id
stringlengths 4
6
| url
stringlengths 31
789
| title
stringlengths 1
109
| text
stringlengths 2
589k
|
|---|---|---|---|
4895 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%8A%20%E0%B7%83%E0%B6%A7%E0%B6%B1%20%28%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%B4%E0%B7%96%20146%29 | කොරින්ත් සටන (ක්‍රිපූ 146) | රෝමානු ජනරජය විසින් ක්‍රිපූ 146දී දියත් කරන ලද කොරින්ත් සටන නමින් හැඳින්වෙන සටනෙහි අවසන් ප්‍රතිඵලය වූයේ, අයස්කාන්ත ධන සම්භාරයක් සතුවීම නිසා ඉමහත් කීර්තියට පාත්‍රව සිටි එම ග්‍රීක රාජ්‍යය සම්පූර්ණයෙන් හා මුළුමනින් විනාශ මුඛයට ගොදුරුවීමය.
රෝමන්වරු ක්‍රිපූ 146 හිදී ලූසියස් මමියස් ඇකිකස් ගේ නායකත්වය යටතේ පැමිණ කොරින්ත් වටලා එය විනාශ කර දැමූහ. නගරයට ඇතුළුවූ මමියස් සියළු පුරුෂයන් කඩුගා දැමූ අතර, නගරය ගිනි රකුසාට බිලි දීමට පෙර ස්ත්‍රීන් හා දරුවන් වහලුන් ලෙස විකිණීය. මේ සියළු දෑ අගයනු වස් ඇකියානු සංගමයේ අභිභාවකයා යන අරුතැති ඇකිකස් යන විරුදනාමය ඔහු වෙත පිරිනැමිනි.
පුරාවිද්‍යාත්මක සාක්ෂි පෙන්නුම් කරන ආකාරයට මෙම නගරය ඉන් ඉක්බිතිව ඉතාමත් අල්ප ලෙස ජනාවාස වී ඇති අතර, තමා ඝාතනයට ලක්ව මිය පරලොව යෑමට ටික කලකට පෙර ජූලියස් සීසර් විසින් ක්‍රිපු 44 දී මෙම පුරවරය කොලෝනියා ලාවුස් ඉයුලියා කොරින්තියේන්සිස් යනුවෙන් නම් කරමින් නැවත ගොඩ නගා ඇත.
ග්‍රීසිය රෝමානු ආධිපත්‍ය්‍යට නතු වීමෙන් අනතුරුව, රෝම ඉතිහාසයට ග්‍රීක-රෝමානු යුගය නම්වූ අළුත් පරිච්ඡේදයක් එක් විය.
146 BC
Corinth 146 BC |
4896 | https://si.wikipedia.org/wiki/3%20%E0%B7%80%E0%B6%B1%20%E0%B7%83%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%80%E0%B7%83 | 3 වන සියවස | 3වන සියවස යනු ජූලියන් දිනදර්ශනය අනුප්‍රකාර ක්‍රිස්තු වර්ෂ 201 සිට 300 දක්වා කාල පරිච්ඡේදයයි.
සමාලෝචනය
ඉහත ශත වර්ෂයේදී කොමෝඩස් ගේ අභාවයෙන් පසුව රෝමානු අධිරාජ්‍යය සිවිල් යුද්ධයක ග්‍රහණයට නතු විය. කලකෝලහාල නිමා වත්ම, සෙප්ටිමියස් සෙවරස් අධිරාජයා ලෙස බලයට පත් වී, සෙවරන් රජ පෙළපත ආරම්භ කලේය. පෙර අධිරාජයන්ට හාත් පසින්ම වෙනස් වූ හේ තම ආධිපත්‍යය පවත්වා ගෙන යෑම සඳහා යුද්ධ හමුදාව එළිපිටම භාවිතා කල අතර ඒ සඳහා ඔවුනට ඉහලින්ම වැටුප් ගෙවී මද කරන ලදි. මෙහි ප්‍රතිඵලය වූයේ මොහු පිහිටවූ රාජ්ය පාලනය හමුදා රාජාණ්ඩුව ක් ලෙස නම් කෙරීමය. 230 ගණන් වලදී මෙම ක්‍රමය බිඳ වැටුණු අතර, ඉන් පසු වසර පනහක කාලයක් තුල පැවතියේ අධිරාජයන් විස්සනට නොඅඩු ගණනක්, එයින් බොහෝ දෙනෙක් මාස කිහිපයකට පමණක්, බලයේ රැඳී සිටි හමුදාමය අරාජිකත්වය හෙවත් 3වන සියවසෙහි අර්බූදය ලෙස හැඳින්වෙන කාලයයි. මොවුන්ගෙන් බහුතරයක් ඝාතකයින් අතින් හෝ සටනේදී හෝ මියයෑමට ලක් වූ අතර, මෙම දේශපාලන කැළඹීම නිසාවෙන් හා නැගෙනහිර දෙසින් වැඩෙමින් පැවැති පර්සියානු තර්ජනය නිසාවෙන් අධිරාජ්‍යය සම්පූර්ණ බිඳී යෑමකට ඉතාමත් ආසන්නයෙහි පැවතියේය. ඔවුන්ගේ නව සසානිඩ් පාලකයන් යටතේ අභියෝගාත්මක සුපිරි බලවතකු බවට පත් වී සිටි පර්සියාව හා සටන් වැදීමට තම රාජ්‍යය සූදානම් කරනු වස් ඉතාමත් දැඩි ප්‍රතිසංස්කරණ ක්රියාත්මක කිරීමට රෝමන්වරුනට සිදුවී තිබුණි. අවසානයේදී මෙම ප්‍රතිසංස්කරණ භුක්තිවිඳීමට හැකි වූයේ ඩියොක්ලටියන් ගේ පාලන සමයේදී වූ අතර, මෙම ප්‍රතිසංස්කරණ අතුරින් එකක් වූයේ අධිරාජ්‍යය නැගෙනහිර හා බටහිර යන අර්ධ දෙකකට බෙදා එක එකක් සඳහා වෙනම පාලකයෙක් පත් කිරීමය.
සිදුවීම්
208: චීන වාවික හමුදාව රෙඩ්ක්ලිෆ්ස් සටනෙහි යෙදුනහ
212: කොන්ස්ටිට්‍යුටියෝ ඇන්ටෝනිනියානා විසින් සියළු නිදහස් රෝමන් පුරුෂයන් හට පුරවැසි භාවය ලබා දෙන ලදි
212–216: කරකල්ලා හි නාන තටාක
220: වෙයි රාජවංශය පිහිටුවීමත් සමග හං රාජවංශය නිමා වීම.
230–232: පර්සියාවේ සසානිඩ් රාජවංශය නැගෙනහිර රෝමානු පළාතේ තමන්හට අහිමි වූ භූමිය නැවත අත්පත් කර ගැනීම සඳහා යුද්ධයක් ආරම්භ කිරීම
235–284: තෙවන සියවසෙහි අර්බූදය රෝමානු අධිරාජ්‍යය කම්පනයට පත් කරයි
250–538: කොෆුන් යුගය, ජපානයේ යමාටෝ කාල පරිච්ඡේදයේ පළමු භාගය
258: වැලේරියන්විසින් ක්‍රිස්තියානු වරුන් සංහාරය කිරීම
260: පර්සියාවේ Iවන ෂාපූර් විසින් රෝමානු Iවන වැලේරියන් අධිරාජයා අත් අඩංගුවට ගැනීම
184–280: වීනයේ ත්‍රිත්ව රාජධානි කාල පරිච්ඡේදය
280–420: චීනයේ ජිං රාජවංශය (265-420)
ඉන්දියාවේ සාරනාත් බෞද්ධ කලාවන්හි කේන්ද්‍රස්ථානය බවට පත් විය
තිරිඟු ආහාර වගාවක් ලෙස මෙක්සිකෝවේ සිට උතුරු ඇමරිකාව ට ව්‍යාප්ත වීම ආරම්භ විය
ෆුනාන් රාජධානිය ෆන් ෂි-මාන් ගේ පාලනය යටතේ එහි උච්චතම ශ්‍රී විභූතියට එළඹීම
ගොත් වරුන් ගොතිස්කන්ඩ්සා සිට යුක්‍රේන් දක්වා සංක්‍රමනය වී චර්න්යාකෝව් සංස්කෘතිය බිහි කිරීම
වැදගත් චරිත
ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ ක්ලෙමන්ට්
ඩියොක්ලටියන්, රෝමානු අධිරාජයා
ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ ඩියෝෆන්ටස් , විසින් ඇරිත්මැටිකා රචනය කිරීම
පළමු ප්‍රති-පාප්වහන්සේ ලෙස සැලකෙන, හිපොලිටස්
චීන ගණිතඥ, ලියු හුයි
මානිකෙයි-ධර්මයහි නිර්මාතෘවර, මානි (ශාස්තෘවර)
ඔරිගන්
මහා ගණිතඥ, ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ පාපස්
නව ප්ලෙටෝ වාදයහි නිර්මාතෘ, ප්ලෝටිනස්
ලතින් පල්ලියේ පියා ලෙස සමහරවිට හැඳින්වෙන, ටර්ටුලියන්
ටාඕවාදී, වං පි
හියර්ලන්හි තර්මේ ප්‍රතිසංස්කරණය කල, M. Sattonius Iucundus
ත්‍රිත්ව රාජධානි සමයේ විශිෂ්ඨ උපායඥයෙකු ලෙස සැලකෙන, ෂූගේ ලියැං
ෂූ රාජධානිය ආරම්භ කල මුල් අධිරාජයා, ලියු බෙයි
වෙයි රාජධානිය ආරම්භ කල මුල් අධිරාජයා, කඕ කඕ
නව නිෂ්පාදන, නව සොයාගැනීම්, නව අදහස්
අවිදුර-දෘෂ්ඨිකත්වයක් තිබූ සිරියාවේ රජ කුමරියක් සඳහා ප්‍රාක්තම අවදියේ වූ ඇස් කණ්ණාඩි නිෂ්පාදනය කිරීම .
දිශාව පෙන්වන මාලිමා යන්ත්‍රයක් ලෙස ක්‍රියා කල රෝද සහිත යාන්ත්‍රික උපකරණයක් වූ දකුණ පෙන්වන රථය, මා ජුං විසින් සොයා ගැනීම
Decades and years
3
003
ඉතිහාසය - ලෝකය |
4919 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B1%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B6%BD%E0%B7%83%E0%B7%8A%20%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%B1%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B7%83%E0%B7%8A | නිකොලස් කොපර්නිකස් | නිකොලස් කොපර්නිකස් (පෝලන්ත: Mikołaj Kopernik; 1473 පෙබරවාරි 19 – 1543 මැයි 24) යනු යුරෝපයේ පුනරුද සමයේ ජීවත් වූ මහාප්‍රාඥයෙක්, ගණිතඥයෙක්, තාරකා විද්‍යාඥයෙක් සහ කතෝලික පූජකවරයෙකු විය. මොහු ඉපදී ඇත්තේ 1473 පෙබරවාරි 19 වන දා පෝලන්ත රාජධානියේ ටෝරන් නගරයේ සාන්ත අමර් වීදියේ නිවසකය. ඔහුගේ නම තම පියාගේ නම වන නිකලස් ගෙන් තබා ඇත. මොහු පොහොසත් තඹ වෙළෙන්දෙකු වු අතර මෝරන් නගරයේ පිළිගත් වැසියෙක් විය. නිකලස්ගේ මව බාබාරා වොස්ටන් රෝඩ් වන අතර පොහොසත් වෙළඳ පවුලකින් පැමිණි ඇය 1995 දි මිය ගියාය. නිකලස්ගේ පියා 1483 හා 1485 අතර මිය ගිය අතර ඔහුගේ මාමා වන ලුකස් වොට්සන් රෝඩ්ස් ඔහුව තම භාරයට ගත් අතර, ඔහුගේ අධ්‍යාපනය හා අනාගතය එමඟින් පෑදුනේය. එකල පැවති පෘථිවිකේන්ද්‍රවාදී විශ්වයේ ආකෘතිය වෙනුවට ඔහු සූර්‍ය කේන්ද්‍රවාදී ආකෘතියක් නිර්මාණය කළේය. ලොව බැමෑ වූ පුරුෂයා ලෙස මොහු හදුන්වනු ලබයි .
1473 උපත්
විද්‍යාඥයෝ
තාරකා විද්‍යාඥයෝ |
4936 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%99%E0%B6%B6%E0%B7%8A%20%E0%B6%B6%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%80%E0%B7%8A%E0%B7%83%E0%B6%BB%20%E0%B6%BD%E0%B6%BA%E0%B7%92%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%94%E0%B7%80 | වෙබ් බ්‍රව්සර ලයිස්තුව | වෙබ් බ්‍රව්සර ලැයිස්තුව පහත දක්වා ඇත.
පෞරාණික
පෞරාණික වටිණාකමක් ඇති වෙබ් බ්‍රව්සර
නිකුත් කල දිනයේ පිළිවලින්:
වර්ල්ඩ් වයිඩ් වෙබ් (WorldWideWeb), 1991 පෙබරවාරි 26,
ඉයවයිස් (Erwise), 1992 අප්‍රේල්
ViolaWWW, 1992 මැයි,
WWW - The Libwww, 1991 පෙබරවාරි 11ට පෙර
මොසැක් (Mosaic) වෙබ් බ්‍රව්සරය, 1993 අප්‍රේල් 22
නෙට්ස්කේප් නැවිගේටර් (Netscape Navigator) හා නෙට්ස්කේප් කමියුනිකේටර් (Netscape Communicator), 1994 ඔක්තොබර් 13
ඉන්ටර්නෙට් එක්ස්ප්ලෝරර් (ඉන්ටර්නෙට් එක්ස්ප්ලෝරා මැක්(Mac) හා ඉන්ටර්නෙට් එක්ස්ප්ලෝරා UNIX අනුවාදයන් ද ඇතුලත්ව), 1995 අගෝස්තු,
ඔපෙරා (Opera Internet suite), 1996,
මොසිල්ලා ෆයර්ෆොක්ස්, 2004
මුල් කාලීන වෙබ් බ්‍රව්සර
AMosaic
අරීනා (Arena)
සෙලෝ (Cello)
සයිබර්ඩෝග් (CyberDog)
ග්‍රේල් (Grail)
IBM වෙබ් එක්ස්ප්ලෝරා (IBM Web Explorer)
Lynx
MacWeb
MidasWWW
ඔරකල් පවර්බ්‍රව්සර්(Oracle PowerBrowser) 1996 ජූනි 18, (1.5 අනුවාදය)
SlipKnot
WebRouser 1995 සැප්තැම්බර් 18,
චිත්‍රක (Graphical) බ්‍රව්සර
ට්‍රයිඩෙන්ට් (Trident) සහ ගෙකෝ(Gecko) පිරිසැලසුම් යන්ත්‍ර පදනම් කරගත් වෙබ් බ්‍රව්සර
Microsoft සමාගම ඉන්ටර්නෙට් එක්ස්ප්ලෝරා වෙබ් බ්‍රව්සරයේ වින්ඩෝස් මෙහෙයුම් පද්ධතිය සඳහා වු අනුවාදය සඳහා ට්‍රයිඩෙන්ට් පිරිසැලසුම් යන්ත්‍රය (Trident layout engine) දියුණු කරන ලදී.
ගෙකෝ පිරිසැලසුම් යන්ත්‍රය (Gecko layout engine) මොසිල්ලා පදනම විසින් දියුණු කරන ලදී.
මෙම පිරිසැලසුම් යන්ත්‍ර දෙකම අන්තර්ගත වෙබ් බ්‍රව්සර නම්,
මැක්ස්තන් (Maxthon) (පෙර MyIE2 නමින් හැඳින්විය)
නෙට්ස්කේප් බ්‍රව්සර් (Netscape Browser) 8
ට්‍රයිඩෙන්ට් පිරිසැලසුම් යන්ත්‍රය පදනම් කරගත් වෙබ් බ්‍රව්සර
නොයෙක් මෘදුකාංග නිෂ්පාදකයින් ඉන්ටර්නෙට් එක්ස්ප්ලෝරා කවච (Internet Explorer shell) තනා ට්‍රයිඩෙන්ට් පිරිසැලසුම් යන්ත්‍රයේ ක්‍රියාකාරිත්වය වැඩි දියුණු කරන ලදී. මෙම ට්‍රයිඩෙන්ට් යන්ත්‍රය පදනම් කරගත් වෙබ් බ්‍රව්සර නම්,
AOL එක්ස්ප්ලොරා (AOL Explorer)
Altimit OS වෙබ් බ්‍රව්සරය
ඇවන්ට් බ්‍රව්සරය (Avant Browser)
බෙන්ටො බ්‍රව්සරය (Bento Browser) (වින්ඈම්ප්(Winamp) තුළ අන්තර්ගතවී තිබුනි)
එනිග්මා බ්‍රව්සරය (Enigma Browser)
මැක්ස්තන් (Maxthon)
ස්ලිම් බ්‍රව්සරය (Slim Browser)
නියෝප්ලැනෙට් (NeoPlanet)
නෙට්කැප්ටර් (NetCaptor)
තවත් බොහෝ ඉන්ටර්නෙට් එක්ස්ප්ලෝරා කවච වර්ග
යාහු! (Yahoo!) බ්‍රව්සරය (හෝ හවුල් බ්‍රව්සර් වර්ග උදා. "AT&T යාහු! බ්‍රව්සරය"; "වරිසන් (Verizon) යාහු! බ්‍රව්සරය"; "BT යාහු! බ්‍රව්සරය" )
iRider
ස්මාට් බ්‍රෝ (Smart Bro)
අල්ට්‍රාබ්‍රව්සර් (UltraBrowser)
ගෙකෝ යන්ත්‍රය පදනම් කරගත් වෙබ් බ්‍රව්සර
Alefox
බීයෝනෙක්ස් කමියුනිකේටර් (Beonex Communicator)
කැමීනෝ (Camino)- මැක් OS X මෙහෙයුම් පද්ධතිය සඳහා (පෙර චිමේරා (Chimera) නමින් හැඳින්විය)
CompuServe
ඩොක්සිලා (DocZilla), මෙය SGML බ්‍රව්සරයකි
එපිෆනි (Epiphany), මෙය GNOME හි වර්තමාණ පෙරනිමි (default) වෙබ් බ්‍රව්සරයයි
ෆ්ලොක් (Flock), මෙය ෆයර්ෆොක්ස් පාදක කරගත් වෙබ් බ්‍රව්සරයකි
ගැලියොන් (Galeon), මෙය GNOME හි පැරණි පෙරනිමි වෙබ් බ්‍රව්සරයයි
අයිස්වීසෙල් (IceWeasel), ෆයර්ෆොක්හි ඩේබියන් (Debian) අනුවාදය
K-Meleon වින්ඩෝස් සඳහා
K-MeleonCCF වින්ඩෝස් සඳහා (K-Meleon පදනම් කර තනා ඇත)
K-Ninja වින්ඩෝස් සඳහා (K-Meleon පදනම් කර තනා ඇත)
Kazehakase, GNU/ලිනක්ස් සඳහා වු ඉතා සැහැල්ලු GTK2 වෙබ් බ්‍රව්සරයකි
මෑඩ්ෆොක්ස් (Madfox) (මෙය ෆයර්ෆොක්ස් පාදක කරගත් වෙබ් බ්‍රව්සරයකි)
මෙනිවන් (ManyOne)
මොසිල්ලා ෆයර්ෆොක්ස් (පෙර ෆයර්බර්ඩ් (Firebird) හා ෆීනික්ස් (Phoenix) නම් වලින් හැඳින්වින)
නෙට්ස්කේප් (6වන අනුවාදය සහ පසු)
සීමන්කි (SeaMonkey) (මොසිල්ලා ඇප්ලිකේෂන් සුයිට් හි ඇතුලත නාමය. දැන් පොදු නමයි)
ස්කිප්ස්ටෝන් (Skipstone)
සෙරෝබැන්ක් බ්‍රව්සරය (පෙර Torpark නමින් හැඳින්වුනි)
ඩීප්නෙට් (Deepnet) (p2p ජාලය සමග නිපැයුනි)
KHTML හා WebKit පිරිසැලසුම් යන්ත්‍ර පදනම් කරගත් වෙබ් බ්‍රව්සර
KDE ව්‍යාපෘතිය විසින් KHTML පිරිසැලසුම් යන්ත්‍රය දියුණු කරන ලදී. WebKit ඇපල් සමාගම විසින් දියුණු කරන ලදී.
ABrowse
Android (ජංගම දුරකතන සඳහා වු පද්ධතියකි) සඳහා තැනු වෙබ් බ්‍රව්සරය
iCab (4 වන අනුවාදය සඳහා WebKit භාවිතා කල අතර එයට පෙර අනුවාද සඳහා ඔවුන්ගේම විදැහුම් යන්ත්‍රයක් (Rendering engin) භාවිතා කරන ලදී)
එපිෆනි (Epiphany), මෙය GNOME හි වර්තමාණ පෙරනිමි වෙබ් බ්‍රව්සරයයි
Kazehakase, GNU/ලිනක්ස් සඳහා වු ඉතා සැහැල්ලු GTK2 වෙබ් බ්‍රව්සරයකි
කොන්කරර් (Konqueror)
ලයිම්චැට් (LimeChat)
මිඩෝරි (Midori)
ඔම්නිවෙබ් (OmniWeb)
සෆාරි (Safari)
S60 සඳහා වූ වෙබ් බ්‍රව්සරය (ජංගම දුරකතන සඳහා)
Shiira
ස්වි‍ෆ්ට් (Swift)
ප්‍රෙස්ටො (Presto) යන්ත්‍රය පදනම් කරගත් වෙබ් බ්‍රව්සර
ඔපෙරා
නින්ටෙන්ඩො (Nintendo) DS බ්‍රව්සරය (ඔපෙරා බලගැන්වූ)
ඉන්ටර්නෙට් චැනල් (Internet Channel) (Web browser for the Wii කොන්සෝලය (Wii console) සඳහා වූ වෙබ් බ්‍රව්සරය (ඔපෙරා බලගැන්වූ)
ජාවා (Java platform) සඳහා වූ වෙබ් බ්‍රව්සර
හොට්ජාවා (HotJava) (අත්හිටවනලදී)
Lobo
X-Smiles (පරික්ෂණාත්මක)
වර්තමාණයේ ඇති විශේෂිත වෙබ් බ්‍රව්සර
වෙබ් අඩවි ආශ්‍රිත වු විශේෂත ක්‍රියාකාරකම් පහසුවෙන් කිරීම සඳහා තැනූ වෙබ් බ්‍රව්සර.
ෆ්ලොක් (Flock) (බ්ලොග් ලිවීම , ඡායාරෑප හුවමාරු කරගැනීම හා RSS පුවත් කියවීම පහසු කිරීම සඳහා)
ගෝස්ට්සිලා (Ghostzilla) (ක්‍රියාකාරකම් සැඟවීම සඳහා GUI තුලට මුසුවේ)
සෝංබර්ඩ් (Songbird) (සංගීතය ඇසීම සදහා තැනූවකි)
ස්පේස්ටයිම් (SpaceTime™) (සෙවුම් ත්‍රිමාණව කිරිමට)
Wyzo (BitTorrent සඳහා වූ බ්‍රවුසරයකි)
අත්හිටවන ලද විශේෂිත වෙබ් බ්‍රව්සර
AOL (තම අන්තඃජාලය (Itranet) සඳහා භාවිතා කරන ලදී)
අනෙකුත් වෙබ් බ්‍රව්සර
3B (ත්‍රිමාණ වෙබ් බ්‍රව්සර)
Abaco (Plan 9 from Bell Labs මෙහෙයුම් පද්ධතිය සඳහා)
අමායා (Amaya)
Arachne (DOS)
AWeb
කැරන් (Charon) (Inferno මෙහෙයුම් පද්ධතිය සඳහා)
ඩිලො (Dillo)
Emacs/W3
ගොලුම් බ්‍රවුසර් (Gollum browser)
IBrowse
Krozilo
මොත්‍රා (Mothra) (Plan 9 from Bell Labs මෙහෙයුම් පද්ධතිය සඳහා)
නෙට්පොසිටිව් (NetPositive)
නෙට්සර්ෆ් (NetSurf) (RISC OS මෙහෙයුම් පද්ධතිය හා GTK+ සඳහා වු C ක්‍රමලේඛන භාෂාවෙන් ලියන ලද විවෘත කේත වෙබ් බ්‍රව්සරයකි.)
Oregano
ප්ලැනෙට්වෙබ් (Planetweb) බ්‍රව්සරය (අත්හිටවන ලදී)
Sleipnir
VMS Mosaic
වොයේජර් (Voyager)
පෙළ (Text) පාදක කරගත් වෙබ් බ්‍රව්සර
ඇබාකො (Abaco)
Alynx
cURL (Line-mode බ්‍රව්සරයකි)
DosLynx
ELinks (ලින්ක්ස් (Links) වෙබ් බ්‍රව්සරයේ සක්‍රීය අනුවාදය)
ලින්ක්ස් (Links) (වර්තමාණයේ සක්‍රීයව නොපවතී)
Lynx
Net-Tamer
w3m
WebbIE
wget (Line-mode බ්‍රව්සරයකි)
මේවාත් බලන්න
අන්තර්ජාලය
විශ්ව ව්‍යාප්ත වියමන
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
Adrian Roselli, evolt.org Browser Archive (2004). List and archive of many current and obsolete web browsers.
Daniel R. Tobias, Brand-X Browsers (2002).
WebRenderer, Java browser component
Michael Bernadi, DOS Applications for Internet Use (2006).
Web browsers
Internet history |
4959 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B6%9A%E0%B7%98%E0%B6%AD%E0%B7%92%20%E0%B7%83%E0%B6%82%E0%B6%9B%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F | ප්‍රකෘති සංඛ්‍යා | මිලියනය යනු දස-ලක්ෂයකි.
මිලියනය = 1,000,000
ගණිතය |
4963 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%85%E0%B6%B1%E0%B6%9C%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%9A | අනගාරික | අනගාරික යනු භික්ෂුවකගේ ගිහි උපස්ථායක වරයෙකුට ථේරවාද බුද්ධාගම භාවිතා කරන පදයකි. ශ්‍රමන නීති හෙවත් විනය අනුව, මිල මුදල් පරිහරණය, වෙනත් ස්ථානයකට වාහනයක් පදවා ගෙන යාම, ඇතුළු ජීවිතයට අවශ්ය සමහරක් කර්තව්‍යයන්, භික්ෂූන් හට සිදුකිරීම නුසුදුසු හෝ අකැප බව දක්වා ඇති බැවින්, ගිහි උපස්ථායක වරුන්ට මේ පිළිබඳ කටයුතු කිරීමට අවකාශ සලසා ඇත. සෑම අනගාරික වරුන්ම දස සිල් සුරකින අතර, බොහෝ විට පසු කලෙක භික්ෂූන් බවට පත් වීමේ බලාපොරොත්තු ඇතිව සිටින නමුදු, සැමවිටම එසේ නොවෙති.
බුද්ධාගම |
4965 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%B8%E0%B6%AD%E0%B7%8A%20%E0%B7%83%E0%B6%B3%E0%B7%94%E0%B6%AF%E0%B7%8F%20%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B6%B8%E0%B6%BA | ප්‍රීතිමත් සඳුදා ක්‍රමය | යනු ජාතික නිවාඩු කිහිපයක් සඳුදා දින වලට මාරු කිරීමට හා එමගින් සාමාන්‍යයෙන් පස්-දින වැඩ සතියක් ඇති අයවළුන් හට දින-තුනක සතිඅන්තයක් නිර්මාණය කිරීමට ජපාන රජය විසින් ගත් තීරණයකි.
මෙසේ වෙනස් කල නිවාඩු දින වලට පහත ඒවාද අයත් වේ:
වැඩිහිටි බව ලැබීමේ දින: ජනවාරි15 → ජනවාරි මස 2වන සඳුදා (2000 වසරේ සිට)
නාවික දිනය: ජූලි 20 → ජූලි මස 3වන සඳුදා (2003 වසරේ සිට)
වැඩිහිටියන්ට ගරුකිරීමේ දිනය: සැප්තැම්බර 15 → සැප්තැම්බර මස 3වන සඳුදා (2003 වසරේ සිට)
සෞඛ්‍ය හා ක්‍රීඩා දිනය: ඔක්තෝබර 10 → ඔක්තෝබර මස 2වන සඳුදා (2000 වසරේ සිට)
සඳුදා දිනට මාරු කල නොහැකි වූ නිවාඩු දින සමහරක් වනුයේ , අධිරාජ්‍යයාගේ උපන්දින, අළුත් අවුරුදු දින, මහා විෂුවය දින, ශරත් විෂුවය දින.
මෙයද බලන්න
ජපාන නිවාඩු දිනයන්
ජපාන දින දර්ශනය
ජපාන උත්සව |
4967 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%9C%E0%B7%9A%E0%B6%A7%E0%B7%8A%20%E0%B6%91%E0%B7%83%E0%B7%8A.%E0%B6%A2%E0%B7%93.-1%3A%20%E0%B6%BB%E0%B7%9C%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B7%99%E0%B6%BD%E0%B7%8A | ස්ටාර්ගේට් එස්.ජී.-1: රොස්වෙල් | රොස්වෙල් යනු සොනී ව‍යි‍ට්ලෝ සහ ජෙනි‍ෆර් ෆැ‍ලන් විසින් රචිත සහ ෆැන්ඩේමෝනි‍යම් විසින් ප්රකාශයට පත් කරන ලද ස්ටාර්ගේට් එස්.ජී.-1 න‍වකථාවකි.
මෙම කථාව ආරම්භ වන්නේ රූපවා‍හිනී කථාමා‍‍ලාවේ ද‍ස‍වන අදියර අවසානයේදී වන අතර ස්ටාර්ගේට් එස්.ජී.-1 මෙහිදී කණ්ඩායමේ නිත්‍ය සාමාජිකයන් සතර (4) දෙනා‍ට අමතරව කර්නල් කැමරන් මිචෙල් සහ වාලා මැල් ඩෝරන් යන නව සාමාජිකයන් දෙදෙනාද කරළියට පිවිසෙති. එක්දහස් නවසිය අනූ හත වසරේදී නිව් මෙක්සිකෝවේදී සිදුවූ රොස්වෙල් සිදුවීම වැනි විසිවන සියවසේ සිදුවූ කුමන්ත්‍රණ සමහරක් කෘතියේ අන්තර්ගත වේ. එම යුගයේ විද්‍යා ප්රබන්ධ කතුවරු සමහරක්ද මෙම කථාවේ සඳහන් වේ.
සිදුවීම් මාලා සංක්ෂිප්තය
ස්ටාර්ගේට් ක‍්‍රියාවිරහිත වීම හේතුවෙන් කර්නල් කැමරන් මිචෙල්, ආචාර්ය ඩැනියල් ජැක්සන් සහ කර්නල් සෑම් කාටර් අතීතයට යවන ලද අතර එහිදී ඔවුන්ට ජීවත් වීමට ඉතිරිව තිබූයේ මිනිත්තු කිහිපයක් පමණි. ජෙනරල් ජැක් ඕනිල් සහ වාලා මැල් ඩෝරන් යන දෙදෙනා විසින් ඔවුන්ව බේරාගනු ලැබූ පසුව මුහුණ දීමට සිදූවූ කරදර මාලාව ආරම්භ වූවා පමණි.
අධෝලිපි
Literature
විද්‍යා ප්රබන්ධ නවකතා
en:Stargate SG-1: Roswell |
4977 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%84%E0%B7%92%E0%B6%BB%E0%B7%9D%E0%B7%82%E0%B7%92%E0%B6%B8%E0%B7%8F%20%E0%B6%B8%E0%B6%BD%E0%B7%8A%20%E0%B6%8B%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B7%83%E0%B7%80%E0%B6%BA | හිරෝෂිමා මල් උත්සවය | හිරෝෂිමා මල් උත්සවය යනු ජපානයේ, හිරෝෂිමාවේ මල් අතින් ගත් හිනැහෙන ජනතාව සමග පැවැත්වෙන ලෝක සාමය සඳහා උත්සවයයි.
සමාලෝචනය
හිරෝෂිමා මල් උත්සවය 1977 සිට, සැම වසරකම මැයි මස 3වන දින සිට 5වන දින දක්වා,රන් සතියතුලදී පැවැත්වේ.
පීස් බොලිවාඩ් වීථිය ඔස්සේ පෙරහැරින් යමින් හා යොසකොයි නැටුම් දක්වමින් ප්රදේශයේ ජනතාව මීට සහභාගි වෙති.
රංග වේදිකා, කඩ සාප්පු, කුඩා සත්තු වත්තක් හා අනෙකුත් විනෝදාත්මක ආකර්ෂණ බොහෝමයක් පීස් බොලිවාඩ් වීථිය ඔස්සේ හා හිරෝෂිමා සාම ස්මාරක උද්‍යානයතුල දක්නට ලැබේ. ප්‍රාදේශීය ජනයා සහභාගී වන විවිධ ප්‍රසංග, නැටුම් සංදර්ෂණ, විලාසිතා සංදර්ෂණ, සාකච්ඡා වැඩසටහන්, සාම්ප්‍රදායික හා and නූතන රඟ දැක්වීම් මෙම භූමිය පුරා පැවැත්වේ.
මල් උත්සවයෙහි මූලාරම්භය සෙන්ට්‍රල් ලීග් නම් ජපාන බේස්බෝල් තරඟාවලියේ ජයග්‍රහණය 1975 දී හිරෝෂිමා ටෝයෝ කාප් බේස්බෝල් කණ්ඩායම දිනා ඒ ප්‍රීතිය වෙනුවෙන් පැවැති පෙළපාලියයි.
සැම වසරකම මිලියනයක් පමණ ජනයා මෙම උත්සවයට සහභාගී වෙති.
බාහිර සබැඳුම්
හිරෝෂිමා මල් උත්සවය
Visitor attractions in Hiroshima Prefecture
Visitor attractions in Hiroshima
Festivals in Japan
Festivals in Hiroshima |
4994 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%86%E0%B6%BA%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B7%86%E0%B7%9C%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B7%83%E0%B7%8A%20%28%E0%B6%B6%E0%B7%84%E0%B7%94%E0%B6%BB%E0%B7%94%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B7%84%E0%B6%BB%E0%B6%AB%E0%B6%BA%29 | ෆයර්ෆොක්ස් (බහුරුත්හරණය) | මොසිල්ලා ෆයර්ෆොක්ස්
වක්‍රෝත්තිහරණ පිටු |
5009 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B1%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%BB%E0%B6%AF%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%8A | නස්රදින් | අසෙයිබයිජානි සඟරාව සඳහා, මොල්ලා නස්රදින්(සඟරාව) බලන්න
නස්රදින් (පර්සියානු ملا نصرالدین, අරාබි: جحا transl.: Joĥa ,نصرالدين අර්ථය "විශ්වාසය ජය ගනී," තුර්කි නස්රෙදින් හොකා, "කොසා නසිර්", බොස්නියානු නස්රුදින් හොඩ්සා) වනාහි satirical sufi figure who lived during the මධ්‍යතන යුගයන්හිදී (13වන සියවස ආසන්නයෙහි), somewhere in Greater Khorasan,Iran. under the Seljuq rule. Many nations of the Near, මැද පෙරදිග and Central Asia claim the Nasreddin as their own (Afghans, Iranians, Turks, and Uzbeks). His name is spelled differently in various cultures and is often preceded or followed by titles "Hodja", "Mullah", or "Effendi" (see section "Name variants"). Nasreddin was a populist philosopher and wise man, remembered for his funny stories and anecdotes. In චීනය he is known as Afanti, a folk hero of the Uyghurs (a Turkic people)
Much of Nasreddin's actions can be described as illogical yet logical, rational yet irrational, bizarre yet normal, foolish yet sharp, and simple yet profound. What adds even further to his uniqueness is the way he gets across his messages in unconventional yet very effective methods in a profound simplicity.
Nasreddin's origin & legacy
According to an unproven claim, the legendary Nasreddin lived in Anatolia; he was born in Hortu Village in Sivrihisar, Eskişehir in the 13th century, then settled in Akşehir, and later in Konya, where he died.
The "International Nasreddin Hodja Festival" is held annually in Akşehir between July 5-10.
As generations went by, new stories were added, others were modified, and the character and his tales spread to other regions. The themes in the tales have become part of the folklore of a number of nations' and express the national imaginations of a variety of cultures. Although most of them depict Nasreddin in an early small-village setting, the tales (like Aesop's fables) deal with concepts that have a certain timelessness. They purvey a pithy folk wisdom that triumphs over all trials and tribulations.
Today, Nasreddin stories are told in a wide variety of regions, and have been translated into many languages. Some regions independently developed a character similar to Nasreddin, and the stories have become part of a larger whole. In many regions, Nasreddin is a major part of the culture, and is quoted or alluded to frequently in daily life. Since there are thousands of different Nasreddin stories, one can be found to fit almost any occasion. Nasreddin often appears as a whimsical character of a large Albanian, Arab, Azeri, Bengali, Bosnian, Hindi, Pashto, Persian, Serbian, Turkish and Urdu folk tradition of vignettes, not entirely different from zen koans. He is also very popular in Greece for his wisdom and his judgment; he is also known in Bulgaria, although in a different role, see below.
Nasreddin's tales
The Nasreddin stories are known throughout the Middle East and have touched cultures around the world. Superficially, most of the Nasreddin stories may be told as jokes or humorous anecdotes. They are told and retold endlessly in the teahouses and caravanserais of Asia and can be heard in homes and on the radio. But it is inherent in a Nasreddin story that it may be understood at many levels. There is the joke, followed by a moral – and usually the little extra which brings the consciousness of the potential mystic a little further on the way to realization.
The anecdotes attributed to him reveal a satirical personality with a biting tongue that he was not afraid to use even against the most tyrannical rulers of his time. He is the symbol of Middle-Eastern satirical comedy and the rebellious feelings of people against the dynasties that once ruled this part of the world.
Some mystic traditions use jokes, stories and poetry to express certain ideas, allowing the bypassing of the normal discriminative thought patterns. The rationality that confines and objectifies the thinking process is the opposite to the intuitive, gestalt mentality that the mystic is attempting to engage, enter and retain.
By developing a series of impacts that reinforce certain key ideas, the rational mind is occupied with a surface meaning whilst other concepts are introduced. Thus paradox, unexpectedness, and alternatives to convention are all expressed. Although there are several books that attempt to put together the many jokes attributed to him, most people encounter his jokes in the context of their daily lives. Often, a Nasreddin joke is told by one party when the other party makes the kind of mistake that Nasreddin had parodied.
Some tales of Nasreddin are also adapted and used as teaching stories by followers of Sufism. This is such a common practice that, given the nature of many of Nasreddin's jokes, multiple interpretations (or several 'layers' of meaning) are to be expected. Idries Shah, a well-known Sufi and writer, published a number of collections of Nasreddin stories (see list below), and suggested that the stories' various layers of meaning have a teaching-effect.
In some Bulgarian folklore tales that originated during the Ottoman, the name appears as an antagonist to a local wise man, named Hitar Petar (Хитър Петър, meaning "cunning Peter"). In Sicily the same tales involve a man named Giufà.
While Nasreddin is mostly known as a character from anecdotes, whole novels and stories have later been written and an animated feature film was almost made.
The oldest manuscript of Nasreddin was found in 1571.
In Europe, Nasreddin can be compared with the German 14th century figure Till Eulenspiegel, published in 1510.
The Russian composer Shostakovich celebrates Nasreddin, among other figures, in the second movement (Yumor, 'Humor') of his Symphony No. 13. The text, by Yevgeny Yevtushenko, portrays humor as a weapon against dictatorship and tyranny. Shostakovich's music shares many of the 'foolish yet profound' qualities of Nasreddin's sayings listed above.
Examples
Delivering a Khutba
Once, Nasreddin was invited to deliver a khutba. When he got on the minbar (pulpit), he asked "Do you know what I am going to say?" The audience replied "NO", so he announced "I have no desire to speak to people who don't even know what I will be talking about" and he left.
The people felt embarrassed and called him back again the next day. This time when he asked the same question, the people replied "YES". So Nasreddin said, "Well, since you already know what I am going to say, I won't waste any more of your time" and he left.
Now the people were really perplexed. They decided to try one more time and once again invited the Mullah to speak the following week. Once again he asked the same question - "Do you know what I am going to say?" Now the people were prepared and so half of them answered "YES" while the other half replied "NO". So Nasreddin said "The half who know what I am going to say, tell it to the other half" and he left!
Two sides of a river
Nasreddin sat on a river bank when someone shouted to him from the opposite side:
- "Hey! how do I get across?"
- "You are across!" Nasreddin shouted back.
Whom do you trust
A neighbour comes to the gate of Mula Nasreddin's yard. The Mulla goes out to meet him outside.
"Would you mind, Mulla," the neighbour asks, "lending me your donkey today? I have some goods to transport to the next town."
The Mulla doesn't feel inclined to lend out the animal to that particular man, however; so, not to seem rude, he answers:
"I'm sorry, but I've already lent him to somebody else."
Suddenly the donkey can be heard braying loudly behind the wall of the yard.
"You lied to me, Mulla!" the neighbour exclaims. "There it is behind that wall!"
"What do you mean?" the Mulla replies indignantly. "Whom would you rather believe, a donkey or your Mulla?"
UNESCO
The stories of Mulla Nasreddin are in many languages. They are popular all over the world. In honor of Mulla Nasreddin, UNESCO (http://portal.unesco.org/) decided to call the year 1996-1997 International Nasreddin Year.
Collections
600 Mulla Nasreddin Tales, collected by Mohammad Ramazani (Popular Persian Text Series: 1) (in Persian).
The Exploits of the Incomparable Mulla Nasrudin, by Idries Shah
The Subtleties of the Inimitable Mulla Nasrudin, by Idries Shah
The Pleasantries of the Incredible Mullah Nasrudin, by Idries Shah
The Wisdom of Mulla Nasruddin, by Shahrukh Husain
Name variants
Nasreddin's name is also commonly spelled Nasrudin, Nasr ud-Din, Nasredin, Naseeruddin, Nasruddin, Nasr Eddin, Nastradhin, Nasreddine, Nastratin, Nusrettin, Nasrettin and Nastradin (lit.: Victory of the Deen).
His name is sometime preceded or followed by a title of wisdom used in the corresponding cultures: "Hoxha", "Khwaje", "Hodja", "Hojja","Hodscha", "Hodža", "Hoca", "Hogea", "Hodza".
In Arabic speaking countries this character is known as "Djoha", "Djuha", "Dschuha", "Giufà", "Chotzas", "Mullah", "Mulla", "Molla", "Maulana", "Efendi", "Ependi". For these, see Hajji, Mullah and Effendi (In several cultures his name is just the title).
In the Swahili culture many of his stories are being told under the name of "Abunuwasi".
See also
Hershele Ostropoler
Gebre Hanna
References
External links
Booklist comprising larger collections of Nasreddin stories in various languages
Nasruddin.org "Nasruddin is an ancient Persian folk character, telling stories in the Sufi tradition of Rumi and Hafiz, as well as wisdom tales from many faiths, ..."
Afghanistan Online: Mullah Nasruddin Jokes "Funny Works.. A few of the thousands of humurous and thoughtful stories about Mullah Nasruddin" afghan-network.net
Mullah Nasruddin and his Spiritual Stories "This page contains numerous Mullah Nasruddin Jokes, very funny!" afghan-web.com
Iranian culture
Persian culture
Humor
Islamic history
Persian literature
Rhetoric
Stock characters by name
Sufis
Turkish literature
Urdu literature
Arabic literature
Hindi literature |
5015 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B6%B8%E0%B6%B1%E0%B6%BD%20%E0%B6%9A%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%AF | සමනල කන්ද | සමනල කන්ද හෝ ඇඩම්ස් පීක් යනු මධ්‍යම ශ්‍රී ලංකාවේ පිහිටා ඇති උස කේතුකාකාර කන්දකි. එය බෞද්ධ සම්ප්‍රදායට අනුව බුදුන් වහන්සේගේ පාද සටහන ලෙස සැලකෙන ශ්‍රී පාදය, එනම්, "පූජනීය පාද සටහන" නම් කඳු මුදුන ආසන්නයේ පිහිටි පාෂාණ සැකැස්ම සඳහා ප්‍රසිද්ධය. හින්දු සම්ප්‍රදායට අනුව හනුමාන් හෝ ශිව, එනම්, "ශිවගේ ආලෝකයේ කන්ද", සහ සමහර ඉස්ලාමීය සහ ක්රිස්තියානි සම්ප්‍රදායන් තුළ එය ආදම්ගේ හෝ ශාන්ත තෝමස්ගේ පාදය ලෙස සැළකේ. මේ සියලු විශ්වාස ලිඛිත මූලාශ්‍ර මත පදනම්ව ඇතත් කිසිඳු විද්‍යාත්මක හෝ පුරාවිද්‍යාත්මකතහවුරු කිරීමක් නැත.
දේශගුණය සහ කාලගුණය
සමනල අඩවියේ වාර්ෂික වර්ෂාපතන සාමාන්‍ය මිලිමීටර් 5000 කි. වසරේ මාස හයක් පුරාවට ඉතා හොඳ වර්ෂාපතනයක්‌ මෙහි පවතී. නිරිතදිග මෝසම පවතින මැයි - ජුනි - ජුලි මාසවලදී වැඩිම වර්ෂාපතනය සමනල අඩවියට ලැබේ. දෙසැම්බර් - ජනවාරි - පෙබරවාරි දක්වා ලැබෙන ඊසාන දිග මෝසමේදී ලැබෙන වර්ෂාපතනය ඉතා අඩුය. එබැවින් කාලගුණික බාධා මෙම සමයේදී අවම බැවින් ශ්‍රීපාද වන්දනා සමය උඳුවප් පොහොයෙන් ආරම්භව වෙසක්‌ පොහොය දක්වා පවතී. නිරිතදිග මෝසම් සමයේදී ගණ, තද මිහිදුම් පතනයක්‌ද සමනල අඩවියට තිබේ. මෙනිසා මෙම සමයේදී අධික සීත දේශගුණයක්‌ සමනල අඩවියෙන් හා ශ්‍රීපාද මළුවෙන් වාර්තාවේ. මෙහි වාර්ෂික උෂ්ණත්ව සාමාන්‍ය සෙන්ටි්‍රග්‍රේඩ් අංශක 15 කි. එහෙත් මැයි - ජුනි - ජූලි සමයේදී අංශක - 5-10 දක්වා වුවද උෂ්ණත්වය පහළ බැසිය හැකිය.
පාරසරික හා වන ජීවීන්
ලංකාවෙහි නොඉඳුල් කඳුකර වැසි වනාන්තරය, පිවිසු‌ම් අපහසුතාව හේතුවෙන් වාණිජකරණයට ලක් වීමෙන් ආරක්ෂා විය. මෙය ජෛවගෝල රක්ෂිතයක් ලෙස ද, ලෝක උරුමයක් ලෙස ද නම් කොට තිබීම ඒ සඳහා තවත් හේතුවක් විය.
රක්ෂිතයේ ශාක විශේෂ මෙන් ම කෘමීන්, උභයජීවීන්, උරඟයින්, පක්ෂීන් සහ ක්ෂීරපායීන් ඇතුළු ආවේණික ජීවී විශේෂ සඳහා සුරක්ෂිත අභය භූමියකි.
ඝන ශාක වැස්ම හේතුවෙන් යාල වැනි වියලි කලාපීය වනෝද්‍යාන මෙන් වන සතුන් මෙහි දී පහසුවෙන් දැක ගත හැකි නොව්. මෙහි දී අලි දැකගත හැකි . බහුලව ම දැකිය හැකි විශාල ම ක්ෂීරපායි ජීවියා වනුයේ, ශ්‍රී ලංකා අළු වඳුරා යි.
එක් ආශ්වාදජනක සංසිද්ධියක් වනුයේ පක්ෂීන් බොහෝ විට ආහාර සොයා යාම සඳහා සාමූහික රංචු වශයෙන් හැසිරීමට ප්‍රවණතාවයක් දැක්වීම යි. මෙවැනි රංචුවක් බොහෝ විට මහ කවුඩා සහ රතු දෙමළිච්චා යන පක්ෂී විශේෂ වලින් සමන්විත වේ. මෙවැනි රංචුවක පෙරමුණ ගන්නා මහ කවුඩා ප්‍රචණ්ඩකාරී පක්ෂියෙකු ලෙස ද රතු දෙමළිච්චා ඝෝෂාකාරී පක්ෂියෙකු ලෙසද ප්‍රචලිත ය. තවද ශ්‍රි පා සමය උදාවීමත් සමගම විවිධාකරයේ සමණලුන් දැකගත හැකි අතර බොහෝ පිරිස් පවසනුයේ සමණලුන් ශ්‍රිපා වන්දනා කරන බවයි.
අදවන විට පොලිතින් වැනි නොදිරන අපද්‍රව්‍ය හා බොහෝ පිරිස් ගේ ක්‍රියා කලාප හේතුවෙන් මෙම පාරසරික පද්ධතිය විනාශ විමට ලක්ව ඇති බව ශ්‍රි පාද සමයේදී දැකගත හැක.
ශ්‍රී පාද ලාංඡනය
බුද්ධත්වයෙන් අටවැනි වර්ෂයේ දී, බුදුන්වහන්සේ ලංකාවට තෙවන වරට වැඩම කලේ කැළණියේ නා රජුගේ ආරාධනයක් අනුව ය. එම ගමනේ දී සුමන සමන් දෙවියන් ගේ ආරාධනයෙන් සමනොළ ගිර සිරිපද සළකුණ පිහිටුවන්නට ඇතැයි බෞද්ධයෝ විශ්වාස කරති. ඒ අනුව වන්දනාමාන පූජෝපහාර දක්වති.
සම්බුදු සිරිපා වන්දනා කිරීමට යන සැදැහැවතුන් පසු කළ යුතු ස්ථාන කීපයකි. මකර තොරණ, ශීත ගඟුල, අහස් ගව්ව, හැර මිටි පාන, ඉදිකටුපාන, ගෙත්තම්පාන, ධර්මරාජගල, ගෝන තැන්න, ඇහැතු කණුව, මහගිරි දඹය, සිරිපා මළුව හා සිරිපා පද්මය හා දොලොස් මහේ පහන ආදියයි. සිරිපා මළුවට යන බැතිමත්හු සම්බුඳු සිරිපා වන්දනයෙන් පසු තමන් ගිය වාර ගණන අනුව ඝණ්ටාව නාද කිරීමට මහත් උනන්දුවක් දක්වති. එසේම හිරු සේවය නැරඹීමටද කවුරුත් දක්වන්නේ මහත් උනන්දුවකි.
රොබට් නොක්ස්ගේ විස්තරය
රොබට් නොක්ස්ගේ ග්‍රන්ථයේ මෙම ලාංඡනය "ආදම්" ගේ පා සටහන ලෙස වරදවා හඳුන්වා ඇත. බටහිර ජාතීන් ඒ නිසා සමනොළ ගිර "ඇඩම්ස් පීක්" (Adam's peak) යනුවෙන් හැඳින්වයි. නමුත් එය ආදම්ගේ පිය සටහනක් බව ලෝකයේ කිතුනුවෝ විශ්වාස නො කරයි. මුස්ලිම් භක්තිකයෝ සමනළ සිරසේ "බබාද මලෙයි /ආදම් මලෙයි" යනුවෙන්ද භාවිතා කරති.
ශිව භක්තිකයෝ ශිව දෙවියන්ගේ පා සළකුණ එහි පිහිටා ඇතැයි විශ්වාස කරති. ඔවුන් එය හඳුන්වන්නේ "ශිවන් ඔලි පාදම්"යනුවෙනි.
නමුත් මෙහි සැබෑ අයිතිය සිංහල බෞද්ධයින් සතු බවට ඔවුන්ගේ වසර 2500 අධික ලිඛිත ඉතිහාසය මනාව පිරික්සා බැලිමේදි සදහන් වේ.
මුළු මහත් ලෝක වාසීන්ගේම ගෞරවාදරයට පාත්‍රවූ සමනළ කන්ද බෞද්ධ බැතිමතුන් ගේ මුදුන් මල් කඩ සේ සැළකෙයි."සප්ත කන්‍යා" නම් වූ කඳු හතකින් වට වූ "ශ්‍රී පාදය" සොබා දහම් මාතාව ගේ අපූර්වතම නිර්මාණයක් වනවා සේ ම ශ්‍රී ලංකාද්වීපයට ආශිර්වාදයක් වී තිබේ.
ආශ්‍රිත ලිපි
ශ්‍රී පාදය
ශ්‍රී ලංකාවේ පුජනිය ස්ථාන
සොළොස්මස්ථානය
අපට අහිමි පුදබිම්
බාහිර සබැදි
සමනල අඩවිය
පූජනීය ස්ථාන - ශ්‍රී ලංකා
සොබා දහම - ශ්‍රී ලංකා
කඳු - ශ්‍රී ලංකා
සබරගමුව
සබරගමු පළාත |
5016 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%85%E0%B6%B7%E0%B6%BA%E0%B6%9C%E0%B7%92%E0%B6%BB%E0%B7%92%20%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%84%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B6%BA | අභයගිරි විහාරය | අභයගිරි විහාරය යනු ලක්දිව (වත්මන් ශ්‍රී ලංකාවේ) අනුරාධපුරයේ පිහිටා තිබූ මහායාන, ථෙරවාද සහ වජ්‍රයාන බුදුදහමේ ප්‍රධාන ආරාම සහ අධ්‍යාපන භූමියකි. වර්ථමානයේ එය ලෝකයේ වඩාත්ම පුළුල් නටබුන් වලින් එකක් වන අතර ජාතියේ වඩාත්ම පූජනීය බෞද්ධ වන්දනා නගරවලින් එකකි. ඓතිහාසික වශයෙන්, එය විශිෂ්ට ආරාම මධ්‍යස්ථානයක් මෙන්ම, රන්වන් පැහැයෙන් යුත් ලෝකඩ හෝ පිළිස්සුණු මැටි උළු වලින් සෙවිලි කරන ලද විශිෂ්ට ආරාම සහිත රාජකීය අගනුවරකි. නගරයට උතුරින්, විශාල ප්‍රාකාරවලින් වට වූ සහ විස්තීර්ණ නාන පොකුණු, කැටයම් කළ බැලුම් සහ සඳකඩ පහණ් අඩංගු "අභයගිරි" පිහිටා ඇත. එය අනුරාධපුරයේ එවැනි ආගමික ඒකක දාහතකින් එකක් වන අතර එහි ප්‍රධාන විහාර පහෙන් විශාලතම වේ. සංකීර්ණයේ එක් කේන්ද්‍රස්ථානයක් වන්නේ පැරණි ස්තූපයක් වන අභයගිරි දාගැබයි. අභයගිරි විහාරය උතුරු ආරාමයේ හෝ උත්තර විහාරයේ ආසනයක් වූ අතර දිවයිනේ දළදා වහන්සේගේ මුල් භාරකරු විය.
"අභයගිරි විහාරය" යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ සංඝාවාස ගොඩනැගිලි සංකීර්ණය පමණක් නොව, තමන්ගේම ඓතිහාසික වාර්තා, සම්ප්‍රදායන් සහ ජීවන රටාව පවත්වාගෙන ගිය බෞද්ධ භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ (සංඝයක්) සහෝදරත්වයයි. එය ක්‍රි.පූ. 2 වැනි සියවසේදී පිහිටුවන ලදී. එය ක්‍රිස්තු වර්ෂ පළවන සියවස වන විට ජාත්‍යන්තර ආයතනයක් දක්වා වර්ධනය වී ඇති අතර, ලොව පුරා විද්වතුන් ආකර්ෂණය කර ගනිමින් මෙහි බෞද්ධ දර්ශනයේ සියලු සෙවනැලි ඇතුළත් විය. එහි බලපෑම ලෝකයේ වෙනත් ප්‍රදේශවල, වෙනත් තැන්වල පිහිටුවා ඇති ශාඛා හරහා සොයාගත හැකිය. මේ අනුව, අභයගිරි විහාරය පුරාණ ශ්‍රී ලංකාවේ අගනුවර වූ අනුරාධපුරයේ මහාවිහාරය සහ ජේතවන බෞද්ධ ආරාම නිකාය දෙස බලන විට විශිෂ්ට ආයතනයක් ලෙස වර්ධනය විය.
ඉතිහාසය
ද්‍රවිඩ ආක්‍රමණ නිසා වළගම්බා රජු පලා යන විට අභයගිරිය පිහිටි ස්ථානයේ සිටි ගිරි නම් නිගණ්ඨයා මහාකළු සිංහලයා පලා යයි යනුවෙන් අපහාස කළ බවත්, නැවත රාජ්ය ලබා ගත් විට රජතුමා නිගණ්ඨ දේවාලය කඩා දමා අභයගිරිය සාදා තමාට බැරි කාලයේදි උපකාර වු කුපික්කල මහාතිස්ස හිමියන්ට පුජා කළබවත් තමාගේත් නිගණ්ඨයාගේත් නම් එක් කොට එය අභයගිරි විහාරය යනුවෙන් නම් කළ බවත් මහා වංශයේ සඳහන් වේ. පුරාණයේ උස් බිම් හා පර්වත ආශ්‍රිතව ඉදි කළ විහාරගිරි යන්නෙන් අවසන් කර ඇත. මේඝගිරි, චේතියගිරි, මුහුන්දගිරි, වෙස්සගිරි ආදියේත් ගිරි නිගණ්ඨයන් නොසිටි හෙයින් අභයගිරි යනු අභය රජතුමා උස් බිමක සෑදු විහාරය නිසා නම් වු බව පෙනේ. පස්වැනි සියවස වන විට මෙහි භික්ෂුන් 5000 ක් වැඩසිටි බව අභයගිරි විහාරයේ වැඩසිටි චීන ජාතික පාහියන් හිමියන් සඳහන් කරයි. එසේම හතරවැනි සියවසේදි කිත්සිරිමෙවන් රජ දවස මෙරට ගෙන ආ දළදා වහන්සේගේ භාරකරත්වය හිමි වුයේද අභයගිරියේ පැරණිතම භික්ෂූ කණ්ඩායම වු උත්තර මුලය‍ටයි. අනුරාධපුර යුගයේදි දළදා පෙරහැර පැවතුනේද ඇතුළු නුවර සිට අභයගිරියටයි. ලංකා‍රාමය මෙහි භික්ෂුණි ආරාමයක් විය. වයඹදිග ප්රදේශයේ තපෝවනයක් ද විය. 1017 සොළි ආක්‍රමණ නිසා අඩපණ වු අභයගිරිය 1215 මාඝගේ ආක්‍රමණය නිසා වල්වැදි ගියේය.
අභයගිරි විහාරයේ අංග
වන්දනීය ස්ථාන
අභයගිරි දාගැබ
මෙය අභයගිරි උත්තර මහා චෛත්‍ය නමින්ද හඳුන්වනු ලබයි.වළගම්බා රජතුමා විසින් මෙම ස්තූපය ඉදිකර ඇත.බුදුන් වහන්සේ සිරිලකට වැඩම කළ පසු සිරිපාදය තැබු ස්ථානයක ස්තූපය ඉදිකර ඇති බවට විශ්වාසයක් වු බව ක්‍රි.ව.411-113 පාහියන් හිමියෝ පවසති. පසු කාලීන ග්‍රන්ථයක් වන සද්ධර්මරත්නාකරයහි සඳහන් වන පරිදි මෙහි සර්වඥධාතු තැන්පත් කළ වෘෂභ‍යෙකුගේ හැඩයෙන් යුතු කරඬුවක් නිදන් කර ඇත.
අභයගිරියේ කුඩා දාගැබ්
අභයගිරි භූමියේ තවත් ස්තූප කීපයක් දක්නට ඇත. ජනවහරේ ඉඳිකටු සෑය නමින් හැඳින්වෙන ප්‍රාසාද ස්තූපය කුඩා ගල්පර්වතයක් මැදි කොට ඉදිකරන ලද්දකි. මෙය පොළොන්නරුවේ සත්මහල් ප්‍රාසාදය නම් සතූපය හා සමානය. ඇත් පොකුණට බටහිරින් වේදිකාවක් මත තවත් ස්තූපයක් හමු වී ඇත. ඒ හැර තවත් කුඩා ස්තූප දෙකක නටඹුන් හමු වී තිබේ.
බෝධි ඝරය සහ සමාධි බුදු පිළිමය
මෙය පිහිටා ඇත්තේද අභයගිරි විහාරයේ පැරණි බෝධිඝරයකයි. ගුප්ත ශෛලියට නිමවා ඇති මෙහි පාද වීරාසන ඉරියව්වෙන්ද දෑත් සමාධි මුද්‍රාවෙන්ද දක්නට ඇත. පිළිමයට පිටුපසින් බෝරුක පිහිටි ආවාටය දක්නට ලැබේ. මෙය ක්‍රි.ව.3-4 කාලයට අයත් වේ. පුරාණයේ මෙය වර්ණ ගන්වා තිබු බවට සළකුණු තවමත් දක්නට ඇත. නේත්‍ර කුහර වල වටිනා ගල් අල්ලා තිබුණි.
භික්ෂුන් පරිහරනය කල ස්ථාන
රත්න ප්‍රසාදය
මෙය අභයගිරි විහාරයේ පොහොය ගෙයයි. මෙහි වීදුරු වර්ණ ආලේපිත උළු සෙවිලි කර ඇත.මෙය පස් මහල් ප්‍රාසාදයක් වේ. දැනට දක්නට ලැබෙන නටබුන් ක්‍රි.ව.7-8 සියවසට අයත් යැයි සැළකේ. ලංකාවේ දක්නට ලැබෙන කලාත්මක මුරගල රත්න ප්‍රාසාදය අසල දක්නට ලැබේ. මෙම මුරගල මුදුනේ මකර තොරණක් ද මකරාගේ මුවින් පිටවන ස්ත්‍රි පුරුෂ යුවලක් ද වේ. එයින් ලෞකික සැපය විනාශයට හේතු වන බව එක් අදහසකි.
ඇත් පොකුණ
භික්ෂුන් වහන්සේලාගේ ජල අවශ්යතා සඳහා මෙම පොකුණ ඉදිකර ඇත. දිග පළල දළ වශයෙන් මීටර් 160*35 කි. ක්‍රි.ව.3-4 සියවස් වලට අයත් වේ. වර්තමානයේ ඇත්පොකුණ නමින් හැඳින් වුවත් බෝධිවංස ගැටපදය අනුව එය හැඳින් වු පැරණි නාමය මාස්පොත පොකුණ විය. ඉහළින් ඇති පෙරමියන් කුලම වැවෙන් හෝ බුන්කුලම වැවෙන් ජලය ගෙන ආ උමං ජලමාර්ග දෙකක් උතුරු පැත්තෙන් ඇත. දකුණු පැත්තෙන්ද මෙයට ජලය ගෙන ආ උමං මාර්ග දක්නට ඇත.
කුට්ටම් පොකුණ
යුගලයක් වශයෙන් පොකුණු දෙකක් ඇති හෙයින් කුට්ටම් පොකුණ නම් වේ. අභයගිරි විහාරයේ වු මුල හතරින් කපාරාමුලයේ භින්ෂුන්ගේ ජල පහසුව සඳහා කරවන ලද්දකි. පොකුණු දෙකෙහි දිග පළල දළ වශයෙන් මීටර් 40*16 සහ 28*17 වේ.පළමුවන අග්බෝ රජුගේ කළ නිර්මාණයක් ලෙස සැලකේ.පොකුණට එන ජලය කීපවරක් පෙරි එන සේ ගලින් නිම වු බිසෝ කොටුවක් දැකිය හැකිය.ජලය අපවිත්‍ර වු විට පිට කිරිමට කුහරයක් ද දැකිය හැකිය.
සුදස්සන පඨානඝරය
පාංශුකූලික භික්ෂුන් වැඩ හිඳි පඨානඝරය රත්නප්‍රාසාදය පසු කර යන විට වයඹ දෙසින් හමුවේ. මෙය වලගම්බා යුගයට පෙර සිට පැවති බවට සාක්ෂි හමු වි තිබේ.
සුවිශේෂී කලා නිරිමාණ
අභයගිරි සඳකඩපහණ
අනුරාධපුරයේ සුප්‍රසිද්ධ සඳකඩපහණ පිහිටා ඇත්තේ අභයගිරි විහාරයේය. මහාචාර්ය පරණවිතාන මහතා සඳකඩපහණේ කැටයම් විස්තර කිරිම සඳහා තෝරා ගත්තේ මේ සඳකඩපහණයි. මීට නුදුරින් රත්නප්‍රාසාදයට පිටු පසින් එවැනිම කලාත්මක සඳකඩපහණක් ඇත. පරණවිතාන මහතාගේ අදහසට අනුව සඳකඩපහණේ කැටයමෙන් දැක්වෙන්නේ සංසාර චක්‍රයයි.
පලාපෙති මොස්තරය-ලෝකය ගිනිගත් බව දැක්වෙන ගිනි දැල්ය.
සිව්පාවන්-ජාති,ජරා,ව්‍යාධි,මරණ
ලියවැල-තෘෂ්ණාව
හංසයින්-සංසාරයෙන් මිදිමට තැත් කරන ජනතාව
පද්මය-නුවණ
මේ පිළිවෙළට කැටයම් නොමැති සඳකඩපහණක්ද ඇත.
අභයගිරි අවලෝකිතේශ්වර බොධිසතත්‍ව පිළිමය
මුලාශ්‍ර
මහාචාර්ය කුලතුංග ටී.ජී. ,(2003), "අටමස්ථානය හා වෙනත් පැරණි ස්ථාන", තරංජි ප්‍රින්ට්ස්, මහරගම.
මේවාද බලන්න
සඳකඩපහණ
මහා විහාරය
බාහිර සබැඳි
අභයගිරිය බෞද්ධ විශ්වවිද්‍යාලය
අභයගිරි ආරාමය
අභයගිරි මහා පොකුණ
කුට්ටම් පොකුණ
අතීත සංඝ නිකායන් සහ පාර්ශව
අභයගිරි විහාරය
විහාර
අනුරාධපුර දිස්ත්‍රික්කයේ බෞද්ධ සිද්ධස්ථාන
අනුරාධපුර දිස්ත්‍රික්කයේ පුරාවිද්‍යා ආරක්ෂිත ස්මාරක |
5017 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%84%20%E0%B6%B6%E0%B7%90%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%94%E0%B6%9A%E0%B6%BB%E0%B6%AB%E0%B6%BA | මහ බැංකුකරණය |
මහ බැංකුවක් යනූ
බැංකු කරුවන්ගේ බැංකුව ලෙස හදුන්වන මහ බැංකුවේ ප්‍රධාන කාර්යභාරය වනුයේ රඡය වෙනුවෙන් එහි මුල්‍ය ප්‍රතිපත්ති ක්රියාත්මක කිරීමයි.රටක මහ බැංකුවක් ක්රියාත්මක වනුයේ සමස්ථ ආර්ථික සුභසාධන උදෙසා මිස ලාභ ඉපයීමේ පරමාර්ථයෙන් නොවේ. මහ බැංකුවක් අනිවාර්යෙන්ම රඡයේ ආයතනයකි.රඡයේ විසින් මහ බැංකුවේ ක්‍රියාකාරකම් වලට විවිධ ලෙස බලපෑම් එල්ල කරයි. බොහෝ අවස්ථාවලදි මහ බැංකුව කරනු ලබන්නේ රඡයේ තීරණ එක එල්ලේම ක්රියාත්මක කිරීමයි. නමුත් මෙම සෑම ක්‍රියාවකදීම මහඡන සුභසිද්ධිය මූලික කරුණක් කොට සැලකීම මහ බැංකුවේ යුතුකමක් වේ.
මහ බැංකුවක් සිය වත්කම් වැඩි කර ගන්නේ නෙසේද?
රඡයට ණය සැපයීම මගින්
විවට වෙළද කටයූතු මගින්
වාණිඡ බැංකු වත්කම් මිලට ගැනීමෙන්
මහ බැංකුවක ප්‍රතිපත්ති.
දේශීය මුදලේ අගය ස්ථාවරව පවත්වා ගැනීම.
දේශීය මුදලේ අගය ස්ථාවරව පවත්වා ගැනීම යන්නෙන් අදහස් වන්නේ දේශීය මුදල් ඒකකයක ඇතිවන අවප්‍රමාණයන් හා ප්‍රතිප්‍රමාණයන් වැලැක්වීමයි.
පුර්ණ සේවා නියුක්තියන් ඇති කිරීම
පුර්ණ සේවා නියුක්තිය යන්නෙන් 100% ක සේවා නියුක්තියක් අදහස් නොනරයි.දියුණු වන රටවල් වුවද පුර්ණ සේවා නියුක්තියක් ලෙස සලකන්නේ 90%-95% සේවා නියුක්ති මට්ටමයි.
උද්ධමන තත්වයන් වැලැක්වීම.
උද්ධමනයක් යනු ආර්ථිකයේ මිල මට්ටම් වල සීඝ්‍ර ඉහළ යාමකි.ඉතා ඉහළ උද්ධමන තත්වයන් ඇති වුවද මහ බැංකුවක් විසින් එක එල්ලේම දැඩි සීමාකාරී මුල්‍ය ප්‍රතිපත්ති අනුගමනය නොකරයි.එසේ නොකරන්නේ ඒ මගින් ආර්ථිකයක අතුරු බලපෑම් ඇතිවිය හැකි බැවිනි.
මහ බැංකුවක කාර්යයන්
බැංකු කරුවන්ගේ බැංකුව ලෙස ක්‍රියා කිරීම.
මහ බැංකුවක ප්‍රධානම කාර්යභාරය වන්නේ ඡාතික මුල්‍ය ප්‍රතිපත්ති ක්රියාත්මක කිරීමයි.ඡාතික මුල්‍ය ප්‍රතිපත්ති ක්රියාත්මක කිරීමේදී සියලුම වාණිඡ බැංකු පාලනය කිරීමට මහ බැංකුවට සිදුවේ.මෙහිදී මහ බැංකුව විසින් විවිධ පාලන ක්‍රම ක්රියාත්මක කරයි.
වාණිඡ බැංකුවල අවසාන ණය දෙන්නා ලෙස ක්‍රියාකිරීම.
සිය තාවකාලික මුදල් අවශ්යතා සපුරා ගැනීම සදහා වාණිඡ බැංකු විසින් ඝෟඡුව හෝ වක්‍රව මහ බැංකුවේ සහාය පතයි.මහ බැංකුව අවසාන ණය දෙන්නා වශයෙන් ඕනෑම අර්බුද අවස්ථාවක වාණිඡ බැංකුවලට ණය සැපයීමට බැදී සිටී.මෙමගින් ස්ථාවර මුදල් සංචිත අනුපාත වශයෙන් පවත්වාගෙන යාමත්,තම කටයුතු බාධාවකින් තොරව කිරීමටත් වාණිඡ බැංකුවලට හැකිවේ.මුදල් සංචිත අනුපාත පවත්වාගැනීම මගින් රටේ මුල්‍ය ප්‍රතිපත්තිය ඉතා විශ්වාසයකින් හා පහසුවකින් ක්රියාත්මක කිරීමට මහ බැංකුවට හැකි වේ.
රටක මුදල් නිකුත් නිරිමේ කටයුතු සිදුකිරීම.
විදේශ විනිමය ගණුදෙනු සිදුකිරීම හා ඒවා පාලනය කිරීම.
රටක ආර්ථික වර්ධනයක් හා සංවර්ධනයක් ඇති කිරීම.
මෙහිදී රටක ආර්ථික වර්ධනය යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ දළ ඡාතින නිෂ්පාදිතයේ දිගු කාලීන අඛණ්ඩ වර්ධනයයි. ආර්ථික සංවර්ධනය යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ රටක ආර්ථික වර්ධනත් සමගම ඇතිවන ගුණාත්මක වර්ධනයයි.
සංවිධිත ප්‍රාග්ධන හා මූල්‍ය වෙළදපලවල් සංවර්ධනය කිරීම.
ණය හා මුළ්‍ය ආයතන දියුණු කිරීම.
වාණිඡ බැංකු නිලධාරීන් පුහුණු කිරීම.
උපදේශණාත්මක හා තාක්ෂණික සේවා රඡයට සැපයීම.
ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව
රට තුල පැවති මුදල් මණ්ඩල ක්‍රමයට තිත තබමින් වර්ෂ 1950 දී පිහිටුවන ලද ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ කාර්යයන් හා බලතල පෙර සදහන් කල පරිදි මහ බැංකුවක කාර්යයන් හා බලතල වලට බොහෝ සෙයින් සමාන වේ.ඒ අනුව ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ ප්‍රධාන කාර්යය මුල්‍ය ස්ථාවරත්වය ලගා කර ගැනීයි.මෙහිදී අධික ද්‍රවශීල තත්වයක් ඇතිවී උද්ධමන තත්වයක් ඇතිවී උද්ධමන තත්වයන් හා ගෙවුම් ශේෂ ගැටලු ඇතිවන අවස්ථා වල උද්ධමන තත්වයන් පාලනය කිරීමටත් අධික ද්‍රවශීලතාවයන් අඩු කිරීමටත් ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවට සිදුවේ.මෙවැනි අවස්ථා වලදී බැංකු ණය පාලනය කිරීම සදහා මහ බැංකුවට විවිධ උපකරණ යොදා ගැනීමට සිදුවේ.මෙම ක්‍රමය සාර්ථක වන්නේ වාණිඡ බැංකු තම ණය සැපයීම් සදහා අරමුදල් ලබා ගැනීම මහ බැංකුව මගින් ඉටු කරගතහොත් පමණි.එම නිසා ණය ප්‍රමාණය පාලනය කිරීම හා ණය ගලා යන දිශාව පාලනය කිරීමට මහ බැංකුවට සිදු වේ.මෙම අරමුණ සාර්ථක කර ගැනීමට ප්‍රමාණාත්මක ණය පාලන විධි හා ගුණාත්මක ණය පාලන විධි යන දෙවර්ගයම භාවිතා කිරීමට සිදු වේ.
ප්‍රමාණාත්මක ණය පාලන විධි
විචල්‍ය මුදල් සංචිත
ශ්‍රී ලංකාවේ ක්රියාත්මක කරන විවිධ ණය පාලන ක්‍රම අතරින් වඩාත් ඵලදායී හා ප්‍රායෝගික ක්‍රමයක් ලෙස මෙම ක්‍රමය හදුන්වාදිය හැක.මූල්‍ය පනතේ විධිවිධානයන්ට අනුව වාණිඡ බැංකු තම තැම්පතු වගකීම් වලට අනුපාතිකව මුදල් සංචිතයක් ලෙස පවත්වා ගත යුතු වේ.විවිධ තැම්පතු සදහා විවිධ උපරිම හා අවම සීමාවන් පනවා ඇත.සංචිත අනුපාතිකයන් පැනවීමේ පරමාර්ථය වන්නේ වාණිඡ බැංකු වල ණය මැවීම පාලනය කිරීමයි.
විවට වෙළද කටයුතු
මහ බැංකුවට විවට වෙළද කටයුතු වල යෙදීමට බලය ලබා දී ඇත්තේ මූල්‍ය පනතට අනුවය.විවෘත වෙළඳපලෙන් රඡයේ සුරෑකුම්පත් මිලදීගැනීමටත්,විකිණීමටත් මෙමගින් බලය ලැබී ඇත.මෙහිදී සදහන් කලයුතු විශේෂ කරුනක් වන්නේ ව්වට වෙළඳපල කටයුතු දියුණු කිරීමේ පරමාර්ථයෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ 1981 දී භාණ්ඩාගාර බිල්පත් පිළිබද ද්විතික වෙළඳපක් හදුන්වාදීමයි.
බැංකු පොළිය.
මෙය ඉතාමත් සාම්ප්‍රදායික ප්‍රමාණාත්මක ණය පාලන උපකරණයකි.මහ බැංකුව විසින් වාණිඡ බැංකුවලට ණය ලබා දෙන පොළිය මෙනමින් හැදින්වේ.
ගුණාත්මක ණය පාලන විධි
සාම්ප්‍රදායික ණය පාලන විධි ඵලදායී හා යෝග්‍ය නොවන අවස්ථාවල ගුණාත්මක හෙවත් වරණීය ණය පාලනය යොදා ගනී.මෙමගින් ණය ගලා යන දිශාව පාලනය කරනු ලබයි.
වාණිඡ බැංකුවල ප්‍රාග්ධන හා වත්කම් අතර අවම අනුපාතිකයන් තීරණය කිරීම.
ණයවර ලිපි සදහා මුදල් ආන්තික නියම කිරිම.
ආයෝජනයන් හා ණය සදහා උපරිම ඉඩ දියහැකි කල්පිරෙන කාලයන් තීරණය කිරීම.
බැංකු අනුපාත පාලනය.
අ.පො.ස.(උසස් පෙළ) 2020 සදහා තව මාස 3 කට අඩු කාලයක් පමණක් ඉතුරුව තිබේ.
Ø එම සීමිත කාලය තුළ ආර්ථික විද්‍යාව විෂයය මුල සිට පහසුවෙන් ජංගම දුරකථනය හරහා නිවසේ සිටම ඉ‌ගෙනීමට දැන් ඔබටත් අවස්ථාවක් !!!
Ø සෑම දිනකම, සෑම පැයකම, ඔබේ ජංගම දුරකථනට ආර්ථික විද්‍යා විෂය කරුණු මුල සිටම.
Ø ඔබ කළ යුත්තේ ඔබේ ජංගම දුරකථනයෙන් REG (හිස්තැනක්) ECON ලෙස type කර 2244 ට SMS කිරීම පමණක් වේ. Example : REG ECON
Ø සැ.යු - මෙම සේවාව මොබිටෙල් පාරිභෝගිකයන් සදහා පමණක් වලංගු වේ.
මේ අඩවියත් බලන්න
ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
Central bank of Sri Lanka
Finance and Planning |
5018 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BB%E0%B6%BA%E0%B7%92%E0%B6%A7%E0%B7%8A%20%E0%B7%83%E0%B7%9C%E0%B7%84%E0%B7%9C%E0%B6%BA%E0%B7%94%E0%B6%BB%E0%B7%9D | රයිට් සොහොයුරෝ |
විද්‍යාත්මක පර්යේෂණයන්ට අනුකූලව අහසින් ගමන් කිරීමට කුරුල්ලකු‍‍ගෙ ස්වරූපයෙන් යුක්ත යානයක් සකසා ප්‍රථම වරට බිමින් ඉහළට නැගු‍ණේ යැයි සැලකෙන්නේ රයිට් සහෝදරයන් යනුවෙන් හැඳින්වෙන ඕවිල් රයිට්(Orville wright) සහ විල්බර් රයිට්(Wilber Wright) යන දෙදෙනාය. ඔවුන් දෙදෙනාම ප්‍රථම සර්ථන අහස් යානාව නිෂ්පාදනය කළ විද්‍යාඥයන් වශයෙන් ඉතිහාස ගතවී ඇත. මොවුන්ගේ බලසම්පන්න අහස් යානාව පළමු වරට කිටිහොක් නම් ස්ථානයෙන් ගුවන් ගත වූයේ 1903 දෙසැම්බර් 17 වැනිදාය. පොළොවේ සිට අඩි 12 ත් අඩි 85 ත් අතර වූ ඉහළකට නැගියැයි වාර්තා වේ. රයිට් සහෝදරයන් විසින් 1900 සිට 1903 දක්වා වු සමය ඇතුළත දී පවත්වන ලද ගුවන් යානා පර්යේෂණයේ ප්‍රතිළඵල 1904 දී විධිමත් මුල පිරීමකට හේතු වුයේය. 1906 දී මොවුන් අහස් කුස තුළ පැයක පමණ කාලයක් ගතකොට පොළොවට යළි පැමිණීමට හැකියාව ලැබිණි.
රයිට් සොහොයුරෝ 1909 දී The American Wright Company යනුවෙන් සමාගමක් පිහිටුවා ප්‍රථම වරට ගුවන් යානා නිෂ්පාදනය ආරම්භ කළේය. ඕවිල් රයිට් ස්වකීය නිෂ්පාදනය පිළිබඳව ඇමෙරිකා රජයට විස්තර ඉදිරිපත් කළේය. ප්‍රථම පියාසැරියෙන් අනතුරුව ඇමෙරිකා යුද්ධ හමුදාව නව අහස් යානය බැලීමට පැමිණියහ. ඕවිල් රයිට් තප්පර 71ක් ගුවනේ පියාසර කර වොෂින්ටන් නගරයට සමීප පිට්ටනියකට යානය පහත් කළ විට යුධ නිලදරයන්ද පුවත්පත් කලාවේදින්ද ඉමහත් සොම්නසින් ඉදිරියට ආවෝය. ගුවන් යානය පිළිබඳ ආරංචිය ඵතැන් සිට පතළ වන්නට ආරම්භ විය. අහස් යානය නිපදවී‍මේ වෙළෙද ව්‍යාපාරයක් ආරම්භ විය. අහස් යානා නිපදවී‍මේ වෙළෙද ව්‍යාපාරයක් ආරම්භ කිරීමට ප්‍රංශ සමාගමක් ඉදිරිපත් විය. 1908 සැප්තැම්බර් 18 වැනි දින ප්‍රංශයට විල්බර් රයිට් දෙපැයක පමණ කාලයක් ස්වකීය ගඟන යානය අහසේ පියාසර කර පෙන්වීය. නව ගුවන් යානය පිළිබඳව ඉමහත් සේ ලොල් වූ ප්‍රංශ වෙළෙද සමාගම ව්‍යාපාරයක් වශයෙන් අහස් යානා නිෂ්පාදනයට රයිට් සොහොයුරන්ට ඉමහත් මුදලක් ගෙවන ලදී.
මේ කාල වකවානුවේ යුරෝපයේ ස්ථාන කිහිපයක ද අහස් යානා පිළිබඳ පර්යේෂණ පවත්වනු ලැබිණි. 1909 දී ලිවී බිලෙරියොන් නැමැති ප්‍රංශ ජාතික ඉංජිනේරුවා ඉංග්‍රිසි ඕඩය හරහා පියාසර කිරීමට මොනෝ ප්ලේන් නමින් හැඳින්වෙන ඵ්ක පුද්ගල අහස් යානාවක් නිපදවා ඉංග්‍රිසි ඕඩය ඉතාමත් කෙටි කාලයකින් තරණය කළේය. ක්‍රි.වර්ෂ 1912 දී විල්බර් රයිට් උණසන්නිපාතය වැළදීමෙන් අභාවප්‍රාප්ත වූයේය. විල්බර් රයිට් සහ ඕවිල් රයිට් සහෝදරයන්ගෙන් අහස් යානා ඉතිහාසයට සිදු වූ විශාල සේවාව සමග ගඟන යානා වල ඉදිරි උන්නතිය බෙහෙවින් වේගවත් විය. මිනිසා විසින් අහස් යානා වල වේගය, පියාසර කරන උස වැඩි කිරීමට ප්‍රයත්න දැරීය. අහසේ පියාඹන යානා ගණයට හෙලිකොප්ටර් යානා, මඟීන් ගෙනයන ප්‍රොපෙලර් එන්ජින් සහිත යානා, ටර්බෝ ජෙට් යානා, ටර්බෝ පංකා සහිත යානා, ශබ්දයේ වේගය පරයන වේගයෙන් දිවෙන සුපර්සොනික් ජෙට් යානා අයත් වේ. දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ පර්යේෂණයන්හි නිරත වූ ඕවිල් රයිට් 1948 දී අභාවප්‍රාප්ත වූයේය.
===========================================================
ආශ්‍රිත මූලාශ්‍ර
Great Scientistis ෂහ |
5019 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B6%BD%E0%B7%92%E0%B7%83%E0%B7%92%E0%B6%82%E0%B7%84%20%E0%B7%84%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%8A%E0%B6%A0%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB | වලිසිංහ හරිශ්චන්ද්‍ර | {{Infobox person
| name = බ්‍රහ්මචාරී වලිසිංහ හරිශ්චන්ද්‍ර
| image = Brahmachari Walisingha Harischandra
| caption = වලිසිංහ හරිශ්චන්ද
| death_place = කොළඹ
| death_cause =
| nationality = [[ශ්‍රී ලාංකික]
| known_for = බුදු දහමේ පුනර්ජීවනය ශ්‍රී ලංකා නිදහස් අරගලය අමද්‍යප ව්‍යාපාරය
| religion = ථෙරවාද බෞද්ධ
| spouse =
| children =
| signature =
චරිතාපදානය
දහනම වැනි සියවසේ අගභාග‍ය වනවිට ශ්‍රී ලංකාවෙන් විශේෂයෙන් බටහිර මුහුදු කරයෙන් බුද්ධාගම හා බෞද්ධ පරිසරය ක්රමයෙන් තුරන්වන වාතාවරණයක් විය. ක්‍රිස්තියානී පූජකයෝ ඔවුන්ගේ ලබිධිය එහි පතුරවාලී‍මේ අනේකවිධ ක්‍රම උපක්‍රම ක්රියාත්මක කළ හ. යටත් විජිත රජය ද මේ ක්‍රියාත්මකයන් ට සහයෝගය දැක් වු ඇතැම් පිරිස්වලට තනතුරු දීමෙන් අනුග්‍රහය දැක්වීය. මේ වකවානුව වන විට මුහුදුබඩ මීගමුව වැනි ක්‍රිස්තු භක්තිකයන්ගෙන් පිරී පැවතුණි. අධ්‍යාපනය හා බාහිර ක්‍රියාකාරකම් ගැන විශේෂ දක්ෂතා දැක් වූ හරිශ්චන්ද්‍රතුමා එතුමාගේ මව්පියෝ සිය පුතුට මේ නිසි මඟ පෙන්වීම කළ හ. මුල් යුගයේ ගුරුවරයෙකු වශයෙන් සේවය කළ එතුමා එකල ක්රියාත්මක වු බොහෝ ආගමික හා ජාතික සංවිධානවල නිලතල දරා කාගේත් ගෞරවයට පාත්‍ර විය. යටත් විජිත යුගයේ මැල වී යටපත් ව ගිය සිංහල‍ය , බෞද්ධාගම හා සිංහල ශිෂ්ටාචාරය පන ගන්වා ජනතාව අතර ගැවසෙමින් අභීත සිංහනාද කළ ජාතික වීරයෙකි. තත්කාලීනා‍ව ජීවත් වූ අනගාරික ධර්මපාල තුමා හරිශ්චන්ද්‍ර තුමාට ජාතික ආගමික උන්නතිය සළසා ලීමේ කාර්යභාරයක් ඉදිරියට ගෙන යාමට මඟ පෙන්වුයේ ධර්මපාලතුමාය.
වැඩිපුර ඉංග්‍රීසි අධ්‍යාපනයක් ලදුවත් එතුමා යුරෝපීය සිරිත් විරිත් මෙන්ම ඇඳුම් ද අතහැර බ්‍රහ්මචාරී ජීවිතයක් ගත කරමින් හෙළ බසින් ජනතාව ඇමතී ය. අනගාරික ධර්මපාලතුමා නැඟූ පිය සටහන් අනුව ගමන් කරමින් මෙතුමා ජාතික ආගමික ප්‍රචාරක කටයුතු තියුණු ලෙස කළේ ය.
ශ්‍රී ලංකාවේ පුරාණ නටබුන් රාජධානි පුරා පැවති බෞද්ධ ස්ථූප හා විහාරාරාම ආරක්ෂා කිරීමට හරිශ්චන්ද්‍රතුමා ඉමහත් උත්සාහයක් ගත්තේ ය. විශේෂයෙන් අනුරාධපුර පුරා වස්තු කේන්ද්‍ර කරගෙන මේ ව්‍යායාමය දියත් කළේ ය. <ref
රචනා
වලිසිංහ හරිශ්චන්ද්‍ර විසින් කෘති රාශියක්ම රචනා කර ප්රකාශයට පත් කර ඇත. ඔහුගේ කෘති බොහොමයක්ම සිංහල හා ඉංග්‍රීසි බසින් ලියැවිණි. අනුරාධපුර පූජා නගර විස්තරය, Great Story of King Dutugemunu, The Significance of Jaya Sri Maha Bodhi සහ Life of King Devanampiyatissa ඔහු විසින් රචිත කෘති වලට උදාහරණ වේ. ඔහුගේ අනුරාධපුර පූජා නගරය ගැන කෘතියේදී පුරාවස්තු නැරඹීමට පැමිණෙන්නන් සඳහා මාර්ගෝපදේශනයක්ද සපයා ඇත.
මූලාශ්‍ර
බාහිර සැබැඳි
හරිශ්චන්ද්‍ර විද්‍යාලය, මීගමුව
වලිසිංහ හරිස්චන්ද්‍ර විද්‍යාලය අනුරාධපුර
චරිත කතා
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික වීරයෝ
ශ්‍රී ලාංකික බෞද්ධයෝ
ලාංකික සිංහලයෝ |
5020 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%85%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B6%85%E0%B6%A9%E0%B6%82%E0%B6%9C%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B6%A7%20%E0%B6%9C%E0%B7%90%E0%B6%B1%E0%B7%93%E0%B6%B8%2C%20%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%80 | අත්අඩංගුවට ගැනීම, ශ්‍රී ලංකාව | අත්අඩංගුවට ගැනීම යනු සාම නිළධාරියකු ,පොලිස් නිළධාරියකු හෝ සාමාන්‍ය පුද්ගලයකු විසින් යම් වරදක් සම්බන්ධයෙන් යමෙකුගේ පුද්ගලික නිදහස සීමා කිරීමය
නීති ප්‍රතිපාදන
1978 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව
1883 දණ්ඩනීති සංග්‍රහය
1975 අංක 15 දරණ අපරාධ නඩුවිධාන සංග්‍රහ පනත
2005 අංක 15 දරන අපරාධ නඩුවිධාන සංග්‍රහ සංශෝධන පනත
අත්අඩංගුවට ගැනීම නීතියේ ප්‍රතිපාදන වලට අනුව කළ යුතුය.
(1978 ආණ්ඩුක්‍රම ව්යවස්ථාවේ-13(1)වගන්තිය)
කාර්ය පටිපාටිය හා නීති තත්වය:
1975 අංක 15 දරණ අපරාධ නඩු විධාන සංග්‍රහ පනත අදාළ වේ.
23 වගන්තිය
"යමෙකු අත්අඩංගුවට ගැනීමේදී ඔහු වචනෙයන් හෝ ක්‍රි්ියාවෙන් අවනත නොවුනහොත් ඔහුගේ ශරීරය ස්පර්ශකර අත්අඩංගුවට ගැනීම කළ යුතුය"
පියසිරි එ නිමල් ප්‍රනාන්දු
යමෙකුට නිදහසේ ගමන්කිරීමට අවස්ථාවක් නොදෙමින් එකී අයිතිය සීමාකිරීමද අත්අඩංගුවට ගැනීමක් බව අධිකරණය ප්‍රකාශ කළා.
අත්අඩංගුවට ගනු ලබන පුද්ගලයාට ඒ සදහා පදනම් වූ හේතුව තේරුම්කර දිය යුතුය.
(අ.න.වි.සං 53 වගන්තිය)
අත්අඩංගුවට ගැනීමේදී බලය පාවිච්චි කිරීම:-
ප්‍රතිරෝධය පෑවොත් හෝ මගහැරීමට උත්සාහ කලොත් ඒ සඳහා අවම බලය පාවිච්චි කළ හැක.
(අ.න.වි.සං 23(2)වගන්තිය)
අත්අඩංගුවට ගැනීමේදී මරණය සිදුකළ නොහැක.
නමුත් මරණීය දණ්ඩනය දියහැකි වරදකට චෝදනා ලැබූ අයෙක් අත්අඩංගුවට ගැනීම සඳහා මරණය සිදුකිරීමට පවා හැකියාව ඇත.
(අ.න.වි.සං 23(3)වගන්තිය)
රජය එ වන්නපු තිසාහාමි
ඒ තැනැත්තාට වෙඩිතැබීමේ අයිතිය පොලිස් නිළධාරීන්ට ඇති බව මෙහිදී ප්‍රකාශ විය.
සංඥය වරදක්ද? නැද්ද? යන්න අ.න.වි.සං පළමුවන උප‍ලේඛනයේ 3 වන තීරයේ සඳයන් තොරතුරු අනුව තීරණය කරයි.
වරෙන්තුවක් නොමැතිව අත්අඩංගුවට ගතහැකි අවස්ථා:-
අ.න.වි.සං 32 වගන්තිය අදාල වේ.
1) තමා ඉදිරිපිටදී සාමය කඩකරන තැනැත්තෙකු
2)සංඥය වරදකට සම්බන්ධ වූ අයෙකු බවට,
පැමිණිල්ලක් ලැබී තිබීම.
විශ්වාස කටයුතු තොරතුරක් ලැබී තිබීම.
සාධාරණ සැකයක් පැවතීම.
ඩැනී එ පොලිස් ස්ථානාධිපති-හලාවත(2001/1SLR/29)
ශිරාණි බණ්ඩාරනායක විනිස "වරෙන්තුවක් කනොමැතිව අත්අඩංගුවට ගැනීමේදී ඉහත කරුණුවලින් එකක් පැවතීම අත්‍යාවශ්‍ය බව" ප්‍රකාශ කරන ලදී.
ජෙරාඩ් මර්වින් පෙරේරා එ පොලිස් ස්ථානාධිපති-හලාවත(2003/1SLR/317)
ඉහත නඩුවට සමාන අදහසකි.
3)නීත්‍යානුකූල හේතුවක් නොමැතිව ගෙවල් බිඳින උපකරණ ළඟ තබාගෙන සිටින අයෙකු
4)වරද කරන්නෙකු ලෙස ප්රකාශයට පත්කර ඇති අයෙකු
5)සොරකම් කරන ලද දෙයක් ළඟ තබාගෙන සිටියදී අසුවූ අයෙකු
6)සාම නිළධාරියෙකුගේ රාජකාරියට බාධා කරන හෝ අත්අඩංගුවෙන් පැනයාමට තැත්කරන අයෙකු
7)ශ්‍රී ලංකාවේ ත්‍රිවිධ හමුදාවෙන් පලා යන්නෙකු බව සාධාරණව සැක කළහැකි අවස්ථාවකදී.
සාමාන්‍ය පුද්ගලයකු විසින් වරෙන්තුවක් නොමැතිව අත්අඩංගුවට ගතහැකි අවස්ථා:-
අ.න.වි.සං 35 වගන්තිය අදාල වේ.
1)තමා ඉදිරිපිටදී සංඥය වරදක් කරන තැනැත්තෙකු
2)වරදකරු ලෙස ප්රකාශයට පත්කර ඇති තැනැත්තෙකු
3)පැන දුවන්නා වූද ,සංඥය වරදක් කළ තැනැත්තෙකු යැයි සැකකිරීමට සාධාරණ හේතු ඇති අයෙකු
සංඥය නොවන වරදකදී වරෙන්තුවක් නොමැතිව අත්අඩංගුවට ගතහැකි අවස්ථා:-
අ.න.වි.සං 33 වගන්තිය අදාල වේ.
1)එම තැනැත්තා ඔහුගේ නම ,ලිපිනය දීම ප්‍රතික්ෂේප කළවිට හෝ අසත්‍ය නමක් ,ලිපිනයක් දෙන බවට හැඟී ගිය අවස්ථාවකදී,
2)එම තැනැත්තා ලංකාවේ ස්ථීර පදිංචියක් නැති අයෙකු හෝ රට හැරයාමට ඉතැ ආසන්න බවට හැඟී ගිය අවස්ථාවකදී,
සැඟවී සිටින අයෙකු අත්අඩංගුවට ගැනීම:-
අ.න.වි.සංග්රහයේ 24,25 වගන්ති අදාල වේ.
අත්අඩංගුවට ගතයුතු කෙනාගේ හෝ වෙනත් අයෙකුගේ යම් ස්ථානයක බාහිර හෝ අභ්‍යන්තර දොරක් කවුළුවක් කඩා එය විවෘතකර ඇතුලු වී සැඟවී සිටින අයෙකු අත්අඩංගුවට ගත හැක.
අත්අඩංගුවට ගැනීමේ වරෙන්තුවක් ලිඛිතවීම,අධිකරණ විනිසුරුවරයකු විසින් අත්සන්කර තිබීම අවශ්‍යය.
(අ.න.වි.සං 50 වගන්තිය)
අත්අඩංගුවට ගනුලැබූ තැනැත්තෙකු පැය 24ක් ඇතුලත මහේස්ත්‍රාත්වරයකු වෙත ඉදිරිපත්කළ යුතුය.
මහේස්ත්‍රාත් නියෝගයක් මත වැඩිදුර විමර්ශන සඳහා එකී කාලය පැය 48ක් නොඉක්මවූ කාලයක් දක්වා දීර්ඝකරවාගත හැක.
(2005 අංක 15 දරණ අ.න.වි.සං(සංශෝධිත)පනත)අදාල වේ.
මේ අඩවිත් බලන්න
නීතිය
පොලිස් විමර්ශන
සාක්ෂි
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
Lawnet
නීතිය |
5021 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%92%E0%B7%82%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B7%80%20%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%B7%E0%B7%8F%E0%B6%9C%E0%B6%BA | ශිෂ්‍යත්ව විභාගය | 1931 දී ආරම්භ වු යුගය ලංකාවේ අධ්‍යාපන ඉතිහාසයේ ඉතාමත් වැදගත් කාල පරිච්ඡේදයකි. 1931 දී ක්රියාත්මක කරන ලද ඩොනමෝර් ආණ්ඩු ක්‍රමය විසින් ප්‍රථම වරට ස්වදේශිකයන්ට අභ්‍යන්තර පාලනය පිළිබද සෑහෙන බලයක් පවරන ලදි. 1931 දී මුඵ ආසියාවෙන්ම ප්‍රථම වරට සර්ව ජන ඡන්ද බලය ලාංකිකයන්ට ප්‍රධානය කරන ලදි. ඡන්දය මගින් ව්‍යවස්ථාදායක සභාවේ නියෝජිතයන් තෝරන ලදි. රාජ්ය මන්ත්‍රණ සභා ක්‍රමය යටතේ, ඵක් විධායක කමිටුවක් යටතට අධ්‍යාපනය පත් වු අතර මෙම විධායක කමිටුවේ සභාපතිවරයා අධ්‍යාපන ඇමතිවරයා ලෙස සලකනු ලැබීය. මෙම ඇමති ධුරයට පත් වුයේ සී.ඩබීලීව් ඩබීලිව් කන්නන්ගර මහාතාය. මේ සමගම අධ්‍යාපන ප්‍රතිපත්ති තීරණය කිරීමේ බලය අධ්‍යාපන ඇමතිවරයා සතු විය.
කන්නන්ගර මහතා 1931 සිට 1947 දක්වා මුළු යුගයේම අධ්‍යාපන ඇමතිවරයා ලෙස කටයුතු කරන ලදි. ඵම නිසා මෙම යුගය කන්නන්ගර යුගය නම් වේ. මෙම යුගයේ දී ඇති කරන ලද අධ්‍යාපන ප්‍රතිසංස්කරණයක් වශයෙන් 05 වෙනි ශ්‍රේණයේ ශිෂ්‍යත්ව විභාගයක් පැවැත්විම ගත හැකිය. මෙම විභාගය පැවැත්වීමේ අරමුණක් වුයේ,
අඩු අදායම ලබන දක්ෂ සිසුන්ට සම අධ්‍යාපන අවස්ථාවක් සැලසීමයි.
මෙම පාඨශාලිය ශිෂ්‍යත්ව ක්‍රමය වරින් වර ප්‍රතිශෝධනයට පක් වුවකි. ශිෂ්‍යත්ව ක්‍රමය වෙනස් වීමි වලට භාජනය වූයේ අධ්‍යාපන අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්ගේ චක්‍රලේඛයට අනුවයි. 1942.02.10 දින අධ්‍යාපන විධායක කමිටු රැස්වීමේදි යෝජනා මගින් ශිෂ්‍යත්ව පැවැත්විය යුතු ආකාරය පිළිබදව ප්‍රකාශ කර ඇත. මෙම පරික්ෂණයට පෙනී සිටිමට සුදුසුකමි ලෙස මධ්‍ය මහා විද්‍යාල පිහිටි ප්රදේශයේ රජයේ හෝ ආධාර ලබන හෝ පාසලක හෝ මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයක හෝ පශ්චාත් ප්‍රාථමික පන්තියක ඉගෙනීම ලැබීමත් වාර්ෂික ආදායම රූපියල් 600/= ට අඩු වීමත් දක්වා තිබුණු අතර වයස් සීමාව ගැන සලකා නොතිබිණි. මෙම සුදුසුකමි වලට අනුව පවත්වනු ලැබූ විභාගයට අනුව 1944 දී ඵක් මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයක ශිෂ්‍යත්වධාරින් 40 ක් ඇතුලත් වන සේ ශිෂ්‍යත්වය ලබා දෙනු ලැබීය. මෙම ශිෂ්‍යත්ව 40 සදහා සුදුස්සන් තෝරා ගනු ලැබුවේ ඵ් ඵ් මධ්‍ය මහා විද්‍යාලය පිහිටි ප්රදේශයේ ඉගෙනුම ලැබු සිසුන්ගෙනි. මෙසේ තෝරා ගනු ලැබු සිසුන් සියලු දෙනාම නේවාසිකව කෑම බීම ලබමින් ඉගෙන ගත යුතු විය.
ඉහත අයුරින් ආරම්භ වු ඵක් මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයක් සදහා ශිෂ්‍යත්ව 40 ක් දීමේ වැඩ පිළිවෙළ රජය මුහුණ පෑ ආර්ථික දුෂ්කරතාව නිසා 1946 දී ඵම ශිෂ්‍යත්ව සංඛ්‍යාව 15 දක්වා අඩු කරන ලදි. විභාගය සදහා පෙනී සිටිය හැකි දරුවන්ගේ දෙමාපියන්ගේ ආදායම් සීමාව 1945.10.22 දින අධ්‍යාපන අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්ගේ චක්‍ර ලේඛනයකින් රුපියල් 600/= සිට රුපියල් 900/= ක් දක්වා වැඩි කරන ලදි. මේ අයුරින් ක්රියාත්මක වු ශිෂ්‍යත්ව පරික්ෂණය 1967 දක්වා නොකඩවා පැවැත්විණි.
නමුත් 1968 දී මෙතෙක් පැවතී 05 වෙනි ශ්‍රේණියේ ශිෂ්‍යත්ව පරික්ෂණය අහෝසි කොට ඵ් වෙනුවට 08 වෙනි ශ්‍රේණියේ ඉගෙනුම ලබන සිසුන් සදහා ශිෂ්‍යත්ව පරික්ෂණය පැවැත්විණි. ඵය හැදින්වුයේ 80 වෙනි ශ්‍රේණියේ සිසුන් සදහා විද්‍යාමය විෂයන් පිළිබදව රජයේ මහා විද්‍යාලයන්හී හා මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයන්හී ශිෂ්‍යත්ව ප්‍රධානය කිරිමේ විභාගය යනුවෙනි.සිසුන් තෝරා ගනු ලැබුවේ අධ්‍යාපන දිස්ත්‍රික්ක 23 අනුව ඵ් ඵ් දිස්ත්‍රික්ක වලදී ඉහලම කුසලතාවක් පෙන්වන සිසුන්ගෙනි.
නමුත් 08 වෙනි ශ්‍රේණියේ පැවැත් වු ශිෂ්‍යත්ව පරික්ෂණය නැවත 1970 දී වෙනස් කෙරිණි. ඵම වෙනස් වීම අනුව 08 වෙනි ශ්‍රේණියේ හා 05 වෙනි ශ්‍රේණියේ ශිෂ්‍යත්ව පරික්ෂණය වෙනුවට ජාතික නාවෝදය නමි 07 වෙනි ශ්‍රේණියේ ශිෂ්‍යත්ව පරික්ෂණයක් ආරම්භ කෙරිණි.
1970 දී ජාතික නවෝදය ශිෂ්‍යත්ව ලාභියෙකුට ගෙවනු ලබන වාර්ෂික දීමනාව පිළිබදව ඒ.ඒ වර්ණකුලසුරිය (warnakulasuriya A.A. 1996 ) පහත වගුවකින් ගෙන හැර ඇත.
සංඛ්‍යා සටහන් අංකය -01.1
(මුලාශය -ඒ.ඒ.වර්ණකුලසුරිය .1996).
වාර්ෂික සිසුන් 2500 තෝරා ගනු ලබු අතර එයින් වාර්ෂිකව 1176 ට පමන ශිෂ්‍යාධාර ගෙවු බව පෙනේ. එම ශිෂ්‍යාධාර ගෙවනු ලැබුවේ රුපියල් 3600/= ට අඩු වාර්ෂික ආදායම ලබා ගන්නා දෙමව්පියන්ගේ දරුවන්ට පමණි. මෙම ශිෂ්‍යත්ව පරික්ෂණයට පෙනී සිටීමට හැකි වුයේ වයස අවුරුදු 14 ට අඩු සිසුන්ටය.
ඉහත අයුරින් පැවතී ජාතික නවෝදය ශිෂ්‍යත්ව ක්‍රමය 1973 දී අහෝසි වු අතර 1973 දී නැවතත් 05 වෙනි ශ්‍රේණියේ ශිෂ්‍යත්ව ක්‍රමය ආරම්භ විය. මෙයට හේතුව වුයේ 1972 අධ්‍යාපන ප්‍රතිසංස්කරණ මගින් 06 ශ්‍රේණියේ සිට 09 ශ්‍රේණිය දක්වා කණිෂ්ඨ ද්විතියික අධ්‍යාපනයක් ආරම්භ කිරීමය. මේ නිසා 07 වෙනි ශ්‍රේණියේදී පරීක්ෂණ පවත්වා ශිෂ්‍යත්ව ලබා දීම තව දුරටත් ප්‍රයෝජනවත් කාර්යක් ලෙස සලකනු නොලැබීය.
1973 සිට පැවැත්වීම ආරමීභ කළ 05 වෙනි ශ්‍රේණියේ ශිෂ්‍යත්ව පරීක්ෂණය දෙස බලන විට පෙනී යන්නේ, ජාතික නවෝදය ශිෂ්‍යත්ව ක්‍රමයේදී මෙන් මෙම පරීක්ෂණයට ද ආදායම් සීමාවක් ආධාර ලබා දීම සදහා පමණක් පනවා තිබුණි. නමුත් 1981 දී ශිෂ්‍යත්වධාරින්ට ආධාර මුදල් ගෙවීමෙදී ආධායම් සීමාව රුපියල් 6000/= කිරීමත්, ශිෂ්‍යත්වධාරින්ට ගෙවන ආධාර මුදල් වැඩි කිරීමත්ය. ගෙවනු ලැබු දීමනාව පහත දැක්වේ.
සංඛ්‍යා සටහන් අංකය 01-2.
(මුලාශය -ඒ.ඒ.වර්ණකුලසුරිය.1996).
එකම පවුලේ ළමයින් දෙදෙනෙකුට හෝ වැඩි ගණනකට ශිෂ්‍යත්ව ප්‍රධානය කර තිබේ නම්, ශිෂ්‍යත්ව සදහා සුදුසුකම් ලබන තෙවැන්නාට ආධායම් සීමාව නොසලකා ආධාර මුදල් ගෙවීම මෙම ශිෂ්‍යත්ව ක්‍රමයේ විශේෂ ලක්ෂණයක් විය.අවුරුදු කිහිපයක ශිෂ්‍යත්ව විභාග ප්‍රතිඵල පහත දැක්වේ.
සංඛ්‍යා සටහන් අංකය 01-3.
(මුලාශය - විභාග දේපාර්තුමේන්තු වාර්තාව.2007).
ඉහත වගුවට අනුව 2003 වසරේ ශිෂ්‍යත්වය අසමත් වී ඇති ප්රතිශතය 7.93% ක් වන අතර අසමත් වු ගණන 92.07% කි. 2004 වර්ෂය ගත් විට එම වර්ෂයේ ශිෂ්‍යත්වය සමත් වී ඇත්තේ 8.04% ක් වන අතර අසමත් වු ගණන 91.96%කි. 2005 වර්ෂය ගත් විට එම වර්ෂය තුළද ශිෂ්‍යත්වය සමත් වී ඇත්තේ 7.95% ක් වන අතර අසමත් වු ගණන 92.05% ක ප්‍රතිශතයකි. 2007 වර්ෂය, එම වර්ෂය තුළද ශිෂ්‍යත්වය සමත් වී ඇත්තේ 11.09% ක් වන අතර අසමත් වු ප්රතිශතය 88.05% කි. මේ තත්වය පහත ප්‍රස්ථාරයකින් නිරුපණය කළ හැකිය.
ප්‍රස්ථාර අංක -01.
05 වෙනි ශ්‍රේණියේ ශිෂ්‍යත්ව විභාගය (2003-2007) පෙනී සිටී
සිසුන්ගේ සමත් වු ප්රතිශතය.
අධ්‍යාපනය - ශ්‍රී ලංකා
අධ්‍යාපනය - ශ්‍රී ලංකාව
අධ්‍යාපනය |
5022 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%9A%20%E0%B6%A2%E0%B7%9B%E0%B7%80%20%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%B0%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B7%80%E0%B6%BA%20%E0%B6%BB%E0%B7%90%E0%B6%9A%E0%B6%9C%E0%B7%90%E0%B6%B1%E0%B7%93%E0%B6%B8 | ශ්‍රී ලංකාවේ ජෛව විවිධත්වය රැකගැනීම |
1995 වන ක්‍ෂෙත්‍ර ප්‍රතිපත්තිය
ලොව ජෛව විවිධත්වය සම්බන්ධ ප්රදේශ 18 න් 1ක් වශයෙන් සලකන්නේ වනාන්තරයි. ධරනීය සංවර්ධන උපාය මාර්ගත රියෝ සමුළුවේදී සම්මත කරන ලද 21 වන න්‍යාය පත්‍රයෙහි11.12(ආ) පරිච්ඡේදය වනහරනයට එරෙහිව වනාන්තර සංරක්‍ෂණයකර කළමනාකරනයට යටත්ව රටවල් ධරනීය සංවර්ධනය කරා යොමු කරන ජාතික වැඩසටහන් සකස් කොට ක්රියාත්මක කිරීමට පොළඹවන්නකි. එය ගුරුකරගනිමින් ශ්‍රී ලංකාව තුළ වනාන්තර සංරක්ෂණය කර කළමණාකරනය කර තිරසාර සංවර්ධනයක් සඳහා මෙහෙයවීමට 1995 දී ප්‍රථම වරට ජාතික වන‍ෂෙත්‍ර ප්‍රතිපත්තියක් හඳුන්වා දෙන ලදී.
වනගහනය
1995 වන ක්‍ෂෙත්‍ර ප්‍රතිපත්තිය අනුව වන ගහනයක් යනු ඊටම අාවේනික වූ ජීව අජීව පදාර්ථවල හැඩය හෘ පැවැත්මේ ස්වාභාවය තීරණය කරන සංකීර්ණ භූගෝලීය තත්වයන් ඒකරාශී වූ විශේෂිතර කලාපයකි.
වන කළමනාකරණය
වන කළමනාකරණය යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ වනාන්තරයක සංඝටක අවශ්යතා සඳහා ප්‍රයෝජනයට ගැනීමේදී ඊට හානි නොවන පරිදිත් අන්තර් පරම්පරා අතරත් තම පරම්පරා අතරත් තම පරම්පරාව තුළත් සමානාත්මතාව රැකෙන පරිදිත් ගෝලිය වගකීමක් වශයෙන් විධිමත්වූත් ක්‍රමානුකූලවූත් ප්‍රතිපත්තියක් තුළ සිට භාවිතයට ගැනීමයි.ප්‍රතිපත්තියේ 2,3,5 වගන්ති අනුව කළමනාකරණ රාමුවක් ඔස්සේ එය ක්රියාත්මක විය යුතුය.
වන සංරක්ෂණය
වන සංරක්ෂණය යනුවෙන් හඳුන්වා දී ඇත්තේ අනාගත පරම්පරාවට ප්‍රයෝජනයට ගත හැකි වන පරිදි අවශ්යතා සරලව හා බුද්ධිමත්ව ඉටු කර ගැනීමට හානි නොවන පරිදි වන පරිහරණයයි .
ප්‍රතිපත්තිය යටතේ මූලික අරමුණු
වනහරනයට ලක්ව ඇති කැලෑවල ගස් වැවීම
තාක්ෂණික ආධාර ලබාදීම
ප්‍රජාව දැනුවත් කිරීම
තිරසාර සංවර්ධනයේදී අනාගත අරමුණු ඉටු කර ගැනීමට බාධා ඇති නොවන පරිදි වත්මන් අරමුණු ඉටු කර ගැනීමත් ආර්ථිකයේ නොවෙනස් විම් මත තත්වය පාලනය කරමින් සංවර්ධනය වීමත් මෙහි ප්‍රධාන අපේක්‍ෂාවයි. තිරසාර මට්ටමින් ඉඩම් භාවිතයට ගැනීම ,නිත්‍ය වනාන්තර පද්ධතියක් ගොඩ නැගීම මෙම වන ක්‍ෂෙත්‍ර ප්‍රතිපත්තියේ ප්‍රධාන ඉලක්කයයි.
ක්‍රියාත්මකභාවය
වන සංරක්ෂණය අදියරවල් 4ක්ඔස්සේ සිදු කිරීමට පියවර ගෙන ඇත.
පළමු අදියර 1995 දී ආරම්භ විය. එක් අවුරුදු වැඩසටහනක් සේ ආරම්භ වූ මෙය ලංකාවේ සියලුම වනාන්තර ආවරණය වන පරිදි සකස් වූවක් විය.
දෙවන අදියර වශයෙන් 1995-2000 දක්වා කෙටි කාලීන ප්‍රතිපත්තීන් ගැලපෙන තත්වයට පත් කරමින් ජනතාව දැනුවත් කිරීමට පුහුනු වැඩසටහන් ද නැවත වන වගා යටතේ නිත්‍ය වනාන්තර ද ඇති කරන්නට .
දැනට ක්රියාත්මක 2000-2015 දක්වා වන මධ්‍ය කාලීන ක්‍රමෝපායන් ඔස්සේ රටම ආවරණය වන පරිදි නියමු ව්‍යාපෘති කරමින් පාරිසරික බලපෑම් ඇගයීම් කරගෙන යයි. තම ප්රදේශයේ ඇති වනාන්තර ප්‍රාදේශීය වශයෙන් රැකීමේ පිරමීඩාකාර වැඩසටහනක් ක්රියාත්මක වේ.පාරිසරික තක්සේරැ බලපෑම් වාර්තා ඔස්සේ වනාන්තරවලට හානිකර ව්‍යාපෘති තහනම් කරීමද මෙමගින් සිදුවේ.සිංහරාජ වනය සේම බඩල්කුඹුර,රාහුගල්ල,නාරංමාන හා
ආනපල්ලම වැනි වනාන්තර ආශ්‍රිත ජෛව විවිධත්වය රැකීමද මෙමගින් සිදුවේ.
සිව්වන අදියර වශයෙන් සියලු පාර්ශවයන් සම්බන්ධ කරගෙන අවසානයේ ජාතික වශයෙන් තිරසාර ඉලක්ක සපුරාලන දීර්ඝ කාලීන ප්‍රමෝපායන් ක්රියාත්මක කිරීම අවසාන කඩ ඉමයි.පහළින් ඉහළට යොමු වන සැලසුම්කරණය හා පාරදෘශ්‍යතාව ඔස්සේ මෙය ක්රියාත්මක වේ. වසරින් වසර ජාතික රතු දත්ත ලැයිස්තුවට එකතු වන වඳවී යන ශාඛ හා සත්ව ප්‍රමාණය අඩු කිරීම,සිංහරාජ වැනි කාගේත් අවධානයට ලක්වන වනාන්තර සේම බදුලුවෙල ,මැදගම,පට්ටිපොළ,පටපිළිකන්ද වැනි ප්රදේශ වෙතද මෙමගින් අවධානය යොමු කර ත.
වනාන්තර රැකීමේ නිරතවන රාජ්ය නොවන සංවිධාන හා පුද්ගලයන්
ශ්‍රීලංකාවේ වන ක්‍ෂෙත්‍ර ප්‍රතිපත්තිය රාජ්ය ආයතන මෙන්ම රාජ්ය නොවන සංවිධාන ,පුද්ගලික ආයතන ,පරිසර විද්‍යාඥයන් පෙරටු කර ගනිමින් ක්රියාත්මක කිරීම මෙහි සාර්ථකත්වයට හා ගුණාත්මක බව වැඩිදියුණු කිරීමට හේතු වී ඇත.
