File size: 134,335 Bytes
22e4ecd |
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 |
GENUA - Kloosterorden en congregaties zullen in juli meedoen aan de protesten tegen de globalisering van de economie tijdens de top van de zeven grootste industrielanden en Rusland (G8) in Genua. Niet door luide demonstraties, maar door vasten en bidden willen de religieuzen hun solidariteit met de armen laten zien. ,,Door te vasten laten we een typisch geweldloos geluid horen'', zegt de Italiaanse franciscaan Alberto Tosini tegen Vidimus Dominum, webmagazine van religieuzen. ,,Het is ook een manier om de dagen van de G8-top door te brengen in gemeenschap met degenen die geen brood hebben.'' De 'mobilisatie' van de religieuzen staat vooral in het teken van het pleidooi voor kwijtschelding van de schuldenlast van de armste landen. Tegelijkertijd zullen de broeders, paters en zusters 'alle grote vragen van sociale gerechtigheid, respect voor het milieu en de rechten van kinderen' aan de orde stellen, zegt de jezuïet Giovanni La Manna, een van de organisatoren. De religieuzen zullen pleiten voor een soberder levensstijl in het Westen om de economische nood in de Derde Wereld te helpen verlichten. De missionarissen onder de deelnemers kennen de levensomstandigheden in de armste landen en zijn daardoor bij uitstek in staat om zich ten overstaan van de machtigen der aarde tot de 'stem van de armen' te maken. ,,Wij weten dat regeringen van arme landen, die gedwongen worden om hun schulden en de rente op die schulden te betalen, niet in gezondheidszorg en onderwijs kunnen investeren'', zegt Patrizia Pasini van de Zusters Missionarissen Consolata. De deelnemers voelen zich volgens jezuïet La Manna gesterkt door het martelaarschap van de Canadese jezuïet Martin Royackers, die vorige week in Jamaica werd vermoord. Zijn dood heeft mogelijk te maken met bedreigingen aan zijn adres in de voorgaande weken in verband met een landhervormingsproject waaraan hij als missionaris in Jamaica werkte. Aartsbisschop Dionigi Tettamanzi van Genua prijst tegenover Vidimus Dominum de inzet van de religieuzen in het kader van de G8-top. Ze leveren volgens hem vooral een spirituele bijdrage aan de protestbeweging. Hij zegt wel te hopen dat ze dezelfde ijver aan de dag zullen leggen bij het aanpakken van het probleem van het teruglopend aantal roepingen voor het gewijde leven. Chris Sterry, priester van de anglicaanse parochie van Whalley, in het noorden van Engeland, heeft zaterdag het wereldrecord preken gebroken. Sterry wist het preken 28 uur en 45 minuten vol te houden. Het oude record stond op 27 uur en dertig minuten. De Britse preektijger hoopt nu op een plaats in het Guinness Book of Records. Met de stunt wil de priester geld binnenhalen voor zijn parochie. Oud-testamenticus Sterry begon de recordpoging op vrijdagochtend, met het boek Genesis. Hij eindigde de marathonsessie zaterdag met het verhaal van Daniël in de leeuwenkuil. De priester mocht zichzelf niet herhalen, geen onzin uitslaan of langer dan tien seconden pauzeren. Wel was hem toegestaan om eens in de acht uur een kwartier te rusten. Zo'n honderd belangstellenden zaten in de kerk op het moment dat Sterry het record brak. Acteur Benjamin de Wit heeft met zijn solovoorstelling 'Geen Kritiek' de Philip Morris Scholarshipprijs voor meest belovende afstuderende acteur gewonnen. Aankomend regisseur Olivier Provily kreeg de Ton Lutz prijs. De toekenning van de twee prijzen zaterdagavond in Amsterdam vormde de afsluiting van het Internationaal Theaterschool Festival. Benjamin de Wit van de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht, die speelde onder regie van Titus Muizelaar, was volgens de jury de beste acteur die tijdens het festival optrad. Hij kreeg 10.000 gulden. Olivier Provily van de Regieopleiding aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten geldt als de meest belovende regiestudent van de lichting 2001. Hij won behalve 10.000 gulden ook 2,5 maand loonkostensubsidie en een jaar lang facilitaire ondersteuning van PodiumKunstWerk en het Fonds voor de Podiumkunsten. Als op de Balearen de bussen stoppen, strekt de file zich uit tot in Londen, Düsseldorf en Amsterdam. De website van Schiphol meldde gisteravond voor sommige ochtendvluchten naar Palma op Majorca vertragingen van elf en achttien uur. Avondvluchten gingen wel redelijk op tijd weg. De reden van al dat oponthoud was de staking op de Spaanse eilanden van de chauffeurs op de bussen tussen vliegveld en vakantieverblijf. Hun actie trof dit weekeinde enkele duizenden Nederlanders en honderdduizenden Duitsers en Engelsen. De Spaanse luchtvaartautoriteiten beperkten het aantal landingen op Majorca, Menorca en Ibiza om te voorkomen dat de menigten passagiers die op de drie luchthavens op alternatief vervoer naar hun hotel wachtten, onhoudbaar groot zouden worden. Gisteravond telde de luchthaven van Palma volgens de Spaanse media achtduizend wachtenden, en zaten op Menorca en Ibiza eveneens duizenden passagiers vast. Sommigen van hen moesten een volle dag wachten tot zijzelf of hun reisorganisatie met huurauto's en taxi's vervoer over het eiland geregeld hadden. Dat vervoer werd soms gehinderd: de politie op Majorca arresteerde een chauffeur van een busje met toeristen die zijn pistool trok tegen stakers. Voor de Nederlanders viel het mee. Een woordvoerster van reisorganisatie Travel Unie (Arke, Holland International) zei dat de Nederlandse reisorganisaties 'kennelijk wat eerder begonnen zijn alternatief vervoer te regelen', waardoor voor hun klanten de wachttijden ongeveer drie kwartier zouden zijn geweest. De buschauffeurs hielden hun staking, voor meer loon en ongebroken diensten, in het eerste drukke vakantieweekeinde. Volgens het Spaanse luchthavenbedrijf, AENA, hadden er gisteren alleen al op de luchthaven van Palma 25 vliegtuigen per uur moeten landen, 706 in totaal, die honderdduizend passagiers mee zouden brengen. Velen van hen stonden gisteravond nog in een Noordeuropese vertrekhal, of waren weer naar huis gestuurd. De staking zou afgelopen middernacht voorbij zijn. Maar als de buschauffeurs hun zin niet krijgen, nemen ze over twee weken weer een vrij weekeinde. De paus moet het gesprek over het vrouwelijk priesterschap heropenen. De ban die er nu op rust dient doorbroken te worden. Een resolutie met deze strekking is gisteren aanvaard op de eerste internationale conferentie van Women's Ordination Worldwide (WOW) in Dublin. Het verzet van de kerkelijke autoriteiten tegen de internationale bijeenkomst was ongemeen hevig. Enkele aangezochte sprekers moesten, onder druk van hun meerderen, hun toegezegde medewerking intrekken. En ten minste twee vrouwelijke religieuzen dreigen vanwege hun aanwezigheid in Dublin uit hun congregatie te worden gezet. WOW wil nu een fonds in het leven roepen dat vrouwen die hetzelfde overkomt financieel bijstaat. Een jaarlijkse gebedsdag moet het streven naar vrouwenwijding ondersteunen. Zo wil burgemeester Opstelten het graag horen. Op Plein 1940, oog in oog met Zadkine's beeld 'Verwoeste Stad', roemt hij in zijn toespraak de aanwezige homo's en lesbo's en smeekt ze haast om eens wat vaker terug te komen naar z'n stad. ,, De roze laag behoort zichtbaar aanwezig te zijn in de stad. Niet alleen vandaag, maar permanent. Iedereen moet het recht hebben te leven zoals hij of zij wil. '' Het publiek, enkele duizenden, ontvangt de woorden met een bescheiden applaus. Toch waarschuwt Lode voor al teveel optimisme. ,,Juist als het goed gaat, moet je waakzaam blijven.'' Lode (52) en Peter (51) uit Amsterdam zitten er wat matjes bij op de Rotterdamse Boompjes. Het Amsterdamse homopaar is teleurgesteld in de opkomst voor de Gay Parade, een stoet van homo's en lesbo's door de stad, bij wijze van viering van de jaarlijkse Roze Zaterdag. ,,We hebben de echte strijd in Nederland misschien wel een beetje gehad, ondanks alle publiciteit rond homo's de laatste tijd'', concludeert Lode. ,, Tien jaar geleden stond ik in Groningen op Roze Zaterdag nog te breien, om het rollenpatroon aan de kaak te stellen. Nu komen we gewoon voor het feestje, om oude vrienden te zien. '' Roze Zaterdag, een herdenking van het ontstaan van de homobeweging in 1969 in New York, was vroeger een dag waarop gestreden werd voor de rechten van lesbo's en homo's. In Rotterdam, vanwege 'Culturele Hoofdstad' gastheer, is van die strijdbaarheid zaterdag nog maar weinig te merken. En dat vooral tot groot genoegen van de deelnemers zelf. Hoewel een imam homoseksualiteit onlangs nog een ziekte noemde en de plaatselijke fractie van de ChristenUnie fel protesteerde tegen een wat al te uitbundig huwelijk van twee homokunstenaars, zijn de deelnemers aan de Roze Zaterdag vooral tevreden met de plek die ze in de samenleving verworven hebben. Zo is Hans (34) uit Rotterdam, die na afloop van de Gay Parade op Plein 1940 zit uit te rusten, zelfs blij dat de optocht niet het uitbundige, provocerende karakter heeft zoals dat vroeger vaak het geval was. ,, De meeste homo's hebben het wel gehad met dat hedonisme. Het is zo'n verkeerde uitvergroting van de homogemeenschap. Ik vind het soms gewoon beledigend voor mezelf. Je schiet er ook niets mee op. Het grootste deel van de Nederlanders is al om. Door je tijdens zo'n optocht uit te sloven, trek je de homohaters echt niet over de streep. '' En homohaters zijn nauwelijks op de been in Rotterdam. Een enkeling langs de route sist nog wel iets als 'flikkers', of roept hard 'teringhomo's', maar de priemende blikken van het overige publiek doen die wanklanken snel verstommen. Dat Rotterdam een homo-onvriendelijke stad zou zijn, wordt door Hans dan ook, bijna beledigd, ontkent. ,, Ik merk juist dat Rotterdam steeds meer in trek raakt. Vrienden uit Amsterdam komen hier graag naartoe, juist omdat het zo anders is dan het geijkte in hun eigen stad. '' * Een jaar geleden bood O.J. Simpson de wereld een blik in zijn innerlijk aan. Tegen betaling uiteraard - de familie van zijn vermoorde vrouw krijgt nog geld van hem - wilde hij op tv vragen beantwoorden, aangesloten op een leugendetector. Drie maanden geleden was de vernederende beurt aan de FBI zelf, nadat bleek dat een spion jarenlang geheimen had doorgespeeld aan Moskou, moesten vijfhonderd medewerkers aan het technische wondermiddel vertellen of ze deugden. Een wondermiddel lijkt het zeker, zo'n apparaat dat kan vaststellen of iemand liegt. Maar zoals de meeste wonderen bestaat de leugendetector dan ook niet. Wat wel bestaat, is de polygraaf (letterlijk: veelschrijver), een apparaat dat een flink aantal gegevens meet over het lichaam van een persoon. Het is aan degene die de geproduceerde grafiekjes interpreteert om de stap te maken van transpiratie, hartslag, elektrische weerstand van de huid en nog zo het een en ander, naar de innerlijke geestestoestand van degene die de vragen beantwoordde. Meestal wil je weten of de onderzochte persoon liegt. De onderzoeksvraag van forensisch psycholoog F.J.G. Buschman van het psychiatrisch centrum Veldzicht in Balkbrug is subtieler: kun je met behulp van de techniek zien of een zedendelinquent alweer bezig is te denken over zijn volgende misdaad? De kans daarop lijkt klein, gezien de voorgeschiedenis. In 1923 oordeelde het Amerikaanse hooggerechtshof dat het apparaat geen bruikbaar bewijsmiddel was. En ondanks het feit dat de psychologie driekwart eeuw de tijd heeft gehad om met overtuigende resultaten te komen, luidde een uitspraak in 1998 nog precies zo. Een jaar daarvoor had de Amerikaanse vereniging van psychologen het aan de leden gevraagd. Nog geen kwart vond dat rechtbanken naar polygraafgegevens moesten kijken. Een enquête onder gewone Amerikanen zou een ander beeld hebben opgeleverd. Iedereen kan nu eenmaal begrijpen hoe een leugendetector werkt, en kan zich dus ook voorstellen dat hij werkt. Dat telt voor O.J. en de FBI. Ook het hart van een onbekeerde Nederlandse zedendelinquent zal bij de aanblik van al die snoertjes een keer extra slaan. Met die laatste opmerking is docente Mildred, op het Kerkplein wachtend tot de start van de optocht, het van harte eens. ,, Surinamers hebben een lange weg moeten afleggen voordat we hier geaccepteerd werden. Er is niemand in Nederland die weet wat de Surinamers is aangedaan, hoe Nederland met zijn slaven is omgegaan. Terwijl Surinamers uit den treure alles hebben geleerd over Nederland. Ik weet zeker: als men het wel had geweten, was er anders en respectvoller met ons omgegaan. '' Mildred Clark, haar zus Verginia en haar nicht Alliston van Dans hebben geen van allen de slaventijd meegemaakt. Maar de gevolgen ervan zijn nog levensgroot aanwezig, zeggen ze. ,, Je moet je altijd bewijzen. Je blijft zwart, een minderwaardige kleur '', zegt Clark. Je met kennis daartegen verweren is het enige redmiddel, weet zij. Je moet trots zijn op je afkomst, fier de vlag van Suriname blijven dragen. Daarom staat Mildred Clark met haar familie in traditionele Surinaamse gewaden al uren te wachten tot voor de St. Laurenskerk in Rotterdam de 'Bigi Spikri' begint, de grote optocht van trots tijdens het Surinaams-Antilliaanse feest ter ere van het einde van de slaventijd: Keti Koti, oftewel 'het verbreken van de ketenen'. Zelfs de pasgeboren dochter van Alliston gaat mee;,,Ze moet weten wat er met haar voorvaderen is gebeurd, en op school zal ze het misschien niet leren'', zegt de moeder. De herdenkingsdag werd ook in Amsterdam en Den Haag gevierd, maar de bijeenkomst in Rotterdam was dit keer de belangrijkste, omdat minister van Boxtel (integratiezaken) er bekend maakte welke kunstenaar de opdracht in de wacht had gesleept voor het maken van een Nationaal Monument Slavernijverleden. Het werd de 71-jarige Surinaamse kunstenaar Erwin de Vries. ,,Een beeld dat heden, verleden en toekomst bijeen brengt'', zo legde van Boxtel het ontwerp uit. De Vries, al sinds de jaren zestig een gevierd kunstenaar in binnen- en buitenland, geldt als de grondlegger van de hedendaagse Surinaamse kunst. Het bronzen beeld zal twaalf meter breed en vier meter hoog worden. ,,Jullie hebben geluk dat ik snel werk'', zei De Vries, wiens abstracte werk niet door alle aanwezigen wordt gewaardeerd. Het monument zal spoedig te zien zijn in het Amsterdamse Oosterpark. Voor De Vries is de slaventijd een inspiratiebron geweest voor veel van zijn werk, legt hij uit. ,, Er zijn nog steeds momenten waarop ik eraan herinnerd word dat ik anders ben. Dan verwachten mensen een blanke Erwin de Vries en schrikken ze van een zwarte. Niemand weet hoe de Nederlanders zich hebben gedragen voor 1863, toen ze tientallen jaren na alle andere Europese landen de slavernij afschaften. Er zijn mensen die het ontkennen. Ik ben er trots op dat ik dit monument mag maken, zodat de erkenning er in ieder geval is. '' Op Koti Keti was van die ontkenning weinig te merken. Burgemeester Opstelten van Rotterdam zei zelfs dat hij het jammer vindt dat het monument in Amsterdam komt te staan. Hij beloofde, nog eens te kijken of er niet iets gedaan kan worden aan de Rotterdamse straatnamen. ,,Daarin komt geen enkele verwijzing naar Suriname of de Antillen voor, laat staan dat er wordt gerefereerd aan verzetshelden uit de slaventijd.'' Opstelten beloofde ook geld:,,We zullen moeten onderzoeken of het onderwijs in Rotterdam ondersteuning nodig heeft bij het aanpassen van het lesprogramma.'' Het veel geplaagde supermarktconcern Laurus heeft de ombouw van al zijn 800 winkels naar de nieuwe Konmarformule stilgelegd. Dat meldt Het Financieele Dagblad van zaterdag. De krant baseert zich op bronnen rond de onderneming. De top van Laurus beraadt zich op de nieuwe situatie. Al eerder werd bekend dat directielid P. Stuyts ziek thuis zit. Het concern bevestigt dat Stuyts thuis is, maar wil verder niet ingaan op de reden daarvan. In supermarktkringen wordt gesteld dat hij op een zijspoor is gezet. Stuyts heeft leiding gegeven aan de ombouwactiviteiten die het noodlijdende concern uit het slop moesten halen. Vorig jaar zat er nauwelijks nog groei in het concern en kelderde de winst met tientallen procenten. Dat noopte tot een harde ingreep. De acht Laurusformules zouden worden omgebouwd tot een: Konmar, maar dan nieuwe stijl. Konmar oude stijl was slechts een klein onderdeel van het Laurusconcern, maar wel de meest succesvolle. Edah en Super De Boer waren de meest bekende onderdelen van Laurus, maar die zouden in de - nu stilgelegde - plannen uit het straatbeeld verdwijnen. In Almere opende op 15 mei het eerste omgebouwde filiaal zijn poorten. Toen was Stuyts nog vol vertrouwen en kondigde zonder dralen aan dat de vernieuwde Konmar Albert Heijn het nakijken zou geven. Eind 2003 zouden alle 800 Lauruswinkels zijn omgebouwd. Half juli, als 100 nieuwe Konmarwinkels zouden zijn gelanceerd, zou de eerste evaluatie plaatsvinden. Zes weken later blijkt de nieuwe formule, die zich zou kenmerken door een on-Nederlandse service, niet goed aan te slaan. Klanten klagen dat er veel minder te krijgen is dan in de 'oude' Konmar. Ook zou er geen sprake zijn van de beloofde lage prijzen. Winkelmanagers en - personeel klaagden dat er veel goederen niet bezorgd werden en dat sommige wel geleverde goederen niet door kassa's werden herkend, hetgeen veel irritatie opleverde. Volgens een onderzoek van het bureau Gfk besteden de klanten van de nieuwe Konmar per bezoek guldens minder dan in de Konmar oude stijl. Dat terwijl de Laurus-directie er vanuit ging dat de Konmars nieuwe stijl een omzetstijging van twintig procent zouden boeken. Die omzetstijging was hard nodig om in ieder geval een deel van de ombouwkosten van twee miljard gulden terug te verdienen. Nu dat kennelijk niet lukt is het verantwoordelijke directielid Stuyts naar huis gestuurd. Topman O. van der Straaten neemt zijn taken waar. Volgens het vakblad Distrifood wordt er gewerkt aan een nieuw actieplan waarbij de winkels 'voller, verser en voordeliger' moeten worden. NS-topman H. Huisinga erkent dat het groeiend aantal uitvallende en vertraagde treinen onacceptabel is. Dat zegt Huisinga in het personeelsblad De Koppeling. Hij erkent dat er fouten zijn gemaakt bij de uitvoering van het plan Bestemming Klant, waarvan het gewraakte 'rondje om de kerk' onderdeel is. ,, Die veranderingen kosten bij elkaar meer energie dan ik vooraf had ingeschat. Ze hebben een zware wissel getrokken op onze medewerkers en onze basiskwaliteit is op een onacceptabel laag niveau gekomen '', zegt Huisinga. De NS werken inmiddels aan een nieuw plan van aanpak, onder de werktitel Bestemming Klant Nu. Dit moet ertoe leiden dat knelpunten snel worden opgelost. Het personeel wordt nadrukkelijk betrokken bij de maatregelen die,,zo snel mogelijk merkbare verbeteringen'' moeten opleveren. De communicatie over te nemen maatregelen liet tot nu toe te wensen over, erkent Huisinga tevens. ,, Daarom trekken we nu vanaf het eerste begin bedrijfsbreed met elkaar op. Gezamenlijk, zoals dat ook eigenlijk moet. Dat hebben we tot nu toe te weinig gedaan en dat moet beter. '' Er zijn teams gevormd die mogelijke maatregelen op een rijtje gaan zetten. A. van den Berg van FNV-Bondgenoten vindt het op zich verheugend dat de NS-top het boetekleed aantrekt. ,, Dit moet ik even verwerken. Het erkennen van fouten door de NS-directie is geen alledaags verschijnsel. Ik ben blij dat Huisinga dat nu wel doet '', zei hij in een reactie. De vakbondsbestuurder stelt dat de arbeidsverhoudingen bij het spoorbedrijf nog altijd verziekt zijn. Herstel van vertrouwen tussen leiding en personeel is absoluut noodzakelijk. ,,Op dat vlak moet er nog heel wat gebeuren'', aldus Van den Berg. Minister Netelenbos van verkeer wordt met het plan op haar wenken bediend. Vorige week eiste zij in een brief aan de Tweede Kamer dat de NS-directie binnen 'zeer afzienbare termijn' de vertragingen gaat aanpakken. Zij is ervan overtuigd dat de NS in het tweede kwartaal niet beter is gaan werken ten opzichte van het eerste kwartaal. Toen lag de punctualiteit van de dienstverlening al ruim beneden de norm die in het prestatiecontract tussen de NS en de overheid is vastgelegd. In dat contract staat dat 88 procent van de treinen op tijd moeten rijden. Als dat meer dan drie procent naar beneden afwijkt moet de NS aan het eind van het jaar met een verbeterplan komen. Maar de bewindsvrouw wilde daarop niet wachten. In het eerste kwartaal reed 83,3 procent van de treinen op tijd. Netelenbos denkt dat het in het tweede kwartaal niet beter wordt. Tijdens de competitiewedstrijd tussen Zenit Sint Petersburg en Spartak Moskou liep het uit de hand. Nadat de ploeg uit Moskou op voorsprong was gekomen, begonnen fans van de thuisclub allerlei projectielen op het veld te gooien. Door de afwezigheid van Jorge Zorreguieta op de trouwdag van zijn dochter zal morgen de overgrote meerderheid van de Staten-Generaal tamelijk onbekommerd kunnen instemmen met het voorgenomen huwelijk tussen kroonprins Willem-Alexander en Máxima. Het handjevol tegenstemmers kampte vorige week nog met een aantal praktische problemen. Zo wist het republikeinse GroenLinks-kamerlid Ineke van Gent, dat tegen het huwelijk gaat stemmen, nog niet of ze naar de receptie zou gaan, die na de gezamenlijke vergadering van de Eerste en Tweede Kamer wordt gehouden. Hillie Molenaar, tot nu toe het enige PvdA-Tweede-Kamerlid dat niet akkoord gaat met het huwelijk, zat te dubben of ze überhaupt wel bij de vergadering in de Ridderzaal zou zijn. ,,Ik schuif dat voor me uit, ik moet er nog over converseren'', zei ze, doelend op de procedures. In een vorig debat, over de manier waarop premier Kok de politiek lastige kwestie had opgelost, bleek hoe ingewikkeld die procedures zijn. De SP-fractie kondigde toen aan niet te zullen verschijnen bij de verenigde vergadering die morgen wordt gehouden. De socialisten wensen zich niet te mengen in het liefdesleven van twee mensen, ook niet als ze onder de ministeriële verantwoordelijkheid vallen, zo motiveerde SP-kamerlid Kant het wegblijven. ,,Jullie vluchten weg voor het debat'', riepen andere fracties boos. Los van die politieke verwijten probeerden de andere fracties Kant te pakken op de procedures. De regels zijn zo, dat wie niet komt, geacht wordt te hebben vóór gestemd. De SP moet vooraf aan de voorzitter van de vergadering doorgeven dat ze er niet is. Hij kan dat bij de stemming melden, en officieus wordt dat dan uitgelegd als een tegenstem - hoewel de SP liever blanco zou willen stemmen, maar dat kan niet. Onmiddellijk nadat de regering de toestemmingswet aan de Tweede Kamer had gestuurd, brak een debat los over de vraag of Máxima koningin wordt of prinses. Premier Kok suste de opwinding met de opmerking dat een volgend kabinet dat maar moet beslissen. Zolang kroonprins Willem-Alexander geen koning is, is de vraag 'niet aan de orde', aldus Kok in de memorie van antwoord op vragen van CDA en ChristenUnie en GroenLinks. Die fracties zijn het onderling niet eens: CDA en ChristenUnie vinden het logisch dat ze koningin wordt, ook omdat het in sommige buitenlanden normaal is dat de vrouw van een koning koningin is. GroenLinks pleit juist voor prinses: prins Claus is immers ook prins. Vragen zijn er verder over de titels die Máxima krijgt: prinses der Nederlanden, prinses van Oranje-Nassau. Ze wordt 'koninklijke hoogheid prinses Máxima der Nederlanden, prinses van Oranje-Nassau, mevrouw van Amsberg' genoemd. De vrouw van Willem-Alexander krijgt dus de familienaam Oranje-Nassau, maar ze wordt geen prinses van Oranje. Die titel is gereserveerd voor de 'vermoedelijke troonopvolger of opvolgster'. Dat kan er maar een zijn en dat is nu Willem-Alexander. Dat de regering eraan toevoegt er geen bezwaar tegen te hebben dat Máxima in het maatschappelijk verkeer wél prinses van Oranje wordt genoemd, heeft bij diverse fracties verwarring gezaaid. GroenLinks en D66 verwonderen zich erover dat de meisjesnaam Zorreguieta kennelijk geheel uit beeld is verdwenen. Is dat een bewuste keuze van de regering? Het is, schrijft de premier, in overleg met haar vastgesteld. Bij de PvdA is ook geen detail onopgemerkt gebleven: de grootste regeringsfractie wil weten of is overwogen het accent op de a van Máxima bij naturalisatie te laten vervallen. Volgens Kok is het bij naturalisatie gebruik dat de namen zo weinig mogelijk worden veranderd. Ook dat is met Máxima besproken: het streepje blijft. Kameroen en Zuid-Afrika hebben zich gisteren als eerste landen op het veld geplaatst voor het eindtoernooi van het WK voetbal, volgend jaar in Japan en Zuid-Korea. Kameroen won met 2 - 0 van Togo, Zuid-Afrika had genoeg aan gelijkspel tegen Burkina Faso (1 - 1). De gastlanden Japan en Zuid-Korea en titelverdediger Frankrijk hebben ook al een startbewijs op zak. 1860 München heeft de eerste wedstrijd in de tweede ronde van de Intertotocompetitie tegen FK Sartid Smederevo met 3 - 1 gewonnen. De return is zaterdag in Joegoslavië. De uiteindelijke winnaar komt in actie tegen RKC Waalwijk. De Duitse doelpunten kwamen op naam van Martin Max (2) en Vidar Riseth. Boris Vascovic hield de hoop voor Smederevo levend. Joegoslavië moet meer besteden aan onderwijs, aldus de Wereldbank, die echter ook mogelijkheden ziet voor - opmerkelijke - bezuinigingen. Onder andere het onderwijs voor minderheden kan wel met minder toe. Joegoslavië blijkt koploper te zijn in het onderwijs in minderheidstalen. Volgens de Joegoslavische grondwet hebben alle minderheden recht op onderwijs in hun eigen taal. Zo zijn er in Servië 284 lagere en middelbare scholen waar leerlingen bij de meeste vakken les krijgen in het Albanees, Hongaars, Roemeens, Slovaaks, Rutheens of Bulgaars. Servisch is op deze scholen de tweede taal. Dergelijk uitgebreide voorzieningen zie je vrijwel nergens, aldus de Wereldbank, en ze gaan veel verder dan wat het Europese Handvest voor Regionale en Minderheidstalen vereist. Dat is heel mooi, maar ook kostbaar. De klassen zijn heel klein (soms niet meer dan vier of vijf leerlingen), de oplage van studieboeken is soms minimaal. De Wereldbank gaat niet zover te bepleiten dat het wel wat minder kan, maar stelt wel maatregelen voor om de efficiëntie te verhogen. Ze denkt aan het samenvoegen van scholen. Dat bespaart kosten, maar als de maatregelen worden doorgevoerd betekent het dat de leerlingen die kiezen voor onderwijs in hun eigen taal veel verder moeten reizen. Rui Costa heeft zijn transfer naar Parma tegengesproken. Het zint de Portugese international helemaal niet dat Fiorentina, dat grote schulden heeft, hem op deze manier met doelman Francesco Toldo op de markt heeft gegooid. ,, Ik ben geen lap vlees. Ik bepaal zelf wel waar ik ga spelen. Ik heb het recht de beste optie te kiezen voor mezelf en mijn familie. De aanbieding van Parma is heel mooi, maar niet de enige. '' Uruguay heeft in de WK-kwalificatiestrijd met 1 - 0 gewonnen van Brazilië. Het doelpunt viel in de 32ste minuut uit een strafschop, benut door Magallanes. Het was de eerste interland van de nieuwe Braziliaanse bondscoach Luiz Felipe Scolari. Door het verlies komt Brazilië, verliezend finalist van het laatste WK, steeds dieper in de zorgen. De ploeg staat nog vierde, maar inmiddels staat Uruguay (vijfde) in punten gelijk. Alleen de eerste vier ploegen uit de Zuid-Amerikaanse poule plaatsen zich voor de eindronde. De identiteitscrisis van de unie wordt nog versterkt door een groeiend verzet van radicale groepen en vakbonden, die ook de komende maanden gezamenlijk optrekken om tegen het Europa van de macht en het geld te protesteren. Of er naar hen wordt geluisterd, moet worden afgewacht. België houdt, in tegenstelling tot de Zweedse politie vorige maand, wél traangas en waterkanon achter de hand. Verhofstadt en zijn topministers willen het feestje niet laten verpesten door rellen. Voor hen is het voorzitterschap een grote pr-campagne voor het herboren België. Een ballonvaarder toert met die boodschap door Europa. 'It's great to be a Belgian', roept een enthousiaste Amerikaan in een televisiespotje. De verpakking deugt wel. Het komt de Belgische premier Guy Verhofstadt niet slecht uit dat zijn land de komende zes maanden voorzitter is van de Europese Unie. Hij ontkent het weliswaar, maar beweerd wordt dat hij Europa zal gebruiken om in eigen land politieke munt uit te slaan en in 2002 vervroegde verkiezingen te houden. Zaterdag werden in het Brusselse park Mini-Europa de Zweedse vlag gestreken en de Belgische driekleur gehesen. Een symbolische handeling om de overdracht van de Europese voorzitterschap in de verf te zetten. De liberaal Verhofstadt heeft in de eerste helft van dit jaar al duizenden kilometers afgelegd om de kandidaat-lidstaten in Oost-Europa te bezoeken. Tot eind december zal hij samen met zijn minister van buitenlandse zaken Louis Michel en minister van financiën Didier Reynders de trojka van het voorzitterschap vormen. Ook verschillende regionale ministers uit Vlaanderen, Wallonië en Brussel mogen meedraaien in het circus. België heeft maar liefst 16 prioriteiten voor Europa, voor elke minister één. Zij kunnen niet meer dan accenten leggen op enkele beleidsterreinen. België is gebonden aan de lopende agenda van de EU. Pas volgend jaar worden op het gebied van de uitbreiding belangrijke beslissingen genomen. Daarom zet Brussel alles op de 'Verklaring van Laken'. Een tekst die half december tijdens de Europese top in Laken moet worden goedgekeurd, maar eigenlijk niet meer is dan een agenda en werkmethode voor de toekomst van Europa. Om de verklaring meer uitstraling te geven, heeft Verhofstadt enkele bekende Europeanen aan het werk gezet. Onder hen Jacques Delors, oud-voorzitter van de Europese Commissie, de Italiaans ex-premier Giuliano Amato en de vroegere Belgische regeringsleider Jean-Luc Dehaene. Veel belangrijker lijkt de komende maanden de vraag hoe Europa met zijn burgers communiceert. Die krijgen vanaf 1 januari niet alleen te maken met de euro - de belangrijkste monetaire operatie ooit - ook de uitbreiding met nieuwe, minder welvarende, landen is slechts een kwestie van enkele jaren. In een interview met de krant De Standaard zei minister Michel dat de afwijzing door de Ieren van het Verdrag van Nice duidelijk heeft gemaakt dat er nog veel werk moet worden verzet om Europa uit te leggen. De Europese Unie wordt volgens hem teveel gezien als een economisch, en te weinig als een politiek en sociaal project. Dat komt, zegt Michel, omdat de ministers van financiën in de Europese Unie teveel invloed hebben. Sparta stelt pogingen in het werk om Frank Rijkaard als nieuwe trainer vast te leggen. De voormalige bondscoach van Oranje kan bij de Kasteelclub een langdurige verbintenis tekenen. Betrouwbare bronnen binnen de Rotterdamse eredivisieclub bevestigden gisteravond dat Rijkaard de belangrijkste kandidaat is om Willem van Hanegem op te volgen. De verwachting is dat beide partijen er binnen enkele dagen uit zijn. Van Hanegem liet het Sparta-bestuur vorige week weten af te zien van een langer verblijf. Hij stelde dat de club zich onvoldoende heeft versterkt en daardoor komend seizoen opnieuw degradatievoetbal zal moeten spelen. Van Hanegem nam het in februari over van Dolf Roks. Sparta handhaafde zich via de nacompetitie ternauwernood in de eredivisie. Zowel algemeen directeur Beijer van Sparta als technisch manager Roks weigerde gisteren commentaar te geven. Rijkaard was twee jaar bondscoach van Oranje, waarmee hij tijdens Euro 2000 in de halve finale strandde. Sindsdien werd zijn naam vrijwel uitsluitend in verband gebracht met buitenlandse clubteams, vooral Italiaanse. ROTTERDAM - Voor het eerst is er op Roze Zaterdag een multireligieuze viering gehouden. Christenen, moslims, joden en boeddhisten deden afgelopen zaterdag mee aan de bijeenkomst in de St. Laurenskerk in Rotterdam. Ongeveer zeshonderd homoseksuele mannen en vrouwen waren op de viering afgekomen. De vier religies gaven elk een eigen invulling aan het thema 'Bevrijding, bitter en zoet'. Hans van Warmerdam van Sjalhomo hield een voordracht over Pesach, homochristenen zongen liederen. Omar Nahas van de Stichting Yoesuf, club voor homoseksuele moslims, las een gedicht voor. De viering werd besloten met een boeddhistische meditatie. Algemeen Hoewel het product 'screeningen' heet, voldoet vrijwel geen van de activiteiten volledig aan de criteria van Wilson en Jungner en zijn zij in strikte zin geen screeningen. Wel is voor de genoemde activiteiten een min of meer gestandaardiseerde onderzoeksmethodiek beschikbaar. Ad U3.1.1.1 t / m U3.1.1.3 PKU, CHT en AGS Per 1 juli 2000 omvat het landelijke screeningsprogramma op stofwisselingsziekten de screeningen op PKU, CHT en AGS. Ad U3.1.1.4 Oogpathologie Gestandaardiseerd onderzoek van de ogen gebeurt op de zuigelingen- en peuterleeftijd volgens de zogenaamde VOV-methode (met name gericht op vroege onderkenning van amblyopie). Gestandaardiseerd onderzoek naar de gezichtsscherpte vindt op de kleuter- en schoolleeftijd plaats. De gestandaardiseerde registratie van de resultaten van deze onderzoeken is opgenomen in het Integraal Dossier JGZ. Ad U3.1.1.5 Maldescensus testis Bij jongens vindt gestandaardiseerd onderzoek plaats naar de lokalisatie van de testes. Ad U3.1.1.6 Congenitale hartafwijkingen Bepaalde congenitale hartafwijkingen kunnen in het eerste levensjaar op het consultatiebureau worden ontdekt door systematisch onderzoek. Ad U3.1.1.7 Spraak- en taalstoornissen Voor peuters is een screeningsmethode voor de opsporing van spraak- en taalstoornissen ontwikkeld, maar het ziet er niet naar uit dat deze op korte termijn landelijk zal worden geïmplementeerd. Vooralsnog moet dus gebruik worden gemaakt van het Van Wiechenonderzoek, waarvan het registratieformulier is opgenomen in het Integraal Dossier JGZ. Ad U3.1.1.8 Perceptief gehoorverlies Sinds ongeveer 1960 wordt landelijk de Ewingtest en de daarvan afgeleide geautomatiseerde CAPAS-test gebruikt voor het screenen van negen maanden oude zuigelingen op de aanwezigheid van gehoorstoornissen. De gestandaardiseerde registratie van de resultaten van dit onderzoek is opgenomen in het Integraal Dossier JGZ. De verwachting is dat binnen afzienbare tijd de CAPAS-screening vervangen zal worden door een neonatale gehoorscreening. Het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) wordt in de loop van 2001 uitgebreid met een vaccinatie tegen kinkhoest bij vierjarige kinderen. Hiervoor wordt een zogenaamd a-cellulair kinkhoestvaccin gebruikt. Het RVP voorziet daarmee dan in de volgende vaccinaties. De discussie of de vaccinatie tegen hepatitis B opgenomen moet worden in het RVP is nog niet afgerond. Evenals de BCG-vaccinatie tegen tuberculose, wordt de vaccinatie tegen hepatitis B momenteel uitsluitend aan risicogroepen gegeven. Op basis van dit laatste zou de hepatitis B vaccinatie strikt genomen in het maat-werkdeel moeten worden ondergebracht. Echter, de daaruit voortvloeiende beleidsvrijheid voor gemeenten is ongewenst, omdat die zou kunnen leiden tot onaanvaardbare gezondheidsrisico's. Voor de uitvoering van vaccinaties, zowel in het kader van het RVP als daarbuiten, geldt een door de Inspectie voor de Gezondheidszorg gesanctioneerd handboek als landelijke standaard. Toekomstige wijzigingen van het RVP moeten bij voorbaat tot het uniform deel van het Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg worden gerekend. Zie ook product U1.2.1.2 Vaccinatiegraad. 