457

Cuando su niño haya cumplido un año, podrá comer prácticamente la misma comida que el resto de la familia. Odpowiednie odżywianie dzieci w pierwszym i drugim roku życia Durante este período se forman los hábitos alimenticios que, a menudo, predominan durante toda la vida. (ale nie napoje ryżowe, patrz strona 13) Los niños necesitan alimentos nutritivos para poder crecer y desarrollarse. Dotyczy to i dzieci, i osób dorosłych. La comida que es buena para los niños también es buena para el resto de la familia. Dotyczy to i dzieci, i osób dorosłych. Si bien es bueno llevar una dieta variada, no es para preocuparse si el niño come la misma comida durante una semana entera. Właśnie w tym okresie dziecko nabiera zwyczajów kulinarnych, którymi będzie się kierować przez dużą część swojego życia. El niño no sufrirá de desnutrición por ello. Poniższe wskazówki pomogą zakorzenić w dziecku dobre nawyki dotyczące odżywiania. Es bueno para el organismo comer a intervalos regulares: desayuno, almuerzo, cena y 2 o 3 meriendas. Co dziecko powinno jeść? Evite que el niño coma entre las comidas para que tenga suficiente apetito a la hora de comer las comidas principales. Dieta dziecka, tak samo, jak dieta dorosłych, powinna być zróżnicowana, tzn. powinna składać się z różnorodnych pokarmów. En algunas culturas, los restos de la cena del día anterior se comen con el desayuno, lo cual es una buena opción también. Wiele dzieci patrzy sceptyczne na nowe potrawy i musi próbować ich wielokrotnie, zanim się przyzwyczai do nowego smaku. Las meriendas son más importantes para los niños que para los adultos, puesto que los niños pequeños no pueden comer porciones demasiado grandes durante las comidas principales. Dziecko nie stanie się z tego powodu niedo- żywione. Una merienda nutritiva puede incluir los mismos productos que se usan para el desayuno. Dla rekompensaty można urozmaicać dodatki i przekąski. Si se continúa con la lactancia, la leche materna es también una buena merienda que proporciona muchas sustancias nutritivas, como las grasas omega-3. W ten sposób dziecko uczy się także rozpoznawać różnicę pomiędzy uczuciem głodu i sytości. Aceite y margarina líquida para cocinar: son importantes fuentes de grasas saludables. Produkty pełnoziarniste i bogate w błonnik Con respecto a otras sustancias, se deben seguir las recomendaciones derivadas del resultado del análisis. Ciepła woda może zawierać m.in. pierwiastki miedzi pochodzące z rur wodociągowych. Si el agua no es "apta" para beber debido a la presencia de bacterias, o si se detecta la bacteria Escherichia coli (E. coli) en el agua, deberá hervirla antes de dársela a los niños. W tym celu należy się skontaktować z komunalnym oddziałem ds. środowiska we własnym miejscu zamieszkania. Para más información sobre el agua potable y los pozos propios, visite www.livsmedelsverket.se. Więcej informacji o wodzie pitnej i własnym źródle na stronie www.livsmedelsverket.se. Ciertas clases de pescados pueden contener sustancias tóxicas (más información al respecto en la página 12). Więcej informacji o wodzie pitnej i własnym źródle na stronie www.livsmedelsverket.se. A muchos les parece difícil preparar pescados, pero no tiene por qué serlo. Domowej roboty czy gotowe? Otra manera sencilla es servir bocadillos de pescado, por ejemplo con caballa en lata. Ryby i skorupiaki Es por eso que es aconsejable darles a los niños gachas o papillas enriquecidas con hierro, incluso durante el segundo año de vida. Podawanie wzbogaconej w żelazo kaszki lub kleiku jest więc wskazane nawet w drugim roku życia dziecka. La carne, la morcilla, el pan de sangre y otros alimentos que contienen sangre también son ricos en hierro. Bogate w żelazo pokarmy to mięso, kaszanka, chrupki chleb typu „palttunnbröd” Es por eso que es aconsejable darles a los niños gachas o papillas enriquecidas con hierro, incluso durante el segundo año de vida. Podawanie wzbogaconej w żelazo kaszki lub kleiku jest więc wskazane nawet w drugim roku życia dziecka. La carne, la morcilla, el pan de sangre y otros alimentos que contienen sangre también son ricos en hierro. Bogate w żelazo pokarmy to mięso, kaszanka, chrupki chleb typu „palttunnbröd” Sin embargo, hay muchos niños que no comen demasiadas frutas y verduras. Częste spożywanie ryb jest zdrowe dla dzieci. Hay muchas verduras congeladas. Warzywa i owoce En el paquete se indica cómo hacerlo. Wiele warzyw dostępnych jest w formie mrożonek. Las judías y las lentejas contienen sustancias que pueden causar cólicos, pero que desaparecen cuando se cocinan. Przyrządzanie ich w mikrofalówce zachowuje więcej składników odżywczych niż gotowanie w garnku. Lea en el paquete cómo coicinarlas. Wskazówki znajdziesz na opakowaniu. Algunos ejemplos más: Przeczytaj instrukcje na opakowaniu. Es rápido de hacer y puede ayudar a calmar los lamentos de hambre. Kilka innych przykładów na szybkie przekąski: Use verduras en las comidas, por ejemplo zanahorias ralladas, repollo, tomates tritura-dos en lata, maíz o judías en la salsa de carne o en el guiso. Pokrój ogórek, marchewki, brokuły lub kalafiora w podłużne kawałki i podaj dziecku w czasie, gdy gotujesz obiad. A menudo, a los niños pequeños les resulta divertido ver "barquitos" de manzanas y peras o "moneditas" de plátanos. Małe dzieci uwielbiają często tzw. „łó deczki” z jabłek i gruszek lub plasterki bananów. También son más fáciles de comer para el pequeño. Owoce podane w takiej formie są dla malucha łatwiejsze do zjedzenia. Para más información, consulte la sección de comida vegetariana para niños. Więcej dowiesz się w rozdziale o wegetariańskich posiłkach dla dzieci. Leche y productos lácteos Mleko i przetwory mleczne La leche y los productos lácteos son fuentes importantes de calcio, además de otras sustancias. Mleko i jego przetwory są ważnymi źródłami m.in. wapnia. El calcio es necesario para la formación de los huesos y los dientes del niño. Wapń jest niezbędny do prawidłowego rozwoju układu szkieletowego i zębów dziecka. Medio litro de leche, leche cuajada o yogur al día es suficiente para suplir las necesidades de calcio del niño. Pół litra mleka, jogurtu lub kwaśnego mleka dziennie pokrywa potrzeby małego dziecka. La mayoría de los productos lácteos con bajo contenido graso están enriquecidos con vitamina D y son, por lo tanto, fuentes importantes de vitamina D para los niños. Wiele chudych jogurtów i kwaśnych rodzajów mleka wzbogaca się witaminą D. ¿Qué tipo de leche deben beber los niños pequeños? Jaki rodzaj mleka powinno pić małe dziecko? Los niños menores de dos años necesitan comer un poco más de grasa que los adultos. Dzieci poniżej dwóch lat potrzebują w swojej diecie trochę więcej tłuszczu niż dorośli. Es por eso que puede resultar natural pensar que se les deben dar productos lácteos enteros. Wydaje się zatem oczywiste, że powinno się im podawać tłuste produkty mleczne. Pero lo que los niños necesitan principalmente son más grasas omega-3, y éstas no se encuentran en la leche. Dzieci najbardziej potrzebują jednak tłuszczów typu omega-3, a tych w mleku nie ma. Por esta razón, es mejor darles productos lácteos con bajo contenido de grasa y agregar un poco más de aceite de colza en las comidas porque contiene omega-3. Dlatego lepiej jest podawać dziecku chude produkty mleczne, a do posiłków dodawać oleju rzepakowego, który jest bogaty w tłuszcze typu omega-3. La leche baja en grasa contiene la misma cantidad de vitaminas y minerales que la leche entera. Chude mleko zawiera równie dużo witamin i minerałów, co tłuste mleko. La mayoría de los productos lácteos con bajo contenido graso están enriquecidos con vitamina D y son, por lo tanto, fuentes importantes de vitamina D para los niños. Poza tym większość chudych produktów mlecznych wzbogaca się witaminą D i dlatego są one ważnymi źródłami tej witaminy dla dzieci. Mantequilla, margarina y aceite Masło, margaryna i olej Las grasas omega-3 son importantes para el desarrollo de los niños. Tłuszcze typu omega-3 są niezbędne dla prawidłowego rozwoju dziecka. El aceite de colza es naturalmente rico en omega-3. Olej rzepakowy jest produktem z natury bogatym w omega-3. Una manera sencilla de hacer que su niño ingiera omega-3 es elegir aceite de colza y grasas alimenticias que contengan aceite de colza para los bocadillos y las comidas. Stosowanie do przygotowywania posiłków dziecka oleju rzepakowego lub produktów zawierających olej rzepakowy jest najprostszym sposobem na zapewnienie mu dostatecznej ilości omega-3. La mantequilla solo contiene una pequeña cantidad de omega- 3 y, por lo tanto, no es la mejor opción para los niños. Masło zawiera mało tłuszczów typu omega-3, więc niezbyt nadaje się dla dzieci. Si a pesar de ello usted decide darle a su hijo mantequilla, es especialmente importante que use aceite de colza en las comidas y que el niño coma pescados grasos que proporcionan omega-3. Jeśli jednak podajesz dziecku masło, zwróć szczególną uwagę na to, aby do gotowania stosować olej rzepakowy i podawaj dziecku częściej ryby bogate w omega-3. La leche materna también aporta omega-3 a los lactantes. Dzieci karmione piersią czerpią omega-3 z mleka matki. ¿Cuánto deben comer los niños pequeños? Ile dziecko powinno jeść? Es natural que las porciones no continúen aumentando con la misma rapidez que durante el primer año de vida, puesto que el niño no crece tan rápido como antes. W drugim roku życia tempo wzrostu dziecka staje się wolniejsze, jest więc rzeczą naturalną, że porcje jedzonych przez nie posiłków również rosną powoli. Si usted como adulto le permite al niño que él mismo decida el tamaño de las porciones, verá con el tiempo que el niño generalmente come la cantidad adecuada. Jeżeli zdasz się na intuicję dziecka i pozwolisz mu jeść tyle, na ile ma ochotę, z dłuższej perspektywy czasowej spożyje ono odpowiednią ilość pokarmu. Por lo tanto, no sirva porciones demasiado grandes, sino deje que el niño se sirva más comida si lo desea. Nie nakładaj dziecku zbyt dużych porcji, lepiej niech poprosi potem o dokładkę. El niño necesita aprender cuál es la cantidad de comida que es adecuada. Dziecko musi się nauczyć jeść odpowiednie ilości pokarmów. A pesar de esto, muchos padres quieren darles a sus hijos vitaminas y minerales adicionales como medida de precaución. Wiele osób uważa jednak, że dla pewności dziecku trzeba podawać witaminy i minerały w tabletkach. Sin embargo, los niños pequeños pueden ingerir una cantidad excesiva de ciertas sustancias si se les dan complementos alimenticios, lo que puede resultar más perjudicial que una ingesta demasiado baja. Niestety, w ten sposób łatwo jest przedawkować, co w gruncie rzeczy jest bardziej szkodliwe niż ich ewentualny niedobór. Por lo tanto, consulte primero con la enfermera de pediatría antes de darle a su niño otros comple-mentos alimenticios que no sean gotas de vitamina D. Zanim więc zaczniesz podawać swojemu dziecku inne witaminy, niż krople z witaminą D, zwróć się do pielęgniarki w przychodni dziecięcej (BVC). Gotas de vitamina D Krople z witaminą D Es por eso que se les deben seguir dando gotas de vitamina D diariamente hasta que cumplan los dos años. Z tego względu podawanie kropel z witaminą D należy kontynuować do wieku dwóch lat. Algunos niños necesitan gotas de vitamina D aun después de haber cumplido los dos años. Niektórym dzieciom krople z witaminą D trzeba podawać nawet dłużej. Comida vegetariana Odżywianie wegetariańskie Cada vez hay más personas que optan por comer más platos vegetarianos. Coraz więcej osób wybiera potrawy wegetariańskie. Es beneficioso tanto para la salud como para el medio ambiente. To wybór przynoszący korzyści zarówno dla zdrowia, jak i środowiska. Por este motivo, es bueno que el niño se acostumbre desde temprano a comer diferentes platos vegetarianos. Dlatego dobrze jest, jeśli dziecko już wcześnie nauczy się jeść różne wegetariańskie posiłki. Eliminar únicamente la carne no suele ser un problema. Zrezygnowanie z mięsa nie nastręcza zwykle problemów. Si se sigue una dieta vegana y se opta por eliminar completamente la carne, el pescado, la leche y los huevos, es indispensable tener muy buenos conocimientos para poder confeccionar una dieta que le proporcione al niño todos los nutrientes que necesita. Jeżeli chcesz jednak stosować dietę wegańską, tzn. wykluczyć spożywanie mięsa, ryb, mleka i jaj, potrzebna Ci jest gruntowna wiedza na temat odpowiedniego odżywiania, które zapewni dziecku wszystkie potrzebne składniki odżywcze. Por eso, si usted decide darle a su niño comida vegana, debe consultar con la enfermera de pediatría. W takim przypadku powinieneś się skontaktować z pielęgniarką w przychodni dziecięcej (BVC). Por esta razón, es importante elegir productos lácteos bajos en grasa para los niños que comen comidas lacto-vegetarianas. Wtedy należy stosować chude przetwory mleczne. A los niños que se alimentan de una dieta vegana se les deben dar complementos de vitamina By vitamina D o productos enriquecidos. Dzieciom odżywianym w sposób wegański należy podawać dodatkowo witaminę Bi witaminę D w postaci suplementów lub wzbogaconych produktów spożywczych. En www.livsmedelsverket.se podrá encontrar consejos concretos acerca de cómo preparar buena comida vegetariana para niños pequeños. Na stronie www.livsmedelsverket.se znajdziesz porady dotyczące właściwego stosowania diety wegetariańskiej u małych dzieci. Alergia Alergie Si usted sospecha una alergia Jeżeli podejrzewasz, że dziecko ma alergię Si usted cree que su niño no tolera un alimento, es importante que no suprima ese alimento por su cuenta. Jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko jest uczulone na któryś z produktów spożywczych, nie powinieneś na własną rękę rezygnować z podawania go dziecku. Si lo hace, puede resultar más difícil establecer el diagnóstico correcto. Takie postępowanie może utrudnić postawienie właściwej diagnozy. Siempre consulte primero con el personal del ambulatorio pediátrico. Najpierw powinieneś skonsultować się z pielęgniarką w przychodni dziecięcej (BVC). Puede haber otras causas que expliquen los trastornos estomacales, las erupciones u otros síntomas que presenta el niño. Występujące u małych dzieci takie objawy, jak rozstrój żołądka, wysypka, itp., nie koniecznie są oznaką alergii lub uczulenia. Si su niño es alérgico Jeżeli Twoje dziecko cierpi na alergię Las alergias más comunes en los niños pequeños son la alergia a la proteína de la leche de vaca y a las proteínas del huevo. Najczęściej spotykane alergie u małych dzieci to alergia na białko mleka i białko jajek. Si su niño es alérgico, es importante que usted reciba asesoramiento espe-cíal de un dietista. Jeśli Twoje dziecko cierpi na alergię powinieneś skonsultować się z dietetykiem. En www.livsmedelsverket.se encontrará más información sobre la alergia y la hipersensibilidad a los alimentos.‌ Więcej informacji na temat uczuleń i alergii na produkty spożywcze znajdziesz na stronie www.livsmedelsverket.se. En www.livsmedelsverket.se encontrará más información sobre la alergia y la hipersensibilidad a los alimentos.‌ Więcej informacji na temat uczuleń i alergii na produkty spożywcze znajdziesz na stronie www.livsmedelsverket.se. Tenga mucho cuidado con la higiene cuando cocina con los niños y para ellos. Podczas przygotowywania posiłków nie zapominaj o zachowaniu higieny. Consejos para tener en cuenta en la cocina O czym należy pamiętać podczas przygotowywania posiłków Los niños pequeños son sensibles a las bacterias y a los virus que pueden causar intoxicaciones alimentarias. Małe dzieci są podatne na bakterie i wirusy wywołujące zatrucia pokarmowe. Por consiguiente, es aconsejable que tenga mucho cuidado con la higiene cuando cocina con los niños o para ellos. Podczas przygotowywania posiłków dla maluchów należy zatem pamiętać o zachowaniu higieny. Desde luego es importante lavarse las manos antes de preparar la comida, pero también inmediatamente después de manipular alimentos crudos como carne y pollo. O myciu rąk trzeba przede wszystkim pamiętać przed przystąpieniem do pracy, a także niezwłocznie po tym, jak dotykało się surowego mięsa i drobiu. Lave cuidadosa-mente la tabla de cortar y los utensilios de cocina después de haber cortado carne y pollo. Umyj dokładnie deskę do krojenia i przybory kuchenne, którymi przyrządzałeś surowe mięso i drób. También es aconsejable lavar las verduras, especialmente las de hoja verde. Dobrze myj warzywa, szczególnie te liściaste. La carne cruda puede contener bacterias nocivas, como la E. coli. Surowe mięso może zawierać szkodliwe bakterie, takie jak EHEC. No permita, por lo tanto, que los niños coman carne picada u otro tipo de carne cruda. Dlatego nie pozwalaj dziecku na próbowanie surowego mięsa. Cocine bien la carne picada y el pollo. Mielone mięso i drób powinny być dogotowane/ dopieczone. Si guarda la comida sobrante, póngala en el refrigerador o en el congelador lo antes posible. Jedzenie, które masz zamiar przechować na później wstaw jak najszybciej do lodówki lub zamrażarki. Si deja la comida a temperatura ambiente durante más de dos horas, las bacterias pueden empezar a proliferar. Jeżeli pozostawisz jedzenie w temperaturze pokojowej dłużej, niż przez kilka godzin, istnieje ryzyko, że zdążą się w nim rozwinąć bakterie. Pequeñas cantidades de comida caliente o tibia pueden ponerse directamente en el refrigerador. Małe ilości ciepłego lub letniego jedzenia można natychmiast wstawić do lodówki. No coma comida quemada Nie jedz przypalonego Cuando la comida se quema, se forman sustancias nocivas que no son buenas ni para los niños ni para los adultos. W przypalonym pokarmie powstają szkodliwe substancje, które nie są dobre ani dla dzieci, ani dla dorosłych. Corte el pedazo quemado o tire la comida si está muy quemada. Przypalone kawałki należy odkroić i wyrzucić, a jeśli potrawa jest zbyt spalona wyrzucić ją w całości. También es aconsejable dejar que los alimentos tomen un color amarillo dorado en vez de marrón dorado durante la cocción. Najzdrowiej jest jeść pokarm przyrumieniony na złoty kolor, niż na brązowy. ¿Hay alimentos que los niños pequeños no deben comer? Czego nie powinny spożywać małe dzieci? Muchos padres están preocupados porque piensan que los alimentos que comen los niños pueden contener sustancias nocivas. Wielu rodziców niepokoi się tym, czy pokarmy, które jedzą ich dzieci nie zawierają jakichś szkodliwych substancji. Aunque los niños pueden ser más sensibles a ciertas sustancias que los adultos, esto es algo que se tiene en cuenta, por ejemplo, cuando se fijan los límites máximos de residuos de plaguicidas permitidos en frutas y verduras o se autoriza el uso de aditivos. Fakt, że dzieci są bardziej wrażliwe na niektóre substancje niż dorośli jest brany pod uwagę np. przy ustalaniu dozwolonegso poziomu pestycydów w owocach i warzywach lub aprobowaniu dodatków do żywności. Por lo tanto, usted no debe preocuparse por estas sustancias. Nie musisz się zatem martwić o takie sprawy. Casi todos los alimentos se pueden comer y son buenos, incluso para los niños, pero hay ciertas cosas que los niños pequeños deben evitar: Małe dzieci mogą spożywać prawie wszystko, a wyjątek stanowią następujące rzeczy: Pescados que pueden contener sustancias tóxicas Ryby, które mogą zawierać toksyny środowiskowe La mayoría de los pescados se pueden comer con frecuencia, pero hay ciertas variedades que pueden contener altos niveles de sustancias tóxicas. Następujące ryby mogą zawierać duże ilości toksyn: śledź z Morza Bałtyckiego; El salmón capturado en estado salvaje, la trucha y la trucha alpina normalmente no pueden comprarse en las tiendas. Dziki łosoś, pstrąg i palia są rzadko dostępne w zwykłych sklepach. El salmón que se vende es casi siempre de piscifactoría. Dostępny w sprzedaży łosoś pochodzi prawie zawsze z hodowli. Niños que comen mucho pescado capturado en aguas locales Dzieci, które jedzą dużo ryb z własnego połowu La perca, el lucio, la lucioperca y la lota pueden contener mercurio. Okoń, szczupak, sandacz i miętus mogą zawierać ołów. Los niños que comen estos pescados más de una vez a la semana corren el riesgo de ingerir cantidades que, a la larga, pueden resultar perjudiciales. Dzieci, które spożywają te ryby częściej niż raz w tygodniu ryzykują nagromadzenie w organizmie zbyt dużej i na dłuższą metę szkodliwej ilości tej substancji. Por este motivo, conviene alternar con otros tipos de pescados. Dobrze jest zatem urozmaicać dietę dziecka innymi rodzajami ryb. El atún fresco o congelado, el fletán grande, el pez espada, el tiburón y la raya también pueden contener mercurio. Niektóre rodzaje świeżych lub mrożonych ryb, takie jak tuńczyk, duże okazy halibuta, miecznik, rekin i płaszczka mogą też zawierać ołów. Productos naturistas Zdrowa żywność En las campañas de comercialización se afirma a menudo que tienen un efecto positivo para la salud, pero pueden ser inapropiados para los niños en edad de crecimiento y desarrollo. Reklamy zachwalają dobry wpływ tych produktów na zdrowie, lecz dla małych dzieci, które rosną i rozwijają się, mogą one być niewskazane. Es por eso que no debe darle a su niño productos naturistas. Dlatego nie należy podawać ich dzieciom. Café, té negro y bebidas energéticas Kawa, czarna herbata i napoje energetyzujące Los niños pequeños no deben tomar ni café ni té negro y bebidas de cola en grandes cantidades, puesto que contienen cafeína. Małe dzieci nie powinny pić kawy, ani dużych ilości czarnej herbaty lub coca-coli, ponieważ napoje te zawierają kofeinę. Los niños son más sensibles a la cafeína que los adultos y les puede causar, por ejemplo, palpitaciones y náuseas. Dzieci są bardziej wrażliwe na kofeinę niż dorośli i mogą dostać od niej np. kołatania serca lub nudności. Las bebidas energéticas pueden contener una gran cantidad de cafeína, por lo que no son convenientes para los niños. Napoje energetyzujące mogą zawierać tak dużo kofeiny, że w ogóle nie należy ich podawać dzieciom. Leche no pasteurizada Niepasteryzowane mleko La leche no pasteurizada puede contener bacterias nocivas, como la E. coli y las bacterias del género Campylobacter. Niepasteryzowane mleko może zawierać szkodliwe bakterie, takie jak EHEC lub campylobacter. Por lo tanto, ni los niños ni los adultos deben beber este tipo de leche. Dlatego zarówno dorośli jak i dzieci nie powinni go spożywać. Lo mismo ocurre con el queso fresco elaborado con leche no pasteurizada. Dotyczy to również przetworów z niepasteryzowanego mleka. Este tipo de queso generalmente no se vende en las tiendas, pero se puede conseguir en queserías locales. Nie sprzedaje się ich w zwykłych sklepach, ale można je dostać u prywatnych producentów. No está permitido vender leche no pasteurizada en las tiendas, pero se puede comprar en granjas. Mleka niepasteryzowanego nie wolno sprzedawać w sklepach, ale można je dostać w gospodarstwach rolnych. Sal Sól Aproximadamente al año de vida, el cuerpo del niño es capaz de regular el equilibrio de sal. W wieku mniej więcej jednego roku organizm małego dziecka potrafi utrzymać równowagę soli. Estos productos contienen menos sal que aquellos que no están marcados con el ojo de una cerradura. Artykuły te zawierają mniej soli niż podobne produkty bez oznakowania. En el paquete se indica si la sal contiene yodo. Informacja o zawartości jodu w soli podana jest na opakowaniu. Solanina en las patatas verdes Solanina w zielonych ziemniakach Las patatas verdes o dañadas contienen solanina, una sustancia que puede producir dolor de estómago, vómitos y diarrea. Zielone lub uszkodzone ziemniaki zawierają solaninę, związek chemiczny powodujący ból brzucha, wymioty i biegunkę. Por esta razón, tanto los niños como los adultos deben evitar comer patatas en ese estado. Zatem zarówno dorośli jak i dzieci powinni unikać spożywania takich ziemniaków. 350 calorías (kcal) Aproximadamente 350 calorías (kcal) ok. 350 kalorii (kcal) ok. 350 kalorii (kcal) Azúcar, dulces, jugos y refrescos Cukier, słodycze, soki i napoje gazowane Evite, en la medida de lo posible, los dulces, jugos y refrescos. Unikaj podawania dziecku słodyczy, soków i napojów gazowanych tak długo, jak tylko to jest możliwe. No contienen muchas sustancias nutritivas, pero sí una gran cantidad de azúcar que los niños no necesitan. Produkty te zawierają mało składników odżywczych, a dużo cukru, który dziecku nie jest potrzebny. Mucho azúcar puede dañar los dientes del niño. Duża ilość cukru w diecie ma szkodliwy wpływ na zęby. También puede quitar el apetito, impidiendo que el niño coma lo suficiente a la hora de la comida, o acarrear problemas de obesidad con el transcurso del tiempo. Dziecko spożywające słodycze nie będzie miało siły jeść zwykłych posiłków, lub na dłuższą metę ryzykuje nadwagą. Quizás no se tiene en cuenta que hay también ciertos alimentos que contienen mucho azúcar, como por ejemplo muchas variedades de yogures de fruta, bebidas de yogur, cereales, zumos, meriendas con arroz y otros similares. Dotyczy to np. wielu rodzajów jogurtów owocowych, napojów jogurtowych, płatków śniadaniowych, soków owocowych, deserów ryżowych itp. En lugar de yogur de fruta, se puede servir, por ejemplo, yogur natural o leche cuajada y agregar frutas o bayas. Zamiast jogurtów owocowych można podawać jogurt naturalny lub kwaśne mleko z dodatkiem owoców. En el caso de los cereales y el muesli, hay muchas variedades que no contienen una cantidad excesiva de azúcar. Z płatków śniadaniowych i muesli wybieraj te, które nie zawierają dużo cukru. Lea en el paquete la cantidad de azúcar que contiene cada producto. Czytaj na opakowaniach ile cukru zawiera dany produkt. También puede elegir productos marcados con el ojo de una cerradura. Możesz też wybierać artykuły spożywcze oznakowane „dziurką od klucza”. Este símbolo solo puede ponerse en envases de cereales, yogur y leche cuajada con bajo contenido de azúcar y sin edulcorantes. Artykuły te (płatki, jogurt, kwaśne mleko) zawierają mało cukru i żadnych substancji słodzących. Los consejos más importantes Najważniejsze w skrócie Es aconsejable que el niño coma Dobra dieta dziecka zawiera diferentes tipos de alimentos; de esa manera el niño se acostumbrará a diversos sabores y tendrá una dieta variada‌ różne rodzaje potraw – dzięki którym dziecko otrzymuje urozmaicone posiłki i może przyzwyczaić się do różnorodnych smaków; leche, yogur o leche cuajada con bajo contenido de grasa. chude mleko, chudy jogurt lub chude kwaśne mleko; Unte margarina en los bocadillos y use margarina líquida o aceite en las comidas. na kanapki margarynę, a do smażenia olej lub margarynę w płynie; Dele agua o leche con las comidas.‌ wodę lub mleko do popicia. Siga dándole gotas de vitamina D todos los días hasta que el niño cumpla los dos años. Kontynuuj codzienne podawanie kropli z witaminą D do wieku dwóch lat. Algunos niños necesitan gotas de vitamina D aun después de haber cumplido los dos años. W przypadku niektórych dzieci podawanie witaminy D konieczne jest nawet przez dłuższy okres. Use sal yodada para las comidas, pero no una cantidad excesiva. Używaj soli z jodem, ale z umiarem. Evite, en la medida de lo posible, los aperitivos salados. Unikaj podawania słonych przekąsek tak długo, jak tylko to jest możliwe. Siga estos consejos: Unikaj lub ograniczaj spożycie Dulces, jugos y refrescos: evítelos, en la medida de lo posible, y no sirva bollos, bizcochos y meriendas dulces muy a menudo. Słodycze, soki i napoje gazowane – unikaj ich tak długo, jak tylko to jest możliwe i ograniczaj spożywanie słodkich bułeczek i przekąsek. Arenque del Báltico, salmón capturado en estado salvaje y trucha del Báltico, Vänern y Vättern, farra del Vänern y trucha alpina del Vättern: los niños no deben comer estos pescados más de 2 o 3 veces al año. Śledź z Morza Bałtyckiego, dziki łosoś oraz pstrąg z Morza Bałtyckiego i jezior Vänern i Vättern, sieja z jeziora Vänern i palia z jeziora Vättern – te ryby dzieci powinny spożywać najwyżej 2-3 razy do roku. Complementos alimenticios y productos naturistas: consulte con el personal del ambulatorio pediátrico antes de darle al niño. Suplementy i zdrowa żywność – skon- sultuj się z przychodnią dla dzieci (BVC) zanim zaczniesz podawać dziecku. No le dé al niño leche sin pasteurizar y queso fresco elaborado con leche no pasteurizada. Niepasteryzowane mleko i jego przetwory – nie należy podawać dzieciom. No le dé al niño carne picada u otro tipo de carne cruda. Surowe mięso – nie należy podawać dzieciom, mięso powinno być dopieczone/ dogotowane. Los niños son sensibles a las intoxicaciones alimentarias. Dzieci są podatne na zatrucia pokarmowe. Por lo tanto, deberá tener especial cuidado con la higiene cuando cocina con los niños o para ellos. Dlatego pamiętaj o zachowaniu higieny podczas przygotowywania posiłków dla dzieci. Si usted sospecha que su niño no tolera un determinado alimento, es importante que no suprima ese alimento por su cuenta. Jeżeli podejrzewasz, że Twoje dziecko jest uczulone na jakiś produkt spożywczy, nie powinieneś na własną rękę rezygnować z podawania go dziecku. Siempre consulte primero con el personal del ambulatorio pediátrico. Skonsultuj się najpierw z przychodnią dla dzieci (BVC). ¿Desea obtener más información? Chcesz siĊ dowiedzieü wiĊcej? © Livsmedelsverket, februari 2013 Box 622, 751 26 Uppsala © Livsmedelsverket, februari 2013 Box 622, 751 26 Uppsala Telefon: 018-17 55 00 E-post: livsmedelsverket@slv.se Telefon: 018-17 55 00 E-post: livsmedelsverket@slv.se Puesto que las actividades principales durante los primeros meses de vida son comer y dormir, las rutinas se establecen a menudo en relación con las comidas. Pierwsze miesiące z nowo narodzonym dzieckiem to bardzo specjalny okres w życiu każdego rodzica – to jednocześnie czas fantastycznych przeżyć jak i radykalnych zmian. Durante los primeros seis meses, la leche materna o de fórmula es el mejor alimento para el bebé. W ciągu pierwszych sześciu miesięcy najlepszym pokarmem dla noworodka jest mleko matki lub mleko modyfikowane. Pero la comida no solo proporciona alimento, sino que brinda también un momento de intimidad que es importante para el bebé. Karmienie noworodka to nie tylko czas podawania pokarmu, ale także ważna dla dziecka chwila bliskości z matką, ojcem lub inną bliską osobą. Leche materna Mleko matki La leche materna contiene todas las sustancias nutritivas que necesita un bebé para poder crecer y desarrollarse durante los primeros seis meses. Mleko matki zawiera wszystkie składniki odżywcze potrzebne dziecku do zdrowego wzrostu i rozwoju w ciągu pierwszych sześciu miesięcy życia. En algunos casos, la lactancia se inicia de una manera espontánea; en otros la iniciación se demora más tiempo. Dla niektórych kobiet rozpoczęcie karmienia piersią jest rzeczą naturalną, inne potrzebują pomocy. De ser así, es importante que reciba la ayuda que necesita, por ejemplo, del centro de maternidad, la clínica de lactancia o la enfermera de pediatría. Zapytaj na przykład na oddziale położniczym (BB), w przychodni dla karmiących piersią lub pielęgniarki w przychodni dziecięcej (BVC). La leche materna contiene sustancias que reducen el riesgo de infecciones como la otitis media y la gastroenteritis. Mleko matki zawiera składniki, które obniżają ryzyko takich infekcji, jak zapalenie ucha i grypa żołądkowa. El riesgo de desarrollar intolerancia al gluten en los primeros años de vida es menor entre los niños que se acostumbran a comer alimentos con gluten paulatinamente durante el período de lactancia. Ryzyko alergii na gluten (ce- liakii) jest niższe u tych dzieci, które powoli przyzwyczajały się do pokarmu zawierającego gluten w okresie, gdy jeszcze były karmione piersią. En cambio, es poco probable que la lactancia pueda reducir el riesgo de padecer alergias. Ale samo karmienie piersią nie zmniejsza prawdopodobnie ryzyka jakichkolwiek alergii. Guardar la leche materna Przechowywanie mleka matki Los niños pequeños son susceptibles a infecciones. Noworodki są podatne na infekcje. Por este motivo, es importante que se lave las manos antes de extraerse leche materna para que las bacterias o los virus de sus manos no contaminen la leche. Dlatego przed przystąpieniem do odciągania mleka należy pamiętać o zachowaniu higieny – czyli przede wszystkim o umyciu rąk, aby znajdujące się na nich bakterie i wirusy nie przedostały się do mleka. La leche materna puede conservarse hasta tres días en el refrigerador. Mleko matki można przechowywać w lodówce najwyżej trzy doby. En el congelador la leche se conserva por lo menos seis meses. W zamrażarce natomiast co najmniej sześć miesięcy. Descongele la leche materna congelada en agua caliente o fría o en el refrigerador, no a temperatura ambiente. Zamrożone mleko należy rozmrażać w ciepłej lub zimnej wodzie, albo w lodówce – nigdy w temperaturze pokojowej. ¿La leche materna se ve afectada por lo que come la madre? Czy dieta matki ma wpływ na jakość mleka? Leche de fórmula Mleko modyfikowane Para los bebés que no se alimentan de leche materna, hay preparados para lactantes que proporcionan la energía y las sustancias nutritivas que el bebé necesita. Dla niemowląt, które nie mogą być karmione piersią dostępne jest mleko modyfikowane, dostarczające dziecku energii i potrzebnych składników odżywczych. Los preparados que se venden en las tiendas están elaborados con una fórmula cuyo contenido de sustancias nutritivas debe parecerse lo más posible al de la leche materna. Nowoczesne mleka modyfikowane dostępne na rynku są sporządzone na wzór mleka matki i zawierają podobne składniki. El personal del ambulatorio pediátrico puede aconsejarle qué tipo de preparado es el más apropiado para su bebé. Istnieje wiele różnych rodzajów mleka modyfikowanego – personel przychodni dziecięcej (BVC) chętnie doradzi Ci rodzaj mleka odpowiedni dla Twojego dziecka. Una cantidad incorrecta puede provocar daños en los riñones o hacer que el bebé no crezca adecuadamente. Niewłaściwie przyrządzone mleko może natomiast uszkodzić dziecku nerki lub zahamować jego prawidłowy rozwój. Combinación de leche materna y leche de fórmula Podawanie mleka matki i mleka modyfikowanego A veces es posible que se desee combinar la leche materna con leche de fórmula. Zdarza się, że konieczne jest jednoczesne podawanie mleka matki i mleka modyfikowanego. Por esta razón, puede ser conveniente usar una taza, en vez de un biberón, para servir la leche de fórmula. Wtedy dobrym sposobem może być podawanie mleka modyfikowanego w filiżance zamiast w butelce. De ser posible, también es aconsejable esperar hasta que la producción de leche materna se active plenamente y se estabilice antes de empezar a utilizar leche de fórmula. Dobrze jest też, o ile możliwe, poczekać z podawaniem mleka modyfikowanego do momentu, w którym produkcja mleka ustabilizuje się i będzie w pełnym toku. En el ambulatorio pediátrico podrá obtener consejos prácticos acerca de cómo combinar la leche materna con leche de fórmula. Praktycznych rad na temat jednoczesnego podawania mleka matki i mleka modyfikowanego udzieli Ci personel w przychodni dziecięcej (BVC). Gotas de vitamina D‌ Krople z witaminą D Es por eso que todos los niños necesitan una dosis adicional de vitamina D en gotas todos los días durante los dos primeros años. Z tego względu wszystkim dzieciom potrzebna jest dodatkowa porcja witaminy D – codziennie przez pierwsze dwa lata życia. Gotas de vitamina D‌ Krople z witaminą D należy podawać regularnie. Cómo preparar la leche de fórmula para los bebés Przygotowanie mleka modyfikowanego Dado que los niños son susceptibles a las infecciones, es importante ser cuidadoso con la higiene al preparar la leche de fórmula. Noworodki są podatne na infekcje i dlatego przed przystąpieniem do przygotowania mleka modyfikowanego należy pamiętać o zachowaniu higieny. Por este motivo, lo primero que se debe hacer siempre antes de comenzar es lavarse las manos. Przede wszystkim trzeba umyć ręce. También es importante utilizar biberones y tetinas limpios y bien lavados, pero no esterilizados. Należy też stosować czyste butelki i smoczki, które powinny zostać dokładnie umyte po każdym użyciu, sterylizacja nie jest jednak konieczna. No utilice agua caliente del grifo para preparar la fórmula en polvo, porque puede contener, entre otras cosas, cobre de las tuberías. Do przyrządzania mleka nie powinno się używać ciepłej wody z kranu, ponieważ może ona zawierać m.in. pierwiastki miedzi pochodzące z rur wodociągowych. En lugar de eso, utilice agua fría y deje correr el agua hasta que se enfríe. Lepiej używać zimnej wody z kranu po uprzednim wypuszczeniu stojącej w nim letniej wody. Posteriormente, caliente el agua y mezcle el polvo, siguiendo las instrucciones indicadas en el paquete. Zimną wodę należy następnie podgrzać i przygotować mleko według instrukcji na opakowaniu. En el paquete también se indica cuánto tiempo se conserva la leche una vez preparada. Na opakowaniu podana jest także informacja na temat okresu przydatności do spożycia przygotowanego mleka. En el sitio web de las diputaciones provinciales, www.1177.se, encontrará más consejos prácticos sobre la manera de darle a su bebé la leche de fórmula. Na wojewódzkiej stronie internetowej www.1177.se znajdziesz praktyczne informacje na temat prawidłowego karmienia mlekiem modyfikowanym. Los que tienen pozos propios deben analizar la calidad del agua antes de dársela a los niños. W tym celu należy się skontaktować z gminnym (kommunen) oddziałem ds. środowiska we własnym miejscu zamieszkania. Controle especialmente si el agua contiene bacterias, arsénico, manganeso, nitratos o flúor, puesto que los niños pequeños son más sensibles a estas sustancias que los adultos. szczególną ostrożność zaleca się w przypadku, gdy woda zawiera bakterie, arszenik, mangan, nitratyn lub fluor, ponieważ małe dzieci są bardziej wrażliwe na te substancje niż dorośli. Para más información sobre el agua potable y los pozos propios, visite www.livsmedelsverket.se. Więcej informacji na temat wody pitnej i własnego źródła na stronie www.livsmedelsverket.se. ¿Cuánto deben comer los bebés? Ile dziecko powinno jeść? Dado que no todos los niños son iguales, no se puede decir qué cantidad de leche materna o de fórmula necesita un bebé. Każde dziecko ma inne potrzeby i dlatego trudno jest dokładnie określić ilość mleka matki lub mleka modyfikowanego, którą noworodek powinien wypić. Por lo general, lo mejor es dejar que el apetito del niño determine cuántas veces y qué cantidad debe comer. Najlepiej zdać się na apetyt dziecka i pozwolić mu jeść tyle i tak często, na ile ma ochotę. También puede ser que el bebé necesite contacto físico y consuelo en lugar de comida. Jeśli karmisz dziecko mlekiem modyfikowanym stosuj się do wskazówek podanych na opakowaniu. En el ambulatorio pediátrico se puede ver la curva de crecimiento (estatura y peso) del niño. Pielęgniarka w przychodni dziecięcej (BVC) sprawdza wagę i wzrost dziecka i dane te wprowadza do odpowiednich wykresów. Es una herramienta que ayuda a determinar más fácilmente si el niño está creciendo normalmente. Na tej podstawie można łatwiej się zorientować, czy dziecko rozwija się prawidłowo. Si el niño sigue la curva de crecimiento normal, usted no debe preocuparse pensando que no se alimenta bien. Jeśli waga i wzrost dziecka mieszczą się w normie, to nie potrzeba się martwić, że dziecko nie zjada wystarczającej ilości pokarmu. A partir de los cuatro meses puede dejar que el bebé pruebe bocaditos de comida, siempre y cuando las canti-dades sean pequeñas y no compitan con la lactancia materna. -śniej niż w wieku czterech miesięcy można zacząć podawać dziecku do spróbowania maleńkie ilości innych pokarmów, tak, aby nie zaburzały one kar mienia mlekiem. Aun cuando le dé bocaditos para probar, es impor-tante que continúe amamantándolo o dándole leche de fórmula como de costumbre hasta que el bebé cumpla los seis meses. Do wieku sześciu miesięcy włącznie podstawowym pokarmem dziecka powinno być mleko, a próbki innych pokarmów powinny być tylko dodatkiem. Los pequeños bocaditos le pueden brindar al bebé la oportu-nidad de probar poco a poco nuevos sabores y texturas. Próbowanie małych ilości innych pokarmów daje dziecku możliwość łagodnego przyzwyczajenia się do nowych smaków i konsystencji. Por ejemplo, usted puede tomar un poco de su propia comida (aproximadamente el equivalente a una pizca de sal) con una cuchara o con el dedo y dejar que el bebé saboree un poco con la lengua. Można na przykład podać dziecku do spróbowania odrobinę własnego posiłku, mniej więcej ły- żeczkę do herbaty, tak, aby mogło poczuć na języku nowy smak. No se trata, por lo tanto, de preparar el babero y un plato. Nie chodzi tu zatem o podawanie całych porcji, ale właśnie tylko maleńkich ilości do spróbowania. Deje que esos bocaditos sean simplemente pequeñas cantidades para probar, no una introducción a las comidas sólidas. Nie martw się, że pokarmy te zawierają trochę soli – podajesz przecież niewielkie ilości. No importa si la comida tiene un poco de sal, ya que se trata de cantidades muy pequeñas, pero lo que sí es importante es que sea blanda para evitar que el bebé se atragante. Ważne jest tylko, aby nowe pokarmy miały gładką konsystencję i dziecko mogło je łatwo przełknąć. Si le da al bebé bocaditos para probar, es importante que continúe amamantándolo o dándole leche de fórmula como de costumbre hasta que el bebé cumpla los seis meses. Nawet jeśli podajesz do spróbowa- nia inne pokarmy, nie przestawaj karmić piersią lub podawać mleka modyfikowanego tak długo, aż dziecko skończy sześć miesięcy. Si el bebé no muestra interés, no necesita darle bocaditos para probar. posiłków, nie musisz mu ich na razie podawać. La leche materna o de fórmula proporciona todas las sustancias nutritivas que el bebé necesita durante los primeros seis meses, a excepción de la vitamina D. Mleko matki i mleko modyfikowane dostarczają dziecku wszystkich składników odżywczych, których potrzebuje w ciągu pierwszych sześciu miesięcy swojego życia (z wyjątkiem witaminy D). Por lo tanto, se puede esperar hasta que el bebé haya cumplido los seis meses. Z podawaniem nowych pokarmów można poczekać do czasu, gdy dziecko skończy pół roku. Alimentos que contienen gluten Pokarmy zawierające gluten Si el niño come pequeñas cantidades de gluten durante el período de lactancia, disminuye el riesgo de que desarrolle intolerancia al gluten. Łagodne wprowadzanie małych ilości pokarmów zawierających gluten w okresie, gdy dziecko jest jeszcze karmione piersią obniża ryzyko rozwoju nietolerancji na gluten. Por este motivo, debe comenzar a darle pequeñas cantidades de alimentos con gluten a más tardar cuando haya cumplido los seis meses (pero no antes de los cuatro meses). Dlatego najwcześniej w wieku czterech miesięcy, ale najpóźniej w wieku sześciu miesięcy, należy zacząć podawać dziecku małe ilości pokarmów zawierających gluten. El gluten se encuentra en alimentos que contienen trigo, cebada y centeno. Gluten znajduje się w produktach, których składnikami są pszenica, jęczmień lub żyto. La avena, en cambio, tiene poco gluten. Owies zawiera tylko małą ilość glutenu. Por ejemplo, puede permitirle que pruebe un pedacito de pan blanco o galleta, o una cucharadita de papilla o gachas algunas veces a la semana. Przykładowo można zacząć podawać dziecku kilka razy w tygodniu maleńkie kawałki białego chleba lub wafelków, albo małą łyżeczkę kaszki lub kleiku. Si le da la papilla en el biberón, la cantidad de gluten resultará demasiado grande. Podawanie kleiku w butelce ma tę wadę, że porcje glutenu stają się zbyt duże. Después de los seis meses, puede aumentar lentamente la cantidad. Porcje pokarmów zawierających gluten można powoli zwiększać od sześciu miesięcy. También es importante introducir el gluten paulatinamente cuando se alimenta al bebé con leche de fórmula. To samo dotyczy dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym. Comience con cantidades muy pequeñas de alimentos que contienen gluten y vaya aumentando la cantidad muy lentamente. Należy łagodnie wprowadzać małe ilości pokarmów zawierających gluten i bardzo powoli zwiększać porcje. Esto también puede reducir el riesgo de intolerancia al gluten, aunque la introducción gradual del gluten durante el período de lactancia disminuye el riesgo aún más. W przypadku karmienia mlekiem modyfikowanym takie postępowanie również obniża ryzyko rozwoju nietolerancji na gluten, chociaż nie przynosi może równie dobrych efektów jak przy karmieniu piersią. Porciones para probar: a partir de los seis meses aproximadamente Nowe pokarmy – od sześciu miesięcy Aproximadamente a los seis meses, es hora de empezar a acostumbrar al bebé a comer comidas sólidas. Po upływie sześciu miesięcy nadchodzi czas, aby przyzwyczaić dziecko do jedzenia zwykłych pokarmów. Aprender a comer comidas sólidas es un proceso gradual. Nauka jedzenia to proces, który przebiega stopniowo. Al principio, se trata de acostumbrar al bebé a nuevas texturas y sabores variados, a comer con una cuchara y a realizar movimientos de masticación. Najpierw trzeba przyzwyczaić dziecko do nowych konsystencji i nowych smaków, nauczyć jedzenia z łyżeczki i żucia pokarmów. Durante este período continúe con la lactancia o la leche de fórmula como de costumbre. Nie przerywaj karmienia piersią ani mlekiem modyfikowanym. Puesto que tanto la leche materna como la leche de fórmula contienen una buena cantidad de sustancias nutritivas, usted no tiene que preocuparse si el bebé avanza lentamente. Mleko matki i mleko modyfikowane zawierają tyle składników odżywczych, że nie trzeba będzie się martwić, jeśli wprowadzanie nowych pokarmów będzie przebiegało zbyt powoli. ¿Qué se le puede dar? Co można podawać? No existen "reglas" en lo que respecta a la comida que puede empezar a darle. Nie ma ścisłych „reguł” dotyczących wprowadzania nowych pokarmów. Lo importante es que la comida sea blanda para evitar que el niño se atragante. Najważniejsze, żeby miały one gładką konsystencję i dziecko mogło je łatwo przełknąć. Por ejemplo, puede machacar un trozo de patata hervida o un poco de arroz con un tenedor y agregar leche materna o de fórmula para que se convierta en un puré blando. Przykład: rozgnieść widelcem kawałek gotowanego ziemniaka lub trochę ryżu i wymieszać z mlekiem matki lub mlekiem modyfikowanym tak, aby powstała papka. Del mismo modo puede preparar un puré de raíces comestibles y hortalizas. W ten sam sposób można przygotować papkę z innych warzyw. También puede dejar que el bebé escoja por sí mismo pequeños trozos blandos de comida. Można też pozwolić dziecku na samodzielne jedzenie małych ilości miękkich potraw. Anteriormente se aconsejaba probar el mismo alimento durante unos días antes de introducir uno nuevo, pero uno puede probar diferentes alimentos al mismo tiempo sin ningún problema. Dawniej zalecano podawanie tych samych pokarmów kilka dni z rzędu, zanim wprowadzi się coś innego, ale to tak naprawdę nie gra roli. Además, le puede dar alimentos como pollo, pescado, carne picada, judías, lentejas y queso de soja, ya sea hervidos, triturados o molidos. Można również podawać ugotowane i roztarte na papkę: mięso z kurczaka lub ryby, mielone mięso, fasolę, soczewicę i tofu. La carne, las judías y el queso de soja contienen una gran cantidad de hierro que el niño necesita. Mięso, fasola i tofu zawierają dużo potrzebnego dziecku żelaza. Dado que el pescado y los huevos aportan sustancias nutritivas importantes, es aconsejable que el niño también empiece a comer esos alimentos a una edad temprana. Ryby i jaja są źródłem ważnych składników odżywczych i z tego powodu dobrze jest wprowadzić je do diety dziecka dużo wcześniej. Encontrará más información sobre la leche en la página 14 y sobre los frutos secos en la página 17. Więcej o mleku na stronie 14, a o orzechach na stronie 17. Para preparar fácilmente un puré de plátano, manzana y pera, raspe suavemente la fruta con una cuchara. Najprostszy sposób na zrobienie musu z banana, jabłka i gruszki to po prostu ostrożne skrobanie owoców łyżeczką. Siga dándole pequeñas porciones de alimentos que contienen gluten, como pan, galletas, pasta o bulgur. Nie przestawaj podawać małych ilości pokarmów zawierających gluten, takich jak chleb, wafelki, makaron i bulgur. El gluten se encuentra en el trigo, la cebada y el centeno. Źródłem glutenu są pszenica, jęczmień i żyto. La avena, en cambio, tiene poco gluten. W przeciwieństwie do owsa, który zawiera tylko małą ilość glutenu. Los niños pequeños son sensibles a las bacterias y a los virus que pueden causar gastroenteritis. Małe dzieci nie są odporne na bakterie i wirusy wywołujące grypę żołądkową. Por ese motivo, hay que tener especial cuidado con la higiene cuando se prepara comida para bebés. Pamiętaj zatem o zachowaniu higieny podczas przygotowywania posiłków dla twojego malucha. Para más información, consulte la sección de recetas. Dowiedz się więcej z naszego przykładowego menu. No se han realizado suficientes investigaciones que permitan determinar cuán pronto se deben o pueden acostumbrar los niños a la comida. Nie przeprowadzono wystarczającej ilosci badań na temat tego, jak szybko niemowle mogłoby lub powinno być przyzwyczyjane do nowych normalnych pokarmów. Los grupos de edad descritos aquí se basan más bien en las experiencias adquiridas. Opisane przedziały wiekowe opierają się na praktyce i doświadczeniach. Dado que todos los niños no son iguales, las edades comprendidas en estos grupos no deben considerarse como períodos exactos. Każde dziecko rozwija się w innym tempie i dlatego przedziały te mają tylko charakter orientacyjny. Por esta razón, usted no debe preocuparse si su bebé avanza de una manera más rápida o lenta. Nie martw się, jeśli Twoje dziecko rozwija się szybciej lub wolniej niż sugeruje poniższy tekst. La comida no es solamente la ingestión de alimentos nutritivos, sino también una ocasión para estar juntos y, a medida que el niño crece, para reunirse y conversar. Spożywanie posiłków to nie tylko odżywianie się, ale także chwila przebywania razem, a z czasem, gdy dziecko podrośnie, sposób obcowania z innymi osobami podczas spożywania posiłków. A veces pueden surgir diferentes tipos de problemas relacionados con la comida. Niekiedy z żywnością lub jej spożywaniem związane są różne komplikacje. El personal del ambulatorio pediátrico podrá brindarle mucho apoyo en este tipo de cuestiones. Personel przychodni dziecięcej (BVC) chętnie pomoże Ci znaleźć rozwiązanie dla tego typu problemów. No se han realizado suficientes investigaciones que permitan determinar cuán pronto se deben o pueden acostumbrar los niños a la comida. Nie przeprowadzono wystarczającej ilosci badań na temat tego, jak szybko niemowle mogłoby lub powinno być przyzwyczyjane do nowych normalnych pokarmów. Los grupos de edad descritos aquí se basan más bien en las experiencias adquiridas. Opisane przedziały wiekowe opierają się na praktyce i doświadczeniach. Dado que todos los niños no son iguales, las edades comprendidas en estos grupos no deben considerarse como períodos exactos. Każde dziecko rozwija się w innym tempie i dlatego przedziały te mają tylko charakter orientacyjny. Por esta razón, usted no debe preocuparse si su bebé avanza de una manera más rápida o lenta. Nie martw się, jeśli Twoje dziecko rozwija się szybciej lub wolniej niż sugeruje poniższy tekst. La comida no es solamente la ingestión de alimentos nutritivos, sino también una ocasión para estar juntos y, a medida que el niño crece, para reunirse y conversar. Spożywanie posiłków to nie tylko odżywianie się, ale także chwila przebywania razem, a z czasem, gdy dziecko podrośnie, sposób obcowania z innymi osobami podczas spożywania posiłków. A veces pueden surgir diferentes tipos de problemas relacionados con la comida. Niekiedy z żywnością lub jej spożywaniem związane są różne komplikacje. El personal del ambulatorio pediátrico podrá brindarle mucho apoyo en este tipo de cuestiones. Personel przychodni dziecięcej (BVC) chętnie pomoże Ci znaleźć rozwiązanie dla tego typu problemów. Cómo dar porciones para probar Jak podawać nowe pokarmy do spróbowania? Si ha tratado de darle al bebé pequeñas porciones para probar, como se describe en la sección Bocaditos para probar, puede ir aumentando la cantidad paulatinamente. Jeśli już próbowałeś podawać do spróbowania nowe pokarmy, tak, jak to opisano w rozdziale pt. Poznawanie nowych smaków i konsystencji, możesz teraz powoli zwiększać ich ilość. Durante las primeras semanas basta con unas cucharaditas. W pierwszych tygodniach wystarczy kilka łyżeczek. Si no ha comenzado a darle porciones para probar antes, es conveniente que empiece cuando el bebé haya cumplido los seis meses. Jeśli jeszcze nie zacząłeś podawać nowych pokarmów, powinieneś to zrobić, gdy dziecko skończy sześć miesięcy. Asegúrese de que la comida no esté demasiado caliente y alimente al bebé con una cuchara pequeña o deje que él mismo escoja pequeños trozos blandos. Sprawdź, czy pokarm nie jest zbyt gorący i podawaj go przy pomocy małej łyżeczki lub pozwól dziecku samemu brać sobie małe, miękkie kawałki jedzenia. La mayoría de los bebés tienen dificultades para meterse la comida en la boca y tragarla. Większość dzieci ma problemy z włożeniem jedzenia do buzi i z przełykaniem go. Por lo general, cuando el bebé escupe la comida no es porque no le gusta, sino porque no sabe cómo hacer y no está acostumbrado a la textura. Jeśli pokarm wylatuje mu z buzi, to raczej oznacza, że dziecko nie jest przyzwyczajone do nowej konsystencji pokarmu i nie wie, co z nim zrobić, a nie, że mu nie smakuje. Además, la comida normal no es tan dulce como la leche materna o de fórmula, y puede necesitar tiempo para acostumbrarse a los nuevos sabores. Zwykły pokarm nie ma równie słodkiego smaku jak mleko matki lub mleko modyfikowane i dziecko potrzebuje trochę czasu, aby się do tego przyzwyczaić. Algunos bebés aceptan la comida con rapidez, mientras que otros son más reacios y necesitan probar nuevos alimentos muchas veces. Część dzieci szybko przyzwyczaja się do nowych pokarmów, podczas gdy inne wymagają dłuższego okresu do poznawania nowych smaków. Una manera de ayudar al bebé es probar la comida y mostrarle que le gusta. Możesz pomóc swojemu dziecku w polubieniu nowego pokarmu, jeśli będziesz go próbował razem z nim i pokazywał mu, że Tobie smakuje. No obstante, si el bebé se muestra reacio, es mejor esperar unos días y volver a intentar. Jeśli jednak dziecko wykazuje niechęć do nowego pokarmu, to najlepiej poczekać jeszcze kilka dni i spróbować od nowa. A veces ocurre que los bebés que son amamantados rechazan el pecho materno cuando se les empieza a dar papilla en el biberón, puesto que de esa manera obtienen el alimento más rápidamente. Czasami zdarza się, że dziecko, które zaczęło dostawać kleik, nie chce już pić mleka z piersi, ponieważ łatwiej jest ssać pokarm z butelki. Por este motivo puede ser más conveniente darles gachas o servirles la papilla en una taza. Dlatego lepiej w zamian jest podawać kaszkę, a kleik podawać w kubeczku. Tenga en cuenta también que las gachas y la papilla generalmente contienen gluten. Nie zapominaj o tym, że kaszka i kleik zawierają gluten. Por lo tanto, solo se les deben dar pequeñas cantidades al principio. Podawaj więc na początku małe ilości. ¿Cuándo es el mejor momento para darle una porción para probar? Kiedy jest najlepsza pora na podawanie nowego pokarmu? No tiene mucha importancia en qué momento del día le da una porción para probar. Pora wprowadzania nowych pokarmów nie gra roli. Algunos piensan que es más sencillo al mediodía, mientras que otros creen que es mejor a la hora de la cena o entre las comidas principales. Część rodziców twierdzi, że najłatwiej jest w porze obiadu, inni wolą porę kolacji lub przekąskę między głównymi posiłkami. Lo principal es no ofrecerle la porción cuando el bebé está demasiado lleno o cansado o no tiene demasiada hambre. Nie należy tylko podawać nowych pokarmów, gdy dziecko jest zbyt głodne, zbyt syte lub zbyt zmęczone. Usted deberá probar hasta descubrir qué es lo más conveniente. Praktyka pokaże, która pora będzie najodpowiedniejsza dla Twojego dziecka ¿Cuánto debe comer un bebé? Ile dziecko powinno jeść? No es posible decir exactamente cuánta comida necesita un bebé. Trudno jest dokładnie określić ilość pokarmu, którą dziecko powinno zjeść. Algunos bebés siempre quieren más, mientras que otros apenas tienen ganas de probar la comida. Niektóre dzieci zawsze proszą o więcej, podczas gdy inne jedzą zaledwie odrobinę. Ambas situaciones pueden resultar frustrantes para los padres. Dla rodziców obie sytuacje mogą być źródłem frustracji. En la mayoría de los casos es el propio bebé el que se encarga de que le den suficiente comida, al mostrar que tiene hambre. W większości przypadków dziecko samo zasygnalizuje, kiedy będzie głodne i dzięki temu samo zadba o to, żeby zapewnić sobie wystarczającą ilość pokarmu. A veces puede resultar más fácil conseguir que el bebé coma si usted come junto con él. Czasami dziecko je chętniej, gdy rodzice jedzą razem z nim. Aunque el bebé coma poco, una gran cantidad de leche materna o de fórmula asegura un suministro abundante de sustancias nutritivas. Dzieci, które mało jedzą, ale piją dużo mleka matki lub mleka modyfikowanego i tak otrzymują wystarczającą ilość składników odżywczych. Si el bebé crece y se desarrolla normalmente, no hay motivo para preocuparse. Jeśli dziecko rozwija się normalnie, nie musisz się o nic martwić. Si a su bebé le gusta comer mucho, puede resultar difícil saber cuándo se debe ponerle un límite. Dzieciom, które dużo jedzą trudno jest powiedzieć stop. Cuando el bebé se queda con hambre, tal vez sea mejor darle leche materna o de fórmula en lugar de aumentar las porciones de comida demasiado rápido. Jeśli dziecko jest nadal głodne, to lepiej podać mu dodatkowo mleko matki lub mleko modyfikowane, zamiast zbyt szybko zwiększać porcje nowego pokarmu. Haga lo mismo con las gachas y la papilla; aumente las porciones paulatinamente. To samo dotyczy kaszki czy kleiku – ich porcje należy zwiększać stopniowo. Las primeras comidasrecetas básicas y sencillas‌ Pierwsze posiłki kilka prostych przepisów Puré de patatas, raíces comestibles o verduras Piure z ziemniaków, roślin okopowych lub innych warzyw La mayoría de las raíces comestibles y verduras sirven para hacer puré. Większość roślin okopowych i warzyw nadaje się do przyrządzania w formie piure. Utilice, por ejemplo, algunos de los siguientes ingredientes: Potrzebne Ci będą na przykład: 1 patata, 1 zanahoria pequeña, 1 trozo de chirivía, granos de maíz, guisantes verdes, algunos floretes de brócoli o coliflor 1 ziemniak, 1 mała marchewka, 1 kawałek pietruszki, ziarna kukurydzy, zielony groszek, kilka kawałków brokułu lub kalafiora. 1 cucharadita de margarina líquida o aceite, preferiblemente de colza, un poco de leche materna o leche común 1 mała łyżeczka płynnej margaryny lub oleju, najlepiej rzepakowegotrochę mleka matki lub zwykłego mleka 1 diente de ajo 1 ząbek czosnku 400 g de tomates triturados tomillo 400 g siekanych pomidorów tymianek Preparación: Przyrządzanie: Pelar y cortar las patatas y las raíces en rodajas, cortar o partir las verduras en trozos más pequeños. Ziemniaka, marchewkę i pietruszkę obrać i pokroić na plasterki, pozostałe warzywa pokroić na mniejsze kawałki. Poner los trozos en una cacerola y agregar agua hasta cubrir apenas los trozos. Wszystko włożyć do garnka i dolać tyle wody, aby przykryć warzywa. Hervir hasta que estén blandos. Gotować do miękkości. También pueden cocinarse en el microondas. Do gotowania można też użyć mikrofalówki. Machacar con un tenedor hasta formar un puré o pasar por una prensa de ajos o un colador. Rozgnieść widelcem, przepuścić przez praskę lub przetrzeć przez sitko. Si prepara grandes cantidades, le puede resultar más práctico usar una batidora de varilla o un robot de cocina. Jeśli przygotowujesz większe ilości wtedy do robienia piure najlepiej użyć miksera. Preparación:‌ Przyrządzanie: Cocinar las lentejas secas siguiendo las instrucciones del paquete, pero sin sal, o utilizar lentejas ya cocidas. suszoną soczewicę ugotować według przepisu na opakowaniu, ale bez soli. Agregar los toma-tes triturados y las lentejas cocidas. Dodać pomidory i ugotowaną soczewicę. Cocinar todo junto y sazonar con tomillo. Gotować przez chwilę aż do zgęstnienia, doprawić tymiankiem. Algunas albóndigas de pescado, un par de cucharadas de paté de hígado o una rodaja de morcilla son comidas que solo necesitan calentarse en el microondas y que son adecuadas para niños pequeños. Klopsiki z ryby, kilka łyżek pasztetu lub plasterek kaszanki to potrawy, które wystarczy podgrzać w mikrofalówce, a które doskonale nadają się dla małego dziecka. Congele la comida en porciones adecuadas, por ejemplo, en una cubeta. Zamrażaj pokarm w niezbyt dużych porcjach, np. w foremkach na kostki lodu. Carne o pollo Mięso albo drób Esta cantidad alcanza para unas 15-20 porciones (1 porción equivale aproximadamente a 2 cucharadas) Przepis wystarcza na 15-20 porcji (1 porcja to mniej więcej 2 łyżki) 400 g de carne picada o pollo 4 o 5 dl de agua‌ 400 g mielonego mięsa lub kurczaka 4-5 dl wody koperek, pietruszka lub inne zioła Preparación:‌ Przyrządzanie: Dividir el pollo en trozos y hervir hasta que esté bien cocido, es decir, hasta que la carne esté blanca por dentro. Kurczaka podzielić na kawałki i ugotować tak, aby mięso było dogotowane i białe w środku. Triturar con una batidora de varilla o un robot de cocina, o rallar con un rallador. Rozdrobnić przy pomocy miksera lub zetrzeć na tarce. La carne picada se tritura con un tenedor mientras se cocina. Mielone mięso można rozgniatać widelcem podczas gotowania. Agregar salsa de la cocción hasta obtener la textura adecuada y sazonar con eneldo o perejil. Dodać wywaru z gotowanego mięsa, aby uzyskać gładką konsystencję, a następnie doprawić np. koperkiem lub pietruszką. Pescado‌ Ryba 1 filete de salmón (aproximadamente 100-150 gramos) 1 felet z łowowiq (ok. 100-150 gram) Preparación: Przyrządzanie: Cortar el filete en trozos más pequeños y colocar en un plato. Fileta z łososia podzielić na kilka mniejszych kawałków i położyć na talerzyku. Machacar o dividir en trozos pequeños y mezclar con la margarina o el aceite y las hierbas, o exprimir un poco de limón por encima. Rozgnieść lub podzielić na malutkie kawałki, dodać tłuszcz i zioła oraz/lub sok z cytryny. A partir de los ocho meses Od ośmiu miesięcy La leche materna o de fórmula sigue aportando muchas de las sustancias nutritivas que el bebé necesita. Mleko matki i mleko modyfikowane dostarcza nadal tych składników odżywczych, których dziecko najbardziej potrzebuje. Deje que el interés del bebé por la comida determine el ritmo. Niech stopień zainteresowania dziecka nowym pokarmem określa tempo zmian. A medida que el bebé crece (entre los diez y los doce meses), necesita dos comidas principales al día, con algunas meriendas entre medio. Z czasem, w wieku od dziesięciu do dwunastu miesięcy, dziecko będzie potrzebowało dwóch dużych i kilku małych posiłków na dzień. También le puede dar al bebé trozos más grandes que él mismo pueda comer con la mano. Można też podawać dziecku większe kawałki, które będzie samo trzymało w rączce. Desayuno, merienda y cena Śniadanie, drugie śniadanie i podwieczorek La leche materna, los preparados para lactantes, las gachas, las papillas (preferiblemente en una taza) o los bocadillos son buenos alimentos para el desayuno, la merienda y la cena. Mleko matki, mleko modyfikowane, kaszka, kleik (najlepiej w kubeczku), albo kanapka doskonale nadają się na śniadanie, drugie śniadanie i podwieczorek. Sírvalos preferiblemente con un poco de fruta, bayas o verduras. Najlepiej z dodatkiem owoców lub warzyw. Gachas y papilla Kaszka i kleik Es aconsejable que los niños menores de un año coman papillas en polvo enriquecidas, ya que proporcionan más vitaminas y minerales que las caseras. Dzieciom poniżej jednego roku życia dobrze jest podawać wzbogaconą kaszkę w proszku, ponieważ zawiera ona więcej witamin i minerałów niż zwykła kasza. Entre otras cosas son ricas en hierro, un mineral que, en la infancia, es difícil ingerir en cantidades suficientes. Jest ona m.in. bogata w żelazo, którego małym dzieciom brakuje we własnym pożywieniu. En total, el bebé no debe comer gachas y papilla más de tres veces al día. Ogólnie rzecz biorąc nie należy podawać kaszy i kleiku częściej niż trzy razy dziennie. El bebé también tiene que acostumbrarse a otros alimentos y aprender a masticar alimentos con textura más gruesa. Dziecko musi przyzwyczaić się do innych pokarmów i nauczyć się gryźć pokarm o stałej konsystencji. Los niños aprenden muchas cosas por imitación. Dzieci uczą się przez naśladowanie innych. Cuando come con su bebé, pruebe la comida y muéstrele que la encuentra rica. Jedz razem z dzieckiem, próbuj razem z nim i pokaż, że Tobie smakuje. Productos integrales y fibras Produkty pełnoziarniste i bogate w błonnik Productos lácteos Mleko i jego przetwory Espere hasta que el bebé cumpla un año para darle leche de vaca y cantidades mayores de leche cuajada o yogur. Z podawaniem mleka i większych ilości kwaśnego mleka lub jogurtu należy się wstrzymać do czasu aż dziecko skończy rok. Si bien la leche contiene muchas vitaminas y minerales importantes, su contenido de hierro es bajo. Mleko zawiera co prawda wiele ważnych witamin i minerałów, ale mało żelaza. Almuerzo y cena Obiad i kolacja Las patatas, la pasta, el arroz, el pan, el bulgur y otros alimentos similares deben constituir la base de las comidas, junto con las raíces comestibles y las verduras. Ziemniaki, makaron, ryż, chleb, bulgur i im podobne produkty powinny włącznie z warzywami stanowić podstawę posiłków. Incluya carne, pescado, pollo, huevos, judías, lentejas o queso de soja para que la comida sea completa. Mięso, ryby, drób, jaja, fasola, soczewica lub tofu powinny być ich dopełnieniem. Sirva un poco de fruta o bayas de postre. A na deser owoce. Las frutas y las bayas contienen vitaminas, entre otras la vitamina C, que ayudan al niño a absorber el hierro de los alimentos. Owoce zawierają m.in. witaminę C, dzięki której dziecko lepiej przyswaja znajdujące się w posiłku żelazo. Continúe introduciendo nuevos sabores y texturas para que el bebé se acostumbre a muchos tipos diferentes de alimentos. Wprowadzaj cały czas nowe smaki i konsystencje, aby dziecko miało szansę poznać i przyzwyczaić się do różnorakich rodzajów pokarmów. Al niño le puede resultar más fácil aceptar un nuevo sabor si ese alimento se sirve con la comida que ya le gusta. Wprowadzenie pokarmu o nowym smaku będzie łatwiejsze, jeśli podasz go razem z ulubionym posiłkiem dziecka. Si los padres no están acostumbrados a cocinar o no están seguros de poder preparar comidas que sean lo suficientemente nutritivas para el bebé, quizás les parezca más fácil darle alimentos infantiles en frasquitos. Jeśli nie potrafisz gotować lub nie jesteś pewien, czy potrafisz przygotować posiłki dostarczające dziecku odpowiednią ilość składników odżywczych, to zawsze możesz skorzystać z gotowych posiłków w słoiczkach. Los alimentos infantiles no son malos, pero puede resultar caro comprar constantemente alimentos ya preparados. Posiłki ze słoiczków nie są gorszej jakości, niż posiłki domowej roboty, ale mogą być drogie. Además, preparar comida casera no es tan difícil. Nie jest też trudno przystosować normalne posiłki rodzinne do potrzeb malucha. Los niños menores de dos años necesitan comer un poco más de grasa que los adultos, debido a que crecen muy rápido. Dzieci poniżej drugiego roku życia potrzebują w swoich posiłkach trochę więcej tłuszczu niż dorośli, ponieważ szybko rosną. ¿Cuánto debe comer el niño? Ile dziecko powinno jeść? El niño sabe la cantidad de comida que necesita. Organizm dziecka wie, jaka ilość pokarmu jest mu potrzebna. Durante algunas comidas, el niño comerá un poco menos, pero lo compensará de manera natural al comer más durante otras. Jeśli podczas niektórych posiłków dziecko zje trochę mniej, na pewno zrekompensuje sobie jedząc więcej podczas innych. Con el tiempo se verá que el niño, generalmente, come la cantidad suficiente. W sumie, biorąc pod uwagę dłuższy przedział czasowy, większość dzieci je wystarczająco dużo. Mientras que el niño crezca y se desarrolle normalmente, no hay motivo para preocuparse. Jeśli dziecko rozwija się normalnie, nie musisz się o nic martwić. Los niños pequeños no pueden comer porciones grandes y, por lo tanto, necesitan comer con más frecuencia que los adultos. Małe dzieci nie dają rady zjeść jednorazowo dużych ilości pokarmu i z tego powodu muszą jeść częściej niż dorośli. Comer a intervalos regulares le permite al niño ingerir la cantidad de alimentos que necesita. Spożywanie regularnych posiłków daje dziecku możliwość zjedze- nia wystarczającej ilości pokarmu. Un buen ritmo de comidas puede ser desayuno, almuerzo y cena, con algunas meriendas entre medio. Przykładowy schemat dnia to: śniadanie, obiad i kolacja oraz kilka małych posiłków między nimi. ¿Durante cuánto tiempo se debe continuar con la lactancia o los preparados para lactantes? Jak długo karmić piersią lub mlekiem modyfikowanym? Mientras el bebé aprende a comer otros alimentos, la leche materna o de fórmula siguen siendo fuentes de nutrientes importantes. W okresie, gdy dziecko uczy się jeść inne pokarmy, mleko matki i mleko modyfikowane pozostają ważnym źródłem składników odżywczych. Puesto que es aconsejable que los nuevos alimentos se introduzcan poco a poco, el bebé necesita continuar con la leche materna o de fórmula. Ponieważ wprowadzanie nowych pokarmów powinno odbywać się powoli, dla dziecka nadal niezbędne jest mleko matki i mleko modyfikowane. A medida que el bebé empieza a comer más alimentos sólidos, necesita menos leche materna o de fórmula. Im więcej normalnego pokarmu je dziecko, tym mniej potrzebuje mleka matki i mleka modyfikowanego. Evite que el niño coma a deshora Unikaj ciągłych przekąsek Los gusanitos de maíz, las galletas, las uvas pasas y otros alimentos pueden parecer convenientes para entretener al bebé en el cochecito de paseo o consolarlo. Chrupki, wafelki, rodzynki, itd., wydają się praktyczne, bo zajmują uwagę dziecka i pełnią rolę pociechy w trudnych chwilach. Es mucho mejor que el bebé se acostumbre a beber agua cuando tenga sed. Dużo lepiej jest przyzwyczaić dziecko do picia wody. ¿Hay alguna cosa que los niños menores de un año deben evitar? Czego powinno unikać dziecko w wieku poniżej jednego roku? Verduras de hoja verde Zielone warzywa liściaste Espere hasta que el bebé tenga un año para darle verduras de hoja verde, como lechuga, rúcula y espinaca. Wstrzymaj się z podawaniem zielonych warzyw liściastych, takich jak sałata, rukola i szpinak, do czasu aż dziecko skończy rok. Luego, aumente la cantidad paulatinamente. Potem stopniowo zwiększaj ich porcje. Estas verduras contienen una gran cantidad de nitrato que puede convertirse en nitrito en el organismo. Warzywa te zawierają dużo nitratynu, który organizm przekształca w azotyn. En los niños menores de un año el nitrito puede bloquear el transporte de oxígeno en la sangre. U dzieci poniżej jednego roku życia azotyn może hamować transport tlenu we krwi. Patatas verdes Zielone ziemniaki Las patatas verdes o dañadas contienen solanina, una sustancia que puede producir dolor de estómago, vómitos y diarrea. Zielone lub uszkodzone ziemniaki zawierają solaninę, związek chemiczny powodujący ból brzucha, wymioty i biegunkę. Por esta razón, tanto los niños como los adultos deben evitar comer patatas verdes o dañadas. Zatem zarówno dorośli jak i dzieci powinni unikać spożywania zielonych lub uszkodzonych ziemniaków. Las patatas en buen estado también tienen una pequeña cantidad de solanina, especialmente justo debajo de la piel. Solanina jest też obecna i w dobrych ziemniakach, blisko pod skórką. Por este motivo, pele las patatas, incluso las patatas nuevas, antes de dárselas a un niño menor de un año. Dlatego ziemniaki należy zawsze obierać, jeśli będzie je jadło małe dziecko. Miel Miód No le dé miel a un niño menor de un año. Dzieci poniżej jednego roku życia nie powinny spożywać miodu. Puede contener esporas que, en raros casos, pueden convertirse en bacterias en el intestino y producir una toxina peligrosa, la toxina botulínica Może on zawierać zarodniki roślin, które w rzadkich przypadkach przekształcają się w jelitach w bakterie produkujące tam niebezpieczną truciznę, toksynę botulinową. Leche no pasteurizada Mleko niepasteryzowane Ni los niños ni los adultos deben tomar leche no pasteurizada. Zarówno dorośli jak i dzieci nie powinni spożywać niepasteryzowanego mleka. Puede contener bacterias nocivas, como la E. coli y las bacterias del género Campylobacter. Mleko takie może zawierać szkodliwe bakterie, takie jak EHEC lub campylobacter. No está permitido vender leche no pasteurizada en las tiendas, pero se puede comprar en granjas. Mleka niepasteryzowanego nie wolno sprzedawać w sklepach, ale można je dostać w gospodarstwach rolnych. Sal Sól Lo mismo vale para la comida de los niños. To samo dotyczy jedzenia małych dzieci. No tenga miedo de usar hierbas, como el eneldo, perejil y cilantro, y otras especias para sazonar la comida. Nie wahaj się dodawać do niego takich ziół, jak koperek, pietruszka, kolendra, itp. En cambio, se debe tener cuidado con el consumo de sal en la alimentación de los niños menores de un año, puesto que su cuerpo no puede regular el equilibrio de sal correctamente. Zwróć jednak uwagę na ilość soli, szczególnie w posiłkach dla dzieci poniżej jednego roku życia. También es aconsejable no acostumbrar al niño a comer alimentos salados. Nie jest też dobrze przyzwyczajać dziecko do słonych posiłków. Cuando le da al bebé lo que prepara para el resto de la familia, separe una pequeña parte para él antes de echar sal. Jeśli podajesz dziecku normalne posiłki rodzinne, nie dodawaj soli do jego porcji. Evite los aperitivos con mucha sal y no le dé embutidos salados, como salchichas y chuletas de cerdo ahumadas, demasiado a menudo. Unikaj słonych przekąsek i nie podawaj zbyt często słonych wędlin, np. kiełbasy i wędzonej wieprzowiny. Azúcar Cukier Evite, en la medida de lo posible, los alimentos azucarados. Unikaj słodzonych produktów spożywczych na tyle, na ile to możliwe. El azúcar solo proporciona calorías vacías, sin aportar vitaminas y minerales. Cukier to tylko puste kalorie – natomiast zero witamin i minerałów. El yogur y la leche cuajada aromatizados, las galletas, los bizcochos, la sopa de escaramujo, las natillas, las confituras, las mermeladas y, naturalmente, los dulces y los helados contienen una gran cantidad de azúcar. Następujące artykuły zawierają dużo cukru: aromatyzowane jogurty i kwaśne mleka, herbatniki i ciasteczka, zupa z dzikiej róży, różnorodne kremy, dżemy i marmolady oraz oczywiście cukierki i lody. Las bebidas dulces, como jugos, bebidas de fruta y refrescos, también contienen mucha azúcar. Słodkie napoje, takie jak soki, napoje owocowe i gazowane zawierają również dużą ilość cukru. Frutos secos y cacahuetes enteros Całe orzechy i orzeszki ziemne Antes se pensaba que la alergia podía prevenirse si se esperaba hasta que el niño cumpliera un año para darle frutos secos y cacahuetes, pero las investigaciones más recientes demuestran que no es así. Dawniej uważano, że wstrzymanie się z podawaniem dziecku orzechów i orzeszków ziemnych do czasu aż skończy rok może zapobiec rozwojowi alergii. Alergia Alergie Si usted sospecha una alergia Jeśli podejrzewasz, że dziecko ma alergię Si usted cree que su niño no tolera un alimento, es importante consultar con la enfermera de pediatría. Jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko jest uczulone na któryś z produktów spożywczych, powinieneś skonsultować się z pielęgniarką w przychodni dla dzieci (BVC). Usted no debe empezar a suprimir alimentos por su cuenta antes de que el niño haya recibido un diagnóstico. Nie należy na własną rękę rezygnować z podawania dziecku produktów spożywczych bez uzyskania diagnozy. El hecho de que un niño se enferme repentinamente después de haber comido un determinado alimento no significa necesariamente que sea alérgico. Nagłe zachorowanie dziecka z powodu jakiegoś pokarmu nie musi oznaczać reakcji alergicznej. Los niños pequeños pueden presentar síntomas como enrojecimiento o erupciones alrededor de la boca, enrojecimiento en las nalgas o malestar estomacal sin que se trate de una alergia o hipersensibilidad. Występujące u małych dzieci zaczerwienienie lub wysypka wokół buzi, zaczerwienienie w okolicy odbytu lub rozstrój żołądka nie są koniecznie objawem alergii lub uczulenia. Si su niño es alérgico Jeżeli Twoje dziecko cierpi na alergię Las alergias más comunes durante los primeros años de vida son la alergia a la proteína de la leche de vaca y a las proteínas del huevo. Najczęściej spotykane alergie u dzieci poniżej jednego roku życia to alergia na białko mleka i białko jajek. Si su niño es alérgico, es importante que usted reciba asesoramiento especíal de un dietista. Jeśli Twoje dziecko cierpi na alergię powinieneś skonsultować się z dietety- kiem. En www.livsmedelsverket.se encontrará más información sobre la alergia a los alimentos. Więcej informacji na temat alergii na produkty spożywcze na stronie www.livsmedelsver- ket.se. Ejemplos de menús diarios para niños menores de 1 año‌ Przykładowe menu dla dziecka w wieku 0-1 lat A continuación se presentan algunos ejemplos de comidas diarias que le puede dar a su bebé durante el primer año de vida. Poniżej znajdziesz przykład dziennych posiłków dziecka w ciągu pierwszego roku życia. Edad Wiek Comidas Posiłki De 0 a 6 meses 0-6 miesięcy Leche materna o de fórmula adaptándose al ritmo del bebé* Mleko matki lub mleko modyfikowane podawane w rytmie wyznaczonym przez niemowlaka* De 6 a 8 meses 6-8 miesięcy Leche materna o de fórmula adaptándose al ritmo del bebé Mleko matki lub mleko modyfikowane podawane w rytmie wyznaczonym przez dziecko Porciones para probar de diferentes tipos de alimentos sólidos (en puré o trocitos blandos), gachas o papilla para bebés Malutkie porcje różnego rodzaju zwykłych pokarmów (w postaci piure lub miękkich kawałków), kaszka i/lub kleik De 8 a 12 meses 8-12 miesięcy 1 o 2 comidas principales** que incluyan paulatinamente alimentos con textura más gruesa 1-2 główne posiłki**, stopniowo o coraz bardziej stałej konsystencji Desayuno y 2 o 3 meriendas Śniadanie i 2-3 mniejsze posiłki Leche materna o de fórmula adaptándose al ritmo del bebé Mleko matki lub mleko modyfikowane podawane w rytmie wyznaczonym przez dziecko A partir de los 12 meses Od około 12 miesięcy 2 comidas principales** 2 główne posiłki ** Desayuno y 2 o 3 meriendas Śniadanie i 2-3 mniejsze posiłki Leche materna durante todo el tiempo que el bebé y la madre lo deseen Mleko matki, jeśli chce ona jeszcze karmić piersią *A más tardar cuando haya cumplido los seis meses (pero no antes de los cuatro meses) es conveniente que el bebé empiece a comer pequeñas cantidades de alimentos con gluten. * Najwcześniej w wieku czterech miesięcy, a najpóźniej w wieku sześciu miesięcy, dziecko powinno zacząć się przyzwyczajać do małych ilości pokarmów zawierających gluten. Si el bebé muestra interés, también puede probar pequeños bocaditos. Jeśli dziecko wykazuje zainteresowanie innymi rodzajami pokarmów, to należy podawać mu ich maleńkie porcje do spróbowania. Para más información, lea la página 5. Czytaj dalej na stronie 5. ** Se entiende por comida principal toda comida que incluye patatas, pasta, arroz, bulgur u otros alimentos similares carne, pescado, pollo, huevos, judías, lentejas y queso de soja (tofu): verduras cualquier fruta o bayas de postre. ** Posiłek główny to posiłek, w którego skład wchodzą ziemniaki, makaron, ryż, bulgur itp mięso, ryby, kurczak, jaja, fasola, soczewica lub tofu warzywa ewentualnie owoce na deser. ¿Desea más información? Chcesz siĊ dowiedzieü wiĊcej? Visite www.livsmedelsverket.se, donde encontrará información sobre alimentos para niños y mucho más. Zajrzyj na stronĊ www.livsmedelsverket.se, gdzie znajdziesz wiele poĪytecznych informacji, nie tylko na temat odĪywiania dzieci. © Livsmedelsverket, februari 2013 Box 622, 751 26 Uppsala © Livsmedelsverket, februari 2013 Box 622, 751 26 Uppsala Telefon: 018-17 55 00 E-post: livsmedelsverket@slv.se Telefon: 018-17 55 00 E-post: livsmedelsverket@slv.se