රාජ්ය නොවන සංවිධාන
ශ්‍රී ලංකා හරිත ව්‍යාපාරය
සොබාදම් මිතුරෝ
පරිසර කවය
පරිසරපදනම
මව්බිම සුරැකීමේ සංවිධානය
පුද්ගලයන්
වනවාසී රාහුල හිමි
පරිසර නීතීඥ ජගත් ගුණවර්ධන
ආචාර්ය අජන්තා පෙරේරා
ආචාර්ය සරත් කොටගම
සුරන්ජන් කොඩිතුවක්කු
පරිසරවේදී සිරිල් පරාක්‍රම
ශ්‍රී ලංකා රජය ගෙන ඇති ක්‍රියාමාර්ග දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහන් පැවැත්වීම වන ආරක්ෂක කලාප ඇති කිරීම ඖෂධීය ශාඛ සංරක්ෂණය ආවේණික හා වඳවීයන ශාඛ හා සතුන් සංරක්ෂණය පුහුණු වැඩසටහන් ඇරඹීම අදාළ ආයතනවල නම්‍යශීලීත්වය හා අන්‍යොන්‍ය සබඳතාව දියුණු කිරීම
පසුගිය දශක ගණනාවක් තිස්සේ ශ්‍රී ලංකාවේ වනාන්තර පද්ධතිය ක්‍රමක්‍රමයෙන් අඩු වන ආකාරය පහත පරිදි හදුනාගත හැක.
මේ වගුව ආශ්‍රිත සතු‍ටුදායක තත්වය වනුයේ 1995 වසර දක්වා 60% කට ආසන්න වනාන්තර ප්රමාණයක් විනාශ වී තිබුණද 1995 වසරේ සිට තත්වය ස්ථාවර මට්ටමක සිට වර්ධනීය ප්‍රවේශයක් කරා ගෙන ඒමට 1995 වන ක්‍ෂෙත්‍ර මහා ප්‍රතිපත්තිය සමත් වී ඇති බවයි.
වනාශ්‍රිත විශේෂ දින
1.ලෝක වනගහන දිනය - මාර්තු 21
2.ලෝක පරිසර දිනය - ජුනි 5
3.ජෛව විවිධත්ව දිනය - මැයි 22
4.තර්ජනයට ලක් වූ සතුන් දිනය- ඔක්තෝබර් මාසය
5.ලෝක තෙත් බිම් දිනය - පෙබරවාරි 2
ලෝක වනගහන දිනය
ලෝක වනගහන දිනයේදී වනාන්තර වලින් මිනිසාට ඇති දායකත්වය සමරයි.
ලෝක පරිසර දිනය
ලෝක පරිසර දිනය යෙදෙනුයේ ජූනි මස 5 වන දිනයි. මෙහිදී වාතය,ජලය,පස ශාක යන සියල්ල පරිසරයේ අංගයන් නිසා, ඒ සියල්ල සමස්ථයක් ලෙස ආරක්ෂා කිරීමේ වැදගත්කම සමරයි. නොසැලකිලිමත් ලෙස ගස්කොළන් ආරක්ෂා කරනවා වෙනුවට සිතා මතා ආරක්ෂා කිරීමට පෙළඹ විම වඩා වැදගත්ය.මෙම යහපත් ක්‍රියාවෙන් ඇති වන මානසික සහනය මුළු දිවියට ම ආශිර්වාදයක් වනු ඇත.මන්ද යත් බුදු රදුන් දෙසූ පරිදි, " සිතුවිලි දියුණු කර ගතහොත් පැවැත්ම ස්වභාවයෙන්ම ආරක්ෂා වන හෙයිනි".
ලෝක ජෛව විවිධත්ව දිනය
ජෛව විවිධත්ව දිනයේ අරමුණ ආවේනික හා තර්ජනයට ලක් වූ විශේෂ පිළිබඳ වැඩි අවධානයක් යොමු කිරීමයි.
ජෛව විවිධත්වය
වනාන්තර ආශ්‍රිත වැදගත්ම තත්වය වනුයේ ජෛව විවිධත්වයයි.
සිංහරාජ වනය 1988 ලෝක උරුමයක් ලෙස ප්‍රකාශ කළේ එයටම ආවේණික පරිසර කලාපයකින් යුතු නිසාය.
සිංහරාජයටම ආවේණික ක්ෂීරපායී හා සමනළ විශේෂ 50% කටත් වඩා සිංහරාජයේ ජීවත් වෙති.
වනාශ්‍රිත ජෛව විවිධත්ව ආකාර
පරිසර පද්ධතිවල විවිධත්වය
විශේෂවල විවිධත්වය
ජානවල විවිධත්වය
ලංකාව තුල ඇති වනාන්තර අතරින් සිංහරාජ වනාන්තරය ඉතා වැදගත් වනේන, එහි ඇති වටිනා ශාක නිසාය.
විශේෂ විවිධත්වය
භෞමික,සමුද්‍රීය හා වෙනත් ජලජ පරිසර පද්ධති ,ජීව විශේෂ තුළ විශේෂයන් අතර හා පරිසර පද්ධතීන්ගේ හා ජීවීන්ගේ විවිධත්වයද ඇතුළුව ප්‍රභවයන් අතර පවතින විපරීයතාවයයි.
වනාන්තර ආශ්‍රිත ශ්‍රී ලංකා නීති
1907 වන ආඥා පනත
1953 වන සත්ව හා වෘක්ෂලතා පනත
1992 පතල් හා කැණීම් පනත
1991 සම්පත් කළමනාකරණ පනත
1993 ජෛව ආරක්ෂණ පනත
1907 වන ආඥා පනත
1907 වන ආඥා පනතේ ප්‍රධාන අරමුණ වැසි වනාන්තර ආරක්ෂා කිරීමයි.
පනතේ 7 වන වගන්තිය අනූව රක්ෂිත වනාන්තර තුළ සත්ව දඩයම එළිපෙහෙළි කිරීම් මෙන්ම අනවසර ඇතුළුවීම්ද තහනම් කර ඇත.
1995 දී මීට කළ සංශෝධනයෙන් වඳවී යන සතුන් සංරක්ෂණය , පස සෝදායාම වැළැක්වීම හා ස්වාභාවික විපත් වලින් ආරක්‍ෂාවීම පිළිබඳ විශේෂයෙන් අවධානය යොමු කර ඇත.
වනාන්තර රැකීම සම්බන්ධයෙන් පවතින අන්තර් ජාතික මූලධර්ම
වනාන්තර රැකීම සම්බන්ධයෙන් සියලුදෙනා ඇපකැපවීම
වනාන්තර සංරක්ෂණය සංවර්ධනයෙන් වෙන් කළ නොහැකි කොටසක්වීම
තිරසාර සංවර්ධනය
වනාන්තර විනාශ නොකිරීමේ යුතුකම
දූෂකයා විසින් වන්දි නොගෙවීමේ යුතුකම
නිවාරණ මූලධර්මය
පරම්පරා තුළ හා පරම්පරා අතර සාධාරණත්වය
පාරිසරික අයිතීන් හා මානව අයිතීන් සමාන වීම
සංවර්ධනයවීමට ඇති අයිතිය සමාන වීම
මහජන සහභාගීත්වය හා පොදු භාර සිද්ධාන්තය
ජාන විවිධත්වය
වනාන්තර ආශ්‍රිතව දක්නට ලැබෙන තවත් වැදගත් ලක්ෂණයක් වනුයේ ජාන විවිධත්වයකින් යුත් විශේෂ රාශියක පැවැත්මයි. විශේෂයන් දියුණු වන්නේ ජාන විවිධත්වයක් ඇත්නම් පමණි. වනාන්තර ආශ්‍රිත විශේෂයන්ගේ ජාන සමාන වන විට සතුන් හා ශාඛ වඳවීමට බොහෝ ඉඩකඩ ඇත.අප්‍රිකාවේ චීටාවන් වඳවීමට ලක් වූ විශේෂයක් ලෙස බොහෝ කතා බහට ලක් වී ඇත්තේ ද මෙලෙස ජාන සමානවීම නිසාය.
වනාන්තර ආශ්‍රිතව ජෛව විවිධත්වය සංරක්ෂණය කිරීම සඳහා පවතින අන්තර් ජාතික සම්මුති
1971 රැම්සාර් සම්මුතිය
1973 තර්ජනයට ලක් වූ ශාඛ හා සතුන් පිළිබඳ අන්තර් ජාතික සම්මුතිය
1979 සංචාරක ජීවීන් ආරක්ෂා කිරීම පිළිබඳ සම්මුතිය
1993 ජෛව විවිධත්ව සම්මුතිය හා ජෛව ආරක්ෂණය පිළිබඳ කාටජීනා ප්‍රොටකෝලය
රැම්සාර් සම්මුතිය
රැම්සාර් සම්මුතිය මඟින් වගුරැ බිම් ආශ්‍රිත ජෛව විවිධත්වය සංරක්‍ෂණයට විවිධ ක්‍රියාමාර්ග ගෙන ඇත.තර්ජනයට ලක් වූ ශාඛ හා සත්ව විශේෂ වෙළඳාම් කිරීමද මෙමගින් තහනම් කර ඇත.
සංචාරක ජීවීන් ආරක්ෂා කිරීමේ සම්මුතිය
සංචාරක ජීවීන් ආරක්ෂා කිරීමේ සම්මුතිය මඟින් දේශභූමිය තුළ ජීවත් වන සතුන් පමණක් නොව දේශසීමාවට පිටින් එන හා දේශසීමාවෙන් මාරුවන ජීවීන්වද ආරක්ෂා කිරීමට පියවර ගෙන ඇත. සංරක්ෂණය , ධරණීය භාවිතය හා ජාන සම්පත් වලින් ඇති ප්‍රයෝජන බෙදා ගැනීම මෙම සම්මුතිවල ප්‍රධාන අරමුණයි.
ජෛව විවිධත්ව සම්මුතිය
5 වන වගන්තිය යටතේ සෑම පාර්ශවයක්ම අනෙකුත් පාර්ශවයන්ට ජෛව විවිධත්වය සංරක්ෂණය හා තිරසාර භාවිතය සඳහා සහයෝගය දැක්විය යුතු යි.
10 වන වගන්තිය යටතේ ජීව විද්‍යාත්මක ක්‍රමයක් තිරසාර ලෙස භාවිත කළ යුතුයි.
15,16,17 හා 18 යන වගන්ති යටතේ ජාන තාක්ෂණය සම්බන්ධ ප්‍රතිපාදන දක්වා ඇත.
කාටජීනා ප්‍රොටකෝලය
කාටජීනා ප්‍රොටකෝලය ජෛව සංරක්ෂණය සම්බන්ධයෙන් වැදගත් වන අතර නවීන තාක්ෂණය හා මහජනයාගේ සෞඛ්‍ය හා ජෛව විවිධත්වය අතර තුලනයක් ඇතිකර ඇත.
මේ අඩවිත් බලන්න
තෙත්බිම්
සිංහරාජ
හක්ගල දැඩි ස්වභාව රක්ෂිතය
ජෛව විවිධත්වය
ශ්‍රී ලංකාවට ආවේනික කුරුල්ලෝ
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
http://www.forestry.com/
http://www.forestry-suppliers.com/
http://www.fao.org/forestry/en/
http://forestry.about.com/
මූලාශ්‍ර
1995 ශ්‍රී ලංකාවේ වන ක්ෂේත්ර ප්‍රතිපත්තිය
ජෛව විවිධත්ව අත්පොත - පරිසර අමාත්‍යාංශය
වනාන්තර - ශ්‍රී ලංකාව |
5023 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%8F%E0%B6%B0%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B6%AB%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B6%BA%E0%B7%9A%20%E0%B6%86%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E0%B6%AD | සාධාරණත්වයේ ආප්ත | ඇරිස්ටෝටල් :
"සාධාරණත්වය යනු නෛතික යුක්තියේ වැරැදි නිවැරැදි කිරීමේ ක්‍රමයකි. නෛතික රීතීන් විශ්වීය රීතීන් වුවත් මානව හැසිරීම සඳහා සෑමවිටම සාමාන්‍යයෙන් බලපාන පොදු නීතිය ගොඩනගා තැබිය නොහැකිය. එබැවින් ඒ ඒ අවස්ථාවට අනුව නෛතික රීතීන් දෝෂ සහගත විය හැකි අතර එය වළක්වාලමින් දෙන සහනය සාධාරණත්වය වේ."
සාධාරණත්වයේ රීති ඉතාම නම්‍යශීලී සංකල්පයක් ලෙස වර්ධනය වුවත් මෙමඟින් දුන් කිසිදු අධිකරණ තීරණයක් නීති ඉතිහාසය තුළ වාර්තාගත නොවීය. වර්තමානයේ අධිකරණ වල සාධාරණත්ව සංකල්පය යටතේ එන නඩු තීරණ වාර්තාගත වේ. මෙම වාර්තාකරණයේ දී සාධාරණත්ව රීති තුළ සාධාරණත්වය පිළිබඳ ආප්තයන් බිහි විය. එනම් මග පෙන්වන ආප්තෝපදේශයන් ය. සාධාරණත්වයේ තිබිය
යුතු ආප්තයන් ගණන ප්‍රායෝගිකව දැක්විය නොහැකි නමුත් සාමාන්‍යයෙන් සාධාරණත්වයේ ආප්තයන් 12 ක් අධ්‍යයනය කරයි. මෙම ආප්තයන් අධ්‍යයනයේ වැදගත්කම නම් අනෙකුත් නීති පද්ධති සමඟ සංසන්දනය කිරීමෙන් එදිනෙදා ජීවිතයේදී පවා ප්‍රයෝජනයට ගතහැකි වීමය.
1. සාධාරණත්වය යම් පුද්ගලයෙකුට එරෙහිව පමණක් ක්රියාත්මක වේ.
(Equity acts in persona)
2. සිදුවන සෑම හානියකට ම සාධාරණත්වය යටතේ ප්‍රතිකර්මයක් ඇත.
(Equity does not suffer a wrong to be without a remedy) (ubi jus ibi remedium)
3. සාධාරණත්වය නීතියට අනුව ක්රියාත්මක වන අතර පවතින නීතියට පටහැණිව ගොස් සාධාරණත්වය ඉෂ්ට කිරීමට නොහැකි වේ.
(Equity follows the law)
4. සාධාරණත්වයේ ප්‍රතිකර්ම චාන්සලර්වරයාගේ අභිමතය/හෘද සාක්‍ෂියට එකඟ විය යුතුය.
(Equitable remedies are discretional)
5. සාධාරණත්වය යටතේඅයිතීන් සමාන වන විට නීතිය ප්‍රමුඛතාව ගනී.
(Where the equities are equal the law prevails it)
6. සමානත්වය යනු සාධාරණත්වයයි. පාර්ශවයන්ට සමානව සැලකිය යුතුය.
(Equality is equity)
7. ප්‍රමාදය සාධාරණත්වය පරාජය කරයි.
(Delay defeat equity)
8. සාධාරණත්වයේ අවධානය යොමු වන්නේ චේතනාවට මිස විධිමත්භාවයට නොවේ.
(Equity looks to the intent and not to the force)
9. සාධාරණත්වය අපේක්ෂා කරන පුද්ගලයා සාධාරණත්වය ඉෂ්ට කළ යුතුය.
(Person who sees equity must do equity)
10. සාධාරණත්වයේ පිහිට පතා එන පුද්ගලයා පිරිසිදු දෑත් සහිතව පැමිණිය යුතුය.
(He who comes to the equity must come with clean hands)
11. සාධාරණත්වය, ක්රියාත්මක වීමට නියමිතව තිබූ දෙය ක්රියාත්මක වූ ලෙස සලකයි.
(Equity regards as done that which ought to be done)
12. සාධාරණත්වය, යම් පුද්ගලයෙකු ඉටු කළ කාර්ය වෙනුවෙන් චේතනාව ආරෝපණය කරයි.
(Equity imputes an intention to fulfil an obligation)
1. Equity acts in persona. (සාධාරණත්වය යම් පුද්ගලයෙකුට එරෙහිව පමණක් ක්රියාත්මක වේ.)
සාධාරණත්වයේ පදනම වන්නේ පුද්ගලයන්ට එරෙහිව වන සෑම හානියකටම ප්‍රතිකර්මයක් ලබාදීමය. මෙම ආප්තය යටතේ දේපලක් සම්බන්ධව පූර්ණ අයිතිය එම දේපලෙහි හිමිකරුට හිමි වේ. එම දේපල වර්ධනය කිරීමේ අයිතිය මෙන්ම විනාශ කිරීමේ අයිතිය ද එම හිමිකරු සතු වේ.
2. ubi jus ibi remedium. (සාධාරණත්වය යම් පුද්ගලයෙකුට එරෙහිව පමණක් ක්රියාත්මක වේ.)
කීට්න් :
"සාධාරණත්වය මඟින් සිදු කරන්නේ සදාචාරාත්මක යුතුකමක් නෛතික යුතුකමක් බවට පත්කිරීමයි."
යම්කිසි වරදක් සඳහා අධිකරණයකින් ප්‍රතිකර්මයක් යෙදීමට හැකි නම් ඒ සඳහා ප්‍රතිකර්මයක් නොකර හැරීමට සාධාරණත්වය ඉඩ නොහරින බව මෙම ආප්තයෙන් ප්‍රකාශ වේ. එමෙන්ම මේ යටතේ ලබාදෙන තවත් සහනයක් නම් යථා තත්වයට පත්කරලීමේ ප්‍රතිකර්මයයි. එනම් සමහර ගිවිසුම් කඩ කිරීමේ දී වන්දි ගෙවීමට අමතරව එම ගිවිසුම ඇති කරගැනීමට පෙර අදාළ පාර්ශවයන් මුලින් සිටි තත්වයට යළි පත්කරලීමයි.
3. Equity follows the law.( සාධාරණත්වය නීතියට අනුව ක්රියාත්මක වන අතර පවතින නීතියට පටහැණිව ගොස් සාධාරණත්වය ඉෂ්ට කිරීමට නොහැකි වේ)
පොදු නීතියට එරෙහිව නොව පොදු නීතියේ දැඩි බව හා පාර්ශවයන් අතර පවත්නා ආර්ථික හා සමාජ පරතරය හේතුවෙන් පීඩාවට පත්වන පාර්ශවකරුවන්ට සහන ලබාදීම සඳහා සාධාරණත්වය ක්රියාත්මක වන බව මෙම ආප්තයෙන් අදහස් වේ. චාන්සලර් යුගයේ දී පවා සාධාරණත්ව ප්‍රතිකර්ම මඟින් පොදු නීතිය අභිබවා යන තීරණ ලබානොදුන්නේය. එහිදී චාන්සලර්වරයා පොදු නීති අධිකරණ තීරණ අහෝසි නොකළ අතර
හෘදසාක්‍ෂියට පටහැනිව වාසි ලැබූ පුද්ගලයාට හෘද සාක්‍ෂියට අනුව කටයුතු කිරීමට බල කරන තීන්දුවක් පමණක් නිකුත් කරන ලදී. මේ අනුව මෙම ආප්තය මඟින් අදහස් වන්නේ යම් නඩුවක සිද්ධිමය සාධක වලට පොදු නීතියේ රීතියක් අදාළ වන විට සාධාරණත්වය එවැනි රීතියක් කිසිසේත් ම මගහැර නොයන බවය.
4. Equitable remedies are discretional.(සාධාරණත්වයේ ප්‍රතිකර්ම චාන්සලර්වරයාගේ අභිමතය/හෘද සාක්‍ෂියට එකඟ විය යුතුය.)
සාධාරණත්ව අධිකරණයක යුක්තිය පසිඳලීමේ දී විනිසුරන්ගේ හෘද සාක්‍ෂියට අනුව අභිමතානුසාරී බලයක් ක්රියාත්මක වන බව මින් අදහස් වේ.
5. Where the equities are equal the law prevails it.(සාධාරණත්වය යටතේඅයිතීන් සමාන වන විට නීතිය ප්‍රමුඛතාව ගනී.)
යම් ගිවිසුමක් තුළ පාර්ශවයන් දෙකකට සාධාරණත්වය ඉටුවිය යුතු නමුත් සාධාරණත්ව අධිකරණයකට එය කළ නොහැකි නම් එහිදී පොදු නීතිය අදාල කරගනී.
6. Equality is equity.(සමානත්වය යනු සාධාරණත්වයයි.)
මෙම ආප්තයෙන් අදහස්වන්නේ යම් භාරයක්, දේපලක්, ලාභයක් පාර්ශවකරුවන් අතර බෙදාදිය යුතු ආකාරය දක්වා නොමැති නම් එය සමාන ආකාරයට පාර්ශවකරුවන් අතර බෙදාදිය යුතු බවයි.
7. Delay defeat equity.
යම් පුද්ගලයෙකු සාධාරණත්ව අයිතිවාසිකම් යටතේ සහනයක් ලැබීමට නම් අප්‍රමාදව ඒ සඳහා පියවර ගත යුතු ය. කිසිදු සාධාරණ හේතුවක් නොමැතිව ප්‍රමාද වී ප්‍රතිකර්ම ඉල්ලා සිටී නම් සත්‍ය වශයෙන් ම අයිතියක් කඩ වී තිබුණ ද සහනයක් නොලැබෙන බව මෙම ආප්තයෙන් අදහස් වේ. මෙම ආප්තය ලංකා නීතිය යටතේ මෙන් ම ඉංග්‍රීසි නීතිය යටතේ ද ව්‍යවස්ථාගතකොට ඇත. එය ඉංග්‍රීසි නීතියේ "Statute of limitation" යනුවෙන් හඳුන්වාදෙයි.
8. Equity looks to the intent and not to the force.
පාර්ශවකරුවන් දෙදෙනෙකු අතර යම් ගිවිසුමක් හෝ සිදුවීමක් සිදු වී ඇති විටෙක හෝ ඒ යටතේ යම් අසාධාරණයක් සිදු වූ විට එම පාර්ශවයන්ගේ විධිමත්භාවයට නොව චේතනාවට ප්‍රමුඛස්ථානය ලබාදිය යුතු බව මෙම ආප්තයෙන් අදහස් වේ.
9. Person who sees equity must do equity.
මේ පිළිබඳ සිද්ධාන්ත 4 ක් ක්රියාත්මක වේ.
යළි සැකසීම පිළිබඳ සිද්ධාන්තය - (Marhalling)
ඒකාබද්ධ කිරීම - ( Consolidation)
හිලව් කිරීම - ( Set-off)
ප්‍රතිබන්ධනය - (Estopped)
10. He who comes to the equity must come with clean hands.
මෙයින් අදහස් වන්නේ තමන් අපේක්ෂා කරන සහනයට අදාළ ගනුදෙනුව සම්බන්ධයෙන් තමන් විසින් කිසිදු සාවද්‍ය ක්‍රියාවක් සිදුනොකරන ලද බව පැමිණිලිකරු විසින් පෙන්වාදිය යුතු වීමය. එසේම සහනය ඉල්ලමින් කරන ආයාචනය මඟින් ගනුදෙනුවට අදාළ කිසිදු වැදගත් කරුණක් අධිකරණයෙන් සැඟවීම නොකළ යුතු බවය. එනම් ගනුදෙනුවට සම්බන්ධ සියලුම කරුණු සම්බන්ධයෙන් පැමිණිලිකරු පිරිසිදු වාර්තාවක් ඇතිව සිටිය යුතු බවයි.
11. Equity regards as done that which ought to be done.
යම් ගිවිසුමක් දෙපාර්ශවයක් අතර ක්රියාත්මක වීමට පෙර හෝ ක්රියාත්මක වෙමින් තිබිය දී එක් පාර්ශවයක වැරදීමක් මත අනෙක් පාර්ශවයට හානියක් සිදුවන්නේ ද එවිට සාධාරණත්වයේ අධිකරණය මඟින් වැරැද්ද කළ පාර්ශවය මුළු ගිවිසුම ම සම්පූර්ණ කළා සේ සලකා ගිවිසුමේ අහිංසක , නිවැරදි පාර්ශවයට ලැබිය යුතු ප්‍රතිකර්මය ලබාදීමට කටයුතු කරයි.
12. Equity imputes an intention to fulfil an obligation.
මෙම ආප්තය සිද්ධාන්ත 3 ක් ආශ්‍රිතව ගොඩනැගී ඇත.
ඉටු කිරීම (performances)
ප්‍රමාණාත්මකව සහ යුක්තිසහගතව ඉටු කිරීම (Satisfactory Performances)
යමක් තවත් දෙයකට පරිවර්තනය කිරීම (Convertion)
මේ අඩවියත් බලන්න
නීතිය |
5025 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%84%E0%B7%9D%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B6%B1%E0%B7%8A%20%E0%B6%AD%E0%B7%90%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%B1%20%E0%B6%A2%E0%B7%8F%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%9A%20%E0%B6%8B%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B6%BA | හෝර්ටන් තැන්න ජාතික උද්‍යානය | මහ එළිය හෙවත් හෝර්ටන්තැන්න වනාහී දෙස් විදෙස් කාගේත් නෙත් සිත් ආකර්ශනය කළ ශ්‍රී ලංකාවේ පිහිටි අති සුන්දර භූමියකි. ඉමක් දැකිය නොහැකි ගෝලිය වස්තුවක් වූ මෙය ජෛව විවිධත්වයෙන් මෙන්ම පුරා විද්‍යාත්මක වටිනා කම අතින් ද ඉතා විශේෂ අසිරිමත් වූ ජාතික වනෝද්‍යානයකි. ලෝකාන්තය සොයා යන කෙනෙකුට අප රටෙ වෙනත් කිසිම පරිසර පද්ධතියක හමු නොවන අපූර්වතම හුදෙකලාවකින් යුත් සුන්දර තැනි තලාවක් හමු වෙයි. මෙම අති සුන්දර ජෛව විවිධත්වයෙන් යුතු වූ සීතල නුවර එළියේ පිහිටි වනෝද්‍යානය වනාහි හෝටන් තැන්නයි. (මෙය නැරබීමට මුදල් ගෙවිය යුතුයි. )
හෝටන් තැන්නේ පිහිටීම
ශ්‍රී ලංකාවේ තෙත් කලාපයේ පිහිටි එකම ජාතික වනෝද්‍යානය වන හෝටන් තැන්න මහ එළිය නමින් මුලින්ම හඳුන්වා ඇති අතර මෙය ලංකාවේ පිහිටි උසම තැනි තලා භුමිය යි. මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර් 1200-2300 පමණ උසින් මධ්‍යම කදුකරයේ පිහිටා ඇත. එසේම නොයෙක් විද්වතුන් මෙය විවිධාකාරයෙන් අර්ථ දක්වා ඇත. එල්.සී කුක් (1930)නිරක්‍ෂිය වනාන්තර හා පහත් තණ බිම් කාණ්ඩයට ද, චැමිපියන් (1936) කදුකර වනාන්තර ලෙසට ද, චැප්ටන් (1947) නිවර්තන සදා හරිත වනාන්තර ලෙසට ද හදුන්වා ඇත.
පුරාවිද්‍යාත්මක වටිනාකම
1920 දශකයේ ඉංග්‍රීසි ජාතික කපිතාන් විළියම් පිෂර් ,කර්නල් ඇල්බට් වොටිසන් යන දෙදෙනා විසින් මුලින්ම හෝටන් තැන්න සොයා ගෙන ඇත. එහෙත් මෙයට හෝර්ටන්තැන්න යන නාමය ලැබී ඇත්තේ ශ්‍රීමත් හෝර්ටන් ආණ්ඩුකාරවරයාගේ සංචාරයෙන් පසුවයි. 1969 දී මෙම වනාන්තරය ස්වභාවික වනාන්තරයක් ලෙස නම් කරන ලදි.
හෝටන් තැන්න පිළිබඳ ව කරන ලද පුරාවිද්‍යාත්මක පර්යේෂණ දෙස අවධානය යොමු කළහොත් 1992 අරබණ ලද පර්යේෂණවලදී හෝටන් තැන්නේ අතීත පාරිසරික තත්වය ,දේශගුණික තත්වය ,හා පැළෑටි වල ඉතිහාසය කෙරෙහි අවධානය යොමු කර තිබුණි.කැළණිය විශ්ව විද්‍යාලයේ පුරාවිද්‍යා පශ්චාත් උපාධි ආයතනයේ ස්වීඩනයේ ස්ටොන්හොම් විශ්ව විද්‍යාලයේ චතුර්තක භූ ගර්භ විද්‍යා ආයතනය හා උත්සලා විශ්ව විද්‍යාලයේ විද්වතුන් එකතු ව මෙම පර්යේෂණ සිදු කරන ලදි.
ජ්‍යේෂ්ඨ කථිකාචාර්ය ප්‍රේමතිලක මහතා සඳහන් කරන ආකාරයට මෙහි දී සොයා බලන ලද්දේ ලෝකයේ අවසාන ම අයිස් යුගයේ එනම් ප්ලයිස්ටොසීන යුගයේ ලංකාවේ පැවති පාරිසරික තත්වය පිළිබඳවයි. මෙහිදී අනාවරණය කර ගත් තොරතුරු අතර
වසර 20000 කට පමණ පෙර ලංකාවේ කඳුකර වැසි වනාන්තරවල ස්වභාවය
මීවනශාක වල තත්වය
මිනිසා ඇසුරේ වැඩුණ ශාක
ක්‍රි.පූ.8000 තරම් ඈත යුගයේ වගා කටයුතු
ආදිය පිළිබඳව ලත් තොරතුරු ලක් ඉතිහාසයට වැදගත්ය. මෙහි දක්නට ලැබෙන යෝධ මී වන හා මහ රත් මල ඉතා ඈත අතීතයේ සිටම පැවති ඒ වාය.
එමෙන්ම මීට වසර 9000 කට පමණ පෙර පරිසර උශ්නත්නය ඉහළ යාම නිසා වර්ෂාපතනය අධික වී විවිධ ස්ථානවල ඇති වූ ජලාශ හෝටන් තැන්නේ ද ඇති වූ බව සොයා ගැනුණී.මෙහි මධ්‍ය ශිලා යුගයේ (Mesolithc Man)මානවයා වාසය කළ බවත් ඔවුන් කෘෂිකාර්මික යුගයට පරිවර්තනය වූ බවත් මේ ආශ්‍රිතව කෙරුණ පර්යේෂණ වලින් සොයා ගෙන ඇත.එසේ ම හෝටන් තැන්න ඓතිහාසික වශයෙන් ද ඉතා වැදගත් වූවකි.
ජෛව විවිධත්වය
1992 දී සිදුකරණ ලද පර්යේෂණවලට අනුව මෙහි ශාක විශේෂ 101 ක් පමණ ඇත. ඉන් 49 ක්ම ශ්‍රී ලංකාවට පමණක් ආවේනික ඒ වාය. බහුතරයක් හෝටන් තැන්නට පමණක් ආවේනික ඒවා වීම විශේෂ වුවකි. ඇතැමුන් මෙහි පොදු ශාකය ලෙස වල් කදුරු (innamounonalifolium) හඳුන්වන අතර ඇතැමුන් දඹ (Syzygium ravolutum) යැයි පවසති.
හෝටන් තැන්නේ ශාක ඝනත්වය එනම් හෙක්ටර්යාර එකක ඇති ශාක සංඛ්‍යාව 2.861 කි. මෙහි පක්ෂීන් විශේෂ 98 ක් ද ක්ෂීරපායින් විශේෂ 14 ක්,උභය ජීවීන් විශේෂ 16-20 ක් පමණ ද, සමනල විශේෂ 40 ක් ද දැනට හඳුනාගෙන ඇත. විශේෂයෙන්ම ගෝන රංචුව.
මෙහි දක්නට ලැබෙන පක්ෂීන් අතර
මෙහි වෙසෙන තවත් ජීවීන් කහිප දෙනෙක්
මෙහි වනාන්තරය දෙස අවධානය යොමු කළ හොත් එම වනාන්තර කුරු වනාන්තර වල ස්වභාවය දරයි. එය එසේ වී ඇත්තේ එම ප්රදේශයේ ඇති දැඩි සුළඟට ඔරොත්තු දිය හැකි වන පරිදිය.විශේෂයෙන් ජූනී මාසය වන විට පැයට කිලෝ මීටර 31 ක පමණ වේගයෙන් සුළඟ හමන බව පැවසේ.මෙහි ශාක සාමාන්‍යයෙන් මීටර 12-15 ක් පමණ උසට වැඩෙන අතර ගස් මුදුන කුඩයක හැඩයන් ගනු ලබයි.
හෝර්ටන් තැන්නේ ශාක ප්‍රජාව පිළිබඳ ව අවධානය යොමු කළ හොත් එහි භාර කාර ඒ.එච්. සුමනසේන මහතා මෙහි ශාක ප්‍රජාව ප්‍රධාන පරිසර පද්ධති හතරකට ගොනු කරයි. එනම්
විශේෂ අනන්‍ය වූ වනාන්තර
සදාහරිත මිශ්‍ර වනාන්තර
තෙත් පහත තෘණ භූමි හා වගුරු බිම්
ගංගා ධර ජලඦ පරිසර පද්ධති
මෙසේ ඉහත සඳහන් ආකාරයට පුරාවිද්‍යාත්මක මෙන්ම ජෛව විවිධත්වයෙන් ද ඉතා පොහොසත් වූ සොබා දහමේ අපුර්ව දායාදයක් මෙන් ම ලෝක උරුමයක් ද වන හෝටන් තැන්න රැක ගැනීම පරිසර හිතකාමී අප කාගේත් වග කීමක් මෙන්ම යුතුකමක් ද වන්නේය.
හෝටන් තැන්නේ සොඳුරු දසුන් කිහිපයක්*
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
හෝර්ටන් තැන්න
Horton Plains
Sri Lanka birds/Horton Plains
සංචාරකයන් අතර ජනප්‍රිය ස්ථාන
ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ
සරත් විජේසූරිය,පුරා විද්‍යාව
මිහිමඩල සඟරාව
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික උද්‍යාන |
5026 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%9A%20%E0%B6%A2%E0%B7%8F%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%9A%20%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B6%A9%E0%B7%92%E0%B6%BA | ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික කොඩිය | 'ශ්‍රී ලංකා'ජාතික කොඩිය යනු රටක අනන්‍යතාව ලොවට පෙන්වන ප්‍රධාන සංකේතයයි.ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික කොඩිය ,පැරණි රාජකීය කොඩිය ඇසුරෙන් නිර්මාණය වී ඇත.ජාතියේ හා මාතෘ භූමියේ ඵෙතිහාසික පසුබිම, පෞඩත්වය, සෛවරිභාවය හා ස්වාධීනත්වය ද ශ්‍රී ලාංකේය ජනතාවගේ එක්සත්භාවය හා සමානාත්මතාව ද අපේ ජාතික කොඩියෙන් පෙන්නුම් කෙරේ.ජාතික කොඩිය හා ජාතික ගීය ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සමාජවාදී ජනරජ ව්යවස්ථාවේ ද ප්‍රධාන කොටසකි.
ජාතික කොඩියේ හැඩය ඍජුකෝනාඝ්‍රයකි.''
එහි '.දිග පළ‍ලෙහි අනුපාතය 1:2 වේ. එනම් උස ඒකක 1ක් වන විට දිග ඒකක 2ක් වන පරිදි ය.
ජාතික කොඩියෙ
01.කහ පාට සිංහයා-
සිංහල ජාතීයත්, සිංහල ජනතාවගේ විනය ගරුකබව , නිර්භීතකම, අභිමානය නායකත්වය, සාධාරණත්වයත්, විදහා දක්වයි.
02.කහ පැහැ අසිපත-
ධාර්මිකච ද නීත්‍යනුකූලව ද යුක්තිගරුකව ද රට පාලනය කරමින් මච් බිමේ ආරක්‍ෂාච උදෙසා නැගී සිටීම.
03.බෝපත් හතර-
මෙත්තා,
කරුණා,
මුදිතා,
උපේක්ඛා යන සතර බ්‍රහ්ම චිහරණ ඇතුලු සියලු ආගම්චලට ගරු කිරීමේ උතුම් ගුණය.
04.තද රතු කොටස-ශ්‍රී ලාංකික සියලු ජනතාචගේ ජිච රුධිරය සහ පුරාණ සිංහල රාජකීය ධජයේ නියෝජනය.
05.කොළ/හරිත හා තැඹිලී/රඹ පැහැ සිරස් පටි දෙක-දෙමළ,මුස්ලිම්,බර්ගර්,මැලේ,ජා,චතු දෙමළ යනාදි සියලු සුළු ජාතීන් නියෝජනය.
06.එක සමාන පළලකින් චු කහ පටිය-ජාතික කොඩියේ සියලු කොටස් එකට බැදී තිබේ.සියලු ජාතීන් අතර එකමුතුච. සාමය,ප්‍රඥාච හා අන්‍යෝන්‍ය අචබෝධය පැහැදිලි කරයි.
07.සිංහයාගේ හිසේ කේශර හා චලිගයේ නැවුණු ඉහල කොටස- මෙම කොටස් දෙක එක සමාන මට්ටමේ පැචතීමෙන් පාලකයා හා රටවැසියන් අතර සමානත්මතාච පැචතීම සහ මැදි පිලිචෙතට ගරු කිරිම.
1948 නිදහස ලැබෙන චිට අප භාචිත කළේ පැරණි රාජකීය සිංහ ධජයයි.1948 පෙබරචාරි 4 චැනිදා නිදහස ලැබු දිනයේ ඔසචනු ලැබුචේ ද මේ පැරණි ජාතික කොඩියයි.මෙම පැරණි ජාතික කොඩිය චෙනුචට සංශෝධිත කොඩියක අචශ්‍යතාච ප්‍රබලච මතු චිය.
මේ අනුච 1948 මාර්තු 06 චැනිදා අග්‍රාමාත්‍ය ඩී.එස්. සේනානායක මැතිතුමා චිසින් නිල චශයෙන් ජාතික කොඩියක් සකස් කිරීම සදහා චිශේෂ කමිටුචක් පත් කළ අතර එම කමිටුච මෙසේය,
එස්.ඩබ්.ආර්.ඩී.බණ්ඩාරනායක මහතා (සභාපති)
ශ්‍රීමත් ජෝන්.එල්. කොතලාචල මහතා
ජේ.ආර්. ජයචර්ධන මහතා
ආචාර්ය ලලිත් අභය රාජපක්ෂ මහතා
ටී.බී. ජයා ම
සෙනට් සභික එස්. නඩේසන් මහතා
ආචාර්ය සෙනරත් පරණචිතාන මහතා (ලේකම්)
ජාතික කොඩිය පිළිබඳ කමිටුවේ අචසාන නිර්දේශ 1950 පෙබරවාරි 13 චෙනිදා පාර්ලිමේන්තුවට යෝජනා කොට .1951 පෙබරවාරි27 චෙනිදා පාර්ලිමේන්තුවේ දී සභාගත කොට 1951 මාර්තු 02 වෙනිදා පාර්ලිමේන්තුවේ සභා සම්මත චී 1951 මාර්තු 31 චෙනිදා පැරණි පාර්ලිමේන්තුච ඉදිරිපිට ප්‍රධාන කොඩි ගසේ නිදහස් ශ්‍රී ලංකාවේ නච ජාතික කොඩිය ගරු අග්‍රාමාත්‍ය ඩී.එස්. සේනානායක මහතා චිසින් ඔසචන ලදි.නව ජාතික කොඩිය සම්මත වීෙමන් අනතුරුව ප්‍රථම වරට නිදහස් උත්සවයකදී ඔසවනු ලැබුවේ 1952 පෙබරවාරී 4 වැනිදා ය.1972 දී කොඩියේ රතු කොටුවේ මුළු හතරේ වූ පුටු කකුල් හතර ඉවත් කර බෝපත් හැඩ 4 ක් එකතු විය.ඉන් පසු නව ජාතික කොඩිය ප්‍රමිති කාර්යාංශය මගින් පළ කළ පොතක් මගින් නියම ප්‍රමාණ සහිතච සම්මතයන් ඉදිරිපත් කෙරිණි.
නව ජාතික ධජයේ චිත්‍ර නිර්මාණ භාරව කටයුතු කළේ එවකට රජයේ කලායතනයේ විදුහල්පතිවරයා වූ ජේ.ඩී.ඒ. පෙරේරා මහතා ය. කලාශූරී එස්. පී.චාල්ස් මහතා එම නිර්මාණ කටයුතුවල සහායක ලෙස කටයුතු කළේ ය. නිදහසෙන් පසු නිර්මාණය වූ ප්‍රථම ජාතික කොඩියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය වූයේ පැරණි සිංහල ධජයට වම් පසින් කොළ යා රඹ පැහැ සිරස් පටි දෙකක් යා කොට එක් කිරීම ය.තවද ඒ පටි දෙක හා රතු ඍජුකෝනාඝ්‍රය අතර කහ පටියක් ද සමස්ත කොඩිය වටේම කහ පැහැ පටි සිරස්ව හා තිරස්ව යෙදීමද සිදු විය.මෙම කොඩියේ කොළ හා තැඹිලි (රඹ) පැහැති සිරස් පටි සමාන පළලකින් යුක්ත ය.සමස්ත කොඩියේ තිරස් පළලට,මෙම එක් සිරස් පටියක පළල දරන අනුපාතය 1.7 වේ.එනම් මුළු කොඩියේ තිරස් පළල කොටස් 7ට බෙදු විට (කොළ පැහැති පටියට බාහිරව ඇති කහ පාට තිරස් පටියේ පළල කොටස අතහැර) 1/7 පළල ප්රමාණයක් තිරස් කොළ හා තැඹිලි පටිවල වෙන වෙනම තිබිය යුතු ය.ප්‍රදර්ශනයට යොදා ගනු ලබන ජාතික කොඩිය, එහි සැලැස්ම,දිග පළල, වර්ණය ආදිය සම්බන්ධයෙන් S.L.S 693-1985 අංක දරණ ශ්‍රි ලංකා ජාතික කොඩිය සදහා වූ ශ්‍රී ලංකා ප්‍රමිති පිරිවිතරයට අනුකූල විය යුතු වේ.
ජාතික කොඩිය නිවැරදි ව භාවිතා කරන ආකාරය
1. ජාතික කොඩිය කිසිදු විටක පොළවට සමතලාව සිටින සේ හෝ තිරස් ලෙස රැගෙන නොයා යුතු අතර සෑම විටම යෂ්ටිය ඍජුව සිටින සේ ගෙන යා යුතුය.
2. ජාතික කොඩිය ,වෙනස් කොඩි සමග පෙරහැරක ගෙන යන විට එය තිබිය යුත්තේ පෙළපාළියේ දකුණු පසින් වන අතර වෙනත් කොඩි පෙළක් ඇත්නම් එම කොඩි පෙ‍ළේ මැදට ජාතික කොඩිය ගෙන ආ යුතුය.
3. කිසිවක් හෝ කිසිවෙකු වෙනුවෙන් ජාතික කොඩිය මද වශයෙන් හෝ පහත් නොකළ යුතු ය.
4.කිසිදු අවස්ථාවක ජාතික කොඩිය බිම නොතැබිය යුතුය.
5. ජාතික කොඩිය ඔසවන අවස්ථාවක දී සීරුවෙන් සිට එස විය යුතු අතර සියලු දෙනාම නැගී සිටිය යුතුය.
6. ජාතික කොඩිය එස වූ විගස ජාතික ගීය වාදනය හෝ ගායනය සිදු කළ යුතු අතර වෙනත් කිසිදු සංගීත භාණ්ඩයක් වාදනය නොකළ යුතුය.
7.හානියට පත් වූ හෝ අවල‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍ක්‍ෂණ වූ ජාතික කොඩියක් ප්‍රදර්ශණය නොකළ යුතු අතර ජාතික කොඩියට ඉහළින් වෙනත් කිසිදු ධජ ,පතාක හෝ සැරසිලි නොතිබිය යුතුය.
8.ජාතික කොඩිය කිසිදු අවස්ථාවක අඳින ඇදුමක් ,ඇතිරිල්ලක් ලෙස භාවිත කළ නොහැකි අතර රාජ්‍යය / හමුදා අවමංගල්‍යයවලදී ආස්තරණයක් ලෙස භාවිත කළ හැකිය.
9.ජනපති ආඥාව යටතේ යුද හමුදා රෙජිමේන්තුවලට සිදු කරන ජනපති වර්ණ ප්‍රදානයක දී හැර කිසිම සලකුණක් ,ලාංජනයක්,වචනයක්,රූපයක් ජාතික කොඩිය මත නොතැබිය යුතුය.
10.ජාතික කොඩියේ කුමන හෝ නිරූපනයක් අවසර රහිතව භාවිත කිරීම ද තහනම් වේ.
ශ්‍රී ලංකා ජාතික ධජය අවසන් වරට වෙනස් කිරිම
ශ්‍රී ලංකා ජාතික ධජය අවසන් වරට වෙනස් කිරිමකට ලක් කලේ 1972 දිය. එවකට සංස්කෘතික කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ස්ථිර ලේකම් හා රාජ්ය ලාංඡනය හා ශ්‍රී ලංකා ජාතික ධජය නිර්මාණ කමිටුවේ සභාපති වශයෙන් කටයුතු කල නිශ්ශංක විජයරත්න ගේ මග පෙන්විම හා උපදේස් මතය. මුලු හතරේ බංකු කකුල් වෙනුවට බෝපත් හදූන්වා දූන්නේ විජයරත්න විසින් වන අතර මෙත්තා, කරුණා, උපේක්ෂා හා මුදිතා ඵයින් නිරූපනය කරයි.
මේ අඩවිත් බලන්න
ශ්‍රී ලංකාව
ශ්‍රි ලංකාවේ ජාතිකත්වය
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
සිංහ කොඩියේ කතාව
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික වස්තූන් |
5027 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B7%E0%B7%96%E0%B6%A0%E0%B6%BD%E0%B6%B1 | භූචලන | පෘථිවි කබොල සෙලවීම භූචලන නම්වේ. ප්‍රභල භූචලනයන්, භූමිකම්පා නමින් හැඳින්වේ.
==භූමිකම්පාවක ස්වභාවය.==
භෞතික පරිසරයේ වෙනස්කම් නැතහොත් පෘථිවි අභ්යන්තරයේ ක්‍රියාකාරීත්වය හේතුවෙන් භූමිපාවක් ඇතිවෙයි. භූමිකම්පාවක් යනු,පෘථිවිය මතුපිට ඇති චලනයක් නැතහොත්පෘථිවි පෘෂ්ඨයේ පාෂාණ ස්තරවල සෙලවීමක් මගින් භූමිකම්පාවක් ඇති වෙයි.
පාථිවිඅභ්‍යන්තරය සකස්වී ඇත්තේ ස්තර කීපයකිනි.පෘථිවිය මතුපිට කලාපය පාථිවි කබොල හෙවත් ශිලා ගෝලය ලෙස හඳුන්වයි.මෙම කලාපය එකිනෙක යා කළ හැකි පාෂාණ තැටි හෙවත් භූ තැටි වලින් නිර්මාණය වී ඇත.මෙම කලාපයට යටින් පිහිටා ඇත්තේ ප්‍රාවරණය නැමති කලාපයයි.මෙම ප්‍රාවරණ කලාපය මතුපිට අති විශාල ලවණ සාගරයක් නිර්මාණය වී ඇත.මෙම කලාපය මත ඊට ඉහලින් ඇති පෘථිවි කබොලේ පාෂාණ තැටි පාවෙමින් පවති.සාමාන්‍යයෙන් වර්ෂයකට සෙන්ටිමීටර් කීපයක් මෙම පාෂාණ තැටි විවිධාකාර දිශාවල‍ට පාවෙමින් පවති.මෙලෙස පාවෙමින් පවතින පාෂාණ තැටි දෙකක් එකිනෙක ගැටීමේදී ඇතිවන ශක්තිය භූමිකම්පාවක් ලෙස හඳුන්වයි.සාමාන්‍යයෙන් පාෂාණ තැටි මායිම්වලදී නිතර ගැටීම් ඇතිවන හෙයින් තැටි මායිම් ආශ්‍රිතව ප්‍රබල භූමිකම්පා සිදුවෙයි.
භූමිකම්පාවකදි තැටි ගැටීම සිදුවන්නේ මතුපිට සිට කිලෝමීටර් 15-20 පමණ අභ්‍යන්තරයකදීය.නමුත් සමහර ප්‍රදේශවල කිලෝමිටර් 100-200 පමණ අභ්‍යන්තරයේදී ද තැටි ගැටීම සිදුවෙයි. මෙම තැටි ගැටිම සිදුවන ස්ථානය නාභිය හෙවත් කේන්ද්‍රය(Focus)ලෙස හඳුන්වයි.කේන්ද්‍රයට ඉහලින් සිරස්ව භූ තලය මත ඇති ස්ථානය අපි කේන්ද්‍රය හෙවත් අපි නාභිය (Epicenter) ලෙස හඳුන්වයි. භූමිකම්පාවකදී P,S,හා Lවශයෙන් තරංග වර්ග තුනක් නිර්මාණය වෙයි.මුලින්ම තැටි ගැටීමත් සමග කේන්ද්රයේ සිට P ෙහවත් ප්‍රාථමික තරංග ආරම්භ වෙයි.මෙය වේගවත්ම භූමිකම්පා තරංගය වෙයි.මෙහි වේගය තත්පරයට කිලෝමීටර් 8-9ක් පමණ වෙයි.මෙම තරංග ඕනෑම ඝන,ද්‍රවහෝ වායු ස්තරයක් ඔස්සේ ඉහළට ගමන් කරයි.
P තරංගය ආරම්භ වී ස්වල්ප වේලාවකින් කේන්ද්රයේ සිට S හෙවත් ද්විතියික තරංගය ආරම්භ වෙයි.මෙම තරංග ප්‍රාථමික තරංගවලට වඩා වේගයෙන් අඩුවෙයි.එනම් තත්පරයකට කිලෝමීටර් 4-5ක් පමණ වේගයෙන් ගමන් කරයි.නමුත් මේවා ගමන් කළ හැක්කේ ඝන ස්තර ඔස්සේ පමණි.යම් හෙයකින් ද්‍රව හෝ වායු ස්තර ඔස්සේ ගමක් කළහොත් S තරංගයන් පරාවර්තනය වෙයි.මෙම ද්විතියික තරංග තදින් අදින ලද කඹයක් දෙපසට සොලවන ආකාරයකටපාෂාණ ස්තර අතරින් ගමන් කරයි.
මෙලෙස නිර්මාණය වූ P හා S යන තරංග දෙකම පෘථිවි අභ්යන්තරයේ ක්රියාත්මක වෙයි.මෙම භූ කම්පන තරංග අපි නාබිය හා අවට ස්ථානවලින් භූ තලය මතට ලඟාවෙයි.පසුව එම තරංග අපි නාභිය වටා වෘත්තාකාරව කිලෝමීටර් ගණනාවක් දුරට ගමන් කරයි.කිසියම් නිෂ්චල ජලාශයකට ගලක්
දැමූවිට එහි වෘත්තාකාර තරංග නිර්මාණය වන ආකාරයට දිගු තරංගයන් අපි නාභියේ සිට අවට ප්‍රදේශවලට ගමන් කරයි.මේ ආකාරයට භූ තලය මතට ළඟා වූ තරංග L හෙවත් දිගු තරංග ලෙස හඳුන්වයි.මේවා සාගර රළ ගමන් කරන ආකාරයට භූ තලය මත ගමන් කරයි.එවිට පෘථිවි භූ තලය මත ඇති සියලු ගොඩනැඟිලි හා ව්‍යුහයන් දෙපසට සෙලවී විනාශ වී යයි.මෙහිදි විශේෂයෙන්ම දිගු තරංගවල බලපෑම අපි කේන්ද්‍රය ආශ්‍රිත කළාපයේ බහුලව සිදුවෙයි.එබැවින් එම කළාපයේ සිදුවන බලපෑම අතිමහත්ය.
ස්වාභාවිකව ඇතිවන භූ කම්පන
බොහෝ ස්වාභාවිකව ඇති වන භූ කම්පන පෘථිවියේ භෞමික ස්වභාවය හා සම්බන්ධය ඒවා භෞමික භූ කම්පන ලෙස හැඳින්වේ. පෘථිවි ශිලා තැනී ඇත්තේ ගෝලීය භූ තැටි කිහිපයකිනි. පෘථිවි ප්‍රාවරණයේ හා හරයේ අඛණ්ඩ තාප විමෝචනයට ඉඩ සැලසීමට සෙමෙන් එහෙත් අඛණ්ඩව එම තැටිවල චලනයන් සිදුවේ. භූගෝලීය කාල පරිමාණයන්වලදී පෘථිවියේ ගිනිකඳු පිපිරවීමට තාපය හේතු වේ. එබැවින් තැටි සෙමින් එහෙත් ස්ථිරව චලනය වේ. තැටි එකිනෙක පසු කරමින් චලනය වන විට තැටි මායිම් අගුල් වැටේ. එහිදී ඝර්ෂණ ආතතිය ඇති වේ. ප්‍රාදේශීය ශක්තිය නම් වූ තීරණාත්මක අගය ඉක්මවා ඝර්ෂණ ආතතිය ඇති විට ක්ෂණික කඩාවැටීම් සිදු වේ. ඇණහිටීම් සහිත භූ තැටි මායිම් ව්‍යාජ තැනිතලාව නම් වේ. ප්‍රත්‍යස්ථ ඇදීම්, සෙස්මික් තරංග විකිරණ හා ව්‍යාජ මතුපිට ඝර්ෂණ තාපය මෙන්ම කඳු පිපිරවීම්වල බලපෑමෙන්,ව්‍යාජ තැටි ඇණහිටීම්වලදීත් පෘථිවි කබොල්ලේ භයංකර විධාරණය සමග ශක්තිය නිදහස් වේ. බොහෝ භූ කම්පනවලින් නිකුත්වෙන ශක්තිය භූකම්පන භග්නය පණ ගැන්වීමට හෝ ඝර්ෂණ තාපය ලෙසට යොදා ගැනේ. එබැවින් භූ කම්පන පෘථිවිය සතු ප්‍රත්‍යජස්ථ විභව ශක්තිය අඩු කරමින් එහි උෂ්ණත්වය වැඩි කරයි. පෘථිවි ගැඹුරු අභ්යන්තරයේ සන්නයන හා සන්වාහී තාප ගලායෑම් සමග සැසඳීමේදී මෙවා නොගිණිය හැකිය. ඉහත ක්‍රියාදාමය ඇදීම හා ආතතිය ක්රමයෙන් වැඩි කරන අතර ප්‍රත්‍යස්ථ පොළව පැලීම් වාදයට අනුව හදිසි භූ කම්පන ඇණහිටීම් ඇති වේ. ගණන් බලා ඇති අන්දමට භූ කම්පනයේ මුළු ශක්තියෙන් 10% ක් සෙස්මික් ශක්තිය ලෙස විකිරණය වේ.
භෞමික භූ කම්පනවලින් බහුතරය 10 km නොඉක්මවන ගැඹුරකින් ඇති වේ. පැරණි හා ශීත සමුද්‍ර කබොල්ල වෙනත් භූ තැටියක් තුළට ගිලා බසින මැඩ පැවැත්වීම් කලාප තුළදී ගැඹුරු නාභි ගත භූ කම්පන 700km දක්වා වැඩි ගැඹුරකට ඇතිවිය හැකිය. මෙම සෙස්මිකව සක්‍රීය මැඩ පැවැත්වීම් කලාප Wadati-Benioff කලාප ලෙස හැඳින්වේ. මැඩ පැවැත්වීම් ශිලා ගෝලය බංගුර නොවන ඉහළ උෂ්ණත්ව හා පීඩන සහිත ගැඹුරකදී මෙවැනි භූ කම්පන ඇති වේ. ඛණ්ඨක ව්‍යුහයක් වෙත කලා ආන්තරණය සිදුවන olivine ඛනිජ මගින් ඇතිවන කඩතොලු ගැඹුරේ සිදුවන භූ කම්පන සඳහා ගැලපෙන යාන්ත්‍රණයකි.
ගිනිකඳු කලාපවලදී බොහෝ විට භූ කම්පන ඇති වන අතර ඒවා භෞමික කඩතොලුවලින් හා ගිනිකඳුවල මැග්මා චලන වලින් ඇති වේ. එවැනි භූ කම්පන ගිනිකඳු විධාරණයේ පූර්ව අනතුරු ඇඟවීම් ලෙස සැලකිය හැකිය.
භූ කම්පන කුණාටුවකදී භූමි කම්පා ශ්‍රේණියක් ඇතැම් විට ඇති වේ. එහිදී කඩතොලු සමූහයක් ඇති වේ. සෑම එකක්ම ආරම්භ වන්නේ සෙලවීම් හෝ පෙර වූ කම්පනවල ආතති යලි පැතිර වීම මගිනි. පසු කම්පනවලට සමාන වුවද කඩතොලු බද්ධ කාණ්ඩවලින් සිදුවේ. මෙවැනි කුණාටු වසර ගණනකට වරක් ඇති වන අතර පෙර ඒවා මෙන්ම පසුව ඇතිවන කම්පන ද හානිකර වේ. 20 වැනි ශත වර්ෂයේදී තුර්කියේදී උතුරු ඇනටෝලියානු පැලිමේදී භූ කම්පන දුසිමක් පමණ මේ ආකාරයට දැක ගත හැකිවේ. 1811 – 1812 අතර දී නව මැග්ඩ්රි ට් හිදී විශාල භූ කම්පන දුසිම් භාගයක් පමණ ඇති විය. මැද පෙර දිග හා මොජාවූ කාන්තාරයේ පැරණි විෂම භූ කම්පන පොකුරු ලෙස ඒවා ඇතිවේ.
භූමිකම්පාවක ප්‍රබලතාවය මැනීම
මේ සඳහා යොදා ගන්නා උපකරණය වන්නේ භුමිකම්පා මානයයි.(Sesimograph).භූමිකම්පාවක ආරම්භයේ සිට අවසානය දක්වා නිර්මාණයවන කම්පන තරංග මෙහි වාර්තා වේ. මෙය රූපසටහනින් දැක්වෙන ආකාරයට භ්‍රමණයවන බෙරයකින් හා නොසෙල්වෙන ආලෝක ධාරාවකින් සකස් වී ඇත. භූමිකම්පාවක් ඇතිවෙන විට මෙහි බෙරය භ්‍රමණය වන අතර එවිට ආධාරකයක් ආශ්‍රයෙන් පවතින නොසෙල්වන ආලෝක ප්‍රභවයේ ධාරාව භ්‍රමණයවන බෙරයේ ඇති ප්‍රස්තාර කඩදාසිය මත පතිත වෙයි.ප්‍රස්තාර කඩදාසිය ආශ්‍රයෙන් භූමිකම්පාවේ ප්‍රබලතාවය සොයා ගතහැක.ප්‍රබලත්වය රිච්ටර් පරිමාණය හෝ මර්සෙල්ලි පරිමාණය ආශ්‍රයෙන් දැක්විය හැකිය.මෙම පරිමාණ දෙවර්ගය කැලිෆෝනියාවේ භූ කම්පන විද්‍යාඟයෙකු වු චාල්ස් රිච්ටර් විසින් සොයා ගන්නා ලදි.වර්තමානයේ බහුලව යොදා ගනු ලබන්නේ රිච්ටර් පරිමාණය වන අතර ප්‍රබල භූමිකම්පාවල ප්‍රබලතාවය ඒකක 7-8 පමණ වේ.
භූමිකම්පාවක ප්‍රතිඵල
පෘථිවියේ පාෂාණ තැටි මායිම් ආශ්‍රිතව ප්‍රබල භුමිකම්පා නිර්මාණය වෙයි.මෙහිදී ප්‍රධාන වශයෙන්ම ෙමක්සිකෝව,පීරූ,චිලී,ජපානය,ඉරානය,චීනය,ඇ‍ෆ්ගනිස්ථානය අශ්‍රිතව ප්‍රබල භූමිකම්පා ඇතිවෙයි.මෙවැනි භූමිකම්පා හේතුවෙන් විවිධ ප්‍රතිඵල ඇතිවේ.
භූ චලන හා ඉරිතැලිම්
භූමියේ ඇති වන චලනයන් හා ඉරිතැලීම්, භූමිකම්පාවක ප්‍රධාන ලක්ෂණ වේ. එයින් විය හැකි බලපෑම භූමිකම්පාවේ ප්‍රබලතාව, භූ සංඥාව ආරම්භ වු ස්ථානය සිට ඇති දුර, පසේ ස්වභාවය යන කරුණු මත පදනම් වේ. පොළවේ ඇති වන චලනයන් මැනීමට උපකරණ භාවිතා කරයි. එය ඇතිවන වේගය අනුව තීරණය වේ. භූ චලනයක ඇති වේගය අඩු වුවත් ඉන් සිදුවන ව්‍යවසන තත්ත්වය මත භූ කම්පනයේ ප්‍රබලත්ව තීරණය කෙරේ. තවද පොළොව ගර්භය තුළ සිට එන කම්පන රැලි , තද පසේ සිට බුරුල් පස දක්වා ගමන් කිරීමද සිදුවේ.
පොළොවේ ඉරි තැලීම් සිදු වන්නේ භූ චලනය සිදු වු ස්ථානයේ සිට කුඩා දුර ප්‍රමාණයකය. මෙය ඉංජිනේරු කර්මාන්තවලට බලපෑම් ඇති කරයි. වේලි(Dams), පාලම් හා න්‍යෂ්ටික බලාගාර තැනීමේදි, භූ චලන කලාප වලින් තොර ප්රදේශ තෝරා ගැනීම වැදගත් වේ.
මිනිස් ජීවිත විනාශ වීම
භූමිකම්පාවක ප්‍රධානම ප්‍රතිඵලය වන්නේ විවිධ අනතුරු හේතුවෙන් විශාල පිරිසක් මිය යාමයි.භූමිය චලනය වීම හේතුවෙන් ගොඩනැඟිලි හා ව්‍යුහයන් විනාශ වී වාසය කළ පුද්ගලයන් සුන්බුන්වලට යටවී මිය යාම කැපී පෙනෙන ලක්ෂණයකි. විශේෂයෙන් ලෝකයේ ප්‍රධාන නගරවන ටෝකියෝ, නගෝයා, මෙක්සිකෝසිටි, ලෝස් ඇන්ජලිස් හි භූමිකම්පා හේතුවෙන් විහාල පිරිසක් මිය යාම උදාහරණ වේ.භූමිකම්පාවලින් අනතුරු අවම කිරීමට මෙවැනි නගරවල හාඩ්බෝඩ්,කළුවීදුරු යොදා ගොඩනැඟිලි ඉතා ශක්තිමත්ව තනනු ලැබේ.
ගිනි ගැනීම් ඇතිවිම
බොහෝ ප්‍රබල භූමිකම්පාවලදි විශාල වශයෙන් ගිනි ගැනීම් ඇතිවෙයි.විදුලිය කාන්ඳුවීම,ගෑස් නළ හා තෙල් නළ පිපිරීයාම ඊට හේතුවයි.
යටිතල පහසුකම් විනාශ වීම
විශේෂයෙන් දුරකතන මාර්ග,විදුලි මාර්ග,දුම්රිය හා මහාමාර්ග විනාශ වෙයි.භූමිකම්පාවලදී බොහෝ මාර්ග පැලීයාම සිදුවෙයි.එක්සත්ජනපදය හා ජපානය වැනි රටවල අහස් පාරවල් (පියාසර මාර්ග)විනාශ වීම ද සිදුවිය.ජපානයේ කොබේ භූමිකම්පාව ඊට උදාහරණ සපයයි.දුම්රිය මාර්ග වක්‍රවීම,කැඩීයාම,පාලම් කැඩීයාමෙන් අනතුරු සිදුවේ.
භූමිය විභේද වීම
ප්‍රබල භූමිකම්පාවලදී භූමිය විභේද වීම සිදුවේ.කිලෝමීටර් සිය ගණනක් දිග වි‍භේදයන් නිර්මානය වන අතර භූමිය උක්ෂිප්තවීම හා ගිලා බැසීම සිදුවෙයි.මෑතකාලයේ ප්‍රබල භූමිකම්පා ඇති වූ ඉරානය,මෙක්සිකෝව,තුර්කිය ආදි රටවල විශාල ප්රදේශ ගිලා බැසීම් හා උක්ෂිප්ත නිර්මාණය වී ගොඩනැඟිලි,නිවාස,මාර්ග ගිලා බැසීමට ලක් වී ඇත.
නාය යෑම් ඇතිවීම
කඳුකර ප්‍රදේශවල ඇතිවන භූමිකම්පාවලදී ඉහළ පාෂාණ ස්තර පහලට කඩා වැටීමෙන් නාය යෑම් බහුලව සිදුවේ.එවැනි අවස්ථාවල විශාල ගල් පර්වත හා පාෂාණ ස්තරවලට යටවීමෙන් මිනිසුන් ජීවිත‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍ක‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍්‍ෂයට පත්වෙති.සමහර අවස්ථාවලදී කඳු මුදුන් අශ්‍රිතව ඇතිවන විභේද හේතුවෙන් ද නාය යෑම් ඇතිවෙයි.
බිහිසුණු සාගර රළ නිර්මාණය වීම
වෙරළාසන්න කළාපවල හා සාගරික කළාප ආශ්‍රිතව භූමිකම්පා ඇතිවන විට ඉතා ප්‍රචණඩ වු සාගර රළ නිර්මාණය වෙයි.ඉතා වේගයෙන් ගමන් කරන හා උසට නිර්මාණයවන මෙවැනි තරංග සුනාමි(Tsunami) තරංග ලෙස හඳුන්වයි.මේවා පැයට කිලෝමීටර් 400ක පමණ වේගයෙන් ගමන් කරන අතර මීටර් 20-30ක් පමණ උසට විහිදෙයි.මෙවැනි ප්‍රචණ්ඩ රළ ජපානය,හවායි,පිලිපීනය,චිලී ආදී ප්‍රදේශවල නිතර ඇතිවේ.2004 දෙසැම්බර් 26 වන දින ඇති වූ සුනාමි තත්ත්වය මිට කදිම නිදසුනකි.මෙම ප්‍රචණ්ඩ රළ හේතුවෙන් වෙරළබඩ ප්රදේශ යටවීම,ඛාදනය ප්‍රබලවීම,ධීවර නාවික කටයුතු,වරාය හා ජැටි,ප්‍රදිපාගාර ගොඩනැඟිලි,මිනිස් ජීවිත විනාශවීම ආදි ආපදා සිදු වෙයි.
ශ්‍රී ලංකාව හා භූමිකම්පා
භූවිද්‍යාඥයින් පවසන පරිදි ආසියානු කලාපයෙන් භූ චලන පිළිබඳව අඩුවෙන්ම අසන්නට ලැබුණේ ශ්‍රී ලංකාවෙනි.නමුත් එම කතාව කණපිට පෙරළමින් ලංකාව තුළ සහ ඒ අවට සිදුවන භූ චලන ප්‍රමාණය මෑතක සිට වැඩි වී ඇත.එමෙන්ම ලංකාවේ බටහිර සිට නැගෙනහිර දක්වා විහිදෙන භූමිකම්පා කලාපය ආශ්‍රිතව ඉදිරියේදී මහා පරිමාණ භූමිකම්පාවක් වුවද සිදු වීමේ අවදානම් තත්ත්වය වැඩි වී ඇති බව භූ විද්‍යාඥයෝ අනතුරු හඟවති.මහාචාර්ය විල්බට් කෙහෙල් පන්නල මහතා පවසන පරිදි ඉන්දියානු සාගරයේ සිදු වී ඇති විශේෂිත භූ කාරක ක්‍රියා නිසා ලංකාව තුළත් ලංකාව අවට මුහුදු පතුලේත් විශාල පැලුම් ඇතිවී ඇත. ඉන්දියානු භූතලයේ උතුරු-දකුණු කොටස් අතර සම්පීඩනය හේතු කොටගෙන ලංකාව තුළ සහ එයට පිටින් පිහිටි විභේද දිගේ චලනය වීමට උත්සාහ දරයි.මෙහි ප්‍රථිඵලයක් ලෙස ලංකාව තුළත් ඉන් පිටතත් භූමි චලන ඇති වේ. ශ්‍රී ලංකාවේ භූ කම්පන කලාපයක් ඇති වීමට හේතුව එය වේ.
ආශ්‍රිත ඡායාරූප
මේ අඩවියත් බලන්න
නායයෑම්
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
භූ විද්‍යා හා පතල් කාර්යාංශය'' |
5029 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A9%E0%B7%92.%20%E0%B6%91%E0%B6%B1%E0%B7%8A.%20%E0%B6%92.%20%E0%B7%83%E0%B7%8F%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B7%82%E0%B7%92 | ඩි. එන්. ඒ. සාක්ෂි |
අපරාධ විමර්ශනය සදහා ඩී.එන්.ඒ. සාක්ෂි උපයෝගී කර ගැනීම
අපරාධ විමර්ශනයට ඩි.එන්.ඒ. සාක්ෂි යොදාගැනීම සහ එහි වැදගත්කම
අපරාධයක් හඳුනාගැනීම සදහා ඩී .එන්.ඒ. සාක්ෂි යොදා ගැනීමට පෙර මුල් කාල වලදී ක්‍රම කිහිපයන්ම භාවිතා කල අතර එම ක්‍රම සාම්ප්‍රදායික ක්‍රම වෙ.ඒවා නම්
1. දත්ත වාර්තා මගින් හඳුනා ගැනීම
මෙහිදි මියගිය පුද්ගලයකුගේ දත්ත වාර්තා මගින් හඳුනා ගැනීම හැපුම් තුවාල මගින් අපරාධකරුවකු හඳුනාගැනීම සිදුවිය.
2. පටක හා වෙනත් තරල වර්ගීකරණය
3. ඇගිලි සලකුනු ලබා ගැනීම
පටක හා තරල වර්ගීකරණය සදහා 1920 වර්ශයේ සිට සාම්ප්‍රදායික ක්‍රම කිහිපයක්ම යොදා ගනී.ඒවා නම්
1. රුධිර වර්ගීකරනය
2. ප්‍රෝටීන විශ්ලේෂණය
3. රුධිර සෛල එන්සයිම
4. සුදු රුධිරානුවල ප්‍රතිදේහ ජනක හදුනා ගැනීම වෙ.
මෙකී සාම්ප්‍රදායික ක්‍රමවල දුර්වලතා බෝ හෝමයක් දක්නට ලැබුණී.ඒවානම්
1. දත්ත වාර්තා මගින් 'මියගිය පුද්ගලයකුගේ විකුර්ති වු මල සිරුරක් හදුනාගැනීම අපහසු වීම .
2. රුධිරප්‍රෝටින වර්ගීකරනයේදී සෛලවල හා ජෛව තරල වල අඩංගු ප්‍රෝටීන ක්ෂුද්‍ර ජිවි ක්‍රියාකාරීත්වය හා වෙනත් පාරි සරික සාධක නිසා පහසුවෙන් විනාශයට පත්විය හැක.ප්‍රෝටීන විශ්ලේෂණයෙන් පුද්ගලයෙකු නිසැකවම හදුනාගත නොහැකිවනවා සේම සමහරවිට ජෛව සාම්පලයක් එක් පුද්ගලයෙකුට අයත් නොවෙ යැයි පැවසීමටද නුපුලුවන.
3. ඇගිලි සලකුණු මගින් පවුල් සබදතා සොයා ගත නොහැක.
එසේම ඇගිලි සලකුණු මකා දැමිම හා අත් ආවරණ පැලදිමෙන් ඇගිලි සලකුනු ලබා ගැනිම වැලැක්විමද සිදු කල හැක. මෙනි හේතුන් හා නුතන සමාජයේ මිනි මැරුම් ' කොල්ල කෑම් ලිංගික අපරාධ සුලබ වශයෙන්දැකිය හැකි හෙයින් ඩි. එන්.ඒ .වලට වැද ගත් තැනක් හිමි වෙ.
ඩි.එන් .එ. මගින්
1. අපරාධ වලට සම්බන්ධ පුද්ගලයින් නිතියේ රැහැනට හසුකර ගැනිමට
2. අහිංසක සැකකරුවන්ගේ නිර්දෝෂි භාවය ඔප්පු කිරිමට
3. යුක්තිය සහ සාධාරනත්වය ඉටු කිරිමට
ලෝවප්‍රතම ඩි.එන් .ඒ. සාක්ෂිය 1985දි මහා බ්‍රිතාන්‍යයේදි ඉදිරිපත් කරන ලදි.ඩි.එන්. ඒ. පරින්ෂනයක් මගින් ලොව ප්‍රතම වරට වරදනරු වුයේ කොලින්පිච්ෆෝර්ක් ය.
ඩි එන් ඒ යනු කුමක්ද?
ජිවියෙකුගේ භෞතික ලක්ෂණ සහ හැසිරිමේ රටා වලට සම්බන්ධ සියලුම තොරතුරු එම ජිවියාගේ ප්‍රවේණි ද්‍රව්‍යය වන ඩි එන් ඒ නම් රසායනික ද්‍රව්‍යයෙහි ගබඩා කර ඇත. ඩි එන් ඒ යනුවෙන් කෙටියෙන් හැදින්වෙන මෙය විද්‍යාත්මකව ඩිඔක්සිරයිබෝ නියුන්ලෙයික් අම්ලය ලෙස හැදින් වෙ. |
5030 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%AD%E0%B7%99%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B6%B6%E0%B7%92%E0%B6%B8%E0%B7%8A | තෙත්බිම් | තෙත්බිම් සම්බන්ධව ඇති අර්ථ නිරූපණ අතර රැම්සාර් සම්මුතියේ අර්ථ නිරූපණය වැදගත්
ශ්‍රි ලංකාව සම්බන්ධයෙන් සැලකූ විට තෙත්බිම් ඉතා ඉහල වටිනාකමෙන් යුක්ත අතර අද වන විට තෙත්බිම් 36900ක් පමණ හඳුනාගෙන තිබේ.
මේ අතර බූන්දල , එඹිලිකල, මලාල, වැනි කලපු ආශ්‍රිත තෙත් බිම් වැදගත් වේ. ගංවතුර පාලනය,ජලජ/ ජලචර අතිවිශේෂ ජීවි විශේෂ
වල පැවැත්ම මගින් ජෛව විවිධත්වය ආරක්ෂා කිරීම,දේශීය බෙහෙත් වර්හ සැපයීම.... ආදී වශයෙන් ආර්ථික, සමාජීව ජීවවිද්‍යාත්මක, පාරිසරික වශයෙන් ඇති මහත් ප්‍රයෝජන නිසා තෙත් බිම් වැදගත් වන අතර ඉහත රැම්සාර්
සම්මුතිය අනුව ශ්‍රී ලංකාවේ
1.අභ්‍යන්තර තෙත්බිම්
2.කරදිය තෙත්බිම්
3.මිනිසා විසින් නිර්මාණය කරන ලද තෙත්බිම්
ලෙස වර්ග 03කි.
අභ්‍යන්තර ජලාශ ආශ්‍රිත තෙත් බිම්
ගංගා හා දිය කඩිති
ශ්‍රී ලංකාවේ ගංගා 103 කි. මහවැලි, කැළණි, වලවේ, කළු වැනි මධ්‍ය කඳුකරයේ ඉහල තෙත්බිම් වලින් පටන් ගෙන පහල තැනිතලා හරහා ගලා බසින ගංගා මගින් ආර්ථික, පාරිසරික, ප්‍රයෝජනවත්කම් රාශියක් සිදුවේ. ලංකාවේ මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් 4500 කි.මී. ගංගා වේ.
උදා මහවැලිය ලංකාවේ දිගම ගඟ ලෙස විශාල ආර්ථික පාරිසරික මෙහෙයක් ඉටු කරයි.
විල් තෙත්බිම්
ලංකාවේ ස්වභාවික විල් විශාල වශයෙන් නැතත් ගංවතුර මර්ධන විල් කීපයක් තිබේ.ලංකා භූමියෙන් හෙක්ටයාර් 12500ක ප්රමාණයක් ගංගා ආශ්‍රිතව පවතී.
උදා මහවැලි ගඟ ආශ්‍රිතව නැගෙනහිර ගංවතුර මර්ධන හන්ඳපාන, පින්දිය විල් හෙක්ටයාර් 796කි.
විල්පත්තු ජාතිකවන උද්‍යානයේදජෛව විස්‍යාත්මක විල් පද්ධති කීපයක්ම වේ.
නොගැඹුරැ මඩ වලවල්
බොහෝ විට ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවල ගගකට සම්බන්ධව හෝ ගංගා පිටාර ගැලීමකින් මතුපිටින් වතුර හා කාබනික අපද්‍රව්‍ය ගලාඒමෙන් මෙම තෙත්බිම් නිර්මාණය වේ.
උදා මුතුරාජවෙළ තෙත්බිම.
තෘණ පාත්ති
මෙය පසුකාලීනව සොයාගත් තෙත්බිම් විශේෂයක් වන මෙම පරිසර පද්ධතිය ගස්වැල් මෙන්ම ගංවතුර පිටාර ගැලීමෙන් ඇතිවන ගලානොයන පල්වතුර මත සැදෙන පාසි පෙද ආදිය වැඩෙන්නකි.
ඉතා දුබල පරිසර පද්ධතියක් වන අතර කලුගඟ සීමාවේ වලව්ව වත්ත සහ වතුරන තෙත්බිම් උදාහරණ ලෙස දැක්විය හැක.
කරදිය ආශ්‍රිත තෙත්බිම්
ගංමෝය සහ ඩෙල්ටා
මේවා එකිනෙකට සම්බන්ධිත තෙත්බිම් වේ. ගංගාවක් මුහුදට වැටෙන ස්ථාන ආශ්‍රිතව නිර්මාණය වේ. ගංගාවක් දිනපතා රැගෙන එන නොයෙක් වර්ගයේ ගල් වර්ග, වැලි, කාබනික ද්‍රව්‍ය, මුහුදු ජලය හා මිරිදිය අතර තැම්පත් කිරීමෙන් දිනපතා වර්ධනය වීම මේවාහි ඇති විශේෂ ලක්ෂණයයි. මෙවන් තෙත් බිම් 45ක් පමණ දැනට හදුනාගෙන තිබේ. කාබනික ද්‍රව්‍ය හේතුවෙන් මත්ස්‍ය ආහාර පැළෑටි වර්ග වර්ධනය වීමෙන් අතිවිශේෂ ජෛව විවිධත්වයක් පවතී. ඩෙල්ටා ආශ්‍රිත හෙක්ටයාර් 1000ක් පමණ වේ.
උදා මාදුගඟ,බෙන්තොට
කලපු
මේවාද කරදිය හා මිරිදිය මිශ්‍ර වූ ජලයකින් සමන්විත වේ. මුහුදෙන් වෙන්ව හෝ පටු ස්ථානයකින් මුහුද හා සම්බන්ධව පැවතිය හැක. ඇතැම් විට ධීවරයන්ට වරායක්ද වේ. මත්ස්‍ය කටයුතු ප්‍රමුඛ අනෙකුත් ආර්ථික කටයුතු වලටද ශාක හා සත්ව වාසස්ථාන වලටද වැදගත් වේ.
උදා බූන්දල කලපුව, කලමැටිය කලපුව
කොරල් පර හා තෘණපාත්ති
ශ්‍රි ලංකා තෙත් බිම් අතර මීටර් 6ට අඩු ගැඹුරකින් යුත් තෙත් බිම් වේ. මේවා ආශ්‍රිතව පවත්නා අලංකාරත්වය සහ සදාහරිත වනාන්තරය ජෛව විවිධත්වයක් හා සම නිසාද ඉතා වැදගත් වේ.
උදා මන්නාරම් මුහුදු තීරය
ත්‍රිකුණාමලයේ සිටකල්මුණේ දක්වා නැගෙනහිර වෙරළ
දකුණු හා නිරිත දිග වෙරළ (හික්කඩුව,රැමස්සල)
මිනිසා විසින් නිර්මාණය කළ තෙත්බිම්
වැව් හා ජලාශ
ශ්‍රි ලංකාවේ ස්වභාවික වැව් නැතත් 10,000කට ආසන්නව මිනිසා විසින් නිර්මාණය කළ සංස්කෘතික උරුම වන වැව් හදුනා ගත හැක.එය ස්ථිර වාරිමාර්ග බිම් හෙක්ටයාර් 7820ක් ද සෘතුමය වාරිමාර්ග බිම් හෙක්ටයාර් 52250කි.
උදා පරාක්‍රම සමුද්‍රය
කුඹුරු යායවල් ආශ්‍රිත තෙත්බිම්
වතුර ලැබෙන ආකාරය අනුව කුඹුරු ආශ්‍රිත තෙත්බිම් තාවකාලික හා සෘතුමය ලෙස කොටස් 02ක් වන අතර මෙම කොටස් අනුරෑපව මත්ස්‍ය විශේෂ බෝවීමද සිදුවේ. මුළු බිම් ප්‍රමාණය හෙක්ටයාර් 7,80,000 ලංකාවෙන් 12% වේ. මෙම පරිසර පද්ධති ඉහල වටිනාකමෙන් යුතු වනවා සේම මින් 75% ක්ම තැනිතලාව හා සම්බන්ධ වේ.
ලංකාවේ තෙත් බිම් වල විශේෂත්වය
ඕනෑම තෙත්බිමක් පස, ජලය,පැළෑටි හා සතුන්ගේ එකතුවකි. මේවා අතර සිදුවන අන්තර් ක්‍රියාකාරිත්වයෙන් මිනිසාගේ යහපැවැත්ම සඳහා කටයුතු රැසක් ඇතිවේ.
තෙත්බිම් වල ආර්ථික ප්‍රයෝජන
මෙසේ ඉමහත් සේවයක් සිදු කළද නූතනයේ වඩාත් අවධානමට ලක්ව ඇති පරිසර පද්ධතිය වන්නේ තෙත්බිම් විනාශ වීම මහත් අවාසනාවකි.
විශේෂයෙන්ම නූතනයේ සිදුවන දේශගුණ විපර්යාස නිසා තෙත්බිම් විනාශ වීමද තෙත්බිම් විනාශවීම නිසා දේශගුණ විපර්යාසද සිදුවේ.
*තෙත්බිම්වල වතුර ගලායාම වැළැක්වීම
*පරිසරයේ ජලතුලිතතාවය විනාශ කිරීම.
*ෆාම් තෙල් හා යුකැලිප්ටස් යොදා කරන නිෂ්පාදන වැඩිකිරීම.
*හානිකර කෘෂිකාර්මික කටයුතු
*ජල උල්පත් විනාශ කිරීම.
ආදියද හේතු වශයෙන් දැක්විය හැක.
කෙසේ වෙතත් තෙත්බිම් වල ඇති සදාකාලික වටිනාකම හේතුවෙන් මේවා රැකහැනීමට ඇති අවශ්‍යතාවය තේරුම් ගැනීමක් ලෙස 1971 රැම්සාර් සම්මුතිය හදුනාගත හැකිය. රාජ්‍යන් අතර අන්තර් සහයෝගිතාවය තුළින් තෙත්බිම් ආරක්ෂාවට පියවර ගනු ලබන මෙහි මේ වන විට රටවල් 168ක් සම්බන්ධ වී ඇති අතර හෙක්ටයාර් මිලියන 206ක් පමණ හදුනාෙගන ඇත. ප්‍රාදේශීය , දේශීය, ජාතික, අන්තර්ජාතික
සහභාගිත්වය හා ක්‍රියාකාරකම් තුළින් ධරණීය සංවර්ධනය වෙත යන පරිදි සංරක්ෂිතව හා ප්‍රඥාවන්තව යොදා ගැනීම මෙය මූලිකව අරමුණ වී ඇත.
පෙබරවාරි 02 ලෝක තෙත්බිම් දිනය ලෙස නම් කිරීමද මෙහි එක් ක්‍රියාවක් වන අතර එදිනට ලොවපුරා තෙත්බිම් ආරක්ෂාවට පහත ආකාරයේ විවිධ ක්‍රියාමාර්ග ගනුලැබේ.
*තෙත්බිම් සම්බන්ධව පෝස්ටර්,ස්ටිකර්,වීඩියෝ,පොකට්,කැලැන්ඩර්,අත්පත්‍රිකා ,හා වෙනත් තොරතුරැ ඇතිලත් දෑ බෙදා හැරීම.
*සම්මන්ත්‍රණ
*ලෝකයේ වත්මන් තෙත්බිම් නැරඹීමට යාම.
*ළමා චිත්‍රතරඟ පැවැත්වීම.
*සහයෝගයෙන් පිරිසිදු වැඩසටහන් ක්රියාත්මක කිරීම.
*රේඩියෝ සහ රෑපවාහිනී සම්මුඛ සාකච්ජා පැවැත්වීම.
*පුවත්පත් ලිපි පළ කිරීම.
*නව තෙත්බිම් ප්‍රතිපත්ති සැකසීම.
*නව රැම්සාර් යටත් ප්රදේශ හදුනා ගැනීම.
*නව රැම්සාර් වැඩසටහන් හදුනා ගැනීම.
*තනිපුද්ගල, ස්වේච්ඡා සංවිධාන,පාසැල් ළමුන්,රාජ්ය ආයතන,ආදී සියලු දෙනාගේ නව සංකල්පනා සොයා යාම.
ශ්‍රී ලංකාවද මෙම සම්මුතියේ පාර්ශවයක් වන අතර මෙවර තෙත්බිම් දිනයේ තේමාව වන්නේ "Healthy Wetlands Healthy People" යන්නයි.
බාහිර සබැඳි
www.wetland.org
www.wetland.com |
5031 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%B7%E0%B7%9D%E0%B6%9C%E0%B7%92%E0%B6%9A%20%E0%B6%86%E0%B6%BB%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B7%82%E0%B6%AB%E0%B6%BA | පාරිභෝගික ආරක්ෂණය |
හැඳින්වීම
නිෂ්පාදකයා,වෙළෙන්දා,පාරිභෝගිකයා,යන පාර්ශවයන් තූනකගේ සහභාගිත්වයෙන් වෙළඳපොළ ආර්ථික රටාව නිර්මාණය වි අැත.නිෂ්පාදකයා ඉදිරිපත් කරන භාණ්ඩ හා සේවාවන් වෙළෙන්දා හරහා පාරිභෝගිකයා මිලදි ගැනීම සිදුවේ. විවෘත ආර්ථිකයේ ප්රතිඵලයක් ලෙස බිහි වූ තරඟකාරී වෙළෙඳපොල තුල නිතැතින්ම භාණ්ඩ හා සේවා මිලදී ගැනිමේදී පාරිභෝගිකයා කෙරෙහි යම් අවධානමක් පවතී.භාණ්ඩ හා සේවා මිලදී ගිනිෙම්දි පාරිභෝගිකයා කෙරෙහි පවතින අවධානම අවම කිරීම හා අසාධාරණ වෙළෙඳ පිළිවෙත්වලින් පාරිභෝගිකයා ආරක්ෂා කිරීම අරමුණු කරගෙන හඳුන්වා දී ඇති නෛතික තත්වය පාරිභෝගික ආරක්ෂණ නීතින් ලෙස දැක්විය හැකිය.විවෘත ආර්ථිකය පදනම් කරගත් තරඟකාරී වෙළඳ රටාවක් තුළ පාරිභෝගික ආරක්ෂණය සම්බන්ධ නීති තත්වය ඉතා වැදගත් වේ.
පාරිභෝගිකයා යනු
තමාගේ,සිය පවුලේ හෝ සමුහයකගේ අවශ්‍යතාවයන් සඳහා භාණ්ඩ හා සේවා මිලදී ගන්නෙකු හා පරිභෝජනය කරන්නෙකු මෙන්ම ඍජුව හෝ වක්‍රව බලපාන්නා වු විවිධ සමාජ මුහුණුවර පිළිබඳ සැලකිල්ළක් දක්වන අයෙකු වේ.
පාරිභෝගික ආරක්ෂණ නීතින්ගේ ඉතිහාසය
පාරිභෝගික ආරක්ෂණ ප්‍රතිපත්තීන් සම්බන්ධයෙන් දීර්ඝ ඉතිහාසයක් පවති.මුල්කාලීන වාණිජ්‍යය භාවිතයන්ගේ අන්තර්ගත වු මුලික සංකල්පය වුයේ "ගැණුම්කරැවා ප්‍රවේසම් විය යුතුය"( caveatempter) යන්නයි.මෙම සංකල්පයෙහි රැකවරණය රිසි සේ ලබාගත් වෙළෙන්ඳා තම ලාභය උපරිම කර ගැනිමට කටයුතු කිරීම හමුවේ නිරතුරු පාරිභෝගික අ‍යිතිවාසිනම් අවධානමට ලක්විය. වෙළෙඳ පොළ තුළ බලයෙන් අඩු අහිංසක
පාර්ශවය වන පාරිභෝගිකයාගේ අයිතිවාසිකම් සුරක්ෂිත උදෙසා නෛතිකමය මැදිහත් වීමක් ලබා දීමේ අවශ්යතාව පැන නැගීම,පාරිභෝගික ආරක්ෂණ නීති හා ප්‍රතිපත්තීන් බිහිවිමේ මුලාරම්භයයි.
විශේෂයෙන්ම පාරිභෝගිකයන් සමග වෙළෙන්ඳන් වාණිජ්‍යය ගණුදෙණු ඇති කර ගැනීමේදී ඔවුන් තම ගිවිසුම් වලට තමන්ට වාසි සැලසෙන පරිදි වගන්ති,කොන්දේසි ඇතුලත් කිරිම සිදු කරයි.මෙවැනි ප්‍රතිපාදන මගින් පාරිභෝගිකයන්ට සිදුවන හානි හා අතිවාසිකම් උල්ලංගනය වීම් වැලැක්විම උදෙසා පියවර ගැනීම මෙම පනත් හරහා සිදු විය. පාරිභෝගිකයා හා වෙළෙන්ඳා යන අසමාන පාර්ශවයන් අතර ඇතිවන ගිවිසුමේදි ඇතිවන අසමතුලිතතාවයන් සමනය කිරීමට නීතිය මැදිහත් වේ.
අන්තර්ජාතික වශයෙන්ද නුතනයේ මෙම පාරිභෝගික ආරක්ෂණ ප්‍රතිපත්තීන් වලට ඉහළ වැදගත්කමක් ලබා දී ඇත.වර්තමානයේ වඩාත් දියුණු තත්වයකට පත්ව ඇති පාරිභෝගික ආරක්ෂණ ප්‍රතිපත්තින් බෝහෝ දුරට පෝෂණය වුයේ අන්තර්ජාතික වශයෙන් විවිධ බුද්ධිමතුන් දක්වන ලද අදහස් මගිනි.
John F Kenady
"අප සියල්ලෝම පාරිභෝගික කොට්ඨාශ‍යට අයත් වන්නෙමු.සෑම පොදු හා පෞද්ගලික ආර්ථික තීරණ වලදී බලපෑම් එල්ල වු හා බලපෑම් එල්ල වන විශාලතම කණ්ඩායම පාරිභෝගිකයන් වුවද නිරතුරුවම එම අර්ථික තිරණ ගැනීම් වලදී අදහස් නියෝජනය කිරීමට අවස්ථාව අඩුවෙන්ම ලැබී
ඇති එකම වැදගත් ගිවිසුම් පාර්ශවය වන්නේද පාරිභෝගිකයන්ය."
පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම් සම්බන්ධයෙන් ජෝන් එෆ්. කෙනඩි අදහස් දක්වමින් මුලික අයිතිවාසිකම් 4 ක් ඔහු විසින් හඳුන්වා දි ඇත.
ආරක්ෂාව පිළිබඳ අයිතිය
තොරතුරු ලබා ගැනීමේ අයිතිය
වරණීය අයිතිය
අවධනය යොමු කරවා ගැනීමේ අයිතිය
Mahathma Ghandi
"පාරිභෝගිකයා යනු අපගේ දේපලට පැමිණෙන ඉතා වැදගත් ආගන්තුකයාය.ඔහු අප මත නොව අප ඔහු මත යැපෙයි. පාරිභෝගිකයා අපගේ කාර්යන්ගේ බාධාව නොව ඔහු අපගේ කාර්යන්ගේ අරමුණයි.අප සේවය කිරීම මගින් ඔහුට උදව් කරනවා නොව සේවය කිරීම සඳහා අවස්ථාවක් ලබා
දීම මගින් ඔහු අපට උදව් කරයි".
අන්තර්ජාතිකව පිළිගන්නා මුලික පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම්
1.මුලික අවශ්යතා සපුරා ගැනීමේ අයිතිය
2.ආරක්ෂාව සලසාගැනීමට ඇති අයිතිය
3.තොරතුරු ලබා ගැනිමට ඇති අයිතිය
4.තෝරා ගැනීමට ඇති අයිතිය
5.සවන් යොමු කරවා ගැනිමට ඇති අයිතිය
6.මූලික අවශ්යතා සපුරාගැනිමට ඇති අයිතිය
7.අධ්‍යාපනය ලබා ගැනිමට ඇති අයිතිය
8. සෞඛ්‍ය සම්පන්න පරිසරයක ජීවත්වීමට ඇති අයිතිය
අන්තර්ජාතික වශයෙන් පාරිභෝගික ආරක්ෂණය සම්බන්ධයෙන් ගෙන ඇති පියවර අතරින්,1985.04.09 දින එක්සත් ජාතීන්ගේ මහා මණ්ඩලය හඳුන්වා දුන් පාරිභෝගික ආරක්ෂණ උපාය මාර්ග,අන්තර්ජාතික පාරිභෝගික සමිති සංවිධානය ගෙන ඇති ක්‍රියා මාර්ග වැදගත්ය.
පාරිභෝගික යුතුකම්
දැඩි අවබෝධ
සමාජශිලී බව
ක්‍රියාකාරිත්වය
පරිසරය පිළිබඳ අවබෝධය
සහෝදරන්වය(සහයෝගිතාවය)
පාරිභෝගික ආරක්ෂණය පිළිබඳ ශ්‍රි ලංකා නීති තත්වය
අතීත රජවරුන්ගේ සමයේ සිට පාරිභෝගික ආරක්ෂණය සම්බන්ධයෙන් මුලික අදහසක් ලංකාව තුළ පැවත ඇත.උදය රජතුමා විසින් පනවන ලද බදුලු' ටැම් ලිපියෙහි' පාරිභෝගිකයා ආරක්ෂා කිරිම පිළිබඳ ව්‍යවස්ථා පෙළක් පැවතීම මීට උදාහරණයි.මෑත කාලීන ඉතිහාසය දෙස බැලීමේදී මේ සඳහා පැනවු මුල්ම නීතිය වුයේ මහජන පීඩා ආඥා පනතයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ පාරිභෝගික ආරක්ෂණ නීතින්ගේ විකාශනය
1863 මහජන පීඩා ආඥා පනත
1896 භාණ්ඩ විකිණිමේ ආඥා පනත
1950 මිල පාලන පනත
1979 අංක 01 දරණ පාරිභෝගිකයන් ආරක්ෂා කිරීමේ පනත
1980අංක 27 දරණ විලවුන් උපකරණ හා ඖෂධ පනත
1984 අංක 06 දරණ ශ්‍රී ලංකා ප්‍රමිති ආයතන පනත
1995 අංක 35 දරණ මිනුම් ඒකක ප්‍රමිති හා සේවා පනත
1988 අංක 68 දරණ පොහොර විධීමත් කිරීමේ පනත
2003 අංක 09 දරණ පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරී පනත
මෙම විකාශනය අනුව පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීමෙහි ලා නුතනයේ ක්රියාත්මක වන නවතම නීති තත්වය වන්නේ 2003 අංක 09 දරණ පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරී පනතයි.
2003 අංක 09 දරණ පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරී පනත
පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරී පනත මගින් පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරිම, පාරිභෝගික පැමිණිලි විභාග කිරිම, අසාධාරණ වෙළෙඳ පිළිවෙත් වැළැක්වීම, ආදි අරමුණු ඉෂ්ට කර ගැනීම සඳහා පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරියක් පිහිටුවා ඇත. මෙම අධිකාරි පනත මගින් වෙළෙන්ඳන් විසින් කරනු ලබන අක්‍රමිකතාවයන් හඳුන්වා දී ඇති අතර ඒවා වැළැක්වීමට අවශ්ය ප්‍රතිපාදනයන්ද දක්වා ඇත.
පනත මගින් හඳුන්වා දී ඇති නීති විරෝධි වෙළඳ භාවිතයන්
සටහන් කළ මිලට ඉහළින් භාණ්ඩ විකිණිම
කුවිතාන්සි නිකුත් නොකිරිම
ප්‍රතිඥා හෝ වගකීම් කඩ කිරිම
කපටි හෝ වංචනික පැවැත්ම
අනිවාර්ය ප්‍රමිති කඩ කිරිම
නොමග යැවීම
අසාධාරණ තරඟය
වෙළෙඳ ඒකාධිකාරය
ගිවිසුම් කඩ කිරීම
අපිරිසිදු හෝටල්,බේකරි,ආපනශෘලා පවත්වාගෙන යාම
රසකාරක යෙදිම හා අක්‍රමවත් නිෂ්පාදන පිළිවෙත්
ආහාරපාන වල කල් ඉකුත්වන දිනය,ලේබල් නොදැක්වීම
2003 අංක 29 දරණ පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරී පනත පැනවීම මගින් 1979 අංක 01 දරණ පාරිභෝගිකයන් ආරක්ෂෘ කිරිමේ පනත ද 1987 අංක 01 දරණ සාධරණ වෙළඳ සභා පනත ද අහෝසි කරන ලදි.පාරිභෝගිකයන් ආරක්ෂා කිරිමේ අධිකාරි පනතෙහි
07 වන වගන්තිය
පාරිභෝගිකයන්ගේ ජීවිත හා දේපල වලටහානි සිදුවන භාණ්ඩ හා සේවා සැපයීමට එරෙහිව කටයුතු කිරීම
පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම් වලට නිසි සැලකිල්ල දැක්වීම
හැකි සෑමවිටම පාරිභෝගිකයන්ට තරගකාරී ලෙස භාණ්ඩ හා සේවා වලට ප්‍රමාණවත් ප්‍රවේශයක් ලබා දීමට සහතික විම
පාරිභෝගික සුරාකෑම් වලට එරෙහිව සහන ලබා දීම
වාණිජ්‍යමය ගණුදෙණු වලදී පාරිභෝගික ආරක්ෂණය යන තත්වය කාර්යක්ෂම‍ව පවත්වාගෙන යාම උදෙසා පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ සභාවක් පනත මගින් ස්ථාපනය කර ඇත.
ඒ අනුව ඉහතින් දක්වන පද පරිදි පාරිභෝගිකයන් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා නීතිය මගින් පියවර රාශියක් ගෙන ඇත.මෙම නීති ප්‍රතිපාදන මගින් අසාධාරණ වෙළෙඳ පිළිවෙත් මගින් පාරිභෝගිකයන්ට සිදුවන හානි හා අයිතිවාසිකම් උල්ළංගනය වීම වැළැක්වීම උදෙසා අවශ්ය ප්‍රතිපාදනයන් හඳුන්වා දී අැත. පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීම උදෙසා නීතියේ ක්‍රියාකාරිත්වය පමණක් ප්‍රමාණවත් නොවන අතර ඒ සඳහා පාරිභෝගිකයා තුළ පවතින දැනුවත් භාවය හා භාණ්ඩ හා සේවා මිලදී ගැනීමේදී නිසි අවධානයක් යොමු කිරීම ද වැදගත්ය.
ආශ්‍රිත මූලාශ්‍ර
2003 අංක 09 දරණ පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරී පනත
Consumer Affairs New Zealand
USDA Economic Research Service
The end of the ledux
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
government official legal web site
consumer affiars authority act |
5032 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B1%E0%B7%80%20%E0%B6%BA%E0%B7%9C%E0%B7%80%E0%B7%94%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%BA | නව යොවුන්විය |
නව යොවුන්වියේ සංවර්ධනය
ජීවිතයේ නව පිබිදීමක් ඇතිවන යුගයක් ලෙසත් උපතේ සිට ක්රමයෙන් සිදුවෙමින් ආ වර්ධන ක්‍රියාවලීන්ගේ පරිපාකත්වය අරඹන අවධියක් ලෙසත් නව යොවුන් විය හඳුන්වනු ලබයි. මෙතෙක් දෙමාපිය ආරක්ෂාව යටතේ සිටි ළමයා ළමාවිය අතහැර දමා ස්වාධීන වීමටත් තමාගේ ආරක්ෂාව සලසා ගනිමින් බැහැරට යාමට හැකියාව ලබාගන්නා අවධිය ලෙසත් නව යොවුන් විය හැදින්වේ.
Adolescence යන පදයෙහි, අර්ථය වර්ධනය වන පරිණතිය කරා යන අර්ථය .කායික,බුද්ධිමය ,චිත්තවේගී, සමාජමය හා සදාචාරය යන සෑම අංශයකින් ම සංවර්ධනය වීමත්, පරිපාකත්වයට පත්වීමත් යන අදහස ඉන් ගම්‍ය වේ.ළමාවිය පසු කරමින් වැඩිහිටිවියට සුදුසුකම් ලබන අවධියයි.නව යොවුන් විය යනු කවර වකවානුවක්ද? මේ පිළිබඳව සුළු මතභේද ඇතත් එය මනෝ විද්‍යාඥයින්ගේ (Jersid,Mccadless) පිළිගැනීම වනුයේ මල්වරවීමේ හෙවත් යෞවනෝදයේ මූලික ප්‍රකාශ වීමත් සමඟ හෝ ඒ කාලය ආසන්නයේ සිට හෝ නව යොවුන් විය ඇරබෙන බවයි.
Verslid,Fleming ආදීන් පෙන්වා දෙනුයේ අවු:12-20 අතර කාලය නව යොවුන් අවධිය ලෙස ගත හැකි බවයි.ලිංගික පරිණතභාවය ,උසෙහි උපරිම වර්ධනය ලබාගැනීම හා බුද්ධිය පරීක්ෂණ වලින් පරීක්ෂා කළ හැකි ඉහළම මානසික වර්ධනය, යන සියල්ල මේ කාලය තුළ වර්ධය වන හෙයිනි. Mussen අවු:11-18 අතර යුගය ලෙස නව යොවුන් අවධය වෙන් කරන අතර,හර්ලොක් පෙන්වා දෙනුයේ නීතමය පරිනතිය ලෙස සලකන අවු:21 දක්වා කාලය ඉහළ සීමාව ලෙස ගත යුතු බවයි.ඒ අනුව ඇය පිරිමි ළමයින්ගේ නව යෞවන කාලය අවු:11-21 දක්වාත් .ගැහැනු ළමයින්ගේ නව යෞවන කාලය අවු:10-21දක්වාත් ලෙස සලකයි.
මේ කාලය ද නැවත අනු කොටස් 3ට වෙන් කර දක්වයි.
එනම්:
1.වැඩිවිය පැමිණීම(මල්වර වීම) අවු:11-14 අතර කාලය.(කායික ලිංගික ඉන්ද්‍රියන්ගේ වර්ධනය)
2.සංක්‍රාන්ති අවධිය(අවු:15)(සම ලිංගික සබඳතා වලින් විරුද්ධ (ඉතර)ලිංගික සබඳතා වලට )
3.පසු නව යොවුන් විය.(අවු:16-21)
මේ අනුව පෙනී යන්නේ කණිෂ්ඨ ද්විතීක අවධිය ආරම්භයේ සිට තෘතීක අධ්‍යාපන අවධිය දක්වා වන කාලය නව යොවුන් වියට සම්පූර්ණයෙන් හෝ කොටස් ලෙස හෝ සම්බන්ධ වන බවයි.මනෝ විශ්ලේෂණවාදීන් නව යෞවන වියේ කැලඹිලි ස්වභාවයට හේතුව මනෝ විද්‍යාත්මක බව පවසන අතර,ශාරීරික හේතු ද ඊට බලපායි.
ශාරීරික හා මානසික වෙනස් වීම් :
ශාරීරික වර්ධනය
ලිංගික වර්ධනය
හදිසි වැඩීම
බුද්ධි වර්ධනය
කායික වෙනස් වීම්:
ජීවිතයේ ැන් කවර අවධයකට ද වඩා කායික වෙනස්වීම් පැහැදිලිව ක්ෂණිකව දක්නට ලැබෙනුයේ ගැටවර වියේදීය. බාහිරව විද්‍යාමාන වන විවිධ ශාරීරික ලක්ෂණවලට පසු තලව ඇත්තේ අභ්‍යන්තර ඉන්ද්‍රියයන් කිපයනක ක්‍රියාකාරීත්වය මොළයේ හයිපතැලමස් (Hypothalamus) නම් කොටසක් වේ.එය චිත්තවේග ප්‍රතිචාර පාලනය කිරීමෙහිලා සහ ඒවා හැසිරවීමෙහිලා ද පිටියුටරි නම් ග්‍රන්තියක පිහිටා ඇත්තේ මොළයේ ,හයිපතැලමස් කොටසට මදක් පහලින්ය.ශරීර වර්ධනය නකරෙහි බලපාන වර්දන හෝමෝනයත් නිපදවනු ලබන්නේ පිටියුටරි ග්‍රන්ථි වලිනි.
ළමා කාලයේදී ශරීර වර්ධනය හා විකසනය සදහා පිටියුටරි ග්‍රන්ථියෙන් නිකුත් වන වර්ධන හෝමෝන උපකාරී වන අතර නව යෞවන අවධියේදී පිටියුටරි ග්‍රන්තථියේ අමතර කිර්යයක් ද ඉටු වේ. හයිපොතැලමස් කොටසෙන් ලැබෙන උපදෙස් අනුව, පිටියුටරි ග්‍රන්ථිය හෝමෝන නිකුත් කරන අතර අන්තරාසර්ග ග්‍රන්ථිවලට අදාල හෝමෝනයක් නිකුත් කිරීමට උපදෙස් දෙයි.එපමනක් නොව ඒ ඒ ග්‍රන්ති වලින් නිකුත් කළ යුතු ප්‍රමාණය තීරණය කිරීමත්,ඒවා නිසි පරිදි ගලා යාමට සැලැස්වීමත් පිටියුටරි ග්‍රන්ථිය මගින් කෙරේ.ගැටවර වියේ කායික හා ලිංගික වෙනස්වීම් සිදුවනුයේ ඒ මගිනි.
ලිංගික වර්ධනය:
මෙකල සිදු වන ප්‍රධාන කායික හා ලිංගික වෙනස්කම් වලට හෝමෝන වල බලපෑම සෘජුවම බලපායි.නව යෞවුන් විය ආරම්භ වීමට පෙර ලිංගික පරිණතිය එහි පූර්ණ පරිණත බවෙන් 10%-20% අතර ප්‍රමානයක් පමණි ලැබෙනුයේ. එහෙත් නව යෞවුන් විය ලෙස ගත වන වසර 8-9 කාලය තුළ ලිංගික පරිණතියෙන් 80%-90% පමණ ප්රමාණයක් සිදු වේ.මේ නිසා හෝමෝන ක්‍රියාකිරීත්වයේ ප්රතිඵලයක් වශයෙන් ඉතා වේගවත් හදිසි ලිංගික ආවේග වර්ධනයට නව යෞවනයා පාත්‍ර වේ. මෙම ලිංගික පරිණතිය නිසා කාසික හැඩරුවෙහි සහ ලිංගික අනන්‍යතාවයෙහි ප්‍රධාන වෙනස්කම් සිදු වේ.
හදිසි වැඩීම:
ඇඩ්රිනල් ග්‍රන්ති වලින් සහ ලිංගික ග්‍රන්ථි වලින් (gonads)නිකුත් වන හෝමෝනයක් නිසා පිරිමි ළමයි සහ ගැහැණු ළමයින් ඉතා ශීඝ්‍ර වර්ධනයක් (Growth spurt) සිදු වේ .මේ නිසා නව යෞවනයා උසින් සහ මහතින් ශීඝ්‍රයෙන් වැඩේ.හෝමෝන නිකුත් කිරීම ආරම්භ වීමක් සමඟ ගැහැනු ළමයිගේ ඩිම්බ කෝෂ වල සහා පිරිමි ළමයිගේ වෘෂණ කෝෂ වල ක්‍රියාකාරීත්වය ඇරඹේ.මේ සමඟ ද්විතීක ලිංගික ලක්ෂණ වන පිරිමි ළමයිගේ රැවුල වැඩීම,රහස් ප්රදේශ වල රෝම වැඩීම ,කටහඬ වෙනස් වීම හා උස, බර
වැඩිවීමත් ගැහැනු ළමයිගේ ද රහස් ප්රදේශ වල රෝම වැඩීම,පියයුරු වර්ධනය උකුළ ප්රදේශ පළල් වීම මෙකල සිදු වේ. පිරිමි ළමයිගේ වර්ධනය වේගවත් වීම ආරම්භ වනුයේ අවු:9-12 ත් අතරදීය.
මානසික වර්ධනය
බුද්ධි වර්ධනය:
පෙර පාසල් වියේ ළමයාගේ චින්තන ක්‍රියාවලිය පාසල් යන අවධියේදී වෙනසකට භාජනය වූවාටත් වඩා ,එනම් පූර්ව ක්‍රියාකාරී බවෙන් ,ක්‍රියාකාරී බවට පත් වූවාටත් වඩා පැහැදිලි වෙනසක් මේ අවධියේ සිදු වේ .පියාජේ හදුන්වා දෙන පරිදි ,චින්තනයේ සෑම දියුණු අවධිවක් ම මුල් අවධියට වඩා බැදීම් වලින් නිදහසක් ලබන අතර චින්තනමය ක්‍රියාකාරීත්වයේ මනා පාලනයක් ඇති කරයි.මෙම අවධියේදී වියුක්ත චින්තන අවධිය (අවු:12-18) අන් සියලු අවධි වලට වඩා පුළුල් සචලතාවයක් දක්වයි.වියුක්ත චින්තන අවධියේ දකිය හැකි විශේෂ ලක්ෂණ රා‍ශියකි.ඒවා මෙසේ දැක්විය හැකිය.
1.නිදහස ,සචලතාවය හා නම්‍ය සුළු බව.
2.පාලනය.
3.ලැදියාවන් හා අවශ්‍යතාවයන්
4.නව යොවුන් වියේ ඇගයුම් සහ ආකල්ප.
5.සමාජ සම්බන්ධතා.
6.මානසික ආකූලතා.
7.කායික වර්ධනය හා සම්බන්ධ ගැටළු
8.ලිංගික වර්ධනය හා සම්බන්ධ ගැටළු.
මූලාශ්‍ර:
අධ්‍යාපන මනෝවිද්‍යාව හා ගුරුවරයා:(දයාරෝහණ අතුකෝරාළ, හේළිණිමලා අතුකෝරාළ.) |
5033 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%92%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%9A%20%E0%B6%B8%E0%B7%90%E0%B6%A7%E0%B7%92%20%E0%B6%B8%E0%B7%94%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%92 | ශ්‍රි ලංකාවේ මැටි මුර්ති | කිසියමි ඡිව අඡිව වස්තුවක හෝ මනසින් ගොඩ නගා ගත් චිත්ත රුපයක බාහිර හැඩය හෝ ස්වරුපය මුර්තියක් ලෙස හැදින්විය හැකි අතර මේ සදහා පෂාන වර්ග , ලෝහ,මැටි, ලි ඇත් දත් විවිධ බදාම වර්ග මධ්‍ය වශයෙන් භාවිතා කරනු ලැබේ. මෙකි මාධ්‍ය අතරින් මැටි භාවිතා කර මිනිසා විසින් නිර්මාණය කරනු ලැබු හා ඔවුන් ව්සින් අනුදත් පැරණි මුර්ති කලාව ලෙස මැටි මුර්ති හදුන්වා දිය හැක. මැටිවල ඇති නම්‍යශිලි භාවය , පහසුවෙන් ලබා ගැනිමට ඇති හැකියාව, වියලුණු විට ඇතිවන ශක්තිමත් භාවය යන සාධක මේ සදහා පිටුවහලක් විය. මැටි මුර්තින් ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් 02 බෙදිය හැක.
ඡන ආගමික ඇදහිලි විශ්වාස සදහා යොදා ගත්මුර්ති
සමිභාව්‍ය ගනයේ මුර්ති
මේ අතරින් පැරණි මැටි මුර්ති ඡන ආගමික ඇදහිලි විශ්වාස ගණයට අයත් වේ.මැටි මුර්ති වල පුරාවිද්‍යාත්මක වටිනාකම පිළිබද කථා කිරිමේදි සිගිරිය, දඹුල්ල වැනි ප්‍රදේශයන්හි පවතින මැටි මුර්ති පිළිබදව අවධානය යෙමු කර ඇත.1921දි ප්‍රථමයෙන් මැටි මුර්ති පුත්තලමෙන් සොයා ගත්අතර 1924දි අරිප්පු වලින්ද 1940 තමිබෝව ප්‍රදේශයෙන්ද 1953 මරදන්කඩුවෙන්ද, සිගිරියට ආසන්න ඉලුක්වැව ප්‍රදේශයෙන්ද මෙම මැටි මුර්ති සොයා ගෙන ඇත.නමුත් ශ්‍රි ලංකාවේ මුටි මුර්තින් පිළිබද කරන ලද පර්යේෂණ අඩු වශයෙන් පවතින අතර මෙම කලාව පිළිබද විද්වත් මතයන් සලකා බැලිමේදි පෙනි යන කරුන වන්නේ මේ සමිබන්ධව පවතින වාස්තු විද්‍යාත්මක දත්ත නොමැති විම මෙයට ප්‍රධාන හේතුව බවය.
මැටි මුර්ති වල කාලය
මේ පිළිබදව විවිධ පුරා විද්‍යාඥයින් ඵක් ඵක් මතයන් ගෙන එයි. මෙම ද්‍රව්‍යයන් ඉදිරිපත් කළ දිනයන් සදහන් වි නොමැති විම නිසා මේ කලා නිරමාණයන් වල පුරා විද්‍යඥාත්මක අධ්‍යයන්ට මෙය අවාසි සහගත ලෙස බලපා ඇත.
එනමුත් මැටි මුර්ති පිළිබදව විවිධ පුරා විදඥයන් එක්එක් මතයන් ගෙන එයි.
මැටි මුර්ති ක්‍රි.ව 2වන සියවසට අයත් බව පි.ඉ.පි දැරණියගල මහතා පවසන අතර ඔහු එසේ පවසන්නේ ක්‍රි.ව 2වන සියවසට අයත් රෝම කාසියක් තමිබෝව ප්‍රදේශයෙන් සොයා ගැනිමත් සමගය.
K.H.ඡයතිලක (1983)දී මැටි දුව්‍ය සමග පැවති චාරිත්‍රයන් බුද්ධත්වයට පෙර පැවති ඒවා බව සදහන් කරයි.කාලවකවානු 02ක් යටතේ ඔහු මේ බේදිම සිදු කරනු ලබයි.
1.බුද්ධත්වයට පෙර අයත් ද්‍රවයන්
2.බුද්ධත්වය හදුන්වා දුන් කාලයට අයත් ද්‍රව්‍ය
නමුත් බණ්ඩාරනායක මහතා පවසන්නේ වියලි කලාපයේ සොයා ගත් මැටි ද්‍රව්‍යය තදින් පිලිස්සි නොමැති බැවින් පොළොන්නරු යුගයට පසු එන ඡන සංස්කෘතියකින් බිහිවු එවා බවයි.
මැටි මුර්ති පිළිබදව කරන ලද පර්යේෂණ
මෙම කලාව පිළිබදව මුලින්ම අවධානය යොමු කලේ H.M Hocart පුරාවිදඥයාය.සමිභාව්‍ය කලා කෘතීන් ගණයෙහි ලා සැලකිය නොහැකි වූ සමහර විකාර මැටි මූර්ති ඔහු හැඳින් වූයේ යක්ෂ නමිනි. Hocart විසින් මැටි මූර්ති පැවතුනු අරිප්පු ප්‍රදේශය අවට තවත් ස්ථානයක් සොයා ගත් අතර ජෝන් ස්ටිල් විසින් සොයා ගත් පුත්තලම හා තල්ගස් වැව ප්රදේශ දෙක පිළිබඳව ද ලියන ලදි.
A.M Hocart ගෙන් පසු මෙම විෂයය පිළිබඳ ව අදහස් දැක් වූයේ P.E Deraniyagala මහතාය. Ferrolithic or Early Historic Teracatta Stauary and a cist from ceylon, spolia Zeylanica 1953 නැමැති තම්බෝව ප්‍රදේශයෙන් සොයා ගන්නා ලද මැටි මූර්ති පිළිබඳ ව මේ ලිපිය පදනම් විය. සියලු පර්යේෂණයන්ට අනුව ඔහු පවසන්නේ සියලු මැටි මූර්ති පැහැදිළිවම තම්බෝව මරඩමඩුව සංස්කෘතියට අයත් බවය.