1 monitoring en signalering; In het Burgerlijk Wetboek (BW) is een hoofdstuk opgenomen over de relatie arts - patiënt, beter bekend als de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO). Voor de medische handelingen als het uitvoeren van de hielprik en van vaccinaties betekent dit een informatieplicht voorafgaand aan de uitvoering. Verder zijn er wettelijke verplichtingen ten aanzien van het geven van informatie over dossiervorming, klachtenprocedures en privacyreglementen. Deze voorlichting gebeurt meestal door de organisatie en niet door de uitvoerende artsen en verpleegkundigen. Krachtens de Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) is men verplicht van elk kind een medisch dossier aan te leggen. In de jeugdgezondheidszorg fungeert het overal gebruikte Integraal Dossier JGZ als zodanig. Uit deze wettelijke bepalingen vloeit ook een aantal verplichtingen voort met betrekking tot de voorlichting (zie bij product U4.1.1 op de vorige pagina). Het Integraal Dossier JGZ geeft het raamwerk aan van de activiteiten die min of meer standaard bij elk kind moeten plaatsvinden en is daarmee de meest actuele inhoudelijke uitwerking van het Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg. Het dossier geeft daarnaast de ruimte om in voorkomende gevallen een op het individu toegesneden zorgplan te registreren (zie bij product M6.1). Bij zorgoverdracht (bijvoorbeeld ten gevolge van verhuizing) vindt overdracht van het betreffende dossier plaats. De Werkgroep Jeugdgezondheidszorg heeft er in haar advies voor gekozen om ook zorgverlening op maat te rekenen tot de productgroep Inschatten zorgbehoefte. In ieder geval ligt zorgverlening op maat in het verlengde van het inschatten van de zorgbehoefte, want op basis van de uitkomsten van de producten U1.1.1 t / m U1.1.5 en U2.1.1 t / m U2.1.3 zal zorg worden verleend. Voor zover die zorg niet tot het uniform deel behoort, is deze altijd op maat. In sommige gevallen is daarbij het opstellen van een zorgplan (product M6.1.1) en / of zorgcoördinatie (product M6.1.2) noodzakelijk. Het inschatten van zorgbehoefte op doelgroep / populatieniveau leidt tot het onderkennen van risicogroepen (zie product U2.2.1). Vervolgens kan op de kenmerken van die groep afgestemde zorg worden verleend. 2 inschatten zorgbehoefte; Voorlichting wordt individueel afgestemd op de behoefte van de cliënt. Het inschatten van die behoefte (product U2.1.2) moet dus daaraan voorafgegaan zijn. De overgangen tussen voorlichting, advies, instructie en begeleiding zijn vloeiend, maar in alle gevallen staat het preventieve karakter van de interventie voorop. Dat betekent dat met name begeleiding van beperkte duur en intensiteit zal zijn. Naar de aard van de voorlichting kan een onderscheid worden gemaakt in: - Risicoreducerende voorlichting - Ontwikkelingsondersteunende voorlichting - Zorggerichte voorlichting Risicoreducerende voorlichting zal over het algemeen anticiperende voorlichting zijn, dat wil zeggen dat de voorlichting een primair preventief karakter heeft en vooruitloopt op risicovolle situaties die inherent zijn aan de ontwikkelingsfasen van het kind. Omdat de voorlichting over bekende risico's gaat, kan veel anticiperende voorlichting op een gestandaardiseerde wijze worden gegeven, zoals bijvoorbeeld voedingsvoorlichting (Inspectie voor de Gezondheidszorg / Voedingscentrum), veilig-heidsvoorlichting (Stichting Consument & Veiligheid en Stichting Wiegendood) en voorlichting over mondverzorging (Ivoren Kruis). Hieronder volgen enkele voorbeelden van voorlichting waarvan het effect risicoreductie kan zijn: - voeding 3 screeningen en vaccinaties; - veiligheid - SOA-preventie - anticonceptie - verslaving (roken, alcohol, drugs, gokken) Ontwikkelingsondersteunende voorlichting is vooral gericht op het bevorderen van een goede ontwikkeling van het kind en op de rol van de ouders of verzorgers bij de opvoeding. Deze voorlichting kan anticiperend van aard zijn, maar ook secundair preventief gegeven worden op basis van signalen of vragen. De overgang tussen voorlichting en advies is vloeiend. Aangezien de voorlichting op maat gebeurt, dat wil dus zeggen afgestemd op de behoefte en vragen van de cliënt, geldt voor de activiteiten dat zij zeer variabel kunnen zijn naar onderwerp, tijd en plaats. Bij wijze van voorbeeld volgt hierna een lijst met onderwerpen waarop de ontwikkelingsondersteunende voorlichting onder andere betrekking kan hebben: - verzorging 4 voorlichting, advies, instructie en begeleiding; Zorggerichte voorlichting is vooral gericht op het wegwijs maken van de ouders of verzorgers in het land van zorgvoorzieningen en op het geven van uitleg en toelichting op verwijzingen en behandelingen. Deze voorlichting wordt vrijwel altijd gegeven naar aanleiding van signalen of vragen of bij (voorgenomen) acties vanuit de jeugdgezondheidszorg. In alle gevallen gaat het om maatwerk, omdat de voorlichtingsbehoefte van elke ouder verschillend is. 5 beïnvloeden van gezondheidsbedreigingen; 6 zorgsysteem, netwerken, overleg en samenwerking. * Verder in de tekst wordt omwille van de leesbaarheid alleen gesproken over ouders. Hier worden vanzelfsprekend ook verzorgers bedoeld. Het product 'lichamelijke verschijning' omvat alles wat klassiek onder 'inspectie' zou kunnen worden samengevat. Het is een standaardprocedure bij elk contact. Er is geen landelijk protocol of standaard voor het afnemen van de 'lichamelijke verschijning', maar het Integraal Dossier JGZ kan als zodanig worden opgevat. Er bestaat wel een handboek dat als leidraad kan dienen, maar dit boek is op sommige punten achterhaald. 1 Voor eindnoten zie pagina 43 * VOV = Vroegtijdige Onderkenning van Visuele stoornissen, ontwikkeld door de gelijknamige stichting te Amsterdam. * CAPAS = Compacte Amsterdamse Paedo-akoestische Screener, ontwikkeld door de Nederlandse Stichting voor het Dove en Slechthorende kind (NSDSK) te Amsterdam. * De letters representeren de naam van de ziekte waartegen de componenten van het vaccin bescherming bieden: D = difterie, K = kinkhoest, T = tetanus, P = poliomyelitis, B = bof, M = mazelen, R = rodehond, Hib = Haemophilus influenzae type B, aK = acellulair Kinkhoestvaccin. * * BCG = Bacillus Calmette Guérin. Daarvoor is gekozen omdat gemeenten bij uitstek het lokale gezondheidsbeleid kunnen toespitsen op de specifieke gezondheidssituatie en zorgbehoeften van kinderen en jongeren in de eigen gemeente. Ook kunnen gemeenten rekening houden met het aanbod dat er op lokaal of regionaal niveau al is. Daarbij is van belang dat gemeenten zorg dragen voor goede afstemming en dat overlap en hiaten worden opgelost of voorkomen. Hoe de regie precies vorm krijgt, kan per gemeente verschillen en is afhankelijk van de specifieke situatie in een regio. Bij de uitvoering zullen veel verschillende partijen regelmatig met elkaar om de tafel zitten en maatregelen nemen, bijvoorbeeld de gemeente, het buurtwerk, peuterspeelzalen, scholen, thuiszorgorganisaties en GGD-en. Het uniform deel van het Basistakenpakket moet in heel Nederland aan alle kinderen op dezelfde wijze worden aangeboden. Daarnaast moet er regionaal extra aandacht komen voor kinderen die tot een risicogroep behoren. Dit wordt eenvoudiger door de invoering van een geautomatiseerd registratiesysteem voor het monitoren en signaleren van zorgbehoeften. Op grond van de gegevens in dat systeem, kan bijvoorbeeld worden vastgesteld of een groep kinderen een bepaalde zorgbehoefte heeft en of de gezondheidssituatie van een groep kinderen speciale zorg en andere maatregelen vraagt. Mogelijkheden voor de ontwikkeling van een dergelijk systeem worden onderzocht. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport De zorgverleners binnen de JGZ zullen concreet gaan ervaren dat de gemeente invloed heeft op het maatwerkdeel van het Basistakenpakket JGZ. Vooral voor de zorgverleners uit de ouder- en kindzorg zal dit een duidelijke verandering zijn. De gemeente zal beleid vaststellen en maatregelen nemen. Vanzelfsprekend zal een gemeente daarbij zo veel mogelijk samenwerken met de uitvoerders van de JGZ want ze is afhankelijk van signalen vanuit het veld. Bovendien kan de gemeente alleen samen met het veld bepalen welke maatregelen moeten worden genomen. Tenslotte betekent de invoering van het Basistakenpakket dat zorgverleners in het veld meer nog dan tot nu toe hun vaardigheden op het gebied van samenwerking en overleg moeten ontwikkelen en zich verder moeten professionaliseren. Zij zullen immers frequenter en intensiever dan tot nu toe gaan samenwerken met andere partijen. Zorgverleners moeten dan ook precies aangeven wat hun deskundigheid is en een heldere, professionele inbreng hebben in de diverse overlegvormen. Hiertoe zijn ondersteunende activiteiten gestart op het gebied van standaarden, effectonderzoek en opleiding / scholing. Het ligt in de bedoeling een permanent Platform JGZ in te stellen. In dat platform zullen alle JGZ-disciplines vertegenwoordigd zijn. Het platform zal met name de kwaliteit van de jeugdgezondheidszorg bewaken en periodiek het Basistakenpakket op activiteitenniveau actualiseren. Uitgangspunten bij het actualiseren zijn veranderingen in de gezondheidssituatie en de zorgbehoefte van kinderen en jongeren van 0 - 19 en de wetenschappelijke ontwikkelingen. De herziening wordt vervolgens direct vertaald naar het Integraal Dossier JGZ, het individuele zorgdossier van elk in Nederland wonend kind. Zo kunnen zorgverleners vastleggen dat de activiteit bij het individuele kind is uitgevoerd. De invoering van het Basistakenpakket JGZ en het versterken van de gemeentelijke regie zullen uiteindelijk leiden tot één integraal beleid voor jeugdgezondheidszorg voor kinderen en jeugdigen van 0 tot 19 jaar. Hoe het proces zal verlopen, is nu nog niet precies te zeggen. In elk geval zullen de thuiszorgorganisaties en de GGD-en in het kader van de samenhang in de JGZ en optimale zorg voor kinderen en jongeren steeds nauwer gaan samenwerken en mogelijk één geheel gaan vormen. De invoering van het Basistakenpakket JGZ is dan ook beslist geen afsluiting van een intensieve periode van overwegen, onderzoeken en besluiten. Het is vooral een belangrijke tussenstap in het totale proces richting samenhangende, integrale preventieve zorg voor kinderen en jeugdigen van 0 tot 19 jaar. Zo krijgen zij een goede basis mee voor een lang, gezond en zelfstandig leven. Het totale pakket bestaat uit 29 producten, waarvan er 18 ondergebracht zijn in het uniform deel en 11 in het maatwerkdeel. Achttien producten worden individueel aangeboden en 11 producten omvatten het doelgroep / populatiegerichte aanbod (tabel 2). Bij monitoren en signaleren gaat het om het systematisch volgen van ontwikkelingen in de gezondheidstoestand van een kind en / of groepen kinderen. Daarnaast worden de factoren gemeten die de gezondheid bevorderen of bedreigen. Het doel is tweeledig. Enerzijds op individueel niveau tijdig een niet-normaal verlopende ontwikkeling signaleren en op basis daarvan interveniëren, anderzijds op doelgroep- of populatieniveau gezondheidsprofielen opstellen zodat op grond daarvan gezondheidsbeleid kan worden ontwikkeld. Tessa de Vries (twee jaar) heeft zowel in lengte als gewicht een groeiachterstand, aldus de metingen op het consultatiebureau. Dat blijkt bij meer kinderen uit Tessa's wijk het geval te zijn. Er kan geen individuele verklaring voor deze achterstand gevonden worden. Het consultatiebureau legt de meetresultaten daarom voor aan de gemeente en vraagt om verder onderzoek naar het leefklimaat in Tessa's wijk. Bij het inschatten van de zorgbehoefte wordt onderzocht in welke mate de ouders / verzorgers en het kind worden belast en of de ouders / verzorgers de opvoeding en verzorging van hun kind aankunnen. Het kan dan bijvoorbeeld gaan over een moeilijk kind bij pedagogisch onervaren ouders, om een jongere in isolement of om een groep niet-gevaccineerde kinderen. Ook wordt ingeschat in welke mate jongeren en ouders / verzorgers * behoefte hebben aan voorlichting. Mark Versluis is zeven jaar. Hij is extreem druk en vertoont vaak dwars gedrag. Zijn ouders vertellen de JGZ-verpleegkundige dat ze het moeilijk vinden om goed met Mark om te gaan. De verpleegkundige probeert vervolgens een helder beeld te krijgen van Marks gedrag en eventuele problemen in het gezin. Op grond daarvan schat ze de draaglast van de ouders in. De draagkracht van de ouders onderzoekt ze door te vragen hoe de ouders met het gedrag van hun zoon omgaan en door de effecten die de problemen op de ouders hebben te inventariseren. Op grond daarvan doet zij een voorstel voor de begeleiding van Mark en zijn ouders. Screeningen en vaccinaties worden aan ieder kind aangeboden. Praktisch alle kinderen krijgen bijvoorbeeld de DKTP-prikken: vaccinaties tegen difterie, kinkhoest, tetanus en polio. De eerste screening is het zogenoemde hielprikje. Verder zijn er bijvoorbeeld gehoor- en visusscreeningen. Janneke Bijvoet is vier dagen oud als de wijkverpleegkundige langskomt voor de PKU-CHT-AGS screening door middel van een hielprik. Daarbij wordt een beetje bloed uit de hiel van een baby afgenomen. Dat wordt vervolgens onderzocht op de aanwezigheid van de drie verschillende ziekten. Bij Janneke blijkt daarvan geen sprake te zijn. Was dat wel het geval, dan had ze bijtijds adequate therapie kunnen krijgen. De jeugdgezondheidszorg (JGZ) is de laatste jaren sterk in beweging. Deze ontwikkelingen zijn gericht op de realisatie van een kwalitatief hoogstaande integrale jeugdgezondheidszorg, die per 1 januari 2003 onder gemeentelijke regie zal worden uitgevoerd. Het veld werkt al met een integraal dossier JGZ voor 0 - 19 jarigen, waardoor de ontwikkeling van het kind longitudinaal gevolgd kan worden. De ontwikkeling van standaarden vormt een krachtige impuls voor het 'evidence based' werken van de JGZ en draagt daarmee bij aan de kwaliteit. Zowel ouders als jongeren zelf kunnen individueel of in groepen begeleiding en advies krijgen. Zo wordt ouders ondersteuning aangeboden bij het opvoeden en bij het bevorderen van gezond gedrag van hun kind door bijvoorbeeld voorlichting over het voorkomen van wiegendood en over gezonde voeding. Pubers kunnen voorlichting krijgen over onderwerpen als roken, alcoholgebruik en veilig vrijen. Yen Tse Ting (9 jaar) is in de klas heel druk en onhandelbaar. Wanneer de JGZ-verpleegkundige Yen en zijn moeder thuis bezoekt, blijkt dat de kamer vol hangt met afbeeldingen en attributen die met gevechtssport te maken hebben. Ook staan er allerlei videobanden met agressieve beelden. De moeder van Yen voedt hem alleen op en geeft aan niet goed te weten hoe ze met kinderen moet omgaan. Ze wil graag informatie over geschikt speelgoed en geschikte videobanden en tv-programma's. Yens moeder leert in een paar gesprekken hoe ze gewenst gedrag van Yen kan belonen en ongewenst gedrag kan bijsturen. Ook attendeert de JGZ-verpleegkundige haar op een multiculturele vrouwengroep, zodat ze andere moeders kan leren kennen en met hen kan praten over de opvoeding van Yen. De omgevingsfactoren die de gezondheid van een kind kunnen bedreigen worden onderzocht. Dat kan bijvoorbeeld een slechte huisvesting zijn maar het kan ook gaan om ouders die moeite hebben met opvoeden of hun kind structureel verwaarlozen. Ook is er in deze productgroep aandacht voor de wijdere omgeving: is er genoeg speelruimte en hoe is de verkeerssituatie in de buurt? Om problemen op dit terrein aan te pakken zal de JGZ nauw samenwerken met bijvoorbeeld de gemeente, de politie, het buurtwerk, Bureau Jeugdzorg enzovoort. De JGZ-verpleegkundige brengt een postnataal huisbezoek aan een jong gezin dat twee weken geleden de eerste dochter, Saartje, verwelkomde. De moeder toont trots de leuk ingerichte babykamer. Het valt de verpleegkundige op dat het raam dicht is - anders is het misschien te koud voor de baby, zegt de moeder - en dat er een doordringende sigarettenlucht hangt. In de asbak naast het aankleedkussen ligt een uitgedrukte sigaret. Ze kijkt nog eens goed naar de moeder en schat in dat ze straks 'Niet roken waar de kleine bij is' wel begrepen krijgt. In deze productgroep draait het om de partijen die de zorg- en hulpverlening voor kinderen organiseren. Netwerken, overleggen en samenwerken zijn belangrijk voor goede, integrale zorg voor kinderen. Op individueel niveau is er sprake van zorg-coördinatie. Bij contacten op doelgroep-/populatieniveau is beleidsontwikkeling en afstemming op instellingsniveau het doel. Harm Stienstra (drie jaar) ontwikkelt zich langzamer dan de meeste van zijn leeftijdsgenoten. Al sinds zijn eerste verjaardag worden Harm en zijn ouders begeleid door de Vroeghulp, een team dat vroegtijdige problemen in de ontwikkeling van kinderen probeert op te sporen. Het geeft daarnaast advies voor gerichte stimulering van de ontwikkeling en eventueel noodzakelijk onderzoek. Het team bestaat uit bijvoorbeeld een verpleegkundige van het consultatiebureau, een maatschappelijk werkende, een logopedist, een fysiotherapeut en een pedagoog. Dankzij de adviezen van de Vroeghulp weten de ouders van Harm hoe ze Harm kunnen begeleiden en waarvoor ze diverse hulpverleners kunnen inschakelen. Zij voelen zich door het team erg gesteund. Het advies van de Werkgroep Jeugdgezondheidszorg van 14 juli 1998 omvatte een drietal producten: Gezinssamenstelling, Erfelijke belasting en Voorgeschiedenis. Deze drie producten zijn op dit niveau te weinig onderscheidend en zijn daarom hier als activiteiten ondergebracht onder de noemer Algemene anamnese. Hoewel er geen landelijke standaard of protocol bestaat voor het afnemen van een algemene anamnese, wordt het Integraal Dossier JGZ als zodanig beschouwd. In de gebruikershandleiding wordt aangegeven c.q. zou moeten worden aangegeven welke gegevens over gezinssamenstelling, erfelijke belasting en voorgeschiedenis geregistreerd moeten worden. Bij voorgeschiedenis zou een duidelijk onderscheid gemaakt moeten worden in onveranderlijke gegevens die eenmalig bij het eerste contact geregistreerd moeten worden (bijvoorbeeld zwangerschapsduur) en gegevens die per voorliggende periode verschillend kunnen zijn (bijvoorbeeld ziekenhuisopname). Een dragende factor in de JGZ is het basistakenpakket, dat wezenlijk bijdraagt aan de verbetering van de kwaliteit van de JGZ. Het pakket is een belangrijke voorwaarde voor de realisatie van een integrale JGZ 0 - 19 jaar. Binnen het pakket is een differentiatie aangebracht in een uniform deel en een maatwerkdeel. Het maakt daarmee een einde aan ongewenste verschillen in de uitvoering van de JGZ 0 - 19 jaar, maar schept anderzijds ruimte voor een gerichte variatie op lokaal niveau. De invoering van het basistakenpakket betekent overigens niet dat de inhoud ervan voor een reeks van jaren ongewijzigd zal blijven. Nieuwe ontwikkelingen in de jeugdgezondheidszorg en de resultaten van onderzoek naar doeltreffendheid en doelmatigheid van JGZ-activiteiten zullen leiden tot een periodieke actualisatie van het pakket. De professional kan echter met het voorliggende basistakenpakket aan het werk. Het is een belangrijke bijdrage aan een verdere verbetering van de gezondheid van de jeugd in ons land. Lengte, gewicht en hun relaties tot elkaar en tot de leeftijd zijn belangrijke parameters voor de algemene gezondheidstoestand van een groeiend kind. Door meting van deze grootheden komt men onder andere afwijkende lengtegroei, onder- en overgewicht op het spoor. Door het meten van de hoofdomtrek komt men afwijkende schedelgroei op het spoor. Er is een landelijke standaard, die de frequentie aangeeft waarin genoemde metingen verricht moeten worden. Het volgen van de ontwikkeling van kinderen en jongeren behoort tot de belangrijkste standaardactiviteiten in de jeugdgezondheidszorg. Voor het screenen van spraak- en taalontwikkingsstoornissen bij kleuters bestaat een landelijk gebruikte standaard. Deze activiteit is ondergebracht bij 'Screeningen'. Voor de jongere leeftijdsgroep (zuigelingen en peuters) fungeert het Van Wiechen-onderzoek momenteel als landelijke standaard die op alle consultatiebureaus wordt gebruikt. Het Van Wiechenonderzoek bestrijkt de activiteiten U1.1.4.1 tot en met U1.1.4.4 en in geringere mate U1.1.4.5. Voor peuters is een screeningsmethode voor de opsporing van spraak- en taalontwikkelingsstoornissen ontwikkeld, maar deze is nog niet landelijk geïmplementeerd, waardoor vooralsnog moet worden teruggevallen op het Van Wiechenonderzoek. Voor kinderen en jongeren vanaf de schoolleeftijd zijn diverse al dan niet gestandaardiseerde onderzoeken / testen ontwikkeld of in ontwikkeling, zoals de Child Behaviour Check List (CBCL) 2 - 3 en 4 - 18, de Landelijke Signaleringshulp Psychosociale Problemen Kleuters (LSPPK), de Youth Self Report (YSR) en de Korte Indicatieve Vragenlijst Psychosociale problematiek Adolescenten (KIVPA). Er is nog geen consensus over het landelijk gebruik van deze onderzoeken / testen. Ervan uitgaande dat die consensus wel bereikt kan zijn op het moment waarop de AMvB van kracht wordt, is ook het ontwikkelingsonderzoek bij kinderen ouder dan 4 jaar vooralsnog in het uniform deel opgenomen. Daarmee geldt het Integraal Dossier JGZ voor dit onderdeel als standaard. Onder de term "functies" heeft de Werkgroep Jeugdgezondheidszorg in juli 1998 een aantal activiteiten van verschillende orde samengebracht, die het lichamelijk, psychisch, emotioneel en sociaal functioneren in kaart brengen. De opsomming was echter zeker niet limitatief en derhalve niet geschikt om als activiteiten wettelijk te worden vastgelegd. De meeste functies zijn onder meer dan één activiteit onder te brengen. Margo Vliegenthart Bij functies kan men ondermeer denken aan: - slapen en slaapgedrag - eten en eetgedrag, spijsvertering en uitscheiding - kijken, luisteren, ruiken, voelen, proeven - sport en spel, lichaamsbeweging, lichamelijke beheersing, zwemvaardigheid - roken, alcoholgebruik, middelengebruik, gokken - hechting, afhankelijkheid, angst De onder Functies genoemde activiteiten behoren tot de algemene anamnese en daarmee tot het uniform deel van het Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg. Er is geen landelijk protocol voor het navragen van deze functies. Er is wel een verpleegkundig handboek dat hierbij een leidraad kan zijn en ook hier kan het Integraal Dossier JGZ als landelijke standaard worden opgevat. Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Ad U1.2.1.1 Biometrie Het volgen van de lichamelijk groei van het individu wordt tot het uniform deel van het Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg gerekend (product U1.1.3). Dit geldt ook voor de monitoring van groei op populatieniveau. Hoewel de frequentie van deze monitoring laag is, wordt zij wel tot het uniform deel van het Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg gerekend. Voor monitoring van de individuele groei is een landelijke standaard beschikbaar en worden de groeidiagrammen, die opgenomen zijn in het Integraal Dossier JGZ op landelijke schaal gebruikt. De groeidiagrammen vormen de grafische weergave van de resultaten van de meest recente landelijke groeistudie. Hiermee vormt het Integraal Dossier JGZ de landelijke standaard voor het monitoren van de groei op individueel niveau. Voor monitoring van de groei van de totale populatie moet het protocol van de Vierde Landelijke Groeistudie de blauwdruk zijn voor de vijfde. Ad U1.2.1.2 Vaccinatiegraad De monitoring van de vaccinatiegraad gebeurt op het niveau van gemeenten door Provinciale Ent Administraties (PEA's). Zij leveren jaarlijks de gegevens geaggregeerd aan bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Jaarlijkse rapportage vindt plaats op landelijk, provinciaal en gemeentelijk niveau door de Inspectie. Aan monitoring van de vaccinatiegraad op een lager niveau dan de gemeente (wijk, buurt, school) wordt veel belang gehecht ter preventie en ter bestrijding van epidemieën. Ad U1.2.1.3 Verwijzingen en U1.2.1.4 Vóórkomen van ziekten en afwijkingen Het monitoren van verwijzingen en het vóórkomen van ziekten en afwijkingen op regionaal en lokaal niveau is noodzakelijk om beleid te kunnen voeren en rechtvaardigt opneming in het uniform deel van het Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg. Zodra een elektronische vorm van het Integraal Dossier JGZ beschikbaar komt, kan deze monitoring - na uniformering en protocollering - op een efficiënte wijze worden uitgevoerd. Evenals bij het product 'medisch biologisch' (U1.2.1) is informatie die monitoring van 'Gedrag' oplevert onontbeerlijk voor het periodiek opstellen van gemeentelijke gezondheidsnota's. Hoe geven we de jeugdgezondheidszorg (JGZ) zo vorm dat kinderen de zorg krijgen die ze nodig hebben? En hoe waarborgen we de continuïteit van die zorg? Hoe geven we een kwaliteitsimpuls aan gezondheidsbevordering en - bescherming en aan preventie? Die vragen houden de partijen in het veld en de politiek al lange tijd bezig. Na veel discussies, commissiewerk en evaluaties besloten het kabinet en de Tweede Kamer in november 2001 tot het herpositioneren van de JGZ. In dat kader is het Basistakenpakket JGZ vastgesteld, wordt de regierol van de gemeenten versterkt en gaan de uitvoerende organisaties op het gebied van de JGZ, thuiszorgorganisaties en GGD-en, nauwer samenwerken. Het monitoren van het sociaal milieu is onontbeerlijk voor het periodiek opstellen van gemeentelijke gezondheidsnota's. De Werkgroep Jeugdgezondheidszorg heeft in haar advies van 14 juli 1998 een niet limitatieve lijst van activiteiten bij dit product opgenomen. In feite gaat het over monitoring van gezondheidsbevorderende en - bedreigende factoren in het eerste en tweede milieu. Te denken valt onder meer aan: - huisvesting - scholen en buitenschoolse opvang (bouw en hygiëne) - speelgelegenheden en groenvoorzieningen - verkeersveiligheid Een sterkere regierol van de gemeente zou kunnen resulteren in één ongedeelde jeugdgezondheidszorg voor de hele groep kinderen en jeugdigen van 0 tot 19 jaar. Er volgden diverse actieprogramma's en projecten. Die hadden als resultaat dat de Werkgroep Jeugdgezondheidszorg in 2000 - 2001 uiteindelijk de totale zorg voor 0 tot 19-jarigen kon formuleren. Die zorg is vastgelegd in het Basistakenpakket JGZ. De preventieve zorg voor kinderen van 0 tot 4 jaar wordt momenteel uitgevoerd vanuit ongeveer 1450 consultatiebureaus door 62 thuiszorgorganisaties. De preventieve zorg voor kinderen en jeugdigen van 4 tot 19 jaar is in handen van 44 (inter)gemeentelijke gezondheidsdiensten (GGD-en). Tot nu toe stemmen de beide sectoren hun beleid nauwelijks op elkaar af. Ook zijn er onvoldoende wettelijke waarborgen voor kwaliteit. Daardoor krijgen niet alle kinderen optimale zorg en worden sommige kinderen helemaal niet bereikt. Dat moet voorkomen worden. Verder pleiten diverse partijen vanuit het werkveld al jaren voor het beter op elkaar afstemmen van de JGZ voor 0 tot 4-jarigen en 4 tot 19-jarigen. De noodzaak van die betere afstemming werd vervolgens bevestigd in de evaluatie van de jeugdgezondheidszorg voor 0 tot 19-jarigen in 1996. Bovendien pleitte de commissie-Lemstra in datzelfde jaar voor het versterken van de positie van de gemeenten in het lokale gezondheids(zorg)beleid. - milieu(-vervuiling) Het monitoren van het fysieke milieu is onontbeerlijk voor het periodiek opstellen van gemeentelijke gezondheidsnota's. Een landelijke standaard over het 'hoe en wat' is nog niet voorhanden. Er zijn diverse ontwikkelingen op het gebied van (jeugd-)monitoring gaande, maar landelijke consensus over inhoud en periodiciteit daarvan ontbreekt (nog). Zodra een elektronische vorm van het Integraal Dossier JGZ beschikbaar komt, kan deze monitoring op een efficiënte wijze worden uitgevoerd. Het gaat bij dit product niet om het zorgsysteem van de jeugdgezondheidszorg zelf, maar om het netwerk van voorzieningen voor kinderen en jeugdigen, zonder welk de jeugdgezondheidszorg niet goed kan functioneren. De activiteit "sociale kaart" behelst dus het in kaart brengen van dat netwerk van voorzieningen die jeugd als doelgroep hebben. Hoewel de sociale kaart plaatselijk grote verschillen kan vertonen, behoort het product wel tot het uniform deel van het Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg, omdat het in beeld brengen van de sociale kaart altijd noodzakelijk is. Het inschatten van de verhouding tussen draagkracht en draaglast is een voorwaarde voor het afstemmen van de zorg op het individu. Deze afweging wordt in feite bij elk contact opnieuw gemaakt. Dit product wordt dan ook tot het uniform deel van het Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg gerekend. Het bepalen van de zorgbehoefte omvat ook het inschatten van de behoefte aan advies en voorlichting. Dit product was niet als zodanig benoemd in het advies van 14 juli 1998. Het inschatten van de voorlichtingsbehoefte behoort echter wel deel uit te maken van het uniform deel van het Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg. Voor het goed afstemmen van de zorg op de behoefte is het noodzakelijk bij elk contact te bepalen welke zorg is of wordt ontvangen. Daarbij moeten alle mogelijke vormen van zorg, zoals medische-, paramedische-, verpleegkundige-, huishoudelijke- en mantelzorg in ogenschouw worden genomen. Iedereen loopt een zeker risico, dat wil zeggen een kans op gezondheidsschade. Maar bij het ene kind is de kans daarop groter dan bij het andere. Het kennen van de determinanten van een verhoogd risico (de risicofactoren) is van belang om op basis van overeenkomstige risicofactoren risicogroepen te onderscheiden. Het nalaten van het identificeren van risicogroepen kan tot ongewenste gezondheidsrisico's leiden. Er zijn diverse ontwikkelingen op het gebied van het onderscheiden van risicogroepen gaande, maar een landelijke consensus over wat minimaal nodig zou zijn om te sturen, ontbreekt (nog). De door de Werkgroep Jeugdgezondheidszorg in 1998 geadviseerde activiteiten zijn niet overgenomen, omdat ernstig getwijfeld moet worden aan de geschiktheid en de toelaatbaarheid van sommige daarvan, met name als risicogroepen geïdentificeerd zouden moeten worden op basis van etniciteit geloof, levensovertuiging of seksuele geaardheid. Risicogroepen zouden in plaats daarvan gedefinieerd kunnen worden op basis van: - inhoudbepaalde kenmerken (bijvoorbeeld het hebben van een bepaalde ziekte) - achtergrondbepaalde kenmerken (bijvoorbeeld het wonen in een achterstandswijk) In het eerste geval bepaalt het hebben van een bepaalde aandoening of handicap dat een individu tot een risicogroep behoort. In het tweede geval bepalen achtergrondvariabelen dat. Dat wil zeggen dat men tot een bepaalde maatschappelijke groepering behoort waarvan bekend is dat daarin bepaalde problemen meer voorkomen. Toelichting 6. Gemeentelijk niveau: Elke Belgische gemeente heeft een gemeenteraad (wetgevende macht) en schepencollege (uitvoerende macht), met als hoofd de burgemeester. Het voordeel van een dergelijke staatsstructuur is dat elke cultuur zich kan emanciperen zonder andere culturen te domineren. Op deze manier kunnen culturen in een land samenleven zonder dat nationalisme noodzakelijkerwijs de kop opsteekt en het land verscheurt. Daarom ook is België een voorbeeld voor andere naties, bijvoorbeeld voor de ex-Joegoslavische landen. Zie ook: Het Belgische vorstenhuis Eedaflegging in België Politieke bewegingen die het communautarisme problematiseren Niettegenstaande bovenstaand ideaalbeeld zijn er taalpartijen als de FDF en UF, vanuit Duitstalige hoek de PJU-PDB en vanuit de Vlaamse Beweging voortgekomen partijen als Spirit, de N-VA en Vlaams Belang, welke laatste twee separatisme van Vlaanderen voorstaan. Daarnaast zijn er Belgicistische partijen als de BUB en een drukkingsgroep als B Plus, die hernieuwd unitarisme voorstaan. Voorts zijn er kleine groepen die België willen aanhechten bij Nederland (Heel-Nederlanders) dan wel bij Frankrijk (rattachisme) dan wel Vlaanderen bij Nederland willen doen aansluiten (Groot-Nederlanders). Overheid Kenmerkend voor België is de wafelijzerpolitiek en de communautaire kwesties. Politie België werd in oude tijden bevolkt door verschillende Keltische stammen, waarvan de Menapii de belangrijkste zijn. In de Romeinse tijd werden de Keltische stammen in het gebied tussen Noordzee, Rijn, Seine en Marne (Zuid-Nederland, België, Noord-Frankrijk en delen van West-Duitsland) samen aangeduid met het woord Belgae. Uit genetisch onderzoek blijkt echter dat de huidige Belgen niet afstammen van de Belgae. Het gebied maakte deel uit van de Romeinse Rijk alvorens in een aantal feodale staten tijdens de middeleeuwen werd verdeeld. Tijdens de middeleeuwen werd wat nu onder het huidige België verstaan wordt verdeeld tussen Frankrijk en het Duitse Rijk. De Schelde werd beschouwd als grens tussen de beide rijken. Het gebied van huidige België kwam in handen van de Habsburgers in de 15e eeuw (zie Habsburgse Nederlanden) en werd aan het einde van de 18e eeuw overgenomen door de Fransen. Na de nederlaag van Napoleon in 1815 ging België op in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden om zo een bufferstaat te vormen tegen Frankrijk. België werd in 1830 uitgeroepen tot een onafhankelijke constitutionele monarchie (zie ook: Omwenteling van 1830). Sedert de politiehervorming die in België werd doorgevoerd (WET 07/12/1998) bestaat er nog slechts 1 politiedienst, namelijk een "geïntegreerde politie gestructureerd op 2 niveaus". Deze 2 niveaus bestaan uit een federale politie en een lokale politie -- die onderling communiceren via welbepaalde kanalen. De vroegere politiediensten (gemeentepolitie, gerechtelijke politie, rijkswacht,...) werden alle afgeschaft. Parlement De zeven parlementen hebben in totaal 631 leden: Senaat (74 leden) Kamer van Volksvertegenwoordigers (150 leden) Vlaams parlement (124 leden) Parlement van de Franse Gemeenschap (Parlement de la Communauté française de Belgique) (94 leden, namelijk de 75 leden van het Waals Parlement en de 19 Franstalige leden van het Brussels Hoofdstedelijk Parlement) Waals Parlement (75 leden) Raad van de Duitstalige gemeenschap (25 leden) Brussels Hoofdstedelijk Parlement (89 leden) De zes regeringen zijn: Federale regering (21 ministers en staatssecretarissen) Vlaamse regering (10 ministers) Waalse regering (9 ministers) Regering van de Franse Gemeenschap (6 ministers) Brusselse Hoofdstedelijke Regering (8 ministers en staatssecretarissen) Regering van de Duitstalige Gemeenschap (4 ministers) Zie verder: Lijst van Belgische politieke partijen (partijen die in heel het land actief zijn) Lijst van Vlaamse politieke partijen (partijen die enkel in Vlaanderen actief zijn) Lijst van Franstalige politieke partijen (partijen die enkel in het Franstalige landsgedeelte actief zijn) Lijst van Belgische nationale regeringen Lijst van premiers van België Lijst van familiale verbanden tussen Belgische politici Lijst van Belgische politici die van partij wisselden Premier: Guy Verhofstadt Media België werd bezet door Duitsland tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog. De spanningen tussen Nederlandstalige Vlamingen in het noorden en de Franssprekende Walen in het zuiden hebben de laatste jaren geleid tot constitutionele amendementen. Zo werd België een federale staat met 3 gewesten en gemeenschappen. (zie Staatsstructuur) Zie ook: Communicatie in België Sport Er worden vele sporten beoefend in België. Reeds in het begin van de 20ste eeuw groeiden voetbal en wielrennen uit tot de populairste sporten, met uitgebreide verslaggeving door pers. Als hobby en spel bij jongeren is voetbal ook de meest beoefende sport. Zie ook: Voetbal in België Eten en drinken De Belgische keuken staat bekend om zijn lekkere eten. Zie ook: Belgische gerechten Cultuur Demografie Lijst van musea in België Onderwijs Er zijn universiteiten in Antwerpen, Brussel, Gent, Hasselt, Luik (Liege), Leuven, Louvain-la-Neuve, Diepenbeek, Bergen (Mons), Namen (Namur), Kortrijk, Gembloers (Gembloux) en Aarlen (Arlon). Maar in absolute aantallen zijn de universiteiten van Gent en Leuven de belangrijkste voor Vlaanderen met beide meer dan 25.000 studenten. De Université catholique de Louvain (UCL) is de grootste Franstalige universiteit. Het land heeft ook talrijke muziek-, architectuur- en kunstscholen (de zogenaamde "academies"). Zie ook: Lijst van universiteiten (onder 1.1.) Verkeer en vervoer In België is er een goed wegennet van autosnelwegen en Expresswegen. Er is ook een spoorwegnet, geëxploiteerd door de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS). Er zijn luchthavens bij Brussel. Defensie Beroemde Belgen Bevolking Hergé Henri Lafontaine Gerardus Mercator Eddy Merckx Paul Otlet Peter Paul Rubens Adolphe Sax Georges Simenon Simon Stevin Andreas Vesalius Ambiorix Jacky Ickx Raymond Ceulemans Toots Thielemans Paul Janssen Godfried van Bouillon Leo Baekeland Peter Benoit Jacques Brel Pieter Breugel Hendrik Conscience Adolf Daens Pater Damiaan César Franck Bronnen NIS - structuur van de bevolking WESP: historical demographical data Zie ook Portaal over België Artikels over België België van A tot Z Geschiedenis van België Zoetwater in de Benelux Externe links Overheidssites Federale portaalsite Belgische grondwet Belgische premiers Officiële site van de Belgische Monarchie Nationaal Instituut voor de Statistiek België Overige Belgisch patrominium in beeld VL Belgian History Index «... meer externe links in de Open Directory » Het Nederlands is de officiële taal in het Vlaams Gewest en samen met het Frans in Brussel, terwijl het Frans in Wallonië de officiële taal is, naast het Duits in enkele oostelijke gemeenten. De hoofdstad Brussel is formeel tweetalig, maar de praktijk wijst uit dat de meerderheid van de bevolking Frans spreekt. De tussen Nederland en het Franstalige Wallonie ingeklemde Voerstreek is een enclave welke onderdeel is van Vlaanderen, en formeel derhalve Nederlandstalig. bar:Belgien Demografie . België heeft nu ruim 10,5 miljoen inwoners. Het Vlaams Gewest heeft er daarvan 6,0 miljoen, het Waals Gewest 3,4 miljoen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 1,0 miljoen. In vergelijking met andere landen is de Belgische bevolking relatief traag gegroeid: 4,5 miljoen in 1850, bijna 7 miljoen in 1900, 10 miljoen in 2000. Ter vergelijking: de Nederlandse bevolking evolueerde van « de helft minder » (3 miljoen in 1850) tot meer dan « de helft meer » (16 miljoen in 2000). Taal België Gesproken talen in België zijn: Nederlands (ca. 60%) Frans (ca. 40%) Duits (<1%) Gebarentalen: Vlaamse Gebarentaal (VGT, ca. 6000 moedertaalgebruikers), Frans-Belgische Gebarentaal (LSFB, ca. 5000 moedertaalgebruikers). Religies Statistieken over de geloofsopvattingen van de Belgische bevolking zijn over het algemeen onbetrouwbaar. De overgrote meerderheid van de Belgen is katholiek: naar gelang van de bronnen 60 tot 90 %. Het wekelijkse kerkbezoek der katholieken is anno 2004 gedaald tot onder 10 percent, en volgens sommige bronnen zelfs tot onder 5 procent. De rest van de belgen is grotendeels agnost of vrijzinnig (ca. 28%), islamitisch (ca. 4%), protestants (ca. 1%) en joods (minder dan 1%). Bestuurlijke indeling Achtergrond Na een gelukte poging om België los te scheuren van Nederland en een mislukte poging om aan te sluiten bij Frankrijk (zie rattachisme), werd gekozen voor onafhankelijkheid met een koning aan het hoofd. Dit werd, onder Engelse druk, een vorst die verwant was aan het Britse koningshuis, Leopold van Saksen-Coburg-Gotha. Meteen werd geopteerd voor een constitutionele monarchie, en indertijd was de grondwet de liberaalste ter wereld. In de tweede helft van de 20ste eeuw evolueerde het politieke stelsel naar een particratisch zuilenbestel. In de eerste decennia van het nieuwe land was het bestuur (onder andere wegens het cijnskiesstelsel) vrijwel volledig Franstalig en elitair. Niettemin werden de eerste taalwetten reeds gestemd op het einde van de 19e eeuw. Hiermee werden de landstalen nog niet gelijkwaardig. Zo zorgde de onderwijswet van 1876 er voor dat het middelbaar onderwijs in Vlaanderen tweetalig werd, maar niet in Wallonië. Dit gelijkwaardig stellen gebeurde pas met de taalwet van 1932, toen het middelbaar onderwijs eentalig werd: Nederlands in Vlaanderen, en Frans bleef in Wallonië. De toepassing van de gelijke rechten van taalgroepen in overheid, scholing en rechtspraak verliep echter traag, onwillig en vaak slechts na lang aandringen. Dit is mee de katalysator geweest voor een centrifugale beweging in het unitaire België. Die werd bij de oprichting van het zogenaamde Centrum Harmel (genoemd naar politicus Pierre Harmel) in 1948 voor het eerste officieus erkend. Het Belgische federalisme is ongewoon in die zin dat het tegelijk ook enkele sterke unitaire kenmerken vertoont (de openbare financiering is voor meer dan 90% unitair), en ook tweeledig-confederalistische (de politieke partijen richten zich quasi uitsluitend tot of de Vlaamse of de Franstalige gemeenschap; er bestaan slechts enkele zeer kleine nationale partijen). Langzamerhand meende men dat de tweeledige maatschappelijke structuur van België geen unitaire politieke structuur verdraagt. België werd een gedecentraliseerde staat, om in een vijftal staatshervormingen (in 1970, 1980, 1988-89, 1993 en 2001-2003) officieel in 1993 een federale staat te worden, in een soort dubbel federalisme. België (Frans: « Belgique », Duits: « Belgien »), officieel het Koninkrijk België, is een West-Europees land begrensd door de Noordzee in het westen, Nederland in het noorden en noordoosten, Duitsland in het oosten, Luxemburg in het zuidoosten en Frankrijk in het zuiden. Dit dubbel federalisme, met als architecten Wilfried Martens, Jean-Luc Dehaene, Hugo Schiltz, Guy Spitaels en Jean Gol kenmerkt zich door volgende regeringsniveaus, elk met eigen verkozen volksvertegenwoordiging en regering: 1 federale staat 3 gewesten (zie bovenste kaart) Vlaams Gewest (olijfgroen), Waals Gewest (rood), Brussels Hoofdstedelijk Gewest (blauw) 3 gemeenschappen (zie onderste kaart) Nederlandstalig (olijfgroen), Franstalig (rood), Duitstalig (blauw) Bovendien omvat België vier taalgebieden: het Nederlandse taalgebied, het Franse taalgebied, het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad en het Duitse taalgebied. De Vlamingen fusioneerden onmiddellijk hun gewestelijke en gemeenschapsinstellingen. Ze hebben sindsdien 1 Vlaams parlement en 1 Vlaamse deelregering, beide met zetel te Brussel. De Franstaligen beslisten om hun afzonderlijke bestuursorganen (Waals, Brussels, Duitstalig, Franstalig en de lokale Franstalige gemeenschapscommissie in Brussel) gescheiden te houden. In het Brussels Hoofdstedelijk gewest zijn de Nederlandstalige en Franstalige gemeenschappen elk bevoegd voor de eigen gemeenschapsmateries. De gewesten zijn vooral bevoegd voor territoriale materie (bijvoorbeeld economie, ruimtelijke ordening, openbare werken, milieu,...). De gemeenschappen spitsen zich toe op culturele factoren (incl. sport, onderwijs en wetenschappelijk onderzoek) en de federale staat neemt de (grote) rest voor zijn rekening (defensie, buitenlandse zaken, economische en monetaire unie, pensioenen, ziekteverzekering,...). Gewesten en gemeenschappen kunnen decreten of (in het Brussels Hoofdstedelijk gewest) ordonnanties uitvaardigen die kracht van wet hebben in het eigen gewest of de eigen gemeenschap. Een bijzonder rechtscollege, het Arbitragehof, waakt erover dat de wetgeving van de federale regering, de gemeenschappen en gewesten de bevoegdheidsverdeling tussen deze verschillende entiteiten eerbiedigt. Het Arbitragehof kan wetsbepalingen vernietigen die deze bevoegdheidsverdeling schenden. Bepaalde aspecten van dit federalisme zijn minder verregaand dan de meeste andere federale staten (zo hebben de deelstaten weinig fiscale autonomie en minder dan 20% van de globale openbare uitgaven), anderen gaan dan weer verder (ontbreken van normenhiërarchie). Heden is er in Vlaanderen een trend naar confederalisme toe. Vlaamse onafhankelijkheid geniet echter minder bijval. Een meerderheid van de Vlaamse partijen lijkt te kiezen voor hetzij een verder doorgedreven federalisme, hetzij een confederalisme. Een kleine Franstalige minderheid streeft naar aanhechting van Wallonië en Brussel bij Frankrijk. De hoofdstad van Vlaanderen is Brussel, de hoofdstad van Wallonië is Namen. Brussel is ook de hoofdstad van Franse Gemeenschap. Deze laatste noemt zichzelf sinds kort ook 'Franse Gemeenschap Wallonië-Brussel'. De hoofdstad van de Duitstalige gemeenschap is Eupen. Indeling Het Vlaams Gewest (Vlaanderen) is ingedeeld in 5 provincies: Antwerpen (hoofdstad Antwerpen) Limburg (hoofdstad Hasselt) Oost-Vlaanderen (hoofdstad Gent) Vlaams-Brabant (hoofdstad Leuven) West-Vlaanderen (hoofdstad Brugge) België bestaat maatschappelijk, cultureel, politiek en sociologisch gezien vooral uit twee grote gemeenschappen, de Vlamingen en de Walen. België is een federale staat bestaande uit 3 gemeenschappen, Ook het Waals Gewest (Wallonië) telt 5 provincies: Henegouwen (met als hoofdstad Bergen) Luik (hoofdstad Luik) Luxemburg (hoofdstad Aarlen) Namen (hoofdstad Namen) Waals-Brabant (hoofdstad Waver) Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is provincieloos. De provincies bestaan weer uit diverse arrondissementen. Aan het hoofd van elke provincie staat een gouverneur. De provinciale besturen hebben evenwel weinig gewicht. Hun bestaan wordt soms in vraag gesteld. Een van de taken van de provinciegouverneur is het coördineren van de hulpverlening bij rampen van grote omvang (bijvoorbeeld chemische ongelukken in de havens). Ook het besturen van belangrijke milieuzaken zoals kernenergie behoort tot zijn taken. Geografie Het terrein van België is grotendeels laagland, behalve de Ardennen in het zuiden. Door het land stromen de rivieren de Maas en de Schelde en een netwerk van kanalen. België is één van de dichtstbevolkte landen in Europa. Historisch bestaat het land uit twee etnische en culturele gebieden, over het algemeen Vlaanderen en Wallonië genoemd. Vlaanderen bestrijkt de noordelijke provincies: Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen Antwerpen Limburg, en Vlaams-Brabant Wallonië beslaat: Vlaamse gemeenschap Franse gemeenschap Duitstalige gemeenschap Waals-Brabant Henegouwen, Luik provincie Luxemburg Namen De scheidingslijn loopt van oost naar west ruwweg iets ten zuiden van Brussel. De hoofdstedelijke agglomeratie zelf wordt door zowel Nederlandstalige als Franstalige Brusselaars bewoond. De Franstalige aanwezigheid in Brussel is vooral het gevolg van inwijking en verfransing van de oorspronkelijk grotendeels Nederlandstalige bevolking, immers op basis van een studie van stadsarchieven komt Hervé Hasquin (professor aan de ULB en prominent Franstalig MR politicus) in 1979 tot de bevinding dat ongeveer 90% van de bevolking in 1785 nog Nederlandstalig is, terwijl de verhouding nu ongeveer net andersom is. Geografische statistieken Totale oppervlakte: 32.545 km² waarmee België op de 136e plaats qua grootte staat. Aantal kilometers staatsgrens: 1445,5 België grenst aan Frankrijk, Luxemburg, Duitsland, Nederland en de Noordzee. Hoogste punt: Signaal van Botrange, 694 meter. Volgens het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen is het Belgisch territorium 33.990 km² als men de Belgische territoriale zone, die zich tot 12 zeemijlen in de Noordzee uitstrekt, meerekent. Rivieren In België zijn de volgende rivieren en stroomgebieden: Maas Schelde IJzer Dender In het uiterste oosten ook een klein stukje stroomgebied van de Rijn en in het zuiden van de provincie Henegouwen een stukje van het stroomgebied van de Seine. Steden alsmede drie gewesten: De hoofdstad is Brussel. Enkele andere "grote" steden in België zijn: Antwerpen Gent Charleroi Luik Brugge Namen Enkele andere belangrijke steden zijn: Hasselt, Bergen, Leuven, Kortrijk, Oostende, Genk, Mechelen Zie ook: Lijst van grote Belgische steden Lijst van Belgische gemeenten Bezienswaardigheden Zie ook: Belgische monumenten op de Werelderfgoedlijst Milieu Vlaams Gewest Waals Gewest Brussels Hoofdstedelijk Gewest Met het milieu van België is het slecht gesteld. Dit komt mede doordat het een doorvoerpunt is voor de industrie in Europa (zowel op het land als op het water, door de zware industrie gebaseerd in België zelf, door de vervuilende omringende landen (Duitsland waaronder het Ruhr-gebied, Nederland, en Frankrijk), als door de zwakke aanpak van de regering. Natuur Een van de meest ongerepte stukjes natuur van België zijn ongetwijfeld De Hoge Venen. Door het strenge klimaat, de vele neerslag en de strenge, lange winters in de streek vind je daar zeldzame plantensoorten uit Noord-Europa en de bergstreken. Ondanks België een klein land is en echte natuur, vooral in Vlaanderen, eerder zeldzaam is herbergt het land een groot aantal vogels, insecten en vele planten. 20.4% van het oppervlak van het land is bedekt met bos. Dat is vrij veel als je weet dat België een van de dichtstbevolkte naties is van Europa. In Vlaanderen vind je vooral, naast de steden, velden gescheiden door grachten en rijen met bomen. In die grachten kan je vele waterplanten en insecten terug vinden. Naast die velden heb je dan hier en daar een bos die vooral in de Kempen (ten oosten van Antwerpen en Limburg), talrijker aanwezig zijn. In Wallonië is de natuur ongerepter. Dit komt mede omdat de bevolkingsdichtheid veel lager is dan in VLaanderen. 1/3 van de oppervlakte van Wallonië is bebost en dat oppervlak wordt alsmaar groter. Waterkwaliteit Vooral in Antwerpen en Brussel is het slecht gesteld, hoewel er geen signalen bekend zijn dat het drinkwater onbetrouwbaar zou zijn. Het water in Limburg is van veel betere kwaliteit en in Wallonië is de waterkwaliteit uitstekend. Luchtkwaliteit De luchtkwaliteit in Antwerpen, Brussel en omstreken, is even slecht als sommige streken in Duitsland, China, Noord-Oost-Amerika, en Zuid-Afrika. Door de hoge graad van luchtverontreiniging, bevat de lucht een grote hoeveelheid kankerverwekkende stoffen. In de rest van België, vooral in Wallonië (behalve dan de gebieden rond Luik en Charleroi), is het beter met de lucht gesteld omdat daar grotendeels bossen en landbouwvelden liggen. Bodemverontreiniging Op sommige plaatsen is de bodem verontreinigd door de industrie. Maar desondanks deze vervuiling is dit één van de betere punten in België op gebied van het milieu. Het is nog slechter gesteld in andere landen in Europa zoals bijvoorbeeld Nederland (vanwege industrie en bemesting). Economie Vlaanderen voegde zijn instellingen evenwel onmiddellijk samen, zodat er nog slechts één Vlaams Parlement en één Vlaamse regering is. Franstaligen behielden alle door hen gecontroleerde afzonderlijke verkozen volksvertegenwoordigingen en regeringen ('executieven'). De economie van België is met name gebaseerd op de diensten, vervoer, handel en de industrie. De mijnbouw, die ondertussen is stopgezet, en de productie van staal, chemische producten en cement zijn geconcentreerd in de valleien van Samber en Maas, in de Borinage rond Bergen, Charleroi, Namen en Luik en in het Kempisch steenkoolbekken. Luik is een belangrijk staalcentrum. Reeds lang worden metaalproducten zoals bruggen, zware machines, industriële en chirurgische apparatuur, motorvoertuigen, werktuigen en munitie vervaardigd. De chemische producten omvatten meststoffen, kleurstoffen, geneesmiddelen en plastieken; de petrochemische industrie is geconcentreerd dichtbij de olieraffinaderijen van Antwerpen. De textielproductie, die in de middeleeuwen begon, omvat katoen, linnen, wol en synthetische vezels; tapijten en dekens zijn belangrijke vervaardigde producten. Gent, Kortrijk, Doornik en Verviers zijn allen textielcentra; Mechelen, Brugge en Brussel zijn beroemd vanwege hun kant. Andere industrieën omvatten diamantslijperij (Antwerpen is een belangrijk diamantcentrum), cement en glasproductie, en de verwerking van leer en hout. Meer dan 75% van de elektriciteit van België wordt opgewekt uit kernenergie. De Belgische industrie is zwaar afhankelijk van de invoer voor zijn grondstoffen. Het meeste ijzer komt uit het bassin van Lotharingen in Frankrijk, terwijl de non-ferro metaalproducten van ingevoerde grondstoffen worden gemaakt, waaronder zink, koper, lood en tin. De uitvoer (handel) omvat ijzer en staal, vervoersapparatuur, tractoren, diamanten en aardolieproducten. De industriële centra zijn verbonden met elkaar en met de belangrijkste havens van Antwerpen en Gent door de rivieren de Maas en de Schelde en hun zijrivieren, door een netwerk van kanalen (in het bijzonder Albertkanaal), en door een uitgebreid spoorwegsysteem. België heeft veel vruchtbare en goed bewaterde grond, hoewel de landbouw slechts een klein percentage van het aantal arbeidskrachten vertegenwoordigt. De belangrijkste gewassen zijn tarwe, haver, rogge, gerst, suikerbieten, aardappels en vlas. Rundvee en varkens evenals de zuivelproductie (vooral in Vlaanderen) zijn ook belangrijk. Het verwerkte voedsel omvat bietsuiker, kaas en andere zuivelproducten; bier en andere dranken worden ook vervaardigd. De munteenheid is sinds 1 januari 2002 de gemeenschappelijke Europese munt euro (EUR) het enige wettelijke betaalmiddel. Voordien was dit de Belgische frank (BEF). Deze was reeds sinds 1 januari 1999 gekoppeld aan de gemeenschappelijke Europese munt. (1 euro = 40.3399 BEF) Van 1926 tot 1946 is er ook als munt de Belga geweest. Deze benaming was niet populair en werd in 1946 afgeschaft. Politiek Staatsstructuur België is een federaal land en een constitutionele monarchie met aan het hoofd een rechtstreeks afstammeling van Koning Leopold I, momenteel koning Albert II. België telt zeven parlementen en zes regeringen. Hierbij is de Vlaamse Gemeenschapscommissie te Brussel niet bijgeteld als parlement. De Heilige Jozef is de patroonheilige van België. De wapenspreuk luidt: Eendracht maakt macht. 1. Federaal niveau: Koning Albert II Federaal Parlement, met Senaat en Kamer van Volksvertegenwoordigers Federale Regering Federale Instellingen 2. Gemeenschapsniveau: België is onderverdeeld in 4 verschillende gemeenschappen: de Franstalige Gemeenschap, de Duitstalige Gemeenschap, het Gemeenschappelijke Gemeenschap (Brussel), onderverdeeld in een Vlaamse Gemeenschap en Franstalige Gemeenschap. de Vlaamse Gemeenschap. De gemeenschappen staan in voor persoongebonden materies: culturele aangelegenheden, onderwijs, gezondheid, welzijn en taalgebruik. Elke gemeenschap heeft een gemeenschapsraad (d.i. de wetgevende macht) en gemeenschapsregering (uitvoerende macht). De Vlaamse gemeenschap en het Vlaams gewest hebben echter een gemeenschappelijk parlement en regering, omdat in tegenstelling met het Waals Gewest er in het Vlaams Gewest maar 1 taal gesproken wordt: het Nederlands. In het Waals Gewest is dat Frans en Duits, daarom is er nood aan een apart bestuur voor de Franstalige Gemeenschap en de Duitstalige Gemeenschap. 3. Gewestelijk niveau: België is onderverdeeld in 3 gewesten: het Waals Gewest het Brussels Hoofdstedelijk Gewest het Vlaams Gewest De gewesten staan in voor grondgebied-gerelateerde materies: ruimtelijke ordening, milieu, landbouw, huisvesting, energie, werkgelegenheid, openbare werken en vervoer, economie en buitenlands handel, toezicht gemeenten en provincies en ontwikkelingssamenwerking. Elk gewest heeft een parlement en regering. 4. Taalgebieden: België heeft 4 taalgebieden: het Franstalig taalgebied, het Duitstalig taalgebied, het Tweetalig gebied (Brussel) en het Nederlandstalig taalgebied. 5. Provinciaal niveau: België telt 10 provincies. Geschiedenis Verhofstadt! In 1982 werd de dan 29-jarige Guy Verhofstadt voorzitter van de partij. Tijdens hun deelname aan de regering werd hij tussen 1986 en 1988 zelfs vice-premier en minister van Begroting. Annemie Neyts volgde hem op als de eerste vrouwelijke partijvoorzitter. In 1989 nam Verhofstadt de voorzittersfakkel weer over. In deze periode schreef hij zijn burgermanifesten. Van PVV naar VLD In 1992 werd de partij onder impuls van Verhofstadt omgevormd naar de VLD. Naast een nieuwe naam kwamen er ook veel verruimers die toetraden tot de nieuwe partij, vooral enkele bekende figuren uit de toenmalige Volksunie maakten de overstap. Bijvoorbeeld Jaak Gabriels, toenmalige voorzitter van de VU en Hugo Coveliers. Vanaf begin jaren 90 ging de VLD er bij elke verkiezing op vooruit. Paars Na de dioxinecrisis in 1999 ging de VLD er opnieuw sterk vooruit en werd nipt de grootste partij van Vlaanderen. Guy Verhofstadt werd eerste minister van de federale regering en Patrick Dewael minister-president van de Vlaamse Regering. Beide stonden ze aan het hoofd van een paarsgroene coalitie. Na de federale verkiezingen van 2003 gingen de paarse partijen verder zonder Groen!. Dewael stapte over naar de federale regering en Bart Somers werd minister-president. De verkiezingen van 2004 De aanloop naar de Vlaamse verkiezingen van 2004 werd voor de VLD gekenmerkt door enkele zware aanvaringen tussen figuren aan de top van de partij. Zo werd Hugo Coveliers uit de partij gezet door zijn aanhoudende kritiek op het aanhouden van het cordon sanitaire. Ook moest Karel De Gucht tijdelijk aftreden als voorzitter. In 2003 onthield de partij zich bij de stemming over het toekennen van het vreemdelingenstemrecht, hoewel altijd gezegd werd dat de partij ertegen was. Dit alles zorgde voor een erg slecht resultaat in de verkiezingen. Dit was ook de periode waarin heel wat liberale scheurlijsten werden gevormd zoals het Liberaal Appèl van Ward Beysen, Veilig Blauw van Leo Govaerts en VLOTT van Hugo Coveliers. De verkiezingen van 2006 De partij verloor zwaar in drie vierde van alle gemeenten waar ze deelnam aan de gemeenteraadsverkiezingen. Daags na de verkiezingen verzocht voorzitter Somers de interne tuchtcommissie om senator Jean-Marie Dedecker uit de partij te zetten, omdat hij zorgde voor te veel onrust binnen de partij. De tuchtcommissie besliste op maandag 16 oktober 2006 dat Jean-Marie Dedecker uitgesloten wordt uit de VLD. Vlaamse Liberalen en Democraten Bekende VLD-ers Enkele bekende VLD-leden zijn: Marino Keulen (minister van Binnenlandse Zaken, Wonen en Inburgering in de Vlaamse regering) Herman De Croo (voorzitter van de Kamer van Volksvertegenwoordigers) Fons Borginon (fractieleider in de Kamer van Volksvertegenwoordigers) Paul Wille (fractieleider in de Senaat) Patricia Ceysens (fractieleidster in het Vlaams Parlement) Jean-Luc Vanraes (fractieleider in het Brussels Parlement) Dirk Sterckx (Europees parlementslid) Annemie Neyts (Europees parlementslid) Bart Somers (voorzitter) Guy Verhofstadt (huidige Belgische eerste minister) Patrick Dewael (minister van Binnenlandse Zaken) Karel De Gucht (minister van Buitenlandse Zaken) Marc Verwilghen (minister van Economie) Vincent Van Quickenborne (staatssecretaris voor Administratieve Vereenvoudiging) Fientje Moerman (viceminister-president van de Vlaamse regering) Dirk Van Mechelen (minister van Financiën, Begroting en Ruimtelijke Ordening in de Vlaamse regering) Guy Vanhengel (minister van Financiën, Begroting, Informatica en Externe betrekkingen in de Brusselse regering en Collegevoorzitter van de Vlaamse Gemeenschapscommissie met als bevoegdheden Begroting, Financiën, Onderwijs, Beroepspleiding en Communicatie) Kritiek binnen en buiten de partij Als grootste regeringspartij is de partij vaak het onderwerp van kritiek in de media en het grote publiek. Zo wordt de partij een gebrek aan standvastigheid verweten in tal van politieke dossiers. In 2003 onthield de partij zich bij de stemming over het toekennen van het vreemdelingenstemrecht, hoewel altijd was gezegd dat de partij ertegen was. Ook bij de splitsing van het arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde bleef de partij volgens velen in gebreke. De partij neemt, zoals alle andere Vlaamse en Waalse partijen, deel aan het "cordon sanitaire" rond het Vlaams Belang. Verschillende VLD-leden van de rechtervleugel van de partij zijn echter voor het doorbreken van dat cordon. Sinds enkele jaren worden door de partijtop maatregelen genomen tegen deze leden. Indien zij nog openlijk tegen het officiële partijstandpunt ingaan, wordt er een procedure gestart om hen uit de partij te zetten. Zo werd Hugo Coveliers, ooit door de partijtop genoemd als kandidaat voor de burgemeesterssjerp in Antwerpen, onder andere om die reden uit de partij gezet. Hij werd hierin voorgegaan door Ward Beysen (« Liberaal Appèl ») en Claudine De Schepper (« VLOTT »). Patricia De Waele werd tijdelijk geschorst als partijlid. Leo Govaerts (« Veilig Blauw »), Anke Vandermeersch (« Vlaams Blok »), Anneke Vermeiren (« VLOTT ») en Annie De Maght (« BLAUW ») verlieten de partij uit eigen beweging, soms onder zware druk vanwege de partijtop. Tijdens de zomer van 2005 kwam Boudewijn Bouckaert, de voorzitter van de klassiek-liberale denktank Nova Civitas, in aanvaring met de partijvoorzitter. Bouckaert nam hierop ontslag uit het partijbestuur. Dadelijk na de verkiezingsnederlaag bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006, besliste de partijtop ook Jean-Marie Dedecker uit de partij te zetten. Op 16 oktober bevestigde de tuchtcommissie het besluit. Op 27 oktober besloot Bouckaert Dedecker te volgen en de partij de rug toe te keren. Volgens Bouckaert is de VLD een "links-liberale" partij geworden die "aanschurkt tegen de SP.a". Externe link VLD Vlaamse Liberalen en Democraten, afgekort als VLD, is een Vlaamse, liberale, politieke partij die 85.000 leden telt (2004). Ideologie De VLD was een rechts-liberale partij. Tijdens de jaren 80 werd partijleider Verhofstadt nog vergeleken met Margaret Thatcher, maar tegenwoordig is de koers minder scherp. De huidige koers is nu eerder links-liberaal, de huidige partijtop koos resoluut voor een linkser economisch programma en een links-vrijzinnige ethiek. Geschiedenis Van Liberale partij naar PVV Voor 1960 was de liberale partij van België nauwelijks georganiseerd. Op het partijcongres van 1961 besloot men de stroming om te vormen tot PVV/PLP (Partij voor Vrijheid en Vooruitgang / Parti de la Liberté et du Progrés). De partij behartigde toen uitgesproken de belangen van de werkgevers. Van unitaire partij naar splitsing Eind jaren 60, begin jaren 70 liepen de communautaire spanningen in België hoog op. Ook binnen de liberale familie was er onenigheid over de te varen koers. In 1972 werd de unitaire partij opgesplitst in een Vlaamse en een Franstalige partij. Willy De Clercq werd de eerste voorzitter van de Vlaamse PVV. NASA-biografie van Frimout Euro Space Foundation Dirk Frimout Dirk Dries David Damiaan burggraaf Frimout (Poperinge 21 maart 1941) was de eerste Vlaams-Belgische ruimtevaarder. Biografie Opleiding en activiteiten 24 maart - 2 april 1992 - Frimout cirkelde als 1 van de 7 astronauten met de Space Shuttle Atlantis om de aarde. 1992 - eredoctoraat aan de Universiteit van Gent 1959 - diploma van het middelbaar onderwijs, behaald aan het Koninklijk Atheneum Voskenslaan te Gent 1963 - diploma van ingenieur elektronica 1970 - doctoraat in de toegepaste fysica aan de Universiteit van Gent 1972 - postdoctoraal in het laboratorium van atmosferische en ruimtelijke fysica in de Universiteit van Colorado. Hij sloot zijn opleiding af als burgerlijk elektrotechnisch ingenieur en promoveerde tot doctor in de toegepaste wetenschappen. Ondertussen werkte hij tot 1978 in het Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie (BIRA). 1977 - stelt voor het eerst zijn kandidatuur als astronaut. 1978-84 als coördinator van de bemanning voor Spacelab-1 in het European Space Agency (ESA) 1984-89 werkzaam in de Microgravity afdeling van ESTEC experimenten met EURECA en Spacelab-1. Na zijn geslaagde vlucht ontving hij de graad van Groot Officier in de Leopoldsorde en tevens de titel van burggraaf. Tussen 1993 en 1998 werkte hij bij Belgacom, de Belgische Telecom-operator. In 1994 werd hij voorzitter van de Euro Space Foundation (opgericht op 16 maart) ter bevordering van wetenschappelijk-technische studies bij de jeugd. In juli 1998 tekende hij een contract met de Stichting Flanders Language Valley. Hij stond aan het hoofd van FLV Education als verantwoordelijke voor permanente vorming. Externe links Bestuur De provincieraad van West-Vlaanderen telt 80 zetels. De zetelverdeling is als volgt: CD&V: 32 VLD: 18 sp.a: 17 Vlaams Belang: 5 Groen!: 4 N-VA: 4 Het dagelijks bestuur is in handen van de bestendige deputatie, samengesteld door CD&V en sp.a. Die telt 6 leden en wordt voorgezeten door gouverneur Paul Breyne. De uitslagen van de provincieraadsverkiezingen sinds 1994 Externe link Officiële website West-Vlaanderen De provincie West-Vlaanderen is een van de tien provincies van België. Het is de meest westelijk gelegen provincie in Vlaanderen. Als Vlaamse provincie is de gebruikte taal er Nederlands, hoewel er tegen de taalgrens de faciliteitengemeentes Spiere-Helkijn en Mesen zijn. In de provincie wordt het typisch West-Vlaams dialect echter algemeen als omgangstaal gebruikt. De parochies in de provincie vallen onder het Bisdom Brugge. Info Provinciehoofdplaats: Brugge Oppervlakte: 3125 km² Hoogste punt: Kemmelberg (156 m) Belangrijkste waterlopen: IJzer, Leie, Mandel, Waardamme Aantal inwoners: 1.139.815 (op 1 juli 2005) 8 bestuurlijke arrondissementen: Brugge, Diksmuide, Ieper, Kortrijk, Oostende, Roeselare, Tielt, Veurne Dialect: West-Vlaams Patroonheilige: Sint-Donaas. Arrondissementen De West-Vlaamse gemeenten Gemeenten met een stadstitel hebben een « (stad) » achter de naam Luxemburg (provincie) De provincie Luxemburg (Frans: « Luxembourg », Waals: « Lussimbork », Luxemburgs: « Lëtzebuerg ») is een van de vijf provincies van het Waals Gewest, België. De provincie heeft een oppervlakte van 4443 km² en telt (op 1 juli 2005) 257.114 inwoners. Ten noorden grenst de provincie aan de provincie Luik en ten westen aan de provincie Namen. Ten zuiden grenst Luxemburg aan Frankrijk en ten oosten aan het Groothertogdom Luxemburg. De provincie maakt deel uit van de Ardennen. Het hoogste punt vormt de 651 meter hoge Baraque de Fraiture in de gemeente Vielsalm. Rond de hoogste toppen is op beperkte schaal wintersport mogelijk. Arrondissementen Overzicht van steden en gemeenten in Luxemburg Gemeenten met een stadstitel hebben een « (stad) » achter de naam Coalitievorming 2003 In het voorjaar van 2003 besloot D66 deel te nemen aan het kabinet-Balkenende II, met de VVD en het CDA. Dit terwijl D66 deelname aan een coalitie met CDA en VVD uitdrukkelijk had uitgesloten. Nadat de onderhandelingen tussen Wouter Bos en Jan Peter Balkenende mislukt waren maakte D66 echter een coalitie met CDA en VVD mogelijk en voorkwam aldus dat de LPF opnieuw, of de ChristenUnie en de SGP voor het eerst in de regering zouden komen. Van het typische D66 speerpunt « bestuurlijke vernieuwing » kwam weinig terecht, waarop verantwoordelijk minister De Graaf uit het kabinet stapte. Hij werd tussentijds opgevolgd door Alexander Pechtold. Interne crisis van 2006 In 2006 ontstond een crisis binnen de partij, naar aanleiding van verliezen bij de gemeenteraadsverkiezingen. Sommige leden, die ontevreden waren over de als rechts ervaren koers van Balkenende-II (vooral het immigratie- en integratiebeleid van minister Verdonk), pleitten voor opheffing van de partij; enkele leden maakten bekend zich af te zullen splitsen onder de naam deZES. Op het drukbezochte D66-congres van 13 mei werd een motie om uit het kabinet te stappen evenwel door een meerderheid verworpen. De aangekondigde motie om de partij op te heffen werd niet ingediend. Kabinetscrisis 2006 Op 29 juni 2006 veroorzaakt de partij een kabinetscrisis door een motie van afkeuring tegen Minister Verdonk te steunen en haar vertrek te eisen. De motie wordt verworpen doordat de LPF de coalitie wel steunt. In een vervolgdebat blijkt dat het gehele kabinet (inclusief D66-ministers Laurens Jan Brinkhorst en Alexander Pechtold) van mening is dat aan de verworpen motie geen conclusies verbonden hoeven te worden. Daarop trekt de D66-kamerfractie de politieke steun voor het kabinet in en stappen de D66-ministers op. Vervolgens stellen de andere ministers hun portefeuille ter beschikking. Uit de Politiek Op 3 en 4 augustus hebben respectievelijk Boris Dittrich en Lousewies van der Laan aangekondigd uit de Tweede Kamer te stappen. Ze zullen pas na de verkiezingen van november aftreden. Kritiek van Hans van Mierlo Op 6 oktober 2006 sprak de D66 oprichter Hans van Mierlo openlijk zijn twijfel uit over de toekomst van de partij. Volgens Van Mierlo heeft de partij haar geloofwaardigheid verloren door als coalitiepartner in Balkenende II geen breekpunt te maken van het beleid van VVD-minister Rita Verdonk. In het tv-programma EénVandaag zei hij dat de partij zich moet afvragen 'of het na veertig jaar genoeg is geweest'. Op het najaarscongres van D66, een dag later, noemde hij D66 echter nog steeds hard nodig. Democraten 66 Reden van bestaan Het eerste partijcongres omschreef haar als een radicale democratisering van de Nederlandse samenleving in het algemeen en van het Nederlandse politieke bestel in het bijzonder. Dit is een tweeslag maar de nadruk heeft lange tijd gelegen op de laatste component, de staatsrechtelijke vernieuwing. Speerpunten daarbij zijn het referendum, afschaffing van de Eerste Kamer, directe verkiezingen van de minister-president en burgemeesters, en de invoering van een gematigd districtenstelsel. Mede-oprichter Van Mierlo was dan ook een exponent van het democratisch radicalisme, een stroming die in de negentiende eeuw was vermalen tussen socialisme en liberalisme. Hij had weinig op met nadere aanduidingen omtrent de visie en maatschappijbeschouwing van D66. Ideologieën hadden immers afgedaan en D66 was vooral een pragmatische partij. Na de periode Terlouw, die de partij als 'redelijk alternatief' wel meer in een eigen traditie trachtte te plaatsen met aandacht voor milieu, sociale vraagstukken en technologie, kwam Van Mierlo midden jaren tachtig terug met zijn rede 'Een reden van bestaan'. De primaire bestaansgrond lag volgens deze rede nog steeds in de politieke vernieuwing. Aan het eind van de twintigste eeuw kwamen de kaarten wat anders te liggen. Nadat het anti-dogmatische van de partij een heel eigen dogma leek te zijn geworden, wist de groep Opschudding in 1998 dit dogma te doorbreken en slaagde ze er als eerste in de partij een ondertitel mee te geven. D66 heet vanaf dan sociaal-liberaal. Opschudding verwoordde het zo: "D66 bestaat als sociaal-liberale partij om een duurzame, democratische en open samenleving op te bouwen, waarin de mens zich ontplooit in solidariteit met anderen.". Hiermee plaatste de partij zich in de vrijzinnige internationale politieke hoofdstroom van het progressief liberalisme en in de politieke filosofie van het ontplooiingsliberalisme. Dit legde de partij vast in haar statuten alsmede in de "Uitgangspunten van D66". Met deze inbedding in het progressief liberalisme had D66 een tweede reden van bestaan. Deze tweede reden verving de eerste echter niet, de eerste ging er in wezen in op. Het ontplooiingsliberalisme stelde de vrije maar verantwoordelijke mens centraal. En het wil de mens, in gelijkwaardigheid tot elkaar, invloed geven om zelf invulling te geven aan het leven en de maatschappij. Voor dat laatste is openheid en democratie noodzakelijk en daardoor wordt de oorspronkelijke bestaansgrond ook door de tweede geïmpliceerd. Vrijzinnig Democratische Bond Met deze oriëntatie op het progressief liberalisme kan D66 beschouwd worden als de herleving van de Vrijzinnig Democratische Bond (VDB) uit de eerste helft van de 20ste eeuw. De VDB ontstond in 1901 door een afsplitsing van de Liberale Unie en ging in 1946 op in de PvdA. Europa en internationaal D66 manifesteert zich als de meest Europese partij van Nederland, zo pleit de partij voor een federaal Europa in het pamflet 'De Verenigde Staten van Europa'. D66 is lid van de Liberale Internationale (LI) en van de Partij van Europese Liberalen en Democraten (ELDR). Liberaal-Democratische samenwerking Ter onderscheiding wordt D66 wel eens ingedeeld als progressief-liberaal en de VVD als conservatief-liberaal. Democraten 66 (D66) (officiële naam: « Politieke Partij Democraten 66 »; vroeger afgekort als « D'66 ») is een Nederlandse politieke partij van progressief-liberale signatuur, opgericht op 14 oktober 1966 door 44 personen (van wie 25 in andere partijen actief waren geweest). In Europees verband wordt sinds 1984 net als de VVD het Europees verkiezingsprogramma gevolgd van de Partij van Europese Liberalen en Democraten (en Radicalen) (ELDR) en samengewerkt in één liberaal-democratische fractie in het Europees Parlement als D66-delegatie en VVD-delegatie. Bij de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2004 was er een lijstverbinding tussen D66 en VVD, hetwelk resulteerde in 1 Parlementszetel voor de D66-delegatie (was 2) en 4 EP-zetels voor de VVD-delegatie (was 5). De fractie van Europees Liberalen en Democraten is vanaf 2004 omgedoopt in Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa (ALDE; Franse afkorting ADLE), de derde fractie in het Europees Parlement, met 88 van de 732 zetels. N.B. hiervan zijn tevens zes Belgische Europarlementariërs lid: de Vlaamse Liberalen en Democraten (VLD) / Vivant (3 zetels) en de Mouvement Réformateur (MR) (3 zetels). Volksvertegenwoordigers en bestuurders Regering In het kabinet-Balkenende II was D66 tot en met 29 juni 2006 vertegenwoordigd met twee ministers en een staatssecretaris. Ministers: mr. L.J. (Laurens Jan) Brinkhorst - minister van Economische Zaken en viceminister-president drs. A. (Alexander) Pechtold - minister van Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties Staatssecretaris: mr. M.C. (Medy) van der Laan - staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen Initiatiefnemers waren de journalist van het Algemeen Handelsblad Hans van Mierlo, die partijleider werd, en Amsterdams VVD-gemeenteraadslid en fractie-voorzitter Hans Gruijters. Tweede Kamer De Tweede Kamerfractie van de D66 bestaat sinds de verkiezingen van 2003 uit zes personen: mr. L.W.S.A.L.B. (Lousewies) van der Laan, fractievoorzitter A.D. (Bert) Bakker mr. B.O. (Boris) Dittrich B. (Boris) van der Ham mr. F. (Fatma) Koser Kaya drs. E.R.C.M. (Ursie) Lambrechts Eerste Kamer De Eerste Kamerfractie van de D66 bestaat sinds de verkiezingen van 2003 uit drie personen: E.H. (Eddy) Schuyer, fractievoorzitter prof. mr. J.W.M. (Hans) Engels dr. A.G. (Gerard) Schouw Europees Parlement De delegatie van D66 in het Europees Parlement maakt net als de VVD deel uit van de fractie Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa. D66 heeft sinds de verkiezingen van 2004 één lid in het Europees Parlement: drs. S.H. (Sophie) in 't Veld Provincies Ontstaan en geschiedenis Commissaris van de Koningin: Flevoland - mr. M.J.E.M. (Michel) Jager Utrecht - mr. B. (Boele) Staal Gedeputeerde Staten: Noord-Holland - P.J.M. (Patrick) Poelmann Provinciale Staten: Zeeland - 1 van de 47 zetels Noord-Brabant - 3 van de 79 zetels Limburg - 2 van de 63 zetels Groningen - 2 van de 55 zetels Friesland - 1 van de 55 zetels Drenthe - 2 van de 51 zetels Overijssel - 2 van de 63 zetels Flevoland - 2 van de 47 zetels Gelderland - 3 van de 75 zetels Utrecht - 4 van de 63 zetels Noord-Holland - 5 van de 83 zetels Zuid-Holland - 4 van de 83 zetels Jongerenorganisatie De jongerenorganisatie van D66 heet Jonge Democraten en draagt als ondertitel 'Vrijzinnig-democratische jongerenorganisatie'. Diverse leden van deze organisatie zijn later binnen D66 politiek actief geworden, waaronder Boris van der Ham en Jan Paternotte. Gemeenten Ongeveer 25 burgemeesters in Nederland zijn van D66-huize. De oprichting op 14 oktober 1966 werd voorafgegaan door het Appèl '66. D66 legde met name de nadruk op democratisering van de samenleving en een nieuw partijenstelsel. Daarnaast benadrukte de nieuwe partij geestelijke vrijheid en individuele ontplooiing. De partij heeft daarnaast ongeveer 30 wethouders, 144 gemeenteraads- en 16 deelgemeenteraadsleden (14 in Amsterdam, 2 in Rotterdam). Ledenverloop Bron: D66 - ledentallen (Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen) D66-bewindslieden Hans Gruijters - minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, kabinet-Den Uyl Medy van der Laan - staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, kabinet-Balkenende II Ineke Lambers-Hacquebard - staatssecretaris van Volksgezondheid en Milieuhygiëne, kabinet-Van Agt II en kabinet-Van Agt III Hans van Mierlo - minister van Defensie kabinet-Van Agt II en kabinet-Van Agt III, minister van Buitenlandse Zaken en vice-premier, kabinet-Kok I Aad Nuis - staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, kabinet-Kok I Erwin Nypels - minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, kabinet-Van Agt III Alexander Pechtold - minister van Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties, kabinet-Balkenende II Max Rood - minister van Binnenlandse Zaken, kabinet-Van Agt III Michiel Scheltema - staatssecretaris van Justitie, kabinet-Van Agt II Winnie Sorgdrager - minister van Justitie, kabinet-Kok I Haijo Apotheker - minister van Landbouw, kabinet-Kok II Jan Terlouw - minister van Economische Zaken, kabinet-Van Agt II en kabinet-Van Agt III Dick Tommel - staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, kabinet-Kok I Hans Wijers - minister van Economische Zaken, kabinet-Kok I Henk Zeevalking - staatssecretaris van Justitie, kabinet-Den Uyl en minister van Verkeer en Waterstaat, kabinet-Van Agt II en kabinet-Van Agt III Els Borst - minister van Volksgezondheid en vice-premier, kabinet-Kok I en kabinet-Kok II Roger van Boxtel - minister van Grotesteden- en Integratiebeleid, kabinet-Kok II Laurens Jan Brinkhorst - staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, kabinet-Den Uyl, minister van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, kabinet-Kok II en minister van Economische Zaken, kabinet-Balkenende II, vanaf 30 maart 2005 tevens vice-premier Wim Dik - staatssecretaris van Economische Zaken, kabinet-Van Agt II en kabinet-Van Agt III Jacob Kohnstamm - staatssecretaris van Binnenlandse Zaken, kabinet-Kok I Jan Glastra van Loon - staatssecretaris van Justitie, kabinet-Den Uyl Aar de Goede - staatssecretaris van Financiën, kabinet-Den Uyl Thom de Graaf - vice-premier en minister van Bestuurlijke vernieuwing en Koninkrijksrelaties, kabinet-Balkenende II Literatuur Menno van der Land: " Tussen ideaal en illusie. De geschiedenis van D66 1966 - 2003 " () Zie ook Progressief liberalisme Lux Voor Kandidatenlijst bij de Tweede Kamerverkiezingen 2006 Externe links Bij de Kamerverkiezingen in 1967 behaalde de partij meteen 7 zetels; en bij die van 1971 11 zetels, in een alliantie met de PPR en de PvdA. Van Mierlo streefde naar een progressieve volkspartij. Deze vorming mislukte en in 1972 zakte de partij naar 6 zetels. Na de formatie van het kabinet (waaraan D66 deelnam) trad Van Mierlo af als fractievoorzitter, vanwege onvoldoende steun in de fractie, ten gunste van Jan Terlouw. Website D66 http://www.liberaal.info/Liberaal.info) D66 bleef in de regering. Dit werd door de eigen aanhang niet begrepen en de partij zakte naar 6 zetels. De nog desastreuzer verlopen Statenverkiezingen in 1974 leidden tot een grote crisis in de partij. Veel leden zegden op, en er werd getwijfeld aan het bestaansrecht van de partij. De meerderheid van de leden was voor het opheffen van de partij, maar de vereiste tweederde meerderheid werd niet gehaald. Nadat de partij een jaar lang vrijwel niet actief geweest was werd in 1975 toch besloten de partij nieuw leven in te blazen. Onder leiding van Jan Glastra van Loon en Jan Terlouw werd een nieuwe koers uitgezet, die zich minder richtte op bestuurlijke vernieuwing, Terlouw benadrukte een liberalere profilering. De partij kreeg weer nieuw élan, en wist veel nieuwe leden te werven (op het dieptepunt waren er nog maar een paar honderd leden). Onder Terlouw won de partij de verkiezingen van 1981 met 17 zetels. D66 trad toe tot een coalitie met het CDA en de PvdA. In 1982 trok de PvdA zich terug uit de regering. Lijsttrekker voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2006 is Alexander Pechtold. Hij werd verkozen in de zesde telronde en haalde toen 2009 van de meer dan 3800 uitgebrachte stemmen. In een poging de partij uit de malaise te halen keerde Van Mierlo terug als partijleider. Hij pleitte voor een opheffing van de polarisatie tussen de PvdA en de VVD en richtte zich meer op individuele ontplooiing, en thema's als milieubehoud, technologische vernieuwing en vrouwenemancipatie. De herleving van de partij was succesvol en de partij behaalde in 1986 9 zetels en in 1989 12 zetels. Dit aantal werd bij de verkiezingen van 1994 verdubbeld tot 24 zetels. Door de electorale positie slaagde D66 er in om voor het eerst sinds de Eerste Wereldoorlog een coalitie zonder confessionele partij(en) te vormen: PvdA, VVD en D66 vormden samen de eerste paarse coalitie. Ondanks een verkiezingsnederlaag in 1998 (14 zetels) bleef de partij deel uitmaken van een paarse coalitie. De regeringsdeelname leidde onder de nieuwe partijleider Thom de Graaf in 2002 tot een tweede nederlaag (7 zetels). D66 ging de oppositie in, maar bij de verkiezingen van 2003 zakte de partij verder naar 6 zetels. De Graaf trad terug en werd opgevolgd door Boris Dittrich. Actualiteit Guido Gezelle-prijs De Guido Gezelleprijs is een literatuurprijs die sinds 1941 vijfjaarlijks wordt toegekend voor een in het Nederlands geschreven verzenbundel. De prijs is opgericht door het Guido Gezelle-comité en wordt toegekend door de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde in Gent. Gelauwerden 1962 - Gery Helderenberg voor dichtbundels verschenen in de periode 1957 - Jos De Haes voor Gedaanten 1952 - Jozef De Belder voor Ballade der onzekerheden 1947 - Marcel Brauns voor Zangen van onmacht 2002? Peter Theunynck voor De bomen zijn paars en de hemel 1997 - Charles Ducal voor Moedertaal 1992 - Adriaan Magerman voor Mei Requiem 1987 - Fernand Florizoone voor Op de bermen van de tijd 1982 - Gwij Mandelinck voor De droefheid is in handbereik 1977 - Lieven Rens voor Leander 1972 - Gery Helderenberg voor Pentaphonium 1967 - René Verbeeck voor De zomer staat hoog en rijp Externe link Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde Solfège Solfège is een muzikale zangoefening, waarbij de melodie gezongen wordt zonder de tekst en met gebruikmaking van alleen de namen van de noten. Het doel van deze oefening is het muzikale gehoor te vergroten en tevens door zonder voorstudie van het blad te zingen de trefzekerheid te verhogen met betrekking tot ritme en melodie. « Solfègiëren » is het hiervan afgeleide werkwoord en betekent zowel het zingen van toonladders als het zingen van een muziekstuk met benoeming van de noten. In het professioneel muziekonderwijs (conservatoria) en in de hogere graad van de muziekscholen wordt het begrip solfège inmiddels in een bredere context gebruikt. Zo bestaan er aparte lessen ritmisch solfège (het noteren van een ritme en het uitvoeren van een genoteerd ritme) en worden het muzikaal dictee en het herkennen van akkoorden in de harmonieleer tot het gebied van de solfège gerekend. Zie ook Solmisatie Als gevolg van de taalstrijd en meer bepaald de strijd om de totale vernederlandsing van de Leuvense universiteit in de jaren '60, werd de unitaire partij in 1972 opgesplitst in een Vlaamse en een Franstalige partij, de laatste onder de naam PSC (Parti Social Chrétien, sinds mei 2002 omgevormd tot CDH: Centre Démocrate Humaniste). De CVP-staat Eind jaren '60 komt er binnen de CVP een nieuwe generatie aan de macht. Wilfried Martens als partijvoorzitter, maar vooral de populaire Leo Tindemans zorgen ervoor dat de CVP de grootste partij van het land blijft. In de jaren '70 gaat de meeste aandacht uit naar de staatshervorming. Tussen 1977 en 1981 zijn er 8 verschillende regeringen onder leiding van Tindemans, Martens, Paul Vanden Boeynants en Mark Eyskens. Tijdens de verkiezingen van november 1981 lijdt de CVP een zeer zware nederlaag. In de jaren '80 zorgt de kwestie Voeren en de plaatsing van Amerikaanse kernraketten op Belgisch grondgebied voor beroering. De meningen over dit laatste zijn verdeeld, ook binnen de CVP. Vanaf 1985 blijft de CVP bij elke verkiezing verliezen. In 1990 wordt de abortuswet tegen de wil van de CVP goedgekeurd. Begin oktober 1991 valt de regering na een bijzonder hevige communautaire confrontatie over de uitvoer van wapens naar het Midden-Oosten. Bij de daaropvolgende parlementsverkiezingen in november lijden de regeringspartijen een zware nederlaag. Periode Dehaene In 1991 wordt Jean-Luc Dehaene premier. Onder zijn bewind wordt met het Sint-Michielsakkoord, België een echte federale staat. In de jaren '90 moet er flink worden bespaard om de Maastrichtnorm te halen. De verkiezingen van 13 juni 1999 Een gestage electorale achteruitgang van de CVP sinds de jaren '80 en vooral een voedselschandaal dat in mei 1999 uitbrak, de zgn. dioxinecrisis, leidden bij de nationale en deelstaatverkiezingen van 13 juni 1999 tot een historische nederlaag voor CVP. Dehaene verliet daarop de nationale politiek, ondanks een groot aantal voorkeurstemmen. De CVP bleef weliswaar de grootste fractie in het Vlaamse parlement, maar moest in het federale parlement de VLD laten voorgaan. Bij de regeringsvorming belandde de CVP voor het eerst in veertig jaar in de oppositie, zowel op federaal als op Vlaams bestuursniveau. De coalitie zonder de CVP bestond uit drie partijen: liberalen, socialisten en groenen (de zgn. paars-groene coalitie van het kabinet Verhofstadt I). Christen-Democratisch en Vlaams Nieuwe naam: CD&V Op 9 oktober 1999 werd Stefaan De Clerck gekozen tot algemeen partijvoorzitter (als opvolger van Marc Van Peel) en startte een organisatorische en ideologische hervorming. Daarbij veranderde de partijnaam in 2001 in CD&V. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2000 zette enig herstel in. De verkiezingen van 18 mei 2003 De uitslag van de federale parlementsverkiezingen van 2003, waarin CD&V met de mediagenieke De Clerck als kandidaat premier naar de kiezer trok, was opnieuw teleurstellend. De Clerck nam ontslag als partijvoorzitter en werd vervangen door Yves Leterme, die voorheen fractieleider in de kamer was. De verkiezingen van 13 juni 2004 Leterme stuurde aan op een kartel met de Nieuw-Vlaamse Alliantie onder leiding van Geert Bourgeois, maar aanvankelijk mislukte dit. Uiteindelijk werden de gesprekken hervat en op 14 februari 2004 werd een akkoord voor een kartel ondertekend, het zogenaamde Valentijnskartel of Vlaams Kartel. Bij de verkiezingen van 2004 voor het Vlaamse Parlement haalde dit kartel een overwinning met zo'n 26% van de stemmen. Na korte maar moeilijke onderhandelingen onder leiding van Yves Leterme trad op 22 juli 2005 de regering Leterme I aan, die een coalitie is van het kartel CD&V/NVA, het kartel SP.A/Spirit en het kartel VLD/Vivant. Leterme werd als partijvoorzitter opgevolgd door Jo Vandeurzen. Politiek gedachtegoed Daar waar de Katholieke Partij in de 19de en begin 20ste eeuw een conservatieve partij was, heeft de CVP zich na de Tweede Wereldoorlog sociaal-economisch als centrumpartij (volkspartij) geprofileerd, met evenwel behoudsgezinde stellingnames in levensbeschouwelijke en ethische vraagstukken. De partij wil brede bevolkingsgroepen vertegenwoordigen met als overkoepelende achtergrond de christelijke oorsprong (christen-democratie). De partij verenigt in haar bestuur en structuur uiteenlopende sociale en economische bewegingen, met traditioneel een numeriek sterke vakbondsvleugel (ACW), een middenstandsvleugel, en een kleine maar invloedrijke landbouwvleugel (via de Boerenbond). Hoewel de invloed van die groeperingen sinds de laatste partijhervormingen officieel teruggedrongen is, vormen deze stromingen nog steeds de belangrijkste basis voor de partij. Christen-Democratisch en Vlaams (afgekort als « CD&V ») is een Vlaamse, christendemocratische, politieke partij. Grote christen-democratische partijen zijn er ook in Nederland (CDA, Christendemocratisch Appel) en Duitsland (CDU, Christlich Demokratische Union). In landen met sterke socialistische partijen (bijv. Zweden) of sterke conservatieve partijen (bijv. Frankrijk) is de betekenis van christen-democratische partijen gering (bijv de Kristdemokraterna in Zweden) of onbestaande. Externe links CD&V Jongerenorganisatie CD&V Tot september 2001 heette de partij Christelijke Volkspartij (CVP). Geschiedenis Oprichting na Tweede Wereldoorlog De CVP werd opgericht op 18-19 augustus 1945 onder voorzitterschap van August de Schryver en was de opvolger van de Katholieke Partij. Bij de verkiezingen van 1946 was de CVP meteen de grootste partij. In de eerste jaren na de oorlog beroerde de koningskwestie de maatschappij en politiek. Van Unitaire partij naar spitsing Vanaf maart 1947 tot aan de verkiezingen van 13 juni 1999 nam de CVP vrijwel onafgebroken deel aan de regering, met uitzondering van de periode 1954-1958 toen een coalitie van socialisten en liberalen onder leiding van Achiel Van Acker aan de macht was. In de periode 1950-1954 vormde de CVP voor het laatst in de Belgische geschiedenis homogene regeringen. De jaren vijftig staan in het teken van de schoolstrijd. De CVP verdedigt de belangen van de vrije (vaak katholieke) scholen en wil ze financieel ondersteunen. In 1958 komt onder leiding van Gaston Eyskens het schoolpact. De Eenheidswet en het grote protest bezorgen de CVP een lagere verkiezingsscore in 1961. Frans Van der Elst Frans Van der Elst (1920 - Neder-over-Heembeek, 28 augustus 1997) was een Vlaams advocaat en politicus voor de Volksunie. Van der Elst studeerde van 1939 tot 1944 rechten, thomistische wijsbegeerte en politieke en sociale wetenschappen aan de KUL. Van 1944 tot 1958 was hij advocaat bij de balie van Brussel. Hij pleitte in verschillende repressiezaken, o.a. die van VNV-leider Hendrik Elias, wiens raadsman hij zou blijven. Als legataris van Elias ' archief publiceerde hij in 1974 de eerste uitgebreide analyse van diens rol als VNV-leider. Vanaf 1948 speelde Van der Elst een aanzienlijke rol in de herleving van de Vlaamse Beweging en het Vlaams-nationalisme, waarvan hij als publicist, redenaar en als partijvoorzitter van de Volksunie de inhoud mede bepaalde. Bij de parlementsverkiezingen van 1949 stond hij in Brussel op de Vlaams-nationale lijst-Edmond van Dieren. In deze periode werd er volop gediscussieerd over de heroprichting van een autonome Vlaams-nationale partij. Vanaf 1950 was hij een der hoofdrolspelers in het Vlaams Comité voor Federalisme, een studie- en drukkingsgroep die in 1954, in samenwerking met Waalse federalisten, een voorstel van federale grondwet voor België publiceerde. In 1951 hield hij zijn eerste publieke pleidooi voor amnestie. In 1954 werd Van der Elst medeoprichter van de Christelijke Vlaamse Volksunie, die nog tijdens datzelfde jaar de Volksunie werd. Hij werd partijvoorzitter (1955-1975), Kamerlid (1958-1974) en senator (1974-1985). In 1983 werd hij de allereerste Vlaams-nationalistische minister van staat. Van 1958 tot het einde van de jaren 1960 was Van der Elst de woordvoerder van zijn partij in alle belangrijke parlementaire debatten. Het vertrouwen van de Vlaams-nationalisten in Van der Elst kwam voor het eerst onder zware druk toen de Volksunie de Egmont- en de Stuyvenbergakkoorden ondertekende en toetrad tot de Belgische regering (1977-1978). Na het Egmont-experiment trok hij zich systematisch terug uit het politieke leven. Astrid van Zweden Astrid Sofia Lovisa Thyra (Stockholm 17 november 1905 -- Küssnacht 29 augustus 1935), prinses van België, hertogin van Brabant, prinses van Zweden, was de dochter van prins Karel van Zweden en prinses Ingeborg van Denemarken. Door haar huwelijk in 1926 met de toenmalige Belgische kroonprins Leopold, werd zij na de dood van koning Albert I in 1934 koningin der Belgen. Zij verwierf op zeer korte tijd zeer grote populariteit bij de bevolking, maar kwam in 1935 op 29-jarige leeftijd om het leven bij een auto-ongeval in het Zwitserse Küssnacht. Zij was de moeder van de latere koningen Boudewijn en Albert II en groothertogin Josephine-Charlotte van Luxemburg (11 oktober 1927). Zie ook Het Belgische vorstenhuis Hoofdredacteurs Jan Baptist Napolitaan van Os (1891-1893), Jan van Kerckhoven (1893 - 1899) Frans Goris (1899 - 1938) Louis Kiebooms (1938 - 1949) Louis Meerts (1949 - 1985) Lou de Clerck (1985 - 1991) Jos Huypens (1991 - 1996) Luc Van Loon (1996 - 2004) Luc Rademakers (2004 -) Externe links Officiële site Gazet van Antwerpen Geschiedenis van de Gazet van Antwerpen Officiële site Regionale Uitgeversgroep Officiële site Concentra Is de "vrije pers" nog vrij? - 18 augustus 2004 - Opinieartikel van Rudi De Ceuster naar aanleiding van het ontslag van Luc Van Loon Gazet van Antwerpen De Gazet van Antwerpen is een Nederlandstalige Vlaamse krant met vier edities: een stadseditie metropool en daarnaast edities Kempen, Mechelen-Lier en Waasland, uitgegeven door Concentra. Hoewel de naam anders doet vermoeden, heeft de krant een bovenregionale verspreiding en wordt ze gelezen in heel Vlaanderen. GvA is een regionale kwaliteitskrant. Dagelijks rollen gemiddeld 120.000 exemplaren van de pers. Geschiedenis Gazet van Antwerpen verscheen voor het eerst op 3 november 1891 en was een initiatief van Jan Baptist Napolitaan van Os, meteen ook de eerste hoofdredacteur. De eerste krant werd gedrukt op 8000 exemplaren, telde 4 bladzijden en kostte slechts 2 Belgische centimes. In 1893 werd de NV De Vlijt opgericht die de krant uitgaf. In 1996 richtte NV De Vlijt samen met de NV Concentra, uitgever van Het Belang van Limburg, de Regionale Uitgevers Groep (RUG) op. Sinds het begin van de eenentwintigste eeuw onderging de redactionele stijl een facelift, waarbij GvA in een korte tijd evolueerde naar een moderne krant met een brede levensvisie. In augustus 2004 werd Dr. Luc Rademakers de nieuwe hoofdredacteur van de krant. Hij was voordien hoofdredacteur van de gratis krant Metro en gaf Gazet van Antwerpen een jonger, en ondertussen breed gewaardeerd, imago. In datzelfde jaar verscheen de krant, als eerste 'klassieke' Belgische krant, op tabloidformaat. Volgens het CIM (Centrum voor Informatie over de Media) is het lezersbereik van Gazet van Antwerpen de afgelopen jaren fel gestegen. De verkoop zelf volgt de tendens van de Vlaamse krantenmarkt. Boelwerf Boelwerf was het grootste Belgische scheepsbouwbedrijf. Het was gelegen in Temse aan de Schelde en in 1829 opgericht door Bernard Boel (1798-1872), oorspronkelijk timmerman op de scheepswerven in Antwerpen-Zuid, die opgevolgd werd door zijn zoon Jozef Boel. De eerste 50 jaar bouwde de scheepswerf houten schepen en werkten er slechts enkele werknemers. Het bedrijf bouwde gemiddeld één boot, voornamelijk tjalken, per jaar. Vanaf 1900 begon het aantal schepen dat gebouwd werd, langzaam te stijgen, en nam ook het aantal werknemers toe. De grootste bloei ontstond echter na de Tweede Wereldoorlog, toen het bedrijf, dat toen J. Boel & Zonen heette, internationaal doorbrak. Toen de werf in 1979 haar 150-jarig bestaan vierde, telde zij 3000 werknemers, een aanzienlijk deel van de bewoners van Temse. De privé-onderneming was uitgegroeid tot een middelgrote werf met wereldfaam. Het jubileum viel samen met de bouw van een LPG-tanker van 57.000 m3 met een zeer symbolisch bouwnummer: op de kop 1500, de « Petrogas II », die thans onder de naam « Hariette N » onder de vlag van Singapore vaart. In dezelfde periode groeide ook de syndicale delegatie uit tot een inspirerend voorbeeld voor het 'strijdsyndicalisme' in België. De boegbeelden van deze stroming, Jan Cap (ACV) en Karel Heirbout (ABVV), kregen nationale bekendheid. Na een reeks afsplitsingen op 19 december 1980 van holdingsmaatschappijen en scheepsfirma's, zoals Almabo en Exmar, bleef de eigenlijke werf over onder de naam Boelwerf. Na het faillissement in 1982 van de Cockerill Yards, een werf in Hoboken aan de overkant van de Schelde, nam Boelwerf ook de werf van Cockerill over. De onderneming groeide daardoor nog tot 3500 werknemers op twee grote werven. Door de internationale crisis in de scheepsbouwsector raakte deze onderneming halverwege de jaren '80 in de problemen, en werd zij op 28 oktober 1992 failliet verklaard. De curator legde klacht neer wegens fraude, een klacht die hij later weer introk. De werf was al die tijd overeind gehouden door de overheid, die grote bedragen aan goedkope scheepkredieten toegestaan had aan de scheepseigenaren. Deze kredieten zijn later voor een groot deel kwijtgescholden of verloren gegaan. Na stakingen en een bezetting werd het bedrijf in 1993 weer opgestart, nu met deelneming van de Vlaamse overheidsholding Gimvindus en onder de naam Boelwerf Vlaanderen. Deze werkte de laatste (zeven) bestellingen af, waarna zij op 30 november 1994 ook failliet ging. De curator, een andere dan die van de oude Boelwerf, had opnieuw veel moeite om alles ordentelijk op te ruimen. De bestuurders van Boelwerf Vlaanderen werden op 12 oktober 2004 veroordeeld voor fraude met Europese opleidingssubsidies. Het bedrijventerrein in Temse is thans opgekocht om er woningen te bouwen. www.aclvb.be Algemene Centrale Der Liberale Vakbonden Van België De Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van België (ACLVB) of Centrale Générale des Syndicats Libéraux de Belgique (CGSLB) is een van de drie representatieve vakbonden in België. De Liberale Vakbond vertegenwoordigt ongeveer 220.000 werknemers in België. De ACLVB hangt een sociaal-liberale filosofie aan en is daarmee een van de weinige vakbonden die zich dan ook ten volle steunt op de liberale ideologie. Centraal staat daarbij overleg. Stakingen worden gezien als een ultiem drukkingsmiddel, dat pas gebruikt wordt wanneer andere drukkingsmiddelen niet blijken te helpen. De ACLVB vindt net als de andere Belgische vakbonden haar oorsprong in de tweede helft van de 19e eeuw. Ze is gegroeid uit verschillende liberale vakverenigingen die overal in het land ontstonden. In 1920 leidde dat tot de oprichting van de « Nationale Centrale der Liberale Vakbonden van België ». De naam werd in 1939 veranderd in ACLVB. De Liberale Vakbond onderscheidt zich van de andere Belgische vakbonden door haar interprofessionele structuur. Arbeiders en bedienden uit verschillende sectoren maken deel uit van dezelfde organisatie. Dit in tegenstelling tot het christelijke ACV en het socialistische ABVV die bestaan uit verschillende vakgroepen. Enige uitzondering is het Vrij Syndicaat Voor Het Openbaar Ambt (« VSOA ») dat de ambtenaren vertegenwoordigt binnen de ACLVB. De ACLVB kende een gestage groei tijdens de laatste jaren. Dat vertaalde zich onder meer in een stijging van het aantal mandaten in de werknemersorganen in de bedrijven na de laatste sociale verkiezingen. Internationaal gezien maakt de ACLVB deel uit van het Internationaal Verbond Van Vrije Vakverenigingen (« IVVV ») en het Europees Vakverbond (« EVV »). Voorzitter van de ACLVB is Guy Haaze, de nationaal secretarissen zijn Luk De Vos en Bernard Noël. Externe link |