project,file_id,text
pardons,299.txt,"kaerle etc doen te wetene allen iegewoirdich ende toecommende
dat wij ontfaen hebben die oetmoedige supplicatie van jan quintins
arm scamel gehuwt man woenachtich in onse stede van antwerpen
inhoudende hoe op sinte marie magdalenen dach lestleden was een
offt twee jaeren dat hy suppliant heeft sitten drincken tot berchem
neffens onse voirs. stede van antwerpen met adolf van dueren ende hans
bellen diemen hiet van bruessele ende aldaer gedroncken hebbende zoe
zijn sij al tsamen nae huys gegaen ende comende op een dyck byden siecken
hebben daer gevonden twee oft drye gesellen waer af die een op zynen
hals hadde eenen grooten stock den welcken die selve adolf vraechde
waerom hy die stock op zynen hals hadde ende oft hy daermede inde
stadt wilde gaen zeggende voirts wilt ghij daermede inde stadt gaen
die luden sullen u seggen dat ghij een hont slager syt want tes verboden
met stocken inde stadt te gaen doen seyde die man metten stocke wat
hebt ghy daermede te doene al hebt ghy doersneden cleederen aen hebt
ghij den heere gedient wij hebben oyck somtyts den heere gedient mits
welcken woirden die voirs. adolff achterwaerts terde ende trock
van leere ende begonste te smijten ende alsoe die selve suppliant doen oyc
van leere trecken soude zoe quam eenen jasper de cleermakere ende
gaf den suppliant een wonde op zyn handt sulcx dat hy suppliant
daer af zoe verminct es dat hy daermede zyn broot nyet en can gewinnen
met zyn ambacht van lyndragen ende de suppliant alsoe gequetst zynde
is terstont van daer wech geleyt geweest zonder dat hy wederomme
int tselve geschil ende gevecht gekeert is ende heeft zindert hoiren seggen
dat van tself geschil ende gevecht duerende zyn absencie vander plaetssen
daert geschiede eenen mathys van roome zoe gequetst was vanden voirs.
adolff van dueren hans bellen daer mede hy suppliant hadde sitten drincken
als voeren oft van thielman de keesdragere die op tgevecht gecommen was
oft van een oft twee van hemluyden dat de selve matthys daeraf terstont
sonder biechte gestorven es ende hoewel de suppliant daerom den
overleden nyet geslagen noch gesmeten en heeft mits dat hy doen ter
plaetssen nyet en was daer de overleden gequetst werde ende dat die
voers. adolff daer present ende vanden gevechte wesende daeraf van ons onse
brieven van remissie vercregen heeft nyetmin de voirn. suppliant en soude
nyet vryelyck dorren converseren in onsen landen van brabant mits dat
hy uuyt simpelheyt verstaen hebbende de doot vanden voirs. mathys hem
daer uuyt soude geabsenteert hebben doer vreese gevangen te worden om
dat hy int beginssel vanden voirs. geschille ende gevechte maniere maecte
van leere te trecken als boven ende oyck dat hy daer van pais met partie
heeft gemaect ten zij dat onse gracie hem hierop verleent zij alsoe hij
seeght ons daeromme oetmoedelyck biddende soe eest dat wy
desen aengesien compassie ende medelyden hebbende metten voirn. suppliant
ende willende hem in desen gracie ende genade prefereren voer rigeur ende
strangheyt van justicie hebben den selven supplant inden gevalle als
boven quytgescholden ende vergeven schelden quyte ende vergeven mitgaders
oyc alle peyne ende amende corporelle ende criminelle daer innen hy hem
overmits ende uuyt saken van tgene des voirs. is iegens onssen onse
hoocheyt ende justiccie eenichssins mach hebben ontgaen ende hebben
hem dien aengaende gerestitueert ende gestelt restitueren ende stellen by
desen tot zynen goeden faemen ende naeme in onsen voirs. lande ende hertoochdom
van brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheyden ende tot zynen
goeden noch ter tyt nyet geconfisqueert zynde zoe verre hy daer eenige
waeren imponerende hier op een eeuwich zwygen ende silencie onsen
procureur generael ende allen anderen onsen richteren justicieren ende
officieren onssen voirs. lants van brabant hoedanige die zyn off wesen
mogen satisfactie nochtans eerst ende alvoeren gedaen der geinteresseerde
partie soe verre die noch nyet gedaen waere civilyck alleenlyck
behoudelyck nochtans dat hy den voirs. dootslach ende faculteyt
van zynen goeden ende oyck dat hij gehouden werdt te betaelen
de redelycke costen van justicie daeromme gedaen ende naegevolght
# sy hieraf verantwordt
byden ontfager vanden exploiten
indyen datter eenige geschiet zijn ter taxatie ende arbiterscepe van
onsen lieven ende getruwen den cancellier ende luyden van onsen raede in
brabant die wy daertoe committeren ontbieden daeromme ende bevelen
den voirs. onsen cancellier ende luden van onsen raede in brabant dat voer
hemluyden geroepen degene die daeromme behoiren sullen geroepen te
zynen zij procederen ende doen procederen wel ende duechdelyck totter
verificatie ende interinement van desen onsen iegenwoirdigern brieve nae
huer vorme ende inhouden ende welck interinement de voirs. suppliant
gehouden sal zyn in onsen voirs. raede te versuecken binnen eenen
jaere nae date van desen op de pene van te verbueren deffect der
selven ende dat gedaen ende de voirs. civile boete ende costen van
justicie indyen datter eenige zyn getaxeert gearbitreert ende betaelt alst
behoiren sal van welcke civile boete de gene van onsen rentmeesters
dient aengaet gehouden werdt ontfanck te makene rekeningen bewys ende
reliqua te doene tot onsen proffyte metten anderen penningen van zynen ontfange
zij onsen drossaet van brabant schoutet van antwerpen ende
alle andere onse ende onsen vassallen off smaelre heeren richteren
justicieren ende officieren onss voirs. lants van brabant ende van overmaze
hoedanige die zyn off wesen mogen tegenwoirdich ende toecommende
hueren stadthouderen ende elc van hen zoe hem dat toebehoirt ende
aengaen mach den voirs. suppliant van desen onsen gracie ende
remissie inder manieren voirscreven rustelyck ende peyselyck doen ende
laten genyeten ende gebruycken sonder hem te doen noch te laeten
geschien in lyve noch in goeden eenich hinder letsel oft moyenisse
ter contrarie maer indyen zyn lyff off zyn onverbeurde goeden
daer omme gevangen becommert off gearresteert waeren dat zy
die terstont stellen oft doen stellen in zynen tot volcommen delivrancie
ende slakinge want ons alsoe belieft ende ten eynde dat dit goet
vast ende gestadich blyve tot eeuwygen dagen zoe hebben wy
onsen zegel hieraen doen hangen behoudelyck in anderen
saken onsen recht ende eenen yegelyck tzyne in allen gegeven
in onsen stede van bruessele inde maent van juno int
jaer onsheeren duysent vyffhondert ende achtendertich
van onsen keyserycke tnegenthienste ende van
onsen rycken van castillien ende andere drientwintichste
aldus stont gescreven op te plycke byden keyser in zynen
raede ende geteekent l dezoete noch stont gescreven opte
selve plycke visa registrata
ghecollacioneert tegens die
originale brieven by my
decock"
pardons,228.txt,"remissie voer
diericken gheerits
kaerle etc. $ doen te wetene allen lieden
iegewoirdich ende toecommende dat wy
ontfanghen hebben de ootmoedighe supplicacie
van diericke gheerits gheboren van bocxstele
inhoudende hoe dat hy suppliant met wylen katherynen
jan diercxdochter zynder huysvrouwen van oirschot
es commen woenen tot turnhout meynende dat de voirs.
wylen zyn huysvrouwe huer tot turnhout
eerlycker draghen zoude en laten tenouerstane
van andermans ghelyck zy tot oirschot
ghehouden hadde maer als zy tot turnhout
kennesse gehadt heeft heeft t selue oneerlyck
leuen daer oyck ghecontinueert ende den suppliant
versteken ende heymelyck onthouden allet dat
zy heeft gheconst ende ghe$$ghen ende onder
dander es ghebuert dat omtrent twee oft drye
daghen voir halfvastenen lestleden was een jaer
de voirs. zyn huysvrouwe heeft aensocht steuen
de voerman dat hy met huer woude gaen stryken
zy wiste noch wel hondert guldenen die de suppliant
huer man nyet en wiste ende dat zy hem
die in zynen schoot legghen zoude woude hy
met haer gaen ende dwelck den suppliant naemaels
es ghezeeght gheweest midts den welcken
es ghebuert dat den suppliant opten voirs. goensdach
een huyse van hernicken $uyts tot turnhout
met anderen geselscape heeft zitten drincken daer
de voirs. zyn huysvrouwe oyck by es commen
drincken ende omtrent den auonde thuys gaende
ende die suppliant wel by drancke wesende hebben
zy beyde alleene in huys wesende twistich geuallen
ende heeft die suppliant huer gezeeght ende verweten
dat zy aenden voirs. steuen versocht hadde te
gaen met hem strycken ende hem tvoirs.
ghelt inden schoot te geuene daerop zy hem
spytelyck hiet daer aen lieghen met meer andere
quade woerden dat de suppliant verhidt wesende
van bloede ende hem te voeren commende alle de
quade voirgaende conuersacien ende ontdraghene
vanden ghelde heeft huer met zynder vuysten
in huer aensicht ghesmeten ende midt des heeft
de selue zyne huysvrouwe maniere ghemaect om den
suppliant toe te schietene ende te euelene alzoe dat
hy suppliant noch meer van bloede verheyt wesende
heeft vuyt getrocken een aesmes dwelck hy
ghecostumeert es te dragene ende heeft haer daer
mede eenen steecke gegeuen omtrent hueren buycke
roepende de suppliant zelue ghebueren diese noch leuende
vonden maer corts daer nae is affliuich geworden
ende onse scouthet van turnhout hier aff
kennisse hebbende heeft ter stont dieners int
goet vanden suppliant ghesonden gheleeght dat
laureys gheerits des suppliants broeders die haeffelycke
goeden aen onsen voirs. scouthet om die dienaers
daer vuyt te hebbene heeft verborght gehadt ende
den seluen scouthet daer voer gegeuen twintich
rynssguldenen ende bouen desen heeft de vs.
onse scouthet noch naderhant aenveerdt alle de
haeffelycke goeden vanden suppliant ende hoewel
den voirs. suppliant tvoirs. feyt ende dootslach zeer
leedt es ende heeft metten vader ende vrienden
van zynder huysvrouwen ghesoent hebbende aen
onsen schout in onsen naeme versocht remissie
om in onse lande van brabant te moghen blyven
die hem daerop ghezeeght heeft die macht nyet te hebbene
maer heeft hem geleyder gegeuen van veerthien
daghen lange geexpireert zynde nyetmin de
voirs. suppliant beduchtende rigeur van justicien heeft
marge:
#sy h$ af$antwordt
byden voirs. scouthet
van turnhout
gelast op zyn$
lestgesloten$ re$$
hem ter causen vanden feyte ende dootslaghe
geabsenteert vuyt onsen voirs. lande ende
waere ghescapen vuyten seluen te moeten blyven
ende in grooter miserien te gaen dolen in ander
vrempde landen zoe verre onse gracie ende
ghenade hem hier vp nyet waere gedeylt
alzoe hy zeeght ons om de selue zeer
ootmoedelyck biddende soe eest dat wy
de zaken voirs$ o$gemerct ende hier op
gehadt daduys van lauwerens$ van hasselt onsen
scouthet van turnhout den seluen diericke
gheerits suppliant genegen wesende tot zynder bede
ende supplicacien ende willende hem in dit
stuck gracie ende ghenade prefereren voir
strangheyt van justicien zonderlinge ter eeren
ende reuerencie vander bitter passien die onse
lieue heer $$$ $$$ voir ons heeft geleden
aenden houte des heyligen cruys op zulcken dach
als heden es hem hebben inden gheualle als
bouen vergheuen quytgesconden ende geremitteert
vergheuen scelden quyte ende remitteren vuyt
zynderlinger gratien midts desen onsen brieue tfeyt
ende dootslach bouen verclaert mitgaders alle
peyne ende bruecken corporelle ende criminelle
daer inne hy ter causen van dyen met datter
aencleeft teghen ons ende justicie mesdaen
ende mesbruyct mach hebben ende hebben
hem als daeraff weder ghestelt ende
gherestitueert stellen weder ende restitueren
midts desen onsen voirs. brieue tot zynder goeder
fame ende naeme in onse voirs. lande ende
hertoochdomme van brabant ende allen anderen onsen
landen ende heerlicheyden ende tot zynen onverbuerden
goeden indien hy$e eenighe heeft ghelyck ende
in alder manieren als hy was voer de toecompste
vanden feyte ende dootslaghe voirsp. satisfactie
ende beteringhe eerst ende voer alle wer$$ gedaen
der gheinteresseerde partyen imponerende hier op
scilencie ende eeuwich zwyghen onsen procreur
generael van brabant ende allen anderen onsen justicieren
ende officieren wie zy zyn satisfactie ende
beteringhe eerst ende voir alle wer$$ ghedaen
der gheinteresseerde partyen indien die noch nyet
ghedaen en zy ende eenighe daer toedient
ciuilyck alleenlyck behoudlyck oyck dat
hy ghehouden werdt tvoirs. feyt ende dootslach
iegens ons te beteren ciuilyck nae de gelegentheyt
vander mesdaet ende de faculteyt van zynen goeden
ende oyck te reffonderen die redelycke costen van
justicien die daerom ghedaen ende naegevolght zyn
ter taxatien ende arbiterscepe van onsen lieuen ende
ghetrowen cancellier ende lieden van onsen rade in
brabant die wy daer toe committeren ontbieden
daeromme ende beuelen den seluen van onsen rade
in brabant dat voir henlieden gheroepen die ghene
die daerom behoiren gheroepen te zyne zy
procederen wel ende duechdelyck ter verifficacie
ende interinemente van dese iegewoirdigen brieue
nae huere forme ende inhoude ende ter taxacien
vander ciuile boeten ende costen voirsp. ende
dat ghedaen ende die voirs. ciuile boete ende
costen van justicien ghetaxeert ende betaelt zynde
inde handen vanden ghenen van onse ontfangers
oft anderen onsen officier dient behooren zal
de welcke vanden voirs. ciuile boeten gehouden zal
wesen rekeninge bewys ende reliqua te doene tot
onsen proffyte metten andere penningen van zyne
ontfanghe zy onse drossaet van brabant
meyer van loeuene ann$$ van bruessele
scoutheten van antwerpen vanden bossche ende
van turnhout ende alle andere onse ende der
smaelre heeren rechteren justicieren officieren ende
ondersaten iegewoirdich ende toecommende dien
dit aengaen zal moghen huere stedhouderen
ende eenen iegelyck van hen byzonder zoo
hem toebehoiren zal doen laten ende gedoogen
den vorn. diericke gheerits suppliant van deser
onser iegewoirdiger gracien remissien ende
perdoene ende van alden inhouden van desen inder
voeghen ende manieren voeren verhaelt rustelyck
vredelyck volcomelyck ende eeuwelyck
ghenyeten ende ghebruycken sonder hem
te doene oft te laten gheschien nv noch in
toecommenden tyden eenich hinder stoot letssel
oft moeyenisse aen lyue noch aen goede ter
contrarien in eeniger manieren maer indien
zyn lyff oft goeden voirsp. daerom gheuanghen
ghearresteert oft becommert waeren dat zy
die stellen ende setten oft doen stellen ende
zetten ter stont ende zonder vertreck tot
geheelder ende volcommen deliurantie ende
slakinghe want ons alzoe ghelieft
ende ten eynde dat dit goet vast ende
ghestadich blyue tot eeuwigen daghen zoe
hebben wy onsen zeghel hier aen doen hanghen
behoudelyck in anderen zaken onse recht ende
eenen iegelycken tzyne in allen ghegheuen
in onser stadt van mechelen opten goede
vrydach inde maent van aprille int jaer onss
heeren duysent vyffhondert ende zessentwintich
ende van onsen rycken te wetene vanden
roomsschen ende germanien d$$genste ende
van castillien ende den anderen dellfste
aldus ghescreuen opde plycke byden
keyser in zynen raede ende gheteekent
$$$ ende visa
ghecollationneert tegens
doriginale brieuen by my
de cock"
pardons,118.txt,"philips etc. allen etc. saluit alsoe als tonsen kennisse comen es hoe dat
onlancx leden herbrecht vander edelbampt in wille was ende
bestaen hadde in onser stat van tricht eene jonge maecht
te ontschaken ende jegens hoiren danck te ontvoeren die
hem ter stont weder om ontweldicht wairt dair om die
burgermeesteren gesworen ende raid oner voirs. stat van
tricht of hoire momboiren van hoiren name den selven
herbrecht beclaicht ende verwonnen hebben hoe wail die partien
vrunden ende magen vander voirs. jonger maecht dair af niet
geclaicht en hebben ende is de selve herbrecht hem dair om
houdende buten onser voirs. stat ende lande van brabant tot zyne
groter schaden ende meer zyn soude wairt sake dat wy onse
gracie ende genade an hem niet en keerden, so doen wy te
weten dat wy ter liefden vanden eerwairdigen vader in gode
onsen lieven neve den biscop van ludick die ons dair om heeft
doen bidden ende versueken hebben den selven herbrecht vergeven
ende quytgesconden ende met desen onsen brieve quytscelden ende
vergeven de voirs. misdaet ende alle peinen boeten ende broeken
het zy van live van lede ende van goeden dair om hy jegens
ons ende onse gericht om des voirs. ontschaecte wille gevallen
mach zyn ende stellen hem weder in zynne eeren goeden
name ende fame gelyc hy was voir den voirs. schaeck ende
misdaet geschiede, ontbieden dair om ende bevelen onsen scouten
borgermeesteren scepenen gesworne ende raid onser voirs. stat van
tricht ende allen anderen onsen amptluden richteren dieneren ende
ondersaten onser lande van brabant van limburg ende van overmaze dat
zy den voirs. herbrecht van edelbampt vander voirs. misdaet
ende broeck des voirs. schaeck ende dies dair an cleeft quyt
houden ende ongemoeyt laten hem desen onsen gracie ende genade
rustelic ende bredelic doen ende laten gebruyken ende over al
in onser voirs. lande wonen wesen ende laten verkeeren sonder
letsel of wedersegghe die rechten ende privilegien onser voirs.
stat van tricht in hoire macht alzo dair af blivende want
wyt also gedaen willen hebben ende des torconde etc. gegheven
xxe dage in meye int jair ons heeren m iiiic xiiiic xlvi"
pardons,126.txt,"philips byder gratien goidts coninck van castillien etc.
doen te wetene allen iegenwoirdige ende toecommende
dat wij ontfangen hebben die oijtmoedige supplicatie van
merten stroobant ingeboren onser stadt van loven
inhoudende hoe dat hij geleden de achthien maenden hij beschoncken wesende
ende opde straete was fuminerende tegen sijn selven sonder yemanden
aen te spreken, soo is hem aengecommen geweest bernaert
van laecken, die hem al spottende vraeghde oft hij wilde vijffven
twintich guldens oft eenen pot bier oft twee ten besten
geven ende naer eenige woorden soo heeft den voorn. bernaert
aen hem suppliant gegeven diversche vuijstslaegen, hoe wel
ongemeriteert d’welck alsoo gevoelende, heeft hij sijn mes
getrocken, om hem te defenderen, dan sijn alsoo t’samen geloopen
ontrent de drij mooren, alwaer sij werden gescheijden, den
voornoemden bernaert hem nijet contenterende mette aggrave
aengedaen aenden voors. suppliant met de voernoempde
vuystslagen, is naer huijs geloopen alwaer hij heeft
gehaelt twee stocken, waermede hij meijnde hem suppliant
te keer te gaen, iae evelen vanden lijve, als sijnde een seer
quaet, iae uuytsinnich mensch, d’welck hij siende ende
gewaer wordende, die alreede uuijten huijse was met die
voernoempde stocken inde handt ende vreesende de groote
furie des voorn. bernaerts heeft hem in defentie van synen
lijve met sijn voornoemde mes gedefendeert ende door
ongeval gegeven eenen steecke, die onnooselijcke is
gevallen inden buijcke waervan hij is gestorven tot sijns
suppliant seer grooten ende bitteren leet wesen, ende den
voorn. afflyvigen wel wetende sijn groot ongelijck heeft
binnen synen leven sulcx verclaert aen eenen pater
religieux der ordene van ste augustijn binnen loven, ende
dijen volgende heeft hem vergeven sulckdanigen neerslach
dwelck oock wel geconsidereert hebbende de naeste
vrienden ende magen vanden voorn. wijlen bernaert van
laecken, sijn met den suppliant veraccordeert, gelijck is
blijckende bijden instrumentie daervan sijnde, ende want
hij suppliant in reverentie van justicie hem heeft vertrocken
uuijt onser voors. stadt van loven, sijnde buijten landts
latiterende, alwaer hij gerne soude wederomme
commen ende hem dragen ende winnen den cost gelijck
een man met eeren toestaet ende behoirt soo keerden
hij hem tot ons biddende in alder oytmoet ende reverentie
dat ons gelieven soude prefereren gratie voor rigeur
van justitie, hem den voorn. manslach te remitteren met
quytschel van alle penen corporele ende criminele
civile hem doende daerop depescheren opene brieven in
forma, soe eest dat wij desen aengesien ende ierst
hierop gehadt d’avuijs vanden meijer onser stadt van
loven geneijght wesende ter beden des voors. suppliant
ende willende hem in dit stuck prefereren gratie ende
misericordie voor strangheijt ende rigeur van rechte
hebben denselven suppliant inden gevalle alsboven
geremitteert, quytgeschuwen, ende vergeve, remit$
schelden quijte ende vergeven uuijt sunderlinger gracien
bij desen, onsen brieve t’feyt ende ongeval boven geruert
mitsgaders alle offensie ende breucke corporele ende
criminele daer inne hij hem overmits ende uuijt saecke
van t’gene des voors. is tegen ons ende justitie
eenichssints mach hebben ontgaen ende mesdragen
ende hebben hem dijen aengaende weder gestelt ende
gerestitueert, stellen weder ende restitueren tot synen
goeden name, fame, ende geruchte in onsen voors.
lande van brabant ende allen anderen onsen landen
ende heerlicheden, ende tot sijne onverbeurde goede$
indyen hij eenige onder ons heeft, gelijck ende in
alder manieren soo hij was voorde toecompste
vanden voors. feijte, imponerende hierop een eeuwich
geswijch onsen procureur generael in brabant
onsen meijer van loven ende allen anderen onsen
justicieren, officieren, wie sijn sijn, satisfactie ende
beternisse ierst ende vooral gedaen der partije
geinteresseerde indijen die noch nijet gedaen en sij
ende eenige daertoe stae civilijck, alleenlyck
behoudelyck dat die voorscreven suppliant gehouden
sal sijn ’t voors. feijt tegen ons te beteren civil$
nae gelegentheijt vander saecken ende faculteyt
van sijne goeden, met oock te betalen de redelycke
costen van justicien alsoe sij sullen bevinden te behoiren
welck interinement die voors. suppliant hieromme
alreede gedaen ende te doene, allet ter taxatien
ende moderatien van onsen seer lieven ende getrouwen
cancellier ende lieden van onsen raede in brabant
die wij daertoe gecommitteert hebben ende committeren
bij desen, ontbieden daerom ende bevelen denselven
onsen cansellier ende raidtsluijden, dat voor $$ geroepen
degene die daerom behoiren geroepen te syne sij
procederen wel ende deuchdelijck ter verificatie
ende interinement van desen, ende totter taxatie
ende moderatie vande voors. amende ende costen van
justicien alsoo sij sullen bevinden te behoiren, welck interine
ment die voors. suppliant schuldich ende gehouden sal sijn te versuecken
ende hem in persoone te presenteren in onsen voors.
raede binnen sesse maenden naestcommende, opde pene
van te verbeuren deffect van desen, ende dat gedaen
ende deselve civile boete ende costen van justitien
getaxeert ende betaelt sijnde in handen vanden genen
dijen dat behoiren sal, sij onse voors. procureur generael
van brabant, onsen meijer van loven, ende alle andere
onse rechteren, justicieren, officieren, ende ondersaeten
iegenwoirdige ende toecommende, dijen dat aengaen
sal mogen, heuren stedehouderen ende eenijegelycken van
hen besundere soo hem toebehoiren sal, doen, laten, ende
gedoogen, den voors. suppliant van desenr doorgehaald en overschreven door een onser iegen
woirdiger gratien ende remissien, ende van alle d’inhouden
van desen inder vuegen ende manieren boven verhaelt
rustelyck, ende vredelijck, volcommentlijck, ende eeuwelyck
genijeten ende gebruijcken, sonder hem te doene off te
laten geschieden, nu noch in toecommende tijden
eenich hinder, letsel off moijenisse aen lijve noch aen
goede, ter contrarien, maer indyen syn lijff off
eenige van sijne onverbeurde goeden daerom gearresteert,
becommert off beleth waeren, dat sij die setten ende stellen
terstont ende sonder vertreck tot geheelder ende volcomm$
delivrancien, want ons salsoo gelieft, ende ten eijnde dat $
vast ende gestadich blijve t’eeuwigen dagen, soo hebben
wij insen segel hieraen doen hangen, behoudelyck in and$
dingen onsen rechte ende eenijgelycken anderen dessyns $$$$
gegeven in onser stadt van brussele den lesten dach
der maent van octovri int jaer ons heeren duysent
ses hondert ende drijentwintich, van onse rijcken td$$
onder opde plycke stont aldus byden coninck ondert$
cools ende was gesegelt met eenen groenen wassen se$
uuijthangende in groen sijde snoeren visa"
pardons,373.txt,"remissie van dootslage
philips byder gracien goids coninck van castillien van leon van grenadien etc. eertshertoge van
oistrycke prince van arragon hertoge van bourgoingnen van lothryc van brabant van stier van
carm van stier van carm van cram van limbourg van luxembourg ende van geldre greve
van vlaenderen van tyrol van ferette van kiebourg van artois van bourgoingnen palatin van
henegouwe van hollant van zellant van namen ende van zutphen mercgreve des heilichs
roomschen rycs ende van burgauw lantgreve in elsaten heer van vrieslant opter windischen$g van poirtenau
van salms ende van mechlen doen te wetene dat wy ontfangen hebben die oitmoedige
supplicatie van janne machiels wonende in onser voighdien van molle inhoudende hoe dat
sekeren tyt geleden hem suppliant staende aen syn huys op zyn messie aen zynen wagen dien reparerende
aen gecomen is wylen hubrecht cloets stootende ende slaende met eenen stocke den suppliant seggende totten
selven ghy boeve ghy aenveert mijn goet daer op de suppliant antworde ic bidde v laet my
in mynen vrede ende laet af ic wille v alle uwe scaden betalen ende alsoe die suppliant stont
besloten tusschen zynen wagen ende den wandt van zynen huyse ende die voers. hubrecht niet
aflaten en wilde soe heeft de suppliant hem ter weren gestelt metten sel$en gewere dat hy hadde
als met zynre daggen ende heeft hem zynen voirs. stock af gewonnen ende alsoe die voirs.
hubrecht doen den suppliant wilde steken met zynre daggen soe heeft hem suppliant den noot
gedrongen zyn lyff te verweren ende bescudden metter voirs. stocke alsoe lange dat hy daer met
den voirs. hubrecht ter eerden sloech midts dat hy zynder egheen verdrach hebben en conste
waer af die selve hubrecht binner ontrent xxiiii vren daer nae is aflivich wordden ende
hoe wel desen doetslach in maten voirscreven geschyet zy ende dat men op die toecompst
vanden voirs. fayte wel groote ooghe ende consideratie behoirde te hebbene soe en soude
nochtans die voirs. suppliant beduchtende ende vresende die strangheit ende riguer van rechte
hem niet dorren houden keeren noch verkeeren in onsen voirs. lande van brabant maer hem
moeten absenteren ende houden in vreemde landen ende contreyen in grooter armoeden ende miserien
by alsoe hem onse gratie ende ontfermherticheit in desen niet gedaen ende bewesen en waere
alsoe hy seegt ons daer om oitmoedelyck biddende soe eest dat wy desen aengesien hebben
den voirs. janne machiels suppliant geneycht wesende tot zynder voirs. beden ende willende
hem in dit stuck gratie ende genade verleenen ende prefereren voer stranheyt van rechte
inden gevalle als boven vergeven quytgescouwen ende geremitteert vergeven scelden quyte
ende remitteren vuyt onser zunderlinger gracien met desen onsen brieve tfayt ende dootslach by
hem gedaen ende geschiet inden persoen vanden voirs. wylen hubrechte cloets soe voirs.
es metgaders alle pene ende amende corporelle ende criminelle dair inne hy vuyt saken
van dien tegen ons ende justicie vervallen ende mesbruyct mach hebben ende hebben hem
als te desen male weder gestelt ende stellen weder tot synder goeder famen ende name in ons. voirs.
lande van brabant ende tot zynen goeden onverbuert in dien hy ennige heeft in alre wys
ende manieren als hy was aleer tvoirs. fait gesciede imponerende hier op een eewich gswych
onsen procureur generael ende allen anderen onsen justicieren ende officieren dient behoeren sal satisfactie
ende beternisse yerst ende voer al gedaen der partien geinteresseert in dient niet gedaen en
es ende dair ennige toebehoirt civilyc alleenlyc behoudelic oic dat hy dat tegen ons civilic beteren
sal nae die gelegentheyt vander mesdaet ende faculteyt van zynen goeden ter taxacien ende
arbitragien van onsen lieven ende getrouwen die cancellier ende luyden van onsen raide
d$t geordineert in brabant dien wy dair toe ordineren ende committeren ontbieden
dair om ende bevelen den selven van onsen raide dat voer hen geroepen die ghene dier behoeren
over geroepen te zyne sy procederen wel ende dueghdelyck ter verificatien ende interinemente van
desen onsen voirs. brieve ende dat gedaen ende die voirs. civile beteringe getaxeert ende betaelt
zynde in handen van onsen rentmeester die dat behoeren sal die hier af gehouden sal zyn
ontfanc ende rekeninge te doenen tonsen prouffyt sy onse drosset van brabant ende alle onse ende
der smaelre heeren ons voirs. lants van brabant richteren officieren ende ondersaten dient $ aengaen
sal doen laeten ende gedoegen den voirs. janne machiels suppliant van deser onser tegewoirdiger gracien
ende remissie soe ende inder manieren als voirs. es rastelic vredelic ende volcomelic ende
ewelic genieten ende gebruycken sonder ter contrarien hem te doenen oft te laten gescieden
nv oft in toecomende tyde enich hinder oft ongebruyc in live oft in goede in enniger
manieren maer in dien hy oft zyne voirs. goeden onverbuert hier om gevangen gearresteert
oft gecommert waren die terstont stelt oft doet stellen tot geheelder oft volcommeder delivrantie
want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit vast ende gestadich
zy ende blive tot eewigen dage soe hebben wy hier aen doen
hangen onsen segel die wy tot hier toegebruyct hebben behoudelic
in allen anderen dingen ons ende elcx anders recht segenen of gegeven? in onser
stadt van mechlen inde maent van meye int jaer onsheeren
duysent vyfhondert ende vive ende van onsen rycke dyerste
aldus over gescreven opte plycke byden coninck ende geteykent
dycke
gecollationeert ende bevonden $$$
metten originale by my"
pardons,352.txt,"abolitie joes thomaessoone
kaerle etc. allen den ghenen die dese onse brieve sullen sien
oft hoiren lesen saluyt wy hebben ontfangen die supplicatie
van joes thomaessoone arm scamel huysman belast met huysvrouwe
ende vyf levende kynderen inhoudende hoe dat hy suppliant zekere
jaeren geleden geweest zynde onder schouthet van geffene
is by onsen procureur general in brabant te rechte geport ende
criminelyck beticht ter saken van dat een geheeten aert van
lybergen lutheriaen relaps gebannen synde op zyn
lyf uuyt allen onsen landen onsen raide van brabant subiect
wesende hem soude tot geffene voirs. gehouden ende aldaer
verkeert hebben ten wel wetende ende aensiene des suppliants
die daer mede soude geconverseert hebben sonder den selven
te hebben geapprehendeert oft aengetast mits welcken
hy suppliant soude gedelinqueert hebben tegen tplaccaet
gepubliceert op dextirpatie vander heresie lutheriane
ende hoe wel de suppliant aen tgene des voirs. is
egheenssins en heeft gemeyndt te mesdoene gemerct
tvoirs. placcaet to geffene voirs. noyt en is gepubliceert
geweest hoe wel men aldaer alle andere edicten ende
placcaten gewoenlyck is te publicerene zoe wanneer men
die aldaer heeft moeten observeren ende onderhouden
soe oick die voirs. aert van lyberghen tot geffene voirs.
wel twee oft meer jaeren hadde geconverseert ende
verkeert eer die suppliant tot geffene onder schoutet geworden
is meynende alzoe de suppliant dat hy hadde remis
gelyck daer af was gemeyn fame voix ende gesach dwelck
den suppliant soe veel meer geinduceert heeft te geloovene
gemerct die heere van geffene den selven nyet en heeft
geapprehendeert noch ingsgelyck onse scouthet vanden
bossche die nochtans nyet en ignoreerden dat de voirs.
aert aldaer verkeerende was ende hy suppliant maer onder
schoutet en was ende sonder assisten$$$ den selven aert
nyet en soude hebben kunnen geapprehenderen desen
nochtans nyet tegenstaende ende oick datmen den suppliant
nyet en soude kunnen geimponeren dat hy selve
vander voirs. secte oyt soude besmet oft suspect
geweest zyn soe beducht hy hem nochtans dat
gemerct hij is een arm schamel geselle ende de costen vanden
processe tegen onsen procureur egheenssins en soude kunnen
langer verdragen dat hij mits dyen ende anderssins soude
commen in grooter schaden schanden ende confusie en wordde
hem hierop nyet versien met onsen gracien ende oepenen brieven
van abolitie ende perdoene alzoe hij seegt ons om de
selve oitmoedelyck biddende waer om zoe eest
dat wij desen aengesien ende daerop gehadt dadvys van onsen
voirs. procureur generaerl in brabant den voirs. suppliant geneycht
wesende tot zynder voirs. beeden ende supplicatien ende
willende hem in desen prefereren gracie voer rigeur van justicien
hebben in gevalle als boven vergheven ende quytgeschouwen
vergheven ende schelden quyte uuyt onsen sunderlinger gracien
by desen tmesuzen? ende overtredinge van onsen voirs. placcaten
boven vercleert mitsgaders alle peyne ende boete corporele
ende criminele daer inne hy ter saken voirs. met desser
aencleeft tegens ons ende iusticie mesdaen ende mesbruyct
mach hebben ende hebben hem als daeraf weder
gestelt ende gerestitueert stellen weder ende restitueren
tot zynen goeden fame ende naeme in onse voirs. lande
ende hertochdom van brabant ende allen anderen onsen
landen ende heerlicheyden mitgaders tot zynen onverbeurden
goeden in dyen hy eenighe heeft geleden ende in alder manieren
zoe hij was voer de geschiedenisse vanden voirs. mesuse
imponerende hierop een eeuwich zwijgen ende s$ilencie
onsen voirs. procureur general van brabant ende allen anderen
onsen ende der smaelre heeren iusticieren ende officieren
ons voirs. lants wye zij zijn ende tot dyen
abolerende ende te nyeuwte doene proces teghen hem als
voere bij onse voirs. procureur geintenteert behoudelyck dat
de voirs. suppliant in plaetse van civile beternisse sal
tot onsen behoef gehouden wesen te betaelene in handen
van onsen ontfangere vanden exploicten in brabant die daer
af gehouden wordt rekeninge bewijs ende reliqua te doene
tonsen proffyte daer ende soe dat behoiren sal de
somme van twintich gouden karolus gulden eens
in de marge
$$$ van verantwoordinghe
byden ontfanger vanden
expl exploiten"
pardons,187.txt,"remissie van dootslage voer hanneken de huecker
kaerle etc. doen te wetene allen luyden iegenwoirdich
ende toecomende dat wy ontfaen hebben die oitmoedige
supplicatie van hannekin de huecker schamel ambachts geselle
woonende in onsen stede van antwerpen inhoudende hoe dat
hy suppliant omtrent drye weken naer paesschen sano xxi
lestleden welgedroncken wesende heeft gemoet een heynken
van weeke metten welcken luttel tijts daer te voren hy
zekere woirden gehadt hadde ende gemoetenen aldus elcanderen
zeijde hij suppliant tot heynken gaet vuyt mijnen weghe
daer op hij heynken oock wel by drancke wesende antwoirde
ic en sal om uwen wille vuyten wege niet gaen waerop hy
suppliant replicerende zwoer byde macht ende seyde weerdt
u treckende zyn mes ende voers. heijnken zyn dagghen
in meyninghen elcanderen te grievene dwelck aenma$$
zekere bystanders om alle grief te belettenen heeft een van
hemlieden den suppliant gehouden ende zyn mes genomen ende
dandere heeft den voirs. wylen heijnken gehouden de
welcke niet gehouden willende wesen heeft den houder $$
hem selfs willen steken zoe dat hy bedwonghen was hem
te laten gane ende aldus vuijten handen wesende es de
selve heynken hem suppliant die noch gehouden stont
innegecoomen gevende hem een steke in zyn corte re$$
met zynder dagghen dwelck gevoelende de suppliant d$
hy gequetst was zeere verstistourbeert ende verhit zynde
van bloede zeyde tot die hem hielt laet my gaen ic
ben gequetst ende ende mettien aenveerdenen zyn mes heeft vast
geslagen opden voirs. heynken ende gequetst in beyde zyn
armen zoe dat hy ter eerden viel ende zoude noch meer
geslagen hebben ten hadde geweest by tusschen comende
van goeden mannen dien den voers. suppliant oick grieuelyck
gequetst zynde wech geleyt hebben ende es alsoe de voers.
wylen heynken bliven liggen bloeyende ende des anderen
daighs daer naer van levenden lyve ter doot gecoomen
welck feyt ene mesv$$ hem suppliant bitterlycke leet $
ende om dwelcke hy beduchtende riguer van justicien
hem geabsenteert heeft vuyt onsen lande ende heerlycheden
van brabant ende en soude inde selve nemmermeer dorven wederkeren
hanteren noch converseren maer hem houden in vreemde landen
ende contreyen ende leven in grooter miserie ten waeren dat
onse gracie hem hier op verleent worde alsoe hy seyt ons
om deselve zeer oitmoedelyck biddende soe eyst dat wy die
saken voerscreven overgemerct genegen wesende ter bede ende
supplicatie vanden voorn. hanneken de huyeker suppliant ende hem
willende in dit stuck gracie ende genade preferende voor
riguer ende strangheyt van justicien zonderlinghe ter
eeren ende weerdicheyt vanden bitter passie onzen liefs heeren
jhesu christi? die hy geleden heeft voor ons allen op sulcken
dach als huyden hebben inden gevalle als boven vergevende
geremitteert ende quytgescholden vergeven remitteren
ende schelden quite vuyt zunderlinge gracie mits
desen onse brieve tsont ende manslach boven verclaert
mitsgaders alle peyne boete ende bruicke corporele ende
criminele daer inne hy ter causen vandien met diesser
aencleven mach iegens ons ende justicie mesdaen ende
mesbruyckt mach hebben ende hebben hem als van
desen wedergestelt ende gerestitueert stellen weder
ende restitueren tot syne goede fame name ende
gerychte in onsen voers. lande van brabant ende allen
anderen onsen landen ende tot zynen overbuerden goeden
indyen hiere eenighe heeft gelyck ende in alder
manieren als hy was voorde toecoempste vanden feyte
voerscreven imponerende hier op een eewich zwygen
ende scilencie onsen procureur general ende allen anderen onsen
rechteren justicieren ende officieren wy zy zyn satisfactie
ende beteng beteringe gedaen eerst ende voer alle werck
der partye geinteresseert indien die noch niet gedaen
en zy ende eenige dair toe dient cunlick alleenlyck
behoudelick dat de voorn. suppliant gehouden wordt
te resonderen die wettelycke costen van justicien indien
hieromme eenige gedaen ende naergevolgt syn ende oic tw$$
feyt iegens ons te beteren cunlicck naer gelegentheyt vanden
stucke ende die qualiteyt van zynen goede alles ter taxacie
ende arbitraige van onsen lieven ende getruwen die cancelier ende
luyden van onsen rade in brabant die wij daer toe commiteren
ontbieden daeromme ende bevelen den selven van onsen rade
in brabant dat voor hem geroupen die gene dyer over behouden
geroepen te zyne zy procederen wel ende duechdelyck tot
verifficatie ende interinemente van desen ende amende cu$$
voerscreven ende dat gedaen ende de selve costen ende
amende getauxeert gearbitreert ende betaelt zynde in
handen vanden genen van onsen ontfangers oft officiers diet
behoiren sal die gehouden wordt ontfanck daer af
te maeckene rekeninge bewys ende relictra te d$$$$
tot onsen behoeff metten anderen penningen van zyn ontfange
oft bew$$de $ sy ende alle andere onse ende der sma$$
heeren rechteren iusticieren ende officieren hueren stedehouderen
ende elck van hem bysonder soe hem toebehoiren sal da$
laten ende gedooghen den voorn. suppliant van dese onse gracie
remissie quytscheldinge ende pardoene ende van alden
inhouden van desen inder vuegen ende manieren voerder verhaelt
rustelick vredelick ende eewelyck genieten ende gebruycken laten
hem te doene oft te laten gescreve nu noch in toecoomende tyde
eenich hinder letsel oft moeyenesse in live noch in goede
in eeniger manieren ter contrarien maer indyen zyn lyf oft
eenige van zynen ongeconfisqueerden goeden zyn oft waeren
hiernamaels hieromme gevanghen gearresteert oft becoomen
dat zy die stellen oft doen stellen ter stont ende sonder
vertreck tot geheele ende volcoomen delin$$$ran brabant
ons alsoe gelyeft ende ten eynde dat die goet v$
ende gestadich blyve tot eewigen dage soe hebben
wy onsen segel hier aen doen hanghen behouden in andere
saken ons rechts ende eenenygelycken tsyne in allen
$ degenen in onsen stadt van mechelen opte heylige
goede vrijdag inde maent van april int jaer ons heeren
duyst vyfhondert tweentwintich ende van onsen rycken
te wetene vanden roomschen ende hongrie tvierde
ende vanden spaenschen etc tachste aldus stont
geschreven boven opte plycke byden keyser in zynen
rade ende geteeckent dubliove"
pardons,078.txt,"remissie jan molenmans
kaerle etc$$. doen te wetene allen tegewoirdigen ende toecomende
dat wij ontfangen hebben die oitmoedighe supplicatie van jan
molenmans ?jonck gehuwet scamel geselle ingesetene $ dorps
van ghierle onder turnhout gelegen in onsen land van brabant inhoudende
hoe dat hy suppliant op sint jacops dach tsavons xvde veertichlestleden
heeft geseten met synen vader ende moeder tot hueren huyse eten
ende drinken aende tafel ende zyn zyn vader ende hy suppliant aldan gecompt
geweest van maeyken melchiors hueren gebuer wijf om te commen
hulpen laden een tonnebiers diram deselven suppliant ende vader derwaerts
gegaen sijn ende is hen insgelicx gevolcht heyndrick de cleermakere
om oyc te helpen welcken hendrick int gemoet commen zyn twee
gesellen dair aff $$$ gert rombault $$$ geboren van ghele$ die
totten selven cleermaker zeyden waer gaedi, daerop hy cleermaker
antwoorde ick senne ?wel ende die bovenschreven rombault wederom
seggende compt $$$ my dan met$ welcken worden vuyt gecommen
is desselfs supplians moeder ende heeft den boivengenoemden cleermaekere
om voorden twist te schouwen ewech gestoten oft hem $$ getoegde
seggende laet staen uwe symen laet de gesellen gaen ende es alsoo
den cleermaker gevolcht inden kelder om tvoirschreven bier te laeden
dien$ zy geladen hebben ende es hij rombault onder tusschen blyven
staen achter eenen boom buyten den huyse verwachten den voornoemden
cleermaeker ende meenende denselven cleermaker ende suppliant naer huyse te gaene
ende buyten commende nergens aff wetende riep den voorschreven rombault
compt kendt my nu ende zyn de voirschreven rombault ende cleermaker
wederomme bij malcanderen geraect ende werden vechtende hebbende
den selven rombault eenen bloeten$ opsteken in syn handt dwelck
hy suppliant ziende heeft tusschen beyen int bescheet? gegaen ende
eenen steke gecregen vanden voirschreven rombaut omtrent syn borste waer
naer hy suppliant tot hem rombault seyde bey ghy hoerensoon soudt
ghy my steken dair ick tusschen beyden gaen soo waert
tyt dat ick my weerde vecht wesende van bloede, ende om syn
lyf te verweeren toech$ vuyt syn eetmes ende greep den selven
rombault metten boes naer hem stekende twee steken achter
in synen rugge over den hals dat hij rombault daer naer corte deser
werelt ont$$$ es tot groot leetscap van$$ bovengenoemden suppliant ende
nochtans vuyt vreeze van iusticie nyet vryelijck en soude dorven
hanteren noch commerseren onse bovengenoemden lande van brabant ende andere onse
landen ende heerlichheden?, al eest dat hy paix heeft met partie
geinteresseert ten zy dat onse gratie ende genade hem hier
op verclaert wordde alsoo hy seygt ons daeromme oitmoedelijck
biddende $$$$ $$$$ dat wij de saeken voirschreven vuer gemerc
ende hier op gehadt t advys van onsen wel beminden die schout ende
scepenen van onse vryheyt van turnhout den bovengenoemden jan molenmans
suppliant genegen wesende tsynder begeerte ende hem willende in dit
stuck gracie ende genade / prefereren voor rigeur van iusticien
hebben inden gevalle als boven dergenen quytgescholden ende
geremitteert dergenen quytschelden ende remitteren vuut sunderlinge
gracie mits de$ feyt ende manslach boven geroert mitsgaders
alle peyne boete ende boverk$$$ corporelle ende criminelle dair
inne hy ter cause van dien mit dieser arrest misdaen ende
mesbruuckt mach hebben tegens ons ende justicie ende
hebben hem aeff hier aff wedergestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren tot synder goeder fame ende name
in onsen voirschreven lande van brabant ende allen anderen onse landen ende
heerelicheden mitgaders tot syne? onder?buerden goeden indien hy eenige
heeft alsoe hy was voerde toecompste vanen voirschreven macht
imponerende hier op een eeuwich swygen ende sillencie onse procureurs
generael ende allen andere onse rechteren ende officieren wien zy
sijn satisfactie ende beteringe eerst ende aelvooren gedaen der
geinteresseerde partyen in dyen die noch nyet gedaen en zy
ende eenige tot staet civilyck? allenelyck behoudelyck dat den bovengenoemden suppliant
---rand:
bij? af verantwoort
bij onse vanden $$$
---einde rand
gehouden wordt tselve feyt iegens ons oyc civilyck te beteren
naer de gelegentheyt vander mesdaet ende de faculteyt
van synen goeden ende onse ordonnantie daerop gemaict ende oyck te
reffonderen ende betalen die redelycke costen van justicie indien
hieromme eeniche gedaen ende naergevolght zyn al ter taxacie
ende arbiterscepe van onsen lieven ende getrouwen die gar$$ille$$$ ende
luyden van onsen lande in brabant die wij dairtoe committeren
den welcken wy bevelen dat voor hen gecompen die gene dier
behooren gecompen te sijne zy procederen wel ende duechdelyck
ter verschaere ende inter$$$$mente van desen naer hun? vorme
ende inhouden welck inter$$$ment hy suppliant gehouden sal syn
aldair te versueckende binnen eenen halven jaer naer datum van
desen $$$$ verbruerte van te ver$$$$$ende dessert der selver ende
tot taxacie ende arbiterscepe vander amende civile ende costen van
justicien voirschreven ende dat gedaen ende de voorschreven amende civile
getaxeert ende betaelt synde in handen van onsen ontfangeren
dient behooren sal dewelcke gehouden wordt dairaff ontfanck
te maken rekenninge ende reliqua te doen tot onsen proffyte
metten anderen penningen van synen ontfange ende onsen schout van
turnhout ende allen anderen onse rechteren instrueren ende officieren
dien dit aengaen sal hueren stedehouderen ende eenyegelyck van hen
besonder soe hen toebehoren sal doen laeten ende gedoogen
den bovengenoemden suppliant van dese onse gracie remissie quytscheldinge
ende pardoene ende van al den inhouden van dien inder vuegen ende
manieren vooren verhaelt rustelyck ende vredelyck genyeten ende
gebruicken sonder hem te doende noch te laeten geschuen nu
noch in toecommende tyden aen lyfce noch aen goede eenich
hinder letsel oft moeyenisse ter contrarien in eeniger manieren
maer bij alsoe syn lyf oft eenige van synen goeden nyet
geconfisqueert synde dairomme gevangen ver$$$$mmert oft belet
waeren dat sy die stellen oft doen stellen ter stont ende sonder
vertreck tot geheelder del$$$ want ons alsoe gelieft
ende ten ten eynde dat die goet vast ende gestadich blyve ten
eeuwigen dagen soo hebben wy onsen segel hier aen doen hangen
behoudelyck in anderen sacken ons recht ende eenygelycl tzyne
in allen gegeven in onser stadt van bruessele inde maent
van merte int jaer ons heeren duysent vyfhondert eenenveertich
van onsen $$$ $$$ ende van onsen coninckrycken
van castillien ende anderen $$$ aldus stont geschreven
opte plycke byden keyser in synen raide ende onder
geteekent vereyken
gecoll$$$ ende bevonde accorderene
met zynen originale $$$ $$$
$$$$$$"
pardons,280.txt,"kaerle etc. doen te wete allen iegewoirdich ende
toecommende dat wy ontfanghen hebben die oetmoedighe
supplicacie van jan gaus onse rentmeester inder voigdien
van molle inhoudende hoe dat jan boeys heeft voirtyden
by tyde dat heynrick vos daer rentmeester is geweest
een huys geset opte gemeyne vroente van molle sonder consent
vanden heere ende vander vryheyt tegen huere preuilegien welcke
hendrick den voirs. janne boeys dat heeft belet ende verboden gehadt
zoe dat hy met hem heeft moeten composeren ende heeft thuys geloeft
aff te brekene binnen jaers dwelck hy niet en heeft gedaen ende
als hy suppliant daer nae totter officien is gecommen ende byden scoutet
scepenen ende andere is geaduerteert geweest dat die gemeynte zeer
claeghden ouer den voirs. janne boeys om dat hy een huys hadde geset
opte gemeyne vroente dwelck nyemande inder voighdie van molle
alsulcx te doene georloft is ende datmen hierop egheen recht en dede
mits den welcken heeft die suppliant den voirs. jan hier aff geaduerteert
ende hem van officien wegen beuolen tvoirs. huys aff te brekene
binnen vyff oft zesse daighen daerop hy aenden suppliant heeft versocht
hem daer toe noch een jaer dach te willen geuen hem daer voeren
presenterende eenen penninck te geuene daerop de suppliant antwoirde dat en
salmen nemermeer achter my seggen dat ic den keyser ende der
gemeynten om gelts wille oft anderssins zoude laeten vercorten
waerop jan boeys den suppliant quade ende scampige woorden heeft gegeuen
ende desen niet tegenstaende en heeft de voirs. jan tselue huys nyet
affgebroken den suppliant merkende dat hy die voirs. jan niet en heeft cunnen
daertoe geinduceren met goede woorden om tselue huys aff te breken
ende den suppliant alle daegen meer clachten hoorde heeft den suppliant van
officien wegen nootelyck geweest den voirs. janne met rechte aen
te spreckenen voor scoutet ende scepenen vander voighdie om hem te
bedwingene tvoirs. huys aff te brekenen daeraff hy zyn aenspraeke
dede den xxviien dach february lestleden ende worde ter zeluer
tyt zoe verre geprocedeert dat pertien waeren gewesen tot hueren
thoene ende dwelck gebuerde inde groote camere inden swane
ende bleef die suppliant metten scoutet ende scepenen naeden genechte daer
eten ende naerden eten heeft hy suppliant ouersiennelyck niet wetende
vanden voirs. janne oft zynder huysvrouwe gegaen inde coeken$
vander seluer herberge daer die voirs. jan ende zyn huysvrouwe
saten en droncken welcke huysvrouwe den suppliant terstont heeft
gebracht een half canne of twee biers waeraff hy verdrach
begeerde ende nyet cunnende verdrach vander seluer vrouwen hebben
heeft hy gebeden den vorstere van desschel dat hy hem eens oft
twee malen helpen woude dwelck hy dede ende hebbende alzoe
by hulpen vanden vorstere bescheet gedaen woude hy in huer
gelach geuen een vane biers weert zynde ende eenen stuiuer om dat
hy met eeren ende peyse van hemluyden scheyden soude want zy
al op hem scimpten ende roerte sochten ende de man begonste te
vermaenen van hueren processe waerop die suppliant suetelyck
antwoirde ende seyde jan en laet ons nv daeraff met vermaenen
laet ons eens drincken ghy wet wel dat scepenen my daer inne
nyet meer voirdeels doen en zullen dan v maer zy sullen recht
doen ende die suppliant van daer vuytgeroepen wordende om eenige
persoonen in zekere gronden van eruen oft anderssins te guedenen zeyde
totten seluen persoonen ende den scepenen ick dancke god dat ick van
daer ben want jan boeys ende zyn huysvrouwe zyn heel ongetydich
ende dier gelycke woirden naeden welcken is die suppliant gegaen vuyten
zwane met twee scepenen tot in een ander herberge geheeten den
ploech nyet verre van daer staende om den kuermeesters van officien
wegen den eedt te stauenen ende es daer nae wederomme gecommen inde
voirs. camere inden zwane by scepenen ende meer andere daer inne
hy oyck vant die huysvrouwe vanden voirs. janne boeys die daer
inne ongeroepen gecommen was ende die selue huer man was daer
oyck ongeroepen inne gecommen hebbende een groote kudse in zyn
handt ende es die suppliant gaen sitten by eenen janne van geloene die
daer oyck int geselscap was ende die voirs. huysvrouwe en
cesseerde niet den suppliant te quellene zoe dat die suppliant seyde
totten voirs. janne van geloene hoe sal ick van dese wyfue
geraken ende staende de voirs. jan boeys tegen tvier inder voirs.
camere hebbende de voirs. kudse in zyn handt ende die voirs. suppliant
by hen wesende heeft gracielycken tot hem geseyt in effecte jan
boeys het en es niet behoirlycken datmen met alsulcken kudse
in aldusdanigen geselscape soude commen ende de suppliant beduchtende
metter kudsen geeuelt te wordene heeft die genomen ende ewech
geworpen ende de voirs. jan boeys heeft terstont zyn pasmes vuytgetogen
meynende den suppliant die vast by hem stont van stonden aene geeuelt
ende oueruallen te hebbene midts den welcken heeft die suppliant om
hem te salueren achterwerts gevloden vander scouwen tot by tportael
toe vander cameren ende heeft zyn mes getogen houdende dat voor hem
ende eerselde zoe verre hy conste ende de voirs. jan heeft hem altyt
straffelycken innegeuolcht zoe dat hy metten voirs. mes vanden
suppliant heeft gecregen eenen steken op zyn borste daeraff hy tsanderdaech
nadyen hy hem gebiecht ende het heylycx olys ontfangen hadde
gestoruen is dwelck zoe subitelyck ende met groote verbaesheyde
gebuert es dat die suppliant nyet zekerlyck en weet oft hy met zynen
messe den steeke gegeuen heeft of dat dafliuighe int selue mes
dwelck die suppliant eerselinck voer hem hielt geloopen heeft
niettemin hoe dat zy den dootsteke es metten voirs. messe gebuert
geweest ende dwelck den suppliant vuyt gronden zyns hertens zeer
leet es ende te voeren en heeft nyet gepeyst gehadt den afliuighen
oft zynder huysvrouwe yet te mesdoene noch noynt onbehoirlyck
woirt gegeuen maer sochte alle middelen om hen quyt te zyne
nochtans beduchtende strancheyt van justicien en soude in onsen lande
van brabant nyet dorren blyuene noch zyne voirs. officie exerceren
en werde hem hier op nyet versien met onse gracie ons daerom
oetmoedelyck biddende soe eest dat wy desen aengesien compassie
ende medelyden hebbende metten voirs. suppliant ende willende hem in
desen gracie ende genaden prefereren voor riguer ende strancheyt
van justicie zunderlinge ter eeren ende weerdicheyt vander
bitter passie onsheeren die hy leet voor ons allen op zulcken
dach als huyden hebben den seluen suppliant inden geuallen alsbouen
quytgescholden ende vergeuen schelden quyte ende vergheuen vuyt
onser zunderlinger gracien by desen den dootslach vooren verclairt
mitsgaeders oyck alle pene ende amende corporelle ende criminelle
daer inne by hem ouermits ende vuyt zaeken van tgene des voirscreuen
es tegen onse hoocheyt ende justicie eenichsins mach hebben ontgaen
ende hebben hem dyen aengaende gerestitueert ende gestelt restitueren ende
stellen by desen tot zyne goede fame ende name in onsen voirs. lande
ende hertochdom van brabant ende oyck totter exercitie van zynder
officien ende onverbuerden goeden imponerende hier op een eeuwich
zwigen ende silencie onsen procureur generael ende allen anderen onsen
richteren justicieren ende officieren onss voirs. lands van brabant
hoedanige die zyn oft weesen moghen satisfactie nochtans ierst
ende aluoren gedaen der geinteresseerde partie zoe verre die
noch nyet gedaen en waere ciuylyck alleenlyck behoudelyck nochtans
dat hy den voirs. dootslach tegens ons ciuylyck beeteren zal naer
der gelegentheyt vander mesdaet ende faculteyt van zynen goeden
ende oyck dat hy gehouden wordt te betalen die redelycke costen
van justicie daeromme gedaen ende naegeuolcht indien datter eenighe
geschiet zyn ter taxacien ende arbiterscepe van onsen lieuen ende
getrouwen den cancellier ende luyden van onsen raede in brabant
die wy daer toe committeren ontbieden daeromme ende beuelen den
voirs. onsen cancellier ende luyden van onsen raede in brabant
dat voor hemluden geroepen die ghene die daeromme behoiren sullen
geroepen te zyne zy procederen ende doen procederen wel ende
duechdelyck totter verifficacien ende interinemente van desen onsen
iegenwoirdighen brieue naer huer vorme ende inhouden ende
welck interinement de voirs. suppliant gehouden zal zyn in onsen
voirs. raede te versuecken binnen eenen jaere naer date van desen
op de pene van te verbueren deffect der seluer ende dat gedaen
ende de voirs. cyuile boete de gene van onsen rentmeesters dient
aengaet gehouden werde ontfanck te maken ende costen van justicien
indien datter eenige zyn getaxeert gearbitreert ende betaelt alst
behoiren sal van welcke ciuyle boete de gene van onsen
rentmeesters dient aengaet gehouden werdt ontfanck te maken
rekeninge bewys ende reliqua te doen tot onsen proffyte metten
anderen penningen van zynen ontfange zy onsen drossart van brabant
ende alle andere onse ende onsen vassallen of smaelre heeren richteren
justicieren ende officieren onss voirs. lands van brabant ende van ouermaze
hueren stedehouden ende elck van hen zoe hem dat toebehoirt ende
aengaen mach den voirs. suppliant van dese onse gracie ende remissie
genieten ende gebruycken rustelyck ende peyselyck doen ende laeten
genieten ende gebruycken sonder hem te doen noch te laeten
geschien in lyue noch in goede eenich hinder letsel oft
moyenisse ter contrarien maer indien zyn lyf oft zyn
marge: sy $ af beantwoirdt
byden ontfanger vanden
exploiten
onverbuerde goeden daeromme gevangen becommert oft gearresteert
waeren dat zy die terstont stellen off doen stellen tot volcommen
deliurantie ende slaekinge want ons alzoe belieft ende ten eynde dat dit
goet vast ende gestadich blyue tot eeuwigen daighen zoe hebben
wy onsen zegel hier aen doen hangen behoudelyck in anderen zaken
onss recht ende een yegelyck tzyne in allen gegheuen in onse
stede van bruessele vpden goeden vrydach inde maent van maerte
int jaer onss heeren duysent vyfhondert ende zessendertich van
onsen keyserycke tvvii e ende van onsen rycken van castillien
ende andere txxi e aldus stont op de plycke gescreuen
byden keyser in zynen raede ende geteekent $$$ $$$ visa
ghecollacionneert tegens
die originale brieuen by my
de cock"
pardons,145.txt,"remissie van doetslage voir
janne de woghe
kaerle etc doen te weten allen luden tegenwoirdich ende toecomende
dat wy ontfaen hebben die oitmoedige supplicatie van jan de woege
arm scrynmakere belast met huysvrouwe ende twee cleyn kinderkens
inhoudende hoe dat omtrent een jaer geleden de voirs. suppl is ghaen
drincken tot bygaerden by onser stadt van bruessele gelegen met
eenen geheeten bertele wesende doen der tyt meyere tot berchem
ende nae dien zy aldair vie oft vyfve gedroncken hadden ende
hen gelach betaelt heeft die voirs. suppl. genomen zynen wech om
thuysweerts te ghane met zyne voirs. wive ende twee kynderen
dat als doen hen gevolcht is de voirs. bertele wesende zeer by
drancke ende noch een met hem ende comende by hem suppl hebben
den selven zyn lanck mes af gegort ende hem gestoten in een
gracht ende dat meer os opten selven suppl geslagen dat hy
gequetst was in een zyn handt soe dat hem van noode was om
zyn lyf te beschudden te treckene eenen zynen opstekere daer mede
hy den voirs. bertele gaf alleene een cleyn steekcxken omtrent
zynen hals daer af hy binnen negen oft thien daghen daernae
van levende live ter doot quam ende is wel te vermoeden indien
de voirs. bertele wel verwaert ende gecureert hadde geweest
hy vanden voirs. steecxken egheen noot van stervenden gehadt en
soude hebben ende hoe wel den voirs. dootslach den suppl
herttelycken leet is ende dat hy partye geinteresseerde heeft
gesoent ende gebetert nietmin beduchtende rigeur van iustitien
heeft hem geabsenteert vuyt onsen lande ende hertoochdomme
van brabant ende en soude aldair niet wederom dorren
keeren hanteeren noch converseren maer is gescapen vuyt
den selven te moeten bliven soe verre onse gracie ende
genade hem hier op nyet verleent ende gedeylt en wordde
alsoe hy seeght ons omme de selve zeer oitmoedelyck
biddende soe eest dat wy de saken voirschreven ongemerct
den selven janne de woghe suppl genegen wesende tot
zynder beden ende supplicatien ende willende hem in dit
stuck gracie ende genade prefereren voir strancheyt van
iusticien hebben in den gevalle als boven vergheven
quytgeschouden ende geremitteert vergheven schelden quyt
ende remitteren vuyt zundelinge gracie mits desen
onsen brieve tfeyt ende dootslach boven verclaert mitgaders
alle peyne ende bruecke corporele ende criminele dair
inne hy ter cansen van dien met datter aencleeft tegen
ons ende iusticie mesdaen ende mesbruyct mach hebben
ende hebben hem als te desen wedergestelt ende gerestitueert
stellen weder en restitueren mits desen onsen voirs.
brieve tot zynder goede fame name ende geruchte
in onsen voirs. lande ende hertoghdomme van brabant
ende anderen onsen landen ende heerlicheyden ende
tot zijnen onverbuerden goeden indien hyer eenige heeft
gelyck ende in alre manieren als hij was voire de toecompste
vanden feyte enden dootslage voirsc. imponerende hierop
silencie ende eeuwich zwygen onsen procureur generael van
brabant ende allen anderen onsen rechteren iusticien ende
officieren wie zy zyn satisfactie ende beternisse eerst ende
voir alle werck gedaen der geinteresseerde partye indien die
noch nyet gedaen en zy ende ennige daer toe dient civilick
alleenlyck behoudelick oick dat die selve suppl gehouden
sal wesen tvoirs. feyt ende dootslach tegens ons civilic te
beteren naer de gelegentheyt vander mesdaet ende de faculteyt
van zyne goede ende oick dat de voirs. suppl gehouden werdt
te refonderen ende betaelen de wettelycke costen van iusticie
indien datter enige gedaen zyn allet ter taxatien ende
arbitrage van onsen lieven ende getrouwen cancellier ende
lueden van onsen rade in brabant die wy daertoe
committeren by desen ontbieden daer om ende bevelen den
selven onsen cancellier ende rade dat voer henluden
geroepen die ghene die daer om behoiren geroepen te zijn
zy procederen wel ende duechdelyck ter verificatie ende
interinemente van deselven onsen iegewoirdigen brieve nae huere
forme ende inhouden ende ter taxatien vanden civile boeten
ende costen voirscreven ende dat gedaen ende de selve
civile civile boeten ende costen getaxeert ende betaelt zynde in
handen vanden ghenen van onsen ontfangers oft anderen
onsen officier dient behoeren sal die vanden voirs. civile
boete gehouden sal wesen rekeningen bewys ende relquat te
doene tot onsen proffyte metten anderen penningen van zynen
ontfanghe zy onse drossaert van brabant meyer van loven
amman van bruessele schouteten van antwerpen ende
vanden bossche ende alle andere onse ende der smaelre
heeren rechteren iusticieren officieren ende ondersaten
tegenwoirdich ende toecoomende dien dat aengaen oft
aenroeren sal moegen hue stedehouderen ende eenyegelyck
van hen besundere soe hem toebehoiren sal doen laten
ende gedoogen den voirs. janne de woege suppl van
desen onsen tegewoirdiger gratien remitteren ende pardoeneren
ende van allen den inhouden van desen inder voegen
ende manieren voiren verhaelt rustelick vredelick
volcomelick ende eeuwelick genyeten ende gebruycken
sonder hem te doen ofte laten geschien nu noch in
toecomenden tyden ennich hinder stoot letsel oft moeyenisse
aen live noch aen goeden ter contrarien in eniger manieren
maer indien zyn lyf oft enige van zyn voirs. onverbuerden
goeden soe voers. es daer omme gevangen gearresteert
ofte becommert waren zy die stellen ende setten oft doen stellen
ende setten terstont ende sonder vertreck tot gheheele ende
volcoomen delivrancie want ons alsoe gelieft ende ten
eynde zoe hebben wy onsen zegel hieraen doen doen hangen
behoudelick in anderen saken ons recht ende eenyegelycken
tzyne in allen gegeven? on onser stadt van tricht inde
maent van octobry ent jaer onsheeren duysent vyfhondert
ende twintich ende van onsen rycken te weten vanden
roomschen tweeste ende van castillien $$ twyfste aldus
stont gescreven onder opte plycke byden coninck ende
geteekent rysele ende noch visa
gecollacioneert $$ $$
accorderend metten originale
by my"
pardons,067.txt,"kaerle etc allen den ghenen er een hebben ontfangen die
deemoedige supplicatie van jacobbe bordinck borger onser stat
van antwerpen inhoudende hoe dat hy ter causen van zekeren
questien iniurien ende geschillen hy gehadt heeft tegen een
genaempt claes heskens zynen dootviant den selven claese
in een gevecht welck zy onderlinge hadden heeft gequetst
ende verminckt in zyn een hant vanden welcken de voers.
partyen beyden in rechte geprocedeert hebben voerde
peysmakers der voers. onser stat die partyen ten beyder zyde
gehoert hebbende versonden hebben tot onse wethouderen onser voers.
stadt om by hen vonnisse daer af gegeven te wordden ende
hebben den selven onsen wethouderen rapport gedaen van allet
gene dat vande hen byden voers. partyen was bedincht naden
welcken nu byden voers. onsen wethouderen geseegt ende
geordonneert dat de suppliant soude raparatie doen den voers.
claese vanden quetsuere die hy hem gegeven hadde insgel
insgelycx soude claes voersc. geloven ende zweeren in
handen vanden voers. borgermeesteren ende wethouderen dat
hy nimmermeer den suppliant en soude mesdoen noch dat
hy zy hen nyet en souden vinden tsamen in een geselscap
ende gebuerdet dat een van hen beyden in eenige plaetse
waer dat dandere dat wetende daer nyet soude mogen
comen ende waren alsoe waeren beyde gestelt in eenen vervrede
om welcke appointement tonderhouden.. die suppliant hem
langen tyt buyten onser lande geabsenteert heeft tot zynder
grooten ongenuechten ende verdriete daernae is gebuert
dat die suppliant is comen drincken in een taverne geheeten
dblochuys staende in burgerhout by onser voers. stat
van antwerpen aldaer de voers. claes ten aengange gecomen
is nyet wetende die selve suppliant oft hem hy daer was
geadverteert oft nyet ende int innecomen vander voers.
taverne was hem geseeght byden ghene die daer by waeren
ende saten dat hy daer inne nyet en mochte comen noch
en behoerde midts den voers. appointmente ende om dat de suppl
daer ierst innecomen was dwelck hoerende de voers. claes
seyde dat hy daer inne soude comen ende stelde hem met
fortchen daer inne te comen maer die duer was hem
gesloten voer zynen nose dwelck ziende de voers. claes
lancx zoe grammer worddende stack op duere met
zynen voete groote stooten ende bevindende dat hy se nyet
en conste gebreken oft opgecregen des dede soe vele
dat hy doere een venstere met fortsen int voers. huyse
geraecte ende sonder opten voers. onvrede by hem gesworen
te lettene soe stack hy den suppliant eenen grooten steeck in zynen
buyck dat de pensen daer vuyt hongen ende waen in
grooten pericule vander doot van allen den welcken ende vanden
voers. infracten van onvrede die voers. claes van ons
vercregen heeft onse oepen brieven van remissien inhoudende
satisfactie van partie is oyc waer dat de suppliant heeft
getrouvt een huysvrouwe wesende genader vanden voers
claese nochtans nyet tegen staende de voers. affiniteyt
ende genaderscape soe heeft de voers. claes vander
huysvrouwen des suppliant gehadt een kint ende heeft
hem daerenboven tot meer stonden gevanteert ende vermeten
tot grooten oneeren ende onverdrachelycken drucke vanden suppl
dat hy metter huysvrouwe des suppliants soude te doen hebben
als hy woude ende want die voers. claes hem nyet en
.peynde den suppliant genoech te doene oft satisfactie naevolgende
onse brieven van pardoenen vanden iniurien hy die hy hem
aengedaen hadde boven den onvrede onser stadt maer
sindert onse voers. brieven noch hen hem geiniureert
ende gedreight seggende dat hy metten huysvrouwen
vanden suppliant tedoen hadde dan die suppliant selve is gebuert
dat de suppliant is gecomen opten goeden vridach lestleden
ende bynnen onser stadt heeft geaggregeert ende
geinvadeert den voers. clase midts den iniurien die hy
van hem lange geleden hadde ende gesupporteert dat oyc
de voers. claes es van quader famen ende gerenommeert fel ende
quaet ende besundere dat hy aen hadde eenen mantele oft
huycke vuyten welcken hy hem wel behoirde van hem te
beduchtene soe heeft hy vuyt getogen een sweert ende gequetst den
selven claese meer by manieren van pa$tien ende deffencie dan om
hem te mesdoene ende offenderende oft oyc der iusticien ge$$
dat hy hem wel hadde doen ter tyt meer quaets mogen doen
hadde hy gewilt ter cause vanden welcken onse schouthet
onser stadt antwerpen den suppliant heeft aengetast ende
tegen hem criminelyck geprocedeert sustinerende dat hy
soude hebben gevioleert ende gebroken den voers. onvrede
ende is midts dien de suppliant in dangiere van zyn lyf te verliesen
ende criminelyc? geexecuteert te worddene indien hem daerop
by ons nyet en wordde versien van onsen gracien ende brieven
van pardoene soe hy seet ende ons daeromme om die selve gracien
ende brieven van pardoen zere oetmoedelyc heeft doen bidden
soe eest dat wy desen aengesien geneight wesende ter beden
vanden suppliant ende hem willende dese reyse gracien voir righeur
van rechte prefereren bezonder mermect die iniurien byden
voers. claesen den suppliant als boven te meer stonden geinsereert
ende dat die voers. claes den voers. onvrede oic by hem
gezworen te voren gevioleert ende gebroken ende daeraf van ons
gracie verworven hadde dat oick de suppliant den voirs claese
nyet van een simple quetsuere en heeft gegeven ende daer
af hy nyet en is gestorven by deliberatie vanden rade
neffens ons wesende hebben den voirs suppliant inden gevalle
als boven vergeven ende quytgescolden vergeven ende scelden
quyt midts vuyt sunderlinger gracien de voers. invasie
aggressie ende brekinge van onvrede ende tgheheel stuck boven
verclaert met allet ghene des daer af dependeert
oft aencleven mach ende dat onse voers. schouthet
oft wethouderen hem ter cause van dien willen opseggen
oft heysschen met allet ghene dat hy tegen ons ende der
iusticien mach hebben mesdaen ende hebben hem dien
aengaende gestelt ende gerestitueert stellen ende restitueren
tot zynen goeden name fame tot onsen lande ende tot zynen
goeden onverbuert zynde soe verre hy enige hadde
imponerende hier op een eeuwich geswych onser procureur
generael dn voers. onsen schouthet ende wethouderen ende
allen anderen ons ende onser vassallen dienren rechteren
ende iusticieren satisfactie nochtans gedaen der
partyen geinteresseerde soe verre die nyet gedaen zn
ende eenige daer toe stae ende dat civilyck alleenlyck
behoudelyc dat de voers. suppliant tvoirs stuck sal
gehouden zyn tegen ons te beteren ende ons daer toe
te betalen een amende civile nae gelegentheyt vanden
voers. stucke ende faculteyt van zyne goeden ter arbitragien
van onsen lieven ende getrouwen die cancellier ende luyde van onsen
raede geordonneert in brabant die welcke wy daer toe
committeren by desen ontbieden daerom ende bevelen onsen
voers. cancellier ende luyden van onsen voers. raede in brabant
dat geroepen die ghene die daer toe behoiren geroepen te
zyne zy procederen totter taxatien ende arbitragien vanden
voers. amende civile ende totten interinemente van desen ende die
voers. amende civile getaxeert gearbitreert ende betaelt
in handen vanden ontfangere van onsen espargnen oft
anderen onsendaer toe gecommitteerden om ons daeraf rekeningen
bewys ende reliqua te doee zy onse voers. schouthet ende
wethouderen van antwerpen ende allen anderere onse ende onser
vasallen officieren rechteren dienren ende ondersaten den
suppliant van desen onsen gratien ende pardoenen doen laten ende gedoogen
genieten ende gebruycken ende hem vanden voers. gevanckenisse
ende processe ende oic zynen goeden indien die gearresteert zyn
ontslaen ende stellen doen ontslaen ende stellen tot volcomener
delivrancie ende sonder hem daer inne te doene oft te laten
geschiene eenigen hinder stoot of letsel ter contrarien
want ons alsoe gelieft ende des torconden hebben
wy den zegele daer van die keyser onse here ende grootvader
ende wy duerende onser minoriteyt gebruyct hebben
hier aen doen hangen iegenen in onser stat van bruessel
x dage i opten iersten dach van van februario int jaer
onss heren duysent vyfhondert ende vyfthiene aldus
stont gescreven boven opte plycke by mynen here
den price in zynen rade ende geteeckent h dehane
gecollationeert metter
minuten by my
xxx handtekening"
pardons,385.txt,"kaerle etc doen te weten alle
iegenwoirdich ende toecomende dat wy onfaen$$
hebben die oitmoedige supplicatie van adriaen de$$
smet poirter ende inwoender onser stadt van mechelen$$$
beelde snyder van zynen ambacht inhoudende hoe dat$$
hy suppliant is van goede fame ende name noyt van$$
eenich delict of andere feyten bij justicie gecorrigeert$$
geweest synde nochtans eyst gebeurt dat int$$$
jaer xvc vierenveertich op den xxixen dach april
hy suppliant van onser voirs. stadt van mechelen
gegaen is inde vryheyt van waelhem in de$$
taverne genaempt de mol om aldaer hem $$$
drie of vier andere persoonen van synder kennisse
te recreerene ende een bier drie oft vier te drinkene$$$
ende sekeren tyt aldaer geseten hebbende zoo was$$$
hy geleyt achter inde camere alwaer die heeren
van perwys was ende by hem die scepenen van walem$$$
wylen marcelis vanden briele doentertyt drossaert
aldaer ende noch meer ande r ende de suppliant achter$$
den voorn. heere staende vraegende hem de voern.
drossaet wat hy daer te doene hadde waer op
suppliant antwoirde ick ben hier inne geleyt $$$
tselve geseyt hebbende sonder eenich quaet woirt$$$
te spreken is van daer gegaen ende omtrent
avont zoo is de selve suppliant wederomme inde
camere gecommen aldaer noch sadt de voorn. drossaert$$$
ende vier vanden voirs. scepenen totten welcken den$$$
drossaet wederomme gevraeght heeft wat hy
te doene hadde waerop de suppliant antwoorde ick wil$$$
met u luyden eenen pot wyns te verdrincken ende
al wast zoo dat hy suppliant den voorn. drossaet
noynt yet mesdaen oft messeyt en hadde nyet
thoonde eenen grammen moet ende genoech sul$$
woerden sprekende repliceerde seyde wy en
begheere met u nyet te drincken versiet u h$$
uuyt waer op de suppliant geturbeert synde zeyde$$$
hadt ghy cort geweer oft waeren wy op straete$$$
oft dyer gelycke woirden wy zouden welgedoen
antwoerde de voers. marcelis drossaet dat eyst dat
ick soucke ende alsoo suppliant uuyten camere
ende huyse gegaen was heeft hem den voirn. marcelis
drossaet gevolcht treckende syn lanck mes uuyt
ende de suppliant voer uuyt gecommen synde is
gebloeyen$$ tusschen de poorte van den mol ende de ketel
ende voirn. marcelis volghende heeft hem metten
voirs. blooten langen messe twee slagen op synen rugghe
gegeven ende naer dien hem suppliant tpoint vanden
selven messe gepresenteert ende noch eenen slach gegeven aen
syn aensicht zulcx dat des suppliants hoet viel den
welcken de selve marcelis drossaet den suppliant
restitueerde metten point van sijnen voirs. messe sonder
dat hy suppliant zynen deegen uuyt stack oft weere
boot ende naer dien de voirn. marcelis by
eenige aenstaende gehouden geweest hadde is tot inden
duere vanden voirs. mol gegaen ende de voirs.
suppliant uuyten voirn. slagen zeer vergrampt ende
verhit zynde van bloed volghende den voirn. marcelis
zeyde met groote eeden legget u lanck geweer
aff of laet ons onse geweer aff leggen ende vechten
met vuysten de voirn. marcelis staende binnen de
duer is daer uuyt gecommen ende greep den suppliant
metten hootslop ende track hem synen degen uuyte schede
zeggende nu zulde myn gevanghen blyven ick sal u
een gloyende yser duer u tonge steken ende leyde
hem daer mede inde coeckene$$$ de suppliant treckende
eenen opsteker uuyt syn schede heeft den voirn. marcelis
daermede uuyt verhitheyt van bloede eenen steck gegeven
in syn schaudere van welcke steke hy tsoendaegs
daer naer deser werelt overleden is tot groot leet
wesen van den voirs. suppliant de welcke en soude
ter saeke van dien nyet deren hanteren oft commerceren
in ons lande van brabant vreesende riguer van
justicien ten zy dat hem onse gracie ende genade
hier op verleent wordde omme de welcke
de lanckheyt des tyts ende paciencie byt den
suppliant gehadt hy ons zeer oidtmoedelick gebeden
heeft soe eest dat wij de saken voors. $$
ende hier op gehadt tadvis vande scepenen als $$
vryheyt van waelhem den voirn. suppliant genegen
wesende tot synder bede ende supplicatien hebben
inden gevalle als boven geremitteert quytgescholden
ende vergeven remitteren schelden quyte ende vergeven
uuyt onse sunderlinger gracien by desen onsen brieve
tfeyt ende dooslach boven verclaert mitsgaders
alle penningen ende amenden corporelle ende criminelle
hy hem overmits ende vuyt saken van tgene des voirs.
tegens ons onse hoogheyt ende justicie eenichssins mach
hebben ontgaan ende hebben hem dien aengaende
gerestitueert ende gestelt restitueren ende stellen tot
goede fame ende name in onsen voirs. lande ende
hertochdomme van brabant ende van overmaze
ende allen anderen onsen landen ende heerlichheden $$
tot zijne ongeconfisqueerden goeden indien hy die
heeft gelyck als hy was voerden voirs. $$
imponerende hier op eeneeuwich zwygen ende silencie
onsen procureur generael ende allen anderen onsen rechteren justicieren ende
officieren onsen voirs. lants van brabant ende
van overmaze wie zy zyn satisfactie nochtans
ierst ende alvoeren gedaen der partien geinteresseerd
zoe verre die noch nyet gedaen en waere civilick
lleenlick behoudelick nochtans dat de voirgenoempde
suppliant gehouden sal syn tselve feyt tegens
te beteren civilick naer gelegentheyt de mesdaed
faculteyt van sijnen goeden ende onsen ordonnantien daerop
gemaeckt ende oick te betalen die redelicke
costen van justicie indien eenige daeromme gedaen
ende naergevolght syn ter taxatie ende arbiterscepe
van onsen lieven ende getrouwen den cancellier
ende luden van onsen rade in brabant die wy daer
toe committeren. ontbieden daer omme ende bevelen
den selven van onsen rade in brabant dat voer
hen geroepen die gene daeromme behooren zullen geroepen
te zyne zy procederen wel ende duechdelick tot verificatie
ende interinemente van desen onsen tegenwoirdigen brieve
naer huer voirme ende inhouden welck interinement de
selve suppliant schuldich sal syn te versuecken in onsen
voirs. raed binnen eenen halven jaer naestcommende naer
date van desen op de peyne van te verbueren deffect
van dien ende dat gedaen ende voirs. amende civile
ende costen van justicien getaxeert ende betaelt synde
alst behoirt van welcke amende onsen ontfanger
van den exploicten van onsen voirs. rade of ander onsen
officier dient behoiren sal gehouden wert ontfanck
te maecken rekeninge bewys ende reliqua te doene tot
onsen proffyte met anderen penningen van zynen ontfanger
zy onse drossaet van brabant drossaet van waelhem
ende alle andere onse ende onser vassalen of smaelre
heeren rechteren justicieren ende officieren onss voirs. lantys
van brabant ende van overmaze hoedanige die syn
oft wesen mogen tegenwoirdich ende toecomende
hueren stede houderen ende elck van hen zoo hem
dat toebehooren ende aengaen mach den voirs. suppliant van
deser onser iegenwoirdiger gracien remissie ende
quytsceldingen inder manieren voirs. peyselick volcommelick ende
tot eeuwigen dagen doen ende laten genieten ende gebruycken sonder
hem te doen noch te laten geschien nu noch in toecomende
tyde in lyffve noch goede eenich hinder letssel
oft moyenisse ter contrarien in eeniger manieren
maer indien syn lyff oft eenige van zynen onverbuerden
goeden waeren daeromme gevangen becommert oft gearresteert
dat zy die ter stont stellen oft doen stellen tot volcommen
slakinge ende delivrancie want ons alsoo gelieft
ende ten eynde dat dit goet vast ende gestadich blyve
tot eeuwigen dagen zoe hebben wy onse zegel daeraen
doen hangen, behaudelick in anderen saken onsen rechte$$
ende een yegelick tsyne in allen. gegeven in onse stadt$$
van bruessele inden maent van junio int jaer $$
onss heeren duysent vyffhondert ende achtenveertich
van onsen keyseycke txxixte ende van
onsen rycke van castilien ende txxxiij$$
aldus gesvreven opde plycke. by den
keyser in synen rade geteeckent de $$
zoete visa recepta
gecollationeert ende bevonden accorderende
met synen originaelen by my
facuwez"
pardons,103.txt,"albert ende isabel clara eugnia
etc. doen te wetene dat allen iegenwordien ende
toecommenden dat wij ontfangen hebben die
oijtmoedige supplicatie van jan ende lamber$
de mouraille kinderen van sijmon de mouraille
den ouden ingesetenen onser stadt van loven
inhoudende soe dat sij supplianten hebben
woonende gehadt eenen broeder met namen
sijmon de mouraille metsere van sijn ambacht
onder de vrijheijt van turnhout gelyck sy
supplianten ingelycx syn metsers van haer
ambacht welcken sijmon den broeder der
supplianten tusschen de vijff ende ses jaeren
tot turnhout voorscreven geresideert hebbende
soo syn sy supplianten uuijt broederlijcke affect
inden voorleden maend van julio int jaer
ons heeren duijsent ses hondert ende sesthien
gedwongen geweest hem eens te commen
besoecken sijnde alsoo de supplianten bi$$
turnhout gecommen sijnde bijden selven sim$
heuren broeder geleydt geweest in seeckeren herberge
aldaer om malcanderen wat te tracteren waer
naer is gebeurt dat inde selve herberge seeckeren
dronckaert is geweest met naeme jan creeckels
cleermaecker van sijn ambacht die welcke tegens
den voorschreven simon der supplianten broeder heeft
querelle begonst te nemen onder pretext dat men hem den
drinckpoth$ nijet tijts genoch en langde ende te
drincken endede schoncke oft om andere diergelijcke
cleyne oorsaecken sulcx dat sij supplianten om cracqueel
te schouwen metten zelven simon sijn uuytte voors.
herberge gegaen geweest gelijck oock is gegaen
die voorschreven jan creeckels ende opde straete
commende heeft die selve creeckels gesocht tegens
den voorschreven simon der supplianten broeder te
vechten gelijck sij oock sijn vechtende geworden
sulcx dat sij supplianten nijet anders en hebben
gedaen noch gesocht gehadt dan tusschen beyden te
gaen maer alsoe tselve gevecht was gecommen
aen oft voer de deure van eenen genampt jacob
den timmerman van maestricht geboren soe is den
selven jacob uuytgecommen ende met syn geweer
in gevallen den voorschreven simon der supplianten
broedere daer tegens sij eertijden noch hadden querelle
gehadt in sulcker vuegen dat doer het rumoer
ende gevecht eenighe vande gemeijnte aldaer
sijn aengecommen met hun gewere roepende
dat men den voorschreven simon soude gevangen
nemen mitsgaders oock hen supplianten roepende
voirts slaet dat slaet doot gelijck sij
supplianten dijenvolgende oock seer deerlijcken
syn geslagen ende gequetst geweest gelijck
blijckt byden wonden ende quetsueren daer
mede sy tegenwoordelijck gevanghen sijn sittende
ende om nijet voirts dootgeslagen te worden
syn sij supplianten alsdoen gevallen op hunne knie$
biddende heurs slijffs genade maer alsoo die
vooschreven jacob den timmerman even seer in$$
den voorschreven simon der supplianten broeder
soo eest gebeurt dat die selve simon den
voorschreven jacob heeft gesteecken in sijnen
buijck waer aff hy tot groot leedt wesen der
supplianten naederhant is commen te sterven
hebbende alleenelyck oversulcx die voors.
jacob in sijn doot geleegt den voorschreven simon
ende gedeclareert dat hij hem den doot steeck
heeft gegeven ende nijemandt anders gelijck
die voorschreven jacob voor sijn doot aenden
pastoir van turnhout in presentie vanden
coster ende andere persoonen allen tselve
heeft verclaert gehadt volgende dattestatie
daer aff sijnde hebbende alleenlijcken die
voorschreven supplianten onnoselijcken ende by
ras fortuijt present geweest ende nijet om
te vechten off om eenighe querelle te sustineren
die oyck tot conservatie van haer lijff ende
leven hun hebben moeten deffenderen tegen den
oploop vanden anderen ingesetenen off anderssints soud$
sy daer oijck op staenden voeten doot hebben gebleven
gehadt gelijck oock die voorschreven simon
ewech geloopen sijnde soo is gequest geweest
dat men verstaet dat hij daeraff is gestorven
ende alsoo sij supplianten meynden bij alsdusdani$
deffentie inculpate iut$$ nijet misdaen
te hebben soo sijn sij oock gebleven inde pla$
van turnhoudt voorschreven sonder hun
vertrocken te hebben ende hoewel oijck
naer natuerlycke redene gesproocken die$
supplianten oyck nyet misdaen en hadden cum vim
cui repellere licet soo eest nochtans dat den officier
vanden selve plaetse is gecommen ende heeft den
supplianten metterdaet gevanghen genomen ende
binnen de voorschreven vryheyt in banden van ysere
gestelt hebbende voirts tegens hun soo sij verstaen
criminele conclusie gecomen gehadt onder
pretext dat die voorschreven jan de mouraille
een vande supplianten den voorschreven jacob
afflijvigen naer den doot steeck oock noch met sijn
rappier soude hebben geslaghen gehadt achter op
sijn schouderen metten platte waer aff hij nochtans
nijet en is gequest ende voirts onder pretext
dat die voorschreven lambert de mouraille
tweede suppliant in desen eenen anderen hun op
geloopen hebbende in sijn oore soude hebben gesteecken
gehadt ende alsoo mede soude hebben gevochten
met hunnen voorschreven broeder simon welcke
simon alsvooren bekennende het feyt ende het
ongeluck is ewech geloopen geweest welcken
aengemerckt ende dat sy supplianten hun altyts
hebben gedraeghen in hun ambacht ende stijle
van metsen bij een iegelicken van hunne kennisse
sooby geestelijcke als weerlijcke persoonen gelijck
jongmans met eeren toestaet te doen sonder
bij ijemander ter werrelt uijt achterhaele te sijn
van eenich misus oft het minste delict ende
dat sy voirts nyet anders en hebben gedaen dan
ijemant van verstande int gelijcken ras
gestelt synde en soude vermogen te doen tot
deffentie van hun lyff ende leven ende
om parthyen combattanten van malcanderen
te houden ende in egeen ongemack te vallen
dat sij oversulcx qualyck ende tonrecht onder
correctie worden aengesproecken tot straff vanden
lijve ende in strickten gevanckenisse syn gestelt
ende dat sij nijetemin geen oorsaecke van
querelle en sijn geweest die hun altyt oyck eerlycken
by geestelycken ende werlycken lieven hebben $$$
gedraeghen gehadt volgende de attestatien ieerst
vanden pastoir van sinte quintens tot loven
vanden pater $ulard prister der societeyt jesus
item van heer oricius puteranus radt van
hunne hoocheden professeur histori schrijver van
syne majesteijt ende by andere attestatien vanden
geenen daer mede sy supplianten hebben gevrocht
gehadt allen gelijck sij supplianten seyden hadden
daeromme seer oijtmoedelyck gebeden om onse
opene brieven van remis daertoe dienende
soo eest dat wij desen aengesien gehadt hierop
dadvijs vanden schoutete der vrijheyt van
turnhout geneijcht wesende ter beden der
voorschreven supplianten ende willende hen in dit
stuck prefereren gratie ende misericordie vo$
strangheyt ende rigeur van rechte hebben den
selven supplianten inden gevalle als boven
geremitteert quijtgeschonden ende vergeven
remitteren schelden quijtte ende vergeven
uuyt sunderlinger gratien by desen onsen brieve
tfeyt ende ongeval boven geruert midtsgader
alle offensie ende breucke corporelle ende
criminele daer inne $n hen overmits
ende uuyt saecken van tgene des voorschreven
is tegen ons ende justitie eenichsints m$$
hebben ontgaen ende mesdragen ende hebben
ontgaen hen dijen aengesiende weder gestelt
ende gerestitueert stellen weder ende
restitueren tot sijnen * goeden name fame
ende geruchte in onsen voorschreven lande
van brabant ende allen anderen onsen lande
ende heerlijckheden ende tot sijnen ** onverbuerde
goeden indijen sy eenige onder ons heeft heb$
gelyck ende in alder manieren soe sij
waeren voor de toecompste vanden voorschreven
feijte imponerende hier op een eeuwich geswych
onsen procureur generael in brabant ende allen
andere onsen justicieren ende officieren wije sij syn
satisfactie ende beternisse ierst ende voer al
gedaen der partije geinterresseerde indijen die noch
nijet gedaen en sy ende eenige daertoe staet
civilyck alleenlijck behoudelyck dat die voorschreven
supplianten gehouden sullen sijn tvoorschreven feyt tegen
ons te beteren civilyck naer gelegentheyt vander
saecken ende faculteijt van syne * goeden met oyck
te betalene de redelijcke costen van justitien
hieromme al reede gedaen ende te doene allet
ter taxatien ende moderatien van onse lieve
ende getrouwe die cancellier ende lieden van
onsen rade in brabant die wij daer toe gecommitteert
hebben ende committeren by desen ontbieden daerom
ende bevelen den selven onsen cancellier ende
raetslieden dat voor hen geroepen die gene
die daerom behooren geroepen te syne sij procederen
wel ende deuchdelijck ter verificatie ende
interinement van desen ende totter taxatie ende
moderatie vanden voorschreven emende ende
costen van justitien alsoe sij sullen vinden te
behoorene welck interinement de voorschreven
supplianten gehouden sullen sijn te versueckene ende
hen in persoone te presenteren in onsen voors.
rade binnen sesse maenden naestcomende
opte pene van te verbeuren deffect van
desen ende dat gedaen ende de selve civile
boete ende costen van justitien getaxeert
ende betaelt sijnde in handen vanden genen dyen
dat behooren sal sij onse voorschreven procureur
generael in brabant ende alle andere onse
rechteren justicieren officieren ende ondersaeten
iegenwordige ende toecomende dijen dat behou**
aengaen sal mogen heure stedehouderen ende
een yegelijck van hen besundere soe hen toe
behooren sal doen laten ende gedoogen den
voorschreven supplianten van dese onser iegenwordige
gratie ende remissien ende van allen inhouden
van desen inder vuegen ende manieren voeren
verhaelt rustemijck vredelijck ende gebruycken
volcomelijck * ende gebruycken sonder hen te
doene oft te laeten geschieden nu noch in
toecommende tyden ennich hinder letsel
oft moyenisse aen lijff noch aen goeden
ter contrarien maer indijen ** syn lijff oft eenig
van sijne *** onverbeurde goeden daerom gearrestee$
becommert oft belet waeren dat sij die setten
ende stellen terstont ende sonder vertreck
tot geheelder ende volcommender delivrancie
want ons alsoe gelieft ende ten einde dat
dit vast ende gestadich blijve tot eewigen
dagen soe hebben wij onsen segel hier aen doen
hangen behoudelijck in anderen dingen onser
rechte ende eene ijegelijcke anderen dessijns
gegeven in onser stadt van brussele inde$
maent van augusto int jaer ons heeren
duijsent ses hondert ende sesthien ende op die
plicque stont aldus bijde eertzhertoghe end$
onderteekent lombaerts gesegelt met
eenen groenen segel uuijt hangende in sijden
snoeren"
pardons,357.txt,"kaerle etc doen te weten allen tegenwoirdich ende toecommende
dat wy ontfaen hebben die oidtmoedige supplicatie van denys
ouwers arm scamel man belast met wyf ende kinderen woenende
ten huffele by onsen stadt van loeven inhoudende hoe op onsen liever
vrouwen avont in decebri xvc eenenveertich hy suppliant wesende
onse geswoeren loevoerster met eenen jacob oick loevoerster zyn
medegeselle by weten ende oirloefve van onsen rentmeester int quaertier
aldaer tot versoucke des pachtenaeren vanden moutmoelen te loeven
voirs. gegaen es uuyter selver stadt ten dorpe van beerthem totten huyse
van wylen doen levende augustin crabbe om hem te executeren oft oft
ende af te panden van zekeren tachterheden die hy van moute schuldich
was by den voirs. augustin gehaelt inden selven moutmoelen mits dat
hy lanck te voeren gesommeert hadde geweest ende heeft hy suppliant
met zyn voirn. geselle noch ter assisteren genomen eenen claes pickhoese
dienaere desselfs dorps van beerthem ende ten huyse vanden voirn.
augustin tsamen commende en hebben hem nyet thuys gevonden maer
allenlyck zyn huysvrouwe ende kinderen die hy suppliant zynen last verclaerdt
willende inder absencie vanden selven augustin voirts procederen totter
voirs. executie welcke huysvrouwe dat hoorende maecte groot mesbaer
hem biddende paciencie te willen hebben totten selven augustin hueren man
thuys waere hoerende tzynder compste hem te voldoene dwelck hy
suppliant ende assistenten gaerne deden drinckende onder tusschen
totten avont omtrent vyf of zes potten biers zoe lange dat de voirs.
wylen augustin thuys quam ende de voirs. augustin spaye
thuys commende zeer by drancke ende vindende hem suppliant
met zyn assistenten binnen den voirs. huyse heeft hy augustin
hem uuyter maten ombaylyck gehadt zweerende groote eeden ende
seggende dat hy haer lyff nemen soude off zy het zyne treckende
uuyt zyn pasmes doende daermede opten suppliant ende assistenten
langen tyt oploop zoe datmen den voirn. augustin egeenssins en coste
gehouden maer perseverende altyt van quaet in argher hy suppliant
dit siende heeft int leste ter defensie uuytgetrocken zyn rappiere
ende de selve voere hem gehouden seggende ziet augustin denoterende
ten overleden wy en willen u geen quaet maer moeten doen dat
ons bevolen en ende en compt my nyet naerder dan myn mes
lanck en es nochtans heeft de selve augustin gecontinueert in zyn
quaet voerstel anderweerf tot hem suppliant seggende met eede ick
sal u lyf hebben oft ghy het myne inder manieren dat hy augustine
zyn voern. huysvrouwe ontwortselde ende es geloopen in desselfs
suppliants mes als dat hy ontfanghen heeft een oepenen wonde in
zynen buyck dat de pensen uuytliepen sonder de selve pensen gequetst
te wesene van welck wonde de voirs. augustin by zynder schult
alsoe gecregen tsanderdaechs snachs deser weerelt overleet tot
groot leetscap vanden voirn. suppliant die welcke vreesende rigeur van
justicie nyet vryelyck en soude derren hanteren noch converseren in onsen
landen ende heerlicheden ten zy dat onsen gracie hem hierop verleent
wordde ons omme de selve zeer oidmoedelyck biddende soe eest dat wy
dese saeken overgemerct ende hierop gehadt tadvys van meyer ende
scepenen van beerthem voirscreven den voirn. suppliant geneycht wesende
tot zynder bede ende supplicatien hebben inden gevalle als boven
geremitteert quytgescholden ende vergeven remitteren schelden
quyte ende vergeven uuyt onsen zunderlinger gracien by desen
tfeyt ende dootslach boven verclaert mitsgaders oick alle penen
ende amende corporelle ende criminelle daer inne hy hem overmits
ende uuyt saeken van tgeen des voirs. es tegens ons onse hoocheyt
ende justicie eenichsins mach hebben ontgaen ende hebben hem
dien aengaende gerestitueert ende gestelt restitueren ende stellen
by desen tot zyn goede fame ende name in onsen voirs. lande ende
hertochdomme van brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheden
ende tot zynen ongeconfisqueerden goeden indien hy eenige heeft gelyck als
hy was voere de voirs. dootslach imponerende hierop een eeuwich
zwyghen ende silencie onsen procureur generael ende allen anderen onsen
rechteren justicieren ende officieren ons voirs. lants brabant wye
zy zyn satisfactie nochtans yerts ende al voere gedaen der partyen
geinteresseert zoe verre die noch nyet gedaen en waere civilyck
alleenlyck behoudelyck nochtans dat de voern. suppliant gehouden zal
zyn tzelve feyt tegens ons te beteren civilyck nae de gelegentheyt
vander mesdaet ende faculteyt van zynen goeden ende onsen ordon$
daerop gemaect ende oick te betaelen die redelycke costen van justicien
ende arbiterscepe van onsen raide in brabant die wy dairtoe committeren
ontbieden dairomme ende bevelen den selven van onsen raede in brabant
dat voer hen geroupen die gene die dairomme behoiren zullen
geroupen te zyne zy procederen wel ende deuchdelyck totter
verificatie ende interinemente van desen tegenwoordige briefve
welck interinement de selve suppliant schuldig zal zyn te versoucken in
onsen voirs. raide binnen eenen jaeren nastcommende op de
peyne te verbeuren deffect van desen ende dat gedaen ende de
amende civile ende costen van justicien getaxeert ende betaelt
zynde alst behoirt van welcker amende onsen ontfanger vanden
exploicten van onsen voirs. raide of andere onse officier diene tbehoiren
zal gehouden werdt ontfanck te maken metten anderen
penningen van zynen ontfange zy onse drossaet van brabant meyer van
loeven meyer van beerthem ende alle andere onse ende onser vassallen
of smaelre heeren rechteren justicieren ende officieren ons voirs. lants
van brabant ende van overmaze hoedanige die zyn oft wesen moegen
tegenwoordich ende toecommende hueren stedehouderen ende elck van
hen soe hem dat toebehoiren ende aengaen mach den voirs. suppliant
van deser onsen tegenwoirdiger gracien remissien ende quytschelding
inder manieren voirscreven payselyck volcomelyck ende tot
eeuwigen dagen doen ende laten genyeten ende gebruycken
sonder hem te doen noch te laten geschien nu noch in toecomende
tyden in lyve noch in goede eenich hinder letsel oft moyenisse
ter contrarien maer indien zyn lyf oft eenige van zynen gese$
ongeconquesteerde goeden waeren dairomme gevangen
becommert oft gearresteert dat zy die terstont stellen oft
doen stellen tot volcommen slakinge ende delivrancie want
ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit goet vast ende gestadich blive tot
eeuwigen dage soe hebben wy onsen segel hier aen doen hangen behoudelyck
in allen anderen saken ons recht ende yegelyck deszyns gegeven in onsen
stadt van bruessele inde maent van julio int jaer onsheeren duysent vyfhondert
ende dryenveertich van onsen keyser rycke txxiiiie ende van onsen rycken van
castillien ende anderen txxviiie aldus gescreven op te plycke
byden keyser in zynen raide ende geteekent
zoete visa recepta
gecollacioneert ende bevonden accorderende
met zynen originale by mu
jacuwez"
pardons,414.txt,"philips etc doen te wetene alle jegenwoirdige
ende toecommende dat wy ontfangen hebben die oitmoedige suplicatie
van ghelein verpoort inhoudende hoe dat hy supliant in september xvc
eenentzeventich wesende in een eerlycke bruiloft onder de juridictie van
wynendale bynnen onsen landen van vlaendren eenen joos vander pitte
die hem supliant zekere dagen daer te voeren vercocht hadde zekere stoxken
voor een halven stuvere sie hy hem betaelt hadde heeft wederomme betaelinge
van tvoirn. stocxken versocht zeggende tusschen andere woirden ghy sult my
betaelen oft ick salt u vanden velle slaen hebbende inde handt eenen poingnaert
zulcx dat hy supliant tzynder deffence een brootmes heeft moeten trekken
maer zijn gesepareert geweest zonder grief welcken nyetjegenstaende
de voirs. van pitte heeft hen daernaer gevanteert dat hy den supliant noch
wel hebben soude al soude hy noch drye hueren vertoenen gaende alsoe
aen eenen hoyschelf aldaer met zynen poingnaert hauwende van zeker
perse eenen stock daermede hy opt hoff daer de bruiloft was den
supliant verwacht heeft ende hy supliant gheen quaet $$oedende zekeren
tyt daernaer gecommen zynde op tselve hof den voirs. van pitte zyn
dreeghement effecuerende heeft diversche slaeghen heidelinge
zynen voirs. stock in sticken geslegen ende gebroken upden arm vanden
supliant die hem vindende swaer sycken gerocht ende mitzdien in extreme
necessiteyt heeft vande aerde op geraept het affgebroken stick
daermede hy omme zyn lyff te salveren hem ter waere stellende
elcanderen soe geroecht hebben dat zy beide ter aerden gevallen zyn
ende de voirs. vande pitte van zekeren slach die hy ontrent den
hooffde ontfangen hadde es inden nacht overleden ende hoewel
tselve feyt gebuert es in noodelycke deffencie van zynen lyfve ende
dat hy peis gemaect heeft met partie geinteresseerde nochtans en
soude hy supliant nyet vryelyck durfven converseren in zyn affairen
zonder onse gratie alsoe hy seght, omme de welcke hy ons zeer
oitmoedelyck gebeden heeft.soe eist dat wy de
zaken voirs. overgemerct ende hierop gehadt t advis van bailliu burchmeesters
ende schepenen slants van wynendale, den voirs. gheleyn verpoort
suppliant genegen wesende tzynder voirs bede ende supplicatie
ende hem willende in dit stuck gracie ende genade prefereren voir
rigeur van justicie, hebben inden gevalle als boven vergeven
quytgeschelden ende geremitteert, vergeven schelden quyte ende remitteren
uuyt onse zonderlinge gratie by desen tfeyt ende manslach boven
verclaert mitsgaders alle peyne,ende boete corporelle ende criminelle
daerinne hy ter cause van dien uut diesser aencleeft tegens ons ende
justicie misdaen ende misbruyckt mach hebben , hen als daeraff
wederstellende ende restituerende tot zyne goede fame ende naeme
in onsen voirs lande ende graefscepe van vlaendren ende allen anderen
onse landen ende heerlicheden, ende tot zyne
ongeconfisqueerde goeden indien
hy eenige heeft alsoe hy was voerde toecompste vanden manslach voirs.
imponerende hierop een eeuwich zwygen ende silencie onser procureur
general ende allen anderen onse rechteren ende officieren wie zy zyn
satisfactie ende beteringe eerst ende alvoiren byden voirs. supliant gedaen
der geinteresseerde partie zoe verre die noch nyet gedaen en es ende
eenige daertoe staet civilick alleenlyck behoudelyck dat de voirs
supliant gehouden wort tvoirs feyt ende manslach jegens ons oick
civilyck te beteren naer de gelegentheyt vander misdaet die faculteyt
van zyne goeden ende onse ordinancien daerop gemaect ende boven
dien te betaelen die redelycke costen van justicie. indien eenige ter
causen voirs. geschiet zyn alter arbitraige ende taxatie van
onsen lieven ende getrouwen den president ende luyden van onsen rade
in vlaendren die wy daertoe committeren, ontbiedende daeromme
ende bevelen den voirn. van onsen rade in vlaendren dat voir hen geroepen
de ghene dier over behoiren geroepen te zyne zy procederen wel ende
duechdelyck ter verifficatie ende interimemente van desen naer huere
vorme ende inhouden, ende ter arbitraige ende tauxatie vander
amende civile ende costen van justicie voirs. welcke interinement
de selve supliant sal gehouden zyn te vervolgen voer de voirs. van onsen
rade binnen zesse maenden naestcommendeop peyne te verliesen
deffect van desen ende dat gedaen ende de voirs. amende civile
getaxeert ende betaelt zynde in handen vande ghene van onse
ontfangers diet behoiren zal, die gehouden wort daeraf ontfanck te
maken rekeninge bewys ende relicqua te doene tonsen proffyte
metten andere pennyngen van synen ontfanghe zy onse souvereyn
bailliu van vlaendren, ende allen anderen onsen rechters ende officiers
jegewoirdige ende toecommende ende haere stedehouders ende
eenyegelyck van hen dien dit aengaen sal, doen laeten ende
gedoogen den voirs supliant van onse jegewoirdige gratie
remissie quytscheldinge ende pardoene inder vuegen ende manieren voirs.
rustelyck vredelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken sonder
hem te doene noch laten geschien nu noch in toecommende tyde in lyfve
noch in goeden eenich hinder letsel oft moyenisse ter contrarien maer
indien zyn lyff oft eenige van zyne ongeconfisqueerde goeden daeromme
gevangen becommert belet oft gearresteert waeren dat zy die
stellen oft doen stellen terstont ende zonder vertreck tot volcommen slakinge
ende delivrancie want ons alsoe gelieft, ende ten eynde dat
dit goet vaste ende gestadich blyve ter eeuwichen daghe zoe hebben
wy onsen zegel hiernaer doen hangen behoudelyck in andere zaken
ons recht ende eenyegelyck tzyne in allen gegeven in onser stadt
van bruessele inde maent van octobre int jaer ons heeren duysent
vyfhondert tweentzeventich van onsen rycken etc. opden
ply stont gescreven byden coninck in zynen rade ende
geteeckent j dela torre"
pardons,181.txt,"remissie voer aerde mersueten
kaerle etc. doen te wetene een yeghelycken
tegenwoirdich synde ende toecomende dat
wy ontfanghen hebben die oitmoedighe supplicatie
van aerden mersueten inhoudende hoe dat hy
woonende is tot opvelpe by synen vadere ende
moeder wesende zeere oude luyden ende de
welcke overmits dien dat zy hen niet
behulpen en cunnen hy suppliant de selve met
zynen sueren arbeyde onderhoudende ende
alimenterende is nu eest soe dat in septembri
lestleden diverse gesellen van beuekom
tot omtrent xiiii toe in getale zyn
gecomen bynnen den voers. dorpe van
opvelpe ter plaetsen daermen de feeste
vanden danse houdende was met stocken
hallebarden pycken messen ende anderen geweeren
ende mit opsetten wille alzoomen dat int
gemeyne seyde om de gesellen van opvelpe
daer aff de suppliant een was die daer in
huere feeste waeren doot te slaene ende
te euelen van hueren liven tselue oic
feytelyck ende met experiencie bethoonende
dat sy daer om daer comen waren want
in wederkeeren zoo hebben sy diuerse arme
ambachtsluyden ende pachters van opvelpe voirs.
hen te gemoete comende geslagen ende
gesmeten ende een ionxken staende besyden
der seluer plaetsen sonder stoc oft geweer
by hem hebbende doot geslagen ende
hebben de voers. gesellen van bevekom
comende opte plaetse aldaer de feeste
was gegonst te slane ende te smytene
met hueren voers. pycken ende alle hallebarden
opte gesellen van opvelpe voirs. die maer en
waren omtrent seuene in getale doende daer
groote fortse ende violence in sulcker
vuegen dat de voers. gesellen van opvelpe hen
hebben ter defensien gestelt zoo sy best
hebben gecunnen ende de voers. suppliant hebbende
een pycke in syn hant meynende hem daer
mede te bescuddene want hy ende syn gesellen
ouerlast waren van hueren vyanden ende oick
wel by drancke zynde heeft dairmede geraect eenen vande
voers. xiiiien geheeten willem heckens aen zynen keele van
welcker quetsueren hy corts daer nae gestorven is dwelck
den suppliant vuyt gront zyns herten leet is ende hoewel
tvoers. feyt onnoselyck by comme is dat oick hy suppliant
den afliuighen gesoent heeft aen zynen vrienden ende
magen des nochtans niet tegenstaende beduchtende
rigeur van justicien hem heeft ysindert geabsenteert
vuyt desen onsen lande van brabant ende en soude aldair
niet dorren wederkeeren ten waere dat hem yerststwerf
hier op onse gratie ende genade verleendt worde alzoo hy
suppliant seeght ons dairom oitmoedelyc biddende waer om
soe eest dat wy desen aengesien compassie ende medelyden
hebbende mitten voers. suppliant ende willende in desen
gratie ende genade prefereren voere rigeure van justicien
hebben inden geualle als bouen vergeuen geremitteert
ende quytgeschouden vergeuen remitteren ende schelden quite
vuyt sonderlinger gratien mits desen onsen brieue tfeyt
dootslach ende mesual bouen geruert eensamelyc met alle
pene amendende boete ende bruecke corporelle ende
criminele daer inne hy ouermits tgene des voers. is
ende daer aen cleuen mach tegen ons ende der justicien
ennichsins mach hebben misdaen ende hebben hem dijen
aengaende gerestitueert ende gestelt restitueren ende stellen
by desen onsen brieue tot synen goeden name ende fame
alomme binnen onsen voers. lande van brabant ende anderen
onsen landen ende heylicheyden ende tot zynen goeden nyet
geconfisqueert zynde gelyc ende in alder manieren als hy
was voer de toecompst vanden voers. dootslaghe
imponerende hier op een euwich gew gezwijgh onsen
procureur general onsen meyer van thienen meyer van velpe
ende allen anderen onsen richteren justicien dieneren ende
ondersaten ons voirs. lants van brabant ende anderen onsen
landen ende heerlycheyden satisfactie nochtans yerst geda#
zynde der geinteresseerde partie zoe verre die met ged#
en sy ende ennige daer toe d$ene ciuilyc alleenlyyc gehouden
dat de voers. suppliant ter causen vander voers. mesdaet ons
schuldich sal zyn te betaelene sekere amende ciuile #
gelegentheyt vanden voers. mesdaet ende faculteyt van zynen
goeden ende dat hy oick gehouden wert te refunderen die
redelycke costen van justicie hier om gedaen ende te doene
ter taxatien van onse seere lyeuen ende getrouwen den cancel#
ende anderen luden vanden rade geordineert in onse voers. lande
van brabant die wy daer toe committeren midts deser
ontbieden daer om ende beuelen den seluen onsen cancelier
ende raidsluyden dat geroepen die gene die dair om
sullen behoiren geroepen te zyne zy procederen wel ende
duechduelick totten interinemente ende verificatie
desen ende totter taxatien vanden voers. amende ciuile ende
costen van rechte dwelck gedaen ende de voers. amende #
ende costen van rechte betaelt zynde in handen vanden geenen
dien dat behoiren sal zy onsen drossaet van brabant
provoest des marissaulx meyere van lueuen amman van
bruessele schouth van antwerpen ende vanden bossche
meyere van thienen ende van velpe ende voirts allen andere
onsen ende der smaelre heeren richteren iusticieren officieren
dieneren ende ondersaten des voers. ons lants van brabant ende
anderen ons heerlicheyden huere stedehouderen ende elck van
hen besundere zoo hem dat toebehoirt oft aengaen : m##
den voers. suppliant van des ons tegenwoirdiger gratien remiss#
ende quijtscheldinghen ende van allen den inhouden van desen
inder vueghen ende manieren bouen verhaelt tot
eewighen dagen peyselyc vredelyc ende volcomelyc doen ende lat#
genieten ende gebruycken sonder hem te doene oft te
laten geschieden nu oft in toecomenden tyden ennich
hinder stoot oft belet aen synen persoen oft goeden ter
contrarie in ennige manieren maer in dien zynen persoon
oft ennige van zynen onverbuerden goeden hier om geuangen
gearresteert oft becommert waren zy ende elck van hen die
ter stont ende sonder vertreck ontslaen setten ende stellen oft
doen ontslaen setten ende stellen tot geheelder ende volcomender
deliueranciewant ons alzoo gelieft ende te dien eynde
dat dit vast ende gestentich sy ende blyue tot euwigen daghen
soe hebben wy onsen segel hier aen doen hanghen behoudelyc
in anderen zaken ons rechte ende eenen yegelyc dessins gegeven
in onse stadt van brussele inde maent van julio int
jaer ons heeren duysent vyfhondert drientwintich ende
van onsen rycken te wetene van den roomschen
tvyfste ende vanden spaenschen $$ dachste $$
aldus ondergeschreuen byden in keyser in zynen
rade ende geteeckent mayeurs ende noch
visa"
pardons,071.txt,"kaerle etc. doen te weten alle tegenwoirdige ende toecommende
dat wy ontfangen hebben dye oitmoedige supplicatie van
jaspar smets sone philips lantman van zyne styl inhoudende
hoe dat opden xve dach van augusto nu geleden vijff jaeren hy supliant
wezende ten huyse adriaens van ermighem gestaen tot kelffs
onder dye jurisdictie van herent vergadert met vrolychelyck geselschap
heeft hem daerby gevonden eenen hendrick verdonct zyn supliants
halff broedere doen wezende den schiptreckere alwaer by een
geseten hebbende tot des nachts ten elff uren thoe dat hy supliant
ende allen dander geselschap bereet waeren om elck nae huys te
gaene heeft dye voirn. verdonct hem supliant beroepene dat hy tegen
hem wilde hutsele om vyff stuyvers eens waer inne hy supliant
nae vele quellens ten lesten consenterende als denckende
ingevalle van verliesen tselve aen hem verdonct te cortene want hy
hem supliant schuldich was hebben tsamen gehutselt ende wordt het see$
byden selven verdonct gewonnen ende tgelt wechgestreken dwelck
aensiende hy supliant seyde totten selve verdonct geeft my toch nu
myn ghelt dwelck ich u hebbe vuytmynde borse geleent doen
ich sieckwas daerop de selve verdonct antwoorde ick en kenne u
gheen schult ende hy supliant replicerende opde selve woorden
heeft geseyt hoe soude my gheen schult kennen ick en hebbe
noyt meer gehadt als eenen silveren real ghy hebt my altyt
beloeft te betalen zoo wannee ghy een reyse oft twee getrocken
soudt hebben ende nu hebt ghy diversche reysen gedaen ende noch
en hebdy my nyet betaelt maer dye selve verdonct op alles tselve
nyet achtende seydt tot hem supliant deze woorden op zyn vuylste
wech gaet henen wech u moeder thoe daethoe vuegende noch
andere vile ende onnutte woorden oick tot verachtinge ende
versmadinge vande selve zyne moedere in zulcker vuegen dat nae
vele arguatien ende iniurien dye zy deen den anderen seyden zy
gelijckerhandt tegen malcanderen zyn opgestaen hebbende nochtans
den selven verdonct eerst den voirs. supliant geaggresseet ende met
zyn mes gesteken dewelcke hem vindende te dye oirsake zulcx
gepresteert ende in zulcke perplexiteyt kennende dye furye
ende dangereuse handt vanden selve verdonct roem draegende
dat hy noch yemans lyff hebben soude oft in souden tzyne hebben
te meer dat deur hun vursenen dye keersse gevallen ende vuytgegaen
was waerdeure midts het nacht was de voirs. supliant nyet en coste
gewycken dye slagen vanden voirs.verdonct en heeft nyet anders
kunnen doen ter nootelycher defensienvan zynen lyve dan zyn
mes inde handt te nemen daermede hy den voirs. overgelede heeft
een steke gegeven op zyn slincke zyde boven omtrent zyn
schouderen vande welcke hy corts daernae dese werelt is overlede
allet dwelck dye schoonvader ende allen dandere vrienden partye
geinteresseerde vanden afflyvigen verstaen hebbende zoo gebeurt
te zyne ende besundere aensiende des supliants ionchheyt groot
berouw ende leetwezen hebben hem tselve om goitswille gheerne
vergheven ende hem te lieve laten versoenen ende contenteren in
respecte van het onnaxaen richveerdich ende rukeloos leven
dwelck dye voirs. verdonct wyens ziele godt genadich zy $ was
leydende als daegelycx drinckende schinckende kyvende vechiend
tuyschende ruyschende vloeckende godt de heere dicwils zyn
heylich lyden verwytende selden der kercken frequenterende
altyts met eenen woorde seggende ende swerende ick seke
u deur u saken ende voirts het groot verdriet dwelck sy
voirs. ouders als schoonvadere metten selven verdonct hadden
ende dye slagen ende stooten dye zy van hem hebben verdragen
zoo daeraff ende van meedyegelyche promptelych geblehe
is ende naerder zal blychen indyen des noot zy biddende
ons de voirs. supliant daeromme zeer oitmoedelyck dat gemerct
tghene des voirs is ende dat hy is staende tot goede name
ende fame ende van religie catholiche noyt yet anders
missdaen hebbende ons believe wille hem daerop te verleenen
onse gratie ende genade ende hem daerop doen depescheren
onse behoirlycke opene brieven van remissie daerthoe dienend
soe eest dat wy de sahen voirtchreve overgemerct ende
hyerop gehadt dadvys vanden meyere ende schepene vande voirs.
jurisdictie van herent den voirs. jaspar smets supliant genegen
wezende tzynder voirs. bede ende begeerte ende hem willende in
dit such gratie ende genade prefereren ooec rigeur ende
stranckheyt van justicie hebben inden gevalle alsbove vergheven
quytgeschouwen ende geremitteert vergheven schilden quyte ende
remitteren vuyt onser sunderlinger gratie by dezen tfeyt ende
manslach boven verclaert mitsgaders alle peyne ende boete
corperele ende criminele daerinne hy ter cause van dye
met diesser aencleeft tegens oics ende justicie misdaen ende
misbruyct mach hebben hem als daeraff wederstellende ende
restituerende tot zyne goede fame name ende geruchte in desen
onsen lande van brabant limborch ende overmaze ende alle andere
onse landen ende heerlicheden ende tot zyne ongeconfisqueerde
goeden indyen hy eenige heeft alzoo hy was voer dye
toecompste vanden manslach voirschreve imponerende hyerop een
euwich swygen ende silencie onsen procureur generael ende andere
onse rechteren justicieren ende officieren wye in zyn satisfactie
ende beteringe ierst ende voeral byden supliant gedaen der geinteresseert
partye zou verre dye noch nyet gedaen en is ende eenige daerthoe
staet civilyck alleenlyck behoudelych dat de voirs. suppliant
*
gehouden wordt tvoirs. feyt ende manslach tegens ons oich
civilyck te beteren naerde gelegentheyt vande misdaet ende
faculteyt van zyne goede ende onse ordinancie daerop gemaect
ende boven dyen te betalen dye redelyche costen van justicien indyen
eenige ter causen voirchreven geschiet zyn alles ter arbitraigie
ende taxatie van onsen lieven ende getrouwen cancellier ende luyden
van onsen rade in brabant dye wy daethoe committeren denwelcke
wy ontbieden ende bevelen dat voer hen geroepe deghene dyen
vuer behoiren geroepe te zyne in procederen wel ende deuchdelyck
ter verifficatie ende interinemente van dezen nae heure vorme ende
inhouden ende ter arbitraigien ende taxatie vande amende civile ende
costen van justicie voirschreven welch interinement de selve
supliant sal gehouden zyn te vervolgen voer dye van onsen rade in brabant
binnen zess maenden naescommende op pene te verliese deffect
van deze ende dat gedaen ende de voirs. amende civile getaxeert
ende betaelt zynde in handen van onsen ontfanger van den exploicten
dyet behoiren zal dye gehouden wordt daeraff ontfanck te maken
rekeninge bewys ene reliqua te doene tot onsen proffyte metten
anderen penningen van zynen ontfange zy ende alle andere
onse rechters ende officiers iegenwoirdige ende toecommende
heure stedehouders ende eenyegelyck van hen besundere dye
dit aengaen zal doen laten ende gedoogen den voirs. suppliant
van des onse tegenwoirdige gratie remissie ende quytscheldinge
ende van allen den inhouden van dese inder vuege s ende manieren
voirschreven rustelyck vredelyck ende euwelyck genyeten ende
gebruychen sonder hem te doene noch te laten geschieden nu
noch in toecommenden tyde aen lyffve noch aen goede eenich hinder
letsel oft moyennisse ter contrarien in eeniger manieren maer
indyen zyn lyff oft eenige van zyne onverbeurde goeden daeromme
gevangen becommert belet oft gearresteerd waeren dat zy dye
stellen oft setten oft doen stellen tot terstont ende sonder vertreck tot
volcommen slahinge ende delivrancie want ons alzo gelieft ende
ten eynde dat dit goet vas ende gestadich blyve ten euwige daege
zoo hebben dey onsen zegel hyeraen doen hangen behoudelyck in
andere zaken ons recht ende eenyegelyck tzyne in allen
gegeven in onser stadt van bruessele inde maent van meye
int jaer onsheeren duysent vyffhondert vyffentzeventich van
onsen rycken te weten van spaengnien sicillien etc. txx ende
van napels txxy opde plyche stondt geschreve byden
coninch in zynen rade geteeckent mesdach
gecollacioneert tegens doriginale briefven
bymy
vanden houte
*sy van dese civilelen
beternisse mitwoent
byden ontfangen v
exploicten"
pardons,312.txt,"kaerle etc. doen condt allen luden nu ende naemaels wesende
dat wy ontfangen hebben de oetmoedighe supplicatie van andries
van beemen jacopssen inhoudende hoe dat naedien hy suppliant hadde op
sinte joris dach int jaer duysent vyf hondert ende zevenendertich
inden avont sekeren tyt staen spreken ende konten met een jonghe
maecht by ende buyten onse stadt van antwerpen ter plaetsen geheeten
de losane zoe zyn aldaer gecomen twee mans persoenen deen genaempt
jan ende dander willem seggende totten suppliant ghy sueckt een vrouwe
daer gaet een henen met eenen geselle dwelck was wylen thomas
verdult daerop hy suppliant wesende een jonck geselle oudt ontrent xxii
jaeren ende ongehouwt antwoirde dat hy egeen vrouwe en sochte
noch en begheerde daerop de voirs. jan ende wyllem wederomme den
suppliant antwoirdende seyden compt met ons wy sullense wysen ende
scheyt dat huwelick zy hebben daer lange genoech gelegen mits de$
de voirs. thomas metter voirs. vrouwen doentertyt tsamen waeren
ende lagen in eenen beempt oft weyde aen een haghe dwelck de voirs.
jonghe marcght die hy suppliant metter handt hedde aenhoir ende seyde
totten voirs. jan ende willem leyt hem denoterende den suppliant mede
ghy zulter goids loon aen verdienen dat hyse scheydt soe dat hy
suppliant is smalick d$er zulcke ende gelycke persuasien met hen gegaen
ende gecomen inde voirs. losane daer de voirs. thomas verdult lach
inden voirs. beempt by hem hebbende de voirs. vrouwe persoene wesende
een jonck meysen ende dienstbode ende de suppliant byden voirs. thomaes
ende vrouwe persoene commende vraeghde wat daer lach daerop de
voirs. thomaes verdult antwoirdende zeyde wat ghy wilt ende wat ghy
begheert daerop hy suppliant zeyde dat ghy vander vrouwe zult scheyden
slaende met dien metten platte van zynen messe de voirs. vrouwe
achter op huer ployen sonder nochtans dat hy tselve dede in evelen
moede oft huer enichssins quetste dwelck hy suppliant dede om beters
wille nyet dat hy de voirs. vrouwe begheerde te hebbene maer om
deswille dat de selve vrouwe persone wesende een simpel dienstbode
vanden voirs. thomas ontslegen soude zyn dwelck die voirs. thomas
considererende seyde en slaet de vrouwe nyet maer slaet my mits den
welcken is de voirs. thomas met zynen mantel van achter gecomen
loopenen naeden suppliant dwelck de suppliant ziende heeft de voirs. vrouwe
laten gaen ende hem gekeert naeden voirss. thomaes ende heeft
deselve thomas zynen mantel geworpen in den poinct vanden messe
des suppliant hem suppliant daermede verblindende ende den selven inne
loopende wirp den suppliant onder hem ter eerden inde hage ende tvoirs.
mes viel metten poinct tusschen den suppliant ende den voirs. thomas
ende seyde alsdoen de voirs. thomas totter suppliant dese oft gelycke
woirden ghilde nu ben ic ons mechtich mits denwelcken heeft hy
suppliant geroepen # genade ende de voirs thomas daernae tvoirs.
mes uuyten mantel treckende ende ewech worp ende heeft geseegt
ic hebt genoech mits dien hy int vallen opten suppliant metten pointe
vanden voirs. messe gequetst was want hy suppliant met zynen voirs.
messe den voirs. thomas noyt slach noch steeck en gaff ende die
voirs. thomas opstaende heeft begheert hem te biechten ende
ontrent eenen boogschote weech van daer gegaen wesende heeft die
voirs. thomas begonst te crytene ende te roepene om hulpe ende is
aldaer een vrouwen persoen gecomen ende heeft den voirs. thomas
de hant over syn schouwer geslegen seggende hoe staet desen
melckmuyl alsdus ende sonck de selve thomas ## ter eerden ende is
alsoe voirts in huys gedragen ende binnen die nacht aflivich
geworden wyens ziele god genadich zy ende dwelck den suppliant
uuyt gront synder herten leet is waeraff oick aleest alsoe dat
# myns lyffs
## mits dien
hy suppliant heeft gebetert # ende partien geinteresseerde
vernuecht ende gecontenteert soe dat behoudende dat tvoirs.
ongeval $$ il? als boven zeere onoeselick toegecomen nyetmin en
derre hy suppliant hem nergerincx int openbaer binnen onsen voirs. lande
van brabant vinden vreesende rigeur van justicien tot zynen
grooten achterdeele schade premditie ende intereste ende noch
meer zyn zoude indien onse gracie ende genade hem hierop nyet en
worde geextendeert ende verleent alzoe hy suppliant zeeght ons
daerom oitmoedelyck biddende waerom soe eest dat wy desen
aengesien geneyght wesende ter beden des voirs. andries van
beemen suppliant ## uuyt sunderlighen gracien by desen tfeyt ende
dootslach boven geruert mitgaders alle offensie ende bruecke
corporele ende criminele daer inne hy ter causen voirscreven
mits dat daer aencleven mach tegen ons ende justicie mesdaen
ende mesbruyct mach hebben ende hebben hem daeraff weder
gestelt ende gerestitueert stellen weder ende restitueren tot synen
goeden name fame ende geruchte in onsen voirs. lande ende
hertoighdomme van brabant ende allen anderen onsen landen ende
heerlichheyden ende tot zynen onverbuerden goeden indien hy ennige
onder ons heeft gelyc ende in alder manieren soe hy was
voerde toecompste vanden voirs. feyte imponerende hierop
een euwich geswych onsen procureur generael in brabant onsen
marcgrave van antwerpen ende allen anderen onsen justicieren
ende officieren wie zy zyn satisfactie ende beternisse ierst ende
voeral gedaen der partie geinteresseerde indien die noch nyet
gedaen en zy ende eenige daertoe staet civilick alleenlick
behoudelick dat de voirs. suppliant gehouden sal zyn tvoirs. feyt
tegen ons te beteren civilick nae gelegentheyt vander saken
ende faculteyt van zynen goeden met oyck te betalen de costen van
justicie hieromme alreede gedaen ende te doene allet ter taxatie
ende moderatien van onsen lieven ende gtruwen den cancellier
ende luden van onsen raede in brabant die wy dier toe gecommiteert
hebben ende committeren by desen ontbieden daerom ende bevelen
den selven onsen cancellier ende raedsluden dat voer hen geroepen
de ghene die daerom behoiren geroepen te syne zy procederen wel
ende duechdelyck ter verificatie ende interinementen van desen ende
totter taxatie ende moderatie vander voirs. amende ende costen
alsoe zy zullen bevinden behoirende welck interinement de voirs.
suppliant gehouden sal syn te versueckene ende hem in persoen te presentere
# ghesoent
## ende willende hem indit
stuck prefereren gracie
ende misericordie voer strangheyt
ende rigeur van justicien
hebben den selven suppliant
inden gevalle alsboven
quytgeschonden geremitteert
ende vergeven schelden
quyte remitteren ende
vergeven
### sy hieraf verantwordt
byden ontfanger vanden
exploiten
on onsen voirs. raede binnen eenen jare naestcoemende op te pene
van te verbuerene deffect van desen ende dat gedaen ende de selve
civile boete ende costen van justicien getaxeert ende betaelt synde
in handen vanden ghenen dien dat behoeren sal zy onse voirs. procureur
generael in brabant onse schoutet ende marcgrave van antwerpen
ende alle andere onse rechteren justicieren officieren ende ondersaten
iegewoirdige ende toecomende dien dat aengaen sal moegen
huere stedehouderen ende een yegelick van hen besundere soe hem toebehoeren
sal doen laten ende gedoogen den voirs. suppliant van deser onser
iegewoirdiger gratien remissien ende pardoenen ende van alle
den inhouden van desen inder vuegen ende manieren voere verhaelt
rustelyck vredelick volcommelyck ende euwelick genyeten ende gebruyckenen
zonder hem te doene noch te laeten geschieden nu noch in
toecomende tyden enich hinder letsel oft moeyenisse aen lyve
noch aen goeden ter contrarien maer indien zyn lyff oft ennige
van zynen goeden daerom gearesteert becommert oft belet waren
dat zy die setten ende stellen oft doen zetten ende stellen terstont
ende sonder vertreck tot gheelder ende volcomender delivrancie
want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit vast ende gestadich
blyve tot euwiger dagen soe hebben wy onsen zegel hier aen
doen hangen behoudelyck in anderen dinghen onsen rechte ende
eenen yegelycken anderen dessyns gegeven in onsen voirs. stadt van
antwerpen inde maent van novembri int jaer onsheeren duysent
vyfhondert ende achtendertich ende van onsen keyserycke
txixe ende van onsen rycken van castillien ende anderen txxiiie
aldus stont gescreven opte plycke byden keyser ende geteekent
boudewyns noch stont gescreven op te selve plycke visa registrata
ghecollacionneert tegens
doriginale brieven by my
decock"
pardons,272.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen ieghewoerdighen ende toecomende
dat wij ontfangen hebben die oetmoedelighe supplicatie van jan
lysen alias baeten arm schaemel landtman woenende int dorp
van balaer in onsen lande van brabant inhoudende hoe opten
xv en augusti anno xvc ende tweendertich versaempt zyn
geweest int voirs. dorp aert pieter ende gommaer slecx
gebroeders met meer ander geselscape om nae der noenen
een kanneken biers oft twee tsamen te drincken twelck hy
suppliant ende eenen jan fierens anthuenis ende wetende zyn
uuyt recreatie ende gheen arch peysende by hen luyden gegaen
versouckende aldair een mommerance met pickelen te werpen
ende speelden drye oft vier kansen eemers zoe lange dat
pieter aerts die daer mede int tselve geselscap was nyet
meer spelen end wilde ende dair nae soe speelde die voirs.
gommaer slecx alleene iegens hem suppliant ende zyn geselle
dat hy gommaer want eenen dobbele stuver ende die verloren
hebbende begheerde noch eens te spelene om eenen andere
dobble stuver dies den selven gommaer nyet doen en wilde
maer track uuyt synder borse eenen gouden karolus zeggende
ick sedt u dien teender kanse twelck ziende pieter slecx
broeder vanden voern. gommaer nam eenen bierpot metter hant
ende zeyde ick en wille hier nyet meer gespeelt hebben
het es huyden te goeden dach uuyt welcken zy twistende
gewordden zyn zulcx dat de voirs. gommaer ende den voern.
jan fierens beyde huer messen uuythadden ende sloeghen
naer malcanderen doen die voirs. pieter aerts int bescheet
ghinck ende creech een cleyn quetsure ende nam den
selven jan fierens ende stieten vander camere seggende
mitsdien tot pieter slecx laet ons met malcanderen
drincken ende bringhet jan lysen suppliant oft gheeft my
die kanne ick salt hem zelver bringhen maer mits tselve
nyet en geschiede zeyde die voirs. suppliant gracelycken
het sal oft het moechte noch noch wel te passe commen scheydenen
mits dyen vander zelver camere ende zoe dat hy dair af
verhitte van bloede qualyck beraden wese zynde quam
weder voer die duere oft veynstere vanden gelaege met een
pycke uuyt roepende den voirn. pieter slecx ende stootende
opte selve veynstere waer uuyt hy pieter oyck verhitte
ende worstelde uuyter voirs. camere ende quam oyck
met eender pycke bevechten den voirn. suppliant stekende
ende slaende langhe nae malcanderen tot dat die selve
pieter slecx gecreech een steke oft quetsure in zyn borste
dair af hy by krancker fortunen gevaeren es van levende
lyve ter doot twelck hem suppliant zeer hertelyck leed
es en zoude ter causen van dien nyet vryelyck dorren
hanteren onse landen ende heerlicheden maer sal gescapen
wesen eeuwelyck daer uuyt te moeten blyven tot zynder
eeuwighen destructie ten waere dat hem ierst hier op
verleent werdde onse oepenen brieven van remissie ende
pardoene alsoe hy seeght om die welcke
aengemerct die lancheyt des tyts vanden voirn. toecompste
hy ons zeer oetmoedelyck gebeden heeft soe eest dat
wy de zaecken voirscr. overgemerct den voirn. jan lysen suppliant
gheneghen wesende tzynder bede ende hem willende in
dit stuck gracie ende genade prefereren voer strancheyt
van rechte sunderlinghe ter eeren ende in reverencie
vander bitter passie ende doot die god smeeck aen th$$ thout ?
des heylighen cruyce op alsulcken dach als huyden om
die verlossinghe des mensschelycken geslachte hebben
inden gevalle alsboven vergheven quytgescholden ende
geremitteert vergheven schelden quyte ende remitteren
uuyt sunderlinge gracie mits desen onsen brieve tfeyt
ende dootslach boven verclaert metsgaders alle peyne
ende bruecke corporelle ende criminelle daer inne hy
ter cause van dien met diesser aencleest iegens ons ende
justicie mesdaen ende mesbruyct mach hebben hem als dair
af weder stellende ende restituerenen tzyne goede fame
naeme in onsen voirs. lande ende hertochdom van brabant
ende allen anderen onsen landen ende heerlicheden
mitsgaders tzynen onverbuerden goeden indien hyre eenighe
heeft gelyck ende in alder manieren als hy was voerde
toecompst van tfeyt ende dootslach voirscreven imponerenen
hier op een eeuwich zwyghen ende silencie onsen procureur
generael van brabant ende allen anderen onsen ende
van onsen vassallen heeren rechteren justicieren ende
officieren wie zy zyn satisfactie ende beteringhe eerst
ende alvoeren gedaen der geinteresseerde partie indien die
noch nyet gedaen en es ende eenighe daer toe dient
civilyck alleenlyck behoudelyck dat hy suppliant
gehouden werdt tvoirs. feyt ende dootslach iegens ons
te beteren civilyck naer de gelegentheyt vander mesdaet
ende faculteyt van zynen goeden ende oyck te reffonderen
ende betaelen die redelycke costen van justicie indien
eenighe hier omme naergevolght zyn ter taxatien ende
arbiterscepe van onsen lieven ende getrouwen die cancellier
ende luyden van onsen raede geordineert in brabant
die wy daer toe committeren den welcken wy ontbieden
ende bevelen dat voer henluyden geroepen die ghene
dier over behoiren geroepen te zyne zy procederen wel
ende duechdelyck ter verificatie ende interinemente van
desen onsen voirs. brieve naer huer voirme ende inhouden
ende welck interinement de voirn. suppliant oyck gehouden
sal zyn in onsen voirs. raede te versuecken binnen eenen
jaere- naer daete van desen upte pene van te verbueren
deffect der zelver ende dat gedaen ende de voirn. amende
civile ende costen van justicien getauxeert ende betaelt
# sy hieraff v’erantwordt
byden ontfanger vanden
exploiten
zynde in handen vanden ghenen van onsen ontfanghers oft anderen
onsen officieren dient behoiren sal diewelcke daer af gehouden
werdt ontfanck te makene rekeninge bewys ende reliqua te
doene tonsen proffyte metten anderen penningen van zynen ontfanghe
zy onse drossaert van brabant meyer van loevenen amptman
van bruessele schoutetten van antwerpen ende vanden bossche
ende allen anderen onsen ende der smaelre heeren ende van onsen
voirs. vassallen rechteren justicieren ende officieren ons voirn. lants
ende hertochdom van brabant die dit aengaen oft roeren sal
moghen hueren stedehouderen ende eenenyegelyck van hen
byzundere zoe hem toebehoiren sal doen laten ende gedooghen
den voirs. jan lysen suppliant van deser onser iegewoirdiche
gracie remissie ende pardoene ende van alden inhouden
van desen inder vueghen ende manieren voeren verhaelt rustelyck
vredelyck volcomelyck ende eeuwelyck genyten ende gebruycken
sonder hem te doen noch te laeten geschienen nu noch in toecomende
tyde eenich hinder letsel oft moeyenisse ter contrarien in lyve
noch in goede in eenigher manieren maer indien zynen persoen daeromme
gevanghen becommert oft gearresteert zy oft naemaels waere
dat zy die stellen ende zetten oft doen stellen ende zetten ter stont
ende zonder vertreck tot geheele ende volcommen delivrancie want
ons alzoe gelieft ende ten eynde dat dit goet vaste ende
gestadich blyve teeuwighen daeghe zoe hebben wy onen zeghele
hier aen doen hanghen behalven in andere zaken ons recht
ende een yegelyck tzyne in allen gegeven in onser stede
van deynze opten goeden vrydach in de maent van april
int jaer onsenheeren duysent vyffhondert ende vyfendertich
van onsen keyserycke txvie ende van onsen rycke van
spaengnien tween cecillien ende andere txxi ende opte plycke
stont gescreven byden keyser in zynen raede ende geteekent
pensart visa recepta
ghecollacionneert tegens
doriginale brieven by my
decock"
pardons,057.txt,"philips etc doen te weeten allen ende eenen jegelycken in jegewoirdige
ende toecommende dat wy ontfangen hebben de oitmoedige supplicatie van jan
reys ingeseten onser stadt van lueven belast met huysvrouwe ende drye
cleyne kinderkens kousmaker van zynen ambachte inhoudende hoe dat hy
opden xxten dach van julio anno xvc lxvii uuyt lueven is gegaen tot bierbeke
aldaer zeker zyn pachter is woonende ende herberge houdende om den selven
te zeggen dat hy hem suppliant tegen de doen aenstaende kermisse van lueven
soude beschicken een ame biers ende daer gecommen zynde heeft bevonden datter
vergadert waeren die vanden handtboge gulde aldaer ende is byden voirs.
pachter oick vanden gulde zynde gehouden geweest tot omtrent den avent
goede chiere makende zoe dat hy wel by dranck is geweest ende tusschen
wegen commende bynnen voirt omtrent onser voirs. stadt van lueven aldaer
hem zyn voirs. huysvrouwe hadde geseeght gehadt te vertegenen heeft hy
voirden huyse van jan nackers aldaer bier vercoopende gevonden frans
coeckbackers jonck gesel ende een overlaet zoe hy geacht worde die met hem
suppliant heeft begeert te drinckene eenen pot biers voir de deure maer de suppliant
heeft tselve geweygert ende geseeght dat zyne huysvrouwe bynnen den huyse
was ende dat hy daerby gaen moeste ende in huys gegaen zynde heeft
aldaer gevonden zyne voors. huysvrouwe met twee van huere kinderen ende een
van huere gebueren ingesetenen van lueven ende oick de maerte van francois
dayala daermede hy suppliant noch eenen pot biere oft twee heeft blyven zitten
drincken om tgeselscap vanden voirs. franse tontgaen den welcken hy heeft
gelaten voir de deure ende is * van daer gegaen met eender vrouwe persoen hem
*oick
suppliant ombekent ende terstont daernae is wederomme gekeert ende gecommen
byden suppliant ende zynen geselscape zeggende dat hy met hem wilde gaen ende
dat hy zyn ander geselscap hadde verlaten dwelck ziende de suppliant ende dat
den avent zeer aenquam is metter voirs. frans nae loeven gegaen ende
tusschen wegen commende is hem omtrent der voirs. poorte van loeven gemoeyt
wylen hendrick van nerom met zynen knaep hem suppliant doentertyt ombekent
die hem heeft geboden goeden avent daerop de suppliant noch oick de voirs. frans
nyet en hebben geantwoirdt noch gesproken ende alsoe deselve hendrick tot
zynen knecht vraegde wat de supplant zeeghde heeft de selve zyn knecht
geseeght dat zy denoterende den voirs. suppliant ende den voirs. frans nyet en
hadden geantwoirt daerop de voirs. hendrick antwoirde wel en sproken zy
nyet zoe en verslyten zy hen tonge nyet dwelck hoorende de voirs.
frans heeft terstont tot hem leelicken gesproken onder re$$$$ dathy
zyn moeder dat soude doen tselve int leelicxste uuytseggende daerop de voirs.
hendrick antwoirde dat beter waere daertoe te gebruycken de vroukens die
achter quamen denoterende daerby de voirs. des suppliants huysvrouwe dwelck
hoorende de suppliant heeft daerop geseeght dat die voir hem noch nyemand anders
en was ende sonder eenige andere woirden ter eenre oft ter andere zyden
geschiet te zyne heeft de voirs. frans zyn rappier getrocken ende den voirs.
hendricken ende zynen knecht naegeloopen tot omtrent der poorten onser voirs.
stadt aldaer zy onder malcanderen strytbarich zyn geworden de voirs.
frans met zyn rappier ende de voirs. hendrick met zynen degen in zyn
handt dwelck hoorende de voirs. suppliant is terstont naegevolght ende by
hem commende heeft zyn rappier getrocken meynende daermede tusschen
beyden te gaen maer zoe hy terstont ontfinck eenen slach op zyn hoot ende
eenen op zynen arm zoe dat zynen hoet aff viel ende zyn wambeys was
deurhouwen ende meynende dat hy gequetst was is hy ontsteken geweest
ende is zyn goede meyninge van tusschen beyden te gaen verkeert in gramscap
ende heeft alsoe met zyn rappiere geslagen naeden voirs. hendricken der
tselve ziende den suppliant toesprack zeggende dat hy hem geen arch en wilde
daerop de suppliant antwoirde waerom dat hy hem dan sloech ende zyn mitzdyen by hen
gecommen de voirs. des suppliant huysvouwe ende ander geselscap daerduere tgevecht
terstont is ter nedergeleeght geweest ende bevonden dat de voirs. hendrick
was gequetst in zyn hooft ende oick in zyn handt sonder nochtans datmen
heeft geweten wye hem de quetsuere gegeven hadde tzy hy suppliant oft de voirs.
frans die van te voeren met hem alleen strytbarich was geweest ende alsoe
van malcanderen gescheyden zynde heeft hy suppliant zyn rappier op gesteken
ende namaels ziende zekere twee persoenen ende vande voirgaende geruchte ende
oick dronckenscap daer hy mede bevaen was noch verhit zynde heeft tvoirs. zyn
rappier wederom getrocken ende daermede metter voirs. zynder huysvrouwe deur
de poorte onser voirs. stadt gegaen maer daer nyemandt ziende heeft zyn
rappier andermale opgesteken ende commende inde bynnen poorte hebben hem
aldaer aenveert ende hem henne messen getrocken ennige vande vrienden
vanden voirs. hendricke zoe dat de suppliant derdemael zyn rappier heeft moeten
uuyt trecken tot zyne defencie maer zoe daer meer volcx toequam en isten
nyet gevolght waernae is de voirs. hendrick bynnen vyff dagen afflyvich geworden
meer zoemen verstaet deur onnacxamheyt ende imperitie vande chirurgyn
daerover gegaen hebbende dan deur de voirs. quetsueren die nyet dootelyck en
zyn geweest ten zeer groot leetwesen van hem suppliant die mits der absencie
vanden voirs. frans hem terstont nae tfeyt vertrocken hebbende byde vrienden vanden
voirs. afflyvigen wordt geleeght inden dootslach ende met hen tot zyne meerdere
verzekerheyt heeft moeten accorderen tot hennen contentemente voir zoevele
hy tegen hen by tgene des voirs. is soude mogen misdaen hebben dwelckhen
nochtans nyet en soude proffyteren ten waere hem insgelycx tot zyne verzekertheyt
voir zoe vele hy tegen ons soude misdaen hebben hadde onse briefven van
remissien zonder de welcke hy onse landen nyet vryelyck en soude mogen
frequenteren ten grooten achterdale van hem suppliant die staet ten goeden
name ende fame ende nyemanden zyns weters te cort en heeft gedaen noch
yet gecommitteert punitie meriterende anders dan dat hy suppliant wesende
jonck geselle inden jaere xvc lviii een wylen reynier lansheer is afflyvich
geworden van een cleyn steecxken dathy vanden suppliant by grooten ongeval ende
onschuld hadde ontfangen ende dairaff hy suppliant heeft geobtineert onse pardoen
ende remissie mitgaders van alle offensien ende bruecken corporele criminele
ende civile daerinne hy soude mogen gevallen geweest zyn volgende de
briefven van remissien ende interinemente daernae gevolght r$$$ct$$$ in dat
van de maent van octobry xvc lix ende vyffthien july xvc lxi daeraff zynen
ende noch $$ zyn soude ende worde hem hierop nyet versien met andere onse
opene briefven van remissie zoe hy zeght ons om de selve zeer oitmoedelick
bidden waerom zoe eest dat wy desen aengesien geneyght wesende
ter beden des voirs. jan reys suppliant ende willende hem in dit stuck prefereren
gracie ende misericordie voir strangicheyt ende rigeur van rechte besundere ter eeren
ende contemplatien vande vander bitter passie ende lyden onssen heeren jesu christy
twelck hy opten goeden vrydach voir de zalicheyt vanden mensschelycken geslacht
geleden heeft hebben den selven suppliant ingevalle alsboven quytgeschonden ende
vergeven schelden quyte ende vergeven uuyt zunderlinger gracien by desen onsen briefve
tfeyt ende ongeval boven geruert mitgaders alle offensien ende bruecken corporele
ende criminele daerinne hy hem $$$ ende uuyt saken van tgene als voirs.
tegens ons onse hoocheyt ende justicie eenichsins mach hebben ontgaen ende
misdragen ende hebben hem dyen aengaende wedergestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren tot zynen goeden name ende geruchte in onsen
voirs. land van brabant ende allen anderen onse landen ende heerlicheden ende
tot zynen onverbuerden goeden indyen hy eenige onder ons heeft gelyck ende in
alder manieren gelyck hy was voirdie toecompste vanden voirs. feyte
imponerende hierop een eeuwich geswygh onsen procureur generael in brabant
onsen meyer van loeven ende allen anderen onsen justicieren ende officieren wie
zy zyn satisfactie ende beternisse ierst ende voeral gedaen der partye
geinteresseerde indyen die noch nyet gedaen en zy ende eenige daertoe staet
civilyck alleene behoudelyck dat de voirs suppliant gehouden zal zyn
tvoirs. feyt tegens ons te beteren civilyck nae gelegentheyt vande zaken ende
faculteyt van zyne goeden met oick te betalen de redelycke costen van justicie
hieromme aleert gedain ende te doene allet ter taxatien ende moderatien
van onse zere lieve ende getrouwe die cancellier ende luyden van onsen raede in
brabant diewy daertoe gecommitteert hebben ende quitteren by dyen
ontbieden daeromme ende bevelen den selven onsen cancellier ende raedsluyden
dat voer hen geroepen de ghene die daerom behooren geroepen te zyne zy procederen
wel ende deuchdelyck ter verificatien ende interinnemente van desen ende totter
taxatien ende moderatien vande voirs. civile boete ende costen van justicie alsoe zy
zullen bevinden behoorende welck interinnement tvoirs suppliant gehouden zal
zyn te versuecken ende hem in persone te presenteren in onsen voirs rade bynnen
zesse maenden naestcommende opte pene van te verbueren deffect van desen
ende dat gedaen ende de selve civile boete ende costen van justicien getaxeert
ende betaelt zynde in hande vanden ghenen dien dat behooren zal zy onse
voirs procureur generael in brabant onse * voirs. meyer van loeven ende alle andere
onse rechteren justicieren officieren ende ondersaten yegenwoirdige ende toecommende
dyen dat aengaen sal mogen huere stedehouderen ende eenyegelyck van hen
besundere soe hem toebehhooren sal doen laten ende gedoogen den voirs. suppliant
van dese onse jegenwoidige gracie ende remissie ende van alle dynhouden van desen
*voirs.
#sy vande amende
civile hier inne geruert
verantwordt byden
ontfanger vanden
exploicten in brabant
indervuegen ende manieren boven verhaelt rustelyck vredelyck volcommelyck
ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken zonder hem te doen nochlaten geschien
nu noc in toecommende tyde eenich hinder letsel oft moeyenisse aen lyve
noch aen goede ter contrarien mair indyen zyn lyff oft eenige van zyne
goeden daeromme gearresteert becommert oft belet waeren dat sy die zetten
ende stellen oft doen setten ende stellen terstont ende sonder vertreck tot
geheelder ende volcommende delivrancie want ons alsoe geliefft ende
ten eynde dat dit vast ende gestaedich blyve ende gehouden worde teeuwigen
dage zoe hebben wy onsen zegel hieraen doen hangen behoudelyck in
andere dingen onsen rechte ende eenenyegelycken anderen dessyns gegeven
in onse stadt van brussele op ten heyligen goeden vrydach inde maent
van aprili int jair onsen heere duysent vyffhondert achtentzestich
van onse rycken van spaengyen cicillien etc. het xiiie ende van napels
txve opde vouwe stont gescreven byden coninck ende
geteeckent boote visa recepta
gecollationeert tegens doriginale
briefven by my
vanden houte"
pardons,058.txt,"phls etc. doen te wetene allen jegenwoirdige ende toecommende dat wy ontfangen hebben
de oitmoedige supplicatie van franchen claes borgere onser stadt van herentals inhoudende
hoe dat hy suppliant altyts gestaen heeft tot goeden naeme ende fame, noyt eenich feyt
gecommitteert hebbende weerdich van pugnitien behalven tgene hier nae volght dwelck
gebeurt is op eenen goensdach des avonts inde kermisse onser voirscreven stadt van herentals
wesende den iersten dach van septembri anno xvc achtentzestich lestleden alzoe wylen
renye nuiyten schouvagere hem suppliant verwytende was dat hij soude hebben geseeght tegens
zeker vrouwe persoen genaempt lucia kaers huysvrouwe van willem pauwels dat de voirscreven
reyne nuiyten alle daige oft alle weken soude commen spreken mayeken de dochter vanden voirscreven
willem pauwels, hebbende alzoe tsamen groote ende hooge woirdden gaende met dien ende intredende
de selve reyne nuiyten int woenhuys des voirscreven willems pauwels vragende oft de zelve thuys was
waerop den selven reyney wordde geantwoerdt dat de selve willem pauwels nyet thuys en
was sprekende daernaer de selve lucia aene, seggende en hebt ghij my nyet geseeght dat
frans claes denoterende hem suppliant heeft geseeght, dat ick zoude alle daige oft alle weken uwe
dochter commen spreken, roepende met dien hem suppliant staende buyten den voirscreven huyse omtrent
de deure in huys, zeggende tot hem suppliant verantwoerdt u nu, antwoerdende daerop de voirscreven lucia kaers
sulckdaenige oft gelicke woerden, neen ick, ick en hebben met der clapperyen nyet te doene
replicerende daerop hij suppliant, seggende en heb ickt nyet wel geseeght dat al clappayen ende
hueren werck is, waeromme de voirscreven lucia kaers ende heure dochtere hen vergrammende op
hem supliant seyden totten selven ghy franchen ghy en derft u hier zoe breet nyet maken meynt
ghy dat ick van u verveert ben, doen sprack daer noch een ander meysen opstaende frans compt
morgen als ghij nuchteren zyt ende bescheedet malcanderen alsdan, antwoerdende hy suppliant alsdoen
grootelyck by drancke wesende u alzoe lief als een andere mits welcken worde hy suppliant by den voirgenoemden
twee vrouwe persoenen ter assistentie toe doene ende innasien vanden voirscreven reyne nuiyten ter eerden,
geworpen de welcke op bortelende track de voirscreven reynen terstont den poingnaert van hem
suppliant vuyt, dryegende daermede hem suppliant te stekende, ende stack naer hem tot diversche
reysen toe, dwelck aenmerckende hij suppliant ende dat hem van noode was zyn lyf te salverende
ende te verwerende heeft daernaer oyck sijnen opsteker getrocken ende daer mede int worstelen
den voirscreven reynen geraect omtrent zyne borste, worpende de voirscreven reynen mitsdien syns suppliants
geweer ten huyse vuyte, ende stootende hem suppliant vuyten voirscreven huyse, die welcke naer zynen
poingnaert grypende, willende wederkeeren worde by zeker vrouwe persoon vast gehouden ende
met dien worde by zeker ander vrouwe persoon synen mantel in zyn aensicht geworpen ende
binnen middelen tyde, hebben zij de duere vanden zelven huyse toe gecregen, ende tzelve gedaen
zynde is de voirscreven reynen terstont ter eerden gesoncken, dwelck aenmerckende de voirscreven vrouwe
persoonen die alsdoen aldaer present waeren meynden dat de voirscreven reynen zoe vol ende by drancke
hadde geweest, roepende dat men licht zoude bringen ende zy den voirscreven reynen willende rechten
hebben de voirscreven vrouwe persoonen alsdan gesien, dat hij doode verwe creech ende bloedende was ende
een snacxken gevende zonder voirder kennisse is de voirscreven reynen alzoe afflivich geworden
waeraff de voirscreven vrouwe persoenen zeer verwondert zynde, hebben van binnen tot hem suppliant die
noch van buyten met zynen poingnaert steeckende al grummende opde duere zonder voirdere worden te
maken geroepen dat hij hem wech maken zoude, want daer eenen dooden man in huys was, tot
grooten leet wesen van hem suppliant, die welcke hem zedert heeft geabsenteert vuyt onsse
voirscreven stadt van herentals en zoude aldaer noch oyck in onsen lande van brabant nyet
derven hanteren noch converseren hoe wel de voirscreven suppliant partye geinteresseerde voldaen
ende gecontenteert heeft, ten zij dat hem ierst ende voer al verleent ware onse gracie ende oepenen
brieven van remissien in zulcke zake dienende alzoe hij seeght ons om de selve oitmoedelyck
biddende, waerom zoe eest dat wy desen aengesien, geneycht wesende ter beden des voirscreven
suppliants ende willende hem in dit stuck prefereren gracie ende misericordie voer strangheyt ende rigeur van
rechte hebben den selven suppliant inden gevalle als boven quytgeschouden ende vergeven schelden
quyte ende vergeven vuyt sunderlinger gracien by desen onsen brieve tfeyt ende ongeval boven geruert
mitsgaders alle offensie ende bruecke corporelle endecriminele daerinne hy ter causen voirscreven mits
dat daeraen cleven mach tegens ons ende iusticie mesdaen ende mesbruyct mach hebben, ende hebben
hem dien aengaende wedergestelt ende gerestitueert, stellen weder ende restitueren tot zynen goeden
naeme fame ende geruchte in onsen voirscreven lande van brabant ende bezunderlyck in onse voirscreven stadt van
herentals ende allen anderen onsen landen ende heerlicheyden ende tot zynen onverbuerden goeden
indien hij eenige onder ons heeft gelyck ende in alder manieren zoe hij was voer de toecompste
vanden voirscreven feyte imponerende hierop een eeuwich geswich onsen procureur generael in brabant onsen
schouteth van herentals ende allen anderen onsen iusticieren ende officieren wye zy zyn satisfactie
ende beternisse ierst ende voer al gedaen der partye geintersseerde indien die noch nyet gedaen en
zij ende ennige daertoe staet civil allenlyck behoudelyck dat de voirscreven suppliant gehouden zal zyn tvoirscreven
feyt tegen ons te beteren civil naer gelegentheyt vande saken ende faculteyt van zyne goeden met
oyck te betalen de redelycke costen van iusticien hieromme alreede gedaen ende te doene allet ter
taxatien ende moderattien van onse lieve ende getrouwe de cancellier ende luyden van onsen raide in
brabant die wij daertoe committeert hebben ende committeren by desen ontbieden daerom ende
bevelen den selven onsen cancellier ende raidsluden dat voer hen geroepen de ghene die
daerome behoiren geroepen te zyne zy procederen wel ende duechdelyck ter verificatie ende intermem$
van desen ende totter taxatien ende moderatien vander voirscreven amende ende costen van iusticien alzoe zij
zullen bevinden behoiren welck intermem$ de voirscreven suppliant gehouden zal zyn te versuecken ende
hem in persoon te presenteren in onse voirscreven raide binnen zesse maenden naestcomende naer date van
desen opte pene van te verbueren deffect van dien ende dat gedaen ende de selve civile boete ende
costen van iusticien getaxeert ende betaelt zynde in handen van den ghenen dien dat behoiren zal hij
onse voirscreven procureur generael in brabant onse voirscreven schouteth van herentals ende alle anderen onse rechteren
iusticieren officieren ende ondersaten iegewoirdige ende toecommende dien dat aengaen zal mogen hueren
stedehouderen ende eenen yegelycken van hun bezunderlyck zoe hen toebehoiren zal doen laten ende gedoogen
den voirscreven suppliant van deser onser tegewoirdiger gracien ende remissien ende van alle dinhouden van desen
inder vuegen ende manieren voiren verhaelt rustelyck vredelyck volcommeelyck ende eeuwelyck genyeten ende
gebruycken sonder hem te doene oft te laten geschieden nu oft in toecommende tyden ennich hinder
letsel oft moeyenisse aen lyve noch aen goeden ter contrarien maer indien zyn lyf ofte enige van
zyne goeden daerom gearresteert becommert oft belet waeren dat zy die zetten ende stellen terstont ende
sonder vertreck tot geheelder ende volcomender delivrantie want ons alzoe gelieft ende ten
eynde dat dit vast ende gestadich blyve tot eeuwigen dagen zoe hebben wy onsen zegel hieraen
doen hangen behoudelyck in anderen dingen onsen rechte ende yegelycken anderen dessyns gegeven
in onser stadt van bruessele inden maent van novembri int jaer onss heeren duysent
vijfhondert ende negenentzestich van onsen rycken van spaengnen ende cecillen xiiii°
ende van naples t xvi° aldus onderscreven opde plycke bijden coninck
ende onderteeckent n. de zoete
gecollacioneert tegens doriginale besegelde briefven
ende mette selve bevonden accorderende
by my
van den houte"
pardons,157.txt,"remission pour hugenin moreau
charles etc savoir faisons a tous presens et avenir
nous avoir receu lumble supplication de huguenin
moreau dit jehan de bourgogne fourier de notre
hostel contenant comment ou mois de may en lan
xvc dix sept icelluy suppliant print aucunes parolles
en ceste notre ville de bruxelles allencontre feu
jaques de belhe lors serviteur de feu guillaume de leloo
aussi lors concierge de notredit hostel en cestedite notre
ville pour ce que icellui feu jaques demandoit
argent audit suppliant quil devoit a sondit feu maistre
a cause desquelles parolles quilz eulrent parensemble
ledit suppliant bouta ou frappa du poing de sa main
sans autre instrument de baston ledit feu jaques
en le tirant et pouchant a terre par ses cheveulx
assez rudement de sorte quil fut blesche en la
teste de laquelle bleschure il coucha malade
pour aucun temps pendant lequel ledit suppliant se
trouva lors au bureau de notredit hostel pour soy illec
purgier dudit cas la ou lors par les maistres
dicelluy notre hostel fut ordonne et appointie que
icellui suppliant sur caucion juratoire quil feist
lors en leurs mains seroit tenu de comparoir pardevant
eulx oudit bureau toutes et quantesfois quil
y seroit mande et illec respondre dudit cas
tantost apres et environ le mois daoust
ensuivant oudit an, ledit feu jaques estant pour lors
bien guery desdites bleschures se trouvant en notre
ville de middelbourg en zellande la ou il
feist adjourner ledit suppliant audit bureau
auquel il comparut au tour a lui prefix
et finablement parties oyes fut illec
appoincte que certains arbitres assavoir
du coste dudit suppliant pierre et didier boisot
et du coste dicellui feu feu le bailli damont
le doyen de besancon a present archevesque
de palerme et thomas ysacq toison dor
appointeroient les partyes aimablement se
faire se povoit sinon en feroient rapport
audit bureau des difficultez quilz y trouveroient
lesquelz arbitres eulrent pluiseurs communicacions
parensemble pour cest affaire et en la fin
comme sur prendre conclusion survint notre partement
vers noz royaulmes despaigne parquoy
icellui affaire demoura lors sans aucune
conclusion et durant notre absence en nosdits
royaulmes la ou ledit suppliant estoit en notre
service oudit estoit de fourier ledit feu jaques
environ le xxve jour de janvier ensuivant en
retournant de notre ville de namur et affaires
de sondit maistre par la ville de wavre est
illec termine vie par trespas sans que
iceulx arbitres en ayent declaire aucuns
determinacion. or est que pui-s nagaires
et depuis notre retour de noz pays dallemaigne
en ceste notrdite ville de bruxelles jozyne
vesve dudit feu jaques a de rechief requiz
ausdits arbitres survivans ou a aucuns deulx de
vouloir wuyder cest affaire, finablement a par
ledit pierre boisot et thoison dor este dit et
declaire que ledit suppliant seroit tenu pour furnir
aux frais et despens, tant de cyrurgiens
que autres par ledit feu soustenez a cause
desdites bleschures payer certaine somme de
deniers par eulx speciffiee es mains de ladite
vesve ce quil a fait et accomply et dont
icelle vesve soy faisant fort de ses enffans
hors dudit feu son mary se tient pour bien
satisfaite et entierement contentee sicomme
icellui suppliant en fera deuement apparoir
et combien que actendu ce que di est
icellui suppliant ne soit aucunement
coulpable de la mort dudit feu jaques
ains comme dit est a vescu environ neuf
mois apres ladvenue desdites bleschures
toutesvoyes en reverence de justice et
craindant la righeur dicelle aussi que
aucuns noz officiers ou ses malvueillans
lui pourroient cy apres obicier lesdites bleschures
et causer icelles estre en partie occasion
de ladite mort sicomme il dit il nous a
tres humblement fait supplie et requerir
quil nous plaise entant que besoing et mestier
soit lui vouloir sur ce impartir notre grace
et sur tout en faire despescher noz lettres
de grace remission quictance et pardon
en tel cas pertinentes pour ce est il
que nous les choses dessusdites considerees
audit huguenin moreau suppliant inclinans a sa
supplication et requeste et lui vueillans en
ceste partie grace et misericorde preferer a
righeur de justice avons ou cas dessusdit
quicte remis et pardonne quictons
remectons et pardonnons de grace especial
par ces presentes le cas et mesuz dessus
declaire ensemble toute paine amende et
offence corporelle et criminelle enquoy
pour raison et occasion dicellui cas les
circunstances et deppendences il a et puet
avoir mesprins offense et estre encouru envers
nous et justice en le restituant
quant a ce a ses bon nom fame et renommee
en noz pays et seigneuries et mesmement en notre
pays et duche de brabant et a ses
biens non confisquez saucuns en y a
tout aussi et par la maniere quil estoit
auparavant ledit cas et mesuz advenu
imposant sur ce scilence perpetuel a notre
procureur general de brabant et a tous
noz autres justiciers et officiers quelzconques
satifaction toutesvoyes faicte a partie
interessee premierement et avant tout œuvre
se faicte nest et elle y chiet civilement
tant seulement et moyennant aussi que
* ledit suppliant lamendera envers nous civilement
selon lexigence du cas et la faculte de ses
biens et si sera tenu de payer et reffondre
les mises de justice saucunes en sont
faictes et encourues contre luy pour raison
du cas et mesuz dessusdit le tout a larbitraige
et tauxacion de noz amez et feaulx les
chancellier et gens de notre conseil en
brabant que commectons a ce si donnons
en mandement a iceulx de notre conseil
en brabant que appellez pardevant
eulx ceulx qui pour ce feront a appeler ils
procedent bien et deuement a la veriffication
et interinement de cesdites presentes selon leur
forme et teneur et a larbitrage et tauxacion
de ladite amende civille civile et mises
de justice et ce fait et icelle amende
civile et mises de justice saucunes en y
a comme dit est tauxees arbitrees et payees
es mains de celuy de noz receveurs ou officiers
quil appartiendra qui sera tenu en faire recepte
et rendre compte et reliqua a notre prouffit avec
les autres deniers de sa rep recepte ils
et tous noz autres justiciers et officiers
quelzconques presens et avenir cui ce puet et
pourra touchier et regarder leurs lieuxtenans
et chacun deulx endroit soy et sicomme a lui
appartiendra facent seuffrent et laissent
ledit suppliant de notre presente grace quictance
remission et pardon ensemble de tout le
contenu en cesdites presentes selon et par la forme
et maniere que dit est plainement paisiblement
et perpetuellement joyr et user sans
luy faire mectre ou donner ne souffrir estre
fait mis ou donne ores ne ou temps advenir
en corps ne en biens aucun destourbier
ou empeschement au contraire ains se son
corps ou aucuns de sesdits biens non
confisquez comme dit est sont ou estoient
pour ce prins saisiz arrestez ou empeschez
les mectent ou facent mectre incontinent
et sans delay a plaine et entiere delivrance
car ainsy nous plaist il et
affin que se ce soit chose ferme et
estable a tousjours nous avons fait
mectre notre seel a ces presentes saulf
en autres choses notre droit et lautruy
en toutes donne en notre ville de
bruxelles ou mois de juing lan
de grace mil cincq cens vingt et
ung et de noz regnes assavoir de
celuy des romains et de hongrie etc le
troisiesme et des espaignes etc
le sixiesme ainsy estoit escript sur
le reploy pour lempereur en son
conseil et signe t de cock et
encoires visa
collationne a l’original
par moy
n. strate"
pardons,301.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen iegewoirdigen ende toecomende dat wy
ontfanghen hebben die oetmoedige supplicatie van cornelis huygen
woenende on onser stadt van antwerpen arm scamel arbeyter belast met
wyve ende vier cleyne kinderen geboren inder prochie van meere in onser
lande van zeelant inhoudende hoe hy aldaer voerden lesten vloet
ende inundatie wel gestaedt geweest zynde doerden selven vloet alle
zyn goet verloren heeft gehadt sulcxs als dat hy sindert is commen woenen
in onser voirs. stadt van antwerpen ende aldaer zyn broot winnende
mit cordewagens te cruyen ende trecken heeft hy suppliant des maendaechs
na onser lieven vrouwen ommeganck onser voirs. stadt van antwerpen in
augusto int jaer xvc ende xxxv aldaer ten huyse zyne meestere geheeten
den zeepketel staende inde munster strate sitten drincken mit diversche
hantwerckers als onder dandere marten maessens matheeus lemssen ende
eenen geheeten gemeynlyck andries de bastairt geboren uuyt onser lande van
vlaenderen ende naedyen hy aldaer een wijle tijts geseten hadde is
hy worden spelende mit terlingen tegens den voirs. andriese ende was
onder dandere daerny geset eenen pennick van twee blancken daerop bij
hen geworpen wesende een canche van achten oft van zessen worden zij
twist hebbende om die selve canche mits dat deen seyde dat hy acht hadde
ende dander dat hij sesse hadde in sulcker vuegen dat ten lesten den voirs.
suppliant byden geselscape daer by wesende ongelijck gegeven worde ende
die suppliant tselve hoirende $iet hij hen allen hueren moeder doen seggende
in effecte wat moeydy u ons spelen ghij en verstaeges u nyet waer op int
leste by eenige vanden voirs. geselcape geantwoert ende geseeght is
geweest wel soe laetst vercanchen naeden welcken alsoe gebuert zynde
zyn die voirs. suppliant ende die voirs. dries de bastaerdt zonder meer
woirden tegen malcanderen te hebbene van daer gescheyden ende die
suppliant staende om zyn gelach te betaelene heeft laten vallen eenen
penninge van een half vieryser ende dyen sueckende en conste hy den selven
nyet gevinden ende zyn nochtans alsoe van daer gegaen sonder meer woirden
te makene oft tegens malcanderen te hebben endenid die suppliant
corts daernae te wetene binnen ontrent een half ure wederom gecommen ten
voirs. huyse van zeepketel ende derweerts commende hebben hem die
vanden voirs. geselscape die daer te voeren geseten hadden gevraecht oft
hy zyneen stuver negen mijten weder quam suecken waerop hij suppliant
antwoirdende seide neen ic want ic hebben verloren inde ic en kans
nyet vinden daer toe vuegende en kont ghy luijden nyet te vreden zyn
gesyn ic bender wel mede te vreden ende ghinc daernae die voirs. suppliant
sitten op een bancke byden voirs. andriese dwelck ziende die selve
andriese seide tot hem suppliant ghy dief ghy seyt vlus oyck tot my dat
ic u ongelyck gedaen hadde ic soude u voer uwe bachuys wel dorren
lappen waerop die suppliant antwoirde ter stont ic en ben egheen dief
maer hebt ghy my ongelyck gedaen dat moecht ghy weten dwelc
hoirende die voirs. andries is terstont opgeschoten ende heeft den suppliant
gestooten oft geslagen voer zyn voerhooft ende met dyen ter stont
uuyt getrocken zynen opstekere den welcken hy hadde stekende op zyn
pasmes ende daermede gesteken hem suppliant op zynen rugge ende op zyne
arm doer zyn clederen dwelck ziende die suppliant beduchtende van
zynen lijve geevelt te wordene heeft oyck uuyt getrocken zyn mes oft
opstekere ende daermede naeden voirs. andriese ende soe geraect ende
gegeven eenen steke in zyn syde dat hy daeraf binnen een halfure daernae
van levende lyve ter doot gecommen es god wille zynder zielen ontfermen
ende hoewel tvoirs. delict mesuz ende ongeval den voirs. suppliant zeere
hertelycken leet is ende partie in desen geintereesseerde daer af gesoent ende
voldaen heeft soe en heeft hy hem nochtans nyet dorren houden binnen
onser voirs. stadt van antwerpen noch in desen onser lande van brabant maer
heeft hem yesindert van daer geabsenteert ende en soude aldaer nyet
weder dorre keeren houden noch converseren beduchtende rigueur van
justicien ende waere gescapen alsoe te gaen dolen in grooter miserien in
andere landen allet to zynen zijnder voirs. huysvrouwen ende kinderen
eeuwyger verderffenissen destructien ende desolatien ten waere dat
hem onse genade ende gracie hier op gedeelt ende verleent worde ende
welcke hy ons zeer oetmoedelyck gebeden heeft waeromme
zoe eest dat wij desen saken overgemerct den voirs. cornelis huygen
suppliant genegen wesende tot zynder voirs. bede ende supplicatie ende
willende hem in desen gracie ende ontfermerticheyt gonnen ende prefereren
voer rigeur ende stranheyt van justicien ende sunderlingx ter eeren ende
reverentie vander bitter passie die ons heere jesus christus voer ons gelegen
heeft aende houte des heyligen cruyce op sulcken dach als heden es
hebben inden gevalle als boven vergeven quytgescholden ende geremitteert
vergeven quytschelden ende remitteren uuyt onse sunderlinge gratie mits
desen onser brieve tfait ende mesval boven geraerct mitgaders alle penen ende
bruecken corporele ende criminele daer inne hij ter causen van dyen des daer
aencleeft tegen ons ende justicie mesdaen ende mesbruyct mach hebben hem
als daer af weder stellende ende restituerende tot zyne goede name ende
fame in onser voirs. lande van brabant ende stede van antwerpen mitgaders
tot zijnen ongeconfisqueerden goeden indyen hy eenige heeft gelyckerwyse
als hy was voere de toecompste vanden voirs. manslach imponerende
hierop een eeuwich zwygen ende silentie onser procureur general in brabant ende
allen anderen onser rechteren justicieren ende officieren ons voirs. lants van
brabant wye zy zyn satisfactie eerst ende alvoeren gedaen der
geinteresseerde partie indyen die noch nyet gedaen en is ende op dat eeniger
toestaet civilyck alleenlyck ende behoudelyck dat die voirn. suppliant
gehouden sal zijn tselve feyt tengens ons te beteren oyc civilyck naeder
gelegenteyt vander mesdaet ende faculteyt van zynen goeden ende oyck
# sy hieraf verantwordt
byden ontfanger vanden
exploiten
te refonderen ende betaelen die redelijcke costen van justicien indyen eenige
daeromme gedaen ende naer gevolght zyn ter ter taxatien ende arbitrerscepe
van onser lieven ende getrouwen den cancellier ende luyden van onser raede in
brabant die wij daer toe commiteren ontbieden daerom ende bevelen
den selven van onser raede in brabant dat voer hemlieden geroepen doe
gene die daer toe behoiren geroepen te zijne zij procederen wel ende
duechdelyck ter verificatien ende interinemente van desen onsen brieve
nae huere forme ende inhouden ende tot taxatien ende arbitraerscoope
vander amende civile ende costen van justicien voirs. welc interinement
hy suppliant gehouden sal zyn aldaer te versuecken binnen eenen jaere
naer date van desen opte verbuerte van te verliesene deffect der selver
ende dat gedaen ende die voirs. amende civile ende costen van justicien
getaxeert gearbitreert ende betaelt zynde in handen van onser ontfanger
ende officier diet behoiren sal diewelcke gehouden wordt daeraf
ontfangt te maken rekeninge bewys ende relicqua te doene tot onsen
proffyte zy onsen drossaet van brabant meyer van lovenen amptman
van bruessele scoutetten van antwerpen ende vanden bossche ende allen
anderen onsen ende onser vassallen ende smaelre heeren rechteren justicieren ende
officieren ons voirs. lants van brabant ende van overmaze hoedanich die
zyn oft wesen mogen iegenwoirdich ende toecomende hueren stedehouderen ende
eenen yegelycken van hen besundere soe hem toebehoiren sal doen laten ende
gedoogen den voirs. cornelis huyge suppliant van dese onse gracie remissie
pardoene ende van allen den inhouden van dese iegewoirdige inder vuegen ende
manieren boven vercleert rustelyck vredelyck ende eeuwelyck genyeten ende
gebruycken sonder hem te doene oft te laeten geschien noch in toecomenden
tyden eenich hinder letsel oft moeyenisse in live noch in goede ter contrarien
in eeniger manieren maer indien zyn lyff off eningen van zynen
ongeconfisqueerden goeden waeren hierome naemaels becommert gepraempt
oft gearresteert dat zy die terstont stellen oft doen stellen tot volcommen delivrancie
want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit goet ende gestadich blijve tot
eeuwigen dagen soe hebben wy onser zegel hieraen doen hangen
behoudelyck in anderen saken ons recht ende eenen yegelycken tzyne in allen
gegeven in onser stadt van bruessele op den goeden vrydach inde maent van
aprille int jaer onsheeren mvc xxxvii van onser keyserycke txixe
ende van castillien ende andere txxiiie aldus stont gescreven opte plycke
byden keyser in zynen raede ende geteekent plang noch stont gescreve
opte selve plycke visa registrata
ghecollacionneert tegens die
originale brieven by my
decock"
pardons,320.txt,"remissie voer chrispiaen de vos
kaerle etc doen te weten allen iegenwoirdigen ende
toecommen dat wy ontfangen hebben die oetmoedige supplicacie van chrispiaen
de vos arm scamel aerbeyter woenende tot wechelensande oudt omtrent
xix jaeren inhoudende hoe dat des was in maendaege nae sint jans dach
vuytgaende oist lestleden een jaer gebeurt is dat alzoe des daege te
voren kermisse hadde geweest tot wechelensande voirs. ende dat den
voirs. maendach een genoempt simon van castelt woenende tot
oostmalle hadde met willeme verhaert halfbruedere vanden suppliant ende
meer andere gesellen goede chiere gemaect ende des avonts tsamen
gedroncken in een herberge alsdaer genoempt den hert soe gecregen
de voirs. twee persoonen woorden tegen melcanderen in zulcker vuegen
dat tusschen acht ende neghen uren inden avont die voirs. die voirs. halfbruedere
vanden suppliant ende de voirs. symon gaende al kyvende vuyter voirs.
herbergen zyn gecomen op ter straten om elck thuysvaerte te gaene
ende alzoe hy suppliant hadde gheten ten huyse van zynder moedere ende
comen soude nae de voirs. herberge daer hy als knecht diende zoe
want hy die voirs. twee persoonen aldaer staen kyvende opter straten
daer veel meer andere persoenen zoe van oostmale als van wechelen
by waeren die oick spraken metten eenen oft metten anderen vanden partyen
ende dede hy suppliant zyn beste om die voirs. twee persoonen te sceydene
maer en conste tselve nyet gedoen in zulcker vuegen dat hy suppliant
ziende datter qualyck gaen zoude en nyet hebbende enich geweer
ter werelt track vuyter scheyden van zynen voirs. halfbruedere een
eetmes tselve in zyn hant houdende op aventure oft hem yemandt
hadde willen mesdoen ende nae dien tvoirs. gekyf hadde geduert omtrent een
vierendeel uren zoe wordden de voirs. twee persoonen vechtende ende nae
melcanderen slaende daer hy suppliant ende meer andere tusschen
beyden ghingen bynnen welcken gevechte is aldaer comen geloopen
een genoempt driesken vermolen die welcke ten voirs. tyde was
mede dienare metten suppliant inden voirs. hert nyet wetende hy suppliant
vuyt wat redene die voirs. driesken daer quam maer daer wesende
sloegh met eender pycken die hy in zyn hant hadde op eenen genoempt
mertten de dreysselere van oistmalle welcke merten met zynder
pycken die hy hadde wederom sloech opten voirs. driesken twee slagen
metten eenen hem gerakende op ten knokel van zynder hant daermede
hy inden zelven klnokel verminct is ende metten anderen slagen hem
gevende een wonde int hooft tot welcken tyde hy suppliant noch vast
int bescheet ghinck ende alzoe int bescheet gaende crech oick eenen slach
van den stocke op zynen duym nyet wetende van wyen want tusschen
dach ende nacht was ende daer veel persoonen over een liepen ende
strytbaer waeren ende want hy suppliant van te voeren mits de voirs.
langen gekyve ende gevechte zeere verwermt ende onstelt was
ende hy metten voirs. slage oick zeere verhyet wordde van bloede
zoe stack hy metten voirs. brootmesse van hem eenen steeck inden hoop
ende geraecte daermede inden rugge den voirs. merten de dreysselere
daer tegen hy suppliant noyt woorden gehadt en hadde maer waeren zy
tsamen goede gevrinden welcke merten noch crech in zynen rugge
eenen anderen steeck daer aff men nyet en wiste wyet gedaen hadde
van welcken twee steecken de voirs. merten bynnen eender halver
uren daer nae is gegaen van levende lyve ter doot sonder dat men
weet van wat steecke de selve gestorven is nyet te myn hebben de
voirs. driesken ende hy suppliant de soene daer aff gedaen gehadt ende
hoe wel hem suppliant tvoirs. mesval hertelycken leet is ende hy daer
inne onnoesele gecomen is als voere zoe heeft hy nochtans synder
hem van wechelensande voirs. geabsenteert ende hem gehouden int
goidshuys vanden troene gelyck hy noch doet sonder sonder dat hy soude tot
wechelensande voirs. dorven wederkeeren beduchtende rigeur van
justicien het en waere dat onse gratie ende genade hem hier op
geextendeert en ende verleent wordde alhoe hy suppliant seegt ons
daerom zeer oetmoedelyck biddende waerom zoe eest dat wy desen
aengesien geneycht wesende ter beden ende supplicatien des voirs.
suppliants ende willende hem in dit stuck prefereren gratie ende
misericordie voer rigeur ende strangheyt van rechte den selven chrispiaen
suppliant hebben inde gevalle als boven geremitteert vergeven
ende quytgeschonden remitteren vergeven ende quytschelden vuyt
sunderlinger gracien by desen onsen brieve tfeyt ende manslach boven
vercleert mitsgaders alle peyne boete ende amende corporele ende
criminele inde dewelcke hy ter causen voerscreven met des daer
aen cleeft tegen ons ende justicie mesdaen oft mesbruyckt mach hebbende
oft daerinne hy gevallen mach wesen hem als van desen wederom stellende
ende restituerende tot zynen goeden naeme fame ende gerucht in onsen
landen ende heerlicheyden ende besundere in onsen voirs. lande van
brabant ende tot zynen onverbeurden goeden indien hy eenige heeft in
alder manieren als hy was voerde toecompste vanden voirs. feyte ende
dootslaege imponerende hier op scilencie ende eewich zwygen onsen
procureur generael in brabant ende alle anderen onsen ende onser vassallen
oft der smaelre heeren rechteren justicieren ende officieren wye die zyn
satisfactie ierst ende voer al doende der partyen gescuteresseerde
zy dien daer eenige toe staet ende alnoch nyet gedaen en zy civile alleenlyck
behoudelyck dat de voirs. suppliant gehouden zal zyn tvoirs. feyt tegen ons
civile te beteren naer gelegentheyt vander saken ende faculteyt van zyn
persoene ende goeden met oick te betalen die costen van justicien hieromme
gedaen ende te doene allet ter taxatien ende moderatien van onsen
lieven ende getrouwen den cancellier ende luden van onsen raide
in brabant die wy daertoe hebben gecommitteert ende committeren by desen
ontbieden daeromme ende bevelen onsen voirs. cancellier ende raidsluyden
daer voer hen geroepen dieghene die daerom sullen behoiren geroepen te
ende hier af verantwordt
byden ontfanger
vanden exployten
zyne zy procederen wel ende deughdelyck ter verifficatie ende intervieneren
van desen onsen brieven ende ter taxatien ende moderacien vanden voirs. amende
civile ende costen van justicien naer heure forme ende inhouden ende welck
intervieneren? de voirs. suppliant gehouden zal zyn te versuecken ende hem in persoone
te presenteren in onsen voirs. raede bynnen eenen jaere nae date van desen
opte pene van te verbuerene deffect van desen ende dat gedaen deselve
onse cancellier ende raidsluyden onsen drossaet van brabant ende alle anderen
onse ende onser vasallen oft der voirs. smaelre heeren rechteren justicieren
officieren ende ondersaeten iegewoirdich ende toecomende dien dat aengaen oft
aenvueren sal mogen heurt stedehouderen ende eene iegelycke van hen
besundere zoe hem toebehoiren sal van doen laeten ende gedoogen den voirs. chrispiaen
suppliantvan deser onsen iegenwoirdiger gratien quytsceldinge ende remissie ende van
alle dinhouden van desen indervuegen ende manieren boven vercleert rustelyck vredelyck ende
eeuwelyck genyeten ende gebruycken sonder hem te doene oft te laeten
geschieden nu noch en toecomende tyden eenich hinder stoot oft letsel in lyve
oft in goede ter contrarien in eeniger manieren maar indien zijn lyf
oft enige van zynen onverbuerden goeden daerom zyn oft naemaels
waeren gevangen gearresteert belet oft becommert oft dat zy die setten
ende stellen oft doen stellen ende setten ter stont ende sonder vertreck tot
geheelder ende volcomender delivrancie want ons alsoe gelieft ende
ten eynde dat dit goet vast ende gestentich zy ende blyve tot eeuwigen
dagen soe hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen behoudelyck
in anderen saken onsen rechte ende eenen iegelycken des zyns in alle
gegeven in onsen stadt van bruessele inde maent van septembri int
jaer onsheeren duysent vyfhondert ende negenendertich van onsen keyserycke
txxe ende van onsen rycken van castillien ende anderen txxiiiie
aldus stont gescreven op de plycke byden keyser ter rekeninge vanden
raide ende geteekent ja$we$$ noch stont gescreven op deselve plycke
visa replica ?
ghecollacionneert tegens die
originale brieven bij mye
j decoc"
pardons,377.txt,"remissie van eenen schake
philips biider gratien goids coninck van castillien van leon van grenaden $
ertshertoge van oistryck prince van aragon $ hertoge van bourgondien van lotharingen
van brabant van stier van karinte van cram van limborch van lucemborch ende van
gelre greue van vlaenderen van habspurg van tyrol van artois van bourgondien
palsgraue ende van henegouwe lantgraue in elzaten marcgraue van burgauw
ende des heilichs rycs van hollant van zeelant van ph$re van kieburg van namen
ende van zuytphen graue heere van vrieslant opter windischemmarg van portenauw
van salms ende van mechelen doen te weten allen tegewerdien ende toecommende
dat wy ontfangen hebben die oetmoedige supplicatie van jacob thierans als
principael wynant vanden bossch jan baeten ende merck nyts inhoudende hoe
zekeren tyt geleden die voirs. jacob thierans principael es commen bynnen den dorpe
van oudtuernhout ende heeft gelogiert ten huyse jan vekemans aldair een jonghe
dochter was desselfs jans genaempt digne metter welcker hy vele woerden by
manieren van vryaigen hadde ende van daer een wyl tyts geweest hebbende
zo heeft hy gesonden inden selue huyse een vrouwe om te vernemen hoe dat hy
waere in gracie vanden vader ende moeder vanden seluer dochtere der welcker byden
voirs. moeder woirt geseyt zo wannier hy jacop suppliant te turnhout quame dat
hy haer soude commen besoucken ten minsten mercke dat hy soude commen vragen
naer herberge om te benemen datmen nyet vermoeden en soude dat hy om
de dochtere wille quame zoe es hy daer heymelic gecommen bringende een flesch
met wyne van twee potten ende twee selueren croesen in zyn aessack met
zekere specie van cruyde de voirs. suppliant te vroech commende met een zyn geselle
den selue was gewaerscout hem te houdene in een schuere aldaer de voirs.
moeder tot hem commen es zeggende beydt tegen dat die luyden slapen zyn die in huys
zitten ende twee spinnerssen die ic in ons geselscap nyet hebben en wille ende
nae desen es de voirs. jacop ende zyn geselle by hueren consente int huys gecommen
ontrent den thien hueren des auonts aldaer de wyn wermende metten voirs.
specien zyn vnderlinge ende de dochtere mede vrolyc ende blyde geweest ende
heeft de voirs. jacop totten dochter geseyt secretelyc dat hy huer heymelyc
geerne hadde gesproken gehadt zonder ten byzyne van huere moeder daer op
de dochter antwoirde dat zy dat gheerne doen wilde ende wanneer den suppliant
dat beliefde hem noemende een plaetse waer hy huer vinden ende zy commen soude twee
oft drie malen ter weken es oic nae desen heymelic gecommen voir haer veynstere
huer oproepende ende raeds vragende hoe dat zy met malcanderen mochten versamen
met huwelycke die hem doen ried dat hy soude seynden twee goede mannen aen
haeren vader twelck de suppliant nyet en dede van scamelheyt van anxte ende beduchtende
mits zynen scamelen state datse de vader hem nyet geuen en soude ende zeere dair om
naemaels soude moegen werden bespot die selue suppliant zeere insisterende ende
biddende dat zy met hem hadde willen gaen die dat nyet en heeft willen doen
gemerct soe zy seyde dat zy aengesocht geweest hadde van eenen rycke geselle
ende dat huer dan soude groote schande zyn also te gaen strycken maer den suppliant
affectie thoenende noempde twee persoenen te seyndene aen hueren vadere hem
beneem zynde zeggende huer vadere en waere zoe ombeleeft nyet hy en soudse wel
aen hoiren dwelck hoerende de suppliant heeft daer van gedesisteert maer
den tyt van veerthien dagen daer naer hoepende te verwynnen heeft huere
gesonden eenen brief ende een broot valeyns suyckers dwelck de dochter ende moeder
in groete dancke namen als bleect gemerct dat de dochter metten bringer des
briefs ghinck wel een groote half huere wandelen thoonende groote verlangen
te hebben naden voirs. jacob suppliant nv es gebuert dat die voirs. jacop hopende des
vaders ende moeders wille te hebbene es opten donderdach voer vastelauont nv lestleden
metten voern. wynant vanden bossche jan baten ende merck nyts oic supplianten gecommen
tot svaders ende moeders huyse ontrent x oft xi hueren inden nacht hemlieden een
schonisse gelouende indien hy zyne saken tot effecte bringen mochte ende heeft
de clincke vanden dorren getrocken alzo hy tanderen tyde gedaen hadde ende ghinc
bynne den huyse aldaer die voirs. supplianten vindende de voirs. moeder ende dochter
dede de selue dochter vuyt commen ende op een wagen zitten ende gaen dwelck gebuerde
zoot scheen tegens hueren dancke ende wille te wesene zozy oick oepelyck seyde
maer als die voirs. jacop suppliant conste vermoeden anders niet es en was dan
van ontsiene ende niet te commene inder indignacie van hueren vader ende moeder
alst oic genoech scheen opten wagen want alsoe zy seyde soe en soude huer
nyemant hebben te huwelycke hy en soude zyn domicilie houden tot vaders ende
moeders huyse huere leefdage twelck hoerende die voirs. jacop zeyde tot haer
dat hy des gewillich was ende begeerde te doenen ende dat hy huer bynnen vyf oft
zes dagen thuys seynde soude daerup de voirs. dochter hem seyde ende riet dat
hy daer van haeren vader de wet doen soude zy hielt dat hy wel te vreden wesen
soude nae welcken ende noch opde wagen zynde omme dat die fame ghinc dat
zy vanden ouders ende achtervolcht wordden met machte twelck niet en was
maer volgde alliene de vader ende moeder die voirs. jacop ontsiende in laste
te commen heeft die selue dochter laeten gaen zonder gevioleert oft ennichsins misdaen
te zyne de welcke hem zeyde dat al des nyettegenstaende hy haer screue
heymelycke brieuen zy soudse ontfaen als zy te voeren gedaen hadde ende dat
hy pooghen soude vader ende moeder te vrinde thebbende hem geloeuende dat zy in een jaer
nyet huwen en soude met meer andere woerden ende de voirs. moeder commende tot
heluoert by shertogenbosche daer hure dochter was tot smeyers huyse aldaer zy
byden voirs. jacop gelaten was zo zyn de voirs. moeder ende dochter commen voer goede
mannen ende oic voir wet zonder tversouck vanden voirs. jacob aldaer verclarende
ten saken voirs. den voorn. supplianten niet te willen heysschen noch beclagen maer
hemluyden daer oft geheelic ontslaende ende dat haer niet misdaen en was alst
blycken macht by certifficacien ende scepenen brieuen des bancks van heluoorts ende
hoe wel tgene des voirs. es in gheenre manieren en soude toe gegaen hebben en
waere geweest het toe zeggen bewysinge ende consent voirmaels onderlinge geweest
tusschen den voorn. jacop ende dochter nietmyn binnen zes weken herwerts es gebuert
dat jan baten een vanden adherenten aengetast ende geuangen es geweest ter saken
voirs. by onss. scouts dieners van turnhout binnen der heerlicheyt van wele ende hebben
hem gemeynt geuange$ te leydene tot turnhout dwelck siende ennige goede
mannen hebben den seluen jan willen verborgen daer toe die selue dieners niet
en hebben willen verstaen maer den seluen jan ruydelic hanterende ende met
messen slaende zo wert byden selue goede mannen geseyt dat zy hem vanden $$licheyt
van weelc nyet en behoirden te leyden ende dat inder seluer heerlicheyt also
wel justicie was als te turnhout ende want die selue dieners niet desisteren
en wilden zoe es de voirs. jan baten by een deel vrouwen vanden dorpe vuyt den
dieneren handen genomen ende onwelt geweest ende mits desen zo en dorren alle de
voorn. supplianten hem in onss. landen ende heerlicheden niet onthouden maer zyn gescepen
lantplechtich te zyne bliuen indien onse gracie ende genade hemluyden hier vp
niet gedeelt te woirde alzo zy zeggen ons zeere oitmoedelick b daerom biddende
soe eest dat wy de saken voirs. overgemerct den voirs. supplianten genegen wesende
tot huere voirs. bede ende supplicatie ende hem willende in dit stuck gracie ende genade
voorderen voir rigue$r ende strangheyt van justicien hebben inden geualle als bouen
quytgescolden vergeuen ende geremiteert scelden quyt vergeuen ende remiteren vuyt
sunderlinge gracie mits desen onse brieuen die saken ende stucken bouen verclaert
mitsgaders alle boete ende bruecken corporele ende criminele daer inne zy ende elck
huerer ter cause voirs. ende datter aencleuen mach misdaen mesbuert ende geuallen
mogen wesen tegens ons ende justicie ende hebben hen ende elcke huerer als te de$
gerestituert ende weder gestelt restitueren ende stellen weder tot huere goede fame
name ende geruchte in onsen voirs. landen ende heerlicheden ende tot hueren onverbuerden
goeden indien syer eenigen hebben alsoe ende inden voegen ende manieren als zy waeren
voer die toecompste ende geschienisse der saken voers. imporende hier op sillencie ende
eewich swyghen onss. procureur generael ende allen anderen onss. rechteren justicieren ende officieren
wye zy zyn satisfactie ende beteringhe doende voer ende alderwerck eerst der pertyen
geinterresseerden vp datter ennige toe dient ende die noch niet gedaen en es ciuilick
alleenlyck ende mits dat zyt oick tegens ons beteren zullen ciuilick nae
gelegentheyt vanden saken ende de weerde van huere goeden ter taxacie ordinan$ ende
arbiterscepe van onss. lieuen ende getruwen die cancellier ende luyden van onss. rade in
brabant die wy daer toe committeren ontbieden daer om ende bevelen den seluen
onsen cancellier ende luyden van onsen rade in brabant dat voer h$$$ geroepen de
gene die daerouer behoren geroepen te zyne zy procederen ende voerts gaen wel ende duechdelyck
ter verifficatie ende interinemente van dese onse voirs. brieue ende dat gedaen ende de
voirs. ciuil beteringe getaxeert gearbitreert ende betaelt zynde in handen vanden genen
van onsen rentmeesters dient behoeren sal die gehouden werdt rekeninge bewys ende reliqua
daer af te doen metten anderen pe$$ van zynen ontfange zy ende alle anderen onsen
richteren justiciren officiren ende ondersaten die dit aengaen oft roeren sal mogen doen laten
ende gedoogen die voern. suppliant ende elcken zunderlinge van dese onsen gracien quytsceldingen
ende remissie ende van al den inhoude van desen inden manieren voere verhaelt rustelyck
vredelyck volcommelyck ende tot eewigen dagen genyeten ende gebruycken sonder hen
te doen oft laten geschieden eenich hinder st letsel oft moyenisse ter contrarien in
lyue oft goede in enniger manieren want ons alsoe gelieft ende ten
eynde dat dit goet vast ende gestadich blyue tot eewigen dagen wy
hebben den zegel dair of wy tot nv toe gebruyct hebben hier aen doen
hangen behaluen in anderen saken ons rechts ende eene nyegelyck zyn
recht in allen segenen in onsen legger tot br$$en inde maent van
julio int jaer ons heeren duysent vyfhondert ende viue ende van onsen rycke
dyerste aldus ondergescreuen bu byden coninck ende geteykent hane$$ $
ende noch visa
$$$ collatie van $$ copie is gedaen ende
bevonden $$dende metten originale
by my"
pardons,241.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen teghewoirdighen ende
toecomende dat wy ontfanghen hebben die oetmoedighe supplicatie
van sebastiaen ranckourt jonck geselle oudt omtrent twintich
jaeren doende dambacht van schoenmaker binnen oser stadt van
antwerpen inhoudende hoe dat op sinte pauwels dach anno
xvc ende xxxi lestleden des avonts tusschen thien ende elff
uren hy suppliant mit eene geheeten jan de steenhouwer
oyck jonck geselle tsamen gegaen zyn opten blyen hoeck
inder voirs. onser stadt van antwerpen in een huys nyet
eerbaer wesende begherende aldaer te hebbene vander weerdinne
eenen pot biers den welcken welcken die voirs. weerdinne hen terstont
haelde leggende oyck aen tvier twee mutssairden ende
zyn alzoe aldaer blyven drinckende tot drye oft vier
potten biers toe hebbende daer nae vander voirs. weerdinne
begheert te wetene wat zy vertheert hadden daerop
die weerdinne siende dat zy twee jonge gesellen waren
seyden dat zy vyff stuvers vertheert hadden daer op de suppliant
zeyde vrouwe hoe is dat moegelyck wy en hebben maer
drye potten biers gehadt die welcke beloopen eenen
braspenninge ende twee mutssaerden beloopen eenen halvenste
dwelck tsamen egheen twee stuvers en maect soe
rekent ghy ons te vele daer op die voirs. weerdinne antwoirdene
seyde ghy sulter soe vele aff geven waert u lieff off leet
is nemende die selve weerdinne terstont des voirs.
suppliant mutsse off bonette van zynen hoofde ende
twee opstekers off messen die hy aen zynen riem hangende
hadde seggende nu sult ghyt moeten betaelen eer ghy uwe
bonnette ende messen wederom hebben sult sprekende mit
dien tot eenen van hueren meysens die daer by huer woonde
in haer oore die welcke terstont uuyten huyse ghinck
ende quam terstont wederomme inne naeden welcken aldaer
terstont twee speelluden inne quamen die een daer aff
gheheeten philips de herpener vragende wat aldaer schuylde
daer op die weerdinne antwoirde dese twee ghesellen en willen
my nyet betaelen zy zyn my zesse stuyvers schuldich daer
op die voirs. suppliant ende jan de steenhouwer antwoirdende
seyden ghy en hebt ons maer vyff stuvers geheyscht eest
nu zesse stuvers des nyet te min wy zien wel watter schuylt
wy moeten betalen want wy zyn vermant ende verheert
ende hebben alsoe der weerdinnen betaelt ende te vreden
gestelt ende haer betaelt wesende werp zy des suppliant
bonnette mitten messen op te strate stootende daer nae
den suppliant mit zynen voirs. medegeselle oyck opter straten
ende hen opter straten wesende riepen zy ende zeyden
ghy bordeelbrocken denoterende die voirs. speelluden
compt hier buyten op strate zyt ghy zoe cloeck ende
zyn alsoe die selve speelluden uuyten huyse opter straten
gecomen kiesende ende aenveerdende terstont elck eenen
ende is alzoe die voirs. philips naeden voirs. suppliant
geloopen mit eenen blacken messe meynende den selven
suppliant terstont te dorsteken ende te evelen van zynen
lyve ende den suppliant dit ziende ende den selven steeck
wyckende heeft mit zynen opstekere off broomesse den
selven philipse eenen steeck gegeven in zyn herte daer
aff hy terstont van levende lyve ter doot gecommen is
dwelck den suppliant zeer hertelycken leet is midts den
welcken hy suppliant beduchtende rigeur van justicien
heeft hem gesundert geabsenteert ende gehouden ende
alnoch houdende is buyten desen onsen lande van brabant
in ander vremde landen ende en soude aldaer nyet
wederomme dorren keeren hanteren noch converseren ten
ware dat hem tvoirs. geyt ende dootslach by ons vergheven
ende geremitteert ware ende hem daer op verleent onse
openen brieven van remissien in behoirlycker formen alzoe
hy suppliant zeeght ons daeromme zeer oetmoedelyck
biddende ende verzueckende waeromm zoe eest
dat wy die zaken voirscreven overgehmerct den voirs.
sebastiaen ranckourt suppliant geneycht wesende
tot zynder voirs. bede ende supplicatien ende willende
hem in dit stuck prefereren gracie ende ghenade voere
strangheyt van justicien besundere ter eeren ende
reverentie vanden bittere lyden onssenheeren jesus christus
dwelck hy opten goeden vrydach op alzulcken dach als
huden aenden houte des cruycen voer die salycheyt van
allen menschen geleden heeft hebben inden gevalle als
boven vergheven quytghescolden ende geremitteert
vergheven quytschelden ende remitteren uuyt sunderlinghe
gracien by desen onsen brieven tfeyt ende manslach boven
verclaert mitgaders alle peyne boete ende bruecke
corporelle ende criminelle inde welcke hy ter causen
voirscreven met datter aencleeft tegens ons ende justicie
mesdaen ende mesbruyckt mach hebben ende gevallen mach
wesen hem als van desen wederom stellende ende restituerende
tot zynen goeden naemen fame ende geruchte in allen onsen
landen heerlicheyden ende stadt van antwerpen ende tot
zynen onverbeurden goeden indien hy eenighe heeft in alder
manieren als hy was voerde toecompste vanden feyte
ende dootslach voirscreven imponerende hier op silentie
ende eeuwich zwighen onsen procureur generael in brabant
onser schoutet van antwerpen ende mercgreve onsser
lants van ryen ende allen anderen onsen justicieren ende
officieren wie zy zyn satisfactie ende beteringhe
doende ierst ende voer al der partie geinteresseerde
indien daer toe eenighe staet ende als noch nyet gedaen
en zy civilyck alleenlyck behoudelyck dat de
voirs. suppliant gehouden sal zyn tvoirs. feyt tegen ons
civilyck te beteren nae gelegentheyt vander zaken ende
faculteyt van zynen persoone ende goeden ende tot dien te
betalene de costen van justicien hieromme gedaen ende te
doene allet ter taxatien ende moderatien van onsen
lieven ende getrouwen den cancellier ende luden van
onsen raide in brabant die wy daer toe committeren by desen
ontbieden daerom ende bevelen onsen voirs. cancellier
ende luden van onser voirs. raide in brabant dat voer
hen geroepen deghene die daerom behoiren geroepen te
zyne zy procederen wel ende deughdelyck ter verifficacien
ende interinemente van desen onsen brieven ende ter
taxatien ende moderacien vander voirs. amende civile
ende costen van justicien naer huere forme ende inhouden
ende welcke interinement de voirs. suppliant gehouden
sal zyn in onsen voirs. raede te verzueckene binnen eenen
jaere nae date van desen opte pene van te verbuerene
deffect der selver ende dat gedaen de selve onse cancellier
ende raidsluyden onsen drossart van brabant scoutet van
antwerpen marcgrave onsser voirs. lants van ryen ende
alle andere onse ende onser vassallen off der smaelre heren
rechteren justicieren officieren ende dieneren iegewoirdich
ende toecomende dien dat eenichssins aengaen sal mogen
huere stedehouderen ende een yegelyck van hen besundere
soe hem toebehooren zal doen laten ende gedoogen den
voirs. sebastiaen suppliant van deser onser tegewoirdiger gracie
quytscheldinghe ende remissie ende van allen dinhouden van
desen inder vuegen ende manieren voere verhaelt rustelyck
vredelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken
sonder hem te doene off te laten geschieden nu noch in
toecomende tyden eenich hinder stoot oft letsel in lyve
off in goede ter contrarien in eenighen manieren
maer indien zyn lyff off eenighe van zynen goeden
onverbuerden goeden daer om zyn off naemaels waeren
gevangen gearresteert belet off becommert dat zy die
setten ende stellen off doen setten ende stellen terstont ende
sonder vertreck tot geheelder ende volcommender
delivrancie want ons alzoe gelieft ende ten eynde
dat dit goet vast ende gestadich blyve tot eeuwighen
daghen zoe hebben wy onsen zeghel hier aen doen hangen
behoudelyck in anderen dinghen onsen rechte ende eenen
yegelycken dessyns in allen gegheven in onser
stadt van bruessele opten heylighen goeden vrydach inde
maent van apprille int jaer onsheeren duysent
vyffhondert ende dryendertich nae costuyme onssen
hoeffs van brabant ende van onsen keyserycke
tvyffsthe ende van onsen rycke van castilllien ende
anderen dachtienste aldus stont ghescreven opde
plycke byden keyser in zynen raede ende
gheteekent decock visa registrata
ghecollacionneert tegens
doriginale brieven by my
decock"
pardons,285.txt,"kaerle etc. doen cont allen luden nu zynde ende naemaels wesende dat
wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie van jan broeckman
ingesetene onser stadt van bruessele arm scamel briedere belast met vyff cleyne
kinderkens inhoudende hoe dat hy suppliant opten vyfsten dach van julio anno
xvc xxxvi heeft gheten des snoenens met wylen gielis van cutsem
ende met matheeuse zyne zwagere opte brieders camere ende geten
hebbende ende hen gelach betaelt zynde vraechde de voirs. matheeuse
den voirs. gielise van cutsem ende hem suppliant oft zy met hem wilden gaen
ter nyeuwer molen ende zy daer mede te vreden zynde zyn tsamen
gegaen tot in de nyeuwstrate ende daer zynde zeyde de suppliant ende de
voirs. gielis van cutsem dat zy eerst tot huys moesten gaen twelck de voirs;
matheeus hoirende zeyde ghy en zoudt nyet wederom comen ende begeerde
van hen pandt te hebbene dat zy souden wederom keren ende zyn inde spiegel
op de hoogstrate te sesse uren zoe dat hy suppliant daerop te pande gaf
eenen stuver ende die voirs. gielis van cutsem gaf hem eenen scrickel borgere
ende inden spiegele comende vonden zy daer onder dander zitten de michiel
van leye alias de belere weert vanden huyse jan inden bueckelere ende
meer andere ende ghingen by hen sitten drincken ende met hen quamen
daer oick in huys gielis de cuypere ende willem inde croone ende
aldus by malcanderen sittende zoe zeyde de voirs. willem inde croone
totten voirs. wylen gielise van cutsem dat hy maer een ruyn en was
om dat hy egeen kinderen en maecte dwelck hy twee off drie
reysen tot hem geseeght hadde zeggende wat maect sulcken volck inde
gulde ende de voirs. wylen gielis daerop antwoirdende zeyde ic houde
off ic neempt vander gracien goids ende dese woirden cesserende wordde
tgelach gemaect ende eenigen ja den meestendele van hueren gelaghe
betaelden ende ghingen ewech ende hy suppliant ginck zyn water maken
ende wederom comende betaelde oick zyn gelach ende de voirs. gielis
van cutsem sat en contte tegen joese van van halsenbergen die daer oick
naeder hant gecomen was ende hy suppliant vraeghde den voirs. wylen
gielise mits dat zy altyt goede conversatie ende vrienscap houdende want
oft hy nyet en wilde gaen thuysweerts daer op de zelve gielis nyet
en antwoirde ende doen vraeghde de suppliant den voirs. gielise van cutsem
oft hy hem een halff ame biers leveren zoude om wel betaelen daerop
gielis straffelyck antwoirde ic en hebbe egheen bier ende de suppliant anderwe$
biddende den voirs. gielise dat hy hem een halve ame biers om wel betaelen
laten wilde seyde ende antwoirde de selve gielis wel vantgene dat ic
morgen brouwen zal maer egheen andere dwelck hy suppliant hoirende
zeyde nyet uuyt gramscapen noch uuyt egheen arge ic hoire wel ghy zoude
uwer huysvrouwen moeten vragen ende hoewel de voirs. gielis dit nyet
en behoirde qualick genomen te hebbene nyetmin nam de voirs. gielis den
pot metten biere in zyn handt ende spranck metten eenen voet op de banck
ende sloech naeden suppliant metten potte zoe dat hy den pot op des suppliantes lyff
storte ende de suppliant dit ziende ende des zeer vergrampt zynde track
uuyt hitte van bloede zynen opstekere ende gaff daer mede den voirs. gielise
over zyn scouderen twee steken ende ter stont viel hy daer neder ende
sterff corts daernae daer af god de ziele benade ende hoewel tvoirs.
feyt den suppliant die altyt gestaen heeft tot goede naeme ende fame noyt yemanden
anders messeeght oft mesdaen hebbende uuyt gront zynder herten leet is
ende dat hy oick de partie geinteresseerde behoirlicke satisfactie ende
voetval gedaen heeft nyet min beduchtende rigeur van justicien en zoude
hem nyet zekerlick derren houden binnen onsen voirs. lande van brabant
ten waere dat onse gracie ende genade hem hier op wordde geextendeert
ende verleent alzoe hy suppliant seegt ons daerom oetmoedelick biddende
waerom soe eest dat wy desen aengesien geneycht wesende ter beden
des voirs. jans broeckman suppliant ende willende hem in dit stuck prefereren
gracie ende misericorde voer strangheyt ende rigeur van justicien hebben den
selven suppliant inden gevalle als boven quyt gesconden geremitteert ende
vergheven scelden quicte remitteren ende vergheven uuyt zunderlinger
gracien by desen onsen brieve tfeyt ende dootslach boven geruert mitsgaders
alle offensie ende bruecke corporele ende criminele daer inne hij ter causen
voirscreven mits dat daer aen cleven mach tegen ons ende justicie mesdaen
ende mesbruyct mach hebben ende hebben hem daer aff weder gestelt
ende gerestitueert stellen weder ende restitueren tot zynen goeden name ende
fame ende geruchte in onsen voirs. lande ende hertochdomme van brabant
ende allen anderen onsen landen ende heerlicheyden ende in alder manieren
zoe hy was voer die toecompste vander voirs. feyte imponerende hierop
een eeuwich geswych p onsen procureur general in brabant ende allen anderen
onsen justicieren ende officieren wye zy zyn satisfactie ende beternisse
eerst ende voer al gedaen der partien geinteresseerde indien die noch nyet
gedaen en zy ende eenighe daer toe staet civilick alleenlyck behoudelyck
dat de voirs. suppliant gehouden zal zyn tvoirs. feyt tegen ons te beteren
civilyck naer gelegentheyt vander zaken ende faculteyt van zynen goeden
met oick te betaelen de costen van justicien hier omme alreede gedaen ende
te doene allet ter taxatien ende moderatien van onsen lieven ende getrouwen
de cancellier ende luden van onsen raede in brabant die wy daertoe
gecommitteert hebben ende committeren by desen ontbieden daerom ende
bevelen den selven onsen cancellier ende raedsluyden dat voer hen
geroepen deghene die daer om behoiren geroepen te zyne zy procederen wel
ende duechdelick ter verificatie ende interinemente van desen ende totter
taxatie ende moderatie vanden voirs. amende ende costen alzo zy sullen
bevinden behoirende welck interinement de voirs. suppliant gehouden sal
zyn te versueckene ende hem in persoenen te presenteren in onsen voirs. raede
binnen eenen jaere naestcomende opde pene van te verbuerene deffect van desen
ende dat gedaen ende de zelve civile boete ende costen van justicien getaxeert
ende betaelt zynde in handen vanden ghenen dien dat behoiren sal zy
onse procureur generael in brabant ende alle andere onse rechteren justicieren
officieren ende ondersaten tegewoirdighe ende toecomende dien dat aengaen
zal mogen huere stedehouderen ende een yegelyck van hen bezundere zoett
hem toebehoiren zal doen laten ende gedoogen den voirs. suppliant van deser
onser iegewoirdiger gracien remissen ende pardoenen ende van allen den inhouden
van desen inder vueger ende manieren voere verhaelt rustelyck vredlyck
volcomelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken zonder hem te doene
noch te laten geschieden nu noch in toecomende tyden eenich hinder letsel
oft moeyenisse ter aen lyve noch aen goeden daerom gearresteert
becommert oft belet waren dat zy die setten ende stellen oft doen setten
ende stellen ter stont ende zonder vertreck tot geheelder ende volcomender delivrancie
want ons alzoe gelieft ende ten eynde dat dit vast ende gestadich blive
tot eewigen dagen zoe hebben wy onsel zegel hier aen doen hangen
behoudelick in anderen dingen onsen rechte ende eenen yegelycken anderen
dessins gegheven in onser voirs. stadt van bruessele inde maent van augusto
int jaer onsheeren duysent vyfhondert ende zevenendertich ende van
onsen keyserycke txviiie ende van castillen etc txxiie aldus
stont gescreven onder opte plycke byden keyser in zynen raede ende
geteekent boudewyns noch stont gescreven opte selve plycke visa recepta
ghecollacionneert tegens
doriginale brieven by my
decock
# sy hieraf verantwordt
byden ontfanger vanden
exploiten"
pardons,195.txt,"philips byder gratie gots con-
inck van castillien van leon van
arragon etc. doen te weeten dat wij
hebben ontfangen d'oodtmoedige supplicatie
van christiaen gillis ingesetene
van dambrugge onder merxem bij onse
stadt antwerpen belast met vrouwe
ende kinderen innehoudende hoe dat
rijchaert rommens hadde tegens hem
geroepen syns supplicants gebuere
man opden achtsten januarij lest
leden geheel beschonken synde opden avont
tot op den dorpel van des suppliants huijs
was commen loopende, roepende
waer is den verrader ende ten selven tijde
intredende het huijs tot inde keucken hebbende
immediatelijcken daernaer de suppliant
toegeschoten ende gebracht eenen slach die
den suppliant was wijckende ende dat
siende den voors. rommens hadde tegens hem
geroepen ghij dieff ghij schelm ghij en
moet nijet sitten daer een eerlijck man sit
d'welck des suppliants huijsvrouwe
om alle voordere ruzien te beletten heeft
tusschen beijde gecommen als wanneer den
voorschreven rommens niet considereerde
dat sy van sesse maenden was groot gae$$
heeft haer vande koetse staende inde $$
tot tegens selce schutsel staende voor
winckel geworpen sulx dat sy in preseentie?
van haeren man nijet alleenlijck da$$
van hadde gecregen een groot gat $$
quetsure loopende daer van het loe$$
aerde maer heeft daer naer oock ge$$
een misval ende gebrocht een doode$$
vrucht ter werelt synde met die selve
quetsure int hooft gewont geb$$
ende alsoo gestoreven d'welck den su-
pliant siende hadde sijn huysvrouwe
te hulpe gecommen, ende is alsoo
met den voorschreven rommens $$
commen in worstelinge sich ver-
weerende den supplian met e$$
viertange ende alsoo den voors. rom-
mens van hem keerende hoe w$$
hij daernaer gesien heeft den voorschr.
rommens gequetst nijet weetende$$
oft sulcx door sijn toedoen oft doord$$
val was bij gecommen hebbende
oock den suppliant vertsaen d$$
naerdyen den voorschreven rommens
is getrapaneert soude afflijvich
: tot syn groot leet wesen: gewor-
den syn van allen d'welck quamp te
blijcken vuijt die attestatien ende
informatien hier geexhibeert
synde onder andere daer bij oock te
sien dat den afflijvigen is geweest eenen
querelleusen persoon, ende insonderheijt
over het feijt hiervooren geruert
waer van hij belient hadde te syn
geweest d'eenige oorsaecke ende
selfs in 't huijs des suppliants te
syn gevallen, ende crakeel mal a pro-
pos opgesocht, hem suppliant over
sulx vergevende, voor soo veele hy
per excessium? moderaminis inculpa-
te? $$ soude mijnen hebben gecom-
mitteert, d'welck oock door desselffs
huijsvrouwe soo in haeren naem als
oock als momboiresse van haer kindt
heeft geconsidereert, ende was dijen-
volgende met den afflijvighen versoent
ende met hem gemaeckt een accort
als te sien was vuijt die stucken hier
geexhibeert, desen aengemerckt ende dat
den suppliant geen oorsaecke en was
geweest over het voors. ongeval, maer
ter contrarien ingevolghe die $$
kentenis vanden afflijvigen, den afflijvighen
selffs die des suppliants huijsvrouwe
soo deirlijck hadde gequetst, ende in
effect haer gecomineert? eenen
doodtslach inde vrucht oft kindt
t'gene met die geinfligeerde wonde
naer het doopsel deser werelt was
commen t'overleijden, daertoe ge$$
dat die partije geinteresseerde in all$$
manieren was voldaen, soo ende ge$$
allen t'selve bij een voorgaende request
was geseght, bewesen ende bij nae$$
stucken in deser quamp te blijcken, soo
namp den verthoonder synen toevlucht
tot ons, seer oodtmoedelijck biddende
gedient te syn om de passie christi $$
suppliant te vergeven voor soo verre
hij inden voors. doodtslach $$
hebben geperpetreert den selven da$$
over? verleenende onse brieven van
remissien in forma, waeromme soo
eest dat wij de saecken voors. aen-
gemerckt, ende daerop ierst e$$
voor al gehadt hebbende d'advys
van onse lieve ende beminde die wet-
houderen van merxem, genegen
weesende ter oodtmoediger bede
ende supplicatie des voorschreveven
suppliants, ende willende hem in
dese prefereren gratie ende genade
voor rigeur ende strangheijt
van justitie hebben inden gevalle
alsvoiren vergeven quijt gescholden ende
geremitteert, vergeven schelden quijte
ende remitteren vuijt onse sonderlinge
gratie bij desen onsen brieve t'feijt
ende ongeval boven vercleerdt,
midtsgaeders alle penen ende breucken
corporele criminele ende civile inde
welcke hij ter saecken voorschreven
met t'gene des daer aen cleeft
tegens ons ende justitie misdaen
ende misbruijckt mach hebben oft
daer inne hij gevallen mach wesen
$$ ende voorts pro ut in
communi forma sonder eenige
gespecifieerde amende want
ons alsoo gelieft ende des toircon-
den hebben wij onsen segel hieraen
doen hangen gegeven binnen deser
onser stadt brussele elfsten
meert xvict negenenvyfftich
de haes"
pardons,084.txt,"kaerle etc. allen den ghenen die dese onse brieven sullen zien saluyt
doen te weten dat wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie
van janne de neve geboren van onser liever vrouwen wavre by
onser voerschreven stat van mechelen inhoudende hoe dat inde maent
van iunio oft daer omtrent int jaer duisent vyfhondert ende
zesthiene hy suppliant inden prochien van rymenam ten huyse van
henrick verspeckenen met zekeren andern geselscape heeft sitten
drincken ende aldaer drinkende is buyten huyse gegaen totter
plaetsen aldaer zekere vergaderinge van volcke was mits dat
ten selven tyde daervan brulocht gehouden werdt welcke suppliant
by den voerschreven volcke comende heeft aldaer gevonden een vrouwe
persoen oft meysken genaempt lysbeth toerkens mitterwelcker
hy suppliant tanderen tyden gesproken hadde ende die welcke hy met
huer en wille en dancke geleydt heeft om met hem ten voirschreven
huyse eens te gaen drincken daer mede zy wel tevreden was
welcke suppliant ende lysbeth toerkens ten selven huyse weerts
gaende is tegemoete gecomen een geheeten heyn toerkens
der zelver lysbetten brueder vragende der selver synder zuster
waer dat zy henen ginck waer op die voerschreven suppliant antwoird
ick soudse gheerne eens met my te drincken leyden ende dan
laten gaen daert huer belieft waer toe die voirschreven heyn toerkens
seyde ick wille dat zy met my gae ende zy en sal met u nyet
gaen ontweldigende ende ontreckende alsoe den voerschreven suppliant die
voirschreven lysbeth metter mouwen sonder haer in eniger manieren begheert
hebben te blameren oft mesdoen dwelck siende die selve suppliant
is gestoort tot zynen voirschreven gelage weerts gegaen seggende
totten gesellen van zynen gelage
ende macht ick sal besien
oft ick nyet een meysken en soude moegen dryncken leyden ende die
welck niet en beghere te mesdoen zy en soude my moeten
genomen wordden ende heeft aldaer eenen steelen boghe gespannen
met eenen boute daer op den welkcken hy neffens hem gestelt heeft
om hem soe verre als noot ware daer mede te defenderen want
hy suppliant hem beducht vanden voirschreven heyn toerkens mits den
dreygende woirden die hy hem suppl van te voiren gegeven hadde
ende van zynen adherenten vervolght ende ge$$elt te wordden in welcke
zyn gelaech corts daer nae ongeroepen vuyt een anderen huyse ende
gelage gecomen zyn die voirschreven heyn toerkens met taroppen versperkenen
zynen neve hebbende die selve tarop een bloot mes in zyn hant ende
nyet sprekende welcke heyn toerkens vraeghde oner luyde sprekende
tot hem suppliant hennen en rempter? nyet dwelck is te seggen schuylten
nyet oft yster yemant dien wat lust oft hebben wille dwelck
aenhoirende ende ziende die voerschreven suppliant dat zy hem zittende in zyn
gelach sochten ende op hem wouden antwoirde terstont jaet alst soe
wesen moet soe rempter? wat wacht /houdt $ daer eest ende
mits dien schoot die voirschreven suppliant bevresende vanden voirschrreven taroppe
ende heyn toerkens mits dat die selve tarop tvoirschreven bloot mes
in zyn handt hadde geprevenieert te worddene ende loste zynen
voirschreven boghe ende geraecte den selven heyne toerkens in zyn
voirhoof van welcken schuete die voirschreven heyn toerkens corts
daer nae van levende live ter doot gecomen is ende hoe wel
die voirschreven suppliant zere droeve is vander toecompst vande voirschreven manslach
ende ongevalle ende dat hy daer af eerlycke reparatie satisfactie ende
beternisse der partien geinteresseerde gedaen heeft nyetmin --
beduchten rigeur ende strangheyt van institien heeft hem vluchtich
gemaect buyten onsen landt van brabant ende hem daer buyten
gehouden den tyt van twee iaeren aldaer hy nyet wederom en soude
dorren comen keeren hanteren noch connerseren. maer is gescapen
daer eenwelyc vuyt te moeten bluiven tot zynder grooter schaden verdriete
ongenuechten ende geheelder bederffenissen ten zy dat onse gratie ende
genade hem hier op nyet gedeylt oft verleent en wordde om dewelcke
genade hem hier op nyet oft verleent en wordde enz zie vorige
hy ons zoo oitmoedelyk gebeden heeft soe eest dat wy die saken voirschreven
aengemerct den voirschreven janne de neve suppliant geneyght ... tzynder
voirschreven beden ende supplicatien ende willende hem in dit stuck vorderen
ende preser..afkorting gratie ende genade voere strangheyt van insticien / be...
ter eeren vanden bitteren enden onss liefs heeren ihesu xpi dwelck hy
opten dach van huden om der menschen wille geleden heeft hebben inden
gevalle als boven vergeven quutgesconden ende geremitteert vergeven quytschelden
ende remitteren vuyt sunderlinger gratien by desen onsen brieve ... ende dootslach
boven ververkleert mitgaders alle peyne boete ende bruecke corporelle ende criminelle
inde welcke hy ter cansen voirschschreven? met dat daer aen cleeft tegen ons ende
institie ... mesbruyct ende gevallen mach weesen hem als van desen
wederom stellende ende restituerende tot zynen goeden name ende fame
in allen onsen landen ende heerlicheyden ende tot zynen o..erb..rden
goeden indien hyer ..... heeft in alder manieren als was voiren? die
toekompst vanden fayte ende dootslach voirschr imponerende hier op
silentie ende een eeuwich geswych onsen procureur generael in brabant afgekort?
ende allen anderen onsen rechteren iusticie officieren ende dienaren
wie zy zyn satisfactie ende ...... ierst ende alvoren gedaen
der partien geinteresseerdt indien die noch nyet gedaen en zy ...
alleenlic / behoudelyck ende mits dien oic dat die voirschreven suppliant
tvoischreven stuck tegen ons .... beteren sal nae gelegentheyt vander
saken ende faculteyt van zynen goeden mit oic? dat die selve
suppliant sculdich sal zyn te refonderen ende betalen die costen van
iusticien hier om gedaen ende te doene. allet ter ordinantien ende taxatien
van onsen lieven ende getruwen den cancellier ende luden van onsen
rade in brabant die wy daer toe comitteren mits desen
ontbinden daer om ende bevelen de voirschreven cancellier ende luden
van onsen voirschreven rade in brabant dat voir henluden geroepen
die ghene die daer tot behoiren geroepen te zyne zy procederen
wel ende dueghdelyk ter verificatien ende interinemente van
interinement = officiele bekrachtiging, ratificatie
desen onsen brieve nae forme ende teneure ende dat
vorm en inhoud
gedaen zy onse drossate van brabant meg. van loeven amptman
van bruessele schouteten van antwerpen ende vanden bossche
ende alle andere onse ende der smaelre heeren iusticien officieren
dieneren ende ondersaten huere stedehouderen ende een ...gelyck
van hen be... tot hem toebehoiren sal doen laten ende gedoogen
den voirschreven janne de neve suppliant van deser onser tegewoordigen
gratien quytscheldinge remissie ende pardoen ende van allen den
inhouden van desen inder vuegen ende manieren voere verhaelt rustelike
vredelic volcomelic ende eenwilic genyeten ende gebruycken sonder
hem te doen oft te laten geschieden nu noch in toecomende tyden ende
enigen hinder stoot oft letsel ter contrarien in eniger manieren
maer in dien zyn lyf oft enige van zunafkorting onverbeuerden goeden
soe voirschreven is dairom zyn oft oft namaels waerden gevangen gearresteert
becommert oft belet dat zy die stillen ende setten $ terstont enden?
sonder langer vertreck tot geheelder ende volcomenden ....
want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit goet vast
ende gestadich blive tot eeuwigen dagen soe hebben wy hier
aen doen hangen den zegel den welcken die keyser ons ...
grootvader? ende wy dieren? onser minoriteit gebruyckt hebben ...
in onser stat van bruessele ende maent van apprille opten
goeden vrydach int jaer ons heren duisent vyfhondert ende
zeventhien voir paesschen ende van onsen rycken ...erde
....stout gescreven boven opte plycke byden coninck
en zynen rade ende geteekent c boudewyns ....
gec$$eert ende ver$$
..corderend metten originalen
by my"
pardons,029.txt,"maximilian par la grace de dieu etc scavoir faisons a tous presens et
avenir nous avoir receu lumble supplication de guilliame de
weryssey povre josne compaignon de labeur natif et demourant
au village de corbay en notre pays romant de brabant contenant
comme sont quinze mois ou environ que ledit suppliant estant
amoureux dune josne fille affin de lavoir en mariage hantoit
et frequantoit souvent allentour des parens et amis delle.
pour leur complaire quoy voyant ung nomme jehan gilcon le josne
voisin dudit suppliant icelluy gilcon certain jour apres par grant envie
quil avoit sur et alencontre dudit suppliant comme bien fait a pers$$er
sadressa a la personne du receveur dopprebais beaufrere de ladite
fille auquel il demanda sil vouloit donner sa belle seur en
mariage audit suppliant et se le mariage se debvoit faire entre le
pere de ladite fille et la mere dudit suppliant aquoy ledit receveur
respondit quil nen savoit encoires bonnement a parler mais quant
ainsy seroit il luy sembloit que la chose se pourroit bien conduire
et mener a fin par ce mesmement que ledit suppliant et aussy sadite
mere estoient gens de bien. enquoy ledit gilcon respondit
audit receveur disant plusieurs villaines mauvaises et
injurieuses parolles sur et contre lhonneeur et bonne renommee
dudit suppliant et sadite mere et les diffamant de tout son povoir et
advint assez tost aupres que ledit suppliant non estant encoires
ad$$ desdits parolles diffamatoires se trouva en lostel et maison
dudit receveur et luy estant illecq en devises avecq la femme dudit
receveur icelle femme dudit receveur entre aultres choses releva audit
suppliant ce que ledit gilcon avoit ainsy mauvaisement dit et parle
de luy et de sadite mere et que partant ledit mariage tournoit en
rompture et ne se conduiroit aucunement entre lesdits parties ad$$
respondit ledit suppliant en ceste ma$$$ parlant grant mercy audit
jehan gilcon mais il me semble que je nay point dess$$$
envers luy de ce dire me faict telz rapportz de moy et de
ma mere or est il que environ le jour de la feste du saint
sacramant dernier loncle dudit suppliant maria sa fille et y
estoit iceluy suppliant prie aux nopces mais pour ce quil
savoit bien que ledit gilcon y estoit afin deviter noises et
debat dentre eulx icelluy suppliant ne sy trouva point amis
se tint et demoura tout ce jour en sa maison et quant
vint ausoir icelluy pour que ledit gilcon retournoit desdits noces
avecq sa femme et autres il se print de rechief a diffamer
et mal parler dudit suppliant et d sadite mere disant que le presbytere
avoit este par lespace de quatre jours aupres sadite mere
sur la chambre dudit suppliant et que icelluy suppliant avoit donne
a entendre quil estoit ale a lovain et ce disant icelluy
gilcon passa devant la maison dudit suppliant qui lors estoit
sur sa chambre pour aller reposer et dit icelluy gilcon
tousiours perseverant en son mauvais courage sans cause
ne raison quelconcque en recryant tout hault en ceste
meme parlant hola ho le presbytere ny est il plus car les fenestres
sont ouvertes ce que ledit suppliant oyt et dit en ceste maniere
parlant quest quest ce que tu diz et il respondit je diz
que le presbytere nest plus sur ta chambre aupres ta mere lesquelz
tu soustiens et y faiz encoires pis avecq ta mere car toy
meismes tu la tiens quant le presbytere ny est point lors icelluy
suppliant tresfort esmeu et trouble de oyr telles villaines et
diffamatoires parolles respondit ho traictre tu mens de
tout ce que tu diz et je te jures et prometz que tu ne le
portera point en terre quoy que je tarde et deslors ledit
suppliant dudit esmeu de chaude cole en vouloit prendre
la vengence neust este quil estoit tard et nuyt et aussi
quil en fust destourne par sadite mere et par ainsi se
passe toute celle nuyt sans y faire autre chose jusques
au lendemain matin que lors ledit suppliant en retournant
de la messe rencontra ledit gilcon tenant en sa main une fourche
a deux dens de fer au moyen de quoy ledit suppliant qui navoit
pour lors verge ne baston le laissa passer aultre sans luy
mot dire et tost apres icelluy suppliant trouva ung nomme
franchoys bruyers qui le pria daler boire ung pot de cervoise
avecq luy en la taverne ce quil fit et quant ilz y furent
assiz a table ilz virent assez tost apres que ledit gilcon nestoit
aussy venu boire en une autre table et chambre si prochaine
dudit suppliant quilz veoient et oyoient lui lautre parler parquoy
ledit suppliant qui navoit verge ne baston et que jamais ne se feust
trouve en icelle taverne sil eust sceu que ledit gilcon y deust
estre venu de doubte et crainte quil avoit de luy a cause des
menasses quil luy avoit faces la nuyt et soire precedents comme
dist est pria et requiz audit franchois bruyeres quil lui voulsist
donner lespee quil portoit et il luy donneroit une dagghe quil
avoit en sa maison a quoy ledit francois bruyeres saccorda
et quant ledit suppliant eut ladite espee cinte il en fust trop plus
asseure et encorraige alencontre dudit gilcon. et oyant
que ledit gilcon parloit tousiours hault et mannisement
de luy et de sadite mere en les diffamant aussy recordant
en son couraige les villaines et abhominables parolles quil
en avoit desia dictes le soir devant sa maison comme dit est
se esmeult tout incontinent de schaut sang et seleva de
table disant il fault que je te tue ce fault traitre et ce
disant tira sadite espee sur ledit gilcon le $$dant effondrer
mais ledit gilcon mist le bras audevant et se deffendit
de forte que de ce cop il ne fust attaindu ne blesche et
tost apres ledit suppliant recouvra son deuxiesme cop dont
il frappa ledit gilcon ung seul cop destoc au corps et duquel
cop icelluy gilcon peu de temps apres termina vie par mort
aloccassion du quel cas et homicide ledit povre suppliant craindant
rigeur de justice se absenta lors de noz pays et seignouries
et combien que en aultres choses il ait tousiours este bien fame
et renomme sans jamais avoir este note et convaincu daucun
autre villain cas blasme au diffamie ainsy que par lentreparler
et de ses bons parens et amis il a fait paix et contente partie
interessee ce neantmoins il noseroit jamais retourner
hanter ne converser en nosdits pays ne seigneuries a$$ le commendroit
touiours tenir absent et miserablement vivre en estranges
marches et contrees se notre grace et misericordenne luy
estoit sur ce impartie dont actendu ce que dit est il
nous a treshumblement supplie et requiz pour ce est il
que nous ces choses considerees eu sur ce premierement
ladvis de noz aimez et feaulx le chancellier et gens de
notre conseil en brabant audit guilliaum de werysscy suppliant
inclinans a sadite supplication et requeste et luy vueillans
n ceste partie grace et misericorde preferer a rigeur
de justice avons ou cas dessesdit par la deliberation
de notre treschere et tresaimee fille de nous empereur dame
et tante de nous charles larchiducesse dausriche ducesse
et contesse de bourgogne douagie de savoye etc quicte remis
et pardonne quictons remectons et pardonnons de grace
espcialement par ces presetes le cas et hommicide dessusdit declaire
ensamble toute paine amende et offence corporelle
criminele et de tout ce entierement que a cause dicelluy
et de ce que en depend il a et peult avoir mesprins offence
et estre encouru envers nous et justice et lavons
quant a ce restitue et restituons a sa bonne fame et
renomme en notre pays de brabant et en noz aultres pays et
schatelleries et a ses biens non confisqueez saucuns en a
tout ainsi quil estoit auparavant ledit cas advenu imposant
sur ce silence perpetuel a notre procureur general a tous aultres
noz justiciers er officiers quelzconcques satisfaction
toutesfvoyes face a partie p$$ et avant toute euvre
se face nest et elle y chiet civilement tant seulement et
moyennant aussy quil sera tenu lamender envers nous
civilement selon lexigence du cas et la aculte de ses biens
a larbitraige et taxacion de nosdits chancellier et gens
de notre conseil en brabant qui connectons a ce sy donnons
en mandemant a notredit chancellier et gens de notre conseil en
branant que appelez eulx qui pour ceseront a appeler
ilz procedent bien et devement a la verifficacion et
interinement de cesdits presentes selon leur fourme et teneur et
a larbitraige et taxation de lamande civile selle y chiet
et ce fait et laite amande tauxee arbitree et payee
a notre receveur quil appartiendra lequel sera tenu den faire compte
et recepte a notre prouffit ilz et tous aultres noz justiciers
officiers et subgectz presens et advenir cui ce peult et pourra
toucher et regarder leurs lieutenans et chacun deulx endroit
soy et sicomme aluy appartien$$facent seuffrent et laissent
ledit suppliant de notre presente grace quitance remission et pardon
selon et par la maniere qui dit est plainement paisiblement
et perpetuellement joyr et user sans luy faire mectre ou
donner ne souffrir estre fait mis ou donne en corps
ne en biens ores ne en temps avenir aucun arrest
destourbier ou empeshement au contraire avis se sondit
corps ou aucuns de ses biens non confisquez sont ou
estoient pour ce prins aff saisiz arrestez ou empeschez
les mectent ou facent mectre incontinent et sans delay
a plaine et entiere delivrance car ainsy nous plaist il
et affin que ce soit chose ferme et estable a tousiours
nous avons fait mectre notre seel a ces presetes saulf
$$$ aultres choses notre droit et lautruy en toutes
donne en notre ville de bruxelles au mois de may
lan de grace mil cincqcens et xiij et des regnes
de $$maine le xxviije et de hongrie le xxiiije ainsy
estoit escript sur ce reploy par lempereur er monseigneur
larchiduc en leur conseil et signe haneton et a$$
avoit escript sur ledit reploy visa
collomne a loriginal
par moy
$$$"
pardons,080.txt,"remission d un homicide perpetre par remy
mesquerams
charles etc. savoir faisons a tous presents et avenir nous
avoir receu lumble supplication de remy mesquerams dit
le carpentier povre homme marie charge de femme et six
petitz enffans entre lesquelz nen ya que une seulle fille
qui est pure iniorante et remy mesquerams son filz de
leage de xij ou xiij ans, contenant comme environ xv jours
devant le jour saint gille dernier passe ainsiz que ledit remy
le pere lun desdits supplians estoit alle de lonchamp en notre ville
de namur pour aucuns ses affaires, et qu il yssoit hors de
notredite ville de namur avec ung nomme willemet le
moulnier dudit lieu de lonchamp pour eulx en retourner a
lostel, advint que ledit willemet qui estoit alle devant
en une taverne de cervoyse nommee la maison blancque
devant la porte de notredite ville demanda a loste de ladite
taverne ung pot de biere a boire, ce qu il fist priant audit
remy le pere lui vouloir tenir compaignie aboire seulement
ledit pot de bierre avec ledit hoste et pluiseurs autres.
et apres que icellui remy le pere avoit beut deux ou
trois cops dist audit willement le moulnier lacquey
vous mavez dernierement mal moulu se me vouldriez mieulx
mouldre vous seriez bien mieulx mon amy. surquoy
il respondi audit remy le pere quil luy avoit mieulx
moulu que a lui ne appartenoit, et icellui remy
le pere dit audit moulnier se ne me voulez doresenavant
mieulx mouldre je donneray au seigneur de lonchamp votre
maistre ung pot de vin de xviij florins affin quil me
baille mesmes son moulin a ferme, que lors ledit remy
le pere paya son escot et se parti dillec pour retourner
a sa maison audit lonchamp et ledit moulnier brief apres
courut bien radement pour retaindre icellui remy
le pere et icellui rattaint sen allerent environ demy heure
entre eulx deux en devisant de plusieurs choses sans dire
aucunes parolles injurieuses lun a lautre que lors il
appella ledit remy le pere mounier disant voulez
vous donner xviij florins au seigneur et me hancher le moulin
et icelluy remy le pere respondit oyl se ne me voulez
mieulx mouldre, et ce disant ledit moulnier le print par les bras
et le rua par terre dessoubz luy disant il me fault assayer
se vous estes si mauvailx que vous faictes semblant en
tyrant une longue daghe que ledit remy le pere avoit
chavite hors de sa gayne pour luy couper la gorge comme il
disoit et icelluy remy le pere qui couchoit ainsi a terre
dessoubz luy crya ayde et ce oyant par ung quidam qui
venoit illec et alloit audit namur crya a haulte voix
hola hola que voulez vous faire il y vient cy derriere beaucop
de gens se vous te tuez vous neschapperez ja et lors
laissa lever et aller ledit remy le pere et pource que ledit
moulnier luy avoit ainsi prins sadite daghe ledit remy le
pere craindant quil ne le tuast dicelle cuida retourner
avec ledit quidam quil ne congnoissoit en ladite ville dont
il estoit venu, et ce venant icellui moulnier dit veez la
une daghe et le jecta par terre disant venez avec moy
et si allons ensemble alostel que tantost apres
il tyra ung grant baston hors dune suye et le monstra
audit remy le pere disant veez la ta mort que lors icelluy remy
le pere dist je ne vous demande riens laissiez moy en
paix et icelluy moulnier qui alloit devant se retournoit
et levoit ledit grant baston pour en frapper ledit remy
le pere et icelluy remy qui ne chercoit point de debat
disoit de rechief quil ne luy en demandoit riens et quil
le laissast en paix reculant tousiours et pour estre
quicte de luy print son chemin vers ung bois au plus
pres de la pour aller veoir aucuns chesnes pour en faire
le carpentaige dune chapelle que le seigneur dudit lieu
vouloit faire faire et dont il avoit marchande et si devoit
ce propre pour illec trouver mais veant icelluy
remy le pere que ledit moulnier le suyoit oudit bois il wyda
dicellui craindant quil le deusist illec grever de son
corps et si allerent arriere ensemble jusques a deux
ou trois trais darcbalestre pres dudit lonchamp en
parlant tousiours injurieuses parolles que lors
ledit remy le pere dit veez la votre droit chemin pour aller
a votre maison et veez cy le mien, et ledit moulnier qui ne chercoit
que noise suyt tousiours icelluy remy le pere jusques audit
villaige de lonchamp alant tousiours devant et venant
droitement a lentree dicelluy villaige ledit moulnier ala
ramentevoir a icelluy remy le pere et luy disoit par maniere
de desrision et reproche et pour irriter de plus en plus comment
il lui avoit fait auparavant dommaige de xl florins
et eust encoires bien volu quil levist fait si povre jusques a sa
chemise que lors icelui remy le pere qui avoit eu si
longuement la pacience et quil navoit peu estre quicte de
luy par tous les moyens dessusdits, tempte de lennemy et de
chaulde cole luy escria disant traitre je vous je vous tueray
en tyrant sa daghe de laquelle il donna tant seulement
ung cop de taille en la cuise ou jeron et ce fait ledit
moulnier se saulva et sailly oultre ung passaige et dist
audit remy le pere filz de ribaulde se je vous avoye icy je vous
estrangleroye me fauldrez vous maintenant de ne vous
fauldray point, et en ce mesme instant y survint un homme
mainouvrir ayant en sa main une fa dont lon abat lavoine
lequel cria hola ho et ledit remy le pere luy dist reculez ou je
vous bateray aussi et ledit remy le pere passa oultre le fosse et
sen ala vers ledit moulnier et ledit moulnier le ahardi et le rua par
terre dessoubz luy le cuydant illec estrangler comme il eult
fait se ledit remy le pere neust prins le paulce ou le doy dudit
moulnier en sa bouche, dont il le tenoit si fort par la main quil
ne se savoit bouger et ce veant ledit remy le filz aussi luy
des supplians qui gardoit illec les vaches dun censier crya
sur son pere qui couchoit illec a terre dessoubz ledit moulnier
doulx pere doulx pere et ce oyant ledit remy le pere cryoit a
luy en thiois hoeresoene hoeresoenesuldy my niet hulpen
et ledit remy son filz dist de quoy il le ayderoit et ledit remy
le pere lui demandoit sil navoit point de couteau et il dit
que oyl et remy le pere dist donne lui encoires cent cops
de couteau et cedist ledit remy le filz y venoit tout courant
et donna dudit couteau a icellui moulnier cincq ou six cops en son doz
qui lors crya confession confession pour lamour de dieu et crya
laisse moy aller aussi feray je dist remy le pere se meme
voulez plus riens faire je vous laisseray aller et il dist que
nennil et lors ledit remy le pere le laissa aller et lever et si
envoya incontinent querre ung prebtre dudit vilaige lequel
lala confesser desquelz cops de couteau taillepain il fut
dedens dix jours apres guery comme remy le pere la oy
dire mais du cop de taille en la cuisse ou jeron desseure
le genoul ledit moulnier termina dedens lesdits dix jours ou
environ vie par mort et combien que lesdits povres
supplians sont tresdoulants de ladvenue dudit cas et quilz
aveut fait satisfaction a partie interesee neantmoins
doubtant rigeur de justice ilz se sont absentez de notre
pays et duchie de brabant ou ilz noseroient retourner
hanter ne converser ains leur conviendroit tenir absents et
finer leurs jours en estraignes marches et contrees se
notre grace ne leur estoit sur ce impartie pour laquelle
actendu ce que dit est et que en autres choses ilz ont este
bien famez et renommez ilz nous ont treshumblement
supplie et requis pour ce est il que nous les choses
dessusdites considerees ausdits remy mesquerams le pere
et remy mesquerams son filz supplians inclinans
favorablement a leurdite supplication et requeste et leur vueillant
en ceste partie preferer grace et misericorde a rigeur de
justice mesmement en lhonneur et reverence de la mort
et passion que notre salveur et redempteur jhesus crist souffrit
pour nous tous en larbre de la croix a tel jour que huy avons
ou cas dessupplians quicte remis et pardonne quictons remectons
et pardonnons de grace especial par ces presentes le cas et
hommicide dessus declare ensemble toute paine et amende
corporele et criminele enquoy pour raison et a loccasion
dicellui cas ses circonstances et despendences ilz peulvent avoir
offense et mesprins envers nous et justice et les avons
quant a ce remis et restitue remectons et restituons par
cesdites presentes en leur bonne fame et renommee en notredit pays et
duchie de brabant et tous noz autres pays et seigneuries et a leurs
biens non confisquez sancuns en ont tout ainsi et par la
maniere quilz estoient auparavant ledit cas et hommicide
advenu imposant sur ce scilence perpetuel a notre procureur
general de brabant et tous autres noz justiciers et officiers
satisfaction toutesvoyes faicte a partie instressee
prealablement et avant tout ouvre se faicte nest et elle y
chiet civillement tant seullement et moyennant
aussi quilz seront tenuz de lamender envers nous civilement
selon lexigence du cas et la faculte de leurs biens et avec
ce quilz seront tenuz de payer et reffondre les despens
raisonnables de justice sancuns en ya a larbitraige et
taxation de noz amez et feaulz les chancellier et gens
de notre conseil en brabant que commectons a etc. sy donnons
en mandement ausdits de notre conseil en brabant que appellez
pardevant eulx ceulx qui pource seront a appellez ilz
procedent bien et deuement a la veriffication et interinement
de cesdites presentes selon leur forme et teneur et a la taxation
et arbitraige de ladite amende civile et despens et ce fait
et icelle amende civile tauxee arbitree et payee es mains
diceluy de noz officiers quil appartiendra qui sera tenu en faire
recepte et rendre compte et reliqua a notre prouffit avec les
autres denvers de son entremise ilz notre drossat de brabant
maire de louvain amman de bruxelles escoutetes danvers
et de boisleduc maire de lonchamp et tous autres nous
noz et noz vassaulx justiciers officiers et subgectz presents
et avenir cui ce puet et pourra toucher et regarder
leurs lieutenants et chacun deulx endroit soy et sicomme a lui
appartiendra fachent seuffrent et laissent lesdits remy
mesquerasmc le pere et ramy mesquerams le filz
supplians de notre presente grace remission et pardon selon
et par la maniere que dit est plainement paisiblement et
perpetuellement joyr et user sans leur faire mectre ou
donner ne souffrir estre fait mis ou donne aucun
arrest destourbier ou empeschement au contraire en aucune
maniere ains se leur corps et leurs biens non confisquez
comme dit est estoient pource prins saisiz arrestez ou
empeschiez les mectent ou facent mectre incontinent
et sans delay a plaine et entiere delivrance car ainsi
nous plaist il. et affin que ce soit chose ferme et estable
a tousiours nous avons fait mectre seel dont lempereur
monseigneur et grant pere et nous avons use durant le
temps de notre minorite a ces presentes. saulf en autres
choses notre droit et lautrui en toutes donne en notre
ville de bruxelles le venredy saint ou mois davril
lan de grace mil cincqcens et seize et de notre
regne le second. ainssy signe sur le reploy pour
le roy en son conbseil. et du secretaire c vokrert. et encores
visa
collationne a loriginal
par moy
$$$"
pardons,161.txt,"philips etta. doen te weten dat wy ontfangen
hebben d’oytmoedige supplicatie van jan hans
saije, hantwercker van synen stiele, jonck=
=man geboren humbeke, inhoudende hoe dat
hy op sinte marcus dach inden jaere 1640, naer
den noene hem heeft gevonden inde herberge
genaempt de wilge tot ittre alwaer onder
meer ander geselschap oock was wijlen jan
smesmans ende den selven metten suppliant
geraeckende in spottinge met malcanders,
is gebeurt dat de selve spottinge is geraeckt
in sulcke injurien dat weijlen den vorseyde aff=
=lijvigen hem suppliant was verwijtende dat
hy was den den sone van een loonieresser ? gie=
=tende den suppliant een gelas bier in d’aensicht
sulcx dat sij aen malcanderen geraeckten, dan
wirden door de compaignie geschieden ende
naer t’selve scheijden hebben met malcanderen
gedroncken ende den peijs gemaeckt, ende
in het scheijden vande selve compaignie,
soo is gebeurt dat hij suppliant t’saemen
metten vorseyde afflijvigen sijn naer huijs gegaen
alswanneer den vorseyde afflijvigen hem suppliant
andermael heeft beginnen te injuriten
ende t’gene voorseyde is te repeteren sulcx
dat hij suppliant doorde voorseyde atroce
injurien geirriteert sijnde ende andermaels
aen malcanderen sijnde heeft den voorseyde
afflijvigen gegeven eenen steke met
syn eetmes daer van hij is gequest
geworden ende naer twaalf daegen
daermede te bedde gelegen hebbende is
is eijntelijck daer van gestorven tot groot leet=
=wesen des vorseyden supliants sijnde waerachtich
dat den afflijvigen t’selve misdaet aen hem
suppliant tot verscheijden reijsen heeft verge$$$
ende hem in syne sieckte ontboden om
hem t’selve mondelinge in synen persoone
te vergeven, dan hij suppliant vreesende rigeur
van justitie heeft hem vandaer geabsenteert
ende t’sedert ge$atiteert tot nu toe wel
vijff jaeren, ende is over t’selve misdaet
metten vader ende weduwe des voorseyden aff=
=lijvigen veraccordeert van opden thiensten
april 1641 volgende de notariale acte
met sijne supplicatie geexhibeert waer
bij de selve opentlijck bekennen d’oorsaeck
van vorseyde manslach tot gecommen te sijne
doorde groote ende atroce injurien die de
voorseyde afflijvighen hem suppliant hadde
geprofereert ende gemerckt tselve feijt
soo lange is over jaert ende dat partije
geinterresseerde oock is voldaen ende dat den
afflijviggen hem suppliant t’selve feyt alsvooren
heeft vergeven metten welcken hij noijnt te
voorens oft met imanden anders egeene de
minste questie oft geschil en heeft ghadt
maer ter contrarien hem altijt wel ende
eerlijck soude hebben gecomporteert ende
gedraegen tegens eenen iyelijcken, keerde
hij suppliant hem tot ons oytmoedelyck biddende
om over t’selve misdaet te verleenen
onse opene brieven van remis soo eest dat
wij tgene voorseyd aengemerckt ende
hier op gehadt d’advijs vanden meyer van ittre,
genegen wesende ter oijtmoediger bede
ende supplicatie des voorseyden suppliants ende
willende hem in dit stuck prefereren
gratie ende genaede voor rigeur ende
strangheijt van justitie den selven suppliant
hebben inden gevalle als boven vergeven
geremitteert ende quijtgeschonden vergeven
remitteren ende schelden quijte vuijt onse
sunderlinge gratie by desen onsen brieve
t’feijt ende manslach hier voir vercleert
midtsgaders alle pene ende amende corpo=
=reele ende criminele inde welcke hij
ter causen vorseyde met des daer aencleeft
tegens ons ende justitie misdaen ende mis=
=bruijckt macht hebben ende daer inne
hij gevallen mach wesen ende hebben
hem als van dijen weder gestelt ende geresti=
=tueert stellen weder ende restitueren tot
sijnen goede naeme fame ende gerichte
in onsen voorseyden landen van brabant ende
in allen anderen onsen landen ende heerlijcheden
midtsgaders tot sijne onverbeurde goederen
indijen hy eenige onder ons heeft inder
vuegen ende manieren als hij was voorde
toecompste vanden voorseyden feijte im=
=ponerende hierop silentie ende eeuwich
geswijgh onsen procureur generael van brabant
meijer van ittre ende allen anderen onser
ende onser vassallen oft der smalre heeren
richteren, officieren ende dieneren wie sij
sijn ofte wesen moghen satisfactie ende
beteringe ierst ende vooral gedaen der par=
=tye geinteresseerde indijen die noch niet
gedaen en is ende eenige daertoe staet
civilijck alleenelijck behoudelijck nochtans
dat die voorseyde suppliant oock gehouden
wordt ’t voorseyde feyt het dobbel tegens
ons te beteren civilijck naer gelegenheijt
vant misdaet ende faculteijt van syne
goeden ende oock te refunderen ende
betaelen die redelijcke costen van justitie
indijen hieromme eenige gedaen ende
naergevolght sijn allet ter taxatie ende
arbiterschappe van onsen seer lieven ende
getrouwen die cancellier ende luijden van
onsen raede geord.t in brabant die wy
daertoe hebben gecommitteert ende
committeren bij desen, ontbieden daer om
ende bevelen bij desen den selven onsen
raede van brabant, dat voor hen
geroepen degene die behooren geroepen
te sijne sij procederen wel ende deuchdelijck
tot verificae ende interinement van dese
onse brieven van remissien naer heure
forme ende innehouden ende ter taxacie
ende abiterschappe vande voorseyde amende
civile ende vande costen van justicien vorseyd
welck interinement hij suppliant gehouden
sal sijn aldaer te versuecken ende hem in
persoon te presenteren binnen eenen halven
jaere naer date van desen op te pene van te
verbeurne d’effect vanden selven onsen
brieve ende dat gedaen ende de vorseyde
amende civile costen getaxeert gearbi=
=treert ende betaelt synde in handen
vanden genen van onse ontfangers ende
officiers dyent behooren sal die welcke
gehouden wordt daer aff ontfanck te
maeckene, rekeninge bewijs ende reliqua
te doene tot onsen proffijte metten anderen
penningen van synen ontfange sy onsen
voorseyden procureur generael meyer van ittre
ende allen anderen onsen rechteren justi=
=cieren ende officieren tegenwoordige
ende toecommende heuren stedehouderen
ende eenen jegelycken van hen besundere
doen laeten ende gedoogen den vorseyden jan
hans saije suppliant van dese onse tegen=
=woordige $$$$ gratie
quijtschellinge, remissie ende pardoene
ende van allen den inhouden van desen inder
vuegen ende manieren vooren verhaelt
rustelijck peyselijck vredelijck ende
volcoementlijck ende eeuwichlyck
genieten ende gebruijcken sonder hen te
doene oft te laeten geschieden nu
noch in toecommende teyde aen lijff
noch aen goet eenich hinder, stoot
letsel oft moyenisse ter contrairien
maer indijen syn lyff oft eenige van
sijne onverbeurde goederen daer omme
gevangen, gearresteert becommert
oft beleth waeren dat sy die setten
ende stellen oft doen setten ende stellen
ter stont ende sonder vertreck tot
geheelder ende volcommender delivrancie
ende slaeckinge want ons alsoo gelieft
ende ten eijnde dat dit goet vast ende
gestandich sy blijve ende gehouden
worde t’eeuwigen daege soo hebben
wij onsen zes zegel hier aen doen hangen
besonderlijck in andere saecken onsen rechte
ende eenen igelijcken des sijns in allen.
gegeven in onse stadt van brussele
inde maendt van junij vanden
jaere ons heeren xvi vijffenviertich
ende van onse rijcken het vijffentwintich
ste"
pardons,322.txt,"remissie charles etc scavoir faisons a tous presens et avenir
nous avoir receu lumble supplication de gude de noorweghe
contenant comme le jour de lassumption notre dame
en cest an xv c trente neuf ledit suppliant et feu lors vivant
nicolas leseuer serviteurs domesticques de notre treschier
et tresame cousin et nepveu le duc frederick palatin estans
en lhostellerie du miroir en la berghestrate en ceste
notre ville de bruxelles faisans bonne chiere auroyent
eu parolles et debat lung contre lautre a cause dung
harnois que ledit suppliant avoit donne en garde a son
hoste en la ville de enchuyse en hollande nomme langhe
willem et parcidevant escoutette illecq que ledit nicolas
avoit prins et emporte sans le sceu dudit suppliant parolles
sen esmeurent eulx estans bien buz oudit miroir et
hostellerie combien quilz estoient comme freres et bons amys
ensemble tellement que ledit nicolas leseuer desgaigna
premiers sa rappiere et frappit aprez ledit suppliant de sorte que ledit suppliant
receut ung coup de ladite rapiere en sa main senestre
de laquelle les quatre doitz luy en furent quasy copez
et soy sentant ainsy blesche et navre et de ce esmeu
de collere desgaigna aussy sa rapiere et en donnit audit
nicolas tant seullement ung coup d’estocq en son doz
duquel coup environ le cincquiesme jour aprez il termina
vie par mort au tresgrant regret et desplaisir
dudit suppliant et combien que ledit deffunct ait pardonne
sa mort a icelluy suplyant a cause quil estoit mouvant
dudit debat et quil avoit emporte ledit harnois sans son
sceu comme aussy estant le premier desgaignant et
semblablement a la requeste de notredit cousin et nepveu
le duc frederick palatin la vesve dudit deffunct luy a
aussy pardonne touteffoiz il noseroit hanter ne converser
en noz pays et seignories ains len conviendra tenir absent se
notre grace et misericorde ne luy est sur ce impartie dont
actendu ce que dict est il nous a treshumblement suplye
et requiz pource est il que nous les choses dessusdites
considerees audit suppliant inclinans a sadite requeste et luy
veullans en ceste partye preferer grace et misericorde a rigeur
de justice mesmement a la contemplacion de notredit cousin
et nepveu le duc frederick palatin avons ou caz dessusdit
par ladvis de notre treschiere et tresamee seur la royne douaigiere
de hongrie de boheme etc pour nous regente et gouvernante
en noz pays de pardecha quicte remis et pardonne quictons
remectons et pardonnons de grace especial par ces presentes
le caz et homicide dessus declare ensemble toute payne
et amende corporelle et criminelle enquoy pour raison
et a loccasion dicelluy et des circonstances il peult
avoir mesprins et estre incouru envers nous et justice
et lavons quant a ce remis et restitue remectons et
restitutons par cesdites presentes a ses bon nom fame et renommee
en notredit pays de brabant et autres noz pays et seignouries
ensemble a ses biens non confisquiez tout ainsy et par
la maniere quil estoit au paravant ladvenue dudit caz
imposant sur ce silence perpetuel a noz notre proucureur
general et a tous autres noz justiciers et officiers satisfaction
toutesvoyes faite a partye interessee se faicte nest
et elle y chiet civillement et moyennant que ledit
suppliant sera tenu amender ledit caz envers nous aussy civillement
selon lexigence dicelluy et la faculte de biens et
avec ce payer et resfondre les despens et mises raisonnables
de justice saucuns en sont ensuyz a larbitraige et taxacion
de nos amez et feaulx les chancellier et gens de notre conseil
en brabant que commectons a ce ausquelz mandons que
appellez pardenant eulx ceulx qui pour ce feront a
appeller ilz procedent bien et deuement a la verifficacion
et interinement de cesdites et presentes selon leur forme et teneur
et a la taxacion de ladite amende civille et despens de
justice lequel interinement ledit suppliant sera tenu requerir endedans
ung au prouchainement venant a paine de perdre leffect
dicelles et ce fait et icelle amende paye es mains de
celluy de noz receveurs quil appertiendra lequel sera
tenu en faire recepte et rendre compte et reliqua a notre
prouffit avec les autres deniers de la recepte et lesdits
despens de justice payez comme dict est ilz et tous autres
nos justiciers et officiers cui ce regardera faicent seuffrent
et laissent ledit suppliant joir et user de notre presente
grace remission et pardon plainement et paisiblement
sans luy faire mettre ou donner ne souffrir estre
fait mis ou donne aucun destourbier ou empeschement au
contraire ains se son corps feust prins detenu ou
empeschie le mectent on faicent mettre tantost et sans
delay a plaine et entiere delivrance car ainsy nous
plaist il et affin que ce soit chose ferme et estable
a tousjours nous avons fait mettre notre seel a ces presentes
saulf en autres choses notre droit et lautruy en touttes
donne en notre ville de bruxelles ou mois doctobre lan
de grace mil cincq cens trente neuf de notre empire
le xxme et de noz regnes de castille et autres le
xxiiiie ainsy estoit escript sur la plicque par
lempereur en son conseil et signe verreyken visa regestrata
collation est faicte et concorde a son
original par par moy"
pardons,046.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen iegewoirdigen ende toecomende dat wy
ontfaen hebben die oitmoedige supplicatie van jan de vyt arm scamel
hantwercker inhoudende hoe dat de voers. suppliant nae dien hy met cornelis
de vyt zynen zone ende onder dandere met wylen eenen geheeten janne mennekens
hadden sitten drincken ten huyse van peteren van else bynnen den dorpe van
duffele op sinte pauwels dach xxv in januario int jaer xvc ende sevenen
ende huer gelach dwelcke maer en gedroech elcken xviij mijten brabants
oft daer omtrent gerekent ende betaelt hebbende zy metten voers. wylen
mennekens des avonts spade mitten donckeren van daer goets moets
naer huys gecomen zyn ende comende omtrent den valck aldaer zy van
malcanderen sceyden moesten te wetene elc nae zyn woeninge is alsoe
de voers. suppliant ende zyn sone ommegeslagen ende hueren wech inne gegaen
ende int sceyden seyde de voers. cornelis vyt des suppliant sone totten voers.
janne mennekens goeden nacht heenkin nyet meynende hem yet te
messeggende mits dat hy alsoe int gemeyne van eenen iegelyck
alsoe onder tgeselscap sittende vuyt genoechten oft anderssins genoempt
was zonder hem dies te stoerene daer op de voers. mennekens
antwoirdende seyde heenkin heenkin wat heeft dat heenkin inne ende
is alsoe al kyvende den voers. suppliant ende zynen zone hueren wech inne
naegevolght alsoe dat de voers. cornelis vyt weder om seyde
wat hebdy ons te volgene gaet uwen wech inne ende laet ons ghaen
ende hebt uwer moeder lyef oft dier gelycke woerdden ende doen
seyde de voers. mennekens doet ghy dat uwer met dien maniere
makende om zynen stalenboge die hy by hem hadde te spannene
alsoe dat de voers. jan vyt suppliant des voers. cornelis vader hoirende den
voers. mennekens zijnen crijch op synen boge leggen ende beduchtende dat
hij dien spannen soude dwelcke zy mits der donckerheyt vanden avonde
nyet wel gesien en consten quam terstont wederomme den voers. mennekens
tegen geloopen om hem te contenteren ende tevreden te stellene seggende
goede jan wy hebben oydt goede vrienden geweest ic bidde u
om goidswille laet ons noch goede gevrienden bliven ende
heeft alsoe den selven mennekens met scoene woerden luttel
weder om geleydt tot in zynen wech om nae huys te ghaene
dwelcke siende de voers. cornelis de vyt dat de voers. suppliant
syn vader zoe verre achter bleef ende den voers. janne mennekens
zoe verre volghde beduchtende oyc dat de selve zyn vader vanden
voers. mennekens hadde moegen verlast ende overvallen wordden
quam oic daer by geloopen om zynen voers. vader thuysweerts
te doen commen seggende vader laet hem gaen ende gaen wij nae
huys alsoe dat de voers. jan mennekens hoirende den voers. cornelys
dat seggen seyde tot hem heer heer my kindt heere ende is alsoe
hemlieden wederom tegen gecomen ende met dien is de selve
cornelis zynen vader die hem gheerne gehouden ende den
twist beslicht hadde ontscoten ende ontworstelt ende beduchtende
oft de voers. mennekens daeren tusschen zynen boge gespannen
hadde ende dat alsoe hy ende zyn vader daer beyde hadden
moegen bliven de selve cornelis heeft eenen opstekere vuytgetrocken
want hy anders gheen geweer en hadde ende heeft den voers.
mennekens daermede sekere steken ende quetsueren gegeven in zyn
hoot ende omtrent zyn herte alsoe dat hy terstont van
levende live ter doot gecommen is ende al eest zoe dat
voers. fayt ende dootslach den voers. suppliant seere hertelycken
leet zy ende dat hy sedert gesoent ende partie geheelyc
ende al voldaen ende vervuecht heeft nyetmin beduchtende
strancheyt van iusticie hy heeft oyt zichtent geabsenteert
uuyt onsen voers. lande van brabant aldaer hy nyet en soude
dorren wederkeeren hanteren noch converseren maer
soude hem van dien moeten houden absent ende leven in
grooter armoeden ende rethmicheden in dien hem onse gracie
ende genade hier op nyet verleent en wordde alsoe hy seet
omme de welcke hy ons zeere oitmoedelic gebeden heeft
soe eest dat wij de saken voerscreven overgemerct den voers.
janne de vijt suppliant genegen wesende tzynder voers.bede
ende begheerte ende willende hem in dit stuck gracie
ende genade prefereren ende voirderen voer strangheyt van
iusticie zonderlinge tot onser ierster blyder incompst in desen
onser stat van loevene hebben inden gevallen als boven vergeven
quytgesconden ende geremitteert vergheven schelden quyt
ende remitteren uuyt zonderlinge gracie by desen onsen brieve
tfayt ende dootslach boven verclaert mitgaders alle peyne
boete ende bruecke corporelle ende criminele inden welcken hy
ter causen voerscreven met datter aencleeft tegen ons ende iusticien
mesbruyct ende gevallen mach wesen hem als van desen wederomme
stellende ende restituerende tot zyne goede fame name ende geruchte
in onsen voers. lande van brabant ende allen anderen onsen landen
ende heerlicheden ende tot zynen onverbuerden goeden in
dien hyre eenige heeft in alder manieren als hy was voer de
toecompste vanden fayte ende dootslage voers. imponerende
hier op scilencie ende euwich zwygen onsen procureur generael van
brabant ende allen anderen onsen iusticieren ende officieren wye zy
zyn satisfactie ende beteringe eerst ende al voeren gedaen
der partye geinterresseert indienre eenige toe dient ende
alnoch nyet gedaen en zy civillyc alleenlyc behoudelyc
ende mits dien dat de voers. suppliant tvoirn. stuck tegens ons
oyc civilyc beteren sal nae gelegentheyt vanden selven ende
de faculteyt ende macht van zynen goede ter taxatie ende
arbiterscepe van onsen lieven ende getrouwen die cancellier
ende luyden van onsen rade in brabant die wy daer toe committeren
ontbieden daerom ende bevelen den selven van onsen rade in
brabant dat gheroepen die ghene diere over behoeren selen geroepen
te zyne zy procederen wel ende duechdelyc ter verificatie ende
interinemente van desen onsen iegewoirdigen brieve nae
zyne forme ende inhouden ende ter taxatie ende arbitragie
vanden voers. civile boete ende dat gedaen ende de selve
civile beteringe getaxeert gegroot ende betaelt zynde
in handen vanden ghenen van onsen ontfangers diet behoeren
sal die daer af gehouden werdt rekeninge bewys ende
reliqua te doene tot onsen profyte metten anderen penningen van
synen ontfange zy onse meyere van loevene drossaet van brabant ende
allen anderen onsen ende der smaelre heeren iusticiren officieren ende
dienaeren dient aengaen oft aenroeren mach huere stedehouderen
ende eeynigelyck van hen bysonder soe hem toebehoeren sal doen laten
ende gedoegen den voers. jan de vyt suppliant van deser onser
iegewoirdiger gratie quytsceldinge pardoene ende remissie ende
van alden inhouden van desen inder voegen ende manieren voeren verhaelt
rustelyc vredelic volcomelyc ende eeuwelyc genyeten ende gebruycken
sonder hem te doene noch te laten geschiene nu noch in toecomende
tyden aen live noch aen aen goede eenich hynder letsel ofte
moeyenisse ter contrarien in eeniger manieren maer in dien
zyn lyf ofte enige van zynen voerscreven onverbuerden goeden
hier omme gevangen gearresteert oft becommert waeren dat
zy die stellen ofte doen stellen terstont ende sonder vertreck
tot geheele ende volcomen delivrancie want ons alsoe
gelieft ende ten eynde dat dit goet vast ende gestadich
blive tot eeuwigen dagen soe hebben wy den segel daer
van onse heere ende grootvader die keyser ende wy duerende
den tyt van onser ombejaerthede geuseert ende gebruyct
hebben hier aen doen hangen behouden in anderen
saken onsen rechte ende eenen iegelycken tzyne in allen
gegeven in onser voers. stat van loevene inde maent
van januario int jaer ons heeren duysent vyfhondert
ende xiiij aldus stont gescreven boven opte plycke by
mijnen heere den prince ende geteekent du blioul
ende noch opte selve plycke stont gescreven aldus visa
gecollationeert ende bevonden concorderende
metten originale bij mij
$$$"
pardons,127.txt,"philips byder gracien goidts coninck van
castillien, van arragon, van leon etc. doen te wetene
allen iegenwoordige ende toecommende dat wij ontfangen
hebben de supplicatie van sebastiaen keldermans een
jongen sone wijlen peeters inhoudende hoe dat hij suppliant
over enigen tijt binnen onse stadt van vilvoorden de wacht heeft
gehadt met andere ingesetenen der selver stadt ende naementlijck
met bernaert buelens, metten welcken den suppliant
commende vuijtte wachte vande mechelsche poorte naer
de herberge genoempt de hoochpoorte snachts ontrent thien
uren ende aldaer met noch ander geselschap gespeelt hebbende
hebben den suppliant ende den voorz. bernaert buelens
t’saemen gaen spelen mette caerte voor elcx anders gelach
tot ontrent den twee uren oft drije ure inden nacht, in welck
spel sij onderlunge questie ende hooge woorden gecregen hebben,
ende zeyde den voorz. bernaert buelens ierst tegen den suppliant
met grammen moede onder correctie ghij liecht daer aene,
hebdyt hert compt hier buijten, daer toe noch vuegende
ghij sijt daer maer een hondtfot om ende meer diergelijcke
atroce injurieuse propoosten, ende treckende sijn rappier vuijt
heeft den suppliant gedwongen geweest syn rappier oijck
vuijt te trecken, het welcke siende sommige van henne com=
paignie hebben partijen van malckanderen gehouden, als=
wanneer den voernoempden bernaert bulens seijde tegen=
den ghenen die hem vast hielde, laet mij gaen oft ick sal u door=
steken ende tastende naer sijnen sack, soo wirde hij van andere
door vreese van gesteken te wordden los gelaeten, waer naer
den voorseyden bernaert bulens terstonts eenen kareel steen
op namp, sonder te weten waer hij dien gehaelt hadde, midts
dat hij vuijt de kamer nijet en hadde geweest, metten
welcken hij naer den suppliant seer furieuselijck was wor=
pende meijnende hem alsoe inne te loopen ende bij naer
op het lijff des suppliants wesende is den suppliant we=
deromme genootsaeckt geweest hem te defenderen
cum moderanine inculpate tutele, soe seer als hij coste
midts dat hij suppliant alnoch van eenige vanden compaing=
nie in sijn middelste seer vast gehouden wirdde, ende
heeft alsoo den voorz. bernaert bulens van hem geweert
met sijn rappier daerdore hij hem in sijn hooft heeft
gegeven eene cleijne quetsure daermede den suppliant is
los geraeckt ende den voorz. bernaert bulens gequetst
sijnde naer den berbier gegaen, alles gelijck ons is ge=
bleken bijde informatie dijen aengaende op den xxviiien 28en
ianuarij vanden voorleden jaere xvic ende xxiii 1623
genomen bij schepenen onser voorz. stadt van vilvoor=
den ten versuecke van sebastiaen keldermans des
suppliants grootvaeder: welcken barbier den ge=
quetsten wel heeft gecureert, soo dat de wonde
haer altijds seer schoon heeft gedraegen tot opden ixen 9en
dach alswanneer door groote beroerte ende stoornisse
die den selven gequetsten hem sonder oirsaecke des suppliants
was aendoende, al willens ende wetens in sijn doot
heeft geloopen, hebbende tot dien gaen sitten smilten
sekere quantiteijt van loot wesende geheel dangereux
voor de gequetste, soe door den vuijlen stanck als het
quaet fenijn daer vuijt commende, dwelck heeft gecauseert
abundantie van bloet loopende vuijt d’arterie open ge=
borsten sijnde inde quetsure des voorz. buelens soe dat
meer is heeft t‘smilten van voorz. loot den gequetsten
soo vehementelijck gealtereert dat hij opden elffsten
dach heeft gecregen eene swaere cortse ende groote
pijne in sijne zijde gelijck pleuris welcke cortse ende
pleuris tot zijnen sterffdaege toe heeft gecontinueert
nijettegenstaende dat hij tweemael vanden chirurgijn
hadde gelaeten geweest claegende meer sijne pijne
inde zijde totte leste ure sijns levens als de wonde vanden
suppliant defensievelijck ontfangen, alles naer vuijtwijsen
vande voorz. informatie ende gemerckt dat den voorz.
overleden ierst questie heeft gemoneert tegen den suppliant
die hem voorsulcx nootsaeckelijck heeft moeten defenderen
als anderssints in evident perijckel geweest sijnde van
op de plaetse te blijven ende dat den selven overleden int
smilten van tvoorz. loot hem willens ende wetens heeft
versuempt aengesien oijck dat den suppliant met sijne
weduwe ende andere vrienden in presentie van onsen voorz.
schepenen van vilvoorden ende andere geestelijcke heeren
opden derthiensten martij sesthienhondert drijentwintich
is gereconsilieert volgende het accoort daer aff gemaeckt
ende dat den suppliant hem altoos eerlijck ende deuchdelijck
heeft gecomporteert ende dat hij ter saecken van dit
$$$ ongeluck hem tot noch toe heeft moeten absenteren
tot sijne groote ende irreparable schaede ende interest
daeromme hij hem keerende tot ons seer oijtmoedelijck badt
dat ons geliefde hem t’voorschreven feijt ende ongeval
te vergeven ende hem daer over te doen depescheren onse
opene brieven van remissie in behoorlijcke forme daer
toe dienende, soo eest dat wij de saecken voorz. overgemerckt
ende gesien d’informatie bij de wethouderen onser stadt van
vilvoorden hier op genomen den achtentwintichsten januarij
sesthienhondert drijentwintich gelijck voorz., is genegen
wesende ter beden des suppliants ende willende hem in dit
stuck prefereren gratie ende misericordie voor strangheijt
ende rigeur van rechte, hebben den selven suppliant inden
gevalle als boven quijt geschouwen ende vergeven, schelden
quijte ende vergeven vuijt sunderlinger gratien bij desen
onsen brieve, t’feijt ende ongeval boven geruert
mitsgaeders alle offensie corporele ende criminele daerinne
hij hem overmidts ende vuijt saecken van t’selve feijt ende
ongeval, tegens ons ende justitie eenichssints mach
hebben ontgaen, ende hebben hem dien aengaende weder
gestelt ende gerestitueert stellen weder ende restitueren
tot sijnen goeden naeme, faeme ende geruchte in onsen
voorschreven lande ende hertochdomme van brabant
ende alle andere onse landen ende heerlijckheyden ende
tot zijne onverbeurde goeden indijen hij eenige onder ons
heeft gelijck ende in alder manieren soo hij was voor
de toecompste vanden voorz. feijte, imponerende hier
op een eewich geswijch onsen procureur generael in
brabant onsen meijer van vilvoorden ende alle andere
onse justicieren ende officieren wie sij sijn satisfactie
ende beternisse ierst ende voor al gedaen sijnde, der
partije geinteresseerde indijen die noch nijet gedaen
en sij, ende eenige daertoe staet civilijck, alleenlijck,
behoudelijck dat de voorz. suppliant gehouden sal sijn
tvoorz. feijt tegens ons te beteren civilijck naer de
gelegentheijt vander saecken ende faculteijt van sijnen
middele met oock te betaelen de redelijcke costen van
justitie hier omme alreede gedaen ende te doene,
aller ter taxatie ende moderatie van onsen seer lieven
ende getrouwen die cancellier ende luijden van onsen
raede geordineert in brabant die wij daer toe gecom=
mitteert hebben ende committeren bij desen, ontbieden
daeromme ende bevelen den selven onsen cancellier ende
raitslieden dat voor hun geroepen de ghene die daeromme
behooren geroepen te sijne sij procederen wel ende deuchdelijck
tot verificatie ende interinement van desen ende tot
taxatie ende moderatie vande voorz. amenden ende
costen van justitie alsoo sij sullen vinden te behooren welck
interinement den suppliant gehouden sal sijn te versuecken
ende hem in persoone te presenteren in onsen voorz. raede
binnen sesse maenden naestcommende opde pene van
te verbeuren d’effect van desen, ende dat gedaen ende
de selve civile boete ende costen van justitie getaxeert
ende betaelt zijnde in handen vanden ghenen dien dat behooren
sal, sy onsen voorz. procureur generael in brabant onsen
justicieren, officieren ende ondersaeten tegewoordige ende
toecommende dijen dat aengaen sal mogen hunne stede=
houderen ende een ijegelijck van hen besundere soo hem toebe=
hooren sal, doen laeten ende gedoogen den voorz. suppliant
van deser onser tegenwoordiger gratien ende remissien
ende van allen den inhouden van desen inder vuegen ende
manieren boven verhaelt rustelijck, vredelijck, volcomelijck
ende eewelijck genieten ende gebruijcken, sonder hem te
doen oft te laeten geschieden nu oft in toecommende
tijden eenich hinder, letsel oft moijenisse aen lijff noch aen
goeden ter contrarien maer in dijen sijn lijff oft
eenige van zijne onverbeurde goederen daeromme
gearresteert, becommert oft beleth waeren, dat sij
die setten ende stellen terstont ende sonder vertreck
tot geheelder ende volcommender delivrantien want
ons alsoo gelieft ende ten eijnde dat dit vast ende
gestaedich blijve tot eewigen daegen, soo hebben wij
onsen zegel hier aen doen hangen, behoudelijck in andere
dingen onsen rechte ende eenenijegelijcken anderen dessijns
gegeven binnen onser stadt van brussele vierthien
daegen inde maent van februarie int jaer ons heeren
duijsent ses hondert vierentwintich ende van onse rycken
het derde, onder op de plicque stondt geschreven aldus
byden coninck, onderteekent, i. $$ourden ende was
gesegelt met eenen groenen wassen segele vuijt hangende
in groene syde snoeren."
pardons,148.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen tegewoidigen ende
toecoomende dat wy ontfaen hebben die oitmoedige supplicatie
van henneken rynckens ioncman te huwen ende knape van
jan ghistels poorter ende vry scippere onser stadt van brussel
inhoudende hoe dat omtrent sint jansmisse anno xvct ende xx
lestleden de selve jan ghistels genoet op eenen avont
tzinent ten eten een loys landmans met zyn huysvrouwe
met vele andere goede mannen ende alsoe sittende goede
chiere makende hemluden geen quaets vermoedende so is
omtrent den thien hueren dair voor commen een willekin de
noopere met coren de scrynmakere ende enen geheten denys
tvolders zone den welcken gevolcht es een vrouwe van
lichten levene genaemt katelyne labaeys al$s have ende erve
welcke vrouwe nam eenen steen ende heeft dien geworpen
onder dese voirn. drie gesellen waer by deselve gesellen
meenende dat den selven steen gecommen was vuyten geselscape
van jan ghistels quamen tooten selven geselscape zeer
verstoorlic vragende waerom werpt ghy ons met steenen doen
quam ter stont de selve katlyne zeggen ic hebbe selve den
steen geworpen en zyt op hemlieden niet gram ende de voirn. jan
ghistels heeft hem ende zyn geselscap ontsculdicht ter
cansen vanden welcken den voirs. loys landemans werde
hem verstoorende tegens de voirs. vrouwe omdat zy die
beroerte gemaect hadde twelcke de voirs. katelyne hoorende
gaf den selven loys vele quade iniurieuse ende smadelicke
worden vuyt cansen vanden welcken woirden de voirs. loys
vergrampt wesende spranck ter vensteren buyte ende gaf
der zelver katelyne twee ofte drie kinneback smeeten so
dat zy riep moort moort dit hoorende de voirs. coren coen? de
is huer ter hulpen gecommen willende den voirs. loys gries$$
twelck ziende de voirn. supplt die op strate stont om te gane
tscepe slaepen willende de selve sceyden om inco$ement te scuwen
heeft ter stont aenveert den voirs. coren die den voirn. loys
jan ghistels zyns meesters huys tot doer de zwarte poort
twelck ziende de voirs willeken es gecoomen met eenen blooten
opstekere om den suppl. te steken dat ziende de voirs. suppl.
ende datmen hem grieven wilde om tusschen beyde te gane
ende grief te scuwene werde verhit van bloede ende vergrampt
seggende totten selven willeken steect zydi een man god geve
u sint jans plage dit hoorende de voirs. loys om den voirn.
suppl. te bescudden quam geloopen ende liept de voirn. willeken
ter eerden dit ziende de voirn. coren liep met zynen opstekere
naer den voirs. loys dat merkende de voirs. suppl. beduchtende
bloet stortinge es weder gecoomen ende heeft den voirn. coren
zynen opstekere genomen ende dien geworpen int water inde
zinne doen es coren op deselven suppl. zeer gestoort geweest
heesschende zyn mes ende zwerende gods cracht ende
macht dat hy hem steeken soude en gave hy hem zyn mes
met weder heesschende een mes aen tvoirs. willeken welcke
hoorende de suppl vreesende gestecken te zyne heeft zyn dagge
vuyt getrocken ende met gesteken naerden voirn. coren twelcke
doende hy onverziens geraect heeft tvoirs willeken in zyn
hooft naer welcke steke tvoirs. willeken liep metter voirn.
katelyne duer de poorte ende gevoelende dat hy gequetst was
es sbarbiers gegaen nemaer drie oft vier dagen daer naer
es hy van levende lyve ter doot gecomen twelcke de suppl zeer
leet es ende beduchtende rigeur van iusticien heeft hem
geabsenteert vuyt onsen hertochdomme van brabant ende stadt
van brussel aldaer hy nyet en soude commen converseren
noch frequenteeren sonder alvooren hier op thebbene onse gracie
remissie ende quytsceldinge om de welcke hy ons oitmoedelyck
gebeden heeft soe eest dat wy de saken voirscr.
overgemerct den selven hanneken rynckens suppl. genegen
wesende tzyner bede ende supplicacie ende willende hem
in dit stuck gracie vorderen voir strancheyt van iusticien
hebben in den gevalle als boven vergeven quytgescolden
ende geremitteert vergeven scelden quite ende remitteren
vuyt onser zonderlinge gracie mits desen onsen brieve
tfeyt ende dootslach boven verclaert mitgaders alle peynen
ende brueken corporelle en’de criminele daer inne hy ter cause
van dien met datter aencleeft jegens ons ende justicien
mesbruyct mag hebben hem als te desen wederstellende ende
restituerende tot zynder goeder fame name ende geruchte
in onser voirs. landen ende heerlicheyden ende totter palen toe
vanden ammanrie ende scependomme van onser stede van brussel
ende tot zynen onverbuerden goeden indien hy eenige heeft
gelyck inder manieren als hy was voor die geschiedenisse
vanden dootslaghe voirscr. imponerende hier op een eewich
zwygen ende scilencie onsen procureur generael ende allen anderen
onsen iusticieren ende offivicieren wie zy syn satisfactie
ende beteringe ierst ende alvooren gedaen der geinteresseerde
partyen indien die noch niet gedaen en zy ende eenige
daet toe staet cunlick alleenlick behoudelick nochtans
dat de selve supplt gehouden sal wesen den voirn. dootslach
tegens ons cunlick te beteren naer die gelegentheyt van
dien ende die werde van zynen goeden ende oick dat hy
gehouden sal wesen te refonderen ende betalen die die wettelicke
ende redelicke costen van iusticien hierop gedaen ende
naer gevolcht indienre eenige geschiet zyn ter taxacie
ende arbiterscepe van onsen lieven ende getrouwen die
cancellier ende luyden van onsen rade in brabant die wy daer toe
committeren ontbieden daeromme ende bevelen den selven vans onsen
raede in brabant dat voir hen henlieden geroepen die ghene dier over
behoeren zullen geroepen te zyne zy procederen wel ende
deuchdelick ter verifcatie ende interinnemente van desen onsen
tegewoirdigen brieve naer zyne vorme ende inhouden ende ter
taxacie ende arbitrage vanden voirs. civile boete ende costen van
iusticien op datter eenige geschiet als voirscreven es getaxeert
ende betaelt zynde in handen vanden ghenen van onsen ontfangers
dient behoiren sal die daer af gehouden wert rekeninge bewys
ende reliqua te doene tot onsen proffyte metten anderen p$$$
van zynen ontfange zy onsen drossaert van brabant ende alle anderen
onse en der smaelre heeren rechteren iusticieren ende officieren
dien dat aengaen mach heeren stedehouderen ende eenen tegelycken
besundere zo hem toebehoiren zal doen laten ende gedoogen den
voirs. supplt van deser onser tegenwoirdiger gracie quytsceldinge
pardoene ende remissie ende van al den inhouden van desen
inder vuegen ende manieren voeren verhaelt rustelick vredelick
volcommelick ende eeuwelick genyeten laeten ende gebruycken zonder
hem te doene noch te laeten geschiene nu noch in toecommende
tyden eenich hinder letsel oft moeyenesse ter contrarien aen live
noch aen goeden in eeniger manieren maer indien zyn lyf
of eenige van zynen voirsc. ongeconfisquerden goeden daer omme
gevangen gearresteert oft becommert waeren stellen die ofte
doen stellen ter stont ende sonder vertreck tot geheelder
deliverancie want ons alsoe belieft ende ten eynde dat dit
goet vast ende gestadich blyve tot eeuwigen dage zoe hebben
wy onsen zeghel hier aen doen hangen behoudelick in anderen
zaken ons recht ende eenen yegelycken tzyne in allen
gegeven in onsen stadt van mechelen inde maent van februari
int jaer onsheeren duysent vyfhondert ende twintich
ende van onsen rycke n te wetene van $$ tweeste ende
van spaengnen t vyfste? aldus stont gescreven onder opte
plycke byden keyser in zynen rade ende geteekent
haveton ende noch visa
gecollationeert ende bevonden $$
metten originale by my
opmerkingen:
in kleur aangeduid: woorden waarvan ik niet zeker ben dat de transcriptie correct is
$ en $$ voor onduidelijke letters in de scan versie
uit het middelnederlands woordenboek:ammanrie, ammanie: het rechtsgebied van de amman
cunlick, coenlike: op dappere wijze; vol vertrouwen
verstoorlic: boos, kwaad, verstoord; ook op een boozen toon; in de war brengen, hinderen
grieven: kwaad doen, benadeelen, beschadigen
iniurieuse, injurieuse woirden: beledigende woorden
sint jans plage: ziekelijke drang om te dansen; de voornaamste oorzaak voor de plaag was door religieuze waanzin. deze uitte zich onder andere in , verkrampte spieren, schokken, neervallen, gasophoping in de darmen, aanvallen die geleken op en een onweerstaanbare drang om te dansen. cfr
bescudden: beschermen, verdedigen, beschutten
dagge: steekwapen, langer dan een mes, maar korter dan een zwaard"
pardons,321.txt,"philips bijder gratien goidts, coninck van castillien,
van arragon, van leon refa, doen te wetene allen tegen-
woordige ende toecommende, dat wij ontfangen hebben die
oijtmoedige supplicatie van geerart van berin jongman
te huuwen sone geerarts, inwoonder der prochie van wes-
pelaer, inhoudende hoe dat geleden van inde maendt
meert des jaers sesthienhondert ende tweentwintich,
zijnde hij suppliant ten huijse van zijnen vadere als assi-
duelijcken aldaer woonende als kindt, doende wessen
te doene valt, ende dat dijer tijt aldaer ontrent gecommen
zijnde drije amonitie knechten, onder den treijn van
huiijbrecht chreijnaerts, met hunne waegenen zijnde seer
beschonken, in sulcker vuegen dat een van hun hadde
verloren den waegencorts, oijck de achterste raederen
van een vande selve waegenen, sulcx dat dijen was
sleijpende lancx de aerde, jae in sulcker vuegen
dat een vande selve amonitie knechten met naeme joos
gansenbeek vanden peerde gevallen hebbende, commende
van onser stadt mechelen seer was gequetst ende
bebloijt over sijn aensicht, ende alsoo de woonende
amonitie knechten ontrent den avondt arriveerden
onder de voornoemde heerlijckheijt, aende torekens
klock aende herbaene, hebben aldaer beginnen op te laeden
ettelijcke mutsaerden toecommende den vader des
suppliants, waer van hij geadviseert wesende, ende siende
overwech commende dese mutsaerden oplaeden, heeft
hij last gegeven aen nicolas jacot dienaer vande
voors. heerlijckheijt van wespelaer de selve amonitie
knechten met hunne waegenen te arresteren gelijck
den selven dienaer daetelijck gereet was sulcx te doene,
nemende zijne gaffele, seggende tegen hem suppliant
gaet met mij ende staet bij mij, ende sijn alsoo naerde
voornoemde amonitie knechten geloopen, gelijck oijck
mede gonck des voornoemde jacots zone met eenen stock in zijne
handt, ende den suppliant met een rijfken met drij tanden, ende
siende de voornoemde amonitie knechten hem suppliant, dienaer,
ende desselfts zone comen hebben vuijtter macht wech-
gereden tot ovr de brugge gelegen op haecht, ende hebbende
hunnen waegen aldaer laeten staen, ende, wederomme
kerende, hebben genomen elck van hun eenen goeden
mutsaert stock vuijtte gestole mutsaerden liggende opde
voornoemde hunne waegenen, seggende ctompt aen
denoterende den voornoemden jacot, desseltts zone ende
hem suppliant, hebbende dijen volgens den selven jacot
begonst te slaen die aldaer ex offitio als dienaer was
gecommen, om het voornoemde arrest te doene, die
soo geslaegen ende getracteert is geworden, dat hij xiiij 14
daegen daernaer nijeten cost bijnaest leven noch sterven,
vuijt worpende met reverentie gesproken veel bloet
ende ten haddde de hulpe alsdoer daer bij commende, souden
den voornoempden dienaer doot hebben geslaegen, gelyck
oijck souden doot gesmeten hebben, den sone des voornoemde
jacot, ende hem suppliant, inder vuegen dat hij genoot-
saekt zijn geweest hen te deffenderen, sulcx dat
den voornoemden joos gansenbeek naer vele slaegen
ende vechten ter aerden is gesmeten, wederomme
opgestaen zijnde is ter peerde geclommen ende voorts
gereden tot opt haijcken int huijs van eenen chirurgijn
om hem te curreren soo van zijne ierste quetsuren
commende van mechelen als andersinss, alwaer
zijnde is die anderen daechs deser werelt gepasseert
tot zijns suppliants groot leetwesen, hoewel hij den voornoemde
afflijvigen nijet en heeft gegeven den dootslach, dan
wie den voonoemden zone nicolas jacot, met naeme
rombout, vuijt dijen hij seijde den voornoemden afflijvigen
ter eerde liggende, wil ick hem noch eenen slach geven
alswanneer hij suppliant zeijde met oijck den voornoemde
dienaer dese woorden, rombaut houdt op het is genoech
seer wel heeft hij suppliant gegeven eenen slach aen
eenen anderen der selver amonitie knechten, die hem
naer riep met reverentie gesproken, ghij bougger schelm,
traitre, loopende alsoo naer zijne peerden ende rustende
alsoo op eenen cant, sonder meer, ende alsoo allen t’gene
voors is, is voorts gekeert bij de voornoemde amonitie
knechten, door puren moetwille ende met hunne diverije
van mutsaert, sijn de selve causa movens van het gevecht,
als zijnde alleenclijck den voornoemden dienaer nicolas
jacot aldaer ter plaetse gegaen, om te doen het delvoir
zijnder offitie ende arreste, ende dat hij dessefts assistenten
hen hebben moeten deffenderen, anderssints souden selver al
gebleven hebben doot ter plaetsen, soo heeft evenwel den
voornoemden nicolaes soen met naeme rombout jacot
in reverentie van justitie, vreesende het rigeur van dijen
hem geabsenteert ende hem begeven in onsen dienste militair,
die met zijnen stock hebbende boven een hooft den voornoemde
afflijvigen moet geraeckt hebben, want hij seijde dat
telcken slach eenen man was, ondertusschen hij suppliant
is ende wordt gecalumnieert te wesen medeplichtich
vanden voornoemden dootslach geschiet inder vuegen als
boven, des nochtans men, ende want hij evenwel is
vreesende ter causen van dijen te voorden aengesproken,
dwelck hem soude causeren schaede ende intereste ende
noch meer soude, en worde daer tegen nyet versien, welcken
aengemerckt ende midts der blijckinge van allen t’gene
des voors. is bijde certificatien daer van zijnde oijck sulcx
wel wetende die naeste vrienden ende mogen vande
voornoemden afflijvighen, hebben hem suppliant ver-
geven alles wes hij in t’gene voors. is soude mogen
hebben misdaen, soo heeft hij suppliant ons seer
oijtmoedelijck gebeden dat onse goede geliefte soude wesen
voor soe vele hem eenichssints soude mogen aengaen
van te hebben geweest bij ende present int voorn. conflict
waervan den voornoemden joos gansenbeeck soude
gequetst ende gestorven sijn inder vuegen voors.
hem te remitteren, wes hij ter causen van dijen eenich-
ssints soude mogen hebben geoffenseert, hem doene
daer van depescheren acte oft wel anderssints opene
brieven in forma, soo ist dat wij desen aengesien ende
hier op gehadt d’advijs van jehan baptista van halle over-
meijer van campenhoudt, geneijcht wesende ter beden des
voors. suppliants ende willende hem in dit stuck prefereren
gratie ende misericordie voor strangheijt ende rigeur van
rechte, hebben den selven suppliant inden gevalle als
boven quijtgeschouwen ende vergeven, schelden quijte ende
vergeven vuijt sunderlinger gratien bij desen onsen brieve
t’feijt ende ongeval boven geruert, mitsgaeders alle offensie
ende breucke corporele ende criminele, daerinne hij
ter causen voors. met dat daer aen cleeft tegen ons ende justitie
misdaen ende misbruijckt mach hebben, ende hebben hem
dijen aengaende wedergestelt ende gerestitueert, stellen
weder ende restitueren tot zijner goeden naeme, faeme ende
geruchte in onsen voors. lande van brabant ende allen
anderen onsen landen ende heerlijckheden, ende tot zijnen on-
verbeurden goeden indijen hij eenige onder ons heeft,
gelijck ende in der manieren soo hij was voorde
toecomste vanden voors. feijte, imponerende hierop
een eewich geswijch onsen raedt ende procureur generael
in brabant, ende allen anderen onsen justicieren ende
officieren, wie sij zijn, satisfactie ende beternisse ierst
ende voor al gedaen der partije geinteresseerde, indijen
die noch nijet gedaen en sij ende eenige daertoe staet civilyck
alleenlijck, behoudeliijck dat die voors. suppliant gehouden
sal zijn tvoors. feijt tegens ons te beteren, civilijck naer
gelegentheijt vander saecken ende faculteijt van zijn
goeden, met oijck te betaelen de redelijcke costen van
justititien hierom alreede gedaen ende te doene, allet
ter taxatien ende moderatien van onsen seer lieven ende
getrouwen die cancellier ende lieden van onsen raede
geordonneert in brabant, die wij daertoe gecommiteert
hebben ende committeren bij desen, ontbieden daerom
ende bevelen den selven onsen cancellier ende raidtslieden
dat voor hem geroipen de ghene die daeromme behooren
geroepen te zijne, zij procederen wel ende deuchdelijck
ter verificatie ende interinemente van desen, ende totter
taxatie ende moderatie vande voors. amende ende costen
van justitien alsoo zij sullen bevinden te behooren
welck interinement die voors. suppliant gehouden
sal zijn te versuecken ende hem in persoone te
presenteren in onsen voors. raede binnen zesse maenden
naestcommende, opde pene van te verbeuren d’effect
van dien, ende dat gedaen, ende de selve civile boete
ende costen van justitien getaxeert ende betaelt
zijnde in handen vanden ghenen dijen dat behooren sal
zij onsen voors. raedt ende procureur generael in brabant
ende alle andere onse rechteren, justicieren, officieren
ende ondersaeten tegenwoordige ende toecommende
dijen dat aengaen sal mogen, heure stedehouderen $$$$$$$
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ ende eenijegelijck van hun
besundere soo hem toebehooren sal, doen, laeten ende
gedoogen den voors. suppliant van deser onser tegen-
woordiger gratien ende remissien ende van alle
d inhouden van desen inder vuegen ende manieren
voore verhaelt rustelijck, vredelijck, volcommelijck
ende eewelijck genieten ende gebruijcken, sonder hem
te doen oft te laeten geschieden, nu oft in toecommende
tijden eenich hinder, letsel oft moijenisse aen lijve noch
aen goeden ter contrarien, maer indijen zijn lijff of
eenige van zijne goeden daeromme gearresteert, be-
commert oft beleth waeren, dat zij die setten ende
stellen terstont ende sonder vertreck tot geheelder
ende volcommender delivrantien, want ons alsoo
gelieft, ende ten eijnde dat dit vast ende gestaedich
blijve tot eewigen daegen, soo hebben wij onsen zegel
hier aen doen hangen, behoudelijck in anderen dingen
onsen rechte ende eenenijegelijcken anderen dessyns, gegeven
in onser stadt van brussele den vijffden dach der maent
maij int jaer ons heren duijsent, zes hondert xxvitich
ende van onse rijcken het seste, onder op de plijcke
stondt bijden coninck was onderts. steenhuijse ende
was gesegelt met eenen groenen wassen zegele vuijt-
hangende in groene zijde snoeren.
concordeert"
pardons,368.txt,"remis jans braken
kaerle etc. doen te wetene allen ieghewoirdigen ende toecomenden
dat wij ontfangen hebben die oidtmoedige supplicatie van jan braken
van pulle in onsen lande van brabant gelegen inhoudende hoe dat
sdaegs nae sinte peeters dach in junio anno xvc ende xliii hy suppliant
gegaen is ten huyse van jan de backer woenende tot pulle voirscreven dair
vindende eenen geheeten jan de jonge vorster van pulle mitsgaders
die moeye vanden selven jan de jonge seggende hy suppliant totter voirscreven
moey dat huer dochter geseegt soude hebben dat zy des suppliants huysen
gesien hadde met eenen geschuerden rock comen inde kercke waer
op de moeye antwoirde dat huer dochter dat niet geseegt en
hadde en hy suppliant seyde dat zy emmers den geseegt hadde seggende
oick dat huer hunnen dagelycks groote scade deden in zyn block
dwelck hoirende de voirscreven jan de jonge heeft geseegt ick woude
dat de hinnen al doot waeren ende dat wy $$ morgen te voeren
hadden waervuyt woirden geresen zyn tusschen den voirscreven janne
de jonge ende den suppliant herkende mits desen hy suppliant zyn pasmes
vuyte ende nemende jan de jonge eenen dryvoet stoel ende souden daer
gevochten hebben ten hadde geweest dat de weert jan de backer
voirscreven tusschen beyde gegaen hadde ende heeft den suppliant gehouden
siende jan de jonge dat de suppliant gehouden was is comen loopende
met grooter fortssen met zynen stoel tegen den suppliant die
gehouden was stootende hem daermede zoe styff dat den want
berste ende zwancte ende alsoe jan de jonge liep opten suppliant
soe heeft hy geraect geweest van onder den stoel vanden suppliant
metten voirscreven pasmesse omtrent zyn boirste sulcx dat hy corts daernae
vande quetsueren is overleden ten grooten verdriete vanden selven
suppliant diewelcke aleest zoe dat hy peys gemaict heeft ende
overcomen is met partie intercesseerde vreesende nochtans rigeur
van iusticien hem heeft geabsenteert vuyt onsen lande ende
heerlicheden tot in meye lestleden ende meynende enige van zynen
vrienden dat een jaer geleden was hebben van onsen drossaet van
brabant savefoondinst ende geleyde vercregen voer drie weken om
binnen middelen tyde te $$$ binnen onsen voirscreven lande van brabant
ende te verwerven onse gracie ende remissie waeraf onse marcgrave
van antwerpen geadverteert zynde heeft den $$ suppliant snachts
geapprehendeert ende is in wegen ende in meyningen tegen hem te
procederen criminelyck ten waere dat onse gratie ende misericordie
hem hierop worde geextendeert ende verleent ons daerom oidtmoedelyck
biddende. soo eest dat wy desen aengesien geneycht wesende
ter bede des voirscreven suppliants ende willende hem in dit stuck prefereren
gracie ende miserecordie voer strangheyt ende rigeur van rechte hebben
den selven suppliant inden gevalle als boven quytgeschonden ende vergeven
scelen quyte ende vergeven vuyt sunderlinger gracien bij desen onsen
brieve tfeyt ende ongeval boven geruert mitsgaders alle
offencien ende bruecke corporelle ende criminelle daerinne hy ter
cause voirscreven mits dat daeraen cleven mach tegen ons ende
iusticie mesdaen ende mesbruyct mach hebben ende hebben hem
daeraf were gestelt ende gerestitueert stellen were ende restitueren tot
zynen goede name fame ende geruchte in onsen voirscreven lande van
brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheden ende tot zynen onverbeurde
goederen indien hy eenige onder ons heeft gelegen ende in alder manieren
soe hy was voer die toecompste vanden voirscreven feyte imponerende hierop
eeuwich gezwych onsen procureur generael in brabant onsen voirscreven marcgrave
van antwerpen ende allen anderen iusticien ende officieren wie zy zyn
satisfactie ende beternisse yerst ende voer al ge$$ der partien
geinteresseerde indien die noch niet ge$$ en zy ende eenige daertoe
stae c$$ alleenlyck behoudelyck dat de voirscreven suppliant gehouen sal zyn
voir voirscreven feyt tegens ons te beteren civilyck nae gelegentheyt vande zaken ende
faculteyt van zynen goederen met oick te betalen die redelycke costen
van iusticien hieromme alreede gedaen ende te doene allet ter taxatie
ende moderatien van onsen lieven ende getrouwen cancellier ende luyden van onsen
rade in brabant die wy daertoe gecommitteert hebben ende committeren by desen
ontbieden daerom ende bevelen den selven onsen cancellier ende raidsluyden
dat voer hen geroepen deghene die daerom behoiren geroepen te zyne
procederen wel ende deuchdelyck ter verificatien ende interventien van dese ende
totte taxatien ende moderatien van de voirscreven amende ende costen van
iusticien alsoe zy sullen bevinden gehoiren welck intervenement
de voirscreven suppliant gehouden sal zyn te versuecken ende hem in persoene te
presenteren in onsen voirscreven raede binnen zes maenden naestcomende opte
pene van te verbeuren deffect van desen $$ dat ge$$ ende de selve
civile boete ende costen van iusticien getaxteert ende betaelt zynde in handen
vanden genen dien dat behoiren sal zy onse voirscreven procureur generael in brabant
onse marcgrave van antwerpen ende alle anderen onse regteren iusticieren
officieren ende ondersaten iegewoirdich ende toecomende die dat aengaen sal
mogen hueren stedehouderen ende eenyegelyck van hen besunderlyck soe hem toebehoert
jegewoirdiger gracien ende remissien ende van alle den inhouden van desen
inder vuegen ende manieren voer verhaelt rustelyck ende vredelyck volcomelyck
ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken sonder hem te doene oft te laten
gescieden nu noch in toecomende tyde ennich hueren letsel oft
moeyenisse aen lyve noch aen goede ter contrarien maer indien
zyn lyff oft ennige van zynen goederen daeromme gearresteert becomende
oft belet waeren dan zy die setten ende stellen terstont ende sonder versueck tot geheele
ende volcomenlyck delivratie want ons gelieft ende ten eynde dat
vast ende gestadich blive tot eeuwigen dagen zoe hebben wy onsen zegel
hieraen doen hangen behoudelyck in anderen dingen onsen rechte ende eenyegelyck
anderen dessyns. gegeven in onse stad van bruessel inde maent van augusto int
jaer ons heren duysent vyfhondert vierende veertich van onsen keyser ...
txxv° ende van onsen rycken van castillien ende anderen t xxix° aldus gescreven
opte plycke byden keyser in zynen rade ende onderteeckent boudewyn
visa propter.
gecollationeert ende bevonden accorderende
met zynen originale by my
facuwez"
pardons,374.txt,"absolutie
charles etc. a tous ceulx qui ces presentes lettees verront en orront salut
recue avons lhumble supplication de adrien de herzelle escuyer ayent
femme et plussieurs enfans contenant couvrir apres avoir eu et
souffert grosses pertes et dommaiges et qui pour icelles
mesmes pour la $$te de ses facultez luy a este difficille
a vivre il ayant en ces mains la somme de xij ou xiij florins
pour ledit metre a rente ou marchandises a este importune
par ung jacques bulte marchant piemontois de ledit metre
en ces mains il luy donneroit bonne obligation de luy rendre et
payer le xxiiije de may lan xv soixante et douze florins carolus
et le xxiiije du mois de novembre ensuivant semblables
lxxij florins et ainsi dan en an jusques a la parpaye et
solution de ijm xiiij carolus dont le suppliant peult avoir recue
ung terme et pource que icelles suppliant a depuis entendu que a cause
de noz ordonnances il pourroit estre reprins et quil desiroit ravoir
cesdits deniers capitaulx pour ledit mieulx et en luer plus se$$
employer mesmes en achapt de rentes en flandres le denier xij
si a il faict poursuicte vers ledict bulte lequel comme il entendt
avoit lesddits deniers mis en la table de prest en notre ville de nivelle
la ou il a gaingne xl voire l pourcent ce qui a occasionne
icelle suppliant destre plus diligent a demander cesdites deniers mais
a cause que ledit bulte est devenu insolvent et fugityff a icellui suppliant
en notre conseil ordonne en brabant obtenu prevision pour poverte
apprehender non faict seullement sondit debiteur mais aussi
tous ces biens quelque part que on ledit pourroit trouver et en vertu
dicelle a ledit suppliant arreste et prins en mains deux cedulles ou
obligacions signees de barthelemy bavelly aussi marchant de
lucques faictes auddit bulte trouvees en laditetable de prest et pour
le furnissement dicelles au ledit bavelly este arreste en notredit
ville de nivelle lequel estait aussi insolvant pour eviter
lepayement desdits obligations a sur soy pretendu donner a cognoistre
en notrdit conseil obtenu noz lettres patentes pour se casser ledit
arreste et precedees faictes en notredit ville de nivelle
pretendant gue comme privilegie il plait seullement attrayable
en droict en droict en notredit conseil ccomme a ceste fin il a prins
conclusion et que $$$ est pour du tout $$$ ledi suppliant
il a instigue notre procureur general de brabant affin quil se joindroit
avec luy a cause que ledit suppliant auroit donne sondit argent
a pret asscavoir xij pour cent comme icelluy notre procureur a
linstigation que dessus a prins conclusion tendant affin quil
seroit declaire avoir contrevenu ausdit nos ordonnances et
encouru les paines et comprinses tout a son tresgrand
interest preiudice et dommage et plus seroit se notre grace
ne luy estoit sur ce impartie sicomme il est dont il nous a
treshumblement supplie et requis pour ce est il que nous ces
choses considerees inclinans a sadite supplication et ayant en gard
a la qualite de sa personne qui est charge denfans que ces biens
sont assez petitz et quil na sce$$ de la publication de nosdits
ordonnances avons a icellui suppliant au cas que dessus quicte et
pardonne quictons et pardonnons par cestes tout ce quil peult
avoir sousfaict $$$ nous et nosdits ordonnances et abolissant en
mettant a neant ledit proces par notredit,procureur en notredit conseil
touchant cestes inte$$ entant quil nous touche et lavons
quant a ce restitue et restituons par sesdits presentes a cesdites venu
fame et renommee comme il estoit auparavant ledit cas advenu
imposant sur ce cilense perpetuel a notredit procureur general et tous
autres noz justiciers et officiers quelconques en payant par
ledit suppliant a notre prouffict la somme de cent noz carolus dor
et les fraiz et mises$ de justice a la tauxation de noz treschers
et feaulx les chancelliers et gens de notredit conseil si donnons
en mandement a nosdits chancelliers et conseils que appellez ceulx
qui seront a appeller ils procedent bien et de$ement a la
verification et interinement de cesdits presetes selon leur fourme et
teneur et ce faict ilz notre drossat de brabant bailly de notre
romant pays et tous autres noz justiciers et officiers cui ce peult
ou poulra toucher et regarder leur lieutenant et chacun deulx endroict
soy et sicomme a luy appartiendra de notre presente grace
quitance et pardon selon et par la maniere qui dict est facent
souffrent et laissent ledit suppliant plainement et paisiblement jouyer et
user sans luy faire metre ou donner ne souffrir estre faict nuisance ou
donne aulcun destourber ou enpeschement au contraire en maniere
quelconque car ainsi nous plaist il en tesmoing de ce
avons faict mettre notre seel a ces presentes donne en notre
ville danvers le dernier jour de novembre lan de grace
mil cinqcens quarante cincq de notre empire le xxvije et
de noz regnes de castille et autres le xxxe. ainsi escript
sur la plicque par lempereur en son conseil et seulz signe
facuwez // visa $$$
clonne et trouve accorder a
son original par moy
n facuwez relie"
pardons,242.txt,"kaerle etc doen te wetene allen luden nu synde ende
naemaels wesende dat wy ontfangen hebben die oetmoedighe
supplicatie van pauwels brugmans alias vanden berge geboren
van onser stadt van loven inhoudende hoe dat hy suppliant
inden jaere xvc ende eenendertich is in rechte betrocken gewee$
voere borgemeestere scepenen ende raedt onser voirs. stadt van
loevenen ter instancie van wylen lysbeth van ermeghem weduwe
wylen jacops van daelhem doentertyt woenachtich inder selve
stadt van loevenen inde dorpstrate ende dat ter zaken van
leveringe van divese ware als botere keerssen olye havere
ende andere diergelycke comenschape byder voirs. wylen
lysbeth den voirs. suppliant vercocht ende gelevert ende de
voirs. suppliant met rechte verwonnen ende verhaelt wesende
voere de voirs. schult beloopende omtrent elff oft twelf
rynsgulden ende de selve lysbeth consent hebbende vanden
voirs. borgemeester om den voirs. suppliant daer voere te
doen executeren oft pandt van hem te nemene heeft ten huyse
vanden suppliant doentertyt oyck woenende te lovenen in de voirs.
dorpstrate gesonden eenen sergant om hem voere de voirs. schult te
executeren ende want hy suppliant doentertyt nyet thuys en
was soe woude de voirs. sergant hebben eenen pant om syne executie
daer op te doene te wetene een van zynen peerden daer hy zyn labeur
ende landtwinninghe mede doende was midts den welcken offerde
ende presenteerde des suppliant huysvrouwe den voirs. sergant te
gevene eenen vrouwen koers daermede de voirs. sergant oft
de voirs. lysbeth nyet te vreden en wilde syn maer leyde
ende nam de selve sergant met hem een van des suppliants
peerden uuyten stal daer aff de voirs. suppliant corts daer nae
geadverteert worde by eenen gheheeten jan millaens ende
want de voirs. suppliant verstont vanden selven janne dat de
verbeyden tot des maendaechs daer nae nyet tegenstaende dat
den pandt vanden voirs. koers was gepresenteert te gevene
ende oyck nyet tegenstaende dat de selve jan te vrede was
borghe te blyvene ende de voirs. lysbeth te versekeren van
huerer betalingen ten voirs. naestcomende maendage
dwelck ten hoochsten maer drie dagen en was te verbeydene
naede voirs. executie soe heeft de voirs. suppliant ter causen
van dien zeer gestoert ende beruert geweest ende zoe
vele te meer want hy ter causen vander voirs. tydinge was
vander tafellen daer hy doentertyt zat geroepen ende
aldus gestoert ende vergrampt wesende is mit furieusheyt
ende hitten gegaen ten huyse vander voirs. lysbeth die welcke
wesende inde kokene de voirs. suppliant riep seggende dat
zy met hem soude comen rekenen ende comende de selve
lystbeth uuyter cokene in hueren winckel zoe hebben zy
uuyterlinghe groote kyffwoerden gehadt ende ten lesten
es de voirs. suppliant gecomen byder voirs. lysbeth inden
winckel ende heeft huer gegeven met zynen opstekere
twee steken omtrent der herten daer aff de selve
lysbeth is terstont gecomen van levenden live ter doot
ter causen van welcken feyte de voirs. suppliant hem heeft
yesinder geabsenteert buyten onsen voirs. lande van
brabant behoudelyck dat de suppliant onder sansconduyt
oft geleyde van onsen meyer van lovenen hem sekertyt heeft
gehouden optgewyde om te doene transport ende opdracht van
zekeren zynen goeden # om metten penningen daer aff comende
# by hem vercocht
om zyne schulden te betaelene
ende ons te voldoene vander
confiscatie van zynen goeden
$$ aff hy ons oyck heeft
voldaen de selve suppliant
heeft oyck gedaen groote
$$ligen betalingen ? aende kinderen ende
vrienden vander voirs. wyle
lysbeth om te beteren
$voirs. feyt ende hen
hieraff satisfactie te
doene nae zynder macht
in zulcker vuegen dat
$$ middelle van vrinden
$$lycke presentatie ende
$$ooten oitmoet byden
suppliant gedaen ende
$epresenteert de selve
suppliant is mitten voirs. vrienden ende magen geaccordeert zoe verre ende op conditie nochtans dat de
suppliant vanden voirs. feyte ende dootslaghe van ons can verwerven onse gratie ende brieve van remissien alzoe dit al
$lyckt by de selve conditien ende gemerct dat tvoirs. feyt is toegecomen uuyt hitte van bloede
ende dat hem tselve uuyt gront zyns herten leet is daeromme hy oyck gedaen heeft ende noch dagelycx
$ende is groote penitentie ende noch doen sal soe verre hy vanden voirs. feyte ende delicte van ons can
verwerven onse gratie ende remissie ende aengesien dat oyck dat de suppliant is in meyningen
by leven lanck te bidden voer die ziele vanden voirs. wylen lysbeth alzoe hy oyck daeromme
diverse geestelycke persoonen heeft doen bidden ende dat hy suppliant is geboren van onser voirs.
stadt van loevenen gehoudt ende hebbende zesse kinderen te wetene twee zoenen ende $$ vier
#dochteren alonder huere jaeren wesende daer aff diene is in religie ende int cloestere $$
augustynen binnen onser voirs. stadt van loevenen
syne schulden te betalen€ ende oyck om metten kinderen vrienden
ende magen vander selven lysbeth vanden voirs. ongevalle te
overcomen denwelcken hy suppliant alle oitmoet satisfactie ende
voetval heeft gedaen soe dat hy suppliant metten selven is
overcomen zoe verre de suppliant vanden voirs. feyte can
verwerven onse gracie ende misericordie ende aengesien
dat het selve feyt dwelck gebuert is uuyt hitte van
bloede den suppliant uuyt gront syns herten leet is ende
daer aff hy oyck gedaen heeft ende noch in meyninghe is te
doene penitentie ende dat de suppliant die altyt gestaen
heeft tot goeden name ende fame belast is met huysvrouwe
ende zesse kinderen soe is ons van weghen deselfs suppliants
op dat hy ende synen voirs. huysvrouwe ende kinderen nyet teenem$
in dolinghen ende desolatien en comen oitmoedelyck gebeden
hem tvoirs. feyt ende dootslach te willen remitteren ende
vergeven ende hem daer op te doen expedieren onse openen
brieven van remissien in zulcken saecken ge behoorende
soe eerst dat wy de saken voerscreven overgemerct ende
eerst hier op gehadt dadvys van eenighen geleerden ende
doctoren in theologien den voirs. pauwels brugmans suppliant
geneycht wesende tot synder voirs. beden ende supplicatien ende
willende hem in dit stuck prefereren gracie ende misericorde
voer rigeur ende strangheyt van justicien besundere ter
eeren vanden bitteren lyden ons lieffs heeren jhesu christi dwelck
hy opten goede, vrydach op alsulcken dach als huden voer de
salicheyt ende verlossinge van allen menschen geleden heeft
hebben inden gevalle als boven vergeven quytgeschonden
geremitteert vergeven quytschelden ende remitteren uuyt
sunderlingen gratien by desen onsen brieve tfeyt ende
dootslach boven verclaert mitgaders alle payne ende amende
corporelle ende criminelle inde welcke hy ter causen
voirscreven met datter aen cleeft tegen ons ende justicie
misdaen ende mesbruyct mach hebben ende gevallen mach
wesen hem als van desen wederom stellende ende restituerende
tot zynen goeden name fame ende geruchte in allen onse$
landen ende heerlicheyden ende tot zynen onverbuerden goeden
indien hy eenighe heeft in alder manieren als hy was
voerde toecompste vanden feyte ende dootslach voirs. imponerende
hier op silencie ende eeuwich zwigen onsen procureur general
van brabant ende allen anderen onsen ende onser vassalen
oft der smaelre heeren richteren justicieren ende officieren wie zy zyn
satisfactie ende beternisse doende eerst ende voer al der partie
geinteresseerde indien die nochtans nyet gedaen en zy civilyck
alleenlyck behoudelyck dat de voirs suppliant gehouden sal zyn ter
causen vanden voirs. feyte ende dootslage te betalene tonsen behoeve
amende civile nae qualiteyt vanden voirs. delicte ende faculteyt
van zynen goeden ende oyck te betalen de costen van justicien hier
omme gedaen ende te doene ter taxatien ende moderatien van onsen
lieven ende getrouwen den cancellier ende luyden van onser
raede in brabant ontbieden daerom ende bevelen den selven
onsen cancellier ende raedsluden in brabant dat voere hen geroepen
de ghene die daerom behooren geroepen te zyne zy procederen
wel ende dueghdelyck ter verificatie ende interinemente
van desen onsen brieve ende ter taxatien ende moderatien vander
voirs. amende ende costen van justicien naer huere forme
ende inhouden # ende dat gedaen zy onse drossaet van brabant
ende alle andere onse ende smaelre heeren richteren justicieren
officieren ende dieneren jegewoirdich ende toecomende dien
dat aengaen sal mogen hueren stedehouderen ende elck van hen
besunder soe hem toebehooren sal doen laten ende gedoogen
den voirs. pauwelse suppliant van onser jedewoirdiger gracien
quytscheldinge ende remissie ende van alle dinhouden van
desen inder vueghen ende manieren boven verhaelt rustelyck
vredelyck volcomelyck ende eeuwelyck genyeten ende
gebruycken sonder hem te doene oft te laten geschieden
nu noch in toecomende tyden eenich hinder stoot oft
moeyenisse in lyve noch in goede ter contrarien maer
indien zyn lyff oft eenighe van zynen onverbuerden goeden
zoe voirs. is daer om zyn oft naemaels waren gevangen
gearresteert gecommert oft belet dat zy die setten ende
stellen oft doen setten ende stellen ter stont ende sonder
vertreck tot geheelder ende volcomender delivrancie
want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit goedt vast
ende gestadich blyve tot eewighen daghen zoe hebben
wy onsen zegel hier aen doen hanghen behoudelyck in
anderen saken onsen richte ende eenen yegelycken tzyne
in allen ghegeven in onser stadt van bruessele
opten goeden vrydach inde maent van apprille int
# welck interinement
de voirs. suppliant gehouden
zal zyn in persoen te
verzueckene ende dese
tegenwoirdige te presenteren
binnen eenen jaere
naestcomende opde
pene van te verbuerene deffecte van desen
jaer onsheeren duysent vyfhondert ende driendertich
ende van onsen keyserycke tvierde ende van onsen
rycken van castillien ende andere dachthienste aldus
stont ghesreven opde plycke byden keyser in zynen
raede ende gheteekent boudewyns visa recepta
ghecollacionneert tegens
doriginale brieven by my
decock"
pardons,335.txt,"kaerle etc doent condt alle luden nu ende namaels wesende dat wyontfangen hebben de oitmoedige supplicatie van eloy lambrechts inhoudende
hoe dat gelyck hy suppliant des is omtrent acht jaren geleden is te huwelick
geallieert geweest aen katerine tsrycken alias van beringen ende daer
mede syndert tot heyst huys gehouden ende aldaer gebrouwen ende
herberghe gehouden uuytgenoemen dat zy huer zyndert uuyt hueren
eygender auctoriteyt heeft tot meer stonden vanden suppliant geabsenteert
gehadt ende den suppliant van zynen goeden gespolieert ende onder dandere
des zal nu inde vastene naestcomende twee jaeren wesen dat zy uuyt
des suppliant huyse heeft wech gevuert gehadt drie wagens vol
haeffelycke goeden ende als zy by den suppliant is geweest ende by hem gewoent
gehadt soe heeft zy denselven daghelycx vele leelicke affdraegende
ende oneerlick woirden die de suppliant hierom der eerbaerheyt
verzwygt gegeven jae dat noch arger is den suppliant insgelycx
tot verscheyden stonden excessivelick gestooken ende gesmeten ende
onder dandere is inden voirleden zoomere corts nae st jansmisse
lestleden gebuert dat die suppliant wesende zieck gelyck hy bynae alle
den somere geweest heeft was inde weken tot wackerzele onder
werchtere aldaer hy suppliant doen woende op de bancke gelegen
om te rustene soe heeft barbare dochtere der voirs. katherine
tot huere moeder gheseegt bereydt den man : denoterende den suppliant :
een suypken daerop de voirs. katharine antwoirde jae van twee oft drye
mieren eyeren daerop de suppliant seyde alsulcken suypen en mach ick nyet
daer by vuegende ic hebbe liever teten zoe ick gedaen hebbe al hebbe ick qualick
teten gehadt daerop die voirs. katherine antwoirdene zeyde gaet
tot heyst weerts ghy grysaert daer ghy light daer by vuegende
maer ghy en derfter nyet gaen die duvel die heeft u inne gebracht
die moet u hier uuyt vueren met ziele ende lyve deselve ende meer
anderen dyergelycke woirden dicwils verhalende ende repeterende daerop de
suppliant antwoirde ic hope dat hy egeen macht over my en heeft
seggende totter voirs. catherine zwygt ghy quaede beeste ende
laet my ongemoeyet ic hebt quaet genoech ende is alzoe opgestaen
ende voerby der voirs. katherine gaende soe heeft hy suppliant den zelver
met zynder slincker hant op hueren rechten arm geraeckt sonder
smytene nae den welcken heeft de voirs. katherine den suppliant van
stonden ane$$ subitelic geinvadeert ende hem in grammen moede voer zyn
rechte schene met hueren voet ende gelapte schoenen gestooten inder
vuegen die hy suppliant nyet en heeft cunnen gevuechelick gegaen dan met
grooten pyne ende arbeyt soe dat die suppliant van groote pyne roepende
ghy lelicke beeste hoe stoot ghy my daer ende heeft alzoe die
suppliant de voirs. katherina metten platte van zyn handt gegeven
achterop haer hoot eenen slach oft twee daermede die voirs. katherine
in effecte geckende oft spottende metten suppliant heeft
geseegt laet sien oft bloyet is oick daer nae die voirs. barbere
met eenen bessem stock gecomen om den suppliant daermede te smyten
dwelck de suppliant considererende heeft die vierscuppe genomen
ende daermede de voirs. barbere uuyten huyse gejaegt ende is nyettemin
die voirs. katherine aldaer blyven sittende op eenen stoel inde
kuekene ende altyt enen qualick sprekende ende is die suppliant wederomme
gaen liggen op te banck om hem te rustene maer gemerct die groote
insolencie die de voirs. katherine aldaer voirs. stelde zoe en heeft die
suppliant tselve nyet langer connen verdragen ende is alzoe weeromme
opgestaen ende meynende eenen boteram voer hem te snydene ende
daermede int brouwhuys uuyten wege by der werckluyden te gaene
maer als hy suppliant de scappraye meynde open te doene ende
boter te nemene soe heeft de voirs. katherine dezelve tot huerwerts
genomen ende is daermede ewech geloopen inden cameren ende heeft
dezelve aldair in zeker tritsoir gesloten ende is alzoe die
suppliant met droech broot in deen hant ende zyn mes in dandere
gegaen int brouwhuys ende heeft aldaer den werckluyden zijnen
noot geclaecht zonder dat hy suppliant nochtans van eeniger
quader tydinghe heeft vermoeyt ende binnen twee oft drie uren
daer nae heeft den suppliant zeker vrouwe geseegt dat zy hadde
hoiren seggen dat des suppliants huysvrouwe doot was daeraff de suppliant
hem zeere verwonderd heeft totten voirs. vrouwe persoone geseegt jhesus
hoe mach dat zyn oft hoe is dat mogelick soe dat die suppliant zelve
nyet gelovende heeft dezelve persoene wederom gesonden om
huer bat te informeren dwelck z gedaen heeft ende heeft
den suppliant waeromme de tydinge gebracht dat zy doot was
maer dat die maerte vanden prochiaen seyde dat zy vanden poplexie
oft erger nicx el$$ aff was gestorven nyttemin die suppliant beducht
hem oft zy zoude mogen wesen gestorven vanden voirs. slach oft slagen
oft dat die zouden moegen wezen occasie van huere doot dwelck
den suppliant hertelick leet is : ende al eest soe dat hy suppliant die voer
een goet man van eeren altyt is geacht ende gehouden geweest :
daer inne zeer onnosele ende onversiens is gecomen soe en derre
nochtans hy suppliant hem nerger$$ nicx int openbaer binnen onsen
lande van brabant vinden vreesende rigeur van justicie tot zynen
ende zynen kinderen eeuwiger destructie ende bederffenisse ten
ware dat onse gracie ende genade hem hierop wordde geextendeert
ende verleent alzoe hy suppliant seegt ons daerom oitmoedelick biddende
soe eest dat wy desen aengesien geneycht wesende ter beden
des voirs. eloy lambrechts suppliants ende willende hem in dit
stuck prefereren gracie ende misericordie voer strangheyt ende
rigeur van justicie hebben den selven suppliant inden gevalle
als boven quytgeschonden geremitteert ende vergeven schelden
quyte remitteren ende vergeven uuyt onser sunderlinger gracien
by desen onsen brieven tfeyt ende ongeval boven geruert mitgaders
alle offensie ende brueck corporelle ende crimminelle daerinne
hy ter causen voers. mits dat daer aen cleven mach tegen ons ende
justicie gevallen mesdaen ende mesbruyct mach hebben ende
hebben hem daeraff weder gestelt ende gerestitueert stellen
weder ende restitueren tot zynen goeden name fame ende geruchte
in onsen voers. raede van brabant ende allen anderen onsen
landen ende heerlicheyden ende tot zynen onverbuerden goeden
indien hy eenige onder ons heeft gelyck ende in alder manieren
zoe hy was voer de toecompste vanden voirs. feyte imponerende
hierop een eeuwich geswich onsena procureur generael in brabant
ende allen anderen onsen justicieren ende officieren wie zy zyn
satisfactie ende beternisse ierst ende voer al gedaen der
partie geintersseerde indien die noch nyet gedaen en zy ende
eenige daer toe staet civilyck alleenlyck behoudelick dat de
voirs. suppliant gehouden sal zyn tvoers. feyt tegen ons te beteren
civilyck naer gelegentheyt vander zaken ende faculteyt
van zynen goeden mit oick te betaelen de costen van justicien
hieromme alreede gedaen ende te doene allet ter taxatien ende moderatien
van onsen lieven ende getrouwen den cancellier ende luden van onsen raede
in brabant die wy daertoe gecommitteert hebben ende commiteren by desen
ontbieden daeromme ende bevelen den selven onsen cancellier ende
raedsluden dat voer hen geroepen deghene die daeromme behoren geroepen
te zyne zy procederen wel ende duechdelick ter verificatie ende interinemente
van desen ende totter taxatie ende moderatie vanden voirs. amende ende
costen alzoe zy sullen bevinden behoirende welck interinement de voirs.
suppliant gehouden zal zyn te versueckene ende hem in per soene te presenterene
in onsen rade binnen eenen jaere naestcommende op de pene van te verbueren
deffect van desen ende dat gedaen ende dezelve civile boete ende costen
van justicien getaxeert ende betaelt zynde in handen vanden ghenen dien
dat behoiren zal zy onse voirs. procureur generael in brabant ende alle anderen onse
rechteren justicieren officieren ende ondersaten iegenwoirdige ende
toecomende dien dat aengaen sal mogen huere stedehouderen ende een iegelyck
van hen besundere zoe hem toebehoiren sal doen laten ende gedogen
den voirs. suppliant van desen onsen iegenwoirdiger gracien remissien ende
pardoene ende van alle den inhouden van desen inder vuegen ende manieren
voer verhaelt rustelick vredelick volcomelick ende eeuwelick genyeten
ende gebruycken sonder hem te doene noch te laten geschieden nu noch
in toecomende tyden eenich hinder letsel oft moeyenisse aen lyve
noch aen goeden ter contrarien maer indien zyn lyf oft eenige
van zyne goeden daeromme gearresteert gecommert oft belet waren
dat zy die setten ende stellen ter stont ende zonder vertreck tot
geheelder ende volcommen delivrancie want ons alzoe gelieft
ende ten eynde dat dit vast ende gestadich blyve tot eeuwigen
dagen zoe hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen behoudelick
in anderen dingen onsen recht ende eeneniegelick anderen des syns
gegeven in onsen stad van bruessele inde maent van november
int jar ons heeren duysent vyfhondert ende veertich ende van onsen
kyserrycke txxie ende van onsen rycken van castilien ende anderen
txxve aldus gescreven op te plycke by den keyser in zynen
rade ende geteekent boudewyns visa receptica
gecollationeert ende bevonden accorderende
metten originelen brieven by my"
pardons,088.txt,"pardoen voer $$$ ghuens
kaerle etc. allen den genen die dese onse brieven zullen zien
oft hoiren lesen saluyt doen te wetene dat wy
ontfaen hebben die oetmoedige supplicatie van janne
gheuens de jonge inhoudende hoe dat een genaemt
cornelis moens gepacht heeft gehadt onsen molen
tot oude turnhout ende ten ocsuyne van zeker
pandinghe die de voers. cornelis op janne gheuens
vader vanden voirs. suppliant hadde doen doen is de
selve vader vanden suppliant gevallen in grooten last
cost ende schade tegens onsen procureur generael van brabant
mits den welcken de voers. cornelis moens beduchtendt
dat die vader met zynen kinderen hem mochten ontgaen
aen hem cornelis heeft veworven tegens den selven
vader ende zyne kinderen onse brieven van sauvegardien
dat nyet zeer lange daer nae hy suppliant drinckende
in zeker geselscap inde spille tot oysthoven by turnhout
quam daer over int geselscap vanden voirn. suppliant
de voirs. cornelis moens aldaer gebracht by eenen
geheeten joos corels den welcken de selve suppliant
ziende heeft in effecte tot hem geseit wat zuect
ghy hier ghy boeve ghy molepandere in myn gelach
ghy zyt een boeve ghy en zult myn bier niet drincken
ghy hebt uwen vader doot ende zyt een coren dief
ghy hebt mynen vader zyn coren gestolen ende hem
bedorven ende aen gemaent daer op de voirs. cornelis
antworde in effecte ic gedraecht my totter goeden
marge: moens
$$$
luyden ick beclaechs my dat ghy my vuyt uwen
gelage doet gaen boven sauvegardie ende gaende
vuyter cameren zeide insgelycx totten suppliant ghy
zyt oock eenen boeve ghy hebt uwen vader
oick te cort gedaen zoe wel als ick oft dier
gelyck woerden ende de voirs. cornelis vuter
cameren zynde heeft die voers. suppliant die doer
vander cameren naer den voers. cornelis toegesloten
nu eest zoe dat de voers. onse procureur generael
van brabant ter zaken van dien den voirs. suppliant
heeft doen dagen om te compareren in persoene in
onsen onsen rade van brabant ende hebbende
tegens den voirscr.suppliant geobtineert deerste
deffault heeft den selven doen herdaigen totten
tweesten genechte naer paesschen lestleden
aldaer hy suppliant beduchtende rigeur van justitien
ende als geinfringeert hebbende onse voers. brieven
van sauvegardien hem niet en getrooste te compareren
mits welcke non comparicie hy suppliant gescepen
waere gecondempneert tzyne inden heysch ende
concensien iegens hem by onsen procureur voirs.
genomen dat hem suppliant commen zoude tot zynder
heelder verderffenisse ende desolacie en wordde hem
by ons hier op versien van onser behoirlicker
gracie ende provisie verzouckende daeromme dat ons
believe hem hier op te gonnen ende verleenen onse brieven
van pardoene in behoirlycker formen
soe eest dat wy de saken voirscr. overgemerct
hier op eerst gehadt tadvis van onsen lieven ende
getrouwen die cancellier ende luyden van onsen
rade in brabant genegen wesende ter oetmoediger
bede vanden voirscr. suppliant ende hem willende in
dit stuck gracie ende genade prefereren voer riguer
ende strangicheyt van justicien hebben den selven
suppliant inden gevalle als boven quytgescholden geremitteert
ende vergeven ende by onser specialer gracie met desen
onsen briven schelden quyte remitteren ende vergeven
tmes$$ ende delict voirscr. mitgaders alle bruecken
peynen ende amenden corporelle criminelle ende civille
daer inne hy ter causen van dien ende datter aen cleven
mach iegens ons ende justicien gebruect ende gevallen
mach zyn stellende hem als daeraf te zynder goeder
fame ende name in alre manieren als hy was voere
dinfractie van onsen voers. brieven van sauvegardien
doende te nie$ten alle de procedurien te deser zaken
tegens den voers. suppliant begonnen houdende nietmin
de voers. onse brieven van sauvegardien in hoer viguer
ende van weerden als die te voren waren imponerende
hier op een eewich gezwijch onsen voers. procureur
generael van brabant ende allen anderen onsen justiciers
ende officiers diet behoiren sal satisfactie aller
eerst gedaen der geinteresseerder partie indien die
nyet gedaen en is ende daer eenige toedient civillick
alleenlick ende ooc dat hy ons ende justicien daeraf
eerlick beteringe doen sal ende dat hy oic
gehouden werdt op te leggen ende te refonderen die
behoirlycke costen van justicien te deser causen
gedaen by onsen voers. procueur ter arbitraigie ende
tauxatie van onsen voers. cancellier ende luyden van
onsen rade in brabant die wy daer toe gecommitteert
hebben ende committeren met desen onsen brieven soe eest
dat wy ontbieden ende bevelen den selven onsen
cancellier ende luyden van onsen rade in brabant
dat voer hemluyden geroepen die ghene die daer toe
behoeren geroepen te zyne zy procederen wel ende
getrouwelick ter verifficatie ende interinemente
van onsen brieven arbitraigie vander voirs.
reparacie van justicien ende tauxatie vanden
voirs. costen gedaen by onsen voers. procureur
alsoot behoiren sal ende dat gedaen ende de voers.
reparacie van justicien vulcommen zynde ende costen
betaelt alzoot behoirt zy onse voers. procureur
generael drossaet van brabant scoudt van turnhout
ende alle andere onse justicieren officieren ende ondersaten
wient aengaen mach doen laten ende gedoogen den
selven suppliant van deser onser iegenwoirdiger gracie
pardoene ende quytscheldinge rustelick vredelick
ende volcommelick gebruycken ende genyeten sonder
hem te doene oft te laten geschiene in lyve noch
in goede eenigen hinder letsel oft moienisse ter
contrarien maer waere zyn lyf oft eenige van
zynen voers. goeden daerom eenichsins belet
gearresteert ofte becommert stellen die oft doen
stellen terstont ende sonder eenich vertreck tot
geheelder ende vulcommender deliverancie want
het ons alsoe belieft in oirconden van desen wy
hebben onsen zegel hier aen doen hangen gegeven
in onse stede van mechelen onder den zegel daer van
die keyser myn heer ende grootvader ende wy
ge$seert hebben geduerende den tyde van onser
onbejaerthede den xxen dach van aprille int
jaer ons heeren duyst vyfhondert ende achthiene nae
paesschen ende van onsen rycken tderde aldus
stont gescreven boven opte plycke byden coninck in
zynen rade ende geteekent d cock
gecollationneert ende bevonden $coderende
metten originale by my"
pardons,089.txt,"remission
albert et isabel rey ssavoir faisons a
tous presens et advenir qu’avons receu lhumble
supplication de bertrand jacque que combien quil saye
tousiours este de gaigner sa vie par son labeur sans
oncques eu querelle ou combat avecque personne sy est
touttefois advenu que feu emanuel vander meren filz
n van meren et de damoiselle anne de cambier et ?
luy tombe en question accause que le suppliant venant
dehors trouvant iceluy emanuel au xixe du mois
de mars 1607 en sa maison au lieu de la chappelle
st lambert, couche en lestable des vaches
couvert destrain non obstant que quelque fois ledict
suppliant avoit dict a sa femme et aussi audict
emanuel quil ne vouloit que en son absente il ???
sa maison pour le mauvais bruict quil y pourrat
et combien que ledict emanuel estant par ledict
suppliant trouve et admoneste de se debvoir retere
rethirer et sen aller en la maison de sa mere et
texte barre debvait faire
le mesme sans quelcune querelle sy at il icelle
admonition toutefois prins de mauvaise part non de
que le suppliant et luy par ensemble avoyent ???
beu en une taverne audict chapelle le mesme jour
ce faisant ne se contenta de donner des coups de?
audict suppliant tellement quiceluy fust contrainct de
deffendre et ce faisant lui donna acecq ung
avecque son cousteau ung coup dont par apres
est mort au grand regret dudict suppliant qui onc
ne pensit nayre ou faire du mal audict trepasse
comme il neusse aussi faire sans sa presente invasion
quoi considere quicelle invasion at este faicte
luy suppliant sans cause et sans aulcunne preallable
querelle selon quil appert par escript cy
joint et que le suppliant desa passe bonne et par
temps avoit donne charge a certan solliceteur en ce
court affin de poursuivi les lettres de pardon et quil
scavoit aultre chose synon quicelles furent desia ??
pensante y estre asseuere cy at il touteffois par
drossart de brabant este seisy et constitue
prisonnier en ceste ville, ou quil est pourle present
encoirs detenu parquoy supplie tres humblement quil
plaise a v s depescher ?nos lettres patentes de
remission a ce servante pour il est il que
nous ces choses susdictes considerees audict suppliant
inclinans a sadicte requeste et luy veu vueillans en
ce preferer grace et misericorde en rigeur de
justice avons aue cas susdict quicte remis et pardonne
quictons remetons et pardonnons de grace especialle
par cestes le cas et homicide dessusddict avecq
toute pame et amende corporelle et criminelle
suquoi par cause et occasion diceluy cas le atois
peult avoir mesprins ou estre encouru envers
nous et justice et lanons quant ce restituer et
restitons par ceste en la bonne fame et renomee
en notredict pays de brabant et oultremeuze et par
tous ailleurs a ces biens non onfisquez saulcuns en y a
ainsy quil estoit avant ladvenue dudit cas imposant
sur ce silence perpetuelle de nostre chier et feal
procureur general en brabant et a nostre drossart de
brabant et a tous aultres noz justiciers et officiers
et aussy a ceulx de noz vassaulx satisfaction
peallablement et a ??? toute oeuvre faict a la partie
interessee se faict nest et elle y chiet civillement tant
seullement pourvu que ledict suppliant sera tenue d’amender
ledict cas envers nous et justice civillement selon
lexigence de cas et la faculte de ces biens et
aussi de payer ces fraict et mises de justice le tout
a larbitraige et tauxation de noz aimez et feaulx les
chancellier et gens de notre conseil en brabant que
commectons a ce simandons er comandons a nosdict
conseiller et gens de notredict conseil que appelez ceulx
qui pour ce feront a appller ilz procedent bien et
duemrnt a la verification et internnent de ces presentes
et a larbitrage et tauxation de ladicte amende fraictz
et mises de justice ainsi quil appertiendra lequel internement
ledict suppliant suppliant serat tenu de requerir et soy par toutes
en personne en notredict conseil endedans six mois
prochain venants et ce faict et ladicte amende c??le
fraictz et mises de justice tauxer anoderez et payez
la et ainsi quil appertiendra ilz et tans aultres
noz justiciers et officiers et aussy ceux de noz
vasseaux facent seueffrent et laissent ledict suppliant et de
notre presente grace remission et pardon selon et en
forme et mabiere que dict est paisiblement plau ? en
et perpetuellement joyr et user sans en celuy faire
ou donner ny souffrir estre faict mis ou donne ores ne par??
temps advenu en corps ny en biens quelque destour
ou empeschement au contraire avis si son corps ou quilcuns
sesdict iens non confisquez estoient ou sont pource pris
arrestez ou empescher les mectent ou facent mectre
incontinent et sans delay a plaine delui rance car ainsy
plaist il et affin que ce soit chose ferme et estable a ??
avons faict mectre nottre seel aces presentes san?
en tout aultres choses notre droict et lantruy et toutes
donnes en notre ville de bruxelles au mois de
jullet lan de grace mil six cent et huicte
la plicque estoit escrit par les archiducqs et
soubsigne par piermons et estoit seele avecque ung
grand seau de verde cire pendant de hors
f cordon de soyes."
pardons,198.txt,"remisse jans duy caerle @ doen te wetene allen jegewoirdighenende
toecomenden dat wy ontfaen hebben die ootmoedighe supplicatievan jan duy poirte
onser stadt van brussel inhoudende hoe dat hysuppliant omtrent zesse weken
geleden is gecommen gaende tusschennegen ende thien uren des avonts naer den
etene opter
merct onser voors stadt van bruess met zeken gesellen geheeten
jan de milde ende joos de walsche ende daer zynde hebben zy gehoirt commen
gaende opter selver merct seker gesellen te wetene jan van neerhemende claes de
speelman ende zyn by malcanderen gegaen ende een vandengesellen vanden
suppliant vraechde tot henlieden wie zy waeren, waer op de voirs.neerhem
antwoirde seggende ic bent ende zyn zoe malcanderen wordden kennende endede
voirs. claes de speelman ziende den suppliant zeyde met grooten evelen moede
zweren goidtsmacht ende cracht jan duy zydy daer ghy hebt my hier voermaels
gequetstuuyt treckende zyn lanck mes ende sloech zeer vresselic naer den
suppliant,den selven gevende twee groote quetssueren in zyn lyff. doenantwoirde
de suppliant, ghy wilt my verradelic vermoerden ende liepachterweerts, de
voirs. claes met resterende van staene open suppliant ende want hy suppliant
egheen mes en hadde ende beduchten aldairgeevelt te wordden van zynen lyve
heeft genomen het mes vanden voirs. joos zynde geselle die aldair besyden
stont, welcke jooshem dat nyet en wonde laeten nemen, waer op de suppliant
zeydezuldy my laeten vermoorden, ic moet een mes hebben endeheeft alsoe
fortdelinge het mes vanden voirs. joos genomenwaer mede tegen den voirs. claes
staende heeft den selven claesmits dat hy over een hout geballen was onder
andere een slachgegeven in zyn been welcke quetssuere zeer bloedende was zoo
dat hy corts daernaer van levenden lyve ter doot gecommen is, welc fait den
suppliant uuyt gront zyne herten leet es. ende hoe wel tselve fait
zeeronnoozelic by commen es gemerct oic dat hy suppliant vanden aflingen
zeergewont ende geslagen was eer hy hem weerde, desen nyet tegenstaenbeduchten
rigeur van insanen heeft hem saidert moeten absoutenuuyt onsen lande ende
hertoochdom van brabant ende zonderlinge uuyt deseonse stadt van bruessel
aldaer hy nyet en soude derren commen hanterennoch converseren, maer in grooter
armoeden ende miserienelders in vremden landen moeten bliven tzynder een wiger
desolancienende destructien, @@ vlaenderen dat hem onse gracie hier op verleent
waerenzoe hy zeyt ons ootmoedelic biddende om de selve ende hem tvoirs.fout
ende manslach te willen vergeven zonderlinge infaveure ende contemplacie vanden
blyder incompste van onse zeer lieve ende"
pardons,314.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen iegewoirdigen ende
toecommende dat wy ontfangen hebben die oetmoedige supplicatie
van claes arentss inwoenende poirter onser stadt tvan tshertogenbossche
jonc gehuwt man inhoudende hoe tsmaendaechs naeder
kermisse der voirs. stadt die quam in julio xvc xxxvii hy suppliant
hebbende aldaer tsavonts goetchier gemaect met zyn huysvrouwe
ende veel ander goet geselscaps ten huyse van jacop tynagel heeft
zyn cappe aengenomen in meninge paisivelyck naer huys te
gaene zonder eenich quaet te vermoeden ende in dit doende ende
gaende soe es hem tegens gecommen oft op tlyf geloopen mits
dat het doncker was inden avont naer den elf uren wylen doen
levende pieter $$ zoene van willem franqs vander rye die
hy suppliant nyet en kende noch noyt en sach sulcx dat dese
suppliant hem hier inne vergramme$de zeyde totten selven
peeter hoe loopt die wolf aldus dwelck hy overleden hoirede
antwoirde ic en ben nyet te meer een wolf dan ghy doen de
voirs. suppliant tot hem zeyde hadt ghy alsoe wel gewer aen
als ic doe ic sloege u op tlyf daer op dese overleden repliceerde
ic hebbe geweers genoech voer u woudy ghy yet anders
hebben waer soudt ghy thaelen ende vattende den suppliant by den
schoudere dies hy supploant gevoelende beduchtende dat de selve
overleden hem gegrieft zoude hebben meynde naer zynen deghe$
te trecken maer ziende dat de overleden hem opt lyf was ende
vreesende verrascht te wesen track uuyt eenen opstekere ende
stack daermede naerden voirs. overleden sulcx dat hy suppliant
hem by crancke fortune geraecte onder zyn borst doen dese
overleden den suppliant liet ende liep naer tlicht ten huyse daer
hy suppliant gegeten hadde ende daer uuyt hy gecommen was
alwaer hy overleden begonste neder te sincken dwelck
ziende eenen meester jacop bammelron canonick tot
tshertogenbossche voirs. die metten suppliant aldaer zyn
avontmael gedaen hadde dede zyn beste om hem opte houden
ofte heffen doen byden selven overleden geseit worde aen my
ic hebbe genoech ende hy suppliant nyet meynende den voirs.
overleden gequetst thebben ende beduchtende dat den selven int
tvoirn. huys gegaen was om aldaer een javelyne oft ander
geweer te vatten ende hem suppliant daer mede te greven grieven is
desen overleden int tselve huys naergecommen met zynen bloote$
degel inde handt mits welcken joachim van meynsvoort
die oyc metten suppliant daer gegeten hadde hem suppliant ziende
zeyde claes wat ghy doet versiet u opt kerckhof die man
heves genoech waer op hy suppliant antwoirde dat en wilt
god nummermeer wat zoudet zoe gevaeren zyn dat wilt god
beteren gaende alsoe nae tkerckhof toe vanden minnebroeders
met zynen voirn. blooten degel inde hant vreesende dat hem
eenige dienaers oft andere volgen ende willen vangen zouden
ende gelyck hem doen eenige persoonen tegens quamen zoe
vraechde dese suppliant wat zy begeerden die hem antwoirden
dat zy zyns nyet en wilden ende dat zy van hem nyet en
wisten doen hy zynen voirs. degel inde scheyde stack ende
ghinck op tvoirs. kerckhof ende uuyt sake dat de selve
wylen peeter vanden voirs. quetsuere gestorven is zoe en
zoude hy suppliant beduchtende rigeur van justicie nyet
vryelick dorren hanteren noch converseren in onse voirn.
stadt van tshertogenbossche lande ende hertoochdom van
brabant maer sal gescapen wesen eeuwelyck daer uuyt te
moeten blyven ende gaen dolen in vreempde landen tzynder
geheelder bederffenisse ende oyc van zyn voirs. wyf die noch
jonge lieden zyn hoewel hy suppliant daeraf paix met
partie heeft ten waere dat ons beliefde hem van tselfde
feyt ende delict te doen expedieren onse oepenen brieven van remissie
ende pardoene alsoe hy seeght om dewelcke hy ons zeer oetmoedelyck
heeft gebeden soe eest dat wy die saken voirscreven
overgemerct den voirn. claes aerntss suppliant geneghen
wesende tzynder voirs. bede ende supplicatie ende hem
willende in dit stuck gracie ende genade prefereren voer
strangheyt van rechte hebben inden gevalle als boven
vergeven quytgescholden ende geremitteert vergheven
schelden quyte ende remitteren uuyt zunderlinge gratie
mits desen onsen brieve tfeyt ende dootslach boven verclaert
metsgaders alle pene ende bruecke corporelle ende
criminele daer inne hy ter cause vandien met diesser
aencleeft iegens ons ende justicie mesdaen ende mesbruyct
mach hebben hem als daeraf wederstellende ende
restituerende tzyne goede fame ende name on onsen voirn. land
ende hertoochdom van brabant bezondere in onse voirs. stadt
van tshertogenbossche ende voirts in allen anderen onsen
landen ende heerlicheyden ende tot zynen onverbeurden goeden
indyen hy der eenige heeft gelyck ende in alder manieren als
hy was voer de toecompste van tfeyt ende dootslach voirscreven
imponerende hierop een eeuwich zwygen ende silencie onsen procure$
general van brabant ende alle andere onse ende der smaelre heeren
justicieren ende officieren wye zy zyn satisfactie ende beteringen
eerst ende alvoeren gedaen der geinteresseerde partie indyen die
noch nyet gedaen en is civilyck ende eenige daer toe staet civilyck
alleenlyck behoudelyck dat hy suppliant gehouden werdt
tvoirn. feyt ende dootslach iegens ons te beteren civilyck naer
de gelegentheyt vander mesdaet ende faculteyt van zynen
goeden ende oyc te reffonderen ende betalen die redelycke
costen van justicie hierom gedaen ter tanxatie ende arbiterscepe
van onen lieven ende getruwen die cancellier ende luyden van
onsen raede geordoneert in brabant die wy daer toe committeren
den welcken wy ontbieden ende bevelen dat voer hen geroepen die
gene dier over behoiren geroipen te zyne zy procederen wel
ende duechdelyk ter verificatie ende interinemente van desen
onsen voirs. brieve naer huer vorme ende inhouden ende welck
interinemenente de voirn. suppliant oyck gehouden sal zyn in onsen voirs.
raede te versuecken binnen eenen jaere naer date van desen opte
peyne van te verbeuren deffect der selver ende dat gedaen ende
de voirn. amende civile ende costen van justicien getaxeert ende
betaelt zynde in handen vanden genen van onsen ontfangers
oft anderen onsen officieren dient behoiren sal die daeraf
gehouden sal zyn ontfanck te maken rekeningen bewys ende relicqua
te doene tonsen proffyte metten anderen penningen van zynen ontfange
zy onsen drossaert van brabant meyer van loeven amman
van bruessele schoutetten van antwerpen ende vanden bossche
ende alle andere onse ende der smaelre heeren ende van onser
vassalen rechteren justicieren ende officieren onsen voirs. lants ende
hertoochdom van brabant wyen dat aengaen oft roeren sal mogen
huere stedehouderen iegewoirdich ende toecommende ende een
yegelyck van hen bezondere soe hem toebehoiren sal doen
laeten ende gedoogen den voirn. claes aerntss suppliant van desen
onse gracie remissie ende pardoene ende van alden inhouden van
desen tot ende inder manieren als voeren rustelyck vredelyck
volcomelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken soude$
# sy hieraf verantwordt
byden ontfanger vanden
exploiten
hem te doene oft te laeten geschien nu noch in toecommende tyde
aen lyve noch in goede eenich hinder letsel ofte moyenisse ter
contrarien in eeniger manieren maer indyen zyn lyf oft
eenige van zynen voirs. omverbeurden goeden daeromme gevangen
becommert oft gearresteert zyn oft naemaels waeren dat zy
die stellen ende setten oft doen stellen ende setten ter stont ende
zonder vertreck tot geheele ende volcommen delivrancie want
ons alsoe belieft ende ten eynde dat dit goet vaste ende gestadich
blyve teeuwygen dagen soe hebben wy onsen zegel
hier aen doen hangen behalven in anderen saken ons
recht ende een iegelyck tzyne in allen gegeven int jaer
ons heeren duysent vyfhondert ende achtendertich van
onsen keyserycke txixe ende van onsen rycken van spaengnen
tween cecillien ende anderen txxiiie aldus stont gescreven
opte plycke byden keyser in zynen raede ende geteekent
verreycken noch stont gescreven opte selve plycke
visa registrata
gecollacionneert tegens die
originale brieven by my
decock"
pardons,234.txt,"pardon met
interinemente
ende civile beteringhe
kaerle z etc. doen te wetene dat wij ontfangen hebben die
oetmoedighe supplicatie van janne oft hanneken smeets gehoudt
oudt omtrent twintich jaeren woenende onder de banck van bouwele
bij herentals inhoudende hoe dat hij suppliant omtrent vastelavont
inden jaere xvc xxix met marcken ende hubrechte mennis ende
janne scapman oijck jonge huismans kinderen hem heeft
gevonden bij tcloostere vanden throone bij herentals voirscreven
ende aldaer vindende drije ruijters knechten zoe hebben de selve
ruijters knechten ende met hen de voirscreven suppliant ende die anderen
boven genoempde persoenen nijet tegenstaende dat die vanden voirscreven
cloostere henlieden teten ende te drincken gegeven hadden noch meer
willen hebben ende int voirscreven cloosteren willen zijn ende zijn
naemaels omtrent den avonde duer oft over die grechten int selve
cloosteren gecomen tegen huerlieden danck ende daer soe huijs
daer zij aenquaemen daer riepen se datmen hen een keersse geven
soude dwelck alzoe gedaen wordde doen zijn zy metter keerssen
gegaen al berrende voir tbrouhuys ende daer wilden zij inne
zijn doen die vanden clooster hen nijet inne laten en wouden
zoe hebben zij die venster opgestooten ende zijn huer tweester
daer duere geclommen ende hebben dander duer die duere inne gelaten
van daer zijn zij voer de brouwers $enne gecomen daer detene inne
stont ende hebben t opgebrocken ende hebben gegeten ende gedroncken
al dat zij daer vonden ende kernnchen van broode die daer
overschooten hebben zy met hen gedragen ende oick den wasscher
daer men dbroot mede net ende hebben daer hueren wimpel
aff gemaict ende zoe isser noch een oft twee geloopen opden
solder ende daer vonden zij drie oft vier catten ende meynen dat
zij deen gequetst hebben ende alzoe zijn zij vuijten brouwhuijse
gegaen ende daer stont een cleijn pycxken dat hebben zy
met hen gedragen ende twee oft drije keerssen al berrende van
daer zijn se gegaen ende hebben quade dreygelijcke ende vuijle
woerden gesproken ende gezwooren de cracht ende macht goids
doen hebben se noch een groot hout int water geworpen
ende zeijden dat zy daermede int brouwenhuijs gaen wouden
maer en consten daermede nijet innecomen zoe zynse metter
berrender keerssen wederom uuijten clooster gegaen ende zijn
tusschen beijde de poorten duer gecropen ende draegen met hen
noch twee stocken vuijter poorten midts welcken feijte
excessen ende abuijsen bij hem suppliant alzoe metten voirscreven anderen
persoonen gecommitteert de selve suppliant die anderssins altijt van
goeder conversacien naeme ende faeme is geweest hem nijet
zekerlijck onder ons ende bynnen onsen lande van brabant en derre
houden beducht ende rigeur van iusticien ende dat hy
daeromme by onsen warantmeester van brabant oft eenige andere onse
oft der smaelre heeren officieren aengetast ende geapprehendeert
soude moegen wordden ten waere dat hem onse gracie hier op
wordde geextendeert ende verleent ons daeromme oetmoedelic
biddende soe eest dat wij die saken voirscreven overgemerct den
voirscreven janne smets suppliant geneijcht wesende tot zijnder beden
ende supplicatien ende willende hem in dit stuck prefereren
gracie ende genade voir rigeur van rechte besunderlic ter erren
vanden bitteren lyden onss liefs heeren jhesus christi dwelck hij op ten
goeden vrydach voir alle menschen geleden heeft hebben
inden gevalle als boven quitgescouwen ende vergeven schelden
quijte ende vergheven vuijt onser zunderlinger gracien by desen
de feijten excessen ende mesusen boven verclaert midtsgaders
oick alle peynen ende amenden corporelle ende criminele daer
inne hij hem overmidts ende vuijt saken voirscreven tegen ons
onse hoocheyt ende iusticie ennichssins misdragen mach hebben
ende gevallen mach wesen ende vuijt onser voirscreven gracien weder roepen
ende doen te nyeuwe alle procedueren op oft tegen hem ter
causen voirscreven gedaen indijen datter ennige geschiet zijn ende
hebben hem dien aengaende gerestitueert ende gestelt restitueren
ende stellen bij desen tot zijnder goeden naeme ende faeme in onsen
voirscreven lande van brabant ende tot zynen goeden nijet verbuert zijnde
indijen hij ennige heeft imponerende hierop een eeuwich
swijgen ende silencie onsen procureur generael onsen voirscreven
warantmeester ende allen anderen onsen ende der smaelre heeren
rechteren iusticien ende officieren onss voirscreven lants van brabant
satisfactie nochtans ierst ende voir al gedaen der partie
geinteresseerde zoe verre daer ennige toe staet ende die noch
nijet gedaen en zij civilijck alleenlijck behoudelyck dat de
voirnoemden suppliant de voirnoemde mesusen excessen ende fourfeijten tegen
ons beteren sal civilijck naer gelegentheijt vanden mesdaet
ende faculteyt van zijnen goeden ende oick opleggen ende
betaelen die redelijcke costen van iusticien hieromme gedaen
ende te doene alles ter taxacien ende arbitraigen van onsen lieven
ende getruwen den cancellier ende luyden van onsen raede geordonneert
in onsen lande van brabant die wij daer toe committeren by desen
ontbieden daeromme ende bevelen den selven onsen cancellier
ende luyden van onsen raede in brabant dat voir hen geroepen
die ghene die daervan behoiren geroepen te zijne zij procederen
ende doen procederen wel ende getrouwelijck totter verifficatie ende
interinemente van desen ende dat gedaen ende de voirscreven
amende civile ende costen van iusticien getaxeert gearbitreert
ende bij den voirscreven suppliant betaelt zijnde in handen vanden genen
van onsen ontfangers dien dat behoiren sal die welcke
gehouden wordt daer aff rekeninge ende bewijs tonsen behoeve
te doene zij onse voirscreven procureur generael onse voirscreven
warantmeester ende alle anderen onse ende onser vasallen oft der
smaelre heeren richteren iusticieren ende officieren onssen voirscreven
lants van brabant ende elcken van hen zoe hem dat toebehoirt
ende aengaen mach den voirscreven suppliant van dese onse tegewoirdige
gracie quijtscheldinge ende verghiffenisse inder manieren voirscreven
peyselijck ende vredelijck doen ende laeten gebruijcken sonder hem
te doene noch te laeten geschieden in lijve noch in goede
ennich hinder stoot oft letsel ter contrarien want ons alzoe
gelieft ende des toerconden hebben wij onsen zegel hier aen
doen hangen gegeven in onser stadt van bruessele opten
goeden vrydach int jaer onsses heeren duijsent vijffhondert ende
dertich ende van onsen keijserijcke tweeste ende vande
rijcken van castillien ende anderen vijfthienste aldus stont
op de plijcke gescreven bijden keijser in zijnen raede ende
geteeckent boudewijns
ghecollacioneert tegens doriginale
brieven ende bevonden concorderende by my
de cock
synde hieraf verantwoordt byden voirscreven ontfanger vanden exployten"
pardons,298.txt,"kaerle etc. doen condt allen luyden nu ende naemaels wesende
dat wy ontfangen hebben die oetmoedige supplicatie van reynier
vanden kerck hove inhoudende hoe dat hy suppliant ende zyn ouders
hebben hen meestendeel altyt gehouden binnen onsen stadt van leeuwe
ende want de voirs. ouders vanden suppliant altyt die iacht tot leeuwe
gehouden hebben zoe heeft die voirs. suppliant nae huere aflivicheyt die
voirs. iacht gecontinueert ende hem altyt wel ende eerlyck gedragen sonder
yemant zyns wetens gec te cort gedaen te hebben nu is waer dat
ontrent drie oft vier zesse offt zeven maenden geleden die voirs. suppliant is op een
morgenstont mit honden ende trompen ter iacht gegaen mit sekeren
geselscape gelyck hy gewoenlyck is geweest te gaene ende commende
op een cleyn bossch geheeten cleyn roome gelegen int lant van ludick
heeft zyn honden aldaer ontcoppelt om te iagene nae hazen ende vossen
zoe verre hy daer eenige fortune hadde gevonden ende volgende zyn
honden ende hem vindende op eenen bossch daer een plaetse staet geheeten die
wolfseycke zoe heeft hij in hem selven gemerct dat te vergeefs was
hy meer iagen soude zoe is hy mit zynen honden getrocken nae castel$
om al soe den rechten wech nae huys te comene gelyck hy te voeren altyd
gewoenlyck was van doene ende passerende duer ende over de heerlicheyt $
bedervelt oyc gelegen int tvoirs. lant van ludick zoe is die heere van
bedervelt gecomen aen den suppliant hem vragende wat hy over zyn heerlicheyt
te comen hadde met zynen honden daerop die suppliant antwoirdende
quetelyck seyde joncker wy passeren onsen rechten wech nae huys $
comen van iagen ende die honden zyn al moede zy hebben drye oft vier
dagen uuytgeweest seggende tot dyen wy en suecken egheen co$$en coninen? noch
oyck om eenige schade off leet te doene daerop die voirs. heere van bedervelt
seyde totten suppliant met eenen grammen ende evelen moeden ic en passe op $
busse oft lange spies nyet daerop die suppliant hem verantwoirdende seide
joncker die en dragen wij op u nyet oft op yemande anders maer wy gaen
als iagers toebehoirt daer toe vuegende oyc en hebben wy egheen vier ende
zyn alsoe van malcanderen gescheyden ende is die voirs. suppliant alsoe voirts
zynen geselschape gegaen ende passerende over de heyde tot aen die
rinckbosch aldaer een huys staet daermen bier vercoopt zoe is die voirs.
suppliant met zijn honden die achtergebleven waeren ende binnen middel
tijde dat die voirs. suppliant aldaer sat soe is een van zynen besten honden aldaer
comen geloopen die zeere int hooft gewont was daer af die voirs. suppliant
nyet alleen droeve maer zeer gram ende gestoort was conjecturerende dat die
voirs. heere van bedervelt tselve gedaen hadde oft doen doene want deselve
hont van daer quam geloopen ende mits dyen seide de voirs. suppliant totten ge$
die by hem waeren dat heeft die heere van bedervelt oft zyn knechten gedaen
ic gelove hen dierste die ic van hen beyden zien sal ic sals hem oyck zoe
vele geven wat moegen die arme beesten hen mesdaen hebben ende $
daernae die dienere vanden voirs. heere van bedervelt geheeten joachim cle$
wesende binnen onsen stad van leeuwe daerop die suppliant vermoeyde dat hy
selve zynen hont gequetst hadde is die voirs. suppliant tot hem gecomen
seggende in effecte dese oft gelycke woirden landtsman hoe compt dat$
mynen hont soe gequetst hebt daer op die voirs. joachim seyde dat hyt $
gedaen en hadde daerop die voirs. suppliant replicerende zeyde dat ghy
doet ghij wetet wel ende ghy hebbet gedaen die lestmale doen wy doer
bedervelt quamen daer op die voirs. joachim anderwerff zeyde dat hys
nyet gedaen en hadde seggende ic en hadde egheen mess daer op die voirs.
suppliant persisterende antwoirdende seyde ghy lieght daeraen daer op die
voirs. joachim seyde ghy lieght selve daer aen daer aff die voirs. suppliant
geinflamineert ende verhit wesende sloech mit zyn vuyst nae hem maer die
selve joachim schuddet aff ende mits dienterde die voirs. suppliant achterweerts
ende track zyn lanck mess dwelck hy aen zijde gegort hadde ende van
gelycken dede die voirs. joachim ende sloegen drye oft vier slagen mit
hueren messen deen tegen dandert ende in tselve gevecht die voirs. suppliant
quetste den voirs. joachim in zijnen arm ontrent den ellenbooge ende zyn
alsoe van malcanderen gescheyden ende die voirs. joachim is gegaen ten huyse
van eenen meester om gecureert te werdene ende want ter kennissen vanden
suppliant zindert is gecomen geweest dat die voirs. joachim te voeren was
grootelyck gequetst ende gewont int hooft van eenen anderen persoenen daeraf hy
langen tyt tot sint truyden te meesteren hadde gegaen zoe heeft die voirs.
suppliant by der stadt chirurgijn van leeuwe ende noch eenen anderen experten
meester in presentien van goede luyden den selven joachim doen visiteren om te
siene oft die voirs. quetsuere van den ellenboge letael oft een doode wonde
was oft nyet diewelcke naede visitatie ende hebbende met malcanderen
gecommuniceert hebben bevonden dat die selve wonde nyet letael oft
doodelyck en was maer hebben bevonden dat die wonde die hy te voeren
int hooft hadde qualyck gecureert was ende geheelick geapostumeert
ende want die voors. joachim is binnen veerthien dagen oft daeromtrint
naede voirs. quetsuere op den arm aflivich geworden soe is die voirs.
wonde int hooft open gedaen byde gezworenen chirurgyns voere meyere
ende scepenen onsen voirs. stadt van leeuwe ende selve bevonden van binnen zeere
qualyck gedisponeert zoe dat die voirs. meesters hebben vercleert dat die
selve aflivige vanden voirs. wonde inden ellenboge egeen noot en hade
vanden lyve noch en soude gehadt hebben en hadden hy anders nyet gewond
geweest ende die heete febres daerby gecregen zoe dat die voirs. joachim
ontwysselyck vander voirs. wonde ontrent den ellenboge egheen noot
nyet en is aflivich geworden dwelc oyc wel apparent is want
hebben die voirs. chirurgyns die voirs. wonde int hoot voer onsen voirs. $
ende scepenen van leeuwe oepen gesneden ende hebben de selve soe qualyck
gedisponeert ende vol etters ende vulnisse bevonden dat se qualyck rotie$
nyettemin die voirs suppliant beduchtende rigeur van justicien heeft hem
geabsenteert uuyt onsen lande van brabant inden welcken hy nyet en soude
derren gaen oft verkeren ten waere dat onse gratie ende misericordien
hierop worde geextendeert alsoe hy suppliant seegt ons daerom
oetmoedelyck biddende waeromme zoe eest dat wy desen
aengesien geneycht wesende ter beden des voirs. sup reyniers van
kerckhove suppliant ende willende hem in it stuck prefereren
gratie ende misericordie voer strancheyt ende rigeur van justicien $
den selven suppliant inden gevalle als boven quytgeschonden geremitteert
ende vergeven schelden quyte remitteren ende vergeven uuyt zunderlinger gracie
by desen onsen brieve tfeyt ende dootslach boven geruert mitgaders alle offencie
ende bruecke corporele ende criminele daer inne hy ter causen voirscreven
mits dat daeraen cleven mach tegen ons ende justicie mesdaen ende mes$
mach hebben ende hebben hem daer af wedergestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren tot zynen goeden name fame ende geruchte
onsen voirs. lande ende hertoochdomme van brabant ende allen anderen onsen
landen ende heerlicheyden ende tot zynen onverbuerde goeden indyen hy $
onder ons heeft gelyck ende in alder manieren zoe hy was voer de
toecoempst vanden voirs. feyte imponerende hierop een eeuwich geswych
onsen procureur generael in brabant ende allen anderen onsen justicieren ende
officieren wye zy zyn satisfactie ende beternisse eerst ende voer al ged$
der partie geinteresseerde indyen die noch nyet gedaen en zij ende eenige $
toe staet civilick alleenlyck behoudelyck dat die voirs. suppliant
gehouden sal zijn tvoirs. feyt tegen ons te beteren civilyck nae gelegentheyt
vander saken ende faculteyt van zyn goeden met oyc te betalen de costen
van justicien hieromme alrede gedaen oft te doene alles ter taxatien
ende moderatien van onsen lieven ende getrouwen den cancellier ende he$
van onsen raede in brabant die wy daer toe gecommitteert hebben
ende commiteren by desen ontbieden daerom ende bevelen den
selven onsen cancellier ende raedtsluyden dat voer hen geroepen de
# sy hier aff verantword
byden ontfanger vanden
exploiten
ghene die daerom behoiren gheroepen te zyne zy procederen
wel ende duechdelyck ter verifficatie ende interinement van desen ende
totter taxatie ende moderatie vanden voirs. amende ende costen alsoe zy
zullen bevinden behoirende welck interinement de voirs. suppliant gehouden sal
syn te versuecken ende hem in persoene te presenteren in onsen voirs. raede
binnen eenen jaere naestcomende op te pene van te verbuerene deffect van
desen ende dat gedaen ende selve civile boete ende costen van justicien
getaxeert ende betaelt zynde in handen vanden genen dien dat behoiren
sal zy onse voirs. procureur generael in brabant ende alle andere onse rechteren
justicieren officieren ende ondersaten iegewoirdige ende toecomende
dien dit aengaen sal mogen huere stedehouderen ende een yegelycke
van hen besundere soe hem toebehoiren sal doen laeten ende gedoigen
den voirs suppliant van desen onsen iegewoirdiger gracien remissien ende
pardoenen ende van allen den inhouden van desen inder vuegen ende manieren
voere verhaelt rustelyck vredelyck volcomemyck ende eeuwelyck
genijeten ende gebruycken zonder hem te doene noch te laeten geschieden
nu noch in toecomende tyden eenich hinder letsel oft moyenisse aen
lyve noch aen goeden ter contrarien maer indyen zyn lyff oft eenige
van zynen goeden daerom gearresteert becommert oft belet waeren
dat zy die setten ende stellen oft doen setten ende stellen terstont ende
zonder vertreck tot geheelder ende volcome,der delivrancie want ons
alsoe gelieft ende ten eynde dat dit vast ende gestadich blyve tot
eeuwygen dagen zoe hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen
behoudelyck in anderen dingen onsen rechte ende eenen yegelycken
anderen dessyns gegeven in onser stadt van bruessele inde
maent van meye september int jaer onsheeren duysent vyffhondert ende
achtendertich ende van onsen keyserycke txixe ende van onsen rycken
van castillien etc. txxiiie aldus stont gescreven opte plycke byden
keyser in zynen raede ende geteekent boudewyns noch stont
gescreven op te zelve plycke visa registrata
gecollacionneert tegens die
originale brieven by my
decock"
pardons,307.txt,"kaerle etc. doen $$$ te wetene allen luyden nu ende naemaels
wesende dat wy ontfangen hebben de oetmoedige supplicatie van jan
van meldert oudt ontrent xxiij jaeren wettich zoene wylen meesteren
jacops van meldert wesende sonder jactancie te spreken een jonck geselle
van eeren hebbende met eenen yegelyck in peyse ende vrede geleeft sonder
befaemt te zyne van yemande lichtelyck te iniurieren of te evelen van
zynen lyve hebbende ons wel ende getrouwelyck gedient gehadt in
diversche reysen ende voiaigen inhoudende hoe dat des anderen daechs $
bruessels kermisse anno xxxvij hy suppliant gielis ende jacop van meldert
zyne brueders ende jan vits wesende altsamen te peerde ende in meyninge
te rydene nae mechelen zyn naeder noenen gecomen buyten deser voirs.
stadt ende comende buyten der coelscher poorten aldaer nae geroepen zyn
by zekere gesellen drinckende in zekere herberge geheeten gaesbeke
om eens te drincken hebben aldaer te peerde gedroncken gehadt ende
ewat gedroncken hebbende is gebeurt dat die voirs. suppliant jacob zynen
brueder ende de voirs. jan vits zyn tsamen voere gereist ende is de voirs.
gielis met zynen peerde wat achter gebleven ende corts daer nae gevolg$
ende by hen commende op oft ontrent der straeten loopende nae traepvelt
heeft de voirs. gielis henluyden geseeght gehadt dese of gelycke woirden
in substantien ziet ghinder es een die my heeft willen duer steken met zynder hellebaerde ende $
hadde myn peert nyet rasch geweest hy soude my en myn peert duersteken
hebben daer ic myns weeghs come rydende twelc aenhoirende de suppliant
ende zyne voirs. bruedere ende van tgene des voirs. es zeere gecommoveert
wesende ende hen bloet verwermt zynde zyn metten voirs. janne vits
ende gielise hueren bruedere wederomme gekeert ende gereden naeden voirs.
persoen om te weten wye hij waere maer is die voirs. jacop wat voere
gereden alleene ende by hem commende heeft de selve persoen de welcke is
geweest wylen daneel tserclaes bastaert of natuerlyck zoene wylen
wencelyn tserclaes ter stont zyne hellebaerde gevelt gehadt opten
voirs. jacoppen dwelck ziende de voirs. jacop is hem innegereeden ende
heeft hem zyn hellebaerde afgewonnen gehadt ende drye of vier stoten
gegeven gehadt op zyn hooft metten appel van zynen deghen dwelc den
voirs. suppliant aenmerckende ende hoirende dat de voirs. daneel den voirs.
jacop zynen bruedere grootelyck iniurierende heetende hem te zyne eenen
dootslagere ende ballinck van bruessele ende beduchtende dat hy zynen
brueder metter voirs. hellebaerde hadde mogen evelen ende alsoe oyc?
van bloeyde ontsteken ende verwermt zynde te meer want hy $$$
te voeren hadde mit zynder hellebaerden willen evelen ende duer ryden den
voirs. gielisen zynen bruedere heeft hem met zynen langen messe eenen
houw gegeven gehadt boven in zyn hooft naeden welcken de voirs. jan
vits is int bescheet gegaen ende heeft den voirs. daneele geleyt tot
voerby de voirs. herberge ende den selven aldaer vermaect zynde is
de selve ende vermaect zynde is de selve daneel alsoe van daer $
te voete gegaen nae huys tot vilvorden aldaer oft daerontrent hy
woenachtich was nyet wetene de selve suppliant dat de selve daneel eenige
lettelycke quetsueren ontfangen hadde gehadt ende binnen drye of vier dagen
hier nae is de suppliant metten voirs. jacoppe zynen bruedere gereyst geweest in
onse armee voer saintpoel ende daerontrent ende ons aldaer wel ende getruwelyc
gedient gehadt ende nae desen soe heeft hem de voirs. daneel zoe de suppliant
verstaen heeft doen cureren by eenen chirurgyn woenende in onser stadt van
vilvorden voirs. den tyt van een maent geduerende ende binnen middelen tyde
gegaen ende gestaen achter straeten ende is daernae gecommen van levende
lyve ter doot ende aflivich zynde heeft hem de voirs. chirurgyn hem zyn
beckeneel van zynen hoode open gesneden gehadt presumerende dat den
voirs. houw sulc nyet en was gelyck waerechtich is dat hy daer af
zoude hebben gestorven gehadt ende alsdoen bevonden dat hy nyet en was
gestorven vanden voirs. houwe oft wonde ende dat hy daer af wel soude
hebben genesen gehadt en hadden dandere bluetssen gedaen die hy in
zyn hoot ende beckeneel hadde ende die alsoe die voirs. chirurgyn
vercleert gingen duer dbeckeneel ende dat hy alsoe principaelyck
is gestorven vanden voirs. bluetssen ende hoewel den voirs.suppliant
tvoirs. tfeyt voer alsoe vele hy daeraf is handadich geweest zeer
hertelyck leet is ende daer af ons oft onsen procureur generael in brabant geerne
satisfactie ende beternisse zoude doen mits dat de voirs. daneel natuerlyck
was nyettemin de suppliant beduchtende rigeur ende strangheyt van
iusticien heeft hem yesindert geabsenteert buyten onsen voirs. lande van
brabant aldaer hy nyet en zoude dorren wederkeren ten waere dat
onse gracie ende genade hem hier op worde verleent ende geextendeert
alsoe hy suppliant seeght ons daerom oetmoedelyck biddende waerom
soe eest dat wy desen aengesien geneycht wesende ter beden des
voirs. jans van meldert suppliant ende willende hem in dit stucke
prefereren gracie ende misericordie voer strangheyt ende rigueur van
iusticien hebben den selven suppliant inden gevalle als boven quytgeschonden
geremitteert ende vergeven schelden quyte remitteren ende vergeven uuyt
zunderlinge gracien by desen onsen brieve tfeyt ende dootslach boven
geruert mitgaders alle offensie ende bruecke corporele ende criminele
daer inne hy ter causen voirscreven mits dat daer aen cleven mach tegen
ons ende iusticie mesdaen ende mesbruyct mach hebben ende
hebben hem daer af wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende
restitueren tot zynen goeden naeme fame ende geruchte in onsen voirs.
lande ende hertoochdomme van brabant ende allen anderen onsen landen ende
heerlicheyden ende tot zynen onverbeurden goeden indien hy ennige
onder ons heeft gelyck ende in alder manieren soe hy was voer de
toecompst vanden voirs. feyte imponerende hier op een eeuwych
gezwych onsen procureur generael in brabant ende anderen allen anderen
onsen iusticieren ende officieren wie zy zyn satisfactie ende beternisse
eerst ende voeral gedaen der partien geinteresseerde indyen die noch nyet
gedaen en zij ende ennige daer toe staet civilyck alleenlyck behoudelyc
dat de voirs. suppliant gehouden sal zyn tvoirs.feyt tegen ons te beteren
civilyck naer gelegentheyt vanden saken ende faculteyt van zynen goeden
met oyc te betalen de costen van iusticien hieromme alreede gedaen ende
te doene allet ter taxatien ende moderatien van onsen lieven ende getruwen
den cancellier ende luyden van onsen raede in brabant die wy daertoe
gecommitteert hebben ende committeren mits by desen ontbieden daerom ende
bevelen den selven onsen cancellier ende raedsluyden dat voer hen geroepen
die gene die daerom behoiren geroepen te zyne zy procederen en wel ende
duechdelyck ter verificatie ende interinemente van desen ende totter taxatie
ende moderatie vanden voirs. amende ende costen alsoe zy sullen bevinden
behoirende welck interinemente de voirs. suppliant gehouden sal zyn te
versuecken ende hem in persoen te presenteren in onsen voirs. rade binnen
eenen jaere naestcomende op de pene van te verbueren deffect van desen
ende dat gedaen ende de selve civile boete ende costen van iusticien
getaxeert ende betaelt zynde in handen vanden genen dien dat
behoiren sal zy onse voirs.procureur generael in brabant onse
amptman van bruessele ende alle andere onse rechteren iusticieren
officieren ende ondersaten iegewoirdich ende toecommende dien
dat aengaen sal mogen huere stedehouderen ende een yegelyck van
hen besundere soe hem toebehoiren sal doen laeten ende gedoogen
den voirs. suppliant van deser onser iegewoirdiger gracien remissien
ende pardoene ende van allen den inhouden van desen inder vuegen
ende manieren voere verhaelt rustelyck vredelyck volmmelyc
ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken sonder hem daer inne
te doene noch te laten geschieden nu noch in toecomende tyden enich
hinder letsel oft moyenisse aen lyve noch aen goeden ter contrarien
maer indyen zyn lyf oft ennige van zynen goeden daeromme
gevangen becommert oft belet waeren dat zy die setten ende
stellen oft doen setten ende stellen tot geheelder ende volcommender
delivrancie want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit
vast ende gestadich blyve teeuwygen dagen soe hebben wy
onsen zegel hier aen doen hangen behoudelyck in anderen
dingen onsen rechte ende eenen yegelyck anderen dessyns gegeven in onsen stadt van bruessele inde maent van novembri int jaer ons heeren duysent vyfhondert
ende achtendertich van onsen keyserycke txixe ende van onsen rycken van
castillien ende andere txxiije aldus stont gescreven op te plycke by den
keyser in zynen rade boudewyns noch stont gescreven opte zelve
plycke visa etc.
ghecollationneert tegens
doriginale brieven by my
de cock
met zynder hellebaerde
sy her af verantwordt
byden ontfanger vanden
exployten"
pardons,136.txt,"remissie
philips bij der gratien goidts coninck van castillien
van arragon, van leon etc. allen den ghenen die deze onze opene brieven sullen sien
of hooren lesen saluijt doen te wetene dat wij ontfanghen hebben die supplicatie
van peeter struijcks timmerman van sijnen stijle woonende tot contich inhoudende hoe dat hij
opden xixen decembris lestleden met jan de bruijn handtwerker ende saeger van
sijnen stijle, oijck woonachtich tot contich t'saemen drinckende met malcanderen ten
huijse van peeter vereijcken, weerdt inden rooden schilt tot contich voors. als sij
bij dranck hebben geweest met malcanderen hebben gehadt vele twistighe woorden
waerdoor malcanderen seer verweckende tot gramschap heeft den voors. jan de bruijn
genomen een tange om den voors. suppliant daermede te slaen, het welck de vrouwen
siende sijn tusschen beijde geloopen om t'selve slaen te verhoeden, maer dijen nijettegenstaende
heeft hij den voors. suppliant eenen slach inden neck gegeven, daer hen nochtans de
vrouwen waeren houden als wanneer den voors. suppliant de selve is ontsprongen om den
voors. jan de bruijn de tange te ondergaen, het welck den selven siende, heeft den
voors. suppliant seer fortselijck noch twee slaegen op sijn hooft gegeven mette selve
tange, sulch dat het bloet tot diversche steden is geweldich uuijtgesprongen soe
dat hij langen tijt heeft moeten ten meesteren gaen waerdoor heel vertoornt
ende verwermpt sijnde heeft den voors. de bruijn ondergaen ende geinvadeert ende
met sijn mes inde slincke sijde van den buijck eenen steeck gegeven, waermede
den voors. de bruijn is ten huijse uuijtgeloopen naerden chirurgijn ende vandaer
naer huijs alwaer hij daer is blijven liggen tot woensdaeghs daernaer
als wanneer de gebueren langhe bij hem hadden geweest ende hebbende alsdoen sijn
vrouwe wech gezonden, om de gebueren wederom te gaen roepen, ende de wijle
dat sij wech was is denselven uuijten huijse gegaen, oft gedraegen geweest ende
inden borreput daerbij staende als sij wederom quaemen verdroncken gevonden
allen het welck alsoo geschiedt sijnde, tot groot leetwesen des voors. suppliants
sijn huijsvrouwe ende vier kinderen, die daerom hen heeft moeten absenteren verlaetende
sijne voors. huijsvrouwe ende kinderen, die daerdoor sijn levende in groote miserie
ende catijvicheijt, ende dat hij is verweckt geweest tot het voors. feijt, het welcke
nochtans geene dootelijcke wonde en was, ende dat den voors. de bruijn naer
t'seggen vande chirurgijnen, daervan nijet en soude hebben gestorven, en hadde hij
nijet verdroncken geweest inden putte, ende dat hij altijts is gehouden geweest
voor een man van goede faeme, neijt sulcx gecommitteert te hebben, soo en
soude hij evenwel nijet derven betrouwen in onse landen van brabant, sonder
ierst ende voor al geobtineert te hebben onse behoorlijcke brieven in sulcken
cas dienende badt oversulcx ons seer oijdtmoedelijck geconsidereert tgene voors. is
hen te verleenen brieven van abolitie in gewoonelijcker forme daertoe dienende.
waeromme soo eest dat wij desen aengesien ende ierst daerop gehadt het advijs
van peeter vanden broeck, drossard der voors. heerlijcheijt van contich geneijght
wesende ter beden des voors. suppliants, ende willende hen in desen prefereren gratie ende
misericordie voor rigeur ende strangheijt van justitien den selven suppliant hebben
in den gevalle als boven geremitteert vergeven ende quijtgescholden, remitteren
vergeven, ende schelden quijte uuijt zunderlinger gratien bij desen onsen brieve tfeijt
ende dootslach boven verhaelt, midtsgaders alle pene, breucken corporelle ende
criminele, inde welcke hij ter causen voors. met des daeraen cleeft tegen ons
ende justitie eenichssints misdaen ende misbruijckt mach hebben, hen deshalven gestelt
ende gerestitueert stellen ende restitueren tot sijnen goeden naeme, faeme ende geruchte
in desen onsen lande van brabant ende overmaese, ende in allen anderen onsen landen, ende
50 heerlijcheden, midtsgaders tot sijnen onverbeurden goeden, indijen hij eenighe onder
ons heeft in alder manieren als hij was voorde toecompste vande voors. feijte
imponerende hierop silentie ende eeuwich geswijgh onsen procureur generael in brabant
drossart van contich ende allen anderen onsen oft onser vasallen, ende der smaelre heeren
rechteren, justicieren ende officieren wie sij sijn oft wesen mogen satisfactie ende
beternisse ierst ende vooral gedaen, der partije geinteresseerde indien die noch
nijet gedaan en is, ende eenighe daertoe staet civilijck alleenelijck behoudelijck
dat die voors. suppliant gehouden sal sijn tvoors. feijt tegen ons te beteren, oijck
civilijck, naer gelegentheijt van den misdaet ende faculteijt van sijne goeden, ende
onse ordonnantie daerop gemaeckt, ende bovendijen te refonderen ende betaelen die redelijcke
costen van justicien ter saecken voors. gedaen, ende te doene alles ter taxatien, ende
moderatien van onsen seer lieven ende getrouwen den cancellier ende luyden van onsen
raede in brabant, die wij daertoe hebben gecommitteert, ende committeren bij
desen ontbieden daerom ende bevelen denselven onsen cancellier ende raedtsluijden, dat
voor hun geroepen die ghene die behooren geroepen te sijne, zij procederen wel
ende deuchdelijck, tot verificatie ende interinement van desen onsen brieve naer
heure forme ende teneur, ende ter taxatien ende moderatien vande voors. amende civile
ende vande costen van justicien voors. gelijck sij sullen bevinden te behooren, dwelck
voors. interinement hij suppliant sal gehouden sijn aldaer te versuecken binnen eenen
halven jaere, naer date van desen, opte pene van te verbeuren d'effect, vande
selve onse brieven, ende dat gedaen, ende de voors. amende civile ende costen getaxeert
ende betaelt sijnde daer ende soo t'behoort, bij onsen voors. procureur generael van
brabant drossart van contich ende allen anderen onsen rechteren ende officieren
tegenwoordich ende toecommende heuren stedehouderen ende eenenijgelijcken van hen
besundere soo hen toebehooren sall doen laeten ende gedoogen den voors. suppliant van
deser onser tegenwoordiger gratien, quijtscheldinghe remissie ende pardon ende van
allen den inhouden van desen inder vuegen ende manieren boven verhaelt rustelijck
vredelijck volcommentlijck ende eeuwelijck genieten ende gebruijcken sonder hen te
doen oft te laeten geschieden nu noch in toecommende tijden aen lijff noch aen goet
eenich hinder, stoot oft letsel ter contrarien, maer indien sijn lijff oft
eenighe van sijnder onverbeurde goeden daerom gevangen, gearresteert
beleth oft becommert waeren, dat sij die setten ende stellen terstont ende sonder
vetreck oft doen setten, ende stellen tot geheelder ende volcommender delivrantie
want ons alsoe gelieft ende ten eijnde dat dit goet vast ende gestadich sij ende
blijve tot eeuwigen daghe soo hebben wij onsen segel hier aen doen hangen behoudelijck
in anderen saecken onsen rechte ende eenenijgelijcken dessijns in allen gegeven in
onser stadt van brussele den vierden meert xvic ende achtentwintich
van onse rijcken t'sevenste, onder opde plijcke stondt, by den coninck ende
was onderteeckent a.de fren ende was gesegelt met eenen groenen
wasschen segele uuijthangende in groene sijde snoeren
concordat cum originali
de witte"
pardons,073.txt,"kaerle etc doen condt allen lieden nu zynde ende namaels wesende
dat wy hebben onfangen die oetmoedige supplicatie van gielisen
robyns woenende te cumptich by onser stat van thienen inhoudende
hoe dat een genoempt peeter huysac heeft verworven van ons
voer hem silvesteren ende peeteren zyne zoenen ende alle zynen huysgesin
sekere onse brieven salvegardien die hy heeft doen insumeren
den voers. suppliant ende het zoe zy dat nyet en betaempt
noch geoirlooft en zy den voers. petren huysack noch zynen
zoenen by hen selven oft yemandt andere te incurierene oft
te dreigene den voers. suppliant oft zynen vrienden om die te
commonerene tot infractien van onser salvegardien opte pene van
te verbueren deffect vander selver sauvegardien ende selve te
incurreren die pene van infractien van sauvegardien desen
nochtans nyet tegenstaende sekeren tyde nade impetratie
vanden voers. sauvegardien heeft de voers. silvester metten
voers. peteren zynen bruedere sekeren oploop willen doen
gielise van herborch neve vanden suppliant ende hebben onderlinge
vele hooge injurierende woerden gehadt van welcken
woirden die suppliant geadverteert zynde besonder dat die
voers. gielis hem geseght hadde dat hy die om synen wille
geleden hadde is gebuert dat die selve suppliant comende
van loeven ende wel by drancke zynde heeft gevonden omtrent
cumptich den voers. silvester mayende met zynen vadere
in een velt ende gecommoneert zynde midts den voers. woerden
ende oploope die hy met zynen brueder den voers. gielise
synen neve hadde willen doen heeft geseight dese oft gelycken
woirden in substancie neve hoe comt dat ghy mynen vr$$ vriend?
altyt wilt injurieren ghy hebt ghister avont met uwen brueder
gielise mynen neve willen oploopen daernop die voers. silvester
onder dandere seyde totten suppliant ghy lieght daer ane midts
den welcken de suppliant noch meer gecommoneert ende verhit zynde
van bloede heeft met den stele vander gaffelen die hy in zyn
handen hadde de voers. silvester op zynen arm geslagen dwelck?
aenmerckende de selve silvester ende peeter zyn vader hebben den
voers. suppliant rigoreuselyck opgeloepen ende met huere zeysenen
gequetst omtrent zynre kelen ende tweewerven geslagen ter eerden
ende hoewel dese saken byden suppliant gebuert zyn hem ierst
geprovoceert ende beroepen zynde byden voers. iniurien ende
oploopen die de voers. silvester ende peter zyn brueder gielis
zynen neve hadden willen doen midts den welcken zy behoerden
nae recht te verbueren deffect vanden voers. sauvegardien
nyetmin onder tdecsel vanden selver sauvegardien heeft onse meyer
van thienen hem gevorddert in zyn handen te nemen alle die
haeffelycke goeden des suppls sonder nochtans dat hem
ennige clachten van partyen gedaen zyn geweest ende es
in meyningen den suppliant in zynen lyve te apprehenderen midts
de welcken de suppliant beduchtende righeur van iusticie hem
heeft moetten absenteeren ende ware gescapen te moeten gaen
dolen in vreempden landen in grooter armoeden ende miserien
zoe verre onse gracie hem nyet gedaen en wordde om die
welcke hy ons zere oetmoedelyc heeft gebeden. soe eest
dat wy desen aengesien geneyght wesende ter beden vanden
voers. suppliant ende ierst daerop gehadt dadvys van onsen
beminden meyere van thienen ende daer nae van onsen lieven ende
getruwen cancellier ende luden van onsen rade ende rekeningen
in brabant den selven suppliant willende gracie voer righeur van
rechte prefereren hebben inden gevalle als boven vergeven geremitteert
ende quytgesconden vergeven remitteren ende scelden quyt vuyt
sunderlinger gracien midts desen onsen brieve tstuck ende die infractie
van onser salvegarde boven verclaert ende tgene des daer aen cleeft
met oyck alle offensie corporele oft criminele daer inne hy
ter saken vandien zoude moigen gevallen zyn in eenige oft tegen
ons oft der iusticien mesdaen hebben stellende hem dien
aengaende tot zynen goeden name fame ende tot allen zynen
goeden nyet verbuert zynde op dat hy eenige hebbe ende anderssins
soe hy was voer die geschiedenisse vanden voers. feyte ende infractien
van onser salvigardie imponerende hierop onsen procureur generael
meyere van thienen ende van cumptich ende voiirts allen anderen
onsen ende der smaelre heeren richteren ende officieren dien dit aengaen
sal moigen een eeuwich geswych ende scilencie satisfactie nochtans
gedaen der partyen geinteresseerde op dat die nyet gedaen en zy
ende dat cunlick alleenlyck behoudelyc oic ende in desen
versien dat die voers. suppliant zal gehouden zyn voer die voirs.
infractie te doene eerlycke beternisse den officier ende wethouder
vander plaetsen daer voers. stuck gebuert es ende aen ons
te beteren ende daer voer te betalene een amende civile ende
oic de costen van rechte hier omme gedaen ter arbitraigen ende taxatieen
van onsen voers. cancellier ende luden van onsen raede in brabant
die wy daer toe committeren by desen ontbieden daer om
ende bevelen den selven onsen cancellier ende luden van onsen voers.
rade dat geroepen die ghene die daer om sullen behoiren geroepen
te zyne zy wel ende getruwelyc procederen totten interinnemente van
desen ende ter taxatien vanden voers. costen ende amende civile
ende dat gedaen ende die voers. amende en costen getaxeert ende
betaelt in handen daer dat behoert zy onse voers. meyer
van thienen ende van cumptich ende voerts alle andere onse
ende der smaelre heeren officieren richteren ende iusticieren van desen
onsen lande van brabant dien dit enichssins sal moigen aengaen
den voers. suppliant van deser onser voers. gracien quyt scheldingen
ende remissien doen laten ende gedoogen peyselick vredelick
volcommelick ende eeuwelick genieten ende gebruycken sonder
hem te doen noch te laten geschieden nu noch in toecomende
tyden aen lyve aen goede eenich hinder stoot oft letsel
ter contrarien maer in dien syn lyf oft eenige van zyner
onverbeurde goeden hier om gevangen gearresteert oft becommert
waeren dat zy die terstont ontslaen ende stellen doen ontslaen
ende stellen tot volcomender delivranctien want ons alsoe
gelieft ende ten eynde dat dit vast zy ende blyve tot
eeuwigen dagen hebben wy den segel daer van die keyser
myn heere ende grootvader ende duerende onser ombeiaertheden
ende p$ princelicheyden gebruyct hebben hier aen doen hangen
behoudlic ons in anderen dingen onser rechte ende eenenyegelycken
tzyne in allen gegeven in onser stadt van bruessele inde maent
van septembri ent jaer ons heeren duysent vyfhondert ende zesthiene
ende van onsen rycken dierste aldus stont gescreven boven
opte plycke byden coninck in zynen rade ende geteykent
h de hane ende noch visa c
gecollacioneert bevonden accorderen
metten originale by my
xxx handtekening"
pardons,189.txt,"philips et$ha. doen te wetene dat
wij hebben ontfangen die supplicatie van
cornelis van damme pachter opde hoeve vanden
heere prelaet van perck tot melsbroeck
inhoudende hoe dat hy verlooren hebben
veele van sijne beesten door toeverije sulcx
dat hy daerdoorens grootelycx ende tot veele
honderden gulden is beschaedicht geweest hy
onderricht is geworden dat sulcx gedaen ende
geschiet moesten wesen door sekere oude weduwe
aldaer woonachtich genaempt cathelyne
schamparts d’welck den remt hem oock vaste
lijck heeft laeten voorstaen mits de selve
weduwe publicquelycken was befaempt van
toverije tot daer toe dat sy als soodanich by
een iegelyck wiert gehouden geschouwt ende
gevliedt ende by verscheijde persoonen was ge-
slaegen endequalyck getracteert geweest ter
saecken vande schaede aen hunne beesten
door haer gedaen ten eijnde sy de selve toverije
soude hebben te ontdoen welcken volgende ge=
beurt is dat hebbende den remt in junio xvic
drijenvyftich beneffens verscheijde persoonen
ende onder andere met jaecques meerts sche
pene der voors. prochie : wijens sone oock
was betovert sitten drincken tot ontrent den
avondt ende verstaen hebbende dat den selven
meerts ende synen sone waeren gegaen ten
huijse der voorseijde weduwe is hun gevolgh$
ende aldaer in huijs gecommen synde ende gehoort
hebbende dat den voors. meerts met haer wa$
sprekende over het ontoveren van synen sone
heeft door de presentie vande selve weduwe
consideratie vanden groten schaede die hij in
syne beesten hadde geleden ende morale seker
heijdt die hij was hebbende dat sulcx door
haer was geschiet soo grootelijcx gemovee$$
ene ontstelt geworden dat hij haer versoch$
hebbende van dat sy syne beesten soude on$
toveren sonder dat sy sulcx wilde doen hem
nijet en heeft connen onthouden haer beneff$$$
den voors. jaecques meerts te geven eenig$
slaegen met eenen stock welcken hij in
handen was hebbende waermede de selve
weduwe haer ter aerden laeten vallen ende haeren
sone die aldaer present was ende haer wilde
defenderen hem geretireert hebbende in eene
sijd camere soo is den remt daermede naer
huijs gegaen sonder weete van dat de selve$
weduwe was gequetst oft eenich mercklyck
hinder oft letsel van hem hadde ontfangen te
min alsoo hij noynt intentie noch gemoet en
hadden gehadt sulcx te doen desen nijettegenstaende
soo is de selve weduwe des anderen daeghs
smorgens in haeren huijse doot gevonden
ende heeft den officier aldaer onder pretexte
dat sulcx soude sijn geschiedt door de voor=
seijde slaegen vercregen decreet van appre=
hentie soo wel ten laste des remts als vanden
voors. jaecques meerts de welcke dijenvolgende
alle beijde genootsaeckt sijn geweest hun te
retireren ende absent te houden gelyck hij remt tot
nochtoe zijnen grooten schaede ende prejudicie
heeft gedaen in sulcker vuegen dat daer
doorens sijne geheele ruine is veroorsaeckt
ende hoe wel hij nyet en meijndt dat de slaegen
die hy ande voorseijde weduwe mach gegeven
hebben oirsaecke soude syn van haere doodt
ene dat hij noijnt gemeynt noch intentie en
heeft gehadt hem soo verre te verloopen
ende dat in allen gevalle genomen sulcx waere
des hij nijet en verhopt te selve als geschiedt
door het eerste movement hem aengecomen
door de presentie der voorseyde weduwe
ende gedenckenisse vanden grooten schaede by
hem geleden soude behooren geexcuseert te wor$$$
als notoir synde quod obiecta movent potentiam
soo is hy dyenaengaende overcommen mette kinde$$$
der voorseyde weduwe aengaende hunnen pretensen
interest civile gelyck te sien is uuijtte stucken
hiermede gaende hoewel sy anderssints nijet
gefondeert en waeren eenigen interest te
pretenderen aengesien hunne voors. moeder wa$
eene arme oude vrauwe die vanden h. geest
der selver prochie moeste leven ende onderhoud$$
worden ende soude voorts hij remt geerne
oytmoedelyck remis versoecken over t’gene hij
bij middele voors. eenichssints soude mogen
hebben misdaen om t’selve hebbende weder te
mogen keeren ende door sijne handen hem sijne
huijsvrouwe ende kinderen den armen cost oo$$
winnen ende besorgen keert hem daeromme
tot ons oytmoedlyck biddende om onse oepe$$
brieven van remis daertoe dienende $aerom
soo est dat wij desen aengesien ende ierst
gehadt het advis vanden officier der voors.
prochie van melsbroeck ende gesien d’informa$$$
by hem genomen over t’voors. feijt genegen"
pardons,209.txt,"remissie van eenen dootslage voer willeken de walsche
kaerle etc. doen te weten eenen yegelyck tegenwoirdich ende toecomende
dat wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie van willeken geheeten
de walsche scamele jonck geselle woenende bynnen onse stadt van bruessele
inhoudende hoe dat des sondaichs voer derthienesse lestleden hy suppliant ende
joos de walsche hebben sitten drincken inden bonten os bynnen dese
onser voirs. stadt van bruessele ende met hen diverse andere
persoenen als gielys de wolff weerdt aldair hennen blocxschoen
cornelis vanyssche ende meer andere ende nadyen zy al tsamen aldair
geseten hadden tot omtrent seven huren des avonts soe quamen oyck
aldair int selve gelach merten de smet ende oyck corts dair nae
claes van bellingen des voirs. mertens zwager welcke claes totten
voirs. merten zeyde laet ons gaen het is tyt thuyswaerts te gaene
dairop de voirs. merten antwoirde het is noch vroech genoech ende
begonsten die voirs. merten ende de suppliant te sprekene van calfsvellen
ende schaepsvellen te coopene tegen deen dandere zoo dat finalyck de
voirs. suppliant cocht tegen de voirs. merten zekere calfsvellen tstuck
voer twee stuyver een oert m$ alzoe hy hem die geloeft hadde seggende
ende zweerende de voirs. suppliant ghy zultse my leveren ende ick salze
u betalen dwelck hoirende de voirs. claes van bellingen zeyde totten
voirs. merten wat wildy vele commere schapen laet ons gaen thuyswaerts
het is goet sondach syne gesellen soudent van gheender weerden
houden oft gelycke woirden ende mits dyen zoe was dair
gevraight eenen verschen pot biers den welcken een man van buyten
geheeten jan molenberch ende de welcke van hueren gelage niet
en was van selven zonder heeten aenveerde ende dranck vuyten
selven pot wairom de voirs. suppliant hem zeere stoerde seggende totten
selven rabbaut wat hebdy onsen pot te aenveerdene ick zoude
u den pot op u bachuys worpen ende stiet hem met zynder hant op
zynen boesem dair op de voirs. molenberch antwoirde met grammen
moede * hy en is gheen rabbaut hy es mans genoech wat meyndy
dat wy noyt lieden gesien en hebben doen zeyde de suppliant totten
voirs. molenberch ghaetvuyt onsen gelage oft ick zal u dair vuyt
doen gaen dwelck die voirs. claes van bellingen hoirende zeyde
*totten suppliant wairom
stoet ghy my waerdy
daer buyten ghy en sout
my alzoe nyet stoeten
ende doen zeyde de
voirs. claes van bellingen
oic met sekere evele woerden
totten zelven suppliant wair
om stoet ghy hem
totten suppliant met fellen woirden hy en zal dair vuyt niet gaen
hy mach dair zitten zoe wel als ghy ende hy zal dair zitten in
spyte uwes alles danck wat meyndy dat wy noeyt lieden gesien en
hebben dan u ende doen track joos de walsche voirs. zyn mes vuyte
opten voirs. claes maer en heeft dairmede nyet gesmeten want
hy gehouden was byde ommestanders ende ter stont zoe voer de
voirs. claes aenden heert ende nam zeere haestelyck eenen yseren
grooten hael in zyn hant ende de suppliant was zoe zaen aenden
hael als hy ende nam oic eenen hael ende hebben alzoe malcanderen
gesmeten zoe dat de voirs. van bellingen twee oft drye slagen vanden
suppliant metten zelven hael creech op zyn hooft ende de voirs.
suppliant eenen oft twee op zynen arm oft hant ende zyn alzoe terstont
byden geselchap gescheyden geweest naden welcken zoe heeft
de voirs. van bellingen wel omtrent xiiii dagen tyts achter straten
gegaen droncken drinckende ende hem qualyck verwarende ende is
alzoe van levenden lyve ter doot gecomen dwelck den suppliant vuyt
gront zyns herten leet is overmits welcken dootslach hy suppliant
hem ysindert geabsenteert heeft vuyt deses onses voirs. lande van
brabant ende en zoude aldair nyet dorren wederkeeren ten waere dat
hem ierst hier op onse gracie ende genade verleent wordde
beduchtende rigeur van justicien alzoe hy suppliant zeeght ons daer
om zeere oitmoedelyck biddende waerom zoe eest dat wy
desen aengesien compassye ende medelyden hebbende metten voirs.
suppliant willende in desen gracie ende genade prefereren voer rigeure
van justicien genegen wesende ter beden vanden voirs. suppliant hebben
inden gevalle als boven vergeven geremitteert ende quytgescouwen
vergeven remitteren ende schelden quyte vuyt sunderlinger gracien
by desen onsen brieve tfeyt dootslach ende mesval voure geruert
eensamelyck met alle pene ende amende corporelle ende
criminele dair inne hy suppliant hem overmits ende vuyt
zaken van tgene des voirs. is ende dair aen cleven mach tegen
ons onse hoogheyt ende justicie ennichsins mach hebben
ontgaen ende hebben hem dyen aengaende gerestitueert ende gestelt
restitueren ende stellen by desen tot zynen goeden name ende fame alomme
bynnen onse voirs. lande van brabant ende anderen onsen landen ende
heerlicheden vuytgescheyden bynnen deser onser voirs. stadt van bruessele
ende vryheyt der selver ende tot zynen goeden nyet geconfisqueert
zynde gelyck ende in alder manieren als hy was voer de toecompst
vanden dootslage voirscreven imponerende hier op een eeuwich geswych
onsen procureur generael ende allen anderen onse richteren justicieren officieren
dieneren ende ondersaten des voirs. ons lants van brabant ende anderen onsen
landen ende heerlicheyden satisfactie nochtans gedaen zynde
der geinteresseerde pertie zoe verre die nyet gedaen en zy ende
enige daertoe diene civilyck alleenlyck behoudelyck dat de voirs.
suppliant ter causen vander voirs. mesdaet ons schuldich zal zyn
zekere amende civile te betaelene nae gelegentheyt vander
voirs. mesdaet ende faculteyt van zynen goeden ende dat hy oick
gehouden wert ter refunderene die redelycke costen van justicien
indien daer enige om gedaen zyn oft wordden ter arbitraigen ende
taxatien van onsen zeer lieven ende getrouwen den cancellier ende
anderen lieden vanden raide geoirdineert in onse voirs. lande van
brabant die wy daertoe committeren by deseen ontbieden dairom ende
bevelen den zelven onsen cancellier ende raidtslieden dat geroepen
die gene die dair om zullen behoiren geroepen te zyne zy procederen
ende doen procederen wel ende behoirlyck totten interinemente ende
verificatie van desen ende totter taxatien vander voirs.
amende civile ende costen van rechte dwelck gedaen ende
de voirs. amende civile ende costen van rechte betaelt
zynde in handen vanden gheenen die dat behoeren zal zy onsen
drossaet van brabant meyere van luevenen amman van bruessele
schoutetthen van antwerpen ende vanden bossche ende
voirts allen anderen onsen ende vasallen ende smaelre
heeren richteren justicieren officieren ende ondersaten
tegewoirdich ende toecommende huere stedehouderen ende elcken van
hen besundere zoo hem toebehoiren zal den voirs. suppliant van deser
onser tegewoirdiger gratien remissien ende quytscheldingen ende van
allen den inhouden van desen inder vuegen ende manieren boven verhaelt
tot eeuwigen dagen peyselyck vredelyck ende volcomelyck doen ende
laten genyeten ende gebruycken zonder hem te doene oft te
laten geschyeden nu oft naemaels ennich hinder stoot oft belet
ter contrarien in enniger manieren mair zoe verre zynen persoon
oft ennige van zynen onverbuerden goeden ter causen voirs. gevangen
gearresteert oft becommert waeren in enniger manieren zy ende
elck van hen de zelve ter stont ende zonder vertreck zetten
ende stellen oft doen zetten ende stellen tot volcommender
delivrantie want ons alzoe gelieft ende te dyen eynde
dat dit vast ende gestentich zy ende blyve tot eeuwigen
dagen zoe hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen behoudelyck
ons in anderen zaken onsen rechte ende eenen yegelycken desyns
gegeven inder voirs. stadt van bruessele inde maent
van februario int jaer ons heeren duysent vyfhondert drye
ende twintich nae costueme van scriven ons hoifs van brabant
ende van onsen rycken te wetene vanden roomschen
germanien etc. tvyfste ende vanden spaenschen arragon
navarre etc. dachste aldus stont gescreven boven opte
plycke byden keyser in zynen rade ende geteckent
mayeuren ende noch visa"
pardons,182.txt,"philips etc doen te wetene alle tegenwoordige
ende toecomende dat wy hebben ontfangen d’oytmoedige
supplicatie van cornelis bollen ingesetene van
cuntich inhoudende hoe dat hy was genpprehendeert byden
officier alles inder pretext dat hy suppliant by wylen raphael
maes geirriteert geweest synde ende grootelyck
geinjurieert in colere soude hebben gesegt schiet
hem doot gelyck hy oock naer hem heeft gescoeten ende hem
soo heeft geraeckt dat hy daervan eenighen tyd daer
naer gestorven was daer nocgtans die getuighe
de naest geweest synde ter plaetse alhier
den schout was gegeven hebben verclaert sulcx
nyet gehoort te hebben ende daer die getuyghen
sulcx gedeponeert hebbende $$$el ende gansch
syn reprochabel gelyck hy suppliant daers
jegens den voorschreven officier daerover wesende
in proces voor schepenen van cuntich sulcx by
syne reprochen heeft geullegeerts gestelt in tfeyte
sulcx dat hy suppliant dyenaengaende nyet en meynde te
wesen culpabel dan voor soo veele die voors. suppliant
in colelere hen eenichsints soude mogen hebben
vergeten waervan hen nochtans nyeten gedenckt
soo badt hy suppliant oytmoedelyck dat ons geliefde
t’gene voorschreven innesiende ende dat den sone den
suppliant den voorschreven raphael maes alleenlyck heeft geschoten
met een roer maer gelaeden met hagel waermede
men niemant lichtelyck is doot schie$en $en te
verleenende onse oepene brieen van remis daerttoe
dienende soo eest dat wy desen aengesien ghe
neycht wesende ter beden des voors. suppliants ende
willende hem in dit stuck prefereren gratie ende mise
ricordie voor strangheyt ende rigeur van recht heb
ben den selven suppliant inden gevalle als boven gere
mitteert quytgeschonden ende vergeven remitteren
schelden quite ende vegeven vuyt sunderlinghe
gratien en desen onsen brieve tfeyt ende ongeva$
boven geruert midtsgaeders alle offensie ende
breucke corporelle ende criminelle daer
inne hy hem overmidts ende vuyt saecken
van $$$ tgene des voors. is tegen ons ende
justitie eenichsints mach hebben ontgaen e$
mesdragen ende hem dyen aengaende wede$
gestelt ende gerustitueert stellen weder g$
ende restitueren tot toot syne goeden nam$
fame ende geruchte in onsen voors. lande v$
brabant ende allen anderen onsen landen ende
heerlyckheden ende tot syn onverbeurden
goederen indien hy eenighe onder ons heeft
gelyck ende in andere manieren soe hy was voor de
toecompste vande voors. feyte imponerende hiero$
een eeuwich geswych onsen lieve ende getrouwe
raedt ende procureur generael van brabant ende alle$
anderen onse justicieren ende officieren wie sy
syyn$ satisfactie ende beternisse jerst ende voor
al gedaen der partye geintereseerde indyen d$
noch nyet gedaen en sy ende eenighe daertoe stae$
civilych alleenlych behoudelych dat de voors. supp$
gehouden sal syn tvoors. feyt tegen ons te beteren
civilych naer gelegentheyt vander saecken ende facu$
teyt van synen goeden met oock te betaelen de rede
lycke costen van justicien hieromme alreede
gedaen ende de doen alles ter taxatien ende mode
ratien van onsen seer lieve ende getrouwen die can$
cellier ende luyden van $$$$ onsen raede in brabant
die wy daertoe gecomitteert hebben ende comitteren
ende desen met te betaelen een dobbel amende ontbie
den daerom ende bevelen den selven onsen cancellier
ende raedtslieden dat voor hen geroepen dat voor
hen geroepen en gene die daerom behoiren ge
roepen te syn sy procederen wel ende deughdelyck
ter verificatie ende interinement van desen ende
totter taxatie van dobbel amende ende modera
tie vande voors. van justitien alsoo sy sullen
vinden te behoorene welck interinement de
voors suppliant gehouden sal syn te versueckene
ende hem in persoone te presenteren in onsen
voors rade binnen sesse maenden naestcomende
opte pene van te verbeuren deffect van desen
ende dat gedaen ende de selve dobbel amende costen
van iustitien getaxeert ende betaelt synde in handen
vande genen dyen dat behooren sal sy onse voors.
procureur generael in brabant ende alle andere onse
rechteren justicieren $$ officieren ende onder
saeten tegenwoordige ende toecomende dyen dat aen
gaen sal mogen huere stedehouderen ende een
jegelyck van hen besundere soe hem toebehooren
sal doen laten ende gedoogen den voors. suppliant van
deser onser tegenwoordiger gracien ende remissien
ende van allen d’inhouden van desen inder vueghen
ende manieren voere verhaelt rustelyck vrede
lyck volcomelyck sonder hem te doene oft te
laeten geschieden nu noch in comende tyden $$
ennich hynder letsel oft moeyenisse aen lyff
noch aen goeden ter contrarien maer indyen syn
lyff oft eenige van syne onverbeurde goeden
daerom gearresteert becommert oft belet waeren
dat sy die setten ende stellen terstont sonder vertreck
tot geheelder ende volcomender delivrancie want ons
alsoo gelieft ende ten eynde dat dit vast ende ge
stadich blyve tot eeuwige dagen soe hebben wy
onsen segel hier aen doen hanghen behoudeyck
in anderen dingen onsen rechte ende eenen yegelyoken
anderen dessyns gegeven inde maent van meert
1654 ende van onsen rycke get 34e
sas happart"
pardons,337.txt,"kaerle etc doen te wetene alle iegewoirdige ende toecommende dat wy
ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie van janne brugmans
jonck ongehoudt geselle inhoudende hoe dat hy suppliant wonende
by de brouwer van bredamme is te vastelavent int jaer xveachtendertich
tot hueren bevelen ende dienste by lovene gecommen ende voirts. binnen der
selver stadt gegaen om zynen vadere te besueckene ende opden vastelavent
met zynen vadere ende andere vriendekens goede chiere gemaickt hebbende
is vuyt recreacien met eenen zijnen geselle gegaen ten huyse van zynen
oom om aldair een momcanse te werpene ende onse wegen heeft hy
gevonden eene andere geselle spelende op de luyte zoedat sy drie tsamen
ghaende ende commende vande huyse zyns ooms zyn zy gegaen voirts
tot eens anders borgers huys ende gespeelt hebbende is hy suppliant
met zyne geselschape blyven sittene ende spelene op straete ontrent den
huyse des bisscops van dornicke op de proefstrate ende clappende metten
jongen dochteren dair wesene is oick warachtich dat een jan peunis de
welcke zoe de suppliant $staet hadde geclopt op de deur zyns vaders
om inne te zyne ende met janne gelaten en worde ende daeromme hadde
groote eeden gesworen dat hy den iersten die hem soude recontreren
zoude evelen van zynen lyfve is gecommen smytene met eenen
blaecken messe op de steene ende groot gerucht makende voere byde
plaetse daer de suppliant met zynen geselscape was zoedat de
suppliant dat hoirende ende beduchtende ongerief te lydene nam zyn
mes inde handt aenveerdene den voirs. janne metter coliecen ende
hem vraechde oft hy hemlynchs eryh wilde oft waeromme hy alsulck
sanivlant maickte dair opde selve jan puenis seyde wat hem beliefde
daer op de suppliant seyde dat tzelve gnalyck gedaen was want hy alsulcke
soude moegen rencontreren die hem evelen zoude ende dit propos houdende
zoe is dair een oft twee vrouwen vuyten huyse gecommen met kerssen ende
doen vraechde de suppliant anderwerfs wat hem beliefde daer op de selve
jan seyde voere de voirs. vrouwen dat * hem egheene arghen wilde gelyck
de suppliant oyck seyde dat hy egheens quat en wilde mits dat hy
den selven moeyt en hadde gesien ende seyde alzoe steekt dan u mes
inde scheyde daer op dezelve jan seyde dat hys nyet doen en zoude
ende de suppliant seyde dat hyt emmers zoude doen ende des nyet te min
peysende de suppliant dat hy in ennige ongennechte zoude moeghen vallen
seyde by hem zelven genoech dese woirden au diable amecque la follye
daer op de voirs. jan seyde quil bons puisse rompie le col ende dyer
gelycke ende die suppliant daer omme maniere makende oft hy den zelven
jan hadde willen smyten seyde dezelve jan dat hy hem nyet en begheerde
zoe dat de suppliant hem van dair wilde vertrecken ende dat doende is dair
een andere met eenen blooten messe vuyten huyse des voirs. jacops gecommen
loopende ende smytende naeden suppliant den welcken hy oick nyet en
kinde zoe dat de suppliant hem dair tegen defendeerde ende dat foende de
voirs jan puenis heeft met zynen messe den suppliant van achtere op
zynen schouwere gesmeten zoe dat de suppliant finalyck den selven janne
eene slach op zyn hooft heeft geslagen daer af de zelve jan puenis
zeven oft acht daghen daer nae van levende lyfve ter doot is gecommen
dwelck den voirnoemde suppliant hertelycken leet is ende hoewel dat hy $tie
gecontenteert heeft nyetemin en soude nyet dor$en hanteren noch
converseren in onsen landen van herwertsover ten zy dat onse gratie
ende genade hem verleent worde alzoe hy seeght ons dairomme
oitmoedelyck biddende soe eest dat wy de zaken voirscreven
overgemerct den voirnoemde janne brugmans suppliant genegen wesende
tzynder bede ende supplicatie ende hem willende in dit stuck gracie
ende genade prefereren voer rigeur van justitien zunderlinge ter
eeren ende reverentie vande bitter passie ons heeren jhesus christs die
hy voer tmeynschelycke geslachte aenden cruyce geleden heeft
op zulcken dach als huynden hebben inde gevalle als boven vergeven
quytgescolden ende geremitteert vergeven schelden quyte ende remitteren
vuyt onse zunderlinge gracie mits desen tfeyt ende manslach boven
verclairt mitgaders alle peyne ende boete corporelle ende criminele
dairinne hy ter cause van dien mit diesser aencleeft jegens ons
gy*
ende justicie misdan ende mesbruyct mach hebben ende hebben
hem als hier af wedergestelt ende gerestitueert stellen weder
ende restitueren tzynde goeder fame ende name in onse voirs.
lande van brabant ende allen andere onsen landen ende heerlicheden
mitsgaders tzynen onverbuerden goeden indien hy er eenige heeft
alsoe hy was voer de toecomste vande manslach voirs. imponerende
hier op een eeuwich zwygen ende sillencie onsen procureur generael
van brabant ende allen anderen onsen rechteren justicieren ende
officieren wyen zy zyn satisfactie ende beteringe eerst ende
alvoeren gedaen der g$ geinteresseerde partien indien die noch
gedaen en is ende eenige dair toe staet civilyck alleenlyck
behoudelyck dat de voirnoemde suppliant gehouden wordt tselve
feyt ende manslacg jegens ons te beteren oick civilyck naer
de gelegentheyt vanden misdaet ende faculteyt van zynen goeden
ende oick te ressouderen ende betalen de redelycken costen van
justicien indien hieromme eenige gedaen zyn alter taxatie
ende arbiterscepe van onsen lieven ende getrouwen die cancellier
ende luyden van onsen raide in brabant die wy daer toe committeren
den welcken wy bevelen dat voer hen geroepen deghene dyer
behoiren geroepen te zyne zy procederen wel ende duechdelyck
ter verifficacie ende interinemente van desen naer hueren vorme
ende inhouden welcke interinemente hy suppliant gehouden sal
zyn te versoucken in onse voirs. rade bynnen eene jaere
naest commende naer date van desen vptepeyne van tverliesen
deffect der selver ende dat gedaen ende de voirs. amende
civile getaxeert ende betaelt zynde in handen van onse
ontfanger diet behoiren sal die welcke gehouden wert daer
af ontfanck te maicken rekeninge bewys ende relicqua
te doene tonse proffyte metten anderen penningen van zynen
ontfange by onsen drossaet van brabant meyer van loeven
amman van bruessel schoutetten van antwerpen ende vande
bosche ende allen anderen onsen rechteren justicieren ende
officieren iegewoirdich ende toecommende hueren stedehouderen
ende eenygelyck van hen besundere soe hem toebehoiren sal doen
laten ende gedoogen den voirnoemde suppliant van dese onse gracie
remissie quytscheldinge ende $dene ende van allen den inhouden
van dese inder vuegen ende manieren voiren verhailt rustelyck
vredelyck volcommelyck ende euwelyck genyeten ende gebruycke
sonder hem te doene noch te laten geschien nu noch in toecommende
tyden aen lyf noch aen goet eenich hinder letsel oft moyenesse
ter contrarien maer hy alzoe syn lyf oft eenige van zynen
ongeconfisqueerde goeden daeromme gevangen becommert oft
gearresteert waeren dat zy die stellen terstont ende sonder
vertreck tot geheelder delivrancie want ons alsoe gelieft
ende ten eynde dat dit goed vast ende gestadich blyve teeuwich
daghen soe hebben wy onse zegel hier aen doen hangen behoudelyck
in anderen zaicken ons recht ende een tegelyck tzyne in
alle degenen in onse stadt van byns opden heyligen vrydach
inden maent van aprille int jaer ons heeren duysent
vyfhondert veertich van onse keyser rycke txxye ende vande
rycken van castilien ende anderen txxvje aldus gescreven
opte plycken byden keyser in zynen rade ende geteeckent
verreycken visa restrata
gecollacioneert ende bevonden accorderende
met zynen originale by my
daaiwez"
pardons,392.txt,"copie dune remission de larchin
maximilian par la grace de dieu esleu empereur tousiours
auguste roy de germanie de hongarie de dalmatie de
croatie etc. et charles par la mesme grace archiducz
daustriche prince despaigne des deux cecilles de jherusalim etc.
ducz de bourgogne de lothraine de brabant de stier de karente
de carmole dela lembourg de luxembourg et de gheldres
contes de flandres et habsbourg de tyrol dartois de bourgogne palatins
de haynnau lantgraves delsate prince de zwave
marquis de burgauw et du samt empire de hollande
de zeellande de serette de kyeburg de namur et de
zuytphen contes seigneurs de frize des marches
de sclavonie de portenauw de salms et de malines
savons faisons a tous presents et avenir nous avoir
receu lumble suppliccation de guilliaume van eechault
natif de geluwe en flandres eage de trente
ans ou environ tysseran de toille a $$$ prtsonnier
en notre ville danvers conten$$ comment environ a
deux ans passez que icelle suppliant partist de ce
quartier pour fe son voyage a saint jacques de
compostole et au retour dicellui desroba par povrete
en une bourgade aupres de bourghes en espaigne
le drap dune paire de chausses et en ung autre
bourgade autres deux paires de une ses chausses
ibidem depuis son retour dudict voyage lui venu en
flandres se transporta en ung village nomme rouselare
auquel lieu en la maison dun marchant de lin
il print et emporta la somme,de,sept florins cincq
patars ibidem a bruges a lostel dun chausseteur
nomme demourant en la rue qui,est nomme
de steenstrate autres huit florins de livres de groz
monnaie ge flandres ibidem le jour de saint estienne
derriere,passees festes de noel ledict suppliant se trouva
de nuyt et hors heure en la maison de phillipe vanden
$$$ general de noz monnaie ou il print et desroba
tant en or comme en argent comptant environ la somme
de vingt livres de groz monnaie de flandres ibidem
ung petit pot darghent pesant quatre $$$ onces
dargent ou environ ibidem une couppe dargent
pesent vingt onces dargent ou environ et estoit
ladite couppe dorree dedens et dehors ibidem ung
gobelet dargent pesant six onces ou environ
ibidem une petitte poix dalbastre enchassee en
argent ibidem deux grains dor extimez $$$ une
livre de groz ibidem une baghe ou il y avoit six
tables et une pointe de dyamant avec trois
grosses perles ibidem une autre baghe a cincq
diamans y compris une pointe avec trois perles
y pendant ibidem encoires deux petites baghes
a chime de syvelles pendoit ung rubis y attachie
ibidem une petite croix dor laquelle il vendy a
anvers pour ung ducat seullemendt ibidem une
autre baghe afachon de roze a tout ung rubis
ou il y avoit a lentour six perles ibidem encoires
une perle seulle de la grosseur dun bon pois
ibidem ung gect dargent quil vendit quatre
escuz dor ibidem ung petit cornet dyvoire a deux
boutz dargent dore ibidem ung canon de fil dor
traict et deux calices non $$$ lesquelz
avoient les piedz de laiton et la reste dargent
et combien que ledit suppliant ait en partie commis
lesdits cas par povrete et indige$$ice et par maulvais
conseil et enhort que diceulx il serait fort
$arry et desplaisant resolu et delibere
de se abstenir du semblable en lavenir et quil ait
bonne voulonte de se restitucion et satisfaction
aux parties interessees a son leal povoir neantmoins
il doubte que les officiers et gens de loy de
notredite ville danvers le veullent pour raison
desdits cas traicter extraordinairement et
proceder contre luy criminellement se notre grace
et misericorde ne lui est sur ce impartie si
comme il dit dont il nous a treshumblendt
supplie et requis i$dour ce est il que nous
ces choses considerees audit guilliaume suppliant
inclinans a sadite supplication et requeste
et lui veullant en ceste partie preferer grace
et misericorde a rigeur de justice inersciement
en lonneur et reverence de la benoite passion
que notre sauveurnet redempteur jesu crist souffry
pour nous tous en larbre de la croix a tel jour
quil est huy avons par lav$$ de notre treschie
et tresaimee fille de nous empereur dame et
tante de nous charles dame marguerite daustiche
et de bourgogne ducesse douagie de savoye regente etc.
et la deliberacion des gens de notre prive conseil
estans lez elle ou cas dess$$$ quicte remis
et pardonne quictons remectons et pardonneons
de grace especial par ces presetes les cas et mes$$$
dessus declairez ensembles toute paine amende
et offence corporelle et crimminelle en quoy pour
raison diceulx les circonstances et deppendences il
a et puet avoir mesprins offence et estre encoure
envers nous et justice et lavons quant a ce
restitue et restituons a ses bon nom fame et
renommee au pays et a ces biens ,on consisgnez
sancuns en y a tout ainsy quil estoit avant
lad$enne duceulx cas imposant sur ce
scillence perpetuel et a notre procureur general
marcgrave danvers escoutette danvers
et a tous noz autres officiers quelzconques
satisfaction touteffoiz faicte $$$ ala
et avant toute $$$ aux parties interessees
se face nest et elle y chiet civilendt taut
seulement et moyennant quil lamendera
aussi envers nous civillendt selon lexigence en cas
et la faculte de ses biens alarbitraige et
tauxacionde noz aimez et feaulx les chancellier
et gens de notre conseil en brabant que commectons ace
sy donnons en mandement ausdits chancellier
et gens de notredit conseil en brabant que appelez
ceulx qui pour ce feront a appeler ilz procedent
bien er de$$$ a la veriffication et interinendt
de ces presendtes et a la tauxation de ladite amende
civile et ce fait et ladite amende civile arbitree
tauxee et payee es mains de celluy de noz receveurs
ou officiers quil apptiendra lequel era tenu
en fe recepte et rendra compte et reliqua a notre
prouffit ilz ledit marcgrave marcgrave et escoutette
danvers notre souverain bailly de flandres bailliz
de gand de bruges et du francq escoutette dudit
bruges et tous noz autres justiciers et officiers
quelzcongues c$$ ce puet et pourra touchier et
regarder et auchun deulx endroit soy et sy comme
a luy apptiendra facent souffrent et laissent
ledit supliant de notre presendte grace quictance remission
et pardon$ selon et par la maniere que dit est plainement
paissiblendt et perpetuellendt jouyr et user
sans luy fe mectre ou donner ne suffrir estre
fait mis ou do$$$ ores ne en temps $$$
aucun destourber ou empeschendt au contraire
a$$ sondit corps detenu que dit est et ses
biens non confisquez sancuns en a pour ce
enpeschez mectent ou facent mectre a plaine
et entiere delivrance car ainsi nous plaist
il estre fait et afin que ce soit chose ferme
et estable a tousjours nous avons faict mectre
notre nseel a ces presendtes $$$ en aultres
choses notre droit et lautry en toutes
donne en notre ville de malines le vendedy saint
ou mois davril lan de grace mil cincqcens et
huit et des regnes de nous empereurn assavoir
dicellui de germanie le xxiij et de hongerie etc l
e xixe ainsy signe soubs surle reploy par imperatriz
margarita et sur ledit reploy par lempereur
et monseigneur larchiduc et signe hanetoy
collenne a loriginal
par moij"
pardons,134.txt,"een remissie van schake voer wouter van cockelberghe
met vier zijne complicien
kaerle etc, doen te wetene allen iegenwoirdighe ende
toecomende dat wij ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie
van wouter van cockelberghe, woenende te leest binnen der
vrijheyt onser stede van mechelen, hennen steelman dierick
eertbrugge, jacob camerlinck, jan van breedonck ende
jacop van oistenrijck, inhoudende hoe dat de voirschreven wouter
van cockelberghe suppliant in alle duecht ende eerbaerheyt
genuyt ende gevolght heeft eene eerbaere jonge dochtere
oudt xvij jaeren oft daeromtrent woenende tot hombeke
genaempt peeternelle van wueluwe vadere noch moedere
hebbende, zulcx dat zij malcanderen lief gehadt hebben
zoe dat om malcanderen te troowene ende de voirschreven wouter
suppliant verstaen hebbende dat die vrienden vanden selver
peeternelle genegen waeren haer te gheven eenen
anderen man, heeft tselve haer te kennen gegheven
haer vragende oft tselve wel haer meyninge was
waer op zij zeyde dat neen ende dat zij souden
nimmermeer nemen en zoude, ende mits dien ende dier
gelijcke woerden die zij onderlingen hadden, de voirschreven
wouter suppliant bemerckende dat de voirschreven peeternelle
goede jonst tot hem droegh, heeft haer geseyt indien
ick wiste dat uwen wille zulck waere ick soude
u nemen ende met mij leyden, waer mede zij als doen
werdt lachende ende colacierende daer inne genoech
consent ghevende, zoe hem dochte ende ten eynde
zoe zette zij hem dach te commen tot hueren huyse
op den lesten heyligen paeschdach lestleden, ende
achtervolgende dien de voirschreven wouter suppliant sorge
draegende te voldoende ten segghen vanden voirschreven peeternelle
is ten selven daghe binnen zonneschijne gecommen metten
anderen supplianten ten huyse daer de selve peeternelle
met huere moeye woenende was ende de selve
wouter suppliant commende binnen den huyse heeft
aldaer gevonden de selve peeternelle hebbende een jonck
kint op haeren schoot, haer vraegende met zoeten
woerden oft haer beliefte woud met hem te gaen
drincken, waer op die moeye vanden voirschreven peeternelle
daer tegenwoordich zijnde zeyde dat zij vuyt den
huyse niet gaen en soude mit dien zou zijn de
andere supplianten oic binnen den huyse gecommen des
onder anderen de voirschreven jan van breedonck suppliant
nam zoetelijck de voirschreven peeternelle metten arme
haer zegghende staet op ghij moet mede waer op zij
antwordde ziende huere voirschreven moeye ick en sal niet
mede gaen, zoe dat de voirschreven jacop camerlinck oock
suppliant nam haer kint vanden schoye ende settet neder
op den vloer, ende nam se metten anderen arme ende
ley dese zoe buyten den huyse, dwelck merckende de
selve peeternelle zeyde waer zulde mij leyden en
hebbe ick hier gheen vrienden ende mits desen zoe
hebben zommige vrouwen de voirschreven peeternelle willen
houden, maer een vanden voirschreven supplianten ontrack haer die hant
ende commende alsoe buyten den huyse zoe es gecommen
die oom vanden selven peeternelle zegghende gesellen ziet
wat ghij doet ende zijn alsoe voorts wech gegaen, belettende
de sommighe van henlieden dat men hen niet en volghde
ende zunderlinge de voirschreven jacop van oostenrijck de
welcke hadde eenen gespannen boghe op zijn schouwere
ziende dat die oom vanden voirschreven peeternelle henlieden volghde
heeft den selven boghe genomen in deen handt ende eenen
pijl in dandere, zegghende blijft achtere ick raidt u voir
tbeste oft ick doen u achter blijven ende oock alzoe
die moeye van den selven peeternelle ende andere vrouwen
altijts volghen wilden, zoe zeyde oick een vanden voirschreven
supplianten tot henlieden blijft achtere oft ick sal u smijten ende
mits desen mach wesen dat eenen vanden voirschreven vrauwen
metten platten van eender pijcken geslegen was , heedft oick
een vanden selven supplianten metten stocke vander pijcken geslegen
omtrent den rugghe van eenen geselle die hen volghde
ende zijn ten lesten zoe voort gegaen zonder yemandt
te grieven enen tot den huyse van willem van wueluwe
des voirschreven peeternelle oom, aldaer zij twee oft drie
potten biers gedroncken hebben, ende alsoe een vanden
supplianten eenen pot nam ende eenen dronck brochte der
selve peeternelle, zoe heeft zij dat gewacht
ende den pot nemende heeft voirts den voirschreven wouter
suppliant hueren vryer gebrocht ende alsoe zij hoerden
dat sommige vrienden haer volghden zoe zijn zijt samen
gewillichlijck vuyten huyse gegaen ende de selve peeternelle
zonder in huer voirschreven ooms huys eenich mesbaer te maken,
heeft vuyten huyse wesende ende hoorende dat huere
vrienden riepen waer zijden nelle geseyt totten voirschreven
wouter hue®en vryer gaende gesamender handt zonder
te antwoirdden op t roepen van bueren vrienden, laet ons
gaen dat zij ons niet en vinden ende liepen alsoe malcanderen
bijder handt houdende voirbij gielis bessems in de straete gelijck
oft zij man ende wijf geweest hadden ende sijn alzoe
tsamen gegaen eerst nae raemdonck ten huyse van eenen
goeden eerbaren man genaempt willem zellekens, aldaer
zij ontboden hebben den prochiaen in meyningen malcanderen
te ondertrouwende maer hij en was niet thuys ende
naedien betaelt hebbende der weerdinnen zijn tsamen
voortgegaen tot inde prochie van maldere aldaer zij
oock ontboden hebben den prochiaen maer alzoe hij
nyet thuys en was is daer gecommen een capellaen de
welcke dat nyet en dorste doen overmits dat zij
van dier prochien nyet en waere ende mits dien nae
goede chiere aldaer gedaen hebbende tot zanderdaechs
zoe zijn zij tsamen voorts gegaen tot in de prochie
van purs dair die voirschreven peeternelle bij huewen wille
ende daer toe oock ontboden den prochiaen die hem
excuseerde te commen zegghende dat hij tsanderdaechs
gaerne commen soude, waer van de voirschreven wouter
ende peeternelle des droeve wesende braken
tsamen eenen penninck ende elck van hen beyden
nemende een stuck hebben malcanderen huere
kerstelijcke trouwe gegheven ende daer op zijn
zij gewillich tsamen gaen slapen ende in teeken
van dien zoe heeft de selve peeternelle daer
af verleden een instrument ende hoewel dat
mits desen die voirschreven supplianten nyet en meenden
yet mesdaen te hebbene ende dat de voirschreven
peeternelle tot menigen stonden ende in personen van goede
mannen geseyt ende verclaert heeft dat zij den voirschreven
wouter voor hueren man houdt ende huer nyet leet
en is van tghene dat zij gedaen heeft maer waert
dat zij dat te doen hadde zij zoudt noch doen nietmin
beduchtende strangheyt van justicien en souden hen niet
dorren houden noch converseren in onsen landen ende
heerlicheden maer hen daer van moeten absent houden
tot henne geheele verderffenisse ten zij dat onse gracie
ende genade henlieden hier op verleent wordde, alsoe zij
zegghen, ons omme de selve zeere oitmoedelijck
biddende soe eest dat wij de saecken voerschreven
overgemerckt den voirnoemden wouter van cockelberghe
hennen steelman, dierick eertbrugge, jacop camerlink,
jan van breedonck ende jacop van ostenrijck supplianaten
genegen wesende tot huere voirschreven bede ende supplicatie
ende willende hen in dit stuck gracie ende genade
vorderen voor strangheyt van justicien zunderlinge
in faveure van onser blijder wedercompst in desen
onsen landen van harwaertsover ende besondere in
onser stede van brugghe, hebben inden gevalle als
boven vergheven quytgescholden ende geremitteert
vergheven schelden quyte ende remitteren vuyt onser
zunderlinghe gracie mits desen onsen brieve
tfait ende mesuzen boven verclaert mitgaders alle peynen
ende bruecken corporelle ende criminelle daer inne
zij ter causen van dien mit datter aencleeft tegens ende
justicien mesdaen ende mesbruyct moegen hebben
henlieden als ten desen wederstellende ende restituerende
tot huere goede fame ende name in onsen voirschreven landen
ende heerlicheden ende tot hueren onverbuerden goeden
indien zij daer eenighe hebben gelijck ende in alder
manieren als zij waeren voor die toecompste vanden
feyte ende mesuse voirscreven imponerende huer op
eeuwich zwijgen ende scilentie onsen procureur generael
van brabant ende allen anderen onsen richteren justicieren
ende officieren wye zij zijn satisfactie ende beteringe
eerst ende alvooren gedaen der geintersseerde partie
indien die noch nietgedaen en zij ende eenighe dair toe
dient civielijck alleenlijck behoudelijck dat de voirnoemde
suplianten gehouden zullen wesen tvoirnoemde fayt ende mesusen
tegen ons civielijck te beteren nair die gelegentheyt
vanden saken ende faculteyt van hueren goeden ende
oock te betalen ende refonderen die redelijcke costen
van justicien hier op gedaen ende naegevolght ter
taxacien ende arbiterscepe van onsen lieven ende
getrouwen die cancellier ende luyden van onsen rade
geordonneert in brabant, die wij daer toe commtteren
ontbieden daeromme ende bevelen den selven van ons
raede in brabant dat voor henlieden geroupen die ghene
diere behoren geroupen te zijne zij procederen wel
ende duechdelijck ter verificvatie ende interveniente
van desen onsen iegenwoirdighe brieve nair huere
vorme ende inhouden ende ter taxacien ende arbiterscepe
vanden voirnoemde civyle boete ende costen voirschreven ende
dat gedaen ende de voirschreven civyle boete getaxeert ende
bij den voirschreven supplianten betaelt zijnde in handen vanden
ghenen van onsen ontfangers dient behoiren sal
die gehouden wert daer van ontfanck te maken
rekeninge bewijs ende reliqua te doene tot onsen
proffijte metten anderen penningen van zijnen ontfange
zij. onse drossaert van brabant ende alle andere
onsen richteren justicieren ende officieren mitsgaders
vanden smaelre heeren onsen lande van brabant wyen
dit aengaen oft aenhoeren sal moegen huere
stedehouderen ende eenyegelijck van hen besondere
zoe hem toebehoren sal doen, laten ende gedoogen
den voirnoemde suplianten ende eenyegelijcken vanhen van
deser onser gracie quijtscheldinghe remissie ende
pardoene ende vanalden inhouden vandesen inder
voegen ende manieren voeren verhaelt rustelijck
vredelijck ende eeuwelijck genyeten ende gebruycken
zonder henlieden te doene ofte laten geschien nu noch in
toecommende tijden eenich hinder stoot letsel oft
moeyenisse aen lijve noch aen goede ter contrarien
in eenigher manieren maer indien huere lijven oft
eenige van hunne voirschreven onverbuerde goeden dairomme
zijn oft naermaels waeren gevangen gearresteert
belet oft becommert dat zij die stellen ende setten oft
doen stellen ende setten terstont ende sonder vertreck
tot geheele ende volcommender slakinghe ende delm***
want ons alsoe gelieft, ende ten eynde dat dit
goet, vast ende gestadich blijve tot eeuwigen dagen
zoe hebben wij onsen zeghel hier aen doen hangen
behoudelijck in anderen zaecken ons recht ende
eenyegelijck tzijne in allen, gegheven in onser
stede van brugge inde maent van jullio int
jaer ons heeren duysent vijfhondert ende twintich
ende van onsen rijcken, te wetene vandien vanden
roomsche tweeste ende van castillien etc, tvijfste.
aldus stont gescreven onder op te plijcke bij den
coninck, ende geteekent du blioul ende noch visa
gecollationeert ende bevonden taccorderen
metten originale bij mij
n strate"
pardons,032.txt,"remisie van eenen dootslach
maximiliaen etc. doen te wetene eenen iegelycken tegewoirdige
ende toecomende dat wij ontfaen hebben die oitmoedighe
supplicatie van bastiaen verknop arm scamel man hem geneerende
metten ambachte vanden linnenwevene woenende inde prochie
van oelegem in onsen lande van brabant inhoudende hoe
dat den xvien dach van augusto xvc xii lestleden de
voers. suppliant drinckende inde voers. prochie ten huyse
van eenen lantbouwere met wylen eenen geheeten pauwels
coeck passerende voerby den voers. huyse een geheeten
peter van zande molenaer van hulle de welcke byden
suppliant inne geroepen werdt om te drincken dwelc
de voers. peter dede ende een luttel tyts gedroncken
hebbende wilde de voers. peter eenen pot biers betalen
voere zyn gelach gaende in zyn borse dwelc siende de
voers. suppliant die hem inne geroepen hadde en wilde
dat nyet gedoogen hem stortende wat biers in zyn
borse waer af de voers. wylen pauwels nyet te
vreden wesende seyde dat de voers. peter syn beleeftheyt
thoende mits dat hy syn gelach betalen wilde ende
dat de voirnoemde suppliant dat belette seggende voerts
dese vleminck saelt hier al regeren ende altyt zynder
moeder doen om dat hy groots es oft diergelycke woirden
in substancien soe dat tusschen hen beyden daer om
divesre woirden resen dwelc hoirende de weerdinne
aldaer heeft tusschen beyde gesproken seggende dat
de voers. wylen pauwels ende suppliant goede vrienden
geweest hedden ende behoirden te zyne ende dat
haer leet waere dat in haer huys eenige ongenuechte
gebuerde biddende dat elckerlyck te vreden wesen
wilde zoe dat hen de voers. wylen pauwels
ende suppliant lieten geseggen sonder vele meer woerden op
te nemene ende hebben corts daer nae huer gelach betaelt
in meendge naer huys te gaene ende es de voers. suppliant
te dien fyne de voerduere vuytgegaen ende de voers.
wylen pauwels nemende inde voers. herberge een
pijcke es de achterdeure vuytgegaen ende de voers.
suppliant gecomen zynde aen een veken gelegen by zynen
wege heeft hem bepeyst hoe dat hy inde voers. herberge
synen rock gelaten hadde den welcken hy wilde gaen
halen ende gecomen zynde byde voers. herberge
es gesien geweest vanden voers. wylen pauwelse
de welcke es haestelinge geloepen met der voers.
pycken naeden voers. suppliant roepende ghy vlaminck ghy
hebbet allen den dach gesocht nu suldyt vinden stekende
metten selven woirden de voers. pycke inde borst vanden
voers. suppliant latende die daer inne steken van welcken
steke hy suppliant soe zwaerlyck gequetst es geweest
dat hy langen tyt daer af seere sieck te bedde gelegen heeft
welcke suppliant hem gevoelende alsoe gequetst zynde seyde
aymy hoe vermoerde my daer dwelc siende een geheeten
hennen van lyere die aldaer passeerde heeft de voers. pyke
getrocken vuyter borst des voers. suppliant ende dat gedaen
de selve suppliant noch siende den voers. wylen pauwelse is den
selven vuyt verhitheyt van bloede wat nae gelopen hem slaende
met eenen messe dwelc hy gegordt hadde eenen slach ende quetsure
in syn hooft waer af hy bynnen twee oft drie dagen daer nae
gegaen es van levende live ter doot vuyt saken vanden welcken
dootslage die den voers. suppliant met herten leet is de selve
suppliant die daer te voeren altyts gestaen heeft tot goeder
fame ende name sonder eenige blaemte ende reproche
vresende rigeur van justicien hem geabsenteert heeft vuyter
voers. prochie ende lande van brabant aldaer hy nemmermeer
en soude derren wedercomen noch verkeeren maer hem
moeten absent houden ende leven in vremden landen
ende contreyen in grooter allenden aermoeden ende kevicheyt
ten waere dat hem onse gratie ende ontfermherticheyt hier op
nyet verleent en waere alsoe de voers. suppliant zeeght om
de welcke hy ons oitmoedelyc heeft doen bidden soe eest
dat wy desen aengesien compassie ende medelyden hebbende
metten voers. suppliant ende willende hem in desen gratie
ende genade prefereren ende voirtkeeren den rigeur van justicie
den selven suppliant in gevalle als boven geremitteert quytgescouden
ende vergheven hebben remitteren quytscelden ende vergeven
vuyt onser sunderlinger gracien by desen de mesdaet ongeval ende feyt
voerscreven mitsgaders alle penen ende amenden corporele ende criminele
daer inne hy hem overmits ende vuyt saken van tgene des voers. es
ende daer aen cleven mach tegen ons onse hoocheyt ende justicie
ennichssins mach hebben ontgaen ende hebben hem als van dien
gerestitueert ende gestelt restitueren ende stellen by desen tot
zynder goede fame ende name tot onsen voers. lande van brabant
ende allen alden onsen landen ende heerlicheyden ende tot zynen goeden
nyet geconfisqueert zynde soe vere daer eenige syn imponerende
hier op een eewich geswich onsen procureur generael ende allen
anderen onsen rechteren justicieren ende officieren ons voers. lants
van brabant hoedanige die syn oft wesen moegen satisfactie
nochtans ierst ende voer al den geinteresseerden pertyen gedaen
soe verre die noch nyet gedaen en zy civilic alleenlyck
behouden dat de voers. suppliant ter cause vander voers.
mesdaet gehouden zyn sal ons sekere amende civile te betalene
nae gelegentheyt der voers. mesdaet ende faculteyt van
zynen goeden ter arbitragien taxatien ende goetduncken
van onsen zeer lieven ende getrouwen riddere ende cancellier
den heere van dscranbeke bierbeke ende lieden van onsen
rade in brabant die welcke wy daer toe gecommitteert
hebben ende committeren by desen ontbieden daer om
ende bevelen den selven onsen cancellier ende lieden
onsen rade dat voer hen geroepen de ghene die behoiren
selen daer om geroepen te zyne sy procederen ende doen
procederen wel ende behoirlyck totter verificatien ende
interinemente van desen ende ter arbitragen taxatien
ende moderatien vanden voers. amende civile ende dat
gedaen ende de voers. amende civile betaelt zynde in
handen vanden ghenen van onsen ontfangere oft
rentmeestere dien dat behoiren sal ende de welcke gehouden
syn sal ontfanck daer af tot onsen behoef te makene
sy onse drossaet van brabant meyer van loevene amman van
bruessele schoutheten van antwerpen ende vanden bossche
ende voirts alle andere onse ende onser vassallen ende smalen
heeren rechteren justicieren ende officieren tegewoirdige ende
toecomende huere stedehouderen ende elc van hen soe hem dat toebehoiren
ende aengaen mach den voers. suppliant van deser onser tegewoirdiger
gratien remissien ende quytsceldingen voerscreven tot eewigen dagen
peyselic vredelic ende volcomelyc doen ende laten genyeten ende
gebruycken sonder hem ter contrarien te doene oft laten
gescieden nu noch in toecomenden tyden eenigen hinder stoot
oft letsel aen synen live oft goeden nyet geconfisqueert zynde
in eeniger manieren maer soe verre synen persoen oft
ennige van zynen voers. ongeconfiqueerden goeden ter causen
van desen eenichsins aengetast gevangen gearresteert becommert
oft gemolesteert waren sy ende elc van hen de selve terstont
ende sonder vertreck ontslaen setten ende stellen oft doen
ontslaen setten ende stellen tot geheelder ende volcomender
delivrantie want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit
vast ende gestadich zy ende blive tot eewigen dagen soe
hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen behouden
ons in allen saken ons recht ende eenen iegelycken des syns
gegeven in onser stat van bruessele inde maent van
novembri int jaer ons heeren duysent vyfhondert ende xiii
ende vanden rycken van ons keyser te wetene van germanien
txxviiie ende van hongrien etc. txxiiiie aldus stont gescreven
boven opte plycke byden keyser ende mynen heere den ertshertoge
in hueren rade ende geteekent momboir
gecollationeert ende bevonden
concorderende metten originale
by my
$ $$ $"
pardons,226.txt,"remissie belast met civile beteringhe voir gillis de smet
kaerle etc. doen te wetene allen lieden jegewoirdich
ende toecommende dat wy ontfanghen hebben de oitmoedige
supplicacie van gillis de smet arm simpel man belast met
wyve ende een cleyn kindeken inhoudende hoe dat hy
opten heyligen cruysavont 1500 25 1525 commende vander kermesse
van hafflighem is ghearriveert te merchten inden bonten osse
ten huyse van mathis de weert aldaer oyck by hem $$$
inden noen mael een gheheeten christoffel de beye de welcke
int beghinssele vanden eten questie ende ghescil maecte tegens
den suppliant seggende dat hy hem vyfthien eyeren sculdich
was ende vragende oft hy die betalen wilde want hy die
weder hebben wilde van stonden aen sonder langher beyden
waer op de suppliant antwoirde segghende ic wilse wel betalen
maer ic en hebse hier nyet compt tonsent ic salse u betalen
ende noch eene halve douzijne daer toe de voirs. christoffel
persisterende in syne quade opinie om den suppliant te verwecken tot
gramscape zeyde comanscape en spaert nyemant ons wil ic
ter stont betaelt zyn sonder eenich verdrach waer op de
suppliant antwoirde dat hy hier noch eyeren noch corff en hadde
want hy vuyter kermesse quam zegghende voirts als boven
compt tonsent ic salse u betalen ende noch eene halve douzynen
daer boven toe voren gheven ten lesten de voirs. christoffel hoorende
de gracieuse antwoirde vanden suppliant en heeft hem nyet
met vreden ghelaten maer heeft noch bynnen der selven maeltyt
tot vele stonden gheheyscht de betalinghe vanden voirs.
xv 15 eyeren hem segghende dat hy die nyet langher beyden
en soude om nyemants wille dat alsdan de voirs. suppliant
verhidt ende gheturbeert zynde met alynlcke langhe
quellinghe heeft totten selven christoffel ghezeyt wel ic
en salse u nyet langhe sculdich blyven $ghevende met dyen
hem eene wonde daer aff hy des anderen dachs ghecommen
is van levenden lyve ter doot, ter causen vanden welcken
manslacht de selve suppliant zeer droevich ende mistrostich zynde
ende vreesende rigueur van iusticien heeft hem gheabsenteert
vuyt onsen landen ende heerlicheyden aldaer hy nyet en soude
dorren wederkeeren hanteren noch connerseren maer is gescapen
vuyten selven te moeten blyven soe verre onse gracie ende
ghenade hem hier op nyet en worde verleent ende gedeylt
alzoe hy suppliant zeght ons omme de selve zeer oitmoedelick
* biddende soe eest dat wy de zaken voirscreven
overghemaect den selven gillis de smet suppliant ghenegen
wesende tot zynder beden ende supplicacien ende willende
hem in dit stuck gracie ende ghenade prefereren voir strangheyt
van iusticien zonderlinghe ter eeren ende remeren vanden
bitter passien die onse lieve heere jhesus christus geleden
heeft voir ons allen aende houte des heylighen cruyse
op zulcken dach als heden is by advyse ende deliberatie
van onser zeer liever ende beminder vrouwe ende moeyer
de eertshertogine van oistenryck hertoginne ende gravinne
van bourgoingnen douaigiere van savoyen van onse weghe
regente ende gouvernante etc ende vanden hoofd ende
luyden van onsen secreten rade neffens huer wesende hebben
inden ghevalle als boven vergheven quytghescolden ende
gheremitteert vergheven scelden quyte ende remitteren
vuyt zonderlingher gracien midts des onsen brieve tfeyt ende
dootslach boven ghexxx verclaert mitsgaders alle
peyne ende bruecke corporelle ende criminelle daer
inne hy ter causen van dyen met datter aencleeft tegen
ons ende justicie mesdaen ende mesbruyct mach hebben
ende hebben hem als daer aff wederghestelt ende
gherestitueert stellen weder ende restitueeren midts
des onsen brieve tot zynen goede fame naeme ende gericht
in onsen lande ende hertochdomme van brabant ende allen
anderen onser landen ende heerlicheyden ende tot hyren
onverbuerden goeden indien hyre eenighe heeft $$$
ende in alre manieren als hy was voir de toecompste
vanden feyte ende dootslaghe voirs$ imponeerende hier
op silencie ende een eewich zwyghen onsen procureur generael
van brabant ende allen anderen onsen rechteren justicieren
ende officieren wye zy zyn satisfactie eest ende
voir alle welck ghedaen der geinteresseerde partyen
indien die noch nyet ghedaen en zij ende eenighe daer
toe dient civilyck alleenlyck behoudende oyck
de voirs. suppliant ghehouden wert tvoirs. feyt ende
dootslach jegens ons te beteren civilick nae gelegentheyt
vander mesdaet ende de faculteyt van zynen goeden ende
oyck te reffonderen ende betalen de wettelycke costen
justicien die daerom ghedaen ende naegevolght zyn
** ter taxacien ende arbiterscepe van onsen lieven ende getrouwen
de cancellieren ende luyden van onsen raede in brabant
die wy daer toe committeren ontbieden daeromme ende
bevelen de selven onsen cancellieren ende raede in brabant
dat voirs. hen luyden gheroepen die ghene die $$$
behoeren gheroepen te zyne zy procederen wel ende
duechdelick ter verifficatie ende interinemente van desen onsen
jegewoirdighen brieve naer huere forme ende inhouden
ende ter taxacien vander civile boete ende costen voirscreven
ende dat ghedaen ende de voirs. civile boete ende costen
van justicien ghetaxeert ende betaelt zynde in handen vanden
ghenen van onsen ontfanghers oft anderen onsen officiers dient
behoeren sal de welcke vander voirs. civile boete gehouden
zal zyn rekening bewys ende reliquae te doene tot onsen
proffyte metten anderen penningen? van zynen ontfanghe zyn onsen
drossaert van brabant meyer van loeven amptman van
bruessele scoutheten van antwerpen ende vanden bossche
ende alle anderen $$$ ende onsen vassallen rechteren justicieren
officieren ende ondersaten tegewoirdich ende toecommende
dien dit aengaen oft aenroeren sal moghen hueren stedehouderen
ende eenyegelycke van hen bezunder zoe hem toebehoiren
zal doen laeten ende ghedooghen de voirs. gillis de smet
suppliant. van desen onsen jegewoirdigher gracien remissien ende
daer doene ende van alden inhoude van desen inder dingen ende
manieren boven verhaelt rustelic vredelycke volcommelyck
ende eeuwelyck ghenyeten ende ghebruycken sonder
hem te doen oft te laeten gheschien nu noch in toecommenden
tyden eenich hinder stoot letsel oft moeyenisse aen lyve noch
aen goede ter contrarien in eenigher manieren maer indien
zyn lyff oft eenighe van zynen onverbuerden goeden voirs.
daeromme ghevanghen gearresteert oft becommert waeren
zy die stellen ende setten oft doen stellen ende setten ter stont
ende zonder vertreck tot geheele ende volcommen delivrancie
want ons alzoe ghelieft ende ten eynde dat dit goet
vast ende ghestadich blyve tot eeuwighen daghen zoe
hebben wy onsen zeghel hier aen doen hanghen behoudende
in anderen zaken ons recht ende $$$ $$$ tzy in allen
ghegeven in onse stadt van mechelen op den goeden vrydach
inde maent van aprille int jaer onses heeren duysent
vyfhondert zessentwintich ende van onsen rycken
te wetene vanden roomsschen van germanne $r dachtsen
ende van castillien ende de anderen thiensten aldus
ghescreven opde $$$ byden keyser in zynen rade
ende geteekent $$$ ende visa
ghecollacioneert tegens
doriginal by my
handtekening de cock $$$"
pardons,325.txt,"kaerle etc doen te wetene allen luyden tegenwoidich ende
toecommende dat wy ontfangen hebben die oitmoedighe
supplicatie van gillis vande guechte wonachtich binnen der
prochie van wambeke in onser lande van brabant inhoudende
hoe dat hy suppliant omtrent onser lieve vrouwen daghe half
ougst anno 1538 geseten es binnen der parochie van sinte
cathelynen lombeke ten huyse van everart vanden slachmolen
metten scepene ende wethouderen aldaer ende nae dat zy tussenhen
goede chiere gemaect hadden es de suppliant met eenigen vanden
selven wethouderen ende met andere goede mannen thuys waert
gegaen ende onder wegen commende esser een persoen geweest
geheeten jan van bossuyt en heeft totten suppliant geseyt
gillis gaanwy alhier onder ons beyden sy ghecken met ons
den suppliant metten arme nemende ende hem leydende eenen
anderen wech ende ter stont onder hen beyde zynde
geeft die voornoemde jan van bossuyt totten suppliant met grammen
moede gevraecht wat hadde $$ te lombeke te doene
de suppliant antwoerde om die bede die ghy op my hadt
doen heysschen van $$ daer ic maer op $$ geseten
was doen seyde de voirnoemden jan met spytige woerden ghy
zyt snoder dan noeyt dief die aen de galghe gehangen
was die suppliant vraechde waerom datte de voirnoemden jan
seyde omdat ghy soe menighen quaden eedt gedaen hebt
om die bede gevende den suppliant vele vuyle d$$erssche
injurieuse woerden die onverdrachgelyck waeren dwelck
die suppliant presenteert te affirmeren by eede op dats noot zy
ende naer vele vuyle spytighe injurieuse woerden die
de suppliant nyet langer en heeft connen verdraghen heeft met
hittigen bloede ende vuyt evelen moede naer den voirnoemden
jan gesmeten met een labuer scuppe die hy in zyn handt
hadde ende heeft den selven jan gegeven eenen slach achter
op zyn hooft dat hy metten selven slage ter erden viel
ende es alsoe blyven liggen gelyck oft hy doot geweest
hadde dit siende de suppliant nyet tegenstaende die
onverdragelicke woerden injurieuse woerden die hy vanden
voirnoemden jan eerst hadde moeten lyden heeft hem metter hant
genomen ende hem gebeden om genade zeer vriendelycken
biddende dat hy hem eenige kennisse geven woude twelck
die voirschreven jan nyet gedaen en heeft mits welcken die suppliant
van hem gesceeden is ende es de voirschreven jan corts daer naer
opgestaen ende hem ge$ van twee oft drie van zyne gebueren
thuyswert geleyt geweest ende tot hem selven gecommenn zynde
be.... zyn groot ongelyck heeft vuyt dyen gebeden
zynder huysvr$$ ende anderen zyner vrinden die daer present
waeren dat zy zoe verre hy van dier quetsuren storve den
suppliant tselve souden willen vergeven sonder eenige wraeke
daeraf te nemene oft te doene want het zoe wel zyn
schult was dat tselve feyt gebuert was als tsuppliants
schult van welcke quetsuren ende anders datter toegeslegen
is die voirnoemden jan binnen 14 daeghen daernaer oft daeromtrent
gecommen is van levende lyve ter doot ende hoewel tvoirschreven
feyt den suppliant vuyt gronden synder herten zeere leet is hem
buchtende rigeur van iustitie heeft hem sedert geabsenteert
vuyt onsen landen ende heerlicheden levende in groote miserie
ende armoede ende en soude inden selven nyet dorren wederkeeren
noch converseren ten zy dat onse gracie remissie ende pardoene
hem hierop gedeylt en werdden alsoe hy seegt ons daerom zeer
oitmoedelyk biddende soe eest dat wy die zaecken voerscreven
onergemerct den voirnoemden gillis vande guechte suppliant genegen
wesende tzynder bede ende begheerte ende hem willende in
dit stuck gracie ende genaede prefereren voir rigeur van
justicien bysonder in consideratie van onse wedercompste
in onsen landen van herwaets over ende ter contenplatie vande
grasien ende $$torien die god almachtich duer zynder godlicker
goederthierentheyt ons verleent heeft duerende onse ...en
ende absentie van onsen voirschreven lande van herwerts inden keyserrycke
ende tochten die wy zedert gedaen hebben zoe in hongrien affrycken
als elders tegens den turck moren ende anderen ongelovige ende
insgelycx in gedenckensse vanden peyse ende eewige vrientscap
met ende tusschen onsen zeer lieven ende beminden den brueder den
kerstelicxsten coninck van vranckerycke ende ons hebben
inden gevalle als boven vergeven geremitteert ende quytgescolden
vergeven remitteren ende schelde quyte vuyt vuyt onser zonderlinge
gracie mits desen onsen brieve tfeyt ende manslach boven verclaert
mitsgaders alle peynen boete ende breucke corporelle ende
criminelle daerinne hy ter cansen van dien ende mit datter
aencleeft iegens ons ende iusticie mesdaen ende mesbruyct mach
hebben ende hebben hem daeraf weder gestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren tot zyne goede faeme naeme
ende geruchte in onsen voirschreven lande ende heerlickheyden
mitgaders tot zyne onverbuerden goeden indien hy eenighe
heeft alsoe hy was voir de toecompste vanden voirschreven manslach
imponerende hierop een eewich zwygen ende scilencie onssen
procureur generael van brabant ende alle anderen onsen
rechteren iusticieen ende officieren wie zy zyn stisfactie
ende beteringe eerst ende alvooren gedaen der geinteresseerde
partie indien tselve noch nyet gedaen en is ende eenige daer
toe dient civillyck alleenelyc behoudelyck dz die voirnoemde
suppliant gehouden wert tvoirschreven feyt iegens ons te beteren civilyc
naer der gelegentheyt vande saecken ende die faculteyt van
zynen goeden ende te betalen ende reffonderen die redelycke
costen van iusticien indien daer eenige zyn ter taxatie
ende arbiterscepe van onsen lieven ende getrouwen die cancellier
ende luyden van onsen raede in brabant die wy daer toe
committeren den welcken wy bevelen dat voir hen groepen
die ghene dier over behooren geroupen te zyne zy procederen
wel ende duechdelyck ter verifficatie ende interinering van desen
naer huere vorme ende inhouden welck interinemente h$ suppliant
gehouden zal zyn aldaer te versuecken binnen eenen iaere
naer datum van desen opte verbuerte van te verliesen
deffect derselver ende dat gedaen ende die voirschreven amende
civille ende costen van iusticien iendien daer eenige zyn
getaxeert gearbitreert ende byden suppliant betaelt zynde in handen
van onsen ontfanger vande expl..ten die gehouden wordt
van de amende civille ontfanck te maeken rekninge ende
bewys ende reliqua te doene tonsen behoef met anderen $$ partien, peynen?
van zynen ontfange zy onsen drossart van brabant meyer
van loevene amman van buressel schouteten van
antwerpen ende vanden bossche ende allen anderen onsen
ende der smaeler heeren ende van onsen vasallen rechteren
iusticieren ende officieren on voirschreven lants ende hertochdoms
van brabant tegenwoirdich ende toecommende huere stedehouderen
ende eenen iegelyc van hen bezondere zoet behooren sal doen
laten ende gedooghen den voirnoemden suppliant van dese onsen gracie
kennisse ende pardoene ende van alden inhouden van desen
inder vuegen ende manieren voren verhaelt rustelyck
vredelyc volcommelyc ende eeuwelyc genyeten ende gebruycken
sonder hem te doene oft te laeten geschiene nu noch in
toecommende tyden eenich hinder letsel oft moeyenisse aen
lyfve noch aen goede in eeniger manieren ter contrarien
maer indien zyn lyf oft eenige van zyne onverbuerde
goeden zyn oft waeren hiernaemaels hieromme gevangen
gearresteert oft becommert dat zy die stellen ende setten
oft doen setten stellen setten ter stont ende sonder vertreck tot
volcommen delivrancie slakinge ende delivrancie want ons
alsoe gelieft ende ten eynde dat dit goet vast ende gestaedich
blyve teeuwigen daege zoe hebben wy onsen zegel hieraen
doen hangen behoudens in anderen saecken ons recht
ende eenen iegelycken tzyne in allen gegeven in onser
stadt van ghendt inde maendt van merte int jaer onssheren
duysent vyfhondert negenendertich van onsen keyserrycke
txxe ende van spaengien beyde den cer$$ ende anderen
txxiiije aldus gescreven opte plycke byden keyser
ende geteekent verreyken visa $$
gecollationeert ende bevonden accorderend
metter minuten"
pardons,016.txt,"philips etc. doen te wetene allen jegewoirdigen ende toecommende dat wy
ontfangen hebben die oetmoedige supplicatie van peeter goyvaerts geboren
van balen belast met huysvrouw ende vier kynderen inhoudende hoe dat in junio anno
xvc ende xl ombegrepen vanden precisen tyde hy suppliant dienende als cnape
eenen henrick van gelsen lantman geseten onder ginnick buyten breda hy
suppliant is met sekeren scippers cnape int velt geweest arbeydende omme
zyns meesters hoy omtrent der rivieren aldaer te hoope te stellene ende voirts.
te schepene ende alzoe des scippers cnape gebrack een vorcke om mede
te werkene ende aldaer oick arbeydende was eenen henrick henricxss
cnape vanden stadthoudere van ginnick voirs. propretar$ vanden bempde
daer inne zy alle arbeydende waeren diewelcke gerief van wercken by
hem hadde heeft de suppliant den selven henricken gebeden dat hy hem
tot behoeve van des voirs. scippers cnape een vorcke leenen wilde waer
oppe de voirs. henrick henricxss zeere dweerslycken antwoerdende hiet
den suppliant zyne moeder te doene hebben ende nemende eene vorcke
inde handt heeft daermede den suppliant op zyn hooft geslagen ende
de suppliant vuyt heeten moede met eenen wvorcke wederom naeden voirs.
henricken slaende heeft den selven aen deen syde van zynen hoofde eenen
slach gegeven daeraff hy binnen den derden dage daernae ten grooten leetwesene
des suppliants van levenden lyve ter doot is gecomen wyens ziele god
ontfermen wille ende hoewel tselve is een onnoosel misval $$$
ende vuyt heeten moede geperpetreert ende dat partye geinteresseerde is
gecontenteert soe en derre nochtans hy suppliant dese onse landen
nyet frequenteren noch gebruycken sorgende ende hem beduchtende by eenigen
van onsen officieren gepraempt te wordene ten waere hem tvoirs.
misval by ons vergeven waere ende onse oepene brieven van remissien
daerop verleent zoe hy seeght ons daerom biddende waerom
zoe eest dat wy desen aengesien geneyght wesende ter beden des voirs.
suppliants ende willende hem in dit stuck prefereren gratie ende genade voer strangheyt
ende rigeur van rechte hebben den selven inden gevalle als boven quytgescou#
vergeven ende geremitteert scelden quyte vergeven ende remitteren vuyt
sunderlinger gratien by desen onsen brieve tfeyt ende ongeval boven gemerct
mitgaders alle offensie ende breucke corporelle ende criminelle daerinne
hy hem overmits ende vuyt saken van tghene des voirs. is tegen ons
ende justicie eenichssins mach hebben ontgaen ende mesdragen ende
hebben hem dyen aengaende wedergestelt ende gerestitueert stellen weder
ende restitueren tot zynen goeden name fame ende geruchte in onsen voirs.
lande van brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheyden
ende tot zynen onverbuerden goeden indyen hy eenige onder ons heeft
gelyck ende in alder manieren zoe hy was voerde toecompste vanden
voirs. feyte imponerende hier hier op een eeuwich geswych onsen
procureur generael in brabant onsen schoutet vanden antwerpen boscche ende allen
anderen onsen justicieren ende officieren wye zy zyn satisfactie ende
beternisse ierst ende voer al gedaen der partye geinteresseerde in dyen
die noch nyet gedaen en zy ende eenige daertoe staet civilyck allenlyck
behoudelyck dat de voirs. suppliant gehouden zal zyn tvoirs. ongeval
tegens ons te beteren civilyck naer gelegentheyt vander saken
ende faculteyt van zynen goeden met oick te betaelen die redelycke
marge: en van dese amende
civile verantwoirdt
byden ontfanger vanden
exploiten
costen van justicien hier omme alreede gedaen ende te doene alles ter
taxatien ende moderatien van onse lieve ende getrouwe die cancellier
ende luyden van onsen raide in brabant die wy daer toe gecommitteert hebben
ende committeren by desen ontbieden daerom ende bevelen den selven
onsen cancellier ende raidsluyden dat voer hen geroepen deghene
die daerom behoiren geroepen te zyne zy procederen wel ende deuchdelyck
ter verificatien ende interinemente van desen ende totter taxatien ende
moderatien vander voirs. amende ende costen van justitien alzoe
zy zullen bevinden behoirende welck interinement de voirs. suppliant
gehouden zal syn te versuecken ende hem in persoone te presenteren in
onsen voirs. raide bynnen zess maenden naestcomende opte pene
van te verbuerene deffect van desen ende dat gedaen ende de voirs.
civile boete ende costen van justicien getaxeert ende betaelt zynde in
handen vanden ghenen dyen dat behoiren zal zy onse voirs. pocureur
generael onse voirs. schoutet vanden bossche ende alle andere onse ende
onser vassalen oft der smaelre heeren rechteren justicieren officieren
ende ondersaten jegewoirdighe ende toecomende dyen dat aengaen sal
moegen huere stedehouderen ende eenyegelyck van hen besundere zoe
hem toebehoiren zal dien laeten ende gedoogen den voirs. suppliant
van deser onser jegewoirdiger gratien ende remissien ende van alle
dinhouden van desen inder vuegen ende manieren voer verhaelt
rustelyck vredelyck volcomelyck ende eeuwelyck genyeten ende
gebruycken sonder hem te doene oft te laeten geschieden nu noch in
toecomenden tyden eenigen hinder letsel oft moyenisse aen lyve noch
aen goeden ter contrarien maer indyen zyn lyff oft eenige van zynen
onverbuerden goeden daer omme gearresteert becommert oft beleth
waeren dat zy die setten ende stellen terstont ende sonder vertreck tot
geheelder ende volcomender delivrantie want ons alzoe gelieft ende ten
eynde dat dit vast ende gestadich blyve tot eeuwigen dagen zoe
hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen behoudelyck in
anderen dingen onsen rechte ende eenyegelycken anderen dessyns
gegeven in onser stadt van antwerpen inde maent van februario
int jaer ons heeren duysent vyffhondert ende vyffenvyftich
nae costume van scryven ons hoefs van brabant van onsen rycken
tweede opde plycke stont gescreven aldus byden coninck$
ondergeteeckent facuwez visa recepta
gecollationeert met syn originale
ende bevonden daermede concorderen by my
$$$"
pardons,397.txt,"kaerle etc. doen te weten allen jegenwoirdich ende toecomende
alzoe inde compste van onsen zeer lieven ende beminden zoene
den prince van spangnen in onsen lande van herweerstovere
laureys wouters geheeten die moeldere ingeseten van rethy den selven
onsen zoene gepresenteert heeft zyne supplicatie versueckende byder
selver gratie remissie ende pardoen vanden feyte ende dootslach daer
inne gementioneert te wetene hoe dat alzoe hy suppliant opten
xxien dach van octobri anno xvc achtenveertich tsavens omtrent den
zesse uren is coutende geweest met twee meyskens op een velt
aen een hecken oft veken staende tusschen jans van molle
ende des vorsters van rethy zoe is aldaer gecomen ambrosius
vloors anders geheeten proest nu overleden die duer tvoirs. veken
oft hecken daer op hy suppliant lach passeren wilde dwelck hy
suppliant nyet gedoogen en woude dit aenmerckende die voirs.
overleden seyde tot hem suppliant dese oft gelycke woerden en
zoudt ghy my nyet duerlaten waerop hy suppliant antwoerde
zoude ick u moeten duerlaten dies hy overleden seyde jae
waerom nyet het is eenen erffwech ende mitsdyen heeft die
voirs. overleden hem suppliant met en vuyst voer zynen mont
gestooten dat tvel affghinck ende voirts tselve veken open
getrocken met forsse ende daer duer gepasseert dwelck siende
deselve suppliant ende daer duer zeere vergrampt zynde heeft
denselven overleden met eenen opstekere int voirs. hecke
den steeck in zynen buyck gegeven tusschen zyn mannelyckheyt
ende den navele ende is hem overleden metten selven -
opstekere inde hant gevolght omtrent een halff roede lants
seggende dese oft gelycke woerden ic zal u wel hebben weert
u zonder dat hy suppliant hem nochtans yet meer mesdede doen
hy overleden seyde tot hem suppliant dese oft gelycke woerden
lauwereys hebbe ick u yet mesdaen dat bidde ick u om
goidswille dat ghy my vergheeft nochtans hebdy my daer
gedaen dat my de doot doen zal dwelck hy suppliant hoorende
is van daer gescheyden ende die voirs. overleden is sanderdaighs
gestorven tot grooten leetwesen vanden selven suppliant ende hoe
wel dese overleden in zyn vuyterste hem suppliant vergeven
heeft tvoirs. mesdaet ende begeert daeraff nemmermeer
geen wrake te hebbene gelyck oick van gelycken gedaen
hebben die kinderen desselffs overleden volgende de begeerte
huers vaders ende daeraff laten zoenen zoe en zoude hy
suppliant nochtans beduchtende riguer van justicien hem
binnen dese onse landen nyet dorren vrydelyck houden maer
moeten gaen dolen in vrempde contreyen tot zynen grooten
verdriete hoewel hy noyt yet anders mesdaen en heeft
weerdich van pugnitien oft reprehensien ten ware dat hem
onse gratie ende genade hierop wordde verleent zoo hy seeght
ons daerom oitmoedelyck biddende ende onse voirgenoempde
zone ons gerepresenteert hebbende die voirs. supplicatie om
op dinhouden van diere te useren van onse gewoenlycke
gratie ende genade soe eest dat wy aenschouw nemende
opte toecompste vanden voirgenoemde feyte ende dootslach ende ter
begheerte van onsen voirs. zoene willende in zyn faveur ende
ter consideratie van zyne voirs. compste in onsen voirgenoemde
lande van herwertsover den voirs. laureyse wouters suppliant
prefereren gratie ende genade voir strangheyt ende rigeur van
rechte denselven suppliant hebben inden gevalle als boven
quytgescholden ende vergeven schelden quyte ende vergeven
vuytsunderlinger gratien by desen onsen brieve tfeyt ende ongeval
boven geruert mitsgaders alle offentienende bruecken corporele
ende criminele daer inne by hem overmits ende vuyt saken
van tghene des voirs. is tegens ons onse hoicheyt ende justicie
eenichssins mach hebben ontgaen ende mesdragen ende hebben
hem dyen aengaende wedergestelt ende gerestitueert stellen
weder ende restitueren tot zynen goeden name fame ende
geruchte in onsen voirs. lande van brabant ende allen anderen
onsen landen ende heerlicheyden ende tot zynen onverbuerden
goeden indyen hy eenige onder ons heeft gelyck ende in alder
manieren zoe hy was voir die toecompste vanden voirs. feyte
imponerende hierop een eeuwich swygen onsen procureur generael in
brabant ende allen anderen onsen justicieren ende officieren
wye zy zyn satisfactie ende beternisse ierst ende voir al
gedaen der partye geinteresseerde indyen die noch nyet gedaen
en zy ende eenige daer toe staet civilyck alleenlyck behoudelyck
dat de voirs. suppliant gehouden zal zyn tvoirs. feyt tegens ons te
beteren civilyck nae die gelegentheyt vander mesdaet ende
marge: en hier van ver$$
byden ontfanger vanden
exploicten
faculteyt van zyne goeden met oick te betaelene die redelycke
costen van justicien hieromme alreede gedaen ende te doene
allet ter taxatie ende moderatie van onse zeer lieve ende getrouwe
die cancellier ende luyden van onsen rade in brabant die wy
daertoege committeert hebben ende committeren by desen ontbieden
daerom ende bevelen denselven onsen cancellier ende raidsluyden
dat voir henluyden geroepen die ghene die daerom sullen behoiren
geroepen te zyne zy procederen wel ende duechdelyck ter
verificatien ende interinemente van desen ende totter taxatie
ende moderatie vande voirs. civile boete ende costen van
justicien zoe zy zullen bevinden behoirende welck interinement
de voirs. suppliant gehouden zal zyn te versuecken ende hem in -
persoone te presenteren in onsen voirs. rade binnen zesse
maenden naestcomende opte pene van te verbueren deffect
van desen ende dat gedaen ende de voirs. amende -
civile ende costen van justicien getaxeert ende
betaelt zynde in handen vanden ghenen dien dat
behoiren zal zy onse voirs. procureur generael in
brabant ende alle andere onse richteren justicieren
officieren ende ondersaten jegenwoirdige ende -
toecomende dien dat aengaen zal moegen huere
stedehouderen ende eenyegelyck van hen besundere
zoo hem toebehoiren zal doen laten ende gedoogen
den voirs. suppliant van deser onser jegenwoirdiger gratien
ende remissien ende van alle dinhouden van desen inder
vuegen ende manieren boven verhaelt rustelyck vredelyck
volcommelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken
zonder hem te doene oft te laten geschieden nu noch in
toecommende tyde eenich hinder letsel oft moyenisse aen lyve
noch aen goeden ter contrarien maer indyen zyn lyff oft eenige
van zynen goeden daerom gearresteert becommert oft belet waeren
dat zy die setten ende stellen oft doen setten ende stellen terstont
ende zonder vertreck tot geheelder ende volcomender delivrantie
want ons alzoe gelieft ende ten eynde dat dit goet vast gestadich
ende van weerden zy blyve ende gehouden wordde tot eeuwigen
dage zoe hebben wy onsen zegel hieraen doen hangen behoudelyck
in anderen zaken onsen rechte ende eenenyelycken anderen
desselffs in allen gegeven in onser stadt van bruessele inde maent
van decembri int jaer onsheeren duysent vyfhondert xlix
van onsen keyserycke txxxe ende van onsen coninckrycke van
castillien ende anderen txxxiiiie aldus gescreven op de plycke
byden keyser ende geteeckent $$$ visa recepta
gecollo$$ ende bevonden accorderende
met zyne originale by my"
pardons,113.txt,"albert ende isabel clara eugenia infante r$
allen den genen die dese onse opene brieven sullen sien oft hooren
lesen saluyt, doen te wetene dat wij ontfangen hebben die
oytmoedige supplicatie van robert de melander geboren
poirter deser onser stadt van brussele ende tapissier
van sijnen ambachte, inhoudende hoe dat hij in onsen rade
geordineert in brabant requeste gepresenteert heeft ten
eijnde van abolitie van eenen slach die hij aen pasquier
de neeker dienaer des heeren amptmans deser onser
voors. stadt brussel heeft gegeven, waerop den ampt
man der selver onser stadt in sijn advijs gehoort sijnde
es geattoincteert nihil, ende heeft den verthoonder
t'sedert soo vele gedaen dat hij metten voors. dienaer
heeft geaccordeert ende gecompenseert, voor soo
vele hij hem soude mogen geoffenceert ofte te cort
gedaen naer vuytwijsen vanden instrumente
daervan zijnde, welcken aengemerckt ende dat al
eest soo dat den voorscrevenen amptman den
verthoonder pretendeert in rechte te trecken, nochthans
het subiect daervan onder correctie behoort comen
te cesseren midts redenen voorseyt, dat oijck den
verthoonder tgene voors. is heeft gecommitteert
vuyt eene haesticheyt, gecauseert bij philips opde
bosch wyntavernier binnen deser onser stadt, die
den verthoonder corts te vorens wat onredelijck hadde
getracteert, gelijck daervan wel soude blijcken indijen
noot waeren, behalvens oijck dat den verthoonder
nyet en heeft gemeynt den voors. pasquier de
neckere t'offenceeren inde qualiteijt als dienaer
ofte exploict doender, des den voors. verthoonder
oidt is presenterende, sulcx datmen onder correcti$
nijet en can seggen dat hij eenige resistentie oft
outtragie aende justitie soude hebben gedaen
gelijck hij oijck nijet en is gewoon aen ijemandt
anders te doen, als wesende den verthoonder
sonder vantise van stillen comportemente
gelijck oijck wel blijcken soude bij soo verre
des noot waere, ende dat desen volgende
d'ierste faulte sonder opgesetten wille, emmers
ten regarde van justitie gecommitteert soo hoochelyck
nyet en soude behooren opgenomen te worden, des
oijck te min, vuijt dijen die straffe vanden selve
als die exemplaier soude moeten wesen des neen
nyet alleen en soude redonderen tot disreputatie
des vertoonders, maer oijck van vrouwe ende
kinderen vijf in getalle, hier beneffens alnoch
gevuecht dat nyemandt bij t'voors. feijt grootelycx
en is gescandaliseert geweest, als geschiedt binnens
huijs, dat in summa die van t'feijt geinformeert
es genoech satisfactie sal hebben vuytte apprehentie
ende langduerige detentie inden gevanckenisse
des voors. verthoonders als van meer dan ses weeken,
dwelck hem oijck mach geimputeert worden voor
eene correctie, als boven d'infamie, nijet geproffiteert
oft gewonnen hebbende, waermede hij sijn vrouwe
ende kinderen soude mogen onderhouden, sulcx dat
den voors. verthoonder als versien van sobere
middelen daer is gansch gecontinueert , midts
denwelcken soo heeft ons den voors. suppliant
seer oytmoedelijck gebeden dat ons gelieven wilde
t'gene voors. is te remitteren ende hem tot dijen eijnde
te verleenen onse opene brieven van abolitie in sulcke
cas dienende, soo eest dat wij de saecken voors. over
gemerckt, geneijcht wesende ter beden ende supplicatie
des voors. supplicats ende willende hem in desen
prefereren gratie ende genade voor rigeur van
rechte, hebben denselven inden gevalle als boven
quijt geschouwen ende vergeven, schelden quijte
ende vergeven vuyt sunderlinger gratien bij desen
onsen brieve allen tgene hij ter causen voors.
ende tgene daeraff dependeert tegens ons ende
justitie misdaen ende misbruijct mach
hebben, denselven stellende in sulcken staete als hy was
voor de toecoomste van tgene voors. is behoudelijck
dat de voors. suppliant schuldich ende gehouden sal
zijn te betaelen voor amende t'onsen behoeve de somme
van vijventwintich guldens eens, mitsgaders de
costen van justitien tot nochtoe geresen, ende daeren
boven te doen eenen wech berrevoets naer onser lieve
vrouwe van scherpenheuvel ende daeraff te
brengen behoirlijcke attestatie dat hij denselven
volbrocht ende gereffectueert heeft onbieden
daerom ende bevelen onsen procureur generael
van brabant, amptman deser onser stadt van
brussele ende voirts allen anderen onsen justicieren
officieren ons voors. landts van brabant, hueren
stedehouderen dijen dit eenichsints aengaen sal mogen
dat de voors. satisfactie ende beternisse gedaen,
de voors. costen van justitien getaxeert, gearbitreert
ende betaelt sijnde, daerenboven alsoo behooren
sal, sij den voors. suppliant van deser onser gratien
pardoen, abolitie, ende quijtscheldinge inder
manieren boven verhaelt peijselijck ende vredelijck
doen ende laten genijeten ende gebruijcken, sonder
hem daer inne te doen oft te laeten geschieden
in lijff oft in goeden eenich hinder, stoot oft
letsel ter contrarien, want ons alsoo gelieft
ende des t'oirconden hebben wij onsen zegel hier
aen doen hangen, gegeven in onser stadt van
brussele den negenthiensten january int jaer
ons heeren dusent ses hondert ende negenthich
opde plijcke stont gescreven, bijde hertogen
ende was ondergeteekent steenhuysen gesegelt mett eenen groenen segel
vuythangende in zijde snoederen"
pardons,185.txt,"remissie voer aerde mersueten
kaerle etc. doen te wetene een yeghelycken
tegenwoirdich synde ende toecomende dat
wy ontfanghen hebben die oitmoedighe supplicatie
van aerden mersueten inhoudende hoe dat hy
woonende is tot opvelpe by synen vadere ende
moeder wesende zeere oude luyden ende de
welcke overmits dien dat zy hen niet
behulpen en cunnen hy suppliant de selve met
zynen sueren arbeyde onderhoudende ende
alimenterende is nu eest soe dat in septembri
lestleden diverse gesellen van bevekom
tot omtrent xiiii toe in getale zyn
gecomen bynnen den voers. dorpe van
opvelpe ter plaetsen daermen de feeste
vanden danse houdende was met stocken
hallebarden pycken messen ende anderen geweeren
ende mit opsetten wille alzoomen dat int
gemeyne seyde om de gesellen van opvelpe
daer aff de suppliant een was die daer in
huere feeste waeren doot te slaene ende
te evelen van hueren liven tselve oic
feytelyck ende met experiencie bethoonende
dat sy daer om daer comen waren want
in wederkeeren zoo hebben sy diverse arme
ambachtsluyden ende pachters van opvelpe voirs.
hen te gemoete comende geslagen ende
gesmeten ende een ionxken staende besyden
der selver plaetsen sonder stoc oft geweer
by hem hebbende doot geslagen ende
hebben de voers. gesellen van bevekom
comende opte plaetse aldaer de feeste
was gegonst te slane ende te smytene
met hueren voers. pycken ende alle hallebarden
opte gesellen van opvelpe voirs. die maer en
waren omtrent sevene in getale doende daer
groote fortse ende violence in sulcker
vuegen dat de voers. gesellen van opvelpe hen
hebben ter defensien gestelt zoo sy best
hebben gecunnen ende de voers. suppliant hebbende
een pycke in syn hant meynende hem daer
mede te bescuddene want hy ende syn gesellen
overlast waren van hueren vyanden ende oick
wel by drancke zynde heeft dairmede geraect eenen vande
voers. xiiiien geheeten willem heckens aen zynen keele van
welcker quetsueren hy corts daer nae gestorven is dwelck
den suppliant uuyt gront zyns herten leet is ende hoewel
tvoers. feyt onnoselyck by comme is dat oick hy suppliant
den aflivighen gesoent heeft aen zynen vrienden ende
magen des nochtans niet tegenstaende beduchtende
rigeur van justicien hem heeft ysindert geabsenteert
vuyt desen onsen lande van brabant ende en soude aldair
niet dorren wederkeeren ten waere dat hem yerststwerf
hier op onse gratie ende genade verleendt worde alzoo hy
suppliant seeght ons dairom oitmoedelyc biddende waer om
soe eest dat wy desen aengesien compassie ende medelyden
hebbende mitten voers. suppliant ende willende in desen
gratie ende genade prefereren voere rigeure van justicien
hebben inden gevalle als boven vergeven geremitteert
ende quytgeschouden vergeven remitteren ende schelden quite
vuyt sonderlinger gratien mits desen onsen brieve tfeyt
dootslach ende mesual boven geruert eensamelyc met alle
pene amendende boete ende bruecke corporelle ende
criminele daer inne hy overmits tgene des voers. is
ende daer aen cleven mach tegen ons ende der justicien
ennichsins mach hebben misdaen ende hebben hem dijen
aengaende gerestitueert ende gestelt restitueren ende stellen
by desen onsen brieve tot synen goeden name ende fame
alomme binnen onsen voers. lande van brabant ende anderen
onsen landen ende heylicheyden ende tot zynen goeden nyet
geconfisqueert zynde gelyc ende in alder manieren als hy
was voer de toecompst vanden voers. dootslaghe
imponerende hier op een euwich gew gezwijgh onsen
procureur general onsen meyer van thienen meyer van velpe
ende allen anderen onsen richteren justicien dieneren ende
ondersaten ons voirs. lants van brabant ende anderen onsen
landen ende heerlycheyden satisfactie nochtans yerst geda$
zynde der geinteresseerde partie zoe verre die met ged$
en sy ende ennige daer toe d$ene civilyc alleenlyyc gehouden
dat de voers. suppliant ter causen vander voers. mesdaet ons
schuldich sal zyn te betaelene sekere amende civile $
gelegentheyt vanden voers. mesdaet ende faculteyt van zynen
goeden ende dat hy oick gehouden wert te refunderen die
redelycke costen van justicie hier om gedaen ende te doene
ter taxatien van onse seere lyeven ende getrouwen den cancel#
ende anderen luden vanden rade geordineert in onse voers. lande
van brabant die wy daer toe committeren midts deser
ontbieden daer om ende bevelen den selven onsen cancelier
ende raidsluyden dat geroepen die gene die dair om
sullen behoiren geroepen te zyne zy procederen wel ende
duechduelick totten interinemente ende verificatie
desen ende totter taxatien vanden voers. amende civile ende
costen van rechte dwelck gedaen ende de voers. amende $
ende costen van rechte betaelt zynde in handen vanden geenen
dien dat behoiren sal zy onsen drossaet van brabant
provoest des marissaulx meyere van lueven amman van
bruessele schouth van antwerpen ende vanden bossche
meyere van thienen ende van velpe ende voirts allen andere
onsen ende der smaelre heeren richteren iusticieren officieren
dieneren ende ondersaten des voers. ons lants van brabant ende
anderen ons heerlicheyden huere stedehouderen ende elck van
hen besundere zoo hem dat toebehoirt oft aengaen : m$$
den voers. suppliant van des ons tegenwoirdiger gratien remissien
ende quijtscheldinghen ende van allen den inhouden van desen
inder vueghen ende manieren boven verhaelt tot
eewighen dagen peyselyc vredelyc ende volcomelyc doen ende la
genieten ende gebruycken sonder hem te doene oft te
laten geschieden nu oft in toecomenden tyden ennich
hinder stoot oft belet aen synen persoen oft goeden ter
contrarie in ennige manieren maer in dien zynen persoon
oft ennige van zynen onverbuerden goeden hier om gevangen
gearresteert oft becommert waren zy ende elck van hen die
ter stont ende sonder vertreck ontslaen setten ende stellen oft
doen ontslaen setten ende stellen tot geheelder ende volcomender
deliveranciewant ons alzoo gelieft ende te dien eynde
dat dit vast ende gestentich sy ende blyve tot euwigen daghen
soe hebben wy onsen segel hier aen doen hanghen behoudelyc
in anderen zaken ons rechte ende eenen yegelyc dessins gegeven
in onse stadt van brussele inde maent van julio int
jaer ons heeren duysent vyfhondert drientwintich ende
van onsen rycken te wetene van den roomschen
tvyfste ende vanden spaenschen $$ dachste $$
aldus ondergeschreven byden in keyser in zynen
rade ende geteeckent mayeurs ende noch
visa"
pardons,176.txt,"kaerle etc. doen condt allen lieden nu zynde ende namaels
wesende dat wy ontfaen hebben die oitmoedige supplicatie
van janne vander straten poirtere onsen stat van loevenen inhoudende
hoe dat hy op sinte martens dach lestleden naeder noenen
sadt ende dranck mit twee geselle onser voirs. stadt van
loevenen in een cabaret totten avont toe comende inden doncker
uuyt den voirs. cabarette quamen aldaer lyden ende passeren
twee andere gesellen der voirs. onsen stadt den welcken des
suppliants gesellen van stonden aenen opliepen ende mit hueren
zweerden oft daggen op hen sloegen ende hen quetsten soe
dat de voirs. gesellen die vlucht namen ende lieten
een van hueren bonnetten mit een silvere teykene ende een
hantbusse vallen waertoe die suppliant nyet doen en dede
noch doen en wilde ende oick en hadde hy dagghe noch
andere messen aen hem mair is waer nae dat zyn
gesellen ende die twee gesellen die de vlucht genomen
hadden van hem suppliant gegaen waeren dat hy vindende
die voirs. bonnette ende busse die selve opnam ende
dair mede in een lichter vrouwen huys ginck slapen
aldair hy het teeken wesende aen die bonnetten by
hem opgenomen den weerdt vanden huyse vercochte
ende des ander daichs die busse aen een smit vermangeld
tegens een nagel messe ende hadde viere ende eenen
halven stuvers toe hem jackterende dat hy die voirs.
bonnette ende busse zekeren clercke genomen
hadde wair om die voirs. suppliant hoe wel hy
partien dair af heeft doen restitueren gevangen
is inden handen van onsen meyere onsen voirs. stadt
van lovenen ende hoe wel hy onnoeselick aen dit
ongeluck gecomen is ende zyn onnooselheyt wel
gethoent heeft mits dat hy hem willichlycken
ende op woirden gevangen gegeven heeft ende
dat hy oick noyt andere quade stucken gedaen en heeft
soe beducht hy hem nochtans dat de voirs. meyere
hem van straten rooff soude willen calengeren ende
voere alsulck tegen hem procederen ten waere dat
hem onse gracie ende misericordie hier op verleent
wordde om de welcke gracie hy ons zeere
oitmoedelyck heeft gebeden soe eest dat wy
desen aengesien geneycht wesende ter beden vanden
suppliant ende hem willende gracie voere rigeur van
rechte prefereren den selven suppliant inden gevalle als
boven hebben vergeven ende quytgeschonden
vergeven ende scelden quyte uuyt zunderlinger
gracien mits desen onsen brieve die feyte ende
mesdaden by hem boven vercleert mit alle peyne
criminele ende corporele dair inne hy ter saken als
voere soude mogen gevallen zyn ende tegens ons
ende justicie misdaen hebben ende hem gerestitueert
dien aengaende tot zynder goeden famen namen ende tot
allen zynen goeden op dat hy eenige hebbe gelyck
hy was voere de toecompste vanden voirs. stucke
ende feyte soe verre die selve zynen fame ende name
dair mede gecedeert oft vermindert zyn geweest
imponerende hier op een eeuwich geswych ende silencie
onsen procureur general in brabant onsen meyere van loevenen
ende van thienen ende allen anderen onsen ende onser
vassallen richteren ende dieneren dien dit eenichsins
aengaen sal mogen behoudelyck dat de suppliant
gehouden sal zyn partien geinteresseerde satisfactie
ende beternisse te doene soe verre des behoefft
ende egheenen gedaen en zy ende die voirs.
misdaden ende feyten aen ons te beteren civilic alleenlyck
ende tot dien te betalene die costen van justicien hier
om gedaen ende oft te doene ter arbitragien ende taxatien
van onsen lieven ende getruwen cancellier ende
luden van onsen rade geordineert in brabant die
wy dair toe committeren by desen ontbieden dair
om ende bevelen den voirs. onsen cancellier ende
luden van onsen voirs. rade dat geroepen voere
hen die ghene die daer toe behooren geroepen
te zyne zy procederen wel ende getruwelick tot
interinemente ende verificatie van desen ende totter
taxatien ende moderatien vanden voirs. civilder
beternissen ende costen van justicien ende dat gedaen
ende die voirs. civile beternisse getaxeert wesende
ende betaelt in handen vanden ghenen van onsen
ontfangeren dien dat behoirt die welcke
gehouden wordt tot onsen proffyte daer af rekeningen
bewys ende reliqua te doene tallen tyden als hy
des sal wordden versocht zy onsen meyere van loevenen
ende alle andere onse richteren officieren ende dieneren
met oic vanden smalen heeren ons voirs. lants van
brabant dien dat aengaen sal mogen den suppliant van
desen onsen gracien ende perdoenen inden manieren boven
verclaert doen laten ende gedoogen peyselic
vredelic ende eeuwelic genyeten ende gebruycken
zonder hem daer inne te doene oft te laten gescieden
in zynen lyve oft goeden ennigen hyndere stoot oft
letsel ter contrarien ende zynen persoen soe verre
hy noch gevangen sidt met oic zyne goeden
terstont ontslaen ende doen ontslaen want ons
alsoe gelieft ende ten eynde dat dit vaste ende
gestentich blive tot eeuwigen dagen hebben wy
onsen zegel hier aen doen hangen behoudelyck ons
onsen rechte ende anderen den hueren in allen gegeven
in onsen stede van ghendt inde maent van
decembri int jair ons heeren duysent vyfhondert
tweeentwintich ende van onsen rycken te
wetene vanden roomschen van hongrien etc. tvierde
ende van spaengnen ende andere etc. tsevenste
aldus stont gescreven boven opte plycke byden
keyser in zynen rade ende geteekent h de hane
ende noch visa
gecollacionneert metten
originale by my"
pardons,006.txt,"kaerle etc doen te wetene allen luyden jegenwoirdich ende
toecommende dat wij ontfangen hebben die oitmoedige suplicatie van
jan janssen scipper / inhoudende hoedat des dystdaeghs naer bruessel
ommeganck nu een jaer geleden een daniel vranx oyck scipper
heeft ontrent der spuyen tusschen de vilvoerden ende bruessel
staen laden steenen in sekere scip om wech te voeren alwaer
middeler tyt questie is geresen tusschen jannen de visschere
ende wylen jan cannyn zoe dat zy tsamen strytbarich zyn geworden
ende tvoirseyde gescil ter neder geslagen geleyt zynde soe es
lauwereys vanden broecke van vilvoerden daer gecommen om zyn
affairen ende siende den voirseide jan cannyn vraechde hem
waeromme dat hy het gat vander spuyen ombehoirlyck alsoe hy
seyde vuytgewonden hadde ende dat jan de visscher daer present
synde hem beloeft hadde dat nyet vuyt te wynden voir des
anderen daeghs met meer diergelycke woerden waerop de voirseyde
cannyn zeer spytelyck ende oneerlyck antwoerdende zeyde
wat heb dier met te doene ghy platluys ende onder reneen
seyde doet u moeder daerop de voirseyde laureys antwoirde
doet der uwer ende metten selven woirden track de voirseyde cannyn
zynen opsteker vuyte seggende dyen soude ic in uwen boesem
steken ende de altercatie durende is de voirnoemde daniel
vrancx by henlieden gecommen nyet wel tevreden synde om
tongerief dat zy gedaen hadden van tvoirseyde spuygat ombe//
hoirlyck getrocken te hebben ende heeft mede hooge woerden
genomen inder manieren dat deselve cannyn denselven daniel oyck
was heetende platluys ende mits dyen soe heeft de voirseyde jan de
visscher ter assistentie des voirseyden cannyns eenen steen vander
eerden opgeraept hem gevende dyen in zyn hant seggende ho?
hennen worpt ende steeckt watter u aff compt ick salt u
vuyt dragen dwelck ziende hy suppliant seyde totten voirseyde
daniel ende lauwereys heer laet ons daer aen vallen ende
hebben alsoe alle drye met stenen geworpen te wetene
de voirseyde daniel ierst naer den voirseyde jan de visscher
om dat hy jannen cannyn den steen gegeven hadde om naer
henlieden te worpen ende hy spuppliant metten voirsegde lauwereys
worpen naer den voorscreven jan cannyn in welck gevecht de voirseyde
jan canyn vanden voirseyde lauwereys ontfinck eenen steen
worp inden slaep van synen hoofde daeraff hy corts daer
van levenden lyve ter doot gecommen is ende hoe wel dat
hy supliant den worp nyet gegeven heeft maer alleene mede
handadich is geweest alsoe de voirseyde daniel ende lauwereys
zyn gesellen waeren ende huerlieder partie dragende was
heeft hem nochtans sedert vuyt vreese van iusticie
geabsenteert vuyt onsen lande van brabant alwaer hy nyet
vryelyck en soude wederkeren noch commerseren sonder
alvoeren hierop verworfven te hebben onse gratie alsoe hy
seyt ons om dese zeer oitmoedelyck bidden waeromme
zoe eest dat wy desen die saken voirscreven onergemerct den
voirnoemde jan janssen supliant genegen wesende tzynder bede
ende begeerte ende hem willende in deser gratie prefereren voir
rigeur van justicie hebben inden gevalle als boven
vergeven quytgescolden ende geremitteert vergeven scelden quyte
ende remitteren vuyt onse sunderlinge gratie by desen onsen
brieve tfait boven vercleert mitsgaders alle pene boeten
ende bruecke corporelle ende criminele daer inne hy ter
causen vandien jegens ons oft justicie mesbruyck mach
hebben ende hebben hem als daeraff wedergestelt ende
gerestitueert ende restitueren mits desen tot zynder goeden
fame ende name bynnen onsen voirseyde lande van brabant ende
allen anderen onser landen ende heerlicheden mitsgaders tot
zynen onverbeurden goeden indien hy eenige heeft gelykerwys
als hy was voer de toecompste vande voirseyde feyte imponerende
hierop een eeuwich zwygen onser procureur general in brabant
ende allen anderen onser officieren ende ondersaten wy zy zyn
satisfactie nochtans eerst gedaen der partie geinteresseerde
indien die nyet gedaen en is ende eenige toe staet civilyck
alleenlyck behoudelyck dat de voirnoemde supliant tvoirscreven
fait jegens ons gehouden sal syn te beteren naer de
gelegentheyt vande salve ende faculteyt van zyn voersrceven goeden
*
volgende onse ordonnantie daerop gemaict ende oyck te
betalen die redelycke costen van justicie indien
hieromme eenige gedaen zyn al ter taxatie ende
arbiter scepe van onser lieven getrouwen die cancelier
ende luyden van onser rade in brabant die wy daertoe
commiteren ende denwelcken wy bevelen dat voirseyse
hen geroepen die ghene dyer over behoeren geroepen
te zyne zy procederen wel ende deugdelyck tot
verificatie ende interinemente van deser onser brieve naer
zyn vorme ende inhouden welck interinemente de voirnoemde
supliant gehouden sal wesen in onser voirseyde raide te
versuecken bynnen eenen halven jaer naer date van
desen op pene van te verliesen teffect der selver
ende dat gedaenende de voirseyde amende civile ende costen
getaxeert gearbitreert ende betaelt synde in hande
vanden ghenen van onsen ontfvangers diet behoiren
sal die daeraff gehouden sal syn ontfanck te
maken rekeningebewys ende relicqua te doene
tonser prouffyte metten anderen pening van syner
ontfange zy onsen ant amptman van bruessele
ende alle andere onse ende onser vassallen oft
smaelre heeren rechteren justicieren ende officieren
ons voirseyde lants van brabant jegenwordich ende
toecommende hueren stedehouderen ende eenenyegelyck van hen
besundere soe hen toebehoiren sal doen laten ende
gedoogen den voirseyde jan janssen suppliant van dese
onse gratie vquytsceldinge ende pardoene ende van
allen den inhouden van deser inder vuwegen ende
manieren voer verhaelt rustelyck vredelyck volco
volcommelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken
sonder hem ter cause van dyen te doen oft te
laten geschien aen lyff oft goet eenich hinder
oft moyenisse ter contrarien maer indien syn
zyn oft ee lyff oft eenige van syn $$
onverbuerde goeden waeren daerome gevangen
oft becommert dat zy die terstont ende sonder
vertreck stellen oft doen stellen tot volcommen
delivrancie want ons alsoe gelieft ende ten
eynde dat dit goet ende gestadich blyve tot
eeuwigen dage soe hebben wy onsen zegel
hier aen doen hangen behoudelyck in anderen
saken ons recht ende eenenyegelyck tzyn in
allen gegeven in onser stadt van bruessel
inde maent van junius int jaer ons heeren
duyst vyfhondert ende dryenvyftich van ons
keyseryck txxxiiiie ende van onser rycken
van castillien ende anderen txxxviii aldus
stont gescreven op de plycke by den keyser in
zynen rade ende geteeckent j. perre visa
gecollationeert ende bevonden accorderende van
metten zyne originale by my
m ?aarwez ? $$$
en heur af ka?buir of
hy en ontfanger vane
vxy?"
pardons,164.txt,"philips ect allen die gene ect. saluyt
doen te weten dat wy hebben ontfangen
die supplicatie van jooris meymans
ingesetene van neerlinter inhoudende
dat wijeln aerdt couvreau met noch
vier oft vijff van syne complicen op den
nacht van jerste dach mey 1643 hun
vervoordert hebben te comme aftsaegen
eenen elsen boom competerende de vaeder
des suppliants ende gestaen hebbende op de
cant van seker wouwercken op de
woonhuyse syns vaeders voors. ende
alsoo die stiefmoedere des suppliants
over het bassen van haere honden vuyt
haere bedde opgestaen was vreesende
datter mochte diene wesen om in haere
wooninge te breken ghelyck onlancx alnoch
te vorens gebeurt was als wanneer
haere twee calveren ghestoln waeren
ende doende de selve syne stiefmoedere
haere deure open soo hoorde sy de voors.
elsen boom vallen welck gherucht bij de
suppliant oock gehoort synde is terstont
synde oock op de straete gecomen sonder
eenige waepene als wanneer dat
die voors. couvreau met syne complicien
over die remonstrantie van de stiefmoedere
des suppliants van dat sy de boom souden laeten
liggen ende dat sy souden boomen coopen wilden sy
menen hebben ghelt haere kinderen waeren doende
sonder antwoerde waere wechloopende soo
js die suppliant met syne voors. stiefmoedere
wederomme te huyse innegegaen blyvende die
suppliant wacker ende luysteren oft yemant de voors.
boom soude commen haelen die welcke corts
daernaer wederomme yemant gehoort hebbende
ontrent de voors. huyse syns vaeders heeft
syn roer genomen ende is te huyse vuytgegaen
ende vindende de voors. aert couvereau
tusschen het voors. wouwerken ende die wooninge
van synen voors. vaedere gewapent met
eene groote stock die op d’eynde eene cnotse
hadde ende daer mede dat hy de suppliant toequamp
heeft de suppliant geroepen wat volck ende
siende dat de voors. couvreau hem naerden
approcheerde heeft op hem syn roer gelost van
welcke scheut dat hy is commen te sterven naer
dat hy geadministreert was vande h. sacra
menten der bicht ende olie tot groot leetwesen
des suppliants die nochtans groote redenen gehadt
heeft om de voors. scheut te geven soo tot conser
vatie vande goederen syns vaeders die voor de
propieteyt op hem suppliant ende syne mede
broeders gedevolveert syn als om hem
te deffenderen tegens d’invasie van voors.
couvreau $$
$$
alles by nachte besondere omdat die suppliant
verstaet dat die voors. couvereau d’eenige
oirsaecke gheweest is dat om de voors. boom
heeft connen aftsaegen alsoo syne mede compicen
geresolveert waeren eenen meyboom te coopen
daervoor dat sy oock goet geboden hadden ende by naest
coops eens waeren ende sonder t’ wy wel soude ghe-
accordeert hebben te waeren dat die voors. couvreau
hierinne difficulteyt gemaeckt hadden diewelck
wel wetende dat hy van alles oirsaecke was
ende dat hy voorsulcx desen suppliant met syn
doot nyet conste beschuldigen heeft voor syn over
lyden vercleert dat hy het ongeluck gesocht ende
ghevonden hadde ende dat hy de suppliant t’ selve
was vergevende maer alsoo dyen nyettegenstaende
hem suppliant van nood is enige onse
provisie tot synder versekerheyt ende decherge
soo badt hy oidtmoedelyck om onse opene brieven van
remis in forma waeromme soo ist dat wy
aenschouw nemende opde circumstantie deser
saecke ende hierop ierst gehadt hebben het schriftelelyck
advies van onse lieven ende beminde die meyer
van neerlinter voors. midtgaeders d’informatie
by hem van officie wege over t’ voors. feyt genomen
genegen wesende ter oidtmoediger bede des voors.
suppliants ende willende in dit stuck prefereren
gratie ende misericordie voor strankheyt en
rigeur van rechte hebben den voors. suppliant quyt
gheschonden ende vergeven schelden quyt ende vergeven vuyt
onse sonderlinge gratie by desen onse brieve
t’ feyt ende ongeval hier boven gheruert midtsgaeders
alle breucken corporele criminele ende civile hierinne
hy ter causen voors. midtsgaeders dat daeraene
cleven mach tegens ons ende justitie misdaen ende
misbruyckt mach hebben ende hebben hem dyen aengaende
weder gestelt gerestitueert stelle weder ende restitueren
tot syne goede naeme ende faeme ende gheruchte in
voors. landen van brabant ende alle andere
onse landen ende heerlicheyden ende tot syne onver
beurde goeden die inde hy eenige onder ons heeft
ghel$ ende in alder maniere soo hy was voorde
toecompste van voors. feyte imponerende
hierop ende eeuwich gheswych onse lieve ende getrouwe
procureur generael van brabant meyer van neerlinter
ende alle andere onsen ende onser vasallen oft der
smaelre heeren richteren justicieren ende officieren
wij sy syn satisfactie ende beternisse eerst ende
voor al gedaen der partyen geinteresseerden voor
soo vele die noch nyet gedaen ende sy ende eenige hiertoe
staet civilick alleenelick ende die saecke sulcx
is verheysschende behoudelick dat die voors. suppliant
gehouden sal syn t’ voors. feyt tegens ons te beteren
civilic naer de ghelegentheyt van saecken ende
faculteyt van syne goeden met oock te betaelen
die redelicke costen van justitie hieromme alreede
gedaen ende te doene alles ter taxatie ende moderatie
van onse seer lieve ende ngetrouwe cancellier ende
luyden van onse raede in brabant die wy hiertoe
gecommitteert hebben ende committeren by dese
ontbieden daeromme ende bevelen de selve onse
cancellier ende luyden van onse voors. raede dat
voor hun geroepen die hieromme behooren geroepen te
syne, sy procedeceren wel ende deuchdelick tot verificatie
ende interinement van dese onse brieven van remis
naer hunne forme vande selve amende civile ende costen
van justitie voors. alsoo sy sullen bevinden te be
hooren welck interinement de voors. suppliant
ghehouden sal syn te versuecken ende hem in persoone
te presenteren in onse voors. raede binnen seste maend
naestcommende op de penie van te verbeuren deffect
van dyen ende dat gedaen ende de selve civile boete
ende costen van justitie getaxceert ende betaelt synde
in handen vande gene dien dat behooren sal sy onse voors.
procureur generael in brabant onse meyer van neerlinter
voors. ende alle anderen onse rechteren justicieren officieren
ende ondersaeten tegenwoerdige ende toecommende
dye iegelycke van hun besundere soo hun toebehooren sal
laeten ende gedoogen de voors. suppliant van deser onser
tegenwoordiger gratie ende remissie ende van alle d’inne
houden van deser inder vuegen ende manieren vore
verhaelt paisibelick rustelick vredelick ende volcomentelick te
eeuwige daege genieten ende ghebruycken sonder hem hierinne
te doen oft te laeten doen ende geschieden nu oft in toecommende
tyden eenich hinder letsel oft moyenisse ter contrarie
maer indyen syn lyft ofte enige van syne goede hieromme
gearresteert becommert oft beleth waeren dat sy
die setten ende stellen die setten ende stellen ter stont ende sonder
vertreck tot geheelder ende volcommender delivrantie
want ons alsoo gelieft ende te eynde dit vaste gestaedich blyve te
eeuwige daegen soo hebben wy onse segel hieraene
doen hangen gegeven in onser stadt brussele inde maent july 1644
ondert$ sayens"
pardons,018.txt,"kaerle etc doen te weeten allen tegenwoirdigen ende toecomende dat wy
ontfangen hebben die oitmoedige supplicacie avn anthoen de kepperre woenende onder
rotsselaer inhoudende hoe dat alsoe hy suppliant opten viii'en dach der
maent van octobri anno l met synder huysvrouwe gegaen tot wackerzele
op thoff van peeter vanden broecke die doenter tyt aldaer kermesse was
houdende ende aldaer metten selven peeter ende anderen goede vrienden groote chiere gemaeckt
hadden omtrent den avondt is hy suppliant met synder huysvrouwe van daer
gescheyden gaende tselven nae hen huys ende woeninge ende nemende den naesten
wech naerden moelen van rotsselaer es hen aldaer tegemoete gecomen een
genaempt vranch de wyngaerde neve des supliants seggende totten suppliant oom ghy
moet eens met my gaen drincken tot myns vaders huys dwelck de
supliant weygerde tot doen seggende nee wy en begheren teten oft te drincken
waerop de voirs. vranck anderwerfven seyde oom ghy moet mede gaen
ende aen myn vader mynen peys maken die ghysteren avont op mij zeer vergrampt
was treckende ende leydende den suppliant huysvrouwe wederomme totten
huyse syns vader geheeten anthoen de wyngaerde ende heeft voirts
die voirsc. vranck den suppliant geleydt tot inde camer daer zy droncken
dwelck geschiedende is die huysvrouwe vanden suppliant buyten opte messie messinc
gebleven sprekende metten voirs. anthoen de wyngaerden en de suppliant
bemerckende dat zijn huysvrouwe hem nyet volghde is hy secretelyc
die achter doer vanden huyse vuytgegaen om voirs nae huys te
gaene ende gegaen synde een luttel weerts vanden voirs huyse heeft
dickwels omme gesien ende syn huysvrouwe verwacht scuylende onder dack
ende schuyfelende metter hant naede selve die hem nyet en volghde
noch en conse gevolgen by dyen zy byden voirs. anthoen de wyngaerden
des supliants zwager fortselinge gehouden worde alsoe dat hy supliant
is wederomme totten huyse syns zwagers gekeert alwaer hy
inde voirs. camer vandt sittende den voirs. wyngaerde hebben ende
houdende aldaer by hem de huysvrouwe vanden suppliant dwelck dieselve
aensiende seyde tot synder huysvrouwe berbele suldy gaen oft nyet
waerop die voirs. wyngaerde antwoordende seggen seyde goidts
heyligen nu en sal sy nyet gaen tastende naeden suppliant al oft hy
hem hadde willen $$ soe dat daer dyen ende veele te
meer dat sommige persoon geseeght ende fame gemaect hadde
dat sy met malcanderen carnale conversatie gehadt hebben
dwelck hy supliant nyet en gelooft heeft hy supliant geturbeert
synen vuytgetogen brootmes ende daermede gesteken naerden
voirs. anthoen de wyngaerden syn zwager ende hem een steeck
gegeven omtrent syn scouwer daer aff die selve corts daer nae is
afflivich gewordden dwelck den supliant vuyt gronde syns
herten leet is hebbende daeraff den partyen soeninge ende satisfactie
gedaen oyck den drossaert van rotselaer vuyt synder ham$ gerocht?
met xxx 30 karolus gulden daeren boven de meyer van herent daer vanden
tvoirs. feyt gebeurt is oyck eenige goeden als geconnfisqueert
gelaten dyen nochtans nyet tegenstaende en dat hy supliant vreesende rigeur
van justicien hem in onsen landen nyet zekerlyc vinden hanteren oft
converseren? maer waere gescapen syn leven lanck te verlaten syn huy
huysvrouwe ende kinderen ende eeuwelyc lantlooper te moeten blyven
ten waere dat hem onse gracie ende genade hierop wordde verleent
ende geextendeert zoe hy seeght ons van deselve oitmoedelyc
biddende waeromme zoe eest dat wy die saeken voirs. $$
ongemerct geneyght wesende ter beden ende begeerten des
voirs. supliants sunderlinge ter eeren ende weerdichz vande
bitter passien ons liefs heer jhesu christy die hy voir ons allen
heeft geleden op sulcken dach als huyden hebben den selven sin..
gevalle als boven quytgeschonden vergeven ende geremitteert
scelden quyten vergeven ende remitteren vuyt sounderlinge
gracien by desen onsen brieve tfeyt ende manslach ingeval
boven gerestitueert mitsgaders alle offende ende bruecke corporelle
ende criminelle daerinne hy hem $$ ende vuyt saken van $$
tghene des voirs. is tegens ons onse hoocheit ende
justicie eenichszins mach hebben ontgaen ende mesdragen
ende hebben hem dyen aengaende wedergeselt ende
gerestitueert stellen weder ende restitueren tot syn goeden
name fame ende geruchte in onsen landen van brabant ende allen
anderen onsen landen ende heerlickheyden ende tot synen onverbeurden
goeden indien hy eenige onder ons heeft gel... ende in alder
manieren soe hy was voir de toecompste vanden voirs. feyte
imponerende hierop een eeuwich geswych onser procureur geenerael
in brabant ende allen anderen onsen justicieren ende officieren wye zy
syn satisfactie ende beternisse ierst ende voir al gedaen der
partye geinteresseerde indien die noch nyet gedaen en zy
ende eenige daertoe stae civilyc alleenlyc behoudelyc dat de voirs.
supliant gehouden sal syn tvoirs. feyt tegens ons te beteren
civilyc naer gelegentheyt vande $$ ende faculteyt van
synen goeden met oyck te betalen die redelyce costen van justicien *
hieromme alreede gedaen ende te doene alles ter taxatie ende moderatie
van onsen lieve ende getrouwen die cancellier ende luyden van onsen rade
in brabant die wy daertoe gecommiteert hebben ende committeren by
desen ontbieden daerom ende bevelen denselven onsen cancellier
ende raedsluyden dat voir hen geroepen deghenen die daerom
behoyren geroepen te zyne in sy procederen wel ende duechdelyc ter
verificatien ende interinnemente van deselve ende totter taxatien ende moderatatie
* aantekening in de linkermarge naast deze tekstregel
vander voirs. amendden ende costen van justicien alsoe zy sullen be...den be$$
welck interinement de voirs. supliant gehouden sal syn te vers... ende hem
in persoon te presenteren in onsen rade binnen zesse maenden nae .....
opte peine van te verbeuren deffect van dessen ende dat gedaen? ende deselve?
civile boete ende costen van justicien getaxeert ende betaelt synde in
handen vande gehenen dien dat behoeren sal sal sy onsen voirs. procureur generael van brabant ende alle anderen inse rechteren justicien officieren ende ondersaten
jegenwoirdge ende toecommende dyen dat aengaen sal moegen huere
stedehouderen ende eenyegelycen van hen besondere soe hem toebehoert
sal doen laten ende gedoogen den voirs. supliant van desen onsen te
tegenwoirdiger gracien ende remissie ende van alle dinhouden van desen
inder vuegen ende manieren voeren verhaelt rustelyc vredelyc
volcomelyc ende eeuwellyc genyeten ende gebruycken sonder hem
te doen oft te laten geschien nu noch in toecomenden tyden eenig
hinder letsel oft moyenisse aen lyve noch aen goeden ter contrarien
maer indien zyn lyff of eenige van synen onverbuerden goeden
daerom gearresteert becommert oft belet waren dat zy die setten
ende stellen terstont ende sonder vertreck tot geheelder ende volcomen
volcomender delivrancie want alsoe gelieft ende
ten eynde dat dit goet vast ende gestadich blive tot eeuwigen dagen
soe hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen behoudelyc
in anderen dingen onsen rechte ende eenenyegelycken tsyne in allen
gegevenen in onsen stadt van bruessel inde maent van
aprille op den goeden vrydach int jaer onsheeren duysent
vyfhondert ende $$ van onsen keyserycke txxxij het 32e jaar ende
van onsen rycken van castillien ende anderen txxxvj het 36e jaar aldus
gescreven op de plycke byden keyser ende onderteekent xxx
gecollationeert en bevonden accorderen
met zyne originale by my
$$$"
pardons,289.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen luden nu zynde ende naemaels
wesende dat wy ontfangen hebben die oetmoedighe supplicatie
van jorys ghysbrechts roelofs zoenen jonck ongehouwt man woenende
tot ghestele inhoudende hoe dat suppliant opten vii en dach van
meerte lestleden heeft sitten drincken opte dungen onder ghestel
byden bossche ten huyse vander weduwen wylen janne adriaenssen
met janne willemssen de reymakere marten peeter matheussen
ende wylen janne hermans ende naedien zy tsamen goede chiere
gemaect hadden ende sonder eenighe onminne oft twyst gehadt te
hebbene op gestaen ende tegen den avont van daer gescheyden waren om nae
huys te gaene zoe zynde voirs. jan willensen marten peeter mattheeussen
ende de suppliant voer gegaen ende die voirs. jan hermans is van achter
gevolgt welcke jan hermans wesende doen ter tyt zeer by drancke
heeft hem gestoort ende qualick gehadt dat de suppliant ende de
andere hem ontgaen waren ende nyet en verbeyden ende comende
van achter naegelopen begonste den suppliant te injurieren ende vele
snoode ende vileynighe woirden te gevene seggende ghy syt een
boeve ende een rabaut doget uwer moeder met meer andere leelicke
woirden seggende oick ic sal u cappen datmen u met manden thuys
dragen sal ende de suppliant dit hoirende badt den voirs. janne
hermans menichwernen om verdrach ende dat hy hem met vrede laten
wilde en zijnder nyet en begeerde nyetmin de voirs. jan hermans
heeft met zynen messe naeden suppliant begonst te slaene seggende
ic sal u lyff hebben oft ghy dmine ende de voirs. jan willemssen
ende marten ziende dat de voirs. jan hermans nae den suppliant sloech
trocken den suppliant achter weerts in sulcken vuegen dat de suppliant in
een gracht viele ende de voirs. suppliant is terstont uuyten voirs. grecht
op gestaen ende de voirs. jan hermans heeft wederom naeden suppliant
geslagen ende de suppliant siende dat hy egeen verdrach hebben en
mochte heeft in nootwers ende deffensie sijns lyfs zijn mess
getrocken ende den voirs. jan hermans daer mede eenen slach in zyn
hoot gegheven van welcken slach ende quetsure de voirs. jan hermans
binnen neghen oft thien daghen daer nae aflivich is gewordden ter
causen van welcken feyte hoe wel tselve onnoselick ende in defencie
syns lyfe gebuert is ende dat hem tselve uuyt gront zynder herten
leet is is de suppliant bij onsen hoochscoutet binnen onsen stadt vanden
bossche aengetast ende geapprehendeert in meynigen tegen den
suppliant criminelyck te procederene tot zynen ende synder vrienden ende magen
grooter ongenuechten ende verdriete ende noch meer zyn soude
indien onse gracie ende genade hem hier op nyet en wordde
geextendeert ende verleent alzoe hy suppliant seeght ons daerom
oetmoedelyck biddende waerom soe eest dat wy desen
aengesien ende eerst hier op gehadt dadvis van onsen voirs. schoutet
vanden bossche den voirs. jorys ghysbrecht roelofs zoenen suppliant
geneygt wesende tot zynder beden ende supplicatien ende willende hem
in dit stuck prefererenen gracie ende misericordie voere righeur van rechte
hebben inden gevalle als boven quytgesconden geremitteert ende
vergeven scelden quijts remitteren ende vergeven uuyt sunderlinger
gracien by desen onsen brieve tfeyt ende dootslach boven geruert
mitsgaders alle offensie ende bruecke corporele ende criminele
daer inne hy ter causen voirscreven mits dat daer aencleven mach
tegen ons ende justicie mesdaen ende mesbruyct mach hebben
abolendrende extinguerende ende te nyeuwte doende allen procedueren
criminele by onsen voirs. scoutet vanden bossche ter causen voirscreven
tegen den voirs. suppliant begonst indien daer alreede enighe geschiet
syn ende hebben hem daer aff weder gestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren tot zynen goeden name fame ende geruchte
in onsen voirs. lande ende hertoochdomme van brabant ende allen anderen
onsen landen ende heerlicheyden ende tot zynen onverbeurden goeden
indien hy eenighe onder ons heeft gelyck ende in alder manieren zoe
hy was vorde toecompste vanden voirs. feyte imponerende hier op
een eeuwich geswych onsen procureur generael in brabant onsen voirs.
schoutet ende allen anderen onsen justicieren ende officieren wye
zy zyn satisfactie ende beternisse ierst ende voeral gedaen die
partien geinteresseerde indien die noch nyet gedaen en zy ende ennige
daer toe staet civilyck alleenlyck behoudelyck dat de voirs. suppliant
gehouden sal zyn tvoirs. feyt tegen ons te beteren civilick nae gelegentheyt
vanden saken ende faculteyt van zynen goeden met oick te betaelene
de costen van justicien hieromme alreede gedaen ende te doene allet
ter taxacien ende moderatien van onsen lieven ende getrouwen den
cancellier ende luden van onsen raede in brabant die wy daertoe
gecommitteert hebben ende committeren by onsen ontbieden daerom ende
bevelen den selven onsen cancellier ende raedsluden dat voer hen
geroepen de ghene die daerom behoiren geroepen te zyne zy procederen
wel ende duechdelyck ter verificatie ende interinemente van desen
ende totter taxatie ende moderatie vanden voirs. amende ende costen
alzoe zy sullen bevinden behoirenen welck interinement de voirs.
suppliant gehouden sal zyn te versueckene ende hem in persoenen te presenteren
in onsen voirs. raede binnen eenen jaere naestcomende op de pene van te
verbeurene deffect van desen ende dat gedaen ende de selve civile
boete ende costen van justicien getaxeert ende betaelt zynde in handen
vanden ghenen dien dat behoiren sal zy onse voirs. procureur general
onse voirs. schoutet van den bossche ende alle andere onse rechteren
justicieren officieren ende ondersaten iegewoirdighe ende toecomende
dien dat aengaen sal moghen huere stedehouderen ende een yegelyck
van hen bezundere zoe hem toebehoiren sal doen laten ende gedoogen
den voirs. suppliant van deser onser iegewoirdiger gracien remissen
# sy hier af verantwordt
byden ontfanger vanden
exploiten
ende pardoenen ende van allen den inhouden van desen inder vuegen
ende manieren voere verhaelt rustelyck vredelyck volcomelyck ende
eeuwelyck genyeten ende gebruycken zonder hem te doene noch
te laten geschieden nu noch in toecomende tyden ennich hinder letssel
odt moyenisse aen lyve noch aen goeden ter contrarien maer
indyen syn lyff oft eenighe van zynen goeden daerom gearresteert
becommert oft belet waeren dat zy die setten ende stellen oft doen
setten ende stellen terstont ende sonder vertreck tot geheelder ende
volcomender delivrancie want ons alsoe gelieft ende ten eynde
dat dit vast ende gestadich blyve tot eeuwigen dagen soe
hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen behoudelyck
in anderen dingen onsen rechter ende eenen yegelycken anderen
dessyns gegheven in onsen stadt van bruessele inde maent
van octobri int jaer onsheeren duysent vyffhondert ende
zevenendertich ende van onsen keyserycke txviiie ende van
onsen rycken van castillen etc. txxiie aldus stont gescreven
opte plycke byden keyder in synen raede ende geteekent
boudewyns noch stont gescreven opte selve plycke visa recepta
ghecollacionneert tegens die
originale brieven by my
decock"
pardons,170.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen lieden iegenwoirdighe
ende toecomende dat wy ontfaen hebben die oitmoidige supplicatie
van janne slave ticheldeckere oudt omtrent xxii jaeren
ingeseten poirtere ende tegewoirdelyc gevangen by onsen
amman in onser stad van bruessel inhoudende hoe dat den
winter lestleden is groot geweest ende zeer lange geduert
heeft gehadt dat hy suppliant nyet oft nyet vele en heeft connen
gewinnen ende binnen den selven wintere tot noch toe is
geweest grooten dieren tyt midts welcker aermoede ende
gebreke om hem ende zynen huysvrouwe den cost te gecrygene
ende anderssins by ingevene ende temptatien vander vraue
is gebuert dat hy suppliant des saterdaighs voer sint
iansmisse lestleden omtrent drie uren naeder noenen
is geweest in onse hof binnen onser voers. stad van
bruessel ende commende aende ierste doere staende opden windel-
graet aende beckerie welcke doere hy gesloten
vande met twee nagelen van latysers heeft hy de
selve nagelen met zynen werckhamer uuyt gebroeken
ende ginc den wendelgraet oppe tot boven opten soldere
vander cameren vander tapisserien ende vander cameren
van onsen juwelen dwelc boven al eenen soldere is ende
beu-vindende dat den selven soldere boven de voers. camere
vander tapisserien nyet al en was geberdert heeft met
eenen zeele hem tusschen die ribben afgelaten inde voers.
camere vander tapisserien aldaer hy nyet met allen
en heeft genomen maer bevindende die duere van
bynnen gesloten met eenen stecke heeft dien vuytgetrocken
ende is uuyter cameren gegaen ende soe voerts den voers.
windelgraet toetreckende die voers. doere beneden
aenden windelgraet die hy te voeren af treckende
die voers. nagelen opgedaen hadde maer des anderen
daighs nae sint ianssmisse voers. midts der aermoeden
ende grooter temptacien voers. is hy suppliant wederomme
gecommen omtrent ix oft x uren voere der noenen int
voers. hof onse hof ende is duer de voers. nederste
doere die hy gevonden heeft toestaende zoe hy die gelaten
hadde maer nyet toegesloten wederomme den voers. windelgraete
opgegaen tot opten voers. soldere ende van desen soldere is
voerts gegaen tot op eenen andere windelgraet ende zoe voerts
tot voere die duere vander cameren vanden voers. juwelen
aen welcke doere hy tslot achterweerts dede dat
bleef sonder sluyten staende maer daer teynden was $$$
eenen grendel van binnen vernagelt ende gesloten dat hy
daer nyet doer en mochte maer heeft d$er
duer die slo spleten gesien vele vanden voers. juweelen
ende daer mede geneyght ende getempteert wesende
als voere is van daer gegaen wederomme opden voers.
soldere aldair hy boven die camere vanden juweelen heeft
opengebroken mitten voers. zynen werchamere drie
berdderen ende heeft hem alsoe tusschen die ribben laten
tysen tot op die scapraye vanden iuweelen ende alsoe
beneden inde camere comende heeft gesneden van eenen
haelsbande xvii of achthien gouden cloecxkens oft bellekens
inde viere gouden stucken mit zekeren gesteynte ende
paternosterkens ende heeft alsdoen die duere van
deser cameren daer af hy te voeren van buyten tslot
achterweerts gedaen hadde ontgrendelt ende is vuyter
selver cameren voerts afgegaen met hem dragende
die perceelen voers. daer af vercocht syn naemaels
vier perceelen deen voere xxiiii st. noch een andere voere xxviii
stuvers noch een om xxii st. ende de leste partie voere
xxxii stuvers ende allet anderen is wederomme in handen
vanden bewaerdere vanden voers iuweelen ende is hy
suppliant hieromme by onsen voers. amman aengetast ende
criminelyc aengesproken geweest nietmin is
warechtich dat hy suppliant gevangen zynde als die
voers. amman met zynen lieutenanten ende andere inde
vroente by hy hem hem zyn gecomen hem interrogerende
vander voers. materien heeft hy suppliant allet ghene
des voerseyt is in effecte terstont willichlycken sonder
dreygemente van tortueren bekendt ende geleden gehadt die
perceelen die hy vercocht hadde ende dandere gewesen waer
die wairen tot zynen huyse ende dat meer is heeft vuyt
grooter simpelheyden doen tertyt oyc verclaert dat
omtrent een half jaer geleden twee oft drie manspersoenen
geleydt wordden opte camere daer die voers. ende andere
iuweelen waeren ende dat hy dit geselscap volghde ende
sach also die baggen ende iuweelen daer liggende dwelck
nyet en is warachtich want hy te voeren aleer dese feyten
gebuerden die voers. iuweelen noydt en sach noch inde
camere en was ende en can nyet gedencken noch geweten
waeromme dat hy dit alsoe bekent heeft dat nyet waer
en is anders dan dat hem dunckt tselve gedaen te
hebbene ten eynde dat die amman hem te badt soude
geloeven dat hy die gerechtige waerheyt seyde
vanden andere feyten die gebuert waeren ende hy bekende
als voere welcke voers. feyten ende misdaden den suppliant
zyn herttelycken leet ende hoe wel tselve is deerste
reyse van zynen levene want hy noydt te voeren yet genommen
heeft gehadt maer zyn ambacht ernstelyc ende getrouwelyc
heeft gedaen ende zyn broot gewonnen ende hier toe gecommen
is vuyter grooter temptatien ende gebreke als voere ende
oic mits zynder ionckeyt ende men dicwyle te meer
stonden heeft geuseert dat men voere deerste diefverie
gracie gedaen heeft ende nyet gheerne tlyf en heeft genomen
besondere van iongen persoenen beneden huere xxv iaeren zoe
bedunct hem nochtans die voers. suppliant dat die wethouders
onser voers. stadt van bruessele int voers. proces sullen
willen wysen duyterste nae rigeur van iusticien
te meer want tselve in onsen hove ende aen onse iuwelen
gedaen is en wordde hem hier op nyet versien by onser
gracien ende genaden voere dese ierste reyse alsoe hy seeght
ons omme de selve seer oitmoedelyc
biddende soe eest dat wy de saken voerscreven
aengemerct ende gehadt hier op het advys van onsen amman ende
vanden borgemeesteren ende scepenen onser stadt van bruessel wy den
selven janne slave suppliant genegen wesende tot zynder beden
ende supplicatien ende willende hem in dit stuck gracie ende genade
prefereren voir strancheyt van iusticien by deliberacie
van onser zeer lieve vrouwe ende moye der eertshertoghinnen
van oistr. hertoginne ende gravinne van bourgoingnen douagiere
van savoyen gouvernante ende regentesse van onsen lande van
herweerts over ten advise van onse zeer lieve ende getrouwe den
eertsbisscop van palerme hooft ende vanden luyden van onsen
secreten rade neffens haer geoirdineert hebben inden
gevalle als boven vergeven quytgeschonden ende geremitteert
vergheven sc scelden quyt ende remitteren vuyt sonderlingen
gracien mits deser onser brieve die feyten ende mesusen boven
verclaert mitgaders oyc alle peynen ende bruecken corporele
criminelle ende civile inde welcke hy ter causen
voerscreven mit datter aencleven mach tegen ons ende iusticie
vervallen ende mesbruyct mach hebben ende hebben hem
als te desen wedergestelt ende gerestitueert stellen
weder ende restitueren tot zyne goede name fame ende
geruchte in onsen lande ene hertoigdomme van brabant stede
van bruessel ende allen anderen onsen landen ende heerlicheyden
ene tot zynen onverbeurden goeden indyen hyre eenige heeft
gelyc ende in alder manieren als hy was voere tgeval ende
geschiedenisse vanden feyten ende mesusen boven geruert
ende vuyt onser meerder gracien hebben wy geabolieert af
ende te nyeute gedaen aboleren doen af ende te nyeute by
desen alle die procedueren die ter causen van desen gedaen
moegen zyn by onsen amman oft zynen lieutenanten tegens den
voers. suppliant mitten diffaulten daer op gegaen ende
naergevolght imponerende hier op silencie ende eeuwich
zwygen onsen procureur generael van brabant ende allen anderen
onsen rechteren iusticieren ende officieren wie
zy syn satiffactie ende beternisse eerst ende voer al
ons als geinteresseerde partie gedaen indyen die nyet
gedaen en zy ennige daer toe dient civilyc allenlyc
behoudelyc oic dat de voers. suppliant gehouden sal wesen
ter causen vander voers. mesdaet en mesusen te doene eerlycke
reparacie ende beternisse ons ende iusticie nade ordinancie van
onsen lieven ende getrouwen cancellier ende luyden van onsen
rade in brabant ende oyc te refonderen ende betalen die redelycen
costen van iusticien in dien datter ennige gedaen zyn
ter taxatien van onsen voers. cancellier ende rade die wy
daer toe committeren by desen ontbieden daerom ende bevelen
den selven onsen cancellier ende rade in brabant dat voer
henlieden geroepen die ghene die daerom behoiren geroepen
te zyne zy procederen wel ende dueghdelyc ter verifficatie
ende interinemente van desen onsen tegenwoirdigen brieve
nae huere forme ende inhouden ende ter taxatien vanden
costen voerscreven ende dat gedaen ende de voers. costen
getaxeert ende betaelt zynde zy onse drossaet van brabant
meyere van loeven amman van bruessel scoutheten van
antwerpen ende vanden bossche ende alle andere onse ende onsen
vassalen rechteren iusticieren officieren ende ondersaten
tegenwoirdich ende toecomende dien dat aengaen oft
aenroeren sal moegen huere stedehouderen ende eenyegelyc
van hen besondere soe hem toebehoiren sal doen laten ende
gedoogen den voers. janne slave suppliant van desen onsen
iegewoirdiger gracien remissien ende perdoenen ende van allen
inhouden van desen inder voegen ende manieren voeren
verhaelt rustelyc vredelyc volcomelyc ende eeuwelyc genyeten ende
gebruycken sonder hem te doen of te laten geschieden
nu noch in toecommende tyden ennich hinder stoot letsel oft
moeyenisse aen live noch aen goede ter contrarien in enniger
manieren maer zynen persoen tegewoirdelyc gevangen als
voers. is mitgaders oyc zynen voerss onverbuerde goeden
undyen die hier om gevangen gearresteert ofte becommert
waeren zy die stellen ende setten oft doen setten ende stellen
ter stont ende sonder vertreck tot geheele ende volcomen
delivrancie want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat
dit goet vast ende gestadich blive tot eeuwigen dagen
soe hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen behoudelyc
in anderen saken ons recht ende eenenyegelycken tzyne
in allen gegeven in onser stadt van bruessel inde maent
van julio int iaer onsheeren duysent vyfhondert ende
tweentwintich ende van onsen rycken te wetene van$
roomsschen ende van hongrien etc. tvierde ende van spaingi$$
etc. tzevenste aldus stont gescreven boven opte plycke
byden keyser in zynen rade ende geteekent dubhout
ende noch visa
gecollationneert met ende tegen die
originale ende besegelde brieven by my
$ijsele"
pardons,039.txt,"philips etc. doen te wetene allen tegenwoirdige ende
toecommenden dat wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie
van jan olivyers gebooren poorter onser stede van mechelen
metsere van zynen ambachte belast met wyff ende
kinders inhoudende hoe dat op des heylickx cruys dach in
meye xvc lviij anthonis thyelens alias suwens ende jan de
jonge met bernart van heyst ende wylen casen van heyst
wulle wevers zyn geweest tot boonheyde onder de iurisdictie
shoffe van beffere te putte in een herberge gestaen
by der kercken genoempt het $$$ ende alsoe men aldaer
alsdoon den papegay geschooten hadde ende dat de voirs. wylen
casen seyde dat een heer cornelis * priestere hem gegeven
hadde drye bouten zoe zyn int scheyden den zelven wylen
casen ende bernaerdt van heyst zynen neve inde kokene
vanden voirs. herberge gereesen groote twiestige woirden ende
zulcke kyvagien dat hy bernaerdt den zelven casen goot een
gelas biers in zyn aensichte ende dat uuyt zaickere van een
vander bouten daer op hy bernardt seyde ghy heeft h$$
den bout gegeven ende ick en heb den bout nyet ende sittende
den suppliant alsdoen inde voirs. kokene omtrent der schouwen
op hem zelven met een pintken biers aenhoirende de voirs.
twistige woirden heeft naer het ghieten des voirs. gelas biers
totten selven casen geseydt en kyft nyet meer om den bout
ick hebben wech gedaen ende in stucken gebroken hy leegt inden
stal ick sullen betaelen wat wilde daer voer hebben daerop
de voirs. casen seyde ick en wilder nyet voier hebben maer
ick wille mynen bout hebben god geve wat dat u cost ende
met dyen sloech hy casen den voirs. suppliant met zyn vuyst oft
handt op zyn aensichte alzoe dat hy suppliant bloydde ende
alzoe geslaghen zynde wordden onderlinge vechtende dwelck
siende de voirs. anthonis thyelens heeft tusschen beyden
willen gaen ende namp den voirs. casen ende stelden beseyde
willende henluyden van een scheyden ende te vreeden stellen
ende casen gehouden zynde ende woude nyet swygen maer was
zeer qualyck sprekende kyvende ende maniere makende den suppliant
inne te varen sulcx dat de voirs. suppliant dat hoirende ende zynde
geturbeert uuyttrack zyn pasmes oft weymes ende stack den
voirgenoemden wylen casen onder zynen arme ende casen alzoe
gestoken ende gewoont wesende ginck buyter voirs. cokene tot
opden vloer vanden voirs. herberge ende viel aldaer ter aerden
ende wordt daernae gebarcht tot zynen woenhuyse tot mechelen
ende aldaer gelegen hebbende omtrent vyff dagen is van lyffve
ter doot gecommen tot groot ende bitter leetwesen vanden voirgaenden
suppliant die welcke vreesende rigeur van iusticien hem heeft
moeten laeten absenteren van * zynder huysvrouwe ende kinderkins
grooten achterdeelen en verdriete ende noch meer zyn en
soude en wordde hem suppliant hier inne nyet versien by ende
met onse opene brieven van remissien daer toe dienende
ons om de zelve zeer oitmoedelyck biddende waeromme
zoe eest dat wy de saicken voirs. overgemerckt den voirgenoemden
jannen olyviers suppliant genegen wesende szynder bede ende
begeerte ende hem willen in desen gratie ende genade prefereren
voir rigeur van iusticien hem hebben inden gevalle alsboven
vergeven quytgescholden ende geremitteert vergeven quytschelden
ende remitteren uuyt zunderlinge gratie midts desen onsen
brieff tfeyt ende manslach boven geruert midtsgaders alle
pene boete ende bruecken corporelle ende criminele daerinne
hy ter ter causen van dyen met deser aencleeft tegens ons
ende iusticien mesdaen oft mesbruykt mach hebben ende
ende hebben hem daeraff als wedergestelt ende
gerestitueert stellen weder ende restitueren tot zynen
goeden fame ende name in vo onsen voirs. lande ende
hertochdomme van brabant ende allen anderen onsen landen
ende heerlicheden mitsgaders tot zynen onverbeurden goeden
indien hy eenige heeft alzoe hy was voer de toecompste
vanden voirn. manslach imponerende hyer op een eeuwich
zwygen ende silentie onsen procureur generael in brabant ende
allen anderen onsen rechteren iusticieren ende officieren
wy zy zyn satisfactie ende beteringe ierst ende $$$
gedaen der geinteresseerde partyen indyen die noch nyet
gedaen en is ende eenige daer toe staet civilyck alleenlyck
behoudelyck dat die voirgaende suppliant gehouden wordt tzelve
feyt tegens ons te beteren oick civilyck maer de gelegentheyt
vanden misdaet ende faculteyt van zynen goeden volgende
onse ordinantie daerop gemaeckt ende oick te betaelen
die redelyckecosten van iusticien alreede gedaen ende noch te
doene allet ter taxatien ende moderatien van onsen lieven
ende getrouwen die cancellier ende luyden van onsen rade
in brabant die wy daer toe gecommitteert hebben ende
committeren by desen dat voir hen geroepen die ghene die
daer over behoiren geroepen te zyn zy procederene wel ende
duechdelyck ter verificatie ende interinemente van desen
onsen brieff naer zynder formen ende inhouden welck
interinement hy suppliant gehouden zal syn in onsen voirs. rade
te versueckene bynnen eenen halfven jaere naer date
van desen opte verbuerte van te verlyesen deffect
der zelver ende dat gedaen ende de voirs. amende
civile ende costen van iusticien getaxeert * ende betaelt
zynde in handen vanden ghenen van onsen ontfangers dyet
behoiren zal zy by onsen drossaet van brabant ende alle andere
onsen ende onser vassalen oft smael$$ heeren rechteren
iusticieren ende officieren ons voirs. lants van brabant
tegenwoirdich ende toecommende huere stedehouderen ende een
iegelyck van hen besundere zoe hem toebehoiren zal doen
laten ende gedoogen den voirnoemde jan olyviers suppliant van dese
onse gratie remissie quytscheldinge ende pardoen ende
van allen allen de inhouden van desen inder vuegen ende
manieren voertverhaelt rustelyck vredelyck volcommelyck ende eeuwelyck
genyeten ende gebruycken sonder hem te doene noch te laeten
geschieden nu noch in toecommende tyden aen lyff noch aen goet
eenich hinder letsel oft moyennisse ter contrarien maer by
alsoo zyn lyff of eenige van zynen goeden nyet geconfisqueert
daeromme gevangen gearresteert becommeert oft beledt waeren
dat zy die stellen ende doen stellen terstont ende sonder vertreck
tot geheelder slakinge ende delivrance want ons alsoe
gelieft ende ten eynde dat dit goet vast ende gestadich
blyve tot eeuwyghen daigen soe hebben wy onsen zegele
hier aen doen hangen behoudelyck in anderen saicken onsen
rechte ende eenen iegelyck tzyne in allen gegeven in onsen
stadt van bruessele inde maent van april duysent
vyffhondert twe ende tsestich van onsen rycken van
spaengnen ende sicillien tvije ende van naples
tixe op de plycke stont gescreven by den
coninck ende onderteekent $ de perre visa
recepta
gecollotioneert ende bevonden taccorderen
met zynen originale by my
$$$"
pardons,323.txt,"remissio charles etc scavoir faisons a tous presens et avenir nous avoir
receu lumble supplication de gilles de blaesvelt escuier signeur
de limale en notre pays de brabant contenant comment il nous a servy
en estat dhomme darmes soubz la charge de notre cousin le
conte de nassou des premieres ordonnances en faitz et exploitz
de guerres tant contre le turcq que en toutes autres guerres
lespace de vingt ans comme ung bon vassal et subgect doibt
faire meismement devant peronne ou en donnant lassault
il fut bleschie et en peril de mort apres sest retourne a
limale ou il sest tousiours bien conduit et estant la
luy sont venues plaintes pluiseurs foiz et par ses voisins
gens de bien dune veille femme nommee jacquette laquelle
estoit comme on dit natisve de france mariee aiant eu
enffans bastardz diffamee et reputee pour sorciere et quelle
savoit le moien et en usoit non tant seullement de prendre le
bure des voisins et povres gens mais aussy de fere morir les
bestiaulx diceulx et a ceste occasion depuis nagaires ou mois
de mars lan xve trentohuyct est advenu que ledit suppliant
a laspres disner le meisme jour du partement du frere dudit
suppliant pour aller en espaigne avec notre grand maitre dhostel
le conte du reulx apres avoir fait bonne chiere et prins
congis de luy en passant devant la maison de ladicte
jacquette souvenant desdites plaintes appella ou fist mener
ladite femme hors sa maison audit limale jusques a la halle
la ou il la fist embrasser ung posteaux dicelle halle
avecq les grusillons sans touteffois estre serre la delaissant
jusques au soir et alors le manda ledit suppliant $$$
estre amenee en sadite maison luy cuydant fere cognoistre
la verite en fait de sorciere prendant en sa main ung
fouvet dont lon chassa les chiens hors la maison pour luy
donner terreur en la frappant a tors et travers sans consideracion
ou ne comment et ce fait pour ce que pour la premiere foiz
elle ne vouloit confesser ce que dessus fist ledit suppliant
ramene ladite jacquette et apres par deux fois remander
laiant faict despoillier jusques a la chainture et ainsy
battu non tant seullement $$$ fouvet mais aussy de verges
a cause que les insensez les craindent plus en luy donnant
deux ou troiz souffeletz de la main pensant ainsy luy
fere cognoistre ce que dessus et apres par courroucho
et esmotion de sang boutta le suppliant icelle femme par
terre en luy donnant une seulle attainte de son pied
au corps et la renvoye ainsi a la maison du sergeant
commandant en estre fait bonne garde pensant proceder
contre elle par justice comme de raison la ou elle allist
coucher la nuyt sur ung lict laquelle aiant au
paravant este malade et point encoires trop bien refaite
fut renvoye en sadite maison et le lendemain est allee
de vie a trespas dont lon pourroit pretendre que le suppliant
en seroit culpable combien quil ne scet et ne pense avoir
donne aucun cop mortel autres que dessus est dit. et
craindant rigeur de justice sest absente de notredit pays
de brabant a son grand regret prejudice et dommaige ayant
habandonne femme et mesnaige ouquel il noseroit
retourner ne soy employer en notre service combien quil
ait satisfait a partie interessee se notre grate et misericorde
ne luy est surce impartie sicomme il dit dont actendu
ce que dit est meismement p$endant regard a linnocence
du cas et les bons et leaulx services par luy faiz pour
lesquelz il a engaige la plus part de ses biens et habandonne
plus de sept mois noz pays de pardecha il nous a treshumblement
supplye et requis pour ce est il que nous ces choses considerees
audit gilles de blaesvelt suppliant inclinans a sadite supplicacion
et requeste et luy veullans en ceste partie preferer
grace et misericorde a rigeur de justice meismement a la
requeste et contemplacion daucuns signeurs et bons
personnaiges avons $$$ cas que dessusdit par la deliberacion
de notre treschiere et tresamee seur la royne donargiere
de hongrie de boheme etc pour nous regente et gouvernante en
nosdits pays de pardeca quicte remis et pardonne quictons
remectons et pardonnons de grace especial par cidites presentes le
cas et homicide dessus declaire ensemble toute paine amende
et offence corporelle et criminelle enquoy pour raison et a
loccasion dudit cas et des circonstances il peult avoir mesprins
et estre encouru envers nous et justice et lavons quant
a ce remis et restitue remettons et restituons a ses bonne
fame et rennomee en notredit pais de brabant et tous autres
noz pays et seignouries ensemble a ses biens non confisquiez
$$$ en y a tout ainsi selon et par la maniere quil
estoit auparavant ledit cas advenu imposant sur ce sillence
a notre procureur general et tous autres noz justiciers et officiers
quesconques satisfaction toutesuoyes faite a partie interessee
premierement et avant tout oeuvre se faite nest et elle y
chiet civillement tant seullement pourveu que ledit suppliant
sera tenu amender ledit cas emiers nous aussi civillement selon
lexigence dicelluy et la faculte de ses biens. et avec ce
paier et resfondre les mises et despens de justice saucuns
en sont faiz a larbitraige de tauxation de nos amez et
feaulx les chancellier et gens de notre conseil en brabant
que commectons a ce ausquelz mandons que appellez et devant
eulx ceulx qui pour ce feront a appeler ilz procedent bien
et $$$ a la veriffication et intermement de cesdites
presentes selon leur forme et teneur lequel intermement
ledit suppliant sera tenu requerre en notredit conseil deans ung
an apres la date de cestez sur paine destre prive
de leffect de ces presentes. et a larbitrage et tauxation
de ladite amende civille et despens dessusdits et ce fait et
ladite amende civille tauxee et paies $$$ mains de celuy de
noz reteneues quil appertiendra qui sera tenu en fere $$$ $$$
et rendre compte et reliqua a notre prousfit avec les
autres deniers de son entermise ilz et tous noz autres
justiciers et officiers presens et avenir cui ce peult et pourra
touchier et regarder leurs lieuxtenans et chacun deulx endroit soy
sicomme a luy appertiendra faicent seuffrent et laissent
ledit suppliant de notre presnte grace remission et pardon selon
et par la maniere que dit est plainement et paisiblement
joyr et user sans luy fere mettre ou donner ne souffrir estre
et fait mis ou donne ores ne au temps avenir aucun arrest
trouble ou empeschement au coulvaire en corpz ne en
biens en maniere quelconque ains se son corps ou aucuns
desesdits biens non confisquez comme dit est sont ou estoient
point ce prins saisiz arrestez ou empeschez les mettent
ou facent mettre incontinent et sans delay a plaine
et entiere delivrance car ainsy nous plaist il
et affin que ce soit chose ferme et estable a tousiours
nous avons fait mectre notre scel a ces presentes saulf
en autres choses notre droit et lautruy en toutes donne
en notre ville de bruxelles ou mois de novembre lan
de grace mil cincqcens et trenteneuf de notre empire
le xxe et de noz regnes de castille et autres
le xx iiiie ainsy estoit escript sur la plicque
par lempereur en son conseil et signe verreyr$$
visa regestrata
collation est facte et concorde a son
original par moy"
pardons,400.txt,"remissie van dootslage
maximilian par la grace de dieu esleu empereur tousjours
auguste roy de germanie de hongrie dalmatie de croatie etc
et charles par la mesme grace archiducz daustrie prince
despaignes de deux cecilles de jerusalem etc ducs de
bourgogne de lothier de brabant de stier de karente de craniole de
lembourg de luxembourch et de geldres contes de flandres
de habsbourg de tyrol de phierrete de kiburg dartois de bourgogne
palatins de haynnaut de hollande de zeellande de namur et de
de zuytphen marquis du saint empire et de burgauw
lantgraves delzate seigneurs de frise des marches desclavonie
de portenauv de salins et de malines savoir faisons
a tous presens et advenir nous avoir receu lumble supplication
de jaques seigneur de lisques contenant comment le xvije jour du
mois de juing ledit suppliant le seigneur de fallaix claude de byssy
loys de renel et leurs complices en notre ville de bruexelles
partirent du soir environ xj ou xij heures de lostel dudit
faillaix en intention de aller passer tamps en la maison
dune femme publique que len dit la grande hollandoize lez
les estuves de pollepelle et venans devant ladite maison
hurterent a la porte dicelle et requerent y entrer a quoy
ladite hollandoize respondy quilz ny entreroient et ledit
remonstrant et sesdits complices dirent que dont romperoient ilz
ladite porte et pour ce faire lapprocherent mais ils
oyrent bruyt daucuns compaignons estans ou baz de
ladiite maison qui monterent en hault lesquelz tost aprez
ou aucun deulx jetterent pierres apres icellui remonstrant
et sesdits complices et firent leur effort de les touchier et
bleschier a loccasion de quoy ung nomme tristram serviteur
dudit seigneur de faillaix savanca doner ung cop de pit contre
ladite porte sans la rompre et lors ledit seigneur de faillaix recouvra
contre ladite porte qui estoit coppee par le mylieu et lentreouvrit
de sorte que ung homme en se mettant sur ses mains y povoit
entrer sy savanca ledit loys de renel et y entra et y
trouva ung des compaignons de dedens ja descendu pour
deffendre ladite porte lequel pour ce faire rua ung coup aprez
ledit renel lequel il failly et lors ledit renel pour la seurete
de sa personne rua aprez lautre et le toucha mais il ne
scet en quel lieu et lors sescrya ledit compaignon disant
monseigneur lescuyer pardonnez moy mais en ce disant il empoigna
ledit renel par le coullet que lors ledit renel pour sa seurette
comme dessus lembracha et le jetta sur ung bancq ce compaignon
se releva et de rechief sailly ou col dudit renel et lors ledit
renel pour sen deffendre lui donna encoires ung coup de dage
sans bonnement aussy savoir en quel lieu ce compaignon
se releva et de rechief lors querant senschaper sailly de
la maison et le rencontra ledit suppliant lequel ayant oy le
debat de renel et ne savoit comme il luy estoit donna a ce
compaignon ung coup de rapiere renel meu de chaleur
monta en hault pour savoir qui estoient les aultres qui leur
avoient jette de pierres et trouva ung autre compaignon
avec trois femmes communes auquel ledit renel se parforcha
donner de sa dage a quoy il failly au moyen de ce que le compaignon se
jetta de laval de la montee et le rencontra ledit remonstrant qui rua
aprez luy ne scet s il le toucha et puis le trouva le seigneur de faillaix
lequel luy rua deux coupz de taille de sa daghe et ung cop d estocq
sans savoir a la verite s il le blescha ne en quel endroit et ainsy
que byssy pensoit entrer en ladite maison le premier compaignon qui
avoit este bleschie le hurta si rudement qu il le desmarcha deux
ou trois pas et que ledit compaignon mesmes en tumba et ne luy
feist ledit bissy riens mais entra en ladite maison et venant aux
degrez pour suyr les dessus nommez trouva le second desdits compaignons
qui le requist le laisser passer ce quil feist puis rencontra ce
compaignon ung benedictus le sauvaige serviteur dudit byssy
lequel semblablement le laissa passer et tost aprez entendirent
que lung de ces compaignons bleschiez nomme jeannijn de mol filz
de loste du pourcelet dudit bruxelles termina de vie par mort
dont ledit remonstrant a este et est amerement desplaisant et
doubtant rigeur de justice il sest absente de notre dite ville
de bruxelles et pays de brabant ou il nozeroit retourner
ains conviendroit audit remonstrant laisser ses parens et amys
et aussy a son grant regret notre service comme il dist se notre
grace ne luy est sur ce impartie dont attendu ce que dist est
et que par infortune et non de propoz delibere ledit meschief
est advenu et que en autres choses jusques ores ledit suppliant
est bien renomme et navoit commis cas deshonneste il nous
a tres humblement supplie et requis pour ce est il que nous
ces choses considerees audit jaques de lisques suppliant inclinans
a sa dicte requeste avons ou cas dessusdit quite remis et pardonne
quittons remectons et pardonnons de grace especial par ces presentes le cas et homicide
dessus declaire ensemble toute peyne et offence corporele
criminele et civile en quoy pour raison et a loccasion dicelluy cas
il peult avoir offence et estre encourru envers nous et
justice et lavons quant a ce remis et restitue remettons
et restituons a ses bonne fame et renommee au pays et a ses
biens non confisquez saucuns en a tout ainsy quil estoit
auparavant ladvenue dudit cas en imposant sur ce silence
perpetuele a notre procureur general de brabant et a tous noz
officiers quelzconques satisfaction faicte a partie interessee
premierement et avant tout euvre se faicte nest et elle y chiet
civilement tant seullement sy donnons en mandement
a nos amez et feaulz les chancellier et gens de notre conseil
en brabant qui appelle ceulx qui pour ce seront a appeller ils
procedent bien et deuement a la verification et interinement
de cesdites presentes et ce fait ilz et tous autres noz officiers
et justiciers quelzconques cui ce regardera ou leurs
lieutenants et chacun deulx endroit soy et sy comme a luy
appertiendra facent seuffrent et laissent ledit suppliant
de notre presente grace et remission ensemble de tout le contenu
en sesdites presentes selon et par la maniere dicte plainement paisiblement
et perpetuelement joyr et user sans luy faire mectre
ou donner ne souffrir estre fait mis ou donne ores ne
ou temps advenir aucun destourbier ou empeschement
au contraire ains se son corps ou ancuns de ses biens
sont ou estoient pour se prins saisiz arrestez ou empeschez
les mectent ou facent mectre tantost et sans delay
a plaine et entiere delivrance car ainsy nous plaist
il et affin que ce soit chose ferme et estable a tousjours
avons ces presentes fait seeller de notre seel sauf toutesvoyes
en aultres choses notre droit et autruy en toutes donne
en notre cite dausbourg le xxviije jour du mois de juing
lan de grace mvc et dix et des regnes de nous empereur
assavoir de germanie le xxve et de hongrie etc le xxje et ainsy
avoit escript sur le reploy par lempereur mon seigneur et larchiduc
et signe h de hane et encoires visa et sigillata
de expresse mandato domini imperatores
collationne a l’original
par moy
n. strate $$"
pardons,328.txt,"remissie
charles etc savoir faisons a tous presens et avenir nous avoir
receu lhumble supplication de jeromme de milan povre couturier
a present prisonnier en notre ville danvers contenant comment feu jehan
baptiste de servo aussy de milan passe douze ans a espouse en
la face de leglise la seur dudit suppliant et avec icelle consomme
mariage et habite par certaine espace de temps et jacoit que
ledit jehan baptiste se devist avoir conduit comme homme de bien
et demoure avec la seur dudit suppliant sa femme sans icelle delaisser
ny habandonner en aucune maniere. ce non obstant peu apres
quil lauroit eu espousee comme dict est il sest sans aucune cause
ne raison departy de sadite femme et icelle delaisser
habandonner et aucune maniere laisse en grande desolation
et sen est ledit jehan baptiste alle vers romme ou il auroit
eu contemptenement du sainct sacrament de mariage et
postposant toute conscience et honneur espouse une autre
femme et avec icelle consomme mariage au grant scandale
regret et confusion dudit suppliant de sadite seur et tous leurs parens
et amis ce considerant ledit suppliant et ayant au vray entendu
ledit jehan baptiste estre a romme lauroit par une sa missive
premierement admoneste et en toute benivolence requis quil
voulsist delaisser ladite seconde femme espousee a romme et
comme homme de bien sen retourner vers la seur dudit suppliant
sa legittime femme et la traicter comme il appertient laquelle
missive a este delivree es mains du pere de ladite seconde
femme et dont comme fait bien a presumer ledit pere sen est mal contente
pour le deshonneur quil recevoit dudit jehan baptiste en sadite
fille et ayant icelluy jehan baptiste comme fait bien a
presumer entendu que ledit suppliant se tenoit a venise et illec
venu de romme fort mal content et courrouche sur ledit suppliant
comme fut icellui suppliant adverti et ung jour rencontrant
lesdits supliant et jehan baptiste sur les rues et entrant en
grandes parolles sur ce que dessus tant multiplierent dun
coste et dautre lesdites parolles que ledit suppliant vaincu de
l’ire et colere pour ce grant oultraige faict par ledit jehan
baptiste a sa seur comme dessus vint a ferir et bleschier
ledit jehan baptiste dun poingaert en la teste ou ailleurs de
laquelle bleschure ledit jehan baptiste apres bonne espace
de temps est ale de vie a trespas a cause de quoy ledit
suppliant sest retire et absente dudit venise et venu en notredite
ville danvers gaignant sa vie avec grant paine et travail ou
il a este constitue prisonnier comme dit est et double que
notre marcgrave et escoutete danvers vouldront contre
luy proceder au dernier supplice se notre grace ne luy est sur
ce impartie treshumblement requerrant icelle pource
est il que nous ce considere ayans pitie et compassion
dudit suppliant et lui voulans en ceste partie preferer grace a
rigeur de justice audit suppliant inclinans a sadite supplication
et requeste avons ou cas dessusdit quicte remis et pardone
quictons remectons et pardonnons de grace especial par ces
presentes le cas et homicide dessus declaire ensemble
toute paine et amende corporelle et criminelle enquoy pour
raison et a loccasion dicelui cas et homicide et des circonstances
il peut avoir mesprins offense et estre encouru envers
nous et justice et lavons quant a ce remis et restitue
remectons et restituons a sa bonne fame et renommee en notre
pays et duche de brabant et autres noz pays et signouries et a
ses biens non confisquiez saucuns en a tout ainsy et par la
maniere quil estoit avant ladvenue dudit cas et hommicide en
imposant sur ce silence perpetuel a notredit procureur general et
a tous autres noz justiciers et officiers quelconques de notredit pays
de brabant satisfaction toutesvoies faicte a partie interessee
se faicte nest civilement seulement et moyennant aussy
quil amendera envers nous civilement ledit cas selon lexigence
dicelluy et la faculte de ses biens pourveu aussy quil sera
tenu de paier et reffondre les mises et despens raisonnables
de justice pour ce faiz et ensuiz a lordonnance et tauxation de
nos amez et feaulx les chancellier et gens de notre conseil
en brabant que commectons a ce si donnons en mandement
ausdits de notre conseil en brabant que appellez ceulx qui pource
feront a appeller ilz procedent bien et deuement a la verificacion
et interinement de cesdites presentes et a larbitraige de tauxation de ladite
amende civile et mises de justice et lequel interinement
ledit suppliant sera tenu requerir en notredit conseil endedens
ung an apres date de cestes a paine de perdre leffect de cesdites
presentes et ce faict et lesdites amende et mises de justice
tauxees et payees ainsy quil appertiendra de laquelle
amende celuy de noz receveurs cui ce regardera sera tenu
faire recepte et rendre compte et reliqua a notre prouffit avec
les autres deniers de son entremise ilz notre drossat de brabant
lesdits marcgrave ou escoutete danvers et tous noz autres
justiciers et officiers de noz vassaulx ou bassains signeurs de
notredit pays de brabant et doultremeuze presens et avenir leurs
lieuxtenants et chacun deulx endroit soy et sicomme a luy appertiendra
facent seuffrent et laissent ledit suppliant de notre presente grace remission
et pardon selon et par la maniere que dit est plainement paisiblement
et perpetuellement joyr et user sans luy fere mectre ou donner
ne souffrir estre fait mis ou donne ores ne ou temps avenir
en corps ne en biens aucun destourbier ou empeschement
aucontraire ains son corps detenu en prison comme dit
est ensemble ses biens non confisquez silz estoient a la
cause dicte prins arrestez ou empeschez les mectent ou
facent mectre incontinent et sans delay a plaine et
entiere delivrance car ainsy nous plait il et affin
que ce soit chose ferme et estable a tousjours nous avons
faict mectre notre seel a ces presentes saulf en autres
choses notre droit et lautruy en toutes donne en notre ville
de bruxelles ou mois de juing lan de grace mil
cinq cens et quarante de notre empire le xxie et
de noz regnes de castille et autres le xxve ainsy escript
sur la plicque par lempereur en son conseil et signe
de $$$ visa regestrata
collatione et $$$ accorder a son
original par moy"
pardons,038.txt,"gratiebrief voor jan hermans
philips etc doen te wetene allen jegenwordighe ende toecommende dat
wy ontfanghen hebben die oitmoedighe suplicatie van jan hermans
joinck ongehouldt man geboeren binnen de prochie van niepkercke in
onsen lande van vlaenderen inhoudende hoe dat alzoe hy suppliant
den xxen novembris anno xvc lvij hem opgestelt hebbende tot
onsen dienste onder tregiment van onsen lieven ende ghetrouwen
riddere van onsen ordene vanden gulden vleyse den grave van egmont
ende gelogeert zynde om monstre te passerene ten pachtgoede vande
blauwe schuere binnen den dorpe van bierbecke in onsen landen van
brabant metten dienere van jonckeren joos wydts edelmaen onder
tvoirs. regiment al waer onder andere persoonen metten
suppliant was eenen genaempt martin du moussie die welcke
niet en cesseerde van metten suppliant te spotten ende te gecken hem
heetende botten vlaeminck ende continuelyck zeggende pouf
vlaeminck met meer dyer ghelycke iniurieuse woerden ende hy
suppliant sittende tsavons aende taffle om zynen maelteyt te doene heeft
de voirs martin gecontinueert in zyn voirs spottinghen ende crytinghen
waer deure de suppliant vergrampt heeft totten zelven geseeght dat hy
hem verdragen zoude van zulcx meer te seggene des niet temyn heeft
de voirs. martyn meer als voeren gerepeteert pouf vlaminck ende
den suppliant gequelt ende geirriteert ende dat meer is genomen de kersse
vande taeffele ende die geworpen int vuer waerduer den supliant meer
vergrampt wordende heeft totten zelven geseegt dat hy hem met vreden
laeten zoude of hy zaude hem in zyn vleesch steken ende alzoe de
voirs martyn daermede niet en was cesserende maer meer ende
enen instantelyck den voirs supliant bespottende ende irriterende seggende
dat hy nyet derren en zoude ende meer de supliant was quellende de
zelve supliant egeen verdrach cunnen gecreygen ende van patientie
verwonnen zynde ende tzelve nyet langere connende verdraegen heeft
met zynen messe daermede hy over taeffle was etende vuyt haestiger
beruerte naeden voirs. martyn gesteken ende den zelven geraeckt in
synder slincke borste waer van hy deser werelt is overleden tot
groot ende zeer bitter leetwesen van hem suppliant die daeraff geerne zoude
hebben gesoent met partyer gheinteresseerde maer en heeft gheen vrienden
connen vinden die hem des hebben willen aendraegen hoewel hy daertoe
zyn vuyterste debvoir heeft ghedaen om de selve te vindene ende alzoe oyck
nyemant is gecommen die daerop vervolgh oft clachte zoude hebben gedaen daer
doere de voirs. suppliant zedert oyck in onsen dienste zoe in garnisoen als
anderssins is geweest ende gebleven zonder daer buyten den tyt van vyff
jaeren lanck dat tzelve is gebeurt binnen onsen landen te hebben mogen off
derren vrylyck converseeren ghelyck hy oyck alnoch nyet en zoude mogen off
derren doen ten waere tvoirs feyt by ons waere vergeven midts den
welcken ende bezundere geconsidereert den continuelen dienste des supliants
der lanckheyt van teyden ende oyck dat hy suppliant totten voirs ongevalle is
gecommen byde voirs. provocatie zynde onder de ruyteren ende knechten
bezundere opde monstere onverdraechelyck ende dat egeenen partye
interesseerde en wordt bevonden noch vervolcht en is doen soe heeft de voirs.
suppliant ons zeer oitmoedelycken gebeden dat ons gelieven wille hem tvoirs
ongeval te remitterene ende vergevene ende hem daeraff te willen verleenen
onse openen brieven van remissie in zulcker zaken dienende waerom
zoe eest dat wy desen aengesien regard nemende opde lanckheyt vande
tyde dat tvoirs. feyt gheschiet is ende die dienste des voirs. supliants geneycht
wesende tzynder beden ende willende hem in dit stuck preserveren gratie
ende misericordie vuer stranheyt ende rigeur van rechte hebben den zelven
supliant inden gevalle als boven quytgheschonden ende vergeven schelden
quyte ende vergeven vuyt zunderlinger gracien by desen onsen brieve
tfeyt ende ongeval boven geruert midtsgaeders alle offitie ende bruecke
corporelle ende criminelle daerinne hy ter causen voirs. midts dat daer aen
cleven mach tegen ons ende justicie mesdaen ende mesbruyct mach hebben
ende hebben hem dien aengaende wedergestelt ende gerestitueert stellen weder
ende restitueren tot zynen goeden naemen fame ende geruchte in onsen voirs.
lande van brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheyden ende
tot zynen onverbeurden goeden indien hy enige onder ons heeft gelyck ende inder
manieren zoe hy was voer de toecompste vanden voirs. feyte imponerende
hierop een eewich geswych onsen procureur general in brabant onsen meyer
van loevenen ende alle anderen onsen justicieren ende officieren wy zy
zyn satisfactie ende beternisse ierst ende voeral gedaen der partye
geintereseerde indien die noch nyet gedaen en zy ende ennighe daertoe staet
civilyck alleenlyck behoudelyck dat de voirs. suppliant gehauden zal zyn
tvoirs. feyt tegen ons te beteren civilyck maer gelegentheyt vander zaken ende
faculteyt van zynen goeden met oick te betaelen de riddelycke costen van
justicien hieromme alreede gedaen ende te doende allet ter taxatien ende
moderatien van onse lieve ende getrouwe de cancellier ende luden van onsen
raede in brabant die wy daertoe gecommitteert hebben ende committeren by
desen ontbieden daeromme ende bevelen den zelven onsen cancellier ende
raidsluden dat voor hem geroepen degene die daerom behoeren geroepen te zyn
zy procederen wel ende duechdelyck ter verificatie ende interinement van desen
ende totter taxatien ende moderatien vanden voirs amenden ende costen
van justicien alzoe zy sullen bevinden behoirene welck interinement de
voirs. suppliant gehouden zal zyn te versuecken ende hem in persoone te
presenteren in onsen voirs. rade binnen sesse maenden naestcommende opte
*pene van te verbeuren deffect vanden zelven ende dat gedaen ende de
zelve civile boete ende costen van justicien getaxeert ende betaelt
zynde inden handen vanden genen die dat behoiren zal zy onse voirs.
procureur general in brabant onsen voirs. meyer van loevenen ende alle
andere onse rechteren justicieren ende officieren ende ondersaten jegenwoirdi
ge ende toecommende dien dat aengaen zal mogen heuren stedehouderen
ende eenen iegelyck van hem bezundere soe hem toebehoiren zal doen laten ende
gedooghen den voors. suppliant van deser onsen jegenwoirdiger gratien.... ende
remissien ende van allen dinhouden van desen inder vuegen ende manieren
voeren verhaelt rustelyck vredelyck volcommelyck ende eewelyck genyetten
endt gebruycken sonder hem te doene oft te laten geschieden nu oft in
toecommende tyden ennich hinder letssel oft moyennisse aen lyve noch aen
goeden ter contrarien maer indien zyn lyf oft ennighe van zyne goeden
daerom gearresteert becommert oft belet waren dat zy die zetten
ende stellen terstont ende zonder vertreck tot geheelder ende volcommender
delivrance want ons alzoe gebieft ende ten eynde dat dit
vast ende gestadich blyve tot eewigen dagen soe hebben wy onsen zegel hier
aen doen hangen behoudelyck in anderen dingen onsen rechte ende
eenen iegelycken anderen dessyndt gegeven in onsen stadt van
bruessele inde maendt van december int jaer ons heeren duysent
vyffhondert ende tweentzestich naer coustuyme van scryven onse hof$
van brabant van onsen rycken van spaenien ende secillien etc tvije lande
van naples etc tixe opde plicque stont gescreven byden
coninck ende onderteeckent n de zoete visa rpta
gecollacioneert en bevonden met zynen
originale taccorderen by my
facuwez"
pardons,037.txt,"remission pour jehan de mazy demourant a rohcquierez
pour ung $$$ par luy $$$ sur la personne
avoir voulut efforce une $$$ fille
que $$$ sa voulonte
maximilian et phelippe par la grace de dieu archiducz daustrice
ducz de bourgouigne de lothraine de brabant de lembourg de lutcembourg
et de quelres contes de flandres dartois de bourgoigne palatins de
haynnau de hollande de zeelande de namur et de zuytphen, marquises
du saint empire seigneurs de frise de salins et de malines savoir
faisons a tous nous avoir recue lumble supplicacion de jehan de
mazy demourant a rohcquierez empres notre ville de nyvelle $
contenant que comme de puis naquerres ledit suppliant a trouve
en sa maison une $$$ fille de la maison de de bierniemont pour
avoir du braix pour brasser en sa maison alaquelle ledit suppiant
en fist delivrer par sa femme tant quelle * vouloit avoir et
incontinant se parti devant ladite fille en allant en ung bois estant
entre sa maison dudit suppliant et la maison de ladite fille et quant
ladicte fille vient audict bois ledict suppliant luy osta son sacq et par
forche len vouloit apresser den avoir sa voulente comme de la
cougnoistre charnelement et combien que ladicte fille soy deffendi tout
le mieulx quelle povoit de fait er de parrolles toutefuoyes ledit
suppliant ne vouloit cesser de son emprinse le constraindant si avant
que la fille crya tant quelle povoit combien que ledit supliant
lui estouppa la bouche dherbes et moistres quil trouva illecques
et tant que finablement y survient ung homme voyant lequel homme
ledit suppliant laissa ladicte fille sans parfaire naccomplir sadicte
voulente et $$pnable empro$$$ pour occasion duquel cas ledit
suppliant doubtant rigeur de justice noseroit jamais converser
en notredit pays de brabant mais le $$ endroit $$ ztenir absent
et vivre en povrete et misere en estrainges marches se notre grace
et misericorde neluy estoit sur et impartie dont actendu ce que
dit est meismement ladvenue dudit cas et que ledit suppliant a
touiours este de bonne vie fame et renommee sans oucques avoir
este attaint ou $$$ daucun autre vilain cas blasmie ou
reproche si comme il dist il nous a fait treshumblement supplier
pourquoy nous ces choses considerees ayans pitie et compassion
dudit suppliant voulons adez grace et misericorde preferer a
rigeur de justice avons a icellui suppliant ou cas dessusdict quicte
remis et pardonne quictons remectons et pardonnons de notre certaine
science et de grace especial par ces presetes le fait et cas dessusdict
ensemble toute paine amende et offense corporelle et criminele
en quoy pour occasion des choses dessusdites les circunstances et deppendences
ou aucuns dicelles il a et peult avoir mesprins et estre encouru
envers nous et justice et lavons quant a ce restitue et restituons
a ses bonne fame et renommee ou pays et a ses biens non confisquez
sacuns en y a en imposant sur ce silence perpetuel a notre procureur
et a tous noz autres officiers quelzconques satiffoction toutefvois
face a partie premierement et avant tout enire se $$$ face nest
civilement tant seullement et parmy et moyennant ce que
ledit suppliant sera tenus dele nous amender civilement selon
lexigence du cas et la faculte de ses biens a larbitraige et tauxacoion
de noz aimez et feaulx les chancellier et autres genz de notre conseil
en brabant que a ce avons commis et commectons par cesdits presentes $
$ donnons en mandement a iceulx noz chancellier et autres gens
de notre conseil en brabant que appelle pardevant eulx iceulx
qui pour ce feront a appeler ils procedentet facent proceder bien
et diligemment ala verification et interinement de ces presentes
et alarbitraige et tauxation de ladite amende civile ainsi et par
la maniere quil appartiendra et ce fait et ladite amende civile ainsi
tauxee et payee a notre rentmaistre cui ce regardera lequel den
sera tenu den faire recepte a notre prouffit mandons a iceulx
chancellier et gens de conseil a noz seneschal bailli de nyvelle
et de notre $$$ pays de brabant et a tous autres noz justiciers
et officiers presents et avenir leurs $$$ et a chacun deulx en droit
soy et sicomme alui appartiendra que de notre presente remission et
pardon selon et par la maniere que dit est ils facent seuffrent
et laissent ledit suppliant plainement paysiblement **joyr et
user sans lui faire ou donner ne souffffrir estre fait ou donne ores
ne pour le temps advenir en corps ne en biens quelque arrest
destourbier ou empeschement au contraire et afin que ce soit
chose ferme et estable a tousiours nous avons fait mectre notre
seel a ces presentes saulf en autres choses notre droit et $$$ en
toutes donne en notre ville de bruxelles le xij jour du mois
davril lan de grace mil quatrecens quatrevings et cincq
apres pasques ainsi signe par monseigneur le duc ou voirs
messeigneur robert cotereau chancelier maistres jehan de houthem jehan
de coudenberghe jehan de watermale et autres du conseil
estoient present greyve visa
collonn$$ aux letres originaulx
et $$$ par moy"
pardons,123.txt,"kaerle etc. doen te weten allen tegewoirdigen ende toecommenden
dat wij ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie van
henricke vander eertbruggen, een scaemel lantman woenende
tot londerzele inhoudende hoe dat in iunno lestleden hem
suppliant sittende in seker geselscap van goede mannen in een
huys ter plaatsen geheeten ten houte* binnen der prochien
van merchten buyten $$$ is daer inne gecomen wylen
pauwels de weert sweerende met quaden eede in effecte
dat hy den vader vanden voirseyden suppliant oft zynen zone
doot steken soude ende dat midts zekere geschillen
tanden tyden tusschen henlieden geresen dwelck hoorende
heeft de voirseyde suppliant in effecte geseght totten voirseyden
pauwels wat wildy den ander man wyten waerop
de selve pauwels heeft geantwoirdt vragende in effecte
den selven suppliant oft hy den selven $$ suppliant
verantworden wilde de suppliant antwordende iaeck
daer hen leet oft arch geschieden souden heeft met
dien de voirseyden pauwels den voirseyden suppliant geworpen
met eenen pot in zyn zyde staende vorts oppe zoe tsche$$
om den suppliant met eenen opstekere te stekene maer wordde
gehouden ende de suppliant buyten der doren gestooten van
die ghene daer yegewoirdich wesende ende buyten
zynde heeft de voirseyde suppliant zeer gecomoneert wesende
midts raden voirseyden geseeght in effecte zyt ghy een man
compt hier buyten sonder nochtans de voirseyde pauwels
op sulcke woerden vuyt gecomen te zyne dan zoe de
suppliant meynde nae huys te gaene meynende dat al
gecesseert waere is hem de voirseyde pauwels opten
wech nae gevolght met eender garenpeertssen ? ende
den suppliant oploopende heeft den selven suppliant metter
garenpeertssen ter eerden geslagen ende den selven voorts
aengewilt nae tscheen met eenen opstekere maer is
de suppliant opgestaen ende heeft met zynen messe in
nootwere zyns lijfs naden voirseyden pauwels geslagen zoe
dat int gevecht de suppliant den selven pauwels
geslagen heeft een wonde in zyn hooft daer af hy
van levenden live ter doot gecommen is godwille deo
zielen barmhartich wesen dwelck de voirseyden suppliant
vuyt gronden zyns herten leet is ende in $$ken
van dien heeft de suppliant tvoirseyde ongeval aende vrienden
ende magen duegdelyck gebetert ende die selve nae zyn
vermogen gesoent ende hoewel hy anderssins is van
goeden name ende fame met oick van vredelycken conversatien
en eenen yegelycken kennisse van hem dragende hebbende wyf
endeeen ionck kindeken beduchtende nochtans rigeur van
iusticien en derre binnen onsen voirseyden lande van brabant
nyet comersen maer soude gescapen zyn vluchtich
buyten lants te moeten dolen ende zyn huysvrouwe
ende cleyn kindeken in grooter armoeden mendiceren
tzynder eeuwiger destructien desolatien ende verdriete
ten waere dat onze gracie ende genade hem hier op
werdde verleent ende geoptendeert by de welcke
gemerct $$$ dat hy hem in allen anderen dingen wel ende
eerlyck heeft gedragen hy ons zeer oitmoedelijk heeft gebeden ende versocht
waer omme zoe eest dat wy de saken voirscreven angemerct
den voirg$ suppliant genegen wesen tzynder voirseyden beden ende
supplicatie ende willende hem in dit stuck gracie ende
genade prefereren voir strangheyt van iusticien hebben
inden gevalle als boven vergeven quytgesconden ende geremitteert
vergeven quytschelden ende remitteren vuyt onser sunderlinger
gratien midts desen feyt ende dootslach boven verclaert
mitsgaders alle bruecke ende peyne corporelle ende criminelle
daer inne hier ter causen voirscreven met dat daer aen
cleeft tegens ons ende iusticie mesdeen mesgrepen ende
verbuert mach hebben hem als van desen wederom
stellen ende restitueren tot zynen goeden name fame
ende geruchte in onsen voirseyden lande van brabant ende in
allen anderen onsen landen ende heerlycheyden ende tot zyner
ongeconfisqueerden goeden ende onverbuerden goeden
in dien hy eenige heeft gelyck ende alzoe hy was
voore die toecompste vanden feyten ende dootslach voirscreven
imponerende hierop stilentie ende eeuwich swygen
onsen procureur generaal in brabant ende allen anderen onser
iusticieren ende officicieren wye zn syn satisfactie ende
beternisse eerst ende voir al gedaen zynde der partien
geinteresseerde in dien die alnoch nyet gedaen en zyn
ende eenige daer toe staet civilick alleenlick besonderlick
dat de voirseyde suppliant tvoirseyde stuck tegens ons civilick beten
sal naer gelegentheyt vanden mesdaet ende faculteyt van
zynen goeden met oick dat de selve suppliant schuldich zal
syn te betalen de redelycke ende wettelycke costen van
iusticien hieromme gedaen ende te doen allet ter taxacien
ende moderatien van onsen zeer lieven ende getruwen den
cancellier ende lieden van onsen rade geordonneert in
brabant die wy daer toe comitteren by desen ontbieden
daer om ende bevelen den selven onsen cancellier ende lieden
van onsen rade in brabant dat geroepen wese hen die
ghene die behoeren sullen daer om geroepen te zyne zy
procederen wil ende getrouwen ter verificatien ende interimenente
van desen onsen brieve naer hunne forme ende inhouden ende
ter taxatien van den voirseyden costen van iusticien ende
dat gedaen zynde ende de voirgenoemde costen getaxeert ende betaelt
zoe voirseyd is zn onse drossaert van brabant ende alle
andere onse ende die smaelere heeren rechteren iusticieren
officieren ende denen onsser voirseyden lants van brabant huere
stedehouderen ende een yegelyck van hen zoe hem toebehoiren
ende aengaen sal moeyen doen laten ende gedoogen den
voirseyden henricke vander eertbruggen suppliant van desen
onser tegewoirdiger gracie quytscheldinge ende remissie
van alle die inhouden van desen inder voegen ende manieren
voere verhaelt peyselick rustelic ende vredelick genyeten
ende gebruycken sonder hem te doen oft te laten geschieden
nu noch in toecommenden tyden eenich hindere stoot oft
moeyenisse in lyve oft in goede ter contrarien in
eeniger manieren aller in dien syn lyff oft eenige van
zyn onverbeurden goeden zoe voirseyd is daerom gevangen
gearresteert becommert oft belet waeren dat zy die
terstont ende sonder vertreck setten ende stellen oft
doen setten ende stellen tot geheelder ende volcommender
delivrancie want ons alsoe gelieft ende ten eynde
dat dit goet vast ende gestadich blyve ende gehouden
wordde teeuwiger dagen zoe hebben wy onsen segel
hieraen doen hangen, behoudelick in anderen saken
onser rechte ende eenen yegelycken $$$ gegeven
in onsen stadt van brussele inde maent van
aprille int jaer onses heeren duysent vyfhondert
ende twintich ende van onsen rycken te weten
vanden roomschen deerste ende van castillen
ende anderen tvijfste aldus stondt gescreven onder
op te plycke byder coninck in zynen rade ende
gheteekent boudewyns ende noch visa
$$ collatie van deser copyen is gedaen
ende $$$$"
pardons,343.txt,"philips byder gracie gods ertshertoge van oistenryck hertoge van
bourgoingnen van lothringen van brabant van stier van karinten van crain
van limborch van luxemborch ende van geldren grave van hasborch
van vlaenderen van thirol van artois van bourgoingnen palstgrave
ende van henegauwe lantgrave van elzaten lantgrave* van borgau
ende des heylichs rycs van hollant van zeelant van phirt van
kiburg van namen ende van zutphen grave heere van vrieslant
opten windismarck van portenauw van salins ende van mechelen
doen kond eenen yegelycken iegewoirdich ende toecomende dat wy ontfaen
hebben die oitmoedige supplicatie van lodewyck oskens inhoudende hoe
dat op sinte michiels dach int jaer xvc een de voirs.suppliant was
inden avontmael etende bynnen onser stede van lyere in brabant ten huyse
van eenen tyelman van leefdale met eenen wylen gheert die rycke
alias sioncker ende anderen aldair zy waeren in goeden geselscepe
sonder twist tot dat quam te rekenen dat alsdoe gerekent wesende
de voirs. wylen gheert seyde dat hy noch eens wilde gerekent hebben
hem tsoncken makende omme zyn gelach te betalen waeromme die voirs.
suppliant hem seyde oft niet genoech en was $$ eens oft tweewaerst
gerekent ende dat alle die andere daer mede te vreden waeren waer up
de voergenoemde wylen gheert den suppliant vraechde oft hy weert was
die hem antwoerde neen die welcke wylen gheert oprees om den
voirs. suppliant uploop te doene ende de suppliant van gelycken hoewel
zy alsdoen gescheeden waeren ende den voergenoemde gheert buyten huyse
byden voirs. anderen persoenen gedrongen die welcke wederomme int
huys quam sprekende vele quade woerden iegen die weerdinne
ende ooc nae huer slaende de welcke gheert anderwarf weder
buyten huyse gedrongen ward die opter strate ende naest der
duere dair die andere noch inne waeren lach ende wachtede
met eenen blooten messe alle die ghene die dair uuyt comen
souden soe lange tot dat die voirs. suppliant uuyt quam die hem
vraechde oft hyt op hem hadde ende metter vraghe syende
den selven gheert metten bloeten messe ende beduchtende dat hy
soude geslegen geweest hebben sloech selve yerst naer den
voirs. wylen gheert dien hy gerochte met eenen langen messe
op syn hooft dat hy ter eerde vyel van welcken slage ende
quetse die voergenoemde wylen gheert de rycke bynnen eender maent
daer naer quam van levende live ter doot ter cause van welcken
feyte ende doodslach dair af de voirs. suppliant partye voldaen ende
gebetert heeft soe es by hem nochtans beduchtende riguer van
iusticien geabsenteert uuyt onsen lande ende heerlicheyden inde welcke
hy niet wederomme en soude dorren comen $emaer hem dair
uuyt moeten houden ende eynden zyn dagen in vremde landen
ende contreen in dien onse gracie ende ontfermhertichheyt hem hier up
nyet verleent en wordde alsoe hy seet de selve oitmoedelic
versuyckende zo eest dat wy de saken voers. overgemerct
ende besondere dat de voirs. lodewyck suppliant soe wy ver staen
altyts geweest es van goeder fame en name nooydt achterhaelt
van ennigen quaden feyten ende by desen medelyden ende compassie
up hem hebbende ende willende in dit stick gracie ende genade prefereren
voor strangheyt ende riguer van iusticien sonderlinge ter eeren
weerdicheden vander heyliger passie ons liefs heeren die
hy leet op sulcken dach als huden hebben den selven lodewyck
oskens suppliant genegen zynde tot zynder supplicatie ende begheerte
inden gevalle voirs. genegen vergeven quytgescolden ende
geremitteert vergeven quytscelden ende remitteren uuyt
onser sunderlinger gracie by desen tfayt ende dootslach boven
geroert mitsgaders alle peyne ende bruecken corporelle
criminelle ende civile dair in hy ter cause ende omme de redenen
van dien met datter an cleven mach iegens ons ende iusticie
mesdaen ende hen mesgrepen ende gebruect mach hebben ende
hebben hem als dair af wedergestelt ende gerestitueert
tot zyner goede fame ende name in alle onse landen ende
heerlicheyden ende tot zynen ongeconfisqueerde goeden in dien
hy ennige heeft gelyc ende alsoe hy was eer de voirs.
dootslach geschiedde imponerende hier up een eewich swigen
ende scilencie onsen procureur generael ende allen anderen onsen
iusticieren ende officieren wie zy zyn satisfactie ende beteringe
yerst ende al vooren byden voergen. suppliant gedaen der partye
geinteresseert in dien dit noch niet gedaen en zy ende dair
ennige toe dient civilic alleenlic ontbieden dair omme
ende bevelen onsen lieven ende getruwen cancellier ende die luden
van onsen raide in brabant dat voer hemlyeden geroepen
die ghene diere behoeren geroepen te zyne zy procederen
wel ende duechdelic ter verificatie ende interinemente van desen
ende dat gedaen synde zy ende alle andere onse iusticieren ende
officieren dient aengaen mach ende yegelic van hem lyeden
doen laten ende gedoegen den voirgen. suppliant van deser onser
iegewoirdiger gracie remissie quytsceldinge ende verghiffenisse
ende van allen den inhouden van desen vulcomelic rustelic ende
eewelic genyeten ende gebruycken sonder hem te doene noch
gedoegen gedaen te syne nu noch in toecomende tyde in live
noch in goede eenich hynder stoot letsel oft moeyenisse
ter contrarien maer by alsoe zyn lyf oft ennige van zynen
voirs. goeden niet geconfisqueert daer omme gevangen
gearresteert becommert oft belet waeren dat zy die stellen
ofte doen stellen terstont ende sonder vertreck tot geheelder
slakenisse ende delivrancie want ons alsoe belieft
en ten eynde dat dit goet vast ende gestadich blyve
tot eewigen dagen soe hebben wy onsen segel hier an doen
hangen behoudelycken in anderen dingen ons ende eenen
yegelycken zyns rechts in allen gegeven in onse
stad van ghend op den goeden helegen vrydach inde
maent van april int jaer ons heeren anno vc ende drie
aldus ondergescreven by mynen heere den ertshertoge ter
rela$$en vanden rade ende geteykent haneton
gecollationeert ende bevonden concorderende
metten originalen bezegelden
brieve by my"
pardons,294.txt,"kaerle etc. doen condt allen luden nu ende naemaels wesende
dat wy ontfangen hebben die oetmoedige supplicatie van gylain
gerie scerprichtere onser stadt van antwerpen inhoudende hoe dat
hy suppliant die welcke zonder eenige jactancie te sprekene hem
altyt eerlyck ende tamelyck in zynen voirs. officie soe tot bruessele
als tot antwerpen voirs. zonder reproche tot hier toe gedragen heeft
gehadt omtrint drye weken voer vastelavont lestleden is gaen toeren
mit zynder huysvrouwen ende twee andere mans persoenen elc met
huerder huysvrouwen in een taverne oft herberge geheeten den schilt
van bourgoingnen gestaen byde vischmerct binnen antwerpen voirs.
ende mit malcanderen goede chiere makende is aldaer gecomen
passerende voirtby tgelach van hem suppliant een genoempt jan
int cransken dewelcke int tselve huys mit twee andere gesellen
achter inde camer sat en dranck den welcken denie suppliant vraechde
oft hem beliefte eens mit hem te drincken daerop die voirs. geselscape
ontrint een vierendeel van eender uren ende van daer verloff nemende
heeft die suppliant hem moeten geloven mit hem in zyn gelach achter
inde voirs. camere eens te gaen drincken ende die suppliant aldaer
inde camere comende heeft tgeselscap aldaer sittende huesselycken
gegruet gehadt mit zynder bonnette inder hant zonder yets
quaets te dencken oft te seggene dwelck ziende een genoempt
balten conincks droogscheerdere zeyde tot hem suppliant wat
wilt ghij hebben ghy beul maect uuyter cameren ghy en sult hier
nyet drincken gevende tot dien den selven suppliant vele quade ende
schandelycke woirden daerop hy suppliant antwoirdende zeyde
waeromme en soude ic hier ny moegen drincken ick sal een pinte wyns
op myn selfs hant doen comen dwelck hy dede zonder aen hen tafele
te sittene seggende tot hen gesellen ghij en derft my zoe nyet
verachten ic sal u mogelijck op een ander tyt wel kennen ende
indyen wy opter straeten waren ghy en soudes alsoe nyet seggen
ende is mit dyen die suppliant van daer gaen strijcken by zynen voirs.
geselscape ende totten selven geseygt gaet toch daer achter inde
camere ende vraeght dat geselscap wat zy op my te seggen hebben
ende zijn alsoe eenige vanden selven zynen geselscape inden voirs. camere
gegaen ende gevraecht wat zy opten suppliant te seggen hadden
daerop die voirs. balten ende oyck een zyn geselle geheeten het
kint van aken seyden drinckt ghy metten beul ghy syt nyet beter
dan hy gevende hem tot dyen vele quade iniurieuse woirden soe dat zy
wederom gecomen zijn byden suppliant hem die selve quade woirden
vertellende ende corts daernae heeft die voirs. suppliant mit zynen
voirs. geselscape gerekent ende betalende huere gelach zyn zy van
daer gegaen ende die suppliant comende opte merct bydes marcgrave
dieneren oft colfdragers heeft geseeght tot eenen vanden selven
genoemt hubrecht gaet toch inden schilt van bourgoingnen daer sit
en drinckt jan int cransken uwe swagere mit andere geselscap ende
vraecht hen wat zij op mij te seggen hebben aldaer die voirs. hubrecht
gegaen is ende mits dyen dat hy terstont ny wederom en quam soe
heeft die suppliant aldaer anderwers gesonden eenen anderen vanden
voirs. sergeanten geheeten hendyck muts die aldaer oyck tot zynen versuecke
gegaen is ende mit henluden gesproken ende corts daernae wederom
byden suppliant gecomen hem vertellende hoe dat zy hem denoterende
den voirs. henricke qualicken toegesroken hadden ende hem genoempt
die sleydere dwelck hoorende die suppliant wesende wel by dranck
ende van bloede ende moede verwermdt wordende is gegaen nae huys
aendoende een panchiere rocxken ende een lanck mes geheeten een
foelle ende is alsoe wederom gecomen opte merct ende van daervoirt
gegaen inden voirs. schilt van bourgoingnen aldaer hy van tevoeren
als voirs. is hadde sitten drincken aen die selve tafele gestaen opte
vloer ende heeft aldaer doen tappen een pynte wyns dwelck ziende
oft hoirende die daer achter inde voirs. camere noch saten en droncken
is by hem suppliant uuyter selven cameren gecomen die voirs. jan int
cransken hebbende in zyn hant eenen opstekere onder zijnen mantele
die suppliant tselve ziende heeft tot hem geseegt gaet van hier oft
comt opt strate ende laet ons malcanderen proeven dwelck hoorende
de selve persoonen zyn gelopen nae de coicken vanden selven huyse
nemende aldaer eenen spet om de suppleant soe wel te presumeren
was te evelen van zynen lyve dwelck zonder twiffele gebuert
zoude hebben indyen tselve by middeleers nyet en hadde belet ende
beslicht geweest nae den welcken zyn die voirs. balten tkint
van aken ende jan int cransken van daer gescheyden ende ewech
gegaen dwelck ziende die suppliant is oyck nae dyen hy mitter
weerdinnen gerekent ende betaelt hadde van daer gaen strycken ende
commende inde silver smet strate ende ziende dat die voirgenoemde balten
ende tkint van aken hem aldaer wederomme te gemoete quamen heeft
hy suppliant zynen mantele van hem te$$ eerden geworpen ende van
stonden aen zynen foelle uuyt getogen ende daer mede den voirs. baltasar
gegeven eenen houw ende wonde in zyn arm van welcken wonden
oft quetsuere die selve balten daer op nyet achtende noch noyt dach
daerom in huys gebleven hebbende maer daer mede gegaen int
bordeel ende in anderen plaetsen droncken drinckende mit zomige
vrouwe persoenen daer hy voirstyts oneerlyck mede geconverseert hadde
ende hem anderssins nyet willende wachten is binnen den tyde van ontrent
xiiii dagen daer nae van levende lyve ter doot gecome god wille
zynder zielen ontfermen dwelck hem suppliant uuyt gronden zyns
herten leet is mits den welcken zoe heeft die suppliant hem yesindert
uuyter voirs. onsen stadt van antwerpen geabsenteert ende hem int
heymelick opt gewydde gehouden gehadt ende en soude hem int
oepenbaer binnen onsen voirs. stadt nyet dorren vinden noch binnen
desen onsen lande van brabant beduchtende rigeur van justicien houden
noch converseren allet tot zynen eeuwiger verderffenissen ende
desolatien mit oyc in vercortingen van onsen justicien ende noch meer
zoude indyen daerop by ons nyet en worde versien ende den suppliant
onse gracien ende genade gedaen ons om die selve onse gracie ende oepenen
brieven van remissien in behoirlijcker formen zeere oetmoedelyck gebeden
hebbende soe eest dat wy desen aengesien geneycht wesende ter
beden vanden voirs. suppliant ende willende hem in desen prefereren gracie
ende genade voer rigueur van rechte hebben den selven suppliant inden
gevalle als boven quytgeschonden vergeven ende geremitteert ende uuyt
zunderlinger gracien quytschelden vergeven ende remitteren by desen onsen
brieve tfeyt ende den dootslach hierboven geruert mitgaders alle
offencien het zij corporelle oft criminele daerinne hy ter saecken van
dyen tegen ons ende justicie gevallen zoude mogen zyn ende misdaen
hebben stellende hem dyen aengaenen tot zynen goeden name fame tot
allen zynen goeden nyet verbuert zynde op dat hy eenighe heeft
alzoe hy was voer de toecompste vanden voirscreven manslach imponerende
hierop een euwich zwygen ende silencie onsen procureur general ende
allen anderen onsen rechteren justicieren ende officieren wye zy zyn
satisfactie ende beteringe eerst ende alsvoeren gedaen der geinteresseerde
partien indyen die noch nyet gedaen en es ende eenige toestaet
civilyck alleenlyck behoudelyck dat die voirn. suppliant gehouden
wordt tselve feyt tegen ons te verbeteren oyc civilyck nade gelegentheyt
# sy hier af verantwordt
byden ontfanger vanden
exploiten
vander mesdaet ende faculteyt van zynen goeden ende oyck te refonderen
ende betalen die redelycke costen van justicien indyen hieromm eenige gedaen
ende naegevolgt zyn allet ter taxatien ende arbiterscape van onsen lieven
ende getruwen die cancellier ende luyden van onsen raede in brabant dye
wij daer toe committeren ontbieden daerom ende bevelen den selven van onse
raede in brabant dat voer hen geroepen die gene dier behoiren geroepen
te zyne zy procederen wel ende duechdelyck tot verificatie ende
interinemente van desen onsen brief naer zynder formen ende inhouden ende
taxatie ende arbitraerscape vanden amende civile ende costen van justicie
voirscreven welck interinement hij suppliant gehouden sal zyn aldaer
te versuecken binnen eenen jaere naer date van desen opte verbuerte van
verliesen deffect der selver onsen brieven ende dat gedaen ende de voirs.
amende civile ende costen getaxeert gearbitreert ende betaelt zynde in handen
vanden genen van ontfanger ende officier diet behoiren sal dewelck
gehouden werdt daer af ontfanck te maken rekeningen bewys ende relicqua
te doene tot onsen prouffyte metten anderen penningen van synen ontfange zij$
allen anderen onsen rechteren justicieren ende officieren tegewoirdich ende
toecommende hueren stedehouderen ende eenen yegelycken van hen bezundere$
zoe hem toebehoiren sal doen laten ende gedoigen den voirn. gylain suppliant
van dese onse gracie remissie quytscheldinge ende pardoene ende van alle den
inhouden van desen inder vuegen ende manieren voeren verhaelt rustelyck vredelyck
volcommelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken sonder hem te doene
noch te laten geschien nu noch in toecomende tyden aen lyff noch aen goet eeni$
hinder letsel oft moyenisse ter contrarien maer by alsoe zyn lyff oft
eenige van zyne goeden nyet geconfisqueert zynde daeromme gevangen
gearresteert becommert oft belet waren dat zy die stellen ende doen stellen
ter stont ende sonder vertreck tot geheelder slakingen ende delivrancie
wanttet ons alzoe gelieft ende ten eynde dat dit goet vast
ende gestentich blijve tot eeuwijghen dagen soe hebben wy onse
zegel hier aen doen hangen behoudelyck in anderen saken onse
rechte ende eenen yegelyck tzyne allen gegeven in
onser stadt van bruessele inde maent van meye int jaer
onsheeren duysent vyffhondert acht ende dertich van onsen
keyserycke dnegenthienste ende van onsen rijcken van
castillien ende anderer dryentwintichste aldus stont
gescreven pote plycke byden keyser in zynen raede ende
geteekent boudewyns noch stont gescreven op te selve
plycke visa registrata
ghecollacionneert tegens die
originale brieven by my
decock"
pardons,255.txt,"kaerle etc. allen den ghenen die desen onsen brieve
zullen sien oft hoiren lesen saluyt wy hebben ontfangen
die oetmoedighe supplicatie van ian van dryele inhoudende
hoe dat hy tusschen twee oft drye jaeren geleden hem zynde
ter luythaegen by onser stadt van antwerpen ende liggende
in zyn bedde aen hem suppliant gecommen is ten geheeten
jacques de ratte die geleent begheerde te hebben wat
ghelts op welcke zyn begheerte hy suppliant hem leende
vier phls philips? guldenen ende want de selve jacques egh$
devoir en dede hem zyn ghelt weder te ghevenen soe is
gebuert dat opden meydach lestleden hy suppliant inder
voirs. onser stadt van antwerpen ontmoetende den voirs.
jacques omtrent der camerstrate opden hoeck vanden on$
straetken hem vraeghde onder andere woerden wanneer
hy hem betaelen soude vander iiii phls guldenen die hy hem
inder luythaegen leende in vrientscap waer op de selve
jacques wel by dranck weesende hem suppliant met gramm$
moede antwoerde dat hy hem nyet en woude gheven op
welcke woerden de selve suppliant hem vraeghde waer om
en wilde my nyet betaelen seyde daer op de selve jacq$
myn ghelt is my met botten ende dobbelen affghewonnen
daer teghen de selve suppliant seyde waer om segdy dat het
zyn zoe goede luyden als ghy oft ick zyn op welcke
woerden hy jacques den selven suppliant antwoirde daer
liech dy aen ick ben beter dan ioncker hendrick vande$
elst denoterende daer tegen hy inder luythagen gespeelt
hadde ende ghy met allen uwen geslachte de welck$
iniurieuse woerden ende andere hy suppliant hoorende die
nyet wel en waeren te verdraghen zoe heeft hy zyn
rapiere van scheyden getoghen ende daer mede den selve
jacques geslaegen metten platte op zyn hooft in
zulker vuegen dat de bonnette hem vander hooffde viel
ende dien slach gegeven hebbende heeft hy suppliant zyn
rapier weder in zyn scheyde gesteken ende ghinck
zynder verden den welcken de selve jacques ter stont
volghende met eenen langhen vuytgetoghen opsteeker in zyn hant
om den selven suppliant te evelen van zynen lyve dwelck
merckende des suppliants diener roepende tot zynen meester wacht
u meester dewelcke woerden hy suppliant hoirende hem
omkeerde en het selve syende zoe heeft hy zyn voirs.
rapier wederom vuytgetoegen om hem te deffenderen seggende
totten selven jacques en compt my nyet naerder dan myn
rapier lanck en is op welcke woerden nyet achtende soe
heeft de selve jacques hem zelven gevoirdeert om den suppliant
inne te loopenen ende is in zulcker manieren ende vueghen
inde voirss. rapier geloopen tot twee oft drye mael
nyet tegenstaende dat de suppliant altyt erselde den selven
suppliant stekende drye oft vier steken doer zyn cappe
ende doer de mouwen van zynen rock metten welcken
loop de voirs. jacques twee wonden inde borst ende
buyck creegh ende een in zyn been ende tselve gevuelende
heeft hy zynen voirs. opsteeker naeden suppliant geworpen
doer zyn cappe ende rock naeden welcken worp die
goede lieden tusschen beyde gecommen zyn de suppliant is
vertrocken nae zynder moeder huys ende de selve jacques
is gegaen naer des barbiers huys om hem te doen
vermaecken vanden voirs. wonden ende vermaect wesende
is hy voirts van daer naer huys gegaen daer hy gelegen
heeft omtrent xiiii daegen ombegrepen soe langhe
dat de wonden vander borst ende buyck geheelt waeren
nyettemin mits de quade bewaringhe cleyn acht den
steeck die hy int been hadde ende soe die surgynen willen
seggen mits der versuymptheyt vanden afflininghen soe
is hy naeden selven tyt daer aff gestorven hoe wel nochtans
de voirs. steeck gheen dootlycke wonde en was dwelck
den suppliant vuyt gronde zynder herten leet is ende al
eest zoe dat de voirs. afflininghe selve doirsaeck is geweest
van zynder afflinicheyt in zyn leven zeer periculeus hebbenen
twee ongevallen gedaen ende lesten zonder woerden
oft gekyff te hebbene zeer moerdaetlyck daer aff hy ten
daghe van zynder afflinicheyt noch ballinck was ende dat
de suppliant zonder iactancie te sprekene is van goeden eerlyck$
ouders staende tot goeden naeme ende fame ende tghene
dat geschiet is is genouch geschiet verweeren zynde
lyffs dat daerom hier aff hy qualyck met rechte waere$
te belasten nyettemin soe heeft hy de geinteresseerde party$
voldaen ende vernueght nochtans de selve suppliant onts$
die strangheyt van rechte en heeft hem yesindert noch $
soude voirtaene nyet dorren houden blyven wandelen noc$
verkeeren onder ons in onsen voirs. lande van brabant oft
overmaest het en waer dat hem daer op by ons en wordde$
versien van onser zunderlingher gracien ende genaede
ende hem daer op gegeven ende verleent wordden onse oep$
brieven van remissien in behoirlycken formen om de
welcke hy ons oetmoedelyck heeft doen bidden waerom
zoe eest dat ghemerct tghene des voirs. is wy ter bed$
des voirs. suppliants geneyght ende willende altyt
ende besundere te desen maele gracie ende genade prefere$
ende voirtkeeren voer strangheyt van rechte hebben den
voirs. suppliant ingevalle als boven quytgesconden ende
vergheven schelden quyte ende vergheven vuyt onser rech$
wetentheyt ende van zunderlinger gracien overmidts desen onsen
brieve den voirs. dootslach ende alle penen boeten kueren ende
bruecken het zy van lyve leden oft goeden in die welcke hy
overmits ende vuyt saecken vanden voirs. dootslage eenich $
teghen ons ende den gerichte gevallen mach zyn stellende
als van desen den voirs. suppliant wederomme in zynre eeren
goeden naeme ende famen ende tot allen zynen goeden nijet
verbuert zynde op dat hy eenighe heeft hem oirlovenen ende
consenterenen dat hy dyen nyet tegenstaende sal moghen
commen blyven keeren ende verkeeren alomme bynnen onser voirs.
lande van brabant ende overmaese gelyckerwys ende
alsoe hy dede voere die geschiedenisse vanden voirs. feyte
imponerende hier aff een eeuwich geswych onsen procureur
van brabant ende allen anderen onsen officieren dien dat
eenichssinds aengaen mach satisfactie ieest ende voer
al gedaen den partyen geinteresseert zoe verre die
alnoch nyet gedaen en syn civilyck alleenen ende behoudelyck
dat tot dien de voirs. suppliant gehouden zal zyn dat aen ons
civilyck te beteren nae de gelegentheyt ende exigencie
vander stuck ende die faculteyt van zynen goeden ter
arbitraigen ende taxatien van onsen lieven ende getruwen
ridder cancellier heeren adolfnen vander noot ende anderen
van onsen raede geordineert in barbant voirs. dat voere
hen geroepen die ghene die daer om zullen behoiren geroepen
te zyne zy procederen ende doen procederen totter
verifficatien ende internemente van desen ende totter
arbitraigen vander voirs. civilder beternissen inder manieren
ende alzoot behoiren sal ende dien gedaen ende de
voirs. civile beternisse gearbitreert getaxeert ende
betaelt zynde in handen vanden ghenen van onser rentmeesteren
dien dat behoiren zal ende de welcke gehouden zal
wesen ontfanck te maecken tot onsen behoeff ontbieden
wy voerts ende bevelen den selven onser cancellier
ende anderen luyden van onser voirs. raede onsen
drossaet van brabant meyere van loevenen amptman
van bruessel schoutheten van antwerpen ende
vanden bossche ende allen anderen onsen ambachteren
richteren ende dieneren ons voirs. lants van brabant
ende overmaze ende den ambachteren richteren ende
dieneren vande smaelen heeren inden selven onsen lande
geseten ende hueren stedehouderen nu zynde ende naemaels
wesende dat zy ende een iegelyck van hen alsoe hem
toebehoirt den voirs. suppliant van deser onser voirs.
gracien remissen ende quytscheldinghen doen ende laeten
rastelyck ende vredelyck genyeten ende ghebruycken tot
eeuwighen daghen inder manieren voirscreven sonder
hem daer teghen te doene oft te laeten geschienen aen
zynen voirs. lyve leden oft goeden eenighen hinder stoot
oft letsel ter contrarien maer zoe verre de voirs.
suppliant oft zyne voirs. goeden nyet verbuert zynde
waeren ten ocsuyne van desen aengetast gearrestheert
oft gecommert zy die zonder vertreck ontslaen ofte
sy hier af verantwordt
byden ontfanger
vanden exploiten
doen ontslaen ende stellen tot volcomender delivrancien
want ons alsoe gelieft ende wy dat gedaen willen
hebben behoudelyck ons in allen anderen zaecken
onsen rechte ende een yeghelyck des zyns ende d$
toirconden hebben wy onsen zegel hier aenen doen hangh$
gegeven in onser stadt van antwerpen inde
maent van novembri int iaer onsheeren duysent
vyffhondert ende virendertich ende van ons en
keyserycke tsesthienste ende van onsen rycke
van spaengnen beyde cecillien ende anderen twintichste
aldus stont gescreven opte plycke byden keyser ende
gheteekent zype visa recepta
ghecollacionneert tegens
doriginale brieven by my
decock"
pardons,013.txt,"maximilian par la grace de dieu esleu empereur tousiours auguste
roy de germanie de hongrie de dalmatie de croatie etc.
et charles par la mesme grace archiducz daustrice
prince de spaigne des deux cecilles de jerusalem etc. ducz
de bourgoingne de lothier de brabant de stier de carente de carniole
de lemborch de luxembourg et de geldres contes de flandres
de habsborch de tirolle dartois de bourgoingne palatins et de
haynnau lantgraves delsatte princes de zwave marquis
de burgauv et du saint empire de hollande de zeelande
de ferette de kieburch de namur et de zuytphen contes
seigneurs de frize des marches de sclavonie de portenauv
de salins et de malines a tous ceulx qui ces presentes
verront salut savoir faisons nous avoir receu
lumble supplication de jehan vanden broucke alias misco
povre compaignon de leage de xxviij ans ou environ contenant
comme ledit suppliant tost apres le noel dernier passe non
recors ne souvenant du jour sest trouve du soir en
la maison de nostre cousin le sieur de nassouw en la
ville de malines la on a leure du souppe a cause
quil estoit cogneu leans il aidoit a desservir la viande
de table et la portoit en la cuisine en quoy faisant
ung nomme michelet du verd bois qui lors estoit en ladite
maison veant que ledit suppliant portoit ung plat dargent
venant de table le persuada et induit a desrober ledit plat disant
quilz le butineroient ensemble et tellement suborna par belles
parolles icelluy suppliant qui ne pensoit a mil mal que par temptacion
de lennemj il bailla audit michelet ledit plat dargent lequel
fut y icelluy michelet prins et emporte hors de ladite maison
la ou bon luy sembla sans ce que ledit suppliant lait jamais depuis
veu ne aussi en * sa part quelque chose dudit plat et
deux mois apres ou environ ledit michelet veant quil avoit
mal fait eust par conseil de ses parens et amis demourans a
arras envoye a lostelerie de la teste dor en ceste nostre ville
de bruxcelles en argent monnoye la valeur dudit plat dargent
pour le delivrer audit sieur de nassouw ce que fust fait en sorte
que icelluy sieur en est bien content mais ce non obstant
nostre amman dudit brucelles par ses sergans a pour ledit
cas fait constituer prisonnier ledit suppliant es prisons illec
la ou il a este detenu par lespace de quatre mois ou
environ comme encoires est en grande povrete et misere
vivant de laulmosne et le plus souvent na eu que pain
et eaue pendant lequel temps il avoit pleu a nostre
treschere et tresamee fille de nous empereur dame et
tante de nous charles larchiducesse daustrice ducesse et
contesse de bourgoingne douagiere de savoye etc. en usant de
grace a linstante poursuyte daucuns bons seigneurs que en foirent
priere luy pardonner de bouche ledit cas neantmoins lon la
pardessus ce fait mectre par deux fois sur la gehynne la ou
il a endure grande peyne de et doleur tellement quil sen
sent encoires presentement et iournellement le menasse
icelluy amman de le faire mener au gibet pour le pendre
qui seroit sainsi avenoit au grant esclande et deshonneur
de ses parens et amis qui sont gens de bien et a luy sa
totale destruction se nostre grace et misericorde ne luy est
sur ce impartie delaquelle actendu meismement quil na
en riens proffite dudit larrecin la dure gehynne y luy
soufferte comme dist est et aussi quil ne fut jamais
actaint daucun autre vilain cas mais sest tousiours
auparavant conduit honnestement sans reproche si comme il dit
il nous a tres humblement supplie et requis pour ce
est il que nous les choses dessuses considerees audit
jehan vanden broucke dit misco suppliant inclinans a sadite
supplication et luy vueillans en ceste partie grace et misericorde
preferer rigeur de iustice avons par ladvis et deliberation
de nostredite fille et tante et des president et gens de nostre prive
conseil estans lez elle quicte remis et pardonne quictons
remectons et pardonnons de grace especial par ces presentes le delict
mesuzment et larrecin dont dessus est faicte mention ensamble
toute paine amende et offence corporelle et criminelle en quoy
pour raison et occurance dudit cas ses circonstances et deppendences
il peult avoir mesprins et estre encouru envers nous et iustice
et lavons quant a ce restitue et restituons a ces bonne fame
et renommee en noz pays et seigneuries et a ses biens non confisquies
sancuns en a tout ainsi et par la maniere quil estoit auparavant
ledit mesuzment et delict en imposant sur ce scilence perpetuel a
nostre procureur general et a tous noz autres iusticiers et officiers
quelzconques satisfaction faicte toutefuoyes premierement
et avant toute enure a partie interessee se faicte nest
et elle y chiet civilement tant seulement et parmi
ce aussi que ledit suppliant sera tenu de amender envers nous
ledit mesuzment civilement selon lexigence du cas et la faculte
de ses biens alarbitraige et taxacion de noz amez
et feaulx les chancellier et gens de nostre conseil en brabant
que commectons a ce sy donnons en mandement a iceulx
noz chancellier et gens de nostre conseil en brabant que
appellez ceulx qui feront a appeller ilz procedent bien
et deuement a la veriffication et interinemente de cesdites presentes
et alarbitraige et taxation de ladite amende civile ainsi quil
appartiendra et ce fait et icelle amende civile arbitree
taxee et payee a celuy de noz receveurs que mestier sera
lequel sera tenu den fere recepte et tenir compte a nostre proffit
ilz nostre drosset de brabant mayeur de louvain amman de
brucelle et escouttttes danvers et de boisleduc et
tous autres noz iusticiers et officiers de nostre pays de
brabant deca et dela la meuze et dautres noz pays et seigneuries
facent souffrent et laissent ledit suppliant de nostre presente grace
quitance pardon et remission selon et par * maniere que dit est
plainement paisiblement joyr et user sans lui fere
mectre ou donner ne souffrir estre fait mis ou donne
en corps ne en biens aucun destourbier ou empeschement
au contrere mais son corps ainsi detenu prisonnier
pour la cause dicte mectent ou facent mectre a plaine
et entiere delivrance ensemble ses biens non confisquez
sancuns en sont pour ce azzestez ou empeschiez car
ainsy nous plaist il estre fait en tesmoing de ce
nous avons fait mectre nostre seel a ces presentes donne
en nostre ville de brucelles le xxvije jour de may lan
de grace mil cincqcens et douze et des regnes de nous
empereur assavoir de germanie le xxvije et de hongrie
le xxiije et sur le reploy avoit escript ainsi par lempereur et
monseigneur larchiduc en leur conseil et signe
dycke
collationne a loriginal
par moy
$$$"
pardons,281.txt,"kaerle etc. doen te weten allen allen iegewoirdich ende toecomende
dat wy ontfanghen hebben die oetmoedighe supplicatie van jan
lodewycx scepenen onser stadt van lyere belast met wyf ende
kinderen inhoudende hoe dat hy suppliant sonder iactancie te spreken
is altyt geweest is altyt altyt geweest een eerlyck man van
goede fame naeme ende conversacie ende noynt achterhaelt van
eenige quade feyten oft mesusen ons gedient hebbende veel jaeren
int officie van scoutetscap van lyere nu eest gebuert dat hy
suppliant met anderen zyne medebrueders oick scepenen der voirs.
stadt van lyere ende oyck met janne akers scoutet tot lyere zyn
gegaen den xiiien dach septembris anno xvc zessendertich in een
herberghe tot lyere geheeten den valck om daer met malcanderen
goede chiere te makene ende goede chiere met malcanderen gemaect
hebbende zoe zyn sommige vanden geselscap van daer vertoghen ende
is aldaer gebleven jan akers scoutet tot lyere ende hy suppliant met
meer andere diversche persoonen die daer nae inquaemen ende
aldaer noch gedroncken hebbende zoe hebben zy metten weert
gerekent ende heeft hy suppliant uuyt zynen asack oft buydele
getrocken zekere goude penningen te wetene eenen cruyssart van
thien ducaten eenen keyser royal eenen dobbelen ducaet eenen
angelot vragende oft dat nyet schoengelt en was ende die voirs.
jan akers scoutet tot lyere ende andere gesien hebbende heeft
hy suppliant die selve penninghen wederomme genomen behalven
den dobbelen ducaet die de voirs. weert inden valck in zyn handen
hiel seggende dat hy daer aen voir syn gerekende gelagen genouch hadde
waerop hy suppliant antwoirde seggende dat eenen angelot genoech
waere mits den welcken de voirs. weert hem suppliant den dobbelen
ducaet wederomme gaff ende heeft hy suppliant den dobbelen ducaet
wederomme genomen seggende wy sullen dit gelach welvinden
want wy moeten noch eenen pot wyns oft twee drincken ende zyn aldaer
noch blyven drinckende ende nae dat zy een poise tyts gedroncken
hadden hebben zy noch eens metten weert gerekent ende gedroech
het gelach omtrent een pont brabants ende aldus gerekent hebbende
heeft hy suppliant geseyt dat hy tgelach betalenen soude gaende met
zynder hant in zynen azack om tgelach te betalene ende naedat
hy zyn gelt oversien hadde seyde hy suppliant totten scoutet heer
scoutet ick gemisse oft ick hebbe verloren min gelt waerop de voirs.
scoutet antwoirde dat hy zyn gelt in zynen azack suecken soude
want hy tgelt opgesteken hadde dwelck hy suppliant hoirende
heeft zynen azack oft borse affgedaen ende heeft se op die tafele
geleyt seggende besueckt mynen azack selve ende siet oft tgelt dat
ick gemisse daer inne is waerop de voirs. scoutet antwoirdende
met eenen grammen moye moeye seeghde oft hy hyt hem aentygen
wilde seggende ick zoude u eer op u herzebecken huwen oft der
gelycke woirden ende mits dien nam hy zyne rappiere metter
handt de welcke hy nyet uuyt en konde getrecken midts dien
dat een genaempt willem colibrants het selve belette ende
desen twist aldus geslicht zynde hebben zy daer noch met
malcanderen eenen pot wyns gedroncken dewelcke een
genaempt robert van veen onse duerwardere te voeren geven
wilde ende heeft de voirs. scoutet eenen groot gelassvol wyns
genomen seggende totten suppliant ick brought u dwelck hy suppliant
wachte ende hebben elck dat glas uuytgedroncken ende es hy
suppliant daernae uuyter cameren gegaen om zyn water te makene
ende wederomme commende wel by drancke zynde seyde totten scoutet
heer scoutet ick begheere assistencie van u want zy zyn hier inne
commen die myn gelt hebben ende siet toe want myn gelt werdt
versteken waerop de voirs. scoutet seyde ick zal u recht
doen ende is gegaen totter doeren die welcke hy toegesloten heeft
nemende zyn rappiere bloot in syn handen seggende aldus nyemant
zoe cloeck die hier uuyt gaet ende heeft daer nae de voirs.
scoutet zyn rappiere bloot geleet op die taefele ende heeft hem
begonnen te ontsoene ontdoene om hem te laeten besien ende is voirts
die voirs. schoutet gecommen tot hem suppliant leggende beyde zyn handen
opt lanck mess vanden suppliant dwelck hy hangende hadde op zynen
buyck seggende jan lodewycx legh aff u mes ende laet u versuecken
want ghy dierste zyn sult die ic besuecken zal ende ick meyne
tgelt over u te vinden wairtoe hy suppliant hem nyet geven en wilde
seggende soudt ghy my besuecken ick ben die ghene die tgelt verloren
heeft ende alzoe hy suppliant wel ende grootelick by drancke wesende
ende zeer gestoort dat jan akers voirs hem besuecken wilde
die zyn ghelt verloren hadde heeft een opstekere diewelcke hy in
zyn handen hadde tot twee reysen den voirs. jan akers in zyn
borst gesteeken nyet meynende den selven te grievene van zynen
lyve zoe dat hy vanden voirs. twee steken ende wonden corts
daer nae is deser weerlt overleden ende dit aenmerckende een
des voirs. schoutets dienere heeft den suppliant gequest ende gegeven
zoe in zyn hooft als in zyn tdicke van zynen beene boven de knye
vier diversche groote wonden vanden welcken deselve suppliant zeer
langen tyt te bedde heeft gelegen zeer cranck jae tot byder doot toe
hebbende ter causen voirs. groote smertte geleden ende veel menichte
van zynre substancie doer ende mits den voirs. ongevalle verteert
geconsumeert ende verchirurgeert om tot convalescencie te commen
welck feyt hem in gronde zyns herten zeer leet es ter causen
van welcken dootslaghe de voirs. suppliant beduchtende rigeur van
justicie is hem houdende op tgewyde of buyten onsen lande van
brabant ende en soude aldaer niet dorren hanteren noch comverseren
ten waere dat onse gracie ende genade hem hier op verleent
wordde alzoe hy seyt ons dairomme oetmoedelyck biddende
waeromme zoe eest dat wy desen aengesien compassie ende
medelyden hebbende metten voirn. suppliant ende willende hem in
desen gracie ende genade prefereren voer rigeur ende strancheyt
van justicie ende by advyse ende deliberatie van onse zeer
lieve ende beminde zuster die coniginne douagiere van hongerien
eertshertoginnen van oystrick regente etc ende te ernstiger beden
ende begheerte vanden suppliant prelaten vanden goidhuysen van
villers ende van sinte bernaerts die huer des ernstelyck hebben versocht
ende gebeden hebben inden gevalle alsboven den voirs. suppliant
quytgescholden ende vergeven schelden quyte ende vergeven uuyt
onse sunderlinge gracie by desen den dootslach boven verclairt
mitsgaeders oyck alle peine ende amende corporelle ende
criminelle daer inne hy hem overmits ende uuyt zaeken
van tg$$ des voirs. es iegens ons onse houcheyt ende justicie
eenichssins mach hebben onrgaen ende hebben hem dien
aengaende gerestitueert ende gestelt restitueren ende stellen
by desen tot zyne goede fame ende name in onsen voirs. lande ende
hertochdoom van brabant ende allen anderen onsen landen ende
heerlicheden ende tot zynen goeden noch ter tyt nyet geconfisquert
zyn zoe verre daer eenighe waeren imponerende hier op een # eeuwych
ende silencie onsen procur general ende allen anderen onsen richteren
justicieren ende officieren onsen voirs. lante van brabant hoedanige
die zyn oft wesen mogen satisfactie nochtans eerst ende al voeren
gedaen der geinteresseerde partie zoe verre die noch nyet gedaen
en waere civylyck alleenlyck behoudelyck nochtans dat hy den
voirs. dootslach iegens ons civilyck beteren zal naer deb gelegentheyt
vander misdaet ende faculteyt van zyn goeden ende oyck dat hy gehouden
wordt te betalen die redelycke costen van justicie daeromme gedaen
ende naegevolcht indien datter eenighe geschiet zyn ter taxacie ende
arbiterscepe van onsen lieven ende getruwen den cancellier ende luyden
van onsen raede in brabant die wy daertoe committeren ontbieden
daeromme ende bevelen den voirs. onsen cancellier ende luyden van
onsen raede in brabant dat voer hemluyden geroepen die ghene
die daeromme behoiren sullen geroepen te zyne zy procederen ende
doen procederen wel ende duechdelyck totter verifficacie ende
interinemente van desen onsen iegewoirdighen brieve naer huer
vorme ende inhouden endewelck interinement de voirs. suppliant
gehouden sal zyn in onsen voirs. raede te vezuecken binnen eenen
jaere naer date van desen op de pene van te verbueren deffect
der selver ende dat gedaen ende de voirs. civile boete ende costen
van justicie indien datter eenige zyn getaxeert gearbiteert
ende betaelt als behoiren zal van welcke cyvile boete de gene
van onsen rentmeesters dient aengaet gehouden wert ontfanck
te maken rekeninge bewys ende reliqua te doen tot onsen
prouffite metten anderen penningen van zynen ontfange zy onsen drossaert
van brabant ende van overmaze hoedange die zyn oft wesen moghen
tegenwoirdighe ende toecommende hueren stedenhouderen ende elck
van hen zoe hem tot toebehoirt ende aengaen mach den voirs. suppliant
van dese onse gracie ende remissie inder manieren voirscreven
rustelyck ende peyselyck doen ende laten genyeten ende gebruycken
sonder hem te doen noch te laten geschien in lyve noch in goede
eenich hinder letsel oft moyenesse ter contrarie maer indien
zyn lyf oft zyn onverbuerde goeden dairomme gevangen becommert oft
gearresteert waeren dat zy die terstont stellen oft doen stellen
tot volcommen dilivrancie ende slakingen want onssalsoe belieft
ende ten eynde dat dit goet vast ende gestadich blyve tot eeuwigen
dagen zoe hebben wy onsen segel hier aen doen hanghen behoudelyck
in anderen saken ons recht ende een yegelyck tzyne in allen
ghegeven in onser stadt van bruessele inde maent van meye
int jaer onsheeren duysent vyfhondert ende zevendertich
van onsen keyseryck txviiie ende van onsen rycken van castillie
ende andere txxiie aldus stont gescreven onder opte plycke
byden keyser in zynen raede ende geteekent l dezoete recepta visa
ghecollacionneert tegens die
originale brieven by my
decock
#zwyghen
## sy hier af verantworde
byden ontfangere vanden
exploiten"
pardons,406.txt,"charle $$$ scavoir faisons a tous presents et avenir nous avons receu
lhumble supplication de michiel michart demourant a brye en notre
conte de namur contenant comment en lan xvc et xlvii il suppliant estoit
alle a la cense et lieu nomme malgre pres labbaye de vyllers notre
terroir de brabant pour illecq ayder conclure le mariaige de sa
belle mere qui marier se debvroit at apres avoir faict bonne
chiere avecq les amis y assamblez pour ceste cause, ainsy que
le soir approcha, demanda franchois gille demourant aussy audit
brye cousin et beaufrere dudit remonstrant, sil suppliant vouloit
avecq luy retourner vers leurs maisons, sur quoy il respondit
que ouy, et vuydant hors la maison pour partir ayant sa
rappiere en sa main estant en la gayne dist ces parolles en
substance, allons floux allons, par maniere de joye et sans avoir
aucune noise contre personne frappa en jeu ledit franchois sur
ses espaulles avecq ladite rappiere estant en sa gayne comme dit
est, ce faict au mesme instant y survint quelcun lequel il
suppliant ne congnoit, et luy dit, a telles aulmosnes ny a poinct
grand presse, et il suppliant considerant que la chose ne luy
touschoit de riens, mesmes que ce se faisoit en joyeusete, luy
dit que vous en compete il, ce nest que par maniere de recreation
entre moy et mon cousin avecq semblables parolles, at peu apres
ainsy quil suppliant et ledit franchois son cousin vuydoient ladite
maison trouverent ledit quidam avec ung autre ayants chacun
un long baston et attendoient a l’huys de ladite maison ledit
suppliantt et franchois pour les assaillir, et alors ledit franchois
pour eviter question print ledit suppliant par le bras senestre,
disant ausdites deux personnes, ne faites point de mal a mon
cousin denotant le suppliant je le garderay bien quil ne vous
fera riens at ainsy quil suppliant voyant lesdites deux personnes
qui le aguettoient pour loultraiger, avoit desgaingne sadite
rappiere la tenant avecq la guinche en terre ledit franchois tira
ledit suppliant arriere, pour le preserver quil ne fust oultraige desdites
deux personnes, et en se tirant arriere, ledit suppliant pour se
desfendre sesforchea de se desfaire dudit franchois qui le tenoit
et se tournant, par cas fortuyt et malheur sans le scavoir,
attendit ledit franchois son cousin avecq la poincte de ladite rappiere
en sa jambe dextre au genoul, et luy donna playe ouverte, de
laquelle il trespassa peu apres a son tres grandt regret, at
combien que autrement il est de bonne fame et renommee
ayant faict paix a partie, sest puys abstenti dicelluy notre pays
de brabant et ny se oseroit trouver pour craincte et remerciement de
justice sans que grace luy soit premierement sur ce impartie
treshumblement nous requerant pour icelle pour ce est il
que nous ces choses considerees et sur ce eu ladvis du lieutenant
de notre bailly de nivelle et de notre rommant pays de brabant
audit suppliant inclinans a sadites supplication et requeste et
luy veullans quant au cas susdits preferer grace et misericorde
a rigeur de justice a nous a icelluy suppliant au cas que
dessus quicte remis et pardonne quictons remectons et pardonnons
de grace especial par ces presentes, le cas et hommicide dessus
declaire, ensemble toute payne et amende corporelle et
criminelle en quoy pour raison et a loccasion dicelluy
cas et hommicide et des circunstances il peult avoir mesprises
offences et estre encourru envers nous et justice, et la nous
quant a ce remis et restitue remectons et restituons
a ses bonne fame et renommee en notre pays et duche de
brabant et doultremeuze et autres noz pays et s$ries et a
ses biens non confisquez sancuns et a, tout ainsy quil estoit
avant ladvenue dudit cas imposant sur ce silence perpetuel
a notre procureur general et a tous noz autres justiciers et officiers
et ceulx de noz vassaulx dudit pays de brabant quelzconques
satisfaction toutes moys faite a partie interessee se faite
nest civilement tant seulement, moyen quil lamendra
civilement envers nous selon lexigence du cas la faculte
de ses biens et noz ordonnances sur ce faites pour nen aussy quil
sera tenu de payer et reffondre les mises et despens
raisonnables de justice pour cefaiz et ensuyz sancuns
y a, a lordonnance et tauxation de noz amez et feaulx les
chancellier et gens de notre conseil en brabant que commectons
a ce. si de nous en mandement ausdits de notre conseil en
brabant, que appellez ceulx qui pour ce seront a appeller
ilz procedent bien et demeurent a la verification et
interinement de cesdites presentes selon leur forme et teneur,
en soit respondu par le receveur des exploix
lequel intimement ledit suppliant sera tenu requerir et poursuyr
en notre conseil de brabant endedens de iiiij an prochainement
venant apres la date de cestes a paine de perdre leffect et
benefice dicelles, et de ce faict et ladite amende civile et
despens de justice tauxez et payez ainsy quil appartiedra
de laquelle amende notre receveur de exploicx de notredit
conseil de brabant ou autre, notre officier comme ce regarde sera
avec les autres deniers de son entremise. ilz notre drossart de
brabant bailli de nivelles et de notre rommant pays de brabant et
tous noz autres justiciers et officiers et ceulx de noz
vassaulx et bassa$$s sieurs de notredit pays de brabant et
doultremeuse quelzconques presents et avenir, cuy ce peult
et poura toucher et regarder, leurs lieuxtenants et chacun deulx
endroit soy et sicomme a luy appartiendra, facent senfferet
et laissent ledit suppliant de notredite presente grace remission et
pardon selon et par la maniere que dit est plainement
paisiblement et perpetuelement joyr et user, sans luy
faire mectre oudonner ores ne ou temps advenir en corps ne
en biens aucun destourbier ou empeschement au contraire
en maniere quelconcque avicois si son corps ou aucuns de
sesdits biens non confisquez sont ou estoient a ladite cause
prins saisez detenuz arrettez ou empeschez les metent
ou facent mectre incontinent et sans delay a plume et
entiere delivrance car ainsi nous plaist il at affin que
ce cho soit chose ferme et estable a tousiours nous
avons faict mectre notre scel a cesdites presentes sanct en
autres choses notre droit et lautrui en toutes. somme en notre
ville de bruxelles au moys de decembre, lan de grace
mil cincq cens et cincquante de notre empire le xxxj
at de noz regnes de castille et autres le xxxie ainsi
escript sur la plicque par lempereur et soubsigne
de sacublez.
collation est faicte aux lettres
originales par moy
se sacublez"
pardons,196.txt,"philippe etc. ad longum, scavoir faisons receu avons la
supplication de pierre de lescaille cheffe mayeur d’orp le grand, contenant
que le 4e de juillet 1650e certain gerard la roose bourgeois de perwez
ayant tue de sang froid d’un coup d’espee un honneste guarcon appellez jean
del wiche qui ne l’avoit jamais offence de faict ny de parolle et n’avoit
en main armes, verges ny baston, il fut apprehendez sur le faict apres une
longue resistence et son proces luy estant commence il eschappa et se
fit enroller es trouppes du seigneur duc de loraine n’onobstant quoy en ne laissat
de passer si avant en ladite cause que ledit la roose par sentence y rendue
sur preallable advis fut condemne a la morte avecq confiscations de ses
biens mesmes aussy n’onobstant qu’il avoit par ses importunitez obtenu de la
damoiselle beauvois dame dudit perwez lettres de remission, cause que notredit cher et
bien ame cousin duc de loraine sur les impostures dudit de la roose luy ayant
persuade que le pere du remonstrant feu michiel de lescaille qui estoit lors greffier
dudit perwez estoit autheur de la prononciation de ladite sentence sindigna sy avant
contre luy que se trouvant appelle par ledit seigneur duc le 27e de may 1651
pour le conduire au cloistre de boueffe il commanda audit la roose de le
tuer sur le champs, ce que leit la roose auroit aussy effectue sans l’empes=
chement qu’en y mit le seigneur de fumal, ayant ledit seigneur duc ce n’onobstant faict
mettre le pere du remonstrant pied a terre luy commanda de se confesser a
un prestre qui estoit sans son carosse, et l’exposa ainsi plus d’un quart
d’heure entre cincq ou six pistolets bande pour luy faire donner le coup
de la morte, de quoy ledit la roose non content il ne cessat de se vanter
depuis qu’au premier rencontre il se prevaudroit du pouvoir qu’il disoit avoir
sur la vie du pere d’iceluy remonstrant de la part dudit seigneur duc a quel fin il
s’estoit monte d’ung des meilleux chevaulx du quartier et faisoit le
vagabond par tout et se trouvant en telle posture le dernier de may de
l’an 1651 au villaige de pietrain, la ou le pere du remonstrant accompagne
d’iceluy remonstrant, de francois luichamps de jean martin tombeur et d’isay
bosquet, passant pardevant la maison de jean de marche ou estoit ledit la roose
comme ledit isay bosquet tomba fortuitement de son cheval, ledit jean de marche
sortoit de sa maison et voyant le pere du remonstrant criat et demanda s’il passoit
ainsy sans rafreschir car ils estoient cousin surquoy ils rafreschirent et comme
ledit la roose y estoit aussy promenant ledit jean de marche lui demanda
s’il ne vouloit boire un traict avecq eulx, surquoy ledit la roose recognoissant
le pere du remonstrant respondit qu’il ne vouloit point boire avecq des chelmes
et s’alla mettre a cheval en fillant le chemin de jodoigne et picquant son
cheval en caracolles, se vient camper entre le chemins de perwez
appellez stocquoy et celuy de jodoigne, ce que ledit remonstrant appercevant
et remarcquant que ledit la roose en vouloit ouvertement a eulx comme il
estoit soldat soubs le regiment du viscomte de la wastinne, priat son
pere de le laisser monter sur son cheval par ce que le sien n’estoit qu’un
cheval de labeur, et ce faict alla recognoistre en caracollant vers ledit la
roose, lequel mit cito la main au pistollet, et venant au remonstrant luy
donnat un coup le long des espaules, surquoy ledit remonstrant luy portat
aussy un coup a la brusle pourpoint dans le bras dont ledit la roose
se retirat apres le bois de chappeau essaulx, mais comme le remonstrant le serra
de prez, et que le pere du remonstrant avec les aultres y accoururent craignant
quelque embuscade, ledit la roose arrive au cuing dudit bois tourna$$
teste et tira son second coup au remonstrant et le blessa dangereusement a$$
teste et ledit la roose y receut aussy le second coup au rengs, et puis s$$
joignant se chargerent le remonstrant avecq soi espee et ledit la roose a$$
le gros de son pistolet jusques a ce que ledit le roose charge de diver$
coups tomba par terre et survenant la dessus le pere du remonstrant, il l$$
demanda sy iceluy la roose estoit mort et qu’il convenoit le pa$$
que aultrement il falloit craindre qu’il les feroit pendre tout deux par $$$
duc de loraine, a quel fin sondit pere luy mit es mains ung de sesdits pist$$
et luy commanda de le parachever, ce qu’il executat luy ayant encor port$$
ung coup de pistolet pendant qu’il estoit par terre : mesme il peu$$
estre qu’il luy auroit porte quelques coups d’espee de quoy il n$$
bonnement cognoissance souvenance : pour avoir en cette occasion est$$
tellement trouble qu’il ne scauroit bonnement dire les circonst$$
le tout quoy avoit par le remonstrant este fait et perpetre par commande$$
expres de son dict feu pere pendant un fort bas eage scavoir de seize a d$$
ans, tant y a que ledit la roose y mourut sur la place au tres grand regre$$
du remonstrant lequel s’estoit engage audit rencontre pour la cause et deffence
de son pere sans la chaleur et sentiment de se veoir iniuriez et mena$$
par ledit la roose qui avoit cause tant de disgraces et malheurs a so$$
pere et dont il craignoit d’en recevoir encor d’avantage s’il se fa$$
eschappe, s’estant ledit remonstrant depuis ledit cas range a notre service ave$$
deux chevaulx a ses propres frais, qu’il avoit continue soubz le regimen$$
du viscomte de la wastinne depuis reforme en iceluy du seigneur de
custine et apres au regiment de notre cher et bien ame le duc d’ar$$
apres quoy il avoit obtenu l’estat de cheff mayeur d’orp le grand ou il$$
de mesmes rendu de grand services notament en ce qu’il avoit luy seul $$$
que ceux de luisemeaulx lieu de sa demeure n’avoit ut paye contri$$
a l’ennemis francois par les rigoreuses oppositions qu’il avoit tousiou$$
forme contre leur incursions jusques a son emprisonnement au peri$
de sa vie et ruine enthiere, en consideration de tout quoy il avoit aussy
lettres de remission de nous en notre conseil de brabant, mais comme en
obtenant ladite grace il n’avoit si distinctement narre, et circoinstan$$
le cas il se retiroit vers nous, suppliant en toutte humilite pour$$
lettres de remission in forma, pour ce est il que nous les chose$
susdictes considerees inclinans favorablement a la requeste dudit suppliant $$$
voulans en ce preferer grace et misericorde a rigeur de justice luy $$$
a la deliberation de notre filz don jean d’austrice grand prieur de la$$
de notre conseil d’estat et gouverneur general de tous nos armes
maritives quicte remis pardonne et aboly, et de notre grace espe$$
plaine puissance et authorite royale quictons remettons par$$
et abolissons le cas et homicide susdicts avecq toutte paine et am$$
corporelle et criminelle, en quoy a cause d’iceluy cas il pourroit
estre encouru envers nous et justice, le mettons et restitu$$
par cestes en ces bonnes fame et renommee en notre pays de brabant
et d’oultremeuse et en ses biens non confisques si aucuns y en a, tout a$$
qu’il estoit avant l’advenue dudit cas imposant sur ce silence perpe$$
a notre procureur general de brabant et a tous autres nos justiciers $$$
officiers quelconcque satisfaction preallablement faite a la partie
interessee tant seulement si fait n’est et elle y eschiet et outre ce
payer les fraiz et mises de justice a l’arbitrage et tauxation
de notre trescher et feal le chancellier et gens de notre conseil de
brabant que commettons a ce. si mandons et commandons a nosdits chancellier
et gens de notredit conseil de brabant, qu’appelles ceux qui seront a appeler
ils procedent bien et deuement a la verification et interinnement desdites
presentes et a l’arbitrage et tauxation desdits fraiz et mises de justice
tauxes moderez et payez la, et ainsy qu’il appartiendra, ils et tous autres
nos justiciers officiers, et leur vassaulx facent souffrent et laissent ledit
suppliant jouir et user de cette notre presente grace, remission et
pardon paisiblement et perpetuellement sans luy faire ny souffrir estre
fait, mis ou donne aucun d’estourbier ou empeschement en corps ny en biens
ores ny pour l’advenir lequel sy faict luy estoit, le mettent ou facent
mettre incontinent et sans dilay a plaine delivrance, car ainsy nous plaist
il et affin que ce soit chose ferme et stable a tousiours avons
fait mettre notre seel a ces presentes sauff et autres choses notre droict
et un chacun le sien donne en cette notre ville de bruxelles
au mois de juing l’an de grace xvjc cincquantenoeuf et de
nos regnes les trentenoeufiesme.
subsigne steenwinckel"
pardons,077.txt,"philips doen te wetene alle ieghenwoirdighe ende toecomende
dat wy ontfangen hebben die oitmoedighe supplicatie
van henrick oyen arm schamel hantwercker woenende bynnen
den dorpe van goirle gierle nyet anders ter werelt hebbende
dan hy met hantwercken graven ende spaden in dachhueren
en mach wynnen belast met huysvrouwe ende cleyne
kinderkens inhoudende hoe dat hy suppliant sonder jactancie
gesproken altyt heeft gestaen tot goeden naeme ende fame
soe eest dat hy suppliant in mayo des is meer dan een jaer
geleden peeteren de putter zynen zwaeger gevraeght heeft
oft hy zyn deel int blocxken vercoopen wilde waerop hy
seeghde jae zoe heeft de suppliant hem ge$$eydt ende
vrindelijk gebeden dat hij by hem souden comen eten dwelck de
voirschreven puttere den suppliant in zyn handt alsoe beloefde maer
want duer tseggen van eenen genoempt jacop bouwens
wesende de zwager vanden suppliant ende de broeder vanden
voirschreven de putters huysvrouwe ende alsoe tsaemens gezwagers
nyet gecomen en is want de bovenschreven bouwens afflyvighe
hadde de voirschreven puttere wysgemaeckt dat alnoyden den supplliant
hem dat hys nyet en meynde soo eest gebeurt dat hans
vanden broecke wesende henluyden maechschap hen tsamen
ter bruyloft gebeden heeft op ten ix juny ann° lx ende alsoe
zy tsaemen aen een taefel siten ende maeckten malckanderen
vrolyck soe heeft die voirsschreven suppliant de huysvrouwe vanden voirschreven
te putter eens int opstaen vander taeffelen gebrocht ende
gevraeght waeromme zy nyet comen en waeren daerop
deselve huysvrouwe antwoirde hoe dat jacop bouwens
huer bruer geseeght hadde dat alwaert zoe dat ghy ons
noeyden dat ghys nyet en meynde daerop die suppliant
replicerende seeghde dat hy hem tselve vraghen soude ende
nyet waer en was comende alsdoen de suppliant alsdoen
daerbuyten al waer die voirschreven jacop afflijvighe stont
heeft geseeght wel zwaegere ick en hadde u nyet betrouwt
dat ghy my dat gedaen soudt hebben al ben ick een arm
geselle waerop die voirschreven jacob afflyvighe terstont met
grammen moede antwoirde ic en passe op uwer twee nyet
ende alsoe t tyt was om de ghiften van der bruyloft te gheven
soo heeft de afflyvighe ende die suppliant hem gelt gegeven ende
die suppliant ghinck alsdoen terzyden ewat slaepen alwaer die
zustere vanden afflyvighen is gecomen by hem suppliant ende
geseeght zwaeger ghy moet met my eens gaen drincken ende
hoe wel die suppliant om verdrach bat ende zeer begeerde te blyven
rusten nochthans is ten lesten duer vele biddens medegegaen
ende een luttel tyts int geselschap geweest hebbende daer
dafflijvighe oyck present was ende met een grammen moed opde
taeffelen spronck daer nyemandt van den geselschap toe
en seyde want zij luden zijn conditien genoech kenden soe is
heer cornelis houtermans priestere wesende d oom van des
suppliants huysvrouwe ende vanden d afflyvighe peeter de
putter anthonis de wolff ende dafflyvighe tsamen
naer huijs gheghaen ende comende onmtrent het venveken
heeft de voirschreven peeter totten afflyvighen geseeght jacob
ick heb hoiren segghen dat heyn oijen eenen vuysthamer
onder zynen mantel hadde tes goet dat ghy met ons $$$$
zyt naer huijs geghaen daerop dafflyvighe antwoirde ic
en passe op heyn oyen nyet ende is met dyen wederomme
geloopen naer den suppliant die oyck onder wegen was
om naer huys te gaene ende omtrent der venstraten onder
zynen wech oyck gelegen was is hem dafflyvighe
daer comen oploopen grypende den suppliant metten boesem
ende seggende hier ghy keerl draeght ghy dit wapen op my
daerop den suppliant minnelijk antwoirde neen ick zwaegere
ende dyen alnyettegenstaende stiet den suppliant opt
lyff ende nijet met dyer antwoirden te vreden en wilden
zijn maer hem eenen vre$$elijck hebbende ende want hy
hy suppliant vreesden terstont vanden afflyvighen van zynen
lyffve geevelt te worddene m$$r dat dafflyvighe genoech
dangereux ende wreedt vander hant was heeft den voirschreven
vuysthamer genomen dyen hy gemeynlijck over zyn geweer mede
droech besundere als hy wat veracgtich te gaen hadde ende
daermede den afflyvighen een slach opt hooft gegheven sonder
meer want zy van malcanderen syn gescheyden wordden by
anthoniss de wolff ende de voirschreven houtermans naer zeynde
hoirende dat dafflyvighe naeden suppliant geloopen was
ende is dafflyvighe des morgens naer herentals geghaen
om gecureert te worddene zoe heeft hem den chirurgien
verboden eenich wercx te doen ende van daer nyet te gaene
ende tselve nyet achtende is van daer wederomme naeder bruyloft
gegaen dwelck wel vier uren gaens is ende alderley
gepeperde spyse gheten ende zeer overvloedelijk gedroncken
bier ende wyn ende alsoe over schoncken wesende heeft den
suppliant ontboden seggende heyn oyen betaelt dit gelach
ick en sal u nemmermeer yet heysschen ende zyn quetsure
nyet achthende laetende nyettemin te dansen te springhen
al off hy nyet gequetst en hadde geweest doende zyn
dagelycx werck ende den hoven geheyt al waer dafflyvighe
die cortsen creeg ende hoe wel die voirschreven quetsure nyet
letael noch dootlycken was maer zeer wel curabel
soe is nochtans dafflyvighe duer zyn quaet ende onnut
regiment dwelck dafflyvighe dagelijcx was leydende
ende hem nyet wachtende gelijck men tselve al sal doen
blycken by attestatien binnen vier weken oft daeromtrent
overleden tot zeer groot leetwesen vanden suppliant armen
suppliant ende hoe wel dafflyvighe met alle de naeste
vrinden ende magen den suppliant zijn ongeval om goidswille
gewillichlyken hebben vergeven sonder daeraff eenige wrake
te begheerene nochtans vreesende rigeur van justicien
en soude dese landen van herweertsovere nyet derren off
mogen frequenterenen maer moeten in vrempde landen met syne
huysvrouwe ende cleyne kinderkens gaen mendiceren ten
waere dat onse gracie ende genade hem hierop wordde
geextendeert ende verleent ons daerom zeer oitmoedelijck
biddende soo eest dat wy desen aengesien geneijcht
wesende opde beden des bovenschreven suppliant ende willende hem in dit
stuck versien gracie ende misericorden voer strangheyt ende
strangheyt rigeur van rechte hebben denselven suppliant
inden gevalle als boven quytgeschonden ende vergeven
schelden quyt ende vergheven vuyt zonderlinger gracie by desen
onsen brieve tfeyt ende ongeval boven geruert mitsgaders
alle officien ende breucke corporelle ende criminelle
daerinne hy hem overmits ende vuyt saken van tgeene des
des voirschreven is alhier ons ende justicie ende enichssins mach
hebben ontgaen ende misdraghen ende hebben hem dyen
aengaende wedergestelt ende gerestitueeert stellen weder
tot zynen goeden name fame ende geruchte in onsen voirschreven
lande van brabant ende allen anderen landen ende
heerlickheyden ende tot zynen onverbeurden goeden indyen
hy eenighe onder ons heeft gelyck ende in de alder
manieren soe hy was voer de toecompst vanden
voirschreven feyte imponerende hier op een eeuwich gezwych
onsen procureur generael in brabant onsen schouteth
van turnhout ende allen anderen onse justicieren
ende officieren wye zy syn satisfactie ende
beeternisse yerst ende voeral gedaen der partye
geinteresseerde indyen die noch nyet gedaen en zy
ende eenige daertoe staet civilijck alleenelijck behoudelijck
dat de voirschreven suppliant gehouden sal zyn tvoirschreven feyt tegen ons
te beteren civilijck nae gelegentheyt vander saken
{rand}
zynde hieraf verantwoort
byden ontfanger vanden
exployten
{einde rand}
ende faculteyt van syne goeden met oyck te betaelen die
redelijcke costen van justicie hieromme alreede gedaen ende
te doen alle ter taxatien ende moderatien van onse lieve
ende getrouwen die cancellier ende luyden van onsen lande
in brabant die wy daertoe gecommitteert hebben ende commiteren
by desen ontbieden daerom ende bevelen denselven onsen
cancelieren ende raedsluyden dat vueren hen geroepen deghene
die daerom behoiren geroepen te zyne zy procederen wel ende
deughdelijck op verificatie ende interinemente van desen ende
totter taxatien ende moderatien vanden voirschreven amende
ende costen van justicien alsoe zy sullen bevinden behoirende
welck interinemement die voirschreven suppliant gehouden sal zyn
te versueckene ende hem in persone te presenteren in onsen voirschreven
lande bynnen sesse maendenn naestcomende opte pene
van te verbeurene deffect van desen ende dat gedaen ende
deselve civile boete ende costen van justicien getaxeert
ende betaelt zynde in handen vanden gheenen dyen dat
behoiren zal zy onse voirschreven procureur generael in brabant
onzen schouteth van antwerpen turnhout ende
alle andere onsen rechteren iusticieren officieren ende ondersaten
ieghewoirdighe ende toecommende dyen dat aengaen sal
mogen hunnen stedehouderen ende eenyegelijcke van hen
besundelijck soe hen toebehoiren zal doen laeten ende
gedooghen den voirschreven suppliant van deser onser ieghewoirdiger
gracien ende remissien ende van alle d inhouden van desen
inder vuegen ender manieren voiren verhaelt rustellijck vredelijck
volcomenlijck ende eeuwelijck genyeten ende gebruycken sonder
hem te doene oft te laeten geschieden nu noch in
toecommende tyden eenich hinder beletsel oft moyenisse aen
lyve noch aen goeden ter contrarien maer indyen zyn
lyff off eenige van zynen goeden daerom gearresteert
becommert oft beleth waeren dat zy die setten ende
stellen terstont ende sonder vertreck tot geheelder
ende volcomender delivrancien want ons alsoe gelieft ende
ten eynde dat dit vast ende gestadich blyve tot
eeuwighen daghe zoe hebben wy onsen zegel hier aen
doen hanghen behoudelijck in anderen dingen onsen regt
ende eenenyegelijcken anderen dessyns gegeven in onser
stadt van brussele inde maent van september
int jaer ons heeren duysent vyffhondert eenentzestich
van onsen rycken van spaegnien ende sicillien tzes$$e
ende naples te tachste op de plycke stont
geschreven byden coninck in zynen raide ende
geteeckent boudewyns visa rpta
gecollateert ende bevonden accorderende
met zynen originale by my
facuwez notaris"
pardons,172.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen luden nu ende naemaels wesende
dat wy hebben ontfangen die oitmoidige supplicatie van
gielis van ermeghem arm scamel ambachts geselle woenende
binnen onser stadt van loevenen inhoudende hoe dat hy suppliant met
francken vanden kerkove zyn aengebracht ende geaccuseert
geweest aen onsen procureur general van onsen rade in brabant dat
zy ten tyde doen te vrouwen inder voers. onser stad van loevenen
rumoir maicten die omtrent onderhalf jaer geleden is om
den dieren tyt ende duytbueren vanden coren souden geworpen
hebben met steenen tegen die dieneren oft vorscreven der
voers. onser stadt die die voerscreven vrouwen wilden beletten
tvoers. rumoir te makene ende dat zy oyc souden geseeght
oft geroepen hebben iniurieuse woirden tegen die voers.
dieneren mits den welcken die suppliant ende die voers. francken
zyn gedaight geweest ten versuecke vanden voirs. procureur
te compareren in persoenen inden voers. onsen rade ende want
zy nyet en zyn gecompareert soe zyn zy by onsen voers.
rade gebannen uuyt onsen $ landen van brabant ende van overmaze
ende tot dien alle huere goeden geconfisqueert tot behoef van
ons lude hoewel die suppliant hem van tgene des hy aenden
voers. onsen procureur gna mach geaccuseert zyn wel soude
verantwerdt hebben ende onschuldicht nochtans en heeft
hy nyet dorren compareren uuyt vreesen dat hy soude
terstont in gevanckenisse gestelt geweest hebben dwelck
indien tselve gebuert hadde hy inden voers. gevanckenisse
hadde mogen bliven sitten gemerct dat hy egheenen vrinden
en heeft die hem hadde moegen mede behulpen oft doen
verantwoirden dan hy dagelycx met zynen ambacht van
cleermakere in knaepscape gewynnen can dwelck soe
luttel ende sober is dat hy nu nauwe den cost daermede
en can gecrigen en can mits welcken consideratien die suppliant
nyet en heeft dorren compareren op hope oyc dat hy
soude gracie gehadt hebben soe de voers. francken zyn
medegeselle die gracie van allet ghene dat hem die
procureur soude mogen heysschen ter causen als voere heeft
vercregen ende meynde die suppliant dat hy mede inde
voers. gracie hadde begrepen geweest mits dat zy beide
van eenen delict ende stucke geaccuseert waren ende
aengesien dat die suppliant hem daer mede benyndt
gefrustreet ende alsoe mits den voers. banne soude
moeten onse landen habandonneren ende gaen dolen
in vreemden landen in grooter miserien ende armoede
ten ware dat hem onse gracie hier op verleent worde
den voers banne weder roepen ende tvoers. delict hem vergeven
omwelcke gracie hy ons oitmoedelyck heeft gebeden waer soe
eest dat wy desen aengesien geneycht wesende ter
beden vanden suppliant willende hem in desen prefereren gracie
voere rigeur van rechte by advuyse van onsen lieven ende
getrouwen cancellier ende luden van onsen rade in brabant
hebben inden gevalle als boven geremitteert ende weder roepen
remitteren ende weder roepen uuyt zunderlinger gracien
mids desen onsen brieve den voers. ban die tegen die
persoen vanden voers. suppliant in onsen voers. rade is gedaen
ende gepronuncieert geweest ende van onser meerder gracien
hebben wy hem oyc vergeven ende quytgesconden vergeven ende
scelden quyte uuyt zunderlinger gracien mits desen onsen
brieve tstuck ende delict boven geruert ter causen
vanden welcken die suppiant in onsen voers. rade gedaight
was met allen amende corporele ende criminele daer
inne hy by redenen vanden voers. delicte tegen ons ende
der justicien mach hebben misbruyct ende vervallen wesen
ende hebben hem desen aengaende gerestitueert ende gestelt
restitueren ende stellen tot zynene goeden name fame
ende tot zynen goeden soe verre hy eenige hadde inder
vuegen soe hy was voere tvoers. delict ende pronunciatie
vanden voers. banne imponerende hier op een eeuwich
geswych ende silencie onsen voers procureur generael ende allen
anderen onsen ende der smaelre heeren officieren ende
dieneren dien dat ennichssins aengaen sal mogen
satisfactie nochtans gedaen der partyen geinteresseerd
soe verre die nyet gedaen en syn zy ende ennige
daer toe staet civilyck alleenlyc behoudelick
oyc dat hy gehouden sal zyn tvoers. delict aen ons
te beteren ende daer voere te betalen amende civile nae $
gelegentheyt vanden voers. delicte ende faculteyte
van zynen goeden ende oyc mids die redelycke
costen van justicien ter arbitragien ende taxacien van
onsen voers. cancellier ende luden van onsen voers. rade
die wy daer toe committeren by desen ontbieden dairom
ende bevelen dien selven cancellier ende luden van onsen
rade dat geroepen voere hen die daerom sullen behoeren
geroepen te zyne zy procederen wel ende dueghdelyc getrouwelyck
totten interinemente van desen ende tot ter taxacien
ende moderatien vander voers. civilder beternissen ende
costen van justicien ende dat gedaen ende die voers.
civile beternisse betaelt den ghenen van onsen
ontfangeren dien dat behoiren sal ende die welcke
sal sculdich zyn daer af ontfanck te makene tot onsen
proffite zy ende voerts alle andere onse richteren ende die
officieren van onsen smaelen heeren van desen onsen lande van
brabant dien dat aengaen sal mogen den suppliant van deser
onsen voers. gracien rapelle van banne ende quytscheldinge
ende remissien doen laten ende gedoogen peysselyc vredelyc
daer inne te doene oft te laten gescieden ennigen hinder
stoot oft letsel ter contrarien maer by alsoe hy
oft zyne goeden ter saken van desen nu oft in toecomende
tyden gecommert oft gearresteert worden die ter
stont stellen ende stellen doen tot geheelder ende
volcomender delivrancie ende ten eynde dat dit
vaste ende gestadich zy ende blive tot eeuwigen dagen
hebben wy onsen zegel hieraen doen hangen behoudelyck
ons in anderen dingen onsen rechte ende anderen den
hueren in allen gegeven in onser stadt van bruessel
inde maent van julio int jaer onsen heeren duysent
vyfhondert ende tweentwintich ende van onsen rycken
te wetene vanden roomschen van hongarien etc tvierde
ende van spaengnen etc. ende andere tzevenste aldus stont
onder op te plycke byden keyser in zynen rade
ende geteekent h de hane ende noch visa
gecollacionneert metten
originalen brieve by my
$ijsele $$"
pardons,388.txt,"kaerle etc doen te wetene allen luden nu ende naemaels
wesende dat wy ontfangen hebben die oitmoedige
supplicatie van steven verstraten inhouden hoedat
hy suppliant ontrent sinte mertensmisse anno xv e xlvii 1547
met margriete vanden zype syn huysvrouwe tot
campenhout ten huyse jans van assche staende opte
voert$ eenen coopdach heeft gehouden van zekere
twee stucken erven den suppliant ende zynder voirs.
huysvrouwen toebehorende die welcke wylen henrick
verhorst in hueringe hadde die daer oick present was
ende nyet wel te vreden metter vercoopinge ende
daer tegen seggen wilde om dat hy die in
hueringe houdende was waerop jan verstraten
vader vanden suppliant ende cooper vanden voirs.
stucken erven seyde dese oft gelycke woirden
in subtancie henrick wat leeght u daer aen als
ghy uwe hueringe houdt soe verre ick die
coope ende behoude soe sal ick u uwen hueringe
laten volgen ende is daerop den voirs. coopdach
voirts gegaen ende zyn die voirs. stucken erven
den voirs. janne vander straten gebleven ende
den selven coopdach gehouden zynde is de suppliant
metten voirs. janne verstraten zynen vader peeter
vander zype ende den voirs. wylen henrick verhorst
nae huys gegaen ende onder wegen comende soe
heeft de voirs. henrick verhorst zeer gestoort
zynde om dat tvoirs. goet vercocht was onder
dandere geseeght in gramme moede godgeve
u luyden met uwen vercoopen de pestilientie
waerop de voirs. jan vanderstraten wederom
zeyde henrick als ghy als uwe hueringe
houdt wat leeghter u aen ic sal u uwe
hueringe laten volgen waerop hy seyde ick
en hebber nyet mede te doene ick en wils
nyet vercocht hebben al soude ghy alle beyde
die pest pestilentie hebben ende alsoe comende
aenden nohoverwouwer al kyvende ende maledicerende
tot opt weechsken opt kerkhoff veldeken aldaer
die suppliant meynde thuys te gane ende vanden
voirs. henrycken te scheydenen die oyck op zynen
wech was om nae huys te gane heeft die
suppliant geseeght henrick gaet henen huyswerts
my en staet egheen calengie aen god gheve
u goeden nacht daer op de voirs. henrick seyde
noch alsoe nyet ghy en syt my alsoe nijet quyte
ghy moetter noch anders aen ic en wille noch
egheenen goeden nacht hebben moar ick sal u lyff
hebben oft ghy dmyne eer ick van u scheyden sal
ghy en syt maer een conte onder reverencie gesproken
ghy en soudt u nyet derren weren daerop de voirs.
suppliant seyde ic geloovet wel dat ick en soude
want ic hadde liever verdrach daerop die voirs. henrick
antwoirde ic en wille u egheen verdrach geven
want ghy moetter nu aen ende met desen woirden
voer hy den suppliant inne op heffen de de$ suppliant rock
ende sueckende des suppliant opstekere denwelcken
hy nyet en vandt soe dat hy den voirs. suppliant met
vuysten heeft geslagen ende hoewel die suppliant
den voirs. henryck eens metter handt van hem
geweer$ ende gestooten hadde zoe is hy nochtans
den suppliant wederom gecom inne gecomen denselven
wederom met vuysten smytende soe dat de suppliant
siende dat hy egheen verdrach en mochte hebben
hoewel hy dien voirs. henricke daeromme tot meer
stonden gebeden hadde zoe heeft hy getrocken zyne
opstekere ende heeft naden selven henricken
gesteken ende hem geraict in zyn syde die onder syn
memmeken soe dat hy aldaer opter stadt gestorven is
dyens siele god genadich zy dwelck den suppliant
die geerne vanden voirs. henrycke by andere
manieren ontslagen hadde geweest vuyt gronde
van zynder herten leet is ende hoewel tvoirs.
feyt zeer onnoesel is ende byden suppliant die
egheen vechter en is oft voer sulck verineert
maer hem altyt peyselyck ende vredelyck heeft
gedragen staende tot goeden name ende fame
ende die aflivige ter contrarien was zeer
dangereux ende vol querelen is gecommitheert
geinvadeert synde ende zyn lyf verweerende
ende dat hy partye geinteresseerde heeft
vernueght soe en soude hy nochtans dlant nyet
vredelyck mogen houden oft frequenteren hem
beduchtende voer rigeur van justicie allet tot
synen ende zynder huysvrouwen grooten achterdeele
eeuwige verderffenisse ende dese lootulen worde
hem hier op nyet versien van onse gracie ende genade
ons daerom oitmoedelyck bidden soe eest dat
wy desen aengesien geneyght wesende ter beden des voors.
suppliant ende willende hem in dit stuck prefereren gracie
ende misericordie voer strangheyt ende rigeur van
rechte hebben denselven suppliant inden gevalle
als boven qaiytghand geschonden ende vergeven
schelden quyte ende vergeven vuyt sunderlinger
gracien by desen onsen brieven tfeyt ende ongeval
boven geruert mitsgaders alle offensie ende
bruecke corporelle ende criminelle daerinne
hy hem overmits ende vuyt saken van tgene des
voirs. is tegen ons onse hoogheyt ende justicie
ennichssins mach hebben ontgaen ende mesdragen
ende hebben hem dien aegaende wedergestelt
ende gerestitueert tot zyn goeden name ende
fame ende geruchte in onsen voirs. lande
van brabant ende allen anderen onsen landen
ende heerlicheyden ende tot zynen onverbeurden
goeden indien hy eenige onder ons heeft gelyck
ende in alder manieren zoe hy was voir
die toecompste vanden voirs. feyte imponerende
hierop een eeuwich geswych onsen procureur
generael ende allen anderen onsen justicieren ende
officieren wye zy zyn satisfactie ende
beternisse ierst ende voer al gedaen der partien
geinteresseerde indien die noch nyet gedaen en zy
ende ennige daertoe staet civilyck alleenlyck behoudelyck
dat de voirs. suppliant gehouden sal syn tvoirs. tegen ons
te beteren cicilyck naer gelegentheyt vander saken
ende faculteyt van zynen goeden met oick te betalenen
de redelycke costen van justicien hieromme alreede
gedaen ende te doene allet ter taxatien ende
moderatien van onse lieve ende getrouwe de cancellier
ende luden van onsen rade in brabant die wy
daertoe gecommitteert hebben ende commiteren by
desen ontbieden daerom ende bevelen denselven
onsen cancellier ende raidsluden dat voir hen
geroepen dieghene die daerom behoiren geroepen
te zyne zy procederen wel ende duechdelyck ter
verificatie ende ieterinemente van desen ende totter
taxatien ende moderatien vander voirs. amende
ende costen van justicien alsoe zy sullen bevinden
behoirende welck interinement de voirs. suppliant
gehouden sal zyn te versueckene ende hem in
persoene te presenteren in onsen voirs. rade binnen
zesse maenden naestcomende opte pene te
verbuerene deffect van desen ende dat gedaen
ende desleve civile costen boete ende costen van
justicien getaxeert ende betaelt zynde in
handen vanden genen dyen dat behoiren be$ngenen sal
moegen zy onse voirs. procureur generael in brabant
ende alle anderen onse rechteren justicieren officieren
ende ondersaten iegenwoirdige ende toecomende dien
dat aengaen sal moegen huere stedehouderen ende
een yegelyck van hen besundere soe hem toebehoiren
sal doen laten ende gedoogen den voirs. suppliant
van deser onser iegenwoidiger gracien ende
remissien ende van alle dinhouden van des
inder vuegen ende manieren voere voere
verhael rustelyck vredelyck volcomelyck ende
eeuwelyck genyeten ende gebruycken sonder
hem te doene oft te laten geschieden nu
noch in toecomende tyden ennich hinder letsel
oft moeyenisse aen lyve noch aen goeden
ter contrarien maer indien zyn lyff oft ennige
van zynen goeden daerom gearresteert
becommert oft belet waren dat zy die setten
ende stellen terstont ende sonder vertreck tot geheelder
ende volcomender delivrancie want ons aloe
gelieft ende ten eynde dat dat vast ende gestadich
blyve tot eeuwigen dagen zoe hebben wy
onsen zegel hier aen doen hangen behoudelyck
in anderen dingen onse rechte ende eenen
yegelycken anderen dessins gegeven in
onser stadt van bruessele inde maent van
november int jaer ons heeren duysent
vyfhondert achtenveertich van onsen keyser
txxixe ende van onsen rycken van castillien
ende anderen txxxvie aldus gescreven op de
plycke byden keyser in zynen rade ende
geteekent boudewyn visa registrata
gecollocioneert en bevonden accorderen
met zynen originale by mij
daawez velve"
pardons,240.txt,"remissie
kaerle etc. doen te weten allen ieghewoirdich ende
toecommende dat wij ontfaen hebben die oetmoedighe suplicacie
van ambrosius jan ende symoen sconincx gebruederen kinderen
wylen henrycx conincx alle drie jonge gesellen ongehuwt
daer aff die voirscreven sijmoen maer oudt en is zestien jaeren off
daeromtrent woenende tot viersele onder santhoven in onsen
lande van brabant inhoudende hoe dat tsondaeghs voer
sinte marie magdaleenen dach lestleen jan goes vanden
bogaerde innegeseten des dorps van nyele heeft getrouwt
gehadt binnen die prochie van pulle een jonghe dochtere
aldaer woenachtich geheeten amel vaes ende naedien die
noen maeltijt is gehouden geweest zoe zijn sachternoens
die bruydeghoem ende die bruyt met hueren vrinden ende
maghen naevolgende der ouder manieren tsamen gegaen
tot viersele in een herberge ten huyse van jan van zande
ende alle die andere herberghen zyn insgelycx vol geweest
van volcke van diverssche dorpen zoe van nyelen santhoven
van pulle ende van viersele voirscreven ende de voirscreven supplianten
waeren insgelijcx met geselscap aldaer drinckende te
wetene de voirscreven ambrosius inden wildeman ende de voirscreven
jan ende symoen inden keyser ende ten selven tijdt sandt
de voirscreven jan goes brudeghoem zynen spelman totten voirscreven
ambrosius een vanden supplianten dat hy by hem soude willen
commen om daer te drinckene den twist die zy underlinge
te voeren gehadt hadden aengaende der voirscreven amelen zynde
bruyt daer op de voirscreven ambrosius totten speelman seyde dese
oft gelijcke woerden ick en compts hem nyet want hy
hem beduchte om deswille datter vele volcx was van nyele
by den voirscreven brudeghoem datter ongenuchte zoude mogen vuyte
commen om daer te drinckene den twist die zy underlinge
te voeren gehadt hadden aengaende der voirscreven
amelen vuytstaende hadden ende mits der hoverdyen der voirscreven
de voirscreven jan goes met zekeren zynen geselscape den voirscreven
ambrosius tot viersele aengedaen hadden ende is de voirscreven
speelman van stonden aen ewech gegaen naer den voirscreven
bruydeghoem hem seggende die antwoirde vanden voirscreven ambrosius
ende zeer corts daer nae de voirscreven ambrosius heeft gehoirt
zekere groot gevecht opde plaetse van viersele voirscreven ende
vernemende dat tselve tusschen de voirscreven van pulle santhoven
ende nyele was ende dat zy deen iegen dandere strytbaer
waeren nyet wetende wie van hen tselve toegecommen was
zoe is de voirscreven ambrosius van stonden aen vuytgeloepen
hebbende eenen stalen boghe gespannen in zyn handt met eenen
pyl oft eenen bont daerop van gelycken is de voirscreven jan
zyn broedere vuytgeloepen oyck hebbende eenen stalen boghe
in zyn hant ende siende beyde de voirscreven gebruederen dat
tselve gevecht was tusschen die van nyele ter eenre ende
die van santhoven ende pulle ter anderen zyden ende oyck
hoirende dat huer broeder symoen daer onder was met die
van pulle ende van santhoven zoe zyn de voirscreven ambrosius
ende jan achter aen gevallen met die van pulle ende
van santhoven ende heeft de voirscreven jan zynen boghe ontlost
op die van nyele maer nyemant daer van en is gequetst
geweest ende is van stonden aen de voirscreven jan by die van nyele
ter eerden geslagen geweest nyet wetende van wyen zonder
nochtans dat hy is gequetst geweest ende opgestaen zynde
zynder scheede getrocken ende heeft daermede gehouwen op
die van nyele ende onder d andere metten selven zynen messe
eenen hauw gegeven eenen van nyele geheeten jan der kinderen
willemssone op zyn hooft ende die zelve jan der kinderen
heeft noch eenen slach van eender pycken ofte stocken gehad
op zyn hooft op die selve wonde daermede de voirscreven wonde
is zeere bezwaert geweest ende de voirscreven ambrosius in
zyn aencommen riep tegen die van nyele slaet doot slaet doot
ick zalt vuytdragen vryhouden off diergelycke woorden
zonder nochtans dat hy zyn boghe heeft eenichssins gelost
gehadt maer is met beyden zynen broederen in desen
supplianten strytbaer geweest tegen die van nyele zoe
dat naedien zekere poise tselve gevecht geduert hadde
de voirscreven van nyele zyn bedwongen geweest vanden supplianten
ende anderen van hueren gheselscape achterwaerts te
deysene in welck gevecht is vanden zyden van die van
nyele gequetst geweest de voirscreven jan der kinderen vanden
voirscreven jan suppliant ende noch van eenen anderen van zynen
geselscape daer aff de supplianten nyet en weten den naem
vanden ghenen diet gedaen heeft zoe dat de voirscreven jan der
kinderen vanden voirscreven twee quetsuren binnen zeven oft
acht dagen daer nae is van levende lyve ter doot gecommen
tdwelck den supplianten vuyt gronden hens herten leet is
ende vande zyden vanden supplianten zyn insgelycx drie off
vier persoonen gequetst geweest ende mits dien dat de
voirscreven jan een vanden voirscreven gebruederen den voirscreven afflivigen
heeft gewont gehadt ende dat die andere supplianten
zyn broederen hebben mede in tselve gevecht strytbaer
geweest zoe hebben zy beduchtende rigeur van iusticie
hen geabsenteert vuyt onsen landen ende heerlicheyden
ende en souden inden selven nyet dorren wederomme commen
verkeeren oft converseren ten zy dat hen onse gracie
hier op woirde verleent alzoe zy seggen ons
daeromme oetmoedelick biddende. soe est
dat wy desen aengesien compassie ende medelyden hebbende
metten voirnoemden suplianten ende willende hen in desen gracie ende
genaede prefereren voer rigeur ende strancheyt van iusticie
zunderlinge ter eeren ende weerdicheyt van der bitter passie ons heeren
die hy leet voere ons allen op zulcken dach als huyden hebben den
selven supplianten ende elcken van hen inden gevalle als boven
quytgescolden ende vergeven scelden quyte ende vergheven vuyt
onser zunderlinger gratien by desen den dootslach voeren
verhaelt mitsgaders oyck alle peynen ende amenden corporelle
ende criminelle daer inne zy hen overmits ende vuyt saken
van tgene des voirscreven is tegens ons onse hoocheyt ende iusticie
eenichssins mogen hebben ontgaen ende hebben hen dien aengaende
gerestitueert ende gestelt restitueren ende stellen by desen tot
huere goede fame ende name in onsen lande ende hertochdom
van brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheden
ende tot hueren goeden noch tertyt nyet geconfisqueert
zynde zoe verre daer eenighe waeren imponerende hier op
een eeuwich zwygen ende silencie onsen procureur generael
ende allen anderen onsen rechteren iusticieren ende officiren
onsser voirscreven landts van brabant hoedanige die zyn oft wesen
mogen satisfactie nochtans yerst ende alvoeren gedaen
der partien geinteresseerde zoe verre die noch nyet
gedaen en ware civylick alleenlyck behoudelyck
nochtans dat zy den voirscreven dootslach jegens ons civylick
beteren zullen naer gelegentheyt vander mesdaet ende
faculteyt van hueren goeden ende oyck dat zy gehouden
worden te betalen de redelycken costen van iusticien dairomme
gedaen ende naegevolght indien datter eenige geschyet
zyn ter taxacien ende arbiterscepe van onsen lieven ende
getrouwen den cancellier ende luyden van onsen raede in
brabant die wy daer toe committeren ontbieden daeromme
ende bevelen den voirscreven onssen cancellier ende luyden van
onssen rade in brabant dat voer hemlieden geroupen de
gene die daeromme behoiren geroepen te zyne zy procederen
ende doen procederen wel ende duechdelyck totter verifficacie
ende interrimente van desen onsen iegenwoirdigen brieve
ende dat gedaen ende de voirscreven civile boete ende costen van
iusticien indien datter eenige zyn getaxeert gearbitreert
ende betaelt alst behoiren zal van welcke civile boete
de ghene van onsen rentmeesters dient aengaet ghehouden wort
ontfanck te maken rekeninghe bewys ende reliqua ten doene
tot onsen prouffyte metten anderen penningen van zynen ontfange
zy onsen drossat van brabant marcgrave van antwerpen
ende alle andere onse ende onsen vassallen off smaelre
heeren rechteren iusticieren ende officieren onssen voirscreven
lants van brabant ende van overmaze hoedanige die zyn
off wesen mogen tegenwoirdege ende toecomende hueren
stedehouderen ende elck van hen zoe hem toebehoirt ende
aengaen mach den voirscreven supplianten van dese onse
gracie ende remissie inder manieren voirscreven rustelyck
ende peyselyck doen ende laten genyeten ende gebruycken
sonder hemluyden off eenich van hen te doen noch te laten
gheschien in lyve noch in goede eenich hinder letsel
oft moyenesse ter contrarien maer inden huerluyder
lyven off onverbuerden goeden daeromme gevanghen becommert
off gearresteert waren dat zy die die terstont stellen oft
doen stellen tot volcommen delivrance ende stakinge want
ons alsoe belieft ende ten eynde dat dit goet vaste
ende gestadich blyve tot eeuwighen daghen zoe hebben wij
onsen zegel hier aen doen hanghen behoudelyck in anderen
zaken ons recht ende eenen yegelycken tzyne in allen
gegeven in onse stede van bruessel op den goeden vrydach
inde maent van april int jaer onsses heeren duysent vijfhondert
ende dryendertich van onsen keyser rycke t v° ende
van onsen rycken van castillien ende andere t xix°
aldus stont ghescreven opde plycke byden keyser
in zynen rade ende gheteekent l. de zoete visa etc.
ghecollacionneert tegens
originale brieven by my
j. de cock"
pardons,410.txt,"copie van eenen remissie van
dootslage
maximilian par la grace de dieu esleu empereur tousiours
auguste roy de germanie de hongrie de dalmatie de
croatie etc. et charles par la mesme grace archiducz
daustriche prince despaigne des deux cecilles de jherusalym etc.
ducz de bourgogne de lothraine de brabant de stier de carente
de cariole dela lembourg de luxembourg et de gelres
contes de flandres de habsbourg de tyrolle de $errette de
dartois de bourgogne palatins et de haynnau lantgrave sdelsate
prince de zwaves marquis de burgaub et du samt
empire de hollande de zeellande de serette de kyeburg de
namur et de zuytphen contes beig$$ de frize des
marches de sclavonie de poertenan de salms et de
malines savoir faisons a tous presens et avenir
nous avoir recue lumble supplication de hubrecht van
zante povre compagnon navyeur natif de notre ville
de bruges contenant comme peut avoir cincq ans
ou cinzan ledit suppliant estant lors alle en notre ville da$$
a la conduite dung bateau charge de biens et ainsi
que par ung jour de dimenche questoit la procession audit
anvers il eust fait bonne chere avec ung nomme hannekin
vande capelle aussi navyeur son compaignon et quilz
alloient a lesbat par ladite ville sans penser a nul mal
vint daventure passer aupres deulx une femme tenant
son mary par les bras la quelle femme estoit aussy
native de notredite ville de bruges par quoy ledit suppliant qui
la recongnut aucunendt fut a ceste cause legierendt
men de dire audit hannekin son compaignon celle femme
qui passe la devant vous est native de bruges je lay
auttrefoiz bien cougneue surquoy ledit hannekin dist
tantost marchons vistendt apres que je la voye pour
savoir se ne la conqnoisteroie aussy point et
disant ces parolles lung de trois compaignons
walons natifz de notre ville de lille gui alloient aussy au
long de la rue devant ledits suppliant et son compaignon
ayant entendu les parolles devant $$$ se tourna
tantost contre iceulx suppliant et son compaignon disant
assez fellendt et dune fiere maniere quelle chose savez
bons a dire a celle femme aquoy ledit suppliant et son compaignon
respondirent gracieusendt comme ceulx qui me demandoient
noise ne debat nous ne savons rien delle si non bien et
honneur et neantmoins celluy desdits aultres trois
qui avoient ainsi releve ladite parolle estant nomme
comme ledit suppliant a entendu de puis pierchon de lille
non content de la responce telle que de$$ et demonstrant
la fierte de son courage redist er replicqua audit suppliant
et son compaignon mettant sa main sur ung long couteau
quil avoit cha$$ voulez vous de cecy ou mots de semblabes
sygniffication et substance a quoy ledit suppliiant et son
compaignon respondirent encoires de legier couraige
et sans aigreur veny voir nous ne demandons riens
de cela nous aymerions beaucop mieulx boire ung
pinte de vin surquoy dist de rechief icellui de lille
avec ses compaignons vous ne seriez ja si hardy de
venir avec nous ala taverne a quoy ledit suppliant et son
compaignon a intencion tousiours deviter noise ou
debat respondirent allez devant et nous vous suyvrons
sur piedts et ces choses dittes iceulx trois compaignons
allerent tout droit a la taverne du molin estant a lung
des boudz du marchie dudit anvers et luy suppliant et a son
compaignon considerans que bouvendt ne prirent $$$
entrerent apres en ladite taverne et illec arriviez
qui fut environ six heures de lapres disner lesdits
trois compaignons se cuirent dunepart avec ung pot
de vin et icellui suppliant et son compaignon dune aultre
part mais tout en une salle ayans une pinte de vin
seulement et buvans ainsi dung coste et daultre se
advisa ledit suppliant que lesdits trois compaignons estoient
embastonnez de longs couteaulx et que luy de sa part navoit
berge ne baston et son compaignon pour toutes dessences
une petite courte dagguette doublant que aucun oultrange
a luy et a son compaignon pouroit estre fayt print
occon$$ datter ung tour a son bateau delissant sondit compaignon
en la taverne avec le vin quilz avoient fait venir duquel
bateau il rapporta a toutes avantures ung baston assez
rondt non ferre de la longuer de trois ou quatre pietz lequel
il portoit $$sse desoubz une robbe volant quil avoit
vestue et revint ainsi incontinant aupres de sondit
compaignon et ayans les ungs et les autres ben leur vin
sans quelques parolles de lung a lautre et ayans lesdits trois
compaignons de lille paye leur escot se leverent faisans
maniere deulx en aller de ladite taverne dont ledit suppliant
et son compaignon furent tout joyeux mais estans alle
jusquez a luys de ladite taverne seulemant se arresterent
illec tout court et demoura lung deulx en estant droit
dedens ledit huys en sorte que len ny eust peu entrer ne yffo sans le fe desmarschier
ce veu par ledit suppliant et son compaignon et ayant
appercheu qne lung des autres avoit tire ung grant
poinchon de dessus son couteau et le baillit a celluy qui
occupoit aussi de lissue de luyz de ladite taverne doubtant
a ceste cause de passer parmy eulx au $$ydier de ladite
taverne dont ilz descroient bien eulx de partir car
avoient jalougement beu leur vin se adviserent de
appeler loste de ladite taverne et luy dirent comment
iceulx compaignons estans ainsy a luys sestoient avant
leur venue ilec cenrouche a eulx et que pour la maniere
qui leur veoyent tenir audit huyz ilz craignoient
deux de partir et de passer parmy eulx requerrant
quil les vouls$$ fe en aller telendt que ce entendu par ledit hoste
sen alla parler a iceulx compaignons et fist tant quilz sen
allerent et tantost ledit suppliant et son compaignon se deppartirent
aussy deladite taverne mais nen furent point eslongnez sept
ou huit maisons long que iceulx trois compaignons les vindrent
poursuyr et lung diceulx a tout vue course dagge ou
poinchon quil tenoit sans esryer ou dire mot cuyda
$$rdrierement par deriere en frapper et le planter au doz
dudit suppiiant mais de bien venir ledit hannekin de la chapelle
son compaignon lappercheut et escrya ledit suppliant lequel
se desmarcha subit et parce que ledit hannekin tira lautre
par le collet il rompy ledit cop parderiere et t $$ba celuy
qui c$$da donner le cop parterre mais incontinent
lung des aultres trois compaignons assavoir ledit pierchon
de lille desgainant ung long coutteau quil portoit rua
dicelluy couteau pour frapper sur ledit suppliant de telle radeur
quil eust fendu la teste meust este que iceluy suppliant du
baston quil avoit apporte du bateau luy rompit et
destourna ledit cop toutesffoiz de la grant fourche icellui
couteau devala au long du baston jusques a la main dudit
suppliant tellement quil en eust le doy au pres du paulx
treffort blesche et affole laquel pierchon encoires non
content rehancha sondit couteau faisant soy effort de
ruer seconde fois sur ledit suppliant mais iceluy suppliant
pour sa deffense et comme es$$ de courroux pour tel
oultraige a lui fait rua de rechief sondit baston allencontre
dudit couteau de si grant forche aussy quil en rompy
et destourna en encoires icelluy second cop et que ledit
baston descendy sur la teste dicelliu pierchon en facon
que parmy chapeau et bonnet il en recent telle navrure
en la teste que par faulte de bon pensendt ou aultre incouement
icellui pierchon de lille en termina vie par mort environ
six ou sept joursnapres et combien que ledit suppliant soit
escheu en cest incouement a son grant desplaisir et en son
corps deffendant touteffoiz doubtant rigeur de justice
ilz sest absente de noz pays et seignouries ou depuis
cincq ans que ledit cas advint il na oze venir hanter ne
converser ne encoires nozeroit se avis luy commendroit
le demourant de ses jours demourer en estrangues marches
et contrees en grant pourete envy et desolacion se
notre misericordiense grace ne luy estoit sur ce impartie
de laquelle actendu ce que dist est et que aultrement il a
tousiours este de bonne vie et conversation sans jaymais
plus avoir este actaint ne conv aincu daultre vilain
cas blasvie ou reproche si comme il dist ilz nous a
treshumblende supplie et requis pour quoy nous
les choses desdites considerees ayans pitie et compassion
dudit suppliant et luy vueillans a reste foiz grace et misecorde
estre preferee a rigeur de justice a icellui hubrecht
van zante suppliant inclinans a sa humble supplication et
mesmende a lonneur et reverence de la doloreuse mort
que notre benoist redempteur jhesu crist a tel jour quil est
huy souffert a larbre de la croix pour la redemption
de lumain lignaige avons ou cas desdits par ladviz
et deliberation de nostre treschie et tresaimee fille de
nous empereur dame et tante de nous charles dame
marquerite archiducesse daustriche ducesse et contesse
de bourgogne ducesse douagie de savoye regente $
gouvernante etc. quite reims et pardonne quittons remettons
et pardonnons de grace espal$ par ces presentez le cas et hommicide
devant declare ensemble toute peine ammende et offense
corporelle et criminelle en quoy pour cause et aloccon $$
dicellui il peut et pourroit estre tenu envers nous et
justice et lavons quant a ce remis et restitue remectons
etbrestituons par cesdits presentes a ses bonne fame et renommee
a nozdits pays et seigneuries et a ses biens non confisques s$ucuns
en a font ainsi et en la maniere comme estoit devant ledit
cas advenu en imposant sur ce scilence perpetuel
a notre procureur general et a tous noz aultres officiers quelzconques
satiffaction touteffoyes faict a partie $$erendt et avant
tout euvre se faicte nest civilement tant seulement
et moyennant que ledits suppliant lamendra aussy civilement
envers nous selon lexigence du cas et la faculte de ses
biens a larbitraigie et taxation de noz aimez et
feaulx les chancellier et gens de notre conseil en brabant
residens en notre ville de bruxelles gue commectons a ce
sy donnons en mandemant a iceulx chancellier et
gens de notredit conseil de brabant que appelle ceulx qui
pour ce feront a appeler ilz procedent bien et
devendt a linterinendt et verification de ces $$$
et cefait et ladite amende civile par eulx tauxee
arbitree et payee es mains de celluy de noz officiers
quil apptiendra lequel sera tenu den se recepte
a notre profyt ilz et tous aultres noz justiciers et
officiers cui ce regardera leurs lieutenanz et $$$
deulx endroit soy et sicomme aluy apperthiendra facent
seuffrent et laissent ledit suppliant de notre presente grace remission
et quittance et de tout le contenu en cedites presentes
plainemendt paysiblendt et perpetuellemendt joyr et user
sans luy fe mectre ou donner ne souffrir estre fait mis ou
donne ores ne ou temps advenir quelque arrest
destourbier ou empeschemendt au contraire en corps ne en
biens en aucune maniere a$$cois se son corps ou
aucune chose de cesdits biens estoient pour ce p$$
arrestez ou detenuz les luy mectent ou facent
mettre tantost et sans delay a plaine et entie delivrance
car ainsi nous plaist il et le voulons estre fait
et afin que ce soit chose ferme et estable a tousiours
nous avons fait mecctre notre seel a cesdites presendtes sauff
en aultres choses notre droit et lautruy en toutes donne
en notre ville de gand le jour du vendredij saint
lan de grace mil cincqcens et dix et des regnes
de nous empereur assavoir de celluy de germanie
le xxv et desdits de hongrie etc. le xxie ainsi avoit
escript sur le reploy par lempereur et monseigneur
larchiduc en leurs conseil et signe haneton
collen$$ a este f$$$ a
loriginal par moy"
pardons,135.txt,"philips bijde gratien goidts coninck van castillien
van arragon, van leon etc. doen te wetene allen tegenwoor-
dige ende toecommende dat wij ontfangen hebben die oijtmoedige
supplicatie van marcelis stijnen ingeseten onser stadt van
herentals ende schoenmaecker van sijn ambacht inhoudende
hoe dat hij inden jaere 1624 tot onderhoudt van zijne familie
binnen de selve stadt heeft doen cultiveren ende besaeijen seker
stuck landts gelegen achter zijnen woonhuijse hebbende t'selve
graen in julio doen affpicken ende in schooren leggen ende
naerdijen t'sijnder kennisse was gecomen dat de voors. affge-
pickte graenen bij nacht ende ontijden hem suppliant werden
ontdraegen soo heeft de selve doen gaedeslaen bij twee van
zijne dienstboden welcken nijettegenstaende soo is gebeurt
dat opt voors. landt ofte velt sijn gecomen ses ofte seven soldaeten
met intentie om sijns suppliants voors. affgepickt koren
oft een groot deel van dijen wech te draegen ende naer-
dijen sulcx geschieden snachts omtrent den thien oft elff
uren soo hebben de voors. dienstboden met luijder stemmen
geroepen seggende meester daer sijn dieven op het landt die
t'coren willen wechdraegen dwelck den suppliant verstaen
hebbende heeft van stonden aen sijn geweer inde handt
genomen ende vindende de selve dieven op het landt heeft
met luijder kelen geroepen help help soo dat eenige van
sijns suppliants gebueren ofte ingesetenen der voors. stadt
sijn vuijtgecommen ende naerdijen de voors. soldaeten hun
voorvluchtich waeren maeckende ende de suppliant
deselve was vervolgende soo sijn de selve dieven blijven
stille staen omtrent seker huijsken genoempt het sweer-
deken inde cloosterstraet met intentie omme den suppliant
die t'sijne was vervolgende aldaer te evelen oft te
vermoorden dan alsoo de borgerije daer omtrent was commende
om den suppliant te assisteren soo hebben de voors. dieven hun
verspreijt ende dat doende doorgeloopen sijnde in voors. door-
loopen gebeurt dat den suppliant ontsteken zijnde in colere
een vande voors. dieven heeft achterhaelt ende den selven
met een pedarm furieuselijcken op het hooft geslaegen ende
dapperlijck gequetst soo dat hij vande selve quetsure van
stonden aen is gestorven tot sijns suppliants groot leet-
wesen sonder dat den suppliant ten tijde van het infligeren
vande voors. quetsure kennelijck is geweest den naem
vanden overleden dan heeft des s'anderdachs smorgens verstaen
dat hij was genaempt quintin ieusne soldaet vande compaignie
van capiteijn jean de vaux$ de welcke overmidts zijne
voorgaende misdaeden op zijnen rugge was hebbende
een brandtmerck gelijck sulcx al naerder is geverificeert
met diversche autentijcke bescheeden in onsen raede van
brabant t'anderen tijde overgegeven tot verificatie van
gelijcke requeste als dese ende al hoewel op zijns suppliants
voorgaende requeste midts het prompt bewijs dat den
suppliant t'voors. ongeluck heeft gehadt door juste oirsaecke
hem bij onsen voors. raede opene brieven van remis waeren
geaccordeert soo heeft nochtans den schouteth der voors.
stadt van herentals vuijt eene sunderlinge passie haedt
ende neijt die hij den suppliant ende zijne ouders is draegende
soo vele geeffectueert als dat de depeschen vande voors.
opene brieven tot nochtoe is opgehouden onder pretext
van sekere informatie bij hem genomen vuijtten monde
vande andere medeconsoirten des voornoempden overledene
maer want den voornoemden schouteth hem is vante-
rende dat sonder sijn toedoen ende favorabel advijs t'voors.
geaccordeert remis nijet en sal geaccordeert worden
ten waere aen hem eene eerlijcke recognitie worde
gedaen daertoe den suppliant midts sijn sober qualiteijt
ende middelen hem nijet en kan verstaen soo is hij
iterativelijcken ons voor oogen stellende dat hij is een
man van eeren geboren van catholijcke ouders ende
dat hij inde selve religie ende alle zijnen handel hem
voor datum van t'voors. ongeluck altoos eerlijck ende
naer behooren heeft gecomporteert naer breeder vuijt-
wijsen vande certificatien daer van zijnde welcken
aengemerckt ende dat den suppliant heeft gehadt eene
rechtveerdige oirsaecke om de voors. nacht dieven te
vervolgen ende het zijne in dese benaude gesteltenisse
des tijts gaede te slaen soo heeft hij ons daeromme itera-
tivelijck oijtmoedelijck gebeden hem t'voors. ongeval ende
misdaet te vergeven ende ten selven eijnde doen de-
pescheren onse opene brieven van remis daertoe dienende
soo ist dat wij desen aengesien geneijcht wesende ter
beden des voors. suppliants ende willende hem in dit stuck
prefereren gratie ende misericordie voor strangheijt
ende rigeur van rechte nijttegenstaende dat t'selve
feijt ende ongeval nijet en is overjaert hebben den selven
suppliant inden gevalle als boven quijtgeschouwen ende
vergeven schelden quijte ende vergeven vuijt sunder-
linger gratien bij desen onsen brieve t'feijt ende ongeval
boven geruert midtsgaders alle offensie ende bruecke
corporele ende criminele daerinne hij ter causen
voors. met dat daeraen cleven mach tegen ons ende justitie
misdaen ende misbruijckt mach hebben ende hebben
hem dijen aengaende wedergestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren tot zijnen goeden
naeme faeme ende geruchte in onsen voors. lande
van brabant ende allen anderen onse landen ene heer-
lijckheden ende tot zijnen onverbeurde goeden indijen
hij eenige onder ons heeft gelijck ende in alder manieren
soo hij was voor de toecompste vanden voors.
feijte imponerende hier op een eewich geswijch
onsen raedt ende procureur generael in brabandt
ende allen anderen onsen justicieren ende officieren
wie zij sijn satisfactie ende beternisse ierst ende voor
al gedaen der partije geinteresseerde indijen die noch
nijet gedaen en zij ende eenige daertoe staet civilijck
alleenlijck behoudelijck dat die voors. suppliant gehouden
sal sijn t'voors. feijt tegen ons te beteren civilijck naer
gelegentheijt vander saecken ende faculteijt van zijne
goeden met oijck te betaelen de redelijcke costen van justitien
hieromme alreede gedaenende te doene allet ter taxatien
ende moderatien van onsen zeer lieven ende getrouwen
die cancellier ende lieden van onsen voors. raede in
brabant die wij daertoe gecommitteert hebben ende
committeren bij desen ontbieden daeromme ende bevelen
den selven onsen cancellier ende raidtslieden dat voor
hen geroepen de ghene die daeromme behooren geroepen
te zijne zij procederen wel ende deuchdelijck ter verifi-
catie ende interinemente van desen ende totter taxatie
ende moderatie vande voors. amende ende costen van
justitien alsoo sij sullen bevinden te behooren welck
interinement die voors. suppliant gehouden sal zijn
te versuecken ende hem in persoone te presenteren
in onsen voors. raede binnen sesse maenden naestcommende
op te pene van te verbeuren d'effect van dijen ende
dat gedaen ende de selve civile boete ende costen van
justitien getaxeert ende betaelt zijnde in handen vanden
ghenen dijen dat behooren sal $$$$$$$$$$$$$$
den voors. suppliant van dese onse tegenwoordige
gratien ende remissien ende van alle d'inhouden van
desen zij onsen voors. raedt ende procureur generael
in brabant ende alle andere onse rechteren justicieren
officieren ende ondersaeten tegenwoordige ende toe-
commende dien dat aengaen sal mogen hunne stede-
houderen ende eenijegelijck van hen besundere soo hem
toebehooren sal doen laeten ende gedoogen den voors.
suppliant van deser onser tegenwoordige gratien ende
remissien ende van alle d'inhouden van desen inder
vuegen ende manieren vore verhaelt rustelijck
vredelijck volcomelijck ende eewelijck genieten
ende gebruijcken sonder hem te doen oft te laeten
geschieden nu oft in toecommende tijden eenich
hinder letsel oft moijenisse aen lijve noch aen goeden
ter contrarien maer indijen sijn lijff oft eenige van
van zijne goeden daeromme gearresteert becommert
oft beleth waeren dat zij die setten ende stellen terstont
ende sonder vertreck tot geheelder ende volcom-
mender delivrantien want ons alsoo gelieft ende
ten eijnde dat dit vast ende gestadich blijve tot
eewigen daegen soo hebben wij onsen zegel hier aen
doen hangen behoudelijck in anderen dingen onsen recht
ende eenenijgelijcken anderen dessijns in allen gegeven
in onser stadt van brussele den achsten dach der maent
van maij int jaer ons heeren duijsent zes hondert
sessentwintich ende van onse rijcken het seste
onder opde plijcke stondt bijden coninck was
onderteeckent steenhuijse ende was gesegelt
met eenen groenen wassen zegele vuijthangende
in groene zijde snoeren
concordat$$
de witte"
pardons,109.txt,"remissie
albert ende isabel etc. doen te wetene allen
jegenwoirdigen ende toecommenden, dat wij ontfangen
hebben doytmoedige supplicatie van henrich feijtens
gevangene, inhoudende dat hoe wel hij hem alteijt
modestelick sonder vantise heeft gedragen, sonder ijemanden
ter werelt met woerden oft met wercken geoffenseert
te hebben, gelijck des oock nijemandt hem oijt en heeft
beclaeght nochtans is waerachtich, dat hij in octobris
lestleden tongeluckiger ure hem heeft gevonden
in sulcken parquet ende benautheijt, dat hij om sijn
leven te salveren veroirsaecht is geweest eenen
jan verhoeven te quetsen inder vuegen dat hij daer
nae is comen t’overlijden, waervan onsen raede
van brabant volcommentlijck mach geinformeert
wesen bij het belijden vanden processe tegens hem
geintenteert bijden drossaert van grimbergen
nomine offitij inden selven onsen raede overgebracht,
ende alsoo dongeluck gewilt heeft datter nijemandt
present en is geweest daer die voors. disgratie
den verthoonder is overgecommen, soo ist dat hij
soo preciselijck ende naer requisitien van rechten
sijne onschuldige defensien tot noch toe nijet en
heeft connen verifieeren, gelijck hij bedught
dat hij oock nijet naerder en sal cunnen inden
processe die onsen lieven ende getrouwen procureur
generael van brabant van officie wegen tegen den $$
verthoonder criminelijck pretendeert t’intenteren,
evenwel is waerachtich ende heeft denselven verthoonder
der sufficientelick geprobeert dat den voors. afflijgen
afflijvigen hem tot diversche stonden die doot heeft
gesworen iae vuijtgeroepen in volle compaignie
om te vechten, den verthoonder daertoe grootelijcx
tergende met het mes inde handt, seggende dat
waert saecken hij wier een man met eeren hij hem
tegens hem soude ter defensien stellen ende dijerge-
lijcke, sonder dat evenwel den verthoonder hem
daeromme int minste oijt heeft messeght oft
misdaen dan al stillekens geweken ende hem de
cracheelen onttrocken, boven dijen dat oock is
bethoont ende bewesen dat den voors. afflijvigen
seijne saecke lichtelijck in geschille quamp getreden
welcke ende dusdaeninge poincten breeder inden
voors. processe vermelt ende gededuceert genereren
eene notable presumptie dat ten waere den
verthoonder hem in extremiteijt ende dootsnoot
hadden gevonden en hij hem soo verre nijet en soude hebben
vergeten van te committeren tgene welck tot
sijnen grooten leetwesen ende rouwe is geschiet
welcken aengemerckt ende dat den verthoonder
soo lanck ende verre in erreur is gehouden dat
hem oock bij rechtsgeleerde geraeden is geweest
hem ter purgie criminele stellen, ter oirsaecke
vande welcke hij seven continuele maenden –
gevangen heeft geseten, waerdoor hij oock in
een swaer laborinth is gevallen, boven die
ontallige costen die hij ten regarde vanden voors.
processe heeft gedaen ende geleden wel tot
concurrentie van over de vijffventwintich -
hondert rinsguldenen waermede den suppliant
nijet alleen en is vuytgemergelt van sijne
sobre middelen, maer heeft oock op crediet
moeten lichten notable somme van penningen, daarbij
geconsidereert dat den verthoonder is belast nijet alleen
met sesse kinderen die op sijn labeur ende hantwerck
moeten leven, maer ook met eene siecke vrouwe die ten
tijde vande apprehencie des suppliants soo is bestaen geweest
dat tusschen deselve ende de doot seer weijnich verschilden,
diewelcke alnoch tegenwoirdich is in stervens noot,
sonder dat tsijnen achterdeel onder oijtmoedige correctie
behoirt te dienen dat naedemael hij bij schepenen van
grimbergen van tvoors. ongeval is ontslagen geweest
mits d’amende van hondert rinsguldens ende eventwel daer-
nae van onsen t’wegen is belast inden gevanchenisse
waervan hem die relaxatie is affgeslagen, hij evenwel
vuijten gevanchenisse is gegaen sonder onsen consentie,
want is waerachtich dat hem daertoe permissie is
gegeven bijde meijers aldaer onder eedt de respresentando
totus quoties, wes hij oock gemaent sijnde nijet en
heeft gefailleert, welck hem is gepersuadeert te
mogen geschieden bijde drossaerden ende andere aldaer
iae dat wij dusdanige belastingen in prejuditie vande
heeren vander plaetse nijet en souden mogen te doen, waer
inne den verthoonder des te lichter is verabuseert
geweest als sijnde een huijsman tfeijt van jurisdictie
ende des daervan dependeert nijet verstaende ende tot
het voors. vuijtgaen te meer geinclineert is geweest
vuyt dijen hij aldaer soo lanck inden gevanchenisse
hadde geseten dess desnijettemin bij soo verre hij dijen
aengaende oock soude mogen verstaen worden misdaen
oft gep$$$ te hebben, heeft ons seer oytmoedelijck
gebeden dat ons gelieven wilde hem tvoors. ongeval
te vergeven ende daerover te doen depescheren onse
opene brieven van remis in sulcken $$$ dienende
met clausule van abolitie nopende het vuijtgaen van
gevanchenisse, soo eest dat wij desen aengesien –
ende ierst hierop gehoirt d’officie fiscael van onsen
voors. rade, genegen wesende ter oijtmoediger
beden ende supplicatien des voors. suppliants ende
willende hem in desen prefereren gratie ende genade
voor rigeur ende strangheijt van iustitie, hebben desselven
inden gevalle als boven vergeven geremitteert ende
quijtgeschouwen, vergeven, remitteren ende schelden quijt
vuijt onser princelijcker machtsouveraine ende absolute
authoriteijt ende sunderlinge gratien bij desen onsen brieve
t’feijt ende mansl manslach boven verclaert, mitsgaders
van het gaen vuijtten gevanchenissen tegen onse ordre,
eensamentlijck alle penen ende amenden corporele ende
criminele inde welcke hij ter causen voors. met des
daeraen cleeft iegens ons ende der iusticie misdaen
ende misbruijckt mach hbeben ende daer inne hij gevallen
mach wesen ende hebben hem als van dijen weder gestelt
ende gerestitueert stellen weder ende restitueren tot sijnen
goeden name, fame ende geruchte in onsen lande van
brabant ende in allen anderen onsen landen ende
heerlichheijden mitsgaders tot sijne onverbeurde goederen
indijen hij eenige onder ons heeft in alder vuegen ende
manieren als hij was voor data van dijen, abolerende
ende te $$$ doende alle alsulcke procedure als onsen
voors. procureur generael tegens hem alreede begonst
mach hebben met alle tgene datter vuijt ende nae
gevolght is, imponerende hierop stilencie ende een
eeuwich geswijch, onsen voors. procureur generael
in brabant, drossaerden van grimbergen ende allen
anderen onsen justicieren ende officieren wie sij sijn
satisfactie ende beternisse ierst ende vooral de partijen
geinteresseerde indijen die noch nijet gedaen en sijn -
ende eenige daertoe staet civilijck alleenlijck behoudelick
dat de voors. suppliant gehouden sal sijn tvoors. feijt
tegen ons te beteren civilijck naer gelegentheyt
vander saecken ende faculteijt van sijne goeden met
oock te betalen die redelijcke costen van iusticien
hieromme alreede gedaen, ende te doene, allen ter
taxacien ende moderatien van onsen seer lieven ende
getrouwen die cancellier ende luijden van onsen
rade geordineert in brabant, die wij daertoe
gecommitteert hebben ende committeren bij desen, ontbieden
daerom ende bevelen den selven onsen cancellier ende
landtsluijden dat voor hen geroepen die daerom
behoiren geroepen te sijne, sij procederen wel
ende deuchdelijck ter verificatie ende interinement
van desen ende totter taxatie ende moderatie vander
voors. amende alsoo sij sullen bevinden te behoren
welck interinement die voors. suppliant gehouden sal
sijn te versuecken ende hem in persoonte te presenteren in
onsen voors. raede binnen sesse maenden naestcommende
op pene van te verbeuren d’affect van desen,
$$$ ende dat gedaen ende deselve
boete ende costen van iusticien getaxeert ende betaelt
sijnde in handen vanden genen dien dat behoiren sal,
sij, onsen voors. procureur generael in brabant, drossaerden
van grimbergen ende alle andere onse rechteren iusticieren
officieren ende ondersaeten jegenwoirdige ende toecommenden
dijen dat aengaen sal mogen, heure stedehouderen ende
eenijegelijck van hen besundere soo hem toebehoiren sal
doen laten ende gedoogen den voors. suppliant van desen
onser jegenwoirdigen gratien ende remissien ende
van allen d’inhouden van desen inder vuegen ende manieren
vore verhaelt, rustelijck, vredelijck, volcomentlijck ende
eeuwelijck genijeten ende gebruijcken, sonder hem te
doen oft te laten geschieden nu noch in toecomenden
tijden eenich hinder, stoot oft letsel aen lijve noch aen
goeden ter contrarien, maer indijen sijn lijff oft
eenige van sijne onverbeurde goeden daerom gearresteert
becommert oft beleth waeren, dat sij die setten ende
stellen terstont ende sonder vertreck tot geheelder
ende volcommender delivrantien, want ons alsoo
gelieft, ende ten eijnde dat dit vast ende gestadich
blijve tot eeuwigen dagen, soo hebben wij onse segel
hieraen doen hangen. behoudelijck in anderen dingen
onsen rechte ende eenijegelijcken anderen dessijns -
gegeven in onser stadt van brussele inde maent
van junio int jaer ons heeren duijsent ses hondert
ende seventhien onder opde plijcke stont aldus bijde
ertshertogen, onderteekent wouwere ? ende was
gesegelt met eenen groenen segel vuijthangende
in sijde snoeren."
pardons,342.txt,"remissie van dootslage
philips etc
doen te weten allen ende eenen yegelycken
tegewoirdige supplicatie van dionis robbens inhoudende hoe
dat des is geleden van inde maent van meye hy was
ter kermissen inden dorpe van nederhespen tot zyne vrienden
huyst aldaer comen is een geheeten henrick gemels int hem met
grootten woerden injurieerde seggende dat hy des zelve
jaere souden overleden zyn overvaren soudt hebben een kint ende dat
hy in lancx soe meer den selven suppliant injurieerde ende oic mede
den meyer van thieen ende die selve suppliant lantwyve af was
ende is ten lesten tot vele met goeden manieren gedaen dat die
selve suppliant is gegaen te winde weerts dair hy woenechtich is
die voirs. henrick hadde oic den selven suppliant willen met eenen
potte op zyn aensicht werpen alsoe hem geseight was onder
wegen thuysweerts gaende dat hoerende soe es die selve suppliant
wederom gekeert ende heeft vuyten paenhuys geroepen eenen
geheeten merten nagels ende hy sat en dranck ende heeft geseet
totten voors. merten ende hem geclaegcht soe dat die voors.
henrick gemels hem met grooten woerden geinjurieert hadde
ende eenen pot op zyn aensicht hadde willen worpen ende alsoe
es die voors. merten gegaen mitten voors. suppliant aene voirs.
henrick hem vragende oft hy by zyne woerden bleef die hy
geseght hadde die soudt jae doen antwoirde die voors.
merten ic soude ende moeten by zyn dair ghy hem slaen soudt
doen seyde die voors. henrick ja ende terstont nam hy den selven
merten met zyne boesemme soo dat die voors. henrick den selven
merten alle zyn hemde op schoerde dair nae gaf die voors.
merten den voirs. henrick die hem inne schoet eene placq in zyn
hooft metten cruyct van zyne daggen ende daer nae
schoet die voirs. henrick den voirs. merten noch eens jnne
daer de selve merten den voirs. henrick quetste inden
kuyt van zyne beene die zoo lange dair nae ter
bedde lach te weten eene tyt van vyf maenden dair van
de selve henrick van leve ter doot is gecomen ende overmits
dat de selve suppliant metten voirs. merten ghinck opten
kercken ende maecte hem vluchtich soe heeft die
selve suppliant anxt oft hy hier inne mochte hebben
mesdaen hoe wel dese suppliant nooyt place noch stoot
en gaf. ter van soe van welcken feyte ende mesuse
die voirs. suppliant vreesen strangheit ende riguer van
justicien hy hem met en soude dorren houden heden
noch v$kten in onse lande van brabant ende meyeren
van thienen voirs. mair hem moeten absenteren ende
souden in vremde landen ende contraien in grooter armoede
ende hartmichende by alsoe hem onse gratie ende ontfermichticheyt
in desen nyet vuyt gereyct en naer alsoe hy seet
ons daer om oitmoedelick bidden soe eest dat van
desen aengtsen compassie ende medelyden hebben metten
voirs. suppiant willen hem in desen gratie ende ontfermihticheyt
gedaen werdden tegen riguer ende strangheit van
justicien besundere te desen male dat wy onse
yerste ende nyeuwe tucompst oft in onser stadt van
thienen gedaen hebben comende vuyt onser reysen
van spaeignien hebben den selven suppliant in gevalle
als boven quyt geschonden ende vergheven scelden quyte
ende vergheven vuyt zundelinger gratien mits desen het
feyt ende mesusen voerscreven mitgaders alle penen ende
amenden corporeele ende criminele dair jinnt hy hem
tegen ons ende justicie vuyt saken voirs. misgrepen
ende mesbruyct moegt hebben ende hebben hem
als van famen ende name tot onse lande van brabant
meneren van thienen voergenoemd ende tot zyne goeden nyet
geconfisqueert noch verbuert zynde op datter enige zyn
gelijckerwijs ende in alle der manieren zy naeren toe die
geschiedenisse vanden voirs. ongevalle imponeren hier op een eewich
geswych onsen procureur generaal ende allen anderen onse ende der
smaelre heeren officieren ende justicien ine voirs. onse landen
van brabant geseten satisfactie ende beternisse civile yerst
ende voer al gedaen zyn der partyen getuterisseert by alsoo
enige dair tot staet ende dat nyet gedaen en zy ende
besondelick dat dit voirs. suppliant ons oic gehouden syn sal
civile beternisse te doende nae die faculteyt van syne persoonen
ende goeden ter arbitragien ende taxatien van onse heren
ende getrouwen cancellier ende luyden van onse raede in brabant
die wy daer toe gecommiteert hebben ende committeren by dese
ontbieden hier om ende in brabant dat voere hen
geroepen die ghene die dair om behoeren geroepen te zyn
zy procederen ende doen procederen wel ende drustelic totter
verificatien ende jnterinnemente van desen ende totter arbitragien
ende taxatien vanden voirs. amenden civile soe dat behoeren
sal ende dat gedaen ende die voirs. amende civile
getaxeert ende betaelt zyn tonsen rentmetste die dat
behoert die ende af schuldich sal zyn tonsen profyte rekenen
ende bewys te doen zy onse drosset van brabant
meneren van loeven ende van thienen ende alle andere
onse officieren rechteren ende dieneren hier stedehouderen
ende elck van hen dien dat aengaen mach doen ende laten
den voirs. suppliant van desen onsen tegewoirdiger gratien
ende remissen inder manieren voirschr. restelic ende vredelic
genyeten ende gebruycken sonder hem daer tegen te doent
noch te laten geschieden nu oft toecomende tydt aen synen
live leden oft goeden enigen hynder arrest stoot oft belet
ter contrarien maer by alsoo hy oft zyne voirs. goeden
dairom gevangen aengetast oft gearresteert wesen
zy die terstondt ende sonder vertreck ontslaen doch ende laten
ontslaen ende stellen tot volcomender delivreren ende
ten eynde dat dit vast ende gestadich blive teeuwigen
daigen. zoe hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen
behouden ons in anderen dingen onsen rechte ende eenen
yegelycken des zyns gegeven in onser voors. stadt van
thienen opten viien dach van november int jair
ons heren duysent vijfhondert ende drie
aldus ondergeschrevene opte plycke en myne heer
den ertshertoge dair ghy heer philips vilam? r$$
meesteren lodewijck roelants peronim vande met
anthonis heenkenshoot ende andere vanden raede
by waeren. en geteykent thielt ende noch visa
gecollationneert bevonden grond$
met den originale by my
n frate$"
pardons,405.txt,"kaerle etc doen te wetene allen iegenwoirdigen ende toecomenden dat wy
ontfangen hebben de oitmoedige supplicatie van hansken van yssche woenende
onder herent by loevenen inhoudende hoe dat hy suppliant is geleden van
smaendaeghs ende sincxendagen lesleden metten anderen iongen gesellen des
dorps van herent die ten selven dage hueren vogel schoten is gewees
in ende vanden gezelschape der voirs. ionger gesellen van hueren feesten ende
maeltijde ende alzoe zy vrolyk waren sonder arch oft sonder eenige
dorperheyt voirts te stellene soe syn daer gecomen tvoirs. gezelscap verstoeren
wylen willem beke ianssssens of ianssoone met raesen de luyckenere zynen medegselle
ende gelyck de gesellen vander feesten metten iongen meysens dansten ende
vrolick waren soe hebben die voirs.willem beke ende raes de luyckenere
begonst te sweren te vloecken ende onsheeren lyden te verhalen ende groote
insolentie te makene roepende wye wilt wyewilt vuyttreckende huere
lange messen in die sleypende lancxs der eerden soe hebben deen van
hen synen hoet ende dandere syn bonet van hueren hoofde genomen die ter
eerden geworpen daer nae gehouwen ende gekerft ende andere groot gewalt
ende leelicheyt bedreven al in vilipend $$ vanden voirs. iongen gesellen der
voirs. gulden ende huer feesten dwelck eendige vanh voirs. gesellen qualick
cunnende verdragen zyn vuyten huyse daer sy hueren maeltyt hielden gecomen
waeraf de suppliant een wocs hebbende in syn handt eenen stock genomen om hem
daer mede te defenderen ende buyten comende soe heeft hy terstont vanden eenen
der voirs. malignanten in synen rugge ontfangen eenen houw met eenen
messe duer synen paltrock ende wambeys tot op syn hemde inder vuegten dat
indien hy nyet rasch geweken en hadde hy geschapen was duersteken te
wordene dwelck siende iacop van yssche zyn vader is met zekere andere
hulpe hen innegeloopen om den selven suppliant te beschuddene en hen te scheydene
gelyck zy den suppliant oick beschutden maer terstont daer nae soe is daer
alsulcken invasie ende oploope vuderlinge gebuert alsdat de voirs. raes
de luyckenere tondergeworpen wesende bleeff ter eerden liggende ende
worde de voirs. willem beke zoe geslagen ende met voeten t getreden als
dat hy binnen twee oft drye dagen daer nae daeraff is aflivich gewordden
diens ziele god genadich zy ende hoewel mits de voirs. groote tumulte
men nyet sekerlijck geweten en can by wyens toedoene deselve meshandelinge
ende aflivicheyt des voirs. wylen willems beke gebuert zoude zy oft wye
hem den principalen dootslach zoude gegeven hebben soe heeft hem nochtans
gevoirdert francken van amstel nu tertyt meyer van herent den suppliant te
apprehenderen ende tot herent in vasten gevanckenisse te houdene aldaer hy
ontrent vyf weken geseten heeft in meyninge wesende hem criminelicken
te betichtene ende beducht hem de suppliant dat hy als mede strytbarich geweest
hebbende tot eenige corporelle pugnitie soude mogen gecondempneert
worden tot synder grooter ongenueghten desolatien ende verdriete ende noch meer
zyn zonde soe verre onse gratie ende genade hem hierop nyet en worde geextendeert
ende verlent ons daerom oitmoedelick biddende soe eest dat wy desen
aengesien geneycht wesende ter beden des voirs. suppliant ende willende hem in
dit stuck prefereren gratie en misericordie voer strengheyt ende rigeur
van rechte hebben den selven suppliant inden gevalle als boven geremitteert
quytgescholden ende vergeven remitteren schelden quyte ende vergeven vuyt
sunderlinger gratien by desen onsen brieve tfeyt ende ongeval boven geruert
voer soe vele dese suppliant daer inne culpabel ende gehouden mach zyn
mitsgaders alle offensie ende bruecke corporele ende criminele daer inne
hy ter causen voirscreven met des daeraen cleven mach tegen ons ende
justicie ennichssins mesdaen ende mesbruyct mach hebben abolerende ende
te nyete doende alle procedeuren criminele byden voirs. meyer van herent
ter causen voirscreven tegen hem begonst indien daer ennige gebuert zyn
ende hebben hem daeraf wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende restitueren
tot zynen goeden name ende fame ende geruchte in onsen lande van brabant
ende allen andere onsen landen ende heerlickheyden ende tot synen onverbeurden
goeden indien hy eenige onder ons heeft gelyck ende in alder manieren soe hy
was voer de toecompste vanden voirs. feyte imponerende hierop een eeuwich
geswych onsen procureur general in brabant den voirs. meyer van herent
ende allen anderen onsen justicieren ende officieren wye sy syn satisfactie
ende beternisse ierst ende voeral gedaen der partie geinteresseerde indien die
noch nyet gedaen en zy ende eenige daer toestae civilick alleenlick
behoudelick dat de voirs. suppliant gehouden sal syn tvoirs.feyt tegen ons te beteren
civilick nae gelentheyt vander zaken ende faculteyt van syne goeden ende
oick te betalen de redelicke costen van justicien hieromme alreede gedaen
ende te doene allet ter taxatien ende moderatien van onse lieve ende getrouwe
de cancellier ende luden van onsen rade in brabant die wy daertoe gecommitteert
hebben ende committeren by desen ontbieden daerom ende bevelen denselven
onsen cancellier ende raedsluyden dat voer hen geroepen deghene die daerom
behoiren geroepen te syne zy procederen wel ende dueghdelyck ter verificatie
ende interinement van desen ende totter taxatie ende moderatie vander voirs.
amende ende costen van justicien alzoe sy zullen bevinden behoorende welck
interinement de voirs. suppliant gehouden sal syn te versuecken ende hem
in persoene te presenteren in onsen voirs. rade binnen sesse maenden
naest comende opte pene van te verbueren deffect van desen ende dat
gedaen ende deselve civile boete ende costen van justicien getaxeert ende
betaelt synde in handen van den ghenen dien dat behooren sal sy onse
voirs.procureur general in brabant de voirs. meyer van herent ende alle andere
onse justicieren officieren ende ondersaten iegewoirdige ende toecomende
dien dat aengaen sal mogen hueren stedehouderen ende een yegelyck van hen
besudere soe hem toebehoiren sal doen laten ende gedoogen den voirs. suppliant
van deser onser iegewoirdiger gracien ende remissien ende van alle dinhouden
van desen inder vuegen ende manieren voere verhaelt rustelick vredelick
volcomelick ende eeuwelick genyeten ende gebruycken sonder hem te doen
oft te laten geschieden nu noch in toecomenden tyden ennich hinder letsel
oft moeytenisse aen lyve noch aen goeden ter contrarien maer indien
zyn lyf oft ennige van zynen onverbeurden goeden daeromme gearresteert
gecomert oft belet waren dat zy die setten ende stellen terstont ende zonder
vertreck tot geheelder ende volcomender delivrancie want ons alzoe gelieft
ende ten eynde dat dit vast ende gestadich blyve tot eeuwigen dagen soe hebben
wy onsen zegel hieraen doen hangen beboudelick in anderen dingen onsen
rechte ende eenen yegelick anderen dessyns gegeven in onsen stadt van
bruessels inde maent van decembri int iaer onsheeren duysent vyfhondert
ende vyftich van onsen keyserycke txxxe ende van onsen rycken van
castillien en anderen txxxve aldus gescreven op de plycke byden
keyser in zynen stadt ende geteeckent a boudewyn visa registrata
gecollacioneert ende bevonden accorderende
met zynen originale by my
n daaiwe - velve"
pardons,303.txt,"kaerle etc. doen te weten allen luden nu ende naemaels
wesende dat wy ontfanghen hebben die oetmoedighe
supplicatie van willem van male belast met wyff ende
kinderen inhoudende hoe den xxen dach van laumaent
int jaer xvc xxxvii alzoe tsamens in onse stadt van antwerpen
tusschen vi ende vii uren vergadert ende tsamen drinckende waeren zeven
goede mannen drye oft vier potten biers soe wasser een van hen die bat dat
zij hem wilden helpen een conine renne op een camere te doene ende hy
soude hen een stuck oft een dye van eenen haen te voeren geven zulckx dat
zyt altesamen consenteerden dat zy hem helpen souden ende zyn alzoe
tsamen gegaen om dese renne op die selve camere te doene die welcke
toebehoirde gommaer de febure woenende op te peerde merct achter sinte loys
cappelle tantwerpen voirs. in eenen ganck daer men nyet duer en gaet
ende alsoe zij begonsten dese renne te verporren zoe is der gecommen die
vrouwe vanden huyse die tselve nu gedoogen en wilde van vreesen
dat men het dack oft yet anders van hueren huyse breken soude ende heeft
terstont qualyck gesproken waerop die voirs. gommaer dyen die selve renne
toebehoirde als voere ende int selve huys woende antwoirde zyt tevreden
huysvrouwe ist sake dat wy yet breken dat sal ic sonder uwen cost doen
maken maer dese vrouwe en woude daermede nyet te vreden wesen ende heeft
even qualyck gesproken ende heeft se geboefft gerabauwt ende gedieft
ende veel meer andere onnuttige ende leelyck woirden waerom eenige van hen
gram geworden zyn ende hebben haer geantwoirdt nae huere quade woirden $
daerom nyet latende die renne te proeven op te doene zoe en hebben zyt nyet
connen opgerygen met geender fortse ende alzoe zy die selve renne so weder
neder souden laten sincken soe esser een van henlieden die boven stont van boven
neder gevallen sulcx dat hy bynae den hals gebroken hadde mits datmen
anders nyet en wiste hy en was doot ende als dese man aldus gevallen was
zoe en heeft tvoirs. wyff haer quade tonge nyet gehouden doen haer knaepe
daer quam ende wilde zyn vrouwe helpen dwelck hy suppliant hoirende
heeft den voergenoemde knaepe gevraecht oft hyse verantwoirden wilde daerop
hy antwoirde ja ic ende is terstont in huys gegaen ende heeft zijnen deghen
gehaelt ende alsoe zonder meer woorden gestelt aen thouwen ende kerven opten
voirs. suppliant waerom hy suppliant hebbende een lanteerne inde hant
van blecke ende anders nyet dan een hangerken ende ziende dat hy nergens
gevlieden en conste want het op een plaetse was daer hy achter noch
voer waerts en conste heeft hem metten voirs. lanterne bescut ende sekere
slagen daerop ontfangen ende siende dat hyse daermede nyet al en heeft cunnen
geschutten soe heeft hy hem metten voirs. hangerken verweert mits dat hy h$
gevuelende gequetst in zyn kake inder manieren dat hy uuyt hitte van bloede
den voirs. knape gegeven heeft twee wonden te wetene die een inden buyck ende
dander in zyn hooft van welcke wonden hy zekeren tijt nae zijn biechte
gesproken te hebbene ende in presentie van zijnen biechtvadere den selven suppliant
van dit feyt ontslegen is gecomen van levende lyve terdoot tot grooten leet wesen$
van hem suppliant die hem tercausen van dyen vreesende rigeur van justicien
geabsenteert heeft uuyt onser landen ende heerlicheyden ende en soude inden
selven nyet derren wederkeeren noch converseren al eest dat hy partie daeraf
voldaen heeft ten zy dat onse gracie ende remissie hem eesrt ende voeral daerop
verleent ende geextendeert worde alsoe hij suppliant seegt ons daerom
oetmoedelyck biddende waerom zoe eest dat wy desen aengesien
geneycht wesende ter beden des vors. willen van male suppliant ende
willende hem in dit stuck prefereren gracie ende misericordie voer strangheyt
ende rigeur van justicien hebben den selven suppliant inden gevalle als boven
quytgeschonden geremitteert ende vergeven schelden quyte remitteren ende
vergeven uuyt sunderlinger gracien by desen onser brieve tfeyt ende dootslach
boven geruert mitsgaders alle offensie ende bruecke corporelle ende
criminele daer inne hy ter causen voerscreven mits dat daeraen cleven
mach tegens ons ende justicie mesdaen ende mesbruyct mach hebben
ende hebben hem daer af wedergestelt ende gerestitueert stellen
weder ende restitueren tot zynen goeden name fame ende geruchte in
onsen voirseiden lande ande hertoochdomme van brabant ende allen
anderen onsen landen ende heerlicheyden ende tot zynen onverbuerden goeden
indyen hij ennige onder ons heeft gelyck ende in alder manieren zoe hy
was voer de toecompste vanden voirseiden feyte imponetende hierop
een eeuwich geswych onsen procureur general in brabant ende allen
anderen onsen justicieren ende officieren wye zy zyn satisfactie ende
beternisse eerst ende voeral gedaen der partie geinteresseerde indyen
die noch nyet gedaen z en zy ende ennighe daertoe staet # behoudelyck
dat de voirs. suppliant gehouden sal zyn voirs. feyt tegen ons te beteren
civilyck naer gelegentheyt vander saken ende faculteyt van zynen goeden
met oyck te betalen die costen van justicien hieromme alreede gedaen ende
te doene allet ter taxatien ende moderatien van onsen lieven ende
getrouwen den cancellier ende luyden van onsen raede in brabant die
wy daer toe gecommitteert hebben ende committeren by desen ontbieden
daerom ende bevelen den selven onsen cancellier ende raedsluyden dat voer
hen geroepen die gene dye daerom behoiren geroepen te zyne zy procederen
wel ende duechdelyck ter verificatie ende interinemente van desen ende
totter taxatie ende moderatie vanden voirs. amende ende costen alsoe zij sullen
bevinden behoirende welck interinement de voirs. suppliant gehouden sal
zyn te versuecken ende hem in persoene te presenteren in onsen voirs. raede
binnen eenen jaere naestcomende op te pene van te verbuerene deffect van desen
ende dat gedaen ende de selve boete ende costen van justicien getaxeert ende
betaelt zynde in handen vanden genen dien dat behoiren sal zy onse
voirs. procureur generael in brabant ende alle andere onse rechteren
justicieren officieren ende ondersaten iegewoirdige ende toecomende dyen
dat aengaen sal mogen huere stedehouderen ende eenyegelyck van hen
bezundere soe hem toebehoiren sal doen laten ende gedoogen den
voirs. suppliant van deser onser iegewoirdiger gracien remissien ende
pardoene ende van alle den inhouden van desen inder vuegen ende manieren
voere verhaelt rusrelyck vredelyck volcomelyck ende eeuwelyck
genyeten ende gebruycken sonder hem te doen noch te laeten geschieden
nu noch in toecomenden tyden eenich hinder letsel oft moeyenisse aen
lyve noch aen goeden ter contrarien maer indyen zyn lyff oft
ennighe van zynen goeden daeromme gearresteert becommert
oft belet waeren dat zy die setten ofte ende $$$ stellen oft doen setten
ende stellen terstont ende sonder vertreck tot geheelder ende
volcomender delivrancien want ons alsoe gelieft ende ten
eynde dat dit vast ende gestadich blyve tot eeuwygen daghen
# civilyck alleenlyck
## sy hieraf verantwordt
byden ontfanger vanden
exploiten
soe hebben wy onsen segel hier aen doen hangen behoudelyck
in anderen dingen onsen rechte ende eenen yegelycken anderen dessyns
gegeven in onser stadt van bruessele inde maent van juno int
jaer onsheeren duysent vyff hondert ende achtendertich ende van onsen
keyserycke tnegenthienste ende van onsen rycken van castillien ende
anderen tdryentwintichste aldus stont gescreven opte plycke byden
keyser in zynen raede ende geteekent a boudewyns noch stont
gescreven opte selve plycke visa registrata
ghecollacionneert tegens die originale brieven by my
decock"
pardons,009.txt,"kaerle etc doen te wetene allen jegewordigh ende toecommende dat wij ontfangen
hebben die oitmoedige suplicatie van andries swaenen woenenden bynnen dese
stadt van diest inhoudende hoe dat hem supliant noch ongehouwt wesende
ende sonder fact? gesproken altijts eerlyck van leven geweest zynde als een
jonck man toebehoirt ende met hem eenen thielman onbegrepen
zyns toenaems alsdaen woenachtich binnen st jacops gasthuys bynnen
der voirsegde stadt op heylichs cruysdach lestleden inde nacht te twelff
uren te gemoete gecomen zijnde opder straeten der selver stadt wylen
micheau bonnet vuyt bourgondien geboren geassocieert met eenen
anderen den supliant onbekent zijn malcanderen opt lyff geloopen
waer duer zyluden tselven ?yffelen woerden gecregen hebbende ende die
supl iant hem huerluder ende besunderen vanden voirsegde micheau want
hij een bloot rappier in zyn hant hadde beduchtende quader maete
te meer want hy supliant egheen scerp over/nochaen hem en hadde
om hem te verweren is den selven micheau inne gevaren ende
hem in zyn middel grypende zyn tselven worstelende ter eerden gevallen
alwaer zy luyden zoe tsamen liggende is den voirsegde micheau onder
in zynen buycke met eenen steecke by eenen anderen sulckx gequetst
geweest dat ontrent drye weken daer nae hy daer van is
aflivich gewordden ende hoe wel de suppliant den voirsegdemicheau
den voirsegde steecke nyet en heeft gegeven gehadt als voer over hem
egheen mes gehadt hebbende zoe voirsegd is nae tselve is
by eenen anderen gedaen geweest als die voirsegde micheau voir
zijn afflivicheyt selve heeft bekendt gehadt dat oyck den selven
steeck by rade vanden supliant nyet en is gegeven geweest noch
oyck tot dyen eynde den selven micheau en heeft gesmadeert
dat men hem van zynen lyfve soude evelen maer alleenlyck
dat hy zyn lyff meynde te beschermen ende dien overmits
en meyndt nyet inden dootslach eenichssins gehouden oft dies culpabel
te zyne oft oyck yet misdaen te hebben onder td?egel nochtans
dat hy daertoe soude behulpich geweest zyn pretendeert hem
die drossaet officier van diest daer mede te belasten ende
rechtelyck aen te spreken gelyck ter cause vandien hy tegen den selven
officier alreede is in rechte maer want alle vonnisse zyn
te beduchtene besunder in criminele saecken voer zoe vele
die van meerderen prejudicie zyn dan civile ende boven dien dat sulcke
vonnisse nyet en zyn appellabel dat oyck die suppliant hem beducht
byden voirsegde drossaet geapprehendeert te wordden tegen hem
in rechte commende en soude nyet derren personelycken
compareren noch voer den voirsegden drossaet hem bloot geven immers
den tyt van geleyde vuyt zynde maer waere gesca?pen hem
vuyt vreesen van rigeur van justitien vuyt dese onse
landen te moeten absenteren tot syns suppliants groot verdriet
ende eeuwige verderffenisse ten zy dat onse gratie ende genade
voir zoe vele als hy tegen ons ter saken voirschreven mesbruyckt
mach hebben hem hierop verleent wordde om de welcke
hy ons oitmoedelyck is biddende soe eest dat wy desen aengesien
geneyght wesende ter beden ende suplicatien des voirsegden
suppliants ende willende hem in dit stuck prefereren gratie ende genade
voir rigeur van justicien hebben den selven suppliant inden
gevalle als boven vergeven quytgescolden ende geremitteert
vergeven scelden quyte ende verg remitteren den dootslach ende
mesbruyck boven geruert mitsgaders alle boeten bruecken ende
offensien corporele criminele ende civile daer inne hy
hem overmits ende vuyt saken van tgene des voirsegde is tegen
ons ende justitie eenichssins mach hebben ontgaen ende mesdragen
ende hebben hem als van desen gerestitueert ende gestelt
restitueren ende stellen tot zijnen goede fame ende name
alomme binnen onsen voirsegden lande ende hertochdomme van brabant
ende allen anderen onsen landen ende heerlicheyden ende tot zijnen goeden
nyet verbuert indien hij eenige heeft gelyck ende in alder
manieren als hy was aleer tvoirsegde mesval geschiede
imponeerende hier van onsen procureur generael in brabant mitsgaders
allen anderen onsen rechteren justicieren ende officieren inden
selven onsen lande van brabant geseten een eeuwich zwygen
satisfactie ende beternisse der partien geinteresseerde ierst
ende voer al gelyck zynde indien die nyet geschiet en is ende enige daertoe
staen civilyck alleenlyck behoudelyck dat hy suppliant gehouden sal zyn
te betaelen die wettige costen van justitien indien ter saecken
voirscreven eenige gebuert zyn ter taxatien van onsen zeer lieven
ende getrouwen die cancellieren ende luden van onsen rade in brabant
die wy daer toe committeren ende dat voir hen geroepen die ghene
die daer toe behoeren geroepen te zijne zy procederen wel ende
duechdelijck ter verificatie ende interinemente van desen nae huere
vormen ende inhouden welck interinement de voirsegde suppliant zal
schuldich syn te versuecken ende hem te presenteren in onsen voirsegde rade
bynnen sesse maenden naestcommende op de pene te verbueren deffect
van desen ende dat gedaen ende dieselve costen inden eenigevallen als voirsegd
is betaelt sijnde in handen vanden ghenen dient behoiren zal zynmidtsgaders
alle andere onse ende der smaelre heeren rechteren justicieren ende
officieren dien dit aengaen mach doen laten ende gedoogen den
voirsegde andries swaenen suppliant van dese onse jegenwordige gracie
quytsceldinge vergiffenisse ende remissie naer ende inde
manieren als voirscreven staet rustelyck vredelyck volcommelyck ende
eeuwelyck gebruycken genieten ende useren sonder hem te doen laten
noch gedoogen gedaen te zijne eenich hinder letsel oft ongebruyct
ter contrarien in lyve noch in goede in egheenderwys maer
hy alsoe dat zyn lyff oft goet ter saecken voerscreven gevangen
oft becommert waeren dat zy dat stellen oft doen stellen terstont
ende sonder vertreck tot geheelder ende volcommender slakinge
ende delivrancie nyettegenstaende dat tvoirsegde feyt nyet en is
overjaert ende ons ordonnantie dien aengaende gemaect ter
contrarien dewelcke wy den voirsegde suppliant mits der
onnoeselheyt vanden voirsegde feyte nyet willen te obsteren
oft hinderlyck te wesen maer zoe verre des noot zy hebben
dese voir zoe vele alst desen aengaet gederogeert ende
derogeren by desen die anderssints blyven van machten ende in hueren
volcomen rigeur want ons alsoe gelieft ende ten eynde
dat dit vast ende gestadich blyve tot eeuwigen dagen zoe
hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen behoudelyck
in anderen saken ons recht ende een yegelyck tzyne in allen
gegeven in onser stadt van bruessele inde maent
van november int jaer onses heeren duysent vyfhondert
dryenvyftich van ons keyserryck txxxiiije ende van
ons rycken van castillien cicillien txxxvije aldus
stont gescreven op de plycke byden keyser ende
geteeckent gillis visa recepta
gecollationeert ende bevonden accorderende
met zynen originalen by my"
pardons,389.txt,"remis voer janne de laet
kaerle etc. doen te weeten allen ende eenen yegelycke iegewoirdich
ende toecomenend dat wij ontfanghen hebben die oitmoedige
supplicatie van janne de laet woenende te pulle oudt
omtrent xxii oft xxiii jaeren staende tot goeden name ende
fame inhoudende hoe dat hy opten xxviiiten dach van
octobri anno xvc xlvii is gegaen tot voirselaer om aldaer
te doen maken een pyckysere ende is nae dyen gegaen
ten huyse van symon de coninck om aldaer eenen pot
biers oft twee te drinckene ende van daer scheydende
ende naer huys gaende heeft den suppliant byden kerck
hove aldaer gevonden ende ontmoedt jacoppen dries
diemen heet van ickele ende dries swinnen
met zynder huy$$e hem luyden biedende goeden avont
ende alsoe de suppliant voerby ghinck heeft hem
gevraeght die voirscreven jacop zyden dat hans daerop die
suppliant antwoordende seyde jae ick jacop waer nae
die voirscreven jacop den suppliant heeft verladen ende
beswaert met vele spytige leelycke ende quade
woerden vervolgende ende duerende vanden voorscreven
kerckhove tot aen tveltveken welcke woerden die
suppliant al verdroech seggende jacop gaet henen
thuyswaert ghy hebt eenen anderen voir dan ghy
meyndt ghy en weet nyet wat ghy seght waerop
deselve jacop den suppliant tonrechte belaste ende
aen teech dat hy sekeren tyt te voren wel twee
maenden te wetene smaendaighs oft sdyssendaighs
voer st. laureys dach hem jacoppen duer zyn bloote
ende naecke beenen soude getrocken hebben een
groote breeme tot voirselaer voirscreven aldaer die voirscreven
jacop zyn coussen voer zyn gelach hadde moeten
vuyttrecken ten huyse van eenen adriaen de grone
alsoe de suppliant naderhandt verstaen heeft ende daeraff
de suppliant nyet en wiste te sprekene noch by oft ane
en heeft geweest daer hoorene den voiscreven jacoppe soude
gebeurt zyn geweest want de voirscreven suppliant binnen
den selven dage tot voirselaer nyet en hadde geweest
dese woerden aldus geschiet zynde zyn de voirscreven
suppliant metten voirscreven jacoppe tsamen gecomen tot
duer tvoirscreven veltveken ende de suppliant hem oick
keerende ende ziende nae peeteren vaes ende
gheerden willems wesende van zynen geselscape is
gebeurt dat de voirgenoemde andries swinnen die met zyne
huys$$$ voir was haestelyck omgekeert ende
gecomen is meynende heymelyck met eenen opstekere
in zyn hant hebbende den suppliant te steken dwelck
die suppliant siende vloyet achterwaerts in eenen
plasch met watere seggende ende vragende
den voirscreven andriese warom soudy my steken ick
en hebbe nyet een woirt messeeght oft mesdaen
wat wildy u onderwinden van desen wratelere denotementen
den voirscreven jacoppe daerop die voirscreven dries swinnen antwoirde
tis my leet seggende totten voirscreven jacoppe van ickele
jacop laet omgaen thuyswaert of ick smyte u
selve op u lyff ende swyght ende dese voirscreven
jacop nyet cesserende van den voirscreven suppliant al even
zeer te quellene van dat hy hem als voirscreven is de
brenne soude duer zyn beenen getrocken hebben
ende hem zeere onverdraechelyck met leelycke schandelycke
woerden overvallende zoe is gebuert dat deze
suppliant verwermpt zynde van bloede ende tselve
ongelyck nyet langere kunnende verdragen den
voirscreven jacoppe heeft meynen te smytende metten
platte van zynen messe maer is gevallen metten
scerpe ende heeft geraict inden aerm omtrent
den elleboghe daeraff de voirscreve jacop omtrent
drye weken daer nae ten grooten leetwesen
vanden suppliant is deser werelt overleden dwelcke
meer by negligentie vanden chirurgyns oft incurye
van hem selven toegecomen ende versuempt
is dan duer de voirscreven quetsure gelyck tselve
wel is te presumeren want de voirscreven wylen
jacop by nachte ende ontyde is opgestaen ende
heeft coudt bier gedroncken waer duere hy is vercoudt
ende verstyft geweest ende gecregen heeft inwendige
ende vuytwendige cortsen al tot grooter schande
scade verdriete ende geheelder desolatie ende
bederffenisse van desen suppliant die welcke inde
voirscreven prochie wel is bemindt ende gehouden
wordt voer een goet ende vredelyck geselle die
noyt anderen man en sloech oft achterhaelt en
is geweest van eenige quaden feyten oft delicten
ende meesterlyck zijn broot ten besten dat
hem is mogelyck geweest gewonnen heeft ende
want de sake onnoesel is ende de suppliant daer
duere soude gescapen zyn teeuwigen dagen
ballinck ende een bedorven geselle te blyven
tenwaere dat hem hierop by ons wordde versien
met onser gratie ende remissie vanden voirscreven
feyte soe heeft hy ons daerom oitmoedelyck
gebeden waeromme zoe eest dat wy desen
aengesien geneyght wesende ter beden des voirscreven jans
de laet suppliant ende willende hem in dat stuck
prefereren gratie ende misericordie voir strangicheyt
ende rigeur van rechte hebben den selven suppliant
inden gevalle als boven quytgeschonden ende
vergeven scelden quyte ende vergeven vuyt
sunderlinger gratien by desen onsen briefve tfeyt
ende ongeval boven geruert mitsgaders alle
offentien ende bruecken corporele ende criminele
daer inne hy hem overmits ende vuyt saken van tghene
des voirscreven is tegens ons onse hoocheyt ende iusticie
eenichssins mach hebben ontgaen ende mesdragen
ende hebben hem dyen aengaende wedergestelt ende
gerestitueert stellen weder ende restitueren tot zynen
goeden name ende fame in onsen voirscreven lande van
brabant ende allen anderen onsen landen ende
heerlicheyden ende tot zynen onverbeurden goeden indyen
hy eenige onder ons heeft gelegen ende in alder manieren
zoe hy was voer die toecomste vanden voirscreven feyte
imponerende hier op een eeuwich swyghen onsen
procureur generael in brabant ende allen anderen onsen
iusticien ende officieren wye zy zyn satisfactie ierst
ende voir al gedaen der partye geinteresseerde
indyen die noch nyet gedaen en zy ende eenige
daer toe staet civilyck alleenlyck behoudelyck
dat de voirscreven suppliant gehouden sal zyn tvoirscreven feyt
tegens ons t beteren civilyck nae gelegentheyt
vander saken ende faculteyt van zynen goeden met
oick te betalende die redelycke costen van iusticien
ter taxatien ende moderatien van onse zeer lieve
ende getruwe die cancellier ende luyden van onsen
rade in brabant die wy daer toe gecommitteert
hebben ende commmitteren by desen ontbieden
daeromme ende bevelen den selven onsen cancellier
ende raidsluyden dat voir hem geroepen diegene
die daerom behooren geroepen te zyne zy
procederen wel ende dueghdelyck ter verificatien
ende intervieniente van desen ende totter taxatien ende
moderatien vande voirsreven civile boete ende costen van
iusticien alsoe zy sullen bevinden behoirende welck
interviement de voirscreven suppliant gehouden sal syn
in onsen voirscreven rade binnen zesse maenden naest
comende opte pene van te verbeurne deffect
van desen ende dat gedaen ende de selve
civile boete ende costen van iusticien getaxeert
ende betaelt zynde in handen vanden ghenen
dyen dat behoiren sal sy onse voirsreven procureur
generael in brabant ende alle andere onse
richteren iusticieren officieren ende ondersaten
iegenwoirdige ende toecomende dien dat aengaen
sal mogen huere stedehouderen ende een yegelyck
van hen besundere soe hem toebehoiren sal
doen laten ende gedoogen den voirscreven suppliant
van deser onser iegenwoirdiger gracien ende
remissien ende van allen dinhouden van deser
inder vuegen ende manieren boven verhaelt
rustelyck vredelyck volcomelyck ende eeuwelyck
genyeten ende gebruycken sonder hem te
doene oft te laten geschieden nu noch in toecomenden
tyde eenich hinder letsel oft moyenisse
aen lyff noch aen goeden ter contrarien maer
indyen zyn lyff ofte enige van zynen goeden
daerom gearresteert becommert oft belet waren
dat zy die setten ende stellen oft doen setten
ende stellen ter stont ende sonder versoeck tot
geheelder ende volcomender deliverantie want
ons alsoe gelieft ende teneynde dat dit vast
ende gestadich blyve ende gehouden
wordde teeuwigen dage zoe hebben wy onsen
zegel hier aen doen hangen behoudelyck
in anderen dingen onsen rechte ende eenen
yegelycke anderen dessyns in allen. gegeven
in onser srtadt van bruessele inde maent
van novembri int jaer ons heeren duysent
vyffhondert acht ende veertich van onsen
keyserycke txxx° ende van onsen coninck
rycke van castillien etc. txxxiii° aldus
gescreven op de plycke byden keyser ende
geteeckent ymmersel visa rpta
gecollationeert ende bevonden accorderende
met zynen originale by my
facuwez"
pardons,186.txt,"philis etc doen te wetene alle iegenwoerdigen
ende toecomende dat wy ontfanghen hebben die oit=
moedighen supplicatie van daniel goossens, lansman
woonende inde prochie van beersel by heyst opden
berg, inhoudende dat hy ter begeerte ende ordon=
nantie van wijlen cornelio goossens synen broeder
midts desselffs doodt op nieuwe jaer dach 1655 sijnde
als vaderlycken oom geworden legitimen voecht ende
momboir van gillis goossens, desselfs cornelis sijns
broeders sone ende oversulcx in plaetsche van synen
vaeder den selven gillis goossens wesende eenen
quaetwilligen jonghen van omtrent 20 jaeren is op den
5 april 1655 wesende maendach naer beloecken paesschen
ten huyse sijns suppliants wesende eene herberghe gram=
moedich innegecomen ontrent den avont den welcken
hij trachten in eere ende deught op te brenghen ende
voorderen als sijnen oom ende momboir den selven gillis
goossens uuyt liefde ende vrintschap beschoncken
hebbende hij begonste te moveren diverse querellen
om hem suppliant t’irriteren ende onder andere van
eenich broot d’welck hij inventeerde$$ dat den suppliant
synen oom hem presentelyck soude willen doen goet doen
daerop den suppliant hem seyde dan van alle sulcx dat
hij bij brochte nyet met allen en was ende dat hij
daer aff niet en wiste ende commandeerden alsoo
aen sijn meijsen dat sij hem een pijpe toeback soude
brenghen om sijn neffens querellen ende oproeringe
proposten daermede te diverteren den welcken siende
t’meysen mette pijpe comen is om sijn oom t’irri=
teren haer die pijpe uuytter handt ge$$uypt de
selve alleen gebruyckende ende met dien alle sijne
quaede proposten ende querellen hervattende, al
inter potandum aenden suppliant sijnen oom d’een
bitterheyt op d’ander thoonende seyde hij suppliant
neve swijght daer aff off gae van hier uuyt mijn
huys daerop den voors. gillis antworde ick en
sals er niet uuyt gaen oft en wille niet gaen, maer
wille hier blijven tot morghen ende wederom comende
op sijne voorgaende proposten ende irritatien niet
d’een iniurie op d’andere teghen hem suppliant ende
alsoo synen hant in synen sack stekende om sijn mes te
trecken ende sijen oom te quetsen heeft sijns suppliants
huysvrouwe t’selve gesocht te beletten doch evenwel
heeft den selven gillis noch al blijven continueren
ende perseveren in syn inurien nijetteghenstaende
dat den suppliant uuijt goet gemoet soo lange was
swijgende ende met patientie alles verdraeghende
die persoonen die daer bij waeren van sijnen groote
fientie $$ wel seer verwondert waeren daer inne $$
soude hebben gecontinueert ten hadde geweest
den selven gillis goossens alnoch in sijn
quaet voort nemen bleive persevereren ende m$$$
alleenlyck hem suppliant ver$$$eren ende irriteren $$
oock andermaele syne hant in syne sack naer $$
ms was tasschende omp hem suppliant wat bij drank$$
sijnde dies te meer sijne patientie verliesende
overwonnen van colere ende siende dat het
wierde tot juste deffensie van hem selven sijne$$
huijsfvrouwe ende kinderen den voorn. hillis goossens
te doen vertrecken heeft de deure open getrocken$$
versueckende dat hij uuytten huijse soude gaen
die sulcx weijgherden te doen heeft aengevat $$
schuppe daer mede hij hem dreijghde ende meijn$$
hem alleenelijck vuijtten huijse te verdrijven
met ruste in sijn eijghen huijs te wesen dan $$
t’voirs. refues ende dat hij teghen sijn dank ende $$
wilde blijven heeft hem eenen slach gegeven
thooff daeraff hij eene wonde creghe ende tot $$
suppliants groot leetwesen is gestorvennu geme$$
d’andere naeste vrinden desselffs gillis goossens $$
van beijde de seijden wel wetende dat hij eene $$
quaeden jonghen was ende altoos seer ongehoorsa$$
ende wederspannich hadde geweest aen sijn voo$$
vader die hem te meer in sijn dootbedde had$$
bevolen inde toesicht ende regeringhe sijns suppliants
ende dat dit ongeval inde waerheijt is geschiet$$
soe ende gelijck voirs. is daertoe geirriteert ende
getarght sijnde door sijne neve die hem hadde behoor$$
te obedieren ende t’selve ongeluck ontgaen daertoe$$
den suppliant hem als voren hadde versocht sonder t’se$$
te willen doen sulcx dat hij in affect daer van
oirsaecke is ende die colere daertoe hij hem s$$
hadde gebrocht sonder eenich quaet gemoet
hij den selveb gillis als wesende sijns broeders
eenighen soone ende hem in sijn doodt bedde bevolen$$
seer lieff ende aengenaem hadde ende oversulcx
het mis val ofte verlies van sijnen persoon tot sijns
herten leetweesen hem dies te swaerder valt be$$
sijnen grooten last van vrouwe ende vele kinderen die $$
goeden lyeden moeten worden onder houden die hij
: om te justitie nu jaert ende dach gevlucht nhebben :
nyet en can met winninge van sijnen handen ende
aerbeyt alimenteren ende dat hij over t’selve
ongeluck is veraccordeert ende overcomen naert
vuijtwijse vande accorde xx xxxx daer ende ons
gebleecken sijnde soo was sijn oitmoedich bidden
$$$ onse opene brieven van remissie daertoe
dienende soo eest dat wij desen aengesien geneijcht
wesende ter bedde des voirs. suppliants ende willen hem
bij dit stuck prefereren gratie ende misericorde
voor strangheyt ende rigeur van recht hebben
den selven suppliant inden gevallen als boven geremitteert
quijtschouwen ende vergeven, remitteren schelden quyte
ende vergeven uuijtsunderlinger gratien bij desen onsen
brieve t’feijt ende ongeval boven geruert midtsgaders
alle offensie ende breucke corporele ende criminele
daer inne hij hem overmidts ende uuyt saecken van
t’gene des voirs. is teghens ons ende justitie
eenichsints mach hebben ontgaen ende mesdraeghen
ende hebben hem dijen aengaende wederstelt ende
gerestitueert ende stellen weder ende restitueren
tot sijne goeden naeme ende faeme onse lande
ende heerlycheden ende tot sijne onverbuerde goeden
indien hij eenighe onder ons heeft gelijck ende
bij alder manieren soo hij was voor de toecompste
van voirs. feijten imponerende hierop een eeuwich
geswijch onsen lieven ende getrouwen raedt ende
procureur generael van brabant meijer van loven
ende alle andere onse justicieren ende officieren
wij sij sijn satisfactie ende beternisse ierst ende
voor al gedaen der partije geinteresseerde
in dijen die noch nijet gedaen en sijn ende eenige
daertoe staet civilyc alleenlyc behoudelyc dan den
voirs. suppliant gehouden dal sijn t’voirs. feijt tegens
ons te doene alles ter taxatie ende moderatie van onsen
seer lieven ende getrouwen cancellier ende luijden
van onsen voirs. raede die wij daer toe gecommiyyeert
hebben ende commiteren bij desen ende boven dien betaelen ontbieden daerom ende
bevelen den selven onsen cancellier ende raedts=
lijeden dat voor hen geroepen allen de gene
die daerom behooren geroepen te sijn sij proce=
deren wel ende deuchdelyc ter verificatie ende
interenement van desen ende tot taxatie ende
moderatie vande voirs. costen van justitie ende amende alsoo sij
sullen vinden te behooren welck interinement
die voirs. suppliant gehouden sal sijn te versuecken en$$
hem in persoone te presenteren in onsen voirs.
raede binnen sesse maenden naestcomende op$$
pene van te verbeuren d’effect van dese ende
dat gedaen ende de civile boete ende costen
van justitie getaxeert ende betaelt sijnde
in handen vande genen dijen dat behooren sal$$
sij onsen voirs. procureur generael in brabant
schouteth van antwerpen meijer van loven
ende alle andere onse rechteren justicieren
ende ondersaeten teghenwoordighe ende toecomende$$
dijen dat aengaen sal moeghen heure stede=
houderen ende een igelijck van hem besundere
soo hem toebehooren sal, doen laeten ende gedoogen$$
den voirs. suppliant van deser onser teghenwoordighen
gratien ende remissien ende van allen d’inhouden van
desen inder vuegen ende manieren genieten ende
gebruijcken sonder hem te doene ende te laeten
geschieden sonder hem te doene ende te aleten
geschieden eenich hinder letsel oft moijenisse $$
nen lijve noch aen goeden ter contrarien maer in$$
dijen sijn lijff oft eenige van sijne onverbuerde goeden$$
daerom gearresteert becommert oft beleth
waeren dat sij die terstonts setten ende stellen
tot geheelder ende volcomender livrantie ende
slakinge want ons alsoo gelieft ende ten$$
eijnde dat dit vast ende gestadich blijve totte$$
eeuwighen daeghe soo hebben wij onsen segel hier$$
aen doen hangen behoudelijk in anderen dinghen
onsen rechten ende een igelijck anderen dessijns.
gegeven in onser stadt van bruessele inde$$
maendt van junius xvjc sevenenvijfftich en$$
van onsen rijcken het sessendertichsten.
sub happart"
pardons,017.txt,"maximiliaen byder gracien goids gecosen keyser altyt vermeerder
des rycx coninck van germanien van hongrien van dalmatien
van croatien etc. ende kaerle byder selver gracien ertshertoge
van oistryck prince van spaengnen van beyde cecillien van
therlin? etc. hertoigen van bourgoingen van lothryck van brabant
van stier van carenten van crain van lemborg van luxemborg
ende van gelre greven van vlaenderen van habsburch
van tirolle van fierrette van kieburch van artois van
bourgoingen palatynen van henegouwe van hollant van
zeelant van namen ende zuytphen mercgreve
des heilichs roemschen rycx ende van bourgauw lantgreve
in elzaten heeren van vrieslant van opter windischenmarc
van poertenauw van salins ende van mechelen doen te
wetene dat wy ontfangen hebben die oitmoedighe
supplicatie van lodewick rabbe inhoudende hoe dat
omtrent sinte mertensmisse lestleden vergadert zyn geweest
ten huyse van eener vrouwen genoempt jehanne gans
bynnen onsen stadt van loeven willem de clymmere
henrick van holsbeke henrick van thienen ende die voers.
suppliant met noch anderen hueren consorten sittende ende
drinckende in gelage met eener vrouwe persoen aldaer
omtrent den thien uren inden avonde een geheeten wylen
andries die keersmakere wesende vanden geslechten
van loeven met eenen genoempt peter willekens zynen
wynne oft pachtenere gewapender hant hebbende aen twee
gardebras oft armpypen ende op zyn hoot eenen staelen
mutse oft ferreet ende eenen langen messe is inne
gecomen ende alsoe inne gecomen zynde heeft die
voers. wylen andries ende syn voers. pachtenere gaen
sitten drincken byde voers. gesellen ende verdroncken
*dese remissie was
iertswerf gemaict
by m. janne de
witte sonder amende
civile als geexpediert
opten goeden vrydach
die welke daer
nae eenen sekeren tyt
es wederom by o$$$
van mynen heeren den
cancellier ende anderen
vanden - rade in brabant
overmits sekeren redenen
hen daer toe porrende
gereformeert geweest
byden voirs. witte
ende gelast met amende
civile die danderen
alsdoen hier dede
copieren om dat de
suppliant betalen moeste
trecht vanden zegelen
naden welken de
selve suppliant soe verre
vervolght heeft aen
myne voirs. heeren
dat dese remissie
wederom ** es gerefoundt
byden voirs. witte
ende gemaict sonder
amende civilesoe
zy ierst was ende
heeft danderen wederom
gerestitueert *** drie
ponden artois die hy
opten voirs. zegel
ontfangen hadde te goeden
rekeningen ende in
mindemissen van
vi gelyke ponden
overmits welken
alteratien hy egheen
rekeninge daeraf en houdt
noch en maect aengesien
dat onse geneden **** vanden voirs.
zegel nieten profiteren
tsamen in biere omtrent twee stuvers ende nae dien zy die alsoe
hadden verdroncken soe wouden die voers. gesellen elc van hen
huere gelach betalen daerop die voers. wylen andries seyde mit
woerden in manieren van gramscapen ic en wille nyet gheven
maer die de vrouwe heeft die sal tgelach betalen op dwelcke
een vanden voers. gesellen te wetene die voers. willem
clymmere seyde en laet daer om egheen worden maken ic sal
selve tgelach betalen ende nochtans en begheere ic de vrouwe niet
ende syn alsoe die voers. wylen andries ende zyn voers. pachtenere
uuyten voers. huyse gegaen ende vanden voers. gesellen gesceyden
naden welcken zy corts daer nae syn weder om inden selven huyse
gecomen ende aldaer zynde heeft die selve wylen andries van
nyeuws begonst te murmureren opte voers. gesellen roere te
stichtende ende qualyc te sprekene daer op die voers. henrick van
holsbeke seyde wat andries alzyt ghy een heerscap zullen
wy daeromme uwe quaede ende spytige woerden moeten
hoiren alsoe dat nae vele woerde ende wederwoerden die
voers. gesellen ende wylen andries mit zynen voers. pachtenere
in beyden zyden te messe ghingen ende sloegen hyeuwen ende
staken zeere nae malcanderen als dat die voers. andries
onder dandere een dood wonde ontfinck vander welcker hy
terstont daer nae aflivich geworden is sonder dat men
weet wye van hen die wonde gaff weder die voers. suppliant
willem de clymmere henrick van holsbeke oft eenige vanden
anderen hueren medegesellen nietmin weder die selve suppliant
hem die voers. wonde gegeven heeft oft niet en weet hy
nyet hoe wel nochtans hy syn beste dede zoe hy dat vercleert
om den voers. andriese van synen live te crenckene ende
bekent hem mede sculdich inden voers. dootslage dwelc hem
jammerlyc ende mit goeder hertten leet is ende heeft uuyt
saken van dien feyte die voers. suppliant die daer inne onnoeselic
gecomen is hem gesyndert moeten houden uuyten voers.
onsen lande van brabant ende en soude alnoch beduchtende ende
vreesende die strangheyt van rechte hem bynnen den voers. onsen stadt
van loeven ende den voers. onsen landt van brabant niet dorren houden
wandelen noch verkeeren maer waere gescapen voirtaenen
hem daer uuyt te moeten absenteren ende hem houden in vremden landen
in grooter miserien ende armoeden ende syn leven aldaer
leyden ende eynden in ongevallicheden het en waere dat wy
onse gracie ende genade tot hemweerts keeren ende hem tvoirs.
feyt oft dootslach remitteren ende vergheven wouden om
dwelcke hy ons oitmoedelic heeft gebeden soe eest dat
gemerct tghene des voers. es wy ter beden des voers. suppliant
geneyght wesende ende willende altyt ende besundere te desen
male presenteren ende thoenen gratie ende genade voere strangheyt
van rechte hebben ter eeren ende weerdicheyden vander
passien ons liefs heeren jesus christus die hy op sulcken dach als
huden goetvrydach voere ons ende alle kerstene menschen heeft
geleden den voers. suppliant in gevalle als boven quytgeschonden
ende vergheven schelden quyte ende verghevenen van sunderlingen
gratien overmits dese onsen brieve tvoers. feyt ende
dootslach mitgaeders alle penen boeten hueren ende brueken
het zy van lyve leden oft goede in welcke hy overmits
ende uuyt saken vanden voers. feyte ende dootslaghe eenichssins
tegen ons ende den gerichte mach syn gevallen stellenen ende
settenen van al den selven suppliant wederomme in zynrer eeren goeden name
ende famen ende tot allen zynen goeden niet verbuert zynde op
dat hy eenighe heeft oirlovende ende consenterende dat hy dien
niet tegenstaende sal moigen comen bliven keeren ende verkeeren
bynnen onser voers. stadt van loeven ende alomme bynnen onsen
voers. lande van brabant gelyckerwys ende alsoe hy dede voere
die geschiedenisse vanden voers. feytt imponerende hier af
een ewich geswych onsen procureur generael in brabant onsen
drosset van brabant meyere van loeven ende allen anderen
onsen officieren ende hueren stedehouderen die dat eenichssins
aengaen mach satisfactie ierst ende voeral gedaen den
partyen geinteresseert soe verre die alnoch niet gedaen
en zij civilyc alleene ende behoudelyc dat tot dien die
voers. suppliant gehouden sal syn dat aen ons te beteren nae die
gelegentheyt ende exigencie vanden stucke ende die faculteyt
van synen goeden ter arbitragien ende taxatien van onsen lieven
ende getruwen riddere ende cancellier den heere van escanbeke ende
van bierbeke ende den anderen luden van onsen rade in brabant
ontbieden hier omme ende bevelen den selven onsen cancellier
ende anderen van onsen voers. rade dat voere hen geroepen
die ghene die hier omme zelen behoiren geroepen te zijne
zy procederen ende doen procederen ter verificatien ende
interinemente van desen ende totter arbitragien ende taxatien
vanden voers. civilder beternissen inder manieren ende
alsoet behoeren sal ende dien gedaen ende die voers. civile
beternisse gearitreert getaxeert ende betaelt zynde in
handen vanden ghenen van onsen remeesteren dien dat
behoeren sal ende die welcke gehouden sal wesen ontfanck daer
af te maken tot onsen behoef ontbieden wy voerts
den selven onsen cancellier ende anderen van onsen voers. rade
onsen drosset van brabant onsen voers. meyer van loeven
ende alle andere onse ambachteren richteren ende dieneren
desselfs ons lants van brabant ende die ambachteren
richteren ende dieneren vanden smalen heeren ons
voers. lants ende huere stedehouderen nu ende naemaels
wesende ende eenen iegelycken van hen alsoe hem toebehoirt
dat zy den voers. suppliant van deser onser voers. gratien
remissien ende quytscheldingen doen ende laten rastelic
ende vredelic genyeten ende gebruycken sonder hem
daer tegen te doene oft te laten geschieden aen zynen voers.
live leden oft goeden eenigen hinder stoot oft letsel
ter contrarien maer soe verre die selve suppliant
oft zyne voers. goede nyet verbuert zynde ten ocsuyne
van desen aengetast gearresteert oft gecommert weren
zy die sonder vertreck ontslaen ende doen ontslaen ende stellen
tot geheelder ende volcomender delivrancie behoudelic
ons in anderen saken onsen rechte ende eenen iegelycken
anderen den synen want onse geliefte sulcke is
ende te dien eynde dat dit vaste ende gestendich zy ende
blive tot eewigen dagen soe hebben wy onsen zegel
hier aen doen hangen gegeven opten heyligen goeden
vrydach int jaer ons heeren duysent vyfhondert ende
thiene voere paesschen ende vanden rycken van ons
keyser te wetene van germanien txxve ende van hongrien
het xxie aldus stont gescreven boven opte plycke
byden keyser ende mynen heere den eertshertoge ende geteekent
de witte ende noch opte selve plycke stont gescreven aldus
visa $
gecoll$neert ende gevonden concorderende
metten originale by my
$$"
pardons,278.txt,"pardon belast met civile beteringhen
kaerle etc. allen den ghenen die desen onsen brief sullen sien saluyt
wy hebben ontfanghen die oetmoedige supplicatie van claus janss
die men heet van zwolle ingesetenn onser stadt van antwerpen nu ter tyt
gevangen binnen der selver stede inhoudende hoe dat hy suppliant sonder
tactancie gesproken alle zyne leefdage lanck geweest es een man
van eeren hebbende zyne neeringe altyt duechdelyck ende rechtveerdelyck
gedaen ende doer zyn industrie ende zwaeren arbeyt heeft hy gecregen
ende gewonnen al dat hy inde werrelt heeft sonder dat hy van zynen
oft zynder huysvrouwen wegen eenich goet gehadt oft ontfangen
heeft ende al eest dat hy een goet simpel slecht man es die noyt
een letter en heeft cunnen lesen noch scryven heeft hy nochtans
met alle de werelt altyt alsoe oprechtelyck gehandelt dat noyt
mensche en heeft metter waereyt gesegt oft cunen geseggen dat hy
yemand een $$$ ongelycx oft te cort gedaen heeft ende dat meer
es aleest zake dat hy een oudt man es zoe heeft hy binnen cortten
iaeren herwaerts vuyt puerder devocien versocht gehadt theylich
landt ende stadt van ierusalem nu eest zoe dat de voirs. suppliant ende
ylen else nedermans zyn wyf was die wel dertich iaeren oft daer
omtrent in huwelycken staete geseten hebben egeene kinderen gecregen
en hebben dwelck zy lieden siende ende considererende dat al tgene dat
zy hadden hen van god almachtich gegundt was ende duer hueren sueren
arbeyt gecregen waere soe hebbe deselve suppliant ende zyne voirs. huysvro
huysvrouwe altyt gewilt ende malcanderen toegeseyt dat huerer
beyder goeden nae de doot vanden lancxtlevende souden moeten toecommen
bliven ende gedistribueert worden den armen menschen om goids wille
gelyck silieden te meer stonden voere officieren notaris ende getuygen
ende andere publicque persoenen alzoe verclert verleden ende geordineert
hebben gehadt ende sunderlinge hebben zy lieden die generale diposicie
van allen hueren goeden alsoe gelyck hy suppliant ende zyne huysvrouwe
meynden ende altyt verstaen hadden bekent ende gepasseert gehadt
voer scepenen van zwolle hoe wel dat den brief daer op gemaict
ende beworpen zynen dat zoe oepelyck nyet inne en houdt oft en
begrypt ende aleest zoe dat else nedermans syn wyff doer
inductie ende perswasie van eenigen van hueren vrienden ende ter
contemplacien vanden selven tegen hueren wille ende meyninge
eens anderssins schynt verclaert te hebbene dyen nyet tegenstaende
heeft zy daer nae ende ter doot toe wederom altyt de contrarie
gewilt ende geordineert hebbende daer nae te meer stonden vercleert
ende oyck in huere vuyterste dat de arme ende nyet huere pretense
magen souden succederen in huere goeden in welck propost zy
gestorven es ende heeft die disposicie met huerer doot geconfirmeert
nietemin huere pretense erfgenaemen ab intestato daer op nyet
willende letten arbeydende den armen miserabelen menschen
huere gelegateerde goeden tonrechte aff te nemende ende de goeden
selve te houdene vuyt crachte vanden voirs. pretensen testamente
thuerer contemplacien eens als voer beyde byde voirs. else
gemaect maer daer nae te meer stonden gerevoceert hebben de
$$ aelmoeseniers onser stadt van antwerpen die waerachtige
erfgenaemen a testato zyn te rechte betrocken voer die wethouders
onser voirs. stadt van antwerpen aldaer de zaeke alnoch hangende
es ongedecideert ende om de voirs. aelmoesenirs tot hueren goeden
rechte te helpene heeft hy suppliant den voirs. aelmoesenirs
gecommuniceert alle het bescheedt dwelck hy wiste van brieven testamenten
ende anderen daer mede zy eenichsins mochten wesen geinstitueert
ende onder andere want hy suppliant lesen noch scryven en l kan
heeft hy hen gecommuniceert den voirs. scepenen brief van zwolle by
hem ende der voirs. elsen zynen wyve aldaer voer scepenen
gepasseert ende dien brief hoorende lesen heeft bevonden dat dien brief
nyet gescreven en was gelyck hy suppliant ende zyn wyf dien meynden
bekent ende verleden te hebbene want inden selven scepenen brieff
stondt alleene geroert die goeden die zy hadden bynnen der stadt ende
vryheyt van zwolle die als egeene en waeren gemerct dat huere
goeden als coopmanscappen ende crediten waeren in andere plaetsen
ende provincien ende vanden ghenen daer zy aff gedisponeert meynden
te hebbene die en waeren oft en schenen inden selven brief
nyet gescreven te zyne directelyck contrarie der intencien
meyningen wille ende disposicie vanden voirs. suppliant ende zynder
huysvrouwen die nyet van hueren goeden binnen swolle maer
generalen van allen hueren goeden hadden gedisponeert doer welck
de voirs. suppliant als een simpel man meynende dat de arme
miserable mensschen souden hebben moegen wordden gefrustreert van
hueren waerachtigen ende oprechten legaten ende om daerop ende inne
te providerene alleene vuyt rechter caritaten meynende de suppliant
god den heere almachtich eenen aengenamen diesten te doene ende de
warachticheyt ende rechtverdicheyt te vorderene heeft eenen
ionghen van zynder kennessen die by gevalle alsdoen tot zynen
huyse was in eenen ouden geraseerden scepenen brief by h$$$
voirtyden geraseert doen scryven vuyten copien vanden eersten scepene
brieve tot zwolle gepasseert de malinge disposicie ende ordonnancie
gelyck hy ende zyn wyff die inder waereyt meynden voer de scepene
tot zwolle bekent ende verleden te hebbene hoewel dat dyen nyet
zoe ample gestelt oft tselve daer inne alzoe expresselyck gescreven
en stonde welcke brief alzoe byden voirs. iongen gescreven
zynde hy gecommuniceert heeft den voirs. aelmoeseniers hen seggende
dat den brief tot zwolle gepasseert inderwaerheyt alzoe geschiet
ende hun meynninge ende wille was geweest waere gelyck hy hen daer
overgaf ende want de voirs. aelmoeseniers met dyen geraseerden
brieve sonder eenich quaet te denckene oft te vermoedene hen
scijnen te hebben willen behelpene in rechte is de voirs. suppliant
by onse schoutet van antwerpen aengetast geweest ende gevangen
gestelt aldaer hy nochtertyt in stricter gevangenisse gehouden
wordt ter zaeken voirscreven ende want de voirs. suppliant tgene
des voirs. es nyet en heeft gedaen dan puerlyck om de minne goidts
vordernisse vanden armen ende op dat de waerheyt zoude
triumpheren ende egheenssins gedacht en heeft daer aene te
meserene maer meynde wel gedaen te hebbene soe heeft hy
ons zeer oetmoedelyck gebeden om de passie ons heeren dat
ons gelieven wille hem te remitterene tghene dat hy tegens ons
oft der iusticien in deser mesdaen mach hebben hem doende
relaxeren vander hachten daer hy inne gehouden wordt ende
abolerende tselve mes$ hem te rabiliterene ende stellende
in zynen iersten staet goeden naem ende faem daer hy altyds
inne geweest heeft ende hem hier op verleenen onse behoirlycke
opene brieven daer toe dienende soe te wetene dat wy de
zaeken voirscreven overgemerct ende hier op gehadt tadvys eerst
van onsen schoutet van antwerpen ende marcgrave ons lants
van ryen daer nae van onser advocat fiscael ende luyden van
onsen cameren vanden reck$$ in brabant ende voirts. van onsen
lieven ende getruwen de hoofden tresorier general ende gecommitteerde
van onsen demeynen ende financie den voirs.suppliant genegen wesen
tzynder voirs. supplicacie ende hem willen in dit stuck gracie
ende genade prefereren voer stranheyt van iusticie hebben vuyt
onse rechte wetenheyt ancturiteyt ende volcommen macht vergeven
quytgeschonden ende geaboleert vergeven schellen quyte ende
aboleren by desen tstuck ende mes$$ boven verclairt mitgae$$
alle peyne ende amende corporelle ende criminelle daer
inne hy ter cause van dien met dieser aencleest iegens ons
ende iusticie mesdaen ende mesbruyct mach hebben ende hebben
hem als hieraff wedergestelt ende gerestitueert tzynder goede
fame ende naeme $$ onser voirs. stadt van antwerpen
metgaedens $$$ tzynen onverbuerden goeden indien hy eenige
heeft zoe ende inder manieren als hy was voer die toecompst
van tvoirs. stuck ende mes$$ imponerende hier op een eewich zwygen
onsen procureur general onsen schoutet van antwerpen ende allen anderen
onsen iusticieren ende officieren behoudelyck dat de voirn. suppliant
voor civile beteringe ende redemptie van zyne goeden gearresteert
ende geinventorieert betalen sal de somme van twee duysent
karolus guldens eens in handen van onse schoutet van antwerpen
#
die gehouden wordt daer aff ontfanck te maekene reekeninge
bewys ende riliqua te doene tonsen proffyte metten anderen
penningen van zynen ontfange ende voirste reffonderen ende betaelen
de redelicke costen van iusticien hier omme gedaen ter taxacie
vanden ghenen van onsen officieren dient behoiren zal ontbieden
daeromme ende bevelen onsen lieven en getruwen die cancellier
ende de luyden van onsen raede in brabant schoutet van antwerpen
ende allen anderen onsen rechteren ende officieren dien dit aengaen sal
dat zy den voirn. suppliant van dese onse gracie ende pardoene
doen laeten ende gedoogen rustelyck ende vredelyck genyeten ende
gebruycken sonder hem te doene noch te laeten geschien eenich
hinder letsel oft moyennesse te contrarien maer zynen persoon
iegenwoirdelyck gevangen soe voirs. es stellen oft doen stellen terstont
ende zonder vertreck tot volcommen delivrancie want ons alzoe
gelieft des toirconden hebben wy onsen segel hieraen doen hangen
eeghenen in onser stadt van bruessele den xven dach van meye
int iaer onsheeren duysent vyfhondert zevenendertich van
onsen keyserycke txviiie ende van onsen rycken van castillien
ende anderen txxiie aldus op de ploye stont gescreven
byden keyser die grave van hoochstraten hooft heeren ian
ruffault ridder heere van neufville tresorier general $$ $$$$$
vincent corneliss gecommitteerde vander financien ende andere
iegewoirdich ende geteeckent g isensart $$ $$
ghecollacionneert tegens die
originale brieven by my
decock"
pardons,133.txt,"een remissie van schake voer wouter van cockelberge
met vive zyne complicen
kaerle etcetera, doen te wetene allen jegenwoirdighe ende
toecommende dat wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie
van wouter van cockelberghe woenende ter leest binnen der
vryheyt onser stede van mechelen, hennen steelman dierick
eertbrugge jacob camerlinck jan van breedonck ende
jacop van oistenryck, inhoudende hoe dat de voirs. wouter
van cockelberghe suppliant in alle duecht ende eerbaerheyt
gevryt ende gevolght heeft eene eerbaere jonge dochtere
oudt xvii jaeren oft daeromtrent woenende tot hombeke
genaempt peeternelle van wueluwe vadere noch moeder
hebbende, zulcx dat zy malcanderen lief gehadt hebben
zoe dat om malcanderen te trouwene ende de voirs. wouter
suppliant verstaen hebbende dat die vrienden vande selver
peeternellen genegen waeren haer te gheven eenen
anderen man heeft tselve haer te kennen gegheven
haer vragende oft tselve wel haer meyninge was
waer up zy zeyde dat neen ende dat zy sou dien
nemmermeer nemen en zoude ende mits dien ende dier
gelycke woerden die zy onderlingen hadden de voirs.
wouter suppliant bemerckende dat de voirs. peeternelle
goede jonst tot hem droech heeft haer geseyt indien
ick wiste dat uwen wille zulck waere ick soude
u nemen ende met my leyden waer mede zy als doen
werdt lachende ende colacierende daer inne genoech
consent ghevende zoe hem dochte ende ten eynde
zoe zette zy hem dach te commen tot hueren huyse
upden lesten heyligen paesch dach lestleden ende
achtervolgende dien de voirs. wouter suppliant sorge
dragende te voldoene ten segghen vande voirs. peeternelle
is ten selven daghe binnen zonneschyne gecommen metten
anderen supplianten ten huyse daer de selve peeternelle
met huere moeye woenende was ende de selve
wouter suppliant commende binnen den huyse heeft
aldaer gevonden de selve peeternelle hebbende een jonck
kint op haeren schoot haer vraegende met zoeten
woerden oft haer beliefte waer met hem te gaen
drincken waer op die moeye vande voirs. peeternelle
daer jegenwoirdich zynde zeyde dat zy uuyt den
huyse niet gaen en soude mit dien zoe zyn de
andere supplianten oic binnen den huyse gecommen des
onder anderen de voirs. jan van breedonck suppliant
nam zoetelyck de voirs. peeternelle metten arme
haer zegghende staet op ghy moet mede waer op zy
antwordde ziende huere voirs. moeye ick en sal niet
mede gaen zoe dat de voirs. jacop camerlick oock
suppliant nam haer tkint vanden schoye ende settet neder
opden vloer ende namse metten anderen arme ende
ley dese zoe buyten den huyse dwelck merckende de
selve peeternelle zeyde waer zulde my leyden en
hebbe ick hier gheen vrienden ende mits desen zoe
hebben zommige vrouwen de voirs. peeternelle willen
houden maer een vande voirs. supplianten ontrack haer die hant
ende commende alsoe buyten den huyse zoe es gecommen
die oom vande selver peeternelle zegghende gesellen ziet
wat ghy doet ende zyn alsoe voorts wech gegaen belettende
de sommighe van heurlieder datmen hen niet en volghde
ende zunderlinge de voirs. jacop van oistenryck de
welcke hadde eenen gespannen boghe op zyn schouwere
ziende dat die oom vande voirs. peeternelle hemlieden volghde
heeft den selven boghe genomen in deen handt ende eenen
pyl in dandere zegghende blyft achtere ick raidt u voir
tbeste oft ick doen u achter blyven ende oock al zoe
die moeye vande selver peeternelle ende andere vrouwen
altyts volghen wilden zoe zeyde oick een vande voirs.
supplianten tot henlieden blyft achtere oft ick sal u smyten ende
mits desen mach wesen dat eene vande voirs. vrauwen
metten platten van eender pycken geslegen was heeft oick
een vande selven supplianten metten stocke vander pycken geslegen
omtrent den rugghe van eenen geselle die hen volghde
ende zyn ten lesten zoe voort gegaen zonder yemandt
te grieven tot den huyse van willem van wueluwe
des voirs. peeternelle oom aldaer zy twee oft drie
potten biers gedroncken hebben ende alsoe een vande
supplianten eenen pot nam ende eenen dronck brochte der
selver peeternelle zoe heeft zy dat gewacht
ende den pot nemende heeft voirts den voirs. wouter
suppliant hueren vryer gebrocht ende alsoe zy hoerden
dat sommige vrienden haer volghden zoe zyn zy tsamen
gewillichlyck uuyten huyse gegaen ende de selve peeternelle
zonder in huere voirs. ooms huys eenich mesbaer te maken
heeft uuyten huyse wesende ende hoorende dat huere
vrienden riepen waer zydy nelle geseyt tottenvoirs.
wouter hueren vryer gaende gesamender handt zonder
te antwoirdden up troepen van hueren vrienden laet ons
gaen dat zy ons niet en vinden ende liepen alsoe malcanderen
byder handt houdende voirby gieles bessens inde strate gelyck
oft zy man ende wyf geweest hadden ende syn alzoe
tsamen gegaen eerst nae raemdonck ten huyse van eenen
goeden eerbaren man genaempt willem zellekens aldaer
zy ontboden hebben den prochiaen in meyningen malcanderen
te ondertrouwene maer hy en was niet thuys ende
naedien betaelt hebbende der weerdinnen zyn tsamen
voortgegaen tot inde prochie van maldere aldaer zy
oock ontboden hebben den prochiaen maer alzoe hy
nyet thuys en was es daer gecommen een capellaen de
welcke dat nyet en dorste doen overmits dat zy
van dier prochien nyet en waeren ende mits dien nae
goede chiere aldaer gedaen hebbende tot zanderdaechs
zoe zyn zy tsamen voorts gegaen tot inde prochie
van purs dair die voirs. pieternelle by hueren wille
ende daer toe oock ontboden den prochiaen die hem
excuseerde te commen zegghende dat hy tsanderdaechs
gaerne commen soude waer van de voirs. wouter
ende peeternelle des droeve wesende braken
tsamen eenen penninck ende elck van hen beyden
nemende een stuck hebben malcanderen huere
kerstelycke trouwe gegheven ende daer op zyn
zy gewillich tsamen gaen slapen ende in teeken
van dien zoe heeft de selve peeternelle daer
af verleden een instrument ende hoewel dat
mits desen die voirs. supplianten nyet en meenden
yet mesdaen te hebbene ende dat de voirs.
peeternelle tot menigen stonden ende in presencien van goede
mannen geseyt ende verclaert heeft dat zy den voirs.
wouter voor hueren man houdt ende dat huer nyet leet
en is van tghene dat zy gedaen heeft maer waert
dat zy dat te doen hadde zy zoude noch doen nietmin
beduchtende strangheyt van justicien en souden hen niet
dorren houden noch converseren in onsen landen ende
heerlicheden maer hen daer van moeten absent houden
tot huere geheele verderffenisse ten zy dat onse gracie
ende gnade hemlieden hier op verleent wordde alsoe zy
zegghen ons omme de selve zeere oitmoedelyck
biddende, soe eest dat wy de saecken voerscreven
overgemerct den voirn. wouter van cockelberghe
hennen steelman dierick eertbrugge jacop camerlinck
jan van breedonck ende jacop van oistenryck supplianten
genegen wesende tot huere voirs. bede ende supplicatie
ende willende hen in dit stuck gracie ende genade
vorderen voor strangheyt van justicien zunderlinge
in faveure van onser blyder wedercompst in desen
onsen landen van harwaertsover ende bisondere in
onser stede van brugghe hebben inden gevalle als
boven vergheven quytgescholden ende geremitteert
vergheven schelden quyte ende remitteren uuyt onser
zunderlingher gracie mits desen onsen brieve
tfait ende mesuz boven verclaert mitgaders alle peynen
ende bruecken corporelle ende criminelle dair inne
zy ter causen van dien mit datter aencleeft jegens ende
justicien mesdaen ende mesbruyct moegen hebben
hemlieden als ten desen wederstellende ende restituerende
tot huere goede fame ende name in onsen voirs. landen
ende heerlicheden ende tot hueren onverbuerden goeden
indien zy daer eenighe hebben gelyck ende in alder
manieren als zy waeren voor die toecomptste vanden
feyte ende mesuse voirscreven imponerende hier op
eeuwich zwygen ende scilence onsen procureur generael
van brabant ende allen anderen onsen richteren justicieren
ende officieren wye zy zyn satisfactie ende beteringe
eerst ende alvooren gedaen der geintresseerde partie
inden die noch niet gedaen en zy ende eenighe dair toe
dient civylyck alleenlyck behoudelyck dat de voirn.
supplianten gehouden zullen wesen tvoirn. fayt ende mesuz
tegens ons civylyck te beteren nair die gelegentheyt
vande saken ende faculteyt van hueren goeden ende
oock te betalen ende refonderen die redelycke costen
van justicien hier op gedaen ende naegevolght der
taxacien ende arbiterscepe van onsen lieven ende
getrouwen die cancellier ende luyden van onsen rade
geordonneert in brabant die wy daer toe committeren
ontbieden daeromme ende bevelen den selven van onsen
raide in brabant dat voor hemlieden geroupen die ghene
diere behoiren geroupen te zyne zy procederen wel
ende duechdelyck ter verifficatien ende interinemente
van desen onsen jegenwoirdighe brieve nair huere
vorme ende inhouden ende ter taxacien ende arbiterscepe
vanden voirn. civyle boete ende costen voirscreven ende
dat gedaen ende de voirs. civyle boete getaxeert ende
byden voirs. supplianten betaelt zynde in handen vanden
ghenen van onsen ontfangers dient behoiren sal
die gehouden wert daer van ontfanck te maken
rekeninge bewys ende reliqua te doene tot onsen
proffyte metten anderen penningen van zynen ontfange
zy onse drossaet van brabant ende alle andere
onse richteren justicieren ende officieren mitsgaders
vande smaelre heeren ons lands van brabant wyen
dit aengaen oft aenroeren sal moegen huere
stedehouderen ende eenyegelyck van hen bisondere
zoe hem toebehoiren sal doen laten ende gedoogen
den voirn. supplianten ende eenyegelycken van hen van
deser onser gracie quytscheldinghe remissie ende
pardoene ende van alden inhouden van desen inder
voegen ende manieren voeren verhaelt rustelyck
vredelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken
zonder hemlieden te doene ofte laten geschien nu noch in
toecommende tyden eenich hinder stoot letsel oft
moeyenisse aen lyve noch aen goede ter contrarien
in eenigher manieren maer indien huere lyven oft
eenige van huere voirs. onverbuerde goeden daeromme
zyn oft naemaels waeren gevangen gearresteert
belet oft becommert dat zy die stellen ende setten oft
doen stellen ende setten terstont ende sonder vertreck
tot geheele ende volcommender slakinghe ende delivrancie
want ons alsoe gelieft, ende ten eynde dat dit
goet vast ende gestadich blyve tot eeuwigen dagen
zoe hebben wy onsen zeghel hier aen doen hangen
behoudelyck in anderen zaecken ons recht ende
eenyegelyck tzyne in allen, gegheven in onser
stede van brugge inde maent van jullio int
jaer onsheeren duysent vyfhondert ende twintich
ende van onsen rycken te wetene van dien vanden
roomsche tweeste ende van castillien etcetera tvyfste
aldus stont gescreven onder opte plycke byden
coninck, ende geteekent du blioul, ende noch visa
gecollacioneert ende bevonden concorderende
metten originale, by mij"
pardons,152.txt,"philips etc. ad longum. allen den genen die dese
onse brieven sullen sien oft hooren lesen saluyt
doen te weetene dat wij hebben ontfangen
die supplicatie van philips lauwers ingesetene
onser heerlicheyt van hombeke in smal
brabant geleghen inhoudende hoe dat hij opden
tweentwintichsten meert wesende vrydach
voor palmsondach den iaeren xvjc eenenviertich inden
avontstondt is gecomen vande stadt mechelen
geaccompagneert met wijlen peeter de laeth,
adriaen persoons, jan moortgat ende franchois
haelwaters ende sijn t’samenderthandt gaen
drincken ten huyse van peeter bertels meyer
van smal brabant ende om die compagnie te
recrieren$$ heeft den suppliant gesongen eenliedeken beginnende : wat sal goossen tochgebreken etc waerop peter de laeth tegen
den suppliant heeft geseght dat ghy t’selve
liedeken van my songt ick soude u lieden een
vuyst geven daerop den suppliant heeft
geantwoort mette handen te gader ick
en singt tot u vewyt nyet aff ten is van
u niet gedicht noch en gaet u noch
u kinderen niet aen evenwel heeft den
voors. peeter de laeth daerop gerepleceert
dat ick wist dat ghyt op my hadt ick
ben sulcken man een dat ghy daeromme tegen
my souet moeten opponeren waerop den suppliant
seyde totten voors. de laeth dat hy een
wonder man was midts dat hem sulcx niet
aen en ginck daeromme te willen questen maecken
oft sulcx hem te willen aendraegen naer
welcke propoosen soo heeft den suppliant
met wijlen peeter de laeth in vrintschap blijven
sitten drincken ontrent een ure als wanneer
is vertrocken francoys haelwater ende den
suppliant is ondertusschen eens achter vuyt
gegaan om syn water te maecken : met
reverentie gesproken : ende in absentie den
suppliants heeft den voors. peeter de laeth
geseyt tegens d’andere mannen vande
compagnie laet ons hem : denoterende
den suppleant : oock wech jaegen gelyck
wy franchoys haelwaters gedaen hebben
gebruyckende eenige misachtighen propoosten
oorsaecke dat de suppliant wederom incomende
heeft woorden gecreghen metten voorschreven
de laeth ter saecken vanden affcoop van sekeren
peerdt ende anderssints daer naer den suppliant
ende den voors. de laeth t’samenderhant syn
opgesprongen hebbende de laeth in syne
hant eenen pot met bier ende met d’ander
hant heeft hy den suppliant metten boesem
gevadt ende gestoeten op syn borst waerop de
suppliant totten voors. de laeth seyde
blyff van my ick en wil u nyet
gefuyckt oft gestooten worden evenwel
heeft die voors. de laeth sulckdanige fuycken
ende stooten blyven continueren midts welck
dat den suppliant met sijn handt heeft om
verre gestooten den voors. de laeth die we$$
opgestaen synde den suppliant andermael
heeft toegevaren ende op synen boesem ge$$
noch in syn handt hebbende den voorschreven pot
bier hem suppliant weder vattende metten
boesem dreygende hem metten bierpot te
smyten d’welck den suppliant gewaer
wordende heeft den voors. de laeth met syn
vuyst omverre gesmeten die daer naer
weder op gestaen synde voorde derde reyse
heeft toegeschoten den suppliant die tot
hem seyde in substantie ist toch mogelyck
blyff van my off ick sal u wederom om verre
stooten ende alsoo den voors. de laeth in
syn moetwillicheden bleeff continueren ooc$$
dat de man vanden huyse ende het ander gesel$$
syn tusschen beyden gegaen ende hen hebben
gescheyden daernaer de voors. compagnie $$
malcanderen hebbende onder wegen noch gaen
gelt op drincken is gegaen den voors. de laeth
alleer naer huys te gaen hebbende onder
wegen noch gaen sitten drincken ten huyse
van peeter bertel sone des voorschreven
peeter meyer eenighe daegen daernaer
heeft den suppliant verstaen dat den voors.
peeter de laet heeft een quetsure gehadt
in syn hooft daermede hy is te meesteren
gegaen naer de stadt mechelen om hem
daerover te doen cureren ende eens gheseyt
daernaer veraccordeert hebbende metten
chirurgyn heeft met hem opden vierden aprilis
wesende ste rombouts dach den voors. jaeren
in diversche herbergen gaen sitten, drincken
namentlyck`in de hergerge respective genoemt
bruessel, het meuleken ende andere
herberge daernaer synde gegaen naer
huys te weten tot hombeke plaetse zynder
residentie onder wegen oock alomme
drinckende inder vuegen dat hy was gaende
ende staende ende wel te passe gelyck
het bleke als eenen ander evenwel is de
voors. peeter de laeth daernaer wederom
vervallen alsoo dat hy op den ...
april van dese werelt is commen t’overlyden
ende alsoo merckelycken tyt naer het voors.
conflict tot groot leetwesen den suppliant
vuyt dyen dat men seght dat sulcx uuyt
de voors. quetsure soude geprocedeert syn
desen aengemerckt ende dat het uuyt de
informatien ende attestatien daer van zynde
genoechsaem blyckt dat den voors. de laeth
soo seer moetwillichlyck heeft geprovoceert
jae gedwongen den suppliant om hem te weer
te stellen sonder dat den suppliant eenighen den
mintsten opsetten oft gedelibereerden wille heeft
gehadt om den voors. de laeth t’offenteren als
ghene wapenen gebruyckt hebbende jae
staende vastelyck te presumeren dat de
doot des voors. de laeth is toegecommen
by incurie$$ van sijn leven gade te slaen
oft volcomentlyck naer behooren te hebben
laeten cureren oft wel dat syn doot is
gecauseert door ander accident oft
naergevolghde siekten oorsaeck dat den
suppliant om nyet geschaepen te syn te
gaen verloren$$ ende verloopen met vrouwe
ende kinderen ons seer oytmoedelyck heeft
gebeden om onse opene brieven van remis
daertoe dienende waeromme soo ist
dat wy desen aengesien ende yerst
gehadt het advys vande meyer ende schepenen
van hombeke voors. ende tot dyen gesien die informatien by hun ende t’voors. feyt genomen
genegen wesende ter oytmoediger beden ende
supplicatien desen suppliant hebben den selven
ende willende in dit stuck prefereren gracie ende miseri cordi
voor strangheyt ende rigeur van justicie hebben
den selven suppliant inden gevalle als boven quyt=
gescholden ende vergeven schelden quyte ende vergeven
uuyt sonderlinghe gracie bij desen onsen brieven
t’feyt ende ongeval boven verhaelt midtsgaders
alle offencie ende breucke corporelle ende criminelle
daer inne hy ter causen voors. midtsgaeders
dat daer aencleven mach tegens ende
justitie misdaen off misbruycke mach hebben
welcken aengaende hebben hem wederom gesteld
ende gerestitueert stellen ende restitueren by desen
tot synen goeden naem faem ende gerichte in
onsen voors. lande van brabant voors. ende allen
anderen onse landen ende heerlyckheden midtsga=
ders tot syne onverbeurde goeden : indyen hy
eenighe onder ons heeft gelyck ende in alder
manieren soo hy was voorde toecompste van t voors.
feyt imponerende hier op een euwelick
geswych onsen lieven ende getrouwen procureur
generael van brabant ende allen anderen onse
ende onser vasallen oft der smalre heeren
richteren justicieren ende officieren vanden voors. lants
van brabant wye sy zyn satisfactie ende
beternisse ierst ende voor al gedaen der partye
geinteresseerden voor soo vele die noch
niet gedaen en syn ende eenighe daertoe staet
behoudelyck dat die voors. suppliant gehouden
sal zyn ’t voors. feyt tegens ons te beteren
civilyck naer gelegentheyt van saecke ende
faculteyt van syne goeden met oyck te betaelen
die redelycke costen van justicie hier inne
geresen gedaen ende alnoch te doene ter taxatienende moderatien van onse seer lieve ende getrouwen die
cancellier ende luyden van onsen raede geordonneert in
brabant die welcke wy daer toe gecommiteert
hebben ende committeren by desen ontbieden
daeromme ende bevelen den selven onsen cancellier
ende raedsluyden dat voor hem geroepen die daertoe
behoirden geroepen te syne sy procederen wel
ende deughdelyck tot verificatie ende interinement
van dese onse brieven van remis naer hunne
forme ende inhouden ende ter taxatien
ende moderatien vande selve amende civile
ende costen van justicien voors. alsoo sy sullen
bevinden te behoiren welck interinement de
voors. suppliant gehouden sal syn te versuecken
ende hem in persoone te presenteren in onsen
voors. raede binnen sesse maenden naestcommende
op de pene van te verbueren d’effect van dyn
ende dat gedaen ende deselve civile boete
ende costen van justicien getaxeert ende betaelt
synde in handen vande genen dyen dat behooren sal
sy onsen voors. procureur generael in brabant
officieren van hombeke voors. ende alen
anderen onse rechteren justicieren officieren
ende ondersaeten tegenwoordighe ende
toecommende dien dat aengaen sal mogen
heure stedehouderen ende eenen iegelyck van
hun besundere soo hem toebehooren sal laeten
ende gedooghen den voors. suppliant
van deser onser tegenwoordighen gratien
ende remiissien ende van allen d’inhouden van
deser in der vuegen ende manieren voor$$
verhaelt paeyselyck rustelyck vredelyck
ende volcomelyck ten eeuwighen daghe genieten
ende gebruycken sonder hem daerinne te doen
oft te laeten geschieden nu oft in toecom=
menden tyde eenich hinder letsel oft
moeyenisse ter contrarien maer indyen syn
lyff oft eenighe van syne goeden daeromme
gearresteert becommert oft belet
waere dat sy die setten ende stellen terstont
ende sonder vertreck tot geheelder ende
volcomder delivrantie want ons alsoo
gelieft. gegeven binnen onser stadt
brussele inde maendt van julius
des jaers xvjc tweenveertich ende vanonse rycken het eenentwintichsten."
pardons,076.txt,"copie vanden remissien van eenen dootslage van janne de winne
kaerle etc doen te weten alle die nu zyn ende namaels wesen zullen
dat wy ontfaen hebben doe oitmoedige supplicatie van jan de
winne inhoudende hoe dat inde maendt van februario laestleden
de voors. supplt wesende binnen onser stede van bruessele
op de merct opde keulen$$ camere heeft daer goede chiere
gemaekt ende naer den noene zoe ghinc hy op eene bancke sitten
ende aldaer sittende
zach eenen gillis bloemaert aldaer inde camere staen met eender
busse in zyn handt tot welcken de voirs. supplt zeede
gillis dat es mijn busse waerop de zelve gillis hem antwoorde
ghy liechter aen ghy verrader het es myn busse want icse
heden vermangelt hebbe tegens ioos vrientscap zeggende voirts
gods macht zoude dat u busse zyn zoe moeste ic een dief zyn
doen trac den suppliant den stamper vuyt der busse diede
selve gillis noch in zyn hant hadde zeggende totten zelven gillis
hoe heben ghy al soe gy ionc melcmuyl zal ic altues om u
moeten liegen het schynt dat ghy die heel camere regieren zult
ende den zelven stamper gezien hebbende zeide totten zelven gillis
ic hebbe ongelyc doen naem deselve gillis met quade moede den
supplt den stamper vuyt der hant ende wierpen lancx die camere
zeggende ghy en sult nemmermeer desen stamper inde busse steken
ende hout neemt daer de busse draecht ghy se met u zoe
zydy een dief waerup de voirn. supplt verhief van bloede
ziende dat de zelve gillis op en hielt van hem te iniurieren
zeide zal ic dan altyts een dief moeten wesen ende een verrader
met dien tarde hy supplt achterwaerts ende track zynen
pragenaer vute metten welcken hy den voirs. gillis eenen steeck
ontrent zyn hooft in zynen hals gaf van welcker steeken de
zelve gillis drie weken daernaer van levenden lyve ter doot
gegaen es ende hoe wel de voirs. supplt in allen anderen
dingen wel ende duechdelyc gefameert es ende dat hy vanden
voirs. dootslage der geinteresseerde partie gesoent heeft
zonderlinge dat deselve gillis niet alleenlyc by toedoene
vanden voirs. suppliant overleden es maer by quaden toeziene
vanden cirurgiens soe en zoude hem de zelve supplt
nochtans niet dorren oft willen vinden binnen desen voors.
lande worde hem met onser gracie hierup niet voorzien daeromme
oitmoedelycke biddende soe eest dat wy de zaken voirs.
overmerckende den voirn. suppliant genegen wesende tzynder voirs.
bede ende supplicacie ende willen hem in dese gracie prefereren voir
strangheyt van iusticien zunderlinge ter eere ende werdichede
der passie ons heere jhesus christus die hy leet voir ons op zulcken
dach als hedent es hebben in den gevalle alsboven vergeven
quitgescholden ende geremitteert vergeven quitscelden ende
remitteren vuyt onser zunderlinger gracie mids desen den
dootslach ende misdaet boven verclaert mitsgaeders alle penen
ende bruecke corporelle ende criminenelle daer inne hy hy cause
van dien met datter aencleven mach iegens ons ende iusticie
vervallen mach zyn hem als daeraf wedergestelt ende
gerestitueert stellen en restitueren midts desen tzynder
goeden fame name ende geruchte in allen onsen landen ende
heerlicheden ende tot zynen onverbuerden goeden indien hy
eenige heeft gelyc ende in aller manieren als hy was voir
die toecompste vanden voirs. dootslage imponerende hierop een
eeuwich zwigen onsen procureur generael van brabant ende
alle anderen onser iusticieren ende officieren wie zy zyn satisfactie
ende beteringe nochtans eerst ende alvoiren gedaen der
geinteresseerde partie in dien daer eenige toestaet ende die
noch niet gedaen en zy cunllycken allenlyc ende behalven
oick dat hyt tegens ons beteren zal civilycken naer der
gelegentheyt vanden mesdaet ende faculteyt van zynen doeden
ende dat hij oick gehouden wordt op te leggen ende refonderen
die behoirlycke costen van iusticie indien dair eenige
gesustineert zyn ter arbitrage ende taxacie van onsen lieven ende
getrouwen die cancellier ende luyden van onsen rade in brabant
die wy daertoe committeren ontbieden daeromme ende bevelen den
zelven van onsen rade in brabant dat voir hemlueden geroepen die ghene
die dairomme behoiren geroepen te zyne zy procederen wel ende
duechdelyc ter certificacie ende interinnemente van desen naer huere
vorme ende inhouden mitsgaders ter arbitrage ende taxacie
vanden voirs. civile beteringe ende vanden voirs. costen
alzoet behoiren sal ende dat gedaen ende de voirs. civile
beteringe ende costen gataxeert en betaelt in handen vanden
gene van onsen ontfangers diet behoiren zal ende die daeraf gehouden
wordt rekeninghe ende reliqua te doene tonsen behoeve zy onse
procureur general aldaer ende allen anderen onsen rechteren iusticieren
officieren ende ondersaten dien dit aengaen zal mogen hueren
stedehouderen ende eenen yegelycken hemlieden doen laten ende gedoogen
den voirs. supplt van deser tegenwoirdiger gracie quytsceldinge
ende remissie ende van allen inhouden van desen rustelyc vredelic
vulcomelyc ende euwelyc genyeten ende gebruycken sonder hem
te doene oft laten geschien in lyve noch in goeden eenich hinder
letsel oft moyenisse ter contrarien maer maer by alsoe zyn lyf
oft eenige van zynen goeden daeromme gevangen gearresteert
belet oft becommert waeren dat zy die terstont ende zonder vertreck
stellen oft doen stellen tot geheelder ende volcommender delivrancie
want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit goedt
vanst ende gestadich blyve tot eeuwigen dagen soe hebben
wy onsen zegel hieraen doen hangen behalven in anderen
dingen onser rechte ende eenen yegelyck den zynen in allen
gegeven in onser stadt van bruessele onder den zegel
daervan de keysere mijnen heeren ende grootvadere ende wy
geuseert hebben geduerende den tyt van onser onbeiaerthede
op den goeden vrydach inde maendt van aprile int jaer
onsheeren duisent vyfhondert ende zesthiene ende van onsen
rycke tweeste aldus stont gescreven onder op die plycke
byden coninck in zynen rede ende geteykent momboir l
gecollacionneert ende bevonden
accorderen metten originale by
my
xxx handtekening"
pardons,194.txt,"kaerle etc. doen te weten allen iegewoirdich ende toecomende
dat wy ontfaen hebben de oitmoedige supplicatie van peter hasen
inhoudende hoe dat zekeren tyt geleden de voirs. suppliant drinckende
ten huyse van boudewin winters met goert hasen zyn
vader ende amelryck vander vueren getrouwt hebbende
zyn zuster in een gelage ende een geheeten willem
van winde met zyn consorten in een andere gelage
ende nae dat de voirs. willem gesien hadde den voirs. supliant
ende amelryck seyde tot hemluden ghy loeveners en hebt
ghy myn gansen niet gesien met meer andere iniurieuse
woerden tot drye oft vier reysen toe seggende dairop
zy quetlich antworden willem zwyghet dairaff wy
en dragens ons met aeve al wonen wy te loevenen wy
zyn van thienen geboren wy brengen u een vriendelycken
dronck de voirs. willem persisterende in zyn voernemen
heeft andermale geseet en hebt ghy myn gansen niet
gesien dairop de voirs. suppliant antworde willem ick
bid u om die passie goids laet ons met vrede ende
de voirs. amelrick seyde totten supliant swycht en
drages u met aeve hebben die van loeven ghespeelt
en hebt ghy myn gansen niet gesien zoe hebben die
van thienen oick gespeelt hy da bom dat hoorende de
voers. willem sonder meer woerden nam een quartpot
met biere die worpende naerden voern. supliant ende
amelrick zoe dat hy geraecte een jonck knechtken
oudt omtrent twaelff jaren voer die tafele staende
ende werp hem twee tanden uuyten monde zoe dat
tselve knechkin opgenomen ende totten voirs. willem
geseet sprinct uuyter veynster ghy hebt tknechtkin
doot hy dat hoorende spranck ter veynster uuyt
hebbende in zyn hant twee steenen de suppliant
dit zyende ooc ten huyse uuyt commen zynde soe werp
de selve willem met fellen moede twee reysen naden
suppliant roupende her hoerezoenen waer zydy coempt
aen met dyen loepende naden huyse van eenen
genaempt peter van goidsnoven hem daer in meenende
salveren maer de voirn. suppliant uuyt gramscap ende
hitte van bloede liep naeden voirs. willem zoe
dat hy hem achterhaelde aleer hy int huys conste
gecomen ende gaf hem dair eenen steke in
zyn schouwere de welcke de selve willem gevoelende
hep inde kuekene vanden selven huyse nemende een
spit vander schouwen om naden suppliant te loepene
maer de voers. peeter suppliant met zynder huysvrouwen hielden
hem alzoe dat hy niet uuyt en mochte vander
welcke quetsure de voirs. willem is gecommen van
levenen lyve ter doot ende hoe wel den suppliant
de voirs. ongeval ende dootslach zeere leet is
zoe heeft hy hem nochtans uuyt vreese van
justicien geabsenteert uuyt onsen landen ende heerlicheden
inden welcken hy niet en soude dorren wederkeren
maer hem moeten houden in vreemden landen
in grooter armoeden zoe verre hem onse gracie ende
genade hierop niet en worde verleent alsoe hy
seet ons dairomme oitmoedelyck biddende soe eist
dat wy desen aengesien willende den voern. suppliant in
desen gracie ende genade prefereren rigeur van justicien
zunderlinghe ter eeren ende weerdicheyt vander heyliger
passien onsen lyefs heeren die hy als hedent om onser
alder verlossinge ende salicheyt geleden heeft aen
den houdte des cruycen den selven supliant genegen
wesende tot zyne bede ende begeerte hebben inden
gevalle als boven geremitteert quytgeschonden ende
vergeven remitteren schelden quyte ende vergeven
uuyt onser sunderlinger gracien by desen de mesdaet
ende dootslach voirs. mitgaders oick alle penen ende
emenden corporele ende criminele daer inne by hem
overmits ende uuyt sake van tgene des voers. is tegens
ons onse hoocheyt ende justicie eenichssins mach
hebben ontgaen ende hebben hem dien aengaende gerestitueert
ende gestelt restitueren ende stellen by desen tot
zyne goede fame ende name in onse lande ende
heerlicheyden van brabant ende van overmaze ende
allen anderen onsen landen ende heerlicheden ende tot
zyn goeden noch ter tyt niet geconfisqueert zynde
zoe verre dair eenige waren gelyck als hy was voirden
voirs. dootslach imponerende hierop een eeuwich zwygen
ende silencie onsen procureur generael ende allen anderen onsen
richteren justicieren ende officieren onsen voirs. lants
van brabant hoedanige die zyn oft wesen moghen satisfactie
nochtans yerts ende alvoeren gedaen der partien geinteresseert
zoe verre die niet gedaen en ware civilick alleenlick
behoudelick nochtans dat hy gehouden wert den voirs.
dootslach iegens ons civilick te beteren naer gelegentheyt
der mesdaet ende faculteyt van zyn goeden ende voits
te betalen die redelycken costen van justicie indien
datter eenige gedaen ende naegevolght zyn ter taxatie
ende arbitraigen van onsen lieven ende getrouwen den
cancellier ende luden van onsen rade in brabant die
wy dair toe committeren ontbieden hieromme ende bevelen
den selven onsen cancellier ende luden van onsen rade
in brabant dat voer hen geroupen de gene die
dairomme behoiren sullen geroepen te zyne zy procederen
ende doen procederen wel ende duechdelick totter
verificatie ende interinemente van desen ende
dat gedaen ende de voirs. civile boete getaxeert
gearbitreert ende betaelt in handen vanden genen
van onsen rentmeesteren oft officieren dient angaet
die welcke gehouden sal zyn dairof ontfanck te
maken rekening bewys ende reliqua te doen tot onsen
prouffyte metten anderen penningen van zynen ontfange
zy onse drossaet van brabant meyere van loevenen
ende van thienen ende alle andere onsen ende
onser vasallen oft smaelre heeren richteren justicieren
ende officieren ons voirs. lants van brabant ende
van overmaze hoedanich die zyn oft wesen moghen
tegenwoirdich ende toecomende hueren stedehouderen ende
elck van hen zoe hem dat toebehoirt ende aengaen mach
den voirs. suppliant van desen onseen tegenwoirdiger gracien
remissien ende quytscheldinghe inder manieren voirs.
payselyck volcomelyck ende tot eewighen daghen doen
ende laten genyeten ende gebruycken sonder hem
te doen noch te laten geschien in lyve noch in goede
eenich hinder letsel oft moyenisse ter contrarien maer
indien zyn lyf oft eenige van zyn ongeconfisqueerden
goeden waren daeromme gevanghen becommert oft
gearresteert dat zy die ter stont stellen oft doen
stellen tot volcommen delivrancie want ons alzoe
gelieft ende ten eynde dat dit goet vast ende
gestadich blyve tot eewighen dagen soe hebben wy
onsen zeghel hier aen doen hanghen behouden ons
in allen anderen saken onze recht ende een yegelyck
des zyns gegeven in onse stede van mechelen
opten goeden vrydach inde maent van april int
jaer onsenheeren duysent vyfhondert ende tweetwintich
ende van onsen rycken te wetene vanden roomschen
ende hongrie etc tiiiie ende van spaengnen etc tviiie
staet ende atter$$unave voere de stat van
bruessel voere vi jaeren inne $$ aen$ t$ janssens
xvc ende xxv"
pardons,217.txt,"kaerleetc doen te weten allen iegenwoirdich
ende toecomende dat wy ontfaen hebben die oitmoedige
supplicatie van adriaen janssoen droechscheerdere geboren
vander stadt van berghen opten zoom in onsen lande van brabant
ende ietegenwoirdelyc gevangen inde vangenisse van onsen
stadt van dordrecht inhoudende hoe dat hy suppliant inde
vasten lestleden wesende te bergen voers. in een bierhuys
geheeten int pater nosteraldair hy eene kanne biers
drankende die gedranken hebbendewaende hy uuyten
voirs. huyse te ghaen dair een voer die dore sadt genaempt
peeter peeterssoen cleermakere die sonder woirdt oft wederwoirt
den suppliant dreychde te slaene oft te steken ende dat
aensiende de suppliant keerde wederomme int selve huys seggende
totter weerdynnen dair es een voer die duer die my
overlast doen wilt ic en wille met hem nyet te
doen hebben ic hebbe noch eenen halven braspenninc dien
willic hier liever verdrincken ende bleef alsoe int
selve huys / omtrent onderhalve uuyre lanck op hope dat
de voirs. peeter wech gegaen zoude hebbennemende oirlof
aender voirs. weerdynnenhuer bevelendegoeden nacht
seggende ic wil gaen thuyswairts ende uuyten voirs.
huyse gegaen zyndezoe zat dair tegen over op een
banck de voirs. peeter peeterssoen die zyn lanck mes
uuyt track slaende daerede naden voirs. suppliant overluyt
zeggende heer heer ic salder desen avont twee op myn
s$eyde hebben dat ziende de voirs. suppliant track
zyn dagge uuyst omme hem dair mede te verweeren
ende dat doende gaf den voirn. peeter eenen steke cleyne steke
voir zyn borst ende liep wechende de voern. peeter liep
den suppliant naemetten blooten messeende in
tselve naeloopengeraecte hy te vallen alsoe dat de
suppliant dies ontquam ende des anderen daichs dair nae
biechte hem de voirs. peeter voer den prochiaen der voirs.
stadt van bergen dair hy nader bichten badt dat hy
zyne vrienden seggen ende bidden wildedat zy gheen
wrake oft clachte van zynen wegen over den suppliant doen
en wilden oft hy storve want zyn eygen schult wasende
dat selve op hem versocht haddevan welcken v quetse de
voirs. peeter dair nae gestorven is nu eestdat de voirn.
suppliant onlancx gecommen zynde in onse voern. stede van
dordrecht om zyn broot te wynnen/met de hanen aldaer
schoen te makenzoe es by onsen scouthet ders voers.
stede van dordrecht geapprehendeert ende gevangen genomen
geweest ende leght noch in gevanckenissen duechtende
oft men iegens hem zoude willen criminelyckprocederenten
waere dat onse gratie hem hier op en waere verleent ons
omme de selve zeere oitmoedelyck biddende waeromme
zoe eest dat wy desen aengesien compassie enden melyden
hebbende metten voirn. suppliant in ende willende hem in desen
gratie ende genade prefereren rigeur ende strangheyt van justicien
hebben den selven suppliant inden gevalle als boven
geremitteert quytgescholden ende vergevenremitteren
scelden quyte ende vergeven vuyt onser zunderlinger gracien by
desende mesdaet ongeval ende dotslach voerscreven
mitsgaders oyc alle peynen ende amende corporelle
ende crimineledairinne hy hem overmits ende
vuyt zaken van tgene des voers. istegens ons
onse hoocheyt ende justicie eenichsins mach hebben
ontgaen ende hebben hem dien aengaende gerestiueert
ende gesteltrestitueren ende stellen by desen tot
zynen goede fame ende name in onsen voirn. lande
van brabantende allen anderen onsen landen ende heerlycheden
ende tot zyn goeden noch ter tyt nyet geconfisqueert zynde
soe verre dair eenige waeren gelyc als hy was voirden voirs.
dootslach imponerende hier op een eeuwich zwygen ende
silencie onsen procureur generael ende allen anderen onsen richteren iusticieren
ende officieren ons voers. lants van brabant hoedanige die zyn oft
wesen moegensatisfactie nochtans ierst ende alvoeren
gedaen der partyen geinteresseerde/zoeverre dair eenige
d toe stonde ende die noch nyet gedaen en waere civilyc
alleenlyck behoudelyck nochtans dat de voirs. suppliant tvoirs.
feyt ende dootslach tegen ous betereny sal civilyck naede
gelegentheyt vanden mesdaet ende faculteyt van zyn goeden
ende dat hy oic gehouden werdt te betalen de redelycken
costen van justicien ter cause voirs. gedaen ende naegevolght
ter taxatie ende arbiterscepe van onsench lieven ende getrouwen den
cancellier ende luyden van onsench rade in brabantdie wy daer toe
committerenontbieden dairomme ende bevelen den voers. van
onsen rade in brabantdat voer hemluyden geroepen die ghene
die behoeren geroepen te zyne zy procederen wel ende duechdelyck
ter verificatie ende interinemente van desen onsen iegenwordigen
bkrievenair huere voirme ende inhoudenende ter taxatie
ende arbiterscepe vande civileboete voers.ende dat gedaen
ende de selve civile boete getaxeert ende betaelt zynde in
handen vanden ghenen van onsen ontfangers dient behoeren sal
dewelcke wordt gehouden dair van ontfanck temakene
rekeningen bewys ende reliqua te doene tonser proffyte
metten anderen penningen van zynen ontfanger zy onse drossaet
van brabant ende van bergen voirs.ende alle andere onsen ende
der vasallen oft smaelre heeeren richteren justicireen ende officieren
ons voers. lants van brabant hoedanige die zyn oft wesen
moegentegenwoirdige ende toecommende hureen stedehouderen
ende elc van hen zoe hem dat toebehoirt ende aengaen mach
den voirn. suppliant van dese onse tegewoirdiger gracien remissien
ende pardoene inden manieren voirs. peyselyck volcommelyck ende tot
eeuwigen dagen doen ende laten genyeten en gebruycken
zonder hem te doene noch te laten geschziene nu noch in
toecommenden tyde in lyve noch in goede eenich hynder letsel
oft moeyenisse ter contrarien mair zyn lyf nu wesende in
hechte van vangenisse als voirs. ismitsgaders zyn ongeconfisqueerden
goeden indien deselve ter zake voers. becommert oft
gearresteert waerendoen stellen ter stont ende sonder vertreck
tot volcommen slakinge ende delivrancie want ons alsoe gelieft
ende ten eynde dat dit goet vaste ende gestadich
blyve tot eeuwigen daige zoe hebben wy onsen zegel hier
aen doen hangen behoudelyck in anderen zaken ons recht
ende een iegelyc tzyne in allen gegeven inde
stede van breda inde maent van julio int jaer ons heeren
duyst vyfhondert ende vyfentwintichende van onsen
rycken te weten vanden roomschen ende hongrien tviien
ende van spaignen $ xc aldus stont gescreven
boven opte plycke b$den keyser in zynen raide
ende geteekent hannart/ende noch visa"
pardons,095.txt,"kwestie van eenen dootslag van
jan vander wetzenhagen
kaerle etc. doen te wetene dat wy ontfaen hebben die ootmoedige
supplicatie van jan vander wetzenhage scamel jonck man geborten van
grimbergen in onsen lande van brabant inhoudende hoe dat op den
xvi en dach van aegst in het iaere xven ende zeventhien lestlech de voirnoemden
suppliant wesenthagen in onse stadt van vilvoorde s'achternoens omtrent een
ure in een huys daermen bier vercochte zoude aldaer gecommen omme den
regen te sculen een genaempt hanneken de blare geboren van bruessel de
welcke mits dat hy de suppliant sach zeyde jan wilt ghy my de
godstuege geven waer op de voirnoemden suppliant antwoerde ja ick geerne
ende gingen tsamen sitten drincken wel drie oft vier potten biere ende
zyn alzoe geschenden daer naer de voirnoemde suppliant wert van een ander
geselle gebeden te gaen drincken in een andere taverine genaempt de
valcke ende daer een wyle geseten hebbende zoe heeft de dochter vanden
huyse gesegt totten zelven suppliant gaat eens danssen daer over op
strate ende bringht drie oft vier meyssens met u te drincken dwelck
de suppliant meende te doene ende commende op strate omtrent tusschen
vyf ende zes uren vanden avont zoe heeft hy gemoet den zelven
hanneken de blare ende met dat zy ooik by deen vande byden zonde
zoe heeft den voirseyden hanneken de blare een opsteker gesien hangen
aenden hals vanden zelven suppliant aen een lanck snoer denwelcken de
voirseyden hanneken uuyt getrocken heeft zeggende totten suppliant dat
mes behoert my toe ende ghy hebbet my gestolen daerop de voirseyden
suppliant zeyde de contrarie ende dat hy hanneken heefde tzelfde de
mes noyt gesien hadde maer behoerde toe hem suppliant ende niemant
anders want hem dat over twaalf oft vierthien daegen daer te
voren gegeven hadde geweest over een ander mes by eenen priester
woenende te wolverthem biddende den zelven hanneken dat hyt
hem wedergeven wilde waerop de voirnoemde hanneken wederomme
antwoerde dat hy een dief was ende dat voirseyden mes hem suppliant
niet toe en behoerde maer haddet gestolen / ende naer vele
zulcke woerden zoe heeft noch bovendien de zelve hanneken
de blare getrocken een lanck mes staende naer den voirseyden suppliant
met dewelcke dese nyet tegenstaende hem noch eens gebeden heeft dat hy
tzelfde mes hem wedergeven wilde ende zyn mes opsteken want
hy en en wilde jegens hem niet vechten maer wel met hem drincken
welke voirnoemde hanneken altyts persevererende in zyn quaet opzet heeft
noch naer den zelven suppliant geslagen zulcs dat hy hem de mutse
vanden hoofde slouch hem gevende daer en boven noch eenen slach ge
quetsende met dien den suppliant in zyne vinger dwelck de suppliant
snede ende dat hem noot was hem ter weere te stellen twaere oick
zyn mes of coorde ende slouch uuyt hitte van bloede naer den zelven
hanneken zulcs dat hy hem twee wonden gaf int hooft deen wonde
ende in zynen eenen arme dandere ende slouch hem ook zynen eenen duyme
af waer of de voirseyden hanneken de blare binnen drie oft vier dagen
daer naer gecommen is van levende lyve ter doot / onermits daer die
groote besuutheyt van veel canten die hem overquam ende zoe dichte
deen op dandere dat de meesters de wonden nyet gestulpen noch doen
cesseren en consten ende hoewel dat de voirnoemden suppliant vanden zelven
misvalle jegens de partie geinterresseerde pays vercregen ende haer alle
voldaen heeft nietmin ontsiende strangheyt van iusticien en zoude
hem niet durven vinden in dese onse lande maer zoude zyn leef$age
een lantloop moeten blyven ende eynden zyn leven in vreemde landen in
grooter miserien ten waere dat hem onse gracie ende genade hier op
verleent worde alzoe hy seght ons ootmoedelycken biddende daeromme
soe eyst dat wy de saecken voerscreven onergemerckt den voirnoemden jan
vander wetzenhage suppliant genegen wesende tzynder voirseyden bede ende suppliant
supplicatie ende willende hem in dit stuck gracie ende genade vorderen
ende prefereren voer rigueur van iusticie hebben in het gevalle als
boven vergeven quytgescolden ende geremitteerd vergeven scelden quyt
ende remitteren uuyt sonderlinge gracie mitsdesen ons brieve tsont ende
doot slach boven verclaert mitsgaders allen peynen ende bruecken corporelle
ende criminelle daer inne hy ter causen vandien met datter aencleeft
jegen ons ende iusticie misdaen mach ende hebben hem als te desen
wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende restitueren tot zyn
goede fame ende name in onsen voirnoemden lande van brabant ende allen
anderen onseren landen ende heerlicheden ende tot zyne onverbuerde
goeden indien hyre eenige heeft gelyck ende in alder manieren als
hy wort voor die toecompste vande dootslach voirseyd imponerende hierop
eewich zwygen ende silencie onsen procureur generael ende allen anderen
onser rechteren ende officieren wien zy zyn satisfactie ende beteringe
eerst ende voer alle werck gedaen der geinterresseerde partie indien
die noch nyet gedaen en zy ende eenige daertoe dient civilick alleenlyck
behoudelick dat de voirnoemde suppliant gehouden zal wesen dat jegen
ons civilick te beteren naer de gelegentheyt van der sake ende
faculteyt van zynen goeden ende oick noch te beteren ende refunderen
die redelycke costen van iusticien daerop gedaen ende nae duechdelyck
ter verificatie ende interinemente van dees onzen brieve nae hem vorme
ende inhoudende ende totten tanxacien vander voirseyden civile boete ende
coste ende dat $$ ende de civile boete ende costen getanxeerd ende boete
in gevolcht ter tanxatie vander onzen lieven ende getrouwen die cancellier
ende luyden van onsen raede in brabant den welke wy ontbieden dat geroupen
die ghene diere behooren geroupen te zyne zy procederen wil ende duechdelyck
ter verificatie ende interinemente van desen onsen brieve nae huere vorme
ende inhouden ende totten tanxertien vande voirnoemde civile boete ende costen ende dat
$$ ende de civile boete ende costen getanxeert ende $$ inde handen vanden
genen van onsen ontfangers oft anderen onser officiersss diet behoeren zal die
gehouden wert ontfanck daer van te doene ende goede rekeninge bewys
ende reliqua te geven tot onser prouffyte metten anderen pe$$ van zynen
$$ zy onsen amman van bruessele scout van vilvorde ende allen
anderen onser rechteren iusticieren ende officieren dien dit aengaen oft
aenvoeren zal mogen hueren stedehouderen ende eenen yegelycken van hen
bysonde zoe hem toebehooren zal doen laten ende gedoogen den voirseyden suppliant
van desen onser iegenwordigt gracie quytsceldinge vonnisse ende perdoene ende
van alden inhouden van desen rustelick vredelick vulcommelick ende eenmalick
genyeten ende gebruycken sonder hem te doene of te laten geschien nu
noch in toecommende tyden eenich hinder letsel stoot oft moyenisse in
lyve noch in goede ter contrarien in eeniger manieren maer indien
zyn lyf oft eenige van zynen voirnoemden onverbeurde goeden als voorseynd is
daer omme zyn of namaels gevangen gearresteert belet of becommert
waeren dat zy die stellen ende setten oft doen stellen ende setten terstont
ende sonder vertreck tot geheele ende volcommen $$ ende delivrancie
want ons alzoe gelieft ende ten eynde dat dit goet vast ende
gestadich blyve tot eewigen dagen zoe hebben wy onsen zeghel hier
aen doen hangen behoudelick in anderen saecken ons recht ende
eenen yegelycken tzyne in allen gegeven in onsen stadt van bruessel
inde maent van novembry int iaer ons heeren duysent vyfhondert
ende achtiene ende van onsen rycken tderde $$ stondt
gescreven onser opte plycke byden coninck in zynen rade ende
geteykent h de hane ende noch opte selve plycke visa recepta
gecollationeert ende $$
metten originale $$ by my"
pardons,202.txt,"remissie voer pieter de smet
kaerle etcetera allen jegewoirdigen ende toecomende doen
te wetene dat wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie
van pieter de smet brieder poorter onser stadt van bruessel inhoudende
hoedat hy suppliant ende amelryck vanden bossche zyn schoon vader
woenende binnen der selver onser stadt hebben op des heilichs sacraments
dach lestleden des noenens gheten ten huyse van anthuenis
vanden bossche huerlieder neve woenende aldernaest der deuren
vanden voirs. amelryck ende zyn naer maeltyt tsamen om
hen te recreeren gaen wandelen naer de anderlechsche poorte ende
comende omtrent der bruggen geheeten ten cruysken cruysken
opten anderlechschen steenwech voirs. heeft de voirs. amelryck
aldaer gevonden een vrouken die onlancx getrouwt hadde een
wylen zyn knape tegen de welcke de selve amelryck is een
luttel tyts blyuen coutene ende es de voirs. suppliant met heynken
vanden bossche scholier ende ander kinderen des voirs. amelrycx
die wyle voirgegaen tot aende voirs. anderlechsche poorte ende
aldaer commende heeft de voirs. heynken ommesyende geseyt totten
voirs. suppliant peeter ziet ginder leeght myn vader onder tvolck
ende de suppliant die van egheene arghe en wiste hem ommekeerende
ende ziende dat voir het teppeken staende vast neuen de
voirs. brugge ten cruysken vele volcx vergadert was is ter
stont haestelinge wederomme gekeert ende commende byde
voirs. brugge heeft gesien dat de weerdinne van den
voirs. teppeken hadde de huysvrouwe vanden voirs. amelryck moeder vanden huysvrouwe
desselfs suppliants onder de voeten geworpen hadde om de welcke van een te sceyden
heeft de voirs. suppliant de voirs. weerdinne genomen in zyn armen ende huer vanden voirs.
zynen schoenmoeder getrocken, dwelck ziende een wylen geheeten sommelier van
flissingen careelbacker die alsdoen int voirs. teppeken sat en dranck is ter
stont vuytgecomen ende den voirs. suppliant toeschietende heeft hem metten
halze genomen ende ter eerden geworpen ende als de suppliant hem zeluen
heeft gemeynt op te richtene ende op zynen eenen knye was heeft de voirs.
wylen sommelier den suppliant wederom te neder geworpen ende metten
zeluen worpe gegeuen een groote scrabbe oft quetsuere in zynen hals
dwelck gevoelende de selve suppliant ende ziende dat de voirs. sommelier hem
van zyne lyue euelen wilde dair tegen hy nochtans noyt yet vuytstaende noch
arch woort gehadt en hadde heeft om zyn lyf te verweerene vuytgetrocken
zyn dagge ende daermede den voirs. wylen sommelier die op hem lach hebbende een
weymes ende dagge geraect ende gegeven een cleyne quetssuere in zynen buyck
dair aff hy omtrent drye weeken dair naer by quaeden toesiene oft
anderssins is afliuich geworden hebbende nochtans voir zyn aflivichtyt
bekint in presentie van diuersche persoenen dat hy suppliant op hem nyet
versocht en hadde ende hoewel tselue ongeual den voirs. suppliant zere
hertelycken leet es ende dat tselue oick gebuert es in nootweer van zynen
lyue nietmin beduchtende rigeur van justicien heeft hy hem moeten
absenteren buyten onsen lande van brabant ende stede van bruessel vuyten
welcken hy ouermits tfeyt ende manslacht bouen verclaert gebannen es
op zyn lyff aldaer hy nyet en zoude wederom doiren noch moegen
commen gaen noch converseren maer met zynder huysvrouwe gaen dolen in
anderen vreempden landen in grooter ongenuechten desolacien ende
eewiger destructien ten zy dat hem hier op onze gracie verleent
worde zoe hy zeyt ons oitmoedelick biddende om de selve ende
hem tvoirs. fait ende manslach te willen vergeuen zonderlinge
in faueur ende contemplacien vander blyder incompste van onse
zeer lieue ende zeere beminde zustere die coninghinne van
denemarcken binnen deser onser stadt van bruessel ende hem dair
af doen expedieren onse oepene brieve van remissien in
behoirlycker formen soe eyst dat wy de saken voirs. ouergemerct
den voirs. pieter de smet suppliant genegen wesende tot zynder bede
ende supplicatie ende willende hem in dit stuck gracie ende
genade prefereren voir rigeur van justicien bysonder in faueur
ende contemplacie vander blyder incompste van onse zeere lieue
ende zeere beminde zustere die coninghinne van denemercken
binnen dese onse stadt van bruessel hebben inden geualle als bouen
vergeuen, quytgescholden ende geremitteert vergeven quytscelden
ende remitteren vuyt onse zonderlinge gracie mits desen
onsen brieue tvoirs. fait ende manslacht mitsgaders alle
peyne ende boete corporelle ende criminelle daer inne hy
ter causen van dyen met diesser aencleeft jegens ons ende justicie
mesdaen mesbruyct ende verbuert het mach hebben ende
vuyt onse meerder gracie hebben oyck gerappelleert ende
te nyete gedaen rappelleren ende doen te nyete oyck
midtsdesen den ban die ter causen van dien tegens hem gepron uncieet mach
wesen ende hebben hem als dair af wederstelt ende gerestitueert,
wederstellen ende restitueren tot zynen goeden name ende fame in
onsen voirs. lande ende hertoochdom van brabant bysonde® in onse voirs.
stadt van bruessel ende allen anderen onsen landen ende heerlicheden
mitsgaders tot zynen goeden ongeconfisqueerden goeden in dien hy eenige
heeft gelyck ende alzoe hy was voir de toecompste vanden faite
voirs. imponerende hier op een eewich zwigen ende silencie onsen procureur
generael ende allen anderen onse justicien ende officien satisfactie ende beteringe
eerst ende alvoeren gedaen byden voirs. suppliant der partien geinterescheert in dien
die nyet gedaen en is ende eenige dairtoe staet civilyck alleenlyck
behoudelick dat de voirn. suppliant gehouden zal wesen tvoirs. feyt
ende manslacht tegens ons te beteren civilick naer de gelegentheyt
vanden mesdaet ende faculteyt van zyne goeden mitds oic betalende die
redelycke costen van justicien indien datter eenige gedaen oft
naergeuolcht zyn ter tauxacie ende arbitraige van onsen lieuen ende
getruwen de cancellier ende lieden van onsen rade in brabant die wy
dair toe committeren ontbieden dairomme ende beuelen den seluen van
onsen rade in brabant dat voir hemlieden geroepen diegene die daertoe
behoeren geroepen te worden zy procederen wel ende duechdelick ter verificatie
ende interinemente van dese onse brieue nair haer vorme ende inhoude ende dies
gedaen ende de voirs. ciuile boete getaxeert ende betaelt zynde in handen vanden
ghenen van onse ontfangers ende anderen officien diet behoeven sal die dair af gehouden
wordt rekeninge bewys ende reliqua te doene tonsen proffyte metten anderen
penningen van zyne ontfange zy onse overamman van bruessel ende alle andere onse rechts
justicieren ende officieren wien dat aengaen sal moegen huere stedehouderen jegewoirdich
ende toecomende ende een yegelyc van hen zoe hem toehehoiren sal moegen doen
laten ende gedoigen den voirn. pieter de smet suppliant van dese onse gracie
remissie quytsceldinge ende rappel van banne gelyc ende inder manieren als bouen
rustelyc vredelyck ende eewelic genyeten ende gebruycken sonder hem te doene oft te
laten gheschieden in lyue noch in goede eenich hinder letsel oft moyenesse ter contrarie
maer indien zyn lyf oft eenige van zyne ongeconfisqueerden goeden waeren daeromme gevangen
becommert oft gearresteert dat zy die terstont stellen tot volcommen deliuerantie want
ons alzoe gelieft ende ten eynde dat dit goet vast ende gestadich blyue tot eewigen
dagen soo hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen behoudelick in anderen
zaken onser rechte ende eenenyegelycken den zyne in al gegeuen in onse stadt
van bruessel inde maent van julio int jaer ons heeren duysent vyfhondert dry
ende twintich ende van onse rycken te wetene vanden roomschen ende hongrien tvierde
ende van spaignien ende anderen tachste aldus stont gescreuen bouen opte plycke
byden keyser in zynen rade ende geteekent dublioul ende noch visa"
pardons,079.txt,"remissie van jacoppe coppens van eenen dootslage
karele etc. doen condt allen luden nu ende naemaels wesende dat wij
hebben ontfangen die oitmoedige suppleatie van jacop mertens alias
coppens huysman geseten ende woenechtich tot ghierle onder
onse lant van turnhout/ inhoudende hoe dat hij in jannuario
lestleden ten versuecke van synen knape die tot hem suppliant
seyde meester ic sien daer een duve schiet nae die duve/
gescoten heeft nae een bos duve met eender bussen oft colvenerijne
die saet op eens zyns gebuermans coolen dijen hij nyet
geraect en heeft/ maer een cloct is gevlogen oft
gesprongen omversielic doer desselfs syne gebuermans dore
die gesloten was/ ende heeft een jonck kindeken geraect
achter op zynen rugge boven syn eyndeken d'welc kindeken
ontrrent zesse oft zeven jaren oudt was geheeten peterken
proest symoenss ende als hij wiste dat het kindeken gequetst
ende geraect was es hij ter stont gereden met eenen
peerde tot herentals om eenen surgijn /ende meester gevonden
te crijgen den welcken hij nyet en vont bynnen der stat
mits den welcken hij van daer gereden is soe nerstelyc
als hij conste nae turnhout daer hij eenen surgyn ende
meester gevonden heeft geheeten meester reynier/ dien
hij met hem gebracht heeft die t'selve kindeken begonst
te meesteren. nyet te min is binnen cortten daigen
daernae van levenden live ter doot gecomen/ ende hoe wel
den suppliant tvoers ongeval zeere herttelyc leet is/ ende
onnoeselycken bijcomen is/ daeraf een $rienden ende partijen
voldaen hebbende/ ende dat hij anderssins tot goeten name
staet ende altyt gestaen heeft/ daerenboven partijen teenemale
voldaen ende te vreden heeft gestelt/ nyet te min en
soude de voorschreven suppliant binnen desen ons lande nyet
dorven blyven ende frequenteren/ ten waere dat hem
vanden voers ongevalle ende dootslage onse gracie verleent
ende gedaen wordde ons om die zelve gracie ende onse
oepene brieven daerop zeere oitmoedelijk biddende/ soo eest dat
wij desen aengesien geneycht wesende ter beden vander
suppliant ende hem genaede voor rigeure van rechte willende
prefereren den voors jacoppe inden gevalle als boven
hebben geremitteert vergheven ende quijt gesconden/ remitteren
vergeven ende schelden quyte $uijt sunderlinger gracien
mits desen onsen brieve dongeval ende den dootslach boven
verclairt ende alle offense criminele ende corporele
daerinne hij ter causen van dien mach zijn gevallen oft tegens
ons ende der justiecien mach hebben mesbruyct ende mesdaen
ende hebben hem gerestitueert tot zynen goeden name ende
fame ende allen zynen goeden onverbuert zynde
inder vuegen ende gelijc hij was vore die toecompst vanden
selven dootslage imponererende hyer op een eeuwich
geswich ende $$$ende onsen procureur generael drosset
van brabant schouteth van turnhoudt ende allen anderen
onse ende smaelre heeren officieren dieneren ende richteren
satisfactie nochtans gedaen der partijen geinteresseerde
soo verre die nyet gedaen en zij/ ende enige daer
soe stae cunlyc alleenlyc/ behoudelyc dat die suppliant
tvoers ongeval ende dootslach sal gehouden zyn tegen
ons te beteren ende daer voer te betaelene amende civile
nae gelegentheyt vanden stuck ende faculteyt van
*{rand}:endehieraf $$$
zijnen goeden/ ende tot dien ene redelycke costen van
iustitien soo verre enige daerom gedaen zijn oft wordden
al ter arbitraigen ende taxatien van onsen lieven ende
getrouwe cancelieren ende luden van onsen rade in brabant die
wij daer toe commiteren bij dese/ ontbieden daerom
ende bevelen den selven onsen cancelier ende luden van
onsen rade/ dat voor hen geroepen die ghene die daer
bij behoren geroepen te zyne zy procederen wel
ende deughdelyck ter verificatien ende inter$$men
van desen onsen brieve ende totter arbitragen ende
ende taxacien vanden voersc amende civile ende costen/ ende
dat gedaen ende die voers amende civile ende costen betaelt
in handen vanden ghenen dijen dat behoort/sy onsen procureur
generael drosset van brabant schoutet van turnhout/ ende
alle andere onse ende der smaelre heeren richteren iusticien
officieren ende ondersaten van onsen voers lande van brabant
tegenwoirdige ende toecomende dyen dat aengaen sal moegen
ofte henne stedehoudende/ ende een iegelijck van hen besundere soe
hem toebehooren sal/ doen laten ende gedoegen den voers
suppliant van dese onser tegewoordiger gracie quytscheldinge
ende remissie ende van alle den inhouden van desen inder
vuegen ende manieren voor verclaert rustelyc vredelyc
volcomelyck ende eeuwelyc genyeten ende gebruycken
sonder hem te doemen oft te laten geschieden nu noch in
toecomende tijden eenich stoot hynder oft letsel in lyve
noch in goede ter contrarien in eeniger manieren
mair in dien zijn lijf oft enighe van zijnen onverbeurden
goeden daerom zyn oft naemaels waren gevangen, gearresteert
belet oft becommert dat zij die stellen ende setten oft doen
stellen ende setten testont ende sonder vertreck tot geheele
ende volcomender del$$vanden/ want ons alsoo gelieft
ende ten teynde dat dit vast goet ende gestadich, blyve
tot eeuwigen dagen/ soe hebben wij hyer aen doen hangen
ons zegel vanden welcken die keijser ons heere ende
grootvader ende wij gebruyckt hebben duerende onser
minoriteyt/ behoudelyc onsen rechte in anderen
dingen ende anderen hueren rechte in allen/ gegeven
in onser stat van brussel inde maent van meye
int jair onse heeren duysent vyfhondert ende zeventhien
ende van ons rycken tweeste/ aldus stont gescreven
boven opte plycke byden coninck ende geteekent
hoe haive ende noch visa
gecollommeert ende bevonden
$$ doende metten originale
bij mijn
$ turtel $$$"
pardons,265.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen iegewoirdigen ende toecommende
dat wy ontfangen hebben die oetmoedige supplicatie van cormelius
nuyt insetene onser stede van antwerpen inhoudende hoe dat $
ste nycasius dach anno xvc xxxii omtrent v oft vi uren inden
avont hy suppliant heeft met zekeren zyne gheselscape zitten
drincken in een wynhuys genaempt ste martin in kipdorp
binnen der selver stede ende aldaer sittende zoe zyn daer inde selve
camere gecommen een genaempt pieter baninck ende wylen
everaert volmer de welcke hebben gaen sitten drincken aen een
andere tafele ende naer dat de voirs. wylen everaert met
zynen gheselscape daer een poose gheseten hadden zoe es de voirn.
suppliant van zynder tafele up ghestaen gaende aende tafele
daer de voirs. everaert met zynen gheselscape zat begheerende
aenden zelven dat zy hem uuyt recreacie een mommecanse zouden
willen houden by settende eenen scellinck dwelck zy deden ende
speelden een mommecansse die de voirs. suppliant ghewonnen heeft
iegens eenen genaempt pieter wissemborgh twelck een poose
geleden zynde zoe es de suppliant wederomme gecommen aen des
voirs. everaerts tafele begherende anderwerss dat zy oft
yemant van hem lieden hem noch een mommecansse zouden willen
houden twelcke zy hem geweygert zouden hebben zeggende
dat ghenoech ghespeelt was daer up hy suppliant ghesect
heeft dese woorden oft in substancie laet ons noch een mommecansse
worpen winne ick de cansse ick sal den kinderen of goeden
gesellen een ghelte wyns te voeren gheven daer inne zy ende
sonderlinge de voirs. pieter banincx consenteerden ende heeft
alsoe de suppliant iegens den selven pieter baninck noch een
mommecansse geworpen om eenen scellinck die hy suppliant oyck
gewonnen heeft ende treckende tghelt naer hem om in zyn gelach
te ghaene zoe zeyde de voirs. pieter baninck totten suppliant
aldus edel gheselle houdt u woordt ghy moet hier een ghelte
wyns gheven de suppliant dit hoorende antwoirde ende zeyde
ende oft icse nyet geven en woude wy soude se my doen gheven
daer up deselve baninck s$$strelick replicerende zeyde met
grammen moede wildese nyet geven zoe gaet in u gelach de
duvele doese geven ick en salse u nyet doen gheven wy en
vasten naer uwen wyn nyet ende dierghelycke woerden ende
finalyck zeyde deselve baninck zeer grammelyck gaet in u
ghelach ende laet ons onsen wyn met vrede drincken corts
daer naer es de voirn. baninck van zynder tafele up gestaen
ende es hem gaen staen wermen byden viere aende scouwe daer
des voirs. suppliant tafele neffens stont zeggende ick mach my
oyck wel warmen het es zoe wel ons vier als thuere de
suppliant ziende den voirn. baninck opstaen ende te hemwerts
commen vreesende vander selven geinvadeert te wordene
naervolgende zyne precedente iniurieuse woorden heeft zyn
rapiere gevuyst ende eensdeels uuytgetrocken ende met dien
es hem de selve baninck ingescoten met eenen getrocken hanger
oft hangende mes zulx dat de suppliant zynder rapiere nyet
geweldich en was ende een genaempt wouter van molle
dit ziende es uuyt zynder tafele oock opgestaen vattende
den suppliant aen zyn scouwere oft borst van onder de rapiere
hem alsoe dringende ende vasthoudende inden houck vanden
scouwen de voirs. baninck ziende dat de suppliant alsoe vast
ghehouden was es ter camere uuytgegaen de voirs. wylen
everaert ziende dat baninck wech ghinck heeft eenen
dryevoet stoel gevat ende es daer mede naer den suppliant
ghecommen seggende dese woorden oft ghelycke in substancie
wat sal ons dese lecker dese schelm allegader gehyen oft
bruyen ende heeft den selven suppliant die byden voirs. wouter
vast gehouden was metten selven stoele in zyn hooft geslagen
oft gestooten midts den welcken een derde persoon aensiende
den overlast diemen den suppliant doende was heeft den selven
woutere van achtere vanden suppliant getogen die suppliant l$
wesende ende zeer beroert van bloede overmidts dat hy
gehouden wesende geslagen weert zeide wie heeft my daer
zoe gheslagen ende ziende den voirn. everaert metten dryevoet
alnoch inde handt voer hem staen heeft met zynder
rapiere naer den selven gehouwen eens oft tweewarst
twelcke de selve everaert opten stoel scuttende was maer
stekende naer den selven everaert heeften geraect inden
buyck boven zyn mannelyckheyt daer aff de voirn. wylen
everaert binnen derden daghe gecommen es van levende lyve
ter doot ter cause vanden welcken feyte de suppliant vreesende
rigeur van justicien en soude nyet dorren hanteren blyven
noch converseren in onsen lande ende hertochdom van brabant
maer es gescapen daer uuyt te moeten blyven ende leven in
grooter armoeden ende miserie ten zy dat hem onse gracie
ende ghenade hier up verleent worde alzoe hy zeyt ons
zeer oetmoedelyck biddende om de zelve waeromme zoe
eyst dat wy die zaken voirscreven overghemerct ende hierup
gehadt dadvys van onsen lieven ende ghetruwen riddere
ende marcgrave van antwerpen heere willem vanden
werne den voirn. cornelis nuyt suppliant genegen wesende
tot zynder bede ende supplicatie en willende hem in deser stucke
gracie ende misericordie prefereren voer strancheyt van justicien
zonderlinge ter eeren ende renerenen vander bitter passie ons heeren
ihesus christus die hy voer ons allen gheleden heeft up zulcken dach als
heden hebben inden gevalle als boven vergeven quytgescolden ende
geremitteert vergeven schelden quyte ende remitteren uuyt
sunderlingen gracie by desen tfeyt ende manslach boven geroert
met gaders alle peyne bruecke ende amende corporelle ende
criminelle daer inne hy ter cause van dien met datter aencleest
iegens ons ende justicie mesdaen ende mesbruyckt mach
hebben ende hebben hem alsdaer aff wedergestelt ende gerestitueert
tot zyne goede fame ende name in onsen voirs. lande ende
hertoochdom van brabant stede van antwerpen ende allen anderen
onsen landen ende heerlicheyden met gaders tot zynen onverbuerden
goeden indien hy eenige heeft gelyckerwys hy was voer de
toecompste vanden feyte voirscreven imponerende hier by een
eeuwich zwygen onsen procureur general ende allen anderen
onsen justicieren ende officieren satisfactie ende beteringe
eerst ende alvoeren ghedaen der partye gheinteressert
indien die nyet gedaen en es ende eenige daer toe staet civilyck
allenlyck ende behoudelyck dat de voirs. suppliant gehouden
wordt tvoirn. feyt ende delict iegens ons te beteren oyck
civilyck naer de gelegentheyt vanden selven ende de faculteyt
van zynen goeden ende daeren boven te betalene ende
refunderene die redelycke costen van justicien indien daer
eenige toe staen oft naer gevolcht zyn al ter taxacie ende
arbiterscepe van onsen lieven ende getruwen cancellier
ende luyden van onsen raede in brabant die wy daer toe committeren
den welcken wy ontbieden ende bevelen dat voer hemlieden geroepen
die daerover behoiren gheroepen te zyne zy procederen wel
ende duechdelyck ter verificacie ende interinemente van desen
naer huer vorme ende inhouden welck interinement hy
suppliant gehouden sal zyn aldaer te versueckene bynnen eenen
jaere naer datum van desen upte verbuerte van te verliesne
deffect der selver ende dat ghedaen ende de voirs. civille
boete ende costen van justicien gearbitreert getaxeert ende
betaelt zynde in handen van onsen ontfangere dient behoiren
sal die daer aff gehouden wordt ontfanck te makene rekening
bewys ende reliqua te doene tonsen proffyte metten anderen
#sy hier af
verantwordt byden
ontfanger vanden
exployten
penningen van zynen ontfanghe zy onsen drossaet van brabant
amman van bruessele meyere van loevene scoutheren van
antwerpen ende vanden bossche ende alle andere onse ende
der smaelre heeren ende van onsen vassallen rechteren justicieren
ende officieren ons voirs. landts van brabant ieghewoirdich
ende toecommende dien dit aengaen oft anroeren sal mogen
huere stedehouderen ende elck van hen bysondere zoe hem
toebehoiren sal doen laten ende gedoogen den voirn. suppliant
van dese onse gracie quytsceldinge ende remissie met gade$
van alden inhouden van desen inder manieren boven verclaert
rustelyck vulcommelyck ende eeuwelyck genyeten ende
ghebruycken sonder hem te doene oft te laten geschiene
nu noch in toecommenden tyden in lyve noch in goede eenich
hinder letsel oft moeyenisse ter contrarien in eenigher
manieren maer indien zyn lyff oft eenigge van zynen onverbuerten
goeden zyn oft worden namaels ter cause voirscreven
becommert gearresteert gevangen oft eenichssins belet die
stellen oft doen stellen ter stont ende sonder vertreck tot
gheheele ende volcommen delivrancie want ons alsoe
ghelieft ende ten eynde dat dit goet vast ende
ghestadich zy ende blyve tot eewigen dagen zoe hebben
wy onsen zegel hier aen doen hangen behoudelyck
in anderen saken ons recht ende eenyeghelycken tzyne
in allen ghegeven in onse stede van denze upten
heyligen goeden vrydach inde maent van april int jaer
onssenheeren duysent vyffhondert vivendertich van onsen
keyserycke txxviie ende van onsen rycken van castillien
ende anderen txxie aldus stont ghescreven op de plycke
byden keyser ende gheteekent l du blioul visa
recepta
ghecollacionneert tegens
doriginale brieven by my
decock"
pardons,212.txt,"remissie voer pieter de smet
kaerle etcetera allen jegewoirdigen ende toecomende doen
te wetene dat wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie
van pieter de smet brieder poorter onser stadt van bruessel inhoudende
hoedat hy suppliant ende amelryck vanden bossche zyn schoon vader
woenende binnen der selver onser stadt hebben op des heilichs sacraments
dach lestleden des noenes gheten ten huyse van anthuenis
vanden bossche huerlieder neve woenende aldernaest der deuren
vanden voirs. amelryck ende zyn naer maeltyt tsamen om
hen te recreeren gaen wandelen naer de anderlechsche poorte ende
comende omtrent der bruggen geheeten ten cruysken cruysken
opten anderlechschen steenwech voirs. heeft de voirs. amelryck
aldaer gevonden een vrouken die onlancx getrouwt hadde een
wylen zyn knape, tegen de welcke de selve amelryck is een
luttel tyts blyven coutene ende es de voirs. suppleant met heynken
vanden bossche scholier ende ander kinderen des voirs. amelrycx
die wyle voirgegaen tot aende voirs. anderlechsche poorte ende
aldaer commende heeft de voirs. heynken ommesyende geseyt totten
voirs. suppleant peeter ziet ginder leeght myn vader onder tvolck
ende de suppleant die van egheene arghe en wiste hem ommekeerende
ende ziende dat voir het teppeken staende vast neven de
voirs. brugge ten cruysken vele volcx vergadert was is ter
stont haestelinge wederomme gekeert ende commende byde
voirs. brugge heeft gesien dat de weerdinne van den
voirs. teppeken hadde de huysvrouwe vanden voirs. amelryck moeder vanden huysvrouwe
desselfs suppleants onder de voeten geworpen hadde om de welcke van een te sceyden
heeft de voirs. suppleant de voors. weeerdinne genomen in zyn armen ende huer vanden voirs.
zyne schoenmoeder getrocken, dwelck ziende een wylen geheeten sommelier van
flissingen careelbacker die alsdoen int voirs. teppeken sat en dranck is ter
stont uuytgecomen ende den voirs. suppleant toeschietende heeft hem metten
halze genomen ende ter eerden geworpen ende als de suppleant hem zelven
heeft gemeynt op te richtene ende op zyne eene knye was heeft de voirs.
wylen sommelier den suppleant wederom te neder geworpen ende metten
zelven worpe gegeven een groote scrabbe oft quetsuere in zynen hals
dwelck gevoelende de selve suppleant ende ziende dat de voirs. sommelier hem
van zyne lyve evelen wilde daer tegen hy nochtans noyt yet uuytstaene noch
arch woort gehadt en hadde heeft om zyn lyf te verweerene uuytgetrocken
zyn dagge ende daermede den voirs. wylen sommelier die op hem lach hebbende een
weymes ende dagge, geraect ende gegeven een cleyne quetssuere in zynen buyck
dair aff hy ontrent drye weeken daer naer by quaeden toesiene oft
anderssins is aflivich geworden hebbende nochtans voir zyn aflivichtyt
bekint in presentie van diversche persoenen dat hy suppliant op hem nyet
versocht en hadde ende hoewel tselve ongeval den voors. suppleant zere
hertelycken leet es ende dat tselve oick gebuert es in nootwer van zynen
lyve, nietmin beduchtende rigeur van justicien heeft hy hem moeten
absenteren buyten ons lande van brabant ende stede van bruessel uuyten
welcken hy overmits tfeyt ende manslacht boven verclaert gebannen es
op zyn lyff aldaer hy nyet en zoude wederom doiren noch moegen
commen gaen noch converseren maer met zynder huysvrouwe gaen dolen in
anderen vreempden landen in grooter ongenuechten desolacien ende
eewiger destructien ten zy dat hem hier op onze gracie verleent
worde zoe hy zeyt, ons oitmoedelick biddende om de selve ende
hem tvoirs. fait ende manslach te willen vergeven zonderlinge
in faveur ende contemplacien vander blyder incompste van onse
zeer lieve ende zeere beminde zustere die coninghinne van
denemarcken binnen deser onser stadt van bruessel ende hem dair
af doen expedieren onse oepene brieve van remissien in
behoirlycker formen soe eyst, dat wy de saken voirs. overgemerct
den voors. pieter de smet suppleant genegen wesende tot zynder bede
ende supplicatie ende willende hem in dit stuck gracie ende
genade prefereren voir rigeur van justicien bysonder in faveur
ende contemplacie vander blyder incompste van onse zeere lieve
ende zeere beminde zustere die coninghinne van denemercken
binnen dese onse stadt van bruessel, hebben inden gevalle als boven
vergeven, quytgescholden ende geremitteert, vergeven, quytscelden
ende remitteren uuyt onse zonderlinge gracie mits desen
onsen brieve tvoirs. fait ende manslacht mitsgaders alle
peyne ende boete corporelle ende criminelle daer inne hy
ter causen van dyen met diesser aencleeft jegens ons ende justicie
mesdaen mesbruyct ende verbuert het mach hebben ende
uuyt onse meerder gracie hebben oyck gerappelleert ende
te nyete gedaen rappelleren ende doen te nyete oyck
midtsdesen den ban die ter causen van dien tegens hem gepronnonceert mach
wesen ende hebben hem als dair af wederstelt ende gerestitueert,
wederstellen ende restitueren tot zyne goeden name ende fame in
onsen voors. lande ende hertoochdom van brabant bysonder in onse voirs.
stadt van bruessel ende allen anderen onsen landen ende heerlicheden
mitsgaders tot zyne goeden ongeconfisqueerden goeden in dien hy eenige
heeft, gelyck ende alzoe hy was voir de toecompste vanden faite
voirs. imponerende hier op een eewich zwigen ende silencie onsen procureur
generael ende allen anderen onse justicien ende officien satisfactie ende beteringe
eerst ende alvoeren gedaen byden voirs. suppleant der partien geinterescheert in dien
die nyet gedaen en is ende eenige dairtoe staet civilyck alleenlyck
behoudelyck dat de voirn. suppleant gehouden zal wesen tvoirs. feyt
ende manslacht tegens ons te beteren civilick naer de gelegentheyt
vanden mesdaet ende faculteyt van zyne goeden mitds oic betalende die
redelycke costen van justicien indien datter eenige gedaen oft
naergevolcht zyn ter tauxacie ende arbitraige van onsen lieven ende
getruwen de cancellier ende lieden van onsen rade in brabant die wy
daertoe committeren ontbieden dairomme ende bevelen den selven van
onsen rade in brabant dat voir hemlieden geroepen diegene die daertoe
behoeren geroepen te worden zy procederen wel ende duechdelick ter verificatie
ende interinement van dese onse brieve nair haer vorme ende inhouden ende dies
gedaen ende de voirs. civile boete getaxeert ende betaelt zyne in handen vanden
ghenen van onse ontfangers ende anderen officien diet behoeven sal die dair af gehouden
wordt rekeninge bewys ende reliqua te doene tonsen proffyte metten andere
penningen van zyne ontfange zy onse overamman van bruessel ende alle andere onse rechts
justicien ende officien wien dat aengaen sal moegen huer stedehouders jegewoirdich
ende toecomende ende een yegelyc van hen zoe hem toehehoiren sal moegen doen
laten ende gedoigen den voirn. pieter de smet suppleant van dese onse gracie
remissie quytsceldinge ende rappel van banne gelyc ende inder manieren als boven
rustelyc vredelyck ende eewelic genyeten ende gebruycken, sonder hem te doene ofte te
laten gheschieden in lyve noch in goede eenich hinder letsel oft moyenesse ter contrarie
maer indien zyn lyf oft eenige van zyne ongeconfisqueerden goeden waeren daeromme gevangen
becommert oft gearresteert dat zy die terstont stellen tot volcommen deliverantie want
ons alzoe gelieft, ende ten eynde dat dit goet vast ende gestadich blyve tot eewigen
dagen soo hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen behoudelick in anderen
zaken ons rechte ende eenenyegelycken den zyne in al degenenen in onse stadt
van bruessel inde maent van julio int jaer ons heeren duysent vyfhondert dry
ende twintich, ende van onse rycken te wetene vanden roomschen ende hongrien tvierde
ende van spaignien ende anderen tachste, aldus stont gescreven boven opte plycke
byden keyser in zynen rade, ende geteekent dublioul, ende noch visa"
pardons,345.txt,"remissie van dootslage
philips byder gracien gods ertshertoge van oistryck prince
van castille van leon van arragon etcetera hertoge van bourgoingnen van
lotharingen van brabant van stier van karinte van cram van lemborch van
lucemborch ende van ghelre grave van habsborch van vlaenderen van
tyrol van artois van bourgoingnen palsgrave ende van henegouwe
lantgreve in elsaten marcgrave van bourgauw ende des heylyxs rycs
van hollant van zeelant van phirt van kieburch van namen ende van
zuytphen grave heere van vrieslant upter windismerck van portenauw
van salins ende van mechelen doen te wetene allen den ghenen die
nu zyn ende namaels wesen sullen dat wy ontfaen hebben die
oitmoediger supplicacie van cornelis delyen scamel geselle voirtyden
woennachtich tot duffelen inhoudende hoe dat de voirs. supliant eenen
knape gehadt heeft geheeten henrick de vos de welcke gequest
is geweest opte doot van olivier de coninck dwelc de voirs. supliant
niet wel muegende verdragen den selven oploop gedaen heeft zonder
te quetsen oft te wonden vanden welcke peys gemaect is geweest
de welcke de voirs. olivier niet en heeft willen onderhouden maer
heeft den voers. supliant alle weghen willen slaen ende smitten ende
dit bemerckende de vrienden vanden voirs. supliant hebben in persoon geweest
ande voirs. olivier met synder partien ende boven dien gesonden met
goede mannen de welcke tselve op gehad hebben om partien te
veraccorderen ende als de voirs. goede mannen als arbiteren gecommen
syn om haer uutsprack te verclaerene zo en heeft de voors. olivier daer
toe niet willen verstaen oft onderhouden ende daer tsegen gerebellert
ende onder dander de voors. supliant comende met zynder moeder om te gaen
sluyten thuys van synen brueder zo heeft de voirs. olivier belaeght
den voirs. supliant ende heeft nae de selven met gewelt met eenen
blooten zwaerde geslagen ende gesteken dwelc ziende ende
aenhorrende den voirn. supliant hem alsdoe verweerde hem selven
beschermende alsoe dat daer noch nyemant gequest noch gewont en
wert by middelen van zynen moedere de welcke by bede ende
anderssins de voors. olivier ewech leyde niet te min zo vermat hem
de vors. olivier den selven cornelisen supliant ter doot te bringene gelyck
hy hem te meer stonden vermeten hadde daer by seggende dat hy nyet
te verbueren en hadde ende dat hy een persoon alleen was ende niet
daeromme en gaf waer hy woende ende heeft alzo werderomme den
voirn. supliant met sinder moeder thuyswaert gaende strangelyck ende
fellycken ingecommen met eenen blooten sweerde ende de voirn. supliant
zeer injurierende nochtant dat hem de voors. thoonder om godswille
bat om verdrach seggende dat hy niet syns en begheerde ende
den voirs. olivier altyts aencommende zo heeft de voors. supliant
syn picke genommen om het te bescuddene ende met eender quetsuren
soes de voors. olivier van levende live ter doot gecommen ter causen vanden
welcken de voors. supliant duchtende rigoir ende strangheyt van justicien
hem geabsentert heeft uut onsen landen ende heerlicheden daer hy
nyet en soude durren wederkeeren maer hem altyt absent houden ten waere
overmits onse gracie omme de welcke hy ons zeer oetmoedelyck gebeden
heeft soe eyst dat wy de saeken voors. overgemerct genegen
wesende ter oetmoediger bede vanden voors. supliant ende hem willende in
dit stuck prefereren ende voorderen gracie voor strangheyt van justicien
ende byzunder ter eere ende werdicheyt vanden heilige passie onsheeren
die hy leet up zulcken eenen dach als heden voor de redemptie vanden
menschelycken geslachte hebben den selven cornelis supliant inden
gevalle als boven quytgescolden vergeven ende geremitteert ende uuyt
onsen sunderlinger gracie mits desen vergeven scelden quytte ende remitteren
die fayt ende dootslach boven verclaert mitsgaders alle offencien ende
brueken corporelle criminelle ende civille inden welcken hy vervallen
mach zyn tegens ons ende justicien ter cause voors. ende hebben
hem als van desen gerestitueert ende gestelt restitueren ende stellen
tot zynder goede fame ende name in onsen landen ende heerlicheden
ende tot zynen onverbuerden goeden in dien hy eenighen heeft gelyck
ende inder manieren als hy was eer de voirs. dootslach gebuerde
lastende ende imponerende onsen procureur ende alle anderen onsen justicieren
rechteren ende officieren eenen yewich zwighen satisfactie der
bescadiger partien gedaen indien die nyet geschiet en is civilyck alleenlyck
ontbieden daerome ende bevelen onsen lieven ende getrouwen die
cancelier ende luyden van onsen raede in brabant dat voor hemlieden
geroupen die ghenen die daertoe behooren geroupen te zyne zy procederen
wel ende duechdelyck ter verifficacie ende interinemente van desen
jegewoirdighen ende dat gedaen zy onsen drossaet van brabant
ende allen anderen onsen rechteren justicieren ende officieren dien dit
aengaen mach doen laeten ende gedooghen den voirs. suppliant van
desen onsen gracie quitsceldinghe ende remissie inder manieren voors.
volcommelyck vredelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken zonder
hem te doene oft gedooghen gedaen te zyne nu noch in toecomende
tyde eenich hinder letsel oft moeynisse ter contrare maer by alzo dat
zyn lyf oft goet gevangen oft becommert waere ter cause voirs. zy
die stellen oft doen stellen terstont ende sonder eenich vertreck
tot geheelder delivrancie ende slaekinghe want ons alsoe belieft
ende ten eynde dat dit vast ende gestadich blive tot eewighen
dagen wy hebben onsen zeggel hieran doen hangen
behouden in anderen saken ons ende eenen yegelyck syns rechts in allen
gegeven in onser stadt van ghendt upden heylegen vrydach inden maent
van aprille int jaer onss heeren duysent vyfhondert ende drie aldus
ondergescreven opte plycke by mynen heere den ertshertoge ter
relacie vanden raide ende geteykent haneton
die collatie van desen copie es gedaen ende
bevonden acorderende metten originale by
my"
pardons,087.txt,"remissie
albert et isabelle ry savoir faisons a tous
presens et advenir nous avoir receu lhumble supplication
gerard de buyct fils de jehan de nuyst josne homme
a marier contenante que dans ?actan.. il s’est tousiours
bien et honnestement et paisiblement comporte et
mesmement soub obeissance de notre mere et ste
eglise et en la foy catholicque apostoliqque er romaine
sans avoir adhere aulcunne secte ny commis delicts
meritant chaston et que touttefois il est advenu
que le xi jour du mois de juin 1606 il estoit
alle villaige de la chapelle st lambert pour jouer
a la palme et ayant gaingne quelque cincquante
patars il avecque ses compaignons en nombre de
cincque ou six sen vont retourner a lane lieu de
leur demeure ou ilz ont alle a la taverne ilz ont
trouve ung nomme estienne smale et le cure
dudict lieu et le cure dudict villaige de chapelle st
lambert lequel estienne voyant ledict gerard
disait a luy voila mon galand a quoi le mesme
gerard respondit ouys et lui dfemandoit ledict estienne
en ceste maniere ou avez este hier au soir
surquoi ledict gerard luy repondit et bien navez
vous jamais faict mal et apres ce ledict estienne
luy appela laron de nuyct ad cause que les
chevaulx d’iceluy gerard avoint mange par
nuy lherbe dun pretz lequel thiry de haulfenne
et pierre moitonnant tenayent par louaige disant
le mesme estienne que ceulx qui mangeoyent
les pretz de nuyct estoit larve a cause que lesdict
gerard et estienne par ce propos comencharent a
battre lung lautre a coups de poings sans armes
qui par assistence de ceux qui y estoient presens
ont este separez et eschartez arriere lunge de lautre
et fut ledict estienne enferme en la chambre de
ladicte taverne et peu apres ledict disoit a sa soeur
marguerite et a sa femme qui restoient presens
qui vouloit retourner a sa maison et allant avecq
icelles et passant devant ledict gerard et godefroit
de nuyct son frere lors y present le mesme estienne
crioit iteratinement a haulte voix audit gerard
et godefroit et leurent de nuyct ses freres avecq ung
nomme jehan dindal ilz se commencharent de nouveau
a combattre avecque ledict estienne avec des bastons
quilz prindrent de la haye saulf que ledit dindal
avoit une espee a laquelle bataille surment feu
jehan smale frere dudict estienne qui print
aussi un baston de la haye pour assister ledict
estienne son frere et ledit gerard donnet ung
coult de baston sur la teste diceluy feu jehan
smale dont il tomboit a terre et mourut
le lendemain au tresgrand regret diceluy gerard
a raison de quoi il sest absente depuis se nosant
retournet en cestuy notre pays craindant la
rigeur de justice non obstant que sondict frere
jan de nuyct a faict accorder et paix avecque
la veuve dudit defunct et des pro...mes ???
comme ledict suppliant dict , nous apartante icelluy
suppliant treshumblement requis par la dolorense
passion de notre sr jesuchrist laquelle il a
souffert a larbre de la croix le jour du bon vendredi
quil nous plaise lui accorder grace et pardon
que causera quil pouldra continuer en bonne
et obeissance de ladicte mere ste eglise et foy chatolicque
apostolicque romaine qui aultrement sen doyant
tousiours obstenter seroit en danger tomber en plus
grand malheur et sa totale ruyne et desplaisir
poura cest il que nous les choses a dessusdites
considerees suppliant inclinans a sadicte
requete en lui vueillans en ce presemerer
grace et misericorde a rigeur de la justice avoit
ou cas sudict quite remis et pardonne quitous en
remetons et pardonnons de grace speciialle
par cestes le cas et homicide dessudict avecq
toute payne et amende corporalle et criminelle
duquoy pour cause et occasion cas il a ou peult
avoir mesprins ou estre encourru envers nous et justice
et l’avons quand a ce restituee et restituons par cestes
a sa bonne fame et renommee en notredict pays de brabant
oultre mense par tous ailleurs et a ses biens non confisques
saulcuns il y a ainsi quil estoit avant ladvenu dudict
cas imposant surce silence perpetuel a notre cheir et feal
procureur generael en brabant a notre drossaert de
brabant et a tous aultres noz justiciers et
officiers quelz conques et aussi a ceulx de noz
vasseaulx satisfaction preallablement et avant
toute oeuvre faicte a la parte interessee se faictenes
et elle y chiet civillement tant seulement pour veu que
ledict suppliant sera tenu de amender ledict cas envers nous
civillement solon lexigence de cas et la faculte de sesdicts
biens et aussi paier les fraictes et mises de la justice
le tout a larbitraige et tauxation de nos aimes et feaulx les
chancellier et gens de notre conseil en brabant
que commectons a ce de notre conseil que appelez ceulx
qui pour ce seront a appeller ilz procedent bien et
deuement a la veriffication et intermement de ces presentes
et a larbitraige et tauxation de ladicte amende fraicte et
mises de justice ainsi quil appertiendra lequel intermemeent
ledict suppliant sera tenu de requirer et soy presenter en personne
en notredict conseil en six mois prochain venants et
cefaict et ladicte amende fraictes et mises de justice
tauxer moderes et payer la et ainsi quil appertiendra
ils tous aultre nostres justiciers et officiers et laissent
ledict suppliant de notre prensence grace remission et
pardon selon et an la forme et maniere que dict
est paisiblement
plainement et perpetuellement joyer et
user sans en ce luy faire mectre ou donner ne souffrir
estre faict mis ou donne lores ne pour le temps
advenir en corps ny en biens quelque destourbier
ou empeschement au contraire ainssi son corps ou
aulcuns de sesdicts biens non confisquez estoient ou
sont pour ceprins arrestez ou empechez les
mectent ou facent mestre incontient et sans
dilay et plaine delivrance car ainsi nous plaist
il et affin que ce soit chose ferme et estable a
touiours avons faicte mettre notre seel a ces presentes
saulff en aultres choses nostre droict et lantruy
toutes donnees en nostre ville de bruxelles le vendredi
sainct de lan de grace mil six cent et huit
sur la ???cque estoit escript par les archicucq
et soussigne de witte et seele avec un grand
seau en cire verde pendant et cordes soyes."
pardons,356.txt,"kaerle etc doen te weten allen tegenwoordich ende toecoemende dat wy
ontfaen hebben die oitmoedige supplicatie van wouter van nyenrode
scaephuerder oudt zevenentwintich jaeren wonachtich in onseen stede van loeven
onlancx aldair geapprehendeert inhoudende hoe dat opten dach vanden
heyligen cruyce inde maent van septembri xvc eenenveertich de suppliant
drinckende inde herberge van eerdenburch gelegen onder jette by
bygaerden in onse ampmannie van bruessel aldair hy de scaepen huede
van zynen meester zoe waeren in syn geselscap wylen joes everpoel
jan suys paesschier govarts pieter vanden boot ende andere ende tgelach
gerekent wesende quam elcken te betaelene eenen stuiver ende betaelde
elck zyn gelach uuyt gedaen joes voirs. die welcke sonder zyn
gelach te betaelen wilde noch een pot biers genieten ende gehaelt
hebben dwelck de weerdinne nyet doen en wilde seggende waerop
soude ic u bier meten doen antwoirdde de voirs. joos totter weerdinnen
wat en cont es dat neempt neempt een ketel ende metet opden boon
twelck die weerdinne nyet doen en wilde dat hoorende leyskin huysvrouwe
vanden suppliant om beeters wille ende geschil te schouwen hiet der
weerdinnen dat zy een pot biers meten zoude ende zy soudt betaelen
want zy wel wiste dat de voirs. joos hadde tot roweghe$ daer by
gelegen gebonden als beseten vande duivel ende was geacht als een zot
ende alsoo de suppliant sittende aen de tafel sprack metten voirs. jan suys
by hem sittende van een scaep dat hy suppliant den selven jan daer te
voeren vercocht hadde soe is by henluyden gecoemen de voirs. joes ende poel
willende hem des onderwinden daerop de suppliant seyde totten voirs. joes
wat hebt ghy u dien te onderwinden ghy sot ende de voirs. joes
antwoirdde wat seegt ghy van dien sot soude ick moeten dairomme
myn moeder doen ende sonder meer woirdden de voirs. joes nam eenen
mutsaertstock uuyter schouwen ende quam dairmede geloopen naeden
suppliant opheffende den stock om nae den suppliant te slaen twelck belet
was zoe dat hy den stock liet vallen ende quam aen den cant vander
schouwen ende naer dat hy wat tyts gestaen hadde quam deselve joos
weer naerderen tafel daer de suppliant zat ende met zyn brootmes stack
over de selve tafel naer den suppliant ende quetste hem duer zynen duyme
ende metdien de suppliant stont op ende is die tafel ende die keerse dairop
staende over eynde gevallen ende de voirs. joes met zynen opsteker heeft over
die tafel naeden suppliant gesteken dat siende de suppliant heeft met zynen
handt den selven joes van hem gestooten nemende een pot in zyn handt
ende dairmede heeft den selven joos op zyn hooft gesmeten gevende hem
oepenen wonde dair af hy twee dagen dairnae gevaren is van
levende lyfve ter doot ter saken van welcken de suppliant is geapprehendeert
geweest by onsen meyer van loevenen ende hoewel hy peys gemaect
heeft met de partye nochtans hy vreest datmen sal willen extrordinaerlyck
tegens hem procederen ende hem stellen ter leste supplicie ten eynde dat onse
gratie hem hierop verleent wordde ons dairomme oidmoedelyck
biddende soe eest dat wy dese saeken overgemerct ende hierop gehadt
tatvys van onsen voern. meyeren burchmeesteren scepenen ende raidt onsen voirs.
stadt van loeven den voern. suppliant geneycht wesende tot zynder
beden ende supplicatien hebben inden gevalle als boven geremitteert
quytgescholden ende vergeven remitteren schelden quyte ende
vergeven uuyt onsen zunderlinge gracien by desen tfeyt ende dootslach
boven verclaert mitsgaders oic alle penen ende amende corporelle
ende criminelle daerinne * hem overmits ende uuyt saken van tgeenen
der voirs. is tegen ons onse hoocheyt ende justicie eenichsins mach
hebben ontgaen ende hebben hem dyen aengaende gerestitueert ende
gestelt restitueren ende stellen by desen tot zynen goede fame ende
name in onsen voirs. lande ende hertochdomme van brabant en allen
anderen onsen landen ende heerlicheden ende tot zynen ongeconfisqueerden
goeden indien hy eenige heeft gelyck als hy was voir den voirs.
dootslach imponerende hierop een eeuwich zwygen ende silencia
onsen procureur generael ende allen anderen onsen rechteren justicieren
ende officieren ons voirs. lants van brabant wye zy zyn satisfactie
nochtans yerst ende alvoeren gedaen der partyen geinteresseert
zoe verre die noch nyet gedaen en waere civilyck alleenlyck behoudelyck
nochtans dat de voirn. suppliant gehouden zal zyn tselve feyt iegens ons
te beteren civilyck naer de gelegentheyt vanden misdaet faculteyt van zynen
goeden ende onsen ordonnacie dairop gemaect ende oick te betalen die
redelycke costen van justicien zulck als dairomme gedaen ende naegevolcht
zyn ter taxatie ende arbiterscepe van onsen lieven ende getrouwen
den cancellier ende luyden van onsen raide in brabant die wy daertoe
committeren ontbieden dairomme ende bevelen den selven van onsen raide in
brabant dat voor hen geroepen die ghene die dairomme behoiren zullen
geroupen te zyne zy procederen wel ende deuchdelyck totter verificatie
ende interinement van desen tegewoirdigen brieven welck interinement de
selve suppliant schuldich zal zyn te versoucken in onsen voirs. raide binnen eenen
halven jaere naestcoemende op die peyne van te verbeuren deffect
van desen ende dat gedaen ende de voirs. amende civile ende costen van
justicien getaxeert ende betaelt zynde alst behoirt van welcker amende
onsen ontfanger vanden exploicten van onsen voirs. raide of andere
onsen officier dient behoiren sal gehouden wert ontfanck te maken
rekenning bewys en reliqua te doene tot onsen proffyte metten anderen
penningen van zynen ontfange zy onse droessaet van brabant meyer van
loeven ampman van bruessele meyere van heure ende alle anderen
onse ende onser vassalen of smaelre heeren rechteren justicieren ende
officieren ons voirs. lants van brabant ende van overmaze hoedanige
die zyn oft wesen moegen tegenwoirdich ende toecoemende hueren
stedehouderen ende elck van hen soe hen dat toebehoiren ende aengaen
mach den voirs. suppliant van deser onsen tegewoirdiger gracie remissien
ende quytscheldingen inder maniere voirscreven peyselyck volcomelyck ende tot
eeuwigen dagen doen ende laten genyeten ende gebruycken sonder hem
#sy hiervan verantwoirt
byden ontfanger vanden exploiten
te doene noch te laten geschien nu noch in toecommende tyde in lyfve
noch in goede eenich hinder letsel oft moyenisse ter contrarien
mair zyn lyf tegenwoirdelyck gevangen als voirs. is mitsgaders
zyn goeden ongeconfisqueert indien die waeren dairomme becommert
oft gearresteert terstont stellen oft doen stellen tot volcommen
slakinge ende delivrancie want ons alsoe belieft ende ten
eynde dat dit goet ende gestadich blyve tot eeuwigen dagen soe
hebben wy onsen segel hieraen doen hangen behoudelyck in anderen
saken ons recht ende eenyeglyck tzyne in allen gegeven in onsen stadt
van bruessele inde maent van junio int jaer onsheeren
duysent vyfhondert ende dryenveertich van onsen keyserrycke
txxiiiie ende van onsen rycken van castillie ende andere txxviiie
aldus gescreven opte plycke byden keyser in zynen rade
ende geteekent zoete visa recepta
gecollacioneert ende bevonden accorderende
met zynen originale by my
jacuwez"
pardons,146.txt,"philips etc. doen te wetene alle jegenwoordige
ende toecomende dat wij ontfangen hebben die oitmodige
supplicatie van hendrick van verherberch pachter woonende
tot pellenberch inhoudende hoe dat hij suppliant
op sincxendach lestleden gaende sien naer sijne
vruchten wassende op sijne goeden, heeft gerecontrert
op seker velt den persoon van peeter verstappen
pachter vande hoeve van het gasthuijs van loven
geaccompaigneert met sijne huijsvrouwe, ende
hebbende neffens hem een cleijn kindt, oudt ontrent
twee jaeren ende drije maenden, de welcke tsaemen
woorden hebben gecregen uuijt oirsaken dat den suppliant
hem beclaeghde dat de peerden des voors. peeter
verstappen hadden schaede gedaen in sijn coren ende
haver, daeroppe den selven verstappen antwoorde
dat hij eenen dieff was ende dat hij suppliant
een deel van sijn landt soude hebben affgeackert
ende de terwe daerop gewasschen innegedaen, ende
geschuert, d’welck ontkennende den suppliant heeft
de voors. verstappen, hem suppliant die gheen geweer
bij hem en hadde was hebbende met vuijsten
geslaegen, soo datter bloet is gevolght uuijtten mondt
des suppliants, d’welck siende hij suppliant heeft
hem een weijnich achterwaerts geretireert vreesende
vanden voors. verstappen die een mes in sijn handt was
hebbende, ende den suppliant was grootelijcx injurerende
ende hem dreijgende te vermooren, noch voorder gequest
oft doorsteken te worden, ende heeft uuijt seker
staecketsel oft stap getrocken eenen stock
daermede hij den bij den voors. verstappen gecomen
sijnde heeft hem meijnen eenen slach te geven
op sijn lijff, dan alsoo hij hem was retirerende
soo is den selven slach bij puer ongeluck gevallen
opt hooft van het voors. kindt, daeraff t’selve
op den negensten dach daernaer is comen te
sterven tot groot leetwesen vanden suppliant
die de minste meijninge noch intentie en heeft
gehadt van t’selve kindt te misdoen, ende noot
iemandt anders en heeft misdaen, uuijtgenomen
dat hij ontrent twintich jaeren geleden bij
ongelijck tot sijnder defensie heeft gecommitteert
eenen nederslach jonckman wesende inden persoon
van sijns vaders scheper, daeraff hem is geaccordeert
gratie ende remis, ende gemerckt het voors.
ongeluck hem van hertsen leet is, ende dat is
belast met een bevruchte huijsvrouwe ende
acht levende kinderen, daer voore hij met
sijnen suren arbeijt den sobren cost moet winnen, ende
dat de voors. verstappen daeraff oersake is, soo heeft
die suppliant ons seer oitmoedelijck gebeden om onse opene brieven
van gratien ende remis hiertoe dienende soo eest dat wij
desen aengesien, ende hierop gehadt hebbende het advijs
vande meijer van pellenberge genegen wesende ter
oitmoediger beden ende supplicatien des voors. suppliants
ende willende hem in desen prefereren gratie ende genade
voor rigeur ende strangheijt van justicie hebben
den voors. hendrick verherbergen suppliant inden gevalle
als boven vergeven geremitteert, ende quijtgeschouden
vergeven, remitteren, ende schelden quijte uuijt onser
princelijcker macht absolute authoriteijt, ende
sonderlinge gratien bij desen, het feijt ende ongeval
hierboven vermelt, met alle penen ende amenden
corporele ende criminele, inde welcke hij ter causen
voors. met des daeraen cleeft tegens ons ende justicie
misdaen ende misbruijckt mach hebben, ende daerinne
hij gevallen mach wesen, ende hebben hem als van
dijen wedergestelt ende gerestitueert, stellen weder
ende restitueren tot sijnen goeden naeme faeme ende
geruchte in onsen voors. lande van brabant, ende in
allen anderen onsen landen ende heerlijckheden midtsgaders
tot sijne onverbeurde goederen, indijen hij eenige onder
ons heeft inder vuegen ende manieren als hij
was voorde toecompste vanden voors. feijte, imponerende
hierop silencie ende eeuwich geswijgh onsen procureur
generael van brabant, drossaert van brabant
meijer van pellenberge, ende allen anderen
onsen ende onser vassallen oft der smaelre heeren
rechteren justicieren, officieren ende dienaeren
wie sij sijn oft wesen mogen, satisfactie ende
beternisse ierst ende vooraf gedaen der partije
geinteresseerde, indijen die noch nijet gedaen en sij
ende eenige daertoe staet civilijck alleenlijck,
behoudelijck nochtans dat die suppliant gehouden wordt
t’voors. feijt tegens ons te beteren civilijck naer gelegentheijt
vande misdaet, ende faculteijt van sijne goeden, ende
oock te refunderen ende betaelen die redelijcke costen
van justicien, indijen hieromme eenige gedaen, ende
naer gevolght sijn allet ter taxatien ende arbiterschappe
van onsen seer lieven ende getrouwen cancellier
ende luijden van onsen raede geordoneert in brabant
die wij daertoe hebben gecommitteert ende committeren
bij desen, ontbieden daerom ende bevelen den selven onsen
raede van brabant dat voor hun geroepen die gene
die behooren geroepen te sijne sij procederen wel, ende
deughelijck tot verifficatie ende interinement
van dese onse opene brieven van remissien naer
heure forme ende inhouden, ende ter taxatie ende
arbiterschappe vande amende civile ende vande
costen van justicien voors., d’welck interinement
hij suppliant sal gehouden sijn aldaer te versuecken
ende hem in persoone te presenteren binnen eenen
halven jaere naer data van desen, opte pene
van te verbeure d’effect vande selve op onse brieve
ende dat gedaen ende de voors. amende civile
ende getaxeert, gearbitreert ende betaelt sijnde
in handen vande genen van onse ontfanger ende
officier dijent behooren sal, die welcke
gehouden wordt daeraff ontfanck te maecken
rekeninge, bewijs ende reliqua te doen, tot onsen
proffijte metten anderen penningen van sijnen ontfanghe
sij onsen procureur generael voors., drossaert van brabant
meijer van pellenberge, ende allen anderen onsen ende
onser vassalen oft der smaelre heeren, rechteren justicieren
jegenwoordige ende toecomende heuren stedehouderen
ende eeneniegelijcken van hen besundert doen laeten
ende gedoogen den den voors. suppliant van deser onser
jegenwoordige gratie quijtscheldinge, remissie
ende pardoene, ende van allen den inhouden van desen
inder vuegen ende manieren voore verhaelt peijselijck
rustelijck, vredelijck volcomelijck ende eeuwelijck genijeten
ende gebruijcken, sonder hem te doen oft te laeten
geschieden nu noch in toecomende tijden aen lijff
noch aen goet eenich hinder stoot letsel oft
moeijenisse ter contrarien, maer indijen sijn lijff
oft eenige van sijne onverbeurde goeden daeromme
gevangen gearresteert becomert oft beleth
waeren, dat sij die setten ende stellen, oft doen
setten ende stellen ter stonts ende sonder vertreck
tot geheelder ende volcomender delivrancien
ende staeckinge, nijettegenstaende dat t’voors.
feijt ende ongeval nijet en is overjaert, noch
anderssints onser ordonnancie desen aengaende ter
contrarien, die wij nijet en willen den voors. suppliant
in desen eenichssints te prejudicieren oft
hinderlijck te wesen, maer hebben deselve
voor dese reijse gederogeert ende
derogeren bij desen, deselve anderssints
geheel blijvende in heur cracht ende vigeur
ende ten eijnde dat dit goet vast ende gestatich
zij, blijve ende gehouden worde t’eeuwigen daeghen,
soo hebben wij onsen segel hier aen doen hangen
behoudelijck in andere saecken onsen rechte ende
eeneniegelijcken des sijns in allen, gegeven in onser stadt
van brussel inde maendt van octobri int jaer
xvic ende dertich"
pardons,155.txt,"remissie van zekeren mesuse
geperpetreert by de dekens ende
gesworenen vanden ambachten der
stad van bergen opten zoom etc.
kaerle etc. doen te weten allen luyden jegewoirdich ende toecommende
dat wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie vanden
dekens ende geswoerenen vanden ambachten der stadt van bergen
opten zoom vanden jaere xvc ende twintich inhoudende hoe
dat nae dien zy met andere vander gemeynten der selver stadt
zekere procuracien hadden gepasseert waer mede de heere van berghen
hem bevant bezwaert heeft verworven zekere openen brieven
van onsen rade van brabant versueckende dat alsulcke procuratien
zouden wordden vercleert van onwaerden zoe dat ter saken van
dien gecommen zyn inder voirs. stadt van berghen meesters franchois
vanden hulst ende adolf vander noot beyde onse raide ordinaryse
om die selve brieven ter executien te stellene ende hebben doen
vergaederen die voirs. supplianten ende hen gedaen die bevelen inde
voirs. opene brieven begrepen dwelck aenmerckende sommeghe
vanden voirs. supplianten die arme schamele ambachts luyden zyn
hen nyet verstaende vander justicie ende oick want die voirs.
bevelen aengingen in effecte der geheelder gemeynten hebben
gezeeght totten voirs. commissarisen dat zy wilden die voirs. openen
brieven exploicteren voir der stadt huys op die poye aldaermen
gewoenlyck is alle publicacien ende bevelen der gemeynten
aengaende te doene ende want die voirs. commissarisen dat nyet
en beliefde te doene zoe zyn die voirs. supplianten oft dmeestedeel
van hen van daer gegaen zonder te verbeydene dat die
executie bleef ongedaen ende hoe wel die voirs. supplianten hier
mede niet meynden mesdaen te hebbene zyn nochtans eensdeels
van hen by onsen procureur generael mits tgene dat voirs. is ende
dat zy om dese zake gecommen zyn te bruessel met eender
grooter menichte aengesproken geweest ende tegen hen
groote conclusie van banne ende anderssins genomen ende want
tgene des voirs. is by onnoyselheyt toecommen is ende de
selve supplianten grootelycken by processen getravelleert wordden
zoe hebben zy ons oitmoedelyck doen bidden hen hierop te willen
verleenen onse brieven van gracie remissie ende perdoene hier
toe dienende soe eyst dat wy die zaken voirscreven overgemerct
ende hier op gehadt tadvys van onsen lieven ende getruwen
cancelier ende luyden van onsen rade in brabant wy hebben
den voirnoemde dekenen ende gezwoerenen van berghen supplianten genegen
wesende tot huere voirs. bede ende supplicatie vergeven ende
quytgescholden vergeven ende schelden quyt vuyt zonderlinge
gracie mitgaders alle boete peyne ende bruecke corporelle ende
criminelle daer inne zy ter causen van dien mit diesser aenclevene
mach mesdaen mesbruyckt ende gevallen mogen wesen tegens
ons ende justicie restituerene die selve supplianten des aengaende
tot huere goede fame name ende geruchte ende tot hueren onverbuerden
goede alsoe zy waeren voir die toecompst vander saken voirscreven
imponerende hier op silencie ende eeuwich zwygen onsen procureur
generael ende allen anderen onsen richteren justicieren ende officieren
satisfactie ende beteringe doende der partien geinteresseerde
op datter eenege toe dient ende die noch niet gedaen en zy
civilick alleenlick ende behoudelyck dat zy tselve mesdaet tegen
ons oick civilyck beteren sullen naer gelegentheyt vander zaken ende
de faculteyt van hueren goede ende voirt eerlycke beteringe ende
reparacie doen vanen zelver mesdaet ende boven dien vuytreycken
ende betalen die redelycke costen van justicien hier om gedaen op
datter eenege zyn allet ter taxacie ende ordinancie vanden
voirs. cancellier ende luyden van onsen rade in brabant die
wy daer toe committeren ontbieden dair om ende bevelen den
selven cancelier ende luyden van onsen rade in brabant dat
voir hen geroepen de ghene die behoeren sullen hierover geroepen
te zyne zy procederen doen ende laten procederen ter verifficacie
ende interinemente van desen onsen brieve naer huere voirme
ende inhouden ende totter taxacie moderacie ende arbiterschepe
vander beteringe reparacie ende satisfactie boven geroert ende
dat gedaen zynde zy ende alle andere onse ende der smaelre heeren
richteren justicieren officieren amptluyden dienaeren ende ondersaten
hueren stedehouderen ende yegelyck van hen bysondere doen
laten ende gedoogen den voirnoemde supplianten ende yegelyck van hen
bysonder van deser onser gracie ende quytscheldinge ende van
alden inhouden van desen inder voirmen voegen ende manieren
voeren verhaelt rustelyck vredelyck volcommelyck ende eeuwelyck
genyeten ende gebruycken sonder hen te doene oft te laten
geschiene nu noch in toecommenden tyde eenich hinder letsel oft
moyenisse ter contrarien aen lyve noch aen goede in eeneger
manieren maer indien zy hier omme gevangen oft becommert waeren
oft naemaels wesen mochten dat zy die stellen ende zetten oft
doen stellen ende setten ter stont ende zonder vertreck tot geheele
ende volcommen delivrantie want ons alsoe gelieft ende ten eynde
dat dit goet vast ende gestadich blyve tot eewigen daghe soe
hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen behoudelyck
in anderen zaken ons recht ende eenen yegelycken tzyne in
allen gegeven in onser stadt van bruessel inde maent van
junio int jaer ons heeren duysent vyfhondert ende eenentwintich
ende van onsen rycken te wetene vanden roemschen ende van
hongrie etc. tweeste ende van spaengnien etc. tseste
marge: sy byden ontfanger
vanden exploiten
ende af verantwoirt
aldus stont gescreven onder opt plycke byden keyser in
zynen raide ende geteekent haneton ende noch visa $
geloationeert ende bevonden concorderende
metten originale by my"
pardons,075.txt,"phls etc doen te weten alle jegenwoirdige ende toecommende
dat wy ontfangen hebben dye oitmoedige supplicatie van peeter vanden
damme, arm schamel arbeyder, woonende onder houthem bynnen de
limiten onser stadt van vilvoorde, belast met huysvrouwe ende drye kinderen
inhoudende hoe dat hy altoos gestaen heeft tot goeder namen ende fame ende
noyt en heeft gecommitteert eenige acte meriterende correctie dan
soude zyn gebeurt tsondaechs den achtsten dach van octobri xvc tzeventich 1570
dat hy suppliant ter kercken is gegaen tot vilvoirden voirseyd ende naedyen
hy suppliant zyn devoere hadde gedaen / zoo heeft hy zynen broeder
willem vanden damme met zynder huysvrouwe ten maeltyt genoyt
dye tot zynen huyse oick zyn gecommen, om vuyt broederlycker
lieffden tzamen vrolyck te zyn gelyck tzelve gebeurde ende alzoo
ter selver stondt over tafel sittende heeft hy suppliant tot zynen zoen
gevraecht ten tyt hy misse was gaen hoire oft henrick love aldaer
nyet en hadde geweest vuytdyen hy tsamen te doen hadde, zoo heeft hy
geantwoordt neen gy vadere, ende deselve propoesten hoirende cornelis van
boschbeke dye hem gevoirdert hadde secretelyck van achter in huys
te commen, sonder dat yemant daer in huys present zynde daeraff
wisten te spreken, heeft geseyt ende gevraecht in substancie, ick ben
hier wilt ghy my hebben, vraegende voirseyde vuyt een gesochte oirsaecke, om
hem suppliant tot gramschap te verwecken oft dye hoenderen noch opden solder
scheten, vuyt dyen hy suppliant zyn hoenderen bynnen huyse hadde gehouden ende
dat hy egeen hoender cot te voeren en hadde gehadt, omdat het zelve
huys den voirseyden cornelisen was toebehoirende, hoewel hy suppliant tzelve
in hueringe was besittende, zoo heeft hy suppliant ende zyn huysvrouwe
geantwoordt neen gy cornelys, ende tselve wat geleden zynde heeft hy
suppliant hem cornelis gevraecht ende aen hem begeert / dat hy eens drincken
soude, waerop hy cornelys antwoorde, hadde ick willen drincken ick
en waere hier nyet gecommen / ick comme van daer te drincken genouch
was, seggende voirts nu noch nemmermeer ghy rabbant ghy dyeff
ghy schelm compt hier buyten oft diergelycke woorden / repeterende
tselve tot twee oft drye reysen toe, ende tselve aenhoirende heeft hy suppliant
mogen antwoorden / al zydy rycke ick en hebbe voir uwe $$$ noch
nyet rabauwen geweest, ende tselve eweynich gecesseert zynde heeft
dye voirseyde cornelys vuyt getrocken eenen blooten opsteker om den suppliant
vanden lyve daermede te e$pen, gelyck hy hem tot diversche stonden
gedreycht hadde doot te steken / als zeer corts daer te voeren op zynen
werckpoel daer hy suppliant op was werckende ende besundere ter selver
stondt in zyn huys aen zyn tafel sittende, seggende onder andere dat hy
hem suppliant metten huyse daerinne hy suppliant woonde soude aff branden
hoewel nochtans hy suppliant tselve huys in hueringe was besittende ende noch
zekeren tyt daeraen hadde / ende alzoo de voirseyde cornelys metter daet
nae hem suppliant dapperlyck stack met eenen opsteker ende nyet en raecte
alzoo hy suppliant achterwaerts vloot, heeft hy suppliant genomen eenen
brandereel ende naeden selven cornelys geworpen ende wat op oft
omtrent zynen arm geraect maer nyet en treffe, zoo heeft de selve
cornelis aen$$$t een schuppe daerby staende om hem suppliant beter
daermede te treffene, ende zoo hy suppliant tzelve ziende heeft hem
selven nootelyck ter defensien gestelt, ende heeft de voirseyde cornelys alsdoo
onverhits een quetsuere gecregen omtrent synen boesem daeraff hy
inden avont overleet, tot des suppliants bitteren leetwezen ende hoewel
hy suppliant met partyen geinteresseerde is veraccordeert / en soude
nochtans nyet vryelyck dorren hanteren oft frequenteren onse landen,
sonder hierop van ons verworven te hebben onse gracie ende genade alzoo hy
seecht / ons om de selve zeer oitmoedelyck biddende // soe eest dat wy
de zaken voirseyd overgemerckt, ende hierop gehadt dadvys van onse lieven ende
besundere de meyer ende wethouderen onser voirseyde stadt van vilvoorden den
voirnoemden peeter vanden damme suppliant genegen wezende tzynder bede ende
begeete ende hem willende in dit stuck gracie ende genade prefereren
voir rigeur ende stranchheyt van iusticien, hebben inden gevalle als boven
vergeven quytgeschouwen ende geremitteert / vergeven schelden quyte ende
remitteren vuyt onser sunderlinger gracien by dezen tfeyt ende manslach
boven verclaert / mitsgaders alle pene ende boete corporele ende criminele
daerinne hy ter cause van dyen met diesser aencleeft tegens ons ende
justicien eenichssins mesdaen ende misbruyct mach hebben, ende hebben hem als
daeraff wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende restitueren tot zijnder
goeden name fame ende geruchte in onsen lande ende hertochdomme van
brabant ende overmaze ende allen anderen onse landen ende heerlicheden ende oick
tot zyne onverbeurde goeden indyen hy eenige heeft gelyck hy was
voir de toecompste vanden manslach voirschreven imponerende hierop
een euwich zwygen ende silencie onsen procureur generael ende alle anderen onse
rechteren justicieren ende officieren, wye zy zyn satisfactie ende
beteringe eerst ende alvoeren byden voirnoemden suppliant gedaen der geinteresseerde
partijen zoo verre deselve alreede nyet gedaen en is ende eenige daertoe
staet civilyck alleenlyck / behoudelyck dat de voirnoemde suppliant gehouden wordt
tselve feyt tegens ons oick civilyck te beteren naede gelegentheyt
van misdaet, faculteyt van zyne goeden ende achtervolgende onse
ordonnancie daerop gemaect ende bovendyen te betalen dye redely costen van
justicien indyen eenige ter causen voirseyd geschiet zyn daer$$$ ter taxatie
ende moderatie van onsen lieven ende getrouwen dye cancellier ende luyden van
onsen rade in brabant dye wy daertoe committeren ende hen bevelen dat
voir hen geroepen degene dyer over behoren geroepen te $$$ / zy
procederen wel ende deuchdelyck tot verifficatie ende interinemente van
dezen onsen briefne nae zyne vorme ende inhouden ende oick ter arbitraige
ende taxatie vande amende civile ende costen van justicie voirschreven welck
interinement de voirnoemde suppliant gehouden wordt te versuecken voerde voirnoemde
van onsen rade in brabant bynnen zess maenden naestcommende naer date
van dezen op pene te verliesen deffect van dezer / ende dat gedaen ende
voirnoemde amende civile getaxeert ende betaelt zynde in handen van ghenen
* van onse ontfangers vanden exploicten dye gehouden wordt daeraff
ontfanck te maken / rekeninge bewys ende reliqua te doene tonsen
proffyte mette andere penningen van zynen ontfange / ende alle anderen
onse rechters justiciers ende officiers tegenwoirdige ende toecommende
oft heure stedehouders ende eeneyegelyck van hun besunderen zoo hem toebehoiren zal
doen laeten ende gedoogen den voirnoemden suppliant van deser onser tegenwoirdige
gracie remissie ende pardoene ende van allen den inhouden van dezen inder vuegen
ende manieren voirscreven rustelyck vredelyck volcommelyck ende eewelyck
genuytten ende gebruycken / sonder hem te doen oft te laten geschieden nu
noch in toecommenden tyde aen lyff noch aen goet eenich hinder stoot oft
letsel ter contrarien / maer indyen zyn lyff oft enige van zynen
onverbeurde goeden daeromme gevangen becommert belet oft gearresteert
waeren dat zy dye stellen oft doen stellen terstont ende sonder vertreck tot
volcommen slakinge ende delivrancie want ons alzoo gelieft ende ten eynde
dat dit goet vast ende gestadich blyve ten euwigen dage zoo hebben wy onsen
zegel hieraen doen hangen behoudelyck in anderen zaken ons onss rechts ende
eenyegelyck tzyner in allen gegeven in onser stadt van brussele
inde maent van september int jaer ons heeren duysent vyffhondert
zessentzeventich / van onse rycken te wetene van spaengnyen $$$
$$$ txxi ende van napels txxiii op de vouwe stondt geschreven
byden coninck in zynen rade geteeckent mesdach
gecollationeert tegens doriginale briefen
by my
vanden houte"
pardons,384.txt,"remissie voer janne steffens
kaerle etc. doen te wetene allen jegewoirdigen ende
toecomende dat wy ontfangen hebben die oitmoedige
supplicatie van jan steffens ingesetene der voighdye van
molle inhoudende hoe dat hy suppliant op alder $$$
dach int jaer xvc ende vier ende veertich hem heeft
gevonden inden avont in seker groot geselscap van
mannen ende vrouwen aldair omtrent jan cops huys
sulcke geruchte ende gevechte gebuerde dat die
voirs. suppliant inde aerde geslagen werde van eenen
geheeten sebastiaen cayvairts alias heens met zynen
complicien ende die voirs. suppliant met zynen medegeselle
geheeten peeter de jaghere alias croepel dit ziende dat men
op henlieden het gevechte was sueckende hebben
gelyckelyck met eenen cleynen eetmesken tegens den voirs.
sabastiaen met zynen consoirten strytbarich gewordden
nyet ziende waer zij stekende waren oft wyen
zy hadden mogen gequetst hebben gelyck hy
suppliant oick inder waerheyt alnoch nyet en weet
noch en soude weten te vercleren datter iemant van
hem oft den voirs. synen medegeselle alsdoen gequetst
wordde ende henlieden alsoo nyet geabsenteert
hebbende maer wantmen geseght heeft gelyck hij
suppliant verstaet dat die voirs. sebastiaen ten
selven tyde hadde ontfanghen eenen steeck achter
in syn schouderen dair aff hy corts dair naer
afflivich is gewordden ende datmen tselve op
henlieden vermoeyde soo heeft onsen drossaert
van brabant nu onlancx den voirs. suppliant ende
zynen medegeselle gevangen genomen ende noch
jegenwoirdelyck houdende is binnen onser stadt
van herentals aldair hy tegens den suppliant
ende synen medegeselle zoeverre heeft criminielyck geprocedeert
vuyt dyen hy seyde dat hem den persoon die den
manslach gehouden gedaen hadde was onbekent ende
dat hy suppliant ende syn medegeselle des voirs.
sebastiaens partye waeren ende anders egheene als dat die
vs. suppliant met vonnisse van schepenen aldaer es gewesen
tot scherper examinacie ende torture om welcke
ende torture te mogen ontgaen mitsgaders alle beschad#
ende inconvenienten die daer vuyt souden mogen commen zoe
den suppliant als zynen kinderen ende huysvrouwe om dat hy
duer onverdrachgelycke pyne soude moghen
bekennen tghene dwelck hy inder waerheyt
nyet en weet gedaen te hebben ende oick vuyter gr#
vs. beschamptheyt vanden torture die liever den d#
hadde te sterven dan die te lydene heeft hy suppliant
selven manslach op hem genoemen ende dien ach#
die vrienden ende maghen vanden afflivighen daer
aff satisfactie doen doen gelyck sy henlieden daer#
oick voer vernueght bekennen ende zoude wel w#
voere alsoo vele als hy daer aen mesdaen heeft m#
hebben aen ons oft onsen voirs. drossart in onsent
name dair van overcommen dwelck onse voirs. drossart
nyet doen en wilt in egheender manieren ons daer#
hy suppliant oidtmoedelyck biddende hem hier op te willen
verleenen onse gracie ende genade mitsgaders onsen oepene
brieven van remissie dair toe dienende soe
eest dat wy de saken voirscreven overgemerckth#
hier op gehadt dadvijs van onsen voirs. drossart
van brabant thomas nagels den voirs. jan
steffens suppliant genegen wesende tot zyne vo#
bede ende supplicatie ende hem willende in
dit stuck gracie ende genade prefereren voir rigeur
van justicien hebben inden geval als boven #
geremitteert ende quytgescouden vergheven remitteren ende scelden
quyte vuyt onse sunderlinge gracie mits desen tfait
ende manslach boven geruert mitgaders alle
peyne ende boete corporelle ende criminelle waer in
hy ter cause van dien met datter aencleeft jege#
ons ende justicie mesdaen ende mesbruyct mach
hebben hem als dair aff wederstellende ende
restituerende tot zyne goede name ende fame in
onsen lande ende hertochdomme van brabant
ende allen anderen onsen landen ende heerlyckheden
heerlyck mitsgaders tot zynen onverbuerde goeden
gelyck ende in alder manieren als hy was voir de
toecompste vanden manslach voirs. imponerende hier
op een een eeuwich swygen ende silencie onsen procureur
generael van brabant ende allen anderen onsen justicieren ende
officieren wye zy syn satisfactie ende beteringe
ierst ende alvoeren gedaen der geinteresseerde partye indien
die noch nyet gedaen en es ende eenige daer toe
staet cicilyck allenlyck behoudelyck oick dat de
voirs. suppliant gehouden wordt tvoirs. feyt ende manslach
jegens ons civilyck te beteren nair de gelegentheyt
vander mesdaet ende faculteyt van synen goeden ende
onse ordinancie daerop gemaect ende daerenboven
betaelen ende refonderen die redelycke costen van
justicien hier om gedaen ende naegevolcht ter
taxatie ende arbitrescepe van onsen lieven ende
getrouwen die cancellier ende luyden van
onsen raede in brabant die wy daer toe committeren
ende henlieden ontbieden ende bevelen dat voir
hen geroepen de ghene die hier over behoiren geroepen
te syne zy procederen wel ende dueghdelyck tot
verificatie ende interinemente van desen naer huere
voirme ende inhouden ende tot taxatie vander
voirs. amende civile ende costen van justicien voirs.
welck interinement de voirgenoempde suppliant sal
schuldich syn te versuecken voirden voirnoemde van onsen
rade binnen eenen halffven jaere naestcommende opte
peyne te verliesen deffect van desen ende dat
gedaen ende de voirs. amende civile getaxeert ge$$
ende betaelt synde in handen vanden ghenen van
onsen ontfanghers oft anderen onsen officiers dient dat
aengaen mach behoiren sal die daer aff gehouden
wordt ontfanck te maken rekeninge bewys
ende reliqua te doene tonsen proffyte metten anderen
penningen van synen ontfanghe zy onsen voirs.
marge: en $$ verantwoort
$$ ontfanck vanden
exploten
drossaet van brabant ende allen anderen
ende der smaelre heeren ons voirs. lants ende
hertochdoms van brabant justicieren ende officieren
dien dit aengaen mach oft hueren stedehouders doen
laten ende gedooghen den voirs. suppliant van dese
onse perdoene mitsgaders van allen den inhouden
desen inder vuegen ende manieren boven verhaelt
rustelyck vredelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken
sonder hem te doen oft te laten geschien nu noch in
toecommende tyden aen lyf noch aen goet eenich hinder
letssel oft moyenisse ter contrarien in eeniger
manieren ende zynen persoon jegewoirdelyck ge#
zoo voirs. is oft eenige van synen onverbuerde goeden
zyn of wairen hier naemaels daeromme gevangen
gearresteert oft eenichssins belet dat zy die
stellen ende setten oft doen stellen ende setten ter
stondt ende sonder vertreck tot geheelder ende volcommen
delivrancie want ons alsoo gelieft ende ten
eynde dat dit goet vast ende gestadich blyve
ten eeuwigen dagen zoo hebben wy onsen segel
hier aen doen hangen behoudelyck in anderen saken
ons recht ende eenen iegelyck tzyne in allen
gegeven in onser stadt van bruessele inde
maent van junio int jaer ons heeren duysent vyff
hondert achtenveertich van onsen keyserycke txx#
ende van onsen coninckrycken van castillien ende
anderen txxxiii ste aldus gescreven opte
plycke byden keyser in synen rade geteeckent
serrycken visa recepta
gecollationeert ende bevonden accorderende
met zynen originale by my"
pardons,304.txt,"kaerle etc. doen condt allen luden nu ende naemaels
wesende dat wy ontfangen hebben de oitmoedighe supplicatie
van mechiel grest peertberydere inhoudende hoe dat hy suppliant
opten iersten dach van meye anno xvc ende xxxvii binnen
onser stadt van antwerpen in een taverne geheeten in sint
joris gestaen inde coepoirtstate is gaen drincken aldaer
noch aende selve tafele zadt en dranck in een ander gelach
een geheeten anthonis wynckman bastaert zynde ende met
hem franchois van diest barbrer die welcke onder hen beyden saten
en speelden met terlingen ende des voirs. suppliant geselschap gescheyden
synde zoe is de voir. suppliant gaen zitten int gelach vanden voirs.
anthonis ende de selve alsoe spelende heeft de voirs. suppliant geseeght
ende begheert datmen van drye cansen deene leggen zoude
inden croes tot behoef vanden gelage dwelck die voirs. anthonis
weyggerde daer duere die voirs. suppliant vergrampt worde seyde
dat hy anthonis noch int gasthuys sterven soude ende mits
dien zoe gecregen de voirs. suppliant ende anthonis underlinge groote
quade woirden heetenen malcanderen lecker bove rabbaut ende
dier gelycke woirden dwelck gedaen zijde is se voirs. anthonis
uuyten huyse gegaen ende daer nae de voirs. suppliant gaende zitten
op een banck inde selve coenpoirtstrate aldaer zy wederom
underlinge vergaderden ende groote kyvachige worden gecregen
zoe dat de suppliant nam de bonnette vanden hoode des voirs. anthonis
ende duer stack die met zynen obstekere ende wirp de selve
bonette voirts in een borreput gestaen inde selve strate ende
tselve gedaen hebbende is hy suppliant gaen sitten op een ander banck
seggende ende hem vermetende mits den voirs. iniurieusen woirden
hem byden voirs. anthonis geseeght dat hy suppliant des voirs. anthonis
lyff hebben zoude oft hy anthonis tzyne naeden welcken is de
voirs. anthonis byden voirs. suppliant gecomen daer hy op de
banck zadt ende stiet den voirs. suppliant over de banck zoe dat zy
underlinge woirden vechtende ende byden gebuerren gescheyden zynde
heeft de voirs. anthonis hem gebou$dert den mantel des voirs.
suppliant die op deerde lach op te nemene ende inden vooirs. burreput
te wopene hebbende eenen blooten opstekere in zyn handt dwelck
de voirs. suppliant aensiende ende noch meer vergrampt zynde heeft
ingelycx zynen opstekere uuytgetogen ende den voirs. anthonis
naegeloopen die welcke was loopende om de voirs. burreput stekende
alzoe nae melcanderen ende alsoe loopende heeft de voirs. anthonis
eenen steck gerecontreert aldaer de voirs. suppliant hem achterhaelde
ende staende beyde alsoe tegen melcandren zoe heeft de voirs.
anthonis den voirs. suppliant metten selven zynen opstekere gegeven
eenden steck in zynen arm meynende metten selven steeck ewech
te loopene ende ziende de voirs. suppliant dat hy was gequetst ende
dat hem die voirs. anthonis alsoe wilde ontloopen heeft hy
suppliant genomen zynen opstekere ende den voirs. anthonise
gesteken achter in zynen hals oft necke van welcken steeck de
voirs. anthonis binnen dertich dagen daernae is van levende
lyve gecomen ter doot daer aff hy suppliant metten vrienden des
voirs. anthonis hoewel hy nochtans bastaert was is overcomen
ende heeft hen daer aff versoent welcke mesdaet hem suppliant uuyt
gront zyne hertten leet is ende hem yesindert uuyt onsen
voirs. lande van brabant gehouden heeft ende noch houdende
is in grooter miseren ende armoeden daer duere nyet alle
enlick hy suppliant maer oick zyn arme moedere weduwe wesende
ende zyn grootmoedere een oude vrouwe van gebreke vergaen
dewelcken de voirs. suppliant gheerne dbroot voerwinnen soude
ons mits dien oitmoedelyck biddende hem tvoirs. feyt ende mesdaet
te willen vergeven ende onse gracie ende genade hier op te willen
extenderen hen doende hier op expedieren onse openen brieven van
remissien in sulcken zaken behoirenen waerom soe eest
dat wy desen aengesien geneygt wesende ter beden des voirs.
michiels grest suppliant ende willende hem in dit stuck preferen gracie
ende misericordie voer strangheyt ende rigeur van justicien hebben
den selven suppliant inden gevalle als boven quytgeschonden
geremitteert ende vergeven schelden quyte remitteren ende vergeven
uuyt sunderlinger gracien by desen onsen brieve tfeyt ende dootslach
boven gemerct mitgaders alle offensie ende bruecke corporele ende
criminele daer inne hy ter causen voirscreven mits dat
daeraen cleven mach tegen ons ende justitie mesdaen ende
mesbruyct mach hebben ende hebben hem daeraff wedergestelt
ende gerestitueert stellen weder ende restitueren tot zynen goeden
name fame ende geruchte in onsen voirs. lande ende
hertoighdomme van brabant ende allen anderen onsen landen
ende heerlichheyden ende tot zynen onverbuerden goeden
indien hy eenige onder ons heeft gelyck ende in alder manieren
zoe hy was voerde toecompste vanden voirs. feyte inponerende
hier op een eeuwich geswych onsen procureur generael in brabant
ende allen anderen onsen justicieren ende officieren wie zy zyn
satisfactie ende beternisse ierts ende voeral gedaen der partie
geinteresseerde indien die noch nyet gedaen en zy ende eenige
daer toe staet civilyck alleenlyck behoudelyck dat de voirs. suppliant
gehouden sal zyn tvoirs. feyt tegen ons te beteren civilyck nae
gelegentheyt vander saken ende faculteyt van zynen goeden met oick
te betalene de costen van justicien hieromme alreede gedaen ende
te doene allet ter taxatien ende moderatien van onsen rade in
brabant die wy daer toe gecommitteert hebben ende committeren
by desen ontbieden daerom ende bevelen den selven onsen
cancellier ende raedsluden dat voer hen geroepen deghene die
daerom behoren geroepen te zyne zy procederen wel ende deugdlyck
ter verificatie ende interinemente van desen ende totter taxatie ende
moderatie vander voirs. amende ende costen alszoe zy zullen bevinden
behoirende welck interinement de voirs. suppliant gehouden zal zyn te
versueckenen ende hem in persoenen te presenteren in onsen voirs. rade
binnen eenen jare naestcomende op de pene van te verbueren deffect
van desen ende dat gedaen ende de selve civile boete ende costen
van justicien getaxeert ende betaelt synde in handen vanden
ghenen dien dat behoiren sal zy onse voirs. procureur generael in
brabant ende alle andere onse rechteren justicieren officieren
ende ondersaten jegewoirdige ende toecomende dien dat aengaen
sal moegen huere stedehouderen ende een yegelyck van hen besundere
# sy hieraf verantwordt
byden ontfanger vanden
exploiten
zoe hem toebehoren sal doen laten gedoogen den voirs.
suppliant van deser onser jegewoirdigher gracien remissien ende
pardoene ende van alle den inhouden van desen inder vuegen
ende manieren voere verhaelt rustelyck vredelyck volcomelick
ende eeuwelick genyeten ende gebruycken zonder hem te doene
noch te laten gheschieden nu noch in toecomende tyden ennich
hinder letsel oft moeyenisse aen lyve noch aen goeden ter
contrarien maer indien zyn lyff oft ennige van zynen goeden
daerom gearresteert becommert oft belet waeren dat zy die setten
ende stellen terstont ende sonder vertreck tot geheelder ende
volcomender delivrancie want ons alsoe gelieft ende ten eynde
dat dit vast ende gestadich blyve tot eeuwigen dagen zoe
hebben wy onsen zegel hieraen doen hangen behoudelyck in
anderen dingen onsen rechte ende eenen yegelycken anderen
dessyns gegeven in onser stadt van bruessele inde maent
van julio int jaer onssen heeren duysent vyffhondert ende
achtendertich ende van onsen keyserycke txixe ende van
castillien etc. txxiiie aldus gescreven opde plyck
byden keyser in zynen raede ende geteekent
boudewyns noch stont gescreven opte selve plycke
visa registrata
ghecollacionneert tegens die
originale brieven by my
decock"
pardons,082.txt,"francois byder gratien goids hertoge van lothryck
van brabant etc. doen te weetene dat wy ontfangen
hebben die oitmoedige supplicatie van adriaen janss.
schippere van dordrecht belast met huysvrouwe ende
kinderen inhoudende hoe dat opden sesthiensten novembris
inden jaere xvc lxxxiii claes ghysbrechtss. scippere
alias swerte claes borger der voers. stadt van dordrecht
wylen hendrick jacobss. van breda ende adriaen
cornelliss. vingeroff hebben sitten drincken inde nyeuw
stadt tot antwerpen daer uuyt hanget het cammeken
ende hy suppliant daer voere by gaende is byden voers.
vingeroff innegeroepen geweest om met tvoers.
geselschap eens te drincken dwelck hy suppliant oock
heeft gedaen ende daer nae heeft die voers. wylen
henrick janss. seer qualyck ende smadelyck beginnen
te spreken seggende dat alle die van dordrecht waren
muytmaeckers diefven schelmen ende verraders verhalende
deselve propoesten tot vele ende menichvuldiche
reysen vuegende tot dyen dat hy was capiteyn ende dat
hy twee stucken geschuts op lillo soude sette ende
wat die missen dat hy tselve met syn schip van
oirlogen soude uuytuchten ende die van dort wel
anders soude cruyen op zyn oneerlyxste verhalende
wederomme dat die van dordrecht alle waren
muytmaeckers lorrendraegers dieffnen schelmen
ende verraders ende ghy oock noemende den suppliant
ende dandere gelachsgenooten met naeme ande
toename dwelck die voers. adriaen vingeroff
hoorende heeft den voers. wylen henrick jacobss.
geslagen met een vuyst voer zyn hooft ende alsoe
deselve henrick terstont daernae heeft getrocken
synen opstekere ende vrye steecx soe naeden suppliant
als nae dandere geselschap heeft ghesteken ende
dat die plaetse soe cleyn ende ombequaem was dat
sy nyet en consten gevluchten oft hen gesalveren sonder
hen te verweeren heeft hy suppliant een steene pinte
inde hant genomen ende staende metten eenen
voet opde taeffele ende metten anderen opde bancke
heeft mette selve pinte de voers. hendrick
jacopss. gesmeten ende geraect op zyn hooft ende
daer mede de swaerde geopent ontrint de linghde
van het lith van eenen vingere ende deselve henrick
verbonden wesende is wederomme inde voerscreven
herberge gecomen met eenen opstekere in de
zyn hant roepende waer is hy nu ick leve noch
ende en ben noch nyet al doot ende heeft voerts nae
de voers. quetsure wel xxxi dagen gegaen ende
gestaen ende met zyn schip nae lillo gevalen
geladen wesende met versch bier aleer hy eenich
accident van sieckte gewaer is geworden maer op oft
naeden voers. eenendertich dagen * heeft hy gecregen
een groote brandende corttsse die procedeerde soe
die suppliant verstaet deur dyen deselve henrick hem
selven nyet gade en sloech noch en vermydde
nyettegenstaende byde meesters chirurgyne die
over hem gingen de swaerde van zynen hooffde was
oversneden ende int beckeneel getrippanneert
ende geboirt ende is ontrint sesse weken nae
dat hy de voers. quetsuere ontfangen hadde afflivich
geworden tot syns suppliant groot leetwesen ende
verdriete dwelcke daerduere nyet vryelyck
dese ond onse lant van brabant en derre frequenteren
noch binnen onse stadt van antwerpen daer hy
met syn schip als anders ter werelt nyet hebbende
voer huysvrouwe ende kinderen den sobere cost moet
winnen varen ende frequenteren vreesende rigeur
*dach
van justicien ende byden officier aldaer gevanghen te
worddene nyettegenstaende de voers. quetsure is
geschiet tot deffentie van zyns suppliant lyff ende
dat de voers. quetsure nyet en is geweest dootelyck
desen aengemerct ende dat hy suppliant sonder beroemen
gesproken is staende tot goeden naeme ende fame
sonder oyt yet anders mesdaen te hebbene tegens de
justitie eenigen straff meriterende oft dat hy
te voren metten voers. afflyvigen eenigen twist heeft
gehadt soe heeft hy ons zeer oitmoedelyck gebeden dat
ons gelieven wille hem hierop onse gratie te extenderen
ende te verleenen onse opene brieven van remissien
in sulcken saecken dienende soe eest dat wy desen
aengesien genegen wesende ter beden des voers. adriaens
janss. suppliant ende willende hem in dit stuck prefereren
gratie ende misericordie voer strangheyt ende rigeur
van rechte besuendere ter eeren ende contemplatie
vanden bitter passie ende lyden onsheeren jesu christi
dwelck hy opden goeden vrydach voer die salicheyt
vande menschelycken geslechte geleden heeft hebben
den selven suppliant inden gevalle als boven quytgeschonden
ende vergeven schelden quyte ende vergeven uuyt sunderlinger
gracien by desen onsen brieve tfeyt ende ongeval boven
geruert midtsgaders alle offentie ende bruecke
corporelle ende criminelle daer inne hy hem
overmidts ende uuyt saecken van tghene des voers.
is tegen ons onse hoocheyt ende justitie eenichssins
mach hebben ontgaen ende mesdragen ende
hebben hem dyen aengaende wedergestelt ende
gherestitueert stellen weder ende restitueren tot
zynen goeden name fame ende geruchte binnen
onsen voers. lande van brabant ende allen anderen
onsen landen ende heerlicheyden ende tot zynen onverbeurden
goeden indien hy eenige onder ons heeft in alder vuegen
ende manieren soe hy was voer die toecomste
vanden voers. feyte imponerende hierop een eeuwich
geswych onsen procureur generael * onsen schoutete van
antwerpen ende allen anderen onsen justicieren ende
officieren wye sy syn satisfactie ierst ende voeral
gedaen der partie geinteresseerde indien die noch nyet
gedaen en zy ende eenige daer toe staet civilyck
alleenlyck behoudelyck dat de voers. suppliant gehouden
sal zyn tvoers. feyt tegen ons te beteren civilyck nae
gelegentheyt vande saecken ende faculteyt van zynen goeden
met oock te betalen die redelycke costen van justitien
hieromme alreede gedaen ende te doene allet
ter taxatien ende moderatien van onse lieve ende
getrouwe die cancellier ende luyden van onsen
rade in brabant die wy daer toe gecommitteert
hebben ende committeren by desen ontbieden daeromme
ende hebben denselven onsen cancellier ende raidsluyden
dat voer hen geroepen degene die daeromme behooren
geroepen te zyne sy procederen wel ende dueghdelyck
ter verificatie ende interinemente van desen ende
totter taxatien ende moderatien vanden voers. amende
ende costen van justitien alsoe sy sullen bevinden
behoorene dwelck interinement de voers. suppliant
gehouden sal syn te versueckene ende hem in persoone
te presenteren in onsen voers. rade binnen sesse maenden
naestcomende opde pene van te verbeuren deffect
van desen ende dat gedaen ende deselve civile boete
ende costen van justitien getaxeert ende betaelt zynde
in handen vanden genen dien dat behooren sal
sy onse voers. procureur generael in brabant onse
*in brabant
schoutet van antwerpen ende alle andere onse
richteren justicieren officieren ende ondersaten ieghe
woerdige ende toecomende dien dat aengaen zal
moegen hueren stedehouderen ende een yegelyck van hen
besuendere soe hem toebehooren sal doen laten ende
gedoogen den voers. suppliant van deser onser iegenwoerdiger
gracien ende remissien ende van allen d inhouden van desen
inder vuegen ende manieren voere verhaelt rustelyck
vredelyck volcomelyck ende eeuwelyck genyeten ende
gebruycken sonder hem te doene oft te laten
geschieden nu noch in toecomenden tyden eenich
hinder letsel oft moyenisse aen lyve noch aen
goeden ter contrarien maer indien zyn lyff oft eenige
van zyne onverbeurden goeden daeromme gearresteert
becommert oft belet waren dat sy die setten ende stellen
terstont ende sonder vertreck tot geheelder ende
volcomender delivrantie want ons alsoe
gelieft ende ten eynde dat dit vast ende
gestadich blyve tot eeuwigen dagen soe hebben
wy onsen segel hieraen doen hangen behoudelyck
in anderen dingen onsen rechte ende eenen yegelycken
anderen dessyns ghegeven in onser stadt van antwerpen
opden goeden vrydach inde maent van april int jaer
onsheeren duysent vyfhonder ende vierentachentich
opde plycke stont gescreven byden hertoge in
synen rade geteeckent boudewyns"
pardons,296.txt,"kaerle etc. doen te weten allen iegenwoirdigen ende toecomende dat
wij ontfaen hebben die oetmoedige supplicatie van jan reyns claes
reyns jonckgeselle weegschouwere poirtere deser onser stadt van
bruessele inhoudende hoe dat hij suppliant met eenen geheeten anthonis
vander hoffstadt is commen gaende van buyten de voirs. stadt naeder selve$
in aprili anno xvc xxxv ende commende aende vleemssche poirte der voirs.
stadt vonden zy inde leye der selver staende eenen vrouwe persoon dewelcke
aldaer gras snydende was met bundels om tselve te vercoopene oft om huere
beesten te gevene dwelck ziende de medegeselle vanden suppliant seyde totter
selver vrouwen wat maect ghy daer oft wat hebdy daer te snydene myn
neve heeft dat gras wel dyer tegen der stadt gehuert ende ghij compt hem zijn gras
afnemen dwelck hoirende twee andere manspersoenen diewelcke uuyten
voirs. stadt gecommen waeren daerby staende ende dewelcke hy suppliant
met zynen geselle nyet en kenden seyden laet die vrouwe snyde het en
gaet u lieden nyet aen daer op de voirs. anthonis seyde het gaet emmers
my oft mynen neve aene hy hueret dyer genoech ende haer meer andere woirden ende
wederwoirden zoe vraechde de suppliant totten voirs. tween gesellen oft zyt
verantwoirden wouden daerop de voirs. twee persoenen seyden jae hebbende
elck vanden voirs. twee persoenen eenen stock oft javelyne opten hals ende
een lanck mes aende zijde makende genoech maniere oft zy den suppliant
met zynen medegeselle souden opgeloopen hebben gehadt dwelck ziende
de suppliant ende zyn medegelle medegeselle zwegen stille ende
ende naedyen de voirs. twee gesellen gepasseert waeren gaende nae
muelenbeke toe zoe sijn de suppliant ende zijn geselle zeere vergramt
zijnde mits den voirs. woirden hen gevolght nemende elck eenen steen
inde hant zonder anderssins eenich geweest geweer te hebbene dan
eenen opstekere elck ende commende by malcanderen omtrint
cockelberge heeft de voirs. anthuenis medegeselle vanden voirs.
suppliant gevraecht totten voirs. persoonen oft zij noch bij hueren
woirden bleven ende waerom zij de vrouwe wilden verantwoirden
die het gras gestolen hadde oft diergelijcke woirden ende ziende
hij suppliant dat de voirs twee persoenen gestockt waeren als voeren
ende beduchtende dat zij hem zouden mogen hebben geraerct metten
voirs. javelijne gemerct zij malcanderen zoe by waeren heeft
geworpen met eenen steene ende daermede geraerct eenen vanden voirs.
tween genoempt hendrick moyensoen ontrent zyn hoofde metwelcken
worpe de voirs. hendrick ter eerden viel ende terstont daer nae
heeft deselve suppliant uuyt grooter hitten van bloede ende gramscapen
ende beduchtende hadde hij terstont opgestaen dat hy met zynen voirs.
javelijne soude den suppliant hebben mogen invaderen den selven
hendricken eenen steeck gegeven met zynen opstekere omtrent zynen
schouweren ende zoewech gelopen ende naedyen hy suppliant den
voirn. heyndrick deselve quetsueren gegeven hadde heeft den selven
zyn mes genomen ende liep daermede naeden geselle vanden voirgenoemde
heyndrick genaemt luyck scosters om hem intsgelyckx te evelen
en hadde hy hem nyet ontloopen over eene gracht van welcker quetsueren
is de voirs. heyndrick gegaen van levende lyve ter doot dwelck den
suppliant uuyt gront zyns herten leet is overmits welcken delicte
is hy suppliant by onse amman van bruessel gevangen genomen in
meyningen zynde tegen hem rigoreuselyck te procederen ende hoewel
hij suppliant der partien geintereesseerde geheelyck ende alvoldaen ende
gesoent heeft ende anderssins is staende ter goeder name ende fame
wesende een jonckgeselle hebbende noyt bedreven eenich andere
quaet feyt behalven dat hy van sobren regimente is geweest mits dat
hij jonck geselscap gehanteert heeft met hemluyden drinckende $
schinckende zoe beducht hij dat hij jierom soude commen in perijckel zyn
lyffs tenwaere dat hem hierop verleent waere onse gracie ende
genade omme de welcke gemerct tgunt des voirs. is ende dat hy
anderssins inde werelt nyet en heeft dan zyn ambacht metten welck
hy suppliant met zynen brueder moeten onderhouden huerlieder moeder
wesende eene scamele oude vrouwe van lxx jaeren oudt die anderssins
gescapen zoude zyn van armoede te vergaene hy ons zeere oetmoedelyck gebeden
heeft waeromme soe eest dat wy desen aengesien ende hierop
gehadt tadvis van onsen voirs. amman van bruessele de welcke hem
die toecompste vanden voirs. stucke ende dootslach geinformeert he$
compassie ende medelyden hebbende metten voirs. suppliant ende willende
in desen gracie ende genade prefereren voer rigeur ende strancheyt van
justicie zunderlinge ter eeren ende weerdicheyt vander bitter passie onsen
die hy leet voer ons allen by sulcken dach als huyden hebben den
selven suppliant inden gevalle alsboven quytgescholden ende vergeven
scelden quyte vergeven uuyt onsen sunderlinger gracien by desen den
dootslach boven verclaert mitgaders oyck alle peyne ende amende
corporelle ende criminelle daer inne hy hem overmits ende uuyt saken van
tgunt des voirs. iegens ons onse hoocheyt ende justicie eenichssins mach
hebben ontfgaen ende uuyt onser meerder gracie wederroupen ende
doen te nyeuwte alle dagingen ende procedueren iegens hem te cause
voirscreven gedaen ende geschiet den selven suppliant als hier off weder
stellen ende resituerende tzyne goede fame ende name in onsen land$
ende hertoochdom van brabant oyc mede in onse voirs. stadt ende vriheyt
van bruessel ende allen anderen onsen landen ende heerlicheyden ende tot zynen
goeden noch tertyt nyet geconfisqueert zynde zoe verre daer eenig
waeren imponerende hierop een eeuwych zwygen ende silencie onsen
procureur generael allen anderen onsen richteren justicieren ende officieren
ons voirs. lants van brabant hoedanige die zyn off wesen mogen
satisfactie nochtans eerst ende alvoeren gedaen der geinteresseerde
partien soe verre die noch nyet gedaen en ware civilyck alleenlyck
behoudelyck nochtans dat hy den voirs. dootslach iegens ons civilyck
beteren sal naer de gelegentheyt vander mesdaet ende faculteyt van zynen
goeden ende oyck dat hij gehouden wert te betalen de redelycke costen
van justicien daeromme gedaen ende naegevolght ter taxatie ende
arbiterscepe van onsen lieven ende getruwen den cancellier ende luden
van onsen raede in brabant die wy daer toe committeren ontbieden
daeromme ende bevelen den voirs. onsen cancellier ende luden van onsen
rade in brabant dat voer hemluyden geroepen degene die daeromme
behoiren sullen geroepen te zyne zy procederen wel ende duechdelyck
totter verificatie ende interinement van desen onsen iegenwoirdigen
brieve naer huer vorme ende inhouden ende welck interinement
de voirs. suppliant gehouden sal zyn in onsen voirs. raede te versoucken
binnen eenen jaere naer date van desen opte peyne van te verbueren deffect
der selver ende dat gedane ende de voirs. civile boete ende costen van justicie
getaxeert gearbitreert ende betaelt alst behoiren sal van welcke
civile boete de gene van onsen rentmeesters dient angaet gehouden
wert ontfanck te maken rekening bewijs ende reliqua te doene tot
onsen proffyte metten anderen penningen van zijnen ontfange zy onse
drossaet van brabant amman van bruessele voirs. ende alle andere onse
ende onsen vassalen oft smaelre heeren rechteren justicieren ende
officieren onsen voirs. lants van brabant ende van overmaze hoedanige
die zyn off wesen mogen tegewoirdige ende toecommende hueren
stedehoudere ende elck van hen zoe hem dat toebehoirt ende aengaen
mach den voirs. suppliant van dese onse gracie ende remissie inder
manieren voerscreven rustelijck ende peyselyck doen ende laten genyeten
ende gebruycken sonder hem letsel off moyenisse ter contrarie maer zyn
lyff wesende in hechte van gevangenisse als voirs. mitsgaders
zyn onverbuerde goeden indien de selve daeromme becommert oft
# sy hieraf verantwordt
vanden ontfanger vanden
exploiten
gearresteert waren terstont stellen doen stellen tot vulcommen
delivrancie ende slakingen want ons alsoe belieft ende ten eynde dat dit goet
vast ende gestaich blyve tot eeuwygen dagen zoe hebben wy onsen
zegel hieran doen hangen behoudelyck in anderen saken onsen recht ende
een yegelyck tzyne in allen gegeven in onse stede van bruessel up den
goeden vrydach inde maent van april int jaer onsheeren duysent
vyffhondert ende zevenendertich van onsen keyserycke txixc ende van
onsen rycken van castilien ende anderen txxiiic ende opte plycke stont
gescreven byden keyser in zynen raede ende geteekent l dezoete
noch stont gescreven opte selve plycke visa registrata
ghecollacionneert tegens die
originale brieven by my
decock"
pardons,107.txt,"remissie
albert ende isabel clara eugenia etc.
doen te wetene alle tegenwoerdige ende toecomende
dat wy ontfangen hebben die supplicatie van gerart
jans ingeseten der vrijheyt van arendonck gelegen
inden lande van turnhoudt inhoudende dat alsoo den
schouteth vande selven lande ende vryheyt van turnhoudt
opden eenentwintichsten septembris vanden jaere sessthien-
hondert ende vyffthien van sheeren weghen heeft vuytgeboden
allen dingesetenen vanden selven lande om den wolff te
jaegen soo ist dat hy suppliant int wederkeeren vande
selve jachte inde herberge genoempt de clocke gelegen
binnen deselve vryheyt van turnhoudt met jan hulselmans
wouterssone ingesetene ende alsdoen onlancx gesworene
der voorschreven vryheyt van arendonck syn geraeckt
in ander geselschap om aldaer eenige potten biers te
drincken ende synde daernaer tot dyen eynde inden selven
gelaghe oyck gecomen wylen adriaen van neer inde wande-
linghe genoempt pachteleer soe ist gebeurt dat aleer
vuyt denselven gelaghe te scheyden densleven wylen
jan neer alias pachteleer mette werdinne het gelach
rekenende maer en is gerekent geweest voer syn
contingent op den blancke ende den suppliant daer
teghens op twee stuyvers ende alsoe daernaer den den
selven suppliant metten voors. jan hulselmans
wouterssone ende den voors. wijlen jan neer alias
pachteleer tsamen vuytte selve herberge naerder sonnen
onderganck hun hebben begeven om thuyswarts te gaen
soe hebben den suppliant ende den voors. wylen van
neer tusschen weghen eenigen twist gecregen ter
causen vande inegaliteijt ende over betalinge vanden
selven gelage ende gaende alsoo kijvende hebben
malcanderen van weder syden soe geiniureert dat sy
beyde hunne messen hebben vuytgetrocken ende tselve
gewaer wordende eenen cornelis claessen heeft hem
suppliant sijn mes vuyt syner handen genomen ende
denselven daer mede deur gegaen synde tot ontrent de
huijse van adriaen van dornen staende binnen oudt
turnhoudt sijn dieselve partijen al kijvende gebleven
waer doer den voors. jan hulselmans wouterssone heeft den voors. wijlen adriaen van neer
segerssone alias pachteleer ondertusschen metten arm
genomen ende denselven in vriendtschap gebeden dat
hij toch vredelijck soude willen naer huijs gaen m#
alsoo denselven wylen van neer denselven daer op
seer grammelijck antwoirdde dat hy hem soude laeten
gaen oft sij soude hem hulselmans het bloot mes dwelck
hy in syn handt was hebbende in syn vleesch steecken
soe heeft den voors. hulselmans den voors. wijlen
van neer alsdoen verlaten vuijt vreese oft hij hem eenigen overlast soude
hebben gedaen ende heeft daernaer den voirscreven wijlen adriaen
van neer den suppliant met synen jachstocke
die hy in handen was hebbende soe inne gevallen
ende naer hem met alle crachte soo gesteecken dat
hy ten iersten den suppliant metten selven jaeghstock
eenen tandt vuijt sijnen hooffde gesteken hebbende
heeft den suppliant metten tweeden steecke dweers
doer synen slincken arme gesteken tot in sijn sijde
waer doer den suppliant is genootsaeckt geweest
hem daer tegens te defenderen ende affslaende den
worp vande pijcke ofte jaeghstocke des voors.
wijlen van neer heeft denselven met sijne pycke
inde slincke schouder eenen steeck gegeven waer
doer hy suppliant bemerckende dat den voors.
wijlen van neer hem noch met sijn mes op sijn
lijff vallende ende metten hooffde inden voors.
gracht stootende sijne machte quam te verliesen
soo heeft hij suppliant met worstelen soo wel
gedaen dat hij verlaetende synen stock ende
hoet vuijt d'armen van wijlen van neer is
gecropen ende is alsoo vuijtten selven gracht springende
hij suppliant gecomen byden voors. jan hulselmans
wouterssone hem seggende compt jan laet ons
gaen loopen ende sijn alsoo deur gegaen tot sekeren
huijse vande gebuerte aldaer sij geclopt hebbende
hebben den man vanden huyse gevraecht oft hy
synen knecht nijet eens en soude willen senden tot
aenden huyse van adriaen van deurne om aldaer
syns suppliants hoet ende jaeghstock te haelen
ende naer dijen denselven sijnen knecht tot dijen
eynde aldaer was gegaen heeft bevonden dat den
voors. wylen adriaen van neer alias pachteleer
vanden voors. steke deser werelt was overleden
ende t'selve gerefereert hebbende ten huijse van sijnen
meester aldaer hij suppliant metten voorschreven
hulselmans was wachtende soo is denselven
hulselmans terstont daer naer ter selver
plaetse gegaen van den voors. wijle afflijvigen
te sien ende den hoet ende stock des suppliants
te haelen ende alsoo hem worde ontraeden den
selven stock ende hoet mede te draegen
overmidts den voors. wijlen van neer wiens
siele godt wille genadich sijn deser werelt was
overleden tot seer grooten ende excessiven leet-
wesen des suppliants soo is hij suppliant tselve
sijn ongeval seer deerlyck met weenende oogen
beclagenden van daer metten voors. hulselmans
naer arendonck plaetse synder residentie gegaen
ende naer dijen hij aldaer syne wonden heeft
doen cureren soo is hy genootsaeckt geweest om
t'ontgaen alle schandaelen van apprehensie ende
rigeur van justitie van daer te trecken ende
elders te latiteren ende hoe wel binnen denselven
tyde die huijsvrouwe des suppliants mette
achtergelaten weduwe desselffs wijlen afflyvigen
by naeme adriana theeus ter presentie ende
overstaen vande momboirs van desselffs naer
gelaetene kinderen ende andere naeste vrienden
ende bloet gewanten ter intercessie van
schepenen der selver vryheyt van arendonck
als goede mannen soe verre heeft getracteert
dat sy nopende den selven ongevalle met hun opden
tweeden aprilis lestleden heeft versoent ende
metter minnen syn overcomen inder vuegen ende
manieren breeder begrepen in d'acte onderteeckent
j. vivarius daer aff zijnde $$ $$$ $$ ende ende d#
daer by oyck promptelyck is blyckende dat hy
suppliant van opden xviii en junij daer naer den
soenpenningen ende allen tgene inden selven accorde
tsijnen laste staet vermelt volcomentlyck
heeft voldaen ende en dert nochtans hem nyet
vrijelyck binnen die selve vryheyt van arendonck
oft elders binnen desen hertochdomme ende landen
van brabant begeven ten sy dat hem yerst ende voer
al bij ons desen $$ in consideratie vande vargaende
ongeregeltheden desselffs wylen adriaen van neer
afflyvigen daer aff is blyckende by d'aenspraecke
ende conclusie teghens hem van offitie wegen
genomen by copye $$$ insgelycx hier
neffens gevende ende ter contrarie van des
suppliants voergaenden stillen eerlycken ende
catholycken comportemente ende conversatie onder
alle persoonen sonder oyut yemant int minste
gehindert oft eenige ongeregeltheyt aengedaen te
hebben prefererende gratie ende misericordie
voer alle strangheyt ende rigeur van justitien
te worden vergunt onse opene brieven van remis
gratien ende in sulcken cas dienende om de
welcke die suppliant ons seer oitmoedelyck was
biddende soo eest dat wy de saecken voors.
overgemerckt ende ierst hierop gehadt d'advys van
onsen lieven ende wel beminden maximiliaen de
mol schouteth der voorschreven vryheyt ende
lande van turnhoudt geneycht wesende ter
beden des voorschrevenen suppliants ende willende
hem in dit stuck prefereren gratie ende miseri-
cordie voer strangheyt ende rigeur van rechte
hebben den selven suppliant inden gevalle als boven
geremitteert quytgeschouden ende vergeven remitteren
schelden quyte ende vergeven vuyt sunderlinger gratien
by desen onsen brieve tfeyt ende ongeval boven gemerct
midtsgaders alle offensie ende breucke corporele ende
criminele daer inne hy hem overmidts ende vuyt saecken
van tgene des voors. is tegen ons ende justitie eenich-
sints mach hebben ontgaen ende mesdragen ende hebben
hem dyen aengaende wedergestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren tot synen goeden name
fame ende geruchte in onsen voors. lande van brabant
ende allen anderen onsen landen ende heerlickheden ende
tot synen onverbuerden goeden indyen hy eenige onder
ons heeft gelyck ende in alder manieren soe hy was voer de
toecompste vanden voors. feyte imponerende hier op
een eeuwich geswich onsen procureur generael in
brabant ende alle anderen onsen justicieren ende
officieren wye sy syn satisfactie ende beter-
nisse ierst ende voor al gedaen der partye
geinteresseerde indyen die noch nyet gedaen en sy
ende eenige daertoe staet civilyck alleenlyck behoudelyck
dat die voors. suppliant gehouden sal syn tvoors.
feyt tegen ons ende beteren civilyck naer gelegentheyt
vander saecken ende faculteyt van syne goeden met
oyck te betalene de redelycke costen van justitien
hieromme alreede gedaen ende te doene allet
ter taxatien ende moderatien van onse zeer lieve ende
getrouwe die cancellier ende lieden van onsen rade
in brabant die wy daer toe gecommitteert hebben
ende committeren by desen ontbieden daerom ende
bevelen den selven onsen cancellier ende raetslieden
dat voor hen geroepen die genen die daerom
behooren geroepen te syne sy procederen wel ende
deuchdelyck ter verificatie ende interinement
van desen ende totter taxatie ende moderatie vande
voors. emende ende costen van justitien alsoe sy sullen
vinden te behoorene welck interinement die
voors. suppliant gehouden sal syn te versueckene
hem in persoone te presenteren in onsen voors. rade
binnen sesse maenden naestcomende opte pene
van te verbeuren deffect van desen ende dat
gedaen ende deselve civile boete ende costen van
justitien getaxeert ende betaelt synde in handen
vanden genen dyen dat behooren sal sy onse voors.
procureur generael in brabant ende alle andere
onse rechteren justicieren officieren ende ondersaten
jegenwoordige ende toecomende dyen dat aengaen sal
mogen huere stedehouderen ende eenyegelyck van hen
besundere soe hem toebehooren sal doen laten ende
gedoogen den voors. suppliant van deser onser jegenwoordiger
gratien ende remissien ende van allen inhouden
van desen inder vuegen ende maniere voere verhaelt
rustelyck vredelyck ende volcomelyck genyeten
ende gebruijcken sonder hem te doene oft te laeten
geschieden nu noch in toecommende tyden eenich
hinder letsel oft moyenisse aen lyff noch aen
goeden ter contrarien maer indyen syn lyff oft
eenige van syne onverbeurde goeden daerom gearresteert
becommert oft belet waeren dat sy die setten ende
stellen terstont ende sonder vertreck tot geheelder ende
volcommender delivrantie want ons alsoe gelieft
ende ten eynde dat dit vast ende gestadich
blyve tot eeuwigen dagen * behoudelyck in anderen dingen
onsen rechte ende eenen yegelycken anderen dessyns
gegeven in onser stadt van brussele inde maent van
maio augusto int jaer duysent sesse hondert ende seventhien seventhien sesthien
opde plicke stont byde eershertogen onderteeckent
fourdin ende gesegelt met eenen groenen segel vuythangende
in syde snoe$$ren
*soe hebben wij onsen zeghel hier aen doen hanghen"
pardons,173.txt,"remis sub steenwinckel
philips etc doen te weten dat wy hebben ontfangen die supplicatie
van cornelis staes borger ende innegesetene onser stadt loven innehouden
dathy opden 27e november 1650 met eenige van syne medebroeders vande
groote gulde inde herberge genaempt het landt van beloften
hebbende verteert hunne maent ende van daer gaende naer huys tusschen
xi ende xii uren met licht het welcke droeghe jan matthys knaep
der voorts gulde ende commende ontrent het clooster van $ $
carmeliten hadden aldaer gevonden oft gerescontreert dry mans
persoonen waer van den eenen genoempt marcus bleys jonckman
ende timmerman van syn ampt soo die suppliant dat naer mae$
hadde bevonden blyvende stille staen hadde hem suppliant
beginnen naer te roepen ende te lasteren met reverentie gespro$
hamordieu janfouter honstot collion ende meer dyergelycke iniurien
waerop die voors. jan matthys hem hadde gevraeght wel gebuereman
wat gaet u over evenwel ende oock nyettegenstaende dat die suppliant
hem nyet en kende noch oock oyent en hadde gekent velemin hadde
hy metten voors. bleys eenich craeckeel oft woorden gehadt noch
oock nyet met iemant anders en was den voors. bleys nyet
op gehouden vande voors. iniurieuse woorden meermals te repeteren
ende dat argerwas quamp hy den suppliant naerder ende naerder
inne het welck dien suppliant siende ende vreesende ten lesten
overvallen te worden ende nyet wetende midts den donckeren $$t
wat geweer dien voors. aggressent mochte hebben was genoodt
saeckt by faute van ander geweer syn mes te trecken ende heeft hadde
daermede den voors. bleys van hem gehouden totten selven seggende
dat hy nyet naerder en soudde commen ende alsoo dyen nyettegenstaende
die voors. bleys hem suppliant noch voorder inne quaempt ende
meynende op het lyff te vallen seer droncken wesende soo
hadde den suppliant die oock was by dranck genoodtsaeckt geweest
hem met syn voors. mes te defenderen ende hadde alsoo den voors.
bleys gegeven eenen steeck boven syne slincke borste waervan
hy den derden dach daernaer was gestorven indervuegen dat die
voors. suppliant het voors. feyt ende ongeluck heeft hadde gedaen
gehadt ad sui defensionem cum moderanune inculpate tutele gelyck
dat die voors. aflyvigen dat voor syne doodt hadde bekent ende
verclaert dat hy was geweest oorsaecke van syne doodt
ende den suppliant vergevende het voors. ongeluck hadde vanden
selven alleenelyck versocht dat hy hem soude doen begraven ende
voor hen doen doene eenige sielmissen alle het welck oock was
volbrocht waermede hy den suppliant hadde quytgescholden dyen
nyet tegenstaende hadde die suppliant geraetsaem ge
vonden tot synder meerder versekerhyt ende om van offici$
wegen feytelyck op eenige abusive presuppositien nyet overvallen
te wesen ende noch personnelyck geforseert te worden hem middelertyt
te vertrecken in het clooster ter vande voors. capucinen
binnen die voors. stadt ende aldaer te blyven nyettegensta$
dat die voors. p p met hem in hun clooster waeren gediscomm$
ende sochten hem metten iersten quyt te wordden ondertussche$
was de suppliant over den civilen interest vande naerst$
vrinden des voors. aflyvigen te weten hendrick bly
bleys ende synen sone laureys respective vader ende broeder v$
voorts. afflyvigen mette voors. naeste vrinden veraccordeert ende
hadde den voors. interest hun oock voldaen allen welcken ae$
gemerckt ende dat daer en boven die suppliant door syne voors.
absentie uuyt synen huyse was lydende seer grooten interest
ende nyet en can den cost gewinnen voor hem syne huysvrou$
ende kinderen noch oock syne affairen vervolgen om waer tegens
te versien soo keerden hy hem tot ons in alder oitmoedt biddend$
dat ons soude gelieve gedient te wesen hem te vergeven he$
ghene dat hy met het voorverhaelde ongeluck misdaen hadde$
ende hem tot dyen eynde te laeten depescheren brieven van rem$
in gewoonlycke forme waeromme soo ist dat wy t’gene
voors. is aengesien en daerop gehadt d’advis van onse lieven ende wel
beminde die meyer onser stadt loven ende van alles rapport$$
synde in onse raede geordinneert in brabant justinerende ter oidtmoedger $$
ende supplicatie des voors. suppliants willende hem in dit stuck prefereren
gratie ende misericordie voor strangheyt ende rigeur van recht$
hebben der selven suppliant inden gevalle alsboven quytgeschouwen ende
vergeven schellen quyt ende vergeven uuyt sonderlinge gracie by desen onse brie$
t’feyt ende ongeval boven geroert midsgaders alle breucken corporele
ende criminele daerinne hy ter cause voors. midtsgaeders dat daeraens cleven
mach tegens ons ende justicie misdaen ende misbruyckt mach hebben welck$
aengaen hebben hem wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende restitueren
tot syne goeden naeme fame ende geruchte in onse voors. lande van brab$
ende is allen anderen onsen landen ende heerlyckheden midtsgaeders tot syne onverbeur$
goeden indyen hy eenige onder ons heeft gelyck ende in aldaer manieren
soo hy was voorde toecompste van t’ voors. feyt imponerende hierop
een eeuwich geswych onsen lieven ende getrouwen procureur generael van
brabant onsen drossaert van brabant meyer van loven ende alle$
anderen onse ende onser vassallen oft der smaereheeren richteren justicieren
officieren ende dienaeren wie sy syn satisfactie ende beternisse ierts ende
voor al gedaen der partije geinteresseerde indyen die noch nyet gedaen
en is ende eenige daertoe staet civilyck alleenlyck ende de saecke sulcx is verheysshende
behoudelyck dat den voors. suppliant gehouden sal syn t’voors. feyt tegens ons
te beteren civilyck naer gelegentheydt van het misdaedt ende facultteyt van
syne goeden ende oock te refunderen te betaelen die redelycke costen van justitie
die ter causen van desen gedaen oft naergevolght syn alles ter tauxatie
arbitrage ende moderatie van onse seer lieve ende getrouwe die raedsluyden
van onsen voors. raede dat voor hun geroepen de gene die daeromme s$$$
behooren geroepen te syne sy procederen wel ende deuchdelyck ter verificatie
ende interinement van desen onsen brieve naer haere forme ende teneur ende ter
tauxatie ende moderacie vanden amende civile ende costen van justitie voors. alsoo sij
sullen vinden te behooren welck interinement den suppliant gehouden sal syn te
versoecken ende hem in persoone te presenteren in onsen voors. raede binnen sesse
maenden naestcommende op pene van te verliesen het effect van dese
onse brieven ende dat gedaen ende de voors. amende civile ende costen van
justitie getauxeert ende betaelt synde in handen vanden genen van onsen
ontfangers dyen dat behooren sal den welcken gehouden wordt daeraff
ontfanck te maecken reckeninge bewijs ende reliqua te doene t’onsen
proffyte mette andere penningen van synen ontfanck sy onsen voors.
procureur generael van brabant onsen drossaert van brabant meyer
van loven ende alle onse rechteren justicieren officieren ende ondersaeten
tegenwoirdige ende toecommende dyen dat aengaen sal mogen heuren stede
houdere ende een iegelyck van hun besundere soo hun toebehooren sal doen laeten
ende gedoogen den voors. suppliant van dese onse tegenwoirdige gratie
remissie ende pardon ende van alle d’inhouden van deser inder dingen
ende manieren boven verhaelt peyselyck vredelyck ende volcommentlyck ten
eeuwigen daege genieten ende gebruycken sonder hen daerinne te doene
ofte te laeten doen ende geschieden nu oft in toecommende tyde eenigen
hinder stoot letsel oft moyenisse aen lyff oft aen goeden ter contrarien
maer indyen syn lyff oft eenige van syne goeden daeromme gearresteert
becommert oft beleth waere dat sy die setten stellen doen setten
$$$ stellen terstont ende sonder vertreck tot geheelder ende
volcommender delivrantie want ons alsoo gelieft ende
ten eynde dat dit vast ende gestadich blyve ten eeuwiger daege
soo hebben wy onser zegel hieraene doen hangen behoudelyck in
allen andere dingen onsen rechte ende eenen iegelyck anders dessyn
gegeven binnen onser stadt brussele inde maendt van january february
# des jaers ons heeren xvic tweeeneenenvyftich ende van
onsen rycke het eenendertichste"
pardons,333.txt,"kenisse van dootslache
phelipe bijder gratie gode ertshertoge van oistenrijk
hertoge van bourgogne, van lotharingen, van brabant, van stiermark, van
carintie, van cram, van limbourg, luxembourg ende van geldren, grave
van vlaenderen, van habspourg, van tyrol, van ferrette,
van kiburg, van artois, van bourgognien, palatyn van henegouwe
van hollant van zeelant van namen ende van sutphen
marcgrave des heylichs roemschen rycs ende van borgon
lantgreve in elzaten heere van vrieslant opter windischemde$$$
van portenau van salins ende van mechelen doen te wetene
allen luyden iegenwoirdich ende toecomende dat wij ontfangen
hebben die oitmoedige supplicatie van pieter van muyse
jonckman geboren van deser onser stad van mechelen
inhoudende hoe dat sinte pieters dach lestleden was een jaer
die selve suppliant wesende int geselscap van jan vander
genelle ende willem van alters in een dorp genaempt
ter cruyse in onsen lande van brabant ten huyse van eenen
genaempt helizens alias leerman om aldaer met elcanderen
te drincken ende in tselve huys gecommen synde sach aldaer
eenen luuc nys liggende up een bedde jan vanden meulne
henrick ende pieter nys die alle saten ende droncken in een
geselscap die welcke hij suppliant groettede ende alsoe hy
suppliant ende die van synen geselscepe geseten waeren
verbeydende wyer dat zy geheischt hadden die voirn. pieter
nys gaf den voirs. suppliant eenen tuege te drincken ende als
die selve suppliant gedroncken hadde gaf den voirs. pieter nys
synen pot wederomme hem dair af bedanckende die voirn. jan
vande muelne die wat bij drancke was dat siende toochde
genouch maniere ende gelaet dat hij met wel te vreden en was
dat die voirs. pieter nys den selven suppliant te drincken gegeven
hadde ende begonste vele hoochmoedige woerden bedectelic te
spreken userende van sekere tale ende sprake die de voirs.
suppliant niet en verstont noch wat hy dair mede meynde
maer mercte wel dat hy niet wel gemoet en was
ende van stonden aen die voirs. luuc schoof up vander bedde
dair hy lach ende noch eenige andere met hem roupende
verrader tes hier te doene beghinnende te steken ende te slaen
naerden voirs. suppliant soe dfat hy dair een wonde ontfinck
in zijnen rechter aerm dat synde die ghene die dair by waer e
sunderlinge den voirs. pieter ende henrick nys gebroeders
hilden een wyle tyts den voirs. jan vander muelne maer
byder dreyghingen ende overlast vanden selven luuc nys
moesten hem laeten gaen bynnen middelen tijde ziende de selve suppliant dat hem scoonspreken niet helpen en mochte meenendehemlieden tontvlieden nam een corte pycke die hy voer de
doere hadde laten staen ende liep dair mede omtrent eenenboechscuete weechs maer de voirs. luuc ended jan vander muelne
vervolgden hem in sulcker wys dat hy hem moesten ommekeeren
ende te weer stellen oft anders hij hadde in groeter vreesen
geweest van synen lyve ende siende de voern. willemvan halteren wesende vanden geselscepe des voirs. suppliant
tvoirs. gevecht ende dat de voirs. luuc nys ende jan vanden
muelne henlieden met alder macht vervoirderden den voirs.
suppliant te crencken liep daerweert met eenen stalenen boge
die hy in zynen hande hadde ende daer mede bescieer$$$
vele slagen die de selve vanden muelne ende luuc slougen
naerden voirs. suppliant de welcke suppliant hem oic bedeckende
onder den selve boge siende dat hy in soe grooter sorgen
ende vreesen was stac den voirs. jan vanden muelne met
syn pycke een steke in sijn borst van welcke steke
de selve jan ter eerden viel ende zydert soe daer af als oic
van quaden hummueren dair hij mede vervolt was es gevaeren
van levende lyve ter doot ende hoe wel de voern. suppliant
den selven dootslach gesoent ende partyen duechdelic daer af
gebetert heeft oic mede dat hem tvoirs. stuck mat alle
zijn herte leet is. nietemin duchtende ende ontsiende stranghyt
van justicien hij en soude niet durven commen noch commerceren
in onsen landen ende heerlicheyd maer is gescepen daer vuyt
te moeten bliven ende te gaen leven in andere vremden lande in
grooter armoede ende ketnichede$$$ wordde hem onse gracie ende
genade hier up niet verleent alsoe hy soght ons zeere
oitmoedelic dair omme biddende soe eest dat wij de saken
voerscreven overgemerct hebben den voern. pieter van muyse
suppliant genegen wesende tot zyn voirs. bede ende supplicatie
ende willende hem in dit stuck gracie ende genade verleenen ende
prefereren voer strengheyt van justicien sonderlinge
ter eeren ende weerdicheid vanden heyligen passie die onse
heere god voer ons allen geleden heeft op sulcken dach als
huyden inden gevalle als boven vergeven quytgescolden
ende geremiteert vergheven scelden quyte ende remiteren
vuyt inser zunderlinger gracie by desen onsen brieve tfait
ende dootslach boven verclaert mitgaders alle boeten broecken
ende peynen corporel criminel ende civil dair inne hy ter cause
van dien met datter ancleven mach mesbruyct ende ge
mach zijn iegen ons ende justicie ende hebben als va
desen gerestitueert ende wedergestelt restituren ende
stellen weder tot sijne goede fame name ende geruchte in
onsen voors. lande van brabant ende andere onse landen
ende heerlicheyden tot alle zyne onverbuerde goeden in
dien hij eenoge heeft in alder voegen ende manieren
als hij was voir de toecompst vanden voirs. dootslage
imponerende hier up scilencie ende eeuwich zwigen onsen
procureur g enerael ende allen anderen onsen rechteren justicien
ende officieren wie zy zyn satisfactie ende beteringen
voiren ende alderwerck eerst gedaen der partyen geinteresseert
up datter eenige toe dient ende die alnoch niet gedaen en es
civilic alleenlic ter ordonnantie ende arbiter scepe van onsen
lieven ende getruwen die cancellier ende luyden van onsen
raide in brabant die wy dair toe commiteren ontbieden
dair omme ende bevelen den selven onsen cancellier ende luyden
van onsen voirs. raede in brabant dat zy voer hem
geroupen die gene die dair toe behoren geroupen te syne procederen
ende gaen voerts wel ende duechdelic ter verifficatie
van desen onsen brieven naer huere voirme ende innehouden
ende dat gedaen synde zy onse drossart van barbant
meyer van loeven amman van bruessel nu grave
van andwerpen schout van lyere ende alle andere
onse richteren justicien ende officieren dient aengaen mach
doen laten ende gedoogen den voirs. suppliant van dese
onse gracie remissie quytsceldinge ende van al den inhouden
van desen inder voegen ende manieren als voirs. es
rustelic vredelic vulcomelic ende tot eeuwigen dagen
genyeten ende gebruycken sonder hem te doen oft te
laten geschien nu noch in toecomende tijden eenich
hynder letsel oft moeyenisse a, myve oft an goede
ter contrarien ende in dien zinnen persoen oft eenige
van syne voirs. onverbuerde goeden ter causen van
desen gevangen gearresteert oft eenichssins becommert
waeren dat zy die stellen oft doen stellen terstont
ende sonder vertaech tot geheele ende vulcomme delivrancie
want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit goet
vast ende gestadich blyve hebben onsen zegel hier an doen hangen
behoudelyck in anderen saken ons rechts ende een yegelic zijn recht in allen
gegeven te mechelen opten heylige goeden vrydach inde maent van april
int jaer ons heeren duysent vc ende twee. aldus ondergescreven ende getekent
by myn heere den ertshertoge in zijnen raet. haneton coninklijken notaris
gecollationeert ende bevonden concorderende
metten originalen brieve by my"
pardons,252.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen iegewoirdighen ende
toecommende dat wy ontfanghen hebben die oetmoedige supplicacie
van bernaerdt van roosbroeck alias wouters jonck geselle
inhoudende hoe dat opden sondach voore sincxen lestleden hy heeft
sitten goede chiere maken mit gommaeren keldermans ende
gommaeren vanden dycke inde heberghe geheeten den hert
tot lyere aldaer voor by gaende gommaer van roosbroeck
des suppliants broedere is by hem innegeroupen om mit hem
te commen drincken ende aldaer gecommen synde ende gedroncken
hebbende nae dien de suppliant vanden cameren was gegaen
ende gebleven om zyn watere te rysene zoe heeft de voirs.
gommaer keldermans totten voirs. gommaren van roosbroeck
des suppliants bruedere geseeght als de suppliant heeft hooren
seggen in effecte dese woorden gommaer wat hebde ghy
mynder sustere villeynicheyt aengedaen denoterende dat
hy vander selver zynder sustere een kindt gehadt hadde
ende tselve kindt hem nyet aendraghen ende wilde daer af
de vadere desselfs gommaerts keldermans ende de voirs.
gommaer van roosbroeck in rechte stonden seggende voirts
ick soude u denoterende den selven gommaeren van roosbroeck
up u vleesch houwen treckende mitten selven uuyt zyn
pasmes ende staende up des suppliants bruedere zoe
dat hy een wonde hadde up syn schouwere welcke
gommaer van roosbroeck was worpene mit een bierkanne
ende tselve gedaen quam de selve gommaer vander cameren
ende ginck tsynen scepe werts dwelck de suppliant ver$$
begeerde te commene up de voirs. camere ende den peys
onderlinge te makene dwelck hy nyet en conste gedoen
nyet alleenlyck mits dien dat de voirs. gommaer vanden
dycke de camere was sluytene ende houdende den voirs.
gommaren kelderman daer op omme voordere debat te
scouwene maer oyck mits dien dat de selve gommaer
keldermans den suppliant nyet hooren en woude soe dat
de selve suppliant van daer is gegaen totten voirs. scepe
ende daer uunt commende ende siende dat zyn voirs. brueder
een lanck mes hadde heeft tselve mes van hem genommen
om voirdere gevecht te scouwene ende zyn alsoe tsamen
gecommen tot aen swevers camere om thuyswaerts te gaen
daer zy tsamen stonden en schuylden om den regene welck
gommaren de voirs.gommaer keldermans van vers siende
is met eenen blooten messe nae des suppliants bruedere
commen geloopen om hem te evelen van zynen lyve dwelck
siende des suppliants bruedere heeft vanden suppliant zyn voirs.
mes wederomme genommen ende zyn iegens malcanderen
strybarich geworden zoedat de voirs. keldermans is
geloopen in dmes vanden bruedere des suppliants ende
tselve gedaen is die bruedere des suppliants ter aerden
ende onder den voirs. keldermans gevallen ende van hem
gequetst dwelck die suppliant siende ende syn bloet
ende bruederkycke nature nyet kunnende bedwingen
is commen geloopen tot byden voirs. keldermans hebbende
syn brootmes uuytgetrocken ende maniere makende
om den selven te willen stekene ten eynde dat hy zynen
voirs. bruedere zoude laten gaen maer en heeft
nyet gesteken te meer mits dat hy gehouden wordde
by eenen genaempt merck daems ende wordde by
aventuren uuyt dien de selve bruedere des suppliants
verlost eensdeels vanden voirs. keldermans zoe dat
de selve keldermans ten eynde onderlach ende ontfingen
van malcanderen eenege quetsuren ende daer nae
werden de selve partyen by den suppliant ende andere
finalyck van malcanderen gesceyden ende dat gedaen
is bevonden dat des suppliants broedere hadde omtrent
drye quetsuren ende de voirs. keldermans vyfve
daeraff de principaelste was den voirs. steeck die hy
ontfinck loopende int voirs. mes daer aff de selve
gommaer bynnen den derden daghe is afflivich geworden
ende hoe wel de voirs. suppliant noeyt egeene questie
noch different tegen den selven keldermans en heeft
gehadt maer hebben altyt onderlinghe groote
vrientscap gehadt ende dat hy oyck den selven keldermans
egeenssins en heeft gequetst jae dat meer is al eer
de suppliant by den voirs. gevecht is gecommen zoe hadde
de voirs. keldermans den voirs. dootsteck ontfangen
ende dat hy suppliant hem der saken anderssins nyet en
heeft onderwonden dan ten besten om partyen te verlyckene
ende zynen voirs. bruedere te bescuddene ter causen
vanden welcken hy soude meynen tegen god iusticie
noch ons nyet mesdaen te hebbene ende sustineert aen den
vrienden ende maghen des voirs. keldermans egeenssins
gehouden te zyne beduchtende nochtans trigueur van
iusticien ende om zyn ambacht zonder ontsich van gevangen
oft gedreyght te worddene te mogen exerceren zoe heeft hy
ons oetmoedelyck gebeden hem hier op te willen verleenen
onse oepene brieven van gracie ende pardoen van tguent
des voirs. is ende indien by hem daer inne eenichsins misdaen
ende misbruyckt is geweest waeromme zoe
eyst dat wy de saken voirscreven overgemerct den voirn.
bernaert van roosbroeck suppliant genegen wesende tzynder
bede ende begeerte ende hem willende in dit stuck gracie
ende genade prefereren voer rigeur iusticien hebben
inden gevalle als vergheven quytgesconden ende
geremitteert vergeven scelden quyt ende remitteren
uuyt sunderlinghe gracie by desen tmesuz ende mesval
voorscreven mitsgaders alle peyne boete ende bruecken
corporelle ende criminele daer inne hy ter cause
van dien mit diesser aencleeft misdaen ende misbruyckt
mach hebben iegens ons ende iusticie ende hebben
hem als hier aff wedergestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren tzynder goeder fame
ende naeme in onsen lande van brabant ende allen anderen
onsen landen ende heerlicheden mitgaders tot zynen
onverbuerden goeden indien hy eenighe heeft alsoe
hy was voer de toecompste vanden voirscreven mesuz
ende mesval imponerende hier op een eeuwich zwygen
ende sillencie onsen procureur generael van brabant ende
allen anderen onsen rechteren iusticieren ende
officieren wien zy zyn satisfactie ende beteringhe
eerst ende alvooren gedaen der geinterrsseerde partyen
indyen die noch nyet gedaen en zy ende eenighe toe
staet civillyck alleenlyck behoudelyck dat
den voirn. suppliant gehouden wordt tselve feyt iegens
ons te beteren oyck civillyck naer de gelegentheyt vanden
mesdaet ende de faculteyt van zynen goeden ende oyck
te reffonderen ende betaelen die redelycke costen van
iusticien indien hieromme eenige gedaen ende naergevolgt
zyn al ter taxatie ende arbitrescepe van onsen lieven
ende getrouwen die cancellier ende luyden van onsen
raide in brabant die wy daer toe committeren ontbiedende
daeromme ende bevelen den selven van onsen raede in brabant
dat voer hen geroupen dieghene dier behoiren geroupen
te zyne zy procederen wel ende duechdelyck ter verifficatie
ende interinemente van desen onsen brieve naer huere
voirme ende inhouden dwelck interinement hy
suppliant gehouden sal zyn aldaer te verzuecken bynnen
eenen jaere naer datum van desen upte verbuerte van
te verliesene deffect der selver ende tot taxacie ende
arbitrescepe vander amende civile ende costen van iusticien
voirscreven ende dat gedaen ende de voirs. amende
civile getaxeert ende betaelt zynde in handen van
onsen ontfanger diet behooren zal de welcke gehouden
werdt daer aff ontfanck te maken rekennige bewys ende
reliqua te doene tot onsen proffyte mitten anderen penningen
van zynen ontfanck zy onsen drossaet van brabant
meyer van loeven amman van bruessele schoutteten
van antwerpen ende vanden bossche ende allen anderen
onsen ende der smaelre heeren ende van onsen vasallen
rechteren iusticieren ende officieren ons voirs. lants
ende hertochdoms van brabant doen laten ende
gedooghen den voirn. suppliant van dese onse gracie remissie
quytsceldinghe ende pardoene ende van allen inhouden
van desen inder voegen ende manieren vooren verhaelt
rustelyck vredelyck genyeten ende gebruycken
sonder hem te doene noch te laten geschien nu noch in
toecommende tyden aen lyff noch aen goet eenich hinder
letsel ofte enige van zynen goeden nyet geconfisqueert
zynde daeromme gevangen becommert oft belet waren
dat zy die stellen oft doen doen stellen terstont ende sonder
vertreck tot geheelder delivrancie want ons
alsoe gelieft ende ten eynde dat dit goet vast ende
gestadich blive ten eeuwigen daghen hebben wy onsen
zegel hier aen doen hanghen behoudelyck in anderen
saken ons recht ende eenyeghelyck tzyne in allen
ghegeven in deser onser stadt van bruessele inde
maent van augusto int jaer ons heeren duysent
vyffhondert vyfendertich van onse keyserycke
txvje ende van onsen rycken van castillien ende
andere txxe aldus stont gescreven opde plycke
by den keyser in zynen raede ende geteekent g.
$$sart visa $$$
ghecollacionneert tegens
doriginale brieven by my
de cock
*sy hier af verantwert
byden rentmeester
vanden exploiten"
pardons,175.txt,"philips e$$ ad longum . doen te wetene allen jegenwoordige
ende toecomende dat wij ontfangen hebben die ootmoedige supplicatie
van jan vander heijden sone wijlen isaack vander heyden out ontrent de
24 jaeren inhoudende dat hij op ste thomas avont vanden jaere 1648
geweest sijnde eenen sondach comende uuyt de stadt loven met
joos smits ende pieter smits inden avont stont onder den dorpe van
wilsele in het lanckvelt achter den huisen genaemt de valck
hebben gerencontreert wijlen jan pierlaerts gewapent met
een roere tusschen denwelcken ten ire ende tusschen hem suppliant ende
de voors. joos ende pieter smits respectivelyck gewapent alleenelyck
met me hunne messen ter andere sijden sijn geresen eenige
woorden tot daer toe dat sij aenden anderen waeren geraeckt
ende dat den voors. jan pierlaerts in t’ selve rencontre is afflijvich
geworden nyet wetende den suppliant oft t’selve is geschiet
mits het was doncker door sijnen toedoen ofte wel door
den voors. joos ofte pieter smits gelijck sulcx oock nyemant inden
werelt en conde seggen ende den suppliant bereet was onder
solemnelen eede te affirmeren oorsaecke dat de partije
gheinteresseerde die weduwe des voors. wijlen jan pierlaerts
met hem suppliant over haeren civilen interest voor soo vele
hij daerinne eenichsins soude mogen wesen gehouden in allen
redelijcheyt was veraccordeert ende want des suppliant
daermede nyet en mochte gestaen voor soo vele hij is
t’voors. rencontre soude hebben mogen misdaen tegen die justitie
badt daeromme seer ootmoedelijck dat ons gelieven worden
hem ten opsiene van t’gene voors. is voor soo vele
hij daermede hantdaich soude mogen sijn geweest
te verleenen brieven van gratie ende abolitie ofte em
mers van remis in persoonelijcke forme besondere inne
siende dat den suppliant $$ altijts was geweest van deugde
lijck ende stil leven sonder te vorens oynt yemant te
hebben gequetst oft misdaen ofte oock daer toe geas
sisteert ofte gecoopereert soo eest dat wij desen aen
gesien ende hierop gehadt d’advis vanden officier van wilsele
mitgaders van onsen lieven ende getrouwen die fiscael van
brabant geneyght wesende ter beden ende supplicatien des voors.
suppliants ende willende hier in dit stuck prefereren gratie ende
misericordien voor strangheyt ende rigeur van rechte heb$
des selven suppliant inden gevalle als boven quijtgescholden
vergeven schelden quijte ende vergeven uuyt sunderlinger
gracien by desen onse brieve t’feyt ende ongeval boven geruert
mitsgaders alle offensie ende breucke corporelle ende criminele
daerinne hij ter causen voors. mits dat daeraen cleven mach
tegens ons ende justitie misdaen ende misbruyckt mach hebben
ende hebben hem dyenaengaende wedergestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren tot sijnen goeden naeme ende
fame ende geruchte in onsen voors. landen van brabant ende
allen anderen onsen landen ende heerlijcheden ende tot sijne onver
beurde goeden indyen hij eenige onder ons heeft ge$
ende in alder manieren soo hij was voorde toecompste
vanden voors. feyte imponerende hierop een eeuwich geswijg
onsen procureur generael in brabantt den officieren wie sij sijn
satisfactie ende beternisse ierst ende voor al gedaen der
partije geinteresseerde indyen die noch nyet gedaen $
sij ende eenige daertoe staet civilijck alleenelijck
behoudelijck dat de voors. suppliant gehouden sal sijn t’$
feyt tegens ons te beteren civilijck naer gelegentheyt $
saecken ende faculteyt van sijne goeden met oock te
betaelen de redelijcke costen van justicien hieromme
alreede gedaen ende te doene allet ter taatien ende mode
ratien van onse seer lieve ende getrouwen die cancellier
luyden van onsen raede in brabant die wij daertoe
gecommitteert hebben ende committeren bij desen ontbieden
daeromme ende bevelen rch? gegeven rch? de
19e may 1650"
pardons,360.txt,"remissie van dootslage
phelippe par la grace de dieu roy de castille
de leon de grenade etc. archiduc daustrice prince
darragon etc. duc de bourgoingne de lothier de brabant de stier
de carinte de carniole de lembourg de luxembourg et de
geldres conte de habsburg de flandres de tyrol dartois
de bourgoingne palatin et de haynnau lantgrave delzate
marquis de bourgauw et du saint empire de hollande de zeellande
de ferrette de kibourg de namur et de zutphen conte seigneur
de frize sur la marche de sclavonie de portenauw de salms et
de malines. savoir faisons a tous presents et avenir nous
avoir receu lumble supplication de jehan de ranst contenant
comment puis nagaires lui estant venu en une maison assize
en ceste notre ville de bruxelles en la rue vulgairement appellee
blydenberghe et seant a table pour y boire ung pot de servoise
est survenu daventure ung nomme pierquin serviteur du filz
de jehan de bregilles et incontinent apres la maistresse
de ladite maison en amenant une gouge au nom dudit suppliant
icellui pierquin dist ala gouge quelle sen venist avec lui boire
en la chambre dedens ladite maison en mettant la main a icelle
pour ce quelle luy refusoit et la vouloit tirer par force en
ladicte chambre quoy voyant ledit suplliant et que ledit
pierquin ne sen vouloit depporter mais chersoit noise et
debat, tira son espee et donna audit pierquin une petite playe
au tour de son col, en laquelle peril ne dangier quelconque ne
gisoit et ce aucun furent incontinent separez lung de lautre
et appaisez, entant que ledit suppliant dist audit pierquin,
quil ne demandoit aucune noise et ne luy vouloit sinon tout
bien mais point ne vouloit que ladite gouge allast avec luy
boire en la chambre neanmoins ledit pierquin soy sentant
ung peu blesse que comme riens estoit retira son espee
tout souvit cuydant percher ledit suppliant lequel se conduisoit
tellement quil ne fust sinon blesse en son coste et se
entrepoingnerent tellement que tous deux sont cheuz ensamble
embrachez sur ung degrez, ledit pierquin desoubz et ledit
suppliant deseure et ne fut en cest appoingnement lute ou trouble
aucun deulx blessez or est advenu que ung soy disant
filz du roy de frez fort acoustume de hanter la compaingnie
et estant de la partie dudit pierquin y est survenu et voyant
ces deux ainsi en trouble tira son espee et en donna une playe
mortoire en la teste dudit pierquin quoy fait incontinent sen
alla et voyant ledit suppliant que ledit pierquin estoit
tellement blesche et de ce fort esmerveillant non sachant
a quy il avoit a faire se leva tant pour luy deffendre
contre cellui qui ledit cop avoit donne comme pour laisser
ledit pierquin auquel autre mal navoit fait sinon en
la maniere dite et jasoit que par ainsi appert
que en verite ledit suppliant ne soit cheu en lommicide dudit
pierquin et que dicellui il est totallement innocent toutesvoyes
pour ce que ledit pierquin est alle de vie a trespas icellui
suppliant doulte quon le vouldroit charger dudit en hommicide
et que noz officiers vouldroient proceder contre lui et ses
biens a son grand regret et desplaisir et plus
seroit se notre grace ne lui estoit surce impartie si comme il
dit humblement le requerant. pour ce est il que
nous ces choses considerees et sur icelles eu ladvis de noz
aimez et feaulx les chancellier et gens de notre conseil en brabant
audit jehan de ranst suppliant inclinans a sa dicte requeste
et lui vueillans en ceste partie preferer grace et misericorde
a righeur de justice avons oudit cas quicte remis
et pardonne, quictons remettons et pardonnons de notre certaine
science et grace especial par ces presentes le fait et cas dessus
declare ensemble toute paine amende et offense corporelle
et criminelle en quoy pour cause et occasion dicellui ses circonstances
et deppendences il a et peult avoir mesprins offence et estre
encourru envers nous et justice en le restituant quant ace
a ses bonne fame et renommee a nos pays et seigneuries et a ses
biens non confisquiez saucuns en a tout ains et par la maniere
quil estoit auparavant ledit cas advenu imposant sur ce silence
perpetuel a notre procureur general et autres noz officiers quelzconques
satisffaction toutesvoyes faicte a partie premierement et
avant tout euvre se faicte nest civillement tant seullement
et parmi ce que icellui suppliant amendera ledit cas envers nous
civillement selon lexigence dicellui et la faculte de ses biens
alarbitraige et tauxacion de nostres chancellier et gens de notre
conseil audit brabant que commectons a ce. si donnons en
mandement a iceulx noz chancellier et gens de nostredit conseil en
brabant que appelle ceulx qui pour ce seront a appeler ils
procedent bien et deuement ala verifficacion et interinement
de cesdites presentes et alarbitraige et taxacion de ladite amende
civile et ce fait et icelle amende taxee arbitree et
payee es mains de cellui de noz officiers quil appertiendra lequel
sera tenu den rendre compte et reliqua a notre prouffit ilz
et tous autres noz justiciers et officiers cui se regardera
ou leurs lieutenans et chacun deulx en droit soy et sicomme a luy
appertiendra facent seuffrent et laissent ledit suppliant
de notre presente grace remission pardon et quitance ensamble
de tout le contenu en cesdites presentes selon et par la maniere dicte
plainnement paisiblement et perpetuelment joyr er user sans
au contraire luy faire mettre ou donner ne souffrir estre
fait mis ou donne orres ne en temps avenir aucun arrest
destourbier ou empeschement en corps ne en biens en aucune
maniere ainchois se sesdites corps ou biens sont ou estoient pour
la cause dicte prins saisiz ou arrestez detenuz ou empeschiez. les
mettent ou facent mettre incontinent et sans delay a plaine et
entiere delivrance car ainsi nous plaist il. et affin que ce
soit chose ferme et estable a tousiours nous avons a ces
presentes fait mettre notre seel dont avons use jusques a ores sauf
en autres choses notre droit et lautruy en toutes. donne en notre dicte
ville de bruxelles au mois de janvier lan de grace mil cinq cens
et quatre. et de notre regne le premier. ainsi escript sur le reploy
par le roy, ala relacion du conseil et signe haneton
collationne a loriginal
par moy"
pardons,237.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen iegenwoirdigen ende toecomende
dat wij ontfanghen hebben die oetmoedige supplicacie van jacop
de cock scamel jonckman scipper belast met eender jonger huijsvrouwe
ende kinderen woenachtich te keldrecht in onsen lande van vlaenderen
inhoudende hoe dat omtrent onderhalff jaer geleden de voirs. suppliant
met cornelis lootsene gommaer de keersmakere alias wils ende meer
andere geweest is ten huyse van jan roelandts tavernier inde prochie
van hemi$$$ in onsen lande van brabant es gebuert dat alzoe zij
aldair hebben aende taefele geseten dat daer van buijten innegecomen
es een van huerlieder geselscap geheeten hennen casins seggende
gesellen hoe maecte ghijt aldus es de gans al oppe daer op dat
antwoirde de voirs. gommaer iaes al waerder noch meer want
deen steket in zijn tessche ende dander in zijn mouwe waerop dat
doen de voirn. cornelis zeyde wat leegt u daer aene ende smeet den
voirn. gommaer wils voer zijn aensicht met zijn vuyst seggende
houdt dat daer voren ende met dien geruchte zoe quam alzoe de
suppliant inde camere vragende wat schuylt hier daer op doen antwoirde
de voirs. cornelis lootsene maet oft geselle zij seggen dat wijt al
nemen oft in onse tassche ende mouwen steken daer op de voirs.
suppliant anwoirde wije seijt dat daer op cornelis zeijde gommaer
wils ende met dien nam de suppliant een hantbusse ende sloech daermede
den voirs. gommaer op zijn schouwere ende voirt nemende zijn dagge
pijnde hem te stekene daermede naer den voirn. gommaere maer en
geraecte hem nyet ende alzoe schiet tvoirs. geselscap zonder ijet
meer elck anderen te quetsen oft grieven ende des anderen daechs
alzoe jacop mijns vraechde tot den voirs. gommaer hoe hebdij ghy u
nu antwoirde de selve gommaer daerop het es al wel ick peijse
dat mij onthouden es in mijnen iongen tijt ende heeft de voirs.
gommaer gewracht gedroncken ende besich geweest drie oft vier
daegen naede quetsure zonder datmen aen hem eenich gebreck
sach vanden voirs. slage ende dat meer es alzoe hem de prochiaen
van hoboken die hem biechte ende het weerde heylich sacrament
gaff hem tevoren vraechde buyten biechten aengaende den voirs. twiste
zeyde daer op de selve gommmaer heere oft yemant mochte suspicieren
oft vermoeden dat dese siecte daer ick aen ligge soude zijn gecommen oft
uuytsponck oirspronck genomen hebben uuijt saken van sonmigen slagen
die ick ontfangen hebbe van sommigen scippers zoe gheve ick te
kennen dat ick dese ziecte lange inden lyve gedragen hebben ende
zoe verre ick quame van levenden lijve ter doot zoe ontdrage ick de
sleve scippers vander doot ende is daer nae gestorven ende
hoewel de suppliant partie geinteresseerde gesoent ende gebetert heeft
en soude nochtans midts beduchtende rigeur van justicien hem nijet
dorren vinden hanteren noch converseren in onsen lande van brabant
maer elders leven in groeter aermoeden ende miserien ten waere
dat hem onse gracie hier op verleent ware alzoe hij seeght o$$
daeromme zeer oetmoedelijck biddende besundere dat ons believen
wille hem te doen expedieren onse oepenen brieven van remissien in
sulcken saken gewoenlijck. waeromme zoe eest dat wij
die saken voirscr$$en overghemerct den voirs. jacop de cock
suppliant genegen wesende tot zijnder beden ende supplicatien ende
willende hem in dit stuck gracie ende genade prefereren voer
strangheyt van justicien hebben inden gevalle als boven vergeven
quijtgescholden ende geremitteert vergeven schelden quijte ende
remitteren uuijt sundelinger gracien bij desen onsen brieve tfeijt ende
dootslach boven verclairt metgaders alle peijne ende bruecke
corporelle ende criminele dair inne hij ter causen van dien met datter
aencleeft tegens ons ende justicie mesdaen ende mesbruyct mach
hebben ende hebben hem als dair aff wedergestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren midts desen onsen voirs. brieve tot zijne
goede faeme ende name in onsen voirs. lande van brabant ende allen anderen
onsen landen ende heerlicheyden ende tot zijnen onverbuerden goeden
indijen hijre eenige heeft gelijck ende in alder manieren als hij was
voer de toecompste ende gesciedenisse vanden feijte ende dootslage
voirs. imponerende hier op silencie ende een e$wich zwijgen onsen
procureur general van brabant ende allen anderen onsen iusticieren ende
officieren wie hij zij satisfactie ende beternisse eerst ende voer
al gedaen der partie geinteresseerde indyen die noch nijet gedaen
en es ende eenige daer toe staet civilijck allenlijck behoudelijc
oijck dat de voirs. suppliant gehouden werd tvoirs. feijt tegens ons
te beteren civilijck naer de gelegentheijt vanden mesdaet ende
en de faculteyt van zijnen goeden ende oyck te refonderen ende
betaelen de redelycke costen van iusticien indyen datter eenige gedaen
oft naergevolght zijn ter taxacien ende arbiterscepe van onsen lieven
ende getruwen riddere ende cancellier heeren jheronimo vander noot ende
den luyden van onsen raede in brabant die wij daer to$ committeren
ontbieden dairom ende bevelen den selven van onsen raede in brabant
dat voer hemluyden geroepen die ghene die daer over behoiren
geroepen te zijne zij procedere wel ende duechdelijck ter verifficacie
ende interinemente van desen naer huer voirme ende inhouden ende
dat gedaen ende die voirs. civile boete getaxeert gearbitreert ende
betaelt zynde in handen vanden ghenen van onsen ontfangers diet
behoeren sal die welcke gehouden werdt rekeningen bewijs ende reliqua
te doene tot onsen behoeff metten anderen penningen van zijnen ontfange zij ende
allen anderen onsen justicieren ende officieren wyen dit aengaen sal mogen
huerlieden sted$houderen jegewoirdich ende toecomende ende elck van hen besundere
zoet behoeren sal doen laeten ende gedoogen den voirn. suppliant van dese
onse gracie remissie quijtsceldinge ende pardoene zoe ende inder manieren
als voeren rustelijck ende vredelijck genyeten gebruijcken ende useren
sonder hem te doene oft te laeten geschien in lyve noch in goede
eenigen hinder letsel oft moyenisse ter contrarien maer indyen
zijn lijff daer oft eenige van zijnen onverbuerden goeden daeromme
gevangen gearresteert oft becommert waeren die stellen ende doen
stellen terstont ende sonder vertreck tot volcommen delivrancie want
ons alzoe gelieft ende ten eynde dat dit goet vast ende gestadich
blijve tot eeuwigen daegen zoe hebben wij onsen zegel hier aen
doen hangen behoudelijck in anderen saeken ons recht ende eenen
iegelijck tzijne in allen gegeven in onsen stadt van bruessele inde
maent van januario int jaer onsheeren duysent vijffhondert
een ende dertich van onsen keijserijcke tweeste ende van onsen
rijcken van spaengnen beyde den cecillien ende anderen txvie jaer?
aldus stont opde plycke gescreven byden keysere in zijnen raede
ende geteekent l. du blioul ende visa recepta
ghecollationneert tegens
doriginaele brieven by mij
de cock"
pardons,362.txt,"kaerle etc doen te wetene allen iegewoirdich ende toecomende dat
wy ontfaen hebben die oidtmoedige supplicatie van romment
raes arm scamel jonck man oudt xxviij jaeren oft daer omtrent woenende
onder barlaer in onsen lande van brabant inhouidende hoe dat hy suppliant
opten tweeden dach van hoymaent xvc xl des nu geleden is drie
jaeren hem gevonden heeft met eenen jan baten ten huyse ende herberge
van jan vercammen alias aerts tot barlaer voirs. om t samen te drincken
alwaer onder dandere woerden hy jan baten den selven suppliant tot
twee reysen op seyde zekeren peys die zy tanderen tyde gemaict
hadden van zekeren geschil tusschen hen daer te voeren gebeurt
nu eest dat corts daer naer de voirs. jan baten zyn tweede
oft derder gegaen es naer tkerchoff dair henlieden stocken
stonden bringende die ter voirn. herberge zeggende wederom
totten suppliant rombout ick en soude geenen peys met welcke
woirden hy suppliant hem buyten huys vertrack doen seyde een
matheeus vercammen totten selven rombout : meenede den suppliant
en salder alleen nyet syn mitswelcken hy matheeus wierp
eenen steen ende t selve gebeurt synde es hy suppliant wederom
in huys getreden uuyt treckende zynen deghen ende smeet
dairmede in een taefele waer naer hy suppliant uuyten huyse
gestooten wert ende es den voirs. jan baten zyn tweede oft
derder oick uuyten selven huyse gegaen hebbende vele steenen
om hem suppliant te worpene ende quamen den selven zoe bydat hy naer
hem stack ende keerden wederom deur rrn porte ten huyswaerts
ende liep oick de suppliant ter voirster duer waerts doen hy jan
baten wesende int huys stont ende crieerde van binnen opten
suppliant werpende naer hem duer de venstere met steenen ende
ondertusschen zoe wert hy suppliant geleyt by een meysen tot inden
vaerwech dair hy gehouden was maer ontghinck t selve meysen
ende siende dat de duer oepen ghynck dair zyne vianden$$ waeren
verhit van bloede ombedacht van zyn selven ende wesende mits zyn
jonckheyt scampige woirdden vande voirs. jan baten ende ontsprekelyck
gramscap als eenen uuytsiinich mensch ende sonder redene oft
verstant gebruyckende liep derwaerts met eender picke stekene
alsoe die duer oepen ghinck ende heeft den selven jan vercammen
zynen weert by crancke fortinne geraect inden buyck onwetens
ende onverhuts ende de steke ontfaen zynde seyde de voern.
jan wie steect my daer wairop hy suppliant antwoirde seggende
ic hannen aerts raeck ick u dair doet es my leet ende hy
suppliant hem maecte aen tloopen van welcker steke de selve
wylen jan vercammen den derden dach daer nae deser werelt
overleden es begheerende nochtans voir zyn afflivicheyt in zyn
sieckbedde aen zyn vrienden hieraff nemmermeer wraecke
op hem suppliant te doene ondertusschen es de voirs. jan baten
teghen$$ wyen hy suppliant geschil hadde den selven overleden
comen bezoucken die hem seyde gaet van my want om uwen
wille hebbe ick dit gecregen ter cause van welcken feyte
hy suppliant vresende rigeur van justicie nyet vryelyck en dierf
hanteren onse landen ende heerlicheden al eest dat hy noch
wesende een jonck geselle ende een arm cleermaker van zynen
ambachte andersins es altoos geweest van goeden ende eerlycken
regimente$$ sonder oynt yemanden mesdaen te hebbene ende oick dat
hy peys heeft met partie geinterresseerde ten zy dat onse
gracie hem hierop verleent worde alsoe hy seyt ons dairomme
oidtmoedelyck biddende. soe eest dat wy de sake voirs.
over gemerckt ende hier op gehadt dadvis van meyer ende
scepenen van onsen voirs. dorpe van barlaer den voirgenoemden suppliant
geneycht wesende tot zynen beden ende supplicatie sunderlinge in
faveur van ons blyde wedercompste in onsen landen van
herwaerts on$$ hebben inden gevalle als boven geremitteert quytgescolden
ende vergeven remitteren scelden quyte ende vergeven uuyt onsen sunderlinger
gracien by desen tfeyt ende dootslach boven vercleert mitsgaders oick
alle peningen ende amende corporelle ende criminelle dair inne hy
hem overmits ende uuyt saken van tgene den voirs. in$$ tegens ons
onse hoocheyt ende justicie eenichssins mach hebben ontgaen ende
hebben hem dyen aengaende gerestitueert ende gestelt restitueren ende
stellen by desen tot zynen goede fame ende name in ons lande en
heerlich hertogdome van barbant ende allen anderen onsen landen ende heerlichheden
et$$ tot zynen ongeconfisqueerden goeden indien hy eenige heeft gelyck hy
was voer den voirs. dootslach imponerende hierop een eeuwich
zwygen ende silence onsen procureur generael ende allen anderen onsen
rechteren justicieren ende officieren ons voirs. lants van brabant
wie zy syn satisfactie nochtans yerst ende alvoeren gedaen der
partien geinterressert soe verre die noch nyet gedaen en waere civilyck
alleenlyck behoudelyck nochtans dat de voirn. suppliant gehouden
sal syn tselve feyt tegen ons te beteren civilyck naeder gelegentheyt
der mesdaet faculteyt van zynen goeden ende onsen ordinantie
daerop gemaict ende oick te betalen die redelycke
costen van justicien indien eenige dairom gedaen ende
naer gevolght zyn ter taxatien ende arbiterscepe van onsen
lieven ende getrouwen den cancellier ende luyden van onsen rade
in brabant die wy dairtoe committeren ontbieden dairom
ende bevelen den selven van onsen rade in brabant dat
voir hen geroepen die ghene die dairom behoiren sullen
geroepen te zyne zy procederen wel ende deuchdelyck
totter verificatie ende interinemente van desen iegenwoirdigen
brieve welck interinement de selve suppliant schuldich sal
syn te versuecken in onsen voirs. rade binnen eenen halfven
jaer naestcommende op de pene te verbeuren deffect
van desen ende dat gedaen ende de voirs. amende
civile ende costen van justicien getaxeert ende betaelt
zynde alst behoirt van welcker amende onsen ontfangere
vanden exploicten van onsen voirs. rade of andere
onse officier dient behoiren sal gehouden wert ontfanck
te maken rekeninge bewys ende reliqua te doene
tot onsen proffyte metten anderen penningen van zynen
ontfange zy onse drossaet van brabant meyer van
barlaer ende alle andere onse ende ons vassallen
oft smaelre heeren rechteren justicieren ende officieren
ons voirs. lants van brabant ende van overmaze
hoedanige die syn oft wesen mogen tegewoirdich
ende toecommende huere stedehouderen ende elcken van hen
soe hem dat toebehoiren ende aengaen mach den voirs.
suppliant van deser onser tegenwoirdige gracieen remissien
ende quytsceldingen inder manieren voirs. peyselyck
volcommelyck ende tot eeuwigen dagen doen en de laten
genyeten ende gebruycken sonder hem te doene noch te
laten geschien nu noch in toecomende tyde in lyve noch
in goede , eenich hinder letsel oft moeyenisse ter contrarien
maer indien zyn lyff oft eenige van zynen ongeconfisqueerden
goeden waeren dairomme gevangen becommert oft gearresteert
dat zy die terstont stellen oft doen stellen tot volcommen slakinge
ende delivrancie want ons alsoe gelieft ende ten eynde
dat dit goet vast ende gestadich blyve tot eeuwigen
dagen zoe hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen
behoudelyck in anderen zaken ons recht ende eenyegelyck
dessyns in allen. gegeven in ons stadt van bruessele
inde maent van december int jaer ons heeren duysent
vyff hondert ende dryenveertich van onsen keyserrycken
txxiiij ende van onsen rycken van castillien ende
anderen txxviije. aldus gescreven opte plycke
byden keyser in zynen rade ende onderteekent
de zoete. visa recepta
gecolloconeert ende bevonden accorderende
met zynen originale
gecollacioneert ende bevonden accorderende
met zynen originale
n facuwez"
pardons,261.txt,"kaerle etc. doen condt allen luyden nu zynde ende naemaels
wesende dat wy ontfangen hebben die oetmoedige supplicacie
van aernt de hane cuypere woenende binnen onser stadt van
antwerpen inhoudende hoe dat hy suppliant op sinte marc$
dach inden jaere van xxxiii is gegaen met zekeren geselcape
te wetenen jacoppe faes willemen de dryvere wageman janne
opten hoff den ouden ende daneelen montcaert des voirs.
jacops zwagere in eenen hoff gestaen by sinte michiels
cloostere om aldaer te clossene oft anderssins metten cloot
te spelene ende aldaer ghespeelt hebbende hadden zy drye
oft vier potten wyns te voeren gewonnen ende zyn daernae
tsamen gecomen tot inde camerstrate inde herberge
geheten den salm daer zy die winninghe verdroncken hebben
ende noch eenen oft twee potten boven deselve winninge meer
verdroncken hebbende hebben zy underlinge daeromme gespeelt
ende alsoe spelende tot opden avont toe tusschen zess ende
zeven uren soe is ghebuert dat de voirs. suppliant ende noch
eenighe vanden gelaechs genooten hen hebbende quyt ende
vry gespeelt ende is ten lesten alsoe tselve spel gecomen
tusschen den voirs. janne opten hoff ende den voirs. jacoppe
faes die alsoe tegen malcanderen om tghene des daer quytt
quaet quam spelende heeft de suppliant staende aender tafelen
tspel gade geslagen tellende die screnen die elck winnere
aen zyn zyde vuyt dede oft vuyt doen moeste dwelcke ziende
de voirs. jacop zeyde totten suppliant zeere hoochmoedelyck
dese oft gelycke iniurieuse ende affdragende woirden ghy
lecker ghy rabbant wat hebdy u ons speels te moeyen
zwyght ghy ghy en hebt een cruyce nyet in uwe borse
ende ghy wilt nochtans overal den haen maken de voirs.
suppliant merckende dat de voirs. jacop verstoort ende
gram werde antwoirde hem quettelycke woirden
seggende jacop en willes doch nyet qualyck nemen ick
en telle tspel nyet u te leede maer tot elcx profyte
hadde ick oyck geweten dat u nyet lief en hadde
geweest ick zoudt gelaten hebben daeromme bidde ick u
om goidswille weest doch te vreden ende is alsoe
tselve gekyff duer tusschen spreken vanden voergenoempte
goede mannen ende ommesitters ter neder geleeght ende
doot ghedroncken ende ten lesten tgelach gerekent zynde
ende voer den meesten deel byden voirs. jacoppe als meest
verloren hebbende betaelt synde soe eest opten avont gecomen
soe dat goeder luden maeltyt werde dwelck aenmerckende
de voirs. suppliant als wesende een gehoudt man hebbende
wyff ende kinderen ende houdende winckel van zynen
ambachte is vander tafelen op gestaen ende heeft zyn
cappe genomen om nae huys te gaene ende tselve
ziende de voirs.jacop heeft hem op gherecht seggende
ende roepende totten suppliant ghy lecker ghy rabbant
waer gaet ghy betaelt u gelach ende dan gaet daer
op de voirs. suppliant seyde siet jacop tgelach is al betaelt
de reste heeft mijn stiefvader betaelt soe dat de weerdt
onser alder wel te vreden is ende en waer hy mynder
oyck nyet te vreden ic wilde hem myn cappe laten te
pande de voirs. jacop daer op seggende jae jae tis al
goet als u stiffvader ende ick ghelt te leenen hebben ghy
coompt hier ende maect den haen op andere luyden borze
ghy en hebt selfs een cruyce in u borse nyet ghy lecker
ghy abbant ende tselve te meer rysen verhalende
ende persevererende inde selve ende meer andere dier
ghelycke woirden roepende ende blamerende den voirs.
suppliant voer tgheheel geselschap soe dat de voirs. suppliant
gecommoveert ende geturbeert is geworden duer schaempte
ende is met eenen heeten ende grammen moede den voirs. jacoppe
die nyet en cesseerde vanden suppliant met leelycke affdragende
woirden te oblatrerenen ende iniurierenen innegegaen ende
heeft den selve met eenen opstekere omtrent der schouweren
eenen steeck gegeven daer aff deselve terstont ende corts
naeden voirs. steeck van levende lyve ter doot gecomen
is wiens ziele god benaden wille ende gemerct
tselve langen tyt geleden is tyt ende die suppliant te meer
reysen aenden vader des voirs. jacops geheeten cornelis
faes heeft doen bidden ende versuecken omme de soene te
willen laten maken soe en heeft de vader daertoe noyt
willen verstaen nemende syne excusatie ende onschult
op eenen zynen zoenen den welcken de montsoennige vanden
voirs. afflyningen synen bruedere competeert woenende is
in calcoeten sonder by wesen vanden welcken hy nyet doen en
wille hoewel nochtans men overal nyet en weet weder
die doot oft levende is want hy menige ende veel jaeren
vuyten landen van herwaert sonder geweest is soe dat
by desen vuyt setten vanden vadere de voirs. suppliant wesende
een jonck gehouwt man belast met wive ende kinderen
ende die zyn broot gheerne winnen soude geschapen wa$
nemmermeer tot peyse oft soeninge te comenen ende alsoe
hem moeten blyven houden buyten onsen lande van brabant
in miserien ende armoede tot zynre zynder huysvrouwen
ende kinde grooter ongenuechte verdriete ende achterde$
ten ware dat onse gratie ende genade hem hier op
worde geextendeert ende verleent alzoe hy suppliant
seeght ons daerom oitmoedelyck biddende soe
eest dat wy desen aenghesien geneyght wesende ter beden
des aernts de hane suppliant ende willende hem in dit stuck
prefereren van justicien besundere ter eeren vander bitter
pasie ende lyden onserheeren jehsus christus dwelck hy opten
goeden vrydach voere de zalicheyt van allen menschen
geleden heeft hebben den selven suppliant inden ghevalle
als boven quytgeschonden geremitteert ende vergheven
schelden quyte remitteren ende vergheven vuyt sunderlinge
gracien by desen onsen brieve tfeyt ende dootslach
boven geruert midtsgaders alle offensie ende bruecke
corporelle ende criminelle daer inne hy ter causen
vorscreven midts dat daeraen cleven mach tegen ons
ende justicie mesdaen ende mesbruyckt mach hebben
ende hebben hem daer aff wedergestelt ende gherestitueert
stellen weder ende restitueren tot zynen goeden name fame
ende geruchte in onsen voirs. lande ende hertoighdomme van
brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheyden
ende tot zynen onverbuerden goeden indien hy eenighe onder
ons heeft gelyck ende in alder manieren soe hy was
voer de toecompste vanden voirs. feyte imponerende hier
op een eeuwich geswych onsen procureur generael in brabant
onsen marcgrave van antwerpen ende allen anderen
onsen justicieren ende officieren wie zy zyn satisfactie
ende beternisse ierst ende voer al gedaen der partie
geinteresseerde indien die noch nyet gedaen en zy ende
eenige daer toe staet civilyck alleenlyck behoudelyck
dat de suppliant gehouden zal zyn tvoirs. feyt tegen ons
te beteren civilyck naede gelegentheyt vander zaken ende
betalen de costen van justicien daerom gedaen ende te
doene allet ter taxatien ende moderatien van onsen
lieven ende getruwen de cancellier ende luyden van
onsen raede in brabant die wie daer toe gecommitteert
hebben ende committeren by desen ontbieden daerom ende
bevelen den selven onsen cancellier ende raedtsluyden
dat voer hen gheroepen die ghene daerom behoiren
gheroepen te zyne zy procederen wel ende duechdelyck
ter verificatie ende interinemente van desen ende totter
taxatie ende moderatie vander voirs. amende ende
costen alsoe zy sullen bevinden behoirende welck
interinement de voirs. suppliant gehouden sal zyn te versueckenen
ende hem in persone te presenteren in onsen voirs. rade
binnen eenen jaere naestcomende op de pene van te verbuerenen
deffect van deser ende dat gedaen ende die voirs. a
amende ende costen van justicien getaxeert ende
betaelt zynde in handen vanden ghenen dien dat behoiren
zal zy onse voirs. procureur generael in brabant onse voirs.
schoutet ende marcgrave van antwerpen ende alle
andere onse rechteren justicieren officieren ende ondersaten
iegewoirdigt ende toecomende dien dat aengaen sal mogen
huere stedehouderen ende eenen ieghelycken van hen besundere
soe hem toebehoiren zal doen laten ende ghedoogen
den voirs. suppliant van deser onser iegewoirdigher
gracien remissen ende pardoenen ende van alle den
inhouden van desen inder vuegen ende manieren voere
verhaelt rustelyck vredelyck volcomelyck ende
eeuwelyck genyeten ende ghebruycken sonder hem
te doene noch te laten gheschieden nu noch in toecomende
tyden eenich hinder letsel oft moeyenisse aen lyve noch
aen goeden ter contrarien maer indien syn lyff oft
eenighe van zynen goeden daerom gearresteert becommert
# sy hier af verantwordt
byden ontfanger
vanden exployten
oft belet waren dat zy die setten ende stellen oft doen setten
ende stellen terstont ende sonder vertreck tot gheheelder
ende volcommender delivrancie want ons alsoe ghelieft
ende ten eynde dat dit vast ende ghestadich blyve
tot eeuwighen daghen zoe hebben wy onsen zeghel hier
aen doen hangen behoudelyck in anderen dinghen
onsen rechten ende eenen yegelycken anderen dessyns gegeven$
in onser stadt van bruessele opten goeden vrydach inde
maent van april int jaer onserheeren duysnet vyffhondert
ende vyffendertich van onsen keyserycke txviie ende
van onsen rycken van castillien etc. txxie aldus stont
ghescreven opde plycke byden keyser ende
gheteekent $ wiele visa recepta
ghecollacionneert tegens
dorigynale brieven by my
decock"
pardons,407.txt,"kaerle, etc. doen te weetene allen jegenwoirdich ende toecommende / alzoe inde
compste van onsen zeere lieven ende beminden zoene den prince van spaengnien
in onse landen van herweertsomer jan van schelle wonachtich tot strombeke,
by onse stadt van vilvoorden in onsen lande van brabant arm scamel man /
belast met wyf ende vyf cleynen kinderen, preeter van zynder neringen den
selven onser zoene gepresenteert heeft zyne suplicatie versueckende byder
zelver gracie remissie ende pardoen vanden feyte ende dootslach daer inne
gementioneert te wetene hoe dat lyve vercammen dewelcke een
ongehuwet persoen was dissoentelick ende oneerlick huer leven duerbringende
in hoerye ende dievene zulckx dat tot meer stonden de suppliant als officier
geoirsaeckt was huer van heuren quaden regimente te straffene ende
calangieren ende oock van rechtswegen te pandene om de dieverey die
zy den goeden lieden dagelicx aendede zoe dat deselve lyve huer leven verondeert
heeft tot meer stonden te zeggene den suppliant achter rugge dat hy met
huer oneerlick zoude willen te doene hebben twelcke nochtans zoe nyet
en was dwelck den suppliant spytende ende verdrietende hem ons oock
scamende is gebuert inde maent van meye xvc negenenveertich 1549
dat hy suppliant commende gaende van een beke is met meer andere
geselscap om nae huys te gaene ende commende omtrent een zieckhuys
daer de vorseyde lyve woenachtich was hebben zy luden sonder eenich erch
te vermoyene hen daer willen scuylen alzoet regenachtich weder was
alwaer de suppliant vernemende de zelve lyve staende in huer dueren zeyde
tot haer doet u moeder ghy hoere om den achterklap wille die zy van
hem gedaen hadde waerop de voirseyde lyve seyde ick en ben hoere maer
ghy hadt wel willen eene van my maken verwytende voirts den suppliant van
eenen ketele die hy huer afgepact hadde zeggende gheeft my mynen ketele
oft vercoopten op den kerckmuer en dat hy beter is dan een stuiver geeft my
dat weder / dit ende diergelycke woirden geresen zynde heeft de suppliant
hem daer inne vergrampt. ende heeft zijn scuppe de welcke hy in zyn
handt hadde genomen ende heeftse metten pomte ? vander scuppe n geraeckt
ende gequetst boven op haer hooft van welcker quetsueren de voirseyde lyve
duer oock dat zy verrot was van lammicheden ende vanden pocken gaeten
ende zeeren op haer lyff hebbende zekeren dagen daernae overleden is
ten grooten leetwesen vanden suppliant den welcken tselve feyt minnelyck voer
wet vergeven heeft begeerende op hueren vrienden dat zy daer af geene
wrake doen en zouden aenmerckende hier ongelyck voirseyd nochtans de
voirseyde suppliant vreesende riguer van justicien nyet en zoude dorren noch
willen vryelick hanteren, noch frequenteren in onsen landen ende heerlicheden,
tot zynder geheelder verderffenisse ten zy dat onse gracie ende genade hem hierop
verleent wordde ons daeromme oitmoedelick biddende ende onse voirnoemde
zoene ons gerepresenteert hebbende de voirseyde supplicatie omme op dinhouden
van diere te useren van onse gewoenlicke gracie ende genade soe eyst dat
wy aenschauw nemende opde toecompste van voirnoemde feyte ende dootslach ende
ter begeerten van onse voirnoemde zoene willende by zyn faveur ende ter consideratie
van zyne voirseyde compste in voirnoemden landen van herwertsomer den voirseyden suppliant
prefereren gracie ende genade voir riguer ende strangheyt van justicien ende hierop
gehadt tadvis van meyer ende scepenen van strombeke voirseyd hebben inden gevalle
als boven geremitteert quitgescolden ende vergeven remitteren scelden quite
ende vergeven vuyt onser zunderlinger gratien by desen onsen brieve tfeyt ende
dootslach boven verclaert, mitsgaders alle penen ende amenden corporelle ende
criminele daer inne hy hem overmits ende vuyt saken van tgene des voirsyd is
tegens ons onse hoecheyt ende justicie eenichssins mach hebben ontgaen / ende
hebben hem dien aengaende gerestitueert ende gestelt restitueren ende stellen
tot zyn goede name ende fame in onsen voirseyden lande ende hertochdomme van brabant
ende van overmaze ende anderen onsen landen ende heerlicheden ende tot zynen
ongeconfisquerden goeden indien hy eenige heeft gelyck als hy was voir de
toecompste vanden voirseyden dootslach imponerende hierop een eeuwich zwygen
ende silencie onsen procureur generael ende allen anderen onsen rechteren justicieren ende
officieren onsses voirseyden lants van brabant ende van overmaze wie zy zyn satisfactie
nochtans yerst ende alvoeren gedaen der partyen geinteresseert indien die noch
nyet gedaen en is civilick alleenlick behoudelick nochtans dat de voirseyde
suppliant gehouden zal zyn tselve feyt ende dootslach tegens ons te beteren civilick
naer de gelegentheyt vander mesdaet faculteyt van zynen goeden ende onsen
ordonnancie daerop gemaect ende oock te betalen die redelycke costen van
justicie ter cause voerscreven gedaen ende naer gevolcht indien datter eenige
geschyet zyn / ter taxatie ende arbiterscepe van onsen lieven ende getrouwen
den cancellier ende luden van onsen rade in brabant die wy daertoe committeren
ontbieden daeromme ende bevelen den voirnoemde van onsen rade in brabant dat voer
hemluden geroepen die gene die daeromme behoiren zullen geroepen te zyne zy procederen
wel ende duechdelick ter verifficatie ende interinemente van desen onsen tegenwoirdigen
brieve naer huere voirme ende inhouden welck interinement de voirsnoemde suppliant
gehouden wert te versuecken ende desen onsen brief hemluden presenteren binnen eenen
halven jaere naestcommende naer date van dese opde peyne te verliesen deffect
van dien ende dat gedaen ende de voirseyde amende civile ende costen van justicien
getaxeert ende betaelt zynde / alst behoert van welcker amende onsen
ontfanger vanden exploiten van onsen voirseyden rade in brabant oft andere onse
officier dient aengaet gehouden wert ontfanck te maken rekening bewys ende
reliqua te doene tot onsen prouffyte metten anderen penningen van zynen ontfange
by onse drossaert van brabant amman van brussele ende alle andere onse ende
onser vassalen oft smaelre heeren rechteren justicieren ende officieren onser
voirseyden landts van brabant ende van overmaze wien dat aengaen sal mogen oft
hueren stedehouderen jegenwoirdich ende toecommende ende eeney eenyegelick van
hen zoe hem toe behoiren zal doen laten ende gedoigen den voirnoemden suppliant van dese
onse jegenwoirdige gracie remissie ende quitsceldinge zoe ende inde manieren als
boven / rustelick vredelick ende eeuwelick genyeten ende gebruycken / sonder
hem te doen noch te laten geschien nu noch in toecommenden tyde in lyve noch in
goeden eenich hynder letsel oft moyenisse ter contrarien in eeniger manieren
maer indien zyn lyf oft eenige van zynen ongeconfisqueerden goeden waeren
daeromme gevangen becommert oft gearresteert dat zy dit terstont stellen oft
doen stellen tot volcommen slakinge ende delivrancie want ons alzoe belieft
ende ten eynde dat dit goet vast ende gestadich blijve tot eeuwigen dagen / zoe
hebben wy onsen zegel hieraen doen hangen behoudelick in anderen saken ons recht
ende eenyegelyck tzyne in allen gegeven in onse stadt van brussele inde
maent van februario int jaer ons heeren duysent vyfhondert vyftich van onsen
keyserycke txxxi te ende van onsen rycken van castille ende andere txxxvte
aldus gescreven opde plycke byden keyser ende geteekent l de zoete
visa recepta
gecollationeert ende bevonden accorderende
metten originalen brieven by mij
handtekening $$$$ facuwez $$$$###
ende hier af verantwoirdi$$ by den ontfanger vanden exploiten"
pardons,274.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen tegenwoirdighe ende
toecommende dat wy ontfangen hebben die oetmoedige
supplicatie van joes halfrose de jonghe inhoudende hoe dat hy
omtrent half meerte xvc xxxv sat en dranck inden hert
int wermoesbroeck alhier te bruessele aldair doen inne
quam wylen doen levende hennen claes den wecke hy suppliant
noyt gesien en hadde ende heeft dese wylen hennen
dairoick gedroncken met twee vrouwen by hem zittende
dairaff die een zeyde totten suppliant dat zy zyn vader
wel kinde ende vraeghde hem oft hy hendrick haveloes
zoene nyet en was waer op de suppliant antwoirde jae ic
doen die voirs. overleden vraechde totten selven suppliant
wat hy in zyn gelach te spreken hadde dwelck hy
suppliant hoirende zeyde tot hen ic en spreke u nyet
toe ic spreke de vrouwe toe doen die overleden noch
nyet cesserende van woerden te maken ende questie
te zoucken nam eenen pot ende woude naer tsuppliant
hoeft worpen dat ziende de voirs. suppliant om te
beletten dat hy nyet gegraest en zoude worden namp
een tange ende woude hem toe mair zy werden beyde
gehouden zoe datter gheen arch af en geschiede doen
stiet den wert den voirn. overleden uuyten huyse ende
namp hem zyn mutse om zyn gelach waer naer die
suppliant dair noch een halfure bleef drincken ende dit
gedaen zynde zoe ghinck hy spuuliant buyten huyse mits
welcken die overleden hem volghde dwelck die suppliant
gewaer wordende om twist te schouwen ghinck tot
willem spierinck in huys dair die overleden den suppliant
uuyten huyse riep seggende compt uuyt ghy verrader
ghy dief welcke injurieuse woerden die suppliant
hoirende ende hem dair inne zeer vergrammende heeft
uuyt hitte van bloede eenen stock genomen ende es
dairmede uuytgecommen mits welcken soe gaf die
overleden hem suppliant eenen slach op syn hoeft dat hy
suppliant ter eerden viel waer naer hy suppliant opgestaen
es ende heeft hem eenen slach gegeven metten voirs.
stocke zoe dat die zelve hennen claes tsanderdaaechs
snachs dair af gevaeren es van levende lyve ter doot ende
hoewel dit feyt gecommen is ten grooten verdriete ende
onghenoechte vanden suppliant mits dat die overleden
tzelve op hem zeer versochte ende hem injurierde ende
soe dat hy suppliant zyn lyff moeste verweren dies nyet
min vreesende rigeur van justicie en soude nyet
vryelyck dorren hanteren in uwen onsen landen ende heerlicheden
hoewel hy tot twee oft drie reysen toe heeft doen
vergaderen die inge geinteresseerde partie om uuyt
leetscap vanden toecompste van tvoirs. feyt met hemluyden
minnelyck te accorderen van huerluyden interest civil
soe dat hy gescapen es altyt dair uuyt te moeten blyven
tzynder eeuwiger bederssenisse ten zy dat hem hierop onse
gracie ende genade verleent worde alzoe hy seegt
ons dairomme oetmoedelyck biddende soe eest dat wy
de zake voirs. overgemerct ende hierop gehadt tadvys
van onsen welbeminden die burgemeesters scepenen ende
raidt onser stede van bruessele den voirn. joes halfrose
in dit stuck geracie ende genade prefereren voere rigeur
van justiecie hebben inde gevalle als boven vergeven
quytgeschonden ende geremitteert vergeven schelden
quyte ende remitteren uuyt onse zunderlinge gracie mits desen
tfeyt ende manslach boven geroert mistgaders alle peyne
ende boete corporelle ende criminelle dairinne hy ter cause
van dien mit diesser aencleest tegens ons ende justicie
misdaen ende misbruyct mach hebben ende hebben hem als
hier aff wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende
restitueren tsynder goeder fame ende name in onsen lande
van brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheden
mitsgaders tzynen onverbuerde goeden in dien hyer eenige
heeft alzoe hywas voere de toecompste vanden manslach
voirs. imponerende hierop een eewich zwygen ende silencie
onsen procureur general ende allen anderen onsen rechteren
justicieren ende officieren wye zy zyn satisfactie
ende beteringe eerst ende alvoeren gedaen der geinteresseerde
partyen indyen die noch nyet gedaen en is ende
eenige daertoe staet civilyck alleenlyck behoudelyck
dat de voirn. suppliant gehouden wordt tzelve feyt iegens ons
te beteren oyck civilyck naer de gelegentheyt vander
misdaet ende faculteit van zynen goeden ende oyck te
refonderen ende betalen de redelycke costen van justicien
indien hieromme eenige gedaen zyn al ter taxacie
ende arbiterscepe van onsen lieven ende getrouwen die
cancellier ende luyden van onsen raede in brabant die wy
dairtoe committeren den welcken wy bevelen dat voer hen
geroepen die ghene dier behoiren geroepen te zyne
zy procederen wel ende dueghdelyck ter verificatie
ende interinemente van desen naer huere vorme ende
inhouden ende tot taxacie ende arbiterscepe vander
amende civile ende costen van justicien voers. ende
# sy hieraf verantwordt
byden ontfaner vanden
exploiten
dat gedaen ende voirs. amende civile getaxeert
ende betaelt zynde in handen van onsen ontfanger diet
behoiren die welcke gehouden wert daeraf ontfanck te
maken rekeninge bewys ende reliqua te doene
tonsen proffite metten anderen penningen van zynen ontfange
zy ende allen anderen onsen rechteren justicieren ende
officieren tegenwoirdich ende toecommmende hueren stedehouderen
ende een yegelyck van hun bezundere zoe hem toebehoirenn
sal doen laeten ende gedoegen den voirn. suppliant van dese
onse gracie remissie quytschelinge ende pardoene ende
van allen den inhoude van desen inder vuegen ende manieren
voeren verhaelt rustelyck vredelyck volcommelyck ende
eeuwelyck genieten ende gebruycken sonder hem te
doene noch te laeten geschien nu noch in toecommende
tyden aen lyff noch aen goet eenich hinder letsel oft
moyenisse ter contrarien maer by alzoe zyn lyf oft
eenige van zynen ongeconfisqueerde goeden daeromme
gevangen becommert oft gearresteert waeren dat zy die
stellen terstont ende zonder vertreck tot geheelder
delivrancie want ons alzoe gelieft ende ten
eynde dat dit goet vast ende gestadich blyve
teewigen daghen soe hebben wy onsen zegel hieraen doen
hangen behoudelyck in anderen zaken ons recht ende
eenyegelyck tzyne in allen ende dat de voirn. suppliant
binnen een jaer naestcomende desen onsen brief presenteren
zal ende dinterinement versuecken opte peyne
deffecte van dien te verliesen ghegeven in
onse stadt van bruessele inde maent van
october int jaer onsenheeren duysent
vyffhondert ende zessendertich van onsen
keyserycke txviie ende van onsen anderen rycken
van spaengnen ende castillen anderen $ txxie
opde plycke stont ghescreven byden keyser in
zynen raede ende gheteekent l du blioul
visa recepta
ghecollacionneert tegens
doriginale brieven by my
decock"
pardons,359.txt,"kaerle etc doen te weeten allen tegewoirdich ende toecomende dat wy ontfaen
hebben die oidtmoedige supplicacie van henrick stierkens inhoudende hoe
dat hy suppliant op den aerssschot kermesse dach over een jaer geleeden
vergadert es geweest met henric van malcotte ende meer anderen
goede luyden tot wesemaele in een taverne om aldaer minlyc met
melcanderen eenen pot biere off twee te drinckene ende naedyen hy
met melcanderen een wyle tyds gedronken hadde begonste die
suppliant ende henric van malcotte voirschreven te spreecken van een beempdeken
dat die voirschreven van malcotte daer te voeren tegen den suppliant gecocht ende
ende gebruyct hadde een wyle tyts ende daeraff den suppliant noch
competeerde vier carolus guelden die hy den voirschreven van malcotte heysschte
om de betalinge daeraff te hebben met noch drye carolus gueldenen
van eenen buffelsschen culdere die maelcot tegen hem suppliant oick
gecocht hadde alletwelcke de selve henric van maelcotte hoirende
seyde totten supliant dat hy hem de mate vanden beempdeken
nyet gelevert en hadde eggen dat hy hem gheene schuer en kende
ende daeromme geven en soude waerop die suppliant seyde myn$
alsoe myn goet te cryghene siet henric schelt my quyte vander
coopmanscap ende gheeft my wederomme het hoy dwelck ghy
daeraff ewech gevuert hebt ick ben tevr... antwoirden
dat hy den suppliant nyet geven en soude soe heeft den suppliant geseyt
beroert wesende van bloede henrrick al zy $ zeer hoeveerdich ghy
sult my nochtans betalen zoe wel van den drye rynsgulden als
vanden beempdeken het zy nu off op anderen tyt off ick soude u
eenen pot op u backhuys werpen nemende met dyen eenen pot
vander taeffelen ende werp daermede naden voirschreven maelcotte
sonder hem te geraecken soe dat henrick van maelcotte op stont tre$$
vuyt eenen opstekere meynende daermede den suppliant inne te vaeren
ende te evelen van zynen lyve soe dat die suppliant vuytt$$ zynen
deghen slaende daermeden naer den voerschreven maelcotte hem geraeckende
aen zyne handt dit aldus een wyls tyts gepasseert zynde es de
voirschreven van maelcotte buyten huyse gegaen vindende voer de deure
staen eenen stock als een hallebaerde ende heeft den selven
genomen ende daermede naeden suppliant gecomen hem stootende een
wonde in zynen buyck zoe dat hy suppliant **doorhaling dat gevoelende
meynende dat hy doerstoken was heeft met zynen deghen geslaghen
nae den voirschreven van maelcotte gevende hem een wonde op zyn hooft
in sulcker vueghen dat hy ter eerden viel van welcker quetsuren
de selven maelcotte binnen acht off thien dagen daernae van lyve
ter doot gecomen es ende dat meestdeel als sommige surgynen
vercleert hebben dat die wonde qualyc gecureert was als van eenen
hem der cyrurgien nyet verstaende welck feyt den suppliant vuyt
gronde zynder herten leet is hebben daernae tot diversche?
ston$$ vele eerlycke? luyden gesonden aen de partye geinteresseerde
omme met hen eenen peys te maekene daertoe hy nochtans
gheenszins heeft cunnen geraken wat vervolch off costen
daeromme gedaen heeft maer heeft hem altyts $$ moeten
fugityff ende opt gewyde houden tot grooten verdriete ende
armoede van zynder huysvrouwe ende kinde ende beduchtende trigeur
van iusticien en soude hem nyet dorren vinden binnen onsser lande
van brabant ten waere tselve feyt by ons geremitteert ende
vergeven waere ons daeromme oidtmoedelyc biddende dat aengesien
tgene ees voirschreven is ende dat hy suppliant een schamel man es
geloevende binne twee maenden hier nae der geinteresseerde
partie te voldoene ons? gelieven wille daeraff te doen
expedieren onse brieven van remissie in behoirlycker vorme
soe eest dat wy dese saken overgemerct den voernoemden suppliant geneycht
wesende tot synder beden ende supplicatie hebben inden gevalle
als boven geremitteert quitgescolden ende vergeven remitteren
schelden quite ende vergeven vuyt onser zunderlinger gratien
by desen tfeyt ende manslach voiren vercleert mitsgaders oick
alle peynen ende amende corporelle ende criminelle daerinne
hy hem overmits ende vuyt saken van als voirschreven is tegen
vuyt onse hoocheyt ende iusticie eenichssins mach hebben
ontgaen ende hebben hem dyen aengaende gerestitueert ende gestelt
restitueren ende stellen by desen tot zyn goede fame ende name
in onsen voirschreven lande ende hertoeghdomme van brabant ende allen
anderen onsen landen ende heerlicheden ende tot zynen ongeconfisqueerden
goeden indien hy eenige heeft gelyk als hy was voer den voirschreven den
dootslach imponerende hierop een eeuwich zwyghen ende
silencie onsen procureur generael ende allen anderen onsen rechteren
iusticieren ende officieren ons voirschreven lants van brabant wyt zy
zijn satisfactie nochtans yerst ende alvoeren gedaen der
geinterresseerde partie soe verre die noch nyet gedaen en
waere ...lyck alleenlyck behoudelyck nochtans dat de
voirnoemden suppliant gehouden zal zyn tselve feyt tegen ons te
beeteren ...lyck naer de gelegentheyt der mesdaet faculteyt
van zynen goeden ende onsen ordinancie daerop gemaekt ende
oick te betaelene die redelycke costen iusticien indyen
eenige daeromme gedaen ende naergevolchgt zyn ter taxatie
ende arbiterscepe van onsen lieven ende getrouwen den cancellier
ende luden van onsen rade in brabant die wy daertoe commiteren
ontbieden daeromme ende bevelen den selven van onsen raede in
brabant dat voer hen geroepen de gehene die daeromme behoiren
sullen geroupen te zyne zy procederen wel ende deuchdelyck
totter verificatie ende inetrinemente van desen tegewoirdigen briefve
welck interinement deselve suppliant sch...dich sal zyn te versoucken
in onsen rade binnen eenen halfven jaere nae $$
opte peyne te verbueren deffect van deser ende dat gedaen
ende de voirschreven amende civile ende costen van iusticien
getaxeert ende betaelt zynde alst behoirt van welcker
amende onsen ontfanger vanden exploicten van onsen? voirseyde
rade of andere onse officier dient behoiren sal gehouden werdt
ontvanck te maken rekeninge bewys ende reliqua te doen
tot onsen prouffyte metten anderen pen... van zyne onfvange
zy onse drossaet van brabant meyer van loeven meyer van wesemalt
ende alle andere onse ende onser vassallen of smaelre heeren
rechteren iusticieren ende officieren onser voirseyt lants van brabant
ende van $$ hoedanige die zyn of wesen mogen tegenwoirdich
ende toecomende hueren stedehouderen ende elck van hen soe hen dat
toebehoiren ende aengaen mach den voirseyden suppliant van deser onser
segewoirdiger gracien remissien ende quitscheldinghen inder
inder manieren voirschreven peyselyc volcomelyc ende tot eeuwigen dagen
doen ende laten genyeten ende gebruycken sonder hem te doen
noch te laten geschien nu noch in toecomende tyden in lyve noch in
goede eenich hinder letsel oft moeyenisse ter contrarien
maer indien zyn lyff of eenige van zynen ongeconfisqueerden
goeden waren daeromme gevanghen becommert of gearresteert
dat zy die terstont stellen off doen stellen tot volcommen
slakinge ende delivrancie want ons alsoe gelieft
ende ten eynde dat dit goet vaste ende gestadich blyve teeuwigen
dage soe hebben wy onsen zegel hieraen doen hanghen
behoudelyc in allen anderen saken ons recht ende eenyegelyk als
zyns gegeven in onse stadt van bruessele r$$ inde
maent van octobre int jaer ons heeren duysent vyffhondert ende
dryen veertich van onsen keyserrycke $$ ende van onsen
rycken van castillien ende anderen txxviij aldus gescreven
gescreven opte plycke by den keyser in zynen rade ende geteekent
gecollationeert ende bevonden accorderen
met zyne originale by my"
pardons,115.txt,"karel $$ doen te weten eenen iegelicken tegewoirdich ende
toecomende dat van ontvangen hebben die oitmoedige supplicatie
van willem brieders jonck geselle oude omtrent 21 jaeren
ongehouwe woenen binnen onse stadt van leeuwe ende
scuttere aldaer vanden voetboghe inhouden hoe dat
de voirs. gulde huen vogel geschoten hadden nader onder
gewoenten voer theilicht sacrament dach lestleden ende dat
mits dien der selven gulden competeerde alleenlick openbaer
feeste voer huer camer te houden met seclusen van alleen
anden gulden inder voirs. onse stadt wesen tot sacraments
dach voirs. incluys gemerct dat die andere gulden elck
op huer tyden als zij hueren voghel schieten gelycke
preeminentie van feesten hebben met seclusien vanden
anderen gulden ende het zoe zy dit nyemanden vanden
andere gulden en betaempde noch geoirloeft en was op den
selven tijt als de voirs. vanden voetboge huer voirs. feeste
hielden die dueren nader onder gewoenten tot sacraments
dach incluys eenige openbaer feeste op| oft voer huer
camer te houden desen nochtans niettegenstaende soe heeft
op sacraments dach lestleden die avonts hen gevordert een
genoempt willem van gelmen een vanden colvenriers gulden
in syn gulde ome te gaen gane met eender tellooren ende
feeste van die colvenriert camer te makene ende teekende
opte selve teillore metten voirs. crye die ghene die met
hem die voirs. feeste houden ende maken wouden soe
verre dat die selve willem met zynen medegesellen die met
hem adhereerden hebben voer hueren gulden camer geset ende
ontsteken een pecvat opden selven sacramente avont lestleden
makende ende houwen aldair feeste dwelck vernomen hebben
die voirs. vanden voetboghe soe hebben die voirs. suppliant ende lybrecht
speken guldebruederen vanden voirs. voetboghe aende voirs.
vanden colvenriert gegaen hen adverterende dat zy souden
desisten van enige feeste voer huer conne te houden
maer dat zy den voirs. voetboghe die lieten hanteren
achtervolgens der onder gewoenten dair die voirs. willen
ende syne adherenten vande colvenriert antworden dat zy dat
nyet doen en zouden maer huer feeste continueren seggende
noch tot dien dat zy tselve souden doen in spyt vanden
ghenen diet leet woit ende wilden noch darenboven den voirs.
suppliant ende lybrechte speken slaen ende dat gedaen synde
die voirs. willem van gelmen ginck staen roepen voer den
stathuys der voirs. onse stat van leeuwe dese oft gelycke
woerden in effectie ic hebbe dese feeste gemaeckt ende
int werk gestoken ende sal noch wel een mes in myn handen
houden connen of dat mach dat daer nae die hooftman
vander voirs. gulden vanden voetboghe es gegaen met eenen
synen diene voer die camere vanden colvenriers ende heeft
die selve diene vuyt bevele van synen meestere tpeckvat
afgestooten mits den welcken syn die voirs. colvenriert totten
getale van viven te messe gegaen ende hebben den voirs.
hoofman ende synen diene opgeloopen ende op hen geslagen
soe dat die voirs. suppliant die was gegaen tot opde camer
vanden voetboghe hooren tgeruchte is terstont afgecomen
ende heeft inden hoop geloopen geslagen ende gequetst
eenen genoempt peetere van gelmen soen willeme die de
feeste begonst hadde in syn stouwe ende slach daer af
egheen peryckel vander doot en was ende daer om hy de strate
noyt en heeft dorven laten noch te bedde gheleghen. ende
die suppliant heeft ter contrarien inden selven gevechte ontfangen
diverse dootwonden inden hoofde ende inden arm die hem benaest
overhouden was sal dat hy ver doot daer bleeft liggen nietmin
de voirs. peeter van gelmen heeft hem geabsenteert beduchten
de voirs. suppliant sterven soude vander quetsuren maer is
de selve suppliant by zeer goeden toestene ende bewaernisse genesen
maer blijft verminckt inden arm ende de voirs. peeter van gelmen
es by onnaxemheit quaden bewaren faultren ende versnemenissen
van chirurgyn binnen thien oft twelf dagen gestorven
ende hoewel tvoirs. stuck es zeer onnosel ende sulck dat
noie recht schynt den suppliant inden dootslach niet gehouden
te zijne besuugt gemerct dat die woude egheen doot woude
en es geweest hoewel by onaxemheit ende neghligencie vanden
aflivighen oft cirurgyn de voirs. peeter van live ter doot
gecomen es nochtans beducht hem die suppliant rigeur van
justicien want aengaen den live zeer perikeuleux es dingen
ende en soude hem onder ons niet dorven houden noch verkeeren
maer in vreemde landen ende contreien in grooter armoden
moeten leven soe verre hem onse gratie hier op nyet
gedeylt en waere alsoe de voirs. suppliant seet ons daerom
oitmoedelyck bidden soe eest dat wij dese aengesien compassie
ende medeliden hebben metten voirs. suppliant ende willen hem in
dese gracie ende genade prefereren den rigeur van justicien
hebben den selven suplliant ingevalle boven geremitteert
quytgesconden ende vergheven remitten quytschelden ende
vergheven vuyt onse sunderlinger gratien by desen speyt
ongeval ende dootslach voirscrevenen metgaders alle penen ende
amenden corporelle ende criminelle daer inne hy hem
overmits ende vuyt saken van tgene des voirs. es tegens ons
onse hoocheit ende justitie enichssins mach hebben mesgaen
ende hebben hem dien aengaende gerestitueert ende gestelt
restituen ende stellen tot syne goeder famen ende name
in onsen lande van brabant ende andere onser landen ende
heerlicheden ende tot zyn goeden niet geconfiscueert
syn soe verre daer vuyte waren imponerende hier op een
ewich geswych ende stilecie onser procureur generael ende allen
anderen onser richteren justicieren ende officieren hoedanighe
die syn oft wesen moghen satisfactie is nochtans
jerst ende al voeen gedaen der pertien getuterisseert syn
soe verre daer enige toestonde ende de noch niet gedaen
en ware cuul alleenlick behoudet dat die voirs. suppliant tvoirs.
ongeval tegens ons beeten sal gelegentheit van$ mesdaet
ende faculteyt van synen goeden ende oick dat hij gehouden
syn sal te betalen die redelicke costen van justicien in den
daer enighe gedaen syn ter taxatien ende arbitragien van onsen
eenen ende getruwen den cancellier ende $uden van onsen
rade in brabant dien wij daer toe comitteeren bij dese
ontbieden daerom ende bevelen onse voirs. cancellier
ende roudsluden dat voer hen geroepen die ghene die *
behoeren sullen geroepen te zyne zy procederen wel ende
duechdel ter verificatien ende intermente van dese ende
dat gedaen ende de voirs. cuul beternisse ende costen van
justitien getaxeert gearbitreert ende betaelt alst
behoeren sal van welcke cuul beternisse die ghene
van onsen rentmeesters dien dat aengaet gehouden werdt
ontfanck te maken rekeninghen ende reliqua te doene tot onsen
proffijte metten anderen van syne ontfange zy onse
drosset van brabant meyere van loven baillien van nyvelle
ende van onse walsthen lande van brabant amman van
bruessel schouthetten van antwerpen ende vanden bossche
ende alle andere onse ende onse vasallen ende smale heeren
richten justicien en de officieren ons voirs. lants van brabant ende van
overmaze ende anderen onse landen ende heerlicheden
hoedanige die syn oft wettelycs mogen tegenwordige ende toecomende
huere stathouderen elcken van hen dan voirs. suppliant van
dese onse tegewoirdigen gracien remissen ende
quytsceldingen gelyck ende inder mannen voirscreven tot
ewigen dagen peiselyck vredelyck volcomelick doen ende laten
gebruycken sonder hem ter contrarien van dien te doene
oft laten geschieden nu noch in toecomende tyden ennigen
hinder stoot oft letsel in synen line oft goeden in
enigen manieren maer by alsoe hy oft enigen van
syn voirs. ongeconfisqueerden goeden ter com$$ voirs.
enighssins aengetast gearresteert oft becommert waren
sy die selve in die gevalle terstont ende sonder
vertreck ontslaen ende stellen oft ontsla$$ ende stellen
doen tot geheelder ende volcomender delivereren want ons
alsoe gelieft ende ten eynde dat dit vast ende gestadigh
zy ende blyve tot ewige dagen soe hebben wij onse
segel hier aen daer hanghen behouden ons in allen
anderen saken ons rechts ende eenen iegelycken des zyns
gegeven in onse stadt van bruessel voirs. inde maent
van octobre int jaer ons heren duysent vyfhondert
ende negenthiene ende van onse rycken $erde
aldus stondt gescreven onder opte plycke bijden
coninck in zynen raede ende gheteekent rysele ende
noch visa
gecollationneert ende bevonden
$deren metten originale
by my
n strate"
pardons,108.txt,"kaerle etc doen te wetene enenyegelicken tegewoirdige ende toecomende
dat wy ontfaen hebben de oitmoedige supplicatie van joose peysman schamel
jonc geselle woenende binnen onser stadt van loven inhoudende hoe
dat omtrent sinte andriesmisse lestleden de voirs. suppl met noch vive
andere gesellen tsamen gecaetst hebbende gegaen zyn in diverse
plaetsen in meyningen huere winnige te verdrincken ende omtrent
negen uren inden avont comende zyne voirs. gesellen opte rey$erct? vo$$
een huys daermen bier vercochte hebben aldaer geclopt ende geseyt
peter totter weirdinnen dat zy hen bier tappen soude dwelck zy nyet
doen en wilde zeggende ick en wil u nyet nieten waer op zy lieden vraeghden
waeromme zy henlieden geen bier nieten en wilde alsoe wel als zy
den anderen gesellen dede die daer waeren welcke woirden $$
zoo es gecomen vuyten huyse een wylen genoempt adriaen geens
hebbende enen pot in zyn handt hen vragende straffelick zyt ghy uw$$
vele waer op zy andwerdden wat hebt ghy daer mede te doene
dwelck hoirende de voirs. wylen adriaen heeft den voirs. pot
geworpen inden hoop van des voirs. suppl gesellen zoo dat
zyluden elck huere messen vuyt getrocken hebben ende daer
mede gehouwen ende oick met steenen geworpen naeden voirs.
wylen adriaen ende de voirs. suppl eens tot huys geweest
hebbende ende wederomme comende om tsamen te drincken ziende
tvoirs. gevecht heeft oick met steenen geworpen in sulcker vuegen
dat de voirs. wylen adriaen aldaer zekere quetsuren ontfinck ende
hebben hem alsoo vuyten den huyse gesloten van welcker quetsuren
deselve wylen adriaen gecomen es van levende live ter doot nyet
wetende nochtans de voirs. suppl wie van henlieden hem de voirs.
quetsure gegeven heeft ter cause van welcken ongevalle de
voirs. suppl beduchtende rigeur van iusticien hem zindert
geabsenteert heeft vuyt onsen landen ende heerlicheden ende
en soude aldaer nyet derren wederkeeren maer hem moeten
houden in vreemden landen ende contreyen in grooter armoeden
ende miserien zoo verre hem onse gracie hier op nyet gedeylt
en ware alsoo die voirs. suppl zeeght ons daerom
oitmoedelick biddende. zoo eest dat wy desen aengesien
compassie ende medelyden hebbende metten voirs. suppl ende willende
hem in desen gracie ende genade prefereren den rigeur van iusticien
hebben den selven suppl in gavalle als boven geremitteert
quytgeschonden ende vergeven remitteren quytschelden ende
vergeven vuyt onser zunderlinger gracien by desen tfeyt
ongeval ende dootslach voirs. mitgaders alle penen ende amenden
corporeele ende criminele daer inne hy hem overmits ende
vuyt saken van egene des voirs. es tegens ons onse hoocheyt ende
iusticie enichssins mach hebben mesgaen ende hebben hem dien
aengaende gerestitueert ende gestelt restitueren ende stellen tot
zynder goeder famen ende name in onsen voirs. lande van brabant
ende anderen onsen landen ende heerlicheden ende tot zynen goeden
nyet geconfisqueert zynde zoo verre daer eenge waren imponerende
hier op een ewich geswych ende silencie onsen procureur generael ende
allen anderen onsen rechteren iusticieren ende officieren hoedanige
die zyn oft wesen mogen satisfactie nochtans eerst ende alvoiren
gedaen der partien geinteresseert zynde zoo verre daer enige toe stonde
ende die noch nyet gedaen en ware civilick alleenlick behoudelick
dat de voirs. suppl tvoirs. ongeval tegens ons beteren sal naer gelegentheyt
vander mesdaet ende faculteyt van zynen goeden ende oick dat hy gehouden
zyn sal te betalen de redelicke costen van iusticien indien aer enige
gedaen zyn ter taxatien ende arbitragen van onsen lieven ende
getrouwen den cancelier ende lieden van onsen rade in brabant
die wy daer toe committeren by desen ontbieden daer om ende
bevelen onsen voirs. cancelier ende raidslieden dat voir hen
geroepen de gene die behoiren sullen geroepen te zyne zy procederen
wel ende deuchdelick ter verificatien ende interinemente van desen
endae dat gedaen ende de voirs. civile beternisse ende costen van
iusticien getaxeert gearbitreert ende betaelt alst behoiren sal
van wecle civile beternisse de gene van onsen rentmeesters
dien dat aengaet gehouden wordt ontfanck te maken
rekeninge bewys ende reliqua te doene tot onsen profyte metten
anderen peynen van zynen ontfange by onse drosset van brabant
meyer van loven bailliu van byvele ende van onsen walschen
lande van brabant amman van bruessel schouteten van
antwerpen ende vanden bossche ende alle andere onse ende onsser
vassallen ende smale heeren rechteren iusticieren ende officieren onss
voirs. landts van brabant ende van overmaze ende anderen onsen
landen ende heerlicheden hoedanige die zyn oft wesen moegen tegewoirdich
ende toecomende huere stadhouderen ende elcken van hen dien voirs.
suppl van deser onser tegewoirdeger gracien remissien ende
quytscheldingen gelyck ende inder manieren voirscreven tot ewigen
dagen peyselick vredelick ende volcomelick doen ende laten gebruycken
zonder hem ter contrarien van dien te doene ofte laten geschieden nu
noch in toecomende tyden enigen hinder stoot oft letsel in zynen
live oft goeden in eniger manieren maer by? als alsoo hy oft enige
van zynen voirs. ongeconfisqueerden goeden ter cause voirscreven
enichssins aengetast gearresteert oft becommert waren zy de
selve indien gevalle ter stont ende zonder vertreck ontslaen ende
stellen oft ontslaen ende stellen doen tot gheheelder ende volcomen
delivrancie want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit
vast ende gestadich zy ende blive tot ewigen dagen zoo hebben
wy onsen zegel hier aen doen hangen behouden ons in allen anderen
saken onss rechts ende enenyegelicken des zyns gegeven in
onser stadt van bruessel inde maent van augusto int jaer
ons heeren duysent vyfhondert ende negenthiene ende
van onsen rycken tvierde aldus stont onder opte plycke
byden coninck in zynen rade ende geteekent momboir?
ende noch visa
gecolattioneert ende bevonden accorderend
metten originale by my"
pardons,381.txt,"kaerle etc. allen den ghenen die dese onse brieven zullen sien
oft hoiren lesen saluyt doen te weetene dat wy ontfangen hebben
die oitmoedige supplicatie van nicolaes de longueville woenende
bynnen onser stadt van loevenen inhoudende hoe dat mits den
affdragende ende injurieuse woirden die welcke christoffel
vrancx meyere van herent zoude hebben gesproken ende
geinfereert tegen heeren franchois de mol onsen meyere van
loevenen oirspronck nemende uuyt zekere geselcap dwelck
hy suppliant zoude hebben gehouden metten selven christoffel in een
taverne ten huyse van hane sgronen alias loys hy suppliant is
metten selven christoffel van wegen onsen procureur generaels
gedaeght geweest te compareren in persoone in onsen raide
geordineert in brabant van tegen den selven criminele geprocedeert
te wordene nyettegenstaende dat de selve suppliant noch
vanden injurien noch vanden affdragende woirden nyet
met allen en weet te spreken raedt noch daet daer toe en
heeft gegeven gelyck de selve hem nyet aen en gaen ende
dat aengaende de feyte vander taverne hy tselve feyt nyet en heeft
geperpetreet emers in alzucker vuegen als tselve onsen
voirs. procureur is aengebrocht geweest ende al waert
zoe zoude tselve meer der joncheyt ende lubriciteyt behooren
geasscribeert te worddene dan der quaetheyt zoe dat indyen
de voirs. pretense accusatie hadde heuren voortganck zoude
de sele suppliant nyet alleenelyck tonrechte wordden geculpeert
maer zoude in zyn eere fame ende renommee ten eeuwigen
dagen zonder zyn mesieuste wordden geblameert daer hem
de selve goede renommee van noode is te conserverene ende daer
inne te insisterene nyet alleenlick midts zynen vrienden ende
maghen maer oick overmits dat hy is inden dienst ende
raedt onser voirs. stadt van loevenen ende noch gherne meerderen
dienst tonsen begheerte ende bevele zoude willen ende
begheeren te doene dwelck by hem nyet en zoude cunnen gest$
indyen de voirs. presense accusatie ende dagement me$$
des daer aencleest hadden heuren voortganck ons mits
dyen oitmoedelyck biddende voirs. suppliant tvoirs. daeghsele personnelyck
te willen aboleren ende hem remitteren ende vergeven alle tgene
des hy ter causen voirscreven mesdaen ende mesbruyct mach
hebben ende hem hierop doen expedieren onse oepene brieven
van pardoenen in behoirlycker ende gewoenlycker formen
soe eest dat wy de saken voirsc. overgemerct ende yerts hierop
gehoort onse voirs. procureur generael geneyght weesen ter beden
ende supplicatien des voirs. suppliant ende willende hem in dit
stuck prefereren gratie ende genade voor rigeur ende
strangheyt van rechte hebben tvoirs. daeghsele ende adjournement
personelick met alle tgene des daer uuyt ende naegevolgt ende daeraff
dependerende is geaboleert aff ende te nyeuwte gedaen ende
den voirs. suppliant vergeven ende quytgeschouwen vergeven ende
scelden quyte uuyt onser zunderlinger gratien by desen alle
tgene des hy ter causen voorscr. oft daer aen cleest tegen
ons ende justicie misdaen ende mesbruyct ende hem daer
inne ontgaen mach hebben hem wederomme stellende ende
restituerende tot zynen goed name fame ende geruchte ende in zulcken
state alzoe hy waer voor die toecompste van tgene des voirs. is
imponrrende hierop onsen voirs. procureur generael ende allen anderen
onsen ende onser vassallen justicieren ende officieren wye zy zyn
een eeuwych geswych der partye geinteresseerde indien dy
nyet gedaen en zy ende eenighe daer toe staet civilick
alleenlick behoudelick dat de voirs. suppliant gehouden zal zyn
tvoirs. feyt tegen ons te beteren civilick naede gelegentheyt
vander saken ende naer zynen qualiteyt ende faculteyt ende
tot dyen te betalen de redelycke costen ende misen van
justicien allet ter taxatien ende moderatien van onse lieve
ende getruwen de cancellier ende luyden van onsen voirs. raide
geordineert in brabant die wy daertoe gecommiteert
hebben ende commiteren by desen ontbieden daeromme
ende bevelen onsen voirs. cancellier ende luyden van onsen
voirs. raide in brabant onsen voir. meyere van loevenen
# sy hieraf verantword byden
ontfangere vanden exploiten
allen anderen onsen ende onser voirs. vasallen ende der smaelere
heeren richteren justicieren ende officieren dat de voirs.
amende civile ende costen van justicien getaxeert ende
betaelt zynde in handen vanden ghenen daer ende alzoe
dat behoiren sal zy ende eenyegelick van hen doen laten
gedoogen den voirs. suppliant van deser onser iegewoirdiger
gratien quytsceldinge pardoene ende abolitie inder vuegen ende
manieren boven verhaelt peyselick ende vredelick genyeten
ende gebruycken zonder hem nu noch in toecommende tyden
daer innen te doene oft te laten gescieden eenich hinder stoot
oft letssel in lyve oft in goeden ter contrarien want ons alzoe
gelieft ende des toirconden hebben wy onsen zegel hieraen
doen hangen gegeven in onser stadt van bruessele opten
yersten dach van julio int jaer onsen heeren duysent
vyffhondert zeven ende veertich van onsen keyserycke txxviii
ende van onsen rycken van castillien ende anderen txxxiie
aldus gescreven op te plycke byden keyser in zynen raide
ende geteeckent boudewyns recepta
gecollatiionneert ende bevonden accorderende
met zynen originale by my
djacuwe velve"
pardons,326.txt,"kaerle etc. doen condt allen luden nu ende naemaels
wesende dat wij ontfangen hebben die oetmoedige supplicatie
van cornelis dibbondt arm schamel man belast met x=10 oft
xi kinderen inhoudende hoe dat des ix oft x jaeren geleden
hy suppliant heeft sitten drincken int huys geheeten jhxlm jezus christus gestaen
binnen den dorpe van herent int quartier van lovene ende binnen
middelen tyde is voere tselve huys comen lydende claes schellekens
vranckensen. welcken claese de voirs. suppliant vuyt kennisse
heeft nae geroepen ende in huys wesende heeft hem gepresenteert
te drinckene ende tsamen duuserende heeft de voirs. claes onder dandere
den suppliant geclaegt vanden grooten overlast die een geheeten kaerle
vogels cuypere ingesetene van herent voirs. sdaegs te voeren by
nachte en ontyde gedaen hadde binnen den byvanck ende
huyse oft wooninge van zynen vadere ende besundere dat de selve
kaerle hadde gesmeten op zyns vaders duere ende vensteren
willende compelleren die vanden huysgesinne dat zy hem souden
innelaten ende want zy tselve nyet en wilden doen dat hy
waere gegaen in zyns vaders schuere aldaer hy twee oft
drie hamels = gecastreerde ram oft schapen den hals afgesteken hadde van
welcken gebbalde ende fortse de voirs. claes totten suppliant seyde
dat hy clachtich vallen soude over den voirs. kaerle aenden
meyere van herent dwelck de voirs. suppliant teenemale hem
ontraede seggende totten selven claese dat de voirs. kaerle
sat en dranck inden wildeman daerby aldaer zy beyde tsame$
zyn gegaen ende int huys vanden wildeman wesende
vraeghden nae den selven kaerle ende was henluyden geseegt
dat hy sliep op de moutvloer ende seyde de voirs.suppliant
dat men den selven kaerle roepen soude ende want hy nyet en
quam soe is de voirs. suppliant by hem gegaen ende seyde totten selven
kaerle dat hy wilde opstaen want claes schellekens is hier
wy sullen den peys maken hy heeft my vertelt tgene des ghy
desen nacht bedreven hebt hy wilt over u clagen ende
dier gelycke woerden ende binnen middelen tyde dat de voirs.
suppliant metten voirs. kaerle opten moutvloer was soe is
de voirs. claes buyten huyse gaen strycken ende de voirs. suppliant
ende de voirs. kaerle vanden voirs. moutvloer comende beneden int
huys soe heeft de voirs. kaerle nyet vindende aldaer den voirs. claese
totten suppliant geseegt dese oft gelycke woirden nu sie ic wel dat
ghy my wilt bedriegen waer is claes die ghy seydt hier te
wesene dwelck hoirende de weerdinne vanden huysse seyde
totten voirs. kaerle hy heeft twee potten biers betaelt ende is
ewech gegaen ende nyet tegenstaende dien heeft de voirs. kaerle
hem qualicken begonst te hebbene opten voirs.suppliant overvallende
hem met vele injurieuse ende quaede woerden seggende dat hy suppliant
tanderen tyden te wetene over een jaer daer te voeren zynen
brueder geslagen hadde daerop hy suppliant seyde heb ic uwen
brueder geslagen soe hebdy myn moedere geslagen alsoe hy
oyck inden waerheyt gedaen hadde ende de selve zyn moedere
zoe getracteert ende geslagen dat zy huere armen nyet en conste
gerueren welck slaen vanden moedere des suppliant was gebuert
al eer hy suppliant den bruedere vanden voirs. kaerle geslagen
hadde ende nae zekere woirden die de voirs. kaerle
ende de suppliant aldus underlinge hadden soe nam de voirseyde
kaerle eenen pot biers die opte tafele stont metten selven
smytende opte tafele soe dat dbier tot aenden solder ende alomme
spranck dwelck sinde siende de voirs. suppliant seyde totten selven
kaerle met gracelycke woirden ende onderwijs dat hy hem te
vreden wilde stellen ic sal claesen wel onderwysen dat hy
nyet claegen en sal ende hy den voirs. overlast vergevenen zal
ende dat ghy hebt geseegt dat ic uwen bruedere soude
geslagen hebben ende ghy myn moedere willen wy gansselyck
deen den anderen vergeven want wy schamele gesellen zyn
daerop de voirs. kaerle totten suppliant seyde dese woerden
wiste ic dat ghy dat metter herten meynde daer waere goet
mede te doene daerop hy suppliant seyde jae ic dat kenne god
alsoe hy suppliant inden waerheyt oick meynde metter herten
ende heeft anderwers den pot metten bier op te tafele gesmetene
ende den suppliant met onverdrachelycke ende injurieuse woerden
overvallen zweerende groote eeden tastende nae zyn
opstekere stekende op zyn lanck mess dwelck hy aen hadde
welcken opstekere deselve kaerle nyet vuyt getrecken en cosste
mits den cruyce van zynen langen messe dwelck siende
de suppliant ende dat de voirs. kaerle zyn beste dede om zynen
opstekere vuyt te treckene in meyninge den suppliant daermede
te stekene seyde totten selven kaerle laet steken uwen opstekere
of ic sal u in u vleesch steken oft diergelycke woirden nyet $$$ik denk nyetmin
en wilde de selve kaerle noch nyet cesseren maer wat
quaets inden zinne hebbende ende om den suppliant te evelene
vander live te evelene track zyn lanck mess half half uuyte of vuyte
dwelck siende de suppliant ende beduchtende vanden selven kaerle
geprenemeert ende verrascht te worddene gelyck die selve
kaerle zeer licht ende rasch was van slaene ende anderssins
van quaden ende roekeloosen levende heeft getrocken eenen
quaden opstekere ende heeft den voirs. kaerle daermede
eenen steeck gegeven in zynen hals zoe dat hy ter eerden viel ende
tselve gedaen zynde badt den voirs. kaerle dat hy hem tselve
wilde vergeven seggende dat hy nyet en meynde hem alsoe
te geraekene ende int turbelen soe viel het lanck
mess vanden voirs. kaerle wederom inde scheyde van
welcken steeck oft quetsure de voirs. kaerle corts daernae
is aflivich gewordden dwelck den voirs. suppliant uuyt of vuyt
gronde zynen herte leet is van welcken ongevalle de suppliant
der partien satisfactie ende beternisse gedaen heeft ende
beduchtende rigeur van rechte heeft hem sekeren tyt
gehouden buyten onsen landen van brabant maer is
naemaels tot steenhuffele achterhaelt ende gevangen
gelevert binnen onsen stad van bruessele ter zaken van welcken
ongevalle onse amptman hem is criminelyck belastende soe
beducht hy suppliant dat hy ter zaeken voirs. soude mogen in
laste comen gemerct de voirs. amptman hem ter zaken
voirs. criminelyck is betichtende ende soude alsoe die voirs.
suppliant gescapen zyn criminelyck geexecuteert teworddene
allet tot zynder huysvrouwe kinderen ende vrienen grooten confusie nota van annick: niet zeker van grooten, kan ook groven
schade ende verdriete ten waere dat onse gratie ende genade
hem hierop wordde geextendeert ende verleent ons daerom
oitmoedelyck biddende soe eest dat wy desen aengesien
geneycht wesende ter beden des voirs. cornelis dibbondt nota van annick: hier zou ik bijna durven zeggen dibboult . debboudt /dibboult is wel een bestaande familienaam
suppliant ende willende hem prefereren gratie ende misericordie
voer strangheyt ende rigeur van justicien besundere ter
contemplacie van onse blyde wedecompste vuyt onse
rycken van spaengnen in dese onse nederlanden hebben
denselven suppliant inden gevalle als boven quytgeschonden
geremitteert ende vergeven schelden quyte remitteren
ende vergeven vuyt zunderlinger gratien by desen onsen
brieve tfeyt ende dootslach boven geruert mitsgaders
alle offensie ende bruecke corporelle ende criminelle
daer inne hy ter causen voirs. mits dat daeraen cleven
mach tegen ons ende justicie mesdaen ende mesbruyct
mach hebben abolerende extinguerende ende te nyeuwte
doende tvoirs. pces ende pceduere nomminelle bij onsen
voirs. amman van bruessele ter causen voerscreven
tegen hem alrede begonst ende hebben hem daeraff
wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende
restitueren tot zyner goeden name fame ende geruchte
in onsen voirs. lande van brabant ende allen ander en
onsen landen ende heerlicheiden ende tot zyner onverbuerden
goeden indien hy eenige onder ons heeft gelyc ende in
alder manieren soe hy voer de toecompste vanden
voirs. feyte imponerende hierop een eeuwich geswich onsen
procureur generael in brabant onsen voirs. amptman van bruessele
ende allen anderen onsen justicieren ende officieren wie
zy zyn satisfactie ierst ende voer al gedaen der
partie geinteresseerde indien die noch nyet gedaen en
zy ende ennige daer toe staet civilyc alleenlyck
**behoudelic dat de voirs. suppliant gehouden sal zyn voirs.
feyt tegen ons te beteren civilick nae gelegentheyt vanden zaken ende
faculteyt van zynen goeden met oic te betalene de costen van
justicien hieromme alreede gedaen ende te doene allet ter
taxatien ende uwder af nu moderatien van onse lieve ende getrouwe de
cansellierende luyden van onse raede in brabantdie wy daer
**sy hieraff verantwordt byden
ontfanger vanden exploiten
toe gecommitteert hebben ende commitheren by desen ontbieden
daerom ende bevelen den selven onsen cansellier ende raedsluden
dat voer hen geroepen deghene die daerom behoiren geroupen
te zyne zy procederen wel ende duechdelyc ter verificatie
en interinemente van desen ende totter taxatie ende moderatie
vanden voirs. amende ende costen alsoe zy zullen bevinden
behoirende welck ints enende interinement de voirs. suppliant gehouden zal
zyn te versueckene ende hem in persoon te presenteren in
onsen voirs. raede binnen eenen jaere naestcomende op de pene
van te verbuerene deffect van desen ende dat gedaen
ende deselve civile boete ende costen van justicien getaxeert
ende betaelt zynde in handen vanden ghenen die dat behoiren
sal zy onse voirs. procureur generael in brabant onse amptman
van bruessele ende alle andere onse richteren justicieren
officieren ende ondersaten iegewoirdige ende toecomende dien
dat aengaen sal mogen huere stedehouderen ende een iegelyck
van hem bezundere zoe hem toebehoiren sal doen laten ende
gedoogen den voirs. suppliant van deses onser iegewoirdiger gratien
remissie ende pardoene ende van alle den inhouden van desen
inden vuegen ende manieren voere verhaelt rustelyck vredelick
volcommelyck ende eeuwelyck genieten ende gebruycken zonder hem
te doene oft te laten doene gheschieden nu noch in toecomenden
tyden ennich hinder letsel oft moeyenisse ter aen live noch aen
goeden ter contrarien maer indien zyn lyf oft ennige van zynen
goeden daerom gearresteert becommert oft belet waeren dat zy die zetten
ende stellen ter stont ende sonder vertreck tot geheelder ende
volcommender delivrancie want ons alsoe gelieft ende ten eynde
dat dit vast ende gestadich blyve tot eeuwigen dagen zoe hebben
wy onsen segel hieraen doen hangen behoudelyc in anderen
dingen onsen rechte ende eenen iegelyck anderen dessyns gegeven in
onser stadt van ghendt inde maent aprille int jaer onsheeren
duysent vyf hondert ende veertich ende van onsen keyserrycke
txxie ende van onsen rycken van castillien ende anderen txxv e
aldus gescrevenen op de plycke byden keyser in zynen rade ende
geteekent boudewyns visa registrata of recepta
gecollationeert ende bevonden accorderende
met zynen originale by my
j diruwez"
pardons,086.txt,"remissie
albert ende isabel clara eugenia etc.
doen te wetene allen tegenwoerdige ende toecomende dat wy ontfangen
hebben die supplicatie van valerius morentorff jonckman ende
ingeseten poirter onser stadt van antwerpen inhoudende
dat hy hem tot nochtoe sonder jactantie gesproken stille ende
degelyck heeft gedragen ende synen cost gewonnen met maeckelaerdye
daermede oock hy syne ouders midts hun ouderdom ende sobere middelen
oock eensdeels heeft moeten onderhouden gelyck eenen soen schuldich
is aen syne ouders te doen nu eest soo dat den 26en may 1614
de suppliant met wylen peeter verstraten syreeder heeft op het
kiel buyten antwerpen gedroncken in een herberge ende alsoo
de voirs. peeter verstraten opde coussens des suppliants ende
anderssints eenich bier hadde gestort, soo syn tusschen hun
eenige woerden geresen, dwelck by het geselschap inde camer
wesende is geslicht sulcx dat sy den peys hebben begonst
te drincken ende alsoo de suppliant den pot metten biere opden
dryvoet neder stuycte soo is by ongevalle gebeurt datter
eenich bier is gestort opde cleederen vanden voors. vander
straten daerdoer de voors. verstraten seer is gestoort
geweest ende nyettegenstaende dat den suppliant hem excuseerde
van dat sulcx onwetens was gedaen ende sonder eenige quade
meyninge soo heeft nchtans de voors. verstraten blyven
persisteren synde buyten huyse geloopen hem suppliant uuytroepende
om te vechten met eenen blooten opsteker inde handt tot
diversche reysen wachtende hem suppliant aende doere ende alsoo
de suppliant gheen voirder verdrach en conste genemen soo is
hy oock uuytgecomen alswanneer de voors. verstraten
hem met synen opsteker heeft gequetst in sijn rechte borst
tot in sijn loose waerdoer de suppliant tot syne nootelijcke
defensie naer den voors. verstraten oock heeft gesteken
sulcx dat den voors. verstraten aldaer is doot gebleven
tot des suppliants groot leetwesen midts dat hy gheen querelen
en sochte dwelck oock wel wetende de weduwe vanden
voors. verstraten midtsgaders de naeste vrienden van syne
kinderen hebben met den suppliant veraccordeert ende hen allen
tselve vergeven maer evenwel vreesende het rigeur van
justicie soo en heeft de voors. suppliant hem nyet derren bloot
geven maer heeft hem moeten houden op het gewyde
consumerende sn selven oock tot groot achterdeel vanden
ouders des suppliants die welcke hy ondertusschen nyet en can
assisteren heeft ons daeromme die suppliant oitmoedelyck
gebeden dat ons soude gelieven hem tvoors. feyt te vergeven
met quytschellinge van alle penen criminele civile ende
mixte midts syne sobere middelen ende hem daerop te doen
depecheren brieven in forma soe eest dat wy de"
pardons,022.txt,"philips etc. doen te wetene allen ende eenen yegellyck tegenwoirdich
ende toecomende dat wy ontfangen hebben de oitmoedighe supplicatie van
frambach van gulpen ingesetene van onsen lande van lymborch
inhoudende hoe dat omtrent een maent voer dongeval nae geruert
gebeurt is dat want de w vrauwe ende heere van hollant
oft hen dieneers hen vanteerden dat soe verre de suppliant
willem zyn bruerdere oft hen dieneers bynnen der herlichheyt
van hollant gelegen inder voirs. onsen lande van lymborch quamen
jagen dat zy hen souden arresteren soe heeft die voirs. suppliant doen ter tyt
wel dickmale geseght totten schoonsone van wylen janne mahin, dat
desselve jan mahin doertertyt bode van hollant hem suppliant met vreden
soude laten, ende dat hy verstont dat deselve jan hem oft zyn dieneers
soude willen commeren oft arresteren zoe verre dat zy bynnen der
heerlicheyt van hollant quamen jagen ende dat soe verre de voirs.
jan hem sulcke schande aendede dat hy den selven van hen soude keren
ende hem alsoe wel mochte daeraff wachten oft verdragen, hebbende
tselve den voorseyden janne insgelycx ontboden gehadt met jacoppen
de noefscourt seggende hy suppliant voer redene dat hy maer en begeerde
te jagen navolgende den previlegien ende onse blyde incompste
dat omtrent veerthien dagen voer tvoirs. ongeval is oyck gebeurt
dat de voirs. willem des voirs. suppliiants bruerdere heeft geseght
zy denoterende de dieneeers van hollant hebben der armen knecht
hofs hoss bynnen der heerlichheyt van hollant gecommeert mits dat
hy daer was jagende ende ick was doen daerby hadden zy my
gecommert ick soude den bode van my ge$$$ende geslagen hebben
vanden welcken te weetene op sint thomas dach ende xvc lv is
gebeurt dat de suppliant ende zyn bruerdere zyn des morgens avont
tsamen met hueren jachonden gaen jagen in onsen lande van daelhem
alwaer heure honden ter plaetsen geheeten blyberch hebben upgejaecht
eenen haze loopende deselve van daer inde voirs. heerlichheyt van hollant
voirs. heerlicheyt van hollant denwelcken die voirs. suppliant ende zyn
bruedere met heuren honden aldaer hebben vervolght gehadt ende inder
selver heerlichheyt wesende zyn aldaer gecomen de voirs. jan mahin
ende clais mahin zyn sone met eenen hennen neve geheeten anthonle noir ende de voirs. jan mahin siende eenen geheeten pirot zoene vanden
halswuve des voirs. frambachs suppliants die met hem aldaer was
jagen gecommen is den selven naegeloopen die hem ontliep ende dit
siende de voirs. willem brueder des suppliants is haestelyck naeden voirs. jan
ende zynen geselschape gegaen ende de voirs. jan ende geselschap den
voirs. willem siende zyn hem oyck haestelyck tegen gegaen ende by malcanderen
gecomen zynde heeft die voirs. willem gebraecht den voirs. janne mahin oft
hy daer gecomen was om hem te commeren oft tarresteren gelyck hy gedaen
hadde de soene vanden meyer van hoss daerop die selve jan antwoorde
neen, seggende dat hy ter toe egheenen last en hadde maer dat hy
daer gecommen was om te besiene wye daer jaeghde daerop die voirs. willem
replicerende seyde dat siet ghy wel dat ick t ben ende myn bruedere
gaet van hier oft ghy sult slagen crygen welcken nyettegenstaende
en hebben de voirs. jan ende zyn geselschap nyet willen gaen oft wycken
zoe dat die voirs. willem hen is ingevallen ende zy hem van gelycken
ende syn alsoe strytbarich geworden roepende deselven jan alzoe de
voirs. willem heeft naderhant heeft hoiren seggen ende de $$$ nochtans
ten tyde van$$ gevechte nyet en hoorde gelyck hy by eede pretenteert te
affirmeren holla holla je vienne avecq la loy du pays welck gevecht
siende de voirs. suppliant wel omtrent twee bunderen lants van daer wesende
hebbende eenen zwyn spriet in zyn handen is zynen brueder ter helpe
geloopen ende heeft metten selven loope den voirs. claesen metten
voirs. spriet in syn schouderen eenen steeke gegeven omtrent den rugghe
daeraff hy bynnen cortten dagen daernae is genesen geweest ende
terrstont daernae soe is die voirs. suppliant strytbarich gewordden metten
voirs. janne mahin ende dieselve willem metten soene vanden selven
janne die welcke een geladen busse hadde ende met anthonne
le noir zynen neve die welcke eenen zweyn spriet hadde soe dat
die voirs. willem vanden voirs. anthonne le noir heeft eenen
steeke gecregen deur die mouwe van zynen wambeyse, ende die
voirs. suppliant vanden voirs. janne mahin hebbende eenen
precheelstaff eenen worp doer zynen hoet dewelcken hy op
zyn hooft hadde ende de voirs. suppliant heeft met zyn voirs. spriete
vanden voirs. janne mahin gesteken ende denselven by grooten ongelucke
geraeckt in zyn zyde van welcken steeke hij de anderen dachs
van deser werelt is gescheyden al tot zynen grooten leetsen, ende
hebben die voirs. suppliant ende zyn bruedere die partye geinteresseerde
gecontenteeert ende gesoentgeer $$$ naerdere is blyckende by den bescheede
daeraff zynde ter saken van welcken ongevalle onse procureur generael
in brabant hem suppliant ende zynen bruedere in onsen raide van brabant
heeft doen dagen te compareren in persoone pretenderende tselve gebeurt
te zyn inden persoon vanden voirs. jan mahin exercerende zyn offitie
dwelck alsoe hy suppliant hoept nemmermeer blycks en sal al eest
alsoe dat dieselve procureur hem is funderende op sekere informatie
die welcke die voirs. vrouwe van hollant by zyne majesteyts offitiers nyet
als wel behoiren soude ende seer partyelyck heeft doen nemen ende
scryven mits den welcken hy suppliant nyet vryelyck en mach hanteren
bynnen desen onsen landen van herweerts overe al tot zyne zynder huysvrauwe
ende kynderen eeuwige bederffenisse ende noch meer syn sonde soe verre
hem erop nyet en worde verleent onse gratie ende genade ende opene
brieven van remissien ertoe dienende soe hy suppliant seght dus
daerom oitmoedelyck biddende. waerom zoe eest dat
wy de saken voerscreven overgemerckt ende hierop gehadt dadvys van onsen
lieven ende getrouwen cancellier ende luyden van onsen raide in
brabant ende tot dyen gehoirt onsen procureur generael geneycht wesende
ter beden des voirs. suppliants frambachs van gulpen suppliants ende willende
hem in desen gratie ende genade prefereren voer rigeur ende strangheyt
van rechte zunderlinge ter eeren ende weerdicheyt vander bitter passien
ons liefs heeren jesu xpi die hy voer het menschelyck geslechte
geleden heeft up sulcks dach als heden hebben denselven suppliant
inden gevalle als boven quytgeschonden vergeven ende geremitteert
schelden quyte ende remitteren uuyt sunderlingher gratien
by desen tfeyt ende ongeval voer verhaelt mitsgaders alle offensie
ende bruecke corporelle ende criminelle daerinne hy hem
overmits ende uuyt ssaken van gene des voirs. is tegene ons onse
hoocheyt ende justitie eenichssins mach hebben ontgaen ende
mesdragen ende hebben hem dyen aengaende wedergestelt ende
gerestitueert stellen weder ende restitueren tot zynen goeden name fame
ende geruchte in onsen voirs. landen van brabant lymborch ende
allen anderen onsen landen ende heerlicheyden ende tot zynen onverbeurden
goeden in dyen hy eenige onder ons heeft gelyck $$$ in alder manieren
zoe hy was voer die toecompste vanden voirs. feyte ende ongevalle
abolerende ende te nyenwte doende tvoirs. dagement ende procedure
in onsen voirs. raide begonst imponerende hierop een eeuwich geswych
onsen voirs. procureur generael in brabant ende allen anderen onsen
justicieren ende officieren wye zy zyn satisfactie ende belternisse
herst ende voeral gedaen der partye geinteresseerde indyen die noch
nyet gedaen en zy ende eenige daertoe staet $$$ alleenelyck
$$$houdelyck dat die voirs. suppliant gehouden sal zyn tvoirs. feyt ende
*ongeval tegen ons te beteren $$ nae gelegentheyt vander saken
ende faculteyt van zyne goeden met oyck te betalen die redelycke
costen van justitien hieromme alreede gedaen ende te doene
allet ter taxatien ende moderatien van onsen voirs. cancellier
ende luyden van onsen voirs. raide in brabant die wy daer toe
gecommitteert hebben ende committeren by desen behalfven oyck ende
in desen versien dat die voirs. suppliant nyet en sal mogen eer
voirs. vrauwen van hollant hueren kynderen officieren oft familie
messeggen oft mesdoen oft oyck inde voirs. heerlicheyt van hollant
eenigen overlast doen oft voirtstieren allet opte pene van te
verliesen eeffect van desen onsen brieven ontbieden
daerom ende bevelen denselven onsen cancellier ende raidsluyden
dat voer hen geroepen dieghene die daerom behoiren geroepen te zyne
zy procederen wel ende deuchdelyck ter verificatien ende intermenente
van desen ende totter taxatien ende moderatien vander voirs. amende
ende costen van justitien alsoe zy sullen bevinden behoirende welck
intermement de voirs. suppliant egehouden sal zyn te versaecken
ende hem in persoone te presenteren in onsen voirs. raide bynnen
zess maenden naestcommende up gelycke pene als voren ende
dat gedaen ende de voirs. c$$$ boete ende costen van justitien
getaxeert ende betaelt zynde in handen vanden ghenen dyen dat
behoiren sal hy onse voirs. procureur generael ende alle aenderen onse
ende onser vassallen oft der smaelre heeren rechteren justicieren
officieren ende ondersaten jegenwoirdighe ende toecomende dyen
dat aengaen sal mogen heure stedehouderen ende eenyegelyck van hen
bezundere zoe hen toebehoiren sal doen laten ende gedooghen den voirs.
suppliant van deser onser jegenwoirdiger gratien ende remissien ende van
alle dinhouden van desen inder vuegen ende manieren voeren verhaelt
rustelyck vredelyck volcommelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken sonder
hem te doene oft te laten geschieden nu noch in toecomende tyden enigen
hinder letsel oft moiyenisse aen lyve noch aen goeden ter contrarien
maer indyen zyn lyff oft enige van zynen onverbeurde goeden waeromme
gearresteert gevangen becomert oft beleth waeren dat zy die setten ende
stgellen oft doen setten ende stellen terstont ende sonder vertreck tot
geheelder ende volcomender $$$ want ons alsoe gelieft
ende ten eynde dat dit goet vast ende gestadich blyve tot
eeuwigen dagen soe hebben wy onsen zegel hieraen doen hangen
f.80v behoudelyck in anderen dingen onsen rechte ende eenenygelycken anderen
dessyns in allen $$egenen in onser stadt van bruessele inde
maent van aprille opten goeden vrydach int jaer ons heeren duysent
vyffhondert ende zessenvyftich van onsen rycken van spaengien
ende sicillien eerste van ingeant vranckryck naepels t iiiie
opde plycke stont gescreven aldus byden coninck in zynen
raede ende geteeckent $ de facuwez visa recepta
$ecollo $$$ ende $$$ $$$$$$ zyn$ $$$ by mij
3 handtekeningen"
pardons,008.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen iegewoirdighen
ende toecomende dat wy ontfanghen hebben die oitmoedighe supplicatie
van gielis servrancx zoen ians inhoudende hoe dat hy suppliant op den
tweeden zondach inde meije anno xv$ ende lii 1552 dwelck was den achsten
der selver maendt mit wylen anthonis de costere jansse . ende mit meer
andere persoonen vergadert syn geweest in eenen geselscape ende gelaghe ten
huyse jans crobeel staen tot wildre op de beke aldaer hy suppliant van
jannen de costere des voirs. anthonis broedere gemolesteert wordde dat
hij a$wat te voeren soude geven vanden aelaerdt dwelck hy nyet doen
en wilde want hy hem nyet schuldich en was en dat hy hem wel ende costelyck
betaelt hadde seggende voirts totten selven jannen wildij yedt van mij hebben
het heeft zoe langhe ende vele geduert raepet van mynen lyve ghy staet
hier zoe dweers met uwen messe het schint dat nyemant tot u en zoude
moeghen spreken ende die voirs. anthonis de costere zynen broedere dit hoorende
sprack dese naevolghende woerden al staen wy hier elck mit eenen weymesse = jachtmes
aene wy en draghen dat nyet om iemanden hinder daermede te doene daernae
is die suppliant opgestaen teghen den voirs. jannen die tselve ziende seyde
totten suppliant en compt my nyet te by ghy zyt my by genoch ende dese
woirden gesproken hebbende smeet hy den suppliant met eenen pot op zyn hooft
dat hij suyselde ende dat den pot brack in stucken waeraff hy deen stuck hiel
in zyn handt ende dander viele op deerde ende want die suppliant van desen slage
zeer bloeyde ziende zyn bloet ende dat die voirs. twee gebroeders hun
passmessen vuyt toeghen soe heeft hy oick zyn eetmes vuytgetrocken ende
heeft nae hun beyden gesteken ende zy luyden hebben nae hem gehouwen in
sulcker vuegen dat die suppliant den voirs. wylen anthonis geraect ende gequest
heeft gehadt daeraff hy op den tweeden dach dairnae gestorven ende van
levende lyve ter doot is gecomen wyens ziele god genadich zy ende alsulcke
doot is hem suppliant hertelycken leet ende compt tot zynen groote ongenuchte
ende verdriete $ want hy beduchtende hem voir rigeur van iusticien en
heeft hem iesindert nyet dorren houden ende converseren int openbaer ende zal
hem voirtaen moeten absenteren buyten desen onse lande van brabant in grooter
aermoede ende miserie tenzy dat hem tvoirs. feyt ende misdaet vuyt onser
sunderlinger gratien geremitteert wordde ende onse oepenen brieven van remissien
daerop verleent ende geexpedieert zoe hy seeght ons daerom
oitmoedeyck biddende waerom zoe eest dat wy desen aengesien
gheneycht wesende ter beden des voirs. gielis servrancx suppliant ende willende
hem in dit stuck prefereren gratie ende genade voer strangheyt ende rigeur van
rechte hebben den selven suppliant inden gevalle als boven quytgeschonden
ende vergeheven schelden quyte ende vergeven vuyt zunderlinger gratien by desen
onsen brieve tfeyt ende misdaet boven geruert mitsgaders alle offensie ende
brueke corporelle ende criminelle daerinne hy hem oovermits ende vuyt zaeken
van tghene des voirs. is tegens ons onse hoocheyt ende justicie eenichssins
mach hebben oontgaen ende mesdraeghen ende hebben hem dien aengaende
wedergestelt ende geresitueert stellen weder ende restitueren tot
zynen goeden name fame ende $ geruchte in onsen voirs. lande van brabant ende
allen anderen onsen landen ende heerlicheyden ende tot zynen onverbuerden
goeden indyen hy eenighe onder ons heeft ende in alder manieren zoe hy was
voir die toecompste vanden voirs. feyte impo$$ imponerende hierop een eeuwich
geswych onsen procureur generael in brabant meyere van loven amptman
van bruessele schouteten van antwerpen ende vande bossche ende
allen anderen onsen justicieren ende officieren wie zy zyn satisfactie
ende beternisse ierst ende voiral gedaen der partyen geinteresseerde indyen
die noch nyet gedaen en zij ende eenighe daer toe staet civilyck alleenlyck
behoudelyck dat de voirs. suppliant gehouden zal syn tvoirs. feyt iegens ons
te beteren civilyck nae gelegentheyt vander zaeken ende faculteyt
van zynen goeden met oick te betalenen die redelycke costen van
justicien hieromme alreede gedaen ende te doene allet ter taxatien ende
moderatien van onse zeere lieve ende getrouwe die cancellier ende
luyden van onsen raide in brabant die wy daertoe gecommitteert
hebben ende commmiteren by desen ontbieden daer om ende bevelen
den selven onsen cancellier ende raidsluyden dat voir hen geroepen die
ghene die daerom behoiren geroepen te zyne zy procederen wel ende
duechdelyck ter verificatien ende interinemente van desen ende totter taxatien
ende moderatien vander voirs. civile boete ende costen van justitien alzoe
zy sullen bevinden behoirende $ welck interinement die voirs. suppliant
gehouden sal zijn te versuekenen ende hem in persoone te presenteren in onsen
voirs. raide bynnen zess maenden naestcomende opte pene van te
verbuerenen deffect van desen ende dat gedaen ende deselve civile boete
ende costen van justicien getaxeert ende betaelt zynde in handen vanden
ghenen dyen dat behoiren sal zy onse * $ procureur generael ende alle andere
onse richteren justicieren officieren ende ondersaeten iegewoirdighe ende
toecomende dyen dat aengaen sal moeghen huere stedehouderen ende eenen yegelyck
van hen besundere soe hem toebehoiren sal doen laeten ende gedooghen
den voirs. suppliant van deser onser iegewoirdiger gratien ende remissien ende
van alle dinhouden van desen inde vueghen ende manieren boven verhaelt
rustelijck vredelijck volcomelyck ende eeuwichlyck genyeten ende
tgebruycken sonder hem te doene noch te laeten geschieden nu noch in
toecomenden tyde eenich hinder oft moeyenisse aen lyve noch aen goeden
ter contrarien maer indyen zyn lyf oft eenighe van zyne goeden
daeromme gearresteert becommert oft beleth waeren dat zy die setten
ende stellen oft doen stellen ende stellen terstont ende zonder vertreck tot
geheelder ende volcomender delivrantie want ons alsoe gelieft ende
ten eynde dat dit goet vast ende gestadich blijve ende gehouden wordde
teneuwighen daghe soe hebben wy onsen zegel hieraen doen hanghen
behoudelijck in anderen dinghen onsen rechte ende eenen yegelijcken
anderen dessyns degenen in onser stadt van bruessele inde maendt
van augusto int jaer onsheeren duysent vyfhondert ende dryenvyftich van
onsen keyserryck cxxxviie ende van onsen rycken van castillien en anderen se$
cxxxviii aldus stont op de plycke gestcreven byden keyser ende
ondertieckent j de sarvt facuwez visa registrata
gecollocio neert ende benomen accorderende
met zynen originale by mij
daanwez selve"
pardons,412.txt,"maximiliaen en philips byder gracien gods ertshertogen van
oistryck hertogen van bourgoingen van lothryck van brabant van lymborch van
luxomburg ende van ghelre greven van vlaenderen van artois van
bourgoingen palatynen van henegouwen van hollant van zeellant
van namen ende van zuytphen mercgreven des heylichs
rycs heren van vrieslant van salins ende van mechelen onsen
meyere van loeven ende allen anderen onsen officieren justicieren ende
dieneren dient aengaen mach ende hueren stedehouderen saluit
alsoe als van wegen des die huysvrouwen meester jans lobbe voirtijts
pensionaris onsen stat van loeven ons oitmoedelic zy te kennen
gegeven geweest hoe dat overmids zekeren excessen diemen
seeght gedaen ende gecommiteert te wesene byden voirs.
meester janne allen den die goeden des selfen meester jans
zy geweest genomen gesedt ende gestelt in onsen handen
ende desgelycs oic die die goeden der voirs. thoenerssen
gecomen van hueren wegen in alsulken vuegen dat zy
tegenwordelic niet en heeft noch versien en is tot hueren
ende hueren kinderen noetdorst oft sustentacien behoef ons
dair om oitmoedelyc biddende gemerct dat zy vanden voirs.
excessen nyet te spreken en weet noch culpable $$ is ende dat
nae die privilegien vanden lande egheen man zyns wyfs
goeden verbueren en mach alsoe zy seeght dat ons gelieven
wille haer te consenteren ende accorderen hantlichtinge vanden
voirs. hueren goeden ende van huerren wegen gecomen ende huer dair
aff doen expederen onse oepenen brieve in behoirlyker formen
doen te wetene dat wy desen aengesien geneycht wesenen
ter beden der voirs. thoenerssen hebben onse voirs. hant
ende alle andere beledt gedaen ende gestelt ende voirs. huere goiden
van hueren wegen gecomen als voirscreven is ingevalle als
boven tot hoere ende huere kinderen behouf gelicht ende affgedaen
ende van zunderlingen gracien oft noet zy lichten ende affdoen
mits desen onsen brieve willende ende consenterende
dat zy voirtaen dair aff gebruyke achtervolgende den inhoudenen
vanden voirs. privilegien ende gelyck zy doen souden moigen
by alsoe die voirs. goeden in onsen handen nyet gestelt
en waeren geweest ontbieden u dair om ende bevelen
dat ghy ende eck van u soe verre het hem aengaet der voirs.
thoenerssen ende hueren kinderen desen onsen tegewoirdiger
gracien ende hantlichtinghen doet ende laet peysselyc ende vredelic
useren ende gebruyken sonder hair dair inne te doen
oft te laeten doen oft geschien ennighen commer hinder
oft letsel in ennigher manieren want het ons alsoe
gelieft ende gedaen willen hebben gegeven in onsen stat
van bruessel opten negen ende twintichsten dach van
januario int jaer ons heren duysent vierhondert vier
ende tachtentich nae costume van stru$en in onsen hove
aldus geteykent by mynen here den ertshertoghe
ter relatien vanden raede $ meerbeke
dese voirs. $ open is gecollocionnert $$$ originnalen
bezsss brieve inde b$$den $$$$ by my
$$ ieltisse"
pardons,316.txt,"kaerle etc. doen te weten allen iegewoirdich ende
toecommende dat wy ontfaen hebben die oetmoedige supplicatie
van kerstiaen step cruy scamel cruywagenare wonachtich
in ssss onsen stadt van bruessele belast met eender jonger
huysvrouwen inhoudende hoe dat omtrint lichmisse xvc
sessendertich nae dyen de suppliant ende wylen willem de jonck
oyc cruywagenaere tsamen hadden sitten drincken in des
cruywagenairs huysken op een werf in onsen voirs. stadt van
bruessele zoe heeft de voirs. suppliant hoiren seggen dat de voirs.
willem geseyt zoude hebben dat hy ende zyn vader goet doen
hadden de suppliant hier inne zeer geturbeert zynde quam
int voirs. huyskin ende vraechde den selven willem waerom
dat zyt goet doen hadden daerop de selve willem zeijde om
dat u vader de busse heeft ende ghy den sluetel daerom hebdy
goet doen naeden welcken zoe ginck des suppliants vader om de
busse ende des suppliantes huysvrouwe om de sluetel den
welcken zij wierp opte taefel int tselve huysken daer de
selve willem was ende noch twee oft drye vanden cruywageneers
ende nadat des suppliants vader de busse bracht hadde zoe
hadde de selve willem groote woirden tegen des suppliants vader
die een oudt man es dwelck hoirende de suppliant die tegen
vuer thuysken stont quam in tselve huysken ende zeyde
totten selven willem compere ghy en dorft mijnen vader n$
bedrucken hebdy op mijnen vader yet te seggen segget my
$ende besiet ofter nyet als alsoe en is alsoe wyde rekeningen
gedaen hebben want bevindt ghyt anders ic wilder voere
bescaempt zijn ende de suppliant seyde oyc tot hem compere
compere ghy mocht wel zwygen daer een ander spreken
mach want ghy syt lazarus doen zeyde willem een
yegelyck mach wel op hem selven zien dwelck hoirende de
suppliant zeyde compere het es alden dach achterclap laet
ons hoiren wat ghy $ uuyt broyen wilt doen zeyde wylen
willem totten suppliant ic segge dat ghy een dief zyt doen
zeyde daerop de suppliant ben ic een dief ic zoude met een messe
op u vleesch houden steken ende doen stont de suppliant die tegen
willemen oversat op ende zoude steken welcken steeck hem was
gebroken doen zeyde de selve willem totten suppliant wacomper$
zoudi my $$$ zoe toegaen laet my eens drincken voer myn
doot ende doen dranck hy ende nam den pot in zynen arme doen
zeyde de suppliant wel compere nu hebdy gedroncken ende
nu moechdy anders bedacht zyn blyf dy noch by uwen woirden
daerop de selve wylen willem zeyde jae ic ic segge dat ghy een
dief zyt twelck anderwerts hoirende de suppliant mits dyen
zeer verhit wesende van bloede heeft genomen zynen opsteker
sonder punt van onder zyn pyrock ende stacken van over de
tafel up zyn slincker borst maer de suppliant en wiste nyet
dat hy hem geraect hadde ende willem taste doen nae zyn
borst ende sanck neder dwelck ziende de suppliant track zyn
mes uuyter scheede ende sach doen dat bebloeyt was ende liep doen
wech naede minderbruederen ende de selve willem is doen
ter stont vanden selven steke gestorven dwelck den suppliant
zeer leet is ende hoewel de suppliant hen geinteresseerde
gesoent ende gebetert heeft nyetmin beduchtende rigeur
van justicien en soude nyet zekerlyck hem dorven houden
binnen onse voirs. stadt van bruessel ende lande van brabant
maer elder leven in grooter $$$eden armoeden? ende miserien ten
waere dat hem hierop onse gracie ende genade werde
gedeylt ons daeromme zeer oetmoedelyck biddende
waeromme soe eest dat wy desen aengesien ende
hierop gehadt tadvis vanden burchemeesteren scepenen
ende raedt onser voirs. stede van bruessele compassie ende
medelyden hebbende mitten voirn. suppliant ende willende
hem in desen gracie ende genade prefereren voer rigeur ende
strancheyt van justicien hebben den selven suppliant inden
gevalle alsboven quytgescholden ende vergeven schelden
quyte ende vergeven uuyt onse zunderlinge gracie by desen
den dootslach voeren verclaert mitsgaders oyc alle pene
ende amende corporelle ende criminele daer inne hy hem
overmits en uuyt saken van tguntds voirs. is iegen ons ende
onse hoocheyt ende justicie eenichssins mach hebben
ontgaen ende hebben hem dyen aengaende gerestitueert
ende gestelt restitueren ende stellen by desen tot zynen goede fame
ende name in onsen voirs. lande ende hertoochdom van brabant
mitsgaders in v onse voirs. stede van bruessel ende vrydomme
van dyere ende allen anderen onsen lande ende heerlicheyden
ende tot zijnen geoden noch tertyt nyet geconfisqueert zynde
zoe verre daer eenige waeren gelyck ende in alder manieren
als hy was voer de toecompste vanden feyte ende manslach
voersceven imponerende hierop een eeuwich zwygen ende
silencie onsen procureur general ende allen anderen onsen rechteren en justicieren
ende officieren onsen voirs. lants van brabant hoedanige die
zyn of wesen mogen satisfactie nochtans eerst ende alvoeren
gedaen der geinteresseerde partie zoe verre die noch nyet gedaen
en waere civilyck alleenlyck behoudelyck dat hy den
voirs. dootslach iegens ons civilick beteren sal naer de
gelegentheyt vande mesdaets ende faculteyt van zynen goeden
ende oyc dat hy gehouden wert te betaelen de redelycke
costen van justicien daeromme gedaen ende naegevolght indyen
datter eenige geschiet zyn ter taxatie ende arbiterscepe
van onsen lieven ende getruwen den cancellier ende luyden
van onsen raede in brabant die wy daertoe commmitteren
ontbieden daeromme ende bevelen den voirs. van onsen raede
in brabant dat voir henluyden geroupen diegene die
daeromme behoiren sallen geroepen te zyne zy procederen
ende doen procederen wel ende duechdelyck totter verificatie
ende interinemente van desen onsen iegenwoirdigen brieven naer
huer vorme ende inhouden ende welck interineent de
voirs. suppliant gehouden sal zyn in onsen voirs. raede te
versuecken binnen eenen jaere naer date van desen opte
peyne van te verbueren deffect der selver ende dat gedaen
ende de voirs. civile boete ende costen van justicie indyen
datter eenige zyn getaxeert gearbitreert ende betaelt
alst behoiren sal van wecke civile boete die gene van
onsen rentmeesters dyent angaet gehouden wert ontfanck
te maken rekeninge bewys ende reliqua te doene tot onsen
proffyte metten anderen penningen van zynen ontfange zy
onsen drossaet van brabant amman van bruessel ende
alle andere onse ende onsen vassalen of smaelre heeren richteren
justicieren ende officieren onsen voirs. lants van brabant ende
van overmaze hoedanige die zyn of wesen mogen tegewoirdich
ende toecommende hueren stadtshouderen ende elck van hen zoe
hem dat toebehoirt ende angaen mach den voirs. suppliant
van dese onse gracie ende remissie inder maniere voerscreven
rustelyck ende peyselyck doen ende laten genyeten ende
gebruycken zonder hem te doen noch te laeten geschien
sy hieraf verantwordt
byden ontfanger vanden
exploiten
in lyve noch in goede eenich hinder letsel oft moyenisse
ter contrarien maer indyen zyn lyf of onverbeurde goeden
daeromme gevangen becommert of gearresteert waeren dat
zy die terstont stellen of doen stellen tot vulcommen delivrancie
ende slakinge want ons alsoe belieft ende ten eynde dat
dit goet vast ende gestadich blyve tot eeuwygen dagen
soe hebben wy onsen zegel hieran doen hangen behoidelyck
in anderen saken ons recht ende een yegelyck tzyne in
allen gegeven in onse voirs. stede van bruessel inde
maent van april int jaer onsheeren duysent vyf hondert
ende negenendertich naer paesschen van onsen keyserycke
txxe ende van onsen rycken van castilie ende andere
txxiiiie aldus stont gescreven opte plycke byden
keyser in zynen raede ende geteekent l dezoete noch
stont gescreven op te selve plycke visa registrata
ghecollacionneert tegens die
originale brieven by my
decock"
pardons,151.txt,"kaerle etc. doen te weten allen tegewoerdigen ende toecommende
dat wy ontfaen hebben die oitmoedige supplicatie van
willem van herpe inhoudende hoe dat omtrent baesmisse
lestleden de voirseyde suppliant ende eenen genaempt geert de
beckerere ghingen sitten drincken te humbeke in een taveerne
aldaer zy vonden oic sitten drincken te weten een wilen
jan van erpe heyn van nieren coppen bosch ende meer andere
beneden zittende ende peter tambuysere met zynen
geselscape boven zittende welcke jan ende peter groete
woerden gehadt hadden ende de selve peter hoerende den
voirseyden suppliant beneden is afgecomen hebbende een javeline in zijn
handt de welcke hy sette byder schouwen aldaer de voirseyden wylen
jan van erpe sat in zyn gelach dwelck siende de selve jan vraegt
totten voirnoemden peter waerommme hy zyn javeline aldaer zette zegghend
waert dat hy wilde dat hy quame drincken waer op de voirnoemde peter
antwoerde dat hy niet drincken en wilde met meer andere we$$
die zy onderlingen hadden zoe dat ten lesten de voirseyden peter seyde
totten voirnoemde wilen jan van erpe wildy uyt hebben compt daerbuy
makende teeken totten voirseyden suppliant dat hy hem volgen soude dwelck
hy dede mits dat zy van grooter kennissen ende commersatien waeren
ende alsoe vuytgaende zoe hebben den voirseyden heyn van mieren ende
coppen bosch hinere messen vuytgetrocken maer zyn inde kokere
bluven staen de dwelck ziende de voirseyden peter ende suppliant zyn weder
in de kokerne gecomen ende daer comende zoe heeft de voirseyde wylen
jan van erpe eenen pot biere genomen omme daer mede den suppliant
peter te worpen dwelcke siende de selve suppliant ende dat de voirseyde
heyn ende coppen hinere messen noch al bloot hadden ende nae hy
hieuwen ende sloegen heeft totten voirseyden wylen jan van erpe ge$$$$
drie oft vier weysen jan wert u oft ic sal u selve op u lyf $$$$
ende alsdaen worde de selve suppliant gequetst in zyn handt maer $$$$
weet niet van wien dwelck hy ziende ende beduchtende gegremer
te wesen vanden lyve heeft vuyt verhithenden van woede ende om
zyn lyf te verwerene zyn brootmes genomen ende daer mede
den voirseyden wylen jan van erpe de welcke alder boorte stont
gegeven eenen steecke alleenlick van welcken steke hy gevaren
is van levende lyve ter doot ende hoe wel hem tselve feyt ende
dootslach hertelycken leet is ende dat hy daer van paene ende
satisfactie gedaen heeft tegens partie $$$$ $$$$ beduchtende
righeur van iusticien heeft hem $$$$sichtent geabsenteert
vuyt onsen landen ende heerlicheyden ende en soude aldaer niet
dorren wederkeeren hanteren noch comerseren ten zy dat
onse gracie ende genade hem hier op verleent wordde ons
daer om oitmoedelyck biddende zoe eest dat wy de genaempte
compassie ende medelyden hebbende metten voirseyden suppliant ende
willende hem in deser gracie ende genade prefereren den rigeur
ende strancheyt van iustitien zunderlinge in faveure van onse
blyde wedercompste uuyt onse coninckrycken van spaengien
in onsen landen van herwaerts over ende besonder in de scone
stede van mechelen hebben den selven suppliant inden gevalle
als boven geremitteert quytgesconden ende vergeven remitteren
schelden quyte ende vergheven uuyt onser zunderlingen gracie
by desen de misdaet ongeval ende dootslach voirseyden mitsgaders
oick alle peinen ende amenden corporelle ende criminelle daer
tegens onse hoocheyt ende iusticie eenichsins mogen hebben
ontgaen ende hebben hem dien aengaende gerestitueert
ende gestelt restitueren ende stellen by desen tot zyn goede
famen ende namen in onsen voirseyden lande van brabant ende
allen anderen onsen landen ende heerlicheden ende tot zynen
goeden noch ter tyt niet geconfisqueert zynde soe verre daer
eenige waren imponeerten hier op een eeuwich zwigen ende
sylence onsen procureur generael ende allen anderen onsen rechteren
iusticien ende officieren onser voirseyden lants van brabant hoedanige
die zyn oft wesen moghen satisfactie nochtans yerst ende
alvoeren gedaen der partyen geinteresseert zoe verre daer
eenige toe stonde ende die noch niet gedaen en waere civilyck
alleenlyck behoudelick nochtans dat de voirseyde suppliant
gehouden zal zijn voirseyden feyt ende dootslach tegens ons
civiler te beteren naer gelegentheyt vander mesdaet ende
faculteyt van zyne goeden ende oick te betalen die redelicken
costen van iustitien indien datter eenige gedaen oft
naegevolcht zyn voir taxatien ende arbitrage van onsen
lieven ende getruwen die cancellier ende luden van ons
rade in brabant die wy daer toe committeren ontbieden
daer omme ende bevelen den selven onzen cancellier ende
luyden van onsen voirseyden rade in brabant dat voir hem luyden
geroupen dieghene die behoren geroepen te zyne $$$$
wel ende diechdelick ter verificatie ende interinemente van
desen ende dat gedaen ende voirseyden civile boete getaxeert
gearbitreert ende betaelt in handen vanden ghenen van
onsen rentmeesteren ende oft anderen onseren officieren diet aengaen
sal de welcke gehouden wert daer af ontfanck te maeken
* rekening bewijs ende reliqua te doene tot onsen prouffite
metten anderen penninge van zyn ontfangen zy onzen drossaert
van brabant ende allen anderen onsen ende der smaelere
heeren rechteren iustitieren ende officieren tegenwoerdich
ende toecommende dien dit aengaen ofte aenroeren sal mogen
hueren stedehouderen ende eenen yegelicken van hem bysonder
zoe hem toebehoren sal doen laten ende gedoegen den
voirseyden willem van erpe suppliant van desen onsen tegenwoerdige
gracie remisserende ende pardoene ende van alden inhouden
van desen inder voegen ende manieren voere $$$$
$$$$ $$$$ volcomelic ende eewicher gemeten ende
gebruycken zonder hem te doen ofte laeten geschien nu
noch in toecomen tyden eewich hinder stootletsel ende
moeyenisse aen lyf noch aen goet ter contrarien in
eeniger manieren maer indien zyn lyf oft eenige
van zyn voirseyden onverbeurde goeden zoe voirseyden is daer
omme naemaels gevangen gearresteert oft $$$$
waren dat zy die stellen ende setten ter stont ende
zonder vertreck tot geheele ende volcommen delivrancie want
ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit goet vast ende
gestadich blyve tot eeuwigen dagen zoe hebben wy onsen
segel hier aen doen hangen behoudelic in anderen
saken ons recht ende eene yegelicken tzyne in allen gegeven
in onser stadt van mechelen in de maent van september
int iaer onsen heeren duysent vijfhondert ende twintich
ende van onsen rycken te weten vanden roomschen $$$$
ende van spaengien tvyfste ? aldus stont gescreven
boven op te plycke byden coninck in zynen rade
ende geteekent haneton
en noch $$$"
pardons,130.txt,"philips bijder gratien goidts coninck van castillien
van arragon , van leon etc allen den ghenen die dese onse brieven
sullen sien oft hooren lesen saluyt, doen te wetene dat wij
ontfangen hebben de oijtmoedige supplicatie van govaert de muyser
sone henricx geboren van holsbeke, inhoudende dat hij
in aprili sesthienhondert twintich sijnde noch
ongehoudt int vrijen van sekere jonge dochtere tot
herent bij ende aen is geweest alwaer den persoon van
lambrecht nijs weduwer
is doot gesteken geweest, hebbende hij suppliant gedreven
sijnde tsy door jalousie oft anderssints door vehementie daermede
doende geweest, ende den dootsteeck soo hij hem des is vermoijende
selver gegeven, hem deshalven gedraegende totte informatien
preparatoir op tselve feijt bijde justitie van herent
genomen ende hoe wel dat volgens de selve informatien
nijet sekerlijck en blijckt wie den doot steeck heeft gegeven
tsij hij suppliant oft wel eenen franchois leemans soo ist
nochtans dat hij hem ter quaeder maeten
beduchtende heeft ruchtich gemaeckt ende ondertusschen
door toedoen van sijne ouders vrede gemaeckt mette vrienden
vanden afflijvighen, ende de selve in alles gegeven vol-
commen satisfactie volgens den recorde ende quictantien
daeraff zijnde, hebbende tot dijen oijck metten officier
van holsbeke door toedoen alsvore gecomposeert ende de
selve sijne compositie volbracht soo dat hij
hem in alles hem mogelijck wesende heeft gequeten behalvens
dat tot sijnder versekerheijt hem is gebrekende onse gratie van van remis, ende
want hij nu gehoudt sijnde hem geerne soude
gaen stellen om gerustelijck mette vrouwe ende kinderen
door de werelt te mogen geraecken, ende dat hij hem des-
halven nijet en dert getroosten om den voors. neerslach
hem toegecommen door sijne jonge dwaesheijt
ende herste lieffde. soo was hij daeromme ende
op dat hij ons eene dusdaenige domme acte allen sijn leven
lanck nijet en soude blijven dolen genootsaeckt hem te keeren
tot ons oijtmoedelijck gebeden hebbende om onse opene brieven
van remis hiertoe dienende. soo eest dat wij die saecken
voors. aengesien ende hierop gehadt d'advijs vanden overmeijer
voors. plaetse van herent geneijcht wesende ter bede des voors. supliants
ende willende hem in dit stuck prefereren gratie ende genade
voor strangheijt ende rigeur van rechte den selven suppliant
inden gevalle als boven hebben quijtgeschouwen ende ver-
geven, schelden quijte ende vergeven vuyt sunderlinge gratie
by desen onsen brieve tfeijt ende ongeval boven geruert
mitsgaederss alle offencie ende bruecke corporele ende
criminele, daer inne hij ter causen voors. ende ... dat daer
aen cleven mach tegens ons ende justitie misdaen ende
misbruijckt mach hebben ende hebben hem dijen aengaende
wedergestelt ende gerestitueert, stellen weder ende resti
tueren tot sijnen goeden naeme, faeme ende geruchte in
onsen voors. lande van brabant ende alle andere onse
landen ende heerlijckheijden, ende tot sijnen onverbeurden
goeden indijen hij eenige onder ons heeft gelijck ende in
alder manieren als hij was voor de toecompste van
voors. feijte, imponerende hier op een eeuwich geswijch
onsen procureur generael van brabant, drossaert van
brabant overmeyer van herent ende allen anderen onsen
justicieren ende officieren wie sij sijn satisfactie ende
beternisse ierst ende voor al gedaen sijnde der partije geinteresseerde
indijen die noch nijet gedaen en sij ende eenige daertoe staet
civilijck alleenlijck behoudelijck dat die voors. suppliant
gehouden sal syn t'voors. feijt tegens ons te beteren ende
dat doende tonsen behoeve te betaelen die somme van 100
guldens eens met oijck die redelijcke costen van justitien
hieromme alreede gedaen ende noch te doene, ter taxatien ende
moderatien van onsen seer lieven ende getrouwen can-
cellier ende andere lieden van onsen raede in brabant
die wij daertoe gecommitteert hebben ende committeren
bij desen ende daerenboven te doen eenen voetwech
tot onser liever vrouwen van scherpenheuvel ende
eenen anderen tot onser liever vrouwen
van halle ende aldaer respective te doen eenige almoessen
tot solagement vande siele van overledene
ontbieden daeromme ende bevelen den selven onsen cancellier
ende raidtslieden dat voor hen geroepen de ghene die
daeromme behoiren geroepen te sijne, sij procederen wel
ende deuchdelijck ter verificatie ende interinemente
van desen ende totter taxatie ende moderatie vande
voors. costen van justitien alsoo sij sullen vinden te behooren
welck interinement die voors. suppliant gehouden sal sijn te
versuecken ende hem in persoone te presenteren in onsen
voors. raede binnen sesse maenden naestcommende
opte pene van te verbeuren d'effect van dijen ende
dat gedaen ende t'gene voors. is volbracht, getaxeert ende
betaelt sijnde in handen vanden ghenen dijen dat behoiren
sal, sij onsen voors. procureur generael drossaert van
brabant overmeijer van herent ende alle andere onse
rechteren, justicieren, officieren ende ondersaeten tegen-
woirdige ende toecommende dijen dat aengaen sal mogen
heuren stedehouderen ende eenenijegelijcken van hen
besundere soo hem toebehoiren sal doen laeten ende gedoogen
den voors suppliant van deser onser tegenwoirdiger gracien
ende remissien van alle d'inhouden van desen indervuegen
ende manieren vore verhaelt, rustelijck vredelijck, volco-
melijck ende eeuwelijck genieten ende gebruijcken, sonder hem
te doene off te laeten geschieden nu off in toecommende tijden
eenich hinder, letsel oft moijenisse aen lijve noch aen
goeden ter contrarien maer indijen sijn lijff off eenige
van sijne goeden daeromme gearresteert, becommert oft
belet waeren, dat sy die setten ende stellen terstont ende
sonder vertreck tot geheelder ende volcommender de-
livrantien want ons alsoo gelieft ende ten eijnde
dat dit vast ende gestaedich blijve tot eeuwigen daegen,
soo hebben wij onsen zegel hier aen doen hangen behoudelijck
in anderen dingen onsen rechte ende eenenijegelijcken
anderen dessyns gegeven binnen onse stadt van brussele
twelff daegen inde maent van november int
jaer ons heeren duijsent ses hondert vierentwintich van
onse rijcken tvierde. onder op de plijcke stondt geschreven
bijden coninck onderteekent p mastelijn, ende was ge-
zegelt met eenen groenen wasschen zegele vuijthangende
in groene zyde snoeren"
pardons,213.txt,"copie van eenen remissien van dootslage.
philips bijder gratien goids ertshertoge van oistenryck
hertoge van bourgoingnen van lotharingen van brabant
van stier van karenten van cram van limburg van
luxemborch ende van gelre greve van vlaenderen
van habspurg van thirol van firette van kieburg
van artois van bourgoingnen palatyn van henegouwen
mercgreve des heylichs roemschen rycs ende van
borgauw lantgreve in elsaten heere van vrieslant
van opter windischen$$g van portenauw van salms
ende van mechelen, doen te wetene allen luden
jegewoirdich ende toecomende dat wy ontfaen hebben
die oitmoedige supplicatie van willem snellaert
inhoudende hoe opte meyavont lestleden ontrent
drie uren nader noene die voirs. suppliant wesende
bynnen synen huyse te oisterwyck by tsertogen
bossche aldair hy doen tertyt woenachtich was
quamen aen hem heer aert vanden wyele
priester heindrick vanden doerne ende dierick
sone vande huysvrouwe vande voorn. hendrick de
welcke den voern. suppliant gebraecht hebben
oft hy met hemlieden wilde gaen drincken
waer op hy antweerde dat hy dair mede
te vreden was ende ghingen in een huys tegens
over des voirs. suppliants huys aldair men besonts
byer ende oisterbyer vercochte ende hemluyden
dair een wyl tyts geseten hebbende de voirs.
heer aert hendrick vanden doorne ende dierick
wel by drancke synde begonsten tegens den voirs.
suppliants woerden te nemene ter cause van sekere
rekeninge die de voernoemde suppliant ende dierick
onderlinge tsamen vuytstaende hadden in sulcker$
dat de voirs. dierick onder andere woerden seyde
totten voirs. suppliant, ic sal u betalen eer ghy
vuyten huyse gaen sult oft dier gelycke
woerden in substantie, ende dit geseet synde
de voirn. dierick heeft totten voirs. suppliant
geseet, ic bringe u zess gelasen byers die
ghy oic insgelycs drincken moet dair op de
voirn. suppliant antwoerde ic wacht gheerne
eenen vrindelycken dronck, maer ic en machs
nyet soe vele opt welcke de voirn. dierick
antwoerde ende seyde ic sal u dan twelif
gelasen bringen die ghy drincken sult, dat
merckende die voirs. suppliant dat die voirn.
dierick wel by drancke was ende dat hy
hem nyet met vrede en lyet om drincken
beduchtende datter ennich quaet tusschen hemlieden
op rysen mochte ryep de weerdinne vanden
huys, de welcke hy betaelde zynen gelach
die hy te betalen hadde, ende tselve betaelt
synde dede de tafel een luctel vuyten wege
want hy dair inne besloten was, ende spranck
ter dueren vuyte, ende alsoe vuyten huyse gaende
soe heeft de voirs. her aert vanden wiele
geroupen, ic ben vergrempt oft der gelycke
twelck nochtans niet warechtich en was want
nemmermeer blycken sal dat de voern. heer aert
gewont was dat hoerende byden voirs. heindrick
ende dierick syn terstont aen gegaen naer den voirs.
suppliant elck met eenen blooten messe in huerlieden
handen ende insgelycs den voirscr. heer aert met
eender haetse van eenen tymmerman de welcke
hy nam van sekeren tymmerluyden die dair tegens
over wrochten in meeningen de voirs. suppliant doot
te slaene ende hebben den voirs. suppliant eenigen
steken gegeven duer zyne cleederen sonder hem
aen tlyf te grievene hoe wel zy henlieden besten
deden, om hem doot te slaene, alst wel te
presupponeren es die selve suppliant siende dat
hy vuyt huerlieder handen egheensins geraken
en conste ende beduchtende dat zy hem oultragieren
souden aen tlyf dwelc zy gedaen soude hebben
in dien sy huer wille hadden mogen volbringen
om syn lyf te bescudden, hem van noode was
ter were te stellene, dwelck hy dede ende
met een cleyn dagge die hy hadde de lemmer
van die omtrent eenen voet lanck wesende
heeft den voirs. dierick een cleyn steke gegeven
in syn borst, de welcke hem gewo dierick
hem gevoelende gewont ryep aey my ic ben gesteken
oft dier gelycke woerden, dat hoerende die voirs.
henrick van doerne quam aenden voerscr. suppliant gelopen
met eender blooter dagge in meyninge de voirscr.
suppliant doer te steken dwelcke siende byden voirscr.
suppliant heeft den selven slach gebroken ende hem
gegeven eenen steke in syn scouderen, van welcken
steke ende quetsinge de voirs. henrick twee
uren dair naer van levende live ter doot gegaen
is vuyt saken van welcken dootslage al
eest dat tselve gebuert zy als voirs. es ende
dat die voirs. henrick een bastaert priesters
sone was, mits dwelcke ons die satisfactie
ende beternisse toebehoert, die selve suppliant
duchtende strancheyt van justicien, absent
ende hem houdende buyten onsen landen ende
heerlicheyden aldair hy nemmermeer en soude
dorren wedercomen, noch converseren mair
dair vuyt blyven ende syn leven aldair in armoeden
ende ketmicheyden te moeten leyden, ten waere
dat onse gratie ende genade hem hier inne gedeelt
ende verleent wordde alsoe hy seet, om die
welcke de selve suppliant gemerct tgheene des
voirs. es ende dat hy altyt geweest es van
goeden fame ende name sonder geachterhaelt
geweest te hebbene van ennigen anderen quaden
stucken hy ons seere oitmoedelic heeft doen
bidden, soe eyst dat wy die sake
voerscr. overgemerct genegen wesende
ter beden ende supplicatien vanden voirs. suppliant
ende willende hem in dit stuck gratie ende genade
prefereren in vorderen voer rigeur ende strangheyt
van justicien wy hebben den selven suppliant
inde gevallen als boven vergeven quytgescouden
ende geremitteert vergheven scelden quite
ende remitteren vuyt onser sunderlinger gratien
mits desen onsen brieven, den dootslach ende
mesbruyck boven verclaert mitsgaders allen
boeten peynen ende bruecken corporele ende
criminele dair inne hy ter cause vande voirscr.
dootslage mits dat dair inne ane cleeft
misdaen ende mesbruyct mach hebben tegen ons
ende justicien ende hebben hem als ten desen
gerestitueert ende wedergestelt restitueren
ende stellen weder mits desen tot zynen goede fame
name ende geruchte tot onsen landen ende herlicheyden
ende tot synen onverbuerden goeden, in dien hy
ennige heeft gelyc hy was voere de toecompste
vanden voers. dootslage, imponerende hier
op silentie ende een ewich zwigen onser procureur generael
ende allen anderen onsen officieren ende rechteren satisfactie
ende beternisse doende der partyen diet behoert
civilick alleenlick ende mits dat hyt oic tegen ons
civilic beteren sal nade gelegentheyt vander saken
ende die faculteyt van synen goeden ter ordinantie ende
arbiterschape van onsen lieven ende getruwen
die cancellier ende lude van onsen raide in
brabant, die wy dair toe committeren, ontbieden
daer omme ende bevelen die selven onsen cancellier
ende luden van onsen raide in brabant dat voer henluden
geroepen die ghene die dair over behoeren geroepen
te syne zy procederen wel ende duechdelyck
te intermemente ende verificatie van desen
jegewoirdigen, ende dat gedaen ende de
voirs. civile beteringe getaxeert ende betaelt
in handen van eenen van onsen rentmeesteren dient
behoeren sal, die gehouden wert rekeninge
ende bewys daer af te doene tot onsen profyte
mitten anderen penningen van zynen ontfange, zy onsen
drosset van brabant scouthet vanden bossche
ende alle anderen onsen officieren ende rechteren
wien dit aengaen oft aenrueren mach, doen
laten ende gedoegen den voirs. suppliant van
desen onsen voirs. gracie ende remissie ende
van allen den inhouden van desen inder voege
ende manieren als boven verclaert staet rustelic
vredelic volcomelic ende tot ewigen dagen
genyeten ende gebruycken sonder hem te doene
oft te laten geschieden ennich hynder letsel
oft moeyenisse ter contrarie mair wart
dat syn lyf oft ennich van zynen voirs. onverbuerde
goeden gevangen oft becommert waeren dat
sy dat terstont ende sonder vertreck doen ontslaen
ende die stellen oft doen stellen tot geheelen ende
volcomenen delivrantie want ons alsoe gelieft
ende ten eynde dat dit vaste ende gestadich
blive tot ewigen dage. wy hebben onsen segel
hier aen doen hangen behalven in allen
dingen ons ende eenen yegelycken zyns rechts in
allen. gegeven in onser stad van mechelen
inde maent van septembre int jaer ons
heeren duysent vyfhondert ende twee. ende
stont gescreven opte plycke by mynen
heer den ertshertoge in synen rade ende
geteykent haneton.
gecollationeert ende bevonden concorderende
metten originale by my
strate"
pardons,160.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen tegewoirdigen ende toecomende
dat wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie van willem
claes dienere onser stede van loevenen inhoudende hoe dat hy suppliant
des sondaghs nae sinxenen lestleden heeft sitten drincken buyten
onser stede van loevenen opten steewech aldairmen ryt nae mechelen
met twee van zynen mede gesellen oick dieners der selver stede
te wetene henry de meestere ende janne peysmans met twee
andere syne mannen vleeshouwers der voirs. stadt te wetene jaspar
van bossern ende janne de mol ende van daer comende ter stadt
wert inne zyn geleden voir thuys van eenen geheeten pauwels
beermans de welcke de voirs. suppliant met zynen medegesellen
geroepen heeft om eens met hem te drinckene ende zyn die twee
medegesellen vanden voirs. suppliant nyet ende bleef voir int voirs. huys
staende aldair zy vonden sittende eenen geheeten jacop vanderhacht
tymmerman met eender vrouwen persoen ende tgheselscap dat
binnen det koekenen was ziende dat die voirs. suppliant daer voere thuys
was ende nyet inne en quam hebben hem geroepen dat hy met
hemluden zoude comen drincken die welcke hem excuserende seyde
ick en mach certain nyet drincken nyet te myn quam totter doere
vander koekenen zonder voirdere inne te gaene oft oyck dronck byers te
drinckenen ende de voirs. suppliant ziende dat de voirs. jacop vande$
hacht die gehouwet was hadde by hem sittende een andere vrouwe
persoen dan zyn huysvrouwe dair hy twee kinderen of hadde sittende
in overspele zeyde tot zynen medegesellen janne peysmans geva$
wair omme en doet ghy nyet dat myn heere die meyere u bevol$
heeft ende maent den voirs. jacoppe vander hacht inne zeggende
voirts totten voirs. jacop ick kalengiere u dat ghy hier sidt met
uwer vrouwen dwelck de voirs. weerdt die hem inne geroepen
hadde te drinckene hoirde es opgeschooten treckende een lanck mes
uuyte seggende totten suppliant ghy verradere compt ghy hier om myn
gasten ende vrienden te verradene ende te calengieren makende
maniere om den voirs. suppliant te evelen van zynen lyve in sulck$
vuegen dat die ghene die inder koekenen waren hem hadden
gevoech te houdene dwelck ziende de voirs. jacop vander hacht
die aen deynde vander taeffelen sadt es uuyter coeckenen geschoeten
hebbende in deen handt een lange duytssche dagghe al bloet ende
in dandere eenen vier pickelstoel volgende den suppliant inden ganck
vanden voirs. huyse dair hy suppliant uuyt gegaen was om alle deba$
ende kyvagie te schouwene zeggende tot hem suppliant het ghy verradere
hier moet ghy sterven zonder meer woerden dwelck hoirende die
voirs. suppliant ende hem vindende inde voirs. ganck dair hy nyet w$
gevlieden en conste ende beduchtende van achtere geraect te worddene
heeft hem omme gekeert seggende moet zyn soe moet in goidsname
zyn ende met dien heeft de voirs. suppliant zyn mes uuyt getrock$
ende de voirs. jacop vander hacht tot hemwerts comende heeft naede$
suppliant geslagen tot twee oft drye reysen toe mair want d$
voirs. suppliant hem altyt boot het scerp van zynen messe en heeft
die voirs. vander hacht den suppliant nyet geraect dan op zynen
arm in zynen rock zonder quetssen mair sloch tegen den wan$
dat zyn mes bleef crom staende ende ziende dat hy gemist
hadde heeft metten voirs. stoele naden suppliant geworpen die
welck ziende den voirs. worp commende heeft dyen ontdoecken
alsoe dat den voirs. stoel alleenen streeck aen zyn schouwere
naeden welcken die voirs. vanderhaecht meenende herslaen heeft
op gehaven zynen arm dwelck ziende die voirs. suppliant ende merckende
dat hy nyet ontlast en conste gewordden noch ontvlieden en
mochte ende anders nyet ziende hy en moeste aldair op te plaetsse
doot blyven oft hem verweeren is onder den voirs. op gehavenen slach
den voirs. vander hacht inne gevaren hem gevende eenen steck onder
zynen arm sonder hem anderssins oft meer geslagen oft geraect
te hebbene hoe wel nochtans die voirs. vander hacht ter stont
die voirs. quetsuere ontfangen hebbende heeft laten vallen zyn
mes ende es met goeder staden geleert opdoende die doere vander
koekenen ende is dair inne gegaen die selve doere met hem
toe stootende ende dair zynde byden voirs. geselschape seyde in
effecte ick ben doersteken oft zeere gequetst ende corts dairnae
ter eerden gesoncken ende aflivich gewordden ende mits dien dat
tvoirs. stuck is gebuert ende oirspronck genomen heeft uuyt
saken van officien ende die voirs. suppliant es dienere ende officier onsen
voirs. stede van loevenen als voere zoo heeft hy het mes vanden voirs.
jacoppen opgenomen ende selve gedragen den steenwachtere van onsen
voirs. van loevenen seggende totten selven steenwachtere verclaert
dat mes van sheeren wegen gelyck aldair in gelycken saken
geconstumeert es ende oic waerachtich dat des es omtrent zess
sessentwintich jairen geleden de voirs. suppliant van wylen hooger
memorien onsen heere den keyser heeft verworven remis ende quytsceldinghe
van zekeren anderen ongevalle by hem ende eenen geheeten gielis uuyter
lyeminghen onnoeselick gecommitteert inden persoen van wylen meesteren
janne van post dair af die voirs. suppliant overlange partyen heeft
voldaen ende syn brieven van remissien geleveert dwelck hy hier
alleenen te kennen gheeft ten eynde dat naemaels hy nyet en
wordde gecorrigeert vander waerheyt verswegen te hebbene ende
hoewel tvoirs. feyt stuck ende dootslach es gebuert in nootwere
ende uuyt saken van officien ende den suppliant uuyt gronden zyns
herten leet is niettemin beduchtende rigeur van justicien heeft
hy hem geabsenteert ende en zoude alhier bynnen desen onsen
landen nyet dorren bliven noch frequenteren mair zoude nu in zyn
oude daghen moeten gaen doelen in andere vreempde landen tot
zynder grooter onghenoechten ende verdriete ten ware dat hem hier op
van ons wordde versien van gracien ende remissien zeere oitmoedelicken
dairomme biddende soe eest dat wy die saken voirscreven
overgemerct ende daerop gehadt dadvuys van onse lieve ende zeere
beminde die meyere ende scepenen onsen stede van loevenen
die welcke hem op tselve stuck hebben doen informeren den
voirs. willem claes suppliant genegen wesende tzynder voirs. bede
ende supplicatie willende hem in dit stuck gracie ende genade
vorderen voer rigeur van justicien hebben inden gevalle als boven
vergeven quytgescolden ende geremitteert vergeven scelden quyt
ende remitteren uuyt onse zunderlinghe gracie midts desen onsen
brieve tfait ende dootslach boven verclaert mitsgaders alle peynen
ende bruecken corporelle ende criminelle dair inne hy ter causen
van dien met datter aencleeft iegens ons ende justicie misdaen
mach hebben ende hebben hem als van desen wedergestelt
ende gerestitueert stellen weder ende restitueren tot zynder goeder
fame ende name in onsen voirgenoempder stede van loevenen ende allen
anderen onsen landen ende heerlicheden ende tot zyne onverbuerde
goeden indien hyre eenighe heeft gelyck ende in alder manieren
als hy was voer die toecompste vanden dootslach voirsc.
imponerende hier op een eeuwich zwyghen ende silentie onsen procureur
general ende allen anderen onsen richteren justicieren ende officieren
wyen zy zyn satisfactie ende beteringhe eerst ende alvoren
gedaen der geinteresseerder partyen indien die noch nyet
gedaen en zy ende eenige daer toe dient civilick alleenlick
ende behouden dat hyt iegens ons beteren zal civilyck nae
die gelegentheyt vander saken ende faculteyt van zynen goeden
ende oick mede betalen ende refonderen die wettelicke costen
van justicien dair op gedaen ende naegevolght ter taxatien
van onsen lieven ende getrouwen die cancellier ende luyden van
onsen rade in brabant die wy daer toe committeren ontbieden
dairomme ende bevelen den selven van onsen raide in brabant
dat voir hemlieden geroepen die ghene diere behoiren geroepen te
zyne zy procederen wel ende duechdelick ter taxatie verificatie ende
interinemente van desen iegewoirdighen ende dat gedaen zynde
ende de voirs. civile boete getanxeert ende betaelt inden handen
vanden ghenen van onsen ontfangers dient behoeren zal de welcke
gehouden werdt dair af rekeninge bewys ende reliqua te doene
tonsen proffyte zy onsen drossaert van brabant ende allen anderen
onsen justicieren ende officieren dien dit aengaen mach ende
*sy byden ontfanger vanden
exploiten van desen
amenden $$$
elcken van hemlieden doen laten ende gedoogen den voirn. willem
claes van deser onser iegewoirdiger gracie remissie ende pardoenen
ende van allen den inhouden van desen gelick ende inder manieren
alst voirs. is rustelick vredelick ende eewelick genyeten ende
gebruycken sonder hem ter causen van dien te doene oft te laten
geschiene nu noch in toecommenden tyde in live noch in goede eenich
hinder letsel oft moeyenisse ter contrarien maer indien zyn lyf
oft zyn goet hier omme gevanghen oft gearresteert waren dat zy
die stellen oft doen stellen ter stont ende sonder vertreck tot geheelder
delivrancie ende slakinghe want ons alsoe belieft ende ten eynde
dat dit goet vast ende gestadich blyve tot eeuwighen dagen
hebben wy onsen zegel hier aen doen hanghen behalven in anderen
saken ons rechts ende een iegelycken tzyne in allen gegeven
in onse stede van bruessele inde maent van julio int jaer
ons heeren duysent vyfhondert ende eenentwintich ende van
onsen rycken te wetene vanden roomschen ende hongrien tweeste
ende van spaengnen etc. tsestet aldus stont gescreven onder
opte plycke byden keyser ende geteekent rysele ende noch
visa $
gecollationeert ende bevonden
concorderende metten originale
by mij"
pardons,003.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen iegenwoirdich ende
toecommende dat wy ontfaen hebben de oitmoedige supplicatie
van symon de witte, arm scamel jonckgeselle scipper knecht
dienende den scippers byden reysen om loon poorter onser stadt van
bruessele inhoudende hoe dat up sinte mertens dach xcv xlix lestleden
saten ende droncken een gelach biers teppegem aen die brugge
in onse lande van brabant ten huyse van jan verbeelen jan
ghestels metten suppliant synen knecht philips
de kempeneneer ende wylen jan remaes aldaer in tgelach de voirs. jan
ghestels veylde philippen de kempeneneer een pleytscip te coope
ende specificeerde de selve kempeneneer allet tgene des hy
metten selven scepe begeerde te hebben te wetene fock
ende topseyl daertoe deselve jan seyde ic salt u alsoe
vercoopen ende ten eynde dat ghy seeght dat ic u
bedriegen wille soe ben ic te vreden dat die gene dien de coop=
manscap beront$$ met eenen scellinc eens dat int tgelach te geven sal mogen
ulieden ende vanden selver coopmanscap verlaten zyn ende naer dien die voirs. jan
gestels den voirs. kempeneneer op ten voirs. conditien tscip hadde geloeft zyn zy
die coopmanscap eens geworden ende gaff die voirs. philips alsoe int
gelach eenen scellinc ende begonste de voirs. suppliant die voerweerde oft
contract vander coopmanscap tot hueren versoucke te scrivene ende die
onder handen hebbende aenmerckende dat deselve jan gestels wilde daer vuyt
sommige dingen reserveren meer dan daer ondersproken was inden coop ende
hy suppliant met synen scryven begeerde elcken te voldoene om namaels daer
van gheen verwijt te hebbene want hij suppliant desen dach den eenen scipper
diende ende des anderen daeghs den anderen om gelt murmureerde onder
tgeselscap seggende ter goeder meyninge daer is noch al meer in tscip
dan de voirs. philips geheyscht heeft noemende die gereetscap die hij
vergeten hadde te heysschene seggende daeromme dat die selve jan
gestels den voirs. philips ongelijck doen wilde dwelck hij philips nyet
en conste gelyden dwelck bij den voirs. philips gehoort zijnde seyde
wat eyst dan ick ben te vreden met dat ick gecocht hebbe wat
heeft er yemant mede te doene daerop jan gestels antwoirde al en
hebbe ick hem tgene des hij nyet geeyscht of begeert en heeft
toegeseyt indyen hijt begeert ic salt hem geven ende die voirs.
jan verbeelen oyck daerinne sprekende seyde totten voirs. suppliant
als zij beyde te vreden zijn wat hebben wij ons dys te moeyen
ick houts mij aenden lyffcoop oft ic peyse dat ghy tscip zelve
gerne coopen sout daerop hij suppliant antwoirde ick en hebbe
geen goet om tselve te coopene en ick ben noch veele te jonck
ende deselve jan verbeelen presenteerde den suppliant daertoe te leenen
een oft twee ponden groot vlaams ende naerdien deselve woerden aldaer
waeren geresen is die voirs. jan gestels achter vuyt gegaen om
sijn water te rysene aldaer hij marien vermere de weerdinne
vont die tot hem soude geseyt hebben moonkin de witte denoterende
den suppliant seyt soe vele tegens die coopmanscap ick peysse dat
hij tscip selve wilt coopen want hij heeft die voirweerde die hij
begonst hadde te scriven int vier geworpen dwelck hij nyet gedaen
en soude hebben alsoe mij dunckt indien ghij hem tscip nyet toe
geseyt of te coope geveylt en hadt dwelck die voirs. jan
gestels hoorende ende verwermpt van bloede heeft hij van buyten
innecommende den suppliant gevraecht dese oft gelycke woerden in
gramscape ghij plat luysken wat hebt ghij daermede te doene wat
ick vercoope waerom hebdij die voerweerde int vier geworpen
daerop hij suppliant oyck hem stoorende seyde ghy moeght u moeder doen
ghij sijt een platluys wat heb ick met u te doene ghij doet
den man ongelijck ende met dyen taste die voirs. jan gestels
naer synen opstekere om den suppliant te grieven soe dat die suppliant
sijns lijfs besorgende om hem te defenderen namp eenen scakelhael
vande lighate ende de voirs. jan verbeelen tselve gewaer
wordende is hij ende met hem die huysvrouwe des voirs. gestels met
haer kindeken op haeren arm tusschen beyde geloopen om den voirs.
gestels te houdene ende de voorgenoemde jan verbeelen ende jan gestels int
houden al worstelende op malcanderen gevallen sijn daerover de voirs.
jan remaes die vuyten gelage gegaen was is in huys gecommen
meynende oyck tusschen beyden te gane soe heeft de voirs. suppliant
metten voirs. hale over die schoudere vander huysvrouwe desselfs jans
gestels gesmeten ende metten slage onverhoets onwetens ende onwillens
ten ongelucke den voirs. jan remaes int bescheet gaende op
thoeft geraect ende gequetst gerakende oyck metten selven slage den
selven jan gestels op sijn hooft dat den selven hael ontstucken spranck
ende den voirs. jan remaes duer denselven slach int vier viel ende
werde die suppliant vuyter keukenen gestooten ende deselve jan
remaes vuyten vier gehaven zijnde ende tot hem selve commende
soude geseyde hebben jae moonken denoterende den supliant ic gelove
u het sal noch gewroken worden van mij oft mijnen kinderen
ende hij supliant alsoe vuyten huyse gestooten zijnde is int scip
vanden voirs. gestels geloopen halende sijn rappiere daermede
weder in huys meynende te commen maer die duere werde toe
gehouden van welcker quetsueren de voirs. jan remaes omtrent
drye weken daernaer deser werelt overleden is ten grooten
leetwesen vanden supliant die welcke doer oitmoedige bede
ende bij middele van goeden vrienden is gecommen tot eenen
minnelycken payse vanden vrienden des voirs. jan remaes
ende anders noynt bevonden en heeft dan deselve supliant en
is van goeden naem ende fame staende ten goeden geruchte ende
dat meer is nemmer meer bevonden sal wesen dat
hij supliant metten selven wijlen jan remaes noynt eenigen
questien van gescillen tegens malcanderen gehadt hebben
dan altijts goede vrienden geweest zijn nochtans vreesende
riguer van justicien en soude de voirs. supliant nyet dorren
oft willen hanteren oft frequenteren in onsen landen ende
heerlicheden om sijn broot te winnen welck feyt de
voirnoemde suppliant inde maent van februario xcv l ons int
lange te kennen gegeven heeft gehadt ende daerop gehadt
hebbende tadvis van onsen amman van bruessele heeft ons
belieft gehadt den suppliant te vergeven tfeyt ende dootslach
boven geroert ende daerop doen expedieren onse oepene brieven
van remissie belast met amende civile ende interinemente
ter arbitraige ende ordonnantie van onsen lieven ende getrouwen
den cancellier ende luden van onsen rade in brabant gelyk
byden voirs. brieven breeder blycke mach dewelcke hy
vuyt versuemenisse negligende ende mits dien dat hij buyten
slants geweest heeft binnen behoirlycken tyt nyet
gepresenteert noch versocht en heeft tvoirs. interinemente
anders nyet wetende dan hebbende synen brieven gelicht hij
en hadde geheelyck voldaen sonder van eenigh interinemente
oft presentatie derselver brieven gehoort te hebben soe dat den tijt van van
interineren over langen tijt geexpireert is ende vreest de supliant
dat de voirs. brieven hem van egheender weerden sijn souden ende daeromme
en soude nyet dorren hanteren ende frequenteren in onse lande van
brabant ten zij dat onse meerder gracie hem verleent worde ons omme
deselv e zeer oitmoedelijk biddende soe eyst dat wy dese saken over=
gemerct den voirs. suppliant geneycht wesende tsynder voirs. beden ende
suplicatien hebben inden gevalle als boven geremitteert quyte
gescholden ende vergeven, remitteren schelden quyte ende vergeven
vuyt onse sunderlinge gracien bij desen tfeyt ende dootslach boven
verclaert mitsgaders allen penen ende amenden corporelle ende
criminelle daer inne hij hem overmits ende vuyt saken van
tgene des voirs. is tegens ons onse hoocheyt ende
justicie eenichsins mach hebben ontgaen ende hebben hem
dien aengaendde gerestitueert ende gestelt restituerende ende stellen
tot sijne goede fame ende name in onsen lande ende hertoch=
domme van brabant ende van overmaze ende oyck in onse voirs.
stadt van bruessele ende ammamme derselver ende anderen onser
landen ende heerlicheden ende tot sijnen ongeconfisqueerden goederen
indien hy eenige heeft gelyc als hij was voirden voirs. dootslach
imponerende hierop een eeuwich zwijgen ende silencie onsen procureur
generael ende allen anderen onsen rechteren justicieren ende officieren
onss voirs. lants van brabant ende van overmaze wye zy zyn
satisfactie nochtans yerst ende alvoeren gedaen der partijen
geinteresseert indien die noch nyet gedaen en is civilijk
alleenlijk behoudelyck nochtans dat de voirn. supliant gehouden
sal sijn tselve feyt ende dootslach tegens ons te beteren
civilyck naer die gelegentheyt vande mesdaed faculteyt
van sijnen goeden ende onse ordonnantie daerop gemaect ende
oick te betalen die redelijke costen van justicien indien
eenige ddaeromme gedaen$$ naer gevolght $$ sijn ter taxatie
ende atbiterscepe van onsen lieven ende getrouwen den
cancellier ende luden van onsen rade in brabant die wij
daertoe committeren ontbieden daeromme ende bevelen den
voirn. van onsen rade in brabant dat voir hen geroepen die
ghene die daeromme behoiren sullen geroepen te zijne
sy procederen wel ende duechdelijk totter verificatie ende
interinemente van desen onsen iegenwoirdigen brieve naer
hueren vorme ende inhouden welck interinement deselve
suppliant schuldich sal sijn te versueken ende desen onsen brieff
hemluden presenteren binnen eenen halfven jaere naestcommende
naer date van desen op peyne te verliesen deffect van
dien ende dat gedaen ende de voirs. amende civile
ende costen van justicie getaxeert ende betaelt synde alst
behoort van welcker amende onsen ontfanger vanden
exploicten van onsen voirs. rade off andere onse officier dient
f.103r° behoeren sal gehouden werdt ontfanck te maken rekeninge bewys
ende reliqua te doene tot onsen prouffyte metten anderen penningen van
synen ontfange sy ons drossaet van brabant amptman van bruessele ende
alle anderen onse ende ondervassallen oft smaelre heeren, rechteren
justicieren ende officieren onsen voirs. lants van brabant ende van overmaze
hoedanige die syn oft wesen mogen tegenwoirdich ende toecommende
hueren stedehouderen ende elck van hen soe hem dat toebehoeren
ende aengaen mach den voirs. suppliant van desen onsen tegenwoirdiger
gratien remissien ende quytsceldingen inder manieren voirscreven
peyselyck volcommelyck ende tot eeuwigen dagen doen ende laten
genyeten ende gebruyken sonder hem te doen noch te laten
geschien nu noch in toecommende tyde in lyfve noch in goeden
eenich hinder letsel oft moeyenisse ter contrarien maer indien
syn lyff oft eenige van synen ongeconfisqueerden goeden
waren daeromme gevangen becommert oft gearresteert dat zy
die terstont stellen oft doen stellen tot volcommen slakinge
ende delivrancie want ons alsoe belieft ende ten eynde
dat dit goet vast ende gestadich blyve tot eeuwigen
dagen soe hebben wy ons zegel hier aen doen hangen
behoudelyk in andere saken ons recht ende eenyegelyk
tzijne in allen gegeven in onse stadt van bruessel
inde maent van januario int jaer ons heeren duysent
vyfhondert ende tweenvyftich van ons keyserycke
txxxiii ende van onsen rycken van castille
ende andere txxxviie aldus gescreven op de plycke beyden
keyser in sijnen rade ende onderteekent l. de zoete
visa recepta
gecollationaert ende bevonden accorderende
met zijn originale by my
n. facuwez"
pardons,231.txt,"remissie van dootslage phelips bijden gratie gods ertshtoge van oistenrijcke,
hertoge van bourgongien, van lothier, van brabant, van stier, van karinten,
van cram, van limourg,van luxsembourg ende van geldre, grave van
vlaenderen,van habspourg, van thirol, van sirette, van kiburg, van artois,
vanbourgongien, palatyn van henegauwe, van hollant, vanzeelant, van namen
ende van zutphen, mercgrave des heylichsroemschen rijck ende van burgauw,
lantgrave in elsaten heerevan vrieslant opter windesmarck, van portenauw, van
salmsende van mechelen doen te wetene allen den ghenen dienu sijn ende
namaels wesen sullen dat wij ontfangen hebben dieootmoedige supplicatie van
jaspar ghyps alias de blauwe, geborenvan onser stede van mechelen, inhoudende
hoe dat derthien jaerenoft daer omtrent geleden sijn die voirscreven
suppliant drinckende ende goedegenaempt de kemele met hans de merle, thomaes
oom, ende tschotsrobbeken, die voirscreven hans de merle stont op van der
taffele endeghinck int achterste quartier vanden huyse in meyninge
sijnewatere te makene soo hij seyde aldaer hij vant wijlen willem vandeneecke
ende lyon vanden eecke des selfs willems bastaerts sone, denwelcken den
voirscreven hans vraechde bij redene zij des savontste voeren bij crachte
hemlinden vervorderen wilden te nemen ende wechleydensijn lyef daerop dat die
voirscreven willem ende lyon zeere hoogelicverandwoorden ende diere cause
rees groot geschel tusschen denvoirscreven willem ende hans in sulckerwijs
dat zij elcanderen smeten ende hangende tvoirscreven geschel die
voirscreven suppliant gheen quaets vermoedendenoch geadverteert sijnde van
diere gevechte quam oic aldaer meynendesijne watere te makene ende dede soe
vele dat hij beede de partijenverscheydde deen vanden anderen ende met hem
leydde den voirscreven hanssijn geselle wederomme in sijn gelach aldaer zij
waeren sekeren tijthangende den welcken hemlinden aengebracht wert dat die
voirscrevenwillem ende lyon vanden eecke met drie oft viere andere
gesellenwel gestockt ende gewapent vergadert waeren bijder achtersterduere
vanden selven huyse ende omme alle ongenoechten te schuweneende paeys te
makene tusschen de voirscreven partijen de voirscreven scotghinck alleene
inde camere dair die voirscreven willem, lyoen ende sijnemedegesellen
waeren den welcken hij vraeghde oft zij allegeschillen ende ongenoechten
achter laetende ende te mijenten stellendeter vrede ende paeys niet verstaen
en wilden ende drincken metelcanderen daerop van wegen vanden voirscreven
willem ende lyoenrudelicke geantwoordt was dat zij geenen pays hebben enwilden
dit hoorende bij den voornoemde scot toornich wesende vanderonwetender
antwoorde die zij hem gaven zyde als ghij den paeysniet maken en wilt gaet
ende doet uwer moeder oft sulcke woordenin substantie ende alsoe van dair
vertrock ende quam weder tot sijnen
medegesellen hemluyden vertoogen tegent dat hij gedaen ende vernomenhadde de
welcke dit hoorende stonden op vanden taeffele nemendt inhunerlieder handen
deen eenen wijnpot ende dandere eenen croesende in meyninge selve den
paeys te makene ende tsamen te drinckenende quamen zoe inde camere dair die
voirscreven willem ende lyoenmet huerlieden gesellen zaaten ende droncken
den welcken zij begheerdendat sij tsamen souden willen drincken ende als die
voirscreven suppliant ende sijn gesellen indt voirscreven camere
gecomen waeren die voirscreven willemdie hem achter der camere duere geborght
hadde vraechdeoft zij alle inde camere waeren ende dit seggende sloet de
dueretoe, zeggende dat hij moeste dansen in huerlieder geselschapende
terstont begonste te slaene van boven nedere op den voirscreven suppliant
ende sijne medegesellen zoe deden oick sijne andere gesellendie aldair gecomen
waeren wel gewapent ende gestockt als voirseid esomme den selven
suppliant ende zijne voirscreven medegesellen van den lijvete grievene dit
siende bijden voirscreven suppliant ende zijne voirscreven medegesellen
dat zij soe achterhaelt ende vervangen waerenende heurlieden van noodt was
huerlieder lijf te beschermen, steldenhemluyden ter neere, deen met eenen
stoele ende dandere met denghenen dat zij consten gecrijgen in sulcker wijs
dat daer sulckgecrijsch ende geneerte rees dat alle den ghenen die int
voirscreven huyswaeren wordden beroert ende vervaert ende quaemen
terstont andeduere op ende stelden hemluyden tot scheyden van den
voirscreven partijenzoe gebuerdet dat al eer die voirscreven vanden huyse
consten indevoirscreven camere geraken sekere slagen gegeven waeren aen
beeden sijden ende sunderlinge eenen grooten plach op den voirscreven willem
daer vanhij xv dagen daer naer oft daer omtrent ende naer dat hij op de
straten gegaen ende gefrijnenteert hadde van amende lijveter doot gecomen es
ende al est soe dat al tgenent dat dievoirscreven suppliant gedaen heeft
int voirscreven genechte geschiet es zijnslijfs verwerende ende dat hij
partije daer of voldaen heeft hemgeabsenteert vuyt onsen landen ende
heerlicheyden inden welckenhij niet en soude dorren wederkeeren noch
converseren maertot een wegen dagen dair vuyt blijven ende bedwongen zijn
tegaen dolen in vremde landen ende contreen in groote verdrieteende
elendicheyt in dien hem onse gracie ende ontsaermharticheythier op niet
verleent en worde alsse hij zeeght ons zeeroitmoedelicke daer omme biddende,
soe est dat wij diesaken voorscreven overgemerct genegen wesende ter
$$$oi***bedigerbede ende supplicatie vanden voirscreven jaspar ghyps
suppliant willende hem in dit stick gracie ende genade prefererenvoor riguer
vanjusticien den selven jaspaer suppliant ten eereende werdicheyt vander
heyligen passie ons heer jesu christi diehij leet thout des cruysen voor ons
allen op sulck dach
als hedent hebben in den gevalle als boven vergheven, quyt gescholdenende
geremitteert, scelden quyte, vergheven ende renuntieren vuyt onserzunderlinge
gracie bij desen onsen brieven tsa$$$***t ende dootslachboven verclaert
mitgaders alle boeten, brueken ende offensiencorporelle ende criminelle
ende civile dair inne hij ter cause voerscrevenmit datter aencleven mach
tegens ons ende justicie misdaenverbuert ende mesbruyct mach hebben ende
hebben hem als vandesen wedergestelt ende gerestitueert wederomme stellen
enderestitueren tot sijnder goede fame, name ende geruchte in onsenlanden
ende heerlicheyden ende tot allen sijnen onvervuerde goedenin dien hij
eengige heeft, gelijckerwijs als hij was el eer tvoirscreven feyt ende
dootslach geschiet was, stellende ende impnerende hierop eenen eeuwich
zwijgen onsen procureur generael ende allen anderenonsen justicieren ende
officieren wie zij zijn, satisfactie ende beteringevooren ende alder werk
eerst gedaen der partije geinteresseert in dieneenige dair toe dient ende die
niet gedaen en es civilick alleenlickontbieden dair omme ende bevelen onsen
lieven ende getrouiwendie cancelier ende luyden van onsen rade in brabant
dat voer hemliedengeroepen die ghene die hier toe behoeren geroepen te sijne,
zij procederenwel ende duechdelick ter verificatie ende intervernierende
van desen onsenbrieven ende dat gedaen sijnde zij onse drossart van brabant,
marcgreveende schoutheten van onser voirscreven stede van antwerpen
ende alle andere onse justicieren, officieren ende onderzaten oft
huerlieder stedehouderen ende elcken van henluyden bijzunder dien dit
nopenoft aengaen sal mogen, doen laten ende gedoegen den voirscreven
suppliant van onse iegenwoirdiger gracie, quytsceldinge ende remissie
ende vanal den inhouden van desen, soe ende inder manieren als
voerscreven staetrustelic, vredelick ende tot eewigen dagen gedaen te sijne,
nu noch intoecomende tijden eenich belet, hynder oft moeynisse ter
contrarie en laatnoch en goede in eeniger manieren mair in dien hij oft
zijnevoirscreven goede niet verbuert als voirscreven is ter cause
voirscreven belet genadigen oft becommert waren dat zij die terstont
ende sonder vertreckstellen ontslaen ende overcomen oft doen stellen
ontslaen ende ontcommerentot geheelder ende volcomender delivrans want
ons alsoe gelieftgedaen te zijne ende op dat dese dingen goet, vast ende
gestadichblijven mogen tot eewigen dagen soe hebben wij onsen segel hieraen
doen hangen behouden in andere saken ons recht ende eeneniegelijcken tsijne
in allen, gegeven in onse stad van mechelen op den heyligen vrijdach int jaer
ons heeren duyst vijfhondert ende twee.aldus ondergeschreven op te plycke
bij mijnen heer den ertshertogein zijnen raedt. visa ende geteykent
henetongecollationeert ende bevonden accorderendemetten originalen $$$
brievenbij mij"
pardons,162.txt,"kaerle doen te wetene allen ende eenen yegelicken tegenwoirdich
ende toecomende dat wy ontfaen hebben die oetmoedige supplicacie
van symoenen de scepere van schoere by loevenen inhoudende hoe dat
zekeren tyt voir vastelavont lestleden naedien wylen gorys de
scepere zyn vader ende een geheeten de zeegere tsamen by avonde
verdroncken zyn geweest inde dele zoe heeft men de selve
verdroncken persoenen gaen soecken ende want de voirs. zeegere corts
daer nae ende gevonden ende gevischt was ende de vader vanden voirs.
suppliant noch nyet hoewel de selve suppliant dair toe zyn diligencie gedaen
hadde zoe es des middernachts gecomen in des voirs. suppliant bogaert
aen zyn camerveynstere een geheeten wylen willem sloets roepende
aldair tot menich reysen toe totten selven suppliant zeggende dat hy
een boeve een bylam ende een rabaut was dat hy zynen vader alsoe
liet in water liggen want hy souden nacht ende dach soecken
daer op hem de selve suppliant badt om goidswille dat hy slapen
wilde gaen zeggende ick hebbe drucx genoech ghy en dorves my
hier nyet meer aen doen ende ick hebbe hem vroech ende spade
doen soecken ende dair toe myn beste gedaen ende daer nae
heeft de huysvrouwe vanden voirs. willemen hem van dair geleydt
ende drie oft vier dagen daer nae alsoe de voirs. suppliant ston$
en maecte eenen thuyn tegen zyn messie zoe is aldair verby
gecomen de voirs. willem ziende opten voirn. suppliant sonder spreken
ende gaende wech ende heeft de selve willem dat alsoo gedaen
tot drye oft vier reysen toe mits den welcken hem de selve
suppliant den wech gescouwet heeft nu eest zoe dat opten tweesten
dach voir vastelavont lestleden alsoe de suppliant quam tusschen
huffle ende blauputte zoe is hem dair te gemoete gecommen de
voirs. willem sloets ende was op des voirs. suppliant lyf eer hyt
wiste dewelcke willem den voirs. suppliant vraechde naeden wech
van mertten deckers dair op hy antwoirde willeken ghy hebt
den wech geweten eer ick geboren was hem voits vragende oft
hy byden woerden bleve die hy den selven suppliant by nachte ende
ontyde overgeseyde hadde daer op die voirs. willem nyet en
antwoirde maer sloech den suppliant met eenen stocke op zyn hooft dat
hem dbloet ten aensichte af quam mits den welcken de voirs.
suppliant heeft achterwerts getreden spannende alsdoen zynen boghe
dwelck ziende de voirs. willem heeft met zynen voirs. stocke
den boge uuytgeslagen alsoe dat den pyl vloech op zynen boesem
welcken pyl de voirs. willem uuyttoech ende werp dien opdes
voirs. suppliant aensichte naeden welcken de selve suppliant badt den
selven willem om goidswille dat hy hem met vreden soude laten
vlyende achterwerts om uuyt zynen handen te comene maer de
selve willem es den voirgenoemden suppliant naergevolght ende heeft
hem metten boesem gegrepen hebbende een mes in zyn handt om
dair mede den selven suppliant te stekene mits den welcken de
voirs. suppliant wech geloepen es ende heeft meynen over een grecht
te springen aldair hy vyel in over een breeme ende de voirs. willem
es noch den selven suppliant naegevolght meynende oick springen
over de grecht maer is daer oick inne gesprongen ende de
voirs. suppliant es weder uuyt gesprongen ende de voirs. willem oick
uuyter grecht ende nae den selven suppliant dwelck ziende oick
selve suppliant die welcke was in een strate daer hy nyet doer
en conste mits eender hagen die daer stont ende siende dat
hy nyet voirdere vlieden en mochte zoe heeft hy hem ommegekeert
ende den selven willem gegeven eenen slach met zynen voirs.
boghe op zyn hooft dair af hy corts dair nae aflivich wordt
dwelck hem leet es ende hoewel de selve suppliant met partien
overcomen es nietmin beduchtende rigeur van justicien heeft
hem geabsenteert uuyt desen onsen lande van brabant aldair
hy nyet weder en zoude dorren keeren maer gaen dolen in
grooter miserien het en waere dat wy onse gracie ende genade
te hemweerts keerden dair om hy ons oitmoedelick heeft doen
bidden soe eest dat wy desen aengesien compassie
ende medelyden hebbende metten voirs. suppliant willende hem
in desen gracie ende genade gedaen werden tegen rigeur ende
strangheyt van justicien besundere in faveur van onsen
blyder wedercompst van onsen coninckrycken van spaengnen
in desen onsen landen van brabant ende te desen male
besundere in onser stadt van loevenen inclinerende ende geneycht
wesende ter beeden ende begheerten vanden voirn. suppliant hebben
hem in gevalle als boven quytgeschouwen ende vergeven
schelden quyte ende vergeven uuyt onser zunderlinger gracien
by desen onsen brieve den dootslach ende tfeyt voirscrevenen
mitsgaders alle penen ende amenden corporeele ende criminele
daer inne hy hem uuyt saken van tgene des voirs. es
ennichssins mesgrepen mach hebben tegen ons ende justicie
ende hebben hem als boven van desen gerestitueert ende
restitueren tot zynre eeren goeden name ende famen ende
tot onsen voirs. lande van brabant ende tot allen zynen
goeden nyet verbuert zynde op datter ennige zyn gelyckerwys
ende inder manieren hy was voir de geschiedenisse vanden ongevalle
voirscreven imponerende hier op een ewich geswych onsen procureur
generael van brabant ende allen anderen officieren ende justicieren
dien dat aengaen mach satisfactie ende beternisse nochtans
gedaen zynde der partyen in desen geinteresseert in alsoo
verre die noch te doene zy behoudelick dat de voirs. suppliant
gehouden sal wesen ons ter causen vanden voirs. feyte te doene
civile beternisse nae gelegentheyt der mesdaet ende faculteyt
van zynen goeden ende dat hy oick gehouden werdt te betalen
ende refunderen de redelicke costen van justicien indien datter
ennige geschiet zyn ter taxatien ende arbitrage van onsen
lieven ende getruwen cancellier ende lieden van onsen raide in
brabant die wy daer toe gecommitteert hebben ende committeren
by desen ontbieden daerom ende bevelen den selven onsen
cancellier ende lieden vanden raide voirscreven dat voir hen
geroepen die ghene die dairomme behoeren selen geroepen te
zyne zy procederen v ende doen procederen wel ende deughdelick
totten interinemente ende verificatien van desen onsen voirs.
brieve ende totter taxatien ende arbitragen vander voirs. amende
civile ende costen van justicien gelyck ende alsoo dat behoirt
ende dat gedaen ende die voirs. amende civile alsoe getaxeert
ende betaelt wesende in handen vanden ghenen dien dat
behoirt die welcke dair af schuldich ende gehouden sal wes$
te maken ontfanck tonsen prouffyte met oyck de voirs.
costen van rechte getaxeert ende betaelt zynde zy onse
drossete van brabant meyer van loevenen amman van bruessel
schoutetten van antweerpen ende vanden bossche ende voirts
alle andere onse ende der smaelre heeren officieren justicieren
richteren ende dieneren ons voirs. lants van brabant ende alle
dien dat aengaen mach den voirs. suppliant van deser onser
gracien quytschellinge ende remissien doen ende laten in
maten voirscreven rustelick ende vredelick genyeten ende
gebruycken sonder hem dair tegen te laten geschieden
ennigen hinder commere oft letsel in enniger manieren ma$
by alsoo hy oft zyne goede aengetast gevangen oft gearrestee$
weren die ter stont ende sonder vertreck ontslaen doen ende
*sy byden ontfanger
vanden exploiten van
desen amenden verantwort
laten ontslaen ende stellen tot volcomender delivrancie ende
ten eynde dat dit vast ende gestadich zy ende blive teuwigen
daghen soe hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen
gegeven in onser stadt van loevenen inde maent van oighste int
jaer ons heeren duysent vyfhondert ende twintich ende van onsen
rycken te wetene vanden roomschen tweeste ende van castillien
van leon etc. tseste aldus stont gescreven onder opte plycke
byden keyser in zynen raede ende geteekent j decock
ende noch visa $
gecollationeert ende bevonden accorderende
metten originale by my
$strat$$"
pardons,251.txt,"copie de la remission pour pierre etc
et henry van eckele imte $$ etc
philippe par la grace de dieu archiducbdaustriche duc de bourgoigne
de lothier de brabant de stier de karente de cram de lembourg de luxembourg et
de gheldres conte de flandres dartois de bourgoingne palatin de huynau
de hollande de zeelande de namur et de zuytphen marquis
du saint empire de romme et de borgau lantgrave delsace seigneur
de frize de sur de windischenmarq de portenauw de salins et
de malines a tous ceulx qui ces presentes lettres verront savoir faisons
nous avoir recue lumble supplication de pierre filz bastard de henry
bastard de beersele et henry van eckele serviteur de henry le scolastre
contenant comment passe deux ans et plus lesdits suppliants estans a la hulpe
en notre roman pays de brabant ung jour quilz passoient le temps a y
prendre des petits oyseletz au filet et autrement en la grange dudit henry
le scolatre aucuns duddit lieu de la hulpe pour ce que peu au par avant feu
aerdt de huwelere notre sergant des bois avoit navre et afole
ledit henry le scolastre cousin dudit pierre et maistre dudit henry
supplians alerent de$ers icellui feu aerdt et lui dirent comment
il y avoit aucuns des bastars de berssele cousin audit henry
le scolastre et autres compaignons en la maison dicceluy henry
le scolastre et quil fust sur sa garde car il faisoit a doubter
que filz le trouvoient quilz luy feroient desplaisir a quoy ledit feu aerdt
respondit il ne men chault qui a peur des feulles ne voise point au bois
je nay point peur pour deux ce ne sont que garchons qui tendent aux
oyseaulx ilz nont autre chose a mengier ou telles parolles en substance
lesquelles parolles furent rapportees ausdits supplians pourquoy et ayans
regret et hayne a icellui feu aerdt a cause de la bleschure et affoulure
quil avoit faicte audit henry lescolastre comme dit est iceulx suppliants
furent malcontens et de fait ledit henry suppliant qui cognoissoit ledit
feu aerdt et ledit pierre $$$ voyant icellui aerdt aller luy
deux $$$ de sa maison a la place dudit lieu de la hulpe non
sachant silz leur vouloient mal ou non dist audit pierre suppliant
veez la cestin qui a dit ces parolles et qui a affoule mon
maistre qui ma tousiours noury et entretenu et votre cousin et
incontinent icelluy henry vint courir suz audit feu aerdt lescriant
deffens toy et a lautre quil sen allast arriere lequel senffuyt
et ledit feu qui estoit arme se mist a deffendre neantmoins
ledit henry suppliant dune denne picque quil avoit donne ung
cop a icellui feu en la cuysse et ung aultre cop ou hastereau
et lors ledit feu se tourna denvers ledit pierre suppliant lequel
pierre meu de chaulde cole tant pour lesdits parolles que pour
la batture et affoulure dudit henry lescolatre son cousin
frappa dune hallebarde quil avoit sur icellui feu dont il labbatit
a terre et fut tellement blesche que dedans trois ou quatre jours
apres il termina vie par mort et combien que iceulx
supplians soient tres deplaisans dudit cas et ayent contente
partie neantmains craindans rigeur de justice ilz se sont
abstentez de notre pays de brabant et ny oseroyent
retourner mais leur en commendra tenir absens et vivre en
autres pays en grant povrete et misere se notre grace
et misericorde ne leur estoit sur ce impartie siccome
ilz dicent pour laquelle ilz nous ont treshumblement
fait supplier pour ce est il que nous ayans compassion
desdits supplians voulans aidez grace et misericorde preferer a
rigeur de justice mesmement a lhoneur et reverence de
la sainte passion de notre saulveur jhesu christ quil souffroit
en larbre de la sainte croix au jour de huy ausdits suppliants
inclinans a leurdit supplication et requeste a nous de notre
certaine science et de grace especial quicte remis et pardonne
et par ces presentes quictons remectons et pardonnons le fait
et cas dessusdit ensemble toute peine et amende corporelle
criminelle et civile enquoy pour cause et occasion du fait
et cas avantdit ilz ont eu $$$ avoir mesprins et
estre enncor$$ envers nous et justice et lavons quant
a ce restitue et restituons a leurs bonnes fames et
renommees au pays et a leurss biens non confisquez sancuns
en y ont en imposant sur ce silence a notre procureur et
a tous noz autres justiciers et officiers quelsconcques
cuy ce regarde satisfaction toutesfois faicte a partir
se $$$ nest prealablement et avant tout $$$ si donnons en
mandement a noz aimez et feaulx les chancelliers et gens de
notre conseil ordonnez en notredit pays de brabant y ne appellez
ceulx qui pour ce feront a appeller ilz procedent et facent
proceder bien de$ement et diligamment a linternement et
verifica tion de ces mesmes presentes et ce fait mandons en
oultre a iceulx de brabant maire de louvain amman de
bruxelles echouthetes danvers et de boisleduc bailly
de nyvelle et de notre romant pays de brabant et a tous
noz autres justiciers et officiers presens et avenir quelzconcques
de notredit pays de brabant et a iceulx des vassaus segneurs
noz vassaulx dicellui pays leurs lieutenants et a chacun deulx en droit soy
et sicomme a luy appartiendra que de ceste presente grace remission
quitace et pardon selon et par la maniere que dit est ilz facent
seuffrent et laissent lesdits suppliants joyer et user plainement paisiblement
et perpetuellement sans leur fere donner ne souffrir estre fait
aucun arrest destombier ou empeschement au contraire mais $$ chois
se leurs corps ou lun deulx ou aucuns de leur sesdits biens non confisquez
estoient pour ce prins saisiz arrestez ou empeschez lles mectent ou facent
mectre tantost et sans delay a plaine delivrance car ainsi nous plaist
etc et affin que ce soit ferme et estable a tousiours nous avons
fait mectre notre seel a ces presentes donne le vendredy saint
lan de grace dix cincqcens et deux ainsi soubz escript
et signe sur lla plicque par monseigneur larchiduc
de thielt
collonne a loriginal
par moy"
pardons,379.txt,"copie vanden remissie sandryne alycxstocx van tonrechte
te hebben geaccuseert van $$$ gheerde de vorstere
philips byder gratien goidts coninck van castillien van leon van grenadien etc. ertshertoge
van oistrycke prince van arragon hertoge van bourgondien van lothhar van brabant van stier van
carenten van cram van limborgh van luxemborg ende van gelre greve van vlanderen
van habsburg van tyrol van scereth van kieburch van artois van bourgondien palatin ende
van henegouwe van hollant van zeellant van namen ende van zuytphen mercgreve
des heilichs roomschen rycs ende van borgauw lancgrave in elsaten heere van vrieslant
van opder windische$$arg van portenauw van salins ende van mechelen doen te
wetene allen den ghenen die nu zyn ende naemaels wesen sullen dat wy ontfangen hebben
die oitmoedige supplicatie van sandrynen alycxtox tegewoirdelic gevangen ende vyfthien
maenden bynnen der gevangenissen deser onser stad van bruessel gevangen hebbende geweest
inhoudende hoe dat zekeren tyt geleden zy clachtich gevallen is aenden voirs. prevost van onsen
huyse seggende dat een geheyten geert de bursere huer tanderen tyden bynnen hueren huyse
verforst oft vercracht gehadt hadde waer om de voirs. geert de bursere bij onse
voirs. prevost gevangen is geweest welcke geert soe verre in onse rade geordineert
in brabant geprocedeert heeft als hy dat hy met vonnisse vanden voirs. fayte geabsolveert ende
ontlast is geweest ende die voirs. suppliante aengesien dat zy van hueren fayte vervallen was
oft niet gethoenen en conste geduempt in alle die costen ende interesten die de voirs.
geert ter saken van dyen gehadt ende geleden hadde ende hoewel die selve suppliante tvoirs.
vonnisse gerne voldoen soude soe en can sy dat niet wel gedoen midts dyen dat zy als
voire van huere clachten vervallen is ende dat nae die previlegien van desen onsen lande
van brabant soe verre die accusateur van ennige criminele saken zyn vermet nyet
gethoenen en can in dyen gevalle die selve accusateur staet inde plaetssche vanden geaccus#
wair om onse procureur generael in brabant ende amman onser voirs. stad van bruessel hen voirderen
onsen voirs. raide geordineert in brabant tegen malcanderen te procederene om dat gedaen
tegen de voirs. suppliante criminelic oft civilic te procederen het zy by accusatien vanden
voirs. feyte dair aff onse voirs. procureur ende amman tdelict ende offensie mochte
gecommitteert zyn in meyingen de voirs. suppliante langen tyt gevangen te houdene ende nae
rechte vanden voirs. fayte grootelic te straffene ende punierene dwelck oft soe gebuerdt wesen
soude huere geheele verderffenisse soe verre heur by ons onse gracie hier op verleent
ende tvoirs. delict oft mesbruyck by heur gecommitteert niet geremitteert oft vergheven
en wordde alsoe zy seet om welcke gratie ende remissie zy ons oitmoedelic heeft gebeden
soe eest dat wy desen aengesien geneight wesende ter beden vanden voirs. suppliant willende
in desen gratie ende genade prefereren voire rigeur oft strangheyt van justicien der selver hebben
ingevalle als boven quytgescouden vergeven ende geremitteert ende van zunderlinger gratien scelden
quyte vergheven ende remitteren by desen onsen brieve tvoirs. feyt dair voire aff mencie gemaect
in ende allet tgene des dair aen cleven mach met oick alle penen ende amenden criminele ende
corporele dair inne zy ghy ter saken vanden selven fayte soude mogen gevallen zyn oft heur
tegen ons ende justicien misgrepen hebben stellen heur als van dyen tot hueren goeden name
famen ende tot onsen lande van brabant ende tot allen hueren goeden niet verbuert zynde soe verre
sy ennige hebbe imponerende hier op onsen procureur generael ammanne van bruessel ende allen
anderen onssen officieren dyen dat aengaen sal moegen silentie satisfactie nochtan der
pertyen gedaen zynde soe verre dair ennige toe stat ende toebehoire behoudelic dat die voirs.
suppliant sal gehouden zyn tselve fayt tegen ons te beteren ende dat civilic alleenlic ende dat ter
taxatien ende moderatien van onsen lieven ende getrouwen den heere van loonbeke cancellier ende
andere lieden van onsen rade geordineert in brabant die welcke wy dair toe gecommitteert hebben ende
committeren by desen onsen brieve ontbieden dair om ende bevelen den voirs. onsen cancellier ende andere
luden van onsen voirs. rade geordineert in brabant onsen drosset van brabant meyere van loeven
amman van bruessel scoutheten van antwerpen ende vanden bossche ende voirts allen anderen onsen
richteren ende officieren dyen dat aengaen sal mogen dat zy ende elck van hen soe hem toebehoirt der
voirs. supplianten van deser onser voirs. gratien remissien ende quytscellingen doen ende laten inder
manieren voirs. peyselyck ende vredelick gebruycken sonder huer daer inne te doene noch laten
geschieden het zy in live oft goeden ennigen hynder stoot oft letsel ter contrarien want
ons alsoe gelieft ende des torconden hebben wy onsen zegel vanden den welcken wy tot nu
toe gebruyckt hebben hier aen doen hangen gegeven in onser stad van bruessel inde
maent van septembri int jaer ons heeren duysent vyffhondert ende vive en van ons rycke dyerste
aldus onder gescreven byden coninck ende geteykent m hutoel ende noch visa $$
die collatie van dese copien is gedaen
ende bevonden concorderende metten originale
by my"
pardons,112.txt,"albert ende isabel etc doen te wetene alle
iegenwoirdige ende toecommende dat wij ontfangen
hebben die oijtmoedige supplicatie van claes de beckere
oudt omtrent vijfftich jaeren hem generende met landt
bouwinge ende ondertusschen brouwen belast met
huysvrouwe ende kinderen inhoudende hoe dat
opden derthiensten dach der maent van meerte
lestleden te walhoren int hertochdom van limborch
ten huyse van $$ willems vergadert sijn geweest
geeraert kran lauwers bart den voors. $$
willems ende willem bree, ende is hij suppliant aldaer
bij hun gecommen ende hadde laten tappen eenen pot
biers om dijen met hun drincken, gelijck naer hem
suppliant bij t'selve geselschap oock is ingecommen
sonder eenich quaet achterdencken ende meijninge,
ende in alle vrientschappe ende $indtschappe met
malcanderen gedroncken hebbende, is desen suppliant
d'ierste op gestaen onder sijnen arm hebbende sijn
roer, daer mede hij was gecommen, geladen sijnde
dwelck int opstaen is affgegaen oft los geschoten
sonder dat nochtans den haen daerop was, oft dat
den suppliant daeraff voorwete oft kennisse hadde
ende is met dijen scheut het loot geloopen door
het been vanden voors. peeter stinmetser sonder
dat den suppliant met hem oft ijemanden anders
vanden voors. geselchappe oijt eenige woerden
twist oft tweedrachte heeft gehadt, maer is ...
scheut onversients ende onnoosel ende deur quaede
toesicht is den voors. peeter stinmetser omtrent
vierthien dagen gelegen hebbende mits
het coudt vier int been is gecommen, ende dat daer
deur die quetsure was incurable geworden,
gestorven. ierst sijn heijlige sacramenten
ontfangen hebbende, heeft met goeden verstande
ende vuyt gronts sijns herten den suppliant die
voors. quetsure vergeven ende verclaert dat hij
onnoosel was, begerende datmen daerover egeen vrake
en soude nemen noch correctie doen, alsoo hij vanden
suppliant noijt anders dan eere ende vrientschappe
hadde gehadt ende ontfangen, dwelck sijn weduwe
ende kinderen ende vrienden alsoo oock bekennen,
hem vergeven hebben ende deshalven heeft hij metten
officier vanden dorpe oock verdrach gemaeckt
ende gecontenteert voor soo vele int delict ende
misdaet mach sijn gelegen gelijckt blijckt bij
t'beschoot daeraff sijnde, blijvende nyettemin den
suppliant in vreese, dat hij daermede noch nijet
genoech en soude hebben gedaen, ende bij andere onse
officiers van justicie soude geraecken aengetast
ende aengesproken te worden, en derft hij hem nijet
vrijelijck bloot geven noch sijn neringe continueren
om voor huijsvrouwe ende kinderen den cost te
winnen die sonder beroem gesproken is een man
van eeren staende tot goeden name ende fame
ende noijt anders misdaen te hebben tegen de
justitie weerdich van punitie badt hij suppliant
oversulcx oijtmoedelijck om de passie ons salichmakers
jesu christi geleden opden goeden vrijdag daeraft
nu commemoratie wordt gehouden, dat ons soude
gelieven hem tvoors. ongeluck oft misval
te vergeven ende te verleenen opene brieven van
abolitie voor soo vele als daerinne delict mach sijn
gelegen, met quijtscheldinge van alle penen criminele
corporele ende civile, regardt nemende opde onnoosel-
heyt van tvoors. feyt, sonder regardt te nemen -
opt rigeur vande placcaeten, daerbij is verboden
remissen te verleenen daeraff de delicten nijet en
sijn overjaert, soo eest dat wij desen aengesien,
geneijght wesende ter beden des voors. suppliants
ende willende hem in dit stuck prefereren gratie
ende misericordie voor strangheijt ende rigeur van
rechte besundere ter eeren ende contemplatien vande
bitter passie ende lijden ons heeren jesu christi,
d'welck hij op sulckenen dach als heden voorde
salicheijt vanden menschelijcken geslachte geleden
heeft hebben denselven suppliant inden gevalle
als boven geremitteert quijtgeschouwen ende
vergeven. remitteren, schelden quijte ende vergeven
vuijt sunderlinger gratie bij desen, onsen brieven
t'feijt ende ongeval boven geruert; mitsgaders alle
offensie ende breucke corporele, criminele ende
civile daer inne hij hem ovemits ende vuijt saecken
van t'gene des voors. is, tegen ons ende justitie
eenichssints mach hebben ontgaen ende mesdragen
ende hebben hem dijen aengaende weder gestelt
ende gerestitueert, stellen weder ende
restitueren tot sijnen goeden name, fame, ende
geruechte in onsen voors. lande van brabant ende
allen anderen onse landen ende heerlicheden ende
tot sijne onverbeurde goeden indijen hij eenige
onder ons heeft, gelijck ende in alder manieren
soo hij was voorde toecompste vanden voors. feyte imponerende
hierop een eeuwich geswijch onsen procureur generael
in brabant, ende allen anderen onsen justicieren ende
officieren wije sij sijn satisfactie ende beternisse ierst
ende vooral gedaen der partije geinteresseerde indijen
die noch nijet gedaen en sij, ende eenige daertoe
staet civilijck alleenlijck met oock te betalen de
redelijcke costen van justitien hieromme alreede gedaen
ende te doene, allet ter taxatien ende moderatien van
onse seer lieve ende getrouwe die cancellier ende
lieden van onsen raede in brabant, die wij daertoe
gecommitteert hebben ende committeren bij desen
ontbieden daerom ende bevelen denselven onsen cancellier
ende raedtsluijden, dat voor hen geroepen die gene
die daerom behoiren geroepen te sijne sij procederen
wel ende deuchdelijck ter verificatie ende interinemente
van desen ende totter taxatie ende moderatie vander
voors. amende ende costen van justitien alsoo sij sullen
bevinden te behoiren, welck inerinement die voors.
suppliant gehouden sal sijn te versuecken ende hem in
persoone te presenteren in onsen raede van
brabant binnen sesse maenden naestcommende opde
pene van te verbeuren deffect van desen, ende dat
gedaen ende de costen van justitien getaxeert ende
betaelt sijnde in handen vanden genen dijen dat
behoiren sal, sij onsen voors. procureur generael
in brabant ende alle andere onse rechteren, justicieren,
officieren ende ondersaeten iegenwoirdige ende
toecommende dien dat aengaen sal mogen, heure
stedehouderen ende eenijegelijck van hen besundere,
soo hem toebehoiren sal, doen laeten ende gedoogen
den voors. suppliant van deser onser iegenwoirdiger
gratien ende remissien ende van allen d'inhouden van
desen inder vuegen ende manieren vore verhaelt,
rustelijck, vredelijck, volcommelijck, ende eeuwelijck
genijeten ende gebruijcken in toecommenden tijden
eenich hinder, letsel, off moijenisse aen lijve noch
aen goeden ter contrarien, maer indijen sijn lijff off
eenige van sijne onverbeurde goeden daeromme
gearresteert, becommert off beleth waeren, dat
sij die setten ende stellen terstont ende sonder vertreck tot geheelder ende vol-
commender delivrancie, nijettegenstaende dat t' voors.
feijt nijet overjaert en is, ende onse ordonnancien
disponerende ter contrarien, dewelcke wij den
voors. suppliant nijet hinderen noch prejudicieren
en willen, maer hebben hem daeraff mits der
onnooselheijt vander saecken ende vuijt andere redenen
hieboven verhaelt, vuijt onser sunderlinger graacien
gereleveert ende releveren bij desen, want ons alsoo
gelieft, ende ten eijnde dat dit vast ende gestadich
blijve tot eeuwigen dagen soo hebben wij onsen segel
hieraen doen hangen behoudelijck in anderen dingen
onsen rechte ende eenijegelijcken andere dessijns,
gegeven in onser stadt van bruessele inde maent
van aprili int jaer ons heeren duysent ses-
hondert ende achthien, onder opde plijcke stont
aldus bijde eerstshertogen onderteekent
voels, ende was gesegelt met eenen groenen
segel vuijthangende in sijde snoeren"
pardons,354.txt,"philips byder gratien goids eertshertoge van oistryck hertoge van bourgoingen
van lothrycke van brabant van stier van karenten van cram van lymborch
van lucemborch luxemborch ende van gelre grave van vlaenderen van habspurgh van tyrol van
ferette van kieburgh van artois van bourgoingnen palatin van henegouwe van
hollant van zeellant van namen ende van zutphen mercgreve des heylichs
roomschen rycs ende van bourgauw lantgreve in elsacen heere van
vrieslant van opter windischenmargh van portenauw van salins ende van mechelen
allen den ghenen die dese onse brieven sullen zien oft hoeren lesen saluyt
doen te wetene dat wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie van
arnde die coster henricke ende janne rosiers gebruederen inhoudende hoe dat
die voirs. arnt is gegaen tot eenre bruylocht aldair een bruyt huer feeste
houdende was tot welcken feesten ende plaetsen oick gecomen is een geheten
coppen vandermeeren tegen den voirs. arnde ende henricke rosiers dair
de voirs. die voirs. coppen quam gaende mit claese johannes dochter van
nederyssche ende heeft die voirs. coppen vandermeeren zynen hantbooge
gespanne mitten welcken hy den voirs. arnde geschoten heeft eenen schuet
in zyn been dwelcke ziende die selve arnt heeft zyn mes uuytgetogen
ende stelde hem terweren mair die voirs. coppen ghinck loopen alsoe
dat tselve gevechte bleef staende ende omtrent twee maenden daer nae soe
is die voirs. coppen wederom gecomen ende heeft aen den voirs. arnde gesonden
om eenen dachvaert te houdene ende den peys onder hen te makene toten welcken
die voirs. arnt consenteerde op welcke voirs. dachvaert die selve arnt mit
zynen vrienden is gecomen maer nyet die voirs. coppen noch oick yemant van
zynen wegen hoewel dat die voirs. arnt langen tyt nae hem wachte
ende omtrent vier daigen dair nae soe is gebuert dat die voirs. suppliant
zyn gecomen op eenen kersmisse dach tot nederyssche omtrint den avonde
aldair die vors. coppen ende arnt woenachtich waeren ongestoot ende
nyet om vechten aldair die voirs. coppen vander meren gecomen is zyn
vyfsten ende hebben opte feeste diemen tot nederyssche voirs. houdende
was geseght toten voirs. arnde die costere ende zynen medegesellen supplianten
siet ghy sulter aen weert u op dwelcke die selve arnt mit zynen
voirs. gesellen supplianten zeyde wy en willen nyet vechten want wy
en zyn alhier om vechten nyet comen nae welcke woorden soe sloegen
die voirs. coppen mit zynen gesellen den voirs. arnde die costere een vanden
voirs. supplianten onder voet ende gaven hem wel zeven wonden aleer hy hem
nooyt weerde ende daer nae zoe stont die voirs. arnt alsoe gequest oppe ende
track zyn mes ende quetste mit zynen geselen eenen van des voirs. coppens
gesellen geheeten jan ruelens ende gaven hem eenen huw in zyn hoot
dat hy van dier quetsueren bynnen drie daigen dair nae van levende live ter
doot gecomen is uuyt saken van welcken feyte hebben die voirs.
supplianten die onnoselitelice? dair inne zyn gecomen hen iesindert moeten houden
buyten onsen voirs. lande van brabant ende en souden alnoch beduchtenen
ende vreesende die strangheyt van rechte hen bynnen den voirs.
onsen lande van brabant nyet dorven houden wandelen noch verkeeren
mair werengescapen voirtaenen hen dair buyte te moeten absenteren
ende hen houden in vremden landen in grooten miserien ende armoeden ende
huere leven aldair leyden ende eynden in ongevallicheyden het en were
dat wy onse gracie ende genade tot henweerts keeren ende hen tvoirs.
feyt oft dootslach remitteren ende vergeven wouden om dwelck
zy ons oitmoedelick hebben gebeden waeromme soe eest
dat gemerct tghene des voirs. is wy ter beden der voirs. supplianten geneyght
ende willenen altyt ende besundere te desen male prefereren ende thoenen
gratie ende genade voere strangheyt van rechte hebben ter eeren ende
weerdichheyd vanden passien ons liefs heeren ieshus cristi die hy op sulcken
dach als huden goetvrydach voer ons ende alle kerstene menschen heeft
geleden den voirs supplianten in gevalle als boven quytgeschonden ende
vergeven schelden quite ende vergeven van zunderlinger gracien overmits
desen onsen brieve tvoirs feyt ende dootslach mitgaders alle penen boeten
kueren ende brueken het zy van lyve leden oft goede inde welcke zy
overmits ende uuyt saken vanden voirs. feyte ende dootslache eenichssins
tegen ons ende den gerichte moegen zyn gevallen stellende ende settende
van al den selven supplianten wederom in hueren eeren goede namen ende famen
ende tot allen hueren goede nyet verbuert zynde op dat zy eenige hebben
hen oirlovende ende consenterende dat zy dien nyet tegenstaende sullen moegen
moegen comen bliven keeren ende verkeeren alomme bynnen onsen voirs.lande
van brabant geluckerwys ende alsoe zy deden voere die geschiedenisse vanden
voirs. feyte imponerende hier af een ewich geswych onsen procureur generael
van brabant onsen drosset van brabant meyere van loeven amman van bruessel
schouheten van antwerpen ende vanden bossche ende allen anderen onsen officieren
ende stedehouderen dien dat eenickssins aengaen mach satisfactie ierst ende
voere al gedaen den partien geinterresseert zoe verre die alnoch nyet gedaen en
zy civilic alleene ontbieden hier omme ende bevelen onsen lieven ende
getruwen cancellier ande den anderen luden van onsen raide in brabant dat
zy procederen ende doen procederen wel ende ernstelic toten interinemente
ende verificatie van desen ende dien gedaen zy onsen voirs. drossat ende
alle andere onse ambachteren richteren ende dieneren vanden smalen heeren
ons voirs. lants ende huere stedehouderen nu ende namaels wesende ende
een iegelick van hen alsoe hen toebehoert den voirs. supplianten van desen
onsen voirs. gracien remissien ende quytscheldingen doen ende laten rastelick
ende vredelick genyeten ende gebruycken sonder hen dair tegen te doene
oft te laten geschieden aen huere voirs. lyven leden oft goeden eenigen hinder
stoot oft letsel ter contrarien mair zoe verre die selve supplianten oft
huere voirs. goede nyet verbuert zynde ten ocsuyne van desen aengetast
gearresteert oft gecommert weren zy die zonder vertreck ontslaen ende
doen ontslaen ende stellen tot geheelder ende volcomender delivrancie
want onse geliefte sulcke is ende des toirconden hebben
wy onsen zegel hier aen doen hangen gegeven in onser stat
van ghendt opten heyligen goeden vrydach int jaer onssen heeren
duyssent vyfhondert ende drie aldus onder gescreven op te
plycke by mynen heere den ertshertoge ende geteykent i
de witte ende noch visa
gecollacioneert ende bevonden accorderent
metten originale by my"
pardons,404.txt,"copie van remissie van dootslage
maximilian par la grace de dieu esleu empereur tousiours auguste
roy de germanie de hongrie de dalmatie de croatie etc. et charles
par la mesme grace archiducz daustrice prince despaigne des
deux cecilles de iherusalem ducz de bourgoingne de lothier de brabant
de stier de carenten de crain de lembourg de luxembourg et de
gheldres contes de flandres de habsbourg de thirol de
fierette de freburg dartois de bourgoingne palatins de haynnau
de hollande de zeellande de namur et de zuytphen, marquis du saint
empire et de bourgauw, lantgraves delsate seigneurs de
frise des marches de sclavonie de poertenauw de salins
et de malines. savoir faisons a tous presents et advenir
nous avoir receu lumble supplication de dyego de hourive
natif de bisquaye jeune compaignon a marrier laquay
et serviteur de notre marcgrant danvers, a present personnier
en notre ville de malines contenant comme le xxvije jour
doctobre dernier passe ledit dyego supplian se party environ ix
ou x heures du soir du lostel dudit marcgrand et sen alla
aux logis des seigneurs de ravestain et de nassouw noz
cousins et aussy de chierves et veyre a intencion de
de trouver sondit maistre. et pour ce que ledit supplian ne
le sceut trouver sen retourna au logis dudit marcgrand
en la salle devant ou il trouva aucuns compaignons
jouans aux dez et entre autres ung nomme jennin du
pre ayde de panetier de notre treschie et tresamee
fille de nous empereur dame et tante de nous charles
larchiducesse daustrice douagieere de savoie regente
et gouvernante notre. et ledit supplian estant en icelle
salle se print a jouer avec eulx en actendant sondit
maistre et coucha audit jennin du pre a deux fois deux
pattars que ledit supplian perdit. et ce fait luy en coucha
encoires deux autres pattars lesquelz ledit supplian gaigna
et il vouloit estre paye ledit jennin luy donna une piece
dargent que ne valoit que trois gros ou environ dont
ledit supplian dist baillez deux patters telz que les avez
gaigne de moy je ne veulx point cette piece pour
deux pattars et par mauvaisete ledit jennin reprist
sa piece et lui rua deux pattars disant en langaige
espaignol lon scet bien quelz gens sont espaignars
ce sont touts marrans a quoy ledit supplian respondit
en semblable langaige quil nen estoit riens et que en son
pays il y avoit des gens de bien et des autres aussy.
et sans plus de paroles ledit jennin donna audit supplian un grant
soufflet et encoires de ce non content tira subit
une espee destocq et en frappa ledit supplian sur la teste
tellement quil le blescha bien fort et a sancq courant
ce que ung nomme pasquier du breucq portier qui estoit
illec vint a tout ung baston pour aller entre deux
et y mettre le bien mais ledit jennin qui sefforchoit
tousiours frapper apres ledit supplian qui se reculloit
de son espee frapa ung cop ledit portier sur son piet,
et ce fait ledit jennin rua encoires un cop destocq,
apres ledit supplian quoy voyant ledit supplian et que ledit jennin
sefforcoit de plus en plus pour le tuer, en soy deffendant
et reculant ariere, tira une rapierre quil avoit
et se deffit dicellui cop destocq, et ledit supplian estant
ainsy oppresse et veant le sancq de la bleschure
quil avoit receu, que lui couroit sur le visaige esmeu
de chaude colle et en son corps deffendant donna
audit jennin ung cop de sadite rapiere en la teste et ce
cop ainsy donne ledit jennin se parforchoit encoires
plus de frapper aprez ledit supplian qui se deffendoit au
mieulx quil povoit sans toutesvoies plus fraper
apres luy disant ledit supplian pour quoy me faictes
vous cecy me voulez vous tuer au logis de madame
a quoy ledit jennin respondit par le mort dieu oy
ou semblables parolles et pour ce que dicelluy cop ledit
jennin environ deux ou trois jours apres termina vie
par mort et que a loccasion du mesme cas ledit supplian fust
incontinent aprehende prisonnier es prison de notre
ville danvers et de puis amene dedens notre ville de
malines ou il est tenu en grant povrete et misere
amerement desplaisant de ladvenue dudit cas et
taillie de finer ses jours miserablement se notre
grace et misericorde ne luy et sur ce impartie comme
il dit pour laquelle actendu que ledit cas est advenu en
deffendant soncorps, et que * jjamais na este attaint
daucun aultre villain cas digne de reproche, ledit
supplian nous a treshumblement supplie et requitz
* pour ce est il que nous ces choses considerees
ayans pitie et compassion dudit supplian et luy voulans
en ceste partie preferer grace a rigeur de justice
a icelluy dyego de hourive supplian inclinans a sadite
requeste par ladvis de notredite fille et tante, avons
ou cas dessusdit quite remis et pardonne, quittons remectons
et pardonnons de grace especial par ces presentes le cas et
homicide dessus declaire ensemble toute paine pene amende
et offence corporele et criminele, en quoy pour raison
et a loccasion dudit cas il peult avoir offense et estre
encouru envers nous et justice et lavons quant a ce
remis et restitue, remectons et restituons a ses bonne
fame et renommee au pays et a ses biens non confisquez
sancuns en y a en imposant sur ce silence perpetuel
a notre procureur general en brabant et a tous noz officiers
et justiciers quelzconques satisfaction touteffois
faicte a partie interessee se faicte nest et elle y chiet
civilement tant seulement et pournen que avecq lamende
civile que ledit supplian sera aussy tenu de payer envers
nous a larbitrage et taxation de noz amez et
feaulx les chancellier et gens de notre conseil en brabant
icelluy supplian durant le terme dung an entier a compter
de la date de cesdites presentes ne pourra venir ne soy
trouver en aucun lieu la ou nous ou notredite fille et
tante seront en noz personnes, a paine destre prive
du fruit et benefice de notredite grace, si nest de notre
expres congie et licence sy mandons en mandement
a nosdits chancellier et gens de conseil, ordonne en notre pays
et duchie de brabant que appellez ceulx que ce feront
a appeler ilz procedent bien et deuement a la verification
et interinement des ces presentes et a larbitraige et taxation
de ladite amende civile ainsy quil appartiendra et ce fait et
icelle amende civile tauxee arbitree et payee es mains
de cellui de noz officiers quil appartiendra qui sera tenu
de faire recepte a notre prouffit ilz et tous autres noz
officiers et justiciers quelzconques cui ce regardera
ou leurs lieutenans et chacun deux endroit soy et si comme
a lui appartiendra facent seuffrent et laissent ledit
supplian de notre presente grace remission et quictance selon et
par la maniere dicte plainement paisiblement et perpetuelement
joyr et user sans au contraire lui faire mettre ou
donner ne souffrir estre mis ou donne ores
ne en temps avenir aucun arrest destourbier ou
empeschement en corps ne en biens en aucune maniere
ainchois se son corps ou aucuns de ses biens
non confisquez sont ou estoient pour ce prins
detenuz ou empeschiez sy les mectent ou facent
mectre incontinent et sans delay a plaine et
enthiere delivrance car ainsy nous plaist il
et affin que ce soit chose ferme et estable a
tousiours, nous avons fait mectre notre seel
a ces presentes sauf en autres choses notre droit
et lautruy en toutes donne en notre ville
de bruxelles au mois de novembre lan de grace
mil cincq cens et dix et des regnes de nous
empereur assavoir de germanie le xxve et de hongrie etc
le xxje ainsy avoit escript sur le reploy par
lempereur et monseigneur larchiduc en leur conseil
et signe h de hane
collationne a loriginal
par moy
n strat$$$"
pardons,208.txt,"kaerle etc. allen den genen die desen onsen brief sullen zien saluyt doen te
weten dat wy ontfaen hebben die oitmoedige supplicatie van adriaen de vyt
nu ter tyt gevangen in handen van onsen drosaet slants van mechelen inhoudende
hoe hij suppliant ten tyde dat wij siege hielden voir de stadt van masieres aldair
oic mede geweest is in onsen dienst met vier wagenpeerden ende aldair
wesende zyn hem twee vanden voirs. vier peerden genomen ende ontkeert
geweest byden welcken naer dien dat voirs. siege obgebroken was hy
gelyck meer andere naer huis gecommen is mit de voirs. twee anderen
peerden ende zekere tyt daernaer is hem een vande voirs. twee
peerden afgestorven ende bevindende dat hem niet wel mogelick
en was die landen van zekere hoeve die welcke hy te dyer tyt houdende
was binnen der prochie van meerbeke te cultiveren ende andere wercken
te doene die nootsakelyck waren metten peerden beesten gedaen te
wesene mits dat hy geene ofte luttel gelts hadde heeft zoe mistrostich
geweest by instekene vanden quaden geeste als dat hy binnen der
voirs. prochie van meerbeke eenen genaempt willem somer tot duffel
een peert ontvreempt ende ontleedt heeft ende tselve aengespannen
ende gevoert naer onse stede van thienen maer die voirs. willem
somer dies vernemende heeft den suppliant gevolcht tot binnen
der selver stede van thienen aldair hem die suppliant tvoirs.peert
wedergekeert heeft vuyt welcken verliese van peerden ende
verachteringe van wercke die suppliant zeere benauwt ende veraermoedt
geweest is twelcke gevoelende heeft zekeren tyt daer naer ende
binnen omtrent een jaer herweerts hem gevonden binnen de prochie van
duffel ende ziende aldair zeker qualiteyt van peerden beesten heeft
anderwerf zo getempteert geweest als dat hij om vuyten commer ende
laste te geraken alwaer hy inne was handt aen twee vanden
voirs. peerden geslegen heeft ende de selve gevoert tot bruessele
ende die selve aldair vercocht om een somme van xxv guldens waer af
hy gereet ontfinck xiij rynsgulden voir een vande voirs. peerden twelcke
hij vercocht hadde eenen vreempden coopman ende van tandere twelcke hy
gegeven hadde om tweelfve der gelycker guldenen eenen pieter berthels
woonende tot semps ofte eppegem bleef hem die selve pieter die selve
twelf rynsgulden schuldich hier naer is gebuert dat die voirs.
suppliant vander voirs. hoeve versteken wesende ende nyet wetende
waer mede hy hem generen mochte in groote ende extreme
gebreke wesende heeft noch zoe geabuysert geweest als dat hy
eenen jan van bocxtuyn een peert ontleedt heeft maer de voirs.
bocxstuyn des gewaert wesende heeft hem gevolcht ende zoe
vele gedaen dat hy die voirs. peert beeste weder gecregen heeft
ende hoe wel die voirs. sticken ende mesusen hem suppliant
hertelycke leet zyn zoe dat hy om geen goet ter werelt ofte
armoede die hem toecomen soude mogen dyergelycken en zoude
willen committeren ende dat hy in allen anderen dingen eerbaerlyck
ende properlyck geleeft ende met zynen wyve huys gehouden
heeft zonder oyt van iusticie gereprehendeert te zyne ende oic van
eerbaren ende goede vrienden is zulcx dat zijn vader die noch in
levenden lyve is in onsen banck te duffel twintich jaeren ende
bet als schepene geseten heeft ende noch sidt des nochtans nyet
tegenstaende beducht hem die voirs. suppliant dat onsen voirs. drosaet
van onsen lande van mechelen rigoreuselyck tegens hem sal willen procederen
by extreme executie den suppliant scandelyck bringende
van levenden lyve ter doot ten zy dat hem onse gracie ende genade
hier op verleent zy ons dair om oitmoedelyck biddende soe eyst
dat wy desen aengesien ende hier op gehadt tadvis yerst van onsen voirs.
drossaet ons lants van mechelen ende daernae van onsen lieven
ende getrouwen den cancellier ende luden van onsen rade in brabant
compassie ende medelyden hebbende metten voirn. suppliant ende willende hem
in desen gracie ende genade prefereren den rigeur ende strancheyt
van iusticie hebben den selven suppliant inden gevalle als boven
quytgescolden ende vergeven schelden quyte ende vergeven vuyt onser
zonderlinger gracien by desen die mesusen voeren verhaelt mitgaders oick
alle penen ende amenden corporelle ende criminele daer inne hy
hem overmits ende vuyt saken van tgene des voirs. is tegens ons
onse hoocheyt ende iusticie eenichssins mach hebben ontgaen weder
roepende ende te nyeuwte doende die procedueren tegens hem ter sake
voirs. gedaen ende gevordert ende hebben hem dien aengaende
gerestitueert ende gestelt restitueren ende stellen bij desen tot zyne
goede fame ende name in onsen * hertochdom van brabant ende
lande van mechelen ende allen anderen onsen landen ende heerlycheden
ende tot zyn goeden noch ter tyt niet geconfisqueert zynde
zoe verre dair eenige waren imponerende hier op een eewich zwygen
ende scilencie onsen procureur generael ende allen anderen onsen rechterren
iusticieren ende officieren ons voirs. landts van brabant hoedanige
die zyn of wesen mogen satisfactie nochtans yerst ende
alnoch gedaen der partyen geinteresseerde zoe verre die noch
niet gedaen en waere civilyck alleenlyck behoudelyck
nochtans dat hyt iegens ons civilyck beteren sal naer gelegentheyt
der mesdaet ende faculteyt van zyn goeden ende dat hy gehouden
wert te betalen de redelycke costen van iusticie daeromme gedaen ende
nagevolcht ter taxatie ende arbiterscepe van onsen voors. cancellier
ende luyden van onsen voirs. rade in brabant die wy dair toe
committeren ontbieden hier omme ende bevelen onsen voirs. cancellier
ende luyden van onsen voirs. rade in brabant dat voer hen lieden
geroepen de gene die dairomme behoiren sullen geroepen te zyne zy
procederen ende doen procederen wel ende duechdelick totter verificatie
ende interinemente van desen onsen tegenwoirdigen brieve ende
dat gedaen ende de voirs. civile boete ende costen van iusticie
getaxeert gearbitreert ende betaelt alst behoiren sal van welcke
civile boete de gene van onsen rentmeesteren dient aengaet
gehouden werd ontfanck te makene rekeninge bewys ende reliqua
te doen tot onsen proffyte metten anderen penningen van zynen ontfange
zy onsen drossaeten van brabant ende slants van mechelen meyer
van loeven amman van bruessel scoutetten van antwerpen ende
vanden bossche ende alle andere onsen ende onsen vasallen oft
smaelre heeren richteren iusticieren ende officieren ons voirs. slands
van brabant ende van overmaze hoedanige die zyn oft wesen
mogen tegenwoirdige ende toecomende hueren stedehouderen ende
elc van hen zoe hen dat toebehoirt ende aengaen mach den voirs.
suppliant van dese onse gracie ende pardoene inder manieren voirs.
rustelick ende vredelick doen ende laten genyeten ende gebruycken
sonder hem te doen noch te laten geschien in lyve noch in goede
eenich hinder letsel oft moeyenesse ter contrarien maer zyn
lyf nu wesende in hechte van vangenesse als voirs. is mitgaders
zyn onverbuerden goeden op dat die becommert ende gearresteert
waeren zy die ter stont stellen oft doen stellen tot volcommen
deliverance want alsoe gelyeft des toirconden zoe hebben
wy onsen zegel hieraen doen hangen gegeven in onse stede
van mechelen den vjen dach van octobre int jaer onssheeren
duysent vyfhondert drie ende twintich ende van onsen rycken
te wetene vanden roomschen ende van hongrie etc. tiiijen ende
van spaegnen tviije etc. aldus stont geschreven boven opte
plycke byden keyser in zynen rade ende geteekent $er de rue"
pardons,282.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen iegewoirdighen ende toecommende
dat wy ontfangen hebben die oetmoedighe supplicatie van jan oeyen
arm schamel man belast met vi cleyn kinderen woenende in onsen vryheyt
van turnhout inhoudende hoe dat opten iersten dach van meye anno
xxxvi omtrent vii uren tsavonts de voirs. suppliant is gegaen opte camere
vanden gulden vanden hantboghe onser voirs. vryheyt van turnhout
aldaer hy metten geselcsap daer wesende is bliven sitten drinckenen
ende een geheeten henryck bruesselers oft ghevaerts die welcke
tegen den suppliant oversat sonder dat de voirs. suppliant hem yet
messeyde seyde totten suppliant met grammen moede ghy cauwe ghy
verraedere ick soude u uwen hals aff vringen daer op de voirs.
suppliant gravelyck antwoirdende seyde dese oft gelycke woirden
in substancien dienen souden men den hals affvvringhen ghy en hebt
nyet hoiren seggen dat ick yemanden yet ontweegt ontmeten
ontrekent oft gestolen hebbe waerop de voirs. henrick perseverende
ende continuerende in zyn quaet propoest ende voirnemen ende sueckende
oirsake om debat ende geschil tegen den suppliant seyde dat tselve
nyet waer en was ende zeer corts daer nae stont de voirs.
henrick recht op ende greep met beyde hzyn handen nae die kele
vanden suppliant om die touwe te douwene ende dwelck siende
pieter van heyst een vanden geselscape seyde totten voirs. henrick
wat wildy maken hy en seyde u nyet een erch woirdt denoterende
den suppliant ende greep de voirs. pieter beyde de handen vanden voirs.
henrycken naeden welcken de voirs. suppliant daermede geprovoceert
synde seyde met hitten van bloede totten voirs. henryck compt daer
beneden ic sal u loenen ende daerop bracht de voirs. suppliant den
voirs. henrycken een dronck biers den welcken de voirs. henryck
wachte ende tselve gedaen leyde oft gaf de voirs. suppliant van
stonden aen een stuver voer zyn gelach ende es vanden camere
gegaen ende es gaen sitten ierst opte vysbanck ende daer nae op die
boterbanck tegen den voirs. hantboge camere over verwachtende
den voirs. henrycken ende corts daer nae is de voirs. henrick zyn
derder vander voirs. camere gecommen ende riep den voirs. suppliant
aen seggende jan die compt aen endetselve hoirende is de voirs. suppliant
van stonden aen opgestaen ende es naeden voirs. henrycken gegaen
ende track zyn broet mes uuyt ende daermede gaf de voirs. suppliant
hem eenen steke in zyn borst van welcken steke ende quetsuere
de voirs. henrick is binnen en half ure afflivich gewoirden
dwelck den voirs. suppliant zeer hertelyck ende uuyt gronden zyns
herten leet es ende heeft de voirs. suppliant zindert aen de vrieden
vanden afflivigen zyn uuyterste diligencie gedaen om tot zoeninge
te gerakene maer en willen hem tot egheenen gevuege geven ende
beduchtende de suppliant rigeur van justicien heeft hem moeten
absenteren buyten onsen landen daer inne hy nyet en soude dorren
oft moegen commen oft converseren ten waere dat hy onse gracie
ende genaede geimpetreert hadde alzoe hy seeght ons om de
selve zeer oetmoedlyck biddende waerom zoe eest dat
wy desen aengesien geneycht wesende ter beden ende supplicatie des
voirs. suppliant ende willende hem in dit stuck perfereren gracie
ende genaede misericorde voer rigeur ende stranheyt van rechte
den selven jan oeyen suppliant hebben inden gevalle als
boven geremitteert vergheven ende quytgeschonden remitteren
vergheven ende quytschelden uuyt sunderlinger gracie by dese
onsen brieve tfayt ende manslach boven verclaert mitgaders
alle peyne boete ende amende corporelle ende criminelle inde
welcke hy ter causen voirs. met des daer aen cleest tegen ons
ende justicie mesdaen mesbruyct ende gevallen mach wesen hem als
van desen wederom stellende ende restituerende tot zynen goeden naeme
fame ende geruchte in onsen landen ende heerlycheyden en besundere
in onsen voirs. lande van brabant ende tot zynen onverbuerten
goeden indien hy eenighe heeft in alder manieren als hy was
voer de toecompste vanden voirs. feyte ende dootslage imponerende
hier op silencie ende eeuwich zwygen onsen procureur generael in
brabant ende allen anderen onsen ende onser vassallen oft der
smaelre heeren rechteren justicieren ende officieren wye die zyn
satisfactie ierst ende voer al doende der partien geinteresseerde
civilyck alleenlyck behoudelyck dat de voirs. suppliant gehouden
zal syn tvoirs. feyt ons civilyck te beteren naer gelegentheyt
vander saeken ende faculteyt van zynen persoone en goede met
oyck te betaelen de costen van justicie hieromme gedaen ende te
doene allet ter taxacien ende moderacien van onsen lieven ende
getruwen den cancellier ende luyden van onsen raede in brabant
die wy daer toe hebben gecommitteert ende committeren by desen ontbieden
daerom ende bevelen onsen voirs. cancellier ende raedsluyden dat
voer hen geroepen de ghene die daerom sullen behoiren geroepen
te zyne zy procederen wel ende duegdelyck ter verificatie ende
interinemente van desen onsen brieven ende ter taxacien ende moderacien
vander voirs. amende civile ende costen van justicien naer huere
forme ende inhouden ende welck interinement de voirs. suppliant
gehouden sal zyn in onsen voirs. raede te versueckene binnen eenen
jaere naer daten van desen op de pene van te verbuerene deffect
van desen ende dat gedaen de selve onse cancellier ende
raedsluyden onse drossaet van brabant ende alle andere onse
ende onser vassallen oft der voirs. smaelre heeren richteren
justicieren officieren ende ondersaten iegewoirdighe ende toecommende
dyen dat aengaen oft aencleven sal mogen heure stadthouderen
#sy hieraf verantwordt
by ontfanger vanden
exploiten
ende eene iegelycke van hen besundere zoe hem toebehoiren zal
doen laeten ende gedoigen den voirs. jan suppliant van deser onsen
iegewoirdiger gracien quytsceldinge ende remissie ende van allen
dihouden van dese in vuegen ende manieren boven verhaelt
rustelyck vredelyck ende ee eeuwelyck genyten ende gebruycken sonder
hem te doene oft te laeten geschieden nu noch in toecommende tyden
eenich hinder stoot oft letsel in lyve oft in goede ter contrarien
in eenger manieren maer indien zyn lyf oft eenige van
zynen onverbuerden goeden daerom zyn oft naemaels waeren
gevangen gearresteert belet oft becommert dat zy die setten
ende stellen oft doen stellen ende setten terstont ende sonder vertreck
tot geheelder ende volcommender delivrancie want ons alzoe
gelieft ende ten eynde dat dit goet vast ende gestantich zy ende
blyve tot eeuwigen dagen zoe hebben wy onsen zegel hier aen
doen hangen behoudelyck in anderen zaken onsen rechte ende
eenen iegelycken des zyns in allen gegheven in onser stadt
van bruessele inde maent van junio int jaer onssenheeren
duysent vyfhondert ende sevenendertich van onsen keyseryke
dachthienste ende van onsen rycken van castillien ende anderen
tweentwintichste aldus onder opte plycke stont gescreven
byden keyser ter relen$ vanden raede ende geteekent facuwez
visa recepta
ghecollacionneert tegens die
originale brieven by my
decock"
pardons,310.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen iegewoirdighen ende toecommende dat
wy ontfangen hebben die oetmoedige supplicatie van pauwels steeken
woenende tot halen ende wesende stadthoudere vanden meyer aldaer
inhoudende hoe dat nae dyen omtrint sinte jansmisse lestleden willem
robbyns alias schietlap sergant oft dienere tot halen is gecommen
geweest ten huyse des suppliante binnen der stadt van halen voirs. aldaer
hy suppliant sittende was overtafele met zynen vrienden den selven
suppliant aldaer op seggende diversche groote iniurieuse woerden ende
daermede noch nyet tevreden zynde heeft die voirs. willem zyn
lanc mes getrocken meynende daermede den suppliant te slaene
ende te evelen van zynen lyve gelyck hy oyc alsoe te beduchtene
is gedaen zoude hebben indyen hy byden goeden mannen aldaer
present wesende nyet en waere belet geweest ende uuyten huyse des
voirs. suppliant doen gaen blyvende de suppliant als doen binnen zynen
huyse ende des achternoene ontrent twee oft drye uren naer tgene des
voirs. es de voirnoemde suppliant zonder arch te denkene is gegaen opte merct
van halen aldaer die voirs. willem is gecommen byden suppliant ende
heeft hem wederom groote iniurie ende cleynicheyt opgeseyt soe dat de
zelve willem ende de suppliant onderlinge groote woerden hadden
deysende ende eersselende altyt den voirn. suppliant achterwaerts om
vanden voirs. willem ontslagen ende verlaeten te zyne tot welcken tyde
ende als die voirnoemde partien onderlinge woirden hadden is aldaer gecommen
ongeroepen uuyten huyse van dionys diericx wylen jan thoelen dienaer
ende stalknecht vanden voirnoemde meyer van halen hem pretenderende
tonderwinden den voirs. differenten die deselve willem hadde tegens den
suppliant zeggende dese oft gelycke woirden wat isser dwelck die
suppliant aenmerckende heeft totten voirnoemde jan thoelen geseyt dese oft
gelycke woirden jan paet van my van stonden aen daerby vuegende ic en
hebs op u nyet noch ic en begere uwes nyet daer op de voirs. jan thoelen
antwoirdende zeyde totten suppliant ic en vrage nae u nyet al hadde ghy
noch eens een mes in uwe hant alsoe hy suppliant hadde zeker mes in
zyn hant metter scheede zonder tselve oyt daer getrocken te hebbene
seggende oyc die voirnoemde jan thoelen totten suppliant dese woirden ic soude twee
metten cop dorven grypen invaderende ende nemende mitsdyen die selve jan
den suppliant van stonden aen metten halse subitelyc metten halse oft
mantel dwelc de voirs. suppliant considererend is achterwaerts
getreden ende gedeyst ende alsoe over een hout over rugge gevallen ende de
voirnoemde jan thoelen op hem suppliant ende deselve suppliant ende jan thoelen
op melcanderen liggende heeft die voirs. willem robbyns alias schietlap
met eenen blooten messe geslagen onder den hoop ende hen daer mede eenen
slach gegeven mitswelcken slage het mes gevallen es uuyter hant
des voernoemde willems alsoe hy in zyn hant verminct is ende heeft
de selve willem metten voirs. slage den voirnoemde suppliant ende oyck den
voirnoemde wylen janne geraect ende gequetst te wetene den suppliant in zynen
rechte handt gelyck hy daermede den voirs. suppliant janne thoelen
hadde metten boesem oft halse ende den voirnoemde jan thoelen ontrent der
kelen naeden welcken de selve suppliant ende jan thoelen alsoe gequetst
zynde ende zeer bloeynde zyn opgestaen ende dese willem
considerende dat de voirs. suppliant ende jan gequetst waeren als boven
ende dat zy zeer bloeden heeft zyn voirnoemde mes ter stont opgeraept ende
is gaen loopen ende heeft hem fugityf gemaect van welcker quetsueren
in oft ontrent der kelen de voirs. jan thoelen is terstont daernae
aflivich geworden ende heeft de voirnoemde willem hem des voirs. feyts
aengedragen gelyck hy alnoch doet ende heeft aenden suppliant voirnoemde
feyt meteen heere gebreet ende alnoch doet van xiiii dagen te xiiii dagen
naeden lant rechte aldaer ende aleest soe dat de voirs. suppliant
is innocent ende nyet culpabel geweest vanden voirnoemde slage ende
delicte maer de voirs. willem robbyns gelyck oyc daer af daeromtrint is
een gemeynen voix fame ende gesach noch oyc nyet iegenstaende dat
de voirnoemde willem robbyns is selve oersaecke ende occasie geweest dat
die voirs. suppliant ende jan thoelen zyn alsboven twistich geweest
ende melcanderen invadeerden soe heeft nochtans de selve suppliant
daeraf metten naesten vrienden ende magen vanden voirs. wylen jan
thoelen gesoent ende die daeraf gecontenteert soe dat behoirt waerom
hy suppliant nyet zekerlyck int oepenbaer en derf converseren binnen
onsen lande ende hertoochdom van brabant hem beduchtende oft hy
ter cause van dien zoude by eenige vanden officiers vanden selven lande
moghten werden gemolesteert tot zynen grooten achterdeele schaede
schande ende confusie die altyt in staete ende eeren peyselyck ende
vredelyck geleeft heeft ende noch geerne doen zoude indyen
ons beliefde hem hieraf te verleenen onse openen brieven van gracie
ende pardoene ons om den zelven zeer oetmoedelyck biddende
soe eest dat wy die saken voerscreven over gemerct den voirnoemde
pauwels steeken suppliant genegen wesende tzynder voirs. bede ende
supplicatie ende hem willende in dit stuck gracie ende genade prefereren
voer strangheyt van rechte hebben inden gevalle alsboven zoe verre
het noot zij vergeven quytgescholden ende geremitteert vergeven schelde
quyte ende remitteren uuyt zunderlingen gracien mits dese onsen brieve tfeyt ende
dootslach boven verclaert metsgaders alle peyne ende bruecke corporelle ende
criminelle daer inne hy ter cause van dyen met diesser aencleest iegens
ons ende justicie mesdaen ende mesbruyct mach hebben hem alsdaer af
weder stellende ende restituerende tzyne goede fame ende name in onseen voernoemde
lande ende hertoochdom van brabant ende in allen anderen onsen landen
ende heerlicheyden mitsgaders tot zynen onverbeurden goeden indyen hyder
eenige heeft gelyc ende inder manieren als hy was voer de toecompste
van tfeyt ende dootslach voerscreven imponerende hierop een eeuwich
zwijgen ende silentie onsen procureur general van brabant ende allen anderen onsen
ende der smaelre heeren justicieren ende officieren wye zy zyn
satisfactie ende beteringe eerst ende alvoeren gedaen der geinteresseerde
partie indien die noch nyet gedaen en es ende eenige daertoe staet
civilyck alleenlyck behoudelyck dat hy suppliant gehouden werdt
tvoirnoemde feyt ende dootslach iegen ons te beteren civilyck naer gelegentheyt
vander mesdaet ende faculteyt van zynen goeden ende te refonderen
ende betalen die redelycke costen van justicie hieromme gedaen ter
taxatie ende arbiterscepe van onsen lieven ende getruwen die cancellier
ende luden van onsen raede geordineert in brabant die wy daertoe committeren
den welcken wy ontbieden ende bevelen dat voer hemluyden geroupen die
gene dierover behoiren geroepen te zyne zy procederen wel ende
duechdelyck ter verifficatie ende interinemente van desen onsen voirs.
brieve naer huere voirme ende inhouden ende welck interinement
de voirnoemde suppliant oyc gehouden sal zijn in onsen voirs. rade te
versueckene binnen eenen jaere naer date van desen op te peyne van te
verbueren deffect der selver ende dat gedaen ende damende civile
ende costen van justicien voirscreven getanxeerts ende betaelt zynde
in handen vanden genen onsen ontfangers oft anderen onsen
# sy hieraf verantwordt
byden ontfanger vanden
exploiten
officieren dient behoiren sal die daeraf gehouden sal zyn ontfanck te
maken rekeningen bewys ende reliqua te doene tonsen proffyte metten
anderen penningen van zynen ontfangen zy onsen drossaert van brabant
meyer van lovenen amman van bruessele schoutetten van antwerpen
ende vanden bossche ende alle andere onse ende der smaelre heeren ende van onsen
vassellen rechteren justicieren ende officieren ons voirs. lants ende
hertoochdoms van brabant wyen dit aengaen oft roeren zal mogen
huere stedehouderen iegewoirdich ende toecommende ende een yegelyck
van hen bezundere soe hem toebehoiren sal doen laeten ende gedoogen
den voirnoemde pauwels steeken suppliant van dese onsen gracie remissie ende pardoene
soe ende inder manieren voeren verhaelt rustelyck vredelyck
volcommelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycke sonder
hem te doene noch te laten geschiene nu noch in toecommende tyde aen
lyve noch aen goede eenich hynder letsel oft moeyenisse ter contrarien
in eeniger manieren maer indyen zyn lyf oft eenige van zynen voirs.
onverbeurden goeden daeromme gevangen becommert oft gearresteert
zyn oft naermaels waeren dat zy die stellen ende setten oft doen
stellen ende setten terstont ende sonder vertreck tot geheelde ende volcommen
delivrancie want ons alsoe belieft ende ten eynde dat dit goet
vast ende gestadich blyve teeuwygen dagen soe hebben wy onsen
zegel hier aen doen hangen behou$$en in anderen in anderen
saken ons recht ende een yegelyck tzyne in allen gegeven in onser
stadt van bruessele inde maent van novembre int jaer onsheeren
duysent vyffhondert ende achtendertich ende van onsen
keyserycke txixe ende van onsen rycken van spaengnen twee
secillien ende anderen txxiiie aldus stont gescreven opte plycke
byden keyser in zynen raede ende geteekent verreycken noch stont
gescreven opte zelve plycke visa registrata
ghecollacionneert tegens die
originale brieven by my
decock"
pardons,091.txt,"remis
albert ende isabel etc. doen te wetene alle iegenwoirdige
ende toecommende dat wy ontfangen hebben die ootmoedige supplicatie van daniel
ende jan du bastard oudt wesende den eenen ienentwintich ende den anderen dryentwintich
jaeren inhoudende hoe dat zy supplianten syn woonachtich tot loven by hunne moedere
ende schoonvaeder hebbende opden xxen mey vanden jaere 1603 ten thien uren over
straeten gegaen ende gecomen zynde inde borchtstraet syn hun beyden gerescontreert
sommige vanden wachte waerop die voors. twee gebroeders als wesende noch jonck van
jaeren ende wat gedroncken hebbende hebben uuyt genoechten gevraecht qui va la
waerop wierdt geantwoirdt van wegens die naer die wachte gingen ombeleeffdelyck
ende ondiscretelyck dese woirden onder correctie bruydt u moeder wesende
den oorsaecke dat die voors. jan geen geweer hebbende wordde geirriteert seggende
tegens synen broeder slaet daerop oft gheeft my u geweer ende ick sal tselver doen
ende hebbende die voors. daniel getrocken syn geweer ende een vande wachte geslaegen
inden hals sonder nochtans hem te quetsen loopende die voors. jan om steenen te
raepen zyndie vanden voors. wacht om geen querelle te hebben wech geloopen ende gevlucht
dwelck siende sommige vanden gebueren inde selve borchtstraet hebben hun subytelyck in
huys vertrocken waerdoor meynende die voors. daniel dat degene die alsulcke
ombeleeffde woirden hadden gesproecken waeren gevlucht int selve huys heeft syn
geweer genomen ende meynende opde deure te steken heeft by ongeluck gesteken
door een splete inde dore wesende uuyt dyen deselve dore was vol spleten ende gaters
ende aldaer geraeckt buyten syns suppliants wille wete ende intentie eenen jan de
costere inden selven huyse gevlucht zynde die achter de dore was staende
waer naer hy suppliant als nyet wetende yemant gequets te hebben is
gerustelyck gaen slaepen tot smorgens soo wanneer men hem was
adverterende dat hy den voors. de costere swaerlyck hadde gequetst dwelck
hy in geender manieren en conste gelooven dan gesien hebbende dat syn geweir
was bebloet heeft hem met zyn broeder gesalueert hebbende ierst vergiffenisse
gecregen vanden afflyvigen die omtrent drye daegen naerden steeck is overleden
zeggende wel uytdruckelyck dat hy wel wiste dat die selve suppliant van geen
meyninge oft intentie en was geweest hem afflyvigen te quetsen oft leet te doen
als noyt quetste noch kyvagie oft geschil met den voors. suppliant gehadt hebbende
gelyck oock die voors. suppliant noyt eenige picque oft uyten heeft gehadt op
den voors. costermans maer is allen tselve tot zynen groot leetwesen
meer by ongeluck geschiet dan by eenige quaede intentie oft meyningen
hoewel nochtans die voors. suppliant met zynen broeder vreesende justicie
syn genootsaeckt de stadt te verlaeten waerdoor sy souden geschaepen wordden
landtloopich te wordden tot grooten verdriete van hun supplianten ende hunne
moedere diede voors. haer twee sonen naerdyen sy deselve opgebracht
catholykelyck ende elck tot een beter ambacht wesende den eenen cuyper
ende den anderen een schoenmaecker in haere oude daegen soude moeten
ontberen wanneer zy eenigen troost daervan meynden te hebben hebbende
tot dyen eynde de voors. moedere ernstelyck begeert mette vrienden vanden
aflyvigen te veraccorderen gelyck zy is veraccordeert blyckende by den accorde
daeraff zynder ende oversulcx nemen die voors. supplianten hunne toevlucht
tot ons zoo zy supplianten seggen ons daerom seer ootmoedelyck biddende
om onse opene brieven van remissie in behoirlycker ende gewoonelycker
formen soo eest dat wy desen aengesien geneycht wesende ter
beden der voors. supplianten ende regard nemende opde circunstantien van
dese saecke willende hen in dit stuck prefereren gratie ende misericordie
voor strangheyt ende rigeur van rechte hebben den selven supplianten inden gevalle
alsboven quytgeschouwen ende vergeven schellen quyte ende vergeven uuyt onse sunderlinge
gratie by desen onsen brieve tfeyt ende ongeval boven geruert midtsgaeders alle
offensie ende breucke corporele ende criminele daer inne zy ter causen voors.
midtsgaeders dat daeraen cleven mach tegens ons ende justicie misdaen ende
misbruyckt mogen hebben ende hebben hen dyen aengaende wedergestelt ende
gerestitueert stellen weder ende restitueren tot hunnen goeden naem faem
ende geruchte in onsen voors. lande van brabant ende allen anderen onse landen
ende heerlyckheden ende tot hunne onverbeurde goeden indyen sy eenige onder ons
hebben gelyck ende in alder manieren soo sy waeren voorde toecompste vanden voors.
feyte imponerende hierop een eeuwich geswych onsen lieven ende getrouwen procureur
generael in brabant onsen schouteth van antwerpen ende allen anderen onser
justicieren ende officieren wye sy syn satisfactie ende beternisse ierst ende
vooral gedaen de partye geinteresseerde voor soo vele die noch nyet gedaen en sy ende
eenige daertoe staet civilyck alleenlyck ende de saecke sulcx is verheysschende
behoudelyck dat die voors. suppliaten gehouden sullen syn tvoors. feyt tegen ons te
beteren civilyck naer gelegentheyt vanden saecken ende faculteyt van hunne
goeden met oock te betaelen die redelycke costen van justicien hieromme alreede
gedaen ende te doene alles ter taxatien ende moderatien van onse lieve ende getrouwe
die cancellier ende luyden van onsen raede geordineert in brabant die wy
daertoe gecommitteert hebben ende committeren by desen ontbienden daerom
ende bevelen den selven onsen cancellier ende raetdsluyden dat voor hun geroepen
die gene die daerom behoiren geroepen te zyne zy procederen wel ende deuchdelyck
ter verificatien ende interinement van desen ende ter taxatien ende moderatien
vanden selve amende ende costen van justicien alsoo sy sullen bevinden te behoiren welck
interinement die voors. supplianten gehouden sullen syn te versuecken ende hen
in persoone te presenteren in onsen voors. raede binnen sess maenden
naestcommende opte pene van te verbeuren d’effect van dyen ende dat gedaen
ende de selve civile boete ende costen van justicien getaxeert ende betaelt
zynde in handen vanden genen dyen dat behoiren sal syt onsen voors. procureur
cancellier generael in brabant onsen schouteth voors. ende alle andere
onse rechteren justicieren ende officieren ende ondersaeten tegenwoordige ende
toecommende dyen dat aengaen sal mogen heure stedehouderen ende eenen yegelyck
van hun besundere soo hun toebehooren sal doen laeten ende gedoogen de voors.
supplianten van deser onser tegenwoirdiger gratien ende remissien ende van alle
inhouden van deser inder vuegen ende manieren voor verhaelt peyselyck
rustelyck vredelyck ende volcomelyck ten eeuwigen daegen genyeten ende gebruycken
sonder hun daerinne te doen oft te laeten doen ende geschieden nu oft in toecommenden
tyden eenich hinder lettsel oft moeyenisse aen lyff oft aen goeden ter contrarien maer
indyen syn lyff oft eenige van syne goeden daerom gearresteert becommert oft
beleth waeren dat zy die setten ende stellen doen setten ende stellen terstont ende sonder
vertreck tot geheelder ende volcomender delivrancie want ons alsoo gelieft
ende ten eynde dat dit vast ende gestaedich blyve ten eeuwigen daegen zoo hebben
wy onsen segel hieraen doen hangen behoudelyck in andere dingen onsen rechte
ende eenen yegelycken andere dessyns gegeven binnen onser stadt van
bruessele den tweeden dach der maent van septembri int jaer onsheeren
duysent zessehondert ende vier opde plycke stont gescreven
byde eertshertogen ende was onderteekent de witte
gesegelt met eenen grooten segele van groene wassche onder uuyt
hangende in syden snoeren"
pardons,092.txt,"remissie van eene dootslage
voere gheerden wyns
kaerle etc doen condt allen luden nu ende namaels wesende dat wy
hebben onfangen die oitmoedige supplicatie van gheerden wyns wonende
binnen den dorpe van oplintere inhoudende hoe dat tsondage voere pinxsten
lesltleden hy heeft gecaetst int voers. dorpe opte plaetse tegen eenen geheeten
wouteren van yseren ende alsoe caetsende es gecomen des suppliants hun svrouwe
ende heeft hem gebeden dat hy aflaten soude dat alsdoen die voers. suppliant
seyde totten voers. woutere ic bidde u laet ons af staen myn huysvrouwe
en willes met meer hebben ende werp daer eenen halven stuiver seggende
ziet daeres eenen halven stuiver nochtans en hebbe ic tspel noch niet verloren
dat doen de voers.woutere seyde zwerende by die macht by die cracht
ghy sult my betalen oft byde vyf wonden ic sal uwe hert doer steken en
zeerde uw moedere een werf$ anderwerf teerdewerf nyet tegenstaende die voers.
suppliant altyt yerstleude vanden voers. woutere seggende ic en wille niet
vechten nochtans de voers. woutere hem altyts innecomende al zwerende
heeft den selven suppliant tweemalen voer zyn kennebacken gesmeten dat
doen de voers. suppliant hem met zyne voeten van hem stiete de voers.
wouter altyt in zynder quaetheyt persevererende heeft den selven suppliant
met eene broomes gesteken in zynen hals wel een het diepe de selve
suppliant dat gevoelende heeft den voers. wouter syck met eenen broomes
in zyn zyde gesteken van welken steke muts dat hy zieck was vanden
grooten pocken ende noch duer tyt onder * meester was es binnen vier dagen
van levende lyve ter doot gecomen ende hoewel die voers. suppliant
totten voers. ongevalle gecomen is zyn lyf verweerd verweerende hebbende
den voers. dooden lichaeme gesoent ende partyen genoech gebetert ende dat om
den selven te voldaene hy heeft moeten om godswille halen ende nochtans
anderssins tot goeden name ende fame gestaen heeft soe en soude die suppliant
hem beduchtende voer rigeur van rechte met dorren houden oft vinden binnen
desen onsen lande van brabant ten ware by onsen gracien ende brieven van
remissien ons om die voers. gracie zeere oetmod oetmoedelyc biddende
soe eyst dat wy desen aengesien geneyght wesende ter beden vanden suppliant
willende hem gracie voer righeur van rechte prefereren den selven inden gevalle
als boven hebben vergheven geremitteert ende quytgeschonden vergeven remitteren
ende vuyt sunderlinger gracien midts desen onsen briefve scelden quyte
tsuck ende den dootslach boven verclaert midtsgaders alle peyne corporelle
ende criminelle die hy tegen ons ende der justicien mach hebben mesdaen
ende misbruyckt restituerende hem tot zynen goeden name fame
zynen goeden onverbuert zynde indien hy eenige hadde ende tot allen
onsen landen ende heerlicheden hem stellende in sulken state als hy was
nae voere die toecompste vanden selven imponerende hier op een eeuwich
geswych ende scilencie onsen procureur general ende allen anderen onsen
ende dersmaele heeren officieren dienaren ende justicieren dien dit
aengaen mach satisfactie nochtans gedaen de partyen geinteresseerde
*den
# sy verantwordt
vanden amende civilic
soe verre die noch niet gedaen en zy civilick alleenlyck behoudelic
dat die suppliant tvoirs. stuck sal gehouden zyn te beteren tegen ons
ende daer voere betalen amende civile ende tot dien die redelycke costen
van justicien indien eenige daer om gedaen zyn oft werdden ter
arbitragien ende taxatien zien onsen lieven ende getrouwen cancellier
ende luden van onsen raide geoirdineert in brabant ontbieden
daer om ende bevelen den voers. van onsen raide dat geroepen die
ghene die daerom behoeren geroepen te zynen zy procederen wel ende
getrouweln totten interimenente van desen ende totten taxatien ende
moderatien vander voers. civilder beternisse ende costen van justicien
ende die voers. civile beternisse ende costen betaelt in handen
vanden ghenen dien dat behoirt zy ende alle andere onse ende
der smaelre heren officieren rechteren ende justicieren tegewoerdich
ende toecomende huere stedehouderen ende elc van hem soe hem toebehoirt
ende aengaen mach den voers. suppliants van deser onsen onser gracien
remissien ende quytges quitscheldingen peyselic vredelic
volcommelick ende eeuwelick doen ende laten gemeten ende gebruycken
sonder hem te doene oft te laten geschieden eenigen hinder stoot
oft letsel aen zynen lyve oft goeden onverbuert ter contrarien
in eeniger manieren maer indien zyne persoen oft eenige van
zyne voers. onverbuerde goeden ter causen van desen eenichssins
aengetast becommert gearresteert oft gemolesteert waren en
ende elck van hen terstont ende sonder vertreck ontslaen setten
ende stellen oft doen ontslaen setten ende stellen tot geheelder
ende volcomender delivrancie want ons alsoe gelieft ende ten
eynde dat ditvast ende gestadich zy ende blyve tot deuweh
eeuwigen dagen soe hebben wy onsen zegele hieraen doen hangen
behouden ons in allen zaken ons recht ende eenen yegelycken des
zyns gegeven in onser stadt van bruessele inde maent van
novembry int jaer oons heeren duyzsent vyfhondert ende achtiene
ende van onsen rycken tderde aldus stont gescroeven onder opte
plycke byden coninck zynen rade ende geteykent h de
hune ende noch opte selve plycke vryvisa met oic in mevgine
pro deo
die collatie van deser copien is
gedaen ende bevonden ? concorderend
metten originale by my"
pardons,353.txt,"remis jans morens
kaerle etc. doen te wetene allen ieghewoirdigen ende toecomenden dat wij
ontfangen hebben de oitmoedige supplicacie van jan morens inhoudende
hoe dat hij suppliant int jaer van veertich met meer anderen goede
mannen zoe vanden dorpe van oolen als van onser stadt van herentals
onder dewelcke oyck een was genaempt michiel moeyen dewelcke
ten huyse van henrycke heyns hebben binnen der voerschreven stadt gaen drincken
ende alsoe aldair geseten tot by den avont toe soe dat zy altsamen
wel by drancke zyn geweest soe dat de voirscreven michiel moeyen ende
de voergenoemden suppliant underlinge questie oft geschil hebben gehadt
seggende de voirscreven michiel moeyen totten suppliant ende wilde my
nyet betalen dair op de voerscreven suppliant was responderende wat
soude ick u betalen ick en ben u nyet schuldich manet den genen
diet u schuldich es ick en bens u nyet schuldich dit verstaende
de voirscreven michiel meyen es van synder plaetse dair hy sadt op
gestaen ende heeft den voirscreven suppliant toegegaen ende tweemael op syn
lyff gestooten soe dat hy suppliant by nae ter eerden gevallen was
ende de suppliant hem beduchtende geevelt te wordden byden voirscreven
michiel van synen lyfve heeft zynen opsteker getogen ende heeft den
voirscreven michiel moeyen een quetsuere gegeven in zynen buyck soe
dat hy des anderen daeghs dan nae van levende lyve ter doot gecomen
es wiens siele god genaden wille ende hoe wel de voirscreven
michiel voer syn afflivicheyt t voirscreven delict ende mesdaet den
voergaenden suppliant om goidswille vergeven heeft seggende ende bekennende
dat syn schult waes geweest begeerende dairomme dat men
om tselve delict over den voirscreven suppliant tgeen wrake en zoude
doen willen dat nochtans de voirscreven suppliant belast met vyff
kinderen ende syn broot met grooten arbeyde winnen moet
dair hy syn huysb$$e ende kinderen mede opvuedende es heeft
de partie geinteresseerde vanden voirscreven ongevalle ende mesgrype
gesoent ende gecontenteert welcken nyet tegenstaende en soude
nochtans de voirscreven suppliant hem alhier te lande nyet derren
houden noch onse voirscreven landen derren frequenteren allet tot
synder eewiger verderffenissen ende destructien ten waere
dat onse gracie ende genade hem hier op worde geextendeert
ende verleent alsoe hy suppliant seeght ons daeromme
oitmoedelyck biddende. soe eest dat wy desen aengesien geneycht
wesende ter beden des voirscreven suppliants ende willende hem in dit stuck
preseneren gratie ende misericordie voer strangheyt ende rigeur
van rechte besunderlyck ter eeren ende contemplatien vander bitter
passie ende lyden onsser heeren jh$ xpd dwelck hy opten goeden
vrydach voer de salicheyt vanden menschelycken geslechte geleden
heeft hebben den $en supplciant inden gevalle als boven quytgesconden
gerenuntieert ende vergeven schenden quyte renuntieren ende vergeven
vuyt sunderlinger gracien by desen onsen brieve tfeyt ende ongeval
boven geruert misgaders alle offensie ende bruecke corporelyck
ende criminelle daerinne hy ter causen voirscreven mits dat dair aen
$eenen machtegen ons ende iusticie mesdaen ende mesbruyckt
mach hebben ende hebben dair aff wedergestelt ende
gerestitueert stellen weder ende restitueren tot synen goeden
name fame ende geruchte in onsen voirscreven lande van brabant
ende allen anderen onsen landen ende heerlicheyden ende tot synen
onnerruerden goeden indien hy ennige onder ons heeft gelyck
ende in alder manieren soe hy was voer de toecompste vanden
voirscreven feyte imponerende hier op een eewich geswych onsen procureur
generael in brabant onssen schoutet van heerentals ende allen anderen
onsen iusticieren ende officieren wat sy zyn satisfactie ende
beternisse ierst ende voer al gedaen partye geinterresseerde
indien die noch nyet gedaen en zyn ende ennige dair toe staet
$$$ alleenlyck behoudelyck dat de voirscreven suppliant gehouden sal
syn tvoirscreven feyt ende dootslach tegen ons te beteren
$$$ naer de gelentheyt vander mesdaet ende faculteyt
van synen goeden ende oyck te refunderen ende betalen die
redelycke costen van iusticie hier om gedaen ende te doene
ter taxacie ende moderatie van onse lieve ende getrouwe
de cancellier ende luyden van onsen rade geordineert in brabant
die wy dair tot gecommiteert hebben ende committeren by desen
ontbieden dair om ende bevelen denselven onsen cancellier ende raidsluden
dar voer hen geroepen degene die dair om behoiren geroepen te zyne
zy procederen wel ende duechdelyck ter verificatie ende intervencien van
deser ende totter taxacie ende moderatie vander voirscreven amende
civile ende costen van iusticien alsoe zy sullen bevinden behoirende
welck interm$$ de voirscreven suppliant gehouden sal zyn te versuecken
ende hem in persoen te presenteren in onsen voirscreven rade binnen zesse
maenden naestcomende opte pene van te verbueren deffect van desen
ende dat gedaen ende deselve costen van iusticien getaxeert
ende betaelt zynde in handen vanden ghenen dien dat behoiren sal
zy onse procureur generael ende alle anderen onse voirscreven richteren
iusticieren officieren ende ondersaten iegewoirdige ende toecomende dien
dat aengaen sal moegen hunnen stedehouderen ende een yegelyck van hen
besunder doen laten ende gedoogen den voirscreven suppliant van deser onser
iegewoirdiger gracie ende remissien ende van alle dinhouden van
desen inder vuegen ende manieren voer verhaelt rustelyck vredelyck
volcomelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken sonder hem
te doen oft te laten geschieden nu noch in toecomende tijden ennich
hinder letsel oft moeyenisse aen lyve noch aen goeden ter contrarien
mair indyen syn lyff oft ennighe van synen goeden dair om gerasteert
becommert oft belet waeren dat sy die setten ende stellen ter stont
ende sonder vertreck tot geheelder ende volcomenlycker delincacie
want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit vast ende
gestadich blyve tot eeuwigen daghen hebben wy ons en zegel hier
aen doen hangen behoudelyck in anderen dingen onsen rechte
ende eenen yegelijcken anderen dessyns gegeven in onse stad van
bruessele opten goeden vrydach inde maent van aprille int
jaer onsses heren duysent vyfhondert ende eenenveertich van
onse keyserycke txxii ende van onsen ricken van castillen ende
andere txxvii aldus stont gescreven op te plycke biden
keyser in zynen rade ende ondergeteekent yemmersel
visa rpter.
gecollotioneert ende bevonden accorderen
met zynen originale by my
n. facuwez"
pardons,403.txt,"copie van eenen remissie van dootslach
maximiliaen byden gratien goids gecoren keyser altyt
vermeerder tsrycx coninck van germanien van hongarien van
dalmatien van croatien etc ende kaerle byden selve gratien
eertshertogen van oistenryck prince van spaengnien van beyde
den cecillien van jerusalem etc hertogen van boirgognen
van lothier van brabant van stier van carenten vancram van
lemborch van luxemborg ende van gelre, greven van vlaenderen
van habsburg van tyrolle van fierrette van kybourch van artois
van bourgognen palatyn van henegouwe van holland van zeelant
van namen ende van zuytphen mercgreven des heylicjs
roomschen rycx ende van bourgauw lantgreven in elzaten
heeren van vrieslant vanden windismarcken van poertenan
van salms ende van mechelen doen te wetene allen den ghenen
die nu zyn oft namaels wesen zullen dat wy ontfangen
hebben die oitmoedige supplicatie van ambrosius van
onder aa alias ghys hebbende tot putte vader ende moeder
byde welcke hy tot onlangs gewoent heeft inhoudende
hoe dat zyndert dat kermesse was tot putte inden lande
van mechelen welck was tsondaechs nae onser lieve
vrouwen halffoighst lestleden een geheeten henne peeters
natuerlick zone van henric peeters molder tot onsen vrouwen
waver vervolght heeft om den voirs. suppliant leet te doen
ende van levende lyve ter doot te bringene ierst den voirs.
suppliant wachtende tsavonts inde voirs. kermesse daernae inde
kermesse tot onser vrouwen waver stootende den selven suppliant
totter eerden oft bycans ende seggende tot zeker persoene dat
hy des voirs. suppliant lyf hebben zoude oft hy tzyne nae dwelck
dese suppliant zynde gegaen met zyne brueder op een messpreydige
tot puels op thoff vanden kinderen kerremans ende zyn broeder
geheeten pauwels voire gegaen synde omtrent den avont zoe heeft
de voirs. hennen gevraecht eenen persoen die hy vant onder wegen
oft hy den voirs. ambrosius niet en hadde gesien oft zynen
brueder pauwels die welcke seyde dat hy den voirs. ambrosius
niet gesien en hadde maer hadde gesien zynen brueder pauwels
welcke hennen doen seyde leyt hem ewech dat hy niet wederomme
en comme ic sal op een ander tyt zoe vele voer u doen nae welcke
de voirs. suppliant gecomen es om te gane tot zynes vaders ende
moeders huyse ende den selven vyndende tusschen puels ende putte
zoe heeft de voirs. hennen hebbende een pycke in zyn hande oploop
gedaen met eenen roep den suppliant zoe ende als hy hadde geseeght
tsmorgens tot andere persoenen dat hy des voirs. suppliant lyff hebben zoude
oft hy tsyne ende de voirs. suppliant oic hebbende een pycke in zyn
handt om over wech te gaene gesmeeten zynde heeft hem moeten
verweren ende uuyterlycken de voirs. hennen stekende naer suppliant
zoe heeft hy suppliant wedergesteken naden voirs. hennen ende heeft
den zelven geraeckt boven de ooghe van welcken steke de voirs.
hennen omtrent den xiiiten dach daer nae es gecomen van levende
lyve ter doot ende hoewel tsulck boven verclaert zoe
onnoselycken gebuert es ende dat die suppliant opgeloopen zynde
hem nootelyc heeft moeten verweren ende dat hy anderssints
altyt gestaen heeft te goeden name ende fame vredelyc
met zynen vader ende moeder levende ende vuyt ende innegaende
zonder oydt yemant mesdaen te hebbene desen nochtans
niet tegenstaende zoe en zoude die suppliant hem niet dorren
getroosten bynnen onse lande te houdene zonder van tgene
des voirs. es ende des hy daer inne mesdaen mach hebben te hebbene
onse gracie ende onse oepene brieven van remissie om die
welcke mits den redenen voirs. hy ons zeer pitmoedelyc
heeft gebeden waerom zoe eest dat wy desen aengesien
willende altyt gracie ende genade prefereren riguer van
justicien den voirs. suppliant geneygen wesende tot zynder
voirs. supplicatien hebben inden gevalle als boven quytgesconden
geremmiteert ende vergeven ende uuyt sunderlinger gracien
schelden quyte remitteren ende vergeven mits desen tstuck
ende den dootslach daer af boven mentie gemaict es met oic
allen officien het zy corporelle oft criminelle daer inne
hy ter saken van dien soude moegen gevallen syn ende tegen
ons ende justicien mesdane hebben stellende hem dien aengaende
in zynder goeder famen ende name tot allen synen goeden nyet
verbuert synde op dat hy eenige hebbe ende anderssins zoe
hy was voer die gesciedenisse vanden voers. feyte ende
dootslage imponerende hier op onsen procureur generael in brabant
ende voerts allen anderen onsen ende der smaelre heeren
officieren ende rechteren bynnen den selven onsen lande van brabant
dien dat aengaen sal moegen een eewich geswych
satisfactie nochtans gedaen der partyen op dat die
nioet gedaen en zy ende dat civilyc alleenlic behoudelic
oic ende in desen versien dat die voirs. suppliant sal gehouden
zijn tvoers. feyt aen ons oic civilyk te beteren ter arbitragien
taxatien ende moderatien van onsen lieven ende getrouwen
cancellier ende luden van onsen rade in brabant die welcke wy
daertoe hebben gecommiteert ende commiteren by desen onsen brieven
ontbieden daeromme ende bevelen den selven onsen cancelier
ende anderen luden van onsen voers. rade dat geroepen voer hen
de ghene die daeromme zullen behoiren geroepen te zyne
zy procederen wel ende getruwelic totten interinemante ende
verificatien van dese ende totter taxatien ende moderatien
vanden voirs. civilder beternisse ende dat gedaen ende
die selev civile beternisse betaelt in handen vanden
ghenen van onsen ontfangeren die dat behoiren sal ende die
welcke sal sculdich syn daer af ontfanck te makene tot
onsen profyte zy ende voerts alle onsen rechteren officieren
vanden smalen heeren van desen onsen lande van brabant
dien dat sal moegen aengaen den voirs. suppliant van
desen onsen gracien quytscheldingen ende remissien
doen ende laten peyselyc vredelic ende eewelyc usen$$
ende gebruyken sonder hem daer inne te doene off te
laten geschieden in lyve noch goeden eenigen hinder oft
letsel ter contrarien maer by alzoe hy oft die voers. syne
goeden ter saeken van desen becommert gearresteert gevangen
oft alreede beslagen waeren die ter stont daer af doen
ende laten ontslaen ende te dien eynde dat die vast ende
gestadich zy ende blive tot eeuwigen dagen zoe hebben wy
onsen zegel hier aen doen hangen behoudelic in anderen
saken ons ensen rechte ende eenen yegelycken zynen rechte in
allen gegeven in onse stadt van bruessel inde maent
van novembry int jaer ons heeren duysent vyfhondert
ende thiene ende vanden rycken van ons keyser van
germanien txxvte ende van hongrien etc het xxjte
aldus stont gescreven boven opte plyke byden keyser
ende mynen heer den eertshertoge in hueren rade ende geteykent
h de hane
gecollationeerte ende bevonden geacordeert
metten originale by my
n $$"
pardons,355.txt,"kaerle etc doen te wetene allen luyden jegenwordich ende
toecommende dat wij ontfangen hebben die oitmoedige
suplicatie van janne de visscher scamel man belast
mit huysvrouwe ende drye cleyn kinder inhoudende
hoe dat hy suppliant deser donderdaghs voir sinxen annoxvc?
xliii lestleden / ende wylen willem pennants hantwercker
mit hem alsdoen werkende inden dienst van ons stadt
van vilvoerde hebben inden schuttershove vande cruys=
=boghe aldaer gehaelt eene doere die inde stal vanden
selven hove inden wech cach inde dese doere
uuytbringende seyde hy suppliant willem neempt die
doere op ende draegt se van hier daerop willem antwoirde
ik en kanse nyet gedragen draegtse selve daerop
hy spuppliant zeyde ick hebbe heden morgen een doere
die ongelyck zwaerder was dan dese gedragen hoe en
zoudy dese nyet kunnen gedraghen ick en was u altoos
nyet te voeren doen waerop hy willem wederomme /
stuerlijck antwoirden ick en kanse nyet gedraghen en soo
dat die suppliant ten lesten seyde wildese dan nyet drage?
die daerop wederomme zeyde neen ick ende seyde de
suppliant totten selven willeme anderwerf me wilde se
nyet dragen zoe draegtse dan wederomme inde stal
die daeop antwoirde / wel ick salse wederomme
inden stal dragen ende deselve willem de voirssegde
doere aenveerdende semblant makende van die
wederomme inden stal te dragende seyde hy suppliant
ghy maeckt my wys dat ghy se nyet gedragen en condt
ende nu ghy die inden stal dragen moeght / zoe en
is die nyet te swaer ende alsoe dien nyet
tegenstaende de voirssegde willem naerden stal ghinck /
ende hem de suppliant dan inne vergrampde zeyde hy
uuyt hitsen van bloede / ghy secker / godt gheve
u die pestilencie / zou dese inden stal dragen ?
ende heeft hem met dyen drye oft vier male
gestooten mitten steele van zynder scuppen nyet
drinkende dat hy hem daer mede in eenigen noot
vanden lyfve soude bringen / ende de voirssegde willem
den selven steel aenveerdende hielde den selven
handt aen handt / ende deyselven alsoo tot achter
inden hoff vander voirs scutterie / ende zyn ten
lesten by eenigen omstanders gesceyden geweest
ende hy suppliant de voirsegde doere opnemende ende de voirssegde
willem een ander hont zyn alsoe tsamen ewech gegaen
sonder eenige woirden oft twist meer te hebbende ende is den
voirseyde willem opden sinxen dach daer naer / tsy by quets=
=curen oft anderssins / deser werelt werelt overlen is
hoe wel die suppliant den selven willem nyet en
was in meyninge te evelen van zynen lyfve
nyetmin beduchtende rigeur van justicien ende soude
hem nyet sekerlyck dorren houden bynnen ons lande
van brabant maer gescapen zyn eeuwelyck buyten lants
te doelende ten ware dat hem onse gratie hier op verleent
waere /alsoe hy suppliant seeght / ons daerom seer
oitmoedelijk biddende ende versueckende / soe eest
dat wij die salven voirscreven overgemerckt genegen wesende
ter oitmoediger beden vande voirscreven suppliant ende hem
willende in dit stuck prefereren gratie ende genade
voir rigeur van justicien / besundelyck ter eeren ende
waerdicheyt vander heyliger passien onses heeren jesus christus
die hy voir ons allen leet aen thout des cruycen op alsulcken
dach als heden / hebben den selven janne de vischere suppliant
innegevalle als boven quytgescholden vergeven ende
remitheert geremitteert ende vuyt ons sunderlinge
gratien mits desen onsen brieve sceldende quyte vergeven
ende remitteren den dootslach ende mesbruyck voirseyd
geruert / mitsgaders alle boeten bruecken ende
offencien corporeele ende criminineele inden
welcken hy ter causen voirscrevenen met desser
aencleven mach / jegens ons ende iusticie vervallen
mach zyn ende hebben hem als van desen
gerestitueert ende gestelt restitueeren ende
stellen tot zynder goeder fame ende name
alomme bynnen onser voirscrevenen lande ende
hertoighdom van brabant ende tot zynen goeden
nyet verbuert indien hy eenige heeft gelyck ende
in alder manieren als hy was al eer tvoirsscreven mesval
geschiede imponerende hier van onsen procureur generael
in brabant mitsgaders allen anderen ons richteren
iusticieren ende officieren inden selven onsen
lande van brabant geseten een eeuwich swygen
satisfactie ende beteringe der partyen geinteresseerd
ierst ende vaer al gedaen synde indien die niet geschiet
en is civilyck alleenlyck ende behoudelyck dat hy
suppliant tvoirscreven mesdaet aende mesval tegens ons
civilyck beteren sal nae gelegenthyt vande saken
ende faculteyt van zynen goeden ende voirts opleggen
ende betalen die wettige costen van iusticien in
dien ter saken voirscreven eenige gebuert zyn ter
tauxactien ende arbiterscape van ons seer lieven
ende getrouwen de cancellier ende luyden van onsen
rade in brabant die wy daetoe committeren / ende
bevelen dat voere hen geroepen die ghene die
daer toebehoiren geroepen te zyne / zy vredelyck
wel ende duechdelyck ter verificatien ende
interinement van desen ende ter tauxatien vanden
voirseyden beteringe ende costen welck interinement
die voirscreven suppliant sal sculdich zyn te
versueckende ende hem pressenterende in ons voirscreven rade
bynnen zess maenne naestcommende op de pene te
verbuerene deffect van desen / ende dat gedaen ende
de voirscreven civile beteringe ende costen indier
eenige vallen als voirscreven is / ontfangen ende betaelt
zynde / in handen vande ghenen van ons officieren
dient behoiren sal die daeraff gehouden sal zyn
rekeninge bewys ende reliqua te doene tonssen
prouffyte / zy mitsgaders alle ander onse ende
der smaelder heeren rechteren iusticieren ende
officieren dien dit aengaen mach doen laten ende
gedogen den voirnoemde janne de visscere suppliant
van dese onse tegenwoirdige gratie
quytsceldinge verghiffenisse ende remissie naer ende inder
manieren als voirscreven staet rustelyck brede volcommelyck
ende eeuwelyck gebruycken genyeten ende ussantien / sonder hem
te doene/laten noch gedoogen gedaen te zynen eenich
hinder letsel oft ongebruyck ter contrarien in lyff noch
in goede in gheenderwijs maer by alsoe dat zyn lyff
oft goet ter saken voirscreven genadigen oft verbuert waeren
dat zy dat stellen oft doen stellen terstont ende sonder
vertreckt tot geheel der ende voercommender slakinge
ende delivrancie want ons alsoe gelieft ende teneynde
dat dit vast ende gestadich blyfve tot eeuwigen
dagen soe hebben wy ons segel hieraen doen hangen
behoudelyck in anderen saken ons recht ende een jegelyck tzyne
in allen gegeven in onse stadt van brussel op den heyligen
goeden vrijdach inde maent van maerte
in jaer ons heeren duysent vyfhondert ende
zevenenveertich van onsen keyserycke txlviij°
ende van onsen rycken van castillien ende
txxxij° aldus gescreven op die plycke
byden keyser geteekent nummer sal?
visa recepta
gecollationeert ende bevonden accorderende
met synen originaele by my
$$$aarwez not$$$aris"
pardons,339.txt,"kaerle etc doen te weten allen ieghenwoirdych ende toecommende hoe dat
wy ontfangen hebben die oitmoedige suplicatie van bartholomeus
vanden wyen poorter ende ingesetene onser stadt van lovene belast
met wyf ende kinderen inhoudende hoe dat hy supliant opten
drientwintichsten dach van meye anno vyfthien hondert veertich
verselscipt wesende met eenen hennen melnis ende anthonis hoecx
zyn gegaen ten huyse van jacop drabbe potbacker woonende inde
dorpstraete tot lovene voirs. ende hebben aldair gedroncken zeven
potten lantwyn sprekende inden iersten onderlinge vriendlycke
woirden nemaer ten lesten seyde de voirn. hennen neelnis overleden
andere contrarie leelicke woirden iegens den supliant seggende
dat hy met des supliants nichte soude gebouleert hebben op zyn
oneerlicxste dat hy dat seggen soude soe dat de voirs. hennen
neelnis ende de supliant zekere twistwoirden hebbende zeyde
de suppliant totten selven hennen ghy seght altyts van mynder
nichte dat ghy die zoudt bekint hebben oft gelycke woirden in
substancie waerop de voirn. hennen antwoirde ic en hebben zedert
kermisse egeen vrouwe bekint de selve supliant dairop
replicquerende ick en hoore nyet gheerne oneere van mynen
naesscap spreken eest saecke dat ghy dairaf meer
vermaent ick sal u op u vleesch douwen soe zeyde de voern.
hennen nelms soudi teyte de supliant seyde ja ick hennen
lust u yet compt hier buyten ick ben hier in een eerlyck
huys my en lust egeen woirden tegen u te maken doer
welcke woirden zoe aenveerde de voirs. overleden eenen tinnen
pot aldair op die tafel staende meenende dairmede den supliant
te grieven ende die supliant op dander zyde tot defencie
van zynen lyfve toech eenen opsteker uuyt ende de
voirs. anthuenis hoecx dat aensiende hielt den supliant met
zynen opsteker vast metter hant seggende totten supliant vertel
soudy steken de supliant zeyde ja ick ende ter wylen
overleden den supliant twee oft drie groote slagen geslagen
op zyn hooft soe dat die selve supliant syn bloet siende
ende gevoelende dat hy zeere enormelyck gequest was track den
voirs. opstekere uuyten rechter hant vanden voirn. anthuenis
hoecx die hem hielt ende was de voirs. antheunis gequetst in
zyn hant gevende hy suppliant metten voirs. opstekere den voirs.
hennen neelms twee steken in zyn slincke borst ende dair
nae nam de voirn. supliant zynen tabbaert aene ende ghinck wederom
aen de tafel sitten seggende totten voirs. anthuenis hoecx anthuenis
en haddy nyet mogen tusschen beyden int ghescheet commen
dairop anthuenis voirs. seyde totten supliant vertel ghy treckt
u mes dair duer myn hant wat soude ick doen ic en weet
nyet wat my es dairnae ginck de voirs. hennen neelms sitten
voer die duere van jacop drabbe op een steenen bancke omtrent
vier voeten hooge vander eerden ende bleef aldair een goede
wyle tyts sittende dairnae seyde de voirs. jacop drabbe
totten overleden dat hy hem soude laeten vermaecken want
hy zeere gequetst was waerop doverleden antwoirde dat hy nyet
gewont en was soe dat corts dairnae de voirs. overleden sittende
opte voirs. steenen bancke is achter rugge neder geslaegen ende gevallen
metten hoofde tegen die steenen ende is corts dairnae gevaren
van levende lyfve ter doot ten grooten verdriete vanden voirn. suppliant
de welcke hoe wel dat hy altyt geweest is een slecht paisibel
stille man van goeden fame ende naeme noyt gecommitteert hebbende
eenige andere acten weerdich van pugnitie of reproche sonder
alleene tfeyt voirscreven nyetmin vreesende rigeur van justicie
en soude nyet vredelyck durfven wederkeeren ende converseren in ons
lande van brabant hoe wel dat hy van tvoirn. feyt pays heeft
gemaeckt metter geinteresseerde partye sonder ierst ende
alvoeren van ons verworven thebbene openen brieven van remissie
ende pardoene ende de welcke hy ons oitmoedelyck gebeden
heeft soe eest dat wy dese saecken overgemerckt compassie
ende medelyden hebbende metten voirn. suppliant ende willende
hem in desen gracie ende genade prefereren voer rigeur ende
strancheyt van justicie hebben den selven supliant inden gevalle
alsboven geremitteert quytgescolden ende vergeven remitteren
schelden quyte ende vergeven uuyt onser zunderlinger gracien by
desen de mesdaet ende dootslach voirscreven mitsgaders oick alle
penen ende bruecken corporelle ende criminelle dair inne
hy hem overmits ende uuyt saecken van tgene des voirs. is tegens
ons onse hoocheyt ende justicie eenichsins mach hebben ontgaen
ende hebben hem dien aengaende gerestitueert ende gestelt restitueren
ende stellen by desen tot zyn goede fame ende naeme in onsen voirs. lande
ende hertochdom van brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheden
ende tot zynen ongeconfisqueerden goeden indien hy eenighe heeft
gelyckerwys als hy was voer den voirs. dootslach imponerende hierop
een eewich swygen ende silencie onsen procureur generael ende allen anderen
onsen rechteren justicieren ende officieren onsen voirs. lants van brabant
wie zy zyn satisfactie nochtans yerst ende alvoeren gedaen der
partien geinteresseert soe verre dair eenighe toe stonde en die noch
nyet gedaen en waeren civilyck alleenlyck behoudelyck nochtans dat de voirn.
supliant tvoirs. feyt ende dootslach tegens ons beteren sal civilyck nae
de gelegentheyt vanden mesdaet ende faculteyt van zynen goeden
ende dat hy oick gehouden wert te betaelen de redelycke costen van
justicien ter cause voirscreven gedaen ende naegevolcht indien datter
eenige geschiet zyn ter arbiterscepe ende taxacie van onsen lieven
ende getrouwen den cancellier ende luden van onsen rade in brabant
die wy daertoe committeren ontbieden dairomme ende bevelen den selve
van onsen rade in brabant dat voer henluden geroupen degene die
behoiren geroupen te zyne sy procederen wel ende duechdelyck ter
verificatie ende interinement van desen onsen iegenwoirdighen brieve
naer huer voorme ende inhouden ende welcke interinement
de voirs. supliant gehouden sal syn in onsen voirs. rade te versoucken
binnen eenen jaere nae date van desen op peyne te verliesen deffect
der selver ende dat gedaen ende de voirs. civile boete ende costen
van justicie getaxeert gearbitreert ende byden supliant betaelt
zynde alst behoirt welck civile boete de gene van onsen rentmeesters
dient aengaet gehouden wert dair van ontfang te maeckene rekeninge
bewys ende reliqua te doene tonssen prouffite metten anderen
penningen van zynen ontfange zy onse meyere van loevene amman
van bruessele ende alle andere onse ende onser vasallen of smalre
heeren rechteren justicieren ende officieren onssen voirs. lants van
brabant ende hueren stedehouderen ende elck van hem soe hem soe
hem dat toebehoirt ende aengaen mach den voirs. supliant van dese
onse tegenwoirdiger gracie remissie ende quytsceldinge inden
manieren voirscreven payselyck volcommelyck ende eewigen daegen
doen ende laeten genieten ende gebruycken sonder hem te doen
noch te laeten geschien in lyfve noch in goede eenich hinder
letsel oft moyenesse ter contrarien maer indien zyn lyf oft
# sy hier af verantwort
byden ontfanger vanden
exployten
eenige van zyne onverbuerde goeden dairomme hgevangen becommert
of gearresteert waeren dat sy die terstont ende sonder vertreck
stellen oft doen stellen tot volcommen delivrancie ende slaeckinge
want ons alsoe belieft ende ten eynde dat dit goet vast ende
gestadich blyve tot eeuwigen daege soe hebben wy onsen
seghel hieraen doen hangen behoudelyck in anderen saecken
ons recht ende eenyegelyck tsyne in allen gegeven in onse stadt
bruessel inde maent van meye int jaer onssen heeren duysent
vyfhondert eenende veertich van onsen keyserrycke txxiie
ende van onsen rycken van castilien ende andere txxvie aldus
gescreven opte plycke byden keyser in zynen rade ende
geteeckent de zoete visa recepta
gecollacioneert ende bevonden accorderende
met zynen origonale by my
jacuwez"
pardons,201.txt,"philips etha ertshertoghe? doen te wetene dat
wij ontfangen hebben doe oijdtmoedelijcke
supplicatie van geerardt vander beecken soone
wijlen geerarts innegesetenen poirter van onsen
stadt loven inhoudende dat hij opden tweeden deser
loopender maent novembres geweest sijnde eenen
sondach met sijn roere wesende eenen snaphaen
buyten geweest sijnde met sijnen broeder peeter
vander beecken priestere om hem te accompagneren
binnen den dorpe van corbeeck overloo alwaerden
selven sijnen broeder des sondaeghs gewoon is misse
te celebreren ende t’selve sijn roer gelaeden hebbende
met musten ofte cleyn vogels saet daer mede
gecomen sijnde voor ofte bijden huyse sijnder huijsvrouwe
anders gestaen binnen de selve onser stadt loven
t’selve heeft gebracht inde la locht aft te schieten
ende midts het nijet en was aftgaende heeft t’selve
roer genomen onder sijnen arm mette trompe
teghen d’aerde ende daer over voorden selven huijse
blijven staen spreecken ofte kouten met carel
raeymaeckers ende ande andere persoonen in welcke
koutenantie t’selve roer buyten weese ende toedoen
des supliants is los gespronghen ende door het saet waer
mede t’selve was gelaeden t’sij in het opbolten
vande casseyssteenen der straete ofte andersints is
gequest geworden het kindt van matthijs vander vorst
genaempt elizabeth oudt ontrent die vijft
jaeren commende ende aldaer passerende met haere
moedere anna everaerts uuyt het lost waer
over t’selve kindt des woonsdaechs daernae is
comen te sterven blijckende bijde attestatien aen
ons gethoont sijnde volcomertlijcken uuytwijsende
ende verificerende dat t’selve onnooselijck sonder
argelist ende alsoo bij ongevalle ofte ongeluck is gebeurt
welcken aengemerckt ende dat den supliant is van seer
deuchdelijcken stil ende paisible leven sonder teghen die
auders van het voors. kindt ofte teghen iemanden anders
eenighe questie ofte vechterije te hebben gehadt
mede dat volgens die blijde incompste van
hooghloffelijcker gedachten philippus tweeden
van dijen naeme bij der $$$ gratie godts coninck
van castillien eth$ onsen grootvader ende onse
voorsaten als hertoghen van desen onsen lan$
van brabant allen kennelijck ongevallen
overcomende aen onse ondersaten van selven $
lande ende hertochdomme van brabant daer a$
jemandt come van lijffve ter doot son$
voorgaende schult moeten staen ende blijven $
ende onbetaelt soo keerde hij hem su$
tot ons oijdtmoedelijck biddende om onse ope$
brieven van remissie in forma daertoe die$
soe eest dat wij desen aengesien geneyght w$
ter bede ende supplicatie des voors. supliants e$
willende hem in dit stuck prefereren grat$
ende misericordie voor strangheijt ende rigeur $
recht hebben den selven supliant inden gevall$
alsboven geremitteert quijtgeschouwen end$
vergeven remitteren schelde quijte ende verge$
uuyt onser sunderlijcken gratien bij desen onsen b$
t’feijt ende ongeval boven geruert midtsga$
alle offentien ende breucke corporele
ende criminele daer inne hij hem overmidts
ende uuyt saecken van t’gene des voors. is tegen$
ende justitie eenichsints mach hebben ontga$
weder gestelt ende gerestitueert ende stellen
weder ende restitueren tot sijnen goeden naem$
ende fame in onsen voors. lande van brabant
ende allen anderen onsen landen ende heerlijckheden e$
tot sijne onverbeurde goeden indijen hij een$
onder ons heeft gelijck ende in aldar manieren
soo hij was voorde tpoecompste vanden voo$
feijte imponerende hier op een eeuwic$
geswijgh onsen lieven ende getrouwen raede
ende procureur generael van branabnt meyer van
onser stadt loven ende allen anderen onse j$
cieren ende officieren wie sij sijn satisfactie $
beternisse ierst ende vooral gedaen der parti$
geinteresseerde in dijen die noch nijet ge$
en sijn ende eenighe daer toe staet civilijck alle$
sonder dat den supliant gehouden wordt te be$
eenige amende t’onsen prouffijte dan al$
allenlijck de redlijcken costen van justitie alree$
gedaen ende doene alles ter tauxatie ende moderatie
van onsen zeer lieven ende getrouwen cancellier ende
luijden van onsen raede die wij daer toe gecommitteert
hebben ende committeren bij desen ontbieden daerom ende
bevelen den selven onsen cancellier ende raedtslieden
dat voor hen geroepen alle de gene die daer om behooren
geroepen te sijn zij procederen wel ende deuchdelijck
ter verificatie ende interinement van desen ende tot
taxatie ende moderatie van de voors. costen van
justitie alsoo sij sullen vinden te behooren welck
interinement die voors. supliant gehouden sal sijn
te versuecken ende hem in persoone te presenteren in onsen
voors. raede binnen sesse maenden naestcommende
op pene van te verbeuren d’effect van dese ende dat
gedaen ende de costen van justitie getaxeert ende
betaelt sijnde in handen vanden genen dijen dat
behooren sal sij onsen voors. procureur generael in
brabant meijer van onser stadt loven ende allen
anderen onse rechteren justicieren officieren ende
ondersaten tegenwoordighe ende toecommende dijen dat
aengaen sal moghen heure stedehouderen ende een
jegelijck van hen besundere soo hen toebehooren sal
doen laeten ende gedooghen va den voors. supliant van
deser onser jegenwoordiger gracien ende remissitien ende van
allen d’inhouden van desen inder vueghen ende manieren
boven verhaelt pijsselijck vredelijck ende volcomentlijck
genieten ende gebruijcken sonder hem te doene ende
te laeten geschieden eenich hinder letsel oft
moeyenisse noch aen lijve noch aen goeden ter
contrarien maer indijen sijn lijff oft eenige van sijne
onverbeurde goeden daerom gearresteert becommert
oft beleth waeren dat sij die terstontd setten ende
stellen tot geheelder ende volcomender delivrantie
ende slaeckinge want ons alsoo gelieft ende ten
eijnde dat dit vast ende gestadich blijve totten
eeuwighen daghe soo hebben wij onsen zegel hier
aen doen hangen behoudelijck in anderen dinghen onser
rechte ende eenen yegelijck anderen dessijns gegeven
in onser stadt van bruessele inde maendt van
decembris 1659 ende van onse rijcke het
negenendertichsten
onderteekent $$"
pardons,279.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen iegewoirdigen ende toecommende dat wy
ontfangen hebben die oetmoedige supplicatie van franche harmans
palfenier van thomaes nagels inhoudende hoe dat opten ixen dach van
aprille lestleden des achternoens is gegaen ten huyse jans de mol
gestaen tob bruessel ende heeft aldaer metten selven janne ende zynder
huysvrouwen gedroncken twee oft drye potten biers ende daer een
wyle tyts geseten hebbende is daer een jonck geselleken genaempt
stoffel roex daer de voirs. jan de mol pasteybacker voir aff was ende
vraechde naeden suppliant franhen om dat hy inden stal byden peerden
commen soude ende de suppliant dat hoirende seyde ick en wille noch nyet
gaen wy willen goede chiere maeken want ick moet morghen
opwers met myns meesters peerden ende alsoe is de voirs. stoffel
wederom gegaen inden stal daer thomaes nagels peerden stonden
want hy hem daegelycx inden voors. stal was houdenen ende corts
daer nae tusschen vyfve ende zesse uren zoe es de voirs. stoffel
wederom gecommen voere tvoors. huys van janne de mol worpende
met eenen steene op de duere die nochtans oepen stont ende
dit hoirende endesiende de werdinne seyde tot hem ghy hoerekint
waerom doet ghy datte daerop hy antwoirde ende seyde waerom
hout ghy franchen daer sittende zeyde de voorts ick en ben gheen
hoerekent ben ick eenen hoerekent zoe sydy ghy een hoere oft
cackhoere dwelck de virs. weerdinne hoirende ende huer zeere
stuerende heeft genomen eenen stock ende is den voirn. stoffelen
naegeloopen tot inden voirs. stal van thomaes nagles om hem te
smytene maer hy ontliep huer onder die peerden ende als zy
aldus den voirs. stoffelen was naegeloopen en wist jan de mol huer
man nyet waer dat zy was geloepen zoe dat hy met eenen grammen
sinne liep voer zyn duere ende riep life hoere compt hier ende
hadde een banck die hy tegen deerde werpe om in stucken te werpenen
ende torde met zynen voeten daer oppe dat hy ter eerden viel ende
jan de clermaeckere dat siende heieff hem oppe ende doen ginck
hy werdomme in huys ende zyn voirs. huysvrouwe commende uuyten stalle
voirs. stalle soe zwoer de voirs. mol veele quaede eeden seggende
dat hy syn wyf dootsteken soude zoe dat zy om tselve te ontgaene
ginck int camercken daer volck pleech te drinckenen doende de
duere toe ende ginck daer tegen metten rugge staen ende de voirs.
jan de mol zeer gram synde om dat hy die camer duere nyet
oepen gerrygen en couste wilde clymmen over tscutssele om
zyn huysvrouwe alsoe te evelen seggende ende zweerende ick salse desen
avont dootsteecken ende de suppliant dat hoirende ende meynende ten besten
te sprekene ende hem te vreden te stellen seyde jan mol zoone
dat en suldi nyet doen soe lange ick emmers by u ben weest
te vreden ende de voirs. jan de mol dit hoirende seyde ende zwoer
ic salse dootstecken nietemin het compt my alleleens wyen
dat ick doet stecke ic sal desen avont yemende dootsteeken
oft ick sal dootgesteken worddenen ende dit hoirende de voirs. suppliant
vraechde mollen voirs. oft hyt op hem hadde daer op mol antwoirde
jae ick uuytreckende zyn mes ende liep ter dueren uuyten ende
hy suppliant volchde hem zeer corts inne opdat hy hem nyet evelen
en soude ende track synen deger uuyten ende meynde te gaene naer
synen stal ende met dyen spronck de voirs. mol op eenen berchelken
staende omtrent synder dueren ende hieuw naeden suppliant met zynder
rappieren zeggende ende zweerende ic sal u dootstecken ende gaff den
suppliant drye quetsueren ende hy suppliant en smeet noot slach nae hem
maer zoe verre als hy conste schudte de slagen op syn mes ende de
voirs. mol viel ter eerden dwelck siende jan de smet ende
jan de cleermakere liepen terstont derweerts ende aenveerden den
den suppliant sorgende dat hy den voirn. mol geevelt soude hebben daer hy gevallen
lach hoe wel hy tselve nyet en pynde te doene ende de voirn. smet ende
cleermaeckere leydden hem by naesten dwers over de straete nae
den stal vanden voirn. thomaes nagels ende hy suppliant was te
vreden ende hadde zyn mes oft deger opgesteken ende de voirs. mol
dit siende quam geloepen om den voirs. suppliant te versegenen aleer
hy inden stal commen soude dwelck zyn huysvrouwe siende meynde
hem te houdene maer en wilde van huer nyet gehouden syn maer
smeet naer huer met synder blooter rappieren zoe dat zy hem liet
gaen ende liep alsoe de voirs. mol den suppliant tegen met synen
blooten messe dwelck de suppliant siende staenen tusschen janne de
smet ende janne de cleermaekere die hem wilden houden stack
zyn handt uuyte ende seyde tot janne de mol voirs. mol hadde ic
gewilt ic soude hadde u wel doot gesteken gheeft my u handt duer
allet dat ghy my gedaen hebt zoe ben ic noch te vreden ic en wille
u gheen arch laet ons tsamen eenen pot biers drincken ende de voirs.
mol ghaff den suppliant de slincke handt ende inde rechte handt hadde
hy syn bloote rapiere ende doen seyde hy suppliant mol nu eest al
peys en eest nyet mol ende mol antwoirde iaet maer ic sal
u eerstwerff duer u hert steken ende spronck achterwaerts dwelck
siende jan de cleermaekere schoot janne de mol inne ende aenveerde
hem met synder rapiere maer mol en wilde nyet gehouden zyn
ende ontspronck hem seggende totten suppliant die van janne de smet
gehouden wordde ic sal u beyden duerloopen ende met dien het jan de
smet den suppliant gaen die doen achterweerts spronck treckende zynen
deger om syn lif te beschuddene ende de voirs. mol stack ende sloech
naeden suppliant welcke steken ende slagen hy suppliant schutte zoe
lange als hy conste ende siende dat de voirs. mol hem dootsteken
wilde gelyck hy oyck zwoer dat hy tsvelve doen soude heeft oyck
nae hem geslagen als dat de selve mol ter eerden viel ende
heeft hem daer noch gegeven twee oft drye slagen zoe dat
hy alles heeft gehadt drye quetsueren daeraf hy corts daernae
gestorven ende gevaren esvan levende lyfve ter doot midts den welcken
hy corts daer nae van drye vorsters is gevangen geweest ende
opder steenpoerten bynnen onsen stadt gevangen geset ende is damptman
deser voirs. stadt in meyningen den selven criminelycken te betichtene
ende rigoreuselyck tegen hem te procederene totter executien van zynen liv
lyfve zonder ooge oft regardt te nemene opte toecompste vanden voirs.
feyte ende besundere opde nootweeringe van synen lyve ten sy dat onse
gracie ende genade hem hier op gedeelt worde alsoe hy seght ons
daeromme oetmoedelyck biddende soe eest dat de saken voirs. overgemerct
ende hier op gehadt tadvys vanden onder amman bourgimeesteren scepenen
ende raedt van bruessele wy den voorn. franchen hermans suppliant
genegen wesende tot zynder bede ende begeerte ende hem willende in dit
stuck gracie ende genade prefereren voor rigeur van justicien hebben
inden gevalle als boven vergeven quytgescholden ende geremitteert
vergeven quytscelden ende remitteren uuyt sunderlinge gracie midts
desen tfeyt ende manslach boven geroert mitgaeders alle peyne boete
ende bruecke corporelle ende criminelle daer inne hy ter cause
van dien met diesser aancleeft misdaen ende misbruyct mach hebben
iegen ons ende justicie ende hebben hem als hieraf wedergestelt
ende gerestitueert stellen weder ende restitueren tot zynder goeder fame
ende name in allen onsen landen ende heerlycheden mitgaeders
tot zynen onverbuerden goeden indien hy eenige heeft alsoe
hy was voor de toecompst vanden voirs. manslach inponerende hier
op een eeuwich zwygen ende sillencie onsen procureur general van brabant
ende allen anderen onsen rechteren justicieren officieren ende ondersaeten
wyen zy syn satisfactie ende beteringe ierst ende alvooren gedaen derge
gheintereesseerde partyen indien die noch nyet gedaen en zy ende
eenige toestaet civilyck alleenlyck behoudelyck dat den voirn. suppliant
gehouden wordt tselve feyt iegens ons te beteren oyc civilyck naer
de gelegentheyt vander misdaet ende faculteyt van zynen goeden ende
oic te reffonderen ende betaelen die redelycke costen van justicien
indien hieromme eenige gedaen ende naergevolght zyn al ter taxacie
ende arbitrescepe van onsen lieven ende getruwen die cancellier ende luyden
van onsen raede in brabant die wy daer toe committeren den welcken
wy ontbieden ende bevelen dat voer hen geroepen die ghene die behooren
geroepen te zyne zy procederen wel ende duechdelyck ter veriffacie ende
interinimente van desen onsen brieve naer huere forme ende inhouden
welck interinement hy suppliant gehouden sal weesen aldaer te
versueckene binnen eenen jaere naer datum van desen up de verbuerte van
te verliesene deffect der selver ende tot taxacie ende arbitrescepe vander
amende civile ende costen van justicien voirs. ende dat gedaen ende
de voirs. amende civilee getaxeert ende betaelt zynde in handen van
onsen ontfangere dient behoiren sal dewelcke ontfangen gehouden wordt
daer aff ontfanck te maecken rekeningen bewys ende reliqua te doene
tonsen prouffyte metten anderen penningen van zyn ontfanck zy onsen
drossaert van brabant amman van bruessele meyere van loeven
# sy hieraf verantwordt
byden ontfanger vanden
exploiten
schoutetten van antwerpen ende van den bossche ende allen anderen
onsen ende de smaelre heeren ende van onsen vassaellen rechterren
justicieren ende officieren ons landts ende hertochdoms van
brabant iegenwoordich ende toecommende hueren stedehouderen
ende eenyegelyck van hen besundere zoe hem toebehoiren sal
doen laten ende gedoogen den voirn. franchen harmans suppliant
van dese onse gracie remissie quytsceldinge ende pardoene ende
van alden inhouden van desen inder vougen ende manieren
voeren verhaelt rustelyck vredelyck genyeten ende gebruycken
sonder hem te doene noch te laeten geschien nu noch in
toecommende tyden aen lyf noch aen goet eenich hinder letsel oft
moeyenisse ter contrarien maer zyn lyf iegewoordich gevangen
als voirs. is dat zy die stellen oft doen stellen terstont ende
zonder vertreck tot geheelder delivrancie want ons alzoe
gelieft ende ten eynde dat dit goet vast ende gestadich blyve
teeuwigen dagen soe hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen
behoudelyck in anderen saeken ons recht ende een yegelyck tsyne
in allen gegheven in deser onsen voirs. stadt van bruessele
inde maent van april int jaer onsheeren duysent vyfhondert
zeven ende dertich naer paesschen van onsen keyserycke
txviiie ende van onsen coninckrycken van castillien ende
andere txxiie opte plycke stont gescreven aldus byden
keyser in zynen raede ende geteeckent pensaert ende beneden
stont gescreven visa recepta
ghecollacionneert tegens die
originaele brieven by my
decock"
pardons,165.txt,"remis voor christiaen van hanewijck
borger van loven
philips etc. allen den genen die dese onse opene brieven
sullen sien ende hooren lesen saluyt doen te weten dat
wy hebben ontfangen die supplicatie van christiaen van
hanewyck gehoudt man van ende borger onser stadt loven
inhoudende hoe dat opden 9 deser maent aprilis tusschen
vyff ende ses uren naer noen voorden huyse van guilliame
de greve cuyper binnen die voors. stadt woonende op de
christen straet is gecomen sekeren soldaet spagniaert
van het garnisoen liggende binnen de voors. stadt
geaccompagneert met twee andere den eenen vande
dry gheweest synde eenen alpheris gereformeert
den tweeden corporael vanden compagnien de m. del
patte ende den naem vanden derde is aende verthoonder
onbekent die welcke aende huysvrouwe van voors. de
greve gepresenteert hebbende seker billetteken van
fourieringe syn daer over geresen verscheijden woorden
ende daernaer geresen groot ramoer tusschen die
voors. soldaeten den voors. de greve ende
andere borgers die waeren ten huysen van carel
cansmans tegens over het huys van voors. de
greve hebbende de voors. soldaeten naementlyck
den voors. alpheris terstont getrocken hen
syde gheweer ende daermede gesteken naerden
eenen ende die anderen waerover bygecomen
synde guilliam baudewyns uuytroeper der voors.
stadt ende siende dat de voors. alpheris continuelyck
was stekende over die dore vanden voors. carel
cansmans vreesende hy baudewyns dat hy mocht
quetsen eenige vrouwe persoonen wesende inden
winckel van voors. cansmans is gegaen ten
huyse vanden voors. de greve ende meynende
daeruuyt te commen met eene duyge inde hant oft
bert van eene tonne om alsoo tusschen beyden te
gaen heeft den voors. alpheris hem aengevat
ende met syn rappier hem ghebrocht eenen
sulckenen steeck onder die ocselen dat hy
baudewyns daer van is ter aerden gevallen
ende geloovende den voors. alpheris dat hy daer
van overleden was is ghevlucht naerde minne
broeders geduerende welcken tiere ende gevecht
waeren die borgers malcanderen roepende
ter hulpe elcken borger tot synder defensie nemende
alsulcken gheweir als hij ierst conste vinden
d’een eenen haemer d’ander een bert den eenen eenen
destel ende den voors. remonstrant syn roer
waermede gecomme, synde by het gevecht
ende siende dat den voors. boudewyns ter
aerde lach den welcken nochtans nyet en was
eenen man om iemanden te offenseren als
alleenelycken eene hant hebbende die andere $oren
hebbende inde belegeringe vanden voors. stadt loven
gepresteert geweest syn door syne medeborgers
roepende schiet schiet heeft syn roer gelost
op een vanden voors. spaignaerden die met syn
bloot rappier was inde hant ende de selven
geraeckt onder de borst waervan hy deser
weirelt dry oft vier daegen daernaeren is
overleden tot synder groot leetwesen welcken
aengemerckt ende dat het voors. feyt is een puer
ongeluck voorden verthoonder alleenelyck voorts gecom$
om syne mede borgers $$$$ in soo groote
peryckel t’ assisteren ende dat hy is beweegt ghe
weest doorden van vanden voors. baudewijns ende
met recht mochte vreesen datter oploop onder
de ghemeynte soude gevannen hebben by soo verre
de voors. soldaeten hadden meer insolentien bedreven
ende dat den verthoonder is een jonck gehoudt man
die welcke syn selven ende syne huysvrouwe sijnen cost
moet te voorens winnen met syne handen nijet
crackeelachtich wesende dan godt vreesende ghelyck
blyckt uuyt attestatie van synen plebaen ende dat
den voors. soldaet dyer ghebleven is nyet en is
hebbende vrouwe oft kinderen noch andere partijen
geinteresseerde
soo badt hij oidtmoedelyck dat ons soude gelieven hem
over het voors. ongeluck te verleenen brieven van
remis daertoe dienende waeromme soo ist dat wy
desen aengesien ende ierst hier op gehadt het schriftelyck advis
van onse lieve ende welbeminde die schepenen onser
voors. stadt loven genegen wesende ter oidtmoediger
bede des suppliants ende willende in dit stuck prefereren gratie
ende misericordie voor strangheyt ende rigeur van
rechte hebben den selven suppliant inden gevalle alsboven
quijtschonden ende vergeven schellen quijt ende vergeven uuyt
onser sonderlinge gratie by desen onsen brieve t’feyt ende
ongheval boven geruert midtsgaeders alle breucken
corporele ende criminele daerinne hy ter causen voors.
midtsgaeders dat daer aen cleven mach tegens ons ende
justitie misdaen ende misbruyckt mach hebben welcken
aengaende aengemerckt hebben hem weder gestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren tot synen goeden
naeme faeme ende gheruchte in onse voors. lande van
brabant ende in allen andere onsen landen ende heerlyckheden
midtsgaeders tot syne onverbeurde goeden indyen hij enige onder
ons heeft ghelyck ende in alder manieren soo hy was
voor de toecompste vanden voors. feyte imponerende hierop
een eeuwich geswijch onse lieven ende getrouwen procureur
generael van brabant ende allen anderen onsen ende onser vassallen
oft der smaelre heeren richteren justicieren ende officieren
wy sij sijn satisfactie ende beternisse ierstelyck voor al gedaen
der partye geinteresseerde voor soo vele die noch nyet gedaen
en sij ende eenige daertoe staet civilyck alleenelyck ende die
saecke sulcx is verheysschende behoudelyck dat de voors. suppliant
gehouden sal syn t’ voors. feyt tegens ons te beteren civilyck
ende te betaelen eene dobbele $$$$$$ midtsgaeders $$$
naerde gelegentheyt vanden saecken ende faculteyt van sijne
goeden met oock te betaelen die redelycke costen van justitien
hieromme alreede gedaen ende te doene alles ter tauxatie
ende moderatien van onsen seer lieven ende getrouwen
cancellier ende luyden van onsen raede in brabant
die wy daertoe gecommitteert hebben ende committeren
by desen ontbieden daeromme ende bevelen den selven onsen can=
cellier ende luyden van onsen voors. raede dat voor hun geroepen ende
de daerome behooren geroepen te sijne sij procederen wel ende
deuchdelyck tot verificatie ende interinement van dese onse
brieven van remis naer hunne forme ende innehouden ende
ter tauxatien ende moderatien vanden selve amende civile
ende costen van justitien voors. alsoo sy sullen bevinden te behooren
welck interinement de suppliant gehouden sal sijn te versuecken
ende hem in persoone te presenteren in onsen voors. raede
binnen sesse maenden naestcommende op de pene van
te verbeuren d’effect van dijen ende dat gedaen ende de selve
civiele boete ende costen van justitien getaxceert
ende betaelt synde in handen vanden genen die dat behooren
sal sy onsen voors. procureur general in brabant onsen meyer
van loven ende allen anderen onse rechteren justitieren
officieren ende ondersaeten tegenwoordige ende toecommende
dyen dat aengaen sal mogen heure stedehouderen ende
een iegelyck van hun besundre soo hun toebehooren sal laeten
ende gedoogen den voors. suppliant van deser onser tegenwoor
diger gratien ende remissien ende van allen d’inhouden van
deser inder vuegen ende manieren voore verhaelt
paisiblyck rustelyck verdelyck ende volcomentlyck ten eeuwigen
daege genieten ende ghebruycken sonder hem sonder daer inne
te doen ofte laeten doen ende te laeten geschieden $$ oft in toecommende
tyde eenich hinder letsel oft moyenisse ter contrarien
maer indyn syn lijff oft enige van syne goeden daeromme
gearresteert becommert ofte beleth waeren dat sy die
setten ende stellen doen setten ende stellen terstont ende
sonder vertreck tot geheelder ende volcommender
delivrantie want ons alsoo gelieft ende ten eynde
dat dit vast ende gestaedich blyve ten eewigen daege
soo hebben wy onsen segel hier aene doen hangen behoudelyck
in andere dingen ende $$rechten ende eenen iegelyck anders
dessijns gegeven in onser stadt brussele inde maent van
juny xvic vierenveertich"
pardons,347.txt,"kaerle etc doen te wetene allen tegewoirdigen ende toecommende
dat wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie van peeter de
jonghe alias faes belast met huysvrouwe ende sesse cleynen kinderen
simpel hantwercker wonachtich tot putte in ons lande van brabant
inhoudende hoe dat hy op den sondach naebeloken paesschen anno xvc
veertich lestleden sittende met twee oft drye van zijnen gebueren
inde herberge twee oft drye potten biers drynckende eest gebuert
dat daer ander geselscap is twistich geweest als jan van boegaerden$$
ende pieter sotten midts den welcken heeft de suppliant ten inhorte van
ander ende om beters wille den voirs. peeter met goede wordden van dair
ende tot zijnen huyse geleydt ende is de suppliant tsynen huyse by synen
huysvrouwe ende kinderkens gebleven naeden welcken eest
gebuert dat jan ende claes verbraken commende vuyter voirs. taverne
hebben op loop gedaen ten huyse van jan gelders zynen gebuere
ende als de suppliant hoorde den huysvrouwe ende kinderen desselfs gelders
jammerlyck cryten soe is de suppliant vuyt zynen huyse gegaen met eenen
stock sonder ysere ende van achter gecommen ten huyse desselfs jans
gelders ende siende dat de selve jan ende peeter de huysvrouwe
des voirs. jans gelders groot gaende gesmeten ende tot aenschyn gequest
hadden heeft hij suppliant de selve berespt ende van dair met woirden
doen vertrecken hoe wel zij de huysvrouwe desselfs suppliants
na hem commende oyc hadden gequest gehadt ende van dair
gaende eest gebuert dat de voirs. jan gelders thuyswerts ende
voer by thuys des suppliants commende hebben de voirs. jan ende claes
verbracken den selven janne gelders opgeloopen zoe dat de selve
jan gelders ter eerden viel ende worde te twee oft te drye stayen
gewont zoe dat de selve jan ende claes vraeghen den voirs. jan
gelders oft hys genoch hadde dair op hy ter eerde liggende
antwordde jae welcke gerucht hoorende is de suppliant derwerts
gegaen ende heeft met synen voirs. stocke gesmeten op dmes
vanden voirs. partyen hen qualyck aensprekende soe dat sy van dair
vertrocken en dat doende zoe gerachte de voirs. jan gelders
op te staene ende seyde de suppliant aldus gecommoneert zynde nu
syn wy twee tegen twee wildy slaen, slaet op daerop de voirs. jan
ende claes seyden wy sullen u denoterene den suppliant wel vinden op
u welcke ende zyn alzoe van daer vertrocken soe dat de suppliant
ende syn huysvrouwe die oyc gequest was, hebben den voirs. jan
gelders zeer gequest tsynen huyse gebrocht ende van synen
wonden vermaeckt soe dat hy worde vuyt gedaen om slapen
te gaen ende dat doende zyn de voirs. jan ende claes verbraken
met wouteren hunnen brueder alle bastaerde kinderen hebbende
een bussen met bier een pycke ende een bloot mes gecommen ten huyse
desselfs jans gelders dwelck genoch oepen lach totten
welcken de selve jan gelders hebbende een zijn roxken
angedaen ende al bloet geseet gesellen hebdy my nyet genoch
overlast gedaen al en doedy my nyet meer dair op de voirs.
drye gebrueders swoeren de cracht ende macht ende nae dien de
doere eens gesloten was ende dat de selve drye gebrueders
nyet en desisteerden soe wordt de doere oepen gedaen ende
de suppliant uuytgaende hebbende eenen swynen spriet sonder poinct
inde handt heeft den voirs. wouter gevraeght oft hy suppliant
smorgens daernaer soude commen spayen dwelck sy luyden hoorende
ende groote vloecken sprekende hebben de twee op den suppliant
gesmeten ende de selven soe in synen aerm als op zynen neuse
ende op syn hooft gequest hoe dat hy ter eerden is gevallen
ende vier quetsueren heeft ontfangen ende de suppliant op cruypende
heeft met zynen stock naerden voirs. claes te meer stonden
gesmeten ende op syn hooft geract soe dat synen voirs. stock
gebrocken was ende dat doende is de suppliant ontgaen ende tot
int huys des voirs. jans gelders gecommen dair hy van hem
selven is geweest ende de voirs. claes bleef liggende vanden
slagen daeraff hy binnen twee oft drye dagen daernae van
levende lyve ter doot is gecommen dwelck den suppliant vuyter
herten leet is want hy te vooren noyt wordden tegen hem
en hadde gehadt ende dat hij oyc egeene nailde scerpers
noch wille en hadde gehadt om vechten mits den welcken
den suppliant beduchtende trigeur van justicien heeft nyet
alleenlick zynen huysvrouwe ende kinderkens moeten verlaten
mair oyc onse lande van brabant habandonneren daerdoere
zyn voirs. huysvrouwe ende kinderkens van aermoede
vergaen ende noch meer sullen tensy dat onse gratie ende genade
hem hier op verleent wordde alsoe hy seeght ons daeromme
oitmoedelick biddende, soe eest dat wy de saken voirscreven
overgemerct den voirn. pieter de jonge suppliant genegen
wesende tsynder bede ende begeert ende hem willende in dit stuck
gracie ende genade prefereren voor rigeur van justicien hebben inden
inden gevalle als boven vergeven quytgescholden ende geremitteert
vergeven schelden quyte ende remitteren uuyt onse sunderlinge gratie mits
desen tfeyt ende manslach boven verclaert misgaders alle peyne ende
boete corporelle ende criminelle dair inne hy ter cause van dyen mit diesser
aencleeft tegens ons ende justicie mesdaen ende mesbruyckt mach hebben
ende hebben hem als hier aff wedergestelt ende gerestitueert, stellen
weder ende restitueren tzynder goeder fame ende name in onsen voirs.
lande van brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheyden mitsgaders
tsynen onverbuerden goeden indien hy ennige heeft alsoe hy was voere
de toecompste vanden manslach voirs. imponerende hier op een eewich
swygen ende sillentie onsen procureur generael ende allen anderen onsen rechteren
justicieren ende officieren wyen zy zyn satisfactie ende beteringe
eerst ende alvoeren gedaen der geinteresseerde partyen indien die
noch nyet gedaen en is ende ennige dairtoe staet civilyck allenlyck
behoudelyck dat de voirs. suppliant gehouden wordt tselve feyt ende
manslach jegens ons te beteren oyck civilyck naer de gelegentheyt
vanden misdaete ende faculteyt van synen goeden ende oyck te
reffonderen ende betaelen de redelycke costen van justicien indien
hieromme ennige gedaen syn , alter taxatie ende arbiterscepe
van onsen lieven ende getrouwen die cancellier ende luyden van onsen
raide in branant die wy daer toe committeren den welcken
wy beveelen dat voer hen geroepen die gene die behooren geroepen
te zyne te procederen wel ende duechdeltck ter verrifficatie
ende interinnement van desen naer hueren vorme ende inhouden ende
tot taxatie ende arbiterscepe vander amende civile ende costen van
justicien voirscreven ende dat gedaen ende de voirs. amende civile
getaxeert ende betaelt zynde in handen van onsen ontfanger diet behoiren
sal die welcke gehouden werdt daeraff ontfanck te maken rekeninge
bewijs ende reliqua te doene tonsen proffyte metten anderen penningen
van sijnen ontfange zy onsen drossaet van brabant meyer van loeven
amman van bruessele scoutetten van antwerpen ende vanden bosche
ende allen anderen onsen rechteren justicieren ende officieren iegenwoirdigen
ende toecommende huere stedehouderen ende eenyegelyck van hun besundere
soe hem toebehoiren zal doen laten ende gedoogen den voirn. suppliant
van desen onse gratie remissie quytsceldinge ende pardoen ende
van alle den inhouden van desen inder vuegen ende manieren voere
verhaelt rustelyck verdelyck volcommelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruyken
sonder hem te doene noch te laeten geschien nu noch in toecommende
tyt aen lyf noch aen goet eenich hinder letsel oft moyenisse
ter contrarie mair by alzoe zyn lyf oft eenige van zynen
ongeconfisqueert goeden daeromme gevangen becommert oft
gearresteert waren dat zy die stellen ter stont ende sonder
vertreck tot geheelder delivrancie want ons alzoe gelieft
ende ten eynde dat dit goet vast ende gestadich blyve teewigen
dagen soe hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen behoudelyck
in anderen saken onsen recht ende eenen yegelyck tzynen in allen.
gegeven in onser stadt van brugge inde maendt van
october int jaert ons heeren duysent vyfhondert ende eenenveertich
van onsen keyserrycke txxija ende van onsen rycken van
castillien ende andere txxvje aldus gescreven op te plycke
byden keyser in zynen raide ende onder geteekent verreyken.
visa recepta
gecollationeert ende bevonden accorderende
met zynen originale by my
facuwez"
pardons,193.txt,"philippe par la grace de dieu roy de castille de leon
darragon de deux cicilles de jerusalem de portugal
de navarre etc. archiducq daustrice ducq de
bourgoine de lothier de brabant de limbourch de
luxembourch etc. a tous ceulx qui ces presentes
veorront saluts scavoir faisons que nous avons
receu la supplication de philippe jasme inhabitant
de la franchise de marbais contenante que
sur la fin du mois de may 1654 il auroit commis
un homicide casuellement et fortuitement
au bourch de wavre en la personne de feu
pierre simon au regard duquel malheur fortuit
et casuel il at transige et accorde avecq la
vefve dudit deffunct et les plur proches parens
d’icelluy dont faict foy l’acte notarial en date
du 26e de juin 1654 et comme le suppliant seroit
un pauvre compaignon accoustume de
travailler conjouctement son pere qui
est ia viel et caducq pour gaigner leur
pauvre vie sans que ledit suppliant auparravant
auroit oncques connus quelqz act digne
de reprehension et se comporte tousiours
en homme de bien et que sondit pere sans l’assis-
tence d’icelluy suppliant nr scavoit gaigner
sa pauvre vie en cas que ledit suppliant debvoit
abandonner noz pays et se refugier ailleurs
ii se retirast vers nous suppiant humblement
pour noz lettres de remission in forma au regard
dususdit homicide casuel. pour ce est il
que nous les choses susdies considerees et vu
sur
ce l’advys de l’officier de wavre avons
audit suppliant inclinans asadite requeste et luy
veullans en ce preferer grace et misericorde
a rigeur de justice au cas susdit quicte remis
et pardonne quictons remectons et pardonnons
de grace especiale par le cas et homicide dessusdit
ensemble toute paine et amende corporelle
et criminelle en quoy pour cause et occasion
d’icelluy cas il a ou peult avoir mesprins ou
estre encourru envers nous et justice et lavons
quant a ce restitue et restituons par cestes
a ses bonne fame et renommee en notredit pays
de brabant et partout ailleurs et ases
biens nonconfisquez si aulcuns il en a ainsy
qu il estoit avant la venue dudit cas
imposant sur ce silence perpetuelle a notre
cher et feal procureur general en brabant et a tout
autres noz justiciers et officiers quelconques
et a ceulx de noz vassaulx satisfaction
preallablement et avant tout œuvre
faicte ala partie interessee si faicte
n’est civilement tant seulement pourveu
que ledit suppliant sera tenu de amender
ledit cas envers nous civilement selon
lexigence du cas et la faculte de ses biens
et aussy de payer les frays et mises de
justice le tout a l’arbitrage et tauxation
de noz treschers et feaulx les chancellier
et gens de notre conseil de brabant que
com
commectons a ce si mandons et com=
mandons a nosdits chancellier et conseil
quappellez ceulx qui pour ce seront
a appeller ils procedent bien et deuement
a la verification et interinement de cestes
presentes et alarbitrage et tauxation deladite
amende frais et mises de justice ainsy quil
appartiendra lequel interinement ledit
suppliant sera tenu de derequererir et se presenter en
personne en notredit conseil endedans six mois
prochainement venans et ce faict et ladite
amende civile frais et mise de justice
tauxez moderez et paiez la et ainsy
quil appartiendra ils et tous aultres noz
justiciers et officiers facent souffrent
et laissent ledit suppliant de notre presente grace
remission et pardon en la forme et maniere
que dict est paisiblement plainement et
perpetuellement jouyr et user sans en ce
luy faire mectre ou donner ny souffrir
estre faict mis ou donne pour le temps
advenir en corps ny es biens quelqz destour=
bier ou empeschement au contraire ains
si son corps ou aulcun de sesdits biens non
confisquez estoient pour ce prins arrestez
ou empechez les mechtent et facent
mectre incontinent et sans delay a
plaine delivrance car ainsy nous
plaist il donnees en notre ville de
bruxelles le vingtedeuxiesme de
janvier xvic cincquante six embas
sur la plie estoit par le roy et soubsigne
jb : lemire"
pardons,028.txt,"maximilian par la grace de dieu etc scavoir faisons a tous presens et
avenir nous avoir receu lumble supplication de guilliame de
weryssey povre josne compaignon de labeur natif et demourant
au village de corbay en notre pays romant de brabant contenant
comme sont quinze mois ou environ que ledit suppliant estant
amoureux dune josne fille affin de lavoir en mariage hantoit
et frequantoit souvent allentour des parens et amis delle.
pour leur complaire quoy voyant ung nomme jehan gilcon le josne
voisin dudit suppliant icelluy gilcon certain jour apres par grant envie
quil avoit sur et alencontre dudit suppliant comme bien fait a pers$$er
sadressa a la personne du receveur dopprebais beaufrere de ladite
fille auquel il demanda sil vouloit donner sa belle seur en
mariage audit suppliant et se le mariage se debvoit faire entre le
pere de ladite fille et la mere dudit suppliant aquoy ledit receveur
respondit quil nen savoit encoires bonnement a parler mais quant
ainsy seroit il luy sembloit que la chose se pourroit bien conduire
et mener a fin par ce mesmement que ledit suppliant et aussy sadite
mere estoient gens de bien. enquoy ledit gilcon respondit
audit receveur disant plusieurs villaines mauvaises et
injurieuses parolles sur et contre lhonneeur et bonne renommee
dudit suppliant et sadite mere et les diffamant de tout son povoir et
advint assez tost aupres que ledit suppliant non estant encoires
ad$$ desdits parolles diffamatoires se trouva en lostel et maison
dudit receveur et luy estant illecq en devises avecq la femme dudit
receveur icelle femme dudit receveur entre aultres choses releva audit
suppliant ce que ledit gilcon avoit ainsy mauvaisement dit et parle
de luy et de sadite mere et que partant ledit mariage tournoit en
rompture et ne se conduiroit aucunement entre lesdits parties ad$$
respondit ledit suppliant en ceste ma$$$ parlant grant mercy audit
jehan gilcon mais il me semble que je nay point dess$$$
envers luy de ce dire me faict telz rapportz de moy et de
ma mere or est il que environ le jour de la feste du saint
sacramant dernier loncle dudit suppliant maria sa fille et y
estoit iceluy suppliant prie aux nopces mais pour ce quil
savoit bien que ledit gilcon y estoit afin deviter noises et
debat dentre eulx icelluy suppliant ne sy trouva point amis
se tint et demoura tout ce jour en sa maison et quant
vint ausoir icelluy pour que ledit gilcon retournoit desdits nopces
avecq sa femme et autres il se print de rechief a diffamer
et mal parler dudit suppliant et d sadite mere disant que le presbytere
avoit este par lespace de quatre jours aupres sadite mere
sur la chambre dudit suppliant et que icelluy suppliant avoit donne
a entendre quil estoit ale a lovain et ce disant icelluy
gilcon passa devant la maison dudit suppliant qui lors estoit
sur sa chambre pour aller reposer et dit icelluy gilcon
tousiours perseverant en son mauvais courage sans cause
ne raison quelconcque en recryant tout hault en ceste
meme parlant hola ho le presbytere ny est il plus car les fenestres
sont ouvertes ce que ledit suppliant oyt et dit en ceste maniere
parlant quest quest ce que tu diz et il respondit je diz
que le presbytere nest plus sur ta chambre aupres ta mere lesquelz
tu soustiens et y faiz encoires pis avecq ta mere car toy
meismes tu la tiens quant le presbytere ny est point lors icelluy
suppliant tresfort esmeu et trouble de oyr telles villaines et
diffamatoires parolles respondit ho traictre tu mens de
tout ce que tu diz et je te jures et prometz que tu ne le
portera point en terre quoy que je tarde et deslors ledit
suppliant dudit esmeu de chaude cole en vouloit prendre
la vengence neust este quil estoit tard et nuyt et aussi
quil en fust destourne par sadite mere et par ainsi se
passe toute celle nuyt sans y faire autre chose jusques
au lendemain matin que lors ledit suppliant en retournant
de la messe rencontra ledit gilcon tenant en sa main une fourche
a deux dens de fer au moyen de quoy ledit suppliant qui navoit
pour lors verge ne baston le laissa passer aultre sans luy
mot dire et tost apres icelluy suppliant trouva ung nomme
franchoys bruyers qui le pria daler boire ung pot de cervoise
avecq luy en la taverne ce quil fit et quant ilz y furent
assiz a table ilz virent assez tost apres que ledit gilcon nestoit
aussy venu boire en une autre table et chambre si prochaine
dudit suppliant quilz veoient et oyoient lui lautre parler parquoy
ledit suppliant qui navoit verge ne baston et que jamais ne se feust
trouve en icelle taverne sil eust sceu que ledit gilcon y deust
estre venu de doubte et crainte quil avoit de luy a cause des
menasses quil luy avoit faces la nuyt et soire precedents comme
dist est pria et requiz audit franchois bruyeres quil lui voulsist
donner lespee quil portoit et il luy donneroit une dagghe quil
avoit en sa maison a quoy ledit francois bruyeres saccorda
et quant ledit suppliant eut ladite espee cinte il en fust trop plus
asseure et encorraige alencontre dudit gilcon. et oyant
que ledit gilcon parloit tousiours hault et mannisement
de luy et de sadite mere en les diffamant aussy recordant
en son couraige les villaines et abhominables parolles quil
en avoit desia dictes le soir devant sa maison comme dit est
se esmeult tout incontinent de schaut sang et seleva de
table disant il fault que je te tue ce fault traitre et ce
disant tira sadite espee sur ledit gilcon le $$dant effondrer
mais ledit gilcon mist le bras audevant et se deffendit
de forte que de ce cop il ne fust attaindu ne blesche et
tost apres ledit suppliant recouvra son deuxiesme cop dont
il frappa ledit gilcon ung seul cop destoc au corps et duquel
cop icelluy gilcon peu de temps apres termina vie par mort
aloccassion du quel cas et homicide ledit povre suppliant craindant
rigeur de justice se absenta lors de noz pays et seignouries
et combien que en aultres choses il ait tousiours este bien fame
et renomme sans jamais avoir este note et convaincu daucun
autre villain cas blasme au diffamie ainsy que par lentreparler
et de ses bons parens et amis il a fait paix et contente partie
interessee ce neantmoins il noseroit jamais retourner
hanter ne converser en nosdits pays ne seigneuries a$$ le commendroit
touiours tenir absent et miserablement vivre en estranges
marches et contrees se notre grace et misericordenne luy
estoit sur ce impartie dont actendu ce que dit est il
nous a treshumblement supplie et requiz pour ce est il
que nous ces choses considerees eu sur ce premierement
ladvis de noz aimez et feaulx le chancellier et gens de
notre conseil en brabant audit guilliaum de werysscy suppliant
inclinans a sadite supplication et requeste et luy vueillans
n ceste partie grace et misericorde preferer a rigeur
de justice avons ou cas dessesdit par la deliberation
de notre treschere et tresaimee fille de nous empereur dame
et tante de nous charles larchiducesse dausriche ducesse
et contesse de bourgogne douagie de savoye etc quicte remis
et pardonne quictons remectons et pardonnons de grace
espcialement par ces presetes le cas et hommicide dessusdit declaire
ensamble toute paine amende et offence corporelle
criminele et de tout ce entierement que a cause dicelluy
et de ce que en depend il a et peult avoir mesprins offence
et estre encouru envers nous et justice et lavons
quant a ce restitue et restituons a sa bonne fame et
renomme en notre pays de brabant et en noz aultres pays et
schatelleries et a ses biens non confisqueez saucuns en a
tout ainsi quil estoit auparavant ledit cas advenu imposant
sur ce silence perpetuel a notre procureur general a tous aultres
noz justiciers er officiers quelzconcques satisfaction
toutesfvoyes face a partie p$$ et avant toute euvre
se face nest et elle y chiet civilement tant seulement et
moyennant aussy quil sera tenu lamender envers nous
civilement selon lexigence du cas et la aculte de ses biens
a larbitraige et taxacion de nosdits chancellier et gens
de notre conseil en brabant qui connectons a ce sy donnons
en mandemant a notredit chancellier et gens de notre conseil en
branant que appelez eulx qui pour ceseront a appeler
ilz procedent bien et devement a la verifficacion et
interinement de cesdits presentes selon leur fourme et teneur et
a larbitraige et taxation de lamande civile selle y chiet
et ce fait et laite amande tauxee arbitree et payee
a notre receveur quil appartiendra lequel sera tenu den faire compte
et recepte a notre prouffit ilz et tous aultres noz justiciers
officiers et subgectz presens et advenir cui ce peult et pourra
toucher et regarder leurs lieutenans et chacun deulx endroit
soy et sicomme aluy appartien$$facent seuffrent et laissent
ledit suppliant de notre presente grace quitance remission et pardon
selon et par la maniere qui dit est plainement paisiblement
et perpetuellement joyr et user sans luy faire mectre ou
donner ne souffrir estre fait mis ou donne en corps
ne en biens ores ne en temps avenir aucun arrest
destourbier ou empeshement au contraire avis se sondit
corps ou aucuns de ses biens non confisquez sont ou
estoient pour ce prins aff saisiz arrestez ou empeschez
les mectent ou facent mectre incontinent et sans delay
a plaine et entiere delivrance car ainsy nous plaist il
et affin que ce soit chose ferme et estable a tousiours
nous avons fait mectre notre seel a ces presetes saulf
$$$ aultres choses notre droit et lautruy en toutes
donne en notre ville de bruxelles au mois de may
lan de grace mil cincqcens et xiij et des regnes
de $$maine le xxviije et de hongrie le xxiiije ainsy
estoit escript sur ce reploy par lempereur er monseigneur
larchiduc en leur conseil et signe haneton et a$$
avoit escript sur ledit reploy visa
collomne a loriginal
par moy
$$$"
pardons,369.txt,"brieve van absolucien ende quytscheldingen voir
danielen moerman van zekeren correctien hem
gestelt ende geordeneert ende gedaen te wetene byder
wet van bruyssel
maximiliaen ende philips byder gratien goids hertoghen van oistryck
van bourgoingnen van lotharingen van brabant van lymborch van lutcemborch
ende van gelre greven van vlaenderen van artois van bourgoingnen palatynen
van henegouwe van hollant van zeelant van namen ende van zuytphen
mercgreven des heylichs rycx heeren van vrieslant van salins ende van
mechelen, allen den ghenen die dese onse brieve sullen sien oft
hoiren lesen saluyt, alsoe als van van weghen daneels moerman
mesmakers van onser stat van bruessel ons zy gethoent geweest
hoe dat hy opten xven dach van aprille int jair lxxxi ten vervolghe
van enighen synen quaetwillighen byder wet ons. voirs. stat
gecondempneert is geweest te treckene ende eenen wech te doene
tot sinte pieters ende pauwels te rome ende boven dien overberch
te woenene den termyn van drie jairen sonder dairen binnen in
onsen voirs. lande van brabant te moegen comen den tyt van drie jaeren
en were over leden ende hy en brachte dair aff brieve van certifficatien,
ende dat hoe wel hy gedaen heeft den voirs. wech van sinte pieters
ende sinte pauwels te rome ende dat by hem niet meer en behoirt
gedaen te syne dan die voirs. drie jairen overberch als voirs. is te
woenene soe en soude hy nochtans duerende die selve drie jairen
niet dorren gaen wandelen keeren verkeeren noch vernachten in onsen
voirs. lande van brabant sonder yerst dair aff van ons te hebbene
onse gracie ende genade alsoe hy seeght ons dair om oetmoedelyc
biddende. doen te wetene dat wy desen aengesien geneycht
wesende ter beden des voirs. thoenders ende zonderlinghe ter eeren
vander passien ons liefe heeren die hy geleden heeft voir ons allen
op zulcken dach als huden den selven thoendere hebben in gevalle
als boven quytgeschonden en van zunderlingher gracien schelden quyte
by desen onsen brieve die voirs. correctie van te moeten woenen die
voirs. drie jaeren overberch ende hebben hem als van dien weder om
gerestitueert ende restitueren tot zynen goeden name ende famen
ende oic mede tot onsen voirs. lande van brabant willende hem
consenterende dat hy sal binnen den selven onsen lande moegen gaen
wandelen keeren verkeeren ende anderssins hem aldan houden zoe hy
gedaen soude gehadt hebben ende moegen doen voir die geschiedenisse
vander voirs. correctien uuytgenomen nochtans binnen onser
voirs. stat van bruessel ende huerer vriheyt, ontbieden hier
om ende bevelen onsen drossate van brabant meyer van loevene
amman van brue ons. voirs. stat van bruessel schoutteeten
van antwerpen ende vanden bossche, ende voirts allen anderen
onsen ambachteren richteren ende officieren insgelycs den ambachteren
richteren ende officieren vanden smaelen heeren in onsen voirs.
lande van brabant geseten ende hueren stedehouderen dat zy ende
een iegelyck van hen zoe hem toebehoirt den voirs. thoendere
van deser onser gratien ende quytscheldinghen doen ende laeten
inder manieren voirschreven peysselyc ende vredelyc gebruycken sonder
hem dair inne te doene oft te laeten geschiene aen live oft
aen goede enigen hinder stoot oft letsel ter contrarien want ons
alsoe gelieft ende des torconden hebben wy onsen seghel
hier aen doen hangen, gegeven in onser stat van mechelen opten
goeden vrydach xvi in apryle int jair ons heeren duysent
vierhondert drie ende tachtentich voere paesschen. aldus
geteekent opte vouwe vanden brieve by mynen heere den
hertoghe, ja. hujoel"
pardons,055.txt,"phle etc doen te wetene allen iegenwendigen
ende toecommenden dat wy ontfangen hebben die oitmoedighe
supplicatie van michiel michiels schamel lantsman geboren
binnen dier vryheyt te mol inhoudende hoe hy suppliant
altyt hem eerlyck gedragen heeft zynde van catholycquen
lanen sonder eenichseyt menterende punitie vyt gepepetreet
te hebbene dan alzoe hy inde maent van septembre inden
jaer zevenentzestich is geweest op zekere bruijlofte
van wegen claes nyzens dochter tot dessel ende inden
avonde int scheyden van dyen is aldaer onder de gesellen
grooten twist in dabsentie van hem suppliant gerepen maer
van eenige van zyne goede kennisse geroepen zynde is
gecommen om de voers gesellen te middelen | ende de selve
suppliant met een hout geworpen zynde heeft zijn
eet mes vuytgetrocken sonder alsdoen yemanden gequetst
te hebbene ter welcke stondt braechde eenen genompt
peeter pellens michiel wat wilde maecken ghy sult
de selven vinden geslaeghen | waerop hy suppliant seyde
daer is myn mes tselve over gevenden seggende ich en
begheere egeen $ech | maer comme alleenelijk om de gesellen
te appaiseren alzoo hy deselve middelde | presenterende
tot dyen een vaen b$es oft twee voer hen te betaelene
midts de welcken hy metten voers peeter pellens is
gegaen tot omtrent der d$$$ nicolas nijs | ende
wordde hy supppliant van eenige van zyne naegebueren
geroepen michiel suld$ anderwerft ons hier ?? laten slagen
oft desgelycken vuyt dyer saken hy vuyt compassie onder
het gevechte is geloopen om anderwerft h$$lnyden te
veraccorderen alwaer hy ongenadelijk van vier oft vyff
persoonen met houten stocken neder te $$erden geslagen
wordt tsulckerwys dat eenige beduchten dat hy
suppliant deur die groote ymportuniteyt van slagen
soude doot geslagen geweest hebben | alsulcq dat
hy op handen ende voeten wech croop om hem te salveren |
van welcke slagen hy tot int vuytgaende der maent
van may lestleden continuelijk ?? sieck heeft geweest
welcken voirgaenden stryt gedurenden $s geschiet dat
hy suppliant eenen genoempt michiel aerts met
zynen opstekere heeft gequest int hangen van zynen
buijcke | waer van binnen eenen da$ge daernae hy dese
werelt is overleden tot des suppliants grooten ende
bitteren leetweesen die welcke vreesende tegene ?? van inst$$$e
hem altyt heeft geabsenteert | ende en soude hem nyet
dorven vinden in des onsen landen van brabant sonder-
ierst ?? ende voer al daer toe verw$$ss$en te hebbene onse
oe$$e kueren van kenesse ?? daer toe dienende |
waeromme zol eest dat wy desen overgemaeckt
ende hier op ierst gehadt dadvys vanden ouder schouteth ??
van dessel geneycht wesende ter b$$l$ dies voers
michiel michiel suppliants ende willende hem in dit
stuck prefereren gratie ende misericordre voer
strangheyt ende vryere van rechte hebben den selven
suppliant inden gevalle als boven geremitteert quytgeschonden
ende vergeven remitteren schelden quyte ende vergeven
vuyt sonderlinger gratie by desen onsen brieve tfeyt
ende ongeval boven gemelt midtsgaders alle offensie
ende bruecke corporelle ende criminelle daer inne hy
hem overmidts ?? ende vuyt saken van tgene als voers
is tegen ons ende instatie eenichssins mach hebben
ontgaen ende misdragen ende hebben hem dyen aengaande
weder gestelt ende gerestitueert stellen weder ende
restitueren tot zynen goeden name fame ende geruchte
in onsen voers lande van brabant ende alle anderen onsen
landen ende heerlicheyden ende tot zijn onverbeurden goeden
indyen hy eenige onder ons heeft gelyck ende in alder
manieren zoe hy was voer de toecompste vanden voers
feyte imponerende hierop een eewich geswych ons
procurere generael in brabant ende allen anderen ons
iusticieren ende officieren wye zy zyn satiffactie
ende beternisse ierst ende voer al gedaen die partye
geinteresseerde indyen die noch nyet gedaen en
zy ende eninghe daer toe staet civilyck alleenlyck
behoudelyck dat die voers suppliant gehouden zal
zyn tevens seyt tegen ons te beteren civilyck naer gelegentheyt
vander saecken ende faculteyt van zyn goeden met oyck
te betaelene de redelycke costen van iusticien hier omme
alrede gedaen ende te doene | allet ter taxatien ende
moderatien van onse l$$e ende gehouwe de cancellr
ende luyden van onsen raede in brabant die wy daer-
toe gecommitteert hebben ende comitteren by desen ontbieden
daerom ende bevelen den selven ons cancellr ende
landtsherlen ?? dat voer hen geroepen deghene die daerom
behoiren geroepen te zyne zy procederen wel
ende duechdelyck ter verificatie ende interinemente van desen
ende totter taxatie ende moderatie vander voers
ennende ?? ende costen van iusticien alzoe zy zullen
bevinden behoiren | welck in$e$en die voers
suppliant gehouden sal zyn te versueckene ende hen ??
in persoone te presenteren in ons voers $$$le binnen
zesse maenden naestcommende opte pene van te
verbr$$ene deffect van desen ende dat gedaen ende
de selve civile ?? boete ende costen van inp$$$ getaxeert
ende betaelt zynde in handen van genen dien dat
* gehouwen zal zy onse voers procureur generael in
brabant ende alle andere onse rechteren iusticieren officieren
ende ondersaten iegewoirdige ende toecommende dien
dat aengaen zal moghen huere stedehouderen ende
een yegel van hen bezondere zoe hem toebehoiren
sal | doen laten ende gedoogen den voers suppliant van
deser ons iegewoirdiger gracien ende remissien ende van
alle inhouden van des inder voegen ende manieren
voere verhaelt rustelyc vredelyc volcommelyck ende
eeuwelyck genyeten ende gebruycken sonder hem te
doene oft te laten geschieden nu noch in toecommenden
tyden ennich hinder letssel oft moyenisse aen lyve
noch aen goeden ter contrarien | maer indyen zyn lyff
oft eenige van zyn onverbeurde goeden daerom gearresteert
becommert oft belet waeren dat zy die setten ende
stellen ter stondt ende sonder vertreck tot geheelder
ende volcommender delivrancie want ons alsoe gelieft
ende ten eynde dat dit vast ende gestadich blyve tot
eeuwighen dagen soe hebben wy ons zegel hieraen doen
hanghen behoudelyck in anderen dingen ons rechten ende
eenen yegelycken anderen dessyns ?? gegeven in onser-
stadt van bruessele inde maent van meerte int jaer
ons heeren duysent vyff hondert achtentzestich nae
constume ?? van g$ynd ons hoeffs van brabant | van
ons rycken van spangien $ecillien etc tp$$e ende
van naples etc tp$$e opde plycke stont gescreven
byden conninck onderteeckent $ $$$ i isere |
$
gecollationneert ende behouden $$releren .??
metten originelen bezegelden brieven by my |
$$$ $$$
$$$
* ende $uutwert b$den ontfangen
vanden $pplianten"
pardons,395.txt,"kaerle byder gratien goids etcetera doen te weeten allen
ende eenen yegelycken jegenwoirdich ende toecomende dat
wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie van marck
van desschele andriessoene dienere van peeter verborchstadt
brouwere tot mercxem inhoudende hoe dat nae sint jans
baptisten dach in midsomere inden jaere van xlvi den
viten dach van julio ombegrepen vanden precisen dage ontrent
den thien oft elff uren inden avont hy suppliant met
sekeren geselscape heeft sitten drincken inden ketele
tot mercxem int neerlant aldaer te dyer tyt gepasseert
ende van achter aen mercxem gegaen syn sekere drye
manspersoonen elck met eender vrouwen daer aff deen
manspersoon genaempt was willeboert de craenkint
oft de craenhautwerckere dwelck siende twee
van des suppliants geselscape die buyten der dueren stonden
hebben den suppliant die seer by drancke was ende buyten
oyck quam zyn water quam maken tselve gewaerschouwt
seggende om hem te irryterene ende tot gramscap te
verweckene dese oft gelycke woerden siet merck denoterende
hem suppliant ghinder gaen drye bynnen gasten elck met eender
vrouwen oft meyssen van desen dorpe willen wy hen die gaen afstaen
ende hy suppliant vragende wie dye selve vrouwen waren hebben
hem geseeght dat was maye lange coppens een gehoude
vrouwe met hueren dochteren dwelck hy suppliiant hoorende
heeft gheseeght dese woerden ick gae wel met nyetmin
is van hen gescheyden ende weder in huys gecomen in syn
gelach sonder yemanden te volgene maer nae dat
hy suppliant uuyter herbergen gescheyden ende op wech was
om nae huys te gaene ende syn geselscap te volgene
siende datter op deftinge omtrent eender stappen daer hy
over moeste gaen grooter garboillie ende rumoer was ende dat de
voirs. twee syne gesellen die voir wech waren alreede van
scheede getrocken hadden om den voirs. willeboerden met syne
geselscape om der vrouwen wille maer nyet en sloegen nochen
staken dan scheyden alsoe ende volghden hen geselscap over de
stappe siende oick over der stappen wesende dat een van syne
geselscape genoempt willem willemssoene diemen heet
blaset vier noch nyet te vreden en was maer grooten tier
maecte ende den voirs. willeboerden volgen wilde met eenen
cloetstocke over gracht ende over hage heeft hy suppliant
geseeght dese oft gelycke woerden in substantie siet
gesellen soutter aldus gaen ick moeste sien dat ick oick
wat inde hant crege om my te verwerene oft sy ons
slaen wilden ende met dyen heeft gesneden oft doen
snyden eenen eyckenen clippele oft eestere die hy suppliant
in syn handen genomen heeft ende is met syne geselscape
wederomme te rugge over de voirs. stad stappe in deftinge
gecomen de aldaer de voirgenoemden willeboert met syne consorten
hen te gemoete gecomen syn vragende wat sy begeerden
ende oft sy oft huere vrouwen yet te seggen hadden waer op hy
suppliant metten anderen synen geselscape geantwoert heeft
dese woerden siet gesellen gaet uwer veerden wy een en
begheren u gheen arch tsleve tot vyf ofte vi reysen repeterende
ende verhalende maer want want de voirs. blaset vier
een van des suppliants geselscape mercte dat de voirs. willeboert
met syne consorten gereescap maicte om te vechtene
heeft totten suppliant geseeght siet ghy nyet dat se
huer cappen om huer aermen winden sy sullen ons duer
steken houtter oppe stootende metten selven den voirs.
willeboerden metten cloetstocke die hy in syn handen hadde
op syn borst sulcx dat de voirs. willeboert met eenen
synen geselle van scheede getrocken syn deen met eender
foillien ende dander met eender rapieren ende
hebben soe vreeselick naer hem suppliant met syne consorten
geslagen ende gesteken dat hem van noode is geweest syn
lyff te verwerene ende heeft alsoe uuyt hitte van
bloede den voirs. willeboerden met synen stocke geraict
ende gegevenen een wonde in syn hooft daer aff hy ter
eerden gevallen ende terstont daer nae van levende
lyve ter doot gecomen is wyens siele god almachtich
bermhertich wil syn ter saken van welcken feyte hy
suppliant hem heeft geabsenteert goede heeren gedient
ende smerlyck syn broot gewonnen ende hoe wel
de sake toegecomen is uuyt hitte van bloede ende
naeden dranck dwelck hem uuyt gronde zyns herten
zoe leet is dat hem hem nyet leeder wesen mochte
ende dat hy suppliant oick gedaen heeft is geweest
in beschermenisse van synen lyve ende in allen andere
saken hem wel ende eerlyck heeft gereguleert
wesende een geselle van goede levene ende eerlycker
conversatien sonder oyt begrepen achterhaelt oft
verwonnen geweest te syne van eenich andere deerlyck
feyt schande oft reph reproche noch gedaen sake
weerdich om te begrypene hebbende tot dyen partye
geinteresseerde volcomelick gesoent ende al voldoen
desen nochtans nyeteng nyettegenstaende en soude
hu suppliant beduchtende rigeur ende stanchgheyt
stranghacheyt strangheyt van justicie hem
binnen desen onsen landen nyet vryelycken dorren
vinden gaen staen wandelen noch syn broot winnen
ende ware alsoe gescapen desolaet te worddene
ende lantloopich te blyvene ende verloren p te gane
ten ware dat hem hierop wordde versien met onser
gratien ende brieven van remissien soe hy seeght
ons daer om oitmoedelick biddende waer om soe
eest dat wy desen aengesien geneyght wesende
ter bede ende supplicatie vanden voirs. marck van
desschelle suppliant ende willende hem in dit stuck prefereren
gratie ende misericordie oir strangicheyt ende rigeur van
rechte besundere ter eeren ende contemplatie vander bitter
passie ende lyden ons liefs heeren jesu christe dwelck
hy op eenen dach als huyden voir tmenschelycke
geslechte geleden heeft denselven suppliant hebben innegevalle
als boven uuyt onser sunderlinger gratien quytgeschonden
vergeven ende geremitteert schelden quyte vergeven
ende remitteren by desen tfeyt ende mansslach boven
gereurt mitsgaders alle penen ende amenden corporelle
ende criminelle daer inne hy hem overmits ende
uuyt saken van tgene des voirs. is tegens ons onse
hoogheyt ende justicie eenichssins mach hebben
ontgaen ende mesdragen ende hebben hem dien aengaende
wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende restitueren
tot synen goeden name fame ende geruchte in onse voirs. lande
van brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheyden
ende tot synen onverbeurden goeden indyen hy eenige
onder ons heeft gelyck ende in alder manieren
soe hy was voir die toecompste vanden voirs. feyte imponerende
hier op een eeuwich swygen onsen procureur generael in
brabant ende allen anderen onsen ende onser vassallen oft
smaelre heeren richteren justicieren ende officieren wye
sy syn satisfactie ende beternisse nochtans ierst ende voir
al gedaen der partie geinteresseerde indien die noch
nyet gedaen en is ende eenige daertoe staet civilick
alleenlyck behaudelick dat de voirs. suppleant gehouden
sal syn tselve feyt tegens ons te beteren civilick naer
die gelegentheyt vander mesdaet faculteyt van
synen goeden met oick te betalen die redelycke costen
van justicien hier omme alreede gedaen ende te
doene allet ter taxatie ende moderatie van onse
seer lieve ende getrouwe die cancellier ende luyden
van onsen rade in brabant die wy daer toe committeren
gecommitteert hebben ende committeren by desen ontbieden
daeran ende bevelen den selven onsen cancellier ende raidsluyden
dat voir hen geroepen de ghene die daerom sullen behoiren
geroupen te sijne sy procederen wel ende duechdelick totter
verificatie ende interinemente van dese ende totter taxatie
ende moderatie vanden voirs. civile boete ende costen van
justicien soe sy sullen bevinden behoirende welck
interinement de voirs. suppliant gehouden sal syn te versuecken
ende hem in persoene te presenteren in onsen voirs. rade
binnen sesse maenden naestcomende opte pene te
verbeuren deffect van desen ende dat gedaen ende
de voirs. amende civile ende coste van justicien
getaxeert ende betaelt synde in handen vanden ghenen
dien dat behoiren sal sy onse voirs. procureur generael in brabant
ende alle andere onse richteren justicieren officieren
ende ondersaten jegenwoirdich ende toecommende
dien dat aengaen sal moegen huere stedehouderen ende
een yegelick van hem soe hem toebehoiren ende aengaen
sal doen laten ende gedoogen den voirs. suppleant van deser onser
jegenwoirdiger gratien ende remissien ende van alle dinhouden
van desen inder vuegen ende manieren boven verhaelt rustelick
vredelick volcomelick ende eeuwelick genyeten ende gebruycken
sonder hem te doene oft te laten geschieden nu noch in
toecomenden tyde aen lyff noch aen goeden eenich
hinder letsel oft moyenisse ter contrarien maer indien
syn lyff oft enige van synen goeden daerom gearresteert
gecommert oft belet waren dat sy die setten ende stellen
oft doen setten ende stellen terstont ende sonder vertreck tot geheeld
geheelder ende volcomender delivrancie want ons alsoe
gelieft ende ten eyde dat dit vast ende gestadich blyve
ende gehouden wordde teeuwigen dagen soe hebben wy onen segel
hier aen doen hangen behoudelick in anderen saken onsen
rechte ende eenen yegelycken anderen desselfs in allen
gegeven in onser stadt van bruessele opten heyligen
goeden vrydach inde maent van april int jaer
onsses heren duysen vyffhondert achtenveertich van
onsen keyseryck txxixe ende van castillien ende
anderen txxxiiite aldus gescreven op de plycke
byden keyser ende geteeckent ymmerseel
vica recepta
gecollationeert ende bevonden accorderende
metter minuten by mij"
pardons,167.txt,"philips etc.
den grooten titel doen te wetene
allen tegenwoordige ende toecommende
dat wy wy hebben ontfanghen die oitmoedighe
supplicatie van lonys wera poorter deser
onser stadt loven rotmeester oft corpo
rael der wachter vande holstraete byde
thiensche porte aldair hoe dat hy op den 8e
october lestleden soo wanneer als de quaede
roepen ende maren waeren comen dat de legher
der franchoden souden uuyt vlaenderen in brabant
vallen heeft gehadt met syne rotgesellen
de nachtewacht inde wyngart porte
der voors. stadt loven ende alsoo de selven
syne rodtgesellen waeronder is geweest
wylen gielis docque waren op den wech
blyven sitten drincken te weeten inde herbergh
genaempt santvliet soo is hy ontrent
den thien uren inder nachte alleen gegaen naerde
voors. wyngaert poorte ende inde cordogarde
aldaer gebleven totte halffure twelff als
wanneer hy den poorter vande voors. wyngaert
poorte heeft op geclopt hem presenterende eenen
schellinck ten eynde om met hen te gaen
ende te doen syne clachte aende wachtmeester oft
sergeant maior der voors. stadt ende midts
hy t’selve weygerde is den suppliant genootsaeckt
geweest met eene lantern te gaen soecken
syne voors. rodtgesellen dewelcke hy noch heeft
gevonden inde voors. herbergh drinckende ende naer
veele drygementen ende protestatien $$ dat hy
suppliant over hy soude gaen doen syne clacht
soo aenden voors. wachtmeester als hunnen capityn
syn sy t’saemen met hen gegaen naerde voors.
porte tot henderacht dint getalle mede
gereeckent hy suppliant synde met
hem gegaen inde voors. cordegarde den voors.
docque constant lmarco ende bartholomeus van
renghen ende de resterende vier syn blyven staen
opde brugghe nu is soo dat den voors. gilis
docke heeft beginnen op hem suppliant crackeel
te soecken hem aentreckende dat den suppliant soude
hebben geseyt bordeel brock ende hoewel dat
hy suppliant sustineerde ende tot verscheyde
reysen verclaerde sulcx niet te hebben geseght
t’syn laste oft teghen hem soo heeft evenwel
den voors. dock hem suppliant gegeven eenen vuystslag
hy vermelt ende daerby dat hy hem soude den cop
breecken ende alsoo hy noch eens meynde
te slaen heeft den suppliant uuytgetrocken syn
rappier daermede dryghende den voors. afflyvighe
te stellen in soo verre hy niet en soude desisteren
des nyettegenstaende heeft hy den suppliant noch eens
meynen te slaen ende inne te vaeren oversaecke dat
den selven suppliant is genootsaeckt geweest
hem met t’selve syn rappier te weren ende aenden voors.
afflyvighe te geven eenen steeck waer van hy opden
iie oft iiie deser werelt is comen te overlyden ende want
den heere meyer der voors. onser stadt loven hem
suppliant pretendeerde te $eggen in eenen dootslach
hem t’synen huyse int goet presenterende daer
hy anders nyeten heeft gedaen dan t’gheen
aenden corporael oft rotenmeester geslaeghen synde
by syne rodtgesellen ende daerboven noch
gedreycht synde om de roep cooph? te brecken
is schuldich geweest te doen om syn lyff
te salveren in sulcke geleghentheyt naer uuyt
wysen vande informatie preparatoir ter
instantie des voors. heer meyers genomen
heur mede in formen authentica
soo badt die suppliant oitmoedelyck om onse
oepen brieven van remissie etc
informa soo eest dat wy desen
aengesien geneight wesende
des voors. suppliant etc pro ut
in protocole des selven suppliant hebben
inden gevalle alsboven geremitteert
etc tfeyt ende ongeval boven geruert
mitsgaeders alle offentie ende
breucke corporele ende criminel
daerinne etc ende hebben hem dyen
aengaende weder gestelt
etc ende tot syn onverbeurde
goeden in dyen hy eenighe onder
ons heeft gelyck ende in alder
manieren soo hy was voor de
toecompste vanden voors. feyt
imponerende hier op een eeuwig
geswych onsen procureur generael
in brabant meyer van loven etc
satisfactie ende beternisse ierst
ende vooral gedaen der party
gedaen geinteresseerde gedaen
etc behoudelyck dat die suppliant gehouden
het voors. feyt teghens ons te
beten etc met oock te betaelen die
redelycke costen van justitie etc
alle ter taxatie ende moederatie
van onsen seer lieven ende getrouwen
die cancellier etc $$ betael etc
die wy daertoe gecommitteert hebben
com$$itteren by desen ende $$ oock ende te betaelen een
simpel amende ten behoefte van st anna aultar
ontbieden daeromme etc dat voor hen geroepen syn
sy procederen wel ende deughdelyck ter verificatie
ende interinemente van dese ende totter taxatie van
voors. amende ende mooderatie vanden voors. costen van
justitie alsoo sy sullen vinden te behooren welck
interinement die voors. suppliant etc ende dat
de goeden ende cost de selve amende ende costen
van justitie getaxeert * synde in handen etc
onsen voors. procureur generael meyer van loven
etc pro ut in protocoll gegeven binnen
onser stadt van brussele inde maendt
van february sest xvic sessenviertig
$ van onse ryck het vyffentwintichste
sub happart
betaelt"
pardons,230.txt,"remissie
kaerle etc. doen te wetene allen lieden tegenwoirdich
ende toecommende dat wy ontfaen hebben die oetmoedighe
supplicatie van willem coppens alias de walssche schamel
schamel jonck geselle woenachtich bynnen onse stadt van
bruessel inhoudende hoe dat des sondaighs voer derthien
messe anno driendetwintich hy suppliant heeft sitten
drincken inden bonten osse bijnnen onse voirs. stadt van
bruessele ende met hen joos de walssche gielis de wolff
weert vander selver tavernen hennen blocxschoen cornelis
van ijssche ende meer andere ende nae dien zy al tsamen
aldair geseten hadden tot omtrent seven uren des avonts zoe
quamen oick aldair int selve gelach merten de smet ende
oick corts dairnae claes van bellingen des voirs. mertens
zwagere welcke claes totten voirs. merten zeyde laet ons
gaen het is tyt thuyswerts te gaene dairop de voirs.
merten antwoirde het is noch vroech genoech ende
begonsten die voirs. merten ende de suppliant te spreken van
calfsvellen ende scaepsvellen te coopene tegen deen dandere
zoe dat finalyck de voirs. suppliant cocht tegen de voirs.
merten sekere calfsvellen tstuck om twee stuivers een oert m$
alsoe hy hem die geloeft hadde dairop de voirs. suppliant
seyde ick salse u betaelen ende ghy zultse my oick leveren
dwelck hoirende de voirs. claes van bellingen seyde totten
voirs. merten wat wildy wel comenscapen laet ons gaen
thuysweerts het is goet sondach sijne gesellen en soudent
van gheender weerden houden oft gelijcke woerden ende
midts dien was daer gebraght eenen versschen pot biers den
welcken een man van buijten geheeten jan molenberch ende
die welcke van hueren gelage nijet en was vanden selven
sonder heeten aenveerde ende dranck vuijten selven pot waeromme
de voirs. suppliant hem stoorde seggende totten selven ghij rabaut
wat hebdij onsen pot te aenveerdene ick zoude u den pot op u
bachuijs smijten ende stiet hem met zynder hant op
zynen boesem waerop de voirs. jan molenberch antwoirde
met grammen moede totten suppliant waerom stoot
ghij mij waerdy daer buijten ghij en zoudt mij zoe
nijet stooten ende doen zeyde de voirs. claes van bellingen
oick met fellen evele woerden totten selven suppliant
waerom stoet ghy hem hij en is gheen rabbaut hij is
mans genoech wat meijndij dat wij noijt lieden gesien
en hebben doen zeijde de suppliant totten voirs. molenberch
ghaet vuijt onsen gelage oft ick zal u daer vuijtdoen gaen
dwelck die voirs. claes van bellingen hoirende zeyde totten
suppliant met fellen woerden hij en zal nijet daer vuyt gaen
hij mach dair zitten zoe wel als ghij ende hij zal daer zitten
in spijte uwes alles danck wat meyndij dat wij noijt lieden
gesien en hebben dan u ende doen track joos de walsche zyn
mes vuyte opten voirs. claes maer en heeft hem daermede
nijet gesmeten want hij gehouden was bijde ommestanders
ende terstont zoe voer de voirs. claes aenden heert ende nam
zeer haestelycken eenen grooten yseren hael in zyn hant ende
de suppliant was zoe saen aenden hael als hij ende nam
oick eenen hael ende hebben alzoe na malcanderen gesmeten
zoe dat de voirs. van bellingen twee oft drije slagen vanden
suppliant metten voirs.hael gecreech op zyn hooft ende den
suppliant eenen oft twee op zijnen arm oft hant ende zijn
alsoe terstont byden geselchape gesceijden geweest naden
welcken soe heeft de voirs. van bellingen wel omtrent
veerthien dagen tijts achter straten gegaen doncken
drinckende ende hem qualijck wachtende ende is zoe daer
nae van levenden live ter doot gecomen dwelck den suppliant
zeer leet is ende heeft vanden voirs. dootslach van ons
gecregen pardoen ende remissie zonder daer van verworven
noch geheven te hebben onse opene brieve van remissien daer
toe dienende midtswelcken ende oick dat zedert den voirs.
tijt hij tot diverssche reysen secretelijck gecomen is in onse
stadt van bruessele daerdoer hy sorcht dat hij de
vrijheijt van onse voirs. stadt gebroken mach hebben ende
beduchtende rigeur van justicien heeft hem geabsenteert
vuyt onsen lande van brabant ende geweest in onsen dienste
inden oirlogen voir masiers int lant van gelre ende elders
ende oick lestwerff metter benden vanden spaengnaerts d#
herwertsover waren daer aff men hem noch zekere gaigen
schuldich is ende en soude inden selven onsen lande nijet
wederom dorren keren hanteren noch converseren maer gescapen#
vuijten selven te meten blijven soe vere onse gracie ende genade
hem hier op nijet gedeijlt en wordde alzoe hij zeeght ons
om de selve oetmoedelijck biddende soe eest dat wy de saken
voirs. overgemerct den voirs. willem coppens alias de walssche
suppliant genegen wesende tot zijnder beden ende supplicatien ende
willende hem in dit stuck gracie ende genade prefereren voer
strangheijt van rechte hebben inden gevalle als boven
vergeven quijtgescolden ende geremitteert vergeven schelden
quijte ende remitteren vuijt zunderlingen gracien midts desen
onsen brieve tfeyt ende dootslach boven vercleert mitgaders
alle peijne ende bruecke corporelle ende criminele dair inne
hij ter causen van dien met datter aencleeft ende van dat hij
zedert tot diversschen stonden geweest is in onse stadt van
bruessel tegen ons justicie ende der vrijheijt der voirs. onse
stadt ennichsins ontgaen ende mesbruijct mach hebben ende
hebben als daer aff wedergestelt ende gerestitueert stellen
weder ende restitueren midts desen onsen voirs. brieve tot
tot zijnder goeder fame ende name in onsen voirs. lande ende
hertochdomme van brabant ende allen anderen onsen landen
ende heerlicheyden vuytgescheijden onser voirs. stadt van bruessel
ende vrijheijt der selver ende tot zijnen onverbuerden goeden
indien hij eenige heeft gelijck ende in alder manieren als
hij was voer de toecompste vanden dootslage voirscreven ende
oick oft hij de vrijheijt van onse voirs. stadt van bruessel nijet
gebroken oft gereinfringeert en hadde imponerende hierop
een eeuwich geswych onsen procureur generael ende
allen anderen onsen rechteren justicieren officieren wye zij
zijn satisfactie ende beteringe eerst ende voer al gedaen der
geinteresseerde pertije indien die noch nijet gedaen en zij
ende eenighe dae toe dient civilijck alleenlijck
behoudelijck oick dat hij gehouden werdt tvoirnoemde feijt ende
dootslach jegen ons civilijck te beteren nae de gelegentheijt
vanden mesdaet ende de faculteijt van zijnen goeden ende
oick te reffonderen de redelijcke costen van justicien die
daerom gedaen ende naergevolght zijn ter taxatien ende
arbiterscepe van onsen lieven ende getrouwen den
cancellier ende anderen lieden vanden raide geordineert
in onse voirs. lande van brabant die wij daertoe committeren
ontbieden daer om ende bevelen den selven onsen cancellier
ende raidsluijden dat voer hen geroepen die ghene die daer
om behoiren geroepen te zijne zij procederen wel ende
deuchdelijck ter verificatie ende interinemente van desen
onsen brieve naer huer forme ende inhouden ende ter
taxatien vander civile boete ende costen voirscreven ende dat
gedaen ende de voirs. civile boete ende costen van justicien
getaxeert ende betaelt zijnde in handen vanden ghenen
van onsen ontfangers oft anderen onsen officier dient behoiren
sal die welcke vanden cicile boete gehouden sal wesen
rekeninge bewijs ende reliqua te doene tot onsen proffijte
metten anderen penningen van zijnen ontfange zij onse
drossaet van brabant meyere van loeven amman van
bruessele schouteten van antwerpen ende vanden bossche
ende allen anderen onsen ende onse vasallen ende smaelre heeren
richteren justicieren officieren ende ondersaten tegewoirdich
ende toecommende dien dat aengaen sal mogen hueren
stedehouderen ende eenen yegelijck van hen besondere zoe hem
toebehoiren zal doen laeten ende gedoogen den voirnoemden
willem coppens alias de walsscge suppliant van dese onser
jegewoirdiger gracien remissien ende pardoene ende van
alden inhouden van desen inder voegen ende manieren
voeren verhaelt rustelijck vredelijck volcommelijck ende
eeuwelijck genijeten ende gebruijcken sonder hem te
doene noch te laten geschien nu noch in toecomende tijden
eenich hinder stoot letsel oft moyenisse aen lijve noch
aen goede ter contrarien in eeniger manieren mair indien
zijn lijff oft eenige van zijnen onverbuerden goeden
daeromme gevangen gearresteert oft becommert waeren
zij die stellen ende setten oft doen die stellen ende setten
terstont ende zonder vertreck tot geheele ende volcommen
delivrantie ende slakinge want ons alzoe gelieft ende
ten eijnde dat dit goet vast ende gestadich blij ve tot euwigen
daigen zoe hebben wij onsen zeghel hier aen doen hangen
behoudelijck in anderen saken onse recht ende eenijgelijcken
tzijne in allen gegeven in onse stadt van mechelen inde
maent van februario int jaer ons heeren duysent
vyfhondert ende gi negenentwintich ende van onsen
rycken te weten vanden roomschen ende germanien etc. t#
ende castillien ende den anderen txiiie aldus stont
opde plijcke gescreven byden keijser in zijnen raede
ende geteckent verdelrue ende visa
ghecollationneert tegens
doriginale brieven by my
$ de cock $"
pardons,350.txt,"remissie van dootslaege
philips byder gratien goids eersthertoge van oistryck hertoge van bourgongnien
van lothringen van brabant van stier van karentien van cram van limburg van lucemburg ende
van ghelre greve van vlaenderen van habsburg van thirol van firette
van kieburg van artois van bourgoingnien palatyn van henegouwe van holland
van zeeland van namen ende van zutphen mercgreve des heilichs rycs
roemschen rycs ende van bourgauw lantgreve in elsaten heere van vrieslant
van opter windischenmerck van portenauw van salms ende van mechelen.
doen te weten allen luyden jegewoirdich ende toecomende dat wy ontfangen
hebben die oitmoedige supplicatie van bertelmeeuse ghysels ende simoen
zynen zoenen geboren van onser stad van herentals. inhoudende hoe dat omtrint
onderhalf jaer geleden die voirs. bertelmeeus quam gaende opte merct tot
herentals voirs. mit eenen vogel op zyn hant geheeten havic tersel nergens
af wetende. aldaer tot hem gecomen es een geheeten henneken van lyere zoene
lanceloets hebbende blyde gedroncken vragende den selven suppliant hoe compt
ghy aenden voghel. antwordende hem huesschelic dat hy den voghel gecocht
hadde tegen heynen hoye die dan present ende tegenwoirdich stont sprekende
alsdoan stuerlic die voirs. vragende doen die selve henneken tegen wyen
antwordde dat hy die gecocht hadde tegen heynen hoye die daer present ende
tegewoirdich stont sprekende alsdoen stuerlyc die voirs. henneken totten
selven heynen. wat hebdy mynen vogel te vercoopene die ghy my gegeven hebt
dair op die voirs. heyne seyde jan het es wair. ic hadde v gegeven. hadde
ghy en gehaelt. mair nv heeften bertelmeeus ghijsels gecocht. soe
hoort hy hem toe. dwelc hoirende de selve bertelmeeus ende om den voirs.
henneken te believene nemende den vogel van zynder hant mitten hantschoene
seggende nempt dair jan den vogel. ic schinken v gherne soe dat hy
alsdoen den vogel van bartelmeeuse aenveerde. ende nae dien die selve bertelmeeus
hem den vogel gegeven hadde. soe heeften henneken opten staende voet
vercocht janne den bastart van peruwez om eenen gulden$. welc bastart des
avonts vorts dair nae wederom den voirs. vogel den voirs. suppliant gegeven
heeft alsdoen quam ten aengange symon ghysels bertelmeeus zoene
sonder den voirs. henneken oft yemande te messeggene. seggende tot
hem dyerste dat ic v vinde. ic sal eenen pyl in v lyf duwen. dair op die
vader vanden voirs. simoenen doen seyde. henneken wairom zoudy dat doen ic
en hebts tegen v niet verdient want ic hebbe v menige vrintscap
gedaen. mair soude ghyt hem doen doeghet my. het soude my even zeere
doen ende namp alsoe die voirs. suppliant om allen twist te scuwen zynen zoene
mitter hant ende ghingen tsamen thuyswerts in hueren vrede dair nae die
voirs. henneken namp zynen ganck rechts oft hy hadde willen gaen naeden
huyse desselfs suppliant ende tusschen wegen hy henneken eenen goeden
man geheeten jan govaerts in zyn huys jaeghde. den welcken des
voirs. jan govaerts huysvrouwe groot van kinde gaende meynde te bescuddene
seggende doen die voers. henneken tot haer. gaet van my oft ic sal
v dit zweert doer uwen buyck steken dwelck siende die gebueren
seyden totten selven henneken. gaet henen strycken oft men sal v doen
gaen ende van daires hy wederom gecomen naden huyse des voirs.
suppliant ende gepasseert zynde tot inde molenstrate hy binnesach
siende staen den selven suppliant ende zynen zoene in hueren huyse
bynnen der doeren aldaer. keerende wederomme de selve henneken ende comende
genouch nae tvoirs. huys tot huewerts ende nemende zyn mess mitten
hant om den selven suppliant ende zynen zoene te willen bevechten
ende evelen van hueren liven gelyc hy dat opten selven avont te twee oft
te drie plaetsen gesocht hadde. ende mits dat zy des voirs. hennekens
niet en consten ontslagen noch verdragen gezyn. soe es de voirs. symon
een vanden supplianten hem inne geloopen mit eender corten daggen ende stack
nae hem maer hy en raectes nyet schietende alsoe malcanderen toe om
deen den anderen te evelen. dwelc ziende die voirs. suppliant zynen zoene
in dangier ende noode van zyne live es hy den selven te baeten geloepen
gevende den selven henneken twee quetsueren mit eenen weymesse dair
af hy des anderen daighe daer nae gestorven es. overmits welcken
ongevalle die voirs. suppliant hebbende eene huysvrouwe ende vele kinderen
mitten voirs. zynen zoene symoenen. laetende huer ambacht huysgezyn ende
familie hem altyt heeft moeten absenteren ende hem alnoch buyten houdende
es in miserien tot huerer ongenuchten verdriete ende ewiger destructien.
alsoe hy seegt ons dairomme zeer oitmoedelic biddende om onse gratie
ende genade in desen. soe eest dat wy de saken voirscreven
overgemerct hebben den voirs. bertelmeeuse ghysels ende symoene zynen
zoene supplianten genegen wesende tot huerer voirs. beede ende supplicatie
ende willende hen in dit stuck gratie ende genade verlenen ende prefereren
voer strangheyt van justicien. sonderlinghe ter eeren ende weerdicheyt
vander heyliger passie die onse heere god voer ons alle geleden heeft
op sulcken dach als huden. inden gevalle als boven vergheven quytgescouden
ende geremitteert vergheven schelden quyte ende remitteren vuyt
onser sunderlinger gratien by desen onsen brieve tfait ende dootslach
boven verclairt. mitgaders alle boeten bruecken ende peynen corporel
criminel ende civil dair inne zy ter causen van dien mit datter
aencleven mach mesbruyct ende gevallen mogen zyn tegen ons ende
justicie ende hebben hen als van desen gerestitueert ende
wedergestelt restitueren ende stellen weder tot hueren goeden
fame name ende geruchte in onsen voirs. lande van brabant ende andere
onse landen ende heerlicheyden. tot alle huere onverbuerde goeden in
dien zy enighe hebben inder manieren zy waren voer de toecompst vanden
voirs. dootslage imponerende hier op silentie ende eewich zwygen
onsen procureur generael ende allen anderen onsen richteren justicieren
ende officieren wie zy zyn. satisfactie ende beteringe ierst
en voer al gedaen der partien geinteresseert op datter ennige toe dient
ende die alnoch niet gedaen en es civillic aleenlic ter ordinantie van onsen
lieven ende getruwen die cancellier ende luden van onsen rade in brabant
die wy dair toe committeren. ontbieden dairomme ende bevelen den selven
onsen cancellier ende luden van onsen voirs. rade dat zy voer hen geroupen
die gheene die dair omme behoiren geroupen te zyne. procederen ende voirts
vaeren wel ende dueghdelic totter verificatien van desen onse brieve nae
huere forme ende inhouden. ende dat gedaen zynde zy onse drossaet
van brabant meyere van loevene amman van bruessel mercgreve van
antwerpen scouthet van herentals ende van lyere ende alle andere onse
rechteren justicieren ende officieren dient aengaen sal mogen doen laten
ende gedoegen den voirs. suppliant van dese onse gratie remissie quytsceldinge
ende van al den inhouden van desen inder vuegen ende manieren als voirs. es
rastelic vredelic volcomelic ende tot ewigen dagen genyeten ende gebruycken
sonder hen te doene oft te laten gescieden nv oft in toecomende tyden
enich hinder stoot oft letsel aen live oft aen goede ter contrarien ende
in dien huere persoene oft enige van huere onberuerlycke goeden ter causen van
desen gevangen gearresteert oft eenichssins becommert waeren dat zy
die stellen oft doen stellen terstont ende sonder vertreck tot geheelder
ende volcomender delivrantie want ons alsoe gelieft ende ten
eynde dat dit goet vast ende gestadich blive hebben wy onsen segel
hier aen doen hangen. behoudelic in anderen saken ons rechts ende
eenen iegelyck den zynen in allen. gegheven te ghendt opten heyligen
goeden vrydach inde maent van aprille. int jaer onss heeren duysent
vyfhondert ende drie alsoe ondergescreven op de plycke by mynen
heere den eertshertoge ende geteykent . . j. crokaert ende noch visa
gecollationeert metten originale
bezegelden brieve ende daermede
bevonden concorderende bij my"
pardons,025.txt,"maximiliaen etc. doen te wetene eenen iegelycken tegewoirdich ende
toecomende dat wy ontfaen hebben die oitmoedige supplicatie
van aerde ende matheeuse van rumpay gebroederen geboren
van berlaer inhoudende hoe dat omtrent vier oft vyf jaren
geleden de voers. supplianten met x oft xij gesellen van hueren vrienden
ende magen wetende dat twee van hueren magen in onser stat
van lyere om symple brueken gevangen geweest hadden ende
uuyter selver gevanckenissen gebroken waren ende gelegen
opt kerckhof aldaer quamen bynnen der selver stat gestoct
ende gewapent ende ghingen totten selven hueren vrienden ende
magen opt kerckhoff voers. de welcke zy doen met hen leydden
uuyter voers. stede ende al met schoenen dagen ende hoe wel
dit al geschiet es paysiveleck zonder den heere oft der gemeynter
vander selver stat eenige fortche violentie scoffiericheyt oft
scande te doene desen nochtans nyet tegenstaende de voers.
supplianten beduchtende rigeur van iusticien ende hier naemaels
van eenigen van onsen officieren om tghene des voers. es getravelleert
ende gemolesteert te moegen werdden en souden hen nyet
wel derren houden verkeeren noch converseren in onsen lande
van brabant soe verre hen onse gratie in desen nyet
verleent en wordde alsoe zy seggen om de welcke zy ons
seere oitmoedelic hebben doen bidden soe eest dat wy
desen aengesien ende hier op gehadt dadvys van onsen zeere lieven
ende getrouwen riddere ende cancellier den heere van escaubeke
ende bierbeke etc. ende lieden van onsen rade in brabant compassie
ende medelyden hebbende metten voers. supplianten ende willende hen
in desen gratie ende genade prefereren den rigeur van iusticien
zunderlinghe ter eeren ende weerdicheyt vander heyliger passien
ons liefs heeren jhesu cristi die hy als heden om onser alder verlossinge
ende salicheyt geleden heeft aenden houte des cruys hebben den
selven supplianten in gevalle als boven geremitteert quytgeschonden
ende vergheven remitteren quytschelden ende vergheven uuyt
onser sunderlinger gratien by desen tstuck ende mesdaet voerscreven
mitgaders oic alle penen ende offensien corporeele ende crimminele
inden welcken zy hen overmits ende uuyt saken van tghene des
voers. es ende daer aen cleven mach tegens onse ons hoocheyt
ende iusticie eenichsins moegen hebben ontghaen ende mesgrepen
ende hebben tot dien uuyt onser breeder gratien gerevoceert ende te nyeuwte
gedaen revoceren wederroepen ende doen te nyeuten by desen alle
daeghselen procedueren deffaulten continuatien die tegens den
voers. supplianten moegen zijn gedaen stellende ende restituerende
hen als van desen tot hueren goeden famen ende namen in onsen voers.
lande van brabant tallen steden ende plaetsen daer hen dat
sal goetduncken ende tot hueren goeden ongeconfiqueert ende nyet
verbuert zynde soe verre daer eenige syn imponerende hierop
een eewich gezwijch onsen procureur generael ende allen anderen onsen
rechteren iusticieren ende officieren ons voers. lants van brabant
hoedanighe die syn oft wesen moegen satisfactie nochtans
der geinteresseerder partien alvoeren gedaen civillick * alleene
soe verre daer eenige toe staet ende die noch nyet gedaen en zyn
behouden dat de voers. supplianten ter causen vanden voers. mesdaet
gehouden zyn sullen eerlycke beternisse te doene ter plaetsen
daer zy tstuck gecommitteert hebben ende oic in onsen rade van
brabant aldaer zy dien aenghaende tegens onsen procureur in proces
waren dwelc zy verzwegen hebben ende dat zy tot dien
gehouden sullen wesen ons sekere amende civile te betalene
naer gelegentheyt der voers. mesdaet ende faculteyt van hueren
goeden allet ter ordinantie arbitragen ende goetduncken vanden
voers. onsen cancellier ende lieden van onsen rade in brabant voers.
die welcke wy daer toe gecommitteert hebben ende committeren
by desen ontbieden daer om ende bevelen den selven onsen
cancellier ende lieden van onsen rade dat voere hen geroepen die ghene
die behoiren sullen daer om geroepen te syne zy procederen ende
doen procederen wel ende dueghdelyc totter verificatien ende
interinemente van desen ende ter arbitragien taxatien ende moderatien
vander eerlycker beternissen ende amende civile voers. inder
manieren ende alsoe dat behoiren sal ende de voers. eerlycke
beternisse gedaen ende onse amende voers. amende civile betaelt
zynde in handen vanden ghenen van onsen rentmeesteren
dien dat behoiren sal ende de welcke gehouden zyn sal ontfanck
daer af tonsen behoef te doene sy onse drosset van brabant
meyer van loeven amman van bruessel schouteten van
antwerpen ende vanden bossche ende voerts alle andere onse ende
onser vassallen iusticieren ende officieren tegewoirdige ende
toecomende huere stadthouderen ende elc van hen soe hen dat
behoirt ende aengaen mach den voers. supplianten van deser onser
tegewoirdiger gratien remissien ende quytsceldingen inder manieren
voerscreven tot eewigen dagen peysselic vredelic ende volcomelic
doen ende laten genieten ende gebruycken sonder hen te doene
oft te laten geschien nu noch in toecomende tyden eenigen hinder
stoot oft letsel aen hueren liven oft goeden ter contrarien in eeniger
manieren maer soe verre huere persoenen ofte eenige van hueren voers.
goeden nyet geconfisqueert synde ter saken van desen eenichsins
aengetast gevangen gearresteert becommert oft gemolesteert waeren
sy die ende elc van hen terstont ende sonder vertreck ontslaen
ende doen ontslaen ende stellen tot geheelder ende volcomender delivrancie
want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit vast ende gestadich
zy ende blive tot eeuwigen dagen soe hebben wy onsen segel hier
aen doen hangen behouden ons in allen saken ons recht ende
eeneniegelycken des syns gegeven in onser stadt van bruessel
opten heyligen vrydach int jaer ons heeren duysent vyfhondert ende
xij ende vanden rycken van ons keyser te wetene van germanien
het xxvij ende van hongrien etc. het xxiije aldus stont gescreven
boven opte plijcke byden keyser ende mynen heere den eertshertoge
in hueren rade ende geteekent momboir
gecollationeert ende bevonden concorderende
metten originale bij mij
$$$"
pardons,054.txt,"philips etc. doen te wetene allen jegenwoirdigen
ende toecommenden dat wy ontfangen hebben die oitmoedighe
supplicatie van michiel michiels schamel lantsman geboiren
bunnen der vryheyt te mol inhoudende hoe hy suppliant
altyt hem eerlyck gedragen heeft zynde van catholycquen
leven sonder eenich feyt meriterende punitie oyt geperpetreert
te hebbene dan alzoe hy inde maent van septembre inden
jaere zevenentzestich is geweest op zekere bruylofte
van wegen claes nyzens dochtere tot dessel ende inden
avonde int scheyden van dyen is aldaer onder de gesellen
grooten twiste in dabsentie van hem suppliant geresen maer
van eenige van zyne goede kennisse geroepen zynde is
gecommen om de voirs. gesellen te middelen ende de selve
suppliant met een hout geworpen zynde heeft zyn
eet mes vuytgetrocken sonder alsdoen yemanden gequetst
te hebbene ter welcker stondt vraechde eenen genompt
peeter pellens michiel wat wilde maecken ghy sult
u selven vinden geslaeghen waerop hy suppliant seyde
daer is myn mes tselve over gevende seggende ick en
begheere egeen erch maer comme alleenlyck om de gesellen
te appaiseren alzoe hy de selve middelde presenterende
tot dyen een vaen biers oft twee voer hen te betaelene
midts de welcken hy metten voers. peeter pellens is
gegaen tot omtrent der dueren nicolas nijs ende
wordde hy suppliant van eenige van zyne naegebueren
geroepen michiel suldy anderwerff ons hier laten slagen
oft desgelycken vuyt dyer saken hy vuyt compassie onder
het gevechte is geloopen om anderwerff henluyden te
veraccorderen alwaer hy ongenadelyck van vier oft vyff
persoonen met houten stocken neder ter eerden geslagen
werdt sulckerwys dat eenige beduchten dat hy
suppliant duer die groote ymportuniteyt van slaegen
soude doot geslagen geweest hebben alsulcx dat
hy op handen ende voeten wech croop om hem te salveren
van welcke slagen hy tot int vuytgaende der maent
van may lestleden continuelyck sieck heeft geweest
welcken voirgaenden stryt geduerende es geschiet dat
hy suppliant eenen genoempt michiel aerts met
zynen opstekere heeft gequetst int hangen van zynen
buycke waer van binnen eenen daige daernae hy deser
werelt is overleden tot des suppliants grooten ende
bitteren leetwesen die welcke vreesende rigeur van justicie
hem altyt heeft geabsenteert ende en soude hem nyet
dorren vinden in desen onsen landen van brabant sonder
ierst ende voer al daer toe verworffen te hebbene onse
oepene brieven van remissie daer toe dienende
waeromme zoe eest dat wy desen overgemerckt
ende hier op ierst gehadt dadvys vanden onder schouteth
van dessel geneycht wesende ter beden des voers.
michiel michiels suppliants ende willende hem in dit
stuck prefereren gratie ende misericordie voer
strangheyt ende rigeur van rechte hebben den selven
suppliant inden gevalle als boven geremitteert quytgeschouden
ende vergeven remitteren schelden quyte ende vergeven
vuyt sunderlinger gratien by desen onsen brieve tfeyt
ende ongeval boven geruert midtsgaders alle offensie
ende bruecke corporelle ende criminelle daerinne hy
hem overmidts ende vuyt saken van tgene des voers.
is tegen ons ende justitie eenichssins mach hebben
ontgaen ende mesdragen ende hebben hem dyen aengaende
weder gestelt ende gerestitueert stellen weder ende
restitueren tot zynen goeden name fame ende geruchte
in onsen voirs. lande van brabant ende alle anderen onsen
landen ende heerlicheyden ende tot zynen onverbeurden goeden
indyen hy eenige onder ons heeft gelyck ende in alder
manieren zoe hy was voer de toecompste vanden voers.
feyte imponerende hierop een eeuwich geswych onsen
procureur generael in brabant ende allen anderen onsen
justicieren ende officieren wye zy zyn satisfactie
ende beternisse ierst ende voer al gedaen der partye
geinteresseerde indyen die noch nyet gedaen en
zy ende ennighe daer toe staet civilyck alleenlyck
behoudelyck dat de voers. suppliant gehouden zal
zyn tvoers. feyt tegen ons te beteren civilyck naer gelegentheyt
vander saecken ende faculteyt van zynen goeden met oyck
te betaelene de redelycke costen van justicien hier omme
alreede gedaen ende te doene allet ter taxatien ende
moderatien van onse lieve ende getrouwe de cancellier
ende luyden van onsen raide in brabant die wy daer
toe gecommitteert hebben ende committeren by desen ontbieden
daerom ende bevelen den selven onsen cancellier ende
raidtslieden dat voer hen geroepen deghene die daerom
behoiren geroepen te zyne zy procederen wel
ende deuchdelyck ter verificatie ende interinemente van dyen
ende totter taxatie ende moderatie vander voers.
emende ende costen van justitien alzoe zy zullen
bevinden behoirende welck interinement de voers.
suppliant gehouden sal zyn te versueckene ende hem
in persoone te presenteren in onsen voers. rade binnen
zesse maenden naestcommende opte pene van te
verbuerene deffect van desen ende dat gedaen ende
de selve civile boete ende costen van justicien getaxeert
ende betaelt zynde in handen vanden genen dien dat
behoiren zal zy onse vors. procureur generael in
brabant ende alle andere onse rechteren justicieren officieren
ende ondersaten jegewoirdige ende toecommende dien
dat aengaen zal moghen huere stedehouderen ende
een yegelyck van hen bezundere zoe hem toebehoiren
sal doen laten ende gedoogen den voers. suppliant van
deser onser jegewoirdiger gratien ende remissie ende van
alle dinhouden van desen inder vuegen ende manieren
voere verhaelt rustelyck vredelyck volcommelyck ende
eeuwelyck genyeten ende gebruycken sonder hem te
doene oft te laten geschieden nu noch in toecommenden
tyden ennich hinder letssel oft moyenisse aen lyve
noch aen goeden ter contrarien maer indyen zyn lyff
oft eenige van zynen onverbeurde goeden daerom gearresteert
becommert oft belet waeren dat zy die setten ende
marge: sy verantwort byden ontfanger
vanden exploicten
stellen ter stondt ende sonder vertreck tot geheelder
ende volcommender delivrantie want ons alsoe gelieft
ende ten eynde dat dit vast ende gestadich blyve tot
eeuwigen dagen soe hebben wy onsen zegel hier aen doen
hangen behoudelyck in anderen dingen onse rechte ende
eenen yegelycken anderen dessyns gegeven in onse
stadt van bruessele inde maent van meerte int jaer
ons heeren duysent vyffhondert achtentzestich nae
coustume van scryven ons hoeffs van brabant van
onsen rycken van spangnien cecillien etc. txiiie ende
van napels etc. txve opde plycke stont gescreven
byden coninck onderteeckent j. perre
gecollationneeert ende bevonden accorderende
metten originalen beyegelden brieven by my
$ boudewyns $"
pardons,052.txt,"phelippe etc scavoir faisons a tous presens et advenir nous avoir receu
lhumble supplication et requeste de jehan jannez de willery charge
de femme et sept enfans contenant comme non obstant que ledit supplliant
a toujiours este a bonne fame et renommee sans oucques avoir mesprins
en faict chose meritante correction justicielle si est toutteffois
advenir que le suppiant estant au jour de pentecostes lan xvc
soixante quatre sorty de leglise de sprimont pays de lembourg
ou il avoit ony les vespres que jannin filz dudict suppliant a eu
debat et question contre feu urhain dongnies mayeur dudict lieu
et ce a cause que ledict mayeur a tort vouloit tenir a soy la vache dudict
suppliant soubz vinbre que ledict suppliant auroit este cautionaire pour
les despens en la cause de feu euvraert de la marche contre jehan
jehan et wery vilain son beaufilz en quelle cause toutesfois le suppliant
nestoit pleisge mais damoiseau laures de la marche et aussi
a cause que le predecent jour ledict mayeur avoit faict tuer le
veau procedant de ladite vache sans le sceu ou ladvertissement dudict suppliant
et contre lordonnance du pays non obstant quil estoit par paye
de ce a quoy le suppliantpar la recharge des eschevins de
lembourg estoit condempnes et a raison desquelz $$prendaiz despens
ledict mayeur avoit pa$$ ladicte vache dont pour la restitution
dicelle ilz estoient en proces tellement que ledict janny ne pouvant
souffrir le tort que ledict mayeur avoit faict audict suppliant son
pere est alors si avant entre en querelle que apres aucuns propos
ait avalle son espieu quil avoit en la main contre ledict mayeur
faisant la mine de le vouloir frapper lequel espieu ledict
mayeur incontinent empoignoit tellement que ledict jamin ne sen
pouvoit aider a raison de quoy ledict jamin tira son poingnart
pour en sticher ledict mayeur ce que ledict mayeur voyant
sest recule et en reculant tomba par terre ce que voyant
remacq de damery jehan filz loys de sprimont et aultres
sont courruz envers ledict jamin et le$$ loint de tous
costez saysiz $$$ et tenu de sorte que luy estoit impossible
de nuyre ou approcher ledict mayeur si est il toutesfois que
le suppliant estant * sur une pierre et ayant paravant defendu
a son filz jamin de nentrer en querelle avecq ledict mayeur
voyant le mayeur a espee desgainnee assiste comme il sambloit
de noel de damery avecq ung espieu cousin germain dudict feu
mayeur craindant quil en frapperoit ou tueroit sondit filz est venu
son filz estant detenu vers ledit mayeur luy ayant donne parderiere
et sans parler ung coup sur la teste de son petit espieu qualors il
avoit sans quil scait si ledit mayeur estoit releve ou poent ou sil
se relevoit dont ledit mayeur a receu unne playe laquelle
estoit curable comme certain chirurgyn at relate telement que ledit
mayeur non seulement dudit coup mais pour la maladie laquelle long
temps paravant il avoit eu et mauvaise garde de ladite playe
dont lincision ausi na este faicte en temps du vendredy apres au grandt
regret et desplaisir dudit suppliant a termine vie par mort lequel
suppliant ait avecq partye interesse accorde et combien que aucuns
jour au paravant le suppliant par courroulx peut avoir dict parolles
injurieuses dudit mayeur mesmes quil se devroit garder de luy et
de son filz et quil rauroit sa vache fust dung roustelon dautie
avecq semblables parolles sy sen estoit le suppliant de ce de tout
repenty et considere que ledit debat et querelle na prins occasion
par le gre adveu et consentement dudit suppliant comme le tout est appareu
tant par tesmoingz produictz en la cause que ledit jamin son filz
est contres notre procureur general en brabant que le tesmoings de la
part dudit suppliant examinez au lieu de sprimont par certaines
commissaires par nous a ce petutez ledit suppliant nous a treshumblement
supplie et requiz quil nous pleust luy pardonner le faict et
mes$$ susdit avecq toutes amendes corporelles criminelles et a
ceste fin luy faire despescher noz lettres patentes ace part$$$
pour ce il $$$ nous ses choses dessusdit considereez audict
jehan jemin de willery suppliant inclinans a sadite requeste et
luy veullans en ce preferer grace et misericorde a rigeur de
justice a nous au cas susdit quicte remis et pardonne quictons
pardonnons et remectons et pardonnons de grace especials par cestes
le cas et homicide dessudit avecq toute paine et amande corporelle
et criminelle en quoy pour cause et occasion diceluy cas il
a ou peult avoir mesprins ou estre encouru envers nous et justice
et lavons quant a ce restitue et restituons par cestes a ces
bonne fame et renomme en notredit pays de brabant et doultremere
et par tout ailleurs et a ces biens non confisquez saucuns en ya
ainsi quil estoit avant ladvenue dudit cas imposant sur ce silence
parpetuel a notre procureur generael a notre drossart de lembourg
et a tous aultres nos juqticiers et officiers quelzconques et aussi
a ceulx de nos vassaulx satisfaction preallablement et avant toute
$$$ faicte a la partie interessee se faicte nest et elle $$$
civilement tant seulement pour veu que ledit suppliant sera tenu de amander
in de marge: v$ soit respondu par la
$ $ des $$ loix
ledit cas envers nous civilement selon lexigence du cas et la faculte
de ses biens et aussi de payer les fraiz et mises de justice
le tout a larbitraige et tauxation de noz aimez et feaulx les
chancelliers et gens de notre conseil en brabant que commectons
a ce si mandons et commendons a nosdits chancelliers et aultres
de notredit conseil que appeler ceulx qui pour ce feront a
appeler iiz procedent bien et devemment a la verification et interinement
de ces presentes et a larbetraige et tauxation de ladite amande
fraiz et mises de justice tauxez moderez et payer ladite aussi
que ainsi il appartiendra lequel interinement ledit suppliant
sera tenu de requerir et soy presenter en personne en notredit
conseil endedens six mois prochainement venans et ce faict
et ladite amande civile fraiz et mises de justice tauxes
moiderez et payez la$ et ainsy quil appartiendra ilz et
tous aultres nous justiciers etofficiers et aussy ceulx de
noz vassaulx facent souffrent et laisent ledit supplient de
notre presennte grace remission et pardon selon et par la forme
et maniere que dict est paisiblement plainement et parpetuellement
joyer et user sans en ce luy faire mectre ou donner ne souffrir
estre faict mis ou donne ores ne pour le temps advenir en
corps ne en biens quelque destourbier ou empeschement au contraire
a nis se son corps ou aucuns desesdits biens non confisquez estoient
ou sont pource prins arrestez ou empeschez les mectent ou
facent mectre inconinent et sans delay a plaine delivrance
car ainsi nous plaist il et affin que ce soit chose
ferme et estable a tousiours nous avons faict mectre notre seel
a ces presentes saulf en aultres choses notre droict et
lautruy en toutes donne en notre ville de bruxelles au
mois de mars lan de grace mil cincq cens soixante sept avant
pasques de noz regnes de espaignes sicille $ le xiij et $$$ de
naples le xve sur la plicque estoit escript par le roy en
son conseil soubsigne witte visa"
pardons,205.txt,"remissie van dootslaege voir machiele vroen
ende janne tscosters gebruederen
kaerle ick doen te wetene eenen yegelycken tegewoirdige
ende toecomende dat wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie
van michielen / vroen / ende janne tscosters gebruederen wettige
kinderen mathys de costere alle schamele lantlieden
woenende inde prochie van halle in ons. lande van henegouwe
inhoudende hoe dat nu omtrent zess oft zeven jaren geleden de
voirs. vroen suppliant ende een geheeten hannen de vuegelerre
doen tertyt beyde noch wesende jonge knechtkens hebben
tsamen spelende geworstelt op een stuck lants versch
gesaeyt soe lange dat de voirs. vuegelerre is ondergevallen
ende opgestaen zynde zeyde hy dat zynen arm in stucken
was / versaeckende aen peeten de bock doen tertyt daer
tegen woerdich zynde. dat hy den voirs. zynen arm
trecken wilde. dwelc de voirs. peeter niet en wilde
doen ende is alsoe de voirs hannen zonder meer
zeggens gegaen nae huys / van welcken stucken is bynnen
twee of drye jaeren daer nae in presentien ende by
tusschen sprekene vanden prochiaen ende den lieutenant
vanden meyer van halle voirscreven gemant eenen peys tusschen
den voirs. hennen ende wylen jacoppe de vuegelere
zynen vader ter eene ende den voirs mathyse de costere
inden naeme vanden voirs. vroen zynen zoene ter andere zyd
mits der sommen van acht rinsgulden die de selve
mathys om met vreden te moegen bliven ende onminne
te schuwene den voirs. jacoppe ende zynen zoene geven
soude gelyc hy hem die ten genoemden dage heeft
gedragen ende willen geven / maer de voirs. jacop
anders beraden zynde en heeft tsleve gelt nyet
willen ontfange seggende dat hy noch de voirs. zynen
zoene van egheender weerden en hielden al tgene
dat te voeren tusschen hen partyen gemaect ende gesloten
was / daer af de voirs. mathys zeer bedroeft
es geweest / vreesende gelyck naemaels gebuert es geweest
dat de voirs. wylen jacop oft yn zoene den voirs
supplianten noch eens souden oploopen / oft enige bescaempthen
aendren / bezonder want de selve wylen jacop met zyne
dochter voertyts doot gesteken hadden eene vrouw bevrucht
met twee kinderen ende soe sorchlyc was ende vechtachtich
dat hy van eenen yegeglycken zeere was ontsien / ende
is de voirs. sake aldus blyven staende tot nu onlancx
geleden den voirs. jacoppe ende zyn zoene altyt veede
ende rancuer dragende tegen den voirs. supplianten in sulcker
vuegen dat hoe wel zy oft enich van hen den
selven wylen jacoppe ontmoetende hem gegroet
oft aengesproken hebben hy nyet en heeft willen
antwoirden maer is stom gegaen oft heeft hem
daenzicht gekeert / in meyninge zynde dat hy
de voirs. supplianten oft enige van hen soude doot
steken oft evelen van huenen lyve / gelyc te presumeren
is / want is gebuert op sinte lauwereys dach
lestleden dat de voirs. supplianten gecomen zynde
te dorepe by halsenberge ter kermissen tot bovene
huyse soe wetende tot reyniers vanden bossche
hunnen neve . ende aldair goede recreatie gehadt
hebbende sonder enichsins by drancke te zyne onredelyck
zynde de voirs. michiel ende jan supplianten gegaen
ter plaetsen weert vanden selven dorpe zien
naeden voirs vroen hunnen brueder om tsamen thuys
weert te ghane ende opte plaetse commende
ende malcanderen gevonden hebbende zyn zy daer
blyven danssende tot omtrent vi oft vii uren vanden
avonde sonder bynnen dien dage in taverne geweest
te hebbene / ende ten lesten hebben zy gesien den
voirs. wylen jacoppe de vuegelerre ende zynen
zoene staen voir een taverne onder hen beyden
drinckende ende gelyc scheen wel by drancke zynde
welcke vader ende zoene ziende de voirs. supplianten zyn tehenwaerts
gecomen zeggende de voirs jacop totten voirs. zynen zoene
hem stootende van achter omtrent zynen halse / wech boeve
wech boeve. den selven zynen zoene stierende gelyc de supplianten
namaels hebben gepresumeert om hen te bevechten / want
terstont als zy zyn gecomen byde voirs. supplianten zoo heeft
de voirs. jacop sonder spreken met eender luyckscher pycken
die hy in zyn hant hadde gesteken naeden voirs. michiele
ende de voirs. zoen aenveerdende den voirs. janne de coster
heeft hem met eender javelyne gesteken doer de mouwe
van zynen stucken arm dwelc ziende de voirs. michiel
de coster heeft terstont geroepen tot dry reysen
toe oft meer met luyder stemmen gheeft vrede gheeft
vrede / wy en willen nyet vechten nyemant en trecke
zyn mes ons en staet gheen vechten aen gelyck sy oick
egheen vechters en zyn nog noyt voir dyen dach tegen
yemande gevechte ofte ongenuechte gehadt en hebben
ende vliedende de voirs. michiel ende jan achter
tvolc heeft de voirs. hennen de vuegelerre / met
zynder voirs. javelynen gesteken naeden voirs. vroen
ende hem gegeven in zyn borst een blodinghe wonde
ende daer nae heeft de selve hennen gaen steken
naeden voirs. janne de coster dwelc ziende de
voirs. vroen gequetst zynde / heeft met zynder
javelynen geslagen naeden voirs. hennen maer en
heeft hem nyet gequetst ende hebben alsoe
onder hen beyden tsamen gevochten bynnen welcken
middelen tyde de voirs. wylen jacob zoe scerpelic
volghde den voirs. michelen ende janne supplianten die
altyt bloden tusschen de leden stekende ende slaende
de voirs jacob nae hen met zynder voirs. pyken
alsoe dat hy den voirs. michielen raecte doer zyn
stucke mouwe ende voir zyn hoot doer zyn bonette
ende den voirs. janne de coster op zynen slincken arm
ende opte rechte zyde van zynen hoode sonder dat
alnoch de selve michiel ende jan mes trocken oft
hen ter weeren stelden en hen sonder hen alnoch
te onderwinden vanden gevechte tusschen den voirs.
vroen hunnen brueder ende den voirs. hennen de
vueghelerre / maer de voirs. wylen jacop nyet
cesserende / heeft ten lesten de voirs. michiele
innegevaren hem grypende metter mouwen dwelck
ziende de voirs. jan de coster vreesende dat hy
den voirs. michiel zynen brueder vermoerden zoude
heeft zyn mes getrocken ende den voirs. jacoppe
gegeven eenen slach int hoot daer mede hy den
voirs. michiele heeft laten gaen / bynnen welcken
middelen tyde de voirs. vroen hem verweerende
tegen den voirs. hennen de vueghelerre hadde gebroken
zyn voirs. javelyne ende zynde zonder stock
oft mes in handen vanden selven hennen
heeft geroepen / en sal my nyemant comen
helpen / dwelc hoirende de voirs. jan zyn
broeder dat de voirs. vroen in sulcken laste
was / is hem te hulpen gelopen latende den
voirs jacop ende michiele by een ende gaf
den voirs. hennen om eenen slach int hoot daer af
de selve hennen gelyc de supplianten hopen byder
gracien goids egheen noot en heeft vanden live /
maer de voirs. michiel by toedoene vanden
voirs. jannen zynen broeder ontlost zynde vuyt
handen vanden voirs. jacoppe de voeghelerre heeft
hem tegen den selven jacoppe ter weere gestelt
ende hem insgelycx gequetst in zyn hoot /
dat hy bynnen omtrent drye dagen daer nae is gecomen
van levende live ter doot / ende hoe wel tvoirs.
stuck is onnosel ende gebeurt in nootelycken defensien
vande voirs. supplianten die des voir by nyet en hebben
gemoegen / nyettemin tselve is hen hertelycke
leet / ende beduchtende rigeur ende strangheyt
van justicien en souden hen bynnen desen onsen lande
van brabant noch anderen onsen landen ende heerlyckheyden
nyet dorren vinden gaen staen oft verkeeren ten was
dat hen onse gratie ende genade in desen gedeylt
wordde / daerom zy ons oitmoedelycke hebben gebeden //
ware om zo eest dat wy desen aengesien
willende altyt gratie ende genade prefereren voir
rigeur van justicien / den voirs. supplianten geneycht
wesende tot huerder voirs. beden / hebben in
gevalle als boven quytge schouden geremitteert ende
vergeven ende van zunderlinger gratien quytschelden
remitteren ende vergheven by desen onsen voirs. brieve
tfeyt ende doot slach boven geruert mitsgaders
alle offensien ende bruecken corporele ende criminele
daer innne zy ter cause voirsreven met datter aencleven
mach teghen ons ende justicie misdaen moegen
hebben ende hebben hen als daer af wedergestelt
ende gerestitueert stellen weder ende restitueren
tot hunnen goeden naeme fame en geruechte / in ons.
lande ende hertoghdomme van brabant ende allen
anderen ons. landen ende heerlicheden ende tot hunnen
ongeconfisqueerden goeden zoo verre zy enige hebben
gelyck ende in alder manieren alsoe zy waeren eer den
voirs. dootslach geschiede / imponerende hier op een
ewich geswych ende silencie ons. procureur generael in
brabant ende allen anderen onsen justicieren ende officieren
wye zy zyn / satisfactie ende beteringe doende / der
partyen geinteresseerde indien dye nyet gedaen en is
ende enige daer toe dient civilic alleenlic / behoudelic
dat de voirs supplianten gehouden sullen syn tselve
feyt tegen ons te beteren civilick nae die gelegentheyt
vanden saken ende faculteyt van hunnen goeden ende dat
zy oic gehouden wordden op te leggen ende te betalen
de redelycke costen van justicien indyen dair ennige
ain gedaen zyn oft gedaen wordden ter taxatien
ende moderatien van ons. lieven ende getrouwe cancelliere
ende lieden van ons. rade geordoneert in brabant
die welcke wy daertoe gecomitteert hebben
ende comstten by desen / ontbieden daer om ende
bevelen den selven ons. cancelliere ende lieden
van ons. rade in brabant dat voir hen geroepen
die dair om behoeren geroepen te zyne zy procederen
wel ende getrouwelic totten interinemente ende
verifficatie van desen / ende totter taxatien
vanden voirs. amende civile ende costen van
justicien / ende dat gedaen ende de voirs.
amende civile ende costen getaxeert ende
betaelt zynde in handen van den gheene van ons.
ontfangers dyen dat behoeren sal / die gehouden
wordt rekeninge bewys en reliqua te doene
vanden voirs. amende civile / tot ons. behoef
metten anderen penningen van zynen ontfange / zy onse
voirs. procureur generael in brabant ende alle andere
onse rechteren justicieren ende officieren tegewoirdige
ende toecomende die dat aengaen sal moegen hunnen
stadthouderen ende een yegelic van hen bezunder / zoo hem toebehoeren
sal / doen laten ende gedogen den voirs. supplianten
van desen onsen tegewoirdiger gracien remissien ende pardoenen
ende van alle den inhouden van desen inder vuegen
ende manieren voir verhaelt rustelic vredelic volcomelic
ende eewelic genyeten ende gebruycken / sonder
hen te doene noch te laten geschieden nu noch in
toecomende tyden eenigen hinder letssel oft moeyenisse
aen live noch aen goede ter qontrarien / maer indien
huerliedern liven oft eenige van huenner goeden daer om
gearresteert oft becommert waren / dat zy die stellen
ende stellen oft doen setten ende stellen / tot geheelder
ende volcomender delivrancie / terstont ende zonder vertreck /
want ons alsoe gelieft / ende ten eynde
dat dit vast ende gestadich zy ende blive tot
ewigen dagen hebben wy onsen zeghel hier
aen doen hangen / behoudelyc ons in anderen
saken onsen rechte ende eenen iegelycken
dessyns in allen / gegeven in onser stat van
bruessel inde maent van oeghst int jaer ons heeren
duysent vyfhondert dryentwintich / ende van
onsen rycken te wetene vanden roomschen etc. tvyfste
ende van spaengien ende allen den anderen tachste /
aldus stont gescreven boven opte plycke. byden
keyser ende geteekent proefft / ende noch visa"
pardons,258.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen iegewoirdigen ende
toecommende dat wy ontfangen hebben die oetmoedighe supplicacie
van vranck van ghelman jonck ongehoudt man woenende inde
stadt van leuwe ende gecoren deken vanden cameren van
rethoricquen aldaer inhoudende hoe dat hy opden achsten dach
decembris lestleden tzachternoens nae viere uren nae
vesperen heeft met twee oft drye zyn anderen gesellen te wetenen
henneken inden valck reyncken plaetmans ende henrick
bessems ghaen bancketeren ende drincken eenen pot wyns
ten huyse van goris marcielis inde kokene ende als zy daer
een luttel tyts gheseten hadden soe is inde zelve kokene
ghecommen jan pilepert de welcke binnen den selven huyse op een
camer hadde sitten drincken ende de welcke soe de suppliant
heeft verstaen hem te voeren hadde ghevanteert den selven
te willen evelen ende daer commende dede deselve pilepert
syn mutse aff in schimpicheyt seggende heer deken hoe commet
dat ghy ons de schande doet dat ghy onse schotelen vander
voirs. cameren laet vercoopen daer op de suppliant antworde
dat tselve by synder schult nyet en was ghebuert ghelyck
tselve oyck inder waerheyt nyet en was want hy
suppliant tselve nyet en hadde ghedaen daerop die selve
jan seyde ghy denoterende den suppliant zyt een zot ende
dier gelycke affdragende woerden daerop de suppliant alleenlyck
zeyde men vindt meer sotten soe dat de selve jan zeere criminerende
ende onneerlyck sprekende heeft zyn mes vuyt getrocken
ende naeden suppliant daer hy aende tafele sat by de schouwe
vreeselyck geslagen in zulcker vuegen ende manieren dat
hy den selven suppliant zyn hoot soude gecloven hebben ten
waere gheweest dat de selve suppliant hadde gedoken inde
schouwe soe dat den selven slach viele opt mantelhout
vander selver schouwen daer mede de selve jan nyet te
vreden wesende heeft ter stont naeden suppliant gesteeken
welcken slach de selve suppliant heeft met zynder handt aff
gheslagen meynende myt dyen den voirs. pilepert te
ontloopenen twelck hy nyet wel en conste gedoen soe
dat deselve pilepert den suppliant noch eenen stecke heeft
gegeven op zyn boesem hem doerstekende rock wambays
ende hempde tot op zyn bloot lyff toe midts den welcken
deselve suppliant bevreest ende gecommoveert zynde is hem
van noode gheweest te deffenderenen ende dat doende
heeft hy vuytgetrocken zyn hangerken ende daer mede den
selven janne eenen steeck gegeven omtrent zynder borste
overmits dat de selve suppliant nyet en conste gevlieden noch
anders tperykel vande doot ontgaen ende dat doende soe
is de suppliant terstont vuyt geschoten ende gaen loopen vuyten
huyse den welcken den selven jan heeft mit zynder blooter
rapieren noch nageloopen tot aen een ander huys ende is
daer nae by eenige aenverdt ende geleydt ende corts
vander selver questueren gestorven dwelck sen selven suppliant
vuyter herten leet es ende hoewel de suppliant als hem
nootlick hebbende moeten deffenderen ende de welcke nyet en
conste gevlieden noch tperikel van zynen lyve ontgaen
daer aen nyet en meynt gedelynqueert te hebbenen ende dat
hy daer aff ongepraemt in zynen persoone ende goeden soude
behoiren te blyvenen desen nochtans nyet tegenstaende
soe heeft onse meyeren van thienen hem gevoirdert opde
goeden des suppliants te procederenen willende de selven ter
causen vanden voirs. onghevalle als geconfisqueert
aenveerden ten ocsuyne vanden welcken de suppliant
beduchtende trigueur van justicien heeft hem geabsenteert
vuyt onse lande ende hertoochdomme van brabant aldaer
hy nyet en soude dorren wederkeeren hanteren noch
converseren ten zy dat onse gracie ende ghenade hem
hier op verleent wordde alzoe hy seght ons
daeromme oetmoedelyck biddende soe eest dat de
saken voirscreven overghemerct wy den voirs. vranck van ghelmen
suppliant genegen wesende tzynder beden ende begheerte ende hem
willende in dit stuck gracie ende ghenade prefereren voer
rigeur van justicien zunderlinge ter eeren ende renerende
vander bitter passie onserheeren jhesu christi die hy leet voer
tmenschelycke geslachte op zulcken dach als huyden hebben
inden ghevalle als boven vergheven quytgescholden ende
gheremitteert vergheven ende schelden quytte vuyt sunderlinge
gracie mits desen tfeyt ende dootslach boven verclaert
mitsgaders alle peyne ende bruecke corporelle ende
criminelle daer inne hy ter cause van dien met diesser
aencleest iegens ons ende justicie mesdaen ende mesbruyct
mach hebben hem alsdaer aff weder stellende ende restituerende
tot zyn goede fame ende name in allen onsen voirs. landen
ende heerlicheyden ende tot zynen onverbuerden goeden indien
hy eenighe heeft gelyck ende in alder manieren als hy
was voer de toecompste van tfeyt ende dootslach voerscreven
imponerende hier op een eewich zwyghen ende silencie
onsen procureur general ende allen anderen onsen rechteren
justicieren ende officieren wy zy zyn satisfactie ende
beternisse eerst ende alvoeren gedaen der gheinteresseerde
partie indien die noch nyet ghedaen en zy ende eenige
daer toe staet civilyck alleenlyck behoudelyck
dat de voirn. suppliant gehouden werdt den voirs. dootslach
tegens ons te beteren civilyck naer de gelegentheyt
vander mesdaet ende faculteyt van zynen goeden ende daer
en boven betaelen ende refonderen die redelycke costen
van justicien hier omme ghedaen ter taxacie ende
arbitrescepe vanden cancellier ende luyden van onsen raede
in brabant die wy daer toe committeren den welcken
wy ontbieden ende bevelen dat voer hemlieden geroepen
die ghene dier over behoiren gheroepen te zyne zy precederen procederen
wel ende duechdelyck ter verifficacie ende interinemente
van desen naer huere voerme ende inhouden ende ter
taxacie ende arbitrescepe vander civile boete ende costen
van justicie ende dat ghedaen ende de selve civile boete
ende costen voirscreven ghetaxeert ende byden voirs. suppliant
betaelt zynde in handen vanden ghenen van onsen ontfangers
oft officiers dient behoiren sal de welcke daer aff gehouden
werdt rekeninge bewys ende reliqua te doene tonsen
proiffyte metten anderen peningen van zynen ontfanghen
zy onsen meyere van thienen ende allen anderen onsen rechteren
justicieren officieren ende ondersaeten wien dit aengaen
oft roeren sal mogen hueren stedehouderen ende eenyegelyck
van hem bysondere zoe hem toebehoiren sal doen laten
ende ghedoogen den voirs. vranck van gelmen suppliant van deser
onser gracie remissie ende pardoene ende van alden inhouden
van desen inder vuegen ende manieren voirscreven rustelyck
vredelyck volcomelyck ende eeuwelyck genyeten ende ghebruyc
ghebruycken sonder hem te doene noch te laeten geschien
nu noch in toecommende tyde eenich hinder letsel oft moyenisse
ter contrarien in lyve noch in goede in eeniger manieren
maer indien zyn lyff oft eenige van zynen onverbuerden goeden
daeromme gevangen becommert oft ghearresteert waeren dat
zy die stellen ende setten oft doen stellen ende setten ter stont
ende sonder vertreck tot geheele ende volcommen delivrancie
behoudelyck oyck dat voern. suppliant desen onsen iegewoirdigen
brief presenteren sal onsen voirs. cancellier ende raeden van
# sy hieraff verantworde
byden ontfanger
vanden exployten
brabant ende tinterinement van dien versoucken bynnen
eenen jaere naestcomende opte peyne deffect van dien
te verliesen want ons alsoe belieft ende ten
eynde dat dit goet vaste ende ghestadich blyve te eeuwigen
daghen soe hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen
behoudelyck in anderen zaeken ons recht ende
eenyeghelyck tzyne in allen ghegen in onsen
stede van deinsse den heyligen vrydach inde maent van
april int jaer onsheeren duyssent vyffhondert
vyfendertich van onsen keyserycke txvie ende van
onsen rycken van castillien ende andere txxe aldus
stont ghescreven opde plycke byden keyser in zynen
raede ende gheteekent g pensart visa recepta
ghecollacionneert tegens
doriginale brieven by my
decock"
pardons,224.txt,"remissie voir joost de smet
geheeten casirs ende gillis van
muelders alias muldermans
belast met civile
beteringe
kaerle etc. doen te weten allen tegewoirdige ende
toecommende dat wy hebben ontfangen de oetmoedige
supplicacie van joos de smet geheeten casirs ende gillis
van muelders alias muldermans gezwagers belast met
wyfs ende deen van hen met vier cleene kinderen lynewevers
woenachtich tot scelle in ons. lande van brabant inhoudende
hoe dat de een geleden omtrent xvii jaeren dat zij supplianten doentertyt
woenachtich waeren in onse stadt van halle doende aldaer
huer ambacht voirs. / zyn inden jaere opden heylige assen svoens
dach gegaen vuyter voirs. ons. stadt van halle tot inden dorpe
van lembeke aldaer men die papegay scieten zoude / ende
alzoe de voirs. joos suppliant koste opte met sole spelen / hadde
aldaer voir die scutters gespeelt metter motsolen / ende teens
den avont thuyswart weder comende inde voirs. stadt byde
bergenssche poerte is hen te gemoete gecommen een geheeten claes
de wege / welcke claes aen zoeckende hadde woirden ende die
besteedt metten voirs. joos suppliant / om tvoors. ambacht van
lyneweven te leerende / zeggend ende vragende totten zelven joos
weder zult ghy van mynen zone maken eenen wever oft spoelder
hem in effecte torripmanderen weder zyn zone zoude blyven
een spoelder ende niet een wevere / waerop de zelve joos hem
ter antwoirden gaf dat zijn zone wel behoirde konnen spoelen
eer dat hy zoude mogen een goet wevere zijn / ende dat om
de kennesse vanden garene te hebbene / zoe dat zij ter zake
van dyen begonste groote kyfwoerden te hebbene ende onder
dander heeft de voirs. joos ten laetsten ghezeght totten voirs.
claesen / ziet claes ten es van egheene noode om dese zaecken
wille te hebbene / veel woerden / want indien ic u niet te cort
segge oft anders doe dant behoirt nae trecht vanden ambachte
om uwen zoone wel te leerene / spreeckt my met recht aen
ic zalt verantwoirden / ende midts dien es de voirs. joos
suppliant van van hem gescheyden sonder meer woerden met hem
te hebbene gaende nae zyn huys toe / ende de voirs.
claes roere zoeckende is in absentie vanden voirs. joos
gecommen aen gilliss. van muelders oyck suppiant de welck
hem zeyde dat hy te vreden wilde zijn / tzelve hem
biddende / daerop de voirs. claes hem antwoirde ic en
wille nyet te vreden zijn ghy teljoer lecker / hem gevende
meer andere iniurieuse woerden / ende heeft daerenboven
den selven gilliss. gesmadeert met eenen messe diemen
heet eenen gemeynen langhen opstekere / meynende hem
te evelen van zynen lyve / de voirs. gillis dit aenziend
ende deysende heeft hem te were gestelt treckende een
dagge die hy aen zyn zyde hadde gevende daer mede den
voirs. claes in zyn hooft eenen steeck zoe dat de voirs. claes
daer nae omtrent der middernacht es gecomen van levende syne ter
doot / ende aenhorende de voirs. joos suppliant die noch tans tot
zynen huyse waer ende van daer gescheyden als boven dat de
voirs. gielis zijn zwager noch woirden ende ghevicht hadde
metten voirs. claes willende ende meynende den zelven te succureren
es gecommen vuyt zynen huyse met eenen stocke / ende d ziende
dat de voirs. claes alzoe gequetst was / datter luttel hoepe
was van zynen levene / es metten voirs. gilliss. zynen swagere
voervluchtich gheweeft / ende zyn beede alzoe vertrocken vuyt
onser voirs. stadt van halle / in zulcker voegen dat zy beyde
naemaels / binnen jaers hebben partie ghesoent nae landtrechte
ende hen vuterlicke vermoeghen ende alle conditien volbracht
nae vuyt wysinge vander soenen daeraff zynde ghepasseert
voir mannen van leene van onsen houe van berghen tot halle
residerendede / ende welcker montsoeninghe onder andere es geconditioneert
dat de selve suppianten hen zouden moeten absenteren vuter voirs. stadt
van halle ende nemmermeer si moghen commen voir ooghe vande
voirs. montsoender soe dat zy dien naevolgende / met hueren
wyven ende kinderkens zyn commen woenen inden voors. dorpe van
scelle / ende hebben hen aldaer yesindert gehouden doende
huer ambacht van lynen weven / levende ende commerserendde aldaer
eerlicken ende paiselycken met allen menschen zonder eenige
reproche / meynende zy supplianten gelyck zy simpel ende slecht zyn
hen van egheenen noode te zyne eenich voirdere remissie oft
pardoen vanden voirs. feyte te hebbene / ende zonderlinge want
tvoirs. feyt ongeval gehesciet was in onsen lande van henegouwe
ende bezonder gemerct dat zy supplianten ten zelven tyde ende
gecommen zynde tot scelle zy alsdoen den heere van scelle
die doen ter tyt was wylen gielis van berchem tvoors.
huer ongeval te kennen gaven / hem biddende om geleyt om
daer te moghen woenen etc. / de welcke hen alsdoen gaf
vry vrancke geleyde om daer te moghen woenen ende huer
ambocht te doene waerop zy hen altyt betrout
hebben meynende gheen vordere provisie pardoen oft remis te
behoevene # midts anckel voors. zoeninghe van partien te
gestaene / nietmin tselve fait nu corts gecomen zynde
ter kennesse van onsen drossaet van onsen lande van mechelen
heeft nu zelve supplianten geapprehendeert voir tvoirs. feyt
# vii honderd? daermede
ende hen gestelt in scerpe gevanckenisse totter anderstadt
buyten lyere / meynende den selven supplianten met justicien ter doot
te bringhen ten zy dat onse genade ende gracie hen hier
op gedeylt worde / ons omme de zelve oitmoedelycke biddende
waeromme zoe eest dat wy die zaecken voirs. ons gemerct den
voornoemde joos de smet geheeten casirs ende gillis van muelders alias
mulderman supplianten gheneghen wesende tot huerlieder bede
ende supplicacie ende wittinge hen in dit stuck gracie ende genade
prefereren voir righuere ende strangheyt van justicien hebben
hen inden ghevalle als boven vergheven quyt gescolden ende
geremitteert / vergheven scelden quyte ende remitteren vuyt
onse zonderlinge gracie by desen tfait ende manslacht boven
geremiteert / mitgaders alle peyne ende boete corporelle ende criminelle
daer inne zy ter cause van desen met diesser aencleeft jegens
ons ende justicie mesdaen mesbruijct ende verbuert mogen
hebben / hen als hier aff wederstellende ende restituerende tot
huere goede fame ende naeme in ons. voirs. lande ende
hertochdom van brabant ende anderen onsen landen ende heerlicheden
mitgaders tot hueren ongeconfisqueerden goeden indien zy eenighe
hebben gelyckerwys als zy waeren voir de toecomste vanden
dootslach voors. / imponerende hier op een eeuwich zwyghen
ende silencie onsen procureur generael van brabant ende allen
anderen onsen rechteren justicieren ende officieren onsses voirs. lants
van brabant hoedanich die zyn oft wesen moghen / satisfactie
ende beteringe eerst ende almoosen gedaen byden vorenoemde suppliante
partie geinteresseert indien die nyet gedaen en es op datter eenige
toe staet / civilyck alleen lyck / behoudelyck nochtans
dat de voirs. supplianten gehouden zullen zyn tvoirs. feyt ende
dootslach tegen ons civilicken te beteren nae die gelegentheyt
vander mesdaet ende faculteyt van hueren goeden ende oyck
te betalen es redelycke costen van justicien op datter eenighe
gedaen ende naegevolght zyn / ter taxatie ende ordonnantie
van onsen heren ende getrouwen die cancelliere ende luyden
van onsen rade in brabant / die wy daer totter countseil ontbieden
daeromme ende bevelen den zelven van ons. rade in brabant dat
voor hen lieden geroepen die ghene die behoiren geroepen
te zyne / zy procederen wel ende duechdelycke ter verifficacie
ende interinemente van desen brieven nae huere vormen ende inhouden
ende dat gedaen ende de voirs. civile boete getauxeert
gearbitreert ende betaelt in handen vanden gehenen van ons.
ontfanghers oft anderen ons. officieren diet aengaen zal
moghen / die welcke gehouden wert daeraf ontfanck
te makene rekeningen bewys ende reliqua te doene tot ons.
ende hieraf x antwoirt
byden ontfanger
van supplianten in
brabant
prouffite / metten anderen penningen van zynen ontfanghe / zy ons.
drossaet van brabant / amman van bruessele drossaet van
ons. lande van mechelen voirs. ende allen anderen ons.
ende der smaelre heeren rechteren justicien ende officieren tegevoordig
oft toecomende / die dit aengaen oft aenroeren zal moghen
hueren stedehouderen ende een iegelycken van hem lieden besondere
zoe hem toebehooren zal / doen laten ende gedooghen den voornoemden
supplianten van dese onse gracie remissie ende pardoene / zoe ende
inder manieren als boven rustelyck vredelyck ende eeuwelyck
genieten ende gebruijcken / sonder hen te doen noch te
laten ghesciden in lyve noch in goede eenich hinder letsel
oft moeyenisse ter contrarien / maer huerlieder lyven gevangen
als voirs. es / mitgaders huere ongeconfisqueerden goeden
indien die eromme becommert belast oft gearresteert waeren
dat zy die ter stont stellen oft doen stellen tot volcomen
delivrancie / want ons alzoe ghelieft / ende ten
eynde dat dit goet vast ende ghestadich blyve tot eeuwigen
daghen zoo hebben wij onsen zeghel hier aen doen hangen /
behoudelijck in anderen zaken onses recht ende een iegelyck
tzyne in allen // gegeven in onse stede van bruessele
inde maent van december int jaer onses heeren duysent
vyfhondert zessentwintich / ende van ons. rycken
te wetene vanden roomsschen ende germanien etc. tnegenste
ende van castille etc. telfste / aldus geteekent
opde vouwe / byden keyser in zynen rade verdere
visa.
ghecollacioneert tegens
doriginale brieven by mij
decock $$$"
pardons,159.txt,"philips allen den genen die dese onse opene
brieven sullen sien ende hooren
lesen saluyt doen te weten dat wy
hebben ontfangen die supplicatie van
hendrick lunckens sone van huijbrecht
lunckens concierge vanden stadthuijse
tot loven inhoudende hoe dat hij
inden jaere 1642 , hebbende uuyt
wandelen geweest , ende couten
by sekere borgers dochtere alwaer
oock bij occasie is gheweest ghecomen
sekeren borgers sone bij name guilliam
de vleeschouwere, metten welcke hij
eenige worden heeft gecregen, hebbende
den voors. vleeschouwere naer diversche
iniurien ende misachtinge hem
soo verre vergeten dat hy den suppliant
heeft geaggresseert, ende met
vuysten geslaegen ende alhoe
wel den suppliant van intentie was,
ende syn uuytterste devoir was
doende om het selve crackeel te passeren
sonder ongeluck soo ist nochtans dat
de voors. guilliam de vleeschouw$
hem suppliant andermael is ingevallen
met intentie soo het schene, van hem
suppliant te willen van leven ter doot
te brengen, synde voorts gebeurt
dat hy suppliant bevangen synde met
gramschappe, heeft uuytgetrocken
syn mes ende dat om den voors. vleeschouwere
te intimideren ende van hem ont
slagen te syn sonder dat hy daerop
heeft gepast, maer heeft den suppliant
ter aerden geworpen, ende geconti
nueert hem met vuysten te slaen, soo
dat hy geraeckt is geworden van
het voors. mesch in syne buyck
ter wylen den suppliant was onderliggende
van welcke quetsure hy is comen
aflyvich te worden tot des suppliants
groot leetwesen, welcken aenghe
merckt ende dat hy suppliant hem
altijt seer paisibelyck vredelyck ende
sonder eenich crackeel heeft ghe
comporteert sonder oynt iet anders
bedreven te hebben mede oock dat hij
noynt te voorens metten voors.
vleeschouwer eenigen twist
oft quarelle heeft gehadt maer
ter contrarien altyt goede vrinden
ende cameraden t’saemen syn ghe
weest soo badt hy suppliant seer
oidtmoedelyck om onse opene brieven
van remis daertoe dienende waer
omme soo ist dat wy desen aengesien
ende ieerst hierop gehadt hebben d’advis
van onsen lieven ende wel beminde die meyer
der stadt loven ende tot dyen gesien d’infor
matien by hem genomen over t’voors. feyt
genegen weesende ter bede des voors. suppliants
ende willende in dit stuck prefereren gratie ende
misericordie voor trangheyt ende rigeur van
rechte hebben den voors. suppliant quytgeschouwen
ende vergeven schelden quyt ende vergeven uuyt
sonderlinge gratie by desen t’feyt
ende ongevalle bovengeruert, midtsgaders
allen breucken corporele criminele ende civile
daerinne hy ter causen voirs. midtsgaders dat
daeraene cleven mach tegens ons ende justitie
misdaen ende misbruyckt mach hebben ende
hebben hem dyenaengaende wedergestelt,
gerestitueert, stellen weder ende restitu
eren tot synen goeden naeme ende fame
in onsen voors. lande van brabant ende allen
anderen onsen landen ende heerlyckheden
ende tot syne onverbeurde goeden
indyen hy eenige onder ons heeft ghelyck ende in
amder manieren soo hy was voore toe
compste van t’voors. feijt imponerende
hierop een eeuwich gheswijch onsen lieven
ende getrouwen procureur general in brabant
onse schou$$ meyer van loven ende allen
anderen onsen justicieren ende officieren
wie sij syn satisfactie ende beternisse
ierts ende voor al gedaen der partije ge
interresseerde voor soo verre die noch
nyet gedaen en sij ende eenige daertoe
staet civilyck alleenelyck ende die sak$
sulcx is verheijsschende behoudelyck da$
de voors. suppliant gehouden sal syn te
betaelen de redelycke costen van
justitie, ter causen van desen gedaen
ende naergevolgt ofte te doene ter
taxatien ende moderatien van onsen
lieven end getrouwen cancellier ende luyden
van onsen raede in brabant die wij
daertoe gecommitteert hebben ende
committeren by desen ontbieden daeromme
ende bevelen den selven onsen cancellier
ende raedtsluyden dat voor hun geroepen
degene die daeromme behoorlyck geroepen
te sijne sy procederen wel ende deuchdelyck
ter verificatien ende interi
nement van desen onsen brieff
naer syne forme ende teneur
ende ter taxatien ende moderatien
vande voors. costen van justicien
alsoo sy sullen bevinden te behooren
welck interinement de suppliant
gehouden sal syn te versuecken ende
hem in persoone te presenteren
in onsen voors. raede binnen sesse
maenden naestcommende opde
pene van te verbeuren d’effect van
dyen, ende dat gedaen ende de selve
costen van justitie getaxeert ende
betaelt synde in handen vanden genen
dyen dat behooren sal sy onsen voors.
procureur general in brabant meyer
van loven ende alle onse rechteren
justicieren, officieren ende onder
saeten tegenwoordige ende toe
commende dyen dat aengaen sal mogen
heuren stedehouderen ende een iegelyck
van hun besundere soo hen toebehooren
sal doen laeten ende gedoogen die voors.
suppliant van dese onser tegenwoor
diger gratien ende remissien ende van
d’allen innehouden van dese onser
tegenwoordiger gratie, ende
remissien ende van allen d’innehouden van
deser inder vuegen ende manieren
boven verhaelt, peijsibelyck rustelyck
vredelyck ende volcomelyck ten eeuwigen
daegen genieten ende gebruycken sonder
hem daeromme te doene ofte te
laeten doen ende geschieden nu oft in
toecommenden tijden eenich hinder
stoot letsel oft moyenisse aen
lijff oft aen goeden ter contrarien
maer indien syn lyff oft eenige
van syne goeden daeromme ghe
arresteert becommert oft
beleth waeren, dat sy die setten
ende stellen, doen setten oft stellen
terstont ende sonder vertreck
tot geheelder ende volcommende
delivrantie want ons alsoo gelieft
gegeven in onser stadt brussele
inde maent van february 1645"
pardons,142.txt,"kaerle etc. allen den genen die desen onsen brief zullen
sien saluyt wy hebben ontfangen die oetmoedige supplicatie
van janne van bollebergen poirter ende vischcoopere binnen
onse stede van loevenen inhoudende hoe al eyst zoe dat de
voirs. suppliant hem altyts wel ende eerlick geregeert ende
gedragen heeft soe wel in zyn voirs. ambacht van vischcoop$
als onder die coopluden ende andere daermede hy te doene
gehadt heeft oick dat hy altyt van goede fame ende
name geweest heeft sonder achterhaelt oft verwon$
geweest te hebben van eenigen stucken weerdich zynd$
van pugnicie desen nyet tegenstaende onsen meyer
van loeven oft zyn stedehouderen heeft hem onlancx
leden gecalengeert ende aengesproken voirs scepenen aldaer
hem imponerende ende te laste leggende dat hy
op sinte barthelemeeus dage lestleden int dit jaer
xvc twintich ten welcken tyde wy inde voirs.
onse stadt van loevenen waren met een wetsteen
gewegen ende veroch vercocht zoude hebben eenen
hovelinc zekere zalm tot vyf pont toe sonder die
gewegen te hebben met geseighden gewichten soe
hy sculdich was van doen ende dat hy tot diversen
stonden binnen eenen jare herweerts metten voirs.
wetsteen zyn zalm uuytgewegen ende vercocht
zoude hebben zoe dat opten selven sinte barthelemeeus
dage henryck de meester diener van onsen
voirs. meyere die recht tegen over die vischbanck
vanden voirs. suppliant stont zoude totten selven suppliant
geseyt hebben ick calengere u dairaf daerop hy
suppliant vraechde waeraf daerop de voirs. henryck
de meester weder zeyde van dat ghy weght
met uwen wetsteen ende wel weet dat ghy
nyet wegen en moecht dan met geseighde gewichten
waerop de voirs. suppliant antworde dat is myn scul$
want den wetsteen meer dan vyf pont weght ende
dat hy daer nyet meer gewichts en hadde segge$
voirt en weght hy nyet meer dan vyf pont soe
geve iick u den besten zalm die iick op myn banck
hebbe hoewel de voirs. hendrick seet ende mainteneert
dat de voirs. wetsteen metten geseighde gewichten
maer bevonden was wegende vier ponden zeere
luttel uuytslaende seggende daeromme totten voirs.
suppliant ghy en hebt nyet gedaen als een eerlick man
dat ghy met desen wetsteen gewegen hebt voer
vyf pont ende hy en wecht maer scaers viere pont
voirst is hem supliant geimponeert ende te laste geleyt
geweest hoe dat voere den oigst lestleden ten tyde
dat tcoren noch stont en wyes alsoe hy suppliant commen
was een voet pat inne sy een stuck corens nyet verre
van pellenberch by een cleyn straetken aldaer hebbende
thoot nae pellenberch is hem int voirs. stuck corens
te gemoete gecommen mariken cobbelgiers huysvrouwe
zegers hertogen commende van pellenberch omme
naeder voirs. stadt van loevenen te gaen maintenerende
de voirs. meyer dat zy totten suppliant geseyt zoude
hebben ghy bonne ghy en hebt my nyet tanveerden
noch met my nyet te doene anneert oft hanteert
uwe hoeren ende dat zy oick zeyde ghy bonne
doet ghy my datte men en zoudts eender hoeren
int bordeel nyet doen ende dat tot dier sake dat coren
aldaer zeere ontstucken gebroken was soe datter
een plaetse int selve coren was zoe groot als
een tafele oft daeromtrent ende dat de lieden seyden
dat tselve gedaen was byden voirs. suppliant ende
mariken ende hoe wel de selve mariken noch
yement anders dan den voirs. meyer over hem supliant
voir recht beclaecht heeft oick dat francisque
de medelienes clerck van onsen cueken meester
gesworen ende gedeposeert heeft voir burchmeester
ende twee scepenen in presencien vanden secretarys der
voirs. onsen stadt dat hy noynt totten selven suppliant
stuer noch salm met oft zonder gewichte gecocht
hadde anders dan dat hy hem overslaen hadde met
zyn wetsteen alsulcke stuer ende salm als hy inden
myn te loevenen gecocht hadde omme daermede zyne
wille te doene daerby nyement gecort noch scade
gehadt heeft nyetmin de voirs. wethouderen hebben
opten xiiien dach van novembrie lestleden ter maninge
van onsen voirs. meyer gewesen met vonnesse dat
de voirs. suppliant verbuert heeft zyn ambacht tien jaeren
lanck geduerende ende dat hy sculdich zoude syn ter
beternisse van des voers. is te doene eenen wech tot
sinte peters te rome derweerts te porren bynnen
veertich dagen doen naer doen stcommende ende tien jaren
lanck over berch te bliven als byden dictum vanden
voers. vonnisse breedere blycken mach daerof dinhoude$
hiernae volcht van woorde tot woorde es by scepenen
van lovenen ter manissen smeyers den thoen voirs. overs$
ende op al behoirlick geledt hebbende gewesen met
vonnisse dat de voirs. jan van bollenberghe verbue$
sal hebben syn ambacht thien jaren lanck geduyren$
ende dat hy sculdich sal syn ter beternissen vandes
voers. es te doene eenen wech tot sinte peters te
rome daerweerts te porren bynnen veertich dagen
naestcommende ende tien jaren lanck over berch
te blivene ende van al goede waerheyt te bringen
naedeser stadt recht aldus uuytgesproken ende
gewesen by scepenen van lovenen int jaer ons heeren
duysent vyfhondert ende twintich opden dertienste
dach der maent van novembry aldus ondergeteekent
j edelheere aldus ondergescreven dit iegenwoirdich
dictum is getrocken uuyt zekere copie autentycke by
j edelheere gesworen clerck oft secretarys der stadt
van loevenen geteekent ende is tselve dictum metter
voirs. autentycke copie bevonden concorderende by my
geteekent a boudewyns overmits welcken
vonnisse de voirs. suppliant vreesende rigeur van
justicien ende dat tgunt des voirs. is over hem geth$
souden moghen wesen heeft hem geabsenteert
uuyt onse voirs. stadt van lovenen aldair hy ny$
en soude dorren commen keeren hanteren noch
converseren tot zyne groote scade ende achterdeele
ende geheele verderfnisse van zyn wyf ende kinderen
ten zy dat onse gracie hem hier op verleent en worde
ons omme de selve oetmoedelyck biddende waeromme zoe
eest dat wy de saken voirs. overgemerct den voirn.
suppliant genes genegen wesende tot zyne bede ende
begeerte zonderlinge in faveur ende tot ernstige
bede ende versueck van enigen onsen spa$len dieneren
hebben inden gevallen als boven quytgescholden
ende vergeven schelden quyte ende vergheven uuyt
onsen zunderlinge gracie by desen al tgene des
hy ter saken ende mesuz voirs. iegens ons ende
justicien mesdaen mesbruyct ende verbuert mach hebben
ende hebben hem als daerof wedergestelt ende
gerestitueert wederstellen ende restitueren tot zyne
goede fame name ende geruchte in onsen lande ende
hertochdom van brabant ende allen anderen onsen landen
ende heerlicheden zunderlinge in onse voirs. stede
van lovenen ende tot zyn onverbuerden goeden indien
hy eenige heeft alsoe als hy was voirde toecompste
vanden saken ende mesusen voirscreven imponerende
hierop onsen procureur generael van brabant ende allen
anderen onsen justicieren ende officieren een eeuwich
zwygen satisfactie ende beteringe nochtans gedaen
partie geinteresseerdt indien die nyet gedaen en is op
datter eenige toe staet civilyck alleenlyck ende uuyt
onser meerdere gracien hebben den voirs. wech van roome
ende woenstadt overberch daer inne hy gecondempneert
is als voirs. gecommiteert ende verandert commiteren
ende veranderen by desen in een wech oft bevaert die
hy gehouden wert te doene ten drie coningen tot
coelen tusschen dit ende den eersten dach vander
vastenen naestcommende ende daerof van daer behoirlicke
certifficatie te bringen behoudelyc nochtans
dat hangende den voirs. tyt ende totten selven iersten
dacht vander vastenen de selve suppliant en sal nyet
mogen commen hanteren noch converseren in onse
voirs. stadt van lovenen ende bovendien hebben hem
oick uuyt onser zunderlinge gracie geoctroyeert
geconsenteert ende geaccordeert octroyeren consenteren
ende accorderen dat hy naeder voirs. yersten dach
vanden vastenen ende den voirs. wech van coelen by hem
volbracht zynde sal mogen voirtan zyn voirs. ambacht
ende neeringe van vischcoopere mitsgaders het dekenscap
vander grote gulde vander oude boge in onse voirs.
stadt van loevenen dat hy tot noch toe bedient heeft
ende anderen staten officien ende diensten daertoe hy
gepromoveert ende gekoren sal zyn continuerende
ende exerceren gelyck ende inder manieren als hy
dede ende doen mochte hem daer toe gereabiliteert
ende rehabiliteren mids desen onsen brieve behoudelic$
oick dat hy gehouden sal zyn te betalen die
redelicken costen van justicien daeromme gedaen ende
naegevolcht ter taxacie ende arbitraegen van
onsen lieven ende getruwen den cancellier ende luden
van onsen rade in brabant die wy daertoe committeren
ontbieden daeromme ende bevelen den selven van
onsen rade in brabant dat voir henlieden geroupen de
gene die daerover behoiren geroupen te zyne zy
procederen wel ende duechdelick ter verificatien
ende interinemente van desen ende dat gedaen
zy onse voirs. meyer van lovenen ende alle andere
onsen ende der f vassalen oft smalre heeren
rechteren justicieren ende officieren onsen voirs.
lants van brabant ende van overmaze wien
dit aengaen sal mogen hueren stedehouderen
ende een iegelick van hen zoe hem toebehooren
zal den voirs. suppliant van dese onse gracie
pardoene commutacie rehabilitacie octroy ende
accord$ zoe ende inder manieren als boven
doen laten ende gedoigen peyselick ende vredelick
genyeten ende gebruycken sonder hem te doen noch
te laten geschyen in lyve noch in goede eenich hinder
letsel oft stoot ter contrarien maer oft zyn lyf
oft eenige van zyn onverbuerden goeden daeromme
gevangen becommert oft gearresteert waren dat
zy die terstont stellen oft doen stellen tot volcommen
delivrancie want ons alsoe belieft des torconden
soe hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen
gegeven in onse stede van bruessel den xven dach
van decembre int jair onsen heeren duysent vyfhondert
ende twintich ende van onsen rycken te
wetene vanden roemschen tweeste ende van
spaengnen etc. tvyffte aldus stont gescreven opte plycke
byden keyser in zynen rade ende geteekent haneton ende
stont noch gescreven onder de selve plycke collacie es gedaen
die collatie van desen copien
es gedaen ende bevonden accorderende
metten originale by my
$$trat$$"
pardons,216.txt,"copie van remissie van dootslage voor zeger de coninck
phelips bijden gratien gods ertshertoge van oistenrijcke, hertoge
vanbourgongien, van lothier, van brabant, van stier, van karenten, van cram,
van limbourg, van luxemborch ende van gelre, grave van vlaenderen, van
habspurg, vanthirol, van sirette, van kieburgh, van artois, van bourgoingnen,
palatyn van henegouwe, van hollant, van zeelant, van namen ende van zutphen,
mercgrave des heylichs roemschen rijck ende van borgauw, lantgreve in elsaten
heere van vrieslant, van opter windischenmarg, van portenauw, van salms ende
van mechelen, doen te wetene allen den iegewoirdigen ende toecomende datwij
ontfaen hebben die oitmoedige supplicatie van zegher de coninckwageman ende
dienere des heeren ende vrouwen van blasvelt inhoudendehoe dat twee jaeren
geleden zijn oft dair omtrent de selve suppliant quamomtrent zess uren inden
avont stondt met cornelis vander schuere endejacop van zeebroeck int dorp
geheeten ter capelle ten huyse van martinnittelaere al dair men byer vercochte
om te drinckene. in welcken huysesaten ende droncken wijlen jan leysens,
christoffel van ingelghem vanlondercelle ende meer anderen tegens welcke
christoffels de voirschreven suppliantsekere tijt dair te voeren woerden
gehadt hadde die sulck waeren dat de voernoemde suppliant wesende te
londercelle in sijne broeders huys liggendeop een veynster gheen arch
dinckende de voirschreven christoffels aldair lijdendehem vraeghde wat hij
daer dede welcke suppliant hem antwoirde ic sieop u ende anderen, oft sulcken
woerden in substancien dair op die voirschreven christoffels seyde wat
hebdij op mij te sien, doen seyde de voirschreven suppliantic en sie nyet
meer op u dan op eenen anderen, de voerschreven christoffelvuyt quaetheyt
ende gramscap antwoirde uwer moeder zoort waerop de voirschreven
suppliant seyde ghij hebber oic een, compt wijset mijsprack de selve
christoffel mits dien quam de voirschreven suppliant vuyte den huyseende
ghinck aenden voirschreven christoffel ende met eenen stock smeet naer
hemmaer deselve christoffel vloet in een huys ende mits dien scheyden zijop
dien tijt. ende een jaer dair naer luttel min oft meer soe zijn
devoirschreven suppliant ende sijn gesellen weder gecomen ter capellen
voirschrevenende up den selven dach ende hueren voerschreven ende inde
herberge lijdendevoor den voirnoemde jan leysens ende christoffel ende
hemlieden groetende ginghensitten drincken op eene andere plaetse ende doen
zij aldaer een wijlegeseten hadden den voirschreven christoffel saut aenden
voerschreven $$$ eenen vanzijnen geselschape de welcke vraeghde oft den
suppliant de pays nyeten soude willen laten maken, waer op de selve
suppliant antwerdde ende seydejaey ic truwe, ic hebbe liever paix dan
oirloge, wel sprack denbode compt dan in ons geselscap drincken, waerop de
voirschreven suppliantseyde u geselscap es mij te groot, ic en weet nyet
oft zij mij soudenwillen slaen, welcke antwoirde de voirschreven bode
overdroech den voirschreven christoffelde welcke sprack wilt hij hier nyet
comen ic en sal dair oic nyet gaen.luttel tijts dair naer de voirschreven
cornelis des suppliant geselle stont op omzijn water te maken ende lijdende
voere den voergenoemden christoffel endeanderen waert geroepen om te
drincken dwelc hij dede ende gedronckenhebbende ryep de voirschreven
suppliant den welcken gaf den voirschreven cornelisduer een cleyn
veynstercken die tusschen beyde de gelagen stont
een halven stuver om aldair zijne gelach te betalen welcke halvestuver werdt bijden selven cornelis
op de tafele geworpen voer zijngelach ende de voergenoemde cornelis wederom
bijden voirschreven christoffelgegeven seggende dat men hem nyet geroepen
en hadde om gelach te ghevene ende naer seker anderen woirden die aldair
geseyt endegesproken waeren die die voirscchreven suppliant nyet en
verstont overmitsdat hij verre van dair geseten was de voirschreven cornelis
keerdewederom in zijn gelach ende quamen met hem eenigen vandenanderen gelage
ende sunderlinge de voirschreven wijlen jan leysensdie terstont de
voirscreven cornelis metten schouderen nam ende hyelt hemvaste, doen stont de
suppliant up ende vraechte hem wat hij doenwoude waer up de selve jan leysens
sprack wat soude ghij doen ic houde den clonste vast ic en wille nyet doen
seyde die voirscreven suppliant ende en ben hier nyet comen om yet te doene
oft geschil te hebbene mits dien wart al gestelt ende dair mede ghinck de
voirscreven suppliant ende zijn geselle vuyten huyse in eene andere taverne
dair de weert genaempt was bernaerd berkhomme$$$ aldaermen danste om de
feeste die up dien dach geweest haddeende ghinghen de voirscreven
suppliant ende zijn geselle metten anderendanssen. doen zij wat gedanst
hadden quamen aldaer de boven genoempden ende gecomen zijnde de voirscreven
jan leysenssprack ende seyde gesellen van blasvelt ghij hebt genouch gedanst
laet staen uwen dans wij moeten oic danssen, doen seyde de voirscreven
suppliant wildij danssen, danst, de plaetse es groot genoechwaer up de
voirscreven jan leysens antwoirde ende wel bij drancke wesende seyde bij
den macht het en sal alsoe nyet zijn, de speelman dat hoorende lyet zijn
spelen, dat gedaen zijnde de voergenoemde suppliant seyde totten
voirgenoemde speelman neve$$$ god gheve u goeden nachtende u allen ende dair
mede tradt hij vuyten huyse ende int vuytgaen de voerscreven christoffel
sonder spreken gaf den voirnoemden suppliant eenen slagmet eender bijl op
sijn hoot mits welcke slach hij ter eerden $$$ende eer hij op was gaf hem die
voirscreven christoffel noch eenen slachzijne rechter hant dair af hij
verminct es doen de voerscreven suppliant up gestaen was vont neffens hem
staen een picque dair mede hijvanden gesellen vanden voirscreven christoffel
eenen steeck gaf onder denarm dair af hij sint genesen es doen seydt de
voergenoemde wijlen janleysens totten voirscreven suppliant ghij lecker
wat wildij maecken heb gijnoch nyet genoech, dat seggende sloech den
voerscreven suppliant met eender picque op zijn schouderen ende dat
doende de voirscreven suppliant lyep hem inne ende nam hem metten
collijere ende gaf hem tweeoft drie steken met eene cortte dagge ende den
voirscreven cornelisquam ende stack met eene picque den voirscreven
leysens in sijnen rug soe dattet al dier ghinck van welcken steken ende
slagen den selvenjan leysens twee daigen dair naer voer van leve ter doot
ende hoedat t selve fayt ende ongeval geschiet es inde maniere
voirscreven endedat den selven suppliant zeere leet es ende dat hij
partije dair
gesoent ende beteringe gedaen heeft nyet te min hij heeft ter cause vandien
ontfrende riguer van justicien geabsenteert vuyt onsen lande van
brabantende en soude dair inne nyet dorren wedercommen, maer es
geschapendaer vuyt te moeten bliven ende zijn leven te eynden ende in
anderenvremden landen in grooter armoeden ende ongemichten in dien onse
gracie endegenade hem hier op nyet gegonnen ende verleent en wordde alsoe
hij seetons zeere oitmoedelic dair om biddende soe eest dat wij de
sakenvoirscreven overgemerct medelijden hebbende metten selven suppliant
willende hemin dit gracie ende genade prefexeren ende vorderen voere
riguereende strangheyt van justicien, wij hebben den selven zeger de
konincksuppliant om desen ende anderen redenen ons dair toe porrende
genegen wesentot sinne voirscreven bede ende supplicatie inden gevalle als
boven, verghevenquytgescholden ende geremitteert ende vuyt onser rechter
wetentheytauctoriteyt ende zunderlinge gracie vergheven schelden quyte
ende remitteren mits desen onsen brieven tfeyt ende dootslach boven verhaelt
mitsgaders alle peynen, boeten ende brueken, corporel ende criminel dair inne
hij tercausen van dien mits datter aencleven mach mesdaen mesbruyct
endegevallen mach wesen, tegen ons ende justicien ende hebben hem als ten
desen gerestitueert ende wedergestelt, restitueren ende stellen wedertot
zijne goede fame, name ende geachte in onsen landen ende heerlicheydeende
tot men zijnen onverbuerden goeden in dien hij er eenige heeftgelijc hij was
voert die toecompst vanden voirscreven feyte ende dootslachimponerende
hier op scilence ende een eewich geswijch onsen procureur generaelende
allen anderen onsen rechteren ende officieren wie zij zijn, satisfactieende
beteringe doende voeren ende alderwerck eerst die partije geinteresseerdeop
datter eenige toe dreve ende nyet gedaen en es civilick alleenlickende
behouden dat hijt oic jegens ons civilic beteren sal naer de qualiteytvander
misdaet ende getruwen cancellier ende luden van onsen raede inbrabant die
wij dair toe commiteren ontbieden dair om endebevelen den selven
cancellier ende luyden van onsen raede dat voerehen geroipen die ghene die
daer toe behoeren geroepen te zijne, zijprocederen ende voerts gaen wel
ende duechdelic ter verificatienende interinemente van desen onsen
iegewoirdigen brieve ende tertaxacie vanden voirscreven civile boete ende
dat gedaen ende de selvecivile boete getaxeert gearbitreert ende betaelt
bijden voirscreven suppliant in handen vanden ghenen van onsen
rentmeester diet behoeren sal diegehouden wert rekeninge bewijs ende
reliqua dair af te doene totonsen profijte metten anderen penningen van
zijne ontfange, zij onsendrossare van brabant, amman van bruessel, meyer
van vilvoerdeende allen anderen onsen richteren justicieren ende officieren
dien ditaengaen oft aenrueren mach hueren stedehouderen ende yegelic vanhem
besundere soe hem toebehoeren sal doen laten ende gedoegen denvoergenoemde
suppliant van deser onser iegewoirdiger gracie remissie endequyt
sceldinge ende van allen den inhoudt van desen inder voegeende maniere als
boven verclaert staet rustelic, vredelic, volcomelicende tot eewigen dagen
genyeten ende gebruycken sonder hemte doen oft te laten geschieden nu noch in
toecomende tijde aen lijvenogh aen goede enich sijnder letsel ofte moeyenisse
ter contrarien
mair bij alsoe dat zijn lijf oft zijne voirscreven onverbuerde goeden hier
omme gevangen, gearresteert oft becommert waeren dat zijdat ontslaen oft doen
ontslaen ende stellen testont ende sonder eenichvertreck tot geheele ende
volcommen delivrancie want onsalsoe gelieft ende ten eynde dat dit goet,
vastende gestentich blive tot eewigen dagen, hebben wij onsen zegel hier aen
doen hangen, behouden in anderen saken ons rechtsende eenen yegelijcken zijn
recht in allen gegeven in onserstad van mechelen inde maent van septembris int
jaer onsheeren duysent vijfhondert ende twee. aldus ondergeschrevenop de
plycke bij mijnen heere den ertshertoge in zijnen raedtende geteykent
haneton.$$$ ende bevonden con concorderendemetten originale bij mijn.
fracx"
pardons,031.txt,"remissie voir dirrickin triestram meyer des
goidshuys van vorst van en dootslage by hem begaen
inden persoon van lysbetten schempers natuerlic
maxemiliaen ende philips byder gratien goids hertoghen van oisteryck
van bourgoingnen van lotharingen van brabant van lymborch van lutcemborch
ende van gelre greven van vlaenderen van artois van bourgoingnen palatynen
van henegouwe van hollant van zeellant van namen ende van zuytven
mercgreven des heylichs rycs heeren van vrieslant van salins ende
van mechelen, doen cont allen den ghenen die nu zyn ofte namails
wesen zullen dat wy ontfanghen hebben die oetmoedighe supplicacie
van diericke triestram meyere ons goidshuys van vorst by onser stat
van bruessel inhoudende hoe dat des maendaegs nae derthien dach
lestleden die voirs. suppliant wederom keerende van watermale om
te treckene tot vorst voirs. were gecomen aen oft in een cleyn bosschelken
toebehoerende den goidshuyse vander cameren oic by onse voirs. stat van
bruessel gelegen ende hadde aldair gesien ende gevonden twee vrouwen
die hout afhieuwen dwelck zy niet doen en mochten uuyt saken van
welken afhouwene ghinck hy byde voirs. twee vrouwen dair aff
die eene was op eenen boom hout afhouwende ende die andere geheyten
lysbeth tschempers natuerlyke dochter wylen michiels de zomer
was onder den voirs. boom vergarende thout dat die andere afhieuw
ende nae dien die voirs. suppliant apparentie gemaict hadde
die te hebbene gecalengieert hoewel zy niet en waeren onder zynen
voirs. bedrive zoe woude hy hen afnemen die messen dair mede zy
tvoirs. hout afhieuwen ende mits dien dat die voirs. lysbeth huer
weygheerde hem die te gevene zoe nam hy die byden arme oft met
den boesem ende alsoe hy woude ewech gaen soe nam die selve
lysbeth den breydel van zijnen peerde tegen die welke hy soe track
dat men seght dat hy den arm uuyten leden hadde ende corts dair
nae ghinck die voirs. suppliant van dair niet wetende dat die voirs.
lysbeth enich arch oft inconvenient inden arm hadde noch anderssins
ende omtrint thiene oft twelff daghen dair nae is die selve
lysbeth gegaen van live ter doot en weet die voirs. suppliant
niet oft dat gebuert is geweest uuyt saken vanden vanden stucke
oft niet hoe wel men seght dat zy gestorven is vander haestige
ziecten ende hoe wel die voirs. suppliant der voirs. lysbettten
niet gedaen en heeft enich arch oft ongenuechte anders dan boven
geseight is niette min soe en soude hy niet dorren gaen noch
verkeeren in onsen landen ende heerlicheyden sonder hier aff
van ons te hebbene onse gracie ende genade alsoe verre hem des
van noode waere alsoe hy seeght, ons dair om oetmoedelyc
biddende, ende oic mede aengesien dat die voirs. lysbeth natuerlic
was als voirs. is ende egheene anderen erfgenamen achtergelaten
heeft dan ons wy hem oic quytschelden wouden die beternisse
ende repacie vander partien ons toebehoirende, soe eest dat wy
desen aengesien willende altyt gracie ende genade voirtkeeren
voir strangheyt van rechte den voirs. suppliant geneycht
wesende tot zynre voirs. beeden hebben in gevalle als boven
quytgeschonden ende vergheven ende uuyt onse gerechter
wetentheyt schelden quyte ende vergheven van zunderlinge
gratien by desen onsen brieve tvoirs. fayt by hem begaen inden
persoen der voirs. lysbetten tschempers mitgaders alle penen
kueren ende brueken beyde van live ende van leden dair inne hy
overmits den redenen voirscreven ende den circunstancien mach
gevallen zyn ende hem misgrepen heeft tegen ons ende den gerichte
restituerende hem als van dien tot zynen goeden name ende famen
totten landen ende zyne goeden niet verbuert synde op dat hy
enighe hebbe ende stellende onsen procureur in brabant hier aff
in eeuwighen gezwige ende oic mede allen anderen onsen ende der
smaelre heeren officieren in onsen voirs. lande van brabant geseten
satisfactie nochtans ons gedaen inden name ende als ons representerende
die partie ierst ende voir al civilyc alleene op dat die niet gedaen
en zy ende behoudelyck oic dat die voirs. suppliant dit sal
sculdig syn civilyc te beteren tegen ons ter taxatien ende
goetdunckene van onsen lieven ende getruwen cancellier ende
raidsluden van brabant die welke wy dair toe gecommitteert
hebben ende committeren by desen onsen voirs. brieve, ontbieden hier
om ende bevelen onsen voirs. cancellier ende raidsluden dat zy
voir hen geroepen die ghene die hier om behoiren geroepen te
zyne procedren wel ende behoirlyck totter verificatien ende
interinemente van desen ende totter taxatien ende moderatien vander
voirs. satisfactien ende civilder beternissen inder manieren ende
soe dat behoeren sal ende dat gedaen ende die voirs. civile
beternisse betailt onsen rentmeester van brabant die dair aff
gehouden sal syn ontfanck te makene zij onse drossate van
brabant meyere van loevene amman van bruessel schouttehten
van antwerpen ende vanden bosch ende voirts alle andere onse
ende der smaelre heeren ambachteren richteren ende officieren den welken
dit enichssins aengaen sal moeghen ende huere stedehouderen ende
een eenyegelyck van hen soe hem toebehoirt den voirs. suppliant
van dese onse gratien ende quytscheldingen doen ende laten inder
manieren voirscreven peyselyck vredelyck ende euwelycl gebruyken
sonder hem te doene oft te lanten geschiene hetzy aen live oft
aen goede nu oft in toecomenden tyden enighen hinder stoot oft
letsel ter contrarien mair in alsoe verre hy oft zyne voirs.
goede niet verbuert zynde weren hier om gearresteert oft gecommert
die ter stont ontslaen want ons alsoe gelieft ende op dat
dit vast ende gestentich zy ende blive tot euwighen daghen, soe
hebben wy onsen zeghel hier aen doen hanghen behoudelic
ons in aderen dinghen onse ende eenen iegelycken zynen rechte
gegeven in onse stat van bruessel xv daghe in februario
int jair ons heeren duysent vierhondert viere ende tachtentich,
aldus geteekent by mynen heere den hertoghe dair ghy die
heere van beerssele heeren robbrecht cotereau wouter vander noot
ridderen meesteren jan van watermale jan schat ende andere
bij waeren ja. hujoel visa"
pardons,023.txt,"philipe etc scavoir faisons a tous presentes et avenir
nous avoir resceu lumble supplication de jacques de guine
povre homme debil chargie et femme et ung enffant
parcidevant demourant en la france ville de incourt
scituee au pays de brabant contenant comme au mois de
decembre en lan xvc quarant sept ledict suppliant se
trouva en la taverne du cornet en icelle france ville
de incourt pour illecq prendre refection avecq
jehan de beauemont son demy frere et altres, et
ayant ensemble bues quelque espace de temps, si
passerent pardevant leur escot jehan de vorux
mayeur dudict incourt pierre cassoir et feu lors
vivant george del baille lequel jehan de voroux
avoit auparavant insere audict jehan de beaulmont
frere dudict suppliant cretaine blessure blesschure, quoy voyant
ledict jehan de beaulmont demande audict de
voraux sil ne vouloit tenir des promesses quil avoit
faict devant les gens de biens assavoir de payer
la cure dicelle beschure par luy infere a cause quil
estoit fort importunee et travaillee du chirurgin
lequel avoit guary et cure icelle bleschure comme
il navoit la puissance de payer audict cirurgin de
ladicte cure a cause de sa povrete a quoy ledict
jean de voroux respondit quil n avoit affaire avecq
ledict jehan de beaulmont, sortant ansi hors icelle
et arbitree avecq aussy payee es mains de notre receveur
des exploictz de notredict conseil ou aultre commis de par nous
que sera tenu den rendre compte et reliqua a notre prouffit
ilz et a tous aultres noz justiciers et officiers qui ce
peult et pourra toucher et regarder leurs lieutenans
et que chacun deulx de notre presente grace quitance et remission
tout ainsi par la forme et maniere que dessus est dict,
ilz facent souffrent et laissent ledict suppliant plainement
et paisiblement joyr et user sans luy fayre mectre donner
et souffrier estre faict mis ou donne ores ne pour le
temps advenir en corps ne en biens aulcun destourbier ou
empeschement au contraire, mais se son corps ou aulcuns
de ces biens non confisquez estoint pour ce prins saisiez
arrestez ou empeschez, les faictes mectre incontinent
et sans delay a plaine et entiere delivrance, car ainsi
nous plaist il et affin que ce soit chose ferme et
estable a tousiours avons faict mectre notre scel a ces
presentes, saulf en aultres choses notre droict et
lautruy en toutes donne en notre ville de bruxelles
au mois de jung lan de grace mil cincq cens cincquante
et sept, de noz regnes despaignes et cicille le iiie
et dangleterre et de france etc le iiije, sur la plicque
estoit escript par le roy et soubzsigne de perre visa
recepta
gecollationeert ende bevonden concorderende met sijn originale bij mij
$$$ n facawez facuwez"
pardons,227.txt,"copie van remissie voere
meesteren janne stynen
philips byder gratien goide ertshertoge van oistryck hertoge
van bourgoingnen van lothr. van brabant van stier van ka$$ten
van cram van lymburg van luxemburg ende van gelre greue van vlaenderen van
habspurg van thirol van firette van hieburg van artois van bourgomgnien
palatyn van henegouwe van hollant van zeelant van namen ende van
zutphen mercgreve des heylichs roemschen ryck ende van borgauw lantgreue
in elsaten heere van vrieslant van opter windische$$$g van portenauw van
salms ende van mechelen allen den ghenen die dese onse brieve sullen
sien oft hoeren lesen saluyt wy hebben ontfangen die oitmoedige supplicatie
van meesteren janne stynen inhoudende hoe dat nae dien hy suppliant
jammerlic verminct zyn vyngeren afgehouwen ende zyn hoot in diuersen plaetsen
doergehouwen geweest hebbende van zynder officien van secretaris e$ord$ax
in brabant verlaten ende gepr$eert es geweest naden welcken hy hem
met zynder huys$$$ ende huysgesinne heeft moeten vertrecken vuyt zy$$
goeden van grobbendonck die welcke hy gevonden heeft zeere vervallen
ende vergaen in hen selven dair toe in grooten lasten ende schulden
die hy gemaict hadde inder langer siecten by hem geleden overmits zynder
voirs. quetsueren ende mits dien dat die ondersaten der voirs. goeden
ende heerlicheyt van grobbendonck dair af hy die vrouwe ende eenige
dochtere getruwt heeft geplogen hebben hier voertyts hueren heere
een gracelicheyt ende gratuiteyt tot hueren nyeuwen aencomende te
gheuen$ ende andere diuerse dyensten te doene soe heeft hy zynen voirs.
ondersaten te meerstonden versocht ende gebeden dat zy hem zynen
nyeuwen willecomme souden willen gheven ende ghunnen dwelc by
enigen mits den ongunste oft partyscape die zy tegen hem droegen
altyt belet ende verachtert es geweest overmits den welcken de
voirs. suppliant hem be$$dende in grooter noot ende dagelicx gedreycht
voere syn sculden gevangen te worddene ende zunderlinge in grooter
cranckheyt ende onsynnicheyt van hoode dair hy dicwils inne es
zunderlinge als die mane oft den tyt verandert niet wetende
noch hebbende eenen vrint inder werelt die hem troost oft bystant
hadde willen doen heeft half vuyt desperantien ende puerder onsynnicheyt
eenen besloten brief gemaict ende metten cleynen signette van zynen
secretaryscape dwelck hy plachte gebruycken toegesegelt ende metten
hanteyken meester peter middelborch dwelc hy geconterfeyt heeft
geteykent ende synen ondersaten van grobbendonck gesonden
byden welcken hen van onsen wegen bevolen wordt den voirs. suppliant
de somme van zesshondert gouden gulden voere zynen willecomme
te gheven$ welcken brief int openbaere comende ende zunderlinge
dat hy suppliant tvoers. hanteyken hadde geconterfeyt soe es zyn
voirs. heerlicheyt van grobbendonck in onsen handen gestelt geweest
ende de selve suppliant gedaecht te compareren in persoene voere onse
lieve ende getruwe stadhoudere ende mannen van leene van brabant
opte verbuerte van zynen leene ende hoewel hy tvoirs. hanteyken
vuyt puerder cranckheyt van zynen onge$$chten ende desperantien
gemaect heeft ende dat hem dat hertelycken leet es soe heeft hy vuyt
vreesen van justitien onse landen ende alle zyne goeden moeten habandonneren
aldair hy niet en soude dorren wedercomen noch conuerseren ten waere
dat hem gratien ende genade van zynder voirs. mesdaet ende abuyse
by ons gedaen waere ons dair om oitmoedelic biddende
wairom soe eest dat wy aengesien den armen staet ende groote
fortuyne ende ongeual des voirs. suppliant van zynder voirs. suppliant van
quetsueren dair hy onnoeselic ende jammerlic toegecomen is medelyden ende
compassie hebbende met zynder crancheyt geneycht wesende tot synder bede ende
willende altyt gratie ende genade prefereren strangheyt van rechte
hebben den voirs. meesteren janne stynen in geualle als bouen
quytgeschouwen geremitteert ende vergeven schelden quyte remitteren
ende vergeven vuyt onser gerechter wetentheyt ende van zunderlinger gratien
mits desen die voirs. misdaet ende abuys ende alle penen boeten kueren
ende brueken het zy van liue leden oft goeden inde welcke hy overmits
ende vuyt saken vander seluer misdaet ende abuyse enichsins tegen ons ende
den gerichte geuallen mach zyn stellende hem als van desen wederom
in zyner eeren goeden name ende famen ende tot allen zynen goeden niet
verbuert zynde op dat hy enige hebbe hem oirlouende ende consenterende
dat hy dien niet tegenstaende sal mogen gaen heeren ende verheeren
alomme bynnen onsen voirs. landen van brabant ende anderen van overmaze
gelycherwys ende alsoe hy dede voere die geschiedenisse vander voers. misdaet
ende abuyse imponerende hier op een eewich geswych onsen procureur $$$
van brabant ende allen anderen officieren dien dat enichsins aengaen mach
eerlycke reparatie nochtans yerst ende voer al gedaen ons ende der partyen
geinteresseerde soe verre die nyet gedaen en zyn ende dair enige toe stae
ende behoudelic dat tot dien die voirs. suppliant sal gehou den syn dat aen ons
te beteren ciuilic nae dit gelegentheyt ende exigende vanden voirs. stucke
ende die faculteyt van synen goeden ter arbitragien ende taxacien van onsen
lieven ende getruwen riddere ende cancellier den heere van orbays ende van malene
ende den anderen luden van onsen raide geord$$t in onsen voirs. lande van
brabant ontbieden hier om ende beuelen den seluen onsen
cancellier ende anderen van onsen voirs. raide dat voere hen geroepen
die ghene die dair om selen behoeren geroepen te zyne zy procederen
ende doen procederen totter verificatien ende interinemente van desen ende
totter arbitragien ende taxacien vander voirs. ciuylder beternissen inder
manieren ende alsoe het sal behoeren ende dien gedaen ende die voirs. ciuile
beternisse gearbitreert getaxeert ende betaelt zynde in handen vanden
ghenen dien dat sal behoeren ende die welcke gehouden sal wesen
ontfanck dair af te makene tot onsen behoef zy onse drosset van
brabant meyer van loeuen amman van bruessel schoutheten van
antwerpen ende vanden bossche bailliuw van nyvele ende van
onsen walschen lande van brabant ende alle andere onse ende der smaelre
heeren ambachteren richteren ende dieneren inden seluen onsen lande
geseten ende hueren stedehouderen nv zynde ende namails wesende ende
een yegelic van hen soe hem toebehoert den voirs. suppliant van deser
onser gratien remissien ende quytscheldingen doen ende laten rastelic
ende vredelic genyeten ende gebruycken sonder hem dair tegen te doene
oft te laten geschieden aen synen voirs. lyue leden oft goeden enigen
hynder stoot oft letsel ter contrarien mair soe verre die voirs. suppliant
oft syne voers. goeden niet verbuert zynde zyn oft waeren ten oc suyne
van desen aengetast gearresteert oft gecommert zy die sonder vertreck
ontslaen oft doen ontslaen ende stellen tot volcomender ende geheelder deliurantie
want ons alsoe gelieft ende des torconden hebben wy onsen zegel hier
aen doen hangen gegeuen in onser stad van bruessel opten lesten dach
van octobry int jaer ons heeren duysent vyfhondert ende twee
aldus onderge$$ by mynen heere den erthertoge ende geteykent hu de str#
geco$$oneert ende beuonden geordende
metten originale by my"
pardons,401.txt,"remissie van dootslage
maximilian par la grace de dieu esleu empereur tousjours auguste roy de germanie
de hongrie dalmatie croatie etc et charles par la mesme grace archiducz
daustriche prince despaengnes de deux cecilles de jerusalem etc ducs de bourgogne
de lothier de brabant de stier de karente de carniole de lembourg de luxembourg et
de gelres contes de flandres de habsbourg de tyrol de phirrette de kieburg
dartois de bourgogne palatins de haynnaut de hollande de zeellande de namur
et de zuytphen marquis du saint empire et de burgauv lantgraves
delzate seigneurs de frize des marches de sclavonie de portenauw de salins
et de malines savoir faisons a tous presens et advenir nous avoir
receu lumble supplication de loys seigneur de renel contenant comment le
xvije jour du de juing ledit suppliant le seigneur de fallaix jaques de
lisques claude de bissy et leurs complices en notre ville de bruxelles
partirent du soir environ xj ou xij heures de lostel dudit de fallaix
en intention de aller passer temps en la maison dune femme publique
que len dit la grande hollandoise lez les estuves du pollepelle et
venans devant ladite maison hurterent a la porte dicelle et
requirent y entrer aquoy ladite hollandoize respondy quilz
ny entreroient et ledit remonstrant et ses complices dirent que dont
romperoient ils ladite porte et pour ce faire lapprocherent mais
ilz oyrent bruyt daucuns compaignons estans ou baz de ladite
maison qui monterent en hault lesquelz tost aprez ou
aucun deulx jetterent pierres apres icelui remonstrant et
sesdits complices et firent leur effort de les touchier et bleschier
a loccasion de quoy ung nomme tristram serviteur dudit seigneur de
fallaix savanca donner ung cop de pit contre ladite porte
sans la rompre et lors ledit seigneur de fallaix recouvra contre
ladite porte qui estoit coppee par le mylieu et lentreouvrit
de sorte que ung homme en se mectant sur ses mains
y povoit entrer sy savanca ledit remonstrant et y entra
et y trouva ung des compaignons de dedens ja dessendu
pour deffendre ladite porte lequel pour ce faire rua ung coup
aprez ledit renel remonstrant lequel il failly et lors ledit
remonstrant pour la seurette de sa personne rua aprez lautre
et le toucha mais il ne scet en quel lieu et lors sescrya
ledit compaignon disant monseigneur lescuier pardonnez moy mais
en ce disant il empoigna ledit remonstrant par le coullet que lors
icelluy remonstrant pour sa seurette comme dessus lembracha et
le getta sur ung bancq ce compaignon se releva et de
rechief sailly ou col dudit remonstrant et lors ledit remonstrant
pour sen deffendre lui donna anicoires ung coup de dage sans
bonnement aussy savoir en quel lieu ce compaignon lors querant
senscaper sailly de la maison et le rencontra le seigneur de lisques
lequel aiant oy le debat du remonstrant et ne savoit comme il
luy estoit donna a ce compaignon ung coup de rapierre
le remonstrant meu de chaleur monta en hault pour
savoir qui estoient les aultres qui leur avoient jette de pierres
et trouva ung aultre compaignon avec trois femmes
communes auquel ledit remonstrant se parforcha donner de sa
dage a quoy il fally au moyen de ce que le compaignon
se jetta le val de la montee et le rencontra le seigneur de
lisques qui rua aprez luy ne scet sil le toucha et puis
le trouva le seigneur de fallaix lequel luy rua deux coupz de
taille de sa dage et ung cop destocq sans savoir a la
verite sil le blescha ne en quel endroit et ainsy que
byssy pensoit entrer en ladite maison le premier compaignon
qui avoit este bleschie le hurta si rudement quil le desmarcha
deux ou trois pas et que ledit compaignon mesmes en tomba
et ne luy feist ledit byssy riens mais entra en ladite maison
et venant aux degrez pour suyr les dessus nommez trouva
le second compaignon qui le requist le laisser passer ce quil
feist puis rencontra ce compaignon ung benedictus le
sauvaige serviteur dudit byssy lequel semblablement le laissa
passer et tost aprez entendirent ledit remonstrant et
ses complices que lung de ces compaignons bleschies nomme
jennin de mol filz de loste du poncelet dudit bruxelles
termina de vie par mort dont ledit remonstrant a este et
est amerement deplaisant et doubtant rigeur de justice
il sest absente de notre dite ville de bruxelles et pays de
brabant ou il nozeroit retourner ains conviendroit
audit seigneur de renel laisser ses parens et amis et aussy
a son grant regret notre service comme il dist est se notre grace
ne luy est sur ce impartie dont attendu ce que dist est
et que par infortune et non de propoz delibere ledit meschief
est advenu et que en aultres choses jusques confidences dudit
ores ledit suppliant est bien renomme et n avoit commis cas
deshonneste il nous a tres humblement supplie et requis
pour ce est il que nous ces choses considerees audit loys
de renel suppliant inclinans a sa dicte requeste avons ou cas
dessusdit quite remis et pardonne quittons remectons et pardonnons de grace
espcial par ces presentes le cas et homicide dessuz declaire ensemble
toute peyne amende et offence corporele criminele et civile
en quoy pour raison et a loccasion dicelluy cas il peult avoir offence
et estre encourrus envers nous et justice et lavons quant
a ce remis et restitue remettons et restituons a ses bonne
fame et renommee au pays et a ses biens non confisquez saucuns
en a tout ainsy qul estoit auparavant ladvenue dudit cas
en imposant sur ce scilence perpetuele a notre procureur general en
brabant et a tous noz officiers quelzconques satisfaction
faicte a partie interessee premierement et avant tout euvre
se faicte nest et elle y chiet civilement tant seulement sy donnons
en mandement a nos amez et feaulz le chancellier et gens de
notre conseil en brabant qui appelle ceulx qui pour ce feront a appeler
ils procedent bien et deuement a la verificacion et interinement
de cesdites presentes et ce fait ilz et tous aultres noz officiers et
justiciers quelzconques cui ce regardera ou leurs lieutenants
et chacun deulx endroit soy et si comme a luy appartiendra facent
seuffrent et laissent ledit suppliant de notre presente grace et remission
ensamble de tout le contenu en cesdites presentes selon et par la
maniere dicte plainement paisiblement et perpetuelement joyr
et user sans leur faire mettre ou donner ne souffrir
estre fait mis ou donne ores ne ou temps advenir aucun
destourbier ou empeschement au contraire ains se soy corps
ou ancuns de ses biens sont ou estoient pour ce prins saisiz
arrestez ou empeschez les mettent ou facent mectre tantost
et sans delay a plaine et entiere delivrance car ainsy nous
plaist il et affin que ce soit chose ferme et estable a tousjours
avons ces presentes fait seeller de notre seel sauf toutesvoyes
en autres choses notre droit et autruy en toutes donne
en notre cite d ausbourch le xxviije jour du mois de juing
lan de grace mcincqcens et dix et des regnes de nous
empereur assavoir de germanie le xxve et de hongrie etc le xxje
et ainsy avoit escript sur le reploy par lempereur et monseigneur
larchiduc et signe h de hane et encoires visa et
sigillata de expresse mandato domini imperatores
collationne a l’original
par moy
n. strate $$"
pardons,120.txt,"albert ende isabel clara
eugenia infante van spaignen bij de gracien goidts eertshertogen van oostenrycke etc.
doen te wetene alle tegenwoordige ende toecoemende dat wij
ontfangen hebben die ootmoedige supplicatie van willem lanckneus
belast met vrouwe ende kinderen ingeseten poorter onser stadt loven
inhoudende hoe dat hy suppliant hen altyt met eenijeger soo lieffgetal
heeft gedragen dat hy des is staende tot goeden naem ende faem sonder
dat hy oyent yet heeft gecommitteert eenige reprehensie meriterende
dan is gebeurt op groot vastelavont vande voorleden jaere xvic ende
xxe dat joos de haeze ende aert rookeloos met merten van
meerbeeck met hem suppliant geaccompaigneert tot loven voors.
buijten de lovensche poorte opde groeft onder malcanderen
woorden crijgende, hy suppliant deselve heeft gesecht te slissen, dan
en heeft tselve nyet connen tot effecte brengen, maer syn
tsaemen al kijvende uuyte herberge naerde stadt gegaen ende
heeft den voors. joos alsdoen met eenen stock hem suppliant soo
geslaegen achter in sijner rugge ende gestooten dattet eerst
veerthien daegen daer naer is uuijtgebroken qualyck$ hebben hij
suppliant hem connen rechten jae heeft hem suppliant soo ghe
tracteert dat hy hem synen cleederen van synen lyve heeft
gescheurt ende getrocken, jaegende hem suppliant hebbende egeen waepen
noch scherp noch nyer tot synen huyse gestaen een quartier mijls
van daer, roepende continuelyck haelt u geweer haelt u roer oft ick
smijt u doot oft dyergelyke woorden in substantie ende hebbende
die voors. suppliant hem in synen huijse vertrocken, ende hoorende dat
den voors. joos nijet en cesseerde met werpen op sijn ende syns
vaders doore, maer was gewelt opde deure bedrijvende, is hy suppliant
uuyt synen huyse met syn roer gesprongen ende heeft hem gevonden
al even dapper worpende redenen dat hy suppliant nyet wetende dat
syn roer was geladen gelyck het is bevonden geweest met saet
om vogelen te schieten heeft tselve affgeschoten ende gelost
ende daer mede den voors. joos in het dicxste van syn been geraect
die by ongeluck snachts wesende gelicht ende hebbende bekent oor
saecke van als geweest te syne ende voorsulcx vercleert hem
suppliant daer van tontslaen ende te vergeven dat hy soude hebben
mogen misdaen, is coemen te sterven tot grooten leet wesen des
suppliants , hebbende hy suppliant daeromme zedert gelijck hy alnoch doerthem
absent gehouden ende verlaten syne huysvrouwe ende kinderen ende
middel om leven, waeromme ende dat sijns suppliants vader opden xxviiie
july lestleden metten eenigen broeder vande aflyvigen heeft
gesoend ende geaccordeert die selve sijns broeders roeckeloosheyt
is bekent ende syn ongelyck volgende den bescheede daer aff synde
is hy suppliant hem addresserende aen ons seer ootmoedeyck biddende dat
ons gelieven wille hem tvoors. feyt te vergeven ende hem daerover
te doen depescheren onse oepene brieven van remissie in sulcke
cas dienende soo eest dat wy de saecken voors. overgemerckt ende
ieerst hierop gehadt dadvijs van onsen lieven ende welbeminden den
meyer onser voors. stadt van loven geneycht wesende ter beden
des voors. suppliants ende willende hem in dit stuck prefereren gracien
ende misericordie voor strangheyt ende rigeur van rechte hebben
den selven suppliant inden gevalle alsboven quytgeschouwen ende
vergeven schelden quyte en vergeven uuyt sonderlinge gracien by
desen onsen brieven tfeyt ende ongeval boven geruert mitsgaders
alle offensien ende bruecken corporele ende criminele die hy ter
causen van dyen tegens ons ende justicie eenichsints mach
hebben ontgaen ende misdraegen ende hebben hem dyen aengaende
wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende restitueren tot
synen goeden naeme, fame ende geruchte gelyck ende in alder
manieren soo hy was voorde toecompst ende van desen ende tot
syne onverbeurde goeden indyen hy eenige onder ons heeft
imponerende hierop een eeuwich geswych onsen procureur generael in
brabant onsen meyer van loven ende allen anderen justicieren
ende officieren wie sy syn , satisfactie ende beternisse eerst
ende voor al gedaen der partije geinteresseerde indyen die noch
nijet gedaen en syn ende eenige daer toe staet civilyck alleenlyck
behoudelyck dat die voors. suppliant gehouden sal syn tvoors. feyt
tegens ons te beteren civilyck naer gelegentheyt vander saecken
ende faculteyt van syne goeden met oock te betalen die redelyck
costen van justicien hieromme alreede gedaen ende te doene allet
ter taxacien ende moderacien van onsen seer lieven ende getrouwen
den cancellier ende luyden van onsen raede in brabant, die wy
daer toe gecommiteert hebben ende committeren by desen , ontbieden
daeromme ende bevelen den selve onsen cancellier ende raedtsluyden
dat voor hem geroepen den genen die daeromme behooren geroepen
te syne, sy procederen wel ende deuchdelyck ter verificacie ende interinement
an desen ende totter taxacien ende moderacien vanden voors. emende ende
costen van justicien alsoo sy sullen bevinden behoorenen, welck
interinement die voors. suppliant gehouden sal syn te versoecken ende
hem in persoone te presenteren binnen ses maenden naestcoemende
in onsen voors. raede opde pene van te verbeuren deffect
van desen ende dat gedaen ende deselve civile boete ende costen
van justicien getaxeert ende betaelt sijnde in handen vanden genen
dyen dat behooren sal, sy onsen voors. procureur generael onsen
meyer van loven ende alle anderen onsen rechteren, justicieren,
officiere ende ondersaeten tegenwoordige ende toecoemende dyen
dat aengaen sal mogen heuren stedehouderen ende eenyegelyck van
hen besondere soo hen toebehooren sal doen laeten ende gedoogen
van deser onser tegenwoordiger gracien ende remis den voors. suppliant
ende van alle dinhouden van deser inder vuegen ende manieren
voore verhaelt rustelyck, vredelyck, volcoementlyck ende eeuwelyck
genyeten ende gebruycken
sonder hem te doene nu noch in toecoemende tyden eenich
hinder, letsel oft moyenisse aen lyve noch aen goeden ter
contrarien maer indyen syn lyff oft eenige van syne
onverbeurde goeden daerom gearresteert becommert oft
belast waeren, dat sy die setten ende stellen terstont ende
sonder vertreck tot geheelder ende volcoemende delivrancie want
ons alsoo gelieft, ende ten eynde dat dit vast ende gestadich
blyve ter eeuwigen daegen soo hebben wy onsen segel hier aen
doen hangen behoudelyck in anderen dingen onsen rechter ende
eenyegelyck anderen dessyns, gegeven in onser stadt van
brussele den xxe marty int jaer ons heeren xvic ende xxich onder
opde plycke stont gescreven aldus byde eertshertogen ondertekent
steenhuyse loco wouwere ende was gesegelt met eenen groenen
wasschen zegele uuythangende in groene zyde snoeren"
pardons,137.txt,"charles etc. a tous ceulx qui ces presentes lettres verront
ou orront salut. savoir faisons nous avoir receu
lumble supplication de walry begin et de arnoul et
willemairt beghin ses filz demourans a orbais en notre
romman pays de brabant contenant comment iceulx supplians
ont este boutez en prison par ung nomme pierre de
haultepenne, bailly de perwez a cause que lesdits
supplians auroient blessez et navrez un nomme raoul
regnart et rolon son filz, dont ledit bailly procedant
pardevant les eschevins dudit lieu dorbaiz a prins
conclusion contre lesdits supplians seullement civile, assavoir
affin destre condempnez a faire aucuns voyaiges et
de payer certaines sommes de deniers comme aussy
aultre conclusion ny cheoit que civile et nullement criminele
et combien par lesdits eschevins dorbaiz ait este juge
par sentence parties dung coste et daultre en leurs
allegations et deffences oyez, et laquelle sentence
a este par icelles parties tenue pour bonne et
expressement ratifiee et approuvee que lesdits
supplians seroient eslargiez et delivreez de ladite prison
parmy baillant caution souffissante par eulx presentee
destre a droit et furnir le juge desdits eschevins
et que en ensuyant icelle sentence lesdits supplians
ayent presente dobliger pour caution leurs rentes
heritaiges et bien meubles et immeubles quilz
ont soubz la justice dudit orbais, souffisans
et furnissans a la demande dudit bailly de perwez
et avecq ce plesge souffisant jusques a la
somme de deux cens florins ce toutesvoyes non
obstant et sans ladicte caution vouloir accepter
sest avanchie ledit bailly de laisser la voye
et train de justice et soy tourner a voye
de faict de concussion et dextorsion de
emmener lesdits supplians hors la justice et bancq
dudit orbais en les gectant en prison tresestroicte
et rude au fon de fosse et ceppe de fer
en la tour du chasteau et fortresse dudit
perweiz et que pis est sest avanchie
ledit bailly sans loy et sans justice de son auctorite
indue de faire gecter ledit arnoul ung desdits
supplians par le borreau sur ung bancq et
faire gehenner si horriblement et inhumainement
quil luy a pres rompu ses membres et ce en la presence
dudit walry son pere suppliant tellement que ledit willemart
suppliant le plus jeune desdits enffans quy nestoit guerres
loing du lieu de ladicte gehenne, oyant les douleureux
criz et lamentations de sondit frere suppliant estant
en gehenne a este avecq ledit walry son pere
constraint par crainte et peur de semblablement
ou plusenormement estre tormentez et gehennez,
confesser tout ce quil a pleu audit bailly. les
veul vueillant icelluy bailly par la confession ainsy
desdits supplians indeuement et sans justice extorquee
constraindre a composition desquelles forces
violences et extorsions lesdits supplians se sont plainctz
vers nous en notre conseil ordonne en brabant
ayans illecq impetre noz lettres patentes en vertu desquelles
ledit bailly a este adjourne en notredit conseil de
brabant pour illecq oyr telles demande requeste
et conclusion que lesdits supplians vouldroient faire
affin destre relevez de leurdites confessions, comme
deulx indeuement par crainte et force extorquees
et aussy affin destre releveez delivrez de ladite
prison moiennant caution souffissante dester a
a droit et furnir le juge ensuyant lappoinctement
desdits eschevins dorbaiz entre lesdites parties comme
dit est rendu. et aussy que ledit bailly seroit
tenu leur faire reparation desdites forces injures
et tormens dont le jour a servy lundy xxvje
jour de ce present mois de novembre. or est
est il que apres ladite provision avoir obtenue
en notre conseil lesdits supplians demourans en ladite prison au fon de
fosse en grant misere et povrete, craingnant vraysemblablement
pis estre traictez par ledit bailly que au paravant pour ce
que iceulx supplians sestoient plaintz de luy en notredit conseil
par invocation de layde de dieu et de la glorieuse
vierge marie, faisans leurs veuz de la visiter a haulx
et a wavre, ont trouve facon que le xj jour dudit
mois de novembre environ ix ou x heures du soir
ilz sont sailliz eschappez et enfrainctz de ladite prison
apres laquelle infraction de prison iceulx supplians
ont acquicte leurdits veuz a haulx et a wavre.
a cause de laquelle infraction lesdits supplians
craignent et doubtent grandement avoir offense
et mesfait envers nous et justice et par ce
avoir empire leur bon droit, comme aussy a cause dicelle
infraction de prison ledit bailly a desia mis
gardemengeurs es biens desdits supplians cuydant proceder
a la confiscation diceulx, ce que tourneroit a
la totale ruine povrete et desolation desdits povres
supplians et encoires plus seroit se notre grace ne leur
estoit sur ce impartie dont ilz nous ont treshumblement
supplie et requis. et pour ce est il que nous
ses choses considerees, auxdits walry arnoul et
willemart begin supplians inclinans favorablement
a leurdite supplication et requeste et leur
vueillant en ceste partie partie preferer grace
et misericorde a rigeur de justice, avons
au cas dessusdit quicte remis et pardonne
quictons remectons et pardonnons de grace
especial par ses presentes linfraction de ladite prison ensemble toute
paine et amende corporelle criminele et civile
esquelles a cause dicelle infraction de prison ilz
pevent estre encourruz ou avoir mesprins et offense
envers nous et justice ostant levant et
mectant du tout a neant tous arrests mainmises
et aultres procedures desia faiz sur leurs biens
et heritaiges a cause dicelle infraction et les
avons quant a ce remis et restitue, remectons
et restituons par cesdites presentes a leurs bonnes renommee
et fame en notredit pays de brabant et a leurs biens et
heritaiges non confisquez sancuns en ont en
imposant sur ce silence perpetuel a notre procureur
general en brabant audit bailly de perweiz et a tous
aultres noz justiciers officiers et subgectz et
aussy des bassains seigneurs de notredit pays de brabant
quelz quilz soient. satisfaction prealablement
a la partie interessee saucune y chiet et faicte
nest civilement tant seullement et pourveu que
lesdits supplians seront tenuz eulx rendre prisonniers
en tel estat quilz estoient a lheure de ladite infraction
de prison es mains de noz amez et feaulx les
chancellier et gens de notredit conseil en brabant
tant et jusques ace que parties oyes en la matiere
illecque intentee comme dessus aultrement sur la
relaxation desdits supplians sera ordonne, pourveu
aussy que iceulx supplians seront tenuz de payer et
reffondre les mises et despens raisonnables
de justice a larbitraige et tauxation de notredit chancellier
et gens du conseil en brabant lesquelz avons ace
commis et commectons par se cesdites presentes, sy
mandons et commandons a iceulx noz chancellier
et gens du conseil en brabant que appellez pardevant
eulx notredit procureur general en brabant ledit bailly de
perweiz et tous aultres quy pour ce feront a appeller
ilz procedent bien et deuement a la verification
et interinement de cestes. et ce faict et lesdites
mises et despens de justice tauxez et payez
ilz notre maire de louvain amman de bruxelles
escoutettes danvers et de boisleduc, bailly
de nyvelle et de notredit romman pays de
brabant bailly de perweiz et tous autres nos justiciers
officiers et subgectz et cheu ceulx de noz vassaulx
et bassins seigneurs de notredit pays de brabant leurs
lieutenans et chacun deulx en droit soy et sicomme
a luy appartiendra facent seuffrent et laissent
lesdits supplians et chacun deulx plainement
entierement et paysiblement de notre presente
grace et pardon selon et en la maniere que dit
est joyr et user sans en ce leur faire
mectre ou donner ne souffrir estre faict mis
ou donne aucun destourbier ou empeschement
au contraire ains se leurs corps ou aucuns
de leursdits biens estoient a cause de ladite infraction
prins saisiz arrestez emprisonnez ou aultrement
empeschez les mectent ou fachent mectre
incontinent et sans delay a entiere et plaine delivrance
car ainsy nous plaist il. et en tesmoing
de ce avons faict mectre notre seel a ses presentes
donne en notre ville de bruxelles le xxviije
jour dudit mois de novembre lan de
grace mil cincq cens et vingt et
de noz regnes assavoir de celluy des rommains
le second, de germanie le premier, et
despaignes arragon et aultres le cincquiesme.
ainsy estoit escript sur le reploy. pour
lempereur en son conseil, et signe boudewynt
collationne a loriginal
par moi
n strat"
pardons,351.txt,"abolitie joes thomaessoone
kaerle etc. allen den ghenen die dese onse brieve sullen sien
oft hoiren lesen saluyt wy hebben ontfangen die supplicatie
van joes thomaessoone arm scamel huysman belast met huysvrouwe
ende vyf levende kynderen inhoudende hoe dat hy suppliant zekere
jaeren geleden geweest zynde onder schouthet van geffene
is by onsen procureur general in brabant te rechte geport ende
criminelyck beticht ter saken van dat een geheeten aert van
lybergen lutheriaen relaps gebannen synde op zyn
lyf uuyt allen onsen landen onsen raide van brabant subiect
wesende hem soude tot geffene voirs. gehouden ende aldaer
verkeert hebben ten wel wetende ende aensiene des suppliants
die daer mede soude geconverseert hebben sonder den selven
te hebben geapprehendeert oft aengetast mits welcken
hy suppliant soude gedelinqueert hebben tegen tplaccaet
gepubliceert op dextirpatie vander heresie lutheriane
ende hoe wel de suppliant aen tgene des voirs. is
egheenssins en heeft gemeyndt te mesdoene gemerct
tvoirs. placcaet to geffene voirs. noyt en is gepubliceert
geweest hoe wel men aldaer alle andere edicten ende
placcaten gewoenlyck is te publicerene zoe wanneer men
die aldaer heeft moeten observeren ende onderhouden
soe oick die voirs. aert van lyberghen tot geffene voirs.
wel twee oft meer jaeren hadde geconverseert ende
verkeert eer die suppliant tot geffene onder schoutet geworden
is meynende alzoe de suppliant dat hy hadde remis
gelyck daer af was gemeyn fame voix ende gesach dwelck
den suppliant soe veel meer geinduceert heeft te geloovene
gemerct die heere van geffene den selven nyet en heeft
geapprehendeert noch ingsgelyck onse scouthet vanden
bossche die nochtans nyet en ignoreerden dat de voirs.
aert aldaer verkeerende was ende hy suppliant maer onder
schoutet en was ende sonder assisten$$$ den selven aert
nyet en soude hebben kunnen geapprehenderen desen
nochtans nyet tegenstaende ende oick datmen den suppliant
nyet en soude kunnen geimponeren dat hy selve
vander voirs. secte oyt soude besmet oft suspect
geweest zyn soe beducht hy hem nochtans dat
gemerct hij is een arm schamel geselle ende de costen vanden
processe tegen onsen procureur egheenssins en soude kunnen
langer verdragen dat hij mits dyen ende anderssins soude
commen in grooter schaden schanden ende confusie en wordde
hem hierop nyet versien met onsen gracien ende oepenen brieven
van abolitie ende perdoene alzoe hij seegt ons om de
selve oitmoedelyck biddende waer om zoe eest
dat wij desen aengesien ende daerop gehadt dadvys van onsen
voirs. procureur generaerl in brabant den voirs. suppliant geneycht
wesende tot zynder voirs. beeden ende supplicatien ende
willende hem in desen prefereren gracie voer rigeur van justicien
hebben in gevalle als boven vergheven ende quytgeschouwen
vergheven ende schelden quyte uuyt onsen sunderlinger gracien
by desen tmesuzen? ende overtredinge van onsen voirs. placcaten
boven vercleert mitsgaders alle peyne ende boete corporele
ende criminele daer inne hy ter saken voirs. met desser
aencleeft tegens ons ende iusticie mesdaen ende mesbruyct
mach hebben ende hebben hem als daeraf weder
gestelt ende gerestitueert stellen weder ende restitueren
tot zynen goeden fame ende naeme in onse voirs. lande
ende hertochdom van brabant ende allen anderen onsen
landen ende heerlicheyden mitgaders tot zynen onverbeurden
goeden in dyen hy eenighe heeft geleden ende in alder manieren
zoe hij was voer de geschiedenisse vanden voirs. mesuse
imponerende hierop een eeuwich zwijgen ende s$ilencie
onsen voirs. procureur general van brabant ende allen anderen
onsen ende der smaelre heeren iusticieren ende officieren
ons voirs. lants wye zij zijn ende tot dyen
abolerende ende te nyeuwte doene proces teghen hem als
voere bij onse voirs. procureur geintenteert behoudelyck dat
de voirs. suppliant in plaetse van civile beternisse sal
tot onsen behoef gehouden wesen te betaelene in handen
van onsen ontfangere vanden exploicten in brabant die daer
af gehouden wordt rekeninge bewijs ende reliqua te doene
tonsen proffyte daer ende soe dat behoiren sal de
somme van twintich gouden karolus gulden eens"
pardons,292.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen tegewoirdigen ende toecomende
dat wy ontfangen hebben die oetmoedige supplicacie van thomas vueghs
sinte petersmans belast met huysvrouwe ende twee kinderen gef gevangen
sittende in bannen van yseren binnen onser stadt van lovene inhoudende
hoe geleden ontrent vier maenden hy verselscaspt synen sesternier tot castel
inde kempen ten huyse vanden scoutet ende aldaer drinckende tot naeder
noenen toe is deselve suppliant met zynen geselscap gescheyden ende
zyn tsaemen nae huys gegaen tot turnout daer hy woende ende gegaen
hens weeghs voerby den slote van castel ende comende omtrint sekere
conijnen eerde daerby staende syn hen naegevolght vanden selven slote
ioncker mathys van lyere natuerlyck synen xviiicx meer met stocken bussen
pijcken ende anderssyns roepende totten suppliant ende zijnen geselscap
houdt sprake dwelck de suppliant hoerende ende hen siende soe gestockt
comen was beschaempt beduchtende oft zy hen quaet gewilt hadden
om des wille hy suppliant van te voeren daerontrint met honden geiaecht
hadde want de selve ioncker mathys als casteleyn de conijnen eerden
daer staende vryen wilde die nochtans met vry en zyn ende ennige
daeromme geslage ende gequest seggende de suppliant wy willen wel
sprake houden soe verre ghy ons nyet en tracteert gelyck ghy andere gedaen
hebt ende terstont heeft een vande hope desselfs joncker mathys $$
zekerlyck wetende wye hy was geroepen slaet doot slaet doot
ic salder u door dragen ende tselve de suppliant met zynen geselscap hoirende
hebben de vlucht genomen ende vliende is de selve ioncker mathys $$
synen geselscap hen strangelycken naegelopen ende achterhaelt ende eenen van
des suppliants gesellen ter eerden geslegen ende iammerlycken gequest soe dat
hy des anderen daechs daer af storff ende den suppliant altyt vliende ende
meynende hem te salveren op een gracht heeft hem die selve ioncker
mathys oyck achterhaelt seggende in effecte heer thomas dit gelt u lyff
gevenende hem suppliant met dien eenen steeck met eender pycken ontrent zynen buyck$
soe dat hy suppliant inde graft viel ende considererende hy de suppliant dat
hy in pericle zyns lyffs was ende dat zijn geselle over doot lach ende
gescapen waeren daer alle te blijvene heeft in zynder deffencien
genomen synen voetboege die hy hadde ende met eenen quaden pyl sonder
yser inden hoop geschooten meynende hen daer mede te doen vlieden ende nz nyet?
te quetsen heeft ter stont de voirs. ioncker mathys ontrint zynen buyck$
een quetsure gecregen ende dwelck ennige seggen metten voirs. pyl
gedaen te zijnen daer aff hy suppliant nyet en weet van welcker quetsu$
hy corts daernae binnen vier dagen van lyve ter doot comen is dwelck
hem suppliant vuyt gronde zynder herten leedt is ende indien tselve feyt
by schietenen des suppliant geschiet waere daer af hy zekerlyck nyet en weet
is tselve toeconnen als voirs. staet by aenruchten ende oppressien des voirs.
aflinigen ende zynen geselscap den suppliant bescuddende syn lyff dwelck oyc
de selve aflinige wel wetende heeft in partien vande prochiaen ende zekeren
getuijgen daernae den selven suppliant vergeven al des hy hem mesdaen hadde
begerende dat men nemmermeer van sinent wegen daer af ennighe
beternisse doen en soude off wrake versuecken dwelck de suppliant by
certificatien wel doen blycken zoude deser al nyettegenstaende is de
suppliant terstont geapprehendeert geweest als ende als sinte peetersman
in onser voirs. stadt van lovenen gelevert aldaer hy alnoch tot zynen grooten
ende swaeren verdriete schaden ende ongenuechten van hem zyne huysvrouwe
ende kinderen in bannen van ysere sittende is ende alreede lange geseten heeft
sonder in rechte gehoirt te wordenen oft dat onser meyere van lovene
inde banck geseten heeft vuermits zekere ordinantie die de meyere op
dbedwingen vande gevangen van onser raede verwachtende is soe hy
seegt ende beduchtende hem suppliant dat hij noch lange alsoe tot zyn
grooten verdriete ende schaden gescapen is te blyvenen ende dat by lanchen
van tyde ende processe hem zyn goet recht mochte versuempt worden
ende zynen getuijgen hem aff vallen waere dore hy in pericle syns lyffs
comen mochte oyck siende trigeur van rechte alsoe hy supplianat seeght
soe heeft hy ons oetmoedelyck gebeden om onse gracie ende $$$$
brieven van remissien in behoirlycker formen waeromme
zoe eest dat wy die saeken voerscreven overgemerct den voirn. thomas
vueghs suppliant genegen wesende tzynder bede ende begeerte ende hem
willende in desen gracie ende genade prefereren voer rigeur van
iusticien hebben inden gevalle als boven vergeven quyt gescholden
ende geremitteert vergeven quytschelden ende remitteren vuyt sunderlinge
gracie mits desen onsen brief $ tfeyt ende manslach boven geruert mitsgaders
alle pene boete ende bruecke corporelle ende criminelle daer inne hy ter
causen van dyen mit diesser aencleeft mesdaen oft mesbruyc tot $$$ch
hebben tegen ons ende iusticie ende hebben hem als hier af wederom
gestelt ende gerestitueert stellen weder ende restitueren tot zyne goede
naeme ende fame in onser lande ende heerlicheyden bezunderlyck in onser
lande ende hertoochdom van brabant mitsgaders tot zynen onverbuerden goeden
indijen hy eenige heeft alsoe hy was voer de toecompste vanden
voirscreven manslach imponerende hier op een eeuwich swygen ende
silencie onsen procureur generael ende allen anderen onsen rechteren iusticieren
ende officieren wye sy syn satisfactie ende beteringe eerst ende alvoeren
gedaen der interesseerde partien indyen die noch nyet gedaen en is ende
eenige toestaet civilyck alleenlijck behoudelycke dat die voirn. suppliant
gehouden wordt tselve feyt tegens ons te beteren oyck civilyck naer de
gelegentheyt vander misdaet ende faculteyt van zynen goeden ende oyck
te refunderen ende betalen die redelijcke costen van iusticien in dijen hieromme
eenige gedaen ende naegevolght zyn allet ter taxatie ende arbitraerscape
van onser lieven ende getrouwen die cancellier ende luyden van onser raede
in brabant die wy daer toe committeren ontbieden daerom ende bevelen
den selven van onsen raede in brabant dat voer hen geroepen die ghene die
behoiren geroepen te zijne zij procederen wel ende duechdelyck tot verificatie
ende interinemente van deser onsen brief naer zijnder formen ende inhouden
ende tot taxatie ende arbitraer sc$$$ vanden amende civile ende costen van
iusticien voirscreven welck interinement hy suppliant gehouden sal zijn aldaer
te versuecken binnen eenen iaere naer date van desen op te verbuerte
van te verliesen deffect der selven onser brieven ende dat gedaen ende de
voirs. amende civile ende costen getaxeert gearbitreert ende betaelt zynde
in handen vanden ghenen van onser ontfanger ende officier diet behoiren sal
de welcke gehouden wert daer af ontfanck te maken rekenningen bewys ende
relicqua te doene tot onsen proffyte mitten anderen penningen van zyne ontfange
zij ende allen anderen onsen rechteren iusticieren endeofficieren tegewoirdich
ende toe comende hueren stedehouderen ende eenen yegelycken van hen besundere soe
hem toe behoiren sal doen laeten ende gedoegen den voirn. thomaes vueghs suppliant
van deze onse gracie remissie quijt scheldinge ende pardoene ende van al den
inhouden van desen inder vuegen ende manieren voer verhaelt rustelyck
vredelyck volcomelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken sonder hem
te doene noch te laeten geschien nu noch in toecommende tijden aen lyff noch aen
goet eenich hinder letsel oft moyenisse ter contrarien maer by alsoe zyn lyff
oft eenige van zynen goeder nyet geconfisqueert zynde daeromm gevangen
gearresteert becommert oft belet waeren dat zy die stellen of ende doen stellen terstont
ende sonder vertreck tot geheelder stakingen ende delivrancie want ons alsoe gelieft
ende ten eynde dat dit goet vast ende gestentich blyve tot eeuwigen
dagen soe hebben wy onsen wy onsen zegele hieraen doen hangen
behoudelijck in anderen zaken onsen rechte ende eenen yegelyck tzyne
in allen gegeven in onser stadt van bruessele inde maent van
ianuario int iaer onser heeren duysent vyffhondert zeven ende
dertich naer costuyme van scryvene onsser hoofs van brabant van
onsen keyserycke dachtienste ende van spaengien ende andere
twee ende twintichste aldus stont gescreven onder op te plyckt
byder keyser in zynen raede ende geteekent $$ doch noch
stont gescreven op te zelve plycke visa registrata
ghecollacinneert tegens die
originale brieven by my"
pardons,297.txt,"kaerle etc. doen condt allen luyden nu ende naemaels wesende dat
wy ontfangen hebben supplicatie die oetmoedige supplicatie van
peeter de rakelere arm scamel arbeytere inhoudende hoe dat hy suppliant inden
beginsele vander vasten lestleden over een jaer geleden met zekere$
zynen medegescelschape heeft geweest opten werf binnen onsen stadt van
antwerpen aldaer men soude gaen ontladen een scip goets toebehoirende
zebrechte peeterssen ende is aldaer gecomen een geheeten neelken
myn kindt vragende den suppliant peeter en sal ic nyet mede werck
winkende hem mitter hant nyet wetende de suppliant tot wat fyne
anders van dat hy naederhant verstaen heeft dat tselve wincken
was in schimpinge ende spottinge van hem want de voirs. neelken
is terstont met sekeren zynen geselle gesprongen int voirs. scip heeft
met luyder stemmen een liedeken op gedicht ter iniurien van zynder
huysvrouwen daer inne de selve suppliant zeer vergrampt is gew$
nyettemin hy heeft hem eenwerf daer inne te vreden gestelt ende
tselve verdragen welcken nochtans nyettegenstaende heeft hem die
voirs. neelken zeere corts daernae gevoirdert tvoirs. liedeken te repeterene
ende meer ende meer te singene ende want hy sach dat de voirs. suppliant
hem daer inne bloedelyck stoorde soe heeft hy ten lesten geseegt dunct
u dat men u te cort doet soe compt aen dlant welck de suppliant oic
verdroech maer want de voers. iniurien egeen eynde en namen is ten
lesten de suppliant zelve uuyten scepe gesprongen seggende ghy hoerekint
zydi nu een man zoe compt ende de voirs. neelken es hem gevolght
treckende elck huere opstekers de suppliant uuyt synder scheyden
ende de voirs. neelken uuyt zyne coussen welcke neelken by den
omme standers terstont worde gehouden maer hy ontweldichde hen
seggende ic sal hem in loopen zoe hy oyc dede mitswelcken de
suppliant op zyn hoede wesende hem heeft verrascht ende geraect in zyn
zyde daer af hy zeer corts daer nae deser werelt afgescheyden is
god wille der sielen genadich zyn ende hoewel hy metten naesten
vrienden ende magen is overcomen ende dat hem tvoirs. feyt uuyt gronde
zynder herten leet is nochtans en soude hij binnen onsen lande van
brabant noch elders nyet derren verkeeren noch converseren ten
ware dat hem hierop worde versien van onsen gracien ende genade ende
besundere van onsen oepenen brieven van remissien in behoirlycker formen
alsoe hy suppliant seegt ons daerom oetmoedelyck biddende
waerom soe eest dat wij desen aengesien geneycht wesende
ter beden des voirs. peeters van rakelere suppliant ende willende hem
in dit stuck te prefereren gracie ende misericordie voer stranheyt ende rigeur
van justicien besundere ter eeren van bitter passie ende lijden onsheeren
jesus christus dwelc hy opten goeden vrydach voere de salicheyt van allen
menschen geleden heeft hebben den selven suppliant inden gevalle
als boven quytgeschonden geremitteert ende vergeven schelden quijte
remitteren ende vergeven uuyt sunderlinger gracien by desen onsen brieve
tfeyt ende dootslach boven geruert mitsgaders alle offensie ende
bruecke corporele ende criminele daer inne hy ter causen voirscreven
mits dat daeraen cleven mach tegen ons ende justicie mesdaen ende
mesbruyct mach hebben ende hebben hem daeraf wedergestelt
ende gerestitueert stellen weder ende restitueren tot zynen goeden name
fame ende geruchte in onsen voirs. lande ende hertoochdomme van brabant
allen anderen onsen landen ende heerlichheyden ende tot zynen onverbeurde
goeden indyen hij ennige onder ons heeft gelyck ende in alder manieren
soe hy was voere den toecompst vanden voirs. feyte imponerende
hierop een eeuwich geswych onsen procureur generael in brabant ende alle
anderen onsen justicieren ende officieren wye sy zyn satisfactie ende
beternisse eerst ende voeral gedaen der partie geinteresseerde indyen die
noch nyet gedaen en zij ende eenige daertoe staet civilyck alleenlyck
behoudelyck dat die voirs. suppliant gehouden sal syn tvoirs. feyt tegen
ons te beteren civilyck nae gelegentheyt vander saken ende faculteyt
zynen goeden met oyc te betalen de costen van justicien hieromme alreeds
gedaen ende te doene allet ter taxatien ende moderatien van onsen lieven ende
getruwen den cancellier ende luden van onsen raede in brabant die $
daertoe gecommitteert hebben ende committeren by desen ontbieden dae$
ende bevelen den selven onsen cancellier ende raedsluyden dat voer hen geroepen
de gene die daerom behoiren geroepen te zyne zy procederen wel ende
duechdelyck ter verificatie ende interinementen van desen ende totter taxatie ende
moderatie vanden voirs. amende ende costen alsoe zy sullen bevinden behoir$
welck interinement de voirs. suppliant gehouden sal zyn te
versuecken ende hem in persoen te presenteren in onsen voirs. rade binnen
jaere naestcomende op de pene van te verbuerene deffect van desen ende
dat gedaen ende de selve civile boete ende costen van justicien getaxeert
ende betaelt zynde in handen vanden genen dyen dat behoiren sal
onse voirs. procureur generael in brabant ende alle andere onse rechteren
justicieren officieren ende ondersaten iegewoirdige ende toecomende
dyen dat aengaen sal mogen huere stedehouderen ende een
yegelyck van hen besundere soe hem toebehoiren sal doen laten ende
gedoogen den voirs. suppliant van deser onser teghewoirdigher gracien remissien ende
pardoene ende van allen den inhouden van desen inder vuegen ende
manieren voere verhaelt rustelyck vredelyck volcommelyck ende
eeuwelyck genyeten ende gebruycken zonder hem te doene noch te
laeten geschieden nu noch in toecomende tyden ennich hinder letsel
oft moyenisse aen lyve noch aen goeden ter contrarien maer indyen
zyn lyff off eenige van zynen goeden daerom gearrsteert becommert
# sy hieraff verantwoirdt
byden ontfanger vanden
exploiten
off belet waeren dat zy die setten ende stellen oft doen setten ende stellen
terstont ende sonder vertreck tot geheelder ende volcommender delivrancie want
ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit vast ende gestadich blyve
tot eeuwygen dagen soe hebben wy onsen zegel hieraen doen hangen
behoudelyck in anderen dingen onsen rechte ende eenen yegelycken anderen
dessyns gegeven in onser stadt van bruessele opten goeden vrydach
inde maent van april int’ jaer onsheeren duysent vyffhondert ende
zevenendertich ende van onsen keyserycke txixe ende van castillien etc.
txxiiie aldus stont gescreven opte plycke byden keyser in zynen
raede ende geteekent boudewyns noch stont gescreven opte
selve plycke visa registrata
ghecollacionneert tegens
doriginaele brieven by my
decock"
pardons,223.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen iegewoordige ende toecommende
dat wy ontsaen hebben die oitmoedige supplicatie van gillis vanden
vliete aerin schamel man belast met huysvrouwe ende kindren
ingesetenen des dorps van melen in onsen lande van mechelen
inhoudende hoe dat inden iaere xv c xxiiii den vyfsten ofte zesten
dach na baesmisse hy suppliant geseten is geweest om drincken
ten huyse der weeduwen wylen diederycx aers biertaverne met
machielen ende peeteren verbiest gebruederen met oick noch
twee oft drie andere goede ende eerlycke ingesetenen desselfs
dorps alwaer insgelycx gecommen zyn omtrent een ure
nader sonnen onderganck twee andere gebruederen zeer hooghe
gedroncken te wetene merten ende cleys van scharborch
henricxs heysschende vander werdinne een pinte biers die
welcke hen die werdinne weygerde aensiende datzy geheel
droncken waeren seggende dairom desen oft gelycken worden
lieve gesellen wat wildy noch metten biere maken ghy hebt
genoech gedroncken ic rade u lieden thuyswaert slapen te gane
dat anhoorende de voirs. claes heeft ghelt genomen vuyt
zynen buydel ende tselde geworpen opden vloer seggende
hoochmoedelick werdinne nempt daer es ghelt waeromme en
soudy ons met alsoe wel biertappen als den andere geselscape
wat sordy dat men u nyet betaelen sal die voirn. marten
ende claes schaiborch bier hebbende zy metten biere gecommen
ongeroepen int voirs. geselscap ende gelach daer die suppliant
inne geseten was zeer corts naer dien dat zy claes ende
marten aldaer geseten ende gedroncken hadden sprack die
zelve claes totten voirs. machiele verbiest vragende wy
es die meester vanden drey messe dat ghy daer draecht soudt
ghyt oick dorren bestygen oft ghy eenen maen zaecht
verhalenen die worden drie oft vier wernen met heeten ende
grammen moede sonder dat ghy machiel enige antworde
gegeven heeft verdragende die dandere gelycke spitige worden zeer
pacientelyck als die ghene die egeenen twist noch geluef an en
stont die voirs. claes aensiende die paciencie ende het zwigen
vanden zelven machiele seyde tot hem ghy clippelle en verstaede
ghys nyet is tmes u meester oft zyt ghy zyn meester waerop
de voirn. machiel te laetsten antworde dat en weet ic nyet
den selven claes replicerende neen en weet ghyt nyet dat
zuldy wel weten eer yet lanck welcke hoochmoedige ende
dreygelycke worden die suppliant verstaen hebben is buytenhuyse
gegaen buyten wesende heeft inden huyse groot gerucht ende
gevecht gehoort ende met dien is vuyten selven huyse
totten suppliant geloopen een vrouwe geladen op haer aermen met
twee kinderen hem aenroepende och lieve gielis helpt doch
daer int bescheet gaen ofte daer wortter twee oft drie
vermoert die suppliant daer toe geneycht wesende ter grooter beden
ende iammerlick aenroepen vander selfder vrouwen in
meynige quaet te doen schouwen op datter egheen dootslach
oft mesval geschien en soude heeft hem verclaert in huys
te tredene ende int bescheet te gaene tusschen den voirn. vier
gebruederen die zwaerlick vochten ende sloegen iegens elcanderen
nemende tot dien syne in zyn handt eenen drievoet metten
welcken hy langetydt scheyde die selve gebruederen begeerende
ende roepende vriendelick op hem pays ende vrede merten
van schaiborch ziende dat hy supplant hem verscheyden hadde
in zulcker wys dat hy zynen evelen heeten ende grammen
moet nyet wreken noch zyn voernemen nyet volbringen
en mochte tot zynder begeerte opten voirs. machiele ende
peteren verbiest gebruderen nam zyn hant oft vuyste ende
stiet den suppiant tot twee stonden op zyn aensicht seggende
u alsoe lief aels een ander ende met dien woerden es hy
merten den suppliant innegevallen met een corte dagghe strytgierlyc
nae hem stekende die ongeweert stont zonder mes oft stock
nyet anders in de hant hebbendedan denselven drievoet
benauwende zoes zeere den supplant die egheen vlien en
hadde dat het scermsel oft spenne inder kuecken staende
woirde om gevochten ende gestocten daer onder lach een
viercant hout dewelck aensiende die suppiant mitsgaders
aenmerckende het benauwen ende wernolch vande voirs.
merten ende het groot perickel van zynen lyve daer
inne inne hy was sonder hope van te moghen vlien zulcx
dat hem eyntelycken groot noot worde zyn lyf te verweerenen
of daer ter plaetsen doot te blyvene heeft geanvert tvoirn.
hout ende ongeluckelyck den voirs. martin eenen slach
daermede geslaegen op zyn hooft van welcken slage de voirs.
maertin is binnen corten daghen daer nae gegaen van
levende lyve ter doot welcke den suppliant hertelick leet
es ende hoe wel hy partie gesoent heeft beduchtenen
nochtans righeur van iusticien es geabsenteert vuyt
onsen landen ende heerlicheden ende zoude indeselve
met dorren wedercommen hanteren noch converseren maer
zoude hem vuyt dien moeten houden tot zynen geheele
vredersnisse ten zy dat hem onse gracie ende genade hierop
verleent worde alsoe hy zeyt ons o?e de selve zeer
oitmoedelyc biddende soe eyst dat wy desalven voirscrevene
overgemerct ghevenen wesende terbede ende supplicatie
van voirn. gielis vanden vliete suppliant ende hem willende
in dit stuck gracie ende genade prefereren voor righeur van
iusticien hebben inden gevalle alsboven vergheven
geremitteert ende quyt gescholden vergeven remitteren ende
schelden quyt vuyt sonderlinge gracie mits desen onsen brief
tsait ende manslacht boven verclaert mitsgaders alle peyne
boete ende bruecke corporeele ende crimineele dair inne
hy ter causen van dien met diesser aencleest iegens ons ende
iusticie mesdaen ende mesbruyct mach hebben ende
hebben hem als daer van weder gesteelt ende gerestitueert
wederstellen ende restitueren tot zynen goede fame name ende
geruchte in onse voirs. lande van mechelen ende allen
anderen onsen landen ende heerlicheden ende tot zyne
onverbuerde goeden indien hyre eenige heeft gelyck ende in
alder manieren als hy was voer de toecompste vanden feyte
voirscreven imponerende hier op een eeuwich zwygen
ende silencie onse procureur generael ende allen anderre manieren
als hy onsen iusticieren ende officieren wy zy zynen
satisfactie ende beteringe eerst ende alvooren gedaen
der partien geinterresseert indien die noch nyet gedaen en es
ende eenige dairtoe dient civillick alleenlyck behoudelyck
dat die voirn. supplant gehouden wort tvoirs. feyt iegens ons
te beteren civillick naer de gelegentheyt vander mesdaet
ende faculteyt van zynen goeden ende oick t besonderen ende
betaelen die redelycke costen van iusticien indien hieromme
eenige gedaen ende nagevolcht zynen a$let ter taxacie ende
arbitreschepe van ons lieven ende getrouwen die cancellier
ende luyden van onsen raide in brabant die wy dairtoe
committeren ontbieden dairomme ende bevelen den selven van
onse raide in brabant dat voer hem geroepen die ghene dyet
over behoeren geroepen te zyne procederen wel ende
duechdelick tot verifficatie ende intervinentie van desen ende
tot tanxacie vanden amende civile voirscreven ende dat
geden ende de selve amende getaxeert gearbitreer ende betaelt
zynde in handen vanden ontfanger vander exploiten vander selven
raide die daer af gehoud wordt ontfang te maekene
rekininge bewys ende relqua te doene tot onss proffite
metten anderen penningen van zynen ontfange ende bewynde
zy ende alle andere onse ende der finalen heeren rechteren
iusticieren ende officieren iegewordich ende toecommende oft
hueren stedehoudere ende elck van hem by sonder soe hem toebehoeren
sal doen laten ende gedoogen den voirs. suppliant van dese onse gracie
remissie quytscheldinge ende pardoen ende van allen den inhoud
van desen inder manieren voeren verhaelt rustelyck vredelyck
volcommelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken
sonder hem te doene noch te laten geschien nu noch in
toecommende tyde aen ly$$ noch aen goede eenich hinder
letsel oft moeynnisse ter contrarien in eeniger manieren
maer indien zyn lyf ofte enige van zynen ongeconfisquier
de goeden zyn oft naemaels waeren hieromme gevangen
oft gearresteert dat zy die terstont ende sonder vertreck
stellen oft doen stellen tot geheele ende volcommende
delivrancie want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat
dit goet vaest ende gestadicht blyve tot eeuwigen dagen
soe hebben wy onsen zegel doen hier aen doen hangen
behouden in andere saken ons recht ende eeneyegelyck
tsyne in allen eegenen in onsen stadt van mechelen
inde maent van maerte int iaer onsheeren duysent
vyfhondert vyfentwintich ende van onsen rycken te
wetene vanden roomschen ende germaine tachste ende
van castillien ende andere etc. thienste aldus staet$ gesc$
boven op te plyke byden keyser in zynen rade ende
geteekent rys derde $$ ende noch visa"
pardons,364.txt,"remissie jans $ van lyere
kaerle etc. doen te wetene alle jegewoirdigen ende toecomende
dat wy ontfangen hebben de oitmoedige supplicatie van jan van
lyere bastaert van wylen kaerle van lyere inhoudende hoe dat hy
suppliant claes vermeeren doentertyt ende alnoch dienare van jouffrouwe
johanne van lyere inden jaere xv c zeven ende dertich des goensdaeg$s
naer zyn beste onthoudt nae de kermis dach van castele onbegr$$
vanden justen tyde zyn gegaen van mirder noorderwyck den suppliant
met hem genomen hebbende zyn honden om eenen haze te sueckene
ende nyet vindende dan als zy by gheele quamen eenen haze
die naede riyts vordt liep soe hebben die suppliant ende de voirs.
claes vermeeren tsamen overdragen want over de noene was
dat zy tsamen souden gaen ten huyse van mathyse van lyere
des suppliants neve woenende tot castele ende aldaer gecomen
zynde ende den voirs. mathyse ende den heere van perweiz met
zekeren anderen geselscape over tafele vindende soe zyn die
suppliant ende die voirs. claes vermeeren mede geseten aende tafele
ende begonsten mede te etene ende wat tyts daer gewest zynde
soe es aldaer overtafele een dienare gecomen vanden voirs. heere
van perweiz den selve heere van perweiz die tydinge doende hoe dat
zekere gesellen die op onse warande inde bosschen van ghestele
onder den doerpe van castele zekere dagen daer te voeren geweest
hadden welcke warande de voirs. mathys van lyere van ons
oft onsen rentmeester in pachtinge houdende was dat die
waren op die hezeberghen ende alsoe opte warande vanden heere
oft vrouwe van ranst seggende die voirs. dienare dese oft
dyergelycke woirden totten voirs. heeren van perweiz die conyn
dieven die van een saterdage hier geweest hebben die zyn nv op de
hezeberghen ende liggen daer en volenteren dwelck die voirs.
heere van perweiz verstaende ende considererende dat die
voirs. mathys van lyere was vander tafele gegaen ende
terstont wederom comen soude soe heeft desselve heere van
perweiz geseght swyght op dat myn compere mathys van
lyere nyet en hoirt ick sal by henlieden gaen ende seggen
hen dat zy vertrecken eert myn compere denoteren den voirs.
mathys gewaer wordde ende corts daer nae soe is de voirs. heere
van perweiz vander tafele opgestaen seggende dese oft diergelycke
woirden tot anderen aldaer zynde blyft hier ick en wil nyemandt
met my hebben dan den bastaert denoterende den suppliant wy en willen se
nyet smyten ende is alsoe die heere van perweiz ende die suppliant
met hem gegaen nae de voirs. hezeberghen met hem nemende
die suplliant zyn pycke alsoe hy ten huyse voirs. gecommen was
ende aen hebbende een weymess ende als hy wat buytens
huyse gegaen was soe heeft den die jonge vanden voirseyde
mathys den suppliant gebrocht een rappierken dwelck de suppliant
aen hem gorde ende gaff den voirs. jongen zyn pasmess ende
die voirs. heere van perweiz ende die suppliant gecomen zynde
inde voirs. warande soe hebben zy aldaer gevonden zeven gesellen
wel gestockt ende gestaeft te wetene die drye met bussen daeraff
den eenen was eenen halven haeck die vierde met eenen voetboge gespannen
met eenen pyl daerop gebonden ende die andere drye met pycken
welcke seven persoonen siende den heere van perweiz ende den
suppliant hebben hen in oirdene gestelt gehadt dwelck de suppliant
bemerkende heeft totten vs. persoone geroepen ende geseegt gehadt
dese oft gelycke woirden wie maect v heden soe stout dat
ghy onse conynen compt stelen op onse eygen leengoeden daerop
die voirs. gesellen nyet en antwoirden maer seyden dese
oft dyer gelycke woirden en compt ons nyet nadere oft
wy sullen v duer schieten daerop die suppliant seyde al hadde
ghy my doot noch en hadde ghy alle myn vrienden nyet
doot ende die heere van perweiz alsoe die suppliant best
verstont seyde totten voirs. gesellen staet staet en houdt
sprake zy dy ghy crygsluyden daerop die voirgenoemden gesellen
antwoirden wel om v lieden edelheyt maer nyet om
v stouticheyt makende nyetemin maniere al oft zy gescoten
souden hebben dwelck siende de suppliant riepende seyde
en wilt nyet schieten noch slaen ghy en sult nyet geschoten
noch geslagen worden meynende die suppliant ende de voirs.
heere van perweiz byde voirs. gesellen met goede woirden
te commen maer een genaempt thomaes vuegh$s die den
voetboge hadde die seyde dese oft dyer gelycke woirden goids
wonden laetter ons in vallen ende soe sach die suppliant dat
de gesellen die de bussen hadden g begonsten die te vierenen
ende opten heere van perweiz ende opten suppliant te oogene
ende besundere opten heere van perweiz ende die suppliant
tselve siende seyde totten heere van perweiz voirs. loopt
achterwaerts oft achter my want zy hebbent op v geladen
ende den heere van perweiz achter den suppliant oft achterwaerts
gegaen zynde soe seyde ende riep den die suppliant voer die
tweeste reyse totten voirs. gesellen dat ghy zy nyet
schieten noch slaen en souden want zy en souden noch
geschoten noch geslagen wordden ende een vanden voirs. gesellen
seyde oft riept totten suppliant dat hy dert was denoterende
daermede zoe de suppliant verstont dat de suppliant soe bewaert
ware geweest aen zynen lichame dat hy nyet en sorghde
waerop die suppliant terstont heeft geseegt dat nyet waer
en was ende thoonden henlieden zyn naeckt hemde
ende soe de suppliant beest verstont soe riep een vanden voirs.
zeven gesellen dese oft dyergelycke woirden jae ghy
soudt ons vermoerden int roepen van welcke woirden
soe quamen de voirs. mathys van lyere ende meer andere
aenen ende riepen dese oft diergelycke woirden ghy keldief is
dat de vrintschap die ick gedaen hebbe int landt
van geldere dat ghy hier myn conynen compt stelen
ende soe die suppliant best conste gemercken soe mercte
oft ooghde deghene die den stelen boge hadde genoempt
thomas vueghs opten voirs. mathys van lyere mits
denwelcken soe seyde die suppliant totten voirs. mathys dat
hy wat achterwaerts gaen soude seggende tot dien ghy
sulse noch wel vinden ende als die suppliant vanden
voirs. mathys was soe heeft die voirs. thomas vueghs
den voirs. mathys van lyere geschoten soe dat die
blase geraect was daeraff die voirs. mathys naemae$$
binnen zesse oft acht dagen gestorven is van welcke
feyt ende ongeval de voirs. thomas heeft naemaels
geobtineert onse brieven van remissien ende die voirs.
suppliant zeer verslagen zynde mits hoirende de voirs.
boghe lossen ende merckende dat deghene die den
halven haeck hadde genoempt kerstiaen noppen gemerct
oft geoight ende geviert hadde op hem suppliant die
twee oft drye male geviert ende gebrant hadde zonder
te lossene vreesende dat zy zoude lossen ende dat hy
by dien doot geschoten soude hebben worden soe heeft
hy suppliant vuyt hitte ende beruerte synde van bloede
om zyn lyff te salverene den selven innegeloopen ende
met zyn pycken int eerde gesmeten soe dat de selve
kerstiaen zynen halven haeck lyet vallen ende soe die suppliant
hem beduchtende is ende zoe hy verstaen heeft vanden
gheen die daer by geweest zyn soe soude hy suppliant
noch inde selve hitte ende beruerte van bloede wesende
metten voirs. rappier die hy aen hadde metten
raverse den voirs. kerstiaen int opstaen een wonde
gegeven hebbende in zyn hooft ende inden selven
conflicte soe heeft de suppliant den voirs. thomas
met zynder pycken ter eerde gesmeten ende twee
andere vanden voirs. zeven persoonen bedwongen
gehadt dat zy hen gevangen hebben gegeven in handen
vanden suppliant ende heur messen byden suppliant doen aff
binden daeraff die suppliant den eenen leverde den voirs.
claes vermeeren seggende dat de voirs. claes den selven
gevangen wel soude bewaren oft anders hy soude
tselve opten voirgenoemde claes vermeeren doen verhalen
ende siende voirts de suppliant dat de drye andere vanden zeven
persoonen die vluchte naemen ter heyden waerts in
soe is die suppliant de selve gevolght latende de voirs. rappi
rappieren in handen vanden jongen vanden voirs. mathys
van lyere ende nam aen hem eenen degen van een vanden
gheenen die hy als boven gevangen hadden maer
die suppliant en heeft egheenen vanden voirs. drye persoonen
kunnen achterhalen noch gevinden ende is alsoe
wederom gecomen ten huyse waerts vanden voirs.
mathys van lyere welcke kerstiaen binnen vii
oft acht dagen nae tgene des voirs. is afflyvich
is geworden ende is gevisyteert geweest by eenen
chirugi chirurgeyn van herenthals genaempt mr.
jan ende by eenen medecynsyn woonende tot turnhout
die welcke hebben geindiceert den voirs. kerstiaen
gestorven te zyne vanden voirs. quetsure besundere
die hy int thooft hadde ende dwelck die suppliant
houdt waerachtich te zyne gehoept ende hem
betrouwt hebbende de voirs. suppliant dat gemerct
tvoers. ongeval dwelck hem vuyt gronde zyns
hertten leet is waere onversienlyck nyet vuyt proposte
toe gecomen ende onse drossaet van brabant
doentertyt wesende schouteth van herenthals te wetene
conelis de vere veere goet vrint wesende vanden suppliant
ende hem geinformeert hebbende opte gelegentheyt
vanden voirs. ongevalle dat hy by middele vanden
selven drossaet genade gecregen soude hebben heeft
tot noch toe gedelayeert ons tselve te kennen te geven
ons mits dyen oitmoedelyck biddende de suppliant hem tvoirs.
feyt ende ongeval te willen remitteren ende vergeven
ende hierop te doene expedieren onse opene brieven van
remissien in behoirlycke formen ende gewoinlycke provisien brieven
soe eest dat wy desen aengesien geneyght
wesende ter beden des voirs. suppliants ende willende
hem in dit stuck prefereren gratie ende misericorde
voer strangheyt ende rigeur van rechte hebben den selve
suppliant inden gevalle als boven quytgeschouden
ende vergeven schelden quyte ende vergeven vuyt
sonderlinger gratien by desen onsen brieve tfeyt ende ongevalle
boven geruert mitgaders alle offensie ende
bruecke corporelle ende criminelle daer vuyt inne
hy ter causen voers. mits dat daer aen cleven
mach tegen ons ende justicie mesdaen ende
mesbruyct mach hebben ende hebben hem daeraf
wedergestelt ende gerestitueert stellen weder
ende restitueren tot zynen goeden name fame
ende geruchte in onse voirs. lande van brabant
ende allen anderen onse lande ende heerlicheyden ende
tot zynen onverbuerde goeden indien hy eenige onder
ons heeft gelyck ende in alder manieren soe hy was
voer die toecompste vanden voirs. feyte imponerende
hier op een eeuwich gezwijch onsen procureur generael
in brabant ende allen anderen onss onsen justicieren ende
officieren wye zy zyn satisfactie ende beternisse
ierst ende voeral gedaen der partien geinterresseerde
indien die noch nyet gedaen en zyn ende ennige
daertoe staet civilyck alleenlyck behoudelyck dat
de voirs. suppliant gehouden sal syn tvoirseyde
feyt tegen ons te beteren civilyck naer gelegentheyt
vander saken ende faculteyt van zynen goeden
met oick te betalene de costen van justicien
hier omme alreede gedaen ende te doene allet ter
taxatien ende moderatien van onse lieve ende
getrouwe de cancellier ende luden van
onsen rade in brabant die wy daer toe
gecommitteert hebben ende committeren by desen
ontbieden daerom ende bevelen den selven
onsen cancellier ende raedtsluden dat voer
hen geroepen deghene die daerom behoiren
geroepen te zyne zy procederen wel ende
deugdelyck ter verificatie ende interinemente
van desen ende totter taxatie ende moderatie vander
marge: en hier af $$$
byden ontfanger $$$ $$$
vander voirs. amende ende costen van justicien alsoe sy
sullen bevinden behoirende welck interinement de
voirs. suppliant gehouden sal syn te versueckene ende hem in
persoone te presenteren in onsen voirs. rade binnen zesse
maenden naestcomende opte pene van te verbueren
deffect van desen ende dat gedaen ende deselve civile
boete ende costen van justicien getaxeert ende betaelt zynde
in handen vanden ghenen dien dat behoiren sal zy onse voirs.
procureur generael in brabant ende alle andere onse rechteren justicieren
officieren ende ondersaten jegewoirdige ende toecomende dien dat
aengaen sal moegen huere stedehouderen ende een yegelyck van
hen besundere soe hem toe behoiren sal doen laten ende
gedoogen den voirs. suppliant van deser onder jegwoirdiger
gratien ende remissien ende alle dinhouden van desen
inder vuegen inder manieren voere verhaelt rustelyck
vredelyck volcomelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken
sonder hem te doene ende te laten geschieden nv noch
in toecomende tyden ennich hinder letsel oft moyenisse
aen lyve noch aen goede ter contrarien maer indien
zyn lyff oft ennige van zynen goeden daerom
gearresteert becommert oft belet waren
dat zy die setten ende stellen terstont
ende sonder vertreck tot geheelder ende
volcomender delivrantien want ons
alsoe gelieft ende des toirconden
hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen
gegeven in onser stadt van brussele
inde maent van aprille int jaer ons heeren
duysent vyffhondert ende dryenveertich
voer paesschen van onsen keyserycke txxiiiie
ende van onsen rycken van castillien ende
anderen txxviiie aldus gescreven opte plycke
byden keyser zynen rade ende onderteekent
boudewyns visa recepta
gecollationeert ende bevonden accorderende
met zynen originale by my"
pardons,324.txt,"kaerle etc. allen den ghenen die desen onsen brief zullen zien saluyt
wy hebben ontfaen die oetmoedige suplicatie van pieter de colvere
oudt omtrent dertich jaeren arm schamel landtman belast met wyf
ende kinde wonende in onsen dorpe van heerent by onse stadt van loeven
nu tegenwoirdich gevangen tot vilvoirden inhoudende hoe dat hem
suppliant van zynder moeder te huwelycke belooft was alle jaeren
drie hollantsche guldenen te geven dair van hy eensdeels wat
op ontfangen hadde zulcx dat hem suppliant noch resteert omtrent
die somme van xviii guldenen alsoewel van geleenden gelde als
anderssins soe eest dat die selve supliant mit diversche stonden
die voirs. zyne moeder properlyck ende eerlycken voer die selve somme
van xviii karolus gulden gemaent heeft om vande reste betalinghe
te hebbene ende alsoe zy hem egeen betalinge en dede is wederomme
gecommen des is geleden omtrent twee jaeren begerende betaelt te wesen
dwelck zy hem refuseerde ende om dat hy zeer arm is werde zeere
gestoort zulcx dat hy supliant eenen ketel met melck opt vier hangende
nam ende dien inden hoop vanden huusgesinne smeet ende geraecte
zynder moeder besundlyck metten melcke dat daer inne was sonder nochtans
dat yemandt van hemluyden eenich hinder oft letsel daeraff hadde ende
alsoe hy van zynder moedere nyet betaelt en wordde is noch eens op eenen
anderen tyt wederom gecomen geleden omtrent een jaer dairtoe hem die noot
bedwingende was voer die duere vander zelver zynder moedere omtrent
den vi uren naeder noenen seggende laet my inne ende mitsdien dat
hy nyet inne gelaten en werde seyde noch eens cloppende opte duere
swerende gods macht laet my inne smytende alsoe met eender aecxen
op de voirs. duere ende wert mits desen dien innegelaten ende in huys
zynde ginck sitten conten by zynder moedere ende al contende vraegde
oftse hem noch nyet betalen en wilde daerop zy antwoirde seggende
ick en hebts noch nyet gelyck zy altyt van te vooren geseit hadde daer op
hy suppliant antwoirde hoe moeder ghy weet wel dat ick arm ben gods
macht het schynt dat ghy met my ghect ende spot ende mits dien
de selve woirden seggende is daer gecomen hubrecht verbeke getrouwt
hebbende die bastaerde dochtere van des supliants moedere indien selven
huuse wonende die hem de voirs. woirden willende onderwinden mits
qualicken sprekende totten suppliant zulcx dat hy suppliant uuyt of vuyt hitte
van bloede getrocken heeft een cleyn meskin ende daermede naer den
selven hubrecht gesteken sonder hem te geraeckene ende alsoe de
bastaerde dochtere metter moeder inde camere liep is hy suppliant
naergeloopen ende opgesmeten die duere vander voirs. camere meynende
inden hoop te smytene zoe hebben de voirs. hubrecht zyn wyf ende
moedere vanden suppliant hem genomen ende ter eerden neder geworpen
gestooten ende metten hare getrocken bytende in zyn handt ende alsoe
ter dueren uuytgestooten of vuytgestooten al oft hy vanden huyse noch oick zyn moedere
nyet geweest en waere ende alsoe die voirs. supliant zeer gestoort
was heeft geseyt dat hy zynder moeder int water worpen zoude
ende verdrincken oft zy soude hem betalen ter causen vanden
welcken onse meyer van vilvoerden hem suppliant van zynenen bedde
heeft gehaelt ende te vilvoirden voirs. gevangen geconstitueert
pretendeerende den selven suppliant te executerene ende gemerct het
voirs. mesuz toecommende is daer het eysschen van datmen hem schuldich
was ende daer de indyctie vander voirs. bastaerde dochtere die
der voirs. moedere altyt tot weygeringen van betalingee geraden heeft
gehadt is hij suppliant altyt verstooten geweest gelyck voirs.
is hoe wel hij suppliant altyt een goed peysibel ende eerlyck schamel
man is geacht geweest van goede fame name ende conversacie
noynt yet misdaen dan dat hy present is geweest des is geleden
omtrent drie jaeren daer heyncken laureys en bastiaen van bneme afk
namen eender vrouwen hueren riem metter borssen ten huuse
van leenens inden hoiren tot wespelaer die suppliant nyet wetende
mits hij wel bij drancke was oft het gelt dwelck inde borsse
was aldaer verdroncken wordde oft nyet van welcken mesuse
hy suppliant tegen den meyere van campenhout gecomposeert
ende gebetert heeft ons daerome daeromme zeer oetmoedelyck biddende
dat ons believe hem te verleenen onse gratie soe eest dat wy
de zaken voirscreven overgemerct ende hierop gehadt tadvis
van ons. onsen voirs. meyer van vilvoerden dierick van herlaer wy
hebben den voirs. pieter de colvere supliant genegen wesende tzynden
voirs. bede ende supplicatie inden gevalle als boven vergeeven
ende quytgescholden ende binst uuyt onse zunderlinge gratie vergeven
ende schelden quyte mits dese onsen brieve tmesuz dat ende misdaet mesdaet
bovenverclaert mitgaders alle boeten ende bruecken corporelle
ende criminelle daerinne hij ter causenvan dien mett datter
aen cleest cleven mach mesdaen ende t mesbruyct mach hebben jegens
ons ende justicie ende vuyt onse meerder gracie weder kroupen
doen af ende te nyente alle proceduren jegens hem begonst ende
gevoirdert vuyt zake voirscreven ende hebben hem als te desen
gerestitueert ende wedergestelt restitueren ende stellen weder
tot zynder goeder fame ende name in onsen lande ende hertochdomme
van brabant ende van overmaze ende anderen onsen landen ende
heerlicheden ende tot zynen onverbuerden goeden indien hy eenige
heeft in alder vuegen ende manieren als hy was voer die
toecompste van voirs. mesdaet imponerende hierop silencie
ende eeuwich zwygenons procureurgenerael ende allen anderen
onsenende der smaelre heeren richterenende officieren ons voirs.
lantsvan brabant behoudelyck datde voirs. suppliant gehouden
zal zyn hem te houden absenteren ende woenen drye mylen vanden
plaetsen daer zyn voirs. moeder nu wonachtig is den tyt van
eenen jaere continuelyck ende dat hy zinshuer nyet mesdoen en zal
in eeniger manieren ende boven dien huer verghiffenisse bidden op
peyne indien hy dese selve condicien niet en volbrachte te verbeure
deffect van dese onse gracie ende voirts sal gehoudenwesen de voirs.
mesdaet tegens ons civilyckte beteren naer de gelegentheyt vander zake
ende om te betalen de redelyckecosten van justiciedaeromme gedaen ende
nagevolcht ter taxatie ende arbiterscepe van onsen lieven ende getruwen
den cansellier ende luden van onsen raide in brabant die wij daertoe
committeren ontbieden daeromme ende bevelen den voirs. onsen cancelier
ende luden van onsen raide in brabant datr voir henluden geroupen die
ghene die daeromme behoiren sullen geroupen te zyne zy procederen
ende doen procederen wel ende duechdelyck totter verificatie ende
interinement van desen onsen tegewoirdigen brieve naer huere vorme
ende inhouden ende welck interinemente die de voirs suppliant gehoudensal
zyn in onsenvoirs. rade te versuecken binnen eenen jaere naer date
van desen optepeyne van te verbeuren oick deffectder selver ende
datgedaen ende de voirs. civile boete ende costen van justicie
getaxeert gearbitreert ende betaelt zynde alst behoirt van welcke
civile boete de genevan onsen rentmeesters dient aengaet gehouden wert
ontfanct te maken rekeninge bewys ende reliqua te doen tot onsen proffyte
metten anderen en penningen van zynen ontfange zy ende alle andere onse ende
ons onsen vasallen off smaelre heeren richteren justicieren ende officieren
onsen voirs. lants van brabant ende van overmaze hoedanige die
zyn off wesen mogen hueren stedehouderen ende elck van hen zoehen
dat toebehoiren zal doen laten ende gedoigen den voirs. suppliant van dese
onse gracie quytscheldinge ende pardoen van allen den inhouden
van desen inder vuegen ende manieren voeren verclaert in stel rustelyckvredelick
ende volcommelyck genieten ende gebruycken sonder hem te doen
of te laten geschien eenich hinder letsel oft moeyenisse ter contrarien
bevelende voorts ons onsenvoirs. meyer van vilvoirden dat hij den voirs.
suppliant wesende in hechte van vangenisse als voirs. is ter stont
ontslake ende stelle tot vulcomen delivrancie ende slakinge want ons
alsoe gbelieft des toirconden zoe hebben wij onsen zegel hieran doen
hangen gegenen in onse stede van bruessel den ii e dach van januario
int jaer onsen heeren duusent vyfhondert ende negenendertich ?oonvan
onsen keyserrycke txxe ende van ons. onsenrycken van castillien ende
andere txxiiiie saldus stont gescreven op de plycke byden keyser
in zynenrade ende geteekent l de zoete registrata
gecollonneert ende bevonden accorderende
met zynen originale by my
$$aiwez
sy hier aff verantwordt
byden ontfanger vanden
exploiten"
pardons,014.txt,"remissie gregorius fierlants
kaerle etc. doen te wetene allen iegewoirdigen ende toecomende dat
ontfangen hebben de oetmoedige supplicatie van gregorius fierlans van $$
proviseur postulerende $$
onse stadt van mechelen ende elders ten lantrechte bynnen onsen lande
brabant inhoudende hoe dat hy suppliant op den viijen dach van aprille anno $$wesende den maandach inde goede weke is bij eenen henricus van corbeke w$$
in onse smael brabant boven hombeke gebelen geweest om zijn kindt te h$$
tegen des achternoens ten selve dage dwelck de suppliant hem heeft toegesegt
te doen e ende is van onse voorschreven stadt van mechelen naerhombeke voorschreven geg$$
met eenen rombout mathys die aldair oyck te doene hadde om sekeren
beempt te besiene oft proffytelyck waere den selve te doen schueren oft nyet $$
nae dien het voers. kint kersten gedaen is geweest zoe is de suppliant ter
gegheerten vanden vader desselfs kints ende naerde gewoenelycke maniere met
prochiaen ende coster van hombeke voors. den voors. rombout ende meer anderen ge$$$
in sekere herberge gestaen over deen zyde vande brugge aldaer daer $$
jan saeffoet te woenen plach ende omtrent den avont gaende de suppliant met $$
rombout vuyte voors. herberge om zyn e voors. beempt te besiene ende om vo $$
nae onsen voirs. stadt van mechelen te gaene zyn gecomen over de voirs. brugge
voer tschutters huys aldaer een vanden geselschape aldaer drinckende genoempt
jan dogghe den welcken de voers. rombout zyne voirs. beempt soude besteedt
hebben om te schueren alzoe zy oyck daeraf te voeren gesproken hadden heeft
den selven rombout inne geloepen om eens te drincken dwelck wey gevende de voors.
rombout mits dien de avont op de hant was is de voirs. dogge vuytgecomen
met eenen pot biers ende zyn voerts tsamen gegaen naerden voors. bempt ende want
de suppliant den voors. dogge hadde als proviseur gedient in seker proces tot
huembeke tegen eenen steven boone meye r aldaer die den selven jan dogghe
hadde geapprehendeert daeraff de suppliant nyet en was te vollen betaelt
geweest zoe heeft hy den voors. janne daeraf over wech vermaent gelyck hy
te voeren noch meer gedaen hadde dwelck hoirende de voors. rombout ende s $$$
t’selve nyet te willen hoiren is voerts straeten innegaen nae zyn voirs. beempt
ende bevindende dat dese strate zeer vuyl was heeft de voirs. suppliant ende den
voirs. dogghe daeraff gewaerschout seggende dat zy duer den beempt lancx der
strate liggende gaen sonder dwelck de suppliant ende de voirs. dogge den$$ heeft
dese dogghe zeer by drancke wesende opt vermanen vanden suppliant begonst zeer
qualyck te spreken seggende onder andere totten suppliant dese oft gene woerden
ghy hyt my onder ruerende gesproecken altyt met u manen ick wil weten
wat ick u schuldich ben ende antwoerde de suppliant daerop dat hy zynen boeck
moeste besien begheve daeromme dat de voers. dogghe met hem soude
tot mechelen comen rekenen zoe zyn partye met dien gecomen voer eenen
thun om aldaer aen den voirs. rombout te volgene ende heeft de voirs. dogge
hem metten rugge gekeert naerden voirs. thuyn tegen den suppliant ende stekende
zyn handt onder de slippe van zynen rock nae zyn tessche manende makende
alsof hy eenen opstekere inde hant hadde heeft geseght ick
en hebbe met egheene rekeninge te doene ick wil nu weten wat dat
ick u schuldich ben in sulcker vuege dat de suppliant nyet en heeft
over de voirs. thuyn dezen clem duchtelyck vanden voirs. dogge van
van achteren geinvadeerd de wordene ende is alzoe de suppliant voer den voirs.
blyven staene verwachtende dat de voirs. rombout aldaer soude willen
heben maer hoirende de suppliant dat deselve rombout wederom quam van
dander zyde vande straten is hij suppliant stracx wederom gekeert ende
comende ontrent halfwege vanden selven bempt is de voirs. dogge hem $$
gevolght hem gevende leelycke ende injurieuse woerden heetende $$
onder dandere zyn moele hyden onder renderen$$$ gesproecken daerop
suppliant heeft gevraeght soude ick dan myn schult moeten te buyten
staen ende noch myn ma$$ hyden waerop de voirs. dogghe willende me ant$$
heeft gesleght jae ghy wildy merckende met dien manende$$ ende heffe$$
hant al oft hy den suppliant hadde willen evelen$$ oft overvallen allen dwelcke
deselve suppliant gewaer wordende is achterwaerts gedeyst ende heeft
mes uuytgetogen om de voirs. dogghe van hem te keeren maer dese
dogghe daerop nyet achteren heeft den suppliant zyn mes dwelck hy $$
hem hiel willen ondergaen zoe dat de suppliant hem daer voer beducht $$
ende den voirs. dogghe van hem keerende heeft den voirs. geraeckt in zyn rib $$
syde hoewel de suppliant tot des anderen daeghs nyet en wiste dat
den voirs. gequetst hadde ende mits dien zoe heeft de voirs. dogghe geroepen
totte persoonen vanden huysen daer naest staende om te hebben assisteren te$$
ende dat oyck begonst zeer doncker te wordene is uuyten voirs. beempde
gegaen naerden voirs. rombout ende metten voirs. nae onser voirs. stadt van mechelen$$$
gecomen dewelcke de voirs. dogghe is nae gevolght tot uuyten voir
bempde aldaer hy geclommen heeft over den thuyn oft veken daer
gaende voirts liggen zoe de suppliant verstaen heeft inde messe van $$
herberghen geheeten de inghele ende is aldaer gebleven inde comb $$
onvermerckt tot ontrent negen uren inden selven avont als hy in hu $$
werde geleydt aldaer hy gelegen heeft tot ionden nacht vanden paeschen
dat hy overleedt ten grooten jammeren ende beclagen vanden suppliant $$
hoewel deselve suppliant egheen vechter wesende daertoe onnoeselick ende zoe dier
nootwille als schult ende provocatie vanden voirs. afflyvingen is gecomen dat
oyck daeromme de voirs. afflyvige sdaechs voer zijnen afflyvicheyt den suppliant heeft
laten by hem comen in persoone ende den selven geseght in presentie van zynen
naeste vrienden ende andere personen met veele reiteratien dat hy hem suppliant
gheene vergaff tvoers. feyt voer godt ende de werelt treckende uuyten billet$$ zyn
rechter handt ende de selve gevende den suppliant in teecken van warachtige voirs. gessens$$
ende peyse dat daeren boven de suppliant heeft partye gecontenteert
ende dat insgelycx de voirs. wonde oft quetsuer nyete was dootelyck zoe
die vermaeckt ende vanden bloede gestept hadde geweest gelyck de chirurgyn
daer over gegaen hebben vercleert heeft als blycktbyder attestatie daeraff
zynde zoe beducht hem nochtans deselve suppliant voer rigeur van justitien
ende en iet$$ daeromme in de voirs. onsen voirs. lande van brabant nyet vryelick con
bevriesende van eenige onse officiers uuyt saken voirs. gemolesteert te wordene
tot zyne zynder huysvrouwe ende kynderen zeer grooten verdriete ende bedroeffenisse
ende noch meer zyn zal zoe verre$$ hierop onse gracien ende genade nyet $$ en
worde verclaert ende geextendeert zoe hij seght ons daerom oitmoedelic
biddende waerom zoe eest dat wij desen aengesien geneycht
wesende ter belen$$ des voirs. suppliants ende willende hem in dit stuck prefereren
gracie ende genade voer strangheyt ende rigeur van rechte hebben deselvenn
suppliant in gevalle als boven quytgeschouden ende geven ende geremitteert
schelden quyte vergeven ende remitteren uuyt sunderlinge gracien by desen
onsen brieven tfeyt ende ongeval boven gemelt misgaders alle offensive$$
ende breucke corporelle ende criminelle daerinne hy te saken van dien met
diesser aencleeft tefen ons ende justicie misdaen mach hebben ende
hebben hem als hieraff wedergestelt ende gerestitueert stellen weder
ende restitueren tot zynen goeden name fame ende geruchte in onsen voirs. lant
van brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheyden ende tot zyne
onverbuerden goeden in dyen hy eenige onder ons heeft gelyck ende
alder manieren zoe hy was voer de toecompste vanden voirs. feyte imponerende
hierop een eeuwich geswych onsen procureur generael van brabant ende allen
onsen rechteren justicieren ende officieren wye zy zyn satisfactie $$
ende beternisse ierst ende voer al geen de partye geinteresseerde indyen
noch nyet gedaen en zy ende eenige daertoe staet civilyck alleenlyck behoudelickdat den suppliant gehouden wordt + t voirs. feyt tegen ons te beteren civilyck
nae gelegenthyt vande saeken ende faculteyt van zijne goeden + met oyck te betalen
redelycke costen van justicien hierome alreede gedaen ende
te doene allet ter taxatien ende arbiterscepe van onse lieve
getrouwen die cancellier ende luyden van onsen raede in brabant die
daertoe gecommiteert en commmiteren by desen ontbieden da $$
ende bevelen den selven van onsen raede in brabant dat voer hen ge $$
deghene die daerom behoiren geroepen te zijne zij procederen wel e $$
dueghdelick tot verificatie ende interinemente van de voirs. onsen brieve n $$
interinement de voirs. suppliant gehouden zal zijn te suekene in onse
voirs. raide bynnen eenen halven jaere naestcommende op te $$
te verliesen deffect van desen ende dat gedaen ende de voirs. amende
civilen ende costen getaxeert ende betaelt zijnde in handen vanden ghene
van onsen ontfanger ende officiers diet behoiren zal de welcke ge $$
wordt daeraf ontfanck te maekene rekeninge bewijs ende reliqua te
tot onsen proffyte metten anderen penningen van zijne ontfange zy ende alle
onse rechteren justicieren ende officieren tegenwoerdich ende toecomende
stedehouderen ende eenyegelyck van hen besunderlick zoe hen toe behoeren
aengaen zal moegen doen laeten ende gedoogen de voirnoemde gregorius
fierlans suppliant van de voirs. onser gracien ende remissien ende van allen
inhouden van desen inde vuegen ende manieren voeren verhaelt
vredelick volcomelick ende eeuwelick genyeten ende gebruycken daerom $$
te doen noch te laeten geschieden nu noch in toecomende tyden aen $$
noch aen goet eenige hinder letsel oft moeyenisse ter contrarien
maer by alzoe zyn lyff oft eenige van zyne goeden nyet geconfisceert zijnde
daeromme gevangen gearresteert becommert oft beleth waeren dat zy die
seten ende stellen oft doen setten ende stellen tersont ende zonder vertiech tot
geheele ende volcommen delivrancie nyet tegenstaende dat tvoirs. feyt nyet
en is verjaert ende onsen ordinancien dyen aengaende gemarckt de wy den
suppliant mits der $$$ selfven vanden ongevalle nyet en willen te $$$
maer hebben deseelve desen aengaende gederogeert en derogeren bij desen
want ons alzoe gelieft ende ten eynde dat dit goet vast ende
gestadich blyve tot eeuwigen daghen zoe hebben wy onsen zegel
hier aen doen hanghen behoudemick in andere dingen onsen recht
ende eenen yegelycken tzyne in aleen gegeven in onse stadt
van bruessele inde maent van septembris int jaer ons heeren
duysent vyffhondert ende vyffenvyftich van onsen keysers
txxxvje ende van onsen rycke van castillien ende anderen $$$
txle op de plycke stont gescreven by den keyser in zynen
raide ende onderteeckent facuwez visa recepta
gecollacionaert ende bevonden accorderende
met zijnen originaele by my
n facuwez"
pardons,061.txt,"kaerle etc doen te wetene alle iegenwoerdige ende toecomende
dat wy ontfaen hebben die oetmoedige supplicatie van godevaert
van utthem arm scamel geselle inhoudende hoe dat hy suppliant omtrent
twee ende een halven jaeren geleden gecommen is ten huyse van aerden
aerts inden dorpe van leefdaele met veel goede gesellen daer
onder eenen mede was geheeten peeter van haren welcke voerscreven
peter ende den voerscreven suppliant met malcanderen eenen pot bier
oft meer gedroncken hebbende hebben begonst te speelen
ende te hutsen elcken slage om een ort stuvere ende
was geseeght soe wie vier oerden achter een e$ eerst
wondt van henbeyden soude een ort te vuen? geven
inden gelage vanden gemeyn gesellen zoe es gebuert
dat nae dien zy wat gespeelt hadden dat de voerscreven
suppliant tegen den voerscreven peeter verloe? vyf speelen ende
oerden ende heeft den selven suppliant het vyfste oert
den weert gegeven die siende de voirscreven pieter en
is daermede nyet tevreden geweest ende twee ons
$$ macht dat ort dat willen selver hebben siende
de voerscreven suppliant dat peeter soe qualycken daermede
te vreden was om alle twist te schouwen heeft
het voerscreven oert weder vanden weert gehaelt ende
de voern peter gegeven desen nochtans nyet tegenstaende
dat de voern suppliant hem het voerscreven oert gegeven
hadde dwelck hem nochtans nyet toe en behoerde
maer behoerde int gelach te comen als voerscreven es
zoe en heeft de voerscreven peeter nochtans nyet gelaten
te zweren noch te eevelen ende veel ongebonden
woirden te spreken de voergenoemden suppliant ziende dat het hem
nyet en baette al hadde hy hem het voerscreven oert laten
volgen zeyde tot den selven peeter haddic het oirt
weder ghy en soudet hemeer hebben doen toeghde
de voirnoemde peeter den suppliant dat ghelt seggende tot
hem suppliant sidy soe cloeck nemet waer op de selve
suppliant antwoirden het en es geen noot want myn en
staet gheen onleede aen mettien nam de voergenoemden
suppliant den pot metten bier ende woude zynder huysvrouwe
te drincken geven die aldaer by hem gecomen was
om hem te haelen alsoe zy verstaen hadde dat hy
woirden tegen eenige gecregen hadde ende de voers
peeter nam voir hem dat de voergenoemden suppliant hem metten
potte werpen wouden seggende totten suppliant ende swoer
by de macht soude ghy my met den pot worpen
ende metten selven woirden soe stack de selve peter
met eenen opsteker naden selven suppliant ende geraecte
hem op zyn scouder doer zynen rock maer en quetste
hem nyet alsoe den selven opsteker egheenen poent
en hadde de voergenoemden suppliant ziende dat den selven
peetre hem geerich was ende sonder twyfel van levende
lyf ter doot gebracht soude hebben indien hy hadde
geconnen is verhyt van woede gewoerden ende metter selver
hitte nam den voerscreven suppliant zynen opsteker ende stack
den selven peeter eenen steeck in zynen slincken arm als
dat hy bloede ende doen her stark de selve suppliant
ende geraecte noch den selven peeter omtrent zynen
herten van welcken quetsueren de voerscreven peter cort
daer d nae quam van levende lyve ter doot tercanse
van welcken feyt ende dootslacht de voern suppliant
hoewel de hy pays ende satisfactie gedaen heeft der
geinteresseerde partien beduchtende rigeur van iusticie
es hem geabsenteert vuyt onse landen vant brabant
hertochdom van brabant aldaer hy nyet soude
dorren wederom comen keeren hanteren noch converseren
zoe verre onsen gratie ende genade hier op verleent ende
gedeylt en wordde alsoe hy seeght ons omme deselve
zeer oetmoedeic biddende got eyst dat wy de saecken
voer screven overgemerct den selven godenaert van cottem
suppliant genegen wesende tot zynder bede ende supplianticatie
ende willende hem in dit stuck gracie ende genade boirden?
ende prefereren voer rigeur van iusticie zunderlinge tot
desen onsen blyder incompst in ons stadt van antwerpen
hebben inden gevallen als voven vergeven quytgescolden
ende geremitteert vergeven schelden quyt ende remitteren
vuyt onser sunderlinge gracie medts desen onsen brieve tfait ende
dootsclacht boven verclaert mistsgaders allen peynen
ende? bruycken corporelle ende criminelle daer inne hy
vuyt cansen van dien mit datter aencleeft feyten ons
ende iusticie mesdaen ende mesbruyct mach hebben
ende hebben hem als te desen wedergestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren midts desen onsen voerscreven brieve
tot zynder goede fame name ende geruchte in onsen voern
landen ende hertochdom van brabant ende allen anderen onsen
landen ende heerlicheden ende tot zynen onverbuerden goeden
indien hy enige heeft gelyck ende in alder manieren als
hy was voer die toecompste vanden dootslacht voerscreven
imponerende hier op eeuwich zwigen ende scilencie onsen procureur
generael van brabant ende allen anderen onsen rechteren iusticieren
ende officieren wyen zy zyn satisfactie ende beternisse
eerst ende voir alle werck gedaen der geinteresseerde partyen
indien die noch nyet gedaen en zy ende eenige daer toe
dient civilick alleenlyck behoudelycken oick dat de
voirnoemdesuppliant gehouden sal zyn den voerscreven dootslach civilick
tegens ons te beteren nae gelegentheyt vande saken
ende de faculteyt van zynen goeden ter ordonnancie ende taxatie
van onsen lieven ende getrouwen die conchelier ende
luyden van onsen rade in brabant die wy daer toe
committeren ontbieden daer om ende bevelen den selven
van onsen rade in brabant dat voer hemlieden geroupen
die ghenen dier behoeren geroupen te zynen zy procederen
wel ende duechdelyc ter verifficatie ende interinemente
van desen voerscreven brieve nae hueren vorme ende inhouden
ende ter taxacie vanden voirnoemdecivile boete ende dat
gedaen ende de selve civile boete getaxeert betaelt
ende volcomen zynde in handen vanden ghenen van onsen
ontfangers oft anderen onsen officier dient behoeren
sal die daer van gehouden sal wesen rekeninge bewys
ende relcka te doene tonsen proffyte metten anderen
penningen van zynen ontfange zy onsen drossat van
brabant ende allen anderen onsen ende der smaelre heren
rechteren iusticieren ende officieren tegenwoirdich ende
toecomende dient dit aengaen ofte aenroeren sal
moigen? hueren stedehouderen ende eenyegelyck van hen
by sonder zoe hem toebehoeren sal doen laten ende
gedoogen den voern godenaert van cottem suppliantiant
van desen voerscreven tegewoerdiger gracie remissie ende
pardoene ende van alden inhouden van desen inder voegen
ende manieren voeren verhaelt rustelic vredelick volcommelic
ende eeuwelic genyeten ende gebruycken zonder hem
te doen oft te laten geschien nu noch in toecomende
tyden eenich hinder stoot letsel ofte moyenisse aen
lyve noch aen goeden ter contrarien in eeniger manieren
maer indien zyn lyf oft eenige van zynen voerscreven
onverbuerden goeden zo voerscreven es daer omme namaels
gevangen gearresteert ofte becommert waeren dat
zy die stellen ende setten oft doen stellen ende setten
terstont ende zonder vertreck tot geheele en volcoome deliverancie
want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit goet
vast ende gestadich blyven tot eeuwigen dagen soe hebben
wy den zegel daervan onse heere ende grootvader die
$$ ende wy duerende den tyt van onser ombejaertheden
gebruyckt hebben hier aen doen hangen behoudelycken
in anderen saecken ons recht en eenyegelycken tzynen
in allen gegeven in onsen voirnoemdestat van antwerpen
in de maent van februario int jaer onsser heeren duysent
vyfhondert ende veerthiene . aldus stont gescreven
boven opte plycke by mijnen heere den prince in
zynen rade ende geteekent haneton ende noch
visa
gecollationeert ende bevonden accorderen
metten originalen by my
xxx handtekening"
pardons,097.txt,"remissie
albert ende isabel clara eugenia etc.
doen te wetene allen tegenwoerdige ende toecomende dat wy ontfangen
hebben die supplicatie van valerius morentorff jonckman ende
ingeseten poirter onser stadt van antwerpen inhoudende
dat hy hem tot nochtoe sonder jactantie gesproken stille ende
degelyck heeft gedragen ende synen cost gewonnen met maeckelaerdye
daermede oock hy syne ouders midts hun ouderdom ende sobere middelen
oock eensdeels heeft moeten onderhouden gelyck eenen soen schuldich
is aen syne ouders te doen nu eest soo dat den 26en may 1614
de suppliant met wylen peeter verstraten syreeder heeft op het
kiel buyten antwerpen gedroncken in een herberge ende alsoo
de voirs. peeter verstraten opde coussens des suppliants ende
anderssints eenich bier hadde gestort, soo syn tusschen hun
eenige woerden geresen, dwelck by het geselschap inde camer
wesende is geslicht sulcx dat sy den peys hebben begonst
te drincken ende alsoo de suppliant den pot metten biere opden
dryvoet neder stuycte soo is by ongevalle gebeurt datter
eenich bier is gestort opde cleederen vanden voors. vander
straten daerdoer de voors. verstraten seer is gestoort
geweest ende nyettegenstaende dat den suppliant hem excuseerde
van dat sulcx onwetens was gedaen ende sonder eenige quade
meyninge soo heeft nchtans de voors. verstraten blyven
persisteren synde buyten huyse geloopen hem suppliant uuytroepende
om te vechten met eenen blooten opsteker inde handt tot
diversche reysen wachtende hem suppliant aende doere ende alsoo
de suppliant gheen voirder verdrach en conste genemen soo is
hy oock uuytgecomen alswanneer de voors. verstraten
hem met synen opsteker heeft gequetst in sijn rechte borst
tot in sijn loose waerdoer de suppliant tot syne nootelijcke
defensie naer den voors. verstraten oock heeft gesteken
sulcx dat den voors. verstraten aldaer is doot gebleven
tot des suppliants groot leetwesen midts dat hy gheen querelen
en sochte dwelck oock wel wetende de weduwe vanden
voors. verstraten midtsgaders de naeste vrienden van syne
kinderen hebben met den suppliant veraccordeert ende hen allen
tselve vergeven maer evenwel vreesende het rigeur van
justicie soo en heeft de voors. suppliant hem nyet derren bloot
geven maer heeft hem moeten houden op het gewyde
consumerende sn selven oock tot groot achterdeel vanden
ouders des suppliants die welcke hy ondertusschen nyet en can
assisteren heeft ons daeromme die suppliant oitmoedelyck
gebeden dat ons soude gelieven hem tvoors. feyt te vergeven
met quytschellinge van alle penen criminele civile ende
mixte midts syne sobere middelen ende hem daerop te doen
depecheren brieven in forma soe eest dat wy de"
pardons,311.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen iegenwoirdigen ende toecomende dat
ontfaen hebben die oetmoedige supplicatie van henrick de mol arm
scamel hantwerker inhoudende hoe op de kermesse dach desen onsen stede van
bruessele naer noene den xiiien dach van meye xvc xxxii de selve suppliant
commende van bruessele voirs. mit eenen genaempt willem de slachmolder om
te huldenberge naer huys te gaene te voete hebben gemoet ontrent den
gerechte vander vuure twee muelders knapen die te peerde waeren deen
genaempt franchen de vadder ende dandere heyn de holeer die naeden suppliant ende
zijnen geselle quamen gereden furieliselyck vragende wat zij hebben
wilden ende wat hem gebrack daerop de geselle vanden suppliant
antwoerde wat zy daer mede te doene hadden ende dier gelycke soe datter
woerden geschieden onder elcanderen ende om twist te scuwen es de suppliant
ende zyn geselle huerlieder weeche gegaen recht naer huys ende de voirnoemde
muelder knapen zyn henlieden nae gereden naer henlieden roepende ende
cryschende mit hooger stemmen soe dat zij hen achterhaelden dwelck
ziende de suppliant ende dat zy nyet voerby en consten geraken sonder hem te
werene heeft genomen een pycke die hy hadde ende daermede geslagen den
voirnoemde francen de vadder muelder knape vijf of sesse slagen dat hy ter
eerden viel ende gaf hem een cleyn wonde mitten selven slagen op zyn hooft
ende es voert zynen wech naer huys gegaen ende de voirs. francen de
vadder opgestaen zynde es zynder veerde gegaen sonder werck te maken
vander voirs. quetsuere ende en heeft se metwel doen meesteren ende
cureren in zulcker wijs dat hy by faulte van meesteren quaet gouvernement
ende anderssins ontrent vierthien dagen daer nae gevaeren es van levende
lyve ter doot ende hoewel de suppliant geen twist en sochte noch oyck
nyent yemant en meeseyde noch en misdede maer hebbende altyts peyselyc
geleeft ende pays mit partie gemaict dies nochtans nyetmin vresende
rigeur van justicien heeft hem geabsenteert uuyt onsen lande ende hertoochdom
van brabant alwaer hy niet vryelyck s en sal derren wederkeren
hanteren noch frequenteren tenzij onse gratie ende genade hem hierop
verleent worde alsoe hy seyt ons daerom oetmoedelyck biddende
soe eest dat wy desen aengesien compassie ende medelyden hebbende
mitten voirs. suppliant ende willende hem in desen gracie ende genade
prefereren voer rigeur ende strangheyt van justicien hebben den selven
suppliant inden gevalle als boven quytgescholden ende vergeven schelden
quyte ende vergeven uuyt onser zunderlinger gracien mits desen den dootslach
boven verclaert mitsgaders oyc alle peyne ende amende corporele ende criminele
daer inne hij uuyt saken van tgunt des voirs. es iegens onse hoocheyt
ende justicie eenichssins mach hebben ontgaen ende hebben hem dy en
aengaende gerestitueert ende gestelt restitueren ende stellen by desen tot
zynder goede fame ende name in onsen voirs. lande ende hertoochdom van
brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheden ende tot zyne
goeden nu tertyt nyet geconfisqueert zijnde soe verre daer eenige waeren
imponerende hierop een eeuwich zwygen onsen procureur general ende allen
anderen onse rechteren justicieren ende officieren ons voirs. lants van
brabant hoedanige die zyn oft wesen mogen satisfactie nochtans eerst
ende alvoren gedaen der partie geinteresseerde soe verre die nyet gedaen
en waere civilyck alleenlyck behoudelyck nochtans dat hy gehouden
wordt tselve feyt iegens ons te beteren civilyck naer de gelegentheyt
vander sake ende faculteyt van zynen goeden ende daerenboven te betalen
ende te reffonderen die redelycke costen van justicien daeromme gedaen ende
naergevolght indyen datter eenige geschiet zyn ter taxatie ende
# sy hieraf verantwordt
byden ontfanger vanden
exploiten
arbiterscepe van onsen lieven ende getruwen den cancellier ende luyden
van onsen raede in brabant die wy daer toe committeren ontbieden daeromme
ende bevelen den voirs. onsen cancellier ende luyden van onsen raede in brabant
dat voer henlieden geroepen die gene die daeromme behoiren sullen geroupen
te zyne zij procederen ende doen procederen wel ende duechdelyck totter
verificatie ende interinemente van onsen iegewoirdigen brieve nae$
huere forme ende inhouden ende ter taxatie ende arbiterscepe vanden amende
civile ende costen van justicien voerscreven ende welck interinement de
voirnoemde suppliant gehouden sal zyn in onsen voirs. raede te versoucken binnen
eenen jaere naer date van desen opte pene van te verbeuren deffect der selver ende
dat gedaen ende de voirs. amende civile getaxeert gearbitreert ende betaelt
zynde in handen van onsen ontfanger diet behoiren sal die gehouden wordt
daeraf onrfanck te maken rekeninge bewys ende reliqua te doene tonsen
prouffyte mitten anderen penningen van zynen ontfange zy onsen drossaet van
brabant meyer van loeven amman van bruessel marcgrave van antwerpen
ende allen anderen onsen en onser vasallen of smaelre heeren rechteren justicieren
ende officieren ons voirs. lants van brabant ende van overmaze hoedanige die
zyn of wesen mogen iegewoirdich ende toecomende hueren stedehouderen ende
elck van hen soe hem toebehoiren sal den voirs. suppliant van dese onse gracie ende
remissie ender manieren voirs. rustelyck ende paisivelyck doen ende laeten
genyeten ende gebruycken sonder hem te doene noch te laten geschien nu
noch in toecomende tyden in lijve noch in goede eenich hynder letsel oft
moeyenisse ter contrarien maer indyen zyn lyf of eenige van zyne onverbuerde
goeden daeromme gevangen becommert of gearresteert waeren dat zy die terstont
stellen of doen stellen tot volcommen delivrancie want ons alsoe gelieft ende ten
eynde dat dit goet vast ende gestadich blyve teeuwigen dagen soe hebben
wy onsen zegel hieraen doen hangen behoudelyck in andere saken ons recht$
ende een yegelyck tzyne in allen gegeven in onse stede van bruessel inde
maent van novembre int jaer onsheeren duyst vyfhondert ende
achtendertich van onsen keyserycke txixe ende van onsen rycken van
castillien ende anderen txxiiie aldus stont gescreven opte plycke
byden keyser in zynen raede ende geteekent verreycken noch stont
gescreven opte selve plycke visa registratta
ghecollacionneert tegens
doriginale brieven by my
decock"
pardons,288.txt,"kaerle etc. doen condt allen luden nu ende naemaele wesende
dat wy ontfangen hebben die oetmoedighe supplicatie van machiel
van bacx ingeseten poirtere onser stadt van leuwe inhoudende
hoe dat hy suppliant op sinte pauwels dach lestleden tsavonts ontrent
thien uren gaende nae huys is neder geseten op een bancke
staende voire der voirs. onser stadt wynhuys ende heeft tselve
huys overe sien sitten eenen genoempt andries vander linden zone
cristoffels vander linden den welcken hy gevraeght heeft oft
hy geseeght hadde dat hy hem suppliant hadden doen lopen ende dat
hy hem nyet en hadde dorren wederstaen dwelck die suppliant den
voirs. andriese vraeghde om dat hem tselve ten scholieren van daer
hy quam geseeght was dat die selve andries hem des hadde
gejactiteert ende is alzoe doe voirs. andries opgestaenen bekennende
tselve geseeght te hebbene ende dat hy daer innen noch persisteerde
soe dat hy alsdoen beyde hen messen uuyt getoghen hebben sonder
nochtans dat enighe slagen ter stont daer nae gevolcht zijn ende de
dienare vanden suppliant daer commende ende ziende zijnen meestere
mitten blooten messe heeft hy tegen de voirs. andriese geslagen
ende die suppliant meynende zijnen dienare bistant ende behulp te doene
soe is die voirgenoemden cristoffel vander linden vadere vanden voirs.
andriese uuyt zijnen huyse gecomen ende heeft den suppliant aenveerdt
ende tegen de erde geworpen ende en wist die suppliant nyet oft
die selve christoffle een corte dagge gelijck hy gewoenlyck was te
dragene bereet hadde oft nyet zoe dat die suppliant beduchtende het
quaetste heeft den voirs. cristoffel int aencomen ende worstelen
gegheven twee quetsueren in zyn hooft ende een in zynen voet van
welcke quetsueren besundere vander quetssuere inden voet soemen
seeght is die voirs. cristoffele van lijve ter doot gecomen wyers
ziele god ontfermen wille ende by alzoe die voirs. cristoffele
nae dien hy die voirs. wonden ontfangen hadde gade geslagen
ende in tyts verbonden hadde geweest hy en zoude daer aff byden
hulpen van god nyet gestorven hebben zoe die gebueren daerontrent
woenende weten te verclaren want die huysvrouwe van den
aflivigen wel by drancke ende in huere huys sulcke regiment was
dat daer vier noch vlamme keerssen eyeren noch werck te gecrigen
en was om den aflivigen te vermakene maer moesten tselve gaen
halen ten huijse van hueren gebueren soe dat hy wel een ure sat en
bloede in sulcker vuegen dat die gebueren hem te hulpe comende
considereerden dat hy hem in effecte doot gebloedt hadde ende
hoewel die voirs. suppliant ter causen vanden voirs. dootslage inder
manieren als boven gebuert der partie interesseerde satisfactie
gedaen ende geconteert heeft gehadt soe en heeft hy hem
nochtans beduchtede rigeur van justicien nyet dorren houden in onsen
voirs. stadt van leeuwe noch binnen desen onse lande van brabant
maer hem vandaer geabsenteert ende en zoude aldaer nyet weder
dorren keeren hanteeren noch converseren tenwaere dat hem tvoirs.
delict ende mesuz by ons vergheven ende geremitteert waere ende
hem daer op verleent onse oepenen brieven van remissien in
behoirlycker formen ons mits dien daeromme zeere oetmoedelyck
biddende waerom soe eest dat wy desen aengesien geneycht
wesende ter beden vanden voirs. suppliant ende willende hem in desen
prefereren gracie ende genade voire righeur van rechte hebben den
selven suppliant by advise van onse zeere lieve ende beminde zustere
die coninghinne douaigiere van hongrien van boheme etc. voere ons
regente ende gouvernante van dese onse lande van herweertsovere
inden gevalle als boven quytgeschonden geremitteert ende vergeven
ende uuyt zunderlinger gracien schelden quyte remitteren ende vergeven
by onsen tfeyt ende den dootslach daer aff boven mentie gemaect
is mitsgaders alle peyne ende offensien corporele ende criminele
daer inne hy ter saeken van dien zoude mogen gevallen zyn ende
tegens ons ende justicie misdaen hebben stellende hem dien
aengaenen tot zijne goeden name fame ende tot allen zynen goeden nyet
verbuert zynde op dat hy eenighe hebbe hem voirts restituerende
tot onser voirs. stadt van leuwe ende lande van brabant ende
anderssins soe hy was voire die toecompste vanden voirs. feyte
ende dootslage imponerende hier op een eewich geswych ende
scilencie onser procureur general in brabant onsen meyere van thienen
ende van leeuwe ende allen anderen onsen ende onser vassallen
rechteren officieren ende dieneren dien dit eenichssins aengaen sal
moghen satisfactie nochtans gedaen zijnde der partyen geinteresseerd
opdat die nijet gedaen en zij ende eenighe daer toe staen civilyck allenlyck
behoudelyck oick ende in desen verzien dat die voirs. suppliant sal
gehouden zyn tvoirs. feyt aen ons te beteren ende dat civilick alleenlyck
ende insgelycx te betaelene die redelycke costen van justicien hier
om gedaen oft te doene al ter arbitrague ende taxatien van onsen
lieven ende getrouwen die cancellier ende luden van onsen raede
geordineert in brabant die wy daer toe comitteren by desen ontbieden
daerom ende bevelen den selven onsen cancellier ende anderen
van onsen voirs. raede dat geroepen voer hen die ghene die
daertoe behoiren geroepen te zyne zy procederen wel ende
getrouwelyck totten interinemente ende verificatien van desen
ende totter taxatien ende moderatien vanden voirs. civilder
beternisse ende costen van justicien welcke interinemente
die voirs. suppliant sal schuldich zyn te versueckene ende hem $
#sy hieraff verantwordt
byden ontfanger vanden
exploiten
te preseenteren in onsen voirs. raede binnen eenen jaere naestcomende
opte pene van te verbuerene deffect van desen ende dat gedaen
ende die voirs. civile beternisse getaxeert wesende ende betaelt
in handen vanden gheenen van onsen ontfangere dien dat behoirt
die welcke gehouden wordt tot onsen behoeff daeraff rekeningen
bewys ende relicqua te doene soe dat behoirt zy ende voirts
alle andere onsen richteren ende officieren mit oock vanden smalen
heeren onsen voirs. lants van brabant dien dit aengaen sal
moghen den suppliant van deser onsen gracien quytscheldinghe ende
remissien inder manieren boven vercleert doen laten ende
gedooghen peyselyck vredelyck ende euwelyck genyeten ende
gebruycken sonder hem daer inne te doene oft te laten geschieden
in zynen lijve oft goede eenighen hinder stoot oft letsel ter
contrarien ende by alzoe hy oft zyne voirs. goeden ter zaken
van desen nu oft in toecomende tyden gecommert gevangen oft
gearresteert wordden die selve terstont ende sonder vertreck
stellen ende stellen doen tot volcomender delivrancie ende ten
eynde dat dit vast en gestantich blyve tot euwyghen dagen
hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen behoudelyck
nochtans ons in anderen dingen onsen rechteren ende anderen
hueren rechten in allen gegheven in onsen stadt van bruessele
inde maent van september int jaer onsheeren mvc xxxvii
van onsen keyserycke txviii ende van onsen rycken van
castillien ende andere txxiie aldus stont gescreven opte
plycke byden keyser in synen raede ende geteekent
dublioul noch stont gescreven op te selve plycke visa recepta
ghecollacionneert tegens
doriginale brieven by my
decock"
pardons,143.txt,"remission pour gerard poulet
philppes etc. scavoir faisons a tous
presents et a venir qu’avons receu l’humble
supplication de gerard poulet contenant qu’au
jour de la sainte magdaleine l’an seize cent
vingthuict estant a galmare terroir
de la ville et franchise terhulpen, en la
taverne dite de materne, y sont arrivez
quattre freres appellez de surnom les
bodavignis, et y ont beu parensemble
quattre ou cinq pots de bierre estans
bons amis, et le fils de la maison beuvant
avecq eulx. et comme il ne voulut rien
payer, mais print querelle contre un
aultre rompant les plats de terre
jusques a cincq, le suppliant sest mis entre
deux pour empescher du mal, ce que voians
lesdicts quattres freres sont venuz avecq espee
et fourche disans du suppliant a nous ce
bougre icy quoy qu’il n’avoit querelle avecq
personne et l’ont assailly par deux le
blessant en deux endroicts a la teste
ce que sentant et voyant son sang si inocente-
ment espandu, leur a plusieurs fois prie
de le laisser aller, mais en vain, crians et
jurans de le vouloir tuer comme ils tas-
choient d’effectuer de plus en plus. cause
quele suppliant se voiant tellement oultrage
jusques a la mort a este force de tirer son
cousteau pour la deffence necessaire de sa
vie, avecq lequel se servant contre les outrages
desdits quattre freres il auroit donne deux coups
a un d’iceux appelle lambert dont il est alle
de vie a trespas le septiesme jour apres l’ayant
devant sa mort pardonne au suppliant
comme se voit par l’accord en estant , comme
aussy plusieurs poincts demonstrans a loeil
combein le suppliant est excusable en cette,
ce que considere et que ledit accord y y est
ensuivy, ledit suppliant prioit treshum-
blement pour la passion et mort de notre
seigneur jesu christ qu’il nous pleust luy par-
donner ce qu’il at mesuse en ce que dessus
et luy en faire depescher nos lettres de remission
a ce servantes pour ce est il. que nous
le choses dessusdictes considerees et surce eu l’advis
du mayeur de la franchise terhulpen, audit gerard
poulet suppliant inclinans favorablement a
sa dicte supplication et luy veuillans en ce
preferer grace et misericorde a la rigeur
de justice avons au cas sus dict quitte remis
et pardonne, quittons remettons et par-
donnons de grace especialle par cettes le cas
et homicide dessusdict avecq toutte peine
et amende corporelle et criminelle en
quoy pour cause et occasion d’icelluy cas il a
et peult avoir mesprins ou estre encouru
envers nous et justice, et l’avons quant
a ce restitue et restituons par cettes
a ses bonne fame et renommee en notredit
pays de brabant et par tous ailleurs et
a ses biens non confisquez s’ancuns y en a,
ainsi quil estoit avant l’advenue dudit
cas, imposant sur ce silence perpetuelle a
notre procureur general et a tous aultres
noz justiciers et officiers quelz conques
et aussi a ceux de noz vassaulx, satis-
faction preallablement et avant toute
oeuvre faicte a la partie interessee si
faite elle n’est et aucune y chiet civi-
lement tant seulement pour veu quele
dict suppliant sera tenu d’amender le dict
cas envers nous civillement selon l’exigence
du cas et la faculte de ses biens et aussi
de payer les fraiz et mises de justice, le
tout a l’arbitrage et tauxation de noz tres-
chers et feaulx les cancellier et gens
de notre conseil en brabant que nous
commettons a ce. si mandons et commandons
a nosdit cancellier et aultres gens de
notredit conseil que appellez ceux qui pource
ce feront a appeller ilz procedent bien
et deuement a la verification et interine-
ment de ces presentes et a l’abitrage et
tauxation desdites amende fraiz et mises
de justice ainsi quil appartiendra, lequel
interinement ledit suppliant sera tenu de re-
querir et soy presenter en personne en notre dit
conseil endeans six mois prochainement
venants et ce faict et le dicts amende
civile fraiz de mises de justice tauxez mo-
derez et payez et la et ainsi qu il appar-
tiendra, ils et tous aultres nos justiciers
et officiers et aussi ceux de noz vassaulx
facent f seuffrent et laissent le dict
suppliant de notre presente grace remission
et pardon selon et par la forme et ma-
niere que dict est, paisiblement plainement
et perpetuellement jouyr et user sans en
celuy faire mettre ou donner ne souffrir
destre faict ouis ou donne ores ne pour le
temps a venir en corps ne en biens quelque
destourbier ne empeschement au contraire,
ains si son corps ou aulcuns de sesdicts biens
non confisquez estoient ou sont pour ce prins
arrestez ou empeschez, les mectent ou facent
mettre incentinent et sans delay a pleine
delivrance car ainsi nous plaist il, et afin
que ce soit chose ferme et stable a tousiours
nous avons faict mettre notre zeel a ces pre-
sentes saulff en aultres choses notre droict
et aultruy le sien en tout. donne en
notre ville de bruxelles au mois de febvrier
en l’an seize cent et trente et de noz reg-
nes le neufiesme, embas sur le ply estoit
escrit par le roy, et soubsigne steenhuyse."
pardons,124.txt,"kaerle etc onsen lieven ende getrouwen riddere heeren ieromme
vander noot cancellier ende den anderen luden van onsen raide in
brabant geordineert saluyt ende dilectie. wy hebben
onfangen die oitmoedige supplicatie van henricke loys
bogemakere in onser stadt van loeven inhoudende hoe dat
hy inde maent van meye int jair xvc negenthiene
lestleden heeft van ons vercregen onse oepene brieven van
remissien van zekeren dootslage by hem geperpetreert inden
persoen van wylen a$$de vander meeren welcke brieven
van remissien die suppliant versocht heeft gehadt
geinterineert te hebbene ende alsoe die suppliant
int vercrygen vanden voirs. onsen brieven van remissien
geomitteert heeft te kennen te gevene dat hy voirtyden noch
eenen dootslach geperpetreert hadde inden persoen van
wylen cornele van testelen dair af hy oick onse brieve
van remissien vercregen heeft inde maent van januario
inden iaire vyfthienhondert elfve lestgeleden ende
die selve doen interineren soe dat behoirde hoe wel
nochtans hy tselve nyet en heeft verswegen dan alleenlyc
wyt sympelheyden meynende dat van egheenen noode
en hadde geweest mits dat hy die voirs. onse andere
oepene brieven van remissien hadde geobtineert nietemin
beduchtende dat onder tdecssel van dien hem int interinement
van desen onsen opene brieven soude mogen gemaict
wordden * gere$icieert oft sureptys vercleert dwelck hem * tussenvoegsel, zie verder
soudet comen tot grooten achterdeele alsoe hy seeght
soe heeft hy ons oitmoedelyc gebeden hem te willen
verleenen onse oepene brieven van ampliatien waerom
soe eest dat wy desen aengesien u ontbieden ende bevelen
by desen dat soe verre u blycke van onsen voirs. voirgaenden
oepene brieven van remissien byden suppliant geobtineert
ende dat die oick geinterineert zyn als voire verclaert is
ghy in dien gevalle ten versuecke vanden suppliant
procedeert ende doet procederen totter verificatien ende
interinemente der voirs. onsen lester brieven van
remissien in alle der manieren ende gelyck ghy hadt
mogen doen in dien die suppliant vanden voirs. voirgande
dootslage ende brieven van remissie hadde te kennen
gegeven ende doen stellen in onse leste brieven van
remissie willende ende verclarende dat tselve
* swarich$ oft weyger ende dat zyn remissie soude mogen worden
verswigen den suppliant egheen preiudicie oft achterdeel
en drage ende soe verre des noet zy hebben hem
dat vergeven ende vuyt onser zunderlinger gracien dair
af gereleveert by desen want ons alsoe gelieft
gegeven in onser stadt van bruessele vierthien dagen
in meye int jair onss heeren duysent vyfhondert
ende twintich ende van den anderen castillien van
leon etc tvyfste. aldus stondt onder gescreven
byden coninck tuwer relatien ende gheteekent
h de hane
gecollacioneert ende bevonden accorderend
metten originale by my"
pardons,254.txt,"kaerle etc. doen te weten alle ieghewoirdigen ende toecommende
dat wij ontfangen hebben die oetmoedighe supplicatie van jan van baeck
arm schamel arbeyder belast met wyff ende kinderen woenende binnen
onser stadt van antwerpen inhoudende hoe dat hy suppliant op ten
dertichsten dach der maent van augusto anno vierendertich lestleden
sittende singen voer zyn duere oft huys gestaen binnen der selver
onser stadt op de ossemerct tsavonts omtrent den neghen oft thien
ueren soe is by hem met eenen grammen moede gecomen clement
vander hagen vraghende oft hy suppliant soe songe tot zynen spyt
de suppliant antwoirddende neen zeyde wat zoude ick dat doen
hadde ick wyn ick en soude u geen bier schincken ick en zy $
man nyet die ghy suect hier mede de de voirs. clement nyet te
vreden wesende zeyde dat zal u noch desen avont ten etter e$
ten bloede vuytzweren met dien eenen opstekene oft dagge
vuyttreckende ende den suppliant incomende soe track d$
suppliant insgelycx syn lanck mes daermede metten platte$
den selven smytende opdat hy hem alsoe van hem keeren zoud$
ende de voirs. clement persevererende in zyn quaet opset en$
den suppliant meer ende meer incomende zoe heeft de suppliant
zyn mes ewech geworpen als den selven egeen quaet wille$
ende heeft den selven onder die voeten oft inde gote geworpen
seggende siet clement indien ghy my zoe verre hadt zoudt
my myn lyff nemen dwelck ick u nyet en begeert te doen
maer staet op ende gaet in u huys ende liet den selven als$
gaen hier mede de voirs. clement noch nyet te vreden wesen$
is daer tegen over in zyn huys geloopen ende heeft gebrocht
een ander mes als een brakevelder oft hesse daermede
wederom byden suppliant comende geloope, ewech gegaen zy$
ende den selven van zynen lyve meynende te evelen gaff de$
selven twee wonden deenen in zyn voerhooft ende dander $
zyn corterebbe zoedat den noot den suppliant bedwanck a$
egheen lanckmes meer hebbende te nemene eenen opstek$
daer mede hy den voirs. clement alleenlyck eenen steec$
duer tdicke van zynen beene gegeven heeft ende zyn alsoe
van malcanderen ghescheyden tot des anderen daechs
soe dat de voirs. clement doen bat bedacht zynde ende
zyn onrecht wetende seyde ick wilde wel een bevaert
te roome gedaen hebben ende dat ick nyet gedaen en
hadde dat ick gedaen hebbe daer nae aenden suppliant
sendende twee goede mannen die de selve questie oft
gevecht doen op namer vierthien daghen dwelck de
suppliant gheerne als eghee, moeyte sueckende dede end$
de selve vierthien daghen gheexpireert zynde heeft hem duer
tweede versueck andere vierthien daghen geaccordeert
ende opgegeven maer bynnen de selve leste vierthien daghen
wesende omtrent den drye weken soe is de voirs. clement by
quader verwaringen oft versuymptheden als te presumeren
is aflyvich gewordden dwelck den suppliant vuyt gronde
zynder herten leet is hebbende daerom aende naeste mans
bloede desselfs clemens naeder costuymen aldaer vanden selven
onghevalle gesoendt ende peys gemaeckt alzoe hy suppliant
seeght ons daerom zeer oetmoedelyck biddende om onse
openen brieven van gracien ende remissien in behoirlycker
formen waeromme zoe eest dat wy die zaken
voirscreven overghemerct den voirn. ian van bavele
suppliant ghenegen wesende tzynder beden ende begherten ende
hem willende in dezen gracie ende ghenade prefereren voer
rigeur ende stranheyt van iusticien hebben in den gevalle
als boven vergheven quytgescolden ende gheremitteert
vergheven quytscelden ende remitteren vuyt sunderlinger
gracien midts desen onsen brieve sfeyt ende manslach
boven geruert midtsgaders alle peyne boete ende bruecke
corporelle ende criminelle daeromme hy ter causen van dien
met desser aencleeft misdaen ende mesbruyckt mach hebben
tegens ons ende iusticie ende hebben hem als hier aff
wederom gestelt ende gherestitueert stellen weder ende
restitueren tot zynen goeden name ende fame in onsen lande
ende heerlicheden besundere in onsen lande ende hertochdom
van brabant mitsgaders tot zynen onverbuerden goeden indien
hy eenighe heeft alsoe hy was voer de toecompste vander
voirscreven manslach imponerende hier op een eeuwich
zwyghen ende silencie onsen procureur generael ende allen
anderen onsen rechteren iusticieren ende officieren wyen
zy zyn satisfactie ende beteringhe eerst ende alvoeren
gedaen der geinteresseerde partie indien die noch nyet
gedaen en is ende eenighe toe staet civilyck alleenlyck
behoudelyck dat de voirn. suppliant gehouden wordt tselve feyt
teghens ons te beteren oyck civilyck naer de ghelegentheyt
vander mesdaet ende faculteyt van zynen goeden ende oyck
te refonderen ende betalen die redelycke costen van iusticie
indien hier omme eenighe gedaen ende naegevolght zyn allet
ter taxatie ende arbitraerscepe van onsen lieven ende
ghetruwen die cancellier ende die luyden van onsen raede in
#
sy hier af verantwordt
byden ontfanger
vanden exploiten
brabant die wy daer toe committeren ontbieden daerom ende
bevelen den selven van onsen raede in brabant dat woer hen geroep$
die ghene dier behoiren gheroepen te zyne procederen w$
ende dueghdelyck tot verifficatie ende internemente van
desen onsen brieve ende tot taxatie ende arbitraerscepe
vander amende civile ende costen avn iusticien welck
internement hy suppliant gehouden sal zyn te versuecken
binnen eenen iaere naer datum van desen opde verbuerte van
te verliesene deffect der selver ende dat gedaen ende de
voirs amende civile ende costen getaxeert ende betaelt
zynde in handen vanden ghenen van onsen ontfangheren ende
officier dient behoiren sal dewelcke gehouden werdt da$
aff ontfanck te maken rekeninghe bewys ende reliquate
doene tot onsen prouffyte metten anderen penningen van zynen
ontfanghe zy ende allen anderen onsen rechteren iusticier
ende officieren tegewoirdich ende toecomende hueren
stedehouderen ende eenen ieghelycken van hen besundere so$
hem toebehoiren sal doen laten ende gedoogen den voirn.
jan van bavele suppliant van dese onse gracie remissie
quytscheldinghe ende pardoene ende van allen den inhouden
van desen inder vuegen ende manieren voeren verhaelt
rustelyck vredelyck volcomelyck ende euwelyck ghe$
ende ghebruycken sonder hem te doenen noch te laten gesch$
nu noch in toecomende tyden aen lyff noch aen goet eenich
hinder letsel oft moyennisse ter contrarien maer by alsoe
zyn lyff oft eenighe van zynen goeden nyet geconfisqueer$
zynde daeromme gevangen gearresteert becommert oft bel$
waeren dat zy die stellen ende doen stellen terstont ende
zonder vertreck tot gheleelder delivrancie wanttet ons
alsoe ghielieft ende ten eynde dat dit goet ende gestad$
blyve tot eeuwighen daghen zoe hebben wy onsen zeghel hier
aen doen hanghen behoudelyck in anderen zaken ons r$
ende een ieghelyck tzyne in allen ghegeven in ons$
stadt van bruessele inde maent van octori int iaer
onssheeren duysent vyffhondert vyff ende dertich van
onsen keyserycke tsestienste ende van onsen rycken van
castillien ende andere txxe aldus stont ghescreven op
plycke byden keyser in zynen raede ende geteeke$
i de cock visa recepta
ghecollacionneert tegens
doriginale brieven by my
decock"
pardons,132.txt,"remissie van dootslage voer gielise
vanden gooren
kaerle etc. doen te wetene allen lieden jegewoirdige
ende toecommende dat wy ontfaen hebben die oitmoedige
supplicatie van gielyse vander gooren van onse stede van
bruessel inhoudende hoe dat omtrent ses jaeren geleden es dat de
suppliant hem vant ten huyse van marten de zaghere inder
selver onser stadt die welcke hiel herberghe ende
openbaer bordeel inde stoove van jherico met hem
was henneken vanden driele die welcke int selve bordeel
verselscapt waren metten voirs. merten weert aldair in een
camere met eenige meyskens drinckende ende makende
goede chiere ende alsdoen quam aldair een genaempt jan
de busschere oick van onse stede van bruessele verselscapt
met twee gesellen met hem wel spade ten voirs. huyse
vanden selven merten cloppen aende duere om drincken te hebben
welcke merten hen antwoirdde datter gheen bier en was
ende dat vele te spade was wair op de voirs. jan de
busscher ende zyn gesellen antwoirden eest dat ghy de
duere nyet open en doet wy selense opstooten oft gelycke
woorden in substantie welcke weert dede terstont open de
selve duere ende zyluden ghingen binnen ende terstont
dair nae soe presenteerde oft boedt die weert hem ende
zyn gesellen te drincken soe lange als huer bier duerde
ende als aldair gheen byer meer en was soe heysschten de
voirs. jan de busscher ende zyn gesellen ander bier waerop
de weert antwoirde dat te spade was ende dat hys nyet
halen en soude ende doen wierpen de voirs. jan de busscher
ende zyn gesellen eenen halven grooten opte tafele ende seyde
deen vanden gesellen de gesellen moeten leven alsdoen
soe antwoirde de weert den anderen gesellen dat zy
hueren halven grooten souden verbruyen ende doen soe trocken
de weert ende de suppliant huer cortte daggen ende de
voirs. jan de busscher ende zyn gesellen togen insgelycx
huere cortte daggen in sulcker voegen dat de voirs. merten
de zaghere de weert stack oft sloech alsoe den voirs.
jan de busschere dat hy viel ter eerden ter doot toe
alleenlick met eenen slage oft steke ende de gesellen vanden
voirs. jan de busscher waeren oick zeere gequetst ende gebloet #
ende terstont jan vanden driele die vanden geselscape vanden
weert was hielp op heffen den voirs. jan de busscher die te
meesteren ghinck naden welcken de selve jan maer en
leefde drie weeken ende stierf ende hoewel de voirs.
suppliant noyt en heeft gegeven ennigen steeck oft slach daer
de doot naergevolght is nyetmin beduchtende rigeur van
justicien heeft hem oytsindert geabsenteert vuyt onse lande
van brabant ende stede van bruessel aldaer hy nyet weder
en soude dorren keeren hanteren noch con$$eren maer
is gescapen vuyten selven te moeten blyven soe verre
onse gracie ende genade hem hier op nyet verleent ende
gedeylt en wordde alsoe hy seegt ons omme de selve
zeer oitmoedelyck biddende soe eest dat wy de
saken voirscreven overgemerct den selven gielyse vanden
gooren suppliant genegen wesende tot zynder bede ende supplicatie
ende willende hem in dit stuck gracie ende genade prefereren
voer strangheyt van justicien zonderlinge in faveure ende
contemplatien van onser blyder wedercompst van onsen
coninckrycken van spangnien in onse lande van brabant ende
besondere tot onser eerster entree ende incompste in onse
voirs. stadt van bruessel hebben inden gevalle als boven
vergeven quytgeschouden ende geremitteert vergeven schelden
quyt ende remitteren vuyt zonderlinge gracie mits desen
onsen brieve tfait ende dootslach boven verclaert
mitgaders alle peyne ende bruecke corporelle ende
criminelle dair inne hy ter causen van dien met datter
aencleeft tegen ons ende justicie mesdaen ende mesbruyckt
mach hebben ende hebben hem als te desen wedergestelt
ende gerestitueert stellen weder ende restitueren mits
desen onsen voirs; brieve tot zynder goeder fame name
ende geruchte in onse voirs. lande ende hertoochdomme
van brabant stede van bruessele ende allen anderen onse
landen ende heerlicheyden ende tot zynden onverbuerden goeden
indien hyre eenighe heeft gelyck ende inden alder manieren
als hy was voer de toecompste vanden feyte ende dootslage
voirscreven imponerende hier op silencie ende eeuwich zwygen onsen
procureur generael van brabant ende allen anderen onsen rechteren
justicieren ende officieren wie zy zyn satisfactie ende
beteringe eerst ende voer alle werck gedaen der geinteresseerde
partie indien die noch nyet gedaen en zy ende eenighe
daer toe dient civilyck alleenlyck behoudelick oick
dat de selve suppliant gehouden sal wesen tvoirnoemde feyt ende
dootslach jegens ons civilick te beteren naer der gelegentheyt
vander misdaet ende faculteyt van zynen goede ende oic dat de
selve suppliant gehouden wert te refonderen ende betalen de
wettelycke costen van justicien in dien datter eenighe gedaen zyn
allet ter taxacien ende arbitragien van onsen lieven ende
getrouwen cancellier ende luyden van onsen raide van brabant
die wy daer toe committeren mits desen ontbieden daeromme
ende bevelen del selven onsen cancellier ende raide in brabant
dat voer henlieden geroepen die ghene die dar om behoeren
geroepen te zyne zy procederen wel ende duechdelyck ter
verificatie ende interinemente van desen onsen jegewoirdigen
brieve nae boete ende costen voirscreven ende dat gedaen
ende de selve civile boete ende costen getaxeert ende
betaelt zynde in handen vanden ghenen van onse ontfangers
oft anderen onsen officier dien dat behoiren sal die welcke
vanden voirs. civile boete gehouden sal wesen rekeninge bewys
ende reliqua te doene tot onsen proffyte metten anderen penningen
van zyne ontfange zy onse drossaet van brabant
meyere van loeven amman van bruessel schouteten
van antwerpen ende vanden bossche ende alle andere onse
ende der smaelre heeren rechteren justicieren officieren ende
ondersaten tegewoirdich ende toecomende dien dat aengaen
oft aen roeren zal mogen huere stedehouderen ende eenyegelyck
van hen bysondere zoe hem toebehoiren sal doen
laten ende gedoogen den voirnoemde gielyse vander
gooren van deser onser tegewoirdiger gracien remissie
ende pardoene ende van alden inhouden van desen
inder vuegen ende manieren voere verhaelt rustelick
vredelick volcomelick ende eeuwelick genyeten ende
gebruycken sonder hem te doen ofte laten geschieden
nu noch in toecommende tyden eenich hinder stoot
letsel oft moeyenisse aen live noch aen goeden
ter contrarien in eeniger manieren maer indien
zyn lyf oft eenige van zynen voirs. onverbuerden
goeden zoe voirs. es daeromme gevangen gearresteert
ofte becommert waeren zy die stellen ende setten
oft doen stellen ende setten terstont ende sonder
vertreck tot geheele ende volcomen delivran$ want
ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit goet
vast ende gestadich blive tot eeuwigen dagen zoe
hebben wy onsen seghel hier aen doen hangen
behoudelick in anderen saken ons recht ende eenyegelyck
tzyne in allen gegeven in onser voirs. stadt
van bruessele inde maent van junio int jaer ons
heeren duysent vyfhondert ende twintich ende
van onsen rycken te wetene vanden roomsschen dierste
ende van castillien etc. tvyfsste aldus stont
gescreven onder opte plycke byden coninck in zynen
rade ende geteekent h de hane ende noch visa
gecollationeert ende bevonden
concorderende metten originale
by my"
pardons,329.txt,"remissie
charles etc savoir faisons a tous presens et avenir nous avoir
receu lhumble supplication de jeromme de milan povre couturier
a present prisonnier en notre ville danvers contenant comment feu jehan
baptiste de servo aussy de milan passe douze ans a espouse en
la face de leglise la seur dudit suppliant et avec icelle consomme
mariage et habite par certaine espace de temps et jacoit que
ledit jehan baptiste se devist avoir conduit comme homme de bien
et demoure avec la seur dudit suppliant sa femme sans icelle delaisser
ny habandonner en aucune maniere. ce non obstant peu apres
quil lauroit eu espousee comme dict est il sest sans aucune cause
ne raison departy de sadite femme et icelle delaisser
habandonner et aucune maniere laisse en grande desolation
et sen est ledit jehan baptiste alle vers romme ou il auroit
eu contemptenement du sainct sacrament de mariage et
postposant toute conscience et honneur espouse une autre
femme et avec icelle consomme mariage au grant scandale
regret et confusion dudit suppliant de sadite seur et tous leurs parens
et amis ce considerant ledit suppliant et ayant au vray entendu
ledit jehan baptiste estre a romme lauroit par une sa missive
premierement admoneste et en toute benivolence requis quil
voulsist delaisser ladite seconde femme espousee a romme et
comme homme de bien sen retourner vers la seur dudit suppliant
sa legittime femme et la traicter comme il appertient laquelle
missive a este delivree es mains du pere de ladite seconde
femme et dont comme fait bien a presumer ledit pere sen est mal contente
pour le deshonneur quil recevoit dudit jehan baptiste en sadite
fille et ayant icelluy jehan baptiste comme fait bien a
presumer entendu que ledit suppliant se tenoit a venise et illec
venu de romme fort mal content et courrouche sur ledit suppliant
comme fut icellui suppliant adverti et ung jour rencontrant
lesdits supliant et jehan baptiste sur les rues et entrant en
grandes parolles sur ce que dessus tant multiplierent dun
coste et dautre lesdites parolles que ledit suppliant vaincu de
l’ire et colere pour ce grant oultraige faict par ledit jehan
baptiste a sa seur comme dessus vint a ferir et bleschier
ledit jehan baptiste dun poingaert en la teste ou ailleurs de
laquelle bleschure ledit jehan baptiste apres bonne espace
de temps est ale de vie a trespas a cause de quoy ledit
suppliant sest retire et absente dudit venise et venu en notredite
ville danvers gaignant sa vie avec grant paine et travail ou
il a este constitue prisonnier comme dit est et double que
notre marcgrave et escoutete danvers vouldront contre
luy proceder au dernier supplice se notre grace ne luy est sur
ce impartie treshumblement requerrant icelle pource
est il que nous ce considere ayans pitie et compassion
dudit suppliant et lui voulans en ceste partie preferer grace a
rigeur de justice audit suppliant inclinans a sadite supplication
et requeste avons ou cas dessusdit quicte remis et pardone
quictons remectons et pardonnons de grace especial par ces
presentes le cas et homicide dessus declaire ensemble
toute paine et amende corporelle et criminelle enquoy pour
raison et a loccasion dicelui cas et homicide et des circonstances
il peut avoir mesprins offense et estre encouru envers
nous et justice et lavons quant a ce remis et restitue
remectons et restituons a sa bonne fame et renommee en notre
pays et duche de brabant et autres noz pays et signouries et a
ses biens non confisquiez saucuns en a tout ainsy et par la
maniere quil estoit avant ladvenue dudit cas et hommicide en
imposant sur ce silence perpetuel a notredit procureur general et
a tous autres noz justiciers et officiers quelconques de notredit pays
de brabant satisfaction toutesvoies faicte a partie interessee
se faicte nest civilement seulement et moyennant aussy
quil amendera envers nous civilement ledit cas selon lexigence
dicelluy et la faculte de ses biens pourveu aussy quil sera
tenu de paier et reffondre les mises et despens raisonnables
de justice pour ce faiz et ensuiz a lordonnance et tauxation de
nos amez et feaulx les chancellier et gens de notre conseil
en brabant que commectons a ce si donnons en mandement
ausdits de notre conseil en brabant que appellez ceulx qui pource
feront a appeller ilz procedent bien et deuement a la verificacion
et interinement de cesdites presentes et a larbitraige de tauxation de ladite
amende civile et mises de justice et lequel interinement
ledit suppliant sera tenu requerir en notredit conseil endedens
ung an apres date de cestes a paine de perdre leffect de cesdites
presentes et ce faict et lesdites amende et mises de justice
tauxees et payees ainsy quil appertiendra de laquelle
amende celuy de noz receveurs cui ce regardera sera tenu
faire recepte et rendre compte et reliqua a notre prouffit avec
les autres deniers de son entremise ilz notre drossat de brabant
lesdits marcgrave ou escoutete danvers et tous noz autres
justiciers et officiers de noz vassaulx ou bassains signeurs de
notredit pays de brabant et doultremeuze presens et avenir leurs
lieuxtenants et chacun deulx endroit soy et sicomme a luy appertiendra
facent seuffrent et laissent ledit suppliant de notre presente grace remission
et pardon selon et par la maniere que dit est plainement paisiblement
et perpetuellement joyr et user sans luy fere mectre ou donner
ne souffrir estre fait mis ou donne ores ne ou temps avenir
en corps ne en biens aucun destourbier ou empeschement
aucontraire ains son corps detenu en prison comme dit
est ensemble ses biens non confisquez silz estoient a la
cause dicte prins arrestez ou empeschez les mectent ou
facent mectre incontinent et sans delay a plaine et
entiere delivrance car ainsy nous plait il et affin
que ce soit chose ferme et estable a tousjours nous avons
faict mectre notre seel a ces presentes saulf en autres
choses notre droit et lautruy en toutes donne en notre ville
de bruxelles ou mois de juing lan de grace mil
cinq cens et quarante de notre empire le xxie et
de noz regnes de castille et autres le xxve ainsy escript
sur la plicque par lempereur en son conseil et signe
de $$$ visa regestrata
collatione et $$$ accorder a son
original par moy"
pardons,206.txt,"philips etcetera allen diegenen die dese onse brieven sullen
sien oft hooren lesen saluijt. doen te wetene, dat
wy hebben ontfangen die supplicatie van jan
peeters sone roelants woonachtich onder den
hertochdomme van arschot, inhoudende hoe dat
opden thiensten dach vande maent van julius inden iaere
xvic ende drijendertich ontrent den sesse uren
des avonts in het gehucht van baele neffens
die stadt van arschot inde schure van des supliants
vader, alwaer men was besoignerende over
die rekeninghe vande gemeijnte is gecommen
wijlen peeter bols noch jongman ende metten dranck
seer bevanghen wesende commende van arschot
naer baele voorschreven, den welcken den selven zynen
vader heeft begonst grootelijck te iniureren settende
hem in posture , om hem te slaen, ende te smijten,
het welcke den selven synen vader, als wesende
een oudt man trachte te eviteren, ende maeckte
hem vuijtten wech, oirsaecke dat den voorschreven
peeter bols is gegaen naer het huijs des voorschreven
suppliants vader, staende neffens die voorschreven
schuere. ende den selven des suppliants vader
naer dat hy noch een luttel tijts was gebleven
over de voorschreven rekeninghe, is met het geselschap
naer sijn voorschreven huijs gegaan, alwaer hij gecomen
zijnde in de keucken, is de voorschreven bols hem gewaer
geworden, synde hem terstont inne gevaeren,
hem slaende met vuijsten, noemden hem honsvot
ende met andere dijergelijcke toenaemen, ende
iniurieuse woorden grootelijck affronterende
waeromme alsoo den voorschreven zijnen vader was over-
luijdt roepende om helpe, ende hem verwerende
met een glas bier, d’welck hij in zyn handt hadde,
is het getier gehoort bij hem suppliant, willem
sijnen broeder, ende met andere wesende met henlieden
inde camer , soo dat den voorschreven suppliant seyde
teghens willem sijnen broeder het is ons vader
zullen wij hem laeten doot slaen, ende syn daer-
over t’saemen gecomen inde keucken alwaer
zij hunnen vader vonden ter aerde liggen geheel van
syn selven, dan alsoo die voorschreven suppliant met synen
voornoempden broeder aldaer waeren commende, soo hebben
guillam bols des voorchreven wijlen peeter bols broeder
met alnoch eenen jeroen coremans de selven willen
beletten, dat zij hunnen vader niet en zouden
assisteren, waeromme zy lieden oock den voorschreven
guillam bols met vuijsten hebben aengegaen,
ende synde soo voorts onderlinghe een groot gevecht
geworden, inder vuegen dat men de messen heeft
vuijtgetrocken, is aenden voorschreven wijlen peeter bols
gegeven een steeck van een mes in zijne zijde
sonder dat men wete, wijen het selve mach hebben
gedaen, waernaer soo is den voorschreven wijlen peeter
bols terstont met meer andere vuijtte voorchreven
keucken ende huijse des voorschreven suppliants vader getrocken
opde straete ende den voorschreven willem, broeder des suppliants
hem gevolght, hebbende een quaet vierroer
ofte musquet, ende een mes sonder pointe, makende
het semblant van syn voorschreven vierroer, oft
musquet te willen lossen, d’welck egeen
vier en gaff, maer den voorschreven wijlen peeter
bols het selve gewaer wordende wirpe
aenden voorschreven willem met eenen steen eene
groote wonde in sijn hooft, ende terstont hem
inne vaerende, namp hem aff syn voorschreven vierroer
oft musquet, ende het voorschreven mes sonder poinct,
werpende hem onder syn voeten, ende hem gevende
diversche sneden in syn hooft met het voorschreven mes
ende soude hem naer alle apparentie van lijve
ter doot geholpen hebben, ten hadde saecke
geweest, dat den voorschreven suppliant t’sijnder helpe
hadde gecommen, hebbende oock een mes in syn
handt, den welcken den voorschreven bols evenwel dede
te ruggekeren ende soude hem oock apparentelijck van
lijve ter doot hebben geholpen; ten waere geweest
dat den vader, ende de moeder vanden voorschreven selven bols
aldaer oock te naeganck gecommen zijnde t’zelve
hadden belet gehadt, dan de voorschreven suppliants
broeder bydehandt gevonden hebbende eene
timmermans reijde, gaff daermede eenen slach
op het hooft vande voorschreven bols, den welcken terstont
daernaer oijck ter aerden viele, maer nijet
soo seer ter saecken vanden voorschreven slach bijden voorschreven
willem peeters aen hem mette voorschreven timmermans-
reijde op syn hooft gegeven, als ter saecken van
dat hem het bloot alteseer ontliep door die
wonde, die welcke hij tevooren soo als
voorschreven is inde keucken hadde ontfanghen
soo dat hy van daer gedraeghen synde ten huyse
van lijsebeth vander eijcke des anderendachs
sijnen geest heeft gegeven, tot seer groot
leetwesen des suppliants, die welcke in egeen
manieren en is autheur geweest van het
voorschreven gevecht, dan sijnde des suppliants
vader, soo als voorschreven is, grootelijck geiniureert
bij den voorschreven wijlen peeter bols, synde hij suppliant
met sijnen voorseijden broeder in het voorschreven
gevecht gecommen bij occasie van hunnen
vaeder te willen defenderen, het welck
de natuerelijcke redene is dicterende. maer
nijettemin vreesende het rigeur van justitie
soo badt die suppliant seer oitmoedelijck
dat ons gelieven zoude hem over het voorschreven
feijt, ende ongeval te verleenen onse
opene brieven van gratie ende remis
in forma daertoe dienende. waeromme
soo ist, dat wij t’gene voorschreven
is, aengesien
ende aenschouw nemende opde circumstantien
van dese saecke, genegen wesende ter
oitmoedighe bede des voorschreven suppliants, ende
willende in dit stuk prefereren gratien
ende misericordie voor strancheijt ende rigeur
van rechte, hebben de voorschreven suppliant quijt-
geschouwen ende vergeven, schelden quijte ende
vergeven vuijt sunderlinghe gratie bij desen t’feijt
ende ongeval boven geruert, midtsgaders allen
breucken corporele, criminele ende civile
daerinne hij ter causen voorschreven midtsgaeders dat
daer aene cleven mach, egens ons ende justititie
misdaen ende misbruijckt mach hebben, ende hebben
hem dijen aengaende weergestelt ende gerestitueert,
stellen weder ende restitueren tot synen goeden
naeme, fame ende geruchte binnen onsen
voorschreven landen ende heerlijckheden ende tot zijnen
onverbeurde goede. indijen hy eenighe onder
ons heeft, gelijck ende in alder manieren soo
hy was voorde toecompste van t’ voorschreven
feijt. imponeren hierop een eeuwich geswijch
onsen lieven, ende getrouwen raedt, ende
procureur generael van brabant ende allen anderen
onsen justicieren ende officieren, wie zij sijn, sattisfactie
ende beternisse ierst ende voor al gedaen der partijen
geinteresseerde voor soo vele die noch nyet
gedaen en zij, ende eenighe daertoe staet, civile
alleenelijck ende de saeck sulcx is verheijsschende
behoudelijck dat de voorschreven suppliant gehouden
sal syn te betaelen die redelycke costen van justitie
ter causen van desen gedaen ende naergevolght
ofte ter taxatien ende moderatien van onse seer
lieven ende getrouwen cancellier ende luijden
van onsen raede geordonneert in brabant, die
wy daertoe gecommitteert hebben ende committeren
by desen: ontbieden daerom ende bevelen den selven onsen
cancellier, ende raedtsluijden, dat voer hun
geroepen de gene, die daeromme behooren geroepen
te sijne, zij procederen wel ende deugdelijck ter
verificatie ende interinement van desen onsen brieff
naer zijne forme ende teneur, ende ter taxatien, ende
moderatien van de voorschreven costen van jusitien
alzoo zy sullen bevinden te behooren, welck
interinement de suppliant gehouden zal zijn
te versuecken, ende hem in persoon te presenteren
in onzen voorschreven raede binnen ses maenden naest com-
mende, opde pene van te verbeuren d’effect van
dijen, ende dat gedaen, ende de selve costen
van justitien getaxeert, ende betaelt synde
inde handen vanden genen, dijen dat behooren zal,
zij onsen voorschreven procureur generael van brabant,
ende alle andere onse rechteren, justicieren, officieren
ende ondersaeten, teghenwoordighe ende toecommende
dijen dit aengaen zal moghen, heuren stedehouderen
ende eeniegelijck van hun bezunder, soo hun
toebehooren zal, doen, laeten ende gedooghen
den voorschreven suppliant van deser onser teghen-
woordighen gratien endde remissien, ende van d’allen
d’inhouden van deser inder vuegen ende manieren
boven verhaelt, peijselijck, vredelijck, ende
volcomentlyck ten eeuwighen daghe genieten
ende gebruycken, zonder hem daerinne te doen
oft te laeten geschieden nu noch in toecommende
tijden eenich hinder, stoot, letsel, oft moijenisse
aen lijff, oft aen goeden ter contrarien. maer
indijen syn lyff, oft eenighe van syne goeden
daeromme gearresteert, becommert, oft belet
waere, dat zij die setten, ende stellen, doen setten
ende stellen terstont, ende sonder vertreck tot
geheelder ende volcomender delivrantie. want
ons alsoo gelieft, ende des t’oirconden hebben
wij onsen seghel hier aen doen hanghen. gegeven
binnen onser stadt brussele den vyffden martij
xvic drijenviertich ende van onse rycken het
tweeentwintichchste."
pardons,253.txt,"kaerle byder gracien goids roomsch keyser
altyt vermeerder scrycx coninck van germanien van castillien
van leon van grenade van arragon van navarre van naples
van cecillien van maillorque van sardaine vander eylanden van
indien ende vaster eerden der zee occeane eertshertoge
oistenrycke hertoge van bourgoingnen van lothere van brabant
van limborch van luxemborch etc. grave van vlaenderen van
artois van bourgoingnen etc. palsgrave ende van henegouwe
van hollant van zeelant van ferrette van haguenault van
namen etc. prince van zwave marcgrave des heilics rycx
heere van vrieslant van salins van mechelen vanden landen
van overyssele vander stadt steden ende landen van utrecht
ende dominateur in azien ende in affrycken doen te
wetenen allen ende eenen iegelyck iegewoirdich toecomende
dat wy ontfanghen hebben die oetmoedige supplicatie van
henricke tslegers ionckman inhoudende hoe dat op sinte
marien magdalenen dach lestleden de voirs. suppliant met
godenaert van gestel ende ian scepers alias tackman zyn
tsamen gecommen van balen in meyninghe wesende de voirs.
suppliant om nae huys te ghaene ende passerende tgehuchte
geheyten schoere gelegen onder balen voere een taverne
daer een geheyten ingel inne woende zoe is den voirs.
suppliant vuyten selver taverne naegevolght een geheeten
willem tslangen die den voirs. suppliant sach passeren in
meyninghe wesende den voirs. suppliant te benechtene
oft evelen van zynen lyve ende siende de voirs. suppliant
dat de voirs. willem hem zeer nerstelycken naevolghde heeft de voirs.
suppliant hem ommegekeert naeden voirs. willeme totten selven seggende
willem ick zie wel dat ghy my meyndt maer ick rade u dat ghy my
nyet en volght tot aen dat cruys dwelck nyet verre van daer en
stont ende tselve geseydt zynde ghinck de voirs. suppliant zynen wech
om nae huys te ghaene ende de voirs. willem volghde hem nae dwelck
de voirs. suppliant aenmerckende ende comende de voirs. suppliant
aen een veeken heeft de selve suppliant hem ommekeerende wesende verhit
van woede naeden voirs. willeme gesteken met eender pyrken
die hy in zyn handen hadde dwelck ziende een geheeten andries
schoenhuys ende andere die den voirs. willeme naevolghden heeft
de voirs. andries den voirs. willeme omegetrocken om den voirs.
steeck te precanneren ende ten eynde dat de voirs. suppliant den
voirs. willeme nyet en zoude evelen van zynen lyve ende
want de voirs. willem int voirs. ommetrecken zyn lyff vroenck
zoe heeft den voirs. suppliant mitten zelven steken daer mede hy meynde
te gerakenen den voirs. willeme geraerct ende gequetst den voirs.
andriesen in zyn zyde van welcke quetsuren die nochtans
zeer cleyn was de voirs. andries is bynnen thien oft twelff
daghen daer nae afflivich gewordden dwelck den voirs. suppliant
zeere leet is ende beduchtende rigeur van iusticien heeft h$
de voirs. suppliant geabsenteert buyten desen onsen lande van
brabant ende hoewel tvoirs. ongeval is zeer onnoeselyck
by gecommen ende dat vuytdien de voirs. aflivighe voer zynen
afflivicheyt den voirs. suppliant tselve feyt heeft vergheven ende
dat hy suppliant nae zyn afflyvicheyt heeft peys ende zoening
gedaen aen die naeste vrienden ende maghen vanden afflivige
zoe en zoude de voirs. suppliant nochtans nyet dorren wederom
keeren hanteren noch converseren bynnen desen onser voirs.
lande van brabant maer zyn gescapen vuyten selven te
moeten blyven zoe verre onse gracie ende genade hem hier
op nyet verleent ende gedeelt en wordde alsoe hy zeeght
ons om deselve zeer oetmoedelyck biddende soe eest
dat wy desen aenghesien willende altyt gracie ende genade
prefereren voer rigeur van iusticien den voirs. suppliant
geneycht wesende tot zynder voirs. beden hebben ingevalle
als boven quytgescholden geremitteert ende vergheven ende
van zunderlingher gracien quytscelden remitteren ende verghe$
by dezen onsen brieve tfeyt ende dootslach boven geruert mitsgad$
alle offensien ende benercken corporelle ende criminelle daer
inne hy ter causen voirscreven met datter aenclenen mach teg$
ons ende iusticie mesdaen mach hebben ende hebben hem als
daer aff wedergestelt ende gerestitueert stellen weder
ende restitueren tot zynen goeden name fame ende geruchte is
onsen lande ende hertoighdomme van brabant ende allen and$
onser landen ende heerlicheyt ende tot zynen ongeconfisqueerde
goeden indien hy eenighe heeft gelyck ende alder manieren
alsoe hy was eerden voirs. dootslach geschiede imponerend$
hier op een eeuwich zwyghen onsen procureur generael in
brabant ende allen anderen onsen iusticieren ende officieren
wy zy zyn satisfactie ende beteringhe doende der partye$
geinterresseert in dien die nyet gedaen en is ende eenighe
daer toe dient civilyck alleenlyck behoudelyck dat
de voirs. suppliant gehouden zal zyn tselve feyt tegen ons te
beteren civilyck nae die gheleghentheyt vander zaken
ende faculteyt van zynen goeden ende dat hy oick gehoud$
#
sy hier af verantwoortde
byden ontfanger
vanden exploiten
sal zyn op te leggene ende te betalende die redelycke costen van
iusticien in dien eenighe hieromme gedaen zyn oft gedaen wordden ter
taxacien ende moderatien van onsen lieven ende getruwen riddere
ende cancellier ende anderen luyden van onsen raede geordineert
in brabant die welcke wy daer toe gecommitteert hebben ende
committeren by desen ontbieden daer om ende bevelen den selven
onsen cancellier ende luyden van onsen voirs. raede dat voere
henluyden geroepen die ghene die daerom behoiren geroepen te
zyne zy procederen wel ende getruwelyck totten interinemente
ende verificatie van desen ende totter taxatien vanden voirs. civile
boete ende costen welcke interinement de voirs. suppliant sal
moeten versuecken bynnen iaers ende dat opte verbuerte vanden
effecte van desen onsen oepenen brieven ende dat gedaen ende de
voirs. civile boete ende costen getaxeert ende betaelt
zynde in handen vanden ghenen van onsen ontfanghers dyen dat
behoiren zal die gehouden zal zyn rekeninghe bewys ende
reliqua te doene vander voirs. civile boeten tot onsen behoeff
metten anderen penningen van zynen ontfanghe zy onsen voirs.
procureur generael in brabant ende allen anderen onsen rechteren
iusticieren officieren ende ondersaten iegewoirdige ende
toecomende dien dat aengaen zal moghen hueren stedehouderen
ende eenen yeghelyck van hen besundere zoe hem toebehoiren
zal doen laten ende gedoegen den voirs. suppliant van deser
onser iegewoirdiger gracien remissien ende perdoene ende
van allen den inhoudenen van desen indervuegen ende manieren
voer verhaelt rustelyck vredelyck volcomelyck ende
eeuwelyck genyeten ende gebruycken sonder hem te doene
noch te laten geschien ny noch in toecomende tyden enigen
hinder lettsel oft moeynisse aen live noch aen goede ter
contraien maer in dien zyn lyff oft eenighe van zynen goeden
daerom gearresteert oft vercommert waer dat zy die stellen
ende setten oft doen stellen ende setten ter stont ende sonder
vertreck tot geheelder ende volcomender delivrancie
want ons alsoe ghelieft ende ten eynde dat dit vaste zy
ende blive tot eeuwighen daigen hebben wy onsen zegel
hier aen doen hanghen behoudelyck ons in anderen
dinghen onsen rechte ende een ieghelyck anderen dessyns
ghegeven in onser stadt van bruessele inde maent
van octobri int jaer onssheeren duysent vyffhondert
vyff ende dertich ende van onsen keyserycke txvie
ende van spaengnen etc. twintichste aldus stont gescreven
op de plycke byden keyser in zynen raede ende getekent
boote visa recepta
ghecollacionneert iegens
doriginale brieven by my
decock"
pardons,033.txt,"philips etc. doen te wetene allen jegenwoirdighen ende
toecomenden dat wy ontfanghen hebben die oitmoedighe
supplicatie van elizabet parys dochter wylen peeter parys
van thielen woenende tot ravels onder turnhout byden
parochiaen aldaer oudt zynde omtrent lxxii jaeren inhoudende
hoe dat zy altyts huer vuyterste devuoir heeft gedaen om den
cost ende clederen met dienen te wynnen ende tselve doende
soe ist gebeurt dat zy suppliante opten witten donderdach anno $
lvii tot behoeff van hueren voirs. heere ende meestere metter
zustere vanden costere aldaer gelyck dat die maniere
van doene is om eyeren is ommegegaen ende commende onder
andere ten huyse van geert dens soe heeft henrick lamberts
de corven metten eyeren naer hem genomen ende een tusschen
zyne tanden gebroken ende in elck vanden pottekens daervuyt
zy luyden drinckende waeren oick een eye geworpen ende
dat arger is dede eenen hoet vol eyeren ter eerden worpen
terdende die met voeten waeromme die suppliante gestoort
zynde seyde dese oft dyergelycke woerden eerlycke oft
degelycke luyden en souden sulcx nyet doen maer
hoer kinders hebben altyts meer voerdels dan andere
ende inde meye daernae soe ist gebeurt dat zy suppliante
is drincken geleyt geweest ten huyse van adriaen
moerlants aldaer zy onder andere heeft gevonden
heer gommaer vanden schoer hairen heere ende meestere
ende den voirs. henrick lamberts denwelcken ten
laesten den dranck bevangende begonst te gra$$ ende
twistighe woerden te nemen teghen den voirs. heer
gommaer vander schoer seggende dat hy hen
moeste vergiffenis bidden waerop die voirs. parochiaen
antwoirde dat hy nyet wist dat hy hem mesdaen
hadde ende den voirs. henrick lancx zoe meer saligher
gedachten lancx soe meer deen ende dandere opheffende
soe vraechde die voirs. suppliante watter schuylden
ende oft wederomme het oude was ende met dese woerden
es den voirs. parochiaen van daer vuyten huyse gegaen
den welcken zy suppliante oick is naegevolght welck s#
de voirs. henrick is henluyden vuyten den huyse naege#
seggende teghen haer suppliante dese oft dyergelycke woerden
wel lysken ghy hebt my verweeten dat ic bastaert #
en es u dat nyet leet blyft ghy noch by de selve woerden
die ghy tanderen tyden hebt gesproken waerop dat zy
suppliante seyde dat geseeght is dat blyft geseeght
overmits denwelcken zoe heeft deselve henrick haer
suppliante innegevaeren ende met haeren hoefde gegrepen
ende neder ter aerden getrocken ende huer den doeck affgetoghe
ende met den haere getrocken ende zy suppliante ten laetsten
opgeraeckende gemerckt zy die iniurien nyet langher en
conste verdraghen heeft haer ter weeren gestelt ende den#
henrick huer deffenderende vuyt haesticheyt eenen steke met eenen
eetmes in zynen rugge gegeven daeraff ende anderssins
overmits sekere accidente die daertoe zyn geslaeghen
geweest dat de selve henrick saliger gedachten omtrent
xx vii daghen daernae is afflyvich gewordden tot groot
leetwesen vander voirs. suppliante diewelcke van egheender
meyninghe en is geweest den voirs. henrick te evelen maer
alleen om haer te deffenderen teghen denselven henrick
overmits de groote iniurie die hy haer was aendoende
blyckende respective naerdere altsamen byder informatien
daeraff zynde ende want deselve henrick die oirsake
van desen mesdaet is geweest ende dat tselve onnoselyck
geschiet is ende tot dyen meer dan twee jaeren ende neghen
maenden geleden ende dat zy suppliante peys met partye
geinteresseerde gemaeckt heeft en soude zy suppliante
nochtans nyet sekerlyck in dese onse nederlanden converseren
ende verkeren ten waere dat onse gratie ende genade huer
hierop wordde geextendeert ende verleent ons om deselve
zeer oitmoedelyck biddende soe eest dat wy desen aengesien
geneycht wesende ter beden der voirs. suppliante ende willende huer
in dit stuck prefereren gratie ende misericordie voer strangheyt
ende rigeur van recht besunder ter eeren ende contemplatien
vander bitter passie ende lyden onsheeren jhesus christus dwelck
hy opden goeden vrydach voer die salicheyt vanden menschelycken
geslechte geleden heeft hebben der selver suppliante inden
gevalle als boven quytgeschouden ende vergeven schelden quyte
ende vergeven vuyt sunderlinger gratien by desen onsen brieve
tfeyt ende ongeval boven gemerct mitsgaders alle offensen
ende breucke corporelle ende criminelle daerinne zy haer
overmits ende vuyt saken van heene des voirs. is teghen ons
onsehoocheyt ende justicie eenichssins mach hebben
ontgaen ende mesdraghen ende hebben haer dyen aengaende
wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende
restitueren tot haeren goeden name fame ende geruchte in
onsen voirs. lande van brabant ende allen anderen onsen landen
ende heerlichheden ende tot haeren onverbeurden goeden indyen
zy eenige onder ons heeft gelyck ende in alder manieren
soe zy was voer die toecompste vanden voirs. feyte imponerende
hierop een eeuwich gezwych onsen procueur generael in brabant
onsen schouteth van turnhout ende allen anderen onsen
justicieren ende officieren wye zy syn satisfactie ende
beeternisse yerst ende voer al gedaen der partye geinteresseerde
in dyen die noch nyet gedaen en zy ende eenige daertoe staet
civilyck alleenlyck behoudelyck dat die voirs. suppliante
gehouden sal zyn tvoirs. feyt tegen ons te beteren civilyck
naer gelegentheyt vander saken ende faculteyt van hueren
goeden met oick te betaelen die redelycke costen van
justicien hieromme alreede gedaen ende te doene allet ter
taxatien ende moderatien van onse lieve ende getrouwe
cancellier ende luyden van onsen rade geordineert in brabant
marge: en $ van verantw$
byden ontfanger vanden
exploiten
die wy daertoe commmitteren by desen ontbieden daerom
ende bevelen denselven onsen cancellier ende raidsluyden
dat voer hen geroepen deghene die daerom behoiren
geroepen te zyne zy procederen wel ende deuchdelyck ter
verificatie ende interinemente van desen ende $ter taxatien
ende moderatien vanden voirs. amende ende costen van
justicien alsoe zy sullen bevinden behoirende welck
interinement die voirs. suppliante gehouden sal zyn te versuec#
ende haer in persoone te presenteren in onsen voirs. raide
binnen zesse maenden naestcommende opte pene van verbeuren
deffect van desen ende dat gedaen ende deselve civile boete
ende costen van justicien getaxeert ende betaelt zynde in
handen vanden gheenen dyen dat behoiren sal zy onse
voirs. procureur generael in brabant onse schouteth van
turnhout ende alle andere onse rechteren justicieren offici#
ende ondersaten jegewoirdighe ende toecomende dyen dat
aengaen sal moghen huere stedehouderen ende eenyegelyck
van hen besundere soe hem toebehoiren sal doen laeten
ende gedooghen der voirs. suppliante van deser onser jegewoirdighe
gratien ende remissien ende van allen dinhouden van desen inder
vuegen ende manieren voere verhaelt rustelyck vredelyck
volcomelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken sonder haer
te doene oft te laeten geschieden nu noch in toecomende tyden
eenich hinder lestsel oft moyenisse aen lyve noch haeren goeden
ter contrarien maer indyen zyn lyff oft ha eenige van
haere goeden onverbeurde goeden daerom gearresteert becommert
oft belet waeren dat zy die setten ende stellen terstont
ende sonder vertreck tot geheelder ende volcomender delivrantien
want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit vast ende
gestadich blyve tot eeuweighen daghen soe hebben wy onsen
zegel hier aen doen hanghen behoudelyck in anderen dinghen
onsen rechte ende eenen iegelycken anderen dessyns gegeven
in onser stadt van brussele opden goeden vrydach inde
maent van april int jaer onsheeren duysent vyffhondert
tzestich van onsen rycken te weeten van spaengnien sicillien $$
het zeste ende van naples het zevenste opde plycke
stont gescreven byden coninck in zynen raide ende
geteeckent boudewyns visa recepta
coll$$$ gedaen wesende met zynen
originale accord$$ by my
$$$"
pardons,290.txt,"kaerle etc. doen te weten allen ieghenwoirdich ende toecomende
dat wy ontfaen hebben die oetmoedighe supplicatie van michiel
vanden kerkhove brouwere inhoudende hoe hy opten eersten
sondach inden vasten anno xvc xxxv gegaen is tsavonts omtrent
vijff uren met jacob inden beer ten huyse van jacob de pelere procureur
postulerende voer de tolcamere ende elders binnen onse stadt van
bruessele om aldaer voerden voirs. jacob te vercrigen zekere onse
brieven van respijte ende van daer commende omtrent den zeven uren zijn
tsamen gegaen ten huyse van cornelis de voeraer tegens over tschildeken
opte coelmerct binnen onse voirs. stede van bruessel om gracelyck
te bancketeren dwelck zy deden ende als die suppliant thuys waert
wilde gaen dwelck was omtrint thien ende een halff uren vanden
avont es gecomen met een lanteerne in zyn handt tot zijnen woenhuyse
staende inde nyewstraete achter den choor vanden vrouwen brueders
ende aldaer voer zijn deure staende ende eens geclopt hebbende om
ingelaten te zijne zyn gecommen twee gesellen deene geheeten jennin
de flandres goutsmit ende dandere philips vander borch de welcke
twee gesellen wel by drancke zynde tegens den voirs. suppliant seyden
vrient laet ons een keersse ontsteken dwelck die suppliant geerne
dede ende hy meynde de keersse te ontsteken soe heeft die voirs.
jennijn hem suppliant de selve lanteerne fortselyck genomen dat
ziende de suppliant heeft dese lanteerne wederom genomen ende
dit doende zoe heeft die voirs. jennijn den voirs. suppliant mit eenen
mutsaert stocke die hy in zyn handt hadde gegheven twee oft drie
groote slagen op zijn hooft mitswelcken de voirs. suppliant als
verweerende zyn lyff heeft uuyt getrocken een steeck mes dwelck
hy in zyn hant hadde ende is daermede den voirs. jennijn naegeloepen
ende heeft hem gegheven eenen slach op zijn hooft ende gequest in
sulcken vuegen dat hy ter eerden viel ende dit siende die voirs.
philips heeft den voirn. suppliant geworpen met steenen ende op zyn duere
ende de voirn. suppliant hem oyck werende heeft den selven philips
naegelopen tot voer ingelborch maer en heeft den selven nyet mesdaen
ende wederom commende tot voor die vrouwe vanden meere heeft die selve
suppliant ontmoet eenen geheeten lauwereys wesende een schildere
ende zynder huysvrouwen ende seyde totten selven lauwereys vriendt
dit clage ic god ende allen zijnen heylighen dat ic staende voer myn
duere geslagen ben ende dat ic my aldus moet verweeren ende is alzoe
geghaen van daer tot des voirs. cornelis huys aldaer hy lestwernen
uuytgecommen was blyvenen daer slapen ende de voirs philips is gegaen byden
voirs. jennijn ende heeft hem opgeheven om te leyden tot int gasthuys
ende opheffende soe heeft hy hem wederom achterwaerts overlaetten
vallen in sulcker vuegen dat zeer grotelyck te presumeren is dat hem
den val meer gelet heeft dan den slach ofte quetsuere want die selve
philips ende jennin wel by drancke waeren ende hadden int bordeel
sitten drincken ende die voirs. philipes heeft den selven jennin wederom
opgehouden ende gedragen by hulpe van eenen vrouwen brueder geheeten
broeder heyndrick van rousse metten stock daer de voirs. $$$$ suppliant
mede geslagen was ende met eenen andere stocke int gasthuys binnen
der voirs. onse stede aldaer hy eenen tyt lanck was ende was
van daer gedraghen ten huyse van pieter reynier cousmakers aldaer hy
gestorven is ende die geschiedt zijnde zoe heeft de voirs. broeder
heyndrick tegen den selven philips geseyt philips ghy condt walsch spreken
vraecht jennyn wie hem desen slach gegheven heeft maer deselve
philips en wilde nyet spreken ende hoewel tselve feyt geschiet is
grootelycx opt verweeren vanden lijve des voirs. suppliants nietmin
vreesende rigueur van justicie heeft hem geabsenteert uuyt deser selver
stadt van bruessele ende en zoude aldaer noch in onsen lande van brabant
nyet dorren wederkeeren ende converseren ten waere dat hem hierop
verleent worde onse gracie ons daeromme oetmoedelyck biddende
waeromme wy desen aengesien ende hierop gehadt tadvis van
onsen welbeminden onderamptman burchmeesteren scepenen ende raede
onser voirs. stede van bruessel willende den voirs. suppliant in desen
gracie ende genade prefereren voer righeur ende strancheyt van justicie
hebben den selven suppliant inden gevalle alsboven quytgescholden
ende vergeven scelden quijte ende vergeven uuyt onser zunderlingher
gracien by desen den dootslach voeren verclaert mitgaders oyck alle pene ende
amende corporelle ende criminele daer inne hy hem overmits ende
uuyt saecken van tgene des voirs. is iegens ons onse hoocheyt ende justicie
enichsins mach hebben ontgaen ende hebben hem dien aengaende
gerestitueert ende gestelt restitueren ende stellen by desen tot zyne goede
faeme ende name in onsen voirs. lande ende hertoochdom van brabant
mitsgaders in onse stede van bruessel ende allen anderen onsen landen
ende heerlicheden ende tot zynen goeden noch ter tyt nyet geconfisqueert zynde
zoe verre daer eenighe waeren imponerende hier op een eeuwich
zwijgen ende silencie onsen procureur generael ende allen anderen onsen
richteren justicieren ende officieren onsen voirs. lants van brabant hoedanige
die zyn oft wesen moghen satisfactie nochtans eerst ende alvoeren
gedaen der geinteresseerde partie zoe verre die noch nyet gedaen en waere
civilyck alleenlyck behoudelyck nochtans dat hy den voirs. dootslach
iegens ons civilyck beteren sal naer de gelegentheyt vander misdaet
ende faculteyt van zynen goeden ende oyck dat hy gehouden wordt te
betaelen de redelicke costen van justicien daeromme gedaen ende
naegevolcht indien datter eenighe geschiet zyn ter taxatie ende
arbiterscepe van onsen lieven ende getrouwen die cancelier ende luyden
van onsen raede in brabant die wy daertoe committeren ontbieden
dairomme ende bevelen den voirs. onsen cancellier ende luijden van onsen raede
van brabant dat voer hemlyden geroupen die ghene die daeromme
behoiren sullen geroupen te zyne zy procederen ende doen procederen
wel ende duechdelyck totter verifficatie ende interinemente van desen onsen
# sy hier af vrantwordt
byden ontfanger vnden
exploiten
iegewoirdigen brieve naer huer vorme ende inhouden ende welck
interinement de voirs. suppliant gehouden sal zyn in onsen voirs. raede
te versuecken binnen eenen jaere naer date van desen opte peyne van te
verbueren deffect der selver ende dat gedaen ende de voirs. civile boete ende
costen vaan justicie indien datter eenighe zyn getaxeert gearbitreert ende
betaelt alst behoiren sal van welcke civile boete die gene van onsen
rentmeesters dient angaet gehouden wert ontfanck te maken rekeningen
bewys ende relicqua te doen tot onsen prouffyte metten anderen penningen van
zynen ontfange zy onsen drossaet van brabant amptman van bruessele
ende alle andere onse enden onsen vassallen oft smaelre heeren
richteren justicieren ende officieren onsen voirs. lants van brabant
ende van overmaze hoedanige die zyn oft wesen mogen tegewoirdighe ende
toecommende ende angaen mach den voirs. suppliant van dese onse gracie ende
remissie inder manieren voirscreven rustelyck ende peyselyck doen ende laeten
genyeten ende gebruycken sonder hem te doen noch te laeten geschien in
lijve noch in goede eenich hynder letsel oft moyenisse ter contrarien
maer indien zyn lyff oft zyn overbuerde goeden daeromme gevangen
becommert oft gearresteert waeren dat zy die terstont stellen oft
doen stellen tot vulcommen delivrancie ende slakinghe want ons alsoe
belieft ende ten eynde dat dit goet vast ende gestadich blyve tot
eeuwighen dagen zoe hebben wy onsen zegel hier an doen hanghen
behoudelyck in anderen saeken ons recht ende een yegelyck tzyne in
allen gegheven in onse sede van bruessel inde maent van septembre
int jaer onsheeren duysent vyffhondert ebde zevenendertich van onsen
keyserycke txxiiie ende van onsen rycken van castillien ende
andere txxiie aldus stont gescreven op te plycke byden keyser
in zynen raede ende geteekent l de zoete ende noch stont gescreven
opte selve plycke visa recepta
ghecollacioneert tegens
doriginale brieven
decock"
pardons,270.txt,"kaerle etc. allen den ghenen die dese onse brieve sullien
zien oft hoiren lesen saluyt doen te wetene dat
wy ontfangen hebben die oetmoedige supplicatie van
adriaen steylart arm schamele man onlancx dienende
inde ponte tot waelhem inhoudende hoe dat omtrent
acht maenden geleden een geheeten cornelis bruckelsman
quam inde voirs. ponte te waelhem om over geset
te zyne ende tselve alzoe geschiet wesende zoe
heeft hy den pontenair willen betalen voire zyn
veerscap met quade myten die de suppliant nyet
aenveerden en woude mits denwelcken die zelve
cornelis die voirs. myten wederom nam ende ghinck
uuyter selve ponte seggende totten selven suppliant
ic en sal u anders egeen ghelt geven leggende het
ghelt opten pyl staende byde ponte zeggende compt
hier ic sal vander ghelt geven ende track zyn mes
uuyt dwelck ziende de suppliant heeft zynen haeck
genomen daermede men die ponte stiert ende is metten
voirs. cornelis uuyter ponte gegaen ende uuyter ponte
wesende heeft die voirs. cornelis met zynen messe
naeden suppliant gesteken dwelck ziende een geheeten
berthel mathysen ghinck int bescheet zoe dat hy den
suppliant nyet geraercte doen quam hennen moens
ende smeet den voirs. cornelis hem gevende een wonde
zonder wete vander suppliant mits welcke hy suppliant
ghinck naede hutte al waer stont een van des voirs.
cornelis geselschap die nam zynen opstekere zeggende
totten suppliant hebt ghy dat gedaen waerop de
voirs. suppliant seyde neen ick zeggende alsdoen die voirs.
persoen met eenen opstekere in zyn handt tot hem
suppliant indien ic dat wiste ic zoude u dootsteken
van welcke wonde de voirs. cornelis bruckelsman
hem gegeven byde voirs. hennen moens zonder wete$
vanden suppliant als voirs. is zekeren tyt daernae is
gegaen van levende lyve ter doot ende hoe wel
de suppliant daerom nyet en behoirt culpabel te
zyne noch inden dootslach geleeght te wordene
als nyet strytbaert geweest hebbende nyetmin $$ om?
deswille dat hy daer by ende int geselscap es geweest
ende beduchtende rigeur van justicien en zoude
hem nyet zekerlick binnen onsen lande van brabant
derren houden ten waere dat hem hierop worde
versien van onser gracien ende openen brieven van pardoenen
in behoirlycker formen alzoe hy suppliant seeght om
daerom oitmoedeick biddende waeromme zover
dat wy de saken voirscreven overgemerct geneyght
wesende ter beden des voirs suppliants ende willenen
hem in dit stuck prefereren gracie ende misericorde
voer rigeur ende strangheyt van rechte denselven
suppliant hebben inden gevalle als boven vergeven
quytgesconden ende geremitteert vergeven ende
scelden quyte ende remitteren uuyt zunderlingen
gracien by desen onsen brieve tfeyt ende mesus boven
verhaelt voere zoe verre hy daer innen culpabel oft
gehouden mach zyn mitgaders alle peyne ende
offensie corporelle ende criminelle daer inne
hy tegen ons ende justicie gevallen mach zyn
oft anderssins mesdaen ende mesbruyct mach hebben
ende hebben hem indien aengaende gerestitueert
ende gestelt restitueren ende stellen by dese
tot zynen goeden name ende fame in onsen voirs.
lande van brabant ende tot zynen onverbuerden
goeden indien hy eenige heeft alzoe hy was voere
tvoirs. feyt ende mesuze imponerende hier op silencie
ende een eeuwich geswych onsen procureur generael in
brabant ende allen anderen onsen ende onser
vassallen oft der smaelre heeren rechteren justicieren
ende officieren onsen voirs. lants van brabant wie
zy zyn behoudelyck dat de voirs. suppliant gehouden
zak zyn ter causen voirscreven te betalene amende
civile tonsen behoeve naede gelegentheyt vander
mesdaet ende tot dien de costen van justicien
hieromme gedaen ende te doene ter arbitraigen
ende taxacien van onsen lieven ende ende ghetrouwen
den cancellier ende luden van onsen rade in brabant
die wy daertoe committeren by desen ontbieden
daerom ende bevelen den selven onsen cancellier ende
luden van onsen voirs. raede in brabant dat voere
hen geroepen deghene die daerom behoiren geroepen
te zyne zy procederen wel ende duechdelyck ter
verificatie ende interinemente van desen ende totter
taxacie ende moderatie vander voirs. amende ende
costen alsoe zy sullen bevinden behoirende welcke
interinemente de voirs. suppliant gehouden zal zyn te
versueckene ende hem in persone te presenteren in onsen
voirs. raede binnen eenen jaere naestcomende opte
pene van te verbuerene deffect van desen ende dat
gedaen ende de selve civile boote ende costen van
justicien getaxeert ende betaelt zynde in
handen vanden ghenen dien dat behoiren sal zy onse voirs.
procureur generael in brabant ende alle andere
onse ende onse voirs. vassallen oft de smaelre heeren
rechteren justicieren ende officieren onsen voirs.
lants van brabant dien dat eenichsins aengaen sal
mogen den suppliant van deser onser iegewoirdiger
#
sy hier af verantwoirt
byden ontfanger
vanden explooten
gracien quytscheldinge ende pardoene peyselyck
ende vredelyck doen ende laeten genyeten ende gebruycken
sonder hem daer inne te doene oft te laeten
geschieden in lyve oft in goeden eenich hinder stoot
oft letsel ter contrarien maer indien zynen persoen
oft zyne goeden nu oft naemaels ter causen vanden
voirs. feyte eenichssins waeren gevangen gecommert
oft gemolesteert ghy de selven ter stont ende zonder vertreck
zedt ende stelt oft setten ende stellen doet tot
geheelder ende volcommender deluvrancie ende slakinge
want ons alzoe gelieft ende des toirconden
hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen
ghegeven in onser stadt van bruessele vier dage
in septembri int jaer onsenheeren duysent vyffhondert
ende zessendertich enden van onsen keyserycke txviie
ende van castillien etc txxie aldus stont ghescreven
opde plycke byden keyser in zynen raede ende
geteekent boudewyns visa recepta
ghecollacionneert tegens
doriginale brieven by my
decock"
pardons,020.txt,"philips etc. doen te wetene allen tegenwoirdighen ende
toecomende dat wij ontfaen hebben die oetmoedighe supplicatie van
jooris vanden hove ingeboren poortere onser stadt van bruessele
inhoudende hoe dat alsoe ian vanden zype deken vanden retoryck
camer geheeten den boeck up ten elfsten dach van ianuario lestleden
wesende verzworen maendach savons geeten heeft gehadt upte
voirs. camere staende up ten huevel aende merckt van onser
voirs. stadt van bruessele metten prince ende meer andere
gesellen vanden voirs. boeck hij suppliant hendrick vanden bossche
ende claes de beer tot den voirs. dekene begheerte daer gecomen
zyn geweest bij dander geselschap omtrent den thien ure inden
avont ende omtent den elfs uren inde $$ae zoe syn zy ende de
voirs. ian vanden zype gelyckelyck gescheyden vanden voors. camer
om tsamen thusgewaert te gane ende staende onder hen vieren
manspersoonen met sommighe van hueren huysvrouwen tusschen die
borse ende den voirs. huevel met eender lanterne ende tortse wachtende
nae seker ander geselschap dwelck vander voors. camere nyet
en was gecomen soe zyn $gecomen drie gesellen wesende zoemen
naemaels heeft verstaen dien mee van eenige spaensche heeren de
welcke hebbende h$$ $$$ liggende up h$$$ schouderen sonder te
hebben eenich licht hebben hem gevoordert ende besunderden voirs.
claes de beer staende omtrent de voors. tortse zeer nauwe int aensicht
te nemen siene sonder het te segghen $selve de voirs. hendrick
overdaet heeft hem gevulght by den voirs. de beer hem vragende wat daer
te doen was ende aleer de voirs. claes de beer daerup wel
konste geantwoorden soo hebben die voirs. drye gesellen hem vermoirdet
hem/n te heeten in spaenssche tale dronckaerts ende vileyns daerop
andere nyet en wordde geseit noch geantwoordt dan dat die voors.
jan vanden zyppe seyde dat wel vroom gesellen moesten zyn die hen
rappieren oft messen die h up hun schouderen droeghen ende de voirs.
drye persoonen he$ mits drye vertreckende nae de hoevelstrate
hebben hen gevoirdert noch eens te roepen in spaensscher talen dronckaerts
ende vileyns daerup die die voirs. heyndrick vander bossche int
italiaensch heeft geseyt siet doch dese $$$ wat willen
zy hebben oft deser gelycker woirden nae den welcken is de suppliant
metten voirs. zynen geselschape noch blyven staen metter voirs. tortse
ende lantarne eene lange wyle up te voirs. merckt voer oft omtrent
den voirs. hoevel wachtende naer tvoors. ander geselschap om
tsamen nae huys te gane mits dat zy woonden al up eenen
wech sonder eenich achterduicken oft yet $$aets te vermoy$$
ende naer dat tvoirs. geselschap affgecomen was zoe is
de voirs. claes de beer wat voer dlicht ende dander geselschap
gegaen ende comende up ten hoeck van$$ voirs. hoevel strate $$$
die gersmerckt daer zynen $$$ $$$ $$$ geselschappen welck was
gelegen zoe syn hem die voirs. drye persoonen die hem ende ontwys$$$
dandere hadden gewacht hebbende elck een bloete rappiere inde
hant onversiennelick aengevallen om hen te $$$ van zynen lyf$$$
daer toe zy hun beste gedaen hebben gehadt maer de voirs. claes
heeft hem $$$ $$$ gestelt zoe hy best heeft gekonnen eerst met zynder
rappiere sonder die vuyte scheyden getrocken te hebben ende naemaels
oyck die getrocken hebbende soelange ende totter tyt toe dat de
suppliant ende de voirs. heyndrick vanden bossche hem die anderssins
soude hebben geweest in perikel van zyn lyffue te hulpe zyn
gecomen ende soe is gebeurt dat de gene $$tegens suppliant den
voirs. claes de beer tontlasten hem heeft gestelt tegens eenen
vanden voirs. dryen laetende den voirs. claes ende hendrick vanden
bossche gewerden metten twee anderen ende zoe is voerts
gebeurt dat degene $$$tegens hy suppliant hem gestelt hadde den
suppliant zyn rappiere ontrent der beke ende fonteyne upte gersmerckt
vuyter handt heeft gesmeten ende hem aen zynen duym van zynder rechter
handt gequest gehadt mits welcken heeft hy suppliant om hem te doene
salveren geroepen naeden voirs. hendrick vanden bossche zynen knaepe
ten eynde dat hy hem soude succoureren dwelck de voirs.
hendrick oick gedaen heeft ende den voirs. claes de beer laten staen
tegene de voirs. twee anderen ende comende byden suppliant zynen mro
soe es degene daer tegene de suppliant hadde gestaen achterwaerts
gedeyst ende gevallen ende int vallen oft daernae soe heeft
hy anden voirs. $$$ eenen slach ende quetsure metter rappiere
up zyn hooft gecregen ende soemen verstaet soe zoude hij
noch eenen slach ende quetsure hebben gehadt op zyn hooft
ende es omstreeks veerthien dagen $nae deser werelt overleden.
denwelcken noch oyck de andere de suppliant met zynen geselschape
nyet en hebben gekent noch alnoch en weeten wye zy hebben geweest
andere dan dat zy verstaen hebben dat dienaers van spaenssche heeren
zyn geweest, ende hoewel alle tgene dat voors. es by den suppliant ende
anderen van zynen geselschape is gedaen $$$ deffentie van hueren lyffuen
om hen vanden overdaet vanden voirs. drye persoonen die hen up ten wech
gaende nae hunner huysen hebben gewechlaecht ende den voirs. claes
de beer onversienelick overvallen te beschudden ende dat alsoe $$$ by nyet
en is mesdaen, soe beducht hem nochtans de suppliant dat hy de voirs.
stadt van bruessele ende ons lant van brabant nyet vryelick en soude
mogen gebruycken mits dat de sommige souden willen segghen dat hy den
gegeven buyt dyen dat hy comende by zynen geselschape soude hebben
zynen duym hadde gecrauwt maer dat hy hem wederom gecrauwt
hadde, nyet tegenstaende dat hy int sekeren nyet en weet dat
hy den voors. afflunghen gequest heeft gehadt ende ge$oft beeter me$$
dan jae ten waere dat hem hier up worde $$$ van $$$
ende genade zoe hy seght dus om deselve zeer oitmoedelick biddende
soe eest dat wy de zake voirscrx overgemaeckt
ende hierop gehadt tadvys van onsen amman van bruessele den voirs.
jooris vanden hove suppliant genegen wesende zynder bede ende begeerte ende
hem willende in dit stuck gratie ende genade presenteren voer rigeur ende
strancheyt van justitien sonderlinge ter eeren ende in contemplatie
vander gebenedider passie ende bitter doot die onse heere godt
gesmaeckt heeft aenden houte des cruycen up sulcken dach als huy den
om de verlossinge des menschelycke geslachte hebben hem inden
gevalle als boven vergeven quytgeschollen ende geremitteert vergeven
schelden quyte ende remitteren uuyt onse zunderlinge gratie mits desen
tfait ende manslach boven verclaert mitsgaders alle boete ende
bruicke corporelle ende criminelle waerinne hy ter causen van
dyen $mitsgaders datter aen $eeft tegene ons ende justitie
mesdaen ende mesbruyckt mach hebben. ende hebben hem dyen
aengaende wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende
restitueren tot zyne goede fame name ende gerucht in onsen voirs.
lande van brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheden
ende oyck tot zynen onverbuerde goeden indyen hy eenige onder ons heeft
geleden ende in alder manieren als hy was voer de toecompste vanden
feyte voerscreven imponerende hierop een eeuwich zwygen ende
silentie onsen procureur generael van brabant ende allen anderen onsen
regteen justicieren ende officieren wie zy zyn, satisfactie ende
beteringe eerst ende al voren gedaen der geinteresseerde partye
indyen die noch nyet gedaen en is, ende eenige waertoe staetcunlyck
alleenelyck behoudelyck dat de voirs. suppliant gehouden sal zyn
tvoirs. fait ende ongeval tegens ons te beteren civilyck naede
* gelegentheyt vander sake ende faculteyt van zynen goeden metsgaders
oyck te betalen de wettelycke costen van justitien hieromme gedaen
ende te doene allet ter taxatie ende moderatie van onsen lieve
ende getrouwen cancellier ende luyden van onsen raide in brabant
die wy daertoe committeren denwelcken wy bevelen dat voer hun
geroepen die gene dier over geroepen behoiren te zynen zy procederen
wel ende dueghdelyck ter verificatie ende in terminatie van desen
ende oyck ter taxatie van$ civile boete ende costen van justitien
voerscreven alsoe zy sullen bevinden behoirende welck in termen$
die voirs. suppliant sal gehouden zyn behoirlyck te versoecken ende$$$
in persoone te presenteren in onsen voirs. raide bynnen zesse maenden
eerstcommende up te pene van te verliesen deffect van desen brieve
dat gedaen ende de voirs. civile boete ende costen van justitien
getaxeert ende betaelt zynde in handen vanden ghenen dyen dat
behoren sal zy onse voirs. procureur generael ende alle anderen onse
ende ons vassallen oft der smaelreheeren rechteren justicieren officieren
ende ondersaten jegewoirdighe ende toecomende wyen dit aengaen
zal mogen hueren stedehouderen ende een yegelyck van hun besunderen zoe
hem toebehoiren sal doen laten ende gedooghen den voors. suppliant
van dese onse gratie remissie ende quytscheldinge ende van allen
den inhouden van desen inder vuegen ende manieren voren verhaelt
rustelyck vredelyck vulcomelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken
sonder hem te doen oft te laten geschieden nu noch in toecomende tyden ter
cause voirs. eenich hinder letsel oft moyenisse ter contrarien aen
lyfve noch aen goede in eeniger manieren maer indyen zyn lyff
off enige van zynen onverbeurde goeden daerom gevangen becommert oft
gearresteert zyn off naemaels waren dat zy die setten stellen ende
setten oft doen stellen ende setten terstont ende sonder vertrek tot
geheele delivrancie want ons alsoe gelieft nyettegenstaende dat
tvoirs. fait nyet verstaert en is dwelck van den suppliant nyet
perjudicieren en willen ende ten eynde dat dit vast ende gestadich
blyve ten eeuwigen dage zoe hebben wy onsen zegel hieraen doen
hangen. behoudelyck in anderen saken ons recht ende een yegelyck zyne
in allen eegenen in onser stadt van bruessele upden heylighen
goeden vrydach int jaer ons heeren duysent vyffhondert sessenvyftich
van onsen rycken van spaengien sicillien etc. tiie ende van ingellant
vranckryck ende napels tiiiie. opde plycke stont
gescreven aldus byden coninck in zynen raide ende
geteckent de langhe visa recepta.
eerw$$$ ende bevonden accorderen
met zyne originale by my
handtekeningen
*sy hier af van antwoirt byden ontf$ vannen expl$$$"
pardons,093.txt,"albert ende isabel etc. doen te wetene
alle iegenwoirdige ende toecommende dat wy ontfangen hebben die
ootmoedige supplicatie van christiaen jacops arm borger onser stadt van
loven gareelmaeckere van zynen ambagte belast met huysvrouwe ende sesse levende
kinderen, altyt sonder jactantie gesproken gestaen hebbende tot goeden naem ende faem sonder
oyt iet gecommitteert te hebben dat strafte oft punitie soude meriteren, behalven het
feyt hieronder genoempt, inhoudende hoe dat opden achthiende dach der maent van
aprille lestleden wesende den heyligen paesdach hy suppliant hebbende die wacht als
corporael in een vanden poirten onser voirs. stadt van loven genaempt de tiensche
poirte, ende naer tsluyten vanden selve poirte is die suppliant gaende mette sleutels vanden selve poirte
naer het stadhuys vergeselschapt onder andere van jan pirart ende tusschen wegen
commende alsoo die voors. suppliant aenden voirs. jan heyschte betaelinge vanseker wachtgelt soo heeft
hy totten voors. suppliant gesecht dese oft dyergelycke woirden ghyen syt maer een huerlinck ende en
hebt daerinne nyet te spreken stootende voorts den suppliant met synen ellenboge op syn lyff ende terstont
daernaer treckende syn rappier slaende daermede den voirs. suppliant op syn schouweren dwelck siende
de selve suppliant heeft die sleutels vanden stadt die hy als voirs. is inde inde handt hadde ter
eerden geworpen ende syn rappier oock uuytgetrocken ende tegen malcanderen stekende ende
strydende heeft die voirs. suppliant int verweeren zyne lyffs den voirs. jan pirart eenen steeck
gegeven inde kele, waer$$ hy vanden levende lyff ter doot is gecommen allet blyckende byder
informacie daeraff zynde tot grooten leet wesen des voirs. suppliants die hem seder uuyter voirs.
stadt van loven heeft geabsenteert door vreese van het rigeur van justicien, ende $$$$ lertyt n$
partye interesseerde overcommen ende den officier aldaer synen teur betaelt, ende opdat de selve suppliant
mach in ruste leven ende voor syn huysvrouwe ende kinderkens den armen cost winnen zoo hy
suppliant seecht zoo keert hy hem tot ons biddende seer ootmoedelyck dat wy hem prefereren g$
ende bermherticheyt voor rigeur van justicie omde passie ons lieffs heeren jesus christus gelieven wille
hem suppliant van tvoirs. feyt te verleenen onse opene brieven van remissie in behoirl$
ende gewoonderlyck forme, soo eest dat wy desen aengesien geneycht wesende ter bede
des voirs. suppliant ende regard nemende opde circumstantie van dese saecke, willende hem in dit
stuck prefereren gratie ende misericordie voor strangheyt ende rigeur van rechte hebben de
selven suppliant inden gevalle alsboven quytgeschouwen ende vergeven schelden quyte ende vergeven
uuyt onse sunderlinge gratie by desen onsen brieve tfeyt ende ongeval boven geruert midtsgaders
alle offencie ende breucke corporelle ende criminele daer inne hy ter causen voirs. midtsgaeders
dat daeraen cleven mach tegen ons ende justicie misdaen ende misbruyckt mach hebben
ende hebben hem dyen aengaenen wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende resti$
tot synen goeden naeme fame ende geruchte in onsen voirs. lande van brabant ende alle anderen
onse landen ende heerlichheyden ende tot zyne onverbeurde goeden indyen hy eenige onder
ons heeft gelyck ende in alder manieren soo hy was voorde toecompste vanden voirs. feyte
imponerende hierop een eeuwich geswijch onsen lieven ende getrouwen procureur
generael in brabant onsen amman van bruessele ende allen anderen onsen justicieren
ende officieren wie sy syn satistactie ende beternisse ierts ende vooral gedaen de partye
geinteresseerde voor soo vele die noch nyet gedaen en sy ende eenige daertoe staet civilyck
alleenlyck ende de saecke sulckx is vereyschende behoudelyck dat die voirs. suppliant gehouden
sal syn tvoors. feyt tegen ons te beteren civilyck naer gelegentheyt vanden saecken ende
faculteyt van syne goeden met oock te betaelen die redelycke costen van justicien hier$
alreede gedaen ende te doene alles ter taxatien ende moderatien van onse seer lieve ende
getrouwe die cancellier ende luyden van onsen raede geordineert in brabant
die wy daertoe gecommitteert hebben ende committeren by desen, ontbieden daerom ende
bevelen den selven onsen cancellier ende raedtsluyden dat voor hen geroepen die
gene die daerom behoiren geroepen te syne zy procederen wel ende deuchdelyck
ter verificatie ende interinemente van desen ende ter taxatien ende moderatie
vanden selve amende ende costen van justicien alsoo sy sullen bevinden te behoiren, welck
interinement die voors. suppliant gehouden sal syn te versuecken ende hem in persoone te presenteren in onse
voirs. raede binnen sesse maenden naestcomende opde pene van te verbeuren deffect van dyen ende dat gedaen
ende de selve civile boete ende costen van justicien getaxeert ende betaelt zynde in handen vanden genen die
dat behooren sal sy onsen voirs. procureur generael in brabant onsen amman voirs. ende alle andere onse
rechteren justicieren officieren ende ondersaeten iegenwoirdigen ende toecommende dyen dat aengaen sal mogen heure
stedehouderen ende eenen yegelyck van hun besundere soo hun toebehoiren sal doen, laeten ende gedoogen den voirs.
suppliant van deser onser tegenwoirdiger gratien ende remissien ende van allen d’inhouden van desen inder vuegen ende
manieren voor verhaelt peyselyck rustelyck vredelyck volcomelyck ten eeuwigen daegen genyeten ende gebruycken, sonder hem
daerinne te doen ofte te laeten doen ende geschieden nu oft in toecommenden tyden eenich hinder letsel off moyenisse aen lyff
off aen goeden ter contrarien maer indyen syn lyff off eenige van syne goeden daerom gearresteert, becommert off beleth waeren
dat zy die setten ende stellen doen setten ende stellen terstont ende sonder vertreck tot geheelder ende volcomende delivrancie want ons alsoo
gelieft ende ten eynde dat dit vast ende gestadich blyve ten eeuwigen daegen soo hebben wy onsen segel hieraen doen hangen
behoudelyck in anderen dingen onsen rechte ende eenen yegelycken anderen dessyns gegeven binnen onser stadt van
bruessele den int jaer xvic vyff opden plycke stondt gescreven byden
eertshertogen ende ondertekent de witte ende was gesegelt met eenen grooten segele van groenen
wassche onder uuythangende in syde snoeren"
pardons,040.txt,"philips etc. onsen lieven ende getrouwen cancellier
ende luiden van onsen raide in brabant $$$$$
drossaet aldair schout van shertogenbossche ende allen anderen
onsen rechteren justicieren ende officieren wyen dit aengaen
mach oft hueren stedehouderen ende eenenyegelycken van hun besundere
saluyt ende dilectie wy hebben ontfangen dootmoedige supplicatie
van janneken hollen willems dochter geboren van shertogen bossche
voirs. oudt ontrent achtentwintich jaeren nu tertyt gevangene binnen
der selver stadt inhoudende dat hoe wel zy van joncx kints af binnen
der voirs. stadt zoo by hueren ouders die zy jonck verlooren heeft
als by andere goede catholique lieden daer zy by gewoont
ende gedient heeft gealimenteert ende op gevoet is geweest
altyt geleeft ende heur gereguleert heeft gehadt zoo inden dienste
goidts te hooren te biechten ende ten heyligen sacramente te gaene
gelyck een goet oprecht kint der heyliger christen kercke
schuldich is te leven ende heur behoort te reguleren soo
eest nochtans gebeurt dat zy suppliante ontrent vier jaeren geleden
te houwelyck gealieert synde met henrick pietersse hoymaker nu
ter tyt absent ende om die nyeuwe gereprobeerde segte der
dwalingen ende ketteryen fugitif wesende d$eur ende midts
den gecoloreerden listigen woorden ende bedriegelycke persuasien
desselffs henrick huers mans zoe zeere is verblint geworden
ende geseduceert als dat sy noch zeer jonck simpel ende onnosel
wesende ende postponerende oft emmers luttel achtende dordinantie
ende justicien der heyliger christelycker roomscher kercken
zekere huere twe kinderen knechtens wesende die de voirs.
henrick pietersse heur man by haer geprocreert ende verweckt
heeft gehadt ende daer van het ierste is vanden ouderdom
van omtrent twee jaeren ende een halff ende het dandere
van een halff jaer heeft gelaeten ongedoopt jae ende dat me#
is de voirnoemde henrick pietersse heur man hem daermede noch nye#
te vreeden noch der suppliante syn huysvrouwe vroech noch spade
ongemolesteert gelaeten hebbende heeft der selver suppliante zoe
verre vuyten rechten wech gebracht ende verleydt gehadt als
dat zy des is nu weynich bat dan onderhalf jaer geleden ten by
synde ende deur dinstigatie vanden voirs. heuren manne in zekere
huys gestaen tot shertogenbossche teghens over sinte peeters
cappelle by eenen valschen predicant ende ketter genaempt joes
ombegrepen zynen toenaems een droochscheerder van zynen ambachten
geweest zynde ende zedert tot antwerpen metten brande
geexecuteert ende huer suppliante gansselyck ombekent huer heeft
laeten herdoopen daer deure zy sedert zy suppliante altyt zeer
ongerust is geweest van conscientie ende wel gewilt hadde
dat tselve nyet geschiet en waere als zoo deur vermaeninge
van eenige gheestelycke persoonen als anderssins wel gevuelt ende
verstaen hebbende dat zy $$lycken verleydt was zeer
gedoolt ende grootelyken tegens de justicien der heyliger kerken
ende onse ordinantie misdaen hadde inder vuegen dat sy ter
cause voirs. by u onse schout van shertogen bossche voirs.
is geapprehendeert geworden als wanneer zy huere voirs.
dwalinge terstont heeft bekent ende gedetesteert gehadt
ende syn huere voirs. twee kinderen alsdoen naeden justitutie
van onse moedere de heylige kerken kersten gedaen ende gedoopt
geweest dae zy suppliante zeer wel mede gerust ende tevreden
is geweest ende over lange te voeren heure twe kinderen
alsdoen naeder justitutie wel soude hebben behoirelyck willen
doen doopen en hadde zy dat nyet gelaeten deur contrarie
bevel ende vermaeninge van haeren voirs. man ende besundere
doer groote schaemptheyt van daer deure gemelt ende voirts
aen lyff ende goet gestraft te worddene gelyck zy nu
tertyt in grooter benauwtheyt ende vreese daer van is
aengesien ghy voirs. schout daer toe tegens huer conclusie hebt
genoemen ende want sy suppliante zoe dueur goede vermaninge
van eenige gheestelycke ende chatolicque persoonen als
anderssins om dat zy gelyck voirs. is zedert wel bevonden
ende verstaen heeft dat sy deerlycken geseduceert is
geweest ende gedoelt heeft gehadt van hueren voirs. mesusen
ende overtredinge zoe tegens der justicie vanden heyliger
kercke als contrarie onse ordinantien gecommitteert vuyten
gront heurder herten is peniterende heure voirs. dwalinge
afg$ affgaende ende vertydende gelyck sy desselve metter daet
vertogen heeft ende affgegaen is als heur daer van
ende anderssins behoorlyck gevuecht ende te sinxen lestleden
met goeden berouwe ten heyligen sacramente gewest
hebbende blykende by attestatien van zekere gheestelycke
persoonen daer aff begheerende voirtaen te levene te
stervene ende heur te reguleerene gelyck een goet
oitmoedich kint der heyligen roomschen kercke schuldich is
te levene ende huer te reguleren zoe heeft zy ons oitmoedelyck
gebeden tselve delict huer willen te vergeven ende daerop te laeten
expedieren onse behoirlycke brieven van pardoene waeromme
wy de saecken voirs. overgemerckt ende hierop gehadt
dadvys eerst van u onse voirs. schout ende dien vande wet
van shertogen bossche mitgaders vanden inquisiteuren van
onsen heyligen geloove ende eyntelyck van u van onsen voirs.
lande in brabant der voirs. janneken holle suppliante genegen
wesende thaerder bede ende supplicatie ende heur willende
gratie ende genade prefereren voer strangheyt van justicie
besundere aengesien heur groot ende waerachtich berouw
ende dat zy van hueren man verleydt ende daertoe gebracht
is geweest hebben by deliberatie van onse zeer lieve zustere
die hertoginne van parma ende plaisantie voer ons regente
ende gouvernante in desen onsen neerlanden vergeven ende
quytgescholden vergeven ende schelden quyte vuyt onse
sunderlinge gratie midts desen tfeyt ende delict boven verclaert
mitsgaders alle tgene dat zy ter cause van dyen midts
datter aencleeft tegen ons ende justitie mesdaen ende
mesbruyckt mach hebben ende hebben heur als daeraff
weder gestelt ende gerestitueert stellen weder ende restitueren
tot haeren goeden name fame ende geruchte in ende over allen
onsen landen van brabant limburch ende overmaze gelyck
ende in alder manieren als zy was voer die toecompste vanden
mesuse voirscreven imponerende hierop een eeuwich swygen
ende silentie onsen procureur generael u onsen schout van bossche
ende allen anderen onsen justicieren ende officieren wye
zy zyn satisfactie ende beteringe eerst ende al voeren
gedaen $ geinteresseerde partye indien die noch nyet gedaen
en is ende eenige daertoe staet civilyck alleenlyck behoudelyck
dat de voirs. suppliante gehouden wert aftegaen ende rennehueren
by solempnelen eede heure voirs. dwalinge ende erreuren
in handen vanden weerdigen vader in gode den bisschop van
shertogenbossche voirs. ende te aenveerden ende volcommen
alsulcke penitentie als daer toe staet ende heur by den voirs.
marge: zy hier af verantwoirt
byden ontfanger vanden
exploicten
bisschop ingestelt ende bevolen sal werden ende daer
en boven zal zyn noch geconfineert blyven ende dewelcke
wy confineren midts desen een jaer lanck geduerende beginnende op
hedent date van desen binnen onse voirs. stede van shertogen
bossche zonder daer vuyt te moegen gaen op pene van
relaps ende oick te refunderen de wetlycke costen van
justicie daer omme gedaen ter taxatien vanden ghenen van
u lieden diert behooren zal ontbieden u daeromme
ende eennenygelyck van u lieden wyen dit aengaen mach dat
ghy de voirs. suppliante van dese onse gratie pardoene ende
quitscheldinge ende allen den inhouden van desen naer huere
vorme ende teneur doet laet en gedoocht rustelyck ende
vredelyck genyeten ende gebruycken sonder huer te doene oft
laeten geschieden eenich hinder letsel oft moyenisse
ter contrarien ende heuren persoon tegenwordich gevangen
wesende mitgaders heure onverbuerde goeden indyen zy
eenige heeft stelt ende set oft doet stellen ende setten
terstont ende zonder vertreck tot geheele ende volcommen
delivrantie ende slakinge oft moyenisse ter contrarien
want ons alsoo gelieft gegeven in onse stadt
van bruessele den vyfsten vyfsten dach der maent van
junio int jaer onsheeren duysent vyfhondert ende
dryentzestich van onsen rycken van spaengnen
sicillien etc. tviiie ende van napels txe
onder stont gescreven byden coninck ende ondertekent
de langhe $$$
gecollationert ende bevonden $accorderende
mett$ originalen br$$ by mij
$$ facuwez $$"
pardons,011.txt,"maximilian par la grace de dieu esleu empereur tousjours
auguste roy de germanie de hongrie de dalmatie de croatie etc
et charles par la mesme grace archiducz daustriche prince
despaignes des deux cecilles de jerusalem etc ducs de bourgogne
de lothier de brabant de stier de carente de carniole de lembourg de
luxembourg et de gheldres contes de flandres de habsbourg
de thirol dartois de bourgogne palatins et de haynnaw
lantgraves delsate princes de zwave marquis de
burgaw et du saint empire de hollande de zeelande de ferrette de
kyeburg de namur et de zuytphen contes seigneurs de
frize des marches desclavonie de portenaw de salins
et de malines savoir faisons a tous presens et avenir
nous avoir receu lumble supplication de henry loys
povre homme chargie de femme et de chincq ou six
petis enffans bourgois de notre ville de louvain contenant
comme le xij e jour d octobre derrenier passe ledir suppliant
allant par les rues en notredite ville de louvain avec ung
clerc nomme kempus et passant devant ungne taverne
en la rue qui maine a tillemont entre les deux portes
la ou il ne pend aucune enseigne mais on y vent de
la cervoise ledit suppliant et kempus entrerent dedens et
y trouverent trois compaignons buvans dont lun se
nommoit cornelis van testellen et les deux aultres johannes
hoesen et willeken van testellen ausquelz demanderent
se il ny avoit illecq milz gens de frize et lun diceulx
trois dist entres ens et buvez une foiz aquoy ledit suppliant
respondit je nay point grant soif toutesvoyes il beut
une fois ou deux et apres jecta sur la table largent pour
payer ung pot de cervoise a intentien de soy en aller
et lui estant en la compaignie dit atendez et buvez mieulx
il y viendra tantost icy des gens de frise que demandez et ce
fait demoura ledit suppliant et kempus encoires ung petit
actendant apres les frisons pour boire avec eulx qui
leur avoient promis dy venir et lors ledit suppliant
sen alla dehors pour faire son eane et lui estant illecq
faisant son eane oy que lun des trois compaignons
qui estoient demourez a la table et qui estoit yvre
dit en thiois laissez moy aller et je lui donneray ung
knoop gat et se party de la dite table et vint a lhuys
ou ledit suppliant devoit retourner tenant sa daghe devant
son ventre et ledit suppliant qui avoit entendu ces parolles
sen vint alhuys et mist la main sur la daghe dicellui
compaignon et le tira dehors sans lui en faire mal
et la porta en la chambre avec ledit compaignon
ou les aultres buvoient et dit ainsi comment
me donnez vous maintenant ce knop gat que vous
me voulez donner et lors dirent les aultres compaignons
qui estoient la present rendez lui sa daghe ce que ledit suppliant
fist voulentiers et beut a luy et ny eult autre chose
fait. et certaine espace de temps apres ung des
compaignons demanda audit suppliant combien de temps
y avoit que nous eusmes une foiz parolles ensamble
et ledit suppliant respondy laissez cela passer il nen
fault point parler icy demain ou apres nous en
ferons bien et trouverons bien lun lautre sans
mil mal penser a dont ledit compaignon respondy
se demain ou apres nous devons trouvez lun lautre
il luy auroit trop long temps et en disant ces
parolles print ung gros bois et en frappa ledit suppliant
sur la teste de telle sorte quil labaty par terre
et ledit cornelis van testellen et lautre compaignon
tirerent leurs bastons pour luy copper la gorge et
fraperent sur ledit suppliant qui gisoit abatu a terre
et qui tenoit ses mains devant son col craindant
que lon lui eust coppe la gorge par telle fason
facson quilz le blescherent bien fort au col
es deux mains et pres ung doit tout jus dont
ledit suppliant cryoit merchy disant jen ay assez
et lesdits compaignons cuidant quil deust mourir
sen allerent apres ledit kempus et disoient tuons
cestuy icy car lautre en a assez et en ce faisant
ledit suppliant luy qui lors revint a memoire se releva
et tira ung baton quil avoit et en soy deffendant
frappa sur ledit cornelis testellen ung cop sur la
teste du bout de son basto baton duquel cop ledit
cornelis testellen termina vie par mort a loccasion
duquel cas ledit supliant amerement desplaisant de
lavenue dicellui sest depuis absente de notredit pays
de brabant ou il noseroit retourner ains luy
fauldroit et conviendroit tenir absent en estranges
marches et contrees en grant povrete et misere
lui sa femme et petis enffans se notre grace
et misericorde ne luy estoient sur ce imparties
si comme il dit en nous requerant tres humblement
pour icellui. pour ce est il que nous les
choses dessusdites considerees, ayant pitie et
compassion dudit henry loys suppliant et lui veuillans
en ceste partie grace et misericorde preferer
a rigueur de justice, a nous audit henry par
ladvis et deliberation de notre treschere et tres amee
fille de nous empereur dame et tante de nous
charles larchiducesse daustriche ducesse et
contesse de bourgogne douagierede savoye regente et gouvernante etc
et des gens de notre prive conseil estans lez elle ou cas
dessusdit quicte remis et pardonne quictons remectons
et pardonnons de grace especial par ces presentes le cas et
homicide desus declaire ensemble toute paine et offence
corporelle et criminelle en quoy pour raison et occasion
dicelluy il puet avoir mesprins offence et estre
encouru envers nous et justice et lavons quant a
ce restitue et restituons a ses bonne fame et renomee
en notredit pays de brabant et ses biens non confisquez
saucuns en a tout ainsi quil estoit auparavant
ledit cas advenu imposant sur ce scillence perpetuel
a notre procureur general de brabant et tous noz aultres
justiciers et officiers quelzconques satisfaction
toutsvoyes faicte a partie interessee premierement
et avant tout euvre se faicte nest et elle y chiet
civillement tant seullement et moyennant
aussi quil sera tenu amender ledit cas envers nous
civillement selon lexigence du cas et la faculte
de ses biens a lordonnance et tauxation de noz
amez et feaulx les chancellier et gens de notre
conseil en brabant que commectons a ce si donnons
en mandement ausdits de notre conseil en brabant
que appellez pardevant eulx ceulx qui pour ce
feront a appeler ils procedent bien et deuement
a la verification et interinement de sesdites presentes
et a la tauxation et ordonnancement de ladite amende
civile et ce fait et icelle amende civille tauxee
arbitree et payee es mains de celluy de noz
receveurs quil appartiendra qui sera tenu den faire
recepte et rendre compte et relicqua a notre profijt
avec les aultres deniers de sa recepte ils et
tous autres noz justiciers officiers et subgects
cui ce puet et pourra touchier et regarder
et chacun deulx endroit soy et si comme a lui
appartiendra facent seuffrent et laissent
ledit suppliant de notre presente grace quictance remission
et pardon selon et par la maniere que dit est
plainement et paisiblement joyr et user
sans lui faire mectre ou donner ne souffrir estre
fait mis ou donne ores ne en temps avenir en
corps ne en biens aucun arrest destourbier
ou emperschement au contraire mais se son corps
ou aucuns de sesdits biens non confisquez sont
ou estoient pour ce prins saisiz arrestez ou
empeschez mectent ou facent mectre incontinent
et sans delay a plaine et entiere delivrance car
ainsi nous plaist il et affin que ce soit chose
ferme et estable a tousjours nous avons faict mectre
notre seel a ces presentes saulf en autres choses notre
droit et lautruy entoutes donne en notre ville
de malines ou mois de janvier lan de grace mil
cincqcens et onze et des regnes de nous
empereur assavoir de germanie le xxvj e et
de hungrie etc le xxij e et sur le reploy avoit escript
ainsy par lempereur et monseigneur larsiduc
en leur conseil et signe dijcke et encoires visas
collationne a loriginal
par moy
n. strate $$"
pardons,005.txt,"maximiliaen byder gracien goids gecoren keyser altyt vermeedere
des rycx coninck van germanien van hongrien van
dalmatien van croatien etc. ende kaerle byder selver
gracien eertshertoge van oisteryck prince van spaengnen
van beyde cecillien van jerusalem hertoge van bourgoingen
van lothryck van brabant van stier van carenten van crain
van lembourch van luxembourg ende van gelre greve van
habsburg van vlaenderen van tyrol van fierette van
kiburch van artois van bourgoingen palatin van henegouwe
van hollant van zeellant van namen ende van zuytphen
mercgreve des heylichs roemschen rycx ende van bourgauw
lantgrave in elzaten heere van vrieslant van opter
windischenmarg van poertenauw van salins ende van
mechelen doen te weten dat wy ontfanghen
hebben die oitmoedige supplicacie van henrick hubrechts
alias van thienen inhoudende hoe dat omtrent sinte
mertensmisse lestleden vergadert zijn geweest
ten huyse van eener vrouwen genoempt jehenne
gans bynnen onsen stadt van loeven lodewycke rabbe
willemen de clymmere henrick van holsbeke arnt van rode
ende die voers. suppliant mit noch anderen hueren consorten
sitten ende drinckenen in gelage mit eener vrouwen
persoen aldair omtrent den x uren inden avonde een geheeten
wylen andries de keersmakere wesende vanden geslechten
van loeven mit eenen genoempt pieter willekens zynen
wynne oft pachtenere gewapender hant hebbende aen
twee gardebras of armpypen ende op syn hoof
een stalen mutse oft ferzeet ende eenen langhen
messe is inne gecomen ende alsoe inne comen
synde heeft die voerts. wylen andries ende syn voers.
pachtenere gaen sitten drincken byde voers. gesellen
ende verdroncken tsamen in byere omtrent twee stuivers
ende nae dien sy die alsoe hadden verdroncken
soe wouden die voers. gesellen elc van hen huere
gelach betalen dair op die voers. wylen andries
seyde mit woerden in manieren van gramscape ic
en wille niet geven maer die de vrouwe heeft
die sal tgelach betalen op dwelcke een vanden voers.
gesellen te wetene die voers. willem de clymmere
seyde tgelach betalen ende nochtans en begheere ic die
vrouwe niet ende syn alsoe die voers. wylen andries
ende syn voers. pachtenere uuyten voers. huyse gegaen ende vanden
voerts gesellen gesceyden naden welcken zy corts dair
nae syn wederom inden selven huyse gecomen ende aldaer
synde heeft die selve wylen andries van nyeuws begonst
te murmureren opte voers. gesellen roere te stichtene ende
qualic te sprekene daer op die voers. henrick van
holsbeke seyde wat andries al syt ghy een heerscap
sullen wij daeromme uwe quade ende spytige woerden
moeten hoiren alsoe dat nae vele woerden ende weder woerden
die voers. gesellen ende wylen andries met synen voers.
pachtenere in beyden zyden te messe ghinghen ende slaegen
hyeuwen ende staken zeere nae malcanderen als dat die voers.
andries onder dandere een doode wonde ontfinck
vander welcker hy terstont dair nae aflivich gewordden
is sonder datmen weet wie van hen die voers. wonde
gaff weder die voers. suppliant lodewyck rabbe willem de
clymmere henrick van holsbeke oft ennige vanden anderen hueren
medegesellen niettemin weder die selve suppliant hem die
voers. wonde gegeven heeft oft niet en weet hy niet
hoe wel hy nochtans syn beste dede zoe hy dat vercleert
om den voers. wylen andriese van synen lyve te crencken
en bekendt hem mede sculdich inden voers. dootslaghe
dwelcke hem jammerlijc ende mit goeden hertten leet is
ende heeft uuyt saken van dien feyte die voers. suppliant
die onnoselic dair inne gecomen es hem yesundert
moeten houden buyten voers. onsen lande van brabant ende
en soude alnoch beduchtende ende vreesende die strangheyt
van rechte hem bynnen der voers. onser stadt van
loeven ende den voers. onsen lande van brabant nyet dorren
houden wandelen noch verkereeren mair were gescapen
voirtaenen hem dair uuyt te moeten absenteren ende
hem houden in vremden landen in grooter miserien
ende armoeden ende syn leven aldair leyden ende eynden in
ongevallicheyden het en waere dat wy onse gracie ende
genade tot hemweerts keeren ende hem tvoers. feyt oft
dootslach remitteren ende vergeven wouden om dwelcke
hy ons oitmoedelic heeft gebeden soe eest dat
gemerct tgene des voers. es wy ter beden des voers.
suppliant geneyght ende willende altyt ende besundere te
desen male prefereren ende thoenen gracie ende genade voere
strangheyt van rechte hebben ter eeren ende weerdicheyden
vander passien ons liefs heeren jesus christus die hy op sulcken
dach als huden goetvrydach voere ons ende alle kerstene menschen
heeft geleden den voirs. suppliant in gevalle als boven
quytgesconden ende vergeven schelden quyt ende vergeven
van sunderlinger gracien overmits desen onsen brieve tvoers.
feyt ende dootslach mitgaders alle penen boeten hueren ende
brueken het zy aen * live leden oft goeden inde welcke hy
overmits ende uuyt saken vanden voers. feyte ende dootslage
ennichssins tegen ons ende den gerichte mach syn gevallen
stellende ende settende van al den selven suppliant weder
omme in zyner eeren goeden name ende famen ende tot allen
zynen goeden niet verbuert synde op dat hy ennige heeft
hem oirlovende ende consenterende dat hy dien niet tegenstaende
sal mogen comen bliven keeren ende verkeeren bynnen onsen
voers. stadt van loeven ende allomme bynnen onsen voers. lande
brabant gelyckerwys ende alsoe hy dede voere die gesciedenisse
vanden voers. feyte imponerende hier af een ewich
geswych onsen procureur generael van brabant onsen drosset
van brabant meyer van loeven ende allen anderen onsen
officieren ende hueren stedehouderen dien dat ennichssins aengaen
mach satisfactie ierst ende voere al gedaen den partyen
geinteresseert soe verre die alnoch niet gedaen en zy
civilic alleene ende behoudelyc dat tot dien die voers.
suppliant gehouden sal syn dat aen ons te beteren nae die gelegentheyt
ende exigentie vanden stucke ende die faculteyt van zynen goeden
ter arbitraigien ende taxatien van onsen lieven ende getruwen
ridder ende cancellier den heere van escanbeke ende van bierbeke
ende den anderen luden van onsen rade in brabant ontbieden
*van boven het doorhaalde geschreven
hier omme ende bevelen den selven onsen cancellier ende anderen van onsen
voers. rade dat voere hen geroepen die ghene die dair omme sullen
behoeren geroepen te zyne zy procederen ende doen procederen
totter verificatien ende interinemente vandesen ende totter
arbitraigien ende taxatien vander voers. civilder beternisse
inder manieren ende alsoe het behoeren sal ende dien gedaen
ende die voers. civile beternisse gearbitreert getaxeert ende
betaelt synde in handen vanden ghenen van onsen rentmeesteren dien
dat behoeren sal ende die welcke gehouden sal wesen ontfanck
dair af te makene tot onsen behoef ontbieden wij
voirts. den selven onsen cancellier ende anderen luden van
onsen voers. rade onsen drosset van brabant onsen
voers. meyere van loeven ende alle andere onse ambachteren richteren
ende dieneren desselfs ons lant van brabant ende die ambachteren
richteren ende dieneren vanden smalen heeren ons voers. lants ende huere
stedehouderen nu ende namaels wesende ende een yegelyc van hen
alsoe hem toebehoirt dat zy den voirs. suppliant van desen onsen
voirs. gracien remissien ende quytscheldingen doen ende laten rustelic
ende vredelic genyeten ende gebruycken sonder hem daer tegen te
doene oft te laten geschieden aen zynen voirs. live leden oft goeden
ennigen hynder stoot oft letsel ter contrarien maer soe verre
die selve suppliant oft zyne voirs. goede niet verbuert zynde
ten ocsuyne van desen aengetast gearresteert oft gecommert
weren zy die sonder vertreck ontslaen ende doen ontslaen ende
stellen tot geheelder ende volcomende delivrancie behoudelic in
anderen saken onsen rechte ende eenen yegelycken anderen den zynen
want onse geliefte sulcke es ende te dien eynde
dat die vaste ende gestatich zy ende blive tot ewigen daghen
soe hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen gegeven
opten heyligen goeden vrydach int jaer ons duysent vyfhondert
ende thiene voere paesschen ende vanden rycken van ons keyser
te weten van germanien het xxve ende van hongherien het
xxiie aldus stont gescrevenen boven opte plycke byden keyser
ende mynen heere den ertshertoge ende geteekent * witte
geco$lloneert ende bevonden concorderenen
metten originalen brieve by my
$$ tart$$"
pardons,171.txt,"philip etc doen te wetene dat wij
hebben ontfangen die supplicacie van peeter
sips soone wijlen geraerdts geboren
poorter onser stadt loven inhoudende
dat hij des geleden over de vijff jaeren
in sijn eijgen huijs geoffenseert ende ge-
aggresseert sijnde bij jan...
geweest sijnde eenen vremdelinck hen
daer tegens was genootsaeckt geworden
te stellig in defentie besunder oock om
te defenderen sijne huysvrouwe de welcke heden
voors. jan met eene versere panne om-
verre was slaende in welcke defentie
hij suppliant aende selven jan hadde geinfligeert
eene wonde waer naer hij is comen
te sterven des anderen daeghs sonder dat
oijt iemandt vanden vrienden vanden selven
jan daer naer hadde commen omme sien
ofte hem suppliant midts sijne nootsaeckelijcke
defentie daer over gemolesteert des
nyettegensatende soo hadde het volck van
onsen drossardt van brabant hem suppliant
daer over geapprehendeert inde gestelt
inde gevanckenisse binnen de voors. loven
welcke aengemerckt ende hoewel den suppliant
vermeijnde inde voors. defentie nyet te
hebben geexcedeert soo vondt hij even-
wel geraeden om daer over nyet te
onderstag lanckduerich proces ende
ondertusschen te blijven sitten inde ge-
vanckenisse tot sijne sijnder huysvrouwe
ende kinderen tot als $’$$ine daer overvoor
soo veele hij eenichsints soude mogen hebben
geexcedeert te versoecken abolitie soo badt
die suppliant oytmoedelijck om onse oepene brieven
daertoe dienende soo eest dat wij desen aengesien
ende hier op gehadt d’avise van onse lieven
ende wel beminde die drossardt ons voors.
landts van brabant ende lieutenant
meyer onser stadt loven genegen
wesende ter oytmoediger bede ende supplicacie
des voors. suppliants ende willende gem in dit
stuck prefereren gracie ende mesiricorde
voor stranckheyt ende rigeur van recht
hebben den selven suppliant inden gevalle alsvo$
geremitteert quijtgescholden ende vergeven
remitteren schelden quijete ende vergeven uuyt
onser sunderlingen gracie bij desen onsen brieve
t’feyt ende ongeval boven geruert midtsgaeders
alle offencie ende breucke corporele ende
crilinele daer inne hij hem overmidts $
uuyt saecken van t’gene des voors. is tegen
ons ende justitie eenichsints mach hebben
ontgaen ende misdraegen ende hebben hen dijen
aengaende wedder gestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren tot sijnen goeden
naeme fame ende geruchte in onsen voors.
lande van brabant ende alle andere
onse landen ende heerlijcheden ende tot sijnen
onverbeurden goeden indyen hij eenighe onder
ons heeft gelijck ende in alder manieren so$
hij was voor de toecompste vanden voors.
feijte imponerende hier op een eeuwich gesw$
onsen procureur generael in brabant meyer
van loven ende allen andere onse justicieren
ende officieren wye sijn sijn satisfactie ende
beternisse ierst ende voor al gedaen
der partije geinteresseerde indyen
indyen dye noch nyet gedaen en is ende eenig$
daer toe staet civilijck alleenlijck behoudelijck dat
die voors. suppliant gehouden sal sijn t’voors. feijt
tegen ons te betern civilijck naer gelegentheijt
vander saecke ende faculteyt van sijne
goeden met oock te betaelene die redelijcke
costen van justitien hieromme alreede gedaen ende
te doene alles ter taxatie ende moderacie van
onse seer lieve ende getrouwe die cancellier
ende luyden van onsen voors. raede in brabant die
wij daer toe gecommitteert hebben ende committeren
bij desen ontbieden daerom ende bevelen den selven onsen
cancellier ende raedtslieden dat voorhen
geroepen degene die daerom behooren geroepen
te sijne sij procederen wel ende deughdelijck
ter verificacie ende interinemente van desen
ende ter taxacien moderacien vanden voors. costen van
justitie ende amende alsoo sy sullen vinden te
behooren welck interinemente de voors. suppliant
gehouden sal sijn te versuecke ende hem in
persoone te presenteren in onsen voors. raede
binnen ses maenden naestcommende op de pene van
te verbeuren d’effect van desen ende dat gedaen
ende de selve amende costen van justictien
getaxeert ende betaelt sijnde in handen
vanden gene dyen dat behooren sal sij onse voors.
procureur general meyer van loven ende alle
andere onse rechteren justicieren officieren
ende ondersaeten iegenwoordige ende toecomende
dyen dat aengaen sal mogen heure stedehouderen
ende een iegelijck van hun besunder soo hen
toebehooren sal doen laeten ende gedooghen den
voors. suppliant van deser onser iegenwoordige
gracien remissie ende van allen d’inhouden van
desen inder vuegen ende manieren voors. rustelijck ende
vredelijck ende volcomentlijck genyeten ende gebruycken
sonder hem te doene eenich hinder stoot oft
letsel in lijff noch in goeden ter contrarie etc.
pront in protocoll$ sub $io $ appart gegeven
in onser stadt van brussele inde
maent van octobris 1649 subhappan"
pardons,180.txt,"philips by der gratien godst coninck van
castillien etc. aen alle dieghene die dese onsen
oepenen brieve sullen sien, oft hooren lesen saluyt
doen te wetene dat wy ontfangen hebben die
oodtmoedige supplicatie van franchoes van hoeck
geboren poorter onser stadt antwerpen , inhoudende
zoo dat $$ ontrent die acht jaeren geleden hy
suppliant jongman synde ende oudt twintich
jaeren geraerckt soude syn binnen de voors.
stadt in geselschap van wylen dierick sterckvelt
tegens den welcken in sekere herberge gestaen
inde moyestraet genoempt den vygenboom
met het ticktackbert gespelt hebbende om eenige
omcten wyns soo wast datter tusschen henlieden
disput ontstaen soude syn nopende het verlies vanden
voors. wylen dierick steckvelt pretenderende den selven
soo veele nyet verlooren te hebben dan het inder
waerheyt waere waerover heftigewoorden
geresen synde soude hebben den voors. yerst uuyt
getrocken syn mesch ende mynende den suppliant
gelyck apparentelyck soude geschiet syn dat den selven
daermede hem wilde steken geeft insgelyck syn
mesch uuytgetrocken uuyt synen sack ende
int inneschieten vanden voors. dierick hem daermede
gesteken eenen steek in synen buyck met soo
daenich ongeluck tot syns suppliants bitter
leetwesen dat den voors. gequesten 3 daegen daernaer
is comen t’overleyden ter causen van d’welck den
suppliant nu ontrent den tyt vanden voors. 8 jaeren
verlaeten hebbende dese onse landen ende hem geretireert
hebbende tot noortwyck in hollant by eenen prister
alwaer den suppliant vermaert unificien synde
onder de catholicke soude syn regerende het het unificq
soude nu geerne naer soo lanck due$ag$$ absentie
wederom keeren tot syn vaderlant ende onder onse
gehoorsaemheyt hebbende totdyen eyntelyck opden 23
aprilis 1650 van jan carlo steckvelt broeder vanden voors.
afflyvigen die oock jongman synde overleden is
over het voors. ongeluck vercregen vergiffenisse om godtswil$
ende die bittere passie ende vyff wonden ons here jesu chr$
soo endegelyck hy begeerde dat godtalmachtich aen hem
syne sonden soude vergeven naer luyt vande certificatie
van dry geloofweerdige persoonen daervan geexhibeert
ende want oversulcx tot veylcheyt des suppliants
persoon nyet anders en soude resteren dan onse gratie
soo nampt hy daeromme synen toevlucht tot ons ootmoedel$
biddende dat ons om godtswille ende die bittere
passie ende vyff wonden christi hem het voors. ongeluck
in syne jonge jaeren gecommitteert sonder oynt
voor oft naer date met eenich ander delict wel$
geweest te syn te vergeven ende hem tot dyen $$
t’accorderen ende doen depescheren onse behoorlycke opene$
brieven van remis in sulcken cas gerequireert waeromme
soo eest dat wy die saecken voors. aengemerckt ende daer$
ierst ende voor al gehadt d’advis van onsen lieven
ende welbeminden den marckgrave van onser voor$
stadt antwerpen genegen wesende ter oodtmoediger
bede ende supplicatie des voors. suppliants ende wille$
hem in dit stuck prefereren gratie ende genade v$
rigeur ende stranheyt van justitie hebben den voors.
franchois vanden hoeck suppliant inden gevalle als boven
vergeven geremitteert ende quytgeschouwen vergeven
remitteren ende schelden quyt uuyt onser sonderling$
gratie by desen onsen brieve het feyt ende manslag
boven verclaert midtsgaders alle pene ende amende cor
porele ende criminele inde welcke hyter cause
voors. met des daeraen cleeft tegens ons ende justitie
misdaen ende misbruyckt mach hebben ende daerinne
hy gevallen mach wesen ende hebben hem als van dye$
wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende
restitueren tot synen goeden naeme ende fame ende
geruchte in onsen voors. lande van brabant ende i$
alle andere onse landen ende heerlyckheden midts
gaders tot syne onverbeurde goederen in dyen hy eenig$
onder ons heeft inder vuegen ende manieren als h$
was voorde toecompste van het voors. feyt imponere$
hierop silentie ende een eeuwich swygen onsen pro$
generael in brabant drossaert van brabant meyer
van loven amptman van brussele schouteth van antwe$
ende alle andere onse ende onser vassallen oft der
smalre heeren richteren justicieren officieren $$$
wie sy syn oft wesen mogen satisfactie ende beteringe
ierst ende vooral gedaen der partye geinteresseerde
in dyen die noch nyet gedaen en is ende eenige daertoe
staet civilyck alleenlyck behoudelyck nochtans dat den
voors. suppliant oock gehouden wordt tvoors. feyt tegen
ons te beteren civilyck naer gelegentheyt van het
misdaet ende faculteyt van syne goederen ende oock
te refonderen ende betaelen die redelycke costen van
justitie indyen hieromme noch eenige gedaen
ende naegevolght syn alles ter taxatie ende
arbiterschappe van onsen seer lieven ende getrouwen
die cancellier ende luyden van onsen raede geordonneert
in brabant die wy daertoe hebben gecommitteert
ende committeren by desen ontbieden daervoer ende bevelen
den selven onsen raede van brabant dat voor hem
geroepen dieghene die behooren geroepen te syne
sy procederen wel ende deugdelyck tot verificatie
ende interinement van deser onser brieve van
remis naer heure forme ende teneur ende ter arbi
terschappe ende amende civile ende vanden costen
van justitie voors. welck interinement hy suppliant
gehouden sal syn aldaer te versuecken d’effect
vanden selve onse brieve ende dat gedaen ende de voors.
amende civile ende costen getaxeert gearbitreert
ende betaelt syne in handen vanden genen van onse
ontfangers ende officieren dyent behooren sal die
welcke gehouden wert daeraff ontfanck te maken
rekeninge bewys ende reliqua te doene tot onsen
proffyte mette andere penningen van synen ontfange
sy onsen voors. procureur generael drossart van brabant etc
doen laeten ende gedoogen den voors. franchoos vanden hoeck
suppliant van deser onser iegerwoordiger gratie
quytscheldinge remissie ende pardoene ende van allen
den innehouden van desen inder vuegen ende manieren
ende opde restrictien voore verhaelt rustelyck
peyselyck volcomentlyck ende eeuwigh genieten ende gebluycken
sonder hem te doen oft te laeten geschieden nu noch in
toecommenden tyde aen lyff noch aen goet
eenich hinder stoot letsele oft moyenisse ter
contratien maer indyen syn lyff oft eenige van
syne onverbeurde goederen daerom gevangen
gearresteert becommert oft beleth waeren
dat sy die setten ende stellen oft doen setten ende
stellen terstont ende sonder vertreck tot geheelder
ende volcommender delivrantien want ons alsoo
gelieft ende ten eynde dat dit goet vast ende
gestandich sy blyve ende gehouden worde t’eeu
wigen daege soo hebben wy onse zegele hier
aen doen hangen behoudelyck in andere saecken
onsen rechte ende een iegelyck des syns in allen gegeven
binnen deser onser stadt van brussele inde maent
van augusti ynt jaer ons heeren $$$$$
gesien"
pardons,168.txt,"remissie van dootslage voer janne joes
kaerle etc. doen te weten allen iegenwoirdich ende
toecoomende dat wy ontfaen hebben die oitmoidige supplicatie
van jan joos houtbrekere ingeseten poirte r onser stadt van
antwerpen inhoudende hoe dat des donderdaechs acht
dagen in meye lestleden nae dat hy suppliant hadde inde
eycke in onse voers. stadt met goeden geselscape
geteert ende goede chiere gemaect tot omtrent thien
uuyren inden avont ende van daer gegaen met jooss
vanden weru een vanden voers. geselscape oyc houtbrekere
om den selven tot zynen huyse te leydene is hy suppliant
omtrent elf uren met zynen knechte dier tyt genaempt
paesschier maerschalck die welcke om hem gecomen
was gesceyden vuyten huyse vanden voers. joose ende
thuyswaert gegaen nemende zynen wech voirby eene
taverne genaempt den grooten crauwel aldair hy suppliant
begheerde noch een pinte biers te drincken ende heeft
tot dien eynde geclopt zoe dat hy innegelaten
was by henrick bouwens zone vander weerdinnen
ende vant den voers. hendricke aldaer sitten drinckende
inder ceukene met peter aerts ende eenen meisken
geheeten tanneken de welcke was geheeten de
bruyt staende in geloften van beslapen trouwen met
henricke voers. ende aldair wat tyts gedroncken
hebbende de selve heyndryck voers. coomende totten suppliant
ende de voern. peter aerts scrynmaker naer hem begheerde
mitten suppliant met teerlingen te spelen tdelck twelck hy dede
ende speelden zoe lange dat hy suppliant alle zyn
payement of zilver gelt dat hy by hem hadde verspeelde ende waes
tot omtent achthien oft negenthien stuvers toe
ende omtrent den eynde vanden spele begheerde hy
suppliant aenden voers. henricke een stuck gouts gewisselt
oft zesse of acht stuvers daerop geleent te
hebben ende tspel gelaten zynde heeft de zelve
suppliant noch gedroncken mitten voers. geselscip tot
eenen gelage toe van eenen stooter ende na dien hy
tgelach hadde doen rekenen seyde dat men hem zyn gelage
soude willen borghen begherende alsoe van daer mitten
voers. paesschier zyn knecht te sceyden ende thuyswaert
te gane dwelck aenhoirende de voers. heyndrick heeft
zeere straffelycken tot hem suppliant geseet gehadt jan
joos betaelt u gelach daerop hy suppliant antworde in
effecte ic en cans u nyet betalen ghy weet wel dat
ic geen payement en hebbe ic salt u morgen oft overmorgen
wel betalen waerop de voers. heyndryc seyde ende riep tot
zynder moeder die welcke boven in een camer was moeder
jan joos wilt met zyner gelage gaen zeyt ghy daermede
te vreden daer op die moeder wederomme riep ende antworde
neeinck heyne doeghet hem betalen hy is my meer
sculdich daer of ic nyet betaelt en ben souden wy alsoe
sitten waken en braken ende dan nyet betaelt wesen daerop
de voern. suppliant antworde soude ic emmers moeten betalen
nu sal ic gaen op myn poirters recht ende besien wien? my
sal doen betalen vuyt welcker antworden de voern. henrick
meer geanimeert wesende is terstont met zynen sweerde
in zyn hant vuyter voers. cuekenen ende voerts ter doren
ute op de strate haestelinge gegaen seggende ende
roupende tot hem suppliant compter vuyte hier aen desen
hoeck sult ghy betalen eer ghy vuyt of verby gaen sult
mits den welcken de voers. paesschier beduchtende dat daer
vuyt eenich quaet coomen soude heeft eenen stooter vuyt
zynen buydel oft tessche getrocken ende op de tafele
inden voers. cuekenen voerden voers. peteren aerts geworpen
seggende daer is tgelach voere janne joos welcken stater
de voers. peeter aerts heeft aenveert seggende ende roupende
totten voers. henricke heyndrick compt ende syt te
vreden tgelach is betaelt ende alsoe is de voers.
henrick wederomme doer de zydore in huys ende voerts
inde ceukene byden voers. peter aerts gecoomen ende hy
suppliant voere vuyten huyse gegaen tot omme den hoeck
nyemande opder straten vindende vragende heyne waer
zyt ghy nu ghy wout vlens vlues vut coomen soudt
ghy nu wel willen of dorren vuyt coomen daer op de voers.
henrick van binnen den huyse dat hoirende antwoirde zeggende
waeromme soude ic nu vuytgaen u gelach is betaelt
sonder ander oft meer ombescheyden oft twistige woirden
doen ter tyt tegen malcanderen te hebben nu eist dat
de voers. paesschier de voers. stooter alsoe betaelt
hebbende quan quam buten der voers. cuekenen tot inden ganck
ende van daer tot buyten der doren vanden huyse om den suppliant
zynen meester te volgen ende voirts mit hem thuyswaerts
te gane ende alsoe hy suppliant buyten den huyse op wegh
was thuyswaert te gaen meynende dat de voers. paesschier
hem gevolgt hadde de selve paesschier gehoirt
hebbende de antworde die de voers. henrick ter stont
gaf op de vrage hem byden voers. suppliant vuytgaende als
voeren gedaen ende sonder bevel wete ende in absentie vanden selven
latende hem duncken dat den voers. heyndric anders
geantworde hadde dan hem betaemptde heeft terstont
van nyeuws hooge ende kivelycke woorden op ende tegen den
voers. henricke ende de voers. heyndric wederomme tot
den voers. paesschiere gesproken gehadt midts den welcken
de voers. henrick met zynen bloten sweerde is gecoomen
vuyter cueckenen inden ganck tegen den voers. paeschiere
die hoirden de voers. suppliant van buyten huyse wesende
heeft hem omgekeert ende siende paesschieren
voor de deure zijn lanck zweert uter sceyden trecken
riep van buyten met eenen getrocken opsteckende in zyn
hant seggende tot den voers. paesschieren hoeresoen wat
wildy? maken ende met dien is de selve paesschier
alsoe in de dore gescoten met zynen blote sweerde
in de handt in sulker vuegen dat de selve henrick
gelyc hy suppliant naemaels heeft verstaen is ter stont
byden voers. paesschieren in syn borst gesteken geweest
zeer diepe dit gerucht hoirenden de voers. peeter
aerts is vuyter cuekenen inden ganck gecoomen tegen
den voers. paesschier zijn bloot lang zweert in syn hant
hebbende grypende van voeren den selven paesschier met beyde
synen armen vaste houdende want hy hem beduchte vanden
voers. suppliant met zijn opstekere gesteken te wordden ende
bynnen middelen tyde is de voers. henrick gecoomen
tot inder ceukenen sonder wete desselfs peters aerts
soe dat midts der verbaestheyt vanden blooten zweerde
heeft deselve peter aerts hel paesschierren tzweert
inde hant hebbende gedrongen nader voerdoeren vanden huyse
soe dat de selvesuppliant ersselde tot vuyten huyse
ende waeren de suppliant ende past paesschier tsamen vanden
selven peeter aerts vuyten huyse gedrongen ende de
doere toegesloten van welcke wonde ende quetsure
die de voers. heynderick van paesschier ontfangen
hadde hy terstont inder voers. cuekenen doot gevonden
was ende nae desen de voirn. supliant nyet wetende datter
yement gequetst ware daerof hy wel te vreden was is
mitten voers. paesschier thyuswaert gegaen aldaer
de voers. paesschier hem suppliant gethoent heeft zyn sweert
zeere bebloet hem beduchtende ende zeggende tot den supliant
naer duncken vanden voern. paesschier tselve sweert zeen
diepe geweest zijnde overmidts welcken dootslach
onse mercgreve van antworpen heeft zyn dieneers
in supliants goet doen leggen ende doen invetorieren ende laten
verborgen soe dat hy suppliant vuyt vreese van justicie
heeft hem gesalmeert ende gehouden optgewyde
ende en soude nyet hanteren noch converseren
in onsen lande van brabant en zy dat onse gracie hem
hierop verleent en wordde alsoe hy seet ons
oitmoidelyck daer omme biddenen soe eest dat wy desen aengesien
den voern. jan joos suppliant genegen wesende tot zyne
bede ende supplicatie ende willende hem in desen gratie ende
genade prefereren voor rigeur van justicien hebben
inden gevalle als boven vergeven quijtgescholden ende
geremitteert vergeven scelden quyte ende remitteren
zijkant: $$$
vuyt onser zunderlynger gratien by desen tfeyt ende dootslach
boven geruert mitdaders alle pene ende amende corporelle
ende criminelle daer inne hy hem ontrents ende vuyt
sooken van tgene des voers. is tegens ons onse hoocheyt ende
justicie eenichsins mach hebben ontgaen ende hebben hem
dyen aengaende gerestitueert restitueren ende stellen tot
zyne goede fame ende name in onsen voers. lande van brabant
ende allen anderen onsen landen ende heerlicheden zunderlinge
in onse voers. stede van antwerpen ende tot zijn goeden
noch ter tyt met geconfisqueert zynde zoe verre daet eenige
waren gelyc hy was voer de toecompste vanden voers.
dootslach imponerende hier op een eeuwich zwygen ende silenen
onsen procureur generrael ende allen anderen onsen rechteren justicien
ende officieren ons voers. lants van brabant hoedanige die zyn
of wesen mogen satiffactie nochtans ierst ende alvooren
gedaen der partyen geinteresseert soe verre daer eenige
toe stonde ende die noch nyet gedaen en ware cunlyc attestllyc
behoudelyc nochtans dat hy gehouden wert den voers. dootslach
tegens ons cunlyc te beteren naer gelegentheyt der
misdaet ende faculteyt van zynen goeden ende oic betalende?
de redelycken costen van jusicie daeromme gedaen ende
naegevolgh$ $er taxatie ende arbiterscepe van onsen
lieven ende getruwen den cancellier ende luden van onsen
rade in brabant die wy daeromme commiteren ontbieden
hieromme ende bevelen onsen cansellier ende luden van
onsen voers. rade in brabant dat voor hen geroupen de
gene die behoiren geroupen te zyne zy precederen wel ende
deuchdelyc ter verificatie ende inter$$$ van desen intervenieren?
ende ter taxatie vander voers. emmende cuule ende costen
van justicie alst behoiren sal ende dat gedaen
ende de selve amende cuule? ende costen van justicie
getaxeert gearbitreert ende betaelt in handen van
onsen officieren dient behoiren zal van welcke amende
cuule den gene vanden selven onsen officieren dient
aengaet gehouden wert ontfanc te maken rekeningen
bewys ende reliqua te doen tot onsen prouffyte metten
anderen penningen van zynen ontfange zy onsen drossaet
van brabant meyer van laenen $$$$an van vruessele
marcgreve van antwerpen ende alle anderen ende onsen
vassalen of sinaelre heeren richteren justicieren ende
officieren onss voers. landts van brabantende overmase
hoedanich die zyn of wesen mogen tegenwoirdich ende
toecoomende hueren stedehouderen ende elc van hen soe hen
dat toebehoirt ende aengaen mach den voers. supliant
van desen onser tegenwoirdicher gracien remissie pardoene
inder manieren voerscreven peyselyc vulcomelyc ende tot
eeuwigen dagen doen ende laten genyeten ende
gebruycken sonder hem te doen noch te laten geschyen
in leve noch in goede eenich hinder letsel of moynesse
ter contrarien maer indien syn lyf of eenige van zynen
ongeconfisquierden goeden waeren daeromme gevangen
vecommert oft gearresteert dat zy die terstoen stellen
oft doen stellen tot vulcoomen delivrance want ons alsoe
gelieft ende ten eynde dat die goet vaste ende
gestadich bleve tot eeuwigen dagen soe hebben wy
onsen zegel hier aen doen hangen behouden ons in
allen anderen saken onse recht ende een yegelyc des
syns degenen in onse stede van bergen in henegauwe
inde maent van julio int jaer ons heeren duyst
vyfhondert ende twee twintich ende van onsen rycken
te wetene vanden roomschen ende hongrien etc. tvierde ende
van spaengnien etc. tzeveste aldus stont gescreven
boven opte plycke byden keyser in zynen rade ende
geteeken werde $ne ende noch visa
gecollonneert met ende tegen
die originiale brieven bij my"
pardons,070.txt,"kaerle etc doen te weten dat wy hebben ontfangen die
oetmoedige supplicacie van leonarde knoest schildere inhoudende
hoe hy suppl vyfthien jaeren lanck ende meer gewoent
heeft in deser onser stadt van bruessele ende aldaer gedaen zyn ambacht
met meesteren $$ colaert zynen meestere ende gewracht zeer
ernstelic vroech ende spade den tyt van negen jaeren ende
daer te voeren met eenen anderen meestere den tyt van zess
jaeren bynnen welcken tyde van xv jaeren hy suppl altyt
tot goeder famen namen ende lone gestaen met zynen meesteren
ende allen anderen poirteren van deser stadt gewandelt geleeft ende
verkeert heeft zonder yemande met woerden oft wercken
messeyt oft mesdaen te hebbene soe dat hy noyt van eenigen kuere
oft anderen mesusen verlaeght oft beticht is geweest maer
es de selve suppl dewelcke een ionck fraeye geselle is
binnen den selven ende be$$tst ende ontsuuckt gewordden
van eenre ionger maecht in deser onser voers. stat van bruessel
die welcke hy gheerne tot huwelycke gehadt zoude hebben
daer hy nyet en heeft kunnen geraken midts dat hy huers gelycke
van ryckdom nyet en was daer af hy van grooter liefden van
zynen zinnen ende verstande berocst is geweest ende aen siende dat
hy totten voirs. huwelycke eenichssins soude hebben moegen
geraken in dien hy eenige somme van penningen gehadt hadde te
verleggene soe heeft hy gedacht dat hy aen heeren merten de
grent? priester zynen goeden vrient metten welcken hy dicwyle
goede chiere gemaect hadde soude scryven eenen brief dat hy hem
daer toe ghelt soude willen leenen den welcken brief
hy hem alsoe gescreven heeft inhoudende in sibstancie tghene des
hier nae volght hier merten ic bidde u dat ghy my leenen
wilt vyftich philippus guldenen ic sal u die wederom gheven
bynnen twee jaeren ende het sal u cleyn scaden want ghy gehelt
genoech hebt ende ghy sulter my met hulpen ter eeren ende
staten ende bringht die by avonde opt kerchof ter capellen
ende leght die in eenen zwerten wullenen doeck onder oft achter
eenen serck ende by alsoe ghy dat nyet en doet ic sal u wachten
ende u in xx stucken houwen en al moechdy een half iaer
oft een iaer u lyf in u huys salveren ende al moeghdy my eens
ontgaen zoe en suldy my voere die tweeste reyse nyet ontgaen
ende ic saelt verhalen aen u de uwe ende uwe huysen ende
hoven want ic weet wel waer die staen ende gelyckerwys
der heeren appelen nyet en rotten soe en zelen? myn gepeysen
nyet rotten ende nu waert? dat in donderdage lestleden
die voers. suppl by avonde gegaen was opt voers. kerckhof
om de voers. vyftich philippus guldenen aldaer te halen daer hy
gevonden hadde de somme van vyftich stuyvers geleydt in
eenen doeck die welck hy genomen heeft soe heeft
hem onse amman onser voers. stadt van bruessele daer om
aengetast ende gevangen genomen ende heeft den selven willen
ter examinatie dat hy den voers. brief alleene gescreven
hadde ende dat hy daer toe egheen hulpers en hadde
sustineren daer om de selve onse amman hem tot zynen
wille te hebben ende hoewel den voers. brieff
gescreven waere geweest in manieren van dreygementen
oft transeneringen nochtans want de voers. suppl
dien gescreven heeft vuyt desperatien ende onverdullicheyden
als zinneloes zyner memorien ende verstande gepriveert
zynde byder ferventer liefden daermet hy bevaen was
ende nyet vuyt quaden oft opsetten wille ende dat
hy tselve noyt gedacht noch gepeynst en heeft te doene noch
oyck dat nemmermeer gedaen en soude hebben hoe vele
gelts hy daer af hadde moigen hebben als genoech te gevuelen
is want midts dien hy hem noyt vuyter voers. onser
stadt vervluchtich gemaect en heeft soe wat ons van zynen
wegen ende oyck vanden geheelen ambachte vanden schilders
ende tapeciers bynnen deser onser voers. stat ten eynde dat
byder doot des voers. suppliants tvoers. ambacht vanden tapeciers
nyet $$male oft neringloes oft verloren en wordde want hy
tselve besorcht ende stoffeert van patroonen ende beworpen die
zy in huere ambachten behoevende zyn ende men zyns gelyck van
consten in desen onsen landen nyet wel en zoude cunnen
gevinden totten voers ambacht behoerende alsoe zy zeggen
zeere oetmoedelyck gebeden geweest om die passie ons liefs
heeren daer op ooge ende consideratie met oyc medelyden ende
compassie met hen hebbende ende aensiende die
onnoeselheyt daermede hy totten voirs. feyte gecomen
waere ende bezundere dat hy noyt van eenigen quaden feyt
feiten oft stucken geweest en waere dat ons gelieven
wilde prefererende genade ende ontfermherticheyt den
righeur ende strangheyt van iusticien de voerscreven suppl
tvoers. feyt ende delict te remitteren ende vergeven ende hem
daer op onse oepenen brieven van remissien in behoirlycker
formen verleenen ende doen expedieren soe eest dat wy
de saken voerscreven overgemerct den voers. suppls genegen
wesen tot zynder oetmoedigen beden ende beheerten ende
zunderlinge in faveure van eenigen onsen specialen dieneren
die ons des zeere ernstelic hebben versocht ende gebeden hebben
inden gevalle als boven quytgesconden geremitteert ende vergheven
scelden quyt remitteren ende vergheven vuyt onser sunderlinger
gracien midts desen insen brieve tfeyt ende delict voerscreven midtsgaders
alle boeten bruecken ende offensien corporelle ende criminelle die hy
ter saken vanden selven feyte ende delicte tegen ons ende iusticie
soude moegen mesdaen gebruect ende verbuert hebben ende hebben
hem als van dien wederom gestelt ende gerestitueert stellen
wederom ende restitueren met desen onsen voers. brieven tot
zynder goeder fame name ende geruchte in onsen voers. lande
ende hertochdom van brabant ende allen anderen onsen landen
ende heerlicheyden ende tot zynen onverbuerden goeden indien hy
eenige heeft gelyck ende in aller manieren als hy was voerde
toecompste vanden voers. feyte ende delicte imponereede hier op
onsen procureur generael in brabant onsen voers. ampman van bruessele
ende allen anderen onsen ende der smaelre heeren iusticieren officieren ende
dieneren een eeuwich geswych satisfactie der bescadiger
partyen ierst ende voer al gedaen zynde indien zy nyet gedaen en zy
ende dat civilic alleenlyck behoudelic oyck dat de voers.
suppl dat tegens ons civilyc beteren ende voere civile beternisse
doen sal tghene des ende alsoe wy alsnu onsen lieven ende getruwen
heeren ierominus vander noot ridder cancellier van brabant
mondelinge geordineert ende gelast hebben ontbieden daer omme
den selven onsen cancellier ende anderen lude van onsen rade
in brabant dat voere hen geroepen die daerom zullen behoeren
geroepen te zyne zy procederen wel ende duechdelic totten interinnemente
ende verificatien van desen onsen voers. brieven nae hueren forme
ende inhouden ende ter moderatien vander voers. civylder beternisse
ende dat gedaen ende selve civile moderatie gedaen ende
voldaen zynde daer ende zoe behoren sal zy onse drosset van
brabant amptman van bruessele ende alle andere onse ende der
smaelre heeren officieren iusticieren ende ondersaten huere stedehouderen
ende elck van hen besundere soe hem toebehoeren sal doen laten
ende gedoogen den voers. suppl van deser onser voers. iegewoirdiger
gracien quytsceldingen ende remissien ende van allen den inhouden
van desen inder vuegen ende manieren voeren verhaelt rustelic
vredelic ende volcommelic genieten ende gebruycken sonder hem te
doene oft te laten geschiene nu noch in toecomende tyden enigen
hinder stoot letsel oft moyenische ter contrarien in eeniger
manieren maer indien zyn lyf oft eenige van zynen voirn.
goeden hier om zyn oft namaels gevangen gearresteert belet
oft becommert waeren dat zy die setten ende stellen oft doen
setten ende stellen terstont ende sonder vertreck tot geheelder
ende volcomender delivrancie want alsoe ons gelieft ende
ten eynde dat dit vaste ende gestadich blyve tot eeuwigen
dagen soe hebben wy den zegel vanden welcken die keyser
onse heere ende grootvader ende wy gebruyct hebben duerende
den tyde van onser minoriteyt hier aen doen hangen behoudelyc
in anderen saken ons recht ende eenyegelyc tsyne in augusto int
jaer ons heeren duysent vyf hondert ende zesthiene ende van onsen
rycken dierste aldus stont gescreven boven opte plycke
byden coninck in zynen rade. ende geteekent in de xxx
ende noch visa
gecolattioneert ende bevonden accorderende
metten oroginale by mij
handtekening"
pardons,372.txt,"kaerle etc doen te wetene alle iegenwoirdige ende toecommende
dat wy ontfaen hebben die oitmoedige supplicatie van henrick verstappen
arm schamel man inhoudende hoe dat hy suppliant opten sesten dach van
april anno xvc xliii naer paesschen met zekere geselscap versaemt is
geweest in zekere herberge oft taverne gestaen tot sint jans inden
scrieck binnen onsen lande van brabant alwaer hy suppliant vandt wylen
hendrick van eyssche welcke henrick ziende den suppliant zeyde dese
oft gelycke woerden ghy hebt my eens geworpen niet eenen pot aen
mynen aerm waer doere ick aen mynen arm hebbe moeten draegen
eenen baendoeck dwelcke my coste iiii stuyvers wildy my die wederomme
geven waerop de suppliant antwoirde ick en hebbe u noydt geworpen
dat ghy eenen baendoeck gedragen hebt maer gheeft ghy vier stuivers
int gelage ick salder oick vier geven op dat hem tgeselscap verblye
dwelcke de voers. wylen henrick van yssche hoirende gaff den suppliant
vele injurieuse woerden deur welcke hy suppliant een tange in zyn
hant nam gaende daermede binnen ende buyten den voers. huyse
tot dat hy aen een tafele ginck sitten dwelck die voers. overleden
ziende is byden suppliant gecommen nemende den hecht van zynen messe
in zyn handt injurierende zoe lange zoe meer den suppliant met woerden
maer deur middele van vrouwen wordden zy gescheyden ende mit
dyen is de voers. hendrick buyten den voers. huyse gegaen ende
wederomme commende ghinck sitten by jorissen verstappen brueder vanden
suppliant zeggende totten suppliant geeft nu die vier stuyvers int gelage
ick salder oick vier geven waerop de suppliant antwoirde ick en sal
cruys noch munte geven doet dat ghy wilt dwelcke die voers.
hendrick aenhoirende injurierende wederomme den suppliant als voere doen
seyde jooris verstappen brueder vans. suppliant hendrick ick raide u
dat ghy thuyswaerts gaet want ghy en hebt hier egeen vrienden
ende ghy soudt my oick gram maecken midts den welcken de voers.
hendrick is es byden vierens gegaen malignerende ende den suppliant
ende den suppliant altyts zeer injurierende dwelcke hoorende byden
suppliant zeyde totten voers. hendrick van yssche dese oft gelycke
woerden hendrich willen wy den veede malcanderen quytscelden
ende doot drincken zoe geeft my u handt want ick en sal u
anders nyet geven waerop den selven hendrick antwoirde houdt
daer myn handt maer ich en schelde den veede nyet quyte noch
ich en wils oick nyet doot drincken welcke handt de suppliant met
zynder handt aenveerde ende hoirende dat den voers. hendrich
den veede nyet quytschelden noch doot drincken en wilde heeft
hy suppliant vuyt hitte van bloede met zyn ander handt den voers.
hendrick mit zynen opsteker boven oner zyn schouderen eenen
steecke oft quetsure gegeven in zynen rugge mit welcke steeck
oft quetsure de voers. hendrick vier maenden eenen dach min
gegaen ende gestaen heedt ende hem selven qualick bewaert ende
nyet doen cureren noch willen laten cureren van experte cyurgynen
die hy suppliant zelff tot tween toe hem geschickt ende toegesonden heeft
die hem wel hadden meynen te cureren alsoe dat behoirdt overmidts
dat de voers. wonde nyet dootlick en was alzoe die chyrurgynen
ende geswoeren meesters onser stadt van mechelen verclaert hebben
ende is alzoe de voers. hendrick hebbende de voers. wonde oft
quetsure laeten verrotten ende vervuylen by zynder verzwyentheyt
ende ommargsienheyt ende die gedraegen gaende ende staende achter
straeten vier maenden eenen dach min is upden xxviiien dach van
julio daernae gecommen van levende lyve ter doot ende hoewel
tw tvoers. feyt den suppliant vuyt gront zynder herten leet is ende
dat hy daertoe midts den grooten injurien hem byden voers. wylen
hendrick op geseyt ende geinfereert es geproneceert geweest ende dat
hy oick der partyen geinteresseerde vanden voers. wylen hendrick
gebetert heeft die binnen zynen leven tyt den suppliant omme de passie
onsheeren hem de quetsure ende mesdaet vergeven heeft als dat
blycken mach by instrumenten daeraff zynde biddende zyn vrienden
naer zyn doot gheene wraecke te doene aenden suppliant nyetmin
vreesende rigeur ende stranckheyt van justicien heeft hem zichtent
geabsenteert vuyt onsen lande alwaer hy nimmermeer en soude
dorren commen hanteren oft converseren ende zy dat onse gracie
ende genade hem hierop gedeelt wordde alzoe hy seeght omme
de welcke gemerckt tguut des voers. is zunderlinge dat de voers.
wonde oft quetsure luttel was oft nyet dootlyck hebbene gegaen
ende gestaen vier maenden eene dach min nae die quetsure laten
die vaeren sonder die te bewaeren encle te doen cureren hy ons oitmoedelyck
gebeden heeft soe eest dat wy de zaken voers. overgemerckt
den voernoempden hendrick verstappen suppliant genegen wesende tzynder
voers. bede ende begeerte ende hem willende in dit stuck gracie ende
genade prefereren voer rigeur van justicien hebben inden gevalle als
boven vergeven quytgescolden ende geremitteert vergeven scelden
quyte ende remitteren vuyt sunderlinger gracien mits desen tfeyt
ende manslach boven geroert mitsgaders alle peyne boete ende bruecke
corporelle ende crimminelle daer inne hy ter cause van dyen
mit diesser aencleeft misdaen ende misbruyckt mach hebben jegens
ons ende justicie ende hebben hem als hieraff wedergestelt encle
gerestitueert stellen weder ende restitueren tot zynder goede fame
ende naeme in onser landen van brabant ende allen anderen onsen landen
ende heerlicheden mitgaders tot zynen onverbeurden goeden indyen hy
ennige heeft alsoe hy was voer de toecompste vanden voers. manslach
imponerende hierop een eeuwich zwygen ende silencie onser procureur
generael van brabant ende allen anderen onser rechteren ende officieren
wyen zy zyn satisfactie ende beteringe eerst ende alvoren gedaen
der geinteresseerde partyen indyen die noch nyet gedaen en zy ende
eenige toe staet civilick alleenlick behoudelick dat de voern. suppliant
gehouden wordt tselve feyt jegens ons te beteren oick civilick naer
de gelegentheyt vander misdaet ende faculteyt van zynen goeden ende
onse nieuwe ordonnancie daerop gemaickt ende oick te refonderen ende
betaelen die wettelicke costen van justicien indyen hieromme ennige
gedaen zyn al ter taxatie ende arbiterscepe van onser lieven ende
getrouwen die cancellier ende luyden van onsen raide in brabant die
wy daertoe commiteren den welcken wy bevelen dat voer hen geroepen
dye ghene dyer behoiren geroepen te zyne zy procederen wel ende
deughdelick ter verificatie encle interinemente van desen naer heure
vorme ende inhouden welck interinement hy suppliant gehouden sal
zyn te versuecken in onser voers. raide binnen zesse toecommende
maenden opte verbeurte van te verliesen deffect der selver ende
tot taxatie ende arbitrescepe vander amende civile ende costen
van justicien voers. ende dat gedaen ende de voerseyde amende
civile ende costen van justicien getaxeert ende betaelt zynde
in handen vanden genen van onsen ontfangers dyet behoiren sal
die daeraff gehouden wordt ontfang te maecken rekeninge bewys
ende reliqua te doene tonsen prouffyte mitten anderen penningen
van zynen ontfanck zy onsen drossaet van brabant meyer van
loeven amman van bruessele schoutetten van antwerpen ende
vanden bossche ende allen anderen onsen rechteren ende officieren
iegenwoirdich ende toecommende dyen dat aengaen sal
dat zy den voernoemden suppliant doen laten ende gedoegen
van dese onse gracie remissie ende quytsceldinge ende perdoene
ende van al den inhouden van desen inder vougen ende manieren
voeren verhalt rustelyck ende vredelick genyeten ende gebruycken
sonder hem te doene noch te laten gescyen nu noch in toecommende
tyden aen lyve noch aen goede eenich hinder letssel oft moyenisse
ter contrarien in enniger manieren maer by alsoe zyn lyff
oft eenige van zynen goeden nyet geconfisqueert zynde daeromme
#sy hier$ verantwordt
byden ontfanger vande exploiten
gevangen becommert oft belet waeren dat zy die stellen oft doen
stellen terstont ende sonder vertreck tot geheelder ende volcommender
delivrancie want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit
goet ende gestadich blyve te eeuwigen dagen zoe hebben wy onser
zegel hieraen doen hangen behoudelicken in anderen zaken ons
recht ende eenyegelick tzyne in allen gegeven in onser stadt van
bruessele inde maent van augusto int jaer ons heeren duysent
vyfhondert vyfenveertich van onser keyserycke txxvie ende
van onsen coninckrycken van castillen ende anderen txxxe aldus
gescreven op de plycke byden keyser in zynen raide ende geteekent
verreycken visa registrata
gecollacionneert ende bevonden accorderende
met zynen originale by my
deruwez"
pardons,249.txt,"remissie voer
willem walrauenss
ende henr. jan
henricss
kaerle etc. doen te wetene allen tegewoirdigen ende toecomende dat
wy ontfanghen hebben die oetmoedighe supplicatie van willem walrauenss
ende henrick jan henricss ingesetenen der vryheyt ende dingebancke
van oirle inde meyerie onser stadt van shertogenbossche inhoudende hoe
dat sdynsdaechs voere vastelauont lesteden oft daeromtrent wylen
anthuenis wouter huybenss heeft willen innaderen den voirn. willem
suppliant staende vp hem in ernsten moede met eenen blooten langhen messe
zulckx dat hy zyn voirs. messch in stucken sloech zonder nochtans
eenighe kyffelycke woerden met malcanderen te hebbene welcke
willem suppliant den voirn. wylen anthuenis wouter huybenss egheen #
oft quaet willende hem tot dier tyt nyet geweert en heeft maer
worde de selue anthuenis by sommighe daer by wesende met goeden
vriendelycken ende smekende woorden ewech geleyt waer nae de
voirn. wylen anthuenis ontlopen wesende es weder commen loopen met
eenen grooten stock nae de voirn. willem suppliant willende hem
slaen zeggende ende roepende heir heir wy willen nv daeraen
dwelck ziende de voirs. willem nyet begherende te vechtene es
geruympt ende gevloden geuende den seluen wylen anthuenis goede
ende minnelycke woorden om zyns quyt te zyne zonder vechten
maer en heeft egheen verdrach kunnen hebben zoe dat de voirs.
wylen anthuenis wouter huybenss eyntelyck eenige quetsueren
ontfanghen heeft vanden voorn. willem suppliant ten by zyne vanden
voirs. henrick jan henricss oyck suppliant die den voorn. willem zynen
zwagere gheerne ontset hadde met goeden ende mynnelycken woerden
van welcke quetsueren de voorn. wylen anthuenis wouter huybenss
by quaden toescene oeffenisse bewaernisse oft anderssins bynnen
zekeren daghen daer nae van leuende lyue ter doot gecommen es
ter cause vanden welcken feyte de voorn. supplianten vreesende
rigeur van justicie henluyden altyts tot noch toe geabsenteert
hebben inder vuegen dat zy gescapen waeren te vergaen ende
bederuen in grooter aermoede ende miserie hoewel zyluyden
anders van goeder fame ende name zyn zonder in eenighe zaken
geachterhaelt te wesen ten zy dat onse gracie ende genade
henluyden hier vp gedeylt worde alzoe zy zeggen ons
daeromme oetmoedelyck biddende soe ist dat de saken
voirscreuen ouerghemerct wy den voorn. willem ende hernrick
suppliant genegen wesende tot huerluyden bede ende begheerte ende
hen willende in desen gracie ende genade prefereren voer rigeur
van justicien hebben inden geualle als bouen vergeuen quytgescolden
ende gheremitteert vergeuen quytschelden ende remitteren
vuyt sunderlinghe gracie midts desen tfeyt ende manslach bouen
geroert mitsgaders alle peyne boete ende brueck corporelle
ende criminelle daer inne zy ter cause van dien met desser
aencleeft misdaen ende mesbruyckt moghen hebben tegens ons
ende justicie ende hebben henluyden als hier aff wedergestelt
ende gerestitueert stellen weder ende restitueren tot huerluyder
goeder fame ende name in onsen lande van brabant ende allen
anderen onss landen ende heerlicheyden midtgaders tot huerluyden
onuerbuerden goeden indien zy eenighe hebben alsoe zy waeren
voer de toecompste vanden voerscreuen manslach imponerende
hier vp een eewich zwygen ende sillencie onsen procureur generael
ende allen anderen onsen rechteren ende officieren wien zy zyn
satisfactie ende beteringhe eerst ende alvoeren gedaen der
geinteresseerde partyen indien die noch nyet gedaen en zy ende
eenighe toestaet ciuillyck alleenlyck behoudelyck dat de
voirn. supplianten gehouden wordden tselue feyt tegens ons te beteren
oyck ciuilyck naer de gelegentheyt vander misdaet ende de
faculteyt van huerluyder goeden ende oyck te reffonderen
ende betalen die redelycke costen van justicien indien hieromme
eenighe gedaen ende naergevolght zyn al ter taxacie ende
arbiterscepe van onsen lieuen ende ghetrouwen die cancellier
ende luyden van onsen rade in brabant die wy daer toe
committeren ontbieden daer omme ende beuelen den
seluen van onsen raede in brabant dat voer hen geroepen
die ghene dier behoiren geroepen te zyne zy procederen
wel ende duechdelyck tot verifficacie ende interinemente
van desen ende tot taxacie ende arbiterscepe vander amende
ciuile ende costen van justicien voirscreuen ende dat
gedaen ende de voirs. amende ciuile getaxeert ende betaelt
zynde in handen van onsen ontfanger dient behoiren sal de
welcke gehouden werdt daer aff ontfanck te maken rekeninge
bewys ende reliqua te doene tonsen proffyte metten anderen
pe$$ van zynen ontfanck zy onsen schoutet van shertogenbossche
ende allen anderen onsen rechteren justicieren ende
officieren tegewoirdige ende toecommende hueren stedehouderen
ende een yeghelyck van hen besundere zoe hem toebehoiren
sal doen laeten ende gedoegen de voirn. supplianten van
dese onse gracie remissie quytsceldinghe ende pardoene
ende van alden inhouden van desen inder vueghen ende
manieren voeren verhaelt rustelyck vredelyck genyeten
ende ghebruycken zonder hen te doene noch te laten geschieden
nv noch in toecomende tyden aen lyff noch aen goet
eenich hynder letsel oft moeyenisse ter contrarien
maer by alsoe haer lyuen oft eenighe van haere goeden
nyet geconfisqueert zynde daeromme geuangen becommert
oft belet waeren dat zy die stellen oft doen stellen terstont
marge: sy hier aff $antwt$
byden ontfanger
vanden exploitten
ende sonder vertreck tot geheelder deliurancie want ons
alsoe ghelieft ende ten eynde dat dit goet ende vast ende
gestadich blyue teewigen daghen soe hebben wy onss
zegel hier aen doen hanghen behoudelyck in anderen
zaken ons recht ende een yegelyck tzyne in allen gegeuen
in onss stadt van bruessele inde maent van december int
jaer ons heeren duysent vyffhondert vierendertich van
onsen keyserycke tx$ ende van onsen rycken van
spaengien van beyden cecillien ende andere tx$$ alsus
stont ghescreuen opde plycke byden keyser in zynen
raede ende geteekent g idensart visa $$$
ghecollacioneert tegens
die originale brieuen by my"
pardons,117.txt,"albert ende isabel clara eugeni$
infante van spaignien * ertshertogen van oostenryck etc. doen
te wetene allen tegenwoordigen ende toecoemende dat wy ontfangen
hebben de supplicacie van matheeus truijens geboren van hasselt
oudt ontrent de dertich jaeren ende belast met huysvrouwe ende
twee cleyne kinderen inhoudende hoe dat hy suppliant van syne
kintsche daegen aff ende maer twelft jaeren oudt wesende
gedient gehadt hebbende over de nederzyde is door de genaede
goidts over de ses maenden naementelyck in maio lesteden voor
sinxen met vrouwe ende kinderen gecoemen herwaerts onder
onse gebiedt alwaer hij met syne huysvrouwe is onderwesen
*byder gracien goidts
geworden int heylich catholijck roomsch gelooff ende naementelijck
door pater thomas wiringius der societeyt iesu tot loven voorden
welcken in beyden oock versaeckende de voorgaende dolinge ende
ketterye door een generael bichte hebben aftgeleyt alle henne
souden hebben het heijlich sacrament des houwelijcx gelyck
sy waeren versaempt buyten de h. roomsche kercke iuxta
decretum sacrosancti concily tridentini doen vernieuwen ende
hebben door handen des voors. paters voor deerster onse van
hun leven ontfangen het $ h. sacrament des autaers met
vast voornemen van voortaen hun leven te beteren inde voors. h.
catholijcke roomsche religie te continueren ende dat hy suppliant
hem soude begeven in onsen dienste onder de boodstgesellen , als
in welcken dienst hy het meest is hervaeren ende soude nu
presenteren sijn geweest in dese leste monsteringe, ten waere
hem waer overcoemen het ongeluck van gevanckenisse binnen
onser stadt van antwerpen. want soo daer eenigen tijt sekeren
huysman syn gelt met spelen tegens den suppliant ende noch sekeren
anderen verloren hebbende was gaen claegen gelijckerwijs als
oft hem waer geschien geweest ongelyck ende bedroch is de
suppliant daerop geapprehendeert geworden ende geset opden ghe
vangenen steen waeren tuschen ende naer dat de suppliant den
voors. huysman hoewel naer rechte ongehouden dan om alle
rugie te schouwen ende door langer gevanckenisse een * ghe
posponeert te worden int aennemen vanden voors. dienst
alhier onder ons heeft gerestitueert ende wederomme gegeven
gehadt de geheele somme die hij hadde verlooren, naementelyck
vierentveertich gulden ten dyen eynde door syne huysvrouwe doende
versetten inde lombaerden het luttel dat hij hadde nyettegenstaende
hy daer van nijer en hadde genoten de helft is den officier der
voors. stadt antwerpen door quaede fortuyne des suppliants
gecoemen tot kennisse van selver ongeluck dwelck den
suppliant eenige maenden geleden ombegrepen is overcoemen
ter valckenburch in hollandt alwaer hij suppliant gegaen synde
om sekere affairen die hy daer noch hadde, ende wesende
gelogeert in sekere herberge, naer syn best onthouden de
wapen van orangien, ende hebbende des avonts gegeten volgens
herberchs gebruyck met eenen tobias .... soo de suppliant
was vertrocken naer sijne slaepcaemere om te gaen rusten
heeft den voors. tobias hem van boven soo daer ondertusschen
noch sekeren andere was innegecoemen met eenen speelman
*boven doorhaalde “een” staat “nyet”
geloepen dat hy met hem soude coemen drincken een pint wyns
ende naer lanck quellen ende tergen des voors. tobias, welcke den
suppliant schol voor eenen gierigaert naer dat hy was geworden
papouw ende soo voors. den suppliant beneden gecoemen sijnde ende te
vreden datmen een pint wijns alwaer oock twee ofte drye
soude tappen heeft den voors. tobias van deene impertinentie
aengevecht d’andere stekende den speelman deen stuckgoets
in sijne vele naer dander ende provockeren den suppliant dat hy
hem soude volgen, waer hy een man. ende ten lesten soo
verre coemende dat hy een hantvol gelt opde tafel daer henen
sma$chte, datter eenige stucken herwaerts en derwaerts
ter aerden vlogen soo daer naer int opraepen een stuck
alleen van xxi stuyvers soo hij seyde nyet en wiste te
vinden, heeft den voors. tobias beginnen te graeven opden
suppliant in desen gelyckerwys als oft dese dat stuck gelts
hadde gestolen gehadt, dwelck de suppliant hem grootelijck
aentrockende als die van seer degelyck eerlijcke ouders
gecoemen synde, hebbende syne moeder alnoch presentelyck
tot loven voors., welcke naest godt ende syne heyligen
principaelycke oorsaecke is van des suppliants ende synder
huysvrouwe voors. bekeeringe, hem insgelyck altijt eeren ende
degelyck heeft gedraegen gehadt, heeft den voors. tobias
gebeden dat hy sulcx van hem nyet en soude dencken ende
tot synder volcomen purge heeft terstont uuyt geschudt
broeck ende wambeys ende gewilt datmen aldaer in presentie
deselve soude visiteren ter bewijsinge van sijne onnooselheyt
ende dat hy tonrechte werdt van diverije geblammeert want
en tussen de voors. tobias soo de suppliant daer naer stilleken$
neffens hem was sittende sonder oock een poinct geweers
oft scherps by hem te hebben, heeft geprepareert syn
mes, meynende den suppliant van lijve te evelen, dwelck die
suppliant gewaer woordende heeft hem terstont den arm gevat
ende meteenen aftgenomen den houder die hij aenden sijde was
hebbende om hem alsoo te beter van hem te keeren. waer
naer die suppliant als die alleenlyck stont op sijne defensie ende
nyemandt en socht te offenderen den houder opde tafel
daer henen leggende heeft den voors. tobias wederomme
beginnen de beest te maecken meer alsvoore willende
den suppliant uuijterlyck met sijn mes op het lijff als wanneer
de suppliant wacker wederom vattende den houder, is den voors.
tobias nyettegenstaende de suppliant nijer en dede van roepen
dat hy soude achterwaerts blijven als een droncken dul
mensch coemen geloopen inden houder, ende is daer henen doot
ter aerden gevallen eer de suppliant wist waer hij was, ende
sonder dat den selven yet voor der oft anderssints daertoe
heeft gedaen , desen nyettegenstaende ende alhoewel de
suppliant int voors. feyt is soo onnoosel gelyck hierboven
mette waerheyt staet verhaelt ende dat hy den voors. huysman
nyet de heeft genoten hebbende syn geheel gelt gelyck
voors. is heeft wederomme gegeven, soo beducht hy
nochtans dat den officier oft schouteth onser voors. stadt
antwerpen hem alsvoore hebbende in hachten hem ter
causen van dyen sal willen aenspreken, ende al ist dat de
suppliant hem vast genoech betrouwe dat by dinformaetie te
nemen anders nijet en sal worden bevonden dan voors.
staet ende dat hy oversulcx rechtelijcke defensien genoech
heeft mochtans om ondertusschen opden steen nyet te
sitten consumeren heeft geraeden gevonden inne te gaen
den wech van gratie ende remissie van tgene soude moegen
wesen gepecceert soo eest dat wy de saecken voors. over
gemerckt ende eerst hierop gehadt hebbende het advuys vanden schoutet
onser voors. stadt van antwerpen geneycht wesende terbeden des
voors. suppliants hebben den selven suppliant inden gevalle alsboven
quijtgeschouwen ende vergeven, schelden quijte ende vergeven uuyt
sonderlinge gratien by desen onsen brieve tfeijt ende ongeval boven
geruert mitsgaeders alle offensie ende breucken corporele ende
criminele daer inne hy hem overmits ende uuijt saecken van
tgene des voors. is, tegen ons ende justicie eenichsints mach
hebben ontgaen ende misdraegen, ende hebben dijen aengaende hem
wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende restitueren
tot sijnen goeden naeme , faeme ende geruchte in onser voors.
lande van brabant ende allen andere onsen landen, heerlycheden
ende tot sijnen onverbeurden goeden in dijen hij eenige onder
ons heeft gelyck ende in alder manieren soo hy was voorde
toecompste vanden voors. feyte imponerende hierop een eeuwich
geswych onsen procureur generael ende allen anderen onsen justicieren
ende officiere wie sy syn, satisfactie ende beternisse ieerst
en voor al gedaen det partije geinteresseerde indyen die
noch nyet gedaen en sy ende eenige daertoe staet civilyck
alleenlyck, behoudelyck dat de voors. suppliant gehouden sal sijn
tvoors. feyt tegens ons te beteren civilyck naer gelegentheyt
vanden saecken ende faculteyt van sijne goeden met oock te
betaelen de redelycken costen van justicien hieromme alreede
gedaen ende te doene allet ter taxacien ende moderacien van onsen
seer lieven ende getrouwen die cancellier ende luyden van onsen
raede in brabant, die wy daertoe gecommitteert hebben ende
committeren by desen, ontbieden daeromme ende bevelen den selven
onsen cancellier ende raedtsluyden dat voor hen geroepen den
genen die daeromme behooren geroepen te sijne, sy procederen
wel ende deuchdelyck ter verificatie ende interinement van dese ende
totter taxacien ende moderatie vanden voors. emende ende costen van
justicie, alsoo sy sullen bevinden behoorende, welck interinement de
voors. suppliant gehouden sal syn te versoecken ende hem in persoone
te presenteren in onsen voors. raede binnen sesse maenden naest
coemende opde pene van te verbeuren deffect van desen ende dat
gedaen ende deselve civile boete ende costen van justicien ghe
taxeert ende betaelt sijn, in handen vanden genen dyen dat behooren
sal sy onsen voors. procureur generael in brabant ende alle andere
onse rechteren, justicieren, officieren ende ondersaeten tegenwoor
dige ende toecoemende dyen dat aengaen sal heure stedehouderen
ende een yegelyck van hen besondere soo hem toebehooren sal
doen, laeten ende gedoogen den voors. suppliant van deser onser
tegenwoordiger gracien ende remis en van alle dinhouden van dese
inder voegen ende manieren voore verhaelt rustelyck, vredelyck,
volcommelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken, sonder
hem te doene oft te laeten geschieden nu noch in toecoemende
tyden eenich hinder, letsel oft moeyenisse aen lyve noch aen
goeden ter contrarien, maer indyen syn lyff oft eenige van
syne onverbeurde goeden daerom gearresteert becommert oft
beleth waeren, dat sy die setten ende stellen terstont ende
sonder vertreck ter geheelder ende volcoemende delivrantie
want ons alsoo gelieft, ende ten eynde dat dit vast ende
gestadich blyve tot eeuwigen daege, soo hebben wy onsen
segel hier aen doen hangen behoudelyck in andere dingen
onsen rechte ende eenen yegelycken anderen dessyns gegeven
in onser stadt van bruessele den sesten aprilis int jaer
onsheeren sesthien hondert ende twintich onder opde plycke
stont geschreven aldus byden coninck onderteeckent i
cools ende was gesegelt met eenen groenen wasschen segel
uuythangende in groene zyde snoeren."
pardons,035.txt,"remission de jehan le masson voor een dootslaghe
maximilian etc. scavoir faisons a tous presens et advenir nous avoir receu
l umble supplication de jehan le masson contenant comment au
mois de may present au lieu grant leiz, par consentement de l officier
du lieu et de la communaute illec l on ait fait une confrairie des archiers
de l arcq a main et deux berseaux pour nous en servir au besoing
et lesdits berseaulx faiz ledit suppliant et feu jehan jordan demourant
audit lieu de grant leiz et voisins l ung a l aultre firent ensemble
une parture, pour tirer comme ilz fitrent, et apres pluisieurs cops tirez
ledit jehan jordan tirant encoires ung cop et allant devant, tira ledit
suppliant pour le dernier cop de la parture, et mal decochant le
trait assenna icellui feu jehan jordan en la teste tellement que
d icellui cop il est depuis alle de vie a trespas. et combien que
ledit cas est advenu comme dit est, et que pour ce ledit deffunct avant
qu il partist du lieu ou ilz avoient tire congnoissant que par
simplesse et ingnorance avoit este blesse, et le cop donne, quicta
audit suppliant en presence des maire et eschevins dudit lieu sa mort
et ne vouloit que jaymais on luy demandast riens. toutesfois
n oseroit le suppliant craindant rigeur de justice frequenter noz pays
et seigneuries sans de nous avoir dudit cas grace remission et pardon
pour laquelle grace il nous a tres humblement supplie et requis.
et pour ce est il que nous ce que dit est considere aians pitie dudit
suppliant et luy voulans en ceste partie preferer grace a rigeur
de justice, et en sur ce l adviz de noz ames et feaulx les gens
de notre conseil ordonne en brabant, avons audit jehan le masson
suppliant ou cas dessusdit quicte remis et pardonne, quictons
remectons et pardonnons de grace especial par cestes le cas
et homicide dessus declare ensemble toute paine et offense
corporele et criminele, en quoy pour raison et a l occasion
d icelluy cas il peult avoir mesprins offense et estre encourru
envers nous et justice. et l avons quant a ce remis et
restitue remectons et restituons a sa bonne renommee au pays
et a ses biens non confisquez sancuns en a, tout ainsi comme il estoit
au paravant ladvenu dudit cas. en imposant sur ce silence
perpetuel a notre procureur generael de notredit conseil en brabant, et a tous
noz officiers et de nos vassaulx et bassains seigneurs dudit notre pays
de brabant. satisfaction toutesfois faicte a partie interessee
se faicte n est et elle y chiet civillement seulement, et moyennant
aussi qu il l amendra envers nous civilement selon l exigence
dudit cas et la faculte de ses biens a l arbitraige et tauxation
de notre ame et feal chancellier et lesdits gens de notre conseil
ordonne en brabant, lesquelz commectons a ce. si donnons
en mandement ausdits nos chancellier et gens du conseil que
appellez ceulx qui pour ce feront a apeller, ilz procedent bien
et deuement a la verification et internnement de ces presentes
et a la tauxation de ladite amende civile, et ce fait et icelle
amende tauxee arbitree et payee es mains d icellui de noz
receveurs qu il appartiendra. ilz et quelzconcques noz officiers
et ceulx desdits bassains seigneurs et nos vassaulx d icellui notredit
pays de brabant, presens et advenir facent seuffrent et laissent
ledit suppliant de notre presente grace remission et pardon selon et
par la maniere que dit est plainement paisiblement et perpetuelement
joyr et user sans luy faire mectre ou donner ne souffrir estre
faitmis ou donne ores ne en temps avenir aucun destourbier
arrest ou empeschement au contraire. et se son corps
ou aucuns de ses biens sont ou estoient pour ce prins arrestez
ou empeschez les mectent ou fachent mectre incontinent
et sans delay a plaine et entiere delivrance car ainsi nous
plaist il. et affin que ce soit ferme et estable a
tousiours nous avons fait mectre notre scel a ces presentes.
saulf en aultres choses notre droit et l autruy en toutes.
donne en notre ville de louvain au moys de may l an
de grace mil cincq cens et quatorze. et des regnes de
nous empereur assavoir de germanie le xxixe et de hongrie etc
le xxve, ainsi estoit escript sur le reploy par l empereur et
monseigneur l archiduc en leur conseil et signe h de hane.
collationne a l original
par moy
n strate"
pardons,276.txt,"kaerle etc. doen te weten allen tegenwoirdich ende toecommende dat wy
ontfanghen hebben die oetmoedighe supplicatie van jan de greve arm scamel
pleckere woenende sinte geertruyden ternat in onsen lande van brabant
inhoudende hoe dat hy met henricken ophalsene gewraecht hadden des $$
geleden van in octobri anno xvc 1500 ende vierendertich in de weke voer sinte lucas
dach te bygaerden int huyse geheeten sinte huybrecht ende daer werckende
es gecommen jan borreman van elingen die hem vraeghde oft zij wilden
eenen pot biere oft twee gaen drincken daerop suppliant ende henrick
syn meester antwoirden jawij ende syn dien navolgende tsamen gaen
drincken in sinte huybrecht ende hebben hen seysene daer men stroot
mede snyt geset ende huer ander alem voer de duere aldaer ende
den avont naekende zoe ghinck hy suppliant buyten den huyse om hen
halem in huyse te halen ende en vont doen die seysene daer nyet
zoe dat hy tot henrick voirschreven zynen meester ick en vinde die seysene
met ende die voirschreven henrick dat hoirende zeyde totten suppliant zoe hebde
daer wel geweest ende want zy die seysene nyet vinden en consten
zyn de suppliant ende henrick zyn meester opgestaen ende nae huyse
gegaen ende int thuyswaerts gaen heeft die voirschreven henrick gezeyt
tot meer stonden totten suppliant waertoe gheve ick u dachueren dat
ghy myn alem anderen nyet en verwaert daerop de suppliant selcker
reysen zeyde meester zyt te vreden tot morgen sie seysene sal ser
avontueren vonden wordden ende aldus tsamen gaende ende omtrent
hubrechten dsouwen commende heeft de voirschreven henrick totten suppliant
geseyt gheeft my den hamer die ghy in u handt hebt ick en wille
met u nyet langer gaen stryct uwer verden zoe dat de suppliant hem
den haemer gaff ende ginck vineromme ende hy suppliant is gegaen
den wech te waerboom toe om nae huys te gaene ende commende
genouch midden int velt vanden waerboom zoe is de voirschreven henrick
van verre achter hem gecommen ende heeft geroepen totten suppliant ontbeyt
my ick wille met u de suppliant dat hoirende ende gheen quaet
vermoyende is stille blyven staen ende de voirschreven henrick by hem commende
es terstont voer hem opden wech gesprongen seggende het es hier te
maken dese seysene die by uwen schulden verloiren es wille ick
van uwen velle rapen steckende testont met zynen opsteckere
naeden suppliant geraeckende hem sonder quetsen in syn mouwe van
synen rocke ende de suppliant ziende dat hy geevelt zoude worden
zoe verre hy hem nyet te weeren en stelde heeft geseyt moet emmer
syn zoe moet in goden name syn oft in dandere name ende heeft
terstont den voirschreven henrick met eender scuppen geslagen op syn
hooft dat hy ter eerden gevallen es ende nam zynen obstekere
vuyter hant ende heeft hem daer mede twee steken gegeven alzoe dat
hy zeer corts daernae gestorven es mits den welcken de suppliant
hem heeft geabsenteert buyten onsen voirschreven lande van brabant ende
in vriemden landen zyn broot in grooter miserien moeten winnen
en soude daer inne nyet dorren wederkeeren ende converseren
hoewel hy der partien geinteresseerde satisfactie ende beternisse gedaen
heeft ten zy dat hem hier op onse gracie verleent worde alzoe
hy secht ons daeromme oetmoedelyck biddende soe eest dat wy desen
aengesien compassie ende melyden hebben metten voirschreven suppliant
ende willende hem in desen gracie ende genade prefereren voer
rigueur ende strancheyt van iusticie hebben den selver suppliant inden
gevalle als boven quytgescholden ende vergeven schelden quyte ende vergeven
vuyt onser sunderlinger gracien by desen den dootslach boven verclaert
mitsgaders oick alle peine ende amende corporelle ende criminelle
daer inne hy hem over mits ende vuyt saken van tgene des voirschreven es
tegen$ onse hoocheyt ende iusticie eenichsins mach hebben ontgaen?
ende hebben hem dien aengaende gerestitueert ende gestelt restitueren ende
stellen by desen tot syne goede fame ende name in onsen voirschreven lande
ende hertochdoom van brabant ende allen anderen onsen landen ende
heerlyckheden ende tot zyn goeden noch ertyt nyet geconfisqueert zynde
zoe verre daer eenighe waeren imponerende hier op een eewich zwygen
ende silen? onsen procureur generael ende allen anderen onsen rechteren iustic....
officieren ons voirschreven lant$ van brabant hoedanighe die zyn ofte wesen
mogen satisfactie nochtans yerst ende alvoiren gedaen daer
geinteresseerde partie zoe verre die noch nyet gedaen en waere $$
alleenlyck behoude$ nochtans dat hy den voirschreven dootslach $$
on$ ccivylyck beteren nae die gelegentheyt vander misdaet ende faculteyt
van zynen goeden ende oick dat hy gehouden wordt te betalen die
redelycke costen van iustitie daeromme gedaen ende naegenoecht $$
indie datter eenige geschiet zyn ter taxatie ende arbiterscepe
van onsen landen in brabant die wy daertoe committeren ontbieden
daeromme ende bevelen den voirschreven onsen cancellier ende luyden
van onsen raede van brabant dat voir hem luyden geroepen die
ghene die daeromme behoiren geroepen te zyne zy procederen ende
doen procederen wel ende duechdelyck totter verifficacie ende
interinimentie van desen onsen tegenwoidighen brieve naer
huer vorme ende inhouden ende welck interinement de voirschreven
suppliant sal gehouden zyn in onsen voirschreven lande te versoucken
binnen eenen halven jaere nae datum van desen op de peine
van te verbueren deffect der selver ende dat gedaen ende de voirschreven
cyviele boete ende costen van iusticie indien datter eenighe geschiet
syn getaxeert gearbitreert ende betaelt alst behoiren sal van
welcke civyle boete de ghene van onsen rentmeesters dient aengaet
gehouden werdt ontfanck te maken rekening bewys ende reliquasie
doene tot onsen prouffyse metten anderen p$$ van zynen ontfange
by onsen drossaert van brabant amman van bruessele ende alle
andere ende onse ende onsen vassalen oft smaelder heeren richteren
iusticieren ende officieren onss voirschreven lanten van brabant ende van $$
hoedanige zyn oft wesen mogen tegenwoirdige ende toecommende
hueren? stedehouderen ende elck van hen zoe hem dat toebehoirt
ende aengaen mach de voirschreven suppliant van dese onse gracie ende
remissie inder manieren voirschreven ruste $ peyselyck doen ende
laeten genyeten ende gebruycken sonder hem te doen noch te laten gesch$$
in live noch in goede eenich hinder letsel of moyenisse ter$$.
maer indien syn lyf oft zyn onverbuerde goeden daeromme gevangen
becommert oft gearresteert waeren dat zy die terstont stellen oft doen
stellen tot vulcommen delin$ an$ ende slakinge want om$ alsoe gelie$$
ende ten eynde dat dit goet vast ende gestadich blyve tot eeuwygen daghe
zoe hebben wy onsen segel hier aen doen hangen behoudelijk in andere
saken onsen recht en eenyegelyck tzyne in allen gegheven in onse $$
stede van bruessel inde maent februario int iaer onsheeren
duysent vyfhondert ende zessendertich van ons keyserycke$$.
en van onsen rycken van castillien en andere $$ alda...
stont onder gescreven op de plycke vanden keyser in synen raede
ende geteekent de zoete visa rpta
ghecollacionneert tegen
doriginale brieven by my
handtekening; de cock?"
pardons,383.txt,"remissie laureys steynen
kaerle etc. doen te wetene allen ende eenen yegelycken
iegenwoirdich ende toecommende dat wy ontfangen hebben
die oitmoedige supplicatie van laureys stynen victorssone
jonck ongehouwt man van xxv oft xxvi jaeren woenende
inden dorpe beerlaer in onsen hertoghdomme van brabant
inhoudende hoe dat inde maent van novembri anno 1546
de suppliant heeft sitten drincken ten huyse van gommaer
svetters ende zyn gelach gerekent hebbende seyde der
weerdinnen goeden nacht gaende thuysweerts met eenen
gielis vanden velde ende commende voor hendrick de
wolff tweeste huys daer nae saeten aldaer andere persoonen
en droncken die hen aenriepen ende werdt by eenen van
hen luyden geheeten jan de sommere drincken geleydt
ende gaende vuytten huyse op den steenwech riep hem aen een
willem torff seggende ghy sicken ghy lutten waer gaede
ghy dwelck twee bynaemen zyn daeraff den eenen zynde
vadere toegegeven was die victoer hiet ende den anderen den
voirs. suppliantende de suppliant daerinne gestoort wesende
keerde wederom metten voirs. gielis vanden velde
ende vindende daer veele stocken ende pycken voor die
deure staende wierp eenen van dyen stocken ter eerden
ter welcker causen de voirgenoemde willem torff zeyde
wederomme totten suppliant ghy sicken waerom doet ghy
dat ick zoude v in uwen neck smijten ende midts dien
trock hy suppliant eenen opstekere oft cleyne mes ende stack
naer den voorgenoemde willemen die welcke willem smeet
den suppliant ter eerden met een halffpycke ende opgestaen
wesende greep hem weder een gielis de witte die
droncken was metten erme ende stiet metten hechte
van zynen opstekere op de schouwer vanden selven suppliant
ende wierp hem oick ter eerden ende ten derdemale is
hy suppliant weder ter eerden gesmeten geweest by eenen jan
ghoys die met eender pycken smeet tusschen hem suppliant
ende den voirs. gielis de witte ende daernae is hy suppliant -
opgestaen geweest zynde ende bloedende in zyn hooft ende alzoe
verhidt ende vergrampt opgestaen zynde siende eenen -
genoempt peeter de puetere met eender pycken inde $ handt ende
anders nyet wetende de suppliant de voirs. peeter en was mede -
strytbaer want hy metten anderen strytbarigen gedroncken hadde
zoe heeft hy suppliant naeden selven met zynen voirs. messe gesteken
ende de voirs. peeter hem defenderende hyelt zyn pycke voor hem
deysende die strate over ende weder zoe dat die suppliant int dicke
van zynen beene een quetsure gekrech metter pycken ende alzoe
de voirs. peeter was voere die doere van gommaer swet svetters
die voirs. gielis vanden velde medegeselle vanden suppliant
greep ende hielt van achter de voirs. pycke ende zoe schoot hy
suppliant in die verbaestheyt den voirs. peeter toe ende gaff
hem met zynen voirs. cleynen messe eenen steeck daer
van hy acht dagen tyts daernae oft daer omtrent deser
werelt overleden is dwelck den suppliant zeer leet is
ende naederhandt heeft zoennige ende peys gemaict metter
geinteresseerde partye nochtans vreesende strancheyt van
justicien en zoude nyet dorren hanteren in desen onsen lande
van brabant ende elders ten was dat hem hierop versien
wordde van onse gracie ende remissie alzoe hy seegt ons
daerom oitmoedelick biddende waeromme zoe eest dat wy desen
aengesien ende hierop gehadt dadvys vanden meyere van -
ballaer geneyght wesende ter beden des voirs. laureys
stynen suppliant ende willende hem in dit stuck prefereren gracie
ende misericordie voir strangicheyt ende riguer van rechte
hebben den selven suppliant inden gevalle als boven quyt
quytgeschouden ende vergeven schelden quyte ende vergeven
vuyt zunderliger gracien by desen onsen briefve tfeyt ende
ongeval boven geruert mitsgaders alle offenden ende bruecken
corporelle ende criminelle daerinne hy hem overmidts
ende vuyt zaken van tgeene des voirs. is tegen ons onse
hoogheyt ende justicie eenichssins mach hebben
ontgaen ende mesdragen ende hebben hem dyen aengaende
wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende restitueren
tot zynen goeden naeme fame ende geruchte in onsen voirs. lande
van brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheyden
ende tot zynen onverbuerden goeden in dyen hy eenige onder ons
heeft gelyck ende in alder manieren zoe hy was voor die -
toecompste vanden voirs. feyte imponerende hierop een
eeuwich geswych geswych onsen procureur generael in
brabant ende allen anderen onsen justicieren ende officieren wye
zy zyn satisfactie yerst ende voor ald algedaen der
partye geinteresseerde in dyen die noch nyet gedaen en zy
ende eenige daertoe staet civilick alleenlick behoudelick
dat de voirs. suppliant gehouden sal zyn tselve feyt iegens ons
te beteren civilyck nae gelegentheyt vander zaken ende faculteyt
marge: sy h$ van vera$$
byden ontfanck vanden e$$
van zynen goeden met oick te betalene de redelycke costen van
justicien h$$ hier omme alreede gedaen ende te doene allet
ter taxatien ende moderatien van onse lieve ende getr$$ die
cancellier ende luyden van onsen rade in brabant die
wy daer toe gecommitteert hebben ende committeren by desen
ontbieden daerom ende bevelen den selven onsen cancellier
ende raidsluyden r$ luyden van onsen rade in brabant
raidsluyden dat voor hen geroepen die gheenen die daerom
zullen behoiren geroepen te zyne zy procederen wel ende
dueghdelyck ter verificatie ende interinemente van desen ende totter
taxatien ende moderatien vanden voirs. civile boete ende costen
van justicien alzoe zy zullen bevinden behoirende welck
interinement de voirs. suppliant gehouden sal zyn te versueckenen
ende hem in persoone te presenteren in onsen voirs. rade bynnen
zesse maenden naestcommende opte pene van te verbuerenen -
deffect van desen ende dat gedaen ende de voirs. civile
boete ende costen van justicien getaxeert ende
betaelt zynde in handen vanden genen dyen dat
behoiren sal zy onse voirs. procureur generael in
brabant ende alle andere onse richteren justicieren
officieren ende ondersaten iegenwoirdige ende
toecommende dyen dat aengaen sal moegen huere -
stedehouderen ende een yegelyck van hen bez$$
zoe hem toebehoiren sal doen laten ende gedooghen
den voirs. suppliant van deser onser iegenwoirdiger gracien
ende remissien ende van alle dinhouden van desen
inder vuegen ende manieren boven verhaelt -
rustelyck vredelyck volcommelyck ende eeuwelyck
genyeten ende gebruycken zonder hem te doene oft te laten
geschieden nv noch in toecommenden tyde eenich hinder
letssel oft moeyenisse aen lyfve noch aen goede ter
contrarien maer zoe verre zyn lyff oft eenige
van zynen goeden daeromme gearresteert becommert
oft belet waren dat zy die setten ende stellen oft
doen setten ende stellen terstont ende zonder vertreck
tot geheelder ende volcomende delivrantie want ons
alzoe gelieft ende ten eynde dat dit goet vast ende
gestadich blyve ende gehouden wordde teeuweigen dagen
zoe hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen -
behoudelyck in anderen dingen onsen rechte ende
eenen yegelycken anderen dessyns gegeven in onser
stadt van bruessele inde maent van februario int
jaer onssheeren duysent vyffhondert zeven ende veertich
nae costume$ van scryven onshoefs van brabant van
onsen keyserycke txxviiie ende van onsen coninckrycke
van castilien ende anderen txxxiie aldus gescreven
opte plycke byden keyser in zynen rade ende geteeckent jacubben
visa $$
gecoll$$eert enden bevonden accorderende
met synen originale by my"
pardons,349.txt,"brieve van remissien voir ghysbrecht vander lynden van te
hebben sonder oirlof oft consent van anden $$$ heere oft des
macht hebbende afgehouden heeft oft doen afhouwen
opt bosch van sonien zekere gehaicte ende ongehaicte eyken
ende espen
maximiliaen byder gracien goids hertoge van oistrycke van bourgoingnen
van lotharingen van brabant van limborch van luxemborch ende van gelre greve van
vlaenderen artois van bourgoingnen palatyn van henegouwen van hollant
van zeellant van namen ende van zuytphen mercgreve des heylich
rycs heere van vrieslant van salins ende van mechelen, doen cont
allen luden dat wy ontfanghen hebben die oitmoedighe
supplicatie van onsen geminden ghysbrechte vander lynden onse
gheswoeren coepman van onsen woude ende bossche van zoenien
inhoudende hoe dat voermaels nae dien die voirs. suppliant
gesproken ende gecommuniceert hadde met onsen lieven ende getruwen
rentmeester generael van brabant janne van olmen ende hem
opgedaen hoe dat hy van zinne was te doen maken bynnen
zynen hove by anderlecht gelegen ene cappelle tair toe hy
onder tandere behoeven soude te hebbene een seker quantiteyt
van houte hem vragende oft hy egheene maniere en soude connen
gevinden om van ons te hebbene acht oft negen eycken waer op
hem byden voirs. onsen rentmeester geantwerdt wordt dat in dien
wy geadverteert waeren vanden langen getruwen diensten die de
voirs. suppliant onsen voervorderen hertoghen van brabant ende ons
gedaen hadde ende noch dagelycx dede hy hoepte dat wy hem
die voirs. stucken van houte nyet weygeren noch ontseggen
en souden naewelke woerden die voirs. suppliant hem
betruwende in onse gracie hoepende dat wel te gecrygene oft
emers quyt te wesene mit te betalene te weerde vanden houte
heeft zonder voerdere consent van ons te hebbene doen
afhouwen in onse voirs. woudt ende bossche van zoenien acht
eycken ende een espe om te verwerckene ende te bestadene inde
tymmeruige vander voirs. cappellen dwelc gecomen
wesende ter kennissen van onsen woudtmeester van brabant
heeft den voirs. suppliant gecalengeert ende is in wille van
hem te hebbene ende te nemene groete broeken ende boetene ende en
soude die selve suppliant niet connen geweten hoe hy dair aff
soude moigen geraken ten waere dat wy onse gracie ende genade
dair aff te hem weerts keerden alsoe hy seeght dair om hy
ons oetmoedelyc heeft gebeden soe eest dat wy ter beden
des voirs. suppliants geneycht wesende hebben den selven suppliant
in vergheldingen der voirs. diensten onsen voirs. voervorderen
ende ons by hem gedaen als voirscreven is ende anderssins
quytgescouwen ende vergheven mit desen onsen brieve tegewoerdigen
brieve ende van zunderlinger gracien quytschelden ende vergeven
allet tgheen des hy uuyt saken vanden afgehouwene boomen
voirscreven mistaen ende misbroect macht hebbene mitgaders alle
broeken ende boeten dair inne hy by reedene van dien gevallen
soude moegen wesen ontbieden daer om ende bevelen onsen
woudmeester van brabant voirscreven dat hy doende ende laeten den
voirs. suppliant deser onser gracien ende quytscheldinghen
rustelic ende vredelyc gebruyken hem ongemoeydt laeten
vanden broeken ende boeten voirscreven want wy willen dat
hy overbringhene alleen desen onsen brief oft vidimus vanden
selven gecollacionneert ende geteykent by enigen van onsen
secretarysen oft inden cameren van onser rekeninghen dair aff
ongelast zy ende blive in synen rekeninghen by onsen
lieven ende getruwen den luden van onser rekeninghen
voirscreven dien wy bevelen dat alsoe te doen sonder wederseggene
nyet tegenstaende enighen ordinancien statuyten geboden oft
verboden tair tegen wesende ende des torconden hebben
wy onsen zeghel aen desen brief doen hangen gegeven
in onser stat van bruessel opten xvien dach der maent van
meye int jair ons heren duysent vierhondert vier ende lxxx
aldus geteykent by myen here den hertoghe $$$
p. meerbeke
dese voirs. kopie is gecollationneert mitten originalene
bezegelden brieve ende bevonden concorderende by
my"
pardons,200.txt,"phls etc. ad longum etc allen
den genen etc. doen te weten dat wij hebben
ontfangen d’oitmoedige supplicatie van dierick
daems geboren tot sempse, dienstbode,
inhoudende hoe dat hij gewoont gehadt
hebbende ten huyse van mathys govaerts
pachter binnen de voors. prochie van
sempse : nu geleden ontrent de twee jaeren
is aensocht geweest van wylen govaert
govaerts sone des voors. matthys
om met hem te gaen naer hombeke, gelyck
hy oock heeft gedaen ende aldaer
gecommen synde in sekere herberghe by
andere compaignie is hun ten lesten
questie ende crackeel gemoveert
geworden by oft door diversche persoonen
die hun seer furieuselyck waeren overvallende
ende slaende ende hy suppliant hem
deffenderende heeft by puer ongeluck
eenen dootelyck steeck geinfligeert aen synen
compaignon govaert govaerts sone den
voors. matthys, meynende voor
te hebben eenen anderen die hem te vorens
hadde geaggresteert ende ten
uuyttersten qualyck
getracteert als synde t’selve gebeur$$
inden avont metten donckeren synde
den selven govaerts : tot syns suppliants
groot leetwesen ende uuyttersten
droeffheyt : eenige daeghen naer
daer van deser werelt commen t’overlyden
ende gemerckt tselve ongeluck is geschiet
in groote furie ende uuytsinnicheyt in$$
suppliant verwerckt door alle die
voorige onverdraegelycke affronten
ende corporelle aggressien waer door
den selven is gestelt geweest buyten
het gebruyck van syn redelycke voors. $$
ende dat den selven anderssints is van
goede ende saeghtmoedighe nature
levende een goet catholyck leven sonder
dat iemandt voor ofte naer het voors.
feyt over hem suppliant nyet minste
heeft weten te claeghen dat den selven
suppliant oock is onversien van middelen
nyet meer hebbende als syne handen om de
daeghelykse cost ende cleederen te winnen
wyens moeder oock vanden selven moeten
onderhouden worden ende midts syne
absentie ende latitatie tegenwoord$$
moet eenen vande taefel van den
h. geest oorsaecke dat hy suppliant
hem keerde tot ons biddende seer oitmoedelick
ende om die partie ende bitter lyden ons
lieffs heeren jesus christi dat die selven
gelieve gedient te syn : prefererende
gratie ende genade voor rigeur
van justitie : hem suppliant t’ voors.
ongeluck ende manslach te vergeven
ende hem daerover verleenen brieven van
remis off abolitie in behoorelicke forme
te meer aengesien hij suppliant daer
over d’accoort is mette ouders
ende vrienden vanden voors. overledene
waeromme soo ist dat wy desen aengesien
ende ierst hierop gehadt dadvis vanden
officier van hombeke geneghen wesende
ter bede des voors. suppliants willende
hem in dit stuck prefereren gratie ende
misericordie voor strangheyt ende
rigeur van rechte hebben den selven suppliant
inden gevalle als boven, quyt geschonden
ende vergeven, schellen quyte ende vergeven
uuyt onse sunderlinge gratie bij desen
t’feyt ende ongeval boven geruert
midtsgaders dat daeraen cleven mach tegens
ons ende justitie misdaen ende misbruyckt
mach hebben welcken aengaende hebben
hem wedergestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren hem
tot synen goeden naeme fame ende gere$$
in onsen voors. lande van brabant, ende in alle
anderen onsen landen ende heerlyckheden
midtsgaders tot syne onverbeurde goeden : in
dyen hy eenige onder ons heeft : gelyck ende
inder manieren soo hy was voor de toecomst
vanden voors. feyten imponerende hier op
een eeuwich geswych onsen lieven ende getrouwen
procureur generael van brabant, ende
anderen onsen ende onser vassalen oft
der smaelre heeren richteren justicieren
ende officieren wy sy syn satisfactie
beternisse eerst ende voor al gedaen
der partye geinteresseerden voor soo veel
die noch nyet gedaen en syn ende eenige
daertoe staet civilyck alleenelyck waer die $$
sulcx is verheyschende behoudelick dat
voors. suppliant gehouden sal sijn t voors. feyt
tegens ons te beteren civilyck naer de
gelegentheyt van der saecken ende facultyt
van syne goederen met oock te betaelen die
redelycken costen van justitie hiero$$
alreede gedaan ende te doene allen
ter taxatie ende moderatie van ons
seer lieven ende getrouwen cancellier
ende luyden van onsen raede geordonneert in brabant
die wij daertoe gecommitteert hebben ende
committeren by desen ontbieden daeromme ende
bevelen denselven onsen cancellier ende
luyden van onsen voors. raede dat
voor hun geroepen die daeromme behooren
geroepen te syne sy procederen wel
ende deuchdelick tot verificatie ende
interinement van dese onse brieven van
remis naer hunne forme ende teneur
ende ter taxatie ende moderatie vande
selve amende civile ende costen van
justitien voors. alsoo sy sullen vinden te
behooren welck interinement die
voors. suppliant gehouden sal syn te
versuecken ende hem in persoone te
presenteren in onsen voors. raede
binnen sesse maenden naestcommende
op de pene van te verbeuren d’effect
van dyen ende dat gedaen ende de voors.
civile boete ende costen van justitie
getaweert ende betaelt synde in
handen van den genen dyen dat behooren sal
sy onsen voors. procureur generael
in brabant den voors. meyer van
hombeke voors. ende allen anderen
onsen rechteren justicieren officieren $$
ondersaeten tegenwoordige ende toecomende
dyen dat aengaen sal mogen heure stedehouderen
ende eenen iegelick van hun besundere soo h$$
toebehooren sal laeten ende gedooghen
den voors. suppliant van deser onser tegen$$
diger gratien ende remissien ende van alle
d’inhouden van deser inder vuegen $$
manieren voor verhaelt peyselick rustelick
vredelick ende volcomentlick ten eeuwigen
daege genieten ende gebruycken sonder
hem daerinne te doen oft laeten doen ende
geschieden nu oft in toecommende
eenich hinder letsel oft moyenisse
ter contrarien maer indyen syn lyff
oft eenige van syn goeden daeromme
gearresteert becommert oft bel$$
waere dat sy die setten ende stellen
terstont ende sonder vertreck tot
geheelder ende volcommender
delivrantie want ons alsoo ge=
=lieft ende op dat dit vast $$
gestadich blyve ten eeuwighen
daeghe soo hebben wy onzen segel
hier aen doen hangen behoudelick in andere
dingen onsen rechte ende eenen igelick
anders de syn. gegeven in onse stadt
van brussele inde maendt van
augusty des jaers ons heeren jesu
christi 1659 ende van onsen
ryeke het 38e sub loyens"
pardons,317.txt,"kaerle tec. doen te weten allen iegenwoirdich ende
toecommende dat wy ontfaen hebben die oetmoedige supplicacie
van janne heyskin diemen heet cort woenachtich binnen onse
stede van antwerpen inhoudende hoe dat hy voir tyts ons
getrouwelyck gedient heeft in onsen oirlogen binnen pan$e
voer therontime marcillien weenen in oistryck ende peronne
in sorge van zyn lyf ende omme den cost voer hem ende zyn
huysvrouwe te winnen heeft gedient op ten werf
binnen onse voirs. stede van antwerpen doende aldaer
grooten arbeyt zoe wanneer daer eenige scepen of booten
aengecomen zyn omme die goeden wesende binnen den
selven scepen uuyt te doen ende die voirsts den coopluyden
thuys te dragen zoe dat van ouder costumen is geweest
van doene nu erst dat opden derden kersheylichdach xvc
zevenendertich de voirn. suppliant mitsgaders anthonis
oolaerts diemen heet de sanghere hantwerckere ingeseten
poirter der voirs. stadt van antwerpen ende marie vanden
goore zyne huysvrouwe naer dien zyt tsamen hadden geweest
drincken te dambruggen ende dat zy met melcanderen
inden avont omtrent tsluyten vanden poorten thuiswaerts
quamen ende wesende op ten coudenberch voer een groen
huys daer een leve voer staet om hen daer te rusten zoe es
daer voerby commen gegaen wylen jan spellekin verselscipt
met zijnder huysvrouwen ende huer zoenken ende matheeus
ruyters diemen heet calf ende zynder huysvrouwe de welcke
calf zeyde tot suppliants geselscap goeden avond waer op
geantwoirt werd by den suppliant godloons u broedere
ende naerdien dat de voirs. calf ende jan spellekin twee oft
drye huysen voerby waeren gepasseert zoe vraeghde de
voirs. jan thuenis oolaerts totten voirs spellekin zuldy opten
werf niet commen wercken waer op spellekin antwoirde
daer sal ic $$ch comen ende daer mach ic zoe wel commen
als ghy seggende daer oir$s de voirs. calf totten suppliant
ende anthuenis de zanghere hier is de man denoterende
de voirn. spellekin die op den werf sal commen wercken alsoe
wel als ghy met gelyck of met ongelyck ende ziens u niet
aen het es my zoe naer als u dwelck hoorende de voirn. suppliant
ende anthonis antwoirden wel hebdy er gelijck toe ghy moechter
commen waerop de voirs. spelleken rephreerde zeggende
ghy groote hanssen ic sal der zoe wel dorven commen als ghy
ic soude alzoe wel eenen grooten hans onder zyn oogen dorven
zien als ghy ende met dien dat de voirs. spellekin voortghinck
zoe zeyde de voirs. suppliant compt compt ziet ons eens onder
ons oogen ende crycht een vuyst in uwen beck het es om een
blauwe ooge te doene daerop de voirs. matheeus ruyters
antwoirde dat zuldy wel laten heysken meynende den suppliant
zeggende oick totten suppliant cont ghy den man denoterende
de voirs. spellekin over straete niet laten gaen waerop de
voirs. suppliant zeyde calf wye doet hem wat ende met
dien zoe keerde hem de voirs. matheeus totten voirs.
spellekin den zelven metten ar$ nemende zeggende gaen
wy genader ende naer dien zoe tsamen wat voirts te waren
gegaen mitsdien dat de suppliant geseydt hadde totten voirs.
spelleken het es om een blauwe ooge te doene des voirs.
spellekens huysvrouwe zeyde totter suppliant jae ghy
bouve zoudy myn man dreyghen om een blauwe ooge te
geven om dat hy daer zoude commen wercken daer sal u
morgen myn heer den mercgreve over clagen dat$$ een
man met vrede over straeren niet can laten gaen
daerup die suppliant wederseyde jae ghy hoere ghy mane
zoudt ghy daeromme over een goet geselle den marcgrave
clagen zeggende totter voirn. spelleken gaet ghy op sinte
willevoerts velt ende zeyde totter onsen vrouwen wat
messeggen wy u ten es nyet d$$ geck de welcke u woorden
de voirs. spelleken hoorende ontschoot den voirs. matheeus
uuyten arme keerende hem omme ende quam naden suppliant
ende zyn geselscap geloopen zeggende ghy baertman ghy
crysman alzijdi crysluden zoude men waeromme te meer
ontsien ende meynende den suppliant te hebben greep den
voirs. antheunis oolaerts metten boesem dwelck ziende de
voirs. calf zeyde totten voirn. spelleken dat diegene die hy
metten boesem hadde w$$ anthuens dezanghere ende dat
hy de gene nyet en was diet op hem hadde noch hem gheen
arch es en begheerde noch oick gheen scepp over hem en
hadde ende de selver zangher vraeghde den voirs.
spelleken wat hy hem woude want hy hem gheen arch
en begeerde ende niet dien soe track de huysvrouwe van
matheeus ruyters den voirs. spelleken om hem van daer
ende wech te hebben ende omme den twist die zy a$cxt
hadde dat daeraf zoude hebben $$egen cunnen keerde
haer byden voirs. janne suppliant tot hem seggende lief
heysken laet toch spelleken gaen want ghy kent hem wel
ghy weet wel dat als hy wel gedroncken is hy geen geck
en can verstaen waerop de suppliant antwoirde gaet
ghy henen met hem ende alsoe die voirs. huysvrouwe
van matheeus zeyde tot de voirs. spellekin gaen wy gaen
wy genader de selve spellekin en wilde niet gaen maer
bleef noch staen arguerende jegens den voirs. suppliant
ende anthuenis de zangere zeggende tot hem al zidij
crichluden ic zoude uwe een onder zyn oogen wel
dorven zien hadde ic gelyck gewe$$ waerop de voirs.
anthuenis de zangere zeyde ziet ons onder ons oogen
ende de suppliant zeyde totten voirs. spellekin ic soude
u wel in u bachuys douwen wairop de voirn. matheeus
antwoirde totter suppliant dat zoudi wel laten heysken
ende de suppliant seyde totten voirs. matheeus wye wilt
hem yet dien doen zeyde de voirn. matheeus heysken zydi
niet een wonderlyck volck dat ghy den man denoterende
den voirs. spellekin achter straten niet en cont laten gaen
ende met dien zoe liet de voirs. spellekin anthuensen ende
liep naer den voirs. suppliant dewelcke hem omme keerde
ende track zynen deeghen uuyt dien voer hem houdende
ende seggende totten voirs. spellekin en compt my niet
naerdere dan dien deeghen lanck en es maer spelleken
tarde hem al inne zeggende ghy baertman alzydi een
crychsman ic zoude u alzoe wel eenen opstekere in u
lyff dorven douwen als eenen anderen ende zoe nyet
cesserende van den suppliant inne te gaene ende den
selven suppliant zynen deegen al voere hem houdende
zoe heeft de voirs. wylen spellekin met gewelt daer inne
geloopen ende eenen steke vanden selven deeghen duer
dlyf gecregen waeraf hy terstont neder ter eerden viel
ende starf sonder dat de suppliant naer hem stack anders
dan hy suppliant zyn mes voir hem hielt ter causen van
welcken dootslach de suppliant vresende rigeur van
justicie en soude niet dorren converseren noch hanteren
in onsen lande van brabant ten zy dat onse gracie hem
hierop verleendt wordde om de welcke hy ons oetmoedlic
gebeden heeft soe eest dat wy desen aengesien ende
hier op gehadt tadvis van onsen lieven ende getrouwen
den cancellier ende luyden van onsen raede in brabant
compassie ende medelyden hebbende metten voirn. suppliant
ende willende hem in desen gracie ende genade prefereren
voer rigeur ende stranheyt van justicien hebben de selven
suppliant inden gevalle alsboven quyts quytgescolden
ende vergeven scelden quyte ende vergeven uuyt onser
zunderlinger gracien by desen den dootslach voeren verclaert
mitgaders oyck alle peine ende amende corporele ende
criminele daer inne by hem overmits ende uuyt saken
van tgunt des voirscreven es tegens ons onse hoocheyt
ende justicie eenichssins mach hebben ontgaen ende
hebben hem doen aengaende gerestitueert ende gestelt
restitueren ende stellen by desen tot zyne goede fame
ende name in onsen voirs. lande ende hertochdom van
brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheden
ende tot zyn goeden noch ter tyt nyet geconfisqueert
zynde zoe verre daer eenige waeren imponerende
hier op een eeuwich zwygen ende silencie onsen procureur
generael ende allen anderen onsen richteren justicieren ende
officieren ons voirs. lants van brabant hoedanige die
zyn oft wesen moegen satisfactie nochtans yerts ende
alvooren gedaen der geinteresseerde partie zoe verre die noch
nyet gedaen en waere civilick alleenlyck behoudelyck oyck
dat hy den voirs. dootslach iegens ons civilick beteren sal naer
de gelegentheyt vander mesdaet ende faculteyt van zynen goeden
ende dat hy gehouden wordt te betalen de redelycke costen van
justicie daeromme gedaen ende naegevolcht indien datter eenige
gesciet zyn ter taxatie ende arbiterscepe van onsen voirs.
cancellier ende luden van onsen raede in brabant die wy daertoe
sy hieraf
verantwordt
byden ontfanger
vanden exployten
committeren ontbieden daeromme ende bevelen den voirs.
onsen cancellier ende luden van onsen raede in brabant dat
voir hemluden geroupen degene die daeromme behoiren zullen
geroepen te zyne zy procederen ende doen procederen wel
ende dueghdelick totter verificacie ende interinemente van
desen onsen iegewoirdigen brieve naer huer forme ende
inhouden ende welck interinement de voirs. suppliant
gehouden sal zyn in onsen voirs. raede te versoucken binnen
eenen jaere naer date van desen op te peyne van te
verbueren deffect des selver ende dat gedaen ende de
voirs. civile boete ende costen van justicie indien datter
eenige zyn getaxeert gearbitreert ende betaelt alst behoiren
sal van welcke civile boete degene van onsen rentmeesters
dient aengaet gehouden werdt ontfanck te maecken rekeninge
bewys ende reliqua te doene tot onsen proffyte metten
anderen penningen van zynen ontfange zy onse droessaet
van brabant scoutet van antwerpen ende alle andere onse
ende onsen vassalen of smaelre heeren richteren justicieren
ende officieren onsen voirs. lants van brabant ende van overmaze
hoedanich die zyn oft wesen moegen tegenwoerdige ende
toecommende hueren stedehouderen ende elck van hen zoe
hem dat toebehoirt ende aengaen mach den voirs. suppliant
van dese onse gracie ende remisse inder manieren
voirscreven rustelyck ende peyselyck doen ende laeten genyeten
ende gebruycken sonder hem te doen noch te laeten geschien
in lyve noch in goede eenich hinder letsel oft moyenisse ter
contrarien maer indien zyn lyf of zyn onverbuerde
goeden daeromme gevangen becommert oft gearresteert
waeren dat zy die terstont stellen oft doen stellen tot volcommen
delivrancie ende slakingen want ons alzoe gelieft ende ten eynde
dat dit goet vast ende gestadich blyve tot eeuwigen dagen
zoe hebben wy onsen zegel hier aen doen hangen behoudelyck
in andere saken ons recht ende een yegelyck tzyne in allen
gegeven in onse stede van bruessel inde maent van octobre
int jaer onsenheeren duysent vyfhondert ende achtendertich
van onsen keyserycke txixe ende van onsen rycken van
castilie ende andere txxiiie aldus stont gescreven opte
plycke byden keyser in zynen raede ende geteekent l de zoete
noch stont gescreven opte selve plycke visa registrata
ghecollacionneert tegens
doriginaele brieven by my
decock"
pardons,380.txt,"kaerle etc. allen den ghenen die dese onse brieven zullen sien
oft hoiren lesen saluyt doen te weetene dat wy ontfangen hebben
die oitmoedige supplicatie van nicolaes de longueville woenende
bynnen onser stadt van loevenen inhoudende hoe dat mits den
affdragende ende injurieuse woirden die welcke christoffel
vrancx meyere van herent zoude hebben gesproken ende
geinfereert tegen heeren franchois de mol onsen meyere van
loevenen oirspronck nemende uuyt zekere geselcap dwelck
hy suppliant zoude hebben gehouden metten selven christoffel in een
taverne ten huyse van hane sgronen alias loys hy suppliant is
metten selven christoffel van wegen onsen procureur generaels
gedaeght geweest te compareren in persoone in onsen raide
geordineert in brabant van tegen den selven criminele geprocedeert
te wordene nyettegenstaende dat de selve suppliant noch
vanden injurien noch vanden affdragende woirden nyet
met allen en weet te spreken raedt noch daet daer toe en
heeft gegeven gelyck de selve hem nyet aen en gaen ende
dat aengaende de feyte vander taverne hy tselve feyt nyet en heeft
geperpetreet emers in alzucker vuegen als tselve onsen
voirs. procureur is aengebrocht geweest ende al waert
zoe zoude tselve meer der joncheyt ende lubriciteyt behooren
geasscribeert te worddene dan der quaetheyt zoe dat indyen
de voirs. pretense accusatie hadde heuren voortganck zoude
de sele suppliant nyet alleenelyck tonrechte wordden geculpeert
maer zoude in zyn eere fame ende renommee ten eeuwigen
dagen zonder zyn mesieuste wordden geblameert daer hem
de selve goede renommee van noode is te conserverene ende daer
inne te insisterene nyet alleenlick midts zynen vrienden ende
maghen maer oick overmits dat hy is inden dienst ende
raedt onser voirs. stadt van loevenen ende noch gherne meerderen
dienst tonsen begheerte ende bevele zoude willen ende
begheeren te doene dwelck by hem nyet en zoude cunnen gest$
indyen de voirs. presense accusatie ende dagement me$$
des daer aencleest hadden heuren voortganck ons mits
dyen oitmoedelyck biddende voirs. suppliant tvoirs. daeghsele personnelyck
te willen aboleren ende hem remitteren ende vergeven alle tgene
des hy ter causen voirscreven mesdaen ende mesbruyct mach
hebben ende hem hierop doen expedieren onse oepene brieven
van pardoenen in behoirlycker ende gewoenlycker formen
soe eest dat wy de saken voirsc. overgemerct ende yerts hierop
gehoort onse voirs. procureur generael geneyght weesen ter beden
ende supplicatien des voirs. suppliant ende willende hem in dit
stuck prefereren gratie ende genade voor rigeur ende
strangheyt van rechte hebben tvoirs. daeghsele ende adjournement
personelick met alle tgene des daer uuyt ende naegevolgt ende daeraff
dependerende is geaboleert aff ende te nyeuwte gedaen ende
den voirs. suppliant vergeven ende quytgeschouwen vergeven ende
scelden quyte uuyt onser zunderlinger gratien by desen alle
tgene des hy ter causen voorscr. oft daer aen cleest tegen
ons ende justicie misdaen ende mesbruyct ende hem daer
inne ontgaen mach hebben hem wederomme stellende ende
restituerende tot zynen goed name fame ende geruchte ende in zulcken
state alzoe hy waer voor die toecompste van tgene des voirs. is
imponrrende hierop onsen voirs. procureur generael ende allen anderen
onsen ende onser vassallen justicieren ende officieren wye zy zyn
een eeuwych geswych der partye geinteresseerde indien dy
nyet gedaen en zy ende eenighe daer toe staet civilick
alleenlick behoudelick dat de voirs. suppliant gehouden zal zyn
tvoirs. feyt tegen ons te beteren civilick naede gelegentheyt
vander saken ende naer zynen qualiteyt ende faculteyt ende
tot dyen te betalen de redelycke costen ende misen van
justicien allet ter taxatien ende moderatien van onse lieve
ende getruwen de cancellier ende luyden van onsen voirs. raide
geordineert in brabant die wy daertoe gecommiteert
hebben ende commiteren by desen ontbieden daeromme
ende bevelen onsen voirs. cancellier ende luyden van onsen
voirs. raide in brabant onsen voir. meyere van loevenen
# sy hieraf verantword byden
ontfangere vanden exploiten
allen anderen onsen ende onser voirs. vasallen ende der smaelere
heeren richteren justicieren ende officieren dat de voirs.
amende civile ende costen van justicien getaxeert ende
betaelt zynde in handen vanden ghenen daer ende alzoe
dat behoiren sal zy ende eenyegelick van hen doen laten
gedoogen den voirs. suppliant van deser onser iegewoirdiger
gratien quytsceldinge pardoene ende abolitie inder vuegen ende
manieren boven verhaelt peyselick ende vredelick genyeten
ende gebruycken zonder hem nu noch in toecommende tyden
daer innen te doene oft te laten gescieden eenich hinder stoot
oft letssel in lyve oft in goeden ter contrarien want ons alzoe
gelieft ende des toirconden hebben wy onsen zegel hieraen
doen hangen gegeven in onser stadt van bruessele opten
yersten dach van julio int jaer onsen heeren duysent
vyffhondert zeven ende veertich van onsen keyserycke txxviii
ende van onsen rycken van castillien ende anderen txxxiie
aldus gescreven op te plycke byden keyser in zynen raide
ende geteeckent boudewyns recepta
gecollatiionneert ende bevonden accorderende
met zynen originale by my
djacuwe velve"
pardons,063.txt,"kaerle etc doen te wetene alle iegenwoirdige ende toecommende dat
wy ontfaen hebben die oitmoedige supplicatie van pieter de deckere
hantwerker woenende te kessele buyten onser stat van loeven inhoudende
hoe hy suppliantdes geleden is omtrent zeven jaeren heeft sitten drincken
ter plaetsen geheeten wilsene met eenen zynen nagebueren genaempt
jan boons nyet wetende van enigen twiste ende minmyc met
malcanderen gedroncken thebbene zyn tsamen nae huys gegaen
ende comende onder den kesselberch daer de voers. jan woenechtich
ware hebben onderlinge woerden ende wederwoerden gehadt
ende onder meer anderen seyde de voers. suppliant totten voirn. jan seldy
my dack ende stroo verlienen opde welcke de voers. jan
antwoirde laet ons gaen tot lysen mynder zuster ende de
voers. suppliantalsdoen hoiren dat hem de voers jan weygerende
seyde is dat vrintscap die ic u gedaen hebbe nemende zyn hant
ende stiet den selven jan ter eerden slaende den selven met zynen
lanckmesse zonder quetsen drije oft vier slagen op zijn lijf
nae desen heeft de voers. suppliant den voirn. jan metter hant
genomen ende vander eerden opgeheven de voirn. jan op zynde
syende op zijnen vinger die weinich bloede seyde totten selven
suppliantpeter oen ghy hebt my gequetst waer op de voers. suppl
antwoirde jan ic en doen de voirn. jan afslaende de woerden
by hem gesproken seyde laet ons gaen goede chiere maken zyn soe
samelyc in des voers. jans huys gegaen ende daer inne comende
heeft de voirn. jan wedergeseyt totten voers suppliantsweerende
goids mach ghy hebt my gequetst nemende soe een eycken latte
in zyn hant met der welcker hy den voers. suppliantgeslagen
heeft ter eerden die welcke terstont weder opspranck treckende
zyn lanckmes om hem te verweeren alsdoen de brueder dezer
voers. jans dat ziende die nyet verre van daer en woende
nemende eenen grooten stock oft staecke in zyn hant ende es zynen brueder
te hulpen gecomen dat siende de voirn. suppliantmeynende de vlucht
te ghenemen dwelck hy nyet en conste get$en mits dat de
voers. jan ende zyn brueder hem soe gheerich waren hebben
den voern. suppliantanderwerf ter eerden geslagen meynende hem
te doodene maer de voers suppliantes weder op gesprongen hem verweerende
met zijnen langen messe zoe dat hy den voers. jan boonen eenen hauw
ende quetsueren gegeven heeft in zynen hals van welcke quetsueren
hy bynnen eender uren oft min van levende live ter doot gecomen es
ter cansen van welken feyt ende dootslacht de voirn. suppliant
beduchtende rigeur van iusticie ende hem geabsenteert vuyt onsen
landen ende hertochdom van brabant aldaer hy nyet en zoude
wederom comen keeren hanteren noch converseren ten zy dat
onsen gracie ende genade verleent ende gedeylt en wordde
alsoe hy seet ons omme de selve aengesien dat hy peys ende
satisfactie gedaen heeft der geinteresseerde partye zeere
oitmoedelyc gebeden heeft sie eest dat wy de saken voerscreven
overgemerct den selven pieter de deckere suppliant genegen wesende
tot zynder bede ende supplicatie ende willende hem in dit stuck
gracie ende genade voirderen ende prefereren voir rigeur van
iusticie zunderlinge tot desen onsen blyder incompste in onser stat
van antworpen hebben inden gevalle als boven vergeven quytgescolden
ende geremitteert vergheven scelden quijte ende remitteren vuyt
onser zunderlinge gracie mits desen onsen brieve tfeyt ende
dootslach boven verclaert mitsgaders allen peynen ende
bruecken corporelle ende criminele daer inne hy vuyt
canse van dien mit datter aen cleeft tegens ons mesdaen ende
mesbruyct mach hebben ende hebben hem als te desen wedergestelt
ende gerestitueert stellen weder ende restitueren mit desen onsen voers.
brieve tot zynder goede fame name ende geruchte in onsen voirn.
landen ende hertochdom van brabant ende allen anderen onsen landen
ende heerlicheyden ende tot zynen onverbuerden goeden in die hy
eenige heeft gelyck ende in alle der manieren als hy ware voere
de toecompste vanden dootslacht voerscr. imponerende hier op eewich
zwijgen ende sciletie onsen procureur generael van brabant ende
allen anderen onsen rechter iusticieren ende officieren blyven en zyn
satisfactie ende beteringe eerst ende voer alle werck gedaen
der geinteresseerde partie in dien zy noch nyet gedanen en zy
ende enige daer toe dient cunlyck alleenlyck behoudelicken
oyc dat de selven suppliantgehouden sal zyn den voirn. dootslacht tegens
ons te beteren civilyc nae gelegentheyt vander saken ende de
faculteyt van zijnen goeden ter ordonnacie ende taxacie van
onsen lieven ende getruwen die cancellier ende luyden van onsen
rade in brabant die wy daer toe comitteren ontbieden daer
om ende bevelen den selven van onsen rade in brabant dat voir
hemlieden geroepen die ghenen dier behoiren geroupen te zyn
zy procederen wel ende duechdelyc ter verifficatie ende interinemente
van desen onsen brieve nae huere vorme ende inhouden
ende ter taxacie vanden voirn. civile boete ende dat gedaen
ende de selve civile boete getaxeert betaelt ende volcomen zynde
in handen vanden ghenen van onsen ontfangers oft andere onsen
officier dient behoiren zal die daer van gehouden sal wesen
reken... bewys ende reliqua te doene tonsen profyte metten anderen
peynen van zyne ontfange zij onsen drossaet van brabant
ende allen anderen onsen ende der smaelre heeren richteren
iusticieren ende officieren tegenwoirdich ende toecomende dient
dit aengaen oft aenroeren zal moegen huere stedehouderen ende
eenyegelycke van hen bysonder soe hem toebehoren sal doen laten
ende gedoegen den voirn. pieter de deckere suppliant van desen onseen iegewoirdiger
gracie remissie ende pardoene ende van al den inhouden van desen
inder voegen ende manieren voeren? verhaelt rustelyc vredelic volcomelyc
ende eeuwelyc genyeten ende gebruycken zonder hem te doen ofte laten
geschien nu noch in toecomenden tyden enich hinder stoot letsel ofte
moeyenisse aen live noch aen goeden ter contrarien in eniger manieren
maer indien zyn lyf oft eenige van zynen voers onverbuerden
goeden zoe voers es daer omme gevangen gearresteert ofte
becommert waeren dat zy die stellen ende setten ofte doen stellen
ende setten terstont ende sonder vertreck tot gehelle ende volcommen
delivrancie want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit
goet vast ende gestadich bliven tot eeuwigen dagen. soe hebben
wy den zegel daer van onsen heeren ende grootvader die
keyser ende wy duerende den tyet van onsen ombeiaertheden gebruyct
hebben jier aen doen hangen behoudelycken in anderean saken ons
recht ende iegelycken tsynen in allen gegeven in onsen voirn
stat van antwerpen inde maent van februario int jaer ons heeren
duysent vyfhondert ende veerthiene aldus stont gescreven
boven opte plycke by mynen hee$ den prince in zynen rade
ende geteekent haneton ? ende noch visa
gecollacioneert ende bevonden $$rdende"
pardons,211.txt,"remissie van een dootslage $oe godevaerd van dynant
kaerle z$ doen te weten eenen iegelycken tegewoirdige ende
toecomende dat wij ontfangen hebben die oitmoidige supplicatie van godevarde
van dynant arm schamel geselle hantwercker ingeseten des dorpe van lare
onder onse meyerye van thienen inhoudende hoe dat omtrent vier jaer es
geleden dat hy suppliant sidt in zijnde vaders huize bynnen den dorpe aldair
de welcke zyn vader hem vraegde godenaert wair t is sennen $ broeder
dair op hy suppliant antwoirdt vader hy is in ons gebueren huys dair op zyn
vader zeyde haelt hem dat hy by my come zoe dat hy suppliant vuyt
bevele van zyn voirschreven vader aldaer ghinck ende vant hem zitten
eten ende drincken ende dede de voirschreven hennen den suppliant aldair by
hem sitten seggende ic sal schier met vader gaen ende dair een wijlt syts
geseten hebbende zyn zy by den avont ende mitten donckeren wel by
dranck zynde nae huys gegaen ende onderwegen gaen woudt de
voirschreven suppliant den voirschreven zyne brueder met grootelycken woerten berispen
seggende dat zyn vader gram wesen zoude dat hij niet eer thuys
gecomen ende was mit meer andere woirden zoe dat de voirschreven hennen
dairom seyden hem suppliant gram werdt in sulcke vuegen dat de selve
hennen ter stont vuyt ter ack een zyn lanck mes slaendt dan
mede met selven moede vinden voirschreven suppliant hem gevende twee
oft drije slagen ende hem quetsende in zyn handt wairom de
voorschreven suppliant zeere gecomoneert wesen ende willende zijn lijf
defenderen heeft oic zyn lanck messe vuytgetrocken ende heeft $$
mede onversienlyck alsoet doncker avont was nieyenen den
voirschreven hennen zyn brueder van hem te keeren nae hem gesteken
oft geslagen ende geraeckte hem boven in zijn been zoe dat hy
corts dair nae van levende lijve ter doot gecomen is ende hoewel
tvoirschreven feyt alzoe onnnoiselick tot gecomen zyn den voirschreven suppliant ende
noyt man en messede noch slach noch stoot ende gaff zeer hertelicken
leedt is ende dair aff gesien te weten zijn andere brudere ende
zusters gesoent ende mit grooter pynen tevreden gestelt heeft
ende tot inen oyck vor de ziele vanden ghenen zijn brudere een
pelgremagie gedaen tot sinte peters ende pauwels te
rome mit grooten arbeyde endt armoeden ende aldaer toe
zyn mese aet openbair penitentie ontfangen ende gedaen heeft
soe en gestroest hem nochtans de voirscreven suppliant nyet onse
landt te gebruycken aen wie dat hem onser gratie huer op
eerst ende voere al geoctroyeert wie alzoe de voorscreven suppliant zegt
om de welcke hy ons zeer oitmoedelyck heeft gebeden soe
eerst dat wij desen aengesien compassie ende medelijden
hebben mitten voorschreven suppliant ende willen hem in desen gratie
ende genade prefereren den rigeur van justitie hebben den selve
suppliant in gevalle als boven geremitteert quytgeschonden
ende vergeven remitteren quytschelden ende vergeven vuyt onser
wel wetentheyt ende zunderlinger gratieen by desen den ongena
ende dootslach voorschreven mitgaders alle peynen ende amenden corporelle
ende crumuehe dair anne hy hem overmits ende vuyt sake
van syten des voorschreven is tegene ons onse hoocheyt ende
justiticie enich mach hebben misgaen ende hebben hem dye
aengaende gerestitueert ende gestelt restitueren ende stellen
by desen tot zynder goede famen ende name in onser voirschreven
landt van brabant ende anderen onsen landen ende heerlicheyden ende
tot zijner goeden nyet geconsistueert zijnde soe verre dan
dinge zyn imponerende hier op silende ende eewich geswijch onser
procureur generael ende allen anderen onsen richtenen justicieren
ende officieren hoodanich die zyn oft wesen moegen satisfactie
nochtans verstende al voeren gedaen der pertien getuterisseert
zynde soe verre de nyet gedaen ende waere cunlick alleenlick
behoudelyck dat de voirscreven suppliant gehouden zyn sal tvoorschreven
feyt tegensonste beteren cunlick naer de gelegentheyt
vanden mesaet ende de faculteyt van zijnre goeden ende dat
hij oick gehouden wert op te betalen de redelycke costen
van justiticien indien eninge huer dine gedaen zyn ter
falatien van onsen hennen ende getruwen den ende ancelleren
ende lieden van onser rade in brabant die van dair toe comissen
by desen ontbieden dair om ende bevelen den voirschreven van
onsen rade dat soe hen geroepen die gene die dair omtrent
behoiren geroepen te zyn zy procederen wel ende
duech delicken totter verificatien ende intermente van
desen ende ter taxatien vander cunnere beternisse
ende costen voirschreven ende dat gedaen ende de voirschreven onsere
beternisse ende costen getaxeert ende betaelt zijnde in handen
van den genen van onsen ontfangers dien dat behoeren sal
die gehouden wordt dair aff rekeninge bewys ende relique
t doen tot onsen behoeff metten anderen penn? van zynde ontvange
zy onse voirschreven procureur generael drossaert van brabant meyer van
loeven amman van brussel schoutetten van antwerpen ende
vanden bossche ende alle andere onse ende onser vasallen
ende finale heeren richteren justicieren officieren tegenwoirdige
ende toekomende dyen dat behouden den voirschreven suppliant van dese
onser tegewoirdiger gratien remissen ende quytscheldingen
ende van alle den inhouden van desen inder vuegen ende manieren
voien? vhaelt? rustelick vredelick volcomelicken ende dewelcken
doen ende laeten genychten ende gebruycken sonder hen te
doen noch te laten geschieden $$ noch in toecomende tijden
ennich hinder letste oft moeyenisse aen zyne lyve noch
goeden ter contrarien mair sudyen zijn lyff oft ennige
van zyn voirschreven goeden dairom gevangen gearresteert oft
becomert waeren dat zy die stollen ende setten oft doen
stellen ende zetten tot gehelder ende volcommender delmeren
want ons alzoe gelycst ende ten eynde dat dit vast
ende gestadich blijven ende zy tot eewigen dagen zoe
hebben wij onsen zegel hier aen doen hangen behoudelic
in anderen saken onsen recht ende een yegelycken des
zijne eeygenen in onse stadt van bruessel inde maent van
decembrj int jaer ons heeren duyzent vijfhondert
drientwintich ende van onsen rycken te weten vanden
roomschen ende hongrien vyfste ende vanden spaenchen
ende duchste aldus stont gescreven sonen opte plycke
byden ten keyser in zyner raide ende geteckent momboir
ende noch visa"
pardons,256.txt,"kaerle etc. allen den genen die desen onsen brieff zullen
zien saluyt wy hebben ontfaen die oetmoedighe supplicatie
van cristiaen bocx ingeseten poirter van sinte truyen inden
lande van luydick inhoudende hoe dat hy omtrent den xxiii
oft xxiiiien dach augusti lestleden in onse stadt van loeven
heeft zekere communicatie gehadt met eenen geheeten johanne
jacobi scolet woenende in italien zoe hy den supliant seyde on$
te tracteren zekere mangelinge ende comenscap van yser
den suppliant toebehoirende tegen zekere ongeevalueerde penningen
gesupersribeert sanctus thonestus sanctus alexander san$ sanctus?
georgius ende zyn achtervolgenen dese communicatien vuyterlic
omtrent vier dagen daer naer hieraff geaccordeert in onse stadt
van antwerpen aldaer zy finale comenscap ende zekere mangelinge
hebben gedaen zoe dat de voirs. suppliant heeft den voirs. johannes
gelevert zekere quantiteyt van yzer wegende xxxven iiie ende
l pondt daer voer de voirs. johannes heeft den suppliant gelevert
die voirs. ongevalueerde penningen estimerende elcken penning weert
te zyne acht luyck stuivers zoe dat die souden gedragen hebben
omtrent vi e k gulden diemen inder waerheyt namaels maer
bevonden en heeft weert te zyne omtrent iiiie k guldens nu
eist dat die voirs. suppliant meynende de voirs. penningen soe goet te
zyne heeft die meestendeel vuytgegeven oft doen vuytgeven
inden lande van luydick ende oyck eenighe vuytgegeven in onsen
lande van brabant zekere luyden buyten lande van ludick
die deselve aldaer hebben gedragen midts den welcken soe
is gebuert dat die voirs. penningen zyn inden lande van ludyck
gecalengiert geweest ende aldaer geconfisqueert ende heeft
die voirs.suppliant van tgene des hy oft eenige van zynen
wegen mogen hieraene hebben mesdaen vuytgenomen frans
st$$en achternaan stuven? ende die voirs. johannes verworven vanden
eerwerdichsten vader in gode den cardinael van luydick
brieven van remissien oft abolicien gelyck tblyct byden
selven openen brieven van abolicien maer want die voirs.
coopmanscap ende het ontfangen ende vuytgeven vanden
voors. penningen die zyn gerekent billon is gebuert in onser
voirs. lande van brabant iegens onse ordonnancie vander
munten byden welcken geseyt is onder andere dat alle
billon gebracht wesende in onsen landen van harwart sover
nyet en mach daer vuyt gevoert ende getransporteert
werden noch oyck inden selven onsen lande gealloneert
maer behoirt gebracht te zyne in onser munte om aldaer
gesmolten ende geconverteert te wesen in goede munte
ende dat alle de gene die bevonden werden tselve billon
vuyt onsen voirs. landen getransporteert te hebben zullen
verbueren de voirs. billon oft de weerde van dien ende noch
andere peyne zoe beducht de voirs. suppliant dan onse
marcgrave van antwerpen oft onse officiers der voirs.
munten zullen willen procederen tot executie vander peyne
gestelt voer transport vander voirs. billon twelcke den
selven suppliant die een vuytlendich coopman is commen ende
keeren soude tot grooten achterdeele ende scade ten zy dat
onse gracie ende genade hem hier op verleent en worde
alsoe hy zeyt ons oetmoedelyck daeromme biddende
soe eist dat wy desen aengesien ende hierop gehadt
tadvis van onsen lieven ende getruwen raden ende generael meester?
van onser munten thomas mullier ende janne orro wesende
iegenwoirdelyck in deze onse stede van bruessel de welck
thomas hem op tg$$t tguut des voirs. is geinformeert heeft
den voirn. thoender genegen wesende tot zyne bede ende
supplicatie ende by advise van onsen lieven ende getruwen
die hoofden ende luyden van onsen secreten rade ende financien
hebben inden gevalle alsboven quytgesholden vergeven ende
geaboliert vergheven tschelden quyte ende abolieren vuyt
onser zunderlingher gracien by desen tfeyt ende mesdaet b$ boven?
verclaert mitsgaders alle boeten ende brueken corporelle
ende criminelle daer inne hy ter cause van dien ende onser
voirs. ordonnancien met datter aencleven mach iegens ons ende
justicie eenichssins mach hebben ontgaen den selven suppliant
als hier aff wederstellende ende restituerende tot zyne
goede fame ende name in onsen lande van brabant ende
van overmaze ende anderen onsen landen ende heerlicheden
omme aldaer te hanteren frequenteren ende letten zyne
coopmanscepen ende affairen te doen rustelyck ende
vredelyck gelyck hy tot noch toe gedaen heeft ende
tot zyn goeden nochtertyt nyet geconfisqueert zynde
indien hy eenighe heeft in alder vougen ende manieren als
hy was voer de toecompste vander saken ende mesdaet voirs.
imponerende hierup een eeuwich zwygen ende silence onser
procureur generael ende allen anderen onsen rechteren justicieren
ende officieren onser voirs. landts van brabant hoedanige die
zyn oft wesen mogen behoudelyck nochtans dat de
voirs. suppliant gehouden wert te betalen voer civile
beteringe tot onsen prouffite alsulcke somme ende op zulcke
condicien als onse voirs. generael meesters by advyse vander
voirs. vanden financien metten suppliant overcommen zyn
ende daer of hy suppliant hemluden zynen obligacie overlever$
sal in behoirlycker vormen ontbieden daeromme ende
#sy geweten vanden
voirs. generael vander
munten oft d$
civile beternisse
betaelt is ende
in wiens handen
om daer mede te
costen den $henen
dient behoirt
##hier af es gelast te
verantworden inde rekening vander
munten $iiii xxxvii $ $ ut $$
bevelen onsen lieven ende getruwen den cancellier ende luyden
van onsen raede in brabant drossaet van brabant marcgrave
van antwerpen ende allen anderen onsen ende onser vassalen oft
smalre heeren richteren justicieren ende officieren onser voirs.
lants van brabant ende van overmaze hoedanich die zyn oft
wesen mogen tegenwoirdich ende toecommende hueren stedehoudelyck
ende elck van hen zoe hem dat toebehoirt ende aengaen mach
dat zy den voirs. suppliant van dese onse gracie remissie ende
abolicie inder manieren voirscreven rustelyck ende peyselyck
doen ende laten genyeten ende gebruycken sonder hem
te doen noch te laten geschien in lyve noch in goede eenich
hinder letsel oft moyenesse ter contrarien maer indien
zyn lyff oft zyn onverbuerden goeden waeren daeromme
gevangen becommert of gearresteert dat zy die ter stont
stellen of doen stellen tot volcommen delivrancie ende slakinge
want onsen alsoe belieft des toirconden zoe hebben wy
onsen zegel hier aen doen hangen ghegeven in onse
stede van bruessel zesten dage van decembre int jaer
onsen heeren duusent vyffhondert ende vyffendertich van
onsen keyserycke txvie ende van onsen rycken van
castillien ende andere txxe aldus stont ghescreven
opte plycke byden keyser in zynen rade ende
gheteekent l de zoete recepta
ghecollacionneert tegens
goriginale brieven by my
decock"
pardons,266.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen luyden nu ende
naemaels wesende dat wy ontfangen hebben die
oitmoedige supplicatie van janne gooris arm scamel
man belast met huysvrouwe ende zesse cleyne
kinderen inhoudende hoe al eest zoe dat die suppliant
sonder iactancie te spreckenenoyt en heeft gestaen
ter quaden famen oft name mair ter contrarien
altyt geacht ende gehouden geweest voere eenen slechten
ambachts man te scepe vaerende zuerlyck zyn broot
voer zyn huysvrouwe ende kinderkens winnende
soe is nochtans geleden gebuert des os omtrent vyff
ende een half jaeren geleden hoe dat nae dyen hy
des nachts was gearriveert ter moyen by sinte
bernaerts ende binnen sceeps gheen bier hebbende
is met janne daenkens bootsman die met hem
suppliant gevaren quam te lande geturden ende
inde herberge gaen drincken aldair die selve daenkens
ten lesten vanden suppliant heeft willen ghelt hebben
seggende dat hy suppliant hem tachter was van tscepe
te varene ende hoe wel tselve was onwarachtich
nochtans want die suppliant sochte twist te schouwene
soe heeft hy hem gegeven allet tghene dat hy doen
ter tyt over hem hadde te wetene vier stuvers ende
is alsoe vanden selven janne daenkens gescheyden
ende zyn geselscap vliedende voirts gegaen tot inden
wildeman gestaen tot schelle aldair hem de voirs.
daenkens zeer corts is gevolght geweest ende heeft
nyet tegenstaende hy die voirs. vyer stuvers ontfangen
hadde als voere wederom comen ghelt eysschen ende
den selven eysch om den suppliant te irriterene by naest
tot ontallycken repetitien verhaelt gehadt soe dat
die selve suppliant siende dat hy desen overlast des
voirs. daenkens aldair nyet en coste ontslagen $syn hem
heeft zoe hy alderbedecxt coste anderwerff van dair
geabsenteert ende geloopen ten huyse vander meyere van
schelle hopende dat hy aldair vander voirs. daenkens zoude
ontslagen ende beschut wordde ende heeft der huysvrouwe
desselfs meyers gebeden dat zoe verre die voirs. janne
daenkens naer hem quame vragen dat zy segghen
wilde dat hy dair nyet en waere naeden welcken
want die voirs. meyers huysvrouwe inden kelder
was gegaen zoe is die selve daenkens gecommen
bynnen der camereren dair die suppliant ter rusten op een
bedde gelegen was ende ten derden wederomme
comen ghelt eysschen dair op die suppliant hem
heeft ter antwoerden gegeven dat hy tot antwerpen
zoude willen comen in welcken gevalle hy hem
zoude betaelen soe verre bleke dat hy in hem
enichssins gehouden hadde geweest ende want die
voirs. daenkens hier mede oyck in egheender vuegen
en heeft willen te vreden wesen zoe syn zy onderlinge
nae vele villaynige woerden creytingen ende irritamenten
ten lesten strytvarich gewordden ierst mit vuysten
ende ten lesten heeft die suppliant den zelven daenkens
gesteken met eenen opstekere in zynen arm ende in zynen
rugge dair aff hy zeer corts is van lyve ter doot
gecomen dwelck is van nu in februario lestleden
vyff jaeren geleden ende want die suppliant hem
binnen desen onsen landen van brabant nyet en heeft
dorren houden soe is hy vertrocken naer zeelandt
aldair hy van onsen rentmeestere ende den dyckgrave
heeft geleyde gehadt tot hueren wederroepenen toe
binnen welcken middelen tyde naer dyen hy mitter
voirs. dyckaigien eenen penninck gewonnen hadde
soe heeft hy der partien geinteresseerde volcomelyck gesoent
ende gecontenteert des is nu omtrent twee jaeren geleden
al blyckende byden bescheede dair aff zynde naeden welcken
zoe is warachtich hoe dat die suppliant heeft aen wylen
heeren clase van lyere onsen marcgrave tot antwerpen
verworven gehadt geleyde tot desselfs marcgraven
wederroepenen ende meynende dat die geleyde oyck
nae zyn doot geduert zoude hebben nyet wetende dat
hem eenige andere oft voirdere provisie van doenen was
naer dyen hy partye geinteresseerde gecontenteert hadde
soe is hy suppliant onlancx leden gecomen in onse
stede van antwerpen in meyningen hem mit eenen
geheyten cornelis de cuypere capiteyn van zekere
scepen van oirlogen die tseyle gaen zouden te bestedene
als busschietere ende tot antwerpen zynde is aldair
by onsen marcgrave gevangen geweest ende waere
gescapen grootelyck mits der voirs. zynder sympelheyt
ende ignorancie in zynen lyve ende ten grooten
achterdele der voirs. zynder huysvrouwen ende cleynen
kinderkens gehindert te worddene alsoe hy suppliant
seyt ons dairomme oitmoedelyck biddende soe eest
dat wy de saken voirs. overgemerct ende hier op gehadt
tadvys van onsen voirs. marcgrave van antwerpen geneycht
wesende ter beden vanden voirs. suppliant ende willende
hem in desen prefereren gracie ende genade voer rigeur
van rechte den selven suppliant hebben inden gevalle
als boven quytgeschonden geremitteert ende vergheven
ende van zunderlinger gracien schelden quyte remitteren
ende vergeven by desen onsen brieve tfeyt ende
den dootslach dair aff hier boven mentie gemaect is
mitsgaders alle offensien corporelle ende criminele
daer inne hy ter saken van dyen zoude mogen gevallen
zyn ende tegens ons ende justicie misdaen hebben
ende hebben hem van desen gerestitueert ende restitueren
tot zynen goeden name fame ende eere tot onsen
lande ende hertoghdomme van brabant ende tot allen
zynen goeden nyet verbuert zynde op dat hy eenige
heeft gelyck ende in alder manieren als hy was voere
die geschiedenisse vanden voirs. feyte ende dootslage
imponerende hier op een eeuwich geswych ende silencie
onsen procureur general in brabant onsen voirs. marcgrave
van antwerpen schoutet van lyere ende allen anderen
onsen ende onsen vassallen richteren justicieren officieren
ende dieneren dien dit eenichsins aengaen sal mogen
satisfactie nochtans gedaen der partyen in desen
geinteresseerde op dat die nyet gedaen en zy
ende eenige dair toe stae civilyck alleenlyck
behoudelyck oyck ende in desen versien dat die
voirs. suppliant zal gehouden zyn tvoirs. feyt ende
dootslach aen ons te beteren ende dat civilyck
alleenlyck ende tot dyen te betaelene die redelycke
costen van justicien hier om gedaen ende te doene
al ter arbitragien ende taxatien van onsen lieven
ende getrouwen die cancellier ende luyden van
onsen raede geordineert in brabant die wy dair
toe committeren by desen ontbieden dair omme ende
bevelen den voirs. onsen cancellier ende luyden van
onsen voirs raede dat geroepen voer hen die ghene
die dair omme toe behooren geroepen te zyne zy procederen
wel ende getrouwelick totten interinemente ende
verificatien van desen ende totter taxatien ende
moderatien vander voirs. civille beternisse ende
costen van justicien welck interinement die voirs.
#sy hier af veraantwordt
byden ontfanger
vanden exployten
suppliant zal schuldich zyn te versueckene ende hem te
presenteren in onsen voirs. raide bynnen eenen
jaere naistcommende op te pene van te verbuerene
deffect van desen ende dat gedaen ende die voirs.
civile beternisse getaxeert wesende ende betaelt
in handen vanden ghenen van onsen ontfangeren
dien dat behoirt die welcke gehouden wordt
tot onsen proffyte dair aff rekeninge bewys ende
reliqua te doene tallen tyden als hy des sal
wordden versocht zy ende voirts alle andere
onse richteren ende officieren vanden smalen heeren
onsen voirs. lants van brabant dien dit aengaen
sal mogen den voirs. suppliant van dese onser
gratien quytscheldinge ende remissie inder
manieren boven vercleert doen laeten ende
gedoogen peysselick ende vredelick ende eeuwelyck
genyeten ende gebruycken sonder hem dair inne
te doene oft te laeten geschieden in zynen lyve
oft goeden eenigen hinder stoot oft letsel ter
contrarien ende by alsoe hy oft zyne voirs.
goeden ter saken van desen nu oft in toecomende tyden
gecommert gevangen oft gearresteert wordden die
ter stont ende zonder vertreck stellen ende stellen
doen tot geheelder ende volcomenen delivrancie ende
ten eynde dat dit vast ende gestadich blyve tot
eeuwigen daegen hebben wy onsen zegele hier aen
doen hangen behoudelick nochtans ons in anderen
dinghen onsen rechte ende anderen hueren rechte in
allen gegeven in onser stadt van bruessele inde
maent van julio int jaire onssenheeren duysent
vyffhondert ende zessendertich van onsen keyserrycke
txviie ende van onsen rycken van castillien
van cicillien napels ende anderen txxie aldus
stont gescreven opde plycke byden keyser in
zynen rade ende getekent l de zoete visa
recepta
ghecollacionneert tegens
doriginale brieven by my
decock"
pardons,219.txt,"kaerle byder gracien goids gecoren roomsch keyser altyt
...eerder tsrycx coninck van germannen ende eertshertogen
van onsere hertoge van bourgoingnen van lothren van brabant etc.
doen te wetene allen den ghenen die $$nu? zyn ende namaels
wesen sullen dat wy ontfangen hebben die oitmoedige
supplicatie van ianne vanden tympele ingesetene onser
stadt van lovenen inhoudende hoe dat hy inde maent
van septembri inden iaren xv c ende xxij is mit meesteren
clase hoerenberch alias van valckenborch gegaen in
een huys oft biertaverne genoemt den langen nuese
ende aldair commende hebben aldaer gevonden sitten
drinckende laur?eyse van brezip ianne pipenbuys
ende eenen priester van merchtenen vergeselscapt
mit twee oft drye vroukens in een camere die voirs.
suppliant seggende totten voirs. geselscape in effecte
goeden avont goeden avont dairop die voirs. ian
pipenbuys antwoirde god gruet u wairop die voirs.
suppliant wederom seyde wat ruter? sit huer dairop
die voirs. pipenbuys antweerdende seyde wat wildy
vanden ruyter maken nemende mit dien den pot
mitten byere seggende totten voirs. suppliant ick bringe
u een droncxken dwelck hy suppliant wachtende
ende nemende den pot inde hant bracht den voirs.
laureyse oick een droncxken die tselve oick wachte
ende mit dien nam die voirs. ian pipenbuys eenen
anderen pot mit byere vander tafelen bringende dair
mede eenen dronck den anderen geselle te wetene
den voirs. meesteren clase hoerenberch die den dronck
oick wachte dwelck gedaen zynde vraeghde
die voirs. laureys totten voirs. suppliant comdy hier
om ons eengen overlast te doene dairop die voirs.
suppliant mochte antwoirden in effecte dese oft gelycke
woirden want hem die ten lesten nyet voer en staen
mits dat hy wel by drancke was iae ghy broer
wairomme wilde ghyt verantwoirden dairop die
voirs. laureys terstont seyde wilde ghy van scheyden?
ock wille oick van scheyden soe dat die voirscreven
suppliant ende laureys terstont van scheyden toeckende
ende die voirs. meester claes insgelycx dwelck
ziende die voirs. priester van merchteme ende die
voirs. vrouwen zyn vuyter cammeren genloden? ende die
die voirs. jan pipenbuys is toegescoten den voirs.
meesteren clase ende hem afgenomen een cortte
dagge die hy boven zyn lanck mes inde andere
hant hadde bynnen welcken tyde die voirs. laureys
een quetshuere gecreegh vande voirs. suppliant in
zyn schoudere nyet zekerlich wetende hoe ende
in wat mannieren tselve gebuerde mits dat die voirs.
suppliant doen ter tyt zeere wel by drancke was
ende in zynder memorien zeere geturbeert mits der
rammelingen die doen inder voirs. cameren was ende
zyn alsoe gescheyden naden welcken is die voirs.
laureys gaen zyn werck doen luttel oft nyet vele
achtende op die voirs. quetsuere nyetemin is bynnen
den derden dage aflivich geworden dwelck den
voirs. suppliant vuyt gronde zynder herten zeer leet is
ende hem beduchtende strangheit van instituen
die gegaen int tgoidshuys van vrouwen percke
aldair hy hem heeft gezonden gehouden?den tyt van omtrent
vuer maenden bynnen welcken tyde hy mitten p$$
geinteresseerde is overcomen ende den wet$$
ende z$$$ge gedaen ende al voldanen ende
hem int voirs. goidshuys zynde is hy gedaight ten
versuecke vanden zegelen onss neven des cardinaels
ende bisscoppen van luydicke te compareren voer
den officiael te diest residerende ten eynde dat
hy als clerck soude composeren vanden voirs. delicte
dwelck die voirs. suppliant nyet achtende en is nyet
gecompareert soedat die voirs. zegelen nyet resst$$
heeft tegen den voirscreven suppliant geprocedeert totter
qt$$atien exclusive in meynnigen wesende den voirs.
suppliant te exco$$$ ende mit censueren ende
anderssins tegen hem te procederenen wair af die
voirs. suppliant geadverteert wesende ende beduchtende
in eenige censueren van exco?ratie ende anderssins
te commen heeft hem soe verre laten induceren
dathy mitten voirs. zegelen is overcomen meynenden
dair mede aen ende tegen eenen iegelycken tersaken
vanden voirs. delictie voldaen te hebbenen ende te
gestane gelyck hem toegeseeght was ende want
die voirs. suppliant hem verwonden heeft mitten voirs.
$positien bedrogen ende iammerlicken verleydt
gemerct dat hy dairmede nyet en is bewaert
mair dat ons als hertoge van brabant alleenen ende
nyemandt anders en competeert die hoogheyt van
remissien ende quytsceldingen te gevenen in desen
onsen lande van brabant ende dat hy alsoe
gesscapen waire mits strangheyt van iusticien
ende anderssins ende in meerderen laste ende
pericule te commen soe verre hem tselve by ons
daer die passie onss liefs heeren nyet en worde
vergeven ende oick geremitteert tgene dat
hy by ignorantie inde voirs. compositie aenden
voirs. zegelen gedaen tegen onse hoogheit mach hebben
misdaen ons mits dien biddend om onse gratie
ende brieven van remissen van af wairom
soe eeft dat wy desen aengresien willende altyt
gratie ende genade prefereren voer rigner? van
iustitien den voirs. suppliant geneycht wesende
tot zynder beden ende supplicatien hebben in gevalle
als boven quytgeschonden geremitteert ende vergeven
ende vuyt zunderlinger gratien quytschelden
remitteren ende vergeven tstuck ende den dootslac$
dairaf boven mentie gemaict is ende oick mede
dat hy dairaf tegen onse hoogheyt remissie van$
voirs. onsen neve den cardinael van luydicke
heeft verworven ende compositie gemaict aen zyn$
zegelen mit allen offensien het zy corporele
oft criminele dair inne hy ter saken van beyden
voirs. stucken soude mogen gevallen zijn ende
tegen ons ende iustitie misdaen hebben stelli$$
hem dien aengaende in zynder goeder famen name
ende tot allen zynen goeden nyet verbuert zynde
op dat hy eenige hebbe ende anderssins soe hy
was voer die geschiedenisse vanden voirs. dootslage
delictie ende mesose imponerende hierop onsen
procureur general in brabant onsen meyer van
lovenen ende voirts allen anderen onse richteren
ende officieren vanden finalen heeren vanden selven
onsen lande dien dat aengaen sal mogen een
eeuwich gezwych ende silentie satisfactie
nochtans gedaen der partien geinteresseerde in
dien die nyet gedaen en zy ende dat civilick
alleenlick behoirdelick oick ende in desen
versien dat die voirs. suppliant sal gehouden zyn den
voirs. dootslach mitten voirs. misose ende delicte
aen ons te beteren ende dair voer te betaelenen amende
civile nae gelegentheit van den stucken ende faculteyte
van zynen goeden ende oick mede die costen van
iustitien dairom gedaen ende te doene alter taxatie
ende moderatien van onsen lieven ende getrouwen
cancellier ende luden van onsen raide geordineert
in brabant die wy dairtot # comitteren by desen
ontbieden dairom ende bevelen den selven
onsen cancellier ende luden van onsen voirsc.
raide dat geroepen voer hen die ghene die dair
toe behoiren geroepen te zyne zy procederen
wel ende getrouwelick totten internementie
ende verificatien van desen ende totter taxatien
ende moderatien vander voirs. civilder beternissen
ende costen van iustitien ende dat gedaen
ende die voirs. civile beternisse getaxeert wesende
ende betaelt in handen van eenigen van onsen
ontfangeren dien dat behooren sal die welcke
daiaf sculdich sal zyn tot onsen proffyte rekening
bewys ende reliqua te doene tallen tyden als
hy des sal worden versocht zy ende voirts alle
andere onse richteren officieren ende dieneren
vanden finalen heren onss voirs. lants van brabant
dien dit aengaen sal mogen den voirs. suppliant
van deser onser gratien quytscheldingen ende
remissies inder manieren boven vercleert doen
laten ende gedoogen peysselick vredelick ende
eeuwelick genyten ende gebruycken sonder
# etc? hier af antwort
by den ontfanger
vanden exploeten
hem dair inne tedoene oft te laten geschieden in
line oft zyne goeden eenigen hindere stoot oft
letsel ter contrarien ende by alsoe hy oft zijner
voirs. goeden ter saken van desen nu oft in toecomen
tyden gecommert gevangen oft gearesteert worden
die selve ter stont ende sonder vertreck stellen
ende doen stellen tot geheelder ende volcomender
delivrantie ende ten eynde dat dit vaste ende
gestentich zy ende blame tot eeuwigen dagen
hebben wy onser zegele hier aen doen hangen
behoirdenlich nochtans ons in anderen dingen
onsen rechte ende anderen h.. rechte in allen
eegenen in onser stadt van bruessele in$$
maent van aprille int iaer onssen heren duysent
vyfhondert ende zessentwintich nae paessch$
ende van onsen rycken vrouwe? noetere ? vanden
roomschen van germainen etc. dachste ende
van castillien van leon ende anderen het elfste
aldus gescreven ende geteekent boven opte
plycke byden keyser ter relatien vande
raide l? de hane"
pardons,291.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen lieden yegewoirdighe ende
toecomende dat wy ontfanghen hebben die oetmoedighe supplicacie
van hans neering harnassmakere in dese onse stadt van bruessele
inhoudende hoe dat hy suppliant op den kermisse dach vander
capelle te bruessele voirs. in octobri anno xvc xxxvie des achternoens
heeft sitten drincken te vette mariens huyse met hanskens inden poel
ende aldaer gedroncken hebbende tot tsavons omtrint acht uren de
suppliant willende van daer gaen nae de duyve seyde tot katerynen
vanderplanck gaet met my daer inde duyve ic sal u eenen halve
stuver om goidswille gheven zoe dat zy met hem ghinck ende
tanneken piermans ghinc oock metten suppliant daer in huys aldaer
hy eenen pot biers dede meten zoe is gebuert dat zy aldaer zouden
sittende drincken byden $viere wijlen henrick mockaert ende de
voirs. suppliant zonder eenich arch te peysen ginck daer oyck sitten
aen een taeffele met beyde de voirs. vrouwen ende alsoe sittende sach de
selve suppliant opten voirs. henrick zonder een woort te sprekene
mits dat hy aen hem gheen kennisse en hadde ende alsoe de selve
henrick tegen den suppliant over sat aen een scabelle byden w viere
seyde totten voirs. suppliant waerom siet ghy op my zeerde $ uwer
moeder daerop de selve suppliant antwoirde ic en sye op u nyet ick
sit hier in mijn gelach gelijck ghy in u gelach sit maer om dat ghy
vraecht waerom dat ic op u sie waer ic daer buijten ic soude noch bat
op u sien ende de voirs. henrick seyde wederom ic wille weeten waerom
dat ghy op my siet uuyttreckende zijnen degher seggende bruyt uwer
moeder ende sloech naeden suppliant of twee oft drie slagen ende de
voirs. katherijne vander planck ende de weerdinne dat ziende schoten
tusschen beyde ende stieten den suppliant ter cockenen uuyte ende de
suppliant seyde ick en begheer nyet te vechten ende de suppliant opten
vloer zijnde soe stont de voirs. henrick van binnen duer de coeken
duere ende hyeuw ende smeet met zijnen messe naeden voirs. suppliant
hem ghevende eenen slach staende des voirs. suppliants bonette aff
ende hem quetsende voeren inthoot noch eenen anderen slach met dat de
suppliant sucte nae zyn bonette in zijne rugge zonder quetsen ende
eenen steeck in des suppliants handt dwelck siende de suppliant
dat hy soe gequest was voer henricke inne ende nam zijn mes metten
lemmeren alsoe dat des suppliants handt binnen $ al gequest was
ende henricx mes alsoe hebbende vreesende van hem geeuelt te werdene
van zynen lijve heeft doen eerst uuytgetrocken om zijn lijff $$ te
verweerne een lombaertsche dagghe geheeten sancke de de ende heeft
daer mede den voirs. henrick gegheven drie oft vier steken in zijnen
buijck loepende met dien ter dueren uuyte ende doen spranck henrick op
seggende den eersten dien ic ontmoet dien sal ic doot steken ende viel doen
terstont daer neder ende sterft zeer corts vanden selven steken dwelck
hem suppliant zeer leet is ende hoewel suppliant partie geinteresseert
gesoent ende gebetert heeft nyetmin beduchtende righeur van justicien
en soude hem nyet zekerlyck dorren houden in onse voirs. stadt van bruessele
ende lande van brabant maer soude bedwongen wesen te leven in
vrempden contreen in grooter armoeden ende miserie ten waere dat hem
hierop onse gracie ende genade gedeylt werde ons om deselve oetmoedelyck
biddende waeromme zoe eest dat wy desen aengesien
ende hier op gehadt tadvis van onsen beminden amptman borgemeesteren
scepenen ende raede onser voirs. stede van bruessele geneghen wesende ter
beden ende suplicatien vanden voirs. hans neering suppliant ende
willende hem in desen gracie ende genade prefereren voer strancheyt van
rechte hem hebben inden gevalle als boven vergheven quytgschonden
ende geremitteert vergheven schelden quyt ende remitteren uuyt
zunderlinger gracien mits desen onsen brieve tfait ende dootslach boven
verclaert mitgaders alle peyne ende bruecke corporele ende criminele
daer inne hy ter causen van dien mit datter aencleest tegen ons onse hoocheyt
ende justicie eenichsins mach hebben ontgaen ende hebben hem als te
desen wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende restitueren tot zyne
goede fame ende name in onsen voirs. lande van brabant mitgaders
in onser voirs. stede van bruessele ende allen anderen onsen landen ende
heerlicheden ende tot zynen onverbuerden i goeden indien daer eenighe
waeren gelyck ende in alder manieren als hy was voer die geschiedenisse
vanden feyte ende dootslage voerscreven imponerende hierop een eeuwich
swijgen ende silencie onsen procureur generael ende allen anderen onsen rechters
justicieren ende officieren onsen voirs. lants van brabant wye zij zyn
satisfactie ende beteringe eerst ende alvoeren gedaen der geinteresseerde
partie indien die noch nyet gedaen en zij civilyck alleenlyck behoudelyck
nochtans dat de selve suppliant gehouden sal wesen tvoirn. fait ende
dootslach iegens ons civilyck te beteren naer de gelegentheyt vanden
mesdaet ende f de faculteyt van zynen goeden ende oyck dat hy gehouden
werdt te betaelen die redelycke costen van justicien indien datter eenige
gedaen zijn allet ter taxatien ende arbiterscepe van onsen lieven ende getrouwen
die cancellier ende luyden van onsen raede in brabant die wy daer toe
committeren ontbieden daeromme ende bevelen den selven onsen cancellier
ende luyden van onsen raede in brabant dat voer henlieden geroepen die
ghene die daerom behoiren geroepen te zyne zy procederen wel ende
duechdelyck ter verificatie ende iterinemente van desen onsen
iegewoirdighen brieve nae huere forme ende inhouden ende ter taxatien
vander civile boeten ende costen voirscreven welck interinement de voirs.
suppliant gehouden sal zyn in onsen voirs. raede te versoucken binnen
eenen jaere naer date van desen op te peyne van te verbueren deffect
der selver ende dat gedaen ende de voirs. civile boete ende costen van justicie
indien datter eenighe zyn getaxeert gearbitreert ende betaelt alst
behoiren sal van welcke civile boete die ghene van onsen rentmeesters
dienst angaet gehouden wert ontfanck te makene rekeningen bewys ende
# sy hieraff verantwordt
byden ontfanger vanden
exploiten
reliqua te doen tot onsen prouffyte metten anderen penninghen van zynen
ontfange zy onse drossaet van brabant meyere van loevenen amman
van bruessele ende alle anderen onser vassallen oft smaelre heeren
rechteren justicieren ende officieren onsen voirs. lants van brabant ende van
overmaze hoedanige die zyn oft wesen mogen tegewoirdighen ende
toecoemende hueren stedehouderen ende elck van hen zoe hem dat aengaen
mach den voirs. suppliant van dese onse gracie ende remissie inder
manieren voirscreven rustelyck ende peyselyck doen ende laeten genyeten
ende gebruycken sonder hem te doen oft te laeten geschien nu noch in
toecomende tyden eenich hinder stoot letsel oft moyenisse aen lijve noch
aen goeden ter contrarien in eenigher manieren maer indien zyn lyff
gevangen gearresteert ofte becommert waeren zy die stellen ende setten oft doen stellen ende setten
ter stont ende zonder vertreck tot geheele ende volcommen delivrancie
want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit goet vast ende gestadich
blyve tot eeuwigen zoe hebben wy onsen zegel hieraen doen hangen
behoudelyck in anderen saecken ons recht ende eenen yegelyck tzyne
in allen gegeven in onser stadt van bruessele inde maent van novembri
int jaer onsheeren duysent vyffhondert ende zevenen dertich van onsen
keyserycke txviiie ende van onsen coninckrycken van castillien ende
den anderen txxiie aldus stont gescreven onder opte plycke byden
keyser in zynen raede ende geteekent l dezoete noch stont gescreven
onder op te zelve plycke visa recepta
ghecollacionneert tegens
doriginale brieven by my
decock"
pardons,361.txt,"kaerle etc doen te weeten allen teghewoirdigen ende toecomende
dat wy ontfangen hebben de oidtmoedige supplicacie van
philippus de vleeschouwer drossaert slants van rotselaer in onsen
lande van brabant inhoudende hoe hy suppliant den derden dach
van septembro lestleden omtrent zessen inden avondt es
comen rydende vuyt onsse stadt van loeven op zynen wagen
met zyn huysvrouwe kinderen ende familie aldair oick sadt eenen
geheeten geert vergouwen met zynder huysvrouwe soe eest
gebuert dat wylen doen levende pieter de colvere oick was
gaende vuyter selve stadt van loeven ende alsoe den voirs.
wagen hem was voerby rydende heeft hy pieter den selven
wagen naer geloepen ende met fellen ende grammen gelaete
de peerden aengetast ende metten thoome gehouden
bedryvende sulcke forcen dat hy den wagen knecht bicans
vande peerde getrocken hadde als dat de zweke deur
vanden selven wagen ter eerden viel zwerende goids cracht ende
macht hebbende zyn mes inde handt ende seggende ic wil
alsoe wel mede ryden als een andere off gelycke woirden in
$$ $$ soe dat hy suppliant die opten selven waghen lach tegen
zyn male en ruste mits de groote turbatie ende gewelt
vuyt zynen slape ontspranck ende gemerct den voirs. wagen
mitsdien de voernoemde zweke aff was nyet en conste voirts
gevaren heeft desen geert ende suppliant vanden wagen gegaen
om de selve zweke te makene vraegende by den suppliant hem pieter
de colvere de reden vande overdaet ende gewelt voirscreven ende
alsoe hy colvere den selven suppliant was kennende heeft hem
van tg$$ en hy $$ hadde willen bidden vergeffenisse ende oick
badt daerop hem den voirs. suppliant terstont antwoirde
dese off gene woirden bidt onsen here vergeffenisse ic en ben
geen man te biddene ick en hebt u tanderen tyden nyet
bewesen dat ghy my doer dese fortse ende onveylicheyt op
sheeren straete want indien ick vuyten name mynder officie
u nyet en hadde gegeven quitancie van zekere compositien die ghy
tanderen tyde aenden voirsate der selver mynder officie gescreven
hebt gelyc tselver oick waerachtich $$ ghy waert lange van
uwen bedde gehaelt dwelck hoirende den voirs. pieter de
colvere al tegens hem selven gaende murmureren ende zweeren groote
execrawe eeden van gods cracht gods macht waeromme
soude ick van mynen bedde gehaelt worden doen den voirs.
gheert naedien hy de zweke naer zyn beste gemaect
hadde hem beduchtende dat den selven colve den suppliant
noch eenigen overlast doen soude seyde tot hem pieter eest
noch nyet genouch hebdy ons noch nyet fortsen genouch
getoond? wat wildi van ons hebben daerop hy de colvere
wederom vuyt track zyn mes ende wilde den voirs. geert
evelen van zynen lyve ende siende byden suppliant dese tweede
invasie ende overlast beduchtende dat yemant van hen
beyden soude gequetst ende gewondt worden om tselve te
verhoeden heeft vuyt trecken zyn mes tusschen beyde
gegaen ende gelyc notoir es dat alle periclen in sulcke zaken
terstont onversiens toecomen heeft met grooten misraeke
ende ongelucke meenen der voirs. colvers slagen aff te keren
den selven gequetst in zynen hals daeraff hy gevaren es van
levende lyve ter doot ten groot leetwesen vanden voirs. suppliant
ende want tselve feyt geschreven deur daggressie ende invasie
van voirs. aflivighen ende dat hy ten selven tyde diverssche
andere $$ oick groote fortse violence ende overdaet
aengedaen hadde blyckend by certificacie daeraff zynen
wesende den selven afflivigen in zynen tyt van zeer quaden
leven ende reckelose conversatie ende dat hy gel$ te x$$
is hem suppliant de voirs. forsse ende overlast dede in
contrevengie ende wederwraecke van iusticie om dat hy
suppliant inden name zynder officie hem hadde willen doen
apprehenderen ter canse van diversschen groote excessen
daer af desen aflivigen zeer belast en befaempt was
gelyc hy oick by onsen prevost generael om zyn delicten
geapprehendeert hadde geweest / den nyetmin beduchtenden
rigeur van iusticien en soude den voirs. suppliant niet vryelyc
dorren hanteren onse landen ende heerlickheden te meer mits
hy zekere jaeren geleden geperpetreert heeft eenich
nederslach inden persoen wylen philippus van loefene?? daeraff
hy suppliant nochtans onse brieven van remissie ende pardoene
geobtineert ende deselve deugdelyc geinterineert heeft
ten waere dat hem oick hierop verleendt werde onse oepene
brieven van gracie daertoe dienen alsoe hy seegt ons dairomme
oidtmoedelyc biddende soe eest dat wy de zake voirscreven
onergemerct den voerigen philippus de vleeschouwer suppliant geneghen
wesende tzynder bede en hem willende in stuck gracie ende
genade prefereren over strangheyt van rechte besundere in ....
ende ter contemplatie van onse blyde weder compste in onsen
landen van herwaert ... hebben inden gevalle als boven
vergeven quytgescolden ende geremitteert vergeven scelden quyte
ende remitteren vuyt sunderlinge gracien? mits desen onsen brieve
tfeyt ende dootslach boven vercleert mitsgaders alle peynen
ende breucke corporelle ende criminelle daer inne hy ter causen van
dien met datter aencleeft tegens ons ende iusticie mesdaen ende
mesbruyckt mach hebben hem als daeraff wederstellen ende
restitueren tzyne goede fame ende name in onse voirs. lande
ende hertoegdom van brabant ende in allen anderen onsen landen
ende heerlicheden met oick tot zynen onverbeurden goeden
indien hy der eenige heeft gelyc ende inder manieren als hy
was voer de toecompste van tfeyt ende dootslach voirscreven
imponerende hierop een eeuwich zwygen ende silencie onsen procureur
generael van brabant ende allen andere onse ende der smaelre heren
iusticieren ende officieren wie zy zyn satisfactie ende beternisse
eerst ende alvoeren gec..?.. der geinterresseerde partie indien
die noch nyet gedaen en zyn ende eenige daertoe staet criminelle
alleenlyc behoudelyc dat hy suppliant gehouden werdt tvoirnoemde
feyt ende dootslach tegens ons te beteren civilyc naer die
gelegentheyt vander mesdaet ende faculteyt van zynen goeden
achtervolgende onse ordinancie daerop gemaect ende oick te
refonderen ende betalen die redelycen costen van iusticie hierom gedaen
ter tanxatie ende arbiterscepe van onsen lieven ende getrouwen die
cancelier ende leden van onsen rade in brabant die wy
daertoe committeren den welcken wy ontbieden ende bevelen dat
voer hem luyden geroupen die gene dier over behoiren geroupen
te zyne zy procederen wel ende deuchdelyc ter verificacie en
interinemente van desen onsen voirs. brieve naer huere vorme ende
inhouden welck interinement hy suppliant gehouden sal zyn in onsen
voirnoemden rade te versueken binnen zes maenden naest? comen.. op
peyne te verbeuren dattet van de$ en dat ge$ ende de voirs.
amende civille getanxeert ende betaelt zyn hend? vande genen
van onsen ontfangeren dient behoiren sal die daeraff gehouden?
werdt ontfanck te maken reken... bewys ende reliqua te
doene tonsen prouffyte metten anderen pen$$$ van zynen
ontfange zy onsen drossaert van brabant meyer van ....
amptman van bruessele schouteten van antwerpen ende
vanden bossche ende alle andere onse ende der voirs. smaelre
heeren ende van onsen vassallen rechteren justicieren ende officieren
dien dat aengaen off roeren sal mogen hueren stedehouderen ende
eenyegelyc van hen besondere soe hem toebehoiren sal doen laten ende
gedoeghen de voirnnoemden philippus de vleeschouwer suppliant van dese onse
gracien remissie ende pardoene soe $$$ inder manier voren verhaelt
rustelyc vredelyc volcomelyc ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken
sonder hem te doene off te laten geschien nu noch in toecommenden
tyde eenich hinder letsel off moeyenisse ter contrarien in lyve
noch aen goederen in eeniger manieren maer indien zyn lyff off
eenige van zynen voirs. onverbeurden goeden daeromme gevangen
becommert off gearresteert zyn off naemaels waeren dat
zy die stellen ende setten off doen stellen ende setten terstont
ende sonder vertreck tot geheele ende volcomen delivrancie
want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit goet
vaste ende gestadich blyve teeuwigen dagen soe
hebben wy onsen zegele hieraen doen hangen behalven
in anderen saken ons recht ende een yegelyck tzyne in
allen gegeven in onser stadt van bruessele inde
maent van decembri int jaer ons heeren duysent
vyffhondert ende dryen veertich van onsen keyserrycke
txxiiij ende van onsen rycken van spaengien tween
cecillien ende anderen txxvn aldus gescreven opte
plycke by den keyser ende onderteekent
verreycken // visa $$
gecollationeert ende accordederend
met zynene originale daer..."
pardons,106.txt,"kaerle etc. doen te weten allen den ghenen die nu ende namaels
wesen zullen dat wy ontfangen hebben die ootmoedighe supplicatie
van sebastiaen spelleken jonghe gheselle onghoudt houdende winckel
van berbier in onser stadt van loevene ende jacop van halmale oick
jonghe geselle cleermakere aldaer inhoudende hoe dat die voirseide
sebastiaen suppliant ende zyn knape genoempt colin van namen
syn op sint andries dach lestleden des avents omtrent seven
uren tsamen gegaen wandelen achter straten binnen der voirseider
onser stadt van loevenen die voirs. sebastiaen suppliant spelende
op een duytsche fluyte gaende van op de proefstrate aldaer hy
woenachtich is nae die vischemerct ende aldaer commende syn
hen te gemoete gecomen vier andere gesellen te wetene die
*sy verantwoordt
van amende civile
voirs. coppen van halmale joes peysman merck vincents ende zyn geselle
des welcx naem zy niet en weten hoirende de voirseiden sebastiaenen
spelen opte fluyte hebben hem ende zynen knape gevraecht waer zy
gingen ende oft zy met gaen mochten ende houden een geselscap
soe verre dat zy verarcordeert zyn geworden tsamen te gaen suecken
schoenen vrouwen gaende tsamen van daer tot onder de borcht daermen
gewoenlyc is vrouwen te vindene maer en hebben aldaer niet ghevondene
ende nochtans verdroncken een oert stuvers ende syn uuyt inducken
van joese peysman alsoe voerts gegaen inden mostaert pot aenden
bolleborre daermen vrouwen houdt ende commende hebben met
anderen gesellen die zy daer noch vonden gedroncken soe dat zys
elck waren op eenen halven stuver naeden welcken zyn noch twee
andere gesellen geheeten peeter rooze ende willeken van zellaken
uuyten selven huyse der voirs. dersten zesse gesellen gevolcht
zoe dat sy acht zyn geweest tsamen gaende van daer tot
aent kerckhof ende aent kerckhof commende zyn deest twee gesellen
peeter roose ende willeken van zellaken voere gegaen tot aent woudt
verbeydende aldaer ewat de andere sesse gesellen joes peysman siende
dese twee gesellen staen inder duysternissen omtrent negen uren
inde avent nyet wetende dat die twee zynen gesellen waeren is nae
hen geloopen roepende heer heer hier eest te doene ende wirp den
eenen geheeten peeter roose door syn haer met eenen catsisteene ende
nam eenen pragenere om hem te steekene hen nyet kennende
midts der duysternissen voirs. maer die gesellen sprekende hebben
zy ende joes elc anderen aen huere spraken gekent en es hen nyet
mesdaen ende syn die twee gesellen aldaer gescheyden ende nae
huys gegaen ende des voirs. joes gesellen hoerende hem roepen
heer heer hier eest te doene syn hem naegevolcht met getrocken
messen tot dat sy wisten dat huere twee ghesellen waeren
syn van daer die voirs. sesse ierste gesellen gegaen over
tckerckhof ende over de hoyemerct ende commende voerby een
taverne tegen die dorpstrate over geheetenis
die voirs. joes peysman wederom voer geloopen roepende heer
heer hier eest te doene soe dat eenige seyden isser $wer
vele den voirs. joes seggende byde macht vyfenveertich dende dit
seggende syn uuyt eenen huyse gecommen sekere gesellen dat siende
des voirs. joes gesellen hebben huere messen getrocken ende
hebben die gesellen die uuyten huyse quamen inne gedreven
opte doere geslagen ende heeft hy sebastiaen suppliant een van
den geheeten thoenen de scoemakere op synen arm geslagen metten
platten vanden messe ende die gesellen in huys
synde siende dese gesellen deen naeden anderen gemerct dat
duysternisse was ende omtrent thien uren sagen daer by
den voirs. joese peysman liggen worstelen met eenen
geselle dien hy onderhadde daer af zy niet en wisten van
waer ende hoe hy daer quam syn nae hem geloepen ende
hebben hen beyden gescheyden ende is die geselle ewech
geloepen naeden welcken hebben des voirseide joes gesellen hem
gebraecht oft by dien geselle gequest hadde oft nyet heeft hy
grooten eeden geswoeren dat * dien geselle nyet gequest noch mesdaen en
hadde soe riepen zy alle tsamen vine bourgoingnen sonder dat yemant
wiste dat die geselle gequest was oft wie hy was ende syn alsoe tsamen
gegaen die voirs. sebastiaen suppliant spellende op syn fluyte ende
dandere volgende doer de dorpstratepoerte den keyberch op doer sinte
michiels poerte alzoe de proeftstrate neder tot opden hoeck vander
cortstraten siende van daer sekere lanternen omtrent der tolcameren
beduchtende daer om dat joes den geselle die hy hadde onder gehadt
gequest hadde hebben joest gevraecht oft hy den geselle gequest
hadde daer op hy zeere groote orible eeden geswoeren heeft neen
ende syn alsoe van malcanderen gescheyden ende elc gegaen thuys oft
elders daer hem dat heeft belieft sonder yet quaets te wetene tot
des anderen daighs des morghens dat joes peysman den voirs. supplianten
ende hueren anderen gesellen de wete heeft doen doen by eenen geheeten
lemmen goerts van ghele soene dat hy joes opt gewyde was
ende dat sy hen oick souden absenteren want daer een doot gebleven
was int gevuchte dat sy des aevents gehadt hedden die zy naemaels
vernoemen hebben dat geheeten was adriaen gheens de kervendryvere
bastaert soene van droncken jenneken die sy meynen te syne die ghene
dien joes peysman onder gehadt hadde ende hen geswoeren hadde
nyet gequest te hebbene midts den welcken die voirs. supplianten
hebben ** iesindert absent gehouden midts dien dat sy verstaen
dlantrecht onser voirs. stadt van loevene sulc te syne dat tgeheel
geselscap inden dootslach soude gehouden syn in dien hy byden voirseiden
joese gedaen ware vanden welken zy niet en weten alzoe zy seggen
ons zeere oetmoedelyc biddende om onse gracie sonderlinge om onse
brieven van remissien in behoirlycker vormen waer om soe eest
dat wy die saecken voirscreven overgemerct genegen wesende ter
oetmoediger bede vanden voirseiden sebastiaen spelleken ende coppen
van halmale supplianten ende hen willende in dit stuck prefereren
gracie voere righeur van justicien hebben den selven supplianten
ende eenen iegelyc van hemluyden inden gevalle als boven
quytgescolden vergeven ende geremitteert ende uuyt onser sonderlinger
gracien mits dese onsen iegewoirdigen brieven vergeven scelden quyte
ende remitteren die saecke ende feyt hier boeven verclaert mitsgaders
alle boeten bruecken ende offencien corporelle ende criminele die sy
tegen ons ende justicie ter zaken ende oirspronck van tgene des
voirscreven is mesbruyct verbuert oft mesdaen moegen hebben hemluyden
daer van wederomme stellende ende restituerende tot huere goeder name
ende fame in onsen landen ende heerlicheden sunderlinge in onsen
lande van brabant ende hueren goeden onverbuert indien sy eenige
hebben alzoe ende in sulcker vueghen ende manieren als sy waeren
eer de voirs. mesdaet gebuerde lastende ende imponerende onsen
procureur generael in brabant voirs. ende allen anderen onsen rechteren
justicieren ende officieren wie die zyn moegen een eeuwich swygen
satisfactie der bescaidiger partien ghedaen zynde indien zy nu
gesciet en is civilick alleenlyc ende behoudelycken dies dat de voirs.
supplianten de voirs. mesdaet tegen ons civilick beteren selen naer gelegentheyt
vanden zaken ende faculteyten van hueren goeden ende oic opleggen ende
betalen die costen van justicien indien eenighe ghebuert zyn ten seggen
goetduncken ende arbiterscepe van onsen lieven ende getrouwen die cancellier
ende luyden van onsen raede gheoerdineert in brabant die wy daer toe
committeren ontbieden daer omme ende bevelen den selven onsen cancellier
ende luyden van onsen raede voirs. dat voer hemluyden geroepen de ghene
die hier over behoiren geroepen te syne zy wel ende dueghelyc procederen
ter verificatien ende interinemente van desen ende ter taxacien vanden vanden
voirs. civile beteringhe ende costen ende dat gedaen ende de voirs. civile
beterinnghe ende costen getaxeert ende ontfangen zynde in handen
vanden ghenen van onsen officieren dient behoiren sal wesen rekeninge
ende bewys te doene metten anderen penninghen van zynen ontfanghe
zy ende alle andere onse rechteren justicieren ende officieren dien dit
aengaen sal moeghen oft hoirluyden stedehouders ende neen yeghelyc
van hemluyden bysundert doen laten ende gedoighen de voirseide supplianten
ende eenen yegelyc van hemluyden van deser onser yegewoirdiger gracien
qy quytsceldinghe ende remissie naer ende inde manieren als
voirscreven staet rustelyc volcommelyc ende vredelyc gebruycken ende
useren sonder hen te doene noch gedoigen gedaen te werden eenich
hinder letsel off moyenisse ter contrarien in lyve noch in goede in
gheenderwys maer by alzoe huere lyf off goet ter causen voirs.
belet gevangen oft becommeert waeren dat zy dat stellen ende doen stellen
ter stont ende sonder vertreck tot gehelder ende volcommender sclikinghen
ende delivrancien want ons alzoe belieft ende ten eynde dat dat dit vast
ende gestadich blyve ten eeuwegen daghen zoe hebben wy onsen zeghel
hier aen doen hangen behoudelyc in anderen zaken onsen recht ende
eenen ieghelyc tzyne in allen gegeven in onse stadt van bruessele
inde maent van januario int jaer onsheeren duysent vyfhondert
ende achthiene ende van onsen rycken tderde aldus stondt
gescreven onder opte plycke byden coninck in zynen raede ende
gheteekent j de cock ende noch visa
gecollationeert ende bevonden concorderende
metten originale by my"
pardons,174.txt,"copie van eenre remissien
voere henry de wolff
kaerle by der gratie goiden gecosen kooninck keyser altyt
vermeerder tsrycx, koininck van germanien van spaignien etc
eertshertoge van oisteryck hertoge van bourgoingnen van lotharingen
van brabant etc doen te wetene allen lieden yegewoirdige
ende toecomende dat wy ontfangen hebben die oitmoedige
supplicatie van henricke de wolf, inhoudende doe dat hy suppliant
zekeren tyt van jairen geleden ierstmale is geweest meyer
ende dair nae drosset inden dorpe van berlaer doen hubrecht
de plaines die heerlicheyt van berlaer besittende was
ter welcker tyt wylen andries vercammen is met vonnisse
vanden scepenen aldaer gecondemneert geweest henricken
clemens te betaelen groote sommen van penningen ende
want hy intter$$$ minne nyet en wilde betaelen soe
heeft die voirs. henrick den suppliant als officier
hem dairtoe gevende zynen salaris versocht gehadt
executie over den voirs. vercammen alsoo dat hy suppliant
ten lesten heeft moeten executie doen ende heeft
daer voer onder dander agfepant ende met heerlicker
executien vercocht zyn peerdt waeraf die voirs. vercammen
die zeer wonderlick ende vrempt was zeer qualicken
is te vreden geweest ende heeft den suppliant ende
den voirs. henricken clemmens daeromme dickwylen
ende menich werven gedreyght gehadt seggende
het sal noch eens een peerdt worden te diversen
stonden hebbende oick tegen den suppliant dairtoe gevueght
seggende ick sal u lyf hebben oft ghy het myne dwelck
hy suppliant huesschelick heeft verdragen biddende den voirs.
vercammen om goidswille om verdrach te hebben ende zyn
neeringe te mogen bliven doende inden voirs. dorpe
wesende een beckere ende taverne houdende inde herberge
geheeten den hert, dwelck die voirs. vercammen
nyet en heeft willen vergheven mair is alsoe
gebleven groote viantscap ende partysscap tegen
den suppliant dragende dat hy suppliant dicwylen is
geweest in vreesen van zynen lyve ende desen
achtervolgende is gebuert dat die voirs. vercammen
vele dagen lanck voer onse lieve vrouwen dach
van visitatien lestleden heeft sitten drincken met
noch meer andere persoenen inden voirs. dorpe
$$$ den eenen dach voere ende den anderen
dach nae, den suppliant wachtende ende inde
ooghen houdende ende hem naeloopende seggende als
voeren het dal noch eens een peerdt worden ick
sal u lyf hebben oft ghy tmyne tselve te $$$
doene gelyck te presumerende is op hope dat hy
daeraf nyet gestraft en soude worden want
zyn brueder doendertydt ende lange te voeen
dair meyer was ende noch is ende opten
voirs. onsen liever vrouwen dach tsavonts
tusschen zesse oft zeven uren die suppliant
sittende voer zijne selfs duere coutende met zynder huysvrouwe
hebbende nemen hem eenen cleynen hantstock aldair men
dagelycx achter huyse ende straten mede gaende is
dair egheenderande yser aen en was ende opten
voirs. vercammen noch nyemande anders drinckende is
aldaer gecomen die selve wylen andries vercammen
hebbende een lanck mes oft roede aen zyn zyde ende
comende byden suppliant heeft hy tselve lanck mes
terstont sonder woirden te sprekene uuytgetrocken
ende heeft naden suppliant geslagen ende hem deerlick
in zyn hoot gequetst ende gewondt dat tbloet hem
al heel over doogen schoot ende mit dien schoot hy
suppliant op meynende in zyn huys te gaene om zyn
lyf te salveren mair thecken vander deoren is toegeweest
dat hy egheen tyt en hadde om in huys te gaene ende
alsoe meynende mitten voirs. stocke die slagen te
schuttene heeft die voirs. vercammen hem zyne vorsten
vinger op den stock geclooft dat hem den selven stock
uuyter hant gevallen is geweest alsoe dat hy suppliant
om zyn lyf te salverene den voirs. andriesen aldair
onder tvoirs. vuytgetrocken lanck mes innegevaren
is ende heeft hem gegrepen mitten halse oft anders
soe hy best conste ende zyn tsamen ter eerden
gevallenn den suppliant hebbende uuyt eenen cleynen
opstekere dair hy dagelicx mede etende was want
hy anders egheen geweere by hem en hadde heeft den
voirs. andries int vallen oft liggen dairmede vanden
suppliant gecregen eenen steecke omtrent zyn borste
dairaf hy corts dair nae gestorven is naden welck
zyn terstont twee andere persoenen achter op de plaetse
vanden suppliant gecomen dair die voirs. andries mede
hadde sitten drincken dien dach ende diemen seight
dat mede opsedt gemaict hadden om den suppliant
doot te hulpen slaen ende hebbende aldaer des
suppliants huysvrouwe deerlick gequetst ende gewondt
ende dair nae is oick gecommen peeter vercammen
brueder vanden voirs. aflivigen selve meyer aldair
ende heeft binnen den huyse vanden suppliant zynen
haeffelicke goeden ontstucken geslagen ende oick
die gelasen veynsteren ende vele foertsen dair gedaen
boven recht ende sonder vonnisse ende nyet tegenstaende
dat tvoirs. feyt alsoe onnoeselycken gebuert is
in nootweere van zijnen lyve in maten boven verclaert
ende dwelck den suppliant zeer hertelicken leet is
ende hoewel hy hoept ende meyndt van rechtswegen
dairnae nyet mesdaen te hebbene nyetmin beducht
rigeur van justitie besundere gemerckt dat hy
omtrent xx oft xxv jaeren geleden heeft twee andere
ongevallen gehadt ende gecommitteert deen in
vlaenderen ende dandere in brabant dairaf hy heeft verworven
remissie soe heeft hy hem hier om geabsenteert ende en soude
hem nyet dorren houden binnen onsen lande van brabant
maer vuyten selven moeten bliven, soe verre onse gracie
ende genade hem hierop nyet verleent ende gedeylt en
worde alsoe hy seeght ons$$ omme die selve zeere
oitmoedelick biddende soe eest dat wy de saken
voirscreven overgemerckt denselven henricke de wolf
suppliant genegen wesende tot zynder bede ende supplicatien
ende willende hem in dit stuck gracie ende genade
prefereren voer strangheyt van justicien hebben inden
gevalle als boven vergeven quytgeschonden ende geremitteeert
vergeven schelden quyte ende remitteren uuyt zonderlinge
gracie mits desen onsen brieve tfeyt ende dootslach
boven verclaert mitgaders alle peyne ende bruecke
corporel ende criminele dair inne hy ter causen
van dien met datter aencleeft tegen ons ende justitie
mesdaen ende mesbruyct mach hebben, ende hebben
hem als te desen wedergestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren mits desen onsen
voirs. brieve tot zynder goede fame naeme ende geruchte
in onsen voirs. lande ende hertochdomme van brabant
ende allen anderen onsen landen ende heerlicheyden
ende tot zynen onverbuerden goeden indien hyrre eenige
heeft gelyck ende in alder manierten als hy was voere
de toecompste vanden feyte ende dootslage voirscreven
imponerende hier op silencie ende eeuwich zwygen onsen
procureur generael van brabant ende allen anderen
onsen rechteren justicieren ende officieren wie zy
zyn satisfactie ende beteringe eerst ende alvoren
gedaen der geinteresserde partye indien die noch
nyet gadaen en zyn ende eenige dairtoe dient civilick
aleenlick behoudelick oick dat die selve suppliant
gehouden sal wesen dvoirnoemde feyt ende dootslach tegen
ons civilick te beteren naer de gelegentheyt vanden
misdaet ende de faculteyt van zynen goede ende
oick dat die voirs. suppliant gehouden werdt te
reffonderen ende te betaelen de redelycke costen
van justitien indien datter eenige geschiet zyn
allet ter taxatien ende arbitraigie van onsen lieven
ende getrouwen cancellier ende luyden van onsen
raede in brabant die wy daertoe commiteren
by desen ontbieden daeromme ende bevelen den
selven onsen cancellier ende raide dat voere
hen geroepen die ghene die dairom behoiren
geroepen te zyne zy procederen wel ende dueghdelick
ter verificatie ende interinemente van desen
onsen tegenwoirdigen brieve nae huer forme ende
inhouden ende ter taxatien vander civile boeten
ende costen voirs. ende dat gedaen ende
de selve civile boete ende costen getaxeert ende betaelt
zynde in handen vanden ghenen van onsen ontfangers
oft anderen onsen officiers dient behooren sal die
welcke vanden voirs. civile boete gehouden sal wesen
rekeninge bewys ende reliqua te doene tot onse proffyte
metten anderen peningen van zynen ontfange zy onse
drossaet van brabant meyer van lovene amman
van bruessele schouteten van antwerpen ende
vanden bossche ende alle anderen onse ende der
smaelre heeren richteren justicieren officieren ende
ondersaten tegenwoirdich ende toecomende dien dat
aengaen oft aenroeren sal mogen huere stedehouderen
ende eenyegelick van hen besonderlic soe hem toebehooren
sal, doen laten ende gedoogen den voirn. henricke
de wolf suppliant van desen onsen iegenwoirdiger gracien
remissien ende perdoenen ende van alden inhouden van
desen inder voegen ende manieren voeren verhaelt
rustelick vredelick volcommelick ende eeuwelick
genyeten ende gebruycken sonder hem te doen
oft te laten geschien nu noch in toecommende tyden
eenich hinder stoot letsel oft moeyenisse aen lyve
noch aen goede ter contrarien in eeniger manieren
maer indien zyn lyf oft eenige van zyne voirs.
onverbuerden goeden soe voirs. is daeromme gevangen
gearresteert ofte becommert waren zy die stellen ende
setten oft doen stellen ende setten terstont ende
sonder vertreck tot geheele ende volcommen delivrancie
want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat
dit goet vast ende gestadich blyve tot eeuwiger
dagen soe hebben wy onsen zegele hieraen doen
hangen behoudelick in anderen saken ons recht
ende eenen yegelicken tzyne in allen. gegeven
in onsen stadt van antwerpen inde maent van
septembri int jaer onss heeren duysent
vyfhondert twee ende twintich ende
van onsen rijcken te wetene vanden roimschen
ende van hongrien etc tvierde ende van spaignien
ende den anderen dzevenste. aldus gescreven
boven opte plycke byden keyser in zynen raede
ende geteekent l. du vli$$$ ende noch visa
gecollationeert tegen die originale
bezigeld briefve ende bevonden
concorderende meten selven behalven
die"
pardons,259.txt,"kaerle etc. doen condt allen luden iegewoirdige ende toecomende
dat wy ontfangen hebben die oetmoedige supplicatie van henrick
stevens jonck knecht van omtrent xvii jaeren inhoudende hoe dat
opten sondach voer alderheyligenmesse lestleden die suppliant
doentertyt woenende met zynen vader ende moeder ende ongehouwt
wesende ghelyck hy noch is heeft sitten drincken met bernaerde
ykens wylen mertten minnekens ende meer andere tot
desschele ten huyse van merten buengers ende sittende int
huys voerden heerdt is die suppliany in slape gevallen ende
want die voirs. weert tgeselschap wilde quyt zyn want
spade worde soe is zyn dochtere gecomen ende riep den
suppliant maer hy en worde met dien roepen nyet wacker
soe dat die voirs. weerdt seyde totten voirs. bernaerde ykens dat
hy den suppliant oproepen soude daer op bernaert antwoirde dat
hys nyet doen en soude soe quam die voirs. merten minnekens
ende track den suppliant mette hare dat hy hem zeer dede
seggende totten suppliant versiet u het is tyt dat wy gaen
daer op die voirs. suppliant ontsprongen zynde seyde wat gebrec$
u op my ende track vuyt een corte dagge stekende naeden
voirs. minnekens dat hy hem met eenen cleyneen steke raecte
ontrent zyn borsten daer aff hy corts daernae afflinich
wordde dwelck den suppliant vuyt gronde zyns herten leet
is ende zeer onnoeselyck is gebuert dat hy bevangen
was van slape ende alsoe metten hare getrocken worde
want anders tegen den voirs. minnekens egheen woirden
noch twist gehadt en heeft ende heeft die suppliant hier aff
by hulpe van zynen vadere ende moedere die slechte dorplieden
zyn belast met noch vele kinderen aende partie geinteresseerd
gesoent ende den voetval daeraff gedaen alsoe dat hem
voits van noode is soude hy in onsen voirs. lande van brabant
blyven woenen ende converseren hem hier op verleent te
wordenen onse gracie ende ghenade daerom de voirs. suppliant
ons oetmoedelyck heeft ghebeden ende versocht soe eest
dat wy desen aengesien geneyght wesende ter beden des voirs. henriq
stevens soen gabriel stevens suppliant ende willende hem in dit
stuck prefereren gracie ende misericordie voer strangheyt
ende rigeur van justicien besundere ter eenen vander bitter
passie ende lyden onsen heeren jhesus christus dwelck hy opten goed$
vrydach voer die zalicheyt van allen menschen geleden
heeft hebben den selven suppliant inden ghevalle als boven
quytgheschonden geremitteert ende vergheven schelden
quyte remitteren ende vergheven vuyt sunderlinger gracien
by desen onsen brieve tfeyt ende dootslach beven gheruert
midtsgaeders alle offensie ende bruecke corporelle ende
criminelle daer inne hy ter causen voirscreven midts dat
daeraen cleven mach tegen ons ende justicie mesdaen ende
mesbruyckt mach hebben ende hebben hem daer aff
wedergestelt ende gherestitueert stellen weder ende
restitueren tot zynen goeden name fame ende gheruchte in
onsen voirs. lande ende hertoighdomme van brabant ende allen
anderen onsen landen ende heerlicheyden ende tot zynen onverbuerden
goeden indien hy eenighe onder ons heeft ghelyck ende in alder
manieren soe hy was voer de toecompste vanden voirs. feyte
imponerende hier op een eeuwich geswych onsen procureur generael
in brabant ende allen anderen onsen justicieren ende officieren
wye zy zyn satisfactie ende beternisse ierts ende voer al
ghedaen der partie geinteresseerde indien die noch nyet
ghedaen en zy ende eenige daer toe staet civilyck alleenlyck
behoudelyck dat de voirs. suppliant gehouden sal zyn tvoirs. feyt
tegen ons te beteren civilyck naer geleghentheyt vander
zaken ende faculteyt van zynen goeden met oyck te betalenen
de costen van justicien hieromme alreede ghedaen ende te
doene allet ter taxatien ende moderatien van onsen lieven
ende ghetruwen de cancellier ende luden van onsen raede
in brabant die wy daer toe gecommitteert hebben ende
committeren by desen ontbieden daerom ende bevelen
den selven onsen cancellier ende raedsluden dat voer hen
gheroepen deghene die daerom behoiren geroepen te zyne
zy procederen wel ende dueghdelyck ter verificatie ende
interinemente van desen ende totter taxatie ende moderatie
vanden voirs. amende ende costen alsoe zy sullen bevinden
behoirende welck interinement de voirs. suppliant gehouden
sal zyn te versueckene ende hem in persoenen te presenteren
in onsen voirs. raede binnen eenen jaere naestcomende op de
pene van te verbuerenen deffect van desen ende dat gedaen
ende de selve civile boete ende costen van justicien getaxeert
ende betaelt zynde in handen vanden ghenen dient behoiren
sal zy onse voirs. procureeur generael in brabant ende
ondersaten iegewoirdige ende toecomende dien dit aengaen sal
mogen huere stedehouderen ende eenen yeghelyck van hen besunderen
soe hem toebehoiren sal doen laten ende gedoogen de voirs.
suppliant van deser onser iegewoirdiger gracien remissien
ende pardoenen ende van allen den inhouden van desen inder vuegen
ende manieren voere verhaelt rustelyck vredelyck volcomelyck
ende eeuwelyck genyeten ende ghebruycken sonder hem te
doene noch te laten gheshieden nu noch in toecomende tyden
eenich hinder letsel oft moenisse aen live noch aen goeden
#
sy hier af
verantwordt byden
ontfanger vanden
exployten
ter contrarien maer indien zyn lyff oft eenige van zynen
goeden daerom gearresteert becommert oft belet waren die
setten ende stellen oft doen setten ende stellen terstont ende
sonder vertreck tot gheheelder ende volcomender delivrancie
want ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit vast
ende gestadich blyve tot eeuwighen daghen soe hebben wy onsen
zeghel hier aen doen hangen behoudelycken anderen dessyns
ghegeven in onser stadt van bruessele opten goeden
vrydach inde maent van april int jaer onsenheeren
duysent vyffhondert ende virendertich ende van onsen
keyserycke txviie ende van castillien xxie aldus
stont ghescreven opde plycke byden keyser in zynen raede
ende gheteekent boudewyns visa recepta
ghecollacionneert tegens
doriginale brieven by my
decock"
pardons,204.txt,"remissie van dootslaege voe machiele vroen
ende janne tscosters gebrueden
kaerle ic doen te weten/ eenen y@gelycken tegewoirdige
ende toecomende dat wy ontfangen hebben die ootmoedige spplicatie
van michielen vroen ende janne ts costers gebrueden wettige
kinden mathys de costere alle schamele lantlieden
woenende inde prochie van halle in onse lande van henegouwe
inhoudende hoe dat sie omtrent zess oft zeven jaren geleden de
voirss vroen suppliant, ende een geheeten hannen de vuegelerre
doen tertyt beyde noch wesende jonge knechtkens hebben
tsamen spelende geworstelt op een stuck lants versch
gesaeyt soe lange dat de voors vuegelerre is ondergevallen
ende opgestaen zynde zeyde hy dat zynen arm in stucken
was, versaeckende aen peeten de kock doen tertyt daer
tegen woerdich zynde dat hy den voiers zynen arm
trecken wilde. dwelc de voirs peeter niet en wilde
doen ende is alsoe de voirs hannen zonder meer
zeggens gegaen nae huys, van welcken stucken is bynnen
twee of drye jaren daer nae @@ presenteren ende sy
tusschen sprekene vanden prochiaen ende den lieutenant
vanden meyer van halle voirscr gemant eenen peys tusschen
den voirs hennen ende wylen jacoppe de vuegelere
zynen vader ter eene ende den voirs mathyse de costere
inden naem vanden voirs vroen zynen zoene ter andere zyd
mits der sommen van acht rinsgulden die de selve
mathys om met vreden te moegen bliven ende doi@@@
te schuwen den voirs jacoppe ende zynen zoene geven
soude gelyc hy hem die ter genoemden dage heeft
gedragen ende willen geven maer de voirs jacop
anders beraden zynde en heeft tsleve gelt nyet
willen ontfange seggende dat hy noch de voirs zynen
zoene van egheender weerden en hielden al tgene
dat te voeren tusschen hen partyen gemaect ende gesloten
was, daer af de voirs mathys tzee{r bedroeft
es geweest, vreesende gel@@ naemaels gebuert es geweest
dat de voirs wylen jaco poft zyn zoene den voirs
supplianten noch eens souden oploopen oft enige be@caempth @@@
aendren, kezunde want de selve wylen jacop met zyne
dochter voertye doot gesteken hadden eene vrouw bevrucht
met twee kinderen ende soe sorchlyc wat ende verktachtich
dat hy van eenen yegeglycken zee@ was ontsien ende
is de voirs sake aldus blyven staende tot ab onlancx
geleden den voirs jacoppe ende zyn zoene altyt beede
ende racuner dragende tegen den voirs supplianten in sulcker
vuegen dat hoe wel zy oft enich van hen den
seleven wylen jacoppe ontmoetende hem gegroet
oft aengesproken hebben hy nyet en heeft willen
antwoirden maer is stom gegaen oft heeft hem
daenzicht gekeert, in menynge zynde dat hy
de voirs supplianten oft enige van hen soude doot
steken oft @velen van huer syne gelyc te presumeren
is, want is gebuert op sinte lauwereys dach
lestleden dat de voirs supplianten gecomen zynde
te dorepe by half en berge ter kermissen tot bovene
huyse soe wetende tot reyniers vanden bossche
hunnen mere ende aldaer goede recreatie gehadt
hebbende sonder enichsins by dranck te zyne onredelijk
zynde de voirs michiel ende jan supplianten gegaen
ter plaetsen weert vanden dorpe zien
naeden voirs vroen hunnen brueder om tsamen thuys
weert te ghane ende opte plaetse commende
ende malcanderen gevond hebbende zyn zy daer
blyven danssende tot omtrent vi oft vii uren vanden
avonde sonder bynnen dien dage in taverne geweest
te hebbende ende ten lesten hebben zy gesien den
voirs wylen jacoppe de vuegelerre ende zynde
zoene staen voir eene taverne onder hen beyden
drinckende ende gelyc scheen wel by dranck zynde
welcke verde ende zoene ziende de voirs supplianten zyn tehenwaerts
gecomen zeggende de voirs jacop totten voirs zynen zoene
hem stootende van achter omtrent zynen half e wech boene
wech boene. den selven zynde zoene stieren gelyc de suppliante
namaels hebben gepresumeert om hen te bevechten want
terstont als zy zyn gecomen byde voirs supplianten zoo heeft
de voirs jacop sonder spraken met eender luyckscher pycken
die hy in zyn hant hadde gesteken naeden voirs michiele
ende de voirs zoen aenveerdende den voirs janne de coster
heeft hem met eender javelyne gesteken doer de mouwen
van zynen stucken arm dwelc ziende de voirs michiel
de voster heeft terstont geroepen tot dry reysen
toe oft meer met luyder stommen gheeft vrede gheeft
vrede wy en willen nyet vechten nyemant en trecke
zyn mes ons en staet gheen vechten aen gelyck sy oick
egheen vechters en zyn nog noyt voer dyen dach tegen
yemande gevechte ofte ongenuechte gehadt en hebben
ende vliedende de voirs michiel ende jan achter
tvolc heeft de voirs hennen de vuegelerre met
zynden voirs javelynen gesteken naeden voirs vroen
ende hem gegeven in zyn borst eene blodinghe wonde
ende daer nae heeft de sleven hennen gaen steken
naeden voirs janne de coster dwelc ziende de
voirs vroen gequetst zynde heeft met zynder
javelynen geslagen naeden voirs hennen maer en
heeft hem nyet gequetst ende hebben alsoe
onder hen beyden tsamen gevochten bynnen welcken
middelen tyde de voirs wylen jacob zoe scerpelic
volghde den voers michelen ende janne supplianten die
altyt bloden tusschen de lieden stekende ende plaende
de voirs jacob nae hem met zynde voirs pyken
alsoe dat hy den voirs michielen raeck doer zyn
stuck mouwe ende voor zyn hoof doer zyn bonette
ende den voirs janne de coste op zyn @lincken arm
ende opte rechte zyde van zynen hoode sonder dat
alnoch de selve michiel ende jan mes trocken oft
hey ter weeren stelden en hen sonder hen alnoch
te onderwinden vanden gevechte tusschen den voirs
vroen hunnen bruede, ende den voirs hennen de
vooghele, maer de voirs wylen jacop nyet
cesserende heeft ten lesten de voirs michiele
innegevaren hem grypende metter mouwen dwelck
ziende de voirs jan de coste vreesende dat hu
den voirs michiel zynen bruede vermoerden zoude
heeft zyn mes getrocken ende den voirs jacoppe
gegeven eenen slach int hoot daer mede hy den
voirs michiele heeft laten gaen, bynnen welcken
middelen tyde de voirs vroen hem verweerende
tegen den voirs hennen de voeghele hadde gebroken
zynen voirs javelyne ende zynde zonder stock
oft mes in handen vanden selven hennen
heeft geroepen en sal my nyemant connen
hulpen dwelc hoirende de voirs jan zyn
broeder dat de voirs vroen in sulcken laste
was, is hem te hulpen gelopen latende den
voirs jacop ende michiele by een ende gaf
den voirs hennen @@ eenen slach int hoot daer af
de selve hennen gelyc de supplianten hopen byder
granen goeds egheen noot en heeft vanden line
maer de voirs michiel by toedoene vanden
voirs jannen zynen broeder ontlost zynde uuyt
handen vanden voirs jacoppe de voeghele heeft
hem tegen den selven jacoppe ter weere gestelt
ende hem insgelycx gequetst in zyn hoot
dat hy bynnen omtrent drye dagen daer nae is gecomen
van levende live ter doot, ende hoe wel tvoirs
stuck is onnosel ende gebeurt in nootelycken defensien
vanden voirs supplianten die des voir by nyet en hebben
gemoegen nyettemin tselve is hem hertelyck
leet ende beduchtende rigeur ende strangheyt
van in@civien en souden hen bynnen desen onsen lande
van brabant noch ander onsen landen ende heerlyckheyden
nyet dorren vinden gaen staen oft verkeeren t een was
dat hem onse gratie ende genade in desen gedeylt
wordde daerom zy ons oitmoedelyk hebnen gebeden
waer om zo eest dat wy desten aengesien
willende altyt gratie ende genade prefereren
rigeur van in@terven den voors supplianten geneycht
wesende tot huerder voirs beden, hebben in
gevalle als boven quytge schouden geremitteert ende
vergeven ende van zanderlinger gatien quytschelden
remitten ende vergheven by desen onsen voirs bruene
tseyt ende doot slach hoven geruert mitsgaders
alle offensien ende bruecken corporele ende criminele
daer innne zy ter cause voirs cp met datter aencleven
mach teghen ons ende justicie misdaen moegen
hebben ende hebben hen als daer af wedergestelt
ende gerestitueert stellen weder ende restitueren
tot huen goeden naemn fame en geruechte, in voirs
lande ende hertoghdomme van brabant ende allen
anderen onse landen, ende heerlicheden ende tot hue
ongeconfisqueerden goeden zoo verre zy enige hebben
gelyck ende in alder mannen alsoe zy waeren eer den
voirs dootslach geschiede imponerende hier op een
ewerck geswyck ende silencie onse procureur generael in
brabant ende allen anden onsen justicien ende officien
wye zy zyn satisfactie ende beteringe doende der
partyne geinteresseerde indien dye nyet gedaen en is
ende enige daertoe dient civilic attienlic @ehoudelijk
dat de voirs supplianten gehouden sullen syn tselve
seyt tegen ons te beteren civilic nae die gelegentheyt
vanden saken ende faculteyt van hunnen goeden, ende dat
zy oic gehouden wordden op te leggen ende te betalen
de redelyke costen van instancien in dyen daer enige
om gedaen zyn oft gedaen wordden ter taxatien
ende moderatien van onse lieven ende getrouwe cancellier
ende lieden van onse rade geordoneert in brabant
die welcke wy daertoe gecomiteert hebben
ende comstte by desen ontbieden daer om ende
bevelen den selven onse cancellier ende lieden
van onse rade in brabant dat voir hem geroepen
die daer om behoeden geroepen te zyn zy prvreden
wel ende getrouwelijk totten interimennen ende
verifficatie van desen ende totter taxatien
vanden voirs amende civile ende costen van
insticien ende dat gedaen ende de voirs
amende civile ende costen getaxeert ende
betaelt zynde in handen van den gheenen van onse
ontfanghers dyen dat behoeden salen die gehave
wordt rekeninge bewys en reliqua te doen
vanden voirs amende civile tot ons behoef
metten andere penningen van zynen ontfange zy ons
voirs procureur generael in brabant ende alle ande
onse rechten justicien ende officien tegewoirdige
ende toecomende die dat aengaen sal moegen hunne
stadthouden ende een yegelijk van hem bezunde zoo hem toebehorende
sal doen laten ende gedogen den voirs supplianten
van de@s ons tegewoirdiger @ren remissien ende pardoen
ende van alle den inhouden van des inder vuegen
ende manieren voir verhaelt rustelic vredelic volcomelijk
ende eewelic genyeten ende gebruycken sonder
hen te doene noch te laten gescheeden @@ noch in
toecomende tyden enigen hinder letssel oft moeyenisse
aen live noch aen goede ter q@@tren maer indien
hunnn liven oft enige van hunne goeden daer om
gearresteert oft becoviert waen dat zy die setten
ende stellen oft doen setten ende stellen tot geheelder
ende colcomender delivrn@@ terstont ende zonder vertreck
want ons alsoe gelieft ende ten eynde
dat dit vast ende gestadich zy ende blive tot
ewigen dagen hebben wy onsen zeghel hier
aen doen hangen bezonderlyc ons in anderen
saken onsen rechte ende eenen tegelycken
dessyns in allen @egeven in onser stat van
bruessel inde maent van oeghst int jaer ons heeren
duyst vyfhondert dryentwintich ende van
ons rycken te wetene vanden roomschen @@ vyfste
ende van spaengnen ende attenden anden tachste
aldus stont gescreven boven opte plycke @ydem
keyser ende geteekent proeffe ende noch viser"
pardons,346.txt,"kaerle etcetera doen te weten allen jegewoirdich ende toecommende
dat wy ontfaen hebben die oitmoedige supplicatie van clays coenraet
filius clays alias geseyt haelbier poirter onser stede van ghendt
jonck schamel onvry scipgeselle inhoudende hoe dat hy suppliant
svrydaeghs nae sincxenen xvc negenendertich wesende buyten
der poerten onser stede van antwerpen neffens den veere up den
water aldaer hy hoorde rysen zeker questie tusschen eenen
joos de wayere veerhoudere als knape ende eenen leeu lyons
daer zy tsamen groote woerden gehadt hebben onderdraegende
zoe dat joos de wayere voirs. den selven leeu lyons tweewarf
oft driewarf met zynen haeck int scip slouch maer int eynde
peys gemaect hebben belovende met malcanderen te gaen
drincken dyen nyet tegenstaende int overvaeren nae het
vierhooft begonste de voirs. leeu lyons zeer te zweeren vele
horrible eeden in blasphemie van god almachtich die hoorende
de suppliant aen tvierhooft gearriveert zynde des avonts
tusschen seven ende acht uuyren dat hy nyet en cesseerde
zeyde als den selven leeu lyons te meenen adverteren quaet
gesproken te zyne wat wilde zweeren oft vloecken
met gods lyden daer op leeu lyons den suppliant rigoreuselick
antwoirdende vraechde oft hyt verantwoirden wilde
daerop de suppliant zeyde oft ickt verantwoirden wilde wat soude
ghy daerjeghens doen terwelckertyt die voirs. leeu lyons es
tot zynder meersse geloopen ende ghegaen haelen een kleyn meskin
boven eenen grooten vinger nyet lanck ende metdyen is naer den
suppliant gecommen twelck siende de voirs. suppliant vreesende vanden
lyve te moeghen gegrieft werden heeft oick eenen opstekere
uuyt synder scheyden getrocken ende hem daer mede deffenderende
of verweerende gaf den voirs. leeu lyons drye wonden deene
inde borst dander inden buyck ende die derde omtrent der
schauderen in sulcker wys dat de voirn. leeu lyons ter voirs.
plaetse terstont des werelt overleet welck feyt ende ongeval
hem suppliant zeer leet is ende hem absenteren moet uut onsen
landen ende heerlicheyden in grooter armoede ende miserie
levende tot zynen grooten verdriete ende schade ende noch meer sal
indien hem onse gracie hierop nyet verleent en zy ons
omme de selve zeer oitmoedelick biddende soe eest dat wy
de saken voirscreven overgemerct den voirn. claes coenraet
suppliant geneghen wesende tzynder bede ende supplicatie
ende hem willende in dit stuck gracie ende genade prefereren
voer rigeur van justicie sonderlinge ter eeren vander
bitter passie ons liefs heeren jhesus christi die hy geleden
heeft voer ons allen aende galghe des cruycen op sulcken
dach als heden hebben inden gevalle als boven vergheven
quytgeschouwen ende geremitteert, vergheven schelden quyte
ende remitteren uuyt onse sonderlinge gracie mits desen tfeyt
ende dootslach boven geruert mitgaders alle peyne boete
ende bruecke corporelle ende criminelle daer inne hy ter cause
van dien met datter aencleeft jegens ons ende justicie
mesdaen ende mesbruyct mach hebben ende hebben hem
als daer af wedergestelt ende gerestitueert stellen weder
ende restitueren tot zynder goede fame ende name in onsen
voirs. lande ende hertochdom van brabant mitgaders
tot zynen onverbeurden goeden indyen hy ennighe heeft gelyck ende
alzoe hy was voer de toecompste vanden voirs. dootslach
imponerende hierop een eeuwich zwyghen ende silencie
onsen procureur general van brabant ende allen anderen onse
rechteren justicieren ende officieren onsser voirs. lants van brabant
hoedanige die zyn oft wesen moegen satisfactie ende beteringe ierst
ende al voeren gedaen der geinteresseerde partie in dyen die noch nyet gedaen
en is civilick alleenlick behoudelick nochtans dat de voirn. suppliant gehouden
werdt den voirs. dootslach jegens ons civilick te beteren naer gelegentheyt
der misdaet ende faculteyt van zynen goeden ende oick te betaelen
de redelicke costen van justicie daeromme gedaen ende naegevolgt
indien datter eenighe geschiet zyn ter taxatie ende arbiterscepe
van onsen zeer lieven ende getrouwen den cancelier ende luyden van
onsen raide in brabant die wy daertoe committeren ontbieden
daeromme ende bevelen den voirs. onsen cancellier ende luyden van onsen
raide in brabant dat voer hemlieden geroepen die ghene die
hier over berhoiren geroepen te zyne zy procederen ende doen procederen
wel ende duegdelick totter verificatie ende interinemente van desen
onsen jegewoirdigen brieve naer huere vorme ende inhouden
ende welck interinement de voirs. suppliant gehouden wert in onsen
voirs. raide te versuecken bynnen eenen jaere nae date van desen
onsen jegewoirdigen brieve opte peyne van te verbeuren deffect
der selver ende dat gedaen ende de voirs. civile boete
ende costen van justicien getaxeert gearbitreert ende betaelt
zynde alst behoirt van welcke civile boete de ghene van
onse rentmeesters dient aengaet gehouden wert ontfanck
te maken rekeninghe bewys ende reliqua te doene
tot onsen prouffyte metten anderen penningen van zynen ontfange
zy onse drossaet van brabant schouthet van antwerpen
ende allen anderen onsen ende onse vassallen oft smaelre
heeren richteren justicieren ende officieren onssen voirs. lants
van brabant ende van overmaze hoedanige die zyn
oft wesen moeghen jegenwoirdich ende toecommende hueren
stedehouderen ende elck van hen zoe hem dat toebehoirt
ende aengaen mach doen laten ende gedoogen den voirs. suppliant
van dese onse gracie remissie ende quytscheldinghe
ende van al den inhouden van desen inder vueghen ende
manieren voeren verhaelt rustelick peyselick ende vredelick
genyeten ende gebruycken sonder hem te doene
noch te laeten geschien nu noch in toecommenden tyden
in lyfve noch in goede eenich hinder letssel oft
moyenesse ter contrarien maer in dyen zyn lyf
oft ennighe van zynen onverbeurden goeden daeromme
gevangen becommert oft gearresteert waeren dat zy
die stellen oft doen stellen terstont ende sonder vertreck tot
vulcommen delivrancie ende slakinge want ons alzo
gelieft ende ten eynde dat die goet vast ende gestadich
blyve tot eeuwigen daghen zoe hebben wy onsen segel hier
aen doen hanghen behoudelick in anderen saken ons recht
ende een jegelick tzyne in allen gegeven in onse stadt van
bins opten goeden vrydach inde maent van april int jaer
onsheeren duysent vyfhondert ende veertich van onsen
keyserrycke txxie ende van one rycken van castillen
ende andere txxve aldus ondergescreven byden keyser
in zynen raide ende geteekent l. de zoete visa
recepta
gecollationeert ende bevonden accorderende
met zynen originale by my
$$$"
pardons,019.txt,"remissie voir jacoppe bastart van cauverve van 1en
dootslage by hem begaen inden persoon van heinrickx
vander kerken
maximiliaen ende philips byder gracien goids ertshertoghe van
oisterycke hertoghen van bourgoingnen van lotharingen van brabant
van lymborch van lutcemborch ende van gelre greven van vlaenderen
van artois van bourgoingnen palatynen van henegouwe van hollant
van zeelant van namen ende van zuytphen mercgreven des heylichs
rycs heeren van vrieslant van salins ende van mechelen, allen den
ghenen die desen brief sullen sien oft hoiren lesen saluyt, wy
hebben ontfanghen die oetmoedighe supplicacie van jacoppe
bastairt van cauverve geboren ingeseten ons lants van zeelant
inhoudende hoe dat des leden mach syn omtrent drie jairen
hem wesende in onser stat van antwerpen ende aldan in een
taverne oft plaetse geheeten den boom met eenen jonghen wive
drinckende over hen quam inde selve plaetse oft taverne dair
zy beyde tsamen saten en droncken een genaempt henrick
vander kerken geboren in eenen dorpe geheeten beerlant gelegen
inden voirs. onsen lande van zeelant die welke bernert synde
van stuernissen ende ongenuechten die hy siende den voirs. thoender
ende tvoirs. wyff tsamen sitten drinckende hadde soe voirs. is
nam eenen croes vander taeffelen ende werp dat ter eerden
doende dair toe zijn macht om tvoirs. wyff vander taeffelen
met hem te leyden ende dit siende enighe andere die dair oic saten
en droncken ghingen tusschen beyde scheydende hen deen vanden andere
alsoe datte dier tyt nyemant van hen beyden gequetst en werdt
nae den welken die voirs. henrick vander kerken ewech gegaen
is van dair verbeydende voere aen die duere vander selver tavernen
den voirs. thoendere die welke hier aff niet wetende quam aen die
taeffele staende byder voirs. dueren vander voirs. tavernen om syn
gelach te betalene aldair terstont die voirs. heyne quam op den
voirs. thoendere om hem te stekene met synen messe dat hy getogen
hadde mair dat siende die selve thoendere heeft hem ter weren
gestelt nemende den voirs. henricken by den halse ende alsoe
tsamen vechtende gaff hem die voirs. thoendere eenen steeck
met synre daghen in synen buyck vanden welken hy ter stont
oft zeer corts dair nae quam van live ter doot, ende al eest
zoe dat die voirs suppliant den voirs. dootslach gezoent ende
gebeetert heeft aen die vrienden ende maghen vanden voirs. dooden
dair dat behoirde alsoe dat sy als wy verstaen te vreden syn
nochtans die selve suppliant ontsiende trigeur van rechte
en heeft hem sindert noch en soude oic voirtaene niet dorvene houden
bliven wandelen keeren ende oft verkeeren onder ons in onsen voirs.
lande van brabant het en waere dat hem dair op by ons versien
wordde van sunderlingher gracien ende genaden ende hem dair
op gegeven ende verleent onse oepenen brieven van remissien in
behoirlyker formen om die welke hy ons oetmoedelyc heeft doen
bidden, wair om soe eest dat gemerct tgheen des voirs. is
wij ter beeden des voirs. suppliants geneycht willende altyt gracie
ende genade prefereren voir strangheyt des gerichts hebben den selven
suppliant in gevalle als boven quytgeschonden ende vergheven
schelden quyte ende vergheven uuyt onser gerechter wetentheyt
ende van zunderlinger gracien mits desen onsen brieve den voirs.
dootslach ende alle penen boeten kueren ende brueken het zy van live
leden oft goeden inde welke hy overmits ende uuyt saken vanden voirs.
dootsalghe enichssins tegen ons ende den gerichte gevallen mach
zyn stellende als van desen den voirs. suppliant wederom in synre
eeren goeden name ende fame ende tot allen zynen goeden niet verbuert
zynde op dat hy enighe heeft hem orlovende ende consenterende dat hy
dien niet tegenstaende sal moeghen comen bliven keeren ende verkeeren
alomme binnen onsen voirs. lande van brabant gelykerwijs ende alsoe
hy dede voir die geschiedenisse vanden voirs. feyte imponerende
hier aff een ewich geswych onsen procureur in brabant ende allen
anderen onsen officiers dien dit enichssins aengaen mach satisfactie
ierst ende voir al gedaen den partien geinteresseert zoe verre die
alnoch niet gedaen en zy civilyc alleene ende behoudelyc dat
tot dien die voirs. suppliant gehouden sal syn dat aen ons te
beteren civilyc alleene nae die gelegentheyt vander saken ende
faculteyt van synen goeden ter arbitragien ende taxacien van onsen
lieven getruwen cancellier ende eestere kaerlen de groete ende den
andere lieden van onsen raide geoirdineert in brabant ontbieden
hierom ende bevelen den selven onsen cancellier ende raidslieden
den anderen luden van onsen raide voirscreven dat voir hen geroepen
dieghene die dair om selen behoiren geroepen te syne zy procederen
ende doen procederen wel ende erustelyck totter verificatien ende
interinemente van desen ende totter arbitragien moderatien ende
taxacien vander voirs. civilder beternissen inder manieren ende alsoe
het sal behoeren ende dat gedaen ende die voirs. civile beternisse
gearbitreert getaxeert ende betailt zynde in handen vanden ghenen
van onsen rentmeestere dien dat behoiren sal ende die welke gehouden
zal wesen ontfanck dair aff te makene tot onsen behoef ontbieden
wy voirts ende bevelen den selven onsen kancellier ende andere van
onsen voirs. raide onsen drossate van brabant meyer van loevene
amman van bruessel schoutetten van antwerpen van antwerpen
ende vanden bossche ende allen anderen onsen ambachteren richteren
ende dieneren ons voirs. lants van brabant ende den ambachteren
richteren ende dieneren vanden smalen heeren inden selven onsen
lande geseten ende hueren stedehouderen nu synde ende namails wesende
dat sy ende een iegelyck van hen alsoe hem toebehoirt den voirs.
suppliant van deser onser voirs. gratien remissien ende quytsceldingh
doen ende laten rastelyck ende vredelyck genyeten ende gebruyken tot
ewighen daghen inder manieren voirscreven sonder hem dair
teghen te doene ofte laten gheschien aen zynen voirs. live leden oft
goeden enighen hinder stoot oft letsel ter contrarien mair soe verre
die voirs. suppliant oft zyne voirs. goede niet verbuert synde
waeren ten ocsuyne van desen aengetast gearresteert oft becommert
zy die zonder vertreck ontslaen ofte doen uuytlaeten ende stellen tot
volcomender delivrancie want het ons alsoe gelieft ende wij dat gedaen
willen hebben behoudelyck ons in allen anderen saken onsen rechte
ende eenen iegelyken des syns ende des torconden hebben wy onsen
zeghel aen desen brief doen hanghen gegeven inder stat van berghen
op ten zoom opten tweesten dach van februario int jair ons heeren
duysent vierhondert viere ende tachtentich nae costume ons hoofs
aldus geteekent by mynen heere den ertshertoghe tuwer relatien
dair heeren robbrechte cotreau wouteren vander noot ridderen meestere
jan van coudenberghe ende jan van watermale vanden raide by
waeren p. de thielt visa
gecollacionneert metter originalen bezegelden
bieve ende bevonden concorderende by my
$$$"
pardons,331.txt,"kaerle etc. doen te weten alle tegenwoirdich ende toekommende
dat wy ontfaen hebben die oitmoedige supplicatie van renart
gundelfinger geboren binnen der stadt van noerenborch in duitschlant
inhoudende hoe dat op den kerstavont duizend vijfhonderd achtendertig de voirseyde
suppliant met goede eerlijk geselscap geeten hebbende snavonts binnen
den huyse of taveerne daer vuyt hangt de wapene van hongrie
staende binnen dese onse stede van bruessel ende buyten selven
huyse wesende is gegaen naer zyn logis inden thuys nyet verre
van daer staende om te slapen ende omme tseene te doen moeste
passeren duer de camere daer zyn weert met zyn gasten
zaten ende aten ende seyde de suppliant tot henlieden god sechent u
ende god ghevet u goeden avont daerop de voirseyden weert seyde
totten suppliant wat maect ghy hier, gaet van waer ghy compt
ende want de suppliant sach aan de tafel vanden selven weert eenen
genaempt meester frederick den welcken de suppliant hadde te
gaste gebeden inde voirseyde herberghe van hongrien om met hem
te comen eten zoe vraegde de suppliant den selven mr. frederick
waeromme dat hy met hem niet en was gecomen den daerop de
voirseyden mr. frederick antwoirde dat hy inden thuys gevonden hadde
goet geselscap ende alsoe was hy suppliant aldaer gebleven
ende terstont de voirseyden weert begonste den suppliant qualick
toe te spreken ende te $$$$ sonder dat de suppliant hem
yet mesdaen of messeyt hadde seggende ende repliqueerende
vanden selven weert totten suppliant dese oft gelycke woerden gaet
daer ghy gheten hebt want ghy en hebt hier nyet te doene
waerop de suppliant hem antwoirde met schoone woorden biddende
dat hy soude willen van hem te vreden wesen ende dat hy
van hem geen scade lyen en soude ende des noch nyet te
vreden wesende de voirseyde weert seyde totten suppliant gaet toch wech
ghy en zyt gheen man van eeren ghy zyt een quae villain
of in $$$ du bist een schellem welck woort is dat
$$$ $$$ soude mogen spreken of seggen tot verachtinghe
van een duytsche zunderlinge tot een edelman mitswelcken
de suppliant niet connende hem selven dwingen trock terstont
vuyt zyn rappier =schermdegen zoe oic dede de voirseyde weert ende staken deen
naer danderen maer tgevecht was belet byden ommestanders
dat nyen van hen beyden gequest wiert hoewel dat een vanden
assisten genaempt adam speelman van onse zeer lieve ende
beminde suster de coninginne douagere van hongrie ont$$$
$$$ quade $$$ by $$$ tusschen beyde te gaen eenen steecke
tusschen zyn beenen in zyn fundament van welcke steke
de voirseyde adam twee of drie uren daernaer gevaren is van levenden
lyfen ter doot nochtans de suppliant en soude nyet connen verclaren
op zyn consienen of hy of een andere de steke gegeven heeft
gehadt want de voirseyde adam was een van zynen besten
vrienden ende en meynde hem nyet te mesdoen ter saken
vanden welcken sake dwelck den suppliant $$$ leet is vresende
rigueur van justicien heeft hem geabsenteert vuyt onsen
lande ende hertochdom van brabant alwaer hy nyet
en soude dorren wederkeeren hanteren noch commerseren ten zy
dat onse gracie hem hierop verleent wordde alsoe hen zeyt
ons daeromme oitmoedich biddende soe eest dat wy desen
aengesien compassie ende medelyen hebbende metten voirseyden
suppliant ende willende hem in desen gracie ende genade
pefereren voir rigueur van justicie hebben inden gevalle
als boven vergeven quytgescholden ende geremitteert
vergeven schelden quyte ende remitteren vuyt onse zunderlinge
gracie mits desen onsen brieve tfeyt ende dootslach $$$$
gevoert mitsgaders alle peine ende boete corporelle ende
criminelle daer binne hy ter cause van dien met datter
ancleeft jegens ons ende justicie mesdaen ende mesbruyct
mach hebben ende hebben hem als daerof wedergestelt
ende gerestitueert wederstellen ende restitueren tzynder goeden
fame ende name in onsen voirseyden land ende hertochdom van brabant
ende $$$ $$$ in onse stad van bruessel ende
ammanmie der selven ende anderen onsen landen ende heerlicheden
ende tot zynen onverbuerden goeden indien hy eenige heeft gelyck
ende in alder manieren als hy was voor de toecompste vanden
feyte ende dootslach voirscreven imponerende hierop een eeuwich
zwygen ende silencie onsen procureur generael ende allen anderen onseren
rechteren ende officieren onsses voirseyden lants van brabant wie zy zynen
satisfactie ende beteringe eerst ende alvooren gedaen der
geinteresseerde partie indien die noch en is civilyck alleenlyck
behoudelick nochtans dat de voirseyde suppliant tvoirseyde feyt ende
dootslach tegens ons beteren sal civilyck naer de gelegentheyt
$$$$ $$$$ by den ontfanger vanden $$$
vanden misdaet ende faculteyt van zyn goeden ende dat hy
oic gehouden wordt te betalen de redelicke costen van justicien
ter zaken voirscrevene gedaen ende nagevolcht indien datter
eenige geschiet zyn ter ar$$$$ ende taxatien van onsen
lieven ende getrouwen den cancellier ende luiden van
onsen rade in brabant die wy daertoe committeren ontbieden
daerom ende bevelen den voirseyde onsen cancellier ende luyden
van onsen rade in brabant dat voor henluyden geroupen
diegene die behooren geroupen te zyne zy procederen wel
ende dueghdelick ter verifficatie ende interinimente van desen
onsen tegenwoirdighen brieve naer huer vorme ende inhouden
ende welck interinimente de voirseyde suppliant gehouden wordt
te versoucken in onsen voirseyden rade binnen eenen jaere naer
date van desen op peyne te verbueren deffect van desen
ende dat gedaen ende de voirseyde civile boete ende costen van
justicien getaxeert ende betaelt zynde alst behoort van
welcke civile boete de gene van onsen rentmeesters dient
aengaet gehouden zal zyn ontfanck te maken rekeninghe
bewys ende reliqua te doene tot onsen prouffyte metten
anderen peinen van zynen ontfange zy zyn onse drossaert van brabant
amman van bruessel ende alle anderen ende der smaeleren
heeren rechteren in$$$ ende officieren onsses voirseyden lants
van brabant wien dit aengaen sal mogen of hueren stedehouderen
tegenwordich ende toecommende ende een $egel van hier
zoe hem toebehoeren zal doen laten ende gedogen den voirseyden
suppliant van dese onse gracie remissie quytscheldinge
ende verghiffenisse zoe ende inden manieren als boven
rustelick vredelick ende eeuwelick genieten ende gebruycken
sonder hem te doen noch laten geschien in lyfen noch
in goede eenich hinder letsel of moeyenisse ter contrarien
maer indien zyn lyf of eenige van zyn ongeconfisqueerde
goeden waren daeromme gevangen becommert of gearresteert
dat zy die terstont stellen of doen stellen tot volcommen
delivrantie van ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit goet
vast ende gestadich blyve tot eeuwigen dagen zoe hebben
wy onsen zegel hieraan doen hangen behoudelick in anderen
zaken ons recht ende een segel tzyne by allen gegeven in
onze voirseyde stede van bruessele inde maent van iunio int
jaer onses heeren duysent vyfhondert ende veertich van onsen
keyserrycke t$$$ ende van onsen rycke van spaegnien $$$
t$$$ aldus gescreven op de plycke $$$$ $$$$ $$$$ in
zynen rade ende geteekent $$$$ $$$$ $$$$"
pardons,257.txt,"kaerle etc. doen te wetenen allen iegewoirdigen ende toecomende dat
wij ontfanghen hebben die oetmoedige supplicacie van andries van campen
weert int silveren zoutvat in onser stadt van antwerpen inhoudende
hoe dat inde oeghstmaent lestleden oft daer omtrent soe is hy suppliant
in zekere geselschap geweest binnen onser voirs. stadt van antwerpen
int huys geheeten oistryck gestaen opte meerbrugge daer mede
was jan deweert inde fortune oyck inder voirs. stadt woenende
noch een man van tshertogenbossche ende jan hermer oyck woende
tantwerpen metten welcken aldaer gecomen waren een geheeten
joos wesende een cousmakere adriaen int schuerbroot oyck
tantwerpen woenende ende wylen jaspyn oft jaspar wesende van
dornicke ende voirs. persoonen tsamen ten voirs. huyse inde
achtercamere goede chiere gemaect hebbende soe is gebuert
dat de voirs. jan hermer ende die voirs.jan de weert inde fortune
syn tsamen worden spelende met terlingen ende die voirs. jan hermer
drye oft vier cansen ghewonnen hebbende soe is den steen gevallen
den voirs. janne inde fortune ende deselve jan der steen opte tafele
worpende soe zeyde de voirs. jan hermer totten voirs. janne weerdt
inde fortuyne dese oft ghelycke woerden ghy wisselt my daer eenen
steen ende deselve jan hermaer nam den steen op ende stack den selven in
zyn tessche midts den welcken die voirs. weerdt inde fortune nam terstont
den voirs. hermaer metten boesem ende vuyt hebbende zynen poignart
seyde totten voirs. hermaer dese oft gelycke woirden leght den steen d$
neder oft ick steke u terstont alhier doot dwelck ziende de voirs.
adriaen int schuerbroot ende dese suppliant hebbende oyck huere geweer
vuytgetrocken gehadt seggende in effecte die suppliant dese oft gelycke
woerden totten voirs. hermaer is den steen valsch leghten opte tafel
ende slaten in stucken waerop de voirs. hermaer zeyde in effecte
ick belove u dat ick u dien morghen wedergheven sal maer ta$
nyet ende soe zyn alle die persoonen die aldaer tsamen gheten
hadden vuyter voirs. cameren gescheyden ende zyn gecommen voer
opten vloer int voirs. huys aldaer die voirs. hermaer dede mete$
eenen pot wyns ende syn de voirs. adriaen int schuerbroot ende de
weerdt inde fortune vuyten voirs. huyse gegaen ende zittende
dese suppliant ende de voirs. jan hermaer achter dbert opten voirs.
vloer om den voirs. pot wyns te drinckene soe is de voirs. wylen
jaspyn van dornick gecomen aende tafele achter dbert aldaer
staende ende nam den pot wyns maniere makende oft hy den
suppliant metten selve pot wyns hadden willen worpen met den
welcken track die suppliant zynen poignart oft dagghe vuyt
ende die voirs. jaspar zette den pot wyns neder ende ende soe
heeft die voirs. hermaer den suppliant wat gehouden ghehadt om twist te
schouwene mits den welcken heeft hy suppliant totten voirs. hermaer
geseeght gehadt dat hy den voirs. jaspyn van hem suppliant houden
soude besorgende oft deselve jaspyn hem suppliant arch hadde willen
doen waer op de voirs. hermaer zeyde in effecte ick gelove u
dat hy u nyet doen en sal ende coerts daer nae is de voirs. jaspyn
gecomen hebbende in zyn handt zynen opstekere vuytgetrocken
maniere makende oft hy den suppliant hadde willen steken mits
denwelcken heeft die suppliant zynen poignart vuytgetrocken
ende gheworpen gehadt naeden voirs. jaspyn den welcken hy suppliant
raecten het zy metten scherpen oft anderssins aen zyn hoot
soedat de selve jaspyn daer aff creegh een gheswil oft buyle
ende wordt wat bloyende ende terstont is de voirs. jaspyn
weder aende tafele gecomen daer die voirs. suppliant byden voirs.
hermaer zat ende want by desen eeinighe lude woirden
van roepenen gebuert syn soe is de voirs. adriaen int schuerbroot
die welcke als voirs. is corts te voeren vuyten voirs. huyse
gegaen was wederom int voirs. huys gecomen ende track
syn rappiere vuyt ende deselve adriaen egeen messen vuyt siende
stack zyn rappiere terstont wederom in syn scheede ende
terstont daernae soe is die voirs. jaspyn gecomen ende wilde
den voirs. adriaenen oppe ende den selven invaderen dwelcke ziende
de voirs. adriaen heeft met zynen opstekere den voirs. jaspyn
gesteken in zynen boesem welcken opstekene de voirs. adriaen
liet steken sonder dien vuyt te treckene daer aff de voirs.
jaspyn terstont gestorven is ende hoe wel tvoirs.
ongeluck den voirs. suppliant zeer leet is ende hy tvoirs.
feyt van de doode wonde nyet gedaen en heeft noch oyck
daer aff oirsake en is geweest soe heeft nochtans de suppliant
beduchtende rigeur van justicien hem yezindert opt gewyde
gehouden ende geabsenteert gehadt ende en svude hem nyet
zekerlyck binnen onser voirs. stadt van antwerpen derren
houden ten waere dat onse gracie hem hier op worde
geextendeert ende verleent aloe hy suppliant sceght seeght? ons
daerom oitmoedelyck biddende waerom zoe eest dat
wy desen aenghesien geneyght wesende ter beden des voirs. andries van
campen suppliant ende willende hem in dit stuck prefereren gracie
ende misericordie voer strangheyt ende rigeur van justicien hebben
den selven suppliant inden gevalle als boven quytgeschonden geremitteert
ende vergheven schelden quyte remitteren ende vergheven vuyt
sunderlingen gracien by desen onsen brieve tfeyt ende dootslach
boven geruert mitgaders alle offensie ende bruecke corporelle
ende criminelle daer inne hy ter causen voirscreven mits dat daer aen
cleven mach tegen ons ende justicie mesdaen ende mesbruyct mach
hebben ende hebben hem daer aff wedergestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren tot zynen goeden name fame ende
geruchte in onsen voirs. lande ende hertoeghdomme van brabant ende
allen anderen onsen landen ende heerlycheyden ende tot zynen onverbueren
goeden indien hy eenighe onder ons heeft gelyckende in alder
manieren zoe hy was voer de toecompste vanden voirs. feyte imponerende
hier op een eeuwich geswych onsen procureur generael in brabant ende
allen anderen onsen justicieren ende officieren wie zy zyn
satisfactie ende beternisse ierst ende voer al gedaen der
partie geinteresseerde indien die noch nyet gedaen en zy ende
eenighe daer toe stae behoudelyck dat de voirs. suppliant
gehouden zal zyn tvoirs. feyt tegen ons te beteren civilyck naer
gelegentheyt vander zaken ende faculteyt van zyn goeden met
oyck te betalen de costen van justicien hieromme alreede gedaen
ende te doene allet ter taxatien ende moderatien van onsen lieven ende
ghetruwen de cancellier ende luden van onsen raede in brabant die
wy daer toe gecommitteert hebben ende committeren by desen ontbieden
daerom ende bevelen den selven onsen cancellier ende raedsluden dat voer
hen geroepen deghene die daerom behoiren gheroepen te zyne zy
procederen wel ende dueghdelyck ter verificatie ende interinement$
van desen ende totter taxatie ende ende moderatie vanden voirs. amende$
ende costen alsoe zy zullen bevinden behoirende welck interinement$
de voirs. suppliant gehouden zal zyn te verzuecken ende hem in pers$
te presenteren in onsen voirs. raede binnen eenen jare naestcomende
op de pene van te verbuerene deffect van deser ende dat ged$
ende deselve civile boete ende costen van justicien getaxeert ende
betaelt zynde in handen vanden ghene dien dat behoiren zal zy
onsen voirs. procureur generael in brabant onse schoutet ende
marcgrave van antwerpen ende alle andere onse richteren
justicieren officieren ende ondersaten iegewoirdighe ende toecomm$
dien dat aengaen sal mogen huere stedehouderen ende een yegelyck
van hen besundere soe hem toebehoiren zal doen laten ende gedoog$
den voirs. suppliant van deser onser iegewoirdigen gracien remissien ende
pardoenen ende van allen den inhouden van desen inder vuegen e$
manieren voeren verhaelt rustelyck vredelyck volcomelyck
ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken sonder hem te
doene noch te laten geschieden nu noch in toecomende tyden een$
hinder letsel oft moeyenisse aen lyve noch aen goeden ter
contrarien maer indien zyn lyff oft eenighe van zyner goe$
daerom gearresteert becommert oft belet waren dat zy die
setten ende stellen oft doen setten ende stellen terstont ende
sonder vertreck tot geheelder ende volcomender delivrancie wan$
ons alsoe ghelieft ende ten eynde dat dit vast ende gestadich
blyve tot eeuwighen daghen soe hebben wy onsen zeghel hier aen
doen hanghen behoudelyck in anderen dinghen onsen rechten
ende eenen ieghelycken anderen dessyns ghegeven in onser
stadt van bruessele inde maent van januario int jaer onserhe$
duysent vyffhondert ende virendertich nae costume onser hoe$
van brabant ende van onsen keyserycke txvie ende van
castillien $$$ txxe aldus stont ghescreven opte plycke
byden keyser in zynen raede ende ghetekent boote
visa recepta
ghecollacionneert tegens
doriginale brieven by my
decock
# sy hieraf verantwordt
byden ontfanger
vanden exploiten"
pardons,045.txt,"philips etc. doen te wetene allen iegewoirdigen ende
toecommenden dat wy ontfangen hebben die oitmoedige
supplicatie van rombaut everaerts van wilsen
scippere woenende tot mechelen inhoudend hoe dat hy
suppliant inden jaere xvc vyffenvyfftich heeft gehouden
het ver tot rumpst aldaer op thoff tegenover rumpst
inder nacht omtrent den thien uren opden xxven meert
ombegrepen in tselve jaer van vyffenvyfftich is gecommen
wylen jacop bierman ende heeft geroepen om over te
zyne maer en heeft de suppliant het selve nyet gehoort
midts denwelcken heeft de voirgenoempde jacop selve
een ander schuyte aldaer genoemen ende alleene over
gevaeren om naer willebroeck daer hy woenachtich
was te gaene maer over zynde deselve jacop heeft
den suppliant aenveert ende gevraeght wairomme
hy hem nyet en hadde overgehaelt waerop de
suppliant hem heeft geantwoirdt dat hy hem nyet
en hadde hooren roopen ende mitz dyen heeft
de voirs. bierman den suppliant gemaent van zekere
schult ende geseeght dat hy hem soude betaelen ende
seggende de suppliant dat hy hem nyet schuldich en was
mitz dyen dat hy dairaff betaelinge hadde gedaen
aende huysvrouwe vanden voirs. bierman heeft deselve
bierman totten suppliant geseeght dat hy dan aene
loge ende dat hy wilde betaelt wesen treckende
mitz dyen uuyt zyn mes wesende een ruytinck
in presentie vanden meyere ende clerck aldair die
tegens den voirs. bierman zeyden hoe dat hy soe
onbescheydelyck sprack ende dat hy hem soude
willen te vreden stellen, hebbende oick de weerdinne
vander herberge genoempt de coesteert hoorende
den voirs. twist ende sueckende den selven neder te leggen
geseeght dat hy den suppliant zoe vele zoude leenen
als de voirs.bierman hem was heysschende waerop
deselve bierman heeft geseeght dese oft gelycke
woirden neen ick wil van hen denoterende den suppliant
betaelinge hebben sulcx dat de suppliant doer dese
onverstandicheyt ende onredelyckheyt hem heeft vergrampt
ende is alsoe grloopen int huys vander voirs.weerdinne
camerken meynende aldaer eenich geweer te vindene
om hem tegens den voirs. bierman te beschermen die
hem int selve huys met zynen ruytinck was gevolght
mair aldair egeen geweer vindende is de suppliant
ter vynsteren uuyt gesprongen ende geloopen naer de
schuyte dairmede de voirs.bierman was over
gecommen ende heeft metter selver gevairen in tolhuys
aldair hy heeft gevonden ende aenveerdt een rapier
ende is dairmede gecommen opt * dlant ende opden dyck
aldair de voirs. bierman hem suppliant heeft versegert
commende vander voirs. herberge ende heeft
den suppliant den selven gevraeght oft hy noch seggen
wilde dat hy hen corts te voiren geseeght hadde
dairop de voirgenoempde bierman heeft geantwoirdt
ja ick ghy dief slaende met dyen nairden suppliant
ende den selven gevende een woende oft quetsure
in syn slincke schouwere ende stellende de suppliant
hem ter weeren hebben deen tegen dandere geslaegen wel
vyffthien oft zesthien slaegen onder de welcke
de suppliant den voirs. bierman heeft gequetst in
zynen arm ende in zyn zyde nyettemin heeft de selve
bierman blyven stryden ende slaen sulcx dat de suppliant
den selven heeft moeten wycken ende hem salveren int water
aldair de voirgenoempde bierman hem is gevolght
zoe verre dat zy beyde tottter kelen toe int water
gevallen ende dair uuyt getrocken geweest byder
voirs. weerdinne ende vier daegen dair nae is
hy van levende lyve ter doot gecommen tot zeer groote
leetwesen van hem suppliant diewelcke hebbene moeten
verlaeten het landt ontsiende trigeur van iusticie
heeft inden jaere lvij geimpetreert onse oepene brieven
van remissie mair nyet wetende wat hy dairmede
behoirde te doene ende meynende dat hy dairmede genoech
was bewaert en heeft uuyt simpelheyt ende ignorancie
nyet geprocedeert tot interinemente van desen brieven ende
onder tdexel van dyen zoe heeft onse schouteth van
mechelen hem suppliant geapprehendeert ende is van
meyninge ter saken vanden voirs. ongeval tegens den suppliant
criminellyck ende met allen rigeur te procederene tot zyns
suppliants immererlycken beclaegen ende bederssenisse van zynen
huysvrouwe ende kinderen die anders nyet en hebben dan dat
hy suppliant met aerbeyt mach winnen welcken aengemerct
ende besundere dat de suppliant totten voirs. gevecht is
geprovoceert geweest byden afflyvigen ende dat
hy anders selve staet tot goeden fame ende name soe
heeft ons de voirs. suppliant oitmoedelyck gebeden
hem hierop anderwerffven te willen verleenen ende
doen expedieren onsen oepene brieven in behoirlycker
formen soe eest dat wy desen aengesien geneycht
wesende ter beden des voirs. supplian ende willende hem
in dit stuck prefereren gracie ende misericorde
voir strangeyt ende rigeur van rechte hebben denselve
suppliant inden gevalle als boven quytgeschonden ende
vergeven schelden quyt ende vergeven uuyt sunderlinger
gracien by desen onsen brieve tfeyt ende ongeval boven
geruert mitzgaders alle offensie ende bruecke corporelle
ende criminnele dairinne hy hen over$$ ende uuyt
saken van tgene des voirs. is tegen ons ende iusticie
eenich mach hebben ontgaen ende mesdragen
ende hebben hem dyen aengaende weder gestelt ende
gerestitueert stellen weder ende restitueren tot zynen goeden
fame name ende gerichte in onsen voirs. lande van
brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheden ende
tot zynen onverbuerden goeden indyen hy eenige onder ons
heeft gelyck ende in alder manieren zoe hy was voir
de toecompse vanden voirs. feyt imponerende hierop
een eeuwich gezwych onsen procureur generael in brabant onsen
schouteth van mechelen ende allen anderen onsen goeden indyen
hy eenige onder heeft gelyck ende in alder manieren
zoe hy was voir de toecompse ierst ende v iusticieren
ende officieren wy zy zyn satisfactie ende beternisse
ierst ende voiral gedaen der partye geinteresseerde
indyen die noch nyet gedaen en zy ende eenige daertoe
staet civilyck alleenlyck behoudelyck dat de
voirs. suppliant gehouden zal zyn tvoirs. feyt tegens ons
te beteren civilyck naer gelegentheyt vander
zaicken ende faculteyt van zynen goeden met oick te
betaelen de redelycke costen van iusticien hieromme
alreede gedaen ende te doene allet ter taxatien ende moderatien
van onse lieve ende getrouwe de cancellier ende
luyden van onsen raide in brabant die wy dairtoe
gecommitteert hebben ende committeren○ by desen
ontbieden dairom ende bevelen onsen cancellier ende
raidsluyden dat voir hen geroepen diegene die
dairom behoiren geroepen te zyne sy procederen wel
ende deugdelyck ter verificatie ende interinemente van desen
ende totter taxatien ende moderatien vander voirs.
amende ende costen van iusticien alsoe zy zullen bevynden
te behoirene welck interinement de voirs. suppliant
gehouden zal zyn te versueckene ende hem in persoone
te presenteren in onsen voirs. raide bynnen zess
maenden naestcommende opte pene van te verbuerene
deffect van desen ende dat gedaen ende deselve civile
boete ende costen van iusticien getaxeert ende betaelt zynde
in handen vanden genen dyen dat behoiren zal zy onse
procureur generael in brabant onse schouteth van mechelen
ende alle andere onse rechteren iusticieren officieren
ende ondersaten iegewoirdige ende toecommende dyen dit
aengaen zal moegen huere stedehouderen ende eenyegelyck
van hen besundere zoe hen toebehoiren zal doen laeten ende
gedoogen den voirs. suppliant van deser onser iegewoirdiger
gracien ende remissien ende van alle dinhouden van desen
inder vuegen ende manieren voire verhaelt rustelyck
vredelyck ende eeuwelyck genyeten ende gebruycken
zonder hem te doene oft te laeten geschieden nu noch
in toecommende tyden eenich hinder letseloft
moyenisse aen lyve noch aen goeden ter contrarien
maer indyen zyn lyff ofte enige van zynen onverbuerde
goeden dairom gearresteert becommert oft beleth waeren
dat hy die setten ende stellen terstondt ende sonder vertreck
tot geheelder ende volcommender delivrancie want
ons alsoe gelieft gegeven in onser stadt van
bruessele inde maent van januarie int jaer
ons heeren duysent vyffhondert vierentzestich
nae cost$$ van scryven en shoefs van brabant
van onsen rycken van spaengien sicillien tixe ende
van napels etc. txje opde plycke stont
gescreven byden coninck in zynen raide ende onderteeckent
boudewyns visa et recepta
gecollotioneert ende bevonden accorderende
met zynen originale by my
$$$"
pardons,044.txt,"copie
kaerle etc. doen te wetene allen tegewoirdigen ende toecommenden
dat wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie
van peeter bogaerts jonck geselle godefroidz soen van
turnhout inhoudende hoe dat zy vrydage lestleden
zyn hantbusse geladen hadde in wille nae een exter
te schieten wesende in syns voers. vaders bogaert
ende aleer hy schieten mochte soe vloech die exter ewech
waer om hem om zyn busse te ontladen in wille viel
nae een dueve inden voers. bogaert wesende te schieten soe
hy dede waer af gebuert is dat een cloot die hy
schoit naer hy de voers. dueve gepasseert ware verre
ouer een water block ende een arm vrouwe geheeten
heylwych janss. de volders huysvrouwe wesende in een velt
liggende ouer tvoers. water huer werck doende vander
welcker de voers. thoender nyet en wiste ende die selue
des voers. thoenders vaders genader ende groot vryndinne
was geraect heeft ende soe gequest dat zy corts daer
nae van liue ter doot gecomen is ter cause van
welcken feyte hoe wel hem die hertelyc leet is ende
hy partien willich is te vreden te stellen ende die selue
alreede heeft doen spreken beduchtende nochtans stranck$
van justicie die voers. suppliant hem geabsenteert heeft
van onsen lande ende hertoghdom van brabant ende
inde selue nyet en soude dorren comen noch verkeren
ten ware ouermits onse gracie omme de welcke syne
onnoselheyt inde toecompst vanden voers. feyte aengesien
ende dat hy in anderen saken hem wel ende eerlyc
gehadt ende gedragen heeft hy ons oitmoedelyc gebeden heeft
soe eest dat wy die seluen voerscr. ouergemerct den voers.
peter suppliant geneycht wesende tzynder supplicatien ende
hem willende in desen gracie prefereren voer rigeur van
justicien ende ter begheerten ende in faueur van onsen
lieuen ende getrouwen raet den abt van onser kercke van
sinte michiels bynnen onser stat van antwerpen hebben
den seluen suppliant in geualle als bouen quytgescouden
vergheuen ende geremitteert quytscelden vergeuen ende
remitteren vuyt sonderlinger gracie by desen het feyt ende
ongeual voire verhaelt mitsgaders alle peynen ende
emenden corporelle ende crimenele daerinne wy ter saken
van dien tegen ons ende justicie geuallen mach zyn hem
restituerende als van dien tot zynen goeden name ende
fame tot onsen voers. lande ende hertoghdom van brabant
ende onsen vryheyt van turnhout ende tot zynen onuerbuerden
goeden in dien hy eenige heeft gelyc ende in alder
manieren hy ware voer die toecompst vanden seluen feyte
imponerende hier op silentie ende eewych geswych onsen
procureur generael ende allen anderen onsen richteren
ende officieren wyen die syn satisfactie yerst ende voer
al gedaen der partie geinterresseert in dien eenich
toebehoort ciuilic alleenlic ende behoudelic dat die
voers. suppliant tvoers. feyt tegen ons beteren sal ciuilyc
alleenlic nae exigencie vander misdaet ende zyn
faculteyt ter taxatie van onsen lieuen ende getruwen
den cancellier ende den luden van onsen rade in brabant
dien wy daer toe committeren ontbieden daer om
ende beuelen den seluen onsen cancellier ende luden van
onsen voers. rade dat voer hen geroepen diet behoeren sal
marge: zy byden ontfanger vanden
expl$$ $$$
vanden $$$ $$$
van desen taxatien
sy procederen totter verificatie ende interinemen$ van desen ende dat
gedaen ende de voers. emende byden voers. suppliant betaelt zynde
in handen vanden ghenen van onsen rentmeesteren dient behoeren
sal die daer af gehouden werdt rekeningen ende reliqua te doenen
tot onsen profyte sy onse schouthet van turnhout ende alle
andere onse richteren officieren ende ondersaten dien dat aengaen
sal doen laten ende gedoegen den voers. suppliant van deser onser
tegewoirdiger gracie quytsceldinge ende remissie va ende van
allen den inhouden van desen rustelic ende vredelyc genyeten
ende gebruycken sonder hem te doen oft te laten gescieden ennigen
hynder stoot oft letsel ter contrarien maer in dien zyn lyf oft
eenige van zynen onuerbuerden goeden nv oft hier namaels
hier om geuangen oft gearresteert waren dat zy die terstont
stellen tot volcomender deliueratien want ons alsoe gelieft
ende ten eynde dat dit vaste ende gestadich bliue tot eewigen
dagen hebben wy den zegel vanden welcken men duerende
onse ombejaertheyt gebruyct heeft in absencien vanden onsen
hier aen doen hangen behoudelyc in anderen saken ons ende
eenen iegelycken syns rechts in allen segenen in onser stat
van antwerpen inde maent van februario int jaer ons heeren
duysent vyfhondert ende xiiii alens stont gescreuen bouen
opte plycke by mynen heere den prince ende geteekent
du blioul ende noch bouen opte selue plycke stont gescxaldis
visa
gecoll$$rt metten originale
by my
$$$"
pardons,069.txt,"philippe etc. savoir faison a tous presents et advenir nous avoir
receu lhumble supplication de maitre gilles le chesne demourant
a villers le parwyn contenant que pour assopir certains
differens et questions esmendeez entre ledit supliant et feu philippes
guyot, parties sen avoient soubmis a l arbitraige daulcuns
gens de bien qui suyvant icelle submission en ont depuis
esmologue leur sentence arbitraire et combien que ledit philippe
guyot se debvroit avoir tenu content de ladite sentence sans
au supliant avoir faict aulcune foulle force violence ce
nonobstant ayant ledit feu philippe guyot sur la feste de la
sainte magdaleine dernierement passee trouve le supliant
passant son chemin pour aller a sa maison sur les rues
devant la cense ou que ledit philippe demouroit luy dit
plusieurs atroces iniurieuses parolles et luy donna quant a
quant ung vilain coup de poing et se retirant incontinent
dedans ladite cense sortit incontinent apres avecq une dernyere
picque courrant en grand fureur apres ledit supliant en lune
main et en laultre une pierre laquelle il jetta sur
lestommach du supliant de sorte que estant ledit supliant par
i ce constrainct de se mettre a juste et necessaire desfence
leva de terre ladite pierre et la jettant contre ledit philippe
lattaint au front et le blessant quelcque peu et eust ledit
philippe au mesme instant perche ledit supliant tout oultre et tue
sur la place en cas que par intercession daulcuns il neust
este empesche et comme la blessure dudit philippe estoit de
fort petite importance et entierement curable ne laissa ledit
philippe a cause dicelle continuer son labeur ny de boire ny de
manger a laccoustume, mesmes de frequenter et hanter
les tavernes courir saulter et suyvre le compaignon ne se
plaindant oncques dicelle blessure, comme aussy pour la
tante petite importance dicelle il navoit occasion de se
plaindre ains quelzques jours apres comme ledit philippe
ne cessa de sa vye irriglee seroit advenu que le mal du
coste et pleurisie luy surprins, dont parapres il est
decede de ce monde et combien que selon ladvis des maistres
es droictz, mesmes suyvant certaines informations sur ce
tenues il seroit tout notoire que le supliant nest culpable
de ladite mort joinct quil a faict paix a partie interessee
ce nonobstant comme le coup de ladite pierre joinct la
devantdite nonchalance dudit defunct ladite maladie en
pourroit avoir prins en luy son origine a la mort et
que partant aulcuns noz officiers ou des aultres particuliers
luy pourroient par cy apres donner quelcque fascherie soubz
pretext que le supliant auroit quelcque coulpe en icelle
il nous a treshumblement suplie et requiz luy vouloir pardonner
ledit faict et sur ce luy faire despescher noz lettres patentes
de remission en tel cas pertinentes pource est il que
nous les choses dessusdites considerees et sur icelles eu ladvis de
noz bien aimez les mayeur et eschevins dudit villers le parwyn
audit maitre gilles le chaisne supliant inclinans a sadite supplication
et requeste et luy veullans en ceste partie grace et misericorde
preferer a rigeur de justice avons au cas susdit quicte remis et
pardonne quictons remettons et pardonnons de grace especialle
par ces presentes le cas et homicide dessus declaire ensamble
toutes paines amendes et offences corporelle et criminelle
enquoy pour et a raison dudit cas et homicide es circumptances
et dependences, il a et peult avoir mesprins offence et
estre encourru envers nous et justice, lequel quant a ce
avons remis et restitue mettons et restituons a ses bons
noin et fame en notre pays et duce de brabant lembourg
et oultremeuze et en tous aultres noz pays terres et seigneuries
et a ses biens non confisquez sanlcuns en y a tout ainsy
et par la forme et maniere quil estoit auparavant
ladvenue dudit cas et homicide imposant surce silence
perpetuel a notre procureur general et a tous aultres noz
* justiciers officiers et subiectz quelzconcques satisfaction
toutesfois faicte a partie interessee premierement et avant
tout oeuvre si faicte nest et elle y chiet civiliement
tant seulement pourveu que ledit supliant sera tenu amender
ledit cas envers nous aussy civilement selon lexigence
diceluy la faculte de ses biens et la forme de noz ordonnances
surce faictes et enoultre de refundre et payer les fraiz
mises et despens de justice, sanlcuns en ont este pource
faictz le tout a larbitraige et taxation de noz ames
et feaulx les chancellier et gens de notre conseil en brabant
que commettons a ce dausquelz mandons que appellez
pardevant eulx tous ceulx et celles qui pource feront
a appeller ilz procedent bien et deuement a la veriffication
et interinement de ces presentes, selon leur forme et teneur
et a la taxation desdits frais et despens de justice et aussy
de ladite amende civile lequel interinement ledit supliant
sera tenu requerir et poursuyr pardevant lesdits de notre
conseil en brabant endeans six mois prochainement venans
apres la date de ces presentes, a paine de perdre le fruyt
et effect dicelles ce faict lesdits despens deuement
payez et ladite amende civile tauxee et payee es mains de
notre receveur des exploix ou aultres noz officiers quil
appertiendra, et qui sera tenu den faire recepte et tenir
compte a notre prouffit avecq aultres deniers de sa charge
et entremise ilz et tous aultres noz justiciers, officiers,
* soit de lamende civile
a tauxer quie et payer
es mains du receveur
des exploix fait recepte
et respondu au prouffit
de sa majeste paricelluy receveur
des exploix
et subiectz presents et advenir cuy ce regardera, leurs lieuxtenans
et chacun deulx endroict soy et sicomme a luy appertiendra
facent soeuffrent et laissent ledit supliant de ceste notre grace
remission et pardon et de tout le contenu en cesdites presentes selon
et par la forme et maniere que dict est plainement, paisiblement
et perpetuellement joyr et user. sans en ce luy faire mettre
ou donner, ne souffrir estre faict mis ou donne ores ny au
temps advenir en corps ny en biens aulcun arrest destourbier
ny empeschement au contraire ains si son corps ou aulcuns
de sesdits biens sont ou estoient cy apres pource prins saisiz ou
arrestez ou aultrement empeschez les mettent ou facent
mettre incontinent et sans dilay a plaine et entiere delivrance
car ainsy nous plaist il nonobstant que le cas cy dessus
declaire ne soit encoires sur a$$e et a fin que ce soit chose
ferme et stable a tousiours nous avons faict mettre nostre
seel a ces presentes. saulf en aultres choses notre droict et
laultruy en toutes donne en notre ville de bruxelles au
mois de mars lan de grace mil cincq cens soixange quatorze
avant pasques de noz regnes, assavoir des espaignes sicille roy
le xxe. et de naples le xxije ainsy soubscript sur le ply
par le roy en son conseil et signe mesdach
collationnee aux lettres originalles.
par moy
vanden houte $"
pardons,098.txt,"remissie
albert ende isabel clara eugenia etc.
doen te wetene allen tegenwoerdige ende toecomende dat wy ontfangen
hebben die supplicatie van valerius morentorff jonckman ende
ingeseten poirter onser stadt van antwerpen inhoudende
dat hy hem tot nochtoe sonder jactantie gesproken stille ende
degelyck heeft gedragen ende synen cost gewonnen met maeckelaerdye
daermede oock hy syne ouders midts hun ouderdom ende sobere middelen
oock eensdeels heeft moeten onderhouden gelyck eenen soen schuldich
is aen syne ouders te doen nu eest soo dat den 26en may 1614
de suppliant met wylen peeter verstraten syreeder heeft op het
kiel buyten antwerpen gedroncken in een herberge ende alsoo
de voirs. peeter verstraten opde coussens des suppliants ende
anderssints eenich bier hadde gestort, soo syn tusschen hun
eenige woerden geresen, dwelck by het geselschap inde camer
wesende is geslicht sulcx dat sy den peys hebben begonst
te drincken ende alsoo de suppliant den pot metten biere opden
dryvoet neder stuycte soo is by ongevalle gebeurt datter
eenich bier is gestort opde cleederen vanden voors. vander
straten daerdoer de voors. verstraten seer is gestoort
geweest ende nyettegenstaende dat den suppliant hem excuseerde
van dat sulcx onwetens was gedaen ende sonder eenige quade
meyninge soo heeft nchtans de voors. verstraten blyven
persisteren synde buyten huyse geloopen hem suppliant uuytroepende
om te vechten met eenen blooten opsteker inde handt tot
diversche reysen wachtende hem suppliant aende doere ende alsoo
de suppliant gheen voirder verdrach en conste genemen soo is
hy oock uuytgecomen alswanneer de voors. verstraten
hem met synen opsteker heeft gequetst in sijn rechte borst
tot in sijn loose waerdoer de suppliant tot syne nootelijcke
defensie naer den voors. verstraten oock heeft gesteken
sulcx dat den voors. verstraten aldaer is doot gebleven
tot des suppliants groot leetwesen midts dat hy gheen querelen
en sochte dwelck oock wel wetende de weduwe vanden
voors. verstraten midtsgaders de naeste vrienden van syne
kinderen hebben met den suppliant veraccordeert ende hen allen
tselve vergeven maer evenwel vreesende het rigeur van
justicie soo en heeft de voors. suppliant hem nyet derren bloot
geven maer heeft hem moeten houden op het gewyde
consumerende sn selven oock tot groot achterdeel vanden
ouders des suppliants die welcke hy ondertusschen nyet en can
assisteren heeft ons daeromme die suppliant oitmoedelyck
gebeden dat ons soude gelieven hem tvoors. feyt te vergeven
met quytschellinge van alle penen criminele civile ende
mixte midts syne sobere middelen ende hem daerop te doen
depecheren brieven in forma soe eest dat wy de"
pardons,166.txt,"commutatie van grieven in eeuwiger
gevanckenissen vo$ janne grammay
kaerle etc. allen den gheenen die dese onser brieven
sullen zien oft saluyt alsoe een geheeten jan gramay
ter saken van sekeren crimen valscheyden mesbruycken ende
abusen by h$n gecommiteert in ons$$$ tegewoirdelyck
gevangen is bynnen onser stad van antwerpen aldaer zoo
wy verstaen zijn proces gemaect is wordt zoo dat die
vader ende andere vrinden ende magen vanden voers. gevang$
hen beduchten zyn dat hy cr$$$elyc gecondempneert
mochte wordden ende oppenbaerlyc geexecuteert dwelck
oft zoo gebuerde zyn soude totter voers. vrienden ende
magen grooter scanden ongemechten ende verdriete ten
waere dat wy de voers. senten$ geprovidteert zynde
veranderen ende commuteren wilden in andere beternisse
ende penitentie daerom de voers. vader vrienden ende
magen ons zere oitmoedelyc hebben gebeden ende doen
bidden doen te wetene dat wy om sekere redenen ende consideratien
ons daer toe porrende ende bezinde ter ernstiger beden
ende begheerten van enigen onsen sp$$len dienen die
pene ende punitie daer inne de voers. jan gramay
ter saken vanden voersscreven valscheyden mesbruycke
ende abusen behoirt ende sculdich sal zyn gecondempneert
te wordden ende daer voer hy gevangen is als voir
nae dien de sententie tegen hem openbaerlyc
geprovidtieert sal wesen gelyc in sulcken saken gewoenlyc
es te geschieden ende sulcke als byden richters es oft sat
gesloten ende geconcludeert zyn hebben verandert ende
gecommuteert veranderen ende commuteren vuyt zonder teger
gaende by desen onsen brieve in eeuwich gevanckenisse
van zynen persoen in zulcker plaetss als by onss daer
toe sal wordden geoirdineert behoudelyc nochtans dat
de voers sententie sulcke als die byden voers. richters
als voe geaviseert geraempt ende gesloten sal zyn
ierst voir al openbaerlyc geprovidtieert sal wordden
in sulcken saken behoirt ontbieden daerom ende bevelen
onsen lieven ende getrouwen cancellier ende lieden
van onsen rade in brabant $$$ van loeven a$$an van
brussel scoutheten van antwerpen ende vanden
bossche mercgraeve ons lants van ryen ende voerts
allen anderen onsen ende der $$$ he$$ richteren
insticieren officieren ende dieneren ons voers. lants
van brabant nu zynde ende naemaels wesende dat zy
den voers. janne gramay van deser onser tegenwoirdigen
gren$ veranderingen ende commutatien inder vuegen
ende manieren voers. doen ende laten genyeten ende
gebruycken sonder hem te doenen noch te laten gescieden
nu oft in toecomende ende enich hinder stoot oft letsel
ter contrarien want ons alsoo gelieft ende $$
torconden hebben wy onsen zegel hier aen doen hanghen
$egenen in onser stadt van gendt elf dagen in
meye int jaer ons heeren duysent vyfhondert twee
ende twintich ende van onsen rycken te wetene
vanden roomschen ende van hongryen tderde ende
vanden spaanschen ende alle andere tzevenste $
aldus stont gescrevenen boven opte plycke $nden rey$r
ende geteekent $oote
gecollo$$eert ende bevonden $corderen
metten originale"
pardons,163.txt,"philips etts. doen te weeten allen tegenwordigen ende
toecommenden dat wy ontfangen hebben d'oitmoedige
supplicatie van cornelis lauwen geboren van dessel oudt
ontrent twintich jaeren inhoudende hoe dat hy op den
16 en mey 1644 heeft sitten drincken onder d'landt
van turnhoudt ten huyse van joris bos op schornons
alwaer eenen cornelis doremans eenen moetwilligen
torvechter hem aengecommen is met veele injurieuse
ende spytige woorden ende daermede nyet ophoudende heeft
ten lesten opgenomen eenen dryvoetstoel waermede hy
den suppliant mynde te neder te slagen ende alsoo den
suppliant sich mynde te retireren ende den voors. doremans
te ontvluchten heeft den selven hem gedreven tot inder
hoeck vande camere alwaer hy den suppliant metten stoel
mynde doot te slaegen soo dat den supliant noothalven
ende om syn leven te verdedigen genootsaeckt is geweest syn
selven teweer te stellen ende treckende syn mes den voors.
doeremans soo heeft gequest dat hy daer van is commen te
sterven ende alsoo de vrienden vanden voorschreven
doeremans geinformeert synde vande onnoeselheyt
des suppiants hebben hem tvoirs. feyte soo $$ $$
aengaet vergeven ende hunne civile actie afgegaen
midts yet gevende tot onderhout vande selven natuerlijcken
kinds byden voors. doremans verweckt $$ $$ als datten
suppliant daerover is geapprehendeert byden officier vande
voig$eye van moll baelen ende dessel hem $$$
te dyer oirsaeke in secrete gevanckenisse hebbende
tegens hem geconcludeert gelyck men in dyergelycke
casis gewoon te doen $$dt oversulcx oitmoedelyck
om onse brieven van remis daertoe dienende waerom
soo ist dat wy desen aengesien ende hierop
eerst gehadt dadvys vanden onderschouteth van
moll baelen ende dessel geneyght wesende
ter beden ende supplicatien des voirs. suppliants ende
wesende hem $$ in dit stuck gratie ende misericordie
voir strangheyt van recht nyettegenstaende
dat tselve feyte ende ongeval noch nyet
en is overjaert hebben den selven suppliant inden
gevalle alsboven quytgeschouwen ende vergeven
schelden quyte ende vergeven vuyt onser
sunderlinger gratien by desen tfeyt ende ongeval
boven geruert midtsgaeders alle offencie ende
bruecke corporele ende criminele daerinne hy ter
causen voorscreven midts dat daeraen cleven
mach tegen ons ende justicie misdaen ende
misbruyckt mach hebben ende hebben dyenaengaende
wedergestelt ende geretitueert stellen weder ende
restitueren tot zynen goeden naeme ende faeme in onsen #
lande van brabant ende allen anderen onsen landen
ende heerlyckheden ende tot zynen onverbeurden
goeden indyen hij eenige onder heeft gelyck ende
in alder manieren soo hy was voorde toecompste vande
voorscreven feyte imponerende hierop een eeuwi#
geswych onsen procureur generael in brabant
ende allen anderen onsen justicieren ende officieren
wy sy syn satisfactie ende beternisse ierst ende
vooral gedaen den partye geinteresseerde indyen die noch
nyet gedaen en sy ende daertoe eenige staet civilyck
alleenlyck behoudelyck dat den voors. suppliant
gehouden sal syn tvoors. feyt tegen ons te
beteren civilyck naer gelegentheyt vande saecke
ende faculteyt van syne goeden met oick te betaelen
de redelyck costen costen van justitien hierom
alreede gedaen ende te doene allet ter taxatien ende $$
van onsen seer lieven ende getrouwen cancellier
ende lieden van onsen raede in brabant die wy
daertoe gecomitteert hebben ende commiteren by
desen ontbieden daeromme ende bevelen den
selven onsen cancellier ende raedtslieden dat $$ hen
geroepen de gene die daeromme behoiren geroepen te syne
sy procederen wel ende deuchdelyck ten verificatien ende
interinemente van desen ende totten taxatie ende
moderatie vanden voors. amende ende costen van
justitie alsoo sy sullen vinden te behoiren welck
interinemente de voors. suppliant gehouden sal syn te
versuecken ende hem in persoone te presenteren in
onsen voors. raede binnen sesse maenden op pene
vante beuren deffect van dijen ende dat gedaen
ende de selve civile boete ende costen van justitien
getaxeert ende betaelt synde in handen vanden
genen die dat behoiren sal hy onse voors. procureur
generael ende alle andere onse rechteren justicieren
officieren ende ondersaten tegenwoirdige ende
toecomende dyen dat aengaen sal mogen
heuren stedehouderen nu synde ende naer-
maels wesende ende eenyegelycke van heur
besundere soo hem toebehoiren ende aengaen
sal mogen dat sy sal $$ $$ doen
ende laeten ende gedoogen van desen onsen tegen-
woirdigen gratien ende remissien ende van alle den
inhouden van deselve inder vuegen ende manieren
boven verhaelt rustelyck vredelyck ende
volcomelyck genieten ende gebruijcken sonder
hem te doen oft te laeten geschieden nu oft
in toecommende tyden eenich hinder letsel
oft moyenisse aen lyve noch aen goederen
ter contrarien maer indyen den voors. suppliant
oft eenige van syne goeden daeromme gearresteert
becommert oft belet waeren dat sy die setten
ende stellen terstondt ende sonder vertreck
tot geheelder ende volcommender
delivrantien want ons alsoo gelieft
ende ten eynde dat dit vast ende gestaed#
blyve tot euwigen daegen soe hebben wy onsen
zegel hieraen doen hangen behoudelyck
in anderen dingen onsen recht ende
eenyegelycken anderen dessyns in alles
gegeven in onser stadt van brussel#
den 22en $$bris 1644 van
onse rycken en 24en ende was
geparapheert borss $$ ende opden
plyck stondt gescreven by den
counicx ondergetekend steenhuyse"
pardons,114.txt,"albert ende isabel clara eugenia ect
doen te weten alle tegenwoirdige ende toecommende
dat wij ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie
van hans tserraets alias diricx jonckman ende geboren
poirter deser onser stadt brussele, inhoudende
dat hoe wel hij hem naer sijne qualiteijt doirgaens
wel ende eerlijck heeft gecomporteert, gestaen
hebbende ten goeden naeme ende fame, sonder oyt yet
gecommitteert te hebbene, dwelck straff oft
correctie soude meriteren, soo ist nochtans dat
ultima januarij xvjc ende seventhien die suppliant
mett eenen peeter van antwerpen wesende insgelijcx
jonckman ende beijde beschoncken sijnde ende daertoe
hun resenterende van schiere affronte ende vuijstslach
henlieden daechs te vooren in presentie van zekere
jonge dochtere daermede hy waer diviserende, bij
eenen daniel de wolff gegeven, hebben den selven
gerencontreert gehadt omtrent maegdalene straetken
al waer sij malcanderen hebben te geweer gestelt
sijnde alsdoen die voors. daniel onder de voete
geworpen, sonder dat hem nochtans eenige quetsure
is geinfligeert geweest, dan dat hij alleenlijck
vuijtten neuse was bloedende, sulcx dat ten lesten
aldaer sijn vergadert eenige passanten, die welcke
henlieden van malcanderen waeren scheijdende,
affnemende elck een van hen trappier ende
poignaert, dwelck sij beneffens malcande hun
hadden, welcken volgende is die voors. daniel
naerde vleeschouwers straete aff getrocken ten
huijse van sekeren sijnen compaignon met
naeme anthoen van cutsem woonende aldaer
vuijt hanght d'effigie van ste anne denselven
vertellende hoe dat sij corts te voorens waeren
geslaegen geweest vanden suppliant ende den voors.
peeter van antwerpen diewelcke hij alsdoen was
nominerende te wesen twee beenhouwers gasten, biddende
over sulcx den voors. daniel aenden voorgenoemden cutsem
dat hij soude willen met hem gaen ende sien naerde selve
twee gasten, om sijn ongeluck ende sijne slagen met
gelijcken te vergelden, daertoe die voors. cutsum oijck
heeft bereidt geweest, ende nemende elck een van
henlieden eenen cluppel sijn vuijtten voors. huijse
vertrocken tot inde putterije tot ontrent het sporcken
alwaer ten groote ongelucke die voors. partijen
andermael malcanderen hebben gemoedt ende gekendt
seggende stracx die voors. daniel tegen sijnen
compaignon siedt daer sijnse met reverentie ge
sroecken?, die boegers die mij soo hebben aff gesmeert
ende qualijck getracteert, ende met dijen heffende
sijnen cluppel op worde de suppliant genootsaeckt
achterwaerts te deijsen ende geweer te trecken, inder
vuegen dat inne vaerende deen den anderen, die
voors. daniel vanden suppliant heeft ontfangen
eenen steke inden buijcke daeraff hij naemaels
deser werelt is overleden, alles tot groot leetwesen
sijns suppliants die noijt intentie en hadde den voors.
daniel van lijve ter doot te brengen, maer is tselve
alsoo inden donckeren avent stonden, als te wetene
in januario ontrent den negen uren, oijck in effecte
bij maniere van deffentie coemen te geschieden,
ter oirsaecke vanden welcken heeft die suppliant
hem tot noch toe moeten absenteren ende oijck nyet
en dort binnen desen onsen landen van brabant
hanteren ende converseren, maer is geschapen
daer vuijten eeuwelijck te moeten blijven ende
alsoo in doelinge te loopen t'sijnder eeuwiger
ruine, ten waere dat ons gelieven wilde hem
suppliant prefererende gratie voor rigeur
van justitie, tvoors. delict mede oijck die
corporele ende civile penen te remitteren ende quijt te schelden
gemerckt hij suppliant en is een ambacht gaste
ende eenen jonenlinck van omtrent de tweentwintich
jaer en onversien van middelen ende alleenlijck int leven
hebbende sijne moeder die welcke dagelijcx in groote
travaille soo voor haer selven mede oijck voirden
suppliant ende sijne andere broeders ende susters de
coste moet te vooren winnen, hier toe gevueght dat
die vrinden ende maghen vande voors. aflijvigen van
wegen des suppliants sijn gewelt ende gecontenteert
inder manieren dat sij ten laste des suppliants nijet
met allen en pretenderen, midts denwelcken heeft
ons den voors. suppliant seer oijtmoedelijck gebeden om onse
opene brieven van remis in sulcken cas dienende
soo eest dat wij de saecken voors. overgemerckt,
ende ierst hierop gehadt d'advijs vanden amman
deser onser voors. stadt van brussele, geneijcht wesende
ter beden ende supplicatien des voors. suppliants ende
willende hem in dit stuck prefereren gratie ende
misericorde voor strangheyt ende rigeur van rechte
hebben denselven suppliant inden gevalle als boven
quijt geschouwen ende vergeven, schelden quijte
ende vergeven vuyt sunderlinger gratien bij desen
onsen brieve tfeyt ende ongeval boven geruert,
midtsgaeders alle offentie ende breucke corporele
ende criminele, daer hij hem overmidts ende
vuyt saecken van tgene des voors. is tegen
ons ende justitie eenichsints mach hebben ont
gaen ende mesdraegen, ende hebben hem dijen aen
gaende weder gestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren tot tot sijnen goeden
naeme, fame ende geruchte in onsen voors. landen van
brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheden
van brabant, ende tot sijne onverbeurde goeden indijen
hij eenige onder ons heeft gelegen, in alder manieren
soo hij was voor de toecomste vanden voors. feyte
imponerende hierop een eeuwich geswijch onser
procureur generael in brabant, onsen amptmen
ende officieren wije sij sijn satisfactie ende beternisse
ierst ende voor al gedaen der partije geinteresseerde
indijen die noch nijet gedaen en sij ende eenige daertoe
staet cunlijck alleenlijck behoudelijck dat de voors.
suppliant gehouden sal sijn tvoors. feyt tegen ons te
beteren civilijck naer gelegentheyt vande saecken ende
faculteyt van sijne goeden, met oijck te betalen de redelijcke
costen van justitien hieromme alreede gedaen ende te doene
allet ter taxatien ende moderatien van onsen teer lieven ende
getrouwen die cancellier ende luijden van onsen voors. rade
in brabant, die wij daertoe gecommitteert hebben ende
committeren bij desen, ontbieden daerom ende bevelen
den selven onsen cancellier ende raidtsluijden dat voor
hen geroepen die gene die daeromme behooren geroepen
te sijne, sij procederen wel ende duechdelijck ter
verificatie ende interinement van desen ende totter
taxatie ende moderatie vander voors. amende alsoo
sij sullen vinden te behoiren, welck interinement
de voors. suppliant gehouden sal sijn te versuecken
ende hem in persoone te presenteren in onsen voors.
rade binnen sesse maenden naestcomende opte
pene van te verbueren deffect van desen,
ende dat gedaen ende
deselve civile boete ende costen van justitien
getaxeert ende betaelt sijnde in handen vanden
genen dijen dat behoiren sal, sij onsen procureur
generael in brabant, onsen amman van brussele
ende allen andere onse justicieren officieren ende
ondersaeten iegenwoirdige ende toecommende
dijen dat aengaen sal mogen, huere stedehouderen ende
een igelijcken van hen besundere soo hem toebehoiren sal
doen, laten ende gedoogen den voors. suppliant van deser
onser iegenwoirdiger gratien ende remissien, van alle
d'inhouden van desen inder vuegen ende manieren voore
verhaelt rustelijck, vredelijck, volcommelijck, ende
eeuwelijck genijeten ende gebruijcken, sonder hem
te doene oft te laeten geschieden nu noch in toecomende
tijden eenich hinder, stoot, letsel oft moijenisse aen
lijve noch aen goeden ter contrarien, maer indijen
sijn lijff oft eenige van sijne onverbeurde goeden
daerom gearresteert becommert oft beleth waeren
dat sij die setten ende stellen terstont ende sonder
vertreck tot geheelder ende volcomender delivrantie
want ons alsoo gelieft, ende teneijnde dat dit
vast ende gestadich blijve tott eeuwigen dagen
soo hebben wij onsen zegel hier aen doen hangen,
behoudelijck in anderen dingen onser rechte
ende eenenijgelijcken anderen dessyns gegeven
inde stadt van brussele inde maent van
januario int jaer ons heeren dusent ses hondert
ende negenthien opde plijcke stont gescreven
bijde hertogen, onderteekent steenhuysen
ende was gesegelt met eenen groenen zegel
vuyt hangende in sijde snoederen"
pardons,247.txt,"remissie voor peter devriese van eenen dootslage
kaerle etc doen te wetene alle jegenwoirdige ende toecommende
dat wij ontfaen hebben die ootmoedige supplicatie van
pieter de vriese inhoudende hoe des geleden es meer dan een
jaer hij suppliant ende willem zijn broeder gecommen zijnde van
aelst in onsen stat van bruessel opten vlamsschen steen wech
zijn zij met loemse de vriese hueren vader tsamen gegaen in
een taverne aldaer geheeten den hooren om te drinckene
tetene ende hen te droeghene mids dat zij moede waren van
gane ende oick nat waren van regene ende inde selve
taverne wesende heeft de voirsegde suppliant gestelt zijn javelyne
in huis ende geleet zijne rock die zwart was met blauwen
gevoedert op eenen stoel anden heert es gebuert dat nadien
de voersegde ? ende willekin zijn broeder met hueren vader wat hadden
ghegeten ende gedroncken ende de voorsegde hueren?? vader ewech
was gegaen ter stat weerts inne zoe stonden zij oick
corten daernae op om oick ter stat weerts inne te gane
ende alsoe de voirsegde suppliant meynde zijnen voirsegde rock te nemende
om wech te gane bevant dat die ewech was genomen
dwelck siende seyde hij tot zekeren geselcape dat aldaer
noch sat en dranck waer es mijnen rock die daer af
nyet en wisten te spreken mits den welcken de selve
suppliant hen vraechde wat lieden dat daer noch hadden
sitten drincken ende van waer zij waeren daer up hem
geantwerdt werdt dat zij waren van pamele vanden
nat oft van daeromtrent dwelck hoirende de voersegde
suppliant is metten selve willem zijnen broeder den voorsegde
geselchape naegevolght daer onder dat wat een wijlen
geheeten jan de winne ende hebben hem achterhaelt
op een velt buyten ons voirsegde stat van bruessel leden
den huysen alsoe men nae schuet gaet ende aldaer
zijnde dwelck was ontrent een off twee uren naeder
noenen ombegrepen vanden tijde soe heeft de voirsegde suppliant
gebraecht den selven geselscapen die onder hen vieren
waren gesellen weetts van mijnen rock nyet daer op
zij antwordden neen ende aldus vraegende sach de
voirnoemde suppliant zijn javelyne die hij oick als voere inde
voerseyde taverne gestelt hadde liggen opten hals
vanden voirseyde wijlen jan de winne dwelck ziende de
selve suppliant ende hem daer af verwonderende seyden
totten selve wijlen janne beydt ghy boeve ghy moet
van mijnen rock weten want ghy hebt mijnen stock
op uwen hals daer op de selve wijlen jan antwerde
ick en doe ick hebben gecocht twee blancken waerop
de selve suppliant seyde hij coste my meer dan twee
blancken nemende met dien den selven zijnen stock
off javelijne met zynder handt om dien den selven
wijlen janne te ontreckene ende alsoe zij beyde trocken
om dlancste seide de voirseyde suppliant totten voirseyde wijlen
janne wilde mij mijnen stock nyet geven ic sallen u
wel doorgeven ende want de selve wijlen jan den
voirsegde suppliant zijnen stock nyet geven ende wilde zoe heeft
de voornoemde suppliant vuyt hitte van bloede ende om tverlies
van zijnen voerseyde rocke ende javelijne vuyt getrocken eenen
cleynen opstekere ende houdende zijnen javelyne in zijn een
hant die de selve wijlen jan oick hadde in zyn hant heeft
den voirnoemde janne de winne metten selve opsteker gesteken
van voere over zijn schouweren in zynen rugge oft zyde van
welcke steken ende oick van eenen anderen slage die de selve
suppliant hem gaf op zijn hoot nae dat hy den voirsegde wijlen
janne zijnen stock ontrocken hadde de voirnoemde jan de winne
corts daer nae gecommen es van levende lyve ter doot
ter causen vande selve doot slach de voirsegde suppliant duchtende
righeur van justicie heeft hem geabsenteert vuyt onsen
lande ende hertochdom van brabant inden welcken hy niet en
soude dorren commen noch converseren ten zij dat onse
gracie hem hierop verleent en wordde ons oitmoerdelyck
daeromme biddende soe eest dat wij des aengesien
willende den voirnoemde suppliant in desen gracie ende genade
prefereren voir righeur ende strancheyt van iusticien
zonderlinige ter eere ende weerdicheyt vander heyliger
passie onss liefs heeren die hy als huydent om onser alder
verlossinge ende salich geleden heeft anden houte
des cruysen hebben den selven suppliant inden gevalle
als boven vergeven quytgescolden ende geremitteert vergeven
scelden quyt ende remiteren vuyt onsen zunderlinghe gratie mids desen
onsen brieve tfait ende dootslach boven verclaert mitgaders
alle peyne ende bruyck corporelle ende criminelle daer inne
hy ter cause van dien met datter ancleeft tegens ons ende
iustitie mesdaen ende mesbruyct mach hebben wederoupende
ende te nyente doende alsulcken van als jegen den voirnoemde
suppliant ter cause voirseyde ? gegeven ende vuytgesproken es
geweest hem als te desen wedergestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren mits desen onser voirsegde brieve
tot zijnder goeder fame name ende geruchte in ons voornoemde
lande ende hertochdomme van brabant ende allen anderen onsen
landen ende heerlyckheden ende tot zynen onverbuerden goed
indien hijre? eenige heeft gelijck ende in alre manieren als hij
was voir de toecomste vande dootslage voirseyd imponerende
hierup een eeuwich zwighen ende silencie ons procureur generael
van brabant ende allen anderen onsen rechteren justicieren ende
officieren wie zy zijn satisfactie nochtans eerst ende
alvoeren gedaen der geinteresseerde partie indien die noch nyet
gedaen en zij enden eenige daertoe dient civielick alleenlyck
behoudelyck dat de selve suppliant gehouden sal wesen tegens
ons civielick te beteren nae gelegentheyt vander mesdaet ende
faculteyt van zijnen goeden ende voirt betaelen die redelycken
costen van iusticien indien daeromme eenige gedaen ende
naegevolcht zijn ter taxatie ende arbitraige van onsen
lieven ende getrauwen die cancellier ende luyden van
onsen rade in brabant die wij daer ter committeren
ontbieden daeromme ende bevelen den selven van onsen
rade in brabant dat voir hen geroupen de gene die
daeromme behoiren geroupen te zynen zij procederen ende
duechdelyck ter verifficatie ende interinement van desen
ende dat gedaen ende de civile boete ende costen
getaxeert ende betaelt zynde in handen vanden ghenen
van ons ontfangers officieren dient behoiren sal
dwelck gehouden wert rekeninghe bewijs ende reliqua
daervan te doene tot ons profyte metten anderen penn
van zynen ontfange tzij onsen drossaert van brabant meyer
van loeven amman van bruessel ende alle andere onse
ende onser vassalen of smaelre heren rechteren iusticieren ende officieren
tegenwoerdich ende toecommende hueren stedehouderen ende elc
van hen bijsonder zoe hem toebehoiren sal doen laten
ende gedoogen den voirnoemde suppliant van deser onser tegenwoordigen
gratien remissien ende pardoene inder manieren voirscrevenen
payselick volcomelick ende tot eeuwigen dagen
doen ende laten genyeten ende gebruycken sonder
hem te doen noch te laten geschien in lyve noch in
goeden eenich hinder letsel oft moeyenisse ter contrarien
maer indien zijn lyf oft eenige van zijn voirscreven enden
onverbuerden goeden waeren daeromme gevangen
verbuert of gearresteert dat zij die terstont stellen
oft doen stellen tot volcommen delivrantie want
ons alsoe gelieft ende ten eynde dat dit goet vast
ende gestadich bliven tot eeuwigen dagen soe hebben
den zegel daer van de keyser onse here ende grootvader
ende wij gebruyckt hebben duerende den tyt van onsen
onbejaertheden hier aen doen hangen behouden
in anderen saecken ons recht ende een yegelick tzijne
in allen gegeven in onse stat van mechelen
opten goeden vrijdach int jaer ons heer duisent
vijfhondert ende zeventhien zij van onsen rijcken
tderde. aldus stont gescreven op te plycke bij den
coninck in zijnen rade ende geteekent j de cock ende
noch visa
gecollationeert ende bevonden
taccorderende metten originale
bij mij"
pardons,105.txt,"copie
remission et parden pour jehan de hertoge
dit le wale
maximilian et marie par la grace de dieu ducs
dautriche de bourgogne de lothraine de brabant de lembourg
de luxembourg et de gheldren contes de flandres
dartois de bourggogne palatins de haynnaut de hollande de
zeelande de namur et de zutphen marquiz du saint
empire sieur et dame de frise de salins et de malines
savoir faisoins a tous presens et avenir nous
avoir recue lumble supplicacion de jehan de hertoge
dit de wale natif de notre ville de brouxellez cou$
que depuis cinq an en ca a cause des grandes
infiamete et vilaines iniures verbales aussi re$$
et de fait de coraige es$$ f$ces et inscries audit
suppliant par reverend pere en dieu notre aime et
feal consillior labbe daffligem present plussieurs personnes
sans quelque merite ou cause au mains raisonnable
en son abbaye disant encoires icelui abbe de rechief
et exsuperha$$$ non content ne cessant des
sp$$teres quil dechireroit ledit suppliant aux deus
sil le tenoit icelui suppliant seul aiant son arc
a mains trouvant daventure en chemin ledit abbe
en grant compaignie lez bardeghem en brabant
a luy crya a haulte boix dolent lesdit iniures vilaines
et de menaches de rechief f$es contendant de
tyrer a quoy icelui abbe suerement respondi
quen est ce tyre se tu es si hardi tant que ledit suppliant
tyra apres ledit abbe une flessche sans lasse$$er tanto
apres messe pour are$ts presbytere v$$ audit suppliant luy
disant que ledit abbe lui dovroit dix livres de gros
en paix faisant lesquelz icelui suppliant tant a cause
dimmondices promesses et permices contre ledit abbe
pretendues et principalement pour lappaisement
desdits offenses autrefois par moyen et aucun offre
dudit presbytere avoit demande ou il reveroit jus ledit
abbe et de fait dedeus certaines jours apres ledit presbytere
apporta audit suppliant ledit argent decandant et prenant
deux plesyes et une cedulle que ledit suppliant jammais
ne poursuiroit ledit abbe, ne par menaces ne autrement
lequel argent touteffois icelui suppliant pas ne prinst
ne emporta mais tout entierement laissa es mains
dudit presbytere pour doubte de fraude et deception comme subitement
ledit suppliant estoit par aulcunes advertis secretement
toutteffois dedains certains jours apres aulcuns depart
ledit abbe pour ce fait cu$dans que ledit suppliant eust
prins et accepte ledit argent $$tement ont poursuy
et fait prendre ledit suppliant par notre bailly de teuremonde
et de la fait advenir a repelmonde la ou il a este
environ quatre mois prisonnier par hayne et de la par
fortune eschappe dont notre procureur general par
ladvertissement dudit abbe et aussi a cause de six escus
que messire amory van ghete donna audit suppliant de par henry
vande perre qui avoit fort greve et fait grant dommage
audit suppliant au traittie de son mariage par appoeintement
et paix faisant a pretendre contre ledit suppliant comme
en nous suppliant pource icelui suppliant de tous
les faits et offences dessusdits ensemble que ledit suppliant
autreffois avait une vaselette a wieze en flandres
au pere et mere delle voult ravoir et reprinst deux
pieces pourtant quelle se bradoit ou plaingnoit lesquelz
icellui suppliant lui avoit donne et de puis toutteffois rendy
et restitua si comme il dit lui vueillons en faveur des
services que luy et son frere nous ont continuelement
faiz en tous nos voyages $$ries et arivees et quil
fut fort $$re ou derenier voiage de luxembourg
fe pardon et remission et sur ce luy f$ expedier nos loies
patiences a ce pertinantes pource est il que nous
ces choses considerees voulans aidez grace et misericorde
preferer a rigueur de justice audit suppliant inclinans a sadite
supplicacion et requeste avons de notre certaine science
et de grace especial quite remis er pardon et par ces
prsentes quitons et remectons et pardonnons les faiz et cas
desssdits ou cas toutteffois quilz aient este connues et perpetri
par la manniere dite et non autrement ensemble toute paine
amende et offence corporelle et criminelle en quoy
pour cause et occasion des faits et cas avantdits il a ou
puet avoir mesprins et estre encorue $$$ nous
et justice et lavons quant adce restitue et restituons
a ces bonnes fame et renommee au pays et a ces biens
non confisquez saulcunes en y a en imposant sur ce
silence a notredit procureur et tous noz autres justiciers
et officiers quels co$$ cui ce regarde satisfaction
touttefois face a partie se face nest prealablement et
avant tout oeuvre et parmy et moyennent ce que
ledit suppliant sera tenu de lamender $$$ nous aussi
civilement tant seulement selon lexigences desddit cas et
la faculte de ses biens a larbitraige et taxacion de noz
aimez et feaulx les chancelliers et autres gens de notre couse
ordonn$$ en brabant que commettons a ce par cedites presentes si
donnons en mandement a nosdites chancellier et gens de
conseil que appellez ceulx qui pource seront a appeller
ilz precedent et facent preceder bien de$ement et
delige$ment a linternement et verificacion de ces mes$$$
presentes et a larbitraige et taxacion de ladite amende
selon et par la main$ quil appartiendra et ce fait et ladite
amende civile ainsy tauxee arbitree et payee a notre
receveur cui ce regarde lequel sera tenu den faire reception
a notre pours mandons en oultre a iceulx noz chancelliers
et gens de conseil a noz seneschal de brabant maire
de louvain amman dudit brucelles escoute tes damme
et de boisleduc et a tous noz autres justiciers et officiers
presens et avenir quelzconques de notre pays de brabant
et a ceulx des vassauls $$$$ noz vassaulx dicellui pays
leurs lieutenants et de chacun deulx en droit soy et
sicomme a lui appartiendra que de noz presente grace
remission quitance et pardon selon et par la maniere qui dit
est ilz facent souffisent et laissent ledit suppliant joyr et
user plainement paisiblement et perpetuelement
sans luy $$$ ou donner ne souffrir estre fait ou donne
ores ne pour le temps avenir en corps ne en biens
aucun arrest destourbir ou empeschement au contraire
mais aincores se son corps ou aucuns de sesdits biens
non confisquez estoient pour prins saisiz arestez
ou empeschez les mettent ou facent mettre tantost
et sans delay a plaine delivrance et a fin que ce
soit ferme et estable a tousiours nous avons fait
mettre notre seel a ces presentes saulf en autres choses
notre droit et lautruy en youttes donne en notre ville
de bruges ou mois de decembre lan de grace mil
quatrecens quatrevings ainsy signe par monseigneur le duc
et ma damme la duchesse ja husoel
collonn$$$ aux livres originales
par moy et concorde"
pardons,062.txt,"copie
remissie voer die van buedel, maerheze
ende zoerendonck
maximiliaen byder gratien goids roemsch coninck altyt vermeedere
des rycs ende philips byder gratien ertshertoghen van oisterycke
hertoghen van bourgognen van lotharingen van brabant van limborch van luecemburg
ende van gelre greven van vlaenderen van tyrol van artois van bourgognen
palatynen van henegouwe van hollant van zeellant van namen ende
van zuytphen mercgreven des heylichs rycs heeren van vrieslant van
salms ende van mechelen, allen den ghenen die dese onse letteren sullen
zien oft hoiren lesen saluyt, wy hebben ontfanghen die oetmoedige
supplicacie vanden gemeynen gebueren ingesetenen ende ondersaten van
buedel, maerheze, ende zoerendonck, inhoudende hoe dat omtrent den
drie jaeren geleden is, nae dien wy maximiliaen voirscreven van
utrecht comen waren in onser stat vanden bossche mits den clachten
die daghelicx quamen vanden voetknechten ende anderen luyden van
wapenen die groote schaden ende lasten onsen onderseten daden by
consente ende wetene vanden greve van hoirne, doen noch wesende
heer vanden lande van cranendonck, ordineerden dat die voirs. voetknechten
hen vertrecken ende reposeren souden, inden lande van cranendonck
zonder nochtans grooten last vanden ondersaten aldair ende dat tgene
des zy aldair vertheeren souden gescreven ende geteekent soude wordden
ende binnen corten daghen dueghdelyken betailt, gevende dair aff ende
om dat alsoe te doene volcomene last heeren janne van yfain by onsen
brieven met onser hant geteekent. ende hoe wel de voirs. heere
jan hem aende voirs. ondersaten tslands van cranendonck ende besunder
aen die van buedel maerheze ende zoerendonck getransporteert heeft
ende henlieden in notabelen getale vergadert wesende synen last van
zijnre commissien geintimeert, hen onse voirs. brieve presenterende
ende thoenende versueckende ende begerende dat zy den inhouden van dien
naegaen, ende de voirs. knechten inder voirs. manieren aldair
gedoeghen ende ontfanghen wouden, sonder ennich rigeur tegen
hen te besigene, soe hebben zy nochtans hen sterck makende
ende tot hen nemende die van heeze leende ende geldrop in
contempte vander voirs. commissien den voirs. heren janne gesmeten
ende oic ennighe van zynen lieden ter doot gebracht ende gequetst
ende die andere met fortchen verjaeght, ende voirts diverse
invasien ende ombehoirlyke fayten gedaen ende voirtgekeert
ende want ter causen vanden voirs. fayten ende misdaden
ende om dair van pugnicie correctie ende beternisse te wordden
gedaen zoe dat behoeren soude, de voirs. heer jan van yfain in
synen ende onsen procureur in onsen name de voirs. supplianten
te rechte hebben doen betrecken voer onsen lieven ende getrouwen
riddere heeren janne heer tot houthem onsen cancellier, ende die
andere luden van onsen raide geordineert in onsen lande van brabant
aldair tot sekeren acten toe geprocedeert is geweest, soe beduchten
hen nochtans de voirs. supplianten die nochtans den voirs. her
janne ter causen vanden voirs. fayten ende misdaden, de welke
hen met gansser herten leet zyn ende berouwen genouch gedaen
hebben mits den selven fayten ende mesdaden grootelic met rigeur
van justicien gepugnieert ende gecorrigeert te worddene
ende en souden dair om vuyt ontsiene van dien de selve supplianten
ende besunder de principaelste ende culpabelste der voirs.
fayten ende mesdaden niet sekerlyck dorven bliven wandelen
noch verkeeren in onsen voirs. lande van brabant mair souden
hen moeten houden in vreemden landen ende contreyen in grooter
armoeden ende miserien, by alsoe hen onse ontfermherticheyt
ende genade in desen niet en wordde gedeylt, ons dair om
oetmoedelic biddende. soe doen wy te wetene dat wy den
reedenen voirscr. aengesien ende ter beeden der voirs. supplianten
geneycht wesende, willende in desen gracie ende misericordie
prefereren rigeure van justicien hebben vuyt zunderlingher
gracien ende ter beeden van ennighen onsen specialen dieneren
den selven supplianten in gevalle als boven quijtgeschouden
ende vergheven ende met desen onsen tegewoirdigen brieve
schelden quijte ende vergheven die voirs. fayten ende mesdaden
met oic allen offensien ende beternissen criminele ende civile,
in welke zy oft ennighe van hen mits den saken voirscreven
hen moegen mesgaen hebben ende gecomen syn tegen ons ende
justicie ende hebben hen als van dien gerestitueert ende
restitueren tot hueren goeden famen ende namen in sulker vuegen
ende manieren zy waeren voer de toecompst des voirs. fayts
abboliserende oic ende doende te nyeute doende met desen tvoirs.
proces ende proceduere in onsen voirs. raide als boven
begonst ende imponerende hier aff een ewich geswych onsen
procureur ende allen anderen onsen justicieren ende officieren
hoedanich die syn satisfactie nochtans ierst ende voir al
der partien gedaen wesende civilyken alleenlic by alsoe die
alnoch niet gedaen en zy. ontbieden hier om ende bevelen
onsen voirs. cancellier ende raidsluden onsen drossate
van brabant schoutetten van antwerpen ende vanden bossche
ende voirts allen anderen onsen justicieren ende officieren hoedanich
die zyn ende hueren stedehouderen ende elke van hen soe hem
dat aengaet, dat zy den voirs. supplianten onser voirs.
gratien pardoene ende abolicien inder vuegen ende manieren
voirscreven van nu voirtaene payselic ende vredelic doen ende
laten genyeten ende gebruyken, sonder hen te doene ofte laeten
geschien ennighen hinder stoot oft belet ter contrarien, want
ons aldus gelieft ende wijt gedaen willen hebben. ende
des torconden hebben wy onsen seghel aen desen onsen brief doen
hanghen. gegeven opten zestiensten dach van januario int
jair ons heeren duysent vierhondert zesse ende tachtentich
ende vanden rycke van ons maximiliaen dierste, aldus
onder opten opslach oft vouwe vanden brieve staet gescreven
ende geteekent byden coninck dair ghy heren henrich van witham
heere tot beerssele robbrecht cottereau wouter vander noot
ridderen meesteren lodewijcke roelants jan van watermale ende
meer andere vanden raide by waeren. greyne
collatie van desen copiam is gedaen mitten
originalen bezegelden brieve ende mitten selven
bevonden concorderende by my
$ thielt $$"
pardons,190.txt,"philips ettca. doen te wetene dat
wij hebben ontfangen die supplicatie van
cornelis van damme pachter op de hoeve vande
heere prelaet van perck tot melsbroeck
inhoudende hoe dat hy verlooren hebbende
veele van sijne beesten door toeverije, sulcx
dat hij daer doorens grootelijcx ende tot veele
honderden guldens is beschaedicht geweest hij
onderricht is geworden dat sulcx gedaen ende
geschiet moesten wesen door sekere oude weduwe
aldaer woonachtich genaempt cathelijne
scamparts d’welck den rentmeester hem oock vaste-
lijck heeft laeten voorstaen mits de selve
weduwe publiquelijcken was befaempt van
toverije tot daer toe sij als soodanich bij
een iegelijck wiert gehouden geschouwt ebde
gevliedt ende bij verscheijde persoonen was ge-
slaegen ende qualijck getracteert geweest ter
saecken vande schaede aen hunner beesten
door haer gedaen ten eijnde sij de selve toverije
soude hebben te ontdoen welcken volgende ge-
beurt is dat hebben den rentmeester in junio xvjc
drijenvijftich beneffens verscheijde personen
ende onder andere met jaecques meerts sche-
pene der voors. prochie : wyens sone oock
was betovert : sitten drincken tot ontrent des
avondt ende verstaen hebbende dat den selven
meerts ende sijnen sone waeren gegaen ten
huijse der voorseijde weduwe is hun gevolgh$
ende aldaer in huijs gecommen sijnde ende gehoort
hebbende dat den voors. meerts met haer was
sprekende over het ontoveren van sijnen sone
heeft door de presentie van de selve weduwe
consideratie vande grooten schaede die hij in
sijne beesten hadde geleden ende morale seker-
heijdt die hij was hebbende dat sulcx door
haer was geschiet soo grootelijcx gemoveert
ende ontstelt geworden dat hij haer versocht
hebbende van dat sij sijne beesten soude on-
toveren sonder dat sij sulcx wilde doen hem
nijet en heeft connen onthouden haer benef$$
den voors. jaecques meerts te geven eenige
slaegen met eenen stock welcken hij in
handen was hebbende waermede de selve
weduwe haer ter aerden laeten vallen ende haeren
sone die aldaer present was ende haer wilde
defenderen hem geretireert hebbende in eene
sijd camere soo is den rentmeester daermede naer
huijs gegaen sonder weete van dat de selve
weduwe was gequetst oft eenich merckelijck
hinder oft letsel van hem hadde ontfangen te
min alsoo hij noijnt intentie noch gemoet en
hadde gehadt sulcx te doen desen nijettegenstaende
soo is de selve weduwe des anderen daeghs
smorgens in haeren huijse doot gevonden
ende heeft den officier aldaer onder pretexte
dat sulcx soude sijn geschiedt door de voor-
syde slaegen vercregen decreet van appre-
hentie soo wel ten laste des rentmeester als vande
voors. jaecques meerts de welcke dijenvolgende
alle beijde genootsaeckt sijn geweest hun te
retireren ende absent te houden gelijck hij rentmeester tot
nochtoe tot sijnen grooten schaede ende prejuducie
heeft gedaen in sulcker vuegen dat daer
doorens sijne geheele ruine is veroorsaeckt
ende hoe wel hij nijet en meijndt dat de slaegen
die hij aende voorseijde weduwe mach gegeven
hebben oirsaecke soude sijn van haere doodt
ende dat hij noijnt gemeijnt noch intentie en
heeft gehadt hem soo verre te verloopen
ende dat in allen gevalle genomen sulcx waere
des hij nijet en verhopt te selve als geschiedt
door het eerste movement hem aengecomen
door de presentie der voorseijde weduwe
ende gedenckenisse vanden grooten schade bij
hem geleden soude behooren geexcuseert te worden
als notoir sijnde quod obiecta movent potentiam
soo is hij dijenaengaende overcommen mette kinderen
der voorseijde weduwe aengaende hunnen pretensen
interest civile gelijck te sien is vuijtte stucken
hiermede gaende hoe wel sij anderssints nijet
gefondeert en waeren eenigen interest te
pretenderen aengesien hunne voors. moeder was
eene arme oude vrauwe die vanden h.geest
der selver prochie moeste leven ende onderhouden
worden ende soude voorts hij rentmeester geerne
oytmoedelijck remis versoecken over tgene hij
bij middele voors. eenichsints soude mogen
hebben misdaen om tselve hebbende weder te
mogen keeren ende door sijne handen hem sijne
hijsvrouwe ende kinderen den armen cost$$
winnen ende besorgen keert hem daeromme
tot ons oijtmoedelijck biddende om onse oepene
brieven van remis daertoe dienende maer o$$
soo eest dat wij desen aengesien ende ierst
gehadt het advis vanden officier der voors.
prochie van melsbroeck ende gezien d’informatie
bij hem genomen over t’voors. feijt genegen
wesende ter beden des voors. supplants willende
hem in dit stuck prefereren gratie ende miseri-
cordie voor strancheijt ende rigeur van rechte
hebben den selven suppliant inden gevalle als boven
quijtgeschouwen ende vergeven schellen quijt ende
vergeven vuijt onse sunderlinge gratie bij desen
onsen brieve t’feijt ende ongeval boven geruert
mitsgaeders alle breucken corporele ende
criminele daer inne hij ter causen voors.
mitsgaeders dat daer aene cleven macht
tegens ons ende justitie misdaen ende misbruijckt
mach hebben welcken aengaende hebben
hem wedergestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren sijnen goeden
naeme fame ende geruchte in onsen voors.
lande van brabant ende in allen anderen onsen
landen ende heerlijckheden mitsgaeders tot
sijnen onverbeurde goeden indien hij eenige
onder ons heeft gelijck ende in alder manieren soo
hij was voor de toecomptste vanden voors. feijte im-
ponerdende hier op een eeuwich geswijch onsen
lieven ende getrouwen procureur generael van brabant
onsen drossart van brabant officier van melsbroeck
ende allen anderen onse ende onser vassallen oft der
smalre heeren richteren justicieren officieren
ende dienaeren wie sij sijn satisfactie ende beternisse
ierst ende vooral gedaen der partije geinteresserden
indien die noch nijet gedaen is ende eenige daer toe
staet civilyck alleenelijck ende de saecke sulcx is
verheijsschende behoudelijck dat den voors. suppliant
gehouden sal sijn t’voors. feijt tegens ons te beteren
ende betaelen eene somme van twee hondert guldens
eens ende oock te refunderen ende te betaelen die redelijcke
costen van justitie die ter causen van desen gedaen
oft naervolght sijn ter tauxatie ende moderatie
van onsen seer lieven ende getrouwen cancellier ende
raetsluijden dat voor hun geroepen de gene die
daeromme behooren geroepen te sijne sij procederen
wel ende deughdelijck ter verificatie ende interinemente
van desen onsen brieffe naer haere forme ende
teneur ende ter tauxatie ende moderatie vande voors.
costen van justitie getauxeert ende betaelt sijnde
in handen van den genen van onse ontfanger alsoo
sij sullen bevinden te behooren welck interinement
den suppliant gehouden sal sijn te versoecken ende hem
persoone te presenteren in onsen voors. rade
binnen sesse maenden naestcommende op pene
van te verliesen het effect vande selve onse brieven
ende dat gedaen ende de voors. amende civile
van tweehondert gulddens ende costen van justitie
getauxeert ende betaelt sijnde in handen vanden
genen van opnse ontfangers dien dat behooren sal
den welcken gehouden wordt daer ont-
fanck te maecken rekeninge bewijs ende reliqua
te doene t’onsen proffijte mette andere penningen
van sijnen ontfanck sij onsen procureur generael van
brabant onsen officier van melsbroeck voors.
ende alle onse rechteren officieren justicieren
ende ondersaeten tegenwoordige ende toecommende dijen
dat aengaen sal mogen heuren stedehoudere van
een iegelijck van hun besundere soo hun toebehooren
sal doen laeten ende gedoogen den voors. suppliant
van dese onse tegenwoordige gratie remissie ende
pardon ende van alle d’innehouden van desen inder
vuegen ende manieren boven verhaelt peijselijck
vredelijck ende volcommentlijck ten eeuwigen
daegen genieten ende gebruijcken sonder hem
daer inne te doene oft te laeten doen ende
geschieden nu oft in toecommende tijden
eenigen hinder stoot letsel oft moyenisse
aen lijff oft aen goeden ter contrarien maer
indien sijn lijff off eenige van sijne goeden
daeromme gearresteert becommert oft
beleth waere dat sij die setten stellen doen setten
oft stellen terstont ende sonder vertreck tot
geheelder ende volcommender delivrantie want
ons alsoo gelieft ende ten eynde dat dit vast
ende gestaedich blijve ten eeuwigen daege soo
hebben wij onsen segel hier aene doen hangen
behoudelijck in allen andere dingen onsen rechte
ende eenen iegelijcken anders des sijn. gegeven
in onser stadt brussele binnen de maent van
februario des jaers ons heeren duysent sesse
hondert sessenvijftich ende van onse rijcken het
sessendertichste ende was geparapheert
ossel vita op de plicke stont geschreven aldus
bijden coninck, onderteeckent de cort"
pardons,179.txt,"philips rcha den grooten titel. doen te
wete. iegewoordighe ende toecommende dat
wij ontfangen hebben d’oytmoedighe supplica
tie van jan vanderheijden sone wijlen isaacq
vander heijden inhoudende hoe dat hij int jaer
sesthienhondertvijftich van ons heeft ver
worven de medegaende opene brieven van
remissie over sekeren doodtslach bij hem ge
committeert inden persoon van jan pierlars
ende meijnende ter goeder trouwen dat hij
daermede gerust mochte wesen sonder hedt
voorders te moeten doen oft de voors. briven
te moeten interineren van welcke ignorantie
ende omissie hij onder correctie excusabel is
als wetende eenen slechten huysman die lesen noch
schrijven en can soo ist dat hij nu onlancx bijden
officier onser stadt loven is geapprenhendeert
geweest ende gestelt in hachten uuyt oirsaecke
dat hij hem binnen de sesse maenden naert impl$
treren vande selve brieve niet en heeft gepresen
teert tot het interinement der selver ende want
den suppliant daerinne teenemael omnosel is
gelijck als voorseijdt is soo keerde hij hem tot ons
seer oydtmoedelijck biddende om andere onse opene
brieven van remissie soo eest dat wij desen
aengesien ende hierop gehoort het officie
fiscael van brabant geneijght wesende ter bede
des voorschreven suppliants ende willende hem
in dit stuck prefereren gratie ende misericordie
voor strangheijt ende rigeur van rechte hebben
den selven suppliant inden gevalle als inde voors.
brieven in date alsboven van nieuws quijtgeschon
den ende vergeven schelden quijtte ende vergeven uuyt
sunderlinger gratien bij desen onsen brieve t’feyt
ende ongeval offensie ende breucke corporele
ende criminele daerinne hijter cause van dyen
met daeraen cleven mach teghen ons ende
justitie misdaen ende misbruyckt mach heb$
ende hebben dienaengaende wedergestelt
ende gerestitueert stellen weder ende restitue
ren tot sijnen goeden naeme fame ende geruchte
in onsen voorschreven lande van brabant ende
alle andere onse landen ende heerlijckheden e$
tot sijne onverbeurde goeden in dijen hij eenighe
onder ons heeft gelijck ende in alder manieren
soo hij was voorde toecompste vanden feyte
inde selve brieven vermelt op imponeren
hierop een eeuwich geswijch onsen procureur
generael van brabant meyer van loven
officier van wilsele ende alle anderen onse
justicieren ende officieren wie sij sijn
satisfactie ende beternisse ierst ende
vooral gedaen der partijen geinteresseer
de indyen die noch niet gedaen en sijn ende
eenighe daertoe staet civilyck alleenlijck
behoudelijck dat die voorschreven suppliant
gehouden sal sijn t’selve feijt te ons te beteren
civilijck naer gelegentheijt vande saecke
ende faculteijt van sijne goeden met oock te
betaelen die redelijcke costen van justitie
hieromme alreede gedaen ende te doene
allet ter taxatie ende moderatie van onse$
seer lieven ende getrouwen die cancellier
ende luyden van onsen raede geordonneert
in brabant die wij daertoe gecommit
teert hebben ende committeren bij desen ont
bieden daeromme ende bevelen den selven ons$
cancellier ende raedtslieden dat voor hen geroe
pen sie gene die daeromme behooren geroepen $
sijn sij procederen wel ende deughdelijck ter
verificatie ende interinemente vandesen en$
totter taxatie ende moderatie vande voors.
amende ende costen justictien alsoo sij sullen
vinden behoorende welck interinement
de voors. suppliant gehouden sal sijn te ver
suecken ende hem in persoone te presenteren
in onsen voorschreven raede promptelijck
opde peyne van te verbueren deffect van desen
ende voorschreven brieven tot welcken
effecte die suppliant uuytten gevancke
nisse tot loven sal worden gessisteert op
het treurenborch deser onser stadt brus
sele ende dat gedaen ende de selve civile
boete ende costen van justicien getaxeert
ende betaelt sijnde in handen vanden genen
dijen dat behooren sal t’sij onsen voorschreven
procureur generael van brabant onsen
officier van wilsele ende alle andere onse
rechteren justicieren officieren ende
ondersaeten ende toecomende dijen dat
aengaen sal moghen heure stedehouderen
ende eenen iegelijcken van hun besundere
soo hem toebehooren sal doen laeten ende
gedoogen den voorschreven suppliant van
deser onser tegenwoordiger gratien ende
remissien ende van allen d’inhouden van desen
ende voors. brieven inder vuegen ende
manieren voore verhaelt rustelijck vrede
lijck volcommentlijck ende eeuwelijck
genieten ende gebruycken sonder hem te doen
ofte laeten geschieden nu noch in toecomende tijden
eenich hinder letsel oft moyenisse aen lijve
noch aen goeden ter contrarein maer in dyen
sijn lijff oft eenighe van sijne goeden daer
omme gearresteert becommert oft beleth
waeren dat sij die setten ende stellen terstondt
ende sonder vertreck geheelder ende vol
commender delivrantie want ons alsoo
gelieft ende ten eynde dat dit vast ende
gestadich blijve ten eeuighen daeche soo
hebben wij onsen segel hieraen doen hangen
behoudelijck in anderen dingen onsen rechte
ende eenenyegelijcken anderen dessijns
gegeven in onse stadt van brussele den
sevensten dach der maendt van augusti
int jaer ons heeren duysent sesse hondert
ende vierenvijftich ende van onse rijcke
het vierendertichste
collata concordat
dero$$"
pardons,246.txt,"philips byder gracien goids ertshertoge van oistryck hertoge van
bourgoingnen van lothryck van brabant van stier van karenten van crain van
lymburg van luxemborch ende van gelre greve van vlaenderen van habspurg
van thirol van ferette van kieburg van artois van bourgoingnen $$ palatyn
van henegouwe van hollant van zeelant van namen ende van zytphen selsaten
mercgreve des heylichs roemschen rycs ende van borgouw lantgreve in $$$
heere van vrieslant van opter windischenmarg van portenauw van salins
ende van mechelen doen te weten allen ende eenen yegelycken tegewoirdich
ende toecommende dat wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie van
peeteren ende aerde de vriese arme werckluyde woenende tot diegem
inhoudende hoe dat sekeren tyt geleden de voirs. suppliant met meer en
goede mannen hebben sitten drincken tot sinte geertruyden machele ten huyse
van eenen geheeten petere de wynne ende van daer gaende tot op tvelt
nae dieghem aldaer zy woenechtich waeren soe is hen nae gevolght
een geheeten jan bogaert totten voirs. peteren seggende ghy hebt myn
schuppe ontdragen daer op de voirs. peter antwoirde dat hy die
nyet en hadde opt welcke de voirs. jan bogaert wederomme seyde
ghy hebt my dit genomen ende $$$ uwer moeder daer op de voirs.
peter suppliant hem veronsculdichde met huesschen woerden hem des
gedragen totten goeden mannen daer omtrent synde dat hy daer af
nyet en wiste op dwelcke de voirs. jan bogaert nyet en
paste noch en cesseerde van synen quaden afdragende woirden
maer hyet hem wel tot thienen reysen tot zynre moeder $$$
met vele anderen hoogen afdragende woirden alsoe dat vuytelic
de voirs. aert de vryese oic in desen suppliant vraechde wat is
hier gaende daer op de voirs. peter suppliant antwoirde dese
man tyghet my zyne schuppe aene ende ic en weet daer nyet af
vuyt welcken voirs. woirden de voirs. peter suppliant gecommoneert
sloech den voirs. janne bogaert tusschen zyne schouderen met
eenen stocke ende de voirs. suppliant ende de voirs aert suppliant
sloech den voirs. janne bogaert met eenen opstekere in synen
arm soe dat hy daer af quam van live ter doot wuyens ziele
god genadich zye ende $$$ tvoirs. faeyt den voirs. supplianten
met goeder herten zeere leet is ende dat zy daer af aen partyen
hebben gesoent ende de selve nae huerer cley$$re macht daer af
gecontenteert soe en dorren zy hen nochtans beduchtende ende ontsiende
rigeur van justicien tot huerer gewoenlycker woenstad nyet
houden maer moeten hen buyten houden ende abandonneren huere
huysvrouwen ende vele cleyne kyndere alsoe dat zy ende huere
kindere waeren gescapen altyt lantloopich te blyvene tot
huer grooter schaden ongemechten ende verdriete ende noch meer
wesen soude het en waere dat wy onze gracie ende genade
te henwerts keerden daer om zy ons oitmoedelic hebben doen
bidden soe eest dat wy desen aengesien compassie ende
medelyden hebbende metten voirs. suppliant willen hen in desen
gracie ende ontfermherticheyt gedaen werdden tegen rigeur ende strangheyt
van justicien bysundere ter eeren ende renerende der heyliger passien
ons liefs heeren jesus christus ? die hem leedt aen den houte des cruycen
opten dach van heden inclinerende ende geneycht wesende ter beden ende
begheerten vanden selven supplianten hebben hen in gevalle als boven
quytgeschonden ende vergheven schelden quyte ende vergheven
vuyt onser zunderlinger gracien by desen onsen brieve den dootslage
ende tfayt voerscreven mitsgaders alle peynde ende amende corporelle
criminelle ende civile daer inne zy hen vuyt saeken van tgene
des voirs. is eenichsins misgrepen mogen hebben tegen ons
ende iusticie ende hebben hen als van desen gerestitueert
ende restitueren tot huerer eeren goeden name ene famen ende
tot onsen voirs. raide van brabant ende tot allen hueren goeden
nyet verbuert zynde op datter eenige zyn gelyckerwys ende
inder manieren zy waeren voire de geschiedenisse vanden
ongevalle voirscreven imponerende hier op een eewich geswych
onsen procureur generael van brabant ende allen anderen officieren
ende justicieren dien dat aengaen mach satisfactie ende
beternissen nochtans gedaen zynde der partyen in desen
geinteresseerde in alsoe verre die noch te doen zy ende $$$
daer toe stae ontbieden daer om ende bevelen onsen
drossete van brabant meyere van loeven amman van
bruessel ende voirts allen anderen onsen ende der smaelere heeren
ambachteren officieren rechteren ende dieneren ons voirs.
raits van brabant ende allen anderen dien dat aengaen mach
dat zy ende elck van hen soe hem toebehoert den voirs.
supplianten van deser onser gracien quytscheldegen ende remisseren
doen ende laten in maten voirs. rastelic ende vredelic
gebruycken sonder hen daer tegen te laten geschieden
eenigen hynder commer oft letsel in eeniger manieren waer
by alsoe zy oft huere goede aengetast gevangen oft
gearresteert waeren die ter stont ende sonder vertreck
ontslaen doen ende laten ontslaen ende stellen tot
volcomender delivrancie ende ten eynde dat dit vast ende
gestadich blive teeuwigen dagen soe hebben wy onsen
segel hier aen doen hangen behouden ons in andere
dingen onsen rechte ende eenen yegelycken des zyns gegeven
opten goeden vrydach int jaer ons heeren duysent vyfhondert
ende twee aldus ondergescreven opte plycke
by mynen heere den ertshertoge ende geteykent w de $$$
ende noch $$$ de $$$ mandato $$$
gecollationeert en bevonden"
pardons,068.txt,"kaerle etc allen den ghenen er een hebben ontfangen die
deemoedige supplicatie van jacobbe bordinck borger onser stat
van antwerpen inhoudende hoe dat hy ter causen van zekeren
questien iniurien ende geschillen hy gehadt heeft tegen een
genaempt claes heskens zynen dootviant den selven claese
in een gevecht welck zy onderlinge hadden heeft gequetst
ende verminckt in zyn een hant vanden welcken de voers.
partyen beyden in rechte geprocedeert hebben voerde
peysmakers der voers. onser stat die partyen ten beyder zyde
gehoert hebbende versonden hebben tot onse wethouderen onser voers.
stadt om by hen vonnisse daer af gegeven te wordden ende
hebben den selven onsen wethouderen rapport gedaen van allet
gene dat vande hen byden voers. partyen was bedincht naden
welcken nu byden voers. onsen wethouderen geseegt ende
geordonneert dat de suppliant soude raparatie doen den voers.
claese vanden quetsuere die hy hem gegeven hadde insgel
insgelycx soude claes voersc. geloven ende zweeren in
handen vanden voers. borgermeesteren ende wethouderen dat
hy nimmermeer den suppliant en soude mesdoen noch dat
hy zy hen nyet en souden vinden tsamen in een geselscap
ende gebuerdet dat een van hen beyden in eenige plaetse
waer dat dandere dat wetende daer nyet soude mogen
comen ende waren alsoe waeren beyde gestelt in eenen vervrede
om welcke appointement tonderhouden.. die suppliant hem
langen tyt buyten onser lande geabsenteert heeft tot zynder
grooten ongenuechten ende verdriete daernae is gebuert
dat die suppliant is comen drincken in een taverne geheeten
dblochuys staende in burgerhout by onser voers. stat
van antwerpen aldaer de voers. claes ten aengange gecomen
is nyet wetende die selve suppliant oft hem hy daer was
geadverteert oft nyet ende int innecomen vander voers.
taverne was hem geseeght byden ghene die daer by waeren
ende saten dat hy daer inne nyet en mochte comen noch
en behoerde midts den voers. appointmente ende om dat de suppl
daer ierst innecomen was dwelck hoerende de voers. claes
seyde dat hy daer inne soude comen ende stelde hem met
fortchen daer inne te comen maer die duer was hem
gesloten voer zynen nose dwelck ziende de voers. claes
lancx zoe grammer worddende stack op duere met
zynen voete groote stooten ende bevindende dat hy se nyet
en conste gebreken oft opgecregen des dede soe vele
dat hy doere een venstere met fortsen int voers. huyse
geraecte ende sonder opten voers. onvrede by hem gesworen
te lettene soe stack hy den suppliant eenen grooten steeck in zynen
buyck dat de pensen daer vuyt hongen ende waen in
grooten pericule vander doot van allen den welcken ende vanden
voers. infracten van onvrede die voers. claes van ons
vercregen heeft onse oepen brieven van remissien inhoudende
satisfactie van partie is oyc waer dat de suppliant heeft
getrouvt een huysvrouwe wesende genader vanden voers
claese nochtans nyet tegen staende de voers. affiniteyt
ende genaderscape soe heeft de voers. claes vander
huysvrouwen des suppliant gehadt een kint ende heeft
hem daerenboven tot meer stonden gevanteert ende vermeten
tot grooten oneeren ende onverdrachelycken drucke vanden suppl
dat hy metter huysvrouwe des suppliants soude te doen hebben
als hy woude ende want die voers. claes hem nyet en
.peynde den suppliant genoech te doene oft satisfactie naevolgende
onse brieven van pardoenen vanden iniurien hy die hy hem
aengedaen hadde boven den onvrede onser stadt maer
sindert onse voers. brieven noch hen hem geiniureert
ende gedreight seggende dat hy metten huysvrouwen
vanden suppliant tedoen hadde dan die suppliant selve is gebuert
dat de suppliant is gecomen opten goeden vridach lestleden
ende bynnen onser stadt heeft geaggregeert ende
geinvadeert den voers. clase midts den iniurien die hy
van hem lange geleden hadde ende gesupporteert dat oyc
de voers. claes es van quader famen ende gerenommeert fel ende
quaet ende besundere dat hy aen hadde eenen mantele oft
huycke vuyten welcken hy hem wel behoirde van hem te
beduchtene soe heeft hy vuyt getogen een sweert ende gequetst den
selven claese meer by manieren van pa$tien ende deffencie dan om
hem te mesdoene ende offenderende oft oyc der iusticien ge$$
dat hy hem wel hadde doen ter tyt meer quaets mogen doen
hadde hy gewilt ter cause vanden welcken onse schouthet
onser stadt antwerpen den suppliant heeft aengetast ende
tegen hem criminelyck geprocedeert sustinerende dat hy
soude hebben gevioleert ende gebroken den voers. onvrede
ende is midts dien de suppliant in dangiere van zyn lyf te verliesen
ende criminelyc? geexecuteert te worddene indien hem daerop
by ons nyet en wordde versien van onsen gracien ende brieven
van pardoene soe hy seet ende ons daeromme om die selve gracien
ende brieven van pardoen zere oetmoedelyc heeft doen bidden
soe eest dat wy desen aengesien geneight wesende ter beden
vanden suppliant ende hem willende dese reyse gracien voir righeur
van rechte prefereren bezonder mermect die iniurien byden
voers. claesen den suppliant als boven te meer stonden geinsereert
ende dat die voers. claes den voers. onvrede oic by hem
gezworen te voren gevioleert ende gebroken ende daeraf van ons
gracie verworven hadde dat oick de suppliant den voirs claese
nyet van een simple quetsuere en heeft gegeven ende daer
af hy nyet en is gestorven by deliberatie vanden rade
neffens ons wesende hebben den voirs suppliant inden gevalle
als boven vergeven ende quytgescolden vergeven ende scelden
quyt midts vuyt sunderlinger gracien de voers. invasie
aggressie ende brekinge van onvrede ende tgheheel stuck boven
verclaert met allet ghene des daer af dependeert
oft aencleven mach ende dat onse voers. schouthet
oft wethouderen hem ter cause van dien willen opseggen
oft heysschen met allet ghene dat hy tegen ons ende der
iusticien mach hebben mesdaen ende hebben hem dien
aengaende gestelt ende gerestitueert stellen ende restitueren
tot zynen goeden name fame tot onsen lande ende tot zynen
goeden onverbuert zynde soe verre hy enige hadde
imponerende hier op een eeuwich geswych onser procureur
generael dn voers. onsen schouthet ende wethouderen ende
allen anderen ons ende onser vassallen dienren rechteren
ende iusticieren satisfactie nochtans gedaen der
partyen geinteresseerde soe verre die nyet gedaen zn
ende eenige daer toe stae ende dat civilyck alleenlyck
behoudelyc dat de voers. suppliant tvoirs stuck sal
gehouden zyn tegen ons te beteren ende ons daer toe
te betalen een amende civile nae gelegentheyt vanden
voers. stucke ende faculteyt van zyne goeden ter arbitragien
van onsen lieven ende getrouwen die cancellier ende luyde van onsen
raede geordonneert in brabant die welcke wy daer toe
committeren by desen ontbieden daerom ende bevelen onsen
voers. cancellier ende luyden van onsen voers. raede in brabant
dat geroepen die ghene die daer toe behoiren geroepen te
zyne zy procederen totter taxatien ende arbitragien vanden
voers. amende civile ende totten interinemente van desen ende die
voers. amende civile getaxeert gearbitreert ende betaelt
in handen vanden ontfangere van onsen espargnen oft
anderen onsendaer toe gecommitteerden om ons daeraf rekeningen
bewys ende reliqua te doee zy onse voers. schouthet ende
wethouderen van antwerpen ende allen anderere onse ende onser
vasallen officieren rechteren dienren ende ondersaten den
suppliant van desen onsen gratien ende pardoenen doen laten ende gedoogen
genieten ende gebruycken ende hem vanden voers. gevanckenisse
ende processe ende oic zynen goeden indien die gearresteert zyn
ontslaen ende stellen doen ontslaen ende stellen tot volcomener
delivrancie ende sonder hem daer inne te doene oft te laten
geschiene eenigen hinder stoot of letsel ter contrarien
want ons alsoe gelieft ende des torconden hebben
wy den zegele daer van die keyser onse here ende grootvader
ende wy duerende onser minoriteyt gebruyct hebben
hier aen doen hangen iegenen in onser stat van bruessel
x dage i opten iersten dach van van februario int jaer
onss heren duysent vyfhondert ende vyfthiene aldus
stont gescreven boven opte plycke by mynen here
den price in zynen rade ende geteeckent h dehane
gecollationeert metter
minuten by my
xxx handtekening"
pardons,169.txt,"philips bijder gracien godts coninck. van castillien van leon van arragon
van beyde sicillien van jerusalem van portugael etc.
allen den genen die dese jegenwoordige sullen sien oft
hooren lesen saluijt doen te weten dat wij hebben
ontfangen doitmoedige supplicatie van jan schellemans
geboren van grimbergen inhoudende hoe dat hij opden
vijffden dach der loopenden maent van meij lestleden bij deze
onsen $$$ onder wie bevinden den
schouteth onser stadt antwerpen is geapprehendeert
ende ooick capitalijck ter hooger vierschaere aldaer
opden thientsen daer naer beticht ende aengesproocken
als dat hij op den voorz. vijffden meij hem soude hebben
vervoordelt met sijne complicen naementlijck
nicolaes kiekenbos ende passchier rogier grooten
moetwil te bedrijven soo opde baen van hoboken
als opden steenwech van berchem / stroopende ende
$$$ de passagiers : item dat hij hem alnoch
soude hebben vervoordert ten voors. tijde met een
gelaeden roer te dreijgen te schieten lanx de venster
vande herberge genaempt de croone / gestaen opden
voors. steenwech ende daer naer lanx de valdeur
vanden voorz. huijse te stooten opde deure naer dijen
hij op sijn roer noch eenen cogel hadden laeten loopen
item dat hij soude hebben geseijt schietter eenen om
verre ick salder oock eenen om verre schieten oft
diergelijcke woorden in substantie ende dat daer over
soude wesen gevolght den voorz. passchier rogier
den welcken heeft doorschoten den persoon van
gommaer van soost. alle de welcke feijten de
suppliant ten voorz. daege antwoordende heeft
ontkent gehadt ende tot den dijen voor sijne
defensien geposeert ende verbalijck doen verhaelen
vele contrarie feijten ende namentlijck dat hij met
sijne huijsvrouwe ten voorz. tijde is genoijt geweest
tot hoboken opde kermisse bij eenige sijne vrienden
aldaer / ende dat hij bij occasie onder wegen maer en
is gecomen int geselschap vanden voorz. nicolaes
kiekenbos, ende passchier rogier die hem seijden
dat hij nijet voorder en soude gaen midts dijen datter
een stercke partije soldaten vanden vijandt opden
wech was waer over hij met hen achterwaerts
omdraeijende ontrent den avont is gecomen opden
voorz. steenwech van berhem alwaer den
voorz. passchier rogier met sijn roer heeft doot=
=geschoten den voorz. gommaer van soost sonder
dat hij suppliant daer toe hantdadich is geweest
in eeniger manieren maer is ten selven tijde ende $$
het ongeluck achter inden hoff geschiede geweest
voor aende deure sijnde van voorz. schouteth ten
voorz. daege op sijne geposeerde feijten gewesen
ten thoon ende heeft voorts gesustineert dat de
suppliant soude worden gebrocht ter scherpen
examinatie waaroppe aenden selven suppliant
is geconsenteert sijnen contrarien $$$ $$$
te mogen affleijden op $$$ middeler tijdt het
versueck van scherper examinatie ende alhoewel
hij principalijck wordt belast om dat hij geweest is
inde compagnie vanden voorz. passchier rogier
het voorz. ongeluck gecommitteert hebbende
vreesende voor t rigeur van iustitien
soo ist
dat hij sijnen toevlucht naempt tot ons desen
aengemerckt ende besondere oock geconsidereert
dat den suppliant is een man staende tot goeden naeme
ende faem, die voorz. desen noijdt over eenige quade
feijten en is geweest in handen van justitie maer
wel ter contrarien tonsen dienste eenige jaeren
gedient hebbende als bootsgesel bij den franschen
vijandt is gevangen geworden te weten inden
slach van rockroeij alswanneer hij seven maenden
lanck in groote miserie gevangen gestelt geweest
hebbende den suppliant voorts altijds hem tevreden
gehouden gaende op sijnen vijandt met tgene hem
de huijslieden hebben toegevueght sonder oock
de passagiers te trauaillieren oorsaeche dat den
suppliant ons naermaels ter saecken als voore nijet
gemolesteert te worden hem is hoorende tot ons
biddende in alder oitmoet onse oepene brieven van
remis daer toe dienende waeromme soo ist dat
wij desen aengesien hier op eerst gehadt d’advies van
onsen lieven ende wel beminden die schouteth onser
stadt antwerpen genegen wesende ter beden des
voorz. suppliants willende hem in dit stuck prefereren
gratie ende misericordie voor strangheijt ende
rigueur van rechte hebben den selven suppliant inden
gevalle als boven quijtgeschouwen ende vergeven
schellen quijt ende vergeven vuijt onse sunderlinge
gratie bij desen onsen brieven tfeijt ende ongeval
boven geroert midtsgaders alle breucken corporele
ende criminele daer inne hij ter causen voorschreven
midtsgaeders dat daeraene cleven mach tegens ons
ende justitie misdaen ende misbruijkt mach hebben
welcken aengaende hebben hem wedergestelt ende
gerestitueert stellen weder ende restitueren tot sijnen
goede naem fame ende geruchte in onsen voorz.
lande van brabant ende in allen anderen onsen landen
ende heerlijckheden midtsgaders tot sijne onverbeurde goeden
indijen hij eenige onder ons heeft ghelijck ende in
alder manieren soo hij was voorde toecompste
vanden voorz. feijte imponerende hierop een
eeuwich geswijch onsen lieven ende getrouwen
procureur generael van brabant onsen drossaert
van brabant schouteth ende onderschouteth
van onse stadt antwerpen ende allen anderen onsen
ende onser vassallen oft der smalre heeren richteren
justicieren officieren ende dienaeren wie sij sijn satisfactie
ende beternissen ierst ende voor al gedaen der partijen
geinteresseerde indijen die noch nijet gedaen en is, ende
eenige daer toe staet civilijck alleenelijck ende de
saecke sulcx is verheijsschende behoudelijck dat den
voorz. suppliant gehouden sal sijn tvoorz. feijt
tegens ons te beteren civilijck naer gelegentheijt
van het misdaet ende facultijt van sijne goeden ende
oock te refunderen te betaelen die redelijcke costen
van justitie die ter causen van desen gedaen ofte
naergevolght sijn aller ter tauxatie arbitrage
ende moderatie van onse lieven ende getrouwen
cancellier ende raedtsluijden dat voor hun geroepen
de gene die daeromme behooren geroepen te sijne
sij procederen wel ende deuchdelijck ter verificatie
ende interinement van desen onsen brieff naer
sijne forme ende teneur ende ter tauxatie ende
moderatie vande amende civile ende costen van
justitie voorz. alsoo sij sullen bevinden te
behooren welck interinement den suppliant
gehouden sal sijn te versoecken ende hem in persoone
te presenteren in onsen voorz. raede binnen sesse
maenden naestcomende op pene van te verbeuren
het effect vande selve onse brieven ende dat gedaen
ende de voorz. amende civile ende costen van
justitie getauxeert ende betaelt sijnde in handen
vanden genen van onse ontfangers dijen dat behooren
sal, den welcken gehouden wordt daeraff ontfanck
te maecken rekeninge bewijs ende reliqua te
doen tonsen proffijte mette andere penningen
van sijnen ontfanck bij onsen voors. procureur
generael van brabant schouteth
van antwerpen ende alle onse rechteren justicieren
officieren ende ondersaeten tegenwoordige ende
toecomende dijen dat aengaen sal mogen heuren
stedehoudere ende een jegelijck van hun besundere
soo hun toebehooren sal doen laeten ende gedoogen
den voorz. suppliant van dese onse tegenwoordige
gratie remissie ende pardon, ende van alle d inne=
=houden van deser inder vueghen ende manieren
boven verhaelt peijsibel $$$ vredelijck ende
volcomentlijck ten eeuwigen daege genieten
ende gebruijcken sonder hem daer inne te doene
oft te laeten ende geschieden nu oft in
toecomende tijden eenigen hinder stoot letsel
oft moijenisse aan lijff oft aan goeden ter contrarien
maer indijen sijn lijff oft eenige van sijne goeden
daeromme gearresteert becommert oft beleth
waere dat hij die setten stellen doen setten oft stellen
terstont ende sonder vertreck tot geheelder
ende volcomender delivrancie want ons alsoo
belieft nijettegenstaende dat voorz. ongeval niet en
is overjaert ende onse ordonnantie desen aengaende
ter contrarien die wij den voorz. suppliant
niet en willen te prejudicieren maer hebben den selven
desen aengaende midts der onnooselheijt ende vuijt
andere redenen boven verhaelt vuijt onser sunder
linge gratien hebben gederogeert ende derogeren bij
desen de selve anderssints blijvende in haere macht
cracht ende vigeur ende ten eijnde dat dit vast ende
gestadich blijve tot eeuwigen daegen soo hebben wij
onsen segel hier aen doen hangen behoudelijck
in anderen dingen onsen rechte ende eenen ijegelijck
anderen dessijns gegeven binnen onse stadt brussele
in de maent van julij des jaers ons heeren sestien
hondert sevenen veertich ende van onsen rijcke
het sessentwintichsten."
pardons,021.txt,"philips etc. doen te wetene allen tegenwoordighen ende toecomende
dat wy ontfaen hebben die oitmoedighe supplicatie van ioores de
corthe geboren van namen arm schamel oudt $$$ belast
met een oude herman van leeuwe oudt wesende omtrent eenentwyntich
jaeren dyamantslyper van zijnen ambachte inhoudende hoe dat
hy altyt zonder jactancie te sprekene is geweest van goeder name
ende fame ende oyck aengaende zyn geloove altyt hem heeft
gedragen ende gereguleert navolgende den gebeden vander heyliger
kercke behalfven dat omtrenteen jaer geleden de voirs. suppliant is
gecomen int geselschap ende conversatie van sommige persoonen
besmet zynde met heresie oft quaden geloove die den voirs. suppliant
zoo verre met schoonen wordden ende valsche leeringen hebben
gepersuadeert gehadt als dat hy in sommige articulen vanden goeden
geloove heeft gedoolt gehadt geerrert ende hem verabuseert soedat
hy mits ende om deselve zyne dolinge ende erreur by onsen officier
van antwerpen is genomen ende in hechte zynde zoe is gebeurt
dat by den voirs. suppliant zyn gecommen up ten steen mr. adriaen lyod$
prochiaen vander borchtkercke ende broeder balten dresseleers
religieux * vander ordene vanden predicheeren binnen onsen stede van
van antwerpen voors. die de voirs. suppliant sulcx hebben geadmon$$
ende onderwesen aengaende de quade ende valssche leeringe
die hy aengenomen hadde als dat hy zyn erreur ende dwaling
bekennende desselve gerenunchieert heeft ende voirts expresselyck
vercleert dat hy van nu voirtaen desselve zyne quade leeringe voer
zoe veele als deselve enichssins soude mogen wesen contrarie der
geboden vander heyliger kercken verlaten ende voirtaen ** willen leven
ende doen gelyck een goet kristen mensche volgende den geboden vande
heyliger kercken nae zyn vuyterste beste is schuldich te doene
alsoe vande selve renunciatie revocatie ende beteringe claerlyck
is blyckende byden attestatie vanden voirs. twee geestelycke
persoonen daeraff zynde ende hoewel dese renunciatie
ende revocatie inden manieren als boven is geschiet soe en
can de voirs. suppliant nochtans dye nyet tegenstaende uuyter
gevanckenisse in respecte vanden officier nyet ontslagen wesen
ten waere dat ons believen wilde hem suppliant hieraff te verleenen
onse oepenen brieven van abolitie ende pardoene zoe hy seeght
ons oitmoedelick biddende om deselve. waeromme
wy de saken voerscreven overgemerckt bezundere de jonckheyt vanden
suppliant ende hierup gehadt tadvis eerst van onsen margrave van
antwerpen ende naderhant vanden inquisiteuren van onsen christen
geloove den voirs. herman van leeuwe suppliant genegen wesende
zynder oitmoediger bede ende willende hem gratie ende genade presenteren
voer rigeur van justitie sunderlinge by deliberatie van onsen lieven
ende getrouwen neve ridder van onser oerdene gouverneur ende
stadthouder generael van desen onsen nederlanden de hertoch van savoye
prince van pietmont etc. hebben inden gevalle als boven vergheven
quytgeschollen ende geremitteert vergeven schelden quyte ende
remitteren uuyt onse zunderlinge gratie mits desen de transgressie by
hem gecommitteert van onsen placcate ende edicte boven verclaert
mitgaders alle tgene dat hy ter causen van dyen tegens ons ende
justitie mesdaen ende mesbruyckt mach hebben ende hebben hem
als daeraff wedergestelt ende gerestitueert stellen weder ende
restitueren tot zynder goeder fame name ende geruchte in onsen
lande ende hertochdomme van brabant ende allen anderen onser landen
ende heerlicheden ende oyck tot zyne onverbuerde goeden indyen hy
enige heeft geleden ende in alder manieren als hy was voer die
toecompste vanden feyte voerscreven imponerende hierop een eeuwich
zwygen ende silentie onsen procureur generael van brabant ende allen
anderen onsen rechteren justicieren ende officieren wye zy zyn satisfactie
ende beteringe eest ende al voren gedaen der geinteresseerde partye
indyen die noch nyet gedaen en is ende enige daertoestaet civilyck
alleen-lyck behoudelyck dat die voirs. suppliant gehouden wert hem te
houden bynnen onser stede van brugge alwaer zynen ouders woenachtich
zyn den tyt van twee jaeren eenpaerlyck eerstcommende beginnende
van stonden aen nae dinterinement van desen om aldaer te
volcomen ende volbringen alsulcke penitentie als hem innegestelt
ende belast zal werden by den voirs. inquisiteuren soe verre
nochtans des voirs. suppliants ouders ende vrienden vande selve
penitentie by hem te volbringen hun willen verbinden ende daervoere
innestaen ende verantwoirden ende voorts dat hy suppliant
gehouden wert tvoirs. fait ende mesuze tegens ons te beteren civilyck
*** naede gelegentheyt vander mesdaet ende faculteyt van van zyne
goeden mitsgaders oyck te refonderen de wettelycke costen van justitie
ter causen voers. gedaen ende te doene allet ter taxatie ende
arbiterschepe van onsen lieven ende getrouwen cancellier ende
luyden van onsen raide in brabant die wy daer toe committeren
ende den welcken wy bevelen dat voer hun geroepen die gene
dyer over geroepen behoiren te zyne zy procederen wel ende
duchdelyckter verifficatie ende interinement van desen onsen brieve
ende oyck ter taxatie vanden civile boete ende costen van justitien
voerscreven, welck interinement de voirs. suppliant sal gehouden syn
behorelyck te versoecken ende hem in persoone te presenteren voer den $$$
van onsen raide in brabant bynnen zesse maenden eerstcommende
up peyne van te verliesen ende gepriveert te wesen vanden gratie ende
effecte van desen ende dat gedaen ende de voirs. civile boete
ende costen van justitie getaxeert ende betaelt zynde in handen
vanden genen dyen dat behoiren sal zy onse voirs. procureur generael
marcgrave van antwerpen ende alle andere onse ende onser
vassallen off der smaelre heeren rechteren justicieren officieren ende
ondersaten tegewoordighe ende toecomende wyen dit aengaen off
roeren sal mogen huere stedehouderen ende een yegelick van hun
besundere soe hen toebehoiren sal doen laten ende gedoogen den voirs.
suppliant van deser onser tegenwoirdiger gratie remissie ende
quytschuldinge ende van allen den inhouden van desen inder
vuegen ende manieren voren verhaelt rustelick ende vredelick ende vulcomelick
genyeten ende gebruycken sonder hem te doen oft laten geschien nu
noch in toecommende tyden enich hinder letsel oft moyenisse $$$ ter contrarien
aen lyffve noch aen goede in eniger manieren ende zyne persoon
tegewoirdelick gevangen zynde mitsgaders zyne onverbeurde goeden
indyen die daeromme naemaels becommert oft gearresteert waeren dat
zy die setten ende stellen oft doen stellen ende setten terstont ende sonder
vertreck tot geheele ende vulcomen delivrancie ende slakinge want
ons alsoe gelieft ende in oirconde van desen zoe hebben wy onsen
zegel hier aen doen hangen gegeven in onser stadt van bruessele
den lesten dach van junio int jaer ons heeren duysent vyffhondert
sevenenvyftich ende vaen onsen rycken van spaengien sicillien etc. tweede
ende van engelant vranckrick ende naples tiiiie opde plycke
stont gescreven aldus byden coninck in zynen raide ende
geteeckent de langhe recepta visa
gecollacioneert ende bevonden accorderende
met zijnen originale by mij
facuwez"
pardons,015.txt,"remissie voer willebort van aesdonk wouter van gallekaerle etc. doen te weten allen iegenwoirdichen ende toecomendedat wij ontfaen hebben die oetmoedige supplnatie van woutervan galle arm scamel gehuwt man, inhoudende hoe datgeleden inden somer ontrint st. jansdach xvc achtendertichhij suppliant ende wijlen doen levende adriaen kanaerts metmeer andere sceptreckere te trecken hadden een scip toebehorendepieter vrancx om tselve scip te trecken van heffene naervilvoerden tot vute ende hij suppliant ende wijlen alsoe de voirscreven wijlen adriaen achterbleeff ende ginck sitten drinckenmet meer andere te huyse van willem torrekens totheffene voirscreven soe heeft den voirscreven suppliant den selven adriaenminnelyck gebeden dat hij met hem tvoirscreven scip wilde voir tegaen trecken op dat de scipper bij zijnen ende zijnder gesellenachterblijvende geen schade lijden en zoude, ende dat zijtreckers inde boete nyet te vallen en hadden dyer toestaettegens die gene die achterblijven, soe es den voirscreven wijlen adriaenopgestaen maer commende voorbij een ander herberge, geheetende croone, is hij adriaen daer inne geroepen geweest ende esdaer weder gaen sitten drincken, dwelck ziende jan moenseen van zijn voirscreven medegesellen, heeft den selve adriaen oycgebeden dat hij met hem gaen wilde ende tvoirscreven scip helpenvoir te trecken, dwelck hij adriaen nyet geerne en dedehoe wel hij ten lesten opgestaen is ende met hem jan voirscreven gegaen naer tvoirscreven scip ende aldaer gecommen zijnde, soeheeft den voirscreven wijlen adriaen zeer qualyck gesproken endewilde weder werts gaen. doen de voirscreven suppliant liggendealdaer int ghars hem rustende den$$$ selven wijlen adriaenanderwerf vrindelijck ende minnelijck gebeden heeft dat hijdaer bij hen blijven wilde ende nyet wech gaen voer dat tvoirscreven scip afgetrocken waere soe es de selve adriaen den voirscreven suppliant toegeschoeten ende heeft hem met den hechtevan zijnen opstekere in zijnen sicht gestoken ende metvuysten geslagen als dat hij suppliant zeer bloede, dwelckziende den$$$ knaepe oft bey noot$$$ van den selven scippervraechde den voirnoemde adriaen waerom hij den voirscreven suppliantsloech ende smeet, doen heeft de selve adriaen russ$$$ metzijnen messe vuyter eerden gesteken ende daer mede nae denvoirnoemde knape geworpen ende naer tvoirscreven scip getrocken
wesende ter plaetsen daert behoirde, soe zijn zij suppliant ende wijlen doen levende adriaen metten voirscreven jan moens,claes kempe ende meer andere treckers voirscreven gegaen in de voirnoemdecroone ende daer sitten drincken sulcx dat daer weder woirdengeresen tusschen hem wijlen adriaen ende den suppliant, in demanieren dat hij adriaen totten suppliant seyde hem gevende eene
toenaem seghende wouter noen naye maect u van hier vuyt
desen gelage, waerop hij suppliant antwoirde ic wil
geerne gaen waer mijn gelach betaelt het is alsoe wel
mijn gelach alst u soeckende alsoe bij den selven wijlen adriaen
op hem suppliant werringe$$$ ende noise om te vechten, doen
den suppliant vele scamperhede de hij al goeder tierelijck ende
pacientelijck verdroech, stekende voirts bij den voirscreven wijlen
adriaen met sijnen opstekere naer hem suppliant als dat
hij met dyen steke quetstede een oudt man geheeten willem
nijs in zijn hant die welcke hem adriaen vraechde segh
waerom quetst ghij mij, waerop wijlen adriaen antwoorde
het es mij leet ic meende dien wouter van galle denoterende
den suppliant wel geraect te hebben, ende alsoe daer een
jonck meysen in quam soe es de voirscreven suppliant bij haer gese$$$
dwelck ziende bij den voirscreven wijlen adriaen heeft tot hem suppliant
geseyt staet up ghij wouter noey naeye ic wil daer sitten
bij tmeysen daer ghij sit mit welcken hij suppliant op stont en
liet hem daer sitten ende corte daer nae soe es die voirscreven wijlen
adriaen bij den selven suppliant comen sitten ende heeft hem gesla$$$in zijn aensicht wel drije wers met eenen strecken leeren $$$
van eenen degen die hij wijlen adriaen in zijn handt hadde seggende
totten suppliant weerdt u weerdt u ghij en soudt u mij es dorren
weeren daerop hij suppliant antwoirde slaet ghij mij
ic en heb u nyet mesdaen, ic en wil nyet vechten of gelijcke woirde
in substantie ende hadde alsoe geerne vanden voirscreven wijlen adriaen
verdrach gehadt mits dat hij nyet en begeerde te vechten moch=
=te nochtans de voirscreven adriaen hem met eenen grammen m$$$
toegeschooten mits welcke hij suppliant oyck opschietende
zijn alsoe tsamen worden bordelende als dat dese wijlen
adriaen een steke genegen heeft daer af hij gestorven is
ter causen van den welcken de voirnoemden suppliant dit grootelijckx
sijn lijf heeft moeten verweeren mits dat hij geen verdrach
noch vanden voirscreven wijlen adriaen ontslegen en conste wesen
als boven vreesende rigeur van justicien heeft hem sedert
geabsenteert vuyt onsen landen ende heerlicheyden ende en zoude
daer inne nyet dorren wederkeeren al eest dat hem de toecompste
van tselve feyt hertelijck leet es ende daer af peys met presentie$$$heeft ten zij dat onse gracie hem hierop verleent worde
alsoe hij seyt, om die welcke hij ons zeer oetmoedelijck
gebeden heeft waeromme soe eest dat wij des # aengesien#
den voirnoemde suppliant geneycht wesende tot zijnder voirscreven beden ende
begeerten ende willende hem en des gracie ende genade
persereren voer rigeur van justicien, hebben inden gevalle als boven
geremitteert quytgescholden ende vergeven, remitteren,
schelden quyte ende vergeven vuyt onse zunderlinge gracien bij
desen$$$ den dootslach voert verclaert mitsgaders oyck alle
peyne ende amende corporelle ende criminelle daer inne hij
hem overmits ende vuyt saken van tgimt$$$ des voirscreven jegens
ons ende justicie eenichssins mach hebben ontgaen ende
hebben hem dyen aengaende gerestitueert ende gestelt
restitueren ende stellen bij desen tot zijnen goede faeme ende
naeme in onsen lande ende heerlicheyden ende tot zijn goeden noch
tertijt nyet geconfisqueert zijnde zoe verre daer eenige
waren, imponerende hierop een eeuwich zwijgen ende
silence ons procureur generael in brabant ende allen anderen onsen
rechteren justicieren ende officieren $$$ $$$ van brabant
hoedanige die zijn of wesen mogen, satisfactie nochtans
eerst ende alvoeren gedaen der geinteresseerde partien zoe verre
die noch nyet gedaen en waere civilijck alleenlijck
behoudelijck dat hij gehouden werdt den voirscreven dootslach
jegens ons civilijck te beteren naer gelegentheyt vande
mesdaet ende faculteyt van zijnen goeden ende oyck
te betaelen die redelijcke costen van justicien, daeromme
gedaen ende naegevolght indyen datter eenige geschiet
zijn der taxatie ende arbiterscepe van onsen lieven ende
getruwen den cancellier ende luyden van ons raede in
brabant die wij daertoe admitteren, ontbieden daeromme
ende bevelen onsen voirscreven cancellier ende luyden van ons raeden in
brabant dat vier henlieden geroupen die gene die daerom
behoiren geroepen te zijne, zij procederen ende doen procederen
wel ende duechdelijck totter verifficatie ende intervenierende$$$ van desen
ons tegewoirdigen brieve naer louter vorme ende inhouden
ende welck intervenieren die voirscreven suppliant gehouden sal zijn
onsen voirscreven raede te versoecken binnen eenen jaere naer data
van desen op die pene van te verbueren deffect der selver
ende dat gedaen ende die voirscreven civile boete ende costen van
justicien getaxeert gearbitreert ende betaelt sijnde alst
behoirt van welcke civile boete die gene van ons rentmeester
dient aengaet, gehouden wert ontfanck te maken rekening
bewijs ende reliqua te doene tot onsen proffijte metten and$$$
penningen van zijnen ontfang$$$, zij onsen drossaet van brabant
meyer van vilvoerden ende alle andere onse ende ons vassallen of
smalre heeren richteren justicieren ende officieren onssen voirscreven
lants van brabant ende van overmaze hoedanige die zijn
of wesen mogen, iegenwoirdich ende toecomende
hueren stedehouderen ende elck van hen soeken dat
toebehoiren sal of aengaen sal mogen, doen laten ende
gedoogen den voirnoemde suppliant van dese onse gracie ende
remissie inder manieren voirscreven, rustelijck vredelijck
ende eeuwelijck genyeten ende gebruycken sonder hem
te doene noch te laten geschien in lijfve noch in goede
eenich hinder letsel of moyenisse ter contrarien
maer indyen zijn lijf of onverbeurde goeden daeromme
gevangen becommert oft gearresteert waren, dat zij
die terstont stellen of doen stellen tot volcommen delivrans$$$
ende slakinge want ons alsoe belieft, ende ten
eynde dat dit goet vast ende gestadich blijve tot
eeuwygen dagen, soe hebben wij ons zegel hieraen
doen hangen, behoudelijck in anderen saken ons recht
ende eenen yegelijck tzijne in allen gegeven in onse
stede van bruessele inde maent van meye int jaer
ons heeren duysent vijfhondert ende negenendertich
van onsen keyserijcke txxe ende van ons rijcken van
castille ende andere txxiiije. aldus stont gescreven op te
plycke bij den keyser in zijnen raede ende geteekent
l. de zoete, noch stont gescreven op te selve plycke
visa $$$
ghecollacionneert tegens die
originale brieven bij mijde cock"
pardons,318.txt,"abolicie voer janne de passano ende zyne dievete
pheleps bider gracien godts eertshertoghe van oistrijke hertoge
van bourgoingnen van lothar!ingen van brabant van stier van haren$$$
van cram van limburg van luxemburg ende van gelre greve
van vlaenderen van habspurg van thirol van firette van kieburg
van artois van bourgoignen palatyn van henegouwe
van hollant van zeelant van namen ende van zuytphen
mercgreve des heylichs roemschen rycs ende van borgauw
lantgrave in elsaten heer van vrieslant van oxter
windesche$$$ van portenauw van salins ende van mechelen
allen den ghenen die dese onse letren selen sien saluyt
alsoe ons van wegen jans de passano coopman vanden
natien van gennes residerende tegewoirdelic in onser stad
van brugge te kennen gegeven es geweest hoe dat
inden jaere vyfthienhondert lestleden een geheeten
jan ofte ten versuecke vanden voirsz suppliant ende
van loys de ligne dienere desselfs hadde betalingen
gedaen eender geheeten jan adriaens vander $$$
van vierentwintich ponden grooten onser $$$ vanvlaenderen
die de selve suppliant hem schuldich was ter sacken van sche$$$
comen sc$$ van meeden ende doet zekeren tyt daer
nae geleden een geheeten gieles van rye executeren
te kennen gaf onsen procureur generael in brabant dat die
voirsz betalinge vanden voirsz xxv ponden groten
hadde gedaen geweest in ende met lichten gelde cos $$$
onser oirdman $$ op stuck vander $$$ gemaect by middele
vanden welcken onse procureur haddeden voirsz suppliant te
rechte betrocken voer onse lieve ende getrauwe die cancellier
ende andere lude van onsen raede in brabant ende aldaer
tegen den selven suppliant geconcludeert soe hem dat goetdochte
ende werd aldaer tusschen partyen soe verre geprocedeert
nae dien dat van wegen des voirsz suppliant te kennen gegeuen
hadde geweest als dat hy nyet en wiste vander voirsz
betaelingen inder manieren die onse voirsz procureur die
proponeerde enichssins gedaen te syne ende ost die
geschiet waere inder manieren voorsz dat zoude
gedaen zyn sonder syne wete danck ende wille
contenderende om die ende ander redenen ende middelen ten
eynde van absolutien $$$ welcken die voorsz partyen
geordoneert waeren geweest by onsen voirsz cancellier ende raede
contrairie ende in enquesten om welcken appointementen te
voldoene onse voirsz procureur hadde doen hoiren den voirsz
giellis van roye de$$$ ende janne adriaens de welcke
de voirsz supplant om te bewyssen zynne onnoeselheyt ende
ignorance in desen hadde doen wederleggen ende hoewel
de selve suppliant ende zyn voirsz dienere nyet en meynden
hier inne tegen ons yet mesdaen oft gebruyct te hebbene
desen nyet tegenstaende soe beducht hem nochtans de voirsz
suppliant datmen hem opte depositie vande voirsz getuygen oft
anderssins soude willen straffen ende $$$ als infracteur
van onser voirsz ordinantien ende daer toe inde penen daer inne
begrepen dwelc op dat soe gebuerdt comen soude tot grooter
schanden scaden ende ongenuchten vanden selven suppliant het en waere
dat wy hem hier op onse gratie verleend w$$ soe hy seght
daeromme gemerct de redenen voerscr hy ons oitmoedelic heeft
gebeden. doen te weten dat wy die saken voirsc
overgemerct ende gehadt davys van onsen stadhoudere generrael
den greve van nassouw ende oic vanden luden van onsen
grooten raede geneycht wesende ter oitmoediger beden
vanden voirsz suppliant willende den selven in dit stuck gr$
ende genade prefereren voer rig$ van rechte hebben in
gevalle als boven. af ende te nyente doende tvoirsz proces
$$$ des daer aen cleven macht quytgeschonden geremitteert
vergheven ende geabolieert ende uuyt onser rechter
wetentheyt volcomender macht ende scinderlinger gren$
scelden quyte remiteren vergeven ende abolieren by desen onsen
jegewoordegen brieve allet ghene daer inne de voirsz suppliant
ende loys zyn dienere biden voirsz processe belast ende geaccuseert
hebben geweest oft souden moigen wordden mitgaders alle
peynen ende boete criminele ende $$$ daer hy oft de selve
loys uuyt saken van den $$$ des daer aen cleeft tegen ons
ende justicie mesdaen oft mesbruyct mogen hebben den selven
suppliant ende zyne dienere stellende ende restitueren tot haerer
goeder famen ende namen ende tot allen hueren goeden nyet
verbuert noch geconfisqueert wesende in dien zy enige
hebben in alle der formen ende normen als zy waeren
aleer ende voerden beghinste vanden voirsz processe
impo$$ onsen voirsz procureur in desen scillene ende
eewich geswych ontbieden daer omme ende
bevelen onsen drossere van brabant meyer van loenen
amman van bruessel schoutheten van antwerpen
ende vanden bossche ende allen anderen onsen ende der
smaelre heren dieneren officieren justicieren ende onder $$$
ons voirsz lants van brabant dien dat enichssins aengaen
mach dat zy ende een yegelic van hen den voorsz
suppliant ende loys zynde dienere van desselve onser graven
quytsceldinghen remissie ende abolicie ende van al den
inhouden van dien inder manieren als voirsz es rastelic
ende vredelic doen ende laten doene oft te laten geschieden enigen
hynder stoet oft belet ter contrarien het zy aen lyve
oft goeden in eniger manieren. want onser beliefte
sulcke es ende des torconden hebben wy onsen
segel hier aen doen hangen gegeven in onser stad
van bruessel den xxixen dach van meerte
int jaer ons heer duysent vyfhondert ende twee
voir paesschen aldus onsen gescrifte opt plycke
by mynen heere den ertshertoge. ende geteykent
$$$
die collictie van desen copien es gedaen
ende bevonden $$$ metten originele
bezegelden brieven bij mij
n strate $$$"
pardons,027.txt,"philips etc. doen te wetenen allen jegenwoirdigen ende toecomenden
dat wy ontfangen hebben die oitmoedige supplicatie van
geerart steylart bootsgeselle geboren tot boone jonckman
ongehuwt zynde inhoudende hoe dat geleden is van inde
maent van meerte xvc lvii oinbegrepen des juysten tyts
hy suppliant met andere geselscap ende bootsgesellen hadde
geweest drincken int burgerhoudt by onse stadt van
antweppen aldaer zy bleven tot des avonts ontrent poirt
tyde ende alzoe aldair gedroncken hebbende ende wel metten
droncken bevangen zynde is hy suppliant met sommige vanden
geselspappe naer huys gegaen ende commende binnen onser
voirs. stadt van antwerpen daer hy woenachtich was ende
gaende duer die lombardeveste op oft ontrent die
camerpoorte brugge is hem suppliant vander camerstrate
aff tegens gecomen zekeren manspersoon die hy doen
niet en kende maer zindert verstaen heeft dat hy ge#
was vincent van overbeke oick bootsgeselle die hem suppliant
met sulcken gedruysche opt lyff liepe als dat hy bynae
in deerde gevallen lach nyet wetende weder die selve
vincent dat willens oft onverhuts dede midts dattet
doncker ende hy van andere vier geselscapt was emmers hy
suppliant aldus op zyn lyff geloopen zynde vraechde totten
zelven vincent hoe hy aldus op zyn lyff geloopen
quamp daerop de selve vincent binnens monts ende sulcx
dat hy suppliant tselve niet verstaen en conste wat
geantwoirt ende geprevelt heeft midts denwelcken
die suppliant alzoe hy wel v$$ drancke was ende
midts die donckerheyt vanden tyde vreesde oft deselve
vincent eenen opstekere oft andere geweer tegen hem
hadde willen besighen heeft zyn rappiere vuytge-
trocken ende metter selver met meer dan eenen slach
naden selven vincent die zyn derder was geslagen
ende den selven een wonden in zynen slincken arm boven die
$$cture gegeven soe hy suppliant des anderen daechs
eerst heeft verstaen want hy doentertyt niet en wiste
dat hy den voirs. vincent gequetst hadde wesende
die selve quetsure van soe cleynder importantien
dat de selve vincent in vier ofte vyf dagen tyts daer
nae anders niet daerop en besichde dan zekere plaetsters
die hem die vrouwen ghaven daer hy thuys lach in
sulcker vuegen dat aleer eenich chirurgyn over den selven
quampt vier in zynen arm geraeckte ende duer dyen int gasthuys
gedragen moste werdden aldaer hy duer zyn sober regiment
ende versuemptheyt ontrent drie weken oft een maent
ombegrepen daer nae gecommen is van levenden lyff
lyve ter doot ten grooten leetwesen verdriete ende eeuwige
bederffenisse des suppliants die maer een arm bootsgeselle
en is noyt eenige feyten gecommitteert hebbende die welke
al eest dat hy daer aff met partye overcommen is ende
deselve nae zyn erm vermoegen gecontenteert ende te
vreden gestelt heeft ende hoe wel de selve vincent
meer duer zyn schult ende versuemptheyt afflyvich gewordden
is dan duer die voirs. quetsure die wel geneselyck waere
geweest indien hy goet regiment hadde geuseert soe
ende soude nochtans hy suppliant rigeur ende strangicheyt
van justitien bevreesene binnen onsen landen besundere
binnen ons voirs. stadt van antwerpen daer tselve feyt
gebuert is nyet vryelyck dorren commen oft frequenteren
maer waere zynen leven lanck gescapen een arme lantlooper
te blyven ende van armoede te vergane ten waere dat
onse gratie ende genade hem hierop wordde geextendeert
zoe hy zegt ons daeromme oitmoedelyck biddende
soe eest dat wy die zaken voirs. overgemerckt geneyght
wesende ter beden des voirs. suppliants ende willende
hem in dit stuck prefereren gratie ende misericordie
voer rigeur ende strangicheyt van rechte hebben den
selven suppliant inde gevalle als boven als boven
geremitteert quyt/ge/scholden ende vergeven remitteren
schelden quyte ende vergeven vuyt sunderlinger gratien by
desen onsen brieve tfeyt ende ongeval boven geruert
mitsgaders alle boets ende bruecke corporelle ende criminelle
daer inne hy hem overmidts en vuyt saken van tgene des
voirs. is tegen ons ende justitie eenichsyns mach hebben
ontgaen ende misdragen ende hebben hem dien aengaende
weder gestelt ende gerestitueert stellen weder ende
restitueren tot zynder goeder fame name ende geruchte
in onsen landen ende heerlicheyden besundere in onsen
voirs. lande ende hertoichdomme van brabant ende stadt
van antwerpen daer ende tot zynen onverbeurden goeden
indyen hy eenige onder ons heeft gelyck ende in alder
manieren soe hy was voer die toecompste vanden vs.
feyte imponerende hier op een eeuwich geswych
ende silentie onsen procureur generael in brabant onsen
schouteth van antwerpen ende marckgrave onslants
van ryen mitsgaders allen anderen onsen justicieren ende
officieren wye zy zyn satisfactie ende beternisse
ierst ende voer al gedaen der partyen geinteresseerde
indyen die noch niet gedaen en zyn is ende eenige daer
toe staet civilyck alleenlyck behoudelyck dat die
voirs. suppliant gehouden zal zyn tvoirs. feyt tegen ons
te beteren civilyck nae gelegentheyt vander saken
ende faculteyt van zynen goeden met oick te betalen
die redelycken costen van justitien hieromme alreede
gedaen ende te doene allen ter taxatien ende moderatien
van onsen lieve ende getrouwen die cancellier ende lieden
van onsen rade in brabant die wy daertoe gecommitteert
hebben ende committeren by desen ontbieden daeromme
ende bevelen den selven onsen cancellier ende raidslieden dat
voer hen geroepen dieghene die daeromme behoiren
geroepen te zyne zy procederen wel ende duechdelyck tot
verificatie ende interinemente van desen onsen brieven
ende totter taxatien ende moderatien vander voirs. amende
ende costen van justitien alzoe sy sullen vinden behoirende
welck interinement die suppliant gehouden zal zyn
te versuecken ende hem in persoone in onsen voirs. raide
te presenteren binnen sessen maenden naestcomende
op de pene van van te verbeuren deffect van desen
ende dat gedaen ende de selve civile boete ende costen
van justitien getaxeert ende betaelt zynde in handen
vanden ghenen dien dat behoiren sal zy onse voirs.
procureur generael in brabant onsen schoutet van antwerpen
ende allen anderen onsen rechteren justicieren ende
officieren jegenwoirdige ende toecomende dien dat
aengaen sal moegen huere stedehouderen ende een
yegelyck van $$$ besundere soe hem toebehoiren
sal doen laten ende gedoogen den voirs. suppliant van
marge: ende hieraf verantwoirdt
byden ontfanger vanden
exploicten
deser onser jegenwoirdiger gratien ende remissien ende van
alle dinhouden van desen inder vuegen ende manieren
boven vercleert rustelyck vredelyck volcomelyck ende
eeuwelyck genieten ende gebruycken sonder hem te doene
oft te laten geschieden nu noch in toecomenden tyden
eenich hinder letsel oft moeyenisse aen lyve noch aen
goeden ter contrarien in eeniger manieren maer indien
zyn lyff oft eenige van zynen ongeconfisqueerde goeden
waeren hieromme namaelts becommert gepraempt oft
gearresteert dat sy die setten en stellen terstont ende
sonder vertreck tot geheelder ende volcommender delivrantie
want ons alzoe gelieft ende ten eynde dat dit
goet vast ende gestadich blyve tot eeuwigen dagen soe
hebbe wy onsen zegel hieraen doen hangen behoudelyck
in anderen saken onsen rechte ende eenyegelycken anderen dessyns
gegeven in onser stadt van bruesselle inde maent
van augusto int jaer onsheeren duysent vyfhondert
negenenvyftich van onsen rycken van spaengnien ende
sicillien t$$e ende van napels tvie opde plycke
stont ges$$$ byden coninck in zynen raide $$$ $$$
visa recepta
gecollationeert ende bevonden accorderende
$$$ synen originale by my
$$$"
pardons,049.txt,"philips etc doen te weten allen yegewoirghen ende toecommende
dat wy ontfanghen hebben die oetmedighe* supplicatie van gielis van
caverson ingeboren poirter onser stadt van loeven belast met
huysvrouwe ende eenen jonghen kinde anders egheen goet hebbende
dan hy met arbeyden aen die scepen is winnende inhoudende
hoe dat hy des vrydaeghs voer loeven kermisse int jaer
xvc tweentzestich des achternoens is versaempt geweest
met adriaen crabbe ende ander ten huyse genaempt
troosemareynken om met elcanderen aldaer te drincken ende nae
dyen zy aldaer ewat tyts gederonken hadden ende dat die
voirs. adriaen uuyten voirs. huyse opder straten gegaen was
om zyn water te reysen soe zyn die wyle aldaer aengecommen
vyff oft zesse clercken met poignaerts messen ende stenen indie
handen hebbende die sonder oirsake den voirs. adriaen hebben
zeer furieuselyck geinvadeert onder hen voeten gewoerpen ende
geslaghen soe dat die weerdinne aldaer tselve aensiende
is gecommen totten geselscappe seggende totten suppliant gielis suldy
uwen compeer aldus laeten vermoerden desgelycx soe riep
oyck de voirs. adriaen totten suppliant dwelck de suppliant
hoorende is vanden geselschap opgestaen ende loopende op der
straten heeft aldaer gevonden adriaen syn compeer alleen
aldus overvallen ende geslaigen vanden voirs. clercken hem
ombekent weesende is hem ter assistentie gecommen ende heeft
uuyt getrocken syn brootmes ende daer mede gesteecken naeden
eenen ende naeden anderen in sulcken vueghen dat een vande
voirs. clercken genaempt philips de roy soe hy suppliant
naederhant versoent loopende tegen eenen muer heeft
hy suppliant denselve philips eenen steeck gegeven in zynen
buyck laetende tvoors. mes duer groote verwaertheyt daer
inne steecken ende nemende die vlucht inden clooster vande
bogaerden bynnen der voirs. stadt van welcker quetsuere
de voirs. philips ten selven daigh is gestorven ende afflivich
geworden tot des voirs. suppliants ontspreekelycke leetweesen
die daer duer moet wyff ende kint verlaeten in armoede
ende hem onthouden in vremde lande ten zy dat
ons beliefde hem te nemen in genade ende
gracie ende hem tvoirs. faut te vergeven soe hy seght
ons zeer oetmoedelyck daeromme biddende soe ist dat wy
de sake voirs. overgemerckt ende daer op gehadt dadvys van onsen
beminden meyer bourgmeestren scepenen ende raedt onser stede van
loeven voers. den voirs. gielis van caverson suppliant geneghen
wesende zynder bede ende begheerte ende hem willende in
dit stuck gracie ende genade prefereeren voer riguer ende strangheyt
van justicie hebben ingevalle als boven vergeven quytgescholden
ende geremitteert vergheven schelden quyte ende remitteren uuyt onse
sunderlinghe gracie mits desen tfaicte ende manslach boven
verclaert mitgaders alle penne boete ende bruycke corporelle
ende criminelle daerinne hy ter cause van dien mits datter
aen cleeft tegens ons ende justicie misdaen ende mesbruyckt
mach hebben ende hebben hem als daeraff weedergestelt
ende gerestitueert stellen weeder ende restitueeren tot zyne
goede name fame ende geruchte in onsen lande ende hertochdomme
van brabant ende allen anderen onsen landen ende heerlicheyden
ende oyck tot zyne onverbuerde goeden indien * eenighe heeft
gelyckerwys ende in alder manieren als hy voer de toecompste
vanden feyte voirs. imponeerende hierop een eeuwich swygen
ende silentie onsen procureur generael ende allen anderen onsen rechteren
justicieren ende officieren wye zy zijn satisfactie ende beteringe
ierst ende al voirren gedaen gedaen der geinteresseerde partye
indyen die noch nyet gedaen en is ende ennighe daertoe
staet civilyck alleenlyck behoudelick dat de voirs. suppliant
gehouden wert tvoirs. feyt tegens ons te beeteren civilyck
naerden gelegentheyt vander misdaet van faculteyt van
zynen goeden achtervolg ende onse ordonnancie daerop
gemackt mitgaders oyck te reffondeeren de weettelycke
costen van justicien indien eenighe daeromme gedaen zyn
allet ter taxatien ende arbiterscepe van onssen lieven ende
getrouwen cancellier ende lieden van onsen raide
in brabant die wye daertoe committeren dyen welcken wy
*hy
# sy hier af verantwordt
byden ontfangere vanden exployten
bevelen dat voer hun geroepen die daerover behoiren geroepen te
zyne zy procederen wel ende duechdelyck ter verificatie
ende interinement van desen onsen brieve ende oyck ter
taxatie vander civile boete ende costen van justicie voers.
welck interinement de voirs. suppliant gehouden werdt
behoirlyck te versuecken voer die van onse voirs. raide in
brabant binnen zes maenden eerstcommende op peine van te
veliesen ende gepriveert te weesen vanden gracie ende effecte
van desen ende dat gedaen ende de voirs. civile boete
betaelt zynde in handen van onsen ontfanger vanden exploicten
of anderen onsen officieren diet behoiren zal die welcke
gehouden weerdt daeraff rekeninge te houdene bewys ende
reliqua te doene tonsen prouffeyte metten anderen penningen van
zynen ontfanghe zy onse drossaert van brabant meyer van
loeven ende alle andere onse rechteren justicieren ende
officieren yegewoerdighe ende toecommende wye dit aengaen
oft roeren sal moegen huere stedehouderen ende eygelyck
van hun besundere zoo hun toe behoeren zal doen laeten
ende gedoeghen den voirs. gielis van caverson suppliant
van dese onse gracie remissie quytscheldinghe ende van
allen den inhouden van desen inder vuegen ende manieren
boven verhaelt rustelyck vredelyck volcommelyck ende
eeuwelyck genieten ende gebruycken sonder hen daerinne
te doen oft te laeten geschieden nu noch in toecommende
tyden ter cause voers. eenich hinder letsel oft moyenisse
ter contrarien aen lyffve noch aen goede in eeniger maniere
maer indien zyn lyff oft eenighe van zyne onverbeurde
goeden daeromme gevanghen becommert oft gearresteert
zyn oft naemaels waeren dat zy die stellen ende
setten oft doen stellen ende setten terstont ende sonder
vertreck tot geheele ende volcommen delivrancie ende
slakinge want ons alsoe belieft ende ten
eynde dat dit goet vast ende gestadich blyven
eeuwighen daghe soe hebben wy onsen zegel hier
aen doen hanghen behoudelyck in anderen saecken ons recht
ende een eygelyck zyne in allen gegeven in onser stat
van bruessele inde maent van junio int jaer
onsheeren duysent vyffhondert ende zessenezestich
van onsen rycken van spangnien sicillien etc txie
ende van napels txiiie op de plycke stont
gescreven aldus byde coninck in zynen raide onderteekent
sanghe visa recepta
gecollacionneert met zynen originaele
ende bevonden daermede concorderen by my
deruwez"
pardons,236.txt,"kaerle etc. doen te wetene allen iegenwoirdigen ende toecomende
dat wij ontfanghen hebben die oetmoedige supplicacie van jacop
de cock scamel jonckman scipper belast met eender jonger huijsvrouwe
ende kinderen woenachtich te keldrecht in onsen lande van vlaenderen
inhoudende hoe dat omtrent onderhalff jaer geleden de voirs. suppliant
met cornelis lootsene gommaer de keersmakere alias wils ende meer
andere geweest is ten huyse van jan roelandts tavernier inde prochie
van hemi$$$ in onsen lande van brabant es gebuert dat alzoe zij
aldair hebben aende taefele geseten dat daer van buijten innegecomen
es een van huerlieder geselscap geheeten hennen casins seggende
gesellen hoe maecte ghijt aldus es de gans al oppe daer op dat
antwoirde de voirs. gommaer iaes al waerder noch meer want
deen steket in zijn tessche ende dander in zijn mouwe waerop dat
doen de voirn. cornelis zeyde wat leegt u daer aene ende smeet den
voirn. gommaer wils voer zijn aensicht met zijn vuyst seggende
houdt dat daer voren ende met dien geruchte zoe quam alzoe de
suppliant inde camere vragende wat schuylt hier daer op doen antwoirde
de voirs. cornelis lootsene maet oft geselle zij seggen dat wijt al
nemen oft in onse tassche ende mouwen steken daer op de voirs.
suppliant anwoirde wije seijt dat daer op cornelis zeijde gommaer
wils ende met dien nam de suppliant een hantbusse ende sloech daermede
den voirs. gommaer op zijn schouwere ende voirt nemende zijn dagge
pijnde hem te stekene daermede naer den voirn. gommaere maer en
geraecte hem nyet ende alzoe schiet tvoirs. geselscap zonder ijet
meer elck anderen te quetsen oft grieven ende des anderen daechs
alzoe jacop mijns vraechde tot den voirs. gommaer hoe hebdij ghy u
nu antwoirde de selve gommaer daerop het es al wel ick peijse
dat mij onthouden es in mijnen iongen tijt ende heeft de voirs.
gommaer gewracht gedroncken ende besich geweest drie oft vier
daegen naede quetsure zonder datmen aen hem eenich gebreck
sach vanden voirs. slage ende dat meer es alzoe hem de prochiaen
van hoboken die hem biechte ende het weerde heylich sacrament
gaff hem tevoren vraechde buyten biechten aengaende den voirs. twiste
zeyde daer op de selve gommmaer heere oft yemant mochte suspicieren
oft vermoeden dat dese siecte daer ick aen ligge soude zijn gecommen oft
uuytsponck oirspronck genomen hebben uuijt saken van sonmigen slagen
die ick ontfangen hebbe van sommigen scippers zoe gheve ick te
kennen dat ick dese ziecte lange inden lyve gedragen hebben ende
zoe verre ick quame van levenden lijve ter doot zoe ontdrage ick de
sleve scippers vander doot ende is daer nae gestorven ende
hoewel de suppliant partie geinteresseerde gesoent ende gebetert heeft
en soude nochtans midts beduchtende rigeur van justicien hem nijet
dorren vinden hanteren noch converseren in onsen lande van brabant
maer elders leven in groeter aermoeden ende miserien ten waere
dat hem onse gracie hier op verleent ware alzoe hij seeght o$$
daeromme zeer oetmoedelijck biddende besundere dat ons believen
wille hem te doen expedieren onse oepenen brieven van remissien in
sulcken saken gewoenlijck. waeromme zoe eest dat wij
die saken voirscr$$en overghemerct den voirs. jacop de cock
suppliant genegen wesende tot zijnder beden ende supplicatien ende
willende hem in dit stuck gracie ende genade prefereren voer
strangheyt van justicien hebben inden gevalle als boven vergeven
quijtgescholden ende geremitteert vergeven schelden quijte ende
remitteren uuijt sundelinger gracien bij desen onsen brieve tfeijt ende
dootslach boven verclairt metgaders alle peijne ende bruecke
corporelle ende criminele dair inne hij ter causen van dien met datter
aencleeft tegens ons ende justicie mesdaen ende mesbruyct mach
hebben ende hebben hem als dair aff wedergestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren midts desen onsen voirs. brieve tot zijne
goede faeme ende name in onsen voirs. lande van brabant ende allen anderen
onsen landen ende heerlicheyden ende tot zijnen onverbuerden goeden
indijen hijre eenige heeft gelijck ende in alder manieren als hij was
voer de toecompste ende gesciedenisse vanden feijte ende dootslage
voirs. imponerende hier op silencie ende een e$wich zwijgen onsen
procureur general van brabant ende allen anderen onsen iusticieren ende
officieren wie hij zij satisfactie ende beternisse eerst ende voer
al gedaen der partie geinteresseerde indyen die noch nijet gedaen
en es ende eenige daer toe staet civilijck allenlijck behoudelijc
oijck dat de voirs. suppliant gehouden werd tvoirs. feijt tegens ons
te beteren civilijck naer de gelegentheijt vanden mesdaet ende
en de faculteyt van zijnen goeden ende oyck te refonderen ende
betaelen de redelycke costen van iusticien indyen datter eenige gedaen
oft naergevolght zijn ter taxacien ende arbiterscepe van onsen lieven
ende getruwen riddere ende cancellier heeren jheronimo vander noot ende
den luyden van onsen raede in brabant die wij daer to$ committeren
ontbieden dairom ende bevelen den selven van onsen raede in brabant
dat voer hemluyden geroepen die ghene die daer over behoiren
geroepen te zijne zij procedere wel ende duechdelijck ter verifficacie
ende interinemente van desen naer huer voirme ende inhouden ende
dat gedaen ende die voirs. civile boete getaxeert gearbitreert ende
betaelt zynde in handen vanden ghenen van onsen ontfangers diet
behoeren sal die welcke gehouden werdt rekeningen bewijs ende reliqua
te doene tot onsen behoeff metten anderen penningen van zijnen ontfange zij ende
allen anderen onsen justicieren ende officieren wyen dit aengaen sal mogen
huerlieden sted$houderen jegewoirdich ende toecomende ende elck van hen besundere
zoet behoeren sal doen laeten ende gedoogen den voirn. suppliant van dese
onse gracie remissie quijtsceldinge ende pardoene zoe ende inder manieren
als voeren rustelijck ende vredelijck genyeten gebruijcken ende useren
sonder hem te doene oft te laeten geschien in lyve noch in goede
eenigen hinder letsel oft moyenisse ter contrarien maer indyen
zijn lijff daer oft eenige van zijnen onverbuerden goeden daeromme
gevangen gearresteert oft becommert waeren die stellen ende doen
stellen terstont ende sonder vertreck tot volcommen delivrancie want
ons alzoe gelieft ende ten eynde dat dit goet vast ende gestadich
blijve tot eeuwigen daegen zoe hebben wij onsen zegel hier aen
doen hangen behoudelijck in anderen saeken ons recht ende eenen
iegelijck tzijne in allen gegeven in onsen stadt van bruessele inde
maent van januario int jaer onsheeren duysent vijffhondert
een ende dertich van onsen keijserijcke tweeste ende van onsen
rijcken van spaengnen beyde den cecillien ende anderen txvie jaer?
aldus stont opde plycke gescreven byden keysere in zijnen raede
ende geteekent l. du blioul ende visa recepta
ghecollationneert tegens
doriginaele brieven by mij
de cock"
pardons,140.txt,"philippe etc. allen den genen etc doen te wetene etc.
dat wij ontvangen hebben die oitmoedige supplicatie
van merten motkies ingesetenen van rumpsdorp inhoudende
dat hoewel by suppliant nu eenigen jaeren herwaerts
anders es heeft gedaen als met allen middelen van
vrindtschappen ende beleeftheid getracht ende
gearbeyt te verhueden dat wylen jaspar van diest
synen swaegher naer eenigen extraordinarisie folie
hem nyet en sonder vertrecke naerden dienst vande
gerebelleerden provintien daer aft hy hem menichmael
hadde vermeten dat die voors. suppliant nyettegenstaende
alle de iniurien menacen ende affronten die hy
van syne voors. swaeger hadde geleden evenwel
soo goet is geweest van te contribueren ende
eensdeels te voldoen ende den accorde byden voors.
synen swaeger gemaeckt metten meyer vander
gheten over syne insolentien ende moetwillicheden
soo ist nochtans dat den voors. jaspar van diest
nyet en heeft connen gelaten den suppliant in sulcker
vueghen te menaceren iniurieren ende in syn
eyghen huys te comen vuytroepen dat die voors.
suppliant de patientie nyet en heeft connen
hebben van tselve meer te verdraegen gelyck
oyck nyemandt ter werelt sulcke insolentien
en zoude hebben connen tollereren mits dat die
voors. jaspar van diest met opgesetten wille
ende intentie is opden eenentwintichsten novembris
xvic sevenentwintich gecomen ter huyse des suppliants
hebbende syn mes bloot in syn hand ende roepende
met luyder kelen tegens hem suppliant dese oft dyergelycke
woirden compt daer buyten ghy fielten luylack
bedelaer ghy duyvel comt daer buyten ick sal
u vermoorden ende alsdan sal ick naer hollandt
gaen ende alhoewel dat diversche persoonen den
voors. jasper van diest van syn quat voornemen
meynder te diverteren soo is hebben sy tselve
nyet connen gedaen want hy persevereerde in syne
quaden intentie roepende continuelycke alsulcken
ende dyergelycke woorden als hiervoren staen
vuytgedruckt dewelcke ten vuytersten oirsaecke
hebben geweest dat die voors. suppliant is vuyt
synen stal gecome met eene rieck in syne
handen om die voors. jaspar te doen retireren
vuyt syn suppliants mesthofs aldaer alle de
voors. insolentien gebeurden maer in plaetse
dat hy de suppliant souden hebben ver$$$$ ontsien ende
zynen huyse ende woninge soude hebben verlaten
soo is hy den suppliant comen toegeloopen met den
voors. messe bloot inde hand meynende des suppliant
daermede om te brengen om welcke te vergeven is
die suppliant genootsaeckt geweest hem met
syner voors. rieck te behelpen ende te defenderen
dwelck doende heeft hy aen syner voors. swaegher
gegeven twee oft dry slaegen op oft ontrent het
hooft waerdoor die voors. van diest een weenich
worde gequetst doch nyet dootelyck gelyck alle
experte doctoiren ende chirurgynen des noot synde
souden moeten attesteren nyettegenstaende dat
denselven van diest eenige thien oft elft daeghen
naerden infectie vande voors. wonden is comen
aftlyvich te worden tot groot leetwesen des suppliants
die zich altijt heeft gedraegen als een man
met eenen daer ter contrarie d’afflyvigen
soo temerair ende oultrecuidant is geweest van hem
suppliant ende andersints te menaceren sulcx dat met
rechte sonder moghen geseght worden dat die jaspar
van diest heeft ontfangen den loon naer syne wercken
als hebbende soo te seggen selfst oirsake geweest
van syne doot alwaert oyck alsoe dat hy
door ontwetentheyt vanden meester hem gecureert
hebbende nyet en hadde onder d’aerde gemeestert
geweest desen aengemerckt ende dat die
voors. suppliant noyt senne feyt en heeft
gecommitteert waerover hy criminele oft civile
byden geene oft syne officiers soude gestraft
oft geactionneert hebben geweest soo badt hy
suppliant seer oytmoedelyck om onse opene brieven
van remis daertoe dienende soo eest dat wy
desen aengesien ende hierop gehadt d’advis ander
officier van rumpdorp geneyght wesende ter beden
ende supplicatie des voors. suppliant ende willende hem
in dit stuck prefererende gratie ende genaden voor
strangheyt ende rigeur van rechte hebben denselven suppliant
inden gevalle als boven quytgesconden ende vergeven
schelden quyte ende vergeven vuyt sunderlinger gratien
by dezen onser brieve tfeyt ende ongeval boven geruert
midtgaeders allee offentie ende breucke corporele ende
criminele daerjinne hy ter causen voors. ende tgene daeraen
tleven mach teghen ons ende justitie misdaen ende misbruyckt
mach hebben ende hebben hem dyenaengaende wedergestelt
ende gerestitueert stellen weder ende restituerende tot
syne goeden naeme faeme ende geruchte in onser
voors. landen ende heerlyckheden ende tot zyne onverbeurde
goeden indyen hy eenigen onder ons heeft gehadt ende
in alder manieren soo hy was voorde toecomste
vanden voors. feyte imponerende hierop ende eeuwich
geswygh onsen procureur generael van
brabant officieren van rumpsdorp ende allen
anderen onse justicieren ende officieren wie
sy syn saticsfactie ende beternisse ierst
ende vooral gedaen der partyen geinteresseerde
indyen die noch nyet gedaen en zy ende eenige
daertoe staet civilyck alleenlyck behoudelyck
dat die voors. suppliant gehouden sal syn
te voorschreven feyt tegen onsen te beteren civilyck
alleenlyck naer gelegentheyt vander saecken
ende faculteyt van synen goeden met
oyk te betaelen de redelycke costen van
justiticie hieromme almeede gedaen ende
alnoch te doene alles ter taxatien ende
moderatie van onsen seer lieven ende getrouwe
cancellier ende luyden van onsen raede in
brabant die wij daertoe gecommitteert
hebben ende committeren ende desen wetende
ende bevele denselven onser cancellier ende
raedtsluyde dat voor hun geroepen degenen
die daeromme behoiren geroepen te syne sy
procederen wel ende deughdelicke ter verificatie
ende interinementen van desen ende ter
taxatie ende moderatie vanden voors.
amende ende costen van justitie alsoe sy
sullen bevinden te behoire welcke interinement
die voors. suppliant gehouden sal syn te versuecken
ende hem in persoone te presenteren in onse
voors. raede binnen dese letste maenden naestcomen
opden pene van te verbeuren de essect van dyen
ende dat gedaen ende deselve civile boete ende
costen van justicie getaxeert ende betaelt
synde in handen vander ghene dyen behoiren
sal sy onsen voors. procureur generael van brabant
ende allen anderen onse rechteren iusticieren
officieren ende ondersaten tegenwoordige ende
toecommende dyen dat aengaen sal mogen heuren
stedehouderen ende eenen iegelijcken van hen
bezundere soe hen tebehoiren sal doen laeten ende
gedoogen den voors. suppliant van deser onser
iegewoordiger gratien ende remissie ende van
allen inhouden van desen inden vueghen ende
manieren voore verhaelt rustelyck vredelyck
volcomelyck ende eeuwelyck genyete ende
gebruycken sonder hem te doen oft te laeten
geschieden nu noch toecommende tyden in
eenighe manieren eenich hinder letsel oft
moyenissen aen lyve noch aen goeden ter contrarien
manieren indyen syn lyff ofte enige van syne goeden
daeromme gearresteert becommert oft beleth
waer is dat sy die setten ende stellen terstont ende
sonder vertreck tot geheelder ende volcomender
delivrantie want ons alste gelieft gegeven
ende ter eynde dat dit vast ende gestadich
blyve tot eeuwigen daeghen soo hebben onsen seghel
hieraen doen hangen behoudelyck in andere
dingen onse rechten ende eenenyegelycken and eren
dessyns gegeven binnen onse stadt van
brussele seven daeghen inde maent van
augusto int jaer ons heeren sesthienhondert
negenentwintich van onse rycken het negenste
opde plycke stont gescreven byder coninck
onderteeckent $$ mastelyn"
pardons,366.txt,"remission pour franchois rozart
charles etc. scavoir faisons a tous presens et avenir nous avoir
receu lhumble supplication de francoys rozart pouvre honneste
jeusne compaignon a marier labourier de bonne fame et renommee
contenant comme au mois de septembre dernier ledit suppliant estant avecq
feu lors vivant charles calle au soupper en la maison de la
vesve de feu henry loups au villaige de mellin ens notre rommant
pays de brabant lieu de sa nativite se prindrent a avoir
joyeuses parolles gabber et jouer ensemble. dont finablement
ledit feu se corroucha tellement quil donna ung si grand coup
de poing au visaige dudit suppliant que le sang en sortist courrant
par son viaire. ce faict ledit suppliant comme il estoit et est
debonnaire et paisible se retira de ladite compaignie et wida tout
plourant ladite maison a intention de soy retirer et aller a la
maison de son pere. et ja soit quil deust souffire audit feu
davoir ainsi mal traicte ledit suppliant neantmoins non content
de ce en widant aussi de ladite maison auroit avec son espee
suivy ledit suppliant pour le oultraiger davantaige. quoy veant ledit
suppliant dict audit feu gracieusement par plusieurs fois laissez me
en paix jen ay assez mais icelluy feu non content frappa plusieurs
coups apres ledit suppliant sefforsant de le tuer ce quil eust
faict se ledit suppliant avec une espee quil avoit neust resiste
a linvasion et envahir dudit feu. de laquelle son espee il
donna ung coup sur la teste dicelluy feu et ce faict senfuyt
son chemin et ledit feu apres luy. de laquelle blechure ledit feu
charles calle environ trois sepmaines apres termina vie par
mort au grand regrect et desplaisir dudit suppliant. lequel
ja soit quil soyt autrement bien fame et renomme sans oncques
avoir commis autre offense ny avoir este reprins de justice
ayant satisfaict partie interessee. ce neantmoins noseroit
seurement hanter ne converser en notredit pays et duche de brabant se
notre grace et misericorde ne luy estoit sur ce impartie. sicomme
il dict treshumblement requerant icelle. pour ce est il que
nous les choses dessusdites considerees audit suppliant inclinans a sadite
supplication et requeste et luy voulans en ceste partie preferer
grace a rigeur de justice avons au cas dessusdite quicte remis
et pardonne quictons remectons et pardonnons de grace especial
par ces presentes le cas et homicide dessus declaire ensemble
toute paine amende et offense corporelle et criminelle
enquoy par cause et a loccasion dudit cas et homicide il
peult avoir mesprins offense et estre encorre envers
nous et justice. et lavons quant a ce remis et restitue
remectons et restituons a sa bonne fame et renommee
en notre pays et duche de brabant et autres noz pays et
seigneuries et a ses biens non confisquez saucuns en a tout ainsi et
par la maniere quil estoit avant ladvenue dudit cas
imposant sur ce silence perpetuel a notre procureur general de brabant
et tous nos autres justiciers et officiers quelsconquez
satisfaction toutesuoyes faicte a partie interressee se faicte
nest civillement tant seullement pourveu toutesvoyes
que ledit suppliant sera tenu damender ledit cas envers nous
civillement selon lexigence dicelluy et la faculte de
*ses biens en suyvant noz ordonnances sur ce faictes
et avec ce de payer et reffondre les mises et
despens raisonnables de justice pour ce faiz et ensuiviz
saucuns en y a a larbitraige et tauxation de nos amez
et feaulx les chancellier et gens de notre conseil en brabant
que conmectons a ce. si donnons en mandement ausdits de
notre conseil en brabant que appellez pardevant eulx ceulx
qui pour ce seront a appeller. ils procedent bien et deuement
a la verification et interinement de cesdites presentes selon
leur forme et teneur. lequel interinement ledit suppliant
sera tenu requerre et poursuivir en notredit conseil de
brabant endedans demy an prochainement venant a paine
de perdre leffect de cestes. et ce faict et lesdites
amende civile et mises de justice tauxees et payees
ainsi quil appartiendra. de laquelle amende civile
celluy de noz recepveurs cui ce regardera sera tenu
faire recepte et rendre compte et reliqua a notre prouffict
avec les autres deniers de son entremise. ilz notre drossat
de brabant et tous noz autres justiciers officiers et
subgectz quelzconques presens et avenir dudit notre pays et
duche de brabant et oultremeuze leurs lieuxtenants et chacun
deulx endroict soy et sicomme a luy appartiendra
facent seuffrent et laissent ledit suppliant de notre presente grace
remission et pardon selon et par la maniere que dict est
plainement paisiblement et perpetuellement jouyr et user sans luy
faire mectre ou donner ne souffrir estre faict mis ou
donne ores ne au temps avenir en corps ne en biens
aucun destourbier ou empeschement au contraire en maniere quelconque
ains se son corps ou aucuns de ses biens non confisquez sont ou estoient
cy apres pour ce prins detenuz arrestez ou empeschez les mectent
ou facent mectre incontment et sans dilay a plaine et entiere
delivrance. car ainsi nous plaist il. et affin que ce soit chose
ferme et estable a tousiours nous avons faict mectre notre
seel a ces presentes . saulf en autres choses notre droict et lautruy
en toutes. donne en notre ville de bruxelles au mois de
may lan de grace mil cinq cens et quarante quatre
de notre empire le xxve. et de noz regnes de castille et
autres le xxixe . ainsi escript sur la plycque
par lempereur en son conseil et soubz signe verreycken
visa recepta
gecollationeert ende bevonden accorderen
met zijn originale bij mij
$$$
* en soit respondu par le receveur des exploits"
pardons,376.txt,"kaerle etc doen te weten allen iegenwoirdich ende toecommende dat
wy ontfaen hebben die oitmoedige supplicatie van gommaer van haecht
inhoudende hoe dat xviij jaeren zyn geleden oft meer wylen gommaer veraelst gecocht hadde
vanden voorn. suppliant een eycken houdt te weten
den rechten block alzoe verre als hy hem diende te vertimmeren ende
nyet voirdere dies soude deselve gommaer daer voere maecken aen peerden
cribbe op affcortinge ende naer dien de voers. gommaer het hout gecort
hadde in drye stucken den rechten den rechten block ende tacken daer aen
gelaten hebbende de welcke de voern. gommaer nyet mede gecocht en
hadde zoe is de suppliant met zyn werckluyden gecommen ende heeft de tacken
aff gehouwen ende den tyt lange vuerstreken wesende de suppliant zeyde
totten voers gommaer waerom en maeckt ghy die cribbe nyet alzoe
ghy my geloeft hadt daerop de voers. gommaer antwoirde ick was
alzoe gram omdat ghy die tacken affgehouwen hadt dat ick gedacht
hadde die cribbe u nyet te maecken ende de suppliant zeyde totten voers.
gommaer waerom zoudt ghy op my gram zyn ghy weet wel dat gy
dat ghy nyet dan den rechten block gecocht en hadt daerop repliceerde
de voers. gommaer veraelst dat bekenne ick dat waer is maer het
quam my anders te passe aenden stapels vander cribbe waerop de
suppliant antwoirde laet ons daerom egeenen twist hebben ick hebbe
noch een houdt thuys dat sal ick u daertoe geven zoe dat zy doen
ter tyt eens wordden ende gingen tsamen eenen pot oft twee drincken
ende als zy van malcanderen sceyden souden seyde de voers. gommaer
verwaelst totten suppliant ziet gommaer brenght my dat houdt om beters wille
gegeven maer ick en hebt nyet geloeft thuys te brengen dwelck
hoorende eene geheeten wouter de neve zeyde totten voers. gommaer
veraelst zynen neve ziet neve ick sal dat houdt selve thuys brengen
en wilt daeromme geenen twist hebben doen zeyde de voers. gommaer
veraelst totten suppliant ziet gommaer brengt my dat houdt thuys oft
ick soude seggen dat ghy een dieff waert dwelck hoorende de suppl
antwoirde dat en seyde my noch niemandt maer dat zoude ick wel
willen verantwoirden ende zyn beyde opgestaen met eenen grammen moede
alzoe dat zy naer malcanderen geslagen hebben zes oft zeven mael
in welck conflict de voers. gommaer die eerstmael verre geweken was dat
hy nyet meer wycken en conste met eenen slach met een byl gewont
int hooft ende zyn handt affgesmeten ende daernaer leefde xxj
weken gaende ende staende ende hadde aen zyn huysvrouwe een
kindt gecregen ende daernae is gecommen van levenden lyve ter doot
ter zaken van welcken ongeval de suppliant heeft der partie beternisse
ende satisfactie gedaan ende oick beternisse gedaen aenden heere
van herenthout in onsen lande van brabant aldaer tfeyt geschiet is
nyetmin en soude inden selfen lande nyet vryelyck dorren verkeeren ende
converseren ten zy dat onse gracie hem hierop verleent wordde om
de welcke hy ons zeer oitmoedelyck gebeden heeft soe eest dat
wy de zaeken voers. overgemerckt den voern. suppliant geneycht wesende
tot zynder beden ende supplicatien hebben inden gevalle als boven geremiteert
quytgescolden ende vergeven remitteren scelden quyte ende vergeven vuyt onser
sunderlinger gracien by desen tfeyt ende dootslach boven vercleert mitsgaders
oick alle penen ende amenden corporelle ende criminelle daerinne hy
hem overmidts ende vuyt zaken van tgene des voers. is tegens ons onse
hoocheyt ende justicie enichsins mach hebben ontgaen ende hebben
hem dyen aengaendden gerestitueert ende gestelt restitueren ende stellen by desen
tot zyn goede fame ende name in onsen voers. lande ende hertochdomme van
brabant ende van overmaze ende allen anderen onsen landen ende heerlicheden
ende tot zynen ongeconfisqueerden goeden indyen hy eenige heeft gelyck
als hy was voerden voers. dootslach imponerende hierop een eeuwich
zwygen ende silencie onsen procureur general ende allen anderen ons rechteren
justicieren ende officieren ons voers. lants van brabant wye zy zyn satisfactie
nochtans yerst ende alvoeren gedaen der partyen geinteresseert soe verre
die noch nyet gedaen en waere civilick alleenlick behoudelick nochtans
dat de voern. suppliant gehouden sal zyn tselve feyt tegens ons te beteren
civilick naer die gelegentheyt der mesdaet faculteyt van zynen goeden ende onsen
ordonnancie daerop gemaickt ende oick te betalen die redelicke costen van
justicien indien ennige daerom gedaen ende naergevolcht zyn ter taxatie
ende arbiterscepe van onsen lieven ende getrouwen den cancellier ende luyden van
onsen rade in brabant die wy daertoe committeren ontbieden daerom ende
bevelen den selven van onsen rade in brabant dat voer henluyden geroepen die
gene die daerom sullen behoiren geroepen te zyne zy precederen wel ende
heughdelick ter verificatie ende interinnemente van desen onsen iegenwoirdigen
brieve naer huere vorme ende inhouden welck interinement de selve suppl
sal sculdich zyn te versuecken in onsen voers. rade binnen eenen halven jare
naestcommende naer date van desen opte pyne te verbeuren deffect
van dyen ende dat gedaen ende de voers. amende civile ende costen van
justicien getaxeert ende betaelt zynde alst behoirt van welcke amende
onse ontfanger vanden exploicten van onsen voers. rade oft andere onse
officier dient behoiren sal gehouden wordt ontfanck te maecken rekeninge
bewys ende reliqua daeraff te doene tot onsen prouffyte metten
anderen penningen van zynen ontfange sy onse drossaet
van brabant ende alle andere onse ende onser vasallen oft
smaelre heeren rechteren justicieren ende officieren ons
voers. lants van brabant ende van overmaze hoedanige
die zyn oft wesen moegen iegenwoirdich ende toecommende
heuren stedehouderen ende elck van hem zoe hem dat toebehoiren
ende aengaen mach den voers. suppl. van deser onser iegenwoirdiger
gratien remissien ende quytsceldingen inder manieren voerscreven
peyselick volcommelick ende tot eeuwigen dagen doen ende laten
genyeten ende gebruyken sonder hem te doen noch te laten gescien
nu noch in toecommenden tyden in lyve noch in goede ennich hinder
letsel oft moyenisse ter contrarien maer indien zyn lyff oft
ennige van zynen ongeconfisqueerden goeden waren daerom gevangen
becommert oft gearresteert dat zy die terstont stellen oft doen stellen
tot volcommen slakinge ende delivrancie want ons alzoe gelieft ende ten
eynde dat dit goet vast ende gestadich blyve tot eeuwigen dagen zoe hebben
wy onsen zegel hieraen doen hangen behoudelick in anderen zaken onser
rechte ende eeniegelicken dessyns in allen gegeven in onse stadt van
bruessel inde maent van septembre int jaer onsheeren duysent vyfhondert
ende zessenveertich van onsen keyserycke txxvije aldus gescreven opde plycke
byden keyser in zynen raide ende geteekent zoete visa recepta
gecollationeert ende bevonden accorderen
met zyneen originale by my
xxx handtekening"
pardons,344.txt,"kaerle etc doen te weten allen luden nu ende naemaels
wesende dat wy ontfangen hebben de oitmoedige supplicatie
van jan baten woenende tot werchteren gehouwt arm
scamel handtwercker inhoudende hoe dat hy suppliant des anderen
daegs nae kersmisse op sinte stevens dach anno xvct ende xxxij
omtrent zesse uren naeder noene heeft met willem baten
zynen brueder ten huyse roelants schoefs tot tieldonck sitten
drincken met eenen geheeten willeken vande sande de jonge
aldaer oyck in tselve huys in een ander gelach wylen jan
als.. hansken onroncx ende syne complicen saten en droncken aldair
de voirscreven willeken vande sande de jonge tegen den voirscreven janne
ouroucx woirden hadde ter cans van sekere opsprake die
de voirscreven jan ouroucx pretendeerde byden voirscreven willeken vande sande
geseegt te syne in diffamatie des voir jan ouroucx vader
ende daeromme sy malcanderen wilden slaen mair is tselve
geappaiseert geweest soe dat de voirscreven jan ouroucx is
van dair met syner geselscape gesceyden ende meynde die suppliant
dat de voirscreven jan nae huys ginck mair is hy corts daernae
wederomme int voirscreven gelach syn verder gecomen seggende totten
suppliant ende syner geselscape dese oft gelycke woirdden bevr$$
$$ op my segget mits denwelcken de waerdinne ende huere
geselscap syn opgestaen hebbende den voirscreven janne ouroucx
met syn anderen twee gesellen buyten huyse gestooten ende
die suppliant ende syn geselscap meynende dat de voirscreven jan
ouroucx ware nae huys gegaen is oic opgestaen om thuisweert
te gaene ende die suppliant buyten huyse wesende in meyningen
wesende voirts nae huys te gaen heeft den voirscreven jan ouroucx
bevonden liggende achter de schuere vanden voirscreven huyse dair sy
gedroncken hadden den suppliant lagender lagen wachtende die
den suppliant siende is van stonden aen op gesprongen ende heeft
nae hem met eenen stock in euvelen moede geslagen ende smeten
soe dat suppliant van noode is geweest hem ter defensien te
stellen gelyck hy oic gedaen heeft inder vuegen dat hy
heeft met eenen mutsaert stock den slach des voirscreven jan
ouroucx geschut dwelck die voirscreven willem baten des
suppliants brueder aenmerckende heeft de voirscreven janne ouroucx
met eenen mutsaert stock op syn hooft gesmeten soe dat hy
ter eerden viel van welcken slage den voirscreven jan ouroucx is
corts daernae gestorven wyens siele god genadich zy
dwelck den supplen hertelycken leet is ende hoe wel
tvoirscreven ongeval is seer onnoeselyck toegecomen eende dat hy
suppliant daer aff heeft gesoent ende partye geinteresseerde
gecontenteert soe en dorre nochtans die suppliant hem
nergerincx int openbaer bynnen desen onsen lande van brabant
vinden vreesende rigeur van iusticie ten ware dat ons
gracie ende genade hem hier op wordde ge$ttendeert ende
verleent ons daerom oitmoedelyck biddende soe eest dat
wy des aengesien geneyght wesende ter ... des voirscreven
jans baten suppliant ende willende hem in dit stuck prefereren
gracie ende misericordie voer strangheyt ende rigeur van
iusticie hebben den selven suppliantint gevalle als boven
quytgesconden geremitteert ende vergeven schelden quyte remitteren
ende vergeven vuyt sunderlinger gracien by desen onsen brieve tfeyt
ende ongeval boven geruert midtgaders alle offensie ende
bruecke corporelle ende criminele dair inne hy ter cansen
voirscreven mit dat daeraen cleven mach tegn ons ende iusticie
gevallen mesdaen ende mesbruyckt mach hebben ende
hebben hem dair aff wedergestelt ende gerestitueert
stellen weder ende restitueren tot synen goeden name fame
ende geruchte in onsen voirscreven lande van brabant ende allen anderen
onsen landen ende heerlicheyden ende tot synen onverbeurden goeden
indien hy enige onder ons heeft gelyck in alder manieren soe
hy was voer de toecomste vanden voirscreven feyte imponerende
hier op een eeuwich geswych onsen procureur generael in brabant
ende allen anderen onsen iusticieren ende officieren wie sy syn
satisfactie ende beternisse ierst ende voer al gedaen der
partie geinteresseerde die noch nyet gedaen en sy ende ennige
dair toe stae civilyc allenlyck behoudelyck dat de voirscreven
suppliantgehouden sal syn tvoerscreven feyt tegen ons te beteren
civilyck naer gelegentheyt vander saken ende faculteyt
van syn goeden ende oic te betalen de costen van iusticien
hieromme gedaen ende te doene allet ter taxatien ende
moderatien van onsen lieven ende getrouwen den cancellier
ende luden van onsen rade georduneert in brabant die wy daertoe
gecomitteert hebben ende committeren by desen ontbieden dairom
ende bevelen denselven onsen cancellier ende raedsluden dat
voer hen geroepen deghene die daerom behoiren geroepen te
syne sy procederen wel ende duegdelyck ter verificatie ende interinnemente
van desen ende totter taxatien ende moderatie vande voirscreven
amende ende costen alsoe sy sullen bevinden behoiren dwelck
interinement de voirscreven suppliant gehouden sal syn te versueken ende
hem in persoon te presenteren in onsen voirscreven rade binnen een
jare naestcomende opde peyne? van te verbueren deffect van
desen ende dat gedaen ende de selve civile boete ende costen van
iusticien getaxeert ende betaelt synde in handen vande
ghenen dat behoiren sal zy onsen voirscreven procureur generael
in brabant ende alle anderen onse rechteren iusticieren officieren
ende ondersaten iegewoirdige ende toecomende dien dat aengaen
sal mogen hueren stedehouderen ende eenyegelyck van hen besundere
soe hem toebehoiren sal doen laten ende gedoogen den voirscreven
suppliant van deser onser iegewoirdiger gracien remissie ende
pardoene ende van allen inhouden van desen inder vuegen
ende manieren als boven verhaelt rustelelyck verdelyck volcomelyck
ende eewelyck genyeten ende gebruycken sonder hem te doen oft
te laten gescieden nu noch in toecommende tyden eenich hynder
letsel oft moeyenisse aen lyve noch aen goeden ter contrarien
mair indien syn lyf ofte enige van synen goeden dairomme
gearresteert becommert oft belet waren dat sy die
setten ende stellen ter stont ende sonder vertreck tot
geheelder ende volcomender deliverancie want ons alsoe
gelieft ende ten eynde dat dit vast ende gestadich blyve
tot eeuwigen dagen soe hebben wy onsen segel hier aen doen
hangen behoudelyc in anderen dingen onsen rechte ende een
yegelyck anderen dess$s in ons stadt van bruessele
in de maent van septembri int jaer ons heeren duysent
vyfhondert ende eenenveertich van onsen keyser rycke
txxije ende van onsen rycke van castillien ad txxije
aldus gescreven opte plycke by den keyser in synen rade
ende onder geteeckent boudewyns / visa $$
gecollationeert ende bevonden accorderend
met zyne originalen brieve"
pardons,129.txt,"remissie van dootslage
voere gielis vanden vivere
philips byder gracien goids ertshertoge van oistryck hertoge
van bourgoingnien van lotharingen van brabant van stier van karenten
van cram van limborch van luxemborch ende van gelre grave
van vlaenderen van habspurg van thirol van artois firette
van kieburgh van artois van bourgoingnen palsgrave ende palatyn
van henegauwe lantgrave van elzaten marcgreve van burgau ende des heylichs rycs van hollant van zeelant van namen ende
van zutphen mercgreve des heylichs roemschen rycs ende
fiert van kyeborch van namen ende van zutphen grave heere van
van henegauw lantgrave in elsaten van upter windischenmarg
vrieslant upter windischenmarg
van portenauw van salins ende van mechelen
doen te wetene allen luyden jegewoirdich ende
toecomende dat wy ontfangen hebben die oitmoedige
supplicatie van gillis vanden vyvere goessins zoone
ledertauwer poirter ende inwonende van onser stede
van ghend inhoudende hoe inde vrye antweerpssche
maerct naer sincxen lestleden die voirs. suppliant aldair
gecommen zynde met vele andere inwonende van onser
voirs. stede van ghend ende onder dandere met
drion vander varent pieter de pottere lodewyc
sapont arnt sanders jacop de pottere wylen joos
vanden gavere pieter braem ende willem donderdaige
zu ghingen alle te samen logieren in huere
gewoenlycke herberge ende bleven dien avont
etende met hueren weert ende tsamen aldus
gheten hebbende siende dat noch gheenen tyt en was
slapen te gaen ghingen alle oft een deel van hein
uuyt huer voirs. herberge in meeningen te gaen
bancketteren alsoe zy deden in welcken banckette
tgelach gerekent synde de voirs. wylen joos vanden
gavere seyde totten voirs. suppliant betaelt myn gelach
wair op de selve suppliant antwoirdde ben ic u yet
schuldich ic sal u wel betalen ende dair mede stont
up ende betrack naer zyn herberge dair hy ghinck
slapen met anderen zyne medegesellen ende de voirs.
wylen joos bleef een wyle tyts achter ende corts
daernaer quaem oick ter herbergen weert ende comende
ande camere dair de voirs. suppliant ende andere te
bedde lagen cloppende ande duere vander selver
camere, inde welcke de weert ziende dat de voirs.
joos niet gecommen en was een bernende keersse
gelaten hadde ende soe geringhe als de voirs.
wylen joos inde voirs. camere gecommen was ghinck
totten bedde vanden voirs. suppliant hem heetende cock
boeve ende hem ghevende vele andere quade scandelicke
ende onverdragelick woirden hem oic verwytende dat
hy alsoe arm gewordden was als hy waer up den
voirs. suppliant antwoirdde totten voirs. joos dat
zwygen ende slapen comen soude of hy soude hem
de kele afsteken ende int selve gekyf soe ghinck
de keerse uuyte de voirs. wylen joos persevererende
altyts in zyn quaet spreken soe dat hem de voirs.
suppliant noch eens seyde compt slapen dair ghy de
nacht voerleden geslapen hebt waer up de selve
wylen joos noch nyet te vreden zynde seyde dat
hy by hem nyet slapen en wilde heetende den
suppliant dief ende anderssins dit hoorende byden voirs.
suppliant ende ziende dat hy des voirs. wylen joes
nyet quyte en conste gewordden stont up van
synen bedde in zyn hemde ende nam een cortte
dagge die hy by hem geleet hadde ende gaf
dair mede den voirs. wylen joos een steke up
een van zyne scouderen van welcker steke hy omtrent
drie daigen daernaer te ghend gevoert zynde
quaem van levende lyve ter doot ende hoewel die
voirn. suppliant de vrienden ende magen vanden dooden
gezoent ende te vreden gestelt heeft vanden voirs.
dootslage geschiet als voirs. es nyetmin
duchtende rigeur ende strancheyt van justicien
hy en soude hem nyet durren houden keeren commen
noch converseren bynnen onse landen ende heerlicheyden
maer sal dair uuyt moeten bliven ende leven in
anderen vreymden landen in groiter aermoeden
ende ketimcheyde in dien onse gracie ende genade
hem hier up nyet gedeelt ende verleent en wordde
alsoe hy seeght ons zeere oitmoedelic
dair om biddende soe eest dat wy die
saken voirscreven overgemerct willende den voirn.
gillis suppliant gracie ende ontfermherticheyt hier
inne voirderen ende prefereren voer rigeur ende
strangheyt van justicien wy hebben den selven
suppliant genegen wesende tot zyn voirs. bede
ende supplicatie inden gevalle als boven vergheven
geremitteert ende quytgescholden vergheven
remitteren en schelden quyte uuyt onse zunderlinge
gracie by desen onsen brieve tfayt ende dootslach
boven verclaert mitgaders alle peynen ende bruken
corporelle ende criminelle dair inne hy ter cause
van dien mit datter aencleven mach mesbruyct
ende gevallen mach wesen jegen ons ende justicie
ende hebben hem als te desen gerestitueert
ende wedergestelt restitueren ende wederstellen
tot zyn goede name fame ende geruchte
in onse landen ende heerlicheyden ende tot alle
zyne onverbuerde goeden in dien hy er eenighe
heeft in alder voegen ende manieren als hy was
voer de toecomste vanden voirs. dootslage
imposerende hier op scilende ende eewich zwygen
onsen procureur generael ende allen anderen onsen
richteren ende officieren wie zy zyn satisfactie
ende beteringe alder werck eerst gedaen der
partie geinteresseert in dient noch nyet gedaen
en es ende eenige dair toe dient civillyck alleenlick
behouden oic dat hyt jegens ons civilick
beteren sal nae gelegentheyt vander mesdaet
ende de weerde van zynen goede ter taxacie
ende arbiterscepe van onsen lieven ende getrauwen
die cancellier ende luyden van onsen raide
in brabant die wy dair toe commiteren ontbieden
dair om ende bevelen den selven onsen cancellier ende
luyden van onsen raide in brabant dat by hen
geroepen die ghene die dair over behoeren geroepen
te zyne zy procederen wel ende dueghdelic ter
verifficatie ende interinemente van desen onsen
jegewoirdigen brieve naer huere voirme ende
inhouden ende dat gedaen zynde ende de voirs.
civile beteringe getaxeert ende betaelt in handen
vanden ghenen van onse rentmeesters diet
behoeren sal die gehouden wert rekening bewys
ende reliqua dair af te doen tot onsen proffyte metten
anderen penningen van zynen ontfange zy onse
marcgreve scout amman ende dieneren onser voirs.
stad van antwerpen ende alle andere onse
rechteren officieren ende ondersaten dien dit aengaen
sal mogen ende yegelyck van hen bysondere
soe hem toebehoeren sal doen laten ende gedoegen
den voirs. suppliant van dese onse gracie remissie
ende quytscheldinge ende van al den inhouden van
desen inder manieren boven verclaert rustelic ende
vredelic ende tot eeuwigen daigen genyeten ende
gebruycken sonder hem te doene oft te laten
geschieden enich hynder letsel oft moeyenisse
ter contrarien nu noch in toecomende tyde aen
lyve noch in goede in enig maniere mair
in dien zyn persoen oft enige van zyne voirs.
goeden onverbuert als voirs. es ter cause
voirscreven gevangen becommert gelet oft
gearresteeert waeren dat zy die stellen oft
doen stellen terstont ende sonder enich vertreck
oft uuytstel tot geheele ende volcomme
delivrance want ons alsoe gelieft
ende gedaen willen hebben ende d ten eynde
dat die goet vast ende gestadich blyve tot
eewigen daigen hebben wy onsen zegel
hier an doen hangen behawen in anderen
saken ons recht ende eenen iegelyck zyn recht
in allen gegeven in onse stad van mechelen
inde maent van novembris int jaer
ons heeren duysent vyfhondert ende een
aldus stont gescreven opte plycke vanden
selven brieve by mynen heere den ertshertoge
myn heer die grave van nassou stadhouder
generael ende andere tegewoirdich ende
geteykent hanetoch
gecollationeert ende bevonden
concorderende metten originele
by my $$$"