මීට අමතර ව 1957 ශ්‍රී ලංකාවේ වාර්ෂික පුරාවිද්‍යාත්මක සමීක්ෂණ වලින් ඉලුක් වැව ප්රදේශයේ මැටි මුර්ති පිළිබඳබව දක්වන ලද අතර ශ්‍රී ලංකාවේ තම්බෝව හා මරඩමන් මඩුව සංස්කෘතික වාර්තාවලින් දැරණියගල මහතා මෙම විෂය පිළිබඳව තව දුරටත් අදහස් දක්වනු ලැබීය.
K.H.Jayatilleke ,1983 දී තම උපාධිය සඳහා සකස් කරන ලද ලංකාවේ මැටි කර්මාන්තය යන නිබන්දනය මගින් මැටි මූර්ති විෂය සඳහා විශාල දායකත්වයක් සපයන ලදි.
මැටි මූර්ති වල තාක්ෂණය
මැටි මූර්ති නිෂ්පාදනයන් හි තාක්ෂණය පිළිබඳ සාහිත්‍ය ආදී තොරතුරුවලින් ලබා ගත හැකි තොරතුරු නොමැත.1965 දී ගොඩකුඹුර මහතා හා 1961 දී දැරණියගල මහතා මේ නිෂ්පාදන තාක්ෂණයන් පිළිබඳව පැහැදිලි විස්තරයක් දක්වා ඇති අතර K.H ජයතිලක මහතා මෙම මැටි මූර්ති නිෂ්පාදන පිළිබඳව මෙසේ දක්වා ඇත.
"මෙම ද්‍රවයන් ඝන හා වක ගැසුනු කුහර සහිතය. සිලින්ඩරාකාර හැඩය ලැබෙන තෙක් මැටිටුව නැවිමෙන් මෙම කුහර සහිත භාවය ගෙන ඇත.සිලින්ඩරාකාර හැඩය ගත් පසු මුහුණේ ස්භාවය ගෙන මැටි බෝල භාවිතා කරමින් ඇගිලි වලින් තනනු ලබයි. මැටි බෝල හිරැ ලෙස සදා වෙන වෙනම ශරිරයට සමිබන්ධ කරයි.මෙහිදි ඇස් ඇහිබැම කන් කටවල් සැදිමේදි භාවිතා කරන විකල්ප ක්‍රමයක් ලෙස හිස පටන් ගන්නා ස්ථානයේ පටු ලෙස කන පිහිටීම දැකිවිය හැක. ඇස් නිරූපනය කලේ තෙත මැටි ඇගිලි තුඩුවලින් සැකසීම තුලිනි".
මැටි මූර්තිවල වත්මන් තත්වය
ශ්‍රී ලංකාවේ මැටි මූර්ති පිළිබඳව බොහෝ දෙනෙකු ගැඹුරට අධ්‍යයනයක් කර නොමැති නිසා මේ පිළිබඳව බොහෝදෙනා දන්නේ අල්ප වශයෙනි.
පුරාවිද්‍යඥයන් සිදුකරන ලද සියලු පර්යේෂණ දෙස බැලීමේ දී පෙනි යන්නේ මෙය දෙවියන් හෝ අනෙක් සුපිරි ශකිතීන් වන්දනා මාන කිරීමට හෝ යොදා ගත් පූජා විධීන් හී කොටසක් බවයි. මැටි මූර්ති කලාවක් ලෙස වර්ධනය වූයේ අනුරාධපුර යුගයේ වන අතර විදේශීය ආක්‍රමනයන් නිසා මිනිසුන්ට මෙම පුජාවල අවශ්‍යතාවය තදින් දැනෙන්නට ඇත. නමුත් අද වන විට මෙම වටිනා මූර්තීන්හි පර්යේෂණයන් මෙන්ම රැක ගැනීමට දරන වෙහෙසක් ද දක්නට නොමැත. වර්තමානය තුල පවත්නා නවීන තාක්ෂණය උපයෝගී කර ගනිමින් ද මේ ප්‍රදේශවල මිනිසුන් තුළ පවත්නා විවිධ විශ්වාසයන් සුව කිරිම් ගවේශනය කිරීමෙන් ද යට ගියා වූ මැටි මුර්ති සංස්කෘතින් ඉදිරියට ගෙන යා යුතුය.
පින්තුර
මිනිස් හිස හා උඩුකය සහිත මැටි මුර්ති
Icthyphallic වර්ගයේ මැටි මූර්ති
A catalogue of some selected terracotta objects from Manavava ,B.D NANDADEVA
ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ
Deraniyagala ,P.E.D ,1953. Ferrolithic or Early Historic Terracotta statuary and a cist from ceylon.
Mantunga Anura ,The Maradanmaduva Tubbova" culture terracottas
Nandadeva BD The IIukvava terracotta figurines
Nandadva B.D ,A Catalogue of some of the terracottas objects at Manavava. |
5034 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%95%E2%80%8D%E0%B7%83%E0%B7%9D%E0%B6%B1%E0%B7%8A%20%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B6%B1 | ඕසෝන් වියන | ඕසෝන් වියන, ස්ථර ගෝලය තුල වියනක් ලෙස ක්‍රියා කරමින් සුර්යයාගේ අහිතකර පාරජම්බුල කිරණ අවශෝෂණය කර පෘතුවිය මත ජිවය සඳහා සුදුසු පරිසරයක් නිර්මාණය කරයි. ඕසෝන් ස්තරය පෘථිවි වායුගෝලයේ ඕසෝන් (O3) සාන්ද්‍රණය සාපේක්ෂ වශයෙන් ඉතා අධික කලාපයකි.කෙසේවෙතත්, ඕසෝන් අරභයා "සාපේක්ෂ වශයෙන් අධික" වුවද, සාමාන්‍ය ඔක්සිජන් අරභයා මෙම සාන්ද්‍රණය මිලියනයකට කොටස් දහයකට වඩා අඩු වන ඉතා ස්වල්ප ප්රමාණයක් වන අතර, පෘථිවි වායුගෝලයේ සාමාන්‍ය ඕසෝන් සාන්ද්‍රණය මිලියනයකට කොටස් 0.6 ක් පමණ වෙයි. මෙම ඕසෝන් ස්තරය අසන්න වශයෙන් පෘථිවියේ වායුගෝලයේ පහල ස්ථරයේ එනම් ස්ථරීගොලයෙහිපෘථිවියේ සිට කිලෝමීටර් 20ත් 30ත් අතර උසකින් පිහිට ඇත. මෙහි ඝනකම කලයෙන් කාලයට සහ භූ ප්‍රදේශය අනුව වෙනස් වේ. ඕසෝන් ස්තරය 1913දී ප්‍රංශ ජාතික විද්‍යාත්ඥයන වන Charles Fabry සහ Henri Buisson විසින් සොයා ගන්නා ලදී. බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික කාලගුණ විද්යාත්ඥ G. M. B. Dobson විසින් ඕසෝන් පිලිබඳ සවිස්තරාත්මක අද්ධ්‍යයනයක් කිරිඉමෙන් අනතුරුව ඔහු විසින් සරල මට්ටමේ spectrophotometer නිපදවන ලදී. මෙය Dobsonmeter) ලෙසද හැදින්වේ.
ඕසෝන් වායූව
ඕසෝන් වායුව සෑදි ඇත්තේ ඔක්සිජන් (O) පරමාණු තුනකිනි (O3).
ඕසෝන් වායුව මිනිස් ශ්වසන පද්ධතියට හානිකර වායු දුෂකයකි.
සමස්ථ වායු පරිමාවෙන් 0.0000007% ක් ඕසෝන් වායුවයි.
ස්වාභාවික වායු කලාපයේ O3 පිහිටා ඇත්තේ ස්ථර ගෝලයක් ලෙසය. ඵය පොළව මතුපිට සිට 20Km හා 50Km අතර දුර ප්‍රමාණයක පිහිටා ඇත.
දැඩි හිරු රශ්මිය පවතින ඝර්ම කලාපිය රටවල ඉහළ අහසේ බහුලව නිපදවන ඕසෝන් වායුව, වායුගෝලීය චලනයත් සමග ධ්‍රැව ප්රදේශ වලට ගසා ගෙන යයි.
ඕසෝන් වියනේ සමතුලනය.
ඉහළ වායු ගෝලයේ ඇති ඔක්සිජන් අණු හිරු වෙතින් එන පාරජම්බුල කිරණ (UV-C) සමග ක්‍රියා කර අධික ශක්තියකින් යුත් මුක්ත ඛණ්ඩක (ඔක්සිජන් පරමාණු) බවට බිඳ හෙළයි.මෙලෙස සෑදුනු එක් මුක්ත ඛණ්ඩක ඔක්සිජන් පරමාණුවක් තවත් ඔක්සිජන් අනුවක් සමග ක්‍රියා කර ඔක්සිජන්පරමාණු තුනකින් යුත් ඕසෝන් අනුවක් සාදයි. එමෙන් ම මෙලෙස සෑදෙන ඕසෝන් UV-B නැමති කිරණ සමග ක්‍රියා කරමින් ඔක්සිජන් මුක්ත ඛණ්ඩක හා ඔක්සිජන් අණුවක් සාදයි. මෙලෙස ඕසෝන් නිපදවීමට හා බිඳ හෙළිමට UV කිරණ (Ultra Violet/අධෝරක්ත කිරණ) හේතු වේ.
3O2 (g) «--» 2O3
ඕසෝන් වල කාර්ය.
ඕසෝන් ස්ථරය ඇති විම හා පෘර්‍ථවිය මත ජිවය ආරම්භ විම අතර ඝෘජු සම්බන්ධතාවක් ඇත.පෘර්‍ථවිය ආරම්භයේ සිට වර්ෂ බිලියන 4.6 ක් පමණ වනතුරු වායු ගෝලයේ ඕසෝන් වියන නිර්මාණය වී නොතිබුණි. එම නිසා ජිවයට තර්ජනයක් වූ පාරජම්බුල කිරණ වලින් නැහැවෙමින් තිබුණු
පෘථිවි පෘෂ්ඨයට ජිවය පැමිණිමට නොහැකි විය.ඵබැවින් ජිවින් සීමා වුයේ සාගරයේ ඉතා ගැඹුරු .කොටස් වලටය.අධික ශක්තියකින් යුත් UV කිරණ සාගරයේ නොගැඹුරු ප්රදේශ කරා ද ගමන් කරන බැවින් ඵම කලාප ද ජීවය රහිත කලාප විය. ප්‍රභාසංශ්ලේශණය කර ආහාර නිපදවන ජිවින් බිහි වුයේ
වසර මිලියන 600කට පෙරය.ඵහිදි ලැබුණු ඔක්සිජන් නිසා වායු කලාපයේ ඕසෝන් නිපදවිම සිදුවිය.මෙම ක්‍රියාවලිය වසර දශලක්ෂ ගණනක් සිදු වි අහිතකර පාරජම්බුල කිරණ කපා හරින ඕසෝන් වියන නිර්මාණය විය.මේ ආකාරයට පාරජම්බුල කිරණ පතිත වන ප්‍රමාණය අඩු විමත් සමඟ භූ තලය
පුරා ජිවය ව්‍යාප්ත විය.මේ අනුව වැඩිපුර ඔක්සිජන් නිපදවිම තුලින් ජිවින්ට හිතකර වායු ගෝලයක් පරිවර්ති ගෝලය තුල නිර්මාණය කරන අතර ඕසෝන් වියනත් ස්ථර ගෝලයත් නිර්මාණය විය.ඕසෝන් වියන පෘථිවිය මත ජිවියා රකින පළිහකි. ස්ථර ගෝලය, ලෝක කාලගුණික හා දේශගුණික තත්වය අද තිබෙන තත්වයට පත් කිරිමට හේතු වි ඇත.
ඕසෝන් ක්ෂය වීම.
01.1970 දි නයිට්‍රජන් ඔක්සයිඩ් මගින් ඕසෝන් වියන විනාශ විය හැකි බව මුලින් ම අනාවරණය විය.
02.1974 දි ක්ලෝරෝෆ්ලූරෝකාබන් (CFC) මගින් ඕසෝන් අණු විනාශ වන බව හෙළි විය.
03.1985 දි ඇන්ටාක්ටිකාවට ඉහළ අහසේ ඕසෝන් වායුව තුනි වී සිදුරක් නිර්මාණය වී ඇති බව අනාවරණය විය.
04.2003 වසරේදි ඇන්ටාක්ටිකා අහසේ සිදුර වාර්තාගත ඉහළම විශාලත්වයට පැමිණ ඇත.ඵය වර්ග කිලෝමිටර මිලියන 29 ක් විය.
(ඕසෝන් සිදුරක් යනු, වායු ගෝලයේ යම් ස්ථානයක සමස්ත ඕසෝන් කුළුනේ ඕසෝන් වායු ඝනත්වය ඩොබ්සන් ඒකක DU 220ට අඩු වු ප්‍රදේශයකි.)
ඕසෝන් සමතුලනය බිදලන හානිකර ද්‍රව්‍ය භාවිතය.
ඕසෝන් ස්ථරය වියැකීමේ ප්රතිඵලයක් ලෙස ඇති වන සෞඛ්‍ය හා පාරිසරික ගැටළු.
01.පාරජම්බුල කිරණ නිසා සම වියලිම,රැළි වැටිම,සම පිළිස්සීම හා සමේ පිළිකා ඇති විම.
02.ඇසේ සුද ඇති විම හා ඇස් අන්ධ විම.- ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයට අනුව වර්ෂයකට මිලියන 12-15 අතර ප්රමාණයක් ඇසේ සුද ඇතිවිම් වාර්තා වේ.මින් 20%ක් සිදු වන්නේඅධික සුර්යාලෝකයට ඇස් නිරාවරණය විම නිසා ය.
03.මිනිසාගේ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියට හානි පැමිණිම.
04.ජාන විකෘති විම් හා ඵ් ආශ්‍රිත පිළිකා වර්ධනය විම.- මිනිසාගේ මුලික ගති ලක්ෂණ තිරණය කරන්නේ ජාන යි. ජාන සෑදි ඇති න්‍යෂ්ටික අමිල හා ප්‍රෝටීන් පාරජම්බුල කිරණ වලට සංවේදි වේ.
05.ඕසෝන් ස්ථරය තුනී විමෙන් පහළ වායු ගෝලයට පාරජම්පුල කිරණ පැමිණ ඵහි ඕසෝන් නිපදවිම සිදු වේ. පහළ වායු ගෝලයේ ඇති ඕසෝන් මිනිසාගේ ස්වසන පද්ධතියට අහිතකරය.
06.ශාක ප්ලවාංග විනාශ වේ.-මිහිතලය උණුසුම් විමත්,ආහාර නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය අඩාල විමත් සිදු වේ.
07.මත්ස්‍ය හා උභය ජිවින්ට හානි පැමිණේ.- ජෛව විවිධත්වයට හානි පැමිණේ.
08.CFC හා වෙනත් ඕසෝන් විනාශකාරි වායුන් ප්‍රබල හරිතාගාර වායුන් වේ.
09.භෝගල වල ඵලදාව අඩු විම හා ශාක වර්ධනය හීන වීම සිදු වේ.
10.පාරජම්බුල කිරණ හා හරිතාගාර ආචරණය යන දෙකම ඵකතු වී ජෛව භූ රසායනික ක්‍රියාවලිය වෙනස් වේ.
11.ගෝලීය දේශගුණික රටාව තුල විශාල වෙනසක් සිදු වේ.
ඕසෝන් වියන රැක ගැනිම උදෙසා ලෝක දායකත්වය.
01.1976-ඵක්සත් ජාතින්ගේ පාලක සභාවේ දි ඕසෝන් ස්ථරය විනාශ වීමේ ගැට්‍ළුව මුල් වරට සාකච්ජාවට ගෙන ඵන ලදි.
02.1977-ඵක්සත් ජාතීන්ගේ පරිසර වැඩසටහන හා ලෝක කාලගුණ විද්‍යා සංවිධානය එක්ව ඕසෝන් ස්ථරය පිළිබද සම්බන්ධීකරණ කමිටුව පිහිටුවන ලදි.
03.1981-ඕසෝන් ස්ථරය පිළිබද ජාත්‍යන්තර ගිවිසුමක් ඇති කර ගැනිම සදහා මූලික සාකච්ජා ඇරඹිණි.
04.1985-වියනා සමුළුව පිහිටු විය.(අරමුණ වුයේ ඕසෝන් ස්ථරය ක්ෂය වීමෙන් මානව සෞඛ්‍යට හා පරිසරයටඇති වන අහිතකර බලපැම වලින් ආරක්ෂා වීමයි. රටවල් 185ක් අත්සන් තබන ලදී.)
05.1987-මොන්ට්රියල් සමුළුව.(අරමුණ වූයේ ඕසෝන් වියනට හානිකර ද්‍රව්‍ය පිළිබඳ සීමා පැනවීමයි.රටවල් 184ක් අත්සන් තබා ඇත.)
ඕසෝන් හානීකර ද්‍රව්‍ය වලට ආදේශක ද්‍රව්‍ය.
CFC වෙනුවට-
ශීතකරණ වලදී හයිඩ්‍රොෆෝලෝරෝ කාබන්(HFC-134a) ,ඇමෝනියා භාවිතය
ෆෝමින් නිෂ්පාදනයේදි හයිඩ්‍රොක්ලෝරෝ‍ෆ්ලෝරෝ කාබන් (HCFC) භාවිතය.
ඉසිනකාරක ලෙස හයිඩ්‍රොකාබන් භාවිතය
ඇසුරුම් කාරක වලදී ඍජුෆෝ වෙනුවට ස්වාභාවික ඇසුරුම් භාවිතය.
ගිනි නිවන උපකරණ වලදි
CO2 ,ජලය හා නිෂ්ක්‍රිය වායු භාවිතය.
ද්‍රාවක ලෙස ආදේශක ඕසෝන් භාවිතය.
මෙතිල් බ්‍රොමයිඩ් වෙනුවට කෘෂිකර්මාන්තයේදි
සමෝධානිත පළිබෝධ කළමණාකරණය.
සුර්යතාපනය.
ඕසෝන් හිතකාමි පළිබෝධනාශක(මෙටාම් සෝඩියමි,ඩැසෝමේට්) භාවිතය.
ඕසෝන් වියන සුරුකිමේ ශ්‍රි ලංකාවේ ප්‍රයත්නය.
1.1989 දෙසැම්බර් මස වියනා සම්මුතියට හා මොන්ට්රියල් සන්ධානයට ශ්‍රි ලංකාව අත්සන් තබන ලදී
2.1994 ජුලී මස පරිසර අමාත්‍යංශය යටතේ ජාතික ඕසෝන් ඒකකය පිහිටුවිම.
3.2004 වර්ෂය ජාතික ඕසෝන් වසර ලෙස නම් කිරිම.
4.ඕසෝන් අහිතකර ද්‍රව්‍ය ශ්‍රි ලංකාවට ගෙන ඒම තහනම් කිරිම.
CFCසහිත හෝ CFC වලින්ක්‍රියාත්මක වන ශිතකරණ හා වායු සමීකරණ ආනයනය සපුරා තහනම් කිරිම.
2008-01-01 සිට සහ CFC හෙලෝන් ආනයනය සපුරා තහනම් වේ.
20010-01-01 සිට කාබන්ටෙට්රො ක්ලෝරයිඩ් ආනයනය තහනම් වේ.
20015-10-10 සිට මෙතිල් බ්‍රොමයිඩ් හා මෙතිල් ක්‍ලෝරෆෝම් ආනයනය සපුරා තහනම් වේ
5.CFC-12 වර්ගයේ රසායනික ද්‍රව්‍ය භාවිතා කර සුවඳ විලවුන් නිෂ්පාදන ආයතන වලට ඕසෝන් හිතකාමි තාක්ෂණය හදුන්වා දීම.
6.1997 දී CFC එකතු කිරිමේ හා ප්‍රතිශක්තිකරණ ජාතික වැඩපිළිවෙල ආරම්භ කිරිම.
7.2001දී මොන්ට්රියල් සන්ෂානය 13 යන රුස්විම කොළඹදි පැවැත්විම.
8.පරිසර අමාත්‍යංශය හරගා ශ්‍රි ලංකාවේ ප්‍රාදේශීය වැඩහටහන් ක්රියාත්මක කිරිම.(මොන්ට්රියල් ඒකකය වැදගත් වේ.)
කාර්මිකයන් පුහුණු කිරිම-ශිතකරණ අලුත්වැඩියා කරන අය ඔසෝන් . හිතකර ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ පුහුණු කිරිම,පුහුණු කරන්නන් පුහුණු කිරිම.(2002 හා2003 වසර වල ශ්‍රී ලංකාව පුරා වැඩමුළු 15ක් පැවැත්වීය.)
ඕසෝන් වියන සුරැකිම සම්බන්ධ විවිධ උපකරණ කටිටල කෑගල්ල කාර්මික විද්‍යාලටට හා විශ්ව විද්‍යාල වලට ලබා දීම.
රේගු නිළධාරීන් පුහුණු කිරීම.(ඕසෝන් අහිතකර ද්‍රවය ආනයනය සම්බන්ධව)
කර්මාන්තවලට ආධාර ලබා දිම. (ශීතකරණ ඒකක ඕසෝන් හිතකාමි වායු වලට පරිවර්තනය කිරීමට)
තේ වගාවට යොදා ගන්නා මෙතිල් බ්‍රෝමයිඩ් වෙනුවට පස හිරැ තාපයට ලක් කිරීමයි.
ඕසෝන් වියන සුරැකීමේ සාමූහික ප්‍රයත්නයේ සාර්ථකත්වය.
1. ඕසෝන් ක්ෂය වීමේ වේගය දශකයකට 8% සිට 4% දක්වා වීම
2. ඕසෝන් ස්ථරය යථා තත්ත්වයට පත් වීම තව වසර 50 කින් පමණ සිදු වේ යයි විශ්වාස කිරීම.
3.ඕසෝන් වියන රැක ගැනීමට දායක නොවු‍යේ නම්,
2050 වන විට උතුරු අර්ධ ගෝලයේ ඔසෝන් මට්ටම අද මෙන්50%කින් වර්ධනය විය හැකිව තිබුණි.දකුණු අර්ධගෝලයේ අද මෙන් දශ ගුණයකින් වැඩි විය හැකිව තිබුණි.
පෘථිවිය මතට එන UV කිරණ දෙගුණ වේ.
ඕසෝන් හානි කර ද්‍රවය වර්තමානය මෙන් පස් ගුණයකින් ඉහළ යයි.
මේවායේ ප්‍රතිඵල ලෙස,
ඇසේ සුද මතුවිම අදට වඩා මිලියන 130කින්ද,
චර්ම පිළිකා මිලියන 1.5කින්ද,වෙනත් පිළිකා මිලියන 19කින්ද ඉහළ යා හැකිව තිබුණි.
ඕසෝන් අහිතකර රසායනික ද්‍රව්‍ය 96 භාවිතයෙන් ඉවත් කිරිමට පියවර ගැනිම .1996 දී ටොන් මි.1.1 වු CFC,2001 වන විට ටොන් 1100කට අඩු විය.මෙය 2010 දී ටොන් මි.3කින්ද,2060 දී ටොන් මි.8කින්ද අඩුවිමට ඉඩ ඇත.
වර්තමානය වන විටත් පවතින අභියෝග.
1.ලෝක කාලගුණ විද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව 2006දි පවසන්නේ ඕසෝන් වියන යථා තත්වයට පත් විමට ගත වන කාලය අවුරුදු 50 කට වඩා වැඩි විය හැකි බවයි.
2.මොන්ට්රියල් සමුළු‍වේ සංශෝධන නීතිගත කිරිමේදී හා ක්රියාත්මක කිරිමේදි ඇතිවන බාධා.
3.තවමත් රටවල් 11ක් මෝන්ට්‍රියල් සංධානය නීතිගත කර නොතිබීම.
4.සිර දඩුවම් ,දඩ මුදල් පැනවුවත් ඕසෝන් අහිතකර ද්‍රවය වෙළදාම තවමත් සිදුවීම
5.දියුණු වන රටවල අහිතකර රසායන ද්‍රවය අවසන් කීරිම නියමිත පරිදි සිදු නොවිම.හෙලෝන් නිෂ්පාදනය 1994 දීඅවසන් කර ද තවමත් වායු ෙගා්ලයට එක් වීම.
6.ඕසෝන් අහිතකර ද්‍රවය දියුණු රටවලින් ඉවත් කර දියුණු වන රටවලට එවිම.
7.මෙතිල් බ්‍රොමයිඩ් භාවිතය තවදුරටත් සිදු වීම.
8.CFC වෙනුවට හදුන්වා දුන් හයි‍ඩ්‍රොක්ලෝරෝ කාබන් ප්‍රබල හරිතාගාර වායුවක් වීම.
පින්තූර
ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ
"ඕසෝන් ", (2006),ඕසෝන් ඒකකය, මධ්‍යම පරිසර අධිකාරිය,කොළඹ.
මේවාත් බලන්න
හරිතාගාර ආචරණය
මිහිතල‍යේ උණුසුම
පෘථිවිය උණුසුම් වීම
ආක්ටික් කලාපයේ උණූසුම
අඩවියෙන් බැහැර පිටු.
ඕසෝන් ස්ථරය
ඕසෝන් ක්‍ෂයවීම
ඕසෝන් ස්ථර ආරක්ෂණය
ඕසෝන්
ඕසෝන් පිළිබඳ |
5035 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%9C%E0%B6%BD%E0%B7%92%E0%B7%83%E0%B7%8A%20%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%B8%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B7%81%E0%B6%B1 | පොලිස් විමර්ශන | විමර්ශනයක් යනු යම්කිසි අපරාධයක් සම්බන්ධයෙන් තොරතුරු ගවේශනය කිරිමයි.
විමර්ශනයක පරමාර්ථ
වරදක් සිදුවි තිබේදැයි සොයා බැලීම.
වරද සිදුකළ පුද්ගලයන්ගේ අනන්‍යතාවය සොයා ගැනිම.
වරදකරුට එරෙහිව අධිකරණය ඉදිරියේ චෝදනාව සනාථ කිරිමට අවශ්ය සාක්ෂි රැස් කිරිම.
විමර්ශන පිළිබද නීති ප්‍රතිපාදන
1979 අංක 15 දරන අපරාධ නඩු විධාන සංග්‍රහය තුළ දක්වයි.
21 වගන්තිය - ඇතැම් වැරදි පිළිබදව මහජනයා විසින් තොරතුරු සැපයීම සිදු කල යුතු බව
සාර්ථක විමර්ශනයකට අවශ්ය තොරතුරු සැපයිමේ නෛතික යුතුකමක් සාමාන්‍ය ජනතාවට පවරයි.මෙවන් තොරතුරක් දැනගත් වහාම පහත අයට දැන්විය යුතුයි.
ලගම ඇති පොලිස් ස්ථානයට
මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණයට
ග්‍රාම නිළධාරින්ට හෝ සාම නිළධාරින්ට
අස්වාභාවික මරණයක් පිළිබද තොරතුරක් ලැබුන විට කළ යුතු දේ
අපරාධ නඩුවිධාන සංග්‍රහය- 30 පරිච්ඡේදය
1) මරණ පරික්ෂක හෝ මහේස්ත්‍රාත් විසින් මරණ පරික්ෂණයක් පැවැත්විම.
2) මෘත ශරීරය කපා පශ්චාත් මරණ පරීක්ෂණයක් රජයේ නිළධාරියකු විසින් පැවැත්වීම.(PostMortem)
මෙම පරීක්ෂණයෙන් පසු පශ්චාත් මරණ පරීක්ෂණ වාර්තාව PMR ( Post Mortem Report )ඉදිරිපත් කරයි.
PMR හි අන්තර්ගත දේවල්
මෘත ශරීරයේ බාහිර තුවාල ( External Injuries )
අභ්‍යන්තර තුවාල ( Internal Injuries )
ආමාශයේ අන්තර්ගත දේවල්
මරණයට හේතුව ( Course of death )
මුල් තොරතුර First Information regarding an Offence
109 වගන්තිය
වරදක් සම්බන්ධයෙන් විමර්ශන ආරම්භ කිරිමට මුල් තොරතුරක් අවශ්ය වේ.
මුල් තොරතුරක් ලැබිය හැකි ක්‍රම.
වරදකට භාඡනය වූ අයෙක්ගෙන්
වරදක් සිදුකරනු දුටු අයෙන්ගෙන්
විත්තිකරුම පොලිසියට විත් පාපොච්චාරණය කිරීම
රෝහල් පොලිසිය මගින්
පණ්ඩිතරත්න එ කෑගල්ල පොලිස් අධිකාරි 1972 NLR 273
විමර්ශනයක් ආරම්භ කිරිමට මුල් තොරතුරක් අත්‍යවශ්‍ය බව අධිකරණය තීරණය කරන ලදි.
ආරුමුගම් එ මිරිහාන පොලිස් ස්ථානාධිපති 1972 NLR 301
මුල් තොරතුරනක් නොමැතිව වුවද විමර්ශන ආරම්භ කළ හැකි බව තීරණය විය.
විමර්ශන ක්‍රියාවලියේදි පොලිස් නිළධාරියාගේ බලතල හා යුතුකම්
1)සාක්ෂිකරුවන්ගේ සාක්ෂි සටහන් කර ගැනීම.
2)සිද්ධිය ගැන කරුණු දන්නා අයගෙන් ප්‍රශ්න කිරිම.
3)පුද්ගලයන් වෛද්‍ය පරීක්ෂණ වෙත යොමු කිරීම.
4)විශේෂඥ වාර්තා සඳහා පුද්ගලයන්ගේ හිසකෙස්,නිය‍පොතු,අත් අනකුරු,කෙළ,මුත්‍රා වැනි ආදර්ශකයන් ලබාගැනීම.
අදාළ තැනැත්තා මේවා ලබා දීම ප්‍රතික්ෂේප කරයි නම් 123 වගන්තිය යටතේ අධිකරණ නියෝගයක් මත එය සිදුකළ හැකිය.
5)අනවශ්‍ය ප්‍රමාදයකින් තොරව විමර්ශන අවසන් කිරීම.
සැකකරුව පොලිස් අත්අඩංගුවේ තබා ගැනීම
37 වගන්තිය අනුව අත්අඩංගුවට ගත් අයෙක් පැය 24 ක කාලයක් ඇතුලත ප්රදේශයේ මහේස්ත්‍රාත් වෙත ඉදිරිපත් කළ යුතුය.
2005 අපරාධ නඩු විධාන සංග්‍රහ සංශෝධන පනත අනුව මහේස්ත්‍රාත් නියෝගයක් මත වැඩිදුර විමර්ශන සඳහා ඵම කාලය පැය 48 ක් දක්වා දීර්ඝ කළ හැකිය.
115 වගන්තිය
පැය 24 ක් තුළ විමර්ශනය අවසන් වී නැත්නම් සැකකරුව රක්ෂිත බන්ධනාගාරගත කරන ලෙස පොලිස් ස්ථානාධිපතිට මහේස්ත්‍රාත්ගෙන් ඉල්ලීමනක් කළ හැකියි.මේ සමඟ එතෙක් වාර්තා කළ ඇති සාක්ෂිවල සාරංශය ඇතුලත් B වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කළ යුතුය.මෙසේ සැකකරුවකු රිමාන්ඩ් භාරයේ තැබීමට නියෝග කළ හැක්කේ දින 15 ක කාලයකට පමණි.
මහානාම තිලකරත්න එ බන්දුල වික්‍රමගේ 1999 1 SLR 372
ඩැනී එ සිරිනිමල් ද සිල්වා 2001 1SLR 39
මෙම නඩු වලදි ශ්‍රී ලංකා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය තීරණය කලේ පොලිසිය ඉල්ලීමක් කළ පමණින් රිමාන්ඩ් කීරීම සඳහා නියෝ නොකල යුතු බවයි.
මහේස්ත්රාත්වරයා විමර්ශන කාර්යට සහාය වීම
124 වගන්තිය
මහේස්ත්‍රාත්වරයෙක් සුදුසු නියෝග කරමින් විමර්ශන කාර්යට සහභාගී විය යුතුය.
මේ සඳහා පහත නියෝග කළ හැකිය.
1)අත්අඩංගුවට ගැනීමේ නියෝග නිකුත් කිරිම.
2)සැකකරුවන් රක්ෂිත බන්ධනාගාරයේ තැබීම.
3)සෝදිසි වරෙන්තු නිකුත් නිරීම.
4)හදුනාගැනීමේ පෙරෙට්ටු සඳහා නියෝග කිරිම.
5)විමර්ශනයේදි සොයාගත් භාණ්ඩ විශේෂඥ සාක්ෂිකරුවන් වෙත යොමු කිරිම සහ ඊට අදාළ වාර්තා කැඳවීම.
6)විමර්ශන සඳහා අත් අකුරු,ඇගිලි සටහන් වැනි ආදර්ශක ලබාගැනිමට නියෝග නිකුත් කිරිම.
7)අවශ්ය වූ විට සාක්ෂිකරුවන්ගෙන් හා සැකකරුවන්ගෙන් ප්‍රකාශ සටහන් කර ගැනීම.127 වගන්තිය
නමුත් මෙම පාපොච්චාරණය(confission) අදාළ සැකකරු විසින් ස්වේච්ඡාවෙන්ම කරන ලද බවට මහේස්ත්‍රාත් සැහීමකට පත්විය යුතුය.
ඒ බව පිළිගත් නඩු තීරණ
මාර්ටින් සිල්වා එ රැජිණ
ඤාණසිංහ තෙර එ රජිණ
සැකකරුවෙක් මහේස්ත්‍රාත් ඉදිරියේ ස්වේච්ඡාවෙන් කළ පාපොච්චාරනයක් ඔහුට එරෙහිව නඩු විභාගයේදි සාක්ෂියක් ලෙස භාවිතා කළ හැකිය.
මේ අඩවිත් බලන්න
නීතිය
අත්අඩංගුවට ගැනීම
සාක්ෂි
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
Lawnet |
5036 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%87%E0%B6%B4%20%E0%B6%B8%E0%B6%AD%20%E0%B6%B1%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%84%E0%B7%83%E0%B7%8A%20%E0%B6%9A%E0%B7%92%E0%B6%BB%E0%B7%93%E0%B6%B8 | ඇප මත නිදහස් කිරීම | ශ්‍රී ලංකාවේ අපරාධ නීතිය යටතේ පුද්ගලයන් විසින් සිදු කරන වැරදි ප්‍රධාන වශයෙන් දෙයාකාර වේ.
1.ඇප දිය හැකි වැරදි
2.ඇප දිය නොහැකි වැරදි
මේ සම්බන්ධයෙන් අපරාධ නඩු විධාන සංග්රහයේ 02 වන වගන්තිය මඟින් වැඩිදුරටත් දක්වා ඇත.
මීට අමතරව වෙනත් විවිධ පනත් යටතේ වරදක් වන ක්‍රියාවන්ට චෝදනා ලැබූ තැනැත්තෙකු
ඇප පිට නිදහස් කිරීම පිළිබඳව එම පනත් යටතේ ම දක්වා තිබේ.
උදා :-
පීඩාකාරී ආයුධ පනත යටතේ වරදක් කළේ යැයි සැක කරන පුද්ගලෙයකුට ඇප ලබාගත හැක්කේ
අභියාචනාධිකරණය මඟින් පමණි.
ආගමන හා විගමන පනත, පොදු දේපළ පනත, පුරා වස්තු පනත වැනි පනත් වල ඇප පිට
නිදහස් කිරීම සම්බන්ධයෙන් වෙනම ම විධිවිධාන සලස්වා ඇත.
ඉහත දක්වා ඇති පරිදි අපරාධ නඩු විධාන සංග්රහයේ 02 වන වගන්තිය මඟින් අර්ථ නිරූපණය කර ඇත්තේ දණ්ඩ නීති සංග්‍රහය
යටතේ සාකච්ඡා කෙරෙන වැරදි පිළිබඳවය.නමුත් පොදුවේ අන් සියළු ම නීති යටතේ
වන වැරදි පිළිබඳව ද නීති තත්වයක් දක්නට ලැබේ.ඒ අනුව,
1. මරණීය දණ්ඩනයෙන් හෝ අවුරුදු 07 ක් හෝ ඊට වැඩි කාලයකට
බන්ධනාගාරගත කිරීමකින් දඬුවම් කළ හැකි වරදක් වෙනත් නීතියක් යටතේ
වරදක් වේ නම් එය ඇප දිය නොහැකි වරදකි.
2. බන්ධනාගාරගත කිරීමේ කාලය වසර 07කට අඩු වුවද වසර 03කට වැඩි නම්
එය ද ඇප දිය නොහැකි වරදක් වේ.
3. ඉහත කරුණු වලට අදාළ නොවන වරදකදී වුවද ඇප ලබා ගත නොහැකි බව අදාළ පනත යටතේ දක්වා තිබේ නම් ඇප ලබා දෙනු නොලැබේ.
යමෙකු ඇප පිට නිදහස් කිරීම යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ අධිකරණයක නඩු කටයුත්තක් පවත්වාගෙන යන අතරතුර අවසාන නිගමනයට එළඹීමට පෙර ඔහු බන්ධනාගාර අධිකාරීවරයාගේ භාරයේ තැබීමයි. මෙය රක්ෂිත බන්ධනාගාරගත කිරීම ලෙස හැඳින්වේ.ඇප ලබා දීම සම්බන්ධයෙන් ප්‍රධාන වශයෙන් අදාළ වන්නේ 1979 අංක 15 දරණ අපරාධ නඩුවිධාන සංග්‍රහය පනත සහ 1997 අංක 30 දරණ ඇප පනතයි.සාමාන්‍යයෙන් පොලීසිය විසින් යම් පුද්ගලයෙකු කිසියම් වරදක් සම්බන්ධයෙන් සැක පිට අත්අඩංගුවට ගත් පසු පැය 24ක් තුළ මූලික පරීක්ෂණ නිමවා එම සැකකරු මහේස්ත්‍රාත්වරයෙකු වෙත ඉදිරිපත් කළ යුතුය.අපරාධ නඩුවිධාන සංග්රහයේ 115 වගන්තියට අනුව එසේ පැය 24ක් තුළ පොලිස් විමර්ශන අවසන් කළ නොහැකි නම් මහේස්ත්‍රාත් නියෝග මත ඇප ලබා ගත හැකිය.එවැනි අවස්ථාවකදී එවැනි පුද්ගලයෙකු දින 15ක උපරිමයකට යටත්ව රිමාන්ඩ් භාරයට පත් කිරීමේ හැකියාව මහේස්ත්රාත්වරයා සතුය.වරදකාරීත්වය ඔප්පු වන තුරු සෑම පුද්ගලයෙකුම නිවැරදිකරුවකු වන අතර කර ඇත්තේ ඇප දිය හැකි ආකාරයේ වරදක් නම් ඇප ලබා දිය යුතුය. දින 15 උපරිමයක් දක්වා රිමාන්ඩ් භාරයට පත් කළ හැක්කේ ඇප දිය නොහැකි වැරදි සම්බන්ධයෙන් පමණි. මෙම පනතේ ප්‍රකාශිතවම දක්වා ඇත්තේ දණ්ඩ නීති සංග්රහයේ 294, 114, හා 191 වගන්ති යටතට වැටෙන වැරදි, එනම් මිනීමැරීම,රජයට එරෙහිව කැරළි ගැසීම,සාවද්‍ය සාක්ෂි දීම යන වැරදි සම්බන්ධයෙන් ඇප මතනිදහස් කිරීමට මහේස්ත්‍රාත්වරයෙකුට හැකියාව නොමැති බවයි. ඒ සම්බන්ධයෙන් මහාධිකරණයක් මඟින් ඇප ලබා ගත යුතුය. එහිදී මහාධිකරණය විසින් අධි‍චෝදනා නඟා නඩු විභාගය ඇරඹෙන අතර, එසේ ඇරඹීමට මාස 03ක් දක්වා ප්‍රමාද වුවහොත් ඔහු නිදහස් කිරීමට මහේස්ත්‍රාත්වරයාට බලය ඇත.ඇප පනත ඇප ලබා දීමේදී ඉතා වැදගත් වුවද එහි 03(1)වගන්තිය අනුව එය අදාළ නොවන සැකකරුවන් වර්ග 03ක් සිටිති.
1. 1979 අංක 48 දරණ ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත යටතේ වන සැකකරුවන්.
2. මහජන ආරක්ෂක පනත යටතේ සාදන නියෝග යටතේ වන සැකකරුවන්.
3. වැරදි පිළිබඳව ඇප ලබා දීමට අවශ්ය ප්‍රතිපාදන යම් නීතියක් යටතේ සඳහන් කර ඇති විට ඒ පනත යටතේ වැරදි සිදුකළ සැකකරුවන්
ඇප පනතේ 27 වගන්තිය අනුව, 1991 අංක 08 දරණ සැකකරුවන් නිදහස් කර යැවීමේ පනත හැර වෙනත් ඕනෑම පනතක් සමඟ ඇප පනතේ ප්‍රතිපාදන ගැටෙන්නේ නම් එහිදී බලාත්මක වන්නේ ඇප පනතයි.සාමාන්‍යයෙන් පොලීසිය විසින් පුද්ගලයෙකු අත්අඩංගුවට ගත්පසු අදාළ පොලිස් ස්ථානාධිපතිවරයා විසින් ඒ පිළිබඳව විමර්ශනය කර සැකකරුට එරෙහිව ප්‍රමාණවත් සාක්ෂි ඇති බව පෙනී යන්නේ නම්, නියමිත දිනයේදී අධිකරණයේ පෙනී සිටින බවට ඇපයකට අත්සන් ලබාගෙන පොලිස් ස්ථානයේදීම ඔහු මුදා හළ හැක. සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේ "පොලීසිය මඟින් ඇප දීම" යනුවෙන් හඳුන්වන්නේ මෙම ක්‍රියාදාමයයි.ඒ සඳහා වන නෛතික බලය අපරාධ නඩු විධාන සංග්රහයේ 118 සහ ඇප පනතේ 06 වන වගන්ති මඟින්පොලිස් ස්ථානාධිපතිවරුන්ට ලබා දී ඇත. සැකකරු ඇප ලබා දී මුදා හැරීමෙන් මහජන සාමයට බාධාවක් විය හැකි බව පොලිස් ස්ථානාධිපතිවරයාට හැ‍ඟේ නම් මුදා නොහැර මහේස්ත්‍රාත්වරයෙකු වෙත ඉදිරිපත් කළ යුතුය. එහිදී මහේස්ත්‍රාත්වරයාට ඇප ලබා දීමට හෝ නොදීමට බලය ඇත. පොලිස් ඇප මත මුදා හළ සැකකරුවකු නියමිත දිනයේ අධිකරණය හමුවේ පෙනී නොසිටියේ නම් මාස 06කට නොඅඩු කාලයකට බන්ධනාගාරගත කළ හැකි බව ඇප පනතේ 06 වන වගන්තිය මඟින් දැක්වේ. එසේම ඇප පනතේ 07 වන වගන්තිය ඇප දිය හැකි වැරදි හා ඇප දිය නොහැකි වැරදි යන ද්විත්වයට ම අදාළ වන අතර මහේස්ත්‍රාත්වරයෙකුට ඇප නියම කළ හැකි අවස්ථා ඒ තුළ දැක්වේ. සාමාන්‍ය භාවිතයේ පවත්නා ඇප වර්ග කීපයකි.මෙම අැපමහේස්ත්‍රාත්තුමාවිසින් නියම කළ හැකිය.
1. පුද්ගලික ඇප
සැකකරු විසින් ම අදාළ දිනයේ අධිකරණයේ පෙනී සිටින බවට යම්කිසි බැඳුම්කරයකට අත්සන් කිරීම මෙහිදී සිදුවේ.
2. ඇපකරුවන් සමඟ ලබා දෙන ඇප
සැකකරු අධිකරණයේ පෙනී සිටින බවට සැකකරු හා වෙනත් ඇපකරුවන් ද බැඳුම්කරයකට අත්සන් කරනු ලැබේ.
3. මුදල් ඇප
තමා අධිකරණයේ පෙනී සිටින බවට සහතික වෙමින් ඇපකරු විසින් යම් මුදලක් අධිකරණයේ තැන්පත් කරනු ලැබේ.නියමිත දිනයේඅධිකරණයේ පෙනී නොසිටියහොත් එකී මුදල රාජසන්තක වන්නේය.
4. සහතික ඇප
මෙහිදී වටිනාකමක් ඇති ඔප්පුවක් වැනි දෙයක් අධිකරණයේ තැන්පත් කළ යුතුය.උදාහරණ ලෙස රුපියල් ලක්ෂ දෙකක සහතික ඇපයක් නියම කළහොත් රුපියල් ලක්ෂ දෙකක වටිනාකම ඇති දේපළක ඔප්පුවක් අධිකරණයේ තැන්පත් කළ යුතුය.
යම් පුද්ගලයෙකු සිතාසියක් මත අධිකරණයේ පෙනී සිටි විට ඔහුට ඇප ලබා දී නිදහස් කිරීමට තීරණය කරන්නේ නම් අධිකරණය විසින් වාර්තා ගත කළ යුතු හේතූන් මත අන්‍යාකාරයකින් විධානයක් කළ හොත් මිස එකී තැනැත්තා ඔහු විසින්ම දෙන ලද බැඳුම්කරයක් මත ඇප ලබා දී නිදහස් කළ යුතුය. ඒ පිළිබඳ ව 07 වැනි වගන්තිය තුළ වැඩිදුරටත් සඳහන් වේ.සාමාන්‍යයෙන් දැනට ශ්‍රී ලංකාව තුළ ඇප සම්බන්ධයෙන් ක්රියාත්මක වන්නේ මෙම නීති තත්වයන් ය.
බලාත්මක අණ පනත්
1979 අංක 15 දරණ අපරාධ නඩුවිධාන සංග්‍රහය පනත
2005 අංක 15 දරන අපරාධ නඩුවිධාන සංග්‍රහ සංශෝධන පනත
1997 අංක 30 දරණ ඇප පනත
1983 දණ්ඩනීති සංග්‍රහය
වැඩිදුර තොරතුරු මෙම අඩවියෙන්
-66k ඇප පිළිබද නෛතික ප්‍රතිපාදන
law
නීතිය |
5037 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%AF%E0%B7%92%E0%B7%85%E0%B7%92%E0%B6%B3%E0%B7%94%E0%B6%B6%E0%B7%80 | දිළිඳුබව |
_.හැදින්වීම._
සමස්ත මානව සමාජය තුළම වර්ධනය වෙමින් පවත්නා සමාජ ප්‍රශ්නයක් ලෙස දිළිඳුකම හදුන්වා දියහැක.බෝහෝ නිමවුම් කරන සමාජය විසින්ම නිෂ්පාදනය කරන ලද දිළිදුකම ආදායම් ක්‍රම ඔස්සේ පමනක් නොව එහි සෑම අංශයක් ඔස්සේම අවධානයට ලක්කළ යුතු සංකල්පයකි.
දිළිඳුකම නිර්වචනය......
දරිද්‍රතාවය පිළිබඳව විවිධ ප්‍ර‍‍‍වේශයන් ඔස්සේ විවිධාකාරයට නිර්වචනයන් ඉදිරිපත් කර ඇති අතර පොදුවේ හදුනාගත හැකි විශ්විය නිර්වචනයක් තවම ඉදිරිපත්වී නැත. 1979 දී හැකියාවන් පිළිබඳ ප්‍ර‍වේශයට අනුව අමාර්ත්‍ය සෙන් දක්වන ආකාරයට දරිද්‍රතාවය යනු " පුද්ගලයෙකුට ආත්ම අභිමානයෙන් යුතුව ජිවිතය පවත්වාගෙන යාමට අදාලව තිබිය යුතු ශක්‍යතාවන් නොමැති තත්වයකි."
බහුමානිය සංකල්පයක් වන දිළිඳුකම ප්‍රධාන මාන තුනක් ඔස්සේ දැක්විය හැකි බව 1992දී chambr නම් ආර්ථික විද්‍යාඥයා අදහස් දක්වා ඇත. එනම්;
පැවැත්ම, ආරක්ෂාව සහ ආත්මාභිමානයයි.
1977දී නිකුත් කරන ලද එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවර්ධන වැඩසටහනට අයත් මානව සංවර්ධන වාර්තාවේ දිළිදුකම පිළිබඳව පොදු දෘෂ්ධිකෝණ තුනක් ඔස්සේ අවධානයට ලක්කර ඇත.
එනම්,
සමාජීය විද්‍යා විශ්වකෝෂය දක්වා ඇති විග්‍රහය.
ගැමි සමාජය දිළිදුකම හදුන්වා දෙන ආකාරය.
ආර්ථික විද්‍යාඥයින්ගේ හා සමාජ විද්‍යාඥයින්ගේ ශාස්ත්‍රිය විග්‍රහය.
සමාජීය විද්‍යා විශ්වකෝෂයට අනුව, දිළිදුකමෙි අර්ථ තුනකි.
එනම්,
සමාජිය දිළිදුකම
සදාචාරමය දිළිදුකම
අන්ත දිළිදුකම
සමාජිය දිළිදුකමට දේපල , ධනය, ජිවනමට්ටම ආදී ආර්ථික සාධකවල අසමානතාව මෙන්ම අසම්මත පහත් සමාජ සම්බන්ධතා මත යැපීම, සූරාකෑමට බදුන්විම, සමාජයෙන් කොන්වීම ආදි විවිධ කරැණු ඇතුලත් වන්නාවු සමාජමය අසමානතාවන්ද ඇතුලත් වේ. මෙබදු සමාජ ස්තරයන්ගේ දුප්පත්කම වු කලි සුවිශේෂ මට්ටමක ආදායමක් හෝ දේපලක් නොහගවන්නාවු සාපේක්ෂ දෙයකි.
සදාචරමය දිළිදුකම යනු, සමාජයේ හෝ එහි උප සංස්ථා සමුහ ආදියේ පවත්නා අගනාකම් පද්ධතිය තුළ දිළිදුකමට ඇති ස්ථානයයි. එය සදාචාරමය වශයෙන් පිළිගනු ලබන්නේද යන්න හා කවර නම් වු සමාජ තත්ත්වයක් දුප්පත්කම විසින් පුද්ගලයාට ආරෝපනය කරනු ලබන්නේද, කවර සමාජ තත්ත්වයක් ලබාගැනීමේන් පුද්ගලයා එයින් වලකනු ලබන්නේද යන්න මෙයින් අර්ථවත් කෙරේ.
අන්ත දිළිදුකම යනු, තමන්ගේ ජිවන නඩත්තුව කිසිසේත්ම පවත්වාගෙන යාමේ හැකියාවක් නොමැති විම මින් අදහස් කෙරේ. එනම් ආහාරපාන, ඉදුම්හිටුම්, ඇදුම්පැළදුම් උපයා ගැනීම සඳහා හැකියාවක් නොමැති කමයි. බාහිර ආධාර උපකාර නොමැති සාම්ප්‍රදායිකව පිළිගත් අවම ජිවන මට්ටම හෝ පවත්වාගෙන යාමට නොහැකි වීමයි. අවම ජිවන මට්ටම සෑම කාලයකම නිශ්චය කෙරෙන අතර එයින් පහළ ජනයා දුගී අය වශයෙන් සැලකෙන අතර, ඒ අයට රාජ්්‍ය අංශයේ හෝ වෙනත් සුභ සාධන අංශවලින් ආධාර උපකාර ඉල්ලා සිටිමට පුළුවන.
ගැමි සමාජය දිළිදුකම හදුන්වාදී ඇති ආකාරයට "දවසකට හොද ආහාර වේලක්, අදින්න ඇදුමක්, ණය නොවී සිටීමට ආදායම් මර්ගයක්, වගාකිරිමට ඉඩමක් ඇත්නම්" දිළින්දෙකු නොවන බවයි.
ආර්ථික විද්‍යාත්මක විග්‍රහයට අනුව, බොහෝවිට දිළිදුකම වටහාගන්නේ ආදායම් අඩුකම නිසා ජිවන මාර්ගයක් නොමැති වීමේන් ඇතිවු ප්රතිඵලයක් වශයෙනි. එනම් ජනතාවගේ ද්‍රව්‍යාත්මක යහපැවැත්ම සහතික වන අයුරින් ඔවුන්ගේ මූලික අවශ්යතා වන ආහාරපාන, ඇදුම්පැළදුම්, බේත්හේත්, අධ්‍යාපනය වැනි දෑ මිලදී ගත හැකි ආකාරයට ආදායමක් උපයා ගැනීමට හැකියාවක් නොමැතිවීමයි.
සමාජ විද්‍යාත්මක විග්‍රහය අනුව, දිළිදුකම, සාපේක්ෂ දිළිදුකම, පරම දිළිදුකම ලෙස වර්ග කොට ඇත. සාපේක්ෂ දිළිදුකම යනු, එක් පන්තියකට සාපේක්ෂව තවත් පන්තියක ආදායම් විෂමතාවයයි. ඒ අනුව එක් සමාජයක් තුළ පන්ති ගණනාවක් තිබෙන විට ඉහළ ධනපති පන්තියට සාපේක්ෂව අනෙක් හැම පන්තියක්ම දුගීභාවයට අයත්වේ.
පරම දිළිදුකම නිරපේක්‍ෂ දරිද්‍රතාව, නිදන්ගත දුගීබව ලෙසද හැදින්වේ. ජිවත්වීම සඳහා අවම මූලික අවශ්‍යතාවයන් සපයා ගැනීමට නොහැකි තත්ත්වය මේ නමින් හැදින්වේ. මෙහිදී ආදායමෙන් 80% තම ආහාරපාන සඳහාම වියදම් කරන මට්ටමක් පවතී. එය දරිද්‍රතා රේඛාව වශයෙන් දැක්වේ. දිළිදුමේ ව්‍යාප්තිය මත එය ග්‍රාමීය, නාගරික, වතු අංශය ලෙසද බෙදා දැක්වේ.
දරිද්‍රතාවය මනින මිනුම්
දරිද්‍රතාවය මැනීම සඳහා ජාත්‍යන්තර වශයෙන් හා දේශිය වශයෙන් පිළිගත් නිර්නායක පවති.ජාත්‍යන්තර නිර්නායක ලෙස,
1. Absoulte Poverty line -- නිරපේක්‍ෂ දරිද්‍රතා රේඛාව
2. Relative Poverty line -- සාපේක්ෂ දරිද්‍රතා රේඛාව
දිනකට එක් පුද්ගලයකු සතු ක්‍රයශක්තිසාම්‍ය මුදල ඇ:ඩො: 1ට අඩුනම් එය නිරපේක්‍ෂ දුගී බවයි. ලංකාවේ ජනගහනයෙන් 6.5 % ක් මෙම ගණනය කිරීමට අනුව දුගි බවට අයත්වේ. දිනකට එක් පුද්ගලයකු සතු ක්‍රයශක්තිසාම්‍ය මුදල ඇ:ඩො: 2 ට අඩුනම්, සාපේක්ෂ දිළිදුකම වේ. ලංකාවේ ජනගහනයෙන් 45%ක් මේ තුළට අයත් වේ.
දේශිය වශයෙන් ලංකාවේ භාවිතා කරන නිර්නායක ලෙස,
මානව දරිද්‍රතා දර්ශකය
ජිනි සංගුණකය
දුගීබවේ පරතර දර්ශකය
දරිද්‍රතා රේඛාව භාවිතා කරයි.
ශ්‍රි ලංකාවේ දරිද්‍රතා රේඛාව සකස් කිරීමේදී ඊට අදාල මූර්ත පරිභෝජන වියදම තුළින් එක් අවම පෝෂණ මට්ටමක් සපුරා ගතහැකි ආකාරයට සකස්කරනු ලැබේ. එම අවම පෝෂණ මට්ටම වනුයේ කිලෝකැලරි 2095 කි. මෙය දිනකට අදාල ප්‍රමාණයයි. මෙම දරිද්‍රතා රේඛාව ඇස්තමේන්තු කිරීමේදී විශේෂ ලක්ෂණ දෙකක් යොදා ගනියි.
1. මෙම දරිද්‍රතා රේඛාව යම්කිසි මූර්ත පරිභෝජන මට්ටමකට අදාලව ස්ථාවර කර තිබීම.
2. පුද්ගලයාට අදාල සුභසාධන මට්ටම ඔහුගේ ඒකපුද්ගල පරිභෝජන වියදම හරහා මනින අතර උද්දමනය තුළින් වන මිලදී ගැනීමේ හැකියාවේ වෙනස්කම් මිල දර්ශයක් යොදා ඉවත් කරනු ලැබේ.
2004 මූර්ත පරිභෝජන මට්ටමට අදාලව සකස්කළ දරිද්‍රතා රේඛාව අනුව ඊට පහළ දුගි ජන ප්රතිශතය, 1. වගුවේ දැක්වේ.
1. වගුවට අනුව වතු අංශයේ දරිද්‍රතාව ඉහළ මට්ටමක පවතින බව පෙනීයයි. රටෙහි සමස්ත දුගී ප්රතිශතය 2002 වසරේදී 19.2කි. 1995 සිට වතු අංශයේ දිළිදුකම වැඩිවි ඇත. නාගරික අංශයේ දිළිදුකම ක්රමයෙන් අඩුවී ඇත.
දරිද්‍රතා රේඛාවට අදාලව මුලික මිනුම් දෙකක් ගණනය කෙරේ.
එනම්,
Head Count Index
Population below Poverty line
Head Count Index හිදී කොපමණ ජනතාවක් දරිද්‍රතා රේඛාවෙන් පහළ සිටී දැයි ප්රතිශතයක් ලෙස දක්වයි.Population below Poverty line හිදී දරිද්‍රතා රේඛාවට පහළින් සිටින ජනතාව නිරපේක්‍ෂව සංඛ්‍යාත්මකව දක්වයි.
ගණනය කරන ලද Head Count Index එකට අනුව සැකසූ දරිද්‍රතා රේඛාවට පහළ ජනප්‍රතිශත‍ය මුළු ජන සංඛ්‍යාවේ ප්රතිශතයක් ලෙස පහත වගුවේ දැක්වේ.
2. වගුවට අනුව වතු අංශයේ 2002 වර්ෂයේ 30% ක්ද, ග්‍රාමීය අංශයේ 24.7% ක්ද, නාගරික අංශයේ 7.9% ක්ද වශයෙන් දිළිදුකම දක්නට ලැබේ.
දරිද්‍රතාවය මැනීමේ තවත් මිනුමක් ලෙස දරිද්‍රතා පරතර දර්ශකය (Povrty Gap Index) දැක්විය හැක. මෙයට අදාල දරිද්‍රතා පරතර දර්ශකය සකසන්නේ දරිද්‍රතා රේඛාවට පහළ ජනතාවගේ වියදමේ මධ්‍යන්‍යය එයට පහළින් ඇති දරිද්‍රතා රේඛාවේ පරිභෝජන වියදමින් බෙදීමෙනි.
මානව දරිද්‍රතා දර්ශකයද දරිද්‍රතාව මැනීමේ දර්ශකයකි. මෙය මූලික සාධක තුනක් ඔස්සේ ගොඩනගා ඇත.
මෙම දර්ශකයට අනුව 1ට ආසන්න අගයක් ගනී නම්, ඉහළ දරිද්‍රතා මට්ටමක් පවතී.
රටක ආදායම් ව්‍යාප්තියේ විෂමතාවයද දුප්පත්කමට හේතුවේ. ලෝරන්ස් වක්‍රය මගින් රටක ආදායම බෙදීයන අයුරු දැක්වේ.
ආදායම් ලබන ජනතාව අඩුම මට්ටමේ සිට වැඩි මට්ටම් දක්වා පිළිවෙලට පෙළගස්වා ඹවුන් ලබන ආදායම ප්රතිශතයක් ලෙස ඉදිරිපත් කෙරේ. ලෝරන්ස් වක්‍රය සමානතා රේඛාවට ආසන්න නම් ආදායම් බෙදීයාමේ විෂමතාවය අඩු අතර එය සමානතා රේඛාවෙන් ඈත්වේ නම් ආදායම් බෙදීයාමේ විෂමතාවය වැඩිය. මෙය ජිනි සංගුණකය මගින් ගණනය කර පෙන්විය හැක. ඒ අනුව ලැබෙන පිළිතුර 1ට ආසන්න නම් ආදායම් බෙදීයාමේ විෂමතාවය වැඩිය. 0ටආසන්න නම් ආදායම් බෙදීයාමේ විෂමතාවය අඩුය.
ශ්‍රි ලංකාවේ ආදායම් ව්‍යාප්තිය ජිනි සංගුණකයට අනුව සැකසූ විට පහත වගුවේ දැක්වේ.
මේ අනුව වතු අංශයේ ආදායම් බෙදීයාමේ විෂමතාවය අඩු අතර සමස්ත රටෙහි මධ්‍යස්ථ අගයක් ගෙන ඇත.
ශ්‍රි ලංකාව දිළිදුකම පිටු දැකීම සඳහා ගෙන ඇති ක්‍රියා මාර්ග
ශ්‍රි ලංකාව දිළිදුකමින් මිදීමට විවිධ ව්‍යාපෘති ක්රියාත්මක කරන ලදි. ඒ අතරින්
ආහාර සහනාදාර සහ මුද්දර ක්‍රමය,
ජනසවිය ව්‍යාපෘතිය,
සමෘද්ධි ව්‍යාපෘතිය,
ඒකාබද්ධ ග්‍රාමීය සංවර්ධන යෝජනා ක්‍රමය,
විවිධ නිවාස සංවර්ධන ව්‍යාපෘති
වැනි ඍජු ක්‍රම මෙන්ම වක්‍ර ක්‍රම යටතේ සැම‍ට අධ්‍යාපනය, සෞඛ්‍යය පහසුකම් ලබාදිම, සමාජ ආරක්ෂණ වැඩසටහන් ක්රියාත්මක විය.
සමාජ ආරක්ෂණ වැඩසටහන් යටතේ ගොවි රක්ෂණ, ධීවර රක්ෂණ, ස්වයංරැකියා ක්‍රම මගින් වැඩිහිටියන්ගේ ජිවන තත්ත්වය පහත නොවැටීමට අවශ්ය ක්‍රම සකස් කරන ලදි.
සබැදි පිටු
සමෘද්ධි ව්‍යාපාරය
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
Poverty
Incidence of poverty in Srilanka
ජනසවය
ආර්ථික විද්‍යාව |
5038 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%99%E0%B6%BB%E0%B7%85%20%E0%B6%9B%E0%B7%8F%E0%B6%AF%E0%B6%B1%E0%B6%BA | වෙරළ ඛාදනය | සාගර ජලයේ ක්‍රියාකාරීත්වය හෙවත් සාගර ජලය ආශ්‍රිත නිර්මාණය වන
සාගර තරංග,වඩදිය,බාදිය,හා දියවැල්වල බලපෑමෙන් වෙරළ ඛාදනය සිදුවේ.මෙහිදී ප්‍රබල
වන්නේ සාගර තරංගයි.සාගර ජල තලය මතු පිටින් සුළඟ ගැටීම නිසා සාගර තරංග හෙවත්
රළ නිර්මාණය වෙ.මෙම රළ වෙගයෙන් වෙරළේ වැදීම නිසා වෙරළ ඛාදනය උග්‍ර වෙයි.සෘතුමය
සුළං,වාසුළි හා භුමි කමිපාවලදී හටගන්නා සුනාමි තරංගද ඛාදනය වේගවත් කරයි.
අතීතයේ සිට ස්වාභාවික ක්‍රියාවලියක් ලෙස වෙරළ ඛාදනය සිදුවුවද වර්තමානයේ
එය ප්‍රබල කිරීමට විවිධ මානව ක්‍රියාතාරකමිද හේතු වී ඇත.තාක්ෂණික දියුණුව,සංවර්ධන
ව්‍යාපෘති ජනගහනය අධික වීම නිසා වෙරළ ඛාදනය කෙරෙහි මානව බලපෑමි අධික වී ඇත.
වෙරළ ඛාදනය කෙරෙහි බලපා ඇති මානව ක්‍රියාකාරකම්
1)තාක්ෂණික දියුණුව
කාර්මීකරණ දියුණුවත් සමගම කර්මාන්තශාලා වලින් නිකුත් කරන වායු
ආදියේ බලපෑම නිසා වායුගෝලීය උෂ්ණත්වය ක්රමයෙන් වැඩි වීඇත. එම වායුන් මගින් සුර්ය කිරණ
උරාගැනීම නිසා වායුගෝලීය උෂ්ණත්වය ක්රමයෙන් වැඩි වී පෘිවි පරිසරය තාපවත් වීමත් ඒ නිසා
ධ්‍රැවාසන්න අයිස් තටිටු දියවීමත් හේතු කොට ගෙන සාගර ජල මටිටම වැඩි වී තිබේ.එලෙස සාගර
ජල මටිටම ඉහල නැගීම නිසා වෙරළබඩ ප්රදේශ ජලයෙන් යට වී වෙරළ ඛාදනය උග්‍ර වී ඇත.
2)මානව ජනාවාසවල බලපෑම
ලෝක ජන සංඛ්‍යාව සීග්‍රලෙස වර්ධනය වීමත් සමග වෙරළාසන්න ප්රදේශ
වල අධික ජනගහනයක් පදිංචි වි ඇත.මේනිසා වෙරළාසන්න ජනාවාස ඉදිකිරීම,කඩොලාන පරිසරපද්ධති විනාශ කිරීම,අනෙකුත් වෙරළ සමිපත් පරි‍‍හෝජනය අධික වීම නිසා වෙරළේ ස්වාභාවික
ආරක්ෂාව ඉවත් වී වෙරළ ඛාදනය ප්‍රබල වී ඇත.
කොරල්පර කැඩීම
සජීවී කොරල් ජීවීන් නැතිනම් කොරල් බුහුබාවන් හෙවත් පොලිප් ජීවියා මගින් වෙරළේ නිර්මාණමය වී ඇත xxx]]
කැල්සියමි කාබනේටි වලින් සමන්විත කොරල් පාෂාණ වැටි කොරල් පාෂාණ ලෙස හදුන්වයි.
මේවා වෙරළේ දියකඩන ස්ථාන ලෙස හදුන්වයි.මේවා වෙරළේ ස්වාභාවික තාප්පයක් ලෙස ක්‍රියාකරයි.
මේනිසා කොරල් වැටි මගින් වෙරළ ඛාදනය වලක්වයි.නමුත් වෙරළාශ්‍රිත ප්රදේශ රාශියක හුනු
කර්මාන්තය නීති විරෝධී මසුන් ඇල්ලීම හා වෙනත් මානව ක්‍රියාකාරකමි නිසා කොරල්පර කැඩීම සිදුකරයි.සංචාරක කර්මාන්තය
අලංකාරය සදහා තබා ගැනීම විවිධ අයෝග්ය ධීවර කටයුතු නිසාද කෙරල්පර විනාශවීම
සිදුවේ.මේනිසා වෙරලේ තිබු ස්වාභාවික ආරක්ෂාව නැති වී වෙරළ ඛාදනය ප්‍රබලව සිදුවෙයි.
4)කඩොලාන ශාක ප්‍රජාව විනාශ කිරිම.
වෙරළාසන්න ප්‍රධානතම ස්වාභාවික වෘක්ෂලතා පද්ධතිය කඩොලාන පරිසර
පද්ධතියයි.මෙමගින් වෙරළ කලාපය තරංග ඛාදනයෙන් ආරක්ෂා කරයි.නමුත් වර්තමානයේ මෙම
කඩොලාන පරිසර පද්ධති විවිධ ඉදිකිරිමි,ආර්ථික කටයුතු,දැව සඳහා මෙන්ම ආරක්ෂක කටයුතු
නිසාද එළිකිරීමි නිසා තරංග ගොඩබිම තුළට ඇදී ඒමෙන් වෙරළ ඛාදනය ප්‍රබල වී ඇත.
5)අයෝග්ය වෙරළ බැමි ඉදිකිරීම.
කිසියමි වෙරලාශ්‍රිත කලාපයක ඛාදනය ප්‍රබල වන විට වෙරළ ආරක්ෂා කිරීම
සඳහා ඉංජිනේරැවන් විසින් විවිධ බැමි ඉදිකරනු ලබයි.විශේෂයෙන්ම තරංගවල ප්‍රබලත්වය හෝ
ඒවායේ දිශාව පිළිබඳව විමර්ෂණය නොකර විවිධ බැමි වර්ග ඉදිකරනු ලබයි. එවිට එම බැමි විසින්
තරංග ශක්තිය වෙනත් වෙරළාශ්‍රිත කලාපයක් කරා යොමු කිරීම නිසා එම වෙරළ ඛාදනය ප්‍රබල
වේ.උදාහරන;ශ්‍රි ලංකාවේ පුත්තලම,තංගල්ල,බේරැවල වෙරළ.
6)වෙරළේ විවිධ ගොඩනැගිලි ඉදිකිරීම.
වෙරළාසන්නයේ සංචාරක හෝටල්,ජනාවාස හා වෙනත් ගොඩනැගිලි ඉදිකාරීම
නිසා වෙරළ පටු වෙයි.එවිට වෙරළ ඛාදනය අවම කිරීමට යොදනු ලබන වෙරළ බැමි ඉදිකිරිමට
අපහසු වෙයි.එමෙන්ම බැමි ඉදිකිරීමට ගෙන එන ගල් ප්‍රවාහනය කිරීමට මෙන්ම ගල්කුටිටි ඇතිරීමටඉඩ
ෙනාලැබීම නිසා ෙවරළ ඛාදනය උග්‍ර වී අැත. උදාහරන;ශ්‍රි ලංකාවේ දකුණු වෙරළතීරය.
වෙරළ ඛාදනයේ ප්‍රතිඵල
විවිධ ප්රදේශ වල සිදුවන වෙරළ ඛාදනය නිසා විවිධ ප්‍රතිඵල උද්ගතවීඇත.
1)ජනාවාස හා ගොඩනැගිලි විනාශ වීම
වෙරළ ඛාදනයේ ප්‍රධාන ප්රතිඵලයක් වන්නේ වෙරළාසන්න ජනාවාස විනාශ විමයි.
ශ්‍රි ලංකාවේ බොහෝ වෙරළ ප්‍රදේශවල විශාල ජන සංඛ්‍යාවක් වාසය කරන නිසා ඔවුන්ගේ ජනාවාස කෙරෙහි
වෙරළ ඛාදනය ප්‍රබල ලෙස බලපා ඇත.එම නිසා නිවාස විනාශ වීම,ජීවිත හානි වීම, වැඩි වී තිබේ.එමෙන්මසංචාරක
හෝටල් විනාශ වීම,වෙරළ බඩ පොල් වගාව විනාශ වී ගිය ජනාවාස පුනරැත්තාපනය
කිරීමට රජය විශාල වියදමක් දරනු ලබයි.
2)ගොඩබිම මුහුදට සේදීයාම.
වෙරළ ඛාදනයේ ප්‍රබලතම ගැටලුව ගොඩබිම මුහුද දෙසට සේදීයාම හා ගොඩබිමි භුමිප්‍රමාණය
අඩුවීමයි.ශ්‍රි ලංකාවේ කල්පිටිය සිට යාල දක්වා ඇති කිලෝමීටර් 685 තරම් දිග වෙරළාශ්‍රිත
කොටස් වාර්ෂිකව වර්ග මීටර් 1,75,000-2,85,000 තරම් ගොඩබිම් කොටසක් වෙරළ ඛාදනය නිසා විනාශ වී යයි.
උදාහරන;1840-1920 කාලය තුළ සීනිගම වෙරළාශ්‍රිතව පිහිටා තිබුණි.නමුත් එම කලාපයේ වෙරළ ඛාදනය
ප්‍රබල වීම නිසා අද ගොඩබිම සිට සැතපුම් කාලක් දුරින් සීනිගම දේවාලය පිහිටා ඇත.
3)සංචාරක කර්මාන්තය කෙරෙහි බලපෑම.
ශ්‍රි ලංකාවේ දකුණු වෙරළ තීරය සංචාරක කර්මාන්තම සමඟ දැඩිව බැඳි පවතී.ශ්‍රි ලංකාවේ
ශ්‍රේණිගත හෝටල් වලින් 75% ද හෝටල් කාමර වලින් 80% ද පිහිටා ඇත්තේ වෙරලාශ්‍රිත පටු බිම් තීරයකි.වෙරළ ඛාදනය ප්‍රබල වන විට හෝටල් වලටත්,ගිමන්හල් වලටත් භෝජනහල්,පිහිනුමි තටාක වැනි ගොඩනැගිලි වලටත්හානි පැමිනේ.මෙවන විටද සංචාරක කර්මාන්තය ආශ්‍රිත සමහර ගොඩනැගිලි විනාශ වී ඇත.එමෙන්ම වෙරළ ඛාදනය නිසාද දංචාරක හොටල් පසුපස වෙරළ ප්‍රමාණයෙන් කුඩා වීම නිසා ඒවාට පැමීණෙන
සංචාරකයින් අඩුවීමෙන්ද වෙරළ ඛාදනය සංචාරක කර්මාන්තය ෙකෙරහි බලපා අැත.
4)ධීවර කර්මාන්තය කෙරෙහි බලපෑම.
වෙරළාශ්‍රිත විශාල ංනතාවක‍ගේ ප්‍රධාන කරමාන්තය ධීවර කර්මාන්තයයි. මේ මඟින් විශාල
පිරිසක් සිය ජීවනෝපාය ගෙන යයි.එමෙන්ම වෙරළාශ්‍රිත ධීවර වරායන්.ජැටි ,ශීතාගාර විශාල වශයෙන් පිහිටුවා
ඇත.වෙරළ ඛාදනය ප්‍රබල වීමත් සමඟම මෙම ධීවර වරායන් වෙරළ ඛදනයට ලක්වීමෙන් ධීවර යාත්‍රා වලටද
බරපතල හානි සිදු වී ඇත.
5)ගමනාගමනයට බාධා ඇති වීම.
වෙරළ ඛාදනය ප්‍රබල වීමෙන් වෙරළාශ්‍රිත පරිවහන පද්ධතියට බාධා ඇති වෙයි.වෙරළ ඛාදනය ප්‍රබල
වීමෙන් මහා මාර්ග මෙන්ම දුම්රිය මාර්ගවලටද දැඩි තර්ජනයක් එල්ල වී ඇත.මේ වන විටත් ශ්‍රි ලංකාවේ නිරිත දිග වෙරලේ
මහාමාර්ග හා දුම්රිය මාර්ග වෙරළ ඛාදනයට ගොදුරැ වි විනාශ වී ඇත.එම නිසා එම කලාපයේ ගමනාගමනයද විටින් විට
ඇන හිටියි.එමෙන්ම මෙම පරිවහන පද්ධති විටින් විට ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමටද රජය විශාල මුදලක් වැය කරයි.
6)ස්වාභාවික සෞන්දර්ය විනාශ වීම
එටක වැදගත් ස්වාභාවික පරිසරයන් ලෙස වෙරළ ප්රදේශ දැක්විය හැකිය. වෙරළාශ්‍රිත ස්වාභාවික සෞන්දර්ය
රටක වටිනාකම කෙරෙහිත් ජනතාවගේ විවේකය විනෝදය සඳහාත් බලපායි.මෙලෙස ප්‍රබල ලෙස වෙරළ ඛාදනය වන විට එහි සෞන්දර්යාත්මක
අගය පිරිහී යයි.වෙරළ ඛාදනයේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති මෙවැනි සෞන්දර්යාත්මක ස්ථාන 89 ක් හදුනාගෙන ඇත.
7)වෙරළාශ්‍රිත ඓතිහිසික ස්ථාන විනාශ වීම.
වෙරළාශ්‍රිත ප්‍රදේශවල විවිධ ඓතිහාසික හා විද්‍යාත්මක ස්ථාන පිහිටා පවතී නමුත් වෙරළාශ්‍රිතව ප්‍රබලව සිදුවන
වෙරළ ඛාදනය එම ඓතිහාසික ස්ථාන විනාශ වීම කෙරෙහිත් බලපා ඇත. ශ්‍රි ලංකාවේ වෙරළාශ්‍රිත ප්‍රදේශවල ව්‍යාප්ත වී ඇති මෙවැනි
ඓතිහාසික ස්ථානයන් හඳුනාගෙන ඇත.
වෙරළ ඛාදනය වැලැක්වීම-වෙරළ සංරක්ෂණය
ශ්‍රි ලංකාවේ වෙරළබඩ ප්‍රදේශවල ප්‍රධාන ගැටලුවක් වන වෙරළ ඛාදනය වැලැක්වම සඳහා විවිධ ක්‍රියාමාර්ග
ගෙන ඇත.එවැනි ක්‍රියා මාර්ග රැසක් හඳුනාගත හැකිය.
1)වෙරළේ හා ගංගාවල වැලිකැනීම නැවැත්වීම.
2)වෙරළාශ්‍රිත කොරල්පර විනාශය වැලැක්වීම.
3)වෙරළාශ්‍රිත ප්‍රදේශවල ස්වාභාවික වෘක්ෂලතා වන කඩොලාන පරිසර පද්ධති විනාශය වැලැක්වීම හා වෙරළාශ්‍රිත කඩොලාන
වගාකිරීමේ ව්‍යපාති දියත් කිරීම
4)ධීවර කර්මාන්තයේදී වෙරළේ ස්වාභාවික සම්පත් පිළිබඳව සැලකිල්ලක් දැක්වීම
5)වෙරළාශ්‍රිත කොරල් පර හා කඩොලාන සම්පත් විනාශ කරන්නවුන්ට දැඩි නීතිරීති පැනවීම.
6)වෙරළේ ගුණාත්මක වටිනාකම හා වෙරළ ඛාදනයේ අහිතකර ප්‍රතිඵල පිළිබඳව සාමාන්‍ය ජනතාව,පාසල් සිසුන් විවිධ මාධ්‍ය
මඟින් දැනුවත් කිරීම
7)වෙරළාශ්‍රිත සම්පත් උපයෝගී කරගෙන ජීවිකාව ගෙන යන්නන් පුනරැත්තාපනය කිරීම
8)වෙරළාශ්‍රිත නව ගොඩනැගිලි ඉදිකිරීම හා සංවර්ධන ව්‍යාපෘති සිදුකිරීම පාලනය කිරීම
9)වෙරළ සංරක්ෂණය සඳහා නව නීති රීති මෙන්ම නව පනත් ඉදිරිපත් කිරිමද සිදුකර තිබේ.වෙරළ සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව
විසින් පනත් කීපයක් හඳුන්වා දී ඇත.
උදා,1981 අංක 57 දරන වෙරළ සංරක්ෂණ පනත
1988 අංක 64 දරන වෙරළ සංරක්ෂණ (සංශෝධිත)පනත.
ආශ්‍රිත
කොරල් පර |
5039 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B7%80%20%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B6%A1%E0%B7%8F%E0%B7%80%20%E0%B7%80%E0%B6%B3%E0%B7%80%E0%B7%93%20%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%B8 | සත්ත්ව ප්‍රඡාව වඳවී යාම | වර්තමානයේ ලෝකයේ විවිධ පරිසර පද්ධතිවල සිටින සත්ත්ව ග්‍රහණයන් වඳ වී යමින් සිටියි.ශිෂ්ටාචාර යුගවලදි සතුන්ට වැදූම් පිදූම් කරමින් අදහන ලද නමුත් දැනට ලෝකයේ සත්ත්ව වීශේෂ 4000ක් පමණවඳ වී යාමේ තර්ජනයට මුහුණ පා ඇත. වීශේෂයේන් ජනගහනයේ වර්ධනය, මිනිස් අවශ්යතා පුලුල් වීම,කාර්මික දියුනුව හා තරඟකාරි ආර්ථික රටාව මේ සඳහා බලපා ඇත.
මිට අමතරව ව්‍යාපාරික අමුදව්‍ය ලබා ගැනිම සඳහා සතුන් දඩයම ඒනම් සතුන් මරා ඔවුනගේ සම්, නිය,අං,මස්,වෙළදාම ආහාර සඳහා සතුන දඩයම ,පර්යේෂණ සඳහා යොදා ගැනිම,පරිසර දුෂණය ,වනාන්තර ඒළි කිරීම නිසා සතුන්ගේ වාසාස්ථාන අහිමි වීම, ලෝකයේ විවිධ ප්‍රදේශවල සිදුවන යුද්ද හා සිවිල අරගල සතුන් වඳ වී යාමට හේතු වේ. යුද්දවලදී භාවිතා කරන
රසායනික අවි,රොකට්, බිම් බෝම්බ යනාදිය නිසා සතුන් අනතුරට පත් වේ.
ලෝකයේ වඳ වී යාමේ තර්ජනයට ලක් වී ඇති සත්ත්ව විශේෂ
පැන්ඩා,
සුදු හා කලුරයිනෝසිරස්
අප්‍රිකානු ඇතුන් හිම දිවියා,
කෝලා,සිංහයින්
බෙංගාල කොටි
ලෝකයේ විවිධ පරිසර පද්ධතිවල සිටින සත්ත්ව වීශේෂ වැදගත් වේ. ඒනම් වයුගෝලිය සමතුලිතාවය පවාත්වා ගැනීම, ආහාරදාමවල කුමවත් පැවැත්ම සඳහා, පරිසරයේ ස්වභාවික සෙෳන්දර්ය පවාත්වා ගැනීම සත්ත්ව ප්‍රජාව වැදගත් වේ.ඊට අමතරව සත්ත්ව ප්‍රජාවේ ආර්ථිකමය වැදගත්කමක්ද ඇත.බොහෝ රටවල සංචාරක ව්‍යාපාරය සඳහා සතුන් වැදගත් වී ඇත. එමේන්ම විවිධ ඹෳෂද වර්ග නිපදවිමටද සතුන් උපකාරි වේ.උදාහාරනඃ
රයිනෝසිරස්ලේ අංවලින් බෙහෙත් පෙති නිපදවයි.
තල්මස් දත්වලින් ඹෳෂධ නිපදවයි.
විවිධ වානර වර්ග මඟින් පිළිකා නාශාක ඹෳෂද නිපදවයි.
සත්ත්ව ප්‍රජාව ආරක්ෂා කිරීම් පියවර
1සත්ත්ව අභය භූමි හා ආරාක්ෂිත කලාප ඇති කිරීම.
2 ජලජ ප්රදේශ හා ගොඩබ්ම් ප්රදේශ දුෂණය වැළැක්වීම.
3 සතුන් දඩයම් කිරිම සම්බන්ධව විවිධ නීති පැනවීම.
4වන සතුන්ගේ වටිනාකම,දුර්වලත්වය,සාමන්‍ය ජනතාවගේ අවධානයට යොමු කරවිම.
5 සතුන්දඩයම් කිරීම තම ජිවන වෘත්තිය කරගත් පුද්ගලයන්ට තම ජිවන තත්වය ඉ හල නංවා ගැනිමට විකල්ප ක්‍රම හදුන්වා දිම.
6 විවිධ ජාත්‍යන්තර සම්මුති ඇති කර ගැනීම.
7 ලෝක වන සත්ත්ව අරමුදල ,ඒක්සත් ජාතින්ගේ පරිසර වැඩසටහන මඟින් වන සතුන් සංරක්ෂනය පුනරුත්ථාපනය සඳහා ණය හා සහානාධර ලබා දීම.
8 නිවර්තන වර්ෂා වනාන්තර එළි කිරිම හා ජෛව විවිධත්වය ඇති සතුන් විනාශය තඑනම් කිරීමට ගැනිම.
තවද අන්තර් ජාතික වන සතුන් වෙළදාම පිළිබද එක්සත් ජාතින්ගේ සංගමය යටතේ වන සත්ත්ව වෙළදාම වැළැක් විමට කටයුතු කර ඇත.එ සඳහා රටවල් 120ක් අත්සන් තබා ඇත. ඊට අමතරව වන සතුන් සුරැකිම සඳහා වු ලෝක සංගමය,ලෝක වන සත්ත්ව අරමුදල,වන සතුන් අරක්ෂා කිරීමට විවිධ පියවර ගෙන ඇත.වන සතුන් ආරක්ෂා කිරීමට විවිධ ක්‍රියාමාර්ග ගෙන ඇත. ජනක හෙට්ටිආරච්චිගේ අදහස අනුව 1946 පිහිට වූ ජාත්‍යන්තර තල්මස් කොමිසම මගින් තල්මසුන් වදවීම වැලැක්වීමට පියවර ගෙන ඇත.වන සතුත් සුරකීම සඳහා වූ ලෝක සංගමය මගින් අනවසරව වන සත්ව වෙළදාම වැළැක්වීමට විවිද ක්‍රියාමාර්ග ගනිමින් සිටී.ලෝකයේ නීත්‍යාණුකූල නොව
සත්ව වෙළදාම් කරන ප්‍රධාන සතුන්
කොටි-සම්
වානර වර්ග හි සිංහ සම්
පක්ෂින් වර්ග
උරග
විසිතුරැ මසුන්මේt
අැතුන්-අැත්දල
සතුන් අපනයනය කරන ප්‍රධාන රටවල්
මෙක්සිකෝව
බ්‍රසිලය
ආජෙන්ටිනාව
කෙන්යාව
චීනය
ඉන්දියාව වැනි රටවල් හදුනාගෙන ඇත.එසේම වන සතුන් ආනයනය කරන ප්‍රධාන රටවල් ලෙස එක්සත් ජනපදය ,ප්‍රංශය,ජපානය,ජර්මනිය,බ්‍රිතාන්‍ය,වැනි රටවල් හදුනාගෙන ඇත.නමුත් ලෝව විවිධ රටවල ව්‍යාපාරික අමුදව්‍ය ලබා ගැබිමට සතුන් දඩයම් කිරීම වැලැක්විමට ලොව සැම රටක්ම උත්සහා ගනි.ඒ අතර තල්මස් දඩයම ,ඇතුත් දඩයම හා රටකට ආවේනික සතුන් දඩයම් කිරිම තහනම් කර ඇත.මෙම කටයුතු වැළැක්විමට ජාත්‍යාන්තර සම්මුති ඇති කරගෙන ඇත. එමෙන්මදුර්ලභ සතුන් නැවත බෝකිරීම සඳහා ද පියවර ගෙන ඇත.
" වර්ෂයකට කෙන්යාවේ වන සතුන් නැරඹිම සඳහා එරටටක් සිංහයෙකු වසරකට ඩොලර් 5,15,000 පමණ උපයා දෙනු ලබයි.නමුත් සිංහයෙකු මරා සම් ලබාගතහොත් ඉන් ඩොලර් 5,15,000 පමණ උපයා දෙනු ලබදෙයි. එමෙන්ම රැවනඩාව හා ටැන්සානියාව යන රටවල් ද විශාල වශයෙන් වන සතුන් පදනම් කරගෙන සංචාරන කටයුතු සිදු කරයි."(හෙට්ටිආරච්චි,2006)
"සමාන්‍යයේන් වර්ෂයකට ඇතුන් 70,000 පමණ දල ලබාගැනිම සඳහා මරනු ලබයි.මෙම ඇත්දල විසිතුරැ භණ්ඩ සැදිමට සංවර්ධිත රටවල් විසින් අනය නය කරයි. මේ නිසා අප්‍රිකානු රටවල ඇතුන් අඩු වෙමින් පවති.1981-89 කාලය තුළ සුඩානයේ ඇතුන් ගහනය 84% ද, සැම්බිරියාවේ 80% ද ,කෙන්යාවේ 75% ද ටැන්සානියාවේ 80% ද ඇතුන් අඩු වී ඇත.ලෝකයේ විවිධ වෙරළශ්‍රිත කලාපවල සිටින විසිතුරැ මත්සයින් අල්ලා අපනයනය කිරිම ද බහුලව සිදුවන සත්ත්ව වෙළදාමකි.එමෙන්ම 1900 දී සාගරවල තල්මස් වීශේෂ මිලියන 4.4 පමණ සිටි අතර අද වන විට එය මිලියනයක් දක්වා අඩු වී ඇත.1925-1975 කාලය තුල තල්මසුන් මිලියන 1.5 පමණ අඩු වී ඇත.1988 දි එක්සත් ජනපදය විසින් මත්ස්‍යයින් මිලියන 25 ,උරගයින් මිලියන 1.2 ක්පමණ නිවර්තන කලාපීය රටවලින් ආනයනය කර ඇත. බෝහෝ දුරට මෙම සතුන් නැව් මඟින් හා වෙනත්
නිත්‍යානුකුල නොවන මාර්ග ප්‍රවහනය කරන නිසා ඉන් 10-40% පමණ මිය යයි."(හෙට්ටිආරච්චි,2006)''''
අඩවිෙයන් බැහැර පිටු
EXTINCTION OF SPECIES
MASS EXTINCTION UNDERWAY
ෙම අඩවිය බලන්න
[අලි]
අශ්‍රිත ග්‍රන්ථ
පාරිසරික භුෙගා්ලය විද්‍යාව පරිසර කළමනාකරණය හා සංරක්ෂණය ෙලා්ක පරිසර අර්බුදය.ජනක ෙහට්ටි අාරච්චි |
5040 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B6%B4%E0%B6%AD%E0%B7%8A%20%E0%B7%80%E0%B7%93%E0%B6%B8 | වියපත් වීම | ජනගහනය වියපත් වීම (Population Ageing) යනු "ජන සංඛ්‍යාවක වයස්ගතවූවන්ගේ ප්රතිශතය මුළු ජන සංඛ්‍යාවට සාපේක්ෂව ක්රමයෙන් ඉහළයාමයි."සංවර්ධිත රටවල වියපත් ජනගහනය ලෙස සැලකෙන්නේ වයස අවුරැදු 65 හෝ ඊට වැඩි ජනගහනයයි.නමුත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල වයස අවුරැදු 60 හෝ ඊට වැඩි පිරිස වියපත් ජනගහනය ලෙස සලකයි.වියපත්වීම සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට පමණක් නොව සංවර්ධිත රටවලටද විවිධ බලපෑම් ඇති කරයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ ජනගහනයේ වර්ධනය හා වයස් සංයුතිය (1946 - 2004)
මූලය ආර්ථික විමසුම - 1999 අප්‍රේල්/මැයි
1964 දී ශ්‍රී ලංකාවේ වයස අවුරුදු 60 හෝ ඊට වැඩි ජන සංඛ්‍යාව මුළු ජන සංඛ්‍යාවෙන් 54% ක් විය.2001 දී එම අගය 9.9 දක්වා වර්ධනය විය.එසේම 1981-2011 කාල පරිච්ඡෙදය තුළ වියපත් ජනගහනය දෙගුණයක් වී ඇත.එසේම 2041 වන විට ශ්‍රී ලංකාවේ මුළු ජනගහනයෙන් 27.8% ක් වයස අවුරුදු 60 හෝ ඊට වැඩි ජන සංඛ්‍යාව වන බව පුරෝකථනය කර ඇත.
ජනගහනය වියපත් වීමට බලපාන සාධක
වියපත්වීම මුලින්ම ආරම්භ වූයේ සංවර්ධිත රටවලය.මීට හේතුව එම රටවල ප්‍රජා විද්‍යාත්මක සංක්‍රාන්තිය සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට වඩා කලින්
සිදුවීමයි.සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල ප්‍රජාවිද්‍යාත්මක සංක්‍රාන්තිය ප්‍රමාදව සිදුවීම මත ජනගහනය වියපත්වීමද ප්‍රමාදව සිදුවිය.වියපත්වීම සඳහා මූලික වශයෙන් කරුණු තුනක් බලපායි.
සඵලතාව (Fetility)]
මර්ත්‍යතාව (mortality)
ජාත්‍යන්තර සංක්‍රමණ (International Migration)
ශ්‍රී ලංකාවේ මර්ත්‍යතාව පහළ බැසීම ආරම්භ වූයේ 1945 න් පමණ පසුය.මීට හේතු වන්නේ දිවයින පුරා ක්රියාත්මක කරන ලද සෞඛ්‍යප්‍රතිපත්තියයි.මේ නිසා මිනිසුන්ගේ ආයු අපේක්‍ෂාව වර්ධනය විය.එසේම 1960 දශකය අග භාගයේදී මාතෘ හා ළමා සෞඛ්‍ය වැඩසටහනට පවුල් සැලසුම් ක්‍රම හඳුන්වා දීම සහ ක්රියාත්මක කිරීම මත සඵලතාවද පහල බැසීම ආරම්භ විය.මෙම සංසිද්ධිය (ළමා ජනගහනය අඩු වීම සහ වියපත් ජනගහනය වැඩි වීම)වියපත් ජනගහනයක් නිර්මාණය වීමට හේතු විය.එසේම ජාත්‍යන්තර සංක්‍රමණද වියපත්වීම සඳහා වක්‍රාකාරයෙන් බලපායි.ශ්‍රී ලංකාවෙන් පිටතට ජාත්‍යන්තර වශයෙන් සංක්‍රමණය වන්නන් වැඩකරන වයස් කාණ්ඩයට අයත් වීම ඊට හේතුවයි.
වියපත්වීම තුළ සමාජ ආර්ථික ගැටලු
සංවර්ධිත රටවල ජනගහනය වියපත්වීම සිදුවූයේ සමාජ ආර්ථික දියුණුවත් සමගිනි.මේ නිසා එම රටවලට වියපත්වීම සම්බන්ධ අභියෝගයන්ට මුහුණදීම සඳහා අවශ්ය වැඩසටහන්,සැලසුම් සකස් කිරීමට ප්‍රමාණවත් කාලයක් මෙන්ම ශක්‍යතාවක්ද පැවතිනි.නමුත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල වියපත්වීම සිදුවන්නේ සමාජ ආර්ථික දියුණුවකින් තොරවය.එසේම කෙටිකාලයක් තුළ ජනගහනය වියපත්වීම සිදුවේ.මේ නිසා වියපත්වීම සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට විවිධ සමාජ ආර්ථික ගැටලු ඇති කරයි.
රටක වියපත් ජනගහනයක් පවතින විට ඔවුන්ව රැක බලාගැනීමට සිදුවේ.වියපත් වූවන් රැක බලා ගැනීම පවුල් සංස්ථාවේ මෙන්ම රජයේද වගකීමකි.මේ නිසා පවුල් සංස්ථාවේ යැපෙන්නන් ප්‍රමාණය වැඩිවේ.එසේම රජයට වියපත්වූවන් වෙනුවෙන් උපකාරක සේවා සැපයීමට සිදුවේ.විශේෂයෙන්ම වියපත්වූවන්ට වැළඳෙන රෝග අංශභාගය දියවැඩියාව වැනි නිධන්ගත රෝගයි.මේනිසා ඔවුන්ට දීර්ඝකාලීනව නේවාසික ප්‍රතිකාර කිරීමට අවශ්ය සෞඛ්‍ය සේවා සැපයීමට රජයට සිදුවේ.වියපත් ජනගහනය වැඩිවන විට රජයට විශ්‍රාම වැටුප් සඳහා වැඩි පිරිවැයක් දැරීමට සිදුවේ.විශ්‍රාම වැටුප් සංක්‍රාම වියදමකි.මේ නිසා සම්පත් ඵලදායී ආර්ථික කටයුත්තක යෙදවීමෙන් නිමැවුමක් ලබා ගැනීමට ඇති හැකියාව නැති වේ.
දකුණු ආසියාවේ වියපත් ජනගහනය
වියපත් ජන සංඛ්‍යාවේ ප්රතිශතය (වයස - 60+)
1975 - 2025
මූලය : ජනගහන අධ්‍යයනය (ශ්‍රී ලංකාව ඇසුරින්)
වියපත් ජනසංඛ්‍යාවේ ප්රතිශතය (වයස 60+) 1975 - 2025වසර 2000 වන විට දකුණු ආසියාවේ වැඩිම වියපත් වූවන්ගේ ප්රතිශතයක් වාර්තා කර ඇත්තේ ශ්‍රී ලංකාවයි.එම අගය 9.3% කි.2025 වන විටද දකුණු ආසියාවේ වියපත්වීමට තදින්ම ලක්වන රට වන්නේ ශ්‍රී ලංකාවයි.ශ්‍රී ලංකාවට පසුව වේගවත් වියපත්වීමක් සිදුවන්නේ ඉන්දියාවේය.
ලෝකයේ වියපත් ජනගහනය
වියපත් ජනගහනය සහ ළමා ජනගහනය මුළු ජනගහනයේ ප්රතිශතයක් ලෙස 1950 - 2050
වයස අවුරුදු 60 හෝ ඊට වැඩි ජනගහනය - 2050
ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ :
ද සිල්වා, ඉන්ද්‍රලාල්, ජනගහන අධ්‍යයනය (ශ්‍රී ලංකාව ඇසුරින්), 2004,කර්‍තෘ.
ආශ්‍රිත වෙබ් අඩවි
http://www.state.gov/g/oes/rls/or/81537.htm
http://images.google.lk/images?q=Population+Ageing&gbv=2&ndsp=20&hl=en&start=0&sa=N
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
Why Population Aging Matters - A Global Perspective
Population Ageing
The coming acceleration of global population ageing
United Nations • Population Division • Department of Economic and Social Affairs POPULATION AGEING•2002
Challenges of Global Ageing |
5042 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%9C%E0%B7%85%E0%B7%9C%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%B8%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%AE%E0%B7%8F%E0%B6%B1 | සොළොස්මස්ථාන | ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේගේ පාදස්පර්ශයෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ පූජනීය වු ස්ථාන දහසයක්, සොළොස්මස්ථාන ලෙස නම් කොට තිබේ.එවා 'මහියංගනං නාගදීපං' ගාථාවෙන් දැක්වේ.
මහියංගනය
ඌව පළා‍තෙහි බදුල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ බිම්තැන්න, කෝරළයෙහි අලුත්නුවර නගර වසමට අයත්ව පිහිටි මහියංගන චෛත්‍යය, බුදුන් වහන්සේගේ ජීව සර්වඥ කේශධාතූන් නිදන් කළ හා පිරිනිවනින් පසුව උන්වහන්සේගේ ශ්‍රීවාස්තී ධාතුවද නිධන් කර තනනු ලැබූ ශ්‍රී ලංකාවෙහි පළමු දාගැබ සේ සැළකේ. මහියංගනයෙහි පුරාණ සිංහල නාමය බිම්තැන්න නම් වේ. පාලියෙන් ලියනවිට බිම් යන්න මහී යයිද, තැන්න යන්න අංගනය නමින්ද මහියංගනය යන්න සෑදි ඇත.
නාගදීපය
තථාගත බුදූරජාණන්වහන්සේ සම්බුද්ධත්වයට පත්වී පස්වැනි වර්ෂයෙහි ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන කල්හි, චූලෝදර නාරජු මහෝදර නාරජු අතර මිණිපළඟක් නිසා මහත් සටනක් ඇතිවන්නට විය. මෙම සටනේදී විශාල පිරිසකට ඇතිවන්නට ගිය දරුණු විනාශය වළක්වනු වස් උන්වහන්සේ ලක්දිවට වැඩම කර වර්තමාන නාගදීප දාගැබ ඇති ස්ථානයෙහි දම් දෙසූ සේක.නාග ගෝත්‍රිකයන් විසූ දිවයින හෙයින් මෙය නාගදීපය නම් වේ.
කැළණිය
බුදුරජාණන් වහන්සේ නාගදීපාගමනයෙන් තෙවසක‍ට පසුව මණිඅක්ඛිත නාරජුගේ ආරාධනයෙන් කැළණියට වැඩි සේක. දැනට චෛත්‍යය ඇති ස්ථානයෙහි රුවන් පළඟක වැඩ හිඳ 500 ක් සංඝ‍යා වහන්සේලා සමඟ දන් වැළදු බව කියවේ. වර්තමාන කැළණිය රජමහා විහාරය ලෝක ප්‍රසිද්ධ කලාත්මක චිත්‍ර‍යන්ගෙන් විසිතුරුය. ඉදිරිපසින් ගලා බස්නා කැළණි ගඟ විහාරස්ථානයෙහි ශෝභමානත්වය තවත් වැඩි කරයි.
ශ්‍රී පාදය
බුදුරජාණන්වහන්සේගේ ශ්‍රී පාද ලාංජනය පිහිටා ඇති බැවින් ශ්‍රී පාදය, ශ්‍රි පාද කන්ද යන නම් වලින් හදුන්වනු ලබයි. හින්දු භක්තිකයෝ ශිව දෙවියන්ගේ පාදය යැයි සලකා ශිවනඩිපාදම් යයිද පෘතුගීසීහු ආදම්ගේ කන්ද යයි සලකා පීකෝ ඇඩෑම් යයිද , ඉංග්‍රීසීහු ඇඩම් ස්පීක් යයිද හදුන්වනු ලබයි. කෙසේ වෙතත් බෞද්ධ පිළිගැනීමට අනුව බුදුරජාණන්වහන්සේ බුද්ධත්වයෙන් අටවැනි වර්ෂයෙහි මණිඅක්ඛිත නාරජුගේ ආරාධනයෙන් කැළණියට වැඩම කළ අවස්ථාවේ සුමන දිව්‍ය රාජයා විසින් තමන්ගේ වාසභවනය වූ සමන්ගිර මුදුනෙහි සිරිපා සටහන පිහිටවනු මැනවැයි කරන ලද ආරාධනයෙන් බුදුරජාණන්වහන්සේ ඉන්ද්‍රනීල මාණික්‍යයක් මත සිය පාද ලාංඡනය පිහිට වූ‍සේක
දිවා ගුහාව
සමනොළ ගල මුදුනෙහි සිරිපා සටහන් පිහිටවනු සඳහා එහි වැඩම කළ අවස්ථාවේ දිවා කල ගත කළ ගුහාව දිවා ගුහාව නම් වේ. මෙම දිවා ගුහාව වර්තමානයෙහි හදුනාගෙන ඇත්තේ සිරිපා මලුවේ සිට මහගිරිදඹය පසුකොට මඳ දුරක් පැමිණි විට වම්පසින් දක්නට ලැබෙන භගවාලෙනයි.
දීඝවාපී චෛත්‍යය
දීඝවාපිය හෙවත් දිගාවැව ගමෙහි කරවන ලද බැවින් දීඝවාපිය යැයි කියනු ලැබේ. බු: ව: 407 හෙවත් ක්‍රි:පූ: 137 රජ පැමිණි සද්ධාතිස්ස රජතුමන් විසින් සර්වඥධාතූන් නිධන් කොට මෙම චෛත්‍යය කරවන ලදී. බුද්ධත්වයෙන් අටවැනි වර්ෂයෙහිදී බුදුරජාණන්වහන්සේ මෙම ස්ථානයට වැඩ මොහොතක් සමවත් සුවයෙන් ගතකල බව කියැවේ.
මුතියංගනය
මුතියංගන විහාරය පිහිටා ඇත්තේ වර්තමාන බදුලු දිස්ත්‍රික්කයෙහිය. බුදුරජාණන්වහන්සේ ලක්දිවට වැඩම කළ තෙවැනි ගමනේදී මුතියංගන චෛත්‍යය පිහිටි ස්ථානයේ නිරෝධ සමාපත්තියට පැමිණි බවට විශ්වාස කෙරේ. මෙම සෑ ගර්භයේ බුදු සමිදුන්ගේ මුක්තක ධාතුන් වහන්සේ හා කේෂ ධාතුන් වහන්සේලා වැඩ සිටිති.
තිස්ස මහා විහාරය අර්ත
බු: ව: 315 හෙවත් ක්‍රි: පු: 228 වැන්නෙහිදී පමණ මාගම්පුර රජ පැමිණි කාවන්තිස්ස රජු විසින් ඉදිකල හෙයින් තිස්ස මහා වෙහෙර යයි නම් විය. මෙම චෛත්‍යයෙහි බුදුරජාණන්වහන්සේගේ ලළා‍ට ධාතුව නිධන් කර ඇති බව කියවේ.
ජය ශ්‍රී මහා බෝධීන් වහන්සේ
දඹදිව ශ්‍රී මහා බෝධීන් වහන්සේගේ ශාඛාවක් මෙරටට වැඩම කරන ලද්දේ ක්‍රි: පු: 3 වැනි සියවසෙහිදීය. මෙය සිදුවුයේ මිහිදු මාහිමියන් මෙරටට බුදුසමය හඳුන්වාදීමෙන් පසුවය. දඹදිව ධර්මා‍ශෝක අධිරාජයාගේ අනුග්‍රහය හා අනුබලය ඇතිව ලංකාවේ දෙවන පෑතිස් රජතුමාගේ ඉල්ලීමක් අනුව ශ්‍රී මහා බෝධීන්වහන්සේ සඝමිත් තෙරණිය විසින් මෙරටට වැඩම කරන ලදී.
මිරිසවැටි වෙහෙර
බු: ව: 383, ක්‍රි : පූ: 101 දී දුටුගැමුණු රජතුමා විසින් මහා සංඝයාට නොපිළිගන්වා මිරිස් ව්‍යාංජනයක් වැළදු එක් අවස්ථාවක් සිහිවූ රජතුමන් මහා සංඝයාට පිළිගැන්වීමට මෙය කරවූ බව කියැවේ. මෙහි දුටුගැමුණු රජතුමාගේ කුන්තා‍යුධය නිධන් කර ඇත.'
රුවන්වැලි මහා සෑය
බු: ව: 383 , ක්‍රි :පූ: 161 දී රජ පැමිණි දුටුගැමුණු රජු විසින් ක්‍රි.පූ.140 දී කරවන ලද මෙම සෑය සද්ධාතිස්ස රජතුමා විසින් වැඩ නිම කරවන ලදී. එකල රියන් 120ක් ද, වර්තමානයේ දී අඩි 338 ක් ද, උසින් යුක්ත වන මෙම චෛත්‍යයෙහි වට ප්‍රමාණය අඩි 942 ක් වේ. (මෙය පළමු පේසාවේ වටප්‍රමාණයයි.) කකුසඳ , කෝනාගමන, කාශ්‍යප හා ගෞතම යන බුදුවරයන් මෙහි වැඩ විසූ බැවින් සර්වඥ පාරිභෝගික ශුද්ධ බිමක් ලෙස හැඳින්වේ. මෙම චෛත්‍යයෙහි ද්‍රෝණයක් සර්වඥ ධාතූන් නිධන් කර ඇති බැවින් රන්මල් ධාතු ගර්භය පුරා විසිරවන ලද හෙයින් රත්නමාලී යන නම ප්‍රකට වූ බව කියවේ.
ථුපාරාමය
මෙම චෛත්‍යය දෙවන පෑ තිස් රජු විසින් කරවන ලදී.උස අඩි 63 ක් හා වට ප්‍රමාණය අඩි 194 කි. බුදුන් වහන්සේගේ දකුණු අකු දාතුව නිධන් කර ඇත. අලංකාරය හා ආරක්ෂාව පිණිස වටිනා වටදාගෙයක්ද සාදවා ඇත.ථූපය පෙරටු කොට සාදවා ඇති හෙයින් ථූපාරාමය නම් වේ. මෙම චෛත්‍යයෙහි කකුසඳ බුදුරදුන්ගේ ඩබරාධාතුවද, කෝණාගමන බුදුරදුන්ගේ පටීධාතුනද, කාශ්‍යප බුදුරදුන්ගේ ජලසා‍ටිකාවද තැන්පත්කර සාදවා ඇත.
අභයගිරි චෛත්‍යය
වළගම්බා රජතුමන් විසින් ගිරි නම් නිඝණ්ඨයා විසූ නිඝණ්ඨාශ්‍රමය තිබූ තැන්හි ඉදිකල හෙයින් අභයගිරිය යන නමින් හැඳින්වේ. මෙම චෛත්‍යයෙහි සර්වඥ ධාතූන්ද, රන්පත් ඉරුවල ලියන ලද දහම් පොත්ද, මිණිකම් කරන ලද සුරම්‍ය ධාතුද තැන්පත් කර ඇති බව කියැවේ.
ජේතවනාරාම චෛත්‍යය
බු: ව: 819 , ක්‍රි:ව: 334 දී රජ කළ මහසෙන් රජතුමා විසින් කරවන ලද මෙම චෛත්‍යය උස අඩි 231 ක්ද වට ප්‍රමාණය අඩි 1100 ක්ද වේ. ජොතිවන නම් උද්‍යානයෙහි ඉදිකළ හෙයින් මෙනමින් හදුන්වයි. බුදුරදුන් ලක්දිව වැඩම කල තෙවැනි වර මෙම ස්ථානයේ සමවත් සුවයෙන් වැඩ සිට ඇති බව කියැවේ. උන් වහන්වහන්සේගේ පටීධාතුව තැන්පත් කර මෙය සාදවා ඇත.
ශෛල චෛත්‍යය
මෙම චෛත්‍යය ක්‍රි:ව: 8 දී මහාදාඨික මහානාග රජු විසින් බුදුරදුන්ගේ ඌර්ණ රෝම ධාතුව තැන්පත් කර උසින් අඩි150 ක් හා වට ප්‍රමාණය අඩි 700 ක් වන ලෙස සාදවා ඇත. මිහින්තලා පව්වෙහි ඇති මෙය කළු ගල් තලාවක් මත ගොඩනගා ඇති බැවින් මෙම නමින් ප්‍රකටව ඇත.
කතරගම කිරිවෙහෙර
මහාසේන රජු විසින් සාදවා ඇති මෙම වෙහෙර තුල බුදුරදුන්ගේ තෙවැනි ලංකාගමනයේදී මෙම ස්ථානයට වැඩම කර වැඩ සිටි ස්වර්ණමය ආසනයත්, සිද්ධාර්ථකුමරු පැවිදිවන අවස්ථාවේ කේශච්ඡේදනය කල මඟුල් කඩුවත් හා උන්වහන්සේගේ කේශධාතූන් තැන්පත්කර ඇති බව කියැවේ.කිරි ගස් බහුලව ඇති උයනක කරවු හෙයින් ඛදිර විහාර හෙවත් කිරි වෙහෙර යැයි ව්‍යවහාර කර ඇත.
සොළොස්මස්ථාන |
5044 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%85%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%B8%20%E0%B6%9A%E0%B7%90%E0%B6%B8%E0%B6%AD%E0%B7%92%20%E0%B6%B4%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B6%BA | අන්තිම කැමති පත්‍රය |
අන්තිමකැමති පත්‍රයක් යනු
1844 අංක 21 දරණ අන්තිම කැමති පත්‍ර ආඥා පනතේ 2වන වගන්තිය අනුව අන්තිම කැමති පත්‍රයක් යනු කිසියම් තැනැත්තක්ගේ මරණයෙන් පසුව ඔහුගේ හෝ ඇයගේ ජීව්ත කාලය තුළ රැස් කරගත් බූදලයට ගත යුතු ක්‍රියාමාර්ගය
සම්බන්ධයෙන් එම තැනැත්තා විසින් කරනු ලබන අවසාන ප්‍රකාශන පත්‍රය වේ.අන්තිම කැමති පත්‍රයක් සහිතව මියගිය
තැනැත්තකුගේ බූදලය ඔහුගේ අන්තිම කැමැත්ත මත බෙදී යා යුතු අතර අන්තිම කැමති පත්‍රයක් නොමැති අවස්ථාවලදි
අනුප්‍රාප්ති නීතිය යටතේ සකස් කරනු ලබන පෙළපත් සටහන අනුව එම තැනැත්තාගේ දේපල බෙදී යා යුතුය.
එහෙත් මෙහිදි
අනුප්‍රාප්තිය ඉතාමත් ව්‍යාකූල වන අතර ලන්දේසි නීතියට යටත්වන තැනැත්තන් සදහා පොදු නීතිය ද අනෙකුත් එක් එක්
පුද්ගලයාට විශේෂ නීති වන උඩරට නීතිය,මුස්ලිම් නීතිය සහ තේසවලාමේ නීතිය මතද දේපල බෙදී යන ආකාරය එකිනෙකට
වෙනස් වේ.
අන්තිම කැමති පත්‍ර ආඥා පනතේ 3 වන වගන්තිය අනුව සහ 1993 අංක 5 දරණ සංශෝධන පනතට අනුව අවු.18 ට වැඩි
අයෙකුට අන්තුම කැමති පත්‍රයක් ලියා සකස් කල හැකි ය.
අන්තිමකැමති පත්‍රයක් සැකසීම
අන්තිම කැමති පත්‍රයක් තබා මිය ගිය විට අනෙකුත් සියලුම අනුප්‍රාපති නීති ඉදිරියේ අන්තිම කැමති පත්‍රය ප්‍රබලම
ලියවිල්ල බවට පත් වේ.මෙම ලියවිල්ල සකස් කිරීම සමිපූර්ණයෙන් ම වංචා වැලැක්විමේ ආඥා පනතට අනුව සිදු විය යුතු
ය.1840 අංක 7 දරණ වංචා වැලැක්වීමේ ආඥා පනතේ 4 වන වගන්තිය ට අනුව අන්තිම කැමති පත්‍ර සහ කොඩිසිල් පත්‍ර මඟින්
නිශ්චල දේපල පැවරිමකදී එකී අන්තිම කැමති පත්‍ර හෝ කොඩිසිල් පත්‍ර ක්‍රම දෙකකට සකස් කළ හැක.
1. නොතාරස්වරයකු සිටීනමි එකී නොතාරස්වරයා සහ සාක්ෂිකරුවන් දෙදෙනෙකු සහතික කිරීමෙන් අන්තිම කැමති පත්‍රය
සකස් කළහැකි ය.
2. නොතාරිස්වරයෙකු අන්තිම කැමති පත්‍රය සහතික නොකරන අවස්ථාවලදී අඩු වශයෙන් සාක්ෂිකරුවන් 5 දෙනෙකු ඉදිරියේ
අන්තිම කැමති පත්‍රය සහතික කර තිබිය යුතු ය.
වැඩි දුරටත් කියවන්න
more
අන්තිම කැමති පත්‍රයක් නිත්‍යනුකූල වීම
එසේ වුව ද 4 වන වගන්තිය අනුව පහත සදහන් පොදු අවශ්යතා සපුරාලන්නේ නම් පමණක් අන්තිම කැමති පත්‍රයක්
නීත්‍යානුකූල ලියවීල්ලක් බවට පත් වේ.
1.අන්තිම කැමති පත්‍රයක් ලිඛිත විය යුතුයි.එසේ වුවද මෙම පනතේ 14 වන වගන්තිය අනුව යුධ සේවයේ නියුතු සොල්දාදුවෙකු
සහ මුහුදේ සේවය කරන නැවියෙකුට ඉහත සදහන් විධිවිධාන අනුගමනය කිරීම අවශ්ය කනාවන අතර වාචිකව ද අන්තිම
කැමති පත්‍රය සකස් කළ යුතු ය.
2.අන්තිම කැමති පත්‍රකරු විසින් හෝ ඹහු ඉදිරිපිට දී ඹහු විසින් බලය දෙන ලද තැනැත්තකු විසින් අත්සන් කර තිබිය යුතු ය.එහෙත් අර්ථ
නිරූපණ ආඥා පනතේ 2 වන වගන්තිය අනුව සළකුණකින් අත්සන් කළ හැකි බව දැක්‍‍වෙයි.නොතාරිස් ආඥා පනතේ 31(15)
වගන්තිය ට අනුව වම් මාපට ඇගිලි සළකුණ යෙදීම ද නීත්‍යානුකූල වෙයි.එකී අත්සන අන්තිම කැමති පත්‍රයේ කෙළවර
හෝ අග තබා තිබිය යුතු ය.
පෙරේරා එ. පෙරේරා හිදි අන්තිම පත්‍රකරු කතිරයකින් අත්සන් කර තිබුණ ද එය
පිළිගැණුනි.
ඊබ්‍රහිමි යූසුෆ් එ. පකීර් බාවා හිදි අත්සන පැත්තකින් තබා තිබුණ ද එය වලංගු අත්සනක් ලෙස පිළිගැණුනි.
3. අන්තිම කැමති පත්‍රකරු පහත සදහන් අවස්ථා දෙකෙන් එකකදී අත්සන් කර තිබිය යුතු ය.
(a) නොතාරිස්වරයකු සහ සාක්ෂිකරුවන් දෙදෙනෙකු හෝ ඊට වැඩි දෙනෙකු ඉදිරියේ අත්සන් කර තිබිය යුතු අකර ඒ බවට ඹවුන් විසින් සහතික කර තිබිය යුතු ය.
(b) ඹවු‍නොවුන් ඉදිරිපිටදි එනක විට එක්ව සිටිය දි අත්සන් කර තිබිය යුතු ය.
