diff --git "a/Bhopal da Hindustan Pukhtana.pdf.txt" "b/Bhopal da Hindustan Pukhtana.pdf.txt"
new file mode 100644--- /dev/null
+++ "b/Bhopal da Hindustan Pukhtana.pdf.txt"
@@ -0,0 +1,4997 @@
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+کاب خبروونکی ۸
+
+ووعمی اص منم 6
+کندهار. انصاري واټ. ملا زمان جومات ته څېرمه.
+کور نومره ‎۷۸٧‏
+‏پوست بکس ‎.۵۱٢۳‏ کابل.افغانستان
+ټلیفون ۹۳۷۰۳۰۳۰۵۴ . يا ۹۳۷۷۷۳۰۳۰۵۴
+
+٧.
+
+آی ایس بی اېن 0-078-0936-406-00-1 1581
+
+بهویال - د هندوستان پښتانه
+ٍ. لیکواله: صفيه حلیم
+خپروونکی: سالنګ کتاب خپروونکي
+د خپرولو لړ: یو
+د خپرېدو نېټه. وری ١۳۸٢/مارج ‎٠۰٠۰۸‏
+‏د خپرېدو ځای کابل - افغانستان
+شمېر: ۵۰۰۰ ټوکه
+د چاپ نوبت: لومړی
+ټایپ قاسم خان مندوخپبل
+کمپوز کتاب خپرولو صندوق-هېنداره
+د پښتۍ طرح: میرویس مياخپل
+
+د چاپ ټول حقوق له خپروونکي سره خوندي دي
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+اع امُولَمْمَن الب
+
+لر 8 : - - بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+د قدسیې بېګم واکمني .
+
+د سکندر بېګم نوابي. ه--ههظظهظھ--- - ه111 ‎٢٢‏
+
+د سکندربېګم مشکلات ...
+شاه جهان بېګم...... اا ا 7 7ظ 001 لا ا7ظا ظثظ ثظآظ ه۴۶۴
+
+مور لور او سیاست...
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+۸١١٢ "
+
+٠ ٩
+
+۳٧
+۴
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+بهوپال-د هندوستان پښتانه » په هندوستان کې د پښتنو په اړه د تکړه لیکوالې او
+خبريالې صفیې حلیم په زړه پورې څېړنه ده چې تر دې وړاندې په هندوستان. په
+ځانګړي ډول د بهوپال د پښتنو په اړه نه وه شوې. سره له دې چې په هندوستان کې د
+پښتنو په اړه یو شمېر څېړنې شوي خو دغسې څېړنه لکه صفیې حلیم چې کړې پخوا نه
+ده لیدل شوې . دغه کتاب لوستونکیو ته په هندوستان کې د پښتنو په| ړه بېبلاببل غنی
+معلومات ورکوي. کتاب دا سې انځوریز لیکل شوی چې په لوستلو یې سړی داسې فکر
+کوي لکه د بهوپال د پښتنو په اړه دا کیسې پخپلو سترګو ګوري
+
+سالنګ کتاب خپروونکي وياړي چې د تکړه لیکوالې او خبريالې صفيې حلیم دغه
+ارزښتمن او په زړه پورې اثر لوستونکو ته وړاندې کوي. او د وياړ ځای دی چې په
+پښتنو مېرمنو کې موږ د صفيې حليم په څبر يو ه هستي لرو چې وخت پر وخت يې د
+پښتو ژبې مینه والو ته د خپل قلم او پوهې له لارې ملغلرې وړاندې کړې دي.
+
+هيله ده پښتنې د صفیې حلیم پر پله- پل واخلي او د ژوندد دورو له بدلېدو سره قلم
+پرېنږدي. اغلې حليم له بهوپال-د هندوستان پښتانه کتاب څخه مخکې ۷ ځانګړي
+اثار مینه والو ته وړاندې کړي چې هر یو یې د لوستونکيو په تاود« هرکلي لمانځل شوی
+دی صفیې حليم نه یوازې د خپلو کتابونو له لارې د پښتنو د بېدارۍ هڅه کړې. بلکې
+ددې تر څنګ يې د ځوان او نوي کول په روزلو او هڅولو کې هم خورا ډېرې ستړیاوې
+ګاللې دي
+
+د یادونې وړه ده چې بهوپال -دهندوستا ن پښتانه هغه کتاب دی چې په افغانستان
+کې د لومړي ځل لپاره ورباندې د کتاب خپرونې نړیواله شمېره لدممن هه :1 (58ز)
+کی حاصعه ټڅ عاه ه1 لهخه 5 کارول کېږي تر دې مخکې پر افغاني کتابونو پر نړیوال معيار
+برابر دغه شمېره نه وه. په داسې حال کې چې (151#4) له تېرو څه باندې دېرشو کلونو
+راهيسې د نړۍ په نورو هېوادونو کې کارول کېږي دغه معياري شمېره د دې کتاب
+خپرندویې ټولنې پر لومړي خپرېدونکي کتاب راځي.
+
+سالنګ کتاپ خپروونکی وياړي چې د يوې داسې تکړه لیکوالې او خبريالې اثر
+خپروي چې د پښتنو په زړونو کې یې ځپل کور اباد کړی دی.
+
+په درناوي
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+بېژندنه
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+د ۱۹۴۷م کال د اګست ديارلسمه نېټه وه د بهوپال په سرکاري
+دفتر کې نواب حمید الله ځان له خپل مېز سره ولاړ دی د هغه توپنچه
+ډکه پر مېز پرته ده. د هغه تندی تريو او لاسونه يې يو پر بل کلک
+نیولي دي. لږه شېبه وروسته د هغه مشره لور دفتر ته ننوزي. دواړه یو
+بل ته سلام اچوي او سمدلاسه نواب خپلې لور ته وايي
+
+'زه پاکستان ته ځم غواړم چې د بهوپال چارې ته پر مخ یوسې
+کېدای شي ما د پاکستان مشر وټاکي ما ته جناح ویلي دي چې
+راشه. خو زه غواړم چې ته ما ته د یوې خبرې ډاډ راکړې او هغه دا چې
+ما ته به د بهوپال له خزانې پنځه لکه روپۍ دکال رالېږې ته دا خبره
+متې؟'
+
+لور یوه شېبه د پلار په سترګو کې سترګې واچولې. خو خپل قهر
+يې نشو څرګندولی. پلار ته یې بې ادبي نشوی کولای پر مېز اېښې
+توپنچې ته یې اشاره وکړه او ویې ويل
+
+"ته ولې په ما د دې توپنچې ډز نه کوې؟ زه بې وسلې يم دا نوابي
+تا پورې اړه لري. دا سيمه که له هند سره یو ځای کېده نو په دې
+فیصله زه خپله ګوته نشم لګولی او سبا به خلک وايي ښځه وه ځکه
+خو یې د دې خاورې له هند سره د يو ځای کېدو مخه ونه نیوله. او
+هغه وطن چې زموږ مشرانو په تېرو دوه نیم سوو کلونو کې د خپلو
+سرونو په بدل ساتلی و . یوې ښځې هند ته تسلیم کړ."
+
+د نواب حميدالله خان دا لور عابده سلطان وه. چې د بهوپال د
+وروستۍ نوابې په توګه په دیارلس کلنۍ کې نومول شوې وه او په
+‎٢‏ د مې پر ‎١١‏ نېټه د ٨۸کلونو‏ په عمر په کراچۍ کې په حق
+ري : ٍ
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتاله بس سن
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+-٣ ‏پېژندنه‎
+
+دا د اورکزیو د هغې کورنۍ مېرمن وه چې د هند په مدهيه پردېش
+ایالت کې یې د اتلسمې پېړۍ په سر کې د بهوپال د خپلواکې نوابۍ
+بنا کېښوده.
+
+د هندوستان په پراخه ځاوره کې له لرغونو وختونو څخه هرې
+سيمې د انتظامي چارو لپاره يو واکمن لرلو د پښتنو. عربانو.
+ترکانو او مغولو له خوا چې هرکله دا سیمه نيول شوې او د دوی
+سلطنت پرې جوړ شوی. نو دغو سیمه يیزه واکمنو ته يې درناوی
+کړی دی. او که جګړه یې ورسره نه کوله. نو د باج او خراج په بدل کې
+یې ورته القاب | و خطابونه ورکړي دي. هغه صوبې يا ایالتونه چې
+لکه د پاچاهانو په کې راجه ګان او نوابان واکمن وو .د خپلې سیمې
+د خلکو لپاره هم مهم وو .د ځمکو د شخړو 71717171-417
+وبا او دغسې نورې ورځنۍ چارې د نوابانو له خوا ټاکل شوي
+پولیس. پوځ. قاضیانو او وزیرانو اداره کولې. د يو پاچا د يوه
+کامیابه حکومت تر شا هم دغه نوابان او راجه ګان وو. د بهرني یرغل
+پرضد د پوځ برابرولو لپاره به هم دې نوابیو ډېر لوی رول ترسره کاوه.
+
+په ‎٠٠۰۰‏ عيسوي کال کې چې انګرېزان د هند په لویه وچه واکمن
+وو . د دې نوابیو او راجواړو په اړه یې یوه تذکره لیکلې چې د هغې له
+مخې د هند او اوسني پاکستان او بنګله دېش په ګډون دلته تر شپږو
+سوو ډېر نوابان او راجه ګان وو. په نولسمه پېړۍ کې ځينې ریاستونه
+او ایالتونه لکه اسام مرهټه او پنجاب په انتظامی توګه خپل
+حیثیت له لاسه ورکړی و.
+
+په ۱۹۴۷م کال کې د انګرېزانو په حساب ۵۲۵ ریاستونه موجود
+وو په دې کې زمیندارۍ او ټیکانې هم شاملې وې. زمینداري يوازې
+په یو څو کليو مشتمله وه. دوی ته به يې تعلق دار يا جاګيردار هم
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+‏م۴ پېژندنه‎
+
+ویلو. یوه زمیندار یا جاګيردار به له خلکو د ماليو راټولولو کار هم
+کاوه په دې کې زیاتره مورثئي وې. خو کله کله پاچا د انعام په توګه
+هم داسې جاګیردارۍ ورکولې
+
+جون پور داسې یوه زمینداري وه له زمیندارۍ پرته د "وصل"' په
+نوم هم یو انتظامي یونټ و چې واړه او کوچني کلي به له ګاونډي
+نوابۍ یا راجه سره وصل وو. خو دوی به کله کله خپلواکه اختيارات
+هم لرل. شورپور او ګړوال د دې ښې بېلګې دي په راجواړو او نوابیو
+کې هم دوه ډوله امتیازات ورکړی شوي وو. د نورو لویو ریاستونو په
+شان بهوپال او حیدراباد هم داسې امتيازات لرل
+
+دې ته به یې ګن سیليوټ یانې هغه چې د توپو سلامي لري. دا دود
+د انګرېزانو په وخت کې پيل شو او هغه نواب يا راجه چې دوی به
+ډېر درناوی ورته کاوه هغه ته به يې د يوویشت توپو سلامي امتياز
+ورکاوه. چې تر ټولو لوړ اعزاز و. تر ټولو وړوکی د دريو توپونو
+سلامۍ واله و
+
+دويم هغه ځينې وو چې د توپو سلامي امتیاز یې نه لرلو. په دې کې
+بسوده «چې د پښتنو ریاست و). نواب ګنج او ځیرګړ غوندې ځايونه
+شامل وو. د يوویشت توپو د اعزاز ریاستونه يوازې پنځه وو. چې د
+حيدرآباد نظام. ميسور مهاراجه. جمو او کشمیر په کې شامل وو
+مهاراجه او د بړوده ګایک مهاراجه او د ګواليار مهاراجه سندهیا
+وو
+
+د نولس توپو سلامي به د بهوپال ,د پښتنو نواب. د اندوراو
+اودې پور راجه ګانو ته ورکول کېدې. په دې کې هم فرق دا و چې
+ځینې موروثي او ځينې موقتي وو هغه وخت د مځکې او شمېر له
+حسابه د مسلمانانو تر ټوله لویه نوابي د حيدر راباد دکن وه چې واکمن
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه ٍ تت
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+پېژندنه ۵۰
+به "نظام"" بلل کېده له دې وروسته د مځکې له پلوه د مسلمانانو
+لویه نوابي د بهوپال هغه وه. چې بنسټ يې د اورکزیو یو تن دوست
+محمدخان اېښی و دلته څلورو ښځُو پرله پسې دوه سوه کاله
+حکومت کړی دی. ددې وړوکي سلطنت د پوځ لپاره به زیاتره د صوبه
+سرحد او په تېره د قبايلي سیمو خلک روزل کېدل د خلکو لپاره به
+دا هم نوې خبره وي چې په بهوپال کې اوس هم اپرېدي. يوسفزي او
+میرازي خېل پښتانه نه یوازې دا چې ژوند کوي ځینې په کې اوس هم
+پښتو وايي. ما ددې سیمې له ځینو کورنيو سره ليدلي او د هغوی د
+ژوند ژواک حال مې له نژدې اخيستی دی. دا کتاب د بهوپال مکمل
+تاریخ نه دی يوازې د تېرو دریو سوو کلونو حال دی چې په کې دوه
+نیم سوه کاله د پښتنو مېرمنو او د دوی حالات بيان شوي دي. په
+وروستۍ برخه کې مې د بهوپال د اوسنیو پښتنو حال لیکلی دی. په
+دې لاره کې ما سره ډېرو خلکو مرسته کړې ده. په تېره ييا د وروستۍ
+واکمنې عابده سلطان زوی شهریارخان چې د خپلې کورنۍ په اړه یې
+ډېر معلومات راکړل.
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+لومړی څپ رکی
+دوست محمد خان
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+0001963 ۲ 9٧
+
+انځورونه
+
+دوست محمد خان اورکزی
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+0001165 6
+
+انځورونه
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+‏دوست محمد خان‎ -۸ -
+
+د صوبه سرحد په لوېدیځ کې د تیرا غرونه دي. چې په کې د اپریدو
+ته قامونه ملک دین خېل: سپاه. کوکي خېل. اکا خبل. زکا خېل؛
+کمبرخېل. حسن خېل او ادم خېل اباد دي. په ‎۱٧۷١‏ م کال کې د
+اورکزیو د یوه سردار نورمحمد ځخان په کور کې یو ماشوم وزیږېد چې
+په دوست محمدخان ونومول شو. مور پلار يې ډېر خوشاله وو. د
+پېنځو کالونو په عمر کې د قران د لوست او دیني زده کړو لپاره ورته
+يو استاد وساتل شو. دا استاد ملا جمالي نومېده چې د بدخشان
+اوسېدونکی و. دوست محمد خان چې د اس د وک داو
+ورله یو اس ورکړ. له دې سره سره یې د تورې او غشي ویشتلو تربيه
+هم ترلاسه کړله. ‎٧١‏ مه پېړۍ چې په ختمېدو وه. نو دوست
+محمدخان يو تکړه او غښتلی ځوان و. هغه وخت د هندوستان پر
+تخت د مغولو پاچا اورنګزېب ناست و او د خپل سلطنت ساتلو لپاره
+له مرهټه وو سره په جنګ وو. د مغول دربار د شان او د هند د شتمن��
+کیسې هر چا اورېدلې وې. له تیرا نه هم ځوانانو ډیلي ته د تللو ارمان
+درلودلو. ځینې ځوانان د دوست محمدخان له سیمې هم هندوستان ته
+ورغلي وو او د مغولو په پوځ کې به شامل شول. نو ډېره ښه تنخوا به
+ورته ورکول کېده. هندوستان ډېره لویه مځکه لري او د هر یو ریاست
+والي ته به د پوځ لپاره مېړني ځوانان پکار وو. د پوځ لپاره تکړه
+ځوانان او ښه اسونه د پښتنو له سیمو هم ور تلل. په تيرا کې ځینو
+کورنیو د دې جنګيالو لخوا په رالېږلو پيسو خپل ژوند ته وده
+ورکوله. په ‎٧٧٢١‏ کال کې دوست محمدخان له ‎٠٢‏ کالونو اوښتی و
+او تل به ناکراره و. مور و پلار ورله د یوې بلې اورکزۍ کورنۍ نجلۍ
+
+غوښتې وه چې معراج بي بي نومېده. خو دوست محمدخان لکه د
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+دوست محمد خان -۵۰-
+کاواکه اس ژوند کاوه. په نه څه خبره به يې توره رااېستله او وینه به
+يې تل په جوش کې وه. د معراج بي بي مور و پلار چې دا حال ولید .
+نو ويې پتېيله چې خپله لور د دوست محمد خان يوه بل تربره ته
+ورکړي. دا خبره د دوست محمدخان لپاره د منلو وړ نه وه خو څرګنده
+نه ده چې ايا دی پخپل سپکاوي ناراضه و او که معراج بي بي
+ورباندې ډېره ګرانه وه. خو د ځوانۍ جوش او د دوست محمد خان
+کاواکه طبعیت اخر دې ته ورساوه چې خپل تربور یې ووژلو
+
+په دې کړنه نه يوازې د هغه د قام خلک پر ده په قهر شول. بلکې د
+هغه خپله کورنۍ مور و پلار هم ناراضه شول او دوست محمد له قامه
+وایستل شو. د ده لپاره بې له دې بله هېڅ چاره نه وه چې له خپل اخوره
+طبيلې یو ښه اس واخلي او خپل ټاټوبی پرېږدي ده ختیز لوري ته
+مخه کړه او جلال اباد ته ولاړ دا د ننګرهار جلال آباد نه بلکې د
+ډیلي په شمال لوېدېځ کې سل ميله لرې یو ښار دی» :
+
+دی له تیرا نه د جلال أباد په لاره د پېښور. لاهور امرتسر او پنجاب
+له ټولې ښېرازې مځکې تېر شو د لارې په هر یو سرای کې به یې
+پښتانه لیدل.او له د دود سره سم به هغوی ورته غېږه خلاصه کړه د
+ډوډۍ. |ستوګنې او د وخت د حالاتو د خبرېدو لپاره څه مشکل نه و
+څو میاشتې وروسته له جلال آباد سره نژدې د لوهاري په سیمه کې د
+سردارجلال خان مېلمه شو. دی هم اپرېدی و او د دوست محمد په
+لیدو ډېر خوشاله شو. په خپل مېلمستون کې يې د هغه د استوګنې
+بندوبست وکړ. سردارجلال خان په لوهاري کې د مغولو منصب دار و
+او د ده نیکونو ته هلته ځمکې ورکړل شوې وې چې ورباندې د ده خپل
+ټبر ژوند کاوه دوست محمد د سردارجلال خان د کورنۍ له ځوانانو
+
+سره د اس ځغلولو. د غشي ويشتلو او غېږي اېستلو سیالۍ کولې
+
+--- بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+‏رو دوست محمد خان‎
+
+په‌همدې وخت کې د هغه د سردارجلال خان په کور کې يوه ځوانه
+خدمتګاره خوښه شوه. یوه ورځ چې سردارجلال خان په کور کې لويه
+مبلمستیا کړې وه. د هغه د زوی او د دوست محمد ځان تر منځ د
+دغې نجلۍ پر سر خبرې ورانې شوې. د جلال خان زوی ورباندې د
+غشي ګوزار وکړ. دوست محمد خځان هم سمدلاسه خپل خنجر
+راواخیست او د هغه پر وجود یې ومنډلو. د ځوان له مړيني سره هغه
+ته اندازه وشوه چې د دی له لوی خطر سره مخامخ شوی دی د خپل
+مربي زوی يې په لوی لاس وواژه. دا ډېره د شرم خبره وه او په پښتنو
+کې د مرګ بدل مرګ وي. مخکې له دې چې د جلال خان خلک یې
+ونیسي. ده هم هغه وخت راټوپ کړل. پر خپل اس سپور شو او له هغه
+ځایه یې پښې سپکې کړې
+
+خو په دې تېښته کې هغه ټول وخت په دې وېره کې و چې د جلال
+خان خلک ورپسې دي. دا سیمه د هغوی لپاره نوې نه وه په هرکلي
+کې هغوی خلک ��ېژندل د دې سیمې د لوړو او ژورو نه هغوی خبر
+وواو د دوست محمد ځخا ن لپاره د پټېدو ځای نه و ده ته لاره هم
+معلومه نه وه. خو دومره خبر و چې د ډیلي په جنوب ختیز کې ‎٠۰‏
+‏میله لرې و 7هت 1
+وګرځوي. دی تر شپرٍ ساعته پورې په منډه و او اس يې د يوې شېبې
+لپاره هم د دمې ته نه اېله کاوه نتیجه یې دا شوه چې په يوه ځای کې د
+ده وفاداره اس راپرېوتو او ساه یې ور رکړه د دوست محمد لپاره دا
+یو لوی ګوزار و. ده ۀ فکر وکړ چې خدای پاک ورته سزا ور رکوي. خو
+اوس دی بېرته نشو ګرځېدای. همدا و چې ده په پښو مزل پيل کړی
+ډیلي ته ۰ مېله لا پاتې وو چې دی د کرنال سیمې ته ور سېد. بیر سر
+او لوږې تندې وهلی و. وچې شونډې او په بدحال دوست محمد په
+
+بهویال ‏ د هندوستان پښتانه -
+
+
+
+6666 0 090165
+دوست محمد خان - ‎-١١‏
+‏دې سیمه کې یو نامعلومه شخص و پلي مزل یوه ګټه دا ورته وکړه
+چې دی له خپلو پلټونکیو یو څه پټ شو چې په اس سپور د يوه لوړ
+دنګ پښتون په اړه یې له خلکو پوښتنې کولې دوست محمدخان د
+خپل ژوند ځینې حالات په یوه کتابچه کې ليکلي دي چې روزنامچه
+نومېږي. دوست محمد په دې کې ليکي؛ له خپلو نالیدلیو دښمنانو
+نه په تېښته ما داسې فکر کاوه چې دوی راپسې دي. تر ډېرو ورځو
+مې هېڅ نه وو خوړلي. جېب مې تش و او د ژوند هېڅ هيله مې نه
+لرله... زه د یوه نانبايي تنور مخې ته ودرېدم. زړه کې مې راګرځېدل
+چې يو څو ډوډۍ او هګۍ وتښتوم. ځکه نور مې د لوږې توان نه
+درلود. «پههندوستان کې اوس هم د لارې پر سر ډوډۍ او هګۍ د
+مساپرانو لپاره ارزانه خواړه دي.. .په دې حال کې يو زوړ سړی چې
+لویه سپینه ږیره یې لرله د دوست محمد څنګ ته ودرېد. .ده ته ځیر
+شو او بيا يې ترې په ادبي فارسي پوښتنه وکړه "ته د تیرا دوست
+محمد نه یې؟""
+دوست محمد ساه نيولی ودرېد. فکر يې وکړ چې اخر دښمن
+ورپسې راورسېد. په يوه شېبه کې د هغه د ژوند ښايسته ماڼۍ
+راونړېده... بله چاره یې نه لرله. دې سپین ږیري ته يې وویل: "هو زه
+دوست محمد يم" : : :
+سپين ږيري ورته وویل: ته ما نه پېژنې زويه. زه د کاشغر ملا
+جمالي يم او په تیرا کې مې درته د قران کریم درس درکاوه. هغه وخت
+ته وړوکی هلک وې. د دوست محمد د خپل استاد په لیدو بېرته د
+ژوند هيله راوټوکېده. . له هغه سره يې روغبړ وکړ . او کله چې
+ملاجمالي پوښتنه ترې وکړه چې له تيرا څنګه راووتلې نو دوست
+محمد خان په لنډو خپله کيسه ورته وکړه ه. ملا جمالي هغه وخت له
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+‏دوست محمد خان‎ ٧۳۲
+
+غوښتنو سره سم له خپلې سیمې هندوستان ته ورغلی و او په ډيلي
+کې يې یوه اسلامي مدرسه پرانستې وه دی يې له ځانه سره خپل
+کورته بوتلو ډوډۍ یې ورله ورکړه ها و کله چې د هغه ساه صورت پر
+ځای شو . نو دوست محمد ورته خپل مشکل وویلو دی نږدې یو کال
+د ملا جمالي په کور کې پاتې شو
+
+ملا جمالي د بدخشان اوسېدونکی و او په ډیلي کې د ده د مدرسې
+او دینی تعليم له کبله ډېرو خلکو پېژندلو هغه وخت مغول پاچا
+اورنګزېب د اتيا کالو و او زیاتره به د ملک په جنوب کې په جنګونو
+بوخت و. په جنوب کې د ده زامنو پخپلو کې ناندرۍ اېرۍ وهلې چې
+د پلار ر تر مړينې وروسته به یې څوک پر تخت کښېني اورنګزېب ته
+وفاداره د ده واليان چې افغان. ترک. هند او د مرکزي اسيا
+اوسېدونکي وو د خپل قدرت د ساتلو لپاره ځان - ځان ته لګيا وو
+مغول سلطنت په ټوټې کېدو و او هر چا غوښتل چې په راتلونکي کې
+د واکدارۍ لپاره سمه لاره غوره کړي. په دې وخت کې اروپايي
+ملکونو هم اندازه لګولې وه چې هند یو مهم ځای دی او د ��و له خوا
+هم تجارتي او سفارتې ډلې پرله پسې راروانې وې چې خپلې اغېزې
+قوي کړي. انګرېز خو د ايسټ انډیا کمپنۍ دفترونه په مدراس او
+بنګال کې ښه پاخه جوړکړي وو. د حيد رآباد او اودهه غوندې نوابيو
+کې يې پوځ هم ساتلی و په دې وخت کې دوست محمد خان چې د
+تیرا غرونو کې يې ژوند کړی و. د هند د هغه وخت کلتور ته سترګې
+وازې نیولې وې دغه وخت ډیلی د بېلا بېلو قامونو او کلتورونو په
+ورګډېدو ډېر پرمختللی ښار و. هر ډول هنرمندان. لیکوال. شاعران
+او عالمان دلته راټول وو. خو دوست محمد خان ددغه يوه کال په
+موده کې له ملا جمالي نه ډېره زده کړه وکړه له ژبې پرته يې د
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+دوست محمد خان ‎۳٣‏
+‏بېلابېلو مذهبونو کلتورونو او د دو د اخلاقو مطالعه او مشاهده
+کوله او ځان به یې ورته برابرولو. دی به مشاعرو ته ورتللو . د لوبو او
+س ځغاستې په سیالیو کې به یې ونډه اخیستله او د نظام الدین په
+درګاه کې به یې قوالي اورېدله .
+
+خو له دي هرڅه سره له هغه خپل هدف هېر نه وو... د مغول په پوځ
+کې نوکري اوس هم دده ارمان وو. ملا جمالي هڅه وکړه چې دوست
+محمدخان دینی زده کړو ته پام وکړي او د ده غوندي عالم شي. خو
+دوست محمد خان دا نه غوښتل. نو اخر ملا جمالي ورته يو اس او
+پېنځه اشرفۍ ورکړې چې ځان په مغول پوځ کې ورګډ کړي. هغه
+وخت د اورنګزېب د وسله تون مشر میر فضل الله و
+
+په ۱۷۰۴ کې دوست محمد ځان خپل لومړي مسلکي جنګ ته
+حاضر شو. دا جنګ په ګواليار کې د بندیل کنډ سیمه کې و. ددې
+ځای والي تردي بېګ له پاچا بغاوت کړی و او هم د ده د مخنيوي
+لپاره د مغول پوځ ورواستول شو. دوست محمد په لومړۍ دسته کې
+شامل و. خو ډېر ژر مغول پوځ په ګونډو شو. د تردي بېګ قومندان
+کاشکوخان نومېده او سخت جنګیالی سړی و... دوست محمدخان د
+تورې ګوزا رونه وخوړل او ټپي هم شو. چې ویې لیدل د ده پوځ په
+بدحال کې دی. . نو فیصله یې وکړه قومندان ته ځان ورسوي ده خپله
+نېزه راواخیسته او په هغه هاتي يې یرغل وکړ چې کاشکوخان پرې
+سپورو. خو د هغه ساتونکيو | وهاتیوان ورباندې ګوزارونه وکړل
+دوست محمدخان په دې هم بې حوصلې نه شو او ځپلې حملې يې
+
+جاري وساتلې. دی په ځپلې روزنامچې کې کاړي
+
+یو وخت هاتي دی په خپل خړتم کې ونیولو خو ده ترې ځان ن خلاص کړ
+
+او د خړتم په مټ لوړ وروخوت او په یو ګوزار یې کاشکوخان ووژ
+
+بهوېال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+‎-٢٣۴٣۰-‏ دوست محمد خان
+
+‏د قومندان په وژنه د تردي بېګ پوځ وارخطا شو او د مغول پوځ
+ماتې په بري واوښته. اورنګزېب ته خبر ورکړی شو او ورسره د دوست
+محمدخان د مېړانې کيسه هم ډیلي ته ورسېده. میرفضل الله هغه
+خپل دربار ته وروغوښت او تابيا یې وکړه چې اورنګزېب یې وویني
+
+‏په ‎٧۷۰۵‏ کې اورنګزېب ‎١٢‏ کاله د مرهټه وو سره له جنګونو
+وروسته بېرته ډیلي ته راغلۍ دوست محمدخان اوس د ‎۳٣‏ کالو و
+دی په خپله روزنامچه کې کاږي
+
+‏يوه ورڅ دده لښکر د مغول باچا د معاینې لپاره اورنګ آباد ته
+وروغوښتل شو. دی ليکي که څه هم اورنګزېب پاچا ډېر زوړ او
+ستړی ښکارېده ولې دده شخصیت داسې و . چې دی پرې اغېزمن
+
+‏شو. اورنګزېب پر ټولو عسکرو | و د دوی پر قومندانانو یو ځغلنده
+
+‏نظر واچاوه| و بيا یې سترګې پر دوست محمدخان ابسار رې شوې. پر
+ده يې غر وکړ: "ې ځوان روهيله راوړاندې شه | وماته ځان حاضر
+که"
+
+‏بيا ده فضل الله ته مځ ورواړاوه او ورته ويې ويل چې دا ځوان
+ښکلی. قوي او د اوچتې کور رنۍ ښکاري. د دې خبرې تابيا يې وکړه
+چې دی ونازوي او د یوه ستر لښکر قومنداني ورته وسپاري. بیا پاچا
+دوه موټي اشرفۍ راواخیستې او د دوست محمدخان په لاس کې یې
+ورکړې. دوست محمدلیکي چې د پاچا په مهربانۍ دی ډېر تر اغېز
+لاندې راغی او ورته څرګنده يې کړه چې دی به ورته پتمن وي
+اورنګزېب پاچا له دې پېښې څه موده وروسته مړ شو او داورنګزبب
+زامنو اعظم شاه او بهادرشاه ترمنځ د تخت پر شر جګړه پل شوه
+دواړو دوست محمدخان ته پیغامونه ورواستول چې د دوی په ملاتړ
+دې ودرېږي. خو دوست محمدخان ورته ځواب ورکړ چې ما ستاسوله
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+090165 0 6666
+
+دوست محمد خان -۰-
+پلار سره د پت قسم خوړلی و او نشم کولای چې د هغه د یوه زوی
+پرضد ودرېږم. دی هغه مهال په مالوه کې د پوځ قومندان و. هرې خوا
+ته راجواړې جوړې شوې او د حکومت پوځ په څو برخو وېشل شوی
+و په داسې حال کې له دوست محمدخان سره يوازې ۵۰ تنه پښتانه
+پاتې شول : ځان ځانۍ په دې دور کې دوست محمدخان له خپلو
+ملګریو سره کله د يوه راجه او کله د بل نواب د واک ساتنې لپاره د
+هغوی په بلنه جنګ کاوه. دوی لکه د کرايې د ساتندويانو ډېرې
+جګړې وکړې او په بدل کې به دې نوابانو او راجه ګانو ښې ډېرې
+پیسې ورکولې
+
+د اورنګزېب له مړینې یو کال وروسته دوست محمد خان په مالوه
+کې ټولو خلکو پېژندلو. په دې وخت کې منګل ګړ راجپوت راجه انند
+سنګ چې د خپلو ګاونډیو راجه ګانو نه په وېره کې و دوست محمد
+ته یې د ساتندوی په توګه نوکري ورکړه. لږه موده تېره شوه چې راجه
+مړ شو. خو د هغه مور دوست محمدخان ته خواست وکړ چې د دوی د
+ساتنې لپاره دې ایسار شي.
+
+په ١۱۷۰م‏ کال کې راڼۍ دوست محمدخان د ټولې راجواړې
+مختار وټاکلو چې دی به د راڼۍ او د منګل ګړ د ریاست ساتنه کوي
+په دې وخت کې دوست محمدخان د راجه د کورنۍ له يوې راجپوتې
+نجلۍ سره واده وکړ. هغه مسلمانه شوه او نوم يې فتح بي بي شو
+دوست محمد نور ودونه هم کړي وو. خو فتح بي بي ورته ډېره ګرانه
+وه. دې مېرمنې له خپل ځان سره ډېره شتمني د دوست محمد خان کور
+ته يووړه. فتح بي بي د بهوپال د مسلمان نوابۍ لومړۍ مېرمنه وه چې
+د حکومت په چارو کې یې مهم رول درلود. خو عجیبه خبره دا ده چې
+د نوابۍ تاریخ لیکونکيو د فتح بې بې په اړه هیڅ نه دي ليکلي
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+‏دوست محمد خان‎ -٧٨١ -
+
+نور هغه خلک چې مسلمانان نه وو او د نوابې کورنۍ سره وو د
+هغوی په اړه هم څه نه دي لیکل شوي. په تېره هغه ځینې چې د ودونو
+له لارې یې کورنۍ ته ورداخل شوي وو له پامه غورزول شوي دي. په
+داسې تاریخونو کې د میراث او د وارثانو ذگر ښه په تفصیل شوی
+دی
+
+فتح بې بې یو عامه ښځه نه وه. دا هوښياره په ز پورې او له
+ژونده ډکه وه. له دوست محمد سره به هر ځای پر اس سوره وه. هغه که
+به جګړه وه او یا هم په سیل وتل او ښکار کول وو
+
+دوست محمد به پرې ډېر باور او اعتماد کاوه په راتلونکو څو
+کلونو کې له ده نه منګل ګړ پاتې شو او له هغه ځايه یې شاوخوا
+سیمو ته پوځ کشي کوله. خو ډېر ژر یې فیصله وکړه چې د ځان ځانۍ
+په دې دوره کې به دی د نورو لپاره تل جګړه نه کوي او ده ته د پښو
+لګولو یو ځای پکا ر وو. ده له بهوپاله ‎٢٢‏ کلومیټره لرې شمال لور
+ته د بیراسیه نومي ځای د مغولو له يوه نوابه په اجاره واخيست. چې
+کلنۍ اجاره یې ۰ زره روپۍ وه :
+
+دوست محمد دلته یوه وړوکې غوندې نوابي جوړه کړه. یو جومات
+او یوه کلا یې په کې جوړه کړه او د انتظا ۹-7-4147
+افغانان په کې مقرر کړل. خو د ګجرات په یوه معرکه کې دی
+پوځيانو له خوا ��رهټه سردار ته وسپارل شو او هغه بندي کړ فتح بي
+بي د هغه د راخوشي کولو لپاره ډېرې روپۍ مرهټه سردار ته ورکړې
+او دی يې ر راخوشی کړ . چې د سازشونو په دې دوره کې هغه په هېچا
+هم باور نه کاوه او غوښتل یې چې خپل خپلوان له تیرا راوغواړي
+
+په ‎٧۷١١‏ م کې دوست محمد ځان د خپل ټبر پنځوس کسا 1-۰
+نه راوبلل په دې ډله کې دده پلار پنځه وروڼه او معراج بي بي چې
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه مس 7٢م‏
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+دوست محمد خان - ‎-٧١‏
+‏اوس دده مېرمنه وه شامل وو دا څرګنده نه ده چې هغه څنګه او څه
+وخت دوست محمد ته واده شوې وه دا د بهوپال لومړي مېشت
+پښتانه وو. او په بېراسيه کې یې ځانونو ته استوګن ځایونه جوړ کړل
+د دوی کورونه د خټو وو او په نږدې ځنګل کې د یو بوټي چې 'برو'"
+نومېدو څانګې به يې پرېکولې او د چت لپاره به یې کارول ځايي
+خلکو به ورته بروکټ پټهان ویل. دوست محمد تر دې دمه له فتح بي
+بي سره په منګل ګړ کې اوسېدو خو د هغه لومړۍ مېرمنه معراج بي
+بی د دوست محمد له نور ټبر سره په بېراسیه کې اوسېدله. د منګل
+راڼۍ چې دوست محمد يې خپل زوی کړی و. د هغې څوک وارث
+پاتې نه و. . نو د منګل ګړ ټوله خزانه او شتمنی د دوست محمد لاس
+ته ولوېده دوست محمد نه يوازې په جنګونو کې د مېړنتوب له امله
+بلکې پخپلې بې ر رحمۍ د شاوخوا زمیندارانو او د وړو پرګنو
+مشرانو په زړونو کې ويره اچولې وه او هغه څوک چې د دوی په
+مقابله کې به یې ځان کمزوری ګڼو . ده ته یې سر ټیټ کړ. په دې وخت
+کې دوراها. سي هور. اچاور. اشتا او د شجال پور سیمې دده په
+کنټرول کې راغلې د ځینو سیمو د رانیولو لپاره په جنګونو کې د ده
+دوه وروڼه هم ووژل شول.
+
+په ۱۷۱۵ کې د ده پلار نورمحمدخان مړ شو. دوست محمد د
+سیمې د هندوانو او په تېره بیا د راجپوت قام سره خپل اړیکي هوار
+ساتل او له ځینو سره یې ملګرتیا هم کوله. د اوسني بهوپال حیثيت
+هغه وخت د یوه کلی وو او دا د ګېنور يوه برخه وه. د ګېنور شاوخوا
+هغه وخت د هندوانو دوه قامونه اوسېدل یو ګونډ او بل بهیل نومېده
+دوی قبيلوي ژوند کاوه. په وړو وړو ډلو ويشلي او خپل مشر یې
+لرلو. په دوی کې تر ټولو زورور د نظام شاه په نوم واکمن و. ده ډېرې
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+‎١ -٨٨۸‏ ملت محمد خان
+ښځې لرلې خو کملاپتي یې د خپل وخت يوه ډېره ښايسته. هوښياره
+او ځیرکه ښځه وه. ځايي خلکو به په سندر رو او متلونو کې ستایله. د
+عالم شاه په نوم د نظام شاه یو تربور د چین پور بارا د سیمې راجه وو
+یا خو په کملاپتي مین وو او یا یې د ګېنور واکمني غوښتله نو یوه
+ورځ يې نظا م شاه ته په ډوډۍ کې زهر ورکړو د هغه له مړینې وروسته
+ده پر کملایتي زور راوړ چې ورسره واده وکړي د هغې لپاره یوازينۍ
+لاره چې د خپل خاوند د مړینې بدل هم واخلي او د عالم شاه له خطره
+ځان هم خلاص کړي. یو زورور سړی پيدا کول و او په دې سیمه کې
+له وړاندې د دوست محمد د مېړانې او د هغه د چلند نغاره غږېده. د
+راکهي د لمانځلو پر وخت کملاپتي د سر د
+راکهي وتړله او دی يې ورور رکړ. د هندوانو د راجپوت قام په دې
+لمانځلو کې خویندې د خپلو وروڼو پر ښي مړوند یو زرین تار تړي.
+خواړه ورله ورکوي. ورور پر دې موقع پیسې يا تحفه د هغې په لاس
+اېږدي. دا رسم د ورور او ځور د يوه ابدي تړون نښه ګڼلی شي. کله
+کله به مېرمنو د خپل ناموس د ساتنې لپاره پردي سړي ته هم راکهي
+تړله
+
+‏کونډې کملاپتي په ډېره هوښیارۍ له دوست محمد ځان دا ژمنه
+واخيسته چې د ورور په حثيت به د هغې د ناموس ساتنه کوي او د
+هغې د خاوند ق��تل به هم وژني. ددې په بدل کې راڼۍ ورله د یو لکو
+روپیو د ورکولو لوظ وکړ. دوست محمدخان له ژمنې سره سم عالم شاه
+ووژلو خو کملاپتي يو لک روپۍ نه لرلې هغې ورله پنځوس زره
+روپۍ پوره کړې او د نورو په بدل کې يې د بهوپال کلی وروسپارلو
+
+‏دا د دوست محمد د نوابۍ د پلازمېنې لومړی بنسټ و کملاپتي
+‎٠‏ کاله ښه په ارام ژوند وکړ. کله چې هغه په ۱۷۷۳م کال کې مړه
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه تت
+
+
+
+00065١ 661٨
+
+دوست محمد خان -. ‎-۱٩٩‏
+‏شوه. نو دوست محمدخان دا کلا او د دې ټوله شتمني تر ځخپل لاس
+لاندې راوستله په دې وخت کې د کملاپتي زوی نوال شاه وسله
+پورته کړه | 4 خو د دوست محمد د
+ځواکونو له خوا ووژل شو
+
+اوس چې دوست محمد ته پراخه سیمه پيدا شوه نو هغه خپلې پښې
+ټینګې کړې او د یوه خپلواک حکمران په توګه د بهوپال او شاوخوا
+سیمو واکمن شو. په دغو شپو ورځو کې د مغول دربار او مرهټه وو
+تر منځ د واک پر سر جنګ روان و نو دوست محمدخان په داسې حال
+کې یو خوا مغول دربار ته سوغاتونه‌و استول او هغوی ته يې خپله
+وفاداري څرګنده کړه. نو بل لور یې د مرهټه واکدار ته ماليه دچوت؛
+چې د حاصل څلورمه برخه کېده ورکوله. خو مرهټه وو ته یې ماليه په
+دې شر ط ورکوله چې هغوی به دده چارو کې لاسوهنه نه کوي
+
+اسلام نګر
+
+په ۱۷۲۰ م کې بهوپال د یوه کلي غوندي و او دې کې تقریبا زرو
+کسانو ژوند کاوه. خو دوست محمد په اسلام نګر کې اوسېده ددې
+له لرغونې ماڼۍ سره جوخت هغه ځان له یوه ماڼۍ جوړه کړې وه. چې
+تر اوسه پاتې ده بهوپال له دې ځايه ۱۵ ميله جنوب ته دی
+
+د مرهټو او راجپوت سره په جنګ کې دوست محمدخان هېڅ ډول
+اصول نه منل.د اتلسمې پېړۍ په سر کې د هندوانو پر ځاوره داىېې
+ځان ځاني وه چې مسلمانان تر خپلو مینځو او هندوان تر خپلو مینځو
+په جنګ اخته وو له ١۱۷۱م‏ کال نه تر ۵١۱۷م‏ پورې دوست محمد
+د بهوپال شاوخوا څو ځلې د راجپوتو سره وجنګېدو. په پراسون
+نومي ځای کې دا جنګ څو ورځې روان و. په دې کې د هولي ورځې
+
+‎08:٨‏ : بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+‎-٢۰٢-‏ ی٢‏ کا خان
+
+‏شوې. دا هغه لمانځنې دي چې راجپوت هندوان پر یوه بل رنګ پاشي
+او د یوه بل کورونو ته ورځي. د راجپوتو مشر دوست محمد ته پیغام
+ورواستوو چې د دوی د مذهبي لمانځنو په وياړ دې څو ورځې جنګ
+بندي وکړي دوست محمد ورسره دا خبره ومنله خو دی پوهېدو چې
+د هولي په ورځو کې راجپوت نه يوازې لمانځنې کوي دوی بنګ هم
+څښې او خپله وسله یې| ېښي وي. يوه شپه دوست محمد خپل يو
+جاسوس د ګداګر په لباس کې د راجپوت پوځي کېمپ ته ورواستوو.
+چې حال راوړي هغه خبر راوړو چې ر راجپوت نشه دي. دوست محمد
+هم نور انتظار ونه باسلو او هم هغه شپه يې ورباندې چپاو وکړ او
+جنګ یې وګټلو د بېراسيه نه شل کیلو میټره لرې د جګدېش پور کلی
+و او د یو بل راجپوت ډلې مشر ناراسنګ راوچوهان دوست ته د خبرو
+اترو پيغام ورواستوو چې د سولې تړون ورسره وکړي. دوست دا
+وړاندیز ومنلو او له دواړو غاړو د ‎٢١‏ کسانو په بدرګه دوست او
+چوهان په جګدېش پور کې د تهال سیند په غاړه له یوه بل سره د ليدو
+فیصله وکړه د روغې جوړې لپاره ددې غونډې کوربه دوست محمد و
+او په خپلې خېمې کې يې د ډوډۍ بندوبست ورته کړی و له ډوډۍ
+وروسته دوی له کېږديو بهر راوتل او د هغه وخت له دود سره سم یې
+خپلو مېلمنو ته پان او عطر وړاندې کړل دوست محمد خپل عسکر
+نژدې د ونو شا ته پټ درولي وو او د هغه په اشاره ي يې د تمبوانو مراندې
+پرې کړې او د راجپوت ټول کسان يې ووژل. دا وژنې دومره په وحشت
+شوې وې چې د نږدې وړوکي سیند اوبه د راجپوتو په وینو سرې شوې
+او وروسته د تهال پر ځای دا سیند د هلالی په نامه ونومول شو
+
+‏دوست محمدځان وروسته جګد ېش پور د اسلام نګر په نامه
+واړولو او ډېر ژر یې پکې يوه قلعه جوړه کړه دا دبهوپال سلطنت
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه - -
+
+
+
+6666 0 090165
+دوست محمد ځانٍ ‎-٢٢‏
+‏لومړۍ پلازمېنه وه او دغسې په ‎٧۷۲۳‏ م کې دوست محمدشپاړلس
+کاله وروسته د یوه ایله جاري او جنګيالي پرځای د یوه حکمران په
+توګه رااوچت شو
+
+په دې وخت کې د ده وفاداره فتح بي بي ور کي ددې نوابۍ د
+انتظام کار پیل شو. د وخت رواج سره سم ټولې لیکنې به په فارسي
+ژبه کي کېدلې | و له مغول درباره یې ځان ته د نواب نوم «خطاب هم
+واخيست په ‎٧۷۱۷‏ م کال کې هغه د نواب دلېر جنګ نوم ځان ته
+ګټلی و خو لکه چې د پښتنو دود و دوست محمد چېرې هم د پلار او
+د مشر ورو په موجودګۍ کې دا نوم ځان ته کله هم نه کارولو. خو اخر
+د وروڼو په ټینګار یې دا خطاب ځان ته غوره کړ.
+
+یو ه ورځ فتح بي بي او دوست محمد خان د ښکار لپاره ځنګله ته
+ورغلي وو. څو ساعته په ګرمۍ کې د اس له حځغاستې ستړي شول او
+د بهوپال له سیند سره نږدې يې د ونو سیوری وموند او د دمې لپاره
+هلته ايسار شول. د دې ځای خاموشي کې دواړو ارام کاوه او د
+دوست محمد سترګې سره ورغلې. په خوب کې ګوري یو بزرګ ورته
+وايي په دې ځای به یوه کلا جوړوي. دی چې راپاڅېدو نوفتح بي بي
+ته یې خپل خوب بيان کړ. هغې سوګند ترې واخیست چې هرومرو به
+پر دې ځای کل جوړوې
+
+دا د فتح ګړ د کلا بنا وه.د دې کلا لومړۍ تيره د رای سين قاضي
+محمد معظم کېښوده چې وروسته د بهوپال مشر قاضي هم شو
+دوست محمد . فتح بي بي او د بروکټ پښتنو پخپلو لاسونو دا کلا
+جوړه کړه او د بهوپال پخوانۍ کلایې ورسره یو ځای کړه . په دې کې
+شپِر دروازې وې چې د شپږٍو ورځو په نومونو وې. او هم په دې كلا
+کې د بهوپال لومړی جومات چې د دوه نیمو پوړو جومات يې ورته
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+‎۳٢ ٢٢‏ 7 وعاومک محمد خان
+
+‏وایه جوړکړل شو ,اوس د دوست محمداو فتح بي بي قبرونه څنګ په
+څنګ د بهوپال په فتح ګړ کلا کې جوړ دي.
+
+‏د دوست محمد لومړی ديوان يانې مشر وزیر بیجې رام- د شجال
+پوریوهندو مشرو په داسې وخت کې چې نظام د حيدرآباد او
+مرهټه یوې خوا ته او مغول بلې خوا ته په خپلو کې سره په جنګ وو.
+نو دوست محمد ته د خپلې نوابۍ ساتل ګران کار وو له عسکري
+پلوه مغول کمزوري وو. نظام او مرهټه دواړو د هند جنوب نیولی و او
+د مغول واک يې نه منلو. خو دوست محمد د کمزوري مغول
+واکدارانو مله کوله. په ۱۷۲۰ کې د نظام او مرهټه ګډ ځواکونه د
+بهوپال له لارې دکن ته تېرېده چې د دوست محمد ورور میراحمد له
+خپل ځواک سره په دې لښکر حمله وکړه .خو ماتې يې وخوړله او خپله
+هم ووژل شو. په داسې حال کې نظام د دوست محمد سخت مخالف
+شو. .په ۱۷۲۳ م کال کې له دوست محمد سره لس زره عسکر وو او د
+مرکزي هند يوه لويه برخه دده په نوابۍ کې شامله وه. خو له دې وخته
+بيا د هغه تر مرګه يانې تر ۱۷۲۸ م کال پورې دده مشکلات هم مخ په
+زیاتېدوشول. په ۱۷۲۴ م کې نظام مغول ځواک ته سخت ګوزار
+ورکړلو. وروسته يې بهوپال ته مخه کړه چې له دوست محمد سره
+حساب برابر کړي دوست محمد ورسره جنګ ونه کړ او د لنډې
+محاصرې نه وروسته يي ېوه لوظنامه ورسره وکړه. ددې لوزنامې
+ترمخه ده خپل ۱۴ کلن زوی یارمحمدخان نظام ته د یرغمل په توګه
+وسپارلو او دوست محمد د نظام له خوا د اسلام نګر کلا دار وټاکل
+
+‏1
+‏د�� هر څه ښایی دوست محمد ډېر ځیرک شو یو او د نظام له ځواک
+سره د ډغرې وهلو پر ځای یې چې نتیجه به یې د دواړو کمزوري او د
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+090165 0 6666
+
+دوست محمد خان ‎-۲٣۳‏
+‏مرهټه پياوړتوب و. ده د سولې لاره غوره کړه. د ده ترواک لاندې
+اوس اوه زره کیلومیټره مربع ځمکه وه چې د اوسني اسرایل هومره
+ملک ترې جوړېړي
+
+په دې وروستیو څو کلونو کې دوست محمد زيات شمېر روڼ
+اندي. استادان. ارټسټان او عالمان بهوپال ته وربلل. د برو کټ
+پښتنو پرته دلته یوسفزي فېروزځېل او روهيله پښتانه په زيات
+شمېر کې مېشته شول چې خپل پښتني کلتور یې له ځانه سره راوړو.
+د هند د نورو مسلمانانو لپاره هم هغه وخت بهوپال يو د امن ځای و.
+هم په دې وروستیو کلونو کې د فتح بي بي له مرګه وروسته دوست
+محمد صوفي لاره خپله کړه.
+
+دی په ۱۷۲۸م کې د ۵۲ کلونو په عمر کې مړ شو. ده له بېلا بېلو
+ښځو شپ. زامن یارمحمد . سلطان محمد . صدرمحمد . فاضل
+محمد. واصل محمد . خان بهادر او پنځه لوڼه درلودې
+
+د هغه پر وجود تر ۰ ډېر ټپونه وو چې دده د جنګونو د مېړنتوب
+د معراج بي بي څلور اولادونه وو. خو یارمحمد د هغې زوی نه و
+فتح بي بي اولاد نه درلود. او هغې يو ماشوم په غږ اخیستی و چې
+ابراهيم نومېده. دوست محمد د کنور سردار بايي سره هم واده کړی و
+چې د راجپوت انند سنګ لور وه او یو څو اولادونه يې لرل.
+
+يو ه هندواڼۍ ښځه تر يوه برياليتوب وروسته په انعام کې ورله
+ورکړل شوې وه چې نوم یې جای کنور و او د مسلمانېدو وروسته یې
+ورته تاج بي بي وویل. ددې درې اولادونه وو
+
+دا څرګنده نه ده چې د هغه ځای ناستي یارمحمد چې وروسته د
+بهوپال دویم نواب شو. د دوست محمد د کومې ښځې زوی و. ځینې
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+۲ 000119653
+‎-٢۴ ۰‏ دوست محمد خا ن
+
+اندازې داسې دي چې کېدای شي دی د یوې مسلمانې ښځې زوی وي
+چې له معراج بي بي نه وروسته دوست محمد کړې وه.
+
+په دې کې شک نشته چې دوست محمد د پخې ارادې خاوند و.
+ګنې په داسې یوه سیمه کې چې ‎٠‏ فیصده هندوان وي او خواو شا له
+هر لوري په دښمنانو کې راګېر وي د يوې مسلمانې نوابۍ جوړول
+اسان کار نه وو. هغه له فتح بي بي سره دومره مینه لرله چې د بهوپال
+سرکاري بېرغ تر اوسه فتح نشان نومېږي.
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+دويم څېرکنی
+بهوپال په اتلسمه پېړۍ کې
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+‎٧۷۰‏ بهوپال په اتلسمه پېړۍ
+
+‏کله چې دوست محمدخان د مالوی په پراخه سیمه کې ځان ته د یو
+ملک د جوړولو هلې ځلې کولې. د ډیلي د تخت لپاره د مغول پاچا
+اورنګزېب د لمسو تر مینځ د واک لپاره سازشونه روان وو. یو پسې
+به بل شهزاده پر شاهي تخت کښېناستو. | و بيا به يا په جنګ کې او
+یا د سازش له لارې ووژل شو. په حيد رآباد کې د مسلمانانو تر ټولو
+لوی ریاست مشر نظا م له مرهټو سره په جنګ و او یو وخت د دوی
+لښکرې د دوست محمد لپاره هم خطر راودروو دوست محمد په دې
+حال کې له هوښیارۍ کار واخیستو او له نظام سره يې د سولې تړون
+وکړو ددې تړون له مخې ده نظام ته لس لکه روپۍ باج يو فيل او
+خپل ۱۴ کلن زوی یارمحمد د یرغمل په توګه وروسپارل. یارمحمد
+په حیدراباد کې څلورکاله تېر کړل. له ده سره د بهوپال درې عالمان
+ورلېږل شوي وو. خو د حيدرآباد په دربار کې د یارمحمد ښه روزنه
+وشوه. هغه اردو او فارسي ژبې زده کړې. د نورو شهزادګانو غوندې
+
+‏يې د اس سپرلي. د تورې| وسياست تعليم وکړو.د دوست محمد د
+مړینې پر وخت حيدرآباد بهوپال د خپلو وزرو ل��ندې نیولی وو.او دې
+ریاست ته يې د ملګري په سترګه کتل. نظام سمدلاسه د ۴۰۰
+پوځیانو په بدرګه یارمحمد لکه د یوځای ناستي نواب بېرته بهوپال
+ته ورولېږلو. ده ته یې د نواب او امیر خطاب ورکړو اوله شاهي بېرغ
+او پوځي درناوي سره د یارمحمد فیل د بهوپال خاورې ته ورداخل
+شو. خو دلته له وړاندې د دوست محمدخان ژوندی ورور عاقل
+محمدخان د یارمحمد اته کلن مېرنۍ ورور د سلطان محمدخان نوابي
+اعلان کړې وه. ددې فیصلې تر شا د بروکټ پښتنو د ځنيو مشرانو غْرٍ
+هم ورګډ وو
+
+‏#هوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+بهوپال په اتلسمه پېړۍ ‎-٢٧٢‏
+‏د دوست محمد دیوان «مشر وزی بیجي رام د یارمحمد په پلوي د
+سلطان محمد د نوابۍ دعوا ردکړه. ځکه یو خو دی ماشوم وو او بل د
+سیاست تجربه يې نه لرله. د سلطان محمد مور ته د جاګیر پېشکش
+وشو.او هغې د خپل زوی له حق نه لاس واخیستو دغسې په ۱۷۲۸ م
+د اګست پر ‎۳٣‏ نېټه یارمحمد د بهوپال د دويم نواب په توګه خپله
+دنده په غاړه واخیسته.
+
+په کور دننه پښتنو هغه د دوست محمد د مشر زوی په حيثنواب
+ومنلو ځو د مرهټو خطر هم هغسې موجود وو چې اوس د مالوی د
+کنټرول لپاره يې چريکي حملې کولې یارمحمد له مرهټو سره
+همدغسې په یوه جنګ کې له نورو بندیانو سره یوه ښکلې راجپوت
+نجلۍ هم شامله وه چې ماموله بايي نومېده یارمحمد له وړاندې
+نورې ښځې لرلې خو د خپل پلار په پل يې پل کېښود او له ماموله
+بايي سره يې واده وکړو. په راتلونکو کلونو کې دې مېرمنې د بهوپال
+سیاست کې لوی اغېز وکړو خو دا په خپله بي اولاده مړه شوه د
+یارمحمد مشر زوی فیض محمد په ۱۷۳۱م کې وزیږېد دده څلور
+نور زامن حيات محمد . سعیدمحمد . حسين محمد او یاسين محمد
+له بېلا بېلو مېرمنو نه وزېږېدل
+
+خو ماموله بايي د بهوپال په سیاسي چارو کې يو فعاله رول پيدا
+کړ. دې خپل نوم نه و اړولی خو مسلمانه شوې وه او په بهوپال کې
+يې درې جوماتونه جوړکړل.
+
+د حيدراباد د نظام او د مرهټو ترمینځ روانې شخړې نه یارمحمد هم
+ګټه واخيسته او ځینې هغه کلي چې مرهټو نيولي وو بېرته یې ترې
+واخيستل.
+
+بهوېال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+000195 6
+
+انځورونه اووه
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00019653 6
+
+اته انځورونه
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00۳15١ 6
+
+‎۸٨۰‏ هيل به اتلسمه پېړۍ
+د حیدرآباد نظام بهوپال خپله طرفداره سیمه ګڼله او له مرهټو سره
+چې يې جنګ وبایيللو ددې سیمې اختيار يې د دوی مشر پېشوا
+باجي راو ته وسپارلو یارمحمد اوس مجبوره شو چې مرهټو ته باج
+ورکړي. د بروکټ پښتانه په دې حالت خوشاله نه وو. او نږدې وه چې
+مرهټو بهوپال نیولی وای. چې په ‎۱۷٧١‏ کې د ايران نادرشاه افشار
+پر هند حمله وکړه.او په یوه ورځ کې يې د ډيلي ‎٠٢‏ زره کسان ووژل
+مرهټۀ په دې حالت وېرېدل او فکر يې وکړو چې که نادرشا جنوب
+لوري ته خپلې حملې جاري وساتلې نو ډېر ژر به د دوی سیمه هم
+ونيسي.د یارمحمد لپاره د دوی حمله يوه خدايي مرسته وه په
+۰م کال پېشوا باجي راو مړ شو او دده زوی دويم بالاجي د
+جنګ پر ځای د سیاست لاره غوره کړه.او د یوه تړون له لارې او د باج
+په بدل کې يې په بهوپال کې د یارمحمد نوابي په رسمي توګه
+ومنله خو لږٍه موده وروسته د مرهټو نوي مشران يو واري بيا د خپلو
+مځکو او کلیو د بېرته نیولو په هڅه کې شول
+
+‏د یارمحمد د ۴ کالو په نوابۍ بهوپال يوڅه آرامي وليده خو د
+مځکې ډېره برخه او پيسې يې ورو ورو مرهټو ته ور رکول. دی د ‎۳٣‏
+‏کالو په عمر مړ شواو د اورکزیو په کور رنۍ کې د نوابۍ دعوې داران
+بيا راپورته شول. د یارمحمد مېرني ورور سلطان محمد خان دويم
+واري هڅه وکړه. ده له خپل ورور صدرمحمد سره يو ځای د فتح ګړ
+کلا ونیوله او د نورو پر ضد يې له مرهټو مرسته وغوښته او ورته یې
+د بهوپال له پنځو کلاګانو نه د یوې د ورکولو لوظ وکړ
+
+‏په دې موقع د یارمحمد کونډې ماموله بايي د اسلام نګر په کلا
+کې ددې بغاوت مخه ونیوله او ټولو ته يې دروغې جوړې لاره
+وښودله د یارمحمد مشر زوی فیض محمد د ‎١١‏ کالو و دی يې د
+
+‏بهوبال ‏ د هندوستان پښتانه تب ست شت
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+بهوپال په اتلسمه پېړۍ ‎-۲٢‏
+‏یارمحمد ځای ناستی اعلان کړ او د دوست محمد د وفاداره بیجي
+رام په مرسته یې د بهوپال عام ولس ځان سره کړو چې فیض محمد د
+نواب په توګه ومني. بیجي رام پنځه زره پوځيان راټول کړل او د
+عیدګاه په غونډۍ یې د سلطان محمد خان پر ضد مور چې ونیولې
+په دې وخت کې مرهټو هم له سلطان سره غداري وکړه او دی يې په
+ميدان پرېښود سلطان ماتې وخوړه او له ماموله بايي نه د بښنې
+غوښتونکی شو
+
+۷ کلنې ماموله بايي له دوی سره په دې شرط روغه وکړ ه چې
+دوی به تر عمره د نوابۍ د عوا نه کوي او پاتې ژوند به په کوروايي
+کې تېروي فیض محمدخان د ماموله بايي تر څارنې لاندې لوېدو
+دی د یو مذهبي او صوفي ځوان په حیث رالوی شو. او څومره چې
+وخت تېرېدو له قدر رت او د نیاوي کارونو نه یې زړه تورېدو ډېر ژر د
+شاوخوا سیمو خلک دده د ديني زده کړو او د نرم طبعیت له کبله دده
+زيارت ته راتلل
+
+په بهوپال کې اوس هم د فیض محمد عرس هندوان او مسلمانان
+دواړه لمانځي په دې وخت کې عملا ماموله بايي د بهوپال واکمنه
+وه. او د مرهټو او راجپوتو علاوه ګاونډیو ریاستونو سره ټول
+سیاست ددې په لاس کې و. خو په دې وخت کې د یارمحمد ورور
+فاضل محمدخان له مرهټو سره پټې معاملې کولې او دا هله يې وه
+چې دوی به يې د بهوپال نواب وټاکي. خوداسې ونشوه. ماموله بايي
+د مرهټه وو په مرسته د رای سين هغه مشهور ره کلا محاصره کړه. چې 1
+يو وارې دوست محمد نیولې وه. د 0007
+مغولو په لاس کې وه په ۰م کې په ډیلي کې مغول واکمن دويم
+عالمګیر وو. خو د هندوستان په پراخه خاوره اوس مغول. نظام او د
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+‎٧ َ‏ )6 بهويال په انلسمه -
+راجپوت واکمني مخ په ختمېدو وه هغه مهال په هندوستان کې دوه
+نور قوتونه ډېر په چټکۍ ددې خاورې په پوځي او سیاسي ډګر کې په
+برلاسي کېدو وو . یو انګرېز او دويم مرهټه. خو هم په دې وخت کې د
+هند شمالي برخه د يوه بل قدرت د حملو لاندې وه. دا قدرت د
+احمدشاه ابدالی و انګرېز تر دا دمه د هند ټول ساحلي ښارونه لکه
+کلکته او سورت کې ځان ته چاوڼۍ جوړې کړې وې خو مرهټه لکه د
+سیلۍ هرې خوا ته ورتلل او د مسلمانانو ښارونه يې ورانول. په دې
+وخت کې دوی ته احمدشاه ابدالی د خدای له طرفه یوه مرسته ښکاره
+شوه. د جنورۍ په میاشت ۷۲۱٧م‏ کې د پنجاب د پاني پت په ميدان
+کې چې د احمدشاه ځواکونو مرهټه وو ته ماتې ورکړه. نو د بهوپال
+خلکو دا د فیض محمد د نېکۍ او د هغه د دعاګانو ثمر وګڼلو د هغه
+لپاره د بهوپال د عام ولس په زړونو کې نور هم قدر زیات شو
+
+‏په راتلونکو ۳۵ کالو کې فیض محمد د بهوپال واکمن و. خو عملا
+حکومت د ماموله بايي او بیجي رام په لاس کې و
+
+‏په ۱۷۲۲ م کې د وفاداره بیجي رام د مړينې سره د پښتنو لخوا یو
+واري بيا د سازش ورونه پرانستل شول.د بیجي رام زوی ګهانسي رام
+دیوان مقرر شو. خودی د خپل پلار په شان ايمانداره نه وو او د هندو
+او مسلمان ترمنځ د کرکې او بې اعتبارۍ خبره يې په ډاګه کوله په
+دې چلن هغه د یو پښتون له خوا ووژل شو. دده پر ځای يو مسلمان
+پښتون عزت خان ديوان وګومارل شو. خو ده له زهر ورکړی شو
+درېیم ديوان کيساري لال وو چې دده کور يو پښتون په بارودو
+والوزو بهوپال اوس یو ډېر سخت دور کې ورداخل شو. اخر د شخړې
+دختمولو لپاره ماموله بايي د فیض محمد کشر ورور یاسین ته د
+دیوان دنده ورکړه. چې د ریاست انتظام دې په کورنۍ کې دننه پاتې
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه -
+
+
+
+090165 0 6666
+
+بهوپال په اتلسمه پېړۍ - ‎-۳٣‏
+‏شي د مرهټو نوميالي مشران څه د پاني پت په ميدان کې او څه
+وروسته مړه شوی وو د بهوپال په ګاونډ کې د هولکر راجه ملهار راو
+چې مړ شو نو د هغه کونډې اهليه بايي له دې مېرمنې سره ښه اړيکي
+وساتل او څه موده د بهوپال شاوخوا سیمې آرامې شوې
+
+په ۱۷۷۵ م کال کې مرهټه ریاستونه د ډیلي د واک د نیولو پر ځای
+خپلو ریاستونو ته پام وګرځوو. ګواليار. ایندور. بړوده او ناګ پور
+خپلې واکمنۍ ټینګې کړې خو په دوی کې د هر چا نظر په مالوه و
+په ١۱۷۷م‏ کال کې مهاجي راو سیندهیا د مالوی د نیولو لپاره
+بهوپال ته لښکر يووړ
+
+ماموله بايي په دې وخت کې د جنګ پر ځای ورسره روغه وکړه او د
+پنځو ولسوالیو سره یې د مالوی د هوشنګ آباد لرغوني کلا ورته
+وسپارله
+
+په ۷۷۷٧م‏ کې د ډسمبر پردولسمه نېټه د بهوپال صوفي نواب
+فیض محمدخان د ۷ کالو په عمر کې له دې فاني نړۍ سترګې پټې
+کړې
+
+دی د خپلې ۳۵ کلنې نوابۍ دور کې یو واري د بهوپال نه بهر تللی
+وو. ده اولاد نه لرلو او دده کونډې صالحه بېګم چې د بهو بېګم په نوم
+پېژندل کېده د ماموله بايي سره د واک پر سر شخړه راپورته کړه
+
+د فیض محمد څلوېښتي لا نه وه شوې چې ماموله بايي د پارمحمد
+بل زوی د څلورم نواب په توګه اعلان کړو دی هغه وخت د ۳ کالو
+وو او زیات وخت یې په ښکار او میلو کې تېروو. خو صالحه بېګم په
+دې فیصله خوشاله نه وه او د دوست محمد د کورنۍ نور غړي يې
+راولمسول چې د د ماموله باي مخه ونیسي اصلي کسه داسې وه چې
+ماموله بايي کله د يارمحمد سره ژوند پیل کړو | و څه موده د ددې اولاد
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+‎٣٣۰‏ بھوبال په اتلسمه پېړۍ
+ونشونوهغې څلورهندو هلکان په فرزندۍ واخيستل دوی يې
+مسلمانان کړل او د خپلو اولادونو په شان یې د دوی روز زنه وکړه. په
+دوی کې یو ماشوم د هندوانو د لوړې طبقې برهمن و او چهوټې خان
+په نوم وپېژندل شول نوماموله بايي چهوټې ځان هم د دیوان په توګه
+وروړاندې کړو صالحه بېګم په دې خبره خوشاله نه وه او ماموله
+بېګم يې تورنه کړه چې د خپلو هندوانو لپاره د نوابۍ لاره پرانېزي
+صالحه بېګم د فاضل محمد خان لور وه چې د خپل وراره فیض محمد
+پرضد يې د مرهټو پېشوا سره په بهوپال د حملې سازش کړی و
+وروسته چې مرهټو دی پر ميدان پرېښودو نوزړه ماتی مړ شو. ماموله
+بايي د فاضل محمد کونډه عزت بېګم د خپلې اته کلنې لور صالحه
+بېګم سره بېرته بهوپال ته راوستله. او د خپل سیوري لاندې يې
+وساتل. داسې ښايي چې د صالحه بېګم په دې وخت کې د ماموله
+بايي سره کینه پيدا شوه.
+
+‏چهوټې ځان د دیوان په حيث ډېر ژر د بهوپال چارې په سمه لاره
+روانې کړې. پوځ يې منظم کړو. د پولیسو محکمه يې جوړه کړه. د
+تجارت او کاروبار لپاره ‏ يې اسانتیاوې برابرې کړې د ښار لاری
+کوڅې یې جوړې کړې او په بهوپال کې 77-777
+يې د پلونو د جوړولو پرته په بن ګنګا سیند يو بند هم جوړ کړو چې
+اوبه د کر مځٌکو ته ور سېږي ده په ۱۴ کالو کې بهوپال د یوه کلي نه
+په یوه ښکلي ښار واړاوه
+
+‏صالحه بېګم د خپل خاوند له مړينې وروسته لیدل چې ماموله بايي
+اوس زيات اختيارات چهوټې ځان ته سپارلي وو. يوه ورځ يې د
+دوست محمد ان لمسي شریف محمدخان ته پېغور ور و چې که زه
+سړی وای نو یوه برهمن غلام ته به مې دومره اختيار نه وای ورکړی
+
+‏بهویال ‏ د هندوستان پښتانه ---- سښ للللللنلژټنن8 مث" 7هھظآ۴
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+بهوپال په اتلسمه پېړۍ ‎٣٣‏
+‏چې د د دوست محد ځان پر کورنۍ حکومت وکړي کله چې ماموله
+بايي د فیض محمد ځای ناستی حيات محمدخان وټاکلو. نو صالحه
+بېګم ددې څرګند مخالفت ته ملا وتړله دې د فتح ګړه نه پنځه میله
+لرې په اسلام نګر کې د فیض محمد له قَ قبر قبر سره څنګ کې ديوه
+خپلواکه حکومت اعلان وکړو او سرکاري دربار به يې جوړاوه
+بهوپال اوس عملا په دوو برځو ويشل شوىیو. صالحه بېګم
+همدغسې درې کاله یو مساوي حکومت چلوو
+
+ماموله بايي ورته پېغامونه ولېږل چې که دا د یارمحمد هر یو ورور
+غواړي د هغه نوم دې د د واکمنۍ لپاره وړاندې کړي حيات
+محمدخان هم دې ته رضا شو چې د صالحه بېګم د خوښې واکمن ته
+به سر ټيټ کړي. خو هغې شریف محمد ته د جنګ د تياري لپاره
+وویل. شریف محمد د پنځه زره عسکرو د برابرولو لپاره له صالحه
+بېګم نه د پیسو غوښتنه وکړه. خو صالحه بېګم پیسې نه لرلې شریف
+محمد چې خبر شو نو هغې ته يې وويل "په تشه خېټه جنګ نه
+
+چهوټې ځان د بهوپال چارې هم هغسې پر مخ بوولې خو هغه اندازه
+ولګوله چې صالحه بېګم دومره زور نه لري څومره چې شریف محمد
+ورته خطر جوړېدای شي ده دوه وروڼه لرل او دده ځلمی او تکړه زوی
+وزیرمحمد لکه د دوست محمد د تورې مېړنی و
+
+د صالحه بېګم سره د لاس یوځای کولو لپاره دی دبغاوت په تور
+تورن او له بهوپاله وشړل شو. شريف محمدخان د راجپوت يو
+ګاونډي ریاست ته پناه يوړه ده سره د ده د ټبر خلک هم وو راجپو
+هندوانو د دوی تود هرکلی وکړو او د ګینور د لا د نیولو لپاره په
+جنګ کې ورسره ودرېدل.
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+من بهوپال په اتلسمه پېړۍ
+
+دا د حيات محمدخان واک ته لومړی لوی ګواښ و چې په خپله
+پښتنو ورته ودرولی و :
+
+په ‎٧۷۸١‏ کې د بهوپال نه اته میله لویدیځ کې د پهندا په کلي کې
+د دواړو غاړو پوځونه جنګ ته راووتل ددې جنګ پر وخت حيات
+محمدخان په بهوپال کې پاتې وو دده د پوځ مشري چهوټې رام کوله
+او ورسره راجپوت. سیکان او د بهوپال سرکاري پوځو. شریف
+محمد سره دده وروڼه او راجپوت مله و. وزیر محمدخان د ښځو او
+ماشومانو د ساتنې لپاره په اشتا نومي کلي کې پاته شو. جنګ پيل
+شو. د تورو ټوپکو او توپو په درزا سخته مرګ ژوبله وشوه. شریف
+محمد سره د خپلو پنځو وروڼو ووژل شو. يوازې یو ورورکامل محمد
+ژوندی پاتې شو. چهوټې ځان د شریف او دده د وروڼو سرونه پرېکړل
+او په تورو ټومبلي حیات خان ته يې وړاندې کړل حيات خان په دې
+کار سخت ناکراره شو او په لومړي ځل د چهوټې خان د شخصیت
+منفي اړخ ورته څرګند شو د اورکزیو په ټبر کې دا پېښه يوه لويه
+غمیزه وه او په راتلونکو نهو کالو کې چهوټې خان د بهوپال ټول
+پښتانه د ځان پرضد راوپارول. دی لکه د يوه کاواکه اس د هېچا
+قابو کې نه راتلو. په ۱۷۹۲ م کې ماموله بايي د اتياو کالو په عمر
+مړه شوه. له دې څو میاشتې وروسته چهوټې ځان هم مړ شو
+
+د حیات محمد خان له شریف محمد کورنۍ سره شوی ظلم هیر نه
+وو. د هغه زوی وزير محمد د راجپوتو سره اوسېدو او حيات
+محمدخان چې خپل نالايقه رام طلبه زوی غوث محمد ته لیدل نو
+ددې خبرې احساس ورته ��یاتېدو چې دی د نوابۍ وړ نه و. په
+۴م کال کې د بروکټ د پښتنو د يوه جنزال لور زینت بېګم یې
+غوث محمد ته واده کړه. د زینت پلار له مرهټو سره د سسې هور په
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+بهوپال په اتلسمه پېړۍ ۳۵۰-
+جنګ کې وژل شوی و او مور عصمت بېګم یې د بل ماشوم په زېږون
+مړه وه د زینت بېګم نه د غوث محمد درې اولادونه وزېږېدل دوه
+زامن موعېز او پوځدار او یوه لور یې ګوهرآرا نومېده. اخوا د شریف
+محمد زوی وزیرمحمد د راجپوتو نه ولاړو او یو څه موده د حيدراباد
+د نظام دربار کې ملازم شو او په خپل استعداد ښه مقام ته ورسېدو
+خو حیات محمد غوښتل چې وزیر سره روغه وکړي. هغه ليدل چې
+غوث محمد د بهوپال د ساتنې نه وو ده وزیر محمد راوبللو او ده ته
+یې د دیوان او د پوځ د مشر د دندې پېشکش وکړ. خو غوث محمد د
+خپل پلار ددې فیصلې مخالفت وکړ. ځکه هغه د خپلو اختياراتو او
+اغېز لپاره وزير يو ګواښ وګڼلو. اخر وزير ته په بهوپال کې د
+استوګنې اجازه ورکړی شوه. او د دیوان د دندې لپاره مریدمحمدخان
+راوبلل شو مريد د سلطان محمدخان زوی و . چې دوه وارې يې د
+نوابۍ دعوا کړې وه مرید په ‎٧۷٩۲‏ د خپلو ‎٠٠٠١‏ تنو ملګریو سره
+بهوپال ته ورداخل شو او ژمنه یې وکړه چې يو وار رې بيا به د پښتنو
+واکمني پر ځای کړي. د مشر وزير«دیوان په حيث ده د پيسو په
+لګولو لاس پورې کړو. د پوځ تنخواګانې یې زیاتې کړې د ودانیو په
+جوړولو يې لاس پورې کړ او چې خزانه یې ځالي وليده نو پر مځکه
+والو یې زور راوړو چې مالیه ورکړي. کله چې به دوی انکار وکړو نو
+په بندي خانو کې به يې واچول په یوه کال کې دننه د مريد اصلي
+څېره راښکاره شوه. د د بهوپال ځینې مځکې یې پنډاریانو ته ورکړې او
+چې د پوځ د د تنخوا پیسې هم پاتې نه شوې نو پوځ بغاوت وکړو په
+دې وخت کې مرهټه یو وا ري بيا د بهوپال سرحدونو ته خطر ودروو
+مرید ته بله هېڅ لار ه«ښکا ره نه شوه نو د حيات محمد مېرمنې عصمت
+بېګم ته ورغلو دا مېرمنه په حيات محمد ډېره ګرانه وه او په دربار
+
+ٍِِ - - بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+001653١676
+
+‎۳٣٣۲۰‏ بهو پال په اتلسمه پېړۍ
+
+‏کې يې ډېره اغېزه لرله په ‎٧۷٩۷‏ کال د ډسمبر پر۳۰ مه نېټه دا
+دپردې تر شا کښېناستله او د مريد غوښتنه يې واورېده چې خپلې
+ګاڼې او نغدې دې ورته وسپاري چې د مرهټو سره جنګ لپاره تياری
+وکړي. عصمت بېګم په ځواب کې ورته وویل چې د مځکه والو نه
+ماليه راټوله کړه. په دې ځواب مريد په قهر شو. پرده يې وشلوله او
+پر عصمت بېګم يې برید وکړ. هغې منډې کړې خو په پوڼو يې راګېره
+کړه او ويې وژله د هغه ملګريو د عصمت بېګم ساتونکی خواجه
+سراګلاب هم ووژلو. دوی د عصمت بېګم ګاڼې. نغدې پيسې او
+هرڅه چې په لاس ورتلل واخيستل او له هغه ځايه ولاړل. د حيات
+محمد کورنۍ په دې پېښه هک پک پاتې شول او مرید په خپله دفاع
+کې وویل چې ده ته غوث محمد ويلي وو چې دا ښځه دې مړه کړي.
+خوهېچا په ده باور ونه کړ ده د حيات پر ضد د فتح ګړ کلا ونیوله او
+مرهټو ته یې پيغام ورواستاوه چې د بهوپال په نیولو به دی ورسره
+ملا وتړي په دې پېښه حیات محمد د مرید د غدارۍ اندازه ولګوله
+او سمدستي يې وزیرمحمد راوبللو چې د مريد چاره دې وکړي.
+وزیرمحمد ‎٠٠٠١‏ تنه پښتانه راټول کړل او بهوپال ته ورننوتل.
+لومړی يې د هوشنګ آباد کلا له مرهټو ونیوله . مريد محمد د
+ګواليار او ناګپور مرهټه راجه ګانو ته پیغامونه ورواستول چې د
+بهوپال د نواب پرضد دده د بغاوت ملاتړ وکړي. د ګواليار جنرال
+بالار او مرید ته خپل پوځ په دې شرط واستولو چې د بهوپال له دوو
+لویو کلاګانو څخه به يوه ده ته ورکوي. مريد ورسره د اسلام نګر د
+سپارلو ژمنه وکړه. دی پخپله د اسلام نګر پر لوري ولاړو چې دا کل
+د مرهټو پوځ ته ورکړي. او د فتح ګړه په کلا کې يې د مرهټو يوه
+ډلګۍ پرېښوده چې د حیات محمد او غوث د تېښتې مخه ونیسي
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+بهوپال په اتلسمه پېړۍ ۰ ۳۷-
+اسلام نګر ته په رسېدو مرید خبر شو چې دا کلا اوس د حیات محمد
+خور موتي بېګم سمبالوي او هغې خپلو ساتندويانو ته امر ورکړی و.
+چې پر مرید حمله وکړي له دې ځايه مرید په تېښته د رای سيین کلا
+ته مخه کړه دا یې ونیوله او بالاراو ته يې تسلیم کړه له دې ځايه د
+مرهټو له ‎٠٠۰‏ ۰ زره عسکرو سره د فتح ګړ کلا د محاصرې لپاره
+روان شو. مريد سره دغه وخت د ګواليار. ناګ پور او د ټونک د
+نواب امیرخان پنډاري جنګيالي ملګري وو. بلې خوا ته د حيات
+محمدخان سره وزیرمحمد او د امباياني جاګیردار قلي ان ولاړ و
+وزیر محمد د فتح ګړ په کلا کې ډېره مېړانه وښودله او اخر بالاراو
+مجبوره شو چې خپل پوځ پر شا کړي. ډېر ژر بالاراو خبر شو چې مرید
+ورته دروغ هم ويلي وو. نو هغه يې ونیولو او په سرونج کې يې بندي
+کړو. مريد په بندي خانه کې د الماسو زرې وخوړلې او ځان یې په
+خپله ووژلو. وزیرمحمد مرهټو ته د ماتې ورکولو وروسته په پورا
+اعزاززد حيات محمد له خوا د بهوپال ديوان او د پوځ مشر وټاکل
+شو. او په راتلونکو اوو کالو کې يې د بهوپال هغه سیمې چې نورو
+ترې نیولې وې ډېر په سیاست بېرته واخیستې
+
+ده له انګرېزانو سره هم خبرې اترې پيل کړې. چې د ده د قوي
+ګاونډیانو په مقابله کې د بهوپال ساتنه وکړي. خو غوث محمد له
+مرهټو سره بېل سازشونه پیل کړي وو. حيات محمدخان په ١٨۱۸م‏
+کال د ۷۳ کالو په عمر مړ شو او غوث محمد د پنځم نواب په توګه
+واک ترلاسه کړ. اوس هغه په ښکاره د وزیر محمد مخالفت پیل کړ او
+وزیر د شخړې پر ځای بهوپال یو واري بیا پرېښود او د ګینور په کلا
+کې مېشت شو. د وزیر له وتلو سره مرهټه بيا برلاسه شول او غشوث
+محمد په خپله کلا کې لکه د نظربند پاتې شو د روغې لپاره يې خپل
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+6 00011653
+۳۸۰ بهوپال په اتلسمه پېړۍ
+
+زوی موعېز مرهټو ته وسپارلو چې ناګپور ته یې يوړو. وزیرمحمد یو
+واري بيا د بهوپال ژغورنې ته راغی خو دا ځل مرهټه ځواکونو د
+اوږدې مودې پلان سره بهو پال محاصره کړ
+بهوپال تر يوه کاله پورې تر محاصرې لاندې و. نژدې ‎۸٨۲۰۰٩‏
+‏پوځيان د دې چارچاپېره ولاړ وو. د وزیر ملاتړي. سکان. راجپوت د
+-71777ر پنډارې پښتانه له کلا ووتل له وزیر سره
+يوازې ‎٠۰٢‏ افغانان پاتې وو. غوث محمد خان د لوږې او محاصرې
+سختو زغم نه لاره او وزير هغه ته اجازه ورکړه چې له خپلو
+د سختوزشم نه لاره او وزو هغه ته اجازهمرگره چې له خپ و
+یو کور کې مېشت شي عجيبه خبره دا وه چې محاصره کوونکیو هم د
+نواب په راتلو باندې هېڅ غرض ونه کړ.د هغوی لپاره غوث محمد
+خان اوسر یوه له کاره وتلې سیکه وه يوه بله عجیبه خبره دا وه چې
+غوث محمد خان لومړۍ مېرمن زینت بېګم او د هغې ۱۴ کلنه لور
+قد سیه په بهوپال کې پاتې شول او دا هوډ يې وکړ چې تر مرګه به د
+بهوپال په دفاع کې هلته پاتې وي
+د محاصرې شپږ میاشتې چې پوره شوې. نو په کلا کې د خوړو
+لپاره هېڅ پاتې نشول مرهټو به هره شپه حمله کوله ګولۍ او بارود
+په ختمېدو وو په دې موقع زینت بېګم له پردې راووتله. ټولې ښځې
+ورپسې شوې او دوی د پوځ تر شا ودرېدلې. دوی به پو��يانو ته
+خواړه رسول د توپونو او ټوپکو ډکول یې کول د سړیو په شان جامې
+يې واغوستلې او له ياروده د کار ر اخيستو چل يې زده کړ يوه پلا
+دوی په فلزي نغریو کې بار ود کېښودل او له کلا نه يې پر دښمن
+ور ورويشتل چې په مځکه له لګېدلو سره به وچوېدل زیت پېګم په
+ځوان ټولې ښځې راټولولې او ډوډۍ به يې ورکوله. يوه ورځً
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه -
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+بهوپال په اتلسمه پېړۍ ‎-٣‏
+‏هغې یوه خدمتګاره چې کور به یې جارو کولو رانغله زینت بېګم له
+نورو پوښتنه وکړه نو هغو ورته وویل چې د خدمتګارې ماشومانو له
+دوو ورځو هېڅ نه دې خوړلي. هغې ورته د املۍ «یو ډول بوټي پاڼې
+وابشولې چې ویې خوري. زینت هغه خدمتګاره راوبلله او سمدلاسه
+یې خپلې لور قدسیې ته وویل
+
+هغه دوه چپاتي چې د خپل ورور فوځدار لپاره يې اېښي وو دې
+ښځې ته ورکړي.
+
+قدسیې هغې ته یو چپاتي ورکړ او بل هغه يې په خپلو جامو کې د
+خپل وړوکي ورور لپاره وساته کله چې خدمتګاره روانه شوه نو زینت
+هغه ودروله او چپاتی یې ولید. لور ته یې مخ ورواړاوه او په قهر یې
+ورته وویل: زه خبره وم چې ته به درغلي کوې او یو چپاتی به ورور له
+ساتي ما درته وویل چې دواړه ډوډۍ دې ښځې ته ورکړه
+
+په یوه بله موقع د هغې زوی موعیز د کلا په څنډو د توپچي دنده په
+غاړه لرله چې ناببره د ټوپک په يوې ګولۍ ټپي شو. زېنت په منډه
+ورته ورغله. له خپلې لوپټې نه يې پټۍ ورته جوړې کړې د هغه
+پرهارونه یې پرې پټ کړل او بيا دا خپله توپې ته ودرېده او د خپل
+زوی د هوش تر راتلو پورې يې په خپله توپه چلوله. د محاصرې په
+نهمه میاشت چې نور د خلکو حوصلې ماتې وې. وزیرالملک يو
+جنګي مشاورت راوبللو. هغه اعلان وکړ چې دی به د ښځو او
+ماشومانو د خونديتوب غوښتنه وکړي. او کله چې دوی له كلا
+ووتل. نو ۳۰۰ تکړه ځوانان به يو وروستی یرغل په محاصره
+کوونکیو وکړي او سرونه به بایلي
+
+د وروستۍ حملې فیصله يوه ور رځ وځنډول شوه .هغه ځکه چې د
+کلا له یوه دېوال سره نږدې د بارودي وسلو یوه زېرمه موندل شوې وه
+
+بهوبال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+ی٢‏ ووو
+
+م۴ بهویال په اتلسمه پېړۍ
+ښځو د سړیو جامې واغوستې او د کلا پردېوال په کتار کې له سړیو
+سره یو ځای اوږه پراوږه ودرېدې. چې بریدکوونکيو ته ځخپل شمېر
+ډېر وښيي. دوی خبر نه وو چې د مرهټو په پوځ کې د کولرا وبا ګډه وه
+او د دوی ځواک هم کمزوری شوی وو. له دې علاوه د ناګپور د پو
+
+مشر صادق علي د ګواليار له مشر جاګوا باپو سره اختلافات پيدا
+شوي وو او هغه خپل پوځ له محاصرې لرې کړی وو ځکه خو د
+بهوپال له خوا د حملې په ورځ محاصره کوونکیو هېڅ مقاومت ونه
+کړ کله چې د حملې لپاره د کلا لويه دروازه خلاصه شوه. نو د باپو د
+پوځ ډېره وړه برخه هلته موجوده وه. د کلا له دېواله نه ښځُو د توپونو
+ډزې پیل کړې او د وزیر محمد خان په مشرۍ يې په پوره زور باندې
+حمله وکړه. او هغوی يې تېښتې ته اړ وېستل. د مرهټه وو مشر له
+کولرا مړ شو او کومندان يې د الماسو زرې وخوړې او ځان يې په
+خپله ووژلو. د بهوپال د دفاع اتل وز زیرمحمد شو او د دوست محمد
+تر مړينې وروسته يو واري بيا د دوی مشري د يوه غښتلي کس په
+لاس ورغله. خو وزیر په رسمي توګه د نوابۍله اخيستو انکار وکړ
+هغه غوث محمد خان ته بيا هم د نواب په سترګه کتل خو په ښکاره
+يې له واکه لرې کړی و عامو خلکو وزیر ته درناوی کاوه او غوښتل
+یې چې دی د بهوپال د مشر په توګه پاتې وي د محاصرې ختمېدو
+له موده وروسته د ګواليار ر یوه کلي پر بهوپال د خېټې اچولو هڅه
+وکړه ��ه ‎٥٣٨١‏ کې انګرېزانو په هند کې خپلې پښې کلکې کړې وې
+او د مغول واک تر ډیلي پورې محدود و. دوی د ګواليار راجه ته په
+سخته وویل چې بهوپال به د انګرېزانو تر تحفظ لاندې د يوې ازادې
+نوابۍ په توګه پاتي وي
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه --- 08
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+درېيم خبرکنی
+د پښتنې مېرمنې دعوا
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011653
+۴۲- د پښتنې مېرمنې دعوا
+
+وزیر محمد خان نهه کاله د بهوپال نواب پاتې شو او په ‎۱۸٨١‏
+‏عیسوي کال کې د ۰ کالو په عمر مړ شو دده دوه مېرمنې وې او له
+دواړو نه یې یو یو زوی لاره. یو امیر محمد خان او بل نذرمحمد خان
+نومېده. د نذرمحمد مور يوه راجپوته هندوه وه غوث محمدخان
+خپله لور ګوهر بېګم «قد سیه نذرمحمد ته په نکاح کړې وه او
+وزیرمحمد تر مرګ له مخه د خپل زوی امیرمحمد خان پر ځای
+نذرمحمد د نوابۍ لپاره ځای ناستی ټاکلی و نذرمحمد چې نواب
+شو. نو په ‎٢۸٨۷١‏ کې ګوهر بېګم ورته واده شوه په هغو ورځو کې دا
+رواج و چې د پښتنو کورنيو تر منځ د نجلۍ او هلک د کوژدنې او
+نکاح فیصله به په ډېر وړوکوالي کې کېده. دا د دې لپاره چې کورنۍ
+يې خپلو کې یوه ټینګه خپلولي ولري. کله ناکله به د دوو کورنیو تر
+منځ د تاو تریخوالي ورکولو لپاره هم دا کار کېدو د دښمنۍ او
+تربورانو تر منځ يو بل ته د سازشونو مخنیوی هم په دې رشتو خېښیو
+کېدو.
+
+د نذر محمد ځان د نوابۍ دوره په بهوپال کې د امن او بيارغونې
+یو زرین دور و. ده لکه د خپل پلار وزیرمحمد خان له انګرېزانو سره
+ښه اړيکي ساتلي وو چې اوس یې ورو ورو د هندوستان له ساحلونو
+ددغه هېواد مرکزي خاورې ته پښې غزولې وې هغه نوابۍ او
+راجواړې چې انګرېزانو ته خواخوږي وو خپلې مځکې يې له ځان سره
+وساتلي ې ې
+
+نذرمحمد خان به د کال ۵۱ لکه روپۍ انګرېزانو ته ورکولې او په
+بدل کې دوی ورته هغه پنځه پرګنې بېرته ورکړې. چې مرهټه وو
+نیولې وې د مرهټه وو مشر سندهيا د هوشنګ اباد او د اسلامنګر
+
+بهوپال . د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00065١ 661٨
+۴ ‏د پښتنې مېرمنې دعوا‎
+‏کلاګانې هم بېرته بهوپال ته ورخوشې کړې همدغه وخت کې د‎
+‏یرغلګرو یوه ډله چې په کې د هر نسل او مذهب خلک شامل وو په‎
+‏وړو وړو نوايیو او راجواړو حملې کولې او چور تالان به يې پرې ګډ‎
+‏کړ. دا یرغلګر پنډاري نومېده او تر ډېرې مودې يې د انګرېزانو پوځ‎
+‏په مخه اخيستی و. د بهوپال پخوانی نواب غوث محمد خان لا‎
+‏ژوندی و. خو په اصل کې نذرمحمد د بهوپال واکمن و چې په رسمي‎
+‏کې نذرمحمد له‎ ۱٨٨١ ‏توګه يې نوابي نه وه اعلان شوې. په‎
+‏انګرېزانو سره يو تړون لاسلیک کړ چې له مخې يې بهوپال د يوې‎
+‏خپلواکې نوابۍ په توګه له نوابانو سره پاتې شو. د انګرېزانو لپاره له‎
+‏بهوپال سره دا تړون په مرکزي هند کې د امنیت لپاره یو مهم ګام و‎
+‏خو دا خپلواکي تر دې حده وه چې خپله په بهوپال کې نواب هر ډول‎
+‏اختيار ولري. ولې د ګاونډي راجه ګانو او نورو ریاستونو سره د‎
+‏انګرېزانو د اجازې پرته‌هېڅ تړون او بله معامله نشي کولای په دې‎
+‏وخت کې انګرېزانو په بهوپال کې خپله چاوڼۍ هم جوړه کړه چې‎
+‏اسونه به په کې ساتل کېدل. د نذرمحمد‎ ٠ ‏پلي عسکراو‎ ۰
+‏او ګوهر بېګم «قدسیه يو ه لور وشوه چې دوی ورته سکندر ربېګم نوم‎
+‏کې کله چې نذر محمد د اسلام نګر په کلا کې له‎ ٨١٨١ ‏ورکړ په‎
+‏خپلې ماشومې لور سکند ر بېګم سره لوبې کولې د د ګوهربېګم‎
+‏وړوکي ورور پوځدارخان چې اته کلن و له یوې تمانچې سره لوبې‎
+‏کولې په خطايۍ کې يې ګولۍ وچلوله او نذرمحمدله ټپي کېدو‎
+‏وروسته مړ شو یوه بله کيسه دا سې ده چې د نذرمحمد دښمنانو‎
+‏پوځدار خان ته د تمانچې چلولو چل ورزده کړی و او دی یې پوه کړی‎
+‏و چې پر خپل تربره دې ډز وکړي پښتانه هلکان له وړوکوالي د‎
+‏وسلې په چلولو پوهېږي او کېدای شي چې دا خبره رښتیا هم وي‎
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+‏د پښتنې مېر منې دعوا‎ ۴٣م‎
+
+پوځدار خان د غوث محمد زوی و او د نذرمحمد په وژلو کېدای شوه
+چې غوث محمد بېرته د بهوپال واکمن شوی وای
+
+د انګرېزانو استازي مېجر هېنلې د دې وژنې په اړه په خپل رپورټ
+کې کښلي چې د تمانچې ډز ز له دومره نژدې شوى و چې د هغه ویښتان
+
+و د مخ پوستکی یې سوځولي وو هغه په دې کې شک نه لاء ره چې
+نذرمحمد په خطا ویشتل شوی و
+
+د نذرمحمد وژنې د بهوپال لپاره بيا يو خطر راپيدا کړ
+وزیرمحمد او نذرمحمد چې تر اوسه کوم ګامونه پورته کړي وو په
+دې د بهوپال عام ولس او د دوست محمد کورنۍ یو څه ناڅه خوشاله
+وو
+
+له تيرا څخه له دوست محمد خان سره یو بل اورکزی چې له مېشتي
+خېل قام نه و. د بایزید زوی کیليګ ځان نومېده. د دوست محمد
+خان د مړیني وروسته د کېلیګ ځخان زوی عمرخان د خپل پلار په شان
+د دوست محمد ځان کورنۍ ته پتمن پاتې شو دا هغه خلک وو چې د
+نن سبا په الفاظو ورته مسلکي پوځيان ویلای شو
+
+د عمرخان زوی الف خان د نواب فیض محمد خان د پوځ کومندان
+«بخشي بهادر و او ده خپله دنده خپل زوی محمدخان ته وسپارله چې
+د حيات خان د پوځ کومندان و د محمدخان زوی بهادرخان هم د
+بهوپال په محاصره کې تورې برېښولې وې او د خپلې مېړانې لپاره
+يې ښه نوم ګټلی و په راتلونکې کې بهادرخان او د هغه اولادونو د
+بهوپال په تاریخ کې مهم رول ولوبولو
+
+د نذرمحمد په مړینې د دوست محمد په کورنۍ کې د نوابۍ لپاره
+ډېر دعوا داران راپورته شول د غوث محمد ۴۵ اولادونه وو. دده
+مشر زوی موعېز چې د ګوهر بېګم سکه ورور هم و د نوابۍ قوي
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+د پښتنې مېرمنې دعوا ۴۵-
+مدعي و. غڅوث محمد په خپله ژوندی و ځو دومره کمزوری او زوړ
+شوى و چې د بېرته نواب کېدو امکان یې ډېر کم و
+
+د وزیر محمد ځان مشر زوی امیر محمدخان هم په دې هیله و چې د
+ګدۍ اصلي وارث دی دی.
+
+د نذرمحمد د مړينې درېیمه ورځ وه. د اورکزيو ټول ټبر د هغه په
+کور کې د دربار په لوی تالار کې یو ځای شوی و د نذرمحمد ځان د
+پوځ کومندان بخشي بهادر هم هلته موجود و. له فاتحې او خيرات
+ورروسته پر دې خبره بحث روان و چې د نوابۍ لپاره به مناسب کس
+څوک وي؟
+
+د نذرمحمد کونډه نولس کلنه ګوهر بېګم «قد سیه په بورقه کې پټه
+ناسته وه په غېږ کې يې پنځلس میاشتنۍ لور سکندر بېګم نیولې
+وه. .ويم ماشوم یې په نس و هغې په تالار رکې د ناستو پښتنو ترمنځ
+له مخه پړونۍ لرې کړ او هغوی ته يې خپله وینا پیل کړه هغې د
+خپلې کورنۍ د اختلافاتو او د بهوپال د تېرو سختو ورځو شپو د
+ذکر نه وروسته خپله دعوا وکړه چې د د نوابۍ حقداره د هغې ماشومه
+
+لور سکندر بېګم ده بيا يې د خپل مړه خاوند نذرمحمد ليکلی
+وصیت ټولو ته ښکاره کړ چې په کې یې کښلي وو:
+
+که دی چېري ناڅاپه مړ شي نو دده لور سکندر بېګم به نوابه وي او
+تر څو چې دا ځوانه شوې نه وي پخپله ګوهر بېګم (قد سیه به د دې
+سرپرسته او د بهوپال واکمنه وي. سکندر بېګم چې ځوانه شي نو د
+اورکزیو په کورنۍ کې به ودېږي او له واده وروسته به د هغې خاوند
+د بهوپال نواب شي. '
+
+ګوهر بېګم دا دعوا هم وکړه چې په دې فیصله د بهوپال خلک هم
+خوشاله دي او ځينو مذهبي مشرانو دا فیصله لا پخوا منلې وه بيا
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+‏د پښتنې مېرمنې دعو!‎ -۴۷
+
+يې ټولو ته وویل: که څوک په دې فیصله اعتراض لري نو راپورته دې
+شي او په ډاګه دې خپله خبره وکړي.
+
+په دربار کې ناست ټول خلک غلي وو. د اعتراض مانا دا وه چې
+دوی به د نذرمحمد د وژلو په سازش کې څه ناڅه لاس لري :
+
+نذرمحمد ته پتمنو څلورو سلاکارانو هم هغه وخت د قدسیه بېګم
+په فنیصله خوښي څرګنده کړه. نورو هم ورته سرونه ټيټ کړل. ډېر ژر
+په بهوپال کې د سکندر بېګم د نوابۍ او د هغې د مور قدسیه بېګم د
+سرپرسته کېدو خوشالي ولګېده.
+
+د خپلو مخالفینو د خولې بندولو لپاره قد سیې ډېر ژرهر چا ته
+مراعات او امتيازات وروسپارل. خپل لوی مخالف مشر ورور موعېز
+ته يې جاګیر ورکړو. پوځدار ځان وړوکی و هغه يې تر خپلو وزرو
+لاندې کړ. له خپل لېور امیرمحمد خان سره يې ژمنه وکړه چې د هغه
+زوی منیر محمد ځان ته به خپله سکندر بېګم ورکوي او دغه ډول به
+منير نواب هم شي. قد سیه پوهېده چې سکندر لا وړه ده او تر
+راتلونکیو ‎٢١‏ کلونو پورې به دا واکمنه وي.
+
+له دې هر څه سره قد سیه د انګرېزانو استازي مېجر هېنلی ته د
+تصویب لپاره خپله فبصله واوروله هغې د تذرمحمد د وصیت دليل
+ورته ورکړ
+
+د انګرېزانو لپاره د يوې ښځې مشري د تشويش وړ وه. دوی د
+بهوپال په ملګرتیا کې د مرهټه وو مخالفت منلی و. دوی فکر کاوه
+که په دې ریاست کې سړی واکمن وي نو د دوی دريځ به غښتلی او
+ټینګ وي خو په ولس او کورنۍ کې دننه د هغې ملاتړ انګرېزان دې
+ته مجبوره کړل چې هغه د نوابې په توګه ومني
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+د پښتنې مېرمنې دعوا ۴۷-
+
+همدا وه چې قدسیه بېګم د خپلې ماشومې لور د سرپرستۍ په توګه
+د نوابۍ په تخت کښېناسته ددې لپار ره چې څوک د اسلامي اصولو له
+مخې د د هغې لار ره ونه نيسي دې يوه ف فتوا د بهوپال له مفتي او بله د
+قاضي لخوا تر لاسه کړه دغه سند هغې خپلو خپلوانو .امیرانو
+سردارانو ته هم ورکړ چې تصویب ورباندې وکړي.
+
+په هغه وخت کې داسې اوازه ګډه شوه چې قد سیه بېګم د خپل
+خاوند نذرمحمد په وژلو کې لاس لري ددې وخت د پرېشانیو یو
+تاوان دا وشو چې نازېږېدلی ماشوم ضایع شو او ددې خبرې امکان
+نور هم کم شو چې د دوست محمدخان د اولادونو وزیر محمد او د
+غوث محمد کورنۍ به بيا متحدې شي
+
+انګرېزانو په دې وخت کې د سکندربېګم او منیر محمد ځان د
+کوژدنې خبره ومنله! و میاشت وروسته يې ماشوم منير په رسمي
+توګه د نوابۍ په ګدۍ کښېنولو. خو شرط دا و چې قد سیه بېګم به
+یې سرپرسته وي او کله چې د دې لور سکندر ربېګم د ځوانۍ سن ته
+ورسېده او منیر ته واده شوه نو پخپله به نوابي هغه ته ورپرېږدي
+
+قدسیه بېګم د خپل خاوند د وصیت پرځای کولو. خپلو تربورانو
+سره سره د یو بل قام په استازي د خپلې خبرې د منلو لپاره له ډېرو
+ستونزو سره مخامځ وه. خو د هند په هغه اړي ګړي کې د ځان ساتنې
+لپاره یې ډېر په هنر او استقامت چلن کاوه.
+
+د اس د سورلۍ. پوځي تربيت او د جنګ د فن او په دې کې د
+بریاليتوب لپار ره يې زد ده کړه پيل کړه. دا په عقیده ټینګه مسلمانه
+مېرمنه وه. خو دا خبره يې نه منله چې ښځه د ریاست مشره کېدای
+شي هغې دا وویل چې د ښځې مخنيوي لپاره خلکو له اسلام نه ناوړه
+ګټه اخيستې د
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+۰ ۴۸ د پښتنې مېرمنې دعوا
+
+د قدسیه بېګم لپاره د خپل پلار د عېش خوښونکي شخصیت او د
+مور مېړانه چې د جګړې په ډګر ک�� یې ښودلې وه ددې سوب شوه چې
+ځان ته خپله لاره وټاکی
+
+دا به د بهوپال په کلیو بانډو کې ګرځېده چې د عامو خلکو له حاله
+ځان خبر وساتي او په وړو پوځي مهماتو او معرکو کې به يې د
+عسکرو مشري کوله : :
+
+قدسیې بېګم چېرې هم د عېش وعشرت ژوند نه و تېرکړی. له
+ماشومتوب نه یې د جنګ سختې ليدلې وې د هغې د لارې مشال د
+هغې خپله مور زینت بېګم وه. خو د پښتنو په ټبر کې ځینو خلکو
+اوس هم د نذرمحمد وصیت ته د شک په سترګه کتل د خپلې
+ماشومې لور د سرپرستې په توګه د واکمنۍ په لومړنیو کلونو کې
+خپلو خپلوانو او انګرېزانو دواړو ته دا جوته شوه چې دا د دې مهمې
+دندې لپاره وړ او قابله ده
+
+هغه له امیرمحمدخان او د هغه له پلویانو نه هم په اندېښنه کې وه
+چې په دې انتظار وو چې کله به سکندر بېګم ځوانېږي او کله به منير
+د نوابۍ په ګدۍ کښېني
+
+په بهوپال کې اوس په څرګنده پښتانه په دوو ډلو وېشل شوي وو
+او دواړو د یوه بل په فعالیتونو داسې نظر ساتلی ولکه يو باز زچې
+يې په خپل ښکار ساتي.
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+د قدسیې بېګم واکمني
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+0001653 ١6
+
+-۰- د قدسیې بېګم واکمني
+
+د یوې مسلماني او په تېره بیا پښتنې ښځې لپاره د نولسمې پېړۍ
+په پیل کې واکمن کېدل اسانه کار نه و هغه هم په د اسې حالاتو کې
+چې په کور دننه او د باندې ورته د مخالفانو ډلې ناستې وې قدسيه
+بېګم د د پردې او ستر ساتلو سره د بهوپال چارې پر مخ بېولې او په
+دې انتظام کې د هغې مرسته هم هغو امیرانو ‎١‏ و مشاورينو کوله چې د
+ښځې مشري ورته عیب نه ښکار بده په دې مشاورينو کې پوه او
+مسلکي خلک شامل وو چې درې تنه په کې مهم وو راجه هشونت
+رای. بهادر محمدخان «بخشي بهادر او شهزاد مسيح رفرانسوي
+نزاد.
+
+د شهزاد مسيح د کورنۍ کیسه ډېره په زړه پورې ده. "په ۱۷۴۰م
+کې چې د ایران نادرشاه افشار په ډیلي حمله وکړه او دا یې ويجا ړکړ.
+نو په دې وخت کې د مغولو له دربار نه یوې فرانسوي کورنۍ لومړی
+ګواليار او وروسته بهوپال ته پناه يو وړه. ددې کورنۍ مشر
+سیلواډور بوربن نومېده. په بهوپال کې دې کورنۍ ماموله بايي ته
+ځان ورسولو چې د دوست محمدخان د لمسي فیض محمدخان کونډه
+وه. ماموله بايي بوربن ته مځکې ورکړې او کله کله به یې د حکومتي
+کارونو لپاره ترې مشورې اخيستې. سیلواډور يو ډېر ځیرک او پوه
+انسان و او تر ډېرې مودې یې د بهوپال د نوابې کورنۍ خدمت کاوه.
+دی وزیر محمد خان ته هم نژدې و او په بهوپال کې ده د عنایت مسیح
+په نوم شهرت لرلو
+
+د بهوپال د محاصرې په وخت دی له خپل زوی بالتازار. چې د
+شهزاده مسیح په نوم پېژندل کېدو. یو ځای د نذرمحمد خان په پوځ
+کې د مرهټه وو پر ضد جنګېده
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+د قدسیې بېګم واکمني ۱۰
+
+کله چې قد سیه بېګم د خپلې لور لپاره د نوابۍ دعوا وکړه نو له
+پېرنګيانو سره د خبرو اترو لپاره به شهزاد مسيح د هغې د استازي په
+توګه ورتلو. د قد سیې بېګم د نوابۍ په لانجه کې شهزاد مسیح
+بالتازار د هغې په ملاتړ ودرېد او له انګرېزانو سره د خبرو اترو
+لپاره د بهوپال د نوابۍ په استازيتوب ورتلو قد سیې بېګم پر ده
+لوی باور درلود. همدا و چې د پښتنو تر منځ داسې ګنګوسې راپورته
+
+شهزاد مسيح يو لوستی پوځي و او په انتظامي معاملو کې یې
+ساری نه لرلو. هغه اردو او فارسي ژبې روانې ویلې او د فطرت په
+نامه یې شاعري کوله يو فرانسوی لیکوال او هند ته سفر کوونکی
+ویتولادي ګولېش پخپل کتاب "د هند نوابي سلطنتونه" کې لیکي
+ک��ه چې '"قدسیې بېګم د بهوپال نوابي ترلاسه کړه. نو دا او شهزاد
+مسیح یوه بل ته د مینانو په څېر نږدې شول."
+
+په دې وخت کې د بوربن کورنۍ دومره قوي شوه چې نيم بهوپال یې
+په لاس کې و او که دوی انګرېزانو ته غرٍ کړی وای کېدای شي هغوی
+ورته د بهوپال نوابي ورکړې وای. خو شهزاد مسيح داسې ونه کړل او
+قد سیه بېګم په امر یې د ډیلي له يوې انګریزې نجلۍ ازابېلاسټون
+سره واده وکړ. قد سیې بېګم د شهزاد مسیح مېرمنې ته "د سرکار
+دلهن" خطاب ورکړ او په بهوپال کې د جهانګیر آباد په سیمه کې يوه
+کېتولیک کلیسا. هدیره او یو ښوونځی د دې په نامه ونومول شول.
+په دې سیمه کې د يوه پخواني کور کنډوالې اوس هم شته دي چې
+ورته د '"سرکار دلهن حوېلي"' وايي.
+
+قد سیه بېګم د بهوپال د چارو. حکومتي کارونو او له انګرېزانو
+سره د معاملو سره سره پخپله کورن ۍکې دننه له مخالفتونو سره
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+۵۳۲- .هلاتو بېگم واکمنۍی
+مخامخ وه هغې د ماشوم منیر محمد پالنه هم کوله چې خپل لوی
+مخالف یانې د ځپل لېوره امیر محمد په مقابله کې يې ترې برمته
+نېولۍ و
+
+منیر محمد او د قدسیې بېګم لور سکندر بېګم د هغې تر سیوري
+لاندي لويېدل امیرمحمد به انګرېزانو ته دا خبره یادوله چې د تخت
+اصلي وارث دده زوی منیر دی او پکار ده چې دی دې واکمن اعلان
+شي. منیر چې زلموټی شو. نو دی هم د پلار او د کورنۍ د نورو سړیو
+فکر ته اوښتی و. دا خبره به تل گېده چې د ښځو واکمني غېر اسلامي
+کار دی
+
+قدسیې د وخت واګې په خپل لاس کې نیولې وې. د امیر محمد د
+اغېز کمولو لپاره یې له انګرېزانو نه یوه بله خبره هم په سند لیکلې
+واخيسته. هغه دا چې د مغیر | و سکندر بېګم تر نکاح وروسته او په
+دې حالت کې چې که د هغې لور ځپل مېږه ته نوابي پرېښوده نو امير
+محمد به ۵ بهوپال په حکومتي چارو کې د مداځلې هېڅ حق نه لري.
+خو بل لوري ته به هغې له امیرمحمد خان سره ښه اړیکي ساتل هغه
+ته به یې ويل
+
+"ته زما له انتظام نه دومره بد ګومانه یې چې د دوو ماشومانو په
+واده دې زور راوړی دی. دوی تر اوسه ځانونه نشي سنبالولی نو ملک
+به څنګه سنبال کړي. لر نور انتظار وباسه."
+
+خو امیر محمد خان به په دې نه قانع کېده. . بهوپال غوندې
+
+/ ښېرازې مځکې واک يې د خپلې ورېندارې په لاس کې نه شوی
+زغملای اخر ده د خپل اوښي اسد سره د قدسیې بېګم له واکه د لرې
+کولو يو سازش جوړ کړ. دوی د اورکزيو ځینې غړي او د روهیله
+پښتنو ایله جاریان له ځان سره مله کړل او د قدسیې د وژلو لپاره يې
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00065١ 661٨
+
+د قدسیې بېګم واکمني ‎٣‏
+‏له یوه پټ مرکز نه د حملې پلان جوړ کړ. په دې سازش کې منیر محمد
+هم شامل و خو قدسیې بېګم تر دوی زيات قوي استخبارات لرل د
+دوی پوځ هغه مرکز محاصره کړ چې مخالفو يې مورچې پکې نیولې
+وې په بهوپال کې کورنۍ جګړه پيل شوه دواړو غاړو تر څلورو
+ورځو پر یوه بل ډزې کولې او اخر د بهوپال پوځ ددې سازش ځاتمه
+وکړه یو څو کسان په کې ووژل شول کشران یې ونیول او منیر محمد
+يې لاس تړلی قدسیې بېګم ته حاضر کړو. منیر د هغې په پښو پرېوتو
+او معافي يې وغوښته. قدسیې بېګم دی وبښلو . خو امیرمحمد او
+اسد يې له درباره منع کړل دا دیوې ښځې هغه انصاف و چې د خپل
+سر دښمنان یې ژوندي پرېښودل. انګرېزانو له دې جنګه وروسته د
+قدسیې بېګم د ساتنې لپاره د خپل پوځ يوه ډله هغې ته ور واستوله
+قدسیه بېګم اوس پوه شوې وه چې ددې مخالفان به کله هم دا ارام
+ته نه پرېږدي په ۱۸۲۷م کال کې چې سکندر بېګم اوس هم د ‎۱٠‏
+‏ک��لو وه قدسیې بېګم دا خبره اعلان کړه چې منیر ناځوانه دی د يوې
+مسلمانې ښځې له خوا ددې خبرې ډنډوره کول ډېر عجیبه کار و. منیر
+د هغې تر سيوري لاندې لوی شویو او په نوابې کورنۍ کې به
+
+نرښځي «هیجړاګان خدمتګاران وو. : :
+دوی به د هلکانو او جینکو دواړو د ځوانۍ او پېغلتوب له
+عادتونو خبر وو او قدسیې چې دا خبره وکړه نو مانا يې دا شوه چې
+منیر محمد به اولاد نشي زېږولی. امیر محمد ددې خبرې په اورېدو
+سره د ځپل کشر زوی جهانګیر لاس وروړاندې کړ. انګرېزانو هم دې
+خبرې ته غاړه کېښوده او قدسیې ته دړرې کاله نوره موده پاتې شوه.
+چې جهانګیر د نوابۍ لپاره وروزي. ځکه دی له منیر نه هم درې کاله
+کشر و. په ‎۱۸٨۰‏ کې د انګرېزانواستازی لانس لوټ وېلیکنسن
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+۴۰ ام در سن سفن واکمني
+وټاکل شو. دی ‎١١‏ کاله په بهوپال کې پاتي و او په دې ټوله موده کې
+يې د قدسیې د واک مخالفت کاوه د هغه نقادان وایې چې ده ته به د
+امیرمحمد خان د ډلې له خوا ډالۍ ورکول کېدې. دی به له هغوی سره
+په ښکار تلو. خو د هغه پلويان په دې نظر دي چې ده له انګرېزانو د
+هغه تړون درناوی غوښت چې قد سیې ورسره کړی و او هغه د واک
+انتقال و. جهانګیر په دې وخت کې د ۱۵ کالو و خو د قدسیې ځواب
+داو . چې ترڅو جهانګیر د د ‎٩١‏ یا ‎٠٢‏ کالو نت نشي دا به ورله سکندر په
+نکاح کې ورنه کړي په ‎۱۸۳١‏ م کال کې قدسیې بورقه وغورزوله په
+دې کار هغې خپلې لور سکندر ته هم لاره هواروله ځکه هغې دا تجربه
+کړې وه. چې د پردې شا ته حکومت کول ګران کار دی يو کال
+وروسته قدسیې انګرېز ګورنر جنرل ته ليک ور واستولو او تر ‎٠١‏
+‏نورو کلونو پورې د خپل واک غزېدل وغوښتل چې تر څو جهانګیر او
+سکندر د حکومت په کارونو پوه شي. انګرېزانو دا خبره رد کړه او
+سمدلاسه یې غوښتنه وکړه چې د جهانګیر او سکندر رنکاح دې وشي
+قد سیه په دې خبره په قهر وه خو هېڅ يې نشو کولای جهانګیر
+اوس د ‎٠٢‏ کالو و او سکندر بېګم د ‎٨١‏ کالو وه. هغې د اس د
+سپرلۍ. د نېزې. تورې او غشي د ويشتلو تر څنګ د قرآن تعليم او د
+فارسي او پښتو ژبې زده کړې وې خو په وجود کې تکړه او زړوره وه
+تر ټولو مهمه خبره دا وه چې د هغې له جهانګیر سره مینه پيدا شو
+وه. .خو قد سیه بېګم بيا هم د لور په واده کې ز زړه نازړه وه 8
+امیرمحمد بياتور رې ته لاس واچاوه او د جنګ خطر پيدا شو نو
+قد سیه رضا شوه.
+
+قدسیې بیګم نژدې ‎٨١‏ کاله د خپلې لور او د زوم د سرپرستې په
+توګه د بهوپال واک په لاس کې لرلو د هغې شخصیت د بهوپال د
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+6666 0 090165
+د قدسیې بېګم واکمني ‎-۵٥۵۰-‏
+‏راتلونکيو واکمنانو لپاره يوه بېبلګه وه. ددې په حکومت کې د
+بهوپال اقتصاد په خپلو پښو ودرېدو. دې د خپل شخصي خرڅ لپاره
+له خزانې څخه يوه پيسه نه اخيستله کالي پتري يې نه کول. په
+طبعیت کې ډېره ساده | و له غروره خلاصه ښځه وه خو په ودونو کې
+به یې کله کله له نورو ښځو سره خپل غر ورګډ کړو. ددې د وروستیو
+کلونو يو انځور پاتې دی چې پکې دا يوه لوړه او نرۍ مېرمنه
+ښکاري په سریې لوپټه او په سترګویې عینکي دي
+په بهوپال کې د موتي مسجد په نامه د جامع جومات تر جوړېدو
+وروسته یې د پرانستنې مراسمو ته ولاړه خو په ټول وخت کې د دې
+لوی انګړ د یوې ونې سيوري ته ناسته وه او سترګې يې ټیټې نیولې
+وې. . وروسته چې له دې پوښتنه وشوه چې ولې يې د دې دومره ښکلي
+جومات منارونو او ګنبدې ته نه کتل. نو دې وويل: ''زه وېرېدم هسې
+نه ددې په لیدو سره به په ما کې غرور پيدا شي.'"
+دا به د ښار په لارو کوڅو کې پلې ګرځېده. د غریبو خلکو کورونو
+ته به ناڅاپه وردننه شوه چې د هغوی حالت له نژدې وګوري. د ماڼۍ
+په چمن کې يې یوه لویه ټلۍ اېښي وه او خلکو ته يې اعلان کړی و
+چې که هر څوک کومه ستونزه لري نو دا ټلۍ دې وغږوي. ددې د
+ماڼۍ په وره کې هر ورځ دوه منه ۰ کیلو غنم اېښودل کېده. د
+سهارلمانځه وروسته به ضرورتمندو ته وېشل کېدل. په لومړي ځل
+يې د څښلو اوبو لپاره په بهوپال کې يو نل «پایپ تېر کړ. د اورګاډي
+پټلۍ د غزولو لپاره یې له خپلو شخصي پیسو پانګه ورکړه. په مکه
+او مدینه کې يې د بهوپال د حاجيانو لپاره سرایونه واخيستل. .چې
+اوس هم شته په خپل باغ کې به یې له عامو خلکو سره لیدل د هغوی
+ستونزې به یې اورېدې او مرسته به یې ورسره کوله. د ریاست خزانه
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00065١ 661٨
+
+‎٣‏ د قدسبې بېګم واکمني
+
+‏او خپله شخصي پانګه يې بېله کړه له خپلې ماڼۍ يې د لاسي ګنډلو
+
+‏کار پيل کړ. ښځې یې په کې په کار ولګولې او د خبل پخلنځي خرڅ
+
+‏به یې له دې پیسو پوره کاوه ډېر ژر هغې د عامو خلکو زړونه وګټل
+خلکو به يې ډېر درناوی| و احترام کاوه
+
+‏په ۱۸۳۵م کې سکندر بېګم جهانګیر ته واده شوه او شپاړس کاله
+وروسته د امير محمد سره شوی لوز پوره شو. د دوی دواړو واده د
+دښمنو کورنیو تر منځ داسې یووالی و چې د مینې او محبت پر ځای
+په کې تربګني او رقابت ډېر و له واده سمدستي ور روسته انګرېزانو
+له قدسیې بېګم غوښتنه وکړه چې نوابي دې جهانګیر ته وسپاري. خو
+قدسیې وویل د هغې زوم لا تراوسه نوابۍ ته تيار رنه دی. سکندرې
+
+‏او جهانګیر چې ګډ ژوند پیل کړ. نو هغه خپل خاوند ته وفا وار شو
+او دې په خپله له موره وغوښتل چې واک دې د هغې خاوند ته
+وسپاري. د دواړو کورنیو ترمنځ اړیکي خړپړ وو امیر محمد په خپله
+دا باور درلود چې قد سیه به چېرې هم واک د هغه زوی ته نه پرېږدي
+ده يو واري بيا د بغاوت جنډه راپورته کړه د بهوپال له ښاره بهر
+سيهور نومي ځای کې يې مورچې ونیولې او پوځ يې وربرابر کړ
+قدسیې ډېر په مېړانه دا جنګ وګټلو. خو اوس انګرېزانو ورودانګل
+د برتانیا د بهرنیو چارو وزیر یو ليک قدسیې ته ورواستولو چې په
+کې يې په دې خبرې ټینګارکړی و چې هغه دې واک خپل زوم ته
+وسپاري. د قدسیې بې له دې نور وس ونه رسېد چې له بهوپال ښار نه
+د اسلام نګر کلا ته ولاړه شي برتانیا هغې ته اته سوه و شپاړس کلي
+په جاګیر کې ورکړل او د یولسو توپو د سلامي اعزاز یې هم ور په
+
+‏بهوبال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+د قدسیې بېګم واکمني ۵۷۰
+‎٧‏ کې جهانګیر محمد په یوه ځانګړي دربار کې د بهوپال نواب
+وټاکل شو هغه له نواب کېدو سره سمدستي قدسیې بېګم ته پتمن د
+پوځ مشر بخشي بهادر محمدخان ته وړاندیز وکړ. چې که د قدسیې
+بېګم له ملاتړه لاس واخلي نو لویې مځکې به په انعام کې ور ي
+بهادرخان ورته په ځواب کې وویل
+
+"زه په بد وخت کې د خپل مریې سره نیمه وچه ډوډۍ خوړی شم خو
+د یوه ډارن او ناسیاله کس په خدمت کې د مال خاوند نشم کېدی."
+ده له خپلو دوو زامنو صدرخان او باقي خان سره یو ځای خپلې
+تورې د تیکو نه واېستلې او له هغې ډلې سره روان شول چې په کې
+قدسیه بېګم د اسلام نګر د کلا پر لوري روانه وه
+
+د جهانګیر د نواب کېدو سره سم د بهوپال فضا بدله شوه. په ماڼیو
+کې د رقص او سرود محفلونه شراب او د مېلمستاوو دوران پیل شو.
+دی په خپله یو شاعر و او ارام ژوند يې خوښېده. د زمري ښکار. د
+نورو ښځو سره روابط او د شرابو څښل ورته عیب نه ښکارېدل
+
+ده ��ه بهوپال کې یوه نوې سیمه د جهانګیر اباد په نوم ودانه کړه. د
+پوځ لپاره یې چاوڼۍ او د ځان لپاره يې يوه نوې ماڼۍ جوړه کړه.
+سکندر بېګم به هره ورځ د خپلې مور قدسیې بېګم پوښتنې ته اسلام
+نګر ته ورتله. د جهانګیر نواب په دربار او مېلمستیا کې به انګرېزان
+هم شامل وو
+
+سکندر بېګم به په هره موقع له خپل خاوند سره مله وه. یوه ورځ د
+انګرېزانواستازي ویلکینسن چې هر وخت به د جهانګیر نه تاوېدو
+راتاوېدو. سکندر بېګم ته ورنږدې شو. د هغې د الماسو غوږوالي ته
+يې لاس يوړو او ویې ويل
+
+"بېګم صېب ستا کالي څومره ښايسته دي"
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+‎۵۸٨۰‏ د قدسیې بېګم واکمني
+
+‏سکندر بېګم د ټولو خلکو په وړاندې ویلکینسن ته پر مخ يوه
+څپېړه ورکړه او په قهر یې ورته وویل
+
+‏ِ1," ویلکینسن صېب ته نه یې خبر چې يوې پردۍ مسلمانې ښځې ته
+لاس ور ړل د هغې سپکاوی وي.'' : :
+
+‏امیر محمدخان او د هغه د ډلې له خوا اوس دا سازشونه کېدل چې
+څرنګه سکندر بېګم له مېنځه یوسي. ځکه له قانوني پلوه دا نوابه وه
+او سره له دې چې جهانګیر په نامه د بهوپال نواب و. خو عامو خلکو
+اوس ن هم د قدسیې بېګم او د د هغې د لور سکندر بېګم درناوی کاوه. د
+جهانګیر له لارې امیرمحمد خپله غوښتل چې واکمن شي. اخر يې
+خپل زوی دومره ولمساوه. چې خپله مېرمن ووژني دده د واده درې
+کاله شوي وو. سکندر بېګم اوس حامله وه او په څو ورځو کې دننه
+يې ماشوم کېده. دا به د شپې خپله کوټه کې يوازې ویدېده جهانګیر
+به د خپل عېش و نوش له محفلونو د شپې ناوخته ورتلو.
+
+‏یوه شپه سکندر ر بېګم د هرې ورځې په شان په خپل کې کټ ملاسته
+وه هغې بهر د اس د راتلو غْرٍ واورېدو. خوشاله شوه چې جهانګیر نن
+شپه د وخته کوټې ته ورروان و د پښو ښکالو یې تر غوږو کېده. .خو
+هغې د لوی کټ له پردو نه اندا زه لګوله. راتلونکی د د برنډې پر پونړو
+د ختلو پروخت د برنډې پر څنډو ب بلېدونکي ر روغني څراغونه هم یو
+یو مړه کړل نابیره سکندر بېګم پوه شوه چې د خاوند په جامه کې یې
+اجل راروان دۍ هغې د چپرکټ له پردو کتل چې د هغې ځاوند
+جهانګیر توره په لاس کوټې ته ورننوتو. دا ساه نیولې ملاسته وه
+مرګ ترېنه څو ګامه لرې و په دې وخت کې هغې ځان په څادر کې
+تاور راتاو کړ او یو غټ بالښت ېې په ځان کېښود جهانګیرد تورې یو
+زورور ګوزار وکړو او د هغې په تېره څوکه يې په ګوته د تودو وینو
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+د قدسیې بې بېګم واکمني -۵۹۰-
+احساس وکړو نو پوه شو چې د هغه اندازه سمه وه ښځې له د تورې
+يو ګوزار کافي وي سمدلاسه يې پښې سپکې کړې او له کوټې
+ووتلو بهر پيرادارن حیرانه وو چې جهانګیر نن شپه بېرته په اس
+کښېناستو او په تلوار له ماڼۍ ووتلو خو ورسره د سکندر بېګم
+چیغې يې واورېدې او چې دوی دننه ورمنډې کړې نو ګوري چې د
+سکندربېګم کټ په وینو لړلۍ دی
+
+د تورې ګوزار نیم په بالښت او نيم د سکندربېګم په مړوند او ملا
+شوی و. هغې د ملهم پټۍ امر وکړ او چې سپېدې چاودېدې نو د
+خپلو ساتندويانو په بدرګه د خپلې مور قدسیې بېګم پر لوري اسلام
+نګر ته روانه شوه
+
+په بهوپال کې ډېر ژر دا خبر خپور شو چې جهانګیر د شپې د خپلې
+مېرمن ۵ وز ژلو هڅه کړې وه په دې پېښې سره د عام ولس له سکندر
+بېګم او قدسیې سره نور هم زړه سوی پيدا شو
+
+د امیر محمد او غوث محمد د کورنۍ تر منځ هغه معمولي رسمي
+اړیکي چې پاتې وو په دې کړنې او عمل سره هغه هم له مېنځه ولاړل
+اوس په جار دښمني پیل شوه
+
+په اسلام نګر کې د بختي بهادر. محمدځان اود سپې نور
+وفاداره اميران د مور او لور دواړو تر څنګ ود رېدل له حملې دو
+میاشتې وروسته د سکند بییګم لور وزېږېدله او نوم يې شاه ټیان
+بېګم ورباندې کېښود
+
+اوس بهوپال عملا په دوو برخو وېشل شوی و مور او لور په اسلام
+نګر او جهانګير له بهوپاله حکومت کاوه قد سیه بېګم يو وارې بيا
+فعالعه شوه او انګریزانو ته یې داسې پېغامونه ورلېږل چې د هغې پر
+لور له وژونکي بريد وروسته جهانګیر د واکمنۍ حق بایللی دی او
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011653 ۲ 9٧
+
+انځورونه
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+څلور
+
+0001965 ۲ 9۷
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+انځورونه
+
+
+
+000193 ۲ 99٨
+
+14 د قدسیې بېګم واکمني
+بايد چې سکندر بېګم د بهوپال واکمنه اعلان کړل شي خو د
+انګرېزانو استازي هم هغسې د جهانګیر ملاتړ کاوه. د وخت په
+تېرېدو سره د بهوپال وضعه په خرابېدو شوه د قدسیې هغه
+کارکوونکي چې د خلکو د ستونزو حلولو ته به تيار وو اوس د
+جهانګير خپلو خپلوانو په پيسو اخيستي وو. کله چې خزانه په
+تشېدو شوه نو ویلکینسن په دې وخت کې جهانګیر ته خبرداری
+ورکړ چې خپل چلن دې سم کړي
+
+انګراېزانو د قدسیې بېګم غوښتنې ته ځواب ورکاوه چې په بهوپال
+کې ښځه نشي واکمنه کېدای ددې په ځواب کې به قدسیې د برتانيا
+
+د ملکې ویکټوريه مثال ورکاوه چې د دومره لوی سلطنت د واکمنې
+په حيث انګرېزانو ته د منلو وړ ده نو ولې بيا په دې وړوکې نوابۍ
+کې د ښځې واکمني نه مني. په ‎۱۸۴۱١‏ کې ویلکینسن مړ شو. نو د
+هغه پر ځای د انګریزانو استازی هېنري ټریوليان په بهوپال کې
+وټاکل شو :
+
+نوي استازي له نژدې نه په بهوپال کې حالات وڅارل د دواړو غاړو
+خبرې يې واورېدې نو په خپل رپورټ کې يې وليکل چې دوی د
+جهانګیر په ملاتړ یوه ډېره غلطه تګلاره يا پاليسي خپله کړې ده ده
+وار په وار جهانګیر ته د هغه کمزورۍ په ګوته کړې او د اصلاح
+غوښتنه یې ترې وکړه
+
+په ۱۸۴۴ کې جهانګیر د پښته ورګي په ناروغۍ اخته شو او ډېر
+ژر يې حالت خراب شو ځپل مرګ ورته نزدې ښکاره شو او خپلې
+مېرمنې ته یې ليک ورواستولو د خپلې پخوانۍ مینې واسطه يې
+ورکړه او ورته یې وویل: که هغې ورسره ګډ ژوند کولی نو ده به د -
+
+بهوبال ‏ د هندوستان پښتانه ..-- : 80
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+د قدسیې بېګم واکمني ‎۷٧٧‏
+‏ښه نواب په توګه حکومت کړی وای. د هغه لور شاهجهان بېګم اوس
+د شپږو کالو وه
+
+سکندر ر بېګم چې د دا لیک تر لاسه کړ. نو هغې ځپل خاوند وبښلو
+د خپل قتل سازش یې هم هېر کړ | و له خپلې لور ر سره یو ځای له اسلام
+نګره بهوپال ته روانه شوه.
+
+دې نژدې يوه اوونۍ د خاوند له کټ سره تېره کړه ' هغه د خپلې
+ماشومې لور په ليدو ډېره خوشاله و ځو د اونۍ په پای کې د
+جهانګیر پلار او د هغه ماما له سکندر ربېګم نه غوښتنه وکړه چې له
+دې ځايه دې ولاړه شي. د جهانګیر د ژوند ور روستۍ شېبې وې او
+امیر محمد په دې پوهېدو که سکندر بېګم د جنازې پر وخت هلته
+موجوده وي نو د نوابۍ دعوه به وکړي. همدغه وجه وه چې خپله نږور
+او لمسۍ یې په زوره له ماڼۍ وویستلې مور او لور دواړه په سرو
+سترګو په ګاډي کې کښېناستې خو نیمايي لاره کې خبرې شوې چې
+جهانګیر ساه ورکړه.
+
+د هغه د مرګ سره سمدلاسه امیر محمد انګرېزانو ته دا ولیکل چې
+جهانګیر نارينه اولاد نه لري او حکومت د نارینه وو کارو. نو ځکه د
+نوابۍ حقدار او د خپل زوی وارث دی. دده له دې د عوې سره د
+اورکزیو په کورنۍ کې د دوست محمد نور لمسي هم راپورته شول او
+د خپل حق غوښتنه یې کوله. قدسیې بېګم یو واري بيا د خپلې لو�� د
+حق لپاره نوي استازي ته ليک ورواستاوه .د انګرېزانو له لیکنو
+دا سې ښکاري چې دوی هغه وخت کې سره له دې چې د انګلستان او
+ټول هند واکمنه ملکه ويکټوريا وه خو په بهوپال کې يې د يوې
+مسلمانې ښځې واکمني نه پرېښوده. دوی د نوابۍ لپاره د قدسیې
+بېګم د د ورور موعېز پوځدارخان پلوي کوله
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+000163 1٨۴6
+‏د فد سيې بېګم و‎
+
+- ۷۳۲- اکمني
+
+په ۱۸۴۵ کې دوی اعلان وکړ چې د بهريال نوايه به اوه کلنه
+ماشومه شاهجهان بېګم وي چې د خپل پلار وارثه ده
+
+دا چې هغه د اوو کالو ماشومه وه. نو ځکه د هغې پر ځای د
+قدسیې بېګم تر ټولو کشر ورور موعېز پوځدا رخان به د هغې لپاره
+فیصلې کوي یانې عملا پوځدار خان واکمن و. خو سکند ربېګم به د
+خپلې لور سرپرسته وي او پوځدار به په حکومتي معاملو کې له هغې
+نه مشورې اخلي له دې فیصلې سره د امیرمحمد او د هغه د پلويانو
+دعوو ته د پای ټکی کېښودل شو. .خو د قدرت او حکومت تږي
+امیرمحمد په دې فیصلې بيا تورې ته لاس کړ لښکر يې جوړ کړ او
+بغاوت یې اعلان کړ خو په دې نه پوهېده چې اوس د هغه مقابله له
+ښځې سره نه بلکې انګرېزانو سره وه په یوه معمولي جنګ کې يې
+ماتې وخوړه او ګرفتار شو انګرېزانو دی په بندي ځانه کې واچاوه او
+هم هلته نهه کاله وروسته په ۱۸۵۴ کې مړ شو. قدسیه بېګم له خپلې
+لور او لمسۍ سره لکه د فاتح په ۱۸۴۵ کې د نوابۍ ګاډي کې یو
+واري بيا بهوپال ښار ته ورداخله شوه د سړک دواړو غاړو ته خلک
+ددې د هرکلي لپاره راوتلي وو
+
+په شاهي ماڼۍ کې د سکندر بېګم او د پوځدارخان تر سیوري
+لاندې حکومتي کارونه پيل شول. خو انګرېزانو ته ډېر ژر اندازه
+وشوه چې په یوه تېکه کې دوې تورې نه ځايېږي. سکندر انګرېزانو ته
+وليکل: دا کار کول غواړي خو اختيار نه لري. انګرېزانو همدا خبره
+معلومه کړه او پوځدارخان یې له خپلې دندې لرې کولو ته اړ کړ
+
+پرپزریر
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+دل ت : ك
+د سکندر بېګم نوابي
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00019653 6
+
+‎-٧۷۴-‏ د سکندر بېګم واکمني
+
+‏په ‎٧٢‏ جولای. ۱۸۴۷ کې د بهوپال په يوه ځانګړي رابلل شوي
+دربار کې د انګرېزانو استازي جې- ډي کنینګم د خپل حکومت له
+خوا اعلان وکړ چې سکندر ر بېګم به د بهوپال د نوابۍ سرپرسته او د
+خپلې نهه کلنې لور شاهجهان له خوا واکمنه وي. په دې اعلان سره د
+هغې د ‎١٢‏ کالو د نوابۍ دوره پیل شوه. لومړیو دیارلسو کالو کې دا
+د خپلې لور شاهجهان سرپرسته وه او وروسته اته کاله یې خپله واک
+سم ې
+
+‏سکندر بېګم اوس د ۷ کالو وه دا په وجود او شخصیت کې د
+خپلې مور قد سیې بېګم په څېر وه. د خپلې مور غوندې يې د ژوند
+ښې شېبې په کورنيو سازشونو. جنګونو او ځان ساتلو کې تېرې
+شوې وې. له وړوکوالي نه پوهېده چې پر اوږٍو به یې دروند پېټی
+اېښودل کېږٍي. دې په ماشوموالې کې د اس سپرلي. د تورې او نېزې
+وهل او د غشي ویشتلو تربيه اخېستې وه. د خپلې مور قدسیې بېګم
+په نوابۍ کې دې د پوځي ډلګيو مشري کوله او پوځي مهماتو کې به
+پخپله هم شریکه وه دا هم د خپلې مور په شان د عقيدې ټینګه
+مسلمانه وه. خو پرده به یې نه کوله. په بهوپال کې دننه به یې مخ نه
+پټاو. خو کله چې به په سفر تله نو د ورېښمو سپینه بورقه به يې
+اغوستله. او د هغې له پاسه به یې د مرغلرو تاج هم اېښودلو. دې ډېر
+ساده ژوند تېرولو. خو په رسمي مراسمو او دربار کې لکه د نارینه
+نوابانو غوندې په دبدبه اورعب کښېناستله له خپلو درباريانو سره
+به یې په سخته لهجه خبرې کولې او هېچا ددې ��ه حضور کې سترګې
+نشوې اوچتولی
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00065١ 661٨
+
+د سکندر بېګم واکمني 0
+
+د سکندر بېګم لومړی مهم کار دا و. چې هغې د بهوپال د پوځ
+کنډکونه رسمي کړل. له دې وړاندې به د اورکزیو د کورنۍ ځانانو د
+خپلو ډلګیو مشري کوله او نظم به په کې نه و
+
+سکندر بېګم په لومړي ځل د پوځيانو د معاش سيسټم معرفي کړ
+د دوی لپاره یې بارکونه جوړکړل د سپرو او د پلي لښکر ډلګۍ یې
+بېلې کړې او يوه منظمه توپخانه يې بر ابره کړه. د سرکاري وسلو د
+
+ثبت او ساتنې لپاره یې بېل وسله تون جوړکړ. هغې په خپله د پوځي
+رسم ګزشت پرېډ) معاینه کوله ددې دويم کار رداو . چې د بهوپال
+مځکې یې کچ کړې بهوپال یې په دريو اننظامي برخو وويشلو چې
+هرې برخې کې يوويشت ولسوالۍ وې. د هرې ولسوالۍ حدونه یې
+وټاکل او په لومړي ځل د بهوپال په سرحدونو د نښې ستنې ودرول
+شوې.
+
+د هرې يوې ولسوالۍ يو ولسوال يا ناظم او عامل وټاکل شو او
+دوی ته به معاش ورکول کېده. د مالیې راټولو لپاره یې ۵۰ سپاره او
+۰ پلي افسران وټاکل. د خپلې نوابۍ په لومړي ی وکال کې دننه هغې
+د بهوپال ۳۰ لکه روپۍ پور پرې کړ. چې زياتره پیسې ددې خاوندد
+خپلو خرڅونو لپاره اخیستې وې.
+
+دې د لومړي ځل لپاره د پولیس نظام هم جوړکړ. چې لرې پرتې
+سیمې به يې اداره کولې. ددې برسېره يې د ګمرک «محصول او
+استخباراتو څانګې رامنځ ته کړې چې دې ته به يې د مځکو د
+حاصلاتو او د عامو خلکو د مشکلاتو خبرونه راوړل دعدلیې نوی
+سیسټم يې معرفي کړ. . چې په کې قاضیان او وکیلان يې له بهوپاله
+بهر له نورو سیمو راوغوښتل ددې هدف دا و چې خلکو سره انصاف
+وشي. د عدالت او قاضي د فیصلې پر ضد د اپيل حق هم خلکو ته
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+9۷ ۲ ۲ 0001963
+د
+
+سک رګم واکمني
+ورکړی شو. قوانين يې داسې جورکړل چې د هندو او مسلمان د
+دواړو خیال په کې ساتل کېده.
+
+د سکندر بېګم په نوابۍ کې په بهوپال کې د لومړي ځل لپاره خپله
+سیکه جوړه شوه او د ډاک «پوست نظام معارفي کړی شو چې له
+بهوپاله بهر يې هم دفترونه لرل دې د لومړي ځل لپاره د محاسبې
+مشر وټاکلو. چې د ټولو ادارو حساب کتاب وګوري او د فساد او
+رشوت مخه ونیول شي. د هغې اصلاحات په دریو څانګو کې شوي
+وو سیاست. تعلیم او حکومت.
+
+په بهوپال کې لومړۍ ولسي جرګه یا مجلس ددې په وخت کې جوړ
+شو چې د یوه ټاکلي پارلمان دنده یې پر مخ بیوله. په دې پارلمان کې
+بېلا بېلو مذهبونو او د سیمو خلک چې پکې سپین ږیرې. تعلیم
+یافته. بې تعليمه مذهبي| و مسلکي هر ډول کسان شامل وو دې
+شورا به قوانین جوړول او پر ستونزو به یې ازاد بحث کاوه. چې هغه
+وخت یو ډېر پر مختللی ګام و. دغې شورا د بیان د | زادۍ قانون جوړ
+کړ او په ډېرو رايو سره ومنل شو.دې شورا له ۱۸۴۷ نه تر ۱۸۲۴
+پورې ۱۳۴ قوانین جوړ کړي وو.
+
+د تعليم په ډګر کې يې نه یوازې د هلکانو او نجونو ښوونځي جوړ
+کړل. بلکې له یمن او سعودي عربستان نه يې استاذان او عالمان
+راوبللء چې د نواب کورنۍ ښځو او سړیو ته به يې د قرآن او حدیث
+درس ورکاوه. د استاذانو د هستوګنې لپاره وړیا ځایونه جوړشول او
+له دې پرته ورته مځکې او نغدې پیسې هم ورکول کېدې. د سکندر
+بېګم په امیرانو کې یو تن مولوي جمال الدين نوميده چې د هغې د
+لور شاه جهان بېګم اتالیق و. په دې دور کې د بهوپال رسمي ژبه د
+فارسي پر ځای اردو وټاکل شوه
+
+-۷۷
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+6666 0 090165
+د سکندر پیګم واکمني ‎٧۷۰‏
+
+د حکومت او ادارې په ډګر کې يې د بهوپال ښار سړکونه پراخه
+کړل. چې د اس ګ��ډي پکې تېرېدای شوی. د شپې په لارو کوڅو کې
+په هر پنځوس میټره واټن کې د تېلو څراغونه بلېدل د هندوانو او
+مسلمانانو لپاره یې بېل بېل سرایونه جوړکړل د يو لوی روغتون او
+بې شمېره وړوکلبنيکونو برسېره يې د وګړو د روغتيا لپاره قانون
+جوړکړو او حکیمانو ته امر وشو چې د هندوانو او مسلمانانو لپاره
+دې د هغوی د مذهبي حساسیت په احترام بېل بېل داروګان جوړکړي
+ددې په دور کې د لومړي ځل لپاره د پور ورکولو سیسټم پيل شو.
+خلکو به له حکومته پور واخيست او وروسته به يې په اسانو
+قسطونو پرې کاوه. د حکومت له خوا د ځنګلونو يوه څانګه هم
+پرانستل شوه چې د چاپېریال ساتنه وکړي او په ناقانونه توګه د ونو
+پرېکولو مخه ونیسي. په دې وخت کې له نور هند سره د بهوپال. د
+مځکې له لارې د نښلولو لپاره د اورګاډي پټلۍ په جوړېدو لاس
+پورې شو. خو هغه د اورګاډي لیدو ته ژوندۍ پاتې نه شوه. لومړی
+اورګاډی په ‎۱۸٨١‏ کې د خاني انجن سره راغی.
+
+د سکندر بېګم مشکلات
+
+د سکندربېګم کورنۍ ته وفاداره د پوځ مشر بخشي بهادر
+محمدخان مړ شو نو د ده مشر زوی صدر محمد د پوځ د قومندان
+وظيفه ترلاسه کړه. خو دوه کاله وروسته صدر محمد هم په ځوانه
+ځوانۍ کې مړ شو او د پوځ مشري د ده کشر ورور باقي محمد ته
+وسپارل شوه قدسیې او سکندر د نورو خپلوانو په پرتله د پښتنو په
+دې کورنۍ ډېر زيات اعتماد کاوه ددې کورنۍ غړيو د قدرت او
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+‎٢٣٢‏ نتا ته و واکمنی
+واک پر ځای مسلکی جنګ او د دوست محمد له کورنۍ سره د پت
+پاللو لاره خپله کړې وه
+
+‏د سکندر بېګم لور اوس د پېغلتوب په درشل کې وه سکندربېګم
+له انګرېزانو نه هم هغه ژمنه ترلاسه کول غوښتل چې يو وخت د دې
+مور قدسیه بېګم د خپل خاوند نذرمحمد له مړینې وروسته غوښتې
+وه
+
+‏دواړو مېرمنو انګرېزانو ته دا ښودله چې دوی د حکومت کولو
+وړتیا لري. سکندر بېګم لیدل چې د انګرېزانو استازی هومره مخالف
+نه وو. لکه ویلکینسن چې وو. تر ټولو مهمه خبره دا وه چې د برتانيا
+پر شاهي تخت يوه ښځه ناسته وه. په دې حالاتو کې سکندربېګم د
+لیک له لارې له انګرېزانو سره اړیکي ساتلی وو او د خپلې لور
+شاهجهان بېګم د نواب کېدو په لړ کې یې خپل شرايط وړاندې کړل.
+په دې کې تر ټولو مهم شرط دا و چې د شاهجهان بېګم له واده
+وروسته به د هغې خاوند نه يوازې دا چې نواب نه وي بلکې انتظامي
+اختيارات به هم نه لري. د بېلګې په توګه یې ورته د ملکې ویکټوریې
+د خاوند شهزاده البرټ نوم وليکلو دویمه دا چې د شاهجهان بېګم
+لپاره د یوه مناسب خاوند غوره کوله اختيار ر به يوازې د سکندربېګم
+په لاس کې وي او درېیم دا چې سکندربېگم به تر مرګ پورې د خپلې
+مځکې نوابه وي. په دې لیکونو کې سکندربېګم د ملکې ويکټوريه
+نوم بيا بيا ياداوه. مانا يې دا وه چې که انګرېزانو ته يوه ښځه
+واکداره عیب نه دی نو باید د بهوپال لپاره هم عیب ونه ګڼل شي
+
+‏په ۱۸۵۴ کې چې شاهجهان بېګم د ‎٢١‏ کلونو شوه. نو د هغې
+لپاره د خاوند په لټون سکندربېګم د ټول هند د بېلا بېلو پښتنو
+کورنیو او قبیلو ‎٢١‏ زلمیان هند ته راوبلل. د دوی ښې مېلمستیاوې
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه : 0
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+د سکندر پېګم واکمنې ‎0٠‏
+‏وشوې او ځینې په کې د څو ورځو وروسته ولاړل. په اخر کې يوازې
+شپرٍ ځوانان پاتې شول چې ټول د دوست محمدخان د لمسو اولادونه
+وو سکندربېګم دوی هم رخصت کړل| وانګرېز استازي ته يې
+وليکل. په دوی کې یو ځوان هم زما د لور وړ نه دی. دا چې سکندر
+بېګم ولې دا کار ر وکړ لومړی خو دا چې هغې انګرېزانو ته ښودل چې
+دا د ځپلې لور شاهجهان خوښې ته هم ګوري کله چې دې ‎٢١‏ زلمي
+بهوپال ته راوبلل. نو انګرېزانو ته یې دا ولیکل چې هغه غواړي د دې
+لور په خپله ځان ته میړه خوښ کړي او په دې خبره کې يو څه حقيقت
+هم وو. ځکه له ځینو ځوانانو سره شاهجهان بېګم د لیکونو له لارې د
+مینې لنډمهالی تعلق هم پاتې شوی و. ډېر ځوانان یوازې په دې حرص
+بهوپال ته ورغلي وو چې له يوې ښکلې او ځوانې شهزادګۍ سره به
+هم واده وکړي او د مسلمانانو د یوې پراخې نوابۍ واکمن به هم شي.
+
+ان تر دې چې په دې ځوانانو کې د مغول واکمنې کورنۍ یو شهزاده
+هم شامل و. اورکزیو ځوانانو خو دا خپل حق ګاڼه. خو سکندر بېګم نه
+غوښتل چې هغه خونړی تاریخ بېرته تکرارشي. د واک پر سر د هغې
+په ځپل ژوند تېری د هغې ياد و .په ۱۸۵۴ کې سکندربېګم د د خپلې
+مور قدسیې سره د سلا مشورې وروسته د بهوپال د پوځي ځواک
+مشر سردارباقي محمدخان چې د بخشي بهادرمحمدخان زوی و خپل
+دربار ته راواباله او هغه ته یې امر وکړ چې له شپاړس کلنې شاهجهان
+سره دې واده وکړي. باقي محمد په دې خبره حیران پرېشان پاتې شو
+سکندر ته یې زارۍ وکړې چې دی د بهوپال یو خدمتګار دی او نشي
+کولای چې په شاهي کورنۍ کې وردننه شي. دويمه دا چې هغه لا
+پخوا دوه ښځي او له هغوی څخه يې اولادونه لرل
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+‎٣‏ بد که سه واکمني
+
+‏هم په دې ورځ باقي د سپینو زرو په یوه طشت کې سکندربېګم ته د
+ويښتو رنګولو بوتل. مصنوعي غاښونه او عینکې ورواستولې دا
+ددې خبرې نښه وه چې دی زوړ او شاهجهان ځوانه وه خو په سکندر
+يې هېڅ اتر ونه کړ هغې لا پخوا دا فیصله کړې وه. باقي ته یې ډېر په
+سختۍ وول چې کله د انګرېزانو هوکړه درضایت ورته راشي نو
+سمدستي به واده وي.
+
+‏سکندر ر او قد سیې ولې دا فیصله کړې وه" ؟ دوی نه غوښتل چې د
+جهانګیر په شان يو وارې بيا په خاندان کې تربګني پيدا شي د
+خپلې کورنۍ په خلکو دوی دواړو اعتماد نه کاوه. بهرني د دوی
+لپاره د منلو وړ نه وو.د دوی يو داسې کس په کار و چې بهوپال ته
+وفاداره او بې غرضه کس وي. انګرېزانو په دې هېڅ اعتراض ونه کړ.
+هغوی د سکندر او قدسیې د کورنۍ تاریخچې نه خبر وو دوی د
+شاهجهان په تخت د کښېناستو لپاره ‎١٢‏ کاله عمر وټاکلو. د
+شاهجهان بېګم او باقتي محمدخان په ۱۸۵۵ کې واده وشو او په دې
+موقع باقي محمد ته د امراولدوله خطاب ورکړی شو. ددې سربېره
+هغه ته په بهوپال کې د توپو د سلامي. لوی جاګیر. يو فیل او د
+پالکي اعزازونه هم ورکړی شؤل.
+
+‏رپالکی هغه ډولۍ ده چې نوابان به په کې له یوځايه بل ځای ته تلل
+او څلورو مزدورانو به اوچتوله»
+
+‏سردار باقي محمد د اورکزيو ميشتي خل وو. دده کورنۍ د
+دوست محمد او په تېره بيا وزیر ځېلو ته ډېر خدمت کړی و. دی په
+هډ مضبوط او ټینګ سړی و. سهار به يې درې ساعته ورزش کاوه
+بیا به یې شپږٍ سېره شیدې څښلې. په یوه لاس به یې د اوبو هغه ارهټ
+چلولو چې دوو غويانو چلاوه. وايي ده يو ځل يوه غرڅه په دواړو
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+د سکندر بېګم واکمنی - ‎-۷٧‏
+‏لاسونو په هوا کې اوچت کړ چې څلورو کسانو نشو اوچتولی له
+شاهجهان بېګم سره د ده واده د اطمینان هغه ګړۍ وه چې دواړو
+قدسیې او سکندر ر بېګم له ډېرې مودې غوښته. خو په دې وخت کې
+له بهوپاله لرې په ډیلي او ځینو نورو ځایونو کې د انګرېزانو پرضد
+د خپلواکۍ یو پاڅون پیل شوی و
+
+په ۱۸۵۷ کې د انګرېزانو خلاف یو پاڅون وشو . چې د هند خلک
+يې د خپلوا��ۍ جنګ و انګرېزان یې غدر یا بغاوت بولي. د دې پيل
+د ځینو هغو پوځيانو په بارکونو کې وشو چې د انګرېزانو چاوڼۍ په
+کې وې
+
+په دې وخت کې سکندر بېګم چې د انګرېزانو ملاتړ يې لاره. خپلو
+پوځيانو ته یې معاشونه زیات کړل او دوی ته یې امر وکړ چې د نور
+سیمو د خلکو یا د پوځيانو په لمسون دې غوږونه ږدي. خو په بهوپال
+کې دریو ډلو په دې پاڅون د انګرېزانو پر ضد تورې راپورته کړې د
+يوې ډلې مشري فاضل محمد کوله. چې د دوست محمد کړوسی و او
+غوښتل یې چې په دې پاڅون کې سکندربېګم له واکه لرې کړي دويم
+هغه پوځيان وو چې د انګرېزانو پرضد وو او د دوی مشري ولي شاه
+او مهاوير په نامه دوو اففسرانو کوله. په دوی کې هندوان او
+مسلمانان دواړه شامل وو دوی خپل ځینې اۀ فسران هم په دې ځايونو
+کې وو ژل درېیمه ډله مذهبي عالمان وو چې ددې پاڅون پر وخت یې
+فتواګانې ور رکولې او د انګرېزانو پر ضد جنګ يې جھاد د ګڼلو او د
+مغول پاچا بهادرشاه ظفر تر بېرغ لاندې يې د راټولېدو غږ کاوه. د
+پوځيانو بغاوت پنځه میاشتې جاري و اخر دوی چاوڼۍ ونیوله او
+شاهي ماڼۍ يې چارچاپېره محاصره کړه او غوښتنه یې وکړه چې
+سکندر بېګم دې دوی ته وسپار رل شي. هغې خپل زوم امراولدوله
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 6
+
+۲۰ د مکندر بېګم واکمني
+راوباله او غوښتنه یې ترې وکړه چې له پوځ سره دې خبرې وکړي او د
+حل لاره دې راوباسي. په دويمه ورځ د پوځ غوښتنه ومنل شوه د دوی
+معاشونه یې زیات کړل او سمدستي خطر لرې شو
+
+عجيبه خبره دا وه چې د پاڅون په لومړيو ورځو کې قدسیې بېګم
+خپله هم د هغه ياغي پوځيانو ملاتړ کاوه چې د انګرېزانو پر ضد
+راپاڅېدلي وو او هغوی ته يې شخصي پیسې هم ورواستولې کله
+چې سکندر ر خبره شوه نو خپلې مور ته يې يو سخت ليک
+ورواستولواو د بهوپال لپاره په راتلونکې کې يې د دې عمل د نتیجو
+خبرداری ورکړ قدسیې بېګم په دې خبره له بغاوته لاس واخیست
+سکندر ر بېګم پوهېده چې که دا پاڅون کامیابه شي ن نو د دوی واک به
+هم له مېنځه ولاړ شي بهوپال به نه د علماوو. نه پوځيانو او نه هم د
+فاضل محمد لاس ته ورشي بلکې دا به د دوی د ځواکمنو ګاونډیو
+مرهټو لاس ته ولوېږي! و یا به په کې انارشي او ګډوډي جوړه شي
+باقي محمد ورو ورو په سبهور کې پوځيان بېرته خپل لاس ته کړل
+هغه وخت له ده سره د پښتنو هغه ډلې ملې شوې چې د اوسني صوبه
+سرحد نه یې راوستي وو. اخوا په ډیلي کې هم د مغولو پاڅون ناکامه
+شوىیو. انګرېزانو اوس د هند ټول سلطنت په لاس کې لاره د
+بهوپال باغيان هم تیت و پرک شول. فاضل محمد ونیول شو او غرغره
+یې کړ
+
+د بهوپال سرکا ري سندونه ښيي چې په دې ټول پاڅون کې ۱۴۹
+ياغيان ووژل شول. د پاڅون کوونکيو دعوا دا وه چې د دوی ۳۵۷
+غازیان یا غرغره شوي او یا هم په جنګ کې شهيدان شوي دي.
+
+د د انګرېزانو هغه ډلګۍ چې د بهوپال خواو شا له حملو راتښتېدلې
+وې هغوی هم دغې سیمې ته کډه ه کوله سکندر بېګم خپلو سردارانو
+
+بهوپال . د هندوستان پښتانه -
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+د سکندر بېګم واکمني ۷۳-
+ته امر کړی و چې دوی دې په لویو کلاګانو کې وساتل ش شي او د دوی
+تر څارنې لاندې دې وي
+
+وروسته بیا یو چا له سکندربېګم نه پوښتنه وکړه چې که انګرېزانو
+په دې جنګ کې کامیابي نه وای ترلاسه کړې .نو با به يې څه کولو
+هغې ورته په ځواب کې وويل "په دې حالاتو کې د بهوپال پوځ دا
+خبره یقیني کوله چې د دوی ,انګرېزان بې وسلې شي ادا د دسکندر
+بېګم هغه صلاحیت ښيي چې په یو سخت وخت کې د راتلونکې په
+اړه د پلان او تدبیر خاونده وه.)
+
+د غدر یا د ازادۍ له جنګ وروسته د برتانیې سلطنت بهوپال ته نور
+مراعات هم ورکړل د مننې پيغامونه. امتيازات او بادرۍ يې ورته
+اعلان کړې په ۱۸۵۸ کې د شاهجهان بېګم او باقي محمد د واده
+درې کاله وروسته د دوی لور وزېږيده. چې سلطان جهان نوم یې ورته
+ورکړو. هغه وخت شاه جهان د شلو کالو وه. مور يې د ۴۰ او انا
+قدسیه بېګم يې د ۸ کالو وه. يو کال وروسته به دې د بهوپال د
+نوابي په توګه رسمي واک ترلاسه کاوه. خو سکندر بېګم غوښتل چې
+په خپله د واک په ګدۍ ناسته واوسي هغې د انګرېزانو استازي ته
+لیک ورواستاوه
+
+د هغې دلیل دا و چې سکندر بېګم د پنځلسو میاشتو وه چې د
+هغې پلار ووژل شو:او ددې تر ځوانۍ یې مور واکمنه وه بيا دا واده
+شوه نو ځاوند يې نواب شو او اوس چې دې په غدر کې خپل
+صلاحیتونه انګرېزانو ته ښودلي نو واک ددې پر ځاې د هغې لور ته
+سپارل کېږي. چې تر اوسه د سیاست او واکمنۍ تجربه هم نه لري. په
+دې خبره برتانویان په مشکل کې بند شول. يوې خوا ته د سکندربېګم
+قوي شخصیت او د هغې د انتظام ښه والی و او بل لوري ته د دوی
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+پام٧011001‏ ,۸۸م 00102
+د سکند
+
+۴۰ سکندار ېم واکمني
+خپل تړون او شرایط وو چې شاه جهان ته د مکملو اختياراتو په
+ورکولو يې د ښځې پاچاهي منلې وه. هغوی سکندر ته د نوابې د
+سرپرستۍ لپا ره ټول عمري اختيار ورکاوه خو دې ورسره نه منل او
+پر دې به یې ټینګارکاوه چې دا به پخپله ټول عمري نوابه وي.
+
+د د انګرېزانو استازي رچمنډ شېکسپیېر بهوپال ته ورغلو او له شاه
+جهان بېګم سره يې يوازې د لیدلو غوښتنه وکړه. په دې غونډه کې
+شاه جهان هغه ته خپله فیيصله واوروله. هغه دا چې د خپلې مور د
+نوابۍ لپاره په خپله خوښه له واکه لاس اخلی په دې فېبصله د
+انګرېزانو ستونزه حل شوه. دا فیصله انګرېزانو په . ۰ کې په یوه
+رسمي دربار ر کې اعلان کړه ه او د لومړي ځل لپاره یوه مسلمانه ښځه
+سکندربېګم د بهوپال واکمنه او د هغې لور شاهجهان بېګم يې ځای
+ناستې شوه.
+
+له دې اعلان سره سکندربېګم سمدستي يو څه ارامه شوه و
+بهوپال کې اوس د هغې پښې ټینګې شوې. د دښمنانو له خوا هغه
+خطر کم شو چې هر وخت به ورسره و. اوس هغې کولای شو چې له
+بهوپاله بهر ووځي او د یو څه وخت لپاره اداري کارونه خپلې لور ته
+پرېږدي. د باقي محمد په موجودګۍ د پوځ له خوا هم بې غمه وه. هم
+دا حالات وو چې هغې د حج لپاره ملا وتړله.
+
+په ‎۱۸٨١‏ کال د نومبر په میاشت کې سکند ربېګم له خپلې مور
+قدسیې بېګم او ماما مویز پوځدار سره یو ځای د حج لپاره مکې ته
+روانه شوه دا سفر په دې لحاظ تاريخي دی چې تر دې وړاندې د
+هندوستان یو واکمن هم چې ښځې او نارینه دواړه په کې شامل وي.
+پخپلې واکمنۍ کې حج ته نه ووتللي. له‌هغې سره ۱۵۰۰ کسان مله
+وو. دا سفر لومړی په سړک بيا په اورګاډي او بيا په دریو سمندري
+
+بهوپال . د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+د سکندر پېګم واکمنی ۵۰-
+بېړیو ترسره شو. ددې لپاره په میاشتو مياشتو تيارۍ شوې وې. په
+لویو سردارانو کې د هغې دیوان مولوي جمال الدین.د پوځ قومندان
+يو شمېروزيران. . جاګیردا ران. ډاکټران نرسانې .ساتندویان.
+خانسامان رډوډۍ پخوونکي؛ . نایان. دوبیان . ښځینه خدمتګاري
+پياده او قاصدا 7-7-77 1
+کاروان په شکل د سړک له لارې په پیلانو او اسونو سپاره مهارګام ته
+ورسېدل هلته په اورګاډي کې ممبۍ ته ولاړل او په ‎۱۸٨۴‏ م کال د
+جنورۍ پر شپږمه نېټه د سمندر له لارې جدې ته روان شو. یوه بېړۍ د
+خاني او دوه بادباني وې. ‎٠٢‏ ورځې وروسته دوی جدې ته ورسېدل
+خو د دوی سفر له مشکلاتو او ستونزو ډک و
+
+جدې ته په رسېدو د ترکیې يوه والي (ګورنر» او د مکې معظمې
+شریف شيخ عبدالله بن محمد ابن عاون دوی ته د توپو په ډزو سره
+رسمي هرکلی وکړ. خو د دوی د دومره لویې ډلې راتلل او ځایول ګران
+کارو په بندر کې د سکندر بیګم د قیمتي سامانونو د تلاشي په
+پلمه د هغې د لرګي يوه پېټۍ ماته کړی شوه او له هغې نه کالي او
+ګاڼې غلا شوې د هغې په قیمتي سامان د مالیې غوښتنه وشوه د
+سکندر بېګم د اوسېدو لپاره چې کوم کور ټاکل شوی و کله چې دا
+هغه ته ور روانه شوه. نو ورته خبر ورکړل شو چې د مصر يو شهزاده
+راروان دی نو ځکه دا په هغه ځای کې نشي ايسارېدای سکندربیګم
+خپل ځان ته د استوګنې بل بندوبست وکړ وروسته معلومه شوه چې
+د مصر شهزاده هېڅ رانغی
+
+له جدې نه مکې ته سفر هم له خطره ډک و له کار روان سره د عثماني
+سلطنت يو استازی سليمان بېګ او د مکې د شریف ورور مله وو.
+چې ورسره عرب او ترک محافظان وو او د کاروان بدرګه يې کوله
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011653 6
+
+‎-۷٧ ۰‏ د سکندر بېګم واکمني
+سکندر بېګم سره په خپله د بهوپال ساتندویان هم وو. په دې سیمه
+کې د بهوپال د واکمنانو د شتمنۍ او سخاوت کيس ې لا پخوا
+مشهورې وې. په تېره بيا قد سیه بېګم چې د خپل ګاډي نه به يې
+روپۍ بهر ته غورځولې او ددې په نتیجه کې به سوالګر هم پر د دوی
+راټول شول. ددغسې خیرات په کولو سره سکندر بېګم څو ځلې خپله
+مور وترټله. خو هغې به نه منل د عربستان د دښتو بدو قبایلو ته هم د
+دوی د شتمنۍ خبرونه رسېدلي وو او څو وارې په دې قافله حمله
+وشوه خو څه خاص تاوان یې ونه کړ
+
+‏یوه شپه د قدسیې بېګم اوښ ځينو بدوګانو په مخه کړو او نژدې دا
+تښتول شوې وه چې ددې په شور زوږ د بهوپال محافظانو ورپسې
+خپل اسونه وزغلول او د یوې لنډې جګړې وروسته يې دا وژغورله
+مکې ته په رسېدو د شریف لخوا د هرکلي په توګه د بهوپال حاجيانو
+ته پنځوس ډوله خواړه د ورځې درې ځلې ورواستول شول. سکندر او
+قدسیې دواړو دا ډوډۍ ونه خوړه په عربي نړۍ کې د چا ډوډۍ نه
+خوړل د هغه سپکاوی ګڼل کېږي. د مکې د والي غوږ ته دا خبره
+
+‏ورسېده او په دويمه ورځً شل ترک پوځيان د د سکندر ربېګم د کور
+پخلنځي ته ورننوتل او لوښي لرګي يې ورمات کړل مولوي جمال
+الدین یې ووهلو او ګواښ یې وکړ چې دوی به هغه چا ته سزا ورکوي
+چې د شریف يا د والي سپکاوی وکړي. سکندر بېګم په دې پېښه
+خپل کوربه ته د احتجاج يو ليک ورواستاوه چې په کې يې لیکلي
+ووا هغې د یوه مسلمان سلطنت د واکمنۍ او د یوې مسلمانې ښځې
+په توګه چې حج ته راغلې د ده. د دا. سې چلند تمه نه لرله. شریف د
+روغې جوړې لپار هبياد د پنځوسو خوړو خوا نچې ور رو استولې او
+سکندر ر بېګم زړه نازړه دا ډوډۍ په خپله هم وخوړا له او د خپلې ډلې په
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه تت
+
+
+
+00065١ 61٨
+
+د سکندرپېګم واکمني ‎٧‏
+‏نورو کسانو يې هم وخوړله خو ورسره يې دا خبره هم په خپلو
+یا داښتونو کې لیکلې چې ډوډۍ خوندوره نه وه او یخه وه
+
+په دې کارسره د دواړو ډلو ترمنځ روغه وشوه. . شریف هغې ته بلنه
+ورکړه چې د ده په ماڼۍ کې د ده د کورنۍ له ښځو سره وویني
+
+سکندر بېګم هم داسې وکړل| و د دې لیدنې حال یې ټکي په ټکي
+لیکلی دی.
+
+د هغې له يادښتونو معلومېږي چې په عربستان کې د هغې يوه خبره
+هېڅ خوښه نشوه هغه دا چې ښځې يو مېړه پرېږدي او بل کوي د یوې
+ښځې چې به له خاونده زړه تور شو نو والي ته به یې خواست وکړ. چې
+دا خلع اخلي والي به دا ومنل. ښځې به يو بل واده وکړ. داسې به
+یوې ښځې درې څلور او ان پنځه مېړونه کړي او پرې اېښي وو. پر یوه
+بله خبره چې د هغې اعتراض و هغه په خپله د د خانه کعبه او د مکې د
+ښار بده انتظاميه وه ښار له ګداګرو او له‌هغو خلکو ډک و چې د هند
+هلوي وچو رغلي وو. په دوی کې معیوب . شل شوټ. غله او
+
+سې کسان شامل وو چې په خپلو ملکونو کې يې ځای نه لرلو
+سکندر بېګم د حج اداکولو وروسته بېرته بهوپال ته ورسېده .دې
+ټول سفر یوولس میاشتې واخیستې او د دې په غېرموجودګي کې د
+دې لور شاه جهان بېګم د بهوپال چارې پر مخ بېولې
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00 23 ۷
+
+- ۸- : د سکندر بېګم واکمني
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+شاه جهان بېګم
+
+-- بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+‎۸۰٠‏ شاه جهان بېګم
+
+‏دا د ۱۸۵۴ کال و او په بهوپال کې د سکندر بېګم له خوا د
+عالمانو او د دیني استادانو ډېر هرکلی کېده د هندوستان له ګوټ
+ګوټ نه به خلک هلته د کار روزګار موندلو لپاره ورتلل هغه وخت د
+برېلې یو ‎٧١‏ کلن ځوان سید صدیق حسن بهوپال ته کډه وکړه. دده
+پلار په عقیده شیعه وو. خو یو وخت يې اعلان کړی و چې دی له
+شیعه مسلکه سني عقیدې ته اوښتی دی همدا و کله چې صدیق
+حسن د پنځو کلونو په عمر کې يتیم شو نو د خپل پلار له ورائته
+محروم کړی شو.
+
+‏بيا دده کونډې مور صدیق ډېر په سختو او خوارو رالوی کړ. هغه د
+عربي او فارسي ژبې له زده کړې سره د قرآن او حديث علم هم حاصل
+کړ. دی چې د روزګار موندلو لپاره بهوپال ته ورسېدو. نو هلته یې په
+لومړي سر کې د خوشبويۍ «عطر په خرڅولو لاس پورې کړ. له دې
+سره سره به هغه د جمعې ورځ په يوه يا بل جومات کې خطبه هم
+
+‏ورکوله. په خطبه کې به یې د حنفي عقيدې پر ضد خبرې کولې او ډېر
+ژر خلکو د وهابي ټاپه ورباندې ولګوله دی د سکندر بیګم له خوا په
+۷ کال کې له بهوپاله وشړل شو عامه خبره دا کېده چې ده له یوه
+مولوي سره مخالفت پيدا کړی و. خو په نوابې کورنۍ کې ويل کېده
+چې سکندر بېګم ډېر ژر په دې پوه شوه چې صدیق حسن ښې ارادې
+نه لري او په بهوپال کې مذهبي شر راپورته کوي. ‎٢‏
+
+‏صدیق حسن له بهوپاله د وتو وروسته د پښتنو يوه بل ریاست
+ټونک ته مخه کړه. خو ډېر ژر د ۷ کال د می میاشت کې غدر یا
+د خپلواکۍ پاڅُون پیل شو او ویې لیدل چې هلته د انګرېزانو پر ضد
+د خلکو د راپورته کېدو څه امکان نه و. نو دی قنوج ته ولاړ دده مور
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+0001653 ۲ ۷6
+
+شاه جهان بېګم - ‎-۸٨‏
+
+شا لست
+او خور هغه وخت په قنوج کې اوسېدل د غدر په دې کال او وروسته
+هم صدیق حسن کار روزګار نشو موندلی. نو يو واري بيا بهوپال ته
+
+ولاړ او دا ځل یې مولوي جمال الدین ولد . .چې د سکندر بېګم د د لور
+شاه جهان استاد هم و مولوي نوابې ته د هغه سفارش وکړ او په خيل
+دفتر کې يې د د منشي کار ورته وسپارلو. سکندر بېګم هغه ته د
+بهوپال د تاريخ ليکلو دنده ورکړه او ددې کار لپاره يې ورته پیسې
+هم ورکړې صدیق حسن ډېر ژر خپله مور او ځورهم بهوپال ته
+راوستل او یو کال وروسته په ۱۸۲۰ م کې مولوي جمال الدین ځپله
+مشره لور چې کونډه وه او و اولادونه یې لرل! وله صدیق حسن نه
+یولس کاله مشره وه ورته په نکاح کړه. په دې واده صدیق حسن د
+خپل راتلونکي او له معاش نه بې غمه شو. .ده تګ راتګ د سکندر
+بېګم کورنۍ ته هم زيات شو او د د خپل خسر له برکته يې ډېر ژر د
+اداري کارونو لوړو عهدو ته ځان ورسولو. .ده تر ټولو لويه کاميابي
+د شاه جهان بېګم استاد مقررېدل و.
+
+د شاهجهان لور سلطان جهان اوس د شپږو کالو وه. سکندربېګم
+چې حج ته تللې وه نو په ټول سفر کې يې د بېلا بېلو ځایونو حال په
+لیک کې خپلې لمسۍ ته ولیکلو. . شپږ کلنې سلطان جهان به د خپلې
+
+نیا «انا» لیکونو ته ځوابونه هم لیکل دا د سکندر بېګم تر سیوري او
+روزنې له پروګرام سره سم تربیه کېده.
+
+د هندوستان د ډېرو مسلمانو کورنيو دا دود و او په ځینو ځایونو
+
+کې دا دود اوس هم ساتل شوی دی چې ښځې د خپلې لور یا د زوی
+
+مشر اولاد لکه د خپل اولاد غوندې لويوي. په هغو ورځو کې چې
+جینکۍ به ډېرې وړ ودېدې نو په دې کار به هوی د ماشوم د
+سميالولو او د هغه له ساتنې بې غمه وې سکندر بېګم د سلطان
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+‎-۸٨‏ شاه جهان بېګم
+جهان بېګم روزنه په خپله کوله شاهجهان بېګم د خپلې مور او نیا په
+پرتله ډېر شاعرانه طبعیت لرلو. د هغې کالي پتري خوښېدل د ژوند
+ښایسته شیان به یې ستایل. د هغې خاوند باقي محمد له هغې په عمر
+کې ډېر لوی و او دا هم د هغې د ناارامۍ يو سبب و. بلخوا
+سکندربېګم په خپل ژوند کې د سخت ډيسیپلين خاونده وه او له حج
+نه چې بېرته راغله نو د خپلې لمسۍ سلطان جهان د راتلونکي په اړه
+یې فکر شروع کړ
+
+‏په ‎۱۸٨۷‏ م کې امرالدوله باقي محمد, د حج لپاره ولاړ خو کله چې
+بېرته د مصر له لارې په بېړۍ کې راتلو نو ناروغه شو او لږورځې
+وروسته مړ شو. د هغه مرګ د شاهجهان لپاره دومره د اندېښنې او
+خپګان وړ نه و څومره چې د سکندر بېګم لپاره و
+
+‏شاهجهان بېګم په ځوانه ځوانۍ کونډه شوه او سکندربېګم ته یو
+واري بیا په کورنۍ کې دننه سازشونه جوړ شول. سکندربېګم د خپلې
+لور شاهجهان بېګم له کړو وړو دومره خوشاله نه وه هغه اوس د
+اوويشتو (۲۷) کالو وه ‎۳٣‏ کلن صدیق حسن د هغې استاد و چې
+عربي او فارسي لوړې زده کړې يې ترې کولې. دوی د سبق نه علاوه
+په شعر او ادبياتو هم خبرې کولې او په نوابې کورنۍ کې داسې
+ګنګوسې خورې شوې چې دوی د درس پر وخت نوکرانې له هغه ځايه
+وباسي. د کورنۍ د ملازمانو له خوادا خبره هم وشوه چې يو ځلې
+
+‏سکندربېګم دا ښه ووهله او په کوټه کې يې بنده کړه لکه چې
+شاهجهان بېګم شاعرانه طبعیت درلود او په ځوانۍ کې کونډه شوې
+وه. د هغې د ژوند هغه ارمانونه نه وو پوره شوي چې ددې د سن
+ښځې یې لري. سکندربېګم په خپله ځواني له خاونده لرې تېره کړې
+وه او د قدسیه بېګم په شان خپلې ارزوګانې یې پر کار او د خلکو په
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+شاه جهان بېګم ‎-۸٣۰‏
+‏خدمت کې لټولې خو شاه جهان رومانټیک طبعیت درلود. صدیق
+حسن په داسې وخت کې ورسره مخ شو چې دې ته يوه جذباتي اډانه
+په کار وه بل وا صدیق حسن لپاره شاه جهان يوه داسې مرغۍ وه
+چې په خپله دده لومې ته ورداخله شوه سکندربېګم پر ځای د ددې چې
+د شاه جهان بېګم د واده غم يې کړی وای د بهوپال سياست او ددې د
+راتلونکې په اړه یې فکرونه کول
+
+سکندر ر بېګم په دې هم ښه پوهېده که د هغې لور ښه واکمنه نه شوه
+نو لمسۍ به یې بې واکه شي د دوست محمد په کورنۍ کې د هغې
+ورېرونو او نورو ځوانانو اوس هم د بهوپال واکمني غوښتله او تل به
+يې سازشونه کول. د دوی د خطر د مخنيوي لپاره سکندر بېګم له
+خاندانه بهر په یوسفزیو او پېروزځېلو کې د یوه مناسب هلک لټون
+پیل کړی و او په دې لړ کې هغې د لوهاري د سردارجلال خان کورنۍ
+ته خپل یو وزیر ورواستاوه. دا هغه کورنۍ وه چې دوست محمد په
+کې پناه اخيستې وه. په ۱۸۲۲م کې د اګرې په دربار کې له ګډون
+وروسته سکندربېګم د اورکزیو ځينې ځوانان اګرې ته راو��لل چې په
+خپله یې وویني په دوی کې یوه کونډه محمدي بېګم له خپل ‎٧١‏ کلن
+زوی احمد علي خان سره ورغله. د احمد علي ښې تربيې پر
+سکندربېګم اغېز وکړو. '
+
+محمدي بېګم له خپلو دوو اولادونو احمد علي او چندا بي بي سره
+بهوپال ته کډه وکړه د هغې په کورنۍ کې داسې څوک سړی نه و چې
+د هغې واکمنۍ ته یې خطر رامنځ ته کړی وای
+
+له اګرې نه بېرته د راتلو سره سکندربېګم ناروغه شوه او دوه کاله
+وروسته د ۵۰ کلونو په عمر کې مړه شوه دا تر٢١‏ کالو پورې د
+بهوپال نوابه وه :
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+ی٢‏ لات
+
+۸۴- شاه جهان بېګم
+
+ددې د ميتي اوولس ورځي وروسته په ۸٨۱۸م‏ کال کې شاهجهان
+بېګم په دويم ځل د بهوپال نوابه اعلان شوه په دې وخت کې دا
+اعلان هم وشو چې لس کلنه سلطان جهان بېګم به ددې ځای ناستې
+وي. شاهجهان د ‎۳٣‏ کالو وه. د د دې خبرې امکان و که هغې دويم واده
+وکړو او زوی يې وشو نو د انګرېز او د اسلامي قانون تر مې به د
+هغې ځای ناستی وي خو سکند ربېګم له مرګ وړاندې له انګرېزانو
+دا ژمنه اخيستې وه چې د د هغې لمسۍ به راتلونکې حکمرانه وي
+دویمه دا چې سکندربېګم غوښتل چې د بهوپال واک دې په اورکزیو
+کې پاتې وي. همدا وجه وه چې هغې د سلطان جهان لپاره یو اورکزی
+پښتون غوره کړی و.
+
+کله چې شاهجهان نوابه شوه نو هغې صدیق حسن ځپل مشر منشي
+اعلان کړ او په دې توګه به دوی دواړو يو بل سره لیدل. شاهجهان
+اوس ده ته د صدیق حسن پر ځای د صدیق حسن ځان نوم اخيستو.
+مانا يې دا وه چې دی د یوه پښتون په توګه وروښايي اوس د هغې پر
+سرد سکند ربېګم غوندې مور هم نه وه چې ددې کړه وړه وڅاري. دا
+څرګنده وه چې د شاهجهان بېګم له صدیق حسن سره مینه وه او خپله
+صدیق حسن د هغې احساسات او ذهن دواړه په لاس کې نیولي وو.
+
+د خپلې نوابۍ په لومړیو څلورو کالو کې شاه جهان د حکومت په
+کارونو کې ښه په لېوالتیا برخه اخیسته د مالیو انتظام یې ښه کړ. 2
+پولیس او پوسټې سيسټم يې ښه پر مخ يو وړ. د سپرو پوځيانو
+معاش يې زيات کړ. په خپله به د بهوپال لرې پرتو سیمو ته ورتله او د
+خلکو له حاله به يې ځان خبراوه ددې په حکومت کې د بهوپال ځاوره
+کچ شوه او سرشمېرنه یې وکړه. چې له دې حسابه هلته ۰٠ااوه‏
+لکه څلور ويشت زره خلک اوسېدل او داپه داسې حال کې وه چې
+
+بهوپال . د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+شاه جهان بېګم ‎-۸٨۵٨۵۰.‏
+‏هلته د څو کلونو سوکړې وچکالي او يووارې د طاعون وبا ډېر
+خلک مړه کړي او بې شمېره نورو له دې ځایه کډې کړې وې
+
+د وچکالۍ له کبله د مځکې حاصل کم شوی و همدا وجه وه چې په
+بهوپال کې د اپیمو کر ته اجازه ورکړل شوه. خو ورو ورو ددې نوابۍ
+کلتور هم په بدلېدو شو شاه جهان په خپله شاعره وه. آرټ. ادبيات
+او موسیقي يې خوښېدله. هغه دربار چې يوازې عالمان او مذهبي
+خلک ورته راتلل اوس د شاعرانو. لیکوالو. انځورګرو او
+سندرغاړو تګ راتګ په کې زیات شو. شاه جهان به ورله د دوی په
+تخلیق انعامونه او مځکې ورکولې
+
+د شاه جهان لور د لسو کالو د وړوکي عمر نه خپله روزنامچه ليکله.
+او یو ځای لیکي چې د نیا «سکندربېگم) د مړینې نه وروسته چې یې
+له خپلې مور سره ژوند پیل کړ. نو ددې ورځنی مهال وبش چې پخوا
+ټاکل شوی و اوس نيمايي ته راولوېد.
+
+د سکندربېګم په وخت کې دسلطان جهان لپاره دا مهالوېش ټاکل شوى و:
+
+سهار له پنځو نه تر شپږو بجو- -ازاده هوا کې ورزش
+
+اتو نه تر لسو بجو -- - د قران زده کړه
+
+دولس نه تريوې بجې-- -- خطاطي اولیکنه
+
+دریو نه تر څلورو -- - انګرېزي درسونه
+
+څلورو نه پنځو ��جو پورې- احساب
+
+پنځو نه تر شپږٍو بجو - پښتو او د تورې تربيه د اس سپرلي
+
+خو شاهجهان بېګم دا مهال وېش بدل کړ.
+
+سهار له اوو بجو نه ترنهو - د قران درس
+
+د غرمې له دوو نه تر څلورو - د سرکاري اسنادو مطالعه ورپسې
+ټول وخت د تفريح لپاره
+
+بهوبال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+/ . ی٢‏ 7ه جهان ې ړ3:
+
+سلطان جهان له وړوکي عمره لیدل چې صدیق حسن ددې پرکونډې
+مور څومره اغېز لري او دا يې هم احساس کړی و چې د هغه له کبله
+يې له خپلې مور سره وا ټن او لریوالی پيدا شوی و. د دوی په
+سرکاري استوګنځي کې د شعر و شاعرۍ او موسيقي په محفلونو
+کې به صدیق حسن هرو مرو موجود و.
+
+په ۱۸۷۱ م کال کې چې سلطان جهان د دیارلس کالو وه هغې د قرآن
+کریم زده کړه پای ته ورسوله او وله رواج سره سم شاه جهان بېګم د
+خپلې لور لپاره د نشرح محفل جو ړکړ. او تر څلوېښتو ورځو پورې په
+بهوپال کې ددې خوشالي ولمانځل شوه
+
+صدیق حسن له هغې ورځې راهیسې چې شاه جهان په رسمي توګه
+نوابه شوه .قدرت ته د رسېدو لپاره لاس وپښې وهلې. دده لومړی
+کار دا و چې خپل خسر مولوي جمال الدين يې له حکومتي کارونو
+لرې کړ. په شاه جهان بېګم يې دومره اغېز پېدا کړ چې ځان يې
+مدارالمهام «مشر وزی کړو. عجيبه خبره دا وه چې د صدیق حسن
+مېرمتې ذکیه بېګم ددې هر څه ملاتړ کاوه هغه اوس پنځوس کلنه وه
+او خپل خاوند يې دې ته هڅاوه چې له شاه جهان بېګم سره واده
+وکړي.
+
+صدیق حسن په بهوپال کې د انګرېزانو استازي مېجر ابډورډ
+تامسن ته یو پټ خبر ور واستولو چې شاه جهان بېګم سره په جنسي
+اړیکو کې هغه حامله کړې ده. او هغه یې په دې قانع کړ که شاه جهان
+بېګم ډېر ژر له ده سره نکاح ونه تړي نو دا به د بهوپال لپاره يوه لویه
+بدنامی وي انګرېزانو دا خبره ومنله او د دوی استازي چې له شاه
+جهان بېګم سره ولیدل نو دا خبره یې ورته وکړه چې د هغې لپاره به دا
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+شاه چجهان بېګم ‎-۸٧‏
+‏بهتره وي چې بل واده وکړي. ځکه چې اسلام کې د ښځې لپاره د دويم
+
+واده اجازه شته
+
+شاه جهان په خپلو يادشتونو کې ډېر په معصومانه ټکیو کې لیکي
+'هغې د انګرېزانو لخوا یو لیک ن تر لاسه کړ چې ور 077 واده
+مشوره ورکړل شوې وه دک ې خپلو خپلوانو کې وکتل چې څوک دومر
+علم او شرافت لري چې له دې سره د واده کولو وړو ي. نو څرګنده شوه
+چې دا محترم اصدیق حسن له تېرو لسوکلونو راهیسې د بهوپال
+خدمت کوي او زما د مور سکندر ربېګم منشي هم پاتې شوی و او په
+ټول بهوپال کې دده غوندې علم له هيچا سره نه و نو ما د قرآن له
+تعليماتو سره سم او د انګرېزانو په مشور ره دا فيصله وکړه چې ز زه
+دويم واده وکړم'
+
+په دې به هغه شيطاني خبرې هم ختمې شي چې زه ولې له یوه پردي
+سړي سره يوازې يمه او دا خو ښکاره ده چې زه به د حکومت د کارونو
+لپاره له خپل مشر وزیر سره يوازې کېنم په ‎۱۸۷١‏ کې شاه چهان
+بېګم له صد يو ق حسن سره واده وکړو او صدیق حسن په رسمي توګه د
+شاه جهان ن بېګم بې اختياره سرپرست وټاکل شو قد سیه بېګم لا
+ژوندۍ وه او اوي کلنه وه هغې چې دا خبر واورېدو نو ډېره سخته
+خپه شوه هغې لا پخوا د شاه جهان او د صدیق حسن د اړيکو
+مخالفت کاوه د هغې کرکه او قهر لا زیات شو صدیق دا خبره ياد
+وساتله او د نیا او لمسۍ تر منځ يې فاصله زیاته کړه
+
+له واده سمدستي وروسته ده پر شاه جهان فشار راوړ چې د نوايۍ
+لقب دې هم ورته ورکړل شي او انګرېزانو ورته نواب والاجاه
+امیرالملک خطاب ورکړ شاهجهان بېګم په دې دومره خوشاله شوه
+چې دی یې په یوه هاتي سپ��ر کړ او د جلوس په شکل يې د بهوپال
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+‏ي‎
+‏شساه جهان نیکم‎ -۸٨
+
+لارو ته وویستلو د بهوپ ال خلکو له هغه دومره نفرت کاوه چې په کور
+کښېناستل او هیچا يې هرکلی ونه کړ مهمه خبره دا وه چې د شاه
+جهان بېګم د حمل خبره دروغ وختله له واده وروسته صدیق حسن په
+دې خبره ناراضه شو او شاه جهان بېګم ته يې وول چې دا د هغې د
+خپلوانو او د بروکټ پښتلو یو سازش و هغه شاه جهار ن بېګه چې د
+شعروشاعری او د موسيقي په محفلونو کې به کښېناستله او
+صدیق حسٍ ن چې په دې محفلونو کې يې خپله هم ګډون کاوه او ځوند
+به یې ترې اخیست. اوس دواړو د اسلام د سپېڅلي دین په درناوي
+پردې او ستر فیصله وکړه. یانې دا چې شاه جهان بېګم اوس له پردې
+شا ته حکومت کاوه او د خلکو مخې ته به نه ر راتله تر واده له مڅه چې
+صدیق حسن څه ډول ژوند کاوه له واده ور روسته ورته هر څه عیب
+ښکاره کېدل د پوښتنې وړ و. شاه جهان بېګم په دې کار له عملی پلوه
+د بهوپال واک صدیق حسن ته وسپارلو او د کوم واک اختيار لپاره
+چې د هغې مور او نیا نیمه پېړۍ وړاندې مبارزه کړې وه هغه يې له
+لاسه ورکړ د صديژ ق حسن په لمسون شاه جهان له خپلې نيا قد سیه
+پیګم سر هم اختلاف پېدا کړ. تر دې حده چې هغه به یې خپل کور نه
+نه رابلله او کله چې د سلطان جهان واده و نو هغې ته يې اجازه
+ورنکړه چې خپلې لمسۍ ته سوغات راوړي
+تر ټولو مهمه خبره دا وه چې د بهوپال اورکزي پښتانه د صدیق
+حسن له غروره او د هغه له فیصلو په عذاب وو. خو د هغه د
+موجودیت تر ټولو لوی ګوزار د سلطان جهان په ژوند و چې له مور
+سره یې اړیکي د ورځې په تېرېدو سره خرابېدل :
+
+پرپرر
+
+هوپال ‏ د هندوستان پښتاته تت
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+اووم څپ ر کی
+
+مور و لور او سیاست
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+‎7000060000٨ ٣-٢"‏ او سیاست
+
+‏د ۱۸۷۱م کال د بهوپال خلکو د س-لطان جهان د نشرح د
+جشن په توګه ياد وساتلو خو دا کال د شاه جهان د دويم واده
+کال هم و
+
+‏سلطان جهان په لومړي ځل د صدیق حسن له منفي شخصیت سره
+مخامخ شوه دا له وړوکوالي راهيسې د جلال اباد يوه اورکزي
+احمدعلي ته ناسته وه او هغه يې د خپل ژوند ملګری منلی و له ده
+سره يې د ځوانۍ مینه هم پيدا شوې وه خو اوس صدیق حسن د هغې
+د پلندر په رول کې ورباندې فشار راوړو چې دا کوژدنه دې ځتمه
+کړي او دده له زوی نورالحسن سره دې واده وکړي چې د لومړۍ
+مېرمنې نه یې و. شاه جهان به د صد یق هره خبره منله او په دې معامله
+کې يې هم څه اعتراض ونه کړ خو سلطان جهان سکوټ انکار وکړ
+هغې د احمد علي نه علاوه بل هېڅوک نه غوښتل
+
+‏شا ه جهان انګرېزانو ته وليکل چې دوی څه مشوره ورکوي. هغوی
+هېڅ اعتراض ونه کړ. بيا دې له خپلو سرداران او نورو امیرانو سره
+مشوره وکړه دوی هم په دې واده ورسره رضا شو. ځو صدیق حسن د
+دو واده تر یوه کاله پورې وځنډاوه په دويم ګام کې ده احمد علي له
+شاهي ماڼۍ نه وشړلو او دی له خپلې مور سره په یوه بل سرکاري کور
+کې مېشت شو. ده هڅه کوله چې د احمدعلي کمزوري پيدا کړي يا
+دی مجبور کړي چې ورته نافرماني وکړي ځو احمد علي هوښیار
+ځوان و. پدې پوهېدو چې يوه معمولي خبره به د واده د ختمېدو
+سوب وګرځی. اخر په ۱۸۷۵ م کال کې احمد علي د احتشام الملک
+او د سلطان الدوله له القتابو سره سلطان جهان په ډولۍ کې خپل
+کورته بوتله :
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه - :
+
+
+
+6666 0 090165
+مورو لور او سیاست - و
+کله چې شاه جهان بېګم د پردې شاته پټه شوه نو په رسمي دربارونو
+کې يې د بهوپال د توایي په توګه له ګډون نه ډډه کوله اود عذر په
+توګه یې انګرېزانو ته وليکل چې ددې استازيتوب به یې مېړه صدیق
+حسن کوي
+
+د انګرېزانو له خوا په ۱۸۵۷م کې د خپلواکۍ د پاڅون له
+بریاليتوب وروسته په بېلا بېلو صوبو کې د دربار رابلل کېده دې
+دربارونو که یوې خوا ته نوابانو او راجه ګانو ته موقع ورکوله چې له
+یوه بل سره وويني نو بل خوا به انګرېزانو د دوی د سیمو په باب
+اورېدل چې دوی نوې تګلاره څنګه پلې کوي. په دوديزه توګه نوابانو
+او راجه ګانو د د عېش او ارام ژوند کولو او په دې دربار کې به دوی
+خپل نوکران او خدمتګار ران هم ځان سره وړل. د د استوګنې لپار هبه
+دوی خېمې لګولې او لکه د يوې لویې مېلې غوندې حالت به جوړ
+شو په رسمي غونډو کې به د هر چا ځای معلوم و. د راجه ګانو او
+نوابانو ځای ناستي به هم په کې شاملېدل او د دوی ځای به معلوم و
+د دوی د مېرمنو ځای به تل د غونډو په وروستیو ليکو کې و. په
+۷م کال کې انګرېزانو شاه جهان ته د يو اعزاز ورکولو اعلان
+وکړ. نو هغې د صدیق حسن نوم وړاندې کړ. چې د هغې پر ځای به دی
+دا اعزاز ترلاسه کړي خو انګرېزان په دې پوهېدل چې صدیق د واک
+ترلاسه کولو په لاره روان دی. دوی انکار وکړ او ورته یې وويل چې
+په خپله به دربار او نورو سرکاري سفرونو ته ورځي
+
+له واده وروسته سلطان جهان په شپږٍو کلونو کې پنځه ماشومان
+وزېږٍول. لومړۍ لور يې بلقیس جهان نومېده. له دې وروسته په
+٧٢م‏ کې ددې زوی محمد نصرالله خان وزېږید . چې د څلورو
+واکمنو ښځو نه پس لومړی هلک و. ورپسې عبيدالله ځان او يوه بله
+
+8چ بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00/165۷ ٢. ۶٨.
+‏لو لور‎ 0 03 -٢٩
+
+او سیاست
+لور آصف جهان پيدا شوه. څوارلس کاله وروسته ددې زوی حمیدالله
+خان په ‎۱٩۹۴‏ کې وزیږېد چې د بهوپال راتلونکی نواب و
+
+په دې کلونو کې چې سلطان جهان کال پر کال اولاد زېږولو د شاه
+جهان بېګم او د صدیق اولاد نه کېده. دوی د اولاد لپاره ډاکټرانو
+حکیمانو . پیرانو او عالمانو ته ولاړل چې پکې هندوان او مسلمانان
+دواړه شامل وو. خو فايده يې ونه کړه. په دې وخت کې د بهوپال
+ټولنه هم په دوو برخو وویشل شوه. يو هغه وهابي او مځکه وال وو
+چې په صدیق حسن راټول وو دويم هغه پښتانه چې د باقي محمد د
+کورنۍ او د جلال اباد نه له احمدعلي سره ورغلي وو. د سلطان جهان
+تر ټولو لوی ملاتړ د هغې د مور نیا قد سیه بېګم وه.
+
+د مور او لور تر منځ رابطه به د سلطان جهان د مشر لور بلقیس جهان
+له لارې کېده چې په ورځ کې به یو ځلې د خپلې نيا سلام ته ورتله
+
+صدیق حسن د حکومتي کارونو لپاره ټول خلک په خپله لګول. د
+پولیس مشر. مشر وزیر میرمنشي او دغسې نورې مهمې څوکۍ يې
+د خپلې خوښې خلکو ته ورکړې
+
+په ۱۸۷۷م کال کې صدیق حسن يو دربار راوبللو او په خپله یوه
+اوږده وینا کې يې د سکندربېګم د وخت او د هغې پر حکومت
+نیوکې وکړي اوسنی دور یې وستتایلو او د باقی محمد د دوو زامنو
+لطیف محمدخان او مجید محمدخان په اړه یې وويل چې د دوی له
+احمدعلي سره پټې رابطې دي او سازشونه کوي.
+
+سلطان جهان | و احمدعلي هغه ګړۍ هلته ناست وو. . خو هېڅ غرٍ یې
+
+ونه کړ خو هغې دا هر څه په خپلو یادشتونو کې ولیکل
+
+په ‎۱۸٨١‏ کې د هندوستان ټول واکمن کلکتې ته په يوه دربار کې
+مېلمانه شول شاهجهان له خپلې ځای ناستې سلطان جهان سره ورب
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه -
+
+
+
+00065١ 661٨
+
+مورو لور او سیاست ‎-٣۰‏
+‏شوې وه شاه جهان د صدیق حسن په بدرګه هلته ولاړه د انګرېزانو له
+خوا د هر يوه نواب او راجه لپاره بېله چ��کۍ او د سلطان ځای ناستو
+
+لپاره يې بېلې چوکۍ وې سلطان جهان لیکي چې کله هغې له
+واي يسرای سره ستړي مه شي کول نو صدیق حسن ولاړ واوهغې ته
+ټاکل شوې چوکۍ باندې کښېناست په دې وخت کې د انګرېزانو د
+
+مراسمو مشر راوړاندې شو له هغه یې غوښتنه وکړه چې دا ځای دې
+پرېږدي. په دې خبره صدیق حسن سخت په قهر شو او و انګرېزانو ورته
+په سخته وویل چې دی هلته نشي کښېناستلۍ. دی مجبوره شو چې
+هغه ځای سلطان جهان ته پرېږدي.
+
+د ورځو په تېرېدو سره د قدرت لپاره د صدیق حسن حرص او د
+سلطان جهان لپاره مشکلات زېاتېدل
+
+په ۱م کې قد سیه بېګم د ٢کلونو‏ په عمر کې مړه شوه
+صدیق حسن يوازې د بهوپال واکمني نه غوښتله. هغه د وهابي
+عقيدې تبليغ هم کاوه او د انګرېزانو پر ضد د رسالو | وکشابونو
+چاپولو لپاره یې د د بهوپال له خزانې پیسې اخیستې | وعلماوو ته به
+یې ورکولې. چې په جوماتونو کې وعظونه وکړي هغه په سوډان کې
+له مهدي سره اړیکي جوړ کړي وو | و له دې پرته يې په ترکیې.
+عربستان او برما کې له انګرېز مخالفو ځواکونو سره ر رابطې وې
+انګرېزان په دې خبر ووا و شاه جهان بېګم ته یې څو وارې ويلي وو
+چې د ده فعالیتونو ته پام وکړي. هغې به ورته په ځواب کې وویل چې
+ددې سرپرست د حکومت په معاملو کې هېڅ لاس نه لري د انګرېز
+استازی سر لیپل ګریفین د صدیق حسن په فعالیتونو دومره نا ارامه
+وو چې خپل حکومت ته یې دده پر ضد د ګام اوچتولو غُرٍ وکړ خو د
+هند وایسرای لارډ ډېفرين د بهوپال نوابه کورنۍ خپه کول نه غوښتل
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+۴۰ م٨0۶0‏ .هد 3وا لور اوسیاست
+
+په ۱۸۸۵م کال کې د برتانیا حکومت په بهوپال کې د استخباراتو
+یوه داسې شبکه یا جال جوړکړی و . چې د صدیق حسن د هرې ګړۍ
+حال به يې معلومولو نوموړي د انګرېزانو د تهدید نه وروسته په پټه
+خپل کارونه سرته رسول
+
+په ۱۸۸۵م کال کې سر لیپل ګریفین بهوپال ته ولاړ. یو دربار يې
+راوغوښت چې په کې د صدیق موجوديت لازم و. د بهوپال په خلکو
+کې ګنګوسې وې چې دی به د صدیق حسن په اړه یوه مهمه فېصله
+کوي. د شاه جهان بېګم پښتنو امیرانو که څه هم له صدیق حسن څځه
+بد وړل. خو هغې ته يې ډاډ ورکړی و. چې که انګرېزانو په دربار کې
+د بېګم نواب یا د هغې د سرپرست سپکاوی وکړ نو دی به ژوندی له
+بهوپاله ونه وزي
+
+ښاغلي ګریفین په خپله وینا کې د شاه جهان بېګم د اصلاحاتو او د
+هغې د انتظا م ستاینه وکړه ه نو د دربار خلک | رامه شول. بيا هغه د
+صدیق حسن د پټو سیاسي فعالیتونو خبره وکړه او دا چې هر څوک د
+برتانيې د حکومت پر ضد عمل کوي هغه به د امتياز زټایټل څخه بې
+برخې وي. نو ځکه د صدیق حسن ټول القابات او امتيازات بېرته ترې
+اخيستل کېږي. هغه د خپلې وینا په وروستیو کې د رشوت خورو
+غندنه وکړه او د صدیق حسن له خوا ټاکل شوي دوه بدنامه په درغلۍ
+او فساد تورن افسران یې ونیول او په خپله یې دوی ته په لاسونو کې
+ولچکې ورواچولې.
+
+شاهجهان بېګم او صدیق حسن په خاموشۍ دا هر څه وزغمل. له
+دې وروسته تر ټولو مهمه فيصله د انګرېزانو له خوا دا وه چې د
+صدیق حسن د بدانتظامي له کبله به د برتانيا حکومت په خپله د
+بهوپال مشر وزیر (67 1:15 7) ټاکي نوابه به په ټولو
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه -
+
+
+
+00065١ 661
+
+مورو لور او سیاست ۵۰-
+مراسمو کې د مشرې په توګه پاتې وي. خو د حکومت چارې به د مشر
+وزیر په لاس کې وي. دوی عبدالطیف ځان چې د باقي محمدخان زوی
+و پر دې ځای وټاکلو. خو د شاه جهان بېګم لپاره دا د منلو وړ خبره نه
+وه هغې د خپلې کورنۍ پښتانه نه غوښتل او اخر عبدالطیف خان
+څلور میاشتې ور روسته له خپلې عهدې استعفا ورکړه
+
+انګرېزان په دې خپه وو . خو شاهجهان بېګم ورته وويل چې دا د
+یوه هندوستاني امر ته سر نشي ټیټولای. نو ښه به دا وي چې مشر
+وزیر دې یو انګرېز وټاکل شي. کله چې انګرېزانو دې ته غاړه کېښوده
+نو دې سمدستي د کرنل بروک نوم وړاندې کړ. دی په کلکته کې
+اوسېده او له صدیق حسن سره يې نژدې اړيکي وو. ګریفين پر دې
+پښه کېښوده او نه یې غوښتل چې صدیق حسن بيا نفوذ ومومي.
+بالاخره د کرنل وارډ په نوم یو تن مشر وزیر وټاکل شو. دی هغه وخت
+په شمله کې و او کله چې دی د خپلې دندې لپاره ونومول شو نو له
+بهوپاله د شاه جهان بېګم له خوا يو استازی ورته ولاړو او له ده يې
+وپوښتل چې ایا مېرمن وارډ به ګاڼې په سوغات کې ومني ‎٢‏
+‏دې خبره ټکان وخوړو او سمدلاسه یې انکار وکړ دی پوه شو چې په
+بهوپال کې یو څه لوبه روانه ده. د وارډ په راتګ د صدیق حسن زور
+مات شو هغه له سلطان جهان بېګم سره زړه سوی لاره او که څه هم د
+شاه جهان بېګم دی نه خوښېده چې هغه تګلاره ومني خو د انګرېز
+وزیر لپاره هغې خپله ویلي و هغې داسې احساس کاوه چې ددې هر
+څه تر شا یې د لور سلطان جهان لاس دی
+
+صدیق حسن د شاه جهان بېګم د خاوند کېدو له کبله د انګرېزانو له
+خوا له سختې سزا پاتې شو. ګریفين ځپل حکومت ته ویلي وو چې دی
+دې تورو اوبو ته واستول شي خو وایسرای یې مرستې ته راغلی و
+
+-- بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+‏مورو لور او سیاست‎ -٣٩ -
+
+په دې وخت شاه جهان بېګم ځان ته بېله ماڼۍ جوړه کړې وه چې تاج
+محل نومېده. او ډېر ژر له صدیق حسن سره دې ماڼۍ ته کډه شوه له
+دې سره د شاه جهان لمسۍ بللقیس بېګم هم وه چې د هغه وخت د
+ډېرو مسلمانو کورنیو له دود سره سم خپلې نیا لویوله بلقیس اوس د
+‎٢‏ کالو وه او په دې خبرونو وارخطا شوه چې شاه جهان بېګم د
+صدیق کشر زوی علي حسن چې هغه وخت نولس کلن و د واده لپاره
+بلقیس ورته کښېنوي او ډېر ژر یې د کوژدنې اعلان کېدونکی و
+
+په دې ورځو شپو کې بلقیس ډېره سخته ناروغه شوه او په نوابې
+کورنۍ کې داسې ګنګوسې شوې چې د صدیق حسن کورنۍ ورباندې
+څه ټوټکې «کوډې» کړې دي. تر څو میاشتو د هغې علاج کېدو چې بیا
+وروسته یو څه روغه شوه نو د خپلې مور لیدو ته ورغله. سلطان جهان
+د خپلې لور په ژېړ مخ او کمزري بدن ډېره وځورېده او هغه یې په خپل
+کور ر کې ايساره کړه ه. شاه جهان په دې کار نا راضه شوه او په پيل کې
+بلقیس هم خپه وه. خو وروسته د خپلې مور په احساساتو پوه شوه
+اوسر به هغه هره ورځ د نيا لیدو ته له یوې ماڼۍ نه بلې ته ورتله دې
+سره د هغې ناروغي بیرته را اوګرځېده . د بلقيس د د ژوند هیله چې
+ختمه شوه نو یوه ورځ سلطان جهان د ځپلې مور ماڼۍ ته ورغله له
+هغې يې بښنه وغوښتله او ورته یې وویل
+
+د بلقیس لیدو ته دې راشي. خو شاه جهان دومره مروره وه چې د
+هغې خبره یې ونه منله. خو څو ورځې وروسته دولس کلنه بلقس مړه
+شوه. د مور او لور تر منځ د روغې جوړې يو بل ور وتړل شو. شاه
+جهان تر پنځو کلونو پورې هڅه کوله چې د صدیق حسن په اړه د
+انګرېزانو مخالفه رويه واړوي او هغه ته خپل امتيازات او القابات
+بیرته ورواخلي هغې د يوې پتمنې مېرمنې په شان له انګرېزانو سره
+
+بهویال ‏ د هندوستان پښتانه - - - - مت
+
+
+
+00065١ 661٨
+-٧۷٩ ‏مورو لور او سیاست‎
+‏د خپل خاوند په دفاع کې خبرې اترې کولې د پېرنګيانو استازي بدل‎
+‏رابدل شول او دوی په دې غور کاوه چې صدیق حسن ته خپل‎
+‏امتيازات بېرته ورکړي. چې هغه وخت د تور ژېړي «یرقان» په‎
+‏کې دا څرګنده شوه چې دی د مرګ‎ ٨۸٨١ ‏ناروغۍ اخته شوی و. په‎
+‏غاړې ته نژدې دی انګرېزانو خپل ډاکټر ورواستاوه خو د هغه کټ ته‎
+‏لا پخوا لس حکيمان او یو هندو جوتشي ولاړ وو څو ورځې وروسته‎
+‏صدیق حسن مړ شو خو شاه جهان بېګم بيا هم هڅه کوله چې د هغه له‎
+‏نامه تهمت لرې کړي انګرېزان پردې رضا شول او له مرګه وروسته‎
+‏یې صدیق حسن ته د نواب خطاب بېرته وروباښه‎
+‏پرته له دې چې څوک د صدیق حسن د اغېزو په رڼا کې د شاه جهان‎
+: ‏قضاوت وکړي . د هغې د د دورې کارونه به په نظر کې ونيسو‎
+‏بهوپال کې د اورګاډي د راوستو پلان د سکندر ربېګم په ژوند کې پیل‎
+‏شوۍ و او د پیسو د کمي له کبله څو کاله ډېر ورو کار پرې روان و‎
+‏قدسیې بېګم له خپلو شخصي پیسو ورته بودجه «بجټ برابره کړه. د‎
+‏دوی دواړو په ژوند کې د اورګاډي راتګ ونشو خو اخر په ۱۸۸۴ م‎
+‏کال کې لومړی اورګاډی بهوپال ته ورداځل شو شاه جهان بېګم په‎
+‏برتانیا کې د ووکنګ په سیمه کې لومړی جومات جوړ کړ. چې په‎
+‏اروپا کې هغه وخت د عبادت لپاره لومړی جومات ګڼل کېږي. له دې‎
+‏نه پرته یې په بهوپال کې تاج المساجد جوړ کړ . چې د هندوستان تر‎
+‏کاله وه چې په دې کې هغې د‎ ۳٣ ‏ټولو لوی جومات و ددې دوره‎
+‏فنون. علم او د مذهب لپاره ډېر کارونه وکړل د ښځو د تعلیم لپاره‎
+‏يې ادارې جوړې کړې. د روغتیا لپار ه کلینیکونه او د مساپرو لپاره‎
+‏يې سرا ایونه جوړ کړل. هغه هنرمندان چې خلکو به ورته په سپکه‎
+‏سترګه کتل عزت يې ورله ورکړ او د دوی د استوګنې لپاره يې‎
+
+----- بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+ی٢‏ --
+‎-٨ -‏ مورو لوراو سیاست
+
+مځکې او کورونه ورکړل د هغې لوی کار په علي ګړ کې د مسلمانانو
+لپاره د لومړي پوهنتو ن جوړېدو ته پیسې ورکول و دا په خپله یوه
+لیکواله او شاعره وه. په اردو او فارسي کې يې لیکنې کولې او د
+تاجور او شېرین تخلص یې کارولو. فارسي ديوان یې دیوان شېرین
+نومېږي. اردو کې مثنوي. صدیق البيان. تاج الکلام او نشر يې
+تهذيب النسا په نوم چاپ شوي دي. د هغې په وخت په بهوپال کې
+ارامي وه : :
+په ۰۱١۱م‏ کې شاه جهان بېګم د خولې په سرطان اخته شوه. هغې
+له علاجه ډډه وکړه. سلطان جهان د مور د حال په اور رېدو د هغې نه د
+بښنې لپاره ورغله دوی دواړو دیارلس کاله له یوه بل سره خبرې نه
+وې کړې. سلطان جهان له ځان سره خپل اوه کلن زوی بوتلو چې شاه
+جهان هېڅ نه وو لیدلی شاه جهان د مرګ په بستره پرته وه او خپلو
+خلکو ته یې پيغام استولی و "که زما په رعیت کې څوک داسې وي
+چې په تېرو ۳۳ کلونو کې یې زما له لاسه بې ګناه سزا خوړلې وي نو
+زه دوی ته وايم چې د خدای لپاره دې ما وبښي". :
+سلطان جهان د خپلې مور د لید و حال په خپلو یادشتونو کې لیکي
+زه د هغې کټ ته ورنژدې شوم هغې زه ونه پېژندلم پوښتنه یې
+وکړه 'ته څوک یې' زه وېرېدم هېڅ ځواب مې ورنه کړ هغې بيا
+وپوښتل ما بيا ځواب ورنه کړ درېیم ځل چې يې پوښتنه و گړه .شو
+خدمتګارې زما نوم ورته واخيست هغې د افسوس او قهر په ګډ عْرٍ
+کې وويل: ''ما پرېږده ز زما له مړینې وروسته با دلته راشه''. زه لا بيا هم
+ورته ولاړه وم چې هغې راته بيا په سختۍ خپله خبره وکړه ه زه پوهېدم
+چې هغه زما په لیدو ناارامه وه نور مې طاقت نشو کولای او له هلته نه
+03 11 شاه جهان بېګم په ۱ مء کال کې مړه شوه
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه نت
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+اتم څخبرکی
+سلطان جهان بېګم
+
+بهوېال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+6 0001653
+انځورونه که
+
+تنيیَيس ٣سب��۹ښ۹ښ)ښ۹ښ۹۹٩ت۹۹یی۹۹يسیسسسسه0‏
+
+نواب سلطان جهان پېګم
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+0001653 ۲ ٧
+
+شپږ انځورونه
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+0001653 ۲ 9۷
+
+‎٧‏ سلطان جهان بېګم
+
+‏د خپلې مور له مړینې ور روسته او ‎۳۳٣‏ کاله د وا رئې په توګه په
+سختو کې د ژوند کولو وروسته سلطان جهان په ‎١‏ ۰ کې د د ۴۳
+کلونو په عمر کې نوابه شوه د مور سره خرابو اړيکو..په ځوانۍ کې
+د سازشونو او د دوو لوڼو د مړينې درد يې وليد د هغې د مشرې
+نازولې لور بلقیس له مرګه لږ وروسته یې دویمه لور آصف جهان هم د
+دولسو کلونو په عمر کې د يوې نامعلومې ناروغۍ له امله مړه شوه
+
+‏د سلطان جهان بېګم روزنه د خپلې نيا او د مور قد سیې بېګم په
+لاس شوې وه دا په عقيده ټینګه مسلمانه وه او د عېش او عشرت
+ژوند یې نه خوښاوه. د نوابۍ د واک د ترلاسه کولو وروسته سلطان
+جهان چې د خزانې حال ولید نوهلته هېڅ نه وو .د شاه چجهان بېګم د
+دورې اد داري فساد هغه ټوله شتمني زبېښلې وه. . چې د سلطان جهان
+نیا په خوارو راټوله کړې وه .نه يوازې دا بلکې ډېر پوروړي هم وو
+لکه د یوې مبارزې غوندې هغې خپلې مټې ونغښتلې او پر کار يې
+پیل وکړ. خپلې شخصي پیسې يې حکومتي خزانې ته ورواړولې چې
+د کارکوونکو تنخواګانې پرې پوره کړي. بيا يې خپل بااعتماده او
+ایماانداره کسان پر لوړو څوکیو ولګول. فاسد او رشوت خواره يې
+لرې کړل.
+
+‏دې ډېر کار په خپله کولو. ټول فایلونه او د حکومتي کار سندونه
+وخت لومړي وزیر عبدالجبار خان استعفا ورکړه
+
+‏سلطان جهان په دې ډېره ځواشینې نه شوه او د لومړي وزیر کار یې
+هم پر خپله غاړه واخیست. هغې به د لرې پرتو کلیو سفرونه کول او د
+مځکې او کر حال به یې په خپله معلومولو انګرېزان چې ددې له کار
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه بت
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+سلطان جهان بېګم ‎٢‏
+‏او محنت نه خبر شو . نو يې پوره ملاتړ ورسره وکړ هغې خپلو دوو
+زلمیو زامنو نصرالله او عبيدالله ته هم کارونه سپارلي وو او وړوکی
+اته کلن زوی حمیدالله به یې هم له ځان سره ګرځاوه
+
+د سلطان جهان خاوند احمد علی ته د سلطان الدوله خطاب ورکری
+شوی و او کله چې دا نوابه شوه. نو د خاوند د کورنۍ خلک یې. چې
+له جلال اباده ورغلي وو په نوابۍ کې د خپلو ګټو لپاره په راټولېدو
+بوخت شول. د احمدعلي ځور چې چندابي نومېده د هغې اوه پېغلې
+او ښایيسته لوڼې وې په دوی کې دوه قيصر جهان او شهريار
+جهان د نوابې د دوو زامنو لپاره کښېنول شوې. د واده تيارۍ پيل
+شوې او هم په دې ورځو ‎١١۰١,‏ کې احمدعلي د زړه د حملې له امله
+و : :
+
+د سلطان جهان لپاره دا یو لوی ټکان و. ځکه احمد علي ددې لپار :
+یوه لويه تکيه وه او له ماشوموالې نه یې ور رسره مینه درلوده
+د دوار ړو زامنو ودونه يې وځنډول ځو د څلوېښتۍ وروسته يې
+
+ودونه وکړل او زامن یې له خپلو مېرمنو سره بېلو کورونو کې مېشته
+شول.
+
+په ‎۱٠۰١‏ م کال کې له دې ټولو بحرانونو تر راوتلو وروسته سلطان
+جهان په ډیلي د ربار کې د ګډون لپار ره په لومړي ځل په اورګاډي کې
+سفر وکړ له‌هغې سره ۱۴۲ کسان مله وو هغې لا پخوا ۴۲۲ کسان
+ِِ د ځای او کیږدیو لټولو لپاره ډیلي ته استولي وو
+
+سلطان جهان د خپلو دوو مشرانو زامنو د تعليم لپاره هم هغسې
+دوديزه طريقه کارولې وه. دوی د اس د سپرلۍ. د تورې اوغشي
+ويشتلو تربيه واخيسته عربي. فارسي او انګرېزي يې زده کړه د
+قران او حديث تعليم یې وکړ
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+5 ٩٢»
+
+‎۳۲٠‏ ن جهان بيګم
+
+‏نصرالله چې مشری زوی يې و له ښکار او موټر سره يې ډېر شوق
+لرلو د مور سترګې هم ده ته وې چې د دی د څلورو نسلونو نه وروسته
+د نوابۍ لومړی هلک و
+
+‏عبيدالله د ‎٢١‏ کلونو په عمر کې د قرآن حافظ شو. ده له جنګي
+فنونو سره شوق لاره او سلطان جهان راهڅاوه چې د بهوپال پوځي
+خدمتونو کې ورداځل شي
+
+‏په ۱۹۰۳م کال کې سلطان جهان له ځپلو دريو زامنو سره حج ته
+ولاړه په دې سفر کې هغه د مدینې او مکې په لاره کې څو واري د
+کل وو قبيلو له خوا له خطر سره مخامخ شوه ددې پ پر قافلې حملې
+وشوې خو د پنځو میاشتو د سفر نه وروسته بېرته بهوپال ته
+راوګرځېده. هغې د خپل حج کیسه په یوه کتاب کې وليکله
+
+‏د سلطان جهان د دوو زامنو ودونه د جلال اباد د اورکزیو کورنۍ
+کې شوي وو او ډېر ژر رته دا جوته شوې وه چې هغوی د بهوپال په
+حکومتي کارونو کې خپلې اغېزې زیاتې کړې وې سلطان جهان ځان
+له يوازې پاتې وه د هغې نګیندو غوښتل چې خپله وړه ځور هم
+حمیدالله ته واده کړي خو د سلطان جهان دا نه وه خوښه هغې د خپلې
+خسرګنۍ له اغېزو ځان خلاصول غوښتل. دې کتل چې دواړو مشرانو
+زامنوته يې د خوشامدګرو او بوټپاکو درباريانو ډلې چاپېره وې
+هغې نه غوښتل چې ‎١١‏ کلن حميد الله هم دې کندې ته ولوېږي. اوس
+د شلمې پېړۍ پیل شوی و او په هند کې د انګریزي تعليم او سیاسي
+شعور په راټوکېدو و
+
+‏سلطان جهان بېګم حميد الله لپاره په ټول هند کې د یوه مناسب
+ښوونځي په لټه کې وه اخر يې فیصله وکړه چې دی به د بهوپال په
+الېګزانډرا ښوونځي کې سبق وايي. دا ښوونځی څو کاله مخکې دې
+
+‏بهوپال . د هندوستان پښتانه ---- -
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+سلطان جهان بېګم ‎۸۰۳٣۰‏
+‏په خپله جوړکړی و. له دې ښوونځي وروسته حميد الله د علي ګړ
+پوهنتون ته د سبق لپاره ولاړ او اخرله د ‎٠٠٢‏ کالو د بهوپال د نوابې
+کورنۍ لومړی غړی د عصري تعليم لپاره له بهوپاله ووتلو. د
+حمېد الله د واده لپاره هغې د اورکزيو نه پرته نجلۍغوښته او خپل
+يوه با اعتماده استاز زي کندهاري خان ته يې دا دنده وسپا رله چې
+پېښور ته ورشی او د يوه ښه پښتانه کور نجلۍ د حمبدالله لپاره
+غوره کړي دی مردان. بنو او کوهاټ پورې ولاړ
+
+په پېښور کې دی د شاه شجاع د کورنۍ يو ټبر سره مخامخ شو
+هلته یې د پنځو کالو یوه نجلۍ ولیده چې د یوه نل لاندې يې لامبل
+دا نجلۍ مېمونه سلطان نومېده. د درانی خاندان د شهزاده خېل ټبر
+دا نجلۍ د کندهاري خان خوښه شوه او سمدستي يې سلطان جهان ته
+خبر ورواستولو.
+هغې هم وخت ضایع نه کړ او د یوولس کلن حمیدالله او د
+پنځه کلنې مېمونې د واده لپاره يې خپل مشر زوی عبيدالله او د
+ورواستول. :
+
+د میمونه سلطان ټولې کورنۍ له دې سره بهوپال ته کډه وکړه لکه
+چې د سلطان جهان سره د احمد علي د کوژدنې پر وخت شوي وو. د
+درانيانو له راتګ سره په بهوپال کې يو ځل بيا د پښتنو د دودونه
+راتازه شول.
+بهوپال ته په راتلو د مېمونې د تعلیم او روزنې لپاره پلان جوړ شو
+د عربي. | ردو او فارسي د زد د کړو سره سره هغې ته د د اس سپرلۍ. د
+ټوپک چلولو. او د ستن تار او د ډوډۍ پخولو چل وروښودل شو د
+انګرېزي ژبې د زده کړې لپاره هغې ته يوه مېرمنه د اوليور په نوم
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+‎٣۰‏ اا هان بېګم
+وټاکل شوه. د پيانو او وایلن غرولو پرته هغې فرانسوي ژبه هم زده
+کړه
+
+‏سلطان جهان د مېمونې په روزنه کې ډېره فعاله وه او په دې خوشاله
+وه چې د د خپل زوی لپاره یې یوه ښکلې ښځه تېاروله مېمونه سلطان
+هندي او لویدیز دواړه کلتورونه خپل کړل.
+
+‏د لومړي ځل لپاره د بهوپال د شاهي کورن�� يوې غړې له انګرېزانو
+او اروپایانو سره د هغوی په ژبه ښه په اعتماد خبرې کولای شوې
+
+‏د خپل حکومت په لومړیو لسو کلونو کې سلطان جهان پر هر شي
+خپله ټاپه لګوله. دا له برتانويانو سره نژدې وه اود هغوی په مشوره
+يې د پولیس. بندي ځانو. د اوبه ځور او قضایي محکمو کې
+اصلاحات راوستل هغه په خپلو يادښتونو کې لیکي: :
+
+‏"زما خپل کارونه د ورځې اتلس ساعتونو ته غزېدلي وو. د سهار له
+اوو بجو د شپې تر دولس بجو ماته په دربار کې د ولسواليو. د تاڼو
+افسران او جاګیرداران مستجر موافع دار راځي. چې دوی سره زه د
+شاوخوا سیمې په اړه خبرې کوم.
+
+‏لس بجې زه ناشته خورم. له هغې وروسته زه هغه ټول درخواستونه
+ولولم چې له تبرې ورځې نه راپاتې وي. دا چې وشي نو بيا د مالیې
+وزیر راځي او د مالیې کاغذونه راښيي او موړ د پيسو جاج اخلو. دا
+کاغذونه د هغه د مشورې او تصویب او د رايو په رڼا کې جوړ شوي
+وي او زما د وروستۍ فیصلې لپاره راوړل کېږي وروسته هغه لیکي
+چې دوه بجې دیوان ټهاکر پرشاد د مځکو کاغذونه زما په موجودګۍ
+کې مستجارانو ته ورکوي. تر شپږو دا کار روان وي. شيخ محمد
+حسن او منشي اسرارحسن خان د تېرو مالیو د راټولولو کاغذونه
+راوړي.'"
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه -
+
+
+
+00065١ 661٨
+‏سلطان جهان بېګم له‎
+‏سلطان جهان د شپې اته بجې ډوډۍ خوري او له هغې وروسته د‎
+‏شپې تر یولسو بجو ان تر نیمې شپې لیکونه ولولي ځوابونه ورته‎
+‏ورکوي. د طاعون دخپرېدو د مخنيوي لپاره کارونه ووېشي او داسې‎
+
+نور
+
+سلطان جهان مشاورتي مجلس يو واري بيا رامنځته کړو او د
+ښاروالۍ انتخاب يې وکړو. د ساري ناروغیو د مخنيوي لپاره یې
+عامو خلکو ته د ستنو وهلو او د مفتو داروګانو د وېشلو انتظام وکړ
+
+هغې په لومړي ځل په بندي ځانه کې له بندیانو نه د کار اخیستلو
+لپاره د لاسي توکو د جوړولو . اوبدلو او د بوڼلو تربیې تگلاره جوړه
+کړه
+
+په خپل ورځني ژوند کې هغه ډېره مذهبي ښځه وه. پرده به یې کوله
+او ان مېمونه سلطان ته به يې هم په پرده کې د اوسېدو غږ کاوه. خو د
+سرکاري کارونو لپاره به یې له سړو سره لیدل. انګرېز مېرمنو ته دا
+لارښوونه وه چې د سلطان جهان د لیدو لپاره ورځي. نو خپلې مټې به
+بربنډې نه ساتي. یوه بریتانوي مېرمنه ګریس تهامس سیټون چې په
+
+‎٧‏ کې بهوپال ته تللی و په خپله سفرنامه کې ليکي:
+"اوسنۍ بیګم د جینکو لپاره ښوونځی. د ښځو يو روغتون او د
+لاسي کارونو یو پوهنځی پرانستي دي. دا هر څه په پرده کې کېږي
+محترمې نوابې چې هر څه په وس کې وي او اسلامي قانون ورته
+
+‏اجازه ورکوي د ښځو لپاره یې کوي."
+
+‏"نواب سلطان جهان بېګم د شپږو کتابونو یوه باصلاحیته لیکواله
+ده دا د انجینبرۍ. موسیقي. پخلي او د ستنې د کار پوره علم لري.
+او د علي ګړ پوهنتون ریسه «چانسلره ده" :
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+‎-٠۰٧‏ 7 رصان جهان بېګم
+
+‏وروسته نوابې سره د چای د څښلو لپاره چې ورځي نو د سلطان
+جهان په اړه لیکي
+
+‏"ددې د واورې په شان سپین ويښته و لباس يې يو د کمېبټن؛
+لرونکی کمیس او ورېښمین پرتوګ وو او نسواري کشمیری شال یې
+پر اوږٍو لکه د ساړۍ تاوکړی و نه د دې پر سر تاج و. نه ورېښمینه
+چپنه او نه هم ځلېدونکي کالي پتري. خو وقار او دروند شخصیت
+ددې له مهربانو سترګو څرګند و. داسې سترګې چې هم يې غم ليدلۍ
+و اوهم يې بریاليتوب ترلاسه کړی و
+
+‎٢ 002005‏ جلالت مب په انګرېزي هم خبرې کولای شي
+خو ماسره یې خپله ژبه اردو کې خبرې کولې. په دې ژبه کې یې لیکنې
+هم کړې دي په دوی کې يو د دې د مور او نیا او یو د دې د خپل ژوند
+لیک دی نور کتابونه یې د یوې مسلمانې کورنۍ او د پردې په دفاع
+
+‏مېرمن ګریس وروسته بيا د سلطان جهان د دریو لمسیو ذکر کوي
+چې د خپلې نيا د سلام او تعظیم وروسته يې ترې د لوبو اجازه
+واخيسته د مېمونه سلطان په اړه وایی دا به د درويشتو کالو وي او
+ډېره نرۍ او ښايسته وه ددې کړه وړه شاهانه وو او خوشاله
+معلومېده. دا په سخته پرده کې له خپلې خواښې سره د شاهي ماڼۍ
+په نورو خونو کې ژوند کوي
+
+‏د هغې دربار ته به د یورپ امیران هم ورتلل. په ‎۱٧١٩۷١‏ کې هغې ته
+د هند د امپراتورۍ لوی اعزاز ورکړل شو. په اګره کې د يوه دربار پر
+وخت هغه د افغانستان له امیرشېرعلي ځان سره هم مخامخ شوه او
+ورسره یې په پښتو او فارسي کې خبرې وکړې
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+0٥065١0
+
+سلطان جهان بېګم ‎-۰١۷‏
+‏په دې ورځو کې هغې د حمیدالله پر شخصي مځکه ځان ته يوه
+ماڼۍ د احمدآباد په نوم جوړه کړه هغه په دې وېرېده چې که مړه شوه
+نو د نواب سرکاري کور صدر منزل به د جلال آباد پښتانه ترې نه
+واخلي.
+
+سلطان جهان چې څه وخت حج ته تله. نو په لار رې په سمندري بېړۍ
+کې يې د خپل انګرېز ډاکټر له مېرمنې انځورګري زده کړه. له دې
+وروسته چې,به سلطان جهان هر وخت موقع وموندله نو ځان به یې په
+دې کار بوخت ساتلو.
+
+په ١۰٠۱م‏ کال د بريتانیا شهزاده ,ځای ناستیۍ چې بيا وروسته د
+پنځم جورج په نوم پاچا شو . هند ته ورغی او په بېلا بېلو دربارونو
+کې سلطان جهان ده او دده مېرمنې شهزادګۍ مېري سره ولیدل
+
+په دې کال په بهوپال کې یوه جرګه او قانون جوړونکې اسمبلي جوړه
+شوه چې د خلکو د استازيتوب په برخه کې د پرمختگ یو بل ګام و.
+
+په ۱٩١٢م‏ کال کې جورج پنځُم د خپل پلار له مړینې وروسته د
+برتانيا پاچا شو او د هغه د تاجپوشۍ په مراسمو کې سلطان جهان تم
+هم بلنه ورکړل شوې وه. هغې په ځواب کې انګرېزانو ته ولیکل چې دا
+په بورقه کې په دې مراسمو کې ګډون کوي سلطان جهان يوازې
+بریتانيا ته نه بلکې د نورو اروپايي ملکونو تر څنګ فلسطین.
+ترکيې او مصر د ليدو لپاره هم پلان جوړکړ. د هغې دويم زوی
+عبيدالله د زړه په ناروغۍ اخته و او دې غوښتل که په اروپا کې یې
+علاج ممکنه وي. .نو کېدای شي چې جوړ شي. هغې نصرالله په
+بهوپال کې د خپل ځای ناستي په توګه پرېښود. عبيدالله د هغه
+مېرمن. حميدالله او وړه مېمونه چې د یولس کلونو وه په دې سفر کې
+له سلطان جهان سره مله وو.
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+6 0001965
+انځورونه یوولس
+
+۳-7
+
+نواب سلطان جهان د خپلې لمسۍ عابده سلطان سره
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00019653
+
+دولس انځورونه
+
+لومړۍ مسلمانه پيلوټه عابده سلطان
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+‎٧011٩ ٢‏ 5 ار جهان بیګم
+
+‏په ممبۍ کې دوی په بېړۍ کې سپاره شول او په سویز کانال کې په
+عدن کې ايسار شول دلته د بېلجیم پاچا او ملکه هم ورسره مله شول
+دوی اټالیې او بیا د فرانسې مارسیلز «مارساۍ ته ورسېدل. د اروپا
+خبریالان په بندر کې راټول وو . چې غوښتل يې د هند د یوې ملکې په
+اړه راپورونه ولیکي او عکسونه یې واخلي. خو سلطان جهان له بېړۍ
+بهر ګام نه پورته کاوه. اخر پولیس ټول خلک له هغه ځايه لرې کړل او
+دوی یې اورګاډي ته ورسول. د فرانسې حکومت دا خصوصي ګاډی
+دوی ته ور اخیستی و. دوی پاریس ته ورسېدل
+
+‏ددې سفر ټول حال يوولس کلنې مېمونې لیکلی دی یوځای دا
+لیکي چې د دوی د هوټل په غسل ځانه کې دوې نلکې وې. يوه د
+تودو اوبو بله د سړو اوبو لپاره. یوه ل��یه ستونزه د حلالو ځوړو وه. د
+پاریس د مېجیسټیک هوټل په پخلنځي کې يوه پرده ودرول شوې وه
+او د سلطان جهان اشپز په کې دوی ته حلال خواړه پخول. دوی هلته
+پنځلس ورځې ايسار وو او میمونه لیکي چې په هوټل کې د ټولو
+لپاره دوی لس زره روپۍ ورکړې عبيدالله د علاج لپاره جرمني ته
+واستول شو او سلطان جهان رودبار انګلستان ‎27:٥1‏ نه په
+تېرېدو لندن ته ورسېدله. له دې ځايه ‎٨١‏ میله لرې د رېډ هيل نومي
+ځای په پېټیسن کورټ نومي کور کې يې کډه واړوله
+
+‏تر تاجپوشۍ وړاندې دوی په لندن کې ښه وګرځېدل. په
+مېلمستیاوو کې يې ګډون وکړ او اخر يې د مراسمو ورځ رانږدې
+شوه. نو دوی د بکینګهم ماڼۍ سره جوخت يوه هوټل ته راکډه شول
+
+‏هغې خپل دواړه زامن او وزيران له ځانه سره بوتلل. خو خپلې
+نګیندې يې په رېډ هيل هوټل کې پرېښودې
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه ِ ووو
+
+
+
+‎0٥0165١ 66‏
+سلطان جهان بېګم ‎-١١‏
+
+‏په مراسمو کې سلطان جهان په بورقه کې ولاړه او عجیبه يې لا د دا
+چې خپل ټول مېډالونه يې د بورقې له پاسه ټومبلي وو. د بریتانیې
+
+‏ورځپاڼو د بهوپال د بېګم په اړه عجیبه کیسې لیکلې دا چې هغه د
+دې ځای اوبه نه څښي او خپلې اوبه یې له ځانه سره راوړي دي. دا چې
+هغه ژوندي چرګان خوري. د اوبو خبره دا وه چې سلطان جهان د زم زم
+اوبه له ځانه سره راوړې وې او د دې د خوراک لپاره به ژوندي چرګان
+حلالېدل او بیا به پخېدل هغه ځکه چې دې د بازار غوښه نه خوړله
+
+‏د تاجپوشی له مراسمو وروسته سلطان جهان جرمني او ژنيو ته
+ولاړه او هلته خبره شوه چې په ترکيې کې سخته زلزله راغلې ده. دې
+سمدستي درې زره پونډه عثماني سلطان ته ورواستول.
+
+‏د ختیز پر لوري یې خپل سفر جاري وساتلو او په اورګاډي د ویانا
+له لارې ترکيې ته ولاړه
+
+‏په استنبول کې د ترکیې سلطان وزیر راغب بېګ د دوی هرکلي ته
+ولاړو دوی يې هوټل کې مېشت کړل هغې ددې ښار ښکلي
+جوماتونه او میوزیمونه ولیدل
+
+‏د دولما باچي په شاهي ماڼۍ کې د سلطان لیدو ته ورغله او د هغه
+مېرمن سلطانه یې ولیدله. پاچا له سلطان جهان سره په فارسي خبرې
+کولې او بيا یې خپلې مېرمنې ته په ترکي ترجمه کولې.
+
+‏کله چې سلطا ن له هغه ځایه ولاړه. نو سلطانې ورته وویل چې بورقه
+دې لرې کړه. هغې چې بورقه لرې کړه نو سلطانې په مخ ښکل کړه
+خبرې په انګرېزي پيل شوې او د سلطانې لور له انګرېزي ترکي ته
+ژباړلې.
+
+‏له ترکیې د روانېدو پر وخت سلطان هغې ته د ترکيې تر ټولو لوی
+اعزاز د ورکولو اعلان وکړو. سلطان جهان له انګریزانو نه اجازه
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+‎١۱٢٠۰‏ 56 الك جهان بېګم
+وغوښتله نو هغوی ورته وویل: له بريتانيا پرته بل څوک هغې ته د
+اعزاز ورکولو حق نه لري. د ترکیې سلطان په دې خبره سخت په قهر
+شو. خو تر هغه يې لوی سوغات ورته وړاندې کړ او دا د حضرت
+محمد صلی الله عليه وسلم هغه وېښته و چې دوی ډېر په عقيدت
+سنبال کړی و. سلطان جهان په دې عقيدوي تحفه دومره خوشاله وه
+چې یو وزیر ته یې دا وروسپارلو چې د یوې شېبې لپاره به يې هم له
+ځانه نه لرې کوي. دا وېښته په بهوپال کې ډېر په عقيدت يوه ماڼۍ
+کې کېښودل شو او د میلادالنبي پر موقع به خلکوته ښودل کېده
+
+‏له ترکیې څخه سلطان جهان هنګري او ورپسې د اټالیې څو ښارونو
+ته ولاړه او په فلورېنس کې وه چې د نصرالله ليک ورته راورسېدو
+چې په بهوپال کې د طاعون وبا ګډه شوې ده
+
+‏هغې خپل نور سفرونه پای ته ورسول او سمدستي د مصر د
+سکندریې له لارې په سمندري بېړۍ کې بمبۍ ته روانه شوه په مصر
+کې هغې جامع الازهر ته هم ښې ډېر ې پیسې ورکړې
+
+‏په بهوپال کې د طاعون پر وخت د ورځې ۰ کسان مړه کېدل او
+شپږ میاشتې وروسته چې سلطان جهان بېرته راوګرځېده نو ډېر
+خلک دې وبا خوړلی وو
+
+‏په ‎١١٩١‏ کې سلطان جهان د ډیلي دربار ته ورغله چې د پنځم
+جورج او د ملکې مېري د هند د سفر پر مهال جوړ شوی و. هم په دې
+کال د ټول هند د ښځو د تعلیم د اصلاحاتو په اړه یو کنفرانس جوړ
+شوی و چې سلطان جهان یې مشري کوله. د هغې وینا تقرير د هغه
+وخت د یوه تاریخي سند ارزښت لري. هغې د تعلیم او تحقيق لپاره د
+ډېرو پروژو سرپرستي وکړه. په دوی کې د مولانا شبلي نعماني له
+خوا د حضرت محمد صلی الله عليه وسلم د ژوند په باب د نوميالي
+
+‏بهوېال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+090165 0 6666
+
+سلطان جهان بېګم ‎-١١١‏
+‏کتاب سیرت النبي لیکل او چاپول هم شامل و. د انګرېزانو له خوا
+هغه د عليګړ پوهنتون لومړۍ چانسلره وټاکل شوه له دې وروسته
+خپله پوهنتون هم دا د دوو دورو لپاره پر دې ځای وټاکله د یوې
+مسلمانې او پښتنې ښځې لپاره دا پو ډېر لوی بریاليتوب و
+
+سلطان جهان د تعليم په اړه ډېره خواشیني وه. پخپلو یادښتونو کې
+ليکي
+
+"زما لپاره دا ډېره د غم او ناارامۍ خبره ده چې زما د ملک بهوپال
+د شپږ لکه شپېته زره نهه سوه او شپېته وګړو «۲۲۰۹۲۰)کې يو تن
+هم داسې نشته چې د پوهنتون سبق يې ویلي وي دا له دې حقيقت
+سره سره چې زما د مور د حکومت په دوره کې هرهغه کس ته مالي
+مرسته ورکول کېده چې له لومړيو زده کړو وروسته يې تعلیم جاري
+ساتلو.
+
+په خپله په ښار کې د لومړۍ زده کړو لپاره ښوونځي شته خو
+څلوېښت کسان به پېدا نه کړې چې لسم یې ویلي وي
+
+په ‎١١٩۱‏ کې د یورپ له سفره وروسته دې په هند کې د ښځو هرې
+لویې غونډې کې ګډون کاوه په دې وخت کې د هغې دريځ دا و چې د
+ښځو لپاره د پردې ضرورت نشته او دا چې د غریبو او بې وزلو ښځو
+حالت ښه کولو لپاره کار پکار دی. په ‎۱۹۲١‏ م کال کې هغه په خپله
+له پردې راووتله او خلکو په لومړي ځل اويا کلنه سپین سرې نواب
+سلطان جهان ولیدله
+
+په ‎٢١٩١‏ کې مېمونه سلطان او حمیدالله د ښځې او مېړه په توګه
+ګډ ژوند پیل کړ او د دولس کلو په عمر کې مېمونه د یوې ماشومې
+
+مور شوه. چې عابده سلطان ونومول شوه وروسته دا ماشومه د
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9۷
+
+‎-١٩١١ -‏ سلطان جهان بېګم
+بهوپال د وروستۍ وارثې په توګه د ګوهر تاج په نوم د دې نوابۍ بې
+واکه واکمنه شوه ‎١‏ :
+
+‏د سلطان جهان مشر زوی به زياتره وخت په خپلو مځکو او ښکار
+بوخت و. ده د نوابۍ شوق نه لرلو. خو عبيد الله په ډاګه د مور مخالفت
+پیل کړ او خپلو ورېرونو «دنصرالله زامنۍ او کشر ورورحميدالله ته به
+په قهر و. سلطان جهان د خپل زوی د مخالفت تر شا د جلال اباد د
+پښتنو لاس لیدو. د عبيدالله او نصرالله مېرمنې خويندې وې او دوی
+به ځان ډېر متمدن او له نورو اوچت ګڼلو دوی به د خپلې یور مېمونه
+سلطان په کړو وړو او د هغې په ژبه اعتراض کولو. مېمونې به تل له
+پېښوره خپل خپلوان بهوپال ته وربلل. په دوی کې به ډېرو خپله جامه
+اغوستله چې ګېډی پرتوګ او لوی چیندار کمیس و
+
+‏جلال آبادي مېرمنو به د دوی په لیدو ملنډې وهلې او دوی ته به یې
+ګهاګرا پلټن «د ګګرو اغوستونکې ډله» ویله
+
+‏د هند په مسلمانانو کې یو دود دی چې کله يو ماشوم د څلورکالو
+څلور میاشتو او څلورو ورځو شي. نو د ده لپاره د "بسم الله'' مراسم
+ترسره کوي. ماشوم ته ښکلې جامې اغوستل کېږي او خپل خپلوان
+ورته راغواړي. بيا هغه څو�� چې ماشوم ته د قرآن د لوست د نده
+ورکړی شوې وي. له ماشوم سره کښېني او د بسم الله الرحمن الرحیم
+په ولو سره ديني زده کړې پیل شي. په دې موقع ماشوم ته په خوله
+کې خواړه ورکول کېږي او نژدې خپلوان ورته تحفې او پیسې هم
+ورکوي
+
+‏د بهوپال وروستۍ وارثه عابده سلطان په خپل کتاب کې ليکي
+"په ١٩۱۹م‏ کال کې د جنوري پر لومړۍ نېټه زما د بسم الله مراسم
+
+‏د۶۴۴
+
+‏وسو
+
+‏بهوبال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+سلطان جهان بېګم - ‎-٢١١‏
+
+عابده سلطان د خپلې نیا سلطان جهان په کور کې لويه شوې وه او
+هم هغې ورته د قرآن او د هغه لفظي ترجمه ورزده کړې وه. دا زده کړې
+د ماشومې عابدي لپاره سختې وې سک ‎٤‏ راو اه
+سره راپاڅېدله 8 ورته سبق ښودلو او که
+غلطي به يې وکړه او يا سبق به يې نه ویلو نو سلطان جهان به په
+سوکانو وهله
+
+د بهوپال د واکمنې په توګه د سلطان جهان دربار به په انګړ کې
+لګېدو هلته به سلطان جهان په یوه سپین توشک . ګدۍ يا درۍ په
+مځکه کښېناستله په یو شمېر نورو صندوقونو کې به يې کاغذونه
+اېښي وو ددې خواوشا به عريضه کوونکي . منشیان. او مېلمانه
+ناست او ولاړ وو. عابده سلطان لا د اتو کالو نه وه چې قرآن يې له
+لفظي ترجمې سره حفظ کړی و
+
+سلطان جهان د خپلې لمسۍ په دې کاميابۍ تر څلوېښتو ورځو
+پورې په بهوپال کې د نشرح جشن اعلان کړ. خو د واکمنۍ مشرانو
+نګیندو له دې هر څه ځان لرې وساتلو په سرکاري ماڼۍ کې به هر
+ماښام ښځې راټولېدې او سندرې به یې ویلې. اخر سلطان جهان خپلو
+نګیندو ته د سبق ورکولو فیصله وکړه یوه ورځ يې دوی ټول خپل
+کور ته وروبلل! و کله چې مېلمانه په انګړ کې راغونډ شول. نو
+سلطان جهان د ډولکي په درز ز راپاڅېده په دواړو لاسونو کې یې
+دسمالونه ونیول! و له یوې مخې يې د د پښتنو اتڼ پيل کړ. د واکمنې
+په دې کار سره د هغې ټولو مېلمنو هم ځان ور رګډ کړلو اوس نو د جلال
+آبادي مېرمنو لپاره بې له دې بله هېڅ لاره نه وه چې اتڼ وکړي. سره له
+دې چې جلال آباديان په خپله هم پښتانه وو. دوی به د پېښور
+اوسېدونکو ته کهاري «ترخه» ویل. دوی نه غوښتل چې واکمنه ترې
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+ی٢‏ وو
+
+۱۴۰ سلطان جهان بېګم
+خپه شي. نو د لاسونو په وهلو په دې اتڼ کې ورګډې شوې د عابده
+سلطان لپاره د هغې ترونو او خپل پلار په بېلو بېلو ورځو د نکريزو
+تالونه ورواستول. په ‎١‏ کې تر يوه ښکلي تمبو لاندې د نهو
+وړوکو جینکو په بدرګه مېلمنو ته راغله چې په کې د عابدې دوې
+خویندې ساجده او رابعه هم شاملې وې. سلطان جهان له ټولو مېلمنو
+سره پر مځکه ناسته وه. د خپلې لمسۍ پر قابليت يې يو تقریر وکړ
+ټولو د الله اکبر نعره پورته کړه او بیا عابدې سلطان په مصرۍ لهجې
+د قرآن تلاوت پيل کړ. سلطان جهان په خپلې ماڼۍ کې د جینکو
+ښوونځی پرانیستی و چې په کې ددې لمسۍ له نورو سره یو ځای د
+نوې زمانې زده کړې پیل کړې
+
+بهوبال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+وروستی نواب
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+‎٥١ ده٨. -١١١‏ اووستی نواب
+
+‏په ۱۹۱۴ کې د لومړۍ نړیوالې جګړې له پيل سره سم د بريتانيا
+حکومت د هند له لویې وچې نه د پوځيانو برتي کول پيل کړل. د هند
+له ټولو راجه ګانو او نوابانو دا هيله کېده چې دوی به ځپل ټول
+وسایل انګریزانو ته ورکوي د مسلمانو ریاستونو لپاره دا یو ډېر
+سخت کار و. ځکه چې په دې جنګ کې د انګرېزانو مخالف جرمني له
+ترکیې سره اتحاد کړی و بهوپال د انګرېزانو پلوي نوابي ګڼل کېده
+خو سلطان جهان د ترکيې د د حکومت په پلوي مجبوره وه ځکه د
+
+‏هغې د حج کولو پر مهال ترکي عسکرو د هغې ټوله کورنۍ ژغورلې
+وه
+
+‏په علي ګړ پوهنتون کې مسلمانو محصلینو د ترکیې په چارو کې
+په ډاګه احساساتي تقریرونه او بحثونه کول ل. په خپله په ترکیې کې د
+عثماني دورې د بیا راژوندي کولو لپاره خلکو د هند پر مسلمانانو
+لويه تکيه کوله د هند مسلمانانو د مغول سلطنت له ړنګېدو وروسته
+ترکیې ته سترګې نیولې وې او غوښتل یې چې هلته د مسلمانانو یو
+غښتلی اسلامي دولت جوړشي.
+
+‏حميد الله له خپلو ملګرو سره د ترکيې خلافت د پاڅون لپاره هلې
+ځلې کولې
+
+‏انګرېزانو پر دې وخت سلطان جهان ته مرموز پیغامونه ورلېږل چې
+په حمبد الله د دې نظر ساتي سلطان جهان د د بهوپالي عسکرو يوه ډله
+هغوی ته په دې شرط ورکړه چې دوی به د ترکانو پر ضد نه جنګېږي
+
+‏هغې درې لکه او درويشت زره روپۍ هم انګرېزانو ته ورکړې. په
+۵ کې جګړې زور اخيستی و د هغې زوی عبيدالله د پوځي
+قومندان په توګه عدن ته لارړ. ځو ډېر ژر ناروغه شو او بېرته یې
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه -
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+و٥ ‎-١٧١‏
+‏ستولو. حمیدالله له سبق وروسته په بهوپال کې د خپلې مور د
+
+مشر وزیر دنده پر غاړه واخيسته هغه د عليګړ نه خپل ملګري
+راوغوښتل او په بهوپال کې يې په بېلا بېلو حکومتي کارونو بوخت
+کړل. په دې کار د بهوپال خلک هم ناراضه وو. ځکه دوی د بهوپال په
+کلتور نه وو خبر
+
+په بهوپال کې اوس هر چا له انګرېزانو څخه د خپلواکۍ اخيستلو
+خبره کوله. په ۱۹۲۴ کې د سلطان جهان زوی جنرال عبيد الله د
+سرطان په ناروغۍ مړ شو. د هغې مشر زوی نصرالله د شکرې په
+ناروغۍ اخته و او د خپل ورور له مړينې څو میاشتې وروسته دی هم
+مړ شو. د نوابۍ لپاره د حمیدالله چانس برابر و خوها خوا د نصرالله
+زوی حبيب الله هم د خپلې نيا د ځای ناستي په توګه او د جلال
+ابادیانوپه ملاتړ د بهوپال نوابي غوښتله
+
+سلطان جهان په دې وخت کې د خپل زوی حمیدالله لپاره یو ځل بيا
+د خپلو خپلوانو له مخالفت سره مخامخ شوه د نصرالله له مړينې لس
+ورځې وروسته يې د انګرېزانو پاچا. خارجه وزير او استازي ته
+لیکونه واستول او د اسلامي قانون له مخې يې د حمیدالله د ځای
+ناستي د حق خبره وکړه بلخوا حبيب الله هم له انګرېزانو سره رابطه
+ټینګه کړې وه. انګرېز استازي د سلطان جهان دعوا په قانونی اساس
+رد کړه نو هغه دومره په قهر شوه چې سمدلاسه يې انګلستان ته د
+سفرثیت وکړ
+
+په ۱۹۲۵ کې هغه یو وا رې بيا انګلستان ته ورسېده دلته هغې د
+بریتانوي حکومت له مهمو وز زیرانو او پارلماني غړيو سره ليده کاته
+پيل کړل. حميدالله په خپله هم د خپل حق لپاره هلې ځلې کولې
+میمونه سلطان هر ځای له خپلې خواښې سره مله وه او کوم ځای چې
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+٣ 00011653
+‏وروستی نواب‎ -٨٨١
+
+به سلطان جهان په خپلې ماتې ګوډې انګرېزي خپل مطلب نشو
+بیانولۍ نو مېمونې به ورسره مرسته کوله
+
+په دې ورځو کې د انګلستان د پاچا جورج پنځمه لمسۍ ابلیزبيت
+وزېږېده. سلطان جهان د هغې مبارکۍ ته ورغله «وروسته دا
+شهزادګۍ د انګلستان ملکه شوه او پاچا ته يې خپله عريضه
+واوروله. پاچا ورته په ځواب کې وویل چې دی هېڅ واک نه لري او هر
+څه چې د هند په باب کېږي هغه د برتانيې حکومت کوي سلطان
+جهان له دې نه وه خبره چې د برتانیا د پارلمان ځینو غړیو په هند کې
+د انګرېز حکومت له استازیو پوښتنې کولې. چې دوی په کوم قانون
+د حبيب الله ملاتړ كوي هغوی د حکومت هغو خلکو ته مشوره
+ورکړې وه چې د سلطان جهان په مخالفت ولاړ وو چې دغدر «د ازادۍ
+جګړه پر مهال د بهوپال د شاهي کورنۍ رول مطالعه کړي د
+انګرېزانو تر منځ قانوني لیکونه تلل راتلل او اخر په ‎٢‏ کې د
+حمیدالله حق ومنل شو
+
+سلطان جهان د زړه په مرض اخته وه او په لندن کې يې اعلان وکړ
+چې دا د خپل زوی حمیدالله خان په حق کې له نوابۍ لاس اخلي
+انګرېزانو په خپل ليک کې ويلي وو چې له حميدالله وروسته به د
+نصرالله او عبيدالله زامنو ته نوابي ورکول کېږي ځکه حمیدالله درې
+لوڼه لرلې. خو سلطان جهان دا خبره نه منله په دې دليل چې په دې
+فیصله به د حمید الله ژوند په خطر کې وي. دی به د ګدۍ لپاره د خپلو
+ورېرونو له خوا ووژل شی. انګرېزانو دا دليل ومانه. خو پوښتنه یې
+وکړه چې که د حميدالله لور عايده سلطان د هغه وارثه شوه او
+وروسته د حمیدالله زوی وزیږېده بيا به څه کېږي؟ ځکه حمید الله د
+
+دېرشو او مېمونه سلطان په دې وخت کې د پنځه ويشتو کلونو وه
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+وروستی نواب ‎-١٩٩١‏
+‏سلطان جهان د خپلې لمسۍ د وراثت لپاره پر دې اساس جنګېده چې
+
+د بهوپال په ۷ ‎۰٠‏ کلن تاريخ کې څُلور رو ښځو ډېر په بریاليتوب
+حکومت کړی دی. نو عابده سلطان به هم د دې وړ وي چې د بهوپال
+واکمنه ّ شي شي. دوه کاله وروسته د انګرېزانو او د حمید الله ترمنځ په یوه
+تړون کې عابده سلطان د هغه ځای ناست ستې اعلان شوه هغې ته د ګوهر
+تاج خطاب ورکړل شو
+
+د نواب حمیدالله دور په بهوپال کې ډېر لوی بدلونونه راوستل دا
+بدلون په مراسمو او انتظام دواړو کې لېدل کېده. کابينه د دوو
+وزیرانو پرځای اوس په شلو وزیرانو ډکه وه. سلطان جهان به په دې
+خپه کېده او زوی ته به يې ويل چې ولې دومره پيسې لګوې
+خدمتګاءر رانو ته سپینه درېش بشي «یونیفارم؛ ور رواغوستل شو شاهي
+شان شوکت پيدا شو د مالیې مستحاجري نظام معرفي شو
+
+سلطان جهان نور هېڅ نشو کولای هغې اوس هم د پنځو لکو روپيو
+مځکې او جاګیر لرلو او فيصله يې وکړه چې پر خپله مځکه به د
+عابده سلطان لپاره یوه ښکلې ماڼۍ جوړوي. دا ماڼۍ تورالصباح
+نومېږي او اوس یو هوټل دی.
+
+سلطان جهان د ‎۷۲٧‏ کلونو په عمر کې د ګردې يا پښته ورګو د
+عملیاتو وروسته په حق ورسېده. : :
+
+په ‎۱٣٩١‏ کې د هند نوابي ریاستونو او نورو راجه ګانو خپله يوه
+اتحاديه جوړه کړې وه او نواب حميد الله درې واري ددې اتحادیي
+مشر ټاکل شوى و. په دې کلونو کې د هند د خپلواکۍ خبرو زور
+نیولی و او دا خبره يقیني وه چې انګرېزان به له هنده وځي او هند به
+وېشل کېږي. د کانګرس ګوند خپل استازي راجه ګانو ته ور واستول
+چې له هند سره د یوځای کېدو «الحاق سند لاسلیک کړي او په
+
+بهوبال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+‎-٧٨٣٧٧۰٠۰-‏ 7ه اوومنکتی نواب
+رسمي توګه له هند سره یو ځای شي. په دې وخت کې مسلمانو
+ریاستونو. حید رآباد . جوناګړ او بهوپال له دې فیصلې نه ډډه وکړه
+
+‏نواب حمیدالله نه غوښتل چې د بهوپال خپلواکي د ده له لاسه هند
+ته وسپارل شي. ده غوښتل چې دا کار د هغه لور عابده سلطان وکړي
+او دا یې تر څه ځايه ددې کار لپاره تياره کړې وه
+
+‏عابده سلطان په خپل کتاب کې لیکي .'
+
+‏"په دولسم اګست ۱۹۴۷ کې زما پلار په ډیلي کې له جناح.
+ماونټ بېټن. او د کانګرس له مشرانو سره تر خبرو اترو وروسته په
+الوتکه کې بهوپال ته راورسېدل. په زرګونه وګړي دده هرکلي ته ولاړ
+وو. دوی نارې وهلې چې 'پاکستان ته مه ځه.'
+
+‏حمید الله هم هلته په خپله وینا کې خلکو ته ډاډ ورکړ چې 'دوی به نه
+مایوسه کېږي '
+
+‏له انګرېزانو د خپلواکۍ د ترل��سه کولو په هلو ځلو کې دی څو
+واري د کانګرس. مسلم للیګ او د انګرېزانو تر منځ په جرګو او مرکو
+بوخت و. او دوی ټولو په دې اعتماد لرلو ده مهاتما ګاندهي په دې
+قانع کړی و چې د مسلم لیګ او محمد علي جناح وجود دې ومني او
+دا چې د هند مسلمانان ځان له پېژند ګلوي او خپله خاوره غواړي. خو
+دبهوپال پولې له هرې خوا د هندوانو له اکثريتي سیمو سره نښتې
+دي او دلته ډېری اوسېدونکې هم هندوان دي د هند او پاکستان
+وېش هم په دې اساس کېدو چې د ډېرکي هندوانو سیمې به له هند
+سره او ډېرکی مسلمانو سیمې به له پاکستان سره شاملېږٍي. حمیدالله
+په دې پوهېدو چې د پاکستان له جوړېدو وروسته به بهوپال ځان ته
+
+‏پاتې وي
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه -
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+وروستی نواب ‎١٢٠‏
+
+په ۱۹۴۷م کال کې حمیدالله په کراچۍ کې یو لوی کور ځان له په
+بيه واخيست او "بهوپال هاوس" نوم يې ورله ورکړ په دې کې د
+استوګنې انتظام هم وشو او د جناح له خوا هغه ته داسې پېغامونه
+استول کېده چې که دی راغی. نو کېدای شي د هغه ځای ناستي به
+وټاکل شي | و يا به هم د ختیز پاکستان ج چی اوس بنګله دېش دی د
+هغه والي مقرر شي. خو په ۱۹۴۸ م کال کې د جناح له مړینې وروسته
+د پاکستان سیاسي فضا بدله شوه . اخوا د هند حکومت هم زور
+لګولی و چې نواب حميدالله دې په بهوپال کې پاتې شي. اخر په
+۹م کال کې دا خپلواکه ریاست لکه د نورو سلګونو ریاستونو
+غوندې د هند برخه وګرځېده.
+
+په ‎٠۲‏ ۰م کې د مۍ پر دولسمه نېټه د کراچۍ په ډان نومي
+ورځپاڼه کې يو وړوکی خبر چاپ شو چې "د بهوپال د پخواني
+ریاست وارثه شهزادګۍ عابده سلطان د شنبې په سهار د ‎۸٨‏ کلونو
+په عمر کي وفات شوه دا د پاکستان د پخواني ډیپلوماټ
+شهریارخان مور وه او په ۱۹۴۲۳م کال کې لومړۍ مسلمانه پيلوټه
+ښځه وه نوموړې د هاکۍ. پولو او د ټبنیس لوبغاړې او د هند د
+ښځو د سکواش اتله پاتې شوه وه." :
+
+عابده سلطان د بهوپال د نواب ځای ناستی حميدالله ان او د
+میمونه سلطان مشره لور وه. چې په ‎۱۹٩١‏ کې په شاهي ماڼۍ کې
+وزېږېده او سمدلاسه د نواب سلطان جهان بېګم په غېرٍ کې ولوېدله
+تر څو چې هغه ژوندۍ وه د عابده سلطان پالنه او روزنه یې کوله.
+عابدې په وړوکي عمر کې له خپلې نيا د قرآن لوست له اردو ترجمې
+سره زده کول پیل کړل او په غلطي کولو به د خپلې نيا له خوا وهل
+کېدله.
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+.. 000165١ 67
+‏وروستی نواب‎ -٣١١ -
+
+عابده سلطان پخپل کتاب کې ليکي: "د اس سپرلي او نښه ویشتل
+زمورٍ ټولو ماشومانو لپاره یو لازمي کار و. راته ويل کېدل به چې هر
+یو پښتون باید ښه نښه ويشتونکی وي."
+
+عابدې ته په خپله د بهوپال د واکمنې سلطان جهان له خوا ډېر ښه
+پام کېده هغه ځکه چې دا د خپل پلار نواب حميدالله خان ځای
+نیوونکې وه. د یولس کلونو په عمر کې هغې د قر آن لوست پای ته
+ورساوه. نو د هغې د نشرح جشن ولمانځل شو په ټول بهوپال کې هغه
+مهال ددې د لمانځلو ذکر تر ډېرې مودې د خلکو په خوله کې و په
+٢م‏ کال کې چې کله ددې پلار حميدالله خان په لندن کې په
+رسمي توګه نواب اعلان کړل شو. نو عابده هغه وخت له ځپلې مور او
+خویندو سره یو ځای وه او بهوپال ته بېرته په راتګ چې اورګاډی ښار
+ته رانژدې شو نو دا په ستر کښېنول شوه. د عابدې لپاره دا یو عجیبه
+حالت و. هغې خپل ټول ماشومتوب په لوبو او منډو کې تېر کړی و 2
+یوې عادي مېرمني غوندې ژوند کول هغې ته ګران و. خو څو میاشتې
+وروسته دا د کوروايي د نواب سرور علي خان ته په نکاح کړل شوه
+هغه د اور زیو له فیروزخېلو څخه و. راتلونکي پنځه کاله هغې خپل
+رسمي تعليم او زده کړې پوره کړې او کله چې د ‎٧١‏ کالو شوه نو د
+پلار له کوره رخصت شوه او په کوروايي کې يې ژوند پیل کړ
+
+د سرورعلي خان او عابدې خوی خصلت او ژوند له یوه بله سره ډېر
+په توپیر کې و. عابدې د اس ځغاسته. بایسکل. پولو. لوبې او
+ښکار خوښول او د هغې د خاوند شطرنج او تاش لوبه خوښه وه. دی د
+ساړه طبعیت خاوند و او په کور کې د اوسېدو او مطالعې شوقين وو
+او هر وخت به یې بدني لوبې نه خوښېدې. نتیجه دا شوه چې د دوی
+تر منځ شخړې کېدې. عابدې يو څو میاشتې ورسره تېرې کړې او
+
+بهوبال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+وروستی نواب ‎-٣۲۳‏
+‏بېرته د پلار کور ته راغله هغې په خپل کتاب کې د خپل واده کړي
+ژوند د ناکامۍ پړه پر خپلې غاړې اخیستې ده :
+
+یو کال وروسته دا د د یوه ماشوم مور شوه چې شهریارخان ونومېدو
+بيا عابدې په خپله سرورعلي خان ته اجازه ورکړه چې بل واده دې
+وکړي خو په خپله یې تر مرګه له هغه طلاق وانه خيست او نه یې بل
+
+واده وکړ عابده د خپل پلار له خوا د بهوپال مشره وزيره وټاکل شوه
+. او په ۱۹۳۷ م کال کې له خپل درې کلن ماشوم زوی. مور پلار او
+خویندو سره يوځای د انګلستان د پاچا څلورم جورج د تاجپوشۍ
+مراسمو کې د ګډون لپاره ولاړه
+
+عابدې سلطان له خپل پلار سره د مشرې وزيرې په توګه سرکاري
+کارونه سرته رسول او د خپل زوی شهريارخان د تربيې او تعلیم سره
+
+يې د الوتکې چلولو. ښکار او لوبو کې ځان له مصروفیت
+
+‎٢‏ په ‎۱٧۹۴۲‏ م کال کې د هند | و پاکستان د وېش معامله په
+ځینو ځایونو کې د خونړیو جګړو او بلواوو سوب ګرځېدلې وه
+
+‏په دې حالاتو کې عابدې خپل زوی انګلستان ته بوتلو او هلته يې
+په ښوونځي کې داخل کړ. په دې کال د هغې پلار د افتاب بېګم نومې
+نجلۍ سره دويم واده وکړ. چې له عابدې سره په ښوونځي کې وه
+مېمونه سلطان او د عابدې نورو خویندو دا خبره په صبر سره وزغمله
+تر یوه حده عابده سلطان هم ددې واده مخالفه نه وه خو حميدالله دوی
+ټولو ته امر کړی و چې افتاب بېګم ته به هره ورځ سلام کولو ته
+حاضرېږي د عابدې لپاره دا خبره د منلو وړ نه وه دا هسې هم ډېره
+سرثمبه او سرکشه ښځه وه او پلار ورته ډېر ګران و. په دې خبره د
+هغې زړه ځنې مات شو او له بهوپاله مایوسه شوه دلته ورته ژوند
+عبث ښکاره شو
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011653 6
+
+انځورونه نهه
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+0001953 ۲ ۲ 9٧6
+
+لس انځورونه
+
+نواب حمیدالله خان
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+ی٢‏ سب
+۴۰ وروستی نواب
+
+په ۱۹۴۹ کال کې د هغې پلار د خپل علاج لپاره په انګلستان کې
+و. عابدې خپل کالي پتري 1م ‎۲٨6‏
+‏یې وروسپار رل او دا یې بمبۍ ته ورواستوله. څو ورځې وروسته دا په
+خپله هم بمبۍ ته ور ورسېده. هلته یې د سکواش په اتلولیو کې برخه
+واخیسته او بیا په بېړۍ کې کښېناسته او د هند خاوره یې پرېښوده
+دې په خپلې ماڼۍ کې نوکران. موټرې. اسونه او د کورهرڅه
+همدغسې پرېښودل او تر ډېرو ورځو څوک خبر نه وو چې دا به بيا نه
+راځي څو ورځې وروسته یې په انګلستان کې یو جیپ و اخیستو او د
+سړک له لارې اروپا. ترکیې او له ایرانه پاکستان ته ولاړه. هغه مهال
+د دې زوی شهريارخان په کېمبریج پوهنتون کې سبق ویلو
+
+د کراچۍ په ملیر سیمه کې هغې ځان له مځکه واخيستله او خپل
+کور یې پرې جوړ کړ. چې تر ډېرې مودې پورې نامکمله پاتې و او
+برېښنا په کې نه وه. هغې خپل کالي خرڅول او شهريار ته یې د سبق
+لپاره پیسې وراستولې. ځکه د هغه د تعليم لپاره لا پخوا د بهوپال
+سرکاري وظيفه بنده شوې وه د هغې په وتلو سره نواب حمیدالله ځان
+ورسره ټول اړیکي شلولي وو. د هغې د مځکو ګټه هم ورباندې بنده
+شوه او د نورالصباح ماڼۍ سرکاري شوه.
+
+عابدې سلطان اته کاله ډېر په خوارۍ ژوند تېر کړ خو له پلاره یې
+چېرې هم پیسې ونه غوښتلې. یو واري د دې په کور کې غلا هم وشوه
+او یو څه کالي پتري چې ورسره وو هغه هم ترې ولاړل. دا په خپل
+کتاب کې ليکي:
+
+"یوازې زما رښتیني ملګري زما کور ته راتلل ځکه زما کور ته له
+کراچۍ ښاره د نیم ساعت لاره وه زما په کور کې د خدمت لپاره کله
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00065١ 661٨
+‏وروستی نواب د هړ‎
+‏ناکله بنګالیان راتلل. دوی تاوده زړونه او خوشاله روح لرلو. کله به د‎
+‏هند مهاجر راتلل چې ډېر با ادبه او ډېر یې اعتباره وو. کله به پښتانه‎
+‏راتلل چې ډېر مودبه نه خو پتمن وو او پنجابيانو به کار ډېر کولو خو‎
+
+پتمن نه وو''
+
+په ۰ ‎۱٠٩‏ کې عابده سلطان د خپلې ځور ساجده سلطان د لیدو
+لپاره ډیلي ته ورغله ساجده د پټوډي په پښتون نواب منصورعلي
+خان واده وه. په دې وخت د هغې مور مېمونه سلطان ورته ټبلیفون
+وکړ چې پلار یې سخت ناروغه دی. دا له خپلې خور سره یو ځای په
+الوتکه کې بهوپال ته ورسېده.
+
+عابده سلطان لیکی:
+
+"مور د خپل پلار د شخصي ساتونکي له خوا په پوړو ودرول شو
+او راته یې وویل چې هېڅوک اجازه نه لري له دې ځايه وړاندې ولاړ
+شي موږ دواړه خویندې سختې خواشینې بهر ولاړو بيا بهر په باغ
+کې کښېناستو زموږ مور له ډاکټرانو سره جنجال کاوه. دوی ډېر
+مودبه وو او ويل يې: "چې په مناسب وخت به اجازه ورکړي. چې
+نواب صېب وويني" که څه هم بهوپال په ۱۹۴۹ کې له هند سره يو
+ځای شوی و خو تر ‎۱۹٩۰‏ پورې ځینو نوابانو خپل رسمي حثيت هم
+هغسې ساتلی و. دوی څه خاص امتیازات نه لرل او تش په نوم پاتې
+
+وو. زیاتره یې د خپلو مځکو او باغونو په آمدن ژوند تېراوه.
+په بله ورځ عابدې او د هغې خور ته اجازه ورکړل شوه چې خپل پلار
+نواب حمیدالله خان وویني عابدې دولس کاله خپل پلار نه وو لیدلی
+او په وروستي ځل خپل پلار ورته په یو سخت ليک کې خبرتيا
+
+ورکړې وه چې دا د بهوپال په مځکو او جایداد کې هېڅ برخه نه لري
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+‎-١٢١ -‏ دا هه ووستی نواب
+
+‏اوس د هغه سترګې کمزورې شوې وې او کله چې يې د خپلې لور
+غر واورېدو نو له خوشالۍ يې غېره پرانیستله او عابده يې تر غاړې
+وته. څو ورځې وروسته د ۰ کال پر ۴ فروري نواب حمید الله خان
+له دې فاني دنیا سترګې پټې کړې
+
+‏د هغه د جنازې د مراسمو لپاره عابدې هلې ځلې وکړې او غوښتل
+يې چې پلار یې په پوره سرکاري درناوي سره خاورو ته وسپارل شي
+او د بهوپال د يوويشتو توپو سلامي ورته وکړي. دې ته اطلاع ورکړل
+شوه چې اوس په بهوپال کې توپې نشته. دلته بيا د عابدې سرټمبګي
+کار وکړو هغې فیصله وکړه چې مقصد د بارودو د ډز نه دی. په څه
+ستړو یې ‎١٢‏ د بارودو ګولې تيار رې کړې او د جناز زې پر وخت يې وار
+په وار خلاصولې. د نواب حمید الله مړی يې د بهوپال په شاهي جنډۍ
+بېرغ کې خاورو ته وسپارلو
+
+‏د عابدې کورنۍ اوس پر هغې فشار راوړ چې دا دې پاتې شي او د
+پلار ميراث دې سمبال کړي. د هغې ميرې افتاب بېګم هم ورته په
+ټینګار وویل خو عابدې اوس په بهوپال کې ځان پردی احساساوه. په
+۰م کال کې دا یو واري بیا د خپلې ناروغې مور میمونه سلطان
+لیدو ته له پاکستانه هند ته ولاړه. په بمبۍ کې ورته وويل شو چې
+اوس به داپه پولیس تاڼه کې خپل نوم ��يکي. ځکه چې دا د پاکستان
+اوسېدونکې ده دې هلته د اورګاډي د درېیمې درجې ټکټ واخیست
+او څلورویشت ساعته یې د نورو خلکو په شان سفر وکړ او په ګاډي
+کې نیمه ویښه نیمه ويده کله چې بهوپال ته ورسېده. دې ځان دومره
+په بدحال احساساوه چې خپل پېټی يې پر سر کېښوده او د ټيکسي
+موندلو په لټه کې شوه. دې فکر کاوه چې څوک به یې ونه پېژني او نه
+يې غوښتل چې څوک يې وپېژني. په دې وخت کې يو پولیس واله
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00065١ 661٨
+-٧٢١ ‏ږوروستی نواب‎
+‏ددې لوري ته راغی او ورته یې ویل: "ته بیا حضور یې «بيا په بهوپال‎
+‏کې خورکۍ یا مورکۍ په مانا کارېږي. خو عابده سلطان ته به ټولو‎
+‏"بیا" ویل»‎
+
+کله چې دې ورته ځان وروپېژندلو نو نور خلک ترې هم راټول شول
+او اخر په یو ټانګه ,ګاډي کې يې تر خپل منزل ورسوله
+
+هلته په شاهي ماڼۍ کې عابدې خپله مور او کشره ځور رابعه
+سلطان ډېر نااسوده ليدل. هر څه په زړېدو وو. باغونه یې شار او د
+لوبو ميدان له وښو او وحشي بوټو ډک وو.کله کله به یو چا سر ورته
+ښکاره کړو ځینې پخواني خدمتګاران لا پاتې وو. میمونه سلطان
+ډېر شاهي خویونه لرل او لکه د يوې صبرناکې مېرمنې هرڅه يې په
+خاموشي زغمل. خو د ژوند وروستۍ شېبې يې په يوازيتوب تېرې
+شوې. د بهوپال د نوابۍ وروستۍ وارثې عابدې سلطان چې کله
+پاکستان ته کډه وکړه. نو په لومړيو څو کلونو کې يې ځان له نویو
+حالاتو سره برابرولو.
+
+په ۱۹۵۸ م کال کې دا په برازيل او وروسته په چیلي هېواد کې
+سفیره شوه. ددې د کورنۍ په درناوي د پاکستان هر حکومت ورته
+ارزښت ورکولو. د ‎۱۹٩۰‏ په لسیزه کې هغې د واکسن جنرال ايوب
+ځان پر ضد د مسلم ليګ له خوا په هغو انتخاباتو کې کمپاین
+وچلولو چې مشره يې د محمدعلي جناح خور فاطمه جناح وه. په
+عملي سیاست کې داپه لومړي ځل فعاله شوه. خو د دوی ګوند رايې
+ونه ګټلې او ورسره ددې سیاسي ژوند هم پای ته ورسېد کله چې ددې
+زوی شهريارخان د خارجه وزارت لخوا مسلکي ډیپلوماټ وټاکل شو
+او واده یې وکړ. نو عابدې ټولنيزو کارونو ته لاس واچولو. په خپل
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+‏وروستی نواب‎ -٨٨١
+
+کور کې يې د ملير د غریبو او بې وزلو ماشومانو لپاره د زده کړې
+اسانتیاوې برابرې کړې او تر مرګه په لیک لوست بوخته وه
+
+بهوېال . د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011653 ۲ ۲ ۷
+
+د بهوپال اوسنْي پښتانه
+
+-- بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+ی٢‏ باو
+
+‎٢‏ وسني پښتانه
+په بهوپال کې هغه پښتانه چې د دوست محمد ځان په وخت کې
+ورغلي وو د استوګنې ځایونه یې نه لرل. زیاتره په کې مېشتي خېبل
+ووا و لکه چې د د پښتنو دود دی. په پردېس کې هر وخت چې يوه ډله
+ځان له ځای جوړکړي نو نورخپلوان هم ورپسې ځي. د بهوپال د ويالو
+او تالابونو په غاړه یو بوټی کېږي چې مېزرو ته ورته وايي او دې ته
+"یروو'' وايي دې لومړنیو پښتنو چې کله ځان ته جونګړې او کوډلې
+جوړولې نو د 'بروو'' بوټي به يې پرې کول او په چتونو به یې
+
+‏غوړول. له همدې کبله ورته د هندوستان خلکو "برووکټ"'يا «بروو
+پرېکوونکي ويل په شلمه پېړۍ کې هم د دې پښتنو اولادونو د
+کرکټ| وهاکي لوبو کې نوم وګاټه او یو په کې منصورعلي خان چې
+د پټوډي نواب او د هند د کرکټ نامتو لوبغاړی و او بل د هاکي اتل
+اسلم شېرخان و کله چې دوست محمد خان په بهوپال کې ځای پر ځای
+شو. نو له ترا یې خپل خپلوان راوبلل. د ده وروڼه چې شېرمحمد .
+الف محمد . شاه محمد . مر احمد او عاقل نومېده. د عاقل نه علاوه
+نور ټول په بېلا بېلو جګړو کې ووژل شول. له دې وروسته په لومړۍ
+جوپه کې نژدې پنځوس تنه راغلل چې زياتره مېرازي خيل وو
+ورپسې مېشتي ځېل او فیروزخېل ټبرونه ورغلل له بهوپاله لرې د
+کوروايي نوابي دلېرخان جوړه کړې وه. چې فیروزخېل اورکزي وو
+دی په ‎٠۰‏ کې په کندهار ر کې زېږېدلی و أواله دوست محمد سره
+یو ځای په ډېرو جنګونو کې لکه د ښو ملګریو جنګېد
+
+‏په ‎۱۷٩١‏ کې مغول پاچا فرځ سبرور له بهوېال سره نژدې ۳۰
+پرګنې ورکړې تر دې وړاندې دلېرخان دلته ‎٧۷۱۳‏ کې يوه د خټو
+کلا جوړه کړې وه دا سیمه په ‎۳۲٣‏ مربع کیلومیټره غزېدلې ده او په
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه -
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+د بهوپال اوسنی پښتانه ‎٣٠‏
+‎١‏ کې هلته دیارلس نیم زره خلک مېشت وو دلېرخان په ‎٠۷۲۰‏
+‏کې د جې پور د راجه تر قوماندې لاندې د کوټه په جنګ کې برخه
+واخيسته او هم په دې کال له حيد رآباد سره وجنګېده خو دوه کاله
+وروسته دوست محمدخان دی له خپلو زامنو سره یوځای يوې
+مېلمستيا ته بېراسيه ته وربللو او له خپل زوی سره يو ځای يې
+ووژلو دا معلومه نه ده چې له دوست محمدخان سره يې څه وخت او
+دلبرخان د مغول پاچا محمدشاه له خوا شاهی نشان او د
+امیرالدوله لقب اخیستی و او د پنځو زروعسکرو منصب دارو. دده
+مېرمن شاه درۍ بي بي د یوه بل سردارنصرالله خان خور وه. دده زوی
+عزت خان د پلار پر جاګیر وارث شو او څه وخت چې دوست محمد له
+مرهټه وو سره په جنګ اخته و. نو دی د پښتنو د دښمنۍ له کبله د
+خپل دښمن له دښمن یعنی مرهټو سره لاسونه یو کړل. په ‎٧۷٧۱‏ کال
+چې احمدشاه ابدالي پر هندوستان حمله وکړه او د پاني پت په ميدان
+کې د مرهټه وو او افغان پوځونه یو بل ته مخامخ شول. نو عزت خان
+د مرهټه وو په صف کې ولاړ و. هم په دې جنګ کې د ده خپل ماما د
+احمدشاه ابدالي په پوځ کې جنګېده. په سختې جګړې کې عزت خان
+ټپي شو او هم دغه ماما وپېژانده او د درملنې لپاره يې له مېدانه
+خپلې خیمې ته يووړ. کله چې يې ټپونه جوړشول. نو د احمدشاه
+ابدالي خدمت ته یې حاضر کړ. ده ورته د لقب او د جاګیر نه علاوه د
+يوې لویې جنګي ډلګۍ قومانده وسپارله. دی کوروايي ته د يوه
+معزز او مېړني په توګه بېرته ولاړ. خو لږه موده وروسته مړ شو
+مرهټه وو دده غداري هېره نه کړه او څه موده وروسته د عزت ځان
+زوی نواب حرمت خان د پلارځای ناستی شو. نو ډېر ژر د مرهټه وو
+
+بهوبال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+دیا رلس
+انځورونه
+
+خان
+کوروايي نواب سرور
+: 0
+
+تا ښتانه
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتا
+
+
+
+00019653 ۲ 96
+
+څوارلس انځورونه
+
+میمونه سلطان د خپلو لوڼو سره
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+000119653 ۲ 96
+
+انځورونه پنځلس
+
+مفتی عبدالرزاق په منځ کې
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+0001963 6
+
+شپاړس انځورونه
+
+دز سفق
+
+1
+
+کاو
+په
+
+په ووکنګ کې د بریتانیا لومړی جومات
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011653١6
+
+انځورونه اوولس
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00019653 6
+
+اتلس انځورونه
+کشپ٠|پپينونل«--- ‎ -‏ دن٢دن٢‏ نن ما
+
+چوکۍ کې ناست دی
+
+لیکواله په اسلام نګر کې
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+.»دای .د.
+‎٣٠‏ داماسًاووو بلس پښتانه
+
+لاس ته ورغی او د پلار په بدل کي یې ونیولو او تر درې کاله د هغوی
+بندي و. په بندي ځانه کې شکنجه شو او ډېره بده وضعه ورسره وشوه
+مرهټو غوښتل چې دده خزانه او پرګنې ترې واخلي. اخر دی مجبوره
+شو او یو شمېر کلی يې مرهټه وو ته وسپارل. له دې علاوه ده درې
+لک ه روپۍ د خوشي کېدو په بدل کې ورته ومنلې له بنده له
+خلاصېدو سره سم هغه د نویو ملګریو په لټه کې شو او انګرېزانو ته
+يې مځ وار ړولو. ده داسې فکر کاوه چې انګرېزان به د مرهټه وو له
+ماتې وروسته هغه کلي بېرته و رته ورکړي. خو هغوی دغه مځکې په
+خپل واک کې وساتلې د حرمت خان دوه زامن مظفرخان او نجف ځان
+یو په بل پسې نوابان شول خو د دوا ړو له مړينې وروسته دوی نار رینه
+اولادونه نه لرل چې نواب شي په دې وخت کې د بسوده نواب په دې
+ګدۍ دعوا وکړه. خو اخر دا دعوا د نجف خان لمسي منورعلي خان
+وګټله. د منور مور د تجف خان لور وه. د منورخان هم زامن نه وو او
+دغسې دده له مړينې وروسته نوابي دده ورور يعقوب علي ځان ته
+ورکړل شوه
+
+يعقوب علي خان له خپلې کونډې ورېندارې عمرالنساء سره واده
+وکړ. ده یو زوی او يوه لور لرل. دی هم ددېرشو کالو په عمر مړ شو. نو
+دده ماشوم زوی سرورعلي ځان د څلوروکالو په عمر کې نواب اعلان
+شو. انګرېزانو د هغه د سرپرست په توګه یوه شورا وټاکله چې مشره
+يې د سرورعلي ځان مور عمرالنساء وه. دا د "سرکاراما" په نامه
+پېژندل کېده او د بهوپال د نوابې سلطان جهان ملګرې وه. نو د هغې
+خبره به یې ډېره منله. هغې د واکمنې په توګه په کوروايي کې د غریبو
+خلکو لپار ره ادارې جوړې کړې يوه کلیوال بانک به کروندګرو ته د
+
+تخم د وېشلو او بې له سوده پورونه ورکول چې مځکې وکري. د
+
+هوپال ‏ د هندوستان پښتانه س-ښت-
+
+
+
+090165 0 6666
+
+د بهوپال اوسني پښتانه ‎۱٣٣۰‏
+‏سلطان جهان په وینا نواب سرورعلي خان او دده خويندې د نوې
+زمانې تعليم او زده کړو لپاره ښوونځيو او کالجونو ته واستول شول
+په خپله سرورخان د اندور په ډالي کالج او بيا د اجمیر په مایو کالج
+کې د زده کړو لپاره ولېږل شو. په ‎٢١٩١‏ کې سرورخان د لندن په
+سینډ هرسټ کې پوځي زده کړو لپاره ولاړ او په ‎۱۹۲١‏ کې نواب
+‎٥‏
+
+په ‎۱۹۲٩١‏ کي ده د بهوپال له شهزادګۍ عابده سلطان سره واده
+وکړ. د نکاح نامې یو شرط دا و چې د سرورخان مشر زوی به دبهوپال
+نواب وي په ۱۹۳۴ کې د ده زوی شهريارخان وزیږېد خو دا څرګنده
+وه چې عابده سلطان او نواب سرورعلې خان يو ځای ژوند نشو
+کولای. دوی بيل شول او څه موده وروسته سرورخان دويم او بيا
+درېیم واده وکړ له درېیمې ښځې دده زوی ظفرعلي خان د ده له مړینې
+وروسته نواب شو نواب سرورعلي خان د هندوان نو له ټيټې طبقې سره
+ډېره خواخوږي او زړه سوی لاره اوپه خپل حکومت کې يې دوی ته
+ډېره ونډه ورکړې وه دکوروايي په ولسي جرګه کې یې ددې طبقې ډېر
+خلک راوستل ده د زور ودونو او جهېز پر ضد هم ډېرې هلې ځلې
+وکړې دی په ‎٩۹۸١‏ کې مړشو
+
+کله چې عابده سلطان له سرورعلي ځانه بېله شوه. نو هغه ته یې
+وويل چې بل واده دې وکړي. نواب سرور د "وای" د نواب له لور
+عايشه سره واده وکړ دوی درې اولادونه لرل چې قيصر زمان.
+ظفرعلي خان او منورعلي ځان نومېدل
+
+قیصرزمان اوس په بهوپال کې یو شخصي ښوونځی پرانیستی دی
+او لور يې د شهريارخان په دويم زوی علي واده ده او په لاهور کې
+ژوند تېروي :
+
+و8 - و ‎٣‏ بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+ی٢‏ ريت
+‎۳٣٣ 7۰-‏ د بهو پالا وسني پښتانه
+
+د دلیرخان يو بل زوی محمداحسن الله ځان د بسوده نومي ځای
+نواب وټاکل شو. د نواب حرمت ځان یو بل زوی نجف خان هم د خپل
+ورور له مړينې وروسته نواب شو . خو ده صوفي طبعیت درلود او د
+قادریه طریقې منونکی و زيات وخت به يې په عبادت کې تېرولو
+دده مېرمن لاډلي بېګم د محمدګړ د نواب احمدقلي خان لور وه
+
+د نجف درې زامن په ماشومتوب کې مړه شول او چې دی مړ شو . نو
+دده خور کرامت الزماني بېګم نوابه شوه او د بسوده دا دواړه نوايۍ
+یعنی کوروايي او بسوده یو ځای شول. د میمونه سلطان دویمه ځور
+ساجده سلطان د پټوډي په نواب افتځارعلي خان واده شوه چې د
+پښتنو يوه بله نوابی وه. دی د هند د کرکټ لوبغاړی و. د ساجده
+سلطان زوی منصورعلي خان هم د پلار په شان د کرکټ لوبه غوره کړه
+او يو وخت کې د هند ستوری و ده د هندي فلمونو له بنګالۍ
+اداکارې شرمیلا ټېګور سره واده وکړ. د منصورعلي خان در
+اولادونه دي چې دوه یې اوس د هند د بالي ووډ په فلمونو کې د سیف
+علي خان او سوها علي ځان په نامه پېژندل کېږي :
+
+د ده یوه لور چې سباعلي خان نومېږي اوس په بهوپال کې د هغو
+لسګونو زيارتونو او جوماتونو متولي ټاکل شوې ده چې په تېرو
+دریو سوو کلونو کې پښتنو جوړکړي وو. د ''اوقاف شاهي'' په نوم
+اداره په بهوپال کې ټول مذهبي ځايونه اداره کوي. له دې علاوه
+سکندر بېګم چې په مکه کې د حاجيانو لپاره کوم رباطونه «وړيا
+اوسېدو ځایونه» جوړکړي وو دا د هغې مسولیت هم په غاړه لري د
+دې خبرې څه مخالفت هم کېږي. ځکه چې د ساجده سلطان کورنۍ له
+بهوپاله وتلې ګڼل کېږي او ځينې خلک په دې باور دي چې اوس د
+نوابانو او دراجه ګانو دور ختم شوی دی لکه چې د بهوپال نورې
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه ..--- -
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+د بهوپال اوسنی پښتانه .۰ ۱۳۵۰-
+څانګې ,شعبې د حکومت له خوا اداره کېږي. په کار ده چې د نوابې
+کورنۍ اوقاف هم له حکومت سره وي. په دې اړه راته شهريارخان د
+یوه ډیپلوماټ ځواب راکړ اوهغه دا چې "څه چې په هندوستان کې
+پاتې دي هغه په ما پورې اړه نه لري زما مور بې له هغې هم د پلار په
+مېراث چې دعوا کړې وه ورته هېڅ تر لاسه نشول. زه خپل ښه ژوند
+لرم. ‎٠‏
+
+د اورکزو یوه بله کورنۍ د جلال خېلو وه چې له دوست محمد ځانه
+ډېر وړاندې د لوهاري په سیمه کې اوسېدل دا سيمه د هند د
+اترپردېش ولايت سهارن پور ولسوالۍ «ضلعې؛ ته نژدې ده. چې د
+دیوبند مدرسه په کې ده
+
+د سردار جلال خان څو پښتونه د مځکه والو په توګه د لوهاري
+خواوشا مېشت وو. د سردارجلال خان د پلارنوم میرحضر خان و او د
+دولسمې پېړۍ په نیمايي کې د مغول پاچا اورنګزېب پر وخت د دې
+سیمې مځکه وال و. جلال خان ته دده د خدمتونو په بدل کې منصب
+ورکړی شو ىو او دی د "بهیم'" نومې ولسوالۍ تاڼه دار و. د جلال
+آباد د د نوابۍ بنسټ هم ده اېښی و. دی په ‎٧۷٧۷‏ کې مړ شو او هم
+هلته په جلال آباد کې ښخ شو د جلال خان له کړوسیو يو احمدعلي
+ځان و چې د دولس کلونو په عمر کې د بهوپال نوابې سکندربېګم د
+خپلې کونډې مور او وړې خور سره خپلې ماڼۍ کې وساتل. وروسته
+احمدعلي له سلطان بېګم سره واده وکړ
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+‎٠٠. . 00٥6 (0 67‏
+‎۳٣٣٠۰‏ د بهويال اوستي پښتانه
+
+‏بهوېال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+یوولسم څپرکی
+پبښټهياري
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+000119653 ۲ ۷
+
+۳۸۰ پټهاري
+
+دا سیمه هم بهوپال ته نژدې ده او په ۷۸ مربع کیلومیټره غزېدلې
+ده. دلته د بارکزیو د قبيلې خلکو خپله نوابي جوړه کړه ښايي د
+۴ راهیسې په کې پښتانه مځکه وال وو او په ‎٨۸٨١‏ کې نواب
+حیدرمحمدخان واکمن و وروسته دده زوی عبدالکريم او لمسی
+عبدالرحيم خان نوابان وو. د هند تر وېش پورې «(۱۹۴۷, عبدالغني او
+دده زوی ابوبکر غني دلته نوابان وو. بيا وروستی نواب آاصف
+محمدخان په ‎۱٧٩۰‏ کې له دې ځایه کډه وکړه او بمبۍ ته ولاړ د هند
+او پاکستان تر وېش وروسته د بهوپال ډېرو پښتنو په تېره بيا هغه
+چې د اورکزيو يا درانيانو له ټبره وو پاکست��ن ته کډه وکړه. دوی
+زیاتره په کراچۍ کې ژوند کاوه. د امراولدوله «دسلطان جهان خاوند,
+کړوسی انورکمال د پاکستان له خوا په بنګله دېش او بیا په مصر کې
+سفیر پاتې شو
+
+د دوست محمدخان د کورنۍ دوه نور مهم غړي غضنفر محمدخان
+او اسلم محمدخان د پاکستان په پوځ کې د ډګرمن چوکۍ ته
+ورسېدل. د امرالدوله لمسۍ منورجهان د جوناګړ نواب ته واده شوه.
+
+د مېمونه سلطان خورزه شهزادګۍ فرحت سلطان د پاکستان د
+هوايي ځواک مشر «ابیرمارشل نورخان ته واده شوه.
+
+د بهو پال په پوځ کې به تل پښتانه زیات وو او د نوابۍ د ساتنې په
+لاره کې دغو پښتنو ډېر لوی رول لوبولی دی. د مېمونه سلطان ورور
+سلطان عزیز خان ته به له پېښوره ځینې خلک راتلل او ده به ورته کار
+روزګار ورکاوه. :
+
+په دوی کې ډېر خلک چې ژوند يې ښه شو تر اوسه په بهوپال کې
+اوسېږٍي. دوی به د واده لپاره جینکۍ او هلکان د پښتنو په کورونو
+
+بهوېال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00065١ 661٨
+
+پټهاري ‎-٨٩٣١‏
+‏کې لټول. خو لکه چې په نورو ځایونو کې هم کېږي. له لومړي کول نه
+دویم ته ژبه کډه نه کوي او په تېره بيا چې په چاپېريال کې پښتو نه
+وي. دوی پښتو له لاسه ورکړې ده. د نوابې کورنۍ زياترو خلکو
+خپلې ماڼۍ یا په کرایه ورکړې اویا یې هوټلونه ترې جوړکړي دي
+
+د عابدې سلطان کشره خور رابعه اوس هم په بهوپال کې ده او
+پخپل کور کې یې یو ښوونځی جوړ کړی دی
+
+نور يا په بمبۍ او يا هم په ډيلي کې اوسېږي. ځینو پخوانيو
+پوځيانو یا ښار او کلیو کې مځکې اخيستې دي کورونه یې جوړ کړي
+او هم هلته اوسېږي په داسې کورنیو کې يو څه پښتو پاتې ده او د
+هغې علت دا دی چې دوی په پاکستان کې د خپلو خپلوانو سره را رابطه
+لري! و کله چې د هند او پاکستان تر منځ پولې پرانستې وي. . نو دوی
+د یوه بل کره تګ راتګ هم کوي. نوې واده شوې مېرمنې له ځانه سره
+پښتو راوړي او دغسې ژبه یو څه تازه شي نور رې په اردو کې د پښتو
+ټکي راګډوي. يو ځای د ډوډۍ پر وخت ښځو په خپلو کې خبرې
+کولې.لکه اینې.مړې. مړاء خو چپ شه. زه. ځه مې تر غوږو شول.
+
+د بهوپال يو اغېزمن شخصیت مفتي عبدالرزاق نومېږي. دده
+کورنۍ نژدې سل کاله پخوا د صوبه سرحد «پښتونخوا له مردانه هند
+ته تللې وه. ده هم هلته ديني زده کړې کړي دي. دده یوه زوی د مدهيه
+پردېش له یوې حوضې «حلقې نه د لوک سبها رپارلمان غړی دی. د
+بهوپال په ښار کې د ده يوه لويه مدرسه ده او دلته له څلورو سوو
+زیات ماشومان د ديني زده کړو لپاره ورځي خو دا مدرسه د سپین
+ږیرو پښتنو لپاره د راټولېدو یو مرکز هم دی. د مدرسې د انتظام
+لپاره څه ناڅه ‎٠۰‏ کسان کار کوي. په دوی کې د مفتي صېب د
+کورغړي هم شامل دي. ده راته وویل: ''مور هره ورځ دوه نیمو سوو
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+1 00011953 ۲ 9٧
+‏پټهاري‎ ٢۸۴۴۰۰
+
+خلکو ته دوه وخته ډوډۍ ورکوو ' ډوډۍ ځوړونکي زياتره هغه
+ماشومان وو چې د َِۀ- گۀ-ۀگۀ-گ- - په مدرسه کې دننه یو دالان
+کې ښځې ناستې وې دوی وریجې او نوره غله پاکوله. د مفتي صېب
+یو زوم هره ورځ د د پخولو لپاره غوښه او ترکاري په خپله راوړله.
+
+له ښاره شل کیلومیټره لويديځ لوري ته په یو کلي کې مفتي
+عبدالرزاق یوه مدرسه جوړه کړې وه او هم هلته يې يوه ورځ د خپلې
+کورنۍ غړي او ځینې نور خلک مېلمانه کړل. هر چا ته يې د صېحبت
+بلنه ورکړې وه د ښځو لپاره د مدرسې په دويم پوړ کې يوه برنډه
+غوره شوې وه. د مفتي صېب لور راته وویل: موږ دې ډوډۍ ته 'وړه
+مړۍ 'وايو. بیا د چېلۍ «اوزې د غوښې لویې لویې ټوټې چې په یوه
+غټ دېګ کې پخې شوې وې راوړل شوې. په ښوروا کې پاستي
+«چپاتي» واړه شو په غټو غټو خانکونو کې یې دا ډوډۍ راوړه او موږ
+په ډلو کې کښېناستو او ومو خوړله. د ښاریو څو ښځې ناارامې وې
+دوی په لاسونو ډوډۍ نشوی خوړلای او قاشوغې یې غوښتې
+
+په بهوپال کې د دوست محمدخان کلا چې فتح ګړ نومېږي اوس هم
+شته. خو ددې له یوه دېوال سره سرې وړې جنډۍ رپېدلې او دا ددې
+نښه وه چې هندو مذهبي سخت ګیرو دلته د رام د مندر کېدو دعوه
+لري
+
+د دوست محمدغان د استوګنې ځای ډېر ساده و ددې کوټې او
+دالانونه هم هغسې دي لکه چې په تیرا کې د ځینو خانانو کورونه وي
+
+د نوابې کورنۍ هغه ښکلې ماڼۍ چې صدر منزل. موتي محل او
+تاج نومېږي اوس په کې هوټلونه جوړ دي. د بهوپال د نامتو جهيل
+رتالاب خواوشا ټولې ودانۍ اوس د سېلانيانو لپاره په کرایه ورکول
+کېږي
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه -
+
+
+
+090165 0 6666
+٨۴۱ ‏پټهاري‎
+
+د دوست محمدخان د کور په برنډه کې د تېرو سلو کلونو تصویرونه
+ځوړند وو په دوی کې د وروستي نواب حميدالله ځان او دده د
+مشرې لور عابدې سلطان عکسونه ډېر وو عابدې له ماشومتوبه
+پوځي لباس اغوستلو او په اس به یې ډېره سپرلي کوله. مو سره مل
+ِِ بونیر یو پښتون طالع زرخان چې دعوا يې کوله دی له سلو کلو
+زیات عمر لري او د بهوپال په پوځ کې عسکر پاتې شوی و. د عابده
+سلطان یو عکس ته یې ګوته ونیوله او ویې ویل: "مور چې کله پوځي
+پرېډ کاوه او نواب حمیدالله خان به کتنې ته راتلو نو عابده سلطان به
+ورسره مله وه"
+
+د رای سین ولسوالۍ د بهوپال له ښاره ‎٠٢‏ کلوميټره د لويديځ پر
+خوا ده. د یوې غونډۍ له پاسه د رای سين د مشهورې کلا کنډوالې
+له سړکه ښکارېدې. دا کلا په شپاړسمه پېړۍ کې شبرشاه سوري له
+یوې محاصرې وروسته نیولې وه. دوه سوه کاله وروسته هم دغه کلا
+.دوست محمدخان نيولې وه. ددې غونډۍ په شاوخوا کليو کې د
+پښتنو مېنې دي. په دوی کې يو څو نومونه داسې دي: سیلوائي.
+اوچيره. باوليه خان دېره. نښتره. دهنورا . بهولايي -0
+څارنپور او داسې نور...
+
+په باولیه کې محمدایوب او د هغه وروڼه په خپل هغه لوی کور کې
+ژوند کوي چې د ده پلار پنځوس کاله پخوا جوړکړی واو تقریبا د ټول
+کلي مځکې د دوی خپلې دي. دده د پلارنوم شمس احمد و او دی له
+سواته بهوپال ته تللی و. هغه وخت په ځان دېره «کهنډېر» کې دوه نور
+پښتانه وروڼه د عابدحسین او ماجد حسین په نومونو اوسېدل. دوی
+به د بهوپال د ځنګلونو لرګي پرېکول. چارتراش به یې ترې جوړول» او
+د کورونو او فرنیچر جوړولو لپاره به یې پر خلکو پلورل. شمس احمد
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+۸۴۲- پټهاري
+هغه وخت د دوی دا لرګي په يوه ټرک کې د هند بېلابېلو برخو ته
+رسول. د لارۍ ټرک, چلولو کار ده پخوا هم کاوه خو اوس یې په کې
+ډېره ګټه وکړه. وروسته ده هم د لرګیو کار پیل کړ او په باولیه کې یې
+مځکه واخيستله
+
+د شمس دوه مېرمنې وې. یوه عايشه بي بي نومېده چې ما ورسره په
+باوليه کې ولیدل او زما له تګه يو کال وروسته وفات شوه. دویمه
+خوشاله بی بی ده. تردې دمه چې زه دا لیکنه کوم لا ژوندۍ ده
+
+خوشاله بي بي د ایوب احمد مور ده او په وړوکي عمر کې له سواته
+راواده شوه او د بهوپال په دې وړوکي کلي کې يې ژوند پیل کړ. په
+باوليه کې د ټیلیفون او د برېښنا اسانتیاو ې شته خو د کلي سړک
+
+پوځ نه دی.
+
+زما په پوښتنه ايوب احمد راته وویل: دا کلی همدغسې ښه دی.
+مور سړک نه غواړو.
+
+اوس د کروندې لپاره دوی ټرېکټراو سره کاروي او تېرکال يوازې د
+غنم حاصل رپالېن يې دوه زره کیلوګرامه و. د غنمو سر��ېره دوی چڼې
+او دال.او په لږٍه مځکه ترکاري هم کري. دوی بزګران هم لري چې
+زیاترهههندوان دي. د دوی مېرمنې هم د کور په کارونو کې بوختې
+وي. هر یوه خدمتګار ته دوی څلورسوه روپی تنخواه ورکوي. په واده
+ښادۍ کې ورته نوې جامې او پیزار اخلي. د پښتنو له هر کور سره
+جوخته یوه حجره ضرور جوړه وي. سړي ماښام په حجره کې راټولېږي
+او څراغ لالټین په رڼا کې کیسې کوي. يا راډيو اوري. د دې کلي
+پښتانه په اسلامي اصولو سخت ولاړ دي. کله چې یې ښځې د یوه بل
+کور ته ځي نو پړوني یې پر سروي. خو چې له بهوپال ښاره بهر وځي
+نو بیا چادري برقعې اغوندي. ځینو سپین ږیرو د نوابۍ وخت په ښه
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+090165 0 6666
+
+پټهاري ۱۴۳
+ټکو کې ياداووخو د کلي ځوانانو يې په هغه اړه هېڅ معلومات نه
+لرل. داسې ځوانان هم شته چې په پښتو خبرې کوي او په دې وياړي
+چې دوی پښتانه دي او نور بيا د اسلامیت او د مسلمانۍ او د
+مسلمانانو د یووالي په خبره ټینګ دي.
+
+په بهوپال کې د د کونړ اوسېدونکي يوه وکيل وحيدخان د صدیق
+حسن ذکر په ښه ټکیو کې وکړ. صدیق حسن د شاهجهان بېګم دویم
+خاوند و او د انګرېزانو پر ضد يې تبلیغ کاوه وحیدخان په دې نظر و
+چې صدیق حسن یو لوستی سړ یو او د اسلام د دین لپاره يې له یوه
+لوی قدرت سره ډغره وهله.
+
+که څه هم په اوسني هند کې مسلمانان خپل ځان ډېر ترګوا: ښ لاندې
+احساسوي. خو په بهوپال کې پښتانه د پېژندګلو لپاره د خپلې ژبې
+یا کلتور پر ځای تر اسلامي چتر لاندې خپل ځان زیات خوندي ګڼي
+په بهوپال کې زياتره پښتانه اوس د ځايي خلکو غوندې ژ ژوند
+تېروي. دوی خپله ژبه‌هېره کړې ده. د نوي کول ځوانان اردو وايي خو
+لوستلای یې نه شي ځکه چې په هند کې رسمي لیکنې په ګورمکهي
+رسم الخط باندې کېږي. له پښتنو پرته «علاوه چې دلته نور
+مسلمانان ژوند کوي په کړو وړو کې يې ډېر توپیر نشته د
+هندوستان له وېشه وروسته هغه هندو مهاجر چې د پاکستان له سند
+سوبې «ایالت» نه ورغلي وو. د دوی ګڼ شمېر په بهوپال کې ځای کړل
+ځینې پښتانه په دې خبره په تشویش کې دي چې په پاکستان او
+افغانستان کې د دوی د قام خلک په ترهګرۍ بدنامېږي. دوی هلته د
+امریکا او اروپايي ځواکونو په شتوالي هم خواشیني وو په بهوپال
+کې ورته د یوه لږکي «اقلیت» په توګه ژوند ګران نه دی خو کله کله د
+
+شش هال د هندوستان پښتانه
+
+
+‎۱۴۳٣۴ ۰-‏ 7 0001165 پټهاري
+
+‏خپلو مشرانو د وختونو او د هغه دور یادونه ضرورکوي. چې په دې
+
+‏خاوره یې حکومت کړی و
+
+‏د دوست محمد روزنامجه
+
+‏د سلطان جهان د نوابۍ پر وخت هرکال د اختر پر موقع د کورنۍ
+ټول غړي به په لوی تالار کې راټول شول او هغه وخت به د دوست
+محمدخان روزنامچه د هغه د اوسپنې له لویې پېټۍ راوابستل شوه
+او ټولو به لکه د تبرک ولیدله. بيا به یې هم هغسې سنبال کښېوده. پر
+دې موقع به یې د حضرت محمدصلی الله عليه وسلم وېښته مبارک
+هم لیدو چې ورته ترکي سلطان ډالی کړی و. عابدې سلطان په خپله
+دا دواړه شيان کال پر کال لیدل. :
+
+‏د دوست محمد روزنامچه د هغه ديوان «وزیر بیجي رام ورته په
+فارسي کې لیکلې وه. د نواب حميدالله د مړينې وروسته لکه چې د
+هغه نور شيان ورک شول د دې روزنامچې درک هم ونه لګېد.
+
+‏کله چې شهريارخان د بهوپال د تاریخ ليکلو لپاره له خپلوانو سره
+
+‏رابطه وکړه. نو دا روزنامچه له هېچا سره نه وه. په ‎۱۹٩۲‏ م کال کې د
+هندوستان يوه اردو مجله "شعله حښات''ددې روزنامچې ژباړه په
+قسطونو کې چاپ کړه. عابده سلطان وايي: دا د اصل متن ژباړه ده
+
+‏شه��يار خان راته وویل چې ده د مجلې له چلونکيو سره هم رابطه
+وکړه. خو دوی خبر نه وو چې اصل روزنامچه له چا سره وه ان تر دې
+چې د هند په مليأ رشیف کې هم نشته خو مهمه خبره داده چې د دې
+روزنامچې له مخې د قدسیې بېګم د زمانې راهیسې د بهوپال تاریخ
+لیکل شوی دی. شاهجهان بېګم په خپله هم د بهوپال د تاريخ د لیکلو
+پر وخت له دې روزنامچې څخه پېښې لیکلي دي
+
+‏بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+اخځليکونه ۱۴۵۰
+
+اخځليکونه
+
+‎.١‏ د بهوپال بېګمات. شهریارخان
+
+‏۲ د باغي شهزادګۍ يادونه. عابده سلطان ۰۵ ۰ م کال اکسفورډ
+یونیورسيټي پریس کراچي.
+
+‏۳. د هندوستان طلايي کتاب. سر روپر لیت برج ۰
+
+‏۴ انسايکلوپېډیا ابشیاټيک. ‎۱٧۷١‏ اېډورډ بال فور کوزمو
+خپرندویه ټولنه
+
+‏۵. په بهوپال. ډیلي او لندن کې د د نوایې کورنۍ او نورو پښتنو
+او غېرپښتنو سره مرکې
+
+‎٧0‏ .مسلمانې ښځې .اصلاحات او شاهي سانواله
+ا 2 ) د بهوپال نواب سلطان جهان بېګم.. سیوبان
+لومبرت-شاهي اېشیايي ټولنه هرلي روټ لاج ‎٠۰۰٢‏
+‏او لویدیځ «مجله»
+
+‏بهوېال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+‏شجره نولس‎
+‏د۰۰۰ټتتسییسسس‎ سسس))سسسسسس--٠‎
+
+د بهوپال نوابان
+
+نواب يار محمد غان ۴۳-۱۷۲۸
+
+فیض محمد خان (مامله بايي) ‎۷٧۷-۱۷۴۴‏
+‏عيات محمد خان ۱۸۰۷-۱۷۷۷
+
+غوث محمد خان ۱۸۰۷
+
+وزیر محمد غان ۱۶-۱۸۰۷
+
+نذر محمد غان ۱۹-۱۸۱۶
+
+قدسیه بېکم ‎۳۷-٨٨٨١‏
+
+جپهانگیر محمد غان ۴۴-۱۸۳۷
+
+سکندر بېکم ۶۸-۱۸۴۴
+
+شاه جېان بېکم ۱۹۰۱-۱۸۶۸
+
+سلطان جېان بېم ۲۶-۱۹۰۱
+
+حميد الله خغان ۶۰-۱۹۲۶
+
+0
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+:
+1
+
+ددوست محمد اولادونه
+-(ارمعهد (واب) ‏ اا ځ)
+
+فاضل محمدډ
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+۳م مب ۰۰م هد
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+: جلال ابادي کورن ۍ(لوهاري)
+
+سردار جلال غان
+محمد يارغان
+
+د لاور علي غان
+ابغان علي غان
+عسن غلي خان
+
+منصور غان
+
+محمد غعلي خان
+
+!
+احمد علي (دنواب سلطان جېان خاوند چندابي
+
+دوه لوڼه يي د نواب سلطان جپان په دوو مشرانو زامنو واده شوې
+
+سمست
+
+د نن
+
+ومهم ېم ېټ ٢۰م‏ مھ
+
+
+موم
+
+مظفر غان (نواب) ---
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+ووه موم مب ۰٠م‏ مھ
+
+
+
+00011953 ۲ 9٧
+
+د میمونه سلطان کورنۍ
+
+احمد شاه ابدالي
+‎١‏
+‏تیمور شاه
+
+سمیم
+
+وم موم ېټ ‎٠۰٢‏ وف
+
+۱م
+
+
+وسا؛ ی امل مه لخځليکونه
+سسسسسگد-س-0٨٥ستپ٧پ-۴س‏
+
+مننه
+
+ددې کتاب په جوړولو کې ما سره ډېرو خلکو او ادارو مرسته کړې
+ده. د بي بي سي د اوناسیس نومې بورس چې د هند د سفر لگښت يې
+پوره کړ.
+
+په جواهر لال نهرو پوهنتون کې د ژبې او ادبياتو استاد عبدالخالق
+رشید. هم ددې پوهنتون پروفيسر اخلاق احمد انصاري. د بهوپال
+مفتی عبدالرزاق. وکيل عبدالوحید. محمد ايوب او په تېره بيا د
+
+نوابې کورنۍ شهریارخان چې د ارشیف درک یې راکړو
+
+د کتاب په ټایپ کې محمد قاسم ځان مندوخېل» په کمپوز کې
+هېندارې- کتاب خپرولو صندوق او د پښتۍ په ډیزاین کې ميرویس
+میاخېل ډېر زیار ایستلی دی. زه د دوی ټولو د مرستې تې او لارښوونې
+مننه کوم.
+
+بهوپال ‏ د هندوستان پښتانه
+
+
+
+-. ِ ٠ ‏د د د‎ : ٨ ٢
+: 3 ‏دا | )ایا-0 يك بو په‎
+‏ز) : رر‎ #1
+٧ ‏سی ړَ آَ‎ 01
+
+: و هورلا پچ
+
+: ‏سر سر هگ ث  و0‎ ٣
+‏پس‎ 087 0-4
+
+سیا څدسټته ‎7١‏ 0١م‏
+با 5
+
+-
+1177 "هه فزز ان 1
+‎٢‏ دن سو د٢‏
+
+سح ِ 3
+80007
+
+۵5 #۸ مت د
+113 0
+لن
+
+7 63 ات
+و0 01216 کو
+
+3#
+
+5
+۳ ۳ ښ لی
+
+| 1 ضر 2
+
+ّ: ۱ و
+
+1
+
+۸ ۸ 1 1:١
+
+: