0 imapas icha "ch'usaq" imapas nisqaqa mana imapas niyta munanmi. 0 Kristup ñawpan watakuna nisqa isqunnintin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 9 kñ watapi qallarirqan. 0 watakuna nisqa isqunnintin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi watapi qallarirqan. 1 000 271 runakuna. 1000 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1000 watapi qallarirqan. 1000 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1001 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1002 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1003 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1004 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1005 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1006 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1007 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1008 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1009 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 100 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 109 kñ watapi qallarispa 100 kñ watapi puchukarqan. 100 Kristup ñawpan wataqa (100 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 100 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 991 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1000 watapi puchukarqan. 100px Chinapi Tibet Awtunumu Suyu nisqa. 100px Pichilemu Pichilemu nisqaqa ( mapudungun simi : pichi "uchuy", lemu " sach'a-sach'a ", "uchuy sach'a-sach'a") Chili mama llaqtapi Libertador General Bernardo O'Higgins suyupi huk llaqtam. 100 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 100 watapi qallarirqan. 100 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1010 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1010 watapi qallarirqan. 1010 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1011 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1012 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1013 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1014 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1015 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1016 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1017 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1018 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1019 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 101 Kristup ñawpan wataqa (101 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 101 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1001 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1010 watapi puchukarqan. 101 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1020 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1020 watapi qallarirqan. 1020 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 10-21: Pisqu chhukrunakuna. 1-9: Pisqu chakikuna. 1021 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1022 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1023 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1024 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1025 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1026 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 102 762 runakuna. 1027 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1 028 214 runakuna. 1028 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1029 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 102 Kristup ñawpan wataqa (102 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 102 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1011 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1020 watapi puchukarqan. 102 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1030 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1030 watapi qallarirqan. 1030 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1031 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1032 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1033 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1034 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1035 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1036 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1037 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1038 wata Fernando I Lyun riy, forma Kastilla riynu, Burgos kapital. 1038 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1039 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 103 Kristup ñawpan wataqa (103 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 103 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1021 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1030 watapi puchukarqan. 103 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1040 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1040 watapi qallarirqan. 1040 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1041 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1042 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1043 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1044 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1045 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1046 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1047 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1048 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1049 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 104 Kristup ñawpan wataqa (104 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 104 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1031 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1040 watapi puchukarqan. 104 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1050 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1050 watapi qallarirqan. 1050 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 10 518 runakuna (4 318 qhari, 4 081 warmi). 1051 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1052 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1053 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1054 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1055 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1056 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1057 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1058 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1059 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 105 Kristup ñawpan wataqa (105 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 105 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1041 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1050 watapi puchukarqan. 105 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1060 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1060 watapi qallarirqan. 1060 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1061 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1062 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1063 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1064 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1065 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1066 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1067 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1068 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1069 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 106 ayllu llaqtam kimsa kitillipas kan: Archidona, Cotundo, Ushpayaku (San Pablo de Ushpayacu). 106 Kristup ñawpan wataqa (106 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 106 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1051 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1060 watapi puchukarqan. 106 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1070 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1070 watapi qallarirqan. 1070 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1071 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1 072 093 runakuna. 1072 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1073 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1074 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1075 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1076 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1077 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1078 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1079 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 107 Kristup ñawpan wataqa (107 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 107 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1061 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1070 watapi puchukarqan. 107 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1080 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1080 watapi qallarirqan. 1080 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1081 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1082 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1083 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1084 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1085 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1086 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1087 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1088 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1089 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 108 Kristup ñawpan wataqa (108 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 108 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1071 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1080 watapi puchukarqan. 108 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 10 903 jaqi (5 409 qhari, 5 494 warmi). 1090 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1090 watapi qallarirqan. 1090 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1091 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1092 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1093 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1094 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1095 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1096 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1097 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1098 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1099 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 109 Kristup ñawpan wataqa (109 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 109 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1081 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1090 watapi puchukarqan. 109 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 10 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 19 kñ watapi qallarirqan. 10 Kristup ñawpan wataqa (10 kñ) Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 10 m hanaqman phawachkaq ratata (Pāhoehoe), Hawayi wat'api. 10 ñiqin anta situwa killapi 1883 p'unchawpitaq Wamachuku maqanaku nisqapi chilinu awqaqkuna piruwanukunatas atiparqan, Qullpa maqanakuy nisqapi. 10 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (10.07., 10-VII, 10ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 191 kaq (191ñ - wakllanwatapi 192ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 174 p'unchaw kanayuq. 10 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (10.11., 10-XI, 10ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 314 kaq (314ñ - wakllanwatapi 315ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 51 p'unchaw kanayuq. 10 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (10.05., 10-V, 10ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 130 kaq (130ñ - wakllanwatapi 131ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 235 p'unchaw kanayuq. 10 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (10.04., 10-IV, 10ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 100 kaq (100ñ - wakllanwatapi 101ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 265 p'unchaw kanayuq. 10 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (10.08., 10-VIII, 10ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 222 kaq (222ñ - wakllanwatapi 223ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 143 p'unchaw kanayuq. 10 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 91 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 100 watapi puchukarqan. 10 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (10.02., 10-II, 10ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (41ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 324 p'unchaw ( wakllanwatapi 325 p'unchaw) kanayuq. 10 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (10.06., 10-VI, 10ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 161 kaq (161ñ - wakllanwatapi 162ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 204 p'unchaw kanayuq. 10 ñiqin kantaray killapi 2005 watamanta 1 ñiqin kantaray killapi 2009 watakama ñawpaq kuti Nurwigapa Rimana huñunakuy Umalliqnin karqan. 10 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (10.10., 10-X, 10ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 283 kaq (283ñ - wakllanwatapi 284ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 82 p'unchaw kanayuq. 10 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 100 kñ watapi qallarispa 91 kñ watapi puchukarqan. 10 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 1000 kñ watapi qallarirqan. 901 kñ watapi puchukarqan. 10 ñiqin pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 901 watapi qallarirqan. 10 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (10.03., 10-III, 10ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka isqunniyuq kaq (69ñ - wakllanwatapi 70ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 296 p'unchaw kanayuq. 10 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (10.12., 10-XII, 10ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 344 kaq (344ñ - wakllanwatapi 345ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 21 p'unchaw kanayuq. 10 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (10.01., 10-I, 10ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka kaq (10ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 355 p'unchaw ( wakllanwatapi 356 p'unchaw) kanayuq. 10 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (10.09., 10-IX, 10ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 253 kaq (253ñ - wakllanwatapi 254ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 112 p'unchaw kanayuq. 10 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 10 watapi qallarirqan. 10 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1100 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1100 watapi qallarirqan. 1100 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1101 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1102 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1103 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1104 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1105 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1106 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1107 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1108 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1109 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 110 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 119 kñ watapi qallarispa 110 kñ watapi puchukarqan. 110 Kristup ñawpan wataqa (110 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 110 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1091 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1100 watapi puchukarqan. 110 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 110 watapi qallarirqan. 110 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1110 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1110 watapi qallarirqan. 1110 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1111 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1112 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1113 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1114 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1115 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1116 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1117 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1118 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1119 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 111 Kristup ñawpan wataqa (111 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 111 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1101 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1110 watapi puchukarqan. 111 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1120 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1120 watapi qallarirqan. 1120 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1 121 483 runakuna. 1121 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1122 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1123 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1124 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1125 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1126 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1127 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1128 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1129 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 112 Kristup ñawpan wataqa (112 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 112 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1111 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1120 watapi puchukarqan. 112 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1130 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1130 watapi qallarirqan. 1130 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1131 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1132 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1133 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1134 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1135 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1136 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1137 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1 138 571 runakuna. 1138 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1139 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 113 Kristup ñawpan wataqa (113 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 113 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1121 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1130 watapi puchukarqan. 113 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1140 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1140 watapi qallarirqan. 1140 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1141 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1142 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1143 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1144 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1145 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1146 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1147 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1148 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1149 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 114 Kristup ñawpan wataqa (114 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 114 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1131 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1140 watapi puchukarqan. 114 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1150 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1150 watapi qallarirqan. 1150 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1151 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1152 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1153 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1154 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1155 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1156 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1157 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1158 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1 159 391 runakuna. 1159 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 115 Kristup ñawpan wataqa (115 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 115 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1141 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1150 watapi puchukarqan. 115 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1160 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1160 watapi qallarirqan. 1160 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1161 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1162 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1163 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1164 watamanta 1707 watakamas Aragun qhapaqpa suyunsi karqan. 1164 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1165 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1166 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1167 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1168 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1169 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 116 Kristup ñawpan wataqa (116 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 116 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1151 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1160 watapi puchukarqan. 116 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1170 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1170 watapi qallarirqan. 1170 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1171 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1172 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1173 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1174 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1175 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1176 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1177 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1178 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1179 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 117 Kristup ñawpan wataqa (117 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 117 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1161 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1170 watapi puchukarqan. 117 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1180 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1180 watapi qallarirqan. 1180 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1181 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1182 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1183 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1184 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1185 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1186 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1187 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1188 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1189 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 118 Kristup ñawpan wataqa (118 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 118 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1171 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1180 watapi puchukarqan. 118 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1190 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1190 watapi qallarirqan. 1190 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1191 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1192 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1193 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1194 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1195 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1196 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1197 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1198 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1199 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 119 Kristup ñawpan wataqa (119 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 119 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1181 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1190 watapi puchukarqan. 119 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 11. K'aki tullu (Mandibula). 11 kitillinmi kan: * huk llaqta kitilli: Sarakuru kitilli * 10 chakrapura kitilli: El Paraíso de Celén, El Tablón, Manú, Lluzhapa, San Antonio de Cumbe, San Pablo de Tenta, San Sebastián de Yúluc, Selva Alegre, Urdaneta, Sumaypamba. 11 Kristup ñawpan wataqa (11 kñ) Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 11 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (11.07., 11-VII, 11ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 192 kaq (192ñ - wakllanwatapi 193ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 173 p'unchaw kanayuq. 11 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (11.11., 11-XI, 11ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 315 kaq (315ñ - wakllanwatapi 316ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 50 p'unchaw kanayuq. 11 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (11.05., 11-V, 11ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 131 kaq (131ñ - wakllanwatapi 132ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 234 p'unchaw kanayuq. 11 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (11.04., 11-IV, 11ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 101 kaq (101ñ - wakllanwatapi 102ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 264 p'unchaw kanayuq. 11 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (11.08., 11-VIII, 11ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 223 kaq (223ñ - wakllanwatapi 224ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 142 p'unchaw kanayuq. 11 ñiqin chakra yapuy killapi Santa Clara raymi p'unchawninmi. 11 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 101 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 110 watapi puchukarqan. 11 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (11.02., 11-II, 11ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (42ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 323 p'unchaw ( wakllanwatapi 324 p'unchaw) kanayuq. 11 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (11.06., 11-VI, 11ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 162 kaq (162ñ - wakllanwatapi 163ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 203 p'unchaw kanayuq. 11 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (11.10., 11-X, 11ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 284 kaq (284ñ - wakllanwatapi 285ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 81 p'unchaw kanayuq. 11 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 110 kñ watapi qallarispa 101 kñ watapi puchukarqan. 11 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 1100 kñ watapi qallarirqan. 1001 kñ watapi puchukarqan. 11 ñiqin pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1001 watapi qallarirqan. 11 ñiqin pawqar waray killamanta 2006 watapi 11 ñiqin pawqar waray killakama 2010 watapi Chili suyup umalliqninmi karqan. 11 ñiqin pawqar waray killapi 1905 watamanta 28 ñiqin kantaray killapi 1907 watakama ñawpaq kuti Nurwigapa Uma kamayuqnin karqan. 11 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (11.03., 11-III, 11ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap qanchis chunka kaq (70ñ - wakllanwatapi 71ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 295 p'unchaw kanayuq. 11 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (11.12., 11-XII, 11ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 345 kaq (345ñ - wakllanwatapi 346ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 20 p'unchaw kanayuq. 11 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (11.01., 11-I, 11ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka hukniyuq kaq (11ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 354 p'unchaw ( wakllanwatapi 355 p'unchaw) kanayuq. 11 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (11.09., 11-IX, 11ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 254 kaq (254ñ - wakllanwatapi 255ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 111 p'unchaw kanayuq. 11 prefectura-llaqtanmi kan. 11 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 11 Yawyu pruwinsya Lima suyu nisqaqa ( aymara simipi : Lima jach'a suyu; kastilla simipi : Departamento de Lima) huk suyum Piruw mama llaqtapi. 1200 ñiq watakunapi qhapaq inkas karqan. 1200 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1200 watapi qallarirqan. 1200 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1201 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1202 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1203 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1204 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1205 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 120 652 runa tiyanku chaypi (2006 watapi). 120 661 runakunam kawsachkanku (2011). 1206 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1207 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1208 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1209 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 120 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 129 kñ watapi qallarispa 120 kñ watapi puchukarqan. 120 Kristup ñawpan wataqa (120 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 120 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1191 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1200 watapi puchukarqan. 120 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 120 watapi qallarirqan. 120 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1210 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1210 watapi qallarirqan. 1210 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1211 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1212 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1213 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1214 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 12 151 runakuna: 6 447 qhari, 5 704 warmi. 1215 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1216 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1217 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1218 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1219 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 121 Kristup ñawpan wataqa (121 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 121 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1201 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1210 watapi puchukarqan. 121 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1220 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1220 watapi qallarirqan. 1220 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 122 121 runakunam kawsachkanku (2012). 1221 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1222 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1223 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1224 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1225 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1226 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1227 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1228 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1229 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 122 Kristup ñawpan wataqa (122 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 122 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1211 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1220 watapi puchukarqan. 122 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1230 ñiq watakunapi qhapaq inkas karqan. 1230 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1230 watapi qallarirqan. 1230 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1231 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1232 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1233 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1234 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1235 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1236 watakama Tibet qispi qhapaq llaqta karqaptin, Mungul- Chunwamanta awqaqkuna atirqan. 1236 watapis kristiyanu kastillayuq awqaqkuna arabya runakunata atispa llaqtatas hap'irqan. 1236 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1237 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1238 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1239 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 123 Kristup ñawpan wataqa (123 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 123 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1221 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1230 watapi puchukarqan. 123 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1240 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1240 watapi qallarirqan. 1240 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1241 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1242 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1 243 161 runakuna. 1243 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1244 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1245 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1246 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1247 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1248 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1249 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 124 Kristup ñawpan wataqa (124 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 124 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1231 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1240 watapi puchukarqan. 124 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1250 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1250 watapi qallarirqan. 1250 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1251 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1252 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1 253 039 runakuna. 1253 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1254 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1255 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1256 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1257 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1258 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1259 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 125 Kristup ñawpan wataqa (125 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 125 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1241 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1250 watapi puchukarqan. 125 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 125 wayru sintimitruyuq mutur phirunku: Cagiva Planet, Italyapi rurasqa. 1260 ñiq watakunapi qhapaq inkas karqan. 1260 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1260 watapi qallarirqan. 1260 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1261 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1 262 940 runa tiyanku chaypi (2011 watapi). 1262 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1263 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1264 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1265 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1266 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1267 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1268 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1269 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 126 Kristup ñawpan wataqa (126 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 126 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1251 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1260 watapi puchukarqan. 126 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1270 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1270 watapi qallarirqan. 1270 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1271 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1272 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1273 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1274 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1275 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1276 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1277 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1278 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1279 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 127 Kristup ñawpan wataqa (127 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 127 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1261 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1270 watapi puchukarqan. 127 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1280 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1280 watapi qallarirqan. 1280 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1281 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1282 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1283 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1284 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1285 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1286 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1287 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1288 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1289 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 128 Kristup ñawpan wataqa (128 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 128 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1271 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1280 watapi puchukarqan. 128 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1290 ñiq watakunapi qhapaq inkas karqan. 1290pi Fois Bearnwan huj suyu karqanku. 1290 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1290 watapi qallarirqan. 1290 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1291 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1292 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1293 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1294 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1295 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1296 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1297 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1298 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1299 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 129 Kristup ñawpan wataqa (129 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 129 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1281 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1290 watapi puchukarqan. 129 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 12 distritukuna wan 103 kurregimyentukuna. 12 distritunmi kan. 12 kantunmi kan. 12 Kristup ñawpan wataqa (12 kñ) Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 12 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (12.07., 12-VII, 12ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 193 kaq (193ñ - wakllanwatapi 194ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 172 p'unchaw kanayuq. 12 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (12.11., 12-XI, 12ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 316 kaq (316ñ - wakllanwatapi 317ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 49 p'unchaw kanayuq. 12 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (12.05., 12-V, 12ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 132 kaq (132ñ - wakllanwatapi 133ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 233 p'unchaw kanayuq. 12 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (12.04., 12-IV, 12ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 102 kaq (102ñ - wakllanwatapi 103ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 263 p'unchaw kanayuq. 12 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (12.08., 12-VIII, 12ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 224 kaq (224ñ - wakllanwatapi 225ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 141 p'unchaw kanayuq. 12 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 111 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 120 watapi puchukarqan. 12 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (12.02., 12-II, 12ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (43ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 322 p'unchaw ( wakllanwatapi 323 p'unchaw) kanayuq. 12 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (12.06., 12-VI, 12ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 163 kaq (163ñ - wakllanwatapi 164ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 202 p'unchaw kanayuq. 12 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (12.10., 12-X, 12ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 285 kaq (285ñ - wakllanwatapi 286ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 80 p'unchaw kanayuq. 12 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 120 kñ watapi qallarispa 111 kñ watapi puchukarqan. 12 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 1200 kñ watapi qallarirqan. 1101 kñ watapi puchukarqan. 12 ñiqin pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1101 watapi qallarirqan. 12 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (12.03., 12-III, 12ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap qanchis chunka hukniyuq kaq (71ñ - wakllanwatapi 72ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 294 p'unchaw kanayuq. 12 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (12.12., 12-XII, 12ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 346 kaq (346ñ - wakllanwatapi 347ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 19 p'unchaw kanayuq. 12 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (12.01., 12-I, 12ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka iskayniyuq kaq (12ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 353 p'unchaw ( wakllanwatapi 354 p'unchaw) kanayuq. 12 ñiqin tarpuy killapi 1992 p'unchawpiqa GEIN (Grupo Especial de Inteligencia) nisqa pakasqa pulisiyam Abimael Guzmánta Lima llaqtapi hap'irqan. 12 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (12.09., 12-IX, 12ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 255 kaq (255ñ - wakllanwatapi 256ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 110 p'unchaw kanayuq. 12 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1300 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1300 watapi qallarirqan. 1300 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1301 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1302 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1303 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1304 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1305 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1306 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1307 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1308 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1309 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 130 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 139 kñ watapi qallarispa 130 kñ watapi puchukarqan. 130 Kristup ñawpan wataqa (130 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 130 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1291 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1300 watapi puchukarqan. 130 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 130 watapi qallarirqan. 130 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1310 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1310 watapi qallarirqan. 1310 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1311 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1312 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1313 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1314 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1315 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1316 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1317 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1318 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1319 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 131 Kristup ñawpan wataqa (131 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 131 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1301 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1310 watapi puchukarqan. 131 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1320 ñiq watakunapi qhapaq inkas karqan. 1320 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1320 watapi qallarirqan. 1320 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1321 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1322 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1323 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1324 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1325 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1326 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1327 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1328 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1329 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 132 Kristup ñawpan wataqa (132 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 132 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1311 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1320 watapi puchukarqan. 132 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1330 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1330 watapi qallarirqan. 1330 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1331 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1332 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 133 300 runakuna. 1333 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1334 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1335 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1336 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1337 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1338 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1339 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 133 Kristup ñawpan wataqa (133 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 133 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1321 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1330 watapi puchukarqan. 133 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1340 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1340 watapi qallarirqan. 1340 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1341 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1342 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1343 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1344 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1345 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1346 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1347 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1348 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1349 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 134 Kristup ñawpan wataqa (134 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 134 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1331 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1340 watapi puchukarqan. 134 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1350 ñiq watakunapi qhapaq inkas karqan. 1350 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1350 watapi qallarirqan. 1350 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1351 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1352 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1353 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1354 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1355 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1356 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1357 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1358 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1359 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 135 Kristup ñawpan wataqa (135 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 135 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1341 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1350 watapi puchukarqan. 135 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1360 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1360 watapi qallarirqan. 1360 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1361 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1362 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1363 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1364 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1365 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1366 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1367 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1368 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1369 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 136 Kristup ñawpan wataqa (136 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 136 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1351 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1360 watapi puchukarqan. 136 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1370 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1370 watapi qallarirqan. 1370 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1371 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1372 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1373 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1 374 025 runakuna. 1374 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1375 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1376 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1377 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1378 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1379 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 137 Kristup ñawpan wataqa (137 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 137 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1361 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1370 watapi puchukarqan. 137 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1380 ñiq watakunapi qhapaq inkas karqan. 1380 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1380 watapi qallarirqan. 1380 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1381 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1382 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1383 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1384 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1 385 003 runakuna. 1385 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1386 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1387 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1388 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1389 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 138 Kristup ñawpan wataqa (138 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 138 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1371 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1380 watapi puchukarqan. 138 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1390 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1390 watapi qallarirqan. 1390 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1391 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1392 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1393 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1394 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1395 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1396 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1397 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1398 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1399 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 139 Kristup ñawpan wataqa (139 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 139 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1381 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1390 watapi puchukarqan. 139 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 13 distritukuna wan 94 kurregimyentukuna. 13 kantunmi kan. 13 Kristup ñawpan wataqa (13 kñ) Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 13 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (13.07., 13-VII, 13ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 194 kaq (194ñ - wakllanwatapi 195ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 171 p'unchaw kanayuq. 13 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (13.11., 13-XI, 13ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 317 kaq (317ñ - wakllanwatapi 318ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 48 p'unchaw kanayuq. 13 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (13.05., 13-V, 13ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 133 kaq (133ñ - wakllanwatapi 134ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 232 p'unchaw kanayuq. 13 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (13.04., 13-IV, 13ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 103 kaq (103ñ - wakllanwatapi 104ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 262 p'unchaw kanayuq. 13 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (13.08., 13-VIII, 13ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 225 kaq (225ñ - wakllanwatapi 226ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 140 p'unchaw kanayuq. 13 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 121 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 130 watapi puchukarqan. 13 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (13.02., 13-II, 13ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (44ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 321 p'unchaw ( wakllanwatapi 322 p'unchaw) kanayuq. 13 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (13.06., 13-VI, 13ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 164 kaq (164ñ - wakllanwatapi 165ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 201 p'unchaw kanayuq. 13 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (13.10., 13-X, 13ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 286 kaq (286ñ - wakllanwatapi 287ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 79 p'unchaw kanayuq. 13 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 130 kñ watapi qallarispa 121 kñ watapi puchukarqan. 13 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 1300 kñ watapi qallarirqan. 1201 kñ watapi puchukarqan. 13 ñiqin pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1201 watapi qallarirqan. 13 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (13.03., 13-III, 13ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap qanchis chunka iskayniyuq kaq (72ñ - wakllanwatapi 73ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 293 p'unchaw kanayuq. 13 ñiqin qhapaq raymi killapi 1941 p'unchawpi Anqash suyupi huk ancha hatun lluqlla Waras llaqtatas thuñichirqan. 13 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (13.12., 13-XII, 13ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 347 kaq (347ñ - wakllanwatapi 348ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 18 p'unchaw kanayuq. 13 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (13.01., 13-I, 13ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka kimsayuq kaq (13ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 352 p'unchaw ( wakllanwatapi 353 p'unchaw) kanayuq. 13 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (13.09., 13-IX, 13ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 256 kaq (256ñ - wakllanwatapi 257ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 109 p'unchaw kanayuq. 13 prefectura-llaqtanmi kan. 13 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 13 watayuq kaspa Casimira Quchapampa llaqtaman rirqan chaypi wasi p'asña kaspa llamk'aq, yaqa iskay chunka wata. 1400 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1400 watapi qallarirqan. 1400 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1401 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1402 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1403 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1404 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1405 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1406 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1407 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1408 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1 409 535 runakuna. 1409 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 140 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 149 kñ watapi qallarispa 140 kñ watapi puchukarqan. 140 Kristup ñawpan wataqa (140 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 140 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1391 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1400 watapi puchukarqan. 140 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 140 watapi qallarirqan. 140 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1410 ñiq watakunapi qhapaq inkas karqan. 1410 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1410 watapi qallarirqan. 1410 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1411 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1412 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1413 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1414 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1415 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1416 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1417 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 141 893 runakunam kawsachkanku (2012). 1418 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1419 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 141 Kristup ñawpan wataqa (141 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 141 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1401 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1410 watapi puchukarqan. 141 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1420 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1420 watapi qallarirqan. 1420 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1421 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1422 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1423 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1424 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1425 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1426 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1427 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1428 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1429 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 142 Kristup ñawpan wataqa (142 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 142 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1411 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1420 watapi puchukarqan. 142 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1430 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1430 watapi qallarirqan. 1430 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1431 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1432 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1433 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1434 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1435 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1436 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1437 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1438 watamanta 1471 watakama qhapaq inkas karqan. 1438 watapi K'ana runakunap Qanchi runakunappas yanapayninwan Chanka runakunata Yawarpampapi atirqan, suyunkuta Tawantinsuyuman hap'imuspa. 1438 watapi Pachakutiq Inka Yupanki Chanka runakunata atipaspa hatunkaray suyuta hap'iptinsi, Inkakunap atiynin, mama llaqtan anchata mast'arikurqansi. 1438 watapi Qusqu llaqtatas atiyta munarqanku. 1438 watapis Pachakutiq Inka Yupanki Sapa Inkaqa Chanka runakunata Yawarpampapi atispa, pachakutiy hinapi inkakunap musuq hatun Tawantinsuyuta kamarqan. 1438 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1439 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 143 Kristup ñawpan wataqa (143 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 143 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1421 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1430 watapi puchukarqan. 143 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1440 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1440 watapi qallarirqan. 1440 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1441 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1442 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1443 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1444 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1445 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1446 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1447 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1448 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1449 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 144 Kristup ñawpan wataqa (144 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 144 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1431 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1440 watapi puchukarqan. 144 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1450 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1450 watapi qallarirqan. 1450 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1451 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1452 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1453 watapi Bisantyup puchukasqankama Orthodoksya Inlisyap chawpinsi karqan. 1453 watapi Turkukuna Bisantyuta atispa Orthodoksa Inlisyata saruparqan, Islam nisqata mast'aspa. 1453 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1454 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1455 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1456 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1457 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1458 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1459 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 145 Kristup ñawpan wataqa (145 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 145 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1441 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1450 watapi puchukarqan. 145 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1460 watachá wasichasqam, 80 ha hatunmi. 1460 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1460 watapi qallarirqan. 1460 watapi Pachakutiq Inka Yupanki paykunata atirqan, suyunkuta Tawantinsuyuman hap'imuspa. 1460 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1461 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1462 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1463 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1464 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1465 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1466 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1467 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1468 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1469 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 146 Kristup ñawpan wataqa (146 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 146 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1451 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1460 watapi puchukarqan. 146 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1470 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1470 watapi qallarirqan. 1470 watapis Pachakutiq Inka Yupankip pusasqan Inka wamink'akunap atisqan karqan. 1470 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1471 watamanta 1493 watakama qhapaq inkas karqan. 1471 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1472 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1473 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1 474 000 runakuna. 1474 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1475 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1476 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1477 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1478 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1479 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 147 Kristup ñawpan wataqa (147 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 147 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1461 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1470 watapi puchukarqan. 147 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1480 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1480 watapi qallarirqan. 1480 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1481 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1482 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1483 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1484 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1485 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1486 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1487 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1488 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1489 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 148 Kristup ñawpan wataqa (148 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 148 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1471 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1480 watapi puchukarqan. 148 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 14 906 runakuna: 7 831 qhari, 7 075 warmi. 1 490 runakuna (746 qhari, 744 warmi). 1490 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1490 watapi qallarirqan. 1490 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1491 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1492 Aragun suyuwan huñunakuspa Ispaña qhapaq suyus tukurqan. 1492 watapis Kastilla suyuwan huñunakuspa Ispaña qhapaq suyus tukurqan. 1492 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 149 326 runakuna. 1493 watamanta 1527 watakama qhapaq inkas karqan. 1493 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1494 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1495 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1496 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1497 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1498 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1499 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 149 Kristup ñawpan wataqa (149 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 149 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1481 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1490 watapi puchukarqan. 149 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1, 4 iñukunapi killa unquy kayta atin, 2, 3 iñukunapitaq inti wañuy. 14 iskayniyuq prefectura-llaqtanmi kan. 14 Kristup ñawpan wataqa (14 kñ) Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 14 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (14.07., 14-VII, 14ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 195 kaq (195ñ - wakllanwatapi 196ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 170 p'unchaw kanayuq. 14 ñiqin anta situwa killapi San Francisco Solano raymi p'unchawninmi. 14 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (14.11., 14-XI, 14ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 318 kaq (318ñ - wakllanwatapi 319ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 47 p'unchaw kanayuq. 14 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (14.05., 14-V, 14ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 134 kaq (134ñ - wakllanwatapi 135ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 231 p'unchaw kanayuq. 14 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (14.04., 14-IV, 14ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 104 kaq (104ñ - wakllanwatapi 105ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 261 p'unchaw kanayuq. 14 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (14.08., 14-VIII, 14ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 226 kaq (226ñ - wakllanwatapi 227ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 139 p'unchaw kanayuq. 14 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 131 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 140 watapi puchukarqan. 14 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (14.02., 14-II, 14ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (45ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 320 p'unchaw ( wakllanwatapi 321 p'unchaw) kanayuq. 14 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (14.06., 14-VI, 14ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 165 kaq (165ñ - wakllanwatapi 166ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 200 p'unchaw kanayuq. 14 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (14.10., 14-X, 14ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 287 kaq (287ñ - wakllanwatapi 288ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 78 p'unchaw kanayuq. 14 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 140 kñ watapi qallarispa 131 kñ watapi puchukarqan. 14 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 1400 kñ watapi qallarirqan. 1301 kñ watapi puchukarqan. 14 ñiqin pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1301 watapi qallarirqan. 14 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (14.03., 14-III, 14ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap qanchis chunka kimsayuq kaq (73ñ - wakllanwatapi 74ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 292 p'unchaw kanayuq. 14 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (14.12., 14-XII, 14ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 348 kaq (348ñ - wakllanwatapi 349ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 17 p'unchaw kanayuq. 14 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (14.01., 14-I, 14ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka tawayuq kaq (14ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 351 p'unchaw ( wakllanwatapi 352 p'unchaw) kanayuq. 14 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (14.09., 14-IX, 14ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 257 kaq (257ñ - wakllanwatapi 258ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 108 p'unchaw kanayuq. 1/4 nisqataq kay hinatam ninchik: tawa ch'iqta icha tawa patma icha tawa t'aqa. 14 prefectura-llaqtanmi kan. 14 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 150 000 runakunam kawsachkanku (2012). 15000 km hina-hinalla mast'arikunmi, Bering hatun quchamanta Ross hatun quchakama. 1500 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1500 watapi qallarirqan. 1500 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1501 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1502 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1503 watapis Isabel I Kastillap quyan inkuminda nisqa llikatas kamachirqan, indihina runakunap allpankunata hap'ispas inkumindiru nisqa atiq wiraqucha awqaqkunaman quykuspa. 1503 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1504 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1505 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1506 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1 507 900 runa tiyanku chaypi (2009 watapi). 1507 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1508 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1509 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 150 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 159 kñ watapi qallarispa 150 kñ watapi puchukarqan. 150 Kristup ñawpan wataqa (150 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 150 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1491 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1500 watapi puchukarqan. 150 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 150 watapi qallarirqan. 150 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1510 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1510 watapi qallarirqan. 1510 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1511 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1512 watapi Diego Velázquez de Cuéllarwan Kuba wat'ata atispas indihina isklawniyuq chakrasapas tukurqan. 1512 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1513 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1514 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1515 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1516 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1517 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 151 853 runakunam kawsachkanku (2011). 1518 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1519 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 151 Kristup ñawpan wataqa (151 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 151 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1501 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1510 watapi puchukarqan. 151 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1520 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1520 watapi qallarirqan. 1520 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1521 watapi Hernán Cortés -pa pusasqan ispañulkunap thuñichisqan karqan. 1521 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1522 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1523 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1524 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1525 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1526 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1527 watamanta 1532 watakama Kashamarka llaqtapi Chinchaysuyuta kamachirqan. 1527 watamanta 1532 watakama Kashamarka llaqtapi Chinchaysuyuta kamachirqan. 1532 watapi Waskar wawqintas wañuchichirqan. 1527 watamanta 1532 watakama Qusqu llaqtapi qhapaq inkas karqan. 1532 llaqtapi Atawallpa suqiyuq wawqinpa kamachisqankama wañurqan. 1527 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1528 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1 529 116 runakuna. 1529 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 152 Kristup ñawpan wataqa (152 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 152 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1511 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1520 watapi puchukarqan. 152 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1530 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1530 watapi qallarirqan. 1530 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1531 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1532 watapis Kipaypan ñiqpi maqanakupi Waskartas atispa hap'ispa Rumiñawiwan, Kiskiswan awqaqninkunata Qusqumansi pusqarqan. 1532 watapi Waskar wawqintas wañuchichirqan. 1532 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1533 watallapi qhapaq inkas kaspa, kikin llaqtapis wañurqan. 1533 watapi Ispañulkunaqa paytas inka qhapaq tukuchirqan. 1533 watapi Ispañulkunaqa paytas inka qhapaq tukuchirqan. 1536 watapi Ispañulkunatas Qusqu llaqtamanta ayqichiyta munarqan. 1533 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1534 watamanta 1822 watakama Kitu mamallaqtaqa ispañul sarushka llaqtas karqan. 1534 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1535 watapis Rumiñawi urqupi ispañulkunap hap'isqan karqan. 1535 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1536 watapi Ispañulkunatas Qusqu llaqtamanta ayqichiyta munarqan. 1536 watapi Manqu Qhapaqwan hayu kaspa Almagrop larunpi maqaykurqan. 1536 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1537 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1538 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1539 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 153 Kristup ñawpan wataqa (153 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 153 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1521 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1530 watapi puchukarqan. 153 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1540 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1540 watapi qallarirqan. 1540 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1541 watapiqa Lima llaqtapi ispañul awqankunas Pizarrota wañuchirqan. 1541 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1542 watapi paypa rimasqanraykus Ispañap Qhapaqnin Musuq Kamachikuna (Leyes Nuevas) nisqatas rimarirqan, indihinata muchuchiyman sipiyman ama nispa. 1542 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1543 watapi Bartolomé de Las Casasqa suqta chunka watayuq kaspa Chiapas suyupi hatun yayas tukurqan. 1543 watapi Cristóbal sutiwan bawtisasqa karqan. 1543 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1544 watamanta 1561 watakamas qhapaq karqan. 1544 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1545 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1546 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1547 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1548 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1549 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 154 Kristup ñawpan wataqa (154 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 154 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1531 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1540 watapi puchukarqan. 154 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1550 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1550 watapi qallarirqan. 1550 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1551 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1552 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1553 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1554 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1555 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1556 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1557 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1558 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1559 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 155 Kristup ñawpan wataqa (155 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 155 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1541 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1550 watapi puchukarqan. 155 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1560 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1560 watapi qallarirqan. 1560 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1561 watamanta 1570 watakamas qhapaq karqan. 1561 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 156 283 runakuna. 1562 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1562 wata qallariypi Qhapaq Felipe II riqsichirqa Papaman Charkasmanta uwispu kananpaq. 1563 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1564 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1565 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1566 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1567 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1568 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1569 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 156 Kristup ñawpan wataqa (156 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 156 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1551 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1560 watapi puchukarqan. 156 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1570 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1570 watapi qallarirqan. 1570 watamanta 1572 watakamas qhapaq karqan. 1570 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1571 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1572 watapi Ispañulkunas chay llaqtataqa atispa thuñichirqan. 1572 watapis Tupaq Amaru sutiyuq qhipaq kaq Inkatas wañuchichirqan. 1581 watapis Ispañaman kutirqan. 1572 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1573 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1574 watamanta Kathuliku santu. 1574 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1575 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1576 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1577 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1578 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1579 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 157 Kristup ñawpan wataqa (157 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 157 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1561 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1570 watapi puchukarqan. 157 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1580 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1580 watapi qallarirqan. 1580 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1581 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1582 watapi Griguryanu kalindaryu nisqatas kamarirqan, chaykama kasqa Hulyanu kalindaryuta puchukachispa. 1582 watap qatiqnin watakunapi waliyta puchukarqan, Griguryanu kalindaryuta kamarichiptinmi. 1582 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1583 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1584 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1585 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1586 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1587 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1588 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1589 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 158 Kristup ñawpan wataqa (158 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 158 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1571 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1580 watapi puchukarqan. 158 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1590 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1590 watapi qallarirqan. 1590 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1591 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1592 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1593 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1594 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1595 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1596 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1597 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1598 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 15 993 583 runakuna. 1599 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 159 Kristup ñawpan wataqa (159 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 159 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1581 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1590 watapi puchukarqan. 159 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 15 distritunmi kan. 15 Kristup ñawpan wataqa (15 kñ) Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 15 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (15.07., 15-VII, 15ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 196 kaq (196ñ - wakllanwatapi 197ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 169 p'unchaw kanayuq. 15 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (15.11., 15-XI, 15ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 319 kaq (319ñ - wakllanwatapi 320ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 46 p'unchaw kanayuq. 15 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (15.05., 15-V, 15ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 135 kaq (135ñ - wakllanwatapi 136ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 230 p'unchaw kanayuq. 15 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (15.04., 15-IV, 15ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 105 kaq (105ñ - wakllanwatapi 106ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 260 p'unchaw kanayuq. 15 ñiqin chakra yapuy killapi phistasqam. 15 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (15.08., 15-VIII, 15ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 227 kaq (227ñ - wakllanwatapi 228ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 138 p'unchaw kanayuq. 15 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 141 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 150 watapi puchukarqan. 15 ñiqin hatun puquy killapi María de León Bello y Delgado raymi p'unchawninmi. 15 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (15.02., 15-II, 15ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (46ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 319 p'unchaw ( wakllanwatapi 320 p'unchaw) kanayuq. 15 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (15.06., 15-VI, 15ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 166 kaq (166ñ - wakllanwatapi 167ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 199 p'unchaw kanayuq. 15 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (15.10., 15-X, 15ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 288 kaq (288ñ - wakllanwatapi 289ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 77 p'unchaw kanayuq. 15 ñiqin kantaray killapi Santa Tirisa raymi p'unchawninmi. 15 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 150 kñ watapi qallarispa 141 kñ watapi puchukarqan. 15 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 1500 kñ watapi qallarirqan. 1401 kñ watapi puchukarqan. 15 ñiqin pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1401 watapi qallarirqan. 15 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (15.03., 15-III, 15ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 74 kaq (74ñ - wakllanwatapi 75ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 291 p'unchaw kanayuq. 15 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (15.12., 15-XII, 15ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 349 kaq (349ñ - wakllanwatapi 350ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 16 p'unchaw kanayuq. 15 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (15.01., 15-I, 15ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka pichqayuq kaq (15ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 350 p'unchaw ( wakllanwatapi 351 p'unchaw) kanayuq. 15 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (15.09., 15-IX, 15ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 258 kaq (258ñ - wakllanwatapi 259ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 107 p'unchaw kanayuq. 15 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1600 -chá watapi paqarisqa Waruchiri qillqasqa Waruchirip machunkunap kawsasqanmantam willawanchik. 1600-chá watapi paqarisqa Waruchiri qillqasqa Waruchirip machunkunap kawsasqanmantam willawanchik. 1600 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1600 watapi qallarirqan. 1600 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1601 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1602 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1603 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1604 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1605 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1606 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1607 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1608 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1609 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 160 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 169 kñ watapi qallarispa 160 kñ watapi puchukarqan. 160 Kristup ñawpan wataqa (160 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 160 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1591 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1600 watapi puchukarqan. 160 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 160 watapi qallarirqan. 160 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1610 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1610 watapi qallarirqan. 1610 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1611 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1612 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1613 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1614 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1615 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1616 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1617 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1618 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1619 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 161 Kristup ñawpan wataqa (161 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 161 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1601 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1610 watapi puchukarqan. 161 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1620 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1620 watapi qallarirqan. 1620 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1621 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1622 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1623 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1624 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1625 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1626 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1627 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1628 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1629 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 162 Kristup ñawpan wataqa (162 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 162 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1611 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1620 watapi puchukarqan. 162 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1630 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1630 watapi qallarirqan. 1630 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1631 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1632 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1633 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1634 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1635 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1636 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1637 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1638 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1639 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 163 Kristup ñawpan wataqa (163 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 163 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1621 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1630 watapi puchukarqan. 163 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1640 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1640 watapi qallarirqan. 1640 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1641 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1642 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1643 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1644 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1645 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1646 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1647 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1648 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1649 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 164 Kristup ñawpan wataqa (164 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 164 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1631 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1640 watapi puchukarqan. 164 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1650 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1650 watapi qallarirqan. 1650 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1651 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 165 253 runakunam kawsachkanku (2012). 1652 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1653 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1654 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1655 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1656 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1657 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1658 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1659 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 165 Kristup ñawpan wataqa (165 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 165 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1641 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1650 watapi puchukarqan. 165 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1660 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1660 watapi qallarirqan. 1660 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1661 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1662 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1663 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1664 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1665 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1666 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1667 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1668 watapis kamasqa karqan. 1668 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1669 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 166 Kristup ñawpan wataqa (166 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 166 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1651 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1660 watapi puchukarqan. 166 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1670 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1670 watapi qallarirqan. 1670 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1671 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1672 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1673 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1674 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1675 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1676 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1677 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1678 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1679 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 167 Kristup ñawpan wataqa (167 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 167 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1661 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1670 watapi puchukarqan. 167 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1680 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1680 watapi qallarirqan. 1680 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1681 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1682 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1683 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1684 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1685 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1686 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1687 watapiqa hatun pacha kuyuymi llaqtataqa waqllichirqan. 1687 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1688 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1689 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 168 Kristup ñawpan wataqa (168 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 168 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1671 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1680 watapi puchukarqan. 168 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1690 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1690 watapi qallarirqan. 1690 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1691 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1692 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1693 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1694 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1695 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1696 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1697 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1698 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1699 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 169 Kristup ñawpan wataqa (169 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 169 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1681 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1690 watapi puchukarqan. 169 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 16 kantunmi kan. 16 kaq p'unchawqa sitimripi San Juan Macías raymi p'unchawninmi. 16 Kristup ñawpan wataqa (16 kñ) Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 16 munisipyunmi kan. 16 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (16.07., 16-VII, 16ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 197 kaq (197ñ - wakllanwatapi 198ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 168 p'unchaw kanayuq. 16 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (16.11., 16-XI, 16ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 320 kaq (320ñ - wakllanwatapi 321ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 45 p'unchaw kanayuq. 16 ñiqin aymarq'y killapi 2007 watamanta ñawpaq kuti Pulunyapa Uma kamayuqnin karqan. 16 ñiqin aymuray killapi 1981 watamanta 28 ñiqin aymuray killapi 19812 watakamam ñawpaq kuti Chinapa Umalliqnin karqan. 16 ñiqin aymuray killapi 1981 watamanta 28 ñiqin aymuray killapi 19812 watakamam ñawpaq kuti Chunwapa Umalliqnin karqan. 16 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (16.05., 16-V, 16ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 136 kaq (136ñ - wakllanwatapi 137ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 229 p'unchaw kanayuq. 16 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (16.04., 16-IV, 16ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 106 kaq (106ñ - wakllanwatapi 107ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 259 p'unchaw kanayuq. 16 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (16.08., 16-VIII, 16ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 228 kaq (228ñ - wakllanwatapi 229ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 137 p'unchaw kanayuq. 16 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 151 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 160 watapi puchukarqan. 16 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (16.02., 16-II, 16ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (47ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 318 p'unchaw ( wakllanwatapi 319 p'unchaw) kanayuq. 16 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (16.06., 16-VI, 16ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 167 kaq (167ñ - wakllanwatapi 168ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 198 p'unchaw kanayuq. 16 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (16.10., 16-X, 16ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 289 kaq (289ñ - wakllanwatapi 290ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 76 p'unchaw kanayuq. 16 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 160 kñ watapi qallarispa 151 kñ watapi puchukarqan. 16 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 1600 kñ watapi qallarirqan. 1501 kñ watapi puchukarqan. 16 ñiqin pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1501 watapi qallarirqan. 16 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (16.03., 16-III, 16ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 75 kaq (75ñ - wakllanwatapi 76ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 290 p'unchaw kanayuq. 16 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (16.12., 16-XII, 16ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 350 kaq (350ñ - wakllanwatapi 351ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 15 p'unchaw kanayuq. 16 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (16.01., 16-I, 16ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka suqtayuq kaq (16ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 349 p'unchaw ( wakllanwatapi 350 p'unchaw) kanayuq. 16 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (16.09., 16-IX, 16ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 259 kaq (259ñ - wakllanwatapi 260ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 106 p'unchaw kanayuq. 16 prefectura-llaqtanmi kan. 16 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1700 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1700 watapi qallarirqan. 1700 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1701 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1702 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1703 watapis kamasqa karqan, 1917 watakamas uma llaqta kaspa. 1703 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1704 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1705 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1706 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1707 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1708 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1709 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 170 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 179 kñ watapi qallarispa 170 kñ watapi puchukarqan. 170 Kristup ñawpan wataqa (170 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 170 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1691 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1700 watapi puchukarqan. 170 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 170 watapi qallarirqan. 170 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1710 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1710 watapi qallarirqan. 1710 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1711 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1712 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1713 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1714 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1715 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1716 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1717 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1718 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1719 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 171 Kristup ñawpan wataqa (171 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 171 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1701 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1710 watapi puchukarqan. 171 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1720 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1720 watapi qallarirqan. 1720 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1721 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1722 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1723 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1724 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1725 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1726 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1727 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1728 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1729 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 172 Kristup ñawpan wataqa (172 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 172 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1711 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1720 watapi puchukarqan. 172 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1730 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1730 watapi qallarirqan. 1730 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1731 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1732 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1733 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1734 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1735 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1736 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1737 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1738 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1739 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 173 Kristup ñawpan wataqa (173 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 173 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1721 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1730 watapi puchukarqan. 173 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1740 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1740 watapi qallarirqan. 1740 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1741 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1742 watapis Chanchamayu llaqtapi tiyachikurqan. 1742 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1743 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1744 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1745 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 174 682 runakuna. 1746 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1 747 627 runakuna. 1747 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1748 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1749 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 174 Kristup ñawpan wataqa (174 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 174 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1731 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1740 watapi puchukarqan. 174 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1750 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1750 watapi qallarirqan. 1750 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1751 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1752 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1753 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1754 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1755 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1756 watamantas manañas riqsinkuchu, ima kaywan karqan, wañurqanchá. 1756 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 175 793 runakuna. 1757 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1758 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1759 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 175 Kristup ñawpan wataqa (175 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 175 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1741 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1750 watapi puchukarqan. 175 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1760 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1760 watapi qallarirqan. 1760 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1761 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1762 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1763 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1764 watapis Louis Antoine de Bougainville Malwinakunapi phransis kulunyatas kamarirqan, Saint-Malo sutiyuq phransis wasi llaqtanmanta Îles Malouines sutichaspa, ichataq 1766 watapi ispañulsi tukurqan. 1764 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1765 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1766 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1767 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1768 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1769 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 176 Kristup ñawpan wataqa (176 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 176 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1751 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1760 watapi puchukarqan. 176 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1770 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1770 watapi qallarirqan. 1770 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1771 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1772 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1773 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1774 watamanta Phransya Qhapaq. 1774 watamanta Ransiya Qhapaq. 1774 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1775 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1776 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1777 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1778 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1779 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 177 Kristup ñawpan wataqa (177 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 177 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1761 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1770 watapi puchukarqan. 177 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1780 Wata Hatun Pillunkuy nisqaqa Awya Yalap Atlantiku mama quchap chalanwan ancha hatun pillunkuysi karqan. 1780 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1780 watapi qallarirqan. 1780 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1781 watapi Ispañulkuna Mikaelata Hipólito sutiyuq kuraq wawanwan José Gabriel Kunturkanki sutiyuq qusantawan hipachispa wañuchirqan. 1781 watapi Ispañulkunaqa Tupaq Amaru iskay ñiqin. 1782 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1783 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1784 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1785 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 17 869 runakuna: 9288 qhari, 8581 warmi. 1786 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1787 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1788 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1789 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 178 Kristup ñawpan wataqa (178 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 178 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1771 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1780 watapi puchukarqan. 178 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1790 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1790 watapi qallarirqan. 1790 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1791 watapis inkuminda karunchasqa karqan. 1791 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1792 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1793 Académie des Sciences nisqapi yachaqayninkunatam tukurqan. 1793 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1794 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1795 Kitupi ispañulkunap samk'ay wasinpis wañurqan. 1795 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1796 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1797 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1798 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1799 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 179 Kristup ñawpan wataqa (179 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 179 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1781 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1790 watapi puchukarqan. 179 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 17 anta situwa killapi 2009 watamanta 25 ayamarq'a killapi 2009 watakama Bilhika kansillir. 17 Kristup ñawpan wataqa (17 kñ) Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 17 ñiqin anta situwa killapi 1968 p'unchawpi Baath partidum ayñikunawan atipayta hap'irqan. 17 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (17.07., 17-VII, 17ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 198 kaq (198ñ - wakllanwatapi 199ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 167 p'unchaw kanayuq. 17 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (17.11., 17-XI, 17ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 321 kaq (321ñ - wakllanwatapi 322ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 44 p'unchaw kanayuq. 17 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (17.05., 17-V, 17ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 137 kaq (137ñ - wakllanwatapi 138ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 228 p'unchaw kanayuq. 17 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (17.04., 17-IV, 17ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 107 kaq (107ñ - wakllanwatapi 108ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 258 p'unchaw kanayuq. 17 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (17.08., 17-VIII, 17ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 229 kaq (229ñ - wakllanwatapi 230ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 136 p'unchaw kanayuq. 17 ñiqin chakra yapuy killapi Santa Biatriz raymi p'unchawninmi. 17 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 161 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 170 watapi puchukarqan. 17 ñiqin hatun puquy killapi 2008 p'unchawpi kachariynintam rimarirqan. 17 ñiqin hatun puquy killapi 2008 p'unchawpi Sirbya mama llaqtamanta kachariynintam rimarirqan. 17 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (17.02., 17-II, 17ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (48ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 317 p'unchaw ( wakllanwatapi 318 p'unchaw) kanayuq. 17 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (17.06., 17-VI, 17ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 168 kaq (168ñ - wakllanwatapi 169ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 197 p'unchaw kanayuq. 17 ñiqin kantaray killapi 2005 watamanta ñawpaq kuti Nurwigapa Uma kamayuqnin karqan. 17 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (17.10., 17-X, 17ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 290 kaq (290ñ - wakllanwatapi 291ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 75 p'unchaw kanayuq. 17 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 170 kñ watapi qallarispa 161 kñ watapi puchukarqan. 17 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 1700 kñ watapi qallarirqan. 1601 kñ watapi puchukarqan. 17 ñiqin pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1601 watapi qallarirqan. 17 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (17.03., 17-III, 17ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 76 kaq (76ñ - wakllanwatapi 77ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 289 p'unchaw kanayuq. 17 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (17.12., 17-XII, 17ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 351 kaq (351ñ - wakllanwatapi 352ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 14 p'unchaw kanayuq. 17 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (17.01., 17-I, 17ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka qanchisniyuq kaq (17ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 348 p'unchaw ( wakllanwatapi 349 p'unchaw) kanayuq. 17 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (17.09., 17-IX, 17ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 260 kaq (260ñ - wakllanwatapi 261ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 105 p'unchaw kanayuq. 17 prefectura-llaqtanmi kan. 17 suyuxa munisipyukuna: Suyu (Quebec). 17 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1800 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1800 watapi qallarirqan. 1800 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1801 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1802 watapis kamasqa karqan. 1802 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1803 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1804 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1805 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1806 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1807 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1808 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1809 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 180 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 189 kñ watapi qallarispa 180 kñ watapi puchukarqan. 180 Kristup ñawpan wataqa (180 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 180 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1791 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1800 watapi puchukarqan. 180 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 180 watapi qallarirqan. 180 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1810 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1810 watapi qallarirqan. 1810 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1811 watamanta 1812 ñawpaq kuti Kulumbyapa Umalliqnin karqan. 1811 watamanta 1812 watakama Cadiz Kunrisunman akllasqa karqan. 1811 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 181 285 runakuna. 1812 watamanta 1814 watakama, 1815 watamanta 1816 watakama Kulumbyapa umalliqninmi karqan. 1812 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1813 watamanta 1814 ñawpaq kuti Kulumbyapa Umalliqnin karqan. 1813 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1814 watamanta 1817 watakama wan 1819 watamanta 1821 watakama Tukuman wamani Kamachiq runa. 1814 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1815 watamanta 1816 watakama umallinamanta qarqurqan. 1815 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1816 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1817 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1818 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1819 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 181 Kristup ñawpan wataqa (181 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 181 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1801 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1810 watapi puchukarqan. 181 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 182 000 runakuna. 1820 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1820 watapi qallarirqan. 1820 watamanta 1822 watakama, 1839 watamanta 1840 watakama Wayakilpa kurakansi karqan. 1820 watamanta 1822 watakama wan 1839 watamanta 1840 watakama Wayakil Kurakan. 1820 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1821 watapi Simón Bolívarwan José Faustino Sánchez Carriónsi Piruw republikap Ispañamanta kachariytas rimarispa kacharikuna awqanakuytas qallarirqan. 1821 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1822 watakunamanta pachan apulli Francisco Javier de Luna Pizarro kamachiyninwan, rimana wasip kawsayninqa kawsan kikin llaqtap kawsayninwan kuska, churaspa Perú llaqtap munayninta allin kamachiyman. 1822 watamanta 1825 watakama wan 1829 watamanta 1831 watakama Tukuman wamani Kamachiq runa. 1822 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1823 wan 1829 watamanta 1831 watakama ñawpaq kuti Watimalapa Umalliqnin karqan. 1823 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1824 watamanta 1829 ñawpaq kuti Mishikupa Umalliqnin karqan. 1824 watamanta La Costa suyup Prifiktunsi, Sinatorsi, Sinatu umalliqsi, Piruwpa umalliqninpas karqan. 1824 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1825 watapi Piruwpa Kunrisunman akllasqa karqan. 1825 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1826 watamanta 1827 watakama umallinamanta qarqurqan. 1826 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1827 watamanta 1830 watakama ñawpaq kuti Unduraspa Umalliqnin karqan. 1827 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1828 watamanta 1831 watakama Piruw Hatun yachaq tantari Umalliq. 1828 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1829 watamanta ñawpaq kuti New York suyu Kamachiq runa. 1829 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 182 Kristup ñawpan wataqa (182 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 182 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1811 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1820 watapi puchukarqan. 182 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1830 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1830 watapi qallarirqan. 1830 watamanta 1834 wan 1835 watamanta 1839 ñawpaq kuti Chawpi Awya Yalapa Umalliqnin karqan. 1830 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1831 watamanta 1838 watakama Tukuman wamani Kamachiq runa. 1831 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1832 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1833 watapis Hatun Britanyas Malwinakunata tiyarispa hap'irqan, britanya kulunyata ruraspa. 1833 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1834 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1835 watamanta 1852 watakama Buenos Aires Kamachiq runa. 1835 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 24 ñiqin kantaray killapi 1838 p'unchawpi awqaq pusaqkuna umallinamanta qarqurqan. 1835 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1836 watamanta 1838 watakama wan 1845 watakama 1875 watakama Piruw mama llaqta Ñawiriy wasi Directur. 1836 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1837 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1838 watamanta 1839 wan 1842 watamanta 1844 ñawpaq kuti Watimalapa Umalliqnin karqan. 1838 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1839 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 183 Kristup ñawpan wataqa (183 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 183 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1821 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1830 watapi puchukarqan. 183 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1840 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1840 watapi qallarirqan. 1840 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1841 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1842 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1843 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1844 watamanta 1862 watakama Parawayi Umalliqkarkan. 1844 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1845 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1846 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1846 Watimala kurakan. 1847 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1848 watamanta 1849 watakama wan 1866 watamanta 1868 watakama ñawpaq kuti Kustarikapa Umalliqnin karqan. 1848 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1849 watamanta 1860 watakama ñawpaq kuti Kustarikapa Umalliqnin karqan. 1849 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 184 Kristup ñawpan wataqa (184 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 184 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1831 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1840 watapi puchukarqan. 184 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1850 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1850 watapi qallarirqan. 1850 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1851 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1852 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1853 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1854 watamanta 1855 watakamañam umalliq karqan. 1854 watamanta 1877 watakamas maqanakuykunapi Hukllachasqa Amirika Suyukunap awqaqninkunas Lak'otakunataqa atiparqan. 1854 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1855 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1856 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1857 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1858 watamanta 1864 wan 1867 watamanta 1872 ñawpaq kuti Mishikupa Umalliqnin karqan. 1858 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1859 watamanta 1863 watakama ñawpaq kuti Kustarikapa Umalliqnin karqan. 1859 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 185 Kristup ñawpan wataqa (185 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 185 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1841 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1850 watapi puchukarqan. 185 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1860 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1860 watapi qallarirqan. 1860 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1861 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1862 watamanta 1879 watakama Parawayi Umalliqkarkan. 1862 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 12 ñiqin kantaray killapi 1868 p'unchawpi awqaq pusaqkuna umallinamanta qarqurqan. 1862 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1863 watamanta 1864 watakama Kustarika Umalliq ranti. 1863 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 20 ñiqin inti raymi killapi 1966 p'unchawpi awqaq pusaqkuna umallinamanta qarqurqan. 1863 watapis kamasqa karqan. 1863 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1864 watamanta 1866 wan 1872 watamanta 1874 ñawpaq kuti Kulumbyapa Umalliqnin karqan. 1864 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1865 watapis kamasqa karqan. 1865 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1866 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1867 watamanta 1912 watakama Nihun hatun qhapaqnin. 1867 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 186 898 runakuna. 1868 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 12 ñiqin kantaray killapi 1874 p'unchawpi awqaq pusaqkuna umallinamanta qarqurqan. 1868 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1869 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 186 Kristup ñawpan wataqa (186 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 186 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1851 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1860 watapi puchukarqan. 186 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1870 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1870 watapi qallarirqan. 1870 watamanta 1871 watakama Parawayi Umalliqkarkan. 1870 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1871 watamanta 1873 watakamam ñawpaq kuti Ransiyapa Umalliqnin karqan. 1871 watamanta 1890 watakama Alimanya mama llaqtap kansillirninmi kachkan. 1871 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1872 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1873 watamanta 1879 watakamam ñawpaq kuti Ransiyapa Umalliqnin karqan. 1873 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1874 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 12 ñiqin kantaray killapi 1880 p'unchawpi awqaq pusaqkuna umallinamanta qarqurqan. 1874 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1875 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1876 watapis kamasqa karqan. 1876 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1877 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1878 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1879 watamanta 1887 watakamam ñawpaq kuti Ransiyapa Umalliqnin karqan. 1879 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 187 Kristup ñawpan wataqa (187 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 187 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1861 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1870 watapi puchukarqan. 187 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1880 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1880 watapi qallarirqan. 1880 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 12 ñiqin kantaray killapi 1886 p'unchawpi awqaq pusaqkuna umallinamanta qarqurqan. 1880 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1881 watapis kamasqa karqan. 1881 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1882 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1883 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1884 watamanta 1886 watakama Uruwayipas Yachachiy ministruninmi kanqa. 1884 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1885 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1886 watamanta 1890 watakama Parawayi Umalliqkarkan. 1886 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 6 ñiqin chakra yapuy killapi 1890 p'unchawpi umalliqnamanta qarqurqan. 1886 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1887 watamanta 1894 watakamam ñawpaq kuti Ransiyapa Umalliqnin karqan. 1887 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1 888 367 runakuna. 1888 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1889 watamanta 1891 watakama kuti Brasilpa Umalliqnin karqan. 1889 watapi HAS kamachinaqa Indyu Suyup kuntinqa yuraq mitimaqkunapaqsi kicharqan (Oklahoma Land Run). 1889 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 188 Kristup ñawpan wataqa (188 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 188 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1871 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1880 watapi puchukarqan. 188 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1890 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1890 watapi qallarirqan. 1890 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 12 ñiqin kantaray killapi 1892 p'unchawpi awqaq pusaqkuna umallinamanta qarqurqan. 1890 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1891 watapis kamasqa karqan. 1891 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1892 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 23 ñiqin qhulla puquy killapi 1895 p'unchawpi umalliqnamanta qarqurqan. 1892 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1893 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1894 watamanta ñawpaq kuti Piruwpa Umalliqnin karqan. 1894 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1895 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 12 ñiqin kantaray killapi 1898 p'unchawpi awqaq pusaqkuna umallinamanta qarqurqan. 1895 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1896 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1897 watamanta 1901 watakamam wan 1906 watamanta 1911 watakamam ñawpaq kuti Ikwadurpa umalliqnin karqan. 1897 watapis kamasqa karqan. 1897 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1898 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 12 ñiqin kantaray killapi 1904 p'unchawpi awqaq pusaqkuna umallinamanta qarqurqan. 1898 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1899 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 189 Kristup ñawpan wataqa (189 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 189 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1881 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1890 watapi puchukarqan. 189 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 18-II p'unchawpi 1930 watapi Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq Clyde William Tombaugh sutiyuq quyllur qhawaqsi (1906-1997) tarirqan. 18 Kristup ñawpan wataqa (18 kñ) Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 18 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (18.07., 18-VII, 18ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 199 kaq (199ñ - wakllanwatapi 200ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 166 p'unchaw kanayuq. 18 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (18.11., 18-XI, 18ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 322 kaq (322ñ - wakllanwatapi 323ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 43 p'unchaw kanayuq. 18 ñiqin aymuray killapi 1804 p'unchawmanta 6 ñiqin ayriway killapi 1814 p'unchawkama Phransyap hatun qhapaqninsi (empereur) karqan. 18 ñiqin aymuray killapi 1804 p'unchawmanta 6 ñiqin ayriway killapi 1814 p'unchawkama Ransiyap hatun qhapaqninsi (empereur) karqan. 18 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (18.05., 18-V, 18ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 138 kaq (138ñ - wakllanwatapi 139ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 227 p'unchaw kanayuq. 18 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (18.04., 18-IV, 18ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 108 kaq (108ñ - wakllanwatapi 109ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 257 p'unchaw kanayuq. 18 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (18.08., 18-VIII, 18ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 230 kaq (230ñ - wakllanwatapi 231ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 135 p'unchaw kanayuq. 18 ñiqin chakra yapuy killapi Santa Elena kathuliku raymi p'unchawninmi. 18 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 171 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 180 watapi puchukarqan. 18 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (18.02., 18-II, 18ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (49ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 316 p'unchaw ( wakllanwatapi 317 p'unchaw) kanayuq. 18 ñiqin inti raymi killapi 1845 p'unchawmanta 8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1845 p'unchawkama ikwadurpa umalliqninsi ( Mamallaktata Pushak ) karqan. 18 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (18.06., 18-VI, 18ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 169 kaq (169ñ - wakllanwatapi 170ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 196 p'unchaw kanayuq. 18 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (18.10., 18-X, 18ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 291 kaq (291ñ - wakllanwatapi 292ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 74 p'unchaw kanayuq. 18 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 180 kñ watapi qallarispa 171 kñ watapi puchukarqan. 18 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 1800 kñ watapi qallarirqan. 1701 kñ watapi puchukarqan. 18 ñiqin pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1701 watapi qallarirqan. 18 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (18.03., 18-III, 18ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 77 kaq (77ñ - wakllanwatapi 78ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 288 p'unchaw kanayuq. 18 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (18.12., 18-XII, 18ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 352 kaq (352ñ - wakllanwatapi 353ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 13 p'unchaw kanayuq. 18 ñiqin qhulla puquy killapi 1873 p'unchawpis kamasqa karqan. 18 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (18.01., 18-I, 18ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka pusaqniyuq kaq (18ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 347 p'unchaw ( wakllanwatapi 348 p'unchaw) kanayuq. 18 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (18.09., 18-IX, 18ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 261 kaq (261ñ - wakllanwatapi 262ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 104 p'unchaw kanayuq. 18 wata ñiqniyuq kaspa sayaq runam tukukun. 18 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1900 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1900 watapi qallarirqan. 1900 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1901 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). 1901 watamanta 1903 ñawpaq kuti Awstralyapa Uma kamayuqnin wan Awstralya Hawa ministru karqan. 1901 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1902 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). 1902 Piruw Uma kamayuq. 1902 watamanta Uruwayi apulliq. 1902 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1903 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1904 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). 1904 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Hampi Yachaypi ). 1904 watamanta 1908 watakamam ñawpaq kuti Panamapa Umalliqnin karqan. 1904 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 12 ñiqin pawqar waray killapi 1906 p'unchawpi awqaq pusaqkuna umallinamanta qarqurqan. 1904 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1905 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi ). 1905 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Phisiwluhiya Hampi Yachaytaqpi ). 1905 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 190 600 runakuna. 1906 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi ). 1906 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Hampi Yachaypi ). 1906 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1907 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). 1907 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1908 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). 1908 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1909 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). 1909 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 190 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 199 kñ watapi qallarispa 190 kñ watapi puchukarqan. 190 Kristup ñawpan wataqa (190 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 190 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1891 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1900 watapi puchukarqan. 190 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 190 watapi qallarirqan. 190 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1910 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi ). 1910 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1910 watapi qallarirqan. 1910 watamanta 1912 watakamas Antartikanta purirqan, uralan qhipata ñawpaqta taripaspa. 1910 watamanta 1915 watakama ñawpaq kuti Grisyapa Uma kamayuqnin karqan. 1910 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 12 ñiqin kantaray killapi 1914 p'unchawpi awqaq pusaqkuna umallinamanta qarqurqan. 1910 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1911 watamanta 1913 watakama Coahuila Gubirnadur. 1911 watamanta 1913 watakama Mishiku mama llaqta Umalliq. 1911 watapi USA -manta wiñay kawsay yachaqmi, Hiram Bingham, tarirqan; llapan Pacha runakuna musyananpaq. 1911 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1912 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi ). 1912 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1913 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi ). 1913 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1914 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi ). 1914 Mishiku distritu fidiral Gubirnadur. 1914 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 2 ñiqin kantaray killapi 1916 p'unchawpi umalliqnamanta qarqurqan. 1914 watapis kamasqa karqan. 1914 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam ). 1915 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). 1915 watamanta 1919 watakama Sonora suyupas Gubirnadur. 1915 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1916 watamanta 1917 watakamam wan 1922 watamanta 1923 watakamam ñawpaq kuti Chinapa Umalliqnin karqan. 1916 watamanta 1917 watakamam wan 1922 watamanta 1923 watakamam ñawpaq kuti Chunwapa Umalliqnin karqan. 1916 watamanta 1922 watakamaqa José Uriburu sutiyuq karqan, 1928 watamanta 1930 Marcelo de Alvear. 1916 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam ). 1917 watamanta 1918 watakama Fomento Ministrupi. 1917 watamanta 1920 watakama Mishiku mama llaqta Umalliq. 1917 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam ). 1918 watamanta 1920 watakama ñawpaq kuti Awstiriyapa Umalliqnin karqan. 1918 watamanta 1939 watakama, 1945 watamanta 1949 watakama Chikusluwakya Republika nikurqan. 1918 watamanta 1992 watakama Sirbu hurwat simi nisqaqa Yuguslawyap tukri simin nisqam karqa. 1918 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam ). 1919 watakamas Bozen llaqtaqa Awstiriyaman kapurqan. 1919 watamanta 1925 watakama ñawpaq kuti Alimanya llaqtapa Umalliqnin karqan. 1919 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan ( Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam ). 191 Kristup ñawpan wataqa (191 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 191 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1901 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1910 watapi puchukarqan. 191 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1920 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1920 watapi qallarirqan. 1920 watamanta 1924 watakama Mishiku mama llaqta Umalliq. 1920 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1921 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1922 watamanta 1924 watakama Turkiya Hawa ministru. 1922 watamanta 1943 watakamaqa Italyap Pusaqnin (il Duce) nisqa karqan. 1922 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 12 ñiqin kantaray killapi 1928 p'unchawpi umalliqnamanta qarqurqan. 1922 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1923 watamanta 1938 watakama kuti Turkiyapa Umalliqnin karqan. 1923 watapi ñawpaq kuti Waywash rimaypim – Wallaqa rimaypi – tawantin iwanhilyukuna uyaychasqa karqan. 1923 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1924 watamanta 1928 watakama Mishiku mama llaqta Umalliq. 1924 watamanta 1991 watakama Leningrad sutiyuq karqan ( Leninmanta sutinchasqa). 1924 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1925 watamanta 1934 watakama Weimar mama llaqtap umalliqninmi kachkan. 1925 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1926 watamanta 1989 watakama Nihun hatun qhapaqnin. 1926 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 192 735 runakunam kawsachkanku (2007). 192 788 runakuna. 1927 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1928 watamanta 1930 watakama Michoacán suyu Gubirnadur. 1928 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1929 watamanta 1935 watakama ñawpaq kuti Grisyapa Umalliqnin karqan. 1897 watamanta 1928 watakama ñawpaq kuti Grisyapa Uma kamayuqnin karqan. 1929 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 192 Kristup ñawpan wataqa (192 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 192 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1911 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1920 watapi puchukarqan. 192 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1930 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1930 watapi qallarirqan. 1930 watamanta 1945 watakama wan 1951 watamanta 1954 watakama kuti Brasilpa Umalliqnin karqan. 1930 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1931 watamanta 1936 watakama Ispaña Umalliq. 1931 watapi, iskay chunka watayuqña kachkaspanmi, Lima llaqtapi tiyarqa chaypim yaykurqa Facultad de Letras de la Universidad Nacional Mayor de San Marcos nisqaman. 1931 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1932 watamanta 1953 watakama ñawpaq kuti Sawud Arabyapa Qhapaqnin karqan. 1932 watamanta 1959 watakama Buenos Aires Uma Hatun yaya. 1932 watapi Pipilkuna hatariptin, Feliciano Ama Itzalkupi pipil chakra runakunatas pusarqan. ichataq Maximiliano Hernández Martínezpa awqaqninkuna pipilkunata atipaspanku, 30.000 runakunatas sipirqanku. 1932 watapi Pipilkuna hatariptin, hiniral Maximiliano Hernández Martínezpa awqaqninkuna 30.000 runakunatas sipirqanku. 1932 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1933 Ispaña Ministrupas Kunsiju Umalliq. 1933 watamanta 1934 watakama Piruwpa Uma kamayuqninmi karqan. 1933 watamanta 1945 watapi wañuyninkama Alimanyap qhapaq suyu kansillirnin (Reichskanzler) karqan. 1933 watamanta ñawpaq kuti Afgansuyupa Qhapaqnin karqan. 1933 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1934 watamanta 1940 watakama Mishiku mama llaqta Umalliq. 1934 watapi Indian Reorganization Act nisqawanqa kikinpa pusaqninkuna akllay hayñinta musuqmanta chaskirqan. 1934 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1935 watamanta Ohio Yachay sunturnin. 1935 watapi Opel-pa rurasqan iskaymuyu. 1935 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1936 watamanta 1939 watakama Veracruz suyu Gubirnadur. 1936 watamanta 1975 watakama ñawpaq kuti Ispañapa Umalliqnin karqan. 1936 watamanta Yachachiy ministru. 1936 watapi ispañul nasyunalistakunap sipisqansi karqan. 1936 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1937 watamanta 1947 watakama wan 1950 watamanta 1956 watakamañam umalliq karqan. 1937 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1938 watamanta 1940 watakamapim wan 1950 watamanta 1952 watakamapim Limap kurakan akllasqa tukurqan. 1938 watamanta 1950 watakama kuti Turkiyapa Umalliqnin karqan. 1938 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1939 watamanta 1945 watakama Musiku ministru. 1939 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 193 Kristup ñawpan wataqa (193 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 193 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1921 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1930 watapi puchukarqan. 193 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1940 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1940 watapi qallarirqan. 1940 watamanta 1944 watakama wan 1952 watamanta 1959 watakamañam umalliq karqan. 1940 watamanta 1946 watakama Mishiku mama llaqta Umalliq. 1941 watamanta 1943 watakama Buenos Aires Yachay Sunturnin Rector. 1941 watamanta 1955 watakama wan 1993 watamanta 2004 watakama ñawpaq kuti Kambuyapa Qhapaqnin karqan. 1941 watapi Ikwadurqa Piruwwansi maqanakurqan. 1941 watapi rikurichirqa Yawar Fiesta qillqasqan sutiyuqata, qallariqnin kaq novelanta. 1941 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1942 watamanta 1945 watakama Puebla suyu Kamachiq runa. 1942 watapiqa Aqupiya Tusuy nisqa wayñu takitam rurarqan. 1945 watapitaq chay takipaq Walicha (Valeriana Huillca Condori) sutiyuq sumaq p'asñachamanta willaq simikunanatam qillqarqan. 1942 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1943 watapis italyanu awqaq pusaqkuna umallinamanta qarqurqan, 1945 watapitaq ankalli italyanu runakunas wañuchirqan. 1943 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1944 watamanta 1948 watakama Veracruz suyu Kamachiq runa. 1944 watapi Faustino Espinoza Navarro sutiyuq runas chay Inti Raymitaqa musuqmanta kamarirqan. 1944 watapi Qusqu llaqtapi, Saksaywamanpi Inti Raymi nisqatas musuqmanta kamarirqan. 1944 watapi unquyta qallarrin mana imapaqpas kallpayuq kay, pisipay, mana puñuy atiy, mana munachkaspa imapas munaq icha llakikuychu karqapas, chay raykum lisinsiata sapa kutilla mañakuq profesormanta llamkapakusqanpi. 1944 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1945 watamanta 1952 watakamaqa María Eva Duarte sutiyuq (Evita nisqapas) warmiwan kasarakusqa karqan, 1956 watamanta wañuyninkamataq María Estela Martínez (Isabelita nisqapas) warmiwanmi. 1945 watamanta 1959 watakama ñawpaq kuti Ilandapa Umalliqnin karqan. 1945 watamanta 1962 watakama Ispaña Umalliq (exilio). 1945 watamanta 1969 ñawpaq kuti Vietnampa Umalliqnin karqan. 1945 watamanta 1969 watakama Chincha Witnampa umalliqninmi karqan. 1945 watapi Iskay ñiqin pachantin maqanakuy tukukuptin, Chikusluwakya musuqmantam tukukurqan. 1945 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1946 watamanta 1952 watakama Huñusqa Nasyunkunap huk Sapsi Qillqakamayuqninmi karqan. 1946 watamanta 1952 watakama Mishiku mama llaqta Umalliq. 1946 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1947 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Hampi Yachaypi ). 1947 watamanta 1964 ñawpaq kuti Baratpa Uma kamayuqnin karqan. 1947 watamanta 1964 watakama ñawpaq kuti Indyapa Uma kamayuqnin karqan. 1947 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1948 watamanta 1949 watakama Mayor of Seoul, 1949 watamanta 1951 watakama Secretary of Commerce. 1948 watamanta 1953 watakama Ransiya mama llaqtap Hawa ministruninmi kachkan. 1948 watamanta 1953 watakama wan 1955 watamanta 1963 ñawpaq kuti Israyilpa Uma kamayuqnin karqan. 1948 watamanta 1975 watakamam ñawpaq kuti Chunwa Republikapa umalliqnin karqan. 1948 watamanta 1975 watakamam ñawpaq kuti Republika Chinapa umalliqnin karqan. 1948 watapi, yachachisqan uraskunata pisiyachipurqaku hinaspapas manaña imapaqpas aypaqtaña qullqita Ministerio de Educacionpi profesor-hina llamkasqanmanta chaskirqa, comunistapaqmi propagandata ruwachkanki nispan. 1948 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1949 watamanta 1963 watakama kunti Alimanya mama llaqtap kansillirninmi kachkan. 1949 watamanta 1965 watakama ñawpaq kuti Burinkinpa Kamachiq runanin karqan. 1949 watamanta 1976 watakamam ñawpaq kuti Chinapa Uma kamayuqnin karqan. 1949 watamanta 1976 watakamam ñawpaq kuti Chinapa umalliqnin karqan. 1949 watamanta 1976 watakamam ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapa Uma kamayuqnin karqan. 1949 watamanta 1976 watakamam ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapa umalliqnin karqan. 1949 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 194 Kristup ñawpan wataqa (194 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 194 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1931 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1940 watapi puchukarqan. 194 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1950 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1950 watapi qallarirqan. 1950 watamanta kunan pachakaman, huk Tenzin Gyatsoka Taktser llakta, Tibetmamallaktamanta chunka chusku Dalai Lama niska kan. 1950 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1951 Chunwa Runallaqta Republikamanta awqaqkuna atirqan. 1951 watakama Tibet qispi qhapaq suyu karqaptin, Chinamanta awqaqkuna atirqan. 1951 watamanta 1955 watakama kunti Alimanya mama llaqtap Hawa ministruninmi kachkan. 1951 watapis kamasqa karqan (Farbwerke Hoechst AG). 1951 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1952-1958: Elaine Mahnken (1930-), tawa churinkuna. 1952 watamanta 1958 watakama Mishiku mama llaqta Umalliq. 1952 watamanta 1987 watakamaqa Juan Lechín Oquendo sutiyuqmi pusaqnin karqan. 1952 watamanta ñawpaq kuti Hurdanyapa Qhapaqnin karqan. 1952 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1953 watamanta 1954 watakama ñawpaq kuti Ihiptupa Umalliqnin karqan. 1953 watamanta 1955 watakama ñawpaq kuti Duminikanapa Hawa ministrunin karqan. 1953 watamanta 1961 watakama Huñusqa Nasyunkunap huk Sapsi Qillqakamayuqninmi karqan. 1953 watamanta 1980 watakamaqa Yuguslawyapa umalliqninsi karqan. 1953 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1954 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1955 watamanta 1963 watakama Witnam Republikapas umalliqninmi karqan. 1955 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1955 Yachachiy ministru (Piruw). 1956 watamanta 1970 ñawpaq kuti Ihiptupa Umalliqnin karqan. 1956 watapi Pukyu llaqtapi Inkarrí nisqamanta willasqakunata qillqamurqan. 1956 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1957 watamanta 1966 watakama Berlin kurakan. 1957 watamanta 1970 ñawpaq kuti Malasyapa Uma kamayuqnin karqan. 1957 watapis Baath nisqa partidupi wankurikurqan. 1957 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1958 wan 1980 Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). 1958 watamanta 1964 watakama Mishiku mama llaqta Umalliq. 1958 watamanta 1968 watakama Ransiya mama llaqtap Hawa ministruninmi kachkan. 1958 watamanta 1984 watakama Khiniyapa Umalliqnin karqan. 1958 watamantapacha 1960 watakama Piruwpa Hawa ministruninmi karqan. 1958 watamantapacha Piruwpa Hawa ministruninmi karqan. 1958 watamantapacha Piruwpas Kansillirninmi kanqa. 1958 watapi riqsichirqa Los Rios Profundos, kay novelam paypa kawsayninmanta riman, chaywanmi 1959 watapi Premio Nacional de Fomento a la Cultura Ricardo Palma sutiyuqta chaskirqa. 1958 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1959 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Hampi Yachaypi ). 1959 watamanta 1960 watakama Piruwpi Yachachiy Ministru Manuel Prado Umalliq Ikskay guwiernu. 1959 watamanta 1968 watakamam ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapas umalliqnin karqan. 1959 watamanta 1969 watakamam ñawpaq kuti Ransiyapa Umalliqnin karqan. 1959 watamanta 1973 ñawpaq kuti Ilandapa Umalliqnin karqan. 1959 watamanta 1990 ñawpaq kuti Singapurpa Uma kamayuqnin karqan. 1959 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 195 Kristup ñawpan wataqa (195 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 195 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1941 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1950 watapi puchukarqan. 195 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1960 ) *Inventario (Arca, Montevideo. 1969) *Quemar las naves (Foldef, Montevideo. 1960 watakunamanta Qhichwa Simi Hamut'ana Suntur nisqapim wankurirqan. 1960 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1960 watapi qallarirqan. 1960 watakunapi Wamanqa llaqtapi Mama Llaqtap San Kristuwal Yachay Sunturninpi yachachiqsi kaspa Piruwanu Kumunista Partidumanta t'aqakusqa Piruwanu Kumunista Partidu - Puka Unancha nisqamanta t'aqakuspa maoista K'anchaq Ñan nisqa tantanakuyta kamarirqan. 1960 watakunapi Wamanqa llaqtap yachay sunturninpi yachachiqsi kaspa Piruwanu Kumunista Partidumanta t'aqakusqa Piruwanu Kumunista Partidu - Puka Unancha nisqamanta t'aqakuspa maoista K'anchaq Ñan nisqa tantanakuyta kamarirqan. 1960 watamanta 1962 watakama ñawpaq kuti Uralan Hansuyupa Umalliqnin karqan. 1960 watamanta 1966 watakama ñawpaq kuti Ganapa Umalliqnin karqan. 1960 watamanta 1989 watakama ñawpaq kuti Kamirunpa Umalliqnin karqan. 1960 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1961 watamanta 1971 watakama Huñusqa Nasyunkunap huk Sapsi Qillqakamayuqninmi karqan. 1961 watamanta ñawpaq kuti Marukupa Qhapaqnin karqan. 1961 watapi kubanu pachakutiy nisqapi ankalli runakunawan Fulgencio Batista sutiyuq tiranu umalliqtam atirqan. 1961 watapi novela qillqasqanta riqsichirqa El Sexto sutiyuqta, chay qillqasqanwanpas, iskay kutiña, premio Nacional de Fomento a la Cultura Ricardo Palma 1962 watapi chaskirqa. 1961 watapiqa chiqniq. 1961 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1962 watapiqa Brigada Remigio Huamán nisqa awqallikuqkunapuram awqallikurqan, ichataq 1963 hap'isqam karqa, El Frontón samk'ay wasiman churasqa. 1962 watapiqa kimsa ayllu Santuario Nacional de Ampay suyupi tiyarqan, ca. 1977 watapi 30 ayllu karqan. 1962 watapi riqsichirqa la Agonía de Rasu Ñiti. 1962 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1963 llaqtapi Q'iru llaqtayuqkunaqa asindaduntas ayqichirqanku. 1963 llaqtapi Q'iru llaqtayuqkunaqa asindaduntas qarquspa ayqichirqanku. 1963 watamanta 1965 watakama kuti Alhiryapa umalliqnin karqan. 1963 watamanta 1966 watakama kuti Niqiryapa Umalliqnin karqan. 1963 watamanta 1979 watakama ñawpaq kuti Uralan Hansuyupa Umalliqnin karqan. 1963 watapi Director de la Casa de la Cultura del Perú sutichachikurqa, chaypi allinta profesional-hina llamkarqa; allinta llamkachkaspanmi, hamuq watapi llamkasqanta saqipurqa, presidente de la Comisión Nacional de Cultura nisqata sayapakuspa. 1963 watapi huk awqaq pusaqkuna Abdel Karim Kassem-ta wañuchiptin, Husseinqa Bagdad llaqtaman kutirqan. 1963 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1964 watamanta 1966 watakama Malawi Uma kamayuq. 1964 watamanta 1970 watakama Mishiku mama llaqta Umalliq. 1964 watamanta 1975 watakama ñawpaq kuti Sawud Arabyapa Qhapaqnin karqan. 1964 watamanta 1985 watakama kuti Tansaniapa Umalliqnin karqan. 1964 watamanta Kathuliku santu. 1964 watamantapacham Hukllachasqa Amirika Suyukunapi tiyachkan. 1964 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1965 watamanta 1966 ñawpaq kuti Piruwpa Yachachiy Ministrunin karqan. 1965 watamanta 1970 ñawpaq kuti Singapurpa Umalliqnin karqan. 1965 watamanta 1997 watakama kuti Kungu Runakamaq Republikapa (Zaire) Umalliqnin karqan. 1965 watapi, ñawpaq kaq warminmanta rakinakuspa, mama Sybila Arredondo sutiyuq Chile llaqtamanta warmiwan kasarakurqa, paywanmi wañunankama kuska tiyarqa. 1965 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1966 watamanta Buliwyapa Ch'amanaku Ministru. 1966 watapi Buliwyap ch'amanaku ministru karqan. 1966 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1967 watamanta 1969 watakama ñawpaq kuti Suwidsuyupa Yachachiy ministrunin karqan. 1967 watamanta 1998 ñawpaq kuti Indunisyapa Umalliqnin karqan. 1967 watamanta 2009 watakama kuti Gabunpa Umalliqnin karqan. 1967 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1968 watamanta 1970 watakama Swasisuyu Hawa ministru. 1968 watamanta 1979 wan 1980 watamanta 1984 ñawpaq kuti Kanadapa Uma kamayuqnin karqan. 1968 watapiqa chiqniq awqankunap wañuchisqan karqan. 1968 watapiqa Olimpya Pukllaykunapi Mishiku llaqtapi piruwanu makiyasiq warmikunawan. 1968 watapiqa Ulimpiku Pukllaykunapi Mishiku llaqtapi piruwanu makiyasiq warmikunawan tawa ñiqintam chaskirqan. 1968 watapi Universidad de San Marcospi yachachiynin tukun, chaymanta, yaqa kuskalla, departamento de Sociología de la Universidad Nacional Agraria La Molina jefe nispan suticharqaku, chayllapiñam aswan llamkarqa. 1968 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1969 ) *Déjanos caer / Familia Iriarte (Voz Viva de América Latina, Universidad Nacional Autónoma de México. 1969 watamanta 1973 watakama ñawpaq kuti Suwidsuyupa Yachachiy ministrunin karqan. 1969 watamanta 1974 watakama kunti Alimanya mama llaqtap kansillirninmi kachkan. 1969 watamanta 1974 watakamam ñawpaq kuti Phransyapa Umalliqnin karqan. 1969 watamanta 1974 watakamam ñawpaq kuti Ransiyapa Umalliqnin karqan. 1969 watamanta 1974 watakama ñawpaq kuti Israyilpa Uma kamayuqnin karqan. 1969 watamanta 1975 watakama Milwaukee Bucks NBA. 1969 watamanta 1981 watakamam ñawpaq kuti Panamapa Umalliqnin karqan. 1969 watamanta 1984 watakama Santa Fe Uma Hatun yaya. 1969 watamanta 2011 watakama ñawpaq kuti Libyapa Umalliqnin karqan. 1969 watamantapachas kay suñaytaqa quykunku musikupi ancha allin aypasqakunapaq. 1969 watamanta umalliqpa rantin kaspa, 1979 watapi umalliqmi tukurqan. 1969 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 196 Kristup ñawpan wataqa (196 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 196 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1951 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1960 watapi puchukarqan. 196 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1970 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1970 watapi qallarirqan. 1970 watakunapi Taytacha Timpluris nisqapaq wawqi huñutam kamarirqan. 1970 watamanta 1971 watakama ñawpaq kuti Buliwyapa Umalliqnin karqan. 1970 watamanta 1973 watakamam ñawpaq kuti Chilipa Umalliqnin karqan. 1970 watamanta 1981 ñawpaq kuti Ihiptupa Umalliqnin karqan. 1970 watapiqa chiqniq. 1970 watapitaq puchukarqan. 1970 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1971 watamanta 1973 ñawpaq kuti Pakistanpa Umalliqnin karqan. 1971 watamanta 1978 wan 1997 watamanta 2002 ñawpaq kuti Buliwyapa Umalliqnin karqan. 1971 watamanta 2000 watakama ñawpaq kuti Siryapa Umalliqnin karqan. 1971 watapiqa chiqniq. 1971 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1972 watamanta 1973 watakama Musiku Ministru. 1972 watapis abugadu tukurqan, llamk'aqkunap tantanakuyninkunata amachaspa. 1972 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1973 watamanta 1975 watakama Piruw uma kamayuqpas karqan. 1973 watamanta 1992 watakama Bahamakuna Uma kamayuq. 1973 watamanta 1994 watakama ñawpaq kuti Rwandapa Umalliqnin karqan. 1973 watapi Lak'ota runakuna, wak indihinakunapas K'irisqa Qunqur (Wounded Knee) uchuy llaqtapi ankallikurqanku, 71 p'unchawpas chay uchuy llaqtaqa indihinakunap makinkunapi karqanmi. 1973 watapiqa chiqniq. 1973 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1974 watakamaqa uma llaqtanmi karqan (kunantaq Dodomam ). 1974 watakamaqa uma llaqtanmi karqan (kunantaq Dodomam). 1974 watamanta 1977 watakama wan 1992 watamanta 1995 ñawpaq kuti Israyilpa Uma kamayuqnin karqan. 1974 watamanta 1980 watakama kuti Khiniya-Wisaw pa Umalliqnin karqan. 1974 watamanta 1981 watakamam ñawpaq kuti Ransiyapa Umalliqnin karqan. 1974 watamanta 1982 watakama kunti Alimanya mama llaqtap kansillirninmi kachkan. 1974 watamanta 1992 watakama kunti Alimanya mama llaqtap Hawa ministruninmi kachkan. 1974 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1975 watamanta 1979 watakama kuti Angolapa Umalliqnin karqan. 1975 watamanta 1980 watakama Surinam umalliq. 1975 watamanta 1982 watakama ñawpaq kuti Sawud Arabyapa Qhapaqnin karqan. 1975 watamanta 1989 watakama Los Angeles Lakers. 1975 watamanta 1990 watakama Buenos Aires Uma Hatun yaya. 1975 watapiqa Hugo Blancoqa Piruwmanmi kutimurqan. 1975 watapi qhichwa simita Piruwpa huk tukri siminman rurarqan. 1975 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1976 watakama ispañul kulunyam karqaptin, ispañul tiranu Francisco Franco wañurqaptin Kunti Saharayuq runakuna Sahara Arabya Dimukrata Republika nisqatam rimarirqan. 1976 watamanta 1981 watakamam ñawpaq kuti Chinapa Uma kamayuqnin karqan. 1976 watamanta 1981 watakama ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapa Uma kamayuqnin karqan. 1976 watamanta 1981 watakama ñawpaq kuti Ispañapa Uma kamayuqnin karqan. 1976 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1977 watamanta Míchigan Yachay suntur. 1977 watapi hampi kamayuqkuna tiksi muyuntinpi muru unquyta tukuchirqanmi. 1977 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1978 watamanta 1997 watakamam ñawpaq kuti Chinapa umalliqnin karqan. 1978 watamanta 1997 watakamam ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapa umalliqnin qarqan. 1978 watapiqa chiqniq. 1978 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. 1978 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 19 796 runakuna: 10 007 qhari, 9789 warmi. 1979 Qusqu llaqtapi runakunap hayñinkunata amachaq abugadukunap pusaqnin akllasqa tukurqan. 1979 watamanta 1981 watakama Nurwiga Maqanakuy Ministru. 1979 watamanta 1989 watakamam Iranpa Umalliqnin karqan. 1979 watamanta 2003 watakama Iraqpa umalliqninmi karqan. 1979 watamanta Houston Yachay sunturnin. 1979 watapi nikarawa pachakutiy nisqapi Sandinista nisqa runakunawan Anastasio Somoza Debayle sutiyuq tiranu umalliqtam atirqan. 1979 watapi Piruwpa Hawa ministruninmi karqan. 1979 watapi Piruwpa kansillirninmi karqan. 1979 watapiqa chiqniq. 1979 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 197 Kristup ñawpan wataqa (197 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 197 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1961 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1970 watapi puchukarqan. 197 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1980 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Hampi Yachaypi ). 1980 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1980 watapi qallarirqan. 1980 watakunapiqa Huñusqa Lluq'i (Izquierda Unida, IU) nisqa masintinpi llamk'anakurqan. 1980 watamanta 1985 wan 1990 watamanta 1995 ñawpaq kuti Grisyapa Umalliqnin karqan. 1980 watamanta 1986 watakama kuti Turkiyapa Uma kamayuqnin karqan. 1980 watamanta 1987 watakamam ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapa Uma kamayuqnin karqan. 1980 watamanta 1988 watakama ñawpaq kuti Uralan Hansuyupa Umalliqnin karqan. 1980 watamanta 1992 watakama piruwanu awqaqkunawan hayu kaspa tukuy Piruwpi mamallaqtayuq maqanakuyta rurarqan. 1980 watapi Ayakuchu suyupi maqanakuyta qallarirqan. 1980 watapiqa chiqniq. 1980 watapiqa XII kaq kunrisunpi Piruw Llamk'aqkuna Sapsi Tantanakuypa qillqakamayuqnin (Secretario General de la CGTP) tukurqan. 1980 watapis piruwanu kamachiyqa 2368 hiktarya chakrakunata qhichwa runa ayllu llaqtakunamantam qichurqan, chay allpataqa piruwanu mamallaqta qhuya ruruchinaman quspa. 1980 watapi umallina akllanakuykunapi Fernando Belaúnde atiptinsi, 28 ñiqin anta situwa killapi payman kamachinanta qurqan. 1980 watapi umalliq akllanakuypi Akchiq Ñanpa maqaqninkunam chay Chuschi llaqtachapiqa akllana p'anqakunatam kañirqan. 1980 watapi umalliq akllanakuypi Chuschi llaqtachapi akllana p'anqakunata kañispa maqanakuyta qallarirqan. 1980 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1981 watamanta 1984 watakamam ñawpaq kuti Ransiyapa Uma kamayuqnin karqan. 1981 watamanta 1984 watakama wan 1989 watamanta 1993 watakama Bilisi Uma kamayuq. 1981 watamanta 1987 watakama Chincha Witnampa umalliqninmi karqan. 1981 watamanta 1989 watakama ñawpaq wan 1993 watamanta 1996 watakama ñawpaq kuti Grisyapa Uma kamayuqnin karqan. 1981 watamanta 1995 watakamam ñawpaq kuti Phransyapa Umalliqnin karqan. 1981 watamanta 1995 watakamam ñawpaq kuti Ransiyapa Umalliqnin karqan. 1981 watamanta 2003 ñawpaq kuti Malasyapa Uma kamayuqnin karqan. 1981 watapiqa 470-raq runakunas kawsarqan. 1981 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1982 K'anchaq Ñan Wamanqapi samk'ay wasita ch'utispa masikunata qispichispa, pulitiku hayu runakunatataq sipiptin, Belaúndeqa Ayakuchu suyupi maqanakuy kamachiytam rimarirqan. 1982 watamanta 1986 watakama wan 1969 watamanta 1976 watakama ñawpaq kuti Suwidsuyupa Uma kamayuqnin karqan. 1982 watamanta 1988 watakamam ñawpaq kuti Chinapa Umalliqnin karqan. 1982 watamanta 1988 watakamam ñawpaq kuti Chunwapa Umalliqnin karqan. 1982 watamanta 1989 watakama umallinamanta qarqurqan. 1982 watamanta 1991 watakama Huñusqa Nasyunkuna Sapsi Sikritaryu. 1982 watamanta 2005 watakama ñawpaq kuti Sawud Arabyapa Qhapaqnin karqan. 1982 watamanta ñawpaq kuti Kamirunpa Umalliqnin karqan. 1982 watapi Malwina maqanakuymi karqan. 1982 watapiqa ARPANET TCP/IP (Transmission control protocol / Internet protocol, "karpay llanchiy tantari qillqa / t'inkinakusqa llikakuna tantari qillqa") nisqa tantari qillqatas llamk'achiyta qallarirqan. 1982 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1983 watamanta 1995 watakama Daniel Estrada Qusqu llaqtap kurakan kaspa, llaqtap tukri sutinta kastilla simipi "Cusco" nisqamanta QSHKS qillqaypi hina "Qosqo" nisqaman t'ikrarqan. 1983 watapim Limap kurakan akllasqa tukurqan. 1983 watapim Limaqpa kurakan akllasqa tukurqan. 1983 watapim Qusqup kurakan akllasqa tukurqan, 1989, 1993 watapi huk kuti akllasqa kaspa. 1983 watapiqa chiqniq. 1983 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. 1983 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1984 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Hampi Yachaypi ). 1984 watamanta 1986 watakama wan 1995 watamanta 1996 ñawpaq kuti Israyilpa Uma kamayuqnin karqan. 1984 watamanta 1989 watakama wan 1993 watamanta 1998 watakama Bilisi Uma kamayuq. 1984 watamanta 2008 watakama Khiniyapa Umalliqnin karqan. 1984 watamanta North Caroline Yachay suntur. 1984 watapim Kutimanco nisqa, chunka iskayniyuq willakuyniyuq liwrunta rikurichirqan. 1984 watapiqa Ulimpiku pukllaykunapi Los Ángeles llaqtapi chinu makiyasiq warmikunawan. 1984 watapiqa Ulimpiku pukllaykunapi Los Ángeles llaqtapi chunwayuq makiyasiq warmikunawan. 1984 watapi tukuy runakunas Uchuraqay llaqtamanta ayqispa saqirqan. 1984 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1985 watamanta 1990 watakamañam umalliq karqan. 1985 watamanta pacha umalliq kachkaptin 1990 watakama. 1985 watapi Piruwpa llaqta takintam qhichwa simiman t'ikrarqan, huk t'ikraqkuna hinam. 1985 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. 1985 watapitaq anta ch'uqita hurquytas qallarirqanku. 1985 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1986 ) *Inventario 1950 - 1975 (Ayuí / Tacuabé a/e93k y ae93cd. 1986 watamanta 1987 watakama Baile Átha Cliath kurakan kanqa. 1986 watamanta 1990 wan 2006 watamanta 2010 watakama ñawpaq kuti Kustarikapa Umalliqnin karqan. 1986 watamanta 1990 wan 2006 watamanta ñawpaq kuti Kustarikapa Umalliqnin karqan. 1986 watamanta 1990 watakama ñawpaq kuti Pulunyapa Umalliqnin karqan. 1986 watamanta 1992 watakama ñawpaq kuti Philipinakunapa Umalliqnin karqan. 1986 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. 1986 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1987 watakama qhuyam karqan. 1987 watamanta 1989 Piruwpi Ministra de Educación, Alan García Umalliq Ñawpaq guwiernu. 1987 watamanta 1989 watakama wan 1990 watamanta 1993 watakama ñawpaq kuti Nurwigapa Hawa Ministrunin karqan. 1987 watamanta 1992 watakama Witnampa umalliqninmi karqan. 1987 watamanta 1998 watakamam ñawpaq kuti Chinapa Uma kamayuqnin karqan. 1987 watamanta 1998 watakamam ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapa Uma kamayuqnin karqan. 1987 watapiqa chiqniq. 1987 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. 1987 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1988 ñawpaq kuti Piruwpa Musikun Ministrunin karqan. 1988 watamanta 1990 ñawpaq kuti Pakistanpa Uma kamayuqnin karqan. 1988 watamanta 1991 ñawpaq kuti Rusiyapa Umalliqnin karqan. 1988 watamanta 1991 ñawpaq kuti Vietnampa Uma kamayuqnin karqan. 1988 watamanta 1991 watakama Witnampa uma kamayuqninmi karqan. 1988 watamanta 1993 watakamam ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapa Umalliqnin karqan. 1988 watamanta 1993 watakamam ñawpaq kuti Runallaqta Republika Chinapa Umalliqnin karqan. 1988 watamanta 1993 watakama ñawpaq kuti Uralan Hansuyupa Umalliqnin karqan. 1988 watapiqa Apuwasinar Pukllaykunapi Siul llaqtapi piruwanu makiyasiq warmikunawan qullqi walqanatam chaskirqan. 1988 watapiqa Olimpiku Pukllaykunapi Siul llaqtapi piruwanu makiyasiq warmikunawan qullqi midallatam chaskirqan. 1988 watapiqa Olimpya Pukllaykunapi Sewul llaqtapi piruwanu makiyasiq warmikunawan qullqi midallatam chaskirqan. 1988 watapiqa Ulimpiku Pukllaykunapi Siul llaqtapi piruwanu makiyasiq warmikunawan qullqi midallatam chaskirqan. 1988 watapi Qusqu qhichwa simiman t'ikraqa llapantin Dyuspa Simi Qillqatam uyaycharqanku. 1988 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1989 watamanta 1993 ñawpaq kuti Buliwyapa Umalliqnin karqan. 1989 watamanta 1993 watakama Buliwya suyup umalliqnin karqan. 1989 watamanta 1993 watakama wan 1998 watamanta ñawpaq kuti Kambuyapa Uma kamayuqnin karqan. 1989 watamanta ñawpaq Nihun hatun qhapaqnin. 1989 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. 1989 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 198 Kristup ñawpan wataqa (198 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 198 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1971 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1980 watapi puchukarqan. 198 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1990 - Miguel de Cervantes Suñay. 1990 p'unchawpi umallinapaq akllanakuypi Mario Vargas Llosawan hayu kaspa lliw kunkakunap 53-%-ninwan yallispa, 28-VII-1990 p'unchawpim Piruwpa umalliqnin tukurqan. 1990 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1990 watapi qallarirqan. 1990 watamanta 1994 watakama Kulumbyap umalliqninmi karqan. 1990 watamanta 1995 watakamapim Miraflorespa kurakan akllasqa tukurqan. 1990 watamanta 1997 wan 2006 watamanta ñawpaq kuti Ilandapa Umalliqnin karqan. 1990 watamanta 1997 watakama ñawpaq kuti Nikarawapa Umalliqnin karqan. 1990 watamanta 1998 watakama Buenos Aires Uma Hatun yaya. 1990 watamanta 2000 watakamam Piruwpa umalliqnin karqan. 1990 watamanta 2012 watakama ñawpaq kuti Yamanpa Umalliqnin karqan. 1990 watapi akllanakuypi akllasqa musuq kamachinaqa mama llaqtata chulluchiyta kamarikurqan. 1990 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. 1990 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1991 watakama Suwit Huñuman tantakusqam. 1991 watamanta 1992 watakama ñawpaq kuti Albanyapa Umalliqnin karqan. 1991 watamanta 1994 watakama Musiku ministru, 1993 watakama Ruraychaqa wan Qhatu ministru, 1987 watakama 1991 watakama Ch'amanaku ministru wan 1982 watakama Defensa ministru. 1991 watamanta ñawpaq kuti Aytipa Umalliqnin karqan. 1991 watapi Goldman Sallqa Amachay Suñay (Goldman Environmental Prize) nisqatam chaskirqan. 1991 watapiqa chiqniq. 1991 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. 1991 watap qallariyninpitaq Hukllachasqa Amirika Suyukunap awqaqkunam Iraq awqaqkunata Kuwaytmanta ayqichirqan, ancha achka Iraq runakunata wañuchispa. 1991 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1992 watamanta 1996 watakama Huñusqa Nasyunkunap huk Sapsi Qillqakamayuqninmi karqan. 1992 watamanta 1997 watakama Witnampa uma kamayuqninmi karqan. 1992 watamanta 1997 watakama Witnampa umalliqninmi karqan. 1992 watapi Abimael Guzmánta hap'ispa K'anchaq Ñanta atipaspa atawsapa arpaysapam tukurqan. 1992 watapiqa Cesar Vallejo Mamallaqta Simi Kapchiy Suñay (Premio Nacional de Poesía Cesar Vallejo) nisqatam chaskirqan, El Comercio willay p'anqa ruruchiqmantam, Universidad Nacional Mayor de San Marcos yachay sunturpa simi kapchiy suñaynintapas. 1992 watapiqa chiqniq. 1992 watapiqa Ulimpiku pukllaykunapi Barcelona llaqtapi kuwanu makiyasiq warmikunawan. 1992 watapi Qusqu llaqtap Daniel Estrada Pérez sutiyuq kurakanmanta suñaytam chaskirqan. 1992 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1993 ) *Cuentos escogidos (Alfaguara, Madrid. 1993 watamanta 1996 watakama kuti Turkiyapa Umalliqnin karqan. 1993 watamanta 1998 watakama Bilisi Hawa ministru. 1993 watamanta 1998 watakama ñawpaq kuti Uralan Hansuyupa Umalliqnin karqan. 1993 watamanta 2002 watakamam ñawpaq kuti Chinapa Umalliqnin karqan. 1993 watamanta 2002 watakamam ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapa Umalliqnin karqan. 1993 watamanta 2003 watakama kuti Kanadapa Uma kamayuqnin karqan. 1993 watamanta 2003 watakama ñawpaq Chiksuyupa Umalliqnin karqan. 1989 watamanta 1992 watakama (Chikusluwakiya taqasqankama) chunka ñiqin (qhipa kaq) Chikusluwakiyapa Umalliqnin karqan. 1993 watamanta 2003 watakama ñawpaq kuti Chiksuyupa Umalliqnin karqan. 1993 watapi kamarisqa musuq piruwanu hatun kamachiwan chay allpakuna manañam amachasqachu kachkan. 1993 watapiqa chiqniq. 1993 watapis aslla runakuna musuq llaqtachata kamarirqan, ichataq manam kaqlla puystupichu. 1993 watapi WWW (Internet p'anqakunap llikan) paqariptin, internet anchata mastarikuytam qallarirqan. 1993 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1994 watamanta 1996 watakama wan 1986 watamanta 1991 watakama ñawpaq kuti Suwidsuyupa Uma kamayuqnin karqan. 1994 watamanta 1997 watakama Qhatu wan Karu puriy ministruninmi kanqa. 1994 watamanta 1998 watakam Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuyninpa sikritaryunmi karqan. 1994 watamanta 2000 watakama ñawpaq kuti Sri Lankapa Uma kamayuqnin karqan. 1994 watamanta 2005 watakama ñawpaq kuti Sri Lankapa Umalliqnin karqan. 1994 watamanta ñawpaq kuti Urasuyupa Uma kamayuqnin karqan. 1994 watamanta Urasuyupa uma kamayuqninmi kachkan. 1994 watapi Impapura, Diospaj Shimi. 1994 watapi Piruwpaq Huñutam kamarirqan. 1994 watapiqa chiqniq. 1994 watapiqa Luru qulluchi (Loro ccolluchi) nisqa qhichwa simipim qillqasqan liwrunta paqarichirqan. 1994 watapi urin runasimipaq Chanka Qusqu Qullaw allin qillqaywan qhichwa - kastilla simi taqitas uyaycharqan. 1994 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1995 watamanta 1996 ñawpaq kuti Piruwpa Kunrisun Umalliqnin karqan. 1995 watapiqa Estradata kunrisistas akllarqanku. 2002 watamanta pacha Unión por el Perú nisqa partidup kunrististan karqan. 1995 watapis simi kapchiypi Nobel Suñaytam chaskirqan. 1995 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1996 ) *Inventario 1991 - 2003 (Ayuí / Tacuabé ae275cd. 1996 watamanta 1997 watakama Turkiya Hawa ministru. 1996 watamanta 1998 ñawpaq kuti Nihunpa Uma kamayuqnin karqan. 1996 watamanta 2002 watakamapim Limap kurakan akllasqa tukurqan. 1996 watamanta 2004 watakama 5 ñawpaq kuti Palistina kamachikuypa Umalliqnin karqan. 1996 watamanta 2007 ñawpaq kuti Awstralyapa Uma kamayuqnin karqan. 1996 watamanta 2009 watakama Kutakachi llaqtap kurakanmi karqan. 2009 watapi akllanakuykunapitaq Alberto Anrangom atiparqan. 1996 watamanta Los Angeles Lakers NBA. 1996 watapi ñawra inlisyakunamanta hamuq runakuna Qullasuyu qhichwa simipi musuqchasqa t'ikrasqatam uyaycharqanku, Diosmanta Qhelqasqa: Santa Biblia. 1996 watapiqa 51 runa Ñacchiru llaqtapi, Umaccata llaqtapi, Chupapata llaqtapipas tiyarqan, 36 runa Sawanay llaqtapi, Ampay llaqtapi, Maucacalle llaqtapipas, 38 runa Qurwani llaqtapi, Uqshapampa llaqtapi, Phaqchaq llaqtapipas tiyarqan. 1996 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1997 watamanta 2002 watakamam ñawpaq kuti Phransyapa Uma kamayuqnin karqan. 1997 watamanta 2002 watakamam ñawpaq kuti Ransiyapa Uma kamayuqnin karqan. 1997 watamanta 2002 watakama ñawpaq kuti Albanyapa Umalliqnin karqan. 1997 watamanta 2002 watakama Ransiya mama llaqtap Hawa ministruninmi kachkan. 1997 watamanta 2006 watakama Huñusqa Nasyunkunap huk Sapsi Qillqakamayuqninmi karqan. 1997 watamanta 2006 watakama Witnampa uma kamayuqninmi karqan. 1997 watamanta 2006 watakama Witnampa umalliqninmi karqan. 1997 watamanta 2008 watakama ñawpaq kuti Ilandapa Uma kamayuqnin karqan. 1997 watamanta ñawpaq kuti Ilandapa Umalliqnin karqan. 1997 watapi Macedonio Villafán -wan "Mama llaqta qhichwa willakuy yallinakuy t'inka" nisqatam (premio de cuento del Concurso Nacional de Literatura Quechua chaskirqan. 1997 watapi Macedonio Villafán -wan "Mama llaqta qhichwa willakuy yallinakuy t'inka" nisqatam (premio de cuento del Concurso Nacional de Literatura Quechua) chaskirqan. 1997 watapi Porfirio Meneseswan "Mama llaqta qhichwa willakuy yallinakuy t'inka" nisqatam (premio de cuento del Concurso Nacional de Literatura Quechua chaskirqan. 1997 watapi Porfirio Meneseswan "Mama llaqta qhichwa willakuy yallinakuy t'inka" (premio de cuento del Concurso Nacional de Literatura Quechua) nisqatam chaskirqan. 1997 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1998 watamanta 2003 watakama ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapa Uma kamayuqnin karqan. 1998 watamanta 2003 watakama ñawpaq kuti Uralan Hansuyupa Umalliqnin karqan. 1998 watamanta 2004 watakamapacha Rusiyap hawa ministrunmi, (Министры иностранных дел России) kachkan. 1998 watamanta ñawpaq kuti Uralan Hansuyupa Umalliqnin karqan. 1998 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 1999 watamanta 2005 watakama Paris llaqtapim qhichwa simita yachachirqan. 1999 watamanta 2007 watakama kuti Niqiryapa umalliqnin karqan. 1999 watamanta 2008 ñawpaq kuti Rusiyapa Umalliqnin karqan. 1999 watamanta 200 watakama Iskusya Qhapaq ministru. 1999 watamanta 2013 watakama Winisuylap umalliqninmi kachkan. 1999 watamanta ñawpaq kuti Hurdanyapa Qhapaqnin karqan. 1999 watamanta ñawpaq kuti Marukupa Qhapaqnin karqan. 1999 watapiqa Antikunamanta huk indihina pusaqkunawan Qhuyakunap Waqllisqan Ayllukuna Piruw Mamallaqta Tantanakuy (CONACAMI) sutiyuq tantanakuytam kamarirqan. 1999 watapis kamasqa karqan. 1999 watapis simi kapchiypi Nobel Suñaytam chaskirqan. 1999 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 199 Kristup ñawpan wataqa (199 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 199 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1981 watapi qallarirqan. 199 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 19 kaq pachakwatapi hatun asindadukuna pipilkunap chakrankunata suwarqansi, El Salvadorpa pusaqninkuna kamachiptinsi. 19 Kristup ñawpan wataqa (19 kñ) Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 19 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (19.07., 19-VII, 19ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 200 kaq (200ñ - wakllanwatapi 201ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 165 p'unchaw kanayuq. 19 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (19.11., 19-XI, 19ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 323 kaq (323ñ - wakllanwatapi 324ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 42 p'unchaw kanayuq. 19 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (19.05., 19-V, 19ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 139 kaq (139ñ - wakllanwatapi 140ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 226 p'unchaw kanayuq. 19 ñiqin ayriway killapi 2005 watamanta p'unchawkama Tayta Papam karqan. 19 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (19.04., 19-IV, 19ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 109 kaq (109ñ - wakllanwatapi 110ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 256 p'unchaw kanayuq. 19 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (19.08., 19-VIII, 19ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 231 kaq (231ñ - wakllanwatapi 232ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 134 p'unchaw kanayuq. 19 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 181 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 190 watapi puchukarqan. 19 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (19.02., 19-II, 19ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (50ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 315 p'unchaw ( wakllanwatapi 316 p'unchaw) kanayuq. 19 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (19.06., 19-VI, 19ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 170 kaq (170ñ - wakllanwatapi 171ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 195 p'unchaw kanayuq. 19 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (19.10., 19-X, 19ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 292 kaq (292ñ - wakllanwatapi 293ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 73 p'unchaw kanayuq. 19 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 190 kñ watapi qallarispa 181 kñ watapi puchukarqan. 19 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 1900 kñ watapi qallarirqan. 1801 kñ watapi puchukarqan. 19 ñiqin pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1801 watapi qallarirqan. 19 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (19.03., 19-III, 19ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 78 kaq (78ñ - wakllanwatapi 79ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 287 p'unchaw kanayuq. 19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1187 watamanta kama Tayta Papam. 19 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (19.12., 19-XII, 19ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 353 kaq (353ñ - wakllanwatapi 354ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 12 p'unchaw kanayuq. 19 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (19.01., 19-I, 19ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka pusaqniyuq kaq (19ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 346 p'unchaw ( wakllanwatapi 347 p'unchaw) kanayuq. 19 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (19.09., 19-IX, 19ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 262 kaq (262ñ - wakllanwatapi 263ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 103 p'unchaw kanayuq. 19 ñiqin tarpuy killapi San Genaroraymi p'unchawninmi. 19 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 19 watayuq kaspa kathuliku hatun yaya monseñor Leonidas Proañop yachaqaqnin tukurqan, qispichiy yaya yachay nisqata riqsirispa. 1 Anta situwa killa Kamachiy 1962 wata. 1 huk chunkaniyuq prefectura-llaqtanmi kan. 1 Inti raymi killa kamasqa 1983 watamanta. 1 Kristup ñawpan wataqa (1 kñ) Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 1 llaqta kamachiykuna (ken) Nussbaum, Louis-Frédéric. 1 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (01.07., 1-VII, 1ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 182 kaq (182ñ - wakllanwatapi 183ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 183 p'unchaw kanayuq. 1 ñiqin ayamarq'a killapi 1993 p'unchawpim kamasqa karqan, Iwrupa Huñu Rimanakusqa (Tratado de la Unión Europea) chanirikuptin, 1957 watapi kamasqa Iwrupa Musiku Huñup qatiqnin. 1 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (01.11., 1-XI, 1ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 305 kaq (305ñ - wakllanwatapi 306ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 60 p'unchaw kanayuq. 1 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (01.05., 1-V, 1ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 121 kaq (121ñ - wakllanwatapi 122ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 244 p'unchaw kanayuq. 1 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (01.04., 1-IV, 1ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 91 kaq (91ñ - wakllanwatapi 92ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 274 p'unchaw kanayuq. 1 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (01.08., 1-VIII, 1ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 213 kaq (213ñ - wakllanwatapi 214ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 152 p'unchaw kanayuq. 1 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi watapi qallarirqan. 1 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (01.02., 01-II, 1ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (32ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 333 p'unchaw ( wakllanwatapi 334 p'unchaw) kanayuq. 1 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (01.06., 1-VI, 1ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 152 kaq (152ñ - wakllanwatapi 153ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 213 p'unchaw kanayuq. 1 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (01.10., 1-X, 1ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 274 kaq (274ñ - wakllanwatapi 275ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 91 p'unchaw kanayuq. 1 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 10 kñ watapi qallarirqan. 1 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 100 kñ watapi qallarirqan. 1 ñiqin pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi watapi qallarirqan. 1 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (01.03., 1-III, 1ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka kaq (60ñ - wakllanwatapi 61ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 305 p'unchaw kanayuq. 1 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (01.12., 1-XII, 1ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 335 kaq (335ñ - wakllanwatapi 336ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 30 p'unchaw kanayuq. 1 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (01.01., 01-I, 1ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (1ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 364 p'unchaw ( wakllanwatapi 365 p'unchaw) kanayuq. 1 ñiqin tarpuy killapi 1939 p'unchawpi Pulunyata atiyta kamachirqaptin, hatun maqanakuy qallarirqan. 1 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (01.09., 1-IX, 1ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 244 kaq (244ñ - wakllanwatapi 245ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 121 p'unchaw kanayuq. 1 Qhulla puquy -1912 watamanta 1 ñiqin ayriway killapi -1912 watakamam ñawpaq kuti Chinapa Umalliqnin karqan. 1 Qhulla puquy - 1912 watamanta 1 ñiqin ayriway killapi - 1912 watakamam ñawpaq kuti Chunwapa Umalliqnin karqan. 1.- San Sebastián del Coca. 1 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 2000 Piruw Posible Partidu (Partido Perú Posible) nisqapi wankurisqam. 2000 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2000 watapi qallarirqan. 2000 watamanta 2001 watakama ñawpaq kuti Kartulsuyupa Chaninchaq Ministrunin karqan. 2000 watamantapacha Piruwpa uma kamayuqpa Hawa ministruninmi kachkan. 2000 watamantapacha Piruwpa uma kamayuqpa kansillirninmi kachkan. 2000 watamanta p'unchawkama Hukllachasqa Amirika Suyukunap 43 kaq umalliqninmi karqan. 2000 watapi CONAIEwan kuska awqallikurqan Jamil Mahuad sutiyuq umalliqta qarqunapaq. 2000 watapiqa Asankarupi hamawt'akuna iskay chunka yachay wasipi irqikunata iskay simipi yachachiranku. 2000 watapiqa chiqniq. 2000 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. 2000 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan ( Tiwanaku ). 2000 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 2001 watamanta 2002 watamanta ñawpaq kuti Buliwyapa Umalliqnin karqan. 2001 watamanta 2003 watakama Washington Wizards. 2001 watamanta 2004 watakama ñawpaq kuti Indunisyapa Umalliqnin karqan. 2001 watamanta 2006 watakama ñawpaq kuti Thaysuyupa Uma kamayuqnin karqan. 2001 watamanta 2010 watakama ñawpaq kuti Philipinakunapa Umalliqnin karqan. 2001 watamanta ñawpaq kuti Nihunpa Uma kamayuqnin karqan. 2001 watapiqa markapi 116.205 Kichwa runam kawsachkanku. 2001 watapiqa markapi 6.738 Kichwa runam kawsachkanku. 2001 watapiqa Utawalu llaqtapi 30.965 runakunam kawsachkanku. 2001 watapi runa yupaykamaqa 90.188 runayuqmi kachkan. 2001 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan (Obra Maestra del Patrimonio Oral e Intangible de la Humanidad). 2001 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 2002 watamanta 2008 watakamam ñawpaq kuti Chinapa umalliqnin karqan. 2002 watamanta 2010 watakama Kulumbyapa umalliqninmi karqan. 2002 watamanta 2010 watakama ñawpaq kuti Warszawapa Kurakanin karqan. 2002 watamanta 2010 watakama Urasuyupa uma kamayuqninmi kachkan. 2002 watamanta 2012 watakamam ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapas umalliqnin karqan. 2002 watapi Llaqtaypa Harawin nisqa 32 harawiyuq qillqasqanpaq Qhichwa simi kapchiy mamallaqta suñay (Premio Nacional de Literatura Quechua) nisqatam chaskirqan. 2002 watapi Musquykunapa Qillqan nisqa 18 harawiyuq qillqasqanpaq Qhichwa simi kapchiy mamallaqta suñay (Premio Nacional de Literatura Quechua) nisqatam chaskirqan. 2002 watapiqa chiqniq. 2002 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 2003 watamanta 2008 watakama ñawpaq kuti Uralan Hansuyupa Umalliqnin karqan. 2003 watamanta 2009 ñawpaq kuti Malasyapa Uma kamayuqnin karqan. 2003 watamanta 2009 watakamaqa ECUARUNARI sutiyuq kichwa tantanakuypa umalliqninmi karqan. 2003 watamanta 2010 watakama ñawpaq kuti Brasilpa Umalliqnin karqan. 2003 watamanta 2013 watakama ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapa Uma kamayuqnin karqan. 2003 watamanta kunankaman Nina Pacari yachachiqmi kachkan Ampatu llaqtapi amawta yachana wasipi. 2003 watamanta ñawpaq kuti Brasilpa Umalliqnin karqan. 2003 watamanta ñawpaq kuti Runallaqta Republika Chinapa Uma kamayuqnin karqan. 2003 watamantapacha ECUARUNARI sutiyuq kichwa tantanakuypa umalliqninmi kachkan. 2003 watapim apanqaramanta wañurqan. 2003 watapi tiksipusqam karqan. 2003 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 2004 watamanta 2007 watakama wan 2008 watakama ñawpaq kuti Kartulsuyupa Umalliqnin karqan. 2004 watamanta 2011 watakama ñawpaq kuti Ispañapa Uma kamayuqnin karqan. 2004 watamanta ñawpaq kuti Alimanya llaqtapa Umalliqnin karqan. 2004 watamanta ñawpaq kuti Ihiptupa Uma kamayuqnin karqan. 2004 watamanta ñawpaq kuti Indunisyapa Umalliqnin karqan. 2004 watamanta ñawpaq kuti Musambikpa Uma kamayuqnin karqan. 2004 watamanta ñawpaq kuti Singapurpa Uma kamayuqnin karqan. 2004 watamantapacha Rusiyap hawa ministrunmi, 2004(Министры иностранных дел России) kachkan. 2004 watapiqa chiqniq. 2004 watapiqa Lydia Cornejo Endara -p César Itier -papas t'ikrasqan Qhichwa simipi liwruchasqam lluqsirqan. 2004 watapiqa Lydia Cornejo Endara-p César Itier-papas t'ikrasqan Qhichwa simipi liwruchasqam lluqsirqan. 2004 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 2005 watakama chunka tawayuq kantunmi karqan. 2005 watamanta 2007 watakama Kansillir (Nihun). 2005 watamanta 2010 watakama ñawpaq kuti Pulunyapa Umalliqnin karqan. 2005 watamanta Alimanya mama llaqtap kansillirninmi kachkan. 2005 watamanta ñawpaq kuti Nurwigapa Hawa Ministrunin karqan. 2005 watamanta ñawpaq kuti Sawud Arabyapa Qhapaqnin karqan. 2005 watapi Awustu killapi Katrina nisqa hatun pillunkuy New Orleans llaqtatam thuñichirqan, chunka waranqa runata wañuchispa. 2005 watapim rakinakurqan. 2005 watapiqa Demetrio Tupah Yupanki -p t'ikrasqan Qhichwa simipi liwruchasqam lluqsirqan. 2005 watapiqa Demetrio Tupaq Yupanki -p t'ikrasqan Qhichwa simipi yachayp'anqachasqam lluqsirqan. 2005 watapiqa Punu suyupi 1.245.508 runakunam kawsachkanku. 2005 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. 2005 watapi umallinapaq rimana huñunakuypaqpas akllanakuykunapi yallinakurqan. 2005 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 2006 watamanta 2007 ñawpaq kuti Piruwpa Kunrisun Umalliqnin karqan. 2006 watamanta 2009 watakama Piruwpas Qhatu wan Karu puriy ministruninmi kanqa. 2009 watamanta Piruwpas Musiku ministruninmi kanqa. 2006 watamanta 2011 Piruwpa Kunrisunman akllasqa karqan. 2006 watamanta 2011 watakama Witnampa umalliqninmi karqan. 2006 watamanta 2012 ñawpaq kuti Mishikupa Umalliqnin karqan. 2006 watamanta 2012 watakama ñawpaq kuti Mishikupa Umalliqnin karqan. 2006 watamanta kuti Kanadapa Uma kamayuqnin karqan. 2006 watamanta ñawpaq kuti Libiryapa Umalliqnin karqan. 2006 watamanta ñawpaq kuti Nihunpa Uma kamayuqnin karqan. 2006 watamanta Witnampa uma kamayuqninmi karqan. 2006 watapi Buliwya suyupi 9.627.269 runa kawsasqan (8,76 runa/km²). 2006 watapi Madeinusa nisqa ñawpaq pilikulantam rurakurqan, Wanta llaqtayuq Magaly Solier sutiyuq pukllaq warmiwan qhapaq runa hinapaq. 2006 watapi Piruwanu Nasyunalista Partidutam kamarirqan, umalliq tukunapaq kampañatam qallarirqan. 2006 watapi Xstrata sutiyuq suwisa ruruchinam Tintaya qhuyata rantirqan. 2006 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 2007 watamanta 2010 watakama kuti Niqiryapa umalliqnin karqan. 2007 watamanta 2012 watakama ñawpaq kuti Indyapa Umalliqnin karqan. 2007 watamanta ñawpaq kuti Nihunpa Uma kamayuqnin karqan. 2007 watapi 7 ñiqin anta situwa killapi p'unchawpi Bernard Weber sutiyuq runap paqarichisqan New Open World Corporation (NOWC) nisqa Suwisa ruruchina Machu Pikchutaqa Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqap huk achachillanmi kanman rimarirqan. 2007 watapi 7-VII p'unchawpi Bernard Weber sutiyuq runap paqarichisqan New Open World Corporation (NOWC) nisqa Suwisa ruruchina Machu Pikchutaqa Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqap huk achachillanmi kanman rimarirqan. 2007 watapiqa 3.200.000 runakunam watukurqan. 2007 watapiqa 8.300.000 runakunam watukurqan. 2007 watapi Rafael Correa sutiyuq umalliqmi Arirumata kamachinaman qayarqan. 2007 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 2008 watamanta 2009 watakama Manawa kuraka. 2008 watamanta 2009 watakama ñawpaq kuti Nihunpa Uma kamayuqnin karqan. 2008 watamanta 2011 watakama ñawpaq kuti Thaysuyupa Uma kamayuqnin karqan. 2008 watamanta 2013 watakama ñawpaq kuti Tayhan Republikapas Umalliqnin karqan. 2008 watamanta Bilisi Uma kamayuq. 2008 watamanta ñawpaq kuti Bilhikapa Uma kamayuqnin karqan. 2008 watamanta ñawpaq kuti Thaysuyupa Uma kamayuqnin karqan. 2008 watamanta ñawpaq kuti Uralan Hansuyupa Umalliqnin karqan. 2008 watamantapacha Hukllachasqa Amirika Suyukunap 44 kaq umalliqninmi kachkan. 2008 watamantapacha Piruwanu Sach'a-sach'a Kururanapaq Runallaqtapura Tantanakuy (AIDESEP) sutiyuq aylluruna tantanakuypa umalliqninmi kachkan. 2008 watapiqa chiqniq. 2008 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 2009 kaqpi, Canada ch’uju unquypaq chaymanta ch’ujupaq hampikunata pillamanpas ranqhay churakuyta hark'arqa suyk’a wawakunapi suqta watamanta, imaraykuchus mana kusa hampiynin kaqmanta rikukuq kasqanrayku chaymanta kay phuti riesgostachus ruwanrayku ima. 2009 wata akllanakuypi Frente Farabundo Martí para la Liberación Nacional nisqapaqmi atirqan. 2009 watamanta 2010 watakama ñawpaq kuti Nihunpa Uma kamayuqnin karqan. 2009 watamanta 2012 watakama kuti Ganapa umalliqnin karqan. 2009 watamantapacha Hukllachasqa Amirika Suyukunap hawa ministrunmi (Secretary of State, istaw sikritaryun) kachkan. 2009 watamantapacha Hukllachasqa Amirika Suyukunap kaq kansillirninmi kanqa. 2009 watamanta Piruwpi Ministra del Interior, Alan García Umalliq Iskaypaq guwiernu. 2009 watapi Bagua llaqtapi indihina sayariytas pusarqan. 2009 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 200 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 209 kñ watapi qallarispa 200 kñ watapi puchukarqan. 200 Kristup ñawpan wataqa (200 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 200 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1991 watapi qallarirqan. 200px 2007 watamanta ñawpaq kuti Baratpa Uma kamalliqnin karqan. 200px Coronel Portillo pruwinsya ( aymara simipi : Coronel Portillo jisk'a suyu; kastilla simipi : Provincia de Coronel Portillo) nisqaqa Piruw mama llaqtap Ukayali suyupi huk pruwinsyam. 200px Pratibha Devisingh Patil ( hindi simipi : प्रतिभा देवीसिंह पाटिल sutipaq (* paqarisqa Nadgaon ( Indya ) llaqtapi - ) Indyapi taripay amachaq wan pulitiku qarqan. 200 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 200 watapi qallarirqan. 200 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 2010 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2010 watapi qallarirqan. 2010 watamanta 2011 watakama ñawpaq kuti Nihunpa Uma kamayuqnin karqan. 2010 watamanta 2012 watakamam Alimanya mama llaqtap Umalliqninmi karqan. 2010 watamanta 2014 watakama Kulumbyapa umalliqninmi karqan. 2010 watamanta Urasuyupa uma kamayuqninmi kachkan. 2010 watapi Kañari k'iti rimaypim. 2010 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam kachkan, kunan watam. 2011 sutiyuq pilikulapim Mariachi Gringo sutiyuq warmita pukllarqan, 2012 watapi Guadalajara llaqtapi Ariel Suñayta (Premio Ariel) chaskispa. 2011 watamanta 2012 watakama ñawpaq kuti Nihunpa Uma kamayuqnin karqan. 2011 watamanta 2014 watakama ñawpaq kuti Brasilpa Umalliqnin karqan. 2011 watamanta 2014 watakama Piruw Wasichay Ministru. 2011 watamanta CONAIE sutiyuq Ikwadur indihina runakunap tantanakuypa umalliqninmi kachkan. 2011 watamanta ñawpaq kuti Ilandapa Uma kamayuqnin karqan. 2011 watamanta ñawpaq kuti Thaysuyupa Uma kamayuqnin karqan. 2011 watapi musuqmanta umallina akllanakuykunapi aynirqan. 2011 watapiqa chiqniq (Leymah Gbowee wan Tawakul Karman). 2011 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2012 watamantam Alimanya mama llaqtap Umalliqninmi kachkan. 2012 watamanta ñawpaq kuti Ihiptupa Umalliqnin karqan. 2012 watamanta ñawpaq kuti Mishikupa Umalliqnin karqan. 2012 watamanta ñawpaq kuti Nihunpa Uma kamayuqnin karqan. 2012 watamanta ñawpaq kuti Ransiyapa Umalliqnin karqan. 2012 watamantapacham achka qhichwa Bibliakunatañam internet nisqapi ñawiriyta atinchik Biblia hatun punku nisqakunapi, Bible. 2012 watamantapacha Rusiyap Uma kamayuqninmi kachkan. 2008 watamanta 2012 watakama Rusiyap Umalliqninmi karqan. 2012 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam kanqa. 2013 watamanta ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapas umalliqnin karqan. 2013 watamanta ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapa Uma kamayuqnin karqan. 2013 watamanta Piruwpa Hawa ministruninmi karqan. 2013 watapi “Phuyup Yawar Waqaynin” nisqa kawsay rikch'antam uyancharqan. 2013 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2014 watapi Qullasuyu qhichwa simipim musuqchasqata hunt'ayta munanku. 2014 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2015 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2016 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam kanqa. 2017 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2018 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2019 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 201 Kristup ñawpan wataqa (201 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 201 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2001 watapi qallarirqan. 201 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 2020 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam kanqa. 2021 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2022 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2023 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2024 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam kanqa. 2025 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2026 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2027 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2028 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam kanqa. 2029 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 202 Kristup ñawpan wataqa (202 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 202 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2011 watapi qallarinqa. 202 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 2030 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2031 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2032 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam kanqa. 2033 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2034 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2035 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2036 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam kanqa. 2037 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2038 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2039 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 203 Kristup ñawpan wataqa (203 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 203 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 2040 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam kanqa. 2041 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2042 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2043 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2044 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam kanqa. 2045 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2046 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2047 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2048 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam kanqa. 2049 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 204 Kristup ñawpan wataqa (204 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 204 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 2050 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2051 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2052 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam kanqa. 2053 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2054 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2055 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2056 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam kanqa. 2057 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2058 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 2059 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. 205 Kristup ñawpan wataqa (205 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 205 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 206 Kristup ñawpan wataqa (206 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 206 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 207 579 runakunam kawsachkanku (2012). 207 Kristup ñawpan wataqa (207 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 207 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 208 Kristup ñawpan wataqa (208 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 208 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 209 Kristup ñawpan wataqa (209 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 209 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 20 Kantaray killa 1548 Alonso de Mendoza Kamariy. 20 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 29 kñ watapi qallarirqan. 20 Kristup ñawpan wataqa (20 kñ) Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 20 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (20.07., 20-VII, 20ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 201 kaq (201ñ - wakllanwatapi 202ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 164 p'unchaw kanayuq. 20 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (20.11., 20-XI, 20ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 324 kaq (324ñ - wakllanwatapi 325ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 41 p'unchaw kanayuq. 20 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (20.05., 20-V, 20ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 140 kaq (140ñ - wakllanwatapi 141ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 225 p'unchaw kanayuq. 20 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (20.04., 20-IV, 20ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 110 kaq (110ñ - wakllanwatapi 111ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 255 p'unchaw kanayuq. 20 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (20.08., 20-VIII, 20ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 232 kaq (232ñ - wakllanwatapi 233ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 133 p'unchaw kanayuq. 20 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 191 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 200 watapi puchukarqan. 20 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (20.02., 20-II, 20ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (51ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 314 p'unchaw ( wakllanwatapi 315 p'unchaw) kanayuq. 20 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (20.06., 20-VI, 20ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 171 kaq (171ñ - wakllanwatapi 172ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 194 p'unchaw kanayuq. 20 ñiqin kantaray killapi 1548 La Paz ( Chuqiyapu ) Fundadur. 20 ñiqin kantaray killapi 1548 La Paz Fundadur. 20 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (20.10., 20-X, 20ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 293 kaq (293ñ - wakllanwatapi 294ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 72 p'unchaw kanayuq. 20 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 200 kñ watapi qallarispa 191 kñ watapi puchukarqan. 20 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 2000 kñ watapi qallarirqan. 1901 kñ watapi puchukarqan. 20 ñiqin pachakwataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1901 watapi qallarirqan. 20 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (20.03., 20-III, 20ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 79 kaq (79ñ - wakllanwatapi 80ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 286 p'unchaw kanayuq. 20 ñiqin qhapaq raymi killapi 2007 p'unchawpi Russell Meanspa pusasqan Lak'ota Qispikanapaq Mink'asqa (Lakota Freedom Delegation) nisqam Washington llaqtapi Lak'otakunap kachariynintam rimarirqan. 20 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (20.12., 20-XII, 20ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 354 kaq (354ñ - wakllanwatapi 355ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 11 p'unchaw kanayuq. 20 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (20.01., 20-I, 20ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka pusaqniyuq kaq (20ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 345 p'unchaw ( wakllanwatapi 346 p'unchaw) kanayuq. 20 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (20.09., 20-IX, 20ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap iskay pachak suqta chunka kimsayuq kaq (263ñ - wakllanwatapi 264ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 102 p'unchaw kanayuq. 20px 1913 watapi simi kapchiypi Nobel Suñaytam chaskirqan. 20px 1913 watapis simi kapchiypi Nobel Suñaytam chaskirqan. 20px 1921 watapis simi kapchiypi Nobel Suñaytam chaskirqan. 20px 1922 watapis simi kapchiypi Nobel Suñaytam chaskirqan. 20px 1925 watapis simi kapchiypi Nobel Suñaytam chaskirqan. 20px 1929 watapis simi kapchiypi Nobel Suñaytam chaskirqan. 20px 1949 watapis simi kapchiypi Nobel Suñaytam chaskirqan. 20px 1954 watapis simi kapchiypi Nobel Suñaytam chaskirqan. 20px 1956 watapis simi kapchiypi Nobel Suñaytam chaskirqan. 20px 1976 watapis simi kapchiypi Miguel de Cervantes Suñaytam chaskirqan. 20px 1977 watapis simi kapchiypi Miguel de Cervantes Suñaytam chaskirqan. 20px 1978 watapis simi kapchiypi Miguel de Cervantes Suñaytam chaskirqan. 20px 1979 watapis simi kapchiypi Miguel de Cervantes Suñaytam chaskirqan. 20px 1980 watapis simi kapchiypi Miguel de Cervantes Suñaytam chaskirqan. 20px 1981 watapis simi kapchiypi Miguel de Cervantes Suñaytam chaskirqan. 20px 1982 watapis simi kapchiypi Miguel de Cervantes Suñaytam chaskirqan. 20px 1983 watapis simi kapchiypi Miguel de Cervantes Suñaytam chaskirqan. 20px 1984 watapis simi kapchiypi Miguel de Cervantes Suñaytam chaskirqan. 20px 1985 watapis simi kapchiypi Miguel de Cervantes Suñaytam chaskirqan. 20px 1986 watapis simi kapchiypi Miguel de Cervantes Suñaytam chaskirqan. 20px 1988 watapis simi kapchiypi Miguel de Cervantes Suñaytam chaskirqan. 20px 1989 watapis simi kapchiypi Miguel de Cervantes Suñaytam chaskirqan. 20px 1989 watapis simi kapchiypi Nobel Suñaytam chaskirqan. 20px 1990 watapis simi kapchiypi Miguel de Cervantes Suñaytam chaskirqan. 20px 1990 watapis simi kapchiypi Nobel Suñaytam chaskirqan. 20px 1991 watapiqa Nobel Suñay Qasikaypim chaskirqan. 20px 2009 watapiqa Nobel Suñayta Qasikaypim chaskirqan. 20px 2009 watapis simi kapchiypi Miguel de Cervantes Suñaytam chaskirqan. 20px Atih ruwayta imakuna * Musuq qillqasqakuna (kachkah pukapi) qallarinanchis. 20px Nobel Suñay Musikupi chaskirqan. 20px Nobel Suñay Qasikaypi chaskirqan. 20px Nobel Suñay Qasikaypi † chaskirqan. 20px Nobel Suñay Qasikaypi chaskirqan. 1906 watapiqa chiqniq. 20px Nobel Suñay Qasikaypi chaskirqan. 1919 watapiqa chiqniq. 20px Nobel Suñay Qasikaypi chaskirqan. 1936 watapiqa chiqniq. 20px Nobel Suñay Qasikaypi chaskirqan. 2009 watapiqa chiqniq. 20px Nobel Suñay Simi Kapchiypi 1907 watapis simi kapchiy Nobel suñaytas chaskirqan. 20px Nobel Suñay Simi Kapchiypi 1950 watapis simi kapchiy Nobel suñaytas chaskirqan. 20px Nobel Suñay Simi Kapchiypi 1953 watapis simi kapchiy Nobel suñaytas chaskirqan. 20px Nobel Suñay Simi Kapchiypi 1971 watapis simi kapchiy Nobel suñaytas chaskirqan. 20px Nobel Suñay Simi Kapchiypi 1982 watapis simi kapchiy Nobel suñaytas chaskirqan. 20 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 20 watapi qallarirqan. 20 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 210 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 219 kñ watapi qallarispa 210 kñ watapi puchukarqan. 210 Kristup ñawpan wataqa (210 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 210 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 210 watapi qallarirqan. 210 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 211 200 runakuna. 211 656 runa tiyanku chaypi. 211 Kristup ñawpan wataqa (211 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 211 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 212 Kristup ñawpan wataqa (212 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 212 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 213 Kristup ñawpan wataqa (213 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 213 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 2 146 577 runa tiyanku chaypi (2007 watapi). 214 Kristup ñawpan wataqa (214 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 214 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 215 400 runakuna. 215 Kristup ñawpan wataqa (215 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 215 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 216 Kristup ñawpan wataqa (216 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 216 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 217 192 runakunam kawsachkanku (2012). 217 Kristup ñawpan wataqa (217 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 217 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 218 Kristup ñawpan wataqa (218 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 218 rikch'aqnintam riqsinchik. 218 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 219 Kristup ñawpan wataqa (219 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 219 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 21 huk chunkaniyuq prefectura-llaqtanmi kan. 21 kantunmi kan. 21 Kristup ñawpan wataqa (21 kñ) Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 21 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (21.07., 21-VII, 21ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 202 kaq (202ñ - wakllanwatapi 203ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 163 p'unchaw kanayuq. 21 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (21.11., 21-XI, 21ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 325 kaq (325ñ - wakllanwatapi 326ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 40 p'unchaw kanayuq. 21 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (21.05., 21-V, 21ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 141 kaq (141ñ - wakllanwatapi 142ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 224 p'unchaw kanayuq. 21 ñiqin aymuray killapi Santa Helena orthodoksa raymi p'unchawninmi. 21 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (21.04., 21-IV, 21ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 111 kaq (111ñ - wakllanwatapi 112ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 254 p'unchaw kanayuq. 21 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (21.08., 21-VIII, 21ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 233 kaq (233ñ - wakllanwatapi 234ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 132 p'unchaw kanayuq. 21 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 201 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 210 watapi puchukarqan. 21 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (21.02., 21-II, 21ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (52ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 313 p'unchaw ( wakllanwatapi 314 p'unchaw) kanayuq. 21 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (21.06., 21-VI, 21ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 172 kaq (172ñ - wakllanwatapi 173ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 193 p'unchaw kanayuq. 21 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (21.10., 21-X, 21ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 294 kaq (294ñ - wakllanwatapi 295ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 71 p'unchaw kanayuq. 21 ñiqin kantaray killapi Santa Laura Montoya raymi p'unchawninmi. 21 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 210 kñ watapi qallarispa 201 kñ watapi puchukarqan. 21 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 2100 kñ watapi qallarirqan. 2001 kñ watapi puchukarqan. 21 ñiqin pachakwataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2001 watapi qallarirqan. 21 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (21.03., 21-III, 21ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 80 kaq (80ñ - wakllanwatapi 81ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 285 p'unchaw kanayuq. 21 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (21.12., 21-XII, 21ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 355 kaq (355ñ - wakllanwatapi 356ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 10 p'unchaw kanayuq. 21 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (21.01., 21-I, 21ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka pusaqniyuq kaq (21ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 344 p'unchaw ( wakllanwatapi 345 p'unchaw) kanayuq. 21 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (21.09., 21-IX, 21ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 264 kaq (264ñ - wakllanwatapi 265ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 101 p'unchaw kanayuq. 21 prefectura-llaqtanmi kan. 21 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 220 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 229 kñ watapi qallarispa 220 kñ watapi puchukarqan. 220 Kristup ñawpan wataqa (220 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 220px Tirisa Kolkatamanta, María Francisca Teresa Martín Guerin sutiyuq warmipa, (kastilla simipi: Teresa de Lisieux, Santa Teresita del Niño Jesús O.C.D.) paq (* paqarisqa Alençon llaqtapi - † wañusqa Lisieux llaqtapi). 220 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 220 watapi qallarirqan. 220 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 221 Kristup ñawpan wataqa (221 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 221 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 222 Kristup ñawpan wataqa (222 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 222 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 223 Kristup ñawpan wataqa (223 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 223 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 224 Kristup ñawpan wataqa (224 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 224 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 225 Kristup ñawpan wataqa (225 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 225 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 2 266 693 runakuna. 226 Kristup ñawpan wataqa (226 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 226 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 227 Kristup ñawpan wataqa (227 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 227 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 228 Kristup ñawpan wataqa (228 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 228 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 2 294 runakuna, 1 180 qhari, 1114 warmi. 229 Kristup ñawpan wataqa (229 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 229 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 22 kantunmi kan. 22 Kristup ñawpan wataqa (22 kñ) Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 22 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (22.07., 22-VII, 22ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 203 kaq (203ñ - wakllanwatapi 204ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 162 p'unchaw kanayuq. 22 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (22.11., 22-XI, 22ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 326 kaq (326ñ - wakllanwatapi 327ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 39 p'unchaw kanayuq. 22 ñiqin ayamarq'a killapi Santa Cecilia warmip raymi p'unchawninmi. 22 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (22.05., 22-V, 22ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 142 kaq (142ñ - wakllanwatapi 143ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 223 p'unchaw kanayuq. 22 ñiqin aymuray killapi Santa Rita raymi p'unchawninmi. 22 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (22.04., 22-IV, 22ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 112 kaq (112ñ - wakllanwatapi 113ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 253 p'unchaw kanayuq. 22 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (22.08., 22-VIII, 22ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 234 kaq (234ñ - wakllanwatapi 235ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 131 p'unchaw kanayuq. 22 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 211 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 220 watapi puchukarqan. 22 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (22.02., 22-II, 22ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (53ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 312 p'unchaw ( wakllanwatapi 313 p'unchaw) kanayuq. 22 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (22.06., 22-VI, 22ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 173 kaq (173ñ - wakllanwatapi 174ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 192 p'unchaw kanayuq. 22 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (22.10., 22-X, 22ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 295 kaq (295ñ - wakllanwatapi 296ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 70 p'unchaw kanayuq. 22 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 220 kñ watapi qallarispa 211 kñ watapi puchukarqan. 22 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 2200 kñ watapi qallarirqan. 2101 kñ watapi puchukarqan. 22 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (22.03., 22-III, 22ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 81 kaq (81ñ - wakllanwatapi 82ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 284 p'unchaw kanayuq. 22 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (22.12., 22-XII, 22ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 356 kaq (356ñ - wakllanwatapi 357ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 9 p'unchaw kanayuq. 22 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (22.01., 22-I, 22ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka pusaqniyuq kaq (22ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 343 p'unchaw ( wakllanwatapi 344 p'unchaw) kanayuq. 22 ñiqin tarpuy killapi 1830 p'unchawmanta 10 ñiqin tarpuy killapi 1834 p'unchawkama ikwadurpa umalliqninsi ( Mamallaktata Pushak ) karqan. 22 ñiqin tarpuy killapi 2007 p'unchawpi piruwanu pulisiyaman hap'ichisqam karqan. 22 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (22.09., 22-IX, 22ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 265 kaq (265ñ - wakllanwatapi 266ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 100 p'unchaw kanayuq. 22 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 230 205 runakuna. 230 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 239 kñ watapi qallarispa 230 kñ watapi puchukarqan. 230 Kristup ñawpan wataqa (230 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 230 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 230 watapi qallarirqan. 230 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 231 Kristup ñawpan wataqa (231 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 231 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 232 Kristup ñawpan wataqa (232 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 232 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 233 Kristup ñawpan wataqa (233 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 233 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 234 Kristup ñawpan wataqa (234 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 234 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 235 Kristup ñawpan wataqa (235 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 235 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 236 Kristup ñawpan wataqa (236 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 236 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 237 Kristup ñawpan wataqa (237 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 237 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 238 Kristup ñawpan wataqa (238 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 238 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 239 Kristup ñawpan wataqa (239 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 239 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 23 distritunmi kan. 23 Kristup ñawpan wataqa (23 kñ) Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 23 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (23.07., 23-VII, 23ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 204 kaq (204ñ - wakllanwatapi 205ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 161 p'unchaw kanayuq. 23 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (23.11., 23-XI, 23ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 327 kaq (327ñ - wakllanwatapi 328ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 38 p'unchaw kanayuq. 23 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (23.05., 23-V, 23ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 143 kaq (143ñ - wakllanwatapi 144ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 222 p'unchaw kanayuq. 23 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (23.04., 23-IV, 23ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 113 kaq (113ñ - wakllanwatapi 114ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 252 p'unchaw kanayuq. 23 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (23.08., 23-VIII, 23ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 235 kaq (235ñ - wakllanwatapi 236ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 130 p'unchaw kanayuq. 23 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 221 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 230 watapi puchukarqan. 23 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (23.02., 23-II, 23ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (54ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 311 p'unchaw ( wakllanwatapi 312 p'unchaw) kanayuq. 23 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (23.06., 23-VI, 23ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 174 kaq (174ñ - wakllanwatapi 175ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 191 p'unchaw kanayuq. 23 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (23.10., 23-X, 23ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 296 kaq (296ñ - wakllanwatapi 297ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 69 p'unchaw kanayuq. 23 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 230 kñ watapi qallarispa 221 kñ watapi puchukarqan. 23 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 2300 kñ watapi qallarirqan. 2201 kñ watapi puchukarqan. 23 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (23.03., 23-III, 23ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 82 kaq (82ñ - wakllanwatapi 83ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 283 p'unchaw kanayuq. 23 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (23.12., 23-XII, 23ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 357 kaq (357ñ - wakllanwatapi 358ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 8 p'unchaw kanayuq. 23 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (23.01., 23-I, 23ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka pusaqniyuq kaq (23ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 342 p'unchaw ( wakllanwatapi 343 p'unchaw) kanayuq. 23 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (23.09., 23-IX, 23ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 266 kaq (266ñ - wakllanwatapi 267ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 99 p'unchaw kanayuq. 23 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 240 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 249 kñ watapi qallarispa 240 kñ watapi puchukarqan. 240 Kristup ñawpan wataqa (240 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 240 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 240 watapi qallarirqan. 240 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 241 Kristup ñawpan wataqa (241 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 241 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 242 Kristup ñawpan wataqa (242 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 242 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 243 Kristup ñawpan wataqa (243 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 243 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 244 Kristup ñawpan wataqa (244 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 244 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 245 Kristup ñawpan wataqa (245 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 245 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 246 Kristup ñawpan wataqa (246 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 246 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 2 470 184 runakuna. 247 Kristup ñawpan wataqa (247 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 247 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 248 Kristup ñawpan wataqa (248 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 248 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 249 700 runakuna. 249 Kristup ñawpan wataqa (249 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 249 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 24 Kristup ñawpan wataqa (24 kñ) Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 24 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (24.07., 24-VII, 24ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 205 kaq (205ñ - wakllanwatapi 206ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 160 p'unchaw kanayuq. 24 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (24.11., 24-XI, 24ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 328 kaq (328ñ - wakllanwatapi 329ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 37 p'unchaw kanayuq. 24 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (24.05., 24-V, 24ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 144 kaq (144ñ - wakllanwatapi 145ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 221 p'unchaw kanayuq. 24 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (24.04., 24-IV, 24ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 114 kaq (114ñ - wakllanwatapi 115ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 251 p'unchaw kanayuq. 24 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (24.08., 24-VIII, 24ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 236 kaq (236ñ - wakllanwatapi 237ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 129 p'unchaw kanayuq. 24 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 231 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 240 watapi puchukarqan. 24 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (24.02., 24-II, 24ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (55ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 310 p'unchaw ( wakllanwatapi 311 p'unchaw) kanayuq. 24 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (24.06., 24-VI, 24ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 175 kaq (175ñ - wakllanwatapi 176ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 190 p'unchaw kanayuq. 24 ñiqin inti raymi killapi Santa Madre Lupita raymi p'unchawninmi. 24 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (24.10., 24-X, 24ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 297 kaq (297ñ - wakllanwatapi 298ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 68 p'unchaw kanayuq. 24 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 240 kñ watapi qallarispa 231 kñ watapi puchukarqan. 24 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 2400 kñ watapi qallarirqan. 2301 kñ watapi puchukarqan. 24 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (24.03., 24-III, 24ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 83 kaq (83ñ - wakllanwatapi 84ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 282 p'unchaw kanayuq. 24 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (24.12., 24-XII, 24ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 358 kaq (358ñ - wakllanwatapi 359ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 7 p'unchaw kanayuq. 24 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (24.01., 24-I, 24ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka pusaqniyuq kaq (24ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 341 p'unchaw ( wakllanwatapi 342 p'unchaw) kanayuq. 24 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (24.09., 24-IX, 24ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 267 kaq (267ñ - wakllanwatapi 268ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 98 p'unchaw kanayuq. 24 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 24 watayuq kaspa misti sutintam t'ikrachirqan Nina Pacari (Paqari) sutichakuspa. 250 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 259 kñ watapi qallarispa 250 kñ watapi puchukarqan. 250 Kristup ñawpan wataqa (250 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 250px Barajas distritu; ( kastilla simipi : distrito de Barajas, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. 250px Huk ñiqin pachantin maqanakuy nisqaqa huk hatun maqanakuymi karqan, 1914 watamanta 1918 watakama. 250px Willakuy icha Kwintu nisqaqa huk rimasqallam simi kapchiypa rikch'aqnin. 250 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 250 watapi qallarirqan. 250 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 251 Kristup ñawpan wataqa (251 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 251 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 252 Kristup ñawpan wataqa (252 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 252 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 253 Kristup ñawpan wataqa (253 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 253 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 254 Kristup ñawpan wataqa (254 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 254 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 2 557 761 runakuna. 255 Kristup ñawpan wataqa (255 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 255 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 256 Kristup ñawpan wataqa (256 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 256 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 257 Kristup ñawpan wataqa (257 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 257 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 258 Kristup ñawpan wataqa (258 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 258 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 259 Kristup ñawpan wataqa (259 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 259 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 25 kitinmi kan. 25 Kristup ñawpan wataqa (25 kñ) Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 25 ñiqin anta situwa killapi 2006 p'unchawpi Hilaria Supa sutiyuq warmiwan Piruwpa wiñay kawsayninpi ñawpaq kaspa qhichwa simipim hurarqan, fujimorista Martha Hildebrandt sutiyuq kunrisup umalliqnin warmi k'amiptinpas. 25 ñiqin anta situwa killapi 2006 p'unchawpi Piruwpa wiñay kawsayninpi ñawpaq kuti qhichwa simipim hurarqan, María Sumire sutiyuq warmipa hinallataq qhichwapi huraspa qatiptin, fujimorista Martha Hildebrandt sutiyuq kunrisup umalliqnin warmi k'amiptinpas. 25 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (25.07., 25-VII, 25ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 206 kaq (206ñ - wakllanwatapi 207ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 159 p'unchaw kanayuq. 25 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (25.11., 25-XI, 25ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 329 kaq (329ñ - wakllanwatapi 330ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 36 p'unchaw kanayuq. 25 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (25.05., 25-V, 25ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 145 kaq (145ñ - wakllanwatapi 146ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 220 p'unchaw kanayuq. 25 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (25.04., 25-IV, 25ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 115 kaq (115ñ - wakllanwatapi 116ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 250 p'unchaw kanayuq. 25 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (25.08., 25-VIII, 25ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 237 kaq (237ñ - wakllanwatapi 238ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 128 p'unchaw kanayuq. 25 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 241 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 250 watapi puchukarqan. 25 ñiqin hatun puquy killapi 1831 watamanta 28 ñiqin pawqar waray killapi watakama ñawpaq kuti Bilhikapa Uma kamayuqnin karqan. 25 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (25.02., 25-II, 25ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (56ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 309 p'unchaw ( wakllanwatapi 310 p'unchaw) kanayuq. 25 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (25.06., 25-VI, 25ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 176 kaq (176ñ - wakllanwatapi 177ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 189 p'unchaw kanayuq. 25 ñiqin kantaray killapi 1996 watamanta 17 ñiqin kantaray killapi 1997 watakama ñawpaq kuti Nurwigapa Uma kamayuqnin karqan. 25 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (25.10., 25-X, 25ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 298 kaq (298ñ - wakllanwatapi 299ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 67 p'unchaw kanayuq. 25 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 250 kñ watapi qallarispa 241 kñ watapi puchukarqan. 25 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 2500 kñ watapi qallarirqan. 2401 kñ watapi puchukarqan. 25 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (25.03., 25-III, 25ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 84 kaq (84ñ - wakllanwatapi 85ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 281 p'unchaw kanayuq. 25 ñiqin qhapaq raymi killapi 1046 watamanta kantaray killapi 1047 watakama Tayta Papam. 25 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (25.12., 25-XII, 25ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 359 kaq (359ñ - wakllanwatapi 360ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 6 p'unchaw kanayuq. 25 ñiqin qhulla puquy killapi 1993 watamanta 2001 watakama ñawpaq kuti Dansuyupa Uma kamayuqnin karqan. 25 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (25.01., 25-I, 25ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka pusaqniyuq kaq (25ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 340 p'unchaw ( wakllanwatapi 341 p'unchaw) kanayuq. 25 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (25.09., 25-IX, 25ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 268 kaq (268ñ - wakllanwatapi 269ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 97 p'unchaw kanayuq. 25 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 260 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 269 kñ watapi qallarispa 260 kñ watapi puchukarqan. 260 Kristup ñawpan wataqa (260 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 260 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 260 watapi qallarirqan. 260 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 261 Kristup ñawpan wataqa (261 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 261 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 262 Kristup ñawpan wataqa (262 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 262 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 263 Kristup ñawpan wataqa (263 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 263 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 264 Kristup ñawpan wataqa (264 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 264 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 265 Kristup ñawpan wataqa (265 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 265 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 2 669 000 runakuna. 266 Kristup ñawpan wataqa (266 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 266 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 267 343 runakuna. 267 Kristup ñawpan wataqa (267 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 267 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 268 Kristup ñawpan wataqa (268 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 268 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 269 Kristup ñawpan wataqa (269 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 269 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 26 Kristup ñawpan wataqa (26 kñ) Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 26 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (26.07., 26-VII, 26ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 207 kaq (207ñ - wakllanwatapi 208ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 158 p'unchaw kanayuq. 26 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (26.11., 26-XI, 26ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 330 kaq (330ñ - wakllanwatapi 331ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 35 p'unchaw kanayuq. 26 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (26.05., 26-V, 26ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 146 kaq (146ñ - wakllanwatapi 147ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 219 p'unchaw kanayuq. 26 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (26.04., 26-IV, 26ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 116 kaq (116ñ - wakllanwatapi 117ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 249 p'unchaw kanayuq. 26 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (26.08., 26-VIII, 26ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 238 kaq (238ñ - wakllanwatapi 239ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 127 p'unchaw kanayuq. 26 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 251 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 260 watapi puchukarqan. 26 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (26.02., 26-II, 26ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (57ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 308 p'unchaw ( wakllanwatapi 309 p'unchaw) kanayuq. 26 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (26.06., 26-VI, 26ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 177 kaq (177ñ - wakllanwatapi 178ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 188 p'unchaw kanayuq. 26 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (26.10., 26-X, 26ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 299 kaq (299ñ - wakllanwatapi 300ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 66 p'unchaw kanayuq. 26 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 260 kñ watapi qallarispa 251 kñ watapi puchukarqan. 26 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 2600 kñ watapi qallarirqan. 2501 kñ watapi puchukarqan. 26 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (26.03., 26-III, 26ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 85 kaq (85ñ - wakllanwatapi 86ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 280 p'unchaw kanayuq. 26 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (26.12., 26-XII, 26ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 360 kaq (360ñ - wakllanwatapi 361ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 5 p'unchaw kanayuq. 26 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (26.01., 26-I, 26ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka pusaqniyuq kaq (26ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 339 p'unchaw ( wakllanwatapi 340 p'unchaw) kanayuq. 26 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (26.09., 26-IX, 26ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 269 kaq (269ñ - wakllanwatapi 270ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 96 p'unchaw kanayuq. 26 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 26-XI-2006 p'unchawpi umalliy yallinakuypi lliw kunkakunap 57-%-ninwan yallirqaspa, 15-I-2007 p'unchawmantam Ikwadurpa umalliqninmi ( Mamallaktata Pushak nisqa) kachkan, Alfredo Palaciota qatispa. 270 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 279 kñ watapi qallarispa 270 kñ watapi puchukarqan. 270 Kristup ñawpan wataqa (270 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 270 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 270 watapi qallarirqan. 270 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 2 719 764 runakuna. 271 Kristup ñawpan wataqa (271 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 271 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 272 Kristup ñawpan wataqa (272 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 272 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 273 Kristup ñawpan wataqa (273 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 273 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 274 Kristup ñawpan wataqa (274 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 274 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 275 Kristup ñawpan wataqa (275 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 275 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 276 Kristup ñawpan wataqa (276 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 276 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 277 Kristup ñawpan wataqa (277 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 277 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 278 Kristup ñawpan wataqa (278 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 278 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 279 Kristup ñawpan wataqa (279 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 279 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 27 Ihiptu suyukuna (2011). 27 suyukuna (Ihiptu). 27 Kristup ñawpan wataqa (27 kñ) Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 27 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (27.07., 27-VII, 27ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 208 kaq (208ñ - wakllanwatapi 209ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 157 p'unchaw kanayuq. 27 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (27.11., 27-XI, 27ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 331 kaq (331ñ - wakllanwatapi 332ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 34 p'unchaw kanayuq. 27 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (27.05., 27-V, 27ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 147 kaq (147ñ - wakllanwatapi 148ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 218 p'unchaw kanayuq. 27 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (27.04., 27-IV, 27ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 117 kaq (117ñ - wakllanwatapi 118ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 248 p'unchaw kanayuq. 27 ñiqin chakra yapuy killapi 1930 p'unchawpis huk awqaq pusaqkunawan Augusto B. Leguía sutiyuq Piruwpa umalliqninta wamink'a maqaypi kamachinamanta qarqurqan. 27 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (27.08., 27-VIII, 27ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 239 kaq (239ñ - wakllanwatapi 240ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 126 p'unchaw kanayuq. 27 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 261 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 270 watapi puchukarqan. 27 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (27.02., 27-II, 27ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (58ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 307 p'unchaw ( wakllanwatapi 308 p'unchaw) kanayuq. 27 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (27.06., 27-VI, 27ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 178 kaq (178ñ - wakllanwatapi 179ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 187 p'unchaw kanayuq. 27 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (27.10., 27-X, 27ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 300 kaq (300ñ - wakllanwatapi 301ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 65 p'unchaw kanayuq. 27 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 270 kñ watapi qallarispa 261 kñ watapi puchukarqan. 27 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 2700 kñ watapi qallarirqan. 2601 kñ watapi puchukarqan. 27 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (27.03., 27-III, 27ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 86 kaq (86ñ - wakllanwatapi 87ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 279 p'unchaw kanayuq. 27 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (27.12., 27-XII, 27ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 361 kaq (361ñ - wakllanwatapi 362ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 4 p'unchaw kanayuq. 27 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (27.01., 27-I, 27ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka pusaqniyuq kaq (27ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 338 p'unchaw ( wakllanwatapi 339 p'unchaw) kanayuq. 27 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (27.09., 27-IX, 27ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 270 kaq (270ñ - wakllanwatapi 271ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 95 p'unchaw kanayuq. 27 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 280 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 289 kñ watapi qallarispa 280 kñ watapi puchukarqan. 280 Kristup ñawpan wataqa (280 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 280px Salvador José Miguel Piñeiro García Calderón, Salvador Piñeiro sutiyuq runaqa (* paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Uma Hatun yaya Ayakuchupi karqan. 280 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 280 watapi qallarirqan. 280 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 281 Kristup ñawpan wataqa (281 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 281 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 282 Kristup ñawpan wataqa (282 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 282 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 283 Kristup ñawpan wataqa (283 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 283 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 284 Kristup ñawpan wataqa (284 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 284 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 285 Kristup ñawpan wataqa (285 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 285 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 286 Kristup ñawpan wataqa (286 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 286 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 287 Kristup ñawpan wataqa (287 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 287 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 288 022 runakuna. 288 Kristup ñawpan wataqa (288 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 288 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 289 Kristup ñawpan wataqa (289 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 289 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 28 distritunmi kan. 28 Kantaray killa 1949 fue anexionado al de Madrid por Decreto. 28 Kristup ñawpan wataqa (28 kñ) Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 28 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (28.07., 28-VII, 28ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 209 kaq (209ñ - wakllanwatapi 210ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 156 p'unchaw kanayuq. 28 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (28.11., 28-XI, 28ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 332 kaq (332ñ - wakllanwatapi 333ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 33 p'unchaw kanayuq. 28 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (28.05., 28-V, 28ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 148 kaq (148ñ - wakllanwatapi 149ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 217 p'unchaw kanayuq. 28 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (28.04., 28-IV, 28ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 118 kaq (118ñ - wakllanwatapi 119ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 247 p'unchaw kanayuq. 28 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (28.08., 28-VIII, 28ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 240 kaq (240ñ - wakllanwatapi 241ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 125 p'unchaw kanayuq. 28 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 271 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 280 watapi puchukarqan. 28 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (28.02., 28-II, 28ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (59ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 306 p'unchaw ( wakllanwatapi 307 p'unchaw) kanayuq. 28 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (28.06., 28-VI, 28ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 179 kaq (179ñ - wakllanwatapi 180ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 186 p'unchaw kanayuq. 28 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (28.10., 28-X, 28ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 301 kaq (301ñ - wakllanwatapi 302ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 64 p'unchaw kanayuq. 28 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 280 kñ watapi qallarispa 271 kñ watapi puchukarqan. 28 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 2800 kñ watapi qallarirqan. 2701 kñ watapi puchukarqan. 28 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (28.03., 28-III, 28ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 87 kaq (87ñ - wakllanwatapi 88ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 278 p'unchaw kanayuq. 28 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (28.12., 28-XII, 28ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 362 kaq (362ñ - wakllanwatapi 363ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 3 p'unchaw kanayuq. 28 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (28.01., 28-I, 28ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka pusaqniyuq kaq (28ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 337 p'unchaw ( wakllanwatapi 338 p'unchaw) kanayuq. 28 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (28.09., 28-IX, 28ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 271 kaq (271ñ - wakllanwatapi 272ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 94 p'unchaw kanayuq. 28 Pawqar waray killa 1987. 28 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 290 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 299 kñ watapi qallarispa 290 kñ watapi puchukarqan. 290 Kristup ñawpan wataqa (290 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 290 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 290 watapi qallarirqan. 290 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 291 Kristup ñawpan wataqa (291 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 291 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 292 Kristup ñawpan wataqa (292 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 292 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 293 Kristup ñawpan wataqa (293 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 293 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 294 Kristup ñawpan wataqa (294 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 294 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 295 Kristup ñawpan wataqa (295 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 295 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 296 Kristup ñawpan wataqa (296 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 296 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 297 Kristup ñawpan wataqa (297 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 297 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 298 Kristup ñawpan wataqa (298 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 298 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 299 Kristup ñawpan wataqa (299 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 299 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 29 Kristup ñawpan wataqa (29 kñ) Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 29 munisipyukuna: Municipykuna (Canelones suyu). 29 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (29.07., 29-VII, 29ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 210 kaq (210ñ - wakllanwatapi 211ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 155 p'unchaw kanayuq. 29 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (29.11., 29-XI, 29ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 333 kaq (333ñ - wakllanwatapi 334ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 32 p'unchaw kanayuq. 29 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (29.05., 29-V, 29ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 149 kaq (149ñ - wakllanwatapi 150ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 216 p'unchaw kanayuq. 29 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (29.04., 29-IV, 29ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 119 kaq (119ñ - wakllanwatapi 120ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 246 p'unchaw kanayuq. 29 ñiqin chakra yapuy killapi 1975 p'unchawpis Juan Velasco Alvarado sutiyuq Piruwpa umalliqnin kaq hiniralta wamink'a maqaypi kamachinamanta qarqurqan, kikinta umalliqman tukuchikuspa. 29 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (29.08., 29-VIII, 29ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 241 kaq (241ñ - wakllanwatapi 242ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 124 p'unchaw kanayuq. 29 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 281 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 290 watapi puchukarqan. 29 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (29.06., 29-VI, 29ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 180 kaq (180ñ - wakllanwatapi 181ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 185 p'unchaw kanayuq. 29 ñiqin kantaray killapi 1948 p'unchawpis huk awqaq pusaqkunawan José Luis Bustamante y Rivero sutiyuq Piruwpa umalliqninta wamink'a maqaypi kamachinamanta qarqurqan. 29 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (29.10., 29-X, 29ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 302 kaq (302ñ - wakllanwatapi 303ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 63 p'unchaw kanayuq. 29 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 290 kñ watapi qallarispa 281 kñ watapi puchukarqan. 29 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 2900 kñ watapi qallarirqan. 2801 kñ watapi puchukarqan. 29 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (29.03., 29-III, 29ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 88 kaq (88ñ - wakllanwatapi 89ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 277 p'unchaw kanayuq. 29 ñiqin qhapaq raymi killapi 1890 p'unchawpi K'irisqa Qunqur Wañuchiy (Wounded Knee Massacre) nisqapi HAS awqaqkunaqa kimsa pachak mana ayñiyuq Lak'ota runakunatas sipirqan. 29 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (29.12., 29-XII, 29ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 363 kaq (363ñ - wakllanwatapi 364ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 2 p'unchaw kanayuq. 29 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (29.01., 29-I, 29ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka pusaqniyuq kaq (29ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 336 p'unchaw ( wakllanwatapi 337 p'unchaw) kanayuq. 29 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (29.09., 29-IX, 29ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 272 kaq (272ñ - wakllanwatapi 273ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 93 p'unchaw kanayuq. 29 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 2 barriukuna: * Casco Histórico de Vicálvaro (19.1) * Ambroz (19.2). 2 chunka kimsaniyuq prefectura-llaqtanmi kan. 2 iskayniyuq prefectura-llaqtanmi kan. 2 Kristup ñawpan wataqa (2 kñ) Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 2 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (02.07., 2-VII, 2ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 183 kaq (183ñ - wakllanwatapi 184ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 182 p'unchaw kanayuq. 2 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (02.11., 2-XI, 2ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 306 kaq (306ñ - wakllanwatapi 307ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 59 p'unchaw kanayuq. 2 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (02.05., 2-V, 2ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 122 kaq (122ñ - wakllanwatapi 123ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 243 p'unchaw kanayuq. 2 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (02.04., 2-IV, 2ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 92 kaq (92ñ - wakllanwatapi 93ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 273 p'unchaw kanayuq. 2 ñiqin ayriway killapi San Francisku di Paula raymi p'unchawninmi. 2 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (02.08., 2-VIII, 2ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 214 kaq (214ñ - wakllanwatapi 215ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 151 p'unchaw kanayuq. 2 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 11 watapi qallarirqan. 2 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (02.02., 02-II, 2ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (33ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 332 p'unchaw ( wakllanwatapi 333 p'unchaw) kanayuq. 2 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (02.06., 2-VI, 2ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 153 kaq (153ñ - wakllanwatapi 154ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 212 p'unchaw kanayuq. 2 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (02.10., 2-X, 2ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 275 kaq (275ñ - wakllanwatapi 276ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 90 p'unchaw kanayuq. 2 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 20 kñ watapi qallarirqan. 2 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 200 kñ watapi qallarirqan. 2 ñiqin pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 101 watapi qallarirqan. 2 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (02.03., 2-III, 2ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka hukniyuq kaq (61ñ - wakllanwatapi 62ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 304 p'unchaw kanayuq. 2 ñiqin qhapaq raymi killapi 2008 watamanta ñawpaq kuti Awstiriyapa Kansillirnin karqan. 2 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (02.12., 2-XII, 2ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 336 kaq (336ñ - wakllanwatapi 337ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 29 p'unchaw kanayuq. 2 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (02.01., 02-I, 2ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi iskay kaq (2ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 363 p'unchaw ( wakllanwatapi 364 p'unchaw) kanayuq. 2 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (02.09., 2-IX, 2ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 245 kaq (245ñ - wakllanwatapi 246ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 120 p'unchaw kanayuq. 2 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 2-XIII- 1990 p'unchawpi Iraq awqaqkuna Kuwayt qhapaq suyuta atirqan, Iraq mama llaqtaman ukhuchaspa. 300 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 309 kñ watapi qallarispa 300 kñ watapi puchukarqan. 300 Kristup ñawpan wataqa (300 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 300 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 300 watapi qallarirqan. 300 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 301 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 302 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 303 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 304 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 305 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 306 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 307 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 308 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 309 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 30 kaq p'unchawqa awustupi Santa Rosa Limamanta warmip raymi p'unchawninmi. 30 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 39 kñ watapi qallarirqan. 30 Kristup ñawpan wataqa (30 kñ) Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 30 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (30.07., 30-VII, 30ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 211 kaq (211ñ - wakllanwatapi 212ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 154 p'unchaw kanayuq. 30 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (30.11., 30-XI, 30ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 334 kaq (334ñ - wakllanwatapi 335ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 31 p'unchaw kanayuq. 30 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (30.05., 30-V, 30ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 150 kaq (150ñ - wakllanwatapi 151ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 215 p'unchaw kanayuq. 30 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (30.04., 30-IV, 30ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 120 kaq (120ñ - wakllanwatapi 121ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 245 p'unchaw kanayuq. 30 ñiqin ayriway killapi Santa Catalina raymi p'unchawninmi. 30 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (30.08., 30-VIII, 30ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 242 kaq (242ñ - wakllanwatapi 243ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 123 p'unchaw kanayuq. 30 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 291 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 300 watapi puchukarqan. 30 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (30.06., 30-VI, 30ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 181 kaq (181ñ - wakllanwatapi 182ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 184 p'unchaw kanayuq. 30 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (30.10., 30-X, 30ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 303 kaq (303ñ - wakllanwatapi 304ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 62 p'unchaw kanayuq. 30 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 300 kñ watapi qallarispa 291 kñ watapi puchukarqan. 30 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 3000 kñ watapi qallarirqan. 2901 kñ watapi puchukarqan. 30 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (30.03., 30-III, 30ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 89 kaq (89ñ - wakllanwatapi 90ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 276 p'unchaw kanayuq. 30 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (30.12., 30-XII, 30ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 364 kaq (364ñ - wakllanwatapi 365ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 1 p'unchaw kanayuq. 30 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (30.01., 30-I, 30ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka pusaqniyuq kaq (30ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 335 p'unchaw ( wakllanwatapi 336 p'unchaw) kanayuq. 30 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (30.09., 30-IX, 30ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 273 kaq (273ñ - wakllanwatapi 274ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 92 p'unchaw kanayuq. 30 Qhapaq raymi killa 2008 watamanta ñawpaq kuti Bilhikapa Uma kamayuqnin karqan. 30 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 30 watapi qallarirqan. 30 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 3 100 000-chá runayuq. 310 476 runakuna. 310 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 319 kñ watapi qallarispa 310 kñ watapi puchukarqan. 310 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 310 watapi qallarirqan. 310 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 3 119 015 runakuna. 311 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 312 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 313 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 314 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 315 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 316 448 runakunam kawsachkanku (2012). 316 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 317 500 runakuna. 317 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 318 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 319 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 31 Kristup ñawpan wataqa (31 kñ) Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 31 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (31.07., 31-VII, 31ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 212 kaq (212ñ - wakllanwatapi 213ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 153 p'unchaw kanayuq. 31 ñiqin anta situwa killapi San Ignaciu raymi p'unchawninmi. 31 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (31.05., 31-V, 31ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 151 kaq (151ñ - wakllanwatapi 152ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 214 p'unchaw kanayuq. 31 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (31.08., 31-VIII, 31ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 243 kaq (243ñ - wakllanwatapi 244ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 122 p'unchaw kanayuq. 31 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 301 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 310 watapi puchukarqan. 31 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (31.10., 31-X, 31ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 304 kaq (304ñ - wakllanwatapi 305ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 61 p'unchaw kanayuq. 31 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 310 kñ watapi qallarispa 301 kñ watapi puchukarqan. 31 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 3100 kñ watapi qallarirqan. 3001 kñ watapi puchukarqan. 31 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (31.03., 31-III, 31ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 90 kaq (90ñ - wakllanwatapi 91ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 275 p'unchaw kanayuq. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1000 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1009 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 100 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1019 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 101 kñ watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1029 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1039 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1049 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1059 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1069 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1079 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1089 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1099 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 109 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 10 kñ watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 10 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1100 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1109 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1119 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1129 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1139 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1149 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1159 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1169 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1179 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1189 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1199 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 119 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 11 kñ watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1200 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1209 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1219 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1229 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1239 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1249 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1259 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1269 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1279 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1289 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1299 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 129 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1300 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1309 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1319 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1329 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1339 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1349 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1359 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1369 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1379 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1389 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1399 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 139 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1400 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1409 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1419 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1429 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1439 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1449 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1459 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1469 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1479 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1489 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1499 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 149 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1500 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1509 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1519 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1529 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1539 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1549 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1559 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1569 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1579 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1589 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1599 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 159 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1600 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1609 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1619 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1629 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1639 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1649 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1659 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1669 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1679 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1689 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1699 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 169 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1700 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1709 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1719 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1729 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1739 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1749 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1759 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1769 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1779 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1789 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1799 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 179 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1800 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1809 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1819 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1829 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1839 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1849 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1859 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1869 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1879 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1889 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1899 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 189 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1900 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1909 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1919 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1929 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1939 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1949 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1959 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1969 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1979 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1989 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1990 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1999 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 199 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 19 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1 kñ watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2000 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2009 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 200 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2010 watapi puchukanqa. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2019 watapi puchukanqa. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 201 kñ watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2020 watapi puchukanqa. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 209 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 20 kñ watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 20 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2100 watapi puchukanqa. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 219 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 21 kñ watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 229 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 239 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 249 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 259 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 269 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 279 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 289 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 299 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 29 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 300 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 309 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 30 kñ watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 319 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 31 kñ watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 329 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 339 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 349 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 359 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 369 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 379 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 389 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 399 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 39 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 400 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 409 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 40 kñ watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 419 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 41 kñ watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 429 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 439 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 449 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 459 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 469 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 479 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 489 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 499 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 49 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 500 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 509 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 519 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 529 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 539 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 549 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 559 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 569 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 579 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 589 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 599 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 59 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 600 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 609 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 619 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 629 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 639 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 649 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 659 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 669 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 679 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 689 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 699 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 69 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 700 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 709 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 719 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 729 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 739 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 749 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 759 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 769 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 779 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 789 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 799 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 79 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 800 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 809 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 819 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 829 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 839 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 849 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 859 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 869 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 879 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 889 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 899 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 89 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 900 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 909 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 919 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 929 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 939 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 949 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 959 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 969 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 979 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 989 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 999 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 99 watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (31.12., 31-XII, 31ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 365 kaq (365ñ - wakllanwatapi 366ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninmi, qhipaq kaq p'unchawninmi. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi watapi puchukarqan. 31 ñiqin qhulla puquy killapi Don Buscu raymi p'unchawninmi. 31 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (31.01., 31-I, 31ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka pusaqniyuq kaq (31ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 334 p'unchaw ( wakllanwatapi 335 p'unchaw) kanayuq. 31 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 320 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 329 kñ watapi qallarispa 320 kñ watapi puchukarqan. 320 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 320 watapi qallarirqan. 320 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 321 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 322 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 323 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 324 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 325 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 326 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 327 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 328 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 329 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 32 Kristup ñawpan wataqa (32 kñ) Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 32 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 311 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 320 watapi puchukarqan. 32 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 320 kñ watapi qallarispa 311 kñ watapi puchukarqan. 32 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 3200 kñ watapi qallarirqan. 3101 kñ watapi puchukarqan. 32 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 330 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 339 kñ watapi qallarispa 330 kñ watapi puchukarqan. 330 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 330 watapi qallarirqan. 330 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 331 335 runakuna. 331 700 runakuna (2001 wata). 331 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 332 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 333 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 334 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 335 watapis Athina llaqtapi Likiyon nisqa yachay sunturtas kamarqan. 335 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 336 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 337 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 338 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 339 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 33 distritunmi kan. 33 Kristup ñawpan wataqa (33 kñ) Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 33 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 321 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 330 watapi puchukarqan. 33 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 330 kñ watapi qallarispa 321 kñ watapi puchukarqan. 33 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 3300 kñ watapi qallarirqan. 3201 kñ watapi puchukarqan. 33 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 340 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 349 kñ watapi qallarispa 340 kñ watapi puchukarqan. 340 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 340 watapi qallarirqan. 340 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 341 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 342 watamanta 336 watakama Aristotelisqa Hatun Aleksandrostas yachachirqan. 342 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 343 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 344 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 345 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 346 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 347 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 348 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 349 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 34 Kristup ñawpan wataqa (34 kñ) Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 34 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 331 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 340 watapi puchukarqan. 34 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 340 kñ watapi qallarispa 331 kñ watapi puchukarqan. 34 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 3400 kñ watapi qallarirqan. 3301 kñ watapi puchukarqan. 34 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 350 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 359 kñ watapi qallarispa 350 kñ watapi puchukarqan. 350 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 350 watapi qallarirqan. 350 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 3 519 103 runakuna. 351 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 352 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 353 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 35-40% kaqpi kay wawakuna casosmanta, ch’ujuqa aswan chunka p’unchawkunamanta unayllan chaymanta aswan 25 kaqmanta 10% kaqpi. 354 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 355 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 3 560 205 runakuna. 356 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 357 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 358 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 359 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 35 Kristup ñawpan wataqa (35 kñ) Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 35 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 341 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 350 watapi puchukarqan. 35 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 350 kñ watapi qallarispa 341 kñ watapi puchukarqan. 35 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 3500 kñ watapi qallarirqan. 3401 kñ watapi puchukarqan. 35 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 360 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 369 kñ watapi qallarispa 360 kñ watapi puchukarqan. 360 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 360 watapi qallarirqan. 360 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 361 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 362 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 363 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 364 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 365 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 366 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 367 752 runa tiyanku chaypi. 367 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 368 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 369 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 36 Kristup ñawpan wataqa (36 kñ) Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 36 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 351 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 360 watapi puchukarqan. 36 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 360 kñ watapi qallarispa 351 kñ watapi puchukarqan. 36 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 3600 kñ watapi qallarirqan. 3501 kñ watapi puchukarqan. 36 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 370 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 379 kñ watapi qallarispa 370 kñ watapi puchukarqan. 370 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 370 watapi qallarirqan. 370 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 371 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 372 271 runakuna. 372 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 373 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 374 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 375 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 376 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 377 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 378 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 379 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 37 Kristup ñawpan wataqa (37 kñ) Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 37 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 361 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 370 watapi puchukarqan. 37 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 370 kñ watapi qallarispa 361 kñ watapi puchukarqan. 37 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 3700 kñ watapi qallarirqan. 3601 kñ watapi puchukarqan. 37 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 380 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 389 kñ watapi qallarispa 380 kñ watapi puchukarqan. 380 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 380 watapi qallarirqan. 380 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 381 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 382 100 runakuna. 382 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 383 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 384 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 385 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 386 watamanta 430 watakama (800). 386 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 387 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 388 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 389 600 runakuna. 389 700 runa tiyanku chaypi. 389 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 38 Kristup ñawpan wataqa (38 kñ) Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 38 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 371 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 380 watapi puchukarqan. 38 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 380 kñ watapi qallarispa 371 kñ watapi puchukarqan. 38 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 3800 kñ watapi qallarirqan. 3701 kñ watapi puchukarqan. 38 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 390 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 399 kñ watapi qallarispa 390 kñ watapi puchukarqan. 390 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 390 watapi qallarirqan. 390 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 391 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 392 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 393 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 394 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 395 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 396 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 397 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 398 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 399 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 39 Kristup ñawpan wataqa (39 kñ) Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 39 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 381 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 390 watapi puchukarqan. 39 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 390 kñ watapi qallarispa 381 kñ watapi puchukarqan. 39 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 3900 kñ watapi qallarirqan. 3801 kñ watapi puchukarqan. 39 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 3 distritukuna wan 23 kurregimyentukuna. 3 distritukuna wan 25 kurregimyentukuna. 3 distritukuna wan kurregimyentukuna. 3 kaq p'unchawqa novimbri San Martín de Porres raymi p'unchawninmi. 3 Kristup ñawpan wataqa (3 kñ) Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 3 kundadukuna wan uma llaqta. 3 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (03.07., 3-VII, 3ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 184 kaq (184ñ - wakllanwatapi 185ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 181 p'unchaw kanayuq. 3 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (03.11., 3-XI, 3ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 307 kaq (307ñ - wakllanwatapi 308ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 58 p'unchaw kanayuq. 3 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (03.05., 3-V, 3ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 123 kaq (123ñ - wakllanwatapi 124ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 242 p'unchaw kanayuq. 3 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (03.04., 3-IV, 3ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 93 kaq (93ñ - wakllanwatapi 94ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 272 p'unchaw kanayuq. 3 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (03.08., 3-VIII, 3ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 215 kaq (215ñ - wakllanwatapi 216ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 150 p'unchaw kanayuq. 3 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 21 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 30 watapi puchukarqan. 3 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (03.02., 03-II, 3ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (34ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 331 p'unchaw ( wakllanwatapi 332 p'unchaw) kanayuq. 3 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (03.06., 3-VI, 3ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 154 kaq (154ñ - wakllanwatapi 155ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 211 p'unchaw kanayuq. 3 ñiqin kantaray killapi 1968 p'unchawpis huk awqaq pusaqkunawan Fernando Belaúnde Terry sutiyuq Piruwpa umalliqninta wamink'a maqaypi kamachinamanta qarqurqan. 3 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (03.10., 3-X, 3ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 276 kaq (276ñ - wakllanwatapi 277ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 89 p'unchaw kanayuq. 3 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 30 kñ watapi qallarirqan. 3 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 300 kñ watapi qallarirqan. 3 ñiqin pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 201 watapi qallarirqan. 3 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (03.03., 3-III, 3ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka iskayniyuq kaq (62ñ - wakllanwatapi 63ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 303 p'unchaw kanayuq. 3 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (03.12., 3-XII, 3ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 337 kaq (337ñ - wakllanwatapi 338ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 28 p'unchaw kanayuq. 3 ñiqin qhapaq raymi killapi San Francisku Javier raymi p'unchawninmi. 3 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (03.01., 03-I, 3ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap kimsa kaq (3ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 362 p'unchaw ( wakllanwatapi 363 p'unchaw) kanayuq. 3 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (03.09., 3-IX, 3ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 246 kaq (246ñ - wakllanwatapi 247ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 119 p'unchaw kanayuq. 3 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 4000 mitrumanta aswan hanaqpi ( Puna suyu): * Qiwuña (Polylepis spp. 400 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 400 watapi qallarirqan. 400 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 401 - 415 wata. 401 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 402 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 403 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 404 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 405 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 40 658 runakuna. 406 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 407 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 408 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 409 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 40 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa ñawpaq ñiqin p'unchawpi 49 kñ watapi qallarirqan. 40 Kristup ñawpan wataqa (40 kñ) Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 40 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 391 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 400 watapi puchukarqan. 40 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 400 kñ watapi qallarispa 391 kñ watapi puchukarqan. 40 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 4000 kñ watapi qallarirqan. 3901 kñ watapi puchukarqan. 40 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 40 watapi qallarirqan. 40 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 410 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 410 watapi qallarirqan. 410 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 411 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 412 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 413 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 414 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 415 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 416 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 417 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 418 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 419 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 41 Kristup ñawpan wataqa (41 kñ) Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 41 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 401 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 410 watapi puchukarqan. 41 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 420 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 420 watapi qallarirqan. 420 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 421 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 422 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 423 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 4 246 345 runa tiyanku chaypi. 424 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 425 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 426 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 427 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 428 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 429 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 42 Kristup ñawpan wataqa (42 kñ) Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 42 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 411 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 420 watapi puchukarqan. 42 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 430 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 430 watapi qallarirqan. 430 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 431 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 432 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 433 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 434 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 435 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 436 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 437 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 438 960 runakuna. 438 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 439 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 43 Kristup ñawpan wataqa (43 kñ) Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 43 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 421 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 430 watapi puchukarqan. 43 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 440 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 440 watapi qallarirqan. 440 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 441 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 442 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 443 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 4* 4* 4, tawa-ta kimsa kuti mirachisun kikillanta. 444 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 445 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 446 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 4 473 runakuna. 447 munisipyunkuna wan 8 suyuxa munisipyukuna. 447 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 448 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 449 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 44 Kristup ñawpan wataqa (44 kñ) Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 44 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 431 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 440 watapi puchukarqan. 44 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 450 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 450 watapi qallarirqan. 450 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 451 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 452 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 453 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 454 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 455 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 456 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 457 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 458 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 459 198 runakuna. 459 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 45 Kristup ñawpan wataqa (45 kñ) Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 45 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 441 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 450 watapi puchukarqan. 45 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 460 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 460 watapi qallarirqan. 460 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 461 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 46 258 runakuna. 4 627 345 runa tiyanku chaypi. 462 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 463 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 464 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 465 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 466 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 467 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 468 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 469 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 46 Kristup ñawpan wataqa (46 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 46 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 451 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 460 watapi puchukarqan. 46 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 470 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 470 watapi qallarirqan. 470 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 471 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 472 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 47 308 runakunam kawsachkanku (2007). 473 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 474 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 475 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 476 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 477 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 478 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 479 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 47 Kristup ñawpan wataqa (47 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 47 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 461 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 470 watapi puchukarqan. 47 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 480 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 480 watapi qallarirqan. 480 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 481 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 482 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 483 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 484 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 485 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 486 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 487 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 488 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 489 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 48 Kristup ñawpan wataqa (48 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 48 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 471 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 480 watapi puchukarqan. 48 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 490 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 490 watapi qallarirqan. 490 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 491 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 492 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 493 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 494 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 495 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 496 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 497 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 498 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 499 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 49 Kristup ñawpan wataqa (49 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 49 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 481 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 490 watapi puchukarqan. 49 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 4 Chakra yapuy killa Santu Jean-Marie Vianney raymi p'unchawninmi. 4 Kristup ñawpan wataqa (4 kñ) Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 4 llaqta kamachiykuna (ken) Nussbaum, Louis-Frédéric. 4 munisipyukuna: Munisyukuna (Salto suyu). 4 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (04.07., 4-VII, 4ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 185 kaq (185ñ - wakllanwatapi 186ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 180 p'unchaw kanayuq. 4 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (04.11., 4-XI, 4ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 308 kaq (308ñ - wakllanwatapi 309ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 57 p'unchaw kanayuq. 4 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (04.05., 4-V, 4ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 124 kaq (124ñ - wakllanwatapi 125ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 241 p'unchaw kanayuq. 4 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (04.04., 4-IV, 4ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 94 kaq (94ñ - wakllanwatapi 95ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 271 p'unchaw kanayuq. 4 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (04.08., 4-VIII, 4ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 216 kaq (216ñ - wakllanwatapi 217ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 149 p'unchaw kanayuq. 4 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 31 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 40 watapi puchukarqan. 4 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (04.02., 04-II, 4ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (35ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 330 p'unchaw ( wakllanwatapi 331 p'unchaw) kanayuq. 4 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (04.06., 4-VI, 4ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 155 kaq (155ñ - wakllanwatapi 156ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 210 p'unchaw kanayuq. 4 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (04.10., 4-X, 4ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 277 kaq (277ñ - wakllanwatapi 278ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 88 p'unchaw kanayuq. 4 ñiqin kantaray killapi San Francisku raymi p'unchawninmi. 4 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 40 kñ watapi qallarirqan. 4 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 400 kñ watapi qallarirqan. 301 kñ watapi puchukarqan. 4 ñiqin pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 301 watapi qallarirqan. 4 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (04.03., 4-III, 4ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka iskayniyuq kaq (63ñ - wakllanwatapi 64ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 302 p'unchaw kanayuq. 4 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (04.12., 4-XII, 4ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 338 kaq (338ñ - wakllanwatapi 339ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 27 p'unchaw kanayuq. 4 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (04.01., 04-I, 4ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap tawa kaq (4ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 361 p'unchaw ( wakllanwatapi 362 p'unchaw) kanayuq. 4 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (04.09., 4-IX, 4ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 247 kaq (247ñ - wakllanwatapi 248ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 118 p'unchaw kanayuq. 4 rakiy: Almadies, Grand Dakar, Parcelles Assainies wan Plateau/Gorée. 4 rakiykuna: Almadies, Grand Dakar, Parcelles Assainies wan Plateau/Gorée. 4-VI-2006 p'unchawpi umallinapaq akllanakuypi Ollanta Humala -wan hayu kaspa lliw kunkakunap 53-%-ninwan yallispa, 28-VI-2006 p'unchawmantam Piruwpa umalliqnin kachkan, Alejandro Toledo -ta qatispa. 4 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 500 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 500 watapi qallarirqan. 500 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 501 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 502 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 503 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 504 260 runakunam kawsachkanku (2012). 504 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 505 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 506 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 507 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 508 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 509 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 50 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 59 kñ watapi qallarispa 50 kñ watapi puchukarqan. 50 Kristup ñawpan wataqa (50 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 50 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 491 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 500 watapi puchukarqan. 50 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 50 watapi qallarirqan. 50 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 510 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 510 watapi qallarirqan. 510 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 511 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 512 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 513 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 514 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 515 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 516 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 517 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 518 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 519 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 51 Kristup ñawpan wataqa (51 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 51 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 501 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 510 watapi puchukarqan. 51 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 520 022 runakuna. 520 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 520 watapi qallarirqan. 520 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 521 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 522 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 523 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 524 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 525 155 runakuna. 525 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 526 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 527 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 528 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 529 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 52 Kristup ñawpan wataqa (52 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 52 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 511 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 520 watapi puchukarqan. 52 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 530 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 530 watapi qallarirqan. 530 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 531 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 532 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 533 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 534 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 535 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 536 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 537 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 538 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 539 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 53 Kristup ñawpan wataqa (53 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 53 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 521 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 530 watapi puchukarqan. 53 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 540 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 540 watapi qallarirqan. 540 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 541 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 542 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 543 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 544 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 545 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 546 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 54 757 runakuna. 547 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 548 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 549 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 54 Kristup ñawpan wataqa (54 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 54 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 531 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 540 watapi puchukarqan. 54 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 550 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 550 watapi qallarirqan. 550 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 551 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 552 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 55 309 runakuna. 553 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 554 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 555 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 556 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 557 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 558 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 559 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 55 Kristup ñawpan wataqa (55 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 55 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 541 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 550 watapi puchukarqan. 55 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 560 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 560 watapi qallarirqan. 560 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 561 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 562 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 563 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 564 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 565 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 566 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 567 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 568 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 569 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 56 Kristup ñawpan wataqa (56 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 56 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 551 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 560 watapi puchukarqan. 56 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 570 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 570 watapi qallarirqan. 570 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 571 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 572 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 573 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 574 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 575 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 576 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 577 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 578 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 579 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 57 Kristup ñawpan wataqa (57 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 57 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 561 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 570 watapi puchukarqan. 57 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 580 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 580 watapi qallarirqan. 580 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 581 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 582 161 runakuna. 582 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 583 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 584 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 585 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 586 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 587 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 588 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 5 892 runakuna. 589 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 58 Kristup ñawpan wataqa (58 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 58 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 571 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 580 watapi puchukarqan. 58 pruwinsyakuna wan 5 munisipyukuna. 58 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 590 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 590 watapi qallarirqan. 590 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 591 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 592 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 593 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 594 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 595 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 596 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 597 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 598 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 599 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 59 Kristup ñawpan wataqa (59 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 59 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 581 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 590 watapi puchukarqan. 59 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 5 comunas icha boroughs, condado-pas (county): *Manhattan (Nueva York county), 1 911 581 runakuna. 5 distritukuna wan 40 kurregimyentukuna. 5% hampina wasiman yaykuq wawakunaman rikch’an. 5 Inti raymi killa 1948. 5 Kristup ñawpan wataqa (5 kñ) Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 5 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (05.07., 5-VII, 5ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 186 kaq (186ñ - wakllanwatapi 187ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 179 p'unchaw kanayuq. 5 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (05.11., 5-XI, 5ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 309 kaq (309ñ - wakllanwatapi 310ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 56 p'unchaw kanayuq. 5 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (05.05., 5-V, 5ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 125 kaq (125ñ - wakllanwatapi 126ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 240 p'unchaw kanayuq. 5 ñiqin ayriway killapi 2009 watamanta ñawpaq kuti Dansuyupa Uma kamayuqnin karqan. 5 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (05.04., 5-IV, 5ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 95 kaq (95ñ - wakllanwatapi 96ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 270 p'unchaw kanayuq. 5 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (05.08., 5-VIII, 5ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 217 kaq (217ñ - wakllanwatapi 218ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 148 p'unchaw kanayuq. 5 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 41 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 50 watapi puchukarqan. 5 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (05.02., 05-II, 5ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (36ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 329 p'unchaw ( wakllanwatapi 330 p'unchaw) kanayuq. 5 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (05.06., 5-VI, 5ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 156 kaq (156ñ - wakllanwatapi 157ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 209 p'unchaw kanayuq. 5 ñiqin kantaray killapi 2006 watamanta ñawpaq kuti Suwidsuyupa Uma kamayuqnin karqan. 5 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (05.10., 5-X, 5ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 278 kaq (278ñ - wakllanwatapi 279ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 87 p'unchaw kanayuq. 5 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq ñawpaq ñiqin p'unchawpi 50 kñ watapi qallarirqan. 5 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 500 kñ watapi qallarirqan. 401 kñ watapi puchukarqan. 5 ñiqin pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 401 watapi qallarirqan. 5 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (05.03., 5-III, 5ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka iskayniyuq kaq (64ñ - wakllanwatapi 65ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 301 p'unchaw kanayuq. 5 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (05.12., 5-XII, 5ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 339 kaq (339ñ - wakllanwatapi 340ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 26 p'unchaw kanayuq. 5 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (05.01., 05-I, 5ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap pichqa kaq (5ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 360 p'unchaw ( wakllanwatapi 361 p'unchaw) kanayuq. 5 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (05.09., 5-IX, 5ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 248 kaq (248ñ - wakllanwatapi 249ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 117 p'unchaw kanayuq. 5 rakiykuna: Nakawa, Kawempe, Rubaga, Central wan Makindye. 5 rakiy: Nakawa, Kawempe, Rubaga, Central wan Makindye. 5 wamanikuna wan 42 munisipyunmi kan. 5 wamani wan 42 munisipyunmi kan. 5 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 600 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 600 watapi qallarirqan. 600 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 601 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 602 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 603 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 604 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 605 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 606 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 607 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 608 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 609 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 60 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 69 kñ watapi qallarispa 60 kñ watapi puchukarqan. 60 Kristup ñawpan wataqa (60 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 60 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 591 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 600 watapi puchukarqan. 60 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 60 watapi qallarirqan. 60 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 610 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 610 watapi qallarirqan. 610 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 611 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 612 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 613 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 614 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 615 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 616 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 617 347 runakunam kawsachkanku (2012). 617 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 618 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 619 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 61 Kristup ñawpan wataqa (61 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 61 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 601 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 610 watapi puchukarqan. 61 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 620 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 620 watapi qallarirqan. 620 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 621 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 622 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 623 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 624 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 625 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 626 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 627 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 628 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 629 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 62 Kristup ñawpan wataqa (62 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 62 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 611 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 620 watapi puchukarqan. 62 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 630 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 630 watapi qallarirqan. 630 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 631 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 632 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 633 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 634 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 635 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 636 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 637 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 638 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 639 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 63 Kristup ñawpan wataqa (63 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 63 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 621 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 630 watapi puchukarqan. 63 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 640 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 640 watapi qallarirqan. 640 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 641 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 642 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 643 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 644 900 runakuna. 644 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 645 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 646 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 647 239 runakuna. 647 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 648 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 649 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 64 Kristup ñawpan wataqa (64 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 64 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 631 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 640 watapi puchukarqan. 64 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 650 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 650 watapi qallarirqan. 650 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 651 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 652 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 653 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 654 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 655 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 656 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 657 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 658 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 659 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 65 Kristup ñawpan wataqa (65 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 65 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 641 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 650 watapi puchukarqan. 65 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 660 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 660 watapi qallarirqan. 660 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 661 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 662 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 663 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 664 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 665 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 666 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 667 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 668 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 669 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 66 Kristup ñawpan wataqa (66 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 66 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 651 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 660 watapi puchukarqan. 66 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 670 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 670 watapi qallarirqan. 670 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 671 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 67 267 runakunam kawsachkanku (2012). 672 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 673 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 674 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 675 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 676 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 677 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 678 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 679 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 67 Kristup ñawpan wataqa (67 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 67 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 661 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 670 watapi puchukarqan. 67 watamanta 76 watakama Tayta Papam. 67 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 680 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 680 watapi qallarirqan. 680 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 681 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 682 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 683 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 684 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 685 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 686 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 687 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 688 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 689 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 68 Kristup ñawpan wataqa (68 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 68 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 671 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 680 watapi puchukarqan. 68 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 690 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 690 watapi qallarirqan. 690 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 691 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 692 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 693 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 694 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 695 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 696 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 697 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 698 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 699 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 69 Kristup ñawpan wataqa (69 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 69 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 681 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 690 watapi puchukarqan. 69 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 6 barriukuna: El Viso (51), Prosperidad (52), Ciudad Jardín (53), Hispanoamérica (54), Nueva España (55) wan Castilla (56). 6 barriukuna: Gaztambide (71), Arapiles (72), Trafalgar (73), Almagro (74), Ríos Rosas (75) wan Vallehermoso (76). 6 barriukuna: Palomas (161), Piovera (162), Canillas (163), Pinar del Rey (164), Apóstol Santiago (165), Valdefuentes(166). 6 Inti raymi killa Santu Marcellin Champagnat raymi p'unchawninmi. 6 Kristup ñawpan wataqa (6 kñ) Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 6 llaqta kamachiykuna (ken) Nussbaum, Louis-Frédéric. 6 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (06.07., 6-VII, 6ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 187 kaq (187ñ - wakllanwatapi 188ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 178 p'unchaw kanayuq. 6 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (06.11., 6-XI, 6ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 310 kaq (310ñ - wakllanwatapi 311ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 55 p'unchaw kanayuq. 6 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (06.05., 6-V, 6ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 126 kaq (126ñ - wakllanwatapi 127ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 239 p'unchaw kanayuq. 6 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (06.04., 6-IV, 6ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 96 kaq (96ñ - wakllanwatapi 97ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 269 p'unchaw kanayuq. 6 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (06.08., 6-VIII, 6ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 218 kaq (218ñ - wakllanwatapi 219ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 147 p'unchaw kanayuq. 6 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 51 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 60 watapi puchukarqan. 6 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (06.02., 06-II, 6ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (37ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 328 p'unchaw ( wakllanwatapi 329 p'unchaw) kanayuq. 6 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (06.06., 6-VI, 6ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 157 kaq (157ñ - wakllanwatapi 158ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 208 p'unchaw kanayuq. 6 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (06.10., 6-X, 6ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 279 kaq (279ñ - wakllanwatapi 280ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 86 p'unchaw kanayuq. 6 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 60 kñ watapi qallarispa 51 kñ watapi puchukarqan. 6 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 600 kñ watapi qallarirqan. 501 kñ watapi puchukarqan. 6 ñiqin pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 501 watapi qallarirqan. 6 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (06.03., 6-III, 6ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 65 kaq (65ñ - wakllanwatapi 66ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 300 p'unchaw kanayuq. 6 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (06.12., 6-XII, 6ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 340 kaq (340ñ - wakllanwatapi 341ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 25 p'unchaw kanayuq. 6 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (06.01., 06-I, 6ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta kaq (6ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 359 p'unchaw ( wakllanwatapi 360 p'unchaw) kanayuq. 6 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (06.09., 6-IX, 6ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 249 kaq (249ñ - wakllanwatapi 250ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 116 p'unchaw kanayuq. 6 wasi kit'i: Palacio (11), Embajadores (12), Cortes (13), Justicia (14), Universidad (15), Sol (16). 6 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 700 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 700 watapi qallarirqan. 700 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 701 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 702 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 703 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 704 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 705 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 706 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 707 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 708 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 709 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 70 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 79 kñ watapi qallarispa 70 kñ watapi puchukarqan. 70 Kristup ñawpan wataqa (70 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 70 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 691 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 700 watapi puchukarqan. 70 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 70 watapi qallarirqan. 70 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 710 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 710 watapi qallarirqan. 710 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 711 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 712 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 713 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 714 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 715 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 716 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 717 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 718 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 719 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 71 Kristup ñawpan wataqa (71 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 71 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 701 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 710 watapi puchukarqan. 71 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 720 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 720 watapi qallarirqan. 720 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 721 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 722 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 723 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 724 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 725 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 726 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 727 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 728 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 729 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 72 Kristup ñawpan wataqa (72 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 72 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 711 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 720 watapi puchukarqan. 72 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 730 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 730 watapi qallarirqan. 730 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 73 116 runakunam kawsachkanku (2008). 731 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 732 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 733 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 734 294 runakuna. 734 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 735 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 736 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 737 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 738 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 739 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 73 Kristup ñawpan wataqa (73 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 73 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 721 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 730 watapi puchukarqan. 73 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 740 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 740 watapi qallarirqan. 740 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 741 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 742 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 743 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 744 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 745 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 746 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 747 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 748 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 749 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 74 Kristup ñawpan wataqa (74 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 74 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 731 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 740 watapi puchukarqan. 74 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 750 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 750 watapi qallarirqan. 750 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 751 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 752 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 753 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 754 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 755 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 756 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 757 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 758 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 759 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 75 Kristup ñawpan wataqa (75 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 75 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 741 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 750 watapi puchukarqan. 75 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 760 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 760 watapi qallarirqan. 760 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 761 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 762 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 763 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 764 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 765 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 766 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 767 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 768 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 769 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 76 Kristup ñawpan wataqa (76 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 76 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 751 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 760 watapi puchukarqan. 76 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 770 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 770 watapi qallarirqan. 770 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 771 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 772 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 773 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 774 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 775 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 776 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 777 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 778 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 779 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 77 Kristup ñawpan wataqa (77 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 77 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 761 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 770 watapi puchukarqan. 77 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 780 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 780 watapi qallarirqan. 780 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 781 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 782 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 783 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 784 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 785 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 786 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 787 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 788 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 789 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 78 Kristup ñawpan wataqa (78 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 78 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 771 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 780 watapi puchukarqan. 78 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 790 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 790 watapi qallarirqan. 790 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 791 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 792 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 793 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 794 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 795 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 796 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 797 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 798 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 799 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 79 Kristup ñawpan wataqa (79 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 79 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 781 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 790 watapi puchukarqan. 79 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 7 distritukuna wan 49 kurregimyentukuna. 7 distritukuna wan 80 kurregimyentukuna. 7 Kristup ñawpan wataqa (7 kñ) Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 7.- Lago San Pedro. 7 llaqta kamachiykuna (ken) Nussbaum, Louis-Frédéric. 7 munisipyunmi kan. 7 ñiqin anta situwa killapi 2007 p'unchawpi Bernard Weber sutiyuq runap paqarichisqan New Open World Corporation (NOWC) nisqa Suwisa ruruchina Chichen Itzataqa Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqap huk achachillanmi kanman rimarirqan. 7 ñiqin anta situwa killapi 2007 p'unchawpi Bernard Weber sutiyuq runap paqarichisqan New Open World Corporation (NOWC) nisqa Suwisa ruruchina Chinu Hatun Pirqataqa Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqap huk achachillanmi kanman rimarirqan. 7 ñiqin anta situwa killapi 2007 p'unchawpi Bernard Weber sutiyuq runap paqarichisqan New Open World Corporation (NOWC) nisqa Suwisa ruruchina Chunwa Hatun Pirqataqa Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqap huk achachillanmi kanman rimarirqan. 7 ñiqin anta situwa killapi 2007 p'unchawpi Bernard Weber sutiyuq runap paqarichisqan New Open World Corporation (NOWC) nisqa Suwisa ruruchina Colosseumtaqa Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqap huk achachillanmi kanman rimarirqan. 7 ñiqin anta situwa killapi 2007 p'unchawpi Bernard Weber sutiyuq runap paqarichisqan New Open World Corporation (NOWC) nisqa Suwisa ruruchina Kristu Qispichiq wank'ataqa Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqap huk achachillanmi kanman rimarirqan. 7 ñiqin anta situwa killapi 2007 p'unchawpi Bernard Weber sutiyuq runap paqarichisqan New Open World Corporation (NOWC) nisqa Suwisa ruruchina Petrataqa Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqap huk achachillanmi kanman rimarirqan. 7 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (07.07., 7-VII, 7ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 188 kaq (188ñ - wakllanwatapi 189ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 177 p'unchaw kanayuq. 7 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (07.11., 7-XI, 7ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 311 kaq (311ñ - wakllanwatapi 312ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 54 p'unchaw kanayuq. 7 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (07.05., 7-V, 7ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 127 kaq (127ñ - wakllanwatapi 128ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 238 p'unchaw kanayuq. 7 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (07.04., 7-IV, 7ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 97 kaq (97ñ - wakllanwatapi 98ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 268 p'unchaw kanayuq. 7 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (07.08., 7-VIII, 7ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 219 kaq (219ñ - wakllanwatapi 220ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 146 p'unchaw kanayuq. 7 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 61 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 70 watapi puchukarqan. 7 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (07.02., 07-II, 7ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (38ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 327 p'unchaw ( wakllanwatapi 328 p'unchaw) kanayuq. 7 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (07.06., 7-VI, 7ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 158 kaq (158ñ - wakllanwatapi 159ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 207 p'unchaw kanayuq. 7 ñiqin kantaray killapi 1959 p'unchawpi Saddam Husseinqa chunka masinwan Abdel Karim Kassem sutiyuq ñawpaq ministruta wañuchiyta munaspa manas atirqanchu, chayrayku karu llaqtaman ayqispa. 7 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (07.10., 7-X, 7ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 280 kaq (280ñ - wakllanwatapi 281ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 85 p'unchaw kanayuq. 7 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 70 kñ watapi qallarispa 61 kñ watapi puchukarqan. 7 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 700 kñ watapi qallarirqan. 601 kñ watapi puchukarqan. 7 ñiqin pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 601 watapi qallarirqan. 7 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (07.03., 7-III, 7ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka suqtayuq kaq (66ñ - wakllanwatapi 67ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 299 p'unchaw kanayuq. 7 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (07.12., 7-XII, 7ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 341 kaq (341ñ - wakllanwatapi 342ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 24 p'unchaw kanayuq. 7 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (07.01., 07-I, 7ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap qanchis kaq (7ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 358 p'unchaw ( wakllanwatapi 359 p'unchaw) kanayuq. 7 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (07.09., 7-IX, 7ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 250 kaq (250ñ - wakllanwatapi 251ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 115 p'unchaw kanayuq. 7 Pawqar waray killa 2003 watamanta ñawpaq kuti Chiksuyupa Umalliqnin karqan. 7 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 800 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 800 watapi qallarirqan. 800 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 801 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 802 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 803 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 804 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 805 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 806 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 807 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 808 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 809 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 80 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 89 kñ watapi qallarispa 80 kñ watapi puchukarqan. 80 Kristup ñawpan wataqa (80 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 80 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 791 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 800 watapi puchukarqan. 80 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 80 watapi qallarirqan. 80 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 810 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 810 watapi qallarirqan. 810 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 811 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 812 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 813 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 814 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 815 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 816 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 817 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 818 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 819 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 81 Kristup ñawpan wataqa (81 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 81 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 801 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 810 watapi puchukarqan. 81 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 820 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 820 watapi qallarirqan. 820 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 821 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 822 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 823 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 824 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 825 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 826 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 827 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 828 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 829 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 82 Kristup ñawpan wataqa (82 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 82 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 811 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 820 watapi puchukarqan. 82 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 830 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 830 watapi qallarirqan. 830 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 831 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 832 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 833 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 834 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 835 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 836 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 837 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 838 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 8 399 runakuna (4 318 qhari, 4 081 warmi). 839 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 83 Kristup ñawpan wataqa (83 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 83 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 821 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 830 watapi puchukarqan. 83 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 840 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 840 watapi qallarirqan. 840 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 841 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 84 202 runakuna. 842 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 843 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 844 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 845 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 846 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 847 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 848 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 849 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 84 Kristup ñawpan wataqa (84 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 84 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 831 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 840 watapi puchukarqan. 84 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 850 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 850 watapi qallarirqan. 850 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 851 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 852 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 853 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 854 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 855 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 856 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 857 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 858 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 859 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 85 Kristup ñawpan wataqa (85 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 85 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 841 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 850 watapi puchukarqan. 85 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 85% wawakunamanta apasqakuna kay departamento de emergencia ñisqaman kay unquyniyuq kanku mana ancha sinchi chaninniyuq; mayniqpi hina kay crup sinchi chaninniyuq rikhurin: (<1%). 860 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 860 watapi qallarirqan. 860 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 861 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 862 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 863 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 864 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 865 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 866 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 867 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 868 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 869 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 86 Kristup ñawpan wataqa (86 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 86 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 851 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 860 watapi puchukarqan. 86 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 870 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 870 watapi qallarirqan. 870 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 871 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 872 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 873 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 874 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 875 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 876 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 877 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 878 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 879 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 87 Kristup ñawpan wataqa (87 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 87 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 861 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 870 watapi puchukarqan. 87 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 880 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 880 watapi qallarirqan. 880 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 881 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 882 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 883 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 884 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 885 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 886 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 887 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 888 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 889 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 88 Kristup ñawpan wataqa (88 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 88 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 871 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 880 watapi puchukarqan. 88 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 890 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 890 watapi qallarirqan. 890 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 891 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 892 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 893 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 894 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 895 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 896 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 897 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 898 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 899 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 89 Kristup ñawpan wataqa (89 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 89 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 881 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 890 watapi puchukarqan. 89 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 8 Kristup ñawpan wataqa (8 kñ) Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 8 ñiqin anta situwa killapi 1986 watamanta 8 ñiqin anta situwa 1992 watakama ñawpaq kuti Awstiriyapa Umalliqnin karqan. 8 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (08.07., 8-VII, 8ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 189 kaq (189ñ - wakllanwatapi 190ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 176 p'unchaw kanayuq. 8 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (08.11., 8-XI, 8ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 312 kaq (312ñ - wakllanwatapi 313ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 53 p'unchaw kanayuq. 8 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (08.05., 8-V, 8ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 128 kaq (128ñ - wakllanwatapi 129ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 237 p'unchaw kanayuq. 8 ñiqin aymuray killapi San Pedro Nolasco raymi p'unchawninmi. 8 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (08.04., 8-IV, 8ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 98 kaq (98ñ - wakllanwatapi 99ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 267 p'unchaw kanayuq. 8 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (08.08., 8-VIII, 8ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 220 kaq (220ñ - wakllanwatapi 221ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 145 p'unchaw kanayuq. 8 ñiqin chakra yapuy killapi Santu Dumingu raymi p'unchawninmi. 8 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 71 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 80 watapi puchukarqan. 8 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (08.02., 08-II, 8ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (39ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 326 p'unchaw ( wakllanwatapi 327 p'unchaw) kanayuq. 8 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (08.06., 8-VI, 8ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 159 kaq (159ñ - wakllanwatapi 160ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 206 p'unchaw kanayuq. 8 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (08.10., 8-X, 8ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 281 kaq (281ñ - wakllanwatapi 282ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 84 p'unchaw kanayuq. 8 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 80 kñ watapi qallarispa 71 kñ watapi puchukarqan. 8 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 800 kñ watapi qallarirqan. 701 kñ watapi puchukarqan. 8 ñiqin pachakwatapi arabya mama llaqtaman kapurirqan, 1244 watapis Aragun qhapaq suyup awqankunap hap'isqan karqan. 8 ñiqin pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 701 watapi qallarirqan. 8 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (08.03., 8-III, 8ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka qanchisniyuq kaq (67ñ - wakllanwatapi 68ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 298 p'unchaw kanayuq. 8 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (08.12., 8-XII, 8ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 342 kaq (342ñ - wakllanwatapi 343ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 23 p'unchaw kanayuq. 8 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (08.01., 08-I, 8ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap pusaq kaq (8ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 357 p'unchaw ( wakllanwatapi 358 p'unchaw) kanayuq. 8 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (08.09., 8-IX, 8ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 251 kaq (251ñ - wakllanwatapi 252ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 114 p'unchaw kanayuq. 8 rakiy: Central, Dagoretti, Embakasi, Kasarani, Kibera, Makadara, Pumwani wan Westlands. 8 rakiykuna: Central, Dagoretti, Embakasi, Kasarani, Kibera, Makadara, Pumwani wan Westlands. 8 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 900 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 900 watapi qallarirqan. 900 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 901 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 902 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 903 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 904 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 905 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 906 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 907 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 908 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 909 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 90 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 99 kñ watapi qallarispa 90 kñ watapi puchukarqan. 90 Kristup ñawpan wataqa (90 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 90 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 891 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 900 watapi puchukarqan. 90 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 90 watapi qallarirqan. 90 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 910 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 910 watapi qallarirqan. 910 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 911 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 912 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 913 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 914 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 915 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 916 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 917 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 918 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 919 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 91 Kristup ñawpan wataqa (91 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 91 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 901 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 910 watapi puchukarqan. 91 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 920 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 920 watapi qallarirqan. 920 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 921 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 922 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 9 231 runakuna. 923 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 924 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 925 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 926 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 927 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 928 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 929 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 92 Kristup ñawpan wataqa (92 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 92 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 911 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 920 watapi puchukarqan. 92 watamanta 99 watakama Tayta Papam. 92 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 930 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 930 watapi qallarirqan. 930 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 931 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 932 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 933 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 934 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 935 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 936 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 937 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 938 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 939 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 93 Kristup ñawpan wataqa (93 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 93 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 921 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 930 watapi puchukarqan. 93 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 940 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 940 watapi qallarirqan. 940 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 941 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 942 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 943 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 944 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 945 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 946 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 947 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 94 808 runakuna. 948 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 949 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 94 Kristup ñawpan wataqa (94 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 94 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 931 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 940 watapi puchukarqan. 94 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 950 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 950 watapi qallarirqan. 950 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 951 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 952 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 953 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 954 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 95 596 runakuna. 955 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 956 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 957 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 958 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 959 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 95 Kristup ñawpan wataqa (95 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 95 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 941 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 950 watapi puchukarqan. 95 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 960 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 960 watapi qallarirqan. 960 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 96 168 runakunam kawsachkanku (2008). 961 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 962 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 963 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 964 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 96 578 runakunam kawsachkanku (2007). 965 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 966 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 967 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 968 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 969 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 96 Kristup ñawpan wataqa (96 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 96 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 951 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 960 watapi puchukarqan. 96 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 970 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 970 watapi qallarirqan. 970 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 971 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 972 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 973 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 974 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 975 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 976 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 977 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 978 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 979 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 97 Kristup ñawpan wataqa (97 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 97 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 961 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 970 watapi puchukarqan. 97 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 980 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 980 watapi qallarirqan. 980 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 981 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 982 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 983 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 984 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 985 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 986 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 987 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 988 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 989 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 98 Kristup ñawpan wataqa (98 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 98 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 971 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 980 watapi puchukarqan. 98 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 990 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 990 watapi qallarirqan. 990 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 991 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 992 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 993 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 994 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 995 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 996 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 997 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 998 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 999 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 99 Kristup ñawpan wataqa (99 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. 99 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 981 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 990 watapi puchukarqan. 99 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. 9 iskayniyuq prefectura-llaqtanmi kan. 9 Kristup ñawpan wataqa (9 kñ) Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. 9 llaqta kamachiykuna (ken) Nussbaum, Louis-Frédéric. 9 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (09.07., 9-VII, 9ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 190 kaq (190ñ - wakllanwatapi 191ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 175 p'unchaw kanayuq. 9 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (09.11., 9-XI, 9ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 313 kaq (313ñ - wakllanwatapi 314ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 52 p'unchaw kanayuq. 9 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (09.05., 9-V, 9ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 129 kaq (129ñ - wakllanwatapi 130ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 236 p'unchaw kanayuq. 9 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (09.04., 9-IV, 9ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 99 kaq (99ñ - wakllanwatapi 100ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 266 p'unchaw kanayuq. 9 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (09.08., 9-VIII, 9ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 221 kaq (221ñ - wakllanwatapi 222ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 144 p'unchaw kanayuq. 9 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 81 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 90 watapi puchukarqan. 9 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (09.02., 09-II, 9ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (40ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 325 p'unchaw ( wakllanwatapi 326 p'unchaw) kanayuq. 9 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (09.06., 9-VI, 9ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 160 kaq (160ñ - wakllanwatapi 161ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 205 p'unchaw kanayuq. 9 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (09.10., 9-X, 9ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 282 kaq (282ñ - wakllanwatapi 283ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 83 p'unchaw kanayuq. 9 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 90 kñ watapi qallarispa 81 kñ watapi puchukarqan. 9 ñiqin Kristup ñawpan pachakwata qa 900 kñ watapi qallarirqan. 801 kñ watapi puchukarqan. 9 ñiqin pachakwata qa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 801 watapi qallarirqan. 9 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (09.03., 9-III, 9ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka pusaqniyuq kaq (68ñ - wakllanwatapi 69ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 297 p'unchaw kanayuq. 9 ñiqin p'unchawmanta 14 ñiqin p'unchawkama anta situwa killapi 1968 watapi llamk'aqkunap huñunakuyninpi musuq sindikatu hatun tantanakuymi paqarirqan, ñawpaqta CDUS, chaymantataq CGTP nisqam. 9 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (09.12., 9-XII, 9ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 343 kaq (343ñ - wakllanwatapi 344ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 22 p'unchaw kanayuq. 9 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (09.01., 09-I, 9ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap isqun kaq (9ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 356 p'unchaw ( wakllanwatapi 357 p'unchaw) kanayuq. 9 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (09.09., 9-IX, 9ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 252 kaq (252ñ - wakllanwatapi 253ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 113 p'unchaw kanayuq. 9 prefectura-llaqtanmi kan. 9 Qhulla puquy killa 1755 hatun llaqta watamanta. 9 wamanikuna wan 125 munisipyunmi kan. 9 wamani wan 125 munisipyunmi kan. 9 wamani wan 2 munisipyunmi kan. 9 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. A440 (La440) nisqa suynayqa 440 Hertz kaq maywiy kutinchiqniyuqmi. Aachen llaqta, Aachen pruwinsya Aachen munisipyu St. Aachen llaqtapiqa 257 935 runakunam kawsachkanku (2006 watapi). Abdul-Aziz bin Saud, Sawud Arabya Qhapaq, arabya simipi : عبدالعزيز آل سعود Abd al-‘Azīz Āl Sa‘ūd) paqarisqa Riyad llaqtapi - wañusqa Taif llaqtpi ). Abdullah bin Abdul-Aziz, Sawud Arabya Qhapaq, arabya simipi : عبد الله بن عبد العزيز السعود), paqarisqa Ryad llaqtapi - ). Abdullah bin Haji Ahmad Badawi, Pak Lah sutiqpa, (* 26 ñiqin ayamarq'a killapi - 1939 paqarisqa Kepala Batas (Penang) llaqtapi - ). Abebe Bikila sutiyuq runaqa (* paqarisqa Mout llaqtapi - wañusqa Adis Ababa llaqtapi), Ithiyupyapas Kallpanay, huk karu kaq purinakunapim (Maraton). Abel Hernán Salinas Izaguirre sutiyuq runaqa (* paqarisqa Lima llaqtapi - wañusqa Lima llaqtapi), huk piruwanu pulitiku wan yachachiqmi. Aberdeen 212 125 runakunam kawsachkanku (2001). Aberdeen (kastilla simipi: Aberdeen, (Iskusya simi: Aiberdeen Gaelic simi: Obar Dheathain) llaqtaqa Iskusya mama llaqtapnmi. Aberdeen llaqtapiqa 212.125 runakunam kawsachkanku (2001). Aberdeen wasikuna Aberdeen (kastilla simipi: Aberdeen, (Iskusya simi: Aiberdeen Gaelic simi: Obar Dheathain) llaqtaqa Iskusya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Abhisit Vejjajiva, thay simipi : อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ, (* paqarisqa Newcastle llaqtapi - ). Abimael Guzmán sutiyuqqa ( 3 ñiqin qhapaq raymi killapi 1934 paqarisqa Ariqipa llaqtapi, Perupi ) huk piruwanu mama llaqtayuq yachay wayllukuq runam, K'anchaq Ñanpa kamariqninmi. Abora III Buliwyapi nisqapas rurachasqa karqan. Abora wamp'ukunaqa kimsa hatun tutura wamp'um karqan. Abraham, Isaak sutiyuq churinta wilanchanayachkaq, anhilpa hark'asqan, Caravaggio -pa llimphisqan (1590-1610), Uffizi, Firenze llaqtapi. Abrams, New York 2001, ISBN 0-8109-1434-4 * James Hill: Rita Hayworth: A Memoir. Abrus precatorius nisqap pukapas yanapas rurun, wayruru nisqa. Abuná pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Abuná ) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Pando suyupi, huk pruwinsyam. Abya Yalapi Kastilla Atiy nisqawan indihinakunap muchuyninmi qallarirqan. Abya Yalapi Kastilla Atiy pachapi, Kastilla Kamachina pachapipas Sevilla llaqtamanta aswan ispañul wamp'ukuna Abya Yalaman lluqsiq karqan. Abya Yalapi musuq mama llaqtakuna Ispañamanta qispikurqaptin, indihinapaq manam allinyarqanchu. Abya-Yala, Quito 2007, p. 115: chirimuyu - chirimoya. Abya Yalata tariptinsi hatun Kastilla Atiysi qallarirqan. Academia de Quechua Qollasuyo - Salta - Argentina nisqap Qhichwa simiman t'ikrasqan. Academic Press, 2013. p. 359, No. 8570. Acadia mamallaqta parki nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap Maine suyupi huk mamallaqta parkim. Accra (Gana) Accra nisqaqa Gana mama llaqtap uma llaqtanmi, 173 km²-niyuq. Accra llaqtapiqa 2 291 352 runakunam kawsachkanku (2006). ACF Fiorentina ( italya simipi : Associazione Calcio Firenze Fiorentina S.p.A) nisqaqa huk italyanu piluta hayt'ay klubmi. Achalku nisqaqa Arhintina mama llaqtapi, Altu suyupi, Qatamarka pruwinsyapi, huk llaqtam. Achhi ( latin simipi : Sternutatio) nisqaqa sinqanta samaytup kallpasapa lluqsiyninmi, sinqapi siqsiymanta, kullamanta paqarichisqan, qhuñata sinqamanta lluqsichinapaq. Achiksamaytu p'istu nisqaqa Tiksimuyup wayra pachanpi hanaq kaq p'istum, maypichus intip achkiy illanchayninpi wayaymanta ( 2 ) achiksamaytum (O 3 ) paqarin. Achikyay willaykuna nisqa liwruqa suqta willakuyniyuqmi, llakiypaq asiypaqpas. Achin mayuqa Patiwillka mayuman rin. Achka awqaqkuna, grigukunap Akhiliyasnin, truyanukunap Ektorninpas wañuptinña, grigukuna manaraq atiptin, Odisiw sutiyuq Ithakip qhapaqnin qiqutamantas yuyarqan: Truyanukunaman manañam awqapuykikuchu nispa llullaspa Truyanu Kawalluta haywarqan. Achka hinatam kawsanku. Achka kachikunam - ahinataq yanuna kachim - misk'i q'aparniyuq. Achka kawsay ruraykunata charisqamanta mama llaqtapaq Patrimonio Culturalman tikrarqa 25 aymuray killa 1994 watapi. Achka kutiña wandaluchasqa p'anqakunataq amachasqa kachunmi. Achka kutipi chaymantaqa taripay sunturmi kamachin. Achka kutiqa kay pachap kampiyunninmi karqan (1972 watamanta 1975 watakama). Achka kwintukunapi Inkarrí nisqamantam willakunku. Achka makiyuqkunam sach'akunap k'allmankunapim kawsan. Achka millay qurakuna miyusapa kaspa runatam icha uywankunatam unquchispa waqllin. Achkam p'anqakuna mama llaqtakunamanta sutisuyuyuq. Achka prutina nisqayuq kaspa, mikhunanchikpaq ancha allinmi. Achka puriqllakunam - ahinataq yaku - pisi-pisimanta wapsiyan mana q'uñi kaptinpas, manaraq wapsichana iñu aypaptinpas. Achka q'uñi kaptinqa icha anchata chharpuykuspa kallpachakuspaqa hump'inchikmi. Achka rikch'aqkunap rurunkunatam mikhunchik. Achka runakunam tarinakun Wikipidiyata allinchaykuspan. Achka runakunatas wañuy wanayman taripaspa yamt'a tawqapi kañaspa wañuchirqan. Achka ruqt'u runakunaqa amupas. Achka sanampa tuyrukunam kan. Achka simikunapim qispi insiklupidiyata rurachkayku. Achka sipisqan runakunarayku chakra runapura ancha chiqnisqam tukurqan. Achka sisa raphinkunam, chunkamanta aswanmi. Achka sisikunam chay hatun ayllupi kuska kawsanku. Achka sunqu unquy (Cardiopathia) nisqa, sunqup unquyninkunatam riqsinchik. Achka susyalista nisqa mamallaqtakunaqa musuqmanta kapitalistam tukurqan, ahinataq Susyalista Suwit Republikakunap Huñun 1991 watapim, Aliman Dimukratiku Republika 1990 watapim. Achka suyukunapi sach'a-sach'a qullusqa kaptinmi, ch'aprallam kakun. Achka utqaylla purichkaq suyuchakunata qhawaspa, kuyuqkunatam hina rikunchik. Achka wallqanqacha usakunaqa chakra yurakunapaq ancha millaymi. Achka waqarkunaqa yaku patapim kawsan, challwa mikhuqmi. Achka wata pasayta, Limaman astakamurqa. Achka wata qhepata, Limaman astakamurqa. Achka wayrukuna pukllaykunam kan. Achka wiñay kawsay yachaqkuna nin, chay mamallaqtakunapi manam allin runa hayñi kanchu, aswantaq achka llakikunam. Achka yura usakunaqa chakra yurakunapaq ancha millaymi. Achkha antivirales yanakurqanku, ichaqa 2009 kaqkama ni huk allin karqachu kay ch’uju unquypaq. Achkha kutiqa aswan huk virusmanta tiyan. Achkha mikhunakuna rikhurichinkuman kay anafilaxia kaqta; tarikuq hina riqsichikunman kay ñawpaq riqsisqa mikhuymanta. Achkha unqusqakuna kay crup kaqwan saniyachikurqanku immunización kay influenza chaymanta kay diferiakaqmanta. Acht Essays (1932–1948) Suhrkamp, Frankfurt a.M. 1976, ISBN 3-518-36803-6; vergriffen, 16. April 2010. Achupallas kitillipiqa Puruha Kichwa runakuna tiyanku. Achupallas kitillipiqa Puruwa Kichwa runakunam tiyanku. Acka hina iñispa achka dyus kaykunapim iñinku. AC Milan ( italya simipi : Associazione Calcio Milan S.p.A.) nisqaqa huk italyanu piluta hayt'ay klubmi. Adelaide Adelaide ( kastilla simipi : Adelaida) sutiyuq llaqtaqa Awstralyap hatun llaqtanmi, Urin Awstralya suyup uma llaqtanmi. Adeline Virginia Woolf sutiyuq warmiqa paqarisqa London llaqtapi - † wañusqa Lewes ñiqpi, Sussex k'itipi) huk qillqaqsi karqan, warmi rikch'arimuypa chaninchasqan, Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq. A Dictionary of the Southern Ute Language. A Dictionary of Western Mono. Adolfo Bioy Casares sutiyuq runaqa (* paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - wañusqa Buenos Aires llaqtapi), Arhintina mama llaqtamanta willay kamayuq wan qillqaqmi yachaqpas karqan. Adolfo Ibáñez Yachay Suntur, 1988 watapi kamarisqa karqan. Adolfo López Mateos sutiyuq runaqa (* paqarisqa Atizapán de Zaragoza llaqtapi – † wañusqa Mishiku llaqtapi ) mishikunapas yachachiq, taripay amachaq wan pulitiku qarqan. Adolfo Pérez Esquivel (1980) Adolfo Pérez Esquivel sutiqpa,(* 26 ñiqin ayamarq'a killapi 1931 paqarisqa Buenos Aires llaqtapi, Arhintinapi - ) huk iskultur, arkitektuniyuq Arhintinapi karqan. Adolfo Pérez Esquivel (1980) Adolfo Pérez Esquivel sutiqpa,(* 26 ñiqin ayamarq'a killapi -1931 paqarisqa Buenos Aires llaqtapi, Arhintinapi - ) huk iskultur, arkitektuniyuq Arhintinapi karqan. Adolfo Suárez González, sutiyuq runaqa (* paqarisqa Cebreros llaqtapi - 23 ñiqin pawqar waray killapi 2014 watapi Madrid llaqtapi). Adolfo Tomás Ruiz Cortines sutiyuq runaqa (* paqarisqa Veracruz llaqtapi – † wañusqa Mishiku llaqtapi ) mishikunapas taripay amachaq wan pulitiku qarqan. Adonais, 1943 (Edición completa). Adrián Slabuchi sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Buenos Aires llaqtapi), mama llaqtapi llimphiqpas karqan. AEK FC ( grisya simipi : AEK - Αθλητική Ένωσις Κωνσταντινουπόλεως – Athlitiki Enosis Konstantinoupoleos), nisqaqa huk Grisya mama llaqtap piluta hayt'ay klubmi. AFC Ajax (Amsterdamsche Football Club Ajax), icha Ajax, nisqaqa huk Urasuyuniyuq piluta hayt'ay klubmi. Afgansuyu nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Afgansuyu pulitiku wan Qhapaq. Afrikapi kawsan. Agatha Christie, Torquay llaqtapi Torre Abbey nisqapi huk phutu. Agatha Mary Clarissa Christie sutiyuq warmiqa (15-IX-1890 paqarisqa Torquay llaqtapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi ; † 12-I- 1976 wañusqa Wallingford llaqtapi) huk qillqaqmi karqan, Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq. Agatha Mary Clarissa Christie sutiyuq warmiqa (15-IX- 1890 paqarisqa Torquay llaqtapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi ; † 12-I- 1976 wañusqa Wallingford llaqtapi) huk qillqaqmi karqan, Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq. Agouti paca) nisqaqa huk khankiq uywam, Awya Yalapi paray sach'a-sach'akunapi kawsaq. A Grammar of the Serrano Language, University of California, Los Angeles PhD dissertation. A Grammar Sketch and Comparative Study of Eastern Mono, University of California, San Diego Ph. Agua Dulce, Chorillos Uma llaqtanqa San Pedro de los Chorrillos llaqtam. Aguascalientes nisqaqa Mishikupi huk suyum. Aguascalientes suyu uma llaqtanmi. Agustina Contucci, (8 de febrero de 1829 - 1857), 4 wawakuna. Agustín wan Mónica (santa), Ary Scheffer, 1846 Fresco siglo VI, Letrán. Ahina kaptinpis kay cultivos virales, nasofaríngea samaypi urkhukuptin, chaywan llamk’akunman yachanapaq imaraykuchus chay unquy kanman, aswantataq chaywan llamk’akun kay mask’ana pampapi. Ahinam q'ipisqa iñuku t'inkisqa, kachi tukukun. Ahinapas, kay ruwayqa ñawpamantaña willakuq karqa. Ahinata, kay rinovirus kaqkunaqa chiqan tinkuywan chimpachikun; kay runa ICAM-1 receptoresman k’askakunku huk mana riqsisqakuna mecanismos kaqninta mayqinkunachus kay punkiymanta mediadores ruwaqkunata kacharinku. Ahinataq 3/4 kay hinatam ninchik: kimsa tawa ch'iqta icha kimsa tawa patma icha kimsa tawa t'aqa. Ahinataq Aluminyu yakumuksi llipt'a hina icha p'uchqu hinapas ruranakuyta atinmi. Ahinataq chunka kaq Kristup ñawpan watamanta (10 kñ) Kristup yuriykamaqa chunka watam. Ahinataq chunka kaq Kristup ñawpan watamanta ( 10 kñ ) Kristup yuriyninkamaqa chunka watam. Ahinataq Ikwadurpa markankunap kawpaq pusaqninkunaqa marka kamachiq nisqam. Ahinataq ima uraspas kuskanniyuqmi nichik. Ahinataq inlis Joanne K. Rowlingpa qillqasqan kawsay rikch'api Harry Potter sutiyuq allin layqa saqra kaq Voldemort sutiyuq layqawanmi maqanakun. Ahinataq kay paqtachani kinraysuyupi : : : Chayqa p'allta muyupaq minuywam. Ahinataq: Manaraqmi Alimanyapi tukuy hatun llaqtakunamanta kay Wikipidiyapi qillqa kaptinmi, ama ancha uchuy aliman llaqtachakunamantachu qillqasunchik. Ahinataq ninku aricha, paytu, pampa warmi, tuqlla warmi, map'a warmi, q'anra warmi, qhilipi puriq warmi, chuchumika warmi, Rimakuykuna 6:26 (Ayakuchu Chanka qhichwa simipi) phisu warmi icha rabona warmi. Ahinataq qillqankupas: Mana qhichwa nispanmi, kichwa qillqanku. Ahinataq, Qosqo rimaytaqa lluymanta astawanmi munani nispaqa, ( QSHKS hina), chay k'iti rimaypa tuyruta - quz llamk'achiychik! Ahinataq Waltiwya (Valdivia) nisqa runakunas Manawi markapi Santa Elena markapipas kawsarqan, kñ - kñ watakunapi. Ahinatataq, tatakuna 126 hunu llamk’ana p’unchawkunata saqipunku ch’ujumanta unqusqa wawankuta qhawanankupaq. Ahmadou Ahidjo sutiyuq runaqa (* paqarisqa Garoua llaqtapi - wañusqa Dakar llaqtapi) Kamirun mama llaqtayuq pulitiku wan Umalliq. Ahmed Ben Bella sutiyuq runaqa (* paqarisqa Maghnia llaqtapi - wañusqa Alhirys llaqtapi). Ahmed Sékou Touré (Ahmed Seku Turay) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Faranah llaqtapi - wañusqa Cleveland llaqtapi). Ahuachapán suyu (Salwadur) Ahuachapán suyu ( kastilla simipi : Departamento de Ahuachapán) nisqaqa huk suyum Salwadur mama llaqtapi. AIDESEP-qa Amarumayu Pampa Aylluruna Tantanakuykunap T'inkinakuyninpim (Coordinadora de las Organizaciones Indígenas de la Cuenca Amazónica) wankurisqa. AIDESEP tantanakuypi wankurisqa ayllu runakuna Bagua llaqta k'itipi sach'a-sach'a suyupi allpa wira ruruchinata hark'anapaq mañaspa sayakurqanku. A Ignacio Sánchez Mejías, México, N. Lira, 1935. Aimé Bonpland. Aimé Jacques Alexandre Goujaud Bonpland sutiyuq runaqa ( paqarisqa La Rochelle llaqtapi; wañusqa Santa Ana llaqtapi, Arhintinapi ) huk phransis kawsay yachaq runam karqan. Airbus A380, qhatuna antanka achka tiyanayuq. Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo suyu Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo suyu nisqaqa ( kastilla simipi : XI Región de Aysén del General Carlos Ibáñez del Campo) Chilipi huk suyum. Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo suyu ( kastilla simipi : Región de Aysén del General Carlos Ibáñez del Campo) nisqaqa Chilipi huk suyum. Aix-en-Provencepiqa 148.622 runakunam kawsachkanku (2006). Aixin-Jueluo Fulin ( chinu simipi : 愛新覺羅福臨, Manchu: Aisin Gioro hala i Fulin), Shunzhi Hatun Qhapaq (* paqarisqa Shengjing llaqtapi - wañusqa Pikkin llaqtapi). Aixin-Jueluo Hongli ( chinu simipi :愛新覺羅弘曆, Manchu: Aisin Gioro hala i Hung Li), Qianglong Hatun Qhapaq (* watapi paqarisqa Pikkin llaqtapi - wañusqa Pikkin llaqtapi). Aixin-Jueluo Xuanye ( chinu simipi : 愛新覺羅玄燁, Manchu: Aisin Gioro hala i Hiowan Yei), Kangxi Hatun Qhapaq (* watapi paqarisqa Pikkin llaqtapi - wañusqa Pikkin llaqtapi). Aixin-Jueluo Yinzhen ( chinu simipi : 愛新覺羅胤禛, Manchu: Aisin Gioro hala i In Jen), Yongzheng Hatun Qhapaq (* watapi paqarisqa Pikkin llaqtapi - wañusqa Tailing llaqtapi). Ajka.jpg Ajka nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Ajka.jpg Ajka nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Ajka llaqtapiqa 35.000 runakunam kawsachkanku (2001). Akakllukunaqa chhukrunawan sach'akunap qaranpi chhurupayaspa palamakunata qirisakunatam hap'ispa mikhunku, "yaka-yaka" nispa ruqyaspa. Akatanqa, kichwapi Ismatanka, Charles Leonard Hogue (1993): Latin American insects and entomology, p. 267: Dung Diggers Scarabaeidae, Scarabaeinae, Coprini, Phanaeus. Akay icha ismay nisqaqa rakhu ch'unchulmanta uqutinta aka hich'aymi. Akchiq Ñan maqaqkuna Raqaya ayllu llaqtachamanta tawa chunka wamrakunatas hap'irqan wawa awqaq tukuchinapaq. Akchiq Ñan maqaqkuna Raqayamanta tawa chunka wamrakunatas hap'irqan wawa awqaq tukuchinapaq. Akilla raphinkunataq manam kanchu icha suphu hinam, ruru phawananpaq. Akilla raphi (Sepala), wayta raphi (Petala) nisqayuq kaq Ludwigia. Akilla, wayta raphikunaqa huñusqam. Akira Kurosawa sutiyuqqa ( * paqarisqa Ota llaqtapi, Nihun -pi, wañusqa Setagaya llaqtapi, Nihun -pi) huk Nihun mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam karqan. Akllanakuy icha Akllay nisqaqa akllanakuspa kamachinakuypi kaq mama llaqtapi mama llaqtayuq runakunap pusaq runakunata, umalliq nisqa runatapas akllaynin. Akllaspa mirachispa musuq uywasqa rikch'aqkunatam paqarichin. Akllaspa mirachiyninwanqa musuq uywa, yura rikch'aqkunam tukukun, runap munayninwan tukusqa. Aklla wasi nisqa wasipiqa Tawantinsuyupi pachapi akllasqa sipaskunas kawsarqanku. Akllay nisqaqa achka pikunamantapas, achka imakunamantapas hukllatam, hukkunallatam munaspa chaskiy, hap'iy. Akwa hirinka ( kastilla simimanta : aguja " yawri ", jeringa "qhallina, yaku hich'ana, ch'allana") nisqawan yakupi chullusqa hampikunatam runap yawarninman icha kurkunpa ukhunpi wakinman churanku. Akwa hirinkawan t'uksiyqa kay warmita nanachkanmi. Akya distritup uma llaqtanmi. Alabama nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Alabama nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Alajuela llaqta 254 567 runakunam kawsachkanku (2005). Alajuela llaqta 42 600 runakunam kawsachkanku (2004). Alajuela pruwinsya uma llaqtanmi. Alalay munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Alameda de Osuna (21.1), Aeropuerto (21.2), Casco Histórico de Barajas (21.3), Timón (21.4) wan Corralejos (21.5). Alan García - Piruwpa umalliqnin Alan Gabriel Ludwig García Pérez sutiyuq runaqa ( 23 ñiqin aymuray killapi 1949 paqarisqa Lima llaqtapi, Piruwpi ) huk piruwanu pulitiku runam. Alan García - Piruwpa umalliqnin Alan Gabriel Ludwig García Pérez sutiyuq runaqa (* 23 ñiqin aymuray killapi 1949 paqarisqa Lima llaqtapi, Piruwpi ) huk piruwanu pulitiku runam. Alan Garcíap kumisyuntaq nirqan, manam huchallikurqanchu, nispa. Álava wan Yuskadi Uma llaqta. Alawsi kiti ( kastilla simipi : Alausí) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Chimpurasu markapi huk kitim. Alawsi kitillipiqa Puruha Kichwa runakuna tiyanku. Alawsi kitillipiqa Puruwa Kichwa runakunam tiyanku. Alawsi kiti nisqaqa ( kastilla simipi : Alausí) Ikwadur mamallaqtapi, Chimpurasu markapi huk kitim. Alawsi kitipiqa Puruha Kichwa runakunam tiyanku. Alawsi kitip uma llaqtanmi. Alaymuskaqa kimsantin qiqllayuqmi : qhisqa (kwarsu, Si 2 ), phildispatu (feldespato), mika rumi nisqayuq. Alaymuska rumi Jaime Daniel Rivera Palomino: Geografía general de Ayacucho. Albanya mama llaqta musikupas, pulitiku wan Umalliq. Albanya mama llaqta Pachaykamay yachaq, pulitiku wan Umalliq. Albany llaqtapiqa 97.856 runakuna (2010) tiyachkan. Alberta pruwinsya 7 659 321 runakunam kawsachkanku (2010). Alberta pruwinsya aswan hatun llaqtanmi. Alberta pruwinsya uma llaqtanmi. Alberto Benavides de la Quintana sutiyuq runaqa ( paqarisqa Lima llaqtapi - wañusqa Lima llaqtapi), Piruw mama llaqtap allwiya kamayuq wan ruruchinap kamaqninmi pusaqninpas. Alberto Fujimori piruwanu umalliq kachkaptin, 12 ñiqin tarpuy killapi 1992 p'unchawpiqa GEIN (Grupo Especial de Inteligencia) nisqa pakasqa pulisiyam Abimael Guzmánta Lima llaqtapi hap'irqan. Alberto Fujimori piruwanu umalliq kachkaptin, piruwanu awqaqkunam Akchiq Ñanta yaqata k'asuyachirqan, ichataq kunankamapas aslla pachakchá senderista nisqakuna Amarumayu sach'a-sach'a suyupi maqanakun. Alberto Fujimori Piruwpa Umalliqnin kachkaptinmi, Ollantaqa Antauro Humala sutiyuq mayor kasqa wawqinwan suqta chunkachá awqaqkunawanpas Lukumpa llaqtapi Alberto Fujimoriman awqallikurqan, huk hiniralta tawa qhuya llamk'aqkunatapas wichq'aspa. Alberto Hidalgo ( 23 ñiqin aymuray killapi 1897 paqarisqa Ariqipa llaqtapi, 12 ñiqin ayamarq'a killapi 1967 wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk piruwanu qillqaqsi karqan, harawi qillqaq, awangardistas. Alberto Horacio Suppici Sedes sutiyuq runaqa (* paqarisqa Colonia del Sacramento llaqtapi - † wañusqa Montevideo llaqtapi) huk Uruwayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. Alberto Olmedo Alberto Olmedo sutiyuq runaqa icha negro (yana) Olmedo". Alberto Pizangoqa Iskay simipi iskay kawsaypi yachaypi Chayawita yachaqaqkunata Chayawita simipim yachachirqan. Alberto Quintanilla del Mar sutipaq runaqa, (* paqarisqa Qusqu llaqtapi, Piruwpi - ), llimphiqpas karqan. Albrecht Dürer, ( Kastilla simipi : Alberto Durero) sutipaq runaqa, (* paqarisqa Nürnberg llaqtapi - † wañusqa Nürnberg llaqtapi), huk Alimanya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Albrecht Dürer -pa 13 watayuq kaspa kikinta siq'isqan 1484 watapi. Álbum de Madrid nisqapi rikch'a, Goya -p siq'isqan, 1796, 1797 watachá. Alcaldía de Medellín 2000, sin ISBN. Alcide De Gasperi sutiyup runaqa (* paqarisqa Pieve Tesino, Trento llaqtapi - † Borgo Valsugana, Trento llaqtapi) Italya mama llaqtap pulitiku, uma kamayuqninmi kachkan. Alcides Arguedas sutiyuq runaqa ( paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi - wañusqa Chulumani llaqtapi) huk Buliwya mama llaqtayuq Taripay amachaq wan qillqaqmi karqan. Alcides Mendoza Castro, sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin pawqar waray killapi 1928 paqarisqa Mariscal Cáceres llaqtapi - † 20 ñiqin inti raymi killapi 2012 wañusqa Lima llaqtapi) Piruw mama llaqtapi kathuliku Taytakura wan Hatun yaya karqan. Aldo Moro sutiyup runaqa (* paqarisqa Maglima llaqtapi - † wañusqa Roma llaqtapi Roma llaqtapi) Italya mama llaqtap pulitiku, uma kamayuqninmi kachkan. Alejandro Octavio Deústua Escarza ( watapi paqarisqa Wankayuq llaqtapi - wañusqa Lima llaqtapi) Piruw Mama llaqta yachay wayllukuqsi wan pulitiku runa karqan. Alejandro Tantanian * 2005 "Enrique IV", Dir. Alejo Carpentier (1904-1980) Alejo Carpentier sutiyuq runaqa ( 26 ñiqin qhapaq raymi killapi 1904 paqarisqa Lausanne llaqtapi - 24 ñiqin ayriway killapi 1980 wañusqa Paris llaqtapi) huk mama llaqtap qillqaqmi karqan. Alejo Julio Argentino Roca sutiyuq runaqa (* paqarisqa Tukuman llaqtapi - † wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq Awqaq pusaq wan pulitikupas runam karqan. Aleksandr Lukașenko sutiyuq runaqa (* paqarisqa Vitebsk llaqtapi - ) huk Bilarus mama llaqtapi musikumi wan pulitiku karqan. Alessandria Alessandria llaqtaqa Piemonte suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Alexander von Humboldt, Joseph Stieler-pa llimphisqan 1843 watapi. Alexander von Humboldtpa wawqinmi karqan. Alexandre Dumas ( kastilla simipi : Alejandro Dumas) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Villers-Cotterêts llaqtapi - † wañusqa Puys llaqtapi), Phransya mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. Alexandre Dumas ( kastilla simipi : Alejandro Dumas) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Villers-Cotterêts llaqtapi - † wañusqa Puys llaqtapi), Ransiya mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. Alexandros Thrasívoulou Zaimis, grisya simipi : Αλέξανδρος Θρασύβουλου Ζαΐμης (* paqarisqa Patras llaqtapi - wañusqa Wien llaqtapi). Alexandru Magnus kamasqa 332 a. C. wata. Alfredo Alberdi Vallejo Wamangapin paqarimurqa, Wamanpuma yachay wasipim yachayninta huntachirqa. Alfredo Alberdi vallejo Wamangapin paqarimurqa, Wamanpuma yachay wasipim yachayninta quntachirqa, Qatun Amauta Wasi San Cristobalpipas yachakuq karqa, chaymantaqa Qatun Amauta Wasi Berlimpi duktur lloqsimurqa. Alfredo Alcón * 1997 "Ricardo III" de W. Shakespeare. Alfredo Augusto Torero Fernández de Córdova sutiyuq runaqa ( paqarisqa Wachu llaqtapi - wañusqa Valencia llaqtapi, Ispaña mama llaqtapi) huk piruwanu simikunamanta yachaqmi karqan. Alfredo Baquerizo Moreno kiti icha Jujan kiti ( kastilla simipi : Cantón Alfredo Baquerizo Moreno / Cantón Jujan) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi huk kitim. Alfredo Bryce Echenique sutiyuq runaqa (* paqarisqa Lima llaqtapi, Piruwpi - ) huk Piruw mama llaqtayuq kastilla simipi qillqaq runam. Alfredo Félix Alcón Riesco sutiyuq runaqa (* paqarisqa Ciudadela llaqtapi - wañusqa Buenos Aires llaqtapi) Arhintina mama llaqtayuq kuyu walltay aranway pukllaqmi karqan. Alfredo Palacio 2005 watamanta 2007 watakama Ikwadurpa umalliqnin ( Mamallaktata Pushak nisqa) kaptin Yachachiy Ministrum karqan. Alfredo Palacio González sutiyuq runaqa ( 22 ñiqin qhulla puquy killapi 1939 watapi paqarisqa Wayakil llaqtapi, Ikwadurpi - ) huk ikwaduryanu pulitiku runam. Alfredo Palacio González sutiyuq runaqa (22 Qhulla puquy killa 1939 paqarisqa Wayakil llaqtapi, Ikwadurpi - ) huk ikwaduryanu pulitiku runam. Alfredo Torero sutiyuq simi yachaqpa nisqankamaqa qhichwa simi Lima suyupis paqarirqan. Alfredo Torero sutiyuq yachaqpa yachakuqnin kaspa, Universidad Nacional Mayor de San Marcos nisqa hatun yachay wasipim yachakurqan. Algonkin rimaykunap ñawpa pacha suyunkuna. Alhaji Ahmad Tejan Kabbah ( sirbya simipi : Борис Тадић) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Pendembu llaqtapi - wañusqa Freetown llaqtapi ) huk mama llaqtap musiku yachachiq wan pulitiku karqan. Al-Hasan ibn Muhammad, Hassan II Maruku Qhapaq, arabya simipi : صاحب الجلالة الملك) الحسن الثاني)‎ الn (* 9 ñiqin anta situwa killapi 1929 paqarisqa Rabat llaqtapi - 23 ñiqin anta situwa killapi 1999 wañusqa Rabat llaqtapi). Alhirya icha Arhilya nisqaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. Alhirya mama llaqtayuq Piluta hayt'aq, pulitiku wan Umalliq. Ali Abdullah Saleh علي عبد الله صالح sutiyuq runaqa (* paqarisqa Bayt al-Ahmar llaqtapi - ) Yaman mama llaqtayuq awqaq pusaq, pulitiku wan Umalliq. Alianza Lima nisqaqa huk piruwanu piluta hayt'ay klubmi. Alianza, Madrid)'', 1946 ; * Hombres de maíz (novela, ed. Alianza, Madrid))'', 1954 ; * Week-end en Guatemala (relato, ed. Alianza, Madrid)'', 1960 ; * El alhajadito, 1961 ; * Mulata de tal (ed. Alianza, Madrid)'', 1969 ; * Viernes de Dolores (ed. Alianza por el Futuro, Alberto Fujimori partidupi wankurisqa kaspa, 2006 watapi Piruwpa Kunrisunman akllasqa karqan. Alicante llaqtapi (Ispañapi) nuyuy Nuyuy nisqa kachkaspaqa, ancha achka yakum mayuwan icha mama quchamanta huqarikuspa llaqtanchikkunata chakranchikkunatapas qataykuspa hamun. Alicia Ernestina de la Caridad del Cobre Martínez del Hoyo icha Alicia Alonso, sutiyuq warmiqa (* paqarisqa La Habana llaqtapi) huk Kuba mama llaqtayuq ballet tusuq warmim. Alicia Ernestina de la Caridad del Cobre Martínez del Hoyo icha Alicia Alonso, sutiyuq warmiqa (* paqarisqa La Habana llaqtapi - wañusqa La Habana llaqtapi) huk Kuba mama llaqtayuq ballet tusuq warmim. Alicia Luisa Delgado Hilario sutiyuqqa icha Princesa del Folclore Peruano, (* paqarisqa Uyun llaqtapi - wañusqa Lima llaqtapi ), huk Piruw mama llaqtayuq takiq warmim karqan. Alija Izetbegović sutiyuq runaqa (* paqarisqa Bosanski Šamac llaqtapi - wañusqa Sarajevo llaqtapi) huk Busna-Hirsiquwina mama llaqtapi taripay amachaq wan pulitiku karqan. Aliman awqaqkuna maqanakuyta chinkachkaptin, Rusyamanta awqaqkunataq Berlin llaqtata 1945 watapi atichkaptin, Hitler warminta wañuchispa kikintapas wañuchikurqan, manañam Alimanyap puchukaynintachu rikuspa. Aliman aycha t'iqi: Bratwurst. Aliman Dimukratiku Republika ( aliman simipi Deutsche Demokratische Republik, DDR) nisqaqa huk susyalista republikam karqan, 1949 watamanta 1990 watakamam. Aliman khillay chuku. AlimanRuna 11:52 26 ene 2007 (UTC) *B atiykuypaq. Alimanrunataqa (Kanontataq) kay proyectota hatunchisqakuptin añasuni, icha kunan p'unchawpi Kastilla simihina sutichinaynin manam allichu kachkanchá. Alimanyapi huk mayu hark'a (Sengbachtalsperre). Alimanyapi p'acha tullpuq, 15 kaq pachakwatapi. Alimanyapiqa Karl Liebknecht sutiyuq masinwan Alimanyap Kumunista Partiduntam kamarqan. Alimanyapi sach'ayuq thansayuqpas saywa, Eifel. Alimanyapi yura saywakuna, Ostfriesland. Alis distritupiqa Yawyu runasimitam rimanku, Tumas-Alis k'iti rimaytam. Alkala munisipyupiqa kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Alkul p'uchquy nisqataqa qunchukunam ruran, mana muksichaq kachkaptinqa. Allen, London 1983, ISBN 0-385-29265-1 * Gerald Peary: Rita Hayworth: A Pyramid Illustrated History of the Movies. Allerton: 43 (1796). Alli-allillamantataq kastilla simitas mast'arirqan, qhichwa simita, huk indihina simikunatapas ñit'ipaspa. Allichanapaqqa kurku kuchuq runa phuyuyasqa ñawi q'ispita kuchuspa musuq artifisyal q'ispita qunmi. Allillamanta yaqa sallqa sach'a-sach'a hinamanmi wiñakun. Allin antibióticos kaqqa kay síntomas thaskiyninta kay 3-5 p’unchawkunamanta huk p’unchawman pisillachin chantaqa chimpachikunata pisillachillantaq. Allin aswan anti mikuyta ruranku hakawan. Allin kawsanapaq wasinmi puñunanpas kachun. Allin kawsaykuq miraykuy - apanqura kawsaykuq miraykuy. Allin profesionalhina llamkachkaspa, 1966 abril killapi Arguedas sipikuyta munarqa. Allinqhapaq (icha Schio ) urquqa (5.780 m / 5.800 m) llapan urqukunamanta aswan hanaqmi. Allin Qhapaq urquqa (5.780 m / 5.800 m) llapan urqukunamanta aswan hanaqmi. Allin qillqa suti nisqaqa kay hinam: * Qhichwa simipi sutim kachun. Allin qillqay nisqaqa, simi rimayta qillqaypaq lliw kamachiyninkuna, ima hinam rimasqakunataqa qillqamuy. Allin sach'a kamaypiqa allin tupullakamam muthusun. Alli puncha tukuykuna, ñukaka Ikwadur runa simi yachakuni (shinapash, asha ashalla rimani). Alli runa kanapaq allichanikunata makyamanytsik yashqakaq runa mahintsikkuna. Allpa chinkari ( kastilla simipi : erosión) nisqaqa pachap, tiksip hawanpi allin allpap chinkayninmi. Allpa hawanpi achka k'allampa q'aytukunayuq rikunalla puquykunam wiñan. Allpa hawapi kaq phuyutaqa pacha phuyu nichikmi. Allpa hina kusasqa quntaytaqa yakuwan chaqruspa p'akisqa tullukunata allichanapaq llamk'achinchik, quntay mayt'ukunata ruraspa. Allpa karqa sach'a sach'awanpuni. Allpa llamk'ay 200px 170px Allpa llamk'ay nisqaqa runap yurata uywatapas kamachiynin. Allpa llamk'ay nisqaqa runap yurata uywatapas kamachiynin. Allpaman chayamuptin, rinaku kallpasapalla wiñarin, huk sach'ata muyu-muyulla wiñapuspa wañuchispa. Allpamayu nisqaqa huk allpasapa mayukunap sutinmi - yawar mayu nisqapas -, chaymantataqmi huk llaqtakunapas sutinchasqan. Allpa nisqapiqa yurakunam wiñanku. Allpantinkunaqa kanmi: Tutura-Urupisa mayu, Pukasara urqu, Qurimayu, Wayshani urqu, Wankakalla pampa, Waswaqucha, Puka urqu, Taraqpata, Chumillu q'as chaykuna ima. Allpa pacha nisqaqa ( latin simipi : continens) Tiksi muyupi hatun mana mama qucha kaspa allpa kaq rakinmi. Allpapi puquq nispa chakrapi puquchisqanchik chakra yurakunata ninchik, imapachus chillkin icha saphinkunata allpa ukhunpi puquqtam mikhunchik. Allpapi saphi, hananpitaq q'umir raphipas tukurqaspaqa, musuq yura inti wayllaspa allpamanta kawsa imayaykunata hurquykuspa allinta wiñayta atinñam. Allpapitaq hatun luq'um (p'ukru) tukukun, pachakawri luq'u nisqa. Allpapura hatun quchapi inti yaykuy, Herzliya. Allpapura hatun quchawan Jordan mayup chawpinpim. Allpaqa millmamanta rurasqa piruwanu warak'a. Allpa saywachi Chiriqunuy Flora Astronium fraxinifolium (sin. Allpa saywachi Chiriqunuy Flora Fauna Rikchakuna Pehoé qucha Nordenskjöld qucha. Allpa saywachi Chiriqunuy Flora Tutura (Scirpus californicus) * Tutura spp. Allpa saywachi Chiriqunuy Tukuy runakunap qhapaq kaynin 1999 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. Allpa saywachi Chiriqunuy Wiñay kawsay Yachay tarpuy Karu puriy Qusqumantaqa Parurumanqa uniwuspim llaqtaymanqa yaqa kimsa pachapi chayakun. Allpa saywachi Flora Faunawan Wiñay kawsay Karu puriy Iñi Rikchakuna Tunupa nina urqu Uyuni kachi quchawan Inkawasi wat'a Uyuni kachi quchapiqa kachitam hurquchkanku. Allpa saywachi Mantaru mayu * Mayukuna : Mantaru - Pampa - Pisqu mayu - Warpa - Wankawillka mayu - Chunchanpha. Allpa saywachi "Mitad del Mundo" Allpa saywachi San Antonio de Pichincha, "Mitad del Mundo" Allpa saywachi Ubinas nina urqu Misti (5 821 m), Chachani (6 075 m), Pichu Pichu (5 440 m), Tacune, Ubinas urqukunaqa kasanku risirwa uhupi. Allpa saywachi Ubinas nina urqu Misti (5.821 m), Chachani (6.075 m), Pikchu Pikchu (5.440 m), Tacune, Ubinas urqukunaqa kasanku risirwa uhupi. Allpa saywachi Wak'as allin riqsisqallataq quchasninrayku, mayqinkunachus aswan jatunkuna kanku Quchapanpa suyu ukhupi. Allpa saywachi Yangsi mayu (río Yangtzé). Allpa saywachi Yangsi mayu wan Hanshui mayu. Allpata siwaspa mikhuspa chaypi kawsaq añakikunatam ch'ulla kawsaykuqkunatapas mikhuspa allpata mast'aranmi. Allpa ukhupi kawsaq ukuchakunatam mikhun. Allpa ukhupi qiruyuq icha qirunnaqmi. Allpa ukhupi yaku purichina wiru. Allpa ukupi wiñaq chillkikunatam mikhunchik. Allpa wapsi q'uncha. Allpa wapsi q'unchapi rawrachkaq allpa wapsi. Allpa wapsi waqaychana. Allpa wira ruruchina, huk hatun ruruchinakunatam llaqtarirqan. Allpa yaku kawsaqkuna : * Telmatobius ssp. Allwiya kamay, Paqchi ruray icha Tiknuluhiya (tecnología, grigu simimanta : τεχνολογία) nisqaqa runap allwiyanmanta allin yachaywan aypalla ruranapaq yuyaykuyninmi. Allwiyapi llamk'achisqa q'illaymanta rurasqa llamk'anakunataqa irraminta ninchikmi. Allwiyapi phirurutaq waskata pusaq qallam, aysana kallpata huk puririyman pusanapaq. Alma América, Fiat Lux nisqa kawsay rikch'akunatam qillqarqan. Alma mater: Agrícola Oregon Yachay suntur ("OAC", Oregon State University), Corvallis. Alma mater: Berlin Yachay Sunturnin wan Göttingen Yachay Sunturnin. Alma mater: Bologna Yachay Sunturnin. Alma mater: Buenos Aires Yachay Sunturnin. Alma mater: Buenos Aires Yachay Sunturnin wan Cambridge Yachay Sunturnin. Alma mater: Cambridge Yachay Sunturnin. Alma mater: Caracas Yachay suntur. Alma mater: Chiang Mai yachay suntur wan Mama llaqtap Kentucky yachay suntur. Alma mater: Chili Yachay suntur. Alma mater: Columbia Yachay Sunturnin. Alma mater: Complutense Madrid Yachay Sunturnin. Alma mater: Córdoba Mama llaqta Yachay Sunturnin (Universidad Nacional de Córdoba). Alma mater: Cornell Yachay sunturnin. Alma mater: Eastern Kentucky Yachay suntur wan Mama llaqtap Houston yachay suntur. Alma mater:Eduardo Mondlane Yachay suntur (Maputo). Alma mater: Escuela de Bellas Artes de Lima. Alma mater: Escuela de Bellas Artes (Kitu). Alma mater: Freiburg im Breisgau Yachay suntur. Alma mater: Georgetown Yachay Sunturnin. Alma mater: Harvard Yachay sunturnin. Alma mater: Harvard Yachay Sunturnin. Alma mater: Harvard Yachay sunturnin (Ph. Alma mater: Heidelberg Yachay sunturnin. Alma mater: Howard University, Washington DC wan Lincoln University. Alma mater: Indiana Yachay suntur. Alma mater: Königsberg Yachay Sunturnin. Alma mater: Leipzig Yachay suntur, Yachay kamay (1973-78). Alma mater: Leningrad State Yachay suntur. Alma mater: León Yachay Suntur. Alma mater: Lyon Yachay Sunturnin. Alma mater: Lyun Yachay sunturnin, Nikarawa. Alma mater: Maconpi Wesleyana Yachay suntur (Georgia). Alma mater: Mama llaqta Michigan Yachay sunturnin. Alma mater: Mama Llaqtap Kulumbya Yachay Sunturnin. Alma mater: Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin. Alma mater: Mama llaqta San Antonio Abad Yachay sunturnin (Qusqu). Alma mater: Miami Yachay suntur wan Austin (Texas) Yachay suntur. Alma mater: München Yachay Sunturnin. Alma mater: München Yachay Sunturnin, Georg-August Göttingen Yachay Sunturnin (1906–1907), Ludwig Maximilians München Yachay Sunturnin (1907–1908), wan Humboldt Berlin Yachay Sunturnin (1908–1911). Alma mater: München Yachay Sunturnin wan Berlin Yachay Sunturnin. Alma mater: Oslo Yachay suntur. Alma mater: Oxford Yachay suntur. Alma mater: Paris Yachay Sunturnin. Alma mater: Piwra Mama llaqta Yachay suturnin. Alma mater: Pontificia Universidad Católica del Perú. Alma mater: Pontificia Universidad Católica del Perú wan Universidad Nacional Mayor de San Marcos. Alma mater: Purdue Yachay suntur. Alma mater: Qahira Yachay suntur. Alma mater: Radcliffe College wan Harvard Yachay suntur. Alma mater: Real y Pontificia Universidad de San Carlos. Alma mater: Roma Yachay Sunturnin. Alma mater: Salamanca Yachay Suntur. Alma mater: San Agustín Mama llaqta Yachay Sunturnin. Alma mater: San Carlos Borromeo (Watimala) Yachay Sunturnin. Alma mater: San Petersburg Yachay Sunturnin. Alma mater: Santo Domingo Awtunuma Yachay Sunturnin. Alma mater: Southern California Yachay sunturnin. Alma mater: Strasburg Yachay Sunturnin. Alma mater: Suwisa Federal Institute (Polytechnikum), Zurich. Alma mater: Torino Salesyianu Yachay sunturnin. Alma mater: Universidad de Buenos Aires. Alma mater: Universidad Nacional de Ingeniería - 1941. Alma Mater: Universidad San Carlos (Watimala). Alma mater: Ural State Technical Yachay suntur. Alma mater: Waseda Yachay suntur - Nihun. Alma mater: Washington Yachay suntur. Alma mater: Winisuyla Chawpi Yachay Suntur. Alma mater: Yachay suntur. Alma mater: Yale Yachay suntur. Alma mater: Zaragoza Yachay Sunturnin. Alma Muriel sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Mishiku llaqtapi - wañusqa Karmin Challaku, Quintana Roo suyupi ) huk Mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. Almazán Almazán nisqaqa Soria pruwinsyapi, Kastilla Liyunpas suyupi, Ispaña mama llaqtapi, huk llaqtam. Almazán llaqtapiqa 5.727 runakunam kawsachkanku (2006). Alonso de Ibáñez pruwinsyapiqa qhichwa, aymara, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Alpignano, Italia, A. Tallone, 1972. Alsace ( aliman simipi : Elsass) nisqaqa huk riqyunmi Phransya mama llaqtapi. Alsace ( aliman simipi : Elsass) nisqaqa huk riqyunmi Ransiya mama llaqtapi. Altiero Spinelli sutiyup runaqa (* paqarisqa Roma llaqtapi - wañusqa Roma llaqtapi) Italya mama llaqtap pulitiku kachkan. Alto Amazonas pruwinsyapiqa Chamikuru runakuna Chayawitapas tiyanku. Alto Parawayi suyu saywitu (Parawayi) Alto Parawayi suyu ( kastilla simipi : Departamento de Alto Paraguay), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Alvaro Obregón Salido sutiyuq runaqa (* paqarisqa Siquisiva llaqtapi – † wañusqa Mishiku llaqtapi ) mishikunapas Awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. Alymaniapas Musiku Ministru. Amachasqa sallqa suyukunatam ñiqichan. Ama copyright nisqawan sananchasqa p'anqakunamanta qillqasqakunata suwaspa copy - paste nisqawan kay Wikipidiyapi p'anqakunaman apamusunchikchu. Ama huk rimaykunapi Wikipidiyakunamanta qillqakunata iskaychamuychu! Amakari (Bocconia) nisqakunaqa yurakunam (ayllu: Papaveraceae). Ama kunan Katiyu simiwan (embera, chuquw rimaykuna) pantaychu. Ama mancharikuychu Wikipidiyap p'anqankunata allinchayta ima p'anqatapas llamk'apuriy: Sinchilla wapulla p'anqakunata allinchay. Ama mancharikuychu Wikipidiyap p'anqankunata allinchayta—ima p'anqatapas llamk'apuriy: Sinchilla wapulla p'anqakunata allinchay. Ama mantsakunkitsu runasimichu rimayta, maychu kar, imay patsapis. Amambay suyu saywitu (Parawayi) Amambay suyu ( kastilla simipi : Departamento de Amambay), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Ama munakunchu yanapana kay GAS unquywan runakunata imaraykuchus chimpachikuy kaynin chanta aswan qhipa nanaykuna ancha pisi chay. Ama ninkichu mitru, hawa sutim. Ama nisyu misk'ikunatachu, nisyu aychatachu, ama industriyal nisqa mikhunatachu mikhuchun. Amantani distritupiqa aswanta qhichwa simita rimanku. Amantani wat'apiqa isqun llaqta: Pueblo, Santa Rusa, Lampayuni, Sankayuni, Uqusuyu, Incatiana, Qullqikachi, Villa Orinojón, Hanan Sankayuni. Amapá suyu ( purtugal simipi : Estado do Amapá) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Amarildo Tavares da Silveira icha Amarildo ( paqarisqa Campos dos Goytacazes llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Amarumayu Pampa Aylluruna Tantanakuykunap T'inkinakuyninqa kamarisqam karqan. Amarumayu sach'a-sach'a suyu: Amarumayu purimuq mayukunawan. Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunapi kawsan. Amarumayu sach'a-sach'a suyupi Nawa runankunaqa panu simitam rimanku. Amarumayu sach'a-sach'a suyupi parasapa sach'a-sach'ataqa paray sach'a-sach'a ninchik. Amarumayu sach'a-sach'a suyupiqa ura Amarumayup patanpi kawsaq Tupinamba runakunap rimayninmanta yurisqa Amarumayu sapsi simi (Língua geral amazônica) icha ñengatu (allin rimay) nisqatas rimarqan. Amarumayu sach'a-sach'a suyupi sach'akunapi kawsan. Amarumayu suyu ( kastilla simipi : Amazonas) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Amarumayu suyu ( kastilla simipi : Departamento de Amazonas) nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Amarumayu suyupiqa aswanta kastilla simitam rimanku. Amarumayu suyu uma llaqtapmi. Amasuniya kichwa kunakuna mamallaktayuk kan. Amasuniya mamallaktapi, iskay runa llaktakuna tiyan, shuk runa llaktapi Napurunakunaka kawsakun, shuk runa llaktapipash Pastasa runakunaka kawsakun. Ama tiyaykullachunchu, ama ima chikichaq, maqlluqkunatapas rurachunchu. Ama wañuchiychu sach'a-sach'akunata – churiykikunap kawsayninmi. Ama wayq'u nisqawan pantaychu. Ambrosio Waman Taparataqsi Kaqsili maqanakupi Ispañulkunata awqapurqan. Amedeo Modigliani Amedeo Clemente Modigliani sutiyuq runaqa (* paqarisqa Livorno llaqtapi - wañusqa Paris llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq llimphiq wan rumirum (iskultur) runam karqan. América, 1942; 226 p. *Historia general de América. Américalee, 1944; 476 p. *¿Existe América Latina? American Fern Journal, 49 (1), p. 10. syn. Amerigo Vespucci (kastilla simipi: Américo Vespucio) sutiyuq runaqa ( paqarisqa Firenze llaqtapi - wañusqa Sevilla llaqtapi) Italya mama llaptap qhatuq wan naviganti qarqan. Amirika chakiyasiy piluta. Ampara hawa (desktop) nisqa antañiqiq iMac G5. Ampatu kitipiqa 27 kitillinmi kan: 9 llaqta kitilli Ampatu llaqtapi (Atocha-Ficoa, Celiano Monge, Huachi Chico, Huachi Loreto, San Francisco, La Matriz, La Merced, La Península, Pishilata), 18 chakrapura kitillipas. Ampatu kitipiqa 27 kitillinmi kan: 9 llaqta kitilli Ampatu llaqtapi (Atocha-Ficoa, Celiano Monge, Huachi Chico, Huachi Loreto, San Phransisku, Ampatu (La Matriz), La Merced, La Península, Pishilata), 18 chakrapura kitillipas. Ampatu kitipiqa Chibuleo Kichwa runakunam tiyanku. Ampatu llaqta ( kastilla simipi : Ambato) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Tunkurawra markap uma llaqtanmi. Ampatu llaqta nisqaqa ( kastilla simipi : Ambato) Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Tunkurawa markap uma llaqtanmi. Ampatu llaqtapiqa 9 llaqta kitillinmi kan: Atocha-Ficoa, Celiano Monge, Huachi Chico, Huachi Loreto, San Francisco, La Matriz, La Merced, La Península, Pishilata. Ampuki kitillipiqa Otavalo Kichwa runakunam tiyanku. Amsterdam Ulimpiku pukllaykuna 1928, Los Angeles Ulimpiku pukllaykuna 1932, Berlin Ulimpiku pukllaykuna 1936 wan London Ulimpiku pukllaykuna 1948. Amulliq Piruwpas (1919; 1937; 1950). Anafilaxia) huk sinchi alérgica kutichina utqhaytapacha ch’ampayan chanta wañuyman apawasunman. Anahí Giovanna Puente Portilla sutiyuqqa 14 ñiqin aymuray killapi 1983 paqarisqa Mishiku llaqta llaqtapi Mishiku ) Mishikupi mama llaqtayuq takiq kumpusiturpas warmim. Añaki (Bacteria) nisqakunataq, anqas añakikunapas (Cyanobacteria) kawsaykuq huk'innaqmi. Anales Científicos de la Universidad Agraria, 2, pp. 446-478. Anales de la Academia Chilena de Ciencias Naturales 52: 1 – 81 ::* Gunckel H. (1972). Analgésicos kaqqa kay antinflamatorios no esteróideos (AINE) chanta paracetamol (acetaminofeno) kaqqa ancha kusa nanayta kay faringitis estreptocócica kaqwan kamachinankupaq. Ana María Escallon, Villegas Editores, Bogotá 1997. ANAMEBI nin, Ayllu runakuna kikinpa kawsay saphillanwanmi allin kawsay nisqata aypanqaku. ANAMEBI-qa qhichwa runakunap hatun huñunakuykunapim llamk'anakun, mamallaqtappas mamallaqtapurapas. Añanku k'aspiqa añankukunam kawsan, wakin yurakunata wañuchiq. Anaq, kapka, ch'ila qarayuq rurunkunatam purukunatam ruranchik. Anastasio Somoza García sutiyuq runaqa (* paqarisqa San Markus llaqtapi - wañusqa Ankun llaqtapi ) huk Nikarawa mama llaqtap Awqaq pusaq, pulitiku runam, Nikarawap umalliqninmi kachkan. Ana Victoria García Obregón sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Madrid llaqtapi - ) huk Mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. Añawkuna manam chiqapchu kawsaqkuna, mana kikinpa imayay t'ikraynin kaptin. Ancha achkam rimaqnin, qanchis chunka pichqayuq hunuchá mama rimaqniyuq kachkan. Ancha achka rayakunaqa mama quchakunapim kawsan. Ancha achka runakuna wañuptinpas, manam atiqchu tukurqan. Ancha achka runakuna wañurqan. Ancha allin, puquna allpa kaptinqa - ahinataq yana allpa -, achka watakunatam allin chakrakunam kanqa, allin allpayuq chawa chakra nisqa. Ancha allin rikhuna ñawiyuqmi. Ancha ch'iñikaraylla kaptinmi, iliktrun ch'iñi qhawanallawan (iliktrun mikruskupu nisqawan) rikunchik. Ancha ch'iñilla kaptin, ch'iñi qhawanallawan (mikruskupu nisqawan) rikunchik. Ancha hatun inti raymitaqa phistanku Saksaywamanpim ( Qusqu ñiqpi, Piruwpi ). Ancha hatun llaqtam. Ancha hatun wank'akunatam rurarqan, kunanraq rikunallam (Moai, Moai Maea, "rumi wank'a" nisqa). Ancha k'apka, sinchi isku rumitaqa pachar (mármol) ninchik. Anchakaray karumanta rikusqa, lichi (ñuñu) hinam rikch'akun. Ancha k'arku rurunkunatam (limunkunata) mikhunchik. Ancha ñawpa pachataqsi haqaru simitapas rimarqan. Ancha rimaqsapam, 225 hunu rimaqninmi. Ancha rimaqsapam, 285 hunu rimaqninmi, 160 hunu mama rimaqnin. Ancha rimaqsapam, iskay pachak hunumanta aswanmi. Ancha sasachaq chakra yura waqlliqmi. Ancha suphusapas karqan. Anchata muchuchiptinpas, manas Atawallpap qurinmantachu willarqan. Ancha uchuylla uywachakunatam mikhunku. Ancha unqusqaña katinmi, 29 ñiqin chakra yapuy killapi 1975 p'unchawpi Francisco Morales Bermúdez Cerruti sutiyuq hiniralmi Velascota kamachinamanta qarqurqan. Ancha unqusqaña katinmi, 9 ñiqin ayriway killapi 1863 p'unchawpi Pedro Diez Canseco sutiyuq hiniralmi Castilla kamachinamanta qarqurqan. Ancha unqusqaña katinmi, 9 ñiqin ayriway killapi 1863 p'unchawpi Pedro Diez-Canseco sutiyuq hiniralmi Castilla kamachinamanta qarqurqan. Ancona Ancona llaqtaqa Marche suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Ancon Lima pruwinsya ( aymara simipi : Lima jisk'a suyu; kastilla simipi : Provincia de Lima) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Ancon Lima pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Lima) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Ancud llaqtapiqa 39.946 runakunam kawsachkanku ( 2002 ). Andalucía icha Andalusiya nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Andhra Pradesh nisqaqa ( telugu simipi : ఆంధ్ర ప్రదేశ్) huk suyum (state) Indya mama llaqtapi. Andorra la Vella llaqtapi 22.884 runakuna kawsachkanku (2005). Andorra la Vella nisqaqa Andurra mama llaqtap huk uma llaqtam. Andorra la Vella nisqaqa Andurra mama llaqtap huk uma llaqtanmi. Andreas G. Papandreou, grisya simipi : Ανδρέας Γ. Παπανδρέου sutiyuq runaqa (* paqarisqa Chios llaqtapi - wañusqa Athina llaqtapi). Andre Kirk Agassi sutiyuq runaqa (* paqarisqa Las Vegas llaqtapi - ), mama llaqtapas kurku kallpanchaq. Andrés Alexis Argüello Bohórquez sutiyuq runaqa (* paqarisqa Manawa llaqtapi - † wañusqa Manawa llaqtapi), Nikarawapi mama llaqtaq kurku kallpanchaq wan pulitiku runa. Andrés Ibáñez pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara, waraniyi simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Andres Tupaq Amaruqa huk wamram. Andres Tupaq Amaruwan iskay kaq kuti Tupaq Katari Chuqiyaputa ch'utirqan, chay kutitaq hap'isqa kaspa. Anduwa distritupiqa Anduwa runakunam kawsan. Anduwa runakunaqa ñawpa pacha kikinpa rimaynintam rimarqan, anduwa simi nisqa. Anduwa simi (Gae, Gaye, Semigae, Shimigae) nisqaqa ñawpa pacha Anduwa runakunap rimayninsi karqan, sapara rimaykunaman kapuq. Angela Merkel 2010 Angela Merkel, Angela Dorothea Kasner sutiyuq warmiqa ( paqarisqa Hamburg llaqtapi) huk aliman pachaykamay yachaqmi, pulitikupas. Angela Merkel, Angela Dorothea Kasner sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Hamburg llaqtapi - ) Alimanya Pachaykamay yachaq wan pulitiku. Angélica Gorodischer, 1998 Angélica Beatriz del Rosario Arcal de Gorodischer sutiyuq warmiqa (* 28 ñiqin anta situwa killapi 1928 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - ) huk mama llaqtayuq qillqaq runam. Angélica Harada Vásquez sutiyuqqa icha Princesita de Yungay, (* 20 ñiqin aymuray killapi 1938 paqarisqa Yungay llaqtapi, Piruw - ), huk Piruw mama llaqtayuq takiq warmim karqan. Ángel Javier Velásquez Quesquén (* paqarisqa Lampalliqi llaqtapi - ) piruwanu kamachiy amachaqmi runa pulitika nisqapas. Angelo Onofrio Melchiorre Natale Giovanni Antonio Braschi dei Bandi sutiyuq runaqa. Angelos Charisteas sutiyuq runaqa (* paqarisqa Serres llaqtapi, Grisya mama llaqtapi - ) huk Grisya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Ángel Sandoval pruwinsyapiqa (San Matias munisipyupi) kastilla simitam lliwmanta astawan rimanku. Angerspiqa 170.451 runakunam kawsachkanku (2006). Angkor nisqaqa Kambuya mamallaqtapi huk mawk'a llaqtam. 1992 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. Angola pulitiku wan Umalliq. Ångström icha angstrom (sanancha: Å) nisqaqa mana- SI tupuy nasyunpura chaninchasqa karu kay tupum ; 0.1 nm-ta kikim. Angulapiqa 15.941.000 runakunam kawsachkanku. Angulemap quyanpa llawt'un, 1814 watamanta. Angyographiya nisqa sunqu sirk'akunamanta rikch'a, angyoplastiya nisqawan rurasqa. Aníbal António Cavaco Silva sutiyuq runaqa (* p'unchawpi paqarisqa Boliqueime llaqtapi - ) Purtugal mama llaqtap musiku wan pulitiku qarqan, uma kamayuqninmi kachkan. Anibal Troilo wasi Aníbal Carmelo Troilo sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - wañusqa Buenos Aires llaqtapi ), huk Arhintina mama llaqtayuq takichaq wan bandinyun waqachiq ruraq karqan. Animas llaqtapiqa 793-cha runam kawsanku. Aniyun nisqaqa niyatiwu chaqnasqam, katiyun nisqataq pusitiwu chaqnasqam. Aniyunqa tukukun iñuku icha iñuwa iliktrunta chaskispa ridusisqa kaptinmi, katiyuntaq iliktrunta quspa uksidasqa kaptinmi. Ankalli Witnampas awqaq suyu. Ankamarka kitillipiqa Pansaliyu Kichwa runakunam tiyanku. Ankash huk shuti tumatsiq (adj.) nin wallkalla lasaq. Ankasti nisqaqa huk arhintinu llaqtam, Altu suyupi, Qatamarka pruwinsyapi. Ankichiy karu rimay nisqaqa maymanpas apana karu rimanapura ruqyay willakunata ankichiy nisqa radyu illanchaywan apaykuspa t'inkinakuspa llamk'aykuq llamk'ana llikam. Ankichiy, Wayrasimi icha Radyu ( kastilla simipi : (la) radio) nisqaqa karu uyariypaq, ruqyayta (rimasqa takisqakunata) radyu illanchay nisqawan apaykuq llamk'ana llikam. Ankucha kawsaykuq tantalli Hanan marq'api ankuchakuna. Ankucha kawsaykuq tantalli (hematoxilina-eosina nisqawan llimphichasqa). Ankuchakunanta lliw kurku yawrikunatam kamachin. Ankucha llika nisqaqa kurkupi willakunata pusaykunapaq ankuchakunap llikanmi. Ankucha llikap hawa rakinmi. Anna Pawlowna Pawlowa icha Anna Pavlova ( rusiya simipi : Анна Павловна Павлова), sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Sankt Peterburg llaqtapi - wañusqa Gravenhage llaqtapi) huk Rusiya mama llaqtayuq ballet tusuq warmim. Annapolis llaqtapiqa 38.394 runakuna (2010) tiyachkan. Anne Alexandre Sabès Pétion Alexandre Pétion sutiyuq runaqa (* paqarisqa Port au Prince llaqtapi - paqarisqa Port au Prince llaqtapi) huk Ayti mama llaqtap awqaq pusaq wan pulitiku karqan. Año 1, Número 1. (Kastilla simipi, Quechwa simipi) *Liwrukuna: Trasfondo - Aprender en dos lenguas. Año 2. Nº 1. http://www.chlorischile.cl * World Conservation Monitoring Centre 1998. A Northern Paiute Grammar with Texts, University of Oregon Ph. Anqas achkiyqa 450-manta 500-kama nanometro pillunyayuqmi. Anqash suyu ( aymara simipi : Anqash jach'a suyu; kastilla simipi : Departamento de Ancash) nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Anqash suyu nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Anqash suyupiqa anqash runasimitam rimanku. Anqash suyupiqa aswanta kastilla simita qhichwa simitawan rimanku. Anqash suyupitaq Waylas qhichwa hinaspa Waskaran (6,768 m) chaykuna kan. Anqasquchamantaqa 400 m karum. Ansaltu munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Antakuyu, Purichiq, Makina icha Lukumutura ( kastilla simipi : locomotora, inlish simipi : locomotive) nisqaqa antakurup kuyuchinanmi, khillayñanpi purinanpaq. Antamantaqa champitam ( chayantawan ), huk q'illay chaqrusqakunata ruranchik. Antamarka Belen munisipyupiqa aymara, kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Antamarka munisipyupiqa aymara, kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Antañiqiq kapchiytaqa willa kapchiy (infurmasyun tiknuluhiya) ninchikmi. Antañiqiqkunaqa willankunata "tantari qillqa" (protocol) nisqakunawanmi qunakun. Antañiqiq llika ( inlish simipi computer network) nisqaqa iskay, aswan icha achka antañiqiqkunap llikanmi, yawirkawan icha ankichiywan t'inkinakusqa, antañiqiqpura willakunata qunakunapaq. Antañiqiq llikapi t'inkinapaqqa, antañiqiqpi llika last'a (network card) kananmi. Antañiqiqpa rikuna, imayaymanta rurasqantaqa sinchi kaq (inlish simipi: hardware) ninchik. Antañiqiqpa yatana llumpanqa chay qillqanata yaykuchinapaq antam. Antapampa ( kastilla simipi : Antabamba) nisqaqa Piruw mama llaqtap Apurimaq suyupi huk pruwinsyam. Antapampa pruwinsyap uma llaqtanmi. Anta pruwinsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. Anta qillqaqa manam runapaqchu, ichataq antañiqiqpaqmi ñawirinallam, hap'iqanallam. Antartikata hawa pachamanta qhawachkanchik. Antawap qallanpiqa chay wayraqa huklla k'awchu irurupim. Antawaylla ( kastilla simipi : Andahuaylas) nisqaqa Piruw mama llaqtap Apurimaq suyupi huk pruwinsyam. Antawaylla llaqtapiqa 23.275 runam kawsachkanku (2005). Antawaylla llaqtapiqa 30.000 runakunam kawsachkanku. Antawaylla llaqtapi wank'a: "Yawar phista". Antawaylla llaqta, pruwinsyap uma llaqtan Antawaylla ( aymara simipi : Antawaylla jisk'a suyu; kastilla simipi : Provincia de Andahuaylas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Apurimaq suyupi huk pruwinsyam. Anta yawirkakunapim purichinchik, antaqa lliwmanta aswan allin pinchikilla pusaq kaptinmi. Antequera munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Anti Berlintaq Suwit Huñup hap'isqansi karqan, chaymantataq susyalista Anti Alimanya nisqapas Aliman Dimukratiku Republikap uma llaqtansi tukurqan. Antibióticos kaqkunaqa mana allinchu kanchu kay infecciones virales kaqkunapaq chayraykutaq mana allinchu kanku kay ch’uju unquy virus kaqkunapaq. Antibióticos kaqkunata faringitis estreptocócica kaqpaq willakun aswan hatun ritmuman suyasanchikmanta kay difusión grado. Antibioticoswan saniyachiyqa aswan qhipa nanaykunata chimpachiykunata pisillachin, wawakunaqa 24 chininita antibióticos upyaytawan yachay wasiman kutinkuman. Antiguo esquema de la constelación de Orión Warani ( latin simipi : constellatio) nisqaqa achka quyllurnintin hanaq pachapi suyum. Antikuna (Andes). Antikuna Aylluruna Tantanakuykunap T'inkinakuyninpim (Coordinadora Andina de Organizaciones Indígenas) wankurisqa. Antikuna Aylluruna Tantanakuykunap T'inkinakuyninpim (Coordinadora Andina de Organizaciones Indígenas) wankurisqam. Antikuna mamallaqtakunapi chay suntup qirisantaqa mikhunkum. Antikunap antinpi rikch'aqninqa siyantpitsu (Caluromys lanatus) nisqam. Antikunapi ayllu llaqtachakunapi kawsaq indihina runakunaqa Pachamamaman mañaspa, ch'allaspa, kukatam quspa yupaychan. Antikunapi lliw kiswar rikch'aqkunamanta aswan hatun sach'am, ñawpa pacha Antikunapi mallki hina tarpusqa. Antikunapim achka yura rikch'aqkunata t'iktuqarqan, Hipólito Ruiz López sutiyuq masinwanpas. Antikunapim achka yura rikch'aqkunata t'iktuqarqan, José Pavón sutiyuq masinwanpas. Antikunapi musuq yuram. Antikunapiqa achka puka t'ikayuq rikch'aqkunam. Antikunapiqa, huk urqukunapipas lliwmanta aswan millay chikim. Antikunapiqa kiwicha (Amaranthus caudatus), ataqu (Amaranthus quitensis) nisqa rikch'akunatap murunkunatam yanuspa sankhutapas ruraspapas mikhunchik. Antikunapiqa lliwmanta aswan kururunku (genus Passiflora) nisqap rikch'aqninkunam wiñan. Antikunapiqa lliwmanta aswan macha-macha (subfamilia Vaccinioideae: genera Vaccinium, Gaultheria, Pernettya, hukkunapas) nisqa rikch'aqninkunam wiñan. Antikunapiqa ñawpa pachañas, Inkakunapas sach'a kamayta allintas atirqan. Antikunapi qhichwa simipi atuq nispaqa sapsilla antikuna atuq (Pseudalopex culpaeus) nisqamanta rimaytam munanchik. Antikunapitaq huk ayllu llaqtakunapi Yawar phista nisqapi kunturta turuwan maqanachinku. Antiqira munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Antisuyu nisqaqa Tawantinsuyup antinpi suyunsi karqan. Anti yachay tarpuy (Kastilla simipi Cultura andina) ( Deutsch: Anden Kultur) (English: Andean culture) nisqa tiyan suqta llaqta hunupi: Arhintinapi, Buliwyapi, Chilipi, Ikwadurpi,Kulumwyapi, Piruwpi. Antofagasta llaqtapiqa 296.905 runakunam kawsachkanku (2002). Antofagasta suyu ( kastilla simipi : nisqaqa Chilipi huk suyum. Antofagasta suyu nisqaqa ( kastilla simipi : II Región de Antofagasta) Chilipi huk suyum. Antoine Henri Becquerel sutiyuq runaqa ( 15 ñiqin qhapaq raymi killapi 1852 watapi paqarisqa Paris llaqtapi - 27 ñiqin chakra yapuy killapi 1908 watapi wañusqa Le Croisic llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. Antoine Laurent de Jussieu sutiyuq runaqa ( paqarisqa Lyon llaqtapi; wañusqa Paris llaqtapi) huk phransis kawsay yachaq runam karqan. Antoine-Laurent de Lavoisier sutipaq, (* 26 ñiqin chakra yapuy killapi 1743 paqarisqa Paris llaqtapi, Phransyapi - † 8 ñiqin aymuray killapi 1794 wañusqa Paris llaqtapi, Phransyapi ), huk wasichay kamayuqmi chaqllisinchi yachaqpas karqan. Antoine-Laurent de Lavoisier sutipaq, (* 26 ñiqin chakra yapuy killapi 1743 paqarisqa Paris llaqtapi, Ransiyapi - † 8 ñiqin aymuray killapi 1794 wañusqa Paris llaqtapi, Ransiyapi ), huk wasichay kamayuqmi chaqllisinchi yachaqpas karqan. Antología de la poesía peruana (2 volúmenes), Peisa, Bibloteca Peruana, Lima. Antonín Leopold Dvořák sutiyuq runaqa (Nelahozeves llaqtapi ( Chiksuyupi ) paqarisqa 8 ñiqin tarpuy killapi 1841 p'unchawpi; † Praha llaqtapi ( Chiksuyupi ) wañusqa 1 ñiqin aymuray killapi 1904 p'unchawpi) rumantiku musika kumpusiturmi karqan. António Agostinho Neto Kilamba, sutipaq runaqa (* paqarisqa Icolo e Bengo llaqtapi - wañusqa Moskwa llaqtapi). Antonio Cervantes Reyes sutiyuq runaqa icha ""Kid Pambelé" (* paqarisqa San Basilio de Palenquepi - ), Kulumbyapi mama llaqtaq kurku kallpanchaq runa. Antonio de la Santísima Concepción Nariño y Álvarez, (* 9 ñiqin ayriway killapi - 1765 paqarisqa Bogotá ( Kulumbya ) llaqtapi - † 13 ñiqin qhapaq raymi killapi - 1823 paqarisqa Villa de Leyva - Boyacá, ( Kulumbya ) llaqtapi). Antonio de Mendoza kamasqa 1546 watapi. Antonio Gramsci sutiyuqqa (* 22 ñiqin qhulla puquy killapi - 1891 Ales ( Cerdeña ) llaqtapi paqarisqa - † 27 ñiqin aymuray killapi - 1937 Roma llaqtapi wañusqa), Italya mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. Antonio Herrera Toro sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Valincia llaqtapi - † wañusqa Caracas llaqtapi), Winisuylapi llimphiqpas karqan. Antonio Ignacio Velasco García sutiyuq runaqa (* paqarisqa Acarigua llaqtapi - † wañusqa Caracas llaqtapi) huk Winisuyla mama llaqtayuq kathuliku Salesianukuna San Giovanni Bosco Taytakura wan Uma Hatun yaya Caracaspi karqan. Antonio Lucio Vivaldi sutiyuq runaqa ( Venezia llaqtapi ( Italyapi ) paqarisqa 4 ñiqin pawqar waray killapi 1678 p'unchawpi; † Wien llaqtapi ( Awstriyapi ) wañusqa 28 ñiqin anta situwa killapi 1741 p'unchawpi) barruku musika takichaqmi karqan. Antonio Quijarro pruwinsya nisqaqa Buliwyapi P'utuqsi suyupi huk pruwinsyam. Antonio Quijarro pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Antonio Raimondi Antonio Raimondi Dell'Acqua, sutipaq runaqa, (* paqarisqa Milano llaqtapi Italyapi - † wañusqa San Pedro de Lloc llaqtapi, Piruwpi) huk Italya mama llaqtayuq kawsay yachaq runam karqan. Antonio Salieri sutiyuq Mozartpa masinsi chay llamkaywanqa qallarirqan, huk rakita tukuspa, chaymantataqsi llamk'aywan kuchu-kuchuspa. António Sebastião Ribeiro de Spínola sutiyuq runaqa (* p'unchawpi paqarisqa Estremoz llaqtapi - wañusqa Lisboa llaqtapi) Purtugal mama llaqtap militar wan umalliqninmi kachkan. Antonio Valentín Alzamendi Casas, sutipaq runaqa (* paqarisqa Durazno llaqtapi, Uruwayi mama llaqtapi - ) huk Uruwayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Antonius, urmiyunmanta rurasqa inslisya, Basel llaqtapi, Suysapi (1925–27). Antwerpenpiqa 493 517 runakunam kawsachkanku (2011). Anzoátegui suyu nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Aoraki Urqu Aoraki Urqu (Inlish simipi nisqaqa Mount Cook, Mawri simipis nisqaqa Aoraki) Musuq Silandaq aswan hatun urqunmi; payqa 3,754 mitruyuq. Apachi nisqa runa llaqtakunaman kapunku. Apachi nisqa runa llaqtakunaqa kaymi Diné (Nawahu), Kunti Apachi (Western Apache), Chirikawa (Chiricahua), Miskaliru (Mescalero), Hikarilla (Jicarilla), Lipan, Inkill Apachi (Plains Apache). Apachi rimaykuna (ñawpa pacha). Apaxco nisqaqa ( nawa simi : apatztli " yaku lluchk'ay", -co "patapi", "yaku lluchk'ay patapi") Mishiku mama munisipyupi Mishiku suyupi huk llaqtam. Apaykachasqakunata qhawaspaqa, iskaynintin apaykachaykunatam riqsinchik: runa apaykachaypas chaqna apaykachaypas. Aphrika buphaluta mikhuchkaq Liyunkuna : Huk liyunqa qanchis kilugramukama aychatam huk p'unchawpi muchun. Aphru-buliwyanu runakunaqa kastilla simitam / aymara simitam rimanku. Apollo 17 Killa nisqaqa tiksi muyuta muyupayanmi. Apolo Milton Obote sutiyuq runaqa (* paqarisqa Akokoro llaqataupi - wañusqa Yuhanisburgu llaqtapi) huk Uganda mama llaqtap pulitiku karqan. Apostolcunac ruraskancuna, Pananchis Clorinda Matto de Turnerpa castellanomanta runa simiman thicraskan. APRA partidupi wankurisqa kachkaspa paskakuspa 1928 watapi Piruwanu Susyalista Partidutam (qhipaq pacha Piruwanu Kumunista Partidu ) kamarqan, 1929 watapitaq Piruw Llamk'aqkuna Sapsi Tantanakuytam (CTGP). APRA partidupi wankurisqa kachkaspa paskakuspa Piruwanu Susyalista Partiduta (qhipaq pacha Piruwanu Kumunista Partidu) kamarqan. APRA partidupi wankurisqan kaspa. APRA partidupi wankurisqan kaspa, 1985 watamanta 1990 watakamam ñawpaq kuti Piruwpa umalliqnin karqan. Aprikapiqa runakunap 45 %-llanmi allin upyana yakuyuq kachkan. Apullashqa wamani icha Pallasqa pruwinsya ( aymara simipi : Pallasqa jisk'a suyu; kastilla simipi : Provincia de Pallasca) nisqaqa Piruw mama llaqtap Anqash suyupi huk pruwinsyam. Apu nisqaqa ima kamachiq kaqpas, dyus kaq icha runa kaqmi. Apunqu distritup uma llaqtanmi. Apu Qullqihirka nisqa, Anqash shimipi qillqasqa willakuyqa 22 p'anqayuq, qanchis uma rakiyuqmi. Apure suyu ( kastilla simipi : Apure) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Apurimaq mayuman purin. Apurimaq mayumantaqa Apurimaq suyum sutichakun. Apurimaq suyu ( aymara simipi : Apurimaq jach'a suyu; kastilla simipi : Departamento de Apurímac) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk suyum. Apurimaq suyu nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Apurimaq suyupiqa Qhichwa runakunam tiyanku. Apurimaq suyupiqa Qusqu-Qullaw rimaytam, Chanka runasimitapas rimanku. Apuskachaq kichwa runa kayta musyachikuspa musuqta Ariruma Kowii nikuspam sutinchakurqan. Apustul Pawlu nisqankamaqa llapa Dyuspi iñiq runaqa santum, mana chay allin rurayninkunaraykuchu, ichataq Dyuspa grasyallanraykum. Apustulu Pawlu kristiyanu iñiytaqa mana hudyu kaq llaqtakunaman yachachirqan. Aqha icha Aswa nisqa ethanulniyuq upyanataqa winapu icha sura nisqa aslla phutusqa sara murumanta apita p'uchquchispa ruranchik. Aqri suyu Aqri suyu ( purtugal simipi : Estado do Acre) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Aqtuchkaq runa, Tacuinum Sanitatis nisqa liwrumanta, 14 kaq pachakwatapi. Aquitaine nisqaqa huk riqyunmi Phransya mama llaqtapi. Aquitaine nisqaqa huk riqyunmi Ransiya mama llaqtapi. Aqumayu pruwinsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. Aqumayu pruwinsyapiqa qanchis distritum. Aqupiya distritupiqa Aqupiya qucham kan. Aqupiya distritupiqa Hawa Qucham kan. Arabela runakunaqa Arabela mayu patanpi kawsanku, Ikitu runakunaqa Hanan Nanay mayu patanpi tiyanku. Arabya simitaqa arabya siq'i llumpawan qillqanku. Aracaju, Sergipe suyu Sergipe suyu ( purtuyis simipi : Estado de Sergipe) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Aragon 1: 71 (1876). Aragua suyu ( kastilla simipi : Aragua) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Aragun, kastilla simipi Aragón nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Aragun nisqaqa Iwrupapi huk kathuliku qhapaq suyus karqan. Aragun nisqaqa Iwrupapi huk kathuliku qhapaq suyus karqan. 1492 watapis Kastilla suyuwan huñunakuspa Ispaña qhapaq suyus tukurqan. 1164 watamanta 1707 watakamas Aragun qhapaqpa suyunsi karqan. Aragun qhapaq suyu. Aral qucha nisqaqa huk Usbikistan mama llaqtapi Kasaqstan mama llaqtapiwan qucham. Araneus marmoreus, huk kusi-kusi Photo: Bruce Marlin Argiope aurantia nisqa kusi-kusi, mikhuchkaq. Aranway pukllaq. Aranway pukllaqkuna, London llaqtapi. Araona runa runakunaqa takana rimaykunaman kapuq araona simitam rimanku. Arapa distritu kamasqa wata 21 ñiqin inti raymi killapi 1825 watapi. Araucanía suyu Arawkaniya suyu nisqaqa ( kastilla simipi : IX Región de la Araucanía) Chilipi huk suyum. Araucanía suyu ( kastilla simipi : Región de la Araucanía) nisqaqa Chilipi huk suyum. Arauca suyu uma llaqtapmi. Arch. 4: 125 (1856). Arches mamallaqta parki nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap Utah suyupi huk mamallaqta parkim. Archidona kitipiqa Napurunakunam tiyanku. Arequipa : Impr. de Francisco Ibañez. 1864 ::* El departamento de Ancachs (sic) y sus riquezas minerales. Arequipa: Juicio a la Guerra del 79. Arequipa, Perú, 2003. Arequipa metropolitana.svg Chunka tawayuq distritunmi kan. Arezzo Arezzo llaqtaqa Toscana suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Arganzuela distritu; ( kastilla simipi : distrito de Arganzuela, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. Arhintina ispañamanta kacharispas, Malwinakuna paypa watankunas tukurqan. 1820 watapi arhintina mama llaqta llamk'aqkunas wat'akunata tiyarirqan. Arhintinaman kutimuspa, 23 ñiqin tarpuy killapi 1973 musuqlla umalliq tukurqan, ichaqa 1974 watapiña wañurqan. Arhintinap kacharina qillqan ( kastilla simipi qhichwa simipipas ). Arhintinap runasiminpaq chay hinallataqmi allin kanman. Arhintinap unanchanpi Tayta Inti. Arhintina runasimipaq chay hinallataqmi allin kanman. Arhintina suyupiqa 39.921.833 runakunam kawsachkanku. Arhintina suyupiqa 39.921.833 tiyaqmi kawsachkanku. Arika ( kastilla simipi : Arica) llaqtaqa Chili mama llaqtapi Arika Parinaqutapas suyupi huk llaqtam. Arika llaqtaqa Chilipi huk hatun llaqtam. Arika Parinaqutapas suyu Arika Parinaqutapas suyu ( kastilla simipi : Región de Arica y Parinacota) nisqaqa Chilipi huk suyum. Arika Parinaqutapas suyu nisqaqa ( kastilla simipi : XV Región de Arica y Parinacota) Chilipi huk suyum. Arikipa, 1972 * Misa quechua (Tonalidad incaica). Arinillas kiti ( kastilla simipi : Arenillas) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Kuri markapi huk kitim. Arininakuq runakunaqa silq'uyninwanmi arí ninakunku. Ariqipa Hatun yaya (1818-1859) wan XXII Limapi Uma Hatun yaya (1859-1872). Ariqipa pruwinsyap saywitun Ariqipa pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Arequipa) nisqaqa Piruw mama llaqtap Ariqipa suyupi huk pruwinsyam. Ariqipa suyupiqa Qusqu-Qullaw runasimitam rimanku. Arirumap wawqin Mario Conejo Maldonado sutiyuq 2000 watamanta Utawalu llaktap alkaldinmi kachkan. Aristotelis ( grigu simipi : Αριστοτέλης) (384 Kristup ñawpan watapis paqarisqa Stagira llaqtapi; 322 Kristup ñawpan watapis wañusqa Khalkis llaqtapi, Ewiya wat'api) huk grigu yachay wayllukuqsi runa karqan, Platonpa yachakuqninsi. Aristotelisqa kawsay yachaypapas kamaqninsi karqan. Aristotelis, Roma llaqtapi musiyupi. Arizona nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Arizona nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Arizona suyupi kaq witkhu (acueducto): Central Arizona Project Aqueduct ( HAS ). Arizona suyupi kaq witkhu: Central Arizona Project Aqueduct ( HAS ). Arkansas nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Arkansas nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Arkhimides, Domenico Fetti-p llimphisqan, 1620 watapi, Alte-Meister-Museum, Dresden. Arkhimidis ( grigu simipi : Αρχιμήδης) (287 Kristup ñawpan watapis paqarisqa Siracusa llaqtapi; 212 Kristup ñawpan watapis wañusqa) huk grigu yupay yachaqsi karqan. Armando Robles Godoy sutiyuqqa ( * paqarisqa New York llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq qillaq wan kuyu walltay pusaq runam karqan. Armando Villegas ( paqarisqa Puwaqpanpa wamanipi, Anqas suyupi 1926 watapi; allaw wañusqa Inti punchawpi, 31ñiqi chunka iskayniqi killapi ) huk piruwki runa kasqa. Arnhem wallqanqa Arnhem llaqta Arnhem llaqtaqa (Chinchay Guelderish: Èrnem). Arnold Johannes Wilheim Sommerfeld sutiyuq runaqa ( 5 ñiqin qhapaq raymi killapi 1868 watapi paqarisqa Königsberg llaqtapi - 28 ñiqin ayriway killapi 1951 watapi wañusqa München llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. Árpád Göncz sutiyuq runaqa (* paqarisqa Budapest llaqtapi - ) huk Unriya mama llaqtayuq qillqaqmi wan pulitiku kawpaqpas karqan. Arqi munisipyupiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. Arqi pruwinsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. Arsenal FC (Arsenal Football Club), icha Arsenal, nisqaqa huk Inlatirraniyuq piluta hayt'ay klubmi. Arte de la Lengua Teguima vulgarmente llamada Opata. Artemis & Edinter, Guatemala 1992, ISBN 84-89452-25-3 * Ralph Lee Woodward jr., Rafael Carrera and the Emergence of the republic of Guatemala, 1821-1871. Arthur John Cronquist nisqankama Arthur John Cronquist (1981). Arthur Rubinstein Arthur Rubinstein sutiyuq runaqa ( paqarisqa Łódź llaqtapi, Pulunya mama llaqtapi, wañusqa Genève llaqtapi, Suwisa mama llaqtapi) huk piyanu waqachiqmi karqan. Artigas pata, Tacuarembó llaqta Tacuarembó Uruwayi mama llaqtap hatun llaqtanmi. Artigas suyu ( kastilla simipi : Departamento de Artigas), nisqaqa huk suyum Uruwayi mama llaqtapi. Artigas Uruwayi mama llaqtap hatun llaqtanmi. Artists from Latin American Cultures: A Biographical Dictionary (inlish simipi). Arts 40: 54 (1905). subsp. palaui (O. Arturo Corcuera sutiyuq runaqa (* paqarisqa Truhillu llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq qillqaqsi karqan. Aruma pruwinsyapiqa aymara, kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Arwiytu munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Arzobispo de Metz desde 823 y abad de Luxeuil wan Hugo (802 - 844), archicanciller del Imperio. As., 1977 *Alén Lascano, Luis C., Historia de Santiago del Estero, Ed. Asankaru 1781 watapi atispa kaptin, hap'isqa karqan, ichataq indultasqa karqan. Asankaru distritu kamasqa wata 21 ñiqin inti raymi killapi 1825 watapi. Asankaru distritupiqa aswanta qhichwa simita rimanku. Asankaru llaqtaqa Asankaru mayu patanpi tiyan. Asankarup kurakan karqab 1817 watapi, Punup priphiktun 1835 watapi. Asankaru pruwinsya kamasqa wata 21 ñiqin inti raymi killapi 1825 watapi. Asanqaru distritupiqa Yawyu runasimitam rimanku, Asanqaru-Wankaskar-Chuqus k'iti rimaytam. Asarsuyu mama llaqtam Urqusapa Kharabaqtaqa mañapayakunmi. Ascázubi kitillipiqa Kayampi Kichwa runakunam tiyanku. Ashaninka, Yanisha, Shipibu runakunap k'itinkunataq - kunan anti Hunin suyupi - 19 kaq pachakwatakamaraq qispichisqa kakurqan. Ashkamanya ( many sides, english) ( Atskallimla, Ankash qichwa) ( polígono, Kastilla simipi) huk patma panpa ashka manyayuq. Ashka wiñay-qa (atska wiñay) huk yupakuna ruranam. Ashuka wamani icha Asunsyun pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Asunción) nisqaqa Piruw mama llaqtap Anqash suyupi huk pruwinsyam. Asillu distritu kamasqa wata 2 ñiqin aymuray killapi 1854 watapi. Asina nisqaqa ima asinapaq willasqapas, puchukayninpi utirayachispa q'uchuchiq rimasqayuq. ASIN B0007DN1WY * Memoirs, World Pub Co., 1970. Askar Akayevich Akayev ( rusiya simipi : Аскар Акаевич Акаев) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Kyzyl-Bairak llaqtapi - ) huk Kirkisuyu mama llaqta allwya kamayuq wan pulitiku karqan. Asociación Deportivo Cali nisqaqa huk Kulumbya mama llaqtap piluta hayt'ay klubmi. Asociación Pukllasunchis, Qusqu 2001. 23 p'anqayuq. Aspects of Hopi grammar, Massachusetts Institute of Technology PhD dissertation. Aspiyananpaq apayan kashu'ta, icha rakwata icha ishwi (azadilla, Kastilla simipi). AS Roma ( italya simipi : Associazione Sportiva Roma) nisqaqa huk italyanu piluta hayt'ay klubmi. Assen wallqanqa Assen llaqta Assen llaqtaqa. Astana llaqtapiqa 351.343 runakunam kawsachkanku (2006). Astawan 6230 qhichwa runakuna Huhuy (Jujui) pruwinsyapi tiyanku. 1.364.000 urin Buliwyamanta qhichwa rimaq runakunaqa waq Arhintina suyukunapi kankus. Astawan 6290 qhichwa runakuna Huhuy (Jujui) pruwinsyapi tiyanku. 1.379.000 urin Buliwyamanta qhichwa rimaq runakunaqa waq Arhintina suyukunapi kankus. Astawan Kulumbyapi waq qhichwa simi rimaq runakuna kanku, ichaqa paykuna mana ingakunachu kanku, kay qhichwa simi rimaq runakunaqa napurunam kanku. 2009 watapi 7.700 napuruna Kulumbyapi tiyarqanku. Astawantaq piyata (ruku-mawka) nisqa chakrakunapi aslla watakunatam chakra yurakunata puquchinku, chaymantataqmi chakratam sallqaman saqinku, sach'a-sach'ap musuqmanta wiñakunanpaq. Astawantaqsi kichwa runakunaqa wasipunku nisqapi kawsarqan, mistikunapaq allpankunapi llamk'aspa, uchuylla allpayuq kaspa, chay uchuylla allpankunapi mikhuchikunanpaq llamk'aspa. Asunsyun pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Asunción) nisqaqa Piruw mama llaqtap Anqash suyupi huk pruwinsyam. Asunsyun pruwinsyapiqa iskay distritum. Asuwi ( kastilla simipi : Azogues / San Francisco de Pelengui de Azogues) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kañar markapi Asuwi kitip uma llaqtanmi. Asuwi kitipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Asuwi llaqtapiqa 31.151 runakunam kawsachkanku (2005). Aswan achkha kusallayninkunaqa kay hampikuyninmanta yapakunku kay placebo efectoman. Aswan achkha pacha k’uchukunapi, mana allinta yachakunchu kay ch’uju unquy impacto kaqnin. Aswan achkha pacha thaskiptin chay kay aswan qhipa agente rikuchiyninmantaqa, aswan pisi riesgo kanqa. Aswan achkha unquykuna virusmanta kanku chay, kay estreptococos kay A beta-hemolitico qutumanta huchayuq kanku kay 15-30% kay unqusqakunamanta kay faringitis kaqwan wawakunapi chanta 5-20% machu runakunapi. Aswan akllanakunamanta hukta akllayta munaspaqa, ñawpaqta rimanakusunchik. Aswan chachá sut'ikamaqa, manaña mama rimaqniyuq kaq rimaymi. Aswan hanaq q'asanqa Wankapiti q'asam (4.680 m hanaq). Aswan haq'arwitukunaqa yurakunatam mikhun. Aswan hatun llaqtanqa Nijmegen llaqtam. Aswan hatun llaqtanqa Taraputu llaqtam. Aswan huk tercio runakunamanta huk jampiq runaman riqkuna huk antibióticos kamachiyta quchikurqanku, kaytaq efectosniyuq kay antibiótica k’ullukuypi. Aswan kay 200 virusmanta kay ch’uju unquyta hap’ichikun, ichaqa aswan riqsisqaqa kanku kay rinovirus kaqkuna. Aswan kutikuna B, V tikran, runasimipi, Wman. Aswan mama llaqtakunapi lliwmanta aswan hanan awqaq pusaq patayaykuqa wamink'am icha hiniral (general) nisqam. Aswan ñawpa pacha Iwrupapipas hinallataqsi karqan, ñawpa kilta, germanu, islaw umukunawan. Aswan pacahn runakuna tiyan. Aswan pacha Hatun Britanya kawsarqan. Aswan pachan simita rimanku. Aswan pakchakunaqa aycha mikhuqmi. Aswan pisi qullqi junt’achina kay unquypaq kay Estados Unidospi wawaspaq $350.000.000 kan. Aswanqa, kurku hawanchayninchikwanmi, uya hawanchayninchikwanmi willanakunchikmi. Aswan q'aytukunaqa allpapi mayninpipas kawsaptin, huk achka rikch'aqkunataq uywakunapi runapipas atam kaspa kawsanku. Aswan qhipatataq kamarqa yachachiq Toribio Claure Challwamayupi Escuela Indigenal de Vacas nisqata 1935 watapi, Warisata yachay wasi unanchayninman jina, purum runakunaq wawasninku yachakunankupaq. Aswan qhipatataq kamarqa yachachiq Toribio Claure Challwamayupi Escuela Indigenal de Vacas nisqata, 1935 watapi, Warisata yachay wasi unanchayninman jina, purum runakunaq wawasninku yachakunankupaq. Aswan rikukuqpi, ch’uju unquyqa sayk’uywan, chiriwan, achhuykunawan chaymanta uma nanaywan ima qallarin. Aswan rikukuqpi mana waqllinkuchu epitelio nasal kaqta. Aswan rikukuqpiqa mana karunchakunchu kay agente viral kaqqa chaymanta mana riqsiy atikunchu ima laya viruschus kasqanta kay unqunayaqpi umachakuspa. Aswan rikukuqpi qamchis p’unchawmanta chunka p’unchawpihina chinkapun, ichaqa kimsa semanata unayllanman. Aswan riqsikuq causasqa qhañiykuna manchay wach’iykuna insectosmanta ima kanku, mikhunamanta chanta jampikunamanta ima. Aswan riqsikuq kutitaqa, kay ch’uju unquyqa sinqaman, kunkaman (faringitis) chaymanta kay senos paranasales (sinusitis) kaqman ima hap’in. Aswan riqsikuq sintomasqa kanku erupción siqsikuwan, kunkamanta punkiy, chanta pisi yawarmanta presión ima. Aswan riqsisqa hark’ayqa kan makita mayllakuna, ichapas nikun kay uyapaq máscaras kaqkunata churakuy kusallataq. Aswan riqsisqakunaqa kanku kay antibióticos betalactámicos (kay penicilinakaq hina), qhipantataq kay aspirina chanta kay fármacos antiinflamatorios mana esteroideoskaq ima. Aswan riqsisqa mikhunakunaqa huk hina kanku tukuy pacha kitiman hina. Aswan riqsisqa unqunayaq huk ch’uju unquymanta kanku, ch’uju, qhuña sinqa wichq’akuywan chaymanta kunka nanay ima. Aswan riqsisqa unqunayaq kanku ch’uju, kunka nanay, qhuña chaymanta k’aja ima chaymanta qamchismanta chunka p’unchawtahina qukun, ichaqa wakin kutiqa kimsa simanatahina qukun. Aswansi wiñarqan, achka Abya-yalapi llaqtakunatas atipaspa. Aswansi wiñarqan, Awya Yalapi achka runa llaqtakunatas atipaspa. Aswanta Chanka qhichwa simimantam yachan. Aswanta Qhichwa simimantam yachan. Aswan tiwrunkunaqa ancha hatunmi, hatun uywakunatapas mikhuq. Aswan uchuy iñuwakunaqa iskayllam iñukuyuq kaptinqa, huk hatun iñuwakunataq ancha achka iñukuyuqmi. Aswan urqukunata qataq, ichataq mana hunt'a suyu hina hatun kaq chullunkuqa urqu chullunku pampa nisqam (ahinataq Qillqaya Rit'ipampa ). Aswan wapsi yakuyaptin, sut'ukunaqa miraykun. Asway markapiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Atakama suyu Atakama suyu ( kastilla simipi : Región de Atacama) nisqaqa Chilipi huk suyum. Atakama suyu nisqaqa ( kastilla simipi : III Región de Atacama) Chilipi huk suyum. Atakami kiti ( kastilla simipi : Canton Atacames) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Esmeraldas markapi huk kitim. Atalaya pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Purus) nisqaqa Piruw mama llaqtap Ukayali suyupi huk pruwinsyam. Ataqu icha Jat'aqu (Amaranthus quitensis, syn. Atawallpa achka qullqitas apachimuptinpas, chay awqakunaqa paytas sipirqan. Atawallpa Apu Inka icha Huwan Santus Atawallpa (Juan Santos Atahualpa) sutiyuq runaq (1710 watachá paqarisqa, 1756 watachá wañusqa) Wirriynatu Piruwpi huk qhichwa ankalli runas karqan. Atawallpa Apu Inka icha Huwan Santus Atawallpa (Juan Santos Atahualpa) sutiyuq runaq ( 1710 watachá paqarisqa, 1756 watachá wañusqa) Wirriynatu Piruwpi huk qhichwa ankalli runas karqan. Atawallpa (Ataw Wallpa nisqapas) Inkakunap chunka kimsayuq ñiqin qhapaqninsi, Hanan Qusqup pusaq ñiqintaq qhapaqnin karqan. Atawallpa kiti ( kastilla simipi : Atahualpa) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Kuri markapi huk kitim. Atawallpa pruwinsyapiqa kastilla, aymara, chipaya simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Atawallpa wañuchisqaña karqaptin, Belalcázar chinchamanmi rirqan. Atawallpa Yupankip achka takinkunatam takirqan. Ataw wallpata Pisarru wañuchirqa, Chaymanta huchuran Tawantinsuyu. Athini grigukunap larunpi maqaykuptin, Aristaq Truyanukunap masinmi karqan. Athismu nisqaqa ( grigu simimanta : Αθεϊσμός, kaymanta: α "mana" Θεός " dyus ") mana dyuspi iñiyniyuq kaymi. Athistakunataqa iskay layamanmi aypunchik: sinchi athistakuna, llawch'i athistakuna. Atipaq Chincha Witnampa kamachiqninkuna llaqtata Ho Chi Minh sutiyuq witnam kumunista pusuqmantam suticharqanku. Atiqnin hatun Kupa nisqatam chaskin. 1930 watamantam ruranku, manataq 1942, 1946 watakunallapi ( iskay ñiqin pachantin maqanakuyrayku ). Atlanta llaqtapiqa 537.958 runakuna ( 2008 ) tiyachkan. Atlántida suyu ( kastilla simipi : Departamento de Atlántida ), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Attaque 77 nisqaqa huk Arhintina llaqtayuq, hardcore punk, rock alternativo & punk rock nisqa kusituymi ( 1987 -). Atucha munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Atuntaki kiti icha Antonio Ante kiti ( kastilla simipi : Canton Antonio Ante / Canton Atuntaqui) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Impapura markapi huk kitim. Atuqwan tupar wapsanki, manchakanki; simiki pashtanchu Yaranga Valderrama, Abdón: Diccionario de la cultura andina/ Quechua-español/Yachaysimi; Limaq, Piruw. Augusta Rouge llaqtapiqa 19.136 runakuna (2010) tiyachkan. Augusto Nicolás Sandino Calderón, Augusto César Sandino sutipaq runaqa (* paqarisqa Niquinohomo llaqtapi - wañusqa Manawa llaqtapi). Augusto Pinochet phasista awqaq pusaqkunawan Salvador Allendeta wamink'a maqaypi wañuchirqaspa kamachinantapas qarqurqaspa achka runakunata sipirqaspa Victorta Santiago llaqtap istadyunpi wañuchirqan. Augusto Polo Campos sutiyuq runaqa (* paqarisqa Pukyu llaqtapi - ), Piruw mama llaqtayuq Takichaqmi, kastilla simillapim qillqarqan. Augusto Vargas Alzamora S.J. sutiyuq runaqa (* paqarisqa Lima llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq hisuita, kathuliku taytakura wan Uma Hatun yaya Limapi karqan. Augusto Weberbauer Augusto Weberbauer sutiyuq runaqa (* paqarisqa Breslau llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) Alimanya mama llaqtayuq Butanika yachachiqmi karqan. Auki Tituaña, 2010 watapi. Aung San Suu Kyi, ( Myanmar simipi : 80px), (* paqarisqa Rangun ( Myanmar ) llaqtapi - ). Ausonia. 1955 ::* Viajes por el Perú. Austell nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk llaqtam, Cornwall suyupi. Austin llaqtapiqa 186.440 runakuna (2010) tiyachkan. Austin llaqtapiqa 757 688 runakuna (2008) tiyachkan. Australia: 390 (1848). Auvergne nisqaqa huk riqyunmi (region) Phransya mama llaqtapi. Auvergne nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi (region). Aveiro 73 559 runakunam kawsachkanku (2011). Avila pruwinsya Uma llaqta. Awacha turrikuna ( inlish simipi : Twin Towers) icha Pachantinpa Qhatuna Chawpin (World Trade Center) nisqaqa New York llaqtapi ancha hatun, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi lliwmanta aswan hatun wasikunam karqan. Awana, Awarank'u icha Awa nisqaqa awanapaq, p'acha ruranapaq k'aspikunayuq lamk'anam. Awankay icha Awanqay ( kastilla simipi : Abancay) nisqaqa huk piruwanu llaqtam, Apurimaq suyup uma llaqtanmi. Awaq runaqa awa sutiyuq k'aspikunapi q'aytuta allwispa wak q'aytuwan minispa p'achakunata ruran. Awarank'u (Iwrupapi, 1568 watapi). Awariku kiti ( kastilla simipi : Canton Aguarico) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Orellana markapi huk kitim. Awariku kiti ( kastilla simipi : Cantón Aguarico) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Orellana markapi huk kitim. Awariku kitipiqa Napurunakunam Waorani runakunapas tiyanku. Awaru; (constelación andina del Mono). Awgustinu munqhi, katuliku munqhi, Dyusmanta yachachiq kaspa, katuliku inlisyapi mana allin wiñaykuykunata allinchayta munarqan, Dyuspa simillanmanta, Jesu Kristullamanta yuyaykuspa. Awgustinu munqhikunas 1553 watapis Wamachuku llaqtataqa kamarirqan. Awillana nisqa kapka rurunkunatam mikhunchik. Awillana nisqapas kapka rurunkunatam mikhunchik. Awina, siwara, chaymanta rurasqa t'antakuna. Awina, siwara, huk riwikunamanta rurasqa mikhuna. Awirinri icha Ajirinri nisqaqa (Zingiber officinale) huk laya hampi yurap sutinmi. Awki nisqaqa qhapaqpa kuraq churinmi, musuq qhapaq kananmi. Awqa hampi, Lumu hampi, Sacha warwasku, Warwasku icha timpu yura (Lonchocarpus utilis syn. Awqallama llaqtapi (kastilla simipi: Santo Domingo del Real de Aucallama) kamasqa 1551 wata. Awqanakuy icha Maqanakuy nisqaqa mama llaqtapura hayu kayninpi awqaqkunap ayñikunawan wañuchinakunayninmi, mana thak kaptinmi. Awqapuriqninkap Qhapaq kamaqninsi Hukllachasqa Amirika Suyukunap Qispikusqa Awqanakuynin (1775 watamanta 1783 watakama), chaymantapas Hukllachasqa Amirika Suyukunap ñawpaq umalliqninsi karqan 1789 watamanta 1797 watakama. Awqapuriqninkap Qhapaq kamaqninsi Hukllachasqa Amirika Suyukunap Qispikusqa Awqanakuynin (1775 watamanta–1783 watakama), chaymantapas USA -p ñawpa umalliq yakuyasqansi, 1789 watamanta 1797 watakama. Awqaqkuna mana q'imiptinmi, Ollanta Humala chaymanta ayqirqan. Awqaqkuna, wawakuna, wamp'u pusaqkuna, kasarakuyman mink'achisqakuna, runakuna. Awqaq pusaqkuna Gutierrezta samk'ay wasimanmi churarqan, chaypi suqta killam kawsarqan. Awqaq pusaq nisqaqa huk awqaqkunata pusaq, kamachiq runam, awqaq suyupi pruphisyunal kaq awqam. Awqaqsipas suyu nisqaqa ( aymara simipi : Aucasiri tawaqu jach'a suyu; kastilla simipi : Departamento de Amazonas) Piruw llaqtahuñum. Awqaq suyupi awqaq pusaqkunapaqqa achka patayayku (rango) nisqa kanmi. Awqaq, Walla icha Wallawisa nisqaqa awqananapaq mama llaqtap awqaq suyupi (ejército nisqapi) mink'asqan runam. Awsanqati urqu ñiqpi, Qullqipunku urqup hayt'ananpi, runakuna Quyllur Rit'i raymipim tunakunku. Awsanqati urqupiqa runakuna Quyllur Rit'i raymipim tunakunku. Awsanqati urqupiqa runakuna sapa watam Quyllur Rit'i raymipiqa tunakunku. Awsanqati urquqa llapan urqukunamanta aswan hanaqmi (6.384 m hanaq). Awsanqati urquqa Qusqu llaqtamanta 100 km-cha karum. Awstiriya mamallaqtapiqa 8.200.000 runakunam kawsachkanku. Awstiriya mama llaqta pulitiku qarqan. Awstiriya mama llaqta taripay amachaq, pulitiku wan Kansillir. Awstralya mama llaqtap diplumatiku wan pulitiku qarqan. Awstralya mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku qarqan. Awya Yala mama llaqtakuna ispaña kulunyakunas tukurqan. Awya Yala mama llaqtakunapi pisilla qapaq asindadukunaman lliwmanta aswan allpakuna, asindakuna kapuptinmi chakra runa, indihina runakuna ancha sasalla kawsarqan. Awya Yala nisqa rimaqa kuna simipi Abya Yala nisqamantam hamun. Awya Yalapi indihina runakunataqa ispañulkuna indio (" Indya mama llaqtayuq runa") nirqankus, Indyapi kachkayta iñirqaspansi. Awya Yalapi kasqa kulunyakuna. 1945 watapi kachkaqraq kulunyakuna. Awya Yalapi Kastilla Atiy pachapi, Kastilla Kamachina pachapipas Sevilla llaqtamanta aswan ispañul wamp'ukuna Abya Yalaman lluqsiq karqan. Awya Yalapi Kastilla kamachiy pachapi kasta llikapi Ispañamanta blanco runakunaman lliwmanta aswan hayñikunatam qurqanku. Awya Yalapi Kastilla Kamachiy pachapiqa kamachiq ispañul wiraquchakuna chawchuri rikurispa tukuy kamachipusqa runakunata sapaq hayñiyuq rasa icha kasta nisqakunamansi rakirqan. Awya Yalapi Kastilla Kamachiy pachapiqa kasta (casta) nisqakunaman kapuq runakuna chikan rasa (raza) nisqayuq tayta mamamanta paqarimuq runakunas karqan. Awya Yalapi musuq mama llaqtakuna Ispañamanta qispikuptin wiraquchakuna asindakunapi hinallataqsi indihinakunata sarupurqan. Awya Yalapi musuq rikch'aqmi. Awya Yalapiqa manas ñawpaq huktaq runakunachu k'aprakunata rurayta yacharqan. Awya Yalapi sunt'ichiq akatanqa (Canthon) nisqa aka suntukunam kawsan. Awya Yala simikunap mana chinkananpaqqa, kunan pacha achka runakunam Iskay simipi iskay kawsaypi yachay nisqatam mañakun. Ayakuchu llaqtamantaqa 22 km karum. Ayakuchu munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara, waraniyi simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Ayakuchu suyu nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Ayakuchu suyupiqa aswanta runasimitam rimanku. Ayakuchu suyupitaq iwanhiliku qhichwa pastur Rómulo Sauñe Quicañam Chuya Qillqata Chanka runasimimanmi t'ikrarqan, 1987 uyaychasqa. Ayakunatapas mikhun, wañusqa runakunatapas. Aya p'ampay icha p'ampaku nisqapiqa ayatam - wañusqa runatam - allpapi p'ampachanku. Aya Sophiya ( grigu simipi : Αγία Σοφία, Turkiya simipi : Ayasofya Müzesi) nisqaqa Turkiya mamallaqtapi, Istanbul llaqtapi, huk mawk'a inlisyam, suqta kaq pachakwatapi wasichasqa. Ayataqa aya wantu nisqa qirumanta waqaychanapim kaqta pampachanku. Ayawaka pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Ayabaca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Piwra suyupi huk pruwinsyam. Aya wantu icha kahun nisqaqa p'ampana ayapaq waqaychanam, qirumanta icha hukmantapas rurasqa. Ayawaska (Banisteriopsis caapi; Banisteriopsis rubsyana) nisqaqa huk miyusapa awram (anku yuram ), Umawa sach'a-sach'akunapi wiñaq. Ayawaska (Banisteriopsis caapi) nisqaqa huk miyusapa awram (anku yuram ), Umawa sach'a-sach'akunapi wiñaq. Ayaz Niyazi oglu Mutallibov sutiyuq runaqa (* paqarisqa Baku llaqtapi - ) huk Asarsuyu mama llaqtapi pulitiku karqan. Aychatam mikhunku, wañusqa uywakuna. Ayerbe llaqtapi parukya inlisyap puywankun. Ayha ( kastilla simipi : Aija) nisqaqa Piruw mama llaqtap Anqash suyupi huk llaqtam, Ayha pruwinsyap uma llaqtanmi. Aykili munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Ayllukuna, panakakuna huñunku 18ñiqin ñawpaq killapi. Ayllu llaktakunapi, tawka runakunaka runa simita kastilla simiwan chapun, chay rimaykunaka chapushka nishkami. Ayllu llaqtachakunapi hawapim icha akana wasichapim akanchik. Ayllu llaqtapi yanapanakuytaqa ayni ninchikmi. Ayllu llaqtaqa qhichwa runakunap tiksi kawsay kayninmi. Ayllunchikkunapa yachayninpita qallarirkur yachakushun alli kawananchikpaq / Ayllunchikkunapa yachayninmanta qallariykuspa yachakusun allin kawsananchikpaq. Ayllupiqa sachakuna hatunmanta p'utumunku, chanta pitaq chayta qhawan ayllu runa. Aymara pruwinsya ( kastilla simipi : Aymaraes) nisqaqa Piruw mama llaqtap Apurimaq suyunpi huk pruwinsyam. Aymara runakunaqa Aymara simitam rimanku. Aymara simipitaq katari nisqaqa " amaru " niyta munanmi, chaymanta Tupaq Katari hinallataqmi "Tupaq Amaru" niyta munan. Aymara Wikipidiya Aymara Wikipidiya, aymara simipi Wikipidiyaqa 2005 watapim qallarirqan. Aymuraymantaqa watapi pichqa kaq killa pachataqa Aymuray killa ninchikmi. Aymuraypi riwimanta kakuq ch'aki p'uchunkunataqa chhalla ninchikmi. Ayoreo runakunaqa ayoreo simitam rimanku. Ayqichiy nisqaqa huk llaqtapi kawsaq runakunap chay puystumanta, wasinmanta munaylla mana munaylla karuman wantuchiymi, kamachiqkuna chay runakunap tiyayninta manaña munaptinmi. Ayriway killapi 1781 watapi Ispañulkuna Tupaq Katarita hap'irqaptinsi, indihina awqaqsuyutas pusarqan. Ayriway killapi ñawpaq intichaw p'unchayninpi ruwakun Wak'as llaqtapi Jatun qhatu challwamanta papamanta makiwan ruwaykunamantawan (Feria del Pejerrey, la Papa y la Artesanía). Aysana phiruruntinpiqa waskap huk puchun tiyaqlla watasqam. Aysay wichq'ana icha Krimallira (Cremallera) nisqaqa p'achallinakunapi iskay laruta huñuspa wichq'aq antacham, achka butunkunamanta aswan utqayllam. Ayti mama llaqtamanta wamp'uwan ayqichkaq runakuna. Ayti mama llaqtapiqa 8.121.622 (2005) runakunas kawsachkanku. Aytipi pacha kuyuy (2010). Ayti wat'a saywitu: Duminikana (puka), Ayti mama llaqta (laranha). Ayu Ayu llaqtapi Alejandro Pañuni sutiyuq sakristan kaq qusanwan kawsaspa huklla churiyuqsi karqan. Azbuka, ñawpaq rusu yachaqay liwru, Ivan Fyodorov-pa ch'ipachisqan 1574 watapi. Azurduy munisipyupiqa kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Azurduy pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Babahoyo ( kastilla simipi : Babahoyo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Mayukuna markap Babahoyo kitipas uma llaqtanmi. Badajoz wan Ikstrimadura Uma llaqta. Baden-Württemberg nisqaqa huk suyum (Land/ Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. Badlands mamallaqta parki nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap South Dakota suyupi huk mamallaqta parkim. Bagdad ( Arabya simipi : بغداد, Baġdād), Kastilla simipi : Bagdad) icha Baghdad hatun llaqtaqa Iraq mama llaqtap, uma llaqtami. Bagdad llaqtapi ( Iraqpi ) Hukllachasqa Amirika Suyukunamanta awqaqkuna, 2007 watapi. Bagua llaqta Bagua pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Bagua) nisqaqa Piruw mama llaqtap Amarumayu suyupi huk pruwinsyam. Bagua tawqa wañuchiy Ayriway killapi 2009 watapi Bagua k'itipi Piruwanu Sach'a-sach'a Kururanapaq Runallaqtapura Tantanakuy (AIDESEP) nisqapi wankurisqa ayllu runakuna sach'a-sach'a suyupi allpa wira ruruchinata hark'anapaq mañaspa sayakurqanku. Bahamakunapiqa 323.000 runakunam kawsachkanku. Baile Átha Cliathpiqa 506.211 runakunam kawsachkanku (2006). Baile del folklore nacional peruano. Baja California nisqaqa Mishikupi huk suyum. Baja California Sur nisqaqa Mishikupi huk suyum. Baja California Sur suyu uma llaqtanmi. Baja California suyu uma llaqtanmi. Baja llaqtapiqa 40.000 runakunam kawsachkanku (2001). Baja nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Baja nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Baku 2 122 300 runam kawsachkanku. Balao kiti ( kastilla simipi : Cantón Balao) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi huk kitim. Ballestas wat'akunaqa ( kastilla simipi : Islas Ballestas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi Pasiphiku mama quchapi Ika suyupi wat'akuna. Balqash qucha nisqaqa huk Kasaqstan mama llaqtapi hatun qucham. Balsas kiti ( kastilla simipi : Balsas) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Kuri markapi huk kitim. Baltimore llaqtapiqa 637.418 runakuna (2009) tiyachkan. Banco de Crédito del Perú, Lima, 1975. Bangalore llaqtapiqa 4.931.603 runakunam kawsachkanku. Bangkok 6 642 566 runam kawsachkanku. Banladish icha Bangladesh nisqaqa ( banla simipi : বাংলাদেশ) Asyapi huk mama llaqtam. Baños kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Barack Hussein Obama Jr. sutiyuq runaqa (* paqarisqa Honolulu llaqtapi, Hawaii suyupi, USApi ) huk US-amirikanu pulitiku runam. Baratpipas Pakistanpipas hindustani rimaypi pilikulakunatam qhawachinku, iskaynintin mama llaqtapi hapiqanalla. Barbara Eden wan Harry Hagman - I dream of jeannie (1966). Bárbara *Valentina (1993).. Barbasku icha Warwasku nisqaqa ( kastilla simimanta Barbasco: „sunkhasapa yura“, „Verbascum“) huk miyusapa yurakunam, challwakunata wañuchinapaq challwaqkunap llamk'achisqan, palamakunata wañuchinapaqpas. Barbu Catargiu sutiyuq runaqa (* paqarisqa - wañusqa Bukuresti llaqtapi) huk Rumanya mama llaqtayuq willay kamayuquqmi wan pulitiku kawpaqpas karqan. Barcelona - Buenos Aires: Editorial Gedisa. Barcelona: Compañía Internacional Editora SA. Barcelona - España: 4 volúmenes. Barcelona llaqta wan hijo adoptivo sutipaq. Barcelona: Minotauro, 1966 * Kalpa Imperial. Barcelona, Seix Barral, 1974. Barcelona, Seix Barral, 1977. Barcelona, Seix Barral, 1980. Barcelona: Seix Barral, 1982. Barcelona: Seix Barral, 2000. Bari Bari llaqtaqa Puglia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Bariloche Neuquén wamani ( kastilla simipi : Provincia del Neuquén) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Bariloche Río Negro wamani ( kastilla simipi : Provincia de Río Negro) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Barinas suyu ( kastilla simipi : Barinas) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Barkat Gourad Hamadou sutiyuq runaqa (* 1930 watapi paqarisqa Dikhil suyupi - ) huk Yiwuti mama llaqtap pulitiku karqan. Barnaba Niccolò Maria Luigi Chiaramonti sutiyuq runaqa. Bartolina Sisa sutiyuq warminsi, Gregoria Apasa sutiyuq paninpas maqayninkunapi yanaparqan. Bartolomé de las Casas sutiyuq munqhis chay inkuminda mana allinchu nispa anchatas qhawapayarqan. Bartolomé de Las Casas sutiyuq runaqa (1484 watapi paqarisqa Sevilla llaqtapi; 31 ñiqin anta situwa killapi 1566 wañusqa Madrid llaqtapi) huk ispañul Duminikanu munqhim chiqa yachaqpas karqan. Bartolomé de Las Casas sutiyuq runaqa ( 1484 watapi paqarisqa Sevilla llaqtapi; 31 ñiqin anta situwa killapi 1566 wañusqa Madrid llaqtapi) huk ispañul Duminikanu munqhim chiqa yachaqpas karqan. Bartolomé Esteban Pérez Murillo sutiyuq runaqa ( * paqarisqa Sevilla llaqtapi, Ispañapi - † wañusqa Cádiz llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Bartolomé Herrera sutiyuq runaqa (* 1808 paqarisqa Lima llaqtapi - † 1864 wañusqa Ariqipa llaqtapi), huk piruwanu filusufu, tayta kura wan pulitiku karqan. Bartolomeo Alberto Cappellari Pagani Gesa sutiyuq runaqa. Baruj Benacerraf (1920-2011) Baruj Benacerraf (* 28 ñiqin kantaray killapi 1920 watapi paqarisqa Caracas llaqtapi - † wañusqa Boston llaqtapi); - mama llaqtap huk hampikamayuq mantapas yachaqsi karqan. Basadre, Jorge. 1963. Baselpiqa 166 095 runakunam kawsachkanku (2005). Basse-Normandie nisqaqa huk riqyunmi Phransya mama llaqtapi. Basse-Normandie nisqaqa huk riqyunmi Ransiya mama llaqtapi. Bastian Schweinsteiger sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Kolbermoor bei Rosenheim llaqtapi - ) mama llaqtayuq Alimanya piluta hayt'aqmi qarqan. Bath nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Baton Rouge llaqtapiqa 229.553 runakuna (2010) tiyachkan. Baure runakunap rimayninqa arawak rimaykunaman kapuq baure simim. 1950 kaq watakunakamas tukuy Baure runakunas chay rimayta rimaq karqan. Bautista Saavedra Mallea sutiyuqqa ( 1870 paqarisqa, 1939 wañusqa) huk buliwyanu umalliqmi karqan ( 1921 watamanta 1925 watakama). Bautista Saavedra Mallea sutiyuqqa (1870 paqarisqa, 1939 wañusqa) huk buliwyanu umalliqmi karqan (28-I-1921 - 3-IX-1925). Bawbab sach'a ( Uralan Afrikapi ). Bawtisay, Bawtismu icha Bawtisu nisqaqa ( grigu simipi : Βάπτισμα, chaymanta kastilla simipi : bautismo; grigu simipi: βαπτίζειν (baptizein) "ch'ultiy") kristiyanu tukuypa sananchanmi. Bawtista Huwanqa Jesusta bawtisachkan (Piero della Francesca-p llimphisqan). Bayern icha Bawarya nisqaqa huk suyum (Land/ Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. Bayern München sutiyuq quchuntinpaqmi pukllachkan. BCA, 1979) * Wölfflin, Heinrich; Classic Art; An Introduction to the Renaissance, 1952 (inlish simipi) (Ed. 1968), Phaidon, Nova York. Bearn ñaupa suyu Pirenekuna urqukunapi karqa. Bearnpi ( Paupa pukarapi ) 1589pi paqarirqa. Bearnta qhispichirqa, chanta inka karqa. Beatrix, Urasuyu -mantap quya Beatrix Urasuyu-manta sutiyuq warmiqa (Beatrix Wilhelmina Armgard van Oranje -Nassau) (* paqarisqa Baarn llaqtapi - ) mama llaqtap quyanmi kachkan. Beatriz de Silva y Meneses, (kastilla simipi: Santa Beatriz), sutiyuq runaqa (* 1424 watapi paqarisqa Campo Maior llaqtapi - † wañusqa Toledo llaqtapi) huk kathuliku Santu karqan. Beatriz de Silva y Meneses, (kastilla simipi: Santa Beatriz), sutiyuq runaqa (* 1424 watapi paqarisqa Ceuta llaqtapi - † wañusqa Toledo llaqtapi) huk kathuliku Santu karqan. Beatriz Merino Lucero (* paqarisqa Lima llaqtapi - ) piruwanu kamachiy amachaqmi warmi pulitika nisqapas. Bedřich Smetana sutiyuq runaqa (* Litomyšl llaqtapi ( Chiksuyupi ) paqarisqa - † Praha llaqtapi ( Chiksuyupi ) wañusqa ) rumantiku musika kumpusiturmi karqan. Bee Gees nisqaqa huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq pop musikata ruraq kusituymi karqan, 1958 watamanta 2003 watakama. Beerwahpi Awstralya Uywapampa (Australia Zoo) nisqap pusaqninmi karqan. 2006 watapi huk wach'i rayam Irwintaqa wach'inwan miyuchaspa wañuchirqan. Begoña Pallan Bilbao * 5 Hatun puquy killa: Santa Águeda. Békéscsaba llaqtapiqa 65.691 runakunam kawsachkanku (2005). Békéscsaba nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Békéscsaba nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Belalcázarqa Dariyin (Darién) llaqtaman rirqan 1514 watapi, chaypi kapitanmi karqan. Belém llaqtaqa 1 408 847-chá runayuq kachkan. Belém llaqtaqa Brasilpi ( Pará suyupi uma llaqta wan wamp'urani ), Amarumayu sach'a-sach'a suyupi huk hatun llaqtam, Purtuyiskunap 1616 watapis tiksisqan. Belém, Pará suyu Pará suyu ( purtuyis simipi : Estado do Pará) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Belén distritup uma llaqtanmi. Belén kantun Rikcha:IglesiaSantoDomingo. Belfast 276 459 runakunam kawsachkanku (2002). Belfast (Beal Feirste) llaqtam uma llaqtan tukurqan. Belisario Boeto pruwinsyapiqa (Villa Serrano munisipyupi) kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Belisario Porras sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Las Tablas llaqtapi - wañusqa Panama llaqtapi ). Belisario Quevedo kitillipiqa Pansaliyu Kichwa runakunam tiyanku. Belmopanpiqa 13 400 runakunam kawsachkanku (2005). Belo Horizonte llaqtaqa 2 385 639-chá runayuq kachkan. Belo Horizonte llaqtaqa Brasilpi ( Minas Gerais suyupi ), Amarumayu sach'a-sach'a suyupi huk hatun llaqtam, Purtuyiskunap 1897 watapis tiksisqan. Belo Horizonte, Minas Gerais suyu Minas Gerais suyu ( purtuyis simipi : Estado de Minas Gerais) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Bena Jema llaqtapiqa shipipu simitam rimanku. Bena Jema llaqtaqa (shipiwu simi: "Musuq llaqta"), kaylla Tinku Mariya llaqtapi, Rupa Rupa distritupi, Wallaqa mayu patanpi, kamasqa karqan. Benazir Bhutto, ( urdu simipi : بینظیر بھٹو., ), (* paqarisqa Karachi ( Pakistan ) llaqtapi - wañusqa Rawalpindi llaptapi). Beni kawsay pacha risirwaqa kasan Beni pampa uhupi. Beni mayuman purin. Beni mayu nisqaqa Buliwyapi huk 1600 km suni mayum. Beni mayu nisqaqa Buliwyapi huk 1.600 km suni mayum. Beni nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk suyum. Beni nisqaqa huk suyum Buliwya mama llaqtapi. Beni suyupiqa aswanta mana indihina runakunam tiyanku. Beni suyupiqa kastilla simitam lliwmanta astawan rimanku. Benito Pablo Juárez García, (* paqarisqa San Pablo Guelatao ( Oaxaka ) llaqtapi - † wañusqa Mishiku llaqtapi ). Benjamin Disraeli sutiyuq runaqa (* paqarisqa London llaqtapi, Inlatirrapi - † wañusqa London llaqtapi) huk britaniku kawpaq runas qillqaqpas karqan, Hukllachasqa Qhapaq Suyup ñawpaq ministrunsi iskay kuti karqan. Benjamin Nnamdi Azikiwe, Zik sutipaq runaqa (* paqarisqa Zungeru llaqtapi - wañusqa Enugu llaqtapi). Beograd llaqtapiqa 1.113.589 runakunam kawsachkanku (2006). Beograd llaqtapiqa 1.670.000 runakunam kawsachkanku (2006). Berlin pirqa ( aliman simipi : Berliner Mauer) nisqaqa Alimanya iskay mama llaqtaman kachkaptin Berlin llaqtatam iskay ch'iqtaman rakirqan. Berlin pirqa, Bethaniendamm, 1986 watapi. Berlinta tukuy muyuriq suyum Anti Alimanyaman kapurqan. Bern 128 153 runakunam kawsachkanku (2005). Bernardino Bilbao pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Bernardino de la Trinidad González Rivadavia y Rivadavia sutiyuq runaqa (* paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - † wañusqa Cádiz llaqtapi, Ispañapi ) huk arhintinu pulitikupas runam karqan. Bernardo Bertolucci (2011) Bernardo Bertolucci sutiyuq runaqa ( paqarisqa Parma llaqtapi - ) huk Italya mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam. Bernardo Rafael Álvarez sutiyuq runaqa huk piruwanu qillaqmi. Bersuit Vergarabat nisqaqa huk Arhintina llaqtayuq, rock latino nisqa kusituymi. Bertie Ahern, Patrick Bartholomew Ahern (ilanda simi: Pádraig Parthalán Ó hEachthairn) sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin tarpuy killapi 951 paqarisqa Dublin llaqtapi -). Besançonpiqa 117.000 runakunam kawsachkanku (2006). Beşiktaş Jimnastik Kulübü nisqaqa huk Turkiya piluta hayt'ay klubmi. Bètlòc pukara Bearnpi (hatun llaqta Bètlòcpi) kan. Bette Davis, Jezebel pilikulapaq qhatirapi (1938 watapi). Bette Davis, Jezebel pilikulapaq qhatirapi ( 1938 watapi). Białystok llaqtapiqa 295.000 runakunam kawsachkanku (2006). Białystok nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Biatu Juan XXIII icha Biatu Juan iskay chunka kimsa ñiqin sutiyuq runaqa ( latin simipi : Beatus Ioannes PP. Biatu Piyu IX, Piyu huk isqun ñiqin ( latin simipi : Pius PP. Biblia en quechua ayacuchana, traducción directa de los idiomas originales. Biblián kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Biblián kitipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Biblián kitip uma llaqtanmi. Bibliapiqa iskay rakim: Mawk'a Rimanakuywan Musuq Rimanakuymi. Bibliaqa lliw pachapi qillqakunamantaqa aswan rimaykunaman t'ikrasqam. Bibliografía Augusto Guzmán: Adela Zamudio, Biografía de una Mujer ilustre. Bibliografia degli scritti di Luigi Einaudi (dal 1893 al 1970). Biblioteca Ayacucho, N° 135, 461 p., 1988. Biblioteca de Cultura Quechua Contemporánea n° 1. Lima, Universidad Nacional Federico Villarreal. Biblioteca de Cultura Quechua Contemporánea n°4. Biblioteca filosófica Universidad Nacional Mayor de San Marcos. Biblioteca Nacional del Perú. 1990 ::* Antonio Raimondi, mirada íntima del Perú: epistolario, 1849-1890. Bielsko-Biała Downtown.jpg Bielsko-Biała nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Bielsko-Biała llaqtapiqa 176.987 runakunam kawsachkanku (2006). Bilhika mama llaqtap taripay amachaq, pulitiku wan Uma kamayuq. Bilhika mama llaqtap taripay amachaq, qillqaq, pulitiku wan Uma kamayuq. Bilhika musiku yachaqpi, pulitiku wan Uma kamayuq. Bilhika pulitiku wan Uma kamayuq. Bill Gates (2004 watapi). Bill Gates (2004 watapi), Windows-pa pusaqnin. Bill Gates sutiyuq runaqa ( 28 ñiqin kantaray killapi 1955 paqarisqa Seattle llaqtapi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi ) Windows nisqa llamk'aykuna llikap kamaqninmi, Microsoft nisqa ruruchinap kamaqninmi pusaqninpas. Binidiktu III (Tayta Papa 855-858) Binidiktu III, Binidiktu III kimsa ñiqin ( latin simipi : Benedictus PP. Binidiktu I (Tayta Papa 575-579) Binidiktu I, Binidiktu I huk ñiqin ( latin simipi : Benedictus PP. Binidiktu IV (Tayta Papa 900-903) Binidiktu IV, Binidiktu IV tawa ñiqin ( latin simipi : Benedictus PP. Binidiktu IX (Tayta Papa 1032-1048) Binidiktu IX, Binidiktu IX isqun ñiqin ( latin simipi : Benedictus PP. Binidiktu VII Tayta Papa (974 -983) Binidiktu VII, Binidiktu VII qanchis ñiqin ( latin simipi : Benedictus PP. Binidiktu VI Tayta Papa (973 -974) Binidiktu VI, Binidiktu VI suqta ñiqin ( latin simipi : Benedictus PP. Binidiktu V Tayta Papa (964) Binidiktu V, Binidiktu V pichqa ñiqin ( latin simipi : Benedictus PP. Binidiktu XI (1240-1304) Biatu Binidiktu XI, Binidiktu XI huk chunka huk ñiqin ( latin simipi : Benedictus PP. Binidiktu XII (1280-1342) Binidiktu XII, Binidiktu XII huk chunka iskay ñiqin ( latin simipi : Benedictus PP. Binidiktu XIII, Binidiktu XIII huk chunka kimsa ñiqin ( latin simipi : Benedictus PP. Binidiktu XIV, Binidiktu XIV huk chunka tawa ñiqin ( latin simipi : Benedictus PP. Binidiktu XV icha Binidiktu chunka piskayyuq ñiqin, yurisqa Giacomo Giambattista della Chiesa ( latin simipi : Benedictus PP. Binidiktu XVI icha Binidiktu chunka suqtayuq ñiqin, yurisqa Joseph Alois Ratzinger ( latin simipi : Benedictus PP. Biobío suyu Biyubiyu suyu nisqaqa ( kastilla simipi : VIII Región del Biobío) Chilipi huk suyum. Biobío suyu ( kastilla simipi : Región del Bio-Bío) nisqaqa Chilipi huk suyum. Biobío suyupiqa Biyubiyu mayum, chay mayumanta suyu sutinchasqam. Bío-Bío Yachay Suntur, kamarisqa karqan ( ). Biografía de Abraham Valdelomar, Fondo Editorial del Congreso del Perú, Lima, 2000. Biografía de Fritz Haber escrita por Arkan Simaan para la Sociedade Portuguesa de Química. Biografía de Manuel González Prada, precursor de la Revolución Peruana. 3a. ed. corr. «Biografía de Velázquez (2002)», Estudios completos sobre Velázquez. Birmingham llaqtapiqa 229.800 runakuna (2007) tiyachkan. Birmingham nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Bisantyu qhapaq suyup simin karqan. Bisiklitaqa iskay qallayuq kaptinmi, iskay muyu ninchik. Bisiklita yallinakuy Bisiklita yallinakuy nisqaqa iskaymuyu (bisiklita) nisqawan yallinakuy kurku kallpanchay rikch'aqmi. Bismarck llaqtapiqa 61.272 runakuna (2010) tiyachkan. Bizkaia pruwinsyap uma llaqtanmi. Bizkaia uma llaqta. B.K.) G. Don *Ipomoea dumetorum Willd. ex Roem. Blackpool nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Boaco suyu Boaco suyu ( kastilla simipi : Departamento de Boaco) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Boa Vista, Roraima suyu Roraima suyu ( purtuyis simipi : Estado de Roraima) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Bob Petitt 2013 Robert E. Lee "Bob" Pettit (* paqarisqa Baton Rouge llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas isanka rump'u. Boca Juniors nisqaqa huk arhintinu piluta hayt'ay klubmi. Bocas del Toro pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Bocas del Toro), nisqaqa huk pruwinsyam Panama mama llaqtapi. Bogotá: Biblioteca Virtual del Banco de la República. Bogotá: Carlos Valencia, 1980.) * Velásquez Toro, Magdala 2004: María Cano. Bogotá, Editorial Iqueima, 1950. Bogotá, Editorial Kelly, 1969. Bogotá icha Santa Fe de Bogotá nisqaqa Kulumbyap uma llaqtanmi. Bogotáqa (kastilla simipi Santa Fe de Bogotá), Kulumbyap uma llaqtam. Bohem. 1: 46 (1809). Boise llaqtapiqa 205.671 runakuna (2010) tiyachkan. Boissier 4: 339 (1896), nom. illeg. Boissier, II, 2: 581 (1902). Bolívar kiti ( kastilla simipi : Bolívar) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Karchi markapi huk kitim. Bolívar marka ( kastilla simipi : Provincia de Bolívar) nisqaqa huk markam Ikwadur mama llaqtapi. Bolívar marka nisqaqa huk markam Ikwadur mama llaqtapi. Bolívar markapiqa Waranka Kichwa runakunam tiyanku. Bolívar pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Bolívar suyu ( kastilla simipi : Bolívar) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Bologna Bologna llaqtaqa Emilia-Romagna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Bolzano llaqtaqa 52,34 km² hatunmi, 2006 watapi 99.007 runayuq. Bongará pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Bongará) nisqaqa Piruw mama llaqtap Amarumayu suyupi huk pruwinsyam. Bongará pruwinsya nisqaqa ( aymara simipi : Bongará jisk'a suyu; kastilla simipi : Provincia de Bongará) Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi huk pruwinsyam. Bonn llaqtapiqa 314.020 runakunam kawsachkanku (2005 watapi). Bonnpiqa 314.020 runakunam kawsachkanku (2005 watapi). & Bonpl. ex Willd. Boopi mayuman purin. Boquerón suyu saywitu (Parawayi) Boquerón suyu ( kastilla simipi : Departamento de Boquerón), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Bordeauxpiqa 234.086 runakunam kawsachkanku (2006). Borgnineqa wañurqan 2012 watapis. Boris Nikolayevich Yeltsin, ( rusiya simipi : Борис Николаевич Ельцинsutipaq (* paqarisqa Sverdlovsk ( Rusiya ) llaqtapi - † wañusqa Moskow ( Rusiya ) llaqtapi ). Boris Tadić ( sirbya simipi : Борис Тадић) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Sarajevo llaqtapi - ) huk Sirbya mama nuna yachachiq wan pulitiku karqan. Bosni Hercegovini 31: 75 (1919). Boston: Harvard University Press. Boston llaqtapiqa 620.535 runakuna ( 2008 ) tiyachkan. Bot. 1: 265 (1852). Bot. 4: 15 (1937). Botafogo FR' (Botafogo de Futebol e Regatas), icha Botafogo, nisqaqa huk Brasilniyuq piluta hayt'ay klubmi. Botánica Económica de los Andes Centrales. Bot., ed. 2, 2: 54 (1841). Bourgogne nisqaqa huk riqyunmi Phransya mama llaqtapi. Bourgogne nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Bournemouth nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Bouvet wat'a nisqaqa ( nurwiga simipi : Bouvetøya) huk mana tiyapusqa, ch'inniq, runannaq wat'am Antartika ñiqpi. Boyacá suyu uma llaqtapmi. Boyuibe munisipyupiqa kastilla, waraniyi, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Brachiosaurus brancai nisqa Dinusawrup saqrun, Museum für Naturkunde Berlin llaqtapi. Bradford nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Brandenburg nisqaqa huk suyum (Land/ Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. Brandoqa wañurqan 2004 watapis. Brasil Awya Yala ura lanpi mama llaqta. Brasil mama llaqtaq musiku yachaqmi, pulitiku wan Umalliq. Brasilpi 220-chá runa Aqri suyupi Yuruá mayup patanpi aswanta kawsan. Brasilpi Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsarqan. Brasilpi asinda wasi. Brasil pichqa kutiñam atiparqan, Italya tawa kutiña, Alimanya kimsa kutiña. Brasilpiqa 184.101.109 runakunam kawsachkanku (2004). Brasilpiqa 775-chá Kashinawa runakuna kawsan. Brasilpiqa 865-chá Kulina runa tiyan. Brasil pulitiku wan Umalliq. Brasil Purtugalpa kulunyan kachkaptin, chay tupi simita tukuy Brasilpis runa llaqtapura rimarqanku, hinallataqsi blanco nisqa runakunapas, "sapsi simi" (Língua geral) nisqas. Brasil Urin Awya Yalapi mama llaqtam. Bratislava llaqtapiqa 425.155 runakunam kawsachkanku (2004). Brazzaville (Kungu Republika) Brazzaville nisqaqa Kungu Republika mama llaqtap uma llaqtanmi, 263,9 km²-niyuq. Breinigerberg llaqtapiqa 971 runakunam kawsachkanku (2005 watapi). Bremen llaqtapiqa 547.535 runakunam kawsachkanku (2010 watapi). Bremen nisqaqa huk suyum (Land / Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. Bremen suyupiqa iskaylla hatun llaqtam : Bremen llaqta, Bremerhaven llaqtapas. Brescia Brescia llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Breslau-rathaus.jpg Wrocław ( pulska simipi ; aliman simipi : Breslau) nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Bretagne nisqaqa huk riqyunmi Phransya mama llaqtapi. Bretagne nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Breve historia del Arte en el Perú. Brighton nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Brisbane Brisbane ( kastilla simipi : Melbourne) sutiyuq llaqtaqa Awstralyap hatun llaqtanmi, Queensland suyup uma llaqtanmi. Bristol nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. British Columbia pruwinsya 4 000 000 runakunam kawsachkanku (2010). British Columbia pruwinsya hatun llaqtanmi. British Columbia pruwinsya uma llaqtanmi. British Museum nisqa musiyupi ñawiriy ukhu. Brito (Hércules Brito Ruas) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Rio de Janeiro llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. Brugmansia arborea nisqaqa huk wantuq rikch'aqmi. Bruxelles 11(2): 320 (1844). Buchanan Street, Glasgow Glasgow Kathidral Glasgow Yachay suntur Museo Kelvingrove, Glasgow Yachay suntur Glasgow yachay wasi Glasgow (kastilla simipi: Glasgow, (Iskusya simi: Glesca Gaelic simi: Glaschu) llaqtaqa Iskusya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Buchenwald sutiyuq ñit'ina samk'ay pampapi samk'asqa runakuna, 16 ñiqin pawqar waray killapi 1945 p'unchawpi. Budismu Indyapis paqarirqan, kimsa kaq kñ pachakwatapi tukri iñiy tukuspa. Budismuqa kakuq alma, kakuq ñuqa (atma) manam kanchu nispa nin. Buena Vista llaqtapi 821 ayllu kan, Yapakani llaqtapi 703 ayllu kan, Kumarapa llaqtapi 882 ayllu kan (2001 watapi). Buena Vista munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Buenos Aires, 1896. Buenos Aires, A.L.A., 1942; 241 p. (Tercera serie, IV). Buenos Aires: Edición de la Autora, 1960 * Circo de Bichos. Buenos Aires: Ediciones de la Flor, 1973. Buenos Aires: Ediciones de la Flor, 1991. Buenos Aires: Ediciones de la Flor, 1993. Buenos Aires, Ediciones Siglo Veinte, OCLC 8682959 * 1955: La edad del universo. Buenos Aires: Editorial abril de 1960 * La familia Polillal. Buenos Aires: Editorial abril de 1960 * Tutú Marambá. Buenos Aires: Editorial abril de 1961 * El reino del Revés. Buenos Aires: Editorial abril de 1961 * Tres morrongos. Buenos Aires: Editorial Estrada, 1967 * Versos tradicionales para cebollitas. Buenos Aires: Editorial Estrada, 1970 * Angelito. Buenos Aires: Editorial Estrada, 1974 * Chaucha y palito. Buenos Aires: Editorial Estrada, 1974 * El país de la geometría. Buenos Aires: Editorial Estrada, 1974 * La sirena y el capitán. Buenos Aires: Editorial Losada, 1953. Buenos Aires: Editorial Planeta 1999 * El show del perro salchicha. Buenos Aires: Editorial Planeta 1999 * Hotel Pioho's Palace. Buenos Aires: Editorial Planeta 1999 * La reina Batata. Buenos Aires: Editorial Siglo Veinte. Buenos Aires, Editorial Universitaria, 1969. Buenos Aires, Editorial Universitaria de Buenos Aires (4.ª edición). Buenos Aires: Espasa-Calpe, 1998 * El Mono Liso. Buenos Aires: Fariña Editores, 1965 * Cuentopos de Gulubú. Buenos Aires: Fariña Editores, 1965 * Zoo loco. Buenos Aires: Fariña Editores, 1966 * Dailan Kifki. Buenos Aires: Fariña Editores, 1966 * Versos folklóricos para cebollitas. Buenos Aires: Fariña Editores, 1966 * Versos para cebollitas. Buenos Aires: Fariña Editores, 1967 * Aire libre. Buenos Aires: Fondo de Cultura Económica, 1993. Buenos Aires llaqtapi ñanpi yaku yaykuna hutk'u. Buenos Aires, Losada, 1947. Buenos Aires, Losada, 1954. Buenos Aires, Losada, 1955. Buenos Aires, Losada, 1957. Buenos Aires, Losada, 1958. Buenos Aires, Losada, 1959. Buenos Aires, Losada, 1960. Buenos Aires, Losada, 1961. Buenos Aires, Losada, 1964. 5 vols. Buenos Aires, Losada, 1967. Buenos Aires, Losada, 1967. 2Á vols. Buenos Aires, Losada, 1968. Buenos Aires, Losada, 1970. Buenos Aires, Losada, 1972. Buenos Aires, Losada, 1973. Buenos Aires, Losada, 1974. Buenos Aires wamani. Buenos Aires wamani ( kastilla simipi : Provincia de Buenos Aires ) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Buenos Aires Yachay Suntur. Buenos Aires Yachay Suntur, kamarisqa karqan ( ). Buffalo llaqtapiqa 270.919 runakuna (2008) tiyachkan. Bujumbura nisqaqa ("j"-ta inlish "j" hinata t'uqyay) Burundi mama llaqtap uma llaqtanmi, 86,54 km²-yuq. Bukuresti llaqtapi hatun illapa. Buliwya kamachikuq kallpan iskaysimi yachachita. Buliwya Llamk'aqkuna Hatun Tantanakuyqa kamarisqam karqan. Buliwya Llamk'aqkuna Hatun Tantanakuyqa kamarisqas karqan Buliwya pachakutiy qhipaq. Buliwya Llamk'aqkuna Hatun Tantanakuytaqa Buliwya Llamk'aqkuna Hatun Tantanakuypa qayakusqan chakrarunakuna kamarirqanku, ñawpaqta Confederación Nacional de Campesinos "Tupaq Katari", Bloque Independiente Campesino nisqa tantanakuykunapi wankurisqa. Buliwya llaqtapiqa kanmi isqun suyu, 112 pruwinsya, 314 munisipyu, 1.384 kantunpas (distritu). Buliwya llaqta qhispi kay tarisqanmantapacha wisikantun karqa, chawmantataq kantun. 1830 watapitaq kamarisqa karqa «Parroquia de Santa Bárbara de Vacas» jina. Buliwya pachakutiypi chay qhuyakunatas mamallaqtachaspa sapsicharqanku. Buliwyapi Antikunap antinpiqa tikira icha yuraq pawam (Schinopsis haenkeana) wiñan. Buliwyapi Evo Moralestaq 2006 watapim qhichwa simitam, aymara simitapas tukri simikunaman rurarqan. Buliwyapi hiniral wan pulitiku. Buliwyapi layqa. Buliwyapi maqanakuspa awqaqkunap wañuchisqan karqan. Buliwyapi pulitiku. Buliwyapiqa 8.724.156 runa kawsachkanku (2004). Buliwyapiqa lliw Qhichwa runakuna yaqa kaqllatam Qhichwa siminkuta rimanku. Buliwyapiqa paykuna Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsanku. Buliwyapiqa Qhichwa Suyu Yachachiymanta Kunaqmi (CENAQ) tukuy Buliwyayuq runakunapaq iskay simipi iskay kawsaypi yachaypaq rimapun. Buliwyapi runakuna, (1961-2003) Qhichwa rimaq Takana runakuna Tuychi mayu patapi 2006 watapi Buliwya suyupi 9.627.269 runa kawsasqan (8,76 runa/km²). Buliwyapi Surata urqu chullunku. Buliwyap saywitun Kaypi p'anqapiqa Buliwyapi hatun llaqtakuna rikunki. Buliwyaqa 1825yuq watamantapacha chunka isqunniyuq hatun kamachi riqsin. Buliwya suyupiqa achka rimaykunatam rimanku. Buliwya suyupiqa askha runa llaqtakuna indihina ayllu llaqtakunapas tiyanku. Buliwya suyupiqa isqun suyum, 112 pruwinsya, 339 munisipyu. Buliwya suyupiqa kastilla, qhichwa, aymara, waraniyi simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Buliwya suyup umalliqninmi karqan ( 1979 watamanta 1980 watakama). Buliwya suyup umalliqninmi karqan ( 1982 watamanta 1982 watakama). Buliwya suyup umalliqninmi karqan ( 2005 watamanta 2006 watakama). Buliwya Umalliqmi karqan (10-I-1926 - 28-V-1930). Buliwya urin runasimi (j-niyuq). Buliwya wiñay kawsay. Buliwya wiñay kawsay, abugadu wan pulitiku. Buliwya wiñay kawsay wan pulitiku. Burinkin mama llaqtapiqa 3.916.632 (2005) runakunas kawsachkanku. Burinkin mama llaqtap qillqaq, pulitiku wan willay kamayuqsi runa karqan. Burinkin-piqa 3.916.632 (2005) runakunas kawsachkanku. Burkina Fasopi mallki chakra (Banforapi): Hatun sach'akunap (Faidherbia albida, Borassus akeassii) llanthunpi surgum wiñan. Burundipiqa 7.548.000 runakunam kawsachkanku. Bush wan Megawati Diah Permata Megawati Setiawati Soekarnoputri (o Sukarnoputri) sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Yogyakarta llaqtapi - ). Busna-Hirsiquwina (Bosna i Hercegovina) nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Butan (Bhutan) nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Butanika allpa llamk'aywan rikurisqansi, watakunapi 9000 7000 - taq K.ñ. Hinapas, Butanika pura yachay hina IV pachakwatapi rikurisqansi: Tiwfrastu qillqasqankunawan yurakunamanta Butanikap taytansi chikanyasqan. Butros Butros-Ghali, Huñusqa Nasyunkunap Sapsi Qillqakamayuqnin Butros Butros-Ghali sutiyuq runaqa (* paqarisqa Qahira llaqtapi - ), Iqiptu mama llaqtayuq taripay amachaqmi wan diplumatiqu qarqan. Butswanapiqa 1.639.833 runakunam kawsachkanku. Buyumbura llaqtapiqa 800 000 runakunam kawsachkanku (2008). Bydgoszcz BRE spichrze.jpg Bydgoszcz nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Bydgoszcz BRE spichrze.jpg Bydgoszcz nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Bydgoszcz llaqtapiqa 363.468 runakunam kawsachkanku (2006). Byrial 10:40 2 jul 2007 (UTC) ::Support. Bytom llaqtapiqa 188.234 runakunam kawsachkanku (2007). Bytom Rynek.jpg Bytom nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Bytom Rynek.jpg Bytom nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Caaguazú suyu saywitu (Parawayi) Caaguazú suyu ( kastilla simipi : Departamento de Caaguazú), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Caazapá suyu saywitu (Parawayi) Caazapá suyu waraní simi ka´avy jahasapá, significa «más allá del bosque ( kastilla simipi : Departamento de Caazapá), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Cab. 2: 19 (1838). Cabañas suyu (Salwadur) Pulitika rakiy (Cabañas) Cabañas suyu ( kastilla simipi : Departamento de Cabañas) nisqaqa huk suyum Salwadur mama llaqtapi. Cáceres llaqtaqa 29 kñ watapis kamasqa karqan. Cáceres Uma llaqta. Cagliari Cagliari llaqtaqa Sardegna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. CA Independiente (Club Atlético Independiente) icha Independiente de Avellaneda nisqaqa huk arhintinu piluta hayt'ay klubmi. Calakmul nisqaqa Mishiku mamallaqtapi huk mawk'a Maya llaqtam. 2002 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. Caldas suyu uma llaqtapmi. Calidoscopio callejero, marítimo y campestre de Camilo José Cela para el Reino y Ultramar ( 1966 ) * Barcelona. California, Berkeley Yachay Suntur. California, Berkeley Yachay Suntur, kamarisqa karqan ( ). California nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. California Yachay Sunturpim amawt'ayarqan. 2003 watamanta 2004 watakama Princeton Yachay Sunturpim yachachirqan. Cali, Kristu Qhapaq Urqu (Cerro de Cristo Rey) nisqamanta rikusqa. Camagüey pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Camagüey), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Cambridge:Harvard University Press, 1967. Cambridge nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Cambridge Yachay Suntur, 1231 watapi kamarisqa karqan. Cambridge Yachay Sunturpa wallqanqan. Camellia nisqap ñupchu yawrinkuna. Camilo Ponce Enríquez kiti ( kastilla simipi : Camilo Ponce Enríquez) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Asway markapi huk kitim. Camilo Torres Tenorio sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Popayán llaqtapi - † wañusqa Bogotá llaqtapi), mama llaqtayuq Kulumbya Taripay amachaq wan pulitiku karqan. CA Mineiro (Clube Atlético Mineiro) nisqaqa huk Brasilniyuq piluta hayt'ay klubmi. Campbell (1997), Gordon (2005), Kaufman (1990, 1994), Key (1979), Loukotka (1968). Campeche suyu (ksatilla simipi: Estado Libre y Soberano de Campeche), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Campeche suyu uma llaqtanmi. Campinas llaqtaqa 1 080 999-chá runayuq kachkan. Campinas llaqtaqa Brasilpi ( São Paulo suyupi hatun llaqta), Purtuyiskunap 1774 watapis tiksisqan. Campo Grande, Urin Mato Grosso suyu Urin Mato Grosso suyu ( purtuyis simipi : Estado do Mato Grosso do Sul) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Campora San Giovanni Campora San Giovanni nisqaqa Italya mama llaqtapi, Calabria suyupi, huk llaqtam. Cañadío Plasa - Santander * 5 Qhulla puquy killa: Reyes Magos. Cancionero, La Habana, 1992. Candarave pruwinsyaqa 2 261,1 km² hatunmi. Canelones suyu ( kastilla simipi : Departamento de Canelones), nisqaqa huk suyum Uruwayi mama llaqtapi. Canelos kitilliqa kay kitipi wiñaq laya sach'amantam sutichasqa, Akwa ishpinku canela nisqa ( latin simipi : Ocotea quixos). Canindeyú suyu saywitu (Parawayi) Canindeyú suyu ( kastilla simipi : Departamento de Canindeyú), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Canterbury nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. CA Peñarol (Club Atlético Peñarol) nisqaqa huk Uruwayi mama llaqtap piluta hayt'ay klubmi. Caquetá suyu uma llaqtapmi. Carabanchel carcel Carabanchel distritu; ( kastilla simipi : distrito de Carabanchel, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. Caracas: Biblioteca Ayacucho, 1977. Caracas; Monte Avila Editores, C.A. pp. 61-92., 1983. Caracas: Universidad Católica Andrés Bello. Caracas, Venezuela. 1984. Caracas - Venezuela 2 volúmenes. Caracas - Venezuela. 3 volúmenes. Caraguatay suyu 1906. Caraz de Paron) 6.025 m * Qaras II (Nev. Carazo suyu Carazo suyu ( kastilla simipi : Departamento de Carazo) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Cardiff 316 800 runakunam kawsachkanku (2002). Cardiff llaqtapiqa 316.800 runakunam kawsachkanku (2002). Caridad del Cobre Pallanqa Kubap wan Azanos patronanmi nisqa. Carlos Augusto Santana Alves sutiyuq runaqa (* paqarisqa Autlán de Navarro llaqtapi - ) huk Mishiku mama llaqta Hard Rock takiqsi karqan, takichaq wan kitara waqachiqmi karqan. Carlos Baca-Flor Soberón sutipaq runaqa, (* paqarisqa Islay llaqtapi, Piruwpi - † wañusqa Paris llaqtapi, Piruwpi ), llimphiqpas karqan. Carlos Bianchi sutiyuq runaqa, icha "Virrey" (* 26 ñiqin ayriway killapi 1949 paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. Carlos Caetano Bledorn Verri icha Dunga, Dopey chaylla (* paqarisqa Ijuí llaqtapi, Brasil mama llaqtapi) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Carlos Eduardo Zavaleta Rivera (* paqarisqa Qaras llaqtapi - wañusqa Limaq llaqtapi) Piruw llaqtahuñup qillqaq karqan. Carlos Fermín Fitzcarrald López sutiyuq runaqa (* paqarisqa San Luis Wari llaqtapi - wañusqa Urupampa mayupi ) huk piruwanu k'awchu qhatuqsi karqan. Carlos Julio Arosemena Tola kitillipiqa Napurunakunam tiyanku. Carlos Manuel Perfecto del Carmen de Céspedes y López del Castillo sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin ayriway killapi 1819 watapi paqarisqa Bayarmo llaqtapi - wañusqa San Lorenzo llaptapi) huk Kuba mama llaqtap pulitiku runam wan Kubap umalliqnin tukurqan. Carlos Mesa Carlos Diego Mesa Gisbert sutiyuqqa (12-VIII-1953) paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi) huk buliwyanu umalliqmi karqan (17-X- 2003 - 9-VI- 2005 ). Carlos Mesa Carlos Diego Mesa Gisbert sutiyuqqa ( paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi ) 2003 watamanta 2005 watakama Buliwya suyup umalliqninmi karqan. Carl Sigismund Kunth sutiyuq runaqa ( paqarisqa Leipzig llaqtapi; wañusqa Berlin llaqtapi) huk aliman kawsay yachaq runam karqan. Carl von Linné, 1775 watapi llimphisqa, kimsa wata wañunankama. Carl von Linné sutiyuq Suysya mama llaqtayuq runaqa rikch'aqpaq iskaynintin simiyuq, latin icha grigu simipi mitan kamaypaq sutita kamarqan. Carme Carbonell i Nonell sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Barcelona llaqtapi - wañusqa Barcelona llaqtapi ) huk Mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. Carmelón Berrocal Evanán sutiyuq runaqa (1946 watapi paqarisqa Sarwa llaqtapi, 1998 watapi wañusqa) huk Piruw mama llaqtayuq, qhichwa runakunap willaykuykunata rimaqillqaq, llimpiqpas karqan. Carroll & Graf Publishers, Nueva York, 2004. Cartagenapas Tawa Santukuna sutipaq. Cartago llaqta 155 402 runakunam kawsachkanku (2008). Cartago pruwinsya wan Cartago kantun uma llaqtanmi. Casanare suyu uma llaqtapmi. CA San Lorenzo de Almagro (Club Atlético San Lorenzo de Almagro) nisqaqa huk arhintinu piluta hayt'ay klubmi. Casavi mayuman purin. Cascales kiti ( kastilla simipi : Cantón Cascales) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Sukumpiyu markapi huk kitim. Cascales kitipiqa Napurunakunam tiyanku. Caserta Caserta llaqtaqa Campania suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Casimira Rodríguezqa Mithudista Inlisyapim wankurisqa. 2003 watapi Mithudista Thak Suñaytam chaskirqan. Casoria llaqtaqa Campania suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Cassius Marcellus Clay Jr. icha Muhammad Ali sutipaq runaqa (* paqarisqa Louisville llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas Kurkukallpanchaq. Castello Visconteo, Pavia Pavia llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Castilla Pata, Chamartín Chamartín distritu; ( kastilla simipi : distrito de Chamartín, Chamartín de la Rosa, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. Castilla pruwinsyaqa Piruwpa umalliqnin Ramón Castilla y Marquesadomantam sutichasqa. Castilla y León icha Kastilla Liyunpas nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Castillo del Principado de La Glorieta, Chuqichaka 1991 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. Catanzaro Catanzaro llaqtaqa Calabria suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Católica de la Santísima Concepción Yachay Suntur, 1991 watapi kamarisqa karqan. Cauca suyu uma llaqtapmi. Causa mana riqsisqa kaptinpas, sichus allin ñawpa jampinawan kakun chayqa kay ñawpachasqa willayqa allin. CBC, 1995, 119 p. * Parlons quechua. CCP-qa kamarisqas karqan. CCP-qa qhichwa runakunap hatun huñunakuykunapim llamk'anakun, mamallaqtappas mamallaqtapurapas. CD Guadalajara (Club Deportivo Guadalajara S.A. de C.V.), icha Chivas, nisqaqa huk mishikanu piluta hayt'ay klubmi. Cecilia ( kastilla simipi : Santa Cecilia; latin simipi : Sancta Caecilia), sutiyuq warmiqa (* 180 wata paqarisqa Roma llaqtapi - † wañusqa Catania llaqtapi) huk kathuliku Santam karqan. Cecil Rhodes Robert Fitzroy (* 5 ñiqin anta situwa killapi - 1805 watapi paqarisqa Suffolk llaqtapi - † 30 ñiqin ayriway killapi - 1865 watapi wañusqa Surrey llaqtapi ). Cegléd llaqtapiqa 38220 runakunam kawsachkanku (2004). Cegléd nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Cegléd nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Celendín nisqaqa Piruw mama llaqtap Kashamarka suyupi huk llaqtam, Celendín pruwinsyap uma llaqtanmi. Celendín pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Celendín) nisqaqa Piruw mama llaqtap Kashamarka suyupi huk pruwinsyam. Celesa, University of Texas 2003. Central de Chile Yachay Suntur. Central de Chile Yachay Suntur, kamarisqa karqan ( ). Centre nisqaqa huk riqyunmi Phransya mama llaqtapi. Centre nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Centro Bartolomé de las Casas: Cuzco, Peru (qhichwapi qallariy qillqa, kastilla simipi t'ikrasqawan). Centro de Educación y Comunicación Guamán Poma de Ayala, Qusqu 2007. Centro de Estudios Regionales Andinos "Bartolomé de Las Casas", Cusco. Centro de Medicina Andina, 1988. p. 183, ñukch'u. Centro Guaman Poma de Ayala, Municipalidad Provincial del Cusco, Cusco 2012. p. 410-417. Cerro Largo suyu ( kastilla simipi : Departamento de Cerro Largo), nisqaqa huk suyum Uruwayi mama llaqtapi. Cervecería Backus y Johnston, S.A. Lima, Editorial Científica S.R.L., 1978; 300 p. *Tres ensayos polémicos. César Luis Menotti sutiyuq runaqa, icha "El Bambino" (* 5 ñiqin ayamarq'a killapi 1938 paqarisqa Rosario llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. César Milstein (1927-2002) César Milstein (* 8 ñiqin kantaray killapi 1927 watapi paqarisqa Bahía Blanca llaqtapi - † wañusqa Cambridge llaqtapi); - mama llaqtap huk hampikamayuq mantapas yachaqsi karqan. Cesarqa Ransiya mama llaqtapi wiñarqan. 15 watayuq kaspa qhichwa simita yachaqayta qallarirqan. César Rodríguez Olcay icha César "Atawallpa" Rodríguez Olcay sutiyuq runaqa (* paqarisqa Ariqipa llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw Mama llaqtapi yarawi qillqaq runam karqan. César Sandino (Mishikupi) Augusto Nicolás Sandino Calderón, Augusto César Sandino sutiyuq runaqa (* paqarisqa Niquinohomo llaqtapi - wañusqa Manawa llaqtapi) Nikarawa mama llaqtayuq pulitikus awqaq pusaqpas karqan. Cesena Cesena llaqtaqa Emilia-Romagna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. CF America (Club de Fútbol América S.A. de C.V.), icha Aguilas, nisqaqa huk mishikanu piluta hayt'ay klubmi. Chachakumap raphinkunata mikhuspa wayt'ampu qirisakunam kawsan. Chachapuyas ( kastilla simipi : Chachapoyas) nisqaqa huk piruwanu llaqtam, Amarumayu suyup uma llaqtanmi, Chachapuya runa llaqtamanta sutinchasqa. Chachapuyas nisqaqa ( kastilla simipi : Chachapoyas) huk piruwanu llaqtam, Amarumayu suyup uma llaqtanmi, Chachapuya runa llaqtamanta sutinchasqa. Chachapuyaspiqa 21.360 runakunam kawsachkanku (2005). Chachapuyas pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Chachapoyas) nisqaqa Piruw mama llaqtap Amarumayu suyupi huk pruwinsyam. Chachapuyas pruwinsyapitaq kay distritukunapim rimanku: Lamud (Kunti Chachapuyas), Grenada-Mendoza (Anti Chachapuyas), Shallka (Urin Chachapuyas), Llakwash Chachapuyas. Chad qucha nisqaqa Aphrikapi huk hatun qucham. Chakakuqpa wiqrukuynin, chawpinpi F kallpawan chaqnasqa. Chaka munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Chaka q'aqa (Gorges de spelunca, Korsika 2005 watapi). Chakas ( kastilla simipi : Chacas) nisqaqa Piruw mama llaqtap Anqash suyupi huk llaqtam, Asunsyun pruwinsyap uma llaqtanmi. Chakillawan icha iskaymuyuwan rispa muyuriq pachata mana waqllinkumanchu, chaywanpas achka runakuna, antawan kaptin, antawan rin, sallqa pachapaq mana allin kaptinpas. Ch'akisqa allpa: ñawpa pacha kaypi quchas karqan. Ch'akisqa raphinkunataqa q'uñi yakuwan chaqruspa tiy nisqa upyanatam ruranchik. Ch'aki suyu rikuchiq, Petrus Peregrinus de Maricourt-pa siq'isqan 1269 watapi (Epistola de magnete). Ch'akiymanta icha kawsay pachapi huk llakichiymanta mana ruru mana muru kaptinqa, chay hina hatun yarqayqa tukukuyta atinmi, achka runakunata wañuchispa. Chakra chawpinman ichichiyan walli nisqanta ( espanta pájaros en Kastilla simipi), ratash llatapamanta ruwasa. Chakra kamay allinchay ( kastilla simipi : reforma agraria) nisqaqa chakra runakunap kawsayninta allinchanapaq ruraymi. Chakrakunata anchata waqllichiq pisqu kaptinmi, runakunata manam munakunchu. Chakrakunata anchata waqllichiq pisqum, manam munakusqachu. Chakrakunataqa rumi pirqakunatam icha yura saywakunawanmi saywanachinku. Chakrapi puquchisqanchik sach'akunataqa mallki ninchik. Chakra runa ayllupi paqarirqaspa, chakra runakunap, llamk'aqkunap hayñinkunapaq sasaychakurqan, pulitiku takikunata ruraspa takispa. Chakra runa kiru hampikamayuqpa wasinpi, Johann Liss, c. 1616-17. Chakra runakunaqa sach'akunapas allinta wiñanmi, ichataq runakunap astawan llak'ananmi huk chakrakunamanta. Chakra runakuna, uullqu, warmi, wayna, sipas, wamra, llapan rimayan: Panpa, paykuna kayan: *Ankashmanta, wallqa wallqa chawpinpi; washa waqtakunapas. Chakra warmi kaspa, chakra runa pusaqsi tukurqan, Ayakuchu suyupi chakra runa tantanakuypa umalliqninsi karqan 2001 watamanta 2004 watakama. Chakra yura ruruchisqakuna. Chaku icha Chakuy nisqaqa chakuq nisqa runakunap sallqa uywakunata hap'iyninmi, uywap aychanta chaskinapaq. Chaku kitipiqa Kayampi Kichwa runakunam tiyanku. Chakuq ñawpaqta warak'awan rumita muyuchispa, muyu aypalla utaychkaptin chaymanta huk warak'ap puchunta makinta paskaspa chay rumitaqa chuqanmi. Chaku wamani ( kastilla simipi : Provincia del Chaco) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Chaku wamani uma llaqtap. Chalapi kawsaq, wanay nisqa pisqup wanunqa ( wanay wanu ) lliwmanta aswan allinmi. Chalatenango suyu (Salwadur) Chalatenango suyu ( kastilla simipi : Departamento de Chalatenango) nisqaqa huk suyum Salwadur mama llaqtapi. Ch'allapata munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Ch'allapata pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Challco Chima.jpg Challkuchimaq sutiyuq runaqa huk inka awqaq pusaqsi karqan. Challkuchimaq sutiyuq runaqa huk inka awqaq pusaqsi karqan. Challwakunap qaran hinallataq p'aspayuq, ichaqa p'aspankuna huk hinam. Challwamayu nisqaqa Piruwpi huk mayum. Challwanka ( kastilla simipi : Chalhuanca) nisqaqa Piruw mama llaqtap Apurimaq suyupi huk llaqtam, Aymara pruwinsyap uma llaqtanmi. Chamaqa distritu ( kastilla simipi : Distrito de Chamaca) nisqaqa Chumpiwillka pruwinsyapi, Qusqu suyupi ( Piruwpi ), huk distritum. Chamonixpiqa 14 848 runakunam kawsachkanku (2007). Chamonixpiqa 9 086 runakunam kawsachkanku (2007). Champagne-Ardenne nisqaqa huk riqyunmi Phransya mama llaqtapi. Champagne-Ardenne nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Champu kiti ( kastilla simipi : Chambo) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Chimpurasu markapi huk kitim. Champu kitipiqa Puruha Kichwa runakunam tiyanku. Chanchamayu pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Chanchamayo) nisqaqa Piruw mama llaqtap Hunin suyupi huk pruwinsyam. Chan Chanpa huk llaqtachan Chan Chanpa llaqtachanpi huk pirqapi imaymanacha. Chandrika Bandaranaike Kumaratunga sutipaq warmika (* paqarisqa Colombo llaqtapi - llaqtapi). Chandrika Bandaranaike Kumaratunga sutiyuq warmiqa (Sinhala simi: චන්ද්‍රිකා බන්ඩාරනායක කුමාරතුංග, Tamil simi: சந்திரிகா பண்டாரநாயக்க குமாரதுங்க) (* paqarisqa Kulumbu llaqtapi - llaqtapi). Chaninchaq Kunaq Hatun Qollanan; ( kastilla simipi : Presidente de la Corte Suprema). Chaniyuq imakunatapas yuyananchikpaqqa, mana chaniyuq imakunata qunqananchikmi. Chankap hanaq rakinqa mama chanka nisqam. Chanka runakuna Antawaylla k'itipi kawsaq mama llaqtas karqan. Chanka runakuna Antawaylla k'itipi kawsaq mama llaqtas karqan. 1438 watapi Qusqu llaqtatas atiyta munarqanku. Chanka runakunap huk hatun llaqtansi karqan. Chanka runa llaqtappas rimasqansi karqan. Chankuwaña urquqa llapan urqukunamanta aswan hatunmi (5.494 m hanaq). Chanta musphay kanman, jisp’ay p’uruta mana kamachiy atikunchu manchay chakara nanay ima kikin uterinos susunkakunanman hina. Chantapas causas hina kanman kay factores físicos kay ejercicios hina (anafilaxia hina riqsisqa kaytaq rikhuriq ejerciciosrayku) manchay temperaturarayku (q’ajapas manchay chiripas), chiqan efectosniyuq kay mastocitokuna kaqninta. Chantapas huk mecanismo inmunológico tiyan kaytaq mana kay IgE kaqman t’inkikunchu, ichaqa mana yachakunchu sichus runapi kan chay. Chantapas huk phuti kaqpas manchay "utqhay wañuy" munay kaqpas hina willakurqa. Chantapas huk prueba rápida de estreptococos kaqwan llamk’akunman (riqsichikuq huk utqhay prueba hina mana chay RADT). Ch'antasqa tuktuyuq nisqap waytankunaqa achka ch'iñicha tuktuyuqmi, pila tuktuchakunam, qallu tuktuchakunapas. Ch'antasqa tuktuyuq yurakunaqa pila tuktuchallayuq, qallu tuktuchallayuq icha iskaynintin laya tuktuchayuq. Chanta waq qutukunata ruwallantaq, Dúo takiytinkuta Rufo Zurita qusanwan, wawan Quillawampis. Chapaq ( kichwa ) icha Wardya ( kastilla simimanta ) nisqaqa mamallaqtap mink'asqan, runakunap sapsi allin puriyninta, kamachikuna qhawariyninta chapaq (qhawaq) runam. Chapariy pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Chapinpi Tawpu Qucha Musuq Silandaq hatunpuni qucha. Chaqallunpi achka prutinayuq murukunatam yanuspa mikhunchik. Chaqllisinchipiqa lliw qallawakunata Qallawap ñiqi rakirinkuna nisqapim chiqachanchik. Chaqllisinchipi Ruranakuy icha Riyaksiyun (reacción) nisqaqa qallariy imayaykunap ñawpaqta chaqrusqa kaspa chaymantataq musuq, lluqsiq imayaykuna tukukuyninmi. Chaqllisinchi wayllakunataq - huk añaki rikch'aqkunam, ñawpa añakikunapas - t'inkisqakunata ruranachispa chaymanta michatam hurqunku kawsa imayayninta ruraykunanpaq. Chaqllisinchi yachaypitaq huk q'ipisqa iñukukunayuq imayaykunatapas kachi ninchik, ahinataq qullpa ( Na 3 ) nisqatam, hukkunatapas. Chaqrusqa nisqaqa achka imayaykuna mana icha manaraq t'inkinakusqa kaspa huñusqa kaq. Ch'aqruta kañaspa k'apratam ruranchik. Chaqruy nisqawanqa imayaykunata qawispa ruranchik. Ch'aqu ancha tawqa qiqlla kaptinmi, Tiksimuyupi ch'aqu q'illaypas ancha achkam. Chaquy nisqawanqa runa sach'a-sach'atam kañaspa urmachin chakrata rurananpaq. Ch'aran pilli (Hypochaeris taraxacoides) nisqaqa Antikunapi wiñaq philli-philli yuram. Charawa munisipyupiqa kastilla, waraniyi, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Charawa munispyupiqa Waraniyi runakunam tiyanku. Charkas pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Charles André Joseph Marie de Gaulle sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Lille llaqtapi - † wañusqa Colombey-les-Deux-Églises llaqtapi), Ransiya mama llaqtayuq militar. Charles Darwinpa nisqankamaqa llapa rikch'aq manas tiyaqlla kayninkunayuqchu, ichataq hukchakuq kayninkunayuqsi. Charles Édouard Jeanneret-Gris Le Corbusier sutiyuq runaqa, (* paqarisqa La Chaux-de-Fonds llaqtapi - Roquebrune-Cap-Martin llaqtapi), Phransya mama llaqtayuq wasichay kamayuqmi karqan. Charles Édouard Jeanneret-Gris Le Corbusier sutiyuq runaqa, (* paqarisqa La Chaux-de-Fonds llaqtapi - Roquebrune-Cap-Martin llaqtapi), Ransiya mama llaqtayuq wasichay kamayuqmi karqan. Charles Edward Magoon: The Panama Years. Charles Goodyear 1839 watapi k'awchu salinachay (vulcanización) nisqata tarirqaptinsi, achka qhatuq runas k'awchuta rurayta munarqan. Charles Louis de Secondat, Baron de Montesquieu Charles-Louis de Secondat, Baron de La Brède et de Montesquieu sutiyuq runaqa (* ñawpa paqarisqa La Brède kanchapi, Bordeaux ñiqpi - wañusqa Paris llaqtapi) huk phransis qillqaqsi yachay wayllukuqpas karqan. Charles Robert Darwin ( 12 ñiqin hatun puquy killapi 1809 watapi paqarikamurqa Shrewsbury llaqtapi, Inlatirra mama llaqtapi; 19 ñiqin ayriway killapi 1882 watapitaq wañurqa), Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq kawsay yachaqsi karqan. Charles Robert Darwin 1880 watapi Hornet magazine nisqa willay p'anqapi Darwinmanta karikatura, 1866 watapi. Charles Rogier ( * paqarisqa Saint-Quentin llaqtapi - wañusqa Saint-Josse-ten-Noode llaqtapi). Charleston llaqtapiqa 51.400 runakuna (2010) tiyachkan. Charlottep Llikan ( inlish simipi : Charlotte's Web, kastilla simipi : La telaraña de Charlotte) nisqaqa Kawsay rikch'a Elwyn Brooks Whitepa qillqasqan. Ch'askancha (universo, kosmos ) nisqaqa tukuy pacha kaqnintinmi, tukuy ima kaqkunapas. Ch'askaschay (2004), 7ñ p. Chaskiqa qallariyninpi mama llaqtap iman kaptinpas, huk mama llaqtakunapi akuna qallarikuyman qurqan. Chaski qillqata ñawirichkaq p'asña (Ilya Repinpa llimphisqan 1876 watapi). Chaski unanchana (kastilla simipi: sello postal) nisqaqa chaski wasip kamachisqankama ch'ipachisqan papil unanchacham, apaykachay mink'aqpaq rantiq runap qullqita qusqanta kaqnachanapaq. Ch'awachkaq chakra warmi. Chawchuri rikuriq runaqa nin, huk chawchuyuq runakuna manam pay hina allinchu, nispa. Chawin llaqtam (icha Wantar Chawin llaqta). Chawpi Aphrika Republikapiqa 4.216.666 runakunam kawsachkanku. Chawpi Aphrika Republika Uma kamayuq (1959–1960). Chawpi Aphrika Ripuwlikapiqa 4.216.666 runam kawsachkanku. Chawpi Awya Yala icha Chawpi Amerika nisqataqa Chinchay Awya Yalaman tawqachinchikmi. Chawpi Awya Yalap chalankunapi, Kariwi hatun quchapim kawsan. Chawpi Awya Yalap Wat'ankunaqa, kikin Chawpi Awya Yala hina, Chinchay Awya Yalaman tawqachinchikmi. Chawpinpi, Waras llaqta ñiqpitaq Kasma mayum urqukunata chimpan. Chawpipacha Khiniyapiqa 504.000 runakunam kawsachkanku. Chawpipachapiqa ch'usaq k'atma (0º), chinchay qhipapiqa chinchay hanaq isqun chunka k'atma (90º Ch / 90º N), urin qhipapitaq urin hanaq isqun chunka k'atma (90º Ur / 90º S). Chawpipacha siq'iqa Ikwadur mama llaqtantapas purinmi. Chawpi parki, La Maná La Maná kiti ( kastilla simipi : La Maná) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Qutuphaqsi markapi huk kitim. Chawpi p'unchawpiqa inti lliw pachamanta aswan hanaqpim k'anchan, uralanpi kachkaspa. Chawpi p'unchawpiqa inti lliw pachamanta aswan hanaqpim k'anchan, urinpi kachkaspa. Chawpi suyu ( kastilla simipi : Departamento Central), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Chawpi suyu saywitu (Parawayi) Alto Paraná suyu ( kastilla simipi : Departamento Alto Paraná), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Chawpi tiyayninqa Zug llaqtapim, hallch'asqa tiyaynintaq London llaqtapim. Chawpi Urqu icha Wisk'achani John Biggar, Los Andes - Una Guía para Escaladores, p. 129: La montaña se denomina Viscachani en los mapas PIGM y BIGM. Chawpi Urquqa (6.044 m) llapan urqukunamanta aswan hatunmi. Chawpi wiksanchikpi huk t'uqupi khipucha. Chay achiksamaytuqa allpa pachata intip chiqichaq k'uyu qhipa illanchayninmantam amachan. Chay achkiy llimphikunataqa k'uychipim rikunchik. Chay Akhiliyas ancha phiñakuspas huk mit'a mana maqanakuyta munaptinsi, achka grigu awqaqkuna wañun, paypurataq Akhiliyaspa qhuchumasi, Patroklos sutiyuq. Chay allin kayninkunayuq kikin kaqkunaqa kawsanqas, hukkunataq wañunqas. Chay allin kayninkunayuq kikin kaqkunaqa kawsanqas, hukkunataq wañunqas, sallqa akllay (selección natural) nisqamanta. Chay allin qillqayqa ECUARUNARI tantanakuypa ufisyal nisqa allin qillqay kaptinpas, achka kristiyanu tantanakuykuna manaraqmi llamk'achinkuchu, astawantaq kastilla simipi hina qillqanku. Chay allin qillqaytaqa Piruwpa urinpi, Bulibiyapipas llamk'achinchik, chay hinataq wikipidiyapi. Chay allin qillqaytaqa tayta Rodolfo Cerrón Palominom kamaspa, 1994 watapi urin qhichwa simipaq qhichwa - kastilla simi taqitas uyaycharqan. Chay allpakunaqa manas chay awqaqkunapchu kapuynin, ichaqa Ispaña Qhapaqpa kapuyninsi. Chay Allpamayu sutiyuqqa kay llaqtakunam: *Allpamayu (Waylas): Shuyturahup kinrayninpi huk ayllu llaqtacha; Chay Allpamayu sutiyuqqa kay mayukunam: *Allpamayu (Shuyturahu): Shuyturahup hatun chullunkunpi paqariq mayu. Chay allpap ukhunamantaqa yaku pukyukunapim hawaman paqarimun, mayu tukuspa. Chay allquchaq mistikunamanta ancha phiñakuspam, manaña Carlos Ríos sutichakuspa qhichwa simipi sutitam chaskirqan, kayta nispa: Eugenia Carlos Ríos nispa sutichawarqanku. Chay almaqa manas kakuqchu, llapa wañuywan musuqmanta paqarimuywan hukchaykuqsi. Chay añayllukunaqa wakin sach'akunata sisi p'uchquyuq miyuwan wañuchinmi. Chay antañiqiq añawkunataqa antañiqiq añaw qulluchina nisqa wakichikunawanmi qulluchinchik. Chayanta pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Chay Ashaninka huñuman kapuq rimaynintinqa pachak waranqamanta aswan rimaqniyuqmi. Chay asindakunapiqa kichwa runakuna sinchi-sinchilla ispañul, mistikunapaq llamk'aspas mana allin mikhunakunata chaskirqan. Chay atiy rakiymantaqa Montesquieu sutiyuq phransis yachay wayllukuqmi yuyaychakun Kamachikunap samanmanta (De l'esprit des lois) nisqa qillqasqanpi, mana huklla, tiranu hina runapchu kamachinanpaqmi chay atiy raykiyqa kachun, nispa. Chay awillana nisqa rurunkunatam mikhunchik. Chay awkiqa musuq Sapa Inka kanas kasqa. Chay ayllu runakunap tantanakuyninkunaqa Piruwpi Piruw Chakraruna Hatun Tantanakuy nisqa tantanakuymi, Ikwadurpitaq ECUARUNARI nisqa tantanakuymi. Chay aypasqankunamantaqa kimsa kuti umalliq kayman akllasqam karqan. Chay aysana phiruruntinpiqa waskap huk puchunqa tiyaqlla watasqam. Chay aysana phiruruntinpiqa waskap huk puchun tiyaqlla watasqam. Chay Budismuqa Indyapi ñawpaq kaq yachaykunatas, ichataq musuq yuyachakuykunatas ch'aqtan, runata paqariypa wañuypapas muyuyninkunamanta pusanapaq. Chay Buliwya Pachakutiywanqa, kaykunatam kamachirqan: 1) Chayanta qhuya mamallaqtachay; 2) Chakra kamay allinchay ; 3) Tukuy runakunapaq akllanakuy hayñin; 4) Yachachiy allinchay. Chay casospi mayqinkunapichus kay mana atikunmanchu chay, kay desensibilización huk aqllay kanman. Chay chaki t'akllawan Andeskunapi kunankamam yapunku. Chay challwata hap'iq runakunataqa challwaq ninchikmi. Chay chaniqa (huk, iskay, kimsa, tawa, pichqa icha suqta) pukllaqpa pukllay iñukunatam mirachin. Chay Chanka Qusqu Qullaw allin qillqaytaqa Piruwpa urinpi, Bulibiyapipas llamk'achinchik, chay hinataq wikipidiyapi. Chay chimlasayqa intip k'anchayninta wayra pachapi hark'aptin, wayra pacha quñukuchkanmi. Chay chimlasayqa pacha q'uñichina wapsi kaptin, wayra pacha astawanmi quñukuchkan. Chaychú, José María Arguedas yanasan kayta qallariran (1939). Chaychu llank'aqkunata allichu rikayaran; chay hanan 1930 watamanta, niyaran tikrasun. Chay ch'unchulnintaqa mikhusqakunam purin. Chay Dermott Molloy sutiyuqqa tawantin Iwanhilyuta Apustulkunap Rurasqankunatapas 1974 watapiñam uyaycharqan. Chay ECUARUNARI-qa hatun CONAIE sutiyuq, lliw indihina nisqa runa llaqtakunata rikuchiykuq tantanakuypim wankurisqa. Chay Hankarurishpiqa Allpamayu sutiyuq mayum paqarin. Chay harawipiqa huk p'asñas yananta maskaspa manas tarinchu, yawar mayu maqt'ata apakuptinsi. Chay hatun Amarumayup sach'a suyuntaqa Amarumayu sach'a-sach'a suyu nispa ninchikmi. Chay hatun pillunkuykunaqa achka imakunatapas apakuyta atinmi, runakunata anchata llakichispa. Chay hatun pusaqqa Shyri nisqas karqan. Chay hatun pushakka, Shyri nishkami. Chay hatun wañuchiytaqa Ulukawtuma ninkum. Chay hatun wayrakunaqa achka imakunatapas apakuyta atinmi, runakunata anchata llakichispa. Chay hillitaqa ch'akispa upyutam ruranku. Chay hina Asháninka, Ashéninka, Ashíninka nisqa rimaynintinqa 80.000-chá rimaqniyuqmi. Chay hina Chinapi runakunatam huklla wawayuq aylluman atipakuspa munay mana munay sulluchinkum. Chay hina Chunwapi runakunatam huklla wawayuq aylluman atipakuspa munay mana munay sulluchinkum. Chay hina kaq kururaytaqa hat'alliykuq kururay ninchikmi. Chay hina k'askaqkunaqa kastilla simipi manam kanchu, chay rimaypi hina rimakunam kan. Chay hina kawpaspaqa huk rasa nisqayuq runakunaman wakin rasayuq runakunamanta aswan hayñikunatam qun. Chay hinalla huk willakuy willakuwanchis llaqtap sutinqa rusu rimamantas "выбивать" (qarquy) purinmi. Chay hina mana akllaspa arí ninakuspa taripanatachá tarinchik. Chay hinam Juan Velasco Alvaradop Piruwpi kamachisqan siq'i llumpa karqan, ichataq 1986 watallakamam tukri siq'i llumpa karqan, chaymanta kimsantin hanllalli tukrichasqa kaptinmi. Chay hinam karqan illapachaw kaq 4 ñiqin kantaray killapi p'unchawkama karqan. Chay hinam kay pacha phatakunapi, wasi q'uñipi rumikuna, qiru, q'ispillu, hukkunapas. Chay hinam kay Wikipidiyapi "uywa" nispa tukuy animalkunatam niyta munanchik. Chay hinam kunan pachakamapas willaykunku. Chay hinam musuq yachayta tarinchik. Chay hinam qhatunap chanintam rimanakunku. Chay hinam rikunchik maypim chincha maypim uralan kachkan. Chay hina paskasqa mamallaqtaqa kacharisqa mamallaqta nisqam. ‎ Chay hinaqa akam tukukun. Chay hinaqa chay puriqkuna inkakunap allin llamk'aq chaski llikas karqan. Chay hinaqa irramintakunatam ruran. Chay hinaqa misk'i kaqmanta waqtu upyanam tukukun. Chay hinas mawk'a runa wañurquptin musuq runas, Kristupi iñiywan allin kawsaq runa paqarin. Chay hinatam achka paray sach'a-sach'akunam wañun. Chay hinatam Alimanyapi inlisya rakikurqan. Chay hinatam kay Wikipidiyamantaqa lliwmanta allin willay pukyutam rurasunchik. Chay hinatam musuq sach'a-sach'am tukukun. Chay hinatam p'achallinakunatam ruranku, thanta p'achapi hutk'ukunatapas allichankum. Chay hinataq "Inka" nispa Sapa Inka nisqa Inka qhapaqkunatam ninchik. Chay hinataqmi kunan Piruwpi Buliwyapipas qhichwa siq'i llumpatam llamk'achinku. Chay hinataq ñawpaq mama rimayninkupi yachakunku, chaymantas (iskay yachay watamanta pacha) kamachiy rimaypipas. Chay huchanunaraykuqa 17-XI 2000 munay mana munaymi kamachiymanta ithirirqan. Chay huk sisi ayllupiqa tukuy sisikunap mamantaqa mama sisi icha sisi mama ninchik. Chay indihina yachay sunturkunataqa Buliwyap Evo Morales sutiyuq umalliqninmi kamarirqan Umalliqpa Hanaq Kamachisqanwan (Decreto Supremo) 29664 kamarirqan. Chay iñini nisqaqa pachak icha iskay pachak watakunapim kikinchakurqan. Chay inka pachamanta thuñikunaraqmi, ancha hatun pata-patakunam kachkan. Chay inkisisyun nisqapiqa layqa qulluy nisqapi layqa (bruja) sutinchasqa runakunata - lliwmanta astawan warmikunatas - wañuchirqan. Chay inlisyaqa Pintikustis Inlisyap iskay chunka kaq pachakwatap qallarisqanpi yurisqan huk chinu wawa inlisyansi. Chay iñuku huk'i p'akiywanqa mancha-manchay micham paqarin. Chay iskay iñupura kaq siwk siq'ip patmantataq siwk patmam ninchik. Chay iskay iñupura siwk siq'iqa lliw atinalla kaqman siq'ipuramanta aswan sispa, aswan pisi suni siq'im. Chay iskay mama llaqtapiqa lliwmanta aswan rimaqniyuqmi. Chay iskaynintin simikuna ancha kaqllam, hapiqanakunallam. Chay isklaw musiku llikataqa isklawitu (esclavitud) ninchikmi. Chay isku chapusqataqa wasichaypim llamk'achinchik. Chay iwanhilyumanta yachachiyqa iwanhilisasyun (evangelización) nisqam. Chay Jesuspa nisqawanqa Kristiyanu Inlisyaqa takyachinmi, huk runakunata kristiyanuchananchikmi, qispinankupaq. Chay kacharimusqa runakunaqa 16985 runata willachispa 21 tantaykunapi 9500 ñak'arichisqa runata uyarispa hatun willayta qillqarqan, 28 ñiqin chakra yapuy killapi 2003 p'unchawpi Alejandro Toledo sutiyuq umalliqman willaspa. Chay kachi yakutaqa runa manam upyayta atinchu, manam chaymanta kawsayta atinchu. Chay kalsyu yakumuksiqa wayra pachapi kaq chimlasaywan ancha k'apka iskutam ruranakuspa kusasqa tikakunata ancha allinta llut'achispa. Chay kamachinkunaqa kay p'achamanta ñawpam karqan. Chay kamachiykunaqa hudyukunap, kristiyanukunap tiksi kamachiykunam kawsanakunapaq. Chay K'ana runakunaqa Qanchi runakunawan Pachakutiq Inka Yupankiwanpas 1438 watapi Yawarpampa nisqapi Chanka runakunatas atirqan. Chay kapuy k'askaqkunaqa kastilla simipi manam kanchu, chay rimaypi kapuy rimakunam kan. Chay Kashamarka Kichwarimay Yachaywasitaqa Kashamarka suyuyuq qhichwa rimaqkunam kamariraqan. Chay k'aspikunapiqa supay chakra añayllukunam (Myrmelachista schumanni nisqa sisichakunam ) kawsan. Chay k'aspimanta kuyupayayqa muquyuq k'aspiwan muyuriq asiru t'urpimanmi astakun. Chay Kathuliku Riykuna nisqaqa Cristobal Colontas Atlantiku mama quchanta kuntiman kacharqan. Chay Katuliku Riykunaqa (Fernando II Aragunpa qhapaqninwan Isabel I Kastillap quyan ) Cristobal Colontas Atlantiku mama quchanta kuntiman kacharqan. Chay kawallukunaqa Mishikupi ispañulkunamanta ayqispa qispispa sallqayasqas karqan. Chay kawallup ukhunpis Odisiw huk awqaqkunawan pakakurqan. Chay kikin watapiqa hinallataq Chanka runasimipi Lukaspa qillqasqanmi paqarirqan, presbitiriyanu pastur Homer Emerson, hukin qillqaqkunap t'ikrasqan. Chay killapiqa Inti Raymita phistanku. Chay killkakunapika "sh" killkashunchik, mana "q" nishkata killkashpa: Pusak (8), Pushak runa. Chay kimsak'uchu hina, mana tiksi kaq uyankunaqa huk ñawch'in nisqa iñupim tinkunakun. Chay kinrayninpiqa achka qiwuñam (Polylepis sp. Chay kinrayqa hunt'a achkiptin, hunt'a killa icha killa hunt'asqa ninchik. Chay k'itikunapiqa yuskara simipi Euskal Herria (Yuskadi suyu) nisqapas. Chay k'itikunataqa 1938 watapi Adolf Hitlerpa pusasqan Alimanyam hap'irqan. 1939 watapitaq Aliman awqaqkunam tukuy Chiksuyu kaq Chikusluwakyata tiyarirqanku. Chay k'itikunataqa Israyil awqaqkunam 1967 watapi hap'irqan, aswan Palistina k'itikunatapas, tukuy ñawpa Palistina nisqa suyutam. Chay k'itipi lliwmanta aswan k'iti rimaykuna kaptinmi, chaypi qhichwa simip qallarisqan karqan, nispa ninmi. Chay kristiyanu iñiykamaqa Dyuspa Churin karqan. Chay kumunismu wakita ruranapaqqa llamk'aqkunas susyalismu nisqapi mama llaqtapi kamachinman. Chaykunamanta ñawinchaptin, Mariapa uman rikcharirurqa Naskapa siqinkunapaq. 1947 watamanta payñataq librukuna qillqayta qallarirqa. Chaykunatan yachakun wawqin Aristidesman kartasqanpi tunpantapas churallantaq kikin sapa punchaw qillqasqanpi El Zorro de Arriba y el Zorro de Abajo novela wañuptinña rikurichisqankupi. Chay kunfisyun nisqata wañuy wanayta ruraytapas auto de fe (" iñiy ruray") nispas sutincharqan. Chay kurkupi yanayasqa, chimlasaysapa yawarqa ch'illa sirk'akunantam sunquman purin. Chay kusasqa iskutaqa wasichaypim llamk'achinchik. Chay kusasqa quntayqa yakuwan k'apka quntaymi tukukun. Chay kusikuyta yuqunakuywan icha wawsakuywanpas aypanmi. Chay k'uskiykuywan rikusqamanta allinta takyasqa kaymataqa ñasa (theoría) ninchikmi. Chay k'uychipiqa lliw achkiy llimphikunatam rikunchik. Chay lachiwanataqa puriqllachaspa mapatam hurqunchik. Chay lintikunataqa chaykamaqa ch'iqichina linti, pallana linti nichkimi. Chay liwrukunataqa Musuq Vulgata nisqamantam t'ikrasqa. Chay liwrupiqa Faustinu Camacho Soto sutiyuq hatun taytanpa kawsasqanmantam willan, 1936 watamanta 1970 watakama. Chay llaqtakunaqa chunka pichqayuq wat'api ispañul kunkistadurkunap atisqan karqan. Chay llaqtamanqa Manqu Qhapaq iskay ñiqin 1537 watapi ayqikurqan. Chay llaqtapiqa kawsanku achka runakunam. Chay llaqtaqa paypa llaqtanmi. Chay llaqtaqa Piruwpa Ayakuchu sutiyuqmi suyunpi kachkan. Chay llasaturakuraykuqa Tiksimuyup hawanpi huk kilugramuqa 9,81 N llasaqmi. Chay machuqa luru qulluchinapaqsi yanaparqan. Chay Malwina maqanakuypiqa waranqamanta aswan runakunam wañurqan, 649 arhintina, 258 britanya awqaqkunam. Chay mamakamachiyqa kaman, huk hatun pusaqmi tiyan, payqa Presidente de la República nisqam. Chay mama llaqtakunaqa kunanraqmi musikunwan Iwrupa mama llaqtakunamanta, Hukllachasqa Amirika Suyukunamanta wachuriq kachkanraqmi. Chay mamallaqtayuq maqanakuypiqa 60.000-manta aswan, 80.000-chá runam wañurqan, paypurataq 75 %-nin qhichwa, huk indihinapas runam. Chay mamaqucha uywakunataqa runa kawsananpaq surqunmi. Chayman chayan huk yupa kikillan kaykan, ashka kuti, miray ruranapi. Chaymanta 2010 watapi CONAIEp pusaqninkuna Arirumata aylluruna tantanakuymantam qarqurqan. Chaymanta, chay punchawkuna mana allin kaynin kaqmanta rikurimurqa hinaptin yapamanta sipikuynin munay rikurimullantaq chaymantapas rimallantaqmi qallariqnin pay kikinpa sapa punchaw qillqasqanpi, kaqllataqmi churarqa novelanman wañuptinña rikurimusqanpi. Chaymanta ch'isikama pachataqa inti t'iksuy nichikmi. Chaymanta Chunwa mama llaqtamanta wachuriq kaspapas kikin qhapaq suyu kakurqan (Ñilluwan qhapaq llaqta - ). Chaymanta Chunwaman kapuq suyunmi tukurqan. Chaymanta Claudiap Madeinusa sutiyuq pilikulanpim pukllarqan. Chaymanta huk kikin willay mana kaynin tiyan kay rupha wayra q’usñichasqa churakuypaq. Chaymanta hukkuna 1997 watallapim kutimurqan. 2002 watapi chunkachá ayllullam Putis llaqtapi kawsarqan. Chaymanta huk mana sinchichasqa ñanpi huk 5.000 m hanaq q'asanta purimunchik. Chaymanta ispañul runakuna suticharqanku "Santa Bárbara de Bacas" sutiwan. Chaymanta kimsantin kutichiykunatam qillqamunchik: Arí, Manam akllanichu, Ama. Chaymanta, kullu rikch'aq suyum hina kanman; aswan raku k'allmakuna rikch'aq putum (icha rikch'aq t'aqa) hina kankuman, aswan lluchu k'allmakuna huktaq katiguriyakunam kankuman. Chaymanta kulunya pachapi karqa Misk'i k'itiqta, "Doctrina de San Francisco de Pocona" ukhupi, "Viceparroquia de Santa Bárbara de Bacas" sutiwan. Chaymanta kutimuspa, Ikwadur hatun pushaqkuna wichq'ay wasimanmi payta churarqan. Chaymanta machkha p’unchaw qhipantaqa qhuña chaymanta ch’uju qallarin. Chaymanta manaraq watata junt'asaqtin apasqa karqa Muruman, Sakawa riqpi, maymantachus lluqsirqanku ñawpaq yachachiqkuna; chaypitaq karqa inti raymi killa 1922 watakama. Chaymantam George Walker Bush terrorismu hayu maqanakuyta rimarirqan. Chaymantam George W. Bush terrorismu hayu maqanakuyta rimarirqan. Chaymantam Mama Tránsito tukuy kawsayninpi wasinpi kawsaspa wakcha ayllukunawanmi kawsakurqan. 2003 watapi Lucio Gutiérrez hatun pushakqa payman premio Eugenio Espejo nisqatam qararqan. 2009 watapi wasillaqtanpim wañurqan. Chaymanta musuq Punata pruwinsya kamasqa kasqanmantawan, 1874 watapi Wak'as kantun juñusqa karqa Wantiula wisikantunninwan khuska, kinsa ñiqin T'iraqi munisipyumpata. Chaymanta musuq Punata pruwinsya kamasqa kasqanmantawan, 1874 watapi, Wak'as kantun juñusqa karqa Wantiula wisikantunninwan khuska, kinsa ñiqin T'iraqi munisipyumpata. Chaymanta Ollanta Humala Oscar Valdéstam uma kamayuqman rurarqan. Chaymanta pacha Arhintinamanta mitikuspa chunka pusaqniyuq wata karu llaqtapi karqan. Chaymantapacha Asyapipas k'awchutam puquchinku. Chaymantapacha chay llaqtaqa anchatam wiñarqan. Chaymantapacha chaypi Urqusapa Kharabaq republika nisqam, Huñusqa Nasyunkunap manam riqsichisqanchu. Chaymanta pacha Dyuspa pañanpi tiyachkan. Chaymantapacha Jesu Kristu sutiyuqmi. Chaymantapacha kastilla simita rimayta qallarirqan. Chaymantapacha mast'ariykunsi, ñuñu waranikunata lliw huk wisnutapas apaykuspa. Chaymantapacham China mama llaqtaman kapuchkan. Chaymantapachaqa K'anchaq Ñanpa kallpan anchatam pisiyarqan, yaqata puchukaspa. Chaymantapachaqa samk'ay wasipim tiyachkan. Chaymantapacha runakuna chay quchataqa Yawarqucha nispa sutichanmi. Chaymantapacha runakuna mana llamk'ayniyuq kaspa karuman purinmi. Chaymantapacha samk'ay wasipim kachkan, wanana taripanata suyachkaspa. Chaymanta pachas Q'iru k'itipi kawsanku. Chaymantapachataq Wak'aspa wakin juch'uy llaqtasninta kay musuq pruwinsya T'iraqi jap'iyqakapun: Boqueron k'asa, Ch'ullkumayu, Qañiquta, Qayarani, Quwari, Payrumani, T'ulapampa, Sapataranchu waqkunatawan. Chaymanta Pawlu, "uchuylla kaq" sutichakurqan. Chaymanta Plawtich tukurqan, Inlisyankunapitaq hanaq aliman simitam llamk'achinku. Chaymanta Pukaq Wayra ( Pukaj Wayra ) Qutumam yaykurqa 1.980 watapi Istukulmu llaqtapi, Suwisya mama llaqtapi. Chaymantaqa Antonio Pigafetta sutiyuq masinsi willarqan. Chaymantaqa aswan puchukasqañam. Chaymantaqa bilakunatam ruranchik. Chaymanta qalarirqan huchuyta Tiyawanaku kasqa Wari kasqawan. Chaymantaqa, manaña allinñachu kawsaynin karqa. Chaymanta qhipan wata apasqa karqa Punata llaqtaman. Chaymanta, shuk tapunata charini. Chaymantas indihina pusaqkunata, panantapas wañuchirqan. Chaymanta sinqapitaq kunkapitaq karinku manaraq vías respiratorias inferiores kaqman chayaptin. Chaymantas Manqu Qhapaq Mama Uqllu warminwan lluqsirqan. Chaymanta Tabariya quchantam purin. Chaymantataq 1928 watapi apasqa karqanku Tikipaya riqman; chay kikin Juq qhawariy Jatun Yachay Wasimantawatapitaq Buliwya suyu umalliq kamarqa chunka watata wisk'asqa kanankupaq tukuy jatun yachay wasikuna yachachiqkunapaq. Chaymantataq Chitilla llaqtamanmi rirqan chaypi llamk'ananpaq. Chaymantataq CONAIE tantanakuypa, Pachakutik partiduppas yanapayninwan 2003 watapi Gutierrez Mamallakta pushak akllasqam karqan. Chaymantataq Engelswan Marksismu nisqa yachay wayllukuytam kamarqan, Das Kapital nisqata huk liwrukunatapas qillqaspa. Chaymantataq huk miñi q'aytuta awanapi mast'asqa allwi q'aytukunanta hukchapayaspa allwinchik, ruk'i nisqa tulluwan pipuchaspa. Chaymantataq iñiqninkunaqa wiñaypaq kawsanqaku, mana iñiqtaq wiñaypaq wañunqaku. Chaymantataq Marxwan Marksismu nisqa yachay wayllukuytam kamarqan. Chaymantataqmi achka kristiyanu takikunatam qillqarqan, qhichwa simillapim, achka pachak takim. Chaymantataqmi intip q'uñichisqan wayrapi ch'akinchik. Chaymantataqmi Joachim Gauck sutiyuq pulitikum akllasqa karqan. Chaymantataqmi manañam puquna allpachu kan. Chaymantataqmi maskaq sapaqkama yupaspan pakasqa pukllaqkunata maskayta qallarin. Chaymantataqmi paymanta Javier Pulgar Vidalpas willan. Chaymantataq musuq murukunayuq rurukunam puquyta atinku. Chaymantataq Paris llaqtaman rirqan, INALCO (Institut national des langues et civilisations orientales) nisqa yachay sunturpi llamk'anapaq. Chaymantataqsi chay allpakunas wiraquchakunap kapuynin tukuspa asindas tukurqan. Chaymantataqsi chay Kristu wank'aqa q'usñichiymanta yanayarqan. Chaymantataqsi Ilirya, Galya pruwinsyakunapi prukunsul kaspa chaymantas 58 kñ-manta 51 kñ-kama watakunapi tukuy Galyatas atiparqan Rhein mayukama. Chaymantataqsi Ilirya, Galya pruwinsyakunapi prukunsul kaspa chaymantas 58 kñ watamanta 51 kñ watakama watakunapi tukuy Galyatas atiparqan Rhein mayukama. Chaymantataqsi ñawpaq kaq warmi kaspa Defensora del Pueblo nisqapas tukurqan. Chaymantataqsi qhichwa rimayqa chawpi Antikunapis mast'arirqan, iskaynintin rimay huñuman (Waywash, Wamp'uy) rakispa. Chaymantataqsi taytachataqa katidralpa punkunman churaspa Taytacha Timpluris nispa sutinchaspa Qusqup Amachaqinman rurarqan. Chaymantataq Tantasqa Republika Alimanyaman hukllakurqan. Chaymanta wanakan musuq simikunata, imaykapaq. Chaymanta watanchik iskay puqusqa choqllota, panq'awan tinkir, chaytam nisqa Wayunka. Chay maqanakuymanta Omirosmi Iliada nisqanpi willaykun. Chay maqanakuyqa Ispaña Amirikayuq wiraquchakunap atiyninwansi puchukarqan. Chay maqanakuy qhipaqa Piruw mamallaqta Amarumayu sach'a-sach'a suyupi achka allpakunata Ikwadurmantas hapirqan. Chay maruchamantaqa hunt'alla t'ikrakuspa wiñakusqaña palamam t'uqyan. Chay maruchamantaqa kurumama nisqa hunt'alla t'ikrakuspa wiñakusqaña palamam t'uqyan. Chay maruchamantaqa kurumama nisqa wiñakusqaña pillpintum t'uqyan. Chay maruchamantaqa wiñakusqaña palamam t'uqyan. Chay Matanza nisqarayku aslla Pipilkunas kakun. Chay mayukunataq mama quchamanmi purimun. Chay millay qurakunaqa chakra yura chawpipim waqllispa wiñan. Chaymi qallariy kutipi Europaman rirqa, Unesco becata quptin, España llaqtapi, hinaspa Francia llaqtapipas achka ruwaykuna estudiananpaq. Chaymi ruwayan Unu raymita, kunanyaq Waruchiri llaqtapi runakuna wichayan qucha k'uchunyaq, allichaq raqra unuta. Chay mistikuna allquchaptinmi, chunka pichqayuq watayuq kaspa yachay sunturmanmi riyta qallarirqan. Chay mitmawanqa Inkakuna atiyniyuq kayninta takyachirqan. Chay MNR kamachinaqa 2 ñiqin chakra yapuy killapi 1953 p'unchawpi chakra kamay allinchayta rimarirqaspa asindakunatam indihina runaman quykurqan, asindadukunata qarquspa. Chay muksichaq muchuyrayku sunqu nanachinmi. Chay munay mana munay llamk'ay mit'api ancha achka runakunaqa ñak'a-ñak'aspa qhuyakunapi, ahinataq P'utuqsi urqu qullqi qhuyapi, wañurqan. Chay munay mana munaywan iñichiyqa manam Jesuspa siminkamachu karqan, kristiyanu iñiyqa runap qispillam kamarikuyninwan chiqaptaq iñinan kaptin. Chay murumantaqa musuq yuram yurin. Chay musuqchaywanqa kastilla simimanta hamuq rimakunata allin qhichwa rimakunawanmi rantichayta munanku, ahinataq achka yupaypaq -s nisqata -kuna nisqawan. Chaynalla chiqistin chiqistin pawachkanku; muyurispa muyurispa panta pantata pawanku, mana ni may risqankutapas yachakunkuchu; karuchaspaqa huñunakuypitaq kachkanku manam sapa sapallaqa pawayta yachaspanku. Chaynallataqmi Celia Bustamante Vernal sutiyuq warmiwan kasarakurqa, Peña Cultural Pancho Fierro nisqapa promotoranwan (1939), chayllapim artistakuna hinaspa intelectualkunapas huñunakurqa. Chay ñawpaq CGTP-qa pisilla pachamanta puchukarqan. Chay ñawpaq pichqantin ayllu llaqtaqa 21 kaq pachakwatap qallariyninpi "Q'iru runa llaqtam kanchik" nispa rimarirqan. Chay niwtrunkunaqa huk iñukukunata p'akiyta atinmi. Chay NSDAP partiduqa llamk'aqkunaman ancha hayu kaspa, musuq maqanakuypaq llamk'arqan, "qasi kanapaq kayku" nispa llullaspa. Chay ñuñu kirukuna paskakuptin, kimsa chunka suqtayuq wiñaypaq kirukunam wiñan. Chaynupan kasqa Musuq chakra kachiy, apusimin yarqamuran 24 punchawpi, suqtañiqin killapi 1969 watapi. Chay Odisiwqa Truyap atiqnin nisqas karqan, Truyanu Kawalluwan chay llaqtap ukhunman hamurqaspa (chaymantataq Omiros manam Iliadapichu manam Odisiyapichu willan). Chaypacha ancha achka qhichwa willakuykunatam uyarispa sunqunchasqa karqan. 2013 watapi ñawpaq kawsay rikch'antam uyancharqan, Saqapa sutiyuq. Chaypacha aswanta Qhichwa runakuna llakispanmi, Sasachakuy pacham nirqan. Chay pacha ayllu runakunap musuq tantanakuyninkunam paqarirqan. Chay pacha Brasilpi kaq Manaus hatun llaqtas tukurqan. Chaypacha chaypi kawsaq runakunap 80 %-nin iwanhiliku kristiyanum karqan. Chaypacha Chiruki runakunap kikinpa kamachinanta puchukarqan. Chaypacha Hanan Qusqu, Urin Qusqu suyus karqan, chay iskay suyutaq iskaymansi rakisqa karqan, tawantin suyus. Chaypacha hatun chullunkukunas anchata hatunyasqa, achka suyukunata chullunkuchaspa. Chay pacha inkisisyun taripay sunturkuna hampiq warmikunata layqa kaymanta, diyawlu ruranakuymanta, dyusta ñakaymanta ch'atarqan. Chay pacha inkumindapi kaq indihinakunas anchata sarusqas karqan. Chaypacha K'anchaq Ñan icha Akchiq Ñan (Sendero Luminoso) nisqa maoista, terrorista nisqa ankalli tantanakuymi Piruw mamallaqtatam awqanakurqan. Chaypacha Karankip Kacha Duchisela sutiyuq umalliqninpas (Shiri) wañurqan Atuntaki pampapi. Chay p'achallikunapaq p'achataqa p'achallina icha churana ninchik. Chay pachañas achka k'iti rimaysi karqan, manas hukllachu rimay. Chaypacha Pedro Huillca Tecse sutiyuq Piruw Llamk'aqkuna Sapsi Tantanakuypa pusaqninmi ancha riqsisqa PKP-niyuq karqan. Chay pachapiqa killa intip tiksi muyuwan chawpinpim kachkan. Chay pachapiqa tiksi muyu intip killawan chawpinpim kachkan. Chay pachaqa Jesuspa Kruspi wañusqanmanta sayarisqanmantapas yuyaykun. Chay pachaqa Jesuspa muchasqanta Yerusalempi chayasqanmanta sayarisqankama pacha yuyaykunku. Chay pachaqa manam tiyaqllachu, hukchakuqmi wata mit'amanta wachakuspa. Chay pachartaqa wasichanapaqmi pirqa rumita hina llamk'achinchik. Chay pachas sara puquptinqa, sach'akunamanta achka luru mikhunata maskaq hamuq karqan. Chay pachas UNIX nisqa llamk'aykuna llikatapas kururachirqan. Chay pacha takisqan Yarawikuna llaki rimay takikuna karqan. Chaypacha Tiksimuyuntinpi lliw llaqtakunamanta aswan hatunsi karqan, yaqu hunus runayuq. Chaypacha Tiksimuyuntinpi lliw llaqtakunamanta aswan hatunsi karqan, yaqu hunus runayuq. 1236 watapis kristiyanu kastillayuq awqaqkuna arabya runakunata atispa llaqtatas hap'irqan. Chaypacha yachay sunturpa qullqinkunata suwakurqansi. Chay papa lanchaqa 1845 watamanta 1849 watakamas Ilandapi hatun yarqaytas paqarichisqan. Chaypaqqa ñawinchik ukhunman hamunanmi tiyan. Chay paray yakuqa allpa pachaman yaku pachamanpas uramaykun, allpap hawanpi purispa icha allpap ukhunman mismispa. Chay Peru llaqtapa uraynipi purisqan hinaspa Abancay colegiopi internado kasqantawan yuyarisqantam novelanpi qillqanqa Los Ríos Profundos sutiyuqta, kay kaqqa allinkaq qillqayninmi. Chaypi 1544 watakamas qhapaq karqan. Chaypi Arirumaqa ayllu runakunap yachayninkunata sinchichanapaqmi llamk'an. Chaypi Inés sutiyuq warmita riqsirispa kasarakurqan. Chaypi kalalit simi (Kalaallisut) nisqa k'iti rimay hinallataqmi tukri simi, Kalalit Nunatpa rimayninmi. Chaypi kaq Kitu mamallaqtata atirqaspa Rumiñawi sutiyuq awqaq pusaqtam wañuchirqan. Chaypi kawsaq indihinakunata amachaptinsi, Ispañapi hayunkunas k'amiykurqan. Chaypi kawsaq runakuna huk ayllupi hina kawsan. Chaypi kawsaq runakunaqa qhichwa simitam ( Inkawasi-Kañaris k'iti rimayta) rimanku. Chaypi kawsaq runakunaqa qhichwa simitam rimanku, ichaqa Kashamarka rimay kastilla simip ancha chikichasqanmi. Chaypi kawsaq runakunatas allin kawsaymanta yachachirqan. Chaypi kunrisu umalliqmanmi akllasqa karqan. Chay pilikulaqa Charlottep Llikan nisqap iskay ñiqin pitinmi pilikula. Chay pilikulaqa Madagaskar nisqap iskay kimsa pitinmi pilikula. Chay pilikulawanqa 2009 watapi Berlin llaqtapi Quri Ukumari Suñayta (Goldener Bär) chaskirqan. Chaypi llamkarqa Paul Kosok sutiyuq arkyulugupaq qillqasqanta tikraspan. Chaypi mikun kikinpa mikuyninta. Chaypim imaymanata ruwarqa allin Cultura Popular llipillan llaqtakunapi purinanpaq. Chay pinkuyllaqa maymantapas maymanpas purinmi, ichataq huk tuyllapi huk pustuchapi kachkan, ichataq ancha hawamanmi kachkan. Chaypiqa 107.098 runakunam kawsanku (2006 watapi). Chaypiqa 1889 runakunam kawsanku (2004 watapi). Chaypiqa 206 runakunam kawsanku (2004 watapi). Chaypiqa 2925 runakunam kawsanku (2004 watapi). Chaypiqa 3.405.259 runakunam kawsanku (2006 watapi). Chaypiqa 3.440.441 runakunam kawsanku (2010 watapi). Chaypiqa 55 runakunam kawsanku (2004 watapi). Chaypiqa 72.414 runakunam kawsanku (2008 watapi). Chaypiqa Apu Awsanqatitam yupaychanku. Chaypiqa Inkakuna Tayta Intitas yupaychaq karqan. Chaypiqa iskay runakunam. Chaypiqa Kutakancha llaqtap Apun Qullqihirkam ayllu llaqtanpa runankunap kawsasqanmanta willan, paqarisqanmanta kunan pachapi qullqi qhuyap puchukayninkama. Chaypiqa Luis Alvarez Quispe sutiyuq yachaqpas llamk'achkan. Chaypiqa mamanpa willasqankunatam qillqarqan, kikinpa kamasqan ninakuykunawanmi, t'iktuqakunawanpas. Chaypiqa mayum purin. Chaypiqa qanchis hunu runakunam kawsanku. Chaypiqa Uru runakuna kawsan. Chaypi qhichwa yachachiq Nereo Aqules Hancco Mamani sutiyuq runa yachay wasinpi yachaqaqkunap rimayninmanta, kastillanuchayninmanta k'uskiykurqan. Chaypi, qispi ruwaqkuna Ispaña awqankunata atiyaran, yawarta upuchiyaran. Chaypiraq tarikun huk kastillum. Chaypi runakunaqa kunan kastilla simillatam rimanku. Chaypi runakunaqa Qhichwa simillatam rimanku. Chaypi runakunaqa qhichwa simitam rimanku. Chaypis 1510 watapi Awya Yalapi ñawpaq kutita tayta kura tukurqan. Chaypis chayanta qhapaq nisqa Simón I. Patiño sutiyuq runas ancha qhapaq ruruchinantas kamarqan. Chay pisillata paskasqa qaranqa sach'ata chirimantam amachan. Chaypis Tawantinsuyu karqan. Chaypi wañusqankama warminwan kawsarqan. Chay piyunkunap paypaq chakrakunapi llamk'ananmi. Chay Pontius Pilatusqa Jesusta Kruspi wañuchichirqan. Chay prutunkunaqa pusitiwu nisqa pinchikilla chaqnayuq kaptin, iliktrunkunataq niyatiwu nisqa pinchikilla chaqnayuqmi. Chay puka ñawpa illanchayta allpaman rirpuchaspa wayra pachapipas hark'aspa allpa pachatam wayra pachatapas q'uñichinmi. Chay pukayasqa yawarqa surq'anmanta surq'an ch'illa sirk'antam sunquman purin. Chay p'unchawkunapi Ikwadur mama llaqtapi manam pi kichwa warmipas taripay amachaqchu karqan, Ninataq ñawpaq kaqmi tukurqan. Chay p'unchawpi ama imatapas rurankichu. Chay punkiyniyuq kaqkuna manchay angioedema kaqniyuq qarankupas ruphakuchkanman hina sientenkuman manataq siqsikutaqa. Chay qachutaqa achka yura mikhuq uywakunam mikhun, paykunapaq ancha chaniyuq mikhunam. Chayqa iskay ñiqin kuyuy mit'a nisqam. Chay qallawakunaqa allpapi kachkaq yakupi chullusqa iyun hina kaptin, yura saphinkunawan allpamanta ch'unqaykunmi. Chayqa manam chiqap saywa rumichu, saywa Oder mayup chawpinpi kaptinmi. Chayqa, nankay ruranakuy tukuna imayaykunap tukukuyninqa - lluq'i kinraypi qillqasqa - qallariy imayaykunap tukukuyninman - paña kinraypi qillqasqa - kaqllam. Chay Qanchi runakunaqa K'ana runakunawan Pachakutiq Inka Yupankiwanpas 1438 watapi Yawarpampa nisqapi Chanka runakunatas atirqan. Chay qharip warmip khuyanakunanmi tiyan kasarakuspa allinta kuska kawsanankupaq. Chay qhichwa, aymara rimaykunata Andespa allin kawsayninta kastilla rimaqkunaman yachachiptin, chiqap iskay simipi iskay kawsaypi yachay kanman. Chay qhipaq latintaqa musuq latin simi ninchik. Chay qhipataq musuqmantam chinchaman rirqan, urin Kulumbyata atinapaq. Chay qhuya ch'usaqchasqa kaptinsi, 1980 watakunapi chayantap Tiksimuyu chanin ancha pisichasqa kaptinsi Buliwya mama llaqta chay qhuyakunataqa wichq'arqan, huk pisilla qhuyakunata hukllapaqchaspa. Chay qillqapiqa huk unquykunam ( kastilla simipi - qhichwa simipi ). Chay qillqapiqa huk unquykunayuq sutisuyum. Chay qillqasqanqa novelapuni Lima karsilpi kikinpa kawsayninmanta wichqarayaspan willakusqanmi, chay karsiltaqa wichqapunkuñam 1986 watapiraq. Chay q'itayaqtaqa q'ita icha waricha ninchikmi. Chay q'uñikuywanqa yakupi sallqa uywachakunam wañukun. Chay Qusqu runasimimantaqa Fray Diego González Holguín sutiyuq taytakuram 17 ñiqin pachakwatap qallarisqanpi ñawpaq simi qullqatam qillqarqan. Chay rakinkunaqa sinchi sankanisqam. Chay raphi q'umirniyuq (khlorophila nisqayuq) inti wayllaqkunawan inti wayllayta ruraspa yaku iñuwakunata ch'iqtanku, muksichaqta kachaykuspa. Chay raphi q'umirniyuq (klorophila nisqayuq) inti wayllaqkunawan, inti wayllay nisqata ruraspa yaku iñuwakunata ch'iqtaspa muksichaqtam kachaykunku. Chayrayku 2001 watapi Qhiwar runakuna Velascopaq wank'atas churarqanku. Chayrayku allpa chinkarita hark'anapaqqa amachana sach'a-sach'am kachun. Chayrayku allpa wira hurquyrayku sallqa waqlliymanta mancharikunku. Chayrayku ancha sasachaq chakra yura waqlliqmi. Chayrayku awqakuna manas tarirqanchu. Chayrayku chakrakunapi allin allpa kananmi. Chayrayku chakranchikkunapi puquq chakra yurakunapaq ancha allinmi. Chayrayku challwakunam ayqikun icha yarqaywan wañukunmi, manaña mikhunata tarispa. Chayrayku chay añayllu sach'akunallaraqmi (Duroia, Cordia) wiñan. Chayrayku chay suyukunapi 4 ñiqin kantaray killapi p'unchawtaqa 15 ñiqin kantaray killapi p'unchawsi qatirqan. Chayrayku chay watakunapi challwaqkuna nawidad p'unchawkunapi manañam challwakunata hap'inchu, mana allin musikuyninmanta anchata llakikuspa. Chayrayku hinam: *Rayku tukuptinqa, qatiq tukunqam. Chayrayku huk kutillakunam ispananchik atin. Chayrayku huklla uralan runasimi ninkupas. Chayrayku huk partidukunawan Gana Perú nisqa akllanakuy tantanakuytam kamarirqan. Chayrayku huk qhariwan kuskalla kawsaq warmitam - warmiwan kuskalla kawsaq qharitapas - chay qharip icha warmip yanan nispa ninchik. Chayrayku hurquyta munanku, ichataq Rukullaktapi kawsaq runakuna manam munanku. Chayrayku indihinakuna allpankunata kutinapaq anchatam rimanakurqan. Chayrayku kachi yaku nisqam. Chayrayku kachiyuq mikhunakunam kachi q'aparniyuq. Chayrayku Kastilal Kamachina pachapiqa Bibliata manam t'ikrarqankuchu. Chayrayku kawsaq pachapi aya manam kakunchu. Chayrayku kay antígeno k’askasqa kay IgE activa FcεRI mastocitos kaqpi chanta kay basófilos kaqpi receptores. Chayrayku kunan chunkawataqa 201 ñiqin chunkawatam: 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2001 watapim qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2010 watapitaqmi puchukanqa. Chayrayku kunankunapas musuq iñiqkunata Yayap, Churip, Ch'uya Ispiritup sutinpim bawtisanku. Chayrayku kunan pacha chikichasqa simim. Chayrayku kunan pacha kimsa pachak rimayraqchá kawsachkan, yaqa tukuy kawsaqraqtaq awya yala rimaykuna ancha chikichasqam. Chayrayku kunan pachakwataqa 21 ñiqin pachakwatam : 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2001 watapim qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2100 watapitaqmi puchukanqa. Chayrayku kunan waranqawataqa 3 ñiqin waranqawatam: 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2001 watapim qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 3000 watapitaqmi puchukanqa. Chayrayku llapa tawa ñiqin wataqa wakllanwatam. Chayrayku lliwmanta aswan watakunaqa chhaskum, ichataq yaqa llapa tawa ñiqin wataqa wakllanwatam. Chayrayku manam upyanallachu. Chayraykum ancha-anchatam kawsaq pachapi yurakunatam, sach'a-sach'akunatam mat'ipayanchik. Chayraykum chaski runakuna, awqaqkunapas kawallupi puriq karqan. Chayrayku mi kachkan. Chayrayku mi kachkan, Awya Yalapi ñawpaq yachay sunturmi, Piruwpi ñawpaq yachay sunturmipas. Chayrayku mi kachkan, Piruwpi ñawpaq kathuliku yachay sunturmi. Chayraykum Inka armakuna (Baños del Inca) ninkupas. Chayraykum Ispañamanta awqakunaqa khillaychukinkunawan, illapakunawanpas utqaylla atiparqan. Chayraykum kay pacha nispa ninchikpas. Chay raykum kuwintu librukunata rikurichirqa: Amor mundo y todos los cuentos 1967 watapi chaymanta, tunpan qipaman, wañuptinña: El zorro de arriba y el zorro de abajo rikurichirqaku. Chayraykum mama quchap hawan huqarikuchkanmi, chalakunapi kachkaq llaqtakunatam llump'iyta hurapaspa. Chay raykum mana haykappas-hina teatro Municipal hinaspa teatro Segura nisaqpas chayraq punkunta kicharqaku arte andino nisqaman. Chayraykum mana qiru phukuna waqachinachu, mana qiru phukuna waqachinachu. Chayraykum mana willaqchu kan. Chayraykum murukunawan tarpunchik musuq yurakunap wiñananpaq. Chayraykum muyuriqninchik pachata amachananchikmi anchata tiyan. Chayraykum papa yurap chillkinkunataqa allpachaspa hallmanchik. Chayraykum sallqa suyu amachaywan sach'a-sach'akunatapas amachanku. Chayraykum USA pusaqkunaqa Uralan Abya Yala mama llaqtakunapi sat'irikunku mana kukata puquchinapaq. Chayraykum yakuyan, phuyu tukuspa. Chayrayku Ollanta Humala payta Piruwpa uma kamayuqninman rurarqan, César Villanueva saqirqaptinmi. Chayrayku Ollanta Humala payta Piruwpa uma kamayuqninman rurarqan, Juan Jiménez Mayor saqirqaptinmi. Chayrayku Ollanta Humala payta Piruwpa uma kamayuqninman rurarqan, Oscar Valdés saqirqaptinmi kama. Chayrayku Ollanta Humalap wardyankunam (policía nacional) payta wichq'aspa Ika suyupi Cristo Rey de Cachiche wichq'ay wasiman churarqan. Chayrayku p'achata mikhuspa runata waqllichinmi. Chayrayku pankanchikkunaqa " yuparparina " ninku, manam "kumputadura"; " yachachiy ", manam "idukasiyun". Chayrayku pinchikilla tiknuluhiyapi chayman kayman iskaynintinmi pinchikilla pusaq kananmi atin. Chayrayku p'uchqu yakuwan chulluchisqaqa qanchismanta aswanmi pH chani nisqata ruran. Chayrayku p'uchqu yakuwan chulluchisqaqa qanchismanta pisim pH chani nisqata ruran. Chayrayku qiqiritapas waqra phuku ninchikmi. Chayrayku runakuna chay pachataqa Sasachakuy pacha nispam suticharqanku. Chayrayku runam misk'i lachiwakunata lachiwa misk'ita ruranapaq llamk'achin. Chayrayku sach'a-sach'ata apruwichaspa anchatam kwidananchikmi. Chayrayku Salomón wakin ministrukunawan kamachinamanta saqirqan. Chayrayku sutikun Cornelio Saavedra pruwinsya. Chayraykutaqsi dyus hinata yupaycharqanku. Chayrayku Tayta Dyusqa samarikuna p'unchawta saminchaspa ñirqan, payllapaq t'aqasqa kasqanta. Chayrayku tukuy llamk'aqkunapaq tukuy llamk'ay p'unchawkunapi samay ura kananmi, astawantaqpas samay p'unchawkunam. Chayrayku ullu challwa ninku. Chayrayku uralan runasimi nisqa allin qillqaytam llamk'achinchik, Wikipidiya:Allin qillqay nisqa p'anqapipas qhaway. Chayrayku yachaqkunaqa ninkum, achka rimaymi, pichqachá, qanchischá, nispa. Chayrayku yuqunayachkallaspam warmiwan yuqunakuyta atin. Chay raymita phistaspa ayakunata marq'aqsi karqanku. Chay rikch'anaman kapuq huk yurakunatapas pakay ninkum. Chay rimaykunata k'uskiykuq runataq simi yachaq, wanka simipi shimi yatraq nisqam. Chay rimaypaqqa Shukllachishka Kichwa nisqa allin qillqayninmi''' Chay rimaypaqqa Shukllachishka Kichwa nisqa allin qillqayninmi''' * Urin qhichwa simi (Qhichwa II-C). Chay rimaypiqa achka chaninchasqa qillqakunatam rurarqanku, ahinataq Platon -pa qillqasqan Politeia (Πολιτεία: mama llaqta tantari) icha Aristotelis -pa qillqasqan Organon (Όργανον). Chay Roma llaqtapis Romanukunap qallaqrisqansi karqan. Chayruku puriq quyllur ninchik. Chay rumipuraqa siwk siq'ikunam saywa kan. Chay runakunaqa Kitupi yachay wasi (escuela Quiteña) nisqas, paykunaqa Indihinakunap ispañulkunappas yawarniyuqsi, yuyayniyuqpas karqan. Chay runakunaqa mana akllasqa kaptinmi, huk Lak'ota pusaqkunaqa manam ari nirqanchu. Chay runap rurasqan q'uñiytaqa pacha q'uñichiy ninchikmi. Chay runasimita chay qillqasqakunanpi suticharqan "tukuy Piruwpa sapsi rimaynin Qhichwa simi nisqa" nispa (lengua general de todo el Perú llamada lengua Qquichua). Chay runayaq wawachaqa thamin nisqapim kawsachikun mawap yawarninmanta kikinpa yawarninman. Chay ruraq millay ruraykunawan mana tatiptinqa, Wikipidiyamanta qarqusqa - wiñaypaq hark'asqa - kanqa. Chay rurasqamantaqa muyuriq pacha aswan chirim tukukun. Chay rurasqamantaqa muyuriq pacha aswan q'uñim tukukun. Chay Saddam Husseinqa 30 ñiqin qhapaq raymi killapi 2006 p'unchawpi runa warkhunapim wañurqan. Chay samasqa wapsikunataqa samaytu ninchikmi. Chay sankhutaqa t'antaman k'umpasqa ninapi icha urnupi q'uñichispa patanchik. Chay senderista nisqakunaqa achka kristiyanu pasturkunatapas sipirqan, Rómulo Sauñe Quicaña sutiyuq Biblia t'ikraqtam. Chayta mana sumakmi kan, ñukaka yuyani. Chaytam nisqa Kanchay icha qinchay. Chay Tampu mayuqa Ukayali mayupim chayamun. Chay tantanakuyka 1969 watapi wacharirka. Chay tantanakuypi chusku mamallaktakunaka tiyan : Ikwadur mamallakta, Piruw mamallakta, Buliwiya mamallakta, Kulumbya mamallaktapash. Chaytaqa kallipi suyaspa kikinpa wasinpi icha q'ita wasipi ruranku. Chaytaqa musuq kulunya pachatam ninchik. Chayta rikuspas Apu Awsanqati huk urqukunap apunkunawanqa ninakusqa, ispañulkunata wañuchispa hark'asunchik, nispa. Chay t'ikrasqataqa 1997 watapi kichwa, kastilla rimaykunapim uyaycharqanku. Chay tiksiqa allinlla, huklla suni kaq manyayuq kaptinqa, allinlla chuntu ninchik. Chay tinkunmanta urin rakintaqa Iniy mayu ( kastilla simipi : Río Ené), chaymantataqmi Tampu mayu (Río Tambo) nispa sutichanku. Chay Truya llaqtapi chunka watas maqanakuspapas manas atirqanchu. Chay tukapu suyu-suyukunawanqa qillqapi hinas willakunapas hallch'asqas karqan. Chay tuktunkunaqa huklla wayta hinam rikch'akun, achka ch'iñicha tuktuyuq kaspapas, pila tuktuchayuq, qallu tuktuchayuqpas. Chay tukuy tiksi muyupi yakukunataqa yaku pacha ninchikmi. Chay Tupinamba mama k'itipi runakunaqa manañam tupi simitachu riman, ichataq Yanamayup patanpi, Kulumbyawan Winisuylawan saywapim 30.000-chá runakuna chay ñengatu simitaraq rimanku. Chay turismuwanqa achka llaqtakunam achka qullqitam chaskin. Chay turuqa, ñuqa hina kaspa, waka pukllaypim kasqanmanta willan. Chay tuyrupaq Wikipidiyataq kanqa! Chay ukhu yawrikunataqa maqta nisqa waqta tulluntinmi amachan. Chay uralan runasimi nisqata mana riqsispaqa, ama mancharikuychu! Chay uralan tupi rimayqa 19 kaq pachakwatapis wañurqan. Chay wakichiyqa Waskaran urqumantam sutichakusqa. Chay wamp'uchapiqa sisa raphikunam, ruru aspiqchapas tiyanku. Chay wanana huchataqa q'uma nispa ninkum. Chay wananaqa taripay sunturpim kamarikunku. Chaywan kay hinam sananchasqa kanman: * - : Qanchisnintin p'unchaw rimanakusqa kanqa, p'anqachus qullusqachu manachu qullusqachu kanqa. Chaywan kay hinam sananchasqa kanman: *: Qanchisnintin p'unchaw rimanakusqa kanqa, p'anqachus qullusqachu manachu qullusqachu kanqa. Chaywan lliwmanta aswan allpakunas mana indihinamansi qusqa karqan. Chaywanmi mana muksichaq kaptinmi sinchi aychap kawsaykuqninkuna manañam samayta atispa wañuykun. Chaywanmi tanqana p'allta huk asiru k'aspitam hukchaqlla hawaman urawan tanqapayanmi. Chaywan musuq qiwuña manañam wiñanchu. Chaywan muyuriq pacha rikch'arimuymi p'aqarimurqan. Chaywanpas, 1876 watap puchukayninpis HAS awqaqkunas Lak'otakunata atiparqan. Chaywanpas, achka runakunam kunanraq Pachamamata huk apukunatapas yupaychan. Chaywanpas huk kawsay pacha amachaq tantanakuykunam ayllu llaqtakunawan yanapanakuspa musuq qiwuña-qiwuñakunata churayta munan. Chaywanpas, huk rimaymi de facto nisqa tukri simim (ahinataq Mishikupi kastilla simim). Chaywanpas kulunyapi wiraquchakunas chay kamachitaqa hark'arqan. 1545 watapis chay kamachikunaqa puchukachisqa karqan. Chaywanpas, kunankamapas manam chiqap tukri simichu. Chaywanpas, mana pi qhichwa runakunapas maoismu nisqapi iñirqanchu. Chaywan Piruwpi Sasachakuy pacha nisqam qallarirqan. Chaywanqa sayaq runa kaynintas rikuchirqan, warakunawan p'achallikuspa. Chaywan ruqyayqa sintapi waqaychasqam. Chaywansi chay 1582 wataqa 355 p'unchawllayuq karqan. Chaywansi musuq kacharisqa mamallaqtakuna tukurqan. Chaywansi Pichqantin Siwilchasqa Runallaqtap kikinpa kamachinanta puchukarqan. Chay Wanta llaqtapi runakunap kawsasqanmantaqa Achikyay willaykuna nisqa qillqasqanpi willanmi. Chaywantaq ñawpa pacha kasqa allin yachaq nisqa runakuna manañas allinchu, ichataq saqra runakuna nisqas karqan. Chaywan tukusqa yupayqa huqarisqa (potencia) nisqam. Chay wanu wiñayta nisqa Wanuy. Chaywan wirata yakupi chulluchiytam atinku. Chay waqra suntukunaqa raphiwaqracha suntukunamanmi (familia Scarabaeidae nisqaman) kapun. Chay Wari yachaytarpuypa runakunapa ruwaynin. Chay watakunapi, kay yachay tharinankunap musuq pachakunap yanapanrayku wiñasqanmi: kawsaykuqkunap añakikunappas pachanku. Chay watakunapiqa indihina runakuna anachatas llakikurqan. Chay watallapitaqmi Berlín Occidental (Alemania) llaqtaman rirqa, chaypin kicharikurqa qallariq kaq kutipi coloquio de escritores iberoamericanos, revista Humboldt sutiyuqpa hawanpi. Chay watallataqmi premio Inca Garcilaso de la Vega nisqata chaskirqa, contribución al arte y las letras del Perú chay rayku. Chay watasqa iñupiqa tukuy kallpanpa kuskan kaq hap'ikuptinmi, ima wisnutapas huqarinapaq kuskallanmi kallpawan aysana tiyan. Chay wayramantaqa achkam wañuq runa yupasqa karqan. Chay wayra pachapi kachkaq yaku wapsi chiriyachkaspaqa, puriqllayaspa sut'uchakuna tukuspa phuyu tukukun. Chay wiki p'anqakunapiqa t'inkikunam kachun sapa mama llaqtamanta p'anqakunawan. Chay willay kanchaqa willay p'anqa nisqawanmi qallarirqan. Chay wiru hina purichinakunapiqa ñit'iysapa yakum rin, chayrayku ancha sinchi kananmi tiyaptin, witkhumanta aswan qullqi chaniyuqmi. Chay yachay hinawanqa huk yachay wasikunapi yachanku, mama llaqtapi iskay icha aswan rimaykuna kultura nisqakunapas kaptin, lliw Abya Yalapi hinam. Chay yachay hinawanqa huk yachay wasikunapi yachanku, mama llaqtapi iskay icha aswan rimaykuna kultura nisqakunapas kaptin, lliw Awya Yalapi hinam. Chay yachayqa runakunap rurasqanpa, qhawaswanpa, yuyaychakusqanpa ruruchisqan kaspa, allin-allinchasqa kaspa, rurananqa huk yanapanakunawan kamachinata qatichinaspa chaskinam, huklla hatun kamachina llik'api, chay llik'api ruranakuspa. Chay yachay wasikunapiqa kastilla simillapis yacharqanku. Chay yachay wasipitaqmi yachachiy karqa. Chay yaku mamaqa yana amaru kaqsi. Chay yaku pachap 31,7 %-nin 4000 mitrumanta 5000 mitrukama ukhum. Chay yakupiqa huk kilugramupi 30-40 g kachim. Chay yakuqa allin upyanachu? Chay yakuqa manam ch'uya kana tiyanchu. Chay yakuwan chaqrusqakunaqa huk urakunapi sinchiyanmi. Chay yanuna kachitaqa qullpa quchakunamantam hurqunchik. Chay yawar phistapaqqa kunturta chakuspa chay kunturta turuman watanku, maqanakunapaq. Chay yawar phistataq yaqa qunqasqañam. Chay yawarqa lluklluspa yana anqas hina q'uyu llimphita chaskinmi. Chay Yuguslawya kasqa suyukunapiqa kay k'iti rimaykunam : Tapuna rimakama rakinachisqa: *Štokavski: što? Chay Yuguslawya kasqa suyukunapiqa kay k'iti rimaykunam : Tapuna rimakama rakinachisqa: * Štokavski: što? Chay Yuguslawya puchukaptinmi, musuq mama llaqtakunapi manañam sirbu hurwat simimanta rimankuchu, llapa mama llaqta kikin rimayniyuq kayta munaspa. Chay yupa saphiqa pusitiwu yupam. Chay yupaykunataqa paqtachanipi qillqananchakunawanmi qillqanchik. Chay yuracha huk sach'a hawanpi awram (anku yura) hina wiñaq, saphinkunata allpaman kachaspa. Chay yuramantaqa achka chakra yura layakunatam akllaspa mirachirqan, hayaq ruruyuq (sallqa yura hina), misk'i ruruyuqpas (misk'i uchu icha paprika nisqa). Chay yura ramrantaqa Alnus jorullensis nispa t'iktuqankupas, ichataq chay Alnus jorullensis (mishiku ramran) nisqaqa Chawpi Awya Yalapim wiñan. Chelsea FC (Chelsea Football Club), icha Chelsea, nisqaqa huk Inlatirraniyuq piluta hayt'ay klubmi. Cheltenham nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Chennai llaqtapiqa 4.328.416 runakunam kawsachkanku. Chhachani urquqa (6.075 m) llapan urqukunamanta aswan hanaqmi. Chhakrunanwan yakupi pachanta suysuspa chaypi ch'iñicha kawsaqkunatam mikhunku. Chhaqru-Yachaypi sutichay nisqaqa ( kastilla simipi nomenclatura química), llapan chhaqru-yachaypa elementonkunatapas compuestonkunatapas sutichanapaq kamachinakunam. Chhikan kay nisqaqa imappas tupunalla icha tupusqakunamanta huchhanalla kayninmi. Chhuka icha k'uchu nisqaqa iskaynintin kuska siwk siq'ipura p'alltam. Chhukrunanwan yakupi pachanta suysuspa chaypi ch'iñicha kawsaqkunatam mikhun. Chiapas suyu ( kastilla simipi : Estado Libre y Soberano de Chiapas), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Chiapas suyu uma llaqtanmi. Chicago tarikum Hukllachasqa Amirika Suyukunapi cheynallatan. Chichen Itza nisqaqa Mishiku mamallaqtapi huk mawk'a Maya llaqtam. 1988 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. Chiesa del Purgatorio, Marsala Marsala llaqtaqa Sicilia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Chiguayantepiqa 81.302 runakunam kawsachkan ( 2002 watapi). Chihuahua suyu ( kastilla simipi : Estado Libre y Soberano de Chihuahua), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Chihuahua suyu uma llaqtanmi. Chikichasqa rikch'aqmi, runakuna paray sach'a-sach'ata waqllichiptinmi. Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu nisqaqa Mamallaqtapura Huñu Sallqa Pachata Sallqapi Kaqkunata Amachanapaq (IUCN) nisqap llamk'aykusqan chikichasqa kawsaq rikch'aqkunamanta sutisuyum. Chikichay Patantin, IUCN, 2007 watapi. Chikitus pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Chiksuyu icha Chika ( Chiku simipi : Česko) nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Chiksuyumanta ayqichisqa kachkaq aliman runakuna, 1945 watapi. Chiksuyup Pulunyata Bawtisaynin 966 watapi, Jan Matejko-pa llimphisqan. Chiksuyu pulitiku, qillqaq wan Umalliq. Chiksuyu pulitiku, qillqaqwan Umalliq. Chiksuyu pulitiku, Uma kamayuq wan Umalliq. Chikyan llaqta nisqamantaqa 31 km karum, Yuraq urqukuna 50 km. Chila (genus Cecropia) nisqaqa huk Uralan Abya Yalapi Chawpi Awya Yalapipas kawsaqaq yuram. Chila urquqa (5.654 m) llapan urqukunamanta aswan hanaqmi. Chile, 1936; 145 p. Tirado aparte de Atenea, Revista de la Universidad de Concepción. Chile, Universidad Católica de Valparaíso, 1982; 614 p. *Los señores. Chili mamallaktaka, 1969 watamanta, 1976 watakaman Comunidad andina tantanakuypi karka, shinalla, 1973 watamanta, 2006 watakaman, Winisuyla mamallaktakapash chay tantanakuypi karka. Chilinu Puntifisya Kathuliku Yachay Suntur, kamarisqa karqan ( ). Chilip chalanmantataq 3.526 km karum. Chilipi pacha kuyuy (2010). Chilipi pacha kuyuy nisqaqa Chili mamallaqtapi ancha hatun pacha kuyuymi karqan. Chili Yachay Suntur. Chili Yachay Suntur, kamarisqa karqan ( ). Chilla-chilla (genus Pannaria) nisqakunaqa huk kusma qara rikch'anam. Chilla kiti ( kastilla simipi : Chilla) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Kuri markapi huk kitim. Chillanes kiti ( kastilla simipi : Cantón Chillanes) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Bolívar markapi huk kitim. Chillanes kiti ( kastilla simipi : Chillanes) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Bolívar markapi huk kitim. Chillanes kitipiqa Waranka Kichwa runakunam tiyanku. Chillánpiqa 161.953 runakunam kawsachkan ( 2002 watapi). Ch'illik'utu, Ch'illiku icha Sirp'ita, kichwapi Hiki icha iji, wanka rimaypi Churchu Rodolfo Cerrón Palomino, 1976: Diccionario Quechua de Junín-Huanca - Castellano y vice versa. Ch'illtu icha K'ita ch'illtu Kallawaya hampiqkunaqa chilltu nispa chaylla ninku. Chiloé wat'akunaqa ( kastilla simipi : Archipiélago de Chiloé) nisqaqa Chili mama llaqtapi Pasiphiku mama quchapi Quchakuna suyupi wat'akuna. Chilutaqa chankakunap chawpinpi hap'ispa antutawan phiskuspa waqachinchik. Chimaltenango suyu ( kastilla simipi : Departamento de Chimaltenango) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Chiman runakunaqa chiman simitam rimanku. Chimlasay (k'illimsa iskay muksi, CO 2 ) wapsita qarquspa samanku. Chimlasayta wayra pachamanta hurquykuspa kikinpa imayayninta ruraykuspa hinatapas wiñaspa uwas misk'itam ruraykunku. Chimlasayta wayra pachamanta hurquykuspa uwas misk'itam ruraykunku. Chimpapi sapaynin Iwnumiam (sibil kamachiy) kasqan. Chimpu kiti ( kastilla simipi : Cantón San José de Chimbo icha Cantón Chimbo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Bolívar markapi huk kitim. Chimpu kitipiqa Waranka Kichwa runakunam tiyanku. Chimpurasu fauna risirwa ( kastilla simipi : Reserva de Producción Faunistica Chimborazo) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi. Chimpurasu marka nisqaqa huk markam Ikwadur mama llaqtapi. Chimpurasu markapiqa Puruha Kichwa runakunam tiyanku. Chimpurasu risirwapiqa achka ayllu llaqtakunam: San Pablo de Totorillas, Santa Teresita de Guabug, Chorrera Mirador hukkunapas. Chimpurasu urqumantaqa chunkalla kilumitru karum. Chimpurasu urquqa (6.267 m ) llapan urqukunamanta aswan hanaqmi. Chimpurasu urquqa (6.267 m) llapan urqukunamanta aswan hanaqmi. Chimputi ( kastilla simipi : Chimbote) llaqtaqa challwaq Piruw suyup llaqtam. Chimputi ( kastilla simipi : Chimbote) llaqtaqa challwaq Piruw suyup llaqtam. Chimputiqa Pasiphiku mama quchap patapim sayasqan. Chimputiqa Pasiphiku mama quchap patapim sayasqan. Chimuri munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Chimuriy munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Chimuw kasqapa allin astawan m'itan. Chinaku unancha (yaqa wiphala hina). China mamallaqtata amachanapaqsi saywanpi pirqachasqa karqan 480 kñ watamanta 221 kñ watakamas. China mama llaqtayuq Awqaq pusaqsi wan pulitikusi karqan. Chinandega suyu Chinandega suyu ( kastilla simipi : Departamento de Chinandega) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Chinap masinkunaqa chaymantapacha Piruwanu Kumunista Partidu - Puka Unancha (Partido Comunista del Perú - Bandera Roja, PCP-BR) nikurqanku. Chinaqa iskay icha ch'ulla runtutam wachan. Chinaqa iskay runtutam wachan, ichaqa hukllam kawsarin. Chinaqa uñakunata icha runtukunata wachaytam atin. China suru (Bambusa) raphikunatam chillkikunatapas mikhun. China tuktuntaqa sirwisatam ruranapaq llamk'achinchik. China, una nueva historia, Editorial Andrés Bello, Barcelona, 1997 (ISBN 84-89691-05-3). Chincachkanña yachiccuna kunanqa manan pipas cancho pi gelljaico, ñaupacca ccura cuna yachachiwaranchiq qillqayta yupayta. Chincha Awya Yalapi tipi nisqa karpa (Oklahoma, 1869). Chincha Hatun Chaku, Parawayipi. Chincha pikchunqa mama quchamanta 5.730 mitrum aswan hanaq, uralan pikchuntaq 5.750 mitrum. Chinchapiqa inti manam hayk'appas kachkanchu. Chincha pruwinsyapiqa chunka hukniyuq distritum. Chincha wat'akuna (1863) Chincha wat'akunaqa ( kastilla simipi : Islas Chincha) nisqaqa Piruw mama llaqtapi Pasiphiku mama quchapi Ika suyupi wat'akuna. Chinchay Abya Yalapi Iwrupapipas runapura kamarikunata, t'inkakunatam quykupuq. Chinchay Atlantiku Awtunumu suyu Chinchay Atlantiku Awtunumu suyu ( kastilla simipi : Región Autónoma del Atlántico Norte) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Chinchay Awya Yala. Chinchay Awya Yalapiqa lliwmanta aswan achka kaq rikch'aqa Chinchay Awya Yala akakllum (Colaptes auratus). Chinchay Chichas pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Chinchay Hatunmayu suyu ( Purtuyis simipi : Estado do Rio Grande do Norte) nisqaqa Brasil mama llaqtapi huk suyum. Chinchay Ilanda nisqaqa Hukllachasqa Qhapaq Suyumanmi kapuchkan. Chinchay Lipis pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Chinchaymanta qullaman rin, yaqa Uru Uru llaqtamanta Puwpu quchaman (tuqllarana chimpan), Ch'allapata llaqtap urayninkama. Chinchay Maryana Wat'akuna Llaqta Tanta nisqaqa ( inlish simipi : Commonwealth of the Northern Mariana Islands; chamurru simipi: Sankattan Siha Na Islas Mariånas) llaqta tantam Hukllachasqa Amirika Suyukunawan pulitika tinkiypi. Chinchay Qaranqa pruwinsyapiqa (Wayllamarka munisipyupi) aymara, kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Chinchay qhipa icha Chinchay manya nisqaqa Tiksimuyup chinchay qhipan, maypichus Tiksimuyup t'urpinmi hawanta purin. Chinchay qhipa, NASA-p hap'isqan rikch'a, 2005 watapi. Chinchayquchapitaq huk rikch'aqkunatam (Orestias elegans, Orestias empyraeus) tarinchik. Chinchay Sinti pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Chinchaysuyu nisqaqa Tawantinsuyup chinchanpi suyunsi karqan. Chinchiru pruwinsya ( kastilla simi : Provincia de Chincheros) nisqaqa Piruw mama llaqtap Apurimaq suyupi huk pruwinsyam. Ch'iñicha kawsaqraq icha wañusqaña kawsaqkunatam mikhunku. Ch'iñicha wayaqacha k'allampa kaspam muruchankunata wayaqacha nisqakunapim puchuchin, llapa wayaqachapi tawantinmi murucha. Ch'iñi kawsay yachay. Chinkasqa Churi nisqamantaqa Jesusmi Lukaspa qillqasqanpi, chunka pichqayuq uma rakipi, 11-manta 32-kama kaq wirsupi rikch'anachinapi willan pharisiyukuna niptin: "Kay runaqa huchasapakunawanmi mikhuspa kawsakun", nispa. Chipaq wayusaqa lliw yurakunamanta aswan kaphiynayuqmi. Chipaya munisipyupiqa Uru runakunam kawsachkanku. Chipaya munisipyupi runakunaqa chipaya simitam riman. Chiplli ( kastilla simipi : mantisa) nisqaqa huchhap huchharallankunam. Chiqakupi distritu ( kastilla simipi : Distrito de Checacupe) nisqaqa Qanchi pruwinsyapi, Qusqu suyupi ( Piruwpi ), huk distritum. Chiqaluwaqa p'allta muyup iruru muyun rakisqa raqtanwan. Chiqan chhukataq isqun chunka k'atmayuqmi icha kuskan chiqaluwam. Chiqap nisqaqa chaymi, imachus kan, karqan, kanqa, imamanchus arí nispa niyta atinchik. Chiqaptataqsi Kristup qallarisqan wataqa 7, 4 kñ watap chawipin karqan. Chiqaptataqsi Kristup qallarisqan wataqa 7, 4 kñ watap chawpinpi karqan. Chiqap wayru (suqta uyayuq), iñuntin huchhayuq. Chiqay rimay llikapiqa (jurisdicción nisqapi) huchaq runata wananam atin. Chiqay rimay llikapiqa (jurisdicción nisqapi) q'umalli runata wananam tiyan. Chiqllarasu rit'i urqumanta manam karuchu (29 km). Chiqniy nisqaqa huk runap huk runapaq millay sunquwan ch'utinayaspa rikuynin, awqa kaynin, khuyaypa hayunmi. Ch'iqtakuqa iskaynintin hunt'a yupayniyuqmi : yupama, rakina yupay icha rakiriq yupay nisqa hanaqpi qillqasqa, patmama icha rakiq yupay nisqa urinpi qillqasqa. Chiquimula suyu ( kastilla simipi : Departamento de Chiquimula) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Chiquinquirá Pallanqa Kulumbyap wan Marakaypu patronanmi nisqa. Ch'iquykunatam ruranapaq, wasichaypitaq pirqakunapi khallpasqakunatam allichanapaq llak'achinchink. Chira mayuqa yaku tinkuqmantam Katamayu Makara mayuwan (río Macará) qallarin. Ch'iraw mit'api musuq chillkikunam wiñan. Chirimuya icha Chirimuyu Consuelo Yánez Cossío : Lengua y cultura quichua. Chiri nisqaqa ima mana q'uñichu kaqpas. Chiriquí pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Chiriquí), nisqaqa huk pruwinsyam Panama mama llaqtapi. Chiriqunuy Flora Chunta Bactris gasipaes * Achupalla Puya sp., Bromeliaceae * Oreopanax sp. Chiriqunuy Flora Faunapas Pulitika Rakiy Kimsa pruwinsyanmi kan. Chiris mayuman purin. Ch'isi, kichwapi Chishi nisqaqa p'unchawpa puchukayninmi, inti manaraq yaykurquptin ichataq yaykuchkaptin. Chişinău llaqtapiqa 593.800 runakunam kawsachkanku. Ch'isi yachay wasipi yachaqayta tukukuspa Buliwya Kathuliku Yachay Suntur (Universidad Católica Boliviana) nisqapi runa yachayta yachaqayta qallarirqan. Chittagong llaqtapiqa 5.680.000 runakunam kawsachkanku. Chiway distritupiqa kastilla simitam, qhichwa simitam rimanku. Chiway distritupiqa kastilla simita, qhichwa simita rimanku. Chola cuencana, p'achallina Asway markapiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Choluteca suyu ( kastilla simipi : Departamento de Choluteca), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Chongqing llaqtapiqa 5 090 000 runakunam kawsachkanku. Ch'onqaykay huk kaynin qotokunapa, yupatupuyachaypi (Matemáticas). Chontales suyu Chontales suyu ( kastilla simipi : Departamento de Chontales) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Chordeleg kiti ( kastilla simipi : Chordeleg) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Asway markapi huk kitim. Chorzów llaqtapiqa 114.686 runakunam kawsachkanku (2006). Chorzow poczta2.jpg Chorzów nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Chorzow poczta2.jpg Chorzów nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Chosica, aymara simipi Chosecc, "lechuza wasi". Christian * El secreto (1980) * Amor libre (1978). Christopher Marlowe sign Christopher Marlowe ( paqarisqa Canterbury llaqtapi - wañusqa Deptford llaqtapi) huk Inlatirra mama llaqtayuq harawi wan aranwa qillqaq runam karqan. Christoph Willibald Ritter von Gluck sutiyuq runaqa Erasbach llaqtapi ( Alimanyapi ) paqarisqa 2-VII-1714 p'unchawpi; Wien llaqtapi ( Awstryapi ) wañusqa 15-XI-1787 p'unchawpi) aliman takichaqmi karqan. Christoph Willibald Ritter von Gluck sutiyuq runaqa (Erasbach llaqtapi ( Alimanyapi ) paqarisqa - Wien llaqtapi ( Awstryapi ) wañusqa ) aliman takichaqmi karqan. Chron. 1888(2): 182 (1888). Chronicle Books (November 1, 1995). Chūbu suyu ( kastilla simipi : Región de Chūbu nihun simipi : 中部地方; Hepburn simipi: Chūbu-chihō, Kunrei-shiki simipi: Tyûbu-tihô, nisqaqa huk suyum Nihun mama llaqtapi. Chubu suyu, Nihun. Chubut wamani ( kastilla simipi : Provincia del Chubut) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Chubut wamani uma llaqtap. Chūgoku suyu ( kastilla simipi : Región de Chūgoku nihun simipi : 中国地方, Hepburn simipi: Chūgoku-chihō), nisqaqa huk suyum Nihun mama llaqtapi. Chūgoku suyu, Nihun. Ch’ujuqa mana ancha sinchichu kay influenza kaqta qatiq kaqman tupachispa. Chukatamani distritu watamanta. Chukis distritu tarikun Mayukillap Iskaynin pruwinsyap chawpinpi. Chukiyapu suyu ( kastilla simipi : Departamento de La Paz) nisqaqa huk suyum Buliwya mama llaqtapi. Chukupunku allinjamusqa kacharpayapaq ima, Wak'as llaqtaman chayaypi lluqsimuypi ima, chawpinpi iskay lantikunawan: Sagrado Corazón de Jesús Sagrado Corazón de Maríawan ima, iskay angelkunawan jallch'asqa kantusninpi. Chukuwitu llaqtaqa Punu llaqtamanta 18 km karum. Ch'ulla kawsaykuqkunaqa kawsaykuq huk'innaq (Procariota) icha kawsaykuq huk'iyuq (Eucariota) nisqakunam. Ch'ulla kawsaykuq nisqa kawsaqchakunaqa ch'ullalla kawsaykuqmi kaqkuna. Ch'ulla kawsaykuqtaq ñawpaqta uchuy kawsaykuq kaspa aswan hatunmi kawsaykuqman wiñan, chaymantataq iskay kawsaykuqman rakikuspa (kawsaykuq rakikuy). Ch'ulla khata sisayuq nisqakunaqa (Magnoliopsida) nisqa iskay phutuy raphiyuq yurakunap tuktunpi paqariq sisanpi ch'ullalla khatachayuqmi. Ch'ullam yuyaychakuq kawsaq kay kanchik. Ch'ullku (Oxalis corniculata) nisqaqa huk yuram. Ch'ullpi sara * Paraqay sara Zea mays L. subsp. mays 'Cuzco Gigante'; ( yuraq sara), kastilla simipi: Maiz blanco gigante del Cuzco, Maíz Paraccai-Sara, Maíz Cuzco Gigante. Chullunku pacha nisqaqa ancha ñawpa pachas Tiksimuyupi chirisapa chullunkusapa kasqa. Chullunku pachapi hatun chullunkukuna anchatas hatunyarqan, achka suyukunata chullunkuchaspa. Chullunkuqa puriqlla yakumanta aswan pisim llasaq. Chullusqa nisqaqa chulluq nisqa puriqllapi chaqrusqa manaña rikunalla chulluna nisqa sinchiyasqa icha wapsi kasqa. Chulluy nisqawan chay sinchiyasqaqa icha wapsiqa puriqlla ukhunman rin, ichataq manam musuq t'inkisqachu tukukun. Ch'ultikuy nisqaqa runap tukuy kurkunwan yakup ukhunman wayt'aspa riyninmi, mana ima rakintapas yakup hawanninta paqarichispa. Chulumani munisipyupiqa Aphru-buliwiyanu runakunam tiyanku. Chumaki kitillipiqa Salasaka runakunam tiyanku. Chun Doo-hwan, Il-hae (일해, 日海)., Korianu simipi: 전두환, hanja simipi: 全斗煥, Jeon Duhwan, Chǒn Tuhwan sutiyuq runaqa, (* 18 ñiqin ayamarq'a killapi 1931 paqarisqa Hapcheon llaqtapi - ), Uralan Hansuyupa mama llaqta Awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. Chuni mayuman rin. Chunka distritunmi kan. Chunka hukniyuq distritunmi kan. Chunka hukniyuq kantunmi kan. Chunka hukniyuq ñiqin p'unchawpi Hunyu killapi 1984 watapis, chunka qanchisniyuq ñiqin Decreto Municipal ñisqawansi kay takiqa Qusqu llaqtap willka takinsi tukurqan. Chunka hukniyuq pruwinsyanmi kan. Chunka hukniyuqta, pichqawan miray, pichqa chunka pichqayuqmi. Chunka hunamanta aswan runakunam chay suyukunamanta puchu Alimanyaman ayqichisqa karqan. Chunka hunuchá rimaqninmi kachkan. Chunka iskayniyuq distritunmi kan. Chunka iskayniyuq hunuchá rimaqninmi kachkan. Chunka iskayniyuq kantunmi kan. Chunka iskayniyuq kitinmi kan. Chunka iskayniyuq k'itinnmi kan. Chunka iskayniyuqnintin rimaymi. Chunka iskayniyuq pruwinsiyanmi kan. Chunka iskayniyuq pruwinsyanmi kan. Chunka isqunniyuq distritunmi kan. Chunka isqunniyuq hunuchá mama rimaqniyuq kachkan. Chunka isqunniyuq, iskay chunka pachakwatakunapi ancha hatun chayanta qhuyam karqan, 1980 watakunapi wichq'asqa. Chunka isqunniyuq kantunmi kan. Chunka isqunniyuqta, iskay chunka pichqayuqman yapay, tawa chunka tawayuqmi. Chunka jukniyuq kantunmi kan. Chunka kantunmi kan. Chunka kimsayuq distritunmi kan. Chunka kimsayuq kantunmi kan. Chunka kimsayuq ñiquin wiñaypi sayarichisqa karqa qaylla Paupa Gave mayu. Chunka kimsayuq pruwinsyanmi kan. Chunka kimsayuq suyunmi kan. Chunka kitillinmi kan. Chunka kitillinmi kan: * huk llaqta kitilli: Saruma * isqun chakrapura kitilli: Abañín, Wanasan, Willawiña, Sinsaw, Salwiyas, Malwas, Arkapampa, Hatun Mulunkay, Wirtas. Chunka kitinmi kan. Chunkantin huchha llika icha Chunkaman chunka miraq chayri patmakuq ( kastilla simipi : sistema decimal) nisqaqa chunkantin huchharayuq huchha llikam, makinchikkuna hina. Chunkantin kamachiykuna, iwriyu simipi qillqasqa, Jekuthiel Sofer, 1768 watapi. Chunkantin sisa raphinmi, wakin wakinllapi isqun icha pichqantin, huñusqam ichaqa hukllachu manam. Chunkapaq komipi udmurtpipas das nisqa, unriyapi tíz nisqaqa iranu rimaykunamantas chaskisqa. Chunkapaq rimaqa ñawra hinam, sami simi, mari simi, masi simipi ñawpa yupay nisqapaq rimam. Chunka pichqayuq distritunmi kan. Chunka pichqayuq kantunmi kan. Chunka pichqayuq kitinmi kan. Chunka pichqayuq pachakwatap qallarisqanpi Tenerife wat'api paqarisqa. Chunka pichqayuqta, iskay chunka pichqayuqwan miray, kimsa pachak qanchis chunka pichqayuqmi. Chunka pichqayuqta, isqunwan miray, pachak kimsa chunka pichqayuqmi. Chunka pruwinsyanmi kan. Chunka pruwinsyanmi kan, 77 distritunmi kan. Chunka pusaqniyuqmanta, chunka hukniyuqta qichuy, qanchismi. Chunka pusaqniyuqta, isqunwan rakiy, iskaymi. Chunka qanchisniyuq distritunmi kan. Chunka qanchisniyuq hunuchá rimaqninmi kan. Chunka qanchisniyuq kaq pachakwatapis Juan de Espinosa Medrano Chinkasqa Churimantamanta aranwaytas qillqarqan. Chunka suqtayuq distritunmi kan. Chunka suqtayuq hunuchá rimaqnin kachkan. Chunka suqtayuq hunuchá rimaqniyuq kachkan. Chunka suqtayuq kaq pachakwatapi prutistanti inlisyakunas Katuliku Inlisyamanta rakikurqan. Chunka suqtayuq kaq pachakwatapis Ispañap Qhapaqnin Carlos V chay wank'ataqa Qusqu runakunaman qurqan. Chunka suqtayuq kitinmi kan. Chunka suqtayuq pruwinsyanmi kan. Chunka tawayuq distritunmi kan. Chunka tawayuq hunuchá rimaqnin kachkan. Chunka tawayuq hunumanta aswan rimaqninmi kan. Chunka tawayuq kantunmi kan. Chunka tawayuq kitillinmi kan. Chunka tawayuq kitinmi kan. Chunka tawayuq ñiqin buliwyanu umalliqmi karqan (watamanta 4 ñiqin aymuray killapi 1861 - 28 ñiqin qhapaq raymi killapi 1864). Chunka tawayuq ñiquin wiñaypi Gaston Febusrayku ( Bearnpa hatun inkan) sayarichisqa karqa. Chunkuk nisqa sanancha. Chun suyup wiñay kawsasqanpi hukchasqankuna. Chuntamarka kitillipiqa Kañari runakunam tiyanku. Ch'uñuta ruranapaq papakunataqa qasaq pachaman mast'arinchik. Chunwa kamachiqkuna Tibet Awtunumu Suyutam kamarirqan. Chunwa mama llaqtap allwya kamayuq wan pulitiku qarqan. Chunwa mama llaqtap pulitiku qarqan. Chunwa mama llaqtayuq Awqaq pusaqsi wan pulitikusi karqan. Chunwapi tarpuspa rurunkunatam mikhunku, manataq Awya Yalapichu. Chunwapi urpu aranway. Chunwa Runallaqta Republika mama llaqta kumunista pulitikupas. Chunwa runa ( ) nisqakunaqa tukuy Chunwa mama llaqtayuq kaq runantinmi, han runapas ima runa llaqtapas. Chupaka pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Chupaca) nisqaqa Piruw mama llaqtap Hunin suyupi huk pruwinsyam. Chupa nisqaqa huk uywakunap sikinmanta warkukuq ima ñañu, suni kaqpas. Chuqichaka llaqta nisqamantaqa 32 km karum, Chakatila llaqta nisqamantaqa 14 km karum. Chuqichaka llaqta nisqamantaqa 32 km karum, Chatakila llaqta nisqamantaqa 14 km karum. Chuqichaka llaqtapiqa 300.000 runam kawsachkan. Chuqichaka llaqtapitaq ima munay ñawpa wasikuna kan. Chuqichaka munisipyupiqa kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Chuqichaka suyu nisqaqa ( aymara simipi : Chuqisaka jach'a suyu; kastilla simipi : Departamento de Chuquisaca) Buliwya mama llaqtapi huk suyum. Chuqichaka suyu nisqaqa huk suyum Buliwya mama llaqtapi. Chuqichaka suyupi chunka pruwinsyam. Chuqichaka suyupiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. Chuqichaka suyupiqa kastilla, qhichwa, simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Chuqikuta munisipyupiqa aymara, kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Chuqiquta munisipyupiqa aymara, kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Chuqiwanka distritu kamasqa wata 11 ñiqin kantaray killapi. Chuqiyapu llaqta nisqamantaqa 240 km karum. Chuqiyapu llaqta nisqamantaqa 300 km karum. Chuqiyapu llaqta nisqamantaqa 40 km karum. Chuqiyapu llaqta nisqamantaqa 89 km karum. Chuqiyapu llaqtapiqa 789.585 runakunam kawsachkanku (2001). Chuqiyapu nisqamantaqa 155 km karum. Chuqiyapu suyupiqa 2.812.000 runakunam kawsachkanku (2005). Chuqiyapu suyupiqa Kallawaya runakuna tiyanku. Chuqiyapu suyupiqa kanmi 20 pruwinsya, 75 munisipyu, 438 kantun. Chuqiyapu suyupitaq Titiqaqa qucha Titiqaqa wat'a wan Killawat'a wan, hinaspa Tiwanaku kan. Chuquihuta Ayllu Jucumani munisipyuqa s kamasqa karqan. Chuqus distritupiqa Yawyu runasimitam rimanku, Asanqaru-Wankaskar-Chuqus k'iti rimaytam. Churarqa Limaq Kuraq Alhunsu Warantis (Alfonso Barrantes), 1983 watapi. Churikuna (4): actores: Juan Ferrara, Lucía Guilmáin wan Esther Guilmáin. Churinkuna: (2) Amparo wan Eva. Churinkuna: (2) Diana wan Daniel. Churinkuna: 2 (Gentarō wan Shinjirō Kan). Churinkuna: (2) György Antall wan Péter Antall. Churinkuna: 2 (Henrik Syse wan Christian Syse). Churinkuna: 2 (Michał (*1982) wan Katarzyna (*1987)). Churinkuna (2): Nuala wan Una. Churinkuna (2): Plutarco José (1931) wan Leonardo Gilberto (1932). Churinkuna: (2) Silvia wan Óscar Felipe. Churinkuna (3): Carlota Emília, Gabriela Frederica wan Narcisa Cândida. Churinkuna: 3 (Truls, Rune wan Torgunn). Churinkuna: (4) Dante, Catarina, Valentino wan Vera. Churinkuna: (4) Jamal "Shyne" Barrow, Anwar, Deanne wan Salima. Churinkuna: (5) Bushra (1960), Bassel (1962–1994), Bashar (1965), Majd (1966–2009), Maher (1968). Churinkuna (5): Jorge Luis (1942), Roberto Francisco (1947), Carlos Manuel (1950–1969), Fulgencio José (1953) wan Marta María Batista Fernández. Churinkuna: 5 (Mariam, Laura, Javier, María Sonsoles wan Adolfo). Churinkuna: (5) Oscar Raymundo Avilés Valverde, Lucy Avilés Valverde wan José, Ramón, Gustavo. Churinkuna (5): Ramiro Alfonso, Raquel Edelmira, Pedro José, Víctor Gustavo wan Carmen Luzmila. Churinkuna: Arabella Kennedy, *† 1956 (mortinato); Caroline (* 1957 - ); John Jr. Churinkuna: Elena, Teresa, Alberto, Amelia, Juan de Dios, Camilo, Juana Mora Aguilar wan Antonio Mora Aguilar. Churinkuna: Jorge (1960), Antonio (1983), Marco (1987) wan Rodolfo (1987). Churinkuna: Jorge Onetti Borges (1930-1998) wan Isabel María (1949). Churinkuna: Joscelina (1958), Idelson (1959) wan Olívia (1961) / Josina (1976) wan Malengane (1978). Churinkuna: Karis Hunt Jagger, Jade Sheena Jezebel Jagger (1971), Elizabeth Scarlett (1984), James Leroy Augustin (1985), Georgia May Ayeesha (1992), Gabriel Luke Beauregard (1997) wan Lucas Maurice Morad Jagger (1999). Churinkuna: Kate O'Toole (1960), Patricia O'Toole (1963) wan Lorcan O'Toole (1983). Churinkuna: Leonidas Yerovi Douat wan Juana Luisa Yerovi Douat. Churinkuna: Luis wan Munita / Viviana wan Victoria. Churinkuna: Manet, Mana, Manit, Mani, Mali wan Malis. Churinkuna: Matthew (p. 1981) wan Justin (p. 1991). Churinkuna: Maureen Reagan (1941–(†) 2001), Michael Reagan (1945) wan Christine Reagan ((†) 1947). Churinkuna: Ngô Đình Trác, Ngô Đình Quynh Ngô Đình Lệ Thủy (wañusqa 1967), Ngô Đình Lệ Quyên (wañusqa 2012). Churinkuna: Pauline (1880), Oskar (1883) wan Annemaria (1891). Churinkuna: Philippe (*1921), Élisabeth (1924) wan Anne (1928–1948). Churinkuna: Ramón Matías, Dominga América María, Antonio Nicanor wan Ildefonso. Churinkuna: Tunku Khadijah wan Tunku Ahmad Nerang; Sulaiman, Mariam, Sharifah Hanizah wan Faridah; Tunku Noor Hayati wan Tunku Mastura. Churinqa "manañam churiykichu kachkani" niptinpas taytanqa churintata marq'aspa much'aspa chaskirqan, chitata sipispa sirwiqkunawan phistarqan. Churkampa ( kastilla simipi : Churcampa) nisqaqa Piruw mama llaqtap Wankawillka suyupi huk llaqtam, Churkampa pruwinsyap uma llaqtanmi. Churukupti kitillipiqa Kañari runakuna tiyanku. Churu munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Ch'uru nispaqa isku wasichayuq wiksachakikunatam (Gastropoda) ninchik, yakupi kawsaqkunata allpapi kawsaqkunatapas. Churus wat'api, Humboldt pinwinu mama llaqta risirwa, Chili. Churuti risirwa ( kastilla simipi : Reserva Ecológica Manglares Churute) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi. Ch'usaq cheqaqam huk ima wakichasa. Ch'uya Ispiritu aliguriya, San Pidru Basilikapi, Roma llaqtapi. Ch'uya Ispiritup ch'uyalla, llump'aqlla yumasqan kaptinsi, Jesus wiksanpi tukurqan. Ch'uyanchaku (explicación) nisqaqa ima nisqappas sut'inta allinta hap'iqanallapaq rimasqam icha qillqasqam. Ch'uya q'umir uwasmantaqa yuraq winum tukukun, yana anqas uwasmantataq tullpu winum. Cicalpa kitillipiqa Kichwa runakuna tiyanku. Ciego de Ávila pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Ciego de Ávila), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Cienfuegos pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Cienfuegos), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Cieszyn llaqtapiqa 36 109 runakunam kawsachkanku (2004). Círculo de Lectores, Barcelona, 1976. Cirilo Antonio Rivarola Acosta sutiyuq runaqa (* 1832 watapi paqarisqa Eusebio Ayala llaqtapi - † wañusqa Asunción llaqtapi) huk Parawayi mama llaqtaou pulitiku karqan. Ciro Alegría Bazán sutiyuq runaqa (* paqarisqa Qillqa asindapi, Wamachuku ñiqpi - † wañusqa Chaqlakayu llaqtapi) huk piruwanu pulitiku wan qillqaqsi p'anqa willaqpas karqan. Ciudad Lineal distritu; ( kastilla simipi : distrito de Ciudad Lineal, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. CK: Chincha kunti. Clara Zetkin Clara Zetkin (* paqarisqa Wiederau ( Alimanya ) llaqtapi - wañusqa Moskwa ( Rusiya ) llaqtapi), huk aliman kumunista pulitiku warmim. Claude-Oscar Monet sutiyuq runaqa (* paqarisqa Paris llaqtapi, Ransiya -pi, wañusqa Giverny-Sur-Eure llaqtapi, Ransiya -pi) huk Ransiya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Claudia Llosa sutiyuqqa ( paqarisqa Lima llaqtapi, Piruwpi ) huk piruwanu pilikula diriktur warmim. Clemente Palma (1872-1946) Clemente Palma Román (* paqarisqa Lima llaqtapi - wañusqa Lima llaqtapi) Piruw mama llaqtap qillqaq, willay kamayuq wan pulitiku qarqan. Climinti III, Paolo Scolari sutiyuq runaqa ( latin simipi : Clemens III PP., Italya simipi : Papa Clemente III) (* 1130 watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † wañusqa Roma suyupi) huk Tayta Papam karqan. Climinti II, Suidger von Morsleben sutiyuq runaqa ( latin simipi : Clemens II PP., Italya simipi : Papa Clemente II) (* 1005 watapi paqarisqa Hornburg llaqtapi - † kantaray killapi 1047 watapi wañusqa Pesaro suyupi) huk Tayta Papam karqan. Climinti IV, Gui Foucois le Gros sutiyuq runaqa ( latin simipi : Clemens IV PP., Italya simipi : Papa Clemente IV) (* paqarisqa Saint-Gilles-du-Gard llaqtapi - † wañusqa Viterbo llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. Clodoaldo Soto Ruiz sutiyuq runaqa huk piruwanu simikunamanta yachaqmi. Club Atlético de Madrid S.A.D. nisqaqa huk ispañul piluta hayt'ay klubmi. Club Atlético Nacional S.A. nisqaqa huk Kulumbya mama llaqtap piluta hayt'ay klubmi. Club Nacional de Football, icha Nacional de Montevideo, nisqaqa huk Uruwayi mama llaqtap piluta hayt'ay klubmi. Cluj 14: 176 (1934 publ. 1935). Cluj 25: 204 (1945). Cluj 25: 205 (1945). CNT sutiyuq sindikatup wasin, Barcelona llaqtapi. Coahuila suyu ( kastilla simipi : Estado Libre y Soberano de Coahuila de Zaragoza), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Coahuila suyu uma llaqtanmi. Coclé pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Coclé), nisqaqa huk pruwinsyam Panama mama llaqtapi. Cofán Bermejo risirwa ( kastilla simipi : Reserva Ecológica Cofán Bermejo) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi. Cofán runakunaqa Cofán Dureno ayllu llaqtapi kawsanku, Dureno kitillipi. Cofán runakunaqa Sinangoé ayllu llaqtapi, Puerto Libre kitillipi tiyanku, Napurunakunaqa Dashino, Pantuyaku (Panduyacu) ayllu llaqtakunapi, Gonzalo Pizarro kitillipi, tiyanku. Cogito ergo sum ("yuyaychakunim, chaymantaqa kanim") nispa kikinpi sunqullikuytam yachay wayllukuyman pusarqan. COICE-qa Ecuador Runakunapak Hatun Tantanakuy (CONAIE) nisqapim wankurisqa. Coimbra 143 396 runakunam kawsachkanku (2011). Cojedes suyu ( kastilla simipi : Cojedes ) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Colección de Arte del Banco de la República, Bogotá. Colección Difusión cultural. Colección: El Árbol del Paraíso 15. Madrid: Ediciones Siruela. Colección: Letras de América N° 1. Ediciones Altazor, Lima 2006. Colección Museo Nacional de Colombia, Bogotá. Colección Particular, Bogotá. Coli, 1943; 664 p. *Nueva historia de la literatura americana. Colima suyu ( kastilla simipi : Estado Libre y Soberano de Colima), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Colima suyu uma llaqtanmi. Collage Genova.jpg Genova llaqtaqa Liguria riqyunpi, Italya mama llaqtapi kan. Colonia suyu ( kastilla simipi : Departamento de Colonia), nisqaqa huk suyum Uruwayi mama llaqtapi. Colón pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Colón), nisqaqa huk pruwinsyam Panama mama llaqtapi. Colón suyu ( kastilla simipi : Departamento de Colón), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Colorado nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Colorado nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Colpa Bélgica munisipyupiqa kastilla, waraniyi, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Columbe kitillipiqa Kichwa runakuna kawsanku. Columbia llaqtapiqa 129.333 runakuna (2009) tiyachkan. Columbus llaqtapiqa 754.885 runakuna ( 2008 ) tiyachkan. Comanche Dictionary and Grammar. Comayagua suyu ( kastilla simipi : Departamento de Comayagua), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Comédie Française Asiy aranwa, Ransiya mama llaqta Kusi aranwa Tayta. Comenge ñaupa suyu Pirenekunapi karqa. Como Como llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Comunidad andina shuk mamallaktakunapa tantanakuyka nishpami kan. CONACAMIqa Antikuna Aylluruna Tantanakuykunap T'inkinakuyninpim (Coordinadora Andina de Organizaciones Indígenas) wankurisqa. CONAIEp wankurisqankuna 2002 watapi Kitu llaqtapi, Free Trade Area of the Americas (FTAA/ALCA) nisqawan awqa kaspa. Concepción llaqtapiqa 261.061 tiyaq kawsachkanku ( 2002 ). Concepción suyu saywitu (Parawayi) Concepción suyu ( kastilla simipi : Departamento de Concepción), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Concepción Yachay Suntur. Concepción Yachay Suntur, kamarisqa karqan ( ). Concubinatokuna wan wawakuna * 1. Gersuinda. Con el n.º de inventario 1210 aparece el que mide 48,7 x 43 cm; con el n.º 1211, el que mide 44,5 x 38,7 cm. CONFENIAE-qa Ecuador Runakunapak Hatun Tantanakuy (CONAIE) nisqapim, mamallaqtapura Amarumayu Pampa Aylluruna Tantanakuykunap T'inkinakuyninpipas (Coordinadora de las Organizaciones Indígenas de la Cuenca Amazónica) wankurisqa. Con meras traducciones de palabras (por ejemplo "T'anta ( kastilla simipi : Pan)") puedes contribuir al Wikcionario quechua. Connecticut nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Connecticut nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Con notas detalladas sobre las particularidades del idioma en Santiago del Estero». Cono de Arita, Salta ( Arhintina ). Conozcámonos (poemas, relatos y adivinanzas), 1996. Consejo Nacional de Ciencia y Tecnología CONCYTEC, 1991. 62. Qhapaq ñukch'u, Llagas ñukch'u. Contae Cheatharlach nisqaqa Ilanda mama llaqtapi huk suyum (Contae). Continente, 1958. 201 p. *Aladino, o vida y obra de José Santos Chocano. Contra mendacium, De catechizandis rudibus liber I, De continentia liber I, De patientia liber I.. Cooperqa wañurqan 1961 watapis. Copán suyu ( kastilla simipi : Departamento de Copán), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Cora,‭ Studies in Uto-Aztecan grammar 4: Southern Uto-Aztecan grammatical sketches. Corazón de María Inlisya. Cordillera munisipyupiqa kastilla, qhichwa, waraniyi, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Cordillera pruwinsyapiqa kastilla, waraniyi simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Cordillera suyu saywitu (Parawayi) Cordillera suyu ( kastilla simipi : Departamento de Cordillera), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Córdoba llaqtaqa Arhintina mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Córdobapiqa 1.272.334 runakunam kawsachkanku (2001). Cordobaqa Córdoba Emiratu nisqap ( islam Damasku Kalifatup huk suyunpa) uma llaqtansi karqan, chaymantataq Córdoba Kalifatu nisqa islam qhapaq suyup uma llaqtansi. Córdoba wamani ( kastilla simipi : Provincia de Córdoba) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Coreca Coreca nisqaqa Italya mama llaqtapi, Calabria suyupi, huk llaqtam. Coritiba Foot Ball Club nisqaqa huk brasilanu piluta hayt'ay klubmi. Cornelio Saavedra pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Coromoto Pallanqa Winisuylap wan Guanare patronanmi nisqa. Coronelpiqa 95.527 runakunam kawsachkan ( 2002 watapi). Coronel Portillo pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Coronel Portillo) nisqaqa Piruw mama llaqtap Ukayali suyupi huk pruwinsyam. Corpus Christi, Barcelona llaqtapi. Corrientes llaqtapiqa 328.689 runakunam kawsachkanku (2001). Corrientes wamani ( kastilla simipi : Provincia de Corrientes, guaraní simipi : Taragüí Tetãmini) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Corryocactus brevistylus, Wanka llaqtapi Kaylluma pruwinsya ( kastilla simipi : Caylloma) nisqaqa Piruw mama llaqtap Ariqipa suyupi huk pruwinsyam. Cortés suyu ( kastilla simipi : Departamento de Cortés), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Cortina d'Ampezzopiqa 5 954 runakunam kawsachkanku (2007). Così fan tutte ossia La scuola degli amanti (Chay hinam tukuy warmikuna ruran icha Munaqkunap yachay wasin) huk taki aranwaymi karqan, Wolfgang Amadeus Mozart -pa 1790 watapi rurasqan. Così fan tutte taki aranwaypa qallarinan Così fan tutte ossia La scuola degli amanti (Chay hinam tukuy warmikuna ruran icha Munaqkunap yachay wasin) huk taki aranwaymi karqan, Wolfgang Amadeus Mozart -pa 1790 watapi rurasqan. Coutoucou Hubert Maga sutiyuq runaqa (* paqarisqa Parakou llaqtapi - wañusqa Cotonou llaqtapi) huk Binin mama llaqtapi pulitiku karqan. Coventry nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Coyhaique llaqtaqa Chili mama llaqtapi Aysén suyupi huk llaqtam. Cremona Cremona llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. CR Flamengo ( purtuyis simipi : Clube de Regatas do Flamengo, icha Flamengo, nisqaqa huk Brasilniyuq piluta hayt'ay klubmi. Crisis in Costa Rica: The 1948 Revolution. Cristóbal Colón, Alejo Fernández-pa llimphisqan. Cristóbal Colón icha Cristoforo Colombo sutiyuq runaqa (1451 watapi paqarisqa Genova llaqtapi; 20 ñiqin aymuray killapi 1506 wañusqa Valladolid llaqtapi) Ispañap Katuliku Riykunanpaq Abya Yalap tariqninsi karqan. Cristóbal Colón icha Cristoforo Colombo sutiyuq runaqa ( 1451 watapi paqarisqa Genova llaqtapi; 20 ñiqin aymuray killapi 1506 wañusqa Valladolid llaqtapi) Ispañap Katuliku Riykunanpaq Abya Yalap tariqninsi karqan. Cristóbal de Oñate, kamasqa 14 ñiqin hatun puquy killapi 1542 wata. Cristóbal Rojas Poleo sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Cúa llaqtapi - † wañusqa Caracas llaqtapi), Winisuylapi llimphiqpas karqan. Croat. 20-21: 8 (1962), nom. illeg. Crossway Books, Wheaton, Illinois (USA) 1993. Cruzadata huk ñiquin maqanakurqa ; Yerushalayimpi huk ñiquin yaykurqa. Cruz Azul FC (Cruz Azul Fútbol Club, A.C.), icha Cruz Azul, nisqaqa huk mishikanu piluta hayt'ay klubmi. Cruzeiro FC (Cruzeiro Esporte Clube), icha Fluminense, nisqaqa huk Brasilniyuq piluta hayt'ay klubmi. CR Vasco da Gama ( purtuyis simipi : Clube de Regatas Vasco da Gama, icha Vasco da Gama, nisqaqa huk Brasilniyuq piluta hayt'ay klubmi. Cu Ag pila: Antaqa iliktrunkunata quykuspa uksidakuptinmi, qullqitaq iliktrunkunata chaskiykuspa riduksikunmi. Cuarta edición de El Quijote (1605). Cuatro Cañadas munisipyupiqa kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Cuauhtémoc Cárdenas Solórzano (1934). Cuentos Andinos, Matalaché, El hechizo de Tomaiquichua nisqa kawsay rikch'akunatam qillqarqan. Cuevo munisipyupiqa kastilla, waraniyi, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Čuko " allpa " niyta munansi, ichataq wama nisqap sut'intaqa manam riqsinchikchu. Culturales de Imbabura, 1993 *Ariruma Kowii. Curitiba llaqtapiqa 1.788.559 runakunam kawsachkanku (2006). Curitiba, Paraná suyu Paraná suyu ( purtuyis simipi : Estado do Paraná) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Cuscatlán suyu (Salwadur) Cuscatlán suyu ( kastilla simipi : Departamento de Cuscatlán) nisqaqa huk suyum Salwadur mama llaqtapi. Cusco: AMLQ/ Municipalidad del Qosqo *Julio Calvo Pérez (2009): Nuevo Diccionario Español-Quechua / Quechua-Español (5 volúmenes). Cuyabeno kiti ( kastilla simipi : Cantón Cuyabeno) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Sukumpiyu markapi huk kitim. Cuyabeno kitipiqa Napurunakunam tiyanku. Cuzco: Centro de Estudios Regionales Andinos ‘Bartolomé de Las Casas’ - Institut Français d’Etudes Andines, 268 p., 1999. Cuzco, Perú: Bartolomé de Las Casas * 1989 Quechua y mochica: lenguas en contacto. CYII, Chamberí Chamberí distritu; ( kastilla simipi : distrito de Chamberí, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. Czestochowa 10.jpg Częstochowa nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Czestochowa 10.jpg Częstochowa nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Częstochowa llaqtapiqa 246.832 runakunam kawsachkanku (2006). Dag Hammarskjöld, Huñusqa Nasyunkunap Sapsi Qillqakamayuqnin Dag Hammarskjöld sutiyuq runaqa (* paqarisqa Jönköping llaqtapi - wañusqa Ndola llaqtapi), Suwidsuyu mama llaqtayuq diplumatiku qarqan. Daimler-Maybach-pa rurasqan "Reitwagen" nisqa. Dallas llaqtapiqa 1 254 236 runakuna (2005) tiyachkan. Dallas: Summer Institute of Linguistics and University of Texas at Arlington. ) :Tepekanu J. Alden Mason. 1916. Damaris Mallma Porras sutiyuqqa ( paqarisqa Wankayu llaqtapi, Piruw llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq takiqmi ( qhichwa simipi ). Dámaso Pérez Prado sutiyuq runaqa (* paqarisqa Matanzas llaqtapi - † wañusqa Mishiku llaqtapi) huk Mambo Qhapaq Kuba mama llaqtapas Aranway pukllaq wan takiqsi karqan, simi kastilla karqan, takichaqpas qarqan. Daniel Alomía Robles sutiyuq runaqa (* paqarisqa Wanuku llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi), huk Piruw mama llaqtayuq Taki aranway takichaqmi karqan, kastilla simillapim qillqarqan. Daniel Campos pruwinsyapiqa kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Daniel Carpio Maccioti (* paqarisqa Sikuwani llaqtapi - † wañusqa Buenos Aires llaqtapi ). Daniel Defoe - James Charles Armytage llimphiy Daniel Defoe (* paqarisqa Cripplegate llaqtapi - † wañusqa Moorfields llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq qillqaq wan willay kamayuq runam karqan. Daniel Estrada Pérez sutiyuq runaqa (* paqarisqa Qusqu llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu Taripay amachaqm wan pulitikupas karqan. Daniel Estrada sutiyuq Qusqu llaqtap kurakan kasqa runas QSHKS-taqa anchatas yanaparqan. Daniel Hernández Morillo sutipaq runaqa, (* paqarisqa Sallqapampa llaqtapi, Piruwpi - † wañusqa Lima llaqtapi), Piruwpi llimphiqpas karqan. Daniel Passarella sutiyuq runaqa, icha "Kaiser" (* 25 ñiqin aymuray killapi 1953 paqarisqa Chacabuco llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. Dansuyu mama llaqta musiku, pulitiku wan Uma kamayuq. Dansuyu mama llaqta taripay amachaq, pulitiku wan Uma kamayuq. Dante Alighieri Dante Alighieri sutiyuqqa (14-V/13-VI-1265 paqarisqa Florencia llaqtapi, Italya -pi, 14-IX-1321 wañusqa Ravenna llaqtapi, Italya -pi) huk Italya mama llaqtayuq qillqaq runam karqan. Dante Castroqa achkata Piruwpi maqanakuymantam qillqan, Piruwpi Sasachakuy pacha nisqamanta, Tawantinsuyu kawsay saphimantapas. Darién pruwinsya saywitu (Panama) 46,951 Darién pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Darién), nisqaqa huk pruwinsyam Panama mama llaqtapi. Darling mayu nisqaqa ( inlish simipi : Darling river) Awstralya mama llaqtayuq, Usyanyapi 2 450 km suni mayum. Darmstadtpiqa 141.257 runakunam kawsachkanku (2006 watapi). Darwin Darwin ( inlish simi ) sutiyuq llaqtaqa Awstralyap hatun llaqtanmi, Chinchay Awstralya suyup uma llaqtanmi. David Ben-Gurion דָּוִד בֶּן גּוּרִיּוֹן sutiyuq runaka (* paqarisqa Płońsk llaqtapi - wañusqa Sedé Boker llaqtapi ). David Cameron (* 9 ñiqin kantaray killapi 1966 p'unchawpi paqarisqa London llaqtapi - ) Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtap uma kamayuqninmi kachkan. David Dacko sutiyuq runaqa (* paqarisqa Bouchia llaqtapi - wañusqa Yaundé llaqtapi) huk Chawpi Aphrika Republika mama llaqta yachachiq wan pulitiku karqan. David Padilla Arancibia sutiyuqqa ( paqarisqa Chuqichaka llaqtapi, Buliwyapi ) Buliwya suyup umalliqninmi karqan ( 1978 watamanta 1979 watakama). David Samanez (1866-1947) David Samanez Ocampo y Sobrino (* 1866 watapi paqarisqa Wankarama llaqtapi - † wañusqa Qusqu llaqtapi), Piruw mama llaqtap agricultor, pulitiku wan Umalliq (1931). David Sergio Trezeguet sutiyuq runaqa (* paqarisqa Rouen llaqtapi, Ransiya mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Dawda Kairaba Jawara sutiyuq runaqa (* paqarisqa Barajally llaqtapi - ) huk Gambya mama llaqta pulitiku karqan. D.), Chicago Yachay sunturnin (B. D. dissertation. ) ** Northern Paiute (k’iti rimayninkuna: Southern Nevada Anonymous. D. dissertation. ) ** Northern Paiute (k’iti rimayninkuna: Southern Nevada Anonymous. 1987. Dean Oliver Barrow sutiyuq runaqa (* paqarisqa Bilisi llaqtapi - ) huk Bilisi mama llaqtapi pulitiku karqan. De beata vita liber I, De ordine libri II, Soliloquiorum libri II, De immortalitate animae liber I, De quantitatae animae liber I, De libero arbitrio libri III, De musica libri VI, De magistro liber I.. Decimonónica 1.1 (Fall 2004): 1-15. De Cristóbal Colón a "Blade Runner", Fondo de Cultura Económica, México. Deep Purple, 2004 watapi. De fide rerum quae non videntur liber I, De utilitate credendi liber I, De divinatione daemonum liber I, Quaestiones expositae contra paganos VI.. Delaware nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Delaware nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Déleg kiti icha Délej kiti ( kastilla simipi : Déleg / Délej) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Kañar markapi huk kitim. Déleg kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Déleg kitipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Delft wallqanqa Delft llaqta Delft, Urasuyu llaqtaqa. Delta Amacuro suyu ( kastilla simipi : Estado Delta Amacuro) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Delta Amacuro suyu wan Tucupita munisipyu uma llaqtapmi. Demokratikanu partidupi wankurisqan kaspa, 2008 watapipas umallinapaq akllanakuykunapim Republikanu partidupi John McCain sutiyuqta yallirqan. 'De natura boni liber I, Psalmus contra partem Donati, De peccatorum meritis et remissione et de baptismo parvolorum ad Marcellium libri III ( 412 wata), De gratia et libero arbitrio liber I (426 wata), De haeresibus''.. Deng Xiaoping ( Chinu simipi : 邓小平, chinu tradicional:鄧小平, pinyin: Dèng Xiǎopíng, Wade-Giles: Teng Hsiao-p'ing) sutiyuq runaqa 22- VIII 1904 paqarisqa Guang'an - Sichuan llaqtapi, - 19- II - 1997 wañusqa Beijing llaqtapi). Deng Xiaoping ( chinu simipi : 邓小平, chinu tradisyunal: 鄧小平, pinyin: Dèng Xiǎopíng, Wade-Giles: Teng Hsiao-p'ing) sutiyuq runaqa paqarisqa Guang'an, Sichuan llaqtapi - wañusqa Pikkin llaqtapi), Chunwa mama llaqtap pulitiku wan qillqaq qarqan. Denver llaqtapiqa 598.707 runakuna (2008) tiyachkan. Deodoro da Fonseca, sutipaq runaqa (* paqarisqa Vila Madalena Alagoas llaqtapi - wañusqa Rio de Janeiro llaqtapi). Departamento 16 Ayriway killa p'unchaw kamasqa 1910 wata. Departamento p'unchaw kamasqa 15 ñiqin qhapaq raymi killapi 1981 watapi wata. Departamento p'unchaw kamasqa 15 Qhapaq raymi killa 1981 wata. Departamento p'unchaw kamasqa 1886 wata. Departamento p'unchaw kamasqa 1886 watapi. Departamento p'unchaw kamasqa 1910 wata. Departamento p'unchaw kamasqa 1967 watapi. Departamento p'unchaw kamasqa 1991 wata. Departamento p'unchaw kamasqa 1991 watapi. Deportivo Toluca FC (Deportivo Toluca Fútbol Club S.A. de C.V), icha Chivas, nisqaqa huk mishikanu piluta hayt'ay klubmi. Derby nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. De Saloon nisqaqa huk Chili llaqtayuq, rock alternativo, pop rock & indie rock nisqa kusituymi. Desamparados Inlisya, Breña (1938 watapi) Uma llaqtanqa Breña llaqtam. Desarrollo Yachay Suntur, 1990 watapi kamarisqa karqan. Deserts, ed. 3: 202 (1981). Deserts, ed. 3: 203 (1981). Des Moines llaqtapiqa 198.460 runakuna ( 2009 ) tiyachkan. Detroit llaqtapiqa 912.062 runakuna (2009) tiyachkan. De vera religione liber I. 390. Dhooswan Sayami sutiyuq runaqa (* Niwari simi :pi: धुंस्वां सायमी) (* Nipal mama llaqtamanta diplumatiku wan qillqaqpas karqan. Diagnosticonqa t’inkikun kay rikhuriyninkunaman sintomasninmanta chanta rikukuyninkunamanta ima. Diagrama de Ser y tiempo ( alimanya simipi). Diamantes y perlas, Cartas a un ángel nisqa kawsay rikch'akunatam qillqarqan. Diario íntimo, M., Revista de Occidente, 1944 (2ª edic. Dibujos de Luis Seoane. 16 p. ilustrado. Diccionario Enciclopédico de México. Dickens Gurney Charles Dickens Signature.svg Charles John Huffam Dickens sutiyuq runaqa Boz nisqapas (* paqarisqa Portsmouth llaqtapi - † paqarisqa Higham llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq qillqaq wan willay kamayuq runam karqan. Dict. ed. 8: 1 (1768). Dict. ed. 8: 2 (1768). Dictionary of Rincon Luiseno, University of California, San Diego PhD dissertation. Didier Deschamps sutiyuq runaqa (* paqarisqa Bayonne llaqtapi, Ransiya mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. Diego Armando Maradona (* 30 ñiqin kantaray killapi 1960 paqarisqa Lanús llaqtapi, Arhintina mama llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Diego Forlán Corazzo (* paqarisqa Montevideo llaqtapi, Uruwayi mama llaqtapi - ) huk Uruwayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Diego Grez 21:35 12 hul 2010 (UTC) :Done. Diego María de la Concepción Juan Nepomuceno Estanislao de la Rivera y Barrientos Acosta y Rodríguez sutipaq runaqa, (* paqarisqa Guanajuato llaqtapi - † wañusqa Mishiku llaqtapi), Mishikupi kumunista wan llimphiqpas karqan. Diego Martínez ((1883-1962) Diego Martínez Barrio sutiyuq runaqa (* paqarisqa Sevilla llaqtapi - wañusqa París llaqtapi). Diego Pablo Simeone González sutiyuq runaqa, icha "El Cholo" (* 28 ñiqin ayriway killapi 1970 paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. Diego Velázquez (Diego Rodríguez de Silva y Velázquez) sutiyuq runaqa ( * paqarisqa Sevilla llaqtapi - † wañusqa Madrid llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Dijonpiqa 149.480 runakunam kawsachkanku (2006). Dilma Vana Rousseff sutipaq warmiqa (* 14 ñiqin qhapaq raymi killapi 1947 paqarisqa Belo Horizonte llaqtapi - ). Dimitrios Domazos (grisya simipi: Δημήτρης Δομάζος) sutiyuq runaqa, icha "Mimis" Domazos (* paqarisqa Abelokipi llaqtapi, Grisya mama llaqtapi - ) huk Grisya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Dina Magna Páucar Valverde sutiyuq warmiqa ( paqarisqa Wanuku llaqtapi) huk piruwanu takiq warmim. Diospa Siminmanta Takikuna nisqa takina liwrunqa achka kutim uyaychasqa karqan, 1979 watapi 18 kutiñam. Dirección Nacional de Educación Bilingue Intercultural, 2005. 115 p.; il., col; 28 cm. Dirección Nacional de Educación Bilingue Intercultural, 2005. 120 p.; il., col; 28 cm. Dirección Nacional de Educación Bilingue Intercultural, 2005, 131 p.; il.; 28 cm. Dirección Nacional de Educación Bilingue Intercultural, 2005. 140 p.; il.; 28 cm. Dirección Nacional de Educación Bilingue Intercultural, 2005. 145 p.; il.; 28 cm. Dirección Nacional de Educación Bilingue Intercultural, 2005. 18 p.; il., col; 28 cm. Dirección Nacional de Educación Bilingue Intercultural, 2005. 218 p.; il.; 28 cm. Dirección Nacional de Educación Bilingue Intercultural, 2005; 22 cm. Dirección Nacional de Educación Bilingue Intercultural, 2005. 58 p.; il., col; 28 cm. Dirección Nacional de Educación Bilingue Intercultural, 2005. 97 p.; il., 28 cm. Director del Museo Nacional de Historia nispanmi suticharqaku, chaypim llamkarqa 1966 watakama. Disku ( kastilla simimanta disco, grigu simimanta δίσκος) nisqaqa p'allta muyu phiruru niyta munami. Disney Pixarwan ruruchinapaqmi rurasqa. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. 1967 watamanta Atuqwan Allquwan sutiyuq kawsay rikch'amanta rurasqa. Distrituiqa awanta qhichwa simita rimanku. Distritu kamasqa 12 ñiqin qhulla puquy killapi 1965 wata. Distritu kamasqa 5 ñiqin tarpuy killapi 1904 watapi, Serapio Calderón Umalliq. Distritu kamasqa watapi. Distritukuna Andhra Pradesh nisqaqa ( telugu simipi : ఆంధ్ర ప్రదేశ్) Indya mama llaqtapi huk suyum (state). Distritukuna Kunti Banla icha Paschimbanga nisqaqa ( banla simipi : পশ্চিমবঙ্গ Poshchim Bônggo) huk suyum (state) Indya mama llaqtapi. Distritukuna Las Palmas * Distritu 1, Vegueta, Vegueta, Cono Sur wan Tafira (75 877 runa. Distritukuna Tiniriphi * Distritu 1, Anaga(14 135 hab. Distritukuna (Zaragoza). 12 distritukuna: * Distritu 1: Casco Antiguo: San Pablo, El Gancho, La Magdalena, San Miguel, Tenerías, San Agustín. Distrituntaqa Huchusuma mayum purin. Distritupas kamasqa 16 iqin qhapaq raymi killapi 1929 watapi wata, Kamachina N° 6644. Distritupas kamasqa 16 Qhapaq raymi killa 1929 wata, Kamachina N° 6644. Distritupi aswanta aymara simitam rimanku. Distritupi aswanta qhichwa simitam rimanku. Distritupiqa achka runam qhichwa simitam rimanku (94,7 %). Distritupiqa achka runam qhichwa simita rimanku. Distritupiqa achka runam qhichwa simita rimanku (93,7 %). Distritupiqa achka runam qhichwa simita rimanku (94,1). Distritupiqa achka runam qhichwa simita rimanku (94,2 %). Distritupiqa achka runam qhichwa simita rimanku (98,3 %). Distritupiqa Amarakaeri runakunam tiyanku. Distritupiqa Ashaninka runakunam kawsanku. Distritupiqa aswanta kastilla simitam rimanku. Distritupiqa aswanta kastilla simita rimanku. Distritupiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. Distritupiqa aswanta qhichwa simitam rimanku (88.3 %). Distritupiqa aswanta qhichwa simita rimanku. Distritupiqa aswanta runa simitam rimanku, wakintaq kastilla simita rimanku. Distritupiqa aswnta qhichwa simita rimanku. Distritupiqa kastilla, qhichwa simitam rimanku. Distritupiqa kastilla simitam, qhichwa simitam rimanku. Distritupiqa kastilla simita, qhichwa simita rimanku. Distritupiqa kastilla simita qhichwa simitawan rimanku. Distritupiqa Machiqinqa runakunam tiyanku. Distritupiqa Napurunakunam tiyanku. Distritupiqapiqa aswanta kastilla simitam rimanku. Distritupiqa Qhichwa runakunam tiyanku. Djokovic (US Open 2011) Novak Djokovic ( Sirbya simipi Novak Đoković/Новак Ђоковић) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Beograd llaqtapi - ), mama llaqtapas kurku kallpanchaq. Doctoral diss., Duke University, 2006. Documentos recogidos y comentados, Madrid 1964. Dodoma llaqtapiqa 324 347 runakunam kawsachkanku (2008). Dodoma nisqaqa Tansanya mama llaqtap uma llaqtanmi, 2 576 km²-niyuq. Dodo, Mawrisyu kawsasqa wañusqaña pisqu rikch'aq. Domenico Scarlatti Giuseppe Domenico Scarlatti sutiyuq runaqa ( Napoli llaqtapi ( Italyapi ) paqarisqa 26-X-1685 p'unchawpi; Madrid llaqtapi ( Ispañapi ) wañusqa 23-VII-1757 p'unchawpi) italyanu takichaqmi karqan. Domenico Scarlatti Giuseppe Domenico Scarlatti sutiyuq runaqa ( Napoli llaqtapi ( Italyapi ) paqarisqa 26-X- 1685 p'unchawpi; Madrid llaqtapi ( Ispañapi ) wañusqa 23-VII- 1757 p'unchawpi) italyanu takichaqmi karqan. Domingo de Guzmán Garcés, OP, (kastilla simipi: Santo Domingo de Guzmán, OP)'', sutiyuq runaqa (* 1170 watapi paqarisqa Caleruega llaqtapi - † wañusqa Bologna llaqtapi) huk kathuliku Santu karqan. Domingo Elías (1805 - 1867) Domingo Elías Carbajo (* paqarisqa Ika llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi), pulitiku, Piruw Jefe Supremo (1844). Dominique Mbonyumutwa sutiyuq runaqa (* paqarisqa Gitarama pruwinsyapi - wañusqa Brussel llaqtapi) huk Rwanda mama pulitiku karqan. Do Muoi, vietnam simipi: Đỗ Mười ( chinu simipi : 杜梅, (* 2 ñiqin hatun puquy killapi - 1917 paqarisqa Thanh Tri ( Vietnam ) llaqtapi - ). Do Muoi, witnam simipi : Đỗ Mười, chinu simipi : 杜梅 (* 2 ñiqin hatun puquy killapi 1917 watapi paqarisqa Thanh Tri llaqtapi, Witnampi ) huk mama llaqtap pulitikumi qarqan. Donald Duck rikcha, Mustang sutiyuq awqana antankapi, London llaqtapi. Donald Franciszek Tusk ( * paqarisqa Gdańsk llaqtapi - ). Don Quijote nisqata, Piruwpa llaqta takintapas kastilla simimantam qhichwa simiman t'ikrarqan. Doren llaqtapi ( Awstiriyapi ) lluqlla. Dortmund llaqtapiqa 580 956 runakunam kawsachkanku (2011 watapi). Douglas Hyde (gaelic simipi: Dubhghlas de hYde) sutiyuq runaqa, icha An Cribín Aoibhinn' (* paqarisqa Castlerea llaqtapi - wañusqa Dublin llaqtapi) huk Iraq mama llaqtap qillqaq wan pulitiku karqan. Dover llaqtapiqa 36.047 runakuna (2010) tiyachkan. DreamWorks ruruchinapaqmi rurasqa. Drenthe unancha Drenthe (Urasuyu) Drenthe nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). Dryopteris wallichiana: helecho macho, purum caqui-raqui (Quechua), purum chusi-chusi (Aymara), Rapachu (p. 411). Dudley nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Duminikana mama llaqtap Awqaq pusaq wan pulitiku karqan. Duminikana mama llaqtap taripay amachaq, qillqaq wan pulitiku karqan. Duminikana mama llaqtap taripay amachaq, qillqaq, yachachiq wan pulitiku karqan. Duminikanapiqa 9.200.000 (2006) runakunas kawsachkanku. Dunakeszi llaqtapiqa 29.977 runakunam kawsachkanku (2004). Dunakeszi nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Dunakeszi nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Dunaújváros - Kőtár.jpg Dunaújváros nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Dunaújváros llaqtapiqa 53036 runakunam kawsachkanku (2001). Dunaújváros nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Dundee 190 000 runakunam kawsachkanku (2008). Dundee 190.000 runakunam kawsachkanku (2008). Dundee ( Kastilla simipi : Dundee, Iskusya simi: Dundee Gaelic simi: Dùn Dèagh) llaqtaqa Iskusya mama llaqtapi huk llaqtam. Dundee ( Kastilla simipi : Dundee, Iskusya simi: Dundee Gaelic simi: Dùn Dèagh) llaqtaqa Iskusya mama llaqtapnmi. Dunod et Pinat, 1912 * La silice et les silicates, éd. Dun Quijote, Honoré Daumier-pa llimphisqan (1868-cha watapi). Durango suyu ( kastilla simipi : Estado Libre y Soberano de Durango), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Durango suyu uma llaqtanmi. Durán llaqtapiqa 174.531 runakunam kawsachkanku (2001). Durán llaqtapiqa 212.924 runakunam kawsachkanku (2005). Duraznopiqa 30 529 (2004) runakunam kawsachkanku. Durazno suyu ( kastilla simipi : Departamento de Durazno), nisqaqa huk suyum Uruwayi mama llaqtapi. Düsseldorf llaqtapiqa 581.122 runakunam kawsachkanku (2007 watapi). Dvóřjak * Antonín Dvořák (1841-1904) :Concierto para violonchelo y orquesta nº1, en la mayor. Dvóřjak * Antonín Dvořák ( 1841 1904 ) :Concierto para violonchelo y orquesta nº1, en la mayor. Dyus icha Diyus nisqaqa ( kastilla simipi : Dios, latin simipi : Deus, grigu simipi : Θεός) hatun kamaq, tukuy imappas tukuy runappas tukuy pachappas ruraqnin niyta munan. Dyus kay nisqaqa ( kastilla simipi : deidad) ima dyus hina kaqpas, Apu nisqapas, mana rikunalla, runamanta aswan atiyniyuq kaqpas. Dyusllam chay allin kawsayta quyta atin, huchakunata pampachaspa. Dyuspa intita killata kamasqan, Michelangelo -p llimphisqan. Dyuspa khuyapayasqan runakunataq kay pachapi sumaqta kawsachun!" Dyuspa pañanpi hanaq pachapi tiyansi. Dyuspa Simin Qillqa, Ch'uya Qillqa (Chuya Qillqa) icha Biblia nisqaqa kristiyanukunap Dyusmanta willaq qillqanmi, liwrukunap liwrun nisqapas. Dyuspa Simin Qillqa icha Biblia nisqaqa kristiyanukunap Dyusmanta willaq qillqanmi, liwrukunap liwrun nisqapas. Dyuspa Simin Qillqakamaqa Bawtisaq Huwanmi huchankunata willakuq runakunata, ichataq Jesustapas Yurdan mayupi bawtisan ( ). Dyuspa Simin Qillqakamaqa Bawtisaq Huwanmi Jesusta Yurdan mayupi bawtisan. Dyuspa Simin Qillqapi qillqasqakunamanta ch'uyanchaspa, wakchap hayñinkunaqa Dyuspa hayñinkunam (Exodo 22:21-23, Proverbios 14:31,17:5), Dyusqa wakchakunatam akllan (Santiago 2:5) nispa. Dyuspa Simin Qillqap Mawk'a Rimanakuyninmi iwriyu simipi qillqasqa. Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuynin (Καινή Διαθήκη) grigu simipi qillqasqam. Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninmi iwriyu simipi qillqasqa. Dyuspa Simin Qillqap qhipaq ñiqin qillqanmi. Dyuspa Simin Qillqaqa nin, pintikustis p'unchawpi Ch'uya Ispirituqa iñiq runakunaman hamuptin, wakin simikunata rimaspapas siminkunata hap'inakurqan ( ). Dyuspa uywakunata kamasqan, Grabow llaqtapi usun ( Alimaniyapi ), Meister Bertram von Minden-pa llimphisqan, 1375-1383. Dyusqa Israel llaqtanwan Sinai urqupi Moysesman Chunkantin Kamachiykunatam qillqachispa Mawk'a Rimanakuytam kamachirqan. Dyusqa Israel llaqtanwan Sinai urqupi Moysesman Chunkantin Kamachiykunatam qillqachispa Ñawpa Rimanakuytam kamachirqan. Éamon de Valera, Edward George de Valera sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin kantaray killapi 1882 paqarisqa New York llaqtapi - † 29 ñiqin chakra yapuy killapi 1975 wañusqa Dublin llaqtapi). Eastbourne nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. E. Bircher, Leipzig 1922 (131 Seiten). Eccles Pg.107 Tukuyta yupaspa, aswan kay 200 laya virales ukhina ch’uju unquykunamanta tiyan. Eccles Pg. 112 Kay mecanismo kay mana unqunapaq kutichiymantaqa sumaq riqsisqa sapa virusmanta. Eccles Pg.116 Kay VSR kaqqa ari kay epitelial waqlliyta ruwan. Eccles Pg. 129 Eccles Pg.50 Llimp’iqa kay llawsamanta utaq qhuñamantaqa ch’uwa, q’illu utaq q’umir kanman chaymanta mana willanchu ima laya viruschus kay chimpakuyta ruwachiq. Eccles Pg.166 Kayman k’askakun kay mana puñuy atikuy chaymanta ancha tuyu kay ima aswan riesgoyuq kay chimpachiyta llamk’achinapaq kay tinkuna qhipanta huk rinovirus kaqman. Eccles Pg.209 Kaytaq maki mayllakuykunawan chaymanta barbijos churakuywan ima kan. Eccles Pg.20 Kay 70 watakunapi, kay CCU kaq rikuchirqa kay interferones kaqwan hampikuyninqa kay thapachakuy pachapi kay rinovirus chimpachiy kaqmanta hark’an kay unquymanta, ichaqa mana hasa hampikuyninta ruway atirqachu. Eccles Pg.211 Kay viruskunaqa kawsankuman unayta wayrapi chaymanta runakunataq makinkupi, ñawinkupi chaymanta sinqankupi ima apankuman, ahinata imaynatachus kay chimpachiy rinhina. Eccles Pg.226 Kay oral churakuynin kay pleconaril kaqmanta ch’ampa hark’akuy rikuchin, chayraykutaq kay aerosol kaqpi kayninta yachaqakuchkan. Eccles Pg.234 Mana allin antivirales millachiqkuna kay ch’uju unquy hampikuyninpi tiyanchu, ichapas wakin ñawpa yachay mask’aykuna allinninkunata rikuchirqankupas. Eccles Pg. 24 40% kaqpi casosmanta kunka nanay tiyan, 50% kaqpi ch’uju tiyan chaymanta khuskanpi kay casosmanta aycha nanay. Eccles Pg.26 Achkha kay viruskunamanta ch’uju unquyta hap’ichikuq, kay asintomaticas chimpachikuykunata hap’ichillanmantaq. Eccles Pg. 3 Unqunayaqnin chaymanta hampikuynin allinta willakun kay papiro egipcio Ebers kaqpi, aswan riqsisqa mawq’a hampiq p’anqa, qillqasqa ñawpata kay siglo 16 AC kaqpi. Eccles Pg.6 Ingles kaqpi sutiqa, “common cold” kay siglo 16 kaqpi apaykachakurqa, kay rich’akuyrayku unqunayaqninpi kay chiriman rikuchikuy imawan. Eccles Pg.76 Tantiyakun 8% casosmanta sinusitis ruwakun, otitis kaqtaq ruwakun 30% casosmanta. Eccles Pg.79 Wakinkuna ñinku kayqa kan imaraykuchus wichq’asqa wasikunapi anchata kankurayku chaymanta wak runakuna qayllanpirayku; Eccles Pg.80 aswanta kay wawakuna yachaywasiman kutinku chaykunapi. Echeandía kiti ( kastilla simipi : Echeandía) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Bolívar markapi huk kitim. Echeandía kitipiqa Waranka Kichwa runakunam tiyanku. ECUARUNARI hatun tantanakuypim wankurisqa. ECUARUNARI-p willay p'anqantaqa Rikcharishun ninkum. ECUARUNARI tantanakuyqa CONAIE (Ecuador Runakunapak Jatun Tantanakuy) aylluruna nisqa hatun tantanakuypim wankurisqa, Antikuna Aylluruna Tantanakuykunap T'inkinakuynin (CAOI) nisqa mamallaqtapura aylluruna hatun tantanakuypipas. ECUARUNARI tantanakuyqa CONAIE (Ecuador Runakunapak Jatun Tantanakuy) nisqa hatun tantanakuypim wankurisqa. Eda Adriana Rivas Franchini sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruw Mama llaqtapi Taripay amachaq wan pulitiku qarqan. Edgar Allan Poe sutiyuqqa (* 19 ñiqin qhulla puquy killapi - 1809 Boston llaqtapi paqarisqa - † 7 ñiqin kantaray killapi - 1849 Baltimore llaqtapi wañusqa), Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. Edgar Degas (Hilaire-Germain-Edgar de Gas) sutiyuq runaqa ( paqarisqa Paris llaqtapi - wañusqa Paris llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Edición anónima en Capri, Italia, Arte Tipografica, 1952 *Todo el amor. Edición anónima en Capri, Italia, Arte Tipografica, 1952 * Todo el amor. Edición auspiciada por el CONYTEC, Lima. Edición bilingüe, con introducción de Gonzalo Espino. Edición crítica de José María Martínez. Edición de Alfonso Méndez Plancarte. Edición de Ernesto Mejía Sánchez. Edición Editorial Gisbert. Edición en casete de 1991 y en cd de 2002) *Benedetti lee a Benedetti (Seix Barral, Biblioteca Mario Benedetti, Buenos Aires. Edición en casete de 1991 y en cd de 2002 ) *Inventario 1976 - 1985 (Ayuí / Tacuabé a/e94k y ae94cd. Edición en casete de 1991 y en cd de 2002) *Inventario 1986 - 1990 (Ayuí / Tacuabé a/e95k y ae95cd. Ediciones Abya-Yala, Quito, p. 27: chinicuru (gusano hortiga). Ediciones Altazor, Lima 2009. Ediciones BIKUPA. 1982. Ediciones BIKUPA. 1989. Ediciones Chaviña, Lima 1981 * Paremiología quechua. Ediciones LAR. 1983. Ediciones Minotauro, 2004. Ediciones Orbis, 1988. Ediciones Peisa, Lima, 2004. Ediciones Península Ibérica, Barcelona, 1981. Ediciones Sol y Niebla, Lima 2009. Edición más reciente: Buenos Aires: Emecé Editores, 1995. Edición más reciente: Buenos Aires: Emece Editores, 2001. Edición quechua realizada por Mons. Edición revisada, por Antonio Oliver Belmás, en 1957. Edinburgh 453 430 runakunam kawsachkanku (2002). Editora Nacional. Editorial Abya Yala, Quito 1993. 215 pp. Editorial Anagrama, 2003. Editorial Anagrama, 2004. Editorial Arte. Editorial Católica, 1954. Editorial Colegio Militar Leoncio Prado. Editorial Cultura. Editorial DESA S.A..Lima 1988; 358 p. *La vida del siglo. Editorial Edhasa, 2001. Editorial "Juventud", La Paz 1986. Editorial Mosca Azul. Editorial Punto y Coma, Lima 2010. Editorial Seix Barral. Editorial Universitaria, Santiago de Chile 2004, p. 125: Azolla filiculoides Lam., A.,Q. jayrejayre. Editorial Universo. Editorial Universo, Lima 1981, p. 74: El Taurigaray. Ed: Len Herniman, kastilla simiman Reina-Valera (Casiodoro de Reina, Cipriano de Valera) t'ikrasqawanpas. 620 pp. Edmondo De Amicis sutiyuq runaqa (* paqarisqa Oneglia llaqtapi - † Bordighera wañusqa llaqtapi), Italya mama llaqtamanta qillqaqmi yachachiqpas karqan. Edmonton, 1914 Kamasqa 1795 watapi. Edmund Barton sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin qhulla puquy killapi 1849 paqarisqa Glebe llaqtapi - 7 ñiqin qhulla puquy killapi watapi wañusqa Medlow Bath llaqtapi). Edmundo Guillen-wan Elżbieta Dzikowska, Willkapampap puchunkunapi, Tony Halik-pa hap'isqan rikcha, 1976 watapi. Édouard Manet sutiyuqqa (23-I-1832 paqarisqa Paris llaqtapi, Phransya -pi, 30-IV-1883 wañusqa Paris llaqtapi, Phransya -pi) huk Phransya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Édouard Manet sutiyuqqa (23-I- 1832 paqarisqa Paris llaqtapi, Ransiya -pi, 30-IV- 1883 wañusqa Paris llaqtapi, Ransiya -pi) huk Ransiya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Eduardo Abaroa Hidalgo (* 3 ñiqin kantaray killapi - 1838 paqarisqa San Pedro de Atacama llaqtapi - 23 ñiqin pawqar waray killapi 1879 wañusqa Calama llaqtapi). Eduardo Dibós Dammert sutiyuq runaqa (* paqarisqa Pakasmayu llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi), huk piruwanu kurku kallpanchaq wan pulitikupas karqan. Eduardo López de Romaña y Alvizuri sutiyuq runaqa, (* 19 ñiqin pawqar waray killapi 1847 paqarisqa Ariqipa llaqtapi - † 26 ñiqin aymuray killapi 1912 wañusqa Yura llaqtapi) huk piruwanu allwya kamayuqmi, kawpaqpas karqan. Eduardo Rodríguez Eduardo Rodríguez Veltzé sutiyuq runaqa (* paqarisqa Quchapampa llaqtapi, Buliwyapi - ) buliwyanu pulitiku karqan. Eduardo Vallejo * 1994 Cortázar, Dir. Edvaldo Izidio Neto icha Vavá (* 12 ñiqin ayamarq'a killapi 1934 watapi paqarisqa Recife llaqtapi Pernambuco suyupi - † 19 ñiqin qhulla puquy killapi 2002 wañusqa Rio de Janeiro llaqtapi) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Edvard Hagerup Grieg sutiyuq runaqa (Bergen llaqtapi ( Nurwigapi ) paqarisqa 15 ñiqin inti raymi killapi 1843 p'unchawpi; † Bergen llaqtapi ( Nurwigapi ) wañusqa 4 ñiqin tarpuy killapi 1907 p'unchawpi) huk rumantiku musika takichaqmi karqan. Edward Victor Luckhoo sutiyuq runaqa (* paqarisqa Musuq Ámsterdam llaqtapi - wañusqa Yorkshire llaqtapi) huk Wayana mama llaqta awqaq pusaq wan pulitiku karqan. Edwin Vásquez Cam sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin anta situwa killapi 1922 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 9 ñiqin pawqar waray killapi 1993 watapi wañusqa Lima llaqtapi ) huk piruwanu mama llaqtayuq Maki illapaq runa. Eger llaqtapiqa 56.317 runakunam kawsachkanku (2005). Eike Geisel, Klaus Bittermann, Edition Tiamat, Berlin 1989, ISBN 3-923118-81-3. Einar Henry Gerhardsen sutiyuq runaqa (* paqarisqa Asker llaqtapi - wañusqa Oslo llaqtapi) huk Nurwiga mama llaqtayuq llamk'aq, pulitiku wan kawpaq runa karqan. Einaudi Umalliq wan Oscar Sinigaglia. Eindhoven wallqanqa Eindhoven llaqta 'Eindhoven, Urasuyupas llaqtaqa. Eine Vorlesung aus dem Jahr 1961, München 1970, ISBN 3-8302-0335-7. Ein Fragment, 1790 * Beiträge zur Optik (Abhandlungen, 2 Bde. Ein Stück in zwei Akten (1957) * Onkel, Onkel. Eisenhower felicita a John Kennedy elección como nuevo Hukllachasqa Amirika Suyukuna Umalliq. El babeo utaq kay unqusqa hina rikukuq, huk willay wak hina unquykunamanta. Elba de Pádua Lima sutiyuq runaqa, icha "Tim" (* paqarisqa Rifaina llaqtapi, Brasil mama llaqtapi - † paqarisqa Rio de Janeiro llaqtapi, Brasil ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Elba de Pádua Lima, "Tim" sutipaq runaqa (* paqarisqa Rifaina llaqtapi, Brasil mama llaqtapi - † paqarisqa Rio de Janeiro llaqtapi, Brasil ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Elbląg 2.JPG Elbląg nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Elbląg llaqtapiqa 127.055 runakunam kawsachkanku (2006). Elbląg nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. El Búcaro Americano 1.6/1.7 (15 Aymuray killa; 1 Inti reymi killa 1896): 117-118, 127–30. El Caballero Carmelo, Los hijos del Sol nisqa kawsay rikch'akunatam qillqarqan. El Chaco kitipiqa Kayampi Kichwa runakunam tiyanku. El dialecto mexicano de Pochutla, Oaxaca, International Journal of American Linguistics 1:9-44. Eleftherios Venizelos, grisya simipi : Ελευθέριος Βενιζέλος (* paqarisqa Khanià (Τα Χανιά) llaqtapi - wañusqa Paris llaqtapi). Elegías, Carta a Silvia nisqa kawsay rikch'akunatam qillqarqan. Elephantip ukhu saqrun. El Gallegos Umalliq wan Harry S. Truman. El Hadj Omar Bongo Ondimba, Albert-Bernard Bongo sutipaq runaqa (* paqarisqa Lewai llaqtapi - wañusqa Barcelona llaqtapi). Elinor "Nell" Teresa (1959), Melissa "Lissy" Stewart (1961), wan Claire "Clea" Olivia Woodwar Newman (1965). Eliodoro Camacho pruwinsyap uma llaqtanmi. Elisabeth I Elisabeth I; ( kastilla simipi Isabel I) sutipaq warmiqa ( * paqarisqa Greenwich llaqtapi – † wañusqa Richmond llaqtapi). Elizabeth Taylor,1937 Elizabeth "Liz" Taylor, Elizabeth Rosemond Taylor chiqap sutiyuq warmiqa ( paqarisqa Hampstead, London - wañusqa Los Angeles llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq aranway pukllaqsi karqan. Ella Fitzgerald sutiyuq warmiqa ( 25 ñiqin ayriway killapi 1917 paqarisqa Newport News llaqtapi, Virginia suyupi; 15 ñiqin inti raymi killapi 1996 wañusqa Beverly Hills llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq Jazz takiqsi karqan. Ella Fitzgerald sutiyuq warmiqa (* 25 ñiqin ayriway killapi 1917 paqarisqa Newport News llaqtapi, Virginia suyupi - 15 ñiqin inti raymi killapi 1996 wañusqa Beverly Hills llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq Jazz takiqsi karqan. Ellen Johnson-Sirleaf sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Monrovia llaqtapi - ). El maniquí de mimbre ( 1897 ) ** III. El Nacional. 1879 ::* Apéndice al catálogo razonado de los minerales del Perú. Eloy Alfaro kiti ( kastilla simipi : Canton Eloy Alfaro) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Esmeraldas markapi huk kitim. Eloy Ureta (1892-1965) Eloy Gaspar Ureta Montehermoso (* paqarisqa Chiklayu llaqtapi - † wañusqa Ispaña suyupi). El Paraíso suyu ( kastilla simipi : Departamento de El Paraíso), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. «El pintor en su ciudad (1999)», Estudios completos sobre Velázquez. El Progreso kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. El Progreso suyu ( kastilla simipi : Departamento de El Progreso) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. El Salado fauna risirwa ( kastilla simipi : Reserva de Producción Faunistica Manglares El Salado) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi. Elton John (2011) Sombrero y máscara de escenario de Elton John 1970, Museo de los Niños de Indianápolis. El Universo, 2. Januar 2011. El Valle kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Elwyn Brooks Whitepa qillqasqan, Charlottep Llikan nisqa, wawapaq willakuymantam rurasqa. Emil Constantinescu sutiyuq runaqa (* paqarisqa Tighina llaqtapi - ) huk Rumanya mama llaqtayuq allwya kamayuquqmi wan pulitiku kawpaqpas karqan. Emiliano Zapata Salazar sutiyuq runaqa, (* paqarisqa San Miguel Anenecuilco, (Morelos) llaqtapi - † wañusqa Chinameca, (Morelos) llaqtapi), Mishikupas Awqaq suyup hiniral. Emilia-Romagna nisqaqa Italyapi huk suyum ( Regione). Emilio Colombo sutiyup runaqa (* paqarisqa Potenza llaqtapi - wañusqa Roma llaqtapi) Italya mama llaqtap willay kamayuq wan pulitiku, uma kamayuqninmi kachkan. Emilio Salgari sutiyuq runaqa (* paqarisqa Verona llaqtapi - † Torino wañusqa llaqtapi), Italya mama llaqtamanta willay kamayuq wan qillqaqmi karqan. Emilio Trinidad Lissón Chávez sutiyuq runaqa (* paqarisqa Ariqipa llaqtapi - † wañusqa Valencia llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Uma Hatun yaya Limapi karqan. Emil Jannings (1884-1950) Theodor Friedrich Emil Janenz sutiyuq runaqa icha Emil Jannings, ( 23 ñiqin anta situwa killapi 1884 watapi paqarisqa Rorschach llaqtapi - wañusqa Strobi llaqtapi) huk mama llaqtayuq aranway pukllaq runam. Emir Jaber III, Jaber Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah ( arabya simipi : جابر الأحمد الجابرالصباح ) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Kuwait llaqtapi - wañusqa Kuwait llaqtapi) huk Kuwait mama llaqtapi pulitiku karqan. Emir Khalifa bin Hamad al Thani ( arabya simipi : خليفة بن حمد آل ثاني) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Rayyan llaqtapi - ) huk Qatar mama llaqtapi pulitiku karqan. Emmanuel Dapidran Pacquiao sutiyuq runaqa icha Manny “Pac-Man” Pacquiao (* paqarisqa Kibawe llaqtapi - ), Philipinakunapi mama llaqtaq kurku kallpanchaq runa. Emomali Sharifovich Rahmonov Emomali Rahmon ( tayik simipi : Эмомалии Раҳмон o امامعلی رحمان).1) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Kulob llaqtapi - ) huk Tayiksuyu mama llaqta pulitiku karqan. Enarrationes in Psalmos. 392 watamanta 416 watakama. Enciclopedia de las Plantas Útiles del Ecuador. En: Cielo abierto, Vol. 10, No. 28 (abril-junio 1984), p. 16-26. Encyclopedia of Latin American and Caribbean Art (inlish simipi). Enda Kenny, Seán Tomás Ó Ceallaigh sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin ayriway killapi 951 paqarisqa Castlebar llaqtapi -). En: Documentos de literatura, No. 1 (abril-junio 1993), p. 151-152. En el artículo "Quechua" de la wikipedia en español tienes alguna información básica del idioma. En España * 1968 "El teatro de Alfredo Alcón" - Canal 11 - Israfel * 1967 "Teleteatro de Alfredo Alcón". En España * 1974 "Pájaro ángel". En España * 1977 Saverio el cruel, Dir. En España: El zoo de cristal, Escelicer, S.A., 1964, ISBN 84-238-0493-3. En estas páginas se está construyendo la enciclopedia Wikipedia en idioma quechua. En: Historia del Perú, Lima, Lexus. En: Letras, Universidad Nacional Mayor de San Marcos, No. 105-106; p. 195-210. En: Revista Andina, pp. 217-257, Cusco, 1986. En: Revista Andina, pp. 237-263, Cusco, 1990. Enric III, Henri IV Enricpa wallkanka Enric Navarrapa (Enric kimsa ñiquin - Enric III occitan simipi - ) inkan karka ; Ransiyawanpa Henri tawa ñiquin - Henri IV ransis simipi - ) inkan karqa. Enric kimsa ñiquen Navarrapa tawa ñiqin Ransiyawanpa kaypi paqarirqa. Enrico Fermi sutiyuq runaqa ( 29 ñiqin tarpuy killapi 1901 paqarisqa Roma llaqtapi, Italyapi - 28 ñiqin ayamarq'a killapi 1954 wañusqa Chicago llaqtapi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi ) huk pachaykamay yachaqsi karqan. Enrico Fermi sutiyuq runaqa ( 29 ñiqin tarpuy killapi 1901 paqarisqa Roma llaqtapi, Italyapi ; 28 ñiqin tarpuy killapi 1954 wañusqa Chicago llaqtapi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi ) huk pachaykamay yachaqsi karqan. Enrique Baldivieso pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Enrique Omar Sívori (* paqarisqa San Nicolás de los Arroyos llaqtapi, Arhintina mama llaqtapi - paqarisqa San Nicolás de los Arroyos llaqtapi, Arhintina mama llaqtapi ) huk Arhintina Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Enrique Peña Nieto (* 20 ñiqin anta situwa killapi 1966 watapi paqarisqa Atlacomulco llaqtapi - ), Mishiku mama llaqta taripay amachaq wan pulitiku qarqan. Entente nisqakunaqa 1918 watapim atirqan. Entrena llaqtapiqa 1.451 runakunam kawsachkanku (2008). Entrena nisqaqa La Rioja suyupi, Ispaña mama llaqtapi, huk llaqtam. Entre Ríos wamani ( kastilla simipi : Provincia de Entre Ríos) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Entre Ríos wamani uma llaqtap. Enzo Bearzot (* paqarisqa Aiello del Friuli llaqtapi, Italya mama llaqtapi - paqarisqa Milano llaqtapi, Italya mama llaqtapi ) huk Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. Enzo Francescoli Uriarte (* paqarisqa Montevideo llaqtapi, Uruwayi mama llaqtapi - ) huk Uruwayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Ercilla, 1934; 237 p. (Biblioteca América, VII). Ercilla, 1935; 174 p. (Biblioteca Ercilla). Ercilla, 1936; 175 p. (Colección Contemporáneos). Ercilla, 1937; 236 p. *Historia de la Literatura Americana. Ercilla, 1937; 631 p. *Índice de la Poesía peruana contemporánea. Ercilla, 1938; 359 p. (Colección Biblioteca Americana). Ercilla, 1939; 257 p. *Balance y Liquidación del Novecientos. Ercilla, 1941; 210 p. *El pueblo en la revolución americana. Ercilla, 1942; 2 t. ilust. mapas. Érd llaqtapiqa 60.546 runakunam kawsachkanku (2005). Érd nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Éric Daniel Pierre Cantona sutiyuq runaqa (* paqarisqa Marseille llaqtapi, Ransiya mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Erie qucha ( inlish simipi : Lake Erie) nisqaqa huk Kanada mama llaqtapi Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapiwan hatun qucham. Ernesto Sabato sutiyuq runaqa (* paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - wañusqa Santos Lugares llaqtapi), Arhintina mama llaqtamanta qillqaqmi yachaqpas karqan. Ernst W. Middendorf (1830-1908) Ernst Wilhelm Middendorf ( 1830 watapi paqarisqa Keilhau - 1908 watapi wañusqa Ceilan suyupi ), Alimanya mama llaqta hampikamayuq huk runayachayyuq; piruwkiyuq (peruanista). E.R. Villarán, 1919 * Apuntes para el curso de estética. Erwin Rudolf Josef Alexander Schrödinger sutiyuq runaqa ( 12 ñiqin chakra yapuy killapi 1887 watapi paqarisqa Erdberg llaqtapi - 4 ñiqin qhulla puquy killapi 1961 watapi wañusqa Wien llaqtapi) huk Awstiriya mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. Escrito en colaboración con Adolfo Bioy Casares *El paraíso de los creyentes (1940). Escrito en colaboración con Adolfo Bioy Casares * El paraíso de los creyentes (1940). Escrito en colaboración con Adolfo Bioy Casares *Invasion (1969). Escrito en colaboración con Adolfo Bioy Casares * Invasion (1969). Escuela Nacional Superior Autónoma de Bellas Artes del Perú. Escuintla suyu ( kastilla simipi : Departamento de Escuintla) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Esmeralda munisipyupiqa kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Esmeraldas kiti ( kastilla simipi : Canton Esmeraldas) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Esmeraldas markapi huk kitim. Esopus ( grigu simipi : Αἴσωπος, Aísōpos, kastilla simipi : Esopo) (~600 Kristup ñawpan watapichá paqarisqa Tracia suyupi) huk grigu qillqaqsi runa karqan. Esperanza Jiménez Pérez, Pilancho sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Ika llaqtapi - ) huk piruwanu makiyasiqmi. Essenpiqa 582.016 runakunam kawsachkanku (2006 watapi). Estadounidenses kaqkunaqa 2900 hunu dolaresta chikchanku kay pillamanpas ranqhay hampikunapi chaymanta 400 hunutataq kamachisqa hampikunapi kay unqunayaq allinllaypaq. Esta novela peruana. Esta página es para ayudar a traducir el interface de esta wikipedia al Quechua. Estelí suyu Estelí suyu ( kastilla simipi : Departamento de Estelí) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Estridor kaqwan rikhurin sasata uyarikuq, ichaqa manaña aswan signos kanchu. Estructuras paralelas del quechua y del aymara. Estudio de manos, 1508 Charlemagne (1512) Albrecht Dürer sutipaq runaqa ( paqarisqa Nürnberg llaqtapi; wañusqa Nürnberg llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Estudió en la Escuela Naval del Perú. Estudios sobre don Pedro de Peralta y Barnuevo. Estudios sobre la conjugación Leonesa. Estudios y debates regionales andinos, 89. Cusco, Centro Bartolomé de las Casas. Esztergom Esztergom nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Esztergom Esztergom nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Esztergom llaqtapiqa 30.261 runakunam kawsachkanku (2007). Étienne Constantin de Gerlache ( * paqarisqa Bertrix llaqtapi - wañusqa Ixelles llaqtapi). Etrusc. 2: 9 (1815). Eucalypts: 75 (1902). Eucalyptus 4(33): 67 (1917). Eucalyptus 6: 166 (1922). † ::Eudeve Andrés Lionnet. 1986. Eugenio Espejo Francisco Javier Eugenio de Santa Cruz y Espejo sutiyuq runaqa ( paqarisqa Kitu llaqtapi - wañusqa Kitu llaqtapi), huk Ikwaduranu Hampikamayuq, Taripay amachaq, qhichwa ankallis karqan. Euklidis sutiyuq runas ñawpaq karqan pichus yuyaykurqan raqtawan rakisqa iruru muyuwan sinchikama chaniyuq kayta. Eulogio Nishiyamap Kukuli nisqa pilikulanpaq takikunatam qillqarqan. Eur.: 700 (1882). Evaristoqa 1980 watapi Piruwanu Sach'a-sach'a Kururanapaq Runallaqtapura Tantanakuy (AIDESEP) sutiyuq aylluruna tantanakuyta, Amarumayu Pampa Aylluruna Tantanakuykunap T'inkinakuynin (COICA) sutiyuq mamallaqtapura aylluruna tantanakuytapas kamarirqan. Everton FC (Everton Football Club), icha Everton, nisqaqa huk Inlatirraniyuq piluta hayt'ay klubmi. Evidencia kay echinaces kaqwan hampikuyqa mana sinchichu. Evidencias kaqqa mana rikuchinchu kay ch’ujupaq hampikuna aswan kusa kasqankuta kay chhilli analgésicos kaqkunamanta manataq wawakunapi qukunan munakunchu kay mana evidencia kaqtinrayku mayqinchus kusa kayninta utaq waqlliypaq potencialninta rikuchiq. Evo Morales atispa 22 ñiqin qhulla puquy killapi 2006 p'unchawpi Buliwyap umalliqninmi tukurqan. Evo Moralespa pusasqan Susyalismuman Rikch'arimuy (MAS) nisqapipas wankurisqam. Evo Moralesqa huk kuka chakrarunap pusaqnin karqaspa, Susyalismuman Rikch'arimuy (MAS) partidup umalliqnin tukurqan. Evo Morales USA-man "ama sat'ikuwaykuchu" nispa Buliwyapi akllanakuypi atirqan, umalliq tukuspa. Excelsior, 1931; 318 p. *Carta a una indoamericana. Excursión botánica a la Araucanía efectuada en 1889 Farmacia Chilena 26 (9): 387-396, 26 (10): 435-451) traducción de Gunckel H. (1952): Philippi, R.A. 1896. Exeter nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Exosfera ("hawa suyu") nisqa ch'usaq pachataq manañam wayra pachachu. Exosphere ("hawa suyu") nisqa ch'usaq pachataq manañam wayra pachachu. Exposición del cuerpo de San Buenaventura, 1629 (250 x 225 cm. Ezra Weston Loomis Pound sutiyuqqa (* 30 ñiqin kantaray killapi 1885 Hailey llaqtapi, Idaho suyupi paqarisqa - 1 Ayamrq'a killa 1972 Venezia llaqtapi wañusqa), Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. F1, awtu yallinakuy Antawa llallinakuy icha Awtu yallinakuy nisqaqa antawa (automóvil) nisqawan yallinakuy kurku kallpanchay rikch'aqmi. Facultad de Química y Farmacia, Universidad de Chile, Santiago de Chile, ::* Gunckel H. (1967). Fahd bin Abdul-Aziz, Sawud Arabya Qhapaq, arabya simipi : عبد الله بن عبد العزيز السعود), paqarisqa Riyad llaqtapi - wañusqa Riyad llaqtapi ). Faisal bin Abdul-Aziz, Sawud Arabya Qhapaq, arabya simipi :فيصل بن عبدالعزيز آل سعود‎ ) paqarisqa Riyad llaqtapi - wañusqa Riyad llaqtpi ). Falcón suyu ( kastilla simipi : Estado Falcón) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Falcón suyu wan Miranda munisipyu uma llaqtapmi. Fargo llaqtapiqa 99.200 runakunam (2008) tiyachkan. Faringitis aswan hatun ñiqi maypichus faringitis estreptocócica kachkan kaytaq 11 junu runakunapi huk watapi Estados Unidospi tarikun. Faringitis estreptocócica kaqqa huk bacteria huchayuq kan kayqa sutichasqa estreptococo beta-hemolíticopa A qutunmanta (chantapas sutichakun GAS). Faringitis estreptocócica kaqqa mana yanapasqa chinkapun huk machkha p’unchawkunapi. Faringitis kaqqa huk bacteria huchayuq raykuqa huk unquy chimpachikuq huk unqusqa runawan kaptiykipacha. Faringitis sintomasqa allichapunku saniyachiywan manapas chaywan kay kimsa – phichqa p’unchawninpi. Farsa con acompañamiento de clamor y murga ( 1963 ) * Once cuentos de fútbol ( 1963 ) * Izas, rabizas y colipoterras. Fatos Nano sutiyuq runaqa (* paqarisqa Tirana llaqtapi - ) huk Albanya mama llaqta musiku yachaq wan pulitiku karqan. Faustino Espinoza Navarro sutiyuq kamariqnin achka watakuna QSHKS-pa umalliqninmi karqan. Faustino Espinoza Navarro sutiyuq runaqa ( paqarisqa, wañusqa) huk piruwanu qhichwa simipi qillqaqmi karqan, Qhichwa Simi Hamut'ana Kuraq Sunturpa kamaqninmi. FC Barcelona ( kastilla simipi : Fútbol Club Barcelona) nisqaqa huk ispañul piluta hayt'ay klubmi. FCE, Buenos Aires -México DF, 1991 * "El Año 501" Ed. FC Schalke 04 (FC Gelsenkirchen-Schalke 04 e.V.) icha Schalke 04, Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'ay klub. Federico Román pruwinsya ( aymara simipi : Federico Román jisk'a suyu; kastilla simipi : Provincia de Federico Román) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Pando suyupi, huk pruwinsyam. Federico Román pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Federico Román) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Pando suyupi, huk pruwinsyam. Felibritge nisqa uqsitan simi jatun yachay wasitam tijsirka. Felipa *Obsesión (1967) *Lágrimas amargas (1967).. Felipe de Jesús Calderón Hinojosa, (* 18 ñiqin chakra yapuy killapi - 1962 paqarisqa Morelia (Michoakan) llaqtapi - ). Felipe de Jesús Calderón Hinojosa (* 18 ñiqin chakra yapuy killapi 1962 watapi paqarisqa Morelia llaqtapi - ), Mishiku mama llaqta taripay amachaq wan pulitiku qarqan. Felipe Estanislao Mac Gregor Rolino, sutiyuq qhariqa (* 20 ñiqin tarpuy killapi - 1914 paqarisqa Callao llaqtapi - † 2 ñiqin kantaray killapi - 2004 wañusqa Lima llaqtapi) huk kathuliku Taytakura wan Amawta karqan. Félix María Samaniego sutiyuq runaqa (* paqarisqa Laguardia llaqtapi - Laguardia wañusqa llaqta ñiqpi), Ispaña mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. Fenerbahçe Spor Kulübü nisqaqa huk Turkiya piluta hayt'ay klubmi. Ferdinand Lewis Alcindor, Jr. sutiyuq runaqa, icha Kareem Abdul-Jabbar (* paqarisqa New York llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas isanka rump'u. Fernández Alonso munisipyupiqa kastilla, qhichwa, waraniyi, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Fernando Belaúnde Terry sutiyuq Piruwpa umalliqninqa awqaqkunamanta manchakuspa, qallariypi mamallaqta pulisiyallatam maqanakuyman kacharqan. Fernando Belaúnde Terry wan Acción Popular Fernando Belaúnde Terry sutiyuq runaqa (* paqarisqa Lima llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu wasichay kamayuqmi, kawpaq runapas karqan. Fernando Botero Angulo sutipaq runaqa, (* paqarisqa Medellín llaqtapi - ), Kulumbya Mama llaqta k'apraq llimphiqpas karqan. Fernando II Aragunpa qhapaqwan kasarakuptinsi Kastilla Aragunwan huñusqa karqan Ispaña tukuspa. Fernando Morena Belora (* paqarisqa Montevideo llaqtapi, Uruwayi mama llaqtapi - ) huk Uruwayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Fernão de Magalhães ( kastilla simipi : Fernando de Magallanes) sutiyuq runaqa (* 1480 paqarisqa Ponte da Barca; † wañusqa Cebu wat'api) purtuyis hatun wamp'u pusaq, tariykuqpas karqan, Ispañap qhapaqninkunapaq wamp'uq. Ferrara llaqtapi Ferrara llaqtaqa Emilia-Romagna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Fether") 1845 * "El barril de amontillado" ("The Cask of Amontillado"), 1846. Fidel Alejandro Castro Ruz sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin chakra yapuy killapi 1926 paqarisqa Mayarí llaqtapi, Kubapi - ) huk kubanu pulitiku runam. 1961 watapi susyalista kubanu pachakutiywan Kubap umalliqnin tukurqan, kunankamapas kachkanmi. Fidelio huk taki aranwaymi karqan, Ludwig van Beethoven sutiyuqpa rurasqan. Field Museum of Natural History, Chicago 1936, p. 128: Xylopia aromatica. Filip Vujanović ( sirbya simipi :Филип Вујановић) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Beograd llaqtapi - ) huk Yanaurqu mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku karqan. Firenze (Florencia) Firenze icha Florencia llaqtaqa Toscana riqyunpi, Italya mama llaqtapi kan. Firenze llaqtapi, 1770 Salzburg, Mozart-pa yurisqanpa wasin Wolfgang Amadeus Mozart sutiyuq runaqa ( Salzburg llaqtapi ( Awstryapi ) paqarisqa ; † Wien llaqtapi ( Awstriyapi ) wañusqa ) huk klasiku musika takichaqmi karqan. Flammarion, 1925 (288 p.). Flavia Iulia Helena Santa Elena, Constantinopolispi Elena, sutiyuq warmiqa (* 250 watapi paqarisqa Drépano llaqtapi - † 330 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk kathuliku wan orthodoksa Santu karqan. Flavius Valerius Aurelius Constantinus (Constantinus I ñisqapas) (* paqarisqa Naissus llaqtapi - wañusqa Nicomedia llaqtapi), Romanu qhapaq llaqtakunap ñiqin qhapaqnin karqan. Flevoland unancha Flevoland (Urasuyu) Flevoland nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). Flora Faunawan Puhuyu (puka bukya, mayu delphin : Inia geoffrensis). Florencio Coronado C.Ss.R. Edición castellana tomada de la Biblia Argentina "El libro del Pueblo de Dios". Florenciop takinkunta kunankamapas tukuy urin Piruwpi iwanhiliku inlisyakunapim takinku. Florencioqa Lima llaqtapi chukcha rutuq tukuspa Wamanqa llaqtapi kikinpa chukcha rutuna tindatam kicharqan. Flores suyu ( kastilla simipi : Departamento de Flores), nisqaqa huk suyum Uruwayi mama llaqtapi. Florianópolis llaqtaqa 421 203-chá runayuq kachkan. Florianópolis llaqtaqa Brasilpi ( Santa Catarina suyupi uma llaqta), Purtuyiskunap 1726 watapis tiksisqan. Florida nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Florida nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Florida pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Florida suyu ( kastilla simipi : Departamento de Florida), nisqaqa huk suyum Uruwayi mama llaqtapi. Florida yaqa wat'a, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi Hurwatsuyupi huk yaq'a wata. Fluminense FC (Fluminense Football Club), icha Fluminense, nisqaqa huk Brasilniyuq piluta hayt'ay klubmi. Foisñiyuqrayku Gaston III Rasyiapa Inkan yanan kaq ; Bearnñiyuqrayku Gaston III Inglaterrapa Inkan yanan kaq. Foispa conden Bearnpa viscondewan karqa. Foispa simin occitan simi kan. Fois pukara nisqaqa Fois llaqtapi huk pukaram (Fois Fois suyupa mamallaqtan karqa). Fois suyu ñaupa suyu Pirineos urqukunapi karqa. Folklore recreativo de Chaviña, Lucanas, Lima, 1987 * Añoranza, En Estación Com-Partida Nº 72, Lima 2004. Fondo Editorial del Pedagógico San Marcos. Fondo Editorial Universidad Inca Garcilaso de la Vega - Instituto Raúl Porras Barrenechea. Forest Trees Victorian: 301 (1925). subsp. simulata Brooker & Kleinig, Field Guide Eucalypts 3: 371 (1994). Forlì Forlì llaqtaqa Emilia-Romagna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Forma y reforma, Centro de Estudios Europa Hispánica, 2007. Formosa llaqtapiqa 198.074 runakunam kawsachkanku (2001). Formosa wamani ( kastilla simipi : Provincia de Formosa) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Fortaleza, Ceará suyu Ceará suyu ( purtugal simipi : Estado do Ceará) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Fortino Mario Alfonso Moreno Reyes, Cantinflas, sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin chakra yapuy killapi 1911 paqarisqa Mishiku llaqtapi, Mishikupi - 20 ñiqin ayriway killapi 1993 wañusqa Mishiku llaqtapi) huk Aranway pukllaq karqan, runaqa Mishiku mama llaqtayuq. Fort Worth llaqtapiqa 681 818 runakuna (2007) tiyachkan. Fra Angelico (Guido Di Pietro Da Mugello) sutiyuqqa (c.24-VI-1395 paqarisqa Vicchio di Mugello ( Firenze ) llaqtapi, Italya -pi, 18-III-1455 wañusqa Roma llaqtapi, Italya -pi) huk Italya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Franceces kaqkunaqa kay crup viral kaqtaqa suticharqanku "falso crup" hinata imaraykuchus kay “crup” chaypachataqa huchachakuq karqa kay bacteria de la difteria unquyman. Francesco d'Assisi, 'Giovanni di Pietro Bernardone ( kastilla simipi : San Francisco de Asís) sutiyuq runaqa (* 1181 watapi paqarisqa Assisi llaqtapi - † wañusqa Assisi llaqtapi) huk kathuliku santus karqan. Francesco di Paola, Francesco D'Alessio e Fuscaldo ( kastilla simipi : San Francisco de Paula) sutiyuq runaqa (* watapi paqarisqa Cosenza Paola llaqtapi - † wañusqa Tours llaqtapi) huk kathuliku santus karqan. Francesco Saverio Maria Felice Castiglioni Ghisleri sutiyuq runaqa. France, VI, 2: 107 (1935). Franche-Comté nisqaqa huk riqyunmi Phransya mama llaqtapi. Franche-Comté nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Francis, Abenaki, Abenaki-Penobscot) :: 14. Maliseet (Maliseet-Passamquoddy, Malecite-Passamquoddy) : 15. Etchemin (manaraq takyasqa) : II. Francisca * Caídos del Cielo (1990).. Francisco Antonio de Zela y Arizaga sutiyuq runaqa (* 24 Anta situwa killa 1786 paqarisqa Lima llaqtapi - † 28 Anta situwa killa 1821 wañusqa Panama llaqtapi), huk piruwanu ankallis karqan. Francisco Antonio de Zela y Arizaga sutiyuq runaqa (* 24 iqin anta situwa killapi 1786 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 28 iqin anta situwa killapi 1821 watapi wañusqa Panama llaqtapi), huk piruwanu ankallis karqan. Francisco Arturo Michelena Castillo sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Valincia llaqtapi - † wañusqa Caracas llaqtapi), Winisuylapi llimphiqpas karqan. Francisco del Rosario Sánchez (1817-1861) Francisco del Rosario Sánchez sutiyuq runaqa (* paqarisqa Santo Domingo llaqtapi - wañuisqa San Juan de la Maguana llaqtapi ). Francisco de Orellana kiti ( kastilla simipi : Canton Francisco de Orellana) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Orellana markapi huk kitim. Francisco de Paula González Vigil (1792-1875) Francisco de Paula González Vigil sutiyuq runaqa (* paqarisqa Taqna llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) huk pulitiku, qillqaq wan kathuliku tayta kura piruwanu karqan. Francisco de Toledoqa 1570 watapis inkisisyun nisqata Piruwman apaykamurqan. Francisco de Zurbarán y Márquez sutiyuq runaqa ( * paqarisqa Fuente de Cantos llaqtapi, Ispañapi - † wañusqa Madrid llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Francisco Diez Canseco Corbacho sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin pawqar waray killapi 1821 paqarisqa Ariqipa llaqtapi - 5 ñiqin kantaray killapi 1884 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu Awqaq pusaqmi wan pulitiku karqan. Francisco García Calderón Landa sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Ariqipa llaqtapi, † wañusqa Lima llaqtapi) huk Mama llaqta Piruw Taripay amachaqmi wan qillqaqpas karqan. Francisco Goya (Francisco José de Goya y Lucientes) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Fuendetodos llaqtapi, Ispañapi - † wañusqa Bordeaux llaqtapi, Phransyapi ) huk Ispaña mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Francisco Goya (Francisco José de Goya y Lucientes) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Fuendetodos llaqtapi, Ispañapi - † wañusqa Bordeaux llaqtapi, Ransiyapi ) huk Ispaña mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Francisco Hernández de Córdoba sutiyuq maqanakuqkunata pusaqwan Nikarawa mamallaqtamanmi rirqan, chaypi León llaqtap alkalden akllasqam karqan 1524 watapi. 1532 watapiqa Francisco Pizarrowan Piruw mamallaqtamanmi rirqan, Tawantinsuyuta atinapaq. Francisco Ignacio Madero González sutiyuq runaqa (* paqarisqa Parras de la Fuente llaqtapi – † wañusqa Mishiku llaqtapi ) mishikunapas ruruchinap wan pulitiku qarqan. Francisco Javier, Francisco de Jaso y Azpilicueta ( kastilla simipi : San Francisco Javier S.J.) sutiyuq runaqa (* watapi paqarisqa Jaso Kastillu Javier llaqtapi - † wañusqa Shangchuan Wat'a ) huk kathuliku santus karqan. Francisco Laso de los Ríos sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Taqna llaqtapi, Piruwpi - † wañusqa San Mateo llaqtapi) Piruwanu llimphiqpas karqan. Francisco Morazán suyu ( kastilla simipi : Departamento de Francisco Morazán), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Francisco Narciso de Laprida sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin kantaray killapi 1785 watapi paqarisqa San Huwan llaqtapi - † 22 ñiqin tarpuy killapi 1829 watapi wañusqa Mendoza llaqtapi) huk arhintinu taripay amacha wan pulitikupas runam karqan. Francisco Paulino Hermenegildo Teódulo Franco Bahamonde sutiyuq runaqa (* paqarisqa Ferrol llaqtapi - † wañusqa Madrid llqatapi). Francisco Pérez de Uriondo munumintu (Tarija llaqtapi) Tarija suyu nisqaqa huk suyum Buliwya mama llaqtapi. Francisco Pizarro 26 ñiqin anta situwa killapi 1533 Atawallpatas Kashamarka llaqtapi wañuchiptinsi Rumiñawi Chinchaysuyuman ayqispa ankalliytas qallarirqan. Francisco Pizarro llaqtataqa 1535 watapim kamarirqan. Francisco Plutarco Elías Campuzano icha Plutarco Elías Calles sutiyuq runaqa (* paqarisqa Guaymas llaqtapi – † wañusqa Mishiku llaqtapi ) mishikunapas yachachiq, Awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. Francisco Sánchez Gómez sutiyuq runaqa, icha Paco de Lucía (* paqarisqa Algeciras llaqtapi - wañusqa Cancún llaqtapi), huk mama llaqtayuq Flamenco kitara waqachiq ruraq karqan. Francisco Sánchez Solano Jiménez (San Francisco Solano), sutiyuq runaqa (* paqarisqa Montilla llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) huk kathuliku franciskanu Santu karqan. Francisco Xavier de Luna Pizarro Pacheco sutiyuq runaqa (* paqarisqa Ariqipa llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu taripay amachaq, kathuliku tayta kura wan pulitiku. Francisco Xavier de Luna Pizarro sutiyuq runaqa (* paqarisqa Ariqipa llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu kathuliku tayta kura wan pulitiku. Francis Ford Coppola (2011) Francis Ford Coppola sutiyuq runaqa ( 7 ñiqin ayriway killapi 1939 watapi paqarisqa Detroit llaqtapi, Hukllachasqa Amirika Suyukuna -pi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam. Francis Key Scott Fitzgerald sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin tarpuy killapi 1896 watapi St. Francis Nwia Nkrumah sutiyuq runaqa (* paqarisqa Nkroful llaqtapi - wañusqa Bukuresti llaqtapi) Gana mama llaqtayuq pulitiku wan Umalliq. Francis Xavier-pa Paravas-ta kutirichiynin (1542 watapi). François Gérard Georges Hollande sutiyuq runaqa, (* 12 ñiqin chakra yapuy killapi 1854 wata paqarisqa Ruan llaqtapi - ), Ransiya Mama llaqtayuq Taripay amachaq wan pulitiku qarqan. François Joseph Nzanga Mobutu Ngbangawe (Agriculture Ministru) wan Yakpwa (Yaki). François-Marie Arouet sutiyuq runaqa Votaire (* paqarisqa París llaqtapi - wañusqa París llaqtapi) huk phransis qillqaqsi yachay wayllukuqpas karqan. François Maurice Adrien Marie Mitterrand sutiyuq runaqa, (* 26 ñiqin kantaray killapi - 1916 paqarisqa Jarnac (Charente) llaqtapi - † 8 ñiqin qhulla puquy killapi - 1996 wañusqa Paris llaqtapi ). François Maurice Adrien Marie Mitterrand sutiyuq runaqa, (* 26 ñiqin kantaray killapi 1916 paqarisqa Jarnac (Charente) llaqtapi - † 8 ñiqin qhulla puquy killapi 1996 wañusqa Paris llaqtapi), Ransiya Mama llaqtayuq Taripay amachaq wan pulitiku qarqan. François Tombalbaye sutiyuq runaqa (* paqarisqa Moyen-Chari llaqtapi - wañusqa N'Djamena llaqtapi) huk Chad mama llaqta amawta wan pulitiku karqan. Franjo Tuđman sutiyuq runaqa (* paqarisqa Ľubiša llaqtapi - ) huk Isluwakya mama llaqtapi wiñay kawsay yachaq wan pulitiku karqan. Franjo Tuđman sutiyuq runaqa (* paqarisqa Veliko Trgovišće llaqtapi - wañusqa Zagreb llaqtapi) huk Hurwatsuyu mama llaqtapi awqaq pusaq, wiñay kawsay yachaq wan pulitiku karqan. Frankfort llaqtapiqa 25.527 runakuna (2010) tiyachkan. Frankfurt llaqtapiqa 670.000 runakunam kawsachkanku (2008 watapi). Frank James Lampard sutiyuq runaqa, (* 20 ñiqin inti raymi killapi 1978 watapi paqarisqa London llaqtapi - ) huk Inlatirra mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Frank Sinatra wan Eleanor Roosevelt (1960). Fransiscanu San Ruman Llachay Wasi nisqaqa huk yachay wasim Hullaqa llaqtapi, kichayakuschayña 15 ñiqin pawqar waray killapi 1925 watapi. Franz Joseph Haydn sutiyuq runaqa (Rohrau an der Keitha, llaqtapi ( Awstryapi ) paqarisqa 31 ñiqin pawqar waray killapi 1732 p'unchawpi; † Wien llaqtapi ( Awstiriyapi ) wañusqa 31 ñiqin aymuray killapi 1809 p'unchawpi) klasiku musika takichaqmi karqan. Franz Liszt sutiyuq runaqa (Raiding llaqtapi ( Unriyapi ) paqarisqa 22 ñiqin kantaray killapi 1811 p'unchawpi; † Bayreuth llaqtapi ( Alimanyapi ) wañusqa 31 ñiqin anta situwa killapi 1886 p'unchawpi) rumantiku musika takichaqmi karqan. Freddy Ortiz, Antawaylla llaqtayuq runam, chay kusituyta paqarichirqan 1994 watapi Wamanqa llaqtapim. Frédéric Chopin sutiyuq runaqa (Żelazowa Wola llaqtapi ( Pulunyapi ) paqarisqa 1 ñiqin pawqar waray killapi 1810 p'unchawpi; † París llaqtapi ( Phransyapi ) wañusqa 17 ñiqin kantaray killapi 1849 p'unchawpi) rumantiku musika takichaqmi karqan. Frédéric Cuvierpa wawqinmi karqan. Frédéric Cuvier sutiyuq runaqa ( paqarisqa Montbéliard, Ransiyapi ; wañusqa Strasbourg llaqtapi) huk phransis kawsay yachaq runam karqan. Frederick Carlton Lewis, Carl Lewis sutipaq runaqa (* paqarisqa Birmingham llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas Kallpanay, huk karu kaq purinakunapim (100 m, 200 m, 4x100m). Friedrich Engels (1856 watapi). Friedrich Heinrich Alexander von Humboldt sutiyuq runaqa ( paqarisqa Berlin llaqtapi; wañusqa Berlin llaqtapi) huk aliman kawsay yachaq runam karqan. Friesland unancha Friesland (Urasuyu) Friesland nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). Fruto Chamorro Pérez sutiyuq runaqa ( paqarisqa Watimala llaqtapi - wañusqa Granada llaqtapi ) huk nikarawa pulitiku runam, Nikarawap awqaq pusaq, pulitiku wan umalliqninmi kachkan. Fukuoka llaqta Fukuoka ( nihun simipi : 福岡市, Hepburn: Fukuoka-shi? Fulgencio Batista y Zaldívar sutiyuq runaqa (* paqarisqa Banes llaqtapi - wañusqa Marbella llaqtapi ) huk Kuba mama llaqtap Awqaq pusaq, pulitiku runam, Kubap umalliqninmi kachkan. Fundacion Biblioteca Ayacuch (ed.). 7 ensayos de interpretación de la realidad peruana. Fundación Eva Perón nisqa qullqi qullqatam kamarqan. Fundación Octavio Paz nisqa kamarisqap suñaynintas chaskirqan, Federico Garcia Lorca nisqa suñaytapas uktuwri killapi 2006 watapi. Fundación Rómulo Betancourt. y Ediciones de la Presidencia de la República. 3 volúmenes. Fundación Universitaria San Pablo-CEU, Madrid, 1987. Futebol Clube do Porto - Futebol S. A. D. icha FC Porto, Purtugal mama llaqtaqyuq piluta hayt'ay klubmi. Gabriel José de la Concordia García Márquez sutiyuqpa (*6 Pawqar waray killa 1927 paqarisqa Aracataca llaqtapi -Magdalena, Kulumbyapi -) huk Kulumbyamama llaqtayuq qillqaq runam. Gabriel José de la Concordia García Márquez sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin pawqar waray killapi 1927 watapi paqarisqa Aracataca llaqtapi - 17 ñiqin ayriway killapi 2014 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi ) huk mama llaqtayuq qillqaq runam. Gabriel Omar Batistuta (* paqarisqa Reconquista llaqtapi, Arhintina mama llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Gabriel Téllez sutiyu runaqa, icha Tirso de Molina (* Madrid llaqtapi paqarisqa - † Almazán llaqtapi wañusqa), Ispaña mama llaqtamanta taytakura wan qillqaqmi karqan. Gabriel Vera kantun ( kastilla simipi : Cantón de Tinguipaya (Ing. Gabun pulitiku wan Umalliq. Galatasaray Spor Kulübü nisqaqa huk Turkiya piluta hayt'ay klubmi. Galaxia Gutemberg)'', 1965 ; * Clarivigilia primaveral (poesía, Editorial Losada, S.A., Buenos Aires, 1965 ; * El espejo de Lida Sal (cuento, ed. Galaxia Gutenberg)'', 1963 ; * Cuentos y leyendas (ed. Galisya icha Galicia nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Galisyapi runakunaqa galligu simitam rimanku. Gallimard, Biblioteca de la Pléyade, 1971. Gana mama llaqtayuq taripay amachaq, pulitiku wan Umalliq. Gandhi wan Tagore (1940) Istatua Rabindranath Tagore ( Valladolid ) Tayta: Debendranath Tagore; Mama: Sarada Devi. Ganja 313 300 runam kawsachkanku. Ganja (aser simi: Gəncə; rusiya simipi : Гянджа/Gjandscha ) icha گنجه / Ganjeh llaqtaqa Asarsuyu mama llaqtapnmi. & García Castro, (1990 publ. 1991). García Moreno kitillipiqa Salasaka runakunam tiyanku. Garcilaso de la Vega monumintu, Lima Inka Garcilaso de la Vega (Gómez Suárez de Figueroa), (* watapi Qusqu llaqtapi paqarisqa - Córdoba llaqtapi Ispañapi wañusqa, Inkakunap kawsayninmanta Ispañulkunap atisqanmantapas achkata qillqarqan. Garcilaso de la Vega sutiyuq runaqa (* 1498 paqarisqa Toledo llaqtapi - † Le Muy wañusqa llaqtapi), Ispaña mama llaqtamanta qillqaqmi yachaqpas karqan. Garifuna simiqa Arawak rimaykunamanmi kapun, ichataq anchata kariña simiwanmi chaqrusqa. Gary J. Parker sutisa runa kheswa rimaq kan; simiyachayyuq. Gaston Febus (Bearnpa hatun inka) chunka tawayuq ñiquin wiñaypi sañuticakunawan sayarichirqa. Gaston Febus Bearnpa hatun inka karqa. Gaston Febus (Foispa Bearnwanpa hatun inka) kay pukarayuq karqa. Gaston Febuspa (Bearnpa hatun inca - 1331 - 1391 ) pukaran karqa. Gaston Febusyuq karka (Gaston Febus Bearnpa hatun inka karqa). Gaston II ñiqin cruzadakunarayku wiñarqa ; Gaston Febus III ñiqin Foispa conden, XI ñiqin Bearnpa visconden karqa. Gaston tawañiquin ( 1090 - 1131 Bearnpa visconden karqa. Gastrointestinales sintomaspiqa kanman susunkakuna wiksa nanay, q’ichalira chanta q’ipnakuna ima. Gaudenzio inlisya, Ivrea, Torino ). Gay-Lussac, Scientist and Bourgeois, Cambridge: Cambridge University Press, 1978, 333p., ISBN 0-521-21979-5. Gdańsk ( aliman simipi : Danzig) nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Gdańsk llaqtapiqa 458.053 runakunam kawsachkanku (2006). Gdinio swiatojansko.jpg Gdynia nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Gdynia llaqtapiqa 249.342 runakunam kawsachkanku (2006). Gdynia nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Gelderland satillitimanta rikusqa Gelderland nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). Genaro ( italya simipi : Gennaro), Pichanapas santu sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin pachakwata paqarisqa Napoli llaqtapi - † 305 wañusqa Pozzuoli llaqtapi) huk kathuliku Santu karqan. General Morales kitillipiqa Kañari runakuna tiyanku. General Sánchez Cerro pruwinsya ( aymara simipi : General Sánchez Cerro jisk'a suyu; kastilla simipi : Provincia de General Sánchez Cerro) nisqaqa Piruw mama llaqtap Muqiwa suyupi huk pruwinsyam. General Sánchez Cerro pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de General Sánchez Cerro) nisqaqa Piruw mama llaqtap Muqiwa suyupi huk pruwinsyam. Genève 4: 21 (1900). Genève 7-8: 305 (1904). Genève llaqtapiqa 185 028 runakunam kawsachkanku (2005). Genèvepiqa 185 028 runakunam kawsachkanku (2005). Genova llaqtaqa Ligurya riqyunpi, Italya mama llaqtapi kan. Genova nisqaqa "punku" (latinu simipi janua); hina sutikuran imapaq hat'un puerto kan. Genova qhapaqllaqta kan, midiuiwupi ripublika mariynara kasqan. Geogr.: 23 (1973). Geological Society of America, 2010, p. 6: magnetite: huincho, wincho rumi. Geological Society of America, 2010, p. 7: obsidian: quispi capa, quispi rumi. George Bernard Shaw sutiyuq runaqa (* paqarisqa Dublin llaqtapi - † wañusqa St. George Bush mana allinta yanapaptin, aswan USA runakuna manañam Bushtachu q'imin. George Bush nisqaqa kay runakunap sutinmi: *George Herbert Walker Bush (1924 watapi paqarisqa), 41 kaq USA -pa umalliqnin, * George Walker Bush (1946 watapi paqarisqa), 43 kaq USA -pa umalliqnin. George Cadle Price sutiyuq runaqa (* paqarisqa Bilisi llaqtapi - † paqarisqa Bilisi llaqtapi) huk Bilisi mama llaqtapi pulitiku karqan. George Orwell George Orwell (Eric Arthur Blair) (*Motihari, 25-VI-1903 - † Londres 21-I-1950) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq qillqaq runam karqan. George Orwell George Orwell (Eric Arthur Blair) (*Motihari, 25-VI- 1903 - † Londres 21-I- 1950 ) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq qillqaq runam karqan. Georges Bizet sutiyuq runaqa (* Paris llaqtapi ( Phransyapi ) paqarisqa 25 ñiqin kantaray killapi 1838 p'unchawpi - † Bougival llaqtapi ( Phransyapi ) wañusqa 3 ñiqin inti raymi killapi 1875 p'unchawpi) rumantiku musika takichaqmi karqan. Georges Bizet sutiyuq runaqa (* Paris llaqtapi ( Ransiyapi ) paqarisqa 25 ñiqin kantaray killapi 1838 p'unchawpi - † Bougival llaqtapi ( Ransiyapi ) wañusqa 3 ñiqin inti raymi killapi 1875 p'unchawpi) rumantiku musika takichaqmi karqan. Georges Cuvier, Mathieu-Ignace van Brée-pa llimphisqan. Georges Cuvierpa wawqinmi karqan. Georges Cuvier sutiyuq runaqa ( paqarisqa Montbéliard, Ransiyapi ; wañusqa Paris llaqtapi) huk phransis kawsay yachaq runam karqan. George's, Grinada llaqtapi) huk Grinada mama llaqtapi pulitiku karqan. Georges Jean Raymond Pompidou sutiyuq runaqa, (* 5 ñiqin anta situwa killapi - 1911 paqarisqa Montboudif (Cantal) llaqtapi - † 2 ñiqin ayriway killapi - 1974 wañusqa Paris llaqtapi ). George Walker Bush - USA-pa umalliqnin George Walker Bush sutiyuq runaqa ( 6 ñiqin anta situwa killapi 1946 paqarisqa New Haven llaqtapi, Connecticut suyupi, USA -pi) huk US-amirikanu pulitiku runam. George Washington sutiyuq runaqa (*22 Hatun puquy killa 1732 wata–†14 Qhapaq raymi killa 1799 wata) Hukllachasqa Amirika Suyukunap ñawpa umalliqninsi karqan (1789 watamanta-1797 watakama). George Washington sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin hatun puquy killapi 1732 watapi – † 14 ñiqin qhapaq raymi killapi 1799 watapi) Hukllachasqa Amirika Suyukunap ñawpa umalliqninsi karqan (1789 watamanta - 1797 watakama). Georgia nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Georgia nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Georgios Papandreou, grisya simipi : Γεώργιος Παπανδρέου – Geórgios Papandréou, sutiyuq runaqa (* paqarisqa Kalentzi llaqtapi - wañusqa Athina llaqtapi). Georgi Sedefchov Parvanov ( Bulgarya simipi : Георги Седефчов Първанов) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Sirishtnik llaqtapi - ) huk Bulgarya mama llaqtayuq Wiñay kawsayuqmi wan pulitiku kawpaqpas karqan. Gerardo Chávez López sutiyuq rumanka, (* paqarisqa Truhillu llaqtapi, Piruwpi - ), pi mama llaqtaq llimphiqpas karqan. Gerd Müller hayt'ana pilutakunatam silq'uchkan (1967 watapi). Germán Busch pruwinsyapiqa kastilla simitam lliwmanta astawan rimanku. Germanu rimaykuna nisqaqa indu iwrupiyu rimaykunap huk urin rimaykunap ayllunmi. Gérson de Oliveira Nunes, sutiyuq runaqa (* paqarisqa Niterói llaqtapi, Brasil mama llaqtapi), "Canhotinha de ouro" (" quri lluq'i chaki " nisqapas) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Getúlio, sutipaq runaqa (* paqarisqa Sao Borja llaqtapi - wañusqa Rio de Janeiro llaqtapi). Giacomo Antonio Domenico Michele Secondo Maria Puccini sutiyuq runaqa (* paqarisqa Lucca llaqtapi ( Italya ) - † wañusqa Brussel llaqtapi ( Bilhika )) italyanu takichaqmi karqan. Gieco, Larbanois wan Carrero Raúl Alberto Antonio Gieco, sutiyuq runaqa icha León Gieco (* paqarisqa Cañada Rosquín llaqtapi ) Arhintina mama llaqtayuq takiq wan takichaq karqan. Giles: Chiang Ch'ing), Lǐ Shūméng, Madam Mao sutiyuq warmiqa, (* paqarisqa Zuncheng (Shandong) llaqtapi - wañusqa Beijing llaqtapi). Giles: Sung Ch'ing-ling), Madam Sun Yat-sen sutiyuq warmiqa, (* paqarisqa Kunshan, (Jiangsu) llaqtapi, - wañusqa Beijing llaqtapi). Gioacchino Rossini sutiyuq runaqa (* paqarisqa Pesaro llaqtapi - wañusqa Paris llaqtapi Phransyapi ), huk italyanu takichaqmi karqan. Gioacchino Rossini sutiyuq runaqa (* paqarisqa Pesaro llaqtapi - wañusqa Paris llaqtapi Ransiyapi ), huk italyanu takichaqmi karqan. Giovanni Bellini: El dux Leonardo Loredan Giovanni Bellini sutiyuqqa (c. 1430 paqarisqa Venezia llaqtapi, Italya-pi, 29-XI-1516 wañusqa) huk Italya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Giovanni Benvenuti sutiyuq runaqa icha Nino Benvenuti (* paqarisqa Izola llaqtapi - ), Italyapi mama llaqtaq kurku kallpanchaq runa. Giovanni Melchiorre Bosco Ochienna, (kastilla simipi: San Juan Bosco), Don Bosco sutiyuq runaqa (* watapi paqarisqa I Becchi (Piamonte) llaqtapi - † wañusqa Valdocco ( Torino ) llaqtapi) huk kathuliku Tayta kura, yachachiqmi wan Santu karqan. Gipuzkoa pruwinsyap uma llaqtanmi. Girault, Louis (1987) Kallawaya, curanderos itinerantes de los Andes. Girija Prasad Koirala ( nipal simipi : गिरिजा प्रसाद कोइराला ) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Saharsa llaqtapi - wañusqa Kathmandu llaqtapi ) huk Nipal mama llaqtapi wiñay hampikama yuq wan pulitiku karqan. Girma Wolde-Giorgis ( Amhara simipi : ግርማ ወልደ ጊዮርጊስ) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Adis Ababa llaqtapi - ) huk Ithiyupya mama llaqtapi ruruchinap kamaqninmi, awqaq pusaq wan pulitiku karqan. Girón kiti ( kastilla simipi : Girón) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Asway markapi huk kitim. Giugliano in Campania llaqtaqa Campania suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Giulio Andreotti sutiyup runaqa (* paqarisqa Roma llaqtapi - † wañusqa Roma llaqtapi Roma llaqtapi) Italya mama llaqtap willay kamayuq wan pulitiku, uma kamayuqninmi kachkan. Giuseppe Fortunino Francesco Verdi sutiyuq runaqa (* paqarisqa Le Roncole llaqtapi Italyapi - † wañusqa Milano llaqtapi) italyanu takichaqmi karqan. Giza chuntu wasikuna ( Iqiptu ). Gladys entrevista nisqapi riman (qhichwa simipi, uyarinapaqpas). Glasgow 580 690 runakunam kawsachkanku (2006). Glasgow (kastilla simipi: Glasgow, (Iskusya simi: Glesca Gaelic simi: Glaschu) llaqtaqa Iskusya mama llaqtapnmi. Glasgow llaqtapiqa 580.690 runakunam kawsachkanku (2006). Gliwice llaqtapiqa 200 361 runakunam kawsachkanku (2004). Gloucester nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Gniezno llaqtapiqa 69.844 runakunam kawsachkanku (2007). Gniezno nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Gniezno nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Gödöllő llaqtapiqa 29.455 runakunam kawsachkanku (2001). Gödöllő nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Gödöllő nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Goiânia, Goiás suyu Goiás suyu ( purtuyis simipi : Estado de Goiás) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Goiânia llaqtaqa 1 265 394-chá runayuq kachkan. Goiânia llaqtaqa Brasilpi ( Goiás suyupi uma llaqta), Brasil wamp'urani huk hatun llaqtam, 1933 watapis tiksisqan. Golbach watuykachanta nirqan 1742 watapi. Golda Mier, Golda Mabovitch, גּוֹלְדָה מְאִיר, sutipaq warmika (* paqarisqa Kiev llaqtapi - paqarisqa Jerusalem llaqtapi). Gonzalo Sánchez de Lozada Gonzalo Sánchez de Lozada sutiyuqqa ( paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi ) huk buliwyanu umalliqmi karqan ( 1993 watamanta 1997 watakama; 2002 watamanta 2003 watakama). Gonzalo Sánchez de Lozada Gonzalo Sánchez de Lozada sutiyuqqa (* paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi ) huk buliwyanu umalliqmi karqan (6 -VIII- 1993 - 6-VIII- 1997 ; 6-VIII- 2002 - 17-X- 2003 ). Google nisqaqa Google Inc. sutiyuq ruruchinap kamachisqan, lliwmanta aswan hatun internet maskanam. Gordon Brown (2004) James Gordon Brown (* 20 ñiqin hatun puquy killapi 1951 p'unchawpi paqarisqa Glasgow llaqtapi, Iskusya pi mama llaqtapi) Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtap uma kamayuqninmi kachkan. Gorodók (runa simipi: Huch`uy Llaqta) llaqtata Alixandru Niwski sutiyuq runa kamarqas. Gorzów Wielkopolski llaqtapiqa 125.416 runakunam kawsachkanku (2006). Gotland wat'a nisqaqa Suysya mama llaqtapi Baltiku hatun quchapi Gotland suyupi wat'akuna. Grace Kelly, Mogambo pilikulapaq qhatirapi (1953 watapi). Grace Kelly, Mogambo pilikulapaq qhatirapi ( 1953 watapi). Gracias a Dios suyu ( kastilla simipi : Departamento de Gracias a Dios), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Graciela Margarita, Pedro wan Guadalupe Infante Torrentera. Gramática de la lengua castellana **V. Grammostola rosea: huk Abya Yalapi kawsaq apasanka. Granada suyu Granada suyu ( kastilla simipi : Departamento de Granada) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Gran Concepción llaqtapiqa 912.889 tiyaq kawsachkanku ( 2002 ). Granma pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Granma), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Grazpiqa 250.000 runakunam kawsachkan (2006 watapi). Greenpeace nisqa tantanakuypi wankurisqa aknachaq hatun wasichasqata wichachkan Exxon Mobil sutiyuq allpa wira ruruchinaman hayu thutunapaq (marsu killapi 2003 watapi). Greenwich siwipiqa London llaqtapi ch'usaq k'atma (0º), chay siwipqa huk kinrayman, anti puriyllaman anti pachak pusaq chunka k'atma (180º An / 180º E) nisqakama, kunti puriyllaman kunti pachak pusaq chunka k'atma (180º Ku / 180º W) nisqakamam yupanchik. Grenoblepiqa 157.800 runakunam kawsachkanku (2006). Grenoblepiqa 17 814 runakunam kawsachkanku (2007). Griguryanu kalindaryupiqa wakllanwatallam 29 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawniyuq. Griguryanu kalindaryup wakllanwatanpi hatun puquy killa 29 p'unchawniyuqmi, wakin watankunapitaq 28 p'unchawniyuqmi. Griguryanu nisqa kalindaryukamataq huk watata chunka iskayniyuq killa pachamanmi rakinchik. Griguryu III Tayta Papa (731-741) Griguryu III, Griguryu III huk kimsa ñiqin ( latin simipi : Gregorius PP. Griguryu IV Tayta Papa (827-844) Griguryu IV, Griguryu IV huk tawa ñiqin ( latin simipi : Gregorius PP. Griguryu VIII Tayta Papa (1187) Griguryu VIII, Griguryu VIII huk pusaq ñiqin ( latin simipi : Gregorius PP. Griguryu VII Tayta Papa (1073-1085) San Griguryu VII, Griguryu VII huk qanchis ñiqin ( latin simipi : Gregorius PP. Griguryu VI Tayta Papa (1045-1046) Griguryu VI, Griguryu VI huk suqta ñiqin ( latin simipi : Gregorius PP. Griguryu V Tayta Papa (996-999) Griguryu V, Griguryu V huk pichqa ñiqin ( latin simipi : Gregorius PP. Griguryu XIII sutiyuq runaqa, (Gregorio XIII, latin simipi : Gregorius XIII), yutisqa Ugo Boncompagni ( paqarisqa Bologna llaqtapi - wañusqa Roma llaqtapi) 1572 watamanta 1585 watakama Tayta Papas karqan. Griguryu XII wallqanqa (1406 -1415) Griguryu XII, Griguryu XII huk chunka iskay ñiqin ( latin simipi : Gregorius PP. Griguryu XIV wallqanqa (1590 - 1591) Griguryu XIV, Griguryu XIV huk chunka tawa ñiqin ( latin simipi : Gregorius PP. Griguryu XI wallqanqa (1370 - 1378) Griguryu XI, Griguryu XI huk chunka huk ñiqin ( latin simipi : Gregorius PP. Griguryu X Tayta Papa (1170 - 1241) Griguryu IX, Griguryu X huk isqun ñiqin ( latin simipi : Gregorius PP. Griguryu XVI, Griguryu huk chunka suqta ñiqin ( latin simipi : Gregorius PP. Griguryu XV wallqanqa (1621 - 1623) Griguryu XV, Griguryu XV huk chunka pichqa ñiqin ( latin simipi : Gregorius PP. Griguryu X wallqanqa (1370 - 1378) Griguryu X, Griguryu X huk chunka ñiqin ( latin simipi : Gregorius PP. Grigu simipi Ιωάννης (Ioannis), kastillanu simipi Juan. Grigu simipi Ιωσήφ (Iosíf), kastillanu simipi José, Sauñep qillqayninpi: Josey. Grigu simipi Μαρία (María), kastillanu simipi María. Grigu simitaqa grigu siq'i llumpa nisqawan qillqanku. Grimm wawqikunaqa kay waqintinsi karqan: * Jacob Grimm ( paqarisqa Hanau llaqtapi, wañusqa Berlin llaqtapi), * Wilhelm Grimm ( paqarisqa Hanau llaqtapi, wañusqa Berlin llaqtapi). Grisya llaqtakunayuq pampata mikusqas yurakuna iñisqanku: huk sawsi tantayachispa, Van Helmont kay iñiy manachasqan. Grisya mama llaqtayuq musiku wan pulitiku qarqan. Grisya mama llaqtayuq pulitiku qarqan. Gro Harlem Brundtlandpa sut'ichayninkama hat'alliykuq kururayqa kunan pachapi kachkaq runakunap muchuyninkunata hunt'anmi, hamuq pachapi kana qhipa wiñay runakunap atinankunata mana waqllispa. Groningen unancha Groningen (Urasuyu) Groningen nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). Groningen wallqanqa Groningen llaqta Groningen llaqtaqa, (Gronings: Grunnen of Stad, Fries: Grins). Grosseto Grosseto llaqtaqa Toscana suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Guadalquivir mayuman purin. Guadalupe Bracho Pérez Gavilán sutiyuq warmiqa icha Andrea Palma (* paqarisqa Durango llaqtapi - wañusqa Mishiku llaqtapi ) huk Mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. Guadalupe Infante López. Guadalupe Pallanqa Mishikup wan Awya Yala patronanmi nisqa. Guairá suyu saywitu (Parawayi) Guairá suyu ( kastilla simipi : Departamento de Guairá), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Gualberto Villarroel pruwinsyaqa Gualberto Villarroelmantam sutichasqa. Guanacaste pruwinsya wan Liberia kantun uma llaqtanmi. Guanajuato suyu ( kastilla simipi : Estado Libre y Soberano de Guanajuato), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Guanajuato suyu uma llaqtanmi. Guantánamo pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Guantánamo), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Guárico suyu ( kastilla simipi : Estado Guárico) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Guarulhos llaqtaqa 1 299 283-chá runayuq kachkan. Guarulhos ( purtuyis simipi : Nossa Senhora da Conceição dos Guarulhos) llaqtaqa Brasilpi ( São Paulo suyupi hatun llaqta), Purtuyiskunap 1560 watapis tiksisqan. Guayzimi kitillipiqa Sarakuru Kichwa runakunam tiyanku. Guerrero suyu ( kastilla simipi : Estado Libre y Soberano de Guerrero), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Guerrero suyu uma llaqtanmi. Guillermo Stábile (* paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - paqarisqa Buenos Aires llaqtapi, Arhintina mama llaqtapi ) huk Arhintina Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. Guinéepiqa 9 402 000 runakunam kawsachkanku. Günter Grassmanta qillqa, maqanakuyppi samk'asqa kachkaq, Waffen-SS unkupi kachkarqaspa. Gustave Flaubert sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1821 watapi Rouen llaqtapi - 8 ñiqin aymuray killapi 1880 watapi wañusqa Croisset llaqtapi), mama llaqtayuq qillqaq runam karqan, phransya simipi qillqaqsi karqan. Gustav Ludwig Hertz sutiyuq runaqa ( 22 ñiqin anta situwa killapi 1887 watapi paqarisqa Wurzburg llaqtapi - 30 ñiqin kantaray killapi 1975 watapi wañusqa München llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. Gustavo Díaz Ordaz Bolaños sutiyuq runaqa (* paqarisqa Serdán llaqtapi – † wañusqa Mishiku llaqtapi ) mishikunapas taripay amachaq wan pulitiku qarqan. Gustavo Jiménez (1886 - 1933) Gustavo A. Jiménez sutiyuq runaqa (* 1886 watapi paqarisqa Pasqu urqu llaqtapi - † wañusqa Payhan distritupi ) Piruw mama llaptaq Awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. Gutiérrez munisipyupiqa waraniyi, kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Gylmar dos Santos Neves, sutiyuq runaqa (* paqarisqa Santos llaqtapi - wañusqa São Paulo llaqtapi) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Gyöngyös llaqtapiqa 32.975 runakunam kawsachkanku (2001). Gyöngyös nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Gyöngyös nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Győr llaqtapiqa 127.594 runakunam kawsachkanku (2005). Gyula - Castle.jpg Gyula nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Gyula - Castle.jpg Gyula nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Gyula llaqtapiqa 32.700 runakunam kawsachkanku (2004). Haarlem wallqanqa Haarlem llaqta Haarlem llaqtaqa. Habib Bourguiba ( arabya simipi : حبيب بورقيبة‎ Ḥabīb Būrqībah) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Monastir llaqtapi - wañusqa Monastir llaqtapi) huk Tunisya mama llaqta taripay amachaq wan pulitiku karqan. Ha elaborado antologías de narraciones del Perú y de la poesía peruana. Hafez ibn 'Ali ibn Sulayman al-Assad icha Hafez al-Assad ( Arabya simipi : حافظ الأسد‎ Ḥāfiẓ al-ʾAsad) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Qardaha llaqtapi - wañusqa Damasku llaqtapi) Sirya mama llaqtayuq pulitiku, Uma kamayuq wan Umalliq. Hage Geingob sutiyuq runaqa (* paqarisqa Grootfontein llaqtapi - ) huk Namiwya mama llaqtapi pulitiku karqan. Hahn.jpg Utulu icha K'anka nisqaqa urqu wallpam (Gallus gallus). Hajdúböszörmény llaqtapiqa 32.208 runakunam kawsachkanku (2001). Hajdúböszörmény nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Haji Mohamed Suharto (musuq indunisya simi qillqaypi) icha Haji Mohammad Soeharto (chay hinapas qillqankuraqmi; paqarisqa Yogyakarta llaqtapi; wañusqa Yakarta llaqtapi). Hak'u (Haku) nisqaqa riwip murunkunata kutaspa ruranchik. Hak'umantaqa t'antata patanchik, huk mikhunakunatapas ruranchik. Hak'utaqa yakuwan chaqruspa sankhutam ruranchik. Halifax nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Hallmay nisqa tarpuykisa rurukunata, papakunata, mayqan mikuytapas wiñamuptin, yapanchik allpata, (Kastilla simipi, aporcar); qipanpi yapayan allpata chayta nisqa Kutipay (kastilla simipi, reaporque). Hamani Diori medal Hamani Diori sutiyuq runaqa (* paqarisqa Soudouré llaqtapi - wañusqa Rabat llaqtapi) huk Niqir mama llaqtap yachachiq, awqaq pusaq wan pulitiku karqan. Hamawt'a Domingo Bravo ancha allinta Arhintinap runasiminmanta qillqan kay liwrupi: «El quichua santiagueño. Hamawt'a Domingo Bravo kastilla simimanta runasimiman t'ikraq simi-pirwata 1977 watapi qillqarqan. Hamawt'a Emilio Christensen-pas Arhintinap runasiminmanta qillqan paypa Buenos Aires llaqtapi 1970 watapi lluqsisqa liwrunpi: «El quichua santiagueño: Lengua supérstite del Tucumán incaico». Hamburg llaqtapiqa 1.750.194 runakunam kawsachkanku (2006 watapi). Hamillu nisqakunaqa (genus Tristerix syn. Hamlet nisqaqa William Shakespeare -pa 1599 1691 watapi inlish simipi qillqasqan trahidyam. Hamlet nisqaqa William Shakespeare -pa 1599-1691 watapi inlish simipi qillqasqan trahidyam. Hampikamayuq tukunapaqqa hatun yachay wasipi hampi yachaykunata yachakunanmi. Hampi ( Kastilla simipi : medicamento, remedio, medicina) nisqawan unquykunatam hampinchik. Hampikuq ( kastilla simipi : curandero) nisqaqa huk qurachakunawanpas sallqachakunawanpas apukunata mink’akuspapas unquqkuna alliyachiq runam. Hampina runa Hanpina runaqa ( Kastilla simipi : paciente) hampiqmanmi hamun hampinanpaq. Hampiqhatu ( Kastilla simipi : farmacia, botica) nisqa wasipiqa hampiqhatuqkuna hampikunatam qhatunku. Hampiqhatuq ( kastilla simipi : Boticario, farmacéutico) runaqa hampiqhatupi hampikunatam qhatun. Hampiq runaqa hampikunata quspa runakunatam hampiykunmi. Hamunqa kay pachaman runakunata taripanapaq. Hamut'ay icha Pawachasqa yachay nisqaqa ( latin simipi : scientia, chaymanta kastilla simipi ciencia) aypaq yachaykunankam atipay allichaypas ruray ñan (proceso) nisqamanta. Hamut'ay icha Yachay nisqaqa ( latin simipi : scientia, chaymanta kastilla simipi ciencia) aypaq yachaykunankam atipay allichaypas ruray ñan (proceso) nisqamanta. Hanan Beni munisipyuqa kamasqa karqan, mama munisipyuqa Qarañawi munisipyum. Hanan Verapaz suyu ( kastilla simipi : Departamento de Alta Verapaz) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Hanan Warka ayllu llaqtaqa (Alto Huarca) Kañipya mayup lluq'i patanpim, pampa-pampapi, lluq'i patapi Q'illu urqu, Saywa urqu, Chuq'i pirwa urqukunap kinrayninpi. Hanaq kay: 3.732 m. Uru-Uru nisqamantaqa 280 km karum. Hanaq pachaman huqarikuspa, kunanqa Dyuspa pañanpim tiyachkan. Hanaq pachapi pachakawrikuna. Hanaq pachaqa anqasmi. Hanaq pachata qhawapayaspanchikqa, planitakunata quyllurpura kaptin puriq quyllur hinata rikunchik. Hanaq pachata qhawapayaspanchikqa, quyllurkunata ancha uchuylla hina kaqta rikunchik, ancha hatun kaptinpas, ancha karukaray kayninrayku. Hanaq pachata qhawapayaspanchikqa, tuna planitakunata quyllurpura kaptin kimsa quyllur hinata rikunchik. Hanaq pachata qhawapayaspanchikqa, tuna planitakunata quyllurpura kaptin pichqa quyllur hinata rikunchik. Hanaq wayra pachapi achiksamaytu p'istu nisqapi kaq achiksamaytuqa allpa pachata intip chiqichaq k'uyu qhipa illanchayninmantam amachan. Hanaq wayra pachapitaq intip illanchayninpi kimsantin muksichaq iñuwam (O 3 ) tukukun, achiksamaytu nisqam. Hanaq wayra pachapitaq intip illanchaypi kimsantin muksichaq iñuwam (O 3 ) tukukun, achiksamaytu nisqam. Hanllallikunaqa uma kunkallayuqmi kayta atinku. Hanna–Barbera ruruchinapaqmi rurasqa. Hannah-Arendt-Institut, Dresden 1998, ISBN 3-931648-17-6. Hanpikamayoq, Samuel Luke Fildes-pa 1891 watapi siq'isqan Hampikamayuq icha Midiku ( kastilla simipi : médico) runaqa hampikunata quspa unqusqa runakunatam hampiykunmi. Hanpina runaqa ( Kastilla simipi : paciente) hampiqmanmi hamun hampinanpaq. Hans-Dietrich Genscher (1927- ) Hans-Dietrich Genscher sutiyuq runaqa ( (* paqarisqa Reideburg llaqtapi - ) Alimanya mama llaqtap pulitiku qarqan. Han siq'i llumpataq manam t'uqyana qillqachu, ichataq sut'i qhawachinam. Hansuyu maqanakuypi ( 25 ñiqin inti raymi killapi 1950 p'unchawmanta 27 ñiqin anta situwa killapi 1953 p'unchawkama) Chinchay Hansuyu Uralanta atiyta munaspa mana atirqan. Hansuyu ( ) nisqaqa Chunwa suyup anti rakinkunam, 18-nintin suyunkunam. Hansuyup chunka pusaqniyuqnintin suyunkuna, 1875 watapi. Hansuyupiqa han simitam rimanku. Hansuyupiqa kuriya simitam rimanku. Hanyang Yachay Suntur, 1939 kamarisqa karqan. Hap'ina marq'ankunap qaranpi kaq k'arachina kawsaykuqninkunawan mikhuna uywakunatam tunuchaspa hap'ikun. Hap'isqa uywakunata ch'uwispa wañuchispa mikhunku. Haq'arwitukunap qirisankuna wiñakusqaña mama palama hinam. Harald Helgott sutisa runaqa, huk yupay yachayyuq, yupay yachaypi kuskiq( investigador en matemática). Harawikunatam kastilla simimanta qchiwa simiman t'ikran, ahinataq César Vallejo Mendozap qillqasqan Yupa Runakuna (Masa). Harawi simiqa Tawantinsuyu pachamanta paqarinmi. Harawitaqa takispa uyarichiyta atinchik ( rimay taki ). Harcourt, 1976, ISBN 0-515-04116-5 * Gene Ringgold: The Films of Rita Hayworth. Hark’akuynin Kay físicas hark’akuykunaqa kay ch’uju unquy virus mirakuymanta hark’akunapaqqa, sumaq kaq hark’akuykunalla kankuman hark’akunapaq. Hark'asqa ruraqqa manañam Wikipidiyapi llamk'apuyta atinchu. Hark'ay nisqaqa ima ruraypas, imappas icha pipapas ama imananpas, rurayninta ama tukuchinanpaq. Hark’ayqa aswan sinchi kanqa kay ansaqillayrayku utaq kay llantokaqrayku, chaymanta, sichus wawa samakusaptin uyarikuy atikun chay, ñiy munan kay vías respiratorias sinchita k’uykuchaykukun. Hark’ayqa pisillanman kay crup kaq aswan sinchiyaptin. Hark'ayqa Wikipidiyata millay ruraymanta amachanapaqmi, manam ruraqkunata wanachanapaqchu. Harriet Tubman (13-III-1913 paqarisqa Dorchester County (Maryland), Hukllachasqa Amirika Suyukuna -pi, 10-III-1913 Hukllachasqa Amirika Suyukuna -pi,). Harriet Tubman Harriet Tubman (13-III-1913 paqarisqa Dorchester County (Maryland), Hukllachasqa Amirika Suyukuna -pi, 10-III-1913 Hukllachasqa Amirika Suyukuna -pi,). Harrisburg llaqtapiqa 49.528 runakuna (2010) tiyachkan. Harrogate nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Harry Potter sutiyuq layq'a maqt'amanta qanchisnintin kawsay rikch'a liwrutam qillqarqan, 1997 watamanta 2007 watakama. Hartford llaqtapiqa 124.512 runakuna ( 2006 ) tiyachkan. Hartford, U.S.A., 1992 * Cuentos y leyendas de un pueblo Mitma. Hartford, U.S.A. 1992 Hukkuna: * El secreto del puquio. Harvard Yachay Suntur, kamarisqa karqan ( ). HAS mamallaqtayuq maqanakuypi rakinakusqa karqanku, hukkuna Chincha suyukunawan, hukkkunataq Urin suyukunawan maqakuq. HAS mama llaqtayuq runakuna bisuntikunata wañurachispa chay hinas Lak'otakunap kawsay saphita k'asuyachispa indihinakunata atirqan. Hassan Gouled Aptidon sutiyuq runaqa (* paqarisqa Lughaya llaqtapi - wañusqa Yiwuti llaqtapi) huk Yiwuti mama llaqta pulitiku karqan. Hastings Kamuzu Banda sutiyuq runaqa (* paqarisqa Kasungu suyupi - wañusqa Urin Aphrika suyupi) huk Malawi mama llaqta hampikamayuq wan pulitiku karqan. Hat'alliykuy nisqaqa imawanpas ruraymi, chayta allin kakunanpaq, musuq wiñayninmanta ama aswantachu qichuna tiyan. Hatshepsut sutiyuq warmiqa Iqiptup pusaq kaq panakap pichqa kaq pharaw quyansi karqan, 1479 kñ watamanta 1457 kñ watakamas. Hatun Amauta Wasi San Cristobalpipas yachakuq karqa; chaymantaqa Hatun Amauta Wasi Berlinpi duktur lloqsimurqa. Hatun Britanyap Chinchay Irlandapapas Hukllachasqa Qhapaq Suyunku ( inlish simipi : United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, UK; kastilla simipi : Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda del Norte) nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Hatun Chakupiqa achka pawaq nisqa sach'akunam wiñan. Hatun Chakupiqa achka q'acha-q'acha icha paaq (pawaq, genus Schinopsis) nisqa sach'akunam wiñanku. Hatun chullunku. Hatun chullunkuqa achka chiri suyukunapim. Hatun Isklaw qucha; ( inlish simipi : Great Slave Lake) nisqaqa huk Kanada mama llaqtapi qucham. Hatun kamachi Hukllachasqa Amirika Suyukunapi Taytan. Hatun kamachiq warmi kan, pay Tarja Halonen sutikun. Hatunkaray afrika churu (Achatina fulica) Ch'uru nispaqa isku rumi wasichayuq wiksachakikunatam (Gastropoda) ninchik, yakupi kawsaqkunata allpapi kawsaqkunatapas. Hatunkaray llikillikitaqa chankakunap chawpinpi hap'ispa antutawan phiskuspa waqachinchik. Hatun k'irikunataqa hampi kamayuqpa sirananmi. Hatun llaqta Arhintina, kawsachun. Hatun llaqtakunamantaqa chay q'upa yakutaqa q'upa yaku kachaykuna nisqantam kachaykunku. Hatun llaqtakunapi kawsaq runakunata yaku pilakunantam yakuwan ñukyunku. Hatun llaqtakunapi llimanta aswan puriykunaqa manam karuchu. Hatun llaqtapi chay q'upa yaku kachaykunaqa ñankunap uranpim kan. Hatun llaqtapitaq ispana wasi, ispana, akana ukhukunam kanku. Hatun machu inlishayuq kan. Hatun maqaq ch'uru sillp'inkuna, runap mikhunanpaq wañuchisqan ch'urukunamanta. Hatun Pampa munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Hatun Papa Huwan Pawlu II Qusqu llaqtata 1985 watapi watukuptin Qhichwa simipi misatam qillqarqan, Coro Polifónico Municipal Cusco nisqataqmi chay misataqa churin Samuel Castro Yrrarazábal pusaq kaptin Saksaywamanpi takirqan. Hatun Piruw mamasuyup Kawsayninmi (Patrimonio Cultural de la Nación). Hatun qhapaq wasinkunataqa rumilla pirqawan rurarqanku, mana pirqa llut'anata churaspa. Hatun Qillqapampa icha Hatun Qillqamarka Gori Tumi Echevarría López (Asociación Peruana de Arte Rupestre (APAR)), Entrevista al Dr. Hatun quchakunapi kawsaq yurakuna inti wayllayninwan wayra pachapi muksichaqpa 70 %-ninmi lluqsichin. Hatunqullapi kawsaq Qhichwa runakunaqa karu puriqkunaman kawsayninmantam qhawachin, chaywan qullqichakuspa. Hatun rakiypi chunka hukniyuq kaq pachakwatapis ñawpaq kaq inlisyamanta Bisantinu qhapaq suyupi tukurqan, kunti Iwrupapi kaq Kathuliku Inlisyamantas rakispa. Hatun rakiypi chunka hukniyuq kaq pachakwatapis ñawpaq kaq inlisyamanta kunti Iwrupapi tukurqan, anti Iwrupapi, Bisantinu qhapaq suyupi kaq Orthodoksa Inlisyamantas rakispa. Hatun raphiyuqmi, warku warku t'ikayuqmi. Hatun rumiyuq k'ikllu ñan. Hatun siyarukunaqa sayri raphillam, manam papil qatanayuqchu. Hatuntaki kiti icha Antonio Ante kiti ( kastilla simipi : Canton Antonio Ante / Canton Atuntaqui) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Impapura markapi huk kitim. Hatuntaki kitillipiqa Natawila Kichwa runakunam tiyanku. Hatun tawna sirk'api sirk'a iskuyay. Hatun t'uqyay ( inlish simipi : Big Bang) nisqaqa pachap qallarisqanta sut'ichaq kaymam (qatinallam). Hatun t'uqyay kaymakamaqa qallarisqanpi pachantin huk iñupi qutuchasqas karqan. Hatun t'uqyaywansi pachanchik qallarirqan. Hatun wamp'upi llamk'aq runakunaqa wamp'u runa nisqam. Hatun wayra tanqanayuq wamp'upi sikllana phirunku, sikllaq runawan. Hatun yachay wasinpa sutinmi Universidad San Cristóbal de Huamanga. Hatun yuthu (Tinamus major) nisqaqa lliw yuthukunamanta aswan hatunmi. Haute-Normandie nisqaqa huk riqyunmi Phransya mama llaqtapi. Haute-Normandie nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Hawaii nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Hawaii nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Hawa kaq rakinkunataq qiru hina wañusqañam, huruchi icha sinkhan nisqam. Hawa kaq rakinkunataq wañusqañam, qiru hinam. Hawa kutana rumi. Hawamanta kutimuq grigukunas llaqtaman yaykurqan, chaypi truyanu runakunata wañuchispa. Hawanqa mama quchamanta 3.679 mitrum aswan hanaq. Hawanqa mama quchamanta 3.750 mitrum aswan hanaq. Hawanqa mama quchamanta 5.250 mitrum aswan hanaq. Hawanqa maypipas chawpinmantaqa kaqlla karum. Hawaqlla muru unqusqa wamra. Hawaqlla muru unquy añaw (Varicella-Zoster nisqa), iliktrun mikruskupu nisqawan qhawasqa. Hawa sisa muyuqa chutu iskayniyuqmi, ukhu muyutaq tawa suni sisa raphiyuqmi. Hawa tinkikuna Qhichwa simipi phullitu ( Qusqupi ). Hayaq yaku (tikila) kañana wasipi. Haydeé Mercedes Sosa sutiyuqqa icha La Negra Sosa, (* paqarisqa San Miguel de Tucumán llaqtapi, Arhintina - wañusqa Buenos Aires llaqtapi), huk Arhintina mama llaqtayuq takiq warmim karqan. Hayñiq kay icha Llamsa kay nisqaqa uyaywap icha suynaypa sapaqnin maywiy kutinchiqninpa runap uyariynipi musyachisqa sapaqnin kayninmi. Hayu nisqaqa imappas manapuni kaqllan kaq, tukuylla wakin kaq. Hayupa (Agouti paca) nisqaqa huk khankiq uywam, Awya Yalapi paray sach'a-sach'akunapi kawsaq. Heavy metal ( inlish simi "llasaq q'illay ") nisqaqa huk rock musika istilum, 1970 watakunapi paqarisqa, huk waqachiqkuna blues, rock musikakunatam chaqruptin, llasaq kitarawan wankarwan waqichisqa. Heavy metal ( inlish simi "llasaq q'illay") nisqaqa huk rock musika istilum, 1970 watakunapi paqarisqa, huk waqachiqkuna blues, rock musikakunatam chaqruptin, llasaq kitarawan wankarwan waqichisqa. Heavy metal nisqamantaqa huk istilukunam paqarin, metal ("q'illay") nisqalla. Hebreo, arameo, griego mama qelqamanta Cuzco Quechuaman t'ikrasqa. Hebreo, arameo, griego rimaymanta Perú suyuq uray hap'iyninpi qheswa simiman t'ikrasqa. Héctor Juan Pérez Martínez sutiyuq runaqa icha Héctor Lavoe (* paqarisqa Ponce llaqtapi - wañusqa New York llaqtapi) Burinkin mama llaqtapas takiqsi karqan. Héctor Rodolfo Veira sutiyuq runaqa, icha "El Bambino" (* 29 ñiqin aymuray killapi 1946 paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. Heidelberg llaqtapi tarikun unay pachamanta yachay sunturmi (Heidelberg Yachay Suntur). Heinrich Rudolf Hertz sutiyuq runaqa ( 22 ñiqin hatun puquy killapi 1857 watapi paqarisqa Hamburg llaqtapi - 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1894 watapi wañusqa Bonn llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. Hélder Pessoa Câmara, sutiyuq qhariqa (* 7 Hatun puquy killa 1909 paqarisqa Fortaleza llaqtapi - † 27 ñiqin chakra yapuy killapi 1999 wañusqa Recife llaqtapi) huk kathuliku Taytakura wan Uma Hatun yaya Olinda wan Recife karqan. Hélder Pessoa Câmara, sutiyuq qhariqa (* 7 iqin hatun puquy killapi 1909 watapi paqarisqa Fortaleza llaqtapi - † 27 ñiqin chakra yapuy killapi 1999 wañusqa Recife llaqtapi) huk kathuliku Taytakura wan Uma Hatun yaya Olinda wan Recife karqan. Helena llaqtapiqa 28.190 runakuna (2000) tiyachkan. Helena llaqtapiqa 28.190 runakuna (2010) tiyachkan. Helena llaqtapiqa 55.274 runakuna (2010) tiyachkan. Helen Keller; (* 27-VI-1880 Tuscumbia, Alabama, Hukllachasqa Amirika Suyukuna ; † 1-VI-1968 Westport, Connecticut); Qillqaq. war eine taubblinde US-amerikanische Schriftstellerin. Helens nisqa nina urqup hawa luq'un, ratatarqaspa, 1980 watapi. Helmut Heinrich Waldemar Schmidt sutiyuq runaqa (* paqarisqa Hamburg llaqtapi - )huk Alimanya mama llaqtap pulitiku karqan, Partido Socialdemócrata (SPD). Helvella crispa - huk wayaqacha k'allampa. Hendrik Antoon Lorentz sutiyuq runaqa ( 18 ñiqin anta situwa killapi 1853 watapi paqarisqa Amhem llaqtapi - 4 ñiqin hatun puquy killapi 1928 watapi wañusqa Haarlem llaqtapi) huk Urasuyu mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. Hendrik Johannes Cruijff sutiyuq runaqa, "Jopie" qayay sutiyuq, (* paqarisqa Amsterdam ( Urasuyu ) llaqtapi - ) mama llaqtayuq Urasuyu piluta hayt'aqmi wan Pukllaykamachiq. Henry Ford sutiyuq runaqa (* paqarisqa Dearborn llaqtapi, Michigan suyupi - † wañusqa) Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq ruruchina pusaqsi karqan, Ford Motor Company sutiyuq antawa ruruchinap kamariqninsi, tawqa ruraykuypa kamariqninsi. Henry Louis Le Châtelier sutipaq runaqa, (* paqarisqa Paris llaqtapi, Phransyapi - † wañusqa Miribel-les-Échelles llaqtapi, Phransyapi ), huk wasichay kamayuqmi chaqllisinchi yachaqpas karqan. Henry Louis Le Châtelier sutipaq runaqa, (* paqarisqa Paris llaqtapi, Ransiyapi - † wañusqa Miribel-les-Échelles llaqtapi, Ransiyapi ), huk wasichay kamayuqmi chaqllisinchi yachaqpas karqan. Henry Meiggs, ( kastilla simipi : Enrique Meiggs), sutiyuq runaqa (* paqarisqa Catskill llaqtapi - wañusqa California llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukunap mama llaqtayuq allwiya kamayuq (inhiñiru) runam karqan. Hepburnqa wañurqan 2003 watapis. Herbert Augustus Blaize sutiyuq runaqa (* paqarisqa Beausejour llaqtapi - wañusqa St. Herculano nisqa llaqtapi ( Italyapi ) huk romanu ñan. Heredia pruwinsya uma llaqtanmi. Hermanos Bedia, 1962 *Según las horas, Puerto Rico, Editorial Universitaria, 1962 *Clamor. Herman Van Rompuy ( * paqarisqa Efferbeek llaqtapi - ). Hermosillo, Sonora: Universidad de Sonora. Hernando Siles pruwinsyapiqa kastilla, waraniyi, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Hernando Siles Reyes sutiyuq runaqa (* 1882 paqarisqa Chuqichaka llaqtapi, Buliwyapi - † 1942 wañusqa Lima llaqtapi, Piruwpi ) huk buliwyanu taripay amachaq wan pulitiku. Herrera pruwinsya saywitu (Panama) Herrera pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Herrera), nisqaqa huk pruwinsyam Panama mama llaqtapi. Hesperiidae rikch'aq aylluman kapuq huk pillpintu. Hessen nisqaqa huk suyum (Land / Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. Hidalgo suyu ( kastilla simipi : Estado Libre y Soberano de Hidalgo), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Hidalgo suyu uma llaqtanmi. Hieronymus Bosch (Jheronimus van Aken) sutiyuq runaqa (1450 watapichá paqarisqa 's-Hertogenbosch llaqtapi, Urasuyu -pi, 1516 watapi wañusqa 's-Hertogenbosch llaqtapi) huk Urasuyu mama llaqtayuq llimphiq runas karqan. Hieronymus Bosch (Jheronimus van Aken) sutiyuq runaqa ( 1450 watapichá paqarisqa 's-Hertogenbosch llaqtapi, Urasuyu -pi, 1516 watapi wañusqa 's-Hertogenbosch llaqtapi) huk Urasuyu mama llaqtayuq llimphiq runas karqan. Hifikepunye Pohamba sutiyuq runaqa (* paqarisqa Okanghudi llaqtapi - ) huk Namiwya mama llaqta pulitiku karqan. Hik'i (Singultus) nisqaqa q'iwiykuchkaq laqullap paqarichisqan, tunqur k'ikllup chayllapi wichq'aywan samaytup yaykuyninta hark'aymanta hamuq ruqyaymi (hik - hik - hik). Hillary Diane Rodham Clinton sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Chicago llaqtapi, Illinois suyupi, USApi ) huk US-amirikanu pulitiku runam. Himno a las glorias del pueblo en la guerra: (1936- 1937). Hinallapas 1944 watapi Dolores Cacuangowan Ikwadurpi ñawpaq kaq iskay simi yachay wasitam kamarirqan. 1963 watapi, Susyalista Suwit Republikakunap Huñun mamallaktaman rirqan. Hinallataq achka runakuna astawan sumaq kapchiykunatas Kitupi rurakurqan. Hinallataq awqanakuypim waqllichiykunamanta hatun yarqaykunaqa tukukun, icha mana chiqan wakipi wakcha kaymantam. Hinallataq aya mikhuq uywakunam ayap aychanta mikhun. Hinallataq chimlasayta yakutapas wayra pachaman kachaykunku. Hinallataq intip rupayninwan chakispa kachitam surqun. Hinallataq Jesus wakchakunawan kikinchakun (Mateo 5:3), pichus wakchata saminchan icha ñakapan, hinallataqmi taripay p'unchawpi Dyuspa chaskisqan icha q'illisqan kanqa (Mateo 25:31-46). Hinallataq Jesus wakchakunawan kikinchakun ( ), pichus wakchata saminchan icha ñakapan, hinallataqmi taripay p'unchawpi Dyuspa chaskisqan icha q'illisqan kanqa ( ). Hinallataq k`uchullapi tiyaq Kuk, Úpolzy, Úgosha llaqtakunaqa sutichurakusqanku. Hinallataq mama Tránsito Amaguañawan iskay kawsaypi iskay simipi yachay wasikunatam kamachirqan. Hinallataqmi huk chullusqakunapipas phusuqun tukukun, mama quchapi kachisapa yakupipas. Hinallataqmi kacharparispaqa, icha makinchikwan raphapapasunchik. Hinallataqmi kunankamapas ayllu llaqtachakunapi wayllanku, ichataq kay pacha musuqyaptinmi chay wayllayqa pisi-pisiyachkan. Hinallataqmi liwrukunam - ahinataq Dyuspa Simin Qillqam - willay kancha hinam mast'asrisqa karqan. Hinallataqmi pichqantin sisa raphin, huklla muyum. Hinallataqmi qurpa kawsaqkunapas k'allampakunam, uywakunam, yurakunam. Hinallataq pisqukunap takisqantam taki ninchik. Hinallataqsi achkiymanta (optika nisqamanta), yupanamantapas willaspa qillqarqan. Hinallataq Tawantinsuyup suyunkakunap unanchankunata wiphala ninchikmi. Hinallataq Universidad Nacional Agraria La Molina nisqapipas 1962 watamanta 1969 watakama yachachirqa. Hinaptinmi chay maqanakuyqa Piruw Republikap wiñay kawsayninpi lliwmanta aswan yawarchaq maqanakuymi karqan. Hinaptinmi warmallaraq José Mariaqa Lukana llaqtaman viajarqa, qipamamanwan huñunakunanpaq; yuyarinapaq hinam viajasqa, chaytam wiñaypaq yuyarirqa. Hinaptinpas, unquspaykiqa kay willasqallawan ama hampikuychu, aswantaq hampikamayuqman riy. Hinaptinqa kawalluyuq ispañul awqaqkuna inka wamink'akunata aypallas atiparqan. Hinaspam paykuna iskay simi yachay wasikunata wichq'achirqan. Hinaspas kawsaqraq inkakunas ayqispa Q'iru llaqtata kamarispa qispichikurqan. Hinataqmi Ruth Cardoso sutiyuq warmimanta qillqayta munaspaqa, qillqapi willay, imaraykum Qhichwa Wikipidiyata ñawiriqpaq anchayupa kanman. Hindi simitaqa Diwanaqri siq'i llumpawanmi qillqanku. Hinduwismuqa Indyapi veda nisqa hawaykawsaypi XXI kaq kñ pachakwatapis icha ñawpaqñas paqarirqan. Hipólito Ruiz López, 1775 watapi llimphisqa, kimsa wata wañunankama. Hipólito Ruiz López sutiyuq runaqa ( 1754 watapi paqarisqa Belorado llaqtapi, Ispañapi ; 1816 watapi wañusqa Madrid llaqtapi) huk ispañul kawsay yachaq runam karqan. Hipólito Ruiz López sutiyuq runaqa ( 1754 watapi paqarisqa Casatejada llaqtapi, Ispañapi ; 1840 watapi wañusqa Madrid llaqtapi) huk ispañul kawsay yachaq runam karqan. Hiroshima llaqta Hiroshima ( nihun simipi : 広島市, Hepburn: Hiroshima-shi? Hispanic American Historical Review 79 (3). Historia de la República del Perú, Quinta edición, Volumen VIII. Historia del Cusco incaico. Historias de Venezuela ( 1955 ). Hitler lliw Iwrupapi kawsaq hudyukunata wañuchiyta kamachiptin, Nazi nisqa yanapaqninkuna suqta hunu hap'isqa, ñit'ina samk'ay pampakunapi (Konzentrationslager nisqapi) samk'asqa runakunata sipiyta atirqanku. Hitlerqa lliw Iwrupapi kawsaq hudyukunata wañuchiyta kamachiptin, Nazi nisqa yanapaqninkuna suqta hunu hap'isqa, ñit'ina samk'ay pampakunapi (Konzentrationslager nisqapi) samk'asqa runakunata sipiyta atirqanku. Hobart Hobart ( kastilla simipi ) sutiyuq llaqtaqa Awstralyap hatun llaqtanmi, Tasmania suyup uma llaqtanmi. Ho Chi Minh, vietnam simipi: "Hồ Chí Minh", chinu simipi : 胡志明, Nguyen Tat Thanh (* 19 ñiqin ayriway killapi - 1890 paqarisqa Hoang Tru, Nghe An ( Vietnam ) llaqtapi - 2 Tarpuy killa - 1969 wañusqa Hanoi llaptapi). Hódmezővásárhely llaqtapiqa 48.909 runakunam kawsachkanku (2005). Hódmezővásárhely nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Hoechst AG nisqaqa huk aliman chaqllisinchi ruruchinam karqan. Hokkaidō suyu ( kastilla simipi : Región de Hokkaidō nihun simipi : 北海道, Hepburn simipi: Hokkaidō-chihō), nisqaqa huk suyum Nihun mama llaqtapi. Hokkaidō suyu, Nihun. Holguín pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Holguín), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Homer Emersonwan, Kenneth Casewanpas Musuq Rimanakuytam Chanka Runasimiman tikrarirqan. Hong Kong ( chun simipi : 香港) nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika chalanpi huk hatun llaqtam. Hong Tianguifu ( chinu simipi : 洪天貴福), Taiping Hatun Qhapaq (* paqarisqa Guangdong llaqtapi - wañusqa Nanchang llaqtapi). Hong Xiuquan ( chinu simipi : 洪秀全), Wu Hatun Qhapaq (* paqarisqa Fuyuanshui, Guangdong llaqtapi - wañusqa Namkin llaqtapi). Honolulu llaqtapiqa 377 260 runakuna ( 2004 ) tiyachkan. Honorato Vázquez kitillipiqa Kañari runakunam tiyanku. Hopi Benjamin Lee Whorf. 1946. Hopi Dictionary Project. Hopi Dictionary Project. 1998. : A Hopi-English Dictionary of the Third Mesa Dialect With an English-Hopi Finder List and a Sketch of Hopi Grammar. Hopi runa, qatata awachkaq (1879 watapi). Hortaleza distritu; ( kastilla simipi : distrito de Hortaleza, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. House nisqaqa huk pinchikilla musika rikch'aqmi. Houston llaqtapiqa 2 242 193 runakuna (2007) tiyachkan. Hoy nisqa punchawnintin willay p'anqapi qillqaspa sumaq kichwa harawinkunatam uyanchayta qallarirqan. 1988 watapi Mutsuktsurini nisqa harawiyuq liwrunwan ñawpaq kaq kichwa simillapi qillqamayt'utam uyancharqan. Hristo Stoichkov (Христо Стоичков) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Plovdiv llaqtapi) huk Bulgarya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. Hualpénpiqa 88.046 runakunam kawsachkan ( 2004 watapi). Huang Xianfan ( Chinu simipi :黄現璠/黄现璠; * 13 Ayamarq'a killa 1899 paqarisqa Fusui llaqtapi, China - † 18 qhulla puquy killa 1982 wañusqa Guilin llaqtapi, China ) huk chinu wiñay kawsay(icha isturiya) yachachiqpas karqan. Huang Xianfan ( Chinu simipi :黄現璠/黄现璠; * 13 Ayamarq'a killa 1899 paqarisqa Fusui llaqtapi, Chunwa - † 18 qhulla puquy killa 1982 wañusqa Guilin llaqtapi, Chunwa ) huk chinu wiñay kawsay(icha isturiya) yachachiqpas karqan. Hubert Védrine (1947- ) Hubert Védrine sutiyuq runaqa ( (* paqarisqa Saint-Silvain-Bellegarde llaqtapi - ) Ransiya mama llaqtap pulitiku qarqan. Hucha ( kastilla simipi : pecado) nisqaqa ima mana allin rurasqapas. Huchallikuqkunata hap'iytam icha paykunamanta wanana kañinatam chaskiyta atin. Huchusuma distritupiqa Aymara runakunam tiyanku. Huchusuma mayuman purin. Huch'uy yachay wasipi suqta ñiqin yachay watamantataq inlis simi hawa rimaytam yachachinku. Hudyu iñiypa sananchan: David quyllur. Hudyu kaspa, aramayu simitam rimarqan. Hudyukunap willka qillqankunaqa kristiyanukunap Dyuspa Simin Qillqanpi Mawk'a Rimanakuymi. Hudyukunaqa huklla dyuspi iñinmi. Hudyukunataq chay p'unchawpiqa Iqiptumanta ayqisqankumantam (Exodus nisqamantam) yuyaykuspa phistakunku. Hudyukunataq chay p'unchawpiqa Iqiptumanta ayqisqankumantam ( Exodus nisqamantam) yuyaykuspa phistakunku. Hudyuwan Kristiyanu iñiykama huchaqa runap mana Dyuswan rimanakuq kachkayninmi. Huehuetenango suyu ( kastilla simipi : Departamento de Huehuetenango) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Huellas de Bellas Artes. Huerquehue mama llaqta parki nisqaqa ( kastilla simipi : Parque Nacional Huerquehue) Chili mama llaqtapi, Arawkaniya suyupi huk amachasqa k'itim. Hueypoxtla icha Hueyipochtlan nisqaqa ( nawa simipi ; ñañu simipi : Batha, kastilla simipi : Hueypoxtla) (nawa simipi: hueyipochtli "hatun qhatuq ", -tlan "-sapa, achka kaq", "hatunqhatuqsapa") Mishiku mama munisipyupi huk llaqtam. Hugo.arg 21:10 10 may 2008 (UTC) :Support. Hugo Banzer Suárez (* 10 ñiqin aymuray killapi 1926 paqarisqa Santa Krus ( Buliwya ) llaqtapi - † 5 ñiqin aymuray killapi 2002 paqarisqa Santa Krus ( Buliwya )). Hugo Chávez (1954 - 2013). Hugo Gunckel Lüer sutiyuq runaqa ( paqarisqa Valdivia llaqtapi, wañusqa Santiago de Chile llaqtapi) huk chilinu kawsay yachaqmi karqan. Hugo Orlando Gatti sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Carlos Tejedor, Buenos Aires pruwinsya llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Huhsunqum lliw kastilla simimanta hap'isqa mama llaqtakunap sutinkunataqa kikinpa yuyaspa rurasqan, musuq sutikunaman astasqan. Hu Jintao ( Chinu simipi : 胡锦涛, chinu tradicional:胡錦濤, pinyin: Hú Jǐntāo, Wade-Giles: Hú Jǐntāo) sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1942 paqarisqa Anhui llaqtapi - ). Hu Jintao ( Chinu simipi : 胡锦涛, chinu tradicional:胡錦濤, pinyin: Hú Jǐntāo, Wade-Giles: Hú Jǐntāo) sutiyuq runaqa 21 Qhapaq raymi 1942 paqarisqa Anhui llaqtapi - ). Huk 10% kaqpi casosmanta willakurqa huk reflejo de Bezold–Jarisch kaq, kay Alliy sunqumanta t’iktikuna kaqtaq t’inkisqa kachkan kay Pisi yawarmanta presiónkaqwan. Huk aliman qhapaqkunaqa Lutherpa yachachiyninta chaskiptin, wakinkuna Aliman hatun qhapaqpas (Habsburg hatun qhapaq) mana chaskispa ñakarqan. Huk allpa pacha yupaykuna. Huk ancha hayaq uchuqa ruqutu (Capsicum pubescens) nisqam. Huk asiru tiñiqipi hayk'a kuyuy mit'akunakamataq kaykunatam rakinachinchik: *Iskaynintin mit'a kuyuchina *Tawantin mit'a kuyuchina Huklla kuyuy mit'apim rawraq rawrachina kuyuchina p'alltatam kuyuchin. Huk asiru tiñiqipi hayk'a kuyuy mit'akunakamataq kaykunatam rakinachinchik: * Iskaynintin mit'a kuyuchina * Tawantin mit'a kuyuchina Huklla kuyuy mit'apim rawraq rawrachina kuyuchina p'alltatam kuyuchin. Huk ataque kaqpiqa, yawar analisisqa kay triptasa kaqmanta manchay kay histamina (mastocitos kacharparisqan) kaqmanta allin kankuman kay insectos wach’iymanta manchay jampikunamanta anafilaxia kaqta tarinankupaq. Huk bolero takiqsi karqan, runaqa Mishiku mama llaqtayuq takiqmi, simi kastilla karqan. Huk chakiqa huk tampumantas wak tampullakamas puriq karqan, chay tampumantataqsi huk chaskis, inka ñankunapi puriqsi. Hukchana nisqawan hukchaykuq pinchikilla puriyrayku kururpa llut'ariyninpas hukchaykun, chaywan tiyaq llut'arinap puchunkunawan aysanakuspa karunchanakuspa kuyunmi. Huk chawchuyuq runakunaman manam llamk'aytachu qun, aswan pisi qullqita imatapas rantispa qun, manam yanapanchu. Huk chawpi tutamanta qhipaqnin chawpi tutakamaqa huk p'unchaw tupum. Huk chikichasqa uywa rikch'aq: Hatun panda, WWF (World Wide Fund for Nature) nisqa sallqa amachay tantanakuypa sananchan. Huk chilena takiqsi karqan, runaqa Mishiku mama llaqtayuq takiqmi, simi kastilla karqan. Huk chinu ruraqqa Chinapaq tukuy qillqakunatam Zhunghua sutiman astarqan. Huk Dalai Lama niskaka (sutika iske simimanta hamun: Dalai Mungolia simimanta "mamacocha" niska, Tibet simimanta བླ་མ (bla-ma) humuspa "yachachij" nin.) Gelug suti (icha "Q'illu Muchiku" niska)Tibetmanta Budismu Iñiypak jatun kamachij. Huk desensibilización subcutánea jampikuyqa kay achkha wata thaskiypi kusa karqa kay wach’iq insectospaq, kay desensibilización oral kaqtaq kusa achkha mikhunakunapaq. Huk Ensayo Cochrane kay 2007 kaqpi mana allin yachanakunata tarirqachu mayqinkunapichus willayninkuta atiykuchinankupaq chanta ñikun mana ni huk efectoyuq kasqanta kay vías respiratorias manchay kay espasmos edema kaqkunapi. Huk estridor kaqwanllataq rikhurin mana tapurikunapaq hina, ichaqa chantapas rikukun kay pared torácica kaqpi huk sut’i tiraje intercostal ñisqa(aychakuna waktapuramanta ukhuman aysanku). Huk evidencialla vitamina D kaqwan mana allin kayninta tarirqachu. Huk hampi kamayuq karqaspa 2005 p'unchawmantam 2007 p'unchawkama Ikwadurpa umalliqnin ( Mamallaktata Pushak nisqa) karqan. Huk hampi kamayuq karqaspa 20-IV-2005 p'unchawmantam 15-I-2007 p'unchawkama Ikwadurpa umalliqnin ( Mamallaktata Pushak nisqa) karqan. Huk hatun chullunku Pallqaquchap ukhunman urmaptin quchap patankuna thuñirqan, yakunkunataq wayq'uta llump'ispa achka allpata apakuspa lluqlla tukuspa, chunka pichqayuq minutumanta Waras llaqtata haywarqan, suqta icha qanchis waranqa runatatas wañuchispa. Huk hatun rimaykunapaqpas k'iti rimayninkunapaq Wikipidiyankunam kachkanñam, ahinataq Italya simipaq (Lumbaart, Sicilianu hukkunapas), Aliman simipaqpas (Kölsch, Boarisch, Alemannisch hukkunapas). Huk hunumanta aswan rimaqninmi kachkan. Huk hunu runa paypiqa tiyanku - Musuq Silandapi runakunamanta huk tawa taq'allan. Huk illanchaykuq qallawap achka iñukunpa rump'u hina - kritiku wisnumanta aswan - kaptinqa, chay iñuku huk'i p'akiy wallqa ruranakuy qallarinmi, iñuku huk'i t'uqyay tukuchispa. Huk illanchaykuq qallawap achka iñukunpa rump'u hina - kritiku wisnumanta aswan - kaptinqa, illanchayninmanta wallqa ruranakuymi qallarinmi, iñuku huk'i t'uqyay tukuchispa. Huk imayaykunawan mana ruranakuptinmi, manam t'inkisqankuna kanchu. † ::Huk'i Nawa :::Pipil (Nahuate, Nawat) Lyle Campbell. † ::Huk'i Nawa ::: Pipil (Nahuate, Nawat) Lyle Campbell. 1985. Huk iñiqkunawan TAWA (Tawantinsuyuman Allin Willakuy Apaqkuna) nisqa misyun tantanakuyta kamarispa iñiyta mast'ariysirqan. Huk iñukunapi killa mana tiksi muyup llanthunman yaykunchu. Huk iñuyuq wayru chiru. Huk iskay inlisyakunam chay hina nikun, ichataq sapsilla "kathuliku inlisya" nispaqa "Romanu Kathuliku Inlisya " niyta munanchik. Huk, iskay runtullatam wachanku. Huk isopado de fauces kay allinnin huk faringitis estreptocócica kaqta tarinapaq huk 90–95% llulluwan kaqwan. Huk kallpa astaptinqa, q'uñim tukukun. Huk kanchakunap puchunkunatataq Ullantaytampu llaqtapim tarinchik. Huk kanchapi huklla urqum aswan chinakunawan. Huk kantunmi kan. Huk kantunmi kan: Altu llaqta kantun. Huk kantunmi kan: Bulo Bulo kantun. Huk kantunmi kan: Chimuri kantun. Huk kantunmi kan: Chimuriy kantun. Huk kantunmi kan: Chuqikuta kantun. Huk kantunmi kan: Chuqiquta kantun. Huk kantunmi kan: Cuatro Cañadas kantun. Huk kantunmi kan: Killawaya kantun. Huk kantunmi kan: Kiyawaya kantun. Huk kantunmi kan: K'uchumuela kantun. Huk kantunmi kan: Padilla kantun. Huk kantunmi kan: Pakaqi Nasa Q'ara kantun. Huk kantunmi kan: Pasurapa kantun. Huk kantunmi kan: Punata kantun. Huk kantunmi kan: Takachi kantun. Huk kantunmi kan: Tikipaya kantun. Huk kantunmi kan: Tulata kantun. Huk kantunmi kan: Tumarapi kantun icha Waldo Ballivian kantun. Huk kantunmi kan: Tumarapi kantun / Waldo Ballivian kantun. Huk kantunmi kan: Uru-Uru kantun. Huk kantunmi kan: Villa Rivero kantun. Huk kantunmi kan: Wachaqalla kantun. Huk kantunmi kan: Waki kantun. Huk kantunmi kan: Yuraqk'aspi kantun (Palos Blancos kantun). Huk kantunmi kan: Yuraqk'aspi kantun ( Palos Blancos kantun ). Huk kaq nisqa watapiqa kristiyanu pachas qallarirqan. Huk kaq ruranakuyqa iskay kaqpa kutichiq ruranakuyninmi. Huk kaq sutin S/2005 (2003 UB313) 1-mi karan. Huk kaq wakin kaqwan mana kaspaqa manam kayta atinchu. Huk kawsaqkunap kawsa imayaymanta kikinpa kawsa imayayninta mana kawsa imayaykunatapas ruraykunku. Huk kawsaqkunap kawsa imayaymanta kikinpa kawsa imayayninta mana kawsa imayaykunatapas ruraykunku, chimlasayta yakutapas wayra pachaman kachaykuspa. Huk kayninkunaqa manas allinchu, hukkunataq allinsi. Huk kinrayninpi phutuy raphiyuq apaq chillkicham hanaqman, intip achkiyninman wiñarin, huk kinraypitaq saphicham allpap ukhunpi wiñarin. Huk k'itikunapiqa ashaninka simita rimaq runakunaqa Asháninka, hukkunataq Ashéninka icha Ashíninka nikunkum. Huk k'itikunapitaq puka pawa nisqa kimsa rikch'aqmi. Huk kitillinmi kan: Carlos Julio Arosemena Tola kitilli. Huk kitillinmi kan ( Cevallos kitilli ). Huk kitillinmi kan: Cevallos kitilli. Huk kitillinmi kan ( Champu kitilli ). Huk kitillinmi kan: Echeandía kitilli. Huk kitillinmi kan, Kaluma kitilli. Huk kitillinmi kan ( Kumanta kitilli ). Huk kitillinmi kan: Pablo Sexto kitilli. Huk kitillinmi kan ( Pallatanka kitilli ). Huk kitillinmi kan: Pedro Vicente Maldonado kitilli. Huk kitillinmi kan: Puerto Quito kitilli. Huk kitillinmi kan, Suskal kitilli. Huk kitillinmi kan: Tampu kitilli. Huk kitillinmi kan: Tiwintza kitilli, kamasqa karqan. Huk kitinmi kan: Santo Domingo de los Colorados kiti. Huk kitinmi kan: Santo Domingo Tsachila kiti (Santo Domingo de los Colorados kiti). Huk k'iti rimaykunapaqtaq SIL International k, q, w qillqaspa manam kastilla qillqayta llamk'achinchu. Hukkunataq, ahinataq Buliwyap umalliqnin Evo Morales Evo anuncia prefectos bilingües. Hukkunataq, tuktunnaq yurakunaqa, pisillam (ahinataq laqu icha qucha yuyu). Hukkunata taripaspaqa yallinmi, chayri yallisqa kanqa. Huk kuskanniyuq hunuchá rimaqninmi kachkan. Huk kutiqa huk runatam aylluntawan yanapaspanchik, huk kutitaqmi huk runatataq aylluntataqmi yanapanchik. Huk kuti qullusqa kaspaqa, manam allichinachu. Huk kutis ancha achka lurukuna chakrata tukuykurqan. Huk kuti unqusqa karqaspa, runa manañam unqurinchu. Huklla, allinlla nisqamantas qillqarqan. Hukllachasqa Amirika Suyukunamanta awqaq. Hukllachasqa Amirika Suyukunapi 155.200 Lak'ota runakuna 2005 watapi karqanku 16 risirwasyun nisqakunapi, Kanadapipas kunan p'unchaw yaqa 6.600 Lak'ota runakuna kachkanku isqun Ñawpaq Nasyun (First Nation) nisqa ayllu llaqtakunapi. Hukllachasqa Amirika Suyukunapi Hollywood llaqtapi achka pilikulatam rurarqan, amupas kunkayuqpas. Hukllachasqa Amirika Suyukunapi Hollywood llaqtapi Harry Pottermanta pusaq pilikulapi Harry Pottertam pukllarqan. Hukllachasqa Amirika Suyukunapi kawsaq yana runakunap hayñinkunapaq chharpuykuspa, Nobel suñayta chaskirqan. Hukllachasqa Amirika Suyukunap pusaqninkunaqa Buliwyapi mana kukata puquchinapaq sat'irikuspa runakunata anchatam phiñachirqan. Hukllachasqa Amirika Suyukunap unanchanqa chunka kimsayuq pukapas yuraqpas sillwiyuqmi. Hukllachasqa Amirika Suyukuna Qispi kay Medalla * 1895 : Caballero de la Real Orden de Isabel la Católica. Hukllachasqa Amirika Suyukuna Qispi kay Medalla * 1895: Caballero de la Real Orden de Isabel la Católica. Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq iskay awqaq pusaq: Gen. Hukllachasqa Qhapaq Suyup kasqa kulunyankunapipas mitmaqkunam rimanku. Huklla Dyusmi kaspa, chay Dyusqa kimsantin hinam: * Yaya Dyusqa hanaq pachapi kamaqmi. Huklla kuti kañana ñit'isqa phiruru (CD-R). Huklla kuti llamk'achisqa akwa hirinka. Huk llaqta kitillinmi kan. Huklla rikch'aqninsi Asplenium sutiyuq, icha chunkachá rikch'aqnin. Huklla rimay icha achka rimay? Huklla rimaypi kaptin, rimakunata maskaspa qhawaspa chaylla rimaypi sut'ichakukunatam qhawanchik. Huklla runap qhawariyninlla ( inlish simipi : Point of View - POV) nisqataqa Wikipidiyapi ama qillqasunchikchu. Huklla runtuchamanta t'irakuna. Huklla runtuchamanta t'irakunaqa anchata rikch'anakunmi, yaqa chay hinallantaqmi, yaqa kaqllam kanku. Huklla sisa raphi muyum. Huklla sisa raphi muyum, huñusqam, kimsamanta pichqakama sisa raphim. Huk Malasyapi kawsaq yant'a kuru: Heteropteryx dilatata, china. Huk Malasyapi kawsaq yant'a kuru: Heteropteryx dilatata, urqu. Huk mama llaqtakunam kachariyninta riqsichirqan, wakin mama llaqtakunataq manaraqmi riqsichichinchu. Huk mama llaqtakunapim yachachiq ama maqachunchu, yachaqaqkunata rimapullachun, ruranakunatam qullachun. Huk mama llaqtakunapi - Rusiyapi 1918 watakama - aswan pachata walirqan. Huk mama llaqtakunaqa hatun kamachiyninpim qillqamun, ima rimaychus mama llaqtap tukri simin kanman. Huk mama llaqtakunaqa llaqtayuq runakunata chichuyay hark'ayman atipakunkum. Huk mama llaqtakunataq hinallataq iñuku huk'i ayñiyuqchá, ichaqa mana nispa takyankum. Huk mama llaqtakunataq manam tukri simita sut'ichanchu. Huk mama llaqtapi kawsaq runa llaqtataqa nasyun ninchikpas. Huk microscopio electrónico kaqpi qhawakuptinku, huk muyu utaq pilluhinaman rich’akuspa rikukunku. Huk mit'akunapitaq kachkaqraq kuyuy michawan purin. Huk munisipyunmi kan: Kalistu munisipyu icha Eucaliptus munisipyu. Huk munisipyunmi kan: T'utura munisipyu icha San Pedro de Totora munisipyu. Huk munisipyunmi kan: Tutura munisipyu icha San Pedro de Totora munisipyu. Huk munisipyunmi kan: Wayllamarka munisipyu. Huk munisispyunmi kan: Mayupura munisipyu, La Moreta munisipyu icha Entre Ríos munisipyu. Huk muruyuq yurakunapiqa wayram sisata apaykun. Huk musuq mitan kamaykunapiqa Ch'ulla khata sisayuq nisqata niyta munanmi. Huk muyusqanta - huk killa wañuymanta qatiqnin killa wañuykama - killa icha killa pacha ninchik. Huk muyusqanta killa icha killa pacha ninchik. Huk ñiqin pachantin maqanakuy. Huk ñiqin pachantin maqanakuymanta Hitlerqa Nasyunalsusyalista Aliman Llamk'aqpa Partidun (NSDAP) nisqap umalliqnin tukurqan. Huk ñiqin pachantin maqanakuy nisqaqa huk hatun maqanakuymi karqan, 1914 watamanta 1918 watakama. Huk ñiqin pachantin maqanakuypi aliman illapapayana: Maschinengewehr 08 (MG08). Huk ñiqin pachantin maqanakuypiqa achka hunu runas wañurqan. Huk nispaqa ch'ulla kaqtam ninchik. Huk Nobel Suñaykuna Stockholm llaqtapi qusqa kaptin, kay thakpaq suñaytataq Oslo llaqtapim quykunku. Huk pachapi ninku, hallmay rantin, uryay. Hukpa wasin nisqa willakuyqa llamk'aq masinkunap ñakarichisqan guardia civil runamantam willan. Huk pichqa takiqkunaqa Wamanqa llaqtayuqmi. Huk pisiyay kay yawarmanta presión kaqqa manchay huk shock (sichus distributivo manchay huk cardiogénico) kaqpas kan chay uma muyuy hinata quchikunman manchay Allin yuyay chinkayta. Huk pisqukunap q'isanta qichuspa chaypi kaq runtukunata qarquspa kikinpa runtunkunata wakin pisqu taytamamawanmi uywachinku. Huk prutistanti inlisyakunapi Pastur ( latin simipi pastor, " michiq ") nikunkum. Huk pukyu, USA -pi (Mackinac wat'a, Michigan Pukyu nisqapiqa mayup yakunmi allpamanta paqarin. Huk pulitiku ñasakunapiqa diktaturap hayunqa akllanakuspa kamachinakuymi (dimukratiya nisqam). Huk p'unchaw, p'unchawnintin nisqaqa 24 ura icha pacha nisqayuqmi, uras nisqapi yupana. Huk p'unchaw, p'unchawnintin nisqaqa ( chanka runasimipi : punchaw, Qusqu-Qullawpi : p'unchay, kichwapi : punlla icha puncha, wankapi : pun, anqash rimaypi : hunaq) 24 ura icha pacha nisqayuqmi, uras nisqapi yupana. Huk p'unchawtaqa iskay chunka tawayuq uraman t'aqanchik. Huk puririylla riq willachikuypaq llikakunataq willay kancha nisqam. Huk puytup rirpu rikch'an, huk rirpupi. Huk qallawap huñunpi (grupo), ura-uranpi chiqachasqa qallawakunaqa kaqlla hinam ruranku. Huk qallawa rikch'aqkunam illanchaykuspa umphuykun, huk qallawam tukukuspa. Hukqa uchuymi, huktaq hatunmi. Huk q'illay ridusisqa kachkaptin, huktaq uksidasqam kachkan. Huk q'inti: Selasphorus platycercus, tuktu misk'ita mikhuchkaq. Huk q'umir laqu, runap makinpi. Huk raki-rakip raphin ukhupi muruchachaqninkuna (rikch'aq: Asplenium scolopendrium). Huk Ranchera takiqsi karqan, runaqa Mishiku mama llaqtayuq takiqmi, mishtika simi karqan. Huk raphi kusma qara: K'allampa q'aytukunapas laqu rump'u kawsaykuqkunapas. Huk reacción huk agenteman kuti kutiqa llamk’aynin kuti kutiman hina ruwakun, chanta kay propiedades intrínsecas kaqkunaman hina. Huk rikch'aqkunap murunkunamantam kutanku t'antata ruranapaq, hukkunap murunkunatam yanuspa mikhunku. Huk rikch'aqkunap rurunkunatam mikhunchik, wayu hinam. Huk rikch'aqkunaqa ayampim ( aycha mikhuq ), lluku-lluku (shampillu), pasarantu (puka kunkanta punkichin), qaraypuka, wisun. Huk rikch'aqkunaqa kakuq raphiyuq, hukkunataq chinkaq raphiyuqmi. Huk rikch'aqkunaqa yawartam ch'unqan, hukkunataq yaku hinakunatam upin. Huk rikch'aqninkunaqa akata tullispa sunt'ichin, ahina sunt'ichiq akatanqakunam (genus Canthon), hukkunataq akata p'ampachillanmi, ahinataq p'ampachaq akatanqakunam (genus Phanaeus, q'umir kimsawaqra akatanqa Oxysternon conspicillatum nisqapas). Huk rikch'aqpi kawsaqpuraqa hayk'a aslla chikanyanakuq kikin kaqkunap kayninkunas. Huk rimaykunapitaq - ahinataq kastilla simipi - manam kamachinallakamachu rimanachakunku. Huk riqsisqa Shawanti runakuna. Huk runa karulla rikuq ñawiyuq kaspaqa, qhawana q'isillupi pallana lintikunatam chaskin; qayllalla rikuq ñawiyuq kaspaqa, ch'iqichina lintikunatataqmi chaskin. Huk runa karulla rikuq ñawiyuq kaspaqa, qhawana q'ispillupi pallana lintikunatam chaskin; qayllalla rikuq ñawiyuq kaspaqa, ch'iqichina lintikunatataqmi chaskin. Huk runakunas nin: "Ñawpa pacha quchap sutinqa K'uychiqucha karqan. Huk runakunataqa ama allquchachunchu, huk runakunataq paytapas ama allquchachunchu. Huk runakunataqa chay atiykunawan imakunatapas rurachin. Huk runakunataq ninku, manam hinachu, chay taytacha p'ati waskakunamanta rurasqa kaptinmi, nispa. Huk runa llaqtakunata atispa ancha hatun qhapaq suyutas kamachirqan. Huk runap chaki sillunkuna. Huk runa phukuna wayaqawanmi wayrata q'illay phukunakunanta phukun. Huk runap maki sillunkuna. Huk runap mamanqa chay runata paqarichiq warmim (icha uywata paqarichiq chinam ). Huk runata khuyay nispatapas munay ninchikmi. Huk runata k'iriy icha wañuchiyqa atipakuy q'uma (violencia) nisqam. Huk ruraq iskay kutiña wandaluchaspaqa, hark'asqa kachunmi. Huk ruraqkuna alli niptincha, hukkunataq ama ninman. Huk ruraqkunam paka-pakalla imatapas - millaykunatapas - ruranapaq chay chankaku urputa kichan. Huk sach'akunaqa ancha rakhu huruchiyuqmi, paykunamanta puturatam ruranku. Huk sallqa lachiwa, Osmia ribifloris. Huk sapalla suynayqa - huklla llamsa kayniyuq, huk sapaq mit'alla kaq - win ninchikmi. Huk saqrukunaqa inlisyap kinrayninmi karqan, hukkunataq yachay wasipi ukhunpim. Huk siq'itaqa, chinru-chinrunpi chiqachasqa qallawakunayuq, ñiqi rakiri (periodo) ninchikmi. Huk sunqu sirk'a t'uqyasqa iskuyasqamanta icha yawar khutumanta wichq'asqa kaptinqa, sunqu p'itiymi paqarin. Huk suntukunaqa yurakunatam mikhun, hukkunataq palamakunatam icha huk uywachakunatam. Huk suntup qirisan, yuraq, papa mikuq kurum, Antikunapi 2,500 metromanta 4,350 metrokama hatun quchamanta hanaq kawsaq * Shipapa (Diloboderus abderus). Huk supay chakrakunaqa pusaq pachak watayuqñachá. Huk supay chakrapiqa huklla sisi llaqtallam kawsan, kimsa hunukama sisiyuq, chunka pichqayuq waranqakama quya sisiyuq. Huk sutinkuna Maskikallpa, Patsallankallpa); (Kastilla simi, idempotencia''). Huk suyukunapitaq wakin musuq wata p'unchawkunam, ahinataq Iranpi Nouruz ( ). Huk suyukunapitaq yura wirumanta rurasqa qillqana wiru (kalamos) nisqawansi qillqaq karqan. Huktaq pukllay relisa 23 hunyu,1991 wata platformaq Mega Drive/Genesis. Huk tawla, HTML nisqawan rurasqa. Huk t'ikrasqakunaman ama niyta munaspaykiqa, kay p'anqap rimanakuy p'anqanpi willarimuy. Huk tradicional takiqsi karqan, runaqa Mishiku mama llaqtayuq takiqmi, simi kastilla karqan. Huk tupi warmi. Huk turucha Qurilasu sutiyuqsi karqan. Huk urin rikch'aqninkunap saphinmantaqa asukartam ruranchik, hukkunamantataq puka tullputam (E162). Huk uywakunap akantaqa wanu ninchik, chakrata wanuchanapaq allinmi. Huk uywap yawarninta ch'unqaq masukunataqa wiruchu (Desmodus rotundus) ninchikmi. Huk wakcha runakunaqa, mana imayuq kaspanmi, ñankunapi pasaq runakunamanta imakunatapas mañakuqmi kan. Huk wakikunapitaq, ahinataq Arabya mama llaqtakunapi - manam sirwinakunkuchu, aswantaq taytanmi qusanta, warminta akllaspa kasarachin. Huk wamink'a maqaykunataq manam yawarniyuqchu, ahinataq Piruwpi Juan Velasco Alvaradop Fernando Belaúnde Terry -ta qarquynin. Huk wamink'a maqaykunataq manam yawarniyuqchu, ahinataq Piruwpi Juan Velasco Alvaradop Fernando Belaúnde Terry-ta qarquynin. Huk wamrakunawansi chakrakunapi lurukunata manchachiq karqan. Huk wandalup rurasqan musuq, millaylla rimakunayuq p'anqa champasqa kachunmi. Huk wankurisqakunaqa PKP-ta sapispa Mamallaqta Qispichina Awqaqsuyu (Ejército de Liberación Nacional) nisqatam kamarirqan, hukkunataq trotskistakunaman rirqan. Hukwanpas, runa hayñikunata sarupuspa maki p'akichikuykuspa chaymanta qhawapayasqam karqan. Huk Wata nisqaqa huk tiksi muyup intita muyupasqanmi. Huk wataqa 365 (kimsa pachak suqta chunka pichqayuq), tawa p'atmayuq p'unchawniyuq. Huk willasqakunakamataq Inkarriqa Antisuyupi Paytiti llaqtaman aypispas chinkasqa, huk p'unchawpi, taripay pachapi kutimunqas. Huk wirriypa kamachisqan suyuqa wirrinatu sutinchasqas karqan. Huk yachakuy rikuchirqa kay mentoladas jawikuna qhasqupi churakuyqa yanapanman kay ch’isipi ch’ujuta, sinqa wichq’akuyta chaymanta mana puñuy atiyta allinchachinanpaq. Huk yachana ruwakuypi wawakunapi tarikurqa kayta huk 60% kaqkunapi historialninkupi ñawpaqtaqa kay atópicas unquykunawan kasqankuta, chantataq aswan kay huk 90% anafilaxiawan wañuqkunamanta asmawan kachkanku. Huk yachaqkunaqa ninku, suqus (Phragmites) rikch'anapi hukllam rich'aq, hukkunataq tawantinmi rikch'aqman rakinku. Huk yachay wasiqa 1920 watamantas kan, huktaq 1963 watamantas. Huk yaku iñuwapiqa iskay yakuchaq iñukuwan huk muksichaq iñukum (H 2 O). Hullaqa distritu 1823 watamanta. Hullaqa llajtapi ima munay rikukuyniyuq kaska, imaymananaray kawsayniyuq, raymikunayuq, takikunayuq. Hulyanu kalindaryupi hinaqa, llapa tawa kaq, tawawan rakinalla wataqa wakllanwatam, ichataq wakin kaqniyuq: :Tawa pachakwan p'akinalla watakunaqa wakllanwatam, wakin pachakwan p'akinalla watakunataq manam wakllanwatachu. Hulyu III wallqanqa (1450 -1555) Hulyu III, Hulyu III huk kimsa ñiqin ( latin simipi : Iulius PP. Hulyu II wallqanqa (1443 -1513) Hulyu II, Hulyu II huk iskay ñiqin ( latin simipi : Iulius PP. Hun Sen sutiyuq runaqa (* paqarisqa Peam Koa Sna llaqtapi - ). Hunt'a atam nisqakunaqa - ahinataq mallunwa - qurpallantam kawsan, manam huk imakunamantapaschu. Hunt'a t'ikrana (compiler, compilador) icha kunallan t'ikrana (interpreter, intérprete) nisqa wakichinam chay pukyu qillqataqa anta qillqamanmi t'ikran. Hunt'a yupaypa iskay kaq phatmanqa kuskan nisqam. Hunumanta aswan rimaqninmi kachkan. Huñunakuy nisqaqa yuqunakuy niytapas munan. Huñu nisqaqa ima hukllachasqa, huñunakusqa kaqkunapas. Hunu qanchis pachak waranqachá rimaqninmi kachkan. Hunuqa waranqa kuti waranqam. Huñusqa Nasyunkunam runa hayñikunataqa Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy nisqapi 1948 watapi rimarirqan. Huñusqa Nasyunkunaqa 1948 watapi Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy nisqapi hipachiymanta amachayta runa hayñimanmi rimarirqan. Huq runakunap hatun mana allinkunanku hina, Tisnumya Erispa warmi wawanmi. Huq ruraqkuna alli niptincha, hukkunataq ama ninmanchu. Huq'u icha uqhu nisqaqa ima yakusapa kaqpas. Huq'u nisqaqa ima yakusapa kaqpas. Huq wasi ukhu Wasi ukhu icha kwartu huq unanchakuq k'itin wasichay chaninpi. Huq wasi ukhu yachasqata t'aqasqan huq k'itikunamanta pirqakunawan. Hurdanya icha Urdun nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Hurdanya pulitiku wan Qhapaq. Huron qucha; ( kastilla simipi : Lago Hurón). Hurwatsuyupi huk yaq'a wata. Hutk'una (taladru) nisqawanmi hutk'ukunata ruranchik. Hutk'u nisqaqa ima sinchi kaqpipas kichasqa kaqpas, payninta rinapaq, chimpanapaqmi. Hutk'uta tuyllalla achkiypaq kichaptinqa, chay ukhupi sintapi chaqllisinchi t'inkisqakunam achkiypi rikch'atam ruran. Huwan hina Jesuspa disipulunkunapas bawtisarqanku ( ). Huwan III (Tayta Papa 561-574) Huwan III, Huwan III kimsa ñiqin ( latin simipi : Ioannes PP. Huwan IV (Tayta Papa 640-642) Huwan IV, Huwan IV tawa ñiqin ( latin simipi : Ioannes PP. Huwan IX (Tayta Papa 898-900) Huwan IX, Huwan IX isqun ñiqin ( latin simipi : Ioannes PP. Huwan VIII (Tayta Papa 872-882) Huwan VIII, Huwan VIII pusaq ñiqin ( latin simipi : Ioannes PP. Huwan VII (Tayta Papa 705-707) Huwan VII, Huwan VII qanchis ñiqin ( latin simipi : Ioannes PP. Huwan VI (Tayta Papa 701-705) Huwan VI, Huwan VI suqta ñiqin ( latin simipi : Ioannes PP. Huwan V (Tayta Papa 685-686) Huwan V, Huwan V pichqa ñiqin ( latin simipi : Ioannes PP. Huwan XIII (Tayta Papa 965-972) Huwan XIII, Huwan XIII chunka kimsa ñiqin ( latin simipi : Ioannes PP. Huwan XII (Tayta Papa 955-964) Huwan XII, Huwan XII chunka iskay ñiqin ( latin simipi : Ioannes PP. Huwan XI (Tayta Papa 931-935) Huwan XI, Huwan XI chunka huk ñiqin ( latin simipi : Ioannes PP. Huwan XIV (Tayta Papa 983-984) Huwan XIV, Huwan XIV chunka tawa ñiqin ( latin simipi : Ioannes PP. Huwan XIX (Tayta Papa 1024-1032) Huwan XIX, Huwan XIX chunka isqun ñiqin ( latin simipi : Ioannes PP. Huwan X (Tayta Papa 914-928) Huwan X, Huwan X chunka ñiqin ( latin simipi : Ioannes PP. Huwan XVIII (Tayta Papa 1003-1009) Huwan XVIII, Huwan XVIII chunka suqta ñiqin ( latin simipi : Ioannes PP. Huwan XVII (Tayta Papa 1003) Huwan XVII, Huwan XVII chunka qanchis ñiqin ( latin simipi : Ioannes PP. Huwan XV (Tayta Papa 985-996) Huwan XV, Huwan XV chunka pichqa ñiqin ( latin simipi : Ioannes PP. Huwan XXII (Tayta Papa 1316-1334) Huwan XXII Tayta Papa wallqanqa Huwan XXII, Huwan XXII iskay chunka iskay ñiqin ( latin simipi : Ioannes PP. Huwan XXI (Tayta Papa 1276-1277) Huwan XXI Tayta Papa wallqanqa Huwan XXI, Huwan XXI iskay chunka huk ñiqin ( latin simipi : Ioannes PP. Huyi runa ( ) nisqakunaqa Chunwa mama llaqtapi kawsaq muslim chunwa runakuna, chun simita rimaq. Hydnora yura, Euphorbia mauretanica yurapi atam kaq. Ian Lancaster Fleming sutiyuq runaqa (* paqarisqa London llaqtapi - † paqarisqa Canterbury llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq qillqaq wan willay kamayuq runam karqan. Ibarra ( kastilla simipi : Ibarra / San Miguel de Ibarra) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi Impapura markap uma llaqtanmi. Ibarra kiti ( kastilla simipi : Canton Ibarra) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Impapura markapi huk kitim. Ibarra kitipiqa Otavalo Natawilapas Kichwa runakunam tiyanku. Ibarra kitipiqa Utawalu Natawilapas Kichwa runakunam tiyanku. Ibarra kitiqa José María Velasco Ibarramanta sutichasqa (Ikwadurpa umalliqnin ). Ibarra llaqtaqa José María Velasco Ibarramanta sutichasqa (Ikwadurpa umalliqnin ). Ibarra nisqaqa ( kastilla simipi : Ibarra icha San Miguel de Ibarra) Ikwadur mama llaqtapi Impapura markap uma llaqtanmi. Ibero nisqa runakunas 5 ñiqin pachakwata kñ Helike nisqa llaqtata kamarirqan. Ibrahim Abboud sutiyuq runaqa (* paqarisqa Sudan suyupi - wañusqa Khartum llaqtapi) huk Sudan mama llaqta awqaq pusaq wan pulitiku karqan. Icha Manqu Qhapaqwan qallarirqan Inka kasqa. Icha Muchi llaqtapi rurarqan Inti pikchuta, Killa pikchuta. Ichapas achkha kusa ñiykuna antibióticos saniyachiypaq kan chay, chantapas qhipa jamuyninkunata yachakunallantaq ima tiyan. Ichapas achkha wak aqyanapaq hampikuynin kaptinpas, mana cientifica evidencia tiyanchu mayqinchus yanapanman kay hampikuyninta. Ichapas kay esteroides kaqkuna nanaywan yanapankuman chay mana sapa kuti ruwanapaq kusachu. Ichapas mask’akurqanku wak tratamientos kay crup kappa, nimayqin allin lluqsiykunata qunchu kaykunawan llamk’anapaq hina. Ichapas munasqa llamk’ayninta ruwanku sichus siminta, parenteral, upyakunku chay, utaq muskhispa, aswanta munakun kay upyaspa. Ichaqa, achkha kikin unqunayaqniyuq kanman chaymanta achkha partes waqllisqas rikukunkuman. Ichaqa, kay epinefrina intravenosa kaqqa t’inkikun kay arritmia kaqwan chanta kay infarto miocardiomanta kaqwantaq. Ichaqa, kay qhawaykunaqa pisi pachallapaq kanku sichus causaqa qukun mikhunarayku, manchay sichus runaqa huk pachan yawarmanta presión kaqniyuq kan chay, chanta sichus mana específicokuna kankuchu chay kay diagnóstico kaqpaq. Ichaqa, kay sistema respiratorio kaqpi tikraykunarayku kanman mayqinchus aswan manchhichiyta qukun. Ichaqa, kay Sociedad de Enfermedades Infecciosas de América mana ruwakuyninwanchu kachkan kay empíricos ruwaykunaman chanta antibióticos kaqkunallata qukunan tiyan ñin sichus cultivo lluqsiynin kusa kaptin chay. Ichaqa, kusakunaqa mana achkhachu chanta episodiosqa pachawan pisillachkan, aswan jaqaymanta kay aqllasqa ruwaykunamanta. Ichaqa ñawpaq aswan allin Arhintinap runasiminmanta qillqaqqa hamawt'a Sergio Grigórieff-mi. Ichaqa, pikunachus qayllaman chukunku chaykuna aswan qaylla chimpachikunamanta kanku. Icha sutin huk suyupi tsaakwa. Ichataq allqu rikch'aq aylluman kapuq huk rikch'aqkunam atuq nisqa. Ichataq ancha kaqlla kaq k'iti rimaykunatapas sapaq rimay ninmi, ahinataq Qusqu qhichwa simi, Apurimaq qhichwa simi, Ariqipa qhichwa simi, Punu qhichwa simi, chaykunam sapaq simi nispa. Ichataq Chanka rimaqqa manam wanka rimayta hap'inchu, Wankataq manam Chanka rimaytachu. Ichataq Chanka rimaqqa manam Wanka rimayta hap'inchu, Wankataq manam Chanka rimaytachu. Ichataq chay kalistukuna nisyu yakutam allpamanta hurqun. Ichataq huk k'uskikusqamanta willamuy. Ichataq ima ruraypipas, ima musikuypipas kay hinatam rurana tiyan, allinta kawsanapaq. Ichataq kay pachaqa wamaqyachkaptinmi, sumaq willakuykunata qunqachkaptinñam, sinchi-sinchita qillqananmi tiyan. Ichataq Piruwpi atiyniyuqkunap wañuy iskadrunninkunapas achka runakunatam, pulitiku hayunkunatam sipirqanku - ahinataq Grupo Colina nisqaqa Pedro Huillca Tecse sutiyuq sindikatukunap pusaqninta. Ichataq sallqata mana allinta riqsiq runakuna sach'a-sach'ata chaquspa chaymantataq manaña sallqamanchu saqispa, sach'a-sach'a qullusqa kanqa. Ichataq sapaq k'iti rimayta munaspaykichikqa, chay k'iti rimaypi Wikipidiyapi qillqaychik. Ichilu pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Idaho nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Idaho nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Iempsa, Lima 1947 * Navidad en Cusco. Iğdırpiqa 75.927 runakunam kawsachkanku (2007 watapi). Ignacio Merino Muñoz sutipaq runaqa, (* paqarisqa Piwra llaqtapi, Piruwpi - † wañusqa París llaqtapi) Piruwanu llimphiqpas karqan. Ignacio Warnes pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, waraniyi, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Igor Sergeyevich Ivanov sutiyuq runaqa (* paqarisqa Moskwa llaqtapi - ) huk Rusya mama llaqtami pulitiku runam. Ihiptu mama llaqta allwiya kamayuq wan pulitiku karqan. Ihiptu mama llaqta awqaq pusaq wan pulitiku karqan. Ihiptu mama llaqta Awqaq pusaq wan pulitiku karqan. Ihiptupiqa 7 498 000 runakunam kawsachkanku. III, Italya simipi : Giulio III) Giammaria Ciocchi del Monte sutiyuq runaqa (* paqarisqa Roma llaqtapi - † wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. III, Italya simipi : Leone III) sutiyuq runaqa (* 750 watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. III, Italya simipi : Paolo III) Alessandro Farnese sutiyuq runaqa (* watapi paqarisqa Canino llaqtapi - † wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. III, Medioelani 1834. II, Italya simipi : Giovanni II) Mercurius sutiyuq runaqa (* 470 watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam wan Kathuliku santu karqan. II, Italya simipi : Giulio II) Giuliano della Rovere sutiyuq runaqa (* paqarisqa Albisola llaqtapi - † wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. II, Italya simipi : Leone II) Leo Maneius sutiyuq runaqa (* 611 watapi paqarisqa Messina llaqtapi - † wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. II, Italya simipi : Paolo II) Pietro Barbo sutiyuq runaqa (* watapi paqarisqa Venezia llaqtapi - † wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. II, Italya simipi : Papa Giovanni Paolo II) sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin aymuray killapi 1920 watapi paqarisqa Wadowice llaqtapi - † 2 ñiqin ayriway killapi 2005 watapi wañusqa Watikanu llaqtapi ) huk Pulunya mama llaqta taytakura, Tayta Papam karqan. I, Italya simipi : Giovanni I) sutiyuq runaqa (* 470 watapi paqarisqa Siena llaqtapi - † wañusqa Ravenna llaqtapi) huk Tayta Papam wan Kathuliku santu karqan. I, Italya simipi : Paolo I) sutiyuq runaqa (* 700 watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. Ika nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Ika suyup uma llaqtanmi. Ika suyu ( aymara simipi : Ika jach'a suyu; kastilla simipi : Departamento de Ica) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk suyum. Ika suyu nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Ika suyupitaq Naska siq'ikuna hinaspapis Paraqas mamallaqta parki chaykuna kan. Ikitus ( kastilla simipi : Iquitos) nisqaqa huk piruwanu hatun llaqtam, Luritu suyup uma llaqtanmi. Ikitus llaqtapiqa 439.114 runa (2005) kawsachkan. Ikitus llaqtapitaq llipin sach'akunayuq selva hinaspa Amarumayu hatun mayu ima kan; Tumpis suyupitaq ima munay playakuna kan. Ikituspiqa 439.114 runakuna (2005) kawsachkan. Ikla munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Iksu kusaspa kalsyu muksitam (CaO, kusasqa isku, cal viva nisqa) ruranchik. Ikwadur mamallaqtapi chay suntutaqa mikhunkum. Ikwadur mama llaqtapi kichwapi musuq simi marka nisqaqa pruwinsya ( kastilla simipi : provincia) niyta munanmi. Ikwadur mama llaqtapi kichwa runakunap tantanakuyninqa ECUARUNARI nisqam. Ikwadur mamallaqtapiqa 13.212.742 runakunam kawsachkanku (2006). Ikwadur mamallaqtapiqa iskay chunka tawayuq markam kachkan, sach'a-sach'akunapi suqta markam, Chalapi suqta markam, Antikunapitaq chunka hukniyuq marqam, Yawatisuyupitaq huklla markam kachkan. Ikwadur mama llaqtapiqa kichwapi kiti nisqaqa kantun ( kastilla simipi : cantón) niyta munanmi. Ikwadur mama llaqtapiqa, Shukllachishka Kichwa nisqata qillqanku. Ikwadur mama llaqtapitaq ECUARUNARI tantanakuymi lliw Kichwa runakunata rikuchiykun. Ikwadur mamallaqtap mamakamachiyninqa 2008 watapim qillqasqam karqan. Ikwadurpa saywitun Kaypi p'anqapiqa Ikwadurpi hatun llaqtakuna rikunki. Ikwadurpi ECUARUNARI nisqa tantanakuymi chakra kamay allinchaypaq maqakuspa huk allpakunata kutiyta ayparqan. Ikwadurpi kichwapaqqa Shukllachishka Kichwatam llamk'achinku. Ikwadurpi kichwa rimaypitaq churi nisqaqa qharip icha warmip qhari wawan nisqatam niyta munan. Ikwadurpi kichwa rimaypitaq ushushi icha ushi nisqaqa qharip icha warmip warmi wawan nisqatam niyta munan. Ikwadurpi, kichwa runakuna Antikunapi, Amasuniyapipash kawsan. Ikwadurpi, kichwa runakunaka ñawpak ashtawan waranka watakaman sapiyakurka. Ikwadurpi kimsa kichwa k'iti rimayman t'ikrasqakunam uyaychasqam 1989 watapi Chimpurasu, Dios rimashca shimicunami. Ikwadur q'uñi allpasllapi tiyan. Ikwadur suyupiqa achka rimaykunatam rimanku. Ilanda mama llaqtap pulitiku qarqan. Ilanda mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku qarqan. Ilanda mama llaqtap yachachiq wan pulitiku qarqan. Ilandapi rurasqa p'uyñu. Ilandapi taripay amachaq wan pulitiku. Ilandapi yarqasqa warmi, wawankunawan, 1845–1849 hatun yarqaypi. Ilanda wat'apiqa Ilanda republikam, Hukllachasqa Qhapaq Suyuman kapuq. Ilapu kitillipiqa Kichwa runakuna tiyanku. Île-de-France nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Iliada icha Iliás nisqaqa ( grigu simipi Ἰλιάς, Ιλιάδα) ñawpa grigukunap epos nisqa harawi willaykuyninsi karqan, Omirospa qillqasqansi, Truyanu maqanakuy nisqamanta willaq. Iliadaqa lliw Iwrupapi qillqakunamantaqa aswan ñawpa pachamantas karqan, 730 kñ watamantas. Iliadaqa runa qhapaq nisqa Agamemnon sutiyuq qhapaqpa Akhiliyas sutiyuq hatun awqaqwan rimanakuynin, hayu kayninmantam willan. Iliada tukukun Akhiliyaspa pisiyaq phiñakuyninwanmi, manaña Akhiliyaspa wañuyninmanta, manaña Truyap puchukayninmanta willaspa. Iliktrumaqnitiku illanchayqa achkiypa utqayninwanmi c mastarikun. Illanchaq llamk'anataqa ankichiq (emisor) ninchikmi, wasinchikkunapi kaq chaskiqkunatataq ankiyachiq icha anki chaskiq (receptor). Illanchaq llamk'anataqa ñawikaruy ankichiq (emisor de televisión) ninchikmi, wasinchikkunapi kaq chaskiqkunatataq icha ñawikaruy chaskiq (receptor de televisión, televisor). Illanchaykuy ismuykuy nisqaqa ismuykuq, radyunuklidu nisqa iñuku rikch'aqkunap illanchaspa ismuykuyninmi. Illanchaykuypaq musuq sanancha, 2007 ISO nisqakama kamasqa. Illap'uqa phuyupi allpawan hayu kaq pinchikilla q'ipisqamantam paqarin. Illimani rit'i urquqa (6.438 m) llapan urqukunamanta aswan hatunmi. Illimani urquqa (6.438 m) llapan urqukunamanta aswan hatunmi. Illinois nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Illinois nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Ilu ( kastilla simipi : Ilo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Muqiwa suyupi huk llaqtam, Ilu pruwinsyap uma llaqtanmi. Ilu pruwinsyapiqa kimsa distritum. Image:Ayakuchu qhatuq warmi. Image:Peruvian Artwork Calabas.jpg Image:El Inca Garcilaso de la Vega. I Magnus, Italya simipi : Leone I) sutiyuq runaqa (* 390 watapi paqarisqa Toscana llaqtapi - † wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. Ima hinam akllanki, Wikipidiya:Imanapura akllay qhaway. Ima hinam e-chaskita wantunku. Ima hinam pacha q'uñikun. Ima hinam parqunku. Ima hinam tuktukuna chillkikunapi tiyan, chaykamaqa tuktu-tuktukunata layakunamanmi rakinchik. Ima hinam tukuy pacha kan, chaymantaqa runakunakuna unaymantapachaña yuyaychakuspa rimanakunmi. Ima hina saqinqa, saqina qillqa (testamento) nisqapi kamachinman. Ima hinatam aysay wichq'ana llamk'an. Ima hinatam Lorentz kallpa llamk'an. Ima hinataq allilla, aknalla qhichwa Wikipidiyata yanapanchik? Ima hinataq ch'askancha kan? Ima kawaqta, ima yayusata. Ima mana hap'iqanalla qillqasqa rimakunataqa huk ruraqkunam allinchanqaku. Ima mit'awip (pachap) rakintapas mit'a ninchikmi, hinallapas llamk'ay mit'atam. Ima nin shutin Shutinqa nin waskanuraq. Imantak kitillipiqa Utawalu Kichwa runakunam tiyanku. Ima pacha karqan 1980 watapi umalliq akllanakuypi Chuschi llaqtachapi akllana p'anqakunata kañispa maqanakuyta qallarirqan. Ima p'anqakunatataq, ima hinataq qulluy Mana Wikipidiyakama hina qillqaqa qullunam atinman. Ima p'unchaw kasqata rikuna qillqa ( Mishikakunap llamk'achisqan). Ima puririyman wamp'u puriyta kamachiqmi. Ima qirumanta hatun rakitapas k'ullu ninchikmi. Imaraykuchus ñuqam Apuyki Tayta Dyus kani sinchi, qhusqu Dyus. Ima ruwaytachus faringitis unqusqa runakunaman quyta yachanapaqqa kay huk hinasqa Centor yuyay kaqkunawan llamk’akunman. Ima sinchi pacha kuyuy karqan. Ima Sumaq, 1953 watapi Ima Sumaq-wan Moisés Vivanco, 1950 watapi Zoila Augusta Emperatriz Chávarri del Castillo sutiyuq warmiqa ( paqarisqa Callao Yma Sumac es legalmente nacida en el Callao. Imatapas qunqaspaqa, manañam yuyanchikchu, manañam chaymanta willayta atinchikchu. Imayaykunam pinchikilla chaqnayuq kayta atin, iliktrunkuna aswan (niyatiwu chaqnachaq) icha aswan pisi (pusitiwu chaqnachaq) kaptinqa. Imayay yamkiy icha Mitabulismu (metabolismo) nisqaqa tukuy kawsaqkunapi - kawsaykuqkunapi - chaqllisinchi ruranakuykunam : hatarichiy yamkiy (anabulismu) nisqawan chaquy yamkiy (katabulismu) nisqawan. Imaykana muyurichiy nisqaqa ( inlish simipi : recycling) q'upakunapi kaq imaykanankunata musuqmanta llamk'achiymi. Imaykana muyurichiypa mamallaqtapura sananchan. Imaynaña kaptinpas, hinam llamkarqa huk institucionkunapi runapa kawsaynin waqaychananpaq hinaspa purichinanpaq. I. Missouri Mayu Siyu rimaykuna (a. Immanuel Kant, J. L. Raab-pa qillqasqan 1791 watapi, Döbler-pa llimphisqamanta. Immanuel Kant sutiyuq runaqa ( 22 ñiqin ayriway killapi 1724 paqarisqa Königsberg llaqtapi, Anti Prusyapi; 12 ñiqin hatun puquy killapi 1804 wañusqa Königsberg llaqtapi) huk aliman Yachay wayllukuqsi karqan. Impakuchapiqa impa (Astroblepus ubidiai) nisqa challwachakunam kawsan. Imp. de la Universidad Nac. Imperial (21), Las Acacias (22), La Chopera (23), Legazpi (24), Las Delicias (25), Palos de Moguer (26) wan Atocha (27). Imprenta del Estado. Imprenta del Estado. 1878 ::*Minéraux du Pérou. Imprenta Editorial PuntoCom E.I.R.L. Huancayo 2010. Imprenta "El Nacional" 1873 ::* Manipulación del guano. Imprenta Nacional. Imprenta Nacional, Caracas - Venezuela 4 volúmenes. Imprenta Torres Aguirre. 1929 ::* Apuntes sobre la provincia litoral de Loreto. Inampari distritupiqa Amarakaeri runakunam kawsanku. Iñapari distritupiqa Piru runakunam tiyanku. Inca Garcilaso de la Vega. 'Inca Purple', Zea mays L. var. subnigroviolacea Yarchuk ); kastilla simipi: Maíz morado del Perú, Maíz morado peruano. Inca Sinchi Ruq'a Sinchi Ruq'a (Sinchi Ruqa ñisqapas) Inkakunap iskay ñiqin qhapaqninsi karqan. Included in Obras completas. Incluida en “Historia del Perú, Tomo IX. Incluida en “Historia del Perú, Tomo VIII. Incluida en la Historia del Perú. Incluido en: “Historia del Perú”, Tomo XI. Incluido en La Rebelión y otros cuentos. Indeterminate inflorescence with a acropetal maturation and lateral flower buds. Indiana, 11, pp. 223‑231. Indiana nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Indiana nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Indianapolis llaqtapiqa 839.489 runakuna (2010) tiyachkan. Indiapi, maypichus k’aja reumática aswan hatun, penicilina benzatínica G kaqta kamachikun intramuscular hina ñawpa aqllayta hina sanillaypaq. Indihina runakuna paray sach'a-sach'api chakuspa mayukunapi challwakunata hap'ispa kawsanku. Indiyukunapa chawpillanpim kuyayta tarirqa ayllunkunapi mana kuyakuy tarisqanta, sutinchakuspa paykunapa kawsasqanwan, pachamamatan aswan kuyana nispan tawnachakurqa. Indu iwrupiyu rimaykunamantaqa 19 kaq pachakwatapiña Grimm wawqikunas hamut'arqan. Indunisya pulitiku wan Umalliq. Indunisya simiqa Malaya simimantas paqarirqan, nirlandis simimanta (Indunisya Urasuyup kulunyan karqan) huk simikunamanta rimakunata chaskispa. Indya k'iraw (1820 watapi siq'isqa). Indya mama llaqtayuq Uma kamayuq 19 ñiqin qhulla puquy killapi 1966 watamanta watakama, 14 ñiqin qhulla puquy killapi 1980 watamanta 31 ñiqin kantaray killapi 1984 watakama. Indyapitaq Shakira nisqaqa achkiypa china dyusninsi. Indyapi waska yurakuna, sach'a kurkupi lluq'aq. Indyu Suyupi Chirukikunap uma llaqtanqa Tahlequah llaqtas tukurqan. Infeccionesqa kay estreptococo kaqpas huk glomerulonefritis aguda, kaqman apanman ichaqa, antibióticos upyayninqa mana kay qhipa ruwakuypaq frecuencianta pisillachinchu. Inglaterrapaq mana yapayrauku Bearnta qhespiq rimarirqan. Ingmar Bergman Ingmar Bergman sutiyuqqa (14-VII-1918 paqarisqa Upsala llaqtapi, Suysya -pi, 30-VII-2007 wañusqa Fårö llaqtapi, Suysya -pi) huk Suysya mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam karqan. Ingres Ingres L´odalisque et l´ésclave (1842) Ingres (Jean Auguste Dominique Ingres) sutiyuqqa (29-VIII- 1780 paqarisqa Montauban Ilaqtapi, Ransiya -pi, 14-I- 1867 wañusqa Paris Ransiya -pi) huk Ransiya mama Ilaqtayuq llimphiq runam karqan. Ingrid Bergman, 14 watayuq. Ingrid Bergman sutiyuq warmiqa ( 29 ñiqin chakra yapuy killapi 1925 paqarisqa Stockholm llaqtapi, 29 ñiqin chakra yapuy killapi 1982 wañusqa London llaqtapi) huk kuyu walltaypi Suysyayuq aranway pukllaqmi karqan. Ingvar Carlsson ( * paqarisqa Borås llaqtapi - ). Íñigo López de Regalde, Ignacio de Loyola S.J (San Ignacio de Loyola, SJ), sutiyuq runaqa (* paqarisqa Azpeitia llaqtapi - † wañusqa Romna llaqtapi) huk kathuliku Santu karqan. Iñinim Dyus Yaya llapa atipaqman, hanaq pachap kay pachap ruraqinman. Iñiqnin runakunata huchankumanta qispichinapaq, hanaq pachapi wiñay kawsanankupaq kikinpa kawsanta Kruspi qurqan. Iñiq runaqa dyusninta icha dyusninkunata yupaychanmi. Inirupi 1996 watapitaq BHP Billiton ruruchinam chay Magma Copper nisqataqa rantirqan. Iñiy ( kastilla simipi : religión, latin simipi : religio, grigu simipi : Θρησκεία) nispa tukuy dyuspi icha dyuskunapi runakunap iñiyninta ninchik. Inka armakuna, kastilla simipi Los Baños del Inca nisqaqa Sapa Inkap armakunansi karqan. Inka awqaqkuna atiyaran Chanchan uma pusaqnin, Minchankamanta. Inka Garcilaso de la Vega (Gómez Suárez de Figueroa), (* 1539 watapi Qusqu llaqtapi paqarisqa - Córdoba llaqtapi Ispañapi wañusqa, Inkakunap kawsayninmanta Ispañulkunap atisqanmantapas achkata qillqarqan. Inkakunalla chaymanta unay pachas Qusquman apamurqan, chaypi ñawpaqta mana qhichwata rimaptinkus. Inkakuna manas p'aqchikunatachu pirqarqan, chakakuq rumillatas. Inkakuna pachapi Wak'as llaqta kallarqataq uq tampu inkañan patapi, Inkallaqta Puquna llaqtaman ima rinapi. Inkakunap awaqninkunaqa aswan sumaq p'achakunatam ruraq karqan. Inkakunap manqus wasinchá karqan, 3.500 t'asra mitru hatun. Inkakunap qhapaq umunqa hatun willaq umu nisqas karqan. Inkakunap rumilla wasinkunaqa ancha sinchi kaspas pacha kuyuypapas manas thuñichisqanchu karqan, Ispañulkunap musuq wasichasqankuna urmaptintaq. Inkakunap rurasqan rumilla pirqa, Qusqu llaqtapi ( Piruwpi ). Inkakunap sutinta hap'ispanpas, kastilla simillapim qillqarqan. Inkakunap Tawantinsuyunpi Wamink'a nisqakunaqa tawantin ancha hatun awqaqkunap apunsi karqan, Sapa Inkallata uyariq. Inkakunap willasqankamaqa chay panakakunas kasqa: *Chima Panaka ( Manku Qhapaqpa panakan). Inkakunap willkansi kaspa qhichwa simita mama rimay hina rimaspa, kastilla simitapas latin simitapas rimarqan. Inkakunap wiñay kawsasqanpiqa chunka kimsayuq qhapaqsi karqan. Inkakunap yupaychasqan yuras karqan. Inkakunaqa chay ayñita mana riqsirqaptinmi, Ispañamanta awqakunaqa illapankunawan, khillaychukinkunawanpas utqaylla atiparqan. Inkakunaqa killata Mama Killa nispa yupaycharqanku. Inkakunaqa payta Tayta Inti nispa yupaycharqanku. Inkakunaqa p'unchawpi musuq watatas phistarqan. Inkakunaqa rumi wasinkunata mana isku chapusqawanchu, mana t'uruwanchu, mana pirqa llut'anawanchu pirqarqanku, rumilla pirqata ruraspa. Inkakunaqa runap churasqan yurakunata mallki nispan mana runap mallkisqankunatataq sach'a nirqanku. Inkakunaqa wamp'uy qhichwatas tukuy Tawantinsuyup rimaynin hinas llamk'achispa kunan Ikwadurmanpas aparqan. Inkakuna rumilla pirqankunapaq chay pirqana rumikunataqa ancha allintas ch'iquq karqan. Inkakunas Mapuchikunata Awqa icha Purun awqa nirqan, Inkap hayunkuna kaptinsi. Inkakuna tukuy hatun rumi wasinkunatapas wayllaqsi karqan. Inkallaqta nisqamantaqa ~ 14 km karum. Inka ñankuna Inka ñan nisqakunaqa Inkakunap rurachisqan Tawantinsuyupi ancha hatun ñankunas karqan. Inka ñan nisqakunaqa Inkakunap rurachisqan Tawantinsuyupi ancha hatun ñankunas karqan. Inka nisqakunaqa ñawpaq Andespi Tawantinsuyupi kawsaq runakunas karqanku. Inka Pawqar Wamataysi sutiyuq runaqa Inka Ruq'a qhapaqpa, Quya Mama Michaypa icha Mikay Chimpup huk churinsi karqan. Inkapirqa kitillipiqa Kañari runakunam tiyanku. Inkap rantin rimariq qhapaq apu nisqaqa Sapa Inkap rantinsi karqan. Inka qhapaqkuna intip churinsi karqan. Inkarrí intip churinsi kasqa. Inkarrí ( Kastilla simipi : Inka Rey), " Inka Qhapaq" ñiyta munan. Inkarrí nisqamantaqa Piruwpim runakuna willakunku. Inkarrípa chamqasqan quri tawnaqa tupa yawri nisqapas karqansi. Inka runakunapawan Tawantinsuyup uma llaqtansi karqan. 1533 watapi Ispaña awqakunas atipaspa thuñirqan. Inka Ruq'a (Inka Ruqa ñisqapas) Inkakunap suqta ñiqin qhapaqninsi karqan. Inka Ruq'ap kanchan, ancha sanaywa hatun wasi. Inka wamp'uwatana pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Puerto Inca) nisqaqa Piruw mama llaqtap Wanuku suyupi huk pruwinsyam. Inkawasi munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Inkisisyun nisqapi hipachiy: Chinaku kaymanta ch'atasqatam hipachichkanku, 18 kaq pachakwatapi, Ispañapi. Inkuminda ( kastilla simipi : Encomienda, "apachikuy, kamachikuy, maña, mink'a") nisqaqa Kastilla Kamachiy pachapi wiraquchaman kamarisqa chakrankunapi indihina runakunap llamk'anan kayninsi karqan. Inlatirra nisqaqa Hukllachasqa Qhapaq Suyup huk suyunmi, lliwmanta aswan hatun rakinmi. Inlatirrayuq Henry Wickham 1876 watapi k'awchu murukunata pallaspa paka-pakaylla Malasyaman apaptinsi, Amarumayu suyupi k'awchu waq'ayayqa puchukarqan. Inlish simip ancha chikichasqanmi rimay. Inlish simipas yaqa rakikuq rimay. Inlish Toast nisqa. Inlisya, Chukuwitu kasarakuy. Inlisya, Chukuwitu Llaqtap huk patanpi kasarakuy. Inlisya, Cinisello Balsamo Cinisello Balsamo llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Inlisya nisqa wasimanta qhawanaykipaqqa chaypi qhaway. Inlisyap hawanpitaq kawsay qillqakamachiy (registro civil) nisqapi kasarakunku, mama llaqtap mink'achisqan runam hallch'aman qillqamun. Inlisyap kampanaryu nisqa turrikunapi warkuq kampanakunaqa tanlinyaspa iñiq runakunata Dyusta yupaychayman qayakunmi. Innsbruckpiqa 141.000 runakunam kawsachkan (2005 watapi). Inruqi (enroque): Qallari iñunpi kachkaqraq qhapaqqa iskay iñuta pañaman icha lluq'iman kuyukun. Insectos wach’iyninpa miyukunan manchay qhañiynin kay Himenópteros kaqkuna (warakuna chanta lachiwanakuna ima) manchay kay Triatominos (winchukakuna) anafilaxia kaqta qukunman chay manchikuq runakunaman. Insiklikakuna: * Summi Pontificatus, programa de su pontificado (20 ñiqin kantaray killapi 1939) * Sertum Laetitiae, conmemoración del 150 aniversario de la jerarquía católica en los Estados Unidos de América (1 ñiqin ayamarq'a killa 1939). Inspiration in Quechua language. Instituto Central de Química y Física de la Academia de las Ciencias (1978-90). Instituto de Estudios Peruanos. Instituto De La Lengua Castellano Y Leones. Interior Ministru 1971 watamanta 1972 watakama. Inter Milano ( italya simipi : Football Club Internazionale Milano) nisqaqa huk italyanu piluta hayt'ay klubmi. Internetqa 1969 watapi Hukllachasqa Amirika Suyukunap awqanakuy ministiryunpa (Pentagon nisqap) ARPANET nisqa antañiqiq llikanmantas paqarirqan. Inti Awki Inka sutiyuq runaqa Qhapaq Yupanki Inkap huk churinsi karqan. Intibucá suyu ( kastilla simipi : Departamento de Intibucá), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Inti illanchayninwan yakukunatam, mama quchap hawanpi kaq yakutam q'uñichinmi. Inti k'anchachkaptin, inti lluqsiymanta inti yaykuykama pachataqa p'unchaw ninchikmi. Inti Kuntimayta sutiyuq runaqa Mayta Qhapaq Inkap huk churinsi karqan. Inti Kusi Wallpa Waskar sutiyuq runaqa Wayna Qhapaq Inkap kuraq churinsi karqan, Hanan Qusqu panakap qhipaq kaqsi. Intimanta achkiyta chaskispa huk lawnin achkinmi, manataq huk lawchu. Intim Qullqaquyllurpa chawpinmantaqa 27.700-chá achkiy wata (8,5 kpc). Inti pinchikillachana, wayra pinchikillachana nisqakunaqa musuqchakuq michakunatam llamk'achinku, manam allpamanta tiyakunatachu hurquyta atin. Intip q'uñiyllap ch'akisqan aruwi nisqa tikamanta aswan sinchim. Inti punchaw huñuyanku rayminkuna sumachiq; kanchakunapi ruranku atipanata, aswan ruyrus haytanata. Inti Raymi, Waman Pumap siq'isqan. Intiwarak'a huk laya katarip sutin. Intiwatanaqa Inka llaqtapi huk chawpim karqan. Inti wayllaq nisqakunaqa - yurakuna anqas añakikunapas - raphi q'umir nisqawan inti wayllayta ruraspa yaku iñuwakunata ch'iqtaspa muksichaqtam wayra pachaman kachaykunku. Inti wayta (Helianthus) nisqap ch'antasqa tuktuntinnin, pila tuktuchayuq, qallu tuktuchayuqpas. Inti wayta yurachakuna, phutuymanta kimsa p'unchaw pacha. Introduzione al dialogo con islamismo, induismo e buddhismo, Mondadori, 1986 * Contro il tradimento del Concilio. Iñu icha T'upsi ( kastilla simipi : punto) nisqaqa ima ch'iñilla kaqpas. Iñuku hawapi iliktrunkunap yupayninqa kaqllam. Iñuku huk'i ayñikunam chay iñuku huk'i t'uqyaywan ancha achkatam thuñichiytam, runakunata wañuchiytam atin. Iñuku huk'iqa p'akisqa kaspaqa, huk qallawap iñukunkunamanmi rakirin, aswan niwtrunkunatam kachaspa. Iñuku huk'i t'uqyay huk iñuku huk'i p'akiy wallqa ruranakuymi, mancha-manchay michata paqarichiq. Iñusapa siq'ipi yakup sapaq kayninta rikunki. Iñuwa icha Mulikula ( kastilla simimanta : molécula) nisqaqa t'inkisqa imayaypa lliwmanta aswan pisi huklla kayninmi. Iñuwankunaqa huk yakumasi kaq ñawch'iwan huk wiramasi kaq ñawch'iwanpas. Inuyt aleut rimaykunap ñawpa pacha suyunkuna. Inuyt runakunap mama llaqtanmi. Invenciones, figuraciones y alucinaciones ( 1957 ) * Historias de España. Inverness 70 207 runakunam kawsachkanku (2001). Inverness (Gaelic simi: Inbhir Nis) llaqtaqa Iskusya mama llaqtapnmi. Inverness llaqtapiqa 70.207 runakunam kawsachkanku (2001). Inverness Mayu Inverness (Gaelic simi: Inbhir Nis) llaqtaqa Iskusya mama llaqtapi huk llaqtam. Ion Iliescu sutiyuq runaqa (* paqarisqa Oltenița llaqtapi - ) huk Rumanya mama llaqtayuq allwya kamayuquqmi wan pulitiku kawpaqpas karqan. Iowa nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Iowa nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Ipan karqan Clorinda Málaga de Prado, kaypas llaqtahuñupa ñawpa warmin karqan. Iphaystos manqus wasi, doriku manqus wasi, Athina ( Grisya ), 449 kñ watapi wasichasqa. Ipswich nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Iqiptu mama llaqtap Gamal Abdel Nasser sutiyuq umalliqninsi Husseinta yanapaspa qurpacharqan. Iranpi huk mayu hark'a (Karun-3). Iraqpi atichkaq HAS awqaqkuna Babilun mawk'a llaqtap ñawpanpi. Iris: 176 (1913). Irukisa rimaykunap ñawpa pacha suyunkuna. Iru Phutunqu nisqaqa ( aymara simi iru, phutunqu, Ludovico Bertonio, Kastilla-Aymara simi qullqa: Iru. Isaac Manuel Francisco Albéniz y Pascual sutiyuq runaqa (* paqarisqa Camprodón llaqtapi - wañusqa Cambo-le-Bains llaqtapi) Ispaña mama llaqtayuq takichaq wan yatana qallwa waqachiqmi karqan. Isabel I Isabel I sutiyuq warmiqa ( * paqarisqa Madrigal de las Altas Torres llaqtapi - † wañusqa Medina del Campo llaqtapi) Kastillap wan León quyansi karqan. Isabel I sutiyuq warmiqa ( * paqarisqa Madrigal de las Altas Torres llaqtapi - † wañusqa Medina del Campo llaqtapi) Kastillap wan León quyansi karqan. Isaías Gamboa (1888-1928) Isaías Gamboa Herrera sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin qhapaq raymi killapi 1872 watapi paqarisqa Cali llaqtapi - wañusqa Kallaw llaqtapi)) huk Kulumbya mama llaqtayuq yachachiq wan qillqaq runam. Isayas Afewerki (Tigrinya simipi: ኢሳይያስ ኣፈወርቅ) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Asmara llaqtapi - ) huk Iritriya mama llaqta awqaq pusaq wan pulitiku karqan. ISBN 0-671-74484-4 * Roxane Witke, Comrade Chiang Ch'ing (Boston: Little Brown, 1977). ISBN 0-7475-2247-2 La Casa Azul, Museo Frida Kahlo. ISBN 0-8118-1124-7 * The Diary of Frida Kahlo. ISBN 8428520259 Piruwpitaq Wankawillka llaqtapi Florencio Coronado Romaní, Dermott Molloy sutiyuq hatun yayap yanapayninwan Bibliata urin qhichwa simimanmi t'ikrarqan, qhichwa, kastilla rimaykunapi 2002 watapi uyaychasqa. ISBN 84-345-9098-0 *Verde oscuro, rojo vivo ( 1950 ). ISBN 84-350-0767-7 *El juicio de París ( 1953 ). ISBN 84-350-1639-0 *Myra Breckinridge ( 1968 ). ISBN 84-350-2708-2 *Soñando la guerra ( 2002 ). ISBN 84-450-7528-4 *Juliano el Apóstata ( 1964 ), Ed. ISBN 84-494-1013-4 * Medellín, Colombia: Ciudad de Botero. ISBN 84-7979-211-6 *La institución smithsoniana ( 1998 ). ISBN 84-7979-369-4 *Sexualmente hablando ( 1999 ). ISBN 84-8332-597-7 *Harris, Enriqueta, Estudios completos sobre Velázquez,Centro de Estudios Europa Hispánica, 2006. ISBN 84-8332-597-7 * Harris, Enriqueta, Estudios completos sobre Velázquez,Centro de Estudios Europa Hispánica, 2006. ISBN 84-9759-559-9 *En busca del rey ( 1950 ). ISBN 84-9793-242-0 *Patria e imperio ( 2001 ). ISBN 950-21-1229-6 * Bidondo, Emilio A., Historia de Jujuy, Ed. ISBN 968-13-3033-1 * RODRÍGUEZ PRATS, José Luis: "Adolfo Ruiz Cortines", México, Gobierno del Estado de Veracruz, 1990. ISBN 968-491-047-9 * KRAUZE, Enrique: "El sexenio de Ruiz Cortines", México, Editorial Clío, 1999. ISBN 968-5957-44-4 * ALEMÁN VELASCO, Miguel: "No siembro para mí: biografía de Adolfo Ruiz Cortines", México, Editorial Diana, 1997. ISBN 9788496464394 *Brown, Jonathan, Escritos completos sobre Velázquez, Centro de Estudios Europa Hispánica, 2008. ISBN 9788496464394 * Brown, Jonathan, Escritos completos sobre Velázquez, Centro de Estudios Europa Hispánica, 2008. ISBN 981-218-074-5 * Elizabeth Becker. 1986, 1998. ISBN 9972-40-156-1 * Toro Montalvo, César: Historia de la Literatura Peruana. ISBN 9972-40-157-X * Vargas Ugarte, Rubén: Historia General del Perú. ISBN 9972-40-163-3 * Vargas Ugarte, Rubén: Historia General del Perú. ISBN 9972-40-164-1 * Tord, Luis Enrique: Historia de las artes plásticas del Perú. ISBN 9972-625-35-4 * Tauro del Pino, Alberto: Enciclopedia Ilustrada del Perú. ISBN 9972-625-50-8 * Varios autores: Historia del Perú. Iskandariya icha Al-ʼIskandariya ( kastilla simipi : Alejandría, grisya simipi : Αλεξάνδρεια, Copto: Ⲣⲁⲕⲟⲧⲉ Rakotə, arabya simipi : الإسكندرية, arabya-iqiptu simipi: Iskindireyya), llaqtaqa Iqiptu mama llaqtap. Iskara munisipyupiqa kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Iskay amaku (Ixodes ricinus): Hukqa manaraqmi suqurqanchu, huktaq yawarwan hunt'asqapuniñam. Iskay chaskiqkunas chay suñaytaqa manas chaskiyta munarqanchu: Borís Leonídovich Pasternak 1958 watapi, Jean-Paul Sartre 1964 watapi. Iskay chunka distritunmi kan. Iskay chunka hukniyuq distritunmi kan. Iskay chunka hunuchá rimaqninmi kan. Iskay chunka hunuchá rimaqniyuq kachkan. Iskay chunka hunumanta aswan rimaqninmi kachkan. Iskay chunka iskayniyuq kitinmi kan. Iskay chunka isqunniyuq distritunmi kan. Iskay chunka kaq pachakwatapi indihinakuna chakra kamay allinchay nisqa allpankunata kutinapaq anchatam rimanakurqan. Iskay chunka kaq pachakwatapiqa achka kalistukunatam (Eucalyptus spp.) Awstralyamanta apaykamuspa churarqan. Iskay chunka kaq pachakwatap qallarisqanpiqa, k'awchu waq'ayay kachkaptinsi, saparu runap sach'a-sach'ankuna muthusqa karqan, Saparu runataq isklawchasqas karqan, k'awchuta pallananpaq qhapaq wiaquchakunapaq. Iskay chunka ñiqin pachak wata,usananpi, llaqta pusaqkuna, Puliwya, Ikwatur, Piruwpi kamariyasa riqsia simi kananpaq. Iskay chunkantin huchha llika icha Iskay chunkaman iskay chunka miraq chayri patmakuq ( kastilla simipi : sistema vigesimal) nisqaqa iskay chunkantin huchharayuq huchha llikam. Iskay chunka pichqayuq hunuchá mama rimaqniyuq kachkan. Iskay chunka pichqayuq hunuchá rimaqninmi kachkan. Iskay chunka pichqayuq hunuchá rimaqninmi kan. Iskay chunka pusaqniyuq hunuchá rimaqniyuq kachkan. Iskay chunka pusaqniyuq p'unchawpi - tawa simanapi - killaqa huk kutitam tiksi muyuta muyapayan, huk watapaq huk p'unchaw phaltaptin chunka kimsayuq kutitam. Iskay chunka pusaqniyuqta, chunka tawayuqman yapay, tawa chunka iskayniyuqmi. Iskay chunka pusaqniyuqta, qanchiswan rakiy, tawam. Iskay dinar ( Yuguslawyap kañinan), 1925 watapi rurasqa. Iskay distritupiqa manas pinchikillachu kachkan, tawapitaq wasikunap 26 %-npis pinchikilla kachkanña. Iskay hinam Butanikata istudiaypaq kan: * Pura Butanika: mirayta maskaq yachaykunam yurakunamanta. Iskay hunuchá rimaqninmi kachkan. Iskay hunu hamutan qechwata. Iskay icha aswan rimaypi kaptin, huk rimaypi rimakunata maskaspa qhawaspa wakin rimaypi sut'intam ñawirinchik. Iskay iñupura kaq pinchikilla mast'ay kayninrayku pinchikilla puriymi. Iskay iñupura siwk siq'iqa lliw atinalla kaqman siq'ipuramanta aswan sichpa, aswan pisi suni siq'im. Iskay iñupura siwk siq'iqa lliw atinalla kaqman siq'ipuramanta aswan sispa, aswan pisi suni siq'im. Iskay iñuyuq wayru chiru. Iskay kanku. : Huk, purin ñawinkunapa, kuraq t'urpupa. : Huk kaq, purin cheqaypa kuraq t'urputa. Iskay kantunmi kan. Iskay kaqlla alliku llawi. Iskay katuliku taytakura, Roma llaqtapi. Iskay kitillinmi kan: Arajuno kitilli Kuraray kitillipas. Iskay kitillinmi kan: * huk llaqta kitilli: Guayzimi kitilli * huk chakrapura kitilli: Zurmi kitilli. Iskay kitillinmi kan, huk llaqta kitillim, Chillanes, huk chakrapura kitillim, San José del Tambo. Iskay kitillinmi kan, huk llaqta kitillim, Chillanes, huk chakrapura kitillim, Tampupampa (San José del Tambo). Iskay kitillinmi kan, huk llaqta kitillim, Olmedo, huk chakrapura kitillim, La Tingue. Iskay kitillinmi kan, huk llaqta kitillim, Santa Klara kitilli, huk chakrapura kitillim, San José kitilli. Iskay kitillinmi kan: * huk llaqta kitilli: Tisaleo * huk chakrapura kitilli: Kinchikutu (Quinchicoto). Iskay kitillinmi kan: Oña kitilli, Susudel kitilli. Iskay kitillinmi kan: San Fernando, Chumplin. Iskay kitillinmi kan: Tanta (El Pan), San Vicente. Iskay kuskanniyuq hunuchá rimaqninmi kachkan. Iskay kuti Piruwpa Umalliqninmi karqan. Iskay layam tuktucha kan: pila tuktucha pichqa wach'illa kaq, qallu tuktucha iskaykinray kaq. Iskay llaqta kitillinmi kan: El Sagrario kitilli, San Phransisku kitilli. Iskay llaqta kitillinmi kan: Kashapampa kitilli (parroquia Cajabamba / San Sebastián de Cajabamba), Sikallpa kitilli (Cicalpa / Sicalpa / San Lorenzo de Cicalpa). Iskay llaqta kitillinmi kan, Walakisa kitilli, kamasqa, Mercedes Molina kitillipas, kamasqa. Iskay llaqta kitillinmi kan: Wanu kitilli (La Matriz) Rusaryu kitillipas (El Rosario). Iskay llaqta kitillinmi kan: Wanu kitilli Rusaryu kitillipas (El Rosario). Iskaylla watapis ispañulkuna atiparqan. Iskay mama llaqtapura saywa rumi: Passo San Giacomo, Val Formazza ( Italya ) - Val Bedretto ( Suwisa ). Iskay munisipyunmi kan. Iskaymuyuwan purichkaq runakuna (Afrikapi). Iskaymuyuwan purichkaq runakuna (Bukaya, Jinja llaqta ñiqpi, Ugandapi ). Iskayña piluta Hayt'ay Pachantin Kupa atipanakuykunapi chunka hukniyuq kutim punkuta tariparqan. Iskaynintin chimpa kaq manyaqa kaqllam. Iskaynintin churinsi qhapaqkuna tukurqan: Atawallpa Inka Kashamarka llaqtapis, Waskar Inka Qusqu llaqtapitaq. Iskaynintin nisqaqa iskay -iskaylla kapunakuq kaqkunam. Iskaynintin ruranakuykunatam riqsinchik: *Ruranachiy micha ruranakusqa michamanta aswan kaptinqa, micha muchuq ruranakuy ninchimi. Iskaynintin ruranakuykunatam riqsinchik: * Ruranachiy micha ruranakusqa michamanta aswan kaptinqa, micha muchuq ruranakuy ninchimi. Iskaynintin ruru raphi huñusqam, hawa tiyaqmi. Iskaynintin ruru raphi huñusqam, ukhu tiyaqmi. Iskaynintin ruru raphintinqa ukhu tiyaqmi, iskaynintin suni aspiqchayuq. Iskaynintin urin aylluyuqmi: Phinu ugru rimaykuna (yaqa tukuy ural rimaqkuna), Samuyidi rimaykuna (tawa rimaqniyuqraq rimay, Siwiryapi, 30.000-chá rimaqniyuq). Iskaynintin wasintinmi: Hatun kaq, Saksaywamanmanta P'isaqman ñanpi; Uchuy kaq, hatun kaqmanta 350 m kuntinpi, urqu kinraynipi. Iskay ñiqin pachantin hatun maqanakuypa puchukayninpi suwit awqaqkuna chinchayninta tiyapaspa, USA awqaqkunataq uralanninta tiyaparqan. Iskay ñiqin pachantin maqanakuy. Iskay ñiqin pachantin maqanakuypa qhipanpi Suwit Huñup awqaqkuna anti Alimanyata hap'isptin, huk atiqkunataq kuntinta hap'iptin, Alimanya tawantin atiq mama llaqtap ukupasyun suyunman rakisqa karqan. Iskay ñiqin pachantin maqanakuypi aliman awqaqkunap qillqasqan: "Rusupqa wañunanmi ñuqanchikpa kawsananchikpaq". Iskay ñiqin pachantin maqanakuypi aliman maki illapapayana (MP40). Iskay ñiqin pachantin maqanakuypi aliman tanki ( HAS awqaqkunap hap'sqan): Panzer VI Tiger. Iskay ñiqin pachantin maqanakuypiqa pichqa chunka hunumanta aswan runakunas wañurqan. Iskay ñiqin pachantin maqanakuyta qallarirqaspa, ima hayk'appas aswan huchayuq runapura karqan. Iskay ñiqin pachantin maqanakuy tukukurqaptinsi, hatun tawantin atipaq mama llaqtakuna atipasqa Alimanyatas, Berlin llaqtatapas rakinakurqan. Iskay ñiqin pachantin maqanakuy tukusqa karqaptinsi, Pacha Qullqiwasitas kamarirqanku thuñichipayasqa mama llaqtakunata musuqmanta wasichaywan yanapanapaq. Iskay ñiqin pilikulanqa Mancharisqa Ñuñum (La teta asustada). Iskay pachak waranqa runam wañurqan. Iskaypa t'ikrasqa yupayninqa kuskan nisqam. Iskay pruwinsyanmi kan. Iskay puquna ruru raphim. Iskay quchum, llapanqa chunka hukniyuq runayuq (huk punku amachaqniyuq), pukllana pampapi pukllanakunku. Iskay quchum, llapanqa qanchis runayuq (huk punku amachaqniyuq), pukllana pampapi icha pukllana wasipi pukllanakunku. Iskay Raramuri warmi, Arareco quchap patanpi. Iskay rimaypi iskay kultura nisqa kawsaypi yachaytaqa iskay simipi iskay kawsaypi yachay ninchikmi. Iskay runa: makipura Makipura ( kastilla simipi : comercio) nisqaqa qhatupi runapura rantinakuymi. Iskay runam wañurqan, huk wasikunapas thuñisqam karqan. Iskay runa puñuna qatap ukhunpi, Henri de Toulouse-Lautrec.pa llimphisqan. Iskay runtuchamanta t'irakunataq manam chay hinallantaqchu, chhaskulla, sapsilla wawqintin icha ñañantin hinam. Iskay runtu kaptin, huklla kawsarin (wakin-wakinllapim iskaynin). Iskay ruru raphim. Iskay siminakuy qallarisqapas: huk siminakuy inwruiyunpam wiñayninrayku kasqan; huktaq siminakuy manakaqpa paqariyrayku kasqan. Iskay simipi yachay ( kastilla simipi : educación bilingüe) nisqa iskay rimaypi yachachiywanqa yachay wasikunapi yachanku, yachakuqkunap mama rimaynin manam kamachiy rimay kaptin. Iskay simipi yachaypiqa Shukllachishka Kichwata yachachinkum. Iskay t'iksukuna Ñawiriy "Arusimiñee"ta, Minedu Bolywya (2009) : AC, BD. Iskay wañusqaña rimay, Chipcha rimaykunamanchá kapuq (qhaway Constenla Umaña). Iskay waranqamantam aswan asiru layakuna kan. Iskay waranqa pichqa pachakchá mama rimaqniyuq kachkan. Iskay waranqa pichqayuq watapi qhapaq intiraymi killapi Evo Morales Susyalismuman Rikch'arimuy partidumanta Movimiento al Socialismo (MAS) nisqa, huk ñiqin umalliq indihina Buliwya suyumanta, Buliwya suyu runakunamanta 54 % akllanasqa karqan. Iskay waranqa suqtayuq watapi, qhulla puquy killa iskay chunka iskayniyuq p'unchawmantam Buliwyap umalliqnin kachkan. Iskay wata estudiasqanmanta chaymi (1929 watamanta 1930 watakama), Nuestra Señora de la Merced colegiopi examenta haywapurqa, Lima llaqtapi, mana maystruyuq may puna llaqtakunapichiki estudiasqanmanta. Iskay watamantam Velascoqa wañurqan. Iskay watam chaypi tiyarqaku, mana taytayuq, kampu runawan kuskam tiyarqanku chakra llamkaypi yanapakuspanku. Iskay wata suqta killachayuq kachkaptinmi mamitan wañukurqa, kulikuwan unquspan; chaymi taytan-law awilanwan tiyapakurqa, Teresa Arellano sutiyuq, Antawaylla llaqtapi. Iskay yupay tantachisqapura apanakuyqa - huk tantachisqap llapan nipanpaq wakin tantachisqapi huklla sut'inchasqa nipayuqmi - kinraysuyu nisqam. Isklaw qhatu – Gustave Boulanger-pa llimphisqan (1882-cha watapi). Isku chapusqa (kastilla simipi: argamasa) nisqataqa kusasqa iskutam (kalsyu muksitam, CaO), aquwan chaqruspa yakuwan chapuspa ruranchik. Iskumanta rurasqa k'aspikunata yachay wasikunapi yana qillqana pirqapi qillqanapaqmi llamk'achinchik. Iskumaqa pichqa ñiqin munisipyum Eliodoro Camacho pruwinsyapi. Isku rumi, sut'uq yakumanta tukusqa t'uquwan. Iskusya ( Inlish simipi : Scotland, Iskut kilta simipi : Alba) nisqaqa Hukllachasqa Qhapaq Suyup huk suyunmi, chinchayninpi. Iskusya mama llaqtapi Inlatirra kamachiyta 1297 watapi ankallikurqan. Iskusyamanta hamuq bawtista pastur James Thompson Piruwpa Qispikuy Maqanakuy nisqapiñam Dyuspa Simin Qillqata Qhichwa, Aymara simikunaman t'ikrayta munarqan. Iskuta simuntuwan chaqruptinchikmi, aswan sinchim pirqa tukukun. Iskyanintin phiruru layakunamanta allinchasqa llamk'anaqa aysana phiruruntinmi (polipasto nisqapas). Islam iñiqkunaqa, Muslim nisqa, "Huklla Dyusmi kan. Islam iñiypa sananchan: quyllurwan kuska killa. Islamkamaqa Dyuspa kamachisqan runakunap qillqasqan. Islandyapi chullunku pacha. Islas Canarias icha Kanarya wat'akuna nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Islas de la Bahía suyu ( kastilla simipi : Departamento de Islas de la Bahía), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Islaw rimaykuna Islaw rimaykuna nisqaqa indu iwrupiyu rimaykunap huk urin rimaykunap ayllunmi, Anti Iwrupapi rimasqa. Islaw rimaykuna nisqaqa indu iwrupiyu rimaykunap huk urin rimaykunap ayllunmi, Anti Iwrupapi rimasqa. Islay pruwinsya nisqaqa Piruw mama llaqtap Ariqipa suyupi huk pruwinsyam. Islom Abdugʻaníyevich Karimov ( rusiya simipi : Ислам Абдуганиевич Каримов, Islam Abduganíevich Karímov) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Samarkand llaqtapi - ) huk Usbiksuyu mama llaqta allwya kamayuq wan pulitiku karqan. Isluwakya Isluwakya Isluwakya nisqaqa ( isluwakya simipi : Slovenská republika, ama Isluwinya suyuwan pantaychu) Iwrupapi huk mamallaqtam. Isluwakya Isluwakya nisqaqa ( isluwakya simipi : Slovenská republika, ama Isluwinya suyuwan pantaychu) Iwrupapi huk mamallaqtam. Isluwakyataq Hitlerpa yanapaq mama llaqta tukrqan. Ismet Inönü, sutipaq runaqa (* paqarisqa Izmir llaqtapi - wañusqa Ankara llaqtapi). Ismuruku munisipyupiqa iskay kantunmi. Ismuruku munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Ismuy ( kastilla simipi : putrefacción) nisqaqa t'inkisqa imayaypa huk, aswan sikllalla imayaykunaman hukchayninmi. Ispaña (EU) Ispaña icha España Iwrupapi mama llaqtam. Ispaña mama llaqtap awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. Ispaña mama llaqtap Awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. Ispaña mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku qarqan. Ispaña mama llaqtap willay kamayuq wan pulitiku qarqan. Ispañamanta awqakuna Abya Yalaman chayamurqaptin, muru unquysi achka aswan runakunata wañuchirqan, Wayna Qhapaqtapas tukuchispa. Ispañamanta awqakunaqa khillaychukiyuqmi karqan. Ispañamanta awqakunas lliw runakunata wañuchiyta munaspa chayamuptin, pisilla inkakunas Q'iru k'itiman ayqispa kawsayninkuta qispiyta atirqanku. Ispañamanta awqansi (Ispañarrí icha Pizarro ) chayamuspa, Inkata hap'ispa sipisqa. Ispañamanta Purtugalmantapas awqakunaqa Abya Yalapi chayamuspa, kaypi runakunata ñit'ipayta, qullqita qurita qichuytapas munaspa "katuliku, kristiyanukunam kayku" nispa llullarqan. Ispañamanta Purtugalmantapas awqakunaqa Abya Yalapi chayamuspa, kaypi runakunata ñit'ipayta, qullqita qurita qichuytapas munaspa "kristiyanukunam kayku" nispa llullarqan. Ispañapi qhipaq kaq arabya mama llaqtata Granadatas atirqan. Ispaña plasa Centro distritu; ( kastilla simipi : distrito Centro de Madrid, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. Ispañap qhapaqman kapusqa inkuminda nisqa allpakunas wiraquchakunap kapuynin tukuspa asindas tukurqan. Ispaña (saywitu) Pulitika rakiy (Ispaña) Ispaña icha España Iwrupapi mama llaqtam. Ispañul atipaqkunaqa saprayuqsi karqan, manataqsi indihina runakunachu. Ispañul kulunyakunapi kawsaq indihinakunata isklawchayman ama nispas nirqan. Ispañulkuna Atawallpata hap'irqaptin, 1533 watapis Kashamarkaman rirqan yanapanapaq. Ispañulkuna atirqaptin Francisco de Toledos chay Inti Raymitaqa saruparqan, ama chay Inka iñiy kachunchu nispa. Ispañulkuna Awya Yalata atiyta qallarirqaptin, 1503 watapis Isabel I Kastillap quyan inkuminda llikatas kamachirqan, indihina runakunap allpankunata hap'ispas inkumindiru (encomendero) nisqa atiq wiraqucha awqaqkunaman quykuspa. Ispañulkuna Awya Yalata manaraq atiptin ancha runasapa (pachak waranqamanta aswan rimaqniyuqchá) karqaspapas, kunan pacha tukuy sapara rimaykuna yaqa wañusqañam. Ispañulkuna Awya Yalata manaraq atiptin pachak waranqamanta aswan rimaqniyuqchá karqaspapas, kunan pacha tukuy sapara rimaykuna yaqa wañusqañam. Ispañulkuna hamuptinqa achka sach'akunas michina ruranapaq muthusqa karqan. Ispañulkuna kanchata thuñichirqaspa Santu Dumingu kumbintutam, huk hatun munastiryutam wasichamurqan. Ispañulkuna mana hap'ispas Quwiqucha sutincharqan", nispa. Ispañulkunap Bartolinatapas hap'irqaspansi, runa warkhunapi wañuchirqan, Gregoria Apasa sutiyuq Tupaq Katarip panantawan. Ispañulkunap llaqtayuq maqanakuypitaq huk kuti Almagrop larunpis huk kutitaq Francisco Pizarrop llarunpis maqaykurqan. 1537 watapi Las Salinas maqanakupitaq mana maqaykuspa sipinakuchkaq Ispañulkunatas qhawallarqan. Ispañulkunaqa chay riduksyunkunapi Kathuliku Inlisyaman kamachiyta qurqan, indihinakunata t'ikrachinapaq. Ispañulkunaqa hatun inlisyakunatas rurarqan, ahinataq Kitupi kaq Iglesia de la Compañia nisqata. Ispañulkunaqa manas chaymanta uyarispa Rumiñawitas sipirqan. Ispañulkunaqa ñawpaqta qhichwa simita qhatuna simi hinas, kristiyanuchay nisqapaqpas llamk'achirqan. Ispañulkunaqa payta atispas 1572 watapi Qusqu llaqtapi umanta kuchurqan, Francisco de Toledo sutiyuq wirriypa kamachisqankama. Ispañulkunaqa tukuy sumaq allpakunatas hap'irqan asindakunata ruranapaq. Ispañulkunas runa warkhunapi wañuchirqan, Bartolina Sisa sutiyuq Tupaq Katarip warmintawan. Ispañul llaqtamasinkunap isklawkunata sarupayninta rikuspas 1514 allpankunata saqispa indihinakunap isklaw kayninman ancha hayu kayta rimaykurqan. Ispañul Qhapaqqa kañinallatas qurqan. Ispañul wiraquchakuna Wiraquchapampaman chayamuptinsi apukuna rumikunata achka allpatapas chamqaspa lluqllatas qallarichisqa. Ispay puru icha Hisp'ay p'uru nisqaqa wasa rurukunamanta hamuq ispayta pallaspa waqaychanmi. Ispay, Qusqu-Qullawpi hisp'ay (jisp'ay), kichwapi ishpay nisqaqa kurkumanta ispa hich'aymi. Isqun chunka hunuchá rimaqnin kachkan. Isqun chunka minutumanta aswan taripaq quchuqa atipaqmi. Isqun distritunmi kan. Isqun kantunmi kan. Isqun kitillinmi kan: * iskay llaqta kitilli: Katakucha, Lourdes * qanchis chakramanta kitilli: Cangonamá, Casanga, Guachanamá, Lauro Guerrero, Orianga, San Antonio, Yamana. Isqun kitillinmi kan: * iskay llaqta kitilli: Katakucha, Lourdes * qanchis chakrapura kitilli: Cangonamá, Casanga, Guachanamá, Lauro Guerrero, Orianga, San Antonio, Yamana. Isqun kitinmi kan. Isqun pruwinsyanmi kan, pachak iskay chunka kimsayuq distritunmi kan. Isqun p'unchawpi chunka iskayniyuq killapi 1824 watapi Antonio José de Sucre sutiyuq awqaqkunap umanqa ispañul awqankunatas Wamanqa k'itipi atiparqan. Israyil nisqaqa Asyapi mama llaqtam. Istadyu David Arellano Colo-Colo (Club Social y Deportivo Colo-Colo) nisqaqa huk chilinu piluta hayt'ay klubmi. Istambulpiqa 12.573.836 runakunam kawsachkanku (2007). Istatua Alfonso VIII Qhapaq (Madrid, 1753) Alfonso VIII de Borgoña, Alfonso VIII sutiyuq runaqa ( * paqarisqa Soria llaqtapi - † wañusqa Gutierre-Muñoz (Ávila) llaqtapi) Kastillap qhapaqnsi karqan. Istatua Franz Kafka (Praha). Ital. 123(Suppl. 1): 112 (1989). Ital., n.s., 1: 182 (1894), nom. illeg. Italyapi suyukuna Iskay chunka suyu (regione) kan, 108 pruwinsya kan. Itapúa suyu saywitu (Parawayi) Itapúa suyu ( kastilla simipi : Departamento de Itapúa), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Itatípa hatun Basílicanyuq kan. Itatí Pallan nisqaqa Corrientespa patronanmi. Iténez pruwinsya ( aymara simipi : Iténez jisk'a suyu; kastilla simipi : Provincia de Iténez) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk pruwinsyam. Iténez pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Iténez) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk pruwinsyam. Itiwpiyapiqa 75 067 000 runakunam kawsachkanku. It's pywikipedia based interwiki bot, doing both standard interwiki addiction and repairing of incorrect interwiki. Itzalku runakuna (mawk'a rikch'a). IUCN nisqaqa Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu nisqatam ruraykun. Iulii nisqa romanu patrisyu aylluyuq kaspa Roma llaqtapi kawpaq runas tukurqan. IV, Italya simipi : Giovanni IV) sutiyuq runaqa (* 580 watapi paqarisqa Salone llaqtapi - † wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. IV, Italya simipi : Paolo IV) Giovanni Pietro Caraffa sutiyuq runaqa (* watapi paqarisqa Carpiglia Irpina llaqtapi - † wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. Iwrupa Huñupi wankurisqa mama llaqtakuna. Iwrupa Huñup mast'akuyninpa wiñay kawsaynin. Iwrupa Huñup unanchan. Iwrupamanta hamun, kunantaq tukuy Tiksimuyuntinpi kawsan. Iwrupapi 5 ñiqin anta situwa killapi 1484 p'unchawpi Hatun Papa Inusinsyu pusaq ñiqin bula qillqanwan Summis desiderantes affectibus nispa qallarispa Kathuliku inlisyap sutinpi inkisisyun nisqawan layqa qulluyta kamachirqan. Iwrupapi germanu rimaykuna. Iwrupapi mawk'a kilta runakunap sayakuq runakunaqa menhir nisqam ( britun simimanta rima). Iwrupapi tukukurqan 8 ñiqin aymuray killapi 1945 p'unchawpi alyadukuna aliman awqaqkunata qulluchiptin. Iwrupapi tutayachkanmi: p'unchaw tuta saywa. Ixiamas munisipyupiqa Araona runakunam kawsanku. IX, Italya simipi : Benedetto IX) Theophylactus Tusculum sutiyuq runaqa (* 1012 watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † wañusqa Grottaferrata llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. IX, Italya simipi : Gregorio IX) Ugolino de Segni sutiyuq runaqa (* 1170 watapi paqarisqa Anagni llaqtapi - † wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. IX, Italya simipi : Leone IX) Bruno de Egisheim-Dadsburg sutiyuq runaqa (* paqarisqa Eguisheim llaqtapi - † wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. IX, Italya simipi : Papa Pio IX) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Senigallia llaqtapi - † wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. Izabal suyu ( kastilla simipi : Departamento de Izabal) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. İzmirpiqa 3,500,000 runakunam kawsachkanku (2005 watapi). Iznájar llaqtapi ( Ispañapi ) Qhapaq Tutapi willansiku nisqatam takichkanku. Jach'a Juqhu mayuman purin, Pillku mayup pukyu mayun. Jach'a Khunuqullu urquqa llapan urqukunamanta aswan hatunmi (5.800 m / 5.820 m hanaq). Jach'a Phasa urqu ñiqpi huk mawk'a llaqtakunam tiyanku: Taypi Phasa (pirqakuna), Thiya Phasa (pirqakuna), Ch'iyara Chullpa mawk'a llaqtapas, Rusaryu llaqtap antinpi (3 km), 78 chullpawan. Jackson llaqtapiqa 173.861 runakuna ( 2008 ) tiyachkan. Jacksonville llaqtapiqa 807.815 runakuna (2008) tiyachkan. Jacob Denner sutiyuq runaqa (1685 watapi paqarisqa, 1735 watapi wañusqa) huk aliman phukuna waqachina ruraqsi karqan, Nürnberg llaqtapis kawsaq. Jacques Offenbach (1819-1880) Jacques Offenbach ( paqarisqa Köln llaqtapi, Alimanyapi ; wañusqa Paris llaqtapi, Ransiyapi ) huk takichaqsi karqan. Jacques Offenbach Jacques Offenbach ( paqarisqa Köln llaqtapi, Alimanyapi ; wañusqa Paris llaqtapi, Phransyapi ) huk takichaqsi karqan. Jadán kitillipiqa Kañari runakunam tiyanku. Jaime Guardia Neyra sutiyuq runaqa (* paqarisqa Pawsa llaqtapi - ), Piruw mama llaqtayuq Takichaq wan charanku waqachiqmi, runa simillapim qillqarqan. Jaime Huguet sutiyuq runaqa (* 1412 watapi paqarisqa Valls llaqtapi - 1492 wañusqa Barcelona llaqtapi) Ispaña mama llaqtayuq llimphiq karqan. Jaime Paz Zamora (* 15 ñiqin ayriway killapi 1939 paqarisqa Quchapampa ( Buliwya ) llaqtapi - ). Jaime Paz Zamora sutiyuq runaqa ( 15 ñiqin ayriway killapi 1939 paqarisqa Quchapampa llaqtapi) huk buliwyanu pulitikum. Jaime Zudáñez pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Jair Ventura Filho sutiyuq runaqa icha Jairzinho (* paqarisqa Rio de Janeiro llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. Jalapa suyu ( kastilla simipi : Departamento de Jalapa) náhuatl XAL y Pan, nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Jalisco nisqaqa Mishikupi huk suyum. Jalisco suyu ( kastilla simipi : Estado Libre y Soberano de Jalisco), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Jalisco suyu uma llaqtanmi. Jaltenco nisqaqa ( nawa simipi : Xāltēnco - xālli " aqu ", tēntli, " manya ", -co "patapi", "aqu manya patapi") Mishiku mama munisipyupi Mishiku suyupi huk llaqtam. James Augustine Aloysius Joyce sutiyuq runaqa (* paqarisqa Baile Átha Cliath llaqtapi - † wañusqa Zürich llaqtapi), Ilanda mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. James Cameron James Cameron sutiyuqqa ( 16 ñiqin chakra yapuy killapi 1954 paqarisqa Kapuskasing llaqtapi, Ontario, Kanada -pi) huk Kanada mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam. James Cleveland Owens, Jesse Owens sutipaq runaqa (* paqarisqa Oakville llaqtapi - † wañusqa Tucson llaqtapi), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas Kallpanay, huk karu kaq purinakunapim (100 m, 200 m, 4x100m). James Harold Wilson, Baron Wilson of Rievaulx sutiyuq runaqa (* paqarisqa Huddesfield llaqtapi - † wañusqa London llaqtapi) huk britaniku kawpaq runas qillqaqpas karqan, Hukllachasqa Qhapaq Suyup ñawpaq ministrunsi iskay kuti karqan. James Watt chay wapsi kuyuchinataqa kamarirqan, 1769 watapi rikurichispa. James Watt sutiyuq runaqa ( paqarisqa Greenock llaqtapi - wañusqa Handsworth llaqtapi) mama llaqtayuq Allwya kamayuq wan Wallpariq karqan. Jamil Mahuad Jorge Jamil Mahuad Witt sutiyuq runaqa (* paqarisqa Loja llaqtapi, Ikwadurpi ) huk ikwaduryanu pulitiku runam. Jamil Mahuad urmaptinmi, awqaq suyup yanapayninwan Gustavo Noboam umalliq tukurqan. Jānis Čakste sutiyuq runaqa (* paqarisqa Lielsesava llaqtapi - wañusqa Riga llaqtapi) huk Litunya mama llaqtapi taripay amachaq wan pulitiku karqan. Jan Peder Syse sutiyuq runaqa (* paqarisqa Nøtterøy llaqtapi - wañusqa Oslo llaqtapi) huk Nurwiga mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku qarqan. Jan Peter Balkenende wan George W. Busch Jan Peter Balkenende Jan Pieter Balkenende sutiyuq runaqa (* paqarisqa Biezelinge llaqtapi - ). Jarani munisipyupiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. Jarani munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Jarani pruwinsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. Jarawiqkuna: * José Rojas, paqarimurqa Wak'as llaqtapi, pay karqa yachachiq, arawirqa "Linda Vaqueña" takiyta. Jastrzebie collage 2.jpg Jastrzębie Zdrój nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Jastrzębie Zdrój llaqtapiqa 94.072 runakunam kawsachkanku (2007). Jastrzębie Zdrój nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Javier Adelmar Zanetti (* paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - ) huk mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Javier Heraud Pérez (* paqarisqa Lima llaqtapi - wañusqa Mayutata suyupi ) Piruw mama llaqtap harawi qillqaq. Javier Pérez de Cuéllar sutiyuq runaqa (* paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk piruwanu taripay amachaq wan pulitiku runam. Javier Pulgar Vidal sutiyuq runaqa ( 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1911 paqarisqa Panaw llaqtapi, 18 ñiqin aymuray killapi 2003 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu allpamanta yachaqsi karqan. Javier Sologuren sutiyuq runaqa (* 1920 watapi paqarisqa Limapi - 2004 watapi wañusqa) huk Piruw mama llaqtayuq qillqaqsi karqan. Jayupaya munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Jayupaya pruwinsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. Jayupaya pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Jean-Baptiste Bagaza sutiyuq runaqa (* paqarisqa Urundi llaqtapi - ) huk Burundi mama llaqtapi awqaq pusaq wan pulitiku karqan. Jean-Baptiste Lamarck sutiyuq runaqa ( paqarisqa Bazentin-le-Petit, Ransiyapi ; wañusqa Paris llaqtapi) huk phransis kawsay yachaq runam karqan. Jean-Baptiste-Marie Vianney, (kastilla simipi: Juan María Vianney), sutiyuq runaqa, Ars Taytakura (* paqarisqa Dardilly llaqtapi - † wañusqa Ars llaqtapi) huk kathuliku Tayta kura wan Santu karqan. Jean-Baptiste Ngo Dinh Diem sutiyuq runaqa, witnam simipi Ngô Đình Diệm, chinu simipi : 吳廷琰, ( paqarisqa Huế distritupi - wañusqa Saigón llaqtapi) Urin Witnam mama llaqtap Awqaq pusaq wan pulitikum karqan. Jean-Baptiste Poquelin sutiyuq runaqa icha Molière (* 15 ñiqin qhapaq puquy killapi 1622 watapi París llaqtapi paqarisqa - † 17 ñiqin hatun puquy killapi 1673 watapi wañusqa París llaqtapi), Ransiya mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. Jean-Bertrand Aristide sutiyuq runaqa "Titide" o "Titid"(* paqarisqa Port Salut llaqtapi - ). Jean de La Fontaine sutiyuq runaqa (* paqarisqa Château-Thierry llaqtapi - † wañusqa París llaqtapi), Ransiya mama llaqtamanta harawi qillqaqmi karqan. Jean Fouquet sutiyuqqa (1415/1420 paqarisqa Tours llaqtapi, Phransya -pi, 1478/1881 wañusqa Tours llaqtapi, Phransya -pi) huk Phransya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Jean Fouquet Virgen de Melun (Díptico de Melun), Jean Fouquet Jean Fouquet sutiyuqqa ( 1415 1420 paqarisqa Tours llaqtapi, Ransiya -pi, 1478 1881 wañusqa Tours llaqtapi, Ransiya -pi) huk Ransiya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Jean-Jacques Rousseau sutiyuq runaqa (* paqarisqa Genève llaqtapi - wañusqa Ermenonville llaqtapi) huk phransis qillqaqsi yachay wayllukuqpas karqan. Jean-Philippe Rameau Jean-Philippe Rameau sutiyuq runaqa ( Dijon llaqtapi Phransyapi paqarisqa, 25-IX-1683 p'unchawpi; Paris llaqtapi wañusqa 12-IX-1764 p'unchawpi) huk takichaqmi karqan. Jean-Philippe Rameau Jean-Philippe Rameau sutiyuq runaqa ( Dijon llaqtapi Ransiyapi paqarisqa, 25-IX- 1683 p'unchawpi; Paris llaqtapi wañusqa 12-IX- 1764 p'unchawpi) huk takichaqmi karqan. Jean-Pierre Papin (* paqarisqa Boulogne-sur-Mer llaqtapi, Ransiya mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Jefferson City llaqtapiqa 43.079 runakuna (2010) tiyachkan. Jekaterinburg llaqtapiqa 1.336.500 runakunam kawsachkanku (2006). Jekaterinburg llaqtapiqa 1.336.500 runam kawsachkan (2006). Jekaterinburg ( rusu simipi : Екатеринбург) nisqaqa Rusiya mama llaqtap huk llaqtam. Jens Stoltenberg ( * paqarisqa Oslo llaqtapi - ). Jerónimo de Loayza González, O.P. sutiyuq runaqa (* 1498 paqarisqa Truhillu llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu kathuliku tayta kura. Jesu Kristumanta yuyanapaq, huchanmanta qhispikunapaqpas Siñurpa Sinantam mikhun. Jesus bawtisasqa kaptin, Yaya Dyus Ch'uya Ispirituta urpita hina Churinman kacharqan ( ). Jesus bawtisasqa kaptin, Yaya Dyus Ch'uya Ispirituta urpita hina Churinman kacharqan (Lukaspa qillqasqan, 3:22). Jesus hanaq pachaman rirqaptinsi, Kristiyanu inlisyata kamariywan ruraykacharqan. Jesus huklla inlisyatam kamarqaptinpas, hanaq pachaman risqanmantapacha kristiyanukuna achka pisilla iñiykunaman rakikurqanku. Jesuspa chunka iskayniyuq yachakuqninkunam karqan. Jesuspa hanaq pachaman risqanmantapachaqa kristiyanukuna achka pisilla iñiykunaman rakikurqanku. Jesuspa kawsasqanmantaqa Dyuspa Simin Qillqam Matiyu, Markus, Lukas, Huwan iwanhilista nisqakunap qillqasqankunapi willakun. Jesuspa paqariynin (Fra Filippo Lippi-pa llimphisqan). Jesusqa Bethlehem (Belén) llaqtapim paqarirqan. Jesusqa Qhipaq Sinapi "Wañusaq. Jesus Qispichiq runakunapaq wañurqaspa sayarispa runakunap huchankunata apakun, paypi iñiptinqa. Jesustaq Urqupi Kamiykuypiqa musuq kamachiykunatam kamarqan. Jesus wañuyman taripasqa kaptin, "manam riqsinichu" nirqan. Jiang Zemin, ( Chinu simipi : 江泽民, chino tradicional: 江澤民, pinyin: Jiāng Zémín, Wade-Giles: Chiang Tse-min) sutiyuq runaqa, 17 ñiqin chakra yapuy killapi - 1926 paqarisqa Yangzhou (Jiangsu) llaqtapi - ). Jigme Palden Dorji sutiyuq runaqa (* 1919 watapi paqarisqa - wañusqa) huk Butan mama llaqtapi pulitiku karqan. Jimbo Wales sutiyuq Wikipidiyap kamaqnin nin: Mana hukpa qhawariyninllaqa apsulutum, manam rimanakunallachu nispa. Jim (lluq'i, hatun runa), Huckleberry Finn-wan. Jimmy Wales (2006 watapi). Jinallataq Santa Bárbara raymi, Wak'aspa patrunan, qhapaq raymin Wak'as llaqtaq p'unchaynin ima, raymichakun kikin Wak'aspi tawa p'unchay qhapaq inti raymi killapi ; chanta ruwakullankutaq waq raymikuna. Jinallataq Santa Bárbara raymi, Wak'aspa patrunan, qhapaq raymin Wak'as llaqtaq p'unchaynin ima, raymichakun kikin Wak'aspi tawa p'unchay qhapaq inti raymi killapi ; chanta ruwakullankutaq waq raymikunapis. Jinallataq, Wak'aspi kasqanrayku kay Jatun Yachay Wasi astawan riqsisqa "Wak'as Normal" sutiwan. Jinesqa misti ayllupi wiñaspa Amariti ayllu llaqtachapi kawsarqan 19 watayuq kayninkamam. Jinotega suyu Jinotega suyu ( kastilla simipi : Departamento de Jinotega) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Joan Armand deu Peirèr (Tres Vièlaspa conde muskitirukunapawan tuqin) kay pukarata kamarqa. Joan Baez, Charlotte llaqtapi (2003 watapi). Joan Baez-wan Bob Dylan (1963 watapi). Joan Crawford ( 1948 watapi). Joan Crawford (Mildred Pierce (1948 kullu walltay)). Joan Miró i Ferrà sutiyuq runaqa ( * paqarisqa Barcelona llaqtapi, Ispañapi - † wañusqa Palma de Mallorca llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtayuq llimphiq wan llut'achiq runam karqan. Joanne Kathleen Rowling sutiyuqqa ( 31 ñiqin anta situwa killapi 1965 paqarisqa Yate llaqtapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyu -pi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq qillqaq warmim. João Bernardo Vieira sutiyuq runaqa (* paqarisqa Wisaw llaqtapi - wañusqa Wisaw llaqtapi). Joaquín Antonio Balaguer Ricardo sutiyuq runaqa (* 1 ñiqin tarpuy killapi 1906 watapi paqarisqa Navarrete llaqtapi - 14 ñiqin anta situwa killapi 2002 wañusqa Santo Domingo llaqtapi ). Joaquín Sinforiano de Jesús Crespo sutiyuq runaqa (* paqarisqa Mérida llaqtapi - † wañusqa Macuto llaqtapi) huk Winisuyla mama llaqtapu awqaq pusaqmi wan pulitiku kawpaqpas karqan. Joaquín Sinforiano de Jesús Crespo sutiyuq runaqa (* paqarisqa San Francisco de Cara llaqtapi - † wañusqa La Mata Carmelera llaqtapi) huk Winisuyla mama llaqtapu awqaq pusaqmi wan pulitiku kawpaqpas karqan. Johan Henri Eliza Ferrier sutiyuq runaqa (* paqarisqa Paramaribo llaqtapi - † Muere Johan Ferrier, primer presidente de Surinam wañusqa Oegstgeest) llaqtapi) huk Surinam Mama llaqtaq pulitikupas runam karqan. Johannes Brahms sutiyuq runaqa (* paqarisqaHamburg llaqtapi ( Alimanyapi ) - † wañusqa Wien llaqtapi ( Awstryapi )), alimanyapi rumantiku musika takichaqmi karqan. Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg (1394-chá 1400-chá paqarisqa Mainz llaqtapi, Alimanyapi ; † 3 ñiqin hatun puquy killapi 1468 p'unchawpi wañusqa Mainz llaqtapi) sutiyuq runaqa Alimanya mama llaqtayuq maki kapchiqsi karqan. Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg ( 1394 -chá 1400 -chá paqarisqa Mainz llaqtapi, Alimanyapi ; † 3 ñiqin hatun puquy killapi 1468 p'unchawpi wañusqa Mainz llaqtapi) sutiyuq runaqa Alimanya mama llaqtayuq maki kapchiqsi karqan. Johannes Gutenbergqa liwru ch'ipachinatas chunka pichqayuq kaq pachakwatapi kamarqan, ancha achka Martin Luther -pa aliman simiman t'ikrasqan Dyus Simin Qillqa liwrukunata ch'ipachispa. Johann Jakob von Tschudi sutiyuq runaqa ( paqarisqa Glarus llaqtapi, Suwisapi ; wañusqa Lichtenegg llaqtapi, Awstiriyapi ) huk suwisa kawsay yachaq, runamanta yachaq, rimaymanta yachaqpas runam karqan. Johann Sebastian Bach sutiyuq runaqa ( paqarisqa Eisenach llaqtapi ( Alimanyapi ); wañusqa Leipzig llaqtapi, Alimanyapi ) baruku musika takichaqmi karqan. Johann Sebastian Bach sutiyuq runaqa (* paqarisqa Eisenach llaqtapi ( Alimanyapi ) - † wañusqa Leipzig llaqtapi ( Alimanyapi )) baruku musika takichaqmi karqan. Johann Strauss II ( alimanya simipi : Johann Strauß Sohn), sutiyuq runaqa (* paqarisqa Wien llaqtapi ( Awstryapi - † wañusqa Wien llaqtapi) Awstrya mama llaqtayuq rumantiku musika takichaqmi karqan. Johann Strauss II sutiyuq runaqa ( Wien llaqtapi ( Awstryapi ) paqarisqa 25 ñiqin kantaray killapi 1825 p'unchawpi; † Wien llaqtapi ( Awstryapi ) wañusqa 3 ñiqin inti raymi killapi 1899 p'unchawpi) rumantiku musika takichaqmi karqan. John Bardeen sutiyuq runaqa ( 23 ñiqin aymuray killapi 1908 watapi paqarisqa Madison llaqtapi - 30 ñiqin qhulla puquy killapi 1991 watapi wañusqa Boston llaqtapi) huk USA mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. John Biggar, Los Andes - Una Guía para Escaladores, p. 130: Saywitu Pikchunqa mama quchamanta 5.630 mitrum aswan hanaq. John Evans Fifii Atta Mills sutiyuq runaqa (* paqarisqa Tarkwa llaqtapi - wañusqa Accra llaqtapi). John Fredrik Reinfeldt ( * paqarisqa Österhaninge llaqtapi - ). John Huston John Huston sutiyuq runaqa, ( 5 ñiqin chakra yapuy killapi 1906 watapi paqarisqa Nevada llaqtapi - wañusqa Rhode Island llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq wan aranway pukllaq runam. John Key John Phillip Key kashan Musuq Silandaq kinsa chunka posaqñiqin uma kamayuq National Partiduq kamachiqnin. John Milton-pa rurasqan Paradise Lost, Gustave Doré-pa siq'isqan 1866 watapi. John Milton-pa rurasqan Paradise Lost, Gustave Doré-pa siq'isqan 1866 watapi. huk qhichwa supay Saqra, Diyawlu icha Supay nisqaqa ( kastilla simipi : diablo) mana allinmi, iñiykunapi Dyuspa hayunmi. Johnny Albino sutiyuq runaqa icha Johnny Albino (* paqarisqa Yauco llaqtapi - wañusqa New York llaqtapi) Burinkin mama llaqtapas takiqsi karqan. John Ross, Chirukikunap umalliqnin, 1840 watapi. John Winston Howard sutipaq (* 26 ñiqin anta situwa killapi - 1939 paqarisqa Sidney ( Awstralya ) llaqtapi - ). John Winston Howard sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin anta situwa killapi - 1939 paqarisqa Sidney llaqtapi - ). John Wyclif, Dyuspa Simin Qillqata inlish simiman t'ikrachkaq. John y Jackie Kennedy en campaña (Appleton, Wisconsin), 1960. Joinville llaqtaqa 515 250-chá runayuq kachkan. Joinville llaqtaqa Brasilpi ( Santa Catarina suyupi aswan hatun llaqta), Purtuyiskunap 1851 watapis tiksisqan. Joinville, Santa Catarina suyu Santa Catarina suyu ( purtuyis simipi : Estado de Santa Catarina) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Jomo Kenyatta (Kamau wa Ngengi) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Gatundu llaqtapi - wañusqa Mombasa llaqtapi) huk Kinya mama llaqta qillqaq wan pulitiku karqan. Jonas Furrer (1805-1861) Jonas Furrer sutiyuq runaqa (* paqarisqa Winterthur llaqtapi – wañusqa Bad Ragaz llaqtapi), Suwisa mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku qarqan. Jonas Gahr Støre ( * paqarisqa Oslo llaqtapi - ). Jonathan Motzfeldt sutiyuq runaqa (* paqarisqa Qassimiut llaqtapi - wañusqa ) huk Kalalit Nunat mama llaqtapi pulitiku karqan. Jonava ( lituwa simipi Jonava) llaqtaqa Lituwa mama llaqtapi huk llaqtam. Jonava llaqtapiqa 34 056 runakunam kawsachkanku (2010). Jorge Alejandro Newbery Malargie sutiyuq runaqa (* paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - wañusqa Mendoza llaqtapi), Arhintinapas allwiya kamayuq, hamut'ay runaq wan Kurku kallpanchaq. Jorge A. Lira ( Qosqo 1912- 1984) karan huk runasimi musyaq; pay yuriran Qosqo llaqtachu, Mamamllaqta Piruw-chu. Jorge Amado Nunes Infrán sutiyuq runaqa ( * paqarisqa Berazategui llaqtapi, Arhintina mama llaqtapi) huk Arhintina - Parawayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllay kamachiq. Jorge Antonio Cafrune (*Jujuy llaqtapi paqarisqa 8 ñiqin chakra yapuy killapi 1937 - † Buenos Aires llaqtapi wañusqa 1 ñiqin hatun puquy killapi 1978 ) huk Arhintina mama llaqtayuq runa llaqta takiqmi karqan. Jorge Cafrune sutiyuq takiqmi achka Atawallpa Yupankip rurasqan takikunata takirqan. Jorge Chávez Dartnell sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin inti raymi killapi 1887 paqarisqa Paris llaqtapi - † 27 ñiqin tarpuy killapi 1910 wañusqa Domodossola llaqtapi, Italyapi ), Piruw Phawaq awqaq suyupi. Jorge Eduardo Eielson sutiyuq runaqa (* paqarisqa Lima llaqtapi - wañusqa Milano llaqtapi, Italyapi ) huk Piruw mama llaqtayuq qillqaqsi karqan. Jorge Fernando Arturo Quiroga Ramírez (* paqarisqa Quchapampa ( Buliwya ) llaqtapi - ). Jorge Fernando Arturo Quiroga Ramírez (* paqarisqa Quchapampa llaqtapi, ( Buliwyapi ) 2001 watamanta 2002 watakama Buliwya suyup umalliqninmi karqan. Jorge Francisco Isidoro Luis Borges sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin chakra yapuy killapi 1899 paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - 14 ñiqin inti raymi killapi 1986 Genève wañusqa llaqta ñiqpi), Arhintina mama llaqtamanta qillqaqmi yachaqpas karqan. Jorge Francisco Isidoro Luis Borges sutiyuq runaqa (* paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - wañusqa Genève llaqtapi), Arhintina mama llaqtamanta qillqaqmi yachaqpas karqan. Jorge Isaacs (1837-1895 Jorge Ricardo Isaacs Ferrer sutiyuq runaqa (* 1 ñiqin ayriway killapi 1837 watapi paqarisqa Cali llaqtapi - wañusqa Ibagué llaqtapi)) huk Kulumbya mama llaqtayuq Kawsay rikch'a qillqaq runam. Jorge Mario Pedro Vargas Llosa sutiyuq runaqa (* paqarisqa Ariqipa llaqtapi, Piruwpi - ) huk Piruw mama llaqtayuq willay kamayuq wan qillqaq runam. Jorge Molina Carpio, Daniel Espinoza Romero, Balance hídrico superficial de la cuenca alta del río Pilcomayo, La Paz 2005 (Spanish) Qaysa mayu sutiwan Tumusla mayuman purin. Jorge Oswaldo Reynoso Díaz sutiyuq runaqa ( paqarisqa Ariqipa llaqtapi - ) huk Piruw Mama llaqtapi qillqaq runam karqan. Jorge Segundo Vinatea Reynoso sutipaq runaqa, (* paqarisqa Ariqipa llaqtapi, Piruwpi - † wañusqa Yanawara llaqtapi, Piruwpi ), llimphiqpas karqan. Jorge W. Ábalos Jorge W. Ábalos sutiyuq runaqa ( paqarisqa La Plata llaqtapi, Arhintinapi ; wañusqa Córdoba llaqtapi, Arhintinapi), huk qillqaqmi karqan. José Álvaro Osorio Balvin (J Balvin) Kulumbya mama llaqtayuq takiq kumpusiturpas warmim. José Arnaldo Sabogal Dieguez sutipaq runaqa, (* paqarisqa Kashapampa llaqtapi, Piruwpi - † wañusqa Lima llaqtapi, Piruwpi ), llimphiqpas karqan. José Ballivián José Ballivián Segurola sutiyuqqa (5-V-1805 paqarisqa, 6-X-1852 wañusqa) isqun ñiqin buliwyanu umalliqmi karqan. José Ballivián José Ballivián Segurola sutiyuqqa ( paqarisqa, wañusqa) isqun ñiqi buliwyanu umalliqmi karqan (1841-1847). José Ballivián pruwinsya ( aymara simipi : José Ballivián jisk'a suyu; kastilla simipi : Provincia de General José Ballivián Segurola ) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk pruwinsyam. José Ballivián pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de General José Ballivián Segurola ) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk pruwinsyam. José Ballivián pruwinsyaqa José Balliviánmantam sutichasqa. José Baquíjano y Carrillo de Córdova sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin pawqar waray killapi 1751 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 24 ñiqin qhulla puquy killapi 1817 watapi wañusqa Sevilla llaqtapi), huk piruwanu ankallis karqan. José Baquíjano y Carrillo de Córdova sutiyuq runaqa (* 13 Pawqar waray killa 1751 paqarisqa Lima llaqtapi - † 24 Qhulla puquy killa 1817 wañusqa Sevilla llaqtapi), huk piruwanu ankallis karqan. José Bernardo Alcedo Retuerto sutiyuq runaqa (* paqarisqa Lima llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi), Piruw mama llaqtay, klasiku musika takichaqmi karqan. José Bernardo Alcedo Retuerto sutiyuq runaqa (* paqarisqa Lima llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi), Piruw mama llaqtayuq klasiku musika takichaqmi karqan. José Cipriano Castro Ruiz sutiyuq runaqa (* paqarisqa Capacho Viejo llaqtapi - † wañusqa Santurce llaqtapi) huk Winisuyla mama llaqtapu awqaq pusaqmi wan pulitiku kawpaqpas karqan. José Clemente Ángel Orozco Flores sutipaq runaqa, (* paqarisqa Zapotlán llaqtapi - wañusqa Mishiku llaqtapi), Mishikupi kumunista wan llimphiqpas karqan. José Daniel Ortega Saavedra sutiyuq runaqa (11-XI-1945 paqarisqa La Libertad llaqtapi, Nikarawapi ) huk nikarawa pulitiku runam, Nikarawap umalliqninmi kachkan, 10 ñiqin ayamarq'a killapi 2007 p'unchawmanta pacha. José Daniel Ortega Saavedra sutiyuq runaqa ( paqarisqa La Libertad llaqtapi, Nikarawapi ) huk nikarawa pulitiku runam, Nikarawap umalliqninmi kachkan, 10 ñiqin ayamarq'a killapi 2007 p'unchawmanta pacha. José de Jesús Alfaro Siqueiros David Alfaro Siqueiros sutipaq runaqa, (* paqarisqa Sahagún llaqtapi - wañusqa Santa de Rosalía de Camargo llaqtapi), Mishikupi kumunista wan llimphiqpas karqan. José Domingo Chuqiwanka José Domingo Chuqiwanka Béjar sutiyuq runaqa (* paqarisqa Asankaru llaqtapi - wañusqa Asankaru llaqtapi), huk piruwanu pulitiku runapas. José Enrique Rodó, (* paqarisqa Montevideo llaqtapi - wañusqa Palermo llaqtapi), Uruwayi mama llaqtayuq qillqaq, runakunap kawsayninmanta achkata willaspa qillqarqan. José Eustasio Rivera (1888-1928 José Eustasio Rivera Salas sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin hatun puquy killapi 1888 watapi paqarisqa San Mateu llaqtapi - wañusqa New York llaqtapi)) huk Kulumbya mama llaqtayuq taripay amachaq wan qillqaq runam. José Evaristo de Uriburu sutiyuq runaqa (* paqarisqa Salta llaqtapi - † wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitikupas runam karqan. Josef Andrés Corsino de los Reyes y Buitrón sutiyuq runaqa (* paqarisqa Chankay llaqtapi, - † wañusqa Lima llaqtapi), huk piruwanu chakra runas pulitikupas karqan. José Faustino Sánchez Carrión Rodríguez sutiyuq runaqa (* 13 Hatun puquy killa 1785 paqarisqa Wamachuku llaqtapi - † 2 Inti raymi killa 1825 wañusqa Lima llaqtapi), huk piruwanu ankallis karqan. José Faustino Sánchez Carrión Rodríguez sutiyuq runaqa (* 13 iqin hatun puquy killapi 1785 watapi paqarisqa Wamachuku llaqtapi - † 2 iqin inti raymi killapi 1825 watapi wañusqa Lima llaqtapi), huk piruwanu ankallis wan pulitiku karqan. José Feliciano Ama sutiyuq runaqa ( 1881 watapi paqarisqa Itzalku llaqtapi, Sentzunat suyupi, wañusqa Itzalku llaqtapi) El Salvador mama llaqtapi huk pipil chakra runa pusaqsi, ankalli runas karqan. José Francisco Morazán Quezada (* paqarisqa Tegucigalpa llaqtapi - † paqarisqa San Husi ( Kustarika )). José Gálvez Egúsquiza sutiyuq runaqa (* 17 iqin pawqar waray killapi 1819 watapi paqarisqa Celendín llaqtapi - † 2 iqin aymuray killapi 1866 watapi wañusqa Qallaw llaqtapi), huk piruwanu Taripay amachaqmi wan pulitiku karqan. José Gálvez Egúsquiza sutiyuq runaqa (* 17 Pawqar waray killa 1819 paqarisqa Celendín llaqtapi - † 2 Aymuray killa 1866 wañusqa Qallaw llaqtapi), huk piruwanu Taripay amachaqmi wan pulitiku karqan. José Gil de Castro sutiyuqqa (1785 paqarisqa, 1841 wañusqa) huk Piruw mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. José Gil de Castro sutiyuqqa ( 1785 paqarisqa, 1841 wañusqa) huk Piruw mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. José Guillermo Del Solar Alvarez-Calderón sutiyuq runaqa, "Chemo" (* paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq. José Hipólito Unanue y Pavón sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin chakra yapuy killapi 1755 paqarisqa Arica llaqtapi - †15 Anta situwa 1833 wañusqa Kañiti llaqtapi) huk piruwanu midiku wan pulitiku. José Hipólito Unanue y Pavón sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin chakra yapuy killapi 1755 paqarisqa Arica llaqtapi - † 15 ñiqin anta situwa killapi 1833 wañusqa Kañiti llaqtapi) huk piruwanu midiku wan pulitiku. José Julián Martí Pérez sutiyuqqa (* 28 ñiqin qhulla puquy killapi - 1853 La Habana llaqtapi paqarisqa - † 19 ñiqin aymuray killapi - 1895 Dos Ríos (Cauto) llaqtapi wañusqa), Kuba mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. José Julián Martí Pérez sutiyuqqa (* 28 ñiqin qhulla puquy killapi - 1853 La Habana llaqtapi paqarisqa - † 19 ñiqin aymuray killapi - 1895 Dos Ríos (Cauto) llaqtapi wañusqa), Kuba mama llaqtamanta Yachay wayllukuq wan qillqaqmi karqan. José Leandro Andrade (* paqarisqa Salto llaqtapi, Uruwayi mama llaqtapi - wañusqa Montevideo llaqtapi) huk Uruwayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. José Luis Alberto Muñoz Marín sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin hatun puquy killapi 1898 watapi paqarisqa San Juan llaqtapi - 30 ñiqin ayriway killapi 1980 watapi wañusqa San Juan llaqtapi ). José Luis Aragonés Suárez Martínez sutiyuq runaqa (* paqarisqa Hortaleza llaqtapi - wañusqa Madrid llaqtapi ) huk Ispaña mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan kallpachaq qarqan. José Luis Feliciano Vega sutiyuq runaqa icha Cheo Feliciano (* paqarisqa Ponce llaqtapi - wañusqa Cupey llaqtapi) mama llaqtapas takiqsi karqan. José Luis Rodríguez Zapatero, sutiyuq runaqa (* paqarisqa Valladolid llaqtapi -). José María Achá Valiente sutiyuqqa (* 1810 paqarisqa Quchapampa llaqtapi, Buliwyapi - † 1868 wañusqa Quchapampa llaqtapi, Buliwyapi ), buliwyanu pulitiku. José María Arguedas Altamirano, ( paqarisqa Antawaylla llaqtapi, Apurimaq suyupi ; wañusqa Lima llaqtapi), Piruw mama llaqtayuq qillqaq, runakunap kawsayninmanta achkata willaspa qillqarqan. José María Arguedas Altamirano, (* paqarisqa Antawaylla llaqtapi, Apurimaq suyupi ; wañusqa Lima llaqtapi), Piruw mama llaqtayuq qillqaq, runakunap kawsayninmanta achkata willaspa qillqarqan. José María Arguedas chay harawita Tampupampa llaqtapi Karnawal p'unchawpi uyarispa qillqamurqan. José María Arguedas chay phistamantaqa Yawar fiesta nisqa kawsay rikch'anpim willakun. José María Arguedas kastilla simiman t'ikrarqan, 1968 watapi uyaychaspa. José María Arguedaspa uyarispa qillqasqan Tampupampinu maqt'a nisqa harawipas chay yawar mayumantam willakun. José María Arguedas -pa willasqankunarayku tukuy pacha Inkarrita riqsirin. José María Castro Madriz sutiyuq runaqq (* 1 ñiqin tarpuy killapi 1818 paqarisqa San José llaqtapi - 4 ñiqin ayriway killapi 1892 wañuisqa San José llaqtapi ). José María Cornelio del Corazón de Jesús Figueroa Alcorta sutiyuq runaqa (* paqarisqa Córdoba llaqtapi - † wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitikupas runam karqan. José Maria Eça de Queirós (* watapi paqarisqa Póvo de Varczim llaqtapi - wañusqa París llaqtap) Purtugal mama llaqtap, purtuyis simipi qillqaqsi karqan. José María Hipólito Figueres Ferrer sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin tarpuy killapi 1906 paqarisqa San Ramón llaqtapi - 8 ñiqin inti raymi killapi 1990 wañusqa San José llaqtapi ). José María Linares pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. José María Linares pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. José María Linares pruwinsyaqa José María Linaresmantam sutichasqa. José María Montealegre Fernández sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin pawqar waray killapi 1815 paqarisqa San José llaqtapi - 26 ñiqin tarpuy killapi 1887 wañusqa San José llaqtapi ). José Mariapaqa chay watakunallam allin sumaq kusisqa kawsaynin karqa. 1923 watapi ayqikusqanmanta kutimun taytan pusapamuptin, paytam unay puriysirqa may llamkaq risqanmanpas, chaypin yaqa iskay pachak llaqtakunta riqsirqa. José Matías Manzanilla Barrientos ( watapi paqarisqa Ika llaqtapi - wañusqa Lima llaqtapi) Piruw Mama llaqta taripay amachaqsi wan pulitiku runa karqan. José Melitón Rodríguez Pérez, sutiyuq runaqa (* paqarisqa Lima llaqtapi, Piruwpi - † wañusqa Punta Angamos llaqtapi, Buliwyapi ), Piruwpas Wamp'u awqaq suyupi karqan. José Miaja Menant sutiyuq runaqa (* paqarisqa Oviedo llaqtapi - wañusqa Mishiku llaqtapi ). José Miguel de Velasco pruwinsyapiqa kastilla simitam lliwmanta astawan rimanku. José Miguel de Velasco pruwinsyaqa José Miguel de Velascomantam sutichasqa. José Miguel Ramón Adaucto Fernández y Félix, Guadalupe Victoria sutipaq runaqa, (* paqarisqa Tamazula (Durango) llaqtapi - † paqarisqa Tenacingo, ( Mishiku ) llaqtapi). José Oregón Morales-pa qillqasqan Luru qulluchi 1994 watapim paqarirqan. José Oregónqa colegio nisqapi simi kapchiy yachachiqmi. José Pablo Torcuato Batlle Ordóñez sutiyuq runaqa (* paqarisqa Montevideo llaqtapi - paqarisqa Montevideo llaqtapi) huk Uruwayi mama llaqtapi Willay kamayuq wan pulitikupas runam karqan. Joseph Emile Colson sutiyuq ransis wamnik'a wank'a (Meuse suyupi). Joseph Jacques Jean Chrétien, sutiyuq runaqa (* paqarisqa Shawinigan, ( Kanada ) llaqtapi - ), Kanada mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku qarqan. Joseph Jenkins Roberts sutiyuq runaqa (* paqarisqa Norfolk llaqtapi - wañusqa Monrovia llaqtapi) huk Libirya mama llaqtapi pulitiku karqan. Joseph Philippe Pierre Yves Elliott Trudeau, Pierre Trudeau sutipaq (* 18 ñiqin kantaray killapi - 1919 paqarisqa Montreal, (Quebec) llaqtapi - † 28 ñiqin tarpuy killapi 2000 wañusqa Montreal (Quebec) llaqtapi). Joseph Rudyard Kipling sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin qhapaq raymi killapi 1865 watapi paqarisqa Mumbai llaqtapi - † 18 ñiqin qhulla puquy killapi 1936 wañusqa London llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtap qillqaqpas karqan. José Portugal Catacora (* 1911 watapi paqarisqa Puno llaqtapi - 1998 watapi wañusqa Lima llaqtapi) Piruw mama llaqtayuq qillqaq. José Rafael Hernández y Pueyrredón, José Hernández sutiyuq runaqa (* paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - Buenos Aires wañusqa llaqta ñiqpi), Arhintina mama llaqtamanta pulitiku, qillqaqmi wanwillay kamayuqpas karqan. José Saramago sutiyuq runaqa (* paqarisqa Azinhaga llaqtapi - wañusqa Tías llaqtapi Ispañapi ), huk Purtugal mama llaqtayuq qillqaq runam karqan, purtugal simipi qillqaqsi karqan. José Saturnino Cardozo Otazú, sutipaq ruqnaqa, (* paqarisqa Nueva Italia llaqtapi - ) mama llaqtayuq Parawayi piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiqmi. José Sebastián de Goyeneche y Barreda sutiyuq runaqa (* paqarisqa Ariqipa llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Uma Hatun yaya Ariqipa wan Limapi karqan. José Sócrates Carvalho Pinto de Sousa sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin tarpuy killapi 1957 p'unchawpi paqarisqa Vilar de Maçada llaqtapi, Alijó, Purtugal ) Purtugal mama llaqtap uma kamayuqninmi kachkan. José Sócrates Carvalho Pinto de Sousa sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin tarpuy killapi - 1957 p'unchawpi paqarisqa Vilar de Maçada llaqtapi, Alijó, Purtugal ) Purtugal mama llaqtap uma kamayuqninmi kachkan. José Zorrilla y Moral sutiyuq runaqa (* paqarisqa Valladolid llaqtapi - † Madrid llaqtapi wañusqa), Ispaña mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. Josip Broz Tito, Tito sutiyuq runaqa ( paqarisqa Kumrovec llaqtapi - wañusqa Ljubljana llaqtapi) Yuguslawya mama llaqtayuq pulitiku awqaq pusaqsi karqan. Journal of Inter-American Studies 9.2 (Apr 1967): 213-224. Journal of Latin American Lore 3(1), pp. 19–49 ( Qhichwa runapura watuchikunamanta ). Journal of Latin American Lore 3(1), pp. 19–49 ( Qhichwa runapura watuchikunamanta). Journal of Mammalogy, Vol. 22, No. 1, Feb., 1941. Joya de los Sachas kiti ( kastilla simipi : Canton Joya de los Sachas) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Orellana markapi huk kitim. Joya de los Sachas kiti ( kastilla simipi : Cantón Joya de los Sachas) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Orellana markapi huk kitim. Joya de los Sachas kitillipiqa Napurunakunam tiyanku. Joya de los Sachas kitipiqa Napurunakunam tiyanku. József Antall sutiyuq runaqa (* paqarisqa Budapest llaqtapi - Budapest llaqtayuq huk Unriya mama llaqtayuq wiñay kawsaymi wan pulitiku kawpaqpas karqan. JPG Gorzów Wielkopolski nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. JPG Gorzów Wielkopolski nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. JPG Hódmezővásárhely nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. JPG Lubin nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. JPG Nizhniy Novgorod ( rusu simipi : Нижний Новгород) nisqaqa Rusiya mama llaqtap huk llaqtam. JPG Rikcha:Edificio Central UASLP. JPG Rikcha:ITESM Campus Toluca (Gym).jpg Rikcha:BomboneraToluca. JPG Rikcha:Palo Blanco en Chilpancingo de los Bravo, México. JPG Rikcha:Puerto Veracruz Link.jpg Rikcha:Mexico. JPG Rzeszów nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. JPG Rzeszów nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. JPG Szentes nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. JPG Wałbrzych nisqaqa ( aliman simipi : Waldenburg) Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam, Silisyapi. JPG Zabrze nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Juan Alberto Schiaffino Villano sutiyup runaqa, "Pepe" qayay suti (* paqarisqa Montevideo llaqtapi, Uruwayi mama llaqtapi - † wañusqa Montevideo llaqtapi) huk Uruwayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Juan Antonio Álvarez de Arenales González sutiyuq runaqa (* paqarisqa Villa de Reinoso llaqtapi - † wañusqa Moraya llaqtapi), huk ispañaul - arhintinu awqaq pusaq wan ankallis karqan. Juanaqa Piruw Chakraruna Hatun Tantanakuypim (Confederación Campesina del Perú CCP) wankurisqa. Juan Bujanda (1792 - 1836) Juan Angel Bujanda Unsuluarte sutiyuq runaqa (* paqarisqa Qusqu llaqtapi - † wañusqa Santiago de Chile llaqtapi) Piruw mama llaptap Awqaq pusaq wan pulitiku qarqan, Piruwpas Umalliq (1835). Juan Carlos Aramburu sutiyuq runaqa (* paqarisqa Reducción llaqtapi - † wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk kathuliku Uma Hatun yaya karqan. Juan de Velasco kitillipiqa Kichwa runakuna kawsanku. Juan de Vidal (1800 - 1863) Juan Francisco de Vidal La Hoz (* paqarisqa Supi llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) Piruw mama llaqtap awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. Juan Domingo Perón sutiyuq umalliqpa warmin kaptinmi, Eva icha Evita Perón nirqanku. Juanes Juan Esteban Aristizábal Vásquez Kulumbya mama llaqtayuq takiq kumpusiturpas warmim. Juan Espinoza Medrano distritup uma llaqtanmi. Juan Gualberto Guevara de la Cuba sutiyuq runaqa (* paqarisqa Ariqipa llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Uma Hatun yaya Limapi karqan. Juan Gualberto Valdivia Cornejo, Deán Valdivia sutiyuq runaqa (* paqarisqa Islay llaqtapi - † wañusqa Ariqipa llaqtapi) huk pulitiku wan kathuliku tayta kura piruwanu karqan. Juan Guillermo More Ruiz, sutiyuq runaqa (* paqarisqa Lima llaqtapi - † wañusqa Arica llaqtapi), Piruw mama llaqtap Wamp'u Awqaq suyupi qarqan. Juan José Flores Ikwadurpa huk ñiqin mamallaqta hatun pusaqsi tukurirqan. Juan José Flores sutiyuq runaqa (* paqarisqa Puerto Cabello llaqtapi - † wañusqa Puna Wata llaqtapi) ikwaduryanu Awqaq pusaq wan pulitiku karqan. Juan José Torres González (* paqarisqa Quchapampa llaqtapi - wañusqa San Andrés de Giles llaqtapi ). Juan José Torres González ( paqarisqa Quchapampa llaqtapi - wañusqa San Andrés de Giles llaqtapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan ( 1970 watamanta 1971 watakama). Juan Ladislao Cabrera Vargas (* 23 ñiqin aymuray killapi - 1830 paqarisqa Tutura llaqtapi - 2 ñiqin qhapaq raymi killapi 1921 wañusqa Calama llaqtapi). Juan Landázuri Ricketts O.F.M., Guillermo Eduardo Landázuri Ricketts, sutiyuq qhariqa (* paqarisqa Ariqipa llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) huk kathuliku Taytakura wan Uma Hatun yaya Limapi karqan. Juan Landázuri Ricketts O.F.M., Guillermo Eduardo Landázuri Ricketts sutiyuq runaqa (* paqarisqa Ariqipa llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq franciscanu, kathuliku taytakura wan Uma Hatun yaya Limapi karqan. Juan Lindolfo de los Reyes Cuestas York sutiyuq runaqa (* paqarisqa Paysandú llaqtapi - paqarisqa París llaqtapi) huk Uruwayi mama llaqtapi Ruruchiq wan pulitikupas runam karqan. Juan Pablo Duarte Díez (1813-1876) Juan Pablo Duarte Díez sutiyuq runaqq (* paqarisqa Colonial llaqtapi - wañuisqa Caracas llaqtapi ). Juan Pablo Vizcardo y Guzmán sutiyuq runaqa (* 1748 paqarisqa Pampaqullqa llaqtapi - † 1798 wañusqa London llaqtapi), huk piruwanu filusufu, tayta kura wan pulitiku karqan. Juan Parra del Riego sutipaq runaqa, (* paqarisqa Wankayu llaqtapi - wañusqa Montevideo llaqtapi), Piruwpi harawi qillqaqpas karqan. Juan Pawlu I icha Juan Pawlu huq ñiqin ( latin simipi : Ioannes Paulus PP. Juan Pawlu II icha Juan Pawlu iskay ñiqin ( latin simipi : Ioannes Paulus PP. Juan Pereda Asbún sutiyuqqa ( paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi ) Buliwya suyup umalliqninmi karqan ( 1978 watamanta 1978 watakama). Juan Rafael Mora Porras sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin hatun puquy killapi 1814 paqarisqa San José llaqtapi - 30 ñiqin tarpuy killapi 1860 wañuisqa Puntarenas llaqtapi ). Juan Torrico (1808 - 1875) Juan Crisóstomo Torrico Gonzales (* paqarisqa Lima llaqtapi - † wañusqa París llaqtapi) Piruw mama llaqtap awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. Juan Vásquez de Coronado, kamasqa 1563 watapi. Juan Velasco Alvarado Piruwpi chakra kamay allinchayta qallariptin, chakrakamay sapsi rurchinakunapi llamk'aqkunap 800 rimaqninkunam Lima llaqtapi CNA nisqata kamarirqan. Juan Velasco Alvaradop kamachinanqa Ley de Comunidades Nativas (Nº 20653) nisqawan, 11 kaq uma rakinwan, Piruwpa Amarumayu sach'a-sach'a suyunpi kawsaq runa llaqtakunap allpankunata amacharqan hatun akuna ruruchinap mana hap'inanpaq. Juan Velasco Alvarado qispichirqan, 1971 watapi Piruwmanta mitichirqan. Juan Vicente Gómez Chacón sutiyuq runaqa (* paqarisqa La Mulera llaqtapi - † wañusqa Marakay llaqtapi) huk Winisuyla mama llaqtapu awqaq pusaqmi wan pulitiku kawpaqpas karqan. Juan Wallparrimachi Mayta sutiyuq runaqa (1793 watapi paqarisqa, 1814 watapi wañusqa) qhichwa simillapi qillqaqsi karqan. Juan Wallparrimachiqa 1793 watapis paqarirqan P'utuqsi llaqtapi (kunan Buliwyapi ). Judas Iskaryot, huk yachakuqnin, Jesusta wasanchaspa Yerusalempi hudyu awqa yachachiqkunaman qupurqan. Jules Grévy sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Mont-sous-Vaudrey) llaqtapi - † wañusqa Mont-sous-Vaudrey llaqtapi), Ransiya mama llaqtayuq Taripay amachaq wan pulitiku. Julia Manuela Codesido Estenós sutiyuq warmiqa, (* paqarisqa Lima llaqtapi - wañusqa Lima llaqtapi), mama llaqtapi llimphiqpas karqan. Julie Elizabeth Wells sutiyuq warmiqa, icha Julie Andrews ( 1 ñiqin kantaray killapi 1935 paqarisqa Walton-on-Thames llaqtapi - ) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtap aranway pukllaqmi karqan. Julio Alfredo Jaramillo Laurido (* paqarisqa Wayakil llaqtapi - † wañusqa Wayakil llaqtapi) huk Ikwadur mama llaqtayuq runa llaqta takiqmi karqan. Julio Alfredo Jaramillo Laurido (* Wayakil llaqtapi paqarisqa 1 ñiqin kantaray killapi 1935 - † Wayakil llaqtapi wañusqa 9 ñiqin hatun puquy killapi 1978 ) huk Ikwadur mama llaqtayuq runa llaqta takiqmi karqan. Julio César Chávez González sutiyuq runaqa icha Nino Benvenuti (* paqarisqa Obregón llaqtapi - ), Mishikupi mama llaqtaq kurku kallpanchaq runa. Julio Cortázar sutiyuq runaqa (* paqarisqa Brussel llaqtapi - París wañusqa llaqta ñiqpi), Arhintina mama llaqtamanta qillqaqmi yachaqpas karqan. Julio killapi 1921 watapim qipamamanpa wasinmanta Aristides sutiyuq kuraq wawqinwan ayqikurqa; hacienda Viseca sutiyuman iskayninku rirqa, tiyunku Manuel Perea Arellanopaman, San Juan de Lucanas llaqtamanta pusaq kilumitro puriypi. Julio Ramón Ribeyro Zúñiga (* paqarisqa Lima llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi), huk piruwanu qillqaqmi karqan. Julius Lothar von Meyer sutipaq, (* 19 ñiqin chakra yapuy killapi 1830 paqarisqa Varel llaqtapi, Alimanyapi - † 11 ñiqin ayriway killapi 1895 wañusqa Tübingen llaqtapi, Alimanyapi ), huk wasichay kamayuqmi chaqllisinchi yachaqpas karqan. Juncal kitillipiqa Kañari runakunam tiyanku. Juneau llaqtapiqa 30.988 runa ( 2008 ) tiyachkan. Junichiro Koizumi, ( Nihun simipi : 小泉 純一郎, Koizumi Jun'ichirō), sutiyuq runaqa,(* 8 ñiqin qhulla puquy killapi - 1942 paqarisqa Kanagawa llaqtapi - ). Juq qhawariy Killaqullu llaqtata Urqupiñamanta Llump'aq Mariyaq Kalwariunmantapacha. Juq qhawariy Urqupiñamanta Llump'aq Mariyaq Kalwariunta junt'a iñiqkuna riqkunawan chay riqkama sapa 16 p'unchay chaqrayapuy killapi. Jurídica, 1977; 143 p. *El pecado de Olazábal. Justiniano Borgoño Castañeda, (* 5 ñiqin tarpuy killapi 1836 paqarisqa Truhillu llaqtapi - † 27 ñiqin qhulla puquy killapi 1921 wañusqa Lima llaqtapi ). Just "Justo" Fontaine (* paqarisqa Marrakech llaqtapi, Morocco mama llaqtapi - ) huk Phransya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Just "Justo" Fontaine (* paqarisqa Marrakech llaqtapi, Morocco mama llaqtapi - ) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Justo Figuerola (1771-1891) Justo Figuerola de Estrada (* paqarisqa Lampalliqi llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi). Justo Pastor Dávila Herrera, sutiyuq runaqa (* paqarisqa Muqiwa llaqtapi - † 11 ñiqin qhulla puquy killapi 1901 wañusqa Lima llaqtapi), Piruw mama llaqtap Awqaq suyupi qarqan. Justus von Liebig Justus Liebig, 1845 watamanta Justus von Liebig sutiyuq runaqa (12-V-1803 paqarisqa Darmstadt llaqtapi, Alimanyapi ; 18-IV-1873 wañusqa München llaqtapi, Alimanyapi) huk aliman chaqllisinchimanta yachaqsi karqan. Jutiapa suyu ( kastilla simipi : Departamento de Jutiapa), nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Juvénal Habyarimana sutiyuq runaqa (* paqarisqa Rwanda - wañusqa Kigali llaqtapi) Hutu Rwanda mama llaqtayuq pulitiku wan Umalliq. Juventud, La Paz 1971 (qhichwapi qallari qillqa, kastilla t'ikrasqawan) * Johann Jakob von Tschudi (1875): Ollanta, ein altperuanisches Drama, aus der Kechuasprache übersetzt und kommentiert. Juventus FC (Juventus Football Club S.p.A.) nisqaqa huk italyanu piluta hayt'ay klubmi. Kaa Iya mamallaqta parki uhupi mana runakuna tiyanku. Kaarlo Juho Ståhlberg sutiyuq runaqa (* paqarisqa Suomusslmi llaqtapi - wañusqa Helsinki llaqtapi) huk Phinsuyu mama llaqta taripay amachaq wan pulitiku karqan. Kacha kitillipiqa Puruha Kichwa runakunam tiyanku. K'acha llump'aq Mariyaq wak'an Jarani llaqtapi Qullana K'acha Mama, Jarani llaqtapi willkachasqa * 24 p'unchay chaqrayapuy killapi : 'K'acha Mama, Virgen la Bella''. Kacharpari, kachapariy, kachapaya icha kachapayay nisqaqa huk runa icha runakuna wakin runa icha runakunamanta manaña kuskan kaspa wakman ripuymi. Kacharpaya raymiqa Buliwya suyupiqa ruwakun tukuy laya raymikuna tukukuypi. Kachi hurquqkuna Uyuni kachi quchaman iskaymuyuwanmi rinku kachita hurqunapaq. Kachi Kachi nisqaqa ima sinchi, q'ispi, rumi hinapas, iyunkunayuqmi (q'ipisqa iñuku, iñuwayuq). Kachikunap piñinpi iyunkuna chay hinam allinchasqa tiyan, aniyunpas katiyunpas. Kachina (FeSO 4 ) nisqaqa iskay chani khillay salina puchq'uchasqam. Kachipi aniyunpas katiyunpas kaptinmi, kuskalla mana chaqnasqachu. Kachun huk wakcha yupa (primo) pallwasa tawak'apas (cuadrado perfecto), chaynuw kaptin lloq'e yupam (número negativo). † :Kahita Andrés Lionnet. 1978. Kain Abelta sipichkan ( ), Jan van Eyck-pa llimphisqan, Gent llaqtapi. K'aklla qarapi niyuplastiku nisqa hump'i ch'añankunap q'umpuyasqan (Hidradenoma nisqa). Kalalit Nunatpitaq latin siq'i llumpawan qillqanku. Kalalit Nunatpi tukri simim, pichqa chunka waranqachá rimaqninkuna kachkan. Kalama ( kastilla simipi : Calama) nisqaqa Chili mama llaqtapi, Antofagasta suyupi huk hatun llaqtam, El Loa pruwinsyap uma llaqtanmi. Kalama nisqaqa ( kastilla simipi : Calama) Chili mama llaqtapi, Antofagasta suyupi huk hatun llaqtam, El Loa pruwinsyap uma llaqtanmi. Kalindaryu bila, 4 disimripi. Kalindaryukamaqa Inti raymi inti t'ikrakuy p'unchawmanta puquy mit'a p'unchaw tuta kuskan kayninkama mit'am. Kalindaryukamaqa pawqarwara p'unchaw tuta kuskan kaynin p'unchawmanta Inti raymi inti t'ikrakuykama mit'am. Kalindaryukamaqa puquy mit'a p'unchaw tuta kuskan kaynin p'unchawmanta Qhapaq raymi inti t'ikrakuykama mit'am. Kalindaryukamaqa Qhapaq raymi inti t'ikrakuy p'unchawmanta pawqarwara p'unchaw tuta kuskan kayninkama mit'am. Kaliningrad llaqtapiqa 423.651 runakunam kawsachkanku (2006). Kaliningrad llaqtapiqa 423.651 runam kawsachkan (2006). Kaliningrad ( rusu simipi : Калининград, aliman simipi : Königsberg) nisqaqa Rusiya mama llaqtap huk llaqtam. Kalkutapiqa 4.638.350 runakunam kawsachkanku. Kallampa distritupiqa Yawyu runasimitam rimanku, Qaqra-Kallampa k'iti rimaytam. K'allampap muruchankunap wiñariynintaqa hinallataqmi phutuy ninchik. K'allampap tiksi kurku yawrinqa k'allampa q'aytum (hipha nisqapas). K'allampa puquy nisqaqa k'allampap rikunalla, miraykunanpaq rakin. K'allampa rikch'aqpa puquyninta mana riqsispanchikqa, mana puquq k'allampa (fungi imperfecti, deuteromycetes) ninchik. Kallantaqmi askha yurakuna (50 %) kay muyuyllapi wiñaq manataqmi tarikunchu waq tiqsimuyuynintinpi. Kallantaqmi askha yurakuna kay muyuyllapi wiñaq manataqmi tarikunchu waq tiqsimuyuynintinpi. Kallantaqmi huq p’aki puna nisqa tuparitaqmi Manu mamallaqta parkiwan kuska. Kallawayakunaqa qhichwa simita rimaspanpas, huk hampiqkuna kallawaya simi nisqa, qhichwamanta pukina simiwan chaqrusqas rimaytas riman. Kallawaya pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Carabaya) nisqaqa Piruw mama llaqtap Punu suyupi huk pruwinsyam. Kallawaya simitam rimanku. Kallpachkaq bisunti, 1887 watapi, Eadweard Muybridge-pa hap'isqan rikchakuna. Kallpakunaqa t'iksu pampapi hinam ruran. Kallpa tupuqa kaymi: * Huk Newton N nisqaqa huk kilugramu kuti mitru t'asra sikunduman. Kallpay nisqaqa ancha utqaylla munaylla puriymi. Kaloshka mayu ( rusu simipi : Калошка) nisqaqa Rusiya mama llaqtapi mayum Novgorod suyupi kaq. Kalsyu muksiqa yakuwan kalsyu yakumuksim (Ca(OH) 2 ) tukukun. Kaluma kiti ( kastilla simipi : Caluma) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Bolívar markapi huk kitim. Kaluma kitipiqa Waranka Kichwa runakunam tiyanku. Kal urqu parki, dinusawru wankakunawan. Kamachi 24019 distritu kamasqa watakama 7 ñiqin qhapaq raymi killapi 1984 watapi, Fernando Belaúnde Umalliq. Kamachi 24042 distritu kamasqa watakama 28 ñiqin qhapaq raymi killapi 1984 watapi, Fernando Belaúnde Umalliq. Kamachi, Kamachina icha Liy ( kastilla simimanta : ley) nisqaqa mama llaqtapi rurana tiksikunam, kamachi qillqa nisqakunapi qillqasqam. Kamachina icha Riqla ( kastilla simimanta : regla) nisqaqa ima rurana tiksipas, maypipas. Kamachiq ispañul wiraquchakuna chawchuri rikurispa tukuy kamachipusqa runakunata sapaq hayñiyuq rasa icha kasta nisqakunamansi rakirqan. Kamachiqkunap runakunaman hayu kawpayrayku, iskay wañuchisqa runarayku Verónika Mendoza sutiyuq kunrisistam Gana Perú nisqap kunrisista huñuntam saqirqan. Kamachi quq atiy (legislativa) nisqaqa mama llaqtap atiy rakiyninpi nisqapi kamachikunata quq atiymi. Kamachiy icha Guwirnu ( kastilla simimanta : gobierno) nisqaqa mama llaqtap pusaqnin runakunam. Kamaqnin yachaqkunap nisqankamaqa, ch'askancha pacha mast'ariykunsi, chayraykus qallarisqanpi tukuy wisnuntinsi michantinpas huk iñupis qutuchasqa karqan. Kamarqu munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Kamasqa 10 ñiqin qhapaq raymi killapi 1898 watapi ( Ispañamanta ). Kamasqa 1108 watapi. Kamasqa 1150 wata. Kamasqa 1185 wata. Kamasqa 1246 wata. Kamasqa 1248 wata. Kamasqa 1272 watapi. Kamasqa 1310 wata. Kamasqa 1472 watapi. Kamasqa 1526 watapi. Kamasqa 1531 watapi. Kamasqa 1563 watapi. Kamasqa 1588 watapi. Kamasqa 1600 watapi. Kamasqa 1626 wata. Kamasqa 1678 watapi. Kamasqa 1687 watamanta. Kamasqa 1764 watapi. Kamasqa 1785 watapi. Kamasqa 1791 watapi. Kamasqa 1803 watapi. Kamasqa 1821 wata. Kamasqa 1821 watapi. Kamasqa 1823 watapi. Kamasqa 1824 watapi. Kamasqa 1825 wata. Kamasqa 1829 watapi. Kamasqa 1830 watapi. Kamasqa 1835 watapi. Kamasqa 1843 watapi. Kamasqa 1848 watapi. Kamasqa 1849 watapi. Kamasqa 1852 watamanta. Kamasqa 1856 watapi. Kamasqa 1857 watapi. Kamasqa 1858 watapi. Kamasqa 1863 watapi. Kamasqa 1866 watamanta. Kamasqa 1869 watapi. Kamasqa 1872 watapi. Kamasqa 1875 watapi. Kamasqa 1878 watapi Liverpool llaqtapi ( Hukllachasqa Qhapaq Suyu ). Kamasqa 1880 watapi. Kamasqa 1881 watapi. Kamasqa 1882 watapi. Kamasqa 1883 watapi. Kamasqa 1887 watapi. Kamasqa 1898 watapi. Kamasqa 18999 watapi. Kamasqa 1905 watapi. Kamasqa 1907 watapi. Kamasqa 1917 watapi. Kamasqa 1936 watapi. Kamasqa 1952 watapi. Kamasqa 1961 watapi. Kamasqa 1967 wata, Cornelis Lely suti. Kamasqa 1974 watapi. Kamasqa 1976 watapi. Kamasqa 1984 wata. Kamasqa 1986 watapi. Kamasqa 24 Inti raymi killa 1478 wata Hatun Kanaryapi Las Palmas. Kamasqa 282 wata. Kamasqa 29 Kñ wata. Kamasqa 495 a. C. wata. Kamasqa 663 watapi. Kamasqa Amsterdam llaqtapi ( Urasuyu ). Kamasqa "Ciudad de los Reyes" sutipaq. Kamasqa Eindhoven llaqtapi ( Urasuyu ). Kamasqa Guadalajara llaqtapi. Kamasqa Han Dynastya watamanta. Kamasqa karqa 1977 watapi, Istukulmu llaqtapi, Suwisya mama llaqtapi. Kamasqa ley No 12649, 16 pawqar waray killa 1956. Kamasqa Liverpool llaqtapi ( Hukllachasqa Qhapaq Suyu ). Kamasqa London llaqtapi ( Hukllachasqa Qhapaq Suyu ). Kamasqa Manchester llaqtapi. Kamasqa Manchester llaqtapi ( Hukllachasqa Qhapaq Suyu ). Kamasqa Muy Noble, Leal y Benéfica ciudad de Plasencia 1186 wata Kastillapi Alfonso VIII Riy. Kamasqa rei Purtugal Dom João III. Kamasqa Rio de Janeiro llaqtapi. Kamasqa wata: 17 Inti raymi killa 1887, Sinigal uma llaqta 1960 watamanta. Kamasqa wata: 1890, Ugandapi uma llaqta 1962 watamanta. Kamasqa wata: 1899 wan Kenyia uma llaqta 1905. Kamasqa wata 1979. Kamasqa wata: 1980s wan Niqiryia uma llaqta 12 Qhapaq raymi killa 1991. Kamasqa wata 26 a C, Portus Victoriae luliobrigensium. Kamasqa wata 74 a C, Pompeyo. Kamasqa watamanta. Kamasqa watapi. Kamasqa wata: S VII bC, Libyapi uma llaqta 1962 watamanta. Kamataki munisipyupiqa kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Kamay paqtachi atiy icha Chiqarimaq atiy (iudicativa) nisqaqa mama llaqtap atiy rakiyninpi nisqapi chiqarimaq atiymi. Kamayuqkunapa siminku Qhichwa simis karqan. 700 huch'uy simis karqanku. Kambuya mama llaqta pulitiku wan Uma kamayuq. Kambuya nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Kambuya pulitiku, Uma kamalluq wan Qhapaq. Kamiri munisipyupiqa kastilla, waraniyi, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Kamirunpiqa 17 795 000 runakunam kawsachkanku. Kampachu icha Kamapchu (genus Brugmansia, syn. Kamri ( inlish simipi : Wales, kamri simipi : Cymru) nisqaqa Hukllachasqa Qhapaq Suyup huk suyunmi, kunti chalanpi. Kamri ( inlish simipi : Wales, kamri simipi : Cymru) nisqaqa Hukllachasqa Qhapaq Suyup suyunmi, kunti chalanpi. Kanada mama llaqtamanta Ivanhoe Energy sutiyuq ruruchina Punkarayakupi allpa wirata hurquyta munanmi, ichataq Rukullaktapi kawsaq kichwa runakunam ama ninku. 2009 watapi Rafael Correa Ivanhoeman arí nispa saqillarqan. Kañanapaqqa qirutam ch'iqtaspa yamt'a nisqatam ruranchik. Kañari awaq qhari. Kañar kiti ( kastilla simipi : Cañar) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Kañar markapi huk kitim. Kañar kiti ( kastilla simipi : Cantón Cañar) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Kañar markapi huk kitim. Kañar kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Kañar kitillipiqa Kañari runakuna tiyanku. Kañar kitipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Kañar marka ( kastilla simipi : Provincia de Cañar) nisqaqa huk markam Ikwadur mama llaqtapi, Kañari nisqa runa llaqtamanta sutichasqa. Kañar markapiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Kanarya wat'akunap uma llaqtanmi. K'anas pruwinsyapiqa pusaq distritum. Kancha nisqakunaqa chawpi kanchata hatun tawa k'uchu hina muyuriq hatun wasikunas karqan. K'anchaq Ñan pachapi Piruwpa qullqisapa runakuna, runallaqtap awqankunam wañuy iskadrunkunatam kamachirqanku, achka runakunata wañuchispa. K'anchaq Ñanta maqanakurqan 1991 watapi Tinku Mariya llaqtapi, 1992 watapi Mamay (Madre Mía) llaqtapipas. Kanichana runakunaqa kanichana simitam rimanku. Kañi kitillipiqa Kichwa runakunam kawsanku. Kañi kitillipiqa Puruha Kichwa runakunam kawsanku. Kañina icha Suñaya ( kastilla simipi : moneda, inlish simipi : currency) nisqaqa huk mama llaqtap icha mama llaqtakunap kañinapaq imam. Kankallu pruwinsyapiqa 33.661 runakuna kawsachkanku. Kankawa kitillipiqa Kayampi Kichwa runakunam tiyanku. Kanku Ch’iklluriy cutánea alergias kaqkunamanta (kay cutáneas ch’iklluriy) kaq hina wakin mikhunakunapaq chanta wakin miyukunapaq ima. Kanku cutáneas ch’iklluriykuna kay penicilina kaqman alergiaspaq, ichaqa mana wak jampikunapaqqa. Kan musuq inlish simipa tayta simi. Kan Musuq Silandaq hatunpuni llaqta. 1.4 hunu runa tiyanku chaypi. Kan Musuq Silandaq uk chaniyuq unancha. Kansai suyu, Nihun. Kansas nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Kansas nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Kansillir, Kamachi wan Yachachiy Ministru, Buenos Aires Apulliq. Kantarawi icha Jant'arawi ( aymara simi : jant'a http://issuu. Kantawriya, kastilla simipi Cantabria nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Kantawriya pruwinsyap, Kantawriya suyup uma llaqtanmi. Kantawriya pruwinsya wan Kantawriya Uma llaqta. Kantō suyu ( kastilla simipi : Región de Kantō nihun simipi : 関東地方, Hepburn simipi: Kantō-chihō), nisqaqa huk suyum Nihun mama llaqtapi. Kantō suyu, Nihun. Kantunpiqa aswanta Aymara runakunam tiyanku. Kantunpiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. Kantun - (Uma llaqta): * Anthura kantun - (Anthura) * Tinkipaya kantun / Ing. Kanyun di Uman Uman nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Kapachika distritupiqa aswanta qhichwa simita rimanku. Kapilla distritupiqa aswanta kastilla simitam rimanku. Kapinuta munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Kapinuta pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Kapiqa qhichwa simipi sutikunam. Kaposvár llaqtapiqa 68.202 runakunam kawsachkanku (2001). Kaposvár nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Kaposvár nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Kapuqnin runakunaqa, tantanakuykuna wankurisqan nisqam. Kapuy k'askaqkunaqa huk k'askaqkunap ñawpanpi yapakun. Kaqlla kaq pinchikilla chaqnakunaqa (iskay pusitiwu icha iskay niyatiwu) karunchanakunmi, huk hina kaqtaq (puwitiwu niyatiwuwan) qayllachanakuspa hap'inakunkum. Kaqsili maqanakupi Ispañulkunaman hayu awqaspa wañurqan. Karabubu suyu ( kastilla simipi : Carabobo ) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Karakorum Hatun Ñanpi lluqlla. Karanka Kurawara munisipyupiqa kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Karapunku kitipiqa Kitukara Kichwa runakuna tiyanku. Karchi marka nisqaqa huk markam Ikwadur mama llaqtapi. Kardinal nisqa uwispukunam musuq Tayta Papata akllan. Kåre Isaachsen Willoch sutiyuq runaqa (* paqarisqa Oslo llaqtapi - ) huk Nurwiga mama llaqtayuq musikuq wan pulitiku qarqan. Kariña simiwan chaqrusqa Arawak simimanta Garifuna simim yurirqan. Karl Lachmann, Georg Friedrich Benecke sutiyuq runakuna hina, Aliman simi yachay (Germanistik) nisqap kamariqninkunas nisqa. Karl Marx Friedrich Engels (1856 watapi). Karl Marx -pa nisqankamaqa llamk'aq (prulitaryu nisqa) kikinpa llamk'ana atiyninniyuq chaylla, mana rurana antayuq. Karl Marxpa yuyaypiqa tukuy kapitalista mamallaqtakunapi llamk'aq runakuna hatun pachakutiytas ruranqa, chay qhipa, huk hatun susyalista mamallaqtas kanqa. Karl Seitz Karl Seitz ( * paqarisqa Wien llaqtapi - wañusqa Wien llaqtapi). Karmin Pallan - Pawqartampu (Piruw). Karmin Pallanqa Chilip wan Pawqartampu patronanmi nisqa. Karnawal, Galiciapi ( Ispañapi ). Karnawal, Gijón llaqtapi ( Ispañapi ). Karnawal icha Anata nisqaqa ( kastilla simipi : Carnaval, kaymanta: carne vale! Karnawal, Pukllay icha Anata nisqaqa ( kastilla simipi : Carnaval, kaymanta: carne vale! Karnawal p'unchawmanta Paskwa intichawkamaqa tawa chunka p'unchawmi, kwarisma nisqa pacham, mana aycha mikhuna pacham. Karpa nisqaqa p'achamanta k'aspikunamantapas rurasqa kawsanam, wasicha hina, ichataq utqaylla hatarichinapaq utqayllapas chaqunapaqpas. Karta pukllaqkuna, Paul Cézanne -pa llimphisqan, 1895 watapi. Kartulsuyu mama llaqtapi taripay amachaq wan pulitiku. Karumanta wanu apasa allapa chanin, astawanraq chakra munan pacha aywaptin. Karu puriy Antawayllacha llaqtapiqa huk hatun inlisyam, "Amirikap Sikstina Kapillan" (Capilla Sixtina de América) nisqa. Karu puriy Chirapaqa llaqtapi mach'ay siq'ikuna, Morenadachá tusuqkuna kan. Karu puriypaq sanancha. Karu puriy Qusqumantaqa Parurumanqa uniwuspim llaqtaymanqa yaqa kimsa pachapi chayakun. Karu rimay llamk'ana karu rimana icha tiliphunu (teléfono) ninchik. Karuy icha Karu kay nisqaqa huk iñumanta huk iñuman siwk siq'ipi purisqa ñanmi. Kasa nisqaqa manam allintachu qillqasqa. Kasan llaqtapiqa 1.110.000 runakunam kawsachkanku (2005). Kasarakuy p'unchawmanta warmi qusanwan kuskalla kawsanakunmi. Kashamarka Kumpi mayumantaqa 20 km karum. Kashamarka llaqtamantaqa 48 km karum. Kashamarka llaqtamantaqa 8 km karum. Kashamarka llaqtapi kaq Hatun Yachaywasi Kichwarimay Kashamarka (Atun Yach`aywasi Kichwarimay Kashamarkapa) nisqam chay rimayta yachachin, Dolores Ayay Chilónpa kamachisqan. Kashamarka llaqtapiqa 153.466 runakunam kawsachkanku (2005). Kashamarka nisqamantaqa 8 km karum. Kashamarkapi kunqista Kashamarkapiqa Francisco Pizarro Atawallpatas wañuchirqan. Kashamarkapi kunqista Kashamarkapiqa Francisco Pizarro Inka Atawallpatas wañuchirqan. Kashamarkapiqa Francisco Pizarro Atawallpatas wañuchirqan. Kashamarkapiqa Francisco Pizarro Inka Atawallpatas wañuchirqan. Kashamarka pruwinsya ( aymara simipi : Qajamarka jisk'a suyu; kastilla simipi : Provincia de Cajamarca) nisqaqa Piruw mama llaqtap Kashamarka suyupi huk pruwinsyam. Kashamarka pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Cajamarca) nisqaqa Piruw mama llaqtap Kashamarka suyupi huk pruwinsyam. Kashamarka qhichwa runap willakuyninkunataq uyarisqa qillqarqan, kikinpa willakuyninkunatapas. Kashamarka suyu Inka armakuna hinaspa sumaq campiñayuq. Kashamarka suyupiqa 1.359.023 runakunam kawsachkanku (2005). Kashamarka suyupiqa Awahun runakunam tiyanku. Kashamarka suyu ( Qusqu runasimipi Qasamarka suyu; kastilla simi Cajamarca) nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Kashamarka suyu ( Qusqu runasimipi Qasamarka suyu; kastilla simipi Cajamarca) nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Kashapampa ( kastilla simipi : Cajabamba) nisqaqa Piruw mama llaqtap Kashamarka suyupi huk llaqtam, Kashapampa pruwinsyap uma llaqtanmi. Kashapampa kitillipiqa Kichwa runakuna tiyanku. Kashapampa llaqtapiqa Puruha Kichwa runakunam tiyanku. Kashapampa pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Cajabamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Kashamarka suyupi huk pruwinsyam. Kashna, tawka kichwa runakuna maki kapchiyta llankakkunami kan. Kasitipi ruqyay waqaychana sinta. K'askachakuq rimaykunapim - ahinataq qhichwa simipim - chay k'askaqkunataqa rimakunaman yapanku. Kaskanachina tupuqa t nisqam. Kasma llaqtamantaqa 5 km karum. K'aspi ichhunawan qallchachkaq icha ichhuchkaq chakra runa. K'aspiyasqa ullullatam warmip rakhanman sat'iyta atin. Kastilla apullikuna kay pachata harusqan kimsa pachak watantin. Kastilla Atiy (Conquista) nisqaqa kunkistadur nisqa ispañul awqaqkunap Awya Yalata maqanakuspa atisqansi karqan. Kastilla Atiy nisqa qallarichkaptin, tukuy Awya Yalapi waranqamanta aswan rimaykunas karqan. Kastilla Atiy pachapi chay ispañul awqaqkunaqa Inkarrita atirqaspa tukuy Tawantinsuyuta hap'iykachaspa tukuy Inka runakunata wañuchinayaspa qhipaq puchuq inkakunatas Awsanqati k'itiman, Q'irumansi qatisqa. Kastilla Atiywanqa Kastilla Kamachina pachas qallarirqan. Kastilla Kamachiy pacha ( kastilla simipi : tiempo de la colonia española) nisqaqa Awya Yalapi ispañulkunap kamachinan kasqa pachas karqan, ispañul kulunya pachas. Kastilla Kamachiy pachapi kathuliku misyunaryukuna Awya Yala runakunata kristiyanuchaspa chay umukunata, paqu yachaqkunata mana allin ruraqkuna, dañuq, bruja (layqa warmi), brujo (layqa qhari) nispa suticharqan. Kastilla Kamachiy pachapi unayta Wirriynatu Piruwpa urin saywansi karqan, Mapuchikuna qispi kayninta chaypacha amachayta ayparqaptinsi. Kastilla Liyunpas hatun llaptap. Kastilla Liyunpas uma llaptap. Kastilla Manchapas, kastilla simipi Castilla-La Mancha nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Kastilla nisqaqa Iwrupapi huk kathuliku qhapaq suyus karqan. Kastilla nisqaqa Iwrupapi huk kathuliku qhapaq suyus karqan. 1492 Aragun suyuwan huñunakuspa Ispaña qhapaq suyus tukurqan. Kastillanuchayrayku lliwmanta astawan rimasqa simiqa kastilla simim (93,0%, 2005 watapi runa yupaypi ). Kastilla qillqay. Kastilla qillqay qhichwa simip kunkallankunata manapuni rikuchiptinmi, kunan pachataq qhichwa simipaq manañam llamk'achinchikchu. Kastilla runakuna witiskiyaptin, paykunapa yawarnin apaqkuna charikuyaran chakrakunata, niyaran 'asinda' (allpa k'iti nisunpaq). Kastilla simimanta chaskisqa simikunataqa qhichwa simip allin qillqayhinam qillqanchik. Kastilla simimanta qhichwa simiman qillqaq José Hernándezpa 1872 watamanta harawintam Martín Fierro icha El Gaucho Martín Fierro nisqa t'ikrarqan. Kastilla simimanta runasimiman t'ikraq: Jaime A. Pantigozo Montes. Kastilla simip ancha chikichasqan k'iti rimaykunam. Kastilla simip ancha chikichasqan k'iti rimaymi. Kastilla simip ancha chikichasqanmi k'iti rimay. Kastilla simipas Dyuspa Simin Qillqa Nácar-Colunga. Kastilla simip chikichasqanmi simi. Kastilla simipi Langosta nisqaqa kaykunatam niyta munan: * Haq'arwitu (ordo Orthoptera): huk palamakuna; * Langusta (familia Palinuridae): huk qaraqruyuwakuna. Kastilla simipim aranway qillqatapas (El Motín) uyaycharqanpas, chaymanta wawakunapaq willaykunatapas. Kastilla simipi : Seúl) icha Busan (Pusan) hatun llaqtaqa Tayhan Republika mama llaqtap. Kastilla simipitaq kaykunatapas niyta munanmi: * Mitmay (runakunap uywakunappas); * Köln : Alimanyapi huk llaqta. Kastilla simipi tikrasqawanpas Reina-Valera, 138 pp. Kastilla simipi Vicente López y Planes-pa 1812 qillqasqan, takinanqa Blas Parera-p 1812 rurasqan. Kastilla simi Qillqaqmi karqan, APRA partidupi wankurisqan kaspa. Kastilla simi rimaq warmakunapaqmi, chayrayku kastilla simipim yachachinku, qhichwa simitaq iskay kaq rimaytam huch'uy yachay wasipi ñawpaq ñiqin yachay watamanta chawpi yachay wasipi pichqa ñiqin yachay watakamam. Kastilla simitapas rimaspa, qhichwa simillapi harawikunatas qillqarqan. Kastilla simitaq iskaynintin tapuna unanchayuqmi. Kastilla simita rimaqkuna Antonio Raimondipas chayta mana allinta uyarispa Pumapampa nispa suticharqan. Kastilla simiwan tinkuynin Qichwa simikunan paqarin, Ispañamanta runakuna samuskiptin, 1532 watapi. Kasway rikch'a nisqaqa ( kastilla simipi novela, fransis simipi roman) munay qillqasqa simi kapchiypa huk rikch'aqninmi. Kasy llaqtaqa Ikwadur umalliq Leónidas Plaza Gutiérrezmantam sutichasqa. Katakucha ( kastilla qillqaypi : Catacocha) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Loja markapi huk llaqtam, Paltas kitip uma llaqtanmi. Katalunya nisqaqa ( kastilla simipi : Cataluña, katalan simipi : Catalunya) huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Katalunya nisqaqa ( katalan simipi : Catalunya, kastilla simipi : Cataluña) huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Katarina I Katarina I sutiyuq warmiqa huk Rusyap quyansi karqan 1725 watamanta 1727 watakamas. Kathidral, La Rioja llaqta La Rioja llaqtaqa Arhintina mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Kathuliku ( grigu simi : καθολικός, καθολικόή, καθολικό (katholikós, katholikī´, katholikó): " sapsi ") nisqa inlisya tukuy Jesukristupi iñiq runakunapaq inlisya niyta munan. Kathuliku inlisya. Kathuliku Inlisya Hatun yaya está legislado en el Código de Derecho Canónico de 1983, Libro II, Parte II, Sección II, Título I, Capítulo II, cc. 375-411. Kathuliku Inlisya Kastilla Atiywanmi kristiyanu iñiyta Antikunapi runakunaman apamuyta munaspapas, runakunata Dyuspa Simin Qillqata ñawiriyta manam saqillankuchu. Kathuliku Inlisyapiqa Hatun Papam Dyuswan allin kawsayniyuq runakunata "santu runam karqan" nispa santuchan (kanunisasyun), Dyuspa yanapayninwan achachillakunata ruraptinmi icha Dyuspi iñiyninrayku sipisqa (martir) kaptinmi. Kathuliku Inlisyapiqa Much'aykusqayki Mariya nisqapim Qullana Mariyata yupaychanku. Kathuliku mama. Kathuliku runakunaqa santukunap kalindaryunpi kaq kristiyanu sutikunatam qunku, kastilla simimanta chaskisqa sutikunatam. Kathuliku santu. Katidral, Asti Asti llaqtaqa Piemonte suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Katidral, Ayakuchu Ayakuchu suyu nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Katidral, Catania Catania llaqtaqa Sicilia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Katidral Chulli. Katidral, Gela (1900 watapi) Gela llaqtaqa Sicilia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Katidral, Monza Monza llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Katidral, Pisa Pisa llaqtaqa Toscana suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Katidral, Prato Prato llaqtaqa Toscana suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Katidral, Schio Schio llaqtaqa Italya mama llaqtapi, Veneto suyupi, huk hatun llaqtam. ''' Katiguriya: Kurku kallpanchay ''' Katiyunkunaqa q'illay iyunkuna, aniyunkunataq huk kuti niyatiwu kaq yakumuksi iyunmi (OH - ). K'atma ( kastilla simipi : grado) nisqaqa chhukap huk hukllanmi, huk p'allta muyup 360 (kimsa pachak suqta chunka) ñiqin p'atmanmi. Katowice llaqtapiqa 317.220 runakunam kawsachkanku (2007). Katowice nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Katowice nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Katuliku Inlisyapi tanta rakinakuy. Katuliku inlisyata allinchayta munaptinpas, Hatun Papa mana atiyninta chinkayta munaspa Lutherta ñakarqan. Katuliku Partido Progresista nisqapi wankurisqa kaspa, 1 ñiqin anta situwa killapi 1892 p'unchawmanta 16 ñiqin ayriway killapi 1895 p'unchawkama ikwadurpa umalliqninsi ( Mamallaktata Pushak ) karqan. Kau-hiyun ( chinu simipi : 高雄, chinu simplificadu: 打, pinyin: Gāoxióng, POJ: Ko-hiông, Kastilla simipi : Kaohsiung, POJ: Tá-káu) hatun llaqtaqa Chunwa Republika mama llaqtap. Kawachi lluqsirqa Naska kasqapa uma llaqtan. Kawaiisu, A Grammar and Dictionary with Texts. Kawallu awqaqkuna ( Winisuylapi ). Kawallu kastañap (Aesculus hippocastanum) rurunpi kichkankuna. Kawallupi puriy nisqaqa kawallup wasanpi tiyaspa runap puriyinmi kawalluta purichispa. Kawallupi utqaylla puriy. Kawalluyuq kastilla awqaqkuna Mishikakunata atipachkan Otompan maqanakupi, 1520 watapi. Kawasaki llaqta Kawasaki ( nihun simipi : 川崎市, Hepburn: Kawasaki-shi? K'awchi chhukaqa isqun chunka k'atmamanta aswan pisim. K'awchu sach'ataq Amarumayup suyunkunallapis wiñarqan. K'awchu waq'ayay nisqapi anchatas qullqichakurqan. K'awchu waq'ayay pachapi Manaus llaqtapi Teatro Amazonas nisqa aranway wasi tukurqan. K'awchu waq'ayay pachapis ancha hatun llaqtas tukurqan. K'awchu waq'ayaypi achka waranqa sapara rimaq runakunas wañurqan. Kawineño runakunaqa kawiña simitam rimanku. Kawllay, Llakusi icha Sintimintu nisqaqa runap icha uywap allin icha mana allin kachkayninmi, ñutqup limbiku llikanpi paqariq. Kawpaypiqa mamallaqtapi pachakutiy nisqa huk runakunap icha runallaqtap kamachiqkunata qarqusqan, kamachiyta hap'isqan nisqam. Kawpay yachay nisqapim yuyaychakunchik. Kawsachikuy icha Nutrisyun (nutrición) nisqawanqa kawsaqkuna kawsachikuy imayaykunatam hurqun. Kawsachikuy imayaykunatataq manam mikhunkuchu, ichataq wayllaq hina muyriq pachamantam hurqunku. Kawsa imayaypi achka k'illimsayaqwan t'inkisqa qullpachaqmi kan. Kawsa imayaypi achka k'illimsayaqwan t'inkisqa yakuchaqmi kan. Kawsan 1500 m -manta 4 000m-kama. Kawsaqkunap ñawpaq kaq mitan kamaynintas kamarqan. Kawsaqkunap rikch'aqyayninmi llamk'aynin karqa, payqa rikch'aqyay (evolution) imakay rikch'aqkunamanta parlarqa hinataq imaynatachus kawsay pisipisimanta puriyninmanta sallqa akllay (natural selection). Kawsaqpa imayay yamkiyninpi katalisachaq kaq prutinakunataqa huptana (insima) ninchik. Kawsaqpa kurkunpi tukuchisqan huptana nisqa imayaykunam chay imayay yamkiy ruranakuykunataqa rurachin. Kawsay allpa saywachi. Kawsay allpa saywachi nisqaqa istudyah yachaymi kitita maypi kawsaqkuna tiyanku. Kawsaykuq huk'innaq (Procariota) kaptinmi, manam laqachu, ichataq añakim. Kawsaykuq tantalli ( kastilla simipi : tejido) nisqaqa kaqlla kaq kawsaykuqkunam tantanakusqa, kawsaykuqnintinmi. Kawsaykuq waqllisqa kaspa, millay rikch'ayniyuq tukuspa apanqara kawsaykuq tukuspa miraykuyta qallarin, apanqara q'umpu tukuspa. Kawsaykuq yawri (orgánulo, organela) nisqakunaqa kawsaykuqpa rakichankunam, llamk'anachakuna hinam. Kawsay llika nisqaqa achka mikhunakuq kawsaqpura llikam. Kawsay llikapiqa wayllaqkunam ( yurakuna anqas añakikunapas ), mikhuqkunam ( uywakuna runakunapas ), ismuchiqkunam ( k'allampakuna añakikunapas ). Kawsayninchik kutimuptin nisqa willakuypitaq huk katuliku inlisyapi altar ruray kamayuq protestanteman t'ikrakun, hukmanta altar ruraq tukuspa. Kawsay pachamanta yachayqa kawsay pacha yachay (ecologia) ninchik. Kawsay pacha yachaytaqa Kitu llaqtapim Kitupi San Francisco Yachay Sunturpi, Ikwadur Kathuliku Yachay Sunturpipas yachakurqan. Kawsay rikch'aqa willakuymanta aswan sunim. Kawsay rikch'a: "Sunqu". Kawsay yachaymi ñawpa musuqpas. Kawsay yachay XVI pachakwata XVII pachakwatapas kama manam aswan allichirqanchu. Kay 150 hunu saqipusqa llamk’ana p’unchawkunaman yapakuptin kay ch’ujumanta unqusqa llamk’aqkunarayku, kay total económico impacto kaqqa ch’uju unquymanta atipan kay 20 hunu dolaresta sapa wata. Kay 16 watayuqpi, huk 80% wawakunamanta anafilaxia kaqwan kanku kay willaliman manchay runtukunaman ima chanta huk 20% anafilaxia kaqwan kay maníman karunchasqa kaqkuna kay mikhunata mikhuy atillanku. Kay 1989 kaqpi unidad kaqta wichq’arqanku, iskay watamanta kay yachay mask’ana hunt’achikuptin kay zinc kaqmanta gluconato tabletas kaqmanta hark’anapaq kay ch’uju unquykunata kay rinovirus kaqrayku, kay huk allin hampikuyninlla kay unidad thaskiyninpi. Kay 32-50% casospi mana causanta yachakunchu, chayrayku sutichakun “anafilaxia idiopática”. Kay achkha ukhinakuna kay yachaykunapi munachin aswan yachayta mask’anata yachanapaq imaynatachus chaymanta mayk’aqchus kay zinc allin kanman. Kay "afilaxia" kaqqa suticharqa Charles Richet kay 1902 watapi, chanta qhipantataq tikrakurqa "anafilaxia" kaqman allinta uyarikusqanrayku. Kay agentes bloqueantes neuromusculares, kay antibióticos chanta kay látex ima aswan riqsisqa causas kanku kay anestesia kaqpi. Kay aliman nazi nisqakunam 1945 watapi sipikurqan (Leipzig llaqtapi). Kay amachasqa allpaqa mayupata pampakunatam amachan. Kay amachasqa pampa ukhupiqa Otavalo Kichwa runakunam tiyanku. Kay amachasqa suyupi Ava-Guaraní (Tupi-Guaraní) runakunam kawsanku. Kay amachasqa suyuqa kanmi 14 laya ñuñuqkuna 11 aylluwan, 142 laya pisqukuna 46 aylluwan, suchuqkuna 11 ayllupi, 24 laya allpa yaku kawsaqkuna 5 ayllupi. Kay amigdalectomía mana chay amígdalas operación huk allin ñawpa willakuq kanman kay pikunachus sapa kuti tunquripi infeccioneswan kaqkunapaq (astawa kimsamanta watapi). Kay anafilaxia kaqpata diagnosticonqa ruwakun kay criterios clínicos umachasqa kaqkunaman hina. Kay anafilaxia kaqqa huk emergencia médica kaytaq munanman kay resucitación ruwanasta kay hinata vías aéreas kachariynin kaqta, oxígeno suplementario kaqta, achkha ñiqikunata kay fluidos intravenosos kaqmanta chanta huk sapa kuti qhawaykachayta. Kay anafilaxia kaqrayku wañuyqa aswan tarikun kay jampikunarayku. Kay anafilaxia penicilinamanqa rikhurin kay 2.000 – 10.000 intervenciones terapéuticas kaqpi, wañuytaq qukun aswan pisita kaptin hukpaq sapa 50.000 intervencionespi. Kay anafilaxia penicilinasman manchay kay cefalosporinas kaqkunaman rikhurimun qhipanta proteinaswan tinkuykuchikullaptin kurpu ukhupi, wakin agenteswan aswan jasata wakkunamanta tinkuykuspa. Kay anafilaxiaqa kutichiy hina rikhurimunman mayqin hawa sustanciamanpasrayku. Kay analisiskunaqa triptasa suero yapasqa ñiqikunata tarirqanku, huk yapayta kay tukuy chanta aqllasqa ñiqikunapi kay IgE suero kaqmanta. Kay Anqas metilenomanta kaqwan llamk’akurqa kay casospi mayqinkunapichus mana wak ruwaykunawan allinllarqankuchu, kay thakñiy efectosninrayku llusq’u aychakunamanta. Kay Antihistaminas kaqkunaqa (kay H1 kay H2 kaq hina ima), sapa kuti llamk’akuptinpas chanta kusa kachkankuta ñikun kay teórico umachaypi, pisi tarikuyniyuq kanku. Kay antihistamínicos segunda generación kaqmanta mana ancha kusasinachu kankuman. Kayapas Mataje risirwa ( kastilla simipi : Reserva Ecológica Manglares Cayapas Mataje) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi. Kay aqllasqa antibiótico Estados Unidospi kay faringitis estreptocócica kaqta saniyachinapaq kan penicilina V hark’ayninrayku, chaninninrayku chanta allin ruwayninrayku. Kay aswan riqsikuq virus hap’ichiq kaqqa kan kay rinovirus kaq (30–80%), huk picornavirus laya kan kay 99 riqsisqa serotipos kaqwan. Kay aswan riqsisqa rikhuriq bacterias kanku: Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae, Hemophilus influenzae, chaymanta Moraxella catarrhalis kaq ima. Kay Autoinyector epinefrinamanta kaqwan llamk’akun kay sapan churakuy iskay dosispaq, huk machu runakunapaq manchay wawakunapaq aswan 25 kg kaqniyuqkunaman chanta huktaq wawakunapaq 10 kaqmanta 15 kg kaqkama kaqniyuqkunaman. Kay ayllu llaqtakunamanta: Itunka, Pomate, Ranraccasa, Yaurisque, Huancarqui, San Juan de Taray, Molle Molle, Llaspay, Anyarate, Qusqu suyupi. Kay Aymara Wikipidiyaqa 780 qillqasqa p'anqayuqñam. Kay bagri challwakuna: *Kunchi (genus Pimelodus); *Llawsatuksi (genus Pimelodella). Kay barbijos churakuyqa unqusqa runakunawan tinkuypiqa allin kanman kasqa; ichaqa, mana achkha rikukuq kanchu runakunamanta karunchasqa kachinapaq. Kay campanario signon huk willay kay qhawaypaq, ichaqa mana tarikuqchu kay aswan achkha casospi. Kay caso kaqqa anafilaxia kaqmanta kan huk 4,5 mirachisqa 100.000 runakunamanta sapa wata, huk índice supervivenciamanta kaqwan kay 0,5 kaqmanta 2% kaqkama. Kay chimpachikuykunaqa wasiman apakunku chaymanta wak yawarmasikunamantaq chimpachikun. Kay chimpachiyqa aswan rikukun kay guarderías kaqpi chaymanta yachaywasikunapi ima, mayqinpichus wawas pikunachus mana unqunapaq sistemas kaqninku mana allin hatunllasqaschu chaymanta pisi llimphus kanku khuska kachkankurayku. Kay ch’ujupas chaymanta k’ajapas ima machu runakunapi influenza ñisqata willaptinpas, rich’akuykuna tiyan kay iskay unquykunapi. Kay ch’uju unquy causanpas riqsisqa kaptinpas kay 1950s kaqpi, kay unquyqa runakunawan kachkarqa ñawpamantapacha. Kay ch’uju unquy (chantapas kay nasofaringitis, rinofaringitis, utaq ch’uju) huk chimpachikuq vías respiratorias superiores kaqmanta unquy kaytaq ñawpaqta sinqaman hap’in. Kay ch’uju unquy mana sinchichu chaymanta aswan achkha kaqkuna unqunayaqninmanta huk semanapi allinllapunku. Kay ch’uju unquyqa aswan rikukuqpi rinitis kaqhina utaq sinqa punkiy kaqhina riqsikun, huk tikrakuq ñiqiwan kay kunka punkiymanta. Kay ch’uju unquyqa aswan riqsisqa runa unquy kan Eccles Pg. 1 chaymanta tukuy ayllukunaman pachamanta hap’in. Kay ch’uju unquyqa aswanta sinqaman waqllin, kay faringitis kaqqa kunkaman, chaymanta bronquitis kaqqa surk’anman. Kay chullpakunaqa Jach'a Phasa urqup pikchunpi tarikun, 4.130 m hanaqmi. Kay crup 15% wawakunaman hina hap’in, kay 6 killayuqmanta chaymanta kay 5 utaq 6 watayuqkama. Kay crup difteriaman huchachakuq mana anchata riqsikunchu chay immunización vacunación rayku. Kay crup diftérico riqsikun kay Ñawpaq Grecia kay Homero kaq pachanmantapacha chantataq kay 1826 kaqpipuni kay Bretonneau waknarqa kay crup viral kaqta kay crup difteria kaqman yuchachasqa kaqwanta. Kay crup espasmódico kaq kay kikin virus qutu huchayuqrayku kay laringotraqueítis aguda kaqmanta ichapas kayqa mana infección signosniyuqchu (kay hina k’aja, kunka nanay chaymanta mirayaynin kay conteo de glóbulos blancos) kaqmanta. Kay crup huk viral unquy kaptin, mana kay antibióticoskaqkunawan llamk’akunchu, ichapas huk infecion bacteriana secundaria rikhuriptin. Kay crup kaqqa huk infeccion huk virus huchayuqrayku nikun. Kay crup may hina sinchichus kachkanta yachanapaq aswan llamk’achikusqa sistemaqa kasqa kay Escala de Westley ñisqa. Kay “crup” simiqa kay “crup” verbomanta hamun, kay Inglés Moderno Temprano kaqmanta mayqinchus "Ch’akata qhapariy" ñin munay; Kay sutiqa ñawpa kutitaqa kay Escocia kaqpi unquyman sutichakurqa, chantataq aswanta riqsikurqa kay 18 pachaq watapi. Kay crup viral kaq utaq laringotraqueítis aguda kaqqa kay virus de la parainfluenza huchayuqrayku, aswantataq kay 1 chaymanta 2 wallpamakuna, kay 75% casospi. Kay culturas occidentalespiqa, aswan riqsisqa causasqa kanku kay maní, trigo, ch’aki puquykuna, kay marisco, challwa, willali manchay runtu mikhuyrayku. Kay desensibilización atikullanmantaq wakin jampikunapaq, ichaqa munakun aswan achkha unqusqakuna hark’akullachunku kay agentemanta. Kay Dexametasona kaq dosisqa kay 0.15, 0.3 chaymanta kay 0.6 mg/kg kaqkunamanta kikin sanillachiyniyuq rich’akun. Kay distirupiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. Kay distrfitupiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. Kay distritupiqa Ashaninka runakunam kawsanku. Kay distritupiqa aswanta kastilla simitam rimanku. Kay distritupiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. Kay distritupiqa Llakwash runakunam kawsanku. Kay distritupiqa Llakwash runakunam tiyanku. Kay distritupiqa Machiqinqa runkunam kawsanku. Kay distritupiqa Piru runam kawsanku. Kay distritupiqa Yanisha runakunam kawsanku. Kay distritupiqa Yanisha runakunam tiyanku. Kay distrituqa Juan Gualberto Valdivia Cornejomantam sutichasqa (* 1796 Islay - † Ariqipa 1884). Kay distrituqa Simón Bolívarmantam sutichasqa. Kay Epinefrina (adrenalina) kaqqa ñawpaq jampiynin kay anafilaxia kaqmanta, ni huk contraindicación absoluta kaqniyuq jampikunanpaq. Kay epinefrina kamachiyqa kachkan kay aqllakuq jampiynin, sapa kutitaq tupachisqa kay antihistamínicos kaqwan chanta kay esteroides kaqkunawan ima. Kay epinefrina ruwachin kay crup unquypa ñiqin pisiyanata huk 10 30 chinini kaqpi, allichayninkunaqa 2 phanillata kawsan. Kay episodios kutiruwakusqakuna kay faringitis kaqmanta kay Gas positivo quqkuna huk runapi pichus cronica GAS kayniyuq kaqpi pichus virales infeccionesta sapa kuti hap’ichkan chaypi rikhurimullankumantaq. Kay Estados Unidos kaqpi, kay ch’uju unquy 75-100 junu jampiq runa tapuykunaman apan sapa wata, huk 7700 junu dólares watapi tantiyasqa chaninniyuq. Kay faringitis estreptocócica sintomasninku wak unquykunawan yapakuptinku chay, ancha ch’ampa diagnosticuta ruwana kanqa mana qhawayta ruwasparaq. Kay Greenberg, Ruhlen yachaqkunap yayasqankunataqa huk simi yachaqkunam mana arí nipun. Kay hampikuyninkunaqa mayqinkunachus unqunayaq kaqkunata sanillachiy yanapaq analgésicos kaqkunawan chaymanta simples antipiréticos kay ibuprofeno kaqhina kaqkunawan ima hamun chaymanta kay paracetamol kaqwan ima. Kay hampiwasi kitipi, qara makikunata chaymanta batata ima churakunku. Kay hatun pisqukunaqa waqaychananchik, ama lliw chinkananpaq. Kay hawa wawqinpa ruwasqantam wiñaypaq yuyanqa rikuchkanmanpashina sayachkaqta gamonal abusivo, ñakarichikuq rumi sunqu chaymanta lujurioso obra literaria qillqasqanpi. Kay hina kaptinqa, Kaukaue (Kakauhau, Caucau) kikin rimaychá. Kay hinallas tukuy runakuna kaqlla qullqiyuqsi, kaqlla hayñiyuqsi kanqaman, Kumunismutas ruranqaman. Kayhinaman t`ipisqaqa 1941 watakamallan kaq kasqa; imaraykuchus chhaqay III Asamblea General del Instituto Panamericano de Geografía e Historia nisqaqa pusaq regionman t`ipiytan apruwasqaku, chaymanta Geógrafo nisqa Javier Pulgar Vidal nisqa yuyasqa. Kayhinaman t'ipisqaqa 1941 watakamallan kaq kasqa; imaraykuchus chhaqay III Asamblea General del Instituto Panamericano de Geografía e Historia nisqaqa pusaq regionman t`ipiytan apruwasqaku, chaymanta Geógrafo nisqa Javier Pulgar Vidal nisqa yuyasqa. Kay hinam iñuku wisnu tawa iñuku tupuwan chhallayan, iñuku ñiqintaq iskaywanmi pisiyan. Kay hinam ismuykunku: *Alpha illanchay kaptinqa, iñuku huk'iqa iskay prutuntam iskay niwtruntapas chinkachin. Kay hinam ismuykunku: * Alpha illanchay kaptinqa, iñuku huk'iqa iskay prutuntam iskay niwtruntapas chinkachin. Kay hinam rikch'aqpaq sut'ichakun : Huk rikch'aqman kapuq lliw huk kaqkunaqa yumanakuspa kuskanpa miraywa kana wawankunata wachaspa miraykuyta atinmi. Kay hinam tapuykuna: *Ari mana tapuy: Tapuq runaqa -chu nisqa k'askaqta huk rimaman yapaspa tapun. Kay hinam, Tawantinsuyupi hinam ñawpa pachamantañam ayninakuq kanchik. Kay hinas chullunku pachapi Tiksimuyupi achka suyukunapis Antikunantinpipas kasqa. Kay hinatam ch'uqriyuyuqa mana sisalla miraykun. Kay hinatam huk runata qayakunchik: *Yaw! Kay hinatam k'awchu sach'ap hillintam hurqunku. Kay hinatam wanachanku: * Tayta mamaqa wawanta wanachan mana uyarisqanrayku, ima millaytapas rurasqanrayku. Kay hinataq yurakunaqa wiñankum: Mallkikunaqa sach'akunapas lliwmanta aswan hatunmi. Kay huq’u pacha achkhallachinman kay viral chimpachiyta imaraykuchus ch’aki wayra yanapan kay huch’uy partículas virales aswan karuman chayanankupaq chaymanta aswan unayta wayrapi kanankupaq. Kay IgE específica analisisqa allin kanman kay willaliman, runtuman, maníman, ch’aki puquykunaman chanta challwaman ima alergiasta yachanapaq. Kay imamantachus rinkhurinman karqa chaymanta chay aswan sinchi causasninta yachaspaña, kay crup kaqniyuq kanki ñisunku kay clínicapi qhawachikuspa (kay hina: epiglotitis utaq huk hawa ima kay vias respiratorias kaqpi)kaqta. Kay infeccionqa tonqori ukhuta punkichin, chayrayku mana allinta samachiwanchikchu, chaymanta kay sintomakunawan kachkanchik allqu uhuy (tos perruna), estridor, chaymanta disfonía ima. Kay infección viral kay crup ruwasqanqa punkichin kay laringe, tráquea, chaymanta hatun bronquios kay glóbulos blancos yaykuyninrayku (aswantataq histiocitos, linfocitos, células plasmáticas, chaymanta neutrófilos)kaqrayku. Kay inmunoterapia oral kaqqa kusa kanman chanta wakin unqusqakunata desensibilizan kay wakin mikhunakunamanta willali, runtukuna, ch’aki puquykuna chanta maniykunamanta ima hina; mana ahinapas, kutinpuq efectosqa riqsisqa kanku. Kay Inmunoterapia wakin causaspaq tiyan, jamuq anafilaxia casosmanta hark’akunapaq. Kay intramuscular ñanqa aswan kusa kay subcutánea churakuymanta ñisqaqa imaraykuchus kayqa huk mana utqhay ch’unqakuyniyuq kanman Mana sinchi efectosnin kay epinefrina kaqmanta kanman kharkatiykuna, phuti, uma nanaykuna chanta t’iktikuna. Kay ipratropio aerosol kaqpi qhuña unqunayaqta pisillachinman, ichaqa mana ancha kusachu kay sinqa wichq’akuypaq. Kay iskay ñawpa unquykuna huk virus yuchayuqrayku chaymanta mana ancha sinchichu kanku kay sintomaspi; kay tawa qhipan unquykunari bacterias yuchayuqrayku kanku chaymanta aswan sinchi kanku. Kay kantunqa Simón Bolívarmantam sutichasqa. Kay kawsayqa hawa llaqta hamuqkunapaq imaymana kawsaykunata kicharin. Kay kharkatiy cardíaco kaqqa t’inkisqa kachkan sunqupi kay células productoras histamina kaqmanta rikhuriyninman. Kay kimsantin persona Yaya Churi Ispiritu Santu kimsa kaspapas huk kayniyuqllam, huk Dyusllam. Kay kitikunaman atinkumanmi haykuyta yachaqkuna yachay riqsiq, chay warda parkikunaq qawasqantaqmi kanan paykuna. Kay k'itiqa Ashaninka runakunam tiyanku. Kay kitiqa Eugenio Espejomantam sutichasqa (1747 - 1795). Kay kitiqa Ikwadurpa umalliqnin (1835-1839) Vicente Rocafuertemantam sutichasqa. Kay kitiqa José Mejía Lequericamantam sutichasqa (icha José Mexía Lequerica). Kay kitiqa Simón Bolívarmantam sutichasqa. Kay k'iti rimaypi José María Arguedas sumaq sumaqlla harawikunata qillqarqan. Kaykunamantaqa iskay aswan hatun kaqmi kikin qillqaqpa kamasqan, mana huk runap willakusqanmantachu hap'isqa. Kay kunan pacha p'anqaqa kunan watamantam willasunki. Kaykunaqa willanku kay infección estreptocócica kaq kayninmanta phichqa clínicos criteriosman hina. Kaykunatam wanakan Pacha, runakuna, kaway allin aswan kananpaq. Kay kurpumanta chirillay ruwayninqa huk riesgo factorhina ch’aqwakuman apan kay ch’uju unquypaq. Kay látex kaqman reaccionaqkunaqa chaninniyuq kanman hark’akuy kay reactividad cruzada mikhunakunamanta kay aguacates, latanus chanta papas hina, wakinkunamantaqa. Kay liwrunpi hamawt'a Sergio Grigórieff yaqa 60 wata hamawt'a Rodolfo Cerrón Palominomanta ñawpaqmi « urin runasimi »-hina qillqan. Kay llaqtachaqa m kamasqa karqan. Kay llaqtaqa 1985 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. Kay llaqtaqa Agustín Ravelomantam sutichasqa. Kay llaqtaqa Bernardo de Monteagudomantam sutichasqa. Kay llaqtaqa Coronel Marceliano Monteromantam sutichasqa. Kay llaqtaqa Ikwadurpa umalliqnin (1835-1839) Vicente Rocafuertemantam sutichasqa. Kay llaqtaqa Ikwadurpa umalliqnin Isidro Ayoramantam sutichasqa. Kay llaqtaqa José Ignacio Warnes y García de Zúñigamantam sutichasqa (1770 - 1816). Kay llaqtaqa José Mariano Serranomantam sutichasqa (1788 - 1852). Kay llaqtaqa José María Velasco Ibarramanta sutichasqa (Ikwadurpa umalliqnin ). Kay llaqtaqa José Vicente Camargomantam sutichasqa. Kay llaqtaqa Juana Azurduy de Padillamantam sutichasqa. Kay llaqtaqa kachkan kay Tuqtu urqupa waklawninpin kay tawa waranqa pusaq pachak hanayninpin kay lamar nisqanmanta cielo lawman. Kay llaqtaqa kastilla capitán José Gutiérrez de Garci Mendoza sutiyuq runapa 1604 watapim kamasqa, paymanta sutichasqampas. Kay llaqtaqa Santa Narcisa de Jesús Martillo y Moránmantam sutichasqa (1832 – 1869). Kay llaqtaqa Simón Bolívarmantam sutichasqa. Kay llaqtaqa Titu Yupankimantam (Francisco Tito Yupanqui) sutichasqa. Kay llaqtaqa wirriy Francisco de Toledo sutiyuqmanta sutichasqam. Kay mama llaqtanchikkunap kawpayninta mana hukchaptinchikqa, pisi pachapichá kay sumaq rimayninchikkuna wañunqaman. Kay mamallaqta parkipiqa kanmi 200-chá laya ñuñuqkuna ( Yellowstone mamallaqta parkipiqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi : 28 laya), 1.000-chá laya pisqukuna ( tiqsimuyupi : 9.000-chá). Kay mamallaqta parkipiqa kanmi 878 rikch'aq yura. Kay Mamallaqta Willkachasqapiqa Santuario Nacional nisqa kanmi hatun amachasqa suyu istrikta. Kay mana hark’asqa anafilaxia kaqqa kay kunan parlakuq simi kachkan kay Tukuy Pachamanta Qutu Alergia kaqrayku kaqkunapaq chanta wakin sumaq yachaqkunaqa ñirinku manaña parlakunanta kay ñawpa simita. Kay mana hark’asqa anafilaxia ruwaykunaqa yachakunkuman kay historial kaqraykulla manchay kay alérgeno parlakuq tinkuyninraykulla, ichaqa mana kay cutáneas ch’iklluriyraykuchu manchay mana kay yawar análisisraykuchu ima. Kay mana inmunológicos mecanismos kaqkunaqa sustanciasniyuq kanku kaykunataq kay mastocitos chanta kay basófilos kaqkunamanta desgranulación kaqta qukunku. Kaymanchá kapun: arawakano, maipurano, maipurano norteño. Kaymanchá kapun: arawakano, maipurano urin ayllu, uralan maipurano huñu. Kaymanchá kapun: tupí, mondé urin ayllu. Kayman Urpi, Wampa, Kukuli, Kullku nisqakunam kapun. Kayman Wampa, Kukuli, Kullku nisqakunam kapun. Kay markaqa Simón Bolívarmantam sutichasqa. Kay mayup sutinqa aymara-qhichwa simim, untu (qhichwa simim, aymara simipipas kan), Anders Burman, Descolonización Aymara: Ritualidad y política (2006-2010), p. 107 grasa de llama (qarwa untu) jawi. Kay mecanismo inmunológico kaqpi, kay inmunoglobulina E (IgE) kay antígeno (hawa material alérgica kutichina kaqta qukuq) kaqwan chaqrukun. Kay mediadoresqa qhipantaqa kay tunqurimanta aychakunanta músculo liso k’uykullachin, huk vasodilatación kaqta hap’ichikunku, kay yawarmanta vasosmantapacha fluidos lluqsimuyninta yapanku chanta kay sunqumanta aychanta pisi t’ikti kaqta qun. Kaymi chinu simip k'iti rimayninkuna: * Kuwan simi (官話 / 官话), 836 hunu rimaq. Kaymi huk kacharpari napaykuykuna: *Rikunakusunchik! Kaymi huk k'iti rimayninkuna: * Twi - Ganapi : Akuapem, Asante (Ashanti). Kaymi huk kulli simimanta llaqta sutikuna: * Kunchuku : "yaku allpa" Kaymi huk kunrisistankuna : Hilaria Supa Huamán ( Qusqu suyu ), María Sumire ( Qusqu suyu ), Juana Huancahuari‎ ( Ayakuchu suyu ). Kaymi huk lichi hilli ruraq yurakuna: * Wachanqa yura rikch'aq ayllu (Euphorbiaceae): k'awchu sach'a (Hevea brasiliensis), wachanqa (Euphorbia penicillata), pinchu (Euphorbia sp. Kaymi huk qallu watanakunam: :Q'ayañachari k'anqa kankaqa kanqa qusay. Kaymi huk rikch'aqninkuna: * Celtis brasiliensis (Gard.) Planch. Kaymi huk rikch'aqninkuna: *Nothofagus alessandrii (ruwil) *Nothofagus alpina (syn. Kaymi huk rikch'aqninkuna: * P'aqu akatanqa (Canthon rubrescens Blanchard syn. Kaymi huk rikch'aqninkuna: * pichana mut'uy (Senna aphylla syn. Kaymi huk rikch'aqninkuna: * Urqu pashta (Calceolaria cajabambae Kraenzl.) * Munqapaq (Calceolaria flexuosa Ruiz & Pav. subsp. Kaymi huk saqirpariy, kacharpariy rimakuna: *Rikunakusunchik! Kaymi huk taripay allin simi napaykuykuna ( qhichwa simipi ): *Rimaykullayki taytay/mamay! Kaymi huk uyaychasqan liwrukuna: http://www.pukllasunchis.org/publicaciones/ *Toribio Quispe Puma: Sipasmantawan Ukukumantawan. Kaymi hunt'a tullu challwakunap 40 rikch'aq ñiqinkunam, Joseph S. Nelson (2006). Kaymi mama llaqtakunap karu rimay tuyrunkuna, Mamallaqtapura karu willanapaq tantanakuy (Unión Internacional de Telecomunicaciones, UIT) nisqap kamasqan, E.164 nisqa kamalliy qillqasqanpi. Kaymi qhichwa simipi huk k'askaqkuna: -pi, -paq, -pura, -man, -n, -y, -yki, -mi, si, hukkunapas. Kaymi sinchi aycha rikch'aqkunam: *Pirasqa sinchi aycha :Ch'imisapa (pirasqa), munaylla kamachisqa. Kaymi sinchi aycha rikch'aqkunam: * Pirasqa sinchi aycha :Ch'imisapa (pirasqa), munaylla kamachisqa. Kay mitan kamaytaqa Carl von Linné sutiyuq runam kamarqan. Kaymi tukuy makisapa rikch'aqkuna (Piruwpi kawsaq: wira qillqasqa): *Yuraq mat'i makisapa / Yuraq wiksa makisapa (Ateles belzebuth) - Uralan Abya Yalapi kawsaq *Yana uya makisapa (A. Kaymi tukuy makisapa rikch'aqkuna (Piruwpi kawsaq: wira qillqasqa): * Yuraq mat'i makisapa / Yuraq wiksa makisapa (Ateles belzebuth) - Urin Awya Yalapi kawsaq *Yana uya makisapa (A. Kaymi tukuy rikch'aqninkuna: *Brownea angustiflora Little *Brownea ariza Benth. Kay munisipyupi wiñan juk ñawpa mallki, Chukiqayara ( Titanka / Puya / Kara / T'ikanka ) sutiwan riqsisqa, t'ikan sapa pachaq watalla, wiñantaq 10 m. aswanta, Quchapampa suyupi Wak'asllapi tiyan kay mallkiqa. Kaynaku nisqaqa ( kastilla simipi : estación) khillayñanpi antakurup sayananpaq puystum, puriq runakunap antakuruman yaykunanpaq antakurumanta lluqsinanpaqpas. Kay ñanpiqa, sichus kay epinefrina mana allinchu chayqa kay glucagon intravenoso kaqta churakunman, chayqa huk ruway mecanismoyuq karunchasqa kay beta-receptorkuna kaqkunamanta. Kay ñawpa agentes kay radiocontraste kaqmanta reaccionesta ruwachiq kanku huk 1% kaqpi kay casosmanta, kay ñawpaqkuna aswan pisi osmolares agentestaq reaccionachinku huk 0,04% casospi. Kay nin: "llapan urwa yupa (número primo) 5ta atiqnin paqarin kimsa urwa yupakunata yapasa". ¿Kay nisqa cheqaku (cierto) icha q'ollmaku (falso)? Kay novelanmi wakin qillqasmantaqa aswan allin nirqaku. 1958 watamanta 1968 watakaman catedrático de Etnología Universidad de San Marcospi karqa. Kay pachan crup utaq kay sinchi kaq, allichakapunman huch’uy pachapi kay epinefrina nebulizador kaqwan. Kay pachap aswan hatunruku runakuna Spallanzani, Réamurpas, Buffonpas Linnépas karanku. Kay pachapiqa manam chiqap ch'usaq p'ulinta rurayta atinchikchu. Kay pachap puchukayninpi hamunqa runakunata taripanapaq. Kay pachaqa wamaqpayaptin, kunanqa achka artifisyal nisqa q'aytukunata allpa wiramantam ruranku. Kay pachaqa wamaqpayaptin, kunanqa aswan p'achakunata awana antakunawan awanku. Kay pachaqa wamaqpayaptin, kunanqa aswan q'aytukunata puchkana antakunawan awanku. Kay pachaqa wamaqyachkaptinmi, sumaq willakuykunata qunqachkaptinmi, sinchi-sinchita qillqananmi tiyan. Kay pachaqa wamaqyachkaspa, aswan wasikunata sinchiyanawanmi ruranku, qatankunatataq tihakunawan icha aluminyu latawan. Kay p'anqapim Qhichwa Wikipidiyapi wandalismumanta willawankikuman. Kay p'anqapiqa tukuy Ikwadurpi Indihina runa llaqtakunatam rikunki. Kay p'anqaqa kay Wikipidiyap uyapuranta (interface nisqata) t'ikraypim yanapanapaq. Kay p'anqaqa taki kapchiypa wiñay kawsayninmantam willasunki. Kay p'anqaqa Wikipidiyap tiksi kamachinkunamantam willan. Kaypaqa lliwmanta aswan ukhu laru 186 mitru ukhun. Kay parainfluenza aswan rikukuqpi sinqa, kunka chaymanta bronquios ima punkiyta qukun. Kay parkipi kanmi 350-chá rikch'aq uywa. Kay patofisiológico ñiqipi, kay anafilaxia kaqpata causanqa kay wakin yuraq yawar células kaqmanta kacharpariynin kan kaykunaqa kay inmunológico kaqrayku manchay kay mecanismos mana inmunológicos kacharparisqas karqanku. Kay "perruna" ch’ujuqa aswanta rich’akuq kay foca waqllana waqayninman utaq kaylobo marino kaqman. Kay perruna ch’ujuqa chaymanta kay estridor ima ichapas mana ancha chaninniyuq kanmanchu kay pachapi. Kay perruna ch’uju rikhurinman, chaymanta kay disfonía ima, ichaqa mana estridor samariypi kanchu. Kaypi: Ariruma Kowii & J. A. Fernández Silva (eds.). Kaypi: Kichwa shimita alli yachashunchik (PDF). Kaypi p'anqapiqa Buliwyapi mawk'a llaqtakuna rikunki. Kaypi p'anqapiqa Chilipi amachasqa sallqa suyukunata - mamallaqta parkikuna risirwakunapas - rikunki. Kaypi p'anqapiqa Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukunata - mamallaqta parkikuna risirwakunapas - rikunki. Kaypi p'anqapiqa Mishikupi hatun llaqtakuna rikunki. Kaypi p'anqapiqa Piruwpi amachasqa sallqa suyukunata - mamallaqta parkikuna risirwakunapas - rikunki. Kaypi p'anqapiqa Piruwpi hatun llaqtakuna rikunki. Kaypi qhaway: * Saqa-saqa icha leche-leche, Taraxacum spp.: Taraxacum officinale etc. Kaypitaq k'ita ch'illtu nispa qillqanchik mana chilltu (tumati) nisqawan pantanapaq. Kay profiláctica kusa jampiynin kay casospi mana riqsisqachu. Kay pruwinsyakunapi aswanta huk indihina simitam (aswanta aymara simitam) rimanku 1993 watapi: Muhu (87,2%), Yunkuyu (82,5%), Chukuwitu (81,2%), Qullaw (80,9%), Wankani (60,2%). Kay pruwinsyakunapi aswanta qhichwa simitam rimanku 1993 watapi: Kallawaya (88,1%), Lampa (85,0%), Asankaru (83,3%), Melgar (76,9%). Kay pruwinsyapiqa aswanata kastilla simitam rimanku. Kay pruwinsyapiqa Llakwash runakunam kawsanku. Kay pruwinsyapiqa Llakwash runakunam tiyanku. Kay pruwinsyaqa Buliwya suyup umalliqnin José María Linaresmantam sutichasqa. Kay pruwinsyaqa Carlos Fermín Fitzcarraldmantam sutichasqa. Kay pruwinsyaqa Eduardo Abaroa Hidalgomantam (icha Eduardo Avaroa Hidalgo) sutichasqa. Kay pruwinsyaqa Enrique Baldivieso Apariciomantam sutichasqa (* 1902 Tupisa - † 1957), Buliwya suyup iskay ñiqin umalliqnin 1938 watamanta 1939 watakama. Kay pruwinsyaqa Eustaquio Méndezmantam sutichasqa (* 1784 - † 1841). Kay pruwinsyaqa Germán Jordánmantam sutichasqa (* 1890 Quchapampapi - † 1932 Saavedrapi). Kay pruwinsyaqa Jaime de Zudáñezmantam sutichasqa. Kay pruwinsyaqa José Ignacio Warnes y García de Zúñigamantam sutichasqa (1770 - 1816). Kay pruwinsyaqa kawsay yachaq Antonio Raimondimantam sutichasqa. Kay pruwinsyaqa Pedro Portillomantam sutichasqa. Kay pruwinsyaqa Piruwpa umalliqnin Luis Miguel Sánchez Cerromantam sutichasqa. Kay pruwinsyaqa qillqaq Mariano Melgar Valdiviesomantam sutichasqa. Kay pruwinsyaqa Simón Bolívarmantam sutichasqa. Kay pruwinsyaqa umalliq Bautista Saavedra Malleamantam sutichasqa (1870-1939). Kay pruwinsyaqa umalliq Hernando Siles Reyesmantam (1882 - 1942) sutichasqa. Kay pruwinsyaqa umalliq José Miguel de Velascomantam sutichasqa. Kay pruwinsyaqa wamink'a José Ramón Loayzamantam sutichasqa. Kay p'unchawkama Waychu munisipyupi kantunmi karqan. Kayqa astawan llamk’achikuq kasqa kay mask’anapi manataq anchatachu kay clínica llamk’aypiqa. Kayqa aswan hap’ikuq runakunapurapi chimpachikuq unquy: machu runaqa iskayta utaq kimsa kutita watapi hap’ichikun, wawataq suqtamanta chunka iskayniyuqkama kutita. Kayqa hampikuy munan huk dosikunallawan kay esteroides kaqmanta; wakin kuti, ancha sinchi kaptin, kay epinefrina kaqwan hampikuy munan. Kayqa huk rikhuriq unquypuni, wawakunapi huk 15% kaqman hap’in, aswantataq kay 6 killayuqman 5 utaq 6 watayuqmankama. Kayqa huk yupakuy kay phisqa ruwaykunamanta qusqa: allin yuyay ñiqi, cianosis (qara anqasllasqa llimp’iyuq qhuñakuna ima), estridor, wayrachap yaykunan chaymanta contracciones ima. Kayqa kay mediadores inflamatorios kacharpariyman apan kay histamina kaq hina. Kay qatiqpiqa Buliwyap umalliqninkunatam rikunki. Kay qatiqpiqa inlish simipi qhastikunatam tarinki. Kay qatiqpiqa lliwmanta 24 quchuntinkunatam rikunki, huk icha aswan kuti lliwmanta tawa aswan allinpura kasqa. Kay qatiqpiqa Ransiyapi urqukuna manta sutisuyutam rikunki. Kay qatiq qillqakunaqa yanapasunkichik, ñawirinaykichikpaq, qillqanaykichikpaq, kay Wikipidiyata allinchanaykipaqpas. Kayqa Wikipidiya:Llaqta sutikuna p'anqamanta kastilla simiman t'ikrasqam. Kay qhapaq Dyusllam chiqanpuni Dyusqa. Kay qhapaq Dyuspa Churin Jesu Kristu sutiyuqmi wiñay Wirhin Santa Mariyap wiksanpi runa tukurqan, paymantataq paqarimurqan. Kay qhichwa Wikipidiyapiqa yanapana qillqakunam kachkan, musuq t'una qillqasqakunatam rurananchikpaq. Kay Qhichwa Wikipidiyaqa qillqasqa p'anqayuqñam. Kay qhipakaq mana anchata rikukunchu ichaqa kan característico kay unquymanta. Kay qillqaq runa sapa kuti yunpayta unquspa ñakarichkarqa ñawpa watakunamantaraq. Kay qillqasqakunampi, Fray Domingo de Santo Tomás, suticharqa runasimita qhichwa sutiwan, ichapas kay rimay maymantacha tiqsikusqanmanta. Kay qillqasqakunayuq Qhichwa simipi wikipidiya 2003 watapi tiksikapurqa. Kay qillqasqapi, pay ñawpa amautakunap pantayninkukunatam runap kurkunmanta manacharan. Kay quchaqa yarina (Phytelephas) chunta yuramantam sutichasqa. Kay qurakunamanta aswanqa ch'antasqa tuktuyuq (Compositae) yura rikch'aq ayllumanmi kapun. Kay qurakunamanta aswanqa ch'antasqa tuktuyuq (Compositae) yura rikch'aq ayllumanmi kapun, hukkunataq Allqumiyu yura rikch'aq ayllu (Apocynaceae), Wachanqa yura rikch'aq ayllu (Euphorbiaceae) nisqa yura rikch'aq ayllukunamanmi. K'ayrap ukhu saqrun. Kayrayku kay Premio Nobel Medicinamanta chanta Fisiologíamanta kaqta qurqanku kay anafilaxiamanta llamk’ayninrayku kay 1913 watapi. Kay riesgo kaqqa aswan hatun kay waynakunapi sipaskunapi chanta warmikunapi ima. Kay rikaparan wiñay yachay muruy kuyaynin kanqanta. Kay rikch'aqkunataqa Inkakunas ancha khuyaysapas qhawaykuspas, akllaspa mirachispapas wiñachirqan. Kay rikhurimuq casos ejerciciosrayku aswan t’inkisqa kachkanku kay wakin mikhuna mikhuywan. Kay rimasqakunata Wikipidiyapi qillqakunapi llamk'achinaykipaq chayman iskaychay, hatun sanampakunata (A, B, C.. Kay rimaykunamantaqa simi yachaqkuna rimanakuchkanmi, mana arí ninakuspa. Kay risirwapiqa ancha mawk'a llaqtakunam kan. Kay risirwapiqa chunka Yanesha ayllu llaqta tiyanku. Kay risirwapiqa kanmi 230 rikch'aq tulluyuqkuna : 175 rikch'aq pisqukuna, 4 rikch'aq allpa yaku kawsaq, 36 rikch'aq ñuñuqkuna, 6 rikch'aq suchuqkuna. Kay risirwapiqa kanmi 755 laya uywakuna, 485 laya pisqukuna. Kay risirwa suyupiqa kanmi 3.000 - 3.500 laya yurakuna. Kay runakunaqa Tawantinsuyup pachapi mitmaqkuna kaspa kay markakama chayamurqanku. Kay runam lluta rimaran Piruw patsan runakunapaq. Kay rusu sutiyuq hamawt'a Buenos Aires llaqtapi 1935 watapi lluqsisqa liwruta qillqarqan: «Compendio del idioma quichua: 1. Gramática. 2. Diccionario quichua-castellano. 3. Paradigmas del verbo (tablas). Kay ruwakullaypuniqa ruwakun kay 8 phani pacha ukhupi. Kay ruwakuymanta willayninkuna mana kikinchu kanku, chanta wakin yachanakunaqa ñinku kay ruwakuyqa chayan kay 20% kaqta casosmanta. Kay salbutamol Nebulizado ancha kusa kanman kay broncoespasmos kaqpaq mayqinkunachus mana kay epinefrina kaqwan jampikuqchu. Kay sananchakunaqa manam Qhichwa simi hinachu. Kay sapa kuti jampi upyanaqa kay vitamina C kaqwan suplementosmanta mana ch’uju unquy riesgonta utaq sinchiyninta pisillachinchu. Kay saturación de oxígeno kaqniyuq wawakunapaqqa urapi kay 92% kaqmanta oxigenota qukunan tiyan, chaymanta hospitalpi qhipakunkuman qhawaypi kay unqusqakuna kay sinchi crup kaqniyuq. Kay sésamo kaqqa ancha riqsisqa kay Oriente Medio kaqpi, Asia kaqpitaq aswanta riqsikun kay arroz chanta kay garbanzos kaqkuna ima kay anafilaxia kaqpata causasnin hina. Kay shipiwu-quniwu llaqtaqa m kamasqa karqan. Kaysi huk rimasqan: Mana yachayniymantam yachani (οἴδα οὐκ εἰδώς). Kay simikunaqa Arhintinap runasiminpa Ayakuchu Chanka runasimiman kuska kayninta rikuchiwanchik. Kay simiqa hamun kay griegas simikunamanta ἀνά ana, ñiqay chanta φύλαξις filaxis, hark’akuy. Kay simiqa hamun kay Griego simikunamanta ἀνά ana, ñiqay, y φύλαξις filaxis, hark’akuy. Kay simiqa Siyu katawbanas rimaykunap ayllunpi kanmi. Kay sinru qillqapiqa Chunwa mama llaqtayuq qillqaqkunatam rikunki. Kay sintomasqa allinllanku iskay p’unchaykunapi ichaqa qamchis p’unchaw unayta kanman. Kay sintomaticas chimpakuykuna yupayninqa machu runakunapi yapakun kay mana unqunapaq sistema mawq’allayninrayku. Kay suntuqa akata allpap ancha ukhunmanmi p'ampachan uñankunata mikhuchinanpaq. Kay suntuqa chunka qanchisniyuq sintimitru sunikamam wiñan. Kay suntuqa qanchis sintimitru sunikamam wiñan. Kay suntuqa tawa kuskanniyuq sintimitru sunikamam wiñan. Kay suplementos zinc kaqwan hampikuyqa allin kanman ch’uju unquy casosta pisillachinapaq. Kay suqta phani kamachiyninmantapacha huk allin saniyay rikurikunña. Kay sutisuyupiqa tukuy Piruwpa umalliqninkunatam rikunki, Piruwpa kacharisqanmanta 1821 watapi. Kay sutiyuq Oscar Colchado Lucio Piruwpi qillqaq,paqarisqa 1947 watapi. Kay suyupiqa kanmi 112 laya p'isqukuna 30 ayllupi. Kay suyuqa Eduardo Abaroa Hidalgomantam (icha Eduardo Avaroa Hidalgo) sutichasqa. Kay taki aranwayqa Joseph II Habsburgmantap mañakusqansi karqan. Kaytam munani: ( ) nisqatam qullunchikman, kastillanu, aliman, nrilandis wikipidiyakunapi hina. Kaytam nin: Huk runap iskay churinmi karqan. Kaytam willanku, pachamanta lluqsimun pusaq pukyum (puwaq yaku). Kayta nisqa Runkusa Rikuy simi taqepi ima nin Runku. Kaytaq qukun kay mediadores inflamatorios kaqrayku chanta kay citoquinas kaqrayku ima kay mastocitos kaqmanta chanta kay basófilokuna kaqmanta ima, kay qukun kay huk reacción inmunológica kaqrayku ichaqa wakin kuti huk mana inmunológico mecanismorayku. Kaytaq sapay kayrayku Musuq Silanda hanunpa uywakunawan, p'isqukunapuni ; askhakuna wañurqankuchiq runakuna karu allpa uywakunawan hamurqankuchiq qhipanpi. Kay tiyanaqa achka sumaq parkiyuqmi. Kay t’uqsinaqa watiqmanta churakunman sapa 5 chanta 15 chininikama sichus tarikuq kutichiyqa mana kusapachachu chayqa. Kay ukhinallachiy kay virales chimpachikuy vías respiratorias kaqpuramanta unqunayaq maypichus kanman ahinaman llamk’an. Kay uma llaqtapi rimayan arusimita, runasimita. Kay unqunayaq qukun kay inmunológica kutichiy kurpumantarayku kay chimpachikuq kaqman manataq aswantachu kay tejido thantakuy kay virus kaqraykuhinachu. Kay unqusqakuna betabloqueantes kaq jampiyniyuq kachkanku chaykuna kay epinefrina kaqman muchuyniyuq kankuman. Kay unquy chimpakuykunaqa ñawpamantapacha runata qatimun. Kay unquyqa huk período de incubación kaqniyuq huk mana chay kimsa p’unchawmanta chinpachikuy qhipanmanta, chanta síntomas rikhurimurqanku. Kay urqu lani sayasqa hinam, chayi sutinpas nin: ham - rayku, warmiman nisqa hinaraq. Kay urqupi wiñan juk ñawpa mallki, Chukiqayara (Puya raimondii), Quchapampa suyupi Wak'asllapi tiyan kay mallkiqa. Kay urqup sutinqa aymara simim : jach'a hatun, khunu rit'i, qullu urqu, "Hatun rit'i urqu". Kay urqup sutinqa aymara simim : jach'a hatun, qullu urqu, "Hatun urqu". Kay urqup sutinqa aymara simim (p'iqi, q'ara). Kay urquqa Chichas wallapi aswan hanaq urqum, 5.571 m hanaqmi. Kay urquqa Manqu Qhapaqmantam sutichasqa. Kayuwawa runakunaqa kayuwawa simitam rimanku. Kay virus ruwachisqas kay rinovirus kaqrayku aswan chimpachiq kanku kay ñawpa kimsa p’unchawkuna unqunayaqmanta, chantataq aswan pisi chimpachikuqkunaman tukupunku. Kay vitamina C efecto kaqninqa kay ch’uju unquypi hatunpi yachakurqa mana allin tarikuywan, manataq ahinatachu kay qusqa pachakunapi, aswanta kay runakunapi pikunachus actividad fisica kaqta chiri kitikunapi ruwaq. Kay wachuchasqapiqa rikunki ima hinam iskay chunkantin huchha llikapi yupanku. Kay wamanipiqa Amarakaeri runakunam kawsanku. Kay wamanipiqa aswanta kastilla simitam rimanku. Kay wamanipiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. Kay wamanipiqa aswanta runa simitam rimanku. Kay wanaykuna hinam kachkan: **Qullqi wanay: Taripasqa runaqa kañinatam quchun. Kay wanaykuna hinam kachkan: ** Qullqi wanay: Taripasqa runaqa kañinatam quchun. Kay wañuykunamanta tasasqa pisiyarqanku kay 1970 watapi chanta 2000 watapi Australia kaqpi, wañuyqa kay anafilaxia mikhunamanta kaqraykuqa warmikunapi aswanta tarikun, kay insectos wach’iyraykutaq qharikunapi aswanta tarikun. Kay wat'akunamanta aswan hatun wataqa Hatun Ninasuyu wat'a nisqam. Kay wayrawasita Misuk'anipi kamarqa «Instituto de Capacitación Campesina» (INCCA), uk ONG, 1 ñiqin tarpuy killapi 1990 watapi. Kay wayrawasita Misuk'anipi kamarqa «Instituto de Capacitación Campesina» (INCCA), uk ONG, ñawpaq p'unchay tarpuy killapi 1.990 watapi. Kay waytakunaqa manam ch'ulla tuktuchu, aswantaq ch'antasqa tuktuntinkuna: 1. Anthemis tinctoria (Asteroideae), 2. Glebionis coronarium (Asteroideae), 3. Coleostephus myconis (Asteroideae), 4. Glebionis sp. Kay Wikipidiya p'anqaqa imanapura akllay nisqamantam. Kay Wikipidiyapi ima qhichwa k'iti rimaypipas qillqaspa yanapankiman. Kay Wikipidiyapiqa achka uchuylla qillqakunam, chayrayku chay stub plantillaqa manam yanapawanchikchu. Kay Wikipidiyapiqa kimsantin sanampa ISO 3166 tuyrutam, Mama llaqtapura ulimpya kumitiypa tuyruntapas llamk'achinchik. Kay Wikipidiyapiqa Qhichwa simillapim qillqakuna kachun. Kay yachay riqsin mana uchkukayta continuity); mana wankinta ( form), mana tupunta ( size) riqsinchu. Kay yawarpi kawsaykuqkunam kan: * Puka yawar kawsaykuqkuna (erythrocytes): Surq'anpi wayra pachamanta yawarman hamuchkaq muksichaqta yawar puka nisqa imayaywan hap'iykun. Kay yuramantaqa achka chakra yura layakunatam akllaspa mirachirqan, hayaq ruruyuq (sallqa yura hina), misk'i ruruyuqpas (misk'i uchu icha paprika nisqa). Kay yurap hamut'asqa sutin Puya raimondii kawsay yachaq Antonio Raimondimantam sutichasqa. Kay yuyaykata niyan waknasa yuyayka ( oración compleja Según Gary J. Parker : Gramática quechua Ancash huaylas; Ministerio de Educación, Lima 1976 ). Kazan.jpg Kazan ( rusu simipi : Казань) nisqaqa Rusiya mama llaqtap huk llaqtam. Kazincbarcika llaqtapiqa 31.252 runakunam kawsachkanku (2006). Kazincbarcika nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Kazincbarcika nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Kechwaqam huk simi rimasa Arqintina, Puliwya, Chili, Kulunpya, Ikwatur, Piruw llaqtahuñuqkunapi. Kecskemét llaqtapiqa 108.844 runakunam kawsachkanku (2006). Kėdainiai ( lituwa simipi Kėdainiai, pulaku simipi Kiejdany) llaqtaqa Lituwa mama llaqtapi huk llaqtam. Kėdainiaipiqa 31 226 runakunam kawsachkanku (2007). Kėdainiaipiqa 31 226 runam kawsachkanku (2007). Kędzierzyn-Koźle llaqtapiqa 64 219 runakunam kawsachkanku (2007). Keegan (WMF) (talk) 19:12 30 hul 2013 (UTC) : Distributed via Global message delivery. Kenneth David Kaunda sutiyuq runaqa (* paqarisqa Chinsali llaqtapi - ) huk Sambya mama llaqta yachachiq wan pulitiku karqan. Kentucky nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Kentucky nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Kenya warmi pulitiku. Keres nisqaqa Musuq Mishikupi ( Hukllachasqa Amirika Suyukunapi ) huk rimaykunap ayllun icha k'iti rimaysapa ch'ulla rimaymi, Keres runakunap rimayninkunam, Pueblo nisqa llaqtakunapi. Kevin Michael Rudd sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin tarpuy killapi 1957 paqarisqa Nambour llaqtapi - ). Kew. 1: 68 (1789). Khalid bin Abdul-Aziz, Sawud Arabya Qhapaq, arabya simipi : خالد بن عبد العزيز آل سعو), paqarisqa Riyad llaqtapi - wañusqa Ta'if llaqtapi ). Khanlaya llaqtayuq Kallawaya, Panama kanalta rurachkaq llamk'aqkunata hampiq, chukchumanta kinawan allichinapaq. Khari Khari wallapi, P'utuqsi wallap chinchay rakiyninpi, tiyanku. Kheops chuntuqa huk Giza chuntu nisqakunapuram kachkan. Kheops sutiyuq pharaw nisqa iqiptu qhapaqpa chuntunsi karqan. Khillaychakiwan maqapuq runa hina wasicha kirpanawan pachapi aysaspam kuyukuykun. Khillaychakiwan maqapuq runa hina wasicha kirpanawan pachapi aysaspam kuyukuykunku. Khillayñanpi hatun sayana wasikunataqa kaynaku ninchik. Khiniya mama llaqtap Awqaq pusaq, pulitiku wan Umalliq. Khiniya pulitiku wan Umalliq. Khiniya Wisawpiqa 1.586.000 runakunam kawsachkanku. Khiniya-Wisaw pulitiku, Uma kamayuq wan Umalliq. Khiniya-Wisaw pulitiku wan Umalliq. Khipu q'aytukunawanmi yupasqakunamanta willakunata hallch'aq karqan. Khuchinilla nisqa palamachaqa chay llimphiyuqmi. Khunqi Khunqi, 18 kaq pachakwatapi llimphisqa. Khuyay (Erastis-wan Eromenos, pichqa kaq pachakwata). Khuyay nisqaqa huk runap huk runapaq allin sunquwan rikuynin, munaynin, waylluynin, chiqniypa hayunmi. Kichasqa sinta ruqyay yuyana. Kichkaluru nisqa misk'i kichkasapa rurunkunatam mikhunchik. Kichwa Amawta Kamachik (KAMAK - K ichwa Ama wta K amachik icha ALKI Academia de la Lengua Kichwa) nisqaqa Ampatu llaqtapi kaq kuraq sunturmi, Ikwadurpi kichwa simita kamachiq, Shukllachishka Kichwa nisqa allin qillqayta kamachiqpas. Kichwa rimaypiqa Ikwadur mama llaqtap umalliqninta Mamallaktata Pushak ninkum. Kichwa runakuna hiki p'anqataqa wasi qatankunapim llamk'achin hikikuna mana mikhunanpaq. Kichwa runakuna kichwa simita riman. Kichwa runakunapa kawsayka llaktapi hatun sapikunata charin. Kichwa runakunapaqqa hatun ñawpaqman pusaqmi karqan, chayrayku payta Mama Dulu nirqankum. Kichwa runapa kawsaypi, ruku runakuna ashta kuyashkami kan, paykunaka taytaka, mamaka nishkami kan. Kichwa runap riqsisqan rikch'aqninkunaqa sunkarum (Pseudoplatystoma), ch'ullasimim (Sorubim lima), such'im (Trichomycterus rivulatus), impam (Astroblepus ubidiai), challwa yawarta ch'unqaq kanirum (Vandellia cirrhosa), kalarmunam, kumparam, hukkunapas. Kichwa runap riqsisqan rikch'aqninkunaqa sunkarum (Pseudoplatystoma), such'im (Trichomycterus rivulatus), kalarmunam, kumparam, hukkunapas. Kichwa runapuraqa yachakuqpurapas achka harawikunatam pallarqan. Kichwa shimipiqa manam ñuqanchik, ñuqayku icha kanchik, kayku nispa sapaqchankuchu, aswantaq ñukanchik, kanchik nispalla rimanku. Kichwa simika ashta dialectokunata (shina Sachapa kichwa, Chimpurasupa kichwapash, Impapurapa kichwapash etc.) charin, chaymanta yachachikkunaka Kichwa Amawta Kamachikpi tantanakurirka, paykunaka Shukllachishka Kichwa rurarka. Kichwa simi quechua simipak mana tukuy shinami kan, mana shinami killkashka kan. Kielce Bishops' palace 20051008 1019.jpg Kielce nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Kielce llaqtapiqa 207718 runakunam kawsachkanku (2006). Kielce nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Kigali llaqtapiqa 965 398 runakunam kawsachkanku (2009). Kigali nisqaqa Rwanda mama llaqtap uma llaqtanmi, 730 km²-yuq. Kikillanpita mana imatasi nintsu, wakin qipanchu, nin imaykata. Kikin anafilaxia kaq hinallataq jampikun. Kikinpa nisqankamaqa Ikwadur Kichwa Llaqtakunap Hatun Tantanakuyninmi (Ecuador Kichwa Llaktakunapak Jatun Tantanakuy). Kikinpa tindanpi Alonso Hitchcock sutiyuq inlis misyunaryuta riqsirqaspa paywan Chuya Qillqata kastilla simipi ñawiriyta qallarispa s kristiyanu tukurqan. Kikin sutikunata qhawanaykipaqqa mama llaqtamanta p'anqapi qhaway. Kikin watapi Ispañamanta awqakunaqa Kashamarkaman chayamuspas, payta hap'irqan. K'ikuy mit'akuna K'ikuy nisqaqa killantin mana runtucha yumasqa kaptin warmip kismanmanta yawarta ch'uwanchayninmi. Kila Kila kantun icha Q'umirmayu kantun ( kastilla simipi : Cantón Rio Verde (C. Kila Kila kantun icha Q'umirmayu kantun ( kastilla simipi : Rio Verde (C. K'ili k'ili urqu tarikun Muyla munisipyupi, Jarani chiqakuqmanta qhawasqa "Puñusqa ilijanti " jina. Killapi p'unchawkunata yupaspa hayk'a ñiqin p'unchawtam ninchik, chaymantam killap sutintam, chaymantataqmi hayk'a ñiqin watatam Kristup paqarisqanmanta. Killapura Killapura, Killa hunt'a, Hunt'a killa icha Paya killa nisqa killa mit'apiqa tukuy k'anchaq killantintam rikunchik. Killaqa iskay chunka pusaqniyuq p'unchawpim - tawa simanapim - huk kutitam tiksi muyuta muyapayan, huk watapaq huk p'unchaw phaltaptin chunka kimsayuq kutitam. Killaqa munisipyupiqa kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Killaqullu munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Killaqullu pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Killaqullu pruwinsyap uma llaqtanmi. Killa wañuy icha Musuq killa nisqa killa mit'apiqa manam killatachu rikunchik, k'anchaq rakin mana tiksi muyuman t'ikrasqa kachkaptin. K'illi K'illi urqu tarikun Takachi munisipyupi, Jarani chiqakuqmanta qhawasqa "Puñusqa ilijanti " jina. Killimsayakuchaq flurchasqa kluruchasqakunam chay hanaq wayra pachipi kaq achiksamaytutaqa qullunmi. K'illimsayaqqa kawsa imayaypi aswan kaq, yakuchaqwan t'inkisqa qallawam. K'illimsayaqqa k'illimsapi aswankaray kaq qallawam. Killmu achkiyqa 590-manta 625-kama nanometro pillunyayuqmi. Killmu rurunkunatam (laranqakunata) mikhunchik. Kilugramuqa Sèvres llaqtapi ( Paris ñiqpi, Phransyapi ) waqaychasqa qullqiyamanta iridyumantapas qhapaq llasap wisnunmi. Kilugramuqa Sèvres llaqtapi ( Paris ñiqpi, Ransiyapi ) waqaychasqa qullqiyamanta iridyumantapas qhapaq llasap wisnunmi. Kima hatum llaqta Hukllachasqa Amirika Suyukunapi. Kim Dae-jung, (Korianu simipi: 김대중, hanja simipi: 金大中), (* paqarisqa Haui-do, Uralan Jeolla ( Uralan Hansuyu ) llaqtapi - † wañusqa Siul llaqtapi). Kim Dae-Jung, (Korianu simipi: 김대중, hanja simipi: 金大中), (* paqarisqa Haui-do, Uralan Jeolla ( Uralan Hansuyu ) llaqtapi - † wañusqa Siul llaqtapi). Kimra siwi icha Tinkurachina hanaq (latitud) nisqaqa chawpipacha siq'imanta qhipakunakama yupasqam. Kimsa chaninniyuq rak’ikuynin kay anafilaxia kaqmanta tiyan. Kimsa chunka hukniyuq hunuchá rimaqnin kachkan. Kimsa chunka hunumanta aswan rimaqninmi kan. Kimsa chunka iskayniyuq distritunmi kan. Kimsa chunka pichqayuq hunuchá rimaqninmi kan. Kimsa chunka qanchisniyuqmanta, isqunta qichuy, iskay chunka pusaqniyuqmi. Kimsa chunka tawayuq distritunmi kan. Kimsa chunka wata kipa, Ispañulkuna shamurka, Francisco Pizarro pushakmi, 1533 watapi Atawalpa Inkata wanchirka. 1534 watapi, Kunkistadur Sebastián de Belalcázarka Kitu llaktata hapirkan, chay llakta Ispañapakmi nirka. Kimsa chunka wata qhipa, Ispañulkunas hamurqan, Francisco Pizarro sutiyuq pusaqninqa 1533 watapi Atawallpa Inkatas wañuchirqan. 1534 watapiqa Kunkistadur Sebastián de Belalcázar Kitu llaqtatas hap'irqan, chay llaqta Ispañapaqmi nispa. Kimsa chunka watayuq kaspa, Jesusqa hudyukunata Dyuspa qhapaq kayninmantam yachachiyta qallarirqan. Kimsa distritunmi kan. KImsa distritunmi kan. Kimsa hunuchá rimaqnin kachkan. Kimsa hunuchá rimaqninmi kachkan. Kimsa hunuchá rimaqniyuq kachkan. Kimsa hunumanta aswan rimaqninmi kan. Kimsa iñuyuq wayru chiru. Kimsa kantunmi kan. Kimsa kantunnmi kan. Kimsa kaq p'unchawpi wañusqamanta sayarispa kawsarirqan. Kimsa khata sisayuq nisqakunaqa (Rosopsida) nisqa iskay phutuy raphiyuq yurakunap tuktunpi paqariq sisanpi kimsa khatachayuqmi. Kimsa kiru pichana. Kimsa kitillinmi kan: * huk llaqta kitilli: 28 de Mayo * iskay chakrapura kitilli: La Paz kitilli, Tutupali kitilli. Kimsa kitillinmi kan: * huk llaqta kitilli: El Dorado de Cascales * iskay chakrapura kitilli: Sevilla, Santa Rosa de Sucumbíos. Kimsa kitillinmi kan: * huk llaqta kitilli: Kiru * iskay chakrapura kitilli: Rumipampa, Yanayaku-Muchapata (Yanayacu-Mochapata). Kimsa kitillinmi kan, huk llaqta kitillim, Girón kitilli, iskay chakrapura kitillim, San Gerardo kitilli Asunción kitillipas. Kimsa kitillinmi kan, huk llaqta kitillim, Kilanka, iskay chakrapura kitillim, Fundochamba, San Antonio de las Aradas. Kimsa kitillinmi kan: * huk llaqta kitilli: Pindal * iskay chakrapura kitilli: 12 de Diciembre, Chaquinal. Kimsa kitillinmi kan: * huk llaqta kitilli: Qiru * iskay chakrapura kitilli: Rumipampa, Yanayaku-Muchapata (Yanayacu-Mochapata). Kimsa kitillinmi kan: * huk llaqta kitilli: Trunkal * iskay chakrapura kitilli: Manuel de Jesús Calle, Pancho Negro. Kimsa kitillinmi kan: * huk llaqta kitilli: Yantzaza * iskay chakrapura kitilli: Chicaña, Los Encuentros. Kimsa kitillinmi kan: Madre Tierra kitilli, Mera kitilli, Shell kitilli. Kimsa kitillinmi kan, Sangolquí, Cotogchoa, Rumipampa. Kimsa kitillinmi kan: Sangolquí, Cotogchoa, Rumipampa. Kimsa kitillinmi kan: Sevilla de Oro, Amaluza, Palmas. Kimsa kitillinmi kan: Wamuti, Palmira, Siwara. Kimsa kitinmi kan. Kimsak'uchu ABC nisqaqa C chhukapi chiqan kimsak'uchum ; paywanmi sut'ichasunchik nisqa chhukap paqtachinkuna Chimpamanyaypurachi, Qatiq manyaypurachi, Manyakupurachi, A k'utmuwan ninakuq, muyup chawpinpi kaq. Kimsak'uchulla chuntutaqa tawantin kimsak'uchu (tetrahedron) ninchikmi. Kimsa lantrihas muru rikch'aqchakuna. Kimsa llaqta kitillinmi kan: Kayampi kitilli, Ayora kitilli, Juan Montalvo kitilli. Kimsa munisipyunmi kan. Kimsantin atiy nisqaqa Atiy rakiy nisqapi rakisqa mamallaqtapi atiykunam: kamachi quq atiy (legislativa), kamay paqtachi atiy (iudicativa), ruraq atiy (executiva). Kimsantin Dyuspa Wallqanqan nisqa, latin simipi. Kimsantin Dyustaqa Kimsantin Dyus raymipim phistanku. Kimsantin hanllalli allin qillqay. Kimsantin icha achka ruru raphi qispim icha huñusqam, hawa tiyaqmi. Kimsantin ( kastilla simipi : Trinidad) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Beni suyup uma llaqtanmi. Kimsantin kuntinpi kaq ukupasyun suyumanta 1949 watapi kapitalista, parlamintu dimukratiya kaq Tantasqa Republika Alimanya nisqam tukuptin, Suwit Huñup hap'isqan suyumantataq susyalista Aliman Dimukratiku Republika nisqam tukurqan. Kimsantinmi Uru runallaqta kan: Uru Chipayakuna, Uru Iruhitukuna, Uru Muratukuna. Kimsa pachak qanchis chunka pichqayuqta, iskay chunka pichqayuqwan rakiy, chunka pichqayuqmi. Kimsa pachak waranqachá rimaqninmi kachkan. Kimsa pachak waranqachá rimaqninraqmi kachkan. Kimsa pachak waranqamanta aswan mama rimaqniyuqmi kachkan. Kimsa pachak waranqamanta aswan mama rimaqniyuqmi kachkan, Phiyi wat'api kawsaq runakunap kuskanchá. Kimsa piti Pukllanamanta Willakuy 3 2010 watapi rurasqa. Kimsa pruwinsyanmi kan. Kimsa waranqamanta aswan rimaqninmi kachkan. Kimsa waranqa runayuqmi, qanchis waranqa hiqtaryayuq. Kimsa wawa, sach'a-sach'api paka-pakata pukllachkaq, 19 kaq pachakwatapi llimphisqa. Kim Young Sam, Il-hae (일해, 日海)., Korianu simipi: 김영삼, hanja simipi: 金泳三, Gim Yeongsam, Kim Yǒngsam sutiyuq runaqa, (* 20 ñiqin qhapaq raymi killapi 1927 paqarisqa Geoje llaqtapi - ), Uralan Hansuyupa mama llaqta Yachay wayllukuq wan pulitiku qarqan. Kinchamaliqa huk Inka qura ranqhana wasim. Kind regards --Ziko 22:52 15 awu 2008 (UTC) :Iskay kaq t'inkiqa manam kanchu. King´s Inn wan Harvard Yachay suntur. Kingston llaqta 660 000 runakunam kawsachkanku (2005). Kingston upon Hull icha Hull nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Kininti kiti ( kastilla simipi : Canton Quinindé) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Esmeraldas markapi huk kitim. Kiniya nisqaqa manam allichu qillqasqa. Kinraykunap chawpinpitaq wach'icham (t'uksinacham), chaqllisinchi nankay kaptintaq iskaynintin wach'icha. Kinraykunapi kaq iskay wayta raphiqa wamp'uchata p'intum. Kinsa hunu runa tiyanku paypi, mayqin kinsa tawachiqtan Musuq Silandaq runaq. Kinshasa llaqtapiqa 9 046 000 runakunam kawsachkanku (2011). Kinshasa nisqaqa mama llaqtap uma llaqtanmi, 583 km²-niyuq. Kintawru waranipiqa lliwmanta astawan achkiq quyllurmi, −0,27 m quyllur. Kintu tuktu-tuktu icha iskay kintu tuktu-tuktu manam tiyana raphiyuqchu. Kinwa hina siwuktapas yanunku. Kinyapiqa 31 138 735 runakunam kawsachkanku. Kipa, Inkakuna Tupak Yupankika Wayna Kapakkapash Ikwadurpi Antikunata kamachirirka, kipa Ikwadur Antikunapa runakuna Tawantinsuyupi kawsarkan. Kiro Gligorov ( makidunya simipi : Киро Глигоров) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Štip, llaqtapi - wañusqa Skopie llaqtapi) huk Makidunya mama llaqta taripay amachaq wan pulitiku karqan. Kiru hampikamayuq unquqwan. Kiru hampikamayuq, yanapaqinwan, unquqpa siminpi kuchuchkaq. Kiru kitillipiqa Tunkurawa Kichwa runakunam tiyanku. Kiru kitillipiqa Tunkurawra Kichwa runakunam tiyanku. Kiru kitipiqa Tunkurawa Kichwa runakunam tiyanku. Kirunchiktaqa kiru pichanawan pichanchik, kurkunchiktataq iskuwilla nisqa kurku pichanawanmi. Kirupi ismusqakunamanta hutk'ukunatam hutk'una antawan mankharqaspa chay llump'aychasqa hutk'ukunata kiru hunt'anawanmi hunt'anku. Kirusini nisqataqa allpa wirata umyaspa ruranku. Kisa kuru, kichwapi Chini kuru Federico Aguiló: El Hombre del Chimborazo. Kisapincha kitillipiqa Tunkurawa Kichwa runakunam tiyanku. Kisapincha kitillipiqa Tunkurawra Kichwa runakunam tiyanku. Kiskachay pruwinsyap Oscar Mollohuanca sutiyuq kurakantam wardyankuna (policía nacional) wichq'aspa Ika suyupi Cristo Rey de Cachiche wichq'ay wasiman churarqan. Kiskachay runakuna thutuptinmi payta qispichirqan. Kiskispa awqaqninkuna ispañulkunawan hayu kaspa maqanakuchkan. Kiskunfélegyháza llaqtapiqa 31.404 runakunam kawsachkanku (2005). Kiskunfélegyháza nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Kiskunfélegyháza nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Kismapi musuq runacham wiñarispa, chay wawachaqa thaminpim kawsachikun mamap yawarninmanta kikinpa yawarninman. Kitakyūshū llaqta Kitakyūshū ( nihun simipi : 北九州市, Hepburn: Kitakyūshū-shi? Kitepampani llaqtachapiqa 30 runa kawsan (8 ayllu), Miaría llaqtapiqa 680 runa (122 ayllu) tiyan. Kitilli nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi kichwapi parrukya ( kastilla simipi : parroquia) niyta munanmi. Kitillipiqa Chibuleo Kichwa runakunam tiyanku. Kitillipiqa kichwa runakunam tiyanku. Kitillipiqa Kichwa runakunam tiyanku. Kitillipiqa Kitu Kara Kichwa runakunam tiyanku. Kitillipiqa Pansaliyu Kichwa runakunam tiyanku. Kitillipiqa Pastasa Kichwa runakunam Sapara runakunapas tiyanku. Kitillipiqa Pastasa Kichwa runakunam tiyanku. Kitillipiqa Puruha Kichwa runakuna kawsanku. Kitillipiqa Puruha Kichwa runakunam tiyanku. Kitillipiqa Sapara runakunam tiyanku. Kitillipiqa Sarakuru Kichwa runakunam tiyanku. Kitillipiqa Utawalu Kichwa runakunam tiyanku. Kitillipiqa Waranka Kichwa runakunam tiyanku. Kitilliqa awqaq runamanta Hugo Ortiz Garcés sutichasqam (1920 - 1942). K'iti nisqaqa imappas muyuyninmi. Kitipiqa 22,09 % ayllu runakunam tiyanku, Cofán runakunam (kiki sutin: A'i) Kichwa runakunapas ( Napuruna ). Kitipiqa Cofan runakunam Kichwa runakunapas ( Napuruna ) tiyanku. Kitipiqa Kichwa runakunam ( Napuruna ), Cofán, Secoya runakunapas tiyanku. K'iti rimay nisqaqa aswan hatun rimaypa suyunpa rakillanpi aslla wakin hina rimaymi. Kitukarakuna kawsarka ñawpa pachapi, kay kunan Kitu llaqtapi. 100 000 runami kunanka kaypi kawsanchik, charinchikmi shuk Consejo de Gobierno, kamak tukuy Kitukara runakunata rikuk. Kitu kitipiqa Kitukara Kayampi runakunapas tiyanku, iskay kichwa simitam rimaq Kichwa runa llaqtakunam. Kitu llaqtamantaqa 30 km karum. Kitu llaqtamantaqa 55 km karum. Kitu llaqtatas thuñichirqaspas urqukunaman ayqirqan. Kitu llaqtatas thuñichirqaspas urqukunaman ayqirqan. 1535 watapis Rumiñawi urqupi ispañulkunap hap'isqan karqan. Kitupi kaq MACAC sutiyuq yachachiqkunapaq hatun yachay wasip pusaqninmi. Kiwichaqa hanaq Andeskunapim wiñan. 1200 layakunatam riqsinchik. Kiwi p'isqukuna icha sapa simi kiwikuna ch'uspiraspa p'isqukuna Musuq Silandapi tiyaspa, rikch'anapi Apteryx rikch'aq ayllupiwan Apterygidae. Kiyawaya munisipyupiqa aymara, kastilla, qhichwa, simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Kiyiw llaqtapiqa 2.455.900 runakunam kawsachkanku (2006). Kjell Magne Bondevik ( * paqarisqa Molde llaqtapi - ). Kjøbenhavn 1863: 12 (1863). Klasiku nisqa rikch'a hap'inawanqa rikch'akunata pilikula nisqapas achkiypi ruranakuq t'inkisqakunayuq sintapim hap'inchik. Klasi waki nisqamanta siq'isqa. Klavierkonzert es-moll op. 50 **2. Kleopatra qanchis ñiqin Philopator (Κλεοπάτρα Ζ' Φιλοπάτωρ) sutiyuq warmiqa ( iniru killapi 69 kñ paqarisqa; 30 ñiqin ayamarq'a killapi 30 kñ wañusqa) Iqiptupi huk quyas karqan. Klisa munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Klisa pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Kobe Bean Bryant (* paqarisqa Filadelfia llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas isanka rump'u. Kōbe llaqta Kōbe ( nihun simipi : 神戸市, Hepburn: Kōbe-shi? København llaqtapiqa 503.699 runakunam kawsachkanku (2007). Kofi Annan, Huñusqa Nasyunkunap Sapsi Qillqakamayuqnin Kofi Annan sutiyuq runaqa (* paqarisqa Kumasi llaqtapi - ), Gana mama llaqtayuq musikumi wan diplumatiqu qarqan. Kofi Annan sutiyuq runaqa (* paqarisqa Kumasi llaqtapi, Ghanapi ) Huñusqa Nasyunkunap huk Sapsi Qillqakamayuqninmi karqan. Köln llaqtapiqa 986.168 runakunam kawsachkanku (2006 watapi). Konfusi, 18 kaq pachakwatapi llimphisqa. Konfusi ( chinu simipi : 孔子, Kǒng Zǐ, "Yachaq Kong") sutiyuq runaqa (551 kñ paqarisqa; 479 kñ wañusqa) huk chinu yachay wayllukuqsi karqan, konfusyunismu nisqa iñiypa kamaqninsi. Kongo simi (kikóóngó, kikongo) nisqaqa chawpi Aphrikapi Kongo mayup uran rakinpi kawsaq runakunap rimayninmi. Konstantinos Karamanlis, grisya simipi : Κωνσταντίνος Καραμανλής (* 8 ñiqin pawqar waray killapi - 1907 paqarisqa Kupkoy (Πρώτη), (Makedonia) llaqtapi - 23 ñiqin ayriway killapi 1998 wañusqa Athina (Grisya) llaqtapi). Konzert für Klavier und Orchester C-Dur op. 144 (1877) *4. Konzert für Klavier und Orchester, e-moll op. 120 (1872) *3. Konzert für Klavier und Orchester, fis-moll op. 72 *2. Krakau altstadt.jpg Kraków nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Krakau altstadt.jpg Kraków nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Kraków llaqtapiqa 11 720 runakunam kawsachkanku (2009). Kraków llaqtapiqa 118 128 runakunam kawsachkanku (2006). Kraków llaqtapiqa 14 836 runakunam kawsachkanku (2009). Kraków llaqtapiqa 39 049 runakunam kawsachkanku (2009). Kraków llaqtapiqa 757.500 runakunam kawsachkanku (2004). Kraków llaqtapiqa 84 290 runakunam kawsachkanku (2011). Krishna wayllunk'api (huk Bharatniyuq runap llimphisqan, 1755 watapi). Kri siq'i llumpamantaqa Kanadapi huk abugida siq'i llump'akunatam rurarqanku, Kanada indihina siq'i llump'akuna nisqam. Krisniqas mayuman purin. Kristiyanuchay icha Kristiyanisasyun (cristianización) nisqaqa paganu nisqa manaraq kristiyanu kaq runakunata kristiyanu iñiyta yachachispa chaskichiymi. Kristiyanu Duktrina nisqaqa kaytam nin: Astawanraq yachay, churi, kay qhapaq Dyus kristiyanukunap much'asqaykum, Dyus Yaya, Dyus Churi, Dyus Ispiritu Santu, kimsa persona kaspapas manam kimsa Dyuschu. Kristiyanu Dyusmantaqa iñiymantapas Dyuspa Simin Qillqam willakun. Kristiyanu iñiq runakunap Dyuspa Simin Qillqata allinta hap'inankupaqqa chay Bibliataqa iwriyu simimanta grigu simimantapas aliman simiman t'ikrarqan, Wartburg nisqa pukarapi (Eisenach k'itipi) pakasqa kachkaspa. Kristiyanu iñiykama hanaq pachapiqa Dyusmi tiyachkan. Kristiyanu iñiykama huchaqa mana Dyuswan rimanakuq kachkay. Kristiyanu iñiykama Jesusqa Dyuspa Churinmi. Kristiyanu iñiykamaqa Dyuspa kamachisqan runakunap qillqasqan. Kristiyanu iñiykamaqa Jesus chakatapi wañurqan, Krus nisqapi. Kristiyanu iñiykamaqa Jesus Qispichiqmi runakunapaq wañurqaspa sayarispa runakunap huchankunata apakun, paypi iñiptinqa. Kristiyanu iñiymantaqa Dyuspa Simin Qillqam willakun. Kristiyanu iñiy nisqaqa Jesu Kristu qispichiq kaymanta iñiymi. Kristiyanu iñiypa sananchan: krus. Kristiyanu iñiypi chay allin kawsayniyuq runakunataqa santum sutinchanku. Kristiyanu iñiypiqa ancha hatunmi raymi. Kristiyanu iñiypiqa chay chakanam, maypichus Jesus chakatasqa kaspa wañurqan. Kristiyanu iñiypiqa huklla Dyusmi kaspa, chay Dyusqa kimsantin hinam: * Yaya Dyusqa hanaq pachapi kamaqmi. Kristiyanu iñiypiqa lliwmanta aswan hatunmi raymi, Jesuspa kawsarikusqanrayku. Kristiyanu inlisya nisqa runa kuskachakuta qhawanaykipaqqa chaypi qhaway. Kristiyanu Inlisyapi chay chawpi tutapi gallu misa nisqa misantam phistanku, uywa qaranapi siriq uchuy Jesuspa paqarisqanmanta yuyaykuq, chayta pukllaqpas. Kristiyanu inlisyapiqa tayta kuram warmita qusanwan kasarachin. Kristiyanu Inlisyaqa sulluchiyman ama ninmi, warmi hayñikunapaq llamk'aykuq tantanakuykunataq sulluchiy hayñipaqmi riman. Kristiyanukunaqa huk runakunatam katisismunisqa qillqawan kristiyanu iñiymantam yachachinku, Jesusqa hanaq pachaman rina kaspa lliw iñiqninkunata chay yachachiyta kamachirqaptinmi. Kristiyanu manqus wasiqa inlisya nisqam. Kristiyanu tukuspa, runaqa bawtisakun huchankunamanta qhispichikunapaq. Kristup paqarisqanmanta chunkawatakunaqa kay hinatam yupanchik: Ñawpaq ñiqin chunkawataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi watapi qallarisqam, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 10 watapitaq puchukasqam. Kristup paqarisqanmanta hunuwatakunaqa kay hinatam yupanchik: Ñawpaq ñiqin hunuwataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi watapi qallarisqam, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1.000.000 watapitaq puchukanqam. Kristup paqarisqanmanta llunawatakunaqa kay hinatam yupanchik: Ñawpaq ñiqin llunawataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi watapi qallarisqam, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1.000.000.000 watapitaq puchukanqam. Kristup paqarisqanmanta pachakwatakunaqa kay hinatam yupanchik: Ñawpaq ñiqin pachakwataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi watapi qallarisqam, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 100 watapitaq puchukasqam. Kristup paqarisqanmanta waranqawatakunaqa kay hinatam yupanchik: Ñawpaq ñiqin waranqawataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi watapi qallarisqam, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1000 watapitaq puchukasqam. Kristup Ukhun raymipiqa Siñurpa Sinanpi t'anta Kristup ukhunman tukukuymantam yuyaykuspa phistakunku. Krumu alumri ( Cr 4 ) 2 ·12H 2 O) pusaqt'asla piñiyuqmi (kaypi 2,5 cm chinruyuq piñi). Kubapiqa 11 382 820 runakunam kawsachkanku. K'uchumuyla munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. K'uchup ñawch'inqa iskaynintin siq'ikunap kuchuna iñunmi, k'utmu nisqapas. Kudai nisqaqa huk Chili llaqtayuq, pop nisqa kusituymi. Kukapata munisipyuqa kamasqa karqan, mama munisipyuqa Muruchata munisipyum. Kukayna qhatuq nisqakunaqa raphinkunamanta kukaynata hurquspa, ama nisqa kaptinpas, Hukllachasqa Amirika Suyukunaman qhatunku, USA-pi wayna runakuna kukaynawan musphakuyta munaptinmi. Kukimpu llaqtapiqa 202.287 runakunam kawsachkanku ( 2012 ). Kukulkan chuntu wasi, Chichen Itza ( Mishiku ). Kulisqa iskay kaq watanpi tuktun, iskay wata yuram. K'ullpina munisipyupiqa kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Kulta kitipiqa Puruha Kichwa runakunam tiyanku. Kulumbyapi tiyaq inka runakuna kikinkumanta rimaspa "ñuqanchik ingakunam" ninku. Kulumbyap Musiku ministruninmi karqa 1986 watamanta 1987 watakama. Kulumbyap Putumayu suyunpi 7.607 napuruna karqan, Ikwadurpipas 5.943 napuruna karqan 2008 watapi. Kulumpi kitillipi, Llinllin ayllu llaqtapim Ishkay shimi kawsay pura yachana wasi Instituto Tecnológico Superior "Duchicela Shyri XII" kachkan. Kulumpi kitillipiqa Puruha Kichwa runakuna kawsanku. Kulumwyapi yachakákusa 1951 watamanta. Kumamoto llaqta Kumamoto ( nihun simipi : 北九州市, Hepburn: Kumamoto-shi? Kumanta kiti ( kastilla simipi : Cumandá) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Chimpurasu markapi huk kitim. Kumanta kitipiqa Puruha Kichwa runakunam tiyanku. Kumarapa munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Kumbinsyun pruwinsyapiqa Chuqik'iraw nisqa mawk'a llaqtam. Kumishinkunaqa qirutam mikhun, chayrayku runap mana munakusqan palamakunam. Kumishinkunaqa waki palamam: Huk tayta mama kumishinpa wawankuna huk kumishin wakitam ruran. Kumishinpa qirisankuna wiñakusqaña mama palama hinam, manam hunt'a hukchaykuqchu. Kump'ukusqa pacha Pacha nisqaqa lliw imapas niyta munan. Kumunista yachaypi, tukuy runakuna kaqlla hayñiyuqmi kanman, tukuykunap llam'kananmi kanman, manataqmi hatun pusaq runachu kanman. Kunan antañiqiqkunaqa ñit'isqa ñawra phiruru kuyuchinayuq, ñit'isqa ñawra phiruruta kañanapaqpas. Kunan antañiqiqkunaqa ñit'isqa phiruru kuyuchinayuq, ñit'isqa phiruruta kañanapaqpas. Kunan Aquitaine hatun llaqtapi ( Ransiya mamallaqtapi) kan ; Pyrénées Atlantiques suyupa uma llaqta kan. Kunan Buliwyapi indihina yachay suntur nisqakunaqa kimsantinmi. Kunan Butanika XVI pachakwata kama manam runayasqanchu. Kunan Fois pukaraqa musiyum kachkan. Kunan huk kitillinmi kan, Zumbi kitilli (llaqta kitilli). Kunan iskay kitillinmi kan: Pukara kitilli, San Rafael de Sharug kitilli. Kunan, Iskay simipi iskay kawsaypi yachay wasikunapi, Shukllachishka Kichwaka yachachishkami kan. Kunan kachkaq Alan García sutiyuq Piruwpa umalliqninqa chay purtidupi wankurisqam. Kunan kachkaq pusaqninqa Ankash suyumanta Oscar Chávez Gonzáles sutiyuq yachachiqmi. Kunan kachkaq pusaqninqa Dolores Ayay Chilón sutiyuqmi. Kunan kallpachan Piruwki sipaswarmi akllayta; chay warmikuna ruyrusta laqyayan (to punch). Kunanka, mana tukuy wiñay kawsay yachakkuna shina yuyan. Kunankamapas Hindu manqus wasim. Kunankamapas llaqtarunam Puwanva nispa nin. Kunankamapas Pachamamaman kuku raphi q'uwatam qaranku. Kunankamapas raqayninkunatam rikunchik. Kunankamapas tukuy Tiksimuyuntinpi hatun ruraykamaykunatam yanapanmi. Kunankamapas Urin Tirulpiqa achka aliman rimaqkunaraqmi, antinpitaq ladin simitapas rimanku. Kunankamaqa anti Asyapi lliwmanta aswan hatun iñiymi. Kunankamaqa mana hampikuna utaq qhura hampikuna kanchu mayqinkunamantachus allin hampiynin sumaq evidenciasniyuq kasqanta kay chimpakuymanta unayllanninta huch’uyllachinapaq. Kunan Morlans hatun llaqta Aquitainepi ( Ransiya ). Kunan pacha Abya Yalapi prutistanti inlisyakunam anchatam miraykun Dyuspa Simin Qillqata runapura mast'aspa. Kunan pacha akllanakuspa kamachinakuy (dimukratiya) nisqa mamallaqtakunapiqa kamachiymi (guwirnum) ruraq atiyniyuq, rimana huñunakuypa akllasqan pusaq runakunam. Kunan pacha akllanakuspa kamachinakuy (dimukratiya) nisqa mamallaqtakunapiqa rimana huñunakuymi kamachi quq atiyniyuq. Kunan pacha Anduwa runakunaqa kichwa simitam riman. Kunan pacha Antikunapi achka sitqam kan. Kunan pacha Antikunapi ancha achka k'ita nabusmi kan. Kunan pacha Arminyap awqaqkunap tiyapusqanmi, 1990-1992 watakunapi Urqusapa Kharabaq maqanakuymantapacham. Kunan pacha asllaraqmi Baura rimaqkuna, SIL nisqankama chunka kimsayuqllas. Kunan pacha Chanka runakunaqa Chanka runasimitam (Quechua ayacuchano) rimanku. Kunan pacha chay p'unchawpiqa Tukuy Santukuna nisqa kristiyanu raymitam phistanku- Kunan pacha chay p'unchawpiqa Tukuy Santukuna nisqa kristiyanu raymitam phistanku. Kunan pacha chay yawar phistaqa yaqa qunqasqañam. Kunan pacha Ikwadur icha Chawpipacha nisqa suyupiqa, ancha ñawpa pacha achka runa llaqtakunas tiyarqan. Kunan pacha Israyil mama llaqtap kamachiyninpim kachkan, huk rakichankunataq Palistina kamachikuy nisqam kikintataq kamachikuchkanpas. Kunan pacha Iwrupapi achka willakuykunapi chay bruja, brujo nisqa runa kaqkuna manañam millaychu, aswantaq allinmi. Kunan pacha Kastilla simip ancha chikichasqanmi k'iti rimay. Kunan pacha lliwmanta aswan apaykachaytaqa rawray kuyuchinayuq apaykachanakunawanmi - antawakunawan - ruranku. Kunan pacha lliwmanta aswan qillqana p'anqataqa qiru q'upakunamantam ruranchik. Kunan pacha lliwmanta aswan rimaqniyuq inuyt aleut rimayqa inuyt simim (yaqa 100.000 rimaqniyuq). Kunan pacha lliwmanta aswan rimaqniyuq maskoki rimayqa chahta simim (18.000 rimaqniyuq). Kunan pacha lliw mustasa yurakunamanta astawan puquchisqam. Kunan pacha mana chayllaña qiru kaptinmi, runakuna qiwuñakunata yamt'apaq wasichanapaqpas muthunku. Kunan pacha manañam achkatachu llamk'achisqa, chay rantitaq Diesel antakuyu, pinchikilla antaykuyukunapas. Kunan pachapas chay Tawantinsuyu sutikunatam musuqmanta qunku. Kunan pachaqa achka Qhichwaman Biblia t'ikrasqakuna kachkañam, ichataq ñawpaq kaq t'ikrasqaqa 1981 watallapim hunt'asqa karqan. Kunan pachaqa ancha achka rimaykunapitaq chay siq'i llumpatam llamk'achinku. Kunan pachaqa Antikunap runankunam kikinkunatapas llaqta suyunkunatapas kawsay saphintapas Tawantinsuyu nikunku. Kunan pachaqa aswan wintanakunaqa q'ispillu p'alltayuq, wayramanta amachanapaq. Kunan pachaqa Hebride wat'akunapiraqmi (na h-Eileanan Siar, na h-Eileanan-an-Iar) rimanku. Kunan pachaqa Iwrupapi Chinchay Abya Yalapipas lliw tiksi muyuntimpi aswan qullqiyuq mama llaqtakunam. Kunan pacha qallchana irana nisqa chakra kamay llamk'anawanpas qallchaspa iranku. Kunan pachaqa lliw awqaqmi maqanakuypi illapata llamk'achin. Kunan pachaqa lliw maqanakuypi chay t'uqyachina ayñikunata llamk'achinku. Kunan pachaqa manañam chayta munankuchu, chayraykum indihina ninkum. Kunan pachaqa manañapunim sach'a-sach'achu, ichataq ichhu -ichhum kachkan. Kunan pachaqa New York llaqtapim kawsachkan. Kunan pachaqa Qhichwa Wikipidiyap qillqasqanñam kachkan. Kunan pachaqa Tiksimuyuntinpi yaqa tukuy mama llaqtakunapim walichkan. Kunan pachaqa Universitario de Deportes sutiyuq klubpa pukllaykamachiqninmi kachkan. Kunan pachaqa Yurupapi Chinchay Abya Yalapipas lliw tiksi muyuntimpi aswan qullqiyuq mama llaqtakunam. Kunan pacha, qillqasqa simipi achka chay hina rimakunatam mat'ipayanchik. Kunan pachataq ancha achka willaykunata e-chaski nisqawanmi kachanchik. Kunan pachataq aswanta kastilla simitam rimanku. Kunan pachataq chay kiru hampikamayuqkunapqa unqusqa kiruta allinchananmi, qhalichananmi tiyan. Kunan pachataq kañinawanmi rantinchik. Kunan pachataq, manañam huk sallqa uywakuna kaptinmi, makisapatapas mikhunku. Kunan pachataq manañam iñiy raymichu kachkan. Kunan pachataq quyaqa ima qhapaq suyupipas qhapaq warmim. Kunan pachataq runakuna ima yurakunatapas mallki ninku, sallqa kaqtapas. Kunan pacha tukuy Tiksimuyuntinpi wiñan. Kunan pacha Wanka runakunaqa Wanka Nuna Shimi nisqatam (Quechua Huanca) rimanku. Kunan pacha wasikunapitaq akana ukhukunam kanku, ispanapaqpas akanapaqpas. Kunan Piruw mama llaqtataq yachay wasinkunapi runakunata kastillanuchaspa indihina kawsayta puchukachiyta munanmi, nispa. Kunan punchapi, ashta kichwa runakuna allpata llankakkunami kan. Kunan p'unchaw 1.000.000 icha 1.500.000 runakuna chanka runasimita rimanku. Kunan p'unchaw (2011) pay Lima llaqtapi Universidad Agraria de La Molina-pi yachachichkan. Kunan punchaw ancha chikichasqam, machukunallaraqmi rimanku. Kunan p'unchaw wakin ingakuna urqukunapi tiyanku (20.100 runa 2009 watapi), waq ingakunapas sach'a sach'api tiyanku (11.300 runa 2009 watapi). Kunan pusaqninqa Aldo Vladimiro Estrada Choque-m. Kunan pusaqninqa Magdiel Carrión Pintado wayqinchismi. Kunanqa 1.5 icha 2.5 hunuchá wankurisqan iñiqkunas tawa chunka pichqayuq mama llaqtakunapis kachkan. Kunanqa 162 waranqa runakunas kachkan, ichaqa 26.300-llanñas lak'ota simitaraq rimachkan. Kunanqa Abya Yala mama llaqtakunapi lliw runakunamanta aswan katuliku kaptin, hukkunataq protestantu inlisyakunapi iñiqkunapas kanku. Kunanqa Abya Yala mama llaqtakunapi lliw runakunamanta aswan katuliku kaptinpas, Antikunapi achka runakunam kunanraq Pachamamata huk apukunatapas yupaychan. Kunanqa Antikuna Aylluruna Tantanakuykunap T'inkinakuynin (CAOI) sutiyuq hatun tantanakuypa umalliqninmi kachkan. Kunanqa, Bulibiya mama llaqtapaq chay hinallapas Qullasuyu ninkum. Kunanqa chaypi runakuna kastilla simillatam rimanku. Kunanqa Chilip umalliqninmi kachkan. Kunanqa Chiwalaki wayrawasita apanku ñawpaqman «Central Regional de Chiwalaki», purum runakunaq qutun. Kunanqa Chukiyapu llaqtapim kawsachkan. Kunanqa Chuqiyapu llaqtapi San Andris Hatun Yachay Suntur (Universidad Mayor de San Andrés) nisqa yachay sunturpim llamk'achkan. Kunanqa Chuquihuta kantun Rafael Bustillo pruwinsyap tawa ñiqin munisipyunmi. Kunanqa Corte Constitucional nisqapipas taripakuqmi kachkan. Kunanqa Estudiantes-Grau Defensor Villa del Mar ( Villa El Salvador distritu ) klubpa umalliqninmi. Kunanqa Hatun Yachay SUntur San Simon (Universidad Mayor de San Simon) nisqapim llamk'achkan. Kunanqa Illinois suyupi Illinois Hatun Yachay Suntur (University of Illinois) nisqa yachay sunturpim llamk'achkan. Kunanqa Interface nisqa Wikipidiyap uyapuran qhichwa simiman t'ikrasqañam. Kunanqa iskay kitillinmi kan: Pukara kitilli, San Rafael de Sharug kitilli. Kunanqa IUPACqa sapa apullim, Chhaqru-Yachaypi sutichaypa kamachinankunapi, payqa kay kamachinakunata kamariqmi. Kunanqa kanraqmi sumaq takikuy Virgen Mariaman takinapaq. Kunanqa kaykunatam ruranku: * Qusqu llaqtapi yachay wasipi 750 yachaqaqtam yachachinku, 4 watayuqmanta 17 watayuqkamam kaq, huch'uy yachay wasi (primaria) nisqapas chawpi yachay wasi (secundaria) nisqapas. Kunanqa kaypi paykunap tiyanan kachkanmi. Kunanqa Kiskachay pruwinsyap kurakanmi kachkan, 2011 watamanta 2014 watakamam. Kunanqa Kutakachi llaqtap kurakanmi kachkan, Movimiento País nisqapi wankurisqam. Kunanqa Lak'ota risirwasyunkunapi kawsaq runakunaqa lliw HAS runakunamanta aswan wakcham kachkan, kuskanchaku kawsay mit'aqa 44 watallam. Kunanqa manam tukuy wiñay kawsay yachaqkunachu pay hina yuyan. Kunanqa Mishikanu Mamallaqta Awtunuma Yachay Sunturpim (Universidad Nacional Autónoma de México) amawtam kachkan. Kunanqa Mishiku mama llaqtapi 1,600,000 Nawa nisqa rimaqkunachá kachkan. Kunanqa New Jersey suyupim ( Hukllachasqa Amirika Suyukunapi ) Princeton University nisqa yachay sunturpi amawtam kachkan. Kunanqa Pakaraw runakuna kastilla simitam rimanku. Kunanqa Paris llaqtapi INALCO (Institut national des langues et civilisations orientales) nisqa yachay sunturpim llamk'achkan. Kunanqa Paris llaqtapim kawsachkan. Kunanqa Pawqartampu llaqtapim yachachichkan. Kunanqa Piruwanu Awtunuma Yachay Sunturpim amawtam kachkan. Kunanqa Piruwanu Mamallaqta Folklore Yachaywasipim (Escuela Nacional Superior de Folklore José María Arguedas) amawtam kachkan. Kunanqa Piruwpa Kunrisunpa rimay t'ikraqninmi kachkan. Kunanqa qhichwa runakuna Ispañamanta runakunata, lliw Iwrupamanta hamuq runakunatapas Wiraqucha ninku. Kunanqa qhichwa runakuna Ispañamanta runakunata, lliw Iwrupamanta hamuq runakunatapas Wiraqucha ñinku. Kunanqa Qhichwa Wikipidiyapi lliwmanta aswan hatun sasachakuypura, p'anqakunapi manaraqmi achka qispilla rimay kachkanchu. Kunanqa Rafael Corream Mamallaktata Pushak kachkan, p'unchawmantam. Kunanqa Rafael Correap partidunpi Movimiento País nisqapim wankurisqa. Kunanqa Titiqaqa pachapi q'illu qarachiraqmi (Orestias luteus), ispipas (Orestias ispi), Orestias mulleri nisqapas kawsanku. Kunanqa tiyan tukuy juch'uy llaqtakunapi Juch'uy Yachay wasikuna, jinallataq wakimpi Chawpi yachay wasikunapis. Kunanqa tukuy tiksi muyumanta Piruwman hamuykuq karu puriqkunap lliwmanta aswan watukusqanmi llaqta. Kunanqa tukuy Tiksimuyuntinpim wiñan. Kunanqa yaqa tukuy tiksimuyuntinpi kapitalismupim kawsachkanchik. Kunanqa yaqa tukuy Tiksimuyuntinpi musuq yuram. Kunan Qheswaqa Ikwaadur Piruw, Boliwya llaqtahuñupi Kasqapa (State) simin kan. Kunan Q'iru runakunaqa inkakunap churinkunas. Kunan Ransiyapi (riqyun Midi-Pyrénéespi ). Kunanraqmi achka runakuna chawchuri rikurispa runakunata sapaq rasakunamanmi rakinku. Kunanraqmi chay Iraq mama llaqtapi maqanakuchkanku. Kunanraqmi chaymanta qawiñakuna. Kunanraqmi Iraq mama llaqtapi maqanakuchkanku. Kunantaq iskay simipi iskay kawsaypi yachay nisqatam yaykuchiyta munanku. Kunantaq kichwa simitam riman. Kunantaq Urin Aphrikapim Hayt'ay Pachantin Kupapaq Alimanya mamallaqta quchuntinpaq pukllachkan. Kunan Tolosa Lengadòcpi Haute Garonne uma llaqtan. Kunan umalliqninqa 2009 watamantapacha Delfín Tenesacam kachkan, Humberto Cholangota qatiqmi. Kungu Republika llaqtapiqa 1 262 000 runakunam kawsachkanku (2007). Kungu Republikapiqa 3.999.000 runakunam kawsachkanku. Kungu Ripuwlikapiqa 3.999.000 runakunam kawsachkanku. Kungu Runakamaq Republika Allpa awqaq suyu, pulitiku wan Umalliq. Kungu Runakamaq Republikapiqa 63.655.000 runakunam kawsachkanku. Kungu Runakamaq Ripuwlikapiqa 63.655.000 runakunam kawsachkanku. Kunilaqa qhipaq Chachapuyas qhichwa rimaq llaqtam, wawakunapas qhichwataraqchá yachakun. Kunkaqa tunqur k'ikllupim paqarin. Kunkistadurkunaqa hamurqaptinsi, Rumiñawi sutiyuq awqaq pusaqqa Kitu k'itipi tukuy wasikunatas ruphachirqan, Ispañulkuna ama tukuyta chaskinanpaq nispa, hinaspas quri imakunata khuyaylla rumikunatapas urqukunamansi apamurqan. Kunsipsyun munisipyupiqa Chikitus runakunam kawsanku. Kunsipsyun munisipyupiqa kastilla simitam lliwmanta astawan rimanku. Kunsipsyun pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Concepción) nisqaqa Piruw mama llaqtap Hunin suyupi huk pruwinsyam. Kunsipsyun quchapiqa kay pisqukunam kawsanku. Kunsten 5(4): 25 (1790), nom. inval. Kuntamana ( kastilla simipi : Contamana) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Luritu suyupi huk llaqtam, Ukayali pruwinsyap uma llaqtanmi. Kunti Iwrupapi huklla mana indu iwrupiyu rimay kaq rimaymi. Kunti Iwrupapitaq mama llaqtakuna kapitalista puchurqan, parlamintu dimukratiyam. Kunti Jordan suyupi, Gaza ch'imipi Israyil llaqtachasqakuna, q'umir: Palistina kamachikuyniyuq kachkaq k'itikuna (2007 wat'api). Kunti Sahara Marukup ukupasqan kaptinmi, chay republikap pusaqninkunaqa karupim, Arhilyapim kachkan. Kuntisuyu icha Quntisuyu nisqaqa ( kastilla simipi Contisuyu qillqasqamanta t'ikrarasqa) - manañam allin t'uqyaytachu riqsinchik - Tawantinsuyup kuntinpi suyunsi karqan. Kunturchapana kiti ( kastilla simipi : Cantón Centinela del Cóndor) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Zamora Chinchipi markapi huk kitim. Kunturillu mayuman purin. Kuntur nisqaqa (Vultur gryphus) lliw phawaq pisqukunamanta aswan hatunmi. Kuntur Puñuna 200px Kuntur Puñuna icha Pistishi ( kastilla simipi : Nariz del Diablo (Supaypa Sinka, http://ww. Kunuwa nisqaqa (Triolena pluvialis) huk laya hampi yurap sutinmi. K'upuraki distritupiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. Kuqimpu suyu ( kastilla simipi : Región de Coquimbo) nisqaqa Chilipi huk suyum. Kuraq churintaq chayta rikuspa phiñakuspa taytanta "imaraykum chay?" nispa tapurqan. Kuraq umu wasi nisqaqa, kathuliku inlisyapi aswanta, huk aklla wasim (munastiryu). Kuraq umu wasip kamachiqninqa kuraq umum icha kuraq mama umum. Kuraqwasi distritup uma llaqtanmi. Kuri marka ( kichwapi ; urin runasimipi : Quri marka, kastilla simipi : El Oro) nisqaqa huk markam Ikwadur mama llaqtapi. Kuriya icha Hansuyu (han simipi: 한국 icha Kuriya, 조선 (Choseon), kastilla simipi : Corea) nisqaqa Asyapi huk yaqa wat'am kaspa huk mama llaqtapas karqan. Kurkunqa 60-manta 75-kama cm sunim, chupantaq 12-manta 14-kama cm. 5-manta 7-kama kilugramu llasaqmi, 23-manta 30-kama cm-taq sayaqmi. Kurkunqa 70-manta 100-kama cm sunim, chupantaq 30 cm. 9 kilugramukama llasaqmi, 35 cm-kamataq sayaqmi. Kurkup unquy hark'aynin allin kachkaptin, millay k'awsaykuqta musyaspa yuraq yawar kawsaykuqkunam apanqara kawsaykuqkunata wañuchin, apanqara unquyta hark'aspa. Kurkuta amachanapaq ancha chaniyuqmi. Kurkuta amachaq yuraq ywar kawsaykuqkunam unquchiqkunawan ch'uputa q'illuchan. Kurku wisnu t'upsi (body mass index BMI) nisqa, wira kaypa ñiqinta rikuchinapaq. Kurku yawrikunaqa ch'iñi sirk'akunam (capilares) - sinchi aychannaq, ñañu pirqayuq. Kurmanbek Salíyevich Bakíyev ( kirilitsapi : Курманбек Салиевич Бакиев ) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Masadan llaqtapi - ) huk Kirkisuyu mama llaqta allwya kamayuq wan pulitiku karqan. Kurówqa huk Poloniapa sayami kan. Kurówqa shuk Poloniapa sayami kan. Kurt Waldheim ( * paqarisqa Sankt Andrä-Wördern llaqtapi - wañusqa Wien llaqtapi). Kurunku ( kastilla simipi : Corongo) nisqaqa Piruw mama llaqtap Anqash suyupi huk llaqtam, Kurunku pruwinsyap uma llaqtanmi. Kurunku pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Corongo) nisqaqa Piruw mama llaqtap Anqash suyupi huk pruwinsyam. Kuryu ( ) icha Kuriya ( kastilla simipi : Corea) icha Chusun ( ), Tayhan ( ) nisqaqa Asyapi huk yaqa wat'am kaspa huk mama llaqtapas karqan. Kuryu maqanakuypi ( 25 ñiqin inti raymi killapi 1950 p'unchawmanta 27 ñiqin anta situwa killapi 1953 p'unchawkama) Chinchay Hansuyu Uralanta atiyta munaspa mana atirqan. Kusikuymanta aliguriya (Angelo Bronzinop llimphisqan 1546 watapi). Kusi Pawqar utaq Kusi Pawkar utaq Kusi Paukar (pay kikinpa qillqayninpi) utaq César Augusto Guardia Mayorga ( paqarisqa; wañusqa) Piruw mamallaqtap yuyariq, runa masi kamayuq, yuyaq kamaq, simi kamayuq, runasimipi qillqaq harawiqpas karqan. Kusituymi Taki kapchiy Oaxaka, 2009. Kusituyqa Liverpool llaqtapi ( Inlatirra suyupi) paqarirqan 1957 watapi. Kusi wallpa; Qinti; Tika; Waskar pawkar; Siwar (constelación del colibrí). Kuskan hunuchá rimaqniyuq kachkan. Kuskan qillqasqankunari kaymi: * Nova Genera et Species Plantarum Quas in Peregrinatione ad Plagam Aequinoctialem Orbis Novi Collegerunt Bonpland et Humboldt (1815). Kuskan runakunam qhichwa simita riman. Kuskatan mama llaqta. Kuska tuktu hawayuq kaq Cymbidium. K'uskiykuy icha T'aqwiy ( kastilla simipi : investigación) nisqaqa yachaqkunap musuq yachayta tarinanpaq maskaynin. K'uskiykuypi icha yachay wayllukuypi allinta takyasqa kaymataqa ñasa (theoría) ninchikmi. K'uslulukunaqa qirisankunapas yura usakunatam mikhun. Kusma qarakunaqa rumikunap hawanpi (rumi qara) icha sach'a qarap hawanpi (sach'a qara) wiñanku. Kusma qara ( latin simipi : Lichen - Lichenes) nisqakunaqa ch'ulla kawsaykuq laqu icha anqas añakikunawan kawsanakuq k'allampakunam - wayaqacha k'allampapas (98 %) icha tiksicha k'allampapas (2 %). Kustarika mama llaqtap awqaq pusaq wan pulitiku runa karqan. Kustarika mama llaqtap hampikamayuq wan pulitiku karqan. Kustarika mama llaqtapi tariapay amachaq, musikuq wan pulitiku runa qarqan. Kustarika mama llaqtap pulitiku karqan. Kustarika mama llaqtap taripay amachaq, pulitiku wan yachay wayllukuqsi runa karqan. Kusta Rika Mana Tiyapuy kallpa ay. Kustarikapiqa 4 328 000 runakunam kawsachkanku. Kustarikapiqa 4.328.000 runakunam kawsachkanku. Kusupampa kitillipiqa Kayampi Kichwa runakunam tiyanku. Kutakachi kiti ( kastilla simipi : Canton Cotacachi) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Impapura markapi huk kitim. Kutakachi kitipiqa Otavalo Kichwa runakunam tiyanku. Kutakachi kitipiqa Utawalu Kichwa runakunam tiyanku. Kutana (Aqana Ankash qallupi ) nisqaqa kutana rumi nisqakunawan murukunata kutanapaq, chamqanapaq, chaymanta hak'uta icha ulyuta (puriqlla yura wirata ) ruranapaq llamk'anam. Kutana nisqaqa kutana rumi nisqakunawan murukunata katanapaq, chamqanapaq, chaymanta hak'uta icha ulyuta (puriqlla yura wirata ) ruranapaq llamk'anam. Kutapampa llaqtap hatun patanpi wank'a: " Yawar phista ". Kutasqa murunkunamanta rurasqa hak'umanta triyu hak'uwan chaqruspa t'antatam patanchik. Kutipay munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara, waraniyi simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Kutiykuy askha imakunapa kaynin yupay yachaypi. Kutu, chutu chukchakunataqa, ahinataq runap, uywasqa khuchippas kurkunpi, suphu ninchikmi. Kutupaksi marka nisqaqa (Qutuphaqsi marka nisqapas; kastilla simipi : Cotopaxi) huk markam Ikwadur mama llaqtapi. Kutupaksi markapiqa Pansaliyu Kichwa runakunam tiyanku. Kuwiha ( kastilla simipi : Cobija) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Nicolás Suárez pruwinsyapi huk llaqtam, Pando suyup uma llaqtanmi. Kuyawinu kitipiqa Napurunakunam tiyanku. K'uyu achkiyqa 380-manta 430-kama nanometro pillunyayuqmi. Kuyuchinayuq wamp'u: Queen Mary 2 nisqa hatun wamp'u. Kuyu walltay pusaqninqa Aaron Blaise, Robert Walkermi. Kuyu walltay pusaqninqa Alfred Hitchcock karqan. Kuyu walltay pusaqninqa Andrew Stanton, Lee Unkrichmi. Kuyu walltay pusaqninqa Andrew Stantonmi. Kuyu walltay pusaqninqa Ben Sharpsteen, Hamilton Luskemi. Kuyu walltay pusaqninqa Ben Sharpsteenmi. Kuyu walltay pusaqninqa Brad Birdmi. Kuyu walltay pusaqninqa Charles A. Nichols, Iwao Takamotomi. Kuyu walltay pusaqninqa Chris Buck, Kevin Limami. Kuyu walltay pusaqninqa Claudia Llosa karqan. Kuyu walltay pusaqninqa Clyde Geronimi, Hamilton Luske, Wolfgang Reithermanmi. Kuyu walltay pusaqninqa Clyde Geronimi, Les Clark, Eric Larson, Wolfgang Reithermanmi. Kuyu walltay pusaqninqa Clyde Geronimi, Wilfred Jackson, Hamilton Luskemi. Kuyu walltay pusaqninqa David Dodd Handmi. Kuyu walltay pusaqninqa David Dodd Hand-pas Disney ruruchinapaq rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa Don Bluth, Gary Goldmanmi. 20th Century Fox ruruchinapaqmi rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa Eric Darnell, Tom McGrath, Conrad Vernonmi. Kuyu walltay pusaqninqa Eric Darnell, Tom McGrathmi. Kuyu walltay pusaqninqa Francis Ford Coppola karqan. Kuyu walltay pusaqninqa Gary Trousdale, Kirk Wisemi. Kuyu walltay pusaqninqa James Cameron karqan. Kuyu walltay pusaqninqa John Lassetermi. Kuyu walltay pusaqninqa John Musker, Ron Clementsmi. Kuyu walltay pusaqninqa Jorge Sanjinés karqan. Kuyu walltay pusaqninqa Lee Unkrichmi. Kuyu walltay pusaqninqa Mario Pilusomi. Kuyu walltay pusaqninqa Michael Curtiz karqan. Kuyu walltay pusaqninqa Mike Gabriel, Eric Goldbergmi. Kuyu walltay pusaqninqa Mike Gabrielmi. Kuyu walltay pusaqninqa Nathan Greno, Byron Howardmi. Kuyu walltay pusaqninqa Orson Welles karqan. Kuyu walltay pusaqninqa Pete Docter, Bob Petersonmi. Kuyu walltay pusaqninqa Peter Jackson karqan. Kuyu walltay pusaqninqa Roberto Benigni karqan. Kuyu walltay pusaqninqa Roger Allers, Rob Minkoffmi. Kuyu walltay pusaqninqa Roger Allers, Rob Minkoff-pas Disney ruruchinapaq rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa Ron Clements, John Muskermi. Kuyu walltay pusaqninqa Stanley Kubrick karqan. Kuyu walltay pusaqninqa Ted Berman, Richard Richmi. Kuyu walltay pusaqninqa Ted Berman, Richard Rich-pas; Disney ruruchinapaq rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa Tony Bancroft, Barry Cookmi. Kuyu walltay pusaqninqa William Wyler karqan. Kuyu walltay pusaqninqa Wolfgang Reitherman, Art Stevens, John Lounsberymi. Kuyu walltay pusaqninqa Wolfgang Reithermanmi. Kuyu walltay pusaq, Sini diriktur icha Pilikula diriktur nisqaqa kuyu walltaypaq pilikula rurayta kamachiq runam. Kuyu walltay wasipi. Kuyuy chawpinqa Pichilemu llaqtamanta 40 km urin kuntinpim karqan. Kuyuy nisqaqa pachaykamaypi imappas huk tiyaymanta huk tiyayman puriyninmi. Kylie Minogue, Köln llaqtapi, 2005 Kylie Ann Minogue sutiyuqqa (28-V-1968 paqarisqa Melbourne llaqtapi, Victoria, Awstralya -pi) huk Awstralya mama llaqtayuq takiq warmim. Kyōto llaqta Kyōto ( nihun simipi : 京都市, Hepburn: Kyōto-shi? Kyūshū suyu ( kastilla simipi : Región de Kyūshū nihun simipi : 九州地方, Hepburn simipi: Kyūshū-chihō), nisqaqa huk suyum Nihun mama llaqtapi. Kyūshū suyu, Nihun. La Anunciación (detalle), 1638 (211 x 175 cm. La Banda llaqtapiqa 95.178 runakunam kawsachkanku (2001). La Compañia inlisya, Waqaypata, Qusqu. Lacuna Coil nisqaqa huk Italya llaqtayuq Rock kusituymi. Ladislao Cabrera pruwinsyapiqa kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Ladislao Mazurkiewicz Iglesias (* paqarisqa Piriápolis llaqtapi, Uruwayi mama llaqtapi - wañusqa Montevideo llaqtapi) huk Uruwayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Ladoga qucha nisqaqa Rusiya mama llaqtapi huk hatun qucham. Lagos llaqtapiqa 7 937 932 runakunam kawsachkanku (2006). Lagos (Niqirya) Lagos nisqaqa Niqirya mama llaqtap uma llaqtanmi, 999,6 km²-niyuq. La Guardia munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara, waraniyi simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Lagunillas munisipyupiqa kastilla, waraniyi, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. La Habana llaqtapiqa 2.201.610 runakunam kawsachkanku (2002). La Habana pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de La Habana), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Lahtipiqa 100 776 runakunam kawsachkanku (2009). Lahtipiqa 98 413 runakunam kawsachkanku (2005). Lak'otakunap mama suyunkuna. Lak'otakunaqa Chinchay Awya Yalap inkill pampakunapi chakuqsi yura pallaqpas karqan, kawallupi rispa bisuntikunatas huk uywakunatapas chakuq. La lengua guarijio: gramatica, vocabulario y textos. La Ley ( kastilla simi : " kamachi ") nisqaqa huk chilinu kusituymi karqan, kunanqa rakisqam. La Ley sutiyuq kusituypa pusaqninmi karqan. La Libertad ( kastilla simipi : La Libertad) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam kitipas, Santa Elena markap uma llaqtanmi. La Libertad kitiqa Wayas markap kitin karqan. La Libertad suyu (Salwadur) La Libertad saywitu La Libertad suyu ( kastilla simipi : Departamento de La Libertad ) nisqaqa huk suyum Salwadur mama llaqtapi. La literatura oral quechua de la región del Cuzco. La Maná kiti ( kastilla simipi : Cantón La Maná) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Qutuphaqsi markapi huk kitim. La Maná kitillipiqa Pansaliyu Kichwa runakunam tiyanku. La Maná kitipiqa Pansaliyu Kichwa runakunam tiyanku. Lamar pruwinsya ( kastilla simipi : La Mar) nisqaqa Piruw mama llaqtap Ayakuchu suyupi huk pruwinsyam. Lamas llaqtapiqa 11.218 runakunam kawsachkanku (2005). Lamas llaqtapiqa 64.386 runakunam kawsachkanku (1981). Lamas pruwinsyapiqa Lamas-Luritu kichwa simitam rimanku. Lamay llaqtapiqa 1981 watapi 3.666 runakunas kawsachkarqan. Lambert Schneider, Heidelberg 4. Jg., Dezember 1949, S. 754–770 (Übers. Lampalliqi ( kastilla simipi : Lambayeque) nisqaqa Lampalliqi suyupi ( Piruwpi ) huk llaqtam (manataqmi uma llaqtanchu), Lampalliqi pruwinsyap uma llaqtanmi. Lampalliqipitaq Valle de las Pirámides hinaspa Tesoros de Sipan nisqakuna kan. Lampalliqi pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Lambayeque) nisqaqa Lampalliqi suyupi ( Piruwpi ) huk pruwinsyam. Lamud llaqtaqa ( kastilla simipi : Lamud) Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi llaqtam. La Muerte de los hermanos Arango sutiyuq kuwintuwan, 1953 watapi riqsichisqanwanmi, llallirqa allin ñawpaqkaq primyuta Concurso Latinoamericano de Cuento México llaqtapi. 1954 watapi riqsichirqa taksa novelata Diamantes y Pedernales sutiyuq qillqasqanta. Lanchawan unqusqa papa yurap raphinkuna. Lang Ping sutiyuq warmiqa (* 1960 paqarisqa Tianjin llaqtapi - ) huk china mama llaqta makiyasiqmi. Lang Ping sutiyuq warmiqa (* 1960 paqarisqa Tianjin llaqtapi - ) huk chunwa mama llaqta makiyasiqmi. Languages of the World/Materials 453. Muenchen: LINCOM Europa. ) ** Shoshone (k’iti rimayninkuna: Western Richley H. Crapo. Languages of the World/Materials 453. Muenchen: LINCOM Europa. ) ** Shoshone (k’iti rimayninkuna: Western Richley H. Crapo. 1976. Lankilayu quchaqa Qusqu llaqtamanta 168 km karum. Lanki llaqtaqa allin qharipunim sayayninpi, kunankamapas, Chiyaraqhi patapi tupachkallanku Chiqa ayllukunawan sapa wata iskaychunka iniru killapi. Lanki llaqtaqa tarikun Lankilayu quchap hap'isqanmi. Lankiqa qanchis aylluyuqmi: Kunti Qiqra, Ñawichapi, Chankarani, Urinsaya, Ñawi Chaqupata, Kunti Wiluyu, Yana K'uchu, tawa waranqa kuraq lamar quchap patanpim tarikun, Apu Yana Urqup hayt'ananpi. Lan Ping qayay sutiyuq aranway pukllaqsi. 1954 watamanta 1959 watakamam ñawpaq kuti Chinapa Uma warminin karqan. Lan Ping qayay sutiyuq aranway pukllaqsi. 1954 watamanta 1959 watakamam ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapa Uma warminin karqan. Lansana Conté sutiyuq runaqa (* paqarisqa Dubréka llaqtapi - wañusqa Conakry llaqtapi). Lansing llaqtapiqa 114.297 runakuna (2010) tiyachkan. Lantukhunapaq k'aspichakunaman ima awasqapas watasqa. La Opinión Nacional, 1928; 69 ps. Lao Tzu Lao Tzu ( chinu simipi 老子, pinyin: lǎozǐ, kastilla simipi : Lao Tsé, Machu Yachaq ) sutiyuq runaqa huk Chunwa yachay wayllukuqsi karqan, ru llup'ina nisqa iñiypa kamaqninsi. La Pampa wamani ( kastilla simipi : Provincia de La Pampa) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. La Paz : Carrera de Liter., Fac. de Humanidades y Ciencias de la Educación, UMSA, 1998 *Ariruma Kowii. La Paz suyu ( kastilla simipi : Departamento de La Paz) nisqaqa huk suyum Salwadur mama llaqtapi. La Paz suyu ( kastilla simipi : Departamento de La Paz), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. La pintura española del Siglo de Oro 1556-1700. La Polla Records nisqaqa huk Ispaña llaqtayuq, punk rock nisqa kusituymi ( 1979 2003 ). Laquman rikch'akuptinmi, ñawpa pacha kawsay yachaqkunam Cyanophyceae (" anqas laqu") suticharqan. Laquwan kawsanakuq k'allampakunataq kusma qara (Lichenes: rumi qara, sach'a qara) nisqam. Laram Q'awani mamallaqta parki Penelope Dransart, Earth, Water, Fleece and Fabric: An Ethnography and Archaeology of Andean camelid herding, 2004 (inlish simi), p. 39: ".. Laram Q'awani Penelope Dransart, Earth, Water, Fleece and Fabric: An Ethnography and Archaeology of Andean camelid herding, 2004 (inlish simi), p. 39: ".. Lara suyu ( kastilla simipi : Estado Lara) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Laraw distritupiqa Yawyu runasimitam rimanku, Laraw k'iti rimaytam. La Rioja nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. La Riojapiqa 161 183 runakunam kawsachkanku (2005). La Rioja Uma llaqta. La Rioja wamani ( kastilla simipi : Provincia de La Rioja) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. La Rioja wamani uma llaqtap. Lariqaqa pruwinsyapiqa aymara, kastilla, qhichwa, simikunatam lliwmanta astawan rimanku. La Rivera munisipyupiqa kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. La rosa ( 1959 ) — memorias * María Sabina ( 1967 ) — teatro * Diccionario secreto. Larry Hagmanqa wañurqan 2012 watapis. Larry Page (2003 watapi). Lars Løkke Rasmussen ( * paqarisqa Vejle llaqtapi - ). Laryngotracheobronchitis (kast. crup icha laringotraqueobronquitis) huk samanamanta unquy huk virus rayku mayqinchus patakaq sinqa ukhupi infeccionta ruwan. Las Condespiqa 249.893 runakunam kawsachkan ( 2002 watapi). La Selva Virgen (Poemas y Poesías)- París ; Garnier Hermanos, Libreros-Editores 6, Rue de Saints-Pères, 6; 252 págs.; 1901; José S. Chocano. La Serena llaqtapiqa 154.523 runakunam kawsachkanku (2005). Las Palmas de Gran Canaria llaqtaqa 24 Inti raymi killa 1478 watapi kamasqa karqan. Las Palmas pruwinsya wan Kanarya wat'akuna Uma llaqta. Las Suertes Autobuses - Villa de Vallecas Rayo Vallecano - Villa de Vallecas Villa de Vallecas distritu; ( kastilla simipi : distrito de Villa de Vallecas, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. Las Tunas pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Las Tunas), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Latakunka 2009. Latakunka ( kastilla simipi : Latacunga) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Kutupaksi markap uma llaqtanmi. Latakunka ( kastilla simipi : Latacunga) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi Kutupaksi markap uma llaqtanmi. Latakunka kiti ( kastilla simipi : Cantón Latacunga) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Kutupaksi markapi huk kitim. Latakunka kiti ( kastilla simipi : Latacunga) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Kutupaksi markapi huk kitim. Latakunka kitipiqa Pansaliyu Kichwa runakunam tiyanku. Latakunka llaqtapiqa Pansaliyu Kichwa runakunam tiyanku. Latamanta ruraptinpas, qiru phukuna waqachina ninchikmi, qipa pinkuyllupi hina ch'ulla wiru raphiwan rurasqa simi rakinrayku. Latina distritu; ( kastilla simipi : distrito de Latina, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. Latín simi: Extrema Dori Uma llaqtanqa Mérida llaqtam. Latin simi (Lingua latina) nisqaqa romanukunap rimaynin karqan. Latin simipi : Gades, Arabya simipi : قادس' (''Qādis'). La Unión, Fuente Álamo de Murcia, Los Alcázares, San Javier, Torre Pacheco wan San Pedro del Pinatar. La Unión suyu ( kastilla simipi : Departamento de La Unión) nisqaqa huk suyum Salwadur mama llaqtapi. Lausanne llaqtapiqa 117 152 runakunam kawsachkanku (2005). Lausannepiqa 117 152 runakunam kawsachkanku (2005). Lavalleja suyu ( kastilla simipi : Departamento de Lavalleja), nisqaqa huk suyum Uruwayi mama llaqtapi. «La vida y el arte», Velázquez. Lawachaka llaqta nisqamantaqa 2 km karum. Lawrence Edward "Larry" Page sutiyuq runaqa (* paqarisqa East Lansing llaqtapi, Michigan suyupi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapi mama llaqtap Yupay yachaq, Google nisqa ruruchinap kamaqninmi pusaqninpas. Lawrence Island, Alaska (1.000 rimaq). Lawrence Island Yupik, Yuit, Asiatic Eskimo, Jupigyt, Yupihyt, Bering Strait Yupik): anti Siwiryapi (300 rimaq), St. Lawriqucha pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Lauricocha) nisqaqa Piruw mama llaqtap Wanuku suyupi huk pruwinsyam. Lawt waqachiq, Caravaggio -p llimphisqan Ilanda harpa. Laya nisqaqa ima tantachisqa (huñu) nisqamanpas kapuq nipakunap urin huñum, kikinpa kaqninkunayuq. Layankunaqa iskaymi, anqash rimaypi kayhinam ninku: Allqupa kirun (Xanthium spinosum var. Layqa qulluy nisqapi achka bruja, brujo nisqa runakunatas - aswantaq warmikunatas - yamt'a tawqapi kañaspa wañuchirqan. Layqa qulluy nisqapiqa Iwrupapi kamachiqkuna waranqa-waranqa layqa (bruja) sutinchasqa runakunata, lliwmanta aswan warmikunata wañuchirqan. Lázaro Cárdenas Del Río sutiyuq runaqa (* paqarisqa Jiquilpan llaqtapi – † wañusqa Mishiku llaqtapi ) mishikunapas Awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. LCD qhawana pampa. Lebu llaqtapiqa 25.096 runakunam kawsachkanku ( 2002 ). Leccion I al V en Formato PDF * Cuentos y relatos en quechua y aymara * Jorge A. Lira: Cuentos del alto Urubamba. Lech Aleksander Kaczyński sutiyuq runaqa (* paqarisqa Warszawa llaqtapi - † wañusqa Smolensk llaqtapi ). Lech Wałęsa sutiyuq runaqa (* paqarisqa Popowo ( Pulunya ) llaqtapi - ). Leeds nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Lee Hsien Loong, ( Chinu simipi : 李显龙, machu Chinu simipi : 李顯龍; pinyin: Lǐ Xiǎnlóng sutiyuq runaqa, 10 ñiqin hatun puquy killapi - 1952 paqarisqa Singapur llaqtapi - ). Lee Kuan Yew, (* chinu simi pi: 李光耀, pinyin: Lǐ Guāngyào sutiyuq runaqa, 16 ñiqin tarpuy killapi - 1923 paqarisqa Singapur llaqtapi - ). Lee Myung-bak, (Korianu simipi: 이명박, hanja simipi: 李明博, I Myeongbak, Yi Myŏng-bak sutiyuq runaqa, 19 ñiqin qhapaq raymi killapi - 1941 paqarisqa Nakakawachi distritu, Hirano (Osaka) llaqtapi - ). Lee Myung-bak, (Korianu simipi: 이명박, hanja simipi: 李明博, I Myeongbak, Yi Myŏng-bak) sutiyuq runaqa, 19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1941 paqarisqa Nakakawachi distritu, Hirano ( Ōsaka ) llaqtapi - ). Leeuwarden wallqanqa Leeuwarden llaqta Leeuwarden llaqtaqa, (Stadsfries: Liwwadden, Frisian: Ljouwert). Legnica llaqtapiqa 105.570 runakunam kawsachkanku (2006). Legnica nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Legnica nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Le Havrepiqa 185.060 runakunam kawsachkanku (2006). Leicester nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Leipzig llaqtapiqa 510.651 runakunam kawsachkanku (2008 watapi). Leipzig llaqtapi yachay sunturpim yachaqarqan pachaykamayta 1973 watamanta 1978 watakama. Le Jour des morts, William Adolphe Bouguereau-pa llimphisqan 1859 watapi. Lelystad wallqanqa Lelystad llaqta Lelystad llaqtaqa. Lempira suyu ( kastilla simipi : Departamento de Lempira), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Lenin, 1918 watapi, Moskwa llaqtapi. Lennart Georg Meri sutiyuq runaqa (* paqarisqa Tallinn llaqtapi - ) huk Istunya mama llaqtapi qillqaq, kuyu walltay pusaq wan pulitiku karqan. Leoncio Prado pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Leoncio Prado) nisqaqa Piruw mama llaqtap Wanuku suyupi huk pruwinsyam. Leonel Antonio Fernández Reyna sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin qhapaq raymi killapi 1953 watapi paqarisqa Santo Domingo llaqtapi - ). Leonid Kučma ( ukranya simipi : Леонід Кучма) sutiyuq runaqa ( paqarisqa Chaikine llaqtapi - ) huk Ukranya mama llaqta allwya kamayuq wan pulitiku qarqan. León suyu León suyu ( kastilla simipi : Departamento de León) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Leon Trotsky, 1917 watapi, Moskwa llaqtapi. Leopoldo Lugones Argüello sutiyuq runaqa (* paqarisqa Villa de María del Río Seco llaqtapi - Tiqri wañusqa llaqtapi), Arhintina mama llaqtamanta willay kamayuq wan qillqaqmi yachaqpas karqan. Leopoldo Torre Nilsson * 1960 Un guapo del 900, Dir. Leopoldo Torre Nilsson * 1968 Martín Fierro, Dir. Léopold Sédar Senghor sutiyuq runaqa (* paqarisqa Joal llaqtapi - wañusqa Verson llaqtapi) huk Sinigal mama amawta, qillqaq wan pulitiku karqan. Leovegildo Lins da Gama Júnior sutiyuq runaqa, icha "Júnior" (* paqarisqa João Pessoa llaqtapi, Brasil mama llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Les Presses modernes. 1937) *El Inca Garcilaso de la Vega (1539-1616) (Lima: Lumen. 1946) *Relación de la descendencia de Garci Pérez de Vargas (1596). Levon Ter-Petrosyan ( Arminya simipi : Լևոն Տեր-Պետրոսյան) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Aleppo llaqtapi - ) huk Arminya mama llaqtapi yachaq wan pulitiku karqan. Liber Divinorum Operum ("Dyuspa rurasqanmanta liwru") nisqamanta huk p'anqa. Liberia llaqta 39 242 runakunam kawsachkanku (2000). Libertad, La Libertad nisqaqa kastilla simipi qispi kay niyta munanmi. Libertador General Bernardo O'Higgins suyu ( kastilla simipi : Región del Libertador General Bernardo O'Higgins) nisqaqa Chilipi huk suyum. Libertador General Bernardo O'Higgins suyu O'Higgins suyu nisqaqa ( kastilla simipi : VI Región del Libertador General Bernardo O'Higgins) Chilipi huk suyum. Libirya mama llaqta musikupas, pulitiku wan Umalliq. Librería Peruana, 1933; 211 p. *Castellano, para la instrucción media, primer año. Librería Peruana, 1934; 142 ps. ilust. Librería Peruana, 1934; 86 ps. Librería Peruana, 1935; 223 p. *Historia Moderna. Librería Peruana, de Domingo Miranda, 1933; 110 p. *Aprismo y Religión. Librería Peruana, de Domingo Miranda, 1933; 76 p. Para el segundo año; 84 p. *Curso de Historia Literaria, Para la instrucción media, quinto año. Librería Peruana, de Domingo Miranda, 1934; 174 p. *Víctor Raúl Haya De La Torre o el político. Librería Studium S. A., Lima, Perú. Lichi hillinmanta k'awchuta ruranku. Lichi hillinrayku lichi-lichi nisqapas ninchik. Lichi icha Pilli nisqawan ñuñuqkunam uñankunata ñuñuchin. Lichi -lichi icha Leche-leche nisqaqa huk lichi hillisapa qurakunap sutinmi. Lidia Gueiler Tejada sutiyuq warmiqa ( paqarisqa Quchapampa llaqtapi - wañusqa Chuqiyapu llaqtapu) Buliwyapi pulitiku karqan. Liguria Liguria nisqaqa Italya mama llaqtapi huk suyum ( Regione). Liguria Liguria nisqaqa Italyapi huk suyum ( Regione). Liiwmanta aswan wakikunapi chay muquytaqa wachuymi ninku. Lillehammerpiqa 26 639 runakunam kawsachkanku (2011). Lillepiqa 234.464 runakunam kawsachkanku (2006). Li Longji ( chinu simipi : 李隆基, pinyin: Li Lung-chi), Xuanzong (Hsüan-tsung) Hatun Qhapaq (* 8 ñiqin tarpuy killapi 685 watapi paqarisqa Luoyang llaqtapi - wañusqa Xi'anpi ). Lima 1927; 44 p.. Lima, 1933; 47 p. (Colección Ensayos. Lima, 1985; 115 p. *Escafandra, lupa y atalaya. 2a. Lima. 1.98 m. x 6.00 m (c/u). Lima, 1995 * La fábula quechua. Lima. 1996 (Escrita en 1958) * Estructuralismo y antihumanismo. Lima, A.F.A. Editores, 1996. Lima amanqay icha Amanqay chaylla (Ismene amancaes syn. Lima, Banco de los Andes, 1979. Lima, Biblioteca Nacional del Perú. Lima: Biblioteca Nacional del Perú. Lima : Carlos Paz Soldán. 1883 ::* Aguas potables del Perú. Lima, Casa de la Cultura del Perú, 1969. Lima, Centro de Documentación Andina, 1985. Lima Chay ankallikunaqa hinallataqmi wardyakuna, awqaqkuna mana ayñiyuq chakra runakunatam, wawakunatapas sipirqan. Lima, Ed. de la Universidad Nac. de San Marcos, 1977; 405 p. *Apuntes para una biografía del Apra. Lima, Ediciones Historia. Lima: Ediciones Solisol, 1966. Lima, Editora Atlántida, S.A., 1978; 135 p. Garcilaso Inca de la Vega. Lima, Editorial Atlántida, 2 volúmenes. Lima, Editorial Juan Mejía Baca, 1980. Lima, Editorial Mejía Baca, 1980. Lima, Editorial San Marcos, 2011. Lima, Editorial Universo. Lima, "Euphorion, 1921;301 p. Antes del título: Historia de la Literatura Peruana, 1. *Elogio de Manuel González Prada. Lima : F. Masías y Cía. 1884 ::* Memoria sobre el Cerro de Pasco y la montaña de Chanchamayo. Lima; HAC Ediciones Perú (RUC N° 10078391575). Lima, IFEA. 565 p. 2002. Lima, Imp. de la Universidad Nac. Lima : Impr. de la Merced. 1885 ::* Minas de oro del Perú. Lima : Impr. del Estado. 1873 ::* Guano y salitre. Lima : Impr. del Universo. 1880 ::*Mapa del Perú. Lima: Imprenta Bacigalupi, 1891. Lima: Imprenta Bacigalupi, 1893. Lima: Imprenta del Universo de Carlos Prince, 1889. Lima : Impr. y Libr. de San Pedro. 1902 ::* El Perú VI tomos Lima. Lima, Imp. y encuadernaciones Perú, 1928; 3 t. *Se han sublevado los indios. Lima: Insituto de Estudios Peruanos. Lima : Institut Français d’Etudes Andines -Instituto de Estudios Peruanos - Pontificia Universidad Católica del Perú, 220 p., 2007. Lima: Instituto de Estudios Peruanos. Lima: Instituto de Estudios Peruanos, 2007. Lima: Instituto Francés de Estudios Andinos - Centro de Estudios Regionales Andinos ‘Bartolomé de Las Casas, 1995-2000. Lima: ISPP Túpac Amaru y Tarea. 2006) Kunti llaqtapi ( K'anas pruwinsyapi) papa tarpuymanta, kastilla simipi (huk rakikunataq qhichwa simipipas), PDF. Lima kurakan wan Piruw Jefe Supremo (1829). Lima: La rama florida; Escuela Nacional de Bellas Artes. Lima, Lexus Editores, 2000. Lima, Lexus Editores, 2001. Lima: Librería Francesa Científica/Casa Editorial F. Rosay, 1927. Lima, Librería Peruana, 1936; 168 p. ilust. Lima, Librería Peruana, de Domingo Miranda, 1933; 82 p. *Nociones de Literatura y Arte Nuevo, para el cuarto año de instrucción media. Lima, Librería STUDIUM, 1972. Lima llaqtapi hatun yachay huasicunapiccajcuna rimaicuson. Lima llaqtapi Instituto Superior Pedagógico "Divino niño" nisqapim amawta kachkan. Lima llaqtapi tiyachkaspanpas, Qosqo qheswa simi nisqatam riman. Lima, Mejía Baca & P.L.Villanueva; 245 p. *El Perú: retrato de un país adolescente. Lima: Ministerio de Educación Pública (Biblioteca del estudiante peruano, 2) 5 h., 58 p., láminas a color; 17 cm. Lima : M. Murga. 1857 ::* Apuntes sobre la provincia litoral de Loreto. Lima : M. Murga. 1857 ::* Apuntes sobre la provincia litoral de Loreto. 1862 ::* Análisis de las aguas termales de Yura, aguas minerales de Jesús y aguas potables de Arequipa. Lima, Mosca Azul; 339 p. 1974. Lima, Mosca Azul Editores. Lima: Patronato para la publicación de las Obras de Sebastián Salazar Bondy, Francisco Moncloa Editores S.A. (Obras de Sebastián Salazar Bondy, Tomo I), 464 p.; 22 cm. Lima: Patronato para la publicación de las Obras de Sebastián Salazar Bondy, Francisco Moncloa Editores S.A. (Obras de Sebastián Salazar Bondy, Tomo II), 308 p.; 22 cm. Lima: Patronato para la publicación de las Obras de Sebastián Salazar Bondy, Francisco Moncloa Editores S.A. (Obras de Sebastián Salazar Bondy, Tomo III), 270 p.; 22 cm. Lima, Perú, 1971. Lima, Perú, 1980. Lima, Perú, 1981. Lima: peruanas Simiente. 46 p. ilustrado. Lima, Perú: Universidad Ricardo Palma/Editorial Universitaria, 2003. Lima, Perú: Universidad Ricardo Palma, Editorial Universitaria, 2004. Limapiñá, Cooperativismo Ciencias Administrativastapas "Villarreal" "Garcilaso de la Vega" Hatun yachaywasikunapas yachakurqan. Lima : Pontificia Universidad Católica del Perú, Lima 2006. Lima: Populibros peruanos, 38), 99 p., 17 cm. Lima pruwinsyapiqa aswanta kastilla simitam rimanku. Lima suyu nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Lima suyupiqa aswanta kastilla simita rimanku. Lima, Talls. tips. de la Prensa, 1929; 20 p. Folleto No. 8 del v.4 de "Folletos Peruanos: Literatura". Lima: tRpode Editores, marzo de 2004. 81 p. 309 ejemplares numerados. Lima: Universidad Católica del Perú, 1962. Lima, Universidad Nac. Lima, Universidad Nacional Federico Villarreal, 1998). Lima: Universidad Nacional Mayor de San Marcos / Editorial Lumen. Lima : Universidad Ricardo Palma, 1999. Lima, Universidad Ricardo Palma. 240 p., 1974. Lima: Universidad Ricardo Palma/Universitaria, 2001. Limburg unancha Limburg (Urasuyu) Limburg nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). Limón llaqta 70 000 runakunam kawsachkanku (2010). Limón pruwinsya wan Limón kantun uma llaqtanmi. Limousin nisqaqa huk riqyunmi Phransya mama llaqtapi. Limousin nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Lincha distritupiqa Yawyu runasimitam rimanku, Tana-Lincha k'iti rimaytam. Lincoln nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Lingala simi (Lingála) nisqaqa chawpi Aphrikapi kawsaq runakunap rimayninmi. Linné-pa sut'ichasqan rikch'aqpa mitan kamaypaq sutinkunatam L. qillqaspa pisichanchik. Linti nisqaqa ima ch'uya, q'ispi kaqpas achkiyta ch'iqichinapaq icha pallanapaq. Linus Pauling Linus Carl Pauling (* paqarisqa Portland (Oregon) llaqtapi, Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapi - † wañusqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapi ; huk kawsay yachaymanta Chaqllisinchi yachaq mantapas yachaqsi karqan. Linzpiqa 189 000 runakunam kawsachkan (2006 watapi). Linzpiqa 189.000 runakunam kawsachkan (2006 watapi). Lionel Robert Jospin sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Meudon, Hauts-de-Seine llaqtapi - ) huk Phransya mama llaqtapas pulitiku karqan. Lionel Robert Jospin sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Meudon, Hauts-de-Seine llaqtapi - ) huk Ransiya mama llaqtapas pulitiku karqan. Li Peng, (李鹏), ( Chinu simipi : 李鹏, chino tradicional: 李鹏, pinyin: Lǐ Péng, Wade-Giles: Li P'eng) sutiyuq runaqa, 20 ñiqin kantaray killapi 1928 paqarisqa Chengdu llaqtapi, - ) Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtap Allwya kamayuq wan pulitiku qarqan. Lirqay ( kastilla simipi : Lircay) nisqaqa Piruw mama llaqtap Wankawillka suyupi huk llaqtam, Anqara pruwinsyap uma llaqtanmi. Lirq'uspaqa runa manam iskaynintin ñawinwan tuylla chiqama hinachu rikuyta atin, chayrayku manam k'asatachu rikun. Lirq'u (Strabismus) nisqaqa huklla icha iskaynintin ñawiwan mana chiqanta rikuymi, chay unquq ñawip sinchi aycha mana allinta llamk'aptinmi. Lisboa 564 657 runakunam kawsachkanku (2001). Lise Meitner & Otto Hahn Lise Meitner (* 17 IX-1878 in Wien ; † 27-X- 1968 in Cambridge) war eine österreichisch -schwedische Kernphysikerin. Lise Meitner & Otto Hahn Lise Meitner (* 17 IX- 1878 in Wien ; † 27-X- 1968 in Cambridge) war eine österreichisch -schwedische Kernphysikerin. Lista: Kastilla simipi - Quechwasimipi *Quechua Médico. Lista: Kastilla simipi - Quechwasimipi * Quechua Médico. Lista: Qillqaqkuna (Brasil) Lista: Qillqaqkuna (Brasil) ‘’Poetas’’ Lista: Urqu (Arhintina). Lisuthupiqa 1.795.000 runakunam kawsachkanku. Literatura de los quechuas, Libreria y Editorial "Juventud", Cuarta Edición, La Paz 1985, p. 242. *Poésie quechua en Bolivie, Antología de Adolfo Cáceres Romero e Inge Sichra, ediciones Patiño, Ginebra, 1990, p. 112.'' Litoral pruwinsyapiqa kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Little Rock llaqtapiqa 193.524 runakuna (2010) tiyachkan. Litunya Litunya Litunya Litunya icha Latwiya nisqaqa Iwrupapi huk mamallaqtam. Lituwa icha Lituwanya nisqaqa Iwrupapi huk mamallaqtam. Liu Che ( chinu simipi : 劉 徹), Wu Hatun Qhapaq (* paqarisqa - wañusqa). Liujiaxia Presa, Yongjing, Gansu Q'illu mayu ( chinu simipi : 黃河, pinyin: Huáng Hé, wade: Huang-ho, Kastilla simipi : Río Amarillo) nisqaqa Asyapi huk 5 464 km suni mayum. Liujiaxia Presa, Yongjing, Gansu Q'illu mayu ( ; kastilla simipi : Río Amarillo) nisqaqa Asyapi huk 5 464 km suni mayum. Liu Yandong (刘延东) sutiyuq warmiqa (* Nantong, 1945 - ) Chunwa mama llaqta chaqllisinchimanta yachaqsi wan pulitiku qarqan. Liverpool nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Livorno Livorno llaqtaqa Toscana suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Liwru ch'ipachina, XV kaq pachakwata. Li Xiannian, ( Chinu simipi : 李先念, chino tradicional: 李先念, pinyin: Lǐ Xiānniàn, Wade-Giles: Li Hsien-nien) sutiyuq runaqa, 23 ñiqin inti raymi killapi - 1909 paqarisqa llaqtapi, - 21 ñiqin inti raymi killapi - 1992 wañusqa Beijing llaqtapi). Li Yuanhong, ( Chinu simipi : 黎元洪, pinyin: Yuánhóng) sutiyuq runaqa, (* 19 ñiqin kantaray killapi - 1864 paqarisqa Huangpo, Hubei, llaqtapi, - 3 ñiqin inti raymi killapi - 1928 wañusqa Tianjin llaqtapi). Liyun IV Tayta Papa (847-855) San Liyun IV, Liyun IV huk tawa ñiqin ( latin simipi : Leo PP. Liyun IX Tayta Papa (1049 - 1054) San Liyun IX, Liyun IX huk isqun ñiqin ( latin simipi : Leo PP. Liyunqa Afrikapi lliwmanta aswan hatun aycha uquqmi. Liyun Urqupiqa 6.144.562 runakunam kawsachkanku. Liyun VIII Tayta Papa (964 - 965) Liyun VIII, Liyun VIII huk pusaq ñiqin ( latin simipi : Leo PP. Liyun VII Tayta Papa (936 - 939) Liyun VII, Liyun VII huk qanchis ñiqin ( latin simipi : Leo PP. Liyun VI Tayta Papa (928) Liyun VI, Liyun VI huk suqta ñiqin ( latin simipi : Leo PP. Liyun V Tayta Papa (903) Liyun V, Liyun V huk pichqa ñiqin ( latin simipi : Leo PP. Liyun XII icha Liyun iskay chunka ñiqin ( latin simipi : Leo PP. Liyun XII icha Liyun kimsa chunka ñiqin ( latin simipi : Leo PP. Ljubljana llaqtapiqa 255.115 runakunam kawsachkanku (2005). Llakikuchkaq runa ( Vincent van Goghpa llimphisqan 1890 watapi). Llaki tukuy nisqaqa achka runakunata llakichiq tukuykunam, sallqa pachap icha runakunap paqarichisqan. Llakiykuq tarpuqkunas huk machuman yanapayta mañakuq rirqan. Llakwash runakunap rimayninmi. Llallawa k'itipiqa Tiksimuyuntinpi lliwmanta aswan hatunsi chayanta qhuyakunam karqan. Llallawa llaqtaqa mama quchap hawanmanta 3.800 m aswan hanaqmi. Llallawa llaqtaqa Unsiya llaqtap (pruwinsyap uma llaqtanpa) chinchayninpi, chaymanta 7 km karum, Chukiyapu llaqtamantataq 300 km karum, uralanpi, Ururu llaqtamanta 100 km karum, chinchay kuntinpi. Llallawa munisipyu kawsaq runakunap kuskanchaku kawsay mit'anqa 58,2 watam, chunka pichqayuqmanta aswan watayuq kaqkunap ñawinchay qillqay atiq puqtuynintaq 83%. Llamk'achkaq pinchikilla kuyuchinapi llut'ariy suyu. Llamk'ana mana atiptin, phistakunapipas runakunaqa pukllanmi. Llamk'apusqankunataqa wiñay kawsay p'anqapim, ñaqha hukchasqa p'anqapipas rikunki. Llamk'aqkuna sindikatu nisqapi wankurisqa kaspaqa, aswan atiyninkuwan aswantan aypanqakuman. Llamk'aq maypipas mink'akuyta munaptinqa, chay pruphisyunninpiqa kamakuykunayuq kananmi tiyan. Llamk'aq maypipas mink'akuyta munaptinqa, pruphisyunninpi kamakuykunayuq kananmi tiyan. Llamk'aq runapaqqa samay mit'an kachun. Llamk'aq sisikuna paqariptin, mama manaña llamk'anchu, runtukunallatam wachan. Llamk'ay sayachichkaq llamk'aqkuna, pulisiyawan tupanakuchkaq, Minneapolis llaqtapi ( Hukllachasqa Amirika Suyukunapi ), 1934 watapi. Llamp'u uywakunaqa yaqulla nisqawan isku rumi sillp'ita ruraqmi. Llamp'u uywakunaqa yaqulla nisqawan isku sillp'ita ruraqmi. Llapa apanakuyqa, nipayuq, chaywan huk (hukllalla) apanakuq nipayuq, nisqam (kinraysuyu paqtachani ), nisqa ranti. Llapa Inkap hatun ayllun panakansi nisqa. Llapan m, A-pa kaqninpa, kan huk kaqnin, qillqasha m-wan, shutin qespi kaqnin'. Llapan phuruyuq uywakunamanta aswan hatunmi. Llapa qallawaqa kikinpa prutun yupayniyuqmi iñuku huk'inpi, iñuku yupay nisqa. Llapa quchup huk punkunmi kan. Llapa rikch'aq manas tiyaqlla kayninkunayuqchu, ichataq hukchakuq kayninkunayuqsi. Llapa runam amutayta atin, Jesukristupi iñinichu manachu, nispa. Llapa tawantin watapim huñunakunku. Llapa yawarkunata, apu yuyaykunata, kamayuq kaykunata, hinaspa makiwan llank’aykunata llaqta munayninman hinapuni. Llaqata runan rimana wasi apullita churanan llaqta kamachiyta chawpichananpaq paywan. Llaqtakuna: Awkispukyu, Qulliqucha, Queshquepachan, Phaqcharuri, Qilqaywanka, Musuq Tampu, Cayesh, Pachaqutu. Llaqtakuna - Ayllu llaqtakuna - Uchuy llaqtakuna Salinas de Garci Mendoza llaqta Salinas de Garci Mendoza nisqaqa Salinas de Garci Mendoza munisipyupi huk uchuy llaqtam. Llaqtakuna - Ayllu llaqtakuna - Uchuy llaqtakuna Salinas de Garcí Mendoza nisqaqa Salinas de Garcí Mendoza munisipyupi huk uchuy llaqtam. ''' Llaqtakuna : * El Haya, Valdeolea munisupyupi, Kantawriya suyupi ( Ispañapi ). Llaqtampiñatami Archivo Departamental Ayackuchupitaqmi sayarichirqa huk llamkaqmansinkunawan kuska. Llaqta nisqaqa achka runakunap kuska kaynin. Llaqtapatap puchunkunaqa Machu Pikchumanta 4 km karum, Qusqu llaqtamantataq 50 km. Llaqtapiqa 21 035 runakunam kawsachkanku (2012). Llaqtap k'itipiqa iskaynintin urqum, Llallawa nisqam (" ñuñu ", "chuchu" niyta munaqsi). Llaqtap sutinqa Copiapó nisqa (Qhupiyapu) aymara simimantam ; qhupi: llamp'u (icha llanp'u), yapu: chakra ; "Llamp'u chakra" icha " Puquna chakra". Llaqtaqa 30.000-chá runayuq, ñaqha watakunapi hamusqa quri qhuyapi llamk'ananpaq. Llaqtaqa Mekong mayu kimsak'uchumanta chinchanpim, Sàigòn mayup kunti manyanpim. 1975 watamanta Urin Witnam republikap uma llaqtanmi karqan. Llaqtaqa Pukamayup paña manyanpim. 1954 watamanta 1975 watakama Chincha Witnampa uma llaqtanmi karqan. Llaqtaqa puna nisqa sallqa suyupim, wata kuskanchaku llaphinqa 10°C, wata kuskanchaku para yakunqa 400 mm. Llaqtaqa puna nisqa sallqa suyupim, wata kuskanchaku llaphinqa 10 °C, wata kuskanchaku para yakunqa 400 mm. Llaqta qayanqillqa nisqaqa ( kastilla simipi : lema nacional) mama llaqtap kikin qayanqillqanmi, uchuy rimananmi, mutiwunmi. Llaqta tiyan 1,500km Awstraliya antipi Tasman Quchamama chimpapi, tiyan 1,000km wat'a llaqta Phiyi uraypi. LLAQTA-Xpiqa 1.999.000 runakunam kawsachkanku. LLAQTA-Xpiqa 19.999.000 runakunam kawsachkanku. LLAQTA-Xpiqa 1.999 runakunam kawsachkanku. Llasaq chaqna antawa. Llata distritupiqa aswanta runa simitam rimanku. Llat'an muruyuq nisqakunaqa (Gymnospermae, grigu simimanta γυμνός, "llat'an", σπέρμα, "muru") nisqa muruyuq yurakunap murunkunaqa manam ruru raphip qatasqanchu, ichaqa llat'anmi. Llat'an muruyuq yurakunap murunkunaqa achka phutuy raphiyuqmi. Llawq'a icha Allpa k'uyka Allpa kuyka, ama pila k'uyka nisqawan pantanapaq. Llika minuywa: timiristina, huk wira t'inkisqa. Llikillikitaqa rikrapi hap'ispa antutawan phiskuspa waqachinchik. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa A Streetcar Named Desire nisqa kawsay rikch'anmi karqan. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Cantos nisqa kawsay rikch'anmi karqan. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Don Juan Tenorio nisqa kawsay rikch'anmi karqan. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Don Quijote nisqa kawsay rikch'anmi karqan. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa El Cuervo nisqa kawsay rikch'anmi karqan. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa (El jardín de los cerezos «Вишнёвый сад» nisqa kawsay rikch'anmi karqan. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa El viejo y el mar nisqa kawsay rikch'anmi karqan. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Fundación nisqa kawsay rikch'anmi karqan. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa (La madre nisqa kawsay rikch'anmi karqan. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa La vida es sueño nisqa kawsay rikch'anmi karqan. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Le Petit Prince ( Quyllur llaqtayuq wawamanta ) nisqa kawsay rikch'anmi karqan. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Les Misérables nisqa kawsay rikch'anmi karqan. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa nisqa kawsay rikch'anmi karqan. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Nuestra America nisqa kawsay rikch'anmi karqan. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Redoble por Rancas nisqa kawsay rikch'anmi karqan. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Tom Sawyer nisqa kawsay rikch'anmi karqan. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Ulysses nisqa kawsay rikch'anmi karqan. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Vox Horrisona nisqa kawsay rikch'anmi karqan. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Voyna i mir nisqa kawsay rikch'anmi karqan. Llimphichasqa qillqana isku k'aspikuna. Llinpiy yachaq kasqa. Llipinchispa qhawakuntaqmi askha qhapaq kasqan hina. Llip runakunap 80%-ninmanta aswan qhaqya unqusqaqa puka llimphisqa suyukunapim. Llipt'awanqa yaku iñuwa p'uchqu hinam ruranakun, yakumuksi q'ipisqa iñuwa (OH - ) tukuspa. Lliqti unquyniyuq runa, kampanawan huk runakunata ayqichiq (chawpi mit'amanta qillqa). Lliw allpapi kuyuchisqa apaykachanakuna qallakunayuqmi. Lliw awqaqpa huk illapanmi kan. Lliw Awya Yala rimaykunamanta astawan rimaqniyuqmi. Lliw ch'uqikunamantaqa astawan chaninchasqam. Lliw indihina rimaykunamanta astawan rimasqaqa kichwa simim. Lliw Iqiptuyuq quyakunamanta astawan unayta quyas karqan. Lliw kawsaqkunaqa huk kawsaq llikam kanchik. Lliw llimphi achkiykuna chaqrusqataq, inti k'anchaypi hina, yuraqmi achkiymi. Lliwmanta astawan Kastilla simipi qillqaspa. Lliwmanta astawan Kastilla simipi qillqaspa, achkatapas Qhichwa simipi willarqan. Lliwmanta astawan Kastilla simipi qillqaspa, achkatapas Qhichwa simipi willarqan. 1956 watapi Pukyu llaqtapi Inkarrí nisqamanta willasqakunata qillqamurqan. Lliwmanta astawanqa mana icha aslla riqsisqa rimaykunatam k'uskiykun, musuq qillqaykunatam kamarispa, chay rimaykunapi willakuykunatam qillqamuspa, Dyuspa Simin Qillqata huk qillqakunatapas t'ikraspa. Lliwmanta aswan achka kaq sunqu unquyqa sunqu sirk'a unquymi (Morbus arteriarum coronariarum), sirk'a iskuyaypa (Atherosclerosis) paqarisqan. Lliwmanta aswan allin ch'iquqkunaqa Qullawmantas hamuspa Qusqu llaqtapi hatun Inka panakakunapaqsi llamk'aq karqan. Lliwmanta aswan allin pinchikilla pusaqmi, chayraykuqa antawan pinchikilla yawirkakunam ruranchik. Lliwmanta aswan-aswan laqukunaqa yakupim kawsan. Lliwmanta aswan dinusawrukunaqa hatunkaraysi karqan, hukkunataq aswan uchuyllas, lliwmanta aswan uchuytaq wallpa hinas. Lliwmanta aswan hatun inka ñanqa Qhapaq Ñansi karqan, 5.200 km sunis, Kitu llaqtamantas ( Ikwadur ), Qusqu llaqtantas Tukuman llaqtakamas ( Arhintina ). Lliwmanta aswan hatun inkumindaqa Piruwpi kaq Encomienda Casa Grande ("hatun wasi") nisqas, kunan pacha Bilhika hatun hinas. Lliwmanta aswan hatun musikuy rurayninkunaqa qhatuymi, karu puriymipas. Lliwmanta aswan hatun pinshaqa hatun sikwanka (Ramphastos toco) nisqam. Lliwmanta aswan hatun urin ayllunqa Bantu rimaykunam - chawpi, anti, uralan Aphrikapi -, ichataq kunti Aphrikapim huk urin ayllunkunam, hatun rimaykunapas. Lliwmanta aswan maqanakuqkunaqa manam Qhichwa llaqtayuq runakunachu karqan, manam Qhichwa runakunapaq muchuypaqchu karqan. Lliwmanta aswan pikchunkunaqa kaymi: Awsanqati (6.384 m), Hatun Uma (6.094 m), Qallanqati (5.950 m), Yanaluma (6.106 m), Wilayaq (6.007 m). Lliwmanta aswan pikchunkunaqa kaymi: Awsanqati (6.384 m), Hatun Uma (6.094 m), Qullpa Ananta (5.950 m), Yanaluma (6.106 m), Wilayuq (6.007 m). Lliwmanta aswan pikchunkunaqa kaymi: Ruqari (5.187 m), Quñuqranra (5.181 m), Rumi Krus (5.020 m), Sinal Qhapaq Urqu (5.006 m), Wankapiti (4.988 m). Lliwmanta aswan pikchunkunaqa kaymi: Ruqarri (5.187 m), Quñuqranra (5.181 m), Rumi Krus (5.020 m), Sinal Qhapaq Urqu (5.006 m), Wankapiti (4.988 m). Lliwmanta aswan pikchunkunaqa kaymi: Waskaran (6.768 m), Tullparahu (6.395 m), Shuyturahu (5.947 m), hukkunapas. Lliwmanta aswan plastiku imayaykunataqa allpa wiramantam ruranku, k'illimsa yakuchaqkunam, ahinataq polipropilena, poliethilena, polistirul. Lliwmanta aswan rikch'aqninkunaqa Mishiku suyupim, 125-chá rikch'aqnin. Lliwmanta aswan rimaqniyuq. Lliwmanta aswan rimaqniyuq algonkin rimaykunaqa Kri simim (117.000 rimaqniyuq), Anishinapay simim (55.000 rimaqniyuq), Mikmaq simim (11.000 rimaqniyuq). Lliwmanta aswan rimaqniyuq athapaska rimaykunaqa Diné simim (Nawahu simi, 178.000 rimaqniyuq), Kunti Apachi simim (13.000 rimaqniyuq), Dene Suline simim (12.000 rimaqniyuq). Lliwmanta aswan rimaqniyuq awstruasyatiku rimaykunaqa Thay simi (50 hunu), Law simi (4 hunu). Lliwmanta aswan rimaqniyuq awstruasyatiku rimaykunaqa Thay simi (50 hunu), Tay rimay, Law simi (4 hunu). Lliwmanta aswan rimaqniyuq awstruasyatiku rimaykunaqa Witnam simi (70 hunu), Kambuya simi (8 hunu), Santali simi (6 hunu), Mundari simi (2 hunu). Lliwmanta aswan rimaqniyuq siyu rimayqa Lak'ota-Dak'ota-Nak'ota simim (26.000 rimaqniyuq). Lliwmanta aswan rimaykunapiqa hunt'a rimaypa qhipallanmanmi chay tapuna unanchataqa qillqamunchik. Lliwmanta aswan sichpa wat'aqa Pitcairn wat'am, 2.078 km karum, kuntinpi. Lliwmanta aswan sispa wat'aqa Pitcairn wat'am, 2.078 km karum, kuntinpi. Lliwmanta aswan tarpusqa wayawa mallkiqa sawintum (Psidium guajava). Lliw pachapi qillqaqkunamanta aswan hatunkunapuras karqan. Lliw pillan (sisimikhuq: Myrmecophagidae) nisqakunamanta aswan hatunmi, 130 sintimitrukama sunim, chupanqa 65-manta 90-kama sintimitru sunim, 25-manta 60-kama kilugramu llasaqmi. Lliw pi runapas hamuchun, yachakunamanta ñawirispa qillqaspapas, qispilla, yanqalla, mana suñachaspa. Lliw qallawam kikinpa iñuku ñiqinniyuq, ahinataq yakuchaq huk kaq, ilyu iskay kaq, kay hinam qatiqlla. Lliw q'illaymantaqa khillayta astawan llamk'achinchik, imaymanapaqmi. Lliw quyllurkunamantataq kimsa ñiqin astawan achkiqmi. Lliw sach'akunamanta aswan hanaq wiñaqmi. Lliw sisimikhuq (Myrmecophagidae) nisqakunamanta aswan hatunmi, 130 sintimitrukama sunim, chupanqa 65-manta 90-kama sintimitru sunim, 25-manta 60-kama kilugramu llasaqmi. Lliw tarukamanata aswan hatunmi. Lliw tiksimuyuntinpi rimaykunamanta aswan rimaqkunayuqmi, lluna iskay pachak hunu rimaqninmi. Lliw wakichisqakunataq - manam imayaymantachu rurasqa - llamp'u kaq (software) nisqam. Lliw yachakuqkunapaqqa, kastilla simi rimaqpaqpas, iskay simipi yachanam atinman. Lliw yurakunamanta aswan achkaqa tuktuyuq yurakunam. Lluchk'ana, Pampas llaqtapi. Llulluraq kachkaspaqa pulipukunam, tiksipi wiñaq, manaraq kuyuqchu. Llumpay qaqa, waqta urqukunapiqa manam buwiskuna puriyta atinchu. Llunk'as, Atyaq icha Qallu taka nispaqa wasichannaq, llat'an wiksachakikunatam (Gastropoda) ninchik, allpapi kawsaqkunata, ichaqa yakupi kawsaqkunatapas. Llunpayaq shamuran Piruw presisdente, Ramón Kastilla. Lluq'i kinrayninpi qallariy imayaykunap minuywankunatam qillqamunchik, paña kinraynintaq tukuna imayaykunap minuywankunatam. Lluq'i nisqaqa runap kurkunpi sunqup kinrayninmi. Lluq'i Yupanki Lluq'i Yupanki (Lluqi Yupanki ñisqapas) Inkakunap kimsa ñiqin qhapaqninsi karqan. Lluqsisqa wawacha, hampiq wasipi. Lluqsisqa wawataqa ñuñunayaptin ñuñuchinam atin, ama hark'aychu. Lluqsiynin huk faucesmanta hisopado mana kan allin, sintomasman yapasqa chay diagnosticuta ch’uwanchan, sichus musphaypi kakuchkan chayqa. Lluqsiyninqa kay hisopado de garganta kaqmanta huk pachan willayta quchiy atinku. Llut'ariy suyup siq'inkuna, khillay allpawan rikuchisqa. Llut'asqa yura pirqayuq wasi. Loch Ness Ness qucha saywitu Ness qucha ( inlish simipi : Loch Ness, gaélic simipi: Loch Nis), nisqaqa Iskusya suyupi ( Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtapi) huk hatun qucham. Łódź llaqtapiqa 760.251 runakunam kawsachkanku (2006). Lodz Piotrkowska.jpg Łódź nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Lodz Piotrkowska.jpg Łódź nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Logo Wikimedia Commons nisqap qhapaq p'anqan. Logo Wikispecies (Wikirikch'aq) nisqaqa Wikimedia nisqa ruruchinap huk ruraykamayninmi, tukuy kawsaqkunap rikch'aqninkunamanta qillqakunata qhawachinapaq. Loja kitipiqa Sarakuru Kichwa runakunam tiyanku. Loja nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Loja markap uma llaqtanmi. Lombardia nisqaqa nisqaqa Italyapi huk suyum ( Regione). Lombardia suyupi pruwinsyakuna Chunka iskayniyuq pruwinsyanmi kan. Londres: Macmillan, pp. 614. ISBN 0-333-76466-8. Lordi 2009 Lordi nisqaqa huk Phinsuyu llaqtayuq Rock kusituymi. Lordi nisqaqa huk Phinsuyu llaqtayuq Rock kusituymi. Lorentz kallpa nisqarayku muyurikuq llutariy suyu pinchikilla kururkunapi pinchikilla puriytam paqarichin. Lorenzo Bernardi sutiyuq runaqa (* paqarisqa Trento llaqtapi - ), Italya mama llaqta Kurku kallpanchaq qarqan. Lorraine nisqaqa huk riqyunmi Phransya mama llaqtapi. Lorraine nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Losada, 1962; 240 p. *La Universidad de San Marcos. Losada, 1972; 553 p. *Introducción crítica a la literatura peruana. Losada, 1973; 401 y 464 p. *Cuaderno de Bitácora. Losada; 371 p. *Los poetas de la colonia y de la revolución. Los Ángeles llaqtapiqa 166.556 runakunam kawsachkanku ( 2002 watapi). Los Bunkers nisqaqa huk Chili llaqtayuq, rock alternativo, folk rock & indie rock nisqa kusituymi. Los Chancas de Andahuaylas, Tayacaja wan otros. Los cisnes y otros poemas. Los Lagos suyu ( kastilla simipi : Región de los Lagos) nisqaqa Chilipi huk suyum. Los Lagos suyu Los Lagos suyu ( kastilla simipi : Región de los Lagos) nisqaqa Chilipi huk suyum. Los Ríos suyu ( kastilla simipi : Región de los Ríos) nisqaqa Chilipi huk suyum. Los Rodríguez nisqaqa huk Ispaña i Arhintina llaqtayuq, rock & roll, rock latino i blues rock nisqa kusituymi ( 1991 1997 ). Los Santos pruwinsya saywitu (Panama) Los Santos pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Los Santos), nisqaqa huk pruwinsyam Panama mama llaqtapi. Lota llaqtapiqa 49.089 runakunam kawsachkanku ( 2002 ). Lo Tresaur dau Felibritge nisqa (jatun uqsitan simi qullqatam qillqarqa. Louis Adolphe Thiers sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Bouc-Bel-Air llaqtapi - wañusqa Saint-Germain-en-Laye llaqtapi) Ransiya mama llaqtap taripay amachaq, qillqaq, wiñay kawsayuq, willay kamayuq wan pulitiku qarqan. Louis Armstrong "Satchmo" sutiyuq waqachiq huk ancha chaninchasqa, riqsirisqa jazz ruraqmi. Louis Braille sutiyuq runaqa (* paqarisqa Coupvray llaqtapi; † wañusqa París llaqtapi), Phransyayuq yachaychiq karqan, kuyu walltay wallpariqkunas. Louis Braille sutiyuq runaqa (* paqarisqa Coupvray llaqtapi; † wañusqa París llaqtapi), Ransiyayuq yachaychiq karqan, kuyu walltay wallpariqkunas. Louis Daniel Armstrong, "Satchmo" sutipaq runaqa (* paqarisqa New Orleans llaqtapi, Illinois suyupi - † wañusqa New York llaqtapi), Hukllachasqa Amirika Suyukuna takichaq wan Jazz trumpitista. Louis Gerard De Geer of Finspång sutiyuq runaqa ( * paqarisqa Finspång llaqtapi - wañusqa Hanaskog llaqtapi). Louisiana nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Louisiana nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Louis llaqtapiqa 807.815 runakuna (2008) tiyachkan. Louis (Missouri) llaqtapi - 28 ñiqin aymuray killapi 2014 watapi wañusqa Winston-Salem, llaqtapi) huk mama llaqtaq qillqaq, yachachiq, takichaq wan ankallis karqan. Louis Riel Louis Riel, sutiyuq runaqa ( paqarisqa Manitoba llaqtapi - wañusqa Regina llaqtapi), huk Kanada mamallaqta ankallis karqan. Louis XIV (Luis chunka tawayuq kaq) Louis-Dieudonné sutiyuq runaqa, Inti Qhapaq (Le Roi Soleil) nisqapas (* 5 ñiqin tarpuy killapi - 1638 paqarisqa Saint-Germain-en-Laye llaqtapi - † 1 ñiqin tarpuy killapi - 1715 wañusqa Versailles llaqtapi ). Louis XVI (Luis chunka suqtayuq kaq) Louis-Auguste de France sutiyuq runaqa (* 23 ñiqin chakra yapuy killapi - 1754 paqarisqa Versailles llaqtapi - † 21 ñiqin qhulla puquy killapi 1793 wañusqa Paris llaqtapi). Louvra musiyupiqa ancha achka ancha riqsisqa kapchisqakunam, ahinataq Mona Lisa, The Virgin and Child with St. Louvre nisqa ancha hatun musiyu, Paris llaqtapi. Love Parade ("Khuyay marchay") nisqa, Caracas llaqtapi. Lubin llaqtapiqa 76.595 runakunam kawsachkanku (2006). Lubin nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Lublin llaqtapiqa 351.345 runakunam kawsachkanku (2008 watapi). Lucas Martínez Begazom llaqtataqa 1541 watapim kamarirqan. 1868 watapiqa hatun pacha kuyuymi llaqtataqa waqllichirqan. Lucca Lucca llaqtaqa Toscana suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Luciano Pavarotti sutiyuq runaqa (* paqarisqa Modena llaqtapi, Italyapi - † wañusqa Modena llaqtapi, Italyapi ) huk Taki aranway takiqmi karqan. Ludmilla Radchenko sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Omsk llaqtapi) Rusiya mama llaqtayuq rusiya simillapim takiqmi qarqan Людмила Радченко. Ludo kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Ludwig van Beethoven sutiyuq runaqa ( Bonn llaqtapi ( Alimanyapi ) paqarisqa ; † Wien llaqtapi ( Awstriyapi ) wañusqa ) klasiku musika takichaqmi karqan. Luisa Dias Diogo sutipaq warmiqa (* paqarisqa Maputo ( Musambik ) llaqtapi - ) Musambikpi pulitiku. Luis Alberto Cubilla Almeida sutiyuq runaqa (* paqarisqa Paysandú llaqtapi, Uruwayi mama llaqtapi - † wañusqa Asunsyun llaqtapi) huk Uruwayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan Pukllaykamachiq karqan. Luis Alberto Suárez Díaz (* paqarisqa Salto llaqtapi, Uruwayi mama llaqtapi - ) huk Uruwayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Luis Alejandro Rodríguez Olmedo sutiyuq runaqa, icha Alex Olmedo (* paqarisqa Ariqipa llaqtapi - ), - mama llaqtapas kurku kallpanchaq. Luisa María Cuculiza Torre sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Wanuku llaqtapi - ), huk piruwanu pulitiku warmimpas. Luis Calvo pruwinsyapiqa kastilla, waraniyi, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Luís de Almeida Cabral sutipaq runaqa (* paqarisqa Wisaw llaqtapi - wañusqa Torres Vedras llaqtapi). Luis Edgardo Mercado Jarrín (* paqarisqa Lima llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi ), huk piruwanu Awqaq pusaq wan pulitikupas karqan. Luis Felipe Monti (* paqarisqa Buenos Aires llaqtapi, Arhintina mama llaqtapi - paqarisqa Escobar llaqtapi, Arhintina mama llaqtapi ) huk Arhintina Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. Luis García Meza Tejada sutiyuqqa ( paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi ) Buliwya suyup umalliqninmi karqan ( 1980 watamanta 1981 watakama). Luis Guillermo Hernández Camarero sutiyuq runaqa (* Lima llaqtapi paqarisqa - † Buenos Aires llaqtapi wañusqa), Piruw mama llaqtamanta Hampikamayuq wan harawi qillqaqmi karqan. Luis La Puerta de Mendoza sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin chakra yapuy killapi 1811 paqarisqa Qusqu llaqtapi - 21 ñiqin kantaray killapi 1896 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu Awqaq pusaqmi wan pulitiku karqan. Luis Macas (2004 watapi). Luis Macas (2004 watapi, Kitu llaqtapi). Luis Sáenz Peña sutiyuq runaqa (* paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - † wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitikupas runam karqan. Luis Vallejos Santoni, sutiyuq qhariqa (* 31 ñiqin qhulla puquy killapi 1917 paqarisqa Callao llaqtapi - † 8 ñiqin inti raymi killapi 1982 wañusqa Qosqo llaqtapi) huk kathuliku Taytakura wan Hatun yaya karqan. Luís Vaz de Camões (* 1524 watapi paqarisqa Lisboa llaqtapi - wañusqa Lisboa llaqtap) Purtugal mama llaqtap, purtuyis simipi qillqaqsi karqan. Luiz-Gonzaga-Estátua-de-bronze.jpg Yatana takiy phukulli icha Akurdiyun nisqaqa ( kastilla simimanta : acordeón, italya simipi : fisarmonica) huk yatana llumpayuq phukuna waqachinam (yatana phukuna waqachina nisqa). Luiz Inácio Lula da Silva, Lula sutipaq (* 27 ñiqin kantaray killapi - 1945 paqarisqa Caetés llaqtapi - ). Luján Pallanqa Arhintinap wan Uruwayi patronanmi nisqa. Lukas iwanhilista hinallataq Yayayku mañaymantam willakun ( ), Jesusqa manataq Urqupi Kamikuypichu mañakuptin. Lukas iwanhilista hinallataq Yayayku mañaymantam willakun, Jesusqa manataq Urqupi Kamikuypichu mañakuptin. Lullunkunaqa, huq'ullu nisqa, yakupi kawsaspa challwa hina brankyu nisqawan saman. Lullunkunaqa, huq'ullu nisqa, yakupi kawsaspa challwa hina yawsamaq nisqawan saman. Lumpaki kiti ( kastilla simipi : Cantón Gonzalo Pizarro, Gonzalo Pizarro sutiyuq ispañul kunkistadurmanta sutinchasqa) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Sukumpiyu markapi huk kitim. Lunp’u Lump'u (Lunp’u, grigu simipi : ellipse) wiqru muyu hina huklla manyayuqmi pampa suyu tupu. Luritu ( kastilla simipi : Loreto) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk llaqtam, Marbán pruwinsyap uma llaqtanmi. Luritu kiti ( kastilla simipi : Canton Loreto) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Orellana markapi huk kitim. Luritu kitipiqa Napurunakunam tiyanku. Luritu pruwinsyapiqa Urarina runakuna tiyanku. Luritu suyu ( kastilla simipi : Departamento de Loreto) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk suyum. Luritu suyu nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Luru qulluchi nisqa willakuypiqa huk chakra llamkaqmi willan, wamracha kasqanta yuyarispa. Lusaka ( kastilla simipi : Lusaka) nisqaqa Sambya mama llaqtap uma llaqtanmi, 360 km²-niyuq. Lusaka llaqtapiqa 3 100 003 runakunam kawsachkanku (2008). Lutherpa yachachiyninta uyariq iñiqkuna musuq inlisya tukurqan, prutistantismu nisqata kamaspa. Luton nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Luxor icha Al-Uqṣur) ( arabya simipi : الأقصر‎) llaqtaqa Iqiptu mama llaqtap. Luxor Luxor qhatu Luxor icha Al-Uqṣur) ( arabya simipi : الأقصر‎) llaqtaqa Iqiptu mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Luya distritup uma llaqtanmi. Luya pruwinsyapi kaq Kunila llaqta qhipaq Chachapuyas qhichwa rimaq llaqtam, wawakunapas qhichwataraqchá yachakun. Luya pruwinsyap uma llaqtanmi. Lwiw llaqtapi 808.900 runakuna kawsachkanku (2005). LXIV kaq Kathuliku Tayta Papa tukukurqan. Lydiaqa Paris llaqtapi INALCO (Institut national des langues et civilisations orientales) nisqa yachay sunturpim llamk'achkan. Lynden Pindling sutiyuq runaqa (* paqarisqa Nassau llaqtapi - wañusqa Nassau llaqtapi) huk Bahamakuna mama llaqtapi pulitiku karqan. Maaouya Ould Sid'Ahmed Taya ( arabya simipi : مختار ولد داداه) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Boutilimit llaqtapi - wañusqa París llaqtapi) huk Muritanya mama llaqta taripay amachaq wan pulitiku karqan. Maaouya Ould Sid'Ahmed Taya (معاوية ولد سيد أحمد الطايع‎, Ma‘āwiyah wuld Sīdi Aḥmad aṭ-Ṭāya) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Atar llaqtapi - ) huk Muritanya mama llaqta awqaq pusaq wan pulitiku karqan. Maastricht wallqanqa Maastricht llaqta Maastricht llaqtaqa. Macau ( chun simipi : 澳门, tradisyunal chun simipi: 澳門, pinyin: Àomén, purtugal simipi : Macau, kastilla simipi : Macao) nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika chalanpi huk hatun llaqtam. Maceió, Alagoas suyu Alagoas suyu ( purtugal simipi : Estado do Alagoas) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Maceió llaqtaqa 936 314-chá runayuq kachkan. Maceió llaqtaqa Brasilpi ( Alagoas suyupi uma llaqta), Purtuyiskunap 1815 watapis tiksisqan. Machaqamarka munisipyupiqa kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Machaqamarka munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Machaqa Marka munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Machay (alcoholismo) nisqaqa aqhatapas waqtutapas ( alkul icha ethanul nisqayuqtapas) upyaspa yuyay chinkachiymi. Mach'ay nisqaqa qaqap icha allpap ukhunpi ima p'ukru, t'uqu, ch'usaq kaqpas. Mache Chindul risirwa ( kastilla simipi : Reserva Ecológica Mache Chindul) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi. Machiqinqa ayllu llaqta risirwapiqa manam runakuna tiyankuchu. Machiqinqa ayllu llaqta risirwapiqa mana runakuna tiyanku. Machu inlish simi kan simi imata rimaykaq Inlatirrapi 500 watamanta 1100 watakama. Machu Magdalena sutipaq, p'unchaw kamasqa 2 iqin qhulla puquy killapi 1859 watapi wata. Machu Magdalena sutipaq, p'unchaw kamasqa 2 Qhulla puquy killa 1859 wata. Machu Pikchu llaqtaman inka ñan. Machu Pikchupi musuq waylla qatayuq rumi wasikuna, pata-pata hawapi. Machu Pikchupi musuq waylla qatayuq rumi wasi, pata-pata hawapi. Machu Pikchupi punku, hananpi punku kirmayuq. Machu Pikchuqa mama quchamanta 2,430 mitrum aswan hanaq. Machu runakunapi, qhuña unqunayaq antihistamínicos primera generación kaqmanta kaqwan pisillachikunman; ichaqa mana allin rikukuqniyuqman t’inkikun kay somnolencia kaqhina. Machu runakunaqa aspirinasta upyankuman ichaqa wawakunaqa ama upyanankuchu tiyan kay síndrome de Reyekaq rayku. Machu runakunaqa watapi iskaymanta phichqa infecciones kaqtahina hap’in wawakunataq watapi suqtamanta chunka ch’uju unquykunatahina hap’inkuman (yachaywasipi kaqkunari watapi chunka iskayniyuq ch’uju unquyhinata hap’inkuman). Machu runapiqa aswan qhipa nanaykunaqa ancha pisi. Machu runapiqa, huk RADT negativo tiyapuqwan kusapacha diagnosticuta wich’unapaq, ichaqa wawapurapiqa huk tunquri cultivota ruwakunanta munakun kay lluqsiyta ch’uwanchanapaq. Machu runaqa mana k’ajayuqchu kanku, ichaqa wawakunaqa ari. Madagaskar llaqtapiqa 18.606.000 runakunam kawsachkanku. Madagaskarpiqa 18.606.000 runakunam kawsachkanku. Madina Murcia (825 watapi) emir de Al-Ándalus Abderramán II. Madina Mursiya (825 watapi) emir de Al-Ándalus Abderramán II. Madiyan distritupiqa Yawyu runasimitam rimanku, Madiyan-Wiñaq k'iti rimaytam. Madonna de San Sixto, 1513-1514, óleo sobre tela, 265 × 196 cm, Gemäldegalerie de Dresde, imagen idealizada de la Virgen María, acentuando su carácter espiritual. Madre Tierra kitillipiqa aswanta Pastasa Kichwa runakunam tiyanku. Madrid: Afrodisio Aguado, 1950-1953 (5 volúmenes). Madrid: Aguilar, 1971 (2 volúmenes). Madrid : Alianza Editorial. Madrid, Alianza Editorial, 1992. Madrid: Alianza Universidad. Madrid: Biblioteca "Ateneo", 1909. Madrid: Biblioteca Rubén Darío, 1923-1929 (22 volúmenes). Madrid, Castalia (col. Madrid:Centro de Estudios Europa Hispánica. Madrid: Ediciones 98, 2007. Madrid, Ediciones Cultura Hiapánica, 1977; 363 p. *Nuestras vidas son los rios. Madrid, Ediciones del Árbol, 1935. Madrid: Ediciones del Orto, 1995. Madrid : Ediciones Encuentro. Madrid: Editorial Mundo Latino, 1929. Madrid, Imprenta Clásica Española, 1914. Madrid: Librería de Fernando Fe, 1906. Madrid, Librería de G. Pueyo, 1916. Madrid, Mondadori, 1990. Madrid: Mundo Latino, 1917-1919 (22 volúmenes). Madrid, Mundo Latino, 1919. Madrid : Revista de occidente. Madrid: Siglo XXI Editores, ISBN 950-07-1566-X. Madrid suyu nisqaqa ( kastilla simipi : Comunidad de Madrid) Ispaña mama llaqtapi huk suyum (comunidad autónoma). Madrid, Tipografía de Archivos, 1907. Madrid: Tipografía de la Revista de Archivos, 1904. Madrid, Tipografía de Revistas de Archivos y Bibliotecas, 1905. Madriz suyu Madriz suyu ( kastilla simipi : Departamento de Madriz) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Magallanes k'ikllu, hawa pachamanta rikusqa. Magallanes k'ikllu nisqaqa Uralan Awya Yalap uralan manyanpi kaq yaku k'ikllum, Ninasuyuta allpa pachamanta rakiq, Arhintinaman Chilimanpas kapuq. Magallanes k'ikllu, saywitu. Magallanes Yachay Suntur, 1981 watapi kamarisqa karqan. Magdalena del Carmen Frida Kahlo Calderón, Frida Kahlo sutipaq warmiqa, (* paqarisqa Coyoacán llaqtapi - * wañusqa Coyoacán, Mishiku llaqtapi), Mishikupi kumunista wan llimphiqpas karqan. Magdalena ( kastilla simipi : Magdalena) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk llaqtam, Iténez pruwinsyap uma llaqtanmi. Mahathir Mohamad (* 20 Qhulla raymi killa 1925 paqarisqa Alo Star (Kedah) llaqtapi - ). Maine nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Maine nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Maiya Mijáilovna Plissezkaya Maiya Mijáilovna Plissezkaya icha Maiya Plissezkaya ( rusiya simipi : Майя Михайловна Плисецкая), sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Moskwa llaqtapi - ) huk Rusiya Ispaña mama llaqtayuq ballet tusuq warmim. Makhosini Dlamini sutiyuq runaqa (* 1914 watapi paqarisqa - wañusqa) huk Swasisuyu mama llaqtapi pulitiku karqan. Makidunya icha Republika Makidunya nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Maki kapchiy nisqaqa runap makinwan rurasqan, kapchisqan sumaq imakunapas. Makipuray amawta yachachikuqkunawan huk Suwiri suyupi yachay sunturpim. Makisapatataq manas chakurqanchu, machunkuna kaptinsi. Makiyasiy Italyap Rusyawan makiyasiy pukllaynin 2005 watapi. Makiyuq nisqakunaqa allin tawa maki hina chakiyuq kaspam allin lluq'aq uywakunam. Makusani´distritupiqa 11.434 runakunam kawsachkanku. Makusani ( kastilla simipi : Macusani) nisqaqa Piruw mama llaqtap Punu suyupi huk llaqtam distritupas, Kallawaya pruwinsyap uma llaqtanmi. Malasya, 1957 Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj ibni Almarhum sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Istana Pelamin llaqtapi - wañusqa Kuala Lumpur llaqtapi). Malasya mama llaqta taripay amachaq, pulitiku wan Uma kamayuq. Malasya pulitiku wan Uma kamayuq. Malawipiqa 12.884.000 runakunam kawsachkanku. Malaya simimantaqa Indunisya simis paqarirqan, huk simikunamanta rimakunata chaskispa. Maldonado suyu ( kastilla simipi : Departamento de Maldonado), nisqaqa huk suyum Uruwayi mama llaqtapi. Mallki chakrakunataqa ruranku ñawpa sach'a-sach'amanta hatun sach'akunata mana qullunapaq, allpa chinkarita hark'anapaq. Malmisa urquqa aswan hanaq urqum. Malta simiqa arabya simimantas yurirqan, italya simiwan ch'aqrukuspa, kriyul simi hina. Mama aqha p'uchquy nisqatataq mama aqha añakikunam ruran, muksichaqta llamk'achispa. Mamacha Kandilarya Raymi (Fiesta de la Candelaria) nisqaqa Mamacha Kandilarya (Nuestra Señora de la Candelaria). Mama: Giuseppina Marcias ( 1861 1932 ). Mama: Ilda Cândida de Oliveira (*Fundão, Donas, 12 II 1923). Mama lachiwallap runtunkunamanta t'uqyaq qirisakunaqa kuru hinam. Mama llaqtakunap kamachiy layankuna. Mama llaqta Ollanta Humala Tassom Piruwpa umalliqnin (2011-2016). Mama llaqtapi Hatun yachaq tantari icha Kamachikamayuq tantari nisqaqa rimana huñunakuypa kamasqan kamachikuna hatun kamachiwan paqtachus mana paqtachus kayta riqsichin. Mama llaqtap kamachiqninkunap tiyaqninniyuq hatun llaqtataqa uma llaqta ninchikmi. Mamallaqtap kamachisqan amachasqa sallqa suyukunaqa mamallaqta parki nisqapas. Mama llaqtap sach'a-sach'a kamayuqninkunaqa qiwuña ranti utqaylla wiñaq kalistukunatam churayta munan, runakunata qiruwan kawsachinapaq. Mama Llaqtap San Agustín Yachay Sunturnin. Mama Llaqtap San Antonio Abad Yachay Sunturnin. Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin "Casona". Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin hatun runakuna: Universidad Nacional Mayor de San Marcos. Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturninpa wallqanqan. Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturninpim yachaqayninta hunt'arqan. Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturninpim yachayninkunata hunt'arqan. Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin Rector. Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin "Rectorado". Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin saywitu. Mama llaqtapura huñunakuyninsi Los Angeles llaqtapi qallarirqan 1967 watapi. Mama llaqtaqa manas sunitachu kawsarqan: 1533 watapi, Ispañamanta hamuq Francisco Pizarros awqaqninkunawan Kastilla Atiy nisqapi Sapa inka Atawallpataqa Kashamarkapi puchu wañuchirqan; chaysi Kastilla Kamachina pacha qallarirqan. Mamallaqtayuq nisqaqa mamallaqtaman kapuq runam. Mama nisqaqa huk runap paqarichiq warminmi (icha huk uywap paqarichiq chinanmi ). Mamanpa ñuñusqan kachkaq wawa. Mamanpa sutinqa Mariya karqan. Mamanpa taytanqa Justiniano Quicaña sutiyuqtaq iwanhiliku kristiyanum tukurqan, chaymantataq Romulopas kutirikurqan. Mamanqa Ana Sánchez ayllu runa mishtika, taytantaq amirika mama llaqtapi paqarisqa Allen Downs. Mamanqa Nidia del Carmen Ripoll Torrado, taytantaq Libanu mama llaqtapi paqarisqa Willian Mebarak Chadid. Mama: Pauline Einstein (* Koch; 8 Hatun puquy killa 1858 Cannstatt, Württemberg - †20 Hatun puquy killa 1920 Berlin llaqtapi). Mama quchamanta 1200-manta 3000-kama mitrukama aswan hanaqmi tiyan. Mama quchap hawanmanta 1200 mitrumanta 3500 mitrukamam wiñan. Mama quchap hawanmanta 3000 mitrumanta aswan hanaqmi wiñan. Mama quchap hawanmanta 764 mitru aswan hanaqmi. Mama quchap hawanmanta tawa waranqa mitru aswan hanaqmi. Mama quchapi yapaska nirqan. Mama sisip runtunkunamanta t'uqyaq qirisakunaqa kuru hinam. Mama tankayllup runtunkunamanta t'uqyaq qirisakunaqa kuru hinam. Mama Tirisa Kolkatamanta, Agnes Gonxha Bojaxhiu sutiqpa, ˈagnɛs gɔnˈʤa bɔˈjadʒju sutipaq (* paqarisqa Skopie, 20px Imperio Otomano llaqtapi - † wañusqa Kolkata llaqtapi). Mama Uqllu Manqu Qhapaqpa warminsi karqan. Mamuriy pruwinsya ( kastilla simi : Provincia de Mamoré ) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk pruwinsyam. Mamut (Mammuthus primigenius) nisqaqa huk wañusqaña elephanti rikch'aqmi. Mamut (Mammuthus primigenius) nisqaqa huk wañusqañam elephanti rikch'aq. Mana achkha evidencia kanchu kay 2010 kaqpi willarinapaqhina utaq wich’unapaqhina kay miel kaqwan hampikunapaq utaq sinqa mayllakuyta. Mana achkha yachakuy kaqrayku, mana yachakunchu sichus huk yapakuy kay ingesta yakukunapi allinllachinchus unqunayaqta utaq pisillachinchus kay respiratoria unquyta. Mana allinchu ruwanaqa huk cuarentena kaqtaqa imaraykuchus unquyqa ancha riqsisqa chaymanta unqunayaq pisi aqllasqas kanku. Mana allinchu tratamiento ruwanaqa kay runakuna qayllasqa unquyman ichaqa mana sintomasniyuqchu chay. Mana allin kachkaptin, apanqara tuqa miraykuspa atin, runata wañuchispa. Mana allin kamachiynin kay dextrometorfano kaqmanta (huk pillamanpas ranqhakuq ch’ujupaq hampi) hark’ana kaqninman aparqa achkha suyukunapi. Mana allin, malo. Mana ancha rikukuq casospi, aswan huch’uy wawakunapipuni rikukunman kay kimsa killayuq hinapi, chaymanta aswan machu wawaspi kay 15 watayuq hinapi. Mana atiptinsi, 1781 watapi Ispañulkunaqa Tupaq Amaruta Yanaurqup mach'ayninkunapi hap'ispa Qusqu llaqtata apaspa chaypis sipirqanku. Mana atispas, Willkapampa llaqtatas ayqikurqan. Mana ayqiyta atiptinqa, amachakuyta, ch'utiyta munanmi. Mana buwiskuna puriyta atiptinqa chaki t'akllallawanmi runakuna haytanku. Mana chaniyuq qillqakunaqa kamachiqpa qullusqan kanqa. Mana chay hina allin qhichwa rimata riqsiptiykiqa, qhichwalla, kastilla-qhichwa icha qhichwa-kastilla simi qullqakunapi maskay. Mana chhikapura hinachu siq'isqa. Mana chiqan wakipi aslla kapuqniyuq runa, achkataq wakcha runa kaptinqa, chay kapuqniyuqkunallam wirayaspa sasachakun, wakchakunataq yarqasqa kaspa wañun. Mana chiqap achuqalla kaptinpas, "inka achuqalla" icha "achuqalla" chaylla nispa ninku. Mana ch'iqtaypaq nisqa kaptinpas, ch'iqtayta atinchik, ichaqa ñak'a-ñak'ayta. Mana dyuspi iñiq runataq athista (αθεϊστής) nisqam. Mana faucesmanta hisopatuta sapa p’unchaw ruwanachu sichus unqusqa mana sintomasniyuq chay, imaraykuchus wakin runakuna "apanku" sapa kuti kay bacterias estreptococos kaqkunata tunquripi mana ni ima nanayniyuq. Managua: Tipografía Nacional, 1888. Mana hampisqa kaspa wañuy chiki kapunmi. Mana hampita chaskispaqa, yaqa kuskan unqusqakunam wañun. Mana hampiy kay ch’uju unquypaq tiyanchu, ichaqa unqunayaqnin hampikunman. Mana hinallapas, huktaq uywakuna runtunkunata intip q'uñiyninpim saqinku malquchap puqunanpaq. Mana hulyanu hinataq griguryanu kalindaryupi pachak hunt'a rakinalla watakunaqa manam wakllanwatachu, tawa pachak hunt'a rakinalla watakunataq wakllanwatam. Mana hunt'alla rawraspaqa allpa hawaman urmaspa pachakawri rumim tukukun. Mana inti illanchamuptinman, kay pachapi manam kawsay kanmanchu. Mana iyunkuna tukukuptinqa, kuwalinti t'inkisqam tukukun. Mana kantsu ichik mayu, ankash shutiyuq, manam 'anqash' shutiyuqpis. Mana llaqtayuq runataqa kapusqan yuri llaqtanqa qarqurqan ichataq puchukasqam. Manam alli-allimanta wapsiyay hinachu, t'impuchkaq puriqllaqa achka phukpukunatam ruran. Manam chinchay runashimi hinachu, ichataq urin runasimi hinam, mawk'a qhichwap / /, / / kunkantaraq sapaqchanku. Manam ch'ullachu qhichwa simi hamut'ana wasi kaspapas, kikinkutaq "ñuqanchikqa ch'ullam kanchik" nispa rimanku. Manam hayk'appas Ispañamanta awqakuna chay llaqtata tarirqaptinku, chinkaykurqan. Manam hayk'appas Ispañamanta awqakuna chay llaqtata tarirqaptinku, chinkaykurqan. 1911 watapi USA -manta wiñay kawsay yachaqmi, Hiram Bingham, tarirqan. Manam huk huk Dyusqa kanchu. Manam huklla sapan qhapaqchu kan. Mana mikhunayay, qhaqya icha apanqara unquyniyuq runam ñataq-ñataq amaychurayuq. Manam ima runapas huk runap, mama llaqtap mink'achisqanpa, mink'achiqpa hipachisqachu kachun. Manam iñinchu, ichataq manapas ninchu, manam iñinichu, nispa, mana imatapas nispa. Manam Kalwinista hinachu kaytam ninku: Manam ñawpaqmanta saminchik (predestinación nisqa) kanchu. Manam llumpay allintachu phawayta atin. Manam riqsinchikchu, maymantam hamun, Asyamantachu icha Awya Yalamantachu. Manam tukuy qhichwa k'iti rimaykuna hap'iqanallachu. Mana muksichaq kaptinqa, manam rawrayta atinchu. Mana muksichaq kaptin, wañunkuman. Mana muksiyana asiru k'allana. Manaña Pérez de Cuéllar wankurisqayuq kachkaspa, Piruwpaq Huñuqa Piruwanu Nasyunalista Partiduwan (PNP) 2005 watapi tantari tukuspa 2006 watapi umallinapaq rimana huñunakuypaqpas akllanakuykunapi yallinakurqan. Manaña sach'a-sach'a kaptinqa, allpa chinkarim qallarin. Mana nijayk’aq hina wayna runakunaman utaq machu runakunaman hap’inchu. Manan tarikanchu huk shuqan wakcha tawak'a nisqa manam atinchu lloq'e yupa kanmanchu. Mana pinchikilla pusaq kaptinqa, chay iñupura pinchikilla suyu kanmi, pinchikilla pusaq kaptintaq, payninta chaqllisinchi chaqna purinmi, pinchikilla puriy nisqa. Mana qatiq unquykunataq manam unquchiqpa paqarichisqanchu, huk hamurayku paqarin. Mana qhichwapi qillqakunaqa champasqa kanqam. Mana qhipan qhawachikunata munakunchu – yawar qhawachina, rayos-X, utaq cultivos ñisqata —. Mana q'illaywan ruranakuspa q'illayqa iliktrunkunata qupuspa pusitiwu q'ipisqa iñukukuna tukun, mana q'illaytaq niyatiwu q'ipisqa iñuku tukuptin. Mana qillqa riqsispanpas, Inkakuna ñam aranwakunata pukllarqanku. Mana raki-rakisqa raphiyuq llurikunataqa qalaywala ninku. Manaraq ankallikuspa, sakristan, t'anta ruraqpas karqan. Manaraq huk Qhichwa runa llaqta kaptinpas, huk Qhichwa pusaqkunam chay hina huk runa llaqtapaq rimapuykunku. Manaraq huk tantanakuyninku kaptinpas, ñam Yachay Ministiryupiqa huk kunayninku CENAQ nisqa kachkan. Manaraq huk watayuq wawakunataqa pallpa ninchikmi. Manaraq kachkaq p'anqatam llamk'apuchkanki. Manaraqmi allinta riqsinchikchu hukllachu rikch'aq icha iskaychu. Manaraqmi huk mama llaqtakunap riqsichisqanchu. Manaraqmi tukuna sutinchu. Manaraq qillqa kaptin, runakuna willaykunata miraymanta miraymansi quykuq karqan, simiwan rimaspa willaykuspa. Manaraq t'aqanakusqa, ichataq manaña khuskanchu kawsaq qhari warmiqa rakinakusqa nisqam. Mana rawrasqa imayaymantaqa uchpam tukukun. Mana rikukuqchu kay chimpasqa mikhunakunaqa kay unquyta quchikuqqa. Mana runtukunata wachaspa, kawsachkaqñam wawakunata wachanku. Mana ruwakunmanpischu kay qhawayqa imaraykuchus sanillachikuyqa ñikunman sintomasllamantapacha. Mana sapatu hina, lanq'iqa hawanpi kichasqam, wayra chakiman hamunmi. Manas atiptinku, Pachakutiq Inka Yupanki paykunata atirqan, suyunkuta Tawantinsuyuman hap'imuspa. Manataq achkiptin, musuq killa ninchikmi. Manataq chay sapsi qhichwapi qillqayta munaspaqa, sapaqtaq qhichwa k'iti rimayllapi munaspaqa, huk sapaq Wikipidiyapi qillqaychik, icha k'iti rimaypi musuq Wikipidiyata qallarichiychik! Manataq inti k'anchaptin, inti yaykuymanta inti lluqsiykama, tuta ninchik. Mana tarikunmanchu kay Corticosteroides kaqkuna huk hina kasqankuta kay kunan ñanpi anafilaxia kaqmanta, ichaqa kaywan llamk’akunman aswan pisillachinapaq kay anafilaxia bifásica riesgosta. Mana tarisqa munaspaqa, yupinchikkunata pakasunchik. Mana uqllaptinmi runtukuna inti q'uñiypi uqllakun. Manaus, Amarumayu suyu Amarumayu suyu ( purtugal simipi : Estado do Amazonas) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Manaus llaqtaqa 1.800.000-chá runayuq kachkan. Manaus llaqtaqa Brasilpi (Amazonas suyupi), Amarumayu sach'a-sach'a suyupi huk hatun llaqtam, Purtuyiskunap 1669 watapis tiksisqan. Mana wak qhawachiykunata anchata munakunchu (kay hina análisis de sangre chaymanta cultivo viral), imaraykuchus mana munakuq ansaqillayta ruwachinman, kay hinatataq kay ch’ampayuq via área tensionta yapaykuchinman. Manawa llaqta 1 817 096 runakunam kawsachkanku (2005). Mana warkukuq republikakunallapi chaypi kamachiq wiraquchakunas qhichwa simitaqa tukrillapas saruparqan, kastilla simillata saqillaspa. Mana wasiyuq runapqa hawapi, mana wasipi puñunanmi. Manawa suyu Manawa suyu ( kastilla simipi : Departamento de Managua) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Mana wichanchu, mana uranchu. Manawi marka nisqaqa huk markam Ikwadur mama llaqtapi. Mana yachakunchu sichus ajus allin kanman. Mana yachakunchu sichus antivirales kaqkunata chaymanta antibacteriales kaqkunata yapayqa kay maki mayllakuyman aswan kusa kasqanta. Mana yachakunku kay wayra hallich’asqa vuelos comerciales nisqakunapi huk chimpakuy ñan kachkanta. Mana yachakunraqchu mayqinchus kay ñankunamanta aswan chaninniyuq. Mana yaku kaptin, wañunchikman. Mana yawri hinaqa, t'ipki hutk'unnaqmi. Mañaypa ñawpaq kaq rakinqa Dyuspa Simin Qillqapi Anqilpa Napaykuyninmi ( ), Mariyap watukuyninpi Elisabetpa Napaykuyninpas ( ). Mana yuma miraykuy: Kalanchoe pinnata nisqa yurap raphinmanta llullu churaynin. Mana yurakuna kaptin, manam wayra pachapi muksichaq kanmanchu. Manchakuy nisqaqa runap icha uywap huk millay kawllayninmi (llakusinmi), chiqap icha yuyasqalla chikip paqarichisqan. Mancharisqa Ñuñu (La teta asustada) sutiyuq pilikulapim Fausta sutiyuq warmita pukllarqan, 2009 watapi Berlin llaqtapi Quri Ukumari Suñayta (Goldener Bär) chaskispa. Mancharisqa Ñuñuqa 2009 watapi Berlin llaqtapi Quri Ukumari Suñaytam (Goldener Bär) chaskirqan. Manchay osqjastuta, maypichoj yanapayniykita munayku qhichwa qallupi, maypichos pichuoj kay laqueta qawajka riqsinampaq allinta ajimanta riqsichikunaykupaq ñawpaqman ripapahima tukuyninchiq. Manchaytaqa uyapim rikunchik: Candace Hilligoss sutiyuq aranway pukllaq, Carnival of Souls pilikulapi. Manchester City FC (Manchester City Football Club), icha Manchester City, nisqaqa huk Inlatirraniyuq piluta hayt'ay klubmi. Manchester nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Manchester United FC (Manchester United Football Club), icha Manchester, nisqaqa huk Inlatirraniyuq piluta hayt'ay klubmi. Mandan Siyu rimaykuna : 3. Mandan :: a. Nuptare :: b. Neutare III. Mandioré qucha ( kastilla simipi : Laguna Mandioré) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi Brasil mama llaqtapipas, Pantanal suyupi, huk qucham. Manila llaqtapi Pachantin Iwanhiliku Hatun Tantanakuymanta iñiy qispi kaypaq suñayatam chaskirqan. Manitoba pruwinsya 1 177 556 runakunam kawsachkanku (2010). Manitoba pruwinsya uma llaqtanmi. Manka nisqaqa k'apramantapas q'illaymantapas mikhuna wayk'ukunapaq wisinam. Manku Qhapaq Plasa, La Victoria distritu '' Manqu Inka Yupankis Qusqumanta ayqispa 1536 watapi Llaqtapatata kañirqan, ispañul awqaqkunap mana inka ñantachu tarinanpaq. Manqu Qhapaq iskay ñiqin (Manqu Inka, Manku Inka ñisqapas) Inkakunap chunka pichqayuq ñiqin qhapaqninsi, Willkapampap ñawpaq ñiqintaq qhapaqnin karqan. Manqu Qhapaq iskay ñiqinqa ispañulkunata Saksaywamanpis ch'utispa manas atirqanchu. Manqu Qhapaq iskay ñiqin, Waman Pumap siq'isqan Manqu Qhapaq iskay ñiqin, Juan Bravo-p llimphisqan. Manqu Qhapaq (Manku Qhapaq nisqapas) Inkakunap ñawpaq ñiqin qhapaqninsi karqan. Manqu Qhapaq (Manku Qhapaq ñisqapas) Inkakunap ñawpaq ñiqin qhapaqninsi karqan. Manqu Qhapaq, ñawpaq ñiqin inka qhapaq, Waman Pumap siq'isqan Retrato colonial de Manco Cápac Muros exteriores de Colcapata, antiguo palacio de Manco Cápac. Manqu Qhapaq Sapa Inka tukurqaptin Pawllu Inkata Willaq Umu kaq wawqintapas 3-VII-1535 p'unchawpi Diego Almagro sutiyuq ispañulwan Piruwpa uralanman kacharqan. Manqu wasip hatun punkun, Naga ñanpa anti ñawch'inmanta rikusqa. Manta llaqtapiqa c. 200.000 runakunam kawsachkanku. Mantaru mayuman purin. Mantaru qhichwapiqa 600.000 runa kawsachkanku. Manuel Álvarez-Beigbeder Pérez, sutiyuq runaqa, icha Manuel Alejandro (* paqarisqa Jerez de la Frontera llaqtapi - ) Ispaña mama llaqtapas takiqsi wan piano waqichaq karqan. Manuel Ascensio Padilla, Juana Azurduy de Padilla ankalli runakunawan ispañulkunaman awqas kaspa maqanakuspa wañurqan. Manuel Avila Camacho sutiyuq runaqa (* paqarisqa Teziutlán llaqtapi – † wañusqa Huixquilucan llaqtapi) mishikunapas Awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. Manuel de Vivanco (1806 - 1873) Manuel Ignacio de Vivanco Iturralde (* paqarisqa Lima llaqtapi - † wañusqa Valparaíso llaqtapi), Piruw mama llaqta awqaq pusaq wan pulitiku. Manuel Esquivel sutiyuq runaqa (* paqarisqa Bilisi llaqtapi - ) huk Bilisi mama llaqtapi pulitiku karqan. Manuel Francisco Dos Santos sutiyuq runaqa icha Roberto Carlos (* 10 ñiqin ayriway killapi 1973 paqarisqa Garça llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Manuel Isidoro Belzu kantunqa Manuel Isidoro Belzumantam sutichasqa. Manuel María Caballero pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Manuél Menéndez y Gorozabel sutiyuq runaqa (*1793 paqarisqa Lima llaqtapi - †2 Aymuray killa 1847 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu agrikultur wan pulitiku. Manuél Menéndez y Gorozabel sutiyuq runaqa (* 1793 paqarisqa Lima llaqtapi - †2 iqin aymuray killapi 1847 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu agrikultur wan pulitiku. Manuel Murillo Toro, (*1 Qhulla raymi killa - 1816 paqarisqa Chaparral ( Kulumbya ) llaqtapi - † 26 ñiqin qhapaq raymi killapi - 1880 paqarisqa Bogota, ( Kulumbya ) llaqtapi). Manuel Pedro Quintana sutiyuq runaqa (* paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - † wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitikupas runam karqan. Manuel Posada y Garduño sutiyuq runaqa (* paqarisqa San Felipe del Progreso llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) huk mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Uma Hatun yaya Mishiku llaqtapi karqan. Manuel Prado y Ugarteche Manuel Ignacio Prado y Ugarteche sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin ayriway killapi 1889 paqarisqa Lima llaqtapi - † 15 ñiqin chakra yapuy killapi 1967 wañusqa Paris llaqtapi) huk piruwanu Allwiya kamayuqmi, pulitiku kawpaqpas karqan. Manuel Salazar y Baquíjano sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin anta situwa killapi 1777 paqarisqa Lima llaqtapi - † 7 ñiqin ayamarq'a killapi 1850 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu agrikultur wan pulitiku. Manuel Scorza sutiyuqqa (* 9 ñiqin tarpuy killapi - 1928 Lima llaqtapi paqarisqa - † 27 ñiqin ayamarq'a killapi - 1983 Madrid (Ispaña) llaqtapi wañusqa), Piruw mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. Manuel Tovar y Chamorro sutiyuq runaqa (* paqarisqa Sayan llaqtapi - † wañusqa Tarma llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Uma Hatun yaya Limapi karqan. Manu mamallaqta parkipiqa askha Yaku pumakuna kawsanku. Manu pruwinsyapiqa tawa distritum. Manuripi pruwinsya ( aymara simipi : Manuripi jisk'a suyu kastilla simipi : Provincia de Manuripi) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Pando suyupi, huk pruwinsyam. Manuripi pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Manuripi) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Pando suyupi, huk pruwinsyam. Mao: A Life, John Murray, 2004 (ISBN 0719566762). Mao Dun (矛盾) icha Shen Dehong (Shen Yanbing) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Jiejiang llaqtapi - paqarisqa Pikkin llaqtapi ) huk Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtami qillqaq wan pulitiku runam. Mao: la historia desconocida, Taurus ediciones, Madrid, 2006 (ISBN 84-30605-97-5). Mao Zedong ( Chinu simipi : 毛泽东), sutiyuq runaqa 26 ñiqin aymuray killapi 1893 paqarisqa Shaoshan - Hunan llaqtapi, - 9 ñiqin tarpuy killapi - 1976 wañusqa Beijing llaqtapi). Mapa de la Provincia de Artemisa Kathuliku inlisya - Artemisa llaqta Artemisa pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Artemisa), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Mapathomas.jpg Monfrague parki Trujillo "Peropalo" Karnawal Ikstrimadura nisqaqa ( kastilla simipi : Extremadura, ikstrimadura simipi: Estremaúra) huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Mapiri munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Maputu llaqtapiqa 1 244 227 runakunam kawsachkanku (2006). Maputu ( purtuyis simipi : Maputo) nisqaqa Musambik mama llaqtap uma llaqtanmi, 346 km²-niyuq. Maqanakuynintinpiqa pichqa chunka pichqayuq hunu runakuna wañurqan. Maqanakuypitaq achka awqaqkuna kaspa qullqipaq yuqunata mañakuptinmi achka warmikuna q'itayanmi. Maqanakuy puchukaptinpas, Antikunapiqa llik'isqa ayllukuna, llaqtakuna kakunmi. Maqnitu nisqaqa ima llut'ariq kaqpas, chinchay llut'ariy qhipa, uralan llut'ariy qhipa nisqakunayuqmi, llut'ariy suyuyuq. Marakaypu qucha; ( kastilla simipi : Lago de Maracaibo) nisqaqa huk Winisuyla mama llaqtapi hatun qucham. Marankani distritu ( kastilla simipi : Distrito de Marangani) nisqaqa Qanchi pruwinsyapi, Qusqu suyupi ( Piruwpi ), huk distritum. Maran rumi, tunaw nisqawan. Marañun mayuman purin. Marañun mayuman rin. Marañun mayu patanpi Awahun runakunam tiyanku. Marañun pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Marañón) nisqaqa Piruw mama llaqtap Wanuku suyupi huk pruwinsyam. Marasqa siwillawan ruqutumanta chaqrusqa ( Chilipi kikirimichi nisqapas) llaqwatapas yapanku chayasqaña luqruman. Marbán pruwinsya ( kastilla simi : Provincia de Marbán) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk pruwinsyam. Marcellin Joseph Benoît Champagnat, (kastilla simipi: Marcelino José Benito Champagnat Chirat), sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Marlhes llaqtapi - † wañusqa Saint-Chamond llaqtapi) huk kathuliku Tayta kura wan Santu karqan. Marcello Vincenzo Domenico Mastroianni sutiyuq runaqa (* paqarisqa Fontana Liri llaqtapi - † wañusqa París llaqtapi) huk Italya mama llaqtapas kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. Marco Antonio Corcuera (1917-2009) Marco Antonio Corcuera Díaz sutiyuq runaqa (* paqarisqa Quntumasa llaqtapi - wañusqa Truhillu llaqtapi ) huk Piruw mama llaqtayuq qillqaqsi karqan. Marco Antonio Muñiz sutiyuq runaqa (* paqarisqa Guadalajara llaqtapi - ) huk mama llaqta takiqsi karqan. Marcus Licinius Crassus sutiyuqwan, Gnaeus Pompeius Magnus sutiyuq awqaq pusaqwanpas 59 kñ watapi Romap kunsulninsi tukurqan. Mar del Plata llaqtapiqa 541.733 runakunam kawsachkanku (2001). Margaret Thatcher Margaret Hilda Roberts, Margaret Thatcher, sutiyup warmiqa, (* paqarisqa Grantham llaqtapi - ), Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtap uma kamayuqninmi kachkan. Margaret Thatcher Margaret Hilda Roberts, Margaret Thatcher, sutiyup warmiqa, (* paqarisqa Grantham llaqtapi - † ), Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtap uma kamayuqninmi kachkan. Margarida de Navarra, Enric kimsa ñiqin mama apuchan, hatun ransis simipa qillqaq kay pukarapi kawsarqa. Maria Adelaide de Carvalho Monteiro (*Vilar de Maçada, Alijó, 8 X 1931). María Amparo Rivelles y Ladrón de Guevara sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Madrid llaqtapi - † wañusqa Madrid llaqtapi) huk Mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. Maria Antonia Josefa Johanna von Habsburg-Lothringen sutiyuq warmiqa ( 2 ñiqin tarpuy killapi 1755 paqarisqa, 16 ñiqin kantaray killapi 1793 wañusqa Paris llaqtapi), Marie Antoinette, Awstiriyap hatun dukisan, chaymantataqsi Phransyap quyan karqan. María Cano (1887-1967) María de los Ángeles Cano Márquez sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Medellín llaqtapi - 26 ñiqin ayriway killapi 1967 wañusqa Medellín llaqtapi) huk mama llaqtap pulitiku ankallis karqan. María Corazón Sumulong Cojuangco Aquino, "Corazón Aquino" sutipaq warmika (* paqarisqa Paniqui llaqtapi - † paqarisqa Makati llaqtapi). María de Jesús Vásquez Vásquez (* paqarisqa Lima llaqtapi - ) sutiyuq warmiqa, Piruw mama llaqtayuq takiqmi kastilla simillapim qarqan. María de Jesús Vásquez Vásquez (* paqarisqa Lima llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) sutiyuq warmiqa, Piruw mama llaqtayuq takiqmi kastilla simillapim qarqan. María de los Ángeles de las Heras Ortiz sutiyuq warmiqa icha Rocío Dúrcal (* paqarisqa Madrid llaqtapi - † wañusqa Torrelodones llaqtapi) Ispaña mama llaqtapas takiqsi karqan. María de los Ángeles Félix Güereña sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Álamos llaqtapi - wañusqa Mishiku llaqtapi ) huk Mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. María de los Dolores Asúnsolo y López Negrete de Martínez del Río sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Durango llaqtapi - wañusqa Newport Beachpi) huk Mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. María del Pilar Cuesta Acosta sutiyuq warmiqa icha Ana Belén (* paqarisqa Madrid llaqtapi - ) Ispaña mama llaqtapas takiqsi wan aranway pukllaq karqan. María Elena Moyano Delgado, Madre Coraje sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Barranco llaqtapi - wañusqa Villa El Salvador llaqtapi) huk piruwanu ankallis karqan. María Elena Moyano Delgado, Madre Coraje sutiyuq warmiqa ( paqarisqa Barranco llaqtapi; wañusqa Villa El Salvador llaqtapi) huk piruwanu pulitiku warmim karqan. María Elena Walsh sutiyuq warmiqa (* 1 ñiqin hatun puquy killapi 1930 watapi paqarisqa Ramos Mejía llaqtapi - 10 ñiqin qhulla puquy killapi 2011 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk mama llaqtayuq qillqaq wan takichaq runam. Maria Gaetana Agnesi sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Milano llaqtapi, Italyapi - wañusqa Milano llaqtapi ) huk italyanu yupay yachaqsi, runa wayllukuqpas karqan. María Gloria Macaraeg Macapagal- Arroyo, sutiyuq warmiqa (* paqarisqa San Huwan (Manila) llaqtapi - ). Mariano Baptista Caserta sutiyuqqa (16-VII-1832 paqarisqa Calchani llaqtapi, 19-III-1907 wañusqa Quchapampa llaqtapi, Buliwyapi ) huk buliwyanu umalliqmi karqan. Mariano Baptista Caserta sutiyuqqa (16-VII- 1832 paqarisqa Calchani llaqtapi, 19-III- 1907 wañusqa Quchapampa llaqtapi, Buliwyapi ) huk buliwyanu umalliqmi karqan. Mariano Emilio Bustamante Mantilla, sutiyuq runaqa (* paqarisqa Tinku Ariqipa llaqtapi - † 7 ñiqin inti raymi killapi 1880 wañusqa Arica llaqtapi), Piruw mama llaqtap Awqaq suyupi qarqan. Mariano Herencia Zevallos sutiyuq runaqa (* 15 ñiqin kantaray killapi 1820 paqarisqa Qusqu llaqtapi - 2 ñiqin hatun puquy killapi 1873 wañusqa Chinchaw llaqtapi) huk piruwanu Awqaq pusaqmi wan pulitiku karqan. Mariano Iberico Rodríguez ( 1892 watapi paqarisqa Kashamarka llaqtapi - 1974 watapi wañusqa Lima llaqtapi) Piruw Mama llaqta yachay wayllukuqsi runa karqan. Mariano Rivera Paz (* 24 ñiqin tarpuy killapi 1804 paqarisqa Watimala llaqtapi - † 26 ñiqin hatun puquy killapi 1849 paqarisqa Sampaquisoy ( Watimala )). María Parado de Bellido sutiyuq runaqa (*5 Anta situwa killa 1777 watapi paqarisqa Wamanqa llaqtapi - 27 ñiqin pawqar waray killapi 1822 wañusqa Ayakuchu llaqtapi) huk piruwanu qhichwa ankallis karqan. María Parado de Bellido sutiyuq runaqa (*5 iqin anta situwa killapi 1777 watapi watapi paqarisqa Wamanqa llaqtapi - 27 ñiqin pawqar waray killapi 1822 wañusqa Ayakuchu llaqtapi) huk piruwanu qhichwa ankallis karqan. Maria Reiche nasirqa Alimanyapi Dresden sutiyuq llaqtapi 15 kaq punchawpi mayu killapi 1903 watapi. Maria Reiche paqarisqa Alimanyapi Dresden sutiyuq llaqtapi 15 kaq punchawpi mayu killapi 1903 watapi. Maria Stuart, 13 watayuq kachkaq. Marie Edmé Patrice Maurice de Mac-Mahon sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Sully (Saône-et-Loire) llaqtapi - † wañusqa Montcresson llaqtapi), Ransiya mama llaqtayuq Awqaq pusaq wan pulitiku. Marie François Sadi Carnot, Sadi Carnot sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Limoges) llaqtapi - † wañusqa Lyon llaqtapi), Ransiya mama llaqtayuq allwiya kamayuq wan pulitiku qarqan. Marie Luise Knott, Piper, München 2004, ISBN 3-492-24178-6. Marikawa ( Pastasa runap kichwa siminpi) icha Tuwiy (Brugmansia suaveolens syn. Mario Alberto Kempes Chiodi sutiyuq runaqa, icha "El Matador" (* 15 ñiqin anta situwa killapi 1954 paqarisqa Bell Ville llaqtapi, Córdoba suyupi, Arhintina mama llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Mário Alberto Nobre Lopes Soares sutiyuq runaqa (* p'unchawpi paqarisqa Lisboa llaqtapi - ) Purtugal mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku qarqan, uma kamayuqninmi kachkan. Mario en 1893, Teresina 1895 wan Carlos 1897. Marioqa Ariruma Kowii sutiyuq kichwa qillqaqpa wawqinmi. Mariscal Cáceres pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Mariscal Cáceres) nisqaqa Piruw mama llaqtap San Martin suyupi huk pruwinsyam. Mariscal Nieto pruwinsya pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Mariscal Nieto pruwinsya) nisqaqa Piruw mama llaqtap Muqiwa suyupi huk pruwinsyam. Mariscal Ramón Castilla pruwinsyapi, Maynas pruwinsyapipas Yagua runakunaqa tiyanku. Marius Tresor sutiyuq runaqa (* paqarisqa Sainte-Anne llaqtapi, Ransiya mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Mariyap qusanqa, Husiy (Joseph, José) sutiyuq, karpintirum karqan. Mariyaqa 2007 watapi Kamachiy Ruraykamay 806 (Proyecto de Ley 806) nisqatam qallarirqan, Piruwpi indihina runakunap rimayninkunata amachanapaq. Mariyaqa kasarakusqam, iskay wawayuqmi karqan. Marka nisqaqa aymara simimanta hamuq rimam, llaqta niyta munaq. Mark Rutte pulitiku Mark Rutte (* paqarisqa Den Haag llaqtapi - ). Marksismukamaqa chay llamk'aqkunap susyalista pachakutiypi kapitalistakunata qarqunankum, susyalismu nisqa musuq wakitam paqarichispa. Marksismukamataq susyalismu nisqas chay hina kanman. Marksismu nisqakamaqa kapitalista nisqakunaqa chay ruruchinakunatas kaman llamk'aqkunap rurayninmanta qullqichakuspa qhapaqyanapaq. Mark Spitz (2008) Mark Andrew Spitz sutiyuq runaqa (* paqarisqa Modesto llaqtapi ( California ) - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas Kurkukallpanchaq. Marphil Chalapiqa 17.654.843 runakunam kawsachkanku. Marqués de Torre Tagle, militar wan pulitiku. Marseillepiqa 793.352 runakunam kawsachkanku (2006). Marsu killapi 1947 watapi Conservador General de Folklore del Misterio de Educación nispa sutichachikurqa, chaymanta Jefe de la Seccion Folklore nisqaman siqarqa, Bellas Artes, hinaspa kikin chay Ministerio de Educacionllapitaq karqa (1950-1952). Marsu killap qhipaq p'unchawninkunapi 1650 watapi Qusqu llaqtataqa huk pacha kuyuysi kharkachirqan. Martha Gladys Chávez Cossío de Ocampo sutiyuq warmiqa paqarisqa Qallaw llaqtapi - ), huk piruwanu pulitiku wan taripay amachaqmi. Martha Hildebrandt mana qhichwata rimayta atispapas, Hilaria Supata allquchaspa asipayarqan, Hilaria mana allin kastilla simita rimanchu, nispa. Martín Adán nisqaqa, chiqaptaq Rafael de la Fuente Benavides sutiyuq runaqa (* paqarisqa Lima llaqtapi - wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq qillqaqsi karqan. Martín Adán nisqaqa, chiqaptaq Rafael de le Fuente Benavides sutiyuq runaqa (1908 paqarisqa Lima llaqtapi; 1985 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu qillqaqsi karqan. Martín de Porres ( kastilla simipi : Martín de Porras), Pichanapas santu sutiyuq runaqa (* paqarisqa Lima llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) huk kathuliku Santu karqan. Martine Carol ( Saint-Mandé 1920 - Monte-Carlo 1967 huk phransya aranway pukllaqsi. Martin Heidegger sutiyuq runaqa (* paqarisqa Messkirch llaqtapi, Alimanyapi - wañusqa Friburg Brisgovia llaqtapi) huk aliman pulitiku runam, yachay wayllukuqpas karqan. Martín Tovar y Tovar sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Caracas llaqtapi - † wañusqa Caracas llaqtapi), Winisuylapi llimphiqpas karqan. Martti Oiva Kalevi Ahtisaari, (*23 Inti raymi killa - 1937 paqarisqa Viipuri llaqtapi, Phinsuyupi - ) huk pulitiku Phinsuyupi karqan. Marucha, Pupa ( latin simimanta ) icha Khrisalida ( grigu simimanta χρυσαλίδα, χρυσαλίς < χρυσός " quri ") nisqaqa hunt'a t'ikrakuq (Holometabola) nisqa palamakunap mana kuyuq kachkayninmi. Marukupiqa 33.241.259 runakunam kawsachkanku. Maruku pulitiku wan Qhapaq. Maryland nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Maryland nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Mary Robinson, Mary Patricia Leneghan (Ilanda simi: Máire Pádraigín Ní Lionnacháin) sutiyuq warmiqa (* 27 iqin inti raymi killapi 1951 paqarisqa Belfast llaqtapi -). Mary Robinson, Mary Therese Winifred Bourke sutipaq warmiqa (* paqarisqa Ballina ( Ilanda ) llaqtapi - ). Masaya suyu Masaya suyu ( kastilla simipi : Departamento de Masaya) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Masi nisqaqa huk runaman kaqlla kaq runam, q'uchupura. Masintin nisqaqa iskay -iskaylla kapunakuq masa nisqapas kaq, huk hukman kaqlla kaq, masi hinam. Maskoki rimaykunap ñawpa pacha suyunkuna. Massachusetts nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Massachusetts nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Matagalpa suyu Matagalpa suyu ( kastilla simipi : Departamento de Matagalpa) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Matanzas pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Matanzas), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Mateo García Pumaqhawa Chiwantitu, Mateo García Pumacahua Chihuantito sutiyuq runaqa ( paqarisqa Chinchiru llaqtapi - † wañusqa Sikuwani llaqtapi), huk piruwanu ankallis karqan. Matha Hidebrandtqa Piruwpi kastilla similla tukri simi kaytam munan, ama qhichwa simita rimachunkuchu, nispa. Matha Hidebrandtqa Piruwpi kastilla similla tukri simi kaytam munan, http://interculturalidad. Mathiyuqa qillqasqanpa puchukayninpi willan, wañusqamanta sayarisqa Jesus disipulunkunaman nin, tukuy runakunata disipulukunaman tukuchispa bawtisaychik Yayap, Churip, Ch'uya Ispiritup sutinpi, nispa ( ). Matías Ramón Mella (1816-1864) Matías Ramón Mella Castillo sutiyuq runaqa (* paqarisqa Santo Domingo llaqtapi - wañuisqa Santiago de los Caballero llaqtapi ). Matimantaqa chay purupi mati wayusap raphinmanta rurasqa mati upyana sutinchasqam. Mat'i tullu, kinrayninmanta rikusqa. Mat'i tullu, ñawpaqninmanta rikusqa. Mato Grosso suyu ( purtuyis simipi : Estado do Mato Grosso) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Matus kitillipiqa Puruha Kichwa runakuna tiyanku. Maule suyu ( kastilla simipi : Región del Maule) nisqaqa Chilipi huk suyum. Maurice Couve de Murville (1907-1999) Maurice Couve de Murville sutiyuq runaqa ( (* paqarisqa Reims llaqtapi - wañusqa Paris llaqtapi) Ransiya mama llaqtap pulitiku qarqan, Ransiya Musiku ministru (1968) wan Uma kamayuq (1968-1969). Mauro Mina Baylón sutipaq runaqa (* paqarisqa Chincha llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi ), Piruwpas Kurkukallpanchaq. Mawk'a grigukunaqa manas hukllachu mamallaqtapi kawsarqan, ichataq achka uchuylla mana warkukuq, polis nisqa mamallaqtachakunapis. Mawk'a Ihiptu (saywitu) Mawk'a Ihiptu nisqaqa 3150 Kristup ñawpan watamanta (1º faraón) 31 Kristup ñawpan watakamam ( romanukunap Iqiptuta atipasqankama) Iqiptup wiñay kawsayninpa mit'ankunatam ninchik. Mawk'a Iqiptupiqa wañusqa qhapaqninkunata - pharaw nisqakunata - ayanta waqaychaspa p'ampacharqan. Mawk'a kilta runakunap Samhain nisqan raymunmantas paqarirqan, kristiyanu Tukuy Santukuna raymimantapas. Mawk'a Kristiyanu inlisyap ñawpaq kaq pusaqninsi karqan. Mawk'a Kristiyanu inlisyap ñawpaq kaq pusaqninsi karqan, Romap ñawpaq hatun yayansi karqan. Mawkaqmi iñuku sayay, chaqllisinchi tinki karu kay sutti-achkiy ispiktrukunapas, tinkisqa sirkwitukunap diminsyunninkunapas ninapaq. Mawk'a Rimanakuy iwriyu simipi kaptinmi, grigu rimaq hudyukuna grigu simiman t'ikrarqan ( latin simipi septuaginta, "qanchis chunka"). Mawk'a Rimanakuyqa Hudyukunap iwriyu simipi qillqasqan. Mawk'a sutinqa Benalcázar kitillim karqan, Sebastián de Belalcázar icha Benalcázarmantam sutichasqa. Mawk'a Tampu kitillipiqa Kañari runakunam tiyanku. Mawk'a uma llaqtanqa Hatun K'ana nisqas karqan. Mawlli suyu nisqaqa ( kastilla simipi : VII Región del Maule) Chilipi huk suyum. Mawlli suyupiqa Mawlli mayum, chay mayumanta suyu sutinchasqam. Mawrisyupiqa 1.256.739 runakunam kawsachkanku. Mawritanya awqaqkuna anchuptin Marukum tukuy Kunti Sahram hap'irqan. Maximilian Schell (1930-2014) Maximilian Schell sutiyuq runaqa, ( 8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1930 watapi paqarisqa Wien llaqtapi - wañusqa Innsbruck llaqtapi) huk mama llaqtayuq Kuyu walltay pusaq wan aranway pukllaq runam. Máximo Marcelo Torcuato de Alvear sutiyuq runaqa (* paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - † wañusqa Don Torcuato llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitikupas runam karqan. Max Karl Ernest Ludwig Planck sutiyuq runaqa ( 23 ñiqin ayriway killapi 1858 watapi paqarisqa Kiel llaqtapi - 4 ñiqin kantaray killapi 1947 watapi wañusqa Göttigen llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. Max Uhle nasirqa Alimanyapi Dresden sutiyuq llaqtapi 25 kaq punchawpi marzu killapi 1856 watapi. Max Uhle paqarisqa Alimanyapi Dresden sutiyuq llaqtapi 25 kaq punchawpi marzu killapi 1856 watapi. Maya Angelou (1928-2014) Marguerite Ann Johnson Maya Angelou sutiyuq warmiqa (* paqarisqa St. Mayabeque pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Mayabeque), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Mayabeque pruwinsya saywitu Kathuliku inlesya San José de las Lajas. Maya hawaykawsay nisqap suyu kasqan. Maya hawaykawsay nisqaqa ñawpa pacha Chawpi Awya Yalapi maya rimaykunata rimaq runa llaqtakunap ancha kururasqa hawaykawsaymi karqan. Maychikallataqmi miyunta ruran") nispa. Maychikam Nawatl simi rimaqkuna Mishiku mama llaqtap suyunkunapi. Mayllakuy nisqaqa runap yakuwan mayllanawan llump'achakuyninmi. Maymanpa apana karu rimanataqa kuyuylla karu rimana ( inlish simipi : mobile telephone icha cell phone) ninchikmi. Maymanpas apana karu rimanakunataqa kuyuylla karu rimana ninchikmi. Maymanpas yakuta purichimunku, chaymanta q'upa yaku kachaykunam (alcantarillado) tiyanpas. Maynas pruwinsyapiqa Kukama-Kukamilla, Napurunakunam tiyanku. Maynas pruwinsyapiqa Napurunakuna tiyanku. Mayninpi mana sisachaspa tuktup wayta raphinkunata p'itispa tuktu misk'ita suwankum. Mayniqpi hina hampina wasiman qhipakuq yachachikun. Mayor de San Marcos; 118 p. *La Universidad en la América Latina. Mayor de San Marcos, 1962; 61 p. *El pecado de Olazábal. Mayor de San Marcos, 1967; 338 p. *Balance y Liquidación del Novecientos. 3a. ed. corregida. Mayor de San Marcos, 1968; 322 p. *Testimonio personal. Maypim altay rimaykunata rimachkanku. Maypim aphruasyatiku rimaykunata rimachkanku ( q'illu ). Maypim awstruasyatiku rimaykunata rimachkanku. Maypim bantu rimaykunata rimachkanku ( killmu ). Maypim Chuqichinchay kachkan. Maypim indu iwrupiyu rimaykunata rimanku. Maypim K'anchaq Ñan maqanakurqan. Maypim malayu pulinisya rimaykunata rimachkanku. Maypim nilusaharu rimaykunata rimachkanku ( q'illu ). Maypim phinu ugru rimaykunata rimachkanku. Maypim sinu tibetu rimaykunata rimachkanku ( puka ). Maypim thay kaday rimaykunata rimachkanku. Maypim turku rimaykunata rimachkanku. Maypim ural rimaykunata rimachkanku. Maypipas, tukuy tiksi muyuntinpi kawsanku. Mayqanpis, hapallan, qurikasha(juntos), ishkanpura (ambos); piipis (alguien); llapan, tukuy ( todos); tsullalan, solo, imallasi (cualquier cosa); wakin ( algunos), imalla(algo). Mayqin jampikunallapas causa kanman kay anafilaxia kaqpaq. Mayrana munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Mayta Qhapaq Inkakunap tawa ñiqin qhapaqninsi karqan. Mayu-Chinchipi mayuqa yaku tinkuqmantam Palanta mayu (río Palanda) Numbala mayuwan (río Numbala) qallarin. Mayu hark'ap hananpiqa mayu hark'a qucham tukukun. Mayu hark'ata pirqachaptinqa, chay hark'a quchap yakunqa qhichwapi allpakunatam llukllaspa llump'ispa nuyuchin. Mayukillap Iskaynin pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Dos de Mayo) nisqaqa Piruw mama llaqtap Wanuku suyupi huk pruwinsyam. Mayukuna marka nisqaqa huk markam Ikwadur mama llaqtapi. Mayukuna patankunapi, llaqtakunapas ñiqpi aswanta tiyanku. Mayukunapi kawsaq qaraparakunataqa Charapa, allpa hawapi kawsaqkunata Tsawata (Sawata, Chawata), yakupi allpa hawapipas kawsaqkunatataq Yawati ninchik. Mayukuna suyu nisqaqa ( kastilla simipi : XIV Región de Los Ríos) Chili mama llaqtapi huk suyum. Mayu patakunapi kawsaspa yakupi ch'ultikuspa yakupi kawsaq palamakunatam mikhun. Mayu patu icha mayu chhulla http://www.elandino.be/documents/DiccionarioQuechua.pdf, p. 105: - mayu chhulla. s. Zool. Mayupi hutk'u suni tiyaypi hanaqmanta uraman urmaq yakutaqa phaqcha ninchik. Mayupiqa yaku purinmi, quchapitaq mana purinchu. Mayupura munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Mayup yakunkunata hark'aspa llaqtapi ispañulkunata atipayta munarqan. Mayuqa huk mayuwan tinkuspa icha hatun quchapi chayamun. Mayutata mayuman purin. Mayutata mayuman purin ( Puerto Maldonado ). Mayutata pruwinsya ( kastilla simi : Provincia de Madre de Diós) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Pando suyupi, huk pruwinsyam. Mayutata suyupiqa kimsa pruwinsyam chunka distritumpas. Mayuyuq qhichwa urqukunap chawpinpi Qhichwa nisqaqa urqukunap chawpinpi hatun p'ukrum. May wanay qallu. Maywiypa huk mit'awipi kutipayaynintaqa maywiy kutinchiq (frecuencia) ninchikmi. Maywood llaqtapiqa 26.987 runakuna (2005) tiyachkan. Mbarek Bekkay sutiyuq runaqa (* paqarisqa Berkane llaqtapi - wañusqa Rabat llaqtapi) huk Maruku mama llaqtapi pulitiku karqan. Mecklenburg-Vorpommern nisqaqa huk suyum (Land/ Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. Méd. 1: t. 23a (1764). Medellín llaqta. Medici Tayta Papa wallqanqa (1513 - 1521) Liyun X, Liyun X huk chunka ñiqin ( latin simipi : Leo PP. Medici Tayta Papa wallqanqa (1605) Liyun XI, Liyun XI huk chunka huk ñiqin ( latin simipi : Leo PP. Medio cuerpo, Miguel de Cervantes Saavedra-p ch'iqusqan, Sevilla llaqtapi samk'ay wasip ñawpanpi. Mediometraje * 1985 El caso Matías, Dir. Medit. 6: 214 (1996). Megyeszékhely - Heves megye - Eger.jpg Eger nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Megyeszékhely - Heves megye - Eger.jpg Eger nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Megyeszékhely - Jász-Nagykun-Szolnok megye - Szolnok.jpg Szolnok nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Megyeszékhely - Tolna megye - Szekszárd.jpg Szekszárd nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Megyeszékhely - Zala megye - Zalaegerszeg.jpg Zalaegerszeg nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Mejía kitipiqa Kitu Kara Kichwa runakunam tiyanku. Mejía kitipiqa Kitu Kara runakunam tiyanku, huk kichwa simitam rimaq Kichwa runa llaqtam. Melbourne Melbourne ( kastilla simipi : Melbourne) sutiyuq llaqtaqa Awstralyap hatun llaqtanmi, Victoria suyup uma llaqtanmi. Melchor de Talamantes (1765-1809 Melchor de Talamantes sutiyuq runaqa (* paqarisqa Lima llaqtapi – † paqarisqa San Juan de Ulúa llaqtapi) piruw-mishikunapas taytakura. Melgar pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Melgar) nisqaqa Piruw mama llaqtap Punu suyupi huk pruwinsyam. Memorias, entendimientos y voluntades ( 1993 ) — memorias * Diccionario geográfico popular de España ( 1998 ) — lexicografía * Homenaje a El Bosco, II. Mendozapiqa 110.993 (2001) runakunam kawsachkanku. Mendoza wamani ( kastilla simipi : Provincia de Mendoza) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Menelik II, Kamasqa 1886 watamanta, Ithiyupya uma llaqta 1941 watamanta. Mengistu Haile Mariam sutiyuq runaqa ( paqarisqa Walayita suyupi - ) huk Ithiyupyaap awqaq pusaq, pulitiku wan umalliqninmi kachkan. Mera kitillipiqa Pastasa runakunam tiyanku. Mera kitipiqa Pastasa runakunam tiyanku. Mercadillo Griego en la Rotonda del Parque Municipal por parte de Pobladores de Elche (asociación histórico-Artística) ** 13 ñiqin chakra yapuy killapi : Nit de l'Albà. Mercedes Cabanillas Bustamante, "Meche Cabanillas" sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Qallaw llaqtapi - ), huk piruwanu pulitiku wan warmi yachachiqmi. Mercedes Rosalba Aráoz Fernández sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruwanu pulitiku warminam. Mercedes simplex 508, 1902 watapi Daimler-pa rurasqan antawa. Mérida suyu ( kastilla simipi : Mérida) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Messina Messina llaqtaqa Sicilia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Methodista Inlisyap sananchan. Metromanta polomanta - chawpipachakama karu kaypa -n kaq imapas hina ñawpata rimakurqanku. México, Aguilar, 1961. México - Buenos Aires: Siglo XXI Editores. México, D. F.: Cuadernos Estudios Indígenas n.º 1, 1984. Mexico, D. F: Universidad Iberoamericana. México: Ediciones Ruz, 2009. México, Fondo de Cultura Económica, 1945; 289 p. *La literatura peruana, derrotero para una historia espiritual del Perú. México: Fondo de Cultura Económica, 1952. México, Fondo de Cultura Económica, 1969; 450 p. *El pueblo en la revolución americana. 2a. ed. corregida y aumentada. México: Fondo de Cultura Económica, 2000. México, Joaquín Mortiz, 1977; 242 p. *La juramentación de Dario Beltran. México: Siglo Veintiuno ed., 1974. México: Siglo Veintiuno ed., 1978. México: Siglo XXI Editores. México: Siglo XXI Editores, 2.ª ed. México: Universidad Nacional Autónoma de México. Mexico y Av. de los Insurgentes (cfrausto).jpg Rikcha:Catedral de Tepic, Nayarit, MEXICO.jpg Rikcha:Parque Juan Escutia y Teatro del Pueblo. M.heidegger-pa.jpg Diagrama de Ser y tiempo ( alimanya simipi). Miami llaqtapi ( Florida suyupi ) inti yaykuy. Miami llaqtapiqa 362 470 runakuna (2005) tiyachkan. Miami llaqtapiqa 362.470 runakuna (2005) tiyachkan. Micaela de Luján (5 wawakuna). Michael Brownmi quchunpas 10 tarpuy killa 2005 watapi Hawaiipi surkusqanku. Michael Fred Phelps sutiyuq runaqa (* paqarisqa Towson, Maryland llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas Kurkukallpanchaq. Michael Jeffrey Jordan (* paqarisqa New York llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas isanka rump'u. Michaíl Christodulu Muskos ( grisya simipi : Μιχαήλ Χριστοδούλου Μούσκος sutiyuq runaqa "Makarios III" (* paqarisqa Pafos llaqtapi - wañusqa Nikusya llaqtapi ) huk Kipru mama llaqtapi Orthodoksa Inlisya Hatun yaya wan pulitiku karqan. Michel François Platini (* paqarisqa Jœuf llaqtapi, Ransiya mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Michel Micombero sutiyuq runaqa (* 1946 watapi paqarisqa Rutovu llaqtapi - wañusqa Mogadishu) huk Burundi mama llaqtapi awqaq pusaq wan pulitiku karqan. Michel Platini (* paqarisqa Jœuf llaqtapi, Phransya mama llaqtapi) huk Phransya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Michigan nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Michigan nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Michigan qucha patapi. Michip k'ayrapin (8 cm suni). Michip sillun, runap maki sillunpas. Michoacán suyu ( kastilla simipi : Estado Libre y Soberano de Michoacán de Ocampo), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Michoacán suyu uma llaqtanmi. Mickey Rooney - Babes in Arms tráiler (kuyu walltay 1939) Mickey Rooney (Los Ángeles, 1986). Mickey Rooney wan Jan Chamberlin (2000). Middelburg wallqanqa Middelburg llaqta Middelburg llaqtaqa. Middlesbrough nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Midi-Pyrénées nisqaqa huk riqyunmi Phransya mama llaqtapi. Midi-Pyrénées nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Miguel Alemán sutiyuq runaqa (* paqarisqa Sayula de Alemán llaqtapi – † wañusqa Mishiku llaqtapi ) mishikunapas taripay amachaq wan pulitiku qarqan. Miguel Ángel Asturias Rosales (* 19 ñiqin kantaray killapi 1899 Watimala paqarisqa llaqtapi - 9 ñiqin tarpuy killapi 1974 Madrid llaqtapi Ispañapi ), huk Watimala mama llaqtayuq qillqaq runam karqan, kastilla simipi qillqaqsi karqan. Miguel Ángel Juárez Celman sutiyuq runaqa (* paqarisqa Córdoba llaqtapi - † wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitikupas runam karqan. Miguel de Cervantes y Saavedra sutiyuqqa (* 29 ñiqin tarpuy killapi - 1547 Alcalá de Henares llaqtapi paqarisqa - † 22 ñiqin ayriway killapi -1616 Madrid llaqtapi wañusqa), Ispaña mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. Miguel Delibes sutiyuqqa (* paqarisqa Valladolid llaqtapi - Valladolid wañusqa llaqta ñiqpi), Ispaña mama llaqtamanta qillqaqmi filusufupas karqan. Miguel de Unamuno y Jugo sutiyuqqa (* 29 ñiqin tarpuy killapi 1864 paqarisqa Bilbao llaqtapi - 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1936 Salamanca wañusqa llaqta ñiqpi), Ispaña mama llaqtamanta qillqaqmi filusufupas karqan. Miguel Hernández Gilabert (* 30 ñiqin kantaray killapi - 1910 Orihuela ( Ispaña ) - † 28 ñiqin pawqar waray killapi - 1942 Alicante ( Ispaña )), Ispaña mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. Miguel Hernández Miguel Hernández Gilabert (* 30 ñiqin kantaray killapi - 1910 Orihuela ( Ispaña ) - † 28 ñiqin pawqar waray killapi - 1942 Alicante ( Ispaña )), Ispaña mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. Miguel Hidalgo y Costilla Miguel Gregorio Antonio Ignacio Hidalgo y Costilla y Gallaga Mondarte Villaseñor, Miguel Hidalgo sutiyuq runaqa (* paqarisqa Pénjamo, Guanajuato llaqtapi – paqarisqa Chihuahua llaqtapi) mishikunapas tayta kura wan militar. Miguel Ríos Campaña sutiyuq runaqa (* paqarisqa Granada llaqtapi - ) Ispaña mama llaqtapas takiqsi wan aranway pukllaq karqan. Miguel Wenceslao Garaycochea ( Paqarisqa Areq qhepa Diccionario quechua -español-quechua, QHSKS, Qosqo 2005 llaqtapi, 1815 watapi; wañusqa Truhillu llaqtapi, Piruwpi. 1861 watapi)karqa piruwki runa, rimapukuq, arawiq, yupay kamaq. Mikaela Bastidas Phuyuqhawa (Micaela Bastidas Puyucawa) sutiyuq warmiqa (*1745 watapi paqarisqa Tampurqu llaqtapi - 18 ñiqin aymuray killapi 1781 wañusqa Qusqu llaqtapi) huk piruwanu qhichwa ankallis karqan. Mikaela Bastidas Phuyuqhawa (Micaela Bastidas Puyucawa) sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Tampurqu llaqtapi - 18 ñiqin aymuray killapi 1781 wañusqa Qusqu llaqtapi) huk piruwanu qhichwa ankallis karqan. Mikhail Bakunin, huk sinchi mana iñiq. Mikhaíl Vasilievich Lomonosov sutiyuq runaqa ( rusya simipi : Михаи́л Васи́льевич Ломоно́сов)(* paqarisqa Misháninskaya llaqtapi - wañusqa San Petersburgo llaqtapi) huk Rusyap mama llaqtayuq qillqaq wan pachaykamay yachaq runam. Mikheil Saakashvili (Kartulsuyu simipi: მიხეილ ნიკოლოზის ძე სააკაშვილი), sutiyuq runaqa (* paqarisqa Tbilisi llaqtapi - ). Mikhuna ismuptinqa, mana mikhunalla imayaykunam tukukun. Mikhunakunarayku aswan riqsisqa causas kanku wawakunapi waynakunapi ima; jampikuna, insectos wach’iynin chanta qhañiynin kunaraykutaq machu runaspi aswanta rikhurin. Mikhuq hinam hukkunap kawsa imayayninta mat'ipayanku, ichaq wañusqa imayaytam. Mikhuqkunaqa yurakunata icha huk uywakunata mikhuspa kawsa imayayta chaskinku. Mikines llaqtapi ( Grisyapi ) rumilla pirqa. Mikines llaqtapi punku kirma, kimsak'uchu q'imi rumiyuq. Mikołów llaqtapiqa 38 057 runakunam kawsachkanku (2009). Mikuchisqa puquchisqa sawsip unuwan llasaynin 75kg paqtasqan, pampa llasayninmanta 60g pichqa watapi chinkasqanstin. Mikuykunata tarpuskir parata (tamyata) manchar ruwayan hanan hanallanpa yarqhakunata (canaletas); chaytam nisqa Yarqhachay icha Wayantsay; aspiyan allpata kashuwan icha 'barritawan'. Milan Kučan sutiyuq runaqa (* paqarisqa Križevci llaqtapi - ) huk Isluwinya mama llaqta pulitiku karqan. Milano llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Miles Dewey Davis III, Miles Davis sutipaq runaqa (* paqarisqa Origen Alton llaqtapi, Illinois suyupi - † wañusqa Santa Mónica llaqtapi), Hukllachasqa Amirika Suyukuna takichaq wan Jazz trumpitista. Milla Batres; 173 p. *Conversaciones: Luis Alberto Sánchez y José Miguel Oviedo. Milla, Millakuy icha Ami nisqaqa mana allin kawllaymi (llakusim). Millaq, mikhunanchikkunapi wiñaq, mana icha uchuylla puquyniyuq k'allampakunata qurwara ninchik. Millay hawa mama (puka p'achayuq) Rit'i Yuraqchaman (yana chukchayuq) sintakunatam quchkan. Millonarios Fútbol Club nisqaqa huk Kulumbya mama llaqtap piluta hayt'ay klubmi. Millq'utiwanqa hatun tunqurwanpas tunqur muqum t'inkin. Millu (Al 2 (SO 4 ) 3 ) nisqaqa Aluminyu salina puchq'uchasqam'''. Millu Millu (Al 2 (SO 4 ) 3 ) nisqaqa Aluminyu salina puchq'uchasqam'''. Milwaukee llaqtapiqa 604.477 runakuna (2008) tiyachkan. Mineros munisipyupiqa kastilla, qhichwa, waraniyi, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Ministerio de educación del Perú * 1976 Diccionario Quechua de Junín-Huanca- Castellano y vice versa. Ministerio de educación del Perú * 1985 El Franciscano Ráez y la unificación del quechua. Mink'a icha Minka nisqaqa ima huk runakunapaq yanapaymi. Minneapolis llaqtapiqa 390.131 runakuna (2009) tiyachkan. Minnesota nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Minnesota nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Minsk llaqtapiqa 1.742.123 runakunam kawsachkanku (2005). Miqu k'atakuna, 800 kuti hatunchasqa, pularisasyun ch'illchiwan hap'isqa rikch'a. Miraflores urqupiqa tiyan, Chunchus mayuñiq (Río Chunchusmayo). Mira kiti ( kastilla simipi : Mira) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Karchi markapi huk kitim. Miranda suyu ( kastilla simipi : Estado Miranda) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Miray icha Mirachiy nisqawanqa imapas mirakunmi, icha imatapas mirachinchikmi. Miraywa nisqa kawsaqqa wawankunata wachaspa miraykuyta atinmi. Mircea Ilon Snegur ( rusiya simipi : Мирча Иванович Снегур) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Trifăneşti llaqtapi - ) huk Mulduwa mama llaqtap pulitiku karqan. Misc. 1: 160 (1830). Mishika awqaqpa phurusapa uma achalan. Mishika kimsantin huñup wallqanqankuna: Texkoko, Tenochtitlan, Tlakopan (Osuna qillqap 34 ñiqin uyan). Mishikakunaqa nawa simitas rimarqanku. Mishikakunas hukpas nawa runa llaqtas karqan. Mishika ( nawa simipi : Mēxihcah icha Aztēcah) nisqa runakunaqa ñawpa pacha Mishikupi huk runa llaqtas karqan. Mishika qhapaq suyu, 1519 watapi, Cem Anáhuac Tenochca Tlalpan (Pacha, Tenochka allpa) nisqa. Mishiku mama llaqtap anti qhipan, Watimalap chinchaynin, Bilisi mama llaqtapas chay Yukatanpaqa rakinkunam. Mishiku mama llaqta taripay amachaqmi wan pulitiku runam. Mishiku nisqaqa ( nawatl simipi : Mēxihco; kastilla simipi : México) Chinchay Awya Yalapi mama llaqtam. Mishikupas Awqaq suyupi. Mishikupi Nawa rimaqkuna Nawa nisqa runakunaqa ( nawa simipi : Nāhuatlācah, "allin rimaq runakuna") Mishiku mama llaqtapi kawsaq, nawa simita rimaq runakunam, iskay hunu runachá. Mishikupi rimaykuna. Mishikupi utu astika rimaykuna. Mishiku suyu ( kastilla simipi : Estado Libre y Soberano de México), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Mishiku suyu wan Toluca munisipyu uma llaqtanmi. Mishiku wan Paraway. Misiones suyu saywitu (Parawayi) Misiones suyu ( kastilla simipi : Departamento de Misiones), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Misiones wamani ( kastilla simipi : Provincia de Misiones) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Misk'i kaq kapka rurunkunatam mikhunchik. Misk'i lachiwa (Apis mellifera) nisqaqa waki palamam: Huk mama lachiwap wawankuna huk lachiwa wakitam ruran. Miski Lachiwa miski nisqaqa lachiwap tuktu misk'imanta rurasqan, lachiwanapi waqaychasqa misk'i imaykanam, qirisankunata mikhuchinapaq. Misk'i lichiwan rurasqa kakawa upyana. Misk'i munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Misk'i pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Misk'i rurunkunatam mikhunchik. Misk'i wirutam Brasilpi antawapaq ethanulpaqmi puquchinku. Mississippi mayu nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapi huk 6.270 km suni mayum. Mississippi nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Mississippi nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Mississippi Qhichwa Siyu rimaykuna icha Chawpi Siyu rimaykuna (Central Siouan) : A. Dakotan (a. Missouri mayu nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapi huk 4.130 km suni mayum. Missouri nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Missouri nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Misti asindadukunaqa indihinakunata anchatas maqarqan. Mit'alla hark'asqa ruraqqa huk puchukana pachakamallam hark'asqa kanqa. Mitan kamay katiguriyakuna k'allmakuna hina tantachikunku. Mitan kamaypaq sutinchikqa latin simimantam, Homo sapiens nispa, yachaq runa niyta munaspa. Mit'awa, mana mit'awapas maywiykunatam riqsinchik. Mitru multiplukuna: * Yuttamitru (Ym): 10 24 mitru. Mitru sub-multiplukuna: * Disimitru (dm): 10 -1 mitru. Mitupa pakipinta tarirqan Qutushpi, Wanunuku suyupi, Piruw llaqtahuñupi. Mizoram nisqaqa huk suyum (state) Indya mama llaqtapi. Mizoram nisqaqa Indya mama llaqtapi huk suyum (state). Mocha kitillipiqa Tunkurawa Kichwa runakunam tiyanku. Mocha kitillipiqa Tunkurawra Kichwa runakunam tiyanku. Mocha kitipiqa Tunkurawa Kichwa runakunam tiyanku. Mocha kitipiqa Tunkurawra Kichwa runakunam tiyanku. Modena Modena llaqtaqa Emilia-Romagna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Modesto Omiste pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Mohamed Mohamed Mursi Isa al-Ayyat, Mohamed Mursi sutiyuq runaqa arabya simipi : محمد محمد مرسى عيسى العياط (* paqarisqa Al Sharqia suyupi - wañusqa Qahira llaqtapi). Mohammad Najibullah ( Pashtu simipi : محمد نجيب الله) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Gardīz llaqtapi - ) huk Afgansuyu mama llaqtapi hampi yachaq wan pulitiku karqan. Mohammed Sahir Shah ( Pastu simi :pi محمد ظاهرشاه ) sutiyuq runaqa (* 15 ñiqin kantaray killapi 1914 paqarisqa Kabul llaqtapi - 23 ñiqin anta situwa killapi 2007 wañusqa Kabul llaqtapi). Mölnlycke llaqtapiqa 15.289 runakunam kawsachkanku (2008). Mölnlycke llaqta Wendelsbergs Folkhögskola Mölnlycke llaqtaqa Suysya mama llaqtapi huk llaqtam. Molotov nisqaqa huk Mishiku llaqtayuq, rock alternativo, hip hop nisqa kusituymi. Monagas suyu ( kastilla simipi : Estado Monagas) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Mona Lisa - huk warmip uyan, Leonardo da Vinci -p llimphisqan. Moncloa-Aravaca distritu; ( kastilla simipi : distrito de Moncloa-Aravaca, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. Monenh - occitan simipi ; Monein ransis simipi - Bearnpi (Ransyiapi) hatun llaqta kan. Mono Grammar, University of California, Berkeley Ph. Montana nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyum. Montana nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Montanerpa pukaran Bearnpi (hatun llaqta Montanerpi) kan. Montauban: 30 (1789). Montcadapa pukaran Ortèspi ( Bearnpi ) kan. Montero munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Montesquieuqa Kamachikunap samanmanta (De l'esprit des lois) nisqa qillqasqanpi mana huklla, tiranu hina runapchu kamachinanpaq atiy rakiy nisqamantam yuyaychakun. Montevideo suyu ( kastilla simipi : Departamento de Montevideo), nisqaqa huk suyum Uruwayi mama llaqtapi. Montgomery llaqtapiqa 205.764 runakuna (2010) tiyachkan. Montpelier llaqtapiqa 186.440 runakuna (2010) tiyachkan. Montpellierpiqa 251.700 runakunam kawsachkanku (2006). Montúfar kiti ( kastilla simipi : Montúfar) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Karchi markapi huk kitim. Monumento a José Olaya ( Lima ) José Silverio Olaya Balandra sutiyuq runaqa (* 19 Pawqar waray killa 1782 paqarisqa Chorrillos llaqtapi - 29 ñiqin inti raymi killapi 1823 wañusqa Lima llaqtapi),huk piruwanu ankallis karqan. Moon Geun young (2008) Moon Geun young sutiyuq warmiqa (6-V-1987 p'unchawpi paqarisqa Cuangju llaqtapi, Uralan Kuriyapi ) huk kuriyanu aranway pukllaq warmim. Moon Geun young (2010) Moon Geun young sutiyuq warmiqa (6-V-1987 p'unchawpi paqarisqa Cuangju llaqtapi, Uralan Kuriyapi ) huk kuriyanu aranway pukllaq warmim. Moratalaz distritu; ( kastilla simipi : distrito de Moratalaz, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. Morazán suyu ( kastilla simipi : Departamento de Morazán) nisqaqa huk suyum Salwadur mama llaqtapi. Morelos suyu ( kastilla simipi : Estado Libre y Soberano de Morelos), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Morelos suyu uma llaqtanmi. Morlana pukara Bearnpi (hatun llaqta Morlanapi) kan. Morlans ( occitan simipi ) - Morlaas, Ransis simipi - Bearnpi ñawpa uma llaqta karqa. Morona Santiago marka nisqaqa huk markam Ikwadur mama llaqtapi. Mosca Azul, 1977. Mosca Azul, 1978. Mosca Azul, 1981; 126 p. *Correspondencia Luis Alberto Sánchez-Haya de la Torre. Mosca Azul, 1982. Mosca Azul, 1983; 167 p. *Los redentores. Mosca Azul, 1983; 176 p. *Los burgueses. Mosca Azul, 1984; 152 p. *Política sin caretas. Mosca Azul, 1985; 144 p. *Los revoltosos. Mosca Azul, 1986. Mosca Azul Ed., 164 p. 1989 *Leguía, el dictador. Moshchena llaqtapi 581 runakuna kawsachkanku (2010). Mosonmagyaróvár llaqtapiqa 30.200 runakunam kawsachkanku (2004). Mosonmagyaróvár nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Mosonmagyaróvár nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Motörhead Lemmy, 2005 watapi. Mouton grammar library No. 1. Berlin: Mouton Publishers. ) ::: Nawatl Fray Alonso de Molina. Mouton grammar library No. 1. Berlin: Mouton Publishers. ) ::: Nawatl Fray Alonso de Molina. 1555. Movimiento País nisqap pusaqninmi. Movimiento País nisqap unanchan. Moxos pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Moxos) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk pruwinsyam. Moxos pruwinsyapiqa (San Ignacio munisipyupi) kastilla simitam lliwmanta astawan rimanku. Moxos runakunaqa musu simitam rimanku. MQQ-pa tiyana wasin, Washington DC llaqtapi. MQQ-qa 22 ñiqin anta situwa killapi 1944 Bretton Woods llaqtapi ( Hukllachasqa Amirika Suyukunapi ) mamallaqta kamachiqpura huñunakuypim makarisqas karqan. MQQ-qa huk mama llaqtakunaman muchuptinqa kañinawan manuchinmi. MQQ tantanakuypi lliwmanta aswan qullqisapa mamallaqtakunam lliwmanta aswan akllana atiyniyuqmi kachkan: Hukllachasqa Amirika Suyukuna 17,08 %, Nihun 6,13 %, Alimanya 5,99 %, Phransya 4,95 %, Hukllachasqa Qhapaq Suyu 4,95 %. MQQ tantanakuypi lliwmanta aswan qullqisapa mamallaqtakunam lliwmanta aswan akllana atiyniyuqmi kachkan: Hukllachasqa Amirika Suyukuna 17,08 %, Nihun 6,13 %, Alimanya 5,99 %, Ransiya 4,95 %, Hukllachasqa Qhapaq Suyu 4,95 %. Much'anakuchkaq qharikuna, Quebec, Kanada, 2004 watapi. Much'aykusqayki Mariya ( latin simipi : Ave Maria) nisqaqa Kathuliku Inlisyapi Qullana Mariyata yupaychanapaq mañaymi. Muchik (Mochica, Moche) nisqaqa kunan chinchay Piruwpa chalanpi huk mama llaqtas karqan. Muchuy nisqaqa runap imayuqpas kananmi, chayniyuqtaq mana kachkaspapas. Muhamad ( arabya simipi : محمد) sutiyuq runaqa (kastilla rimaqkunap Mahoma nisqan) - hunt'a sutinqa Abu l-Qasim Muhammad ibn ‘Abd Allāh al-Hashimi al-Qurashi - Islam nisqa iñiypa kamaqninsi karqan, chay iñiykama Dyuspa pruphitansi (nabi نبي). Muhamad Meka llaqtapi, Quranta qillqarimachkaq, XVñ pachakwatapi Al-Biruni-p llimphisqan. Muhamad -qa paypa willaq runanmi" nispa huklla dyuspi iñinmi. Muhammad Naguib sutiyuq runaqa arabya simipi : محمد نجيب‎, (* paqarisqa Khartumpi - wañusqa Qahira llaqtapi). Muhammad Najib ar-Ruba'i ( arabya simipi : محمد نجيب الربيعي) sutiyuq runaqa (* 1904 watapi paqarisqa Bagdad llaqtapi - 1983 waatpi wañusqa Bagdad llaqtapi) huk Iraq mama llaqtap awqaq pusaq wan pulitiku karqan. Muhiniti munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Muhiniti munisipyupiqa tawa kantunmi. Muhu pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Moho) nisqaqa Piruw mama llaqtap Punu suyupi huk pruwinsyam. Muksichaqsapa yawarta pusaq sirk'akunaqa puka yawar sirk'am, chimlasaysapataq yawarta pusaq yana yawar sirk'am. Muksinkunaqa yakuwan yakumuksiman ruranakuspa sinchi llipt'am tukukun. Mulduwa icha Molduwa nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Mullituru kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Mullu (kural) nisqakuna uywa tantallipi kawsaptin, yaku animunataq ch'ullallam kawsan. Multitud kitillipiqa Kichwa runakuna tiyanku. Multitud kitillipiqa Puruwa Kichwa runakunam tiyanku. Mumbai llaqtapiqa 12.883.645 runakunam kawsachkanku. Munaku, Iwrupa. Munaku Monte Carlo, Munaku, palacio Monte Carlo, Munaku, Casino Munaku nisqaqa Iwrupapi huk mamallaqtam, Munaku mamallaqtap uma llaqtam. Munaku Monte Carlo, Munaku, palacio Monte Carlo, Munaku, Casino Munaku nisqaqa Iwrupapi huk mamallaqtam, Munaku mamallaqtap uma llaqtanmi. Munakun churakunanta intramuscularmente huk epinefrina ruwayta kay chankap chawpi anterolateral uyanpi chay kutipacha sichus diagnosticopi tarikunman chay. Munakun huk hospitalaria qhawaykachay pachata 2 kaqmanta 24 phanikama unqusqakunapaq kutiripusqankumanta pacha, kayqa sichus huk anafilaxia bifásica kaqrayku. Munakusqa ruraqkuna, kay Qhichwa Wikipidiyapi yanapawaychik! Muñani distritu kamasqa wata 2 ñiqin aymuray killapi 1854 watapi. Munashpaka, chay pankakuna rikuna ushankichik, ñukapak llankayta allichinkapa - ñuka mana alli kichwata rimani. Munaylla mana chiqaptataq rimaqqa llulla nisqam. Munayninta mana qispichiyta atispas, 1547 watapi Ispañamansi kutirqan. Munay nisqaqa runap ima ruranatapas kamarispa qallarispa aypaynin. München 1954 (Vgl. München 1960, ISBN 3-492-11110-6 * Der philosophische Glaube angesichts der Offenbarung. München llaqta ñiqpi karu rimay ankichina turri. München llaqtapiqa 1 325 697 runakunam kawsachkanku (2006 watapi). München llaqtapiqa 1.325.697 runakunam kawsachkanku (2006 watapi). Muñecas pruwinsya icha Idelfonso de las Muñecas pruwinsya ( aymara simipi : Muñecas jisk'a suyu; kastilla simipi : Provincia de Idelfonso de las Muñecas icha Provincia de Muñecas) nisqaqa Buliwya suyupi, Chuqiyapu suyupi huk pruwinsyam. Mungulsuyu icha Mungulya Asyapi mama llaqtam. Municipalidad Provincial de Asunción, Estudio de Impacto Ambiental Túnel de la Punta Olímpica Pikchunqa mama quchamanta +5.300 mitrum aswan hanaq. Munisipyupiqa Aphru-buliwiyanu runakunam tiyanku. Munisipyupiqa astawan Aymara, mana indihina, Qhichwa runakunam tiyanku. Munisipyupiqa astawan aymara runakunam tiyanku. Munisipyupiqa astawan Aymara runakunam tiyanku. Munisipyupiqa astawan mana indihina, Qhichwa runakunam tiyanku. Munisipyupiqa astawan mana indihina runakunam Qhichwa runakunapas tiyanku. Munisipyupiqa astawan mana indihina runakunam tiyanku. Munisipyupiqa astawan Qhichwa, Aymara runakunam tiyanku. Munisipyupiqa astawan Qhichwa runakunam tiyanku. Munisipyupiqa aswana mana indihina runakunam tiyanku. Munisipyupiqa aswanta Aymara, mana indihina, Qhichwa runakunam tiyanku. Munisipyupiqa aswanta Aymara, Qhichwa runakunam tiyanku. Munisipyupiqa aswanta Aymara runakunam, mana indihina, Qhichwa runakunapas tiyanku. Munisipyupiqa aswanta Aymara runakunam Qhichwa runakunapas tiyanku. Munisipyupiqa aswanta aymara runakunam tiyanku. Munisipyupiqa aswanta Aymara runakunam tiyanku. Munisipyupiqa aswanta Chipaya runakunam tiyanku. Munisipyupiqa aswanta indihina runakunam tiyanku. Munisipyupiqa aswanta indihina runakuna tiyanku. Munisipyupiqa aswanta mama indihina runakunam, 45,0 % Qhichwa runakunam tiyanku. Munisipyupiqa aswanta mana indihina, Qhichwa runakunam runakunapas tiyanku. Munisipyupiqa aswanta mana indihina, Qhichwa runakunam tiyanku. Munisipyupiqa aswanta mana indihina runakunam, Aymara, Qhichwa runakunapas tiyanku. Munisipyupiqa aswanta mana indihina runakunam Aymara runakunapas tiyanku. Munisipyupiqa aswanta mana indihina runakunam, hukkuna runa llaqtakunapas tiyanku. Munisipyupiqa aswanta mana indihina runakunam, Qhichwa runakunam tiyanku. Munisipyupiqa aswanta mana indihina runakunam Qhichwa runakunapas tiyanku. Munisipyupiqa aswanta mana indihina runakunam, Qhichwa runakunapas tiyanku. Munisipyupiqa aswanta mana indihina runakunam tiyanku. Munisipyupiqa aswanta mana indihina runakunam Waraniyi runakunapas tiyanku. Munisipyupiqa aswanta mana indihina runakunam, Waraniyi runakunapas tiyanku. Munisipyupiqa aswanta Qhichwa runakunam mana indihina runakunapas tiyanku. Munisipyupiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. Munisipyupiqa aswanta Waraniyi runakunam tiyanku. Munisipyupiqa aswnta mana indihina runakunam tiyanku. Munisipyupiqa awanta Aymara runakunam tiyanku. Munisipyupiqa awanta Qhichwa runakunam tiyanku. Munisipyupiqa aymara, kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Munisipyupiqa aymara, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Munisipyupiqa aymara, kastilla, simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Munisipyupiqa kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Munisipyupiqa kastilla, aymara, qhichwa simitam lliwmanta astawan rimanku. Munisipyupiqa kastilla, aymara, qhichwa, waraniyi simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Munisipyupiqa kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Munisipyupiqa kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Munisipyupiqa kastilla, qhichwa, waraniyi, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Munisipyupiqa kastilla, qhichwa, waraniyi simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Munisipyupiqa kastilla simitam lliwmanta astawan rimanku. Munisipyupiqa kastilla, waraniyi, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Munisipyupiqa kastilla, waraniyi simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Munisipyupiqa qhichwa ( Apulu qhichwa simi ), kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Munisipyupiqa qhichwa, aymara, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara, waraniyi simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Munisipyupiqa Warayu runakunam kawsanku. Munisipyupi Warayu runakunam kawsanchu. Munti hamanq'ay (Sobralia dichotoma) nisqaqa huk hillurina yuram, Piruwpi wiñaq. Muqiwa ( kastilla simipi : Moquegua) nisqaqa huk piruwanu llaqtam, Muqiwa suyup uma llaqtanmi. Muqiwa suyu nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Muqiwa suyu nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk suyum. Muqiwa suyupiqa 163.757 runakunam kawsachkanku (2004). Muqu icha Tullu muqu (articulatio) nisqaqa iskay icha aswan tullukunap kuyuylla t'inkikuyninmi. Muququya munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Murayata ruranchik ch'uñukunata mayuman churaspa. Muray mantataq 7 km karum. Murayqa Qusqu llaqtamanta 38 km karum, Maras llaqtamantataq 7 km karum. Murcia Murcia munisipyu Murcia suyu nisqaqa ( kastilla simipi : Región de Murcia, katalan simipi : Regió de Múrcia) huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Murira kuru nisqa qirisankuna yuraq murirap raphinkunata mikhuspa kawsanku. Murira pillpintu nisqap murira kuru nisqa qirisan murirap raphinkunata mikhuspa kawsanku. Muritanyaqa (Arab simi: موريتانيا ‎ Mūrītāniyā) Afrikapi mama llaqtam. Muritanyaqa (Arab simi: موريتانيا ‎ Mūrītāniyā) Aphrikapi huk mama llaqtam. Mursya suyu hatun llaqta. Mursya suyu nisqaqa ( kastilla simipi : Región de Murcia, katalan simipi : Regió de Múrcia) huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Muruchankunaqa t'inkinakusqa k'allampa q'aytukunapi paqarisqa t'inki murucha nisqam. Muruchata munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Murukunamantaqa mustasa nisqa q'apachanatam ruranku. Muruni llaqtapiqa 63 700 runakunam kawsachkanku (2008). Muruni ( ransis simipi : Moroni, arabya simi :موروني‎ Mūrūnī ) nisqaqa Kumurakuna mama llaqtap uma llaqtanmi, 30 km²-yuq. Murunkunaqa misk'i yakupi mamaqucha yakupipas tuytun, mana wañusqa. Murunkunata kutaspa hak'uta yanuspa mikhunakunatam ruranchik. Murunkunatam yanuspa mikhunku. Muru unqusqa runa. Museo de Historia Natural, (UNSM), Lima. Museo del Prado, Madrid-Royal Academy, Londres, Madrid. Museum of Witchcraft, Boscastle Boscastle nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk llaqtam, Cornwall suyupi. Musiyuqa sallqa pachamanta kaqkunatam icha runap kawsay saphintam runakunaman qhawachichun. Muslim pusaqmi karqan. Musphachinanrayku huk mama llaqtakuna kañamu puquchiytaqa manam saqillankuchu. Musphachinanrayku huk mama llaqtakuna puñuchiq amapula puquchiytaqa manam saqillankuchu. Musquy nisqaqa runap puñuchkaspa yuyayninpi rikusqakunam, chiqap kawsaypi hinapas, ichataq manam chiqapchu. Mustafa Kemal Atatürk, sutipaq runaqa (* paqarisqa Selanik llaqtapi - wañusqa Istanbul llaqtapi). Mustafa Kemal Atatürk محمد مزالي, sutiyuq runaqa (* paqarisqa Monastir llaqtapi - wañusqa Paris llaqtapi). Musuq allwiyakunawantaq kawsasqamantaqa rawrana pinchikillachanakunapi pinchikillatam ruranku, ichataq antawakunapim llamk'achinku. Musuq Isparta suyu ( kastilla simipi : Estado Nueva Esparta) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Musuq Loja k'itipi kaq sach'a-sach'aqa ancha dañuchisqañam. Musuq Loja k'itipiqa ancha achka allpa wiratam hurqunku. Musuq Loja llaqtataqa 1970 watapis kamarirqanku. Musuq Mishiku icha New Mexico nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Musuq pacha 9-mm yaqa kikinmanta maki illapa. 17 kaq pachakwatamanta maki illapa. Musuq pachapitaq allpa wapsiwan icha pinchikillawan q'uñiq llamk'anam. Musuq qhichwa simipi suti k'itikunapaq tukuy p'anqakunapi sutinkunata allinchanapaqqa betawiki (http://translatewiki. Musuq qhichwa simipi suti k'itikunapaq tukuy p'anqakunapi sutinkunata allinchanapaqqa betawiki ( nisqapi yanapayta mañakuni, bot nisqa rurana antachata ruranapaq. Musuq rimakuna (musuq simikuna) nisqaqa rimasqalla qhichwa simipi manaraq kasqa rimakunam. Musuq Rimanakuy icha Musuq Tistamintu nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap musuq rakinmi, Jesus kawsarqaptinña qillqasqa liwrunkunam, grigu simipi qillqasqa. Musuq Rimanakuy nisqataq grigu simipi qillqasqa kaspa Jesusmantam willakun. Musuq Rimanakuypa iskay ñiqin qillqanmi. Musuq Rimanakuypa kimsa ñiqin qillqanmi. Musuq Rimanakuypa ñawpaq ñiqin qillqanmi. Musuq Rimanakuypa pichqa ñiqin qillqanmi. Musuq Rimanakuypa tawa ñiqin qillqanmi. Musuq Segovia suyu Musuq Segovia suyu ( kastilla simipi : Departamento de Nueva Segovia) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Musuq Silandapi pachapaqariy. Musuq simikunamanta qillqanayaptiykiqa, qhaway Wikipidiya:Musuq simikuna p'anqapi. Musuq T'aypik Runa ñit'inakuy Musuq T'aypik (chunwa simipi: 新北市, pinyin: Xīnběi Shì, Pe̍h-ōe-jī: Sin-pak-chhī Kastilla simipi : Nuevo Taipéi) icha Musuq Taipei hatun llaqtaqa Chunwa Republika mama llaqtap. Musuq Ulimpiku pukllaykunatataq Pierre de Coubertin sutiyuq phransis barunsi kamariptinsi chay ñawpaq musuq ulimpiku pukllaykunaqa 1896 watapi Athina llaqtapis karqan. Musuq Wikipidiyata kamariyta munaspaykiqa, kaypi qhaway: http://incubator. Musuq Yurk llaqtapiqa 8.108.040 runakuna ( 2005 ) tiyachkan. Musuq Yurk llaqtapiqa Huñusqa Nasyunkunap umallinanmi tiyachkan. Musyay nisqakunaqa kawsaqkunap musyana yawrikunawan chaskisqan willakuna. Muti maskaypi warmi tarikuy nisqa willakuytaq huk millp'uq maqt'amantam willan. Muyla munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Muyska icha Chibcha nisqa runakunaqa kunan Kulumbya mama llaqtapi ñawpa pacha huk runa llaqtas karqan. Muyskakunap Zipa nisqa qhapaqninpa quri achalan, tukuy kurkunpi p'achallisqa. Muyska simi nisqa rimayninqa Kastilla Kamachiy pachapis wañurqan. Muysni kiti ( kastilla simipi : Canton Muisne) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Esmeraldas markapi huk kitim. Muyuna pisqu ( kichwapi Muyuna pishku) Fausto O. Sarmiento: The Lapwing in Andean Ethnoecology. 30. mar 2010. Muyupampa pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Moyobamba) nisqaqa Piruw mama llaqtap San Martin suyupi huk pruwinsyam. Muyuriq pacha amachanapaqqa chay q'upa yakukunaqa ch'uyachanam tiyan. Muyuriq pacha amachay nisqaqa runakunap muyuriq pachanchikta waqlliymanta amachay rurayninchikkunam. Muyuriq pacha amachaypaq ruranakuna kaymi: * Phawrikakuna ama nisyu miyukunata lluqsichichunchu. Muyuriq pacha amachaypaq ruranakuna kaymi: * Phawrikakuna ama nisyu miyukunata lluqsichunchu. Muyuriq pacha nisqaqa ( kastilla simipi : medio ambiente) runap icha huk kawsaqpa - yurap icha uywap - muyuriqnin ima kaqninkunapas, kawsaqkunapas mana kawsaqpas, ichataq wakin runakunapas. Myanmar warmi pulitiku. Mysłowicellaqtapiqa 74 912 runakunam kawsachkanku (2008). Ña ancha ñawpa pachamantam warmikuna q'itayanmi, wakinpi kawsayninta mana tarispa. Nabón kiti ( kastilla simipi : Nabón) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Asway markapi huk kitim. Nabón kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Nabón kitillipiqa tawa kichwa llaqtakuna tiyanku: Shiña, Chunasana, Puka, Murasluma. Nabón kitipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Nabustaqa Kunkistadurkunas Awya Yalaman apamurqan. Nachlass, Bd 1. München 1981. Nachlass, Bd 2. München 1981, ISBN 3-492-02732-6. Nacional, 1998 *Ariruma Kowii. Nacional Autónoma de México Yachay Suntur, 1910 watapi kamarisqa karqan. Nacional Autónoma de México Yachay Sunturpa wallqanqan. Na diné rimaykunap ñawpa pacha suyunkuna. Naganopiqa 387 146 runakunam kawsachkanku (2011). Nagoya llaqta Nagoya ( nihun simipi : 名古屋市, Hepburn: Nagoya-shi? Nagykanizsa llaqtapiqa 51788 runakunam kawsachkanku (2001). Nagykanizsa nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Nagykanizsa nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Naha llaqta Naha ( nihun simipi : 那覇市, Hepburn: Naha-shi? Ñak'arichisqa runakunap runasimipi willasqankuna, cverdad. Ña kimsa pankakunapi llankarkani, Ikwadur pankapi, Dolores Cacuango pankapipash, Kichwa runa pankapipash. Nal. de Artes Gráficas. 1964. Namiwyapiqa 18.606.000 llaqtayuq kawsachkanku. Namkin llaqtapiqa 7 588 900 runakunam kawsachkanku. Nanachiq Virus Kay coronavirus kaqkunaqa huk qutuchasqa virus kanku ancha riqsisqakuna kay ch’uju unquyta hap’ichiqrayku. Nangaritza kiti ( kastilla simipi : Cantón Nangaritza) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Zamora Chinchipi markapi huk kitim. Nangaritza kitipiqa Sarakuru Kichwa runakunam tiyanku. Nanjing ( Chinu simipi : 南京; Romanizacion: pinyin simipi: Nánjīng, Nan-ching (Wade-Giles), Nanking (Postal map spelling); Llaqtap sutipaq, Tang Dynasty uma llaqta Qing Dynasty Jinling (金陵). Nanjing llaqtapiqa 7 588 900 runakunam kawsachkanku. Naoto Kan, Naotō Kan ( Nihun simipi : 菅 直人), sutiyuq runaqa ( * 10 ñiqin kantaray killapi 1946 paqarisqa Ube llaqtapi - ) Nihun mama llaqta Pachaykamay kamayuq wan pulitiku. Napol. 3: 36 (1811), nom. illeg. Napoleon Bonapartep phransis awqaqkuna Fernando VII sutiyuq Ispañap Qhapaqninta atipaptinsi, Awya Yalapi wiraquchakuna mistikunapas chay atiykuyraykus maqanakuyta qallarirqan. Napoleon maqanakuykuna nisqapi yaqa tukuy Iwrupatas hap'irqan, ichataq Moskwa llaqtapi atipasqa kaspa puchukaypi manas ayparqanchu, huñunakusqa Iwrupa mama llaqtakunap atipasqan kaspa. Napoli Napoli llaqtaqa Campania suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Napu mayuman rin. Napurunakunaqa kay kitillikunapi kawsanku: Puerto San Francisco de Orellana kitilli, Dayuma kitilli, Taracoa kitilli, El Edén kitilli, García Moreno kitilli, Nuevo Paraíso kitilli, San José de Guayusa kitilli, San Luis de Armenia kitilli. Napurunakunaqa Nuevo Rocafuerte kitillipi, Capitán Augusto Rivadeneira kitillipi, Wiririma kitillipi Tiputini kitillipipas kawsanku. Napurunaqa misti qhatuq patrunkunap piyunninkunas karqan. 1978 watapi Kichwaruna Wangurina (ORKIWAN - Organización Kichwaruna Wangurina) nisqa tantanakuynintas kamarirqan, patrunkunamanta qispichikunanpaq. 1989 watakamas chay patrunkunatas qarqurqan. Ñaqch'a nisqaqa chukchakunata llump'achanapaq kaqmi. Narciso Campero pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Narciso Campero pruwinsyap uma llaqtanmi. Narciso Campero pruwinsyaqa Narciso Camperomantam sutichasqa. Narnia llaqtamanta wiñay willaykuykuna nisqa kawsay rikch'akunatam qillqarqan. Nashville llaqtapiqa 635.710 runakuna (2009) tiyachkan. Nasisqan llaqtapi istudyarqa matimatikasta, yachay wasipi yachachinanpaq. 1932 watapi Piruwman chayamurqa, aliman kunsulpa churinkuna uywananpaq Kusku llaqtapi. Nassau llaqta 210 832 runakunam kawsachkanku (2006). Nat. 27: 126 (1941). Natal, Chinchay Hatunmayu suyu. Natal llaqtaqa 806 203-chá runayuq kachkan. Natal llaqtaqa Brasilpi ( Chinchay Hatunmayu suyupi uma llaqta), Purtuyiskunap 1599 watapis tiksisqan. Natamantaqa huk añakakunatam ruranku. Nataniel Aguirre sutiyuq runaqa (1843 watapi paqarisqa Quchapampa llaqtapi, 1888 watapi wañusqa) huk qillqaqsi taripay amachaqsiwan karqan. Nataniel Aguirre sutiyuq runaqa ( paqarisqa Quchapampa llaqtapi - wañusqa Montevideo llaqtapi) huk Buliwya mama llaqtayuq taripay amachaq, pulitiku wan qillqaqmi karqan. Nata nisqaqa lichip hawanpi kaq wirasapa kaqninmi. Nat. ed. 10, 2: 863 (1759). Naucalpan llaqtapi ñan. Naucalpan nisqaqa ( nawa simipi : Nauhcalpan - nahui "tawa", -calli- "wasipi", -pan- "llaqta", "uchpa wasi") Mishiku mama munisipyupi Mishiku suyupi huk llaqtam. Ñaupaq karan uj munay jarawi Aclla Wasipi Qollanan warmikunapaq takina. Ñaupa uma llaqtankuna Fois karqa. Ñaupa willana yupan : Hercules llakisqa Pirenepa wañuyrayku karqa, kayrayku ancha hatun rumikunata kachaykurqa, Ajna Pirenekuna ruwarqa. Navarrapa Enric III inka - Ransiyawan Henri IV inka - Paupa pukarapi paqarirqan. Nawakunap "inti" nisqan Alvarado-p wañusqan maqanakuypi. Nawarra, kastilla simipi Navarra, yuskara simipi Nafarroa nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Nawarra pruwinsya wan Nawarra Uma llaqta. Nawa runa qutu uhupi kanmi: Chitonawa runakuna, Morunawa, Chandinawa, Maxonawa icha Kujareño. Nawa simitaqa Mishika runakunam rimarqanku. Ñawinchay: tawa kimsa urkusha paqtan 64-man, manaqa tawa wayru-wan ( al cubo) paqtan 64-man. Ñawinchikpiqa pallana linti llika qarachapim rikch'ay rikch'ata paqarichin. Ñawirinanchikpaqqa willay p'anqatam icha liwrutam qhatuspa icha manuspa chaskinchik ichataq ñawiriy wasimanmi rinchik. Ñawiriy, Ñawinchay, Qillqaqatiy icha Liyiy nisqaqa qillqata qhawaspa chay qillqapi willakunata yuyaspa hap'iyninchikmi. Ñawiriy, Ñawinchay, Qillqaqatiy ( kichwapi Killkakatina) icha Liyiy nisqaqa qillqata qhawaspa chay qillqapi willakunata yuyaspa hap'iyninchikmi. Ñawiriytaqa qillqaytapas yachay wasipim yachaqanchik. Ñawiwanmi rikuspa achkiyta musyanchik. Ñawpa 3000 watakuna kunanmanta, Qaluyu waki paqarisqan Q'omer Moqopi, paykuna ruarkan waruwarukuna, p'achakuna, rumi llank'aypaq. Ñawpa grigukunañam khillaymanta ayñinkunata ruraq karqan. Ñawpa grigu pachamanta yachay wayllukuqkuna yachaymanta hamut'aspa kawsarqanku. Ñawpa Grisyapi tukuy grigu polis nisqa mama llaqtakunamanta kurku kallpanchaqkunas ñawpa ulimpiku pukllaykuna nisqapi yallinakurqan, 776 kñ watamanta 339 kq watakamas. Ñawpa ñiykunaqa ñin hukqa ch’uju unquyta hap’inman kay chiri pachapi unayta kaqrayku, parahina utaq invernal pachahina chaymanta chayhinata karqa imaynatachus unquy sutinta hap’irqa. Ñawpa pacha, 14, 15 kaq pachakwatapi ura sahun simi Hansa nisqa qhatuqkunap huñunpa qhatuna siminmi karqan. 16 kaq pachakwatamanta manañam tukri simichu. Ñawpa pacha achka hawaykawsaykunapis runakunata apunkunaman wilanchaq karqan. Ñawpa pacha Anti Prusyap uma llaqtansi karqan. Ñawpa pacha Apu Paryaqaqaqa Waruchiri runakunap yupaychasqansi karqan, chaymantaqa Waruchiri qillqasqam willawanchik. Ñawpa pacha arawak simitaqa Chawpi Awya Yalap wat'ankunapipas rimarqanku. Ñawpa pacha ayllu llaqtakunas sapsiwaki hina karqan. Ñawpa pacha Babilun llaqtapi Babilunpa warkhuq muyankuna nisqas karqan. Ñawpa pacha chay k'itipiqa K'ana runakunap mama llaqtansi karqan. Ñawpa pacha chay k'itipiqa Qanchi runakunap mama llaqtansi karqan. Ñawpa pacha chaymanta tiwtunik wallakunata qarqurqayku. Ñawpa pacha chaypiqa Texkoko quchas, Tenochtitlan llaqtas, Tlakopan llaqtas, huk llaqtakunas karqan. Ñawpa pacha ch'iqtanakunataqa ayñi hinam awqakunata wañuchinapaq llamk'achirqan. Ñawpa pacha hina, manas qhapaq llaqtallapichu, ichataq tukuy atipasqan suyuntinpis tawantin rakin kamarirqanku. Ñawpa pacha huk runa wakikunapiqa manas kasarakuychu karqan. Ñawpa pacha khillayñan kaynakum (Gare d'Orsay nisqa) karqan. Ñawpa pacha kiru kamayuqkunaqa unqusqa kiru hurquq, kiru sik'iqsi karqan. Ñawpa pacha lliw anti Iwrupapim rimarqanku, aswan yachaqkuna Grisyapi kaptinmi. Ñawpa pacha nina urqus kasqa, kunantaq manañam ninachanchu. Ñawpa pacha Novgorod hatun mama llaqtap uma llaqtansi karqan. Ñawpa pacha Pampa Qhiwar llaqtapi kimsa kurakas kawsarqanku: Apu Chillka, Apu Qhuqru, Apu Hump'iri. 20 ñiqin pachakwatap qallarisqanpis asindadukunas hamurqanku runakunap allapanta qichuspa. Ñawpapachapiqa muskhikuq karqa kay heliox kaq (huk piqtu kay helio kaqmanta kay oxígeno kaqwan) kay samana sayk’uyta pisillachinapaq, ichaqa mana ancha lluqsimuykuna tiyanchu kaywan hampikunapaq hina. Ñawpa pachaqa chay rikch'aqkunamanta achkata Cassia rikch'aqmi nirqanku. Ñawpa pachaqa manañam kanchu, kasqañam. Ñawpa pachaqa yura yachaqkuna Walli (Nothofagus) nisqa sach'akunatapas Haya yura rikch'aq aylluman churarqan, kunantaq kikin Walli yura rikch'aq ayllupim (Nothofagaceae) kachkan. Ñawpa pacha q'uma karqaspa, kunan acha lliwmanta aswan mama llaqtakunapi wachuy manañam q'uma kanchu. Ñawpa pacha rantinakuq runakunaqa rantinakunata qunakuq karqan, ahinataq huk runa wakin runaman papata qurqan, wakin runataq hukinman chaypaq millmatam qurqan. Ñawpa pacha Rapanuypiqa hatun pulinisya hawaykawsaysi karqan, ancha achka runakunas, iskay chunka waranqamanta aswansi. Ñawpa pacha runa luputa uywaptinsi allqus paqarisqa. Ñawpa pacha runap lliwmanta aswan utqaylla apaykachananmi karqan. Ñawpa pachas achka runakuna chay simita rimarqan, huk suyukunapipas. Ñawpa pacha Sapara simita rimaq karqaptinpas, kunan pachataq kichwa icha kastilla simitam rimanku. Ñawpa pacha Silisyap uma llaqtansi karqan. Ñawpa pacha siq'isqa. Ñawpa pachas Punapi ancha achka qiwuña-qiwuñas karqan, kunan pachataq chaymanta chunka ch'iqtallamantas aswan pisillas puchuq kachkan. Ñawpa pachas Romanukunap uma llaqtansi karqan. Ñawpa pachas uralan Iwrupapi Asyapipas kawsasqa, kunantaq chaypi wañusqañam, manataq 300-lla liyun Barat mama llaqtapi (Gujarat suyupi). Ñawpa pachataq chiqap pisqu phurunkunawansi qillqaq karqan, ñawch'inta ñawpaqta muthuspa. Ñawpa pachataq p'acha q'upamantataq, utkhumantas rurarqan. Ñawpa pachataq tukuy Brasilpis rimarqanku, tupi simi icha "sapsi simi" (Língua geral) nisqas. Ñawpa pacha, Tawantinsuyu pachapi runakuna willakuykunata rimaspalla miraymanta mirayman willaykuq karqan. Ñawpa pacha tukuy mama llaqtakunas samk'asqa runakunata hipachirqan, ahinataq Iwrupapi inkisisyun nisqapi, layqa qulluypipas waranqa-waranqa bruja sutinchasqa warmikunata huk runakunatapas, wañuyninkama. Ñawpa pacha wasanchayqa q'umam karqan, wachuy nisqam, chaywanpas kunan pacha lliwmanta aswan mama llaqtakunapi manañam q'uma kanchu. Ñawpaq Awstiriyaman kapuq Buhimya, Murawya, Awstiriya Silisya (kunan Chiksuyu), Chincha Unriya (kunan Isluwakya) 1918 watapi tukurqan, Chik, isluwakya runakunap mamallaqtan. Ñawpaq diskunqa La Sandunga sutiyuqmi. Ñawpaq diskunqa Warmi sutiyuqmi. Ñawpaq Iwrupayuqpura Sida Ñan nisqanta China mama llaqtaman puriq runapuras karqan. Ñawpaq Iwrupayuqpura Sida Ñan nisqanta Chunwa mama llaqtaman puriq runapuras karqan. Ñawpaq jampiyninqa kachkan huk t’uqsina kay epinefrina kaqmanta, kaytaq wak ruwaykunawan hunt’achikun. Ñawpaq juch'uy yachay wasi qhari wawakunapaq kamasqa karqa 1862 watapi, kikin Wak'as llaqtapi. Ñawpaq kaq CGTP nisqa sindikatu hatun tantanakuyqa kamarisqas karqan. Ñawpaq kaq Don Quijotemanta liwruchasqap liwru qatan (1605 watapi). Ñawpaq kaq (El Precursor) nisqas. Ñawpaq kaq iñuku huk'i ayñiqa Iskay ñiqin pachantin maqanakuypi 1945 watapi Hiroshima llaqtap hawanpi t'uqyarqan, iskay kaqtaq Nagasaki llaqtap hawanpi (iskaynintin llaqta Nihunpi ), pachak waranqa runatam wañuchispa. Ñawpaq kaq liwruchasqa: 1946 watapichá (? Ñawpaq kaq pusaqninkunaqa Ika suyumanta Juan Hipólito Pévez Oliveros sutiyuq chakrarunam (Secretario General), Kumbinsyun pruwinsyamanta Ernesto Quispe Ledesma sutiyuq taripay amachaqmi (Secretario de Organización). Ñawpaq kaq yapuyqa - sallqa pachamanta chakrata ruranapaq - chakmay nisqam. Ñawpaq kawsaypin Rimana Wasi karan “ bicameral” nisqa huñunasqa apullikunap llank’asqan. Ñawpaq kuti Così fan tutte nisqataqa Wien llaqtapi Burgtheater nisqa aranway wasipis rikuchirqan, 26 ñiqin qhulla puquy killapi 1790 p'unchawpis. Ñawpaq mitan kamaypiqa Leguminosae nisqa rikch'aq ñiqim nikurqan, Papilionaceae, Mimosaceae, Caesalpiniaceae rikch'aq ayllu kaptin. Ñawpaqnin tiyaq yupayqa ch'usaqmi (0), qhipaqnintaq iskaymi (2). Ñawpaqnin tiyaq yupayqa hukmi (1), qhipaqnintaq kimsam (3). Ñawpaqnin tiyaq yupayqa iskaymi (2), qhipaqnintaq tawam (4). Ñawpaqnin tiyaq yupayqa isqun chunka isqunniyuqmi (99), qhipaqnintaq pachak hukniyuqmi (101). Ñawpaqnin tiyaq yupayqa isqunmi (9), qhipaqnintaq chunka hukniyuqmi (11). Ñawpaqnin tiyaq yupayqa kimsam (3), qhipaqnintaq pichqam (5). Ñawpaqnin tiyaq yupayqa pichqam (5), qhipaqnintaq qanchismi (7). Ñawpaqnin tiyaq yupayqa pusaqmi (8), qhipaqnintaq chunkam (10). Ñawpaqnin tiyaq yupayqa qanchismi (7), qhipaqnintaq isqunmi (9). Ñawpaqnin tiyaq yupayqa suqtam (6), qhipaqnintaq pusaqmi (8). Ñawpaqnin tiyaq yupayqa tawam (4), qhipaqnintaq suqtam (6). Ñawpaq pacha kaypi qhatuqkuna tiyarqanku. Ñawpaq pachañas Giovanni Boccaccio Decamerón nisqanpi, William Shakespearetaq Cymbeline nisqanpis willarqan. Ñawpaq qasa kasqa allpamanta musuq yurakunam phutumun, musuq kawsaymi tukukun. Ñawpaq riqsichiktaq karqa jamut'asqa Ransiyamanta Alcide d'Orbigny, 1838 watapi. Ñawpaq runa: Surendro Supjarso (d. 1970), Hassan Gamal Ahmad Hassan (1972), Taufiq Kiemas (m. 1973). Ñawpaqta Asyapi Iwrupapipas rimasqa karqaspa, kunantaq Iwrupa mamallaqtakunap kulunyan kasqa suyukunapi tukuy allpa pachakunapim rimanku. Ñawpaqta Ayakuchu sutiyuq llaqtata Wamanqawan sutichasqaku. Ñawpaqta, iskay k'aspip chawpinpi allwi nisqa achka q'aytukunatam mast'anchik. Ñawpaqta kay cefalosporinas kaqwan saniyachikunman tukuypaq, pikunapichus mana ancha ch’ampa alergiaschu. Ñawpaqta maskaq kana pukllaq manaraq rikuchkaptin wakin pukllaqkunam mayninpipas pakakun. Ñawpaqta ñawpaq takyachisqa (hypothesis) nisqatam nichispa, chay ñawpaq takyachisqatam qhawaywan, chapaywan, llami aknawan (experimentum nisqawan) icha qillqakunata ñawiriywan chiqanchaspa, arí icha manam nispa chaskinchik icha mana chaskinchikchu. Ñawpaqtaqa, kay crup kay difteria kaqwan k'askachakuq karqa, ichaqa kay allin vacunación rayku, mana difteria rikhuriy atinmanchu kunanpachapiqa kay hina ñawpachasqa pachapiqa. Ñawpaqtaqa kay difteria juchayuqrayku rikhurinman karqa niqtinkupas, kay occidental pachapaqqa, kaypata hamuyninqa kusi yuyakunayapaq, kay vacunación kaqtin, kaywantaq aswan llimphu kananchikpaq chaymanta sumaq kawsaypaq ayllukunapi. Ñawpaqtaqa kaypim rikuchisqa: ---- Kaypiqa tukuy qillqanakunam, imatachus ñuqanchikpa lliw Wikipidiyapaq qillqananchik tiyananmi. Ñawpaqta qhawanallaykipaqtaq "ñawpaqta qhawallay" butunta ñit'iy. Ñawpaqta qhuyapi chuqitam hurqunku. Ñawpaq tariq riqsichiqtaq karqa jamut'asqa Phransyamanta Alcide d'Orbigny, 1838 watapi. Ñawpaqta Sawlu sutiyuq hudyu yachaq kaspa kristiyanukunata qatiykachaq kaspa, Dimashqman purichkaspa sayarisqa Jesukristuta rikuspa kristiyanu iñiyman kutirikurqan ( ). Ñawpaqtataq gramum qhapaq tupu karqan, kilugramutaq waranqa gramu hinam sut'inchasqa karqan. Ñawpaq tiksimuyu iruru puriyta pichqantin wamp'unwan qallarispa, manas tukuchirqanchu, maqanakuypi Cebu wat'api wañuchisqa kaspa. Ñawpaq warmi: Chen Jiao Qhapaq warmi, Wei Zifu Qhapaq warmi. Ñawpaq warmi: Cherie Booth; Churinkuna: Euan, Nicholas, Kathryn wan Leo. Ñawpaq Warmi: Concepción Posada. Ñawpaq warmi: Ruth Ramos Delgado; Churinkuna: Silvia wan Doris. Ñawpaq warmi: Xiaxianchun Ulanara Qhapaq warmi, Xiaoyichun Qhapaq warmi, Huixian warmi, Chunhui warmi, Qinggong warmi, Jiwen warmi, Shujia warmi. Ñawpa Rimanakuy iwriyu simipi kaptinmi, grigu rimaq hudyukuna grigu simiman t'ikrarqan ( latin simipi septuaginta, "qanchis chunka"). Ñawpa Rimanakuyqa Hudyukunap iwriyu simipi qillqasqan. Ñawpa runakuna kayara Wari wiraqucha runa, Wari runa,( Waman Puma nisqa). Ñawpa runakuna Wak'aspi tiyakuqkunaqta puchu ruwaykunasninku tarisqa musuq wasi ruwaykunapi. Ñawpataqa Yupay yachaypa sutin kanqa maypas Yupay tupuy yachay; ima nir: kan iskay tiqsi awrikasa (problems). Ñawpa yachay hina, Aristotelis (384 watamanta 322 watakama K.ñ. ) Kawsay yachaypa taytansi. Ñawra yanakunawan yuquspa wachuq runakunam ñataq-ñataq chay usawan usachakunku. Ñawraytakiq karqa, hatun mitayeruwan karqa. Ñawsa kay nisqaqa mana icha manaña rikuytachu atiymi, ñawikuna llik'isqa, mana qhali, unqusqa icha k'irisqa kaptin. Ñawsapaq pachachiq Ñawsa kay nisqaqa mana icha manaña rikuytachu atiymi, ñawikuna llik'isqa, mana qhali, unqusqa icha k'irisqa kaptin. Nayarit suyu ( kastilla simipi : Estado Libre y Soberano de Nayarit), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Nayarit suyu wan Tepic munisipyu uma llaqtanmi. Nazon kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Nebraska nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Nebraska nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Ñeembucú suyu saywitu (Parawayi) Ñeembucú suyu ( kastilla simipi : Departamento de Ñeembucú), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Neil Alden Armstrong sutiyuq runaqa (* paqarisqa Wapakoneta llaqtapi, Ohio - ) huk Hukllachasqa Amirika Suyukunap mama llaqtayuq allwiya kamayuq (inhiñiru) runam karqan. Neil Alden Armstrong sutiyuq runaqa (* paqarisqa Wapakoneta llaqtapi, Ohio - wañusqa Ohio ) huk Hukllachasqa Amirika Suyukunap mama llaqtayuq allwiya kamayuq (inhiñiru) runam karqan. Nelson Rolihlahla Mandela, Madiba sutiqpa,(*18 Anta situwa killa - 1918 paqarisqa Mvezo llaqtapi, Uralan Afrikapi - ) huk pulitiku Uralan Afrika pi karqan. Nemesio Zúñiga Cazorla: Qurich'ispi (1915), T'ikahina (1934) and Katacha (1930?). Néstor Guillén Olmos sutiyuqqa (1890-1966) Buliwya suyup umalliqninmi karqan ( 1946 watamanta 1946 watakama). Neuquén llaqtaqa Arhintina mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Neuquénpiqa 227 460 runakunam kawsachkanku (2005). Neuquén wamani uma llaqtap. Nevada nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Nevada nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Nevada Test Site nisqapi XX-34 BADGER nisqap iñuku huk'i t'uqyaynin. New Brunswick pruwinsya 750 851 runakunam kawsachkanku (2010). New Brunswick pruwinsya aswan hatun llaqtanmi. New Brunswick pruwinsya uma llaqtanmi. Newcastle upon Tyne nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Newe Natekwinappeh: Shoshoni Stories and Dictionary. Newfoundland wan Labrador pruwinsya 533 800 runakunam kawsachkanku (2010). Newfoundland wan Labrador pruwinsya uma llaqtanmi. New Hampshire nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. New Hampshire nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. New Jersey nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. New Jersey nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Newmanqa wañurqan 2008 watapis. New Mexico nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. New Orleans llaqtapiqa 336.644 runakuna (2008) tiyachkan. New York (Hukllachasqa Amirika Suyukunamanta): Washington Square Park, Lower Manhattan. New York llaqtapiqa 8.336.697 runakuna ( 2012 ) tiyachkan. New York llaqtapiqa Huñusqa Nasyunkunap umallinanmi tiyachkan. New York nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. New York nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Nextlalpan nisqaqa ( nawa simipi : Nextlālpan - nextlālli " uchpa ", -pan "patapi", "uchpa patapi") Mishiku mama munisipyupi Mishiku suyupi huk llaqtam. Nguyen Tan Dung, witnam simipi : Nguyễn Tấn Dũng, chinu simipi : 潘文凱 (* 17 ñiqin ayamarq'a killapi 1949 watapi paqarisqa Cà Mau distritupi - ) huk mama llaqtap pulitikumi qarqan. Nicario Jiménez Quispe sutiyuqqa 1957 paqarisqa uchuy llaqtapi Ayakuchu llaqta ñiqpi, Piruwpi huk Piruw mama llaqtayuq kapchiq runam. Niccolò Cusano Yachay Suntur, kamarisqa karqan ( ). Niccolò Cusano Yachay Suntur - Roma. Nicepiqa 337.891 runakunam kawsachkanku (2006). Nicholas Alexander Brathwaite sutiyuq runaqa (* paqarisqa Carriacou llaqtapi - ) huk Grinada mama llaqtayuq pulitiku kawpaqpas karqan. Nicolas Anelka (* paqarisqa Versalles llaqtapi, Ransiya mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Nicolas Appert (* paqarisqa Châlons-en-Champagne llaqtapi - wañusqa Massy llaqtapi) Phransyapas inventor. Nicolas Appert (* paqarisqa Châlons-en-Champagne llaqtapi - wañusqa Massy llaqtapi) Ransiyapas inventor. Nicolás Ayllón, Nicolás de Dios sutiyuq runaqa (* 1632 paqarisqa Chiklayu llaqtapi - † 1710 wañusqa Lima llaqtapi) huk sastri wan kathuliku riligiusu piruwanu karqan. Nicolás Guillén Nicolás Guillén sutiyuq runaqa ( 10 ñiqin anta situwa killapi 1902 paqarisqa Camagüey llaqtapi; † 16 ñiqin anta situwa killapi 1989 wañusqa La Habana llaqtapi) huk kubanu qillqaqmi karqan, Awya Yalapi ancha riqsisqam. Nicolás Guillén sutiyuq runaqa ( 10 ñiqin anta situwa killapi 1902 paqarisqa Camagüey llaqtapi; † 16 ñiqin anta situwa killapi 1989 wañusqa La Habana llaqtapi) huk kubanu qillqaqmi karqan, Awya Yalapi ancha riqsisqam. Nicolas Poussin sutiyuq runaqa (* paqarisqa Les Andelys llaqtapi - † wañusqa Roma llaqtapi) huk Roma mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Nicolás Suárez pruwinsya ( aymara simipi : Nicolás Suárez jisk'a suyu; kastilla simipi : Provincia de Nicolás Suárez) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Pando suyupi, huk pruwinsyam. Nicolás Suárez pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Nicolás Suárez) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Pando suyupi, huk pruwinsyam. Niedersachsen nisqaqa huk suyum (Land / Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. Niels Henrik David Bohr sutiyuq runaqa ( 7 ñiqin kantaray killapi 1885 watapi paqarisqa København llaqtapi - 18 ñiqin ayamarq'a killapi 1962 watapi wañusqa København llaqtapi) huk Dansuyu mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. Niemeyer (1919) Oscar Ribeiro de Almeida Niemeyer Soares Filho Oscar Niemeyer sutiyuq runaqa (* paqarisqa Rio de Janeiro llaqtapi) Brasil mama llaqtayuq wasichay kamayuqmi. Nieto Alcalá-Zamora ((1877-1949) Nieto Alcalá-Zamora y Torres sutiyuq runaqa (* paqarisqa Priego de Córdoba llaqtapi - wañusqa Buenos Aires llaqtapi). Nieva distritupiqa Awahun runakunam tiyanku. Nihun arsip qaran. Nihun mama llaqtapiqa 127 417 244 runakunam kawsachkanku (2005). Nihunpi pacha kuyuy (2011). Nihunpiqa 127.417.244 runakunam kawsachkanku (2005). Niigatapi, Nihun mama llaqtapi huk llusk'a ñan. Niihau wat'allapi tukuy runakunam (160 runa) rimanku, wawakunapas. Nijmegen wallqanqa Nijmegen llaqta Nijmegen ( kastilla simipi : Nimega, Chinchay Guelderish: Nimwegen) Urasuyu llaqtaqa. Nikarawapi pulitiku wan piriudista. Nikarawapiqa 5.465.100 runakunam kawsachkanku. Nikarawa pulitiku wan qillqa. Nikola Tesla ( hatun mast'ariy transfurmaturpa ñawpanpi, New York llaqtapi. Nikola Tesla sutiyuq runaqa ( paqarisqa Smiljan llaqtapi, Hurwatsuyupi ; wañusqa New York llaqtapi) Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq pinchikilla yachaqsi tariqpas karqan, pinchikilla ruruchina pusaqpas. Ñikun efectosninman k’askasqa kachkanta kay mana unqunapaq sistema kaqpi. Nilu mayu icha Nil mayu nisqaqa Aphrikapi huk 6.650 km suni mayum. Nîmespiqa 150.037 runakunam kawsachkanku (2006). Nina pukllay, Taipei llaqtapi ( Taywanpi ), 2008 watap qallarisqanpi. Ninasuyu, hawa pachamanta rikusqa. Ninasuyu nisqa wat'akunamanta aswan hatun watam. Ninasuyup uralanpiqa Urnu ñawch'iyuq Urnu wat'am, Chiliman kapuq. Ninasuyu wamani ( kastilla simipi : Provincia de Tierra del Fuego, Antártida e Islas del Atlántico Sur) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Ninat'uru (magma, grigu simimanta : μάγμα) nisqaqa Tiksimuyup ukhunpi kaq ancha q'uñi puriqllayasqa rumi imayaymi. Nina urqu luq'u ( crater ) nisqaqa nina urqup hawanpi icha kinrayninpipas kaq luq'um. Nina urqu ratatachkaptinqa luq'unmanta chay ninat'uru hawaman hamunmi, chay kunantaq ratata (lava) nisqam. Ninku: Manam kikinpa rurasqankunawanchu, ichataq Dyuspa Grasyallanwanmi qispichisqa kasunchik, nispa. Nino Bravo * 1988 Nino Bravo (reedición de "Érase Una Vez. Nipal Asyapi mama llaqtam. Nipal nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Nipal Uma kamayuq: (1991 - 1994; 1998 - 1999; 2000 - 2001; wan 2006-2007). Ñiqin piti Madagaskar 2 2008 watapi rurasqa. Ñiqin piti Pukllanamanta Willakuy 2 1999 watapi rurasqa. Ñiqin piti Qispichiqkuna Kangurusuyupi 1990 watapi rurasqa. Niqirya mama llaqtayuq chaqllisinchiq, pulitiku wan Umalliq. Niqirya mama llaqtayuq militar, pulitiku wan Umalliq. Niqiryapiqa 133.530.000 runakunam kawsachkanku. Niqiryapiqa 161 644 000 runakunam kawsachkanku. Niqirya pulitiku wan Umalliq. Ñiqi yupayninqa chunka ñiqi icha chunka kaq. Ñiqi yupayninqa huk ñiqi, ñawpaq ñiqi, huk kaq icha ñawpaq kaq. Ñiqi yupayninqa hunu ñiqi icha hunu kaq. Ñiqi yupayninqa iskay ñiqi icha iskay kaq. Ñiqi yupayninqa isqun ñiqi icha isqun kaq. Ñiqi yupayninqa kimsa ñiqi icha kimsa kaq. Ñiqi yupayninqa lluna ñiqi icha lluna kaq. Ñiqi yupayninqa pachak ñiqi icha pachak kaq. Ñiqi yupayninqa pichqa ñiqi icha pichqa kaq. Ñiqi yupayninqa pusaq ñiqi icha pusaq kaq. Ñiqi yupayninqa qanchis ñiqi icha qanchis kaq. Ñiqi yupayninqa suqta ñiqi icha suqta kaq. Ñiqi yupayninqa tawa ñiqi icha tawa kaq. Ñiqi yupayninqa waranqa ñiqi icha waranqa kaq. Nirlandis pulitikum, uma kamayuqmi. Nishu wank'akuna cuadrukunayuq kanqu kay llaqtapi. Nishuyuq watunku Firenze tukuy watakuna. , " " nisqa hanllallikunataqa manam qhichwa simikunapaqchu qillqanchik, wakin rimaymanta simikunapaq chaylla. Nisyu challwayrayku kunanqa pisillañam such'ikunam kachkan. Nisyuta muthuptinqataq - ahinataq mana icha aslla puquna allpayuq paray sach'a-sach'akunata - sach'a-sach'a qullusqa kunaqa. Ñit'isqa ñawra phiruru (DVD). Niwtrunkunap yupayninqa chaqllisinchi kayninpaq manam aknaqchu, ichaqa prutunkunapmi. Nizhniy Novgorod llaqtapiqa 1.286.000 runakunam kawsachkanku (2007). Nizhniy Novgorod llaqtapiqa 1.286.000 runam kawsachkanku (2007). Nobel Suñay 1902 Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi ). Nobel Suñay 1902 Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Pachaykamaypi ). Nobel Suñay 1903 Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). Nobel Suñay1903 Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). Nobel Suñay 1903 Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Pachaykamaypi ). Nobel Suñay 1918 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Pachaykamaypi Hampi Yachaytaqpi). Nobel Suñay 1918 Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). Nobel Suñay 1920 Nobel suñaytas chaskirqan ( chaqllisinchipi hampi yachaypipas). Nobel Suñay1920 Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). Nobel Suñay 1921 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). Nobel Suñay 1921 Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Pachaykamaypi Hampi Yachaytaqpi). Nobel Suñay1921 Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Pachaykamaypi Hampi Yachaytaqpi). Nobel Suñay 1922 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). Nobel Suñay 1922 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Pachaykamaypi ). Nobel Suñay 1923 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). Nobel Suñay 1925 Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Pachaykamaypi ). Nobel Suñay 1932 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Pachaykamaypi ). Nobel Suñay 1933 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Pachaykamaypi ). Nobel Suñay 1938 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Pachaykamaypi ). Nobel Suñay 1945 Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Pachaykamaypi ). Nobel Suñay 1956 Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Pachaykamaypi : William Shockley wan Walter Brattain. Nobel Suñay 1972 Nobel suñaytas chaskirqan ( Nobel Suñay Pachaykamaypi : Leon N Cooper wan John Robert Schrieffer. Nobel Suñay Chaqllisinchipi nisqaqa Alfred Nobelpa tistamintunpi sananchasqan pichqantin Nobel Suñaypura huk suñaymi, chaqllisinchipi ancha allin aypasqakunapaq. Nobel Suñay Chaqllisinchipi nisqaqa Alfred Nobelpa tistamintunpi sananchasqan pichqantin Nobel Suñaypura huk suñaymi, thakpaq ancha allin aypasqakunapaq. Nobel Suñay Hampi Yachaypi nisqaqa Alfred Nobelpa tistamintunpi sananchasqan pichqantin Nobel Suñaypura huk suñaymi, hampi yachaypi ancha allin aypasqakunapaq. Nobel suñay ( kastilla simipi Premio Nobel) nisqaqa Alfred Nobel sutiyuqpa kamasqan hatun yachaqkunaman quykusqa suñaymi. Nobel suñay Nobel Suñay Simi Kapchiypi 1938 watapis simi kapchiy Nobel suñaytas chaskirqan. Nobel suñay Nobel Suñay Simi Kapchiypi 1946 watapis simi kapchiy Nobel suñaytas chaskirqan. Nobel suñay Nobel Suñay Simi Kapchiypi 1964 watapis simi kapchiy Nobel suñaytas chaskirqan. Nobel suñay Nobel Suñay Simi Kapchiypi 1967 watapis simi kapchiy Nobel suñaytas chaskirqan. Nobel suñay Nobel Suñay Simi Kapchiypi 1998 watapis simi kapchiy Nobel suñaytas chaskirqan. Nobel suñay Nobel Suñay Simi Kapchiypi 2010 watapis simi kapchiy Nobel suñaytas chaskirqan. Nobel Suñay Pachaykamaypi nisqaqa Alfred Nobelpa tistamintunpi sananchasqan pichqantin Nobel Suñaypura huk suñaymi, pachaykamaypi ancha allin aypasqakunapaq. Nobel Suñay Simi Kapchiypi 1957 watapis simi kapchiy Nobel suñaytas chaskirqan. Nobel Suñay Simi Kapchiypi Alfred Nobelpa tistamintunpi sananchasqan pichqantin Nobel Suñaypura huk suñaymi, simi kapchiypi ancha allin aypasqakunapaq. ¡No copies textos de otras Wikipedias en otros idiomas a artículos de esta Wikipedia! No hablo Quechua. Nolberto Albino Solano Todco sutiyuq runaqa (* paqarisqa Kallaw llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan Pukllaykamachiq qarqan. Noord-Brabant unancha Noord-Brabant (Urasuyu) Noord-Brabant nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). Noord-Holland unancha Noord-Holland (Urasuyu) Noord-Holland nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). Norberto Alonso Norberto Osvaldo Alonso (* 4 ñiqin qhulla puquy killapi 1953 paqarisqa Vicente López llaqtapi, Arhintina mama llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Norberto Osvaldo Alonso (* 4 ñiqin qhulla puquy killapi 1953 paqarisqa Vicente López llaqtapi, Arhintina mama llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Nord-Pas-de-Calais nisqaqa huk riqyunmi Phransya mama llaqtapi. Nord-Pas-de-Calais nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Nordrhein-Westfalen nisqaqa huk suyum (Land/ Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. Normaal 2006ñiqin watapi Parkpoppi Normaal huq Nirlan kusituymi. Norodom Sihanouk sutiyuq runaqa, Kambuya Qhapaq, (* 31 ñiqin kantaray killapi 1922 paqarisqa Phnom Penh llaqtapi - 14 ñiqin kantaray killapi 1922 wañusqa Pikkin llaqtapi). Northampton nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. North Carolina nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. North Carolina nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. North Dakota nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. North Dakota nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Northern Paiute Lessons, manuscript. Northern Paiute, Studies in Uto-Aztecan Grammar, Volume 3, Uto-Aztecan Grammatical Sketches. Northern Tepehuan, Studies in Uto-Aztecan Grammar, Volume 3, Uto-Aztecan Grammatical Sketches. Norwich nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Notas de un vagabundaje ( 1952 ) * Cuaderno del Guadarrama ( 1952 ) * Judíos, moros y cristianos. Nøtterøy llaqtaqa Nurwiga mama llaqtapim. Nottingham nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Nov. 1: 43 (1866). Nov. 1: 44 (1866). Nova Print S.A., 251 p. 1994 *A Bolívar. Novara Novara llaqtaqa Piemonte suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Nova Scotia pruwinsya 913 462 runakunam kawsachkanku (2010). Novgorod llaqta. Novgorod suyu ancha mawk`a suyum. Novosibirsk Sovetskaya 1A.jpg Nowosibirsk ( rusu simipi : Новосибирск) nisqaqa Rusiya mama llaqtap huk llaqtam. Nowosibirsk llaqtapiqa 1.397.000 runakunam kawsachkanku (2006). Nuestra Señora de la Asunción Chulli. Nuestra Señora de Loreto. Nueva Corónica y buen gobierno ñisqa qillqasqan kastilla simipi pisilla qhichwa simipipas rurarqan. Nueva Corónica y buen gobierno ñisqa qillqasqan Kastilla simipi pisilla Qhichwa simipipas rurarqan. Nueva edición revisada y corregida. Nueva Jerusalén llaqtapiqa 5.000-chá runakuna tiyanku. Nuevas Ediciones de Bolsillo, 2003. Nuevas Ediciones de Bolsillo, 2004. Nuevo León suyu ( kastilla simipi : Estado Libre y Soberano de Nuevo León), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Nuevo León suyu uma llaqtanmi. Nuevo Rocafuerte kitillipiqa Napurunakunam tiyanku. Ñuflo de Chávez pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Ñukch'u Carlos Roersch, Liesbeth van der Hoogte: Plantas medicinales del surandino del Perú. Ñukñu icha Wilali, kichwapi Ñuñu nisqaqa warmip icha china uywap ñuñunkunamantam paqarin. Ñukñu icha Wilali nisqaqa warmip icha china uywap ñuñunkunamantam paqarin. Numa Pompilio Llona, Manuel González Prad, y Domingo de Vivero; 81 págs.; (s. Numic historical phonology, Cornell University PhD dissertation. Numic Languages, Handbook of North American Indians, Volume 11, Great Basin. Nuna icha Alma nisqaqa runap mana rikunalla kayninmi, ñuqa nisqanmi, ima kawsaqpapas kikin kayninmi, mana imayay kaq. Ñuñoa llaqtapiqa 163.511 runakunam kawsachkanku ( 2002 ). Ñuñuq uywakunaqa runa hinam uñachankunata wachanku. Ñuñuq uywakunataq manam runtutachu wachanku, runa hinam uñachankunata wachaspa. Nuñuwa distritupiqa kanmi kimsa mit'a : para pacha ( kantaray killamanta ayriway killakama ), qasa pacha icha chirawa pacha (ayriway killamanta chakra yapuy killakama ), ch'aki pacha (chakra yapuy killamanta kantaray killakama). Nuñuwa distritup uma llaqtanmi. Ñuñu waraninchikpa kimsa sapaq pitin kan: halo, disco y bulbo. Ñuqanchikmanta, inti llikamanta 4,34 achkiy wata karu kaspanmi, ñuqanchikmanta lliwmanta aswan sichpa quyllurmi. Ñuqanchikmanta, inti llikamanta 4,34 achkiy wata karu kaspanmi, ñuqanchikmanta lliwmanta aswan sispa quyllurmi. Ñuqanchikpa ñuñu waraninchikqa Qullqaquyllur nisqam. Nursultan Äbişulı Nazarbayev sutiyuq runaqa (* paqarisqa Chemolgan llaqtapi - ) huk Qasaqsuyu mama llaqtapi pulitiku karqan. Nurwiga icha Nurgi (Norge) nisqaqa Iwrupapi huk mamallaqtam. Nurwiga mama llaqta musiku, pulitiku wan Uma kamayuq. Nurwiga mama llaqta pulitiku wan Hawa Ministru. Nurwiga mama llaqta pulitiku wan Uma kamayuq. Nurwigapas Musiku ministrunmi (1956-1960; 1962). Nurwigapi Briksdal urqu chullunku. Nurwiga Qhatu Ministru, watamanta watakama wan watamanta watakama. Nurwiga Ruraychaqa Ministru, watamanta watakama. Ñutqu añaw nisqa ñawpaq kasqa antañiqiq añaw. Ñutquqa ankucha llikap uma yawrinmi. Nuwimri killapi 1994 watapi chay qhuyataqa Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq Magma Copper Company sutiyuq ruruchinaman qurqan. Nyíregyháza llaqtapiqa 116.899 runakunam kawsachkanku (2004). Nyíregyháza nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Nyíregyháza nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Oaxaca suyu ( kastilla simipi : Estado Libre y Soberano de Oaxaca), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Oaxaca suyup uma llaqtanmi. Obdulio Jacinto Muiños Varela (* paqarisqa Montevideo llaqtapi, Uruwayi mama llaqtapi - wañusqa Montevideo llaqtapi) huk Uruwayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Obelisco Casa de Ancón Uma llaqtanqa Ancón llaqtam. Obelisco Uma llaqtanqa Barranco llaqtam. Obi mayu icha Ob mayu nisqaqa Rusiyapi huk 5.410 km suni mayum. Obispo Santiestevan pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, waraniyi, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Ocotepeque suyu ( kastilla simipi : Departamento de Ocotepeque), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Octavio Cordero Palacios kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Octubre killapi 1941 watamanta nubimri killa 1942 watakamam, Ministerio de Educación qayan reforma de los planes de estudios secundarios nisqapi yanapananpaq. Oderpanorama.jpg Opole ( aliman simipi : Oppeln) nisqaqa Pulunya mama llaqtapi, Silisya suyupi, huk llaqtam. Odisiyataq Iliadamanta iskay chunkachá aswan qhipaq. Odisya nisqaqa ( grigu simipi Oδύσσεια, Odýsseia) ñawpa grigukunap epos nisqa harawi willaykuyninsi karqan, Omirospa qillqasqansi, Odisiw sutiyuq grigu qhapaqpa Ithaki wat'api wasinman kutiyta munaspa ripuyninkunamanta willaq. Odisyaqa 700 kñ watapichá qillqasqa karqan, Iliadamanta iskay chunkachá aswan qhipaq. Ofelia Guilmáin sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Madrid llaqtapi - wañusqa Mishiku llaqtapi ) huk / Mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. Ohio nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Ohio nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Ojo de Culebra nisqaqa ( inlish simipi : "Shake Away") huk Ñit'isqa phirurum mishikupi takiq Lila Downs 2008 watapi rurasqa, kuyu walltay pusaqninqa Paul Cohen, Aneiro Taño, Brian Lynch karqan. Ojos del Salado urquqa (6.893 m) llapan urqukunamanta aswan hanaqmi. Okinawa Uno munisipyupiqa kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Oklahoma llaqta llaqtapiqa 551.789 runakuna (2008) tiyachkan. Okura Editores, S.A. Lima,1984; 257 p. *Pasajeros. Olancho suyu ( kastilla simipi : Departamento de Olancho), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Olavarría llaqtapiqa 83.738 runakunam kawsachkanku (2001). Old Bailey nisqa taripay sunturpi taripana, London llaqtapi, Thomas Rowlandson, Augustus Pugin-pa siq'isqan Ackermann's Microcosm of London nisqapaq (1808-11 watakunapi). Oleg Volodymyrovych Blojín u Oleg Vladimirovič Blochin ( Rusu simipi : Олег Владимирович Блохин; ukraniano simipi: Олег Володимирович Блохін), ( paqarisqa Kyiv llaqtapi, Ukranya mama llaqtapi - ) huk 20px Ukranya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Óleo sobre lienzo, 396 x 245 cm. Olga Guillot sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Santiago de Cuba llaqtapi - † wañusqa Miami llaqtapi) Kuba mama llaqtayuq kastilla simillapim takiqmi qarqan. Olimpia (Club Olimpia) nisqaqa huk parawayu piluta hayt'ay klubmi. Oliver Stone William Oliver Stone sutiyuq runaqa, ( 15 ñiqin tarpuy killapi 1946 watapi paqarisqa New York llaqtapi - ) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam. Ollanta Humala mana umalliq tukuptin APRA -pa Alan Garcían atiparqan. Ollanta Humala Piruwpa umalliqninman akllasqa kaspa Salomón Lernerta uma kamayuqninman rurarqan. Ollanta Humalataq mana rimaynakuyta munaspa thutuq runakunata wardyakunawan sarupayta munarqan. Ollantap taytanqa Isaac Humala sutiyuq kumunistam karqan, Etnocacerismo nisqa rikch'arimuypa kamariqninmi. Ollantaqa Piruwpa awqaqsuyunpi sirwispa awqaq pusaqmi tukurqan. Olmedo kitillipiqa Kayampi Kichwa runakunam tiyanku. Olsztyn llaqtapiqa 174.941 runakunam kawsachkanku (2006). Olsztyn nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Olsztyn-ratusz.jpg Olsztyn nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Oluṣẹgun Mathew Okikiọla Arẹmu Ọbasanjọ sutiyuq runaqa (* paqarisqa Abeokuta llaqtapi - ). Olympiakos FC ( grisya simipi : Oλυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς, "Olympiakós Sýndesmos Filathlón Pireós"), icha ΠΑΕ Ολυμπιακός, nisqaqa huk Grisya mama llaqtap piluta hayt'ay klubmi. Olympia llaqtapiqa 46.478 runakuna (2010) tiyachkan. Olympique Marseille ( ransiya simipi : Olympique de Marseille) nisqaqa huk ransiyaniyuq piluta hayt'ay klubmi. Omar Efraín Torrijos Herrera sutiyuq runaqa, (* 13 ñiqin hatun puquy killapi 1929 paqarisqa (Santiago) llaqtapi - † 31 ñiqin anta situwa killapi 1981 wañusqa Panama llaqtapi ). Omiros ( grigu simipi : Όμηρος) icha Homero (pusaq kaq Kristup ñawpan pachakwatapis kawsasqa) huk grigu qillqaqsi runa karqan, Iliadap Odisyap qillqaqninsi. Omiros wank'a, München llaqtapi. Omsk Drama Theatre.jpg Omsk ( rusu simipi : Омск) nisqaqa Rusiya mama llaqtap huk llaqtam. Omsk llaqtapiqa 1.142.800 runakunam kawsachkanku (2005). Oña kiti ( kastilla simipi : Oña) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Asway markapi huk kitim. Oña kitipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Ontario pruwinsya 12 792 619 runakunam kawsachkanku (2010). Ontario pruwinsya hatun llaqtanmi. Ontario qucha; ( inlish simipi : Lake Ontario) nisqaqa huk Chinchay Abya Yalapi hatun qucham. Opole llaqtapiqa 128.000 runakunam kawsachkanku (2007). Opole nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Oqsitaniya Uqsitaniya - oc simipi Occitània - ñaupa suyu Europapi kan runakunan oc simita rimanku. Oranges and orange juice.jpg Milk glass.jpg Upyana ( QSHKS qillqaypi ufyana, ukyana, uxyana icha ujyana) ima upyanapaqpas, yaku hina. Orchid. 3: t. 385 (1999). Oregon nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Oregon nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Orellana marka nisqaqa huk markam Ikwadur mama llaqtapi. Ormosia minor nisqap pukapas yanapas rurun, wayruru nisqa. Oromo simi (ኦሮሚኛ ’Orominya) nisqaqa Ithiyupyapi lliwmanta aswan runakunap rimayninmi. Orosháza llaqtapiqa 32.052 runakunam kawsachkanku (2001). Orosháza nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Ortès ( occitan simipi ) - Orthez ransis simipi - Bearn suyupa ñaupa uma llaqta karqa. Ortès sumaq pukarayuq ( Montcadapa pukara ) pukara chakawanyuq kan. Ortiz) Hágsater (2005) (antes Oerstedella cancanae) * Epidendrum candelabrum Hágsater, (1988). Ōsaka llaqta Ōsaka ( nihun simipi : 大阪市, Hepburn: Ōsaka-shi? Oscar Guillermo Avilés Arcos sutiyuq runaqa (* paqarisqa Kallaw llaqtapi - wañusqa Lima llaqtapi), huk mama llaqtayuq takiq, takichaq wan kitara waqachiq ruraq karqan. Óscar Rafael de Jesús Arias Sánchez sutipaq (* 13 ñiqin tarpuy killapi 1940 paqarisqa Heredia ( Kustarika ) llaqtapi - ). Óscar Rafael de Jesús Arias Sánchez sutipaq (* 13 ñiqin tarpuy killapi 1940 watapi paqarisqa Heredia ( Kustarika ) llaqtapi - ). OsiedleT Tychy 07-01-2006.jpg Tychy nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Oskarqa Tintayapi kaq Xstrata Tintaya qhuyatam sallqa waqlliywan ch'ataspa maqanakuchkan. Oskar suñaytas chaskirqan. Oslo kuraka (1940 wan 1945) Tayta: Gerhard Olsen (1867-1949); Mama: Emma Hansen (1872-1949). Oslo llaqtapiqa 547 155 runakunam kawsachkanku (2006). Os Resentidos nisqaqa huk Ispaña llaqtayuq, rock alternativo & pop rock nisqa kusituymi ( 1984 1994 ). Oswaldo Guayasamín sutipaq, (* paqarisqa Kitu llaqtap, - † wañusqa Kitu llaqtapi), Ikwadurpi llimphiqpas karqan. Otavalo llaqtamantaqa 6 km karum, Ibarra llaqtamantaqa 10 km karum. Otavalo llaqtapiqa 31 000 runakunam kawsachkanku. Otavaloqa Kitu llaqtamanta 110 km karum. Otros poemas, M., Espasa-Calpe, 1981. Otto von Bismarck) 250px Otto Eduard Leopold von Bismarck-Schönhausen sutiyuq runaqa icha Otto von Bismarck (* paqarisqa Schönhausen llaqtapi - † wañusqa Friedrichsruh llaqtapi) Alimanya mamallaqtaq awqa pusaq wan pulitiku karqan. Oulupiqa 129 800 runakunam kawsachkanku (2006). Overijssel unancha Overijssel (Urasuyu) Overijssel nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). O.Williams) Hágsater, (1999). O.Williams) L.O.Williams, (1964) * Epidendrum longicolle Lindl., (1838). Oxford nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Oxford: Oxford University Press, 2000. Oxford Yachay Suntur, 1096 watapi kamarisqa karqan. Oxford Yachay Sunturpa wallqanqan. Ózd llaqtapiqa 38.784 runakunam kawsachkanku (2001). Ózd nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Ózd nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Pablo César Amaringo Shuña sutipaq runaqa, (* 1938 paqarisqa Puerto Libertad, Piruwpi - † wañusqa Piruw), Piruwpi llimphiqpas karqan. Pablo Javier Bengoechea Dutra sutiyuq runaqa (* paqarisqa Rivera llaqtapi - ) huk mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan Pukllaykamachiq karqan. Pablo Neruda (1966) Pablo Neruda sutiyuq runaqa ( paqarisqa Parral llaqtapi, Chilipi ; wañusqa Santiago de Chile llaqtapi), Neptalí Ricardo Reyes Basalto sutinchasqapas, huk chilinu qillqaqmi karqan. Pablo Neruda sutiyuq runaqa ( paqarisqa Parral llaqtapi, Chilipi ; wañusqa Santiago de Chile llaqtapi), Neptalí Ricardo Reyes Basalto sutinchasqapas, huk chilinu qillqaqmi karqan. Pablo Picasso sutipaq runaqa, (* paqarisqa Málaga llaqtapi - † wañusqa Mougins llaqtapi), huk Ispaña mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Pachacutec, 192 p. 1993 *Sobre la Herencia de Haya de la Torre. Pachakamaq apupaqqa Pachakamaq llaqtapi hatun yupaychana wasita rurarqan. Pachakamaq llaqtapiqa qawiñakuna Pachakamaq apupaqqa rurasqa hatun yupaychana wasim karqan. Pachakamaq nisqaqa Tawantinsuyu iñiypi lliw imakunappas kamaqninmi. Pachakawri icha Ch'askaplata (meteoro) nisqaqa Tiksimuyuman urmachkaspa wayra pachapi rawrachkaspa quyllur hina ratullalla achkiq rumim. Pachakawri luq'u ( crater ) nisqaqa ima hawa pacha pachankappas hawanpi, allpanpi chaman urmasqa pachakawri rumip tukuchisqan luq'um. Pachak iskay chunka qanchis hunu rimaqninmi kan. Pachak kimsa chunka waranqachá mama rimaqniyuq kachkan. Pachak litruyuq mankapi rawraq yamt'a patapi luqruta yanuchkanku. Pachak qanchis chunka waranqachá mama rimaqniyuq kachkan. Pachak suqta chunka waranqachá aswan mama rimaqniyuq kachkan. Pachak tawa chunka tawayuqta, chunka iskayniyuqwan rakiy, chunka iskayniyuqmi. Pachakunas distritup uma llaqtanmi. Pachakuti Indihina Rikch'arimuy (Movimiento Indígena Pachakuti (MIP)) nisqaqa huk buliwyanu partiduman rikch'akuq indihina tantanakuymi, 2000 watapi Felipe Quispep kamarisqan. Pachakutik nisqaqa payta ñawpaqta yanapaspanpas, kunantaq manañam arí ninakunchu. Pachakutik rikcharimuypim wankurisqa karqan. 2000 watapi Ikwadurpi ñawpaq indihina runa kurakamanmi akllasqa karqan, musuqmantataq 2005 watapi 2009 watapipas. 2006 watapim Pachakutik rikcharimuyta saqirqan. Pachakutiq Inka Yupanki nisqamantapachas inkap qhapaq suyuntaqa Tawantinsuyu nirqan. Pachakutiq Inka Yupanki (Pachakutiq Yupanki ñisqapas) Inkakunap isqun ñiqin qhapaqninsi, Hanan Qusqup tawa ñiqin qhapaqnin karqan. Pachakutiq Yupankis (1438-1471) chay llaqtata kamarirqan. Pacha kuyuypa paqarichisqan hatunkaray machapukunataqa tsunami ninchikmi. Pachak waranqamanta aswan mama rimaqniyuqmi kachkan. Pacha laqhayaptin, papakunataqa iskay, kimsa tutata qasaqpi saqinchik. Pacha nisqaqa lliw imapas niyta munan. Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy ( kastilla simipi ). P'acha phawrikapi llamk'ay sayachi, Lawrence llaqtapi, Massachusetts suyupi ( Hukllachasqa Amirika Suyukunapi ), 1912 watapi. Pacha phuyu kaptin, mana karutachu rikuyta atinchik. Pacha phuyu: manam allintachu rikunchik. P'achapi suyu-suyu: tukapuyuq inka unku. Pachap kamaqninsi karqan. Pacha Qullqiwasip tiyana wasin, Washington DC llaqtapi. Pacha Qullqiwasip umalliqninqa tukuy pichqantin tantanakuyninkunap umalliqninmi. Pacha q'uñichina wapsikuna chay achkiy, k'uyu qhipa illanchaykunata chimpachinmi, manataqmi puka ñawpatachu. Pachartaqa wasichanapaqmi pirqa rumita hina llamk'achinchik. Pacha t'ika (genus Lecanora) nisqakunaqa huk kusma qara rikch'anam. Pacha tupuqpa ukhunpi kiru muyunkuna. Pacha tupuqwanmi (riluq nisqawan) pachata tupunchik. Pacha tupuypiqa ima kimsa hinaman kachkaqtapas Pachanka icha Kurku ninchik. Pacha yuyay A qurqahawa, nisqa huk A pa qurqa kallpanpa patman ( part of 2 A ), T. ( T is part of P(A)). Pacha yuyay huk yachay, rurin yupatupu yachaypi. Pachitiya mayuman purin. & P.) A.C. Sm. vel aff. Padilla munisipyupiqa kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Padova Padova llaqtaqa Veneto suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Padre Abad pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Padre Abad) nisqaqa Piruw mama llaqtap Ukayali suyupi huk pruwinsyam. Pailón munisipyupiqa kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Pájinas Libres, Horas de Lucha nisqa kawsay rikch'akunatam qillqarqan. Paka-paka (1881 watapi llimphisqa). Pakarina Ediciones, 30 de noviembre de 2010 (kastilla simipi). Pakarina Ediciones, Lima 2010. P'akinkunataqa rumi ninchik. Pakisha kiti ( kastilla simipi : Cantón Paquisha) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Zamora Chinchipi markapi huk kitim. P'akisqa chaki tullu kunka, tiqni chutkipi. Pakistan pulitiku Uma kamayuq. Pakistan pulitiku Uma kamayuq wan Umalliq. Palacio do Araguaia, Tocantins suyu Tocantins suyu ( purtuyis simipi : Estado do Tocantins) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Palamakunatam huk kurukunatam mikhunku. Palamap ukhu yawrinkuna. Palama qirisa wiñakurqaspa suqta kaq qara t'ikraypim marucha tukukun, manaña kuyuspa. Palanta kiti ( kastilla simipi : Cantón Palanda) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Zamora Chinchipi markapi huk kitim. Palazzo della Ragione, Bergamo Bergamo llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Palazzo Estense, Varese Varese llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Palermo Palermo llaqtaqa Sicilia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Palestina mama llaqtap Allwiya kamayuqpi wan pulitiku. Palistina ( kastilla simipi : Palestina, grigu simipi : Παλαιστίνη, Palaistinē; latín Syria Palæstina; iwriyu simipi Palestina פלשתינה icha Eretz Israel ארץ ישראל; arabya simipi Jund Filastin فلسطين) icha Urdun nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Palistinaqa ancha ñawpa pacha Kanaan nisqa kasqa. Palkasu mayuman purin. Pallana lintiqa huk rikch'a hamuq ackiywan huk rich'atam, t'ikrasqa rikch'atam, rikch'ay (virtual) nisqa rikch'atam ruranmi. Pallanchikpa basilikan (Chiquinquirápi). Pallanchikpa basilikan (Guadalupepi). Pallanchikpa basilikan La Merced Barcelonapi). Pallanchikpa basilikan (Lujánpi). Pallarirqan musuq Willka wasita. Pallasqa pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Pallasca) nisqaqa Piruw mama llaqtap Anqash suyupi huk pruwinsyam. Pallasqa pruwinsyapi ( Anqash suyupi ) 12 ñiqin ayamarq'a killapi 1954 p'unchawpi paqarirqan. Pallatanka kiti ( kastilla simipi : Cantón Pallatanga) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Chimpurasu markapi huk kitim. Pallatanka kiti ( kastilla simipi : Parroquia Pallatanga) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Chimpurasu markapi huk kitim. Pallatanka kitipiqa Puruha Kichwa runakunam tiyanku. Pallaysup qirisankuna wiñakusqaña mama palama hinam. P'allta nisqaqa (P’alta, kastilla simipi : plano) ima huk pampa kaqpas. P'allta tupuynin kan, huk rikcha yupa m chu'saq atiq ( m > 0). Palmar kawsay suyupi 2.500-chá runa kawsan (500 ayllu). Palmira kitillipiqa Kichwa runakuna tiyanku. Palmira kitillipiqa Puruha Kichwa runakuna tiyanku. Palpa nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ika suyupi huk llaqtam, Palpa pruwinsyap uma llaqtanmi. Palpa pruwinsyapiqa pichqa distritum. Paltas kitiqa kay sutita apan kay llaqtapi sinchi Palta runakuna kawsaqmanta. Pampa Awllaqa munisipyupiqa kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Pampa Awllaqas munisipyupiqa kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. P'ampaku ruwakun qhapariy, kusiy, waqay ukhupipas, p'ampakuntaq juk ruwasqa runata juk jusk'upi phukllaypa sutimpi. Pampallaqta (Kalka k’itipi, Qusqu suyupi) ayllu llaqtayuq wawakunap runasimipi willasqankuna (10.). Pampallaqta (Kalka k’itipi, Qusqu suyupi) ayllu llaqtayuq wawakunap runasimipi willasqankuna (5.). Pampa-pampa, Pampa pruwinsyapi, Santa Rosamanta chinchanpi 70 km karu. Pampa suyu nisqaqa (kastilla simipi: figura) ima huk p'alltapi kaqpas. Pamplona Sanfermines Calle San Nicolas * 6-14 Anta situwa killa San Fermín. Panama llaqta 1 863 000 runakunam kawsachkanku (2000). Panama mama llaqta awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. Panama mama llaqta hampikamayuq wan pulitiku qarqan. Panama pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Panama), nisqaqa huk pruwinsyam Panama mama llaqtapi. Panathinaikos FC ( grisya simipi : ΠΑΕ Παναθηναϊκός, nisqaqa huk Grisya mama llaqtap piluta hayt'ay klubmi. Pancho Fierro Francisco Fierro Palas, Pancho Fierro sutipaq runaqa (* 1807 paqarisqa Lima llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi), huk Piruwpas mama llaqta llimphiqmi karqan. Pancho Villa Francisco Villa sutinchasqapas José Doroteo Arango Arámbula kay Pancho Villa sutiyuq runaqa (* paqarisqa Durango llaqtapi - wañusqa Hidalgo del Parral llaqtapi), huk Mishiku mama llaqta ankallis karqan. Pando suyu ( aymara simipi : Pando jach'a suyu; kastilla simipi : Departamento de Pando) nisqaqa huk suyum Buliwya mama llaqtapi. Pando suyu ( kastilla simipi : Departamento de Pando) nisqaqa huk suyum Buliwya mama llaqtapi. Pando suyupiqa aswanta mana indihina runakunam tiyanku. Pando suyupiqa kastilla simitam lliwmanta astawan rimanku. Panmi Rimana wasipi Apulli kaspa "llyñita mañakunan” nisqata mana chaypi llank’ananpaq mañakuran ichaqa awqanakuyman rinanpaqmi. Panpachay rimaq: Qaqamarka Diccionario ideológico runasimi, Francisco Calderón,Huancayo, 2009 llaqtapi. Panpa huk simim, askha llaqtakuna sutisan qipapa. Panpa suyu nisqaqa (kastilla simipi: figura) ima huk p'alltapi kaqpas. P'anta (kastilla qillqaypi Panta) icha Chachakumayuq Ernst Spiess: Die Panta-Karte der SAC-Expedition in die Cordillera Vilcabamba (Peru). Pantaleón Dalence Jiménez, Buliwyanu Justicia Tayta sutiyuq runaqa (* paqarisqa Uru-Uru llaqtapi, Buliwyapi - † 1889 wañusqa Uru-Uru llaqtapi) huk buliwyanu taripay amachaq wan pulitiku. Pantaleón Dalence pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Pantaléon Dalence pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Pantaleón Dalence wank'a Pantaleón Dalence Jiménez, Buliwyanu Justicia Tayta sutiyuq runaqa (* paqarisqa Uru Uru llaqtapi, Buliwyapi - † 1889 wañusqa Uru Uru llaqtapi) huk buliwyanu taripay amachaq wan pulitiku. Pantimayu ( kastilla simipi : Río Bermejo) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Arhintina mama llaqtapipas huk mayum, Parawayi mayuman purin. Panwa kiti ( kastilla simipi : Cantón Pangua) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Kutupaksi markapi huk kitim. Panwa kitipiqa Pansaliyu Kichwa runakunam tiyanku. Panyu (Fan-Yü) ( 蕃禺, simplified to 番禺; Poon Yu), kamasqa 214 a. C. watamanta. Pápa12v.jpg Pápa nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Pápa12v.jpg Pápa nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Papa Juan XXIII Biatu Juan XXIII icha Biatu Juan iskay chunka kimsa ñiqin ( latin simipi : Beatus Ioannes PP. Papakunaqa chillki kaspa, allpapi rump'ukuna tukuspa puqunku. Papallakta kitillipiqa Napurunakunam tiyanku. Pápa llaqtapiqa 33.000 runakunam kawsachkanku (2001). Papa Pío IV suticharqa uwisputa (6 Inti raymi killa 1562), chaymanta qillqasqakuna sutichasqa kasqanmanta chayamurqanku (XI-1563). Papa puqusana kaptin quriyan; chaytam nisqa Allay. Papiro Ebers nisqa, hiyratiku siq'i llumpa nisqapi qillqasqa. Paqarimurqa 10 p'unchay tarpuy killapi 1.959 watapi. Paqarimurqa 10 p'unchay tarpuy killapi 1.959 watapi, Wak'as llaqtapi. Paqarimurqa 22 p'unchay qhapaq raymi killapi 1.963 watapi. Paqarimurqa 22 p'unchay qhapaq raymi killapi 1.963 watapi, Wak'as llaqtapi. Paqarimurqa 25 p'unchay qhapaq raymi killapi 1.957 watapi. Paqarimurqa 25 p'unchay qhapaq raymi killapi 1.957 watapi, Wak'as llaqtapi. Paqarimurqa 29 p'unchay inti raymi killapi 1.954 watapi. Paqarimurqa 29 p'unchay inti raymi killapi 1.954 watapi, Wak'as llaqtapi. Paqarimurqa Wak'as llaqtapi. Paqarinmi sunqu sirk'a iskuyaspa k'ichkisqa kaptin yawar hark'aspa kaptin. Paqarinqa mana insulin kaptin icha kurku mana insulinman kutichiptin. Paqarisqa Ku (苦縣 Kǔ Xiàn) llaqtapi, Chǔ suyupi (楚). Paqariy Inti * Hatun Qitina kantunpi achka quchakunam ( San Pawlu Lipis munisipyupi ). Paqayqa Inga nisqa yura rikch'anamanmi kapun. Paqtan chunka iskayniyuq uya. Paqtan chunka iskayniyuq uyaqa kaqlla kaq, paqtan pichqa k'uchu hina uyayuqmi. Paqtan, suqta t'asra hina, kaqlla chiruyuq suqtawask'ataqa wayru (machina) ninchikmi. Paqta rimakuna Yupaykuna Hukmanta suqtakamaqa tukuy yupaykuna ñawpa ural rimaymanta rimakunam. Paquyaq asuka flavescere - flavescens: latin simi, " p'aquyay - p'aquyaq". Paraguarí suyu saywitu (Parawayi) Paraguarí suyu ( kastilla simipi : Departamento de Paraguarí), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Para inti k'anchayninwan kuska kachkaptinqa, k'uychitam rikunchik. Para intip k'anchayninwan kuska kachkaptinqa, k'uychitam rikunchik. Paramaribo 250 000 runakunam kawsachkanku (2002). Paramore, 2011 watapi. Paramount ruruchinapaqmi rurasqa. Paraná llaqta Paraná llaqtaqa Arhintina mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Paranápiqa 249 539 runakunam kawsachkanku (2005). Paraná suyu ( purtuyis simipi : Estado da Paraíba ) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Paraqas mama llaqta risirwa nisqaqa Piruw mama llaqtap Ika suyupi huk mama llaqta risirwam. Pararqa llaqtapi (Lampa distritu Pariwanaqucha pruwinsya Ayakuchu suyupi ) paqarisqan. Paratiya distritupiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. Parawayi icha Paraguay nisqaqa ( Waraniyi simimanta : Paraguaí) Uralan Awya Yalapi mama llaqtam. Parawayi icha Paraguay nisqaqa ( Waraniyi simimanta : Paraguaí) Urin Awya Yalapi mama llaqtam. Parawayi mama llaqtapi Ispaña kamachiyta 1810 watapi ankallikurqan. Paray urmachkaq hatun yaku sut'ukunam. Paray watapiqa yurakunata unu mana huqarinchu, kaqtaq ch’aki watapipas wachu unumanta hurquspa yurachakunata qarpana kaq kasqa. Parinaquta pruwinsya Parinaquta pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Parinacota) nisqaqa Chili mama llaqtapi, Arika Parinaqutapas suyupi huk pruwinsyam. París, Flammarion, 2006. París: Garnier Hermanos, 1910. Paris: Garnier Hermanos, 1914. París: Hermanos Garnier, 1902. Paris llaqtapi qullqiya iridyumanta huk mitru karu kaq. Paris llaqtapi q'upa yaku kachaykuna. Paris llaqtapi Université de Paris VII Denis Diderot nisqa yachay sunturpi nuna yachaytam yachaqarqan, 2003 watapi yachayta hunt'aspa. Paris Saint Germain FC (Paris Saint Germain Football Club), icha PSG, nisqaqa huk ransiyaniyuq piluta hayt'ay klubmi. Paris * Synopsis Plantarum Quas in Itinere ad Plagam Aequinoctialem Orbis Novi Collegerunt Humboldt et Bonpland (1822). Park Chung-hee, Korianu simipi: 박정희, hanja simipi:朴正熙, Bak Jeonghui, Pak Chǒnghŭi sutiyuq runaqa, (* 14 ñiqin ayamarq'a killapi 1917 paqarisqa Seonsan llaqtapi - 26 ñiqin kantaray killapi 1979 wañusqa Siul llaqtapi). Parkipiqa 7.000-chá runa 38 ayllu llaqtapi tiyan (3,25 runa / km2). Parkipiqa (IMNA k'itipi) 19.000-chá runa 3.900-chá ayllupi, 110 ayllu llaqtapi kawsan. Park Jung-yang(Korianu simipi: 박중양, hanja simipi: 朴重陽), (* paqarisqa Yangju, Uralan Hansuyu llaqtapi - † wañusqa Daegu llaqtapi). huk Uralan Hansuyupa pulitiku, Bureaucracy, Liberalism philosopher qarqan. Parma FC ( italya simipi : Parma Football Club S.p.A.) nisqaqa huk italyanu piluta hayt'ay klubmi. Parma Parma llaqtaqa Emilia-Romagna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Partido Nacionalista Peruano (PNP) nisqapi wankurikurqan 2007 watapi. Paryaqaqap urin uyan: Chaypis Apu Paryaqaqata yupaycharqanku. Paryaqaqa urquqa llapan urqukunamanta aswan hanaqmi (5.750 m hanaq). Pasaje kiti ( kastilla simipi : Cantón Pasaje) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Kuri markapi huk kitim. Pascaline Mferri Bongo Ondimba (* 10 Ayriway killa 1956). Pasiphiku mama quchamanmi rin. Pasiphiku mama quchaman purin. Pasiphiku mama quchaman purin ( Bahía de Caráquez ). Pasiphiku mama quchaman rin. Pasiphiku mama quchapi wat'antinkunataqa Usiyanya ninchik. Pasiphiku mama quchapi yakup chiriyayninqa La Niña nisqam. Paskwapqa ñawpaqnin tawa chunka p'unchawkuna mallaspa sasinku Jesuspa muchusqanta yuyanapaq. Pasña munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. P'asñaqa ñawpaq k'ikuyninpi (minarkhi nisqapas) sipas warmim tukukun. Pasochoa risirwa ( kastilla simipi : Refugio de Vida Silvestre Pasochoa) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi. Pasqu suyu nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Pasqu suyupiqa Ashaninka Yanisha runakunapas tiyanku. Pasqu urquqa Lima llaqtamanta 295 km karum. Pastasa kitipiqa Pastasa Kichwa runakunam Sapara runakunapas tiyanku. Pastasa marka nisqaqa huk markam Ikwadur mama llaqtapi. Pastasa mayu icha Sumatara mayu ( kastilla simipi : Río Pastaza) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi Piruw mama llaqtapipas huk mayum. Pastasa mayu icha Sumatara mayu ( kastilla simipi : Río Pastaza) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Piruw mama llaqtapipas, huk mayum. Pastur icha kuraqa iñiqta bawtisaspa ninmi: "Bawtisayki Yayap, Churip, Ch'uya Ispiritup sutinpi" nispa. Pasurapa munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. P(A)-ta kukmanpa qillqayan 2 A ; tsaypitam shutin kallpa qurqa. Patanjali sutiyuq runas Bhagavad Gita (Yoga Sutra) nisqa qillqasqanpi yogap yachay wayllukuyninmanta willaykun. Patapi chawpi wayta raphiqa hatunyasqam, iskaynintin urapi wayta raphiqa huñusqam, pila hinam, wamp'ucha nisqam. P'ata qachu (Poa annua) nisqaqa huk qachu yuram, tukuy Tiksimuyuntinpi wiñaq, ancha mast'arisqa rikch'am. Patate kitillipiqa Tunkurawa Kichwa runakunam tiyanku. Patate kitillipiqa Tunqurawra Kichwa runakunam tiyanku. Patate kitipiqa Tunkurawa Kichwa runakunam tiyanku. Patate kitipiqa Tunkurawra Kichwa runakunam tiyanku. Patio de Letras 3 (Tercera Edición). Patio de Letras (Segunda Edición). Patiwillka mayuman purinmi. Patma nisqaqa imappas mana hunt'a kaqninpas. Patrick Stephan Kluivert sutiyuq runaqa, "Patje, Paddy" qayay sutiyuq, (* paqarisqa Amsterdam ( Urasuyu ) llaqtapi - ) mama llaqtayuq Urasuyu piluta hayt'aqmi wan Pukllaykamachiq. Patrick Vieira sutiyuq runaqa (* paqarisqa Dakar llaqtapi) huk Sinigal Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Patroklospa wañuyninmanta astawanraq phiñakuspa, Akhiliyas Ektor sutiyuq truyanuwan maqanakuspa wañuchin. Patrunqa piyunta saruqmi karqan, runakunapaq sasachakuy pachas karqan. Patsan runakunapaq willakuran alli kayanqanta; tsariran Intita unanchan. Paul Adrien Maurice Dirac sutiyuq runaqa ( 8 ñiqin chakra yapuy killapi 1902 watapi paqarisqa Bristol llaqtapi - 20 ñiqin kantaray killapi 1984 watapi wañusqa Tallahassee llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. Paul Albert Anka sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin anta situwa killapi 1941 paqarisqa Ottawa llaqtapi - ) huk Kanada mama llaqtayuq takiqmi wan takichaq qarqan. Paul Anthony Samuelson, sutiqpa runaqa, (* paqarisqa Gary llaqtapi - wañusqa Belmont llaqtapi), Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqta musiku yachaqpas karqan, musiku yachaypa kamaqninsi. Paul Biya (Paul Barthélemy Biya'a bi Mvondo) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Mvomeka'a llaqtapi - ) Kamirun mama llaqtayuq pulitiku wan Umalliq. Paul Cézanne sutiyuqqa (* paqarisqa Aix-en-Provence llaqtapi, Phransyapi - † wañusqa Aix-en-Provence llaqtapi, huk Phransya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Paul Cézanne sutiyuqqa (* paqarisqa Aix-en-Provence llaqtapi, Ransiyapi - † wañusqa Aix-en-Provence llaqtapi, huk Ransiya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Paul Gauguin (Eugène Henri Paul Gauguin) sutiyuq runaqa ( paqarisqa Paris llaqtapi, Ransiyapi - wañusqa Atuona llaqtapi, Ransis Pulinisyapi ) huk Ransiya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. Paul Henri Dietrich, huk sinchi mana iñiq. Paul-Henri Spaak sutiyuq runaqa (* paqarisqa Schaerbeek llaqtapi - wañusqa Braine-l'Alledu llaqtapi), Bilhika mama llaqta taripay amachaq, pulitiku wan Uma kamayuq. Pauling - Agrícola Oregon Yachay suntur (1922). Paul Kosok llamkarqa Naska siqikunamanta. Paul Kosok llamkarqa Naska siq'ikunamanta. Paul Ludwig Hans Anton von Beneckendorff und von Hindenburg sutiyuq runaqa icha Paul von Hindenburg (* paqarisqa Poznań llaqtapi - † wañusqa Neudeck llaqtapi) Alimanya mamallaqtaq awqaq pusaq wan pulitiku karqan. Paul, Minnesota paqarisqa llaqtapi - 21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1940 watapi Hollywood, Los Angeles wañusqa llaqtapi), Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtamanta wan qillqaqmi karqan. Paulo Coelho Paulo Coelho sutiyuq runaqa (* paqarisqa Rio de Janeiro - ), Brasil mama llaqtayuq qillqaq, kastilla simipi qillqaqsi karqan. Paulo Roberto Falcão sutiyuq runaqa icha Falcão (* paqarisqa Abelardo Luz llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq. Paul Rivet ( Paqarisqa Les Ardenes llaqtapi, Fransya llaqtahuñipi, 1876 watapi; wañusqa Parispi, 1958 watapi) huk fransyaki runayachayyuq, piruwkiyuq. Pau pucaranwan Paupa wallkanka Pau Bearn suyupa ñaupa uma llaqta karqa. Pau sumaq pukarayuq ( Paupa pukara ) kan ; Paupa mayuta Paupa Gave kan. Pawanku kinrakinrampa qiwiqiwimpa, rikranta wakman kayman apaykachastin; karu karupiqa kasqan huñunakurunku. Pawllu Inka Tupaq, Wayna Qhapaqpa churin. Pawlu III wallqanqa (1534 - 1549) Pawlu III, Pawlu III huk kimsa ñiqin ( latin simipi : Paulus PP. Pawlu II wallqanqa (1464 - 1471) Pawlu II, Pawlu II huk iskay ñiqin ( latin simipi : Paulus PP. Pawlu I Tayta Papa (757 - 767) Pawlu I, Pawlu I huk ñiqin ( latin simipi : Paulus PP. Pawlu IV wallqanqa (1555 - 1559) Pawlu V, Pawlu V huk tawa ñiqin ( latin simipi : Paulus PP. Pawlu VI icha Pawlu suqta ñiqin ( latin simipi : Paulus PP. Pawlu V wallqanqa (1605 - 1621) Pawlu V, Pawlu V huk pichqa ñiqin ( latin simipi : Paulus PP. Pawqartampu llaqta tarikun Pawqartampu mayup patanpi. Pawqar tuktukunataqa wayta icha t'ika ninchik. & Paxton, (1852) * Epidendrum vulcanicola A.H.Heller, (1968). Paya kachkaspa Maria chaskira Piruw istadumanta aswan hatun urdinta, Orden del Sol sutiyuq. Pay ashiq chamuran shumaq hipsahta, kaypa shutin karan Margarita Mariluz. Pay kawsarqa Kastilla runakunakuna chamunqan watapikuna. 1535 watapi. Paykuna aswanta Nabón kitipi, Santa Isabel kitipi, Siksik kitipi, Tumipampa kitipi, Oña kitipi Walasiyu kitipipas kawsanku. Paykuna aswanta Puerto Libre kitillipi, Gonzalo Pizarro kitillipi, kitip uma llaqtanpi, Lumpaki, kawsanku. Paykuna Ayura kitillipi, Juan Montalvo kitillipi, Ascázubi kitillipi, Kankawa kitillipi, Olmedo kitillipi, Utun kitillipi, Kusupampa kitillipipas kawsanku. Paykuna, chay esterakunata, karu llaktaman hatunkapa apamun. Paykuna Cotundo kitillipi Ushpayaku kitillipipas kawsanku. Paykunaka chay churanakunata, pachalinakunatapash Ikwadurpi karullaktapipash hatun. Paykuna kankuYachay wasi suntur Katulikapa (Piruw), Yachaywasi suntur Warsuwyapawan, pusaqnin Milosz Giersz, kuskiyarqanku chunka watamanta. Paykuna kay kitillikunapi kawsanku: Baños kitilli, Mullituru kitilli, Octavio Cordero kitilli, Quingeo kitilli, Santa Ana kitilli, Sidcay kitilli, Tarki kitilli, Turi kitilli, El Valle kitilli. Paykuna kay kitillikunapi kawsanku: Tawakuntu kitilli, La Esperanza kitilli, Tukachi kitilli, Malchinguí kitilli, Tupikachi kitilli. Paykuna Machachi kitillipi, Alóag kitillipi, Aloasí kitillipi, Cutuglahua kitillipi, Chawpi kitillipi, Tampillu kitillipi, Tandapi kitillipi, Uyumpichu kitillipipas kawsanku. Paykunap nisqankamaqa Intip churinsi karqan. Paykunap saqrunkunatam kantaray killapi 2011 watapi tarirqanku. Paykunaqa 11 ayllu llaqtapi tiyanku. Paykunaqa 15 ayllu llaqtapi tiyanku. Paykunaqa 28 de Mayo kitillipi, La Paz kitillipi Tutupali kitillipipas kawsanku. Paykunaqa 7 ayllu llaqtapi tiyanku. Paykunaqa 85 ayllu llaqtapi tiyanku. Paykunaqa Asankutu kitillipi kawsanku. Paykunaqa Asunción kitillipi kawsanku. Paykunaqa aswanta kay kitikunapi kawsanku: Alawsi kiti, Kumanta kiti, Kulta kiti, Champu kiti, Wamuti kiti, Wanu kiti, Pallatanka kiti, Pinipi kiti. Paykunaqa aswanta kay kitikunapi kawsanku: Waranta kiti, Chillanes kiti, Chimpu kiti, Echeandía kiti, San Miguel kiti, Kaluma kiti. Paykunaqa aswanta kay kitillikunapi kawsanku: Gabriel I. Veintimilla kitilli, Facundo Vela kitilli, Guanujo kitilli, Salinas kitilli, San Simón kitilli (Yacoto), Simiatug kitilli, San Luis de Pambil kitilli. Paykunaqa aswanta kay kitillikunapi kawsanku: Gabriel I. Veintimilla kitilli, Facundo Vela kitilli, Guanujo kitilli, Salinas kitilli, Yakutu kitilli (San Simón), Simiátug kitilli, San Luis de Pambil kitilli. Paykunaqa Biblián kitillipi, Nazon kitillipi, San Francisco de Sageo kitillipi Turupampa kitillipipas kawsanku. Paykunaqa Chandless mayuwan Yurúa mayuwan patakunapi kawsanku. Paykunaqa Chillanes kitillipi kawsanku. Paykunaqa El Sagrario kitillipi, Imantag kitillipi, Quiroga kitillipi San Francisco kitillipipas kawsanku. Paykunaqa El Sagrario kitillipi, Imantag kitillipi, Quiroga kitillipi San Phransisku kitillipipas kawsanku. Paykunaqa Guadalupe kitillipi Imbana kitillipipas kawsanku. Paykunaqa Guayzimi kitillipi Zurmi kitillipipas kawsanku. Paykunaqa huk ayllu llaqtapi Wallaqa mayup patanpi tiyanku. Paykunaqa Isabel kitillipi kawsanku. Paykunaqa Jesusta romanu apuq Pontius Pilatusman wañunapaq qurqan. Paykunaqa Joya de los Sachas kitillipi, Pompiya kitillipi, San Carlos kitillipi San Sebastián del Coca kitillipipas kawsanku. Paykunaqa kay 22 ayllu llaqtapi tiyanku. Paykunaqa kay kitillikunapi kawsanku: Alawsi kitilli, Achupallas kitilli, Wasuntu kitilli, Multitud kitilli, Pumallakta kitilli, Sibambe kitilli, Tixan kitilli. Paykunaqa kay kitillikunapi kawsanku: Alawsi kitilli, Achupallas kitilli, Wasuntus kitilli, Multitud kitilli, Pumallahta kitilli, Sibambe kitilli, Tixan kitilli. Paykunaqa kay kitillikunapi kawsanku: Kañar, Chuntamarka, Churukupti kitilli, General Morales, Wallituru, Honorato Vásquez, Inkapirqa, Juncal, San Antonio, Zhud kitilli. Paykunaqa kay kitillikunapi kawsanku: Sarakuru kitilli, Tenta kitilli, Paraiso de Celén kitilli, San Antonio de Cumbe kitilli, El Tablón kitilli, Llusapata kitilli, San Pablo de Tenta kitilli, Selva Alegre kitilli, Urdaneta kitilli. Paykunaqa kimsa ayllu llaqtapi tiyanku. Paykunaqa kunankamapas Piruwanu Qhichwa Iwanhiliku Inlisya nisqapaqmi llamk'an. Paykunaqa Luritu kitillipi, Ávila kitillipi, Puerto Murialdo kitillipi, San José de Payamino kitillipi, San José de Dahuano kitillipi kawsanku. Paykunaqa Machachi kitillipi, Alóag kitillipi, Aloasí kitillipi, Kutuklawa kitillipi, Chawpi kitillipi, Tampillu kitillipi, Tantapi kitillipi, Uyumbicho kitillipipas kawsanku. Paykunaqa Madidi mayu patanpi tiyanku. Paykunaqa Mariano Acosta kitillipi San Francisco de Sigsipamba kitillipipas kawsanku. Paykunaqa Mocha kitillipi, Pinwili kitillipipas kawsanku. Paykunaqa Nabón kitillipi, El Progreso kitillipipas kawsanku. Paykunaqa Papallahta kitillipi kawsanku. Paykunaqa Papallakta kitillipi kawsanku. Paykunaqa Patate kitillipi, El Triunfo kitillipi, Los Andes kitillipi Sucres kitillipipas kawsanku. Paykunaqa Pindilig kitillipi, Rivera kitillipi Taday kitillipipas kawsanku. Paykunaqa Pinipi kitillipi, El Altar kitillipi, Matus kitillipi, Puela kitillipi, San Antonio de Bayushig kitillipi Bilbao kitillipipas kawsanku. Paykunaqa Puhili kitillipi, Ankamarka kitillipi, Wankahi kitillipi, La Victoria kitillipi, Pilalu kitillipi, Tinku kitillipi, Sumpawa kitillipipas kawsanku. Paykunaqa Qiru kitillipi, Rumipampa kitillipi, Yanayaku kitillipipas kawsanku. Paykunaqa Sakisili kitillipi, Kanchawa kitillipi, Chantilin kitillipi, Kuchapampa kitillipipas kawsanku. Paykunaqa San Andrés kitillipi, San José de Poaló kitillipi, San Miguelito kitillipipas kawsanku. Paykunaqa San Lukas kitillipi kawsanku. Paykunaqa San Miguel de Jima kitillipi, Ludo kitillipipas kawsanku. Paykunaqa San Miguel kitillipi, A. José Holguín kitillipi, Kusupampa kitillipi, Mulalillu kitillipi, Mulliquindil kitillipi, Pansaliyu kitillipipas kawsanku. Paykunaqa San Pablo de Atenas kitillipi kawsanku. Paykunaqa Sikchus kitillipi, Chugchilán kitillipi, Isinliví kitillipi, Pampas kitillipi, Palo Quemado kitillipipas kawsanku. Paykunaqa sumaq k'apra ruraqsi karqan. Paykunaqa Sunqu kitillipi, Muraspunku kitillipi, Pinllupata kitillipi Ramón Campaña kitillipipas kawsanku. Paykunaqa Tisaleo kitillipi kawsanku. Paykunaqa, tutura wamp'u ruarqan, chaywanchu, ripurkan waj quchakunakam challwa hap'irqanpaq. Paykunaqa Walasiyu kitillipi, Jadán kitillipi, San Huwan kitillipi, Zhidmad kitillipipas kawsanku. Paykunaqa Wanu kitillipi, Rusaryu kitillipi, Ilapu kitillipi, San Andrés kitillipi, San Isidro de Patulu kitillipi, Valparaíso kitillipipas kawsanku. Paykunaqa Yantzaza kitillipi kawsanku. Paykuna Susudel kitillipi kawsanku. Paykunata sumaq wiyapanki, niyanmi panpa, manam rimayanchu: 'Pampa'. Paykuna Tina kitillipi, Awanu kitillipi, Chuntapunta kitillipi, Pano kitillipi, Puerto Misahuallí kitillipi, Puerto Napo kitillipi, Tálag kitillipi kawsanku. Paykuna Uyakachi kitillipi kawsanku. Paykuna yuyan Pachamamaka ñuka wasimi kan, chaymanta payman mikunakunata karan. Paymantaqa ñawpaq kuti Hipólito Ruiz Lópezmi willan 1777 watamanta 1788 watakama purisqanmanta hamuspa. Paymi tiksikuh huk jatun qillqasqap paqarichoqnin watiqaypi. Paypa liwrunpi runasimimanta kastilla simiman t'ikraq simi-pirwa kachkan suqta waranqa qhichwa simiwan. Paypa patanpi Vybiti Shapkóvopas llaqtakunaqa kanku. Paypaq Arguedas riman huknin yachaypanqanpi: "Ríos profundos" ( May ruriyuq mayukuna). Paypaqa sayay 151,215 tawa k'uchuyuq kilumitru. Paypa qillqasqankunaqa kimsa chunka liwrum. Paypata sapay kaynirayku karqa huk tayripuni wat'a tiyasqachinapaq runakunamanta. Paypi Awklanda Musuq Silandaq hatunpuni llaqta, Wellingtonwan Musuq Silandapaq uma llaqta. Payqa 2005 watapi huk hatariymanta karu llaqtamanmi ayqirqan, chaymantataqmi Alfredo Palacio hatun pushaqmi tukurqan. 2007 watapitaq, kutinmanta 2009 watapipas, Ikwadur runakunaqa Rafael Correa sutiyuq runata hatun pushaqmanmi akllarqan. Payqa Argentinap ñawpaq umalliqninsi karqa. Payqa hinapas wañuchisqa karqan. Payqa huk musuq Susyalismutam Ikwadurpi ruranata munan. Payqa kaasha huk katuliku fransikanu sasirduti. Payqa Machalilla mama llaqta parkipi tiyan. Payqam piruwki runa; kunan yachan hawa llaqtakunapi. Payqa Pukaq Wayra Qutumanta (1.977). Payqa Pukaq Wayra Qutumanta 1980 watamantapacha. Payqa Pukaq Wayra Qutumanta 1.980 watamantapacha. Payqa qusanpa churintaqa millayllatañan chiqnirqa, hinaspanmi hacindapi yanapakuq runakunawan kuska tiyananpaq kamachirqa. Payqa, say Nawinyacu jocha kaykan, sayman yaykuykaptin, janapitana juk alma uraykamunaq. Payqa Urin Alpikunapin kashan; Urin Alpikuna urqukunan Urin Wat'aq suyt'u kaypi. Payqa Wichay Wat'aq chawpinpin; paymantaqapas hamushanmi Waikato Mayu (payqapis Musuq Silandaq lliwmanta aswan suyt'u mayun). Payqa wiñay wakchallam kawsarqan, hinallapas wakchalla huk uchuylla wasipim wañurqan. Payrayku aswan runapas huq kitipi wañurqanku. Pay raykum, Jacinto Palacios, allin kaq Trovador Andino sutichasqa, kay kutimanta pacham chayraq Musica Andina grabayta qallarirqa chaymi 1948 watapi kachkan. Pay reqsisqa karqan hatun chaski qhéla kuyuqmanta ch'aspanqanmanta, chay aywaran Lasqumanta (Glasgow) Lundrisman (Londres). Paysandupiqa 84 162 (2004) runakunam kawsachkanku. Paysandú suyu ( kastilla simipi : Departamento de Paysandú), nisqaqa huk suyum Uruwayi mama llaqtapi. Pays de la Loire nisqaqa huk riqyunmi Phransya mama llaqtapi. Pays de la Loire nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Paytaqa Alnus jorullensis ahinataq nispa t'iktuqankupas, ichataq chay Alnus jorullensis (mishiku ramran) nisqaqa Chawpi Awya Yalapim wiñan. Paywan atintsik rimayta iñiykunapaq, allinchanikunapaq qillqapantsik imannu kayanqanta, musyantsik ruwatakikunapaq, tukuy yachayta riqintsik. Paywan Titiqaqa wat'amantas lluqsirqan. Paywan Titiqaqa wat'amantas lluqsirqan, Manqu Qhapaqwan, tukuy warmikunaman tukuy ruwayta yachachirqa: Awayta, t'ipayta, wayk'uyta, wawa uywayta ima- Paz Juana Plácida Adela Rafaela Zamudio Rivero sutiyuq warmiqa icha "Soledad" ( paqarisqa Quchapampa llaqtapi - wañusqa Quchapampa llaqtapi) huk Buliwya mama llaqtayuq qillqaqmi karqan. Pearl Buck, c. 1932 Pearl Sydenstricker Buck (chinesischer Name 賽珍珠 Sai Zhenzhu; Pseudonym John Sedges; * 26-VI-1892 Hillsboro, West-Virginia; † 6-III- 1973 Danby, Vermont). Pearl Buck, c. 1932 Pearl Sydenstricker Buck (chinesischer simi 賽珍珠 Sai Zhenzhu; icha John Sedges; (* paqarisqa Hillsboro, West Virginia suyupi - † wañusqa Danby llaqatapi, Vermont suyupi ). Pecados y Milagros nisqaqa ( inlish simipi : "Sins and Miracles") huk Ñit'isqa phirurum mishikupi takiq Lila Downs 2011 watapi rurasqa, kuyu walltay pusaqninqa Aneiro Taño karqan. Pécs llaqtapiqa 159.794 runakunam kawsachkanku (2001). Pedro Almodóvar, Madrid 2008 Pedro Almodóvar Caballero sutiyuqqa (* paqarisqa Calzada de Calatrava llaqtapi - ) ) huk mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam karqan. Pedro Alvares Cabral sutiyuq runaqa ( 1468 watapi paqarisqa Belmonte llaqtapi - 1520 watapi wañusqa Santarém llaqtapi) Purtugal mama llaptap awqaq pusaq wan naviganti qarqan. Pedro Dalcón sutiyuq Angulamanta isklawpa llimphisqansi karqan, Raul Banchero nisqankamas. Pedro de Alvarado sutiyuq runaqa (1486 watapi paqarisqa Badajoz llaqtapi, Ispañapi 4 ñiqin inti raymi killapi 1541 wañusqa Guadalajara (Mishiku) llaqtapi, Mishikupi ) Kastilla Atiy nisqapi huk ispañul kunkistadursi karqan. Pedro de Alvarado sutiyuq runaqa ( 1486 watapi paqarisqa Badajoz llaqtapi, Ispañapi 4 ñiqin inti raymi killapi 1541 wañusqa Guadalajara (Mishiku) llaqtapi, Mishikupi ) Kastilla Atiy nisqapi huk ispañul kunkistadursi karqan. Pedro de Valdivia llaqtataqa 1552 watapim kamarirqan. 1960 watapiqa hatun pacha kuyuymi llaqtataqa waqllichirqan. Pedro de Valdivia sutiyuqqa (* paqarisqa Castuera llaqtapi - wañusqa Tucapel) Chilip ispañul atipaqninsi ( kunkistadur nisqa) karqan. Pedro Domingo Murillo (*1756 paqarisqa Suri llaqtapi - 29 ñiqin qhulla puquy killapi 1810 wañusqa La Paz llaqtapi). Pedro Domingo Murillo (* 1756 paqarisqa Suri llaqtapi - 29 ñiqin qhulla puquy killapi 1810 watapi wañusqa Chuqiyapu llaqtapi). Pedro Huillca Tecse (Pedro Willka Tiqsi) sutiyuq runaqa ( paqarisqa Qurqa llaqtapi, Qusqu suyupi ; wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu sindikalistam karqan. Pedro José Antonio Molina Mazariegos (* paqarisqa Watimala llaqtapi - † paqarisqa Sampaquisoy ( Watimala )). Pedro Manuel García Naranjo sutiyuq runaqa (* paqarisqa Lima llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Uma Hatun yaya Limapi karqan. Pedro Moncayo kitipiqa Kayampi Kichwa runakunam tiyanku. Pedro Nolasco Diez Canseco Corbacho sutiyuq runaqa (* 31 ñiqin qhulla puquy killapi 1815 paqarisqa Ariqipa llaqtapi - 3 ñiqin ayriway killapi 1893 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu Awqaq pusaqmi wan pulitiku karqan. Pedro Pablo Bermúdez Ascarza sutiyuq runaqa (* paqarisqa Tarma llaqtapi - † wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu pulitiku Awqaq pusaqmi. Pedro Paulet Mostajo Pedro Paulet Mostajo sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin anta situwa killapi 1874 paqarisqa Ariqipa llaqtapi, Piruwpi - † 5 ñiqin kantaray killapi 1945 wañusqa Buenos Aires llaqtapi) Allwiya kamayuq qarqan. Pedro Paulet Mostajo sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin anta situwa killapi 1874 paqarisqa Ariqipa llaqtapi, Piruwpi - † 5 ñiqin kantaray killapi 1945 wañusqa Buenos Aires llaqtapi) Allwiya kamayuq qarqan. Pedro Santana y Familia ( * paqarisqa Hincha llaqtapi - paqarisqa Santo Domingo llaqtapi ). Pelagio Antonio de Labastida y Dávalos sutiyuq runaqa (* paqarisqa Zamora llaqtapi - † wañusqa Yautepec llaqtapi) huk mama llaqtayuq kathuliku taripay amachaq, taytakura wan Uma Hatun yaya Mishiku llaqtapi karqan. Pelé Edison Arantes do Nascimento icha Pelé (* paqarisqa Três Corações llaqtapi, Brasil mama llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. Pelileo kitipiqa Salasaka runakunam Tunkurawa Kichwa runakunapas tiyanku. Pelileo kitipiqa Salasaka runakunam Tunkurawra Kichwa runakunapas tiyanku. Penal “El Sexto” sutiyuqman Limapi pusachikurqa, pusaq killam chaypi wichqarayarqa, chaytapas qipaman kikin sutiyuq novela qillqananpaq yuyanqa. Pendennis Castle Falmouth nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk llaqtam, Cornwall suyupi. Pennsylvania (Commonwealth of Pennsylvania) nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Pennsylvania (Commonwealth of Pennsylvania) nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Penny Black, Tiksimuyupi wiñay kawsaypi ñawpaq chaski unanchana. Pere Nolasc, (kastilla simipi: San Pedro Nolasco, O Merced 10px)'', sutiyuq runaqa (* 1189 watapi paqarisqa Barcelona llaqtapi - † wañusqa Barcelona llaqtapi) huk kathuliku Santu karqan. Perspectivas y Actualidad de la EIB en el Ayllu Qhipallu *Yalpatrakuy (Testimonio), kay liwrumanta: Lengua y sociedad en el Valle del Mantaro, Rodolfo Cerrón-Palomino. Pertenecería al agrupamiento arahuacano, maipurano, maipurano central. Pertenecería al agrupamiento arahuacano, maipurano, maipurano del norte, interior. Perth Perth ( inlish simi ) sutiyuq llaqtaqa Awstralyap hatun llaqtanmi, Kunti Awstralya suyup uma llaqtanmi. Perú 21, 27. September 2005 (dpa). Perú educa wakichiy icha Waskaran wakichiy, kastilla simipi Programa Huascarán nisqaqa, Piruwanu Yachay Ministiryup (Ministerio de educación Perú) wakichisqan yachay wasikunapaq ruranakunam. Perugia Perugia llaqtaqa Umbria suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Peru llaqtapiqa 865 runakuna ( 2010 ) tiyachkan. Perú suyup Rimana Wasin kamakuyqanmanta pacha “capilla de San Marcos” nisqa taytachaq wasinpin llank’ananpaq puritan, chaymantataqmi llank’aranku askha wasikunapi. Perú Suyuq Hatun Kamay Pirwan llapan ñankunata rikun allin kamachi ruwakuykuna riqsichinankupaq. Petar Stefanov Stoyanov ( Bulgarya simipi : Петър Стефанов Стоянов) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Plovdiv llaqtapi - ) huk Bulgarya mama llaqtayuq taripay amachaqmi wan pulitiku kawpaqpas karqan. Petén suyu ( kastilla simipi : Departamento de Petén) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Peterborough nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Peter Christian Hersleb Kjerschow Michelsen ( * paqarisqa Bergen llaqtapi - wañusqa Fjøsanger llaqtapi), huk Nurwiga mama llaqtap taripay amachaq, pulitiku wan Uma kamayuq. Peter López sutiyuqqa ( 23 ñiqin tarpuy killapi 1981 paqarisqa Hukllachasqa Awya Yalapi Suyukunapi - ) huk piruwanu mama llaqtayuq taekwondo runa. Peter López sutiyuq runaqa (* 23 ñiqin tarpuy killapi 1981 paqarisqa Hukllachasqa Awya Yalapi Suyukunapi - ) huk piruwanu mama llaqtayuq taekwondo runa. Peter O'Toole (1932-2013) Peter Seamus Lorcan O'Toole icha Peter O'Toole (* paqarisqa Connemara llaqtapi, wañusqa London llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu aranway pukllaqmi karqan. Peter Paul Rubens Nilpferdjagd, Peter Paul Rubens Peter Paul Rubens sutiyuqqa (28-VI-1577 paqarisqa Siegen llaqtapi, Alimanya -pi, 30-III-1640 wañusqa Antwerpen llaqtapi, Bilhika -pi) huk Alimanya mama llaqtayuq llimphiq runas karqan. Peter Paul Rubens Nilpferdjagd, Peter Paul Rubens Peter Paul Rubens sutiyuqqa (28-VI- 1577 paqarisqa Siegen llaqtapi, Alimanya -pi, 30-III- 1640 wañusqa Antwerpen llaqtapi, Bilhika -pi) huk Alimanya mama llaqtayuq llimphiq runas karqan. Petros Sampras, Pete Sampras sutiyuq runaqa (* paqarisqa Washington llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas kurku kallpanchaq. Petru Groza sutiyuq runaqa (* paqarisqa - wañusqa Bukuresti llaqtapi) huk Rumanya mama llaqtayuq willay kamayuquqmi wan pulitiku kawpaqpas karqan. Phallcha Fortunato L. Herrera y Garmendia (1938): Plantas que curan y plantas que matan de la flora del Cuzco. Phallchap tuktunqa t'inkinakusqa akilla raphiyuq, pila hina t'inkinakusqa t'ika raphiyuqmi. Phallcha yurakunaqa ch'ulla watalla, iskay watalla icha kakuq yuram. Phan Van Khai, witnam simipi : Phan Văn Khải, chinu simipi : 潘文凱 (* 25 ñiqin qhapaq raymi killapi 1933 watapi paqarisqa Củ Chi distritupi - ) huk mama llaqtap pulitikumi qarqan. Phara distritupiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. Pharup k'anchanan, Paris llaqtap marina musiyupi. Phawrika icha Ruraychaqawasi ( kastilla simipi : fábrica) nisqaqa huk ruraychaqa (industriya, industria) nisqa ruruchinap imakunatapas, qhatunakunata ruranapaq wasim. Philadelphia llaqtapiqa 1.540.351 runakuna (2008) tiyachkan. Philibert Tsiranana sutiyuq runaqa (* paqarisqa Ambarikorano llaqtapi - wañusqa Antananarivo llaqtapi) huk Madagaskar mama llaqta pulitiku karqan. Philipinakunapi mama llaqta musikuqmi wan pulitiku qarqan. Philipp J. J. Valentini, kamasqa 1854 watapi. Philosophiae Naturalis Principia Mathematica nisqa liwrunpi sapsi llasaturaku kamachi nisqamanta willarqan, Klasiku Mikhanika nisqap tiksinta churaspa, chaymanta Newtonpa kamachinkuna nisqakunawan. Phiñakuspa qhaparichkaq awqaq pusaq. Phinsuyu ( Phinis simipi Suomi, Suysu simipi Finland) Chincha Iwrupapi mama llaqta kan. Phirriñaphi pruwinsya ( kastilla simipi : Ferreñafe ó Santa Lucía de Ferreñafe) nisqaqa Lampalliqi suyupi ( Piruwpi ) huk pruwinsyam. Phistakuq runapuraqa Allinlla Raymi! nispa napaykunakunkum. Phoenix llaqtapiqa 1.567.924 runakuna (2008) tiyachkan. Phransis Galira, nirlandis Galiyunwan, wamp'uranip ñawpanpi, Abraham Willaerts-pa llimphisqan, 17 kaq pachakwatapi. Phransis mustasa: yuraq yanawan chaqrusqa mustasa. Phransis saltir, isqun kaq pachakwatapi siq'isqa. Phransis simip ancha chikichasqanmi rimay. Phransis taripay amachaq, iskay chunka kaq pachakwatap qallarisqanpi. Phransya icha Fransya ( phransis simipi France) Iwrupapi mama llaqtam. Phransyamanta Wat'a ( Phransis simi : Île-de-France) nisqaqa huk riqyunmi Phransya mama llaqtapi. Phransya Umalliq Nicolas Sarkozy (* 28 ñiqin qhulla puquy killapi 1955 p'unchawpi paqarisqa Paris llaqtapi, Phransyapi - ) Phransya mama llaqtap umalliqninmi kachkan. Phukllay raymipitaq kacharpaya ruwakun raymichaykunata tukuchiypaq, ususman k'itikunaman jina. Phukuna waqachina nisqa waqachinata phukuspa waqachinchik. Phuña Fortunato L. Herrera y Garmendia (1938): Plantas que curan y plantas que matan de la flora del Cuzco. Phuru icha Patpa nisqaqa pisqukunap qaranpi millmasapa hina p'achanmi, kiratinamantam. Phuru nisqaqa pisqukunap qaranpi millmasapa hina p'achanmi, kiratinamantam. Phusuqu, kichwapi Pusku nisqaqa puriqllap muyurisqan wapsip ancha achka phukpunkunap tawqanmi. Phusuquqa maqchina chullusqap hawanpim paqarin, puriqllap hawan maqchinarayku aswan pisi aysariq kaptinmi. Phutuchkaq llat'an muruyuq : Douglas awitup phutuy raphinkuna (phutusqamanta iskay simana). Phutuchkaq sulluchakuna: Lluq'i: Ch'ulla phutuy raphiyuq sullucha. Phutuchkaq yurachakuna: ch'ulla phutuy raphiyuq (lluq'i - phutuy raphiqa murupiraqmi, rikunalla raphitaq chiqap raphiñam), iskay phutuy raphiyuq (paña). Phutuy nisqaqa yura murukunap musuq yura tukukuyninmi. Phuyukunamanta urmaykuq chullunku umiñachakunaqa rit'i ninchikmi. Phyt. 2: 497 (1792), contrary to Art. 32.7 ICBN (2000). Piacenza Piacenza llaqtaqa Emilia-Romagna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Piauí suyu ( purtuyis simipi : Estado do Piauí) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Piazza (Wilson da Silva Piazza) sutiyuq runaqa (* paqarisqa Ribeirão das Neves llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. Picardie nisqaqa huk riqyunmi Phransya mama llaqtapi. Picardie nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Pichilemu antanka pampa, 2010. Pichilemupi pacha kuyuy nisqaqa Chili mamallaqtapi ancha hatun pacha kuyuymi karqan. Pichilemu Ross Park nisqapi waqllisqakuna. Pichincha marka nisqaqa huk markam Ikwadur mama llaqtapi. Pichincha markapiqa Kayampi Kitukarapas Kichwa runakunam tiyanku. Pichiwamanta tusuymi *63,195 runakuna (1997). Pichiwa ñiqpiqa K'ana runakunap Hatun K'ana nisqa uma llaqtansi karqan. Pichqa chunka hunuchá rimaqninmi kan. Pichqa chunka hunumanta aswan rimaqninmi kachkan. Pichqa distritunmi kan. Pichqa hunuchá rimaqnin kachkan. Pichqa hunuchá rimaqninmi kachkan. Pichqa hunuchá rimaqninmi kan. Pichqa hunuchá rimaqniyuq kachkan. Pichqa hunumanta aswan rimaqninmi kan. Pichqa iñuyuq wayru chiru. Pichqa kantunmi kan. Pichqa kitillinmi kan. Pichqa kitillinmi kan: * huk llaqta kitilli: Baños (icha Baños de Agua Santa) * tawa chakrapura kitilli: Lliwa (Lligua), Río Negro, Río Verde, Ulba. Pichqa kitillinmi kan: * huk llaqta kitilli: Chawarpampa * tawa chakrapura kitilli: Amarillos, Buenavista, El Rosario, Santa Rufina. Pichqa kitillinmi kan: * Huk llaqta kitilli: Chimpu kitilli * Tawa chakrapura kitilli: San Sebastián, Asankutu (Asunción), Chapakutu (Magdalena), Telimbela. Pichqa kitillinmi kan: * Huk llaqta kitilli: Chimpu kitilli * Tawa chakrapura kitilli: San Sebastián, La Asunción, La Magdalena, Telimbela. Pichqa kitillinmi kan: * huk llaqta kitilli: Chordeleg * tawa chakrapura kitilli: Principal, La Unión, Luis Galarza Orellana (Delegsol), San Martín de Puzhío. Pichqa kitillinmi kan: * huk llaqta kitilli: Chunchi * tawa chakrapura kitilli: Capzol, Compud, Gonzol, Llagos. Pichqa kitillinmi kan: * huk llaqta kitilli: Tawakuntu * tawa chakrapura kitilli: La Esperanza, Malchingui, Tukachi, Tupikachi. Pichqa kitillinmi kan: * iskay llaqta kitilli: Eloy Alfaro, Makara (Macará) * kimsa chakrapura kitilli: Larama, La Victoria, Sabiango. Pichqa kitillinmi kan: Sikchus (Sigchos), Las Pampas, Palo Quemado, Isinliví, Chugchilán. Pichqa kitinmi kan. Pichqa llaqta kitillinmi kan: Lizarzaburu kitilli, Maldonado kitilli, Velasco kitilli, Veloz kitilli, Yaruquíes kitilli. Pichqa munisipyunmi kan. Pichqa ñiqin p'unchawpim wañusqataqa p'ampachanchik. Pichqantin akilla raphi huñusqam, chay akillaqa pichqa kiruyuq, iskay wirp'ayuqmi. Pichqantin akilla raphin, huklla muyum, hinallataqmi wayta raphi muyum. Pichqantin akilla raphi qispim, maykunapi manam kanchu. Pichqantin (huk rikch'aqkunapitaq 4-7) raphi muyuyuqmi tuktunkunaqa: 5 akilla raphi ñawch'i, 5 t'ika raphi, ukhunpi kaq sisa raphikunayuq, tiyaq ruru raphintin, tuktu misk'iyuq. Pichqantin Siwilchasqa Runallaqta ( inlish simipi : Five Civilized Tribes) nisqakuna Chinchay Awya Yalapi pichqantin indihina runallaqtas karqan, 1820 watamanta pacha Hukllachasqa Amirika Suyukunap hina kawsayninta mama llaqta kamachinantapas chaskikuq. Pichqantin Siwilchasqa Runallaqtamansi kapurqan. Pichqantin Siwilchasqa Runallaqtap pusaqninkunaqa kikinpa suyunta Sequoyah sutiyuq kamariytas munarqan, ichataq HAS kamachina manas saqillarqanchu, 1907 Oklahoma suyuta kamarichispa. Pichqantin, wakin wakinllapi tawantin akilla raphim. Pichqantin wayta raphi huñusqam, iskay wirp'am. Pichqantin wayta raphi qispim. Pichqa pachak runam wañurqan, waranqa pusaq pachaktaq k'irisqa karqan, 16.200 wasi kawsana thuñisqam. Pichqa pruwinsyanmi kan, tawa chunka kimsayuq distritunmi kan. Pichqa watas, kikin willakusqan-hina, mana qillqayta atirqachu. Piekary Śląskie llaqtapiqa 59 675 runakunam kawsachkanku (2006). Piemonte nisqaqa Italyapi huk suyum ( Regione). Pierre llaqtapiqa 13.646 runakuna (2010) tiyachkan. Pierre Mauroy sutiyuq runaqa, (* paqarisqa Cartignies llaqtapi - † wañusqa Paris llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtapas pulitiku karqan. Pieter Brueghel Kuraq-pa llimphisqan 1562 watapi. Pieter Zeeman sutiyuq runaqa ( 25 ñiqin aymuray killapi 1865 watapi paqarisqa Zonnemaire llaqtapi - 9 ñiqin kantaray killapi 1943 watapi wañusqa Amsterdam llaqtapi) huk Urasuyu mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. Pietro Francesco Orsini sutiyuq runaqa. Pikchunqa mama quchamanta 1.446 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 1.682 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 2.110 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 2.236 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3119 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.356 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.420 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.485 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.627 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.632 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.654 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.680 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.716 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.718 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.726 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.732 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.832 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.835 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.842 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.850 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.876 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.879 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.888 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3906 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.914 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3.917 m / 5.091 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 3963 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.000 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta +4.000 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.010 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.051 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.064 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4137 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.155 m / +4.500 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.171 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.182 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.200 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta +4.200 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.215 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.231 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.252 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.263 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.268 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.271 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.312 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.345 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.350 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.357 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.410 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.447 m / 5.426 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.456 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.459 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.460 m / 4.872 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.463 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.479 m / 5.758 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.480 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.496 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.500+ mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.535 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.561 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.600 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4,610 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.620 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.643 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.644 m / 4.730 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.661 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.680 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.684 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.700 / 4.701 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.702 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4,721 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.723 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.729 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.782 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.790 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4,794 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.800 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.811 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.814 m / 5.484 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.850 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.851 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.852 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.870 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.878 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.901 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.910 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.923 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.935 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.937 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.948 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.950 / 5.703 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.950 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 4.986 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.000 mitrum (16.405 ft) aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.000 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.000+ mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta +5.000 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta + 5.000 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.000+ m mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.012 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5,016 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.018 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.020 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.024 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.030 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5,045 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.055 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.070 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.073 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.080 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.097 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.100 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.102 m / 5.150 m mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.102 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.112 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.124 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.126 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.131 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.138 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.144 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.149 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.150 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.152 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.158 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.163 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.167 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.168 m / 5.191 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.171 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.176 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.179 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.180 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.181 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.187 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.193 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.196 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.200 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.200+ mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta +5.200 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.209 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.210 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.211 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.215 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.224 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.225 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.227 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.228 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.230 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.234 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.235 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.236 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.238 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.240 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.244 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.245 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.248 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.250 m / 5.500 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.250 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.254 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.257 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.259 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.262 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.264 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.265 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.267 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.268 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.269 m / 5.470 m mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.271 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.272 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.275 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.278 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.279 m / 5.435 m / mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.281 / 5.400 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.281 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.283 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.288 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.298 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.300 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.304 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.305 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.308 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.310 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.311 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.312 m / 5.500 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.315 m / 5.325 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.315 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.319 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta ~5.319 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.320 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.321 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.324 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.325 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.328 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.329 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.330 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.331 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.333 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.346 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.350 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.352 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.354 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.360 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.361 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.362 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.365 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.370 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.375 m / 5.734 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.392 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.395 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.396 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.398 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.399 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.400 / 5.551 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.400 / 5.666 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.400 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.400+ mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta +5.400 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta + 5.400 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.402 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.404 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.407 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.408 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.410 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.419 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.420 m / 5.495 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.420 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.422 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.423 m / 5.880 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.424 m / 5.680 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.425 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.430 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.431 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.431 mitrum aswan hanaq, Chunta wallap aswan hanaq urqunmi. Pikchunqa mama quchamanta 5.439 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.440 m / 5.672 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.443 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.445 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.44 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.450 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.451 m / 5.641 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.458 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.460 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.464 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.465 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.467 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.468 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.470 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.471 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.472 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.475 m mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.477 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.479 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.489 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.490 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.494 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.495 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.500 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.500+ mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta ~ 5.500 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.506 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.507 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.508 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.510 / 5.614 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.510 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.512 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.513 m / 5.730 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.516 m / 5.793 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.516 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.518 m / 5.526 m / 5.611 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.520 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.522 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.525 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.529 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.530 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.537 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.538 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.540 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.543 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.550 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.555 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.557 / 5.768 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.557 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.560 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.565 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.567 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.571 m / 5.623 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.580 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.587 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.589 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.590 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.596 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.597 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.598 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.600 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.600+ mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta +5.600 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.601 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.605 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.607 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.619 m / 5.653 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.620 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.625 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.630 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.640 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.641 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.644 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.647 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.648 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.650 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta +5.650 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.653 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.654 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.655 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.657 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.670 m / 5.680 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.672 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.674 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.675 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.676 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.678 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.679 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.680 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.682 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.685 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.686 m / 5.780 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.688 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.700 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.703 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.704 / 5.753 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.706 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.710 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.711 mitrum aswan hanaq (Urin Pongos). Pikchunqa mama quchamanta 5.716 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.717 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.721 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.723 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.724 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.728 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.730 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.734 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.735 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.741 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.743 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.748 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.750 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.752 / 6.074 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.760 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.762 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.770 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.771 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.780 m / 5.800 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.780 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.784 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.785 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.789 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.793 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5,796 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.796 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.800 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta + 5.800 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.808 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.810 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.815 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.818 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.821 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.827 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.829 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.830 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.843 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.849 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.850 / 5.857 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.850 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.853 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.857 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.860 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.868 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.869 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.870 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.871 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.874 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.875 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.882 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.885 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.888 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.890 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.897 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.899 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.900 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.915 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.920 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.928 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.929 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.936 m / 5.959 m / 5.960 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.936 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.947 m / 5.949 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.947 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.949 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.950 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.954 m / 6.036 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.960 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.967 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.980 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.990 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.991 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5.995 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 5,999/6,025 m mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.000 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.007 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.008 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.017 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.025 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.034 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.035 / 6.040 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.035 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.044 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.045 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.046 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.049 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.052 m mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.074 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.075 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.088 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.093 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.094 m mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.102 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.106 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.110 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.112 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.117 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.122 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.127 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.156 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.162 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.166 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.176 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.180 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.188 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.222 m / 6.309 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.241 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.250 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.271 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.274 mitrum aswan hanaq (Chawpi Pallqarahu). Pikchunqa mama quchamanta 6.274 mitrum aswan hanaq (Chawpi Pallqarasu). Pikchunqa mama quchamanta 6.282 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.288 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.309 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.310 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.336 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.344 mitrum aswan hanaq (Ichik Siwla (Siula Chico): 6.260 m). Pikchunqa mama quchamanta 6.345 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.348 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.368 m / 6.421 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.369 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.377 mitrum (huk pukyukamataq 6,450 m) aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.395 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.421 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.427 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.462 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.542 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.635 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.720 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.739 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6,768 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.795 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.891 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.962 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 867 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 8.848 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 887 m (?) mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta ca. 5.675 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 4.200 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 4.600 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 4.750 m / 5.685 maswan hanaqmi. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 4.750 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 5.000 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 5.100 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 5.200 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 5.280 mitrum aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 5.484 mitrum aswan hanaq. Pikkin Hatun Yachay Sunturnintaqa 1898 watapi. Pikkin Yachay Sunturnin 150px Pikkin Yachay Sunturnin (chunwa simipi: 北京大学, Beijing Daxue; kastilla simipi : Universidad de Pekín) nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika Yachay sunturmi, Pikkin llaqta. Pikunachus kay mastocitosis kaqwan kachkanku chay manchay aswan achkha qullqi kayniyuq kanku chay aswanta unqunku. Pikuta pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Picota) nisqaqa Piruw mama llaqtap San Martin suyupi huk pruwinsyam. P'ikwachiy a, utqa kaypa v pachaman s mirayninmi. P'ikwachiy nisqaqa ( kastilla simipi : aceleración) nisqaqa imappas utqa kayninpa huk mit'api mirayninmi, utqa kay pachamanmi. Pila k'uyka Pila kuyka, ama allpa k'uyka ( llawq'a ) nisqawan pantanapaq. Piła llaqtapiqa 75.144 runakunam kawsachkanku (2005). Piła nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Pilar suyu (1906). Pilawit'u quchamanta kunti-antiman purin. Pili icha Nuñuma (Ñuñuma), kichwapi Kulta (familia Anatidae) nisqakunaqa, Patu (Pato) Kastilla simimanta rima (pato). Pilikulaqa Buliwyapi Qhichwa ayllu llaqtachap sayarisqanmanta willaykun, Hukllachasqa Amirika Suyukunamanta hamuq kururay yanapaqkuna mana willaspa warminkunata qumichaptinmi. Pillaru kitipiqa Tunkurawa Kichwa runakunam tiyanku. Pillaru kitipiqa Tunqurawra Kichwa runakunam tiyanku. Pillpintu tuktuyuq yurakuna: tuktu siq'intin. Pillunkuy nisqaqa wayra pachapi muyuriymi. Pilón Lajas kawsay pacha risirwapiqa kanmi 2.500-chá laya yurakuna. Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa. Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2018, 2022 watakunapi kana mama llaqtakunas riqsikunqa. Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa atipanakuykunapi chunka hukniyuq kutim punkuta tariparqan. Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa atipanakuykunapi chunka tawayuq kutim punkuta tariparqan. Piluta Hayt'ay Pachantin Kupapi lliwmanta aswan allin quchuntinkuna, pukllachiq mama llaqtakunapas. 75 quchuntinkunañam Piluta Hayt'ay Pachantin Kupakunapi pukllaq karqan, ichataq 11-llam final pukllaykunapi pukllarqan. Pilutaqa hayu quchup isankaman chamqanam atin. Pilutataqa chakinwanmi hayt'aspa tinkuq masikunap punkunman chamqaspa taripayta munanku. Pilutataqa tinkuq masikunap punkunman makinwanmi chamqaspa taripayta munanku. Pimampiru kiti ( kastilla simipi : Canton Pimampiro) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Impapura markapi huk kitim. Pimampiru kiti ( kastilla simipi : Cantón Pimampiro) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Impapura markapi huk kitim. Pimampiru kitipiqa Karanki Kichwa runakunam tayanku. Pimampiru kitipiqa Karanki Kichwa runakunam tiyanku. Pinar del Río pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Pinar del Río), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Pinchikilla chaqnayuq iñukukunataqa iñuwakunatapas iyun ninchikmi. Pinchikilla kitara: Moonlander, Lee Ranaldo, Sonic Youth, Yuri Landman, 2007. Pinchikilla kurur nisqaqa kururasqa pinchikilla pusanamanta rurasqam, pinchikilla puriywan llut'ariy k'itita ruranapaq. Pinchikilla kuyuchina pinchikilla ruraq hinam llamk'anman, pinchikilla raraqtaq pinchikilla kuyuchina hinam. Pinchikilla kuyuchinapiqa tiyaq llut'arinawan paqarichisqa llut'ariy suyupi pinchikilla kururmi muyurikun, t'urpita muyurichispa. Pinchikilla kuyuchinaqa pinchikilla ruraqpa t'ikrasqa llamk'ananmi. Pinchikilla lliwllikunapim illap'ukunapipas tukukun. Pinchikilla maqnitiku suyukunap maywiykuynintaqa kutinchiykuy (frecuencia) nisqawan icha pillunya suni kay (longitud de onda) nisqawan tupuytam atinchik. Pinchikilla muyu : pinchikilla mast'ayniyuq V pinchikilla pukyu, pinchikilla hark'ayninta R puriq pinchikilla puriy I. Pinchikilla hark'ay nisqaqa huk pinchikilla pusaqpa pinchikilla puriyman hark'aq kaynin. Pinchikilla muyupiqa pinchikilla pukyu nisqa pinchikilla mast'ayniyuq kaq, pinchikilla hark'ayniyuq pusaqkunam llamk'anakunapas. Pinchikillaqa pukyu nisqamanta purinmi chay pukyuman purispa kutimunmi. Pinchikilla ruraqkunawan pinchikillachanakunapim pinchikillata ruranku. Pinchikilla ruraqpiqa tiyaq llut'arinawan paqarichisqa llut'ariy suyupi pinchikilla kururmi muyurikun, ichataq kakuqlla llut'ariq muyurikun tiyaq pinchikilla kururkunap chawpinpi. Pinchikilla ruraqqa pinchikilla kuyuchinap t'ikrasqa llamk'ananmi. Pinchikillatataq inti pinchikillachanakunawanmi ruranku, ichataq manaraq achkatachu, manaraq achkata aypaspa. Pinchikillatataq wayra pinchikillachanakunawanmi ruranku, lliwmanta astawantaq mama quchapi kaq tawqa pinchikillachanakunapim. Pinchikillatataq yaku pinchikillachanakunawanmi ruranku. Pinchikilla tiyana. Pindilig kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Pinipi kiti ( kastilla simipi : Penipe) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Chimpurasu markapi huk kitim. Pinipi kitillipiqa Kichwa runakunam tiyanku. Pinipi kitipiqa Puruha Kichwa runakunam tiyanku. Piñipiqa iñukukuna allichasqa llikapi hinam tiyan, manam chaqrusqa hinachu. Piñi, Rirphu icha Kristal nisqaqa sinchiyasqa imayaypa allinchasqa kachkayninmi, uyarara (achka t'asla) kaq. P'inqa, P'inqakuy nisqaqa mana allin kawllaymi (llakusim). Pinsha (Ramphastidae) nisqakunaqa huk Chawpi Awya Yalapi Uralan Awya Yalapi kawsaq, ancha chhukrunasapa pisqukunam - sikwanka (Ramphastos), kuyllin icha pinshilla (Pteroglossus), pisyaru, hukkunapas. Pintikustis p'unchawpi Ch'uya Ispirituqa iñiq runakunaman hamuptin, wakin simikunata rimaspapas siminkunata hap'inakurqan ( ). Pintikustis p'unchawpi Ch'uya Ispirituqa iñiq runakunaman hamuptin, wakin simikunata rimaspapas siminkunata hap'inakurqan (Apustulpa rurasqankuna, 2:4). Pintura al óleo de Alonso del Arco, S XVII Teresa Sánchez de Cepeda y Dávila Ahumada, OCD icha Santa Teresa de Jesús chaylla sutiyuq warmiqa (* paqarisqa Avila llaqtapi - † wañusqa Alba de Tormes llaqtapi) huk kathuliku santus karqan. Pipallapas runa hayñinkunata k'irisqa kaptinqa, chay llaqta amachaqtam uyarichikuyta atin. Piper, München 1959; Neuauflagen: 1981–1998, ISBN 3-492-20230-6. Piper, München 1962, ISBN 3-492-01311-2 * Nikolaus Cusanus, München 1964. Pipilkunap ñawpa machunkunaqa Mishikumanta hamuq nawa runas karqan. Pipil nisqa runakunaqa El Salvador mama llaqtapi kawsaq, nawat simita rimaq runakunam. Piqwana (proyectil) nisqaqa t'uqyayllap kallpanwan t'uqyachina ayñiwan illapasqa (piqwasqa) kaqmi, imatapas taripanapaq, runata wañuchinapaq icha wasita, imatapas thuñichinapaq. Pira distritupiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. Pirqakunataqa pirqaq nisqa runakunam ruran. Pirqakunata wasi qatatapas rurananmi tiyan. Pirupi rimasqa Qusqu-Qullaw qhichwa k'iti rimaykunamanmi lliwmanta aswan rikch'akuq. Piruwanu Kumunista Partidu - Hukllakay (Partido Comunista del Perú - Unidad) nikuq Jorge del Pradop (1960-manta 1991-kama) pusasqan kumunistakunataq Suwit Huñup masinkuna kaspa Juan Velasco Alvaradop kamachinantapas yanaparqan. Piruwanu Kumunista Partidupipas wankurisqam karqan. Piruwanu Nasyunalista Partidu, Ollanta Humala partidupi wankurisqa kaspa, 2011 watapi Piruwpa Kunrisunman akllasqa karqan. Piruwanu Puntifisya Kathuliku Yachay Sunturpa k'itinpa parkin. Piruwanu Puntifisya Kathuliku Yachay Sunturpi chiqatam yachaqarqan. 1992 watapi Kuba mama llaqtata rispa Habana Yachay Sunturpi amawtayasqapaq simi kapchiytam yacharqan. Piruwanu Puntifisya Kathuliku Yachay Suntur Rector (1946-1947, y 1965). Piruwanu Puntifisya Kathuliku Yachay Sunturtaqa Jorge Dintilhac sutiyuq taytakuram kamarirqan. Piruwanu ritawlu yachaq. Piruwanu Sach'a-sach'a Kururanapaq Runallaqtapura Tantanakuy, kastilla simipi Asociación Interétnica de Desarrollo de la Selva Peruana (AIDESEP) nisqaqa Piruwanu Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kaq ayllu runakunap tantanakuyninkunap hatun tantanakuyninmi. Piruw llaqtapiqa askha runa llaqtakuna indihina ayllu llaqtakunapas tiyanku. Piruw llaqtapiqa kanmi suyukuna, pruwinsyakuna (194), distritukunapas. Piruw llaqtapiqa kanmi suyukuna, wamanikuna (194), k'itikunapas. Piruw mama llaqtapi Ispaña kamachiyta 1780 watapi ankallikurqan. Piruw mama llaqtapi Ispaña kamachiyta 1781 watapi ankallikurqan. Piruw mama llaqtapi Ispaña kamachiyta 1811 watapi ankallikurqan. Piruw mama llaqtapi Ispaña kamachiyta 1814 watapi ankallikurqan. Piruw mama llaqtapi Ispaña kamachiyta 1821 watapi ankallikurqan. Piruw mama llaqtapi Ispaña kamachiyta 1822 watapi ankallikurqan. Piruw mama llaqtapiqa chay k'iti rimaykunata huklla allin qillqaywanmi qillqanku, Qusqu-Qullaw nisqawan. Piruw mamallaqtap simi kapchiy suñaynin (Premio Nacional de Poesía) nisqata chaskirqan. Piruw mama llaqta riqsirirqanmi. Piruwman kutimuspa Piruwpa qispi kayninpaq maqayta qallarirqan. Piruwman kutimuspa Piruwpa qispi kayninpaq maqayta qallarirqan. 1742 watapis Chanchamayu llaqtapi tiyachikurqan. Piruwpa chalanpi ancha achka wanay wanum karqan. Piruwpa hatun kamachintapas kastilla simimanta Qusqu runasimimanmi t'ikrarqan. Piruwpa kikin susyalismupaqsi chharpuykurqan. Piruwpa Kunrisunpa qhipaq wasi hawan Piruwpa Kunrisunpa ñawpaq wasi hawan Piruwpa Kunrisun, Piruw suyup Rimana wasin, Piruw suyu Rimanan wasi icha Hatun Rimana Wasi (Congreso de la República del Perú) nisqaqa Piruwpa rimana huñunakuy wasinmi. Piruwpa Kunrisun Piruwpa Qallariy Rimaykuna Amachana Llamk'achina Kamachiy (Ley para la Preservación y uso de las Lenguas Originarias del Perú) nisqaman ari nirqan. Piruwpa Luritu suyunpi 35 ayllu llaqtapi kawsaq 12.680 napuruna 2008 watapi. Piruwpa mama llaqtap sillu Piruwpa hatun kamachin. Piruwpaq Huñu (Unión por el Perú) partidupi wankurisqa kaspa, 2006 watapi Piruwpa Kunrisunman akllasqa karqan. Piruwpaq Huñuwan 2005 watapi tantari tukuspa 2006 watapi umallinapaq rimana huñunakuypaqpas akllanakuykunapi yallinakurqan. Piruwpas Ekunumia Ministru wan Guerra wan Marina Ministru. Piruwpas Hawa Ministru wan Musiku ministruninmi kanqa. Piruwpas Kunrisun Apulliq. Piruwpas Umalliq (1931). Piruwpas Umalliq ranti wan Piruwpa Kunrisun Umalliq. Piruwpas Umalliq wan Piruwpa Kunrisun Umalliq. Piruwpa Wirriynin nisqakunaqa Wirrinatu Piruwta kamachiq, Ispañap qhapaqninpa kamachisqan wirriykunas karqan, 1542 watamanta 1824 watakamas. Piruwpi Amarumayu sach'a-sach'a suyup rakinqa Umawa nispa ninchikmi. Piruwpi Awqasmayu sach'a-sach'a suyup rakinqa Umawa nispa ninchikmi. Piruwpi Bulibiyapipas Qhichwa pulitiku simi ñawpaqman lluqsiptinqa, chay simiqa distritu (distrito) ichach pruwinsya (provincia) niyta munanqachá. Piruwpi Buliwyapipas Qhichwa pulitiku simi ñawpaqman lluqsiptinqa, chay simiqa hinallataq pruwinsya niyta munanqachá. Piruwpi iskay simipi iskay kawsaypi yachay llamk'aq indihina yachachiqkunaqa Iskay Simipi Iskay Kawsaypi Yachachiqkunap Mamallaqta Tantanakuynin (ANAMEBI) nisqapi wankurisqam. Piruwpi iskay simipi iskay kawsaypi yachay nisqapaq liwrukunatam rurachkan, Piruwpa Yachachiy Ministiryupaqpas llamk'achkapsa. Piruwpi Juan Velasco Alvarado umalliq kaptin, 1975 watapi ñawpaq kutim qhichwa simita tukri simi hinaman kamachirqan. Piruwpi kawsaq ukumari rikch'aqqa Tremarctos ornatus ( anti ukumari ) nisqam. Piruwpi kawsaq ukumari rikch'aqqa Tremarctos ornatus ( piruwanu ukumari ) nisqam. Piruwpi pacha kuyuy (2007). Piruwpiqa 13.000-chá patrankakuna kawsachkan. Piruwpiqa akakllu (hak'akllu, Colaptes rupicola), huk rikch'aqkunapas kawsanmi. Piruwpiqa ancha achka sara rikch'aqkunatam riqsinchik. Piruwpiqa aswan qhichwa wamrakunaqa kastilla simillapi yachakuspanmi, pisillatam yachan. Piruwpiqa Carlos Fermín Fitzcarrald sutiyuq qhatuq runas lliwmanta astawan qullqichakurqan. Piruwpiqa intimpam (Podocarpus glomeratus) wiñan. Piruwpiqa llaqta amachaq (defensoría del pueblo) nisqam runa hayñita chaninchaytam qhawaykun. Piruwpiqa Luritu suyupi tiyanku. Piruwpiqa Lutzomyia nisqaqa sirk'i unquytam (Bartonellosis), uta unquytapas (Leishmaniasis) apaykun. Piruwpiqa manam lliw Qhichwa runakunapaq tantanakuyninchu kan. Piruwpiqa Nonato Rufino Chuquimamani Valer sutiyuq yachachiqmi anchatam iskay simipi iskay kawsaypi yachaypaq llamk'achkan. Piruwpiqa tawa pachakmanta aswan papa rikch'aqkunatam riqsinchik. Piruwpiqa Ukayali Marañun mayukunap tinkunpi paqarispa, sach'a-sach'anta Atlantiku mama quchaman kallpan. Piruwpi Sasachakuy pacha nisqapi kay ayllu llaqtap runankunaqa anchatam llakikurqan. Piruwpi Sasachakuy pacha (Sasachakuy tiempo) nispaqa Piruwpi 1980 watakunapi mamallaqtayuq maqanakuytam sutichanku, Piruwpi ukhu maqanakuy (Conflicto armado interno en el Perú) nisqapas. Piruwpi Sunin suyupi, kan hatun panpa. Piruwpitaq 3 ñiqin kantaray killapi 1968 p'unchawpis Juan Velasco Alvarado huk awqaq pusaqkunawan Fernando Belaúnde Terry sutiyuq Piruwpa umalliqninta kamachinamanta qarqurqan, chaymantas huk chakra kamay allinchayta qallarispa. Piruwpitaqmi iskay simipi iskay kawsaypi yachay nisqapi llamk'achkan. Piruwpi Umalliq (1823). Piruwpi warmi wawanwan. Piruwpi wiraqucha qhapaqkunap kamachiyninrayku llakipayakuspa, 1969 wañuchikurqan. Piruwpi Yachachiy (La Educación en el Perú), rakilla, Teodoro Núñez Ureta -p llimphisqan 1963 watapi. Piruwpi, Yachaypaq astawam atawchi rimaruwana kasqa 'Warmiy llaqtacha tariyanqan 1913 watapi. Piruw pulitiku wan Umalliq. Piruw suyupiqa 3.262.137 Qhichwa rimaq kawsarqan 2007 watapi pikunachus 5-watayuq aswan kuraq ima karqanku. Piruw suyupiqa achka rimaykunatam rimanku. Piruw suyu qispisqa kawsayninqa qallarirqan imayna kamachiy kamayuq kayninta qhawarispa. Piruw uma kamayuqpas karqan. Piruw urin runasimi (h-niyuq). Pisilla chaymanta hanaq pachaman rirqan. Pisillaraq qhichwa yachaq ruraqkunata yanapanapaqqa, kay p'anqapi kay qatiqpi huk kusaq rimasqakunam kamarisqa kachkanku. Pisi, mana ancha sinchichu utaq sinchi sintomakunata rikhurichin, kaytaq ch’isinpi aswan sinchiman tukun. Pisqukuna akanwan murukunata huk sach'akunap k'allmanman apamurqaptin, muru phutuspa musuq rinakuchatam paqarichin. Pisqukunaqa isku qarayuq runtukunatam wachaspa uqllanku, wawachap puqunanpaq. Pisqukunaqa isku rumi qarayuq runtukunatam wachaspa uqllanku, wawachap puqunanpaq. Pisqukunaqa raprankunapi rakhu hatuchaq phuruyuq, qhasqunpitaq ñañu ñut'u phuruchakunayuq. Pisqukunataq huk uywakunapas runtukunatam wachanku. Pisqu mayuman purin. Pisqu nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ika suyupi huk llaqtam, Pisqu pruwinsyap uma llaqtanmi. Pisqup runtunkunaqa isku rumi qarayuqmi. Pistoia Pistoia llaqtaqa Toscana suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Pitay nisqaqa siyarupi icha pipapi kañarisqa sansachkaq sayrip icha huk musphachinap q'usñinta siminta samaspa runap surq'anman ukhunchayninmi. Pitayqa runap allin kayninpaq millaymi. Pitipu distritupiqa aswanta kastilla simitam rimanku. Pitumarka distritu ( kastilla simipi : Distrito de Pitumarca) nisqaqa Qanchi pruwinsyapi, Qusqu suyupi ( Piruwpi ), huk distritum. Piwra mayu ( kastilla simipi : Río Piura) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mayum. Piwra suyu ( kastilla simipi : Departamento de Piura) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk suyum. Piwra suyu nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Piyun nisqa chakra runakunap patrunninmi ( kastilla simipi : patrón). Piyun nisqa indihina runakunap patrunpaq llamk'ananmi karqan. Piyu VIII, Piyu huk pusaq ñiqin ( latin simipi : Pius PP. Piyu VII, Piyu huk qanchis ñiqin ( latin simipi : Pius PP. Piyu VI, Piyu huk suqta ñiqin ( latin simipi : Pius PP. Piyu XII, Beato Pío XII, Venerabilis Pius XII, Piyu huk chunka iskay ñiqin ( latin simipi : Pius PP. Piyu XI, Piyu huk chunka huk ñiqin ( latin simipi : Pius PP. Piyu X, Piyu huk chunka ñiqin ( latin simipi : Pius PP. Planoisepiqa 20.700 runakunam kawsachkanku (1999). «Platodes», Ernst Haeckel-pa llimphisqan, 1904 watapi. Platon ( grigu simipi : Πλάτων) (427 icha 428 Kristup ñawpan watapis paqarisqa Athina llaqtapi; 347 Kristup ñawpan watapis wañusqa Athina llaqtapi) huk grigu yachay wayllukuqsi runa karqan, Sokratispa yachakuqninsi, Aristotelispataq yachachiqninsi. Platonqa Athinapi akadimiyap kamaqninsi karqan. PlayStation 2-paq (paña). PlayStation 3 E3 nisqapi, 2006 watapi. PlayStation 3. Mando "boomerang", 2005 rikuchisqa, manañam mañachisqa. Plaza & Janés, Barcelona, 1987. Pl., Suppl. 1: 1150 (1841). Plural Editores, La Paz 2013. 95pp (iskay simipi: kastillanuman t'ikrasqawanpas). Plutonyutaqa iñuku huk'i ayñikunapim llamk'achinku, ñawpaq kutita Nagasaki hawapis. Plymouth nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. PNG Kaypi p'anqapiqa Buliwyapi amachasqa sallqa suyukunata - mamallaqta parkikuna risirwakunapas - rikunki. PNG Neagh qucha ( inlish simipi : Lough Neagh) nisqaqa Chinchay Ilanda suyupi ( Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtapi) huk hatun qucham. PNP-pa Ollanta Humalan mana umalliq tukuptin APRA -pa Alan Garcían atiparqan. Podgorica llaqtapiqa 139.724 runakunam kawsachkanku (2004). Poemas del Hospital, Málaga, Librería Anticuaria El Guadalhorce, 1987. Poemillas de la ciudad, M., Galatea, 1921. Poesía en la guerra, Valencia, Socorro Rojo Internacional, 1937 (Prólogo de Tomás Navarro Tomás). Poesía moderna en Kichwa ecuatoriano y Quechua peruano. Poesía y prosa de juventud. Poitou-Charentes nisqaqa huk riqyunmi (region) Phransya mama llaqtapi. Poitou-Charentes nisqaqa huk riqyunmi (region) Ransiya mama llaqtapi. Politiya (Πολιτεια), "Mama llaqta" nisqa qillqasqanpis mama llaqtapi runakunap kuska kawsayninmanta yuyaychakurqan. Ponciano Corral sutiyuq runaqa ( paqarisqa Kustarika suyupi - wañusqa Granada llaqtapi ) huk nikarawa pulitiku runam, Nikarawap awqaq pusaq, pulitiku wan 1855 umalliqninmi kachkan. Ponencia en el Congreso Nacional de Geografía, Piura, 1993. Pont du diable, Hérault mayu Languedoc-Roussillon nisqaqa huk suyum (region) Phransya mama llaqtapi. Pont du diable, Hérault mayu Languedoc-Roussillon nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk suyum (region). Pontificia Universidad Católica del Perú Rector (1946-1947, y 1965). Poole nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Popol Vuh nisqa willakuyniyuq qillqam k'iché simipi qillqasqa. Porcentajes kaqkunaqa yapakunku: Casosqa kay 1980 watapi tantiyaspa 20 mirachisqa 100.000 kaqkama watapi karqa, kay 1990 watapitaq 50 mirachisqa 100.000 kaqkama sapa wata karqa. Porfirio Menesesqa paqarisqanpa Wanta llaqtamantas 1922 watapi Lima llaqtatas rirqan. 1935 watapi Wantata kutispa 1940 watakama chaypi tiyarqan. Portachuelo munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara, waraniyi simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Port au Prince llaqta 1 800 000 runakunam kawsachkanku (2005). Portland llaqtapiqa 582.130 runakuna (2009) tiyachkan. Porto 181 819 runakunam kawsachkanku (2011). Porto 237 559 runakunam kawsachkanku (2001). Porto Alegre llaqtaqa 1 409 939-chá runayuq kachkan. Porto Alegre llaqtaqa Brasilpi ( Urin Hatunmayu suyupi ), Brasil wamp'urani huk hatun llaqtam, Purtuyiskunap 1772 watapis tiksisqan. Porto Velho, Rondônia suyu Rondônia suyu ( purtuyis simipi : Estado do Pernambuco) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Portsmouth nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Portuguesa suyu ( kastilla simipi : Estado Portuguesa) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Poser (1992) nisqankama manam aypalla riqsisqachu allichanapaq. Potenza Potenza llaqtaqa Basilicata suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Poul Nyrup Rasmussen ( * paqarisqa Esbjerg llaqtapi - ). Poyang quchaqa 3 585 km² hatunmi. Poznań llaqtapiqa 567.882 runakunam kawsachkanku (2006). Pozzuoli Pozzuoli llaqtaqa Campania suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. Praktiku nisqa yachaykunamanta anchatas yuyaychakurqan. Pratibha Devisingh Patil ( hindi simipi : प्रतिभा देवीसिंह पाटिल sutipaq (* paqarisqa Nadgaon ( Barat ) llaqtapi - ) Baratpi pulitiku. Premio Nacional de Literatura. Premio Nacional de Novela 1957. Premio Nacional de Poesía 1944. Presente :* ( 1975 ) Víctor Jara. Presidente Hayes suyu saywitu (Parawayi) Presidente Hayes suyu ( kastilla simipi : Departamento de Presidente Hayes), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Preston nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. Primo Carnera sutiyuq runaqa (* paqarisqa Sequals llaqtapi - wañusqa Sequals llaqtapi), Italyapi mama llaqtaq kurku kallpanchaq runa. Prince Edward Island pruwinsya 138 627 runakunam kawsachkanku (2010). Prince Edward Island pruwinsya uma llaqtanmi. Pristu llaqtapi 553 runa (151 ayllu) kawsan. Pristu munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Problems in Southern Paiute Syntax and Semantics, Indiana University Ph. Programa Interdisciplinario de Estudios en Biodiversidad (PIEB), Universidad de Chile. Prólogo de José Jiménez Borja. 1957. Prólogo de Pura Fernández. Promoción Editorial Inca S.A. Lima. Prospero Lorenzo Lambertini sutiyuq runaqa. Provença ( occitan simipi - Provence ransis simipi ) ñaupa suyu karqa. Provençapa simi provençal simi ( occitan simi ). Provence-Alpes-Côte d'Azur nisqaqa huk riqyunmi (region) Phransya mama llaqtapi. Provence-Alpes-Côte d'Azur nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi (region). Providence llaqtapiqa 178.042 runakuna (2010) tiyachkan. Providencia distritup uma llaqtanmi. Providencia llaqtapiqa 120.874 runakunam kawsachkanku ( 2002 ). Provincia de Orellana. Pruebasqa mana ruwakunmanchu kimsa watayuq uraman wawakunapi imaraykuchus estreptococos kay A qutumanta chanta fiebre reumática mana rikukuqchu kanku, ichapas huk hermanuyuq kay unquywan kanman chay. Pruiwnsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. Pruiwnsyapiqa kastilla simitam, qhichwa simitam rimanku. Prutinasapa murunkunatam yanuspa mikhunchik. Prutinasapa rurunkunatam mikhunchik. Pruwinsapiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. Pruwinsyakuna (Tumpis suyu) Tumpis suyu nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk suyum. Pruwinsyapi aswanta qhichwa simitam rimanku. Pruwinsyapi pusaqnintin distritumantaqa pichqallapis puriq upyana yaku sirwisyu wasikunapi kachkan. Pruwinsyapiqa 63,4 % mana indinina runakuna, 36 % Qhichwa runakunam tiyanku. Pruwinsyapiqa Ashaninka runakunam tiyanku. Pruwinsyapiqa astawan Aymara runakunam tiyanku. Pruwinsyapiqa astawan mama indihina runakunam, 43,3 % Qhichwa runakunam tiyanku. Pruwinsyapiqa astawan Qhichwa runakunam Aymara runakunapas tiyanku. Pruwinsyapiqa astawan Qhichwa runakunam tiyanku. Pruwinsyapiqa aswanta Aymara runakunam Chipaya runakunapas tiyanku. Pruwinsyapiqa aswanta Aymara runakunam Qhichwa runakunapas tiyanku. Pruwinsyapiqa aswanta aymara runakunam tiyanku. Pruwinsyapiqa aswanta Aymara runakunam tiyanku. Pruwinsyapiqa aswanta indihina runakunam tiyanku. Pruwinsyapiqa aswanta indihina simikunatam rimanku. Pruwinsyapiqa aswanta kastilla simitam rimanku. Pruwinsyapiqa aswanta mana indihina runakunam, hukkuna indihina runakunapas tiyanku. Pruwinsyapiqa aswanta mana indihina runakunam, hukkuna runa llaqtakunapas tiyanku. Pruwinsyapiqa aswanta mana indihina runakunam, Qhichwa runakunam tiyanku. Pruwinsyapiqa aswanta mana indihina runakunamQhichwa runakunapas tiyanku. Pruwinsyapiqa aswanta mana indihina runakunam Qhichwa runakunapas tiyanku. Pruwinsyapiqa aswanta mana indihina runakunam, Qhichwa runakunapas tiyanku. Pruwinsyapiqa aswanta mana indihina runakunam, Qhichwa, Waraniyi runakunapas tiyanku. Pruwinsyapiqa aswanta mana indihina runakunam tiyanku. Pruwinsyapiqa aswanta mana indihina runakunam Waraniyi runakunapas tiyanku. Pruwinsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam Aymara runakunapas tiyanku. Pruwinsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. Pruwinsyapiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. Pruwinsyapiqa aymara, kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Pruwinsyapiqa aymara, qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Pruwinsyapiqa kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Pruwinsyapiqa kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa ( Apulu qhichwa simi ), aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Pruwinsyapiqa kastilla simitam lliwmanta astawan rimanku. Pruwinsyapiqa kastilla simitam, qhichwa simitam rimanku. Pruwinsyapiqa kastilla simita, qhichwa simita rimanku. Pruwinsyapiqa kastilla, waraniyi, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Pruwinsyapiqa kay runa llaqtakunam tiyanku. Pruwinsyapiqa Lamas-Luritu kichwa simitam rimanku. Pruwinsyapiqa Llakwash runakunam tiyanku. Pruwinsyapiqa (Qarañawi munisipyupi) kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Pruwinsyapiqa (San Ignacio munisipyupi) aswanta indihina runakunam tiyanku. Pruwinsyapiqa (San Matías munisipyupi) aswanta indihina runakunam tiyanku. Pruwinsyaqa Buliwya suyup umalliqnin (1841-1847) José Ballivián Segurolamantam sutichasqa. Pruwinsyaqa Buliwya suyup umalliqnin Germán Busch Becerramantam sutichasqa. PSV Eindhoven (Philips Sport Vereniging), icha PSV, nisqaqa huk Urasuyuniyuq piluta hayt'ay klubmi. P.T.C.M., 1946, 2a. P.T.C.M., 1947; 165 p. *Lima, Universidad Nacional Mayor de San Marcos. Publicaciones del Centro de Estudios Antropológicos 5: 9-40. Publicado por el Instituto de Estudios Peruanos, Lima, Perú, 1989. Publications, Bd. 2, S. 173–217. P'uchqu llipt'a ruranakuy nisqapi p'uchquqa llipt'aman prutuntam ( yakuchaq pusitiwu q'ipisqa iñukuta ) qun. P'uchqu qucha kiti ( kastilla simipi : Cantón Lago Agrio) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Sukumpiyu markapi huk kitim. P'uchquwanqa yaku iñuwa llipt'a hinam ruranakun, idrunyu q'ipisqa iñuwa (H 3 O + ) tukuspa. Puchunkunaqa 2 km Qusqu llaqtamanta karum. Puebla suyu ( kastilla simipi : Estado Libre y Soberano de Puebla), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Puebla suyu uma llaqtanmi. Puente de Vallecas distritu; ( kastilla simipi : distrito de Puente de Vallecas, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. Puerto de Mejillones pruwinsyapiqa kastilla, aymara, qhichwa, simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Puerto Francisco de Orellana icha Kuka ( kastilla simipi : Coca) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Orellana markap uma llaqtanmi. Puerto Francisco de Orellana icha Kuka nisqaqa ( kastilla simipi : Puerto Francisco de Orellana / Coca) Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Orellana markap uma llaqtanmi. Puerto Gonzalo Moreno ( kastilla simipi : Puerto Gonzalo Moreno) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Pando suyupi, huk llaqtam, Mayutata pruwinsyap uma llaqtanmi. Puerto Maldonado nisqaqa huk piruwanu llaqtam, Mayutata suyup uma llaqtanmi. Puerto Monttpiqa 175.938 runakunam kawsachkan ( 2002 watapi). Puerto Prado llaqtapiqa Iniy mayuwan tinkun ( Tampu mayu ). Puerto Quijarro munisipyupiqa kastilla simitam lliwmanta astawan rimanku. Puerto Rico ( kastilla simipi : Puerto Rico) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Pando suyupi, huk llaqtam, Manuripi pruwinsyap uma llaqtanmi. Puerto San Francisco de Orellana kitillipi Napurunakunam tiyanku. Puerto Suárez munisipyupiqa kastilla simitam lliwmanta astawan rimanku. Puerto Valesco Ibarra llaqtapiqa yaqa 100 runa kawsanku. Puerto Varas 100px Puerto Varas nisqaqa Chili mama llaqtapi Los Lagos suyupi huk llaqtam. Puerto Varas llaqtapiqa 32.912 tiyaq kawsachkanku ( 2002 ). Puerto Villarroel munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Puhili kitillipiqa Pansaliyu Kichwa runakunam tiyanku. Puhili kitipiqa Pansaliyu Kichwa runakunam tiyanku. Puka achkiyqa 625-manta 740-kama nanometro pillunyayuqmi. Puka chikayu Latin simipi Marmosa rubra: "puka chikayu". Puka icha q'illu rurunkunatam mikhunchik. Puka khari-kharip saphinkunapi mutmumanta wiñaq yurikuna. Pukallpa (Puka Allpa) ( kastilla simipi : Pucallpa) nisqaqa Piruw mama llaqtap huk hatun llaqtam, Ukayali suyup uma llaqtanmi. Pukallpa (Puka Allpa) ( kastilla simipi : Pucallpa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Ukayali mayu patanpi, Ukayali suyup uma llaqtanmi. Puka Pukara ( kastilla simipi : Puca Pucara) nisqaqa Inkakunap huk pukaransi karqan. Puka Pukara nisqamantaqa 1 - 2 km karum. Pukara kiti ( kastilla simipi : Pucará) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Asway markapi huk kitim. Pukara llaqtamantaqa 1 km karum. Puka rurunkunatam mikhunchik. Puka siq'iqa sinchimanta wapsiyay icha wapsimanta sinchiyay atiyninpa saywanta rikuchisunki. Puka thumana, pachila-pachila icha thumana chaylla (Gaultheria bracteata syn. Puka urqu q'acha-q'acha, Puka q'acha-q'acha icha Puka paaq (Schinopsis lorentzii syn. Puka wantuq icha Puka kamapchu (Brugmansia sanguinea syn. Pukayaku kitillipiqa Pansaliyu Kichwa runakunam tiyanku. Puka yawar kawsaykuq. Puka yawarninmi sirk'akunapi purin, mana huk sunqu kaptinpas. Pukllana nisqaqa ima pukllanapas. Pukllasunchis tantanakuytaqa 1981 watapim kamarirqanku. Pukllaykunap sananchan. Pukllay nisqaqa ima runap kusikunanpaq icha llallinakunapaq rurasqanpas, hukllap, iskaypa icha aswan pukllaqkunap pukllasqan. Pukyunmantaqa 731 kilumitrupi Mantaru mayuwan tinkun. Pukyunmi Anqas Wallapi (Yuraqyaku mayu). Pukyunmi P'utuqsi suyupi, yaku tinkuqmi Sacani mayumanta Molinos mayumantawan, San Pedro de Buena Vista llaqtañiq. Pukyunmi Quchapampa wallapi, yaku tinkuqmi Tapaqarimanta Tintayamantawan, Sakawa llaqtap antinpi. Pukyunpi paqarispa, yakuqa uraykuspa mama quchaman kallpan. Pulinisyapiqa pulinisya rimaykunatam rimanku. Pulitika Rakiy Chunka kimsayuq pruwinsyanmi kan. Pulitika rakiy Jujuy wamani ( kastilla simipi : Provincia de Jujuy) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Pulitika Rakiy Kitillikuna : * huk llaqta kitilli: Baba * iskay chakrapura kitilli: Guare, Isla de Bejucal. Pulitika Rakiy Kitillikuna : * huk llaqta kitilli: Mawkallakta (Puebloviejo) * iskay chakrapura kitilli: Puerto Pechiche, San Juan de Juana de Oro. Pulitika Rakiy Kitillikuna : * huk llaqta kitilli: Portovelo * kimsa chakrapura kitilli: Morales, Kurtinkapa, Salatí. Pulitika Rakiy Kitillikuna : * tawa llaqta kitilli: Clemente Baquerizo, Dr. Pulitika rakiy (Macau) * Macau * Taipa wan Coloane wat'akuna. Pulitika rakiy Qhatamarka wamani ( kastilla simipi : Provincia de Catamarca) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Puliwya mama llaqtap wiñay kawsay wan pulitiku qarqan. Pultumarka distritupiqa Yanaqucha qhuyam tiyan. Pulunya mama llaqtapi taripay amachaq wan pulitiku. Pulunya mama llaqta wiñay kawsayuq, pulitiku wan Uma kamayuq. Pulunyapi Pinchikilla llamk'aq wan pulitiku. Pulunyapi wamink'a maqay, 1926 watapi. Pumallakta kitillipiqa Kichwa runakuna tiyanku. Pumallakta kitillipiqa Puruwa Kichwa runakunam tiyanku. Pumamach'ayqa Inkamach'ay ñiqpi kan. Pumapampa ( kastilla simipi : Pomabamba) nisqaqa Piruw mama llaqtap Anqash suyupi huk pruwinsyam. Pumaq sach'asach'a willkachasqa ñawpa suyupiqa kanmi 89-chá laya pisqukuna. Puna qiwlla (Larus serranus), huk Piruwpi kawsaq qiwlla. Puna qiwlla, Q'iwiña icha Killuyaw (Chroicocephalus serranus syn. Punata munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Punata pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Puncha'w 13 ñiqin qhulla puquy killapi 1967 watapi, Fernando Belaúnde Umalliq. P'unchaw kamasqa 10 iqin inti raymi killapi 1940 watapi wata; Manuel Prado Umalliq. P'unchaw kamasqa 10 iqin kantaray killapi 1963 watapi wata; Fernando Belaúnde Umalliq. P'unchaw kamasqa 10 ñiqin aymuray killapi 1920 wata. P'unchaw kamasqa 10 ñiqin aymuray killapi 1920 wata, Augusto B. Leguía Umalliq. P'unchaw kamasqa 12 Qhapaq raymi 1961 wata. P'unchaw kamasqa 12 Qhapaq raymi killa 1961 wata, Manuel Prado Umalliq. Punchaw kamasqa 13 iqin qhapaq raymi killapi 1963 watapi, Fernando Belaúnde Umalliq. P'unchaw kamasqa 13 iqin tarpuy killapi 1963 watapi wata; Fernando Belaúnde Umalliq. Punchaw kamasqa 13 Qhapaq raymi killa 1963 wata. P'unchaw kamasqa 14 Hatun puquy killa 1927 wata. P'unchaw kamasqa 14 iqin hatun puquy killapi 1927 watapi wata. P'unchaw kamasqa 15 Anta situwa killa 1949 wata. P'unchaw kamasqa 15 iqin anta situwa killapi 1949 watapi wata. P'unchaw Kamasqa 15 iqin kantaray killapi 1925 watapi wata; Augusto B. Leguía Umalliq. P'unchaw kamasqa 1991 wata. P'unchaw Kamasqa 19 iqin pawqar waray killapi 1965 watapi wata; Fernando Belaúnde Umalliq. P'unchaw kamasqa 1 Inti raymi killa 1983 wata. P'unchaw kamasqa 1 iqin inti raymi killapi 1983 watapi wata. P'unchaw kamasqa 20 iqin aymuray killapi 1936 watapi wata; Oscar R. Benavides Umalliq. P'unchaw kamasqa 22 Aymuray killa 1950 wata. P'unchaw kamasqa 22 iqin aymuray killapi 1950 watapi, Manuel A. Odría Umalliq. Punchaw kamasqa 24 Ayriway killa 1931 wata. Punchaw kamasqa 24 iqin ayriway killapi 1931 watapi, Oscar R. Benavides Umalliq. P'unchaw kamasqa 25 iqin ayamarq'a killapi 1876 watapi wata; Mariano Prado Umalliq. P'unchaw kamasqa 26 iqin qhapaq raymi killapi 1984 watapi wata; Fernando Belaúnde Umalliq. P'unchaw kamasqa 29 iqin qhulla puquy killapi 1944 watapi wata; Manuel Prado Umalliq. P'unchaw kamasqa 2 iqin qhulla puquy killapi 1857 watapi, Ramón Castilla Umalliq. P'unchaw kamasqa 2 iqin qhulla puquy killapi 1857 watapi wata. P'unchaw Kamasqa 2 iqin qhulla puquy killapi 1857 watapi wata. P'unchaw kamasqa 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1920 wata. P'unchaw kamasqa 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1920 wata, Augusto B. Leguía Umalliq. P'unchaw kamasqa 2 Qhulla puquy killa 1857 wata. P'unchaw Kamasqa 2 Qhulla puquy killa 1857 wata. P'unchaw kamasqa 30 Aymuray killa 1968 wata. P'unchaw kamasqa 30 iqin aymuray killapi 1968 watapi wata. P'unchaw Kamasqa 31 iqin qhulla puquy killapi 1944 watapi wata; Manuel Prado Umalliq. P'unchaw kamasqa 5 iqin qhulla puquy killapi 1945 watapi wata; Manuel Prado Umalliq. P'unchaw Kamasqa 5 iqin qhulla puquy killapi 1945 watapi wata; Manuel Prado Umalliq. P'unchaw kamasqa 6 Chakra yapuy 1904 wata. P'unchaw kamasqa 6 iqin ayriway killapi 1962 watapi wata; Manuel Prado Umalliq. P'unchaw kamasqa 6 iqin qhapaq raymi killapi 1935 watapi wata; Oscar Benavides Umalliq. P'unchaw kamasqa 6 iqin qhapaq raymi killapi 1984 watapi wata; Fernando Belaúnde Umalliq. P'unchaw kamasqa 6 ñiqin qhulla puquy killapi 1965 wata. P'unchaw kamasqa 6 ñiqin qhulla puquy killapi 1965 wata, Fernando Belaúnde Umalliq. P'unchaw kamasqa 8 iqin aymuray killapi 1936 watapi wata; Oscar R. Benavides Umalliq. P'unchaw kamasqa 9 iqin qhapaq raymi killapi 1825 watapi wata; Simón Bolívar Umalliq. P'unchaw kamasqa 9 iqin qhapaq raymi killapi 1935 watapi wata; Oscar Benavides Umalliq. P'unchaw kamasqa 9 iqin qhapaq raymi killapi 1935 watapi wata; Oscar R. Benavides Umalliq. P'unchaw kamasqa pi. P'unchaw kamasqa pi, José de San Martín Libertadur. P'unchaw kamasqa wata: 26 ñiqin kantaray killapi 1874 watapi. P'unchaw kamasqa wata 6 ñiqin hatun puquy killapi 1962 watapi, Manuel Prado Umalliq. Punchawmanta Justicia wan Culto Ministru, Miguel Iglesias Umalliq. Punchukusqa luruchapas paykuna hinataq qaparin; wakinqa ni tantiankuchu qapariyninta. Punkara icha Briya ( kastilla simimanta : brea) nisqaqa huk k'illimsa yakuchaqkunap khaka chaqrusqan, allpa wirap rawrasqanmanta icha umya t'impuchisqanmanta paqariq. Punkup hanaqninta chakakuqqa punku kirma nisqam. Punta Arenas llaqtapiqa 130.136 runakunam kawsachkanku (2002). Puntarenas llaqta 70 682 runakunam kawsachkanku (2010). Puntarenas pruwinsya wan Puntarenas kantun uma llaqtanmi. Puñuchkaq puchkayuq warmi (Gustave Coubert-pa llimphisqan). Puñuchkaq warmi (Gustave Coubert-pa llimphisqan). Punu llaqtamantaqa 25 km karum. Punu llaqtamantaqa 34 km karum. Punu pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Puno) nisqaqa Piruw mama llaqtap Punu suyupi huk pruwinsyam. Punu suyu ( kastilla simipi : Puno) nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Punu suyupiqa aswanta Qusqu-Qullaw runasimitam, Aymara simitapas rimanku. Punu suyupiqa Qusqu-Qullaw runasimita, kastilla simita, aymara simita rimanku. Punu suyup uma llaqtanmi. Puñuy nisqaqa huk runap icha uywap mana kuyukuspa wichq'asqa ñawilla anchata samaykuyninmi. Puqu munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Puquna munisipyuqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Puquna nisqa allpaqa achka kawsachikuy imayayniyuq kaq allpam. Puquqwata kantunpa uma llaqtanmi. Puqusqa murumantaqa phutuspa musuq yuram yurin. Puriqlla imayayqa wapsichana iñumanta aswan q'uñikuptin wapsim tukukun, puriqchana iñumanta aswan chiriyaptintaq puriqlla tukukunmi. Puriqlla kachkaq, likiduchasqa muksichaq. Puriq quyllurcha Eros southern hemisphere overview.jpg Puriq quyllurcha; Planitacha; ( kastilla simipi : asteroide). Puriq quyllurcha; Planitacha; ( kastilla simipi : asteroide). Puriq runapaq wank'a. Puriq yakum pachap qaranta apaykuspa t'iqpan, papakunata yuraqchaspa. Puriy nisqaqa runap huk puystumanta, wasinmanta maymanpas riyninmi. Purkun llaqtapim kaqsarqan 16 ñiqin kawsay watanmanta. Purqu munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Purtugalmanta hamusqa runakunawan chaqrukuspas kunan Brasil runakuna tukurqanku. Purtuyis hudyup willkansi, qhichwa warmip wawansi, ispañulpa churinsi kaspa, uchuylla wawacha kachkaspa wakchañas tukukurqan. P'urukiñwa, Parukiñwa, P'urukinwa icha Parukinwa (kastilla qillqaypi Poroquingua escale. Puruma munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Purus mayuman purin. Purus pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de Purus) nisqaqa Piruw mama llaqtap Ukayali suyupi huk pruwinsyam. Pusaq chunka hunuchá rimaqninmi kan. Pusaq chunka hunumanta aswan rimaqninmi kan. Pusaq chunka mama llaqtapimanta aswan kan pukllasqa. Pusaq distritunmi kan. Pusaq distritunmi kan, kimsa chunka kimsayuq llaqta kiti kimsa chunka iskayniyuq chakrapura kitillipas. Pusaq hunuchá rimaqnin kachkan. Pusaq hunuchá rimaqninmi kachkan. Pusaq hunuchá rimaqninmi kan. Pusaq kantunmi kan. Pusaq kitillinmi kan. Pusaq kitinmi kan. Pusaq munisipyunmi kan. Pusaqninqa Beto Cuevas -mi karqan. Pusaqnintin chakinkunaqa ancha sunim, ancha suyt'um. Pusaq pruwinsyanmi kan. Pusaq pruwinsyanmi kan, 64 distritunmi kan. Pusaqqa chakikunawanmi iskay sarunata (pedal nisqapas) saruspa iskaymuyuta kuyuchin. Puskanturpa (icha Puskanturpu?) ( kastilla qillqaypi : Nevado Puscanturpa (icha Puscanturpo? Putina pruwinsya ( aymara simipi : Putina jisk'a suyu; kastilla simipi : Provincia de San Antonio de Putina) nisqaqa Piruw mama llaqtap Punu suyupi huk pruwinsyam. Putina pruwinsya ( kastilla simipi : Provincia de San Antonio de Putina) nisqaqa Piruw mama llaqtap Punu suyupi huk pruwinsyam. Putumayu kiti ( kastilla simipi : Cantón Putumayo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Sukumpiyu markapi huk kitim. Putumayu kitipiqa Kichwa runakunam ( Napuruna ), Siona, Secoya runakunapas tiyanku. Putuni distritu 2 ñiqin aymuray killapi 1854 watapi. Putuq, Pilla t'asra icha Inkapunku ( kastilla simimanta : trapecio) nisqaqa iskay chimpa kaq chimpanasqa (chasllasqa) kaq chiruyuq kaq, wakin chiruntaq mana chimpanasqa kaptintaqmi. Putuq, Pilla t'asra icha Trapisyu ( kastilla simimanta : trapecio) nisqaqa iskay chimpa kaq chimpanasqa (chasllasqa) kaq chiruyuq kaq, wakin chiruntaq mana chimpanasqa kaptintaqmi. P'utuqsi ( kastilla simipi : Potosí) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, P'utuqsi suyup uma llaqtanmi. P'utuqsi llaqtapiqa 132.966 runakunam (2001 watapi) kawsachkan. P'utuqsi munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara, waraniyi simikunatam lliwmanta astawan rimanku. P'utuqsi suyu nisqaqa ( aymara simipi : P'utuqsi jach'a suyu; kastilla simipi : Departamento de Potosí) Buliwya mama llaqtapi huk suyum. P'utuqsi suyu nisqaqa huk suyum Buliwya mama llaqtapi. P'utuqsi suyup chinchayninmanta qullaman rin. P'utuqsi suyupiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. P'utuqsi suyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. P'utuqsi urquqa ñawpa pacha qullqisapas karqan. Putusi ( aymara simipi : P'utuqsi, kastilla qillqaypi : Potosí, waraniyi simipi : Potosi) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Putusip uma llaqtanmi. Putusi llaqtapiqa 132.966 runakunam (2001 watapi) kawsachkan. Puwpu munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Puwpu pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Puwpu quchapim qallarin. Puyu kitillipiqa Pastasa Kichwa runakunam tiyanku. Puywa nisqa huk huk qotokunata. Puywanku icha Urganu nisqaqa ( kastilla simimanta : órgano, italya simipi : organo) huk yatana llumpayuq phukuna waqachinam (yatana phukuna waqachina nisqa). Puywankutaqa yatana llumpapi ñit'inakunata (yatanakunata) ñit'ispa waqachinchik. Pyongyangqa 3 255 388 runam kawsachkanku. Qachu yurakunaqa wiru yura rikch'aq ayllu (Poaceae, Gramineae) nisqamanmi kapun. Qala Qala ( kastilla simipi : Cala Cala) nisqaqa huk mawk'a llaqtam, Buliwya mama llaqtapi, Uru Uru suyupi Uru Uru llaqta nisqamantaqa 20 km karum. Qallanqillqanqa kaymi: "Piruwpa yachay sunturnin, Awya Yalap amawtan" ( kastilla simipi : "Universidad del Perú, Decana de América"). Qallanqillqanqa kaymi: Universidad del Perú, Decana de América (kastilla simi: Piruwpa yachay sunturnin, Awya Yalap amawtan). Qalla, Phirunku icha Ruyda nisqaqa ima muyu hinapas, muyunapaq, kuyuchinapaqpas. Qallapurinapi tawa icha aswan qallakunam. Qallari iñunpipas kachkaqraq pukarataq qhapaqpa chimpasqan iñuman kuyukun. Qallariran yachakuyta kikinpa marka yurinqanchu, Colegio San Francisco-chu. Qallarirqan 1 ñiqin tarpuy killapi 1939 p'unchawpi aliman awqaqkuna Pulunyata ch'utiptin. Qallarirqan Cristobal Colonpa Chawpi Awya Yalap Wat'ankunata tarisqanwan 1492 watapis. Qallarisqa qillqa manam chay hina kaptinqa, qullunanmi kachun. Qallariy chawpinqa Piruwpa chalanpi karqan, tawa chunka kilumitru Hanan Chinchamanta karu kuntinpi, pachak pichqa chunka kilumitru Lima llaqtamanta karum urin kuntinpi, kimsa chunka isqunniyuq kilumitru allpa pachap ukhunpi. Qallariyninpiqa uywa nisqaqa "runap uywasqan animal, manataq sallqa animalchu" niyta munarqaptin, Ikwadur kichwa shimi nisqapi tukuy animal nisqakunapaq, sallqakunapaqpas, "wiwa" nispa niytam qallarirqanku. Qallawakunataqa Qallawap ñiqi rakirinkuna nisqapim chiqachanchik. Qallawap aswan pisi rakinqa iñuku nisqam. Qallaw hatun kamachiy wamani icha Qallaw pruwinsya nisqaqa ( kastilla simipi : Provincia Constitucional del Callao) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk sapq pruwinsyam, mana suyuyuq kaq. Qallum allin aswan kuyutsiqnin kikinkaypa. Qallumanta manchay kunkamanta punkiyqa huk 20% hinata casosmanta rikhurin. Qallun allin aswan yachaymuruypa huk sinchi kaqnin. ;Qallu *nin: simi, (idioma, palabra). Qanchis chunka qanchisniyuq hunuchá rimaqnin kachkan. Qanchis chunka qanchisniyuq hunuchá rimaqninmi kan. Qanchis distritunmi kan. Qanchis hunuchá rimaqninmi kachkan. Qanchis hunuchá rimaqninmi kan. Qanchis kantunmi kan. Qanchis kaq kq pachakwatapitaqsi Indyapi Hinduwismup anchhuchisqansi karqan. Qanchis kaq p'unchawpitaq samarikurqa. Qanchis kitillinmi kan. Qanchis kitillinmi kan: Chicán, El Cabo, San Cristóbal, Bulán, Dug-dug, Tumipampa, Guaraynag. Qanchis kitillinmi kan: * huk llaqta kitilli: Amaluza * suqta chakrapura kitilli: 27 de Abril, Bellavista, El Airo, El Ingenio, Jimbura, Santa Teresita. Qanchis kitillinmi kan, huk llaqta kitillim, Zamora, suqta chakrapura kitillipas: Cumbaratza, Guadalupe, Imbana, Sabanilla, San Carlos de las Minas, Timbara. Qanchis kitillinmi kan: * huk llaqta kitilli: San Miguel kitilli * suqta chakrapura kitilli: San Pablo, Bilován, Santiago, San Vicente, Balsapamba, Régulo de Mora. Qanchis kitillinmi kan: * huk llaqta kitilli: Tina * suqta chakrapura kitilli: Ahuano, Chuntapunta, Puerto Misahuallí, Puerto Napo, Tálag. Qanchis kitillinmi kan: * kimsa llaqta kitilli: Cariamanga, Chile, San Vicente * tawa chakrapura kitilli: Colaisaca, El Lucero, Sanguillín, Utuana. Qanchis kitillinmi kan: Méndez, Patuca, San Francisco de Chinimbimi, Tayuza, San Luis del Hacho, Chupianza, Copal. Qanchis kitinmi kan. Qanchis kitinmi kan, isqun llaqta kitilli 21 chakrapura kitillipas. Qanchis munisipyunmi kan. Qanchisnintin p'unchaw yalliptin aswan ruraqkuna qullunam arí niptinqa, kamachiqmi qullunqa, mana hinaptinqa p'anqa kakunqa. Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqakunamanmi kapun. Qanchispaq rimataq phinis simipi unriya simipipas indu iwrupiyu rimaykunamanta chaskisqa. Qanchis pruwinsyanmi kan. Qanchis pruwinsyanmi kan, qanchis chunka isqunniyuq distritunmi kan. Qanchis p'unchawtaqa simana ninchik. Qanchista, kimsawan miray, iskay chunka hukniyuqmi. Qanchis watayuq kachkaq Ch'askachataqa pusamurqanku Ariqipa llaqtamanmi mistikunapaq llamk'ananpaq. Qaqaqay distritup uma llaqtanmi. Qaqa siqay, Vysoké Tatry urqupi Qaqa siqay ( kastilla simipi : montañismo) nisqaqa qaqakunapi runap siqaykachayninmi, kurku kallpanchanapaq icha karu purispa hawk'anapaq. Qaqra distritupiqa Yawyu runasimitam rimanku, Qaqra-Kallampa k'iti rimaytam. Qara Colmenas chanta erupción ima huk anafalaxia kaqwan runap wasanpi Sintomaspiqa aswanta rikukun urticaria generalizada, siqsiku, erupción manchay simimanta punkiy. Qaranmantaqa Piruw balsamu, Tulu balsamu nisqatam ruranku. Qaranqa ancha askurbina p'uchqusapam (C witamina nisqa). Qaranqa munisipyupiqa kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Qaranqa pruwinsyapiqa kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Qarapas huk anqas llimp’i hinaman tukupuchkanman kay pisi oxígeno kaqrayku. Qaraqullu munisipyupiqa kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Q'araqullu munisipyupiqa kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. Q'ara Quta ( aymara simi q'ara muru, quta qucha, Ludovico Bertonio, Aymara dictionary (transcription): Q'ara - Pelado. Qaras ( kastilla simipi : Caraz) nisqaqa Piruw mama llaqtap Anqash suyupi huk llaqtam, Waylas pruwinsyap uma llaqtanmi. Qarati (Pityriasis capitis) nisqaqa uma qarap paspachasapa kayninmi. Qarawili pruwinsya ( kastilla simipi : Caravelí) nisqaqa Piruw mama llaqtap Ariqipa suyupi huk pruwinsyam. Qarawili pruwinsya ( kastilla simipi : Caravelí) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ariqipa suyupi huk pruwinsyam. Qarquyasa askha Ikwadur uma pusaqta. Q'asa distritupiqa Yanaqucha qhuyam tiyan. Q'asa nisqaqa iskay urqupura kaq purinam, urqukunap iskaynintin kinraypi kaq qhichwakunata ñanwan t'inkiq, urqup pikchunmanta aswan hurin kaq, qhichwamantataq aswan hanaqmi. Qata nisqaqa ima qatanapaq, imamantapas amachanapaq, ahinataq. Qatar Asyapi mama llaqtam. Qatar nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Qatasqa muruyuq nisqakunaqa (Angiospermae, grigu simimanta αγγείον, "sirk'a, chaskina", σπέρμα, "muru", icha Magnoliophyta) nisqa muruyuq yurakunap murunkunaqa ruru raphip qatasqanmi, rurup ukhunpim. Qatawi llaqtapi hatun qhuyam karqan, 1987 watapi wichq'asqa. Qatiq nisqaqa ima kaqpapas, hamuqpapas qatiqninmi, icha pipapas qatiqnin runam. Qatiq unquy nisqakunaqa unquchiq nisqakunap paqarichisqanmi. Q'awchi rumi nisqa mana umiña kaq ullayataqa ninachanapaq llamk'achinchik. Qaynaraq Ikwadurpi tiyaq napurunaqa "yumbo" sutichasqankum. Q'aytuyuq kumanakuna (mint'ukuna) Q'aytu Q'aytu nisqaqa imam llañupas, suytupas (suni, yanqana). Qellqarqa Tiksimuyumantapas, Sarhua llaqtamantapas, chaynallataqmi rikurichimurqa "Imamantam Unquchikuni: Waruchiri ñawpa qellqapa imanam unkuykuna karqaku qapa watakunapi. Qhali kayninpaqqa runa kaykunatam muchukun: * Kurku kallpanchay : Runapqa kuyunanmi, kurkunwan allinkunatapas rurachun. Qhapaqchasqa 235 U nisqawan pisilla kritiku wisnuwanmi iñuku huk'i t'uqyayta aknanku. Qhapaq chunkanaqa maqanakuy pukllaymi. Qhapaq chunkana wankichakuna: Lluq'imanta pañaman: awqaq, kawallu, hatun yaya, qhapaq, quya, pukara. Qhapaq Inka icha Inka qhapaq nisqaqa Inkakunap Sapan Inka nisqa sapallan qhapaqninsi karqan. Qhapaq Inkakunaqa intip churinsi karqan. Qhapaq llasa, huk kilugramuyuq, Sèvres llaqtapi ( Paris ñiqpi, Phransyapi ) waqaychasqa. Qhapaq llasa, huk kilugramuyuq, Sèvres llaqtapi ( Paris ñiqpi, Ransiyapi ) waqaychasqa. Qhapaq ñukch'u, Valencia Espinoza Valencia E.: Taytacha Temblores: patrón jurado del Cuzco. Qhapaq raymi killapi 1984 watapi Akchiq Ñan maqaqkunata awqapuq piruwanu awqaqkunas tukuy Putis llaqtayuq runakunata qayamurqanku allpapi hatun hutk'uta rurananpaq. Qhapaq Raymi, Waman Pumap siq'isqan. Qhapaq Urqu kitillipiqa Puruha Kichwa runakunam tiyanku. Qhapaq Yupanki Inkakunap pichqa ñiqin qhapaqninsi karqan. Qhaqti icha Tarta nisqaqa ruruwan sankhu patasqapas (phutisqapas). Qharikuna achka kariw rimakunata rimaptin, warmikuna manam kariwtachu riman. Qharikunam warmikunamanta wakin hinatam rimanku. Qharip k'akinpiqa sapram wiñan. Qharipura khuyay nisqapas ninchikmi. Qharip warmip anchata munanakuspa khuyanakuyninqa waylluy nisqam. Qharip yumanpi kaq yuma kuruchakunaqa kismapi kachkaq runtuchamanmi rinku, chupachankuta maywispa. Qhariqa sayaspa ullunwanmi hisp'an, warmitaq chukuspa rakha ñiqpi kaq ispana hutk'uwanmi. Qhari runakunaqa huk 50% hinapi hina unqunku aswan warmi wawakunamanta, chantataq aswanta prevalencia miray tiyan otoñopi. Qhasqu (pectus) nisqaqa kurkup wichay rakinmi. Qhatu ( kastilla simipi : mercado) nisqaqa runapura qhatuna rantinakuymi. Qhatuna nisqaqa ima rantinapaq rantichinapaq, qhatupaq rurasqapas, kañinata chaskinapaq. Qhatuq (rantichiq) runaqa imatapas rantichinmi, rantiq (rantimuq) runataq rantinmi. Qhawachi llaqtapiqa suqta chuntukunam tiyan, tikamanta rurasqa. Qhawana distritu 1823 watamanta. Qhawana pampapiqa antañiqiq ukuchawan wach'ichatam muyurichinchik. Qhawana q'ispillup iskay k'umuq lintin. Qhawana q'ispillupitaq pallana lintikunam icha ch'iqichina lintikunam. Qhawariy ( Anqash suyupi Vicia grata, huk chaqullu rikch'aq niyta munanmi)! Qhawariy "qillqay" nisqa ñit'inata, llapa qillqap hawa rakinpi. Qhaway Wikipidiya:Rimanakuy (discusiones sobre Wikipedia). Qhichwa-kastillanu-qhichwa simi qullqatapas qillqamurqan. Qhichwa llaqta willakuykunamanta yachaqmi, t'ikraqmi. Qhichwa pilli (Hypochaeris chillensis) nisqaqa Antikunapi wiñaq philli-philli yuram. Qhichwapiqa mayum purin. Qhichwa qalaywala icha Wisarum (Niphidium crassifolium syn. Qhichwa rimaqkunapaqtaq kikinpa simillanpim qillqayta ñawiriyta yacharikunanmi atinman. Qhichwa rimayninchikta tukri nisqa qhichwa siq'i llumpawan qillqanchik. Qhichwa runakuna chay taruka qallu rikch'aq yurakunataqa qalaywala nispapas sutichankum. Qhichwa runakunap supay tusuynin. Qhichwa runapura achka takiykunata uyarispa qillqarqan, Jorge Lira sutiyuq masinwanpas. Qhichwa runapura achka takiykunata uyarispa qillqarqan, José María Arguedas sutiyuq masinwanpas. Qhichwa runapuraqa imaymana runa sutikunatam riwsinchik. Qhichwa runapura wiñarqan. Qhichwa simi chunka isqun kaq pachakwatap qallirisqanpis wañukurqan. Qhichwa simi hamut'ana kuraq suntur (kikinkuqa Qheswa simi hamut'ana kuraq suntur icha kurak suntur nikuspa qillqakunkum) icha QSHKS icha kastilla simipi AMLQ nisqaqa Qusqu llaqtapi kuraq sunturmi. Qhichwa Simi Hamut'ana Kuraq Suntur nisqaqa manam ari nispa, kunanraqmi pichqantin hanllalliwan qillqayta munan. Qhichwa Simi Hamut'ana Kuraq Sunturpa (QSHKS) Lima llaqtapi kaq wawan wasipipas llamk'achkan. Qhichwa Simi Hamut'ana Kuraq Sunturpa (QSHKS) Lima llaqtapi kaq wawan wasip umalliqninmi kachkan. Qhichwa Simi Hamut'ana Kuraq Sunturpa yanapaqninsi karqan. Qhichwa Simi Hamut'ana Kuraq Sunturtaq ninmi, huklla simi, Qusqu llaqtap rimayninmi huklla allin qhichwa simi, nispa. Qhichwa Simi Hamut'ana Kuraq Sunturtaq ñinmi, huklla simi, Qusqu llaqtap rimayninmi huklla allin qhichwa simi, ñispa. Qhichwa simi kapchiy nisqaqa rimapayasqa hina waranqakuna watañam kachkan. Qhichwa simi kapchiypiqa achka ñawpa pachamanta willakuq kwintukunatam riqsinchik. Qhichwa simi mama simin kaptinpas, "Comentarios Reales de los Incas" ñisqata kastilla simipi qillqarqan. Qhichwa simimanta kastilla simiman huk qillqakunatam t'ikrarqan. Qhichwa simi nisqa rimaykunaqa lliw Awya Yala rimaykunap ayllunkunamanta astwan rimasqaraqmi kachkan: Arhintina, Buliwya, Kulumbya, Chili, Ikwadur, Piruw mama llaqtakunapi. Qhichwa simipi achka harawikunatam qillqan. Qhichwa simipi huk k'askachakuq rimaykunapipas chay rimana yapaqkunataqa k'askaq ninchikmi. Qhichwa simipiqa achka rimaykunam kanku, ahinataq warmita p'akiy, hutk'uy, chankay, k'akuy, allquchay, kallpaspa yuquy, sarutay, hukkunapas. Qhichwa simipiqa achka willakuykunam rimay takikunapas kaptinpas, pisillaraqpunim qillqasqa simi kapchiytaq kachkan. Qhichwa simipiqa huk rimaykunamanta simikunallapim. Qhichwa simipiqa huk rimaykunamanta simikunallapim, ahinataq kwintu (