(c) එසේ නොමැති නමි නොතාරිස්වරයෙකු නොමැති අවස්ථාවකදී සාක්ෂිකරුවන් 5 දෙනෙකු හෝ ඊට වැඩි සංඛ්‍යාවක් ඉදිරියේ අත්සන් කර තිබිය යුතු අතර එම සාක්ෂිකරුවන් විසින් එම අත්සන් සහතික කර තිබිය යුතු ය.
නොතාරිස් ආඥා පනතේ 31(11)වගන්තිය අනුව අන්තිම කැමති පත්‍රකරු එම ලේඛනය අත්සන් කිරීමටඩ පෙර ඹහුට එය කියවා තේරුමි කර දිය යුතු අතර එම අවස්ථාව වන විට එකී ලේඛනය තේරුමි ගැනීමට තරමි මනා සිහිබුද්ධියෙන් සහ වටහා ගැනීමට ඇති හැකියාවෙන් යුක්තව සිටින බව ද තහවුරැ විය යුතු ය.
සාක්සිකරුවන් 5 දෙදෙනෙකු ඉදිරියේ ලියා අත්සන් කරන්නේ නම් එවිට සියලු සාක්ෂිකරුවන් ඉදිරියේ සහ අන්තිම පත්‍රකරු ද ඉදිරියේ ඹවුනොනුන් එකවිට එක්ව සිටියදී අත්සන් කළ යුතු වේ.එවැනි අවස්ථාවක නොතාරිස්වරයකු අවශ්ය නොවන අතර නොතාරිස්වරයකු පැමිණ සිටිය ද ඹහු පැමිණියේ අන්තිම කැමති පත්‍රය සම්බන්ධයෙන් නොවේ නම් හෝ අහම්බෙන් පැමීණීමක් සිදු වී ඇත්නම් එවිට ද නොතාරිස්වරයා‍ගේ පැමිණීම අන්තිම කැමති පත්‍රයට අදාළ නොවේ.
වංචා වැළැක්වීමේ ආඥා පනතේ 4 වන වගන්තිය අනුව අන්තිම කැමති පත්‍රයක් සකස් කිරිමෙන් අනතුරුව ඊට අතිරේකයක් වශයෙන් කොඩිසිල් පත්‍රයක් සකස් කළ හැක.මෙම කොඩිසිල් පත්‍ර අන්තිම කැමති පත්‍රයට අතිරේකයක් වශයෙන් හෝ වෙනස් කිරීමක් සදහා සකස් කළ හැකි අතර අන්තිම කැමති පත්‍රවලට අදාළ සියලු විධිවිධාන කොඩිසිල් පත්‍ර වෙනුවෙන් ද අනුගමනය කළ යුතු ය.
අන්තිම කැමති පත්‍ර අවලංගු කිරීම
වංචා වැළැක්වීමේ ආඥා පකතේ 6 වන වගන්තියට අනුව අන්තිම කැමති පත්‍රයක් හෝ කොඩිසිල් පත්‍රයක් අවලංගු කළ නොහැකි අතර පහත සඳහන් අවස්ථාවලදි අවලංගු වේ.
1. තෙස්තමේන්තුකරු හෝ තෙස්තමේන්තුකාරිය අන්තිම කැමති පත්‍රය සකස් කිරීමෙන් පසු විවාහ වුවහොත් .
2. නැවත අන්තිම කැමති පත්‍රයක් හෝ කොඩිසිල් පත්‍රයක් සකස් කර එම අවස්ථා‍වෙදි පළමු අන්තිම කැමති පත්‍රය හෝ කොඩිසිල් පත්‍රය අවලංගු කරමින්අලුත් අන්තිම කැමති පත්‍රයක් හෝ කොඩිසිල් පත්‍රයක් සකස් කළ විට.
3.වංචා වැළැක්වීමේ ආඥා පනතේ 4 වන වගන්තිය අනුව අදාළ විධිවිධාන වලට අනුව නව අන්තිම කැමති පත්‍රයක් සකස් කළ විට.
4.අන්තිම කැමති පත්‍රය අවලංගු කිරීමේ චේතනාවෙන් තෙස්තමේන්තුකරු විසින් හෝ ඹහුගේ හෝ ඇයගේ නියෝගය මත තෙස්තමේන්තුකරු හෝ තෙස්තමේන්තුකාරිය ඉදිරියේ වෙනත් තැනැත්තකු විසින් පිළිස්සීමෙන් හෝ ඉරාදැමීමෙන් හෝ වෙනත් ආකාරයකින් විනාශ කළ විට අන්තිම කැමති පත්‍රය අවලංගු වේ. මෙහිදි අන්තිම කැමති පත්‍රය අවලංගු කිරීමේ චේතනාව ද එසේ අවලංගු කිරීමේ ක්‍රියාව ද සම්පූර්ණ විය යුතු ය.ඊට අමතරව
7 වන වගන්තිය
අන්තිම කැමති පත්‍රය හෝ කොඩිසිල් පත්‍රය වෙනස් කිරීම හෝ අතර ලිවිම් ඒය අත්සන් කළ පසු කළ ෙනාහැකි අතර එසේ වෙනස් කිරීම හෝ අතර ලිවිම් කර ඇත් නම් තෙස්තමේන්තුකරු සහ සාක්ෂිකරුවන් විසින් ඇත් නම් තෙස්තමේන්තුකරු සහ සාක්ෂිකරුවන් විසික් අත්සන් යෙදීමෙන් සහතික කළ යුතු අතර එසේ කළ බව අවසානයේ දී සහතික කළ යුතු ය.
8 වන වගන්තිය
අන්තිම කැමති පත්‍රයක් තවත් අන්තිම කැමති පත්‍රයකින් ප්‍රකාශිතවම අවලංගු කළ හැකි අතර එහි යම් වෙනසක් කරන්නේ නම් කොඩිසිල් පත්‍රයක් මඟින් වෙනස් කළ යුතු ය.සම්පූර්ණ වෙනස්කමක් කරන්නේ නම් පෙර අන්තිම කැමති පත්‍රය අවලංගු කර අලුත් අන්තිම කැමති පත්‍රයක් ලිවිය යුතු ය.
9 වන වගන්තිය
අන්තිම කැමති පත්‍රයක් ඇති විට එහි තෙස්තමේන්තුකරු මියගිය විට එය ඔහු මිය ගිය ප්රදේශයේ හෝ දේපළ පිහිටි ප්රදේශයේ අදාළ දිසා අධිකරණයට ඉදිරිපත් කර ඔප්පු කිරීම මඟින් ප්‍රො‍බෙට් බලපත්‍රය හෝ අද්මිනිස්ත්‍රාසි බලපත්‍රය ලබාගත හැක.
10 වන වගන්තිය
අන්තිම කැමති පත්‍රයක් ලියා සහතික කළ නොතාරිස්වරයා සහ සාක්ෂිකරුවන් විසින් තෙස්තමේන්තුකරු අත්සන් කළ බවත් ඔවුන් විසින් එසේ සහතික කළ බවත් තහවුරු කිරීමට සාක්ෂි දිය යුතු ය.
11 වන වගන්තිය
එකී අන්තිම කැමති පත්‍ර ප්‍රතිලාභ ලබන අයෙකුට හෝ එසේ ලබන තැනැත්තකුගේ බිරිඳට හෝ ස්වාමිපුරුෂයාට හෝ කිසියම් ත්‍යාගයක් ලබන අයෙකුට හෝ ඔහුගේ හෝ ඇයගේ බිරිඳට හෝ ස්වාමිපුරුෂයාට හෝ අන්තිම කැමති පත්‍රයක් සහතික කළ නොහැක.එසේ සහතික කර ඇත්නම් එය වලංගු අන්තිම කැමති පත්‍රයක් නොවේ.
16 වන වගන්තිය
සෑම ඔප්පුවකම මුල් පිටපතට අමතරව දෙවන පිටපතක් තිබිය යුතු වුව ද අන්තිම කැමති පත්‍ර හෝ කොඩිසිල් පත්‍ර සඳහා දෙවන පිටපතක් නොමැත.
මේ අඩවිත් බලන්න
නීතිය
සිවිල් නඩු සම්බන්ධ ශ්‍රී ලංකාවේ පවත්නා වූ නීති තත්වය
පොලිස් විමර්ශන
අත්අඩංගුවට ගැනීම
පාරිභෝගික ආරක්ෂණය
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
LawNet-Sri Lanka's Legal Information Network
last will-sri lanka
Will (law)
Last will
උපුටා ගැනීම
ඩබ්.ඩි.ගමගේ - ඔප්පු ලිවීම සහ නොතාරිස් ධූරය
නීතිය |
5045 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B6%E0%B6%AF%E0%B7%94%20%E0%B6%AF%E0%B7%92%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%9C%E0%B7%90%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B7%93%E0%B6%B8%E0%B7%8A | බදු දිරිගැන්වීම් | බද්දක් යනු, මහජන අරමුණු සඳහා රජයේ අවයවයක් ලෙස පනවනු ලබන අනිවාර්ය අය කර ගැනීමක් බද්දක් ලෙස හඳුන්වයි.
බද්දක තිබිය යුතු ලක්ෂණ
1776 දී ප්රකාශයට පත් කළ ඇඩම් ස්මිත්ගේ 'ජාතීන්ගේ ධනය' නැමැති කෘතියේ බදු සම්බන්ධව තිබිය යුතු වැදගත් කරුණු 4 ක් දක්වයි.
1.මිනිසුන් උපයන ආදායමට හා ධනයට සරිලන සේ ඔවුන්ගෙන් බදු අය කළ යුතුය.
2.අභිමතානුසාරි නොවිය යුතුය.
3.බදු අය කරන ක්‍රමය සරල විය යුතුය.
4.බදු අය කරගන්නට යොදන ක්‍රමවේදයේ පිරිවැය අවම විය යුතුය.
ඉහත ලක්ෂණවලට අමතරව බදු ක්‍රමයක් නම්‍ය විය යුතු අතර සාර්විකතාවයෙන් හා සමානාත්මතාවයෙන් යුක්ත විය යුතුය. බදු දිරිගැන්වීමකින් කරනුයේ බදු අය කරගැනීමේ ක්‍රියාවලියේදී බදු ගෙවීමට නිර්දේශිත පුද්ගලයින් බදු ගෙවීම කෙරෙහි යොමු කිරීමට යම් යම් ක්‍රියා
බදු දිරිගැන්වීමේ ස්වරූප
1.බදු සහන
2.බදු විරාම
3.බදු ව්‍යතිරේක
4.බදු ප්‍රතිශත අවම කිරීම
.
මෙලෙස බදු දිරිගැන්වීම් ලබා දෙන්නේ බොහෝ විට රටේ ආර්ථික දියුණුව අරමුණු කරගෙනය.රට තුලම සඟවාගෙන ඇති කළු මුදල් ආර්ථිකය වෙත ග්‍රහණය කරගෙන ආදායම් ව්‍යාප්තියේ විෂමතා අවම කිරීමද මෙහි තවත් අරමුණකි. බදු විරාම හෝ අවම බදු ප්‍රතිශත නිර්දේශ කරනුයේ බොහෝ විට රට තුලට ඇදී එන ආයෝජන දිරි ගැන්වීමටයි.බදු ව්‍යතිරේක යටතේ බදු සමාවක් ලබා දෙන්නේ බදු ගෙවීම සම්බන්ධව නීතියෙන ස්ථාපිත ක්‍රමවේදයට අනුව කටයුතු කිරීම යම් බදු ගෙවන්නෙකු විසින් පැහැර හැර ඇති විටෙකදීය .මේ සියලු බදු දිරිගැන්වීම් ලබා දීමේදී සමානාත්මතාවය නැමැති නෛතික සංකල්පය වෙත වන බලපෑම පිළිබඳව සමාජය තුළ ආන්දෝලනාත්මක තත්වයක් හට ගන්නා අවස්ථා පවතී.
බදු සමා පනත හා ඉන් සිදුවූ බලපෑම
2003 අංක 10 දරණ දේශීය ආදායම් (විශේෂ විධිවිධාන පනත) හෙවත් බදු සමා පනත තුළින් නීතිගත කළ මෙම බදු දිරිගැන්වීම් සඳහා යොදා ගත් 'බදු සමාව' නැමැති ක්‍රියාමාර්ගය පිළිබඳව සමාජයේ බොහෝ විවේචන මතුවිය.රටේ ස්ථාපිත ආදායම් බදු නීතියට ගරු කරමින් නිසි කලට බදු ගෙවූ අවංක අයෙකු මෙම බදු සමා පනත මගින් කිසිදු සහනයක් හෝ දිරිගැන්වීමක් නොලත් අතර බදු නොගෙවමින් නීතිය නොසළකාහරිමින් සිටි වංක අයෙකු සහන ලැබීය. එසේමබදු ගෙවීම පැහැර හැරි පුද්ගලයින්ගෙන් බදු නොගෙවා සිටි කාලය සඳහා අය වීමට තිබූ හිඟ මුදල්ද නොසළකා පවතින තත්වයේ සිට බදු ගෙවීමට ඉඩ සලසා දෙන ලදී. ජනාධිපතිනිය මෙම බදු සමා පනත පිළිබඳව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මතය විමසූ විට පංච පුද්ගල විනිසුරු මඬුල්ලක් ඒකමතිකව තීරණය කළේ මෙම බදු සමා පනත මහජන මුදල් වංචාවට ලක් කළ මහජනයාගේ මූලික අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය කළ නීතියක් බවත් මෙමගින් සමාජය මෙහෙයවන ශිෂ්ට සම්පන්න නීති ක්‍රමය බිඳ දැමෙන පොදු දේපළ වංචා කෙරෙන තත්වයක් ගොඩනැගී ඇති බවත්ය.
නූතන බදු පනත හා බදු දිරිගැන්වීම්
බදු ව්‍යතිරේක යටතේ යම් රජයක් පිළිගත් මට්ටමකින් සමහර පුද්ගලයින් හා ආයතන බදු ගෙවීම් වලින් නිදහස් වන අවස්ථා පවතී.
2006 අංක 10 දරණ දේශීය ආදායම් පනතේ වගන්තිවල මේ සම්බන්ධ විධිවිධාන දක්වා ඇත.
07 වගන්තිය - ඇතැම් තැනැත්තන්(පුද්ගලයන් හැර) ඔවුන් ලබන ලාභ හා ආදායම් ප්‍රමාණය හෝ ඉන් යම් කොටසක් මත ආදායම් බද්දෙන් නිදහස් කිරීම.
නිදඃ ලෝක සංචාරක සංවිධානයේ ලාභ හා ආදායම.
එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ ලාභ හා ආදායම.
08 වගන්තිය - ඇතැම් නිලධාරීන්ගේ හා සේවා නියුක්තිකයන්ගේ ඇතැම් ලාභ හා ආදායම බද්දෙන් නිදහස් කිරීම.
නිදඃ ජනපති ධුරයෙන් යමෙකු ලබන වැටුප් ප්‍රතිලාභ
09 වගන්තිය - ලැබුණ ඇතැම් පොළී ආදායම් බද්දෙන් නිදහස් කිරීම.
10 වගන්තිය - ඇතැම් ලාභාංශ බද්දෙන් නිදහස් කිරීම.
11 වගන්තිය - ඉඩම් හා ඒවායේ වැඩිදියුණුකිරීම් වලින් ලැබෙන ඇතැම් ලාභ හා ආදායම් ආදායම බද්දෙන් නිදහස් කිරීම.
12වගන්තිය - ඇතැම් සහනාධාර ආදායම් බද්දෙන් නිදහස් කිරීම.
13වගන්තිය - ආදායම් බද්දෙන් විවිධ නිදහස් කිරීම්.
14වගන්තිය - යම් වාසික ආගන්තුකයෙකුගේ ඇතැම් ලාභ හා ආදායම ආදායම් බද්දෙන් නිදහස් කිරීම.
15වගන්තිය - ලංකාවෙන් පිටතදී උපයන ලද ලාභ හා ආදායම නිදහස් කිරීම.
16වගන්තිය - කෘෂිකාර්මික ව්යවසායකින් ලැබෙන ලාභ හා ආදායම ආදායම් බද්දෙන් නිදහස් කිරීම.
17වගන්තිය - යම් නිශ්චිත ව්යවසායකින් යම් සමාගමකට ලැබෙන ලාභ හා ආදායම ආදායම් බද්දෙන් නිදහස් කිරීම.
18වගන්තිය - යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනය සඳහා වූ ඇතැම් ව්‍යවසාය ආදායම් බද්දෙන් නිදහස් කිරීම.
19වගන්තිය - සුළු පරිමාණ යටිතල පහසුකම් ව්‍යවසායන් ආදායම් බද්දෙන් නිදහස් කිරීම.
20වගන්තිය - යම් නව කාර්මික ව්‍යවසායක ලාභ හා ආදායම නිදහස් කිරීම.
21වගන්තිය - නැවත ස්ථානගත කරන ලද යම් ව්‍යවසායක ලාභ හා ආදායම නිදහස් කිරීම.
22වගන්තිය - පර්යේෂණ හා සංවර්ධන කටයුතුවල නියුක්ත යම් සමාගමක් ආදායම් බද්දෙන් නිදහස් කිරීම.
23වගන්තිය - යම් අවදානම් ප්‍රාග්ධන සමාගමක් ආදායම් බද්දෙන් නිදහස් කිරීම.
24වගන්තිය - සංචාරකයින් සඳහා වලව් නිවාස හෝ විශේෂ සංවර්ධිත බංගලා සැපයීමේ ව්‍යාපාරවල නියුතු යමෙකු ආදායම් බද්දෙන් නිදහස් කිරීම.
මේ අනුව පෙනී යන්නේ රටක ආදායම් නැංවීම, ආර්ථික හා යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනය කිරීම මෙන්ම ඒ ඔස්සේ රටේ සමස්ත සංවර්ධනය නැංවීම බදු පැනවිම තුළ මෙන්ම බදු දිරි ගැන්වීම තුළද අරමුණු කරන බවයි.
අප නීතියේ ස්ථාපිත බදු දිරිගැන්වීම් සමඟ ඉන්දීය නීති තත්වය සසඳන කල එහි Rebates එනම් බදු ලෙස ගෙවූ මුදලින් කොටසක් ආපසු දීම යන තත්වය ක්රියාත්මක වේ.එසේම ප්‍රාදේශීය බදු දිරිගැන්වීම් යටතේ දුෂ්කර ප්‍රදේශවල ස්ථාපිත කර ඇති කාර්මික ඒකක සඳහා ප්‍රවාහන සහනාධාර (Tansport Subsidy)ලබා දේ.
බදු ගෙවීම සම්බන්ධව යම් යම් සහන ලබා දෙමින් ආර්ථිකයේ බදු අය කර ගැනීමේ යන්ත්‍රණය ශක්තිමත් කිරීමට බදු දිරිගැන්වීම් යන්න සාර්ථක ප්‍රයෝගයක් වීමට නම් එය පැහැදිලි, සරල,සම්පූර්ණ මෙන්ම විනිවිද ස්වභාවයෙන් යුක්ත වීම වැදගත් වේ.එවිට එය ආර්ථික සංවර්ධනයට වැදගත් රුකුලක් වේ.
ආශ්‍රිත මූලාශ්‍ර
2003 අංක 10 දරණ දේශීය ආදායම් (විශේෂ විධිවිධාන)පනත.
2006 අංක 10 දරණ දේශීය ආදායම් පනත.
මේ වෙබ් අඩවිත් බලන්න
ආදායම් බද්දේ අතීතය
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
බදු සහන හා ආයෝජන දිරිගැන්වීම්
පස් අවුරුදු බදු විරාම |
5046 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B5%E0%B6%BD%E0%B6%AF%E0%B7%8F%E0%B6%BA%E0%B7%93%20%E0%B6%B4%E0%B7%8F%E0%B7%83%E0%B6%BD | ඵලදායී පාසල |
හැදින්වීම
ඵලදායීතාවය(Effectivness) යන්න නිෂ්පාදන අංශ ඇතුළු බොහෝ ක්‍ෂෙත්‍ර සඳහා දශක කිහිපයක් තිස්සේ බෙහෙවින් භාවිත වන සංකල්පයකි.එහෙත් පසුගිය දශක දෙක තුළ බෙහෝ රටවල අධ්‍යාපනය සඳහා ඵලදායීතාව යන සංකල්පය භාවිත වීමට හේතු වූවේ අධ්‍යාපනයට වැය කරන ප්‍රතිපාදනවලට සරිලන ලෙස අධ්‍යාපන‍යෙන් බලාපොරොත්තු වන අරමුණු ඉටුවේද යන්න පිළිබඳ ගැටලු පැන නැගීමය.
" බොහෝ විට ශ්‍රී ලංකාව වැනි රටක පාසලක ඵලදායීතාවය තීරණය කිරීමට සලකා බලනුයේ පාසලට ඇති ඉල්ලුම ,පාසලේ ජනප්‍රියතාව ,සිසුන්ගේ විභාග ප්‍රතිඵල වැනි මතුපිටින් හදුනා ගැනීමට ඇති තත්ත්වයක් පමණි.මෙවැනි හේතු මත පාසල ඵලදායී හෝ සාර්ථක
එකක් යැයි තර්ක කළ නොහැක.පාසලේ ඵලදායීතාව යන්න ඊට වඩා සකීර්ණ සංකල්පයකි." යනුවෙන් නානායක්කාර දක්වා ඇත.
අනෙකුත් ආයතනවල මෙන්ම අධ්‍යාපන පද්ධතිය ගත් කළ එහි ද කිසියම් නිෂ්පාදන ක්‍රීයාවලියක් ඇත.මෙම නිෂ්පාදන ක්‍රීයාවලියේ අවසන් ප්‍රතිඵලය සමාජයට ප්‍රයෝජනවත් නිමවුමක් විය යුතුය.එහෙත් ශ්‍රී ලංකාවේ මෙන්ම බොහෝ රටවලද පාසල් පද්ධතිය තුළ පවත්නා ක්‍රියාකාරිත්වය පිළිබඳ සලකා බැලීමේ දී පැහැදිලි වන්නේ යෙදවුම් සඳහා ලැබෙන නිමවුම් සම්බන්ධයෙන් ගැටලු පවතින බවය.මේ නිසාම සෑම පාසලක්ම ඵලදායී පාසලක් කර ගැනීම අධ්‍යාපන ක්‍රියවෙලියේ නිරත සියළුදෙනාගේම යුතුකම හා වගකීම වේ.
ඵලදායී පාසල පිළිබඳ නිර්වචන
ඵලදායී පාසල පිළිබඳ විවිධ රටවල් විවිධාකාර නිර්වචන ඉදිරිපත් කර තිබේ. එවැනි නිර්වචන කිහිපයක් පහත වේ.
"අධ්‍යාපන පද්ධතියේ ගුණාත්මක වෙනසක් ඇති කිරීමට පාසලේ ඵලදායිතාව හා කාර්යක්‍ෂමතාව වැඩි දියුණු කළ යුතුය.
ඒ සඳහා විවිධ අභියෝගයන්ට මුහුණ දීමට හැකි දරුවන්ගේ බුද්ධිමය හා ශාස්ත්‍රීය වර්ධනයත් ,සාර්ඵක ප්‍රතිඵල ලබා ගැනීමටත් ,සිය
හැදියා හා සම්ප්‍රදායන් දියුණු කර ගැනීමටත් ඇති හැකියාව පාසල් ඵලදායීතාව නම් වේ."
(විදුහප්පති ගුරු අත් පොත)
එනම් අඩු යෙදවුම් ප්‍රමාණයකින් වැඩි නිමවුමක් ලබා ගැනීමට හැකි වීම කාර්යක්‍ෂමතාව නම් වන අතර ඒ සඳහා විවිධ අභියෝගයන්ට මුහුණ දීමට ද පාසලට සිදු වේ.
"හදුනා ගත් එමෙන්ම පැහැදිලිව ප්‍රකාශිත අරමුණු කරා සාර්ථක ලෙස ළගා වන පාසල් ඵලදායී පාසලක් ලෙස හැදින්විය හැකිය."
(විජේසිරි ගුණසේකර)
ජාතික අධ්‍යාපන ආයතනය මගින් ප්‍රකාශිත සංවර්ධනය සඳහා අධ්‍යාපන කළමනානරණය නම් සගරාවේ දැක්වෙන පරිදි ඵලදායී පාසලක් යන්න සඳහන් වන්නේ පහත පරිදිය.
"පාසලේ ඵලදායීතාවය වනු යම් පාසලක් විසින් එම පාසල ඇති පරිසරය තුළ හිඟ සම්පත් උපරිම වශයෙන් ලබා ගැනීමත්,ඒ සඳහා
යොදා ගන්නා ශක්තියත් වේ."
(අධ්‍යාපන කළමනාකරණය,ජා.අ.ආ.)
ඉහත සඳහන් කරන ලද්දේ ඵලදායී පාසල පිළීබඳ ශ්‍රී ලංකාවේ අධ්‍යාපනඥයින් විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද නිර්වචන වේ.ඊට අමතරව විදේශිය අධ්‍යාපනඥයින් ද ඵළදායී පාසල පිළිබඳ විවිධ නිර්වචන ඉදිරිපත් කර ඇත.
"ඵලදායීතාව නැමැති සංකල්පය පාසල් කළමනාකරණය හා පාසල් පද්ධතිය සම්බන්ධයෙන් ගත් කළ ඉතාම වැදගත් වුවද ඵලදායී
පාසල යනු කුමක්දැයි නිශ්චිතව හදුනා ගැනීමට නොහැකි වීම අඩුපාඩුවකි.මන්ද මෙම ප්‍රස්තුතය පිළිබඳ විවිධ පර්යේෂකයින් ,විවිධ අර්ථකතන
ඉදිරිපත් කර ඇති බැවිනි."
(Champan,1991)
"ඵලදායි පාසල යනු නිර්වචනය කර හදුනා ගත් එමෙන්ම පැහැදිලිව ප්‍රකාශිත අරමුණු කරා සාර්ථකව ලගා වන පාසල් ඵලදායී පාසලකි." (Cey & Bowers )
"පාසලක් ඵලදායි කර ගන්නේ කෙසේද ? යන්න සම්බන්ධයෙන් සෑම පාසලක් විසින්ම අනුගමනය කළ යුතු පිළිගත් වට්ටෝරරුවක් ද නොමැත.එබදු වට්ටෝරු භාවිත කළ නොහැකි තරමට පාසල නැමැති ආයතනය සංකීර්ණය."
(Macgrow)
මේ ආකාරයට විවිධ අධ්‍යාපනඥයින් "ඵලදායී පාසල " යන්න විවිධාකාරවයන් නිර්වචනය කර ඇත.
ඵලදායී පාසල හදුනා ගත හැකි ආකෘති
දශක දෙකක් පමණ කාලයක් විවිධ පර්යේෂකයින් වු අධ්‍යාපනඥයන් ආදී අය විසින් නැවත නැවත සංවර්ධනය කරමින් භාවිත කරන ලද සංවර්ධන ආකෘති පහත පරිදි වේ.මේවා සංවර්ධනය කිරීමේ ප්‍රධානියා වූවේ Cheng වේ.
#අරමුණු ආකෘතිය
#පද්ධති සම්පත් ආකෘතිය
#අභ්‍යන්තර ක්‍රියාවලියේ ආකෘතිය
#උපාය මාර්ග බලවත් කණ්ඩායම් ආකෘතිය
#සාධාරණීයකරණ ආකෘතිය
#තරඟකාරී අගයන් සහිත ආකෘතිය
#ඵලදායී නොවන ආකෘතිය
අරමුණු ආකෘතිය
සපයන ලද යෙදවුම්වලින් ආරම්භයේ පැහැදිලිව පිහිටුවා ගත් අරමුණු කරා ලගා වීමට හැකි වූවා ද යන්න ඇගයීම මඟින් පාසල් ඵලදායීතාව තීරණය කිරීමට මෙම ආකෘතිය ප්‍රයෝජනවත් වේ.අරමුණුවල පැහැදිලිතාව මත අරමුණු කරා ළගා වූවා ද යන්න රඳා පැවතීම හා සමහර අරමුණු ඇගයීම කළ නොහැකි බව,කාලය සීමා වීම,සෑම අරමුණක් කරාම ළගා වීමට අපහසු වීම මෙම ආකෘතියේ සීමා ලෙස දැක්විය හැකිය.
පද්ධති සම්පත් ආකෘතිය
පාසල් ඵලදායීතාවය සඳහා පාසලකට සීමිත හා වටිනා සම්පත් යෙදවුම් අවශ්ය බව පද්ධති සම්පත් ආකෘතිය උපකල්පනය කරයි. ඒ නිසා පාසල ඵලදායී වීමට නම් අවශ්ය සම්පත් පාසල විසින්ම සපයා ගත යුතුය.පාසලේ ළමුන්ගේ ගුණාත්මකභාවය සඳහා ලබා දී ඇති පහසුකම් ,සම්පත්,මධ්‍යම අධ්‍යාපන අධිකාරිය විසින් සපයන ලද මූල්‍ය පහසුනම් ,ආදි ශිෂ්‍ය හා දෙමාපියන් ආදී පාසලට උදව් කරන වෙනත් ප්‍රජාව හා සංවිධාන ඵලදායීතාවයේ නිර්ණායක ලෙස හැදින්විය හැකිය.යෙදවුම් පිළිබඳ ඕනෑවට වඩා අවධාරණය කිරීම නිසා අධ්‍යාපන ක්‍රියාවලියේ නිමවුමට පාසලට කළ හැකි බලපෑම අවධාරණය කිරීම අඩුවීම මෙහි දුර්වලතාවයකි.(Cheng,1995)
අභ්‍යන්තර ක්‍රියාවලියේ ආකෘතිය
පාසලක් ඵලදායී වීමට නම් එහි අභ්‍යන්තර ක්‍රියාවලිය මෘදු හා සෞඛ්‍ය සම්පන්න විය යුතු බව මෙම ආකෘතිය පකල්පනය කරයි. පාසලේ අභ්‍යන්තර ක්‍රියාකාරකම් , පුහුණුවීම් ,සංනිවේදනය,සහභාගිත්වය,සම්බන්ධීකරණය,සැලසුම් කිරීම,තීරණ ගැනීම,සමාජ අන්තර් සම්බන්ධතා,පාසලේ දේශගුණය හා ඊට අනුව හැඩ ගැහීම, ඉගැන්වීමේ ක්‍රම,පන්ති කාමර කළමනාකරණ ක්‍රම ආදිය ඵලදායීතාව මැනීමේ නිර්ණායක ලෙස භාවිත කෙර්. අදාළ තොරතුරු රැස් කිරීම හා වාර්තා කිරීමේ අසීරුතාවය මෙහි ඇති සීමාවන් වේ.
උපායමාර්ග බලවත් කණ්ඩායම් ආකෘතිය
පාසලක් ඵලදායී වීමට නම් පාසලට බලපෑම් කරන විවිධ කණ්ඩායම් අඩුම වශයෙන් අවම මට්ටමේදීවත් තෘප්තියට පත්වන බව මෙම ආකෘතිය උපකල්පනය කරයි.පාසලේ ක්‍රියාකාරිත්වය සහ පවත්වා ගෙන යාම පාසලට බලපෑම් කරන කණ්ඩායම් හා ඉල්ලීම් නිසා සිදුවන බව මෙම ආකෘතිය මඟින් පැහැදිලි කෙරේ.
සාධාරණීයකරන ආකෘතිය
මෙම ආකෘතියට අනුව පාසලක ඵලදායීතාව රැදී පැවැතිය හැක්කේ නීත්‍යාණුකූල,වානිජමය,ප්‍රචාරණ කටයුතුවල ප්රතිඵලයක් වශයෙනි.මෙම ආකෘතියේ ඵලදායිතා නිර්ණායක නිතරම සම්බන්ධ වන්නේ මහජන සම්බන්ධතාවන්ගේ ක්‍රියාකාරකම් ,ජයග්‍රහණ,පාසලේ දර්ශනය පිළිබඳ ප්‍රජාවේ පිළීගැනීම හා ගරුත්වය ආදිය මතය.
තරඟකාරී අගයන් සහිත ආකෘතිය
පාසලක් පරිසරයේ වෙනස්වීම්වල බලපෑම් හා අභ්‍යන්තර බාධා මත පවත්වාගෙන යා හැකිනම් එය ඵලදායී වනු ඇත.මෙම ආකෘතිය අභ්‍යන්තර ක්‍රියාවලී ආකෘතියට තරමක් දුරට සමානය.නමුත් මෙම ආකෘතියේ දී ශිෂ්‍ය ඉගෙනුම් චර්යා වඩා වැදගත් කොට සැලකීම විශේෂය.
ඵලදායී නොවන ආකෘතිය
පාසලේ ඵලදායීතාව කෙරෙහි බලපාන ධනාත්මක නිර්ණායක හදුනා ගැනීමට අසීරු වන විට ඵලදායී නොවන ආකෘතිය මඟින් පාසල් ඵලදායීතාවේ ඍණාත්මක ලක්ෂණ පෙන්නුම් කරයි.එම නිසා මෙම ආකෘතිය ඵලදායීතාවට තුඩු දෙන ලක්ෂණ හදුනා ගැනීමට නොහැකි අවස්ථාවක් ලෙස නිර්වචනය කෙරේ .ඵලදායීතා ලක්ෂණ පැහැදිලිව දැකිය නොහැකි පාසල් සංවර්ධනය සඳහා උපාය මාර්ග හදුනා ගැනීමට මෙම ආකෘතිය ඉතා වැදගත් වේ.
ඉහත සඳහන් කළ සෑම ආකෘතියකම ඊට ආවේණික වූ ශක්තීන් හා සීමා ද පවතී.එම නිසා ඒ ඒ රටවල අවස්ථානුකූලව විවිධ කාලවල දී ඒ ඒ පාසලේ විවිධත්වයන්ට අනුව පාසලේ ඵලදායීතාව මැනීමට මෙම ආකෘතීන් ප්‍රයෝජනවත් වේ.
ඵලදායී පාසලක් මැනිය හැකි සාධක
ඵලදායි පාසලක් මැනිය හැකි සාධක විවිධ පර්යේෂකයින් විසින් ඉදිරිපත් කර තිබේ.ඒ අතරින් එංගලක්තයේ Hardford shire
නම් වු අධ්‍යාපන ආයතනය මගින් ඵලදායී පාසලක් මැනිය හැකි සාධක 05 ක් ඉදිරිපත් කර තිබේ.(1995)
එංගලන්තයේ මෙල්බන්වල ද්වීතීක පාසල් 09ක් අධ්‍යයනය කිරීමෙන් පසු ඵලදායී පාසලක් මැනීමේ සාධක කිහිපයක් ඉදිරිපත් කර තිබේ.
වික්ටෝරියා බේකර් විසින් ඵලදායී පාසලක් මැනිය හැකි සාධක ඉදිරිපත් කර තිබේ.එය The Blackboard of the jungal නම් කෘතිය මගින් ඉදිරිපත් කර තිබේ.
ඒ අනුව ඵලදායී පාසලක් ගොඩ නැගීමේ දී ගුරුවරයා සතු කාර්ය භාර්ය විශාලය.ඒ අනුව ඵලදායි ගුරුවරයෙකු වීමට පහත දෑ අනුගමනය කළ හැක.
මූලාශ්‍ර
හෙට්ටිගේ,අනුලා.අධ්‍යාපනය 36,ඵලදායී පාසල,2006,අධ්‍යාපන පීඨය,කොළඔ විශ්ව විද්‍යාලය.
තෝරදෙනිය,සේන.ඵලදායිතා සංකල්පය,2001,එස්.ගොඩගේ,කොළඔ.
.............විදුහල්පති ගුරු අත්පොත,1996
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
http://www.ibe.unesco.org/curriculum/Rpack/cap_teaching.htm |
5049 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9C%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%92%20%E0%B6%9A%E0%B6%B3%E0%B7%94 | ගිනි කඳු | පෘථිවි අභ්යන්තරයේ ඇති ලාවා හෙවත් ලෝදිය භූ පැළුම් ඔස්සේ පෘථිවි පෘෂ්ඨය කරා පැමිණ, කන්දක් තුළින් පිටතට නික්මේ නම් එය ගිනි කන්දකි. ගිනි කන්දක් බොහෝ විට නිර්මාණය වන්නේ පෘථිවි භූ තැටි දෙකක් එකිනෙක ගැටී කඳු වැටි නිර්මාණය වී ඇති තැන්හිදීය. එවන් ප්රදේශ ආශ්‍රිතව ගිනි කඳු මෙන්ම භූ කම්පන ද නිතර සක්‍රිය වේ.
පෘථිවි අභ්‍යන්තරය ඒකාකාරී ස්වරූපයක් නොදරයි. එහි අභ්‍යන්තරය අතිශය සක්‍රීය වේ. පෘථිවි අභ්යන්තරයේ සිට පැමිණෙන ලාවා ඝනීභවනය වීමෙන් යමහල් නිර්මාණය වේ. සක්‍රීය වු පෘථිවි අභ්යන්තරයේ බලපෑම යමහල් ක්‍රියානාරීත්වය කෙරේ ඍජුවම බලපෑම් කරයි. පෘථිවිය ස්ථර කීපයකින් නිර්ම්තය. පෘථිවි කබොල / ශිලා ගෝලය, ප්‍රාවරණය(ඉහළ හා පහළ), පෘථිවි හරය (ඇතුලත, පිටත), ලෙස ඒවා නම් කල හැක. පෘථිවි ප්‍රාවරණ කලාපයේ ඇති අධික තාපය හේතුවෙන් මූලද්‍රව්‍ය බවට පත්වේ. එනම් ලාවා/මැග්මා සකස් වේ. මෙසේ අධික පීඩනයකින් ඇති ද්‍රව ලාවා හෙවත් මැග්මා පෘථිවි තලයේ දූර්වල ස්ථාන වන තැටි මායිම්, ව්භේධ ඔස්සේ ඉභළට පැමිණ තැම්පත් වේ. ඇතැම් අවස්ථාවලදීපෘථිවි අභ්යන්තරයේ ඇති ස්තර අතරද ලාවා ගලා ගොස් තැම්පත් වී ඝනීභවනය වේ.
ලාවා ඝනීභවනය වන කලාප අනූව යමහල් කොටස් දෙකකි.
නිශ්ක්‍රාන්ත යමහල්
ආක්‍රාන්ත යමහල්
යමහල්වල සක්‍රීය භාවය අනූව
සක්‍රීය ගිනිකඳු
මැග්මා ගිනිකඳු වර්ගීකරණය සඳහා යොදාගන්නා ප්‍රකටම ක්‍රමය වන්නේ ඒවායේ පිපිරුම් සංඛ්‍යාව අනුව වර්ග කිරීමයි. නිරතුරුව පිපිරීමට ලක්වන ගිනිකඳු සක්‍රිය ලෙසත්, ඉතිහාසයේදි පිපිරීම් වලට ලක්වු නමුත් වර්තමානයේ නිහඬ ගිනිකඳු උදාසීන ලෙසත්, ඉතිහාසයේ පිපිරීම් වලට ලක් නොවු ගිනිකඳු අක්‍රිය ගිනිකඳු ලෙසත් නම් කෙරේ. නමුත් මේ ප්‍රසිද්ධ වර්ගිකරණය, විශේෂයෙන්ම අක්‍රීය තත්වය, විද්‍යාඥයින්ට ප්‍රමාණවත් නොවේ. ඔවුන් කරන්නේ ගිනි කන්දෙ නිර්මාණය, පිපිරුම් ක්‍රියාවලිය හා එයින් හටගන්නා හඬ අනුව ගිනිකඳු වර්ග කිරීමයි. විද්‍යාඥයින්අතර සක්‍රිය ගිනි කන්දකට නිශ්චිත පැහැදිලි කිරීමක් පිළිබඳ ඒකමතික භාවයක් නැත. ගිනි කන්දක ආයු කාලය මාස කීපයක් සිට අවුරුදු මිලියන ගණනක් දක්වා විවිධාකාර වේ. එමනිසා එවැනි වර්ගීකරණයක් මිනිසාගේ ආයු කාලය, සමහර විට ශිෂ්ටාචාරයක පැවැත්මද සලකා බලන විට තේරුමක් රහිත වේ. උදාහරණයක් ලෙස බොහෝ ගිනිකඳු පසුගිය අවුරුදු දහස් ගණනක් තුළ පිපිරුම් ඇති කළද වර්තමානයේ එවැනි ලක්ෂණ නොපෙන්වයි. එවැනි ගිනිකඳු ආයු කාලය අතින් සැලකූ විට ඒවා සක්‍රීය ගිනිකඳු ගණයට වැටේ. මනුෂ්‍ය ජීවිත කාලය හා සසඳන විට ඒවා අක්‍රීය හෝ උදාසීන ලෙස සැලකිය හැක. විද්‍යාඥයින්ට අනුව වර්තමානයේදී පිපිරීම් වලට ලක්වන හෝ අසාමාන්‍ය භූමිකම්පා සැලකියයුතු ලෙස දුම් පිටවිම් වැනි ක්‍රියාකාරි ලක්ෂණ පෙන්වයි නම් ගිනිකන්දක් සක්‍රීය ගණයට වැටේ. බොහෝ විද්‍යාඥයෝ ඈත අතීතයේ පිපිරීමට ලක්වු ගිනිකඳු සක්‍රීය ගණයේ ලා සලකති. මෙහිදී සැලකිය යුතු වැදගත් කරුණක් වන්නේ ලේඛනගත ඉතිහාස තොරතුරු ප්‍රමාණය ප්‍රදේශයෙන් ප්‍රදේශයට වෙනස් විමයි. මධ්‍යධරණී ප්රදේශයේ අවු 3000 ට ත් වඩා වැඩි ලේඛනගත ඉතිහාසයකට හිමිකම් කියන මුත් ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ වයඹ පැසිෆික් කාලපය අවුරුදු 300 කුත්, හවායි දුපත් අවුරුදු 200 කටත් වැඩි ප්‍රමාණයකුත් තොරතුරු පවතී. ස්මිත්සෝනියන් ගෝලීය ගිනිකඳු වැඩසටහන අනුව සක්‍රීය ගිනිකන්දක් නම් එය පසුගිය අවුරුදු 10,000 කාලය තුළ පිපිරීම් වලට ලක්විය යුතුය.
උදාසින ගිනිකඳු
උදාසින ගිනිකඳු යනු ඉහතින් දැක්වු ආකාරයට වර්තමානයේ සක්‍රීය නොවන මුත් නැවත පිපිරීමකට හෝ නැවත චංචල ස්වභාවයට පත්විය හැකි ඒවාය. මෙහිදී විද්‍යාඥයින් සක්‍රීය ලෙස සලකන ගිනිකඳු බොහොමයක් සාමාන්‍ය ජනයා හෝ මාධ්‍ය මඟින් උදාසීන ලෙස හැඳින්වීම මඟින් යම් ව්‍යාකූල තත්වයක් හටගනී. අක්‍රීය ගිනිකන්දක් යනු ලාවා සැපයුමක් නොමැති නිසා නැවත පිපිරීමට ලක් නොවන ඒවාය.
අක්‍රීය ගිනිකඳු
යමහල්වල ක්‍රියාකාරීත්වය හේතුවෙන් විවිධ භූරූප නිර්මාණය වේ. යමහල් හෙවත් ගිනිකඳුවල හිතකර බලපෑම් ද වන බව කිව යුතු ය. අක්‍රීය ගිනිකඳු වලට උදාහරණ ලෙස ඇ.එ. ජනපදයට අයත් හවායි දුපත්වල බොහොමයක් ගිනිකඳු හා පැරකුටින් ගිනිකඳු දැක්විය හැක. ගිනිකන්දක් සැබැවින්ම අක්‍රීය දැයි තීරණය කිරීම අපහසුය. අධියමහල් විවර වලට පිපිරීම් සඳහා ගතවන කාලය සමහර විට අවුරුදු මිලියන ගණනක් නිසා අවුරුදු දස දහස් ගණනක් නිසා පිපිරීමට ලක් නොවු මෙවැනි ගිනිකඳු අක්‍රීය ලෙස නොව උදාසීන ලෙස සැලකීම යෝග්‍ය වේ. උදාහරණ ලෙස යෙලොස්ටොන් ජාතික වන උද්යානයේ පිහිටි යෙලොස්ටොන් ගිනිකන්ද අවුරුදු මිලියන 2 ක් පමණ පැරණි වන අතර, එය දරුණු පිපිරුමක් අවු 640,000 කාලය තුළ නොපෙන්වුවද, අවු 10,000 කට පමණ පෙර ජල තාපන පිපිරීම්ද අවු 70,000 පමණ පෙර ලාවා ගලායාමද වාර්තා විය. මෙම කරුණු නිසා විද්‍යාඥයෝ යෙලෝස්ටෝන් ගිනිකන්ද අක්‍රීය ලෙස නොසලකති. එය අවට නිරතුරුවම සිදුවන භූකම්පන හා ක්‍රියාකාරී භූ තාපන පද්ධති (යෙලෝසටෝන් ජාතික උද්‍යාන පුරාම පවතින භූ තාපන ක්‍රියාකාරිත්වය) සහ වේගවත්ව පොළොවෙන් ඉහළට එසවීම හේතුවෙන් විද්‍යාඥයෝ යොලෝසටෝන් සක්‍රීය ගිනිකන්දක් ලෙස සලකති.
නිශ්ක්‍රාන්ත යමහල්
පෘථිවි අභ්යන්තරයේ ප්‍රාවරණ කලාපයේ සිට පැමිණෙන ලාවා කබොලේ ඇතිපාෂාණ තැටි මායිම්, විභේද ආදි දුර්වල ස්ථාන ඔස්සේ පැමිණ නිර්මාණය වූ කඳුගැට/කේතුරූපාකාර ලක්ෂණය නිශ්ක්‍රාන්ත යමහල් වේ.සාමාන්‍යයෙන් ගිනි කන්දක් මීටර් සිය ගණනක්උසට හා කිලෝමීටර් කිහිපයක විශ්කම්භයකින් යුක්ත වේ.මෙවැනි ගිනිකඳු ක්රියාත්මක වීමේදී මුලින්ම දුම් හා අළු ඉහළට විහිදෙයි.ඉන්පසු සුළු පිපිරීම් ඇති වේ. ඉන් පසු විශාල පිපිරීම් ඇති වී ලාවා විධාරණය වීමත් ඝනීභවනය වීමත් සිදු වේ.
ලාවාවලට අමතරව ගිනි කන්දකින් ජලය,කාබන්ඩයෝක්සයිඩ්,හයිට්‍රජන්,නයිට්‍රජන් වැනි වායු වර්ග ද පිට වේ.ඇතැම් යමහල්වල ලාවා විධාරණයේදී සිදුවන ප්‍රබල පිපිරීම් හේතුවෙන් විශාල මෙන්ම විවිධ ප්‍රමාණයේ ලාවා කොටස් ඉහළට විසි වේ.එනම් ලාවා කුට්ටි,රවුම් හැඩයේ ලාවා බෝම්බ,ලැපිලි හෙවත් ලාවා පටි,සියුම් ධාන්‍ය වැනි කොටස් ද ඒවා අතර වේ.නිශ්ක්‍රාන්ත යමහල් විවිධාකාර වූ හැඩයන්ගෙන් යුක්ත වේ.(සිරස් හා තිරස් ස්වභාවයේ හා විශාල මුඛ සහිත).යමහලක හැඩය තීරණය කිරීම ෙකරේ බලපාන ප්‍රධාන සාධක 02 කි.එනම්,
ලාවාවල අඩංගු රසායනික ද්‍රව්‍යවල ස්වභාවය
ලාවා විධාරණයේදී පිපිරීමක් සිදුවේද,නොවේ ද යන්න
ලාවාවල අඩංගු රසායනික ද්‍රව්‍ය පිළිබඳ ගත් විට ඇතැම් යමහල්වලින් පිටවන ලාවාවල සිලිකා ප්‍රමාණය ඉතා ඉහළය.එවැනි ලාවා උකු බවින් වැඩි ය.ඒවා ආම්ලික බවින් වැඩි ලාවා වේ.ඒවායේ තිරස් විහිදීම අඩු අතර සිරස් විහිදීම වැඩි ය.ඇතැම් යමහල්වලින් පිටවන ලාවාවල යකඩ ප්‍රමාණය ඉහළ ය.ඒවා භාෂ්මික ලාවා වන අතර ම ඒවායෙහි තිරස් විහිදීමක් ඇති අතර සිරස් විහිදීම අඩු ය. උදා:මොන ලෝ ආ හා කිලෝ ඉ ආ යමහල් (හවායි දූපත්)
එමෙන්ම යමහලක් සක්‍රීය වීමේදී ප්‍රබල පිපිරීමක් සිදුවීමෙන් පළල් යමහල් මුඛ නිර්මාණය වේ. උදා:ඉන්දුනීසියාවේ ක්‍රෙකටෝවා යමහල් පිපිරීම-1883 (මෙම පිපිරීමෙන්යමහලෙන් 2/3 ක ප්රමාණයක් විනාශ විය.
නමුත් ප්‍රබල පිපිරීමක් සිදු නොවන යමහල් ආශ්‍රිතව ඇත්තේ කුඩා යමහල් මුඛ ය.
නිශ්ක්‍රාන්ත යමහල් වර්ග
යමහල් අළු කේතුව
මෙය සිරස් වර්ධනයක් සහිත ගිනි කන්දකි.ලාවා හා අළු ස්තර කීපයකින් නිර්මාණය වී ඇත.සිලිකා ප්‍රමාණය ඉහළ බැවින් ලාවාවල උකුස්වසදදද
භාශ්මික ලාවා පලිහ(පලිස් යමහල්)
මෙය තිරස් වර්ධනයක් පෙන්නුම් කරයි.විශාල ප්‍රදේශයක පැතිර යයි.යකඩ ප්රතිශතය ඉහළ බැවින් ලාවාවල ද්‍රව ස්වභාවයක් ගනී.බහුල වශයෙන් පැසිපික් සාගරය ආශ්‍රිතව දැකිය හැක. උදා:මොන ලෝ ආ,කිලෝ ඉ ආ යන ගිනි කඳු
අම්ල ලාවා ශඛර
අම්ල ලාවා ශිඛර උත්තල ස්වභාවයකින් යුක්ත ය.මෙවැනි යමහල් කේතු සුළු පිපිරීම් සහිතව ලාවා විධාරණය වීමෙන් නිර්මාණය වී ඇත.සිලිකා ප්රතිශතය ඉහළ බැවින් උකු ස්වභාවයක ලාවා වේ. උදා:ඇමෙරිකාවේ ශාන්ත හෙලේනා හා මවුන්ට් රේන්ජ්, මධ්‍යධරණී මුහුද-ස්ට්‍රොම්බෝලි,ලිපාරි දූපත- වුල් කැනෝ, අප්‍රිකාව- කිලිමන්ජාරෝ
සංයුක්ත යමහල
සංයුක්ත යමහල යනු,විවර කීපයක් සහිත ගිනි කදු විශේෂය කි.මේවායේ ලාවා ප්‍රමාණය අධික ය.ප්‍රධාන ජීද්‍රයෙන් ලාවා විධාරණය වීමට අමතරව කුඩා කුඩා ජීද්‍රවලින් ද ලාවා ගලා යයි. උදා:සිසිලි දූපත-එට්නා, මෙක්සිකෝව-ජුදයිදෝ ගිනි කඳු
යමහල් කල්දේරාව හා යමහල් මුඛ විල්
යමහල ප්‍රබල පිපිරීමකට ලක් වීමෙන් යමහල් මුඛයේ කොටස් ලාවා කුට්ටි,ලාවා බෝම්බ වශයෙන් වායුලගෝලයට එක් වේ.මේ හේතුවෙන් පුළුල්ව බේසමක ස්වරූපයෙන් නිර්මාණය වන යමහල් මුඛ කල්දේරා නමින්හැඳින් වේ.ලොව විශාලතම කල්දේරාව ජපානයේ "අසෝ" කල්දේරාව යි.(පරිධිය-112 කි.මී) මෙවැනි කල්දේරාවලට ජලය එක් පිරීමෙන් පසු නිර්මාණයවන්නේ මුඛ විල් ය. උදා:ටිටිකාකා විල,ඉන්දුනීසියාවේ ටෝබා ව්ල
යමහල් ප්ලගය
තුඩක ස්වරූපයෙන් නිර්මාණය වී ඇති ගිනි කඳු මීට අයත් වේ.මේවායේ ලාවා වල සිලිකා ප්රතිශතය 80% කි. උදා:මාටිනික් දුපත- පෙලී ගිනි කන්ද -බ්‍රිතාන්‍ය,ඇමෙරිතාවල ප්‍රංශයලඅප්‍රිකාව ආදී රටවල පැරණි බලකොටු පිහිටා ඇත්තේ ප්ලගය ආශ්‍රිතවය
ලාවා සානු හා ලාවා ගුහා
ගිනිකදුවලින් පිටවන ලාවා පුළුල් විශාල ප්‍රදේශයක ගලාලව දක්නට ලැබේ.එමනිසා බැසෝල්ට් සානු ලෙස හැඳින් වේ. උදා:කොලොම්බියා සානුව,පැරානා සා''නුව, සයිබීරියානු සානුව, ග්‍රීන්ලන්ත සානුව
උණුදිය උල්පත් හා ගීසර
යමහල් කලාපවල පෘථිවි අභ්යන්තරයේ දැඩි උණුසුම් පාෂාණ ස්තර අතරින් ජලය ඉහළට විදීමෙන් ගීසර හා උණුදිය උල්පත් නිර්මාණය වේ.මේවා බහුලව දැකිය හැකි රටවල් ලෙස නවසීලන්තය,අයිස්ලන්තය,ඇලස්කාව,සයිබීරියාව ආදී රටවල් දැක්විය හැක. උදා:ලොව විශාලතම ගීසරය-USA යෙලොස්ටෝන් ජාතික උද්යානයේ ඕල්ඩ්ෆේත් පුල් ගීසරයග( මිනිත්තු .66 ට වරක් 46 km ඉහළට ජලය විදී) ෆවුන්ටන් ගීසරය, නවසීලන්තය-රොටරුවා ගීසරය ,ගිසර ආශ්‍රිතව බලශක්ති නිශ්පාදනය සිදු කෙරේ.
ආක්‍රාන්ත යමහල්
පෘථිවි අභ්යන්තරයේ සිට පැමිණෙන ලාවා පෘථිවි පෘෂ්ඨය මතුපිටට නොපැමිණ අභ්‍යන්තර පාෂාණ ස්තර ඔස්සේ ගලා යාමෙන් ආක්‍රාන්ත යමහල් නිර්මාණය වේ.පෘථිවි අභ්‍යන්තර පීඩනය අඩුවීම , ලාවා ගමන් කරන මාර්ගය ආශ්‍රිතව තද පාෂාණ තිබීම ද මීට හේතු වේ. කාලයත් සමඟ ම ජලය, ග්ලැසියර හා සුළඟ වැනි නග්නීකරණ බලවේග හේතුවෙන් මතුපිටපාෂාණ තට්ටු ඛාදනය වු පසු මෙවැනි ආක්‍රාන්ත යමහල් පෘථිවි තගය මත දර්ශනය වේ.
ආක්‍රාන්ත යමහල් ආශ්‍රිතව නිර්මාණය භූ රූප කිහිපයකි.
ඩයිකය
ආස්තරය
ලැකොලිතය හා සීඩර් ගස්
තලිසෙල/ ලොපොලිත
බැනොලිතය
සක්‍රීය යමහල්, නිදන යමහල් හා මළ යමහල්
නිතරම ක්‍රියාකාරී වන යමහල් සක්‍රීය යමහල් වේ.මේවා වර්ෂ කීපයකට වරක් හෝ වර්ෂයකට කීප වරක් විධාරණය වේ. උදා:මධ්‍යධරණීය-ස්ට්‍රොම්බෝලි,මෙක්සිකෝව-පැරකුටින්, පිලිපීනයේ- පිහාටුබෝ. විටින් විට ක්රියාත්මක වන යමහල් නිදන යමහල් වේ.මෙවැනි යමහල් එක් වරක් විධාරණය වී වර්ෂ 10-15 ක් හෝ නැතිනම් වසර සියගණනක් ගත වී සක්‍රීය වේ. උදා:ඉතාලියේ-විසුවියස්, හවායි- කි ලෝ ඉ ආ යන ගිනි කඳු.
අක්‍රීය තත්වයේ පවතින යමහල් මළ යමහල් ලෙස හඳුන්වයි.මෙවැනි යමහල් මීට වසර දහස් ගණනකට පෙර නිර්මාණය වී ඇත.මෙම ගිනිකඳු වසර මිලියන ගණන් තිස්සේ සක්‍රීය නොවී නිශ්චලව පවතී.
යමහල්වල හිතකර බලපෑම්
යකඩ, නිකල්,මැග්නීසියම්, වැනි ඛනිජ පසට මිශ්‍ර වීම නිසා සාරවත් පසක් නිර්මාණය වේ.
නිර්මාණය වන සාරවත් පස් තට්ටුවල වගා කිරීමෙන් කෘෂිකර්මාන්තය සංවර්ධනය වේ.
ගීසර හා උණුදිය උල්පත් ආශ්‍රිතව සංවාරක කර්මාන්තය දියුණුවීමෙන් ආර්ථික වාසි ලැබේ.
භූ තාප බලශක්තියෙන් ශීත රටවල හරිතාගාර පවත්වා ගැනීම.
ආග්නේය හා විපරීත ආදී විවිධ පාෂාණ නිර්මාණය වීම හේතුවෙන් මැණික්,දියමන්ති, තඹ,නිකල් නිධි බිහි වීම නිසා ඒවා අපනයනය කිරීමෙන් හා කර්මාන්ත සඳහා යොදා ගැනීමෙන් ආර්ථික වාසි අත්කර ගත හැකි වීම.
යමහල් ආශ්‍රිත ඉහළ භූතාපය යොදාගනිමින් බලශක්ති නිපදවීම හරහා බලශක්ති අවශ්යතා සපුරා ගැනීම.
යමහල් විදාරනය අනුව යමහල් වර්ග
අය්ස්ලන්ත විදාරනය (iceland type)
හවායියන් විදාරනය (hawaiian type)
ස්ට්‍රිම්බෝලියන් විදාරනය (strombolian type)
වෝල්කැනියන් විදාරනය (volcanian type)
විසුවියන් විදාරනය (vesuvian type)
ක්‍රැකටොන් විදාරනය (krakatone type)
පීලියන් විදාරනය (pelean type)
ප්ලීනීයන් විදාරනය (plinian type)
මේ අඩවියත් බලන්න
භූගෝල විද්‍යාව
භූමිකම්පා
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
volcanoes
Information about volcanoes
volcanoes around the world
Details about volcanoes
ගිනි කඳු |
5060 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BB%E0%B7%8F%E0%B7%84%E0%B7%94%20%E0%B7%83%E0%B7%84%20%E0%B6%9A%E0%B7%9A%E0%B6%AD%E0%B7%94 | රාහු සහ කේතු | රාහු සහ කේතු(Lunar node) සෙවනැලි ග්‍රහයෝ ය. එනම් මෙම ග්‍රහයෝ ඇත්තවශයෙන්ම ස්කන්ධයක් ලෙස පවතින්නෝ නොවෙති.
රාහු සහ කේතු යනු පිළිවෙලින් සර්පයෙකුගේ හිස සහ වලිගය බවට මතයක් ඇත. තවද රාහු සහ කේතු යනු අමෘතය පානය කරන ලද අසුරයෙකු වෙන් කරන ලද හිස සහ කඳ බවටද මතයක් ඇත. රාහු ලෞකික දීයුණුවද කේතු ලෝකෝත්තර දියුණුවද නිවේදනය කරයි.
ගණනය
සූර්යා, සඳු ඇතුලු සියළු ග්‍රහයන් පෘථිවිය වටා සාපේක්ෂව ඉලිප්සා කාර පථයක ගමන් කරයි. එසේ කමන් කිරීමේද පෘථිවියේ සමකය හා ඇති කරන ඇලයට ක්‍රාන්තිය යැයි කියනු ලැබේ. සඳු මගින් ඇති කරනු ලබන ක්‍රාන්තිය සමකය හා එකිනෙක කැපෙන ස්ථාන සඳහා රාහු සහ කේතු යන නම යෙදේ. සඳු සමකයෙන් උතුරට ගමන් කරන්න විට හමුවන ලක්ෂයට රාහු යන නාමයද දකුණට ගමන් කරන විට හමුවන ලක්ෂයට කේතු යන නමද යොදයි. මේ ලක්ෂ දෙක අතර සෑම විටම අංශක 180ක පරතරයක් ඇත.
තත්ය රාහු හා කේතු(mean nodes) සහ සත්‍ය රාහු හා කේතු(true nodes)
ගණනය කරන ක්‍රමවේදයේ සුළු වෙනස් කමක් නිසා මෙම රාහු සහ කේතු තත්ය සහ සත්‍ය රාහු කේතු ලෙස විශේෂීකරණය වේ.
තත්ය රාහු හා කේතු(mean nodes)
රාහු සහ කේතු ග්‍රහයන් එකාකාරී වෙගයෙන් සාමාන්‍ය ග්‍රහයන් භ්‍රමණය වන අතට විරුද්ධ අතට භ්‍රරමණය වෙන බව(වක්‍රව-retrograde) සලකා රාහු කේතු ගණනය කල විට තත්ය රාහු සහ තත්ය කේත යන නාම යෙදේ.
සත්‍ය රාහු හා කේතු(true nodes)
පෘතුවියේ ගුරුත්වාකර්ෂණය හේතුවෙන් සඳ‍හි ගමන් මගේ වන වෙනස් කම් නිසා කක්ෂයේ සිදුවන වෙනස හේතුකොට රාහු සහ කේතු විටක ඉදිරියටත් තවත් විටක පසුප සටත් ගමන් කරන ලෙස සලකා රාහුකේතු ගණනය කල විට සත්‍ය රාහු සහ සත්‍ය කේත යන නාම යෙදේ.
සත්‍ය රාහු හෝ තත්ය රාහු හෝ වේවා මෙහි වෙනස ඉතා සුලු අගයක් නිසා මෙහි බල පෑම අවමය. කෙසේ වුවද වේදීය ජ්‍යොතිෂ මූලිකම ග්‍රන්තය වෂයෙන් සැලැකෙන බ්‍රිහත් පරාෂර හෝරා වේ ඇති පරිදි රාහු සහ කේතු යන ග්‍රහයන් කිසිවිට සෘජු ගමනේ නොයයි.
බාහිර සඹැඳුම්
Nodes |
5067 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9C%E0%B6%AB%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%80 | ගණිකාව | මුදල් හෝ ආර්ථික වටිනාකමින් යුත් ද්‍රව්‍යයක් හිමිකර ගැනීම උදෙසා හඳුනන හෝ නො හඳුනන පුද්ගලහෙකු සමඟ භාවාත්මක හැඟීමකින් තොරව ලිංගික චර්යාවෙහි යෙදෙන්නි ගණිකාවකි. මේ පිළිබඳ "THE ENCYEIOPDIE OF BRITANCE" නම් ග්‍රන්ථයේ [[විල්සම් බෙන්ටම්]]' විසින්ද අදහස් දක්වා තිබේ."
අතීතය
ගණිකා වෘත්තිය පිළිබඳ ඉතිහාසය දෙස බැලිමේදි සමාජයේ ආරම්භය තෙක්ම දිවයන්නක් බවට පෙනේ. ලිංගික සදාචාර ධර්ම නො තිබුණු මුල් කාලින සමාජයේ ලිංගිකත්වය පිළිබඳ පැවති අරාජිකත්වය මත ලිංගික නිදහසක් පැවතුනි. සමුහ වශයෙන් ජිවත් වු එම සමාජයේ පුරුෂයන් තුල ගැහැණිය පිළිබඳ පුර්ණ අයිතිය පුරුෂයා සතු බවත් , තමන්ගේ සතුට වෙනුවෙන් ස්ත්‍රියගේ ලිංගික අවයවයන්ට ඔහු කැමති දෙයක් කළ හැකි බවත් ඔවුන්ගේ දෘඪ මතය විය. එපමණක් නොව ඔවුන් එක් ගැහැණියකගෙන් පමණක් අවශ්‍යතාවයන් සපුරා ගෙන නිහඩ නොවිය.
මුල් කාලිනව මෙම වෘත්තිය ව්‍යාප්ත වුයේ ආගමික මුහුණුවරක්ද සමඟය. යම් යම් දෙවිවරුන් වෙනුවෙන් කාන්තාවන් පුජා කිරීම ආගමික කටයුත්තක් බවට පත් විය.එවැනි කාන්තාවන් දේව ඇඹනියන් බවට පත් වු අතර ඔවුන් දාසියන් බවට පත් වුයේ දේවාල භාර කපු මහතාටය. ඔවුන්ගේ ලිංගික අවශ්යතා මෙම ෙද්වඇඹණියන් මාර්ගයෙන් සපුරා ගන්නා ලදි.නමුත් මෙම කාර්යයේ යෙදෙන දේව දාසියන්ට කිසියම් ශ්‍රද්ධාවක්ද ලැබුණි. ඒ අනුව ඔවුන් පාරිශුද්ධ ගණිකාවන් ලෙස හදුන්වති.
ඉන්දියාව,බටහිර අප්‍රිකාව මෙන්ම මධ්‍යධරණී රටවලින් මෙවැනි පාරිශුද්ධ ගණිකාවන් පිළිබඳ තොරතුරු හමුවේ.
මෙම වර්ගයේ ගණිකාවන් ගැන මුලින්ම සඳහන් වන්නේ බැබිලොනියානු ශිෂ්ටාචාරයයෙන්ය. ඒ වීනස් දෙවඟන වෙනුවෙන් සෙවය කිරිම පිණිස ගිල්ගමේෂ් ඉෂ්වැර් නම් දෙවඟන ගණිකාවන්ට අධිපතීත්වය උසුලන බැවින් ඇය වෙනුවෙන් කැප වී මුළු ජිවිතයම ගණිකාවන් ලෙස ජිවත් වු කතුන්ද වුහ.
ග්‍රීසියේ ගණිකා ව්‍යාපාරයේ ආරම්භය සිදු වුයේ ක්‍රි:පූ: 6 වන සිය වසටත් පෙර සිටය. එහි ලිංගික තෘප්තිය විවාහයෙන් පරිභාහිර දෙයක් ලෙස සැලකිම ගණිකා වෘත්තියේ ව්‍යාප්ත විමට හේතු විය.රෝමයේද ගණිකා වෘත්තියෙහි ඉතහාසය දීර්ඝ විය. එහිදි ද
ගණිකාවන්ට අධපති දෙවඟන වුයේ වීවස් දෙවඟනයි. ඉන්දියානු ගණිකා වෘත්තියට ද දිගු කාලින ඉතිහිසයක් වේ. එහිදි ගණිකාවන් අතර ප්‍රමුඛ වුයේ බුද්ධ කාලින භාරතයේ ජිවත් වු අම්බපාලීය.
එහෙත්,ලංකාවේ ප්‍රබල ආගමික, සමාජයිය පසුබිමක් මත හෝ රාජ්ය අනුග්‍රහය මත හෝ ගණිකා වෘත්තිය පැවති බව ඉතිහාසය දෙස බැලු විට හෙලි නොවන අතර එය සැඟවුනු වෘත්තියක් ලෙස පැවතුනි. ඒබවට සාක්ෂියක් ලෙස "රොබට් නොක්ස්ගේ" "එදා හෙළදිව" කෘතියෙහි අන්තර් ගත කථා පුවතින් හෙලි වේ.
එසේම 05 වන කාශ්‍යප රජ දවස ගණිකාවන් සිටි බව එහි ඇති සීගිරි ගී වලින් ව්‍යාංගාර්ථ වන බව "මහාචාර්ය සෙනරත් පරණවිතාන" මහතා ප්‍රකාශ කර ඇත. පුරාණ සිංහල කාව්‍ය බොහෝමයක දක්නට ඇති මඟ වැනුම්, පුර වැනුම් ආදි වාර්තාවන් හිදි ගණිකාවන් පිළිබඳ විවරණයන්ද අදාල වී ඇත.ගණිකා වෘත්තියේ ප්‍රභවය ඈත අතිතයේ සිටම පැවත එන්නක් බවත් ලෝකය පුරාම ව්‍යාප්ත වී ඇති බවත් මෙම විග්‍රහයෙන් පැහැදිලි වේ.
ගණිකා ප්‍රභේද
ගණිකා වෘත්තිය පිළිබඳව කතා කිරිමේදි ඍජු අවධානය කාන්තාවන් කෙරෙහි යොමු වුවද පුරුෂයන් ද ගණිකා වෘත්තියේ නියැලේ.
ඒ අනුව,
ස්ත්‍රී ගණිකාවන්
පුරුෂ ගණිකාවන්
නපුංසක ගණිකාවන් වශයෙන් ප්‍රභේද 3ක් යටතේ දැක්විය හැක.
ගණිකා ව්‍යපාරය පැවතිමට හේතු
දිළිදුකම
නුගත්කම
ප්‍රේම සබඳතා බිඳ වැටි පෙම්වතුන්ගෙන් අනාථ වී සමාජයෙන් පලා යෑමට ගත් උත්සාහයක්
තරඟකාරි ආර්ථික රටාව
ලිංගික අශාව අධික විම
විරුකියාව
නීතිමය තත්වය
බොහෝ රටවල ගණිකා වෘත්තිය සමාජ ප්‍රශ්ණයක් ලෙස සලකමින් නීති ගත කර ඇති අතර තවත් රටවල ලිංගික ශ්‍රමිකයන් ලෙස එම වෘත්තිය නීති ගත කර තිබේ.නෙදර්ලන්තය, ඇමරිකාව,ඕස්ට්‍රේලියාව වැනි රටවල ගණිකා වෘත්තිය නීති ගත කර තිබේ.සවුදි අරාබිය, ඉන්දියාව,ශ්‍රී ලංකාව වැනි රටවල නීතියෙන් තහනම් වුවත් වැඩි වශයෙන් වෘත්තියක් ලෙස පවති.
ශ්‍රී ලංකාවේ ගණිකා වෘත්තිය සම්බන්ධව පවතින නීතිමය තත්වය අනුව දණ්ඩ නීති සංග්රහයේ 360 වගන්තිය මඟින් ව්‍යංගව ගණිකා වෘත්තිය නීති විරෝධී බවට දනවයි. මෙහි 360 (අ ) යටතේ ස්ත්‍රීන් සැපයුම් පිළිබද දක්වා තිබේ.
දෝරති සිල්වා එ. බම්බලපිටිය පොලිස් පරික්ෂක
නඩුවේදි ගණිකා මඩම් පවත්වා ගෙන ගිය සිද්ධියක් සම්බන්දව ප්‍රශ්න ගත වු අවස්ථාවක් විය. මේ අනුව නීතිය මඟින් කෙතරම් තහනම් කලද සමාජය තුල නොවැලැක්විය හැකි වෘත්තියක් ලෙස ගණිකා වෘත්තිය අඛණ්ඩව පවති.
මේ අඩවියත් බලාගනම යන්න
ගණිකා වත
ගබ්සාව
රැකියා ආතතිය
ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ
ජයසුරිය නිලංකා, ගණිකා වෘත්තියේ සැබෑ මුහුණුවර ද සිල්වා ඥානසිරි, දර්ශනය හා කාන්තාව ලංකාදීප ඉරිදා සංග්‍රහය, 2006 ඔක්තොබර් මස 22 වන දින
Horton B.paul and Leslie R.Gerlad, The sociology of social problems'', 1970</FONT COLOR>
සමාජය
ලිංගිකත්ව අධ්‍යාපනය |
5068 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%94%E0%B6%AD%E0%B7%94%E0%B6%BB%E0%B7%8F%E0%B6%A2%E2%80%8D%E0%B7%80%E0%B7%99%E0%B6%BD | මුතුරාජවෙල | මුතුරාජවෙල යනු ශ්‍රී ලංකාවේ ගම්පහ දිස්ත්‍රික්කයට අයත් පුරන්වූ කුඹුරු යායකි. බටහිර වෙරළ තීරය දිගේ පැතිරුණු උතුරින් මීගමු කළපුවත්, දකුණින් කැලණි ගඟත්, බටහිරින් වෙරළ තීරයෙන් හා නැගෙනහිරින් කොළඹ-මීගමු ප්‍රධාන මාර්ගයෙන් ද සීමා මායිම්ව පිහිටා ඇති මුතුරාජවෙල ශ්‍රී ලංකාවේ ජෛව විවිධත්වය අතින් අනූන බිමකි. මීගමු කලපුවත් එක්ව ගත් කල මුතුරාජවෙල වගුරු බිම හෙක්ටයාර දස දහස් ගණනක් පුරා ව්‍යාප්තව පවතී.
මුතුරාජවෙල පුරන්වීමට හේතුව
ලන්දේසීන් විසින් නිර්මාණය කරන ලද මෝඩ ඇළ ඔස්සේ කරදිය ගලා ඒම නිසා මෙම කුඹුරු යාය පුරන් විය.
මුතුරාජවෙල තෙත් බිම යනු කුමක්ද?
මුතුරාජවෙල තෙත් බිම ඉතා ඉහළ ජෛව විවිධත්වයකින් යුක්ත පරිසර පද්ධතියකි.එබැවින් මෙහි වෙසෙන සියොතුන් අතර දේශීය මෙන් ම විදේශීය පක්ෂීන් ද වේ.මෙය කිවුල්දියට ම ආවේණික වූ කඩොලාන පරිසරයකින් ද, විවිධාකාර සියොතුන් හා උභය ජීවීන්ගෙන් ද, විවිධ කෘමිවිශේෂ හා ජලජ පැළෑටිවලින් ද ස්වයංපෝෂිත වූ තෙත් බිමකි.
මෙම තෙත් බිම බොහෝ සත්ත්ව හා ශාක වර්ග ගණනාවකට නිජබිමක්ව පවතී.කලපුව හා ඍජුව සම්බන්ධ වී නිර්මිතව ඇති බැවින් ධීවර පවුල් 3200කට පමණ ජීවනෝපාය සැලසී ඇත.ශ්‍රී ලංකාවේ නැංගුරම්ලන ධීවර යාත්‍රාවලින් 15% ක් පමණ මුතුරාජවෙල කලපු තීරය නැංගුරම්පළක් ලෙස භාවිතා කරයි.
මෙම ප්‍රදේශය මත්ස්‍යයන් හා ඉස්සන්ගේ අභිජණන මධ්‍යස්ථානයක් වන අතර එළවළු, පළතුරු , ඖෂධ හා දැව සපයන ප්‍රභවයක් ද වේ. ඉතා ම ජනාකීර්ණ ප්‍රදේශයක් වන මහ කොළඹ ප්රදේශයේ හරිත පෙනහළු ලෙස කටයුතු කරන මුතුරාජවෙල තෙත් බිම ස්වභාවික ගං වතුර පාලනයට ද ඍජු දායකත්වයක් ලබා දෙයි.
ප්රදේශයේ ජනතාවගේ ප්‍රධාන ජීවනෝපාය වන ධීවර කර්මාන්තයට රුකුලක්ව පවතින මුතුරාජවෙල තෙත් බිම සංචාරක ව්‍යාපාරයට ද දායකත්වයක් ලබා දෙයි. ඊට ප්‍රධාන හේතුව ප්‍රදේශය පුරා පැතිරී ඇති සොබාසෞන්දර්යයි. මුතුරාජවෙල ඔස්සේ සිය ගමන් මග සකසාගෙන ඇති ප්‍රධාන ඇල මාර්ග දෙක වන හැමිල්ටන් ඇල සහ ඕලන්ද ඇල එම සොබාසෞන්දර්යයේ මුලිකාංගයකි.
මෙම ඇල මාර්ග දෙක දෙපසින් පිහිටා ඇති හරිත වර්ණයෙන් බබලන කඩොලාන තීරය ද දුටුවන් මන බදනා පාරිසරික චමත්කාරය විදහා පායි.තව ද මෙම කඩොලාන තීරය ඔබ්බෙහි පවතින "කුරුලු උයන" ප්‍රදේශයට අපූර්වත්වයක් එක් කරයි. මෙරට පක්ෂීන් මෙන්ම විදේශ රටවලින් පැමිණෙන සංචාරක පක්ෂීන්ගෙන් ද මෙම උයන අසිරිමත් ව පවතී.
පිංතූර එකතුව
තව ද ඉතාමත් අලංකාර සමනලුන් මෙන් ම මත්ස්‍ය විශේෂ ගණනාවක් ද මෙම පරිසරයට අපරිමිත වූ සුන්දරත්වයක් එක් කරයි. මෙරට පක්ෂීන් මෙන් ම විදේශ රටවලින් පැමිණෙන සංචාරක පක්ෂීන්ගෙන් ද මෙම උයන අසිරිමත්ව පවතී. තව ද ඉතාමත් අලංකාර සමනලුන් මෙන් ම මත්ස්‍ය විශේෂ ගණනාවක් ද මෙම පරිසරය ට අපරිමිත වූ සුන්දරත්වයක් එක් කරයි.
මුතුරාජවෙල දක්නට ලැබෙන්නේ කඩොලාන පරිසර පද්ධතියකි.කඩොලාන පරිසර පද්ධතියක් යනු අන්තර් උදම් කලාපය මුල්කොටගෙන කලපු, ගං මෝය හා කලපුවල කුඩා දූපත් ආශ්‍රිත ව දක්නට ලැබෙන පරිසර පද්ධතියකි. මුතුරාජවෙල වගුරු බිම් සීමාව තුළ කඩොලාන ශාක විශේෂ 29 ක් සොයා ගෙන ඇත. ඊට අමතර ව ඒ ආශ්‍රිත ශාක විශේෂ 15 ක් ද දැනටසොයාගෙන ඇත. මෙම තෙත් බිම තුළ දැකිය හැකි කඩොලාන අතර මහ කෙඩොල්, මණ්ඩ, ගිං පොල්, කැරැන්කොකු, තෙලකීරිය, බැරිය, කටු ඉකිළිය ආදිය දැකිය හැකිය.
මුතුරාජවෙල දැකිය හැකි සත්ත්ව වර්ග
මුතුරාජවෙල කඩොලාන ආශ්‍රිතව දැකිය හැකි සතුන් ලෙස මඩ කකුළුවා, කලපු කකුළුවා, මඩ පොකිරිස්සා, කලිස්සා සහ මට්ටි යන සතුන් වේ.කඩොලාන ආශ්‍රිත මසුන් අතරට අයත් වන්නේ දිමිත්තා ,කපු හැන්දා, ඉලත්ති,හැලිවළං කොස්සා කහ කොරළියා ආදී සතුන්ය.
එම ප්‍රදේශය ආශ්‍රිත පක්ෂීන් අතර කඩොල් කොකා, ඇලි කොකා,මුහුදු ලිහිණියා, සිලිබිල්ලන් ආදීන් දැකිය හැකිය. මුතුරාජවෙල අභය භූමියේ කුරුලු විශේෂ 221ක් දක්නට ලැබෙන අතර වාර්තා නොවූ කුරුලු විශේෂ 136 ක් වේ. වාර්තා වන කුරුලු විශේෂ ගණන 85 කි. ඒ අතරින් තර්ජනයට ලක් වූ කුරුලු විශේෂ 4කි.මුතුරාජවෙල දැකිය හැකි සංක්‍රමණික කුරුල්ලන් අතර නිල් පෙඳ බිඟුහරයා,වගුරු සිලිබිල්ලා,සේරුවා,කැස්පියන් මුහුදු ලිහිණියා,අවිච්චියා ආදී පක්ෂීන් දැකිය හැකිය.
මුතුරාජවෙල අභය භූමිය තුළ වෙසෙන උරගයින් විශේෂ 37 කි. ඒ අතරට අයත් වන ඉබ්බන් විශේෂ දෙකකි.ඒ කිරි ඉබ්බා හා ගල් ඉබ්බා ය.ගැට කිඹුලා ද තවත් එක් විශේෂයකි.
මෙම වගුරුබිම තුළ වෙසෙන සර්ප විශේෂ 22 කි. ඉන් විශේෂ තුනක් අපට ආවේණික ය.එනම් දෙපත් නයා, දිය බරියා ආදීන් වේ.තවත් සර්ප විශේෂ 6 ක් තර්ජනයට ලක් වී ඇත. එනම් පිඹුරා ,දෙපත් නයා,කුණ කටුවා , දිය වර්ණයා,කුණු දිය කළුවා ,රෙදි නයා ආදීන් වේ.
ඉතා අලංකාර සමනලුන් විශේෂ 67 ක් ද මුතුරාජවෙලින් වාර්තා වෙයි. කූරන් විශේෂ 34 ක් ද මෙම අභය භූමියෙන් වාර්තා වෙයි. මෙහිදී වාර්තා වන සමනල විශේෂ අතර The Taway coster,The Common Grass Yellow,The Common Rose,The Red Pierrot,The Blue Admiral ආදීන් දැකිය හැකිය.
මෙලෙසින් විවිධාකාර වු සත්ත්ව ගහනයක් දිවි ගෙවන මුතුරාජවෙල අභය භූමියෙහි දැකිය හැකි සතුන් කිහිපදෙනකු පහත දැක්වේ.
මුතුරාජවෙල තෙත් බිමෙහි වැදගත්කම
මුතුරාජවෙල අභය භූමියට අයත් මුළු ඉඩම් ප්‍රමාණය හෙක්ටයාර 1285 කි. මෙම ඉඩම් ප්‍රමාණයෙන් කෘෂිකාර්මික කටයුතු සඳහා යෙදෙන ඉඩම්වලින් හෙක්ටයාර 543 ක් ගෙවතු වේ. පොල් ඉඩම් ප්‍රමාණය හෙක්ටයාර 430 කි. හෙක්ටයාර 6 ක ප්රමාණයක් තණ බිම් සඳහා වෙන්ව ඇත.
මෙම වගුරුබිම් සීමාවට අයත් වන මීගමු කලපුව ද ප්රදේශයේ ඉතා වැදගත් ස්ථානයකි.අවට ජනතාවගේ ප්‍රධාන ජීවන වෘත්තියට උර දී ඇති මුතුරාජවෙල කලපුව ආශ්‍රිතව දිවි ගෙවන ජීවන පවුල් සංඛ්‍යාව දල වශයෙන් 3200 ක් පමණ වේ.
ද්‍රෝනී මෝය ,කරදිය ජලය අවට ගංගා වලින් එන ජලය සමග මිශ්‍ර වී කලපුවේ ජීවීන් සඳහා මනා ජල රක්ෂණයක් ලබා දෙන ස්ථානයකි. තව ද පෝෂණ ප්‍රදේශයෙන් ගලා එන ජලය තරමක් හෝ පිරිසිදු කර මුහුදට යැවීමෙන් අධික රොන් මඩ ප්රමාණයක් මුහුදට ගලා යාම වලකයි.
ඉස්සන් ,කකුළුවන් හා මසුන් වැනි ආර්ථික වශයෙන් ඉහළ අගයක් ඇති ජීවීන් සඳහා පරිසර පද්ධති නිර්මිතව පවතින මෙම කලපුවේ ජීවීන්ට අවශ්ය පෝෂක ද්‍රව්‍ය අඛන්ඩව ලැබේ. ගං වතුර අවම කිරීම සඳහා ද මෙම වගුරු බිම මැදිහත් වේ. මෙය මිනිසුන් දෙලක්ෂයකට වැඩි සංඛ්‍යාවකගේ නාගරික අපද්‍රව්‍ය බැහැර කරන ස්ථානයක් ද වේ.
මේ ආකාරයට මුතුරාජවෙල තෙත් බිම මිනිසාට විවිධාකාරයෙන් තම සේවය ලබා දෙන වැදගත් ස්ථානයක් බව පැහැදිලි වේ.
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
Muthurajawela : a single, unitary coastal system
මුලාශ්‍ර
මිහි මඬල සඟරාව,17 වන කලාපය.
ශ්‍රී ලංකාවේ වගුරු බිම්
පෘතුගීසී පාලනය - ශ්‍රී ලංකා |
5069 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A0%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%92%20%E0%B6%B4%E0%B7%8F%E0%B7%82%E0%B7%8F%E0%B6%AB | චන්ද්‍රකාන්ති පාෂාණ | මැණික් තරම් වටිනාකමක් නොමැති වුව ද ඉතා අලංකාර හා සාපේක්ෂ වශයෙන් සැලකිය යුතු වටිනාකමක් ඇති ඛණිජයකි. (ඉංග්‍රිසි = MOONSTONE-මූන්ස්ටෝන්, දෙමළ= சந்திரகாந்தம்-චන්ද්‍රකාන්තම්) සෝඩියම් පොටෑසියම් ඇලුමිනියම් සිලිකේට් අඩංගු වේ. මෙම දුර්ලභ පාෂාණ විශේෂය සොයාගෙන ඇත්තේ මෙයට සියවසක‍ට පමණඉහතදීය. මෙම ඛණිජය මුළු ලෝකයෙන්ම හමුවන්නේ හෙක්ටයාර හතරක් තරම් වන භූමි කො‍ටසකිනි.
ගාල්ල - කොළඔ මහා මාර්ගයට නුදුරුව මීටියාගොඩ මංසන්ධියට උතුරු දෙසින් කිලෝමීටරයක් පමණ ගමන් කළ විට මුළු ලොව පුරා අතිශය දූර්ලභ එම පාෂාණ නිධිය නිධි ගත වූ භූමිය පිහිටා ඇත.
සඳකැන් පාෂාණ උපත හා ව්‍යාප්තිය
භූ ගෝල විද්‍යාවට අනුව විපරිත පාෂාණයක් වන මෙය හමු වන්නෙහි ශ්‍රි ලංකාවෙහි ,දකුණු පලාතේ ගාල්ල දිස්ත්‍රික්ක‍‍යෙහි,මීටියාගොඩප්‍රදේශයෙනි. චන්ද්‍රයාගේ හා සූර්යාගේ කිරණ ඍජුවම පොළවට පතිත වන්නේ මෙම ස්ථානයේ දී බවත්එම බලපෑම තුලින්මෙම පාෂාණය නිර්මාණය වී ඇති බවත් පැරණි විශ්වාසයක් ඇත. ප්‍රධාන වශයෙන් සඳකැන් පාෂාණ වර්ග දෙකකි. නිල්පැහැයෙන් හා සුදු පැහැයෙන් වර්ණ ගත වූ එම පාෂාණ අතර නිල් පැහැති වර්ගය මිලෙන් අධිකය.
සඳකැන් පාෂාණ ලබා ගැනිම සඳහා පතල සැකසීම.
සඳකැන් පාෂාණ පතලක් අඩි දහයක් පමණ දිගින් හා අඩි පහක් පමණ පළලින් යුක්ත වන සේ සකසා ඇත.මෙම පතල ගැඹුරට යත්ම එහි පස් කණ්ඩි කඩා වැටීමක් සිදූ වන හෙයින් එමගින් අභ්‍යන්තර ආරක්ෂාව උදෙසා තදින් වේලුණු පොල් කඳන් හා කැකිල්ල උපයෝගී කර ගනිමින් ඒවා එකිනෙකට සම්බන්ධ කර ශක්තිමත්ව බැඳ පස් අතර තෙරපෙන සේ යොදා ගනී.මෙම පොල් කඳන් අතර ඇති අඩියක් පමණ හිඩසට වැරනියා සහ බෝවිටියා කෝටු ගසා කැකිල්ල රඳවනු ලැබේ.එවිට පස් තට්ටුව කඩා වැටීම සම්පූර්ණයෙන්ම නවතී.ආරම්භයේ සිට දිනකට අඩි තුනක පමණ ප්‍රමාණයක්පතලේ කැණීම සිදු කරන අතර බඹයකට ලී පේළි නවයකින් යුක්ත වන සේ පතල කැණීම සිදු කරයි.සාමාන්‍ය පතලක ගැඹුර අඩි අසූවක් වන අතර පතල කාමර දෙකකකින් යුක්ත වන සේ සකසා ඇත.සීමිත ගැඹුරක් දක්වා පතලේ කැණීම් කටයුතු සිදු කළ පසු හරස් අතට දෝනා කැපීම අරඹයි.පතල අභ්‍යන්තරයට ආලෝකය හා වාතය ලබා ගැනීම සඳහා විද්‍යුත් උපකරණ භාවිත් කරන අතර දෝනා අභ්‍යන්තරයේදී ජල ගැලීම් මලින් විදුලිය කාන්දු වන හෙයින් ඉටි පන්දම් ආධාර කර ගනී.පතල් කැණීම සිදු කරන අවස්ථාවේදී පතල තුලට සීඝ්‍රයෙන් ජලය කාන්දු වීම සිදු වේ.එය වැලැක් වීම සඳහා දඹර දෙකක් ආධාර කර ගන්නා අතර එක් දඹරයක් මගින් ජලය ද අනික් දඹරය මගින් මඩ සහිත සඳකැන් පාෂාණය ද ගොඩ ගනු ලැබීම සිදු කරයි.මෙලෙස මැටි සහිත පාෂාණය ගොඩ ගැනීම සඳහා විශේෂ වූ යකඩ බාල්දි උපයෝගී කර ගනියි.එක් දඹරයක් ක්රියාත්මක කිරීම සඳහා පුද්ගලයන් සය දෙනෙකු පමණ අවශ්ය වන අතර ඉල්ලමක් අවසානයේ පාෂාණ මතුපිටට ගෙන ඒමේ දී එහි විශ්වාසය රැක ගැනීම සඳහා පතල් හිමිකරුවන් විසින් ඒ පිළිබඳ අධීක්ෂණයක් සිදු කරයි.
මෙහි එක් පතලක් තුල සේවකයන් විසිපහක් පමණ සේවය කරන අතර ඔවුන්ලබනුයේ දෛනික වැටුප්ය. නමුත් පතල තුල කැණීම් කටයුතු කරන සේවකයන්ගේ ජීවිත පවතින්නේ නිරන්තර අවදානමකය. පතල් ආශ්‍රිතව සේවය කරන්නා වූ සියලුම සේවකයන් පතල් හිමිකරුවන් විසින් රක්ෂණය කර ඇත. පතල් තුල වැඩි අවදානමක් ලවතිනුයේ වැසි සහිත දින වලය.
මෙයට අමතරව රත්රන් හා රිදී යන ලෝහ වර්ග දෙකම යොදා ගනිමින් ආභරණ නිපද වීම සිදු කරව අතර සාපේක්ෂව වැඩි ඉල්ලුමක් පවතින්නේ රිදී ලෝහය යොදා නිපද වන ආභරණ සඳහාය. මේ සඳහා විශේෂ ප්‍රාගුණ්‍යක් සහිත රන්කරුවන් යොදා ගනී.
සඳකැන් පාෂාණ මගින් බිහි වන ඍජු හා වක්‍ර රැකියා
සඳකැන්පාෂාණ ආශ්‍රිතව ඍජු හා වක්‍ර රැකියා මාර්ග රාශියක් පුද්ගලයාට අයත් වේ.ඒ අතරින් ප්‍රධාන වශයෙන් පතල තුල කැණීම් කටයුතු සිදු කිරීම හා ස්වර්ණාභරණ කර්මාන්තය ප්‍රධාන වේ.මෙමගින් බිහි වූ අතුරු කර්මාන්තයක් වන්නේ පාෂාණ ඔපමට්ටම් කිරීමයි. ස්වර්ණාභරණ්‍ කර්මාන්තය හේතු කොට සංචාරකයන්ගේ පැමිණීමත් ඒ මගින් වෙනත් විසිතුරු භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය ,පළතුරු හා මල් වගාව ,හස්ත කර්මාන්තය වැනිව්‍යාපාරික අංශයන් ද දියුණු විය.
සඳකැන් පාෂාණ ආශ්‍රිත ස්වණාභරණ කර්මාන්තය
සඳකැන් පාෂාණ යොදා සුදු රත්තරන් මගින් නිෂ්පාදනය කරනු ලබන ආභරණ කර්මාන්තය ඒ ආශ්‍රිතව බිහි වූ අනිකුත් කර්මාන්ත අතරින් සුවිශේෂ ස්ථානයක් දිනා ගනියි.මේ සඳහා විදේශිකයන් විශේෂ කැමැත්තක් දක්වයි.මෙයට අමතරව රත්තරන් හා රිදී යන ලෝහ වර්ග දෙකම යොදා ගනිමින්ආභරණ නිපද වීම සිදු කරන අතර සාපේක්ෂව වැඩි ඉල්ලුමක් පවතින්නේ රිදී ලෝහය යොදා නිපදවන ආභරණ සඳහාය. මෙය විශේෂ ප්‍රාගුණ්‍යක් සහිත රන්කරුවන් යොදා ගනිමින් සිදු කෙරේ.
සඳකැන් පාෂාණ වල අනාගතය
මෙම පාෂාණය නිධි ගත පවත්නා භූමි ප්‍රදේශ‍‍යෙහි වර්තමාන භාරකාරීත්වය පවතින්නේ පෞද්ගලික හිමිනරුවන්ටය.එමෙන්ම මෙම පාෂාණය ක්ෂය වන සම්පතකි.ඒක භූමි සම්පතක් වන මෙම පාෂාණය පෞද්ගලික හිමිකරුවන් යටතේ පැවතීම තුලින් එහි අනාගතය කෙබඳු වේද ?
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
Moonston
Mind
silver
ඛණිජ - ශ්‍රී ලංකා
මැණික් |
5070 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%85%E0%B6%BD%E0%B7%92 | අලි | අලි ඇතුන් මැමත් සතුන්ගෙන් පැවත එන බව ඇතැමුන් පවසති.මිනිසා ඉතිහාසයේදී බල්ලන්, ගවයන් වැනි සතුන්ගෙන් පසු හීලෑ කරගත් ප්‍රයෝජනවත්ම සත්ත්ව වර්ගය වන්නේද අලි ඇතුන්ය. මෙසේ අලි ඇතුන් හීලෑකරගත් ආකාරය පිළිබඳ කරුණු සඳහන් නොවන නමුත් සමහරුන්ගේ අදහස වන්නේ කුඩා කාලයේ මව මිය යාම නිසා අතරමං වූ අලි පැටියෙක් හෝදඩයම් සඳහා කැපූ වලවල් වල වැටුණු අලි පැටවුන් මිනිසුන් විසින් රැගෙන ඒම මගින් අලි හීලෑ කරගත් බවය. මෙම අලි ඇතුන් අතීතයේ සිටම බර වැඩ සඳහා මිනිසුන් හා ඩාරා යොදා ගන්නා ලදි.
අලියගේ හැඩරුව
අලියාගේ හැසිරීම මෙන්ම පෙනුමත් අනෙක් බොහෝ සතුන්ට වඩා වෙනස්ය.සුවි‍ශේෂය.අලියාගේ කැපී පෙනෙන ශරීරාංගයක් වන්නේ හොඬවැලය.විවිධ කාර්යයන් සඳහා යොදාගන්නා මේ හොඬවැලේ ක්‍රියාකාරිත්වයට මාංශපේශීන් 40,000 ක් පමණ එකිනෙකට සම්බන්ධව පවතී.හොඬවැල නාසය ලෙසට මෙන්ම අතක් ලෙසටද සමහර අවස්ථාවලදී අලියාට ප්‍රයෝජනවත් වේ.දිය බීමේදී හා ශරීරයට දිය ඉසගැනීමේදී පමණක් නොව සතුරෙකුට පහරදීම සඳහා ශක්තිමත් අයුධයක් ලෙසද යොදාගනී.
අලි ශරීරයේ ඇති අනෙක් සුවිශේෂී අංගයක් වන්නේ කන් යුවලයි. මේ කන් සැකසී ඇත්තේ අවට ඇති ශබ්ද තරංග හැකිතාක් කන් ඇතුළට යොමුවන ලෙසටය. එනිසා අලින්ට ඉතා සුළු ශබ්දයක් පවා ඉතා හොදින් ඇසීමේ හැකියාව ඇත.එමෙන්ම ශරීර උෂ්ණත්වය පිටකිරීමේදී මෙම කන් වැදගත් කාර්යයක් ඉටු කරයි. අලි නිතරම තම දෙකන් වලින් පවන් සලයි. පවන් සලන විට නිතරම කන් සෙලවීම නිසා රුධිර‍යේ ඇති උෂ්ණත්වය කනේ සම හරහා බාහිර පරිසරයට විහිදේ.
අලින්ගේ පෙනිම දුර්වලය.නමුත් ඉතා හොදින් ඉව දැනෙයි.උණුසූමට අකමැති වීමත්, ඇස් පෙනීමේ දුබලතාවය හා හොදින් ඉව දැනිම යන මේ හේතූන් නිසා අලි නිශාචර දිවියකට වැඩි කැමැත්තක් දක්වයි.
අලින්ගේ සම සංවේදී ඉන්ද්‍රියකි.එය සිරුරේ සමහර තැන්වලදි සිනිදු වන අතර සමහර තැන්වලදී ඝන වේ. කන්වල සම ඉතා සිනිදුය. නමුත් සිරුර පසු කොටසේ සම සමහර තැන් වල සම ඝන වේ. සිනිදු හා රළු ලොම් සිරුර පුරා තැනින් තැන විසිරී පවතී අලියෙකුගේ වල්ගයේ ඇති ලොම් ඌ වැඩෙන විට ක්රමයෙන් ඝන වී අවසානයේ ප්ලාස්ටික් කෙන්දක් මෙන් ඝන තත්වයට පත් වේ.
අලින්ගේ පාද වංගෙඩි මෙන් මහතය.මෙම පාද සකස් වී ඇත්තේ අලින්ගේ සිරුරේ විශාල බර දරා ගැනීමට හැකිවන පරිදිය.එමෙන්ම පාදවල අස්ථි ඉතා ශක්තිමත්ව වැඩී ඇත්තේ සිරුරේ බර දරා ගැනීමට හැකිවන පරිදිය. එමෙන්ම පාදයේ යට විලුඹ කොටස කොට්ටයක් මෙන් විශාල වී සැකසී තිබේ. මේ නිසා සිරුරේ බර දරා ගැනිමට මෙන්ම බොහෝ දුර ඇවිද යාමටද පහසු වී ඇත. කකු‍ලේ පතුල ඝන වන අතර එහි පැළුම් හා රේඛා සටහන් දැකිය හැකිය. මෙය ගල් උඩ නැගීමේදී හා කදු බෑවුම් මත යන විට ලිස්සායාම වලක්වා ගැනීමට උපකාරී වේ.
අලින්ගේ දන්ත පද්ධතියද සුවිශේෂී වේ. එය මිනිසා හා අනෙක් ක්ෂීරපායී සතුන්ගේ දන්ත පද්ධති වලට වඩා ප්‍රමාණයෙන් , හැඩයෙන් හා වැඩෙන ආකාරයෙන් විවිධ වේ. මිනිසා හා අනෙක් ක්ෂීරපායී සතුන්ගේ ජීවිත කාලයේදී දන්ත පද්ධති 2 ක් ඇතිවන අතර අලින්ට තම ජීවිත කාලයේදී දන්ත පද්ධති 6 ක් ඇති ජෙරාඩ් ටියුට් එකෙ හොදින් ක්‍රියාකාරකම කියවා මෙම ප්‍රශ්න සමඟ පිළිතුරු මාවෙත එවන්න ෆොස්පේට්
Image:Elephants_tung.jpg|හොඬ වැල
Image:Tung.jpg|හොඬවැල දිය බීමට යොදාගනී
Image:Elephants_Tung_3.jpg|හොඬවැල ආහාර ගැනීමට යොදාගනී
Image:Elephants_Eare.jpg|අලියාගේ කන්
Image:Elephants_legs.jpg|අලියාගේ පාද
Image:Baby_1.jpg
Image:Elephant_A.jpg
Image:Elephant_B.jpg
</Gallery>
අලින්ගේ ජීවන චර්යාවන්
අලියා අර්ධ ජලජ සත්ත්වයෙකි. එනිසාම දිනකට පැය කිහිපයක්වත් දියට බැස කාලය ඔවුන්ට අවශ්ය වේ. අලින්ගේ සිරුරේ විශාල මාංශපේශී ක්‍රියාකාරිත්වය නිසා විශාල උෂ්ණත්වයක් ඇති වේ. එම ශරීර උෂ්ණත්වය අඩු කරගත හැකි පහසු ක්‍රමයක් වන්නේ දියට බැස සිටීම හා දහවල් උණුසුම් අවස්ථාවලදී ක්‍රියාශීලී නොවී සිටීමය. අලින්ගේ දිය කෙළි වෙහෙසක් නොමැතිව බලා සිටිය හැකි තරම් සුන්දරය. චමත්කාරජනකය.
අලියා සම්පූර්ණයෙන්ම ශාක භක්ෂක සත්ත්වයෙකි. ඔවුන්ගේ දිනපතා ආහාරය 70% පමණ අඩංගු වන්නේ විවිධ තණකොළ වර්ගය. කොළ වර්ග පමණක් නොව දිවුල් වැනි පළතුරු මෙන්ම කැළේදී කන්නට නොලැබෙන පොල්කොළ, කිතුල්, අන්නාසි, කෙසෙල්බඩ හා කෙසෙල්ගෙඩිද අලින්ට රසවත් ආහාර වේ. එමෙන්ම හේන් වල වගාකෙරෙන වට්ටක්කා, පුහුල්, පැණි කොමඩු, කුරක්කන්, බඩ ඉරිඟු වැනි ආහාර වලටද මොවුන් විශේෂ කැමැත්තක් දක්වයි.අලි මිනිස් ගැටුමේ මුලාරම්භයද මෙය වේ.එනම් තම හේන් විනාශ කරන අලි තම සතුරන් ලෙසට මිනිසුන් සිතයි.
අලි මිනිස් ගැටුමේ ප්‍රතිඵල
මෙම අලි මිනිස් ගැටුමේ ප්රතිඵලයක් ලෙස වර්තමානයේ අලි පරපුර වඳවෙමින් පවතින හා අනාගතයේ දුර්ලභ සත්ත්ව ඝනයට වැටෙන සත්ත්ව වර්ගයක් ලෙස හැදින්වේ.අද වන විට ලෝකයේ ඉතිරිව ඇත්තේ අලි විශේෂ 2 ක් පමණි.ඒ අප්‍රිකානු හා ආසියානු අලියාය.
ශරීරයෙන් විශාල වුවද අලියා මිනිසාට හිතවත් මෙන්ම අහිංසක සත්ත්වයෙකි.සත්ත්ව ලෝකයේ දැවැන්තයා වන අලියා ආරක්ෂා කරගැනීම මිනිස් සංහතියේ වඟකීම වේ.
කලාව
අලි බැලීමත් බලි බැලීමත් ඇතිවන්නේ නැහැ යැයි කියමනක් අපේ ජනවහරේ එයි.අලින්ගේ හැසිරීම මිනිසුන්ගේ සිත් සතන් ඇදගන්නා තරම් අපුරුය.මෙවන් කියමනක් අපේ ජනවහරේ එන්නේ ඒ මිනිසා හා අලියා අතර ඇති සම්බන්ධය බොහෝ ඈත කාලය දක්වා දි‍වෙයි.ඒ ගැන ඇති මුල්ම සාක්ෂිය වන්නේ ගල් යුගයේ මිනිසුන් ජීවත්වුණු ගල් ගුහාවල ඇති අලින්ගේ රූපසටහන්ය.කැළේ යද්දී මෙම අලින්ගේ රූප සටයන් සි‍තෙහි හොදින් කාවැදීම හේතු කොටගෙන මොවුන් නැවත පැමිණි පසු මෙම රූප ගල් ලෙන්වල නිර්මාණය කරන්නට ඇත.
මේ අඩවියත් බලන්න
ශ්‍රි ලංකා‍නු අලියා
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
Elephants
African Elephants
Asian Elephants
ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ
මිහිමඬල සගරාවෙනි
ක්ෂීරපායීන් |
5071 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%AF%E0%B7%8F%E0%B6%9C%E0%B7%90%E0%B6%B6%E0%B7%8A | දාගැබ් | දාගැබ හෙවත් ස්ථූප ගොඩනැගුණේ බුදුන් වහන්සේ සිහිකිරීම සඳහාය. බෞද්ධ ස්ථූපයේ ආරම්භය ඈත අතීතයට විහිදී යයි. බෞද්ධයන් ස්ථූපයක් ගොඩනැංවූයේ බුදුන් වහන්සේගේ පූජනීය නෂ්ටාවශේෂ හෝ උන්වහන්සේගේ පවිත්‍ර සලකුණු තැබූ ස්ථාන මුල්කරගෙනය. මෙසේ ගොඩනැංවූ බෞද්ධ ස්ථූපවලට මහත් භක්තියකින් සැලකීමට බෞද්ධයෝ අමතක නොකළහ. මේ තත්වය මැනවින් විද්‍යමානවූයේ ඉන්දියාවේය. ස්ථූප ගොඩනැගීම ආරම්භවූයේ බුදුන් වහන්සේ ජීවමාන කාලයේදීමය. ඒ බව ලංකාවෙන් ලැබෙන තොරතුරුවලින්ද තහවුරු වේ. උන්වහන්සේද චෛත්‍යය අගය කරඇත.
" රමණීයං වෝ ආනන්ද චාපාල චේතියං,රමණීයං එරන්දද චේතියං ........."
යන බුද්ධ වචනයෙන් පැහැදිලි වන්නේ උන්වහන්සේ චාපාල,සාරන්දද ආදී චෛත්‍යය ස්ථාන රමණීයත්වයෙන් අගය කළබවය.
බුදුන් ජීවමාන කාලයේදී බෞද්ධ ස්ථූප ගොඩනැංවුණු බවට ලංකාවෙන් ලැබෙන සාධක නම්,තපස්සු භල්ලුක වෙළෙඳ දෙබෑයන් බුදුන් වහන්සේට විළඳ හා මීපැණි පිළිගැන්වීමෙන් පසුව ලැබුණු කේශධාතු තැන්පත්කර ගිරිහඬුසෑය ඉදිකළබව සඳහන්වීමය. මෙය බුරුම මූලාශ්‍රවලද සඳහන් වේ. එනම් බුරුම ජාතිකයන් විශ්වාස කරන්නේ ඔවුන්ට ලැබුණු කේශධාතු තැන්පත්කර බුරුමයේ ස්වේදගොන් චෛත්‍යය ගොඩනැංවූ බවය. ඒ මගින් පැහැදිලි වන්නේ බුදුන් ජීවමාන කාලයේ බුරුමයේද බෞද්ධ ස්ථූප ගොඩනැංවීම ආරම්භ වූ බවය.මීට අමතරව බුදුන්ගේ ලංකාගමනයේදී මහියංගණයට වැඩමකළ අවස්ථාව සිහිගැන්වීමට සුමන සමන් දෙවියන් විසින් මහියංගණ චෛත්‍යය ඉදිකිරීමද,කැළණියට වැඩමකළ අවස්ථාවේ හිඳගත් මැණික් පුටුව තැන්පත් කිරීමෙන් මණිඅක්ඛිත රජු විසින් ඉදිකරවන ලද කැළණි චෛත්‍යයද බුදුන් වහන්සේ ජීවමාන කාලය හා සම්බන්ධවන චෛත්‍යය වේ.
එමෙන්ම ආනන්ද හිමියන් බුදුන් වහන්සේ පිරිනිවන් පෑ පසු දේහය පිළිබඳව කෙසේ කටයුතු කළ යුතුද යන්න ඇසූවිට උන්වහන්සේ පවසා සිටියේ තමන් වහන්සේගේ දේහය ආදාහනය කිරීමෙන් පසුව හතරමං හංදියක ස්ථූපයක් තනා පුදපූජාදිය පැවැත්විය යුතු බවයි.එයින් උන්වහන්සේ ප්‍රකාශ කළේ තමන් වහන්සේ ජීවමානව නොමැතිවිට ශාසනයේ පැවැත්ම සඳහා තමන් උදෙසා චෛත්‍යයට පුදසත්කාර කිරීම යෝග්‍ය බවයි.උන්වහන්සේගේ පරිනිර්වාණයෙන් එසේ කළ අතර එම චෛත්‍යය වන්දනය අද දක්වාත් ක්රියාත්මක වේ.
ඉන්දියාවේ බෞද්ධ චෛත්‍යය වඩාත් ප්‍රචලිත තත්වයට පත්වූයේ අශෝක අධිරාජ්‍යයාගේ සමයේදීය. රජතුමා අසූහාරදහසක් වෙහෙර විහාර තැනවූ බව ජනප්‍රවාදයෙහි මෙන්ම වංශකථාවලද සඳහන් වේ. ඒ අනුව ලෝකයේ වැඩිම වෙහෙර විහාර සංඛ්‍යාවක් ගොඩකැංවූ පලකයා ලෙස සැලකෙන්නේ අශෝක අධිරාජ්‍යයාය. R.M.K.Prabhashwara ,Trinco,Kanthale.
බෞද්ධ ස්ථූපයේ ප්‍රභවය
බෞද්ධ ස්ථූපය ද මහා පුරුෂ ඇදහීම සම්බන්ධයෙන් ඇති වූ සංකේතයකි. මහා පුරුෂ ගණයට සම්මා සම්බුද්ධ, පසේ බුද්ධ, අර්හත් ශ්‍රාවක, චක්‍රවර්තී රාජ යන සිව්දෙනා අයත් වේ. චක්‍රවර්තී රජුගේ ද ශරීරය දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්ෂණයන්ගෙන් සමන්විත ය. පරිනිර්වාණයෙන් පසු බුදුහු ධර්මකාය ස්වරූපයෙන් සදාකාලික වෙති. බෞද්ධ ස්ථූපය තුළ ඒ බුදුහු ජීවමාන ව වැඩ සිටිති. ස්ථූපය සියලු බුදුවරුන් වැඩ සිටින මණ්ඩලයක් ලෙස තාන්ත්‍රික බෞද්ධයෝ ද සලකති. බුද්ධ වංශයේ බුදුරදුන් ථූපයට සමාන ලෙස සලකා තිබීමෙන් මෙය තවදුරටත් තහවුරු වේ.
මහායාන සම්ප්‍රදායට අනුව සම්භෝගය දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්ෂණ හා අසීතානුව්‍යඤ්ජනවලින් සමන්විත ය. ධර්මකායේ සම්භෝග අවස්ථාව ඉන් දැක්වේ. මේ අනුව ධර්මකාය හෙවත් බුදුරදුන් හෝ එය මානවරූප ව සංකේතවත් කෙරෙන සම්භෝගකාය හෝ ධ්‍යානී බුදුවරු තැන්පත් කොට ස්ථූප තැනීම ඓතිහාසික බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ධාතු තැන්පත් කර ස්ථූප තැනීම ශ්‍රේෂ්ඨත්වයෙන් සලකන ලදී.
ථෙරවාදීහු ඓතිහාසික සිද්ධාර්ථ ගෞතමයන් වහන්සේ ඇතුළු පශ්චිම භවික මානුෂී බෝධිසත්වයන්ට ද මහා පුරුෂත්වය ආරෝපණය කළහ. මෙසේ දෙපක්ෂය ම මහා පුරුෂ සංකල්පය පිළිගෙන ඇති බවත් මහා පුරුෂයන් සිටින ස්මාරකයන් ලෙස හෝ මහා පුරුෂ සංකේතයක් වශයෙන් ස්ථූපය දෙපක්ෂය ම පිළිගෙන ඇති බව අනාවරණය වෙයි. මේ තත්ත්වය අනුව බෞද්ධ ස්ථූප වෛදික මහා පුරුෂ සංකල්පය බැඳි හිරණ්‍ය ස්ථූප ප්‍රභව කොට ඇති බව අග්‍රාවාලගේ මතය නිවැරදි සේ පෙනේ.
==බෞද්ධ ස්ථූපයේ ඉතිහාසය==
බෞද්ධ ස්ථූප ගොඩනැඟීම ආරම්භ වූයේ බුදුන් ජීවමාන ව සිටියදී ම ය. බුදුන් ජීවමාන ව සිටියදී ම පිරිනිවන් පෑ ශාරිපුත්ත, මොග්ගල්ලාන අගසව් දෙනමගේ භෂ්මාවශේෂ තැන්පත් කොට ස්ථූප තනන ලදී. ඒ සඳහා උපදෙස් දෙන ලද්දේ බුදු රජාණන් වහන්සේ ය. බුදුන් වහන්සේ පිරිනිවන් පෑමට ප්‍රථම ආනන්ද හිමියන් විමසන ලදුව තමන් වහන්සේ පිරිනිවීමෙන් පසු ව මෘත දේහය සක්විති රජෙකුගේ මෘතදේහයට මෙන් සලකා ආදාහනය කොට සිව් මංසන්ධියක ස්ථූපයක් තනවා ප්‍රදක්ෂිණා කිරීමෙන් මල්දම් පැළඳවීමෙන් සුවඳසුණු ගැල්වීමෙන් එය පූජා කරන ලෙස පැවසූ බව මහා වග්ගයෙහි සඳහන් වේ. මෙය ප්‍රාග් බෞද්ධ චක්‍රවර්තී වන්දනාව අනුගමනය කිරීමකි. මේ දෙකෙන් ම මහා පුරුෂ වන්දනාව අදහස් කෙරේ.
සර්වාස්තිවාදි විනයෙහි දැක්වෙන පරිදි අනාථ පිණ්ඩික ද බුදු රජාණන් වහන්සේගෙන් කෙස් හා නිය ලබා ගෙන ඒවා තැන්පත් කොට ස්ථූපයක් තැනීමට බුදු රජාණන් වහන්සේගෙන් අවසර ලබා ගෙන ඇත. එම ස්ථූපය බිත්ති රතු, කළු, සුදු වර්ණ ආලේප කිරීමට ද මෛතුන රූප හැර වෙනත් ඕනෑ ම රූපයක් ඇඳීමට ද දොරටුවලට දොරවල් සවි කිරීමට ද දොරටු ඉදිරිපිට වටේට ගරාදි වැට තැනීමට ද විමානවල කුඩා ස්ථූප තැනීමට ද කුළුණු යෙදීමට හා ඒවා පාට කිරීමට ද ඔහු බුදුන්ගෙන් අවසර ලබා ගෙන ඇත.
මහා සාංඝික විනයෙහි එන පරිදි බුදුරදුන් විසින් ම කාශ්‍යප බුදුරදුන් උදෙසා ස්ථූපයක් තනවන ලදී. ගඩොලින් තනන ලද එම ස්ථූපය රන් හා රිදී තහඩුවලින් වසන ලදී. එම ස්තූපය යොදුනක් උස ය. එහි අර්ධ විෂ්කම්භය යොදුන් භාගයකි. ලෝකඩවලින් ගරාදි වැට තනන ලදී. මේ ස්ථූපය තැනීම සඳහා අවුරුදු 7 දින 7 ක් ගත වී ඇත. ස්ථූපයේ හතර පැත්තේ විමාන සිංහ හා ඇත් රෑප ද විය.
කාකි රජු විසින් කරවන ලද ස්ථූපයක් ගැන මහා සාංඝික විනයෙහි සඳහන් වේ. බුදුරදුන් උපන්, බුදු වූ, දම්සක් පැවැත් වූ, පිරිනිවන් පෑ තැන්වල ද චෛත්‍ය තනවනු ලැබී ය.
සිද්ධාර්ථ ගෞතමයන් වහන්සේ බුද්ධත්වය ලබා සති හතක් ගිය තැන උන්වහන්සේට පළමු ආහාරය පිදූ තපස්සු හා භල්ලුක යන වෙළඳ සහෝදරයන් දෙදෙනා උන්වහන්සේගෙන් ලබා ගත් කෙස් ශ්‍රී ලංකාවට ගෙනැවිත් නැගෙනහිර වෙරළේ තිරියාය නමින් ප්‍රසිද්ධ ස්ථානයේ ස්ථූපයක් කරවා එහි තැන්පත් කළ බවට සෙල්ලිපියක සඳහන් වේ.
තවද බුදුහු මුලින් ම ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණි අවස්ථාවේ සමන්තකූටය වාස භවනය කරගත් මහා සුමන දෙවියෝ බුදුන්ගෙන් ලබාගත් කේශ ධාතු තැන්පත් කර මහියංගන චෛත්‍ය කර වූ බව මහා වංශයේ සඳහන් වේ.
ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේට ජ්‍යෙෂ්ඨ සමකාලිකයෙක් වූ මහාවීර තුමන්ගේ නායකත්වයෙන් පහළ වූ ජෛන ආගමේ ද ස්ථූප වන්දනාව පිළිගෙන තිබේ. එම ස්ථූප බෞද්ධ ස්ථූපවලට සමාන බව සී.එස්.ෂා පවසයි. එම නිසා බෞද්ධයන් බුදුරදුන්ගේ භෂ්මාවශේෂ තැන්පත් කොට ස්ථූප තැනීමට පෙර ජෛනයන් මහාවීර තුමාගේ භෂ්මාවශේෂ තැන්පත් කර ස්ථූප තනන ලද බව සිතිය හැකි ය.
බුදු රජාණන් වහන්සේ පිරිනිවීමෙන් පසු උන්වහන්සේගේ භෂ්මාවශේෂ කොටස් අටකට බෙදා රටවල් අටකට භාර දෙන ලදී. ඒ භෂ්මාවශේෂ ලබාගත් රජගහනුවර අජාසත්ත, වේසාලියෙහි ලිච්ඡවීහු, කපිලවස්තුවේ ශාක්‍යයෝ, අල්ලකප්පයෙහි බුලයෝ, පාචෙය්‍යයෙහි මල්ලවයෝ, කුසිනාරාවේ මල්ලවයෝ ශාරීරික ධාතු කොටස් තැන්පත් කොට ස්ථූප තනා පිදූහ. ධාතු බෙදූ බඳුන (කුම්භය) තැන්පත් කොට ස්ථූපයක් තනා පිදුවේ ය. පිප්ඵලී වනයේ මෞරවයෝ බුදුරදුන්ගේ මෘතදේහය දැවූ සෑයේ අඟුරු ලබා ගෙන ඒවා තැන්පත් කොට ස්ථූපයක් තනා පිදූහ. මේ අනුව බුද්ධ පරිනිර්වාණයට අනතුරුව බෞද්ධ ස්ථූප දහයක් තනා පුදනු ලැබු බව අනාවරණය වෙයි.
රාමගාමයෙහි ස්ථූපයේ තැන්පත් කර තිබූ ධාතු පසු ව මාඤ්ජේරික නාග භවනයෙහි ඝරයක් සහිත ස්ථූපයක තැන්පත් කර තිබී ක්‍රි.පූ.2 වන සියවසේ දී ශ්‍රී ලංකාවේ රාජ්ය කළ දුට්ඨගාමිණී රජු විසින් ලබා ගෙන මහා ථූපයේ (රුවන්වැලි සෑයෙහි) තැන්පත් කරන ලද බව මහා වංශයේ සඳහන් වේ.
ස්ථූප ඉන්දියාවෙන් ප්‍රභවය ලැබූවක් නොවිය හැකි ය. සුමේරියානු වාස්තු විද්‍යාවේ මෙම ස්මාරක විශේෂයට සමාන සිග්ගුරත් නමින් ගොඩනැඟිලි විශේෂයක් වෙයි. චන්චායු යන දෙවියන් වැඳීමට හා මළවුන් ඇදහීමට එය සම්බන්ධ වේ. පිරමිඩ්ස් ද ස්ථූප විශේෂයකි. ක්‍රි.පූ. යුගයට අයත් ස්ථූප රෝමයේ ඉටුය්කන්හි තිබේ. ඒවා බෞද්ධයන්ගේ වෘත්තාකාර ස්ථූපවලට බෙහෙවින් සමාන ය. මේ අනුව සලකන කල්හි ස්ථූපය නමැති ගොඩනැඟිලි වර්ගය අවුරුදු දහස් ගණනක් අතීතයට විහිදී ගිය පෙර අපර දෙදිග ම රටවලට උරුම වූවක් වේ.
==ශ්‍රී ලංකාවේ බෞද්ධ ස්ථූපය==
ඉන්දියාවේ අශෝක අධිරාජ්‍යයාගේ කාලයේදී ලංකාවේ පාලනය කළ දේවානම්පියතිස්ස රජ දවස එනම් ක්‍රි.පූ 3 වන සියවසේදී මෙරටට බුද්ධාගම ලැබුණේ මහින්දාගමනයත් සමගය. බුදු දහම ලැබීමෙන් පසු ලංකාවේ ගොඩනනංවන ලද ප්‍රථම චෛත්‍යය ලෙස සඳහන් වන්නේ ථූපාරාම ත්‍යයයි.ඒ සඳහා මිහිඳු මහරහතන් වහන්සේගේ උපදෙස් ලැබුණු බව මහාවංශයේ සඳහන් වේ.මේ අනුව ථූපාරාමය ගොඩනැංවීමේදී භාරතීය බෞද්ධ ආභාසය ඒ සඳහා ලැබෙන්නට ඇතැයි විශ්වාස කෙරේ. එහෙත් පසුකාලීනව ගොඩනංවන ලද බෞද්ධ ස්ථූප නිර්මාණයේදී ලංකාවේ ගෘහනිර්මාණ ශිල්පියා දේශියත්වයට ගැලපෙන පරිදි චෛත්‍යය නිර්මාණයට පෙළඹී ඇති බව විද්වතුන්ගේ මතය වේ. ශ්‍රී ලාංකිකයන්ගේ විශිෂ්ට හැකියාවන් මෙන්ම සාමය, සහෝදරත්වය,සහයෝගය වැනි උතුම් ගුණාංගයන් මෙම චෛත්‍යය නිර්මාණයන් තුළින් පිළිබිඹු වන බව ඒ දෙස බලන ඕනෑම පුද්ගලයෙකුට සිතේ.ඉනිදියාවේ සාංචි ස්ථූපය වැනි ස්ථූප දෙස බලන විට ලංකා ස්ථූපයේ වර්ධනය දේශීය ගෘහනිර්මාණශිල්පය අනුව යමින් අලංකාරත්වයෙන් හා දර්ශනීයත්වයෙන් ඉදිරියට ගෙනගිය බව පැහැදිලි කාරණයකි.රුවන්වැලි මහාසෑය,අභයගිරිය, ජේතවනය වැනි චෛත්‍යය ලෝකයා මවිතයට පත්කරවන්නේ ඉහත ලක්‍ෂණයන්ගේ බලපෑමෙන් බව කිවහැකිය.
දාගැබක ප්‍රධාන අංග
මුල් යුගය
මුල් කාලයේ චෛත්‍යයක තිබුණු අග ක්රමයෙන් විකාශනය වී ඇතිබව පෙනේ.භාරතයේ සාංචි ස්ථූපය ගොඩනංවන ලද්දේ ගල්වැටකින් වටවුණු භූමි භාගයකය.චෛත්‍යයට ඇතුළුවීමට දොරටු සතරක් සතර දිශාවෙන් විය.
එම දොරටුවල අලංකාර කැටයම් දක්නට ලැබේත ස්ථූපය ඉදිකරන ලද්දේ එම මළුවෙහි මැද පිහිටි වේදිකාවකය.මෙම වේදිකාවට නැඟීමට පියගැටපෙළක් විය.මෙම වේදිකාව මත ඉදිකරන ලද අර්ධ ගෝලාකාර දාගැබ ස්ථූපය විය.එම ගර්භය මුදුනෙහි තවත් මේදියක්ද ඒ මත හතරැස් කොටුවක්ද ඉදිවිය.ඒ හතරැස් කොටුව මත හරිමැද යෂ්ටියක් විය. එම යෂ්ටිය මත ඡත්‍රයක් විය.චෛත්‍යයට වැදගත්කම ගෙනදුන් ධාතු නිධානය කරන ලද්දේ අර්ධ ගෝලාකාර හැඩැති ධාතු ගර්භයෙහිය.
පසුකාලීන යුගය
පසුකාලයේදී මෙම චෛත්‍යයේ අංග වැඩිවිය. ඒ අනුව වැලිමළුවක් ,සලපතල මළුවක් හා පේසා වළලු එකතුවිය. ධාතුගර්භය ඉදිකළේ මෙම පේසා වළලු මතය.අද එය ස්ථූපයේ අලංකාරය සඳහා නිර්මාණය වූවක් බවට පත්ව තිබේ.එමෙන්ම ධාතුගර්භය මත ස්ථූප ආරම්භයේදී පැවති කුඩා මේදිය සතරැස් කොටුවක් බවට පත්විය.ඒ මත කලින් තිබූ ඡත්‍රය හා සම්බන්ධ යෂ්ටිය දේවතා කොටුව වශයෙන් හැඳින්වීය. දේවතා කොටුවේ පහළ සිට ඉහලට සිහින් හැඩයටකළ නිර්මාණය කොත්කැරැල්ල විය.කොත්කැරැල්ල මුදුනේ ස්ථූපය අලංකාර කරමින් කොතක් පැළඳූ අතර කොත මුදුනෙහි පළිඟුවක් විය.
කාලයාගේ ඇවෑමත් සමඟම ස්ථූපයට තවත් අංග ඒකරාශි විය. දොරටු සතරෙහි තොරණ සතර හා සම්බන්ධ ම්‍ළුවට නැග එන ගල්පඩිපෙලද ඒ ආශ්‍රිතව කොරවක්ගල්,මුරගල් හා සඳකඩපහණක්ද එකතුවිය. මීට අමතරව චෛත්‍යය හා සම්බන්ධ කර ස්ථූපයේ හතර පැත්තෙහි සමාන්තර වාහල්කඩ සතරක්ද පසුකාලයේදී ඉදිවිය. එම වාහල්කඩ ඉදිකළේ චෛත්‍යයේ ශක්තිය වර්ධනය කිරීමටත් අලංකාරය ඇතිකිරීමට හා වන්දනාකරුවන්ට මල්පහන් ආදී තම පූජා භාණ්ඩද තැන්පත් කිරීමටය.ඒ සඳහා වාහල්කඩ ආශ්‍රිතව ශෛලමය මල් ආසනයක්ද විය.
දාගැබ් වර්ග
නිධන් වස්තුව අනුව දාගැබ් වර්ග
ශාරීක චෛත්‍ය දාගැබ්
පාරිභෝගික චෛත්‍යය දාගැබ්
පාරිභෝගික චෛත්‍යය දාගැබ්
හැඩය අනුව දාගැබ් වර්ග
බෞද්ධ ස්ථූප ගත්විට ඒවා විවිධාකාර හැඩයන්ගෙන් යුක්ත වේ. ස්ථූප ප්‍රධාන වර්ග කිහිපයකි.
ඝණ්ඨාකාර
ඝඨාකාර
බුබ්බුලාකාර
ධාන්‍යාකාර
ආමලාකාර
පද්මාකාර
ඝණ්ඨාකාර
ඝණ්ඨාකාර චෛත්‍යය ඝණ්ඨාවක ස්වරූපය ගනී.මෙම චෛත්‍යය වර්ගය ප්‍රමාණයෙන් කුඩාවන අතර බුදුදහම ලැබීමෙන් පසු ලංකාවේ ඉදිකළ ප්‍රථම දාගැබ ඝණ්ඨාකාර හැඩයෙන් යුක්ත වේ.එය ථූපාරාම දාගැබය.
ඝඨාකාර
ඝඨාකාර චෛත්‍යය යනු කළයක හැඩයට නිර්මාණය කර ඇති චෛත්‍යය වේ.පොළොන්නරු දිස්ත්‍රික්කයේ පිහිටි සෝමාවතී චෛත්‍යයයත් මඟුල් මහාවිහාර ස්ථූපයත් ඝඨාකාර හැඩයෙන් යුක්තය.
බුබ්බුලාකාර
දියබුබුලක හැඩයගත් චෛත්‍යය මේ නමින් හැදින්වේ.ලෝකයා මවිතයට පත්කරන රුවන්වැලි මහාසෑය බුබ්බුලාකාර හැඩයගනී.එමෙන්ම තිස්සමහාරාම ස්ථූපය,පොළොන්නරුවේ කිරිවෙහෙර හා රන්කොත් වෙහෙර බුබ්බුලාකාර හැඩයෙන් යුක්තය.ඝණ්ඨාකාර චෛත්‍යය ලෙස ථූපාරාමය හැදින්වේ
ධාන්‍යාකාර
ධාන්‍යාකාර චෛත්‍යය ධාන්‍ය ගොඩක හැඩයගනී.ශ්‍රී ලංකාවේ ධාන්‍යාකාර චෛත්‍යයකට කදිම උදාහරණය නම් කැළණි චෛත්‍යයයි. වී ගොඩක හැඩය අනුව සැලසුම් කර ඇති ස්ථූප ධාන්‍යාකාර නමින් හැඳින් වේ. ක්‍රි.පූ. 3 වන සියවසේ දේවානම්පියතිස්ස රජතුමා ථූපාරාමය කරවන ලද්දේ මෙම ආකෘතියට අනුව ය. පසු ව කරන ලද ප්‍රතිසංස්කරණවල දී වෙනස් වී වර්තමානය වන විට ඝණ්ඨාකර හැඩය ගෙන තිබේ. කැළණිය, කැබැල්ලෑ ලෙන, පණික්කින්කුලම යන ස්ථානවල පිහිටි ස්ථූප මේ වර්ගයට අයත් වේ.
පද්මාකාර
පද්මාකාර චෛත්‍යය නෙළුමක ස්වරූපය ගනී.පොළොන්නරුවේ දෙමළ මහාසෑයත් බුත්තල යුදගනා වෙහෙරත් පද්මාකාර හැඩයෙන් යුක්ත වන්නේය.
ආමලාකාර
නෙල්ලි ගෙඩියක ස්වරූපය ගත් චෛත්‍යය ආමලාකාර චෛත්‍යය වන්නේය. මෙවැනි ස්ථූප වර්තමානයේ දක්නට නැත.
මෙම ස්ථූප වර්ග හැරෙන්නට බෞද්ධ රටවල තවත ස්ථූප වර්ග දැකිය හැක.
● අණ්ඩාකාර(බිත්තරයක හැඩය)
● පලාණ්ඩිවාකාර(ලූනුගෙඩියක හැඩය)
● චතුරස්‍රාකාර(හතරැස් හැඩය)
● අෂ්ටස්‍රාකාර(අටපට්ටම් හැඩය)
● සිලින්ඩරාකාර(සිලින්ඩරයක හැඩය)
චේතියඝරය
ස්ථූපයක ආරක්ෂාව සඳහා කරවන ලද ගෙය චේතියඝරය වේ.එය ථූපඝරය ලෙසද හැදින්වේ.ථූපඝරය ඉදිකරන ලද්දේ ථූපය වටා ඇති කවාකාර බිමෙහි ස්ථූපය වටා කළුගල් කණු පේළි දෙකක් සිටුවා ඒ මත කවාකාර වහලක් ඉදිකිරීමෙනි.චේතියඝරයක් ඉදිකිරීමේ මූලික පරමාර්ථය වූයේ අව්වෙන් වැස්සෙන් චෛත්‍යය ආරක්‍ෂාකර ගැනීමය.එසේම චෛත්‍යය වන්දනාකරුවන්ට සෙවණ සැලසීමද චේතියඝර ඉදිකිරීමෙහි තවත් පරමාර්ථයක් විය.
ලංකාවේ ප්‍රථමවරට චේතියඝරයක් ඉදිකිරීම පිළිබඳව සඳහන් වන්නේ අනුරාධපුර යුගයෙහි දේවානම්පියතිස්ස රජ දවසය. දේවානම්පියතිස්ස රජතුමා ථූපාරාම චෛත්‍යය ආවරණයකොට චේතියඝරයක් ඉදිකළ බව මහාවංශයේ සඳහන් වේ. එම චේතියඝරය තිබුණු බවට ඒ වටා ඇති ගල්කණු සාක්ෂි වශයෙන් අදද දක්නට ලැබේ.පසුකාලීනව වසභ රජතුමාද ථූපාරාමයට ථූපඝරයක් කරවූ බව වංශකථාවල සඳහන්ය.මීට අමතරව වසභ රජතුමාගේ බිසවක වූ පොත්තා කුමරිය ශ්‍රී මහා බෝධි මළුවෙහි චෛතයයක් කරවා එයට චේතියඝරයක්ද කරවූ බව මහාවංශයේ සඳහන් වේ.මේ අනුව චේතියඝරය චෛත්‍යයට ආරක්‍ෂාවක් මෙන්ම අලංකාරයක්ද ගෙනදුන් බව පැහැදිලි වේ.
දාගැබ් ඇති රටවල්
ශ්‍රී ලංකාව
කොරියාව
තායිලන්තය
කාම්බෝජය
ලාඕසය
තායිවානය
වියට්නාමය
පිලිපීනය
හොංකොං
සිංගප්පූරුව
මලයාසියාව
ඉන්දුනීසියාව
මොන්ගෝලියාව
ඉන්දියාව
නේපාලය
භූතානය
බංග්ලාදේශය
චීනය
ජපානය
බුරුමය
මේ අනුව බෞද්ධ ස්ථූපය සිංහල බෞද්ධයාගේ මෙන්ම සෙසු බෞද්ධ රටවල්වල බෞද්ධ ජනතාවගේ සංස්කෘතියේ ප්‍රධාන ලක්ෂණයක් බව අවිවාදයෙන් පිළිගතයුතු වේ.
පිංතූර එකතුව
ශ්‍රී ලංකාවේ බෞද්ධ ස්ථූප කිහිපයක්
විවිධ රටවල බෞද්ධ ස්ථූප
ආශ්‍රිත ලිපි
අනුරාධපුර යුගයේ ලක්දිව ඉදිකල දාගැබ්
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
THE BUDDHIST STUPA: ORIGIN AND DEVELOPMENT
දාගැබ් |
5072 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B7%92%E0%B6%B4%E0%B7%93%E0%B6%A9%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%9A%20%E0%B6%89%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B7%84%E0%B7%8F%E0%B7%83%E0%B6%BA | විකිපීඩියාවේ ඉතිහාසය | විකිපීඩියා යනු ඕනෑම කෙනෙකුට සංස්කරණය කල හැකි සබැඳි විශ්වකෝෂයකි. 2001 ජනවාරි 15දී මෙහි සමාරම්භය සිදු විය. විශේෂඥයින් විසින්-රචිත, හා ඉංග්‍රීසි -භාෂාව පමණක් භාවිත කල, 'න්‍යූපීඩියා' නම් වූ විශ්වකෝෂ ව්‍යාපෘතිය සඳහා සහය වනු වස් හා එයට උපකාරී විය හැකි කෙටුම්පත් ලිපි හා ලිපි අදහස් ආදිය සපයන අමතර මූලයක් ලෙස පවතින, 'සැපයුම් මගක්'ලෙස භාවිතය, මෙහි ප්‍රාරම්භක අභිලාෂය විය. මෙය ඉතා කෙටි කලකින් න්‍යූපීඩියාව අභිබවා යෑමට සමත් වී, පුළුල් පරාසයක් තුල රැඳුනු අමතර සමුද්දේශ ව්‍යාපෘති සමූහයකට මුල පුරමින්, විසල් ගෝලීය ව්‍යාපෘතියක් බවට පත් විය. 2008 වන විට, විකිපීඩියාව, මිලියන ගණනක් රචකයන්ගේ නැණ පහසින් ඔප් නැංවුනු, ලෝක ව්‍යාප්ත භාෂා සිය ගණනකින් රචිත, නිදහසේ-භාවිත කල හැකි ලිපි මිලියන ගණනක සාඩම්බර හිමිකරු වී ඇත. එය ලොව ඉතා ජනප්‍රිය වෙබ් අඩවියක් හා ලොවපුරා අතිශයින් ප්‍රචලිත ආශ්‍රිත මූලයක් වේ.
ඉතිහාස සමාලෝචනය
පසුබිම
ලොව සියළු දැනුම එක් තැනක ගබඩා කෙරුමෙහි සංකල්පය පුරාතන ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ පුස්තකාලය සහ පර්ගමෝන් දක්වා දිවෙතත්, පොදු කාර්ය, පුළුල් ලෙස ව්‍යාප්ත, හා මුද්‍රිත විශ්වකෝෂය අපට හමුවන්නේ ඩෙනිස් ඩිඩරොට් සහ 18වන සියවසෙහි විශ්වකෝෂකරුවන් සමගිනි. |
5073 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%80%E0%B7%8F%E0%B7%84%20%E0%B6%B1%E0%B7%93%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%BA%20-%20%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F | විවාහ නීතිය - ශ්‍රී ලංකා | බහුවිධ නීති පද්ධතියකට උරුමකම් කියන ශ්‍රී ලාංකීය සමාජයේ විවාහය යන තේමාව මෙකී නීති පද්ධති වලින් විවිධ ආකාරයෙන් පෝෂණය වී ඇත. ඒ අනුව,
උඩරට නීතිය
මුස්ලිම් නීතිය
සාමාන්‍ය නීතිය
ආදී තත්වයන් යටතේ විවාහය බලාත්මක වන ආකාරය මෙමගින් විස්තර කෙරේ.
විවාහය යනු කුමක්ද?
විවාහය වූ කලී මනුෂ්‍ය වර්ගයා අතර ඇතිවන අනෝන්‍ය සම්බන්ධතාවය මත ඇතිවන වැදගත් ආයතනකි. ස්ත්‍රියක් හා පුරුෂයෙක් පවුලක් වශයෙන් ජීවිත කාලය පුරාම එකට ජීවත් වීමේ පරමාර්ථය ඇතිව ස්ව කැමැත්තෙන් මෙම විවාහය නම් වූ ආයතනය ගොඩනගා ගනී. හුදෙක් ස්ත්‍රියක් හා පුරුෂයෙක් එකට ජීවත් වීම තුලින්ම විවාහයක් බිහි නොවන්නේ පුද්ගල ජීවිතය පුරා බලපාන නෛතික අයිතිවාසිකම් රැසක් එයින් බිහිවන නිසාත් නීතිය පිළිගන්නා පරිදි එය සිදුවිය යුතු නිසාත්ය.
එම නෛතික අයිතිවාසිකම් ලෙස එකිනෙකා අතර ඔවුන්ගේ පෞද්ගලික දේපල, ලිංගිකත්වය හා අන්‍යෝන්‍ය අනන්‍යතාවයන් හා අයිතිවාසිකම් තීරණගැනීම් ආදිය පොදුවේ තබාගැනීමේ අයිතිය හා දරුවන් සඳහා උරුමකම් නිතැතින් ලබාදීම නීත්‍යානුකූල වේ. එක් අයකුගේ මරනින් පසු ඒ අයගේ නිශ්චල හා චංචල දේපල වලින් අඩක් සඳහා උරුමය අනෙකා වෙත ලැබේ. වියපත්වීම හෝ පසුව ඇතිවන රෝගාබාධ බෙලහීන තත්වයක් මත අනෙකා පෝෂනය නොකිරීම නීත්‍යානුකූල නොවන්නේය. තවද අනෙකාගේ අවසරයකින් තොරව අත්‍යවශ්‍ය නොවන ශල්‍යකර්මයකට බඳුන්වීම,දේපල විකිනීම, යම් වෘත්තියක නිරතවීම, වෙනත් අයකු හා ලිංගික කාර්ය්‍යයක නිරතවීම, ලියාපදිංචි නිවසින් පිටත වෙනත් තැනක නේවාසික වීම, ද්වේශ සහගතලෙස අනෙකා පෝෂනය ප්‍රතික්ෂේප කිරීම හෝ විදේශගතවීම අතිශයින්ම තහනම් වන අතර නීතියෙන් දඬුවම් ලැබියහැකිවේ.
වලංගු විවාහයක් ඇතිවීම සඳහා
ස්වෙඡ්ඡාවෙන් ඇති විය යුතුය.
ජීවිත කාලය පුරාම පවුල් ජීවිතයක් ගත කිරීමේ පරමාර්ථයෙන් ඇතිකර ගත යුතුය.
විරුද්ධ ලිංගිකයන් අතර පමණක් ඇතිවිය යුතුය.
එක් භාර්යාවක් හා එක් පුරුෂයෙක් අතර පමණක් ඇති විය යුතුය (මෙය සෑම නීති පද්ධතියක් යටතේම අනිවාර්ය නොවේ).
සාමාන්‍ය නීතිය යටතේ විවාහය
මේ සඳහා බලපවත්වන්නේ 1907 අංක 19 දරණ සාමාන්‍ය විවාහ හා දික්කසාද ආඥා පනතයි.
සාමාන්‍ය නීතිය බලපාන්නේ කාටද?
පහතරට සිංහලයන්ට
ස්ව කැමැත්ත මත උඩරැටියන්ට
තේසවලාමේ නීතිය යටතේ ද්‍රවිඩයන්ට
ස්ව කැමැත්ත මත මුස්ලිම් ජාතිකයන්ට
සාමාන්‍ය නීතිය විවාහය වලංගු වීමට නම්
අවම වයස් සීමාව.
තහනම් ඥාති සබඳතා නොපැවතීම.
වලංගු පෙර විවාහයක් නොපැවතීම.
අවම වයස් සීමාව
සාමාන්‍ය විවාහ ආඥා පනතේ 15 වගන්තියේ දැක්වෙන ආකාරයට වලංගු විවාහයක් ඇතිකර ගැනීම සඳහා අවම වයස් සීමාව ලෙස ස්ත්‍රීන් වයස අවුරුදු 12 හා පුරුෂයන් වයස අවුරුදු 16 ක් වේ. බර්ගර් දෙමාපියන්ගෙන් පැවතෙන්නන් සඳහා අවම වයස් සීමාව ලෙස ස්ත්‍රීන් හා පුරුෂයන් අවම වයස අවුරුදු 14 ක් වේ. නමුත් 1995 අංක 18 දරණ සංශෝධන පනතින් ස්ත්‍රීන් හා පුරුෂයන් යන දෙපාර්ශවටම අවම වයස අවුරුදු 18 ක් බවට පත් කරන ලදී. ඒ අනුව මෙම නෛතික අවශ්‍යතාව‍යට පටහැනි විවාහ (බාල වයස්කාර විවාහ) විවාහ නොවන බවට අධිකරණය පිළිගනී.
"විවාහයක පාර්ශවකරුවන් දෙදෙනාම වයස අවුරුදු 18 සම්පූර්ණ කර ඇත්නම් මිස, මේ වගන්තිය (එනම් මුල් ප්‍රඥප්තියේ 15 වන වගන්තිය) බලාත්මකව ආරම්භ වීමෙන් පසු සිදු කරන ලද කිසිම විවාහයක් වලංගු නොවිය යුතුය"
තහනම් ඥාති සබඳතා නොපැවතීම
ඕනෑම ශිෂ්ට සම්පන්න සමාජයක ලේ ඥාතීන් අතර සිදුවන විවාහ නොපිළිගනී. සාමාන්‍ය විවාහ ආඥා පනතේ 16 වන වගන්තිය මගින් ලේ ඥාතීන් අතර සිදුවන විවාහ වලංගු විවාහ නොවන බව දක්වයි. පනතේ 17 වන වගන්තිය අනුව තහනම් ඥාති සබඳතා මත විවාහ සිදු කිරීම දඬුවම් ලැබිය හැකි වරදකි.
තහනම් ඥාති සබඳතා
මව-පුතා
පියා-දියණිය
සහෝදර-සහෝදරිය
මවගේ පියාගේ සහෝදර සහෝදරියන්ගේ දියණිවරු හා පුතුන් අතර
මාමා-ලේලි
ආච්චි-මුණුපුරා
විවාහයෙන් පසුව කලත්‍රයන්ගේ දියණිවරු හා පුතුන් අතර
වලංගු පෙර විවාහයක් නොපැවතීම
නීත්‍යනුකූලව වලංගු ව පවතින පෙර විවාහයක් අවලංගු කර නොගෙන සිදුකරන දෙවන විවාහයක් වලංගු නොවන බව නීතිය පිළිගනී.සාමාන්‍ය විවාහ හා දික්කසාද ආඥා පනතේ 18 වගන්තියේ මේ බව දක්වයි.
ඉහත කරුණු වලට අමතරව දෙපාර්ශවයේම කැමැත්ත අවශ්ය වේ.ඉහත අවශ්යතා සපුරාලන අයෙකුට නීතිය පිළිගන්නා වලංගු විවාහයක් සිදුකර ගත හැකිය.
සාමාන්‍ය නීතිය යටතේ විවාහයක් සිදු කිරීම
සාමාන්‍ය නීතිය යටතේ විවාහයක් ලියාපදිංචි කිරීම මගින් හෝ චාරිත්‍රානුකූලව සිදුකළ හැකිය.විවාහයක් ලියාපදිංචි කිරීම විවාහ රෙජිස්ටාර්වරයා හෝ ක්රිස්තියානි පූජකවරයා විසින් සිදුකරනු ලබයි.
විවාහ ලියාපදිංචි කිරීමේ කාර්යය පටිපාටිය
(ලියාපදිංචිය සිදු කරන්නේ විවාහ රෙජිස්ටාර් වරයාද ක්රිස්තියානි පූජක වරයාද යන්න මත අනුගමනය කරන කාර්යය පටිපාටිය වෙනස් වේ.)
විවාහ ලියාපදිංචි වීම සඳහා දින 10 කට පෙර ඒ පිළිබඳව ප්රදේශයේ විවාහ ලේකම් වරයාට දැනුම් දිය යුතුය (පනතේ 23, 24 වගන්ති).
එම දැනුම් දීමෙන් පසුව අදාල සහතික විවාහ ලේකම් කාර්යාලයේ ප්‍රදර්ශනය කළ යුතුය.
නියමිත කාලසීමාව අවසානයේදී විවාහ ලේකම් වරයාගේ සහතිකය නිකුත් කරනු ලැබේ.එසේ නිකුත් කරනු ලබන්නේ ඒ සඳහා විරුද්ධත්වයක් වේනම් එය අධිකරණය වෙත යොමුකළ යුතුය.එහිදී සහතිකය නිකුත් කිරීම අධිකරණය තීරණය කරයි (පනතේ 31 (1) (2) වගන්තිය).
විවාහය විවාහ ලේකම්ගේ කාර්යාලයේදී සිදුකරනු ලබන්නේනම් එහදී සාක්ෂිකරුවන් දෙදෙනෙකු ඉදිරියේ සිදුකළ යුතුය (පනතේ 35 වන වගන්තිය).
පූජක වරයකු ඉදිරියේ සිදුකරනු ලබන විවාහද චාරිත්‍ර අනුගමනය කර සාක්ෂිකරුවන් ඉදිරියේ සිදුකල යුතුය (2001 අංක 11 දරණ සංශෝධන පනතේ 11 වගන්තිය).
උඩරට නීතිය යටතේ විවාහය
උඩරට නීතිය පාලනය වන්නේ 1952 අංක 44 දරණ උඩරට විවාහ හා දික්කසාද පනත මඟිනි. උඩරට නීතිය යටතේ විවාහ විය හැක්කේ උඩරට පාර්ශවයන් දෙදෙනෙකුට පමණි.
උඩරට නීතිය යටතේ විවාහය වලංගු වීමට නම්
නිසි වයස් සීමාව.
තහනම් ඥාති සම්භන්ධතා නොතිබීම.
වලංගු පූර්ව විවාහයක් නොතිබීම.
විවාහ විය හැකි අවම වයස
විවාහ විය හැකි අවම වයස අවුරුදු 18 සම්පූර්ණ කිරීමයි (පනතේ 4 වගන්තිය). නමුත් සාමාන්‍ය නීතියට වඩා වෙනස් තත්ත්වයක් උඩරට නීතිය යටතේ දක්නට ලැබේ.එනම් පනතේ 4 (2) වගන්තිය දක්වන අවශ්යතා දෙක මත අවුරුදු 18ට අඩු අය අතර කරන විවාහය වලංගු වේ.
තහනම් ඥාති සම්බන්ධතා නොතිබීම
උඩරට විවාහ නීතිය යටතේද තහනම් ඥාති සම්භන්ධතා මත කරන විවාහ නොපිලිගනී.පනතේ පස්වන වගන්තිය යටතේ මේ පිළිබද ප්‍රතිපාදන දක්වා ඇත.එය සාමාන්‍ය විවාහ ආඥාපනතේ දැක්වෙන ප්‍රතිපාදන හා සමාන වේ.
වලංගු පූර්ව විවාහයක් නොතිබීම
උඩරට විවාහ හා දික්කසාද ආඥා පනතේ 6 වගන්තිය දක්වන ආකාරයට වලංගු පූර්ව විවාහයක් අවලංගු කර නොගෙන විවාහයක් සිදුකර ගත නොහැක.මීට අමතරව,
පාර්ශවයන් දෙදෙනාම උඩරැටියන් විය යුතුය.
ලියාපදිංචි කිරීම අත්‍යාවශ්‍යය වේ.
විවාහය උඩරට ප්රදේශ වල පමණක් සිදු කළ යුතුය.
දෙපාර්ශවයම සමකුල විය යුතුය.
උඩරට නීතියේ විවාහ කාර්යය පටිපාටිය
උඩරට විවාහ නීතිය යටතේ විවාහය සිදු කිරීමේ කාර්යය පටිපාටියද සාමාන්‍ය විවාහ නීතිය යටතේ විවාහ කාර්යය පටිපාටියට සමාන වේ.මීට අමතරව
පාර්ශවකරුවන්ගේ වාසය පළිබඳ විස්තර ඉදිරිපත් කරමින් විවාහය ගැන දැනුම් දිය යුතුය.දැනුම් දීමට දින 4කට පෙර උඩරට ප්රදේශයේ පදිංචිව සිටිය යුතුය.(පනතේ 16 වන වගන්තිය)
එසේම පනතේ 23 (1) අ (ii)වගන්තියේ දැක්වෙන පරිදි පාර්ශවය විවාහක ද, දික්කසාද ද, වැන්දඹුවක් ද යන වග දැක්විය යුතුය.
පනතේ 23 (1) අ (ii)වගන්තියේ දැක්වෙන පරිදි විවාහයේ ස්වභාවය (දීග විවාහයක් ද, බින්න විවාහයක් ද) දැක්විය යුතුය.
මුස්ලිම් නීතිය යටතේ විවාහය
1951 අංක 13 දරණ මුස්ලිම් විවාහ හා දික්කසාද පනත මුස්ලිම් විවාහ සඳහා බලපැවැත්වේ. මුස්ලිම් නීතිය යටතේ විවාහයක් කර ගත හැක්කේ ඉස්ලාම් භක්තිකයන්ට පමණි.
වලංගු විවාහයක් සඳහා
මුස්ලිම් විවාහ හා දික්කසාද පනතේ 88 වන වගන්තිය ප්‍රකාරව ලේ ඥාතීන් අතර සිදුවන විවාහ වලංගු විවාහ ලෙස නොපිළිගනී.
මුස්ලිම් විවාහ හා දික්කසාද පනතේ 80 (1) (i) වන වගන්තිය ප්‍රකාරව විවාහක බිරිඳ ජීවත්ව සිටියදී ඇගේ සහෝදරියන් විවාහ කර ගත නොහැකිය.
මුස්ලිම් විවාහ නීතිය යටතේ විවාහ සිදු කළ හැක්කේ මුස්ලිම් වරුන් දෙදෙනෙකු අතර පමණි.එහි දී විවාහ වීමේ අවම වයස නොදක්වන අතර අවුරුදු 12 ට අඩු ගැහැණු ළමයෙකුට වුවද කාතිවරයාගේ අවසරය ඇතිව විවාහ විය හැකිය (පනතේ 47 (1) (i) වගන්තිය).
මුස්ලිම් විවාහ නීතිය යටතේ බහු භාර්යා සේවනය සඳහා ඉඩ ලබා දෙන බැවින් සෙසු විවාහ නීති සඳහා බලපාන වලංගු පෙර විවාහයක් නොපැවතීම යන සාධකය මුස්ලිම් විවාහ නීතිය යටතේ අදාල නොවේ (පනතේ 44 වන වගන්තිය).ඒ අනුව මුස්ලිම් පුරුෂයෙකුට තමා විවාහ වන සියළු භාර්යාවන්ට වෛවාහක බැඳීම් සමව ඉටු කළ හැකි නම් විවාහ 4ක් කර ගැනීමට හැකිය.
මුස්ලිම් විවාහ නීතිය යටතේ විවාහ ලියාපදිංචිය
මුස්ලිම් විවාහ නීතිය යටතේ විවාහ ලේකම්වරුන් සාමාන්‍ය හා උඩරට නීතිය යටතේ විවාහ ලේකම්වරුන් නොවේ.ඒ සඳහා විශේෂ නිලධාරීහු වෙති.පනතේ 17 වන වගන්තිය අනුව නිකායට අදාල චාරිත්‍ර පැවැත්වීමෙන් පසු විවාහ ලියාපදිංචිය සිදු කරයි.ඒ සඳහා අත්සන් කරන පාර්ශව කව්ද යන්න පනතේ 17(2)වන වගන්තිය දක්වයි.මුස්ලිම් විවාහ නීතිය යටතේ ශාෆි නිකායට අයත් විවාහ සිදුකිරීමේ දී වාලි වරයා අදාල ස්ථානයේ පෙනීසිටිමින් ඒ සඳහා කැමැත්ත පල කළ යුතුය (පනතේ 25 (අ) වගන්තිය).නමුත් විශේෂ අවස්ථා වල ඒ සඳහා කාති වරයාට බලය ඇත (පනතේ 25 (ආ) වගන්තිය).
සියවස් ගණනාවක සංස්කෘතියකට උරුමකම් කියන ශ්‍රී ලංකාව තුළ නීති පද්ධති තුනක් යටතේ විවාහය යන්න පෝෂණය වී ඇති ආකාරය මෙහිදී සැකෙවින් සඳහන් කර ඇත. ඒ අනුව ශ්‍රී ලංකාව තුළ විවාහයට බලපාන නීති පිළිබඳව යම් අවබෝධයක් ලබා ගැනීමට මෙම ලිපිය උපකාරී වනු ඇත.
මේ අඩවිත් බලන්න
සිංහල විවාහය
මංගල චාරිත්‍ර
දික්කසාදය
නීතිය
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
LawNet වෙබ් අඩවිය
නීතිය
විවාහය |
5078 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%85%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%8F | අත්තා | අත්තා යනු මවගේ හෝ පියාගේ පියාය. ප්‍රාදේශීය වශයෙන් කිරි අත්තා හෝ සීයා ලෙස ව්‍යවහාර වේ.
මූලාශ්‍ර
පවුල
නෑදෑයෝ |
5103 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%9A%20%E0%B6%A2%E0%B7%8F%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%9A%20%E0%B7%83%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%9A%E0%B6%AD | ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික සංකේත | ලෝකයේ ශිෂ්ටාචාරවත් හැම රටකම පාහේ සිය ජාතියක අනන්‍යතාවය ප්‍රකාශ කරන විවිධ වස්තු, ලාංඡන, සංකේත, ගීත හා කොඩි භාවිතා වේ. මේවා අතරින් සුවිශේෂ ස්ථානයක් ලැබෙන්නේ ජාතික කොඩියටයි. රටක ජාතික කොඩිය නිර්මාණය කිරීමේ දී ආගම, එම දේශය ආවේනික හෝ දේශයේ කිසියම් වැදගත් සිදුවීමක් හා සැබැඳි සත්ත්ව වර්ග හා ශාක වර්ග සහ දේශයේ වසන විවිධ ජන වර්ග ආදී බොහෝ දෑ සැලකිල්ලට ගනු ලැබේ.
ශ්‍රී ලංකා ජාතික කොඩිය (Sri lankan national flag)
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික කොඩියෙහි, සිංහල ජාතිය හා සැබැඳි පෞරාණික සංකේතය වූ සිංහයා සහ මෙරට වසන දමිළ සහ මුස්ලිම් ජනතාව අඟවන වර්ණ ඇත. එහි ඇති බෝපත් සතර බුදුදහමේ "සතර බ්‍රහ්ම විහරණයන් වන මෙත්තා, කරුණා , මුදිතා, උපේක්ඛා හෙවත් ධාර්මික භාවය" නිරූපණය කරයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික කොඩිය පිළිබඳව තතු දැන ගැනීමට ක්ලික් කරන්න
ජාතික කොඩියේ ඇතුළත් සංකේත.
ලංකා ජාතික කොඩියේ නිර්මාතෘ කමිටුව
ඵස්. ඩබ්ලිව්. ආර්. ඩී. බණ්ඩාරනායක (සභාපති)
මහාචාර්ය සෙනරත් පරණවිතාන (ලේකම්)
ටී. බී. ජයා
ජී. ජී.පොන්නම්බලම්
ජේ. ආර්.ජයවර්ධන මහතා
සර් ලලිත රාජපක්ෂ
සර් ජෝන් කොතලාවල මහතා.
ශ්‍රී ලංකා ජාතික කොඩිය
ලංකා ජාතික ධජය වෙනස්කොට ශ්‍රී ලංකා ජාතික ධජය සකස්කලේ කලේ 1972 දී ය. මුලු හතරේ තිබූ සම්ප්‍රදායික බෝපත් ලාංඡන වෙනුවට සැබෑ හැඩයේ බෝපත් හදූන්වා දුනි.
ශ්‍රී ලංකා ජාතික ධජය නිර්මාණ කමිටුව
එවකට සංස්කෘතික කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ස්ථිර ලේකම් ආචාර්ය නිශ්ශංක විජයරත්න (සභාපති)
සිංහ කොඩියේ කතාව
ශ්‍රී ලංකා ජාතික ගීය (National anthem of Sri Lanka)
ඉතිහාසය
ජාතික ගීයේ රචක
ආනන්ද සමරකෝන් විසින් රචනා කරන ලදී. (මේ ගීය ඔහු විසින් රචනා කරන ලද්දේ "නමෝ නමෝ නමෝ මාතා....." යනුවෙනි. පසුව එය "ශ්‍රී ලංකා මාතා....." යනුවෙන් වෙනස් කරන ලදී.)
පද
ශ්‍රී ලංකා මාතා
අප ශ්‍රි.....ලංකා නමෝ නමෝ නමෝ නමෝ මාතා
සුන්දර සිරි බරිනී සුරැඳි අති සෝබමාන ලංකා
ධාන්‍ය ධනය නෙක මල් පලතුරු පිරි ජය භූමිය රම්‍යා
අප හට සැපසිරි සෙත සදනා ජීවනයේ මාතා
පිළිගනු මැන අප භක්තී පූජා
නමෝ නමෝ මාතා
අප ශ්‍රී.....ලංකා නමෝ නමෝ නමෝ නමෝ මාතා
ඔබ වේ අප විද්‍යා
ඔබ වේ අප සත්‍යා
ඔබ වේ අප ශක්තී
අප හද තුළ භක්තී
ඔබ අප ආලෝකේ
අපගේ අනුප්‍රාණේ
ඔබ අප ජීවන වේ
අප මුක්තිය ඔබ වේ
නව ජීවන දෙමිනේ නිතින අප පුබුදු කරන් මාතා
ඥාන වීර්ය වඩවමින රැගෙන යනු මැන ජය භූමි කරා
එක මවකගෙ දරු කැළ බැවිනා
යමු යමු වී නොපමා
ප්‍රේම වඩා සැම භේද දුරැර දා නමෝ නමෝ මාතා
අප ශ්‍රී......ලංකා නමෝ.... නමෝ.... නමෝ නමෝ මාතා
ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජයේ රාජ්ය ලාංඡනය
රාජ්ය ලාංඡනය භාවිතා කිරීමේ පරම බලය හිමිවී ඇත්තේ රටේ ආණ්ඩුවටයය. වත්මන් රාජ්ය ලාංඡනය හදුන්වා දුන්නේ 1972 ජනරජ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව යටතේය.
රාජ්ය ලාංඡනයේ ඇතුළත් සංකේත.
.
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික පුෂ්පය (National flower of Sri Lanka)
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික පුෂ්පය ලෙස නිල් මානෙල් මල හදුන්වා දුන්නේ 1986 පෙබරවාරි 26 දින දී ය.නමුත් දැන් ශ්‍රීලංකාවේ ජාතික පුෂ්පය ලෙස මානෙල් මල හදුන් වයි.මෙය තෝරා ගැනීමට පාදක වූ හේතු මෙසේය.
බුදුන් වහන්සෙගෙ සිරි පතුලහි ඇති මගුල් ලකුනු වලින් එකක් වීම.
සත්‍ය, පිරිසිඳු බව , විනය සංකේතවත් කිරීමට යොදා ගනියි.
රාජකීය උත්සව සදහා අනාදිමත් කාලයක සිට මෙම මල භාවිතා කරනු ලැබීම.
උපුල්වන් දෙවිඳුන් සමග සම්බන්ධ කෙරෙන පුෂ්පයක් වීම. (මේ දෙවිඳුට ශ්‍රී ලංකාව ආරක්ෂා කිරීම භාර වී ඇතැයි විශ්වාසයක් පවතී.)
බලවත් රෝග සමනය කිරීමේ සමත් සිසිල් ගුණයක් සහිත ඖෂධීය පුෂ්පයක් වීම.
මලේ වක්‍ර වූ පත්‍රවලින් ශුභ සලකුණක් වූ ස්වස්තිකය මූර්තිමත් වීම.
නිල් මහනෙල් හි උද්භිද නාමය පෙර දී Nympheae Stellata වූ නමුදු මෙම මලෙහි වත්මන් උද්භිද නාමය Nymphaea nouchali වේ. නමුත් වර්තමානයේ ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික පුෂ්පය ලෙස මානෙල් මල නම් කර තිබේ. එම නිසා ජාතික පුෂ්පය කුමක්ද යන්නට නිවැරදි පිළිතුර විය යුත්තෙ මානෙල් මල වේ.
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික පුෂ්පය පිළිබඳ ජාතික මට්ටමේ මුළාව
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික පුෂ්පය කුමක්‌ ද යන්න හුරුපුරුදු ප්‍රශ්නයකි. එය පාසල් ළමයින්ට විවිධ ශ්‍රේණිවල දී උත්තර දෙන්නට වන ප්‍රශ්නයකි. සාමාන්‍ය දැනීම තරගවල දීත් මේ ප්‍රශ්නය නිතර ම අසනු ලැබේ. උත්තරය බොහෝ සරල ය. උත්තරය නිල් මහනෙල් ය.
එහෙත් මේ නම කියන්නට දැන සිටීම පමණක් ප්‍රමාණවත් නැත. මේ පුෂ්පය හඳුනා ගන්නට ද අප සමත් විය යුතු ය. රූපවාහිනි නාළිකාවල දැනුම මිනුම වැඩසටහන්වල විවිධ මල්වල රූප ඉදිරිපත් කොට නිල් මහනෙල් හඳුනා ගන්නා ලෙස දැනුම් දෙයි. මෙය ද ඉතා පහසු ය. අපේ දරුවන් ගේ පෙළ පොත්වල ජාතික පුෂ්පයේ ඡායාරූප ඇත. මුද්දර කාර්යංශය නිකුත් කළ මුද්දරවල ද එය ඇත. රජයේ විවිධ ප්‍රකාශනවල ප්‍රචාරක ව්‍යාපෘතිවල ද මේ රූපය ඇත. ඒ රූපය මතකයේ තබාගෙන නිල් මහනෙල් තෝරා ගැනීම එතරම් ම අපහසු නැත. එහෙත් ඇත්තෙන් ම මෙතරම් කාලයක් අප නිල් මහනෙල්, නිල් මහනෙල් කියමින් පෙන්වා ඇත්තේ නිල් මහනෙල් නො වේ යෑයි පැවසුවොත්....?.
බැලූ බැල්මට ම එය අමුතු ම කතාවකි. එහෙත් සත්‍යය එයයි. එක් අතකින් එය ලොකු රැවටීමකි. මුළු රටක් ම ජාතික සංකේතයක් සම්බන්ධ ව දිගු කලක් තිස්සේ රැවටී සිටීම පොඩි පහේ මුළාවක්‌ ද නො වේ.
අපේ ජාතික පුෂ්පය ප්රකාශයට පත් කළේ 1986 දී ය. එවකට මධ්‍යම පරිසර අධිකාරියේ සභාපති ව සිටි කේ. එච්. ඡේ. විජයදාස මහතා ගේ උපදේශකත්වයෙන් බිහි වූ කමිටුවක් මගින් මේ ප්රකාශයට පත් කිරීම සිදු කරන ලදී. මේ කමිටුවේ සභාපතිත්වය දරන ලද්දේ මහාචාර්ය නන්දදාස කෝදාගොඩ විසිනි. උද්භිද විද්‍යාඥයෝ කිහිප දෙනෙක් ද ඒ කමිටුවට ඇතුළත් වූ හ. ලංකාවේ ජාතික පුෂ්පය නම් කරන ලෙස මහජනයා ගෙන් ද ඉල්ලීම් කර තිබූ අතර ඊට විශාල ලෙස ප්‍රතිචාර ලැබී තිබිණි. ජනතාව විශාල උනන්දුවක් දක්වමින් පුෂ්ප නම් කර එවූ හ. නෙළුම්, අරලිය වැනි මල්වල නම් ද ඒ අතර බහුල ව විය. එහෙත් ජාතික පුෂ්පය බවට නම් කෙරුණේ නිල් මහනෙල් ය. මෙය නිල වශයෙන් ප්රකාශයට පත් කෙරුණේ කැබිනට් පත්‍රිකාවකිනි. එම කැබිනට් පත්‍රිකාව පිළියෙල කළේ ද කේ. එච්. ඡේ. විජයදාස මහතා ය. කෙසේ වෙතත් මේ පත්‍රිකාවෙහි නිල් මහනෙල් මලෙහි පිංතූරයක්‌ නො වී ය.
මුද්දර කාර්යංශය නිල් මහනෙල් මලෙහි පිංතූරයක්‌ නිකුත් කර ඇත. එහි ඇත්තේ ද සැබෑ මල නො ව වැරැදි මලක පිංතූරයකි. පෙළ පොත්වල ඇත්තේ ද වැරැදි මලක රූපයකි. පාසල්වල පමණක් නො ව ඇතැම් උසස් අධ්‍යාපන ආයතනවල ද උගැන්වූයේ වැරැදි රුව පෙන්වමින් ය. අවුරුදු 25කට ආසන්න කාලයක් තිස්සේ පැවැති මේ මුළාව පිළිබඳව ජනතා අවධානය යොමු වූයේ මහාචාර්ය දීප්ති යකන්දාවල හා ආචාර්ය කපිල යකන්දාවල යන විද්වතුන් දෙපළ විසින් කරන ලද හෙළිදරව්වකින් පසුව ය. දීප්ති යකන්දාවල පේරාදෙනිය විශ්වවිද්‍යාලයයේ උද්භිද විද්‍යා අධ්‍යයන අංශයේ මහාචාර්යවරියකි. ආචාර්ය කපිල, වයඹ විශ්වවිද්‍යාලයයේ කෘෂි පීඨයේ කථිකාචාර්ය ධූරයක්‌ හොබවයි.
"අවුරුදු තුනක් පමණ තිස්සේ කළ පර්යේෂණවලින් අපට පෙනී ගියා ශ්‍රී ලංකාවේ දැනට ජාතික පුෂ්පය ලෙස භාවිත වන්නේ සැබෑ මල නො වන බව. දැනට නිල් මහනෙල් ලෙස දක්වන රූපය සැබෑ නිල් මහනෙල් නො වෙයි" එසේ පවසන්නී මහාචාර්ය යකන්දාවල ය.
ශ්‍රී ලංකාවේ නිල් මහනෙල් පිළිබඳ රජයට සම්බන්ධ වාර්තා ලේඛන හා ග්‍රන්ථවල වැරැදි රූපය හඳුන්වා දීම නිසා ඒවා පෙළපොත්වලට පවා ගමන් කොට තිබේ.
මේ පර්යේෂකයන් පවසන පරිදි දැනට නිල් මහනෙල් ලෙස ඉදිරිපත් කර ඇති රූපය දේශීය නො වන පිටරටින් ගෙනෙන ලද මලකි. උත්ප්‍රාසාත්මක වන්නේ අපේ සැබෑ ජාතික පුෂ්පය දේශීය එකක් ව තිබිය දී ඊට අදාළ පිංතූරය විදේශීය මලක් වීම ය.
සිංහලෙන් නිල් මහනෙල් කියා හඳුන්වන මලෙහි උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය Nymphaea nouchali ය. මෙය නිවැරැදිව හැඳින්විය යුත්තේ Nymphaea nouchali.Burm. f. ලෙස බව මහාචාර්ය දීප්ති යකන්දාවල ගේ මතයයි.
Burm.f. යනු මේ මල පළමුවෙන් නාමකරණය කළ පුද්ගලයා ගේ නමයි. ඔහු ගේ සැබෑ නම නිකලස් ලෝරන්ස් බර්මන් ය. ඔහු 1734 - 1793 කාලය තුළ ඕලන්දයේ විසූ උද්භිද විද්‍යාඥයෙකි. Nymphaea nouchali පුෂ්පය අපේ එකක්. එහෙත් මේ රූපයේ තියෙන්නේ අපේ එකක් නො වෙයි. එය බොහෝ විට මුහුම්කරණයක ප්රතිඵලයක් විය හැකියි." එසේ පවසන්නේ ආචාර්ය කපිල යකන්දාවල ය. දැනට පෙන්වනු ලබන රූපය Nymphaea capensis, Nymphaea caerulea හෝ Nymphaea micrantha හි මුහුමක්‌ විය හැකි බව ඔහු ගේ මතයයි.
මහාචාර්ය දීප්ති යකන්දාවල පවසන්නේ නිල් මහනෙල් ගැන උනන්දුව තමා තුළ ඇති වූයේ කුඩා අවධියේ දී බවයි. පාසල් ගුරුවරියක වූ ඇගේ මව ඇයට නියම මල හඳුන්වා දී ඇත. දැනට භාවිතයේ තිබෙන මලත් අම්මා පෙන්වූ සැබෑ මලත් අතර වෙනසක් තිබිණි.
"ඇත්තෙන් ම මේ මල් වෙන් කර හඳුනා ගැනීම එතරම් අපහසු නැහැ. සැබෑ මල ළා නිල් පාටයි. වැරැදි මලේ පෙති දම් පාටයි.
වැරැදි මලේ පෙති වැඩි ප්රමාණයක් තියෙනවා. එනම් පෙති 25ක් පමණ. ඒත් හරි මලේ පෙති ප්‍රමාණය මීට අඩුයි. වැරැදි මලේ රේණු තද කහ පාටයි. හරි මලේ රේණු ළා කහ පාටයි. වැරැදි මලේ රේණු කෙළවර දම්පාට තිබෙනවා, සැබෑ නිල් මානෙල් මලේ රේණු කෙළවර ළා නිල් පාටයි. රේණු සංඛ්‍යාව වැඩි වැරැදි මලෙයි. සැබෑ මලෙහි රේණු අඩුයි." ඒ මහාචාර්ය දීප්ති යකන්දාවල ඉදිරිපත් කළ සන්සන්දනයයි.
කෙසේ වෙතත් ලංකාවේ බහුලව ම ව්‍යාප්ත ව ඇත්තේ සැබෑ නිල් මහනෙල් මල නො ව ව්‍යාජ නිල් මහනෙල් මලයි. වැව්වල වැඩිපුර දක්නට ඇත්තේ ද වැරැදි පුෂ්පයයි. සැබෑ නිල් මහනෙල් වැඩෙන්නේ නො ගැඹුරු ජලයේ ය. පොත්පත්වල පමණක් නො ව ආගමික ස්ථාන අසල නිල් මහනෙල් ලෙස නම් කොට අලෙවි කෙරෙන්නේ ද සැබෑ නිල් මහනෙල් නො වන බව මේ පර්යේෂකයන් දෙපළ ගේ අදහසයි.
විදුසරට වැඩිදුරටත් අදහස් දැක්වූ කපිල යකන්දාවල කියා සිටියේ "The Flora of Ceylon", (දසනායක හා ක්‌ලේටන් ගේ) ග්‍රන්ථයේ නියම මල ගැන තොරතුරු ඇති නිසා එම තොරතුරු භාවිත කරමින් නිල් මහනෙල් හඳුනාගත හැකි බවයි.
වැරැදි රූපය ඉදිරිපත් වීම නිසා පිටරටට යෑවෙන තොරතුරුවල ද පිටරට වෙබ් අඩවිවල ද මේ තොරතුරු සඳහන් වන්නේ වැරැදියට ය. එනිසා දැන් වත් මෙය නිවැරැදි වීම ජාතික අවශ්‍යතාවක්‌ වන බව ආචාර්ය කපිල යකන්දාවල ගේ අදහසයි.
මේ කරුණු ගැන අවධානය යොමු කොට පර්යේෂණ පවත්වා තොරතුරු හෙළි කිරීම පිළිබඳව ජනතාව ගේ ගෞරවාදරය යකන්දාවල දෙපළට හිමි විය යුතු අතර ම රජයේ බලධාරීන් ගේ වගකීම වන්නේ යම් වරදක් සිදු ව ඇත්නම් එය නිවැරැදි කිරීම ය.
(මේ විවාදාත්මක කරුණ සම්බන්ධයෙන් විදුසර අවධානය යොමු කරවූ ධනේෂ් විසුම්පෙරුම මහතාට ස්‌තුතියි. මේ සම්බන්ධයෙන් වෙනත් විද්‍යාත්මක මත තිබේ නම් කරුණාකර විදුසර දැනුවත් කරන්න.)
උපුටා ගැනීමකි..
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික වෘක්ෂය (National tree of Sri Lanka)
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික වෘක්ෂය නා ගස ලෙස හදුන්වා දුන්නේ 1986 වසරේදී ය.
එම ගසේ වැදගත්කම් කීපයක් මෙසේය.
මංගල, සුමන, රේවත හා සෝභිත යන සිව් බුදුවරුන් බුද්ධත්වයට පත් වූයේ නා ගස් සෙවණේ වීම සහ මෛත්‍රී බුදුන් බුදුබව ලැබීමට නියමිත නා ගස් සෙවනක වීම.
ඉතා ශක්තිමත්, අති දීර්ඝ කාලයක් පවත්නා වෘක්ෂයක් වීම නිසා එවන් සවිමත් චිර පැවැත්මක් දේශයට ද ලැබේවා යන පැතුම සංකේතවත් වීම.
ඉතා සෞම්‍ය, පියකරු සුවඳක් වහනය වන මල් පිපෙන රුකක් වීම.
සර්ප දෂ්ඨය ප්‍රධාන රෝගාබාධ රැසකට ප්‍රතිකාර සඳහා ගනු ලබන ඖෂධ පංචාංගයක් සහිත වීම.
නා ගසෙහි විද්‍යාත්මක නාමය - Mesua Nagasurium
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික ක්‍රීඩාව (National sport of Sri Lanka)
විසිවන ශතවර්ෂයේ මුල්භාගයේ සිට වොලිබෝල් (Volleyball) ක්‍රීඩාව ශ්‍රී ලංකාවේ ජනප්‍රිය වී රට පුරාම පැතිර ගියේය. කාන්තා පිරිමි දෙපාර්ශ්වයම කරනු ලබන ක්‍රීඩාවකි. 1941වසරේ නිල වශයෙන් වොලිබෝල් ක්‍රීඩාව ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික ක්‍රීඩාව ලෙස නම් කරන ලදී. මෙම ක්‍රීඩාව කිරීමේ දී එක් පිලකට ක්‍රීඩකයන් 6 දෙනෙක් ක්‍රීඩා කරයි.
thumb|276x276px|ක්‍රීඩා පිටියේ ආකෘතියක්|මධ්‍යය
with wikepedia
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික සත්වයා (National animal of Sri Lanka)
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික සත්වයා දඬුලේනා වේ
දඬු ලේනා ගේ විද්‍යාත්මක නාමය Ratufa Madeira වන අතර ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් Giant Squirrel ලෙස හඳුන්වයි. දඬුලේන් විශේෂය ශ්‍රී ලංකාවේ මධ්‍යම හා ඌව ප්‍රදේශවල දැක ගත හැකිය.25cm ක් පමණ දිගින් යුත් දඬු ලේනා ට දිගු වලිගයක්, රවුම් වූ කෙටි කන් හා පළල් වූ අත් ඇත. දුඹුරු රතු අළු හා කළු වර්ණවල් ශරීරයේ දැක ගත හැක. මෙම සත්ත්වයා වඩාත් ක්‍රියාකාරී වන්නේ උදය කාලයේ හා සන්ධ්‍යාවේ මුල් භාගයේදී ය .එක් ගසක සිට 6mක් දුරින් පිහිටි ගසකට පවා පැනීමට හැකි ය. දඬු ලේනා වඳවීමේ තර්ජනයට මුහුණ දෙමින් සිටින සත්වයෙකි.
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික පක්ෂියා (National bird of Sri Lanka)
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික පක්ෂියා වළි කුකුළාවේ. මෙම පක්ෂියා තෝරා ගැනීමට පාදක වූ හේතු මෙසේය.
මෙම පක්ෂියා ඉතා අලංකාරවත් වර්ණ කීපයකින් සෑදුනු පිහාටු දරණ දැකුම්කලු සතෙකු වීම.
ශ්‍රී ලංකාවට පමණක් ආවේණික දේශීය පක්ෂියෙකු වීම.
ඵඩිතර සටන්කාමී කඩිසර සතෙකු වීම.
කුකුළා, අරුණෝදය හෙවත් ආලෝකය ඵළඹෙන බව කියාපාන දූතයකු වීම.
වලි කුකුලාගේ ඉංග්‍රීසි නාමය - Ceylon jungle fowl
ප්‍රමාණයෙන් කුඩා සිරුරක් ඇති වර්ණවත් දිගු පිහටුවලින් යුක්ත පෙදයක් ඇති දිගැටි සත්වයෙකි. වියළි කලාපයට අයත් ප්‍රදේශවල වැඩිපුර දක්නට ලැබේ. තෙත් කලාපිය කදුකර පහත් බිම්වලත් දක්නට ලැබේ.
Biological name :Gallus lafayettii
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික සමනළයා (National Butterfly of Sri Lanka)
මහ කුරුලු පිය පැපිලියා
ශ්‍රී ලංකාවට ආවේණික සමනළයා වන මෙම සමනළයා ශ්‍රී ලංකාව පුරා ම ව්‍යාප්ත වී ඇති සමනළ වර්ගයකි. මෙම සමනළයා ලංකාවේ සිටින විශාලතම සමනළ වර්ගය ද වේ.
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික ඇඳුම (National dress of Sri Lanka)
මෙය සිංහල, බෞද්ධ, සංස්කෘතිය, භූ ගෝලීය සාධක පදනම් කර ගනිමින් තීරණය වුවකි. 1921 දී පමණ ජාතික ඇඳුම පිලිබඳව යම් එකඟතාවයකට පැමිණි නමුත් 1939 නැවත මතභේද ඇතිවිය. මේ අනුව සිංහල ජනතාවගේ ජාතික ඇඳුම වශයෙන් පිරිමින්ගේ : අත්දිග කමිසය හා වේට්ටිය හෝ සරමත්, කාන්තාවන් සඳහා ඔසරිය හා හැට්ටයත්, ගැහැණු ළමුන් සඳහා ළමා සාරිය හා මන්තය යෙදු හැට්ටයත් අයත් වේ.
thumb|211x211පික්|
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික ඇඳුම
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික මාණික්‍ය/මැණික (National Gem of Sri Lanka)
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික මාණික්‍ය වන්නේ නිල් මැණිකයි. ඇත අතීතයේ සිටම ලංකාව මැණික්වලට ප්‍රසිද්ධියක් උසුලයි. කල් පැවැත්ම, දුර්ලභ බව, අලංකාරය නිසා ලෝකයේ වටිනාම සම්පතකි. ලෝකයේ වටිනාම නිල් මැණික හමුවී ඇත්තේ රත්නපුර කුරුවිට ප්‍රදේශයෙනි.
thumb|
නිල් මාණික්‍යය
ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ
ශ්‍රී ලංකාව-සරත් රණවීර
මේවාත් බලන්න
ශ්‍රී ලංකාව
ලංකාවේ ප්‍රථම නිදහස් දින සැමරුම
මාපලගම විපුලසාර හිමි
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
ශ්‍රී ලංකා දත්ත
උරුමය-ලංකාදීප
ශ්‍රී ලංකාව සිංහලෙන් සොයන්න
ශ්‍රීමත් එඩ්වින් විජේරත්න, ජාතික ගීයක් තෝරාගැනුම් කමිටුවේ සභාපති
ජාතික සංකේත
ජාතික වස්තූන්
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික සංකේත |
5190 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A2%E0%B7%93%E0%B7%80%E0%B7%93%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%9C%E0%B7%9A%20%E0%B6%85%E0%B6%B1%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B6%B1 | ජීවීන්ගේ අනුවර්තන | තමා ජීවත්වන පරිසරයට අනුව හැඩගැසීම් අනුවර්තන නමින් හදුන්වයි. |
5193 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E2%80%9C%E0%B6%BA%E0%B7%94%E0%B6%AF%E0%B6%B8%E0%B6%BA%20%E0%B7%80%E0%B7%8F%E0%B6%AD%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B6%BB%E0%B6%AB%E0%B6%BA%E0%B6%9A%E0%B6%AF%E0%B7%93%E0%B6%AD%E0%B7%8A%20%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%9A%20%E0%B6%92%E0%B6%A9%E0%B7%8A%E0%B7%83%E0%B7%8A%20%E0%B7%80%E0%B7%90%E0%B6%BD%E0%B6%AF%E0%B7%93%E0%B6%B8%E0%B7%9A%20%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%80%E0%B6%AB%E0%B6%AD%E0%B7%8F%E0%B7%80%20%E0%B6%89%E0%B6%AD%E0%B7%8F%E0%B6%B8%20%E0%B6%85%E0%B7%80%E0%B6%B8%20%E0%B6%B8%E0%B6%A7%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B6%B8%E0%B6%9A%E2%80%9D | “යුදමය වාතාවරණයකදීත් ශ්‍රී ලංකාවේ ඒඩ්ස් වැලදීමේ ප්‍රවණතාව ඉතාම අවම මට්ටමක” | ආසියානු කලාපයේ දීර්ඝ කාලීන යුධමය වාතාවරණයක් ඇති රටවල් අතරින් ශ්‍රී ලංකාවේ ඒඩ්ස් රෝගය වැලදීමේ ප්‍රවණතාව තවමත් ඉතාම අවම මට්ටමක පවතී. මෙසේ දීර්ඝ කාලීන යුදමය වතාවරණයක් පවතින ඕනෑම රටක සමස්තයක් වශයෙන් ගත් විට ඒඩ්ස් රෝගකාරකය පැතිර යාමේ වැඩි නැඹුරුතාවයක් පෙන්නුම් කරනු ලැබේ. එයට හේතු සාධකය වනුයේ යම් රටක යුදමය අවස්ථාවකදී අදාල ගැටුම් පවතින ප්‍රදේශයන්හී ජනතාව සරණාගතයින් ලෙස විවිධ සරණාගත කදවුරුවල රැදී සිටීමට සිදුවීමෙනි. එය බොහෝ විට රෝග කාරක ව්‍යාප්තවීමට බලපානු ලබන ප්‍රධානතම මෙන්ම ප්‍රබලතම හේතුවකි. මේ අනුව සලකන විට ශ්‍රී ලංකාවට ආසන්නම අසල්වැසි රට වන ඉන්දියාවට යුධමය වාතාවරණය තුල සංක්‍රමණය වන සරණාගතයින් හේතුවෙන් ඉන්දියාව තුල වැඩි වශයෙන් HIV වෛරසය ව්‍යාප්තියක් සිදුවන බව ඒඩ්ස් රෝගය පැතිරීම වැලැක්වීමේ විශේෂ ඒකකයේ ප්‍රධානී වෛද්‍ය නිමල් එදිරිසිංහ මහතා පවසයි.
ඒඩ්ස් රෝගය පැතිරීම වැලක්වීමේ විශේෂ ඒකකයේ තොරතුරු හා දත්ත අනුව ශ්‍රී ලංකාවේ දී පලමුවෙන්ම HIV ආසාදිතයෙකු සොයාගෙන ඇත්තේ 1987 වසරේදීය. ඒ මීට අවුරුදු 20කට ඉහතදීය. දැනට මෙරට ඒඩ්ස් ආසාදිතයන්ගේ ප්‍රමාණය 5000ක් වන අතර එය සමස්ථ ජනගහණයෙන් සියයට 0.1ක් වැනි ඉතාමත් පහල අගයක පවතී. ගණිකා වෘත්තියේ යෙදෙන්නන්ගෙන් හා විදෙස් රටවල සිටින ශ්‍රමිකයින් යළි මෙරටට පැමිණීමේ දී රෝගය මෙරට ප්‍රධාන වශයෙන් ව්‍යාප්ත වීමක් සිදුවේ. නමුත් දීර්ඝකාලීන වශයෙන් යුධ ගැටුම් පැවති කාම්බෝජය සහ වියටිනාමය ආදී රටවල් හා සැසදීමේ දී ශ්‍රී ලංකාවේ මෙම තත්ත්වය ඉතාමත් අවම මට්ටමක පවතින බව ඒඩ්ස් රෝගය පැතිරීම වැළැක්වීමේ විශේෂ ඒකකයට ලැබී ඇති දත්ත අනුව වාර්තා වේ. යුධමය තත්ත්වයක් ඇති රටක ගැටුම් පවතින ප්‍රදේශවල සාමාන්‍යායෙන් රෝගය ව්‍යාප්ත වීම ඉතාම ඉහළ අගයක පවතී. එයට හේතු වනුයේ යුධමය අවස්ථාවක පුද්ගල හෝ කුටුම්භ අතින් ආර්ථික තත්ත්වය කඩා වැටීමක් සිදුවීමය. ඒ හේතුවෙන් ආර්ථික වාසි අත්පත් කර ගැනීම සදහා යුද ගැටුම් පවතින පුදේශවල කාන්තාවන් ගණිකා වෘත්තියේ නියැලීම සිදු කෙරේ. බොහෝ විට මෙම ගණිකා වෘත්තිය සුදි වනුයේ යුද පිටියේ සිටින හමුදා සෙබළුන් සමගින්ය. මෙම ප්‍රදේශයන්හී වඩා ක්‍රමවත් සෞඛ්‍ය පහසුකම් නොමැති වීම රෝග ව්‍යාප්තිය ඉතා ඉහළ යෑමට බලපානු ලබන පුබල සාධකයකි.
විදෙස් රැකියා සහ අධ්‍යාපන කටයුතු සදහා විදෙස් ගතවන හා විදේශයන්හී සිට පැමිණෙන පුද්ගලයන්ගෙන් ඇතැම් අයගෙන් HIV රෝගකාරකය බෝවීමක් සිදු විය හැකිය. ළමා අපයෝජනද මෙම තත්ත්වය සදහා බලපෑම් සිදු කරනු ලබයි. ඇතැම් බටහිර රටවල්වල මත්ද්‍රව්‍ය එන්නත් කිරීම සදහා යොදා ගන්නා එන්නත් කටු මගින් රෝගය සීග්‍ර ලෙසින් ව්‍යාප්ත වීමක් බටහිර රටවල දක්නට ලැබේ. නමුත් මෙම තත්ත්වය දැනට ශ්‍රී ලංකාවේ නොමැත.
ඒඩ්ස් රෝගය පැතිරීම වැලැක්වීමේ විශේෂ ඒකකයට ලැබී ඇති දත්ත අනුව 2007 මැයි වන විට HIV ආසාදිතයන් 872ක් හදුනාගෙන තිබේ. ඉන් සියයට 85දෙනෙකුට සමලිංගික නොවන ඇසුරෙන්ද, සියයට 11ක ප්රමාණයක් සමලිංගික ඇසුරෙන්ද, සියයට 01ක ප්රතිශතයක් රුධිරය මගින්ද (රුධිරය ලබා දීම මගින්) HIV ආසාදනය වී ඇත. සමස්ථයක් ලෙස ගත් විට ශ්‍රී ලංකාවේ මුළු HIV ආසාදිතයන්ගෙන් සියයට 59ක් පිරිමින් වන අතර ඉතිරි සියයට 41ක ප්‍රමාණය ගැහැණු වේ. ඒ අනුව පිරිමින්ගෙන් ඒඩ්ස් රෝගය ස්ත්‍රියට වැළදීමේ අනුපාතය 1.4:1 ක අගයක් ගනී. 1987 සිට 1991 වසර දක්වා HIV ආසාදනයට ගොදුරු වූ ගැහැණු සංඛ්‍යාව සියයට 21ක් වන අතර 1992 සිට 1996 දක්වා සියයට 34ක් ලෙසත් 1997 සිට 2001 දක්වා සියයට 43ත් 2002 වසරේ සිට 2004 දක්වා එය සියයට 47 දක්වා වැඩි වීමක් සිදුව ඇත. එමෙන්ම වයස් පරතරය අනුව HIV ආසාදනය වැළදීමේ පුවනතාවය වයස අවුරුදු 0 – 14 දක්වා සියයට 03ත්, වයස අවුරුදු 15-49 දක්වා සියයට 08ක් ලෙසත් වයස අවුරුදු 50ට වැඩි HIV ආසාදනය වූ ප්රතිශතය සියයට 89ක අගයක පවතී. වයස් පරතරය අනුව ස්ත්‍රි පුරුෂ රෝග ව්‍යාප්තිය සිදු වනුයේ වයස අවුරුදු 0-9ත් අතර ස්ත්‍රී 04කුත් පුරුෂ 10කුත්, වයස අවුරුදු 10-19ත් අතර ස්ත්‍රී 01කුත් පුරුෂ 02කුත්, අවුරුදු 20ත් 29ත් අතර කාලය තුල ස්ත්‍රී 54කුත් පුරුෂ 59කුත්, වයස 30-39දී ස්ත්‍රී 108කුත් පුරුෂ 136 දෙනෙක්ද 40ත් 49 අතර වයස් වලදී ස්ත්‍රී 53කුත් පුරුෂ 95කුත් වයස අවුරුදු 50ට වැඩි අවස්ථාවේදී ස්ත්‍රී 13කුත් පුරුෂ 32කුත් වයස් පරතරය අනුව HIV ආසාදනයට ගොදුරු වී ඇත.
2007 මැයි මාසය වන විට HIV ආසාදිතයන් 872ක් සොයා ගෙන තිබුණු අතර එයින් 220 දෙනෙකුට ඒඩ්ස් රෝගය වැළදී තිබුණි. 2007 ඔක්තෝම්බර් මාසය වන විට රෝගය හේතුවෙන් මිය ගිය සංඛ්‍යාව 162කි. 2007 වසරේ පලමු මාස 03 අවසානයේ දී HIV ආසාදිතයන් 24දෙනෙකු සොයාගෙන ඇති අතර රෝගීන් 112 සදහා මේ වන විට සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයෙන් නොමිලේ සායන පවත්වා අවශ්ය ප්‍රතිකාර සහ දැණුවත් කිරීමේ වැඩසටහන් ක්රියාත්මක කරනු ලබයි.
අනිකුත් යුදමය වාතාවරණයක් ඇති රටවල් හා සැසදීමේ දී ශ්‍රී ලංකාවේ ඒඩ්ස් රෝග ව්‍යාප්තිය අවම මට්ටමක පවත්වා ගැනීමට ප්‍රදාන වශයෙන් ඉවහල් වූ කරුනු කිහිපයක් පෙන්නුම් කල හැකිය. අනියම් ලිංගික සම්බන්ධතා අවම මට්ටමක පැවතීම, ඉතාමත් ඉහල ගුණාත්මක සෞඛ්‍ය පහසුකම් තිබීම, සමාජ රෝග පැතිරීම වැළැක්වීමේ විශේෂ ඒකකයක් පිහිටු වීම, ශ්‍රී ලංකාව තුල සමාජ රෝග සම්බන්ධයෙන් දැනුවත් කිරීමේ විශේෂ වැඩසටහන් ක්රියාත්මක කිරීමත් ශ්‍රී ලංකාවේ ස්ත්‍රිය සදහා උසස් සමාජ පිළිගැනීමක් හා ගෞරවයක් හිමිවීම ආදී හේතූන් මත HIV ආසාදනය වීම හෝ ඒඩ්ස් රෝගය පැතිර යාම අවම මට්ටමක පැවතීමට පුබල බලපෑමක් එල්ලකරනු ලබයි.
දත්ත ලබා ගැනීම - ඒඩ්ස් රෝගය පැතිරීම වැලැක්වීමේ විශේෂ ඒකකය
ලිපිය සම්පාදනය - චානක ඉනෝජ්/ක්‍රිස්ටීන් හෙට්ටිආරච්චි
2008. 01. 29 |
5568 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%92%20%E0%B6%BD%E0%B7%8F%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B6%B8%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B7%80%E0%B6%82%E0%B7%81%E0%B6%BA | ශ්‍රි ලාංකිකමානවංශය | ශ්‍රි ලාංකිකමානවංශය
ශ්‍රි ලංකාවේ විවිධ මානව වාංශික
ශ්‍රි ලංකාවේ විවිධ මානව වාංශික සමූහ ගත්විට ප්‍රධාන සමූහ තූනක් සහ ප්‍රධාන නොවන සුළු මානව වාංශික සමූහ දෙකක් දක්නට ලැබේ. ................
මානව කන්ඩායම ප්රතිශතය
සිංහල 74%
ශ්‍රි ලංකා ද්‍රවිඩ 12%
ඉන්දියානු ද්‍රවිඩ 6%
මුස්ලිම් 7%
බර්ගර්
අහිකුනංටක 1%
ආදීවාසි
සිංහල .........................
ශ්‍රි ලාංකික ද්‍රවිඩ ..................
ඉන්දියානු ද්‍රවිඩ ........................
මුස්ලිම් මානව වාංශික සමූහය ..................
බර්ගර් ...........................
ශ්‍රි ලංකාවේ ජනවාර්ගික අරගලයේ ජීව විද්‍යාත්මකපසුබිම, කොතලාවල ඒ.ඩී
(පිටු අංක 10,11,12,13 )
සැ.යු. සංස්කරණය කෙරෙමින් පවතී |
5601 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B6%BB%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B6%9A%E0%B6%BD%E0%B6%9C%E0%B7%9A | මරක්කලගේ | මරක්කල යනු මුස්ලිම් වරුන් හැඳින්වීමට භාවිතා කරන නවීන පදයක් වුවද, මරක්කල යනු ශ්‍රී ලංකාව තුල කරාව පවුල් කිහිපයක් විසින් වර්තමානයේදී භාවිතා කරන තවත් සුවිශේෂ කරාව පාරම්පරික නාමයකි. මෙයින් බිඳී ආ ආකාර වනුයේ : මහ මරක්කලගේ, අරස මරක්කලගේ, අන්ද්‍රා මරක්කලගේ, ඇන්ටින්න මරක්කලගේ, කොඩි මරක්කලගේ, ලොකු මරක්කලගේ, මන්නා මරක්කලගේ, සාන්ද්‍රා මරක්කලගේ සහ මරක්කල මාලිමිගේ.
මරක්කලගේ යන නම විකාශනයවී ඇත්තේ කුරු මණ්ඩල වෙරළ (කුරු වරුන්ගේ ප්‍රදේශය) හා ශ්‍රී ලංකාව පාලනය කල අධිපතින් යුද සංග්‍රාම සඳහා භාවිතා කල යාත්‍රා වර්ග ඇසුරෙනි. 16යන සියවසෙහිදී පෘතුගීසින්ට එරෙහිව පැවැති නාවික සංග්‍රාමයන්හිදී පෘතුගීසි නැව් වලට පහර දීමටද මෙම යාත්‍රා උපයෝගී වී ඇත. මෙම නම් දරන පවුල් වල මුතුන්මිත්තන් එක්කෝ මෙම යාත්‍රාවල හිමිකරුවන් හෝ ඒවායේ නාවුක සේනාධිපතින්ව සිටින්නට ඇත.
කරාව වංශිකයන් ශ්‍රී ලංකාව තුල සාම්ප්‍රදායික යුද්ධ භට හා නාවික ජන කොටසක්ව පැවැති අතර ඔවුන්ගේ එම නාවික සම්ප්‍රදායික අතීතය මෙවැනි මධ්‍යතන යුග නම් තුල හෝ ගැබ්වී සුරක්ෂිත වී තිබීම සැබවින්ම කුහුල දනවන කරුණකි. ශ්‍රී ලාංකික හා පෘතුගීසි ඉතිහාස මූලාශ්‍ර පෙන්නුම් කරනුයේ කරාව වංශිකයන් ටන්ජෝරයේ නායක්වරුන්ගේ හමුදාවන්හි නාවුක සේනාධිපතින් වූ බවය.
වම් අත පැත්තේ දැක්වෙන, ඉන්දියාව විසින් නිකුත් කර ඇති තැපැල් මුද්දරයෙහි නිරූපනය වන්නේ 30-40 මිනිසුන් රැගෙන මුහුදේ මෙන්ම කලපු හා පටු ජල මාර්ග තුලින්ද පැදවිය හැකි මරක්කාර් යුද-රුවල් නැවකි. 16යන සියවසෙහිදී පෘතුගීසින්ට එරෙහිව පැවැති නාවික සංග්‍රාමයන්හිදී පෘතුගීසි නැව් වලට පහර දීමටද මෙම යාත්‍රා උපයෝගී වී ඇත.
මේවාද බලන්න
මරක්කල
මූලාශ්‍ර
Queyroz Fr. The Temporal and Spiritual Conquest of Ceylaö, |
5612 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B6%AD%E0%B7%94%E0%B6%B8%E0%B7%92%E0%B6%BA%20%28%E0%B6%A2%E0%B7%9A%E0%B7%83%E0%B7%94%E0%B7%83%E0%B7%8A%20%E0%B7%80%E0%B7%84%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B7%83%E0%B7%9A%E0%B6%9C%E0%B7%9A%20%E0%B6%B8%E0%B7%91%E0%B6%AB%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%9D%29 | මරියතුමිය (ජේසුස් වහන්සේගේ මෑණියෝ) | මරිය තුමිය යනු අපට ගැලවීම ලබා දුන් ජේසුස් වහන්සේගේ අම්මා ය. ආනා මුනිශ්වරිය මරිය තුමියගේ මව වේ. එතුමියත් දෙවියන් වහන්සේ කෙරෙහී දැඩි භක්තියකින් හා විශ්වාසයෙන් සිටි අයකි. මෙතුමියව අපි විවිධ නම් වලින් හදුන්වයි. වික්ෂෝප දේව මෑනියෝ, පාතිමා දේව මෑනියෝ, මඩු දේව මෑනියෝ, ලූර්දු දේව මෑනියෝ යන නම් මීට නිදසුන් වේ. දේව මාතාවන් අපි මෙතරම් උසස් කොට සලකන්නේ එතුමිය එදා දෙවියන් වහන්සේගේ කැදවීම ප්‍රතික්ෂේප නොකර එය පිළිගැනීම, එතුමිය තුළ තිබූ සුවිශේෂී ගුණාංග නිසා ය. භක්තිය, ඉවසීම, යාච්ඤා කිරීම, විශ්වාසය, සරල බව මෙතුමිය තුළ තිබූ සුවිශේෂී ගුණාංග වේ.
හීබ්‍රව් බසින් විශිෂ්ටත්වය යන අරුත් දනවන මිරියාම් ), අරාබි බසින් (මේරියම්), සහ මධ්‍යතන යුගයේ සිට මැඩෝනා' (අප ස්වාමිදුව) ලෙස හදුන්වයි.
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
Theology.lk කතෝලික දේවධර්ම ලිපි
මරිය දහම
මරියතුමිය
රෝමානු කතෝලික ආගම
එංගලන්ත සභාව ආගම |
5621 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%90%E0%B6%BD%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B6%BA%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%8A%20%E0%B6%AF%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B6%BA | වැලන්ටයින් දිනය | ආදරවන්තයන්ගේ දිනය හෙවත් ශුද්ධවූ වැලන්ටයින්ගේ දිනය සමරනු ලබන්නේ පෙබරවාරි මස 14 වන දිනයේදීය. එදින සාම්ප්‍රදායිකව ආදරවන්තයන් විසින් සමරනු ලබයි. මෙම දිනදී සුඛපැතූම් යැවීම, මල් පොකුරු යැවීම මගින් තම ලබැඳියාව ප්‍රකාශ කරයි.ක්රිස්තියානි පූජකතුමෙක් වන වැලන්ටයින් තුමාගේ නම අනුසාරයෙන් මෙදිනට එම නම ලැඛී ඇත.ශාන්ත වැලන්ටයින් දිනය හෝ ශාන්ත වැලන්ටයින් මංගල්‍යය ලෙසද හැඳින්වෙන වැලන්ටයින් දිනය වාර්ෂිකව පෙබරවාරි 14 වන දින සමරනු ලැබේ. බටහිර ක්රිස්තියානි මංගල්ය දිනයක් ලෙස වැලන්ටිනස් නම් මුල් සාන්තුවරයන් දෙදෙනෙකුට ගෞරව කිරීම, වැලන්ටයින් දිනය සැලකිය යුතු සංස්කෘතික, ලොව පුරා බොහෝ ප්‍රදේශවල ප්‍රේම සම්බන්ධතා සහ ආදර ප්‍රේමය ආගමික හා වාණිජමය වශයෙන් සැමරීම.
ආදරවන්තයන්ගේ දිනය

1909 වැලන්ටයින් කාඩ්පත
ද හැඳින්වේ
ශාන්ත වැලන්ටයින් දිනය හෝ ශාන්ත වැලන්ටයින් මංගල්‍යය
විසින් නිරීක්ෂණය කරන ලදී
බොහෝ රටවල ජනතාව;
කතෝලික පල්ලිය [1]
ඇන්ග්ලිකන් හවුල ( දින දර්ශනය බලන්න)
ලුතරන් පල්ලිය ( දින දර්ශනය බලන්න)
වර්ගය
ක්රිස්තියානි, ආදර, සංස්කෘතික, වාණිජමය සැමරීම
වැදගත්කම
ශාන්ත වැලන්ටයින්ගේ මංගල්ය දිනය; ආදරය හා සෙනෙහස සැමරීම
නිරීක්ෂණ
සුබපැතුම් පත් සහ තෑගි යැවීම, ආලය කිරීම, පල්ලියේ සේවාවන්
දිනය
පෙබරවාරි 14
( කතෝලික පල්ලිය විසින් සවි කරන ලදි)
ජූලි 6
( නැගෙනහිර ඕතඩොක්ස් පල්ලිය විසින් සවි කරන ලදි)
ජූලි 30
(නැගෙනහිර ඕතඩොක්ස් පල්ලිය විසින් සවි කරන ලදි)
සංඛ්‍යාතය
වාර්ෂික

ශාන්ත වැලන්ටයින්
පෙබරවාරි 14 වන දිනට සම්බන්ධ විවිධ වැලන්ටයින් හා සම්බන්ධ ප්‍රාණ පරිත්‍යාග කථා රාශියක් ඇත. [3] රෝමයේ ශාන්ත වැලන්ටයින් විවාහය තහනම් කළ සොල්දාදුවන්ට විවාහ උත්සව පැවැත්වීම සහ රෝම අධිරාජ්‍යය යටතේ පීඩා විඳි කිතුනුවන්ට උපස්ථාන කිරීම සම්බන්ධයෙන් සිරගත කිරීම පිළිබඳ ලිඛිත විස්තරයක් ද ඇතුළුව. [4] පුරාවෘත්තයට අනුව, ශාන්ත වැලන්ටයින් තම විනිසුරුවරයාගේ අන්ධ දියණියට පෙනීම යථා තත්වයට පත් කළේය. [5] ඔහු මරණීය දණ්ඩනයට පෙර සමුගැනීමක් ලෙස "ඔබේ වැලන්ටයින්" යනුවෙන් අත්සන් කළ ලිපියක් ලිවීය. ක්‍රි.ව. 266 දී මියගිය රෝමයේ ශාන්ත වැලන්ටයින් නම් ක්රිස්තියානි ප්‍රාණ පරිත්‍යාගිකයාට ගෞරව දැක්වීම සඳහා ක්‍රි.ව. 496 දී පළමුවන ජෙලසියස් පාප්තුමා විසින් ශාන්ත වැලන්ටයින් මංගල්‍යය ආරම්භ කරන ලදී. [7] [8]
14 වන ශතවර්ෂයේ ජෙෆ්රි චවුසර්ගේ කවය තුළ ආදර ප්‍රේමය සමඟ සම්බන්ධ වූ දිනය, උසාවි ප්‍රේමයේ සම්ප්‍රදාය සමෘධිමත් විය. 18 වන ශතවර්ෂයේ එංගලන්තයේ දී, මල් ඉදිරිපත් කිරීම, රසකැවිලි පිරිනැමීම සහ සුබපැතුම් පත් යැවීම ("වැලන්ටයින්" ලෙස හැඳින්වෙන) යුවළයන් එකිනෙකාට තම ආදරය ප්‍රකාශ කළ අවස්ථාවක් දක්වා වර්ධනය විය. අද භාවිතා කරන වැලන්ටයින් දින සංකේත අතර හෘද හැඩැති දළ සටහන, පරෙවියන් සහ පියාපත් සහිත කූපිඩ්ගේ රූපය ඇතුළත් වේ. දහනව වන ශතවර්ෂයේ සිට, අතින් ලියන ලද වැලන්ටයින් විසින් විශාල වශයෙන් නිපදවන ලද සුබ පැතුම් පත් සඳහා ඉඩ ලබා දී ඇත. [9] යුරෝපයේ, ශාන්ත වැලන්ටයින් යතුරු පෙම්වතුන්ට "ආදර සංකේතයක් ලෙස සහ තෑගි දෙන්නාගේ හදවත අගුළු හැරීමේ ආරාධනාවක් ලෙස" ලබා දී ඇති අතර, අපස්මාරය වළක්වා ගැනීම සඳහා ළමයින්ට (ශාන්ත වැලන්ටයින් මැලඩි ලෙස හැඳින්වේ). [10]
කිසිම රටක රජයේ නිවාඩු දිනයක් නොවුනත්, ශාන්ත වැලන්ටයින් දිනය යනු ඇන්ග්ලිකන් කොමියුනිස්ට් [11] සහ ලුතරන් පල්ලියේ නිල මංගල්ය දිනයකි. [12] නැගෙනහිර ඕතඩොක්ස් පල්ලියේ බොහෝ ප්රදේශ ද ශාන්ත වැලන්ටයින් දිනය සමරනු ලබන්නේ ජූලි 6 සහ ජූලි 30 යන දිනවල ය. එය පෙර දිනය රෝමානු ප්‍රෙස්බිටර් ශාන්ත වැලන්ටයින්ට ගෞරවයක් වන අතර අවසාන දිනය ඉන්ටරම්නා හි රදගුරු හෙරෝමාර්ටර් වැලන්ටයින්ට ගෞරව කිරීමකි (නූතන ටර්නි
ආශ්‍රිත |
5624 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%8B%E0%B6%B4-%E0%B6%9A%E0%B7%94%E0%B6%BD%E0%B6%B4%E0%B6%AD%E0%B7%92 | උප-කුලපති | විශ්වවිද්‍යාලයක පරිපාලනය හාර ප්‍රධාන නිලධාරියා
විශ්වවිද්‍යාල |
5626 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%99%E0%B6%B6%E0%B7%8A%20%E0%B6%85%E0%B6%A9%E0%B7%80%E0%B7%92 | වෙබ් අඩවි | වෙබ් අඩවියක් යනු අන්තර්ජාල මූලලේඛයන්-පදනම් වූ ජාලයක් තුලදී පොදු වසම් ලිපිනයක් හෝ අන්තර්ජාල ලිපිනයක් අනුසාරයෙන් ඇමතෙන, එකිනෙක හා සබැඳී, වෙබ් පිටු, රූප, විදෘශ්‍ය (වීඩියෝ රූප) හෝ අනෙකුත් සංඛ්‍යාංක (ඩිජිටල්) සන්තකයන් සමුච්චයකි. අන්තර්ජාලය හෝ පෞද්ගලික පෙදෙසි ජාලය ඔස්සේ ප්‍රවේශ විය හැකි වෙබ් සේවාදායකයන් අඩුම වශයෙන් එකක් තුල වෙබ් අඩවියක් සත්කාරක කෙරේ.
වෙබ් පිටුවක් යනු, අදිපෙළ සලකුණු බස (HTML, XHTML) භාවිතයෙන් ලිවූ හැඩතල ගැන්වීම් උපදෙස්ද අතරින් පතර යෙදූ, සාමාන්‍ය වශයෙන් සරල පෙළක් භාවිතයෙන් ලියැවෙන, ලේඛයකි. අනෙකුත් වෙබ් අඩවියන්හී අංගයන්, සුදුසු සලකුණු බරුවන් භාවිතයෙන් වෙබ් පිටුවක් තුල අන්තර්ගත කල හැකිය.
වෙබ් පිටු වෙත ප්‍රවේශ වීම සහ ඒවා ප්‍රවාහනය කිරීම සිදුකෙරෙනුයේ අදිපෙළ මාරු මූලලේඛය (HTTP) භාවිතයෙන් වන අතර, වෙබ් පිටු අන්තර්ගතය පරිශීලනය කරන්නා හට ආරක්ෂාව හා පෞද්ගලිකත්වය සැපයීම සඳහා විකල්ප වශයෙන් සංකේතනය (HTTP සුරැකි, HTTPS) භාවිතයද සිදුකල හැකිය. බොහෝවිට වෙබ් බ්‍රවුසරයක් වන්නාවූ, පරිශීලක යෙදුම විසින් සිදුකෙරෙනුයේ, පිටු අන්තර්ගතය සලකා බලා, එහි HTML සලකුණු උපදෙස් අනුව ආන්ත සංදර්ශකයට විදැහුම් කිරීමයි.
පොදුවේ ප්‍රවේශ්‍ය විය හැකි සියළු වෙබ් අඩවි සමස්තය සමුච්චයක් ලෙසින් විශ්ව විසිරි වියමන සදයි.
මුල් පිටුව ලෙසින්ද හැඳින්වෙන, සරල ඒකාකාර සම්පත් නිවේශනයක් (URL) විසින්, සාමාන්‍ය වශයෙන් වෙබ් අඩවියක පිටු ප්‍රවේශනය කරනු ලැබේ. ඒවා අතර අඳිබැඳිවීම් විසින් පරිශීලකයාට අඩවි ව්‍යුහය ක් ප්‍රත්‍යක්ෂණය කරමින් කියවන්නා හට අඩවිය සංචාලනය කිරීමට ඉඩ සලසන නමුදු, සත්‍යවශයෙන්ම පිටු වල (URL)ලිපිනයන් ධුරානුක්‍රමිකව සකස් වේ.
සමහරක් වෙබ්-අඩවි වල අන්තර්ගතයේ මුළුමනින්ම හෝ එහි කොටසක් හෝ ප්‍රවේශනය සඳහා දායකත්වයන් අවශ්ය වෙයි. දායකත්වය අවශ්ය වන අඩවි සඳහා නිදසුන් අතර, බොහෝ ව්‍යාපාරික අඩවි බොහෝ ප්‍රවෘත්ති අඩවියන් හි කොටස්, ශාස්ත්‍රීය ජර්නල අඩවියන්, ක්‍රීඩා අඩවියන්, පණිවුඩ පුවරු, වෙබ්-පදනමැති විද්‍යුත්-තැපෑල, සේවාවන්, සමාජ ජාලකරණ වෙබ් අඩවියන්, සහ තථ්‍ය-කාල කොටස් වෙළෙඳ පොළ දත්ත සපයන අඩවියන් වෙති.
වෙබ්-අඩවි ඉතිහාසය
වෙබය සඳහා මුලික වශයෙන් පදනම් වු අදහස වන්නේ වර්ෂ 1980 දී ස්විට්ස්ටර්ලන්තයේ CERN හි දී ටිම් බර්නස්-ලී විසින් ENQUIRE (ඔහු කුඩා කල පරිහරණය කළ Enquire within upon Everything නමැති පොතට යොමුවක් ලෙස) නිපදවන ලද කාලය දක්වා ඈතක දිව යන්නකි. එකල මෙම අදහස වර්තමානයේ භාවිතා වන ක්‍රමවේදයෙන් සැලකිය යුතු වෙනසක් පෙන්වුවද එහි හරය තුළ පැවති අදහස් බොහෝදුරට එක හා සමාන විය. (ඉනුදු සමහරක් අදහස් බර්නස්-ලීගේ විශ්ව විසිරි වියමනට පසුව එළඹි අර්ථ විචාරණ (semantic) වෙබ ව්‍යාපෘතියේ ඒවා විය.
මින් අනනතුරුව 1989 දී ටිම් බර්නස්-ලී විසින් ENQUIRE සඳහා ද, යොමුවක් සහිතව තොරතුරු කළමණාකරණ ක්‍රමවේදයන් පිළිබඳව වඩාත් විස්තරාත්මක යෝජනා පත්‍රයක් ලියුවේය. එතෙකින් නොනැවතුණු ඔහු රොබට් කැලියන්ගේ සහයෝගය ද ඇතිව 1990 නොවැම්බර් 12 වැනි දා වඩාත් ක්‍රමානුකූල යෝජනා පත්‍රයක් ප්රකාශයට පත් කළේය. මෙහි ආදර්ශ භූමිකාව සපයන ලද්දේ EBT හි (Electronic Book Technology, බ්‍රවුන් විශ්ව විද්‍යාලයේ Institute for Research in Information and Scholarship ආයතනයෙන් පමණි) CERN ආයතනයෙන් වරපත් කරනු ලැබු Dynatext කියවනය මඟිනි. කෙසේ වුවත් Dynatext ක්‍රමවේදය සලකන ලද්දේ තාක්ෂණික වශයෙන් උසස් (HyTime ඇතුලත SGML ISO 8879:1986 අධිමාධ්‍ය (Hypermedia) දක්වා විස්තීරණය කිරීමේ ප්‍රධාන කොටස්කරුවෙකි), ඉතා මිල අධික සහ අනුචිත වරපත් කිරීමේ පිළිවෙතක් සහිත අධි ශක්ති භෞතික විද්‍යා ප්‍රජාව හා සබැඳි කටයුතු (HEP) සඳහාය. මෙහි එන එක් එක් ලේඛනයකට හා එක් එක් ලේඛනය භාවිතා කළ වාරයක් පාසා කිසියම් මුදලක් අය කරන ලදි.
ටිම් බර්නස්-ලී විසින් තැනූ NEXTcube උපකරණය ලොව ප්‍රථම වෙබ් සේවාදායකය ලෙස භාවිතා කරනු ලැබු අතරම, එය 1990 දී පළමු වෙබ් බ්‍රවුසරය වන world wild Web ලිවීම සඳහා ද භාවිතා කෙරිණි. 1990 අග භාගය වන විට බර්නස්-ලී ක්‍රියාකාරී වෙබයක් සඳහා අවැසි සියලුම උපකරණ නිමවා තිබිණි. පළමු වෙබ් බ්‍රවුසරය (මෙය වෙබ් සංස්කාරකයක් ද විය), පළමු වෙබ් සේවාදායකය හා පළමු වෙබ් පිටු එම ව්‍යාපෘතිය පිළිබඳ සියලු විස්තර දරයි.
1991 අගෝස්තු 6 දා ඔහු alt.hypertext පුවත් කණ්ඩායම වෙනුවෙන් වෙබ්-අඩවිය පිළිබඳව සම්පිණ්ඩයනක් ඉදිරිපත් කළේය. යුරෝපයෙන් පරිබාහිර ප්‍රථම සේවාදායකය 1991 දෙසැම්බරයේ දී SLAC හි දී නිමවන ලදි.
Hypertext හි ආරම්භයට හේතු පාදක වු තීරණාත්මක සංකල්පය ජනිත වුයේ 60 දශකයේ දී බ්‍රව්න් විශ්ව විද්‍යාලයේ hypertext Editing system ආදී පැරණි ව්‍යාපෘති සමඟය. මේ අතර ටෙඩ් නෙල්සන් හා ඇන්ඩ්‍රිව්ස් වෑන් ඩෑම්, ටෙඩ් නෙල්සන්ගේ Xanadu ව්‍යාපෘතිය හා ඩග්ලස් එන්ගල්බර්ට්ගේ මාර්ගගත පද්ධතිය (On line system) (NLS) විය. නෙල්සන් සහ එන්ගල්බර්ට් යන දෙදෙනාම පිළිවෙලින් වැන්නේවර් බුෂ්ගේ ක්ෂුද්‍ර සේයාපට මුලිකව තැනු "memex" හි අදහස් මඟින් පෙළඹවීමට ලක්විණි. මෙය 1945 දී රචිත "As we May Think" නමැති නිබන්ධනය මඟින් විස්තර කෙරී ඇත.
බර්නස්-ලීගේ සුවිශේෂිත වු සොයා ගැනීම වන්නේ අධිපෙළ අන්තර්ජාලය සමඟ සමීපව සම්බන්ධ කරවීමයි. ‘Weaving the Web’ නම් වු ඔහුගේ ග්‍රන්ථයෙහි ඔහු පැහැදිලි කරන්නේ ඔහු විසින් පුන පුනා යෝජනා කරන ලද අදහසක් වන ඉහත සඳහන් තාක්ෂණ ක්‍රමවේද 2 අතර සමීප සම්බන්ධතාවක් ගොඩනැඟීමේ හැකියාව ඉතා පහසුවෙන් පවත්නේ ඒවායේ තාක්ෂණික ප්‍රජාවට බවය. නමුත් කිසිවකු ඔහුගේ ආරාධනය පිළිගැනීමට ඉදිරිපත් නොවු කල එම දුෂ්කර කටයුත්තට මුල පිරීමට ඔහුටම සිදුවිය. මේ අතරවාරයේදී වෙබයේ පවත්නා ඕනෑම සම්පතක් අනන්‍ය ලෙස හඳුනා ගැනීම සඳහා ක්‍රමවේදයක් ද ඔහු විසින් සකස් කෙරිණි. එය Uniform Resource Identifier (URI) නම් විය. එකල බහුලව පැවති hypertext ක්‍රමවේදයන්ට හාත්පසින්ම වෙනස් ලක්ෂණ ගණනාවක් විශ්ව විසිරි වියමන සතුවිය. මෙම වෙබයේ මුලික අවශ්‍යතාවයක් වුයේ ඉදිරියටත්, ආපස්සටත් ගමන් කළ හැකි සබැඳි වෙනුවට ඒකදිශ සබැඳි පැවතීමයි. මේ ආකාරයට කිසියම් අයකුට කිසියම් සම්පතක් එහි හිමිකරුගේ මැදිහත් වීමකින් තොරවම සබැඳීමේ හැකියාව හිමිවිණ. තවද මෙය වෙබ් සේවාදායක හා බ්‍රවුසර ක්රියාත්මක කිරීමේ තදබල අපහසුතාව මඟහැරවීමට ද සැලකිය යුතු තරමේ දායකත්වයක් සැපයීය. (ඉන් පෙර පැවති ක්‍රමවේදයන් හා සසඳන කල්හි). එසේ වුවද මෙම ක්‍රමය කල් පවත්නා ගැටලුවක් වු සබැඳි කල් ඉකුත්වීම (link rot) සඳහා මඟ පෑදීය. මින් පෙර පැවති Hypercard මෙන් නොව වෙබ් අඩවිය ඕනෑම පරිශීලකයකුට වෙළඳ හිමිකමකින් තොරව නොමිලයේ භාවිතා කළ හැකි විය. මෙය මින් පෙර නොවු විරූ පෙරලියක් ඇති කළේ අනුග්‍රාහකයා හා සේවාදායකයා එකිනෙකට ස්වාධීන අයුරින් නිමවා ගත හැකි වීමෙන් මෙන්ම, වරපත් අවහිරයකින් තොරව දිගුවක් එක් කළ හැකි වීමෙන්ය.
1993 අප්‍රේල් 30 වැනිදා CERN ආයතනය නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් කියා සිටියේ ඉන් මතුවට වෙබ් අඩවිය ඕනෑම අයකුට කවර ආකාරයකට හෝ ගාස්තුවක් ගෙවීමකින් තොරව පරිශීලනය කළ හැකි බවය. දෙමසකට පසු එළිදැක් වු තවත් ප්‍රකාශනයකින් කියැවුනේ Gopher ප්රොටෝකෝලය තවදුරටත් නොමිලයේ පරිශීලනය කළ නොහැකි බවය. මෙම පියවර පරිශීලකයන් තුල Gopher හි සිට වෙබය කරා ශීග්‍ර සංක්‍රමණයක් ඇති කරවීමට සමත් විය. ViolaWWW නමැති පැරණි එමෙන්ම ජනප්‍රිය වෙබ් බ්‍රවුසරය ද, Hypercard ක්‍රමවේදය මුලික කරගනිමින් සකසා තිබිණි.
කෙසේ වුවත් 1993 දී Mosaic වෙබි බ්‍රවුසරයේ හඳුන්වාදීම යනු වෙබ් අඩවි විකාශනයේ වැදගත්ම පියවර ලෙස ක්ෂේත්‍රයේ විද්වතුන් සාමාන්‍යයෙන් එකඟත්වයට පැමිණි කරුණකි. Mosaic වෙබ් බ්‍රවුසරය වනාහි ඉල්ලිනොයිස් විශ්ව විද්‍යාලයේ NCSA ආයතනය විසින් (NCSA-UIUC) මෙයා ඇන්ඩ්‍රීස්සන්‍ගේ මුලිකත්වයෙන් නිපදවන ලද රූප මාධ්‍ය වෙබ් බ්‍රවුසරයකි. Mosaic හි මුල්‍ය සම්පාදනය සිදුවුයේ ඉහළ ක්‍රියාකාරී පරිගණක (High-performance computing) සහ සන්නිවේදන මුල් පිරීම (Communications Initiative) නමැති වැඩසටහන මඟිනි. මෙම වැඩසටහනට මුල පිරුණේ ඇමෙරිකානු සෙනෙට් සභික ඇල් ග්‍රොර් විසින් 1991 දී ඉදිරිපත් කෙරුණු පනතකි. තවද මෙය ග්‍රොර් බිල් (Gore Bill) නමින් ද ප්‍රචලිතය. (වැඩිදුර විස්තර සඳහා Al Gore's contributions to the Internet and technology බලන්න) Mosaic හි නිකුතුවට ප්‍රථම පොදුවේ වෙබ් පිටුවල පෙළ සමඟ චිත්‍රක මිශ්‍ර කර ඉදිරිපත් කර නොලැබිණි. තවද එහි ජනප්‍රියතාවය අන්තර්ජාලයේ භාවිතා කරන ලද පැරණි ප්‍රොටෝකෝලයක් වන Gopher හා Wide Area Information Servers (WAIS) ට වඩා අඩු මට්ටමක තිබිණි. Mosaic හි චිත්‍රක අතුරු මුහුණත, වෙබයට අන්තර්ජාලයේ ජනප්‍රියතම ප්රොටෝකෝලය බවට පත් වීම සඳහා බොහෝ දුරට ඉවහල් විය.
1994 ඔක්තෝබරයේ දී ටිම් බර්නස්-ලී CERN ආතනයෙන් සමුගැනීමෙන් පසු ඔහුගේ කාලය W3C ආයතනය ප්‍රතිස්ථාපන කිරීමට යෙදවිණි. එය ප්‍රතිස්ථාපනය කෙරුණේ අන්තර්ජාලය හා යුරෝපීය කොමිසම (European commission)ට පුරෝගාමී වු Defense Advanced Research projects Agency (DARPA) ආයතනයේ පුර්ණ සහයෝගය සහිතව Massachusetts Institute of Technology – Laboratory for computer science (MIT/LCS) ආයතනයේදිය.
සටහන
බාහිර සබැඳුම්
Internet Corporation For Assigned Names and Numbers (ICANN)
විශ්ව විසිරි වියමන් සමූහය (W3C)
අන්තර්ජාල සංසදය (ISOC)
වෙබ් අඩවි
අන්තර්ජාලය
වෙබ් අඩවි |
5627 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%86%E0%B6%AF%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B7%81%20%E0%B6%B4%E0%B7%8F%E0%B6%A8%E0%B6%BA | ආදර්ශ පාඨය | ආඳර්ෂ පාධය වනාහි යමිකිසි ෙත්මාවක් මුල් කරගත් වෑඬකටයුතු කල යුතු ආකාරය. |
5631 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A9%E0%B6%A9%E0%B7%8A%E0%B6%BD%E0%B7%92%20%E0%B7%83%E0%B7%9A%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%BA%E0%B6%9A%20%E0%B6%B8%E0%B6%B0%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%20%E0%B6%B8%E0%B7%84%E0%B7%8F%20%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%BD%E0%B6%BA%20-%20%E0%B6%AD%E0%B7%9D%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9C%E0%B6%B8%E0%B7%94%E0%B7%80 | ඩඩ්ලි සේනානායක මධ්‍ය මහා විද්‍යාලය - තෝලංගමුව | තෝලංගමුව ඩඩ්ලි සේනානායක මධ්‍ය මහා විද්‍යාලය කොළඹ-නුවර මහා මාර්ගයේ වරකාපොල නගරයට කිලෝමීටර් 6ක් පමණ නුවර දෙසට වන්නට පිහිටා ඇත. රමණිය කදු ගැටයක් මත පිහිටි මෙම විද්‍යාලය ඉදිරියෙන් ඇති තාල වර්ගයේ ශාක නිසා ඉතාමත්ම රමණියවි ඇත.
මෙම පාසල සී. ඩබ්. ඩබ්. කන්නන්ගර මැතිතුමාගේ මධ්‍ය මහා විද්‍යාල සංකල්පය යටතේ ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රථම ආරම්භක පාසල් කිහිපය සමග ආරම්භ කරන ලදී. . දැනට ළමුන් 3000 ක් පමණ මෙහි අධ්‍යාපනය හදාරති. ඩඩ්ලි සේනානායක මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයේ ප්‍රධාන අධ්‍යාපනයට අමතරව පරිගණක අංශය, ක්‍රීඩා කටයුතු ,ආදිය ප්‍රධාන තැනක් ගනී. 1 සිට 5 ශ්‍රේණි දක්වා මෙම පාසලේ සමාන්තර පන්ති 3 බැගින් ඇති අතර 6 සිට 11 ශ්‍රේණිය දක්වා සමාන්තර පන්ති 5 බැගින් ඇත. භෞතික විද්‍යා, ගණිත, කලා හා වාණිජ පන්ති උසස් පෙල සිසුන් සදහා පැවැත්වේ. මේ අතරම 6 සිට 11 ශ්‍රේණි දක්වා විශයක් කිහිපයක්ද, අ.පො.ස. උසස් පෙළ ගණිත සහ ජීව විද්‍යා අංශයද ඉංග්‍රීසි මාධයෙන් පැවැත්වේ.
බාහිර සබැඳුම්
ඩඩ්ලි සේනානායක මධ්‍ය විද්‍යාලයීය නිල වෙබ් අඩවිය
රජයේ පාසල් - ශ්‍රී ලංකා
පාසල් - ශ්‍රී ලංකා
ආරම්භක මධ්‍ය මහා විද්‍යාල
මධ්‍ය මහා විද්‍යාල |
5645 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A2%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%8F%20%28%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B6%B8%E0%B6%BD%E0%B7%9A%E0%B6%9B%E0%B6%B1%20%E0%B6%B7%E0%B7%8F%E0%B7%82%E0%B7%8F%E0%B7%80%29 | ජාවා (ක්‍රමලේඛන භාෂාව) | ජාවා යනු සමගාමී, පන්ති-මූලික, වස්තු-නැඹුරු, පොදු-කාර්ය පරිගණක ක්‍රමලේඛන භාෂාවකි, එය විශේෂයෙන් ම ක්රියාත්මක කිරීමේ පරායත්තතාවන් අවම කරමින් සැලසුම් කර ඇත. එමගින් යෙදවුම් සංවර්ධකයන්ට "එක් වරක් ලියා, ඕනෑම තැනක ධාවනය කිරීමට" (WORA) අවස්ථාව ලබා දීමට අපේක්ෂා කර ඇත, එනම් සම්පාදිත ජාවා කේතය ඊට සහාය දක්වන සියලු ප්ලැට්ෆෝම් වල ප්‍රතිසම්පාදනය කිරීමකින් තොරව ධාවනය කළ හැක. ජාවා යෙදවුම් නියමාකාරයට සම්පාදනය (Compile) කරන්නේ පරිගණක වාස්තුව නොසලකා ඕනෑම ජාවා වර්චුවල් යන්ත්‍රයක (JVM) ධාවනය වන බයිට්කෝඩ් වලටය. 2016 වනවිට, ජනප්‍රියම පරිඝනක ක්‍රමලේකන භාෂාවකි, එමෙන්ම ලොව පුරා මිලියන 9ක් පරිශීලකයන් භාවිතා කරන අතර ප්‍රධාන වශයෙන් වෙබ් යෙදුම් නිර්මාණය කිරීමට යොදාගනි. Java was originally developed by James Gosling at Sun Microsystems (which has since been acquired by Oracle Corporation) and released in 1995 as a core component of Sun Microsystems' Java platform. The language derives much of its syntax from C and C++, but it has fewer low-level facilities than either of them.
The original and reference implementation Java compilers, virtual machines, and class libraries were originally released by Sun under proprietary licenses. As of May 2007, in compliance with the specifications of the Java Community Process, Sun relicensed most of its Java technologies under the GNU General Public License. Others have also developed alternative implementations of these Sun technologies, such as the GNU Compiler for Java (bytecode compiler), GNU Classpath (standard libraries), and IcedTea-Web (browser plugin for applets).
The latest version is Java 8 which is the only version currently supported for free by Oracle, although earlier versions are supported both by Oracle and other companies on a commercial basis.
ජාවා යනු පරිගණක ක්‍රමලේඛණය කිරිමට හාවිතා කරයි. "සන් මයික්‍රෝසිස්ටම්ස්" (Sun Microsystems) නැමැති ආයතනය විසින් 1995 වර්ෂෙය්දි හදුන්වාදෙන ලදි. මෙමය C සහ C++ යන පරිගණක ක්‍රමලේඛණ හාෂා වලට සමානකම් දැක්වුවද ඊට වඩා වැඩි පහසුකම් අන්තර්ගතය. ජාවා වැඩසටහන් bytecode නැමැති ක්‍රමයට පරිවර්තනය කොට "ජාවා වැඩකරන පරිසරය" තුල ක්රියාත්මක වේ. "ජාවා" යනු දැනට භාවිතයේ පවතින ජනප්‍රියතම ක්‍රමලේඛන භෂාවක් වන අතර,එය පරිගනක යෙදවුම් මෘදුකාංග (Computer Application Software) සැකසීමේ සිට වෙබ් යෙදවුම් (Web Application) දියුණු කිරීම දක්වා වූ පුළුල් පරාසයක ව්‍යප්ත වී පවතී. නමුත් දැන් ජාවාහි අයිතිය "ඔරකල් ආයතනය" (Oracal Corp.) සතුව පවති.
ඉතිහාසය
ජේම්ස් ගොස්ලිං (James Gosling), මයික් ෂෙරිඩන් (Mike Sheridan) සහ පැට්‍රික් නෝටන් (Patrick Naughton) යන අය ඇතුලු "ග්‍රීන් ටීම්" (Green Team) නමින් හැන්දින්වු කන්ඩායම 1991 ජූනි මාසය පමන වන විට "Green Project" ව්‍යපෘතිය ආරම්භ කරන ලදී. මෙම ක්‍රම ලේඛන භාෂාව මුලින්ම "ඕක්"(oak) ලෙස හඳුන්වන වනු ලැබූ අතර,ජේම්ස් ගොස්ලිං ගේ කාර්යාලය ඉදිරිපිට තිබූ "ඕක්" ගසක් එයට හේතු වූ බව සඳහන් වේ. පසුව එය "ග්‍රීන්"(Green) ලෙස වෙනස් වූ අතර, අවසානයේදී සසම්භාවීව තෝරා ගත් වචන සමූහයක් අතරින් "ජාවා" (Java) යන නමින් නම් කරනු ලැබීය.
සන් මයික්‍රෝසිස්ටම්ස් ආයතනය විසින් 1995 වර්ෂයේදී ජාවා පරිගනක භාෂාව මුලින්ම මහජනයා වෙත ඉදිරිපත් කරන ලදී (2010 ජනවාරි 27 වන දින සිට ඔරකල් ආයතනය විසින් අත්පත් කරගන්නා ලදී ). එය එවකට ජනප්‍රිය පද්ධති වෙනුවෙන් වියදම් රහිත භාෂාවක් ලෙස ප්‍රචලිත විය.
මුලික වැඩසටහනක්
class HelloWorldApp {
public static void main(String[] args) {
String x="Hello World"; // Create string variable.
System.out.println(x); // Display the string.
}
}
මෙම කුඩා වැඩසටහන වදන් සැකසීමෙ වැඩසටහනක් (Notepad) මගින් සකස් කර HelloWorldApp.java නම්න් ගබඩා කර විධාන ක්රියාත්මක කිරීමේ වැඩසටහනක් (eg: Windows Command Prompt) ආධාරයෙන් ක්රියාත්මක කර බැලිය හැකිය. මෙම වැඩසටහන ධාවනය කිරිමට පෙර compile කර ගත යුතුය. ඒ සදහා javac විධානය යොදා ගත හැකිය. (eg: javac HelloWorldApp.java). ධාවනය කිරීම සදහා java විධානය යොදා ගත හැකිය. (උදා: java HelloWorldApp)
ඔබගේ පරිඝනකයට ජාවා පරිගණක ක්‍රමලේඛන බස පිහිටුවා ගන්නා ආකාරය
ඔබගේ මෙහයුම් පද්දතිය WINDOWS නම්,
පලමුව ඔබගේ ම්හයුම් පද්දට්තියාට ගෑලපෙන ජවා ක්‍රමලේඛනය භාගත කර ගන්න. මෙය ප්‍රධාන ලෙස 32 bit සහ 64 bit ලෙස වර්ග දෙකකින් ඈත.
ඔබගේ මෙහයුම් පද්දතිය ගෑන දෑන ගෑනීම සදහා DxDiag මෙවලම භාවිතා කරන්න
සාර්ථකව පිහිටුවා ගැනීමෙන් පසු පහත සදහන් SYSTEM variable, ENVIRONMENT variable ඇතුලත් කරන්න.
JAVA_HOME=C:\Program Files\Java\jdk1.6.0_33 ( ඔබට ගෙලපෙන ලෙස වෙනස් කර ගන්න )
මෙහයුම් පද්දතියේ PATH variable පහත ලෙස සංස්කාණය කරගන්න.
$JAVA_HOME\bin
දෑන් ඔබ සාර්තකව පිහිටුවාගෙන අවසානය්. ඔබ සාර්තක දෑය් දෑන ගෑනීමට විධාන පුවරුවක් ගෑන java අතුල්කරන්න එවිට ඔබට නව පිහිටුවා ගෙනීමේ විස්තර ලෙබෙනු ඈත.
සංස්කරණය
සන් ආයතනය ජාවා ක්‍රමලේඛන විවිධ මාධ්‍ය (Platform) ඉලක්ක කරගනිම්න් සකස්කර ඇත. ඒවා නම්,
ජාවා කාඩ්‍ ස්මාට්කාඩ් සදහා.
ජාවා මයික්‍රෝ සංස්කරණය (ජාවා එම්.ඊ.) — සීමාසහිත සම්පත් ඇති පද්ධති සදහා(ජංගම දුරකථන, රූපවාහිනි ආදිය සදහා).
ජාවා සාමාන්‍ය සංස්කරණය (ජාවා එස්.ඊ.) — සාමාන්‍ය පරිඝනක සදහා.
ජාවා වානිජ සංස්කරණය (ජාවා ඊ.ඊ.) — වානිජමය ඉතා දියුනු අන්තර්ජාල යෙදුම් නිර්මාණය කිරිම සදහා.
ඉහත සදහන් එක් එක් සංස්කරණ සදහා වෙන වෙනම ඊට අදාල සම්පත් ජාවා සතුව පවති.
අදාල කේතයන් Sun ආයතනය මගින් නඩත්තු වන අතර ඒ පිලිබද උනන්දුවක් දක්වන්නන්ට එම ක්‍රියාවලියට සහභාගි විය හැක.
සන් ආයතනය PersonalJava නම්න්ද සංස්කරණයක් ජාවා මයික්‍රෝ සංස්කරණය සම්බන්ධයෙන් ලබාදුන්නත් පසුව එම සංස්කරණය දියුනු කිරිම නවතා ඇත.
බාහිර සබැඳුම්
ප්‍රධාන ජාවා වෙබ් අඩවිය
ජාවා ඉතිහාසය
පරිගණක වැඩසටහන්කරණය
පරිගණක භාෂා
පරිගණක විද්‍යාව |
5658 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%9D%E0%B6%A7%20%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B7%94%20%E0%B6%B1%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%84%E0%B7%83%E0%B7%8A%20%E0%B6%B4%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B7%82%E0%B6%BA | පෝට රිකානු නිදහස් පක්ෂය | පෝට රිකානු නිදහස් පක්ෂය (පී.අයි.පී) (ඉංග්‍රීසි: Puerto Rican Independence Party - PIP) යනු ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයෙන් ස්වධීන වූ පෝට රිකානු රාජ්‍යයක් උදෙසා අරගලයක යෙදී සිටින පෝටෝ රිකානු දේශපාලන පක්ෂයකි. එය පෝට රිකාවේ ක්‍රියාත්ම වන ප්‍රධාන දේශපාලන පක්ෂ තුනෙන් එක් පක්ෂයක් වන අතර ලියාපදිචි වී සිටින සියලු පක්ෂ අතර දෙවැනි පැරණිතම පක්ෂය ද වේ. 1946 ඔක්තෝබර් 20 වැනි දා ගිල්බර්ටෝ කොන්සෙප්සියන් ඩී ග්‍රාසියා විසින් පෝට රිකානු නිදහස් පක්ෂය ආරම්භ කරන ලදී. |
5660 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A2%E0%B6%B1%20%E0%B6%B8%E0%B7%8F%E0%B6%B0%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%20%E0%B7%83%E0%B6%82%E0%B7%80%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%B0%E0%B6%B1%E0%B6%BA%E0%B7%9A%20%E0%B6%9C%E0%B6%B8%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%B8%E0%B6%9C | ජන මාධ්‍ය සංවර්ධනයේ ගමන්මග | ක්‍රි.ව. 100 - චීන ජාතිකයින් කඩදාසි සොයාගැනීම.
ක්‍රි.ව. 700 - අරාබි ජාතිකයින් විසින් මුද්‍රණ තාක්ෂණය බටහිර ලෝකය වෙත රැගෙන යාම.
ක්‍රි.ව. 1000 - මැටියෙන් තැනු අකුරු එහා මෙහා කලහැකි මුද්‍රණ ක්‍රමය චීනයේ ඇරඹීම.
ක්‍රි.ව. 1400 - වානේ වලින් තැනු අකුරු එහා මෙහා කලහැකි මුද්‍රණ ක්‍රමය ආසියාවේදී ඇරඹීම.
1453 - ජොනතන්ස් ගුටෙන්බර්ග් විසින් ජර්මනියේදී මුද්‍රණ ක්‍රමය ඇරඹීම හා මුල් වරට බයිබලය මුද්‍රණය කිරීම.
1600 - පුවත්පතක හැඩයගත් පළමු ප්‍රකාශනය යුරෝපයේ ආරම්භ වීම.
1825 - ප්‍රංශ ජාතික ජෝස‍ෆ් නිසෆොරේ (Joseph Nicéphore Niépce) විසින් ස්ථාවර ඡායාරූපය ගැනීම.
1702 - ප්‍රථම දිනපතා පුවත්පත ඩේලි කුරන්ට් (Daily Courant) බ්‍රිතාන්‍යයේදී ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් ඇරඹීම.
1833 - මහා පරිමාණයෙන් පුවත්පත් බෙදා හැරීමේ ක්‍රමවේදය ඇරඹීම.
1837 - බ්‍රිතාන්‍යයේදී ටෙලිග්‍රාෆ් ක්‍රමය හඳුන්වා දීම.
1839 - ඡායාරූපකරණය පිළිබඳ ප්‍රායෝගිකව අත්හදා බැලීම.
1876 - ඇලෙක්සැන්ඩර් ග්‍රැහැම් බෙල් විසින් ප්‍රථම සාර්ථක දුරකථන පණිවිඩය යැවීම.
1878 - තෝමස් අල්වා එඩිසන් විසින් ෆොනොග්‍රාෆ් (ග්‍රැමෆෝන්) ක්‍රමය සඳහා පේටන්ට් බලපත්‍රය ලබා ගැනීම.
1888 - හර්මන් හොලරිත් (Herman Hollerith) විසින් ටැබ්‍යුලේටින් මැෂීන් සමාගම ආරම්භ කිරීම. (එය 1924 දී IBM සමාගම බවට පත්විය.)
1890 - සැන් ෆ්‍රැන්සිස්කෝ හිදී ප්‍රථම ජූක් බොක්ස් (Juke Box) එලිදැක්වීම.
1890 - ජෝර්ජ් ඊස්ට්මන් විසින් දළසේයා පටය නිපදවීම.
1895 - ප්‍රථම සිනමා තිරගත කිරීම ලුමීරේ සොහොයුරන් විසින් ප්‍රංශයේ පැරිස් නගරයේදී සිදුකිරීම.
1901 - ගුග්ලීල්මො මාර්කෝනි විසින් සාර්ථකව රේඩියෝ සංනිවේදන ක්‍රමය ක්‍රියාවට නැන්වීම.
1898 - ලවුඩ්ස්පීකරය (Loudspeaker) සොයාගැනීම.
1902 - කෙන්යාවේ දී ඩේලී නේෂන් (Daily Nation) පුවත්පත ඇරඹීම.
1906 - චාර්ල්ස් ටේට් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කල ප්‍රථම වෘතාන්ත චිත්‍රපටය වූ The Story of the Kelly Gang ඔස්ට්‍රේලියාවේ දී තිරගත කිරීම.
1909 - RMS රිපබ්ලික් මගී නෞකාවට සිදුවු අනතුර මාර්කෝනී විසින් සොයාගත් රේඩියෝ සංනිවේදන ක්‍රමය මගින් වාර්තා කිරීම. මෙය ජනමාධ්‍ය ඉතිහාසයේ පළමු විශේෂ පුවත් (breaking news) විකාශය කිරීම වේ.
1912 - ගුවන් තැපැල් ක්‍රමය බිහිවීම.
ජනමාධ්‍ය |
5665 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%9C%E0%B7%83%E0%B7%92%E0%B6%BD%E0%B7%8A%E0%B6%BD%E0%B7%8F%20%E0%B7%86%E0%B6%BA%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B7%86%E0%B7%9C%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B7%83%E0%B7%8A | මොසිල්ලා ෆයර්ෆොක්ස් | මොසිල්ලා ෆයර්ෆොක්ස් යනු මොසිල්ලා සමාගම විසින් පවත්වාගෙන යන නොමිලයේ ලබාගත හැකි විවෘත කේත වෙබ් බ්‍රවුසරයක් වන අතර මෙය මොසිල්ලා ඇප්ලිකේෂන් ස්යිට් වෙතින් බිඳි ආවකි. 2011 මාර්තු වන විට 30% ක වෙළඳපොල කොටසක් හිමි කරගනිමින් ෆයර්ෆොක්ස් වර්තමාන ලෝකයේ භාවිත වන දෙවන ජනඃප්‍රියම වෙබ් බ්‍රවුසරය බවට පත්විය.
වර්තමාන බොහොමයක් වෙබ් ප්‍රමිතීන් ක්‍රියාවට නැංවූ සහ අනාගතයේදී ප්‍රමිතීන් බවට පත්වේ යැයි බලාපොරොත්තු වියහැකි විශේෂාංග වලින් සමන්විත ගෙකෝ පිරිසැලසුම් යන්ත්‍රය (Gecko layout engine) වෙබ් පිටු විදහා දැක්වීම සඳහා ෆයර්ෆොක්ස් විසින් භාවිත කරනු ලබයි.
පටිතිගත පිරික්සුම (tabbed browsing), අක්ෂරවින්‍යාසය සෝදිසි කිරිමේ මෙවළමක් (spell checker), වෘද්ධි සේවීම් (incremental find), සජීවි පිටුසන් කිරීම (live bookmarking), බාගත කිරීම් කළමණාකාරකයක් (download manager), පුද්ගලිකව සැරිසැරීම (Private browsing), ගූගල් සේවාවක් මත පදනම් වූ (geolocation ලෙසින් හඳුන්වන) සිටින ස්ථානය දැන ගැනීමේ හැකියාව සහිතව පිරික්සීම සහ බ්‍රව්සරය හා ඈඳුණු සෙවුම් පද්ධතියක් (මෙය බොහෝ ස්වදේශියකරණ සංස්කරණයන් සඳහා ගූගල් සෙවුම් යන්ත්‍රය වේ) ෆයර්ෆොක්ස් තුළ අන්තර්ගත නවතම විශේෂාංග වලින් කිහිපයකි. තෙවන පාර්ශවයේ සංවර්ධකයින් විසින් නිර්මාණය කරන ලද පුළුල් පරාසයක විහිදුනු ඈඳුම් එකතුවක් (add-ons) මගින් මෙයට තවත් ක්‍රියාකාරකම් එකතු කර ගතහැකි වීම ෆයර්ෆොක්ස් වෙත බොහෝ පරිශ්‍රීලකයින් ආකර්ෂණය කරගන්නා විශේෂාංගයකි.
ෆයර්ෆොක්ස් වෙබ් බ්‍රව්සරය මයික්‍රොසොෆ්ට් වින්ඩෝස්, ග්නූ/ලිනක්ස්, මැක් OS X, FreeBSD සහ බොහෝ වෙනත් විවිධ මෙහෙයුම් පද්ධති සංස්කරණ මත ධාවනය කළ හැක. මෙහි වර්තමාන ස්ථාවර අනුවාදය 4.0.1 වන අතර, එය 2011 අප්‍රේල් 28 වැනි දා නිකුත් කරන ලදී. ෆයර්ෆොක්ස්හි මූල කේතය මොසිල්ලා ට්‍රයි-ලයිසන්ස් (tri-license) GNU GPL/GNU LGPL/MPL නියමයන්ට යටත් වූ නොමිලේ සහ විවෘත මූල මෘදුකාංගයකි.
ඉතිහාසය
ඩේව් හයිට් (Dave Hyatt) සහ බ්ලේක් රෝස් (Blake Ross) මොසිල්ලා ව්‍යාපෘතියේ පරික්ෂණාත්මක ශාඛාවක් වූ ෆයර්ෆොක්ස් ව්‍යාපෘතියේ වැඩ කිරීම ආරම්භ කරන ලදී. අනුග්‍රාහක නෙට්ස්කේප් වල ව්‍යාපාරික අවශ්යතාව සහ වැඩසටහන් සංවර්ධකයින් විසින් පවත්වාගෙන යන අනවශ්‍ය විශේෂාංග නිසා මොසිල්ලා බ්‍රවුසරයේ උපයෝගීතාවය පහත වැටීම සිදුවන බව ඔවුන් දෙපළගේ විශ්වාසය විය.තමන් දුටු මෙම අනවශ්‍ය වැඩසටහන් වලින් පිරුණු මොසිල්ලා ස්යිට් හා සටන් වැදීමට, ඒ සඳහා ආදේශකයක් ලෙස හාවිත කිරීමේ අදහසින් ඔවුන් විසින් වෙබ් බ්‍රවුසරයක් නිර්මාණය කරන ලදී. පසුව මොසිල්ලා පදනම තම අරමුණ මොසිල්ලා ස්යිට් සිට ෆයර්ෆොක්ස් සහ තන්ඩර්බර්ඩ් දක්වා වෙනස් කරීමට තීරණය කළ බව 2003 අප්‍රේල් 3 වන දින නිවේදනය කළේය.
පෙර අනුවාද
ෆයර්ෆොක්ස් ව්‍යාපෘතිය නම් වෙනස් කිරීම් කිහිපයකට භාජනය වුනි. මුලින්ම මෙය ෆීනික්ස් (Phoenix) ලෙස නම් කරන ලදී. පරිගණක බයෝස්(BIOS) මෘදුකාංග නිර්මාණය කරන සමාගමක් වන ෆීනික්ස් ටෙක්නොලොජීස් සමඟ පැණනැගුනු වෙළඳනාම පිළිබඳ මතභේදයක් නිසා මෙම නම වෙනස් කිරීමට සිදු විය. පසුව ෆයර්බර්ඩ් නමින් නැවත නම් තැබූ මෙයට එරෙහිව නොමිලයේ බෙදාහරින ෆයර්බර්ඩ් දත්ත ගබඩා මෘදුකාංග ව්‍යාපෘතිය (Firebird free database software project) සිය දැඩි අකමැත්ත ප්‍රකාශ ලදී. ඊට ප්‍රතිචාර ලෙස, මෙම දත්ත ගබඩා ව්‍යාපෘතියේ නම සමඟ ඇතිවන පටලැවිලි සහගත තත්ත්වය මග හැරීම සඳහා මොසිල්ලා පදනම සිය බ්‍රවුසර නාමය සෑම විටම මොසිල්ලා ෆයර්බර්ඩ් ලෙස සඳහන් කළ යුතු යැයි ප්රකාශයට පත් කරන ලදී. දිගින් දිගටම මෙම දත්ත ගබඩා සර්වර් සංවර්ධක ප්‍රජාවගෙන් එල්ල වූ බලපෑම නිසා මොසිල්ලා ෆයර්බර්ඩ් නාමය 2004 නොවැම්බර් 9 වන දින මොසිල්ලා ෆයර්ෆොක්ස් ලෙස වෙනස් කෙරිණ. මෙය බොහොවිට ෆයර්ෆොක්ස් ලෙසින් පමණක් භාවිත වන අතර Fx හෝ fx ලෙස ලඝු කොට දැක්වීමට මොසිල්ලා පදනම වැඩි කැමැත්තක් දක්වන මුත් බොහොවිට එය "FF" ලෙස ලඝු කොට දක්වයි. 2004 නොවැම්බර් 9 වනි දා එළි දුටු ෆයර්ෆොක්ස් හි 1.0 අනුවාදයට පෙර ෆයර්ෆොක්ස් ව්‍යාපෘතිය බොහෝ අනුවාද මතින් ගමන් කරන තිබුනි. ස්ථායිතා සහ ආරක්ෂක තිර කිරිම් (fixes) මාළාවකට පසුව මොසිල්ලා පදනම විසින් පළමු ප්‍රධාන යාවත්කාලීන කිරීම ෆයර්ෆොක්ස් 1.5 අනුවාදය ලෙස 2005 නොවැම්බර් 29 වන දින නිකුත් කරන ලදී.
2.0 වැනි අනුවාදය
ෆයර්ෆොක්ස් 2 අනුවාදය 2006 ඔක්තෝබර් 24 දා එළි දැක්විය. මෙම අනුවාදනය තුළ පටිතිගත පිරික්සුම් පරිසරය (Tabbed browsing environment), දිගු කළමණාකාරකය (Extensions manager), GUI, සොයා ගැනීම් (find), සෙවුම් (search) සහ මෘදුකාංගය යාවත්කාලීන යන්ත්‍රය; සඳහා නවීකරණයන් සහ නව සැසි ප්‍රතිෂ්ඨාපන (session restore) විශේෂාංගයක්; පේළිගත අක්ෂරවින්‍යාසය පිරික්සීම (inline spell checking) සහ පසුව ක්‍රමලේඛනය තුළට ඒකාබද්ධ කෙරුණු දිගුවක් ලෙසින් ගූගල් විසින් ක්‍රියාවට නැන්වූ ප්‍රති-තතුබෑමේ (anti-phishing) විශේෂාංගයක් ඇතුළත් කොට තිබුනි. 2007 දෙසැම්බරයේ දී ෆයර්ෆොක්ස් ලයිව් චැට් (Firefox Live Chat) සේවාව දියත් කරන ලදී. එය ස්වේච්ඡා සේවකයින් විසින් ජීව් සොෆ්ට්වෙයා (Jive Software) විසින් බලගැන්වු පද්ධතියක් හරහා සිදු කරන ලබයි. එමගින් පරිශීලකයින්ට ප්‍රශ්නයක් යොමු කිරීමේ අවස්ථාව උදාවන අතර මෙහෙයුම් කටයුතු සිදුකරන වේලාව තුළදී ප්‍රතිචාරයක් දැක්වීම සහතික කරන අතර එයින් පසු වේලාවකදී හෝ පිළිතුරු ලබා ගැනීමේ ඉඩ ප්‍රස්ථාව පැවතිය හැක.
3.0 වැනි අනුවාදය
2008 ජූනි 17 වන දින මොසිල්ලා පදනම විසින් මොසිල්ලා ෆයර්ෆොක්ස් 3 නිකුත් කරන ලදි. වෙබ් පිටු විදහා දැක්වීම සදහා ෆයර්ෆොක්ස් 3 විසින් යොදාගනු ලබන්නේ ගෙකෝ පිරිසැලසුම් යන්ත්‍රයේ 1.9 වන අනුවාදය වේ. බොහෝ දෝෂ සඳහා තිර කිරීම්, වෙබ් ප්‍රමිතීන් සඳහා දක්වන අනූකූලතාවයේ වැඩි දියුණු කිරීම්, නව මෘදුකාංග ක්‍රමලේඛණ අතුරුමුහුනතක්(API) ඉදිරිපත් කිරීම, මෙම නව අනුවාදයේ දක්නට ලැබුනි. මෙහි අන්තර්ගත අමතර විශේෂාංග නම් ප්‍රතිනිර්මාණය කරන ලද බාගත කිරීම් කළමණාකාරකය, පිටුසන් සහ අතීතය සඳහා වෙන්වු නවතම "ස්ථාන" පත්ධතිය සහ වෙනස් මෙහෙයුම් පද්ධති සඳහා එකිනෙක වෙනස් තේමා (Themes) ඉදිරිපත් කිරීමයි.
4.0 වැනි අනුවාදය
මොසිල්ලා පදනම විසින් Tumucumaque කේතනාමය යටතේ 2011 මාර්තු 22 වැනි දින ෆයර්ෆොක්ස් 4 අනුවාදය නිකුත් කරන ලදී.
නවතම පරිශීලක අතුරුමුහුණතකින් සමන්විත මෙය වැඩි වේගයකින් ක්රියාත්මක වන බව කියවේ. මෙහි වින්ඩෝස්, මැක් සහ ලිනක්ස් වලට අදාළ නව අතුරුමුහුණත් වල මූලික හැඩතලයන් 2009 ජූලි මාසයේ දී එළි දැක්විය. මෙම අනුවාදය සඳහා අතුළත් කර ඇති අනෙකුත් විශේෂාංග නම් වැඩි දියුණු කළ නිවේදන ක්‍රමවේදය (notifications), පටිති ගොණු, අයදුම් පටිති, නැවත නිර්මාණය කළ ඈඳූම් කළමණාකාරකය, ෆයර්ෆොක්ස් සින්ක් (Firefox Sync) සමග අනුකලනය සහ බහුස්පර්ශක තිර සඳහා සහය දැක්වීම වේ.
මෙම 4.0 වැනි අනුවාදය HTML5, CSS3, WebM සහ WebGL. යන අංගයන් අළුතින් එක් කළ හෝ ඒවා සඳහා දක්වන සහය වැඩි දියුණු කළ ගෙකො 2.0 පිරිසැලසුම් යන්ත්‍රය මත පිහිටුවා ඇති අතර නවතම ජාවාස්ක්‍රිප්ට් (JägerMonkey) යන්ත්‍රයකින් සහ වඩා දියුණු XPCOM අයදුම් ක්‍රමලේඛණ අතුරු මුහුණත් වලින් සමන්විතය.
5.0 වැනි අනුවාදය
ෆයර් ෆොක්ස් 5 යනු නවතම ස්ථායී අනුවාදයයි. 2011 ජූනි මස 21 වනදා නිදහස් විය. කලින් නිදහස් කල ප්‍රධාන අනුවාදය වන 4.0 වන අනුවාදය නිදහස් වී ගතවී ඇත්තේ මාස 3ක් පමණි. මෙය ෆයර් ෆොක්ස් හි නිකුතු ක්‍රියාවලියේ පළමුවැන්නයි. ගූගල් ක්‍රෝම් හි සීඝ්‍ර නිකුතු ක්‍රියාවලියට හා අනුවාද අංකයට සමපාත වීමට දරණ උත්සාහයකි.
නිකුතු ඉතිහාසය
විශේෂාංග
පටිතිගත පිරික්සුම (tabbed browsing), අක්ෂරවින්‍යාසය සෝදිසි කිරිමේ මෙවළම(spell checker), වෘද්ධි සේවීම් (incremental find), සජීවි පිටුසන් කිරීම (live bookmarking), සංගෘහිත බාගත කිරීම් කළමණාකාරකය (download manager), ගූගල් සේවාවක් මත පදනම් වූ (geolocation ලෙසින් හඳුන්වන) සිටින ස්ථානය දැන ගැනීමේ හැකියාව සහිතව පිරික්සීම සහ ගූගල් වල ඇතුලත් වන සෙවුම් පද්ධතිය ෆයර්ෆොක්ස් වල ඇතුලත් විශේෂාංග වේ. තෙවන පාර්ශවයේ සංවර්ධකයින් විසින් නිර්මාණය කරන ලද පුළුල් පරාසයක විහිදුනු ඈඳුම් එකතුවක් මගින් මෙයට තවත් ක්‍රියාකාරකම් එකතු කර ගතහැකි වීම ෆයර්ෆොක්ස් වෙත බොහෝ පරිශ්‍රීලකයින් ආකර්ෂණය කරගන්නා විශේෂාංගයකි.
ෆයර්ෆොක්ස් දෝස කොන්සෝලය (Error Console) හෝ ලේඛ වස්තු ආකෘතිය පරික්ෂකය (DOM Inspector) ආදී මෙවලම් හෝ ෆයර්බග් (Firefox extension) ආදී දිගු නිසා හෝ ක්‍රමලේඛණ සංවර්ධකයින් සඳහා ද වටපිටාවක් ෆයර්ෆොක් විසින් නිර්මාණය කර දෙයි.
සම්මතයන් සඳහා සහය
HTML, XML, SVG 1.1 (අර්ධ වශයෙන්), ප්‍රගමන විලාස පත (CSS), ECMAScript (JavaScript), ලේඛ වස්තු ආකෘතිය (DOM), MathML, ලේඛ වර්ග නිර්වචනය (DTD), XSL, XPath සහ ඇල්ෆා පාරදෘෂ්‍යතාව සහිත PNG රූප වැනි නොයෙක් වෙබ් සම්මතයන් (web standards) සඳහා ෙමා්සිල්ලා ෆයර්ෆොක්ස් සහය දක්වයි. සේවාලාභී අන්ත සංචිත (client-side storage) වැනි WHATWG ප්‍රජාව විසින් නිර්මාණය තිබෙන සම්මත යෝජනා සඳහා ද කැන්වස් අංග (canvas element) සඳහා ද ෆයර්ෆොක්ස් සහය දක්වයි. ඇසිඩ්2 (Acid2) පරික්ෂණ එකඟත්වය සඳහා ෆයර්ෆොක්ස් 2 සහය නොදක්වන නමුත් ෆයර්ෆොක්ස් 3.0 බීටා 2 සහය දක්වයි.
ආරක්ෂාව
සෑන්ඩ්බොක්ස් (sandbox) පරිගණක ආරක්ෂක යාන්ත්‍රණය ෆයර්ෆොක්ස් විසින් භාවිතා කරනු ලබන අතර Same origin policy මත පදනම් වූ සෙසු වෙබ් අඩවි වලින් එන ලේඛන ක්‍රම (Scripts) දත්ත වලට පිවිසීම සීමා කරයි.. ෆයර්ෆොක්ස් විසින් HTTPS ප්රොටෝකෝලය භාවිතා කරමින් වෙබ් සේවාදායකයක් (Web server) සමඟ සිදුකරන සන්නිවේදනයේ රහස්‍යයභාවය සුරක්ෂිත කිරිම සඳහා SSL/TLS ක්‍රමය භාවිතා කරයි. එය වෙබ් යෙදුම් (applications) වලට සත්‍යාපන කටයුතු (authentication purposes) සඳහා ස්මාර්ට්කාඩ් භාවිතා කිරිම ද සහය ලබා දේ. මොසිල්ලා පදනම ෆයර්ෆොක්ස් වල ඇති විශාල ආරක්ෂක සිදුරු සොයාගන්නා පරික්ෂකයන් හට පාරිතෝෂිකයක් ලබා දීම සඳහා bug bounty වැවසටහන ක්රියාත්මක කරයි.
ලබා ඇති සම්මාන
වෙබ්වෙයා 100 (Webware 100) ජයග්‍රහකයා, 2007 ජූනි
පීසී වර්ල්ඩ් 2007 වසරේ හොඳම නිෂ්පාදන 100, 2007 මැයි
පීසී මැගසීන් සංස්කාරක කතෘවරයාගේ තේරීම, 2006 ඔක්තොබර්
CNET සංස්කාරක කතෘවරයාගේ තේරීම, 2006 ඔක්තොබර්
පීසී වර්ල්ඩ් 2006 වසරේ හොඳම නිෂ්පාදන 100, 2006 ජූලි
පීසී මැගසීන් විශිෂ්ඨ තාක්ෂණ සම්මානය, මෘදුකාංග සහ සංවර්ධන මෙවලම් අංශය, 2006 ජනවාරි
පීසී මැගසීන් වසරේ හොඳම සම්මානය, 2005 දෙසැම්බර් 27
පීසි ප්‍රෝ රියල් වර්ල්ඩ් සම්මානය (ෙමා්සිල්ලා පදනම), 2005 දෙසැම්බර් 8
CNET සංස්කාරක කතෘවරයාගේ තේරීම, 2005 නොවැම්බර්
මහ බ්‍රිතාන්‍ය කාර්ය හැකියා වෘත්තිකයන්ගේ සංගමයේ (UK Usability Professionals' Association) 2005 වසරේ හොඳම මෘදුකාංග යෙදුම සම්මානය, 2005 නොවැම්බර්
මැක්වර්ල්ඩ් (Macworld) සංස්කාරක කතෘවරයාගේ තේරීම 4.5lක ඇගයීමක් සහිත, 2005 නොවැම්බර්
සොෆ්ට්පීඩියා පරිශීලක තේරීම සම්මානය, 2005 සැප්තැම්බර්
2005 වසරේ TUX පාඨක තේරීම සම්මානය, 2005 සැප්තැම්බර්
පීසී වර්ල්ඩ් වසරේ නිෂ්පාදනය, 2005 ජූනී
Forbes Best of the Web, 2005 මැයි
පීසී මැගසීන් සංස්කාරක කතෘවරයාගේ තේරීම සම්මානය, 2005 මැයි
මේවාත් බලන්න
අන්තර්ජාලය
විශ්ව ව්‍යාප්ත වියමන
වෙබ් බ්‍රව්සර ලයිස්තුව
යොමුව
වැඩිදුරට කියවීම සඳහා
භාහිර සබැඳි
ෆයර්ෆොක්ස් 4 සිංහල බසින්
Firefoxs Latest Trunk
මොසිල්ලා ෆයර්ෆොක්ස් පරිශීලකයන් සඳහා
මොසිල්ලා ෆයර්ෆොක්ස් ව්‍යාපෘති පිටුව ක්‍රමලේඛ සංවර්ධකයින් සඳහා
මොසිල්ලා EULA
ෆයර්ෆොක්ස්හි වෙනස්කම් සටහන
Spread Firefox ෆයර්ෆොක්ස් අලවිකරණ මධ්‍යස්ථානය
මොසිල්ලා
බහු මෙහෙයුම් පද්ධති
වෙබ් බ්‍රව්සර
අන්තර්ජාලය |
5667 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BB%E0%B6%B8%E0%B7%8A%E0%B6%B6%E0%B7%9C%E0%B6%A9%20%E0%B6%8B%E0%B6%B8%E0%B6%9F | රම්බොඩ උමඟ | රම්බොඩ උමං මාර්ගය ශ්‍රී ලංකාවේ දිගම උමං මාර්ගයයි. ගම්පොළ - නුවර එළිය මහා මාර්ගයේ පිහිටා ඇති මෙය රම්බොඩ කපොල්ලට විකල්ප මාර්ගයක් වශයෙන් ඉදි කරන ලද්දකි. උමග මීටර 225 දිගකින් හා මීටර 7 පළලකින් හා ධාවන මං තීරු දෙකකින් සමන්විතය. රම්බොඩ කපොල්ල හා රම්බොඩ ඇල්ල මේ උමං මාර්ගය ආසන්නයේ පිහිටා ඇත.
මධ්‍යම පළාතේ ගම්පොළ - නුවරඑළිය(B 13), ගම්පොළ - නාවලපිටිය(A 5) මාර්ග සංවර්ධනය කිරීමේ අරමුණින් මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරිය විසින් ආරම්භ කරන ලද ව්‍යාපෘතියක ප්‍රථිඵලයක් වශයෙන්, මෙම උමං මාර්ගයේ වැඩ කටයුතු 2006 ජූනි අරඹන ලද අතර 2008 පෙබරවාරි වන විට එහි වැඩ කටයුතු නිම විය.
2008 පෙබරවාරි මස 24 වැනිදා ශ්‍රී ලංකා ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා විසින් මෙම උමං මාර්ගය විවෘත කරන ලදී.
2008 මාර්තු දෙවන දින මෙම උමං මාර්ගය මහ ජනතාව වෙනුවෙන් විවෘත විය.
මෙම මහා මාර්ග සංවර්ධන ව්‍යාපෘතියට, ජපන් ජාත්‍යන්තර සහයෝගිතා බැංකුව හරහා ජපන් රජය විසින් ජපන් යෙන් මිලියන 3,078 ක(ආසන්න වශයෙන් රුපියල් බිලියන 3.1 ක) අරමුදලක් සපයා ඇත. උමං මාර්ගය සඳහා පමණක් වැය වූ මුදල රුපියල් මිලියන 200 කි.
උමං මාර්ග
ශ්‍රී ලංකාව
ආශ්‍රිත
බාහිර සබැඳි
රම්බොඩ උමඟේ භූ ගෝලීය පිහිටීම - විකිමැපියා |
5687 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A2%E0%B6%B4%E0%B6%B1%E0%B7%8A%20%E0%B6%B7%E0%B7%8F%E0%B7%82%E0%B7%8F%E0%B7%80 | ජපන් භාෂාව | ජපන් භාෂාව ඈත අතීතයේ දී චීනයේ සිට චීන භාෂාවෙන් පැවත ආ බව සැලකේ. එසේම අතීතයේ ජපන් ජාතිකයින් හට හෝඩියක් නොමැතිව සිටි අවස්ථාවේදී චීන වෙළෙන්දන්ගේ ව්‍යාපාර ජපානය හරහා සිදු කිරීමේදී මෙය ඇතිවිය. ජපන් භාෂාව, එම භාෂාවෙන් හඳුන්වන්නේ "නිහොන්ගො" "日本語" යන නමින් ය. තවමත් චීන අක්ෂර තරමක් වෙනස් වී කන්ජි අක්ෂර (Kanji) ”漢字”ලෙස ජපන් භාෂාවේ භාවිතයේ ඇත. ඊට අමතරව හිරගන (Hiragana) සහ කතකන (Katakana) යන අක්ෂර ද භාවිතා කරයි.
කන්ජි : සාම්ප්‍රදායික ජපන් වචන ලිවීමට භාවිතා කරයි. බොහෝ විට එක කන්ජියකින් එක වචනයක තේරුමක් ඇත. මෙවැනි කන්ජි 3000ක් පමණ ඇති නමුත් සාමාන්‍යයෙන් ඉන් කන්ජි 2500ක් පමණ භාවිතා කරයි.
හිරගන : ජපන් භාෂාවට ආවේනික වචන ලිවීමට මෙය භාවිතා කරයි. මෙය අකුරු 47 න් සමන්විත වන අතර එක් අකුරකින් එක් ශබ්දයක් පමණක් උපද්දවයි.
කතකන : වෙනත් විදේශීය භාෂා වලින් ජපන් භාෂාවට පැමිණි වචන සහ නාමයන්, කතකනා අක්ෂර වලින් ලියයි. මෙය ද අකුරු 47 න් සමන්විතය.
ජපන් බස ඉගැනුම ආරම්භ කරන්නන්ගේ පහසුව සඳහා "රෝමජි" (Rōmaji) "ローマ字"නමින්, ජපන් වචනයේ ශබ්දය ඉංග්‍රීසි අකුරු යොදා ලිවීමෙ ක්‍රමයක්ද ඇත.
හිරගන හෝඩිය
あ(අ) い(ඉ) う(උ) え(එ) お(ඔ)
か(ක) き(කි) く(කු) け(කෙ) こ(කො)
さ(ස) し(ෂි) す(සු) せ(සෙ) そ(සො)
た(ත) ち(චි) つ(ට්සු) て(තෙ) と(තො)
な(න) に(නි) ぬ(නු) ね(නෙ) の(නො)
ま(ම) み(මි) む(මු) め(මෙ) も(මො)
は(හ) ひ(හි) ふ(ෆු) へ(හෙ) ほ(හො)
ら(ර) り(රි) る(රු) れ(රෙ) ろ(රො)
わ(ව) を(වො) や(ය) ゆ(යු) よ(යො) ん(න්)
ආශ්‍රිත
ජපානය
ජපානයේ දේශපාලන ආර්ථිකය
මූලාශ්‍ර
ජපන් භාෂාව |
5689 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%AD%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B6%B1%E0%B7%8A%20%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%BD%E0%B6%BA | තර්ස්ටන් විද්‍යාලය | වර්ෂ 1950 දී ආරම්භ කරන ලද තර්ස්ටන් විද්‍යාලය කොළඹ නගරය තුළ පිහිටි ප්‍රධාන පෙලේ ජාතික පාසලකි. දිවයිනේ නම්දරා සිටින ගුරුමණ්ඩලයකින් සමන්විතයි.මෙහි සිසුන් 4000 කට වැඩි පිරිසක් ඉගෙනුම ලබයි
පිහිටීම
කුරැදුවත්තේ ( කොළඹ07 )
එක් පසෙකින් කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලයටත්, අනෙක් පසින් කොළඹ රාජකීය විද්‍යාලයටත් මායිම්ව ශාස්ත්‍රීය කලාපයක් තුළ පිහිටා ඇත.
පාලනය
මෙම අධ්‍යනායතනය, අධ්‍යාපන අමාත්‍යංශය යටතේ මෙහෙයවනු ලබන අතර පරිපාලනය විදුහල්පති විසින් සිදුවේ. විදුහල්පතිවර‍යාගේ පරිපාලන සහය සඳහා උප විදුහල්පතිවරයෙක් දායකත්වය සපයනු ලබන අතර. පාසල මූලික වශයෙන් ප්‍රාථමික අංශය, කනිෂ්ට අංශය සහ ජ්‍යේෂ්ඨ අංශය ලෙසින් අධ්‍යයන අංශ තුනකට බෙදා ඇත. ඒ ඒ අධ්‍යයන අංශ සඳහා නියෝජ්‍ය විදුහල්පතිවරුන් පත් කර ඇත.
විදුහල්පතිවරුන්
ඩී.ඊ.එ. ෂොක්මන් මහතා: 1950.01.11-1955.12.31
එම්.ඩී. ගුණවර්ධන මහතා: 1956.01.01-1967.01.17
පී.එම්. ජයතිලක මහතා: 1967.02බ.01-1969.10.09
එස්. පණ්ඩිතසේකර මහතා: 1970.03.16-1974.04.30
ඒ.කේ. විද්‍යාසේකර මහතා: 1974.05.02-1978.01.20
පී.එස්. ගුණසේකර මහතා: 1978.01.24-1987.12.31
එච්.ඩී.එච්. පෙරේරා මහතා:1988.01.01-1992.10.20
එච්.ඩී.එම්.පී වීරතුංග මහතා:1992-2006
යයි.ඒ.එන්.ඩී යාපා මහතා:2006-2013
නිවාස
සැන්ඩිමන්
මැක්රේ
ඩෙන්හැම්
රොබිසන්
පහසුකම්
අංග සම්පූර්ණ පිහිනුම්තටාකාංගනයක්,අංග සම්පූර්ණ ක්‍රීඩාංගන 02,අංග සම්පූර්ණ රගර් ක්‍රීඩාංගනයක්,ගෘහස්ථ ක්‍රිකට් ක්‍රිීඩාංගනයක්,අංග සම්පූර්ණ ටෙනිස් පිටියක්,අංග සම්පූර්ණ බාස්කට් බෝල් පිටියක්,නවීන විද්‍යාගාර,දේශන ශාලාවක්,රංග ශාලාවක්
ක්‍රීඩා සංගම්
මලල ක්‍රීඩා
ඔරු පැදීම
පිහිනුම්
ක්‍රිකට්
චෙස්
කැරම්
පාපන්දු
පැසි පන්දු
කබඩි
බැඩ්මින්ටන්
ටෙනිස්
බාලදක්ෂ
බේස්බෝල්
වොලිබෝල්
බොක්සිං
වූෂු
කරාතේ
ජිම්නාස්ටික්
මේස පන්දු
රගර්
තුර්යවාදක ඛණ්ඩය(බටහිර)
ශිෂ්‍ය භට
සමිති සහ සංගම්
බෞද්ධ සංගමය
සාමාන්‍ය දැනීම සංගමය
කෘෂිකර්ම සංගමය
සිංහල භාෂා හා සාහිත්‍ය ඒකකය
සිංහල කථික හා විවාද සංසඳය
නව නිපැයුම්කරුවන්ගේ සංගමය
චෙස් සංගමය
මාධ්‍ය ඒකකය
ගුවන් විදුලි සංගමය
පරිගණක සංගමය
තාරකා විද්‍යා සංගමය
රසායන විද්‍යා සංගමය
වාණිජ සංගමය
කථික සමාජය
ඉංග්‍රීසි නාට්ය සංගමය
ඉංග්‍රීසි සාහිත්‍ය සංගමය
පරිසර සංගමය
ගණිත සංගමය
සංගීත කවය
ඡායාරූප සංගමය
ශාන්ත ජෝන් ගිලන් හමුදාව
රතු කුරුස සංගමය
තාරකා විද්‍යාත්මක සංගමය
සහෝදරයන්ගේ මහා ක්‍රිකට් තරගය
අඩ සියවසකටත් වඩා වැඩි කාලයක් මුලුල්ලේ වසරක් පසා බ්ලැක්හැම් විජේවර්ධන කුසලානය උදෙසා තර්ස්ටන් - ඉසිපතන මහා ක්‍රිකට් තරගාවලිය පවත්වනු ලබේ .එදා සිට මේ දක්වා ශ්‍රී ලංකාව තුල බාලක පාසල් ද්විත්වයක් අතර පවත්වන ලබන සාමකාමීම ක්‍රිකට් තරගාවලියයි.
මීට සමගාමීව එක් දින ක්‍රිකට් තරගාට
වලිය,විවාද තරග,බැඩ්මින්ටන් තරගාවලි,අාදි ශිෂ්‍ය ක්‍රිකට් තරඟ,රථ පෙලපාලි,පා පැදි පෙලපාලි පවත්වනු
පාසල් ගීතය
නැණ ආලෝකය දෙන විදුහල් මව
අප සුමගය සෙවනය සැමදා //
එහි අපි උගනිමු-නැණයෙන් පිබිදෙමු
විනයෙන් සැරසෙමු-අප මව්බිම සඳහා
බස රස කැරුමට-රැස එහි වැඩුමට
දෙස ඔසවනුවට-කැපවී හැම විට
ලක් දිව නම් දැරු තර්ස්ටන් විදුහල
සිසුවන් අප නිති දිරි වඩමු......//
දිරි වඩමු......//
පද රචනය :දයානන්ද ගුණවර්ධන
සංගීතය :ලයනල් අල්ගම
කීර්තිමත් ආදි සිසුන්
External links
Thurstan College Official Web site
රජයේ පාසල් - ශ්‍රී ලංකා
පාසල් - ශ්‍රී ලංකා |
5690 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%20%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%80%E0%B7%98%E0%B6%AD%20%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%BD%E0%B6%BA | ශ්‍රී ලංකා විවෘත විශ්වවිද්‍යාලය | ශ්‍රී ලංකා විවෘත විශ්වවිද්‍යාලය, වයස අවුරුදු 18 ට වැඩි, අවශ්ය මූලික සුදුසුකම් සපුරා ඇති පුද්ගලයින් සඳහා උසස් අධ්‍යාපන වරම් ලබාදීම සඳහා පිහිටුවා ඇති ආයතනයකි. ශ්‍රී ලංකාවේ උසස් අධ්‍යාපන ආයතන වර්ගීකරණය අනුව 2015 වර්ෂයේදී මෙම විශ්ව විද්‍යාලය මෙරට 7 වන ස්ථානය හිමිකරගෙන තිබෙන අතර, ලෝකයේ හොඳම විශ්වවිද්‍යාල වර්ගීකරණය අනුව 6353 ස්ථානය හිමිකරගෙන තිබෙයි.
ආරම්භය
අධ්‍යාපන හා උසස් අධ්‍යාපන කැබිනට් අමාත්‍යවරයා වශයෙන් ආචාර්ය නිශ්ශංක විජයරත්න මහතා ගේ අදහසක් අනුව 1978 අංක 16 දරණ විශ්ව විද්‍යාල පනතින් ශ්‍රී ලංකා විවෘත විශ්වවිද්‍යාලය 1978 දි ආරම්භය කරන ලදි.
ශ්‍රී ලංකා විවෘත විශ්වවිද්‍යාලය
ශ්‍රී ලංකාව තුල, විශ්වවිද්‍යාල හා විශ්වවිද්‍යාල ආයතන සඳහා ප්‍රතිපාදන සැපයීම, ඒවා සඳහා සිසුන් ඇතුළත් කිරීමේදී මධ්‍යගත ආයතනයක් ලෙස ක්‍රියා කිරීම, විශ්වවිද්‍යාල පද්ධතියේ ශාස්ත්‍රීය කටයුතු නියමිත තත්වයෙහි පවත්වාගෙන යෑම අරභයා අදාල කටයුතු සැලසුම, සම්බන්ධීකරණය හා විමර්ෂනය මෙන්ම විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනය පිළිබඳ ජාතික ප්‍රතිපත්තියක් ක්රියාත්මක කිරීම ඈ කටයුතු සිදුකෙරෙනුයේ විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිෂන් සභාව මගිනි. එමගින් පාලනය වන ජාතික විශ්වවිද්‍යාල අතරින් සාම්ප්‍රදායික අධ්‍යාපන රටාවෙන් බැහැරව ක්රියාත්මක වන එකම විශ්වවිද්‍යාලය ශ්‍රී ලංකා විවෘත විශ්වවිද්‍යාලයයි .මෙහි අධ්‍යාපන ක්‍රමය සැකසී ඇත්තේ මූලිකවම දුරස්ථ හා විවෘත ආකෘතිය යටතේය. වර්තමානය (2008) වන විට දිවයින පූරා පිහිටුවා ඇති අධ්‍යයන මධ්‍යස්ථාන 22 ක් මූලික කොට ගනිමින් ක්රියාත්මක වන මෙහි ප්‍රධාන මණ්ඩපය නාවල-නුගේගොඩ පිහිටා ඇත.
පීඨ
1.ඉංජිනේරු තාක්ෂණ පීඨය
කෘෂි හා වැවිලි ඉංජිනේරු, සිවිල් ඉංජිනේරු, විදුලි හා පරිඝණක ඉංජිනේරු, ගණිතය හා ඉංජිනේරු දර්ශනය, යාන්ත්‍රික ඉංජිනේරු, පේෂකර්ම හා ඇඟළුම් තාක්ෂණය යන දෙපාර්තමේන්තු 06 කින් සමන්විතය.
2.ස්වභාවික විද්‍යා පීඨය
භෞතික විද්‍යා, ගණිත, රසායන විද්‍යා, උද්හිද විද්‍යා, සත්ව විද්‍යා, යනාදී දෙපාර්තමේන්තු වලින් සමන්විතය.
3.මානව ශාස්ත්‍ර හා සමාජ විද්‍යා පීඨය
4.අධ්‍යාපන පීඨය
අංශ
1.අධ්‍යාපන තාක්ෂණ අංශය
2.ප්‍රාදේශීය අධ්‍යාපන සේවා අංශය
3.තොරතුරුතාක්ෂණ අංශය
4.පර්යේෂණ අංශය
ශිෂ්‍ය සංගමය
විශ්ව විද්‍යාලයීය ශිෂ්‍ය සංගමය පීඨ ශිෂ්‍ය සංගම් හතරකින් සමන්විත වන අතර විශ්වවිද්‍යාලය තුල සභාපති ඒ.එම් රිෆාත් සහෝදරයාගේ නායකත්වයෙන් ශිෂ්‍ය අයිතීන් හා ශිෂ්‍ය ක්‍රියාකාරකම් වෙනුවෙන් පෙනී සිටියි. එමෙන්ම අන්තර් විශ්වවිද්‍යාලයීය ශිෂ්‍ය ව්‍යාපාරයන් සමග ඒකාබද්ධව ක්රියාත්මක වෙයි.
මේවාද බලන්න
ආචාර්ය නිශ්ශංක විජයරත්න
ආශ්‍රිත
බාහිර සබැඳි
ශ්‍රී ලංකා විවෘත විශ්වවිද්‍යාලය
ශ්‍රී ලංකාවේ විශ්ව විද්‍යාල වර්ගීකරණය 2014
"ලංකා යුනිවර්සිටි නිව්ස්” වෙබ් අඩවිය
විවෘත විශ්වවිද්‍යාලය
ශ්‍රී ලංකාවේ විශ්වවිද්‍යාල |
5691 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BB%E0%B7%8F%E0%B6%A2%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%92%20%E0%B6%AD%E0%B7%93%E0%B6%BB%E0%B6%AB%E0%B7%8F%E0%B6%9C%E0%B6%B8 | රාජිනි තීරණාගම | ආචාර්ය රාජනී රාජසිංහම් තීරණාගම (1954 පෙබරවාරි 23 – 1989 සැප්තැම්බර් 21 ) දමිල ජාතික මානව හිමිකම් ක්‍රියාකාරිනියක් හා ස්ත්‍රීවාදිනියකි. දමිළ ඊලාම් විමුක්ති කොටි (LTTE) සංවිධානයේ ක්‍රියාකාරකම් විවේචනය කිරීම හේතුවෙන්, 1989 සැප්තැම්බර් මස 21 වන දින, එම සංවිධානය අතින් ඝාතනයට ලක්විය. ඒ වන විට ඇය යාපනය විශ්ව විද්‍යාලයේ වෛද්‍ය විද්‍යා පීඨයේ ව්‍යුහ විද්‍යා අධ්‍යයන අංශයේ පිඨාධිපතිනිය වූවාය. එමෙන්ම ඇය මානව හිමිකම් පිළිබඳ වූ විශ්වවිද්‍යාල ආචාර්යවරුන්ගේ සන්ධානයේ සමාරම්භක සාමාජිකාවක් ද වූවාය.
චරිතාපදානය
තරුණ විය හා අධ්‍යාපනය
යාපනයෙහි දමිල ක්රිස්තියානි මධ්‍යම පාන්තික පවුලක උපත ලැබූ රාජනී රාජසිංහම් සොහොයුරියන් සතර දෙනෙකුගෙන් යුත් පවුලක දෙවැනි දරුවා විය. ප්‍රාථමික හා ද්වීතියික අධ්‍යාපනය යාපනයේදී හැදෑරූ ඇය 1973 දී කොළොඹ විශ්වවිද්‍යාලයයේ වෛද්‍ය විද්‍යා පීඨයට ඇතුළු වූ අතර එහිදී ක්‍රියාකාරී ලෙස ශිෂ්‍ය දේශපාලනය වෙත නැඹුරු වූවාය.
විවාහය හා දරුවන්
විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනය අතරතුර ඇයට මුණගැසුනු, ඒ වන විට කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ ශිෂ්‍ය ක්‍රියාකාරිකයෙකු වූ දයාපාල තීරණාගම සමග 1977 දී ඇය විවාහ වූවාය. එය ඒ වන විට ලාංකීය සමාජය තුල වූ ජාතිකත්ව හා ආගමික බාධකයන් බිඳ දමා සිදු කෙරුණු විවාහයක් විය. 1978 දී හා 1980 දී ඔවුන්ට නර්මදා හා ශාරිකා නමින් දරුවන් දෙදෙනෙකු ලැබුණු අතර 1989 දී සිදුවූ රාජනී ගේ මරණයෙන් පසු මේ වන විට ඔවුහූ බ්‍රිතාන්‍යය තුල ජීවත් වෙති.
වෛද්‍ය වෘත්තිය
1978 දී යාපනය මුලික රෝහලේ වෛද්‍යවරියක් ලෙස පත්වන ඇය 1979 දී ඉන් ඉවත්ව ග්‍රාමීය රෝහලක් වූ හල්දෙමුල්ල රෝහල කරා පත්වීමක් ලබන අතර නැවතත් 1980 දී යාපනයට පැමිණේ. එවර ඇය යාපනය වෙත පැමිණෙන්නේ යාපනය විශ්වවිද්‍යාලයේ අලුතින් ආරම්භ කෙරුණු වෛද්‍ය විද්‍යා පීඨයේ ව්‍යුහ විද්‍යාව පිළිබඳ කථිකාචාර්යයවරියක් ලෙසයි. මේ වන විට යාපනය තුල දැඩි ගැටුම්කාරී තත්වයක් පැන නැගී පැවතුනි. ඒ හේතුවෙන් යාපනයේවූ බොහෝ අය කොළොඹට හෝ විදේශ රටකට විශේෂයෙන් බ්‍රිතාන්‍යය, කැනඩාව වැනි යුරෝපීය රටවල් වලට සංක්‍රමණය වෙමින් පැවැතුනි.
LTTE ය සමග
ඒ වන විට දමිළ ඊලාම් විමුක්ති කොටි සංවිධානය (LTTE) සමඟ සම්බන්ධව සිටි ඇයගේ සොහොයුරියක් වූ නිර්මලා රාජසිංහම් ගේ සම්බන්ධකම් මත LTTE සංවිධානය සමඟ සම්බන්ධ වන ඇය, 1983 දී පොදුරාජ්‍යය මණ්ඩලයෙන් ලැබුණු ශිෂ්‍යත්වයක් මත පශ්චාත් උපාධි අධ්‍යයන කටයුතු සඳහා ලිවර්පූල් සරසවිය වෙත පිටත් වෙයි. එහිදී ඇයගේ සොහොයුරිය සමඟ එක්වන ඇය ඒ වන විට ලංකාවේ ක්රියාත්මක වූ ත්‍රස්තවාදී මර්ධන පනතට එරෙහිවූ ජාත්‍යන්තර ව්‍යාපාරය වෙත එක්වෙයි. අනතුරුව නැවතත් LTTE සංවිධානයේ ලන්ඩන් කමිටුව හා සම්බන්ධ වන ඇය දමිළ සන්නද්ධ ව්‍යාපාරය වෙත ජාත්‍යන්තර සංවිධාන ජාලයක් ඇතිකර ගැනීම වෙනුවෙන් ක්‍රියා කරයි.
මානව හිමිකම් ක්‍රියාකාරිනියක් ලෙස
සිය අධ්‍යයන කටයුතු අවසානයේ ලංකාවට නැවත පැමිණෙන ඇය, උතුරේ දමිළ සන්නද්ධ ව්‍යාපාරය විමුක්තිකාමී ස්ථාවරයෙන් බැහැරව පටු ජාතිවාදී ඉසව්වක් වෙත ගමන් කරන බව වටහා ගන්නා අතර ඒ වන විට බිහිවෙමින් පැවති තත්වය අනුව ඇයට සිය ස්ථාවරය කෙරෙහි නැවත සිතන්නට පෙළඹවීමක් ඇති කළේය. අවසානයේ පවතින තත්වය ගැන විශ්ලේෂණය කල ඇය අර්බුධය ගැඹුරින් වටහා ගත්තාය. ඉන් අනතුරුව ඇය උත්සාහ කරන්නේ යාපනය තුල සිදුවන මානව හිමිකම් උල්ලංඝණයන් ගැන, විශේෂයෙන්ම LTTE හා ඉන්දියානු සාම සාධක හමුදාව (IPKF) සංවිධානයන් මගින් යාපනයේ සිදුකෙරන හිංසාවන් ගැන කරුණු එකු රැස් කරන්නටය. ඒ සමගම ඇය යාපනය විශ්වවිද්‍යාලයේ සේවයේ නියුතුව සිටි කථිකාචාර්යයවරුන් හා එක්ව මානව හිමිකම් පිළිබඳ වූ විශ්වවිද්‍යාල ආචාර්යයවරුන්ගේ සන්ධානයේ යාපනය ශාඛාව ආරම්භ කෙරීය.
1980 දී ඇයගේ සම-කතෘත්වයෙන් එළිදැක්වුණු 'බිඳුනු තල්රුක' 'The Broken Palmyra' මගින් ඒ වන විට තීව්‍ර වෙමින් තිබුණු LTTE ප්‍රචණ්ඩත්වය හා දමිළ ජනතාව පිළිබඳ වූ සැබෑ ගැටලුව පිළිබඳ නිවැරදි විශ්ලේෂණයක් ඉදිරිපත් කෙරුණි.
මරණය
'බිඳුනු තල් රුක' කෘතිය පිට වී සති කිහිපයකට පසු යාපනය තිරුණුවේලි හීදි, සේවය නිමවී බයිසිකලයකින් නිවස බලා යමින් සිටියදී ඇය LTTE පිස්තෝල කරුවෙකුගේ වෙඩි පහරකින් මරණයට පත්විය.
සමරු හා සිහිවටනයන්
No More Tears Sister: An Anatomy of Hope and Betrayal වාර්තා චිත්‍රපටිය
2005 දි National Film Board of Canada මගින් ඇයගේ ජීවිතය අලලා නිර්මාණය කෙරිණි.
උපුටන
' One day some gun will silence me and it will not be held by an outsider but by the son born in the womb of this very society, from a woman with whom my history is shared,'
1989 දී මිය යාමට මාස කිහිපයකට පෙර ...
චරිත කතා |
5692 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9C%E0%B6%BD%E0%B7%8A%20%E0%B6%B4%E0%B7%8F%E0%B7%85%E0%B6%B8%2C%E0%B6%B4%E0%B6%AF%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%BA | ගල් පාළම,පදවිය | වැව් බැදි රාජයේ කිසිවෙකුගේ නෙතට හසු නොවූ වනයේ සැගවී ගිය ඉතා විශිෂ්ට නිමැයුමකි. එය නමින් "ගල් පාළමයි".
පිහිටීම
වාරිතාක්ෂණයේ විශිෂ්ට නිර්මාණය සොයා යන ගමන් මග වැටී ඇත්තේ පරාක්‍රමපුර නගරය මධයේ සිට කිලෝමීටර 5 කට ආසන්න දුරකිනි. පරාක්‍රමපුර නගර මධයේ සිට කිලෝමීටර 1 1/2 ක දුරට උතුරු දෙසට තාර දැමූ මාර්ගය ඔස්සේ ගොස් එතැන් සිට බටහිර දිශාවට කිලෝමීටරයක දුරක් 11 වෙනි බෙදුම් ඇළට (ඩී 11) යාබද මාර්ගය ඔස්සේ ගොස් එතැන් සිට උතුරු දිශාවට කිලෝමීටර 2 1/2 පමණ දුරක් කටු පඳුරු වන ලැහැබවල් මැදින් වැටී ඇති පුංචි අඩිපාරක් දිගේ යා යුතුය. ඉතා දුෂ්කර වූ ගමනක වෙහෙස සංසිඳුවමින් අපි ලගාවූයේ රෑසියන්ගේ හඩ දෝංකාර දෙන විශාල ජල දහරාවක් ගලායන රූස්ස මහ වනය මැද පිහිටි විශ්මිත
"ගල් පාළම" අභියසටයි. උතුරු දිශාවෙන් 223 බලසේනා මූලස්ථානයට ද , දකුණු දෙසින් සමූහ ගොවිපළකට ද , නැගෙනහිරින් යාය 5-6 කෙත් යායට ද , බටහිරින් නිකවැව ගම්මානයට ද මායිම් ව පවතින මෙය අනුරාධපුර දිස්ත්‍රීක්කයත් වන්නි දිස්ත්‍රීක්කයත් වෙන් කරන ඉසව්වේ පිහිටයි.NPPI
ඉතිහාසය
විශාල රූස්ස වනයක් මැද විශාල ජල දහරාවක් හරස් කරමින් ප්‍රතාපවත් ලෙස නැගී සිටින මෙය දුටු හැම කෙනෙකුගේම සිත් ඇද ගන්නා බව නොරහසකි. අපි එතනට ලගාවන විට මධයහ්න 12 පසුවී තිබුනත් ඒ පරිසරය කියා පෑවේ සන්ධ්‍යාවක බිම් කරුවලට හුරු දසුනක්ය.ඒ රූස්ස ගස්වල අතු හිස් අවකාශයට වියන් බැඳ තිබූ බැවිනි. සතර දිශාවෙන්ම මහ වනයෙන් වටවී විහඟුන්ගේ නාදය දෙසවන් පිනවද්දී විටින් විට ඇසුණු වෙඩි හඩවල් කිහිපයක්අපේ සිත් බ්යට පත් කළෝය.එනමුත් මෙහි සුලමුල සොයා ගැනීමේ පරමාර්ථය මා සිත් දැඩි කොට බැඳ තබා තිබුණි. එබැවින් පරාක්‍රමපුර ගම්මානයේ මුල් පදිංචි කරුවෙකු වූ පේමචන්ද්‍ර මහතාගෙන් අපි මේ පිළිබද විස්තර විමසුවෙමු.ජනප්‍රවාදයේ පවතින ආකාරයට මීට වසර 2000 කටත් පෙර සිට මේ පාළම ප්‍රසිද්ධ ගමනාගමන මාර්ගයක් ලෙසද, විශාල වාරිමාර්ග පද්ධතියක් ලෙස ද, යොදාගෙන තිබේ. ක්‍රි:පූ 13 වන සියවසේ දී මහා පරාක්‍රමභාහු රජු විසින් ඉදි කරන ලද "පදවි වැවේ"වැඩි ජලය පහත් බිම් කරා ගෙන යාමේ ජල මාර්ගයක් ලෙස "මොර ඔය" යොදාගෙන තිබේ.එසේම කෙත්වතු වලින් ගලායන වැඩි ජලය ද මෙම මොර ඔය දිගේ පහළට රැගෙන යයි.වැළිඔය ගම්මානයට ජලය සපයන මෙම මොර ඔය ද, ඊට බටහිර දිශාවෙන් පිහිටි කිවුල් ඔය ද,එකට එක්වන ස්ථානය ,එනම් දෙමෝදර හරස් කොට මෙම ගල් පාළම නිර්මාණය කොට තිබේ.පළලින් අඩි 2 ක් ද, දිගින් අඩි 7 ක් ද වන ගල් එකමත එකතබා අඩි 8 කට ආසන්න උසකින් අඩි 6 කට ආසන්න පළලකින් යුක්ත ෙව්.
වර්තමාන තත්වය
සෙන්ටිමීටර 100 කටත් වඩා වැඩි දුරකට විහිදී යනමෙහි ජලය පිට කිරීමට සෑදූ දොරටු දෙකක නටබුන් ද දක්නට ලැබේ.දැනට ස්ථාන තුනකින් කැඩී ගොස් ඇති මෙහි ගල් තනිකලු ගල්ය.පාළම ස්ථාන තුනකින් ම කැඩී යාමට හේතුව ලෙස ජනප්‍රවාදයේ සඳහන් වන්නේ එක් වර්ෂයක දී "පදවි වැව" පිටාරගලා ගොස් "මොර ඔය" හරහා ආ ජල පහරේ වේගයට මෙම පාළම මැදින් කැඩී ගොස් ඉවුරු දෙක අයිනෙන් බිදී ගියේ ඔයට එකතු වූ ජල දහරාවේ ප්‍රමාණයට ඔරොත්තු නොදුන් නිසා බවයි.මෙම පාළම මොර ඔය හා කිවුල් ඔය හරස් කොට අමුණක් ලෙස නිමවා එතැන් සිට" වැලි ඇල "දිගේ පහළ පිහිටි නිකවැව,කිරිඉබ්බන්වැව,ආදී වැව් පෝෂණයට යොදා ගත් බවයි.එමෙන්මමීට වසර 2000කට පෙර එනම් ක්‍රි:ව 07 දී පමණ දැනට ගල්වංගුව ලෙසින් හදුන්වන ප්‍රදේශය හරහා වැටී තිබුන ගමන් මාර්ගයක් මේ පාළම හරහා ද ,ගිය බව ජනප්‍රවාදයේ එයි.ඒ බව සනාථ කළ හැකි සාධක ද ඒ අවට ප්රදේශ වලින් හමුවී තිබේ.1961 වර්ෂයේ පදවිය ජනපදවාසීන් පිරිසක් විසින්කිවුල් ඔයට කෙත් බිම් හරහා යන වැඩි ජලය එක් කර ගැනීම සඳහා කුඩා ඇල මාර්ගයක් කපමින් සිටියදී පසට යටවී තිබී හමු වූ ලිග්ගල් තුනක් ද, හැන්දක් ද, අළු ද, මෙය සනාථ කරනු අස් හොඳම ශේෂ වස්තූන්ය.ඒ ආකාරයටම අදටත් වැල්ලෙන් යටවී පවතින විශාල පාදමක් ද , සමූහ ගොවිපළ ආසන්නයෙන් දැකගත හැකිය. එම පාදම එදා මහසෙන් රජු විසින් පදවි වැව ආසන්නයේ ඉදි කළ පාදමකට ඉතා කිට්ටු නෑකම් කියන්නක් බව ජනපද වාසීන්ගේ අදහසයි.එලෙසම පාළම අවසන් වන ස්ථානයේ ඇති ස්ථුපයක නටඹුන් ද,දක්නට ලැබේ.එය ගමයි,පන්සලයි,වැවයි,දාගැබයි,යන සංකල්පය පසක් කරන ස්ථානයක් වැනිය.කෙසේ නමුදු මෙම යෝධ නිර්මාණය පිළිබදව කිසිම පත පොතක හෝ සෙල්ලිපියක සඳහන් නොවීම නිසා කවදා, කෙදිනක,කවුරුන් විසින් මෙය නිර්මාණය කළාද, යන්න නිශ්චිතවම සඳහන් කළ නොහැක.එහෙත් ජනප්‍රවාදයේ සඳහන් ආකාරයට පරාක්‍රමභාහු රජ දවස මෙය නිර්මාණය කරන්නට ඇතැයි විශ්වාසයක් පවතී.
මීට වසර2000 කට පෙර ඈත අතීතයේ ඉතා දියුණු ශිෂ්ටාචාරයක් ව පැවති මේ ප්‍රදේශය විජිතපුර රාජධානි කොට ගත් එළාර වැනි දකුණු ඉන්දියානු ජාතිකයන්ගේ ආක්‍රමණත් උතුරින් එල්ල වූ දමිළ ඊලාම් බලපෑමත් නිසා දෙකඩ වී විනාශ වී ගියේය.ඉන් පසු පසට යටවී වල් බිහිවුණු මේ අනර්ඝ ස්ථාන නැවත යන්තම් හෝ එළි පෙහෙළි වූයේ 1957 වර්ෂයේ පදවිය ජනපදය පිහිටු වීමත් සමඟය.එසේ ජනපද බිහි වූවත් කණගාටුවකට කරුන වී ඇත්තේ කිසිදු බලධරයෙකුගේ හෝ පුරාවිද්‍යා ගවේශකයෙකුගේ දෙනෙතට මෙවන් යෝධ නිර්මාණයන් හසු වී නොතිබීමයි.
" බැදනී ගඟ වැව්
සිරිලක ,කෙත් ද කරවා
සියල් දිය රඳවා
පැරකුම් නිරිඳු කළෙ මේ"
යනුවෙන් පදවි වැවේ සෙල්ලිපියේ සඳහන් වූවා සේ මෙම ස්ථානයේ ද,කුමන හෝ තැනක එවන් වැකියක් සඳහන් වූවා නම් ඒ ප්‍රෞඪ අතීතය පිළිබඳ අනාගත ලොවට දැනෙන හැගීම කියා නිමකල නොහැක. කෙසේ නමුදු අවසාන වශයෙන් ප්‍රකාශ කළ යුතුව ඇත්තේ වැසී යන ප්‍රෞඪ ශිෂ්ටාචාරයක නටඹුන් වනයෙන් වැසී ගිය ද අදත් ඒවා ශේෂව පවතී.එබැවින් ඒ ශේෂ වස්තූන් හෝ රැක ගැනීමට කාගේ හෝ දෙනෙත යොමු විය යුතු කාලය එළඹ ඇති බවයි.
පුරාවස්තු - ශ්‍රී ලංකා |
5707 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A2%E0%B7%9A.%E0%B6%86%E0%B6%BB%E0%B7%8A.%20%E0%B6%A2%E0%B6%BA%E0%B7%80%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%B0%E0%B6%B1 | ජේ.ආර්. ජයවර්ධන | ජූනියස් රිචඩ් ජයවර්ධන ( ජේ.ආර්. ජයවර්ධන ) ( 1906 සැප්තැම්බර් 17 - 1996 නොවැම්බර් 1 ) සාමාජිකයන් 11 දෙනෙකුගෙන් යුත් පවුලේ වැඩිමලාය.ඔහුගේ පියා ඉයුජින් විල්ෆ්‍රඩ් ජයවර්ධන නම් විනිසුරුවරයායි.කොළඹ රාජකීය විද්‍යාලයේ
ඉගෙනුම ලැබූ ඔහු පාසල් ක්‍රිකට් කණ්ඩායමේත්,1925 දී ශාන්ත තෝමස් විද්‍යාලය හා රාජකීය විද්‍යාලය අතර පැවති විවාද කණ්ඩායමේත සිටියේය.තරුණ වියට පත් ඔහු ක්‍රිස්තු ආගම අතහැර බුද්ධාගම වැළඳ ගත්තේය. ජේ.ආර්. ජයවර්ධන වෘත්තියෙන් නීතීඥවරයෙකු වූයේය.1938 දී ලංකා ජාතික කොන්ග්‍රසයෙහි ක්‍රියාකාරයකු ලෙස ද කටයුතු කළේය.වර්ෂ 1940 දී එහි සමලේකම් ධූරයට පත් වූ අතර, 1943 දී රාජ්ය සභාවේ කොළනිල් ව්‍යවස්ථාවට තේරිපත් විණි. ඔහු වර්ෂ1946 දී එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ ආරම්භ වන විට ඊට එක්වුවේය.1943 රටේ පළමු කැබිනෙට් මණ්ඩලයෙහි මුදල් අමාත්‍යවරයා බවට පත් වූවේය.ඒ අනුව ඩී.එස්.සේනානායක ආණ්ඩුවේ මුදල් අමාත්‍ය ලෙස අයවැය සමතුලිත කිරීමට වෙර දැරූ අතර 1953 දී සහනාධාර කප්පාදුවට යෝජනා කළේය.මේ හේතුවෙන් හර්තාල් ව්‍යාපාරයක් දියත් වූ බැවින් එය නවතා දැමීමට ඔහුට සිදුවිය. එමෙන්ම මොහු ශ්‍රීමත් එඩ්වින් විජයරත්න ගේ මුලිකත්වයෙන් ජාතික ගීය නිර්මාණය කිරීම සදහා පත්කළ කමිටුවේ සාමාජිකයෙක් විය. 1950 දී ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ බලපෑම හමුවේ ජේ.ආර්. ජයවර්ධන යූ.එන්.පී.යද ජාතිකත්වයට තල්ලු කළේය.මොහු විසින් සිංහල පමණි පනත ගෙන ඒමෙන් රටේ සුළු ජාතිකයින් ඊට විරුද්ධ විය. 1973 දී ඩඩ්ලි සේනානායක මහතාගේ අභාවයෙන් ඔහු එක්සත් ජාතික පක්ෂ නායකයා බවට පත්විය. 1977 මැතිවරණයෙන් පසු ශ්‍රී ලංකාවේ අගමැතිවරයා බවට පත් වූ අතර ඉන්පසු ජාතික ව්‍යාවස්ථාවක් මඟින් විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය ඇති කළේය. 1978, පළමු විධායක ජනාධිපති වූ අතර නීති සම්පාදක අගනුවර වන කොළඹ, ජයවර්ධනපුර‍ට ගෙන යන ලදි. 1977 කෝලාහලයෙන් පසු රජය ප්‍රමිති කරණ පනත මඟින් ද්‍රවිඩයන් හා එකඟ වුයේ සරසවි වරම පිළිබඳවයි.මොහු වර්ධනය වන දෙමළ සටන්කාමී කණ්ඩායම් පිළිබඳව විමසිලිමත් වූ අතර, 1979 ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීම් පනත ගෙන ආවේ ය. 1979 එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ ජයග්‍රහණයෙන් පසු 1983 පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය අහෝසි කර, 1977 පාර්ලිමේන්තුව, 1989 තෙක් දීර්ඝ කිරීමේ ඡන්ද විමසීමක් පැවැත්වූවේය. යුද්ධයෙන් උතුරේ ප්රදේශ බොහොමයක් එල්.ටී.ටී.ඊ. තුස්තවාදීන් අත්පත් කර ගත්හ. මෙම ගැටුම් හමුවේ ඉන්දියානු රජය හුවමාරු විසඳුමකට තල්ලු කළේය. ජයවර්ධන හා රජිව් ගාන්ධි අතර ඇති වු ඉන්දු ශ්‍රි ලංකා ගිවිසුමෙන් පසු ඉන්දියානු සාම සාධක හමුදාව උතුරේ රැදවා ද්‍රවිඩ පාලන ප්‍රදේශවල බලය ඔවුනට පැවරීය . මෙම ගිවිසුමට එල්.ටී.ටී.ය එකඟ නොවු අතර සිංහල ජාතිකයින් විදේශ හමුදා මෙහි රැදී සිටිනවාට අකමැති වූහ.එ අතර, ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ විසින් කැරැල්ලක් නිර්මාණය කළේය. ජේ.ආර්. ජයවර්ධන 1989 වර්ෂයේ දී දේශපාලනයෙන් විශ්‍රාම ගත්තේය.
මෙයද බලන්න
ශ්‍රී ලංකාවේ දේශපාලන පවුල්
ආශ්‍රිත ලිපි
ශ්‍රී ලංකාවේ ජනාධිපතිවරු
ශ්‍රී ලංකාවේ අග්‍රාමාත්‍ය ලයිස්තුව
1906 උපත්
1996 මරණ
ශ්‍රී ලාංකික බෞද්ධයෝ
ලාංකික සිංහලයෝ
බිෂොප් විදුහලේ ආදි සිසු සිසුවියෝ
කොළඹ රාජකීය විද්‍යාලයේ ආදි සිසුවෝ
ලංකික දේශපාලනඥයෝ
චරිත කතා |
5709 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%92%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%B8%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%9D%20%E0%B6%B6%E0%B6%AB%E0%B7%8A%E0%B6%A9%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%BA%E0%B6%9A | සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක | ගරු සිරිමාවෝ රත්වත්ත ඩයස් බණ්ඩාරනායක (මැතිනිය ලෙස සාමාන්‍යයෙන් හඳුන්වයි) ( 1916 අප්‍රේල් 17 - 2000 ඔක්තෝම්බර් 10) නවීන ලෝකයේ ආණ්ඩුවක ප්‍රධානියාවූ ප්‍රථම කාන්තාවයි. ඇය ශ්‍රි ලංකාවේ තෙවරක් අග්‍රාමාත්‍ය පදවියට පත්වුවාය. ඒ 1960 - 1965, 1970 - 1977 සහ 1994 - 2000 යන කාල වකවානු වලදීය.
උඩරට රදල පවුලක උපත ලද ඇය, කතෝලික, ඉංග්‍රීසි මාධ්‍ය පාසල් වලින් අද්‍යාපනය ලැබුවද, බුද්ධ ධර්මය අත් නොහැරියාය. ඉංග්‍රීසි මෙන්ම සිංහලද කතා කළාය. පාසලින් නික්ම යාමත් සමග ඇය විවිධ සමාජ වැඩසටහන් කිරීමෙන් අනතුරුව විවාහ වී පවුල් ජීවිතයට සම්බන්ධ විය. ඇගේ ස්වාමියා වූ එස්. ඩබ්ලිව් . ආර්. ඩී. බණ්ඩාරනායක මහතාට සහකාරියක් වූ ඈ, ඔහුගේ විශ්වාසය දිනාගත්තේ ඔහුගේ උපදේශකයක බවට පත් වීමෙනි. ගම් බද පළාත්වල ගහැණු ළමයින්ගේ හා කාන්තාවන්ගේ ජීවන තත්ත්ව දියුණු කිරීම ඇගේ සමාජ සේවයේ අරමුණ් විය. 1959දී ඇගේ ස්වාමිය ඝාතනය වීමත් සමගම ඈ දේශපාලනයට එක් විය. ස්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ සභාපතිනිය වූවාය. ඇයගේ නායකත්වය යටතේ, එම පක්ෂය 1960 ජූලි පාර්ලිමේන්තුවරණය ජයග්‍රහණය කළේය.
බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිතයක් වූ සෙලෝනය සමාජවාදී ජනරජයක් කිරීමට ඈ උත්සහ කළාය. ඒ සදහා ඇය බැංකු, අධ්‍යාපන, කර්මාන්ත, මාධ්‍ය හා වෙළද ක්ෂේත්ර වල ආයතන රැසක් ජනසතු කළාය. පරිපාලන භාෂාව ඉංග්‍රීසියේ සිට සිංහලයට මාරු කළ ඈ ශ්‍රී ලාංකීය දෙමළ ජනතාවගේ උත්සුකයන් බල ගැන්වූවාය. කම්කරු දෙමළ ජනතාවද මෙලෙස කළකිරීමට පත්වුණි. එතුමියගේ මුල් අගමැති ධූර දෙකේදී, මෙරට ඉහළ බදු ප්රතිශතයක් හා උද්ධමනයක් පැවැතුණි. ආහාර ආනයනය මත රටේ ආහාර සුරක්ෂිතතාව යැපුණි. තවද, ඇයගේ සිංහල ජාතිකවාදී පිලිවෙත් නිසා සිංහල ජනතාව හා දෙමළ ජනතාව අතර ගැටලු ප්‍රබල විය. 1962දී ඈ රජයට එරෙහිව වූ කුමන්ත්‍රණයකට සාර්ථකව මුහණ දුන්නාය. 1971දී අන්තවාදී තරුණ කුමන්ත්‍රණයක් මැඩපැවැත්වූවාය. 1972දී මෙතුමිය නව ව්‍යවස්ථාවක් සම්පාදනය කිරීම අධීක්ෂණය කළාය, එමගින් මෙරට ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජයක් බවට පත් කළේ බ්‍රිතාන්‍ය කිරීටය ඉවත් කිරීමෙනි. 1975දී ඈ කාන්තා හා ළමා කටයුතු නිර්මාණයට අගමැති ලෙස දායක වූවාය. එතුමියගේ පාලන කාලයේ ප්‍රධාන ලක්ෂණයක් වූයේ දේශීය වශයෙන් ප්‍රමාණවත් නොවන ලෙස ආර්ථික දියුණුවකි. මෙතුමිය අන්තර්ජාතික දේශපාලනයට වැදගත් සේවයක් ඉටු කළේ නොබැඳි රටවල් පිලේ නායකත්වය ගනිමිනි.
1977දී බලයෙන් ඉවත් වූ ඇගේ සිවිල් අයිතිවාසිකම් ඉවත් කිරීමට එක්සත් ජාතික පක්ෂ රජය 1980දී යොමු වූවේය. ඇයට රාජ්ය සේවයේ යේදීමේ හැකියාවද වසර හතකට විසන්ධි කරන ලදි. ඇයගේ අනුප්‍රාප්තිකයන් මුලින්ම ආර්ථිකය දියුණු කළද, සමාජ ගැටලු වලට විසදුම් නොසැපයූ නිසා මෙරට දීර්ඝ සිවිල් යුද්ධයකට මුහණ පෑවේය. ඇය 1986 පක්ෂ නායකත්වය නැවත ලබාගැනීමත් සමගම මෙරටට ඉන්දියානු සාම සාධක හමුදාව ගෙන්වීමට එරෙහි වූවාය. එමගින් ශ්‍රී ලංකාවේ පරමධිපත්‍ය නැති වන බව ඈ විශ්වාස කළාය. 1989 දී ජනාධිපතිවරණයෙන් පරාජය ලත් ඈ, එකල් සිට 1994 දක්වා ව්‍යවස්ථාදායකයේ විපක්ෂ නායක ධූරය දැරුවාය. ඇගේ දියණිය වූ චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග එම වර්ෂයේ ජනාධිපතිවරණය ජයග්‍රහණයත් සමගම, එතුමිය තෙවන වරට අග්‍රාමාත්‍ය ධූරයට පත්වුණි. ඇය එම ධූරයේ ඇය 2000දී විශ්‍රාම යන තුරු සේවය කළාය. විශ්‍රාම යෑමෙන් මාස දෙකකට පසු ඈ අභාවප්‍රාප්ත විය.
මුල් විය
බණ්ඩාරනායක තුමිය උපත ලද්දේ 1916 අප්‍රේල් 17 වන දින, රත්නපුර ඇල්ලවළ වලව්වේදීය. ඇයට නම් තබන ලද්දේ සිරිමා රත්වත්ත ලෙසය. ඇයගේ මව වූ රොසලින්ඩ් හිල්ඩා මහවලතැන්නේ කුමාරිහාමි ප්‍රකට ආයුර්වේද වෛද්‍යවරියක වූවාය, ඇගේ පියා, බාර්න්ස් රත්වත්ත දේශපාලනයේ යෙදුනේය. ඇගේ මාතෘ පාර්ශවයන් සීයා වූ මහවලතැන්නේ, බලංගොඩ රටේ මහත්මය ලෙස කටයුතු කළේය. ඇගේ පියාද පසුව එම ධූරයේ කටයුතු කළේය. මහනුවර රාජධානියේ රදල පවුලකට ඇගේ පියා අයත් විය. පිතෘ පාර්ශවයෙන් ඈ සර් ජයතිලක කුඩා රත්වත්තට නෑකම් දැරුවාය. ඔහු ශ්‍රී ලංකාවෙන් නයිට් පදවියක් දෑරූ ප්‍රථමයා විය. 1815 මහනුවර ගිවිසුමට අත්සැන් තැබූ මාතලේ දිසාවේද ඇයට නෑකම් දැරුවේය.
සිරිමා දරුවන් හයක් යුක්ත පවුලේ වැඩිමහලා විය. ඇයට සහෝදරයන් හතරක්, බාර්න්ස්, සීවලී, මැකී හා ක්ලිෆර්ඩ්, ද සහෝදරියක, පැට්‍රීසියා, සිටියහ. ඇගේ සහෝදරිය කල්නල් එඩ්වඩ් ජේම්ස් දිවිතොටවෙල විවාහ කළාය. මුලින්ම ඇගේ සියාගේ වලව්වේ පවුල වෙසූ අතර, පසුව, බලංගොඩ ඔවුන්ගේම වලව්වකට ගියහ. කුඩා කලක සිටිම, සිරිමාට ඇගේ සීයාගේ විශාල සාහිත්‍යය හා විද්‍යා පොත්පත් එකතුව හැදෑරුවාය. මුලින්ම බලංගොඩ පෙරපාසලක ඉගෙනුම ලත් ඈ පසුව, කෙටිකලට රත්නපුර ෆර්ගුසන් උසස් පාසලට යවා, ඉක්බිතිව කොළඹ ශාන්ත බ්‍රිජට් කන්‍යාරාමයේ නේවාසික අධ්‍යාපනයට යොමු විය. කතෝලික පාසල් පද්ධතියක අධ්‍යාපනය ලැබුවද, ඇය ජීවිත කාලය පුරාවටම බුද්ධ ධර්මය වැළද සිටියාය. සිංහල හා ඉංග්‍රීසි භාශා දෙකම කතා කළාය.
19 වියේදී අධ්‍යාපනය නිමා කළ ඈ, සමාජ සේවයේ නියැලුණේ ගම් වලට ආහාර හා ඖෂධ බෙදා දීම, වෙද සායන සංවිධානය කිරීම හා කාන්තා ජිවන තත්ව ඉහළ නැංවීමට ග්‍රමීය කර්මාන්තීකරණය ඇති කිරීමට උදව් කළාය. සමාජ සේවා සංගමයේ භාණ්ඩාගාරික ලෙස ඈ 1940 තුරු සේවය කළාය. පෙම්වතුන් දෙදෙනෙකු - නෑදෑයෙකු හා සිලෝනයේ නායක පවුලේ පුතෙකු - ඈ ප්‍රතික්ෂේප කළාය. ඉක්බිතිව ඇගේ පවුලට කපුවරයෙකු සම්බන්ධ වී එස්. ඩබ්ලිව්. ආර්. ඩී. බණ්ඩාරනායක, ඔක්ස්ෆර්ඩහි අධ්‍යාපනය ලැබූ දේශපාලනයට සබැඳි එවකට සිලෝන් රාජ්ය සභාවේ ප්‍රාදේශීය පරිපාලන අමාත්‍ය සමග විවාහයක් යෝජනා කළේය. මුලින්ම, බණ්ඩාරනායක සුදුසු පවුලකට අයත් නොවන බව සිතූ ඇගේ දෙමාපියන් ඔහුගේ පවුලේ බ්‍රිතාන්‍ය සේවයට අකමැති වූහ. පසුව, ජ්‍යෝතිශ්ශාස්ත්‍රඥයින් කේන්දර ගැලපෙන බව පැවසූ විට, බණ්ඩාරනායක පවුල හා සබද වීමේ වාසි සලකා, ඇගේ දෙමාපියන් විවාහයට එකගතාවය පැවසුවාය. ඊට පෙර හමු වී තිබුණු යුවල විවාහයට එකග වූහ.
පවුල් ජීවිතය හා සමාජ සේවය
1940 දී ඇය සොලමන් බණ්ඩාරනායක සමඟ විවහාපත් විය.
දේශපාලන ජීවිතය
සොලමන් බණ්ඩාරණයකගේ අභාවයෙන් පසු ශ්‍රි ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ නායකත්වයට පත් ඇය මරණයට පත්වනතුරුම එහි නායකත්වය හෙඹවුවාය.
1977 පක්ෂය ලැබු මැතිවරණ පරාජයත් සමඟම ඊට ටික කලකට පසු එනම් 1980 දී ඇයගේ ප්‍රජා අයිතියද අහෝසි කරනු ලැබීය.
ඇගේ පාලන සමයේදී ශ්‍රි ලාංකීය දේශපාලන ඉතිහාසයේ ඉතා තීරාණාත්මක සිදුවීම් රැසක් සිදුවිය. සියළු රාජ්ය ආයතනයන්හි ප්‍රධාන භාෂාව ලෙස සිංහල භාෂාව නම් කිරීමත් ඒ සමඟම පැන නැඟුණ දෙමළ සුළු ජන කොටසේ සාමාජීය අර්බුදය ඉන් එකකි. ලංකා සම සමාජ පක්‍ෂයන් සමඟ සන්ධානාගත වීම, චීනය සහ සෝවියටි රුසියාව අතර සම්බන්ධතා තර කිරීමද ඒ අතර ප්‍රධානය.
1971 ජවිපෙ කැරැල්ල මතුවුයේද මෙම අවධියේදීමය.
ඇගේ දෙවන ධුර කාලයේදී දෙවන එලිසබෙත් රැජින ලංකා රජ තනතුරෙන් පහකර රට ජනරජයක් බවට පත්කර රටේ ලංකා නාමය ශ්‍රි ලංකාව ලෙස වෙනස්කෙරිනි.
මෙයද බලන්න
ශ්‍රී ලංකාවේ දේශපාලන පවුල්
ආශ්‍රිත ලිපි
ශ්‍රී ලංකාවේ අග්‍රාමාත්‍ය ලයිස්තුව
ශ්‍රී ලංකාවේ අග්‍රාමාත්‍ය
බාහිර සබැඳි
රත්වත්තේ පරපුර
බණ්ඩාරනායක පරපුර
ලොව දේශපාලන පවුල්
රැජිනක් වූ ගෘහණිය සිරිමාවෝ
1916 උපත්
2000 මරණ
ලාංකික සිංහලයෝ
ශ්‍රී ලාංකික බෞද්ධයෝ
කොළඹ ශාන්ත බ්‍රිජට් කන්‍යාරාමයේ ආදි සිසුවියෝ
ශ්‍රී ලාංකික දේශපාලනඥයෝ
ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයෙහි දේශපාලනඥයන්
ශ්‍රී ලංකාවේ අග්‍රාමාත්‍යවරු
චරිත කතා |
5722 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%BD%20%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%B4%E0%B7%8F%E0%B6%AF%E0%B6%B1%20%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B6%B8%E0%B7%92%E0%B7%82%E0%B6%B1%E0%B7%8A%20%E0%B7%83%E0%B6%B7%E0%B7%8F%E0%B7%80%20-%20%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F | විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිෂන් සභාව - ශ්‍රී ලංකා | 1979 දී ස්ථාපනය කරන ලද විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිෂන් සභාව (යූජීසී) වනාහි ශ්‍රී ලංකාවේ බොහෝ රාජ්ය විශ්වවිද්‍යාල සඳහා ප්‍රතිපාදන සපයන්නාවූ ආයතනය වන අතර, 1978 අංක 16 දරණ විශ්වවිද්‍යාල පණතට අනුකූලව ක්රියාත්මක වේ. මහජන ආයතනයක් වන විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිෂන් සභාව 1978 අංක 16 දරණ පාර්ලිමේන්තු පණත මගින් පිහිටුවා ඇති අතර, ශ්‍රී ලංකාවේ කොළඹ 07 වෝඩ් පෙදෙසේ අංක 20 දරණ ස්ථානයේ තම කාර්යාලයයන් පවත්වා ගෙන යයි. රජය මගින් වෙන් කෙරෙන මහජන මුදල්, උගැනුම් හා පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා, විශ්වවිද්‍යාල හා විශ්වවිද්‍යාල-අනුබද්ධ-ආයතන සඳහා බෙදාහැරීම මෙම ආයතනය මගින් සිදුකෙරේ. විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනය සැළසුම් කිරීම හා සම්බන්ධීකරණය, උසස් අධ්‍යාපන ආයතනවලට අරමුදල් වෙන්කිරීම අධ්‍යයන ප්‍රමිතීන් පවත්වාගෙන යාම, උසස් අධ්‍යාපන ආයතනවල පරිපාලන නියාමක සහ උසස් අධ්‍යාපන ආයතනවලට ශිෂ්‍යයින් ඇතුලත් කිරීමේ නියාමක තීරණය කිරීම විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිෂන් සභාවේ කාර්යයන් වේ.
සභාපති
මහාචාර්ය මොහාන් ද සිල්වා
විශ්විද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිෂන් සභාවේ දැක්ම
සමස්ථ ලෝක ප්‍රවනතාවන් සමග යමින් ජාතියේ අවශ්‍යතාවයන් සහ අපේක්‍ෂාවන්ට උචිතවන ආකාරයේ උසස්ම තත්ත්වයේ විශ්වවිද්‍යාල පද්ධතියක් ගොඩ නැගීම විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිෂන් සභාවේ දැක්මයි.
විශ්විද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිෂන් සභාවේ මෙහෙවර
උසස් අධ්‍යාපනය සම්බන්ධයෙන් උනන්දුවක් දක්වන පාර්ශව සමග සම්බන්ධ වී, අධ්‍යයන පාඨමාලාවන්ගේ විවධාංගීකරණය සහ එහි ගුණාත්මකභාවය සහතික කිරීම සහ ප්‍රශස්ථ මට්ටමේ ඉගැන්වීමේ සහ පර්යේෂන මධ්‍යස්ථාන බිහිකිරීම. උසස් මට්ටමේ ඉගෙනුමක්, වෘත්තීය මට්ටමේ පුහුණුවක් සහ පර්යේෂණ මට්ටමක් ඇති, මහජනයාට වගකිව හැකි ආකාරයේ, පුළුල් ප්‍රවේශයක් ඇති, විශ්වවිද්‍යාල පද්ධතියක්, අවශ්ය සම්පත් වෙන්කිරීම තුළින් ප්‍රවර්ධනය කිරීම සහ පවත්වාගෙන යාම විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිෂන් සභාවේ මෙහෙවරයි.
විශ්විද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිෂන් සභාවේ විෂය පථයට නතු වන විශ්වවිද්‍යාල
කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලය
කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලීය පරිගණක අධ්‍යනායතනය
Institute of Indigenous Medicine
මානව සම්පත් අභිවර්ධන අායතනය
National Institute of Library and Information Science
Institute of Biochemistry, Molecular Biology and Biotechnology (IBMBB)
Postgraduate Institute of Medicine, Colombo
Postgraduate Institute of Pali & Buddhist Studies, Colombo
කැළණිය විශ්ව විද්‍යාලය
The National Center for Advanced Studies in Humanities & Social Sciences
Gampaha Wickramaracchi Institute of Ayurvedic Medicine
Post Graduate Institute of Pali and Buddhist Studies
Post Graduate Institute of Archaeology
University of Peradeniya
Postgraduate Institute of Science, Peradeniya
Postgraduate Institute of Agriculture, Peradeniya
University of Sri Jayewardenepura
University of Jaffna
මොරටුව විශ්ව විද්‍යාලය
Institute of Technology, Moratuwa
University of Ruhuna
Eastern University of Sri Lanka
Open University, Sri Lanka
Sabaragamuwa University of Sri Lanka
Rajarata University of Sri Lanka
ශ්‍රී ලංකා අග්නිදිග විශ්වවිද්‍යාලය
University of the Visual & Performing Arts
Swamy Vipulananda Institute of Aesthetic Studies
Uva Wellassa University
Wayamba University of Sri Lanka
විශ්විද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිෂන් සභාව මගින් පිළිගෙන ඇති උපාධි ප්‍රදානය කරන ආයතන
ශ්‍රී ලංකා තොරතුරු තාක්ෂණ ආයතනය SLIIT - උපාධි පිළිබඳ විස්තර සඳහා විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිසමේ වෙබ් අඩවියට පිවිසෙන්න.
Only Undergraduate Degrees
Institute of Technological Studies
Institute of Surveying and Mapping
Aquinas College of Higher Studies
National Institute of Social Development
මෙයද බලන්න
Universities in Sri Lanka
North colombo medical college
ආශ්‍රිත මූල
විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිෂන් සභාව (ශ්‍රී ලංකාව)
University organizations
University governance |
5724 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B7%85%E0%B6%B9%20%E0%B6%AF%E0%B7%9A%E0%B7%80%E0%B6%B0%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%B8%20%E0%B7%81%E0%B7%8F%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%8F%E0%B6%BD%E0%B6%BA | කොළඹ දේවධර්ම ශාස්ත්‍රාලය | කොළඹ දේවධර්ම ශාස්ත්‍රාලය ආරම්භ වූයේ 1994 වසරේ විවිධ නිකායන්හි කිතුනු නායකයන් කිහිපදෙනෙකුගේ එක් වීමෙන් ය. නුතයේ කොළඹ දේවධර්ම ශාස්ත්‍රාලය අන්තර් ජාතික ලෙස පිළිගත්, දේවවේදය විෂයෙ ලා විශාරදයන් හා දේවගැතිවරුන් පුහුණු කරන මධ්‍යස්ථානයක් බවට පත් වි ඇත. සිංහල, දෙමළ සහ ඉංග්‍රීසි යන ත්‍රෛභාෂා මාධ්‍යයන් ආශ්‍රයෙන් දේවවේදය පළමු පෙළ උපාධි මට්ටම දක්වා ශික්ෂණය කරන එක ම ආයතනය ද කොළඹ දේවධර්ම ශාස්ත්‍රාලය වෙයි.
ඉතිහාසය
අරමුණු
මෙහෙය
CTS is called by God ... • To enable the formation of men and women who are rooted in the Scriptures, filled with the Holy Spirit and are mature in Christian character, and train them to be competent in ministry, according to the highest academic standards, and
• To produce Christian literature and other material in order to provide necessary resources to the Church, enabling her to fulfill her mission among the Nations.
Our Objectives To provide comprehensive leadership training, to prepare and equip students academically and spiritually for practical Christian ministry.
To provide training that is sensitive to the need of evangelism, which is culturally relevant to Sri Lanka and other countries of the region.
To produce Christian literature (textbooks, anthologies and journals) and other material to support the educational ministry of the church.
To provide students with cross-cultural interaction and expose them to interdenominational perspectives.
To maintain high standards of integrity and stewardship in the life and teaching of both student and faculty.
To act as a resource centre for specialized study and preparation of research on matters relevant to the Christian church.
To educate students to think, live and serve effectively as Christians. This includes encouraging student dedication to serve the holistic needs of humanity, integrating all knowledge and experience into a Christian worldview.
To make our training available in order to produce the best leaders possible. To provide Bachelor's Degree level training in Sinhala, Tamil and English mediums. To provide post graduate level studies. To facilitate competence in ministry through a programme of Practical Training.
ශාස්ත්‍රීය පිඨය
අනුබද්ධ ආයතන
සිසු දිවිය
නව ගොඩනැගිල්ල විවෘත කිරීම (2007)
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
නිල අන්තර්ජාල අඩවිය: www.cts.lk |
5727 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%8F%E0%B6%AB%20%E0%B7%80%E0%B7%8F%E0%B6%AF%E0%B6%BA | ප්‍රාණ වාදය | ප්‍රාණ වාදි යන තාක්ෂණික පදය සිංහලට පිවිසියේ ඉංග්‍රිසි animism (ලතින් ‘ඇනීමා’ හෙවත් ‘ආත්මය’) පදයෙණි. එයින් නිරෑපණය කරන්නුයේ සත්ත්ව, ශාක හෝ වෙනත් අස්තිත්වයන්හි ආත්ම කෙරෙහි විස්වාස කරන ඇදහිලි පද්ධතියකට ය.
ප්‍රාණ වාදිහූ ස්වභාවික සංසිද්ධින්, භූගෝලිය විකසනයන් හෝ එදිනෙදා පරිහරනය කරන දෑ තුළ ද ආත්ම හෝ ආත්මයක් ඇතයි අදහති. සරල ලෙස ගත් කල, ප්‍රාණ වාදයෙන් ප්‍රකාශ වන්නේ ‘ආත්ම” කෙරෙහි ඇදහිම ය.
බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික පුරෝගාමී මානව විද්‍යාඥයකු වන ශ්‍රීමත් එඩ්වඩ් බර්නෙට් ටයිලර් (1832-1917) විසින් රචිත Primitive Culture (1871) ග්‍රන්තයෙහි ‘ප්‍රාණ වාදය’ ආගමික භක්තියෙහි පුරාතන අවධියක් ලෙසින් දක්වන ලදි.බටහිර විද්වත්හූ ප්‍රාණ වාදය ආගමක් ලෙසින් නොසලකන අතර, එය ආගමක් ගොඩනැංවීම සඳහා පාදකවන මූලීක අවහ්‍යතාවක් බැව් දක්වති. ටයිලගේ අර්තවිවරණය ලෙස ප්‍රණවාදය ‘ආත්ම කෙරෙහි ඇදහිම’කි. එහෙයින් දේව ඇදහිලි හෝ මිනිස් ශරීරයෙන් පරිබාහිර අසතිත්වයක හෝ අත්මකෙරෙහි විශ්වාස කරන සකල සියලු ආගම් කෙරෙහි ප්‍රාණ වාදි පදනම පුළුල් ලෙස විහිදි ඇත. ප්‍රාණ වාදය නැමැති අරටුය මත සියලු ආගම් රදා පවතින හෙයින් ටයිලර් පුරාතන හෝ නූතන සියලු ආගම් ප්‍රාණවාදයේ විවිධ ආකෘතින් ලෙස දක්වයි. කෙසේවෙතත්, නුතන මානව විද්‍යඥයින් විසින් ‘ප්‍රණවාදය’ ලෙසින් දක්වන්නේ , අමනුෂ්‍ය අස්තිත්වයන්හි වූ ආත්ම කෙරෙහි විශ්වාස කරන ආගමික ලැදියාවන්ට ය. එනයින් ආදිවාසි ජන ප්‍රජාවන්ගේ ආගමික පදනම ප්‍රාණ වාදි වෙති.
විශාරද මත
ප්‍රාණවාදි ලෝක දෘෂ්ටිය
බොහෝ දඩයක්කාර-ඵලවැල රැස්කරන ජනසමාජයන්හි ලෝක දෘෂ්ටියප්‍රාණවාදි ආකාරයකට සමාන වෙයි. මිනිසා සහ සත්ත්ව ප්‍රජාව වෘක්ෂලතාවෝ, ස්වභාවික බලවේගයන් සියල්ල සමාන මටිටමක ලා සැලකේ. එනයින් මේ සියලු සත්තාවන් හා බලවේග හට ගෞරවනීය ලෙස බුහුමන් දැක්වීම මිනිසා ගේ යුතුකමකි. මිනිසා හා සමාන තත්ත්වකලා සැලකෙන හෙයින් එකී සත්තාවන් හෝ බලවේග මනුෂ්‍ය පැවත්ම සඳහා අවශ්‍යක ය. ආහාර, නිවස්න, සාරවත්බව, දරුපල, නිරෝගිත්වය, සුරක්ෂිතතාව උදෙසා අනර්ථකාමි ආත්මයන් සත්ප්පිය යුතු ය. ඒ සඳහා ප්‍රාණවාදි ජනසමාජයන්හි විවිධ වූ වත් හෝ පූජා විධි අන්තර්ග වේ. ඒ වා හා බැඳුණු ජීවන දෘෂ්ටියක් සහ ලෝකය දෙස බැලීමක් ඇත. ආගමකත්වයෙන් පරිනත වූ ශින්ටෝ වැනි ප්‍රාණ වාදී දෘෂ්ටින් මින්සා සත්ත්ව සහ අනෙකුත් අස්තීත්වයන්ගෙන් වෙන් කෙරුණු සුවිශේෂ ලක්ෂණයක් මතු කරයි. එහෙත් වාසනාව, සශ්‍රීකත්වය හෝ පූර්ණ අස්වනු ලබා ගැනීමට විශේෂ ආත්ම මෑනවීමේ පූජාවිධි ආවශ්‍යක ය.
ප්‍රාණ වාදී මිත්‍යා
මිථ්‍යා වෘත්තාන්ත (හෙවත් පුරාණෝක්ති වේදය) රාශියක පදනම වන්නේ ආත්ම පිළිබඳ විශ්වාසයන් ය. ප්‍රාණ වාදී පුරාණෝක්ති රාශියක දැක්වෙන්නේ ශාක, විවිධ ස්වභාවික වස්තූන්, සත්ත්ව ප්‍රජාවන් ආදි සියල්ල අත්ම සහිත සත්තාවන් ලෙස ය. එහෙත් පුරාණෝක්තිවල මූලික අරමුණ වන්නේ සාමූහිකත්වය විනා ආත්මිකත්ව නොවේ. එහිදී වෘත්තාන්ත රාශියක දැක්වෙන චරිත බොහෝමයක් ආත්මික ලක්ෂණයන්ට වඩා සාමූහක ජිවන රටාවකට උනන්දු කිරීමකි. ඔස්ට්‍රෙලියානු පුරාණෝක්ති පාදක වන්නේ පරිවර්ථනය වීම්, මහා ගංවතුර (ඕඝය), විනාශවීම් මිථ්‍යා, මරණයේ සම්භවය ආදි තේමාවන් ය.
දර්ශනවාදි පසුබිම
(මෙම පිටුව සැකසෙමින් පවති)! |
5728 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B6%A7%E0%B7%84%E0%B7%85%E0%B7%94%20%E0%B7%83%E0%B7%92%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AD%E0%B7%8A | කොටහළු සිරිත් | දරුවෙකු ළමා අවධියේ සිට පරිනත වැඩිහිටියක් වීම ප්‍රකාශ කිරීම සඳහා යොදා ගැණෙන විවිධ වත් පිළි වෙත් හෝ අභිචාර විධි මෙලෙස හැදින් වෙයි. |
5731 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B7%9D | ශින්ටෝ | Shinto (神道, Shintō?) is the native religion of Japan and was once its state religion. It is a type of polytheism, and involves the worship of kami (神, kami?), spirits. Some kami are local and can be regarded as the spiritual being/spirit or genius of a particular place, but others represent major natural objects and processes: for example, Amaterasu, the Sun goddess, or Mount Fuji. Shinto is an animistic belief system. The word Shinto, from the original Chinese Shendao (神道),[1] combines two kanji: "shin" (神, "shin"?) (loanwords usually retain their Chinese pronunciation, hence shin not kami), meaning gods or spirits; and "tō" (道, "tō"?), meaning a philosophical way or path (originally from the Chinese word dao). As such, Shinto is commonly translated as "The Way of the Gods". Some differences exist between KoShinto (the ancient Shintō) and the many types of Shinto taught and practiced today, showing the influences of Buddhism when it was introduced into Japan in the sixth century.[2]
After World War II, Shinto ceased to be Japan's state religion, although it continued to be considered the native religion of Japan. Some Shinto practices and teachings, once given a great deal of prominence during the war, are no longer taught or practiced today, while others still exist as commonplace activities such as omikuji (a form of fortune-telling) and the Japanese New Year to which few people give religious connotations. Important national ceremonies such as coronations and royal marriages are conducted at the Three Palace Sanctuaries in Tokyo. |
5732 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BD%E0%B7%9D%E0%B6%9A%20%E0%B6%AF%E0%B7%98%E0%B7%82%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B7%92%E0%B6%BA | ලෝක දෘෂ්ටිය |
පරිවර්තනය කිරීම අවශ්‍යයි
ලෝක දෘෂ්ටිය (A worldview හෝ ලෝක දැක්ම) යන්න Weltanschauung () යන ජර්මානු වදනින් ජනිතවූවකි. Welt යන්න ඉංග්‍රිසි "world", යන්නටද Anschauung යන ජර්මන් වදන "view"(දැක්ම) or "outlook"(දෘෂ්ටිය) යන්නටද යෙදේ. මෙම සංකල්පය ජර්මන් දර්ශනයට හා ඥානවිභාගයට අදාල වන අතර පුලුල් ලෝක දැක්මකින් යුතුය.( and refers to a wide world perception.) මෙයට අමතරව, ඒ ඒ පුද්ගලයා විසින් ලෝකය හා එහි අන්තර්ක්‍රියා පිළිබඳ සංකල්පීකරණයට අදාල අදහස් හා විස්වාස පද්ධතිය ද මින් නියෝජනය වේ.(Additionally, it refers to the framework of ideas and beliefs through which an individual interprets the world (ලෝකය)and interacts in it). ඉංග්‍රිසි බසෙහි ‘worldview‘ හා ‘outlook‘ යන පද මේ සඳහා බහුලව යෙදේ. (Compare with ideology - in the Althusserian sense, is "the imaginary relation to the real conditions of existence." ).
බලන්න දෘෂ්ටිවාදය
Epistemology
Anthropology
Cognitive science
Scientific modeling |
5733 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%89%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%9A%E0%B7%94%E0%B7%82%E0%B7%92%E0%B6%B8%E0%B7%8F%20%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%84%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B6%BA | ඉත්ස්කුෂිමා විහාරය | යනු, එහි "පාවෙන" තෝරී ද්වාරය සඳහා පසිඳු, ඉත්ස්කුෂිමා ( මියාජිමා ලෙසින් ජනප්‍රිය) දිවයිනෙහි පිහිටි, ෂින්තෝ සිද්ධස්ථානයකි. ජපානයෙහි හිරෝෂිමා ප්‍රාන්තයෙහි හට්සුකයිචි නගරයෙහි එය පිහිටා ඇත. මෙම සිද්ධස්ථාන සංකීර්ණය, යුනෙස්කෝ ලෝක උරුම අඩවියක් ලෙසින් නම් කර ඇති අතර, ජපාන රජය විසින් එහි ගොඩනැගිලි සහ දේපල කිහිපයක් ජාතික වස්තූන් ලෙසින් ප්රකාශයට පත් කර ඇත.
ඉත්ස්කුෂිමා සිද්ධස්ථානය යනු, ජපානයෙහි ඉතාමත් ජනප්‍රිය සංචාරක ආකර්ෂණයක් වෙයි. එය වඩාත් ජනප්‍රිය වනුයේ, සිද්ධස්ථානයෙහි අසල පෙදෙසෙහි පිහිටි තෝරී නමැති විස්මයජනක ද්වාරය, මිසෙන් කන්දෙහි ශුද්ධවූ මුදුන්, පතළ වනාන්තර සහ, එහි සෞන්දර්යාත්මක සාගර දර්ශනය යන දේ සඳහා වෙයි.
තෝරී ද්වාරය වර්තමානයෙහි සම්පූර්ණ වශයෙන් අර්ධ-පාරදෘශ්‍ය පලංචි භාවිතයෙන් ආවරණය කර ඇති අතර, 2020 ඔලිම්පික් තරගාවලියට සූදානමක් වශයෙන් එහි ප්‍රතිසංස්කරණ කටයුතු සිදුවෙමින් පවතියි |
5744 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%8C%E0%B7%80%20%E0%B6%B4%E0%B6%BD%E0%B7%8F%E0%B6%AD | ඌව පලාත | බදුල්ල හා මොනරාගල ඌව පලාතේ දිසත්‍රික්කයි. අතීතයේ ඌව වෙල්ලස්ස නමින් හදුන්වන ලද්දේ මෙම පලාතයි. |
5745 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%8B%E0%B6%AD%E0%B7%94%E0%B6%BB%E0%B7%94%20%E0%B6%B8%E0%B7%90%E0%B6%AF%20%E0%B6%B4%E0%B7%85%E0%B7%8F%E0%B6%AD%2C%20%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%80 | උතුරු මැද පළාත, ශ්‍රී ලංකාව | අනුරාධපුර හා පොලොන්නරු දිස්ත්‍රික්ක දෙකෙන් සමන්විත මෙම පලාත ඓතිහාසික වශයෙන් වැදගත්කමක් උසුලයි. රජරට වශයෙන්ද හදුන්වනුයේ මෙම ප්‍රදේශයයි.
මූලාශ්‍ර
ශ්‍රී ලංකාවේ පළාත් |
5750 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%92%E0%B6%82%E0%B7%84%E0%B6%B6%E0%B7%8F%E0%B7%84%E0%B7%94%20%E0%B6%BB%E0%B6%A2 | සිංහබාහු රජ | සිංහබාහු විජයගේ පියා වූ අතර සිංහපුර රජු විය.
ශ්‍රී ලංකාවේ ඓතිහාසික ලේඛනයක් මහාවංශයහි ලේඛනගත කොට ඇති ජනප්‍රවාදය අනුව,සිංහබාහුගේ පියා සිංහයෙක් වූ අතර ඔහුගේ මව වංග(වගු රට) කුමාරිකාවක් වූවාය. ඔහුගේ අත් සහ පා සිංහයෙකුගේ පය මෙන් විය. ඔහුට සිංහසීවලී නමින් සොහොයුරියක් විය.
සුප්පා දේවිය සිය පිරිවර සමගින් වනය මැදින් ගමන් කරද්දී මෙම සිංහයා පැමිණ පිරිවර පලවා හැර කුමරිය සිය පිට මත තබා වන වැදුනු බව කියති. පසුව මෙම සිංහයා ඉමහත් ආදරයෙන් කුමරිය රැක බලා ගත් බවද ඔහුට දාව සිංහබාහු හා සිංහසීවලී යන දෙදරුවන් උපන් බවද ජනප්‍රවාදයන්හි කියැවේ. තම බිරිඳට හා දරු දෙදෙනාට ඇවැසි සියළු දේ සිංහයා විසින් සැපයූ නමුදු ඔවුන් හට සිංහ ගුහාවෙන් පිටතට යෑම තහනම් විය.සිය පුතා වැඩිමහළු වූ කල සිංහ ගුහාව විසල් ගලකින් අහුරා සිංහ තෙම කෑම සපයා ගැනීම උදෙසා පිටත්වූ බව පැවසේ.
සිංහබාහු හට වයස දහසයක් වූ කල විසල් ගල පෙරලා තම මව හා සෙහොයුරිය සමග වංග දේශයේ අගනුවර වෙත පලා ගිය බව පැවසේ. පළමුව අතිශය දුකට පත්වූ සිංහයා පසුව වියරු වැටී ගම් නියම් ගම් පැන මිනිසුන් මරා දැමීමට පටන් ගෙන ඇත. සිංහයා මැරීමට කිසිවකු සමත් නොවූ කල සිංහබාහු ඉදිරිපත් වීළු. පුතු දුටු කල සිංහයා සෙනෙහසින් ඉදිරියට පැමිණි කල, සිංහබාහු තම දුන්නෙහි තැත මුදවා හැරීය. පළමු දෙවැනි හී පහර දෙකම සිංහයාගේ ස්නේහය නීසාවෙන්ම නලලත වැදී බීම වැටිණි. පසුව සිංහයා කිපුණේය. තුන්වන හී සර සිංහයාගේ හදවත පසාරු කලේය.එම "වීර" ක්‍රියාවට වංග දේශයේ කිරුළ සිංහබාහුට පිරිනැමුනු බව කියැවේ.
මෙය නිෂ්ප්‍රභා කල ඔහු, තම මවගේ ජන්ම භූමිය වන wangu රටෙහි සිංහපුර නමින් නව පුරවරයක් පිහිටුවා සිංහසීවලී ආවහ කොට ගෙන ජීවත් වීළු. ඔවුනට දරුවන් තිස් දෙදෙනෙකු ලැබුනු අතර, වැඩිමහල්ලා විජය වූ අතර සුමිත්ත දෙවැන්නා විය.
See also
Incest in folklore
දීපවංශය
ඉන්දියාවේ ඉතිහාසය
මහාවංශය |
5756 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%20%E0%B7%80%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%80%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%AE%E0%B7%8F%E0%B6%AF%E0%B7%8F%E0%B6%BA%E0%B6%9A%E0%B6%BA%E0%B7%9A%20%E0%B6%89%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B7%84%E0%B7%8F%E0%B7%83%E0%B6%BA | ශ්‍රී ලංකා ව්‍යවස්ථාදායකයේ ඉතිහාසය | වර්තමාන ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතන්තවාදි සමාජවාදි ජනරජයේ නිති සමිපාදනය කිරිමෙ ආයතනය හෙවත් ව්‍යවස්ථාදායකය වන්නේ පාර්ලිමේන්තුවයි. 1978 ව්‍යස්ථාවට අනුව පාර්ලිමේන්තුව ජනරජයේ උත්තරීතර ආයතනයකි.
බ්‍රිතාන්‍ය ලංකාවේ ව්‍යවස්ථාදායක
ව්‍යවස්ථාදාවක සභාව 1833- 1931
රාජ්ය සභාව 1931 - 1947
බ්‍රිතාන්‍ය ලංකාවේ සහ ලංකාවේ ව්‍යවස්ථාදායක
පාර්ලිමේන්තුව 1947 - 1972
1947 ව්‍යවස්ථාදායකය වන්නේ පාර්ලිමේන්තුව වන අතර එය ද්වි මාණ්ඩලික පාර්ලිමේන්තුවකි.එනම්
නියෝජිත මන්ත්‍රි මණ්ඩලය
සෙනෙට් සභාව
නියෝජිත මන්ත්‍රි මණ්ඩලයේ මන්ත්‍රිවරු 101කි.ධූර කාලය වසරකි. 1947 ව්‍යවස්ථාදායකයේ ප්‍රථම මණ්ඩලය මෙයයි. මේ මන්ත්‍රිවරු අතර 95ක්ම සරල බහුතර නියෝජන ක්‍රමය යටතේ ජන්දයෙන් පත්වන අතර ඉතිරි 6 දෙනා සුලු ජාතිකයන් වෙනුවෙන් අගමැතිගේ උපදෙස් පරිදි අග්‍රාණ්ඩුකාරවරයා විසින් පත් කරනු ලබයි.සාමාන්‍ය පනත්,මුදල් පනත් මෙම මණ්ඩලයට සම්මත කළ හැකිය.මෙහි ආණ්ඩු පක්ෂයක් හා විපක්‍ෂයක්ද දක්නට ලැබුණි.නියොජිත මණ්ත්‍රි මණ්ඩලය තුළ ආණ්ඩු බලය හිමි වුයේ ආණ්ඩු පක්‍ෂයටයි.ආණ්ඩු පක්ෂය තුළ අගමැතිවරයා,සභානායකවරයා,කැබිනට් ඇමතිවරු.අනෙක් ඇමතිවරු,ආණ්ඩු පක්ෂයේ ප්‍රධාන සංවිධායක ආණ්ඩු පක්ෂයේ මන්ත්‍රිවරු අසුන් ගත්හ. 1947 පාර්ලිමේන්තුවේ ප්‍රථම කථානායකවරයා වන්නේ ෆැරැන්සිස් මොලමුරේ මහතාය.1947 පාර්ලිමේන්තුවේ ප්‍රථම අගමැතිවරයා ඩී.එස්. සේනානායක මහතාය.විපක්ෂ කායකවරයා වුයේ ලංකා සම සමාජ පක්ෂයේ නායක ඇන්.එම්.පෙරේරා මහතාය.මේ අනුව 1947 පාර්ලිමේන්තුව තුළ ප්‍රථම මණ්ඩලය වු නියෝජිත මන්ත්‍රි මණ්ඩලය වැඩි බලයක් භුක්ති විදින ලදි.මෙහි දෙවන මණ්ඩලයවුයේ සෙනෙට් සභාවයි.එහ් සමාජික සංඛාව 30 කි.අගමැතිගේ උපදෙස් පරිදි ග්‍රණ්ඩුකාරයා විසින් සුළු ජාතිකයන් 15 දෙනෙකු පත් කළේය.ඉතිරි 15 දෙනා දේශපාලකයට අකමැති සාමාජ සේවයට කැමති පිරිස් වෙනුවෙන් නියෝජිත මන්ත්‍රි මණ්ඩලයෙන් මන්ත්‍රිවරැන් ගේ කැමත්තෙන් පත් වුණි.විශේෂයෙන්ම අධිකරණ අමැතිකරයා පත්වුයේ සෙනෙට් සභාවනි.මේ අනුව 1947 පාර්ලිමේන්තුවේ දෙවන මණ්ඩලය වූ සෙනෙට් සභාවට වඩා පළමු මණ්ඩලය වූ නියෝජිත මන්ත්‍රි මණ්ඩලය වැඩි වරප්‍රසාද හා බලතල භුක්ත් විදින බව පෙනේ.
ශ්‍රී ලංකා ජනරජයේ ව්‍යවස්ථාදායක
ජාතික රාජ්ය සභාව 1972 -1978
පාර්ලිමේන්තුව 1978 - වර්තමානය
ආශ්‍රිත ලිපි
ශ්‍රී ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තුව
මෙයද බලන්න
කථානායක - ශ්‍රී ලංකා පාර්ලිමේන්තුව
ශ්‍රී ලංකාවේ සමානුපාතික මැතිවරණ ක්‍රමය
බාහිර සබැඳි
ශ්‍රී ලංකා පාර්ලිමේන්තු ක්‍රමය
ශ්‍රී ලංකා පාර්ලිමේන්තු ඉතිහාසය
දේශපාලනය |
5757 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%93%E0%B6%9C%E0%B7%92%E0%B6%BB%E0%B7%92%20%E0%B6%B6%E0%B6%BD%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B6%A7%E0%B7%94%E0%B7%80 | සීගිරි බලකොටුව | සීගිරි පර්වතය ආශ්‍රිතව ඈත අතීතයේ ඉදිකර ඇති බලකොටුව, සීගිරි බලකොටුව වේ.
සීගිරි බලකොටුවේ නාගර සැළසුම්කරණය
සීගීරියේ වාස්තු විද්‍යාවේ කැපී පෙනෙන අංගය වන්නේ එහි නාගරික සැලසුම්කරණයයි. ලාංකීය පැරණි නගර නිර්මාණ සැලසුම් අතර විශිෂ්ඨතම නිර්මාණයක් ලෙස සිගිරි නගර සැලසුම හදූන්වා දිය හැකිය. ලාංකිය වෙනත් නාගරික සැලසුම්වලින් යම් තරමකට හෝ සිගිරිය වෙනස් වන්නේ හුදෙක් එය ජනතාවගේ පාලන මධ්‍යස්ථානයක්ම වශයෙන් තිබු තැනැක් පමනක්ම නොව සෞන්දර්යාත්මක නිර්මාණයක්ද වු බැවිනි.
පුරාණ නගරයක් සැලසුම් කිරීමේදී ආරක්ෂාව පිළිබදව සැළකිලිමත් වු බව පෙනේ.රාජ මාළිගාව පිහිටියේ නාගරික සංකීර්ණයේ මධ්‍යයේය. සිගිරිය ගිරි දූර්ගයක් කේන්ද්‍ර කොට ගත් බලකාටුවකි. මෙම ස්ථානය දූර්ගයක් වු පමනින්ම ආරක්ෂාව ප්‍රමාණවත් වෙතැයි නොසිතා ඊට තවත් ආරක්ෂක විධි විධාන සම්පාදනය කළ බව පෙනේ. සිගිරියේ සැම නිර්මාණයක්ම සැලසුම්වන්නේ උතුරු දකුණු දිශානුගතව පිහිටි භුමියෙන් අඩි 600ක් තරම් උසවු හුදකලා පර්වතයක් කෙන්ද්‍ර කර ගනිමිනි. එ අනුව නගරයද සැලසුම් කර ඇත්තේ උතුරේ සිට දකුණටත්,බටහිර සිට නැගෙනහිරටත් පර්වතය මැදින් එකිනෙක කැපි යන පරිදි සකස් කරන ලද මධ්‍ය රේඛාවක් මත පිහිටා ගෙන මෙහි මුලික සැලසුම සකස් කර ඇත්තේ ප්‍රධාන පර්වතය සහ භුමියේ ස්වාභාවික පිහිටිමට අනුගතවන පරිද්දෙනි. එ අනුව නගරයේ ප්‍රධාන ප්‍රවේශය බස්නාහිර අර්ධයට හිමිවී ඇති අතර වැඩිම නිර්මාණ දායකත්වයක් දක්නට ලැබෙන්නේ එම භුමි ප්‍රදේශය මුල් කරගෙනයි. මේ නිසා සිගිරි සැලසුම වශයෙන් බටහිර-නැගෙනහිර දිශානුගත වු ආයත චතුරස්‍රකාර ස්වරැපයක් ගනි.
බිම් සැලසුම
නගර සැලසුම් කරනයේ වඩාත්කැපි පෙනෙන අංග
නගරය වටා ප්‍රාකාර සහ දිය අඟල් නිර්මාණය කිරිම
දොරටු නිර්මාණය
පාරිසරික සම්බන්ධතාවය
ලෙන් නිර්මාණය
ගල් භාවිතා කිරිමේ ස්වරැපය(කළු ගල්/හුණු ගල්/ගඩොල්)
නගරය වටා ප්‍රාකාර සහ දිය අගල් නිර්මාණය කිරිම
සිගිරියේ දක්නට ලැබෙන නශ්ටාව‍ශේෂ අනුව ප්‍රධාන වශයෙන් දිය අගල් දෙකක් වු බව සොයා ගෙන තිබේ. ඉන් වඩාත් පළලින් යුතු දිය අගල පිටත දිය අගල වශයෙන් හැදින්වේ.මෙහි පිටතින් ඇති නොඋස් ප්‍රාකාරය පිටත ප්‍රාකාරය ලෙස නම් කර තිබේ. පිටත දිය අගලට ඇතුළතින් ඇති ගඩොලුමය ප්‍රාකාරය මැද පවුර යන නම්න් හදූන්වනු ලබන්නකි. මැද පවුරෙන් ඔබ්බට දක්නට ඇත්තේ සමතලා බිමකි. අද සිගිරි නගරයට පිවිසෙන මාර්ගය ලෙස මෙය භාවිතයට ගනි. මේ ප්රදේශයේ ඇතුළට වන්නට ඇතුළු දිය අගල පිහිටා තිබෙන අතර එය පටු එහෙත් ගැඹුරැ බවින් යුක්ත වුවකි. මේ දිය අගල අවසානයේම ඉතා ඉහලට උස් වු ඇතුළු ප්‍රාකාරය නිමවා තිබේ. පිටත පවුර සහ පිටත දිය අගල සැලසුමට ඇතුලත් කොට තිබුණද එහි නිර්මාණාත්මක හෝ වාස්තුවිද්‍යාත්මක ඉදිකිරිම් වල ස්වරැපය දූර්වලය. සමහර විට මෙය මඩ අගලක් වශයෙන් භාවිතා කරන්නට ඇත. එහෙත් මධ්‍ය ප්‍රාකාරයේද,ඇතුළු දිය අගල සහ ඇතුළු ප්‍රාකාරයේද ඉදිකිරිම් ස්වරැපය වඩාත් සිත් ගන්නා සුළුය. පිටත ප්‍රකාරය පස් වලින්ද, මධ්‍ය ප්‍රාකාරය ගඩොලින්ද, ඇතුළු ප්‍රාකාරය ගලින් බැද ඒ මත පස් පුරවා උස් කොට තැනිමෙන්ද නිර්මාණය කර තිබේ.
සිගීරි පර්වතයේ සිට බටහිර ප්‍රාකාරවලට ඇති දූර මෙන් දෙගුණයක් දුරකට නැගෙනහිර ප්‍රාකාරය ඉදි කර තිබේ. එහෙත් මෙහි දක්නට ලැබෙන නිර්මාණාත්මක ස්වරුපය බටහිර පැත්තේ ස්වරුපයට වඩා වෙනස්ය. නැගෙනහිර පැත්තේ ඇතුළු ප්‍රාකාරයද බටහිරට සමාන දූරකින් එහෙත් ඊට වඩා පටු සීමාවන් තුළ ඉදිකර තිබේ. පිටත ප්‍රාකාරය,බටහිර පිට ප්‍රාකාරයට සමානව එමෙන් දෙගුණයක් තරම් නැගෙනහිර දෙසට විහිදී තිබෙනු පෙනේ. එහෙත් මෙම ප්‍රාකාරය බැමි හෝ දිය අගල්වල අඛණ්ඩ ස්වරූපයක් දක්නට නොමැතිය. ඇතැම්විට මෙම ප්‍රාකාරය නිම කරමින් පැවති අවස්ථාවක් විය යුතුය.
දොරටු නිර්මාණය
සීගිරි සංකීර්ණයේ සැලසුමට අනුව ඊට ප්‍රවිෂ්ඨ විම සදහා තනනු ලැබු නොයෙක් ආකාරයේ දොරටු රාශියක්ම සොයා ගෙන තිබේ. විශේෂයෙන්ම බටහිර ප්‍රවේශයේ වු දොරටු අතර බටහිර ඇතුල් දිය අගලින් ඇතුළුවන ස්ථානයේ ඇති දොරටුව ඉතා වැදගත් නිර්මාණයකි. ඉතා විසිතුරු මෙම දොරටුව සිගිරි සංකීර්ණයේ ප්‍රධානතම දොරටුව වුවාට සැක නැත. සීගිරියේ අනෙකුත් ප්‍රධාන දොරටු සැලසුම් කර ඇත්තේ පර්වතයට උතුරු හා දකුණු පැත්තෙනි.ඉන් උතුරු දොරටුව පිහිටියේ පිදූරංගල පර්වතය පැත්තට මුහුණලාය. සිගිරි සැලසුමේ දකුණු පසින් දක්නට ලැබෙන දකුණු දොරටුව උතුරු දොරටුවට සෑම අතන්ම සමානත්වයත්වයක් දක්වයි. මේ දොරටුව ද දිය අගල හරහා යන බැම්මකින් සම්බන්ධ කර තිබෙන අතර මෙම පැත්තේද දිය අගලේ මට්ටම් කිහිපයක් දක්නට ලැබේ. මේ සියලු දොරටුවලට වඩා සුවිශේෂී නිර්මාණය වූයේ සීගිරි ගල මුදුනට නැගීමට තිබූ එකම දොරටුව වන සිංහ දොරටුවයි. මේ සියල්ල දෙස බැලීමේදී පැහැදිලි වනුයේ සීගිරි සංකීර්ණය සැලසුම් කිරීමේදී විවිධ ආරක්ෂිත උපක්‍රම අනුගමනය කරමින් සහ ස්වභාවික නිර්මාණයද පාදක කර ගනිමින් සීගිරි සංකීර්ණය සඳහා මාවත් මෙන්ම දොරටු ද නිර්මාණයකර තිබූ ආකාරයයි.
පාරිසරික සම්බන්ධතාවය
සීගිරියේ නගර සැලසුමේ වැදගත්ම අංගයක් වන්නේ ඊට පාරිසරික සම්බන්ධතාවයේ ඇති දායකත්වයයි. එය නගරයේ ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් යොදා ගෙන ඇති ආකාරය කිසිදු පුරාණ නගරයක දක්නට නොලැබෙන ලක්ෂණයක් බැවිනුත් ස්වභාවයෙන්ම සිගිරි නගරයට ලැබුනු දායාදයක් වශයෙනුත් හැදින්විය හැකිය. එනම් සිගිරි පර්වතය වටා පිහිටා ඇති පර්වත සමුහයයි. ඉන් ප්‍රධාන වන්නේ සිගිරියට උතුරින් පිහිටි පිදූරංගල පර්වතයයි. දකුණින් පිහිටි මාපගලත්,පෙතංගල,දූවන්නාගල හා තම්මැන්නාගල වැනි ස්ථානත් සිගිරිය හා සෘඡු සම්බන්ධකම් දැක්වු ස්ථාන බව පෙනේ. මෙම ස්ථාන සිගිරි නගරයේ ආරක්ෂා කටයුතු සදහා දායක වු බව නොරහසකි. කදූ වළල්ලක් මැද පිහිටි මේ අපුරු නිර්මාණය පුරාණ සැලසුම්කරුවන්ගේත්,ඉංජිනේරුවන්ගේත් අවධානයට ලක් විමෙන් ආරක්ෂිත රාජධානියක්,සැලසුම් සහගත නගරයක් මෙන්ම අලංකාර රාජමාළිගා සංකීර්ණයක් බවටද පත් වී ඇත
උද්‍යාන සැලසුම්කරණය
සීගිරියේ උද්‍යාන පිළිබදව සලකා බලන කල පැහැදිලි වනුයේ ලොව ඇති පැරණිතම උද්‍යානවලින් එකක් අතරට මෙයද අයත් වන බවයි. සීගිරි පර්වතයේ බටහිර අර්ධයේ දිය අගලින් සහ පවුරු වලින් වලින් වටවු තැනිතලා බිම්කඩ පුරා දක්නට ලැබෙන්නේ නොයෙන් වාස්තු විද්‍යාත්මක ලක්ෂණ වලින් යුතුව නිර්මාණය කර ඇති අලංකාර උද්‍යානයයි. විශේෂයෙන්ම ජල රැදවුම් වලට මුල්තැනක් දෙමින් ඉතා ක්‍රමානුකූලව සහ සැලසුම් සහගත අයුරින් නිර්මාණය කර තිබෙන මේ උද්‍යානය වු කලි පුරාණ දකුණු ආසියාවේ ඇති උද්‍යාන පිළිබඳව දක්නට ලැබෙන හොඳම නිදර්ශනය සේ සැලකේ.
සීගිරි ගල පාමුල පිහිටි මාලක උද්‍යානය ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් තුනකට බෙදේ.
ජල උද්‍යානය
ශිලා උද්‍යානය
මාලක උද්‍යානය
මෙම උද්‍යාන ක්‍රමවේද තුනම අනුගමනය කරමින් රජමාළිඟා උද්‍යානය නිම කර තිබේ.
සීගීරියේ වාස්තු විද්‍යාව
සීගීරියේ වාස්තු විද්‍යාව ගැන සලකා බැලීමේදී එය අරමුණු කිහිපයක් ඔස්සේ හසුරවනු ලැබු ආකාරයක් දක්නටලැබේ.මෙහිදි ආරක්ෂාව පිළිබදව වඩාත් සැලකිළිමත් වු බව පෙනේ.එසේම කලාත්මක බව හා එහි පිහිටිම පිළිබදවද උනන්දු වී තිබේ.මහාවංශය සදහන් කරන ආකාරයට කාශ්‍යප රජු සීගිරිය සිය රාජධානිය කර ගත් පසුව නොයෙක් කර්මාන්තාදිය කොට එය සුදුසු ආකාරයට සකස් කර ගත් බව කියැවේ.
.
ලෙන් නිර්මාණය
සිගිරියේ වාස්තු විද්‍යාත්මක නිරිමාණ අතර පැරණිම නිර්මාණයක් වන්නේ ලෙන් නිර්මාණය කිරිමයි. සිගිරියේ ඇති ලෙන් බොහාමයක්ම කටාරම් කොටා සකස් කර ඇති ඒවාය. එසේම කටාරම් කොටන ලද එම ලෙන් දක්නට ලැබෙන්නේ බටහිර පාර්ශවයේ පමණි. නැගෙනහිර පැත්තේ ලෙන් දක්නට ලැබුනද ඒවා කටාරම් කොටා සකස් කරන ලද ඒවා බව නොපෙනේ.
ගල් භාවිතා කිරිමේ ස්වරුපය
ගල් භාවිතා කරමින් විවිධ නිර්මාණ ඉදිරිපත් කිරිම සීගිරි වාස්තු විද්‍යාවේ කැපි පෙනෙන ලක්ෂණයක් වේ. ගල් ගුහා වල කටාරම් කෙටිම ඉන් පැරණිතම අවස්ථා ලෙස හදූනා ගත හැක. එසේම ලක්දිව කොතැනක හෝ දක්නට නොලැබෙන ආකාරයේ විශ්මය ජනක නිර්මාණ පවා සීගිරියේ දක්නට ලැබෙනුයේ ශිලා භාවිතයේ දායකත්වයත් සමගය. මින් වඩාත්ම පුදූම එළවන සුළු නිර්මාණය වන්නේ සීගිරි පර්වතය වටා කොටන ලද මහා කටාරමය. සැබවින්ම එය සීගිරි නිර්මාණය තුල ලැබෙන විශ්මිත කාර්යය වන්නේය. බිමින් අඩි 500 ක් තරම් උසිනුත්,උඩින් අඩි 100ක් තරම් පහළිනුත් උතුරු හා බටහිර අර්ධය පුරා එක කෙලින් කපන ලද මේ කටාරමේ නිර්මානකරණය නම් කිසිසේත්ම විශ්වාස කල නොහැකි තරමට පුදූම එළවන සුළුය.
සීගිරි පුරවරයේ ඇති එකම කළු ගලක් හෝ නිර්මාණකරණයකින් තොරව ඉතිරි නොකරන්නට එකල ශිල්පීන් වගබලාගෙන තිබේ. පිහිටි ගල් ඇතුළට සාරා පොකුණු තැනීමද සීගිරියේ ගල් වැඩ අතර දැකිය හැකිය. එසේම වාස්තු විද්‍යාවේදි ගල් බහුලව භාවිතා කර ඇත්තේ දිය අගල් වල බැමි සදහාත්,මාලක සදහා බැමි නිර්මාණය කිරිම සදහාත්ය.
කළු ගල් හැරුනු කොට සිගිරි නිර්මාණ විෂයෙහි වැඩිම දායකත්වයක් දක්වන්නේ හුණුගල්ය. වාස්තු විද්‍යාත්මක නිර්මාණ සදහා හුණුගල් පිටතින් ගෙන ආ බව පෙනේ. පියගැට පේළි,ආසන,බොරදම්,පිළිම,මුරගල්,ජල මල්,කානු පද්ධති සහ ගොඩනැගිලිවල බිමටද හුණුගල් භාවිතා කර ඇති බව පෙනේ. සිගිරි වාස්තු විද්‍යාවේ කැපි පෙනෙන අමුද්‍රව්‍ය වන්නේ ගඩොල්ය. කුඩා පනා බැම්මක මහ පවුරක් දක්වාම වු සෑම තැනකම ගඩොලුමය ඉදි කිරිම් සහ නිර්මාණ රැසක් දැකිය හැකිවේ. පොකුණු නිර්මාණය ගොඩනැගිලි තැනීම, මාලක නිර්මාණය සහ පවුරු නිර්මාණය සඳහා මෙන්ම දොරටු නිර්මාණය සඳහා ද ගඩොල් භාවිතා කර තිබේ. සීගිරි ගල මුදුනේ වූ මාලිගය හා උද්‍යානය වෙනුවෙන් ගඩොල් ලක්ෂ ගණනක් ඉහළට ගෙන ගියේ කෙසේදැයි සිතීම පවා විශ්මයජනනකය. සීගිරි ගඩොල් නිර්මාණ අතර වඩාත් කැපී පෙනෙන අංග දෙකක් වේ. එනම් සීගිරි ගලේ බටහිර පැත්තේ ගල් ආනතියේ නිමවා ඇති කැටපත් පවුරත්, සිංහ පාද මළුව තුළ දැනට දෙපා පමණක් ඉතිරි වී ඇති දැවැන්ත සිංහ රූපයත්ය. දැව භාවිතය ද සීගිරියේ දී මහා පරිමාණයෙන් කර ඇති බවට ප්‍රමාණවත් තරම් සාධක හමුවේ. පර්වත මත ඉදිකළ බොහෝ ගොඩනැගිලි
විවෘත මණ්ඩප වශයෙන් තිබු බව පැහැදිලි වන අතර, ඒ සඳහා දැව කණු භාවිතා කර තිබේ. එසේම සෑම ගොඩනැගිල්ලක්මඋළුසෙවිලි කොට තනා තිබේ. සාම්ප්‍රදායික පැතිලි උළු වන මේවා අතර මුදූන් උළු කැටද දක්නට ලැබේ. එසේම ගොඩනැගිලි අලංකාර කීරිම සදහා මැටියෙන් කල කුළුණු හිස් රාශියක්ම යොදා ගෙන තිබේ. අටපට්ටම් පදනමකින්ද අටපට්ටම් කුළුණු හිසකින්ද යුතු වු මේවා විසිතුරු මල්කමින් සහ ගිනිදළු මෝස්තර වලින් අලංකාර කර තිබේ.
ගොඩනැගිලි සැලසුම්කරණය
නාගරික සැලසුම් මෙන්ම සීගිරි නගරයේ ගොඩනැගිලි ඉදිකිරිමේ වාස්තු විද්‍යාවද ලාංකීය වාස්තු විද්‍යාවේ කැපි පෙනෙන ලක්ෂණ
පෙන්වයි. ප්‍රධාන වශයෙන් විවිධ අමුද්‍රව්‍ය මාධ්‍යයන් ප්‍රයෝජනයට ගනිමින් මෙම නිර්මාණ කර තිබේ. දැනට දක්නට ලැබෙන අවශේෂවලට අනුව එම මාධ්‍යයන් වන්නේ ගල්,ගඩොලු,දැව සහ බදාමය. මින් වැඩි වශයෙන් දක්නට ලැබෙනනේ ගඩොලුමය නිර්මාණයන්ය.ගොඩනැගිලි සඳහාත් බොහෝ විට ගල් භාවිතා කර ඇති නමුත් ඒවායේ සම්පුර්ණත්වය සඳහා දායක වී ඇත්තේ ගඩොල් සහ දැවය.
සීගිරි බලකොටුවේ ලලිත කලා
සීගිරි බිතු සිතුවම්
සීගිරි කුරුටු ගී
මේවාද බලන්න
සීගිරිය
සීගිරි බිතු සිතුවම්
සීගිරි ගී
සීගිරි ගීයෙහි භාෂා ලක්ෂණ
මුලාශ්‍ර
බාහිර සබැදි
Sigiriya and its Significance Review by Dr. Nissanka Wijeyeratne
Sigiriya - The Lion Mountain
සීගිරිය |
5758 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BB%E0%B7%9A%E0%B6%9C%E0%B7%94%E0%B7%80 | රේගුව |
රේගු ඉතිහාසය
මිනිසා ශිෂ්ටාචාරගත වු අවධියේ සිටම මේ රේගු වෘත්තිය පැවති ඇත.අතීතයේදී දේශ දේශාන්තරයන්හි සැරි සැරූ වෙළෙන්දන් ඒ ඒ රටවල රාජ්ය නායකයාට ත්‍යාගයක් පිරිනැමීම සම්ප්‍රදායක්ව පැවතිණ. ඒ සම්ප්‍රදායේ විකාශනයේ ප්රතිඵලයක් වශයෙන් රේගුව ආරම්භ වු බව කියැවේ. ක්‍රි:පු:2700-2200 කාලයේදි පුරාණ ඊජිප්තුවේ රේගු වෘත්තිය පැවති බවට සාධක හමු වී ඇත.
එමෙන්ම සිරියානු කාන්තාරයේ පැල්මයිරාහි ඔසිස් නගරයෙන් රේගු වෘත්තිය සම්බන්ධයෙන් වැදගත් තොරතුරු අනාවරණය වී ඇත.ක්‍රි:ව:136 දී ඔවුන් විසින් සොයා ගැනුණු තීරු ගාස්තු නාමාවලිය වර්තමානය දක්වාම වර්ධනය වී ඇති බව දක්නට ලැබේ. එය අද ඇති පැල්මයිරා තීරු ගාස්තු නාමාවලියේ ආරම්භය සේ සැලකේ.ක්‍රි:පු:11 වෙනි සියවසේ සිට 07 වෙනි සියවස අතර කාලයේදි සී ෂොන් රජ පෙළපත විසින් රේගු කටයුතු පවත්වාගෙන ගිය බවට සාක්ෂි චීනයෙන් හමු වේ.
රේගුව යන්නෙහි අර්ථය
රේගු යනු පෘතුග්‍රීසි වචනයක් වන අතර එහි අර්ථය වන්නේ නැව් තොටෙහි බදු අය කරන තැන යන්නයි. එමෙන්ම අතීතයේදී සුංගම්, සුංඝඝාත,සුංකම හෝ සුංවත යනුවෙන් ද රේගුව හදුන්වා ඇත.බදු අය කිරීම බුවනෙකබාහු රජුගේ කාලයේ හදුන්වා ඇත්තේ කරවුවර ලෙසයි. ලන්දේසි යුගයේදි රේගු බද්ද අල්ෆන්ඩිගෝ ලෙස හදුන්වා ඇති අතර ඉංග්‍රිසි භාෂාවෙන් කස්ටමස් ලෙස හදුන්වයි.
ජාත්‍යන්තර රේගු දිනය :ජනවාරි 26 වෙනිදා
රේගු මූලස්ථානය :බෙල්ජියමේ බ්‍රසල්ස්වල
සාමාජික රටවල් ගණන :124
පිංතූර ගැලරිය
මේවාද බලන්න
ශ්‍රී ලංකා රේගුව
බාහිර සබැදි
U.S.Customs and Border Protection
Rules of origin
Passanger's Baggage
Customs
Customs Officers' Union |
5759 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B6%B8%E0%B7%98%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E0%B6%B0%E0%B7%92%20%E0%B7%80%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%B4%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B6%BA | සමෘද්ධි ව්‍යාපාරය | ශ්‍රි ලංකාවේ දුප්පතුන් බලගැන්වීමේ ක්‍රියාවලිය සඳහා සමෘද්ධි වැඩසටහන ඇතිකර තිබේ. විවිධ හේතූන් නිසා මේරටේ දිළිඳු ජනතාව රටේ
ජාතික සංවර්ධන ක්‍රියාවලියට කිසියම් අනුග්‍රහ දැක්වීමක් නොමැතිව නිෂ්ක්‍රීය වූ ජන කොටසක් බවට පත්වෙමින් සිටී. එම කරුණු මත ඔවුන් අවසානයේ අනුන් මත යැපෙන තත්වයක් දක්නට ලැබේ. එහෙත් මේ සෑම පුද්ගලයකු තුළමසැඟවුණු විභවතා ශක්තියක් ඇත. මෙම විභවතාවන් යටපත් කරගෙන ඇති බාධක දුරලමින් ඔවුන් ඉදිරියට ගෙන ආ යතුය. ඒ සඳහා ඔවුන්ව ස්වභාවිකව ශක්තිමත් කිරීම සඳහා කරනු ලබන ක්‍රියාමාර්ගයන් ප්‍රජාව බල ගැන්වීමේ ක්‍රියාවලිය වේ.මෙම ක්‍රියාවලිය සඳහා ශ්‍රී ලංකාවේ දුප්පතුන් බල ගැන්වීමේ ක්‍රියාවලිය සඳහා 1995 වර්ෂයේදී ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජයේ පාර්ලිමේන්තුව විසින් 1995 අංක 30 දරණ ශ්‍රී ලංකා සමෘද්ධි අධිකාරිය මගින් මෙම සමෘද්ධි වැඩසටහන ආරම්භ කරනලදි.
සමෘද්ධි වැඩසටහන තුළ ඳිළිඳුකම පිටුදැකීමේදී දුප්පතුන් බලශක්තීකරණය කිරීම සඳහා විශේෂයෙන් ක්රියාත්මක වන්නේ සමෘද්ධි බැංකුසංගම් ව්‍යාපාරයයි. මෙම බැංකු සංගම් ව්‍යාපාරය එක්තරා පද්ධතියක ස්වරූපය ගනී.සමෘද්ධි බැංකුසංගම් ව්‍යාපාරය තුළ එවැනි උපපද්ධතීන් 4ක් දක්නට ලැබේ. 5දෙනාගේ කණ්ඩායම එක් උප පද්ධතියකි. කුඩා ගම්මාන මට්ටමේ සමෘද්ධි සමිතිය තවත් උප පද්ධතියකි. කලාප මට්ටමේ බැංකු සංගමය තවත් උප පද්ධතියක් වන අතර සමෘද්ධි මහසංගමය මෙහි තවත් උප පද්ධතියකි.
මෙහිදී කතාකරනු ලබන්නේ කුඩා කණ්ඩායම් හා සමෘද්ධි සමිතිය පිළිබඳවයි.
දිළිඳුකම යනු කුමක්ද?
දිළිඳුකම
කුඩා කණ්ඩායම් හා සමෘද්ධි සමිතිය
පස්දෙනාගේ කණ්ඩායම
පස් දෙනාගේ කණ්ඩායම හා සමෘද්ධි සමිතිය දුප්පත් ප්‍රජාව සමාජ සජීවකරණයට ලක්කිරීම සඳහා යොදාගන්නා ලද පහළ මට්ටමේ සංවිධානයන්ය. කණ්ඩායමක් උවමනාවට වඩා ලොකු වන විට එහි සාමාජිකයන්ගේ පෞද්ගලිකත්වය ඉස්මතු වේ. එමෙන්ම කණ්ඩායම තුළ අතුරැ කල්ලි ඇතිවීමට එය තුඩු දේ. කණ්ඩායම කුඩා වනවිට පෞද්ගලිකත්වයට වඩා කණ්ඩායම් හැඟීම වැඩිවන බව ඇතැම් පර්යේෂණවලින් හෙලි වී ඇත.විෙශ්ෂයෙන්ම බංග්ලාදේශයේ ග්‍රාමීන් බැකුව පිළිබඳ පර්යේෂණ වල මෙය පැහැදිළි කර ඇත. මෙම කරුණු සැලකිල්ලට යොමුකරමින් සමෘද්ධි ව්‍යාපාරය තුළ 5 දෙනාගේ කණ්ඩායම් ක්‍රමය ඇතිකරගෙන තිබේ.
කුඩා කණ්ඩායම් ඒකරාශී වන්නේ කෙසේද?
කුඩා කණ්ඩායම් තමතමන්ගේ කැමැත්ත මත ගොනුවීමට සැලැස්විය යුතුය. අසල්වාසී බව, සමාන නිෂ්පාදන කටයුතු වල නියැලීම, හිතවත්කම ආදී කරුණු කණ්ඩායම් ගොනුවීමේදී බලපානු ලැබේ. කණ්ඩායම සතිපතා රැස්වී සාකච්චා පැවැත්වීම තුළින් තම තමා මුහුණ දෙන ගැටලු විමර්ෂණය කිරීමටත්, ඒවාට විසඳුම් සොයා ගැනීමටත් ඉතා හොඳ පරිසරයක් නිර්මාණය වේ. මෙම සාකච්චාව හා සංවාදය ඉතාමත් අගනා නොවිධිමත් අධ්‍යාපන ක්‍රමයක් වේ.
කුඩා කණ්ඩායම් ක්‍රියාකාරකම් මොනවාද?
කණ්ඩායම් අරමුදලක් ගොඩනඟා ගැනීම, අතමාරු ණය ගැනීම, ශ්‍රම හුවමාරු වැඩ කිරීම, පාරිභෝගික භාණ්ඩ තොග වශයෙන් මිළදීගෙන බෙදා ගැනීම, ගෘහ නිෂ්පාදිත ද්‍රව්‍ය හුවමාරු කිරීම, සීට්ටු දැමීම, බැංකු සංගම් ණය නිර්දේශ කිරීම පසුවිපරම් කටයුතු කිරීම ආදිය කුඩා කණ්ඩායම් ක්‍රියාකාරකම් අතර වැදගත් වේ.මෙම ක්‍රියාකාරකම් තුළින් කුටුම්භ සංරක්ෂණය ගැන අත්දැකීමෙන් ඉගෙනගැනීමක් සිදුවේ. එමෙන්ම සාකච්චා සටහන් වාර්තා කර තැබීමටත්, ඒවා පසුවිපරම් කිරීමටත් ඉගෙන ගනී. මෙම ක්‍රියාවලිය තුළින් සීමිත සම්පත් වලින් උපරිම ප්‍රයෝජන ගන්නා සැලසුම් ක්‍රියාවලියකට ඳිළිඳු පවුල් ක්‍රම ක්රමයෙන් යොමු කිරීමක් සිදුවේ.
සමෘද්ධි සමිතිය
සමෘද්ධි සමිතිය ගොඩනගන්නේ කෙසේද?
සමෘද්ධි සමිතිය බිහිකරනු ලබන්නේ කුඩා ගම්මානය තුළය. කුඩා ගම්මානය යනු ග්‍රාම නිළධාරී වසම නොවේ. සමහරවිට ග්‍රාමනිළධාරී වසම තුළ කුඩා ගම්මාන කිහිපයක් තිබීමට පුළුවන. වසම පරිපාලන ඒකකයක් වුවත් ප්‍රජා සංවිධාන ගොඩනගන සංවර්ධන ඒකකයක් ලෙස එය සාර්ථකභාවයක් පෙන්නුම් කර නැත.කුඩා ගම්මානය යනු ඉපැරණි ගම් ගොඩැල්ලය.දුප්පත්කමට තුඩු දෙන සමාජ ආර්ථික බලවේග හා සම්බන්ධතා රාශියක් පවතින්නේ මෙම ගම්ගොඩැල්ල තුළය. එමෙන්ම ඳිළිඳු ප්‍රජාවට එකතු වී රැස්වීමට පහසු භූගෝලීය ඒකකයක් කුඩා ගම්මානය වේ.මෙම කුඩා ගම්මානයේ සහනාධාර ලබන හා අනෙකුත් සියළුම ඳිළිඳු ජනතාව සමෘද්ධි සමිතිය තුළ එක්තැන් කිරීමට උත්සාහ කෙරේ.සමෘද්ධි සමිතිය සති දෙකෙන් දෙකට රැස්වේ.
සමෘද්ධි සමිතියේ නිළධාරී මණ්ඩලය පත්කර ගන්නේ කෙසේද?
සමෘද්ධි සමිතිය වාර්ෂිකව නව මභාපති, ලේකම් ඇතුළු නිළධාරී මණ්ඩලය තෝරාගනුලැබේ. ගම්මානයේ සියළුම කුඩා කණ්ඩායම් සමිතිය තුළ සංවිධානය වේ. මේ නිසා සති දෙකෙන් දෙකට කණ්ඩායමේ කටයුතු පිළිබඳ ප්‍රගතිය සාකච්චා කිරීමට ඉඩ සැලසේ. තවද බැංකු සංගමයට ඉදිරිපත් කරනු ලබන ණය ඉල්ලුම් පත්‍ර විවෘතව සාකච්චා කර අනුමත විය යුතුව ඇත.පවුල් සෞඛ්‍ය සේවිකාව, ගමේ ගුරුවරුන්, අනෙකුත් රජයේ නිළධාරීන් ආදී සහය සේවාවන් සපයන අංශ සමිතිය තුළප්‍රජාව දැනුවත් කිරීම සඳහා කැඳවා ගැනීමට පුළුවන. එමෙන්ම නායකත්ව හා ගීත කවි ගායනා කිරීමේ කුසලතා වරධනයටද සමිතිය යොදා ගනු ලැබේ. ගමේ පොදු අවශ්‍යතාවන් සාකච්චා කරීමටත්, පමාජ සංවර්ධන කටයුතු පිළිබඳවත්, පරිභෝජන භාණ්ඩ තොග වශයෙන් ගෙනැවිත් බෙදා ගැනෑමටත් මෙම සමිතිය යොදා ගන්නා අවස්ථා ඇත.
සමෘද්ධි සමිතිය අනෙකුත් ප්‍රජා සංවිධාන වලින් වෙනස් වන්නේ කෙසේද?
සමෘද්ධි සමිතිය සම්මත ප්‍රජා සංවිධාන වලින් වෙනස්වන ප්‍රධානතම ලක්ෂණය වන්නේ එය ඳිළිඳු පවුල් සමූහය සඳහා වෙන්වී තිබීමයි. මේ නිසා මෙතෙක් ප්‍රභූන් විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ සංවිධාන වෙනුවට ඳිළිඳු ජනතාව මෙහෙයවන නව සංවිධානයක් ඉස්මතු වී ඇත. මේ නිසා ග්‍රාමෝදය මෙන් කොන්ත්‍රාත් කරන සංවිධාන වෙනුවට දුප්පත්කමේ ගැඹුරු පැතිවලට යොමුවීමට හැකි වේ.එමෙන්ම සමිතිය නොවිධිමත් ඒකකයක් ලෙස ඳිළිඳු ප්‍රජාවගේ දැනුම කුසලතා හා ආකල්ප වෙනස් කිරීමේ ඉතාමත් වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරනු ලබයි.
ඉතාමත් ප්‍රබල නොවිධිමත් අධ්‍යාපන ඒකක විශාල ප්රමාණයක් සමෘද්ධි සමිතිය සතුව ඇත. එමෙන්ම දුප්පත් ප්‍රජාව සංවිධානගත කිරීමේදී දෂලක්‍ෂයකට ආසන්න ප්රමාණයක් මේ වනවිට සමෘද්ධි සමිති ව්‍යාපාරය තුළ සංවිධානය වී ඇත.
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
dailynews
මේ රටේ දුප්පත්ම ජන කණ්ඩායමට
Catagoryසමෘද්ධි |
5760 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%81%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%93%20%E0%B6%BD%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%9A%20%E0%B6%B1%E0%B7%93%E0%B6%AD%E0%B7%92%20%E0%B6%B4%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E0%B6%B0%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%BA | ශ්‍රී ලංකාවේ නීති පද්ධතිය | ගමගෙ ඉසාර
1996/10/07
Srilanka Sannadda Sewa Department Ekata sambanda vima.... 2015.4.9.....
බලතල පිලිබදව ව්ස්තර
ලන්කාවෙ දැනට ක්‍රීයාත්මක වෙන නිතියට අනුව ජනාධිපති බලතල වලට පවා ඉහල බලයක් තිබෙන ලන්කාවෙ එකම පුද්ගලයා මොහු ව් ය සන්නද්ධ සේවා වලට වඩා සම්පූර්ණ බලඇණියක් පිහිට වීමේ බලය මොහුට පවතින බව දන්වා සිටිමි ඕනෑම අධිකරණයකට තම අවි ආයුධ සමඟ ඕනම වෙලාවක ඕනෑම අදි කරන යකට ඇතුල් ව්මේ සම්පූර්ණ බලය ද ඔහුට හිමිව ඇත ජනාධිපති බලතල වලට වඩා වැඩි බලතල තුනක් මොහු සතුව ඇත නමුත් ලංකාවේ තිබෙන ඕනම බන්ධනාගාරයක ඕනම රැඳවියෙක් කරුණු නොමැතිව නිදහස් කිරීම හෝ කරුණු නොමැතිව වෙඩි තැබීම ද මොහුට විශේෂයෙන්ම පැවරී ඇති බලතල වලින් ප්‍රධානම බලය වන්නේ ඕනම කෙනෙක් තමන්ට සැක සහිත නම් අත්අඩංගුවට ගැනීමේ සම්පූර්ණ බලය ඇත බලතල සීමා කිරීමේදී ජනාධිපති බලතල සීමා කරත් මොහුගේ බලතල සීමා කිරීමට සම්පූර්ණ අයිතිය ඇත්තෙ බ්තාන්‍යයේ මහ රැජිනට බව දන්වා සිට්ම්....
වැටලිම් පිලිබදව ව්ස්තර....
වැටලීම් පිළිබඳව සිදු කරන විස්තර අනුව ඕනෑම පුද්ගලයෙක් අත්අඩංගුවට අරගෙන විමර්ශනය සිදු කිරීමේ සම්පූර්ණ අයිතිය ඔහුට තිබෙනවා අනෙකුත් නිලධාරීන්ට වඩා බලතල විසිනවයකින් යුත් සංශොදිත බල තල මොහුට තිබෙනවා අධිකරණ ව්නිසරයෙකු පවා අත්තඩංගුවට ගැනිමට පවා මොහුගෙ බලතල සන්නද්ධව පවතිනවා උසාවි භූමියක් තුළ ඕනම ප්‍රහාරයක් එල්ල කිරීමේ හැකියාව තිබෙන එකම පුද්ගලයාද මොහු විය එකාදි පතිත්වය හොබවන ලන්කාවෙ බලය වැඩ්ම එකම මිනිසා සහා ඔනැම ප්‍රශ්නයක් සදහා නිහත මානිවම බලන එකද මෝහුගෙ පුරුද්ද වන අතර කිසිවෙකුටත් ඔලුව නමා වැඩ කිරිම මොහුගෙ පුරුද්ද නොව් ය
ආරක්ෂාව පිලිබදව ව්ස්තර
සම්පුර්ණ රාජ්ය ආරාක්ශක මඩුල්ලක් ඔස්සෙ සන්නද්ධම අරාක්ශක බල ඇනියකට හිම් කම් කියන ගමන්ම මොහුගෙ ගමන් බ්මන් වලදි සන්නද්ධ බලකායන් 74ක් මොහු ගමන් ගන්නා පෙදෙස ආවරනය කරනු ඇත මොහු ගමන් ගන්නා හැම ප්‍රදෙසකම අවම වශයෙන් රාජ්ය සන්නද්ධ සෙවා බුද්දි අන්ශ නිලධාරීන් 54 දෙනෙක්වත් යොදවා ඇත තවද මොහුගෙ අරාක්ශාව තහවුරු කිරිමට වහාන 270ක් යොදවා ඇත යම් කිසි හෙතුවක් මත ලන්කාවෙදි හො වෙන රටකදි මොහුට යම් කිසි අනතුරක් සිදුවුවහොත් රාජ්ය පාලනය කරන ව්පක්ශ හො පක්ශ සියලුම දෙනාම සිර ගත කිරිමට හැකියාව ඇත....
බලය බෙදිමෙදි ජනාධිපති බලතල අගමැති බලතල බෙදා දුන්නත් මොහුගෙ බල සංශොදනය කිරිමට කිසිම කෙනෙකුට හැකියාවක් නැත යම් කිසි හෙතුවක් මත මොහු අදිකරනයකට ඇතුලු උවහොත් සියලුම දෙනා නැගිට අදිකරන බුම් යෙන් පිටතට යා යුතුය තවද රාජසන්තක කරන ලද ඔනැම වහානයක් බාන්ඩයක් කිසිම කෙනෙකුගෙ අවසරයකින් තොරව පරිහරනය කිරිම හො ව්කිනමට හො ව්නාශ කර දැම්මට සම්පුර්ණයෙන් බලය හිම්ව ඇත රටෙ තිබෙන සියලුම අමාත්‍යාංශ මොහුට ඔලුව නැම් ය යුතුය ලන්කාවෙ ස්වකිය පාලනය කවුරු කරත් ඔනැම වෙලාවක රට නාධිපති පුටුව පවා හෙබව් ය හැක ව්ශාක බලයකින් යුක්ත උ මොහුට හදිස්සි ව්දෙස් ගත ව්මක් සිදු කරන්න උවහොත් මොහුවෙනුවෙන්ම ගුවන් යනා 40ක් වෙන්ව් තිබ් ය යුතුය බලය බෙදිම සිදුවන්නෙ මොහු යටතෙය..
ව්ශයන් 12කින් ගත් කල සම්පුර්ණයෙන් ම අතර මැදියන් නොමැතිව නිතිය බෙදාදිම මොහු සතු වගකිමයි සියලුම රාජ්ය නායකයින් මොහුගෙ පැම්නිම අපෙක්ශාවෙන් සිට්න මෙන් ශ්‍රීලාංකිකයන් වශයෙන් අපිට ඇත්තෙ ඉමහත් අඩාම්බරයකි....... |
5761 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%B0%E0%B7%8F%E0%B6%BA%E0%B6%9A%20%E0%B6%A1%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%B0%E0%B7%92%E0%B6%B4%E0%B6%AD%E0%B7%92 | විධායක ඡනාධිපති | 1978 ආණ්ඩු ක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් හදුන්වාදුන් නවාංග අතුරින් එක් නවාංගයක් ලෙස විධායක ඡනාධිපතිධුරය හැඳින්විය හැක.78 ව්යවස්ථාවේ නිර්මාතෘ වු ඡෙ:ආර්:ඡයවර්ධන විසින් සුවිශේෂි බලතල රාශියක් විධායක ඡනපති සතු කිරීමට ක්‍රියා කර ඇත.ලංකාවේ මුල් ම විධායක ඡනාධිපති වු ඡෙ: ආර්: ඡයවර්ධන ප්‍රකාශ කළේ "මට කළ නොහැක්කේ ගැහැණියක පිරිමියෙකු කිරීමත් පිරිමියෙකු ගැහැණියෙකු කිරිමත්ය යන්නයි" එම ප්‍රකාශය තුළින් විධායක ඡනපති සතු කර ඇති බලය මනාවට පිළිඹිඹු වේ.
විධායක ඡනාධිපති
"ඡනාධිපතිවරයෙක් වන්නේ ඔහු හෝ ඇය ආණ්ඩුවේ නායකයා,විධායකයේ ප්‍රධානියා,සන්නද්ධ සේවාවන්හි සේනා විධායකයා ද රාඡ්‍ය නායකයා ද වන්නේය" යන්න 78 ආණ්ඩු ක්‍රම ව්යවස්ථාවේ 38(1) ව්‍යවස්ථාව මඟින් ඡනාධිපති යන්න අර්ථ ගන්වා ඇත.78 ව්‍යවස්ථාව මඟින් සුපිරි බලතල භුක්ති විඳිනු ලබන ඡනාධිපතිධුරයක් හදුන්වා දී ඇත.ලංකාව උදෙසා ප්‍රථම වරට ඡනාධිපති ධුරය හදුන්වා දුන්නේ 72 ව්‍යවස්ථාව තුළින්ය. එහෙත් ඒ නාමික විධායකයකි.නමුත් 78 ආණඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් පුර්ණ බලැති විධායකයක් හදුන්වා දෙන ලදි.
78 ව්‍යවස්ථාවට අනුව ඡනපතිගේ නිල කාලය වර්ෂ 06 කි.ඡනපති ඍඡු මහඡනඡන්දයෙන් ඡනාධිපතිවරණයකදී තෝරාපත් කර ගනු ලබයි.ඡනගති අගවිනිසුරු ඉදිරියේ දිවුරුම් දී වැඩභාරගනු ලබයි.ඡනපති තම ධුර කාලය තුළ ඉවත් කළ හැකි එකම ක්‍රමවේදය වන්නේදෝෂාභියෝගයකිනි.නමුත් එයද අනම්‍ය ක්‍රියාවලියකි.
විචාරකයින් පවසන ආකාරයට ලෝකයේ ව්‍යවස්ථානුකුලව බලවත්ම ඡනපති ලෙස පිළිගනු ලබන්නේ 78 ව්‍යවස්ථාව මඟින් හදුන්වා දුන් ශ්‍රී ලංකාවේ විධායක ඡනාධිපති ධුරයයි.
විධායක ඡනපති තෝරා පත් කරගන්නා ආකාරය
78 ව්‍යවස්ථාවට අනුව ඡනාධිපති පත් වන්නේ සමානුපාතික ක්‍රමයේ එන මාරු කල හැකි තනි ඡන්ද ක්‍රමයට හෙවත් stv ක්‍රමයටය.එහි දී ප්‍රකාශිත ඡන්ද වලින් 50% කට වඩා ඡන්ද ලබා ගන්නා අ‍ෂේක්‍ෂකයා ඡනාධිපති ධුරය උදෙසා තෝරා පත් කරලනු ලබයි.ඡනාධිපතිවරණයේදී ශ්‍රී ලංකාව එකම ඡන්ද කොට්ඨාශයක් ලෙස පිළිගනු ලබයි.
ඡනපති අපේක්‍ෂකත්වය සඳහා පහත සඳහන් මුලික සුදුසුකම් සම්පූර්ණ කළ යූතුයි.
වයස අවුරුදු 30 ඉක්ම විය යුතුය.
ශ්‍රී ලංකා පූරවැසියෙක් විය යුතුය.
දෙවරකට වඩා ඡනාධිපති වුවෙක් නොවිය යුතුය.
දෝෂාභියෝගයකින් ඉවත් කල අයෙකු නොවිය යුතුය.
ඉහත සූදූසූකම් සපුරා ඇති පුද්ගලයෙකුට ඡනපති අපේක්‍ෂකත්වය ක්‍රම දෙකකට ලබා ගත හැක.
දේශපාලන පක්‍ෂයකින්
ස්වාධීනව
දේශපාලන පක්‍ෂයකින් ඉදිරිපත් වන්නේ නම්,ඉහත සුදුසුකම් සම්පුර්ණ කළ පක්ෂය නම් කරන ඕනෑම අයෙකුට ඉදිරිපත් විය හැක.එහි දී ඔහු හෝ ඇය රුපියල් 50000 ක මුදලක් බැඳිය යුතුය.
ස්වාධීනව නම්,ඉහත දැක් වු මුලික සුදුසුකම්වලට අමතරව ඡනපති අපේක්ෂකයා වත්මන් පාරිලිමේන්තුවේ මන්ත්‍රීවරයෙක් විය යුතුය,නොයසේනම් හිටපු මන්ත්‍රීවරයෙක් විය යුතුය.ස්වාධීන අපේක්ෂකයා රුපියල් 75000 ක මුදලක් ගෙවිය යුතුය.
ඡනාධිපතිධූරය උදෙසා අපේක්‍ෂකයින් දෙදෙනෙක් ඉදිරිපත් වන්නේ නම් ඡන්දදායකයාට තමා කැමති අපේක්‍ෂකයෙකුට ඡන්දය ලබා දිය හැකිය.එහි දී 50%කට වඩා ඡන්දප්‍රතිශතයක් ලබා ලන්නා අපේක්ෂකයා ඡනපති ලෙස තෝරා පත් කර ගනු ලබයි.
ඡනාධිපතිවරණය උදෙසා අපේක්‍ෂකයින් තිදෙනෙකු ඉදිරිපත් වී ඇති මොහොතක ,ඡන්දදායකයාට මනාප දෙකක් සලකුණූ කිරීමට අවස්ථාව සැලසේ.එහි දී පළමුවෙන් ගනණය කරන්නේ පළමු මනාපයයි.50%ක ඡන්ද ප්රතිශතයක් ලබා ගෙන ඇති අපේක්ෂකයා ඡනපති ලෙස පත් වේ.කිසිදු අපේක්‍ෂකයෙකු හෝ 50%ක් ලබාගෙන නොමැති නම් මුල්වටයේ දී වැඩිම ඡන්ද ලබා ගත් දෙදෙනා පමණක් තෝරා ගෙන ඉතිරි අපේක්‍ෂකයින් ඉවත් කර ,ඉවත් වූ අපේක්‍ෂකයින්ගේ දෙවන මනාපය සක්‍රීය ඡන්දයක් සේ පිළිගෙන යට කී අපේක්‍ෂකයින්ගේ ඡන්ද වලට පිළිවෙළින් එකතු කරනු ලැබේ.එහි දි ඉදිරියෙන්ම සිටින අපේක්ෂකයා ඡනපති ලෙස තෝරා පත් කරගනු ලබයි.
ඡනාධිපතිවරණය උදෙසා අපේක්‍ෂකයින් තිදෙනෙකුට වඩා ඉදිරිපත් වන්නේ නම් 1,2,3 වශයෙන් මනාප 03ක් පළ කිරීමේ හැකියාව ඡන්දදායකයාට හිමි වේ.පළමු වටයේ දී 50%ක ඡන්දප්‍රතිශතයක් ලබා ඇති අපේක්ෂකයා ඡනපති ලෙස තෝරා ගනී.නමුත් මුල් වටයේ දී 50%ක් ලබා ගෙන නොමැතිනම්,මුල් වටයේ දී වැඩිම ඡන්ද ලබාගත් අපේක්‍ෂකයින් පමණක් තෝරා ගෙන ඉතිරි අපේක්‍ෂකයින් ඉවත් කරනූ ලැබේ.ඉවත් කළ අපේක්‍ෂකයින්ගේ ඡන්ද පත්‍රිකාවල ඇති දෙවන මනාපය සක්‍රීය ඡන්දයක් සේ පිළිගෙන වැඩිම ඡන්ද ලබාගත් අපේක්‍ෂකයින් දෙදෙනාගේ ඡන්දවලට එකතු කරනු ලබයි.එහි දී 50%ක ඡන්ද ප්රතිශතයක් ලබා නොමැති නම්,ඉවත් කරන ලද අපේක්‍ෂකයින්ගේ තෙවන මනාපය ගනන් කර යට කී අපේක්‍ෂකයින්ගේ ඡන්දවලට එකතු කරනු ලබයි.එහි දී ඉදිරියෙන්ම සිටින අපේක්‍ෂකයාට ඡනපතිධූරය හිමි වේ.
විධායක ඡනපති සතු බලතල
විධායක ඡනපති සතු බලතල ව්‍යවස්ථාදායක,විධායක,අධිකරණ වශයෙන් වර්ගීකරණයට ලක් කල හැක.
ව්‍යවස්ථාදායක බලතල
පාර්ලිමේන්තුව කැඳවීම,කල් තැබීම හා විසූරැවා හැරීම
පාර්ලිමේන්තුව කැඳවීම,කල් තැබීම,විසුරැවා හරිනු ලබන්නේ ද ඡනාධිපති විසිනි.නමුත් ඡනාධිපතිට පාරිලිමේන්තුව විසුරැවා හැරිය නොහැකි අවස්ථාද ඇත,ඒ
වර්ෂයකට දෙවරක්,අභිනව පාර්ලිමේන්තුව පත් වී මුල් වර්ෂය තුල හා දෝෂාභියෝගයක් පාර්ලිමේන්තු න්‍යාය පත්‍රයට ඇතුලත් කර ඇති අවස්ථාවේ දීය.
ඡනමත විචාරණ කැඳවිමේ බලය
මන්ත්‍රීවරුන්ට ඇමතිධූර පිරිනැමිම
විශේෂ අවස්ථාවන්හි දී පාර්ලිමේන්තුවේ මුලසුන දැරීම
විධායක බලතල
අගමැති පත් කිරීම
78 ව්‍යවස්ථාවට අනුව අගමැති පත් කිරීමේ පූර්ණ බලතල භුක්ති විඳිනු ලබන්නේ ඡනිධිපතිවරයාය.පාර්ලිමේන්තුවේ උපරිම විශ්වාසය දිනාගෙන ඇතැයි ඡනාධිපති සිතන්නේ කවරෙක් ද ඔහු හෝ ඇය අගමැති වශයෙන් පත් කළ යූතුය යන්න ව්යවස්ථාවේ දැක්වේ.එනම්,පාර්ලිමේන්තුවේ විශ්වාසවන්තයා නිගමනය කිරීමේ අවස්ථාව ඡනපති සතු වේ.මේ සඳහා හොඳම නිදර්ශනයක් ලෙස ආර්:ප්‍රේමදාස ඡනාධිපති විසින් පාර්ලිමේන්තුවේ පසුපෙළ ආසනයේ මන්ත්‍රීවරයෙකු වු ඩී:බී:විඡෙතුංග පත් කිරීම දැක්විය හැක.
කැබිනට් මණ්ඩලය පත් කිරීම
ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනය පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කිරීම
හදිසි නීතිය,ඇඳිරි නීතිය,යූද්ධය හෝ සාමය ප්‍රකාශ කිරීම
ඉහළ රාඡ්‍ය නිළධාරීන් පත් කිරීම
තානාපතිවරු,මහකොමසාරිස්වරු පත් කිරීම
ඔම්බූස්මන් පත් කිරීම
විදෙස් ගිවිසූම් වලට එළැඹිම
උදා:1987 ඉන්දු ලංකා ගිවිසුම
පළාත් සභාවන් උදෙසා ආණඩුකාරවරු පත් කිරීම
විශ්ව විද්‍යාලවල උපකුලපතිවරු පත් කිරීම
රාඡ්‍ය සේවා කොමිසමේ සාමාඡිකයින් පත් කිරීම
අධිකරණ බලතල
ඉහළ උසාවිවල විනිසුරුවන් පත් කිරීම
වරදකරුවන්ට සමාව දීම
නීතිපති පත් කිරීම
අධිකරණ සේවා කොමිසමේ සාමාඡිකයින් පත් කිරීම
මෙම බලතල වලට අමතරව ඡනපති ලංකාවේ ප්‍රථම පූරවැසියා වීම නිසාවෙන් ගෞරවනීය බලතල කිහිපයකට ද හිමිකම් කියනූ ලැබේ.ඒ,
ඡාතිය ඇමතිමේ බලය ඇත.
රාඡ්‍ය උත්සව වලදී මූලාසනය දැරීම
නම්බුනාම පිරිනැමී ම
රාඡ්‍ය මුද්‍රව යෙදීම යනාදියයි.
විධායක ඡනාධිපති ඉවත් කිරීමේ විධිවිධාන
78 ව්‍යවස්ථාවට අනුව ඡනපති නිලකාලය තුල ඉවත් කල හැකි එකම ක්‍රමවේදය වන්නේ දෝෂාභියෝගයක් පදනම් කරගෙනය.ඒ පිළිබඳ විධාවිධාන 78(38-2) ව්‍යවස්ථාව තුල අන්තර්ගත කර තිබේ.ඡනපතිට එරෙහිව සෝෂාභියෝගයක් ඉදිරිපත් කිරීමට නම් පහත සඳහන් චෝදනා වලින් එකක් හෝ කිහිපයක් හෝ සියල්ලටම ඡනපති වැරදිකරුවෙක් විය යුතු වේ.
රාඡ්‍ය ද්‍රෝහි විම
චේතාන්විතව ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝනය කිරීම
චරිත දුෂණය
අල්ලස
නිලයේ කටයුතු කල නොහැකි ආකාරයේ මානසික හෝ ශාරීරික විකෘතිභාවයෙන් පෙළිම යන කරැණුය.
දෝෂාභියෝගය ක්රියාත්මක කරන ආකාරය
ඡනපතිට එරෙහි දෝෂාභියෝගය උදෙසා ඉහත සඳහන් චෝදනා වලින් එකක් හෝ කිහිපයක් හෝ සියල්ලම අඩංගු කරමින් පළමුවෙන් ම කල යුත්තේ පෙත්සමක් සකස් කිරීමය.
ඉන් අනතුරුව ,පෙත්සම පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කරන අතර මන්ත්‍රීවරු 2/3ක අත්සන් ලබාගත යුතු වේ.ඉන් අනතුරුව 2/3ක අත්සන් සහිත දෝෂාභියෝගය කතානායකවරයා වෙත යොමු කල යුතු වේ.අත්සන් 2/3ක් ඇත්නම් දෝෂාභියෝගය අනිවාර්යෙන්ම කතානායකට පාර්ලිමේන්තු න්‍යාය පත්‍රයට ඇතුලත් කිරීමට සිදුවේ.
දෝෂාභියෝගය පාර්ලිමේන්තු න්‍යාය පත්‍රයට ඇතුලත් කිරීමත් සමඟ ඡනපති සතු පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමේ සහ කල්තැබිමේ බලය අහෝසි වේ.
දෝෂාභියෝගය පාර්ලිමේන්තු න්‍යාය පත්‍රයට ඇතුලත් කිරීමෙන් අනතුරුව ඒ පිළිබඳ විවාදය අරඹනු ලැබේ.විවාදය අවසානව‍යේ පැවැත්වෙන ඡන්ද විමසිමෙන් පාර්ලිමේන්තුවට පැමිණි හා නොපැමිණි මන්ත්‍රීවරුන්ද ඇතුලත්ව දෝෂාභියෝගය 2/3කන් අනුමත විය යුතුය.
ඉන් අනතුරුව දෝෂාභියෝගය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට යොමු කරනු ලැබේ.එහි දී දෝෂාභියෝගය පිළිබඳව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ පරික්ෂණයක් සිදු කරනු ලබයි.ඉන් අනතුරුව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් දෝෂාභියෝගය අනුමත කල යුතු වේ.
අධිකරණ අධික්‍ෂණයෙන් අනතුරුව දෝෂාභියෝගය නැවතත් පාර්ලිමේන්තුවට යොමු කරනු ලැබේ.ඒ දෝෂාණියෝගය පිළිබඳ අවසන් විවාදය උදෙසාය.විවාදය අවසානයේ පැවැත් වෙන ඡන්ද විමසිමෙන් පාර්ලිමේන්තුවට පැමිණි හා නොපැමිණි මන්ත්‍රීවරු 2/3කින් දෝෂාභියෝගය සම්මත විය යුතුය.
එසේ දෝෂාභියෝගය සම්මත වුවහොත් ඡනපති සතු සියලු බලතල අහිමි ෙව්.
මුලාශ්‍ර
ලංකාදීප පුවත්පත(1990.01.08)
අඩවිෙයන් බැහැර පිටු
President of Sri lanka
The Executive Presidency
දේශපාලනවේදය |
5762 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%84%E0%B7%8F%20%E0%B6%B4%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%92%20%E0%B6%AF%E0%B7%9A%E0%B7%80%E0%B7%8F%E0%B6%BD%E0%B6%BA%2C%20%E0%B6%B1%E0%B7%80%E0%B6%9C%E0%B6%B8%E0%B7%94%E0%B7%80 | මහා පත්තිනි දේවාලය, නවගමුව |
පිහිටීම
නවගමුව පත්තිනි දේවාලය අවිස්සාවේල්ල මාර්ගයේ අර්ධ නාගරික ප්‍රදේශයක පිහිටා ඇත.
බස්නහිර පළාතේ කොළඹ දිස්තික්කයේ කඩුවෙල මෑතිවරණ බල ප්‍රදේශයෙ පිහිටිනවගමුව ග්‍රමය අන්ක 475 දරණ .කඩුවෙල ප්‍රාදෙශිය ලේකම් කොට්ටාසයට මෙම ගම අයිති අතර කඩුවෙල මහ නගර සභාව අදාල පළාත් පලන ආයතනය වෙ.මෙම ගම හේවගම් කෝරළයේ බටහිර කලාපයේ පල්ලෙ පත්තුවට අයත්ය
නාමය
වර්තමානයේ නවගමුව දේවාලය ලෙස ව්‍යවහාර කෙරුනද එය"නවගමුව" නොව"නා ගොමුව"යයි විවිධ මත පවතියි.නා ගස් ගොමුවක පිහිටි නිසා නවගමුවයි.දේවාලය අසල දැනටත් දක්නට ඇති නා ගස් ගොඩ එයට හොඳ සාක්ෂියකි.නවගමුව ගම් නවයක් එක් විම මත එම නම ඇතිවු බවද,නාග ගෝත්‍රිකයන් ගොමුවක් වශයෙන් ජීවත් විම මත නවගමුව වි යැයි මත කිහිපයකි.
අතිතයේ සිට බෞද්ධ විහාරස්ථානයක් තිබුණද දේවාලය සමග එම විහාරස්ථානය විනාශවු බව පෘතුගිසි වාර්තාවල සඳහන්වේ.නැවත එම විහාරස්ථානය කටුවාවල සුමන තිස්ස හිමිපාණන් වහන්සේ විසින් ආරම්භ කර දේවාලයද යථා තත්වයට පත් කර ඇත.
නවගමුව පිළිබඳ ජනප්‍රවාද
"එක්තරා දුප්පත් මිනිසෙකු අං කොට මීමා සොරා ගැනිමේ අපරාධය ගැන සිංහල රජු පිළියම් නොකළ හෙයින් සොළි රටට ගොස් එරජු පොළඹවා මෙරට ආක්‍රමණය කොට ලක් වැසියන් 12000ක් සිරකරුවන් ලෙස ගෙන ගොස් කාවේරියේ වැඩට යෙදවිමත්,ලක් දිව ඊළගට රජපත් ගජබා රජ,නීල මහා යෝධයා සමඟ ගොස් යථොක්ත සිරකරුවන් හා තවත් එරටින් 12000ක්ද පත්තිනි දෙවියන්ගේ මිණි සළඹද........."1
දක්ෂිණ භාරතිය වන්දනාවට ලක්වු පත්තිනි දේවියගේ රන් සළඹත් සිවු දේවාලයේ ආයුධත්,වළගම්බා රජු සමයේ එරටට ගෙන ගිය පාත්‍රා ධාතුවත් ගෙන ඒම තුළ සංස්කෘතික වෙනස්කම් රුසක් සිදු විය.ජනප්‍රවාදයේ මේ පුවත විස්තර වන්නේ මෙසේය.සොළි රට ජය ගෙන රුවල් නැවකින් ලංකාවට පැමිණෙන අතර දරුණු කුණාටුවකට හසුවන ගජබා රජු ඇතුළු පිරිස එයින් බේරි කැලණි ගඟ ඔස්සේ ඉදිරියට පැමිණ රාත්‍රි කාලය නවගමුවේ ගත කරයි.කැලණි ගඟ අසල නා ගස් ගොමුවක පුජාසනයක රන් සළඹ හා පාත්‍රා ධාතුව තැන්පත් කර ඇත.පසු දින අනුරාධපුරයට යාමට ඒ අසලට ගිය අවස්ථාවේ සුදු නාගයින් හත් දෙනෙකු සළඹ වට කර ගෙන සිටිනු දක්නට ලැබිම නිසා ගජබා රජතුමා ඒ පුජාසනය වට කොට නවගමුවේ දේවාලය තැනවු බව කියවේ.
නවගමුව දේවාලයේ ආරම්භය
නවගමුව දේවාලය ආරම්භ කිරිමේ ගෞරවය ගජබා රජුට ප්‍රධානය කළ හැකිය.මේ පිළිබඳ"පත්තිනි කෝල්මුර කවි"පොතේ මෙසේ සඳහන්ය.
"පින් ගජබා සඳ විපුල යසස් සුවීසා ලේ
ගන්න මහත් පඬුරු පුදා ඉට්ටන් කළ සෙන්වා ලේ
මින් මතු තොර නොවි නිතර පෙරහැර කර හැ වෙලේ
සින්හල පුරයට මුල් වන් නවගමුව දේවා ලේ"2
ගොඩගම සන්නස(රාජකිය ප්‍රධානයන්)
නවගමුව දේවාලයට දෙන ලද රාජකිය ප්‍රධානයන් පිළිබඳ හොඳින් විස්තර කර ඇත්තේ කොට්ටේ යුගයේ බුවනකබා රජතුමා විසින් පවරන ලද"ගොඩගම සන්නස"මගිනි.විශාල ගම්වරයක් නවගමුවේ පත්තිනි දේවාලයේ පෙරහැර පුජාවට පවරා දී ඇත.
පෘතුගිසි යුධ කඳවුරක්,
1576 පෘතුගිසින් විසින් නවගමුවේ දේවාලය විනාශ කර යුධ කඳවුරක් ලෙස ටික කලක් පවත්වාගෙන ගොස් ඇත.පෘතුගිසින් විනාශ කිරිමෙන් පසුව කපු මහතෙකු මෙහි පුංචි දේවාලයක් තනා ගෙන කටයුතු කල ආකාරය ජනප්‍රවාදයේ සඳහන්වේ.
උළුවස්සේ කොස් ගෙඩි කිහිපයක්,
එක් දිනක් සිහිනයෙන් දේවාලයට නුදුරින් කැලණි ගං තොටේ කොස් කොටයක් පාවෙමින් පවත්නා බවත් එය ගෙනවිත් දේවාලයට උළුවස්ස සකස් කර ගන්නා ලෙසට නියෝග කර ඇත.කපු මහතා ඒ කාර්යය ඒ ආකාරයෙන්ම ඉටු කළේය.
"ටික කලකට පසු එම උළුවස්සේ කොස් ගෙඩි කිපයක් හට ගත්තේලු.කපු මහතා දෙවියන්ගේ හාස්කමින් සිදුවු ආශ්චර්යයක් හැටියට සලකා මෙය ඉතා හොඳින් ආරක්ෂා......"3
බඩගින්නේ පැමිණි ගැමියෙකු මෙයින් කොටසක් අනුභව කර පත්තිනි දෙවියන්ට පින් දී ඇත.බෞද්ධයෝ දෙවියන්ට පින් දිම චාරිත්‍රයක් වශයෙන් කරති.කපු මහතා මෙය කෑ අයට වරදක් නැති නිසා පලි ගසා යදින කපු මහත්මයාට දඩුවම් හිමි විය.මේ කථාව නවගමුව හා ඒ අවට පෙදෙස් වල පමණක් නොව මුළු රටේම ප්‍රසිද්ධ එකකි.
පත්තිනි දේවිය
පත්තිනි දේවිය ශ්‍රි ලංකාවේ සිංහල බෞද්ධයන් මෙන්ම ද්‍රවිඩ ජනතාවගේ පුද පෙත් ලබන ප්‍රධානතම කාන්තා දේවතාවියයි.පත්තිනි දේවිය සිංහල සම්ප්‍රදායට අනුව බෝධිසත්ව පාරමිතාව පුරන්නියකි.පත්තිනි දේවිය හින්දු සම්ප්‍රදායට අනුව පාර්වතියගේ අවතාරයයි.
බුදු දහමේ බොහෝ සුත්‍ර වල දෙවියන් ගැන සඳහන්වේ.ලංකාවේ පවතින ජනශ්‍රැතියට අනුව පත්තිනිදේවිය බෞද්ධ වුවා පමණක් නොව පතිභක්තිය වැනි සාරධර්ම රැකගත් දේවතාවියද විය.පත්තිනි දෙවියන්ගේ ගුණ ගැයිම සිංහල ගැමියන් අතර මුල් බැස ගත් සිරිතකි."පත්තිනි හැල්ල"පොත නොකියවු,කො ඇසු සිංහලයෙක් නොවිය.
දළදා පෙරහැරට පත්තිනි දේවාල පෙරහැර
මහනුවර රාජධානිය අවසන් වන විට සිවු දේවාලයට පත්තිනි දේවාලයට අයත් අතර අද දක්වාම මහනුවර දළදා පෙරහැරේ පත්තිනි දේවාලයේ පෙරහැර ගමන් කරයි.
විවාහ මංගල්‍යයේදි පළදින මාල හත
උඩරට කාන්තාවන් විවාහ මංගල්‍යයේදි පළදින මාල හත පැළදිමේ සම්ප්‍රදාය පත්තිනි මාතාව ඇදහිල්ලෙන් පැමිනෙන්නට ඇතැයි සිතිය හැකිය.එතුමියද එවැනි මාල පැළද සිටියාය යන්න බෞද්ධයෝ විශ්වාස කරති.
විවාහ දිනයේදී අදින ඔසරිය ද පත්තිනි මෑණියන් ගේ වස්ත්‍රයකි. මනාලියක් ඔසරිය ඇදීමෙන් ඇය පතිනියක් වන බවද , පතිවෘතාව රකින්නියක බවද සංකේතවත් වේ.
කිරි අම්මාවරුන් පිළිබඳ විශ්වාසය,
සිංහල ජනයාගේ කිරි අම්මාවරුන් පිළිබඳ විශ්වාසය පත්තිනි දේවිය හා සම්බන්ධවේ.අදත් කිරි අම්මාවරුන්ට දන් දෙන විට පත්තිනි දේවිය සිහි කරයි.
ග්‍රාමිය සමාජයේ අභිචාර විධි අතර පත්තිනි වන්දනාවට හිමි වනුයේ ප්‍රමුඛ ස්ථානයකි.බැතිමතුන් තම අභිමතාර්ථ සහ අපේක්ෂාවන් සාධනය කර ගැනිමට වැඩි විශ්වාසය පත්තිනි දෙවියන් වෙත තබා ඇත.
වර්තමාන දේවාල භූමිය
දේවාල භූමියේ සැලැස්මට අනුව කොටස් තුනකට බෙදා දැක්විය හැකිය.එනම් පන්සල,පත්තිනි දෙවියන් වෙනුවෙන් තැනු දේවාල හා අනෙකුත් දේවාල ලෙසයි.ලංකාවේ පන්සලක් තුළ දැකිය හැකි සැම අංගයක්ම නවගමුව දේවාල සංකිර්ණයේ දැකිය හැකිය.නවගමුව සුගතබිම්බාරාමය ලෙස නොව නවගමුව පත්තිනි දේවාලය ලෙස ලංකාව පුරාම ප්‍රසිද්ධය.
පත්තිනි දේවාල
පැරණි පත්තිනි දේවාලය තිබු තැන නිර්මාණය කරන ලද ඓතිහාසික පුරාණ මහා පත්තිනි දේවාලයද, අලුතින් නිර්මාණය කර ඇති ශ්‍රි පත්තිනි දේවාලයද දේවාල සංකිර්ණයේ පත්තිනි දෙවියන් වෙනුවෙන් නිර්මාණය කරන ලද දේවාලවේ.
දේවාල සංකිර්ණය
පත්තිනි දේවාලයට අමතරව දේවාල සංකිර්ණයේ බැතිමතුන් වන්දනා කරන දේව ධුරාවලියේ ප්‍රධාන තැනක සිටින දෙවිවරුන් වෙනුවෙන් තනන ලද කුඩා දේවාල කුටි ගණනාවක්වේ.
එම දේවාල නම්;
ශ්‍රි විෂ්ණු දේවාලය
කතරගම දේවාලය
අළුත් නුවර දැඩිමුණ්ඩ දේවාලය
සමන් දේවාලය
ඊශ්වර දේවාලය
ගණ දේවාලය
ගම්බාර සුනියම් දේවාලය
මොරටුව දුනුමාන කඩවර කම්බිලි දේවාලය
ශ්‍රි ලක්ෂ්මි දේවාලය
කාලි කෝවිලයි.
විවිධ පුජා
පෝය දින හැරුණු විට සතියේ අනෙකුත් සෑම දිනකම පුජා වට්ටි පිදිම සිදු කරයි. පුජා වට්ටි පිදිම පත්තිනි දෙවියන්ට බැතිමතුන් විසින් කරනු ලබන උසස්ම පුජාවයි.කෙම්මුර දිනවලට දේවාලයට බැතිමතුන් විශාල ලෙස පැමිණෙයි.
නවගමුව දේවාලයේ දිනපතා තේවාව පෙරවරු 10ට පමණ ඓතිහාසික පුරාණ මහා පත්තිනි දේවාලයේ සිදු කරයි.පත්තිනි වන්දනාව තුළ අතීතයේ පැවති පොදු සාමුහික වන්දනා ක්‍රමයට අයත්වු ගම්මඩු,දෙවොල් මඩු පත්තිනි දේවාලය තුළ පමණක් සිදු කරන අංග බවට ඇත.
නවගමුව පත්තිනි දේවාලයේ වර්ෂිකව ගම්මඩු පුජාව හා ඇසළ පෙරහැර මංගල්‍යය කප් සිටුවීමෙන් ආරම්භ කොට පිළිවෙළින් කුඹල් පෙරහැර,මල් පෙරහැර,පාවඩ පිට පෙරහැර,ගොන් පිට පෙරහැර, රන් දෝලි හා අලි පිට පෙරහැර සත් දිනක් නවගමුව ග්‍රාමයේ සංචාරය කරයි.
ගොන් පිට පෙරහැර නවගමුව දේවාලයටම විශේෂ වුවකි.පෙරහැර අවසානයේ දිය කැපිමේ චාරිත්‍රයක් ඊට සත්දිනකට පසු ඇසළ උළෙලේ උත්කර්ෂවත් අවස්ථාව ලෙස ගිනි මඩු මංගල්‍යය පවත්වයි.පසු දින වස් දොස් දුරු කිරිම සඳහා ගරායක් නැටුමක් පවත්වයි.
නවගමුව පත්තිනි දේවාලය එම ප්රදේශයේ පමණක් නොව මුළු ලංකාව පුරාම පත්තිනි වන්දනාව සිදු කරන ජනප්‍රිය දේවාලයක් බවට පත්වි ඇත.
පත්තිනි දේව පුජා
පත්තිනි දේව පූජා
පිංතූර ගැලරිය
ආශ්‍රිත ශාස්ත්‍රිය ලිපි හා ග්‍රන්ථ
1) ධර්මදාස,කේ.ඒ.ඕ.තුන්දෙණිය,එච්.එම්.එස්,සිංහල දේව පුරාණය,රජයේ මුද්‍රණ නීතිගත සංස්ථාව,කොළඹ,1994,පිටු 287
2) සද්ධාජීව හිමි,පරවාහැර,හේවාවසම්,ප.බ.ජී.,"පන්තිස් කෝල්මුර කවි,ප්‍රදිප ප්‍රකාශකයෝ,කොළඹ,1974,පිටු 481
3) ප්රඥාශේඛර හිමි,කලුකොඳයාවේ,"ශ්‍රි ප්රඥාශේඛර චරිතාපදානය",ප්‍රකාශකයෝ මුදුණාලය,කොළොන්නාව,1970,පිටු 81
4) පෙරේරා,ජී.එච්ම්,හෙළ දිවු පුවත,ඇම්.ඩී.ගුණසේන සහ සමාගම,කොළඹ,1961,පිටු 93.
මේවාද බලන්න
පත්තිනි දේව පූජා
බාහිර සබැදි
Nawagamuwa Vihara
Nawagamuwa Pattini Devale
Nawagamuwa
Library
කලුකොඳයාවේ ප්රඥාශේඛර හාමුදුරුවෝ
perahara
pattini cult
The temple by the river
Western Province's cultural Events
ජනශ්‍රැතිය
පත්තිනි අම්මා
පත්තිනි දේවාල
දේවාල
කොළඹ දිස්ත්‍රික්කයේ පුරාවිද්‍යා ආරක්ෂිත ස්මාරක |
5763 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B6%A9%E0%B7%92%E0%B6%9C%E0%B7%84%E0%B6%9A%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%AF | කොඩිගහකන්ද | කොඩිගහකන්ද ශ්‍රී ලංකාවේ බස්නාහිර පළාතට අයත් ප්‍රදේශයකි. එරට වානිජ අගනගරය වන කොළඹ නගරයට කිලෝමීටර30 ක් පමණ ආසන්නව පිහිටා ඇති කොඩිගහකන්ද පරිසර පද්ධතිය ස්වභාවික සුන්දරත්වය, ඡෛව විවිධත්වය සහ ඓතිහාසික වටිනාකමද කැටිවු අතිශය සුන්දර පරිසර පද්ධතියකි. කොඩිගහකන්ද පරිසර පද්ධතිය තුළ අපට පෙනෙන්නට ඇති දේ මෙන්ම සැඟවි ඇති දේ බොහෝය. තවද මෙහි වඳවීමේ තර්ඡනයට ලක්ව ඇති ශාක වර්ග මෙන්ම සත්ව වර්ගද රාශියක් ඇත. ඒ අතර ශ්‍රී ලංකාවට ආවේනික වු ශාක හා සත්ව වර්ගද වෙයි. සාපේක්ෂව කුඩා පැළෑටි හා කුඩා තෘණ වර්ග බහුල ප්රදේශ තිබීම හා ස්වාභාවික දිය පාරවල් මගින් මෙහි සුන්දරත්වය ඔප් නංවා ඇත. ශ්‍රී ලංකාව ප්‍රමාණාත්මකව කුඩා වූද සාගරයකින් වටවු කුඩා දිවයිනක් වීමත් ස්වාභාවික වර්ෂාපතනයන්ට ලක් වීමත් හේතුවෙන් මෙවැනි විශේෂිත වු පරිසර පද්ධති සකස් වීමට හේතු වී ඇත. නමුත් අද මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් නිසා විනාශ මුඛයට පැමිණෙමින් පවතින මෙම ස්වාභාවික පරිසර පද්ධතිය රැක ගැනීම අප සතු යුතුකමකි.
කොඩිගහකන්දේ ඓතිහාසික වටිනාකම
කොඩිගහකන්ද යන නාමය ලැබීම
ඉංග්‍රීසි පාලන සමයේ මිනින්දෝරු දෙපාර්තම්න්තුව මඟින් පිහිට වු කොඩිගල නිසා මෙම නාමය ලැබී ඇතැයි සැළකේ. එහි වු කොඩිය ප්‍රදීපාගාර නොමැති යුගයේ නැව් ගමනාගමනයට මග පෙන්වීය.
කොඩිගහකන්දේ ස්වභාව සෞන්දර්ය
බටහිරින් පෙනෙන මහ සයුරත් ඒ මත පාවෙන දැවැන්ත නෞකාවනුත් ,අහස් තලය සඹින ගොඩනැගිලිත් ඔරුවල වානේ සංස්ථාවත් සපුගස්කන්දේ තෙල් පිරිපහදුවේ නොනිමෙන ගිනි සිළුවත් පනාගොඩ හමුදා කඳවුරත් කළුතර චෛත්‍යය සහ අනෙක් පසින් මධ්‍යම කඳුකරය තෙක් දිවෙන කඳු පන්තියත් දිස්වේ. අපට හැඟි යන්නෙ මධ්‍යම කඳුකරයත් ඉන් දකුණු පසට විහිදෙන මුළු නිරිත දිග තැනිතලාවත් අප ඉදිරියේ මැවී ඇත්තා සේය. ඉහතින් සඳහන් වනුයේ කොඩිගහකන්ද තරණය කළ ගවේශකයෙකු අතින් ලියැවුනු වදන් පෙළකි.කොඩිගහකන්දේ ස්වභාව සෞන්දර්ය මේ ආකාරයෙන් දිස්වේ.
කොඩිගහකන්දේ භුගෝලීය පසුබිම
පහතරට තෙත් කලාපීය පඳුරු ගණයට අයත් වන අක්කර 33ක භුමි භාගයකි. මෙම ප්රදේශයේ පිහිටි කුඩා ප්‍රමාණයේ වනාන්තර බොහෝමයක් මේ වන විට විනාශය මුඛයට පැමිණියද කොඩිගහකන්දට අයත් භුමි ප්‍රමාණය තවමත් සුරැකි තිබේ. උතුරු අක්‍ෂාංශ 6 46 හා නැගෙනහිර දේශාංශ 80 01 අතරෙහි පිහිටා ඇත. කළුතර හා කොළඹ දිස්ත්‍රික් මායිම් 2 ටම අයත් වුවද වැඩි ප්රමාණයක් කොළඹ දිස්ත්‍රික්කයට අයත්ය. ඔල‍බොඩුව ගෝනපල හා කෝරළඉම යන ගම්මාන වලින් මෙම වනාන්තරය වටවි ඇත. වනයේ ඊශාන සහ නිරිත දෙසින් සුන්දර දියපහර 2 ක් ගලා යයි.
භුරූපනය
1 මුහුදු මට්ටමේ සිට අඩි 344 ක් පමණ උසින් පිහිටා ඇත.
2 උසම ස්ථානය අඩි 378 ක් උස කොඩිගල කන්දය.
3 කොළඹ නගරය නැරඹිය හැකි වීම විශේෂ කරුණකි.
දේශගුණය
1 වාර්ෂික වර්ෂාපතනය 3200mm-3500mmකි.
2 ඊශාන දිග සහ නිරිත දිග මෝසම් වැසි දෙවර්ගයම ලැබේ.
3 පෙබරවාරි සහ මාර්තු මාස වල සාමාන්‍යයෙන් වියළි කාළගුණයක් පවති.
4 සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වයසෙල්සියස් අංශක 27-30 වේ.
භුවිද්‍යාව සහ පස
1 ප්‍රාග් කේම්බ්‍රීය යුගයට අයත් ග්‍රැනයිට් පාෂාණ වලින් යුතු මඳ බෑවුම සහිත පෙදෙසකි.
2 ගල්පර සංයුක්ත වී ඇත්තේ ගාන පිපිරස් , මිට් මැග්පික් සහ නයිබ් යන පාෂාණ වර්ග වලිනි.
3 මෙහි පස රතුකහ ගණයට අයත් වන අතර තුනී පස් තට්ටුවක් ලෙස ගල්තලාව මත පිහිටා ඇත.
ජල වහනය
ස්වාභාවික දිය දහර 2කි . ඊශාන හා නිරිත දෙසින් කුඩා ඇළවල් ආකාරයට ගලා බසින මේවා මහඔයට එක්වේ.පසුව බොල්ගොඩ ගඟට සම්බන්ධ වේ. අවුරුද්ද පුරාම නොසිඳි පවතින දිය කඩිත්තක් කොඩිගලේ පිහිටා ඇති අතර විශ්කම්භය 1.5 ක් පමණ වේ.
ශාක අධ්‍යනය
1 ශාක විශේෂ 131 ක් පමණ ඇත.
2 එරමිණියා ,ගල් වෙරළු , වෙනිවැල් , කළුමැදිරිය වැනි ශ්‍රී ලංකාවට ආවේනික ශාක විශේෂ ද මේ අතර වේ.
සත්ත්ව අධ්‍යනය
1 සමනළයන් විශේෂ 45 ක් වාර්තා වී ඇත.
2 පක්ෂීන් විශේෂ 72ක් පමණ සිටිති.
3 ක්ෂීරපායින් (මී මින්නා, කොළ වඳුරා වැනි ආවේනික වර්ගද සිටිති.)
කොඩිගහකන්ද ගවේශණය
මුලින්ම ඝන වනයක්ව තිබු මෙම පෙදෙස හෙලි පෙහෙලි කර කෝපි වගා කොට ඇත.එම නිසා අදත් මෙම කන්දේ පහළ කොටස කෝපිකන්ද ලෙස හඳුන්වයි.1986 දි කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලයේ සංවිධානයක් "සංරක්ෂණය සඳහා පානගමු" නමින් කොඩිගහකන්ද පිළිබඳව පාරසරික ගවේශණයක් කර ඇත. එසේම 1955 දි "රත්මලාන පාරිසරික අධ්‍යනය සංගමය" මඟින් කොඩිගහකන්ද පිළිබඳව විධිමත් අධ්‍යනයක් කර ඇත. එළිසබෙත් රැජින, ජපානයේ ඔටුන්න හිමි අකිහිතෝ කුමරු, රවින්ද්‍රනාත් තාගෝර් වැනි වියතුන්ද මෙහි පැමිණ ඇත.
කොඩිගහකන්ද හා සිංහරාඡය අතර සැසඳීම
මෙහි සිටින සතුන්
මෙහි විෂ සහිත සර්පයින්ද සිටී
කොඩිගහකන්ද වන අඩවියේ ඇති මල් වර්ග
මුලාශ්‍ර
1986" සංරක්ෂණය සඳහා පානගමු" සංවිධානයේ ගවේශණ වාර්තා
වනඡීවි සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව ආශ්‍රිත වාර්තා
"මිහිතල මිතුරෝ" සංවිධානයෙන් ලබා ගත් තොරතුරු |
5764 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%87%E0%B6%B8%E0%B7%8A%E0%B6%B6%E0%B7%90%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B6%9A%E0%B7%9A%20%E0%B6%BD%E0%B7%93%20%E0%B6%9A%E0%B7%90%E0%B6%A7%E0%B6%BA%E0%B6%B8%E0%B7%8A | ඇම්බැක්කේ ලී කැටයම් | ඇම්බැක්කේ දේවාලය ශ්‍රී ලාංකේය කැටයම්කරුවාගේ ශිල්පීය දක්‍ෂතාව විදහාපාන තවත් එක් ස්ථානයකි. මධ්‍යකාලීන සමයට අයත් දැවයෙන් කරන ලද මෙම දේවාලය ස්කන්ධකුමාර හෙවත් කතරගම දෙවියන්ට කැපකරන ලද දේවාලයක් බව සදහන් වේ. මහනුවර දිස්ත්‍රික්කයේ උඩුනුවරට අයත් වෙලම්බොඩ නම් ග්‍රාමයේ මෙම දේවාලය පිහිටුවා ඇත.
ඉතිහාසය
ගම්පොල රාජධානියේ (ක්‍රි.ව 1371) පාලකයකුව සිටි iii වන වික්‍රමඛාහු රාජ්ය සමයේ (1358-1374) මෙම දේවාලය ඉදිකරන ලද ඛව සදහන් වේ. දේවාලය ඉදි කිරිමේ නිමිත්ත පිළිඛද ජනශ්‍රැතියෙහි විවිධ අදහස් පවති. ඒ සම්බන්ධයෙන් බලන විට සිංහලෙන් ලියැවුණු ඇම්බැක්කේ වර්ණනාව නම් කාව්‍ය ග්‍රන්ථයෙහි මේ පිළිබඳ විවිධ තොරතුරැ ඇතුළත් වේ.ඒ අනුව මෙම චිරන්තන පාරම්පරික ඵසේම අලංකාර කැටයම් නිර්මාණ ශිල්පියා ලෙස සදහන්ව ඇත්තේ දෙල්මඩ මූලාචාරි නම් ශිල්පියාය. III වන වික්‍රමඛාහු රජුගේ බිසවක වූ හෙනකදබිසෝ සිහිවිම සදහා නිර්මාණය කරන ලද මෙය මහනුවර රාජධානි සමයේ අලුත්වැඩියා කරන ලදි.
දේවාල කැටයම්
දේවාලයේ සියලුම නිර්මාණ සදහා ගම්මාලු ,බුරුත, නා, හල්මිල්ල යන ලී වර්ග යොදා ගෙන ඇත. ඇම්බැක්කේ දේවාලය අභියස පිහිටි වාහල්කඩයේ ලි කණු දහයත් ප්‍රධාන ගොඩනැගිල්ලේ දිග්ගෙයි වු ලී කණු 32 ත් අලංකාර කැටයමින් සරසා තිබේ. හේවිසි මඩුව නොහොත් දිග්ගෙයි අලංකාර ලී කැටයම් සමුහයක් දක්නට ලැබේ. එම දිග්ගෙය කණු 32 න් යුක්තය. දිග අඩි 52 ක් වන අතර පළල අඩි 25 කි. එම කණුවල මධ්‍යයේ වු හතරැස් කොටසේ අලංකාර කැටයම් දක්නට ලැබේ.
ගජසිංහ, හංස, නෙලුම්, වෘෂභකුංජරය, නළඟන, මල්ලවපොරය, අසරුවා, හේවායා, ඇත්කදලිහිණියා, සැරපෙන්දියා, කිදුරා, හස්තිකුම්භවිදාරණය, ගිජුලිහිණියා, හේරුණ්ඩ පක්ෂියා, මල් ගහ, ලණු ගැටය, කිහිඹි මුහුණ ආදි විවිධාකාර කැටයමින් අලංකාර කර තිබේ.
කණුවේ අටපට්ටම් කොටස නාග බන්ධනයෙන් හෝ ගැටපත් ලිය මෝස්තරයෙන්ද කුළුණු හිස මුතුදැල් මෝස්තරයෙන්ද කුළුණු පාදම ආයත කැටයමින්ද අලංකාර කර තිබේ. කුළුණු හිසින් සතර දිශාවට පහතට එල්ලෙන පේකඩය සැරපෙන්දි මුවකින් නික්මේ. පේකඩයේ යට කොටස හංස පුට්ටුවලින් අලංකාර කර තිබේ. පළල පැත්තේ කණුවල පේකඩ 04 ක් වෙති. පේකඩය මත තැනවු කලාල මැද කැටයම් යොදා තිබේ. කළාඳ හා බාල්කවල ආධාරයෙන් නැංවු කුරුපා මුදුනේ පියස්සේ මුදුන් යට ලීය සවිවී ඇත.
දේවාලයට ප්‍රවිශ්ට වන ස්ථානයේ වාහල්කඩ නම් වු ගොඩනැගිල්ලක් වන අතර එහි අලංකාර කණු 10 ක් වෙයි. හේවිසි මඩුවේ කණුවල එකිනෙක වෙනස් කැටයම් දක්නට ලැබේ. එහි කණුවල හතරැස් කොටසේ ලියපත් මෝස්තර, මව හා දරුවා, පලාපෙති මෝස්තර, සිංහයා ආදි කැටයම් වෙයි. මේ කණු සම්බන්ධ පේකඩද අලංකාර කැටයමින් යුක්ත වෙයි.
පිංතූර ගැලරිය
මුලාශ්‍ර
Anuradha Senarath - "Kandy"
මේවාද බලන්න
ඇම්බැක්කේ දේවාලය
බාහිර සබැදි
ඇම්බැක්කේ දේවාලය 1
ඇම්බැක්කේ දේවාලය 2
පුරාවස්තු - ශ්‍රී ලංකා |
5765 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B7%93%E0%B6%9A%E0%B6%BB%E0%B6%AB%E0%B6%BA | කාන්තාරීකරණය | කාන්තාරීකරණය () වර්තමාන ලෝකයේ තවත් ප්‍රබල පාරිසරික ගැටලුවක් වේ.කාන්තාරීකරණය යන වචනයෙන් අදහස් වනනේ ලෝකයේ කාන්තාර නොවන වගාබිම් ඇතුළු වෙනත්බිම් කාන්තාර බවට පත්වීමේ ක්‍රියාවලියයි. ඒ අනුව ශුෂ්ක හා අර්ධ ශුෂ්ක ප්‍රදේශවල කෘෂිකාර්මික කටයුතු සඳහා යොදාගත් භූමිය, වගාකල නොහැකි තත්වයට පත්වීම කාන්තාරීකරණය ලෙස සරළව දැක්විය හැකිය. එක්සත් ජාතීන්ගේ පරිසරය හා සංවර්ධනය පිළිබඳ ජගත් කොමිසමේ ගණන් බැලීම් වලට අනුව කාන්තාර ලෙසට ස්ථිර ලෙසම පිරිහී ඇති භූමිය වාර්ෂිකව හෙක්ටයාර් මිලියන 6 බැගින් වර්ධනය වේ.
කාන්තාරීකරණය ලෝකයේ සෑම ප්‍රදේශයකම පාහේ ව්‍යාප්තව ඇති මුත් ඉතාම විනාශකාරී තත්වයට පත්වී ඇත්තේ අප්‍රිකාව, ආසියාව හා ලතින් ඇමරිකානු රටවල වියළිබිම් ආශ්‍රිතවයි. කාන්තාරීකරණය කෙතරම් දරුණු තත්වයට පත්වී තිබේදයත් ලෝකයේ ගොඩබිම් ප්‍රමාණයෙන් 1/3ම කාන්තාරීකරණයට ගොදුරු වී ඇත.මේ තත්වය ලෝක ජනසංඛ්‍යාවෙන් මිලියන 850ට බලපායි. කෙසේවෙතත් කාන්තාරීකරණය පැතිරුණු ප්‍රධාන ප්‍රදේශය ලෙස අප්‍රිකාවේ "සාහෙල්" කලාපය දැක්විය හැකියි.ඒ ප්‍රධාන ලෙසම මානව කටයුතු හේතුවෙන් සිදුවන කාන්තාරීකරණයකි.
කාන්තාරීකරණයට හේතු
කාන්තාරීකරණය ස්වභාවික හා මානුෂික සාධකවල සාමූහික ඒකාබද්ධතාවයක ප්‍රතිඵලයකි.ඒ සඳහා බලපාන සෘජු සාධක කීපයකි. එනම්,
ගෝලීය උණුසුම් වීම / නියඟය.
තෘණ භූමිවල ප්‍රමාණය ඉක්මවා සතුන් ඇති කිරීම.
වගා බිම්වල ප්‍රමාණය ඉක්මවා වගා කිරීම.
දුර්වල ඉඩම් කළමනාකරණය හා නුසුදුසු වගාක්‍රම අනුගමනය කිරීම.
වන විනාශය.
ආන්තික බිම් ප්‍රයෝජනයට ගැනීම.
අධික ජන සංඛ්‍යා ඝනත්වය.
දරිද්‍රතාවය.
වෙනත් සමාජ ආර්ථික තත්වයන්.
ගෝලීය වශයෙන් සිදුවන වායුගෝලීය තාපවත් වීම හා නියඟය කාන්තාරීකරණය සඳහා හේතුවන ප්‍රධාන සාධකයන් වේ. ඉහත දැක්වූ සාධක නිසා ඉතියෝපියාව, මාලි, නයිගර්, චැඩ් හා සුඩානය වැනි ප්රදේශ දෙසට සහරා කාන්තාරය ව්‍යාප්ත වීමට පටන්ගෙන තිබේ. මේ ආකාරයට සහරා කාන්තාරය වාර්ෂිකව උතුරු හා දකුණු දිශා වලට හෙක්ටයාර් 100,000 ක් පමණ පැතිරී යන බවට ඇස්තමේන්තු කර තිබේ.
ඇතැම් රාජ්‍යයන්හි ප්‍රතිපත්තිද කාන්තාරීකරණයට බලපායි.උදාහරණ ලෙස බ්‍රසීලයේ "ඇමසෝනියා මෙහෙයුම" යටතේ ඇමසන් වනාන්තර ප්රදේශයේ වනාන්තර බිම් විශාල ලෙස එළිපෙහෙළි කිරීම සිදුව ඇත. පාංශූඛාදන ගැටලුව ලෝකයේ සෑම රටකම පාහේ පොදු තත්වයකි.1970 දශකයේ අග භාගය වන විට ඇමරිකා එක්සත් ජනජදයේ කෘෂිකාර්මික බිම් වලින් 1/3ට පමණ මෙම ගැටලුව අදාල විය.
කාන්තාරීකරණයේ ප්‍රතිඵල
ලොව පුරා විශේෂයෙන් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල බිලියන 1.2ක ජන සංඛ්‍යාවකට කාන්තාරීකරණය ප්‍රබලව බලපායි.මේ නිසා ඇතිවන ප්‍රධාන ගැටලු කීපයක් හදුනාගත හැකිය.
වගාබිම් අහිමි වීම
අප්‍රිකාව, ආසියාව හා ලතින් ඇමරිකානු කලාපයන්හි හෙක්ටයාර් මිලියන 870ක භූමියක් හෙවත් කෘෂිකාර්ම්ක බිම් වලින් 18.5ක් දැඩි ලෙස කාන්තාරීකරණයට ගොදුරු වී ඇත.
වගාබිම් වල ඵලදායීතාවය අඩුවීම
එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවර්ධන වැඩසටහන (UNDP) ඇස්තමේන්තු කර ඇති ආකාරයට ලෝකයේ වනාන්තර, තෘණ භූමි, වැසිදියෙන් වගාකරන බිම් හා වාරිමාර්ග පහසුකම් සැපයෙන බිම් වලින් හෙක්ටයාර් බිලියන 3.3 පමණ කාන්තාරීකරණයට ගොදුරුවීමේ අවධානමක් පවතී. ලෝකයේ වනාන්තර හා තෘණභූමි වලින් 63%ක් හෙවත් හෙක්ටයාර් බිලියන 2.6 ද වැසි ජලයෙන් වගාකරන භූමියෙන් 60%ක් හෙවත් හෙක්ටයාර් මිලියන 347ද වාරිමාර්ග ජල සම්පාදන බිම් වලින් 30%ක් හෙවත් හෙක්ටයාර් මිලියන 40ද මීට අයත් වේ.
සාගතය පැතිරීම
ඉහත හේතු නිසා ජනතාවට අවශ්ය ආහාර සපයා ගැනීමට දුෂ්කර වී සාගත පැතිරේ. 1982-1983 කාලයේ අප්‍රිකාවේ ඇතිවූ සාගතය පුද්ගලයින් මිලියන 35ට සෘජු වශයෙන් අදාල විය. ඉතියෝපියාව, සූඩානය, නයිගර්, මාලි.....වැනි රාජ්ය එසේ සාගත පැතිර ගිය රාජ්ය වේ.
කාන්තාර වර්ධනය වීම
මෙය කාන්තාරීකරණයේ තවත් සෘජු ප්‍රතිඵලයකි. සහරා කාන්තාරය ක්රමයෙන් පුළුල් වන බව සොයාගෙන තිබේ.
කාන්තාරීකරණය වළක්වාගත හැකි ක්‍රියාමාර්ග
තෘණ භූමිවල ප්‍රමාණය ඉක්මවා සතුන් ඇති නොකිරීම.
වගා බිම් වල සීමාසහිත ප්රමාණයක් වගා කිරීම.
ඉඩම් කළමණාකරනය නිසිආකාරව සිදුකිරීම.
ඒ ඒ බිම්වලට උචිත වගා ක්‍රම නිවැරදිව යොදා ගැනීම.
මිනිසාගේ සමාජ තත්වයන් දියුණු කිරීමට රාජ්ය ප්‍රතිපත්ති සකස් කිරීම. (උදා-දුප්පත්කම අවම කිරීම, ජනසංඛ්‍යා වර්ධනය පාලනය කිරීම.)
ගෝලීය උණුසුම් වීම සම්බන්ධව මිනිසා දැනුවත් කිරීම.
පින්තූර එකතුව
ආශ්‍රේය
"ගෝලීය පරිසර අර්බුද"- උපාලි වීරක්කොඩි
මේවාද බලන්න
හරිතාගාර ආචරණය
පෘථිවිය උණුසුම් වීම
ආක්ටික් කලාපයේ උණූසුම
වෙනත් ආශ්‍රිත ද්වාර:
මූලාශ්‍ර
බාහිර සබැදි
http://pubs.usgs.gov/gip/deserts/desertification
http://www.bcb.uwc.ac.za/Envfacts/facts/desertification.htm
http://www.fao.org/desertification/default.asp?lang=en
කාන්තාර
Environmental soil science
Paleoclimatology |
5766 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%80%E0%B7%90%E0%B6%AF%E0%B7%92%20%E0%B7%83%E0%B7%8F%E0%B7%84%E0%B7%92%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B6%BA | වැදි සාහිත්‍යය | වැදි ජන සමාජය තුල මුඛ පරම්පරාගතව පැවත එන ගී, කවි, මන්තර, හා ජනකතා වැනි ජනශ්‍රැතින්ගෙන් සමන්විත වු වැදි බස පදනම් කොට ගෙන නිර්මාණය වු සාහිත්‍යය වැදි සාහිත්‍යය ලෙස හැඳින්වේ.
වැදි ගී
වැදි සාහිත්‍යයට අයත් බොහෝ දෑ වැදි බසින්ම ඇත.දරුවන් නැලවීමේදි, නැටීමේදි, හා ශාන්තිකර්මවලදි ගී ගැයිම වැදි ජනයාගේ එක්තරා
ලක්ෂණයකි.එම ගී ගායනයේදි ඔවුන් ඒ ඒ අවස්ථාවන්ට උචිත පරිදි විරිත් වෙනස් කිරිම සිදු කරනු ලබයි.ගායනාවල රිද්මයානුකූල නාද මාලාවක් ඇත.ඒ
අනුව වැදි ගි විවිධ අංශ ඔස්සේ දක්නට ලැබේ.ඒ අතර දරු නැළැවිලි ගි , නැටුම් ගි ,ශාන්තිකර්ම ගි ප්‍රමුඛ ස්ථානයක් ගනි.
දරු නැළැවිලි ගි
කැකුලා මොක්කට අඬන්නේ
පැට්ටි මොක්කට අඬන්නේ
දෑ මුණු මාලට අඬන්නේ
සිරිතල මාලට පැට්ටි අඬන්නේ
ගෝණල මාලට පැට්ටි අඬන්නේ
ඌයෙල මාලට පැට්ටි අඬන්නේ
දෑමුණු මාලට නාඬන් පැට්ටි
වම්බොටු මාලට නාඬන් පැට්ටි
ඌයෙල බොක්කිට නාඬාපෝ
සිරිතල බොක්කිට නාඬාපෝ
එව්වත් දීපිය පැට්ටිට
පැට්ටි මොක්කට නැළැවෙන්නේ
ගෝණල මාලට නාඬප පැට්ටි
ඈලල මාලට නාඬප පැට්ටි
අම්මි කොදොය් රොරොය්යා
අප්පි කොදොය් රොරොය්යා
දියේ කොරාටත් නාඬප පැට්ටි
දියේ කොරාටත් නාඬාපෝ
එව්වත් දීපව් පැට්ටිට
පැට්ටි මොක්කට නැළැවෙන්නේ
වම්බටු මාලට නාඬප පැට්ටි
වම්බටු මාලට නාඬාපෝ
ඌයෙල බොක්කිට නාඬප පැට්ටි
ඌයෙල බොක්කිට නාඬාපෝ
අම්මි කොදොය් රොරොය්යා
අප්පි කොදොය් රොරොය්යා
මෙවැනි දරු නැළැවිලි ගීත කිහිපයක්ම වැදි සාහිත්‍යය තුල දක්නට ලැබෙන අතර ළමා ගී ද දක්නට ලැබේ.පහතදැක්වෙන්නේ දරුවන් අතර ප්‍රචලිත ළමා
ගීයකි.
තෙන තෙඳිනානා තෙඳිනානේ
තෙන තෙඳිනානා තෙඳිනානේ
කදිරං ඇල්ලට බැඳි වියනා //
දුන්න නමාගෙන දුනු කොබ්බෑවල //
කුණු ගොන් තඩියෙක් පිටවතුරා ගෙන //
චප්පි චලපිලි කියන කලට //
චප්පිගේ බිත්තර දෙකම දෙකයි
චප්පිගේ බිත්තර දෙකම දෙකයි
මෙවැනි ගී වලට අමතරව වෙනස් ආකාර ගත් ගී රාශියක්ම වැදි සාහිත්‍යය තුල දක්නට ලැබේ.වනයේදි වැවේදි දඩයමට යන විට ගයන ගී මෙන්ම ප්‍රේමය
සම්බන්ධ වු ගී ද දක්නට ලැබේ.
වැව් පොජ්ජේ සීපද පොජ්ජ
සුළං ගසන කොට කෙළිනා මල් පොජ්ජ
සීතල බාන කොට මෝරන අල පොජ්ජ
අල පොජ්ජෙන් සැදේ සොඳමින් ඇට පොජ්ජ
මල් පොජ්ජෙන් සැදේ සොඳමින් ඇට පොජ්ජ
ඇට පොජ්ජෙන් කරු ගච්චන පිටි පොජ්ජ
පිටි පොජ්ජෙන් කරු ගච්චන ගුලි පොජ්ජ
මහම වනන්තර පොජ්ජෙ කැකුලන්ට
කැකුලෝ කැවිලිලන්නේ මහ ගුලි පොජ්ජ
දිය මතුපිට කෙළි සුදෙමින් මල් පොජ්ජ
සීතල බාන කොට මෝරන අල පොජ්ජ
නැටුම් ගී
තෙන තෙඳිනානා තෙඳිනානෝ
තාලා පාරේ කොබෙයියෝ
කොවුරුං මිටුරුං කියන්නේ
අඟර නැටුම් නටාපෝ
ඩිංගිරි නැටුම් නටාපෝ
ආටී බිටි ගසාපෝ
බලී බිලී ගසාපෝ
සුදු හුරව දකින්ඩයි
මම දුවගෙන ආවේ මෝ
කොළඹ රාජව දකින්ඩයි
මම දුවගෙන ආවේ මෝ
ගලේ මුලේ වැටීලා
මගේ තොලේ වැදීලා
ටික්කට මෝලා මරාපී
වැදි ජන ජිවිතයේ සුවිශේෂි අවස්ථාවන් මෙන්ම විවිධ අවස්ථාවන් හා සම්බන්ධව නිර්මාණය වු වැදි ගී දක්නට ලැබෙන අතර කවි ද ප්‍රමුඛස්ථානයක්ගනි.
විශේෂයෙන් වැදි ජනයාගේ කවි නිර්මාණය වි ඇත්තේ ඔවුන්ගේ ශාන්තිකර්ම හා අදහන දෙවි දේවතාවුන්අරඹයාය.
වැදි කවි
කිරි කොරහේ දි ගැයෙන කවි
හෝ...ඒ දෙයියෝ මෙ දෙයියෝ
කන්දේ ගමන් පොජ්ජේ කැවිල්ලාන කංකුණා
කන්දේ මං පොජ්ජේ කැවිල්ලාන කංකුණා
ඉස් පොජ්ජේ මස් පොජ්ජ කැවිල්ලාන කංකුණා
පය පොජ්ජේ මස් පොජ්ජ ඇනඋකාලන කංකුණා
මේ ඇත්තන්නේ කිරි ගෙජ්ජට ඇනඋකාලන කංකුණා
මේ ඇත්තන්නේ තුඹ පෝරුතනට ඇනඋකාලන කංකුණා
මේ ඇත්තන්නේ පැඟිරි කොළ පොජ්ජට ඇනඋකාලන කංකුණා
මේ ඇත්තන්නේ කෝනම් පොජ්ජට ඇනඋකාලන කංකුණා
මේ ඇත්තන්නේ දෙපටුල්ලන් තැනට ඇනඋකාලන කංකුණා
මේ ඇත්තන්නේ මොරියං කැච්චට ඇනඋකාලන කංකුණා
කන්දේ දෙයියල ඇත්තෝ ඇනඋකාලන කංකුණා
ඉස් ගෙජ්ජේ මස් පොජ්ජ ඇනඋකාලන කංකුණා
හොඃ හොඃ හොඃ
කිරි අම්මාවරුන්ගේ කවි
ඉඳිගොල්ලේ කන්දේ මම යන කල ට
ගල්කෑරා මල් සුවඳක් ගැසු ම ට
එමල සොයා තනිමාලට යන කල ට
ඉඳිගොල්ලේ කිරි අම්මා වැඩි ලෙස ට
අත්තනමල ලොල සපුමල පිපෙන් නේ
රෙද්දේ නොවෙද සිත්තර රුව අඳින් නේ
තිස්සේ නොවෙද රජ්ජුරුවන් දකින් නේ
කිරි අම්මා නුඹ මානෙල් මලක් නේ
වැද්දන් පිලිබඳ ජනකවි
සොරබොර වැවේ එගොඩෙත් ඉන්නේ වැද්දෝ
සොරබොර වැවේ මෙගොඩෙත් ඉන්නේ වැද්දෝ
සොරබොර වැවේ දෙගොඩෙම ඉන්නේ වැද්දෝ
අපටත් නෙළුම් මල් හුලන්නට දෙද්දෝ
මෙවැනි ජනකවි වැද්දන්ගේ කොළ මඩුව නම් ශාන්තිකර්මයේදි මෙන්ම කිරි කොරහ නටන අවස්ථාවන්හිදි ගායනා කරනු ලබයි.
මන්තර
මන්තර මැතිරිමෙන් තම ජිවිතයට සහනයක් ලැබෙන බව වැදි ජනතාවගේ විශ්වාසයකි.ලෙඩ දුක් සන්සිඳවිමට, වන සතුන්ගෙන් සිදුවන කරදර
මඟහැරවිමට මෙම මන්තරවල විශාල බලයක් ඇතැයි වැදි ජනතාව විශ්වාස කරයි.දෙහි කැපිම, වල් අලින් එලවා දැමිමට,වලසුන් එලවා දැමිමට,
වල් මිහරකුන් එලවා දැමිමට, කොටියා එලවා දැමිමට ආදි ලෙස වෙන් වෙන් වු මන්තර රාශියක් ඔවුන් සතුව ඇත.
වල් අලින් එලවා දැමිමේ මන්තරයක්යාලුවො බලන්න ලැබේවා දෝනී ස්වේතා පාසලට එන්නේ නැ අහුවෙන්න
ඉච්චට වල්ලයි - පච්චට වල්ලයි
හරි හොඳ වල්ලයි -දෑල දෙවල්ලයි
බැහැගං බොටකදානං -බොට කඳීනං
මංගච්ච බොට කඳා තෝඃ -බොටකඳා
වල් මිහරකුන් එලවා දැමිමේ මන්තරය
ඉරි දෙයියන්නේ ඔක්මා
සඳ දෙවියන්නේ ඔක්මා
පසේ බුදුන්නේ ඔක්මා
සිටු ඔක්මා සිටු
ජන කතා
වැදි ජනතාවට මෙවැනි විවිධ ක්ෂේත්‍රයන් එකට එක් වු ගීත සාහිත්‍යයක් ඇතිවාක් මෙන්ම ගද්‍ය සාහිත්‍යයක් ද තිබේ.වැද්දන්ගේ
වරිගවල සම්භවය පිලිබඳ පවතින ජන ප්‍රවාද හා කතාන්තර එයට අයත්ය.ඔවුන්ගේ වරිග වන ඌරු වරිගෙ,තලා වරිගෙ,උනාපාන වරිගෙ,මොරාන
වරිගෙ,නබුඩන වරිගෙ යන වරිග ඇති විම පිලිබඳ කතාන්දර මෙම ගද්‍යමය ජනශ්‍රැතිවලට අයත් වේ.එවැනි කථා රාශියක් මේ තුල දක්නට හැකිය.
ශ්‍රි ලංකාවේ ආදි වාසින් ලෙස සැලකෙන වැදි ජනතාවට දියුණු යැයි සැලකෙන ජන කොටසක් තරම් දියුණු සාහිත්‍යයක් නොමැති වුවත් ඔවුන්ටම අනන්‍ය වු
ඔවුන්ගේ භාෂාවෙන්ම නිර්මාණය වු සුවිශේෂි සාහිත්‍යයක් උරුම වි ඇත.
ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ
ආචාර්ය ඊ.ඇම්.රත්නපාල මහතාගේ "ලංකාවේ වැද්දෝ" කෘතියෙනි.
මේ අඩවියත් බලන්න
වැදි ජනයා
වැදි ජනයා |
5767 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%84%E0%B6%B8%E0%B7%94%E0%B6%AF%E0%B7%8F%E0%B6%9A%E0%B6%BB%E0%B6%AB%E0%B6%BA | හමුදාකරණය | හමුදාකරණය ගත් කල අවි තරගයේ තවත් එක් මාතෘකාවක් ලෙස හමුදාකරණය හැදින්විය හැකිය. එලෙස ගතහොත් හමුදාකරණය යන වචනයෙන් අදහස් වන්නේ හමුදාව ශක්තිමත් කිරීම හෝ රාජ්‍යයේ මුලික අවධානය හමුදාව වෙත යොමු කිරීමත් සියළුම බලතල හමුදාව මත කේන්ද්‍රගත කල අවස්ථාවක් ලෙස දැක්විය හැක. මෙහිදී අවි තරගය පිළිබඳව ඉදිරිපත් වු එක් නිර්වචනයක මෙලෙස සඳහන් වේ.
"තම හමුදා ශක්තිය වැඩි කිරීම මගින් එකිනෙකාට සාපේක්ෂ වශයෙන් ආරක්ෂාව වැඩි දියුණු කර ගැනීමට උත්සාහ
කරන රාජ්‍යයන් 2 ක් හෝ වැඩි ගණනක් අතර ඇති වන තරගකාරී අරගලයකි".
මේ නිර්වචනය තුළ ප්‍රධාන වශයෙන් සංකල්ප 2 ක් ඇත. එනම් හමුදා ශක්තිය වැඩි කිරීම හා තරඟකාරී අරගලයක් යන සංකල්ප 2 යි. යම් රාජ්‍යයක් තමන්ගේ හමුදා ශක්තිය වැඩි කර ගැනීම තුළින් උත්සාහ කරන්නේ තවත් රාජ්‍යයකට වඩා බලය අතින් ස්වකීය රාජ්‍යය පවත්වාගෙන යාම. ඒ අනුව බල තරඟය හා රාජ්‍යයන්ගේ ශක්තිය මැනීමේ සාධකයක් ලෙස හමුදා ශක්තිය යොදා ගැනීමේ උපාය මාර්ගය තහවුරු වීමත් අදහස් වේ. එනම් තරඟකාරීව තම ආරක්ෂාව සාපේක්ෂ වශයෙන් වැඩි දියුණු කර ගැනීම. හමුදාකරණය යන්න අවි තරඟයත් සමඟ නිර්වචනය වු අදහසකි. විශේෂයෙන් ලොව කලාපීය ලෙස නැඟුණා වු තත්වයක ප්‍රතිඵලයකි. උදාහරණයක් ලෙස නැගෙනහිර බටහිර විරෝධය දැක්විය හැකිය. සාමාන්‍ය පිළිගැනීම නම් හමුදාකරණය යන්න 1970 දශකයෙන් පසු වර්ධනය වීමට පටන් ගත් බව පොදු පිළිගැනීමයි.
හමුදාකරණය යන සාධකය ගත් කල අපට එය දෙයාකාර ලෙසකින් වර්ග කල හැකිය.
1.හමුදාකරණය වු රාජ්‍යයන්
2.හමුදාකරණය වන රාජ්‍යයන්
මෙලෙස මේ සාධකයන් දෙකත් බලපා තිබේ. ඉහත දැක්වු වර්ගීකරණයන් 2 ක සඳහා.
1.හමුදා වර්ධනය කිරීම සඳහා දරණ අධික උත්සාහය
2.සමාජය තුළ හමුදාමය මතවාදය වර්ධනය වී ඇති ආකාරය
හමුදාකරණය යනු සන්නද්ධ හමුදාවල සහ හමුදාව සම්බන්ධ කටයුතු වලට රාජ්ය
සම්පත් වැඩියෙන් යෙදවීමේ ක්‍රියාවලියයි.අනෙක් අතට දේශපාලන බලයෙහි මෙවලමක් ලෙස හමුදා බලය
යොදා ගැනීම සහ සිවිල් කටයුතු වලදි යුධ හමුදාවේ වැඩිවන බලපෑම හමුදාකරණයයි.හමුදාකරණය යන සාධකයේදී හමුදාවට වැඩි වැදගත්කමක් හා හමුදා ඉල්ලීම් හා අවශ්‍යතාවනට වැඩි අවධානයක් යොමු කෙරේ.
රටක යුද්ධයක් පවතින්නේ නම් හමුදාව අත්‍යවශ්‍ය සධකයකි. ඒඅනුව යම් රාජ්‍යයකට යුධ තර්ජනයක් පවතිනවා යැයි උපකල්පනය කිරීමත් හමුදාකරණයක් විය හැකිය. අනෙක් අතට ගැටුමක් පවතිනවිටක එය දිගින් දිගටම වර්ධනය කිරීමට හමුදාවට බලය ලබාදෙන්නේ නම් එවැනි වාතාවරණයක් තුළ හමුදාකරණයේ පසුබිමක් නිර්මාණය වේ.
මේ ආකාරයට අපට හමුදාකරණය යන්න අර්ථ දැක්විය හැකි අතර හමුදාකරණයට බලපාන සාධක පාලනය කිරීමෙන් නිර්හමුදාකරණයක් ඇති කළ හැකිය.මේ අනුව රටක හමුදාකරණය යන සාධකයට ප්‍රබලත්වයක් හිමිවීම තුළින් එය කලාපීය ආරක්ෂාවට තර්ජනයක් වන නිසා නිර්හමුදාකරණයක් කිරීමේ අවශ්‍යතාවය පැන නගී. හමුදාකරණය සඳහා අවශ්ය සාධක පාලනය කිරීම තුළින් නිර්හමුදාකරණයක් ඇතිකර ගත හැකිය.
'හමුදාකරණය සඳහා බලපාන සාධක'
පළමු කරුණ නම් හමුදා කටයුතු සඳහා විශාල මුදලක් වැය කිරීමයි.
මෙහිදී රාජ්‍යයක් හමුදාකරණය සඳහා ගමන් කරන විට කොතරම් ප්රමාණයක් සමාජ සුභසාධනය මඟ හැරෙනවාද යන්න පෙනී යයි. එනම් කිසියම් රටක් වැඩි මුල්‍ය ප්‍රතිපාදනයක් හමුදා නඩත්තු කටයුතු සඳහා හා හමුදා ක්‍රියාකාරකම් සඳහා වැය කරන අවස්ථාවකදී ඊට සාපේක්ෂව සමාජ සුභසාධනය උදෙසාත් පුද්ගල සුභසිද්ධිය උදෙසාත් වැය කිරීමට නියමිත ප්‍රමාණය පහල බැසීමක් සිදු වේ
.
හමුදා බලය වැඩි කර ගැනීමේ අරමුණක් වන්නේ, තමන්ට එල්ල විය හැකි පහරදීම් අවරෝධනය කිරීමයි. තමන්ට ප්‍රතිප්‍රහාරයක් එල්ල වේ යැයි සිතා එය වලක්වා ගැනීමට ක්‍රියා මාර්ගයක් ලෙස තම ශක්තිය වැඩි වර්ධනය කරයි. යම් රටක් සතුව අධික යුධ බලයක් හෝ යුධ බලය පෙන්නුම් කල හැකි සාධක පවතිනවා නම් එමගින් පෙන්නුම් කරන්නේ එම රාජ්‍යය තවත් රාජ්‍යයකගෙන් එල්ල විය හැකි ආක්‍රමණයකට සුදානම් වීමක් ලෙසය. වලක්වා ගැනීම හා සුදානම් වීම තුළ හමුදාකරණයක අරමුණක් පවතී.
රාජ්‍යයක් කොතරම් දුරට හමුදාකරණය වී ඇත්දැයි අපට ප්‍රධාන සාධක 06 ක් ඔස්සේ විමසා බැලිය හැකිය.
01. හමුදාවේ සංඛ්‍යාත්මක තත්වය.
පලමු සාධකය නම් හමුදාවේ සංඛ්‍යාත්මක තත්වයයි.
සාමාන්‍යයෙන් රාජ්‍යයක් සතු හමුදාව ප්‍රමාණාත්මකව කොපමණ සිටිනවාද යන්න මෙමගින් අදහස් කෙරේ. මෙහිදී ජනගහණයෙන් කොපමණ ප්‍රමාණ
යක් හමුදා සෙබළු ලෙස නියෝජනය වනවාද? යන්න බලයි. උදාහරණ ලෙස දකුණු ආසියා කලාපයේ පහත රටවල් විමසමු.
(කරුණාදාස w.m. -සාර්ක් සප්තා සප්ටා, පිටුව10,11,13, 1998, ඉමේජ් ලංකා ප්‍රකාශකයෝ)
මෙහිදී එක් එක් කාලවලදී හමුදාවේ වෙනස් වීමක් සිදු වෙනවා පවතින දේශපාලන වාතාවරණයට අනුව.
02. හමුදා වියදම් ප්‍රමාණය.
අනෙක් කාරණය හමුදා වියදම් ප්‍රමාණයයි.
මෙහිදී යම් රටක් තමන්ගේ සමස්ථ වාර්ෂික අයවැය ප්‍රමාණයෙන් යුධ වියදම් සඳහා කුමන ප්රතිශතයක් වැය කරනවාද යන කාරණය. නමුත් රාජ්‍යයන් මේ සම්බන්ධව නිවැරදි දත්ත ලබා නොදෙන නිසා යුධ වියදම් සොයා ගැනීම අපහසුම දත්තයන් වී ඇත. (නිදසුන් ලෙස පහත රටවල් බලමු.)
(1995-2003 දක්වා සාර්ක් රටවල් යුධ වියදම් සඳහා වැය කළ මුදල් ප්‍රමාණය. (SIPRI YEAR BOOK 2005)
(1995-2004 දක්වා සාර්ක් රටවල් යුධ වියදම් සඳහා වැය කළ ප්‍රමාණය.(ඇමරිකානු ඩොලර්)
(SIPRI YEAR BOOK 2005) : ARMAMEATS DISARMAMENTS AND INTERNATIONAL SECURITY, OXFORD UNIVERSITY PRESS, OXFORD 2005.
අනෙක් කාරණය නම්,
04. සිවිල් හමුදා අන්තර් විනිවිද යාමයි.
මෙහි අදහස හමුදාව හා හමුදාමය නොවන ජනගහණයෙන් කොපමණ දුරකට යථා තත්වයක් එළි දකිනවාද යන්නයි. උදාහරණයක් ලෙස සිවිල් පාලන කටයුතු සඳහා හමුදා නිලධාරීන් පත්වීම දැක්විය හැක.
05. හමුදාව දේශපාලනීකරණය වීම.
මෙහිදී අංශ 02 කි.
01. හමුදාව දේශපාලනීකරණය වීම.
02. සිවිල් සමාජය හමුදාකරණය කිරීම.
මෙහිදී හමුදාව යම් කිසි විදිහකට සිවිල් සමාජය විනයානුකුල නොවන තැනක් යැයි සිතා එහි පවතින දුෂණය මර්ධනය කිරීමට හමුදාව මැදිහත් විය යුතු යැයි සිතා හමුදාව ඒ සඳහා මැදිහත් වීම දේශපාලනීකරණය යන සාධකයෙන් අදහස් වේ.
උදාහරණ: පකිස්තානය හා බංග්ලාදේශය ස්වකිය රටවල් හමුදා කුමන්ත්‍රණ මගින් බලය තහවුරු කර ගැනීමට මුලික හේතුව වුයේ වංචනික ලෙස පරිපාලන ගෙන යාම හා පරිපාලනයේ දුෂණ බව හා අකාර්යක්ෂමතාවය.
අනෙක් අතට හමුදා සේවයේ සිටි අය සිවිල් තනතුරු වලට පත් වීමද වක්‍රව හමුදාවේ බලපෑම සිවිල් සමාජයට එල්ල වීමකි.
06. හමුදාව කෙරෙහි පවතින සමාජ තත්වය.
අනෙක් කාරණය හමුදාව කෙරෙහි පවතින සමාජ තත්වයයි. හමුදාව කෙරෙහි පවතින ගෞරවාන්විත ආකල්පය කොහොමද යන්න. මෙහිදී අධ්‍යාපන මට්ටම , නිල ඇඳුම කෙරෙහි පවතින ආකල්ප , වැටුප් පරිමාවන් ආදිය සැලකිල්ලට ගනී.
රටක ජාතික බලයට යුධ ශක්තිය වැදගත් සාධකයකි. විශාල හමුදාවක් සහිත නවීන අවි ආයුධ වලින් යුක්ත රටක් නිතරම බලගතු රටක් වේ. හමුදා මුලිකාංගය අතින් රටක් ශක්තිමත් වීමට හමුදාවේ ප්‍රමාණාත්මක බව මෙන්ම හමුදාවේ යුධ උපකරණයන්හි ගුණාත්මක බවද වැදගත්ය. එහෙත් විශාල හමුදාවක් හා නවීනතම යුධ උපකරණ සඳහා විශාල මුදල් ප්රමාණයක් වැය කිරීමට සිදු වේ. එහෙත් බොහෝ රටවලට යුධ වියදම් සැහෙන බරක් වී ඇත. එහෙත් අද ජාත්‍යන්තර දේශපාලනය තුළ හමුදාකරණය යන කරුණට වැදගත් තැනක් හිමි වි තිබේ.
පින්තුර එකතුව
ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ
මහාචාර්ය w.m.කරුණාදාස : සාර්ක් සප්තා සප්තා,ඉමේජ් ලංකා ප්‍රකාශකයෝ,හීල් වීදිය,1998
SIPRI YEAR BOOK 2005, Armaneats Disarmaments and International Security, Oxford university Press Oxford 2005 |
5768 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%93%E0%B6%9C%E0%B7%92%E0%B6%BB%E0%B7%92%20%E0%B6%B6%E0%B7%92%E0%B6%AD%E0%B7%94%20%E0%B7%83%E0%B7%92%E0%B6%AD%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B6%B8%E0%B7%8A | සීගිරි බිතු සිතුවම් | 5 වන සියවසෙහි අග භාගයේ රජ කළ කාශ්‍යප රජු විසින් නිර්මාණය කරන ලද සීගිරිය එදා මෙන්ම අදත් පෙර අපර දෙදිග රසවතුන්ගේ සිත් සතන් අමන්දානන්දයට පත් කරමින් ලොව 8වන පුදුමය ලෙස විශ්ව සම්මාන දිනීමට සමත් වී ඇත. සීගිරියේ විශේෂ නටඹුන් අතර ඉතා වැදගත් ස්ථානයක් සීගිරි බිතු සිතුවම් වලට හිමි වේ. මෙම බිතු සිතුවම් ශ්‍රී ලංකාවේ මෙතෙක් ආරක්ෂා වී ඇති ආදිතම චිත්‍ර අතරට එක් වේ.
ඉතිහාසය
සීගිරි බිතු සිතුවම්වල දක්නට ඇති විශේෂත්වය නම් මිනිස් ප්‍රමාණයට වඩා තරමක් කුඩා සුකුමාල ලලනාවන්ගේ රූප පමණක් වීමත් ඒවා ඉඟටියෙන් ඉහළ නග්න රූප පමණක් වීමත්ය. මෙම චිත්‍ර ඇඳීමේදී දේශීය අමුද්‍රව්‍ය භාවිතා කොට ඇති අතර වර්ණ සකසා ගැනීමේදී වියළි කලාපයේ බහුලව දක්නට ඇති අමුද්‍රව්‍ය භාවිතා කර තිබේ. එනම්,ගොකටු කිරි, මකුළු මැටි, රණවරා ආදිය වේ. ලලනාරූප පින්තාරු කිරීමේදී ස්වභාව ධර්මයා අනුව දැක්වීමට ශිල්පියා උත්සාහ නොකර ඇති අතර වර්ණ මඟින් අඳුරු ආලෝකය ගෙන රූපවල ත්‍රිමාණත්වය මතු කිරීමට ශිල්පියාගේ තෙලිතුඩ සමත් වී තිබේ. එසේම ලලනාරූප ශරීර හැඩයන්ට අනුකූලව තෙලිතුඩ හසුරුවාලීම නිසා සීගිරි සිතුවම් ඈතට පෙනෙනුයේ වර්ණයෙන් අඹන ලද රූප ලෙසය. සාහිත්‍යයේ කල්පිතයන්ට එකඟව දක්වා ඇති අගින් සිහින් වූ ඇඟිලි,සිහිනිඟ,මස්පිඩු පිරුණු පුළුලුකුල,වට වූ පුන්පියයුරු,දෙතොල් සහ දෙකොන සිහින්ව ගිය දිගු ඇස් සීගිරි සිත්තමින් අලංකාර කර තිබේ.
ලක්දිව ලෞකික චිත්‍ර කලාව පිළිබඳ අධ්‍යනය කිරීමේදී සීගිරි චිත්‍ර ප්‍රධාන වේ.දැනට අපට සීගිරියෙන් හමුවනුයේ චිත්‍ර 22ක් වැනි සුළු ප්‍රමාණයකි.ක්‍රි.ව.8 වන ශතවර්ෂයේ දී ලියවී ඇති සීගිරි කුරුටු ගීයකට අනුව රන්වන් ලියන් 502කගේ චිත්‍ර පිළිබඳව සඳහන් වේ.ප්‍රධාන වශයෙන් සීගිරි චිත්‍ර බටහිර ගල් පර්වතයෙහි ඇඳ තිබෙන අතර ඊට අමතරව දැරණියගල ගුහාව, වතුර බක්කිගල ගුහාව,නයිපෙන ගුහාව(පරුමක ලෙන) යන ස්ථානවලින් ද සිතුවම් හමු වී තිබේ. මිනිස් ප්‍රමාණයට වඩා තරමක් කුඩා ලෙස සුකුමාල ලලනාවන්ගේ උඩුකය රූප සීගිරි ශිල්පීන් ඔවුන්ගේ චිත්‍ර සඳහා වස්තු විෂය කරගෙන ඇති අතර එකී නාරි රූප වළාකුළුවලින් නික්මෙන්නාසේ ඇඳ තිබේ. ඉගටියෙන් ඉහළ නග්නව සිටින රන්වන් ලියන්,තනපටක් බැඳ සිටින නිල්වන් ලියන් කැටුව සිටින අයුරින් දර්ශනය වන ජෝඩු සහ තනි අය වශයෙන් සීගිරි සිතුවම් නිර්මාණය වී ඇත.එමෙන්ම සීගිරි සිතුවම් කලාත්මක සෞන්දර්යය කාර්යයන් උදෙසාම නිර්මාණය වූවකි.
කාන්තා රූප වළාකුළුවලින් මතුවන්නියන් ලෙස උකුලෙන් යටි කොටස වළාකුළුවලට වැසී ඇත.මෙම වළාකුළු රන් පැහැතිය.හිරු බැස යන අවස්ථාවේ රතුපාට වළාකුළුවලින් මතුවන මෙම කාන්තාවන්ගේ පසුබිමේ කිසිවක් නොමැතිව හිස් අහස පමණක් තිබීම විශේෂයකි.මේ චිත්‍ර සහ සන්ධ්‍යාවේ සම්බන්ධය ගැන එක් කුරුටු ගීයක ද සඳහන් වේ. හිරු බසින විට හැකිලෙන නෙළුම් හා මහනෙල් මල් එය සන්ධ්‍යාවක් බව සනාථ කරයි.
සීගිරි කතුන් අතර නිල්වනුවන් මෙන් ම රන්වනුවන් ද සිටිති.පරණවිතාන මහතා සඳහන් කරන්නේ රන්වනුවන් විජ්ජුලතාවන් ලෙසත්,නිල්වනුවන් මේඝ කුමරියන් ලෙසත්ය. සන්ධ්‍යා භාගයේ දී අප්සරාවන් ඉදිරිපත් කරන රැඟුමන් සීගිරි චිත්‍රවලින් ඉදිරිපත් කෙරේ.ඇතැම් කාන්තාවෝ මල් පුබුදුවති. තවත් සමහරෙක් ඒ මල් වට්ටිවලට එකතු කරති.පුබුදුවන ලද මල් බිමට දමන කාන්තාවෝ ද වෙති.තවත් කාන්තාවන් මල් දෙස බලාසිටී.මෙම රැඟුමට සංගීත භාණ්ඩ උපයෝගී කරගෙන තිබේ. ඒ බව කුරුටු ගී වල සඳහන් වේ.එනම්,වීණාවක් අතින් ගත් තැනැත්තියක් හා චිත්‍ර ලෙනේ දකුණුපස මහලු කාන්තාවක් තාලම්පට වැනි උපකරණයක් වයමින් සිටීමයි.
මල්වල ඇති මෘදු මොළොක්බව,සුන්දරත්වය හා සුවඳ සමඟ කාන්තාවගේ ඇති සම්බන්‍ධතාවයත් සංගීත රාවයට අනුව සිය අත්වලින් මල් පිළිබඳ ව කටයුත්තක් කරමින් රැඟුමක් ඉදිරිපත් කරන බවක් මෙම සීගිරි චිත්‍රවලින් පැහැදිලි වේ.
භාවිතා කර ඇති ශිල්පීය මූලධර්ම
චිත්‍ර ශිල්පීය මූලධර්ම හයක් පැරණි යුගයේ භාවිතා විය. එනම්,ප්‍රමාණ,භාව,රූපභේද,ලාවන්‍යයෝජන,වර්ණකාංග හා සදෘශ්‍යකරණ යනුවෙනි.මෙම මූලධර්මයන්ට අනුකූලව සීගිරි චිත්‍ර නිර්මාණය කර ඇත. සීගිරි කතුන්ගේ පුන් පියයුරු, සිහිනිඟ, නිලුපුල් ඇස්, දිගටි මුහුණු, තඹවන් තොල් ආදී අංගයන් වර්ණනා කර ඇති ආකාරය අනුව පෙනීයන්නේ මෙම ළඳුන් නව යෞවනියන් බවයි. සීගිරි චිත්‍ර නිර්මාණයේ දී කාන්තා ශරීරයේ ව්‍යවච්ජේද විද්‍යාත්මක වැදගත්කම ද සැලකිල්ලට ගෙන ඇත. සිරුර නැමෙන විට උදරයේ ඇතිවන රැළි ඉතා පැහැදිලිව දක්වා තිබේ.මෙවැනි රූප මෙම චිත්‍රවල තාත්විකත්වය ආරක්ෂා කිරීමට ඉවහල් වී තිබේ.
ඉරියව්: දැනට ශේෂව ඇති කාන්තා රූප සියල්ලෙහි ම හිටි ඉරියව් දැක්වේ.
ප්‍රමාණ: සීගිරි සිතුවම්වල උඩුකය පමණක් දර්ශනය වන නිසා ඇඳ ඇති ප්‍රමාණ කිව නොහැකි වුව ද අෂ්ටතාල ක්‍රමය අනුගමනය කර තිබේ.
භාව: චිත්‍රයකින් හෝ මූර්තියකින් භාව ප්‍රකාශ වනවා නම් එය සජීවීව පෙනේ.සීගිරි චිත්‍ර භාවයන්ගෙන් අනූනය.මේ නිසා සීගිරි කුරුටු ගී ලියූවෝ අප්සරාවන්ගේ භාවයන්ගෙන් කුල්මත් වී තම සිතැඟියාවන් ලියූහ.භාව ප්‍රකාශන අතින් ප්‍රධාන තැන මුහුණට ලැබෙයි.
ලාවන්‍යයෝජන: ලාවන්‍යයෝජන යනු,චිත්‍රයකට සුන්දරත්වය එක් කිරීමයි.ශාරීරික සුන්දරත්වය ඔපවත් වනුයේ උචිත ලෙස අඟ පසඟ උචිත වර්ණ යොදා දැක්වීමෙනි. ආලෝකය අවශ්ය තැනට ආලෝකය ද අඳුර අවශ්ය තැනට අඳුර ද තිබිය යුතුය.සීගිරි චිත්‍රවල ලාවන්‍යයෝජන මැනවින් දැකිය හැකිය.එය කාන්තාවන්ගේ සුන්දරත්වය කැපී පෙනීමට හේතු වී තිබේ.
වර්ණකාංග: එනම්,චිත්‍ර ඇඳීමේ දී සායම් මිශ්‍ර තෙලිතුඩ හැසිරවීමේ ක්‍රමයයි.සීගිරි චිත්‍ර ඇඳීමේ දී ගුරුපාට සායමකින් සැකිල්ල ඇඳ ඊට පසු ඒ ඒ තැනට උචිත සායම්වලින් සම්පූර්ණ කර තිබේ.එමෙන් ම නාරිදේහයේ ලාලිත්‍යයට අනුකූලව තෙලිතුඩ ගමන් කරමින් මෙම චිත්‍ර ඇඳ තිබේ.සීගිරි චිත්‍ර වියළි බදාම තලයක් මත නිර්මාණය කිරීම නිසා "ටෙම්පරා"ගණයට අයත් වේ.
ඉතා මෑතක දී පුද්ගලයකුගේ තීන්ත පහරකින් සීගිරි සිතුවම් විනාශ වූ පසු එම චිත්‍ර නැවත ප්‍රකෘති තත්ත්වයට පත්කරන ලද්දේ ඉතාලි ජාතික ආචාර්ය ලුසියානෝ මරන්සි මහතා විසිනි.
සීගිරි චිත්‍ර පිළිබඳ ඉදිරිපත් වී ඇති මත
01.එච්.සී.පී.බෙල් මහතාගේ මතය:
මෙම චිත්‍ර ලෙන්වලින් දැක්වෙන්නේ රන්වන් කාන්තාවන් කාශ්‍යප රජුගේ අන්තඃපුර ස්ත්‍රීන් බවත් නිල්වන් කාන්තාවන් ඔවුන්ගේ සේවිකාවන් බවත් ය.ළඳුන්ගේ අත මල් හා මල් බඳුන් ඇති හෙයින් ඔවුන් සීගිරිය ආසන්නයේ ඇති පිදුරංගල විහාරය වන්දනයට යන බව කියයි. වින්ස්ටන් ස්මිත් මහතා ද මෙම මතය අනුමත කර ඇත.
02.ආනන්ද කුමාරස්වාමිගේ මතය:
සීගිරි චිත්‍රවලින් උඩුකය පමණක් දැක්වෙන හෙයින් මෙන් ම, වළාකුළුවලින් මතු වී එන ස්වරූපයක් නිර්මාණය කොට ඇති බැවින් ඔවුන් සීගිරි අන්තඃපුර කාන්තාවන් නොවන බවත් දිව්‍ය අප්සරාවන් ස්වකීය සේවිකාවන් සමඟ සීගිරි ගල මුදුනට පැමිණ මල්වැසි වැස්සවීම සිදුකරන බවයි.
03.නන්දදේව විජේසේකර මහතාගේ මතය:
"රජුගෙ ඇතවුරෙන් අපි නොයමුයි හඟිමින් ඔවුහු සිටිති."යන කැටපත් පවුරෙහි ඇති කුරුටු ගීයකට අනුව ස්වකීය වල්ලභයා වූ කාශ්‍යප රජුගේ වියෝවෙන් ශෝකයට පත්වන ඔහුගේ අන්තඃපුර කතුන් නිර්මාණය කෙරෙන බවයි.
04.මාර්ටින් වික්‍රමසිංහයන්ගේ මතය:
මෙම චිත්‍රවලින් දැක්වෙන්නේ දිය කෙළියක් බව ඔහු කියයි.
05මහාචාර්ය සෙණරත් පරණවිතාණ මහතාගේ මතය:
රන්වන් කාන්තාවන් තුළින් විජ්ජුලතා හෙවත් විදුලියත්, නිල්වන් කාන්තාවන් තුළින් මේඝලතා හෙවත් වළාකුළුත් නිරූපණය කෙරෙන බව ඔහුගේ මතයයි
06.සිරි ගුනසිංහගේ මතය:
2010 වසරේ පළ කෙරුණු Sigiriya: Kassapa’s Homage to Beauty නමැති කෘතිය තුළ කලා ඉතිහාසඥ සිරි ගුනසිංහ තර්ක කළේ සීගිරිය හුදෙක් සෞන්දර්යය වින්දනය කිරීම සඳහා වූ විවේකස්ථානයක් වශයෙන් කාශ්‍යප රජු විසින් ඉදි කරනු ලැබූ බව යි. ඒ අනුව සීගිරි සිතුවම්වල දැක්වෙන කාන්තාවන් හුදෙක් සුන්දරත්වය අරමුණු කරගෙන සිතුවමට නැඟුණු සාමාන්‍ය ස්ත්‍රී රූප බවත් ඒවායේ වෙනත් සංකේතාත්මක හෝ ආගමික අර්ථයක් නොමැති බවත් ඔහු වැඩිදුරටත් තර්ක කරයි.
මූලාශ්‍ර
පොළොන්නරු නටඹුන්,කඹුරුපිටිෙය් වනරතන හිමි
ශ්‍රි ලංකාවේ ඉතිහාසය
මේවාද බලන්න
සීගිරියේ බිතුසිතුවම්
සීගිරියේ වාස්තු විද්‍යාව
[[සීගිරිය
සීගිරි ගීයෙහි භාෂා ලක්ෂණ
බාහිර සබැදි
සීගිරිය
පිංතූර
සීගිරිය |
5769 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%AD%E0%B7%9A | තේ | 'තේ හෝ චා යනු කැමිලියා සයිනෙන්සිස් හි සුව කළ හෝ නැවුම් කොළ මත උණු හෝ උතුරන වතුර වත් කිරීමෙන් සකස් කරන ලද ඇරෝමැටික පානයකි. සදාහරිත පඳුරක් වන මෙය නිරිතදිග චීනයේ සහ උතුරු මියන්මාරයේ මායිම් ප්‍රදේශවල ආරම්භ වූ අතර නැගෙනහිර ආසියාවට ආවේණික වේ. තේ Camellia taliensis මගින්ද කලාතුරකින් සාදනු ලබයි. සාමාන්‍ය ජලයෙන් පසු, තේ යනු ලෝකයේ වැඩිපුරම පරිභෝජනය කරන පානයයි. විවිධ තේ වර්ග තිබේ; සමහර ඒවා සිසිලනය, තරමක් කටුක සහ කහට රසය ඇති අතර අනෙක් ඒවාට පැණිරස, ගෙඩි, මල් හෝ තෘණ සටහන් ඇතුළත් විශාල වශයෙන් වෙනස් රසයන් ඇත. මූලික වශයෙන් එහි කැෆේන් අන්තර්ගතය නිසා තේ මිනිසුන් තුළ උත්තේජක බලපෑමක් ඇති කරයි.
චීන වෛද්‍ය හුවා ටුඕ විසින් ලියන ලද වෛද්‍ය ග්‍රන්ථයක තේ පානය පිළිබඳ මුල් විශ්වාසනීය වාර්තාවක් ක්‍රි.ව. තුන්වන සියවස දක්වා දිව යයි. එය චීන ටැන්ග් රාජවංශයේ විනෝදාස්වාද පානයක් ලෙස ප්‍රචලිත වූ අතර තේ පානය පසුව අනෙකුත් නැගෙනහිර ආසියාතික රටවලට ව්‍යාප්ත විය. පෘතුගීසි පූජකයන් සහ වෙළෙන්දෝ එය 16 වන සියවසේදී යුරෝපයට හඳුන්වා දුන්හ. 17 වන ශතවර්ෂයේදී, බ්‍රිතාන්‍ය ඉන්දියාවේ මහා පරිමාණයෙන් තේ වගා කිරීමට පටන් ගත් ඉංග්‍රීසි ජනතාව අතර තේ පානය විලාසිතාවක් විය.
"ඖෂධ තේ" යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ "Camellia sinensis" වලින් සාදන ලද බීම නොවේ. ඒවා පලතුරු, කොළ හෝ රෝස්ෂිප්, චමමයිල් හෝ රෝයිබොස් වැනි වෙනත් ශාක කොටස්වල කහට වේ. තේ පැලෑටියෙන් සාදන ලද තේ සමඟ ව්‍යාකූලත්වය වැලැක්වීම සඳහා මේවා "ටිසේනස්" හෝ "ඖෂධ කහට" ලෙස හැඳින්විය හැක.
නිරුක්ති
තේ සඳහා වූ විවිධ වචනවල නිරුක්තිය, චීනයේ සිට ලොව පුරා රටවලට තේ පානය කිරීමේ සංස්කෘතිය සහ වෙළඳාම සම්ප්‍රේෂණය කිරීමේ ඉතිහාසය පිළිබිඹු කරයි. ලොව පුරා තේ සඳහා වචන සියල්ලම පාහේ පුළුල් කාණ්ඩ තුනකට අයත් වේ: te, cha සහ chai, ඉංග්‍රීසියෙන් te, cha හෝ ලෙස පවතී. char, සහ chai. ඉංග්‍රීසි භාෂාවට ඇතුළු වූ තිදෙනාගෙන් මුල්ම තැනැත්තා “චා” වන අතර එය 1590 ගණන්වල මැකාවෝ හි වෙළඳාම් කළ පෘතුගීසීන් හරහා පැමිණ වචනයේ කැන්ටනීස් උච්චාරණය ලබා ගත්තේය. වඩාත් සුලභ තේ ආකෘතිය 17 වන සියවසේදී ලන්දේසීන් හරහා පැමිණි අතර, ඔවුන් එය වක්‍රව මැලේ "ටෙ" වෙතින් හෝ සෘජුවම මින් චීන භාෂාවෙන් "ටෙ" උච්චාරණයෙන් ලබා ගත්හ. තුන්වන ස්වරූපය වන චායි (අර්ථය "කුළුබඩු සහිත තේ") "චා" යන උතුරු චීන උච්චාරණයෙන් ආරම්භ වූ අතර, එය මධ්‍යම ආසියාවට සහ පර්සියාවට ගොඩබිමට ගමන් කළ අතර එහිදී එය පර්සියානු අවසානයක් වන "යි" ලබා ගත්තේය.
Botanical origin
Tea plants are native to East Asia and probably originated in the borderlands of southwestern China and northern Myanmar.
Chinese (small-leaf) type tea (C. sinensis var. sinensis) may have originated in southern China possibly with hybridization of unknown wild tea relatives. However, since there are no known wild populations of this tea, its origin is speculative.
Given their genetic differences forming distinct clades, Chinese Assam-type tea (C. sinensis var. assamica) may have two different parentages – one being found in southern Yunnan (Xishuangbanna, Pu'er City) and the other in western Yunnan (Lincang, Baoshan). Many types of Southern Yunnan Assam tea have been hybridized with the closely related species Camellia taliensis. Unlike Southern Yunnan Assam tea, Western Yunnan Assam tea shares many genetic similarities with Indian Assam-type tea (also C. sinensis var. assamica). Thus, Western Yunnan Assam tea and Indian Assam tea both may have originated from the same parent plant in the area where southwestern China, Indo-Burma, and Tibet meet. However, as the Indian Assam tea shares no haplotypes with Western Yunnan Assam tea, Indian Assam tea is likely to have originated from an independent domestication. Some Indian Assam tea appears to have hybridized with the species Camellia pubicosta.
Assuming a generation of 12 years, Chinese small-leaf tea is estimated to have diverged from Assam tea around 22,000 years ago, while Chinese Assam tea and Indian Assam tea diverged 2,800 years ago. The divergence of Chinese small-leaf tea and Assam tea would correspond to the last glacial maximum.
Early tea drinking
People in ancient East Asia ate tea for centuries, perhaps even millennia, before ever consuming it as a beverage. They would nibble on the leaves raw, add them to soups or greens, or ferment them and chew it like how betel is chewed.
Tea drinking may have begun in the region of Yunnan, where it was used for medicinal purposes. It is also believed that in Sichuan, "people began to boil tea leaves for consumption into a concentrated liquid without the addition of other leaves or herbs, thereby using tea as a bitter yet stimulating drink, rather than as a medicinal concoction."
Chinese legends attribute the invention of tea to the mythical Shennong (in central and northern China) in 2737 BC, although evidence suggests that tea drinking may have been introduced from the southwest of China (Sichuan/Yunnan area). The earliest written records of tea come from China. The word tú appears in the Shijing and other ancient texts to signify a kind of "bitter vegetable" (), and it is possible that it referred to many different plants such as sow thistle, chicory, or smartweed, as well as tea. In the Chronicles of Huayang, it was recorded that the Ba people in Sichuan presented tu to the Zhou king. The Qin later conquered the state of Ba and its neighbour Shu, and according to the 17th century scholar Gu Yanwu who wrote in Ri Zhi Lu (): "It was after the Qin had taken Shu that they learned how to drink tea." Another possible early reference to tea is found in a letter written by the Qin dynasty general Liu Kun who requested that some "real tea" to be sent to him.
The earliest known physical evidence of tea was discovered in 2016 in the mausoleum of Emperor Jing of Han in Xi'an, indicating that tea from the genus Camellia was drunk by Han dynasty emperors as early as the second century BC. The Han dynasty work, "The Contract for a Youth", written by Wang Bao in 59 BC, contains the first known reference to boiling tea. Among the tasks listed to be undertaken by the youth, the contract states that "he shall boil tea and fill the utensils" and "he shall buy tea at Wuyang". The first record of tea cultivation is also dated to this period, during which tea was cultivated on Meng Mountain () near Chengdu. Another early credible record of tea drinking dates to the 3rd century AD, in a medical text by Hua Tuo, who stated, "to drink bitter t'u constantly makes one think better." However, before the mid-8th century Tang dynasty, tea-drinking was primarily a southern Chinese practice. Tea was disdained by the Northern dynasties aristocrats, who describe it as a "slaves' drink", inferior to yogurt. It became widely popular during the Tang dynasty, when it was spread to Korea, Japan, and Vietnam. The Classic of Tea, a treatise on tea and its preparations, was written by the 8th century Chinese writer, Lu Yu. He was known to have influenced tea drinking on a large part in China.
Developments
Through the centuries, a variety of techniques for processing tea, and a number of different forms of tea, were developed. During the Tang dynasty, tea was steamed, then pounded and shaped into cake form, while in the Song dynasty, loose-leaf tea was developed and became popular. During the Yuan and Ming dynasties, unoxidized tea leaves were first stirred in a hot dry pan, then rolled and air-dried, a process that stops the oxidation process that would have turned the leaves dark, thereby allowing tea to remain green. In the 15th century, oolong tea, in which the leaves are allowed to partially oxidize before being heated in the pan, was developed. Western tastes, however, favoured the fully oxidized black tea, and the leaves were allowed to oxidize further. Yellow tea was an accidental discovery in the production of green tea during the Ming dynasty, when apparently careless practices allowed the leaves to turn yellow, which yielded a different flavour.
Worldwide spread
Tea was first introduced to Western priests and merchants in China during the 16th century, at which time it was termed chá. The earliest European reference to tea, written as chiai, came from Delle navigationi e viaggi written by Venetian Giambattista Ramusio in 1545. The first recorded shipment of tea by a European nation was in 1607 when the Dutch East India Company moved a cargo of tea from Macao to Java, then two years later, the Dutch bought the first assignment of tea which was from Hirado in Japan to be shipped to Europe. Tea became a fashionable drink in The Hague in the Netherlands, and the Dutch introduced the drink to Germany, France, and across the Atlantic to New Amsterdam (New York).
In 1567, Russian people came in contact with tea when the Cossack Atamans Petrov and Yalyshev visited China. The Mongolian Khan donated to Tsar Michael I four poods (65–70 kg) of tea in 1638. According to Jeremiah Curtin, it was possibly in 1636 that Vassili Starkov was sent as envoy to the Altyn Khan. He was given 250 pounds of tea as a gift to the tsar. Starkov at first refused, seeing no use for a load of dead leaves, but the Khan insisted. Thus was tea introduced to Russia. In 1679, Russia concluded a treaty on regular tea supplies from China via camel caravan in exchange for furs. It is today considered the de facto national beverage.
The first record of tea in English came from a letter written by Richard Wickham, who ran an East India Company office in Japan, writing to a merchant in Macao requesting "the best sort of chaw" in 1615. Peter Mundy, a traveller and merchant who came across tea in Fujian in 1637, wrote, "chaa – only water with a kind of herb boyled in it". Tea was sold in a coffee house in London in 1657, Samuel Pepys tasted tea in 1660, and Catherine of Braganza took the tea-drinking habit to the English court when she married Charles II in 1662. Tea, however, was not widely consumed in the British Isles until the 18th century and remained expensive until the latter part of that period. English drinkers preferred to add sugar and milk to black tea, and black tea overtook green tea in popularity in the 1720s. Tea smuggling during the 18th century led to the general public being able to afford and consume tea. The British government removed the tax on tea, thereby eliminating the smuggling trade, by 1785. In Britain and Ireland, tea was initially consumed as a luxury item on special occasions, such as religious festivals, wakes, and domestic work gatherings. The price of tea in Europe fell steadily during the 19th century, especially after Indian tea began to arrive in large quantities; by the late 19th century tea had become an everyday beverage for all levels of society. The popularity of tea played a role in historical events – the Tea Act of 1773 provoked the Boston Tea Party that escalated into the American Revolution. The need to address the issue of British trade deficit because of the trade in tea resulted in the Opium Wars. The Qing Kangxi Emperor had banned foreign products from being sold in China, decreeing in 1685 that all goods bought from China must be paid for in silver coin or bullion. Traders from other nations then sought to find another product, in this case opium, to sell to China to earn back the silver they were required to pay for tea and other commodities. The subsequent attempts by the Chinese Government to curtail the trade in opium led to war.
Chinese small-leaf-type tea was introduced into India in 1836 by the British in an attempt to break the Chinese monopoly on tea. In 1841, Archibald Campbell brought seeds of Chinese tea from the Kumaun region and experimented with planting tea in Darjeeling. The Alubari tea garden was opened in 1856, and Darjeeling tea began to be produced. In 1848, Robert Fortune was sent by the Honourable East India Company on a mission to China to bring the tea plant back to Great Britain. He began his journey in high secrecy as his mission occurred in the lull between the First Opium War and the Second Opium War. The Chinese tea plants he brought back were introduced to the Himalayas, though most did not survive. The British had discovered that a different variety of tea was endemic to Assam and the northeast region of India, which was then hybridized with Chinese small-leaf-type tea. Using Chinese planting and cultivation techniques, the British colonial government established a tea industry by offering land in Assam to any European who agreed to cultivate it for export. Tea was originally consumed only by Anglo-Indians; however, it became widely popular in India in the 1950s because of a successful advertising campaign by the India Tea Board. The British introduced tea industry to Sri Lanka (then Ceylon) in 1867.
Chemical composition
Physically speaking, tea has properties of both a solution and a suspension. It is a solution of all the water-soluble compounds that have been extracted from the tea leaves, such as the polyphenols and amino acids, but is a suspension when all of the insoluble components are considered, such as the cellulose in the tea leaves. Tea infusions are among most consumed beverages globally.
Caffeine constitutes about 3% of tea's dry weight, translating to between 30 and 90 milligrams per cup depending on the type, brand, and brewing method. A study found that the caffeine content of one gram of black tea ranged from 22 to 28 mg, while the caffeine content of one gram of green tea ranged from 11 to 20 mg, reflecting a significant difference. Tea also contains small amounts of theobromine and theophylline, which are stimulants, and xanthines similar to caffeine.
The astringency in tea can be attributed to the presence of polyphenols. These are the most abundant compounds in tea leaves, making up 30–40% of their composition. Polyphenols include flavonoids, epigallocatechin gallate (EGCG), and other catechins. Although there has been preliminary clinical research on whether green or black teas may protect against various human diseases, there is no evidence that tea polyphenols have any effect on health or lowering disease risk.
Health effects
Although health benefits have been assumed throughout the history of Camellia sinensis's consumption, there is no high-quality evidence showing that tea consumption gives significant benefits other than possibly increasing alertness, an effect caused by caffeine in the tea leaves. In clinical research conducted in the early 21st century, it was found there is no scientific evidence to indicate that consuming tea affects any disease or improves health.
Black and green teas contain no essential nutrients in significant amounts, with the exception of the dietary mineral manganese, at 0.5 mg per cup or 26% of the Reference Daily Intake (RDI). Fluoride is sometimes present in tea; certain types of "brick tea", made from old leaves and stems, have the highest levels, enough to pose a health risk if much tea is drunk, which has been attributed to high levels of fluoride in soils, acidic soils, and long brewing.
Cultivation and harvesting
Camellia sinensis is an evergreen plant that grows mainly in tropical and subtropical climates. Some varieties can also tolerate marine climates and are cultivated as far north as Cornwall in England, Perthshire in Scotland, Washington in the United States, and Vancouver Island in Canada. In the Southern Hemisphere, tea is grown as far south as Hobart in Tasmania and Waikato in New Zealand.
Tea plants are propagated from seed and cuttings; about 4 to 12 years are needed for a plant to bear seed and about three years before a new plant is ready for harvesting. In addition to a zone 8 climate or warmer, tea plants require at least 127 cm (50 in) of rainfall per year and prefer acidic soils. Many high-quality tea plants are cultivated at elevations of up to above sea level. Though at these heights the plants grow more slowly, they acquire a better flavour.
Two principal varieties are used: Camellia sinensis var. sinensis, which is used for most Chinese, Formosan and Japanese teas, and C. sinensis var. assamica, used in Pu-erh and most Indian teas (but not Darjeeling). Within these botanical varieties, many strains and modern clonal varieties are known. Leaf size is the chief criterion for the classification of tea plants, with three primary classifications being: Assam type, characterised by the largest leaves; China type, characterised by the smallest leaves; and Cambodian type, characterised by leaves of intermediate size. The Cambodian-type tea (C. assamica subsp. lasiocaly) was originally considered a type of Assam tea. However, later genetic work showed that it is a hybrid between Chinese small-leaf tea and Assam-type tea. Darjeeling tea also appears to be a hybrid between Chinese small-leaf tea and Assam-type large-leaf tea.
A tea plant will grow into a tree of up to if left undisturbed, but cultivated plants are generally pruned to waist height for ease of plucking. Also, the short plants bear more new shoots which provide new and tender leaves and increase the quality of the tea. Only the top of the mature plant are picked. These buds and leaves are called 'flushes'. A plant will grow a new flush every 7 to 15 days during the growing season. Leaves that are slow in development tend to produce better-flavoured teas. Several teas are available from specified flushes; for example, Darjeeling tea is available as first flush (at a premium price), second flush, monsoon and autumn. Assam second flush or "tippy" tea is considered superior to first flush, because of the gold tips that appear on the leaves.
Pests that can afflict tea plants include mosquito bugs, genus Helopeltis, which are true bugs and not to be confused with dipterous insects of family Culicidae ('mosquitos'). Mosquito bugs can damage leaves both by sucking plant materials, and by the laying of eggs (oviposition) within the plant. Spraying with synthetic insecticides may be deemed appropriate. Other pests are Lepidopteran leaf feeders and various tea diseases.
Production
Tea is mainly grown in Asia and Africa, though it is also grown in South America and around the Black and Caspian Seas. The four biggest tea-producing countries are China, India, Kenya and Sri Lanka, together representing 75% of world tea production. Smaller hubs of production include such places as São Miguel Island, Azores, in Portugal, and Guria, in Georgia. In 2020, global production of tea was 7.0 million tonnes, led by China with 42% and India with 20% of the world total. Kenya, Argentina, and Sri Lanka were secondary producers.
Storage
Storage conditions and type determine the shelf life of tea; that of black teas is greater than that of green teas. Some, such as flower teas, may last only a month or so. Others, such as pu-erh, improve with age. To remain fresh and prevent mold, tea needs to be stored away from heat, light, air, and moisture. Tea must be kept at room temperature in an air-tight container. Black tea in a bag within a sealed opaque canister may keep for two years. Green tea deteriorates more rapidly, usually in less than a year. Tightly rolled gunpowder tea leaves keep longer than the more open-leafed Chun Mee tea.
Storage life for all teas can be extended by using desiccant or oxygen-absorbing packets, vacuum sealing, or refrigeration in air-tight containers (except green tea, where discrete use of refrigeration or freezing is recommended and temperature variation kept to a minimum).
Processing and classification
Tea is generally divided into categories based on how it is processed. At least six different types are produced:
White: wilted and unoxidized;
Yellow: unwilted and unoxidized but allowed to yellow;
Green: unwilted and unoxidized;
Oolong: wilted, bruised, and partially oxidized;
Black: wilted, sometimes crushed, and fully oxidized (called [hóngchá], "red tea" in Chinese and other East Asian tea culture);
Post-fermented (Dark): green tea that has been allowed to ferment/compost (called Pu'er if from the Yunnan district of South-Western China or [hēichá] "black tea" in Chinese tea culture).
After picking, the leaves of C. sinensis soon begin to wilt and oxidize unless immediately dried. An enzymatic oxidation process triggered by the plant's intracellular enzymes causes the leaves to turn progressively darker as their chlorophyll breaks down and tannins are released. This darkening is stopped at a predetermined stage by heating, which deactivates the enzymes responsible. In the production of black teas, halting by heating is carried out simultaneously with drying. Without careful moisture and temperature control during manufacture and packaging, growth of undesired molds and bacteria may make tea unfit for consumption.
Additional processing and additives
After basic processing, teas may be altered through additional processing steps before being sold and is often consumed with additions to the basic tea leaf and water added during preparation or drinking. Examples of additional processing steps that occur before tea is sold are blending, flavouring, scenting, and decaffeination of teas. Examples of additions added at the point of consumption include milk, sugar and lemon.
Tea blending is the combination of different teas together to achieve the final product. Such teas may combine others from the same cultivation area or several different ones. The aim is to obtain consistency, better taste, higher price, or some combination of the three.
Flavoured and scented teas add aromas and flavours to the base tea. This can be accomplished through directly adding flavouring agents, such as ginger, cloves, mint leaves, cardamom, bergamot (found in Earl Grey), vanilla, and spearmint. Alternatively, because tea easily retains odours, it can be placed in proximity to an aromatic ingredient to absorb its aroma, as in traditional jasmine tea.
The addition of milk to tea in Europe was first mentioned in 1680 by the epistolist Madame de Sévigné. Many teas are traditionally drunk with milk in cultures where dairy products are consumed. These include Indian masala chai and British tea blends. These teas tend to be very hearty varieties of black tea which can be tasted through the milk, such as Assams, or the East Friesian blend. Milk is thought to neutralise remaining tannins and reduce acidity. The Han Chinese do not usually drink milk with tea but the Manchus do, and the elite of the Qing Dynasty of the Chinese Empire continued to do so. Hong Kong-style milk tea is based on British habits. Tibetans and other Himalayan peoples traditionally drink tea with milk or yak butter and salt. In Eastern European countries, Russia and Italy, tea is commonly served with lemon juice. In Poland, tea is traditionally served with a slice of lemon and is sweetened with either sugar or honey; tea with milk is called a bawarka ("Bavarian style") in Polish and is also widely popular. In Australia, tea with milk is known as "white tea".
The order of steps in preparing a cup of tea is a much-debated topic and can vary widely between cultures or even individuals. Some say it is preferable to add the milk to the cup before the tea, as the high temperature of freshly brewed tea can denature the proteins found in fresh milk, similar to the change in taste of UHT milk, resulting in an inferior-tasting beverage. Others insist it is better to add the milk to the cup after the tea, as black tea is often brewed as close to boiling as possible. The addition of milk chills the beverage during the crucial brewing phase, if brewing in a cup rather than using a pot, meaning the delicate flavour of a good tea cannot be fully appreciated. By adding the milk afterwards, it is easier to dissolve sugar in the tea and also to ensure the desired amount of milk is added, as the colour of the tea can be observed. Historically, the order of steps was taken as an indication of class: only those wealthy enough to afford good-quality porcelain would be confident of its being able to cope with being exposed to boiling water unadulterated with milk. Higher temperature difference means faster heat transfer, so the earlier milk is added, the slower the drink cools. A 2007 study published in the European Heart Journal found certain beneficial effects of tea may be lost through the addition of milk.
Packaging
Tea bags
In 1907, American tea merchant Thomas Sullivan began distributing samples of his tea in small bags of silk with a drawstring. Consumers noticed they could simply leave the tea in the bag and reuse it with fresh tea. However, the potential of this distribution and packaging method would not be fully realised until later. During World War II, tea was rationed in the United Kingdom. In 1953, after rationing in the UK ended, Yorkshire-based tea manufacturer Tetley launched the tea bag in the UK, and it was an immediate success.
The "pyramid tea bag" (or sachet), introduced by Lipton and PG Tips/Scottish Blend in 1996, attempts to address one of the connoisseurs' arguments against paper tea bags by way of its three-dimensional tetrahedron shape, which allows more room for tea leaves to expand while steeping. However, some types of pyramid tea bags have been criticised as being environmentally unfriendly, since their synthetic material is not as biodegradable as loose tea leaves and paper tea bags.
Loose tea
The tea leaves are packaged loosely in a canister, paper bag, or other container such as a tea chest. Some whole teas, such as rolled gunpowder tea leaves, which resist crumbling, are vacuum-packed for freshness in aluminised packaging for storage and retail. The loose tea is individually measured for use, allowing for flexibility and flavour control at the expense of convenience. Strainers, tea balls, tea presses, filtered teapots, and infusion bags prevent loose leaves from floating in the tea and over-brewing. A traditional method uses a three-piece lidded teacup called a gaiwan, the lid of which is tilted to decant the tea into a different cup for consumption.
Compressed tea
Compressed tea (such as pu-erh) is produced for convenience in transport, storage, and ageing. It can usually be stored longer without spoilage than loose leaf tea. Compressed tea is prepared by loosening leaves from the cake using a small knife, and steeping the extracted pieces in water. During the Tang dynasty, as described by Lu Yu, compressed tea was ground into a powder, combined with hot water, and ladled into bowls, resulting in a "frothy" mixture. In the Song dynasty, the tea powder would instead be whisked with hot water in the bowl. Although no longer practiced in China today, the whisking method of preparing powdered tea was transmitted to Japan by Zen Buddhist monks, and is still used to prepare matcha in the Japanese tea ceremony.
Compressed tea was the most popular form of tea in China during the Tang dynasty. By the beginning of the Ming dynasty, it had been displaced by loose-leaf tea. It remains popular, however, in the Himalayan countries and Mongolian steppes. In Mongolia, tea bricks were ubiquitous enough to be used as a form of currency. Among Himalayan peoples, compressed tea is consumed by combining it with yak butter and salt to produce butter tea.
Instant tea
"Instant tea", similar to freeze-dried instant coffee and an alternative to brewed tea, can be consumed either hot or cold. Instant tea was developed in the 1930s, with Nestlé introducing the first commercial product in 1946, while Redi-Tea debuted instant iced tea in 1953. Additives such as chai, vanilla, honey or fruit, are popular, as is powdered milk.
During the Second World War British and Canadian soldiers were issued an instant tea known as "compo" in their composite ration packs. These blocks of instant tea, powdered milk, and sugar were not always well received. As Royal Canadian Artillery Gunner, George C Blackburn observed:
Bottled and canned tea
Canned tea is sold prepared and ready to drink. It was introduced in 1981 in Japan. The first bottled tea was introduced by an Indonesian tea company, PT. Sinar Sosro in 1969 with the brand name Teh Botol Sosro (or Sosro bottled tea). In 1983, Swiss-based Bischofszell Food Ltd. was the first company to bottle iced tea on an industrial scale.
Tea culture
Tea is the second most consumed beverage on Earth, after water. In many cultures it is consumed at elevated social events, such as the tea party. Tea ceremonies have arisen in different cultures, such as the Chinese and Japanese traditions, each of which employs certain techniques and ritualised protocol of brewing and serving tea for enjoyment in a refined setting. One form of Chinese tea ceremony is the Gongfu tea ceremony, which typically uses small Yixing clay teapots and oolong tea.
In the United Kingdom, 63% of people drink tea daily. It is customary for a host to offer tea to guests soon after their arrival. Tea is consumed both at home and outside the home, often in cafés or tea rooms. Afternoon tea with cakes on fine porcelain is a cultural stereotype. In southwest England, many cafés serve a cream tea, consisting of scones, clotted cream, and jam alongside a pot of tea. In some parts of Britain and India, 'tea' may also refer to the evening meal.
Ireland, as of 2016, was the second-biggest per capita consumer of tea in the world. Local blends are the most popular in Ireland, including Irish breakfast tea, using Rwandan, Kenyan and Assam teas. The annual national average of tea consumption in Ireland is 2.7 kg to 4 kg per person. Tea in Ireland is usually taken with milk or sugar and brewed longer for a stronger taste.
Turkish tea is an important part of that country's cuisine and is the most commonly consumed hot drink, despite the country's long history of coffee consumption. In 2004, Turkey produced 205,500 tonnes of tea (6.4% of the world's total tea production), which made it one of the largest tea markets in the world, with 120,000 tons being consumed in Turkey and the rest being exported. In 2010, Turkey had the highest per capita consumption in the world at 2.7 kg. As of 2013, the per-capita consumption of Turkish tea exceeds 10 cups per day and 13.8 kg per year. Tea is grown mostly in Rize Province on the Black Sea coast.
Russia has a long, rich tea history dating to 1638 when tea was introduced to Tsar Michael. Social gatherings were considered incomplete without tea, which was traditionally brewed in a samovar.
In Pakistan, both black and green teas are popular and are known locally as sabz chai and kahwah, respectively. The popular green tea is often served after every meal in the Pashtun belt of Balochistan and in Khyber Pakhtunkhwa. In central and southern Punjab and the metropolitan Sindh region of Pakistan, tea with milk and sugar (sometimes with pistachios, cardamom, etc.), commonly referred to as chai, is widely consumed. It is the most common beverage of households in the region. In the northern Pakistani regions of Chitral and Gilgit-Baltistan, a salty, buttered Tibetan-style tea is consumed.
Indian tea culture is strong; the drink is the most popular hot beverage in the country. It is consumed daily in almost all houses, offered to guests, consumed in high amounts in domestic and official surroundings, and is made with the addition of milk with or without spices, and usually sweetened. It is sometimes served with biscuits to be dipped in the tea and eaten before consuming the tea. More often than not, it is drunk in "doses" of small cups (referred to as "cutting" chai if sold at street tea vendors) rather than one large cup.
Iranians have one of the highest per-capita rates of tea consumption in the world and a Châikhâne(Tea House) is a common sight on Iranian streets. Due to the suitable climate, tea is usually cultivated in large areas of northern Iran along the shores of the Caspian Sea.
In Burma (Myanmar), tea is consumed not only as hot drinks, but also as sweet tea and green tea known locally as laphet-yay and laphet-yay-gyan, respectively. Pickled tea leaves, known locally as lahpet, are also a national delicacy. Pickled tea is usually eaten with roasted sesame seeds, crispy fried beans, roasted peanuts and fried garlic chips.
In Mali, gunpowder tea is served in series of three, starting with the highest oxidisation or strongest, unsweetened tea, locally referred to as "strong like death", followed by a second serving, where the same tea leaves are boiled again with some sugar added ("pleasant as life"), and a third one, where the same tea leaves are boiled for the third time with yet more sugar added ("sweet as love"). Green tea is the central ingredient of a distinctly Malian custom, the "Grin", an informal social gathering that cuts across social and economic lines, starting in front of family compound gates in the afternoons and extending late into the night, and is widely popular in Bamako and other large urban areas.
In the United States, 80% of tea is consumed as iced tea. Sweet tea is native to the southeastern U.S. and is iconic in its cuisine.
Economics
Tea is the most popular manufactured drink consumed in the world, equaling all others – including coffee, soft drinks, and alcohol – combined. Most tea consumed outside East Asia is produced on large plantations in the hilly regions of India and Sri Lanka and is destined to be sold to large businesses. Opposite this large-scale industrial production are many small "gardens," sometimes minuscule plantations, that produce highly sought-after teas prized by gourmets. These teas are both rare and expensive and can be compared to some of the most expensive wines in this respect.
India is the world's largest tea-drinking nation, although the per capita consumption of tea remains a modest per person every year. Turkey, with of tea consumed per person per year, is the world's greatest per capita consumer.
Labor and consumer safety problems
Tests of commercially popular teas have detected residues of banned toxic pesticides.
Tea production in Kenya, Malawi, Rwanda, Tanzania, and Uganda has been reported to make use of child labor according to the U.S. Department of Labor's List of Goods Produced by Child Labor or Forced Labor. Workers who pick and pack tea on plantations in developing countries can face harsh working conditions and may earn below the living wage.
Certification
Several bodies independently certify the production of tea, such as Rainforest Alliance, Fairtrade, UTZ Certified, and Organic. From 2008 to 2016, sustainability standards-certified tea production experienced a compound annual growth rate of about 35%, accounting for at least 19% of overall tea production. In 2016, at least 1.15 million tonnes of sustainably certified tea was produced, valued at US$2 billion.
Rainforest Alliance certified tea is sold by Unilever brands Lipton and PG Tips in Western Europe, Australia and the U.S. Fairtrade certified tea is sold by a large number of suppliers around the world. UTZ Certified tea is sold by Pickwick tea.
Production of organic tea has risen since its introduction in 1990 at Rembeng, Kondoli Tea Estate, Assam. tons of organic tea were sold in 1999.
See also
Cannabis tea
Chifir', Russian extra-strong tea brew
Herbal tea
Frederick John Horniman
Indian Tea Association
International Tea Day
ISO 3103
Kombucha, drink produced from bacteria and yeast grown on tea
List of Chinese teas
List of hot beverages
List of national drinks
List of tea companies
Peace Iced Tea
Phenolic content in tea
Tea classics, influential historical monographs of East Asian tea
Tea leaf grading
Tea strainer
Tea tasting
References
Citations
General sources
Chinese cuisine
Crops originating from China
Herbal and fungal stimulants
Victorian cuisine
තේ |
5770 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%84%E0%B7%9A%E0%B6%B1%E0%B7%8A%20%E0%B6%9C%E0%B7%9C%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AD%E0%B7%90%E0%B6%B1 | හේන් ගොවිතැන | වී ගොවිතැන(මඩ ගොවිතැන) හැරුනු විට උස්බිමෙහි කරනු ලබන සියලු වගාවන් හේන් ගොවිතැන යන නාමයෙන් ආවරණය විය. එබැවින් එයට ගොඩ ගොවිතැන යයි නමක් ද විය.
පැහැදිලි ඒකීය හේන් ගොවිතැනක් හදුනා ගත හැක්කේ වියළි කළාපයේය. තෙත් කලාපයේ තිබුනු හේන් වල විවිධත්වය වැඩි නිසා ඒකීය රටාවක් එහි හඳුනා ගත නොහැක. එමේන්ම වියළි කලාපිය හේන අනීවාර්යෙන්ම බහු බෝග වු අතර තෙත් කළාපිය හේන ඒක බෝග හෝ බෝග දෙක තුනකට සීමා විය. වර්ෂා කාලය හා ඉන් අනතුරුව එන වියළි කාලය ඇති නිසා බහු බෝග හේන වැව් බැදි රාජ්ය යට ගැළපුනි. ඉංග්‍රීසීන් විසින් වියළි කලාපය ලෙස හදුනා ගත් වැව් බැදි රට 19 වැනි සියවස ට පෙර වියළි කලාපයක් ද නොවිය.
පැරණි හෙළ ගොවියා
ඉපැරණි ශිෂ්ටාචාර විමසීමෙදි ඔවුන්ගේ ප්‍රධාන ජීවනෝපාය වුයේ කෘෂිකර්මාන්තයයි. හේන් ගොවිතැන මූලිකම අංශයයි. මිනිසා දියුණු තාක්ෂණික ලොවකට පියමං කර සිටින මේ මොහොත වන විට පවා ගැමි ආර්ථිකයේ හේන් ගොවිතැනට ප්‍රධාන තැනක් හිමි වේ. ස්වයංපෝෂිත අර්ථක්‍රමය වෙනස් වීමත් සමගම පැරණි හේන් ගොවිතැනේ තිබු ඇතැම් අංග ක්ෂය වී යාමක් දැකිය හැකිය. එම නිසා අතීතයේ මේ හා බැඳුනු අංගෝපාංග විමසීම වටී.
ශ්‍රී ලංකාවේ පැරණි සිංහල ජනාවාස වැව් හෝ ජලාශ ආශ්‍රිතව ස්ථානගත විය. ගොවිතැන් කටයුතු සඳහා වැසි වැටෙන කාලය අනුව යල හා මහ යනුවෙන් ප්‍රධාන කන්න දෙකකි. ඔවුන් ඉදිරි කන්න සඳහා ලැබෙන වැසි ප්‍රමාණය දැන ගත්තේ පාරිසරික වෙනස්කම් අනුවයි. සුළං වේගය, හමන දිශාව, වළාකුලළු වල වර්ණය, විදුලි කෙටීම, වාතයේ තෙත්බව, ශාකයන්හි පත්‍ර වර්ධනය, පොතුවල ඝනකම, ඒවායේ මල් පිපෙන ගෙඩි හටගන්නා කාලය හා ප්‍රමාණය අනුවයි.
පලු හා වීර ගස්වල යහමින් මල් හා ගෙඩි හට ගැනිම අඩු වර්ෂාපතනයක ලක්ෂණය.
අවිච්චියා, කුඹුරු හා දියකඩිති අසල හඬ තලයි නම් එයද නියඟයක ලක්ෂණයකි.
ගෙවත්තක තල මලක් පිපිම ආපදාවක පෙර නිමිතිය.
දිවුල්, කටු කෑලිය, එරමිණිය, දඹ හා මොර අධික ලෙස ඵල ගැනිම දුර්වල මෝසම් වැස්සක ලක්ෂණය.
උකුස්සා, වැහිලිහිණියා හඬ නඟමින් අහසේ පියාසර කිරිම වැසි ලැබෙන ලකුණකි.
වියළි ඉරිතලා ගිය වැව් පොළොව මත කක්කුට්ටන් වලවල් හෑරිම වැසි ලැබෙන ලකුණකි.
කුහුඹින් ගුල් වලින් එලියට පොකුරු වශයෙන් පැමිණ සිටීම වැසි ලැබීමේ ලක්ෂණයකි.
ගොවියන් මෙවැනි පාරිසරික වෙනස්කම් වලින් ලබා ගන්නා වැසි ලකුණු මත තම වගාව කුමක්දැයි තීරණය කරයි. වී වගාවට ප්‍රමාණවත් වැසි නොලැබේ නම් එහි වී වෙනුවට අඩු වර්ෂාපතනයට ඔරොත්තු දෙන වෙනත් බෝග මුං, කවුපි, බඩඉරිගු වැනි බෝග වගා කරයි. මෙවැනි මිශ්‍රබෝග වගාවකට යොමු වන්නේ යම් කිසි උවදුරකින් බෝගයකට හානි වුවහොත් වෙනත් බෝග හේනේ ඉතුරුවන නිසාය.
හේන් ක්‍රියාවලිය
හේන් බිම ඇත්තේ ගම තුලය. ගම ඇත්තේ දිය බෙත්ම නොහොත් ජලය දෙපසට බෙදි යන පොලෙන් රැලි සීමා කර ගනිමිනි. දිය බෙත්මෙන් දෙපස එකම ගමක් පැවතීම මෙරට ජනාවාස ගොඩනැංවිමේ සම්ප්රීදාය නොවීය. ගම තුළ ඇති වනාන්තරය එළි කර ගොවිතැනට යොදා ගත් බිම ‘’ලඳු කැළෑව ‘’ නම් වෙයි. වරක් හේනක් කොටා අස්වැන්න ලබා ගෙන එය පුරන් වීම සදහා අත්හැර දැමු පසු නැවත කෙටිමට නිර්දේශ කරන්නේ හය අවුරුද්දකට පසුවය. ලදු කැළෑව වැවෙන්නේ මෙම කාළය තුලදීය. හය අවුරුද්දක් නිර්දේශ කලද අවුරුදු 3-4 ට නැවතත් පළමු තිබු සාරය පොළොවට ලැබේ.
මෙසේ පුරන්වීමට හැරීමේ හේතුව නම් අක්කරයක හේනක් තුල බෝග 08ක් වගා කළොත් අවස්ථා 08 ක දි ලැබෙන අස්වැන්න අක්කර අටක අස්වැන්නට සමානය. මෙහි දි පොළවේ සම්පුර්ණ සාරය බහු-බෝග හේන විසින් උරා ගනු ලැබේ. එබැවින් නැවතත් ඊට සාරවත් බව ඇති කර ගැනීම සදහා විරාම කාළයක් මෙසේ අවශ්ය ය. මෙසේ සෑම ගමකම ඇති ලදු කැළෑ ප්රිමාණය අවුරුද්දකට වගා වන බිම් ප්රයමාණය මෙන් 5-6 ගුණයක් විශාලය. මෙම විශාල බිම් ප්රුමාණය ගමේ පොදු තණ බිම විය. තණකොල හැරුණු විට නොයෙක් ආකාරයේ පැළෑටි හා පදුරු වර්ග ද ඒ තුල තිබුණි. ගැමියන් ට අවශ්යද බෙහෙත් සදහා අමුද්රනව්ය ද මෙම ලඳු කැළෑව තුලින් ලබා ගත හැකි විය. ඖෂධ සදහා මහ වනාන්තරයට යාමට අවශ්යඅ වුනේ අඩුවෙනි. මෙසේ ස්වභාවික සරුවීම සිදුවුයේ සුර්යාලෝකය හා වර්ෂාව ලැබීමෙන් හා ශාඛයන්හි දිරා ගිය කොටස් පොළවට එකතු වීමෙනි. මෙවිට බෝවන ක්ෂුද්රස ජීවින් විසින් ද පස තුලට වාතය ගෙන යාමෙන් හා යටි පස උඩට මතු කිරිමෙන් ද අප්‍රමාණ සේවයක් කළේය.
තෙත් කලාපයෙහි පස සරුවිම වේගවත් වුවත් වැසි කාල හා වියළි කාල මාරුවෙන් මාරුවට ඒමක් වැව් බැදි රටේ මෙන් මෙහි නැති නිසා හේන් වලින් ලැබෙන අස්වැන්නේ අඩුවක් පවති. ධාන්‍ය එළවළු හා පළතුරු පැසීමට වියළි බව අවශ්ය ය. එබඳු වියළි කාළයක් මෙම වැහි කළාපය තුල නොවීම අස්වැන්න අඩුවීමට හේතු වේ. වර්ෂාව අවශ්ය වන්නේ ශාඛයේ වැඩීමටය. ඵල හට ගැනිමට වර්ෂාව රහිත උණුසුම් කාළය අවශ්ය ය.
හේන ලංකාවට ආවේණික වීමට හේතුව නම් මෝසම් සුළං දෙකකින් වර්ෂාව ලබන ලොව එකම රට ලංකාව වීමය. දකුනු හා අග්නිදිග ආසියාව මෝසම් රටවල් වන්නේ ඒවාට බලපාන නිරිත දිග මෝසම් නොහොත් ‘’යල් වැස්ස ‘’මගිනි. නමුත් ලංකාවේ හේන් ගොවිතැන යනු මූළික වශයෙන් ම වප් මාසයේ සිට බක් මාසය දක්වා (ඔක්තෝබර්-අප්‍රේල් ) ක්රියාත්මක වන ගොඩ ගොවිතැන් කිරීමයි. මීට පාදක වන්නේ ආසියාවේ සෙසු රට වලට බල නොපාන ඊසාන දිග මෝසම නොහොත් මහ වැස්සයි.
හේන් වර්ග
භුමීය යොදා ගැනීමේ රටාවන්ට අනුව හේන් ප්‍රධාන වශයෙන් වර්ග දෙකකට අයත් වේ.
01. මුල්කැටා හේන
02. ඉරවලි හේන
මුල් කැටා හේන යනු එක් කේන්ද්‍රයක සිට පිටට විහිදි යන වෘත්තයක කොටසක් 1 රුපය අනුව කොටස් වලට බෙදා ගැනීමෙන් සැදුනු හේන් යායකි. ඉරවලි හේන යනු චතුරශ්‍රාකාර භුමිභාගයක් කුඩා චතුරශ්‍රාකාර බිම්වලට බෙදි යන ආකාරයේ හේන් යායකි
හේනක ව්‍යුහය
ස්වභාවික පරිසරය ඇසුරින් සියලු අවශ්යතා සපුරාගත් අතීත මිනිසා තම අවශ්‍යතාවලට ප්‍රමාණවත් ලෙස පමණක් අවට පරිසරය යොදා ගත්තහ. පැරණි වැව්ගම්මානවල ජීවත් වූවන් තම වගාවන් සඳහා මහ කැලෑ එළි කර විනාශ නොකළහ. තම අවශ්යතා සපුරා ගැනිමට වනයට ඇතුල්වීමට පෙර වනාන්තරය දෙවියන් ලෙස සලකා, ගසක කොළ අත්තක් කඩා එල්ලීම සාම්ප්‍රධායික සිරිතකි.මහ වනයට ඇතුල් වී සම්පූර්ණ වනයම එළි නොකර වනය කොටස්වලට බෙදා ගත්තහ.
පිල්ලෑව
අත්තඬු හේන
මූකලාන යනුවෙනි.
හේන් ගොවියා මුලින්ම පිවිසෙන්නේ පිල්ලෑව නම් වන ප්‍රදේශයටයි.අත්දඬු හේන යනු මිනිස් අතක් තරමට ගස් වැවුනු හේනයි. මූකලාන මහවනයයි. හේන් ගොවියා තම හේනේ එදිනදා ප්‍රයෝජනයට අවශ්‍යවන එළවළු,ධාන්‍ය,පලතුරු වගා කරයි.කුරක්කන්, මෙනේරි, තල, මුං, කවුපි ආදි ධාන්‍ය ද කැකිරි, පුහුල්, කරිවිල, මෑ, වට්ටක්කා වැනි එළවලළු ද කොමඬු, පැපොල්, දොඩම්, පේර, අන්නාසි වැනි පලතුරු ද ඒ අතරවේ. ගමේ සියලු
වගාවන්ට පොහොර වනුයේ දිරාපත් වන කොළ රොඩු සත්ව අපද්‍රව්‍ය ආදියයි. ඒනිසා හේන් වගාවේදි කෘමි උවදුරු අවම විය.
බොහෝ හේන්වල දක්නට ලැබෙන සුවිශේෂි ලක්ෂණයක් වන්නේ කුරුල්ලන් සඳහා වෙන් වු "කුරුලු පාලුව" නම් වන කොටසයි.කුරුල්ලන් සඳහා මෙය වෙන් කර තිබිණ.ඔවුන් හේන්වල කෘමීන් අහුලා කෑම නිසා ගොවීන්ට කුරුල්ලන්ගෙන් ප්‍රයෝජනලබා ගත හැකි විය.
කෘමිනාශක භාවිතා නොකරන නිසා හේනෙන් ලබා ගන්නා ආහාර වර්ග ඉතා පිරිසිදු ඒවාය.කන්න ආරම්භයේ සිට අස්වනු නෙලා ගන්නා තෙක් ආගම හා සම්බන්ධ වු වත්පිලිවෙත් සිරිත්විරිත් ඉටු කරයි. අලුත්අස්වැන්නෙන් බුදුන්ට දෙවියන්ට බාරහාර ඔප්පු කරයි. පැරණි වැව් ගම්මාන වල සෑම කටයුත්තකදීම සාමුහික ශ්‍රමය යොදාගනී.
හේනේ ඇති පැල හේන් ගොවිතැනේදි අනිවාර්ය අංගයකි.රාත්‍රි කාලයේ හේනට එන වන සතුන් පලවාහැරීමට ගැමියන්ට සිදු වේ. ශක්තිමත් උස් ගසක
මුදුනේ පැල තනා ගනි.පැල් රැකීම ලෙහෙසි පහසු කාර්යක් නම් නොව්.
පසු අස්වනු තාක්ෂණය
හේනෙන් නෙලා ගන්නා ධාන්‍ය වර්ග සෑහෙන කාලයක් තබා ගනී. නිවෙස් අසල තනා ගත් අටුව හෝ වී බිස්ස මේ සඳහා භාවිත වේ. ලී, මැටි, පිදුරු වැනි සරල ද්‍රව්‍ය වලින් මෙය තනා ගනියි. වී බිස්ස යනු මීටර් 2-3ක් උස ගෙතුල තබා තිබු, වේවැල් වලින් තනන ලද උපකරණයකි. වී අටුව යනු ගෙමිදුලේ පොළොවට මීටරයක් පමණ ඉහලින් තැනු වී බුසල් 50-60ක් අතර ප්රමාණයක් ගබඩා කළ හැකි ස්ථානයකි.
අද
බ්‍රිතාන්‍ය යුගයට පෙර හේන යනු හුදේකලා හේනක් නොව කුඹුරු යාය මෙන්ම පැවති හේන් යායක් පව පැරැන්නන් කළ විස්තර අනුව පෙනේ. ගම් සභාව මගින් මෙම හේන් යාය ක්‍රමය පරිපාලනය කරන ලදි. 1832 දි ගම්සභා තහනම් කිරිම හා පොදු ඉඩම් පරිහරණ කිරීම ද ඒ සමග ම තහනම් වී ඉඩම් ඔප්පු ක්‍රමය ඇති විම නිසා හේන අභාවයට ගියේය. ඉන්පසු තැනින් තැන පුද්ගල මුළික හේන් ඇති වුයේ ඒ ඒ අය බලපත්‍ර ලබා හෝ තම ඔප්පු සහිත ඉඩම් වල හේන් වගා කරන්නට වු නිසාය. ලඳු කැළෑව නැමැති රටාව අතුරුදහන් විය. ක්රමයෙන් අභාවයට යමින් පවතින සාම්ප්‍රධායික ජීවනමාර්ග කාලානුරුපිව වෙනස් වී ඇත. නාගරීකරණය නිසා ගම නගරය ඇසුරින් වෙනස්වීම් වලට ලක්වනු දැකිය හැකිය. හේන් වගා කිරිමට තරුණ පිරිස් මැලි වේ. එම නිසා දැව කැපිම වැනි දේවලින් පරිසර පද්ධතිය විනාශ වේ. හේන් ගොවිතැන විරැකියාවට මනා පිළියමකි. නමුත් හේන් ගොවියාට සමාජයේ අඩු සැලකිල්ලක් දක්වයි. මේ නිසා අද වන විට ගමෙන් නගරයට ඇදෙන ශ්‍රමිකයන් පිරිස වැඩිවෙමින් පවතී.
මේ අඩවිත් බලන්න
වී ගොවිතැන
ගොවිතැන
හේන් ගොවිතැන |
5771 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%92%20%E0%B6%AF%E0%B7%9A%E0%B7%80%20%E0%B6%B4%E0%B7%96%E0%B6%A2%E0%B7%8F | පත්තිනි දේව පූජා |
හැඳින්වීම
පතිවෘත්තාවට බලවත් පත්තිනි දේවිය ඇදහීම සාම්ප්‍රදායික ජන ජීවිතයේ ඉතාමත් දේවත්වයෙන් මෙන්ම ඉතාමත් ගෞරවණීයත්වයකින් සිදු වූවකි. බොහෝවිට යම් යම් ලෙඩ රෝග ව්‍යාධි ආදීන් දුරු කරගැනීම සඳහා දෙවියන්ට භාර වීමෙන් පසු එම පොරොන්දු ඉටු කිරීමත්, ගමේ සියලු දෙනාම එකතු වී ගමට සෙතක් ශාන්තියක් සලස්වා ගැනීමත්, ගමේ සාමය සහයෝගීතාවය වර්ධනය කර ගැනීමත්, පත්තිනි දේව පූජා වලින් බලාපොරොත්තු විය. විශේෂයෙන්ම වයඹ පළාත කේන්ද්‍ර කරගනිමින් මෙම පත්තිනි දේවිය ඇදහීම වැඩි වශයෙන් සිදුවන අතර එහිදී වඩා වැදගත් වන කිරි අම්මාවරුන්ගේ දානය, අං කෙළිය හා පොල් කෙළිය සම්බන්ධයෙන් විමසීමක් කෙරේ.
කිරි අම්මාවරුන්ගේ දානය
ඉතා පුරාණයේ සිටම ගම් වල පැවත එන චාරිත්‍රයකි කිරිඅම්මාවරුන්ගේ දානය. බොහෝ විට කාන්තාවකට දරු උපතක් සිදුවීමට පෙරාතුව හෝ පැපොල සරම්ප වැනි බෝවන රෝගයක් වැලඳුන විට හෝ කුඩා දරුවකුගේ කිසියම් අසනීප තත්වයක් නිසා හෝ එබඳුවූ අවස්ථාවක ඉක්මනින් නිරෝගී සුවය පතා කිරි අම්මාවරුන් සඳහා බාරයක් ගැට ගැසීම සිරිතකි.
බොහෝවිට බාරය සිදුවන්නේ බදාදා හෝ සෙනසුරාදා දිනකය. බාරය පිරිමහන්නේද එවැනිම වූ කෙම්මර දිනකදීය. මෙම බාරය සඳහා කිරි අම්මාවරු හත්දෙනෙක් යොදා ගැනීම වඩා ප්‍රකටය. කිරි අම්මාවරුන්ගේ දානයට අනිවාර්යෙන්ම සහභාගි කර ගනු ලබන්නේ දරුවන් වැදූ මව්වරුන් පමණය.
ආරාධනා ලැබූ කිරි අම්මාවරු උදෑසනම අදාල නිවසට පැමිණේ. ඔවුන්ට වාඩි වීම සඳහා බිම පැදුරු එලා ඊට උඩින් සුදු රෙදි පිරුවට අතුරා තබා තිබේ. වාඩි වූ පිරිසට කැවුම් කිරිබත් කෙසෙල් ගෙඩි ආදිය එක් වර්ගයකින් තුනක් බැඟින් ලැබෙන ලෙස තුන්වරක් බෙදයි. බොහෝවිට එය කරන්නේ අදාල බාරයට හේතු වූ පුද්ගලයා විසිනි.එසේම කිරිපැණි භාජනය බැඟින්ද ඒ කිරි අම්මාවරුන්ට පූජා කෙරේ. තවද බුලත් කොලයක් පුවක් ඉරුවක් කාසි වලින් පඬුරක්ද මෙසේ දෙනු ලැබේ.
මේ කටයුතු සිදු කිරීමට පෙර හඳුන්කූරු දුම්මල වැනි සුවඳ වර්ග හා බුද්ධ පින්තූරයක් සමඟ පොල්තෙල් පහනක්ද දල්වා අම්මාවරුන් සමීපයේ තබනු ලබයි. මෙසේ මූලික කටයුතු අවසන් වීමෙන් වූ පසු කිරි අම්මලා ගෙදර අයද සමඟ පන්සිල් සමාදන්ව බුදුන් වැඳීමක් කරනු ලැබේ. එයින් පසු තෙරුවන් වැඳ පත්තිනි දේවිය සිහිපත් කරමින් යාතිකාවක් පලපුරුදු කිරි අම්මා කෙනෙකු විසින් සිදුකරනු ලැබේ.
සෙත් පැතීම සඳහා යොදා ගන්නා කවියක්
එර්දි වෙලා උඩු ගුවනේ වඩින්නේ
එර්දි සලුව ගෙන පවන් සලන්නේ
සුද්ද ඇතිව දෙන දන් පිලිගන්නේ
සිද්ධ පතිනි දෙවි මේ පින් ගන්නේ
අං කෙළිය
පත්තිනි දේවියට කෙරෙන උපහාරයක් හැටියට පැවැත්වෙන්නකි. ගම් දෙකක (උඩුපිල හා යටිපිල) දෙපිරිසක් එක්ව අන්දර කොවුලින් සකස් කරන ලද අං "අං රිකිල්ල" නම් තවත් ලොකු කඳක බැදගෙන අවුත් එකිනෙක ක්‍රමවත්ව පටලවා ගහක හා කඳක බැඳ රඳවා ඇද කඩා දැමීම එහි මූලික ක්‍රියාදාමයයි.
පත්තිනි දේවියගේ කතාවක එන සිද්ධියක් මෙම ක්‍රීඩාවට මුල් වූ සේ සලකනු ලැබේ. ඇය තම සැමියා වන පාලගයාර් සමඟ මල් නෙලන්නට ගියාය. පාලගයාර් ගසට නැග මල් කඩද්දී පත්තිනි බිම සිට මල් නෙළුවාය. ඒ අතර ඔවුන් මල් නෙළු කෙකි එකට පැටළිණි. එය ගලවා ගන්නට දෙදෙනාම නොකැමති වූහ. දෙදෙනා දෙපසට අදිද්දී පාලගයාර්ගේ කෙක්ක කැඩී ගියේය. අං කෙළිය පවත්වනු ලබන්නේ එම සිද්ධිය අනුස්මරණය කරන්නටය.
පා ලඟ ගස උඩ ඉඳ මල් ඉත්තට කෙකි ලා
ඊ ළඟ පත්තිනි මදවියගේ රන් කෙකි අවු ලා
මෙ ලක්දිවේ හැම දෙවියෝ අදිති එක් වෙ ලා
එදා පටන් මේ අං කෙළිය උපත ඇති වෙ ලා
මුළු ක්‍රීඩාව තුළම ඇත්තේ ආගමික මුහුණුවරකි. මල්පැල ඉදිකිරීම, පහන් දැල්වීම, සුවඳ දුම් ඇල්ලීම, කෙම්මර කිරීම ආදියෙන් ඒ වග පැහැදිලි වෙයි. එක් පිලක අඟ බිඳියාමෙන් ක්‍රීඩාව අවසන් වෙයි. එහෙත් ක්‍රීඩා වාරයක් අවසන් වීමට එක් අඟක් පිට පිට වාර තුනක් දිනිය යුතුය. එසේ තුන්වරක් දිනන ලද අඟ රිදී මුදුවක් පලඳවා ගමේ දේවාලයේ තැන්පත් කරනු ලැබේ.
පොල් කෙළිය
මෙයද පත්තිනි දේවියට කෙරෙන පූජාවක් හැටියට සලකනු ලබන්නකි. අං කෙළියේදී මෙන්ම පොල් කෙළියේදීද පොල් මල්පැල වල තබා දුම්මල අල්ලා පේ කොට වත් පිළිවෙත් අනුව සිදු කරනු ලැබේ. මෙහිදීද උඩුපිල යටිපිල වශයෙන් දෙපිලක් එක්ව තරඟ කරනු ලැබේ. එක් පිලකින් එවනු ලබන පොල් ගෙඩිය අනෙක් පිලේ අයකු විසින් පොල් ගෙඩියකින්ම ගසා බිඳ දැමීම මෙහිදී කරනු ලබන ක්‍රියාවයි.
පහරදීම සඳහා පොල් එවන්නාද පහර දෙන්නාද යන දෙදෙනාම හොඳ පලපුරුදුකාරයන් වීම මෙහිදී අත්‍යවශ්‍යවෙයි. එමෙන්ම මෙම ක්‍රීඩාවද සිදු කරනු ලබන්නේ කෙම්මර දවස්වල පමණකි.
සෙල්ලම් සිරිපද මෙ අප රකිනවා
පුල්වන් දෙවිරජ වරම් ලැබෙනවා
පුල් පියුමක් දෙවි සුරත දරනවා
පොල් පූජාවට වරම් ලැබෙනවා
පද කර කවි කීව්වේ ඔබෙ නාමෙට
ලෙඩ රෝ දුක් දුරුවෙයි ඔබෙ නාමෙට
සියළු රෝග දුරුවෙයි තෙද හළඹට
තෙද වරමක් ලැබුණා පොල් කෙළියට
මේවාද බලන්න
නවගමුව පත්තිනි දේවාලය
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
Pattini Culture
සහෘද සංවාද
ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ නාමාවලිය
දැදුරු ඔය බඩ විත්ති. ඇන්.ටී.කරුණාතිලක
අපේ විත්ති. කේ.ඇම්.ධර්මදාස
විවිධත්වයෙන් යුතු වයඹ සාහිත්‍ය වංශය. කේ.ඇම්.ධර්මදාස
ජනශ්‍රැතිය
පත්තිනි අම්මා |
5772 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%9C%E0%B6%AB%E0%B6%BB%E0%B7%8F%20%E0%B7%83%E0%B7%84%20%E0%B7%83%E0%B7%99%E0%B6%B6%E0%B6%A9 | මොණරා සහ සෙබඩ | ශ්‍රි ලංකාවේ වියළි කලාපීය වනාන්තරවල ද ඉන්දියාවේද ගිනිකොන දිග ආසියාවේද ජීවත්වන ප්‍රමාණයෙන් විශාල පක්‍ෂියෙකි. පිරිමි පක්ෂියා මොණරා නමින්ද ගැහැණු පක්ෂියා සෙබඩ නමින්ද හඳුන්වයි. මොනරා ඉතා සිත්ගන්නාසුළු සත්වයෙක් වුවද සෙබඩ රුවැත්තියක්නොවේ. මොනර රූ සිරිය , විශාල පිල්කළඹ, වර්ණ පිහාටු, ඔටුන්න සහිත හිස, ආදියෙන් විචිත්‍රවත් වී ඇත. සෙබඩ මොනරාට වඩා කුඩා වන අතර පිල් කළඹද කෙටිය.
සත්ව විද්‍යාඥයන් විසින් මොනරුන් වර්ග දෙකකින් වෙන්කරයි.මීට අමතරව සුදු මොනර වි‍ශේෂයක්ද වර්තමානයේ සොයාගෙන ඇත.
1. නිල් මොනරා (Blue Peacock)
ඉන්දියාවේ හා ශ්‍රි ලංකාවේ වනාන්තර වල දැකිය හැකිය.
2. කොළ මොනරා ( Green Peacock)
අග්නිදිග ආසියාවේ වනාන්තරවල දක්නට ලැබේ
හිස් මුදුනේ පිහිටි ශිඛාව දිගින් වැඩිය. එය ඍජු ලෙස පිහිටා ඇත. නිල් මොනරුන්ගේ ශිඛාව කිරීටයක (Crown) ස්වරූපයක් පෙන්නුම් කරයි. නමුත් මෙවැන්නක් කොළ පැහැති මොනරුන්ගේ දක්නට නැත.
මොනරා අයත්වන්නේ සරණවි ගොත්‍රයටය. එම ගෝත්‍රයට අයත් ප‍ක්‍ෂි කුල හතක් බොහෝ ප්‍රදේශවලින් දැකගත හැකිය. මෙම කුල හතෙන් එකක් වන සැවුල් (Phasianidae) කුලයට මෙම පක්ෂියා අයත්වේ. මෙම කුලයේ පක්ෂීන් ඇවිදීමට රුසියන්ය. මාංශ භක්ෂක සතුන් මොවුන්ගේ ප්‍රියතම ආහාරයකි. නමුත් මොහු සර්වභක්‍ෂක‍යෙකි. ධාන්‍ය වර්ග , තණපත්, ශාකපත්‍රද ආහාරයට එක්කරගනි. කෑම හොයාගෙන උදේ වරුවේත්, ඉර බැසගෙන යන සැන්දෑවටත් පිටත්වෙයි. කුස හොදින් පුරවාගත්පසු මොවුන්ගේ ඉතිරි කාලය වැයකරන්නේ පිහාටු පීරිම, වැලි නෑම, වැනි කටයුතු වෙනුවෙනි. දිනකට කැලේ බොහෝදුරක් ඇවිඳීමට මොවුන් සමත්කම් දක්වයි. තම දිගු පිල් කළඹ හකුලා බිමට ඉහළින් සිටින සේ තබාගනී. සිය පියාපත් යුගලය නිතර පාවිච්චි නොකරයි. අත්තකින් බැසීමට වැනි කටයුත්තකට එය පාවිචිචි කරන අතර තමා ගමන් කරන මාර්ගයේ බාදාවක් මතුවූවිට දී ඊට ඉහළින් පියාඹා යෑමටද ඔවුන් පියාපත් යුගලය භාවිතා කරයි.
ශ්‍රි ලංකාවේ වෙසෙන මොනරුන්ගේ ප්‍රජනන සමය දෙසැම්බර් සිට මැයි මාසය දක්වා වු කාලයයි. පෙඳ පිහාටුත් වසරකට වරක් හැලෙන අතර ප්‍රජනන සමය එළඹෙන විට ඒවා නැවත වර්ධනය වේ. ප්‍රේම රංගනය හොඳින් දැක්වීම සඳහා වැඩුණු පිල් කළඹ අත්‍යාවශ්‍ය සාධකයකි. ශ්‍රි ලංකාවේ වාසය කරන මොනරුන් දෙසැම්බර් සිට මැයි මාසය දක්වා වු කාල සමය සිය ප්‍රජනන සමය ලෙසට තෝරාගැනීමට බලපාන්නාවු විශේෂ සාධකයක් ඇත. එනම් එම වකවානුවේ ආහාර පාන සුලභව වනාන්තරවල පැවතීමයි.
සෙබඩ බිත්තර දැමීම සඳහා ආරක්‍ෂාකාරී ලැහැබක් තෝරාගනී. ඉන් පසු ඇය විසින් තනාගත් වළක බිත්තර 3_5 ක් අතර ප්රමාණයක් දමයි. ඇතෑම් විට ඇය තම බිත්තර මත වියළි කොළ හා තණපත් අතුරා තිබෙන අවස්ථා ද ඇත. බිජුවක ප්‍රමාණය 69*55mm වේ. ලා දුඹුරු පැහැති බිත්තර ඔපවත්ය. බිත්තර මෝරා පැටවුන්ට එළියට ඒමට මසක පමණ කාලයක් ගතවේ. සෙබඩ ඇසුරේ පැටව් ඇති දැඩි වේ. සුන්දර පිල් කළඹ නිර්මාණය වීමට මොනර පැටවෙකුට වසර තුනක පමණ කාලයක් ගතවේ. මොනරාගේ සුන්දරත්වය රැඳී තිබෙන්නේ පිල් කළඹේය.වැඩුණු මොනර පිල් කළඹක් මීටර් දෙකක් පමණ වේ. සෙබඩ හා සසඳන විට මොනරා ඉතා සුන්සරය. අවානක හැඩයක් ඇති පිල් කළඹ 1_1.5 ක් පමණ දිගින් යුතුය. පිහාටු 100 කට ආසන්න ප්‍රමාණක් පිල් කළඹේ ඇත. පිහාටුවක මුදුනේ නිල් හා කොට ලෝකඩ වර්ණයෙන් යුත් දීප්තිමත් ප්‍රාගක්‍ෂිය (ocellus) බැගින් ඇත. මෙම ප්‍රාගක්‍ෂිය හෙවත් ඇස් මොනරුන්ට සමානකම් ඇති ඇතෑම් පක්ෂීන් තුළද දක්නට ලැබේ.
උදා - ආගූස් පීසන්ට්
මලයාසියානු පීකොක්
පීසන්ට් ග්‍රේ පීකොක් පීසන්ට්
සඳහන් කළ හැකිය.
මොනරුන් ගේ සුන්දර පිල් කළඹ සකස්වීම පිළිබඳව නූතණ විද්‍යාඥයන්ගේ පවා අවධානය යොමුවී තිබේ. පැරණි සිංහල ජන සමාජයේ මොනර පිල් කළඹ පිළිබඳව අපූරු ජනප්‍රවාදයකි. කුරුළු ගමේ මගුල් උත්සවයක් පැවත්වණි. එදින ලස්සනට සැරසීයාමට මොනරාට ඇඳුමක් නොතිබුනේය. අවසානයේ දී මොනරා අවිච්චියා සොයාගෙන ගියේය.
සිය පිල් කළඹ විහිදුවමින් ප්‍රේම ආලිංගනයේ යෙදෙන අවස්ථාවන්හිදි මොනර පිල් කළඹේ අපූර්වත්වය මනාව අත්විදිය හැකිය. සිය අභිජනන කාලය පැමිණෙන තෙක් මොනරුන් සමූහයක් වශයෙන් හැසිරෙයි. එහෙත් ප්‍රජනන කාලය එළඹුණු පසු වැඩුණු මොනරුන් රැලෙන් ඉවත්වෙයි. ඉන්පසු ඔහු තනිවම කුඩා බිම් තීරයක් වාස භුමිය ලෙස තෝරාගනී. එම ප්‍රදේශයට සෙසු මොනරුන් ට ඇතුල්වීමට ඉඩ නොදේ. මේ අතර නෙමේරු මොනරුන් යාබද ස්ථාන -වල ගැවසේ.
එළිමහනේ ඇති තෝරාගත් භූමියට මොනරුන් අවතීර්ණ වන්නේ සෙබඩුන් අවට සිටින විටදීය. සෙබඩුන් අවට ඇත්තම් හෝ පෙනෙන තෙක්මානයේ සිටීනම් ඌ පිල් විහිදුවයි. එසේ නැත්නම් නාදකරයි. මෙම නාදය ඇසුණු සෙබඩ ඒ අසලට පැමිණෙයි. එවිට මොනරා පළමුව සිය පිල්කළඹ මඳක් සොලවයි. සිය ප්‍රේමරංගනයට සැරසෙනන්නේ ඉන් අනතුරුවයි. සෙබඩ ඉදිරියේදි අර්ධකවාකාර පිල්කළඹ ඉදිරිපසට ඇළ කරමින් ඉදිරියට පැමිණෙන විට සිය පිල්කළඹේ අලංකාරය තවතවත් වර්ණවත් කිරීමට ඌ සමත් වේ. පිල් චලනය කිරීමෙන් පිල් ආවරණය මතුපිට රැළි මාලා නැංවීමට මොනරා හපන්කම් පායි. මේ අවස්ථාව වන විටත් සෙබඩ හැසිරෙන්නේ මොනරාට අවධානයක් නොදක්වමිනි. සෙබඩ බිම පරීක්ෂා කරමින් ආහාර සොයන ආකාරායක් පෙන්නුම් කරයි. එයින්ද මොනරා අධෛර්යයට පත් නොවී මහත් ආඩම්බරයකින් යුතුව ප්‍රේමාන්විත රංගනයේ යෙදේ. සෙබඩ කිසියම් හෝ උනන්දුවක් දැක්වුවහොත් ඌ නැවත ඉදිරියට ඇඳෙන්නේ බිම ආහාරයක් සොයන්නාක් වැනි ආකාරයෙනි. එහා මෙහා හැසිරෙමින් කරන මෙම ගමන අවසානයේ දෙදෙනාම මුහුණට මුහුණ ලා සිටගනී ඉන්පසු පැත්තෙන් පැත්තට හැරෙමින් හෙමින් සීරුවේ මොනරා සෙබඩට ලං වේ.මෙවැනි අවස්ථාවන්හිදි "සට" "සට" හඬින් පිහාටු සොලවයි. මොනරුන්ගේ උත්කර්ෂවත් ප්‍රේමරංගනයේ මෙම අවස්ථාව පිළිබඳව සටහන් වන්නේ "ප්‍රහර්ෂය" ලෙසය. ඇතෑම් අවස්ථාවන්හිදි මොනරා සෙබඩට තම ප්‍රේමාන්විත ආරාධනය කරනුයේ ශබ්ද කරමින් පාද පිල්කළඹ ඉදිරියට ඇලකරමින් සහ සෙබඩ වෙත යුහුසුළුව ගමන් කිරීමෙනි. මෙම හැසීරීම දකින සෙබඩ මොනරාට අකමැතිනම් පැන දුවයි. නොඑසේනම් මෙනරාගේ ප්‍රේමාන්විත ආරාධනය පිළිගෙන බිම වාඩිවී සිය කැමැත්ත පලකරයි.
මොනරෙක් සිය අලංකාර පිල්කළඹ විහිදන්නේ ප්‍රධාන පරමාර්ථ තුනක් පදනම්කරගෙනය.
01) වෙනත් මොනරුන්ට තර්ජනය කිරීමේ අරමුණින්
02)සෙබඩුන් සමඟ යුගල බැඳීම් ඇතිකරගැනීමේ අරමුණින්
03)සෙබඩුන්ට ලිංගික සබඳතා පැවැත්වීමට කෙරෙන පෙළඹීමක් ලෙස
මෙම පරමාර්ථය අතුරින් තුන්වන පරමාර්ථය මුදුන් පමුණුවා ගැනීමේ අරමුණින් බහුලවම මොනරුන් පිල් විහිදීම සිදුකරනබව සත්ව විද්‍යාඥයන් අනාවරණය කර ඇත. මොනරුන්ගේ සෞන්දර්යාත්මක චර්යා රටා නැරඹීම ඉතා පරිස්සමින් කළ යුත්තකි. සියුම් ශබ්දයකට පවා කන්දීමේ හැකියාවත්, හෙඳින් අවට දර්ශනයවීමත් නිසා ඌට ලංවීම ඉතා අසීරුය. මිනිස් හෝඩුවාවක් දැණුනු විට,ඉක්මනින්ම පැනයාම මොනරාගේ පුරුද්දය. එසේවුවත් සත්ව උද්‍යානවල හා මිනිසුන් අතරේ වැඩෙන මොනරුන් එවැනි ප්‍රතිචාර දක්වන්නේ නැත.
වන මොනරුන් මිනිසුන්ගේ සමීපත්වය නොරිස්සුවද විලෝපිත සතුන් කෙරේ එවැනි ප්‍රතිචාරයක් නොදක්වයි.දිවියා මොනරුන් ගොදුරුකර ගත්තද තමා අසළට දිවියා පැමැණෙනු දැක දැකත් නොසෙල්වී සිටින අවස්ථා දැක ඇතැයි දඩයම්කරුවන් පවසයි. තියුණු අන්දමට ශ්‍රව්‍ය හා ද්‍රෘශ්‍ය ඉන්ද්‍රීයන් පිහිටා තිබුනද අසාමාන්‍ය ස්ථානවලදී මොනරා ක්‍රියා කරන්නේ ඥානාන්විතව නොවේ. එම නිසා නිරන්තරව විලෝපීයන්ට ගෙදුරුවන අවස්ථා බොහෝය. මොනරා ඉතා සුන්දර සත්වයෙක් වුවද උගේ හඬ එතරම් මිහිරි නැත. හිමිදිරියේ හා සන්ද්‍යවේ "පී ආච්" "පී ආච්" යනුවෙන් නාද කරයි. ප්‍රජනන කාල සමයේදීත් වනාන්තර තුළින් මෙවැනි හඬවල් නිකුත් වේ. මොනරුන් පිළිබඳව අධ්‍යනයක යෙදුණු සත්ව විද්‍යාඥයන් ඔවුන් විවිධ අවස්ථාවලදී නංවන නාද එකොළහක් පමණ හදුනාගෙන ඇත.
අනාදිමත් කාලයක සිට මෙම අලංකාර පක්ෂියා පෙර අපර දෙදිග ජනයාගේ නිරතුරු අවධානයට යොමු විය.විශේෂයෙන් ඉන්දියාවේ හා ශ්‍රි ලංකාවේ ජනතාව මහත් භක්තියාදරයකින් යුතුව මොවුන්ට සැළකිල්ලක් දක්වයි. ඉන්දියානුවන්ට ඉතා සමීපවූ මොනරා මොවුන්ගේ ජාතික පක්‍ෂියාද වේ.විශේෂයෙන්ම ශ්‍රී ලාංකීය හින්දු ජනතාව ද මොනරාට දක්වන්නේ ගෞරවයකි.ඊට විශේෂ හේතුවක්ද වේ. එනම්, මොනරා කතරගමදෙවියන්ගේ වායනය වීමයි.
ස්වාභාවික පරිසරයේ වැඩෙන සේ මේ අලංකාර පක්ෂියා ස්වභාදහමේ සුවිශේෂි නිර්මාණයකි.
උපුටාගැනීම්......
"මිහිමඬල"
ශ්‍රි ලංකාවේ ප්‍රථම හා ප්‍රමුඛ ජාතික පාරිසරික_ විද්‍යා සඟරාව.
4 කාණ්ඩය,20 කලාපය, 2008_පෙබරවාරි,
මේ අඩවියත් බලන්න
සතුන්ගේ සන්නිවේදනය
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
Colorful Peacocks
Peacock Beauty Secrets Revealed
All About Peacock Keeping! |
5773 | https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%91%E0%B6%AF%E0%B7%92%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B7%80%E0%B7%93%E0%B6%BB%20%E0%B7%83%E0%B6%BB%E0%B6%A0%E0%B7%8A%E0%B6%A0%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B6%9C%E0%B7%9A%20%E0%B7%80%E0%B7%9A%E0%B6%AF%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B7%8F%20%E0%B6%B1%E0%B7%8F%E0%B6%A7%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA | එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍රගේ වේදිකා නාට්ය | මහාචාර්යය එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍ර, සිංහල නාට්ය කලාවේ ප්‍රගමනයට මහත් සේවාවක් ඉටුකළ පුද්ගලයෙකි.
කලාත්මක දේශීය නාට්ය කලාවේ නොඵසේනම් විදග්ධ සිංහල නාට්ය කලාවේ පීතෘවරයා යන විරුදාවලියෙන්ද හැඳින්වේ. එපමණක් නොව ඔහු නුතන සාහිත්‍ය වංශය ප්‍රභාමත් කිරීමට සංස්කෘතික ජීවිතය උසස් තලයකට එසවීමට සිය නිර්මාණ ශක්තියෙන් හා බුද්ධියෙන් අතිවිශිෂ්ට කාර්යයභාරයක් ඉටුකලේය.
දේශීය නාට්ය කලාවක් නිර්මාණය කිරිම සඳහා කළ පර්යේෂණ
දේශීය නාට්ය කලාවක් ගොඩනැගීම සඳහානිවැරදි දෘෂ්ටියකින් හා ඉමහත් කැපවීමකින් එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍ර යන් පර්යේෂණ කළේය.ඔහු ලංකාවේ ගැමි නාට්ය නරඹමින්ද,අභිචාරවිධි අධ්‍යනය කරමින්ද,තොවිල්-පවිල්,කංකාරි,ගම්මඩු,පුනාමඩු,දෙවොල්මඩු ආදියෙහි සැරිසරමින් ද නාට්ය කලාවක් බිහිකිරීමට මේ පොළොවෙන් උකහා ගතහැකි දේ මොනවාදැයි ගවේෂණය කළේය.නාට්ය විචාරකයකු වශයෙන් ද ගුරුවරයකු වශයෙන්ද තමා රැස්කරගත් දැනුම බෙදාදීමට සරච්චන්ද්‍ර මහතා උත්සුකවීම තුළින් උසස් රසික පරපුරක් ගොඩනැගුනි."සිංහල ගැමිනාටකය,නාට්ය ගවේෂණ,වෙස් මුහුණුද සැබෑ මුහුණුද"යන ග්‍රන්ථ නාට්ය කලාව හැදෑරීමට අතිශයින් වැදැගත් ශාස්ත්‍රීය කරුණු සංග්‍රහ කරනලද කෘතීන් බිහිවුනේ ඹහුගේ පර්යේෂණ කාර්යයේ ප්රතිඵලයක් වශයෙනි.
සරච්චන්ද්‍රයන්ගේ නිර්මාණ කාර්යය
සරච්චන්ද්‍ර මහතා විවිධ ශෛලීන් යටතේ නාට්ය නිර්මාණය කරඇති බව ඔහුගේ නාට්ය නිර්මාණ දෙස විමසිලිමත්ව බැලීමේදී පෙනීයන කරුණකි."ජනකතා,ජනශ්‍රැතිය,බෞද්ධ සාහිත්‍ය"මූලාශ්‍ර කොටගෙන නාට්‍යකරණයේ නිරතවි ඇතිබව හදුනාගත හැකිය.ශෛලිගත නාට්ය සම්ප්‍රදාය එතුමාගේ නිර්මාණාත්මක පෞරුෂය විදහා දක්වන කැඩපතවේ.ලෝකධර්මි සහ නාට්‍යධර්මි යන උභය සම්ප්‍රදායටම අයත් නිර්මාණ සරච්චන්ද්‍රයන් අතින් නිමවිය.
නැටුම,ගැයුම පෙරදිග නාට්ය කලාවේ සාධනීය අංග ලෙස වටහාගත් සරච්චන්ද්‍රයන් සිය නාට්ය දෘෂ්ටිය පෝෂණය කරගැනීමේදි සංගීතයට උසස් තැනක් ලබාදි ඇත."මනමේ,සිංහබාහු,පේමතෝ ජායති සෝකෝ,ලෝමහංස,බවකඩතුරාව,වෙස්සන්තර"යන නාට්‍යයන්හිදි සංගීතය ඉවහල් කරගන්නේ රසය උද්දීපනය කිරිමේ ප්‍රධාන උපකරණයක් ලෙසිනි.ශාන්ති නිකේතනයට යාමෙන් ලද සංගීත ඥාණය,එතුමාගේ සංගීත සංවේදිතාවය ගීත නාට්ය නිර්මාණවල ප්‍රභාවට අත්‍යන්තයෙන්ම දායකවි ඇතිබව හදුනාගත හැකිය.
සරච්චන්ද්‍රයන්ගේ ප්‍රධාන නාට්ය හරහා විනිවිද පෙනෙනුයේ ඹහුගේ වස්තුවිෂය නම්"පවුල,ගෘහය,ගේහසිත ප්‍රේමය ජීවිතය"බවයි."මනමේ,සිංහබාහු,පේමතෝ ජායති සෝකෝ,ලෝමහංස,බවකඩතුරාව"යන නාට්ය යටකී අදහස විශද කිරීමට ශක්තිමත් සාක්ෂි සපයනු ලැබේ.
හෙළ නාට්ය කලාවට දායාද කළ නිර්මාණ
1952 දී වේදිකා ගතවු "පබාවති"නම් නාට්ය දේශීය නාට්ය කලාවක් ගොඩනැගීමේ කාර්යයභාරයේ වැදගත් මංසලකුණ විය.පබාවති නාට්‍යයට පෙර සහ පසු සරච්චන්ද්‍රයන් විසින් නිර්මාණය කරන ලද සියලුම නාට්ය කොටස් තුනකට බෙදා දැක්විය හැකිය.
ගීත නාට්ය
ගීතාංග නාට්ය
තාත්වික නාට්ය
එලොව ගිහින් මෙලොව ආවා
ගීතනාට්‍ය
ගීතාංග නාට්ය
තාත්වික නාට්ය
ස්වකිය නාට්ය නිර්මාණයෙහිදි සරච්චන්ද්‍රයන් විවිධ නාට්ය සම්ප්‍රදායන්ගේ ආභාසය ලැබීමත්,ඇතැම් නාට්ය සම්ප්‍රදායන් අනුගමනය කිරීමත් සිදුකර ඇති බව ඉහත නාට්ය දෙස විමසිලිමත්ව බැලීමේදි හදුනාගත හැකිය.
සරච්චන්ද්‍රයන්ගේ අද්විතීය නාට්ය නිර්මාණ
ඉහත සදහන් කළ ආකාරයේ කලාත්මක රසයෙන් අනූන වූ නිර්මාණයන් රැසක්ම හෙළ නාට්ය ක්ෂේත්‍රයට සරච්චන්ද්‍රයන් විසින් දායාද කර ඇති බව පැහැදිළිය.එවන් වු නිර්මාණයන් අතර දේශීය නාට්ය කලාව නවමු මාවතක් කරා මෙහෙය වු අද්විතීය නාට්ය කෙරෙහි අපගේ අවධානය මෙහිදි යොමුකිරිම වැදගත්ය.
කලාත්මක අගයෙන් අනුන දේශීය නාටය කලාවේ සමාරම්භය සනිටුහන් වනුයේ 1956 දී බිහිවු "මනමේ"නාට්‍යයෙන්ය යන අදහස අවිවාදයෙන් පිළිගැනේ.මනමේ නාට්ය විදග්ධ සිංහල නාටය සම්ප්‍රදායක අනන්‍යතාව මූර්තිමත් කළාවු ද සදාතනික අගයකින් සැදුම්ලත් කලා කාතියකි.මනමේ නිර්මාණය කිරිමෙන් ඉක්බිතිව සරච්චන්ද්‍රයන් විසින් නිර්මාණය කරන ලද "සිංහබාහු නාට්ය"මේ සම්ප්‍රදායෙහි අග්‍රඵලය වේ.
මනමේ
1956 නොවැම්බර් මස 03 වැනිදා කොළඔ ලයනල් වෙන්ඩ්ට් රඟහලේ දී මනමේ නාට්ය ප්‍රථම වරට රඟදක්වන ලද්දේ ලංකා විශ්වවිද්‍යාලයේ සිංහල නාට්ය මණ්ඩලය මගිනි.ආකෘතිය,අන්තර්ගතය,භාෂාව හා දෘෂ්ටිය යන සෑම අංශයකම අපූරැ අත්දැකීමක් වු මනමේ මේවනවිට දශක පහක් තිස්සේ පරම්පරා කිහිපයක රසභාව පෝෂණය කළ නාටයයකි.මනමේ නාට්‍යයේ මූලාශ්‍රය මනමේ කතාව වශයෙන් සිංහලයින් අතර ප්‍රකට ජාතක පොතෙහි එන "චුල්ලධනුග්ගහ"ජාතකයයි.ශ්‍රි ලංකාවේ දකුණු පලාතේ "කෝළම්"ශෛලියෙන් ද "කවිනාඩගම්"ශෛලියෙන් ද මෙම කතාව රඟදක්වා ඇත.එහි අරමුණ වි ඇත්තේ පතිව්‍රත්තාව බිඳිමේ අනිෂ්ට ඵලවිපාක ඉස්මතු කොට දැක්වීමයි.
සරච්චන්ද්‍ර මහතා සිය නාට්‍යයේදි පතිව්‍රත්තාව බිඳීම සම්බන්ධ ප්‍රවෘත්තියක් ඉස්මතු කිරිමට නොපෙළ‍‍‍ඹේ.ඔහු ගතානුගතික දෘෂ්ටිය නිෂේධනය කරමින් ස්ත්‍රි චෛතසිකය විභාගකරයි.ඉතා සංකීර්ණ මානුෂික ගැටුමක් යථානුරූපි ලෙස වේදිකාව මත ප්‍රතිනිර්මාණය කරමින් මනාවු හේතු ඵල සම්බන්ධතාවයකින් යුතුව පුරාණ කතාවේ එතෙක් නොලද චමත්කාරයකින් අත්විඳින්නට සලස්වයි.මේ සඳහා සරච්චන්ද්‍රයන් "රෂොමන්"නමැති ප්‍රකට ජපන් සිනමා කෘතියෙහි ආභාසය ලද බව පවසයි.පුරුෂෝත්තම සමාජයක ස්ත්‍රියගේ ඉරණම ප්‍රබල සංකල්ප රූපාවලියක් මගින් මනමේ නාට්ය තුළදි විභාග කෙරේ.
සිංහබාහු
මනමේ වු කලි නාට්ය සම්ප්‍රදායක උල්පත මෙන් ම ආරම්භයද වේ.ඉක්බිතිව නිර්මිත "සිංහබාහු"මේ සම්ප්‍රදායෙන් නිෂ්පාදිත නාට්‍යාවලියෙහි අග්‍රඵලයයි.එය අග්‍රඑලය ලෙස නම් කළ හැක්කේ වඩාත් ගැඹුරු වේදනාත්මක අත්දැකීමක් නිසි කලාත්මක ගැඹුරකින් පොහොසත් දෘෂ්ටියකින් යුතුව ප්‍රතිනිර්මාණය කෙරෙන බැවිනි.සිංහබාහු නාටකය ප්‍රථම වරට රඟදක්වන ලද්දේ 1961 සැප්තැම්බර් මාසයේදි පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලීය එළිමහන් රඟමඩලෙහි දීය.සැබැවින්ම විදග්ධ නාට්ය සම්ප්‍රදායක් ප්‍රතිෂ්ටාපනය කිරිමේ ප්‍රයත්නය සිංහබාහු නාට්‍යයෙන් කූටප්‍රාප්ත විය.සිංහබාහු නාටකයේ තේමාව දරු සෙනෙහස බව එක් මතයකි.තවත් මතයක් වන්නේ මෙහි තේමාව පරම්පරා ගැටුම බවයි.මෙම මතවාද දෙකම ඉතා ප්‍රබල ලෙස තහවුරු කිරීමට අවශ්ය හේතු සාධක නාට්‍යයෙන් සම්පාදනය වේ.
සිංහබාහු නාට්ය සදහා මූලාශ්‍ර වන්නේ කිරම ධම්මානන්ද හිමියන්ගේ කෘතියක් වන"සියබස් මල්දම"යි.මූලාශ්‍ර පුවතෙහි පවතින ස්ත්‍රිය කෙරෙහි යොමුවි ඇති සාම්ප්‍රදායික දෘෂ්ටිය නිෂේධනය කිරීමක් මේ තුළ දැකිය හැකිය.ස්ත්‍රිය කෙරෙහි පොදු හා සාධාරණ ධර්මතා මෙහිදි ඉස්මතු කෙරේ.එයින් නාට්ය ගැඹුරු වූද කරුණාරසයෙන් පිරුණාවූද එකක්වේ.නාට්ය තුළින්උද්දීපනය කෙරෙන සංස්කෘතික විඥාණය නාට්‍යයේ විශිෂ්ටත්වයට හේතුවන්නක් බව කිවයුතුය.සිංහබාහු නාට්‍යයට පාදකවන්නේ පැරණි කතා පුවතක් බව සැබෑව.එය මහාවංශයේ එන සුප්‍රකට ජනශ්‍රැතිය හෘ සම්බන්ධ පුවතකි.එහෙත් මෙම දෘෂ්‍ය කාව්‍යයෙන් වර්තමාන රසිකයා ලබන්නේ තම හාත්පස සමාජ ජීවිතය පාදක කරගත් මානව සබඳතා පිළිබද ගැඹුරු ජීවන අරුතකි.
ලෝමහංස
ලෝමහංස නාටකය නාඩගම් සම්ප්‍රදාය ඍජුව ඇසුරු කළ "මනමේ,සිංහබාහු"අයත් කුලයේ නාට්‍යයකි.ප්‍රථම වරට මෙය කොළඹ ලයනල් වෙන්ඩ්ට් රඟහලේදි 1985 අගෝස්තු 22දා රඟදක්වන ලදි.ලෝමහංස නාට්‍යයට වස්තු කොටගෙන ඇත්තේ ජාතක පොතෙහි එන "මහාපදුම"ජාතකයයි.මෙහි තේමාව ලෙස සදහන් වන්නේ වයස්ගතවි තරුණ බිරිඳක සරණපාවා ගැනීමෙන් සිදුවන ව්‍යසනයයි.නාඩගම් සම්ප්‍රදාය මෙම නාට්ය තුළදි අනුගමනය කළද නාඩගම් සංගීතය භාවිත නොකිරීම විශේෂ ලක්ෂණයකි.
පේමතෝ ජායති සෝකෝ
මෙම නාට්‍යය සද්ධර්මාලංකාරයේ එන "ස්වර්ණතිලකා"කතා වස්තුව ඇසුරින් නිර්මිත රමනීය දෘෂ්‍ය කාව්‍යයකි.එයද ස්ත්‍රිය සම්බන්ධයෙන් ප්‍රචලිත ගතානුගතික දෘෂ්ටිය නිෂේධනය කරමින් නිර්මිතය.උද්දාල නම් රටක් වටින පඬිවරයා ස්ත්‍රියගේ පාශයට නතුවීම නිසා විනාශ වීය යන ප්‍රවාදය පෙරටු කොටගෙන ස්ත්‍රිය සම්බන්ධ ප්‍රචලිත දෘෂ්ටිවාදය මෙම නාට්ය මගින් නිසි කලාත්මක ගැඹුරකින් පොහොසත් දෘෂ්ටියකින් විභාග කොට නිශේධනය කරයි.
සමස්තයක් වශයෙන් විවිධ ශෛලීන්ගෙන් යුතු අග්‍රගන්‍ය නාට්ය නිර්මාණ සරච්චන්ද්‍රයන් විසින් ශ්‍රි ලාංකේය නාට්ය ක්ෂේත්‍රයට දායාද කොටදි ඇති අතර මෙම ලිපිය මගින් විවරණය කෙරුණේ ඉන් අංශු මාත්‍රයක් පමණි.සැබවින්ම එදිරිවීර සරච්චන්දුයන් ලංකාවට මෙන්ම ලෝකයටද වටිනා සමිපතකි
මූලාශ්‍ර
(මූලාශ්‍රය -එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍රගේ නාට්ය දෘෂ්ටිය, සරත් විජේසූරිය)
මේ අඩවියත් බලන්න
එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍ර
අඩවියෙන් බැහැර පිටු
එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍ර |