Datasets:

haohaa

/

shan-news-shannews_org

like 0

2024-05-18T17:39:45

https://shannews.org/archives/53027

ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ တေပိုတ်ႇၵိင်ႇၽႄထႅင်ႈ တီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊ

မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈ ဝၼ်းတီႈ 19/05/2024 တူၵ်းမႅၼ်ႈလိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 12 ၶမ်ႈ (ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ) ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်း ထိုင် 4 မူင်းဝၢႆးဝၼ်း ယူႇတီႈ ၸုမ်းၵေႃႇမတီႇဝတ်ႉလႄႈ တၵႃႇသတ်ႉထႃး တင်းသဵင်ႈ တေဢွၼ်ၵၼ် ပိုတ်ႇၽုၺ်ႇဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရလႄႈ တၢင်ႇဢၼေႇၵၸႃႇပုတ်ႉထၸဝ်ႈ တီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊ ၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶူး ပိုၼ်းၼုမ်ႇ ပၼ်ႇတိတ (လႃႈသဵဝ်ႈ) ၸၼ်ႉၸွမ်ပုတ်ႉထ မိူင်းတႆး ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ ၵိင်ႇၽႄတီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊၼႆႉ တေပိုတ်ႇၽုၺ်ႇ မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈဝၼ်းတီႈ 19 ၵႂႃႇယဝ်ႉ လႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ၽွၼ်းလီ တႃႇပုတ်ႉထၽႃသႃႁဝ်း၊ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်း ၵျပၢၼ်ႊ ၵူႈတီႈၵူႈလႅၼ်လႄႈ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ ပီႈၼွင်ႉပုတ်ႉထၽႃသႃ ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼင်ႇႁိုဝ် ၵၢၼ်သႃသၼႃ ႁဝ်း ပေႃးတေႁိူဝ်ႈႁိူင်း ၸွတ်ႈတူဝ်ႈလုမ်ႈၾႃႉၵႂႃႇ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း ပေႃးတေလႆႈႁပ်ႉႁူႉ ႁၼ် ၸွမ်းဝႃႈ တီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊၵေႃႈ မီးဝႆႉဝတ်ႉ/ ၵျွင်းႁဝ်းယူႇ ၸိူဝ်း ၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ – “ယိၼ်းၸူမ်းၶွပ်ႈၸႂ်ထိုင် တၵ်ႉၵႃႇသတ်ႉထႃး ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႁဝ်း ၸိူဝ်းႁွတ်ႈ ထိုင်ဝႆႉတီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊၼႆႉသေ ၶပ်ႉၶိုင်ၸွႆႈပၼ်ပႃး ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေမီးမႃး ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉ ထဝိႁႃရၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။ တွၼ်ႈတႃႇ တေဢွၼ်ႁူဝ် ပိုတ်ႇၽုၺ်ႇ ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ ၵိင်ႇၽႄမိူင်းၵျပၢၼ်ႊၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ ၸဝ်ႈၶူး ၻွၵ်ႉတိူဝ်ႇ ပၺ်ႇၺႃႇဝမ်ႇသ ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ မိူင်းဢင်းၵိတ်း။ ၸဝ်ႈၶူး တွၵ်ႉတိူဝ်ႇ ဝႃႇယႃႇမိၼ်ႇတ ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ မိူင်းသိင်ႇၵပူဝ်ႇလႄႈ ၸဝ်ႈၶူး တွၵ်ႉတိူဝ်ႇ ပၼ်ႇတဝ ၸၼ်ႉၸွမ်ပုတ်ႉထမိူင်းတႆး ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈၶူး ဢၼ်တေပႂ်ႉဢဝ် ပုၼ်ႈၽွၼ်းသမ်ႉ တေပဵၼ် ၸဝ်ႈၶူးၶမ်းၵူႇ ၵုမႃႇရ (လၢင်းၶိူဝ်း) ၸၼ်ႉၸွမ်ပုတ်ႉထ မိူင်းတႆး ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးလႄႈ ၸဝ်ႈၶူး ပိုၼ်းၼုမ်ႇ ပၼ်ႇတိတ (လႃႈသဵဝ်ႈ) ၸၼ်ႉၸွမ်ပုတ်ႉထမိူင်းတႆး ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – Oxford Buddha Vihara Japan/ ၸဝ်ႈၶူးလႄႈ ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ တီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊ မၢႆၶပ်ႉ ပၢင်ပိုတ်ႇၽုၺ်ႇ ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ ၵိင်ႇၽႄမိူင်းၵျပၢၼ်ႊသမ်ႉ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်း တေတၢင်ႇဢၼေႇၵၸႃႇ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ၊ ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 11 မူင်းသမ်ႉ ၵၢပ်ႈသွမ်းဝၼ်းသင်ၶၸဝ်ႈ။ ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 12 မူင်း လဵင်ႉလူၸႃႇၵၶဝ်ႈဝၼ်း ပီႈၼွင်ႉမႃးပွႆးလႄႈ ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 2 မူင်းထိုင် 4 မူင်း သမ်ႉ ပၢင်ၽုၺ်ႇဝတ်ႉလႄႈ လူႇတၢၼ်းယၢတ်ႇၼမ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – Oxford Buddha Vihara Japan/ လိၵ်ႈမွၵ်ႇထိုင် ပၢင်ပိုတ်ႇဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ တီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊ ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ ၵိင်ႇၽႄမိူင်းၵျပၢၼ်ႊၼႆႉ တေတင်ႈဝႆႉတီႈ 368-11 Terao, Kawagoe – shi, Saitama, Japan, 350-1141 Shingashi Station 17 min ၼႆယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ သႃသၼႃ ပုတ်ႉထၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ပေႃးတေၸွတ်ႇတူဝ်ႈ လုမ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ ၸဝ်ႈၶူးလူင် ပႃႇမွၵ်ႉၶ တွၵ်ႇတိူဝ်ႇၶမ်းမၢႆ ထမ်ႇမသႃႇမိ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃး ႁဵတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင်မႃး ဢွၼ်ၼမ်းတၵ်ႉၵႃႇ တီႈၸမ်ၵႆသေ တႄႇ ၵေႃႇသၢင်ႈဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရၼႆႉမႃး တီႈမိူင်းဢင်းၵိတ်း 2 တီႈ၊ မိူင်းသိင်ႇၵပူဝ်ႇ၊ မိူင်းသိူဝ်းပီးယိူဝ်း၊ မိူင်းဢိင်ႇၵလီႇ၊ ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈလႄႈ မိူင်းၵျပၢၼ်ႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

['ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-18T17:30:00

https://shannews.org/archives/53022

ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၾႆးၾႃႉ တိူင်းတႃႈၵုင်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၾႆးၾႃႉတေၶၢတ်ႇ ၸူဝ်ႈၶၢဝ်း

ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၾႆးၾႃႉ တိူင်းတႃႈၵုင်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၸၢၵ်ႈၸႅၵ်ႇၾႆးၾႃႉၵွႆလႄႈ ၼႂ်းတိူင်းတႃႈၵုင်ႈ ၾႆးၾႃႉ တေၶၢတ်ႇၸူဝ်ႈၶၢဝ်း ဝႃႈၼႆ။ ၾႆးၾႃႉၼႆႉ တေတႄႇၶၢတ်ႇ ဝၼ်းတီႈ 17/05/2024 တႄႇယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 4 မူင်းၵႂႃႇ တေၶၢတ်ႇႁိုင်ၵႃႈႁိုဝ် ပႆႇၸၢင်ႈလၢတ်ႈ တေၶတ်းၸႂ်မႄးၸၢၵ်ႈ ႁႂ်ႈၸဵဝ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈယူႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆသေတႃႉ ၵူၼ်းတႃႈ ၵုင်ႈ တႄႉဝႃႈ ၾႆးၾႃႉၶၢတ်ႇၵူႈဝၼ်း ပၼ်ၵေႃႈဢမ်ႇပၼ်မၢၼ်ႇလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ယၢပ်ႇၸႂ်ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸၢၵ်ႈဢၼ်ပၼ်ႇ ပဵၼ်ႁႅင်းဢီး ႁႅင်းထၢတ်ႈၵႅတ်ႉသ်သူင်ႇ ၸွမ်းလွတ်ႇ – ၸေႃးတိၵ (ဇောတိက သဘာဝ ဓာတ်‌ငွေႉပိုက်လိုင်း) – ဢၼ်သူင်ႇၵႅတ်ႉသ် ၸူးတိူင်းတႃႈၵုင်ႈ တႃႇႁဵတ်းၾႆးၾႃႉၼၼ်ႉ ၵွႆဝႆႉလႄႈ တိုၵ်ႉမူၼ်ႉမႄးယူႇ။ တေႁိုင်မွၵ်ႈ 2 ဝၼ်း ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးတီႈဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ – ဝဵင်းယႂ်ႇဝဵင်းလူင်ၵေႃႈ ၾႆးၾႃႉၵမ်းၵမ်းၶၢတ်ႇ။ ပၢႆလိူဝ် မႆႈယုင်း ၵေႃႈလိူင်ႇ လပ်းသိင်ႇလပ်းမိုတ်ႈ၊ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇမီး၊ လႆႈမႆႈၸႂ်ၽူႈလၵ်ႉၵူၼ်းၸူၼ်လႄႈ ၵၢၼ်ၵေႃႇၵၢၼ် ႁၢႆႉ ဝႆႉယူႇတႃႇသေႇ ဝႃႈၼႆ။

['ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-18T16:30:00

https://shannews.org/archives/53013

မိူင်းၶႄႇ သူင်ႇၼဵင်ႈပွမ် ၶဝ်ႈၶၢႆမိူင်းတႆး – မိူင်းမၢၼ်ႈ

မိူင်းၶႄႇ သူင်ႇၼဵင်ႈပွမ် ၶဝ်ႈၶၢႆမိူင်းတႆး – မိူင်းမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈသူၼ်ၼဵင်ႈမိူင်းတႆး ပဵၼ်ဢၼ်ယၢပ်ႇ ၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ်။ ၸဝ်ႈသူၼ်ၼဵင်ႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ VOA ဝႃႈ – “ၶၼ်ၼဵင်ႈပွမ် ဢၼ်ၶႄႇသူင်ႇ ၶဝ်ႈမိူင်းတႆး ၼႆႉ ထုၵ်ႇလိူဝ်ၼဵင်ႈႁွမ်မိူင်းတႆး ၶိုင်ႈပၢႆ။ ၼမ်ႉၵိၼ်ၼမ်ႉဝၢၼ်မၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၢႆၼဵင်ႈလႄႈ ၾၢင်ႁၢင်ႈတႄႉ မိူၼ်ၵၼ်လီလီ။ လႅပ်ႈပဵၼ်ဝႂ်ဢၼ်မိူၼ်ဝႂ်ၼဵင်ႈ ဢၼ်ဢွၵ်ႇ ၼႂ်းထိူၼ်ႇလိုၵ်ႉၼၼ်ႉမႃး လေႃးဝႆႉ။ ပေႃးတူၺ်းဢဝ်ၵူၺ်းတႄႉ ၸႅၵ်ႇဢမ်ႇလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ပွမ်ႁႃႉဢၼ်တႄႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼဵင်ႈႁႅင်းပွမ်မိူင်းၶႄႇၼႆႉ ဢဝ်မႃးသႂ်ႇထူင် တိတ်းမိၵ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈသေ သူင်ႇၶၢႆတူဝ်ႈမိူင်း သူင်ႇထိုင်ဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈ၊ ဝဵင်းလိူဝ်ႇယဝ်ႉလႄႈ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၸဝ်ႈသူၼ်ၼဵင်ႈ ၊ ၸုမ်းၵူၼ်းၵႃႉၼဵင်ႈ မိူင်းတႆး – မိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵုမ်းလႆႈၼဵင်ႈပွမ်ၼႆႉယဝ်ႉ – ၸုမ်းၵူၼ်းၵႃႉၼဵင်ႈ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ – ၼဵင်ႈပွမ် ဢိင်ၼိူဝ် ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇၼဵင်ႈ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၼဵင်ႈ မိူင်းတႆး ဢမ်ႇပေႃးၶႂ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်ယဝ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸဝ်ႈသူၼ်ၼဵင်ႈ မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈ ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ မိူင်းႁိမ်းႁွမ်း ၼမ်ၼႃႇယဝ်ႉ – ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

['ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-18T14:55:20

https://shannews.org/archives/53007

ပၢင်တိုၵ်း ၶၢဝ်းတၢင်းသွင်ဝူင်ႈ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၵူၼ်းမိူင်းမၢတ်ႇၸဵပ်း 10 ၵေႃႉ

ပၢင်တိုၵ်း ၶၢဝ်းတၢင်းသွင်ဝူင်ႈ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းမႃးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လၢမ်းယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် ၸႂ်ႉၶိူင်ႈ မိၼ်တိုၵ်း ပွႆႇမၢၵ်ႇလႄႈ ယွၼ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်း ဢၼ်ၵိုတ်းၶင်ႉၼႂ်းပၢင်တိုၵ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းၸွမ်း 10 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းၸွမ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ပဵၼ်ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ၊ ယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ႁူဝ်ပူင်းလႄႈ ပၢင်လွင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။ မၢင်ၵေႃႉ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း တိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်း ၽွင်းၵႂႃႇမႃးၼႂ်းသူၼ် ၼႂ်းႁႆႈ၊ ၽွင်းပွၵ်ႈမိူဝ်းၸႂ်းႁိူၼ်းလႂ်၊ မၢင်ၵေႃႉသမ့် ၺႃးၸုမ်းသိုၵ်းလၢမ်းယိုဝ်းသႂ်ႇလႄႈ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်း – ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇပဢူဝ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 13 လိူၼ်မေႊၼႆ့ ၼင်ႇၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်တိုၵ်း 3 လိူၼ်ပၢႆ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ ၸမ် 100 ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်းထႅင်ႈ 92 ၵေႃႉ၊ ဢၼ်လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်း မီးၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇ ၵမ်ႈၼမ် ပၢႆႈသွၼ်ႈယူႇတီႈ ၼႂ်းထိူၼ်ႇၼႂ်းၶိူဝ်း ယၢမ်းလဵဝ် ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တႃႇယူႇသဝ်းၵိၼ်ယႅမ်ႉလႄႈ ယႃႈယႃ ဝႃႈၼႆ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းသေ လင်ႁိူၼ်းလူႉၵွႆ 600 ပၢႆ ၊ ႁူင်းႁဵၼ်း ႁူင်းသဝ်းသႃသၼႃ ၊ ႁူင်းယႃ ၊ ႁွင်ႈယႃလႄႈ ၵၢတ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ လူႉၵွႆၸွမ်းထႅင်ႈ တင်းၼမ်။ ပၢင်တိုၵ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းႁူဝ်ပူင်းၼႆႉ တႄႇပဵၼ်မႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 21 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2024 ၊ ပဵၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO ယိုဝ်းတိုၵ်းၵၼ်တင်း ၸုမ်းသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ပဢူဝ်း PNLA ၼႆယဝ်ႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-05-18T13:59:41

https://shannews.org/archives/53000

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တဵၵ်းၶၢၼ်းၵဵပ်းၵူၼ်းမိူင်း သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၸုပ်ႈ 2

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း တဵၵ်းၶၢၼ်းၵဵပ်းၵူၼ်းမိူင်း ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းလႄႈ တိူင်း ပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၸုပ်ႈ 2 ယဝ်ႉၼႆ – ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 15 လိူၼ်မေႊၼႆ့ ၼင်ႇၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 10/02/2024 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပၵ်းပိူင် ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉ တေလႆႈၶဝ်ႈႁၢပ်ႇ ၵၢၼ်သိုၵ်း ဝၢႆးလင် ၶၢဝ်းသွၼ်းၼမ်ႉယဝ်ႉ တေတႄႇၵဵပ်းၵူၼ်းသိုၵ်းမႂ်ႇ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ယူႇတီႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၽူႈၵွၼ်းဢိူင်ႇၵွၼ်းပွၵ်ႉ တဵၵ်းၶၢၼ်းၵဵပ်းၵူၼ်းမိူင်း ၸဵမ်မိူဝ်ႈၼႃႈၶၢဝ်းသွၼ်းၼမ်ႉသေ ပိုတ်ႇပၢင်သွၼ် ၵၢၼ်သိုၵ်း ၸုပ်ႈထီႉၼိုင်ႈမႃးယဝ်ႉ။ ဝၢႆးလင် ၶၢဝ်းသွၼ်းၼမ်ႉယဝ်ႉ တႃႇပၢင်သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၸုပ်ႈထီႉသွင်ၼႆ့ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇၵဵပ်းၵူၼ်းမိူင်း မႃးလၢႆလၢႆတီႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းပၢင်လွင်းၼႆ့ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ၶဝ်ႈထိုင် ၼႂ်းႁိူၼ်းသေ ႁွင်ႉဢဝ် ၵႂႃႇၵူၼ်းၼုမ်ႇၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။ သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၸုပ်ႈ 2 ယၢမ်းလဵဝ် ၼိူဝ်ဝဵင်းပၢင်လွင်းၼႆ့ ၼိုင်ႈပွၵ်ႉလႂ် တေလႆႈပၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ 2 ၵေႃႉ။ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၶႂ်ႈႁဵတ်းသိုၵ်း မၢၼ်ႈလႄႈ လႆႈသႂ်ႇငိုၼ်း ၼိုင်ႈႁိူၼ်းလႂ် 8 မိုၼ်ႇ ၸၢင်ႈၵူၼ်းသႂ်ႇၵႂႃႇၸွမ်းၼႆ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈပၢင်လွင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းပၢင်လွင်းၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈတင်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း တိုၵ်ႉၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၵၼ်တင်း ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉဝႆႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸုမ်းသိုၵ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း တဵၵ်းၶၢၼ်းႁွင့် ဢဝ်ၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈသူင်ႇၼႃႈသိုၵ်း ထိုင်တီႈမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆၵႂႃႇ ၵေႃႈမီး။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ၼႂ်းႁူဝ်လိူၼ်မေႊၼႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ် ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢွၵ်ႇဝႃႈ – ႁၢမ်ႈၵူၼ်းၸၢႆး ဢွၵ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း။ ဝၢႆးလင် ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸိူဝ်းၶိုင်ႁႃဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း တိူဝ်းၼမ်မႃး။ ၼႂ်းလိူၼ်ၼႆႉၵူၺ်း ၵူၼ်းမိူင်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸိူဝ်းႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇ ဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း မီးႁူဝ်ၵူၼ်း ဢမ်ႇယွမ်း 1 သႅၼ်ၼႆ – ၸုမ်း BACS ႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-18T11:50:33

https://shannews.org/archives/52997

သုထိၶျႆႊ ယုၼ်ႇ(ၼၵ်ႉၶၢဝ်ႇႁုၼ်ႈသႅၼ်းယႂ်ႇ) ထတ်းသၢင်ထတ်းသိၼ်(ဢၻိတ်ႇၸွမ်ၽွင်းလူင်ထႆး) ၵဵဝ်ႇလွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ

ၶုၼ်ႊထၵ်းသိၼ်လုၵ်ႉၶိုၼ်ႈမႃးၶပ်းၶိုင်ၵၢၼ်ၵဵဝ်ႇလွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ လိုၼ်းသုတ်းၶၢဝ်ႇဢၼ်ႁွင်ႈၵၢၼ် VOA ၶိုၼ်ႈ ၶၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ၶုၼ်ႊထၵ်းသိၼ်လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈလၢႆၸုမ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ RCSS/SSA လႄႈၽူႈတႅၼ်း KNU ႁူမ်ႈပႃးတင်း KNO ယဝ်ႉၵေႃႈ NUG လူင်ပွင်ၸိုင်ႈငဝ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ပိူဝ်ႈဢုပ်ႇႁႃလိုဝ်း ၵိူဝ်း ၵုမ် လိူင်ႈလၢဝ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈလူၺ်ႈၶၢဝ်ႇ ၽႃသႃမၢၼ်ႈ။ မီးၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်းၸွပ်ႇထၢမ်ဝႃႈ ၶၢဝ်ႇၼႆႉပဵၼ်ၶၢဝ်ႇတႄႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်ႇၽွင်း ၶုၼ်ႊထၵ်းသိၼ် ၶိုၼ်ႈမႃးၼႂ်းၵဵင်းမႆႇ မိူဝ်ႈလိူၼ် ဢေႊပရိူဝ်ႊလ် ၽွင်းသွၼ်းၼမ်ႉ လႄႈမီးၵၢၼ်သူင်ႇၵူၼ်းၵႂႃႇ ၵပ်းသၢၼ်ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလၢႆၸုမ်း ၼတ်ႉၵၼ်မႃး ႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ်တင်း ထၵ်းသိၼ် ၶျိၼ်းၼဝတ်း ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ထတ်းထွင်ႁၢႆးငၢၼ်းဝႃႈ မီးၵၢၼ် ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်တႄႉယူႇ။ လႅင်ႇၶၢဝ်ႇၾၢႆႇၵႂၢမ်းမၼ်ႈၶူင်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး ပိုတ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ၶုၼ်ႊထၵ်းသိၼ် ပဵၼ်ၽူႈမီးဢူငဝ်းၼႂ်းလူင်ပွင် ၸိုင်ႈထႆးၸုပ်ႈၼႆႉ လႆႈသူင်ႇတူဝ်တႅၼ်းၵႂႃႇၵပ်းသၢၼ်တင်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလၢႆလၢႆၸုမ်း “ၶုၼ်ႊထၵ်းသိၼ်ပဵၼ် ၵေႃႉသူင်ႇၵူၼ်းၵႂႃႇတိတ်းတေႃႇ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ်သူင်ႇၵူၼ်းမႃးတိတ်းတေႃႇထၵ်းသိၼ် မၼ်းၵေႃႈ ပွင်ႇဝႃႈ ထၵ်းသိၼ်ပဵၼ်ၵေႃႉတႄႇလိူင်ႈ သူင်ႇၵူၼ်းၵႂႃႇတိတ်းတေႃႇပိူဝ်ႈႁႃတၢင်းဢွၵ်ႇလွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း သူင်ႇၵူၼ်းမႃးႁႂ်ႈထၵ်းသိၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းၵၢင် တိတ်းတေႃႇတင်းၾၢႆႇလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉလႄႈၾၢႆႇ ၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ SAC”။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉထၵ်းသိၼ်တင်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်းၵေႃႈဢုပ်ႇႁႃလိုဝ်းၵၼ် 2 ပွၵ်ႈၸွမ်းၼင်ႇ ၶၢဝ်ႇၶွင်ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇၸၢႆးၶွပ်ႇ(လႅၼ်လိၼ်) ၵမ်းဢွၼ်တၢင်းၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈမိူဝ်ႈလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊလ် ဝၼ်းတီႈ 13 ဢၼ်မီး (Karen National Union-KNU) ယဝ်ႉၵေႃႈယင်းမီးယၢင်းလႅင် (Karenni National Progressive Party-KNPP) လႄႈၸုမ်းၶၢင် Kachin National Organization (KNO) ႁူမ်ႈတင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ငဝ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ (National Unity Government-NUG) လႆႈႁူပ်ႉထူၵ်းၵၼ် တင်း ထၵ်းသိၼ်တီႈၼႂ်းၵဵင်းမႆႇ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းထႅင်ႈၸုမ်းၼိုင်ႈ ဢၼ်မီးဢူငဝ်းၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၼမ်းလူၺ်ႈ ၶွင်ႊသီႊ ဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆးတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS/SSA) ဢၼ်မီးၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းဢွၼ်ႁူဝ် လႆႈႁူပ်ႉထူပ်း ထၵ်းသိၼ် ထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ် 2 ပွၵ်ႈ ၵမ်းထူၼ်ႈ 2 ၼႆႉမီးၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းၶဝ်ႈမႃးပႃး။ ၼႆႉၵေႃႈပွင်ႇဝႃႈ ထၵ်းသိၼ်လႆႈတႄႇၶုတ်းၵုၺ်ႉၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်း ၵွႆးၵႃႈႁဝ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇမၼ်ႈၸႂ်ဝႃႈႁွင်ႈၵၢၼ် ၼွၵ်ႈမိူင်း ႁိုဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ၸွမ်ၽွင်းလူင်သဵတ်ႇထႃႇ ထဝီႊသိၼ် ႁူႉလိူင်ႈၼႆႉယူႇႁိုဝ် ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 13 ၼၼ်ႉ ၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်းၵေႃႈယင်းပဵၼ် ပၢၼ်ႊပရီႊယ် ၽႁိထ်ႇထႃႊၼုၵွၼ်ႊယူႇ ႁဝ်းၵေႃႈဢမ်ႇမၼ်ႈၸႂ် ပၢၼ်ႊပရီႊယ် ႁူႉလွင်ႈၼႆႉယူႇႁိုဝ် ၶေႃႈၼၵ်းၼႅၼ်ႈၵေႃႈ လႅင်ႇၶၢဝ်ႇႁူဝ်ၼႆႉ VOA ၽႃႇသႃႇမၢၼ်ႈဢွၵ်ႇႁၢႆးငၢၼ်းမႃး ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇၸၢႆးၶွပ်ႇ(လႅၼ်လိၼ်) ၵူတ်ႇသွပ်ႇလွင်ႈတၢင်းယဝ်ႉယိုၼ်ယၼ် ဝႃႈ ပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်။ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇၸၢႆးၶွပ်ႇ(လႅၼ်လိၼ်)ဝႃႈ လႅင်ႇၶၢဝ်ႇႁၢႆးငၢၼ်းၵၢၼ်ထူပ်ႈၵၼ်ၼၼ်ႉ လႆႈဢုပ်ႇႁႃလိုဝ်းထိုင်လိူင်ႈလဝ်းၼႂ်းမိူင်း မၢၼ်ႈ လူၺ်ႈၽွင်းယၢမ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၽွင်းပၢင်တိုၵ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼႂ်းမျႃႉဝၻီႇ ဢၼ်တေႃႇၼႃႈၵၼ်တင်းဝဵင်းမႄႈသွတ်ႇ ၸႄႈဝဵင်းတၢၵ်ႇ လႅၼ်လိၼ်ထႆးမၢၼ်ႈ။ ၼႂ်းဝူင်းၵၢင်ၵၢၼ်ဢုပ်ႇႁႃလိုဝ်းၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈထၵ်းသိၼ်ၶဝ်ႈမႃးၸွႆႈ ႁႃတၢင်းဢွၵ်ႇၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ SAC တင်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်း လွင်ႈၼႆႉၸွမ်းၼင်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ၸၢႆးၶွပ်ႇ(လႅၼ်လိၼ်)လႆႈမွပ်ႈၵႂၢမ်းသူၼ်ၸႂ်။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၵေႃႈထၵ်းသိၼ် ႁႃတၢင်းတိတ်းတေႃႇ ၾၢႆႇသိုၵ်း မၢၼ်ႈ SAC ပိူဝ်ႈသၢၼ်ၵၢၼ် လၢႆလၢႆလွင်ႈ တေႃႇႁၢၼ်ႉၼႆႉၵေႃႈယင်းပႆႇလႆႈၶေႃႈတွပ်ႇ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ SAC ႁိုဝ် ၽၢႆႇသၢၼ်ၶတ်းယင်းၵႂင်ၸႂ်ၵၼ်ယူႇဝႃႈ ထၵ်းသိၼ်လၢတ်ႈၼႂ်းထႃႇၼသင် ၵွပ်ႈဝႃႈ ထၵ်း သိၼ် ဢမ်ႇမီးတၼ်းႁဵင်းသင်ၼႂ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးလႄႈယိင်ႈၶႅၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈယႂ်ႇတိူဝ်းၶိုၼ်ႈ။ ၵွပ်ႈ ဝႃႈ ၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်းၽွင်းၼၼ်ႉပၢၼ်ႊပရီႊယ် ယင်းယူႇ ႁူမ်ႈတင်း သီႁသၵ်ႇ ၽူင်ႊၵဵတ်ႇၵႅဝ်ႈ ၵႅမ်ၽွင်း လူင်ၼွၵ်ႈမိူင်း ယၢမ်းၼႆႉၵေႃႈယင်းမီးတၼ်းႁဵင်းယူႇ။ ၽွင်းၼင်ႇၼၼ် ၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်းပၢၼ်ႊပရီႊယ်လႄႈ သီႁသၵ်ႇ ၽူင်ႊၵဵတ်ႇၵႅဝ်ႈ ၵႅမ်ၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်း ၵေႃႈ ၶတ်းၸႂ်ၵပ်းသၢၼ်တင်းလၢႆလၢႆၾၢႆႇယူႇယဝ်ႉ ။ ထၵ်းသိၼ်သမ်ႉ ၸိူၼ်းႁွင်ႉဢဝ် ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း မႃးႁူပ်ႉထူပ်းတီႈ ၵဵင်းမႆႇၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်ဝၢင်ႇဝိူဝ်ႈၸွမ်းလႄႈဝႃႈ ဢီႈသင်ပဵၼ်သင် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ဝႃႈႁိုဝ် တေဢဝ် ၸိူင်ႉႁိုဝ် ဝႃႈလႃးၵေႃႈၼိူဝ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးယင်းမီးထၵ်းသိၼ်ယူႇႁိုဝ်လႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး ယင်း မီးၸိုဝ်ႈပဵၼ် သဵတ်ႇထႃ တွၼ်ႈၼႆႉၵေႃႈမီးၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်းၵေႃႉမႂ်ႇ မႃႊရိသ်ႊ သငဵမ်ႇၽူင်ႊ ၵေႃႈ ႁူႉၵၼ်လီ ယူႇဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းသၢႆၵမ်းသိုဝ်ႈတင်းထၵ်းသိၼ်။ လႅင်ႇၶၢဝ်ႇဝွၵ်ႇဝႃႈလွင်ႈဢၼ်ၶဝ်ႈထူပ်းထၵ်းသိၼ်ၼၼ်ႉ လၢႆၾၢႆႇလၢႆၸုမ်းၵေႃႈလႆႈၾၢင်ႉသတိတႄႉတႄႉ ဝႃႈ လႅင်ႇၶၢဝ်ၸၢႆးၶၢဝ်ႇဝွၵ်ႇ လႆႈၾၢင်ႉၵွပ်ႈသင် ၵွပ်ႈပဵၼ်လွင်ႈထူၼ်ႈသေးထီႇပူၼ်ႉၽႅဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၵွပ်ႈပဵၼ်လွင်ႈ မႆႈၸႂ်ၵၢၼ်ၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉတေႃႇထႆးလႄႈၸၢင်ႈယွၼ်ႉမႃးၵၢႆယဵၼ်ပဵၼ်ၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းထႆး ၸင်ႇလႆႈပိတ်း လပ်ႉဝႆႉၵၢၼ်ႁူပ်ႉထူပ်းထၵ်းသိၼ် ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ ထၵ်းသိၼ်လဵၼ်ႈလွၵ်းလၢႆးသင်ယူႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၽႂ်ႁပ်ႉႁွင်းယိုၼ်ယၼ်ဝႃႈထၵ်းသိၼ်မီးသူၼ်ႇလႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်ၽွင်ႈ လူၺ်ႈသင်ဝႃႈဢမ်ႇ ၽၢၼ်ႇလတ်းသိုဝ်ႈ တၢင်းပၵ်းၵတိ ႁႂ်ႈၵွင်တပ်ႉထႆး ပဵၼ်ႁိုဝ် ႁႂ်ႈၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်း တေပဵၼ်ႁိုဝ် ႁႂ်ႈသၽႃး ၵႂၢမ်းမၼ်ႈၶူင်းပဵၼ်ႁိုဝ် ႁူမ်ႈဝႃႈၵႂၢမ်းတင်ႈၸႂ်ၶွင်ထၵ်းသိၼ်ၼၼ်ႉၸၢင်ႈၶႄးလီသေတႃႉ မၼ်းၵေႃႈ ၸၢင်ႈတေ ပဵၼ်လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈယႂ်ႇၶိုၼ်ႈတိူဝ်းထႅင်ႈၵေႃႈၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ။ ထၵ်းသိၼ်ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈၽိုၼ်လိၵ်ႈၶေႃႈလႆႈၸႂ်ၶိုၼ်ႈမႃး ႁႂ်ႈၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းမႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းၼၼ်ႉလူင်းလၢႆးမိုဝ်း တႅင်ႇတင်ႈတူဝ်ထၵ်းသိၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းၵၢင် ၽူႈၵႄႈပူမ်ၶွတ်ႇၵၢၼ်ၶတ်းယႅင်ႈ Mediat လႄႈမွပ်ႈဢမ်းၼၢၸ်ႈပၼ် ႁႂ်ႈပဵၼ်တူဝ်တႅၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်း တတ်းသိၼ်ၸႂ်တၢင်လႆႈၼႆၼၼ်ႉ ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈထၵ်းသိၼ်ၶဝ်ႈၸႂ်ၼိူဝ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်လုၵ်ႉၾိုၼ်ႉလႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈငဝ်းမၢၼ်း ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈပၼ်ႁႃၽွၼ်းလႆႈထပ်ႉသွၼ်ႉလႄႈ ၽွၼ်းလႆႈၼိူဝ်ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးတႂ်ႈလိၼ် ဢၼ်ပဵၼ်သီမူၼ်ႇ လွင်ႈၽိတ်းၵူၼ်းမၢႆဢၼ်တုမ်ႉယွၼ်ႈၸွမ်းလႅၼ် လိၼ်ထႆးၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၼၼ်ဢဝ်ပဵၼ်ၶွင်လဵၼ်ႈ ပိူဝ်ႈလႆႈၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီ လႆႈၸိုဝ်ႈသဵင်လႄႈလႆႈႁပ်ႉ သူးရၢင်းလ်းၼူဝ်ႊပႄႊလ် Nobel ၾၢႆႇလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ႁိုဝ် သုထိၶျႆး – ၵၢဝ်ႇထတ်းသၢင်ၼင်ႇၼႆ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ဢၼ်ထၵ်းသိၼ်ႁဵတ်းယူႇၸိူဝ်းၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးႁပ်ႉႁူႉမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ယဝ်ႉၵေႃႈ ထၵ်းသိၼ်ႁဵတ်းၵႂႃႇ ယဝ်ႉ မႃးသင်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးလႆႈႁိုဝ် ၵွပ်ႈဝႃႈမၼ်းတၵ်းတေလႆႈမီးလၵ်းၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်းႁူႉႁိုဝ်ဢမ်ႇႁူႉ တင်းၾၢႆႇၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ်ၵေႃႈ ၵႂင်ၸႂ်ၵႂင်ၶေႃးယူႇ ထၵ်းသိၼ် မႃးလၢတ်ႈယူႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼႂ်းထႃႇၼတၼ်းႁဵင်းဢီႈသင် ယဝ်ႉၵေႃႈထၵ်းသိၼ်တိတ်းတေႃႇၵႂႃႇတီႈမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ တင်းၵွင်တပ်ႉ ၵေႃႈၵႂင်ပူၵႂင်ပႃယူႇ။ ႁဝ်းတၵ်းဢမ်ႇလိုမ်းဝႃႈ ၶႄႇ ဢိၼ်းၻီႊယိူဝ်ႊ ဢမေႊရိၵႃႊ ၵျပၼ်ႊ ၶဝ်ၵေႃႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ လွင်ႈၼႆႉယူႇ။ မွၼ်းၶိူဝ်း (*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ။)

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-17T18:47:00

https://shannews.org/archives/52990

လိၵ်ႈလၢႆးၾိင်ႈငႄႈ ၽႄႈၼမ်လၢႆ သၢႆၸႂ်ၶိူဝ်းၸင်ႇ ယိုၼ်း ယၢဝ်း

မိူဝ်ႈယၢမ်းတူၵ်းတႅမ်ႇ ပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈ ၶူဝ်းၶွင်ငိုၼ်းၶမ်းၵေႃႈၽႄၸႅၵ်ႇ ၵဝ်ၼမ်မႂ်းဢေႇ ႁိမ်ၵၼ်ၽိတ်း မေႃးဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉၵၼ် ဢမ်ႇၼပ်ႉၼႃႈထိုဝ်တႃ ဢမ်ႇၼပ်ႉဢူငဝ်းၵၼ် ထိုင်တီႈတိုၵ်းတေႃးၶႃႈၽၼ်းၵၼ် တင်းတီႈ ႁူဝ်ၵူၼ်းမီးမၢၵ်ႈၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈၵေႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်းဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇယွၼ်ႇယၢၼ်း ထုၵ်ႇတၢင်ႇၸၢတ်ႈတၢင်ႇၶိူဝ်း တူၺ်းလဵၵ်ႉလူဝဝ် ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉၼပ်ႉယမ်။ ဝၢႆးသေ ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၵိုတ်းလိုဝ်ႈပေႃးၵၢၼ်ၶဝ်ႈယူႇသေႃႉထင်မူၵ်း ပူၵ်းသၢင်ႈတီႈယူႇတၼ်းသဝ်းတႂ်းႁူမ်ႈ ၽူၺ်းငဝ်း မုၼ်ယႂ်ႇၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းထႆး မိူဝ်ႈ 1961 တီႈဝၢၼ်ႈမႂ်ႇမွၵ်ႇၸၢမ် (မႃးတင်ႈၸိုဝ်ႈဝၢၼ်ႈႁင်းၵွႆး – ဢွၼ်တၢင်းဝႃႈ ဝၢၼ်ႈမႂ်ႇမွၵ်ႇၸၢမ်ပဝ်း) တီႈႁိမ်းၾင်ႇၼမ်ႉၵူၵ်း ၼႂ်းဢိူင်ႇတႃႈတွၼ်း ၸႄႈဝဵင်းမႄႈဢၢႆ ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႆႇ ၼႂ်းၸိုင်ႈ မိူင်းထႆး။ မုၼ်ယႂ်ႇၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ၽူႊမိၽူလ်ႊဢၻုလ်ယၻဵတ်ႇဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈၸႂ်းပီႈၼွင်ႉတႆးဝၢၼ်ႈမႂ်ႇမွၵ်ႇၸၢမ် ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၼႃႈတေထိုင်လိူၼ်ၾႅပ်ႉၿိဝ်ႊရီႊ ဝၼ်းတီႈ 7 ၽူႈၼမ်းတႆးၸင်ႇမႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ႁဝ်းထုၵ်ႇလႆႈၸတ်း ငၢၼ်း(ပွႆး) ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးႁဝ်းယူႇယူဝ်ႉၼႆ လၢႆၾၢႆႇပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင် ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇထၢမ် ၵိူဝ်းၵုမ် ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၾၢႆႇၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းၶဝ်ယူႇယူဝ်ႉ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈထုၵ်ႇလႆႈၵႂႃႇလဝ်ႈယွၼ်းဢၼုၺၢတ်ႈယူႇဝႃႈၼႆလႄႈ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ၶဝ် ၸင်ႇပႃးၵၼ်ၵႂႃႇတွင်ႈထၢမ် ယွၼ်းဢၼုၺၢတ်ႈၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၸႄႈဝဵင်ႊမႄႈဢၢႆ။ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၸႄႈဝဵင်းမႄႈဢၢႆၵေႃႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်လႄႈၵႂၢမ်းတွပ်ႇမႃးဝႃႈ ႁဵတ်းတႄႉႁဵတ်းလႆႈယူႇ ၵွႆးၵႃႈပေႃးတေ ဢဝ်ၸိုဝ်ႈ “ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး” ၼႆ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼေႇဝိၼ်းတေၶဝ်ႈၸႂ်ၽိတ်းၸဝ်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ်ႁဝ်းဝႃႈ ပၼ်တိုဝ်ႉတၢင်း ၸုမ်းၵူၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉဢၼ်တေႃႇတၢၼ်ႈသၢၼ်ၶတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ မႃးယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆးသေ လုၵ်ႉ ၽိုၼ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ပၼ်ႁႅင်းၵမ်ႉၸွႆႈၵူၼ်းထိူၼ်ႇ ႁိုဝ် ၵူၼ်းလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉတိုၵ်းတေႃး မၢၼ်ႈၼႆ တေထုၵ်ႇၸီႉၼႄးၼင်ႇၼၼ် ၵွပ်ႈၼၼ် ႁႂ်ႈႁႃၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၵၢၼ်မိူင်းၸိုင် တေလီယူႇဝႃႈၼႆလႄႈ ၸင်ႇၶိုၼ်းမႃးဢုပ်ႇၶႆႈလဝ်ႈလၢတ်ႈ ၼႄၵၼ်ယဝ်ႉလိူၵ်ႈႁႃ ၸိုဝ်ႈၸတ်းငၢၼ်း(ပွႆး)။ ႁေႃၸဝ်ႈၶူးမေႃလိၵ်ႈတႆး ဝၢၼ်ႈမႂ်ႇမွၵ်ႇၸၢမ် လၵ်းလၵ်းမၼ်းၵေႃႈတိုၼ်းဢၢင်ႈဢၢၼ်းဝႆႉ ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယူႇယဝ်ႉ ယွၼ်ႉၼၼ်ၼႂ်းလိူၼ်ၾႅပ်ႉၿိဝ်ႊရီႊၼၼ်ႉမီး ငၢၼ်း(ပွႆး) သင် လိူဝ်သေလိူၼ်သၢမ်မူၼ်း ငၢၼ်းလူႇတၢၼ်းၶဝ်ႈယႃႇၵု ၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈပဵၼ်ငၢၼ်းသႃသၼႃ မီးယူႇႁင်း မၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ ၸင်ႇမႃးဝူၼ်ႉၵၼ်ဝႃႈ ပေႃးၼၼ်ႁဝ်းဢဝ်ပဵၼ် “ဝၼ်းယူၵ်ႉယွင်ႈၸဝ်ႈၶူးမေႃလိၵ်ႈတႆး” ဢမ်ႇလီႁိုဝ် ႁူမ်ႈဝႃႈ ဝၼ်းယူၵ်ႉယွင်ႈၸဝ်ႈၶူးမေႃလိၵ်ႈတႆးၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်းတႆးတႄႉၸတ်းႁဵတ်းၼႂ်းလိူၼ်သိပ်းသွင် သေတႃႉ ၸိုဝ်ႈၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈၵဵဝ်ႇတင်းငဝ်ႈငုၼ်းၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆးလႄႈပဵၼ်သၢႆၸႂ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၵိုင်ႇလႅပ်ႈၶဝ်ႈၵၼ် တင်းၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းႁဝ်းယူႇၼႆလႄႈလႆႈၸႂ်ၵၼ် ဢဝ် “ဝၼ်းယူၵ်ႉယွင်ႈၸဝ်ႈၶူးမေႃလိၵ်ႈတႆး” မႃးပဵၼ်ၵၢၼ်ယူၵ်ႉယွင်ႈၵုၼ်း မုၼ်ၸဝ်ႈၶူးမေႃလိၵ်ႈတႆးႁဝ်း ဢိၵ်ႇတင်း ပဵၼ်ၵၢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈပီႈၼွင်ႉတႆး ၸိူဝ်းယူႇ ၼႂ်းမိူင်းထႆး ဢမ်ႇဝႃႈ မိူင်းၵွၵ်ႇ ၵဵင်းႁၢႆး မႄႈသၢႆ မႄႈႁွင်ႈသွၼ် ၵဵင်းမႂ်ႇ လႆႈမႃးႁူပ်ႉထူပ်းၵေႃႇၵုမ် ၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ် တီႈဝၢၼ်ႈမႂ်ႇမွၵ်ႇၸၢမ် တီႈဢေႇသုတ်း 1 ပီ 1 ပွၵ်ႈ။ ထိုင်မႃး 1983 ဝၢႆးသေပီႈၼွင်ႉတႆးႁူမ်ႈၵၼ်ႁႃငိုၼ်းမႃးသိုဝ်ႉလႆႈတီႈလိၼ်ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းသႃထုပရႃႊၻိတ်ႇ ၼႂ်းပွၵ်ႉ ၿၢင်ႊၽူင်ႊၽၢင်ႊ ၶဵတ်ႇယၢၼ်းၼႃႊဝႃႊ မိူင်းၵွၵ်ႇ ပိူဝ်ႈတႃႇၵေႃႇသၢင်ႈဝတ်ႉတႆးၼႆလႄႈ လႆႈၸတ်းတင်ႈၵေႃလိၵ်ႈလၢႆး လႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆး ႁဵၵ်ႈၸိုဝ်ႈတၢင်းထႆးဝႃႈ “ၶျူမ်ႊရူမ်ႊၶိူဝ်းတႆးသႃမၶ်းၶီး” (ชมรมเครือไตยสามัคคี) Tai Race Union of Bangkok in Thailand မီးလုင်းယူဝ်ႊ ထိၼ်ႊ (ၵူၼ်းတႆး 9 လၵ်း – တႃႈၵုင်ႈ) လႄႈ မေးၼၢင်းပႃႈၶိၼ်ႇယူင်ႇ (တႆးဝေႃႇၾႆးလႅင်း – မိူင်းၵမ်ႊပူႊၶျႃႊ) ပဵၼ်ၵဝ်ႉငဝ်ႈ ၵၢၼ်သၢင်ႈဝတ်ႉတႆး။ မီးၵူၼ်းလူင် ၸၢႆးၶႂၢၼ်ၾႃႉ(လုၵ်ႈၶူၺ် လုင်းယူဝ်းထိၼ်း ပႃႈၶိၼ်ႇယူင်ႇ) ၸၢႆးမႁႃၼုမ်ႇ ၸၢႆးထုၼ်း ၸၢႆးၼုမ်ႇသႅင် ၸၢႆးတိပ်ႉ(မႅဝ်း) ၸၢႆးသူမ်ၶျၢႆး ၸၢႆးယီႈမုင်ႉ ၶဝ်ၸဝ်ႈဢွၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ ပူၵ်းတင်ႈၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးၾိင်ႈငႄႈတႆး တီႈၼႂ်းမိူင်းၵွၵ်ႇၶိုၼ်ႈမႃး ပဵၼ်ၸုပ်ႈဢွၼ်ႇတၢင်း သုတ်းလႄႈႁူမ်ႈတင်း ၵၢၼ်သၢင်ႈဝတ်ႉမႂ်ႇတႆး ၼႂ်းမိူင်းၵွၵ်ႇပဵၼ်ၶွင် ပီႈၼွင်ႉတႆး ၼႂ်းၼၢမ်းၸိုဝ်ႈၾၢႆႇထႆး(ศูนย์ศึกษาปฏิบัติธรรมสาธุประดิษฐ์) ။ ၶိူဝ်းတႆးသႃမၵ်းၶီး မိူင်းၵွၵ်ႇ “ 1983 မိူဝ်ႈယင်းပႆႇမီးဝိႁၢရ်တိုၵ်းလူင်ၵၢင်ဝတ်ႉ” ၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆးၾိင်ႈငႄႈၼႆႉ ပဵၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈၸိူဝ်ႉၽၼ်းၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၼႆၵေႃႈဝႃႈလႆႈ ယွၼ်ႉၼႆႉ ၵူၼ်းတႆးႁဝ်း ၸိူဝ်းမႃးယူႇတီႈဝဵင်းလူင် မိူင်းၵွၵ်ႇၵေႃႈလႆႈၵေႃႇတင်ႈ “ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆး ဝဵင်းမိူင်းၵွၵ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး- ၶိူဝ်းတႆးသႃမၵ်းၶီး မိူင်းၵွၵ်ႇ” မိူဝ်ႈ1982 သိုဝ်ႉဢဝ်တီႈလိၼ် ပွတ်းသဵၼ်ႈတၢင်းသႃထုပရႃႊၻိတ်ႇ ဝၢင်ႊၽူင်ႊၽၢင်ႊ ၼႂ်းၶဵတ်ႇယၢၼ်ႊၼႃႊဝႃႊ ၵၢင်ဝဵင်းလူင်မိူင်းၵွၵ်ႇ ပဵၼ်ၶွင်တႆးသေ ၵေႃႇသၢင်ႈပဵၼ်“ဝတ်ႉ”တႆး “သုၼ်သိုၵ်းသႃ ပတိဝတ်းထမ်း” ၶွင်တႆးၼႂ်းမိူင်းၵွၵ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး။ ထိုင်မႃး10/07/1994 ၼႂ်းၵဵင်းမႂ်ႇၵေႃႈ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်တႆး ၸိူဝ်းလိုဝ်ႈၵိုတ်းယင်ႉၵၢၼ်သိုၵ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၸဝ်ႈႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ ၸဝ်ႈသႅင်သိုၵ်း ပေႃႈထဝ်ႈၺူဝ်ႇ ဢႃးၸၢၼ်ၼိၶူမ်း (ဢႃၸႃရိယ) ၸၼ်ႉၸွမ် ဢိၵ်ႇတင်းၽူႈၼမ်း လၢႆလၢႆၸဝ်ႈ ႁူမ်ႈၵၼ်ၵေႃႇတင်ႈၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆးၵဵင်းမႂ်ႇ ၶိုၼ်းမႃးၼႂ်းၵဵင်းမႂ်ႇသေ ယူၵ်ႉဢဝ်ၸဝ်ႈၼွႆႉသေႃးယၼ်ႇတ ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၸၢႆးသူၺ်ႇလ (သိင်ၶမ်း ႁိူၼ်ႊသႅင်) ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း တူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ ၵၢၼ် လိၵ်ႈလၢႆးၾိင်ႈငႄႈတႆး ပဵၼ်ၼႃႈတႃတႆး ၼႂ်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး။ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆးၵဵင်းမႂ်ႇ ယၢမ်းလဵဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉပဵၼ်ႁဵတ်ႇ(လွင်ႈတၢင်း) ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈပိူၼ်ႈႁူႉၸၵ်းတႆးလႄႈ ႁူႉၸၵ်းၾိင်ႈငႄႈတႆး ၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းဝႆတႆး ၽႄႈမၢၵ်ႈၼမ်မႃးႁၢၼ်ႉတေႃႇမိူဝ်ႈလဵဝ်။ ၼႆႉၵွႆးဢမ်ႇၵႃး ယင်းပဵၼ်မူႇပဵၼ်ၸုမ်းၶွင်ပီႈၼွင်ႉတႆး လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၵိုၵ်းၽၢၵ်ႈ ၵၢၼ်တင်းၾၢႆႇၸဝ်ႈၼႃႈတီႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢိၵ်ႇတင်းထုၵ်ႇဝွၵ်ႇၸိူၼ်းၶဝ်ႈႁူမ်ႈငၢၼ်း(ပွႆး) ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်း ၾိင်ႈငႄႈႁိတ်ႈႁွႆး ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇၶိူဝ်းၶိူဝ်း။ ၵွႆးၵႃႈ ၵူၼ်းတႆးႁဝ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢမ်ႇပေႃးဝႆႉၵႃႈၶၼ် ၶဝႅႈၸႂ်ဝႃႈ ၵၢၼ်ၾိင်ႈငႄႈႁိတ်ႈႁွႆးၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းၶူင်ႇ ပဵၼ်ၵၢၼ်မၵ်ႉမိုတ်ႈသူင်တၢင်းမူၼ်ႈတၢင်းသိူဝ်းႁဵတ်း (ပွႆးလၢမ်း) ၵွႆး ပၢႆတင်းၶဝ်ႈၸႂ်ဝႃႈ ၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်သိုၵ်း ၵၢၼ်သူၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၵၢၼ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၵၢၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၵၢၼ် NGO ၸိူဝ်းၼႆႉဢိူဝ်း ပဵၼ်ၵၢၼ်ၸၼ်ႉသုင် ဢၼ် ႁဵတ်းတႃႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း။ မွၼ်းၶိူဝ်း (*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈ ဢေႃႈ။)

['ၶေႃႈထတ်းသၢင်', 'ၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-17T16:26:10

https://shannews.org/archives/52978

ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်းတင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ထူပ်းၵၼ်တီႈမိူင်းၶႄႇ ပွၵ်ႈၵမ်း 5

ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 15-16/05/2024 ၶၢဝ်းတၢင်း 2 ဝၼ်းမႃးၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်ၶႄႇ ယူႇၵၢင်ၶိုင်ၸတ်းပၼ်သေ ၽူႈၼမ်းသိုၵ်း ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း – သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ၊ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA လႄႈ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA တင်း တူဝ်တႅၼ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တီႈဝဵင်းၶုၼ်ႊမိင်ႊ မိူင်းယူႊၼၢၼ်ႊ ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ ပွၵ်ႈၵမ်း 5 ။ ၼႂ်းပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ် ၵမ်းၼႆႉ ပိုတ်ႇႁူဝ်ၶေႃႈ ဢုပ်ႇလွင်ႈၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်လႄႈ လွင်ႈပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းရၶႅင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼႂ်းပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်းၼႆႉ ပိုတ်ႇႁူဝ်ၶေႃႈ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် လွင်ႈပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းရၶႅင်ႇလႄႈ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ႁင်းၵူၺ်း ၶေႃ ၶေႃ ၊ တႃႇပဵၼ်တူဝ်တႅၼ်း ၸုမ်းသိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ၼႆသေ ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းသိုၵ်း တွၵ်ႊတိူဝ်ႊ ၺူဝ်ႇထုၼ်းဢွင်ႇၵေႃႉ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ။ သိုၵ်း MNDAA သမ်ႉ ၵႅမ်ၸွမ်ႁၢၼ် ၽူင်းဝိၼ်းၼၢႆႇ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ။ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA သမ်ႉ ၸဝ်ႈသိုၵ်း တႃႇမူဝ်းႁဵင်း ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ။ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းသမ်ႉ ပဵၼ်ၸွမ်သိုၵ်း မဵဝ်းတၢၼ်ႉၼၢႆႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း ၶၵ်ႉၵၢၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ် NSPNC ဢွၼ်ႁူဝ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ BNI ႁၢႆးငၢႆးဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ တီႈပၢင်ႁူပ်ႉၵၼ် ၵမ်းၼႆႉ ပိူင်လူင်ဢုပ်ႇၵၼ်တႃႇၵၢၼ် ၵႃႉၶၢႆၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် တေပၼ်ႇလႆႈလီၶိုၼ်း မိူၼ်ၵဝ်ႇ ၵူၼ်း ၸမ်ၸႂ်ၸုမ်းဢူၺ်းလီ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆသေတႃႉ သင်ဝႃႈ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၶိုၼ်းပၼ်ႇႁွၼ်ႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်မႃးၶိုၼ်းသေတႃႉၵေႃႈ တေႁႂ်ႈလီမိူၼ်ၵဝ်ႇၶိုၼ်းတႄႉ တေဢမ်ႇငၢႆႈ။ လွင်ႈလီလွင်ႈၸႃႉၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇ တင်းမူတ်း။ ယွၼ်ႉ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ လႆႈပိုင်ႈၶႄႇမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈ တႄႇယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တင်ႈတပ်ႉမႃး ၼႆယဝ်ႉ။ ၽူႈထတ်းသၢင်ႈၵၢၼ်မိူင်း လၢတ်ႈဝႃႈ – “ၶဝ်ဢုပ်ႇၵၼ်မႃး ပဵၼ်လၢႆၵမ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်ၶိုပ်ႈၼႃႈသင်မႃး ။ တႃႇၵၢၼ်ၵႃႉ ၶၢႆ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် တေ ၼိမ်ၶိုၼ်း မိူၼ်ၵဝ်ႇၵေႃႈ တေဢမ်ႇငၢႆႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ သဵၼ်ႈ တၢင်း လႃႈသဵဝ်ႈ – သႅၼ်ဝီ – ၵူတ်ႉၶၢႆ တေႃႇထိုင်မူႇၸေႊၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်သၢႆၸႂ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႈယဝ်ႉလူး။ ပေႃးၶႂ်ႈႁၼ်မၼ်း ပဵၼ်ႁိုဝ်ၼႆၵေႃႈ ယူႇတီႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇ မူတ်းမူတ်းယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈတႄႇယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇမႃး လႆႈပိုင်ႈၶႄႇသေ ၸင်ႇမီးႁူးလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်မႃး ယူႇတႃႇသေႇ” – ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ် ၵမ်းၼႆႉ ၽူႈၼမ်းၸိုင်ႈမိူင်းတင်းသွင်ၾၢႆႇ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈသပ်းၸႅင်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တႅၵ်ႇလႅင်းသင် ဝႃႈ ၼႆ။ “ပၢင်တိုၵ်း ဢၼ်လႆႈပဵၼ်မႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼႂ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉ ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၵူၺ်း။ ပၢင်တိုၵ်း ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်းၼႆႉၵေႃႈ ပိူင်လူင် ယိူင်းဢၢၼ်းတႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းၵတ်းယဵၼ် တႃႇပဵၼ်မိူင်းၾႅတ်ႊတရႄႊဝႃႈၼႆ ၵၼ်ယူႇသေတႃႉၵေႃႈ – ၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်တိုၵ်း မီးမႃး 5-6 လိူၼ်ယဝ်ႉ ပႆႇထိုင်တႃႈယိူင်းမၢႆ”- ၽူႈထတ်းသၢင် ၵၢၼ်မိူင်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ တိုၵ်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း တႃႇဢဝ်ၶိုၼ်းမိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆ တႅၵ်ႇလႅင်းယူႇသေတႃႉ – ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇတႄႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇမီး လၢႆမူလၢႆၸုမ်းလႄႈ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇႁၼ် ၼမ်ႉႁၼ်တူဝ်သင် သေဢမ်ႇၵႃး သိုၵ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼင်ႇၵၼ် မိူၼ်ႁိမ်ၼႃႈလိၼ်ၵၼ်ၶိုၼ်းၵေႃႈမီးလႄႈ လႅပ်ႈတေဢွၵ်ႇမႃးပိူင်ၾႅတ်ႉသိတ်ႉ ၵျပၢၼ်ႊ ယိုတ်းမိူင်း ၵူၺ်းယဝ်ႉႁိုဝ် – ၽူႈထတ်းသၢင်ၵၢၼ်မိူင်းလၢတ်ႈ။ “မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ဢၼ်ဢမ်ႇၸႅင်ႈလႅင်းလီၼႆႉ။ မိူဝ်ႈပႆႇယိုဝ်းၵၼ်တႄႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်မိူင်းၾႅတ်ႊတရႄႊၼႆၼႃႇၼေႃႈ။ ၽိူဝ်ႇတိုၵ်းသေလႆႈမႃးတႄႉသမ်ႉ ၶႂ်ႈလိုပ်ႈၵၼ်ဢွၵ်ႇ ၼႃႈလိၼ်ဢၼ်ၶဝ်ၵုမ်းၵမ်။ လၢတ်ႈသိုဝ်ႈၵေႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ယိုတ်းလႆႈ လၢႆၸႄႈဝဵင်းမႃးယဝ်ႉသေတႃႉ ၶဝ်ဢမ်ႇၵႂႃႇသဵၼ်ႈတၢင်းၾႅတ်ႊတရႄႊ ၶႂ်ႈၵႂႃႇမိူၼ်ပိူင်ၽႅတ်ႉသိတ်ႉ ၵူၺ်း။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ် ၶဝ်တေလိုပ်ႈ သိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼင်ႇၵၼ်ၶိုၼ်းႁဵတ်းသင်။ ၵွပ်ႈၼၼ် တႃႇတေၵတ်းယဵၼ်တႄႉ ပႆႇႁၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းမၼ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးလင် ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ႁိုင်မႃး 2 လိူၼ် ဝၼ်းတီႈ 11 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2023 ၼၼ်ႉ ဢိင်ၼိူဝ် မိူင်းၶႄႇ ၶဝ်ႈၵႄႈၵၢင်သေ သွင်ၾၢႆႇလႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ် ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းလႄႈ ဢုပ်ႇၵၼ် လွင်ႈၵႃႉၶၢႆၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ – မိူင်းၶႄႇပႃး။ တႃႇပၼ်ႇၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၸွမ်း လႅၼ်လိၼ်ၼႆသေ ၶႄႇတိုၵ်းသူၼ်း ၸုမ်းဢူၺ်းလီ 3 ၸုမ်း ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တီႈမိူင်းၶုၼ်ႊမိင်ႊၼၼ်ႉမႃး ဢမ်ႇယွမ်း 5 ပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ၼႂ်းႁၢင်လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ပီ 2024 ၼႆႉၵေႃႈ ၽူႈတႅၼ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇလႄႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းယုၼ်ႊၼၢၼ်ႊ ႁွတ်ႈထိုင်မိူင်းမၢၼ်ႈသေ ဢုပ်ႇဢူဝ်းငူပ်ႉငီႉၵၼ် တႃႇပၼ်ႇၵၢၼ်ၶိုၼ်းလႆႈ ၸဵဝ်းဝႆး။ ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ၽွင်းဢုပ်ႇၵၼ် ၵမ်းၼႆႉၵေႃႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် မိူင်းၵုတ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိုၵ်ႉဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မႃးပိုတ်းယိုဝ်းၸွမ်း ဝၢၼ်ႈသူၼ်ႁိူၼ်းယေးယူႇ။ တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီၵေႃႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ပႆႇႁတ်းပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေး။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းပွၵ်ႈမိူဝ်းယူႇၶိုၼ်း တီႈဝၢၼ်ႈၵေႃႈ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်ၵူႈဝၼ်း။ ပၢင်တိုၵ်း ၼႂ်းမိူင်းရၶႅင်ႇၵေႃႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လႆႈပွႆႇၽႃႈ တပ်ႉပၢင်သဝ်းပၼ် သိုၵ်းရၶႅင်ႇ တီႈၼိုင်ႈယဝ်ႉတီႈၼိုင်ႈ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 6 လိူၼ်ၼႆႉၵူၺ်း သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ယိုတ်းလႆႈ တပ်ႉပၢင်သဝ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ 10 ဢွင်ႈတီႈပၢႆ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၵုမ်းလႆႈ 8 ဝဵင်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ']

2024-05-17T14:51:32

https://shannews.org/archives/52973

TNLA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တေဢဝ်လိူင်ႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ် Non – CDM ၼႂ်းၼႃႈတီႈၶဝ်ၵုမ်းၵမ်

ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ် တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ၸိူဝ်းႁဵတ်း Non – CDM ၼႂ်းၼႃႈတီႈ သိုၵ်း TNLA ၵုမ်းၵမ် ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ် တင်းမူတ်း သင်ဢမ်ႇၵိုတ်းၸိုင် တေဢဝ်လိူင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 15/05/2024 ယူႇတီႈ တပ်ႉသိုၵ်းတဢၢင်း PSLF/ TNLA ဢွၵ်ႇၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸူးၵူၼ်းၸိူဝ်း ႁဵတ်းၵၢၼ် Non – CDM ဝႆႉ ၼႂ်းၼႃႈတီႈၶဝ်ၵုမ်းၵမ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉသၼ်ႇ၊ ၼမ်ႉတူႈ၊ မၢၼ်ႈတူင်ႈ၊ ၵူတ်ႉၶၢႆ၊ ၼမ်ႉၶမ်း၊ မိူင်းငေႃႉလႄႈ မိူင်းလူင် ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ် ငၢၼ်း ဢၼ်ႁၢပ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉၼၼ်ႉ တင်းမူတ်း ဝႃႈၼႆ။ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “သင်ဝႃႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်း ပဵၼ်ဝုၼ်ႇထၢၼ်း ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉၼႆႉ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈၼမ်ႉၶမ်းသေ ၵႂႃႇပူင်သွၼ်လိၵ်ႈ ပၼ် တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊၼၼ်ႉသေ ပွၵ်ႈၶိုၼ်းမႃးၸိုင် ဢမ်ႇဝႃႈၶၢဝ်းလႂ် ၶဝ်တေၶဝ်ႈတီႉၺွပ်း သိုၵ်းလွႆၶဝ် လွၵ်ႇငိုတ်ႈဝႆႉ ၸိူင်ႉၼႆ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ သင်ဝႃႈ တေၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇတီႈ မူႇၸေႊၼႆၸိုင် ႁႂ်ႈၶၢႆႉၵႂႃႇမူတ်းမူတ်း”- ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ် တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ Non – CDM ၸိူဝ်းၼႆႉ သင်တိုၵ်ႉသိုပ်ႇႁူမ်ႈမိုဝ်းၸွမ်း သိုၵ်း မၢၼ်ႈ၊ ၵပ်းသိုပ်ႇတင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ ဢဝ်ငိုၼ်းလိူၼ် တီႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယူႇၸိုင် တေထုၵ်ႇဢဝ်လိူင်ႈ ပၼ် တၢင်းၽိတ်းၵႂႃႇ – သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ လူၺ်းယေႇဢူး ၾၢႆႇပွင်ႇၶၢဝ်ႇ PSLF/TNLA လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ သူၺ်ႇၽီႇမျေႇဝႃႈ – “ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈတေဢဝ်လိူင်ႈၼၼ်ႉသေ တေပၼ်တၢင်းၽိတ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်တႄႉ ပႆႇမီး၊ ဝၢႆးလင်ၼႆႉ ၸၢင်ႈမီးမႃးယူႇ။ Non – DCM ၶဝ် သင်ႁဵတ်းပူၼ်ႉပႅၼ် ဢၼ်တတ်းမၵ်းဝႆႉၼႆ တေၺႃးဢဝ်လိူင်ႈၵႂႃႇ”- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းၼႃႈတီႈ သိုၵ်းတဢၢင်းၶဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇယိုတ်းၵုမ်းဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇလႄႈ ပၢႆးယူႇလီ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပၼ်ၵၢၼ်ဝႆႉ ၵူၼ်းႁဵတ်း CDM ။ တီႈႁွင်ႈၵၢၼ်တၢင်ႇတီႈၵေႃႈ တေၸႂ်ႉ CDM ၶဝ်ထႅင်ႈ၊ ယွၼ်ႉၼၼ် ၵူၼ်းႁဵတ်း CDM ၶဝ် ႁူမ်ႈမိုဝ်းၶဝ်ႈပႃးၸွမ်းၼႆ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပႃးဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-17T14:44:54

https://shannews.org/archives/52968

လုင်းၸၢႆးတိၼ်ႇလႅင်ႇ ၽူႈၼမ်းၼႂ်းပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် ၵေႃႉၵဝ်ႇ လူႉသဵင်ႈ

မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 17/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ 4 မူင်း လုင်းၸၢႆးတိၼ်ႇလႅင်ႇ ဢႃယု 84 ပီ ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် SNLD ၵေႃႉၵဝ်ႇ လူႉသဵင်ႈသုတ်းမုၼ် လူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၵူၼ်းထဝ်ႈ တီႈႁိူၼ်းမၼ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်မီးၼႂ်းဝၢင်းမွၵ်ႇၵူႇသွႆႈလႅင် 9 လၵ်း ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – SNLD လုင်းၸၢႆးသူၺ်ႇၵိဝ်း ၸုမ်းပွင်ၵၢၼ်လုမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“လုင်းတိၼ်ႇလႅင်ႇၼႆႉ ဢႃယုၵေႃႈ ယႂ်ႇယဝ်ႉ တၢင်းပဵၼ်ၵူၼ်းထဝ်ႈၵေႃႈသမ်ႉမီးလႄႈ သဵင်ႈၵႂႃႇၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ်တီႈႁိူၼ်း မွၵ်ႇၵူႇသွႆႈလႅင် ၵဝ်ႈလၵ်းၼၼ်ႉၶႃႈ ဢေႃႈ။ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ ႁပ်ႉပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် ၽွင်းပီ 2005 ထိုင်မွၵ်ႈ 2012 ၽွင်းငဝ်းလၢႆးၵပ်ႉၵိၼ်း – ၽွင်းၽူႈၼမ်းပႃႇတီႇ ၺႃးတီႉၺွပ်းၶင်ၶွၵ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ။ လႆႈဝႃႈမၼ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ လႆႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်းယႂ်ႇမႃးဢၼ်ၼိုင်ႈ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလူႉသဵင်ႈၵႂႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်သေလၢႆမွင်ၸႂ်ၸွမ်းတႄႉ”- ဝႃႈၼႆ။ လုင်းၸၢႆးတိၼ်ႇလႅင်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ပီႈဢၢႆႈ လုင်းၸၢႆးၼုတ်း (ႁူဝ်ပဝ်ႈ ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် ယၢမ်းလဵဝ်) ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းႁိူၼ်းလုင်းၸၢႆးတိၼ်ႇလႅင်ႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၵိုတ်းဝႆႉမေးၼၢင်း ပႃႈၸၢၼ်းသူၺ်ႇလႄႈ လုၵ်ႈယိင်း လုၵ်ႈၶူၺ်။ ပေႃးထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 19 ၼႆႉ တေယူႇတီႈလုၵ်ႈလၢင်းၼၢင်းမေးလႄႈ ပီႈၼွင်ႉပွင်ႈပၢႆ တေႁွပ်ႇႁူဝ်ၶဝ်ႈႁဵဝ်ႈ တီႈပႃႇႁဵဝ်ႈယေႇဝေး ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-05-17T12:03:27

https://shannews.org/archives/52960

လုၵ်ႈႁဵၼ်းထႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၼႄၵၢင်ၸႂ် ၶၢမ်ႇဢိုပ်းၶဝ်ႈသေ တၢႆၼႂ်းၶွၵ်ႈ

လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ် ၵသဵတ်ႇသၢတ်ႇမိူင်းထႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢႃယု 28 ပီ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းဢွၼ်ႇ ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉ ၼွင်ႉပုမ်ႉ ၼႄၵၢင်ၸႂ်သၢၼ်ၶတ်းပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ၼႄၵၢင်ၸႂ်တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈပွႆႇပၼ်ၵူၼ်းတူၵ်း ၶွၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းထႆးၼႆသေတႃႉ ထုၵ်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တီႉၺွပ်းၶင်ၶွၵ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ – မၼ်းၼၢင်းၶိုၼ်းသိုပ်ႇ ၼႄၵၢင်ၸႂ် ၶၢမ်ႇဢိုပ်းၶဝ်ႈတီႈၼႂ်းၶွၵ်ႈထႅင်ႈ – ႁိုင်မႃးမွၵ်ႈလိူၼ် – ဢဝ်ႁႅင်းၵမ်ႉတူဝ်ၶၢတ်ႇသေ လူႉတၢႆၼႂ်းၶွၵ်ႈ။ မၼ်းၼၢင်းၼႆႉ ၽွင်းၼႄၵၢင်ၸႂ်ၼၼ်ႉ ဢဝ်သီၵႂႃႇၽူႇသႂ်ႇႁူဝ်ႉတီႈလုမ်းတြႃးၼႆသေ ၺႃးတီႉၺွပ်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 26 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ။ မၼ်းၼၢင်း ထုၵ်ႇၵုမ်းၶင်တူဝ်ဝႆႉၼႂ်းၶွၵ်ႈလူင်သေ ထတ်းထွင်တြႃး။ မၼ်းၼၢင်း ႁူႉဝႃႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းၼႆသေ သိုပ်ႇၼႄၵၢင်ၸႂ်ယိူၼ်ႉၵၼ်ႈ ဢမ်ႇၵိၼ်ၶဝ်ႈၵိၼ်ၼမ်ႉ။ ၾၢႆႇတၢင်းလုမ်းတြႃး ပၼ်ပီႈၼွင်ႉမႃးၵမ်ႉတူဝ်သေ ဢွၵ်ႇၶွၵ်ႇ၊ ပၼ်ႁူပ်ႉပီႈၼွင်ႉ ပၼ်လွင်ႈယူတ်းယႃတူဝ် ယူႇၵေႃႈ မၼ်းၼၢင်း ဢမ်ႇယွမ်းႁဵတ်းၸွမ်း ၸဝ်ႈ ဢႃႇၼႃႇၶဝ်ၶိုင်ပွင် လိုၼ်းသုတ်း ထိုင်တီႈႁႅင်းၵမ်ႉတူဝ်ၶၢတ်ႇသေ သဵင်ႈၸႂ်ၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵွၼ်ႇပႆႇတၢႆၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်းသင်ႇလၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ – ဢမ်ႇပၼ်ဢၼုယၢတ်ႈ မေႃယႃ မႃးယူတ်းယႃတူဝ် ၊ ႁၢမ်ႈပၼ် ဢွၵ်ႊသီႊၵျိၼ်ႊ၊ ႁၢမ်ႈသမ်းၶဵမ်တီႈတူဝ်မၼ်းၼၢင်း- သင်ဝႃႈ မၼ်းၼၢင်းတၢႆ – ႁႂ်ႈဢဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ် မၼ်းၼၢင်းလူႇတၢၼ်းပၼ်မေႃယႃ ၸိူဝ်းၾိုၵ်းၵၢၼ်ငၢၼ်း တီႈႁူင်းယႃ ႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ်တီႈမေႃယႃၶဝ် ၽႃႇ တတ်းလဵပ်ႈႁဵၼ်း – ဝႃႈၼႆပႃးထႅင်ႈ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢၼ်ႁၵ်ႉလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းပဵၼ်ထမ်း မိူင်းထႆး ဢွၼ်ၵၼ်တူၵ်းၸႂ်တိုၼ်ႇသၢၼ်ႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၸႂ်ဢမ်ႇလီ။ ယုၵ်ႉယွင်ႈမၼ်းၼၢင်း – ပဵၼ်ၽူႈပိုၼ်ႉပွႆႇပုၼ်ႈလီသုၼ်ႇတူဝ် – ယွမ်းတၢႆယွၼ်ႉတုၵ်း ယွၼ်းလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းပဵၼ်ထမ်း တွၼ်ႈတႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းလႄႈ ပုၼ်ႈမိူဝ်းၼႃႈ တႃႇၵူၼ်းၼုမ်ႇ – ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ဢၢင်ႈဢိင် – Thairath

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၵၢၼ်မိူင်း']

2024-05-17T11:25:10

https://shannews.org/archives/52953

ပလိၵ်ႈထႆး တီႉၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ 27 ၵေႃႉ တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး

ပလိၵ်ႈလႄႈ ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်း တီႉလႆႈ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇမီးဝတ်းဝႂ်ဢၼုယၢတ်ႈ ယူႇသဝ်း/ ႁဵတ်းၵၢၼ် တႃႇ 27 ၵေႃႉ တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ။ ဝၼ်းတီႈ 13/05/2024 ယူႇတီႈ ပလိၵ်ႈထႆးတင်း ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်း မိူင်းထႆး ႁူမ်ႈၵၼ် လူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၶဝ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်းလႆႈ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ 27 တီႈၸၢင်ႉၵၢၼ်း ဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး ယွၼ်ႉၶဝ်ႈမိူင်းထႆး ဢမ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်ႇထႆး Manager Online လၢတ်ႈဝႃႈ – “ၼႂ်းၸိူဝ်း မွၵ်ႈ 5-6 ၵေႃႉၼႆႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 7 ယၢမ်းတဵင်ႈၶိုၼ်း ၸၢႆႉ 1 မူင်း ၼၼ်ႉ ၵႂႃႇပေႃႉထုပ်ႉသြႃႇတီမူၺ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢၼ်တိုၵ်ႉၼင်ႈၵိၼ်တၢင်းၵိၼ် ၸွမ်းဢူၺ်း ၵေႃႉမၼ်း တီႈၶွင်းမႄႈၶႃႇ ပွၵ်ႉႁၢႆယႃး ဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇၼၼ်ႉ။ သြႃႇမေႃလၢႆးတီမူၺ်း ၶိုၼ်းလိုပ်ႈလမ်း ထုပ်ႉ လႄႈ ၸိူဝ်းၶဝ်လႅၼ်ႈပၢႆႈ။ သြႃႇမေႃလၢႆး ၵႂႃႇၸႅင်ႈ ပလိၵ်ႈတမ်ႇရူတ်ႇဝႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ ပလိၵ်ႈၶဝ်ၸွမ်းတူၺ်းၵွင်ႈထၢႆႇ CCTV သေ လိုပ်ႈလမ်းတီႉၺွပ်း ၼုမ်ႇၸၢႆးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 11 ၸင်ႇတီႉလႆႈၸုမ်းၸိူဝ်းပေႃႉထုပ်ႉသြႃႇမေႃလၢႆး။ တီႉလႆႈၸိူဝ်းၶဝ်ယူႇသဝ်း တီႈၼႂ်းဝဵင်းႁၢင်ၻူင်း၊ မႄႈတႅင်လႄႈ ၼႂ်းဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပလိၵ်ႈၶဝ်ႈသွၵ်ႈတဝ် 6 တီႈ ဢွင်ႈ တီႈ ဢၼ်ထၢင်ႇဝႃႈ ၸိူဝ်းၶဝ်ယူႇသဝ်း ၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸိူဝ်းထုပ်ႉတွႆႇ သြႃႇမေႃလၢႆးတီမူၺ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်းဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ SoHot ။ ႁူဝ်ၼႃႈ ၸုမ်း ၶဝ်ၸိုဝ်ႈၼၢႆး ၼၢတ်ႉၽူင်း ပလိၵ်ႈတီႉလႆႈမၼ်းၸၢႆး တီႈႁိူၼ်းမၼ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းႁၢင်ၻူင်း။ ပလိၵ်ႈတီႉ လႆႈပႃးၵွင်ႈလႄႈ မၢၵ်ႇၵွင်ႈတီႈမၼ်း။ မၼ်းၸၢႆးလၢတ်ႈဝႃႈ – ပဵၼ်ၶွင်ဢူၺ်းၵေႃႉမၼ်း ၵူၼ်းၸၢဝ်းမၢၼ်ႈ ဝႃႈၼႆလႄႈ ပလိၵ်ႈၸွမ်းလမ်းတီႉထႅင်ႈ လႆႈထႅင်ႈ 5 ၵေႃႉ။ ၸိူဝ်းၶဝ်ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇမီးဝတ်းဝႂ်ယူႇသဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်သင်။ ၸိူဝ်းၶဝ်ၸင်ႇႁႃ မီးဢႃယု ၼႂ်းၵႄႈ 18 ထိုင် 20 ၵူၺ်း ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၵၢၼ်ငၢၼ်းသင် – ဢႅဝ်ႇႁႃၵိၼ်ၸၢင်ႈၵိၼ်ငႃပိူၼ်ႈ ၸွမ်းၶွင်းမႄႈၶႃႇၼၼ်ႉ – ဝႃႈၼႆ။ ၽွင်းပလိၵ်ႈၸွမ်းသွၵ်ႈတီႉၺွပ်းၶဝ် 5 ၵေႃႉၼၼ်ႉ တီႉလႆႈပႃးၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ – မိူင်းတႆး ၸိူဝ်းၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် ၶဝ်ႈမႃးတၢင်းထိူၼ်ႇ ဢမ်ႇမီးဝတ်းဝႂ်သင်သေ မႃးမူၵ်းယူႇသဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ သိုဝ်ႈယူဝ်းထႅင်ႈ 27 ၵေႃႉ။ ပလိၵ်ႈတီႉၵႂႃႇမူတ်း တေဢဝ်ၵႂႃႇၵူတ်ႇထတ်းသေ သူင်ႇပွၵ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၽႂ်မၼ်းၶိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇႁႅင်းၵၢၼ် ၸုမ်းၸိူဝ်းဢႅဝ်ႇႁႃထုပ်ႉတီပိူၼ်ႈ ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ပလိၵ်ႈဢဝ်လိူင်ႈ လူၺ်ႈတၢင်း ၽိတ်း တင်ႈၸႂ် ပေႃႉထုပ်ႉပိူၼ်ႈႁႂ်ႈပိူၼ်ႈၸဵပ်း ၊ ယွၼ်ႉယိပ်းၵွင်ႈဢမ်ႇမီးဝႂ်ၶွၼ်ႇ၊ လၵ်ႉလွမ် ၶဝ်ႈမိူင်းထႆး လူၺ်ႈဢမ်ႇမီးဝႂ်ၶႂၢင်ႉယူႇသဝ်းလႄႈႁဵတ်းၵၢၼ်၊ ဢမ်ႇမီးဝႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်သေ လၵ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉသေ တေဢဝ်လိူင်ႈပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇယဝ်ႉ ၸင်ႇသူင်ႇပွၵ်ႈၶိုၼ်းဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉသေ ပလိၵ်ႈထႆးလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ – တေသိုပ်ႇၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းၵူၼ်းလၵ်ႉလွမ်ၶဝ်ႈမိူင်းသေ ႁဵတ်း ၵၢၼ် ဢမ်ႇၸွမ်းပၵ်းပိူင်ဝၢၼ်ႈမိူင်း၊ လၵ်ႉလွမ်ၶဝ်ႈမိူင်းသေလႄႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တေတီႉၺွပ်းပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇသေ သူင်ႇတူဝ်ပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း – ဝႃႈၼႆဝႆႉ။

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း']

2024-05-17T10:19:05

https://shannews.org/archives/52951

ငိုၼ်းတေႃႊလႃႊ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈထိုင် 4,100 ပျႃး – ၶၼ်ၶမ်းၼိုင်ႈဝၢတ်ႇ 49 သႅၼ်ပျႃး

ၵၢၼ်မိူင်းသုၵ်ႉယုင်ႈ ၵၢၼ်သိုၵ်းလၢမ်းၽႄႈ ၽၵ်းတူၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆလႅၼ်လိၼ်ပိၵ်ႉႁပ်းလႄႈ ၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၵိၼ်ယႅမ်ႉၼႂ်းမိူင်း ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင်။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 08/05/2024 ၼႆႉမႃး ၶၼ်ငိုၼ်းတေႃႊလႃႊလႄႈ ၶၼ်ၶမ်း မိူင်းမၢၼ်ႈ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင် ယွၼ်ႉငိုၼ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇမီးၵႃႈၶၼ် ၼႆယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၶၼ်ၶမ်း ၼိုင်ႈၵျၢပ်ႈ 48 သႅၼ် ပုင်ႈထိုင် 49 သႅၼ် 5 မိုၼ်ႇပျႃး ၸမ်တေထိုင် 50 သႅၼ်ယဝ်ႉ။ ငိုၼ်းတေႃႊလႃႊသမ်ႉ မိူဝ်ႈလိူၼ်ပူၼ်ႉ 1 တေႃႊလႃႊ 3,800 ပၢႆ လိူၼ်ၼႆႉသမ်ႉ မီးၼႂ်းၵႄႈ 4,030 တေႃႇ ထိုင် 4,100 ပျႃး ၶၼ်ငိုၼ်းထႆး ၼိုင်ႈဝၢတ်ႇလႂ် 111 ပျႃးယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၵႃႉၶၢႆၶမ်း တီႈဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးယေးငိုၼ်း ငဝ်ႈငုၼ်းတူၵ်းၵေႃႈ ၶၼ်ငိုၼ်း ၼိမ်ဝႆႉၵမ်းၼိုင်ႈသေ ပေႃးပူၼ်ႉ မွၵ်ႈ 9 ဝၼ်း 10 ဝၼ်းၸိုင် ၶိုၼ်းတူင်ႉၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးၶၼ်ငိုၼ်းတူင်ႉ ၶၼ်ၵုၼ်ႇၶူဝ်းၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၵေႃႉ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈတိၵ်းတိၵ်းလႄႈ ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵမ်းသိုဝ်ႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်း ၵၢၼ် ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉဝၼ်းလႂ်ဝၼ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ တိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢမ်ႇမီးၶဝ်ႈၵိၼ်ယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး']

2024-05-16T15:44:20

https://shannews.org/archives/52941

ပၢင်တိုၵ်း ပဵၼ်ထႅင်ႈတီႈၼွင်ၶဵဝ် ၵူၼ်းမိူင်းမႆႈၸႂ်တႃႇ ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ

ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ၸုမ်း PDF ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ၶိုၼ်း တီႈၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ယွၼ်ႉပၢင် တိုၵ်းသေ မၢင်ဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈငိူင်ႉပၢႆႈ တင်းဝၢၼ်ႈ ၊ မၢင်ၸိူဝ်း ပၢႆႈသေႃႉယူႇတီႈ ႁိူၼ်းယေး ပီႈၼွင်ႉၸမ်ၸႂ် တီႈယူႇဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်သေ ၸဵမ်မိူဝ်ႈၼႂ်း ပီ 2023 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈ ယူႇသဝ်းၵိၼ်သၢင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸဝ်ႈသူၼ်ၸဝ်ႈၼႃးၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်လႆႈ ထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။ ဝၢႆးသၢင်းၵျၢၼ်ႇၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း PDF ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းထႅင်ႈ ၸွမ်းဢွင်ႈတီႈ MDY PDF ယိုတ်းၵုမ်းဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ၸိူဝ်းဢၢၼ်းပွၵ်ႈၶိုၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈ။ မၢင်ဝၼ်းၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ၸုမ်း PDF ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်တင်းသွင်ၾၢႆႇ မၢင်ဝၼ်း ဢမ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵႆႉယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်သႂ်ႇ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းသူၼ်လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇမီးလွင်ႈ လွတ်ႈၽေးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ယူႇတၢင်းဝၢၼ်ႈပၢင်ႇၺွင်ႇလႄႈ ပၢင်ႇပူၺ်းသေ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်ၵႂႃႇတၢင်း ဝၢၼ်ႈသုမ်ႇသၢႆႇ ၊ ၵိဝ်ႇဢၢင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၸႄႈတွၼ်ႈၵျွၵ်ႉမႄး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉ သွင်ၾၢႆႇ မီးလွင်ႈၵၢၼ်ႉသုမ်းလႄႈ လွင်ႈဢွင်ႇပေႉသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ လႆႈႁပ်ႉၽွၼ်းယွၼ်ႈ လွင်ႈလူႉသုမ်းၵမ်းသိုဝ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပၢင်တိုၵ်းတႄႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ၵူႈဝၼ်းသေတႃႉၵေႃႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ယိုဝ်းမၢၵ်ႇၵွင်ႈလူင် သႂ်ႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် တေယူႇတၢင်းပၢင်ႇၺွင်ႇသေယိုဝ်း။ ထႅင်ႈတီႈၼိုင်ႈသမ်ႉ ယူႇတီႈပၢင်ပူၺ်းသေယိုဝ်းဢေႃႈ။ မၢၵ်ႇလူင်ၼႆႉ မၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈ တူၵ်းသႂ်ႇဝၢၼ်ႈသုမ်ႇသၢႆႇ၊ မၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈ ၵိဝ်ႇဢၢင်း။ ဢၼ်ၶဝ်ယိုဝ်းၵၼ်တႄႉ ၽႂ်ၵၢၼ်ႉၽႂ်သုမ်း ၾၢႆႇလႂ်တၢႆႁိုဝ် လိပ်းတႄႉဢမ်ႇႁူႉ ဢၼ်လူႉသုမ်းယူႇတိၵ်းတိၵ်းတႄႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ထၢင်ႇတေယဵၼ် သမ်ႉၶိုၼ်းပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၸိူင်ႉၼႆလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၼွင်ၶဵဝ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႃၵိၼ် လဵင်ႉတွင်ႉလီလီ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ၸိူဝ်းဢၢၼ်းပွၵ်ႈၶိုၼ်းသေ ၽုၵ်ႇမၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈ။ တႃႇတေၽုၵ်ႈ တေသွမ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈငၢႆႈ ယွၼ်ႉၼမ်ႉမၼ်းၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈလႄႈ ၵႃႈလိၼ်ၾုၼ်ႇ (မျေႇဢေႃးၸႃႇ) လႄႈ ၸိူဝ်ႉၽၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈပဵၼ်လၢႆပုၼ်ႈ။ လႆႈလူင်း တိုၼ်းလၢင်းၼမ်သေ လႆႈၶၢႆၶိုၼ်းၵႃႈထုၵ်ႇ ၵႃႈပေႃးၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။ “ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်းယုင်ႈလႄႈ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆဢမ်ႇပဵၼ် ၶူဝ်းၵုၼ်ၵႃႈၶၼ်ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင်၊ ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇမီးလၢႆးလႆႈငိုၼ်း၊ တႃႇၸႂ်ႉၸၢႆႇၵၢၼ်ယူႇၵၢၼ်ၵိၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵၼ်ၼႃႇ။ လွင်ႈၵႂႃႇမႃးၵေႃႈ ဢမ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈ။ တႃႇတေၽုၵ်ႇမၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉ မိူၼ်မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းၵေႃႈ ဢမ်ႇငၢႆႈ။ တႃႇတေသိုဝ်ႉ ၼမ်ႉမၼ်းၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ တႃႇထႆသူၼ်ထႆၼႃးၵေႃႈ ၵႃႈ ၶၼ်သမ်ႉယႂ်ႇလႄႈ တေၽုၵ်ႇတေသွမ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇ ငၢႆႈငၢႆႈ။ တေလႆႈလူင်းတိုၼ်းလၢင်းမၼ်းၼမ်။ ပေႃးႁဵတ်းသမ်ႉ တေလႆႈၶၢႆႁႃႉ ဢမ်ႇလႆႈၶၢႆႁႃႉ ဢမ်ႇႁူႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ပေႃးပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း ၸွမ်းၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းမိူင်း သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်းၵေႃႈ ၵႂႃႇမႃးယၢပ်ႇ၊ ၶၼ်ၵုၼ်ႇၵေႃႈ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင် မိူၼ်ၼင်ႇ ၸိူဝ်ႉၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ ၼိုင်ႈထူင်လႂ် မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း 5 မိုၼ်ႇပၢႆ ယၢမ်းလဵဝ် ၶိုၼ်ႈထိုင် 1 သႅၼ်ပျႃး။ လိၼ်ထၢတ်ႈ ၾုၼ်ႇ (မျေႇဢေႃးၸႃႇ) တႃႇသႂ်ႇၸွမ်းၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပႆႇၸႂ်ႈသႅၼ်းလီၵႃႈၶၼ် ၼပ်ႉႁူဝ်သႅၼ်။ ယၢမ်းလဵဝ် ထိုင်ၶၢဝ်းၽုၵ်ႇၶဝ်ႈၵၢပ်ႇသေတႃႉၵေႃႈ ၵူဝ်သုမ်းတိုၼ်းလၢင်းလႄႈသင် ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆး ၵၢၼ်မိူင်းယုင်ႈလႄႈသင် ပႆႇပဵၼ်ၽုၵ်ႇၼႆ – ၸဝ်ႈၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ ၼွင် ၶဵဝ်လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ လႆႈပၢႆႈပွၵ်ႈၼိုင်ႈယဝ်ႉပွၵ်ႈသွင် လႆႈၶၢႆႉပၢႆႈပဵၼ်လၢႆတေႃႇလႄႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလွင်ႈယူႇ လွင်ႈၵိၼ်လႄႈ ယႃႈယႃ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းမၢၼ်ႈၼႃး၊ သီႇသုမ်ႇ၊ ပႃႇႁၵ်ႉ၊ ၵိဝ်ႇဢၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉ ၵူၼ်း 1,000 ပၢႆ ပၢႆႈသွၼ်ႈ ယူႇဝႆႉတီႈဝတ်ႉၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၵုင်းသႃႇလႄႈ လွႆတွင်း ၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၸဵမ်မိူဝ်ႈလိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2023 ပုၼ်ႉ ထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်း။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ဢၼ်ပၢႆႈၵႂႃႇမီးတၢင်းပၢင်ႁူႈ (ပၢင်ႇဢူႈလူင်) ၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ႁူဝ်ၼပ်ႉဢမ်ႇယွမ်း 1,000 ၵေႃႉ ပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 10/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 8 မူင်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တပ်ႉၶမယ 111 တီႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈတပ်ႉမ 33 ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် ၵႂႃႇတၢင်းဝၢၼ်ႈဢုမ်းသျီးလႄႈ ဝၢၼ်ႈသုမ်ႇသၢႆႇ မၢၵ်ႇလူင်တူၵ်း သႂ်ႇဢမ်ႇယွမ်း 4 ၵမ်း ႁိူၼ်းယေးလူႉၵွႆလင်ၼိုင်ႈ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း 4 ၵေႃႉ လူႉတၢႆ 2 ၵေႃႉ – လႆႈႁူႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-05-16T13:16:03

https://shannews.org/archives/52936

ၾႆးမႆႈ ႁၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈ တီႈတူၼ်ႈတီး လူႉယႂ်ႇသုမ်းၼမ်

ၾႆးမႆႈ ႁၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈ တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီႈ လူႉသုမ်းဢမ်ႇယွမ်း 150 သႅၼ်ပျႃး ယွၼ်ႉၾႆးၾႃႉသျွတ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 14/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈမွၵ်ႈ 7 မူင်း ၾႆးမႆႈႁၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈ သူၺ်ႇယီႇၼူႉ (ရွှေရည်နု) တီႈပွၵ်ႉႁေႃၵုင်း ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း လွင်ႈၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆတႄႉ ဢမ်ႇမီးယွၼ်ႉၾႆးမႆႈၵႂႃႇတင်းလင်လႄႈ ၶူဝ်း ၶွင်ၼႂ်းႁၢၼ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈသင် ၺႃးၾႆးမႆႈပႅတ်ႈမူတ်း ဝႃႈၼႆ။ ၸုမ်းၶႂၢႆႇၶႃပႄလႅင် ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဢၼ်ၾႆးမႆႈႁိူၼ်းၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်လွင်ႈလူႉ သုမ်းၼႆ လၢမ်းၶၢတ်ႈဝႆႉ ၵႃႈၶၼ်ငိုၼ်းၼႆႉ ဢမ်ႇယွမ်း 150 သႅၼ်ၶႃႈ။ ဢၼ်ၾႆးမႆႈၼႆႉၵေႃႈ လႆႈႁူႉဝႃႈ တႄႇ မႆႈၸၼ်ႉၼိူဝ်လူင်းမႃး ၵမ်ႈၼမ်တႄႉဝႃႈ ပဵၼ်ယွၼ်ႉၾႆးၾႃႉသျွတ်ႉၼႆၶႃႈဢေႃႈ။ မိူဝ်ႈၽွင်းၾႆးမႆႈၼၼ်ႉ ၸၼ်ႉၼိူဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ယူႇဝႆႉလႄႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉဝႃႈ မႆႈယွၼ်ႉသင်”- ဝႃႈၼႆ။ ႁၢၼ်ႉၼမ်ႉၼဵင်ႈ သူၺ်ႇယီႇၼူႉၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းမျၢတ်ႉလေး ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး တိတ်းၸပ်းႁူင်းၸၢၵ်ႈႁဵတ်း ၼမ်ႉသႂ် (သူဝ်ႇလႃႇ)၊ ယူႇတီႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၶႄၾႆးတင်း ၵူၼ်းၼႂ်းပွၵ်ႉ ႁူမ်ႈၵၼ် ၸွႆႈၶႄၾႆး လႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းႁိုင်မွၵ်ႈၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်းသေ ၾႆးၸင်ႇတေမွၵ်ႇၵႂႃႇ ဝႃႈၼႆ။ “ႁိူၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ႁိူၼ်းသၢမ်ၸၼ်ႉ ဢၼ်မႆႈၵႂႃႇသမ်ႉ မႆႈၵႂႃႇတႃႇသွင်ၸၼ်ႉ။ ၶႃႈတႄႉ ပႂ်ႉၸွႆႈၶႄၾႆး တေႃႇပေႃးယဝ်ႉ ၶႃႈ ဢေႃႈ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းလႄႈ ပလိၵ်ႈၶဝ် တိုၵ်ႉဢွၼ်ၵၼ်ၵူတ်ႇ ထတ်းတူၺ်းယူႇ ၵူၺ်း ၵႃႈ ဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈလႆႈဝႃႈ ဢၼ်ၾႆးမႆႈၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉသင်တႄႉတႄႉ”- ၸုမ်းၶႂၢႆႇၶႃပႄလႅင် ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 13 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ ၽွင်းတမ်ယၢမ်းတႃႇႁဵတ်းႁူင်းၾႆးမိၼ်ၼၼ်ႉ ဢဝ်တႅၵ်ႇၽူင်ႉ လၢမ်းမႆႈႁိူၼ်း ၼႂ်းပွၵ်ႉမင်ႇၵလႃႇ ဝဵင်းဢွင်ႇပၢၼ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း၊ ႁိူၼ်းတင်းလင် ၾႆးမႆႈလူႉၵွႆမူတ်း ၵူၼ်းၸၢႆး 3 ၵေႃႉ ၺႃး ၾႆးႁုပ်ႇမႆႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း။ ၵူၼ်းၸၢႆး 3 ၵေႃႉၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢူးဢွင်ႇမျိၼ်ႉ ဢႃယု 56 ပီ ၊ ဢူးဝိၼ်းဢူး ဢႃယု 61 ပီ လႄႈ ၵူဝ်ႇလုၼ်ႇဢူး ဢႃယု 24 ပီ ယွၼ်ႉၾႆးႁုပ်ႇမႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းလႄႈ ယူႇတီႈ ႁူင်းယႃဢွင်ႇပၢၼ်း လႆႈသိုပ်ႇသူင်ႇထိုင် ႁူင်းယႃတူၼ်ႈတီးဝႆႉ ဝႃႈ ၼႆ။ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး၊ ဢွင်ႇပၢၼ်း၊ ၵၢတ်ႇလေႃႉ၊ ႁူဝ်ပူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၽွင်းတမ်ယၢမ်းတႃႇႁဵတ်းႁူင်းၾႆးမိၼ်သေ ၵႆႉပဵၼ်လွင်ႈတႅၵ်ႇၽူင်ႉ ၾႆးႁုပ်ႇလၢမ်းမႆႈ ႁိူၼ်းယေးလူႉၵွႆၼမ်၊ မၢင်ပီ ထိုင်တီႈၵူၼ်းလူႉတၢႆၸွမ်းၵေႃႈမီး ဝႃႈၼႆ။

['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-16T13:00:00

https://shannews.org/archives/52931

သွင်ပီႈၼွင်ႉ ၸွႆႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသီႇသႅင်ႇ ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း တီႉၺွပ်းၶႃႈတၢႆ

သွင်ပီႈၼွင်ႉ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်း တင်း ၸုမ်းသိုၵ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO တီႉၺွပ်းၶႃႈတၢႆ တင်းသွင်ၼႆ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇၸုမ်းသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပဢူဝ်း PNLA လၢတ်ႈ။ ဝၼ်းတီႈ 10/05/2024 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၶုၼ်ႇသႃႇၶုၼ်ႇလႄႈ ၶုၼ်ႇပလုၼ်ႇ ဢႃယု မွၵ်ႈ 30 ပၢႆ ၺႃးၸုမ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း တီႉၺွပ်း ႁွင်ႉၵႂႃႇၵူတ်ႇထတ်းၶႃႈတၢႆပႅတ်ႈ၊ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉ ၶုၼ်ႇရဵၼ်းယၼ်ႇ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ PNLA လၢတ်ႈဝႃႈ လွင်ႈတီႉၺွပ်း ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၸိူင်ႉၼႆၼႆ့ ပဵၼ်လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်ပိူင်ၵၢၼ်သိုၵ်း၊ ယွၼ်ႉၼၼ် လူဝ်ႇဢဝ်လိူင်ႈ (ဢယေး) တီႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ႁႂ်ႈထိုင်တီႈ ဝႃႈၼႆ။ ၶုၼ်ႇသႃႇၶုၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ပူႇႁဵင်ဝၢၼ်ႈၼွင်လင်း (နောင်ရင်း) သေ ပဵၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢွၼ်ႁူဝ်ၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း၊ ပဵၼ်ၽူႈတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်ၵူၼ်း တင်းၼမ် ဝႃႈၼႆ။ ၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်တိုၵ်း 3 လိူၼ်ပၢႆ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ မီးၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း 7 မိုၼ်ႇပၢႆ၊ ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းယၢင်းလႅင် ဢၼ်ပၢႆႈၶဝ်ႈမႃး ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉသမ်ႉ မီး 3 မိုၼ်ႇပၢႆ၊ ၵမ်ႈၼမ် ပၢႆႈသေႃႉယူႇတီႈၼႂ်းထိူၼ်ႇ ၼႂ်းထမ်ႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်လႄႈ ယႃႈယႃ။ ၼႂ်းၵၢင်လိူၼ်ထူၼ်ႈ 5 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း တဵၵ်းၶၢၼ်း ႁႂ်ႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈသွင်ၾၢႆႇ တိုၵ်ႉၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်း၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ၸိူဝ်း ပွၵ်ႈမိူဝ်းႁိူၼ်းၼၼ်ႉ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇၾင်လိၼ် မၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ ၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ။ ၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်တိုၵ်း 3 လိူၼ်ပၢႆမႃးၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း လူႉတၢႆၸမ် 70 ၵေႃႉယဝ်ႉၼႆ – ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇပဢူဝ်း PYO ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-16T12:00:00

https://shannews.org/archives/52926

လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းထႆး တေမၵ်းမၼ်ႈယႃႈပၢင်း ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၶိုၼ်း

လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းထႆး ဢၼ်သဵတ်ႇထႃ ထဝီးသိၼ် ပဵၼ်ၸွမ်ၽွင်းလူင်ယူႇယၢမ်းလဵဝ် ၶိုင်ပွင်တႃႇ ဢဝ်ယႃႈပၢင်း မၵ်းမၼ်ႈပဵၼ်ယႃႈယႃ တႃႇၸႂ်ႉၼႂ်းႁိူၼ်း ဝႃႈၼႆ။ ယႃႈပၢင်းၼႆႉ ၽွင်းပၢၼ်သိုၵ်းထႆး ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းသေ ႁဵတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ပိုၼ် ၽၢဝ်ႇဝႆႉပဵၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇၶွင်ႉၵဵဝ်ႇၽိတ်းမၢႆမီႈ။ ၽုၵ်ႇၼႂ်းဝၢင်းႁိူၼ်းလႆႈ၊ ဢဝ်မႃးႁဵတ်းယႃႈယႃၸႂ်ႉတိုဝ်း ၼႂ်းႁိူၼ်းလႆႈ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽိူဝ်ႇထိုင်ပႃႇတီႇၽိူဝ်ႉထႆး ဢွင်ႇပေႉပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈသေ ၶိုၼ်ႈမႃးပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈယဝ်ႉ ၶိုၼ်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ယႃႈပၢင်း ပဵၼ်ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆသေ ၶိုၼ်းသင်ႇႁၢမ်ႈၽုၵ်ႇ၊ ၵိၼ်သိုဝ်ႉၶၢႆၸႂ်ႉတိုဝ်း။ သင်ဝႃႈ ၶႂ်ႈၽုၵ်ႇတူၼ်ႈသွင်တူၼ်ႈ ၵူၺ်းၵေႃႈ တိုၼ်းတေလႆႈတၢင်ႇမၢႆၾၢင် ယွၼ်းဢၼုယၢတ်ႈ – ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၶေႃႈဢၢင်ႈတႄႉလၢတ်ႈဝႃႈ – လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတိတ်းၸပ်းယႃႈမဝ်းၵမ် ယွၼ်ႉယႃႈပၢင်းၼႆႉ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၸွမ်ၽွင်းလူင် သဵတ်ႇထႃ ထဝီးသိၼ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ယႃႈပၢင်းၼႆႉ ပဵၼ်ယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ်မီးၽေး ၸၼ်ႉထီႉ 5 ၼႆသေ ပေႃးလႆႈလိၵ်ႈဢၼုယၢတ်ႈ တီႈၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီ ၸင်ႇၸၢင်ႈၸႂ်ႉ တိုဝ်းၵိၼ်သမ်း ပဵၼ်တႃႇပၢႆးယူႇလီ ဝႃႈ ၼႆ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ 2 သိုပ်ႇ 2 ပၢၼ် မႄးမၢႆမီႈလွင်ႈယႃႈပၢင်းၼႆႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းထႆးၵေႃႈ ဢၼ်ထုၵ်ႇၸႂ်ၸွမ်း ၵေႃႈမီး ဢၼ်ဢမ်ႇထုၵ်ႇၸႂ်ၸွမ်းမၢႆမီႈၵေႃႈမီး။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းလႆႈလူင်းတိုၼ်းလၢင်းၼပ်ႉႁူဝ်လၢၼ်ႉဝၢတ်ႇသေ ၽုၵ်ႇသွမ်ႈယႃႈပၢင်းဝႆႉ ၽွင်းပၢၼ်လူင်ပွင် ၸိုင်ႈသိုၵ်း ပၼ်ၶႂၢင်ႉဝႆႉလွတ်ႈလႅဝ်းၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ထုၵ်ႇႁၢမ်ႈဝႆႉၼႆလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ဢမ်ႇႁၼ်လီၸွမ်းမၢႆမီႈ။ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢၼ်ထုၵ်ႇၸႂ်မၢႆမီႈသမ်ႉပဵၼ် ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းမီးလုၵ်ႈလၢင်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ သႅၼ်းပၢၼ် လဵၼ်ႈလဝ်ႈလဵၼ်ႈယႃႈ၊ ၵူဝ်လုၵ်ႈလၢင်းတိတ်းၸပ်းယႃႈပၢင်းသေ ပဵၼ်ၶီႈလဝ်ႈၶီႈယႃႈၵႂႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ – ထိုဝ်ဝႃႈ ပဵၼ်မၢႆမီႈဢၼ်မီးၽွၼ်းလီ။ ၸဝ်ႈၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈသႂ်ႇၶွၼ်ႇဝႆႉ တီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈယႂ်ႇလူင်သေ ၽုၵ်ႇဝႆႉ ဢၼ်ဝႃႈ တႃႇၸႂ်ႉတိုဝ်း ၼႂ်း ၵၢၼ်ႁဵတ်းယႃႈယႃ ၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ မီးလွင်ႈမၵ်းတတ်းၵၢၼ်ၽုၵ်ႇဝႆႉသေ ၵူၼ်း ၸိူဝ်းလႆႈၶႂၢင်ႉၽုၵ်ႇ တႃႇၵႃႉၶၢႆသမ်ႉ ၽုၵ်ႇလႆႈၼမ်လၢႆ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈတတ်းမၵ်း။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႄႉ ၶႂ်ႈပွႆႇၵေႃႈပွႆႇ ၶႂ်ႈၵမ်ၵေႃႈၵမ် မၢႆမီႈၸိုင်ႈမိူင်းမီးၼႂ်းမိုဝ်းလႄႈ လဵၼ်ႈၵမ်ၼင်ႇ ဢၼ်ၸုမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေမီးၽွၼ်းလီဝႃႈၼႆသေတႃႉ – ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵမ်းသိုဝ်ႈသမ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်း မိူင်းၵူၺ်း။ ဝၢႆးလင် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မၢႆႈမီပၵ်းပိူင်ၸိုင်ႈမိူင်းယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈလႄႈ ၽူႈၵဵဝ်ႇ ၶွင်ႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၵႄႈလိတ်ႈ သၢႆႈတႅၼ်းပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းသင် ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ပေႃးဢမ်ႇမီးပၵ်းပိူင်မၢႆ မီႈတၢႆတူဝ်မႃးတႄႉ ၵူၼ်းမိူင်း တေဢွၵ်ႇၼႄၵၢင်ၸႂ်သၢၼ်ၶတ်းယူႇၼႆ – ၵူၼ်းမိူင်းထႆး ဢွၼ်ၵၼ် လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

['ယႃႈမဝ်းၵမ်', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-16T11:00:00

https://shannews.org/archives/52921

USIP ဝႃႈ ၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်တၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ တုမ်ႉတိူဝ်ႉပႃးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ

USIP ဢိၼ်ႇသတီႇၵျုတ်ႉ လွင်ႈငမ်းယဵၼ် မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊဝႃႈ ၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်တၢင်း ဢွၼ်ႊလၢႆႊၼႆႉ တုမ်ႉတိူဝ်ႉလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ဢမေႊရိၵၼ်ႊ ဝႃႈၼႆ။ USIP ဢိၼ်ႇသတီႇၵျုတ်ႉ လွင်ႈငမ်းယဵၼ် မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်း လွင်ႈၵၢၼ်ၽိတ်းမၢႆမီႈ ရႃႇ ၸဝၢတ်ႈၶၢမ်ႈမိူင်း ဢၼ်ပၵ်းလုမ်းၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်း ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၵုၼ် ၶဵဝ်ဢေႊသျႃႊ – ၵၢၼ်ဢၼ်လွၵ်ႇငိုတ်ႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ်လႄႈ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ လုမ်ႈၾႃႉ – ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉဝႃႈ ၸုမ်းလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းတင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၼႆႉ တိုၵ်ႉပၵ်းသဝ်းတူင်ႉၼိုင် ယူႇၼႂ်းမိူင်း ႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ်ၸုမ်းလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်း ဢၼ်ပၵ်းမိူင်းမၢၼ်ႈဝႆႉၼႆႉ – ဢမ်ႇမီး ၵူၼ်း – ၸုမ်းလႂ်ဢဝ် လိူင်ႈ ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇၶဝ်လႄႈ ယူႇတီႈၸိုင်ႈမိူင်းမေႊရိၵၼ်ႊသေၵေႃႈ လႆႈလူႉသုမ်းၸွမ်းငိုၼ်းတွင်း ၼပ်ႉႁူဝ်လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊယဝ်ႉ။ လူဝ်ႇႁႂ်ႈၸၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ဢဝ်လိူင်ႈပၼ် တူတ်ႈတၢမ်ႇယႂ်ႇၼမ်ယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ ၽူႈၸီႉသင်ႇၸတ်းၵၢၼ် ၸုမ်း USIP ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ၵျေႊသိၼ်ႊတႃႊဝႃႊၵေႃႈ လၢတ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်လွၵ်ႇငိုတ်ႈလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊယႂ်ႇလူင်၊ ၼႂ်းပီ 2023 ၵူၼ်းမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ သုမ်းငိုၼ်း 3.5 ပီႊလီႊယၼ်ႊတေႃႊလႃႊ၊ ၼႆႉလႆႈၸွမ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ဢၼ်တိူင်ႇလၢတ်ႈမႃးၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။ ဢၼ်ထုၵ်ႇလႅၼ်ငိုၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊၼႆႉ ဢမ်ႇၵႃးမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊၵူၺ်း၊ လၢမ်းၽႄႈတူဝ်ႈ ထိုင်မိူင်းပရႃႊသီး၊ မိူင်းၵၼေႇတႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ သုမ်းငိုၼ်ႊထိုင် 350 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၵဵပ်းႁွမ်ဝႆႉ မီးငိုၼ်းၵမ်ႉၸွႆႈဢၼ်လႆႈ ၵႃႈတွပ်ႇတႅၼ်း – ၽွင်းပေႃးၵၢၼ်လိုဝ်ႈၵၢၼ်ၵေႃႈ ၺႃးလႅၼ် ၵိၼ်ၵႂႃႇတင်းမူတ်း ဢမ်ႇၵိုတ်းလိူဝ်သင် ဝႃႈၼႆ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ လွင်ႈလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းတင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊၼႆႉ ထုၵ်ႇလီဢဝ်လိူင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉပႅတ်ႈ ဝႆးဝႆးယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ တီႈပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ် လွင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ ၵၢၼ်လွၵ်ႇၵိၼ်ငိုၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊၼၼ်ႉ ဢုပ်ႇၵၼ်ပႃးဝႃႈ – ၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ် ၵိၼ်ငိုၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊၼႆႉ မီးၽွၼ်းလီတွၼ်ႈတႃႇ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်း မိူင်းလႄႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်း ၶိူဝ်း တႂ်ႈမၼ်းၵမ်းသိုဝ်ႈလႄႈ တႃႇတေၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၼႆႉ ယၢပ်ႇယဵၼ်းဝႆႉ ဝႃႈၼႆပႃး။ ယူႇတီႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ ၵမ်းၵမ်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – ႁဵတ်းလွင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ လွင်ႈလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်း တၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၼႆယူႇ။ ယူႇတီႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႈ 3 ၸုမ်း ဢၼ်ပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်း ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ပီၵၢႆၼႆႉၵေႃႈ တိုၵ်းလိုပ်ႈ ဢွင်ႇပေႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉသေ ယင်းတီႉလႆႈပႃး ၵူၼ်းၸိူဝ်းၵဵဝ်ႇၶွင်ႈပႃး ၼႂ်းၸုမ်းလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈသေ ဢၼ်လႆႈမွပ်ႈပၼ် တၢင်းမိူင်းၶႄႇၵေႃႈမီး။ ၵျေႇသိၼ်ႇတႃႊဝႃႊတႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ – ၸုမ်းၵူၼ်းလႅၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၵ်ႉမီးယူႇၼႂ်းမိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ မိူင်းဝႃႉ မိူင်းလႃး တင်းၼမ်။ ဢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ယင်းလၢမ်းၽႄႈလူင်းမႃးထိုင် ဝဵင်းယႂ်ႇဝဵင်းလူင်ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း – ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – VOA

['ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ']

2024-05-16T08:00:00

https://shannews.org/archives/52915

ၵႅမ်ၽွင်းလူင် ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းၵျပၢၼ်ႊ ႁူပ်ႉထူပ်းၽူႈၼမ်းၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈ ၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်

ၵႅမ်ၽွင်းလူင် ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းၵျပၢၼ်ႊ မႃႊသႃႊႁီႊရူဝ်ႊ ၶူဝ်ႊမူႊရႃႊ ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်တင်း ၽူႈ ၼမ်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်။ ဝၼ်းတီႈ 14/05/2024 ႁူပ်ႉၵၼ်တင်း ႁူဝ်ပဝ်ႈႁူမ်ႈတုမ်ယၢင်းၽိူၵ်ႇ KNU ၽတူဝ်ႊၸေႃႊၵွႆႇထူးဝိၼ်း၊ ႁူဝ်ပဝ်ႈ ပႃႇတီႇ ႁုၼ်ႈမုၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းလႅင် KNPP ၶူးဢူးရႄႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵႅမ်ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းၵျပၢၼ်ႊ လၢတ်ႈဝႃႈ – “တေႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်တင်း ၽူႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ တင်းသဵင်ႈသေ ယူႇတီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊ တေဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် ႁႃတၢင်းၵႄႈလိတ်ႈၸွႆႈ ၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ – ႁႂ်ႈၸၢင်ႈတူၵ်းလူင်းၵၼ် ႁႃၶေႃႈၵႄႈလိတ်ႈလႆႈ” – ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ KNU တင်း KNPP တႄႉ ဢွၵ်ႇၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမႃး ဢၼ်ၼိုင်ႈဝႃႈ – ၶွပ်ႈၸႂ်ထိုင် မိူင်းၵျပၢၼ်ႊ ဢၼ်ၸွႆႈထႅမ် လွင်ႈၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈမႃးတႃႇသေႇ။ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းသေ လႆႈဢုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄ လွင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႆႉ တီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊ ဢီႈသင်လၢႆလၢႆၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တူၵ်းလူင်းၵၼ်ဝႃႈ တေႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊသေ ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်းၵႂႃႇ – ဝႃႈၼႆ။ ၸုမ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ KNU လႄႈ ယၢင်းလႅင် KNPP ၼႆႉ ပူၼ်ႉမႃးၼႂ်းလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်တင်း ၻႄႊရိတ်ႉ ၶျေႃႊလႅတ်ႉ ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ၊ ၼႂ်း လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊသမ်ႉ ႁူပ်ႉၵၼ်တင်း ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၵဝ်ႇမိူင်းထႆး ထၵ်းသိၼ် သျိၼ်ႊၼႃႊဝတ်ႉ ဝႆႉ။ ဢၢင်ႈဢိင် – RFA

['ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မိူင်း']

2024-05-16T07:00:00

https://shannews.org/archives/52912

လၢၼ်ႇၵႃႉၶၢႆ ၽၵ်းတူလႅၼ်လိၼ်ပိၵ်ႉ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် လူတ်းယွမ်းၼမ်

ၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်တိုၵ်း လူၺ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 လႄႈ 1111 မႃးၼႆႉ လၢၼ်ႇၵႃႉၶၢႆၽၵ်း တူလႅၼ်လိၼ် ပိၵ်ႉ ဢိုတ်းၵႂႃႇတင်းၼမ်လႄႈ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆတၢင်းလႅၼ်လိၼ် လူတ်းယွမ်းၵႂႃႇတင်းၼမ် ဝႃႈၼႆ။ ယူႇတီႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၵႃႉၶၢႆတေႃႇသူင်ႇလႄႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – “လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ လိူၼ်ႁႅၵ်ႈ တႃႇပီပၼ်ႊတႃႊငိုၼ်းတွင်း 2024-2025 ၼႆႉ လႆႈငိုၼ်းၶဝ်ႈ ဢၼ် လုၵ်ႉတီႈၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၼွၵ်ႈမိူင်း လႆႈမႃး 440 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ၊ ပေႃးတႅၵ်ႈၵၼ်တူၺ်း တင်းပီပူၼ်ႉ ၸိုင် ယွမ်းယူႇ 220 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ”- ဝႃႈၼႆ။ လၢၼ်ႇၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆတၢင်းလႅၼ်လိၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ မီး 17 ဢၼ်။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ တႃႇ 10 ဢၼ်တႄႉ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆး ပၢင်တိုၵ်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆလႄႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး လူတ်းယွမ်း ၼႆယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ပၢင်တိုၵ်းသေ ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆလႅၼ်လိၼ်မၢၼ်ႈ – ၶႄႇ လူတ်းယွမ်း 124 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ၊ လႅၼ်လိၼ်ထႆး – မၢၼ်ႈ လူတ်းယွမ်း 95 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ၊ လႅၼ် လိၼ်မၢၼ်ႈ – ပင်းၵလႃႊတဵတ်ႉသျ် လူတ်းယွမ်း 2 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊလႄႈ လႅၼ်လိၼ်မၢၼ်ႈ -ဢိၼ်ႊတီးယႃႊ လူတ်းယွမ်း 1 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၵူၼ်းၵႃႉၶၢႆ ဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ယႂ်ႇၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ သူင်ႇၶၢႆတၢင်းၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇဢဝ်ၵေႃႈပႃး။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၼွၵ်ႈမိူင်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇမိူင်းထႆး၊ မိူင်းၶႄႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၶၢတ်ႇ ဢမ်ႇမီးဢၼ်တေၶၢႆၼႂ်းၵၢတ်ႇလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ ပုင်ႈသုင် ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး']

2024-05-15T17:10:39

https://shannews.org/archives/52900

ၸုမ်း WAN – INFRA ပၼ်သူးၼၢင်းယိင်း ၽူႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ ၼႂ်း ၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ပႃးၼၢင်းၽေႃႉၵေႇ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း BNI

ၸုမ်းဢိတ်ႇဢွၵ်ႇပိုၼ်ၽႄႈ လိၵ်ႈၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇ လုမ်ႈၾႃႉ WAN – INFRA ၸတ်းလိူၵ်ႈၼၢင်းယိင်း ၽူႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႇလႄႈ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၼႂ်းၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇသေ ယုၵ်ႉယွင်ႈပၼ်သူး Women in News (WIN) Editorial Leadership Award 2024 ။ ၼၢင်းယိင်း ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ ၼႂ်းၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ဢၼ်လႆႈႁပ်ႉသူးမီး 3 ၵေႃႉ၊ ၽူႈတၢင်တူဝ်ၵုၼ်ဢႅပ်ႉၾရိၵ ပဵၼ် Beatrice Bandawe ပဵၼ် Managing Editor တီႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ The Guardian ဢၼ်ပၵ်းတီႈမိူင်းတၼ်ႊ ၸၼ်ႊၼီႊယႃႊ၊ ၽူႈတၢင်တူဝ်ထုင်ႉၸိုင်ႈ Arab ပဵၼ် Dima Khatib ပဵၼ် Managing Director ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ Al Jazeera ဢၼ်ပၵ်းတီႈမိူင်းပႃႊလႅတ်ႊသတၢႆႊလႄႈ ၼႂ်းၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျႃႊ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ Southeast Asia သမ်ႉပဵၼ် Nan Paw Gay ပဵၼ် Director , Editor in Chief တီႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇယၢင်းၽိူၵ်ႇ Karen Information Center – Burma News International (BNI) ဢၼ်မီးၸုမ်းၶၢဝ်ႇ 15 ၸုမ်း ႁူမ်ႈၵၼ်ဝႆႉ ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းၼၢင်း ၶဝ်ႈပႃး ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၼၢင်းၽေႃႉၵေႇၼႆႉ တႄႇၶဝ်ႈၼႂ်းဝူင်းၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇမႃး ၽွင်းပၢၼ်ပီ 2000 တဵမ်၊ ၽိူဝ်ႇထိုင်ပီ 2008 မႃး ၶိုၼ်ႈပဵၼ် ၽူႈထတ်းထွင်လိၵ်ႈ Editor in Chief တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်။ တီႈၸုမ်း Burma News International (BNI) သမ်ႉမၼ်းၼၢင်းပဵၼ် Development officer, Executive director လႄႈ ႁူဝ်ပဝ်ႈၵေႃႇမတီႇ ၾၢႆႇမူႇပိူင်။ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ပႃး ႁူဝ်ပဝ်ႈ IPCM ၶွင်ႇသီႇမီႊတီႊယႃႊ ၶၢဝ်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းဝႆႉ။ ပၢင်မွပ်ႈယိုၼ်ႈသူးၼႆႉ တေၸတ်းတီႈပၢင်ၵုမ်လူင်ၶွၼ်ႊၾရႅၼ်ႉ မီႊတီႊယႃႊ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလုမ်ႈၾႃႉ ဢၼ်တေၸတ်းတီႈဝဵင်းလူင် ၵူဝ်ႊပိၼ်ႊႁေႊၵႅၼ်ႊ ၸိုင်ႈမိူင်းတဵင်ႊမၢၵ်ႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 27 ထိုင် 29 လိူၼ်မေႊၼႆႉ လႆႈႁူႉၼင်ႇၼႆ။ ယူႇတီႈ WAN – INFRA သေ မွပ်ႈယိုၼ်ႈသူး Women in News (WIN) Editorial Leadership Award ပၼ်ၼၢင်းယိင်း ၽူႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ ၾၢႆႇသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ မီးမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပီ 2014 ။ ပီၼႆႉ ၶွပ်ႈတဵမ် 10 ပီယဝ်ႉ လႆႈႁူႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-05-15T16:48:16

https://shannews.org/archives/52895

ၵူၼ်းသႅၼ်ဝီ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း တႅၵ်ႇသႂ်ႇထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ

ၶၢဝ်းတၢင်း 2 လိူၼ်မႃးၼႆႉ ၵူၼ်းဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း တႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ 7 ၵေႃႉယဝ်ႉ ၼႂ်းၼၼ်ႉ လူႉတၢႆ 2 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 5 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 14/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 10 မူင်း ၸၢႆးသၢႆလႅင်း ဢႃယု 31 ပီ ၵႂႃႇၽဵဝ်ႈသူၼ်ၼႆသေ ၽႃႇ ၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းတႅၵ်ႇသႂ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈႁူဝ်တႃႈ ဢိူင်ႇၵွင်းႁေႃ ၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇ ၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ ယၢမ်းလဵဝ် လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈႁူင်းယႃဝဵင်းၵုၼ်လူင် ဝႆႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၼ်းပဵၼ်မၢၵ်ႇ ဢၼ်ၶဝ်ယိုဝ်းမႃးတူၵ်းဝႆႉသေ ပႆႇတႅၵ်ႇ ၸိူင်ႉၼၼ်ၶႃႈဢေႃႈ။ မၼ်းၸၢႆးသမ်ႉ ၵႂႃႇၽဵဝ်ႈသူၼ်သေ တႅၵ်ႇသႂ်ႇႁဵတ်းၼၼ်ၶႃႈ။ ယွၼ်ႉၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇ တိူဝ်ႉသႂ်ႇတီႈၶေႃႈတိၼ် ယဝ်ႉၵေႃႈ တိူဝ်ႉပႃးလုပ်ႇၶႃမၼ်းၸၢႆးသေ လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃဝႆႉတီႈႁူင်းယႃ ဝဵင်းၵုၼ်လူင်ဝႆႉယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊလႄႈ လိူၼ်မေႊမႃးၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း တႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ တီႈၼႂ်းဢိူင်ႇၵွင်းႁေႃၼႆႉ တင်းမူတ်း မီးၵႂႃႇ 7 ၵေႃႉယဝ်ႉ ၼႂ်းၼၼ်ႉ လူႉတၢႆ 2 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 5 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ “ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈမၢၵ်ႇမႅင်း ဢၼ်ၵိုတ်းၶင်ႉဝႆႉ ၸိူင်ႉၼႆသေ ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတုၵ်းယွၼ်းထိုင် ႁႂ်ႈသိုၵ်းၵဝ်ႈ ၵၢင်ႉၶဝ် မႃးၽဵဝ်ႈပၼ်ၶႃႈဢေႃႈ။ ၶဝ်ဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈမၢၵ်ႇၶဝ် ပဵၼ်မၢၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵူၺ်းၼႆဝႃႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ၼႄၶေႃႈဢၢင်ႈဝႃႈ ၶဝ်တိုၵ်ႉႁွင်ႉဝႆႉယူႇ ၵူၼ်းႁႃမၢၵ်ႇၶဝ် ပႆႇႁွတ်ႈမႃး ၼႆၶႃႈဝႃႇ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 14 ၼႆႉၵူၺ်း မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇတၢင်းၾၢႆႇတူၵ်းဝၢၼ်ႈႁူဝ်တႃႈ ထႅင်ႈလုၵ်ႈၼိုင်ႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ၵႂၢႆးလူႉတၢႆတူဝ်ၼိုင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းသႅၼ်ဝီ ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ် ယွၼ်ႉၸွမ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၼႂ်းမူႇဝၢၼ်ႈ၊ ၶႅပ်ႇဝၢၼ်ႈ၊ ၸွမ်းသူၼ် ႁႆႈၼႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၵ်ႉမီးမၢၵ်ႇမႅင်းၵိုတ်ႉၶင်ႉဝႆႉလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း မႆႈၸႂ် ဢွၼ်ၵၼ်တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢမ်ႇဝႃႈၸုမ်းလႂ် ႁႂ်ႈမႃးၽဵဝ်ႈမၢၵ်ႇမႅင်း ဢွၵ်ႇပၼ် ဢၼ်ၵိုတ်းၶင်ႉဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-15T14:19:50

https://shannews.org/archives/52884

ပၢႆႉၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ မိူင်းယူႉ ၺႃးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈယႃႉ

ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းယူႉ ၸႄႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ ဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ဢမ်ႇလီၸွမ်း လွင်ႈၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ယႃႉပႅတ်ႈ ပၢႆႉၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ မိူင်းယူႉ ဢၼ်တႅမ်ႈလိၵ်ႈတႆးတင်း လိၵ်ႈမၢၼ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 08/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်း ယူႇတီႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ႁွင်ႉမေႃမိုဝ်း မႃးထၢၵ်ႇ ယႃႉပႅတ်ႈတူဝ်လိၵ်ႈတႆး၊ လိၵ်ႈမၢၼ်ႈ၊ တုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆးလႄႈ တုင်းသႃသၼႃ ၸိူဝ်းၼႆႉတင်းမူတ်း တီႈတၢင်းၽႄ ဢိူင်ႇမိူင်းယူႉ ၸႄႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ ၸႄႈတွၼ်ႈမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပၢႆႉမိူင်းယူႉ ဢၼ်ၺႃးယႃႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဝၼ်းတီႈ 5 လိူၼ်ၼႆႉ သိုၵ်းလွႆၶဝ် ႁွင်ႉပူႇၵႄႇ ၽူႈၵွၼ်းဢိူင်ႇမိူင်းယူႉ၊ ပၢင်လေႃႉသေ လၢတ်ႈဝႃႈ ၶဝ်တေထူၺ်ႇယႃႉပႅတ်ႈပၢႆႉတီႈတၢင်းၽႄၼၼ်ႉ။ ၵမ်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းတင်းၼမ် ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီယႃႉၼႆသေ ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းမႃး တူၵ်းလူင်းၵၼ်ဝႃႈ တေဢမ်ႇယႃႉ ၶဝ်တေတႅမ်ႈပၼ်လိၵ်ႈတႆး ၽၢၵ်ႇၼိုင်ႈ လိၵ်ႈလွႆၶဝ်ၽၢၵ်ႇၼိုင်ႈ လွင်ႈတေတႃးသီမၼ်းတႄႉ ၶဝ်တေ ႁဵတ်းၼႆဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 8 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ၶဝ်ႁွင်ႉမေႃမိုဝ်းမႃးယႃႉ ထၢၵ်ႇပႅတ်ႈတူဝ်လိၵ်ႈ ဢၼ်တႅမ်ႈဝႆႉတီႈပၢႆႉၼၼ်ႉ တင်းမူတ်း ၸဵမ်တုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆး၊ သႃသၼႃ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၵိုတ်းလိူဝ် သင်ၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပၢႆႉတၢင်းၽႄ မိူင်းယူႉ (ၶႅပ်းႁၢင်ႈၵဝ်ႇ) ပၢႆႉတၢင်းၽႄၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ တီႈဢိူင်ႇမိူင်းယူႉၼႆႉ တေတႅမ်ႈဝႆႉ လိၵ်ႈသွင်ၽႃသႃ လိၵ်ႈတႆးတင်းလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ။ လိၵ်ႈတႆးသမ်ႉ တႅမ်ႈဝႆႉ “တၢင်းၽႄ မိူင်းယူႉ ႁပ်ႉတွၼ်ႈယူႇဢေႃႈ” ။ လိၵ်ႈမၢၼ်ႈသမ်ႉ “လမ်းခွဲ ကြိုဆိုင်ပါ ၏” ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တီႈပၢႆႉၼၼ်ႉ သႂ်ႇဝႆႉ တုင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆးလႄႈ သႃသၼႃ ၼႆယဝ်ႉ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၵပ်းၸူး ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ TNLA ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ။ ပၢႆႉတၢင်းၽႄ တီႈဢိူင်ႇမိူင်းယူႉၼႆႉ ယူႇတီႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းယူႉလႄႈ ပၢင်ႇလေႃႉ လႆႈႁူမ်ႈၵၼ် ၵေႃႇသၢင်ႈဝႆႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 29/09/2019 ၼႆယဝ်ႉ။ “ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ဢမ်ႇထၢင်ႇသေဢိတ်း လွင်ႈဝႃႈပၢႆႉႁဝ်းၶႃႈ တေထုၵ်ႇယႃႉၸိူင်ႉၼႆ ပဵၼ်ဢၼ်သေ လၢႆတႄႉ ၶႃႈဢေႃႈ ဢၼ်ယူႇတီႈ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈသေ ႁူမ်ႈၵၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈမႃး ၸိူင်ႉၼႆ လွင်ႈသိုၵ်းလွႆၶဝ် ႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇလီႁဵတ်းၶႃႈ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵူတ်ႉၶၢႆ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဢိူင်ႇမိူင်းယူႉၼႆႉ မီးဝႆႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း တူင်ႉၼိုင်ယူႇဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၊ သိုၵ်းၶၢင် KIA ၊ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA လႄႈ သိုၵ်းတႆး SSPP ၸိူဝ်းၼႆႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-05-15T12:08:44

https://shannews.org/archives/52875

ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶမ်း တီႈၵဵင်းတုင် ၺႃးၸူၼ်

ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶမ်း တီႈဝဵင်းၵဵင်းတုင် ႁၢၼ်ႉၼိုင်ႈ ၺႃးၵူၼ်းၼုမ်ႇ 3 ၵေႃႉ ၶဝ်ႈၸူၼ် လႆႈၶမ်းၵႂႃႇ မႅၼ်ႈၶၼ်ငိုၼ်း 500 သႅၼ်ပျႃး ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 14/05/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်းမွၵ်ႈ 4 မူင်းၶိုင်ႈ ဢွၼ်ႇၸၢႆး 3 ၵေႃႉ ၶဝ်ႈၸူၼ် ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶမ်း “ၼိမ်းသီႇ သူၺ်ႇသႅင်ႇ” (နှင်းဆီရွှေဆိုင်) ဢၼ်ပိုတ်ႇဝႆႉ ၾၢႆႇလင်ၶုမ်ၵုတ်းၸဝ်ႈၾႃႉ ပွၵ်ႉ 2 ဝဵင်းၵဵင်းတုင် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – အရှေ့မောမြေ/ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ 3 ၵေႃႉ ဢၼ်ၶဝ်ႈၸူၼ်ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶမ်း တီႈၵဵင်းတုင် ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵဵင်းတုင် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈၶႃႈဢေႃႈ ပဵၼ်သႅင်ႇၶမ်း “ၼိမ်းသီႇသူၺ်ႇသႅင်ႇ” ၺႃး ၸူၼ် လႆႈၵႂႃႇၶမ်း ၶၼ်ငိုၼ်း 500 သႅၼ်ပျႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းၸူၼ်ၼၼ်ႉ ၺႃးတီႉၺွပ်းၶိုၼ်း ၼႂ်းဝၼ်းၼၼ်ႉ ၵမ်းလဵဝ်းယဝ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢွၼ်ႇၸၢႆးတင်း 3 ၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢွၼ်ႇၸၢႆး 3 ၵေႃႉ ဢၼ်ၶဝ်ႈၸူၼ် ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶမ်း “ၼိမ်းသီႇသူၺ်ႇသႅင်ႇ” ၼႆႉ သႂ်ႇၽႃႈတူမ်းသူပ်း (Mask) ၵူႈၵေႃႉ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈမႃးၸွမ်းၵၼ်လမ်းၼိုင်ႈသေ ယိပ်းၵွင်ႈပွတ်းသွင်လဝ်း ယိုဝ်းၶဝ်ႈႁၢၼ်ႉၶၢႆ ၶမ်းယဝ်ႉ ပေႃႉထုပ်ႉမၢၼ်ႇ (တိူၵ်ႈ) သႂ်ႇၶမ်းၼၼ်ႉၵွႆသေ ဢဝ်ၶမ်းၵႂႃႇ။ ယူႇတီႈပလိၵ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶိုၼ်းတီႉ ၺွပ်းလႆႈၶဝ် တီႈၵဵၵ်ႉတႃႈပိင်း – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵဵင်းတုင် ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 11/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ 4 မူင်း ၵူၼ်းၸၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၺႃးၵူၼ်းႁၢႆႉ ပႂ်ႉၸူၼ်ၸွမ်း တၢင်းတီႈ ၽၵ်းတူၼွင်ၽႃ ဝဵင်းၵဵင်းတုင် ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းၸၢႆး ၺႃးၵူၼ်းႁၢႆႉ ပေႃႉထုပ်ႉ ထိုင်တီႈႁူဝ်တႅၵ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵဵင်တုင် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၼ်းၸၢႆး တေၵႂႃႇထၢႆႇ VDO ၊ ၶႅပ်းႁၢင်ႈ ပၼ်တီႈပွႆးပၢင်ၶႅၵ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈၵၢင်ၼႃးၼႆသေ ၺႃးၵူၼ်းႁၢႆႉ ပႂ်ႉၸူၼ်မၼ်းၸၢႆး တီႈၽၵ်းတူၼွင်ၽႃ ထိုင်တီႈၵွၵ်းႁူဝ်မၼ်းၸၢႆး ပေႃးတႅၵ်ႇဢေႃႈ။ ၵတ်းၵႃႈ ၵူၼ်းၶၢႆၽၵ်းၶဝ် မႃးႁၼ်မႅၼ်ႈသေ ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈရူတ်ႉၶိူင်ႈၵႂႃႇ။ တူဝ်မၼ်းၸၢႆးတႄႉ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း လႆႈယဵပ်ႉပဵၼ်လၢႆႁွႆးဢေႃႈ လႆႈသူင်ႇၵႂႃႇယဵပ်ႉ ယူတ်းယႃတူဝ် တီႈၵဵင်းႁၢႆး မိူင်းထႆးပုၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ – “တီႈၵဵင်းတုင်ၼႆႉ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇမီးယဝ်ႉၶႃႈ ပလိၵ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ် ဢဝ်လိူင်ႈထိုင်တီႈထိုင်လႅၼ်တႄႉတႄႉ ပေႃးတီႉလႆႈယဝ်ႉ ယူႇၵမ်းၼိုင်ႈၵူၺ်း ပေႃးပွႆႇတူဝ်ၶိုၼ်းယဝ်ႉ ၶႂ်ႈဝႃႈတႄႉ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈတင်း ၵူၼ်းၸူၼ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈဝႃႈပဵၼ် ၸုမ်းလဵဝ်ၵၼ်ယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းၵဵင်းတုင်ၼႆႉ ဢမ်ႇဝႃႈ ၵူၼ်းၸၢႆး/ ယိင်း ဢမ်ႇမီးၽႂ်ႁတ်းဢွၵ်ႇႁိူၼ်းယေး ၵေႃႉလဵဝ် ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ/ ၵၢင်ၶိုၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉမီးၽူႈလၵ်ႉၸၵ်ႉၶုတ်ႈ လိူင်ႇၼမ်ႁႅင်း ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီ ပၢႆၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ']

2024-05-14T12:00:00

https://shannews.org/archives/52871

​​NUG ယၢၼ်မိူင်းလႄႈ ၶုၼ်ၵွမ်ႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ လီႁူႉ

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸွမ်းမၢၼ်ႈၼႆ့ မိူၼ်ၼင်ႇ NUG, CRPH ၽွတ်ႈတင်ႈပဵၼ် ၸုမ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵူႈၶႅင်ႇသေ ၽိူဝ်ႇ​​တေပၵ်းၸႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသမ်ႉ ၵူၺ်းၵုမ်ႇသၢင်ႇႁၢင်ႈ ႁဵတ်းၶုၼ် ယၢၼ်မိူင်းယူႇၼၼ်ႉ ၾၢႆႇတၢင်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၵေႃႈ ဝူၼ်ႉၸႂ်လႆ ပႆၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း တၢင်း ၶုၺ်ႉႁၼ်​​သေ ၶိၼ်သၢင်ႈပဵၼ် ၶုၼ်ၵွမ်ႈဢွၼ်ႇ ၸွမ်းပိုၼ်ႉတီႈတူင်ႇတၢင်ႇ ၵဝ်ႇထၢင်ႇမႂ်းၸႂ်ႈၶဵၼ် မႂ်းႁၼ်ၵဝ် ပဵၼ်ၶၼ်ႈဝႆႉ ၵမ်ႈပႃႈၼမ်။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸုမ်းၸၢဝ်းရၶႅင်ႇလႄႈ ရူဝ်ႊႁိၼ်ႊၵျႃႊ ၶွတ်ႇတႃမိုဝ်းၸွမ်ႇထွင်း လွမ်မွင်း​​ပေႉပုၼ်ႈၵၼ်ယူႇၼၼ်ႉ ၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၸုမ်းၸၢဝ်းတႆးလႅင်လႄႈ ၶၢင်၊ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶၢင်လႄႈ လီႇသူႇ၊ ရဝၢင်ႇ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉလႂ်၊ ၸုမ်းၸၢဝ်း တဢၢင်းလႄႈ ၶၢင်၊ ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ၊ တႆး ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉလႂ်၊ ၸုမ်းၸၢဝ်းတႆးလႄႈ တဢၢင်း၊ ပဢူဝ်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉလႂ်​​ၵေႃႈ တွၵ်ႉတႅၵ်ႉၶႅၵ်ႉၶႂၢင်ၵၼ် လူၺ်ႈလၢႆးၵၢၼ်မိူင်း​​ ႁေႃၶမ်းသိုၵ်းပဵၼ်ယႂ်ႇယူႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈၶွင်ႈၶမ် ဢမ်ဢူတ်းဝႆႉ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၼႂ်းၵႄႈမွၼ်းလႄႈ ယၢင်း၊ ရၶႅင်ႇလႄႈ ၶျၢင်း၊ ၶျၢင်းလႄႈ ၸူဝ်ႇမီး၊ ယၢင်းလႅင်လႄႈ ပဢူဝ်းၼၼ်ႉ​​ၵေႃႈ မႆႈလၢမ်းယူႇမိူၼ်ၾႆးၸိုင်းၵႅပ်ႇယဝ့်။ ​​တေႃႈၼႆ ပႆႇၼပ်ႉပႃး ပၼ်ႁႃလူင်လၢင် ဢၼ်ပဵၼ်မီးမႃးၸဵမ်ၵွၼ်ႇၸဵမ်ၵႃႉ ၼႂ်းၵႄႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈလႄႈ တၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼမ်လၢႆၶဝ်ၵွၼ်ႇ။ ​​ပေႃးလမ်းတူၺ်း ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈၼႆ လၢတ်ႈလႆႈငၢႆႈငၢႆႈဝႃႈ ယွၼ်ႉတၢင်းလမ်ႇမၢၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ၶွင်ၸဝ်ႈ ဢႃႇၼႃႇ ၸၢဝ်းမၢၼ်ႈၶဝ်ၵူၺ်းၼႆ​​ၵေႃႈယႃႇ၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၼႆႉ ပႃးထႅင်ႈၵူၼ်းၶိူဝ်းၶဝ် ၵမ်ႈၼမ်ၼမ် ဢမ်ႇ​​မေႃၼပ်ႉ ထိုဝ်မၵ်းမၼ်ႈ​​တေႃႇသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းလႄႈ ပိူင်ၾၢင်ၶိုၵ်ႉၶၢႆးႁင်း​​ၶေႃ ၶွင်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းလၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၼင်ႇၼႆ ဢၼ်ဢဝ်ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် ႁဵတ်းပဵၼ်ၶိူင်ႈမိုဝ်း ၶဝ်ႈၸိမ်ၸႅၵ်ႇထႅၵ်ႇ ႁႂ်ႈၵူၼ်းၶိူဝ်းလဵဝ် တႅၵ်ႇယၢႆႈ ႁၢင်ႇယၢၼ်ႁၼ်ၽိတ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ​​ၵေႃႈ ​​တေႃႈၼႂ်းၵူၼ်းၶဝ်ၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၸင်ႇၼၼ် ပၼ်ႁႃဢၼ်ဝႃႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶဝ်၊ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၶဝ်ၵူၺ်း ​​တေလႆႈႁဵတ်းၶုၼ် ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၼမ်းတၢင်းၵၢၼ်မိူင်းၵႂႃႇ တႃႇ​​သေႇၵူႈ ပၢၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ယႂ်ႇဝႆႉ ႁၢၼ်ႉတေႃႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈ ပၢႆးဝူၼ်ႉတိုၼ်ႈ၊ လၢႆးပႅၼ်ပႄႈ ၼင်ႇၼႆသေ လၢၵ်ႈၸၼ်ဢဝ် ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်း ၸိုင်ႈမိူင်း ဝူင်တူၵ်း လုၵ်းလဝ် မိူင်းၵွတ်းၽၢၼ်တူၵ်းတႅမ်ႇ ၸမ်ပၢၼ်ႁိၼ်ႁူဝ်တီးလုမ်ႈၾႃႉၵႂႃႇၼႆ့ ႁူႉၵၼ်ၸႅင်ႈလႅင်းယူႇ ၽႂ်ပဵၼ် ၽူႈၶွင်ႈမၢပ်ႇ ​​ၵေႃႉ​​ၵေႃႇလိူင်ႈလၢဝ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽိူဝ်ႇ​​တေၶႆႈၸႂ်ဝႃႈ ယွၼ်ႉသင် ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ​​ယဝ်ႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်းပၺႃႇ ပၢႆးမိူင်း၊ ၽႅၼ်ၸိူင်းတိုၵ်း၊ တမ်းလွၵ်းတိုၵ်း​​သေ ႁူမ်ႈၶပ်းၶိုင်ႁၢင်ႈႁႅၼ်း ၸွမ်းၶၢဝ်းပွတ်း၊ ၶၢဝ်းၵၢင်၊ ၶၢဝ်းယၢဝ်း ၶၵ်ႉယဝ်ႉၶၵ်ႉ လူၺ်ႈတၢင်းႁၼ်ပၢႆးမိူင်း ယိူင်းမၢႆၵၢၼ်မိူင်း၊ ၵူၺ်းသမ်ႉၵုမ်ႇလႆႈႁၼ် လၢႆးၼိုင်ႈတႄႉ ဢဝ်တၢင်း ႁၢႆႉတေႃႇၶိုၼ်းလိူင်ႈႁၢႆႉ လူၺ်ႈငဝ်းလၢႆးဢီးသူင်ႇ။ လၢႆးသွင်သမ်ႉ ႁဵတ်းၵႅင်ႈဢမ်ႇႁူႉတူဝ်​​​​သေ လၵ်ႉလွမ်ယိူင်ႈ ၸွမ်း ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၸႂ်လႆ​​ယဝ်ႉ ယႃၸႂ်လႅၼ်တူဝ်ၶိုၼ်းယူႇၼႆ ဢမ်ႇ​​ဢေႇသႄႈ။ တီႈဢၼ်လၢတ်ႈဝႃႈ လၢႆးၵၢၼ်မိူင်းတၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ်ၼၼ်ႉ မိူၼ်ၸိူင်ႉ NUG ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ထိုင်တီႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင် ​​ပေႃးမိူဝ်လူင်တဵမ်မိူင်းၵႂႃႇ​​သေ မီးၽွင်းလူင်ယဝ့် ဢမ်ႇမီး​​ႁွင်ႈၵၢၼ်ၼၼ်ႉလႂ်၊ ယူႇ တီႈ ၽွင်းလူင်ႁွင်ႈ ၵၢၼ်လိူင်ႈမိူင်းၼွၵ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၸိူဝ်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈ(EROs)လႄႈ PDF ၶဝ် သုမ်ႇငုမ်းလႆႈဝႆႉ ၼႃႈလိၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇလႂ် 60 ဝၢၵ်ႈလိူဝ်ယဝ်ႉၼၼ်ႉလႂ်၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈတင်းၽွင်း လူင်ႁွင်ႈၵၢၼ် လိူင်ႈၵႅတ်ႇ​​ၶေ​​သေ ပိုၼ် ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၼႂ်းပီ 2022 မုင်ႈမွင်းဝႃႈ ​​တေလႆႈဢွင်ႇပွႆး၊ ပီ 2023 ​​တေလႆႈ ပဵၼ် ပီတႅပ်းတတ်းၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ယဝ်ႉတူဝ်ႈ ၶွတ်ႇယွတ်ႈၼႆၼၼ်ႉလႂ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ မိူၼ်တင်းလူလၢႆ ၵူ ၼ်းမိူင်းၽၵ်းၵႃႇၵူၺ်း။ 60% ဢၼ်ဝႃႈၼႆ့ ​​ပေႃးၼပ်ႉၼႂ်း 330 ​​ၵေႃႈ ပွင်ႇဝႃႈ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသုမ်ႇငုမ်းလႆႈဝႆႉ ​​ၸႄႈဝဵင်းမွၵ်ႈ 200 ယဝ်ႉလႄႈ ၵွပ်ႈသင် ၸုမ်းသိုၵ်းယိုတ်းမိူင်း ဢမ်ႇပႆႇပူတ်းတူၵ်းလႃႇၼႆ ပဵၼ်တီႈထၢမ်ၵၼ် တဝ်ႉၵၼ်ဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ၸင်ႇၼၼ် ႁပ်ႉၸိုဝ်ႈဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶွတ်ႇလိူတ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း/ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၽွမ့်ႁူမ်ႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆ​​သေတႃႉ ​​ၵွပ်ႈဢမ်ႇလႆႈမၼ်ႈၸႂ်​​တႄႉလႄႈ တေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်ႇ ပႆႇမီးၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈၶိူဝ်းလႂ် ပူင်ၸႂ်ႁူမ်ႈႁွမ်း ပိုတ်းယိုဝ်းၸွမ်း​​တႄႉတႄႉၵွၼ်ႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၸိူင်ႉငဝ်းလၢႆးတၢင်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆ မီးၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ပၢၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ​​​​တေၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇၼႂ်း မိူင်းတႆး​​သေ တေတင်ႈမိူင်းလွတ်ႈလႅဝ်းႁင်း​​ၶေႃၼၼ်ႉလႂ်၊ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတၢင်းၾၢႆႇတူၵ်း ဢၼ်မီးၾင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ၸပ်းဝၢၼ်ႈၸပ်းဝဵင်းၶဝ်ၼၼ်ႉ ယၢမ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ ​​တေတင်ႈမိူင်းပူတ်းပွႆႇႁင်းၶိူဝ်းၶဝ်​​ၶေႃ​​ၶေႃၼႆၼၼ်ႉလႂ် ​​တေလႆႈၶိုၼ်းၼပ်ႉၸင်ႈတႄႉ ၸွင်ႇၸိုင်ႈမိူင်းလူင် ဢၼ်ဢိူမ်ႈၸမ်ငုမ်းငမ်လႆႈ ၼႂ်းႁဝ်းၵူႈပႃႈၾၢႆႇၼၼ်ႉ ​​တေယွမ်းႁပ်ႉမၵ်းမၼ်ႈယူႇႁိုဝ် ၼႆယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၸုမ်းသိုၵ်း ယိုတ်းမိူင်း ဝူၼ်ႉၸႂ်လႆၼပ်ႉသွၼ်ႇဝႃႈ ​​တေတင်ႈလႆႈၶိုၼ်း ၸိုင်ႈမိူင်း​​ႁေႃၶမ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၸုမ်းသိုၵ်းပဵၼ်ယႂ်ႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးၸုမ်းၸၢဝ်း ဢၼ်လႂ်၊ ၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်လႂ်၊ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းဢၼ်လႂ်ႁၼ် လီယွမ်းႁပ်ႉလႆႈၼၼ်ႉ တၢမ်တူဝ်ၸိူဝ်းၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတင်းလၢႆ​​ၵေႃႈ တၵ်းလႆႈဝႆႉၾၢင်ႉ ဢဝ်တွၼ်ႈသွၼ်ယူႇယဝ်ႉ။

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်']

2024-05-13T12:00:00

https://shannews.org/archives/52865

ၸုမ်းဢူၺ်းလီႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈ ဢႃႊရပ်ႉဝႃႈ တႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းထုင်ႉၵႃႊသႃႊ တေပူၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်းၼႆႉ လူဝ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်းလၢႆးလဵဝ်

ၽွင်းလၢႆမိူင်း တင်းလုမ်ႈၾႃႉ ႁႃသဵၼ်ႈတၢင်းတႃႇၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းၼႂ်းၵုၼ် ၵႃႊသႃႊယူႇၼႆႉ ၸုမ်းဢူၺ်းလီႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈ ဢႃႊရပ်ႉ လၢတ်ႈတီႈပၢင်ၵုမ် ၶွင်ႊသီႊႁူမ်ႈသၢင်ႈဢၢဝ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ GCC ဝႃႈ တႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈၵႃႊသႃႊ ပူၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်းၼၼ်ႉ မီးလၢႆးလဵဝ် တၵ်းတေလႆႈၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ် ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ Antony Blinken ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းမႃး ဝၼ်းဢွၵ်ႇၵၢင်သေ ယၢမ်းလဵဝ် ထိုင်ဝႆႉတီႈမိူင်းသေႃႊတီႊ တေဢၢၼ်းႁွတ်ႈထိုင် မိူင်း ဢိတ်ႉသ်ရေႊလႄႈ ၵျေႃႊတၼ်ႊ ၼႂ်းဝၼ်းပုတ်ႉၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉ ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ လႅပ်ႈတေၸတ်းပႃးႁႂ်ႈပွႆႇပၼ် ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းထုၵ်ႇတီႉၺွပ်းဝႆႉ၊ ႁႂ်ႈပၼ်တၢင်းၸွႆႈထႅမ်ၶဝ်ႈထိုင် ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈ ဢၼ် ထုၵ်ႇပိၵ်ႉႁၢမ်ႈဝႆႉ၊ ႁႂ်ႈတူၵ်းလူၵ်းၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်လႆႈ ၸဵမ် ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ လုမ်း ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းဢမေႊရိၵၼ် Matthew Miller ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ ႁိူၼ်းႁေႃၶၢဝ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ ပၢင်တိုၵ်း တီႈၵုၼ်ၵႃႊသႃႊၼႆႉ ႁိုင်မႃးလႆႈ ၶၢဝ်းတၢင်း 7 လိူၼ်ပၢႆယဝ်ႉလႄႈ ဢိတ်ႉသရေႊလႄႈ ႁႃႊမတ်ႉသ် ထုၵ်ႇလႆႈတူၵ်းလူင်းၵၼ် သိုပ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်ထႅင်ႈ ႁႂ်ႈထူၼ်ႈထိုင်ဝူင်ႈထီႉ 6 ယူႇ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – VOA

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-05-12T12:00:00

https://shannews.org/archives/52859

ၽူႈၼမ်း NATO ႁွတ်ႈထိုင်ယူႊၶရဵၼ်ႊ လၢတ်ႈလွင်ႈၶိူင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈတႃႇယူႊၶရဵၼ်ႊ

Jens Stoltenberg ၽူႈၼမ်း ၸုမ်းလိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ ဢႅတ်ႉလၼ်ႊတိၵ်ႉၼိူဝ် NATO ႁွတ်ႈထိုင်ဝဵင်း လူင်ၶိပ်ႉၾ်သေ မွၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ သူင်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ်ပၼ်ယူႊၶရဵၼ်ႊဝႆႉယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ မၼ်းၸၢႆးလၢတ်ႈဝႃႈ ယၢမ်းလဵဝ် ယူႇၶရဵၼ်ႊလႆႈၽိမ်းၸႂ်ႉ မၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း၊ မီးလွင်ႈလူႉသုမ်း ယွၼ်ႉရတ်ႉသျႃးပိုတ်းယိုဝ်းယူႇသေတႃႉ ပေႃးလႆႈၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇၸွႆႈထႅမ်ၸိုင် ယူဝ်ၸၢင်ႈၶိုတ်းတၼ်း တႃႇပိုတ်းယိုဝ်းၶိုၼ်းႁႄႉၵင်ႈတူဝ်ၵဝ်ႇ ၶၢဝ်းယၢမ်းပႆႇတူၵ်းလိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။ တီႈတႄႉမၼ်း ဢၼ်ၸုမ်းဢူၺ်းလီ NATO ၸတ်းသူင်ႇၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸွႆႈထႅမ်ယူႊၶရဵၼ်ႊၼႆႉ ထုၵ်ႇလီႁွတ်ႈထိုင် ၼႂ်းမိုဝ်းၸဵမ်လႂ်သေတႃႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူၵ်းလႃႈတူၵ်းလိုၼ်း ၸိူင်ႉၼႆ ဢမ်ႇ ထုၵ်ႇလီပဵၼ်။ မၢၵ်ႇဢၼ်ယိုဝ်းႁႄႉ မၢၵ်ႇၼူၾႆးဢၼ်မီးၶိူင်ႈၵုမ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ သိုၵ်းရတ်ႉ သျႃး ယိုဝ်းလႆႈပဝ်ႉမၢႆ၊ သိုၵ်းယူႊၶရဵၼ်ႊ ဢမ်ႇမီးႁႅင်းယိုဝ်းၶိုၼ်းလႄႈ သိုၵ်းရတ်ႉသျႃးထၢင်ႇ ႁၢင်ႈပိုတ်းယိုဝ်း Jens Stoltenberg ထတ်းသၢင် တီႈပၢင်သပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇ မိူင်းၶိပ်ႉၾ်ၼၼ်ႉၼင်ႇ ၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – VOA

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-05-11T12:00:00

https://shannews.org/archives/52855

ၸွမ်ၸိုင်ႈၶႄႇ ဢွၵ်ႇတၢင်းၵႂႃႇမိူင်းယူႊရူပ်ႊ တႃႇလူတ်းယွၼ်ႇ လွင်ႈၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ

ဝၼ်းတိတ်ႉပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ သျီၵျိၼ်ႉၽိင် ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇတၢင်းၵုၼ်တိူၵ်ႈယူႊရူပ်ႊ ၊ ၵူၼ်းပၵ်းတႃၵၢၼ်မိူင်းၶဝ်တႄႉဝႃႈ ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်းတႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လူတ်းယွၼ်ႇ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ဢၼ်ၶဵင်ႈၶႅင်တေႃႇၵၼ်ဝႆႉယူႇ ၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၶၢဝ်းတၢင်းၸွမ်ၸိုင်ႈသျီ ၵမ်းၼႆႉ ၼႂ်း 4 ပီၼႆႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်း ၵမ်းႁႅၵ်ႈ ဢၼ်ၶိုၼ်းၵႂႃႇၵုၼ် တိူၵ်ႈယူႊရူပ်ႊ။ ၶၢဝ်းတၢင်းၵမ်းၼႆႉ တေႁိုင် 6 ဝၼ်း ၊ တေဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၵႂႃႇတၢင်းမိူင်း ၾရင်ႇသဵတ်ႈ၊ သႃႊပီႊယႃႊလႄႈ ႁင်ႊၵေႊရီႊ ပႃးဝႃႈၼႆ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈယၢမ်းလဵဝ် ၵၢၼ်ႁူမ်ႈသၢင်ႈ မိူင်းဝၼ်းဢွၵ်ႇလႄႈ မိူင်းယူႊရူပ်ႊ ဢၼ်မိူင်းၶႄႇ ဢွၼ်ၼမ်းႁဵတ်းသၢင်ႈယူႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးၶႂ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်၊ ၸိုင်ႈမိူင်းၸိူဝ်းၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ဝႆႉၼၼ်ႉ ထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇ ႁင်းၽႂ်မၼ်းၶိူဝ်းယႂ်းယူႇယဝ်ႉလႄႈ တႃႇတေၼႄလုမ်ႈၾႃႉ လွင်ႈဝႃႈ ဢႃႇၼႃႇၸၢၵ်ႇၶႄႈ ဢမ်ႇလူတ်းယွမ်း ၼင်ႇၵူၼ်းတၢင်းၼမ်ထၢင်ႇ။ တိုၵ်ႉႁူမ်ႇငမ်းၼိူဝ် ၸိုင်ႈမိူင်းဝၼ်းဢွၵ်ႇလႄႈ ၵွၼ်ၵၢင်ဢေႊသျႃႊယူႇ- ၶႂ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆလႄႈ ၸွမ်ၸိုင်ႈသျီၵျိၼ်ႉၽိင် ၸင်ႇ ၽႅၼ်ၵၢၼ်ၵႂႃႇထိုင် မိူင်းႁင်ႊၵေႊရီႊလႄႈ သႃႊပီႊယႃႊၼႆ Zsuzsa Anna Ferenczy သူႊသႃႊ ဢႅၼ်ႊၼႃႊၾႄႊရႅၼ်ႊသီႊ – ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ ၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇဢီႊယူႊလႄႈ မိူင်းၶႄႇ တီႈၸၼ်ႉၸွမ်တွင်ႊႁႂႃႊ မိူင်းထၢႆႇဝၼ်ႊ ထတ်းသၢင်ၼင်ႇၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – VOA

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-05-10T12:00:00

https://shannews.org/archives/52847

BWU ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼႆႉ ၼၢင်းယိင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ထုၵ်ႇၶႃႈႁႅမ်တၢႆ 800 ပၢႆ

ၸုမ်းၼၢင်းယိင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ BWU ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တႄႇဢဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းမႃး ပီ 2021 တေႃႇထိုင် ပီ 2024 လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊၼႆႉ ၼၢင်းယိင်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ထုၵ်ႇၶႃႈႁႅမ်တၢႆ မီး 806 ၵေႃႉ။ ဢၼ်ထုၵ်ႇ တီႉၺွပ်းၵုမ်းၶင်မီး 3,332 ၵေႃႉလႄႈ ဢၼ်ထုၵ်ႇၵုမ်းၶင် ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇၶွၵ်ႈဝႆႉ မီး 781 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းသေ ၵူၼ်းမိူင်းဢွၼ်ၵၼ်လုၵ်ႉႁိုၼ်ႇသၢၼ်ၶတ်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ သိုၵ်း။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၼၢင်းယိင်း လဵၵ်ႉယႂ်ႇၼုမ်ႇထဝ်ႈၵေႃႈၶဝ်ႈပႃးၸွမ်း။ ဝၢႆးလင် ပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းဝဵင်းယဵၼ် သဵင်ၵွင်ႈတႅၵ်ႇ ၼႂ်းထိူၼ်ႇၵေႃႈ ၼၢင်းယိင်းၶဝ်ႈပႃးၸွမ်းပၢင်တိုၵ်းထႅင်ႈ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၵႂႃႇပဵၼ်ၼၢင်းႁၢၼ် ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၵႂႃႇပဵၼ်ၼၢင်းမေႃယႃလုမ်းလႃးၵူၼ်းပဵၼ်။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၵႂႃႇပဵၼ်ၵူၼ်းပႂ်ႉ တူၺ်းလူလုမ်းလႃး လွင်ႈမိုဝ်ႉၵႅင်လဵင်ႉလူ ၵူၼ်းသိုၵ်း။ မေႃယႃယိင်းဢၼ်ႁဵတ်း CDM သေ ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ပဵၼ်မေႃယႃ ၼႂ်းၸုမ်းသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ – တေၶဝ်ႈပၢင်တိုၵ်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း တေႃႇထိုင်ပေႃးၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉလႆႈ တင်းငဝ်ႈႁၢၵ်ႈတူၼ်ႈတေႃ ဝႃႈၼႆ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈ ၵၢၼ်မိူင်း AAPP ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉတႄႉဝႃႈ – ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶႃႈ ႁႅမ် ၼၢင်းယိင်းတၢႆ 923 ၵေႃႉ။ တီႉဝႆႉ ၼၢင်းယိင်း 5,483 ၵေႃႉ – ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၸုမ်းၼၢင်းယိင်း BWU တႄႉလၢတ်ႈဝႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶိၼ်ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းႁိုင်မႃး ၼၢင်းယိင်းထုၵ်ႇ ပူၼ်ႉပႅၼ်သုၼ်ႇလႆႈ ၼမ်မႃးၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်း။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ လူဝ်ႇလႆႈၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈလႆႈ လွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းပဵၼ်ထမ်း တႃႇသုၼ်ႇလႆသုၼ်ႇပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းၶိုၼ်း – ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – RFA

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-10T11:00:00

https://shannews.org/archives/52844

သူး ပူႊလီႊၸႃႊ ၾၢႆႇသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလီၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ပီ 2024 ၼႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ဝေႃႊသျိၼ်ႊတၼ်ႊ လႄႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ၼိဝ်ႊယွၵ်ႊထၢႆးမ် လႆႈၼမ်သုတ်း

ၽူႈလႆႈႁပ်ႉသူး ပူႊလီႊၸႃႊ ၾၢႆႇသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလီ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ပီ 2024 ၼႆႉ မီး 23 သူး။ တွၼ်ႈတႃႇ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ 15 သူးလႄႈ ၾၢႆႇတႅမ်ႈလိၵ်ႈလၢႆးႁဵတ်းဢွၵ်ႇပပ်ႉ ၽဵင်းၵႂၢမ်း ဢိၵ်ႇ ၸၢတ်ႈၸိူင်းလီ – ၶႅမ်ႉ – မီးၽွၼ်းလီသမ်ႉ မီး 8 သူး။ ၸိူဝ်းၶဝ် လႆႈၶႅပ်းၶမ်းလႄႈ ငိုၼ်းသူး ၼိုင်ႈၵေႃႈၼိုင်ႈမိုၼ်ႇ ႁႃႈႁဵင်တေႃႊလႃႊ။ ယူႇတီႈၸၼ်ႉၸွမ် ၵူဝ်ႊလမ်ႊပီႊ ယႃႊသေ ၶပ်းၶိုင်မွပ်ႈယိုၼ်ႈပၼ်။ တွၼ်ႈတႃႇ ပီၼႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ဝေႃႊသျိၼ်ႊတၼ်ႊလႄႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ၼိဝ်ႊယွၵ်ႊထၢႆးမ် မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊၶဝ် လႆႈသူး Journalism ပူႊလီႊၸႃႊ ၵေႃႉ 3 ဢၼ် ပဵၼ်ဢၼ်ၼမ်သုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ။ သူးပူဝ်ႊလၢႆႊၸႃႊ ဢၼ်ပၼ်တႃႇ Journalism ၼႆႉ ပၼ်ၼႂ်းသႅၼ်းၶၢဝ်ႇ Breaking News Reporting, Investigative Reporting, Explanatory Reporting, Local Reporting, National Reporting ,International Reporting , Feature Writing ,Editorial Writing, ၵဵဝ်ႇၵပ်းၶႅပ်းႁၢင်ႈၶႅမ်ႉၶိုၵ်ႉ ၼႂ်းၶၢဝ်ႇလႄႈပွင်ႈၵႂၢမ်း Photography ဢိၵ်ႇပႃးတင်း ၾၢႆႇသဵင် Audio Reporting ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၾၢႆႇတႅမ်ႈဢွၵ်ႇပပ်ႉသမ်ႉ ပဵၼ်ၼႂ်းသႅၼ်း Fiction လိၵ်ႈဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၶုၺ်ႉႁၼ်, Drama ၸိူင်း , History ပိုၼ်း, Biography ပိုၼ်းတူဝ် , Autobiography, poetry ဝွၵ်း , General Nonfiction တၢင်းႁူႉႁွပ်ႈတူဝ် , Music ၽဵင်းၵႂၢမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ သူး ပူႊလီႊၸႃႊၼႆႉ ပဵၼ်သူးဢၼ်မီးၵႃႈၶၼ်လႄႈ ၵုင်ႇသိၵ်ႈၶႃႇသုင်သုတ်း တွၼ်ႈတႃႇၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ – တီႈမိူင်း ဢမေႊရိၵၼ်ႊ။ ဢၼ်ပဵၼ် Joseph Pulitzer ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလႄႈ ၽူႈၵွၼ်းႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ၸိုဝ်ႈယႂ်ႇၼႆႉ ၽွင်းပီ 1911 ၼီႈ ၵွၼ်ႇမၼ်းတေတၢႆ မၼ်းၸၢႆးသင်ႇဝႆႉဝႃႈ ၶႂ်ႈယုၵ်ႉယွင်ႈပၼ်ၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလႄႈ ၶႂ်ႈပၼ်သူးၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ဢၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇၼႆသေ ပၼ်ဝႆႉငိုၼ်းၵွင်ၵၢင် တႃႇပိုတ်ႇပႃးႁူင်းႁဵၼ်းၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇဝႆႉ တီႈၸၼ်ႉၸွမ် ၵူဝ်ႊလမ်ႊပီႊယႃႊ။ ဝၢႆးမၼ်း ၸၢႆးတၢႆယဝ်ႉ 6 ပီ ထိုင်မႃးပီ 1917 တၢင်းၸၼ်ႉၸွမ် ၸင်ႇၶိုင်ပွင်ပၼ်သူး ပူႊလီႊၸႃႊ ယုၵ်ႉယွင်ႈ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇမႃး တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၵိုတ်းဢမ်ႇထၢတ်ႇသေပီ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – The Pulitzer Prizes

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-05-09T12:00:00

https://shannews.org/archives/52837

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႅပ်းမႆႉသၵ်းၶၢႆ တႃႇ 4 ဢေႊၶိူဝ်ႊ

သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၾၢႆႇပႃႇမႆႉ ႁူမ်ႈၵၼ်လၵ်ႉလွမ် ဢဝ်မႆႉသၵ်းၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသူၺ်ႇတွင်ႇ တိူင်းပႃႇၵိူဝ် ဢွၵ်ႇၶၢႆ ၸမ်တေမူတ်းယဝ်ႉ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ တႄႇဢဝ်ႁူဝ်ပီ 2024 ၼႆႉမႃး ပႃႇမႆႉသၵ်း ဢၼ်မီးၾၢႆႇဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈၵျႅတ်ႉၽိဝ်ႇတွင်ႇ ဢိူင်ႇသႄႇၵျီးၵူင်း ၸႄႈ ဝဵင်းသူၺ်ႇတွင်ႇၼၼ်ႉ ဢဝ်လႃး ၶျဵင်းသေႃး သေတတ်းလိူဝ်ႈ ၵူႈဝၼ်းၶိုၼ်း။ မႆႉဢၼ်တတ်းဝႆႉၼၼ်ႉ ဢဝ် တၢင်ႇရူတ်ႉၵႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ် ၽႃႈယၢင်ႁူမ်ႇၵုမ်းသေ တေႃႉဢွၵ်ႇဝဵင်းၵူႈဝၼ်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈတီႈၶၢဝ်ႇ DVB ဝႃႈ -ၸိူဝ်းၶဝ်မႃးၸၢင်ႈၵူၼ်းၼႂ်းဝဵင်းၵႂႃႇတတ်းမႆႉ ၼႂ်းပႃႇဢၼ်ၶဝ်တတ်း မၵ်း ဝႆႉဝႃႈ ပဵၼ်ပႃႇထုၵ်ႇႁၢမ်ႈတတ်း (ၵျူဝ်းဝၢႆးတိတ်ႉတေႃး) ။ ပဵၼ်တပ်ႉမ 66 ဢွၼ်ႁူဝ်ၸီႉသင်ႇ။ ၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ တေ တတ်းၽဵဝ်ႈတူၼ်ႈမႆႉၸိူဝ်းၼႆႉပႅတ်ႈသေ တေၶိုၼ်းၽုၵ်ႇမႂ်ႇ – ဝႃႈၼႆ။ မႆႉၸိူဝ်းၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတေႃႉတၢင်ႇၵႂႃႇတၢင်းဝဵင်းပျေႇ။ တေသိုပ်ႇဢဝ်ၵႂႃႇတၢင်းလႂ်တႄႉဢမ်ႇႁူႉ ဝႃႈၼႆ။ မႆႉပႃႇၼႆႉ ပဵၼ်မႆႉၼုမ်ႇ ပဵၼ်ပႃႇမႆႉ ဢၼ်ထုၵ်ႇႁၢမ်ႈတတ်းဝႃႈၼႆသေတႃႉ မၼ်းမီးၸမ်ဝၢၼ်ႈၵူၼ်းလႄႈ သင်ဝႃႈ တတ်းမႆႉၼႆႉ မူတ်းတင်းပႃႇၸိုင် ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇလူႉၼႆ တေတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵမ်းသိုဝ်ႈ – ၵူၼ်း ပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-09T11:00:00

https://shannews.org/archives/52834

ရူတ်ႉၵႃးလမ်းၼိုင်ႈ တၢင်ႇၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၶဝ်ႈမိူင်းထႆး ပိၼ်ႈၶွမ်ႈ မၢတ်ႇၸဵပ်း 12 ၵေႃႉ

ရူတ်ႉၵႃးလမ်းၼိုင်ႈ ဢၼ်တၢင်ႇၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၶဝ်ႈမိူင်းထႆးၼၼ်ႉ ပိၼ်ႈၶွမ်ႈ တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်း ၽူပ်ႉၽရ လႅၼ်လိၼ်ထႆး – မၢၼ်ႈ ၵူၼ်းၶီႇမႃးၸွမ်း 12 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း။ ဝၼ်းတီႈ 07/05/2024 ၵႃးပိၵ်ႉဢပ်ႉ လမ်းၼိုင်ႈ တၢင်ႇၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၵႂႃႇ 12 ၵေႃႉ ပိၼ်ႈၶွမ်ႈတူၵ်းႁူၺ်ႈ မၢတ်ႇ ၸဵပ်းတင်းမူတ်း။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း 3 ၵေႃႉ တင်းမူတ်းၼႆႉ ယူတ်းယႃတူဝ်ဝႆႉတီႈႁူင်းယႃ ၽူပ်ႉၽရ ၼႂ်းၸိုင်ႈထႆးဝႆႉ ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈဝႃႈ – ၸိူဝ်းၶဝ်ပၢႆႈလၢၼ်ႇပလိၵ်ႈထႆးသေ ၵႂႃႇတၢင်းထိူၼ်ႇတၢင်းလွႆလႄႈ ၸင်ႇလႆႈတူၵ်းႁူၺ်ႈ။ ၵူၼ်းၶီႇမႃးၸွမ်း သဵၼ်တူၵ်းၵႃးတင်းမူတ်း။ လိုၼ်းသုတ်း ပလိၵ်ႈထႆးႁူမ်ႇလူမ်ႈလႅၼ်လိၼ်လႄႈ ၾၢႆႇၸွႆႈထႅမ် လႆႈ ၵႂႃႇၸွႆႈဢဝ်မႃး။ ဝၢႆးလင် ရူတ်ႉၵႃးပိၼ်ႈၶွမ်ႈယဝ်ႉ ၵူၼ်းၶပ်းရူတ်ႉၼႅတ်ႈပၢႆႈ ယၢမ်းလဵဝ် ပလိၵ်ႈတိုၵ်ႉလိုပ်ႈလမ်းဝႆႉ ယူႇ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၵူၼ်းၶပ်းရူတ်ႉၵႃးပဵၼ်ၽႂ် ၼၢႆးၼႃႈယူႇၵၢင်ပဵၼ်ၽႂ် တေဢဝ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ သူင်ႇၸူး ၼၢႆးၼႃႈ ၵေႃႉလႂ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပႆႇႁူႉတႅတ်ႈတေႃး။ ၸွမ်းၼင်ႇ ပလိၵ်ႈထၢမ်တူၺ်းၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈႁူႉ ဝႃႈ တေဢၢၼ်းၵႂႃႇထိုင်ဝဵင်းၵမ်ႇၽႅင်းၽဵတ်း – ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ပၢႆႈဢွၵ်ႇမိူင်းၼမ် ။ ၵူၼ်းၶပ်းရူတ်ႉတေႃႉတၢင်ႇ ၵူၼ်း လၵ်ႉလွမ်ၶၢမ်ႈမိူင်းၵေႃႈ ဢဝ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ပၢႆႈလၢၼ်ႇ/ ၵဵတ်ႉသေ ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ၵေႃႈၼမ်။ ၼႂ်းပီ 2023 ၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇမီးဝတ်းဝႂ်သင်သေ ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် ၶဝ်ႈမိူင်းထႆး မီးတင်းၼမ်။ ယဝ်ႉ ၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်လၵ်ႉၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် ၶဝ်ႈမိူင်းထႆးသေ ပဵၼ်ၽေးရူတ်ႉၵႃးၵိုင်ႉၵၢင်ႉလႄႈ လူႉတၢႆ 20 ပၢႆ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း 80 ပၢႆ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – VOA

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း']

2024-05-10T09:00:00

https://shannews.org/archives/52826

ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း 2,000 ပၢႆ တီႈဢွင်ႇပၢၼ်း ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၼမ်ႉၵိၼ်ၼမ်ႉၸႂ်ႉ

ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈၸႄႈဝဵင်းဢွင်ႇပၢၼ်း ဢိၵ်ႇပႃးၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၼမ်ႉၵိၼ်ၼမ်ႉၸႂ်ႉ ယွၼ်ႉၼမ်ႉ မေႃႇၼမ်ႉတိုင်းႁႅင်ႈ။ တႄႇႁၢင်လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် တေႃႇထိုင်ႁူဝ်လိူၼ်မေႊ 2024 မႃးၼႆႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢိၵ်ႇပႃးၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼႂ်းပွၵ်ႉ မဵဝ်ႉႁွင်း ၊ ပွၵ်ႉမင်ႇၵလႃႇလႄႈ ပွၵ်ႉၵွင်းမူးတေႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူပ်ႉၽေးၼမ်ႉႁႅင်ႈႁႅင်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်း 2 လိူၼ်ပၢႆမႃးၼႆႉ ဢွင်ႈတီႈမွၵ်ႈ 8 တီႈ ႁူပ်ႉၽေးၼမ်ႉႁႅင်ႈႁႅင်းသေဢမ်ႇၵႃး ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၵမ်ႈ ၼမ် ဢမ်ႇမီးၵၢၼ်ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၶဝ်ႈလႄႈ တႃႇသိုဝ်ႉၼမ်ႉၵိၼ်ၼမ်ႉၸႂ်ႉၵေႃႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဝႆႉၼႆ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢွင်ႇပၢၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢၼ်မႃးသေႃႉယူႇတီႈ ၸႄႈဝဵင်းဢွင်ႇပၢၼ်း မီးၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်၊ ၸဝ်ႈတႃႇၼ ဢမ်ႇမႃးၵမ်ႉၸွႆႈ ႁိုင် 2လိူ ၼ်ပၢႆယဝ်ႉလႄႈ ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉလႄႈ ယႃႈယႃ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဝႆ့ ဝႃႈၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-09T09:00:00

https://shannews.org/archives/52820

သွင်ၽူဝ်မေး ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းပၢင်လွင်း ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇ မၢတ်ႇၸဵပ်းတင်းသွင်

သွင်ၽူဝ်မေး ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းပၢင်လွင်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၽႃႇၺႃးမၢၵ်ႇ ၽွင်းပွၵ်ႈမိူဝ်း ဢဝ်ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉတီႈဝၢၼ်ႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းတင်းသွင် ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ဝၼ်းတီႈ 5/5/2024 ဢူးၽူင်း (ဦးဘုန်း) ဢႃယု 46 ပီလႄႈ မေးၼၢင်းမၼ်း ၼၢင်းၶိၼ်ႇထူၺ်း ဢႃယု 41 ပီ ၽွင်း ပွၵ်ႈမိူဝ်းဢဝ်ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ တီႈဝၢၼ်ႈလူင်ပႅၼ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းပၢင်လွင်း ၽႃႇၺႃးမၢၵ်ႇႁိမ်းတၢင်းၶဝ်ႈဝၢၼ်ႈ၊ ဢူးၽူင်း မၢတ်ႇၸဵပ်းတီႈတိၼ်၊ ၶႃ လႄႈ မၢၵ်ႇၵၢဝ်ႈ၊ ၼၢင်းၶိၼ်ႇထူၺ်းသမ်ႉ မၢတ်ႇၸဵပ်းတီႈၶႃ ၊ တီႈတႃတိၼ်ၾၢႆႇသၢႆႉ၊ ယူႇတီႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ သူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈႁူင်းယႃ သွင်းပျွင်းသေတႃႉ ႁွႆးၸဵပ်းမၢတ်ႇႁႅင်းလႄႈ ထုၵ်ႇသူင်ႇတူဝ် ယူတ်းယႃ ထိုင်ႁူင်းယႃတူၼ်ႈတီး ဝႃႈၼႆ။ ပၢႆႉဝဵင်းပၢင်လွင်း မိူၼ်ၼႆ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 6 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 11 မူင်း ၵူၼ်းၸၢႆး 2 ၵေႃႉ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇ ၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်းၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈႁူဝ်တႃႈ ဢိူင်ႇၵွင်းႁေႃ ၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၽွင်းတိုၵ်ႉပတ်းၽဵဝ်ႈ ႁဵတ်းလွင်ႈမူတ်းသႂ် ၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်း၊ လူႉတၢႆ ၵေႃႉ ၼိုင်ႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၵေႃႉလူႉတၢႆၼၼ့် ပဵၼ်ၵူဝ်ႇပရႅၼ်လႅတ်ႉဢွင်ႇ ဢႃယု 24 ပီ၊ ၵေႃႉမၢတ်ႇၸဵပ်းသမ်ႉပဵၼ် ၵူဝ်သၢႆးၼေႃႇၵျႃႇ ဢႃယု 22 ပီ လႆႈႁၢမ်သူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ်ဝႆႉ တီႈႁူင်းယႃသႅၼ်ဝီ ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ဝၼ်းတီႈ 20-21 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းသႅၼ်ဝီယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇ 2 ဝၼ်းထပ်းၵူၼ် လူႉတၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း 2 ၵေႃႉ၊ ဢၼ်မၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃယု 10 ပီတင်းသွင် ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် ပီ 2007 ထိုင် 2022 ၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးပၢႆးႁူႉလွင်ႈမၢၵ်ႇမႅင်း ၵဵပ်းမႃးတွႆႇလဵၼ်ႈသေ တႅၵ်ႇသႂ်ႇ လူႉတၢႆ မီး 26.55 % ၼႆ ၸုမ်းလူလွမ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈ မၢၵ်ႇမႅင်း Landmine & Cluster Munition Monitor ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇဝႆႉ မိူဝ်ႈႁၢင်ပီ 2023 ၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-05-10T12:00:00

https://shannews.org/archives/52804

ပၢင်ၾိုၵ်းႁတ်း မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းလႄႈ ပဵၼ်ၽူႈၵႅဝ်ပၢင် တီႈမိူင်းၼွင်

ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢိၵ်ႇပႃး ၸဝ်ႈသၢင်ႇဢွၼ်ႇ ၸဝ်ႈၶၢဝ်ဢွၼ်ႇၶဝ် ပေႃးတေႁတ်းႁၢၼ် ႁတ်းမွၵ်ႇ လၢတ်ႈၵႂၢမ်း ၾၢႆႇၼႃႈၵူၼ်းၼမ်ၼႆသေ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 7- 8 လိူၼ်မေႊၼႆႉ ယူႇတီႈ ၸဝ်ႈၶူး ၸိၼ်ႇတႃႇမယ (မိူင်းၼွင်) ဢွၼ်ၼမ်းၸတ်းပၢင်ၾိုၵ်းၽွၼ်ႉ လၢႆးမွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း ပၢၵ်ႇၼႃႈၵူၼ်းၼမ်လႄႈ ၾိုၵ်းပဵၼ်ၽူႈၶပ်းပၢင် ဝႃႈၼႆ။ ပၢင်သွၼ်ၼႆႉ ၸတ်းတီႈ ဝတ်ႉမင်ၵလႃႇယၢၼ်ဢွင်ႇ (ႁွင်ႉ) ၵျွင်းလူင် မိူင်းၼွင် ၼႂ်းပွၵ်ႉ (3) ဝဵင်းမိူင်းၼွင် ၸႄႈဝဵင်း ၵေးသီး ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ယိူင်းဢၢၼ်း ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ႁတ်း ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ပဵၼ်ၽူႈၶပ်းပၢင်​ ပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ​​ ယႃႇႁႂ်ႈၵူဝ်မႅၵ်ႉ(မၢႆႇၶရူဝ်ႇၾူၼ်း)။ တိုဝ်ႉတၢင်း ပၼ်မႃး မိူဝ်ႈလႂ်ၵေႃႈ ​​​ႁႂ်ႈပေႃးတူဝ်ႈတၼ်းဝႆႉတႃႇသေႇ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၸင်ႇလႆႈၶတ်းၸႂ် ၸတ်းပၢင်ၾိုၵ်းၽွၼ်ႉ ပၼ် ၼႂ်းငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၵၢၼ်သိုၵ်းသုၵ်ႉယုင်ႈ ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းယူႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၸဝ်ႈၶူး ၸိၼ်ႇတႃႇမယ/ ပၢင်ၾိုၵ်းႁတ်း မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း တီႈမိူင်းၼွင် ၸဝ်ႈၶူး ၸိၼ်ႇတႃႇမယ (မိူင်းၼွင်) လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “လွင်ႈမိူင်းသုၵ်ႉတႄႉ ႁဝ်းႁူႉႁၼ်ၵၼ် ယူႇၵူႈၵေႃႉ ၵူႈၵူၼ်း ၸဵမ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇၵူၼ်းထဝ်ႈ မုၼ်ၸဝ်ႈ ၼၢႆးၶၢဝ်ၶႃႈၼေႃႈ ။ မၼ်းၵေႃႈ သုၵ်ႉယူႇ ပဵၼ်ပွတ်းပဵၼ်တွၼ်ႈ။ ၵမ်ႉၵႂႃႇသုၵ်ႉတၢင်းပုၼ်ႉ ၵမ်ႉမႃးသုၵ်ႉတၢင်းၼႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ သင်မၼ်းသုၵ်ႉ သၵ်ႉသေ ႁဝ်းသမ်ႉ ဢမ်ႇႁဵတ်းသင်ၼႆၸိုင် ႁဝ်း ၵေႃႈသုမ်းၶၢဝ်းယၢမ်း။ လုတ်ႈႁၢမ်းတိုဝ်းတၢင်း သုၼ်ႇ လီၵႂႃႇလၢႆလၢႆ ။ ၼႂ်းၵႄႈလွင်ႈသုၵ်ႉၼႆႉ သင်ႁဝ်းမေႃဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းလီၸွမ်းဢိတ်းဢွတ်း ၸွမ်းၼင်ႇ ဝၵ်ႉတၢဝ်းဢဝ်လႆႈၼၼ်ႉ ၸင်ႇတေမီးၽွၼ်းလီ ၼႂ်းၽဝၸူဝ်ႈပၢၼ်”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉ တႃႇတေႁတ်းလၢတ်ႈႁတ်းၸႃ ၼႂ်းၵႄႈၵၢင်ပိူၼ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈငၢႆႈ မိူၼ် ၼင်ႇ ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းတႆးႁဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် မီးတူဝ်ထူပ်းသေ ၸင်ႇႁတ်းလၢတ်ႈမႃးၵူၺ်း။ ဢၼ်လႆႈႁဵၼ်း လႆႈသွၼ် ၾၢႆႇလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ၼႆႉ ၵမ်းသိုဝ်ႈဢမ်ႇသူႈမီး။ ၼႂ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ မၢင်တီႈ ၵႆႉလႆႈႁၼ်ၵူၼ်းလူင် မၢင် ၵေႃႉ ဢမ်ႇႁတ်းယိပ်းမႅၵ်ႉ ဢၼ်ႁတ်းလၢတ်ႈ ၼႂ်းၵႄႈၵူၼ်းၼမ်ၵေႃႈမီး။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၼင်ႇႁိုဝ် လုၵ်ႈ လၢၼ်တႆးမိူဝ်းၼႃႈ တေဢမ်ႇယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလွင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇလီပူၵ်းပွင်ပၼ်ၼမ်ၼမ်ၼႆ – ၸဝ်ႈၶူး ၸိၼ်ႇတႃႇမယ (မိူင်းၼွင်) သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ Photo by – ၸဝ်ႈၶူး ၸိၼ်ႇတႃႇမယ/ ပၢင်ၾိုၵ်းႁတ်း မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း တီႈမိူင်းၼွင် “မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် မၢင်ၸဝ်ႈ ပေႃးပိူၼ်ႈဢဝ်မႅၵ်ႉယိုၼ်ႈပၼ်ၶဝ် ႁႂ်ႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈ ၵႂၢမ်းၼႆ ၶဝ်ဢမ်ႇ ႁတ်းလၢတ်ႈ ဢမ်ႇႁတ်းဢဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵႆႉလႄႇလႆႈႁၼ်။ လွင်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၶဝ် ဢမ်ႇလႆႈၾိုၵ်းမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ၼႆ ၵေႃႈ ဝႃႈလႆႈၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉသေ မိူဝ်းၼႃႈမႃး ၵူၼ်းၼုမ်ႇၶဝ် လူဝ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းႁတ်းလၢတ်ႈႁတ်း ၸႃယဝ်ႉ” လၢႆးမွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ၼႂ်းပၢင်သွၼ်လၢႆဢၼ် ပူၼ်ႉမႃးၵေႃႈ ယၢမ်ႈၸိမ်သွၼ်ပၼ် ပႃးယူႇသေတႃႉ ပၢင်ၾိုၵ်းၽွၼ်ႉ လၢႆးမွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းလႄႈ ၾိုၵ်းပဵၼ်ၽူႈၵႅဝ်ႈပၢင် ႁင်းၵူၺ်းၶေႃၶေႃတႄႉ ပႆႇယၢမ်ႈပိုတ်ႇသွၼ်မႃး လႆႈဝႃႈပဵၼ်ပွၵ်ႈၵမ်းႁႅၵ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းၼွင်ယဝ်ႉ။ Photo by – ၸဝ်ႈၶူး ၸိၼ်ႇတႃႇမယ/ ပၢင်ၾိုၵ်းႁတ်း မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း တီႈမိူင်းၼွင် ၽူႈၶဝ်ႈလဵပ်ႈႁဵၼ်း မီးၸဝ်ႈသၢင်ႇ 6 ပႃး ၊ ၸဝ်ႈၶၢဝ် 8 ပႃး လႄႈ ၵူၼ်းႁိူၼ်း 10 ၵေႃႉ (ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း တင်း 10 ၵေႃႉ)။ ၽူႈပူင်သွၼ် ပဵၼ်ၸဝ်ႈၶူး ၸိၼ်ႇတႃႇမယ B.A. (English), M.A. (Candidate) MCU Thailand ။ Photo by – ၸဝ်ႈၶူး ၸိၼ်ႇတႃႇမယ/ ပၢင်ၾိုၵ်းႁတ်း မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း တီႈမိူင်းၼွင် ပၢင်သွၼ်ၼႆႉ ၸတ်းႁဵတ်းၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 7-8 လိူၼ်မေႊၼႆႉသေ ၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ် ၸႅၵ်ႇဝႆႉပဵၼ် 3 ၶၢဝ်း တွၼ်ႈၵၢင်ၼႂ် ၊ ၵၢင်ဝၼ်းလႄႈ ၵၢင်ၶမ်ႈ ။ ၼႂ်းပၢင်သွၼ်ၼၼ်ႉ ပူင်သွၼ်ပႃး မိူၼ်ၼင်ႇ လွင်ႈတူင်ႉတၵ်ႉၽူႈပၼ်ႁႅင်း၊ လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတူဝ်ၵဝ်ႇ ၊ လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇ လၢတ်ႈႁူဝ်ၶေႃႈ ၊ လွင်ႈသပ်းလႅင်း လူၺ်ႈႁူဝ်ၶေႃႈ ၊ လွင်ႈၸႅၵ်ႇၶေႃႈမုလ်း ပဵၼ်ၶၵ်ႉပဵၼ်တွၼ်ႈ ၊ လွင်ႈလၢတ်ႈ ၶၢဝ်းယၢမ်း၊ လွင်ႈသူင်ႇ/ ၸႅၵ်ႇ ၶေႃႈမုလ်း ဢၼ်မွၵ်ႇလၢတ်ႈလႄႈ လွင်ႈပၼ်သုၼ်ႇလီ တိုဝ်ႉတၢင်း ၶေႃႈထၢမ်တွပ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

['ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-08T13:56:02

https://shannews.org/archives/52797

ၵႃးလူင် 6 လေႃႉ ၽႃႇသႂ်ႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢႃယု 3 ၶူပ်ႇ တၢႆထင်တီႈ

ၵႃးတၢင်ႇသၢႆး 6 လေႃႉ လမ်းၼိုင်ႈ ၽႃႇသႂ်ႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢႃယု 3 ၶူပ်ႇ တၢႆထင်တီႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ။ ဝၼ်းတီႈ 07/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 10 မူင်းၶိုင်ႈ ၵႃးလူင်တၢင်ႇသၢႆး 6 လေႃႉ လမ်းၼိုင်ႈ ၽႃႇသႂ်ႇ ဢွၼ်ႇၸၢႆး ဢႃယု 3 ၶူပ်ႇ လူႉတၢႆ ၼႂ်းၵႄႈသဵၼ်ႈတၢင်း ၵွင်းၼွင် – ၽူၺ်းႁုင်း ပွၵ်ႉၵွင်းၼွင် ဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၵႃးတၢင်ႇသၢႆး 6 လေႃႉ လမ်းၼိုင်ႈ ၽႃႇသႂ်ႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃယု 3 ၶူပ်ႇ လူႉတၢႆ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၵႃးလူင် 6 လေႃႉ လမ်းၼိုင်ႈ တၢင်ႇသၢႆးမႃးသေ မိူဝ်ႈၽွင်းၶိုၼ်ႈလွႆၼၼ်ႉ ႁႅင်းရူတ်ႉဢမ်ႇၶိုၼ်ႈလႆႈလႄႈ ၼႅတ်ႈလၢႆႈၵီႇယႃႇ ၵူၺ်းဢမ်ႇတၼ်းလႆႈသေ ဢဝ်ၵႃးၼႆႉ ထွႆသႂ်ႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ တၢႆထင်တီႈၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃယု 3 ၶူပ်ႇၼႆႉ လုၵ်ႉတၢင်ႇတီႈသီႇလႅၼ် ၶၢႆႉမႃးၸွမ်းပေႃႈမႄႈ ဢၼ်မႃးၶၢတ်ႇယူႇဝႆႉ တီႈၼႂ်းပွၵ်ႉၵွင်းၼွင်ၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 10/4/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်း ၼၢင်းဢွင်ႇမေႇ ဢႃယုမွၵ်ႈ 50 ပီ ၺႃးၵႃးၽႃႇသႂ်ႇ တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈၼွင်သႅင် လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း ထိုင်တီႈလႆႈတေႃႉသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈႁူင်း ယႃ သူၺ်ႇမူႇၸေႊ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 10 ၼၼ်ႉၵူၺ်း ၼင်ႇၵဝ်ႇ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 8 မူင်း ၵႃးၽႃႇသႂ်ႇ ရူတ်ႉၶိူင်ႈလမ်းၼိုင်ႈ တီႈဝၢၼ်ႈပၢင်ႇၶမ်း ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၽူႈယိင်း ဢႃယု 20 ပီပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လႆႈလူႉတၢႆထင်တီႈ ဝႃႈၼႆ။

['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-08T11:37:00

https://shannews.org/archives/52790

ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈလူၺ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ဢမ်ႇလႆႈသုၼ်ႇယူတ်းယႃတူဝ်သေ လူႉတၢႆၵႂႃႇမီး 24 ၵေႃႉယဝ်ႉ

တီႈၶွၵ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးယႃႈယႃၵုမ်ႇထူၼ်ႈ တႃႇၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈ တေလႆႈႁပ်ႉယူတ်းယႃလႄႈ ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈလႆႈလူႉၵႂႃႇမီး 24 ၵေႃႉယဝ်ႉ ၸုမ်းတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်ၵူၼ်း ထုၵ်ႇလီၶဝ်ႈထိုင်ၼႂ်းၶွၵ်ႈသေ တူၺ်းၸွမ်း ငဝ်းလၢႆး ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈယူႇၼႆ – ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်း တိုၵ်းသူၼ်းဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ တႄႇဢဝ်လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2023 ၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ၶၢဝ်းတၢင်း 17 လိူၼ်မႃးၼႆ့ ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ၸၢႆးယိင်း လူႉတၢႆ 24 ၵေႃႉယဝ်ႉၼႆ ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း တူၵ်းၶွၵ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ PPNM ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူႈမိူင်းမိူင်း တေႁူႉႁၼ်ၸွမ်းလႆႈ လိူင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း၊ လိူင်ႈႁဵတ်းႁၢႆႉၶႃႈႁႅမ်ၵၼ်၊ လွင်ႈယႃႈယႃ ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈၼႂ်းၶွၵ်ႈ တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵုမ်းဝႆႉၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီပၼ်ၶႂၢင်ႉၸုမ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၶဝ်ႈထိုင်ၼႂ်းၶွၵ်ႈၼႆ – ၵူဝ်ႇတၢႆႉထုၼ်းဢူး ၽူႈၶဝ်ႈၵေႃႇမတီႇ PPNM လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇႁွၼ်ႉမႆႈ ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈၼမ်ႉၵိၼ်ၼမ်ႉသႂ်တဵမ်ထူၼ်ႈသေ ပဵၼ်ၶူမ်းပဵၼ်ယဵၼ်း မၢင်ၵေႃႉမဝ်းလူမ်ႉလိုမ်းတူဝ်ၵေႃႈမီး ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးလင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ၵူၼ်းမိူင်းၺႃးၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်း 2 မိုၼ်ႇပၢႆ ၼႂ်းၼၼ်ႉ 9,000 ၸမ်ၼႆႉ ၺႃးပၼ်တၢမ်ႇၶွၵ်ႈဝႆႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း 5,000 ၸမ် ၺႃးၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶႃႈတၢႆၼႆ ၸုမ်းတူင်ႉၼိုင်ၸွႆႈ ထႅမ်ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်း AAPP ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းႁၢင်လိူၼ်ထူၼ်ႈသီႇပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – DVB

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မိူင်း']

2024-05-08T10:01:15

https://shannews.org/archives/52783

သိုၵ်းယၢင်းလႅင်တင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ သိုပ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်း တီႈဝဵင်းၽႃသွင်ႇ

သိုၵ်းယၢင်းလႅင် KNDF ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဝၼ်းတီႈ 06/05/2024 ၼႆႉဝႃႈ – ပိုတ်းယိုဝ်းလႆႈ ပၢင်သဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶလရ 134 လႄႈ 135 ဢၼ်ပၵ်းတပ်ႉဝႆႉတီႈဝဵင်းၽႃသွင်ႇ မိူင်းယၢင်းလႅင် ႁၢဝ်ႈႁႅင်း၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ တႃႇတေဢမ်ႇသုမ်းပၢင်သဝ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမႃးပိုတ်းယိုဝ်းယူႇၵူႈဝၼ်း – ဝႃႈၼႆ။ ပၢင်သဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈႁိမ်းဝဵင်းၽႃသွင်ႇၼၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယၢင်းလႅင် KNDF ပိုတ်းယိုဝ်း တင်ႈတႄႇ လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊမႃး တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်။ မီးသိုၵ်းယၢင်းလႅင် KA ၊ သိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းလႅင် KNDF ၊ သိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႈၸၢတ်ႈယၢင်းလႅင် ၵလလတ လႄႈ ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း PDF တႂ်ႈ NUG ၸိူဝ်း ၼႆႉ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပိုတ်းယိုဝ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸွမ်း။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသင်။ တႄႇဢဝ်ပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1111 ဝၼ်းတီႈ 11 လိူၼ် 11 ပီ 2023 မႃး တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈယၢင်းလႅင် ပိုတ်းယိုဝ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢွင်ႇပေႉဝႆႉသေ ယိုတ်း လႆႈဝႆႉ ဝဵင်းမႄႈၸႄႉ၊ တီႇမူဝ်းသူဝ်ႉ၊ ဝၢၼ်ႈမႂ်ႇ ယႂႃႇတိတ်ႉ၊ သျႃးတေႃး၊ မေႃႇၶီး၊ ၼမ်ႉမႄႈၶုမ်ႇလႄႈ မိူင်းပၢႆး ဝႆႉလီ ငၢမ်းယဝ်ႉၼႆ သိုၵ်းယၢင်းလႅင်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼင်ႇၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈသုမ်းတပ်ႉပၢင်သဝ်းယႂ်ႇလူင်ဝႆႉ 81 ဢၼ်။ ဢၼ်သိုၵ်းယၢင်းလႅင် တိုၵ်းလႆႈ 65 ဢၼ်လႄႈ ဢၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်ႈၸႂ်ပွႆႇတပ်ႉၶဝ်သေပၢႆႈသမ်ႉ မီး 16 ဢၼ် ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – RFA

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-08T08:11:51

https://shannews.org/archives/52780

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိၵ်ႉလႅင်းၾူၼ်းမႃးၶၢဝ်းတၢင်း 6 လိူၼ်ပၢႆ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပၢင်ႇသၢႆး ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ

သိုၵ်မၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ပိၵ်ႉဢိုတ်းလႅင်းၾူၼ်း/ လႅင်းဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႇပႅတ်ႈ ၵူၼ်းဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆးသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်း ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ ၵႃႉၶၢႆၵၼ် ဝႃႈ ၼႆ။ တႄႇဢဝ် ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉမႃးသေ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိၵ်ႉဢိုတ်းလႅင်း ၾူၼ်း MPT, Mytel လႄႈ Telenor ၼႂ်းဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ မီးၶၢဝ်းတၢင်း 6 လိူၼ်ပၢႆယဝ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ႁႅင်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “လႅင်းၾူၼ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈ ယဝ်ႉၶႃႈ။ ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈဢဝ်ၵၢတ်ႉ MPT ပိုတ်ႇပဵၼ် (Roaming) သေ ၵွင်ႉၸွမ်းလႅင်းမိူင်းၶႄႇ ၸိူင်ႉၼၼ်သေ ၸႂ်ႉၶႃႈဢေႃႈ။ ၼႆႉၵေႃႈ သဵင်ႈငိုၼ်းၼမ်ၼႃႇ ပေႃးလၢတ်ႈ Wechat ၵမ်းၼိုင်ႈၵူၺ်း တေႃႇဝၼ်း တီႈ ဢေႇသုတ်းသဵင်ႈငိုၼ်း 5,000 ပျႃး။ ပေႃးတူၺ်း VDO တၢင်းယၢဝ်း 4-5 မိၼိတ်ႉ 3-4 ႁူဝ်ၸိုင် တေသဵင်ႈ ငိုၼ်း 10,000 – 20,000 ပျႃး ၵမ်းလဵဝ်ၶႃႈယဝ်ႉ။ လႅင်းၾူၼ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၺႃးပိၵ်ႉဢိုတ်းၵႂႃႇၼႆႉ တင်ႈတႄႇ ပၢင်တိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉမႃးယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး ဢွၼ်ၵၼ် ၸႂ်ႉလႅင်း Wifi – Z တၢင်းမိူင်းၶႄႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵၢတ်ႉ(Card) ၼႆႉသမ်ႉ တေလႆႈပၼ်ငိုၼ်းၶႄႇ 700 ယႂၼ်ႊ ၸႂ်ႉလႆႈႁိုင်ၼိုင်ႈပီ ဝႃႈၼႆ။ “ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်ၶႃႈ ၶၼ်မၼ်းၵႃႈၵေႃႈ ၵႃႈလႆႈသိုဝ်ႉၸႂ်ႉယဝ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းပၢင်ႇသၢႆး ဢွၼ်ၵၼ် သိုဝ်ႉလႅင်း Wifi – Z တၢင်းမိူင်းၶႄႇၼၼ်ႉမႃးၸႂ်ႉ ၼိုင်ႈဢၼ်လႂ် ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈပၼ်ငိုၼ်းၶႄႇ 700 ယႂၼ်ႊ တေ Share ပၼ်ၸႂ်ႉ ၼႂ်းၾူၼ်းလႆႈ 6 လုၵ်ႈ။ လႅင်း Wifi ၼႆႉသမ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈသိုဝ်ႉဢမ်ႇလႆႈ တေလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းမီးမၢႆၾၢင်ၶႄႇသေသိုဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ လႆႈၸႂ်ႉၵူၼ်းတၢင်းပုၼ်ႉသေ သိုဝ်ႉသူင်ႇပၼ် Wifi ၼႆႉၵေႃႈ ၵမ်းၵမ်းလႅဝ် လႅင်းၵႆႉတူၵ်း ယွၼ်ႉမၼ်းၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်မႃးတၢင်းၼႆႉႁိုဝ် ဢမ်ႇႁူႉ”- ၵူၼ်း ဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ဝၢႆးပၢင်တိုၵ်း ယဵၼ်လူင်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိၵ်ႉဢိုတ်းလႅင်းၾူၼ်းလႄႈ ၵူၼ်းပၢင်ႇသၢႆး ဢွၼ် ၵၼ် သိုဝ်ႉၵၢတ်ႉလႅင်း Wifi တၢင်းမိူင်းၶႄႇ ဢၼ်မီးၵႃႈၶၼ် 250 ယႂၼ်ႊၼၼ်ႉၸႂ်ႉ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵၢတ်ႉၼၼ်ႉ သမ်ႉ ၸႂ်ႉလႆႈပွၵ်ႈလႂ်ပွၵ်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်း တေၸႂ်ႉလႆႈႁိုင်မွၵ်ႈ 2 လိူၼ်ၼႆႉ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ပၢင်ႇသၢႆးလၢတ်ႈ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 28/11/2023 ၼၼ်ႉမႃး သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈ ဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆးၼႆႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင် ပဵၼ်လၢႆပုၼ်ႈ ယွၼ်ႉၶူဝ်း ၵုၼ်ႇ တၢင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈတေႃႉသူင်ႉၶၢႆၸူး မိူၼ်ၼင်ႇ ၶဝ်ႈသၢၼ် 1 ထူင်လႂ် 150,000 ပျႃးယဝ်ႉ ၵူႈပွၵ်ႈ 1 ထူင်လႂ် 80,000 ပျႃးၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-08T08:00:00

https://shannews.org/archives/52773

ပလိၵ်ႈထႆး ဢွၵ်ႇမၢႆမီႈ ႁၢမ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢႃယု 18 ပီ ဢွၵ်ႇႁိူၼ်း ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း

ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈထႆး ႁၢမ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢႃယု 18 ဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁိူၼ်း ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း သင်ဢွၵ်ႇၸိုင် တေလႆႈပႃး ပေႃႈမႄႈ ၽူႈၵုမ်းၸွမ်း ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ၵႂႃႇ ဝၢႆးလင်ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 10 မူင်း ႁၢမ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢႃယု 18 ပီ လူင်းတႂ်ႈ ဢမ်ႇ ပၼ်ဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁိူၼ်း၊ သင်တေဢွၵ်ႇၸိုင် တေလႆႈပႃး ပေႃႈမႄႈၽူႈယႂ်ႇၽူႈၵုမ်းၸွမ်း တပ်ႉပလိၵ်ႈထႆး မၢႆ 3 ၸႄႈ တွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ဝၼ်းတီႈ 3 လိူၼ်မေႊၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 3 လိူၼ်ၼႆႉ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၽိတ်းမေႃး ပေႃႉထုပ်ႉ ၶႃႈႁႅမ်ၵၼ် လၢႆၵမ်း ၼႂ်းတူင်ႇဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇလႄႈ ယူႇတီႈ ပလိၵ်ႈထႆး တီႉၺွပ်းဝႆႉ 5-6 ပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢႃယု ၼႂ်းၵႄႈ 14-18 ပီ ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃးလၢႆဝၼ်းၼႆႉ ႁႅင်းၵၢၼ်တႆး ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉ – ၼၢႆးတေႇၶျႃ ဢႃယု 19 ပီ ပဵၼ်ၵူၼ်းၶူဝ်လမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်း ၸၢၼ်း ၺႃးၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇၸုမ်းၼိုင်ႈ လမ်းၽၼ်း ၽွင်းမၼ်းၸၢႆးလႄႈ ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ လုၵ်ႉတီႈၵၢၼ်ပွၵ်ႈ မိူဝ်းႁွင်ႈ တီႈၼႂ်းပွၵ်ႉမႄႈၸူဝ်ႉ ၸႄႈဝဵင်းသၼ်သၢႆး ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢႆး မၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း ထိုင်တီႈ လူႉတၢႆၵႂႃႇ။ မိူၼ်ၼႆ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 24 လိူၼ်ပူၼ်ႉမႃး ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းႁၢင်ၻူင်း ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇထႆး 3 ၵေႃႉ ၽွင်းၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈ လုၵ်ႉတီႈၵၢၼ်ပွၵ်ႈမိူဝ်းႁိူၼ်း ၺႃးၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇၸုမ်းၼိုင်ႈ ၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈၸွမ်းလင်သေ ဢဝ်ၽႃႉလမ်းၽၼ်းႁိမ်ၸူၼ် လႆႈၵႂႃႇဢႅပ်ႇငိုၼ်း၊ ၵူၼ်းၼုမ်ႇထႆး 3 ၵေႃႉ လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း။ ဝၢႆးပလိၵ်ႈထႆး ၸွပ်ႇ ထၢမ်တီႉၺွပ်းလႆႈ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇၼၼ်ႉ ႁႅင်းၵူၼ်းၶဝ်မီး 11 ၵေႃႉ ဢႃယု မီး 14 ၼႂ်းၵႄႈ 18 ပီၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆ့သေ ၾၢႆႇပလိၵ်ႈၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ ဢွၵ်ႇမၢႆမီႈႁၢမ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢႃယု 18 လူင်းတႂ်ႈ တေ ဢမ်ႇလႆႈဢွၵ်ႇႁိူၼ်း ဝၢႆးလင်ၵၢင်ၶိုၼ်း 10 မူင်း ၊ သင်တေဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁိူၼ်းၵေႃႈ တေလႆႈပႃး ပေႃႈမႄႈပီႈၼွင့် ၵူၼ်းၵုမ်း၊ သင်ဢမ်ႇၸွမ်းမၢႆမီႈ တေၵူတ်ႇထတ်းၵဵပ်းမၢႆသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈဝႆႉ။ တႃႇတေပႂ်ႉၵူတ်ႇထတ်း ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ (ဝၢႆးလုၼ်ႉ)ၼႆႉ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈဝႆႉ တပ်ႉၸုမ်းသေ ပႂ်ႉယၢမ်းၵူတ်ႇထတ်းယူႇ ယဝ်ႉၼႆ ႁူဝ်ၼႃႈၾၢႆႇၵွၼ်းပလိၵ်ႈ တွပ်ႇလၢတ်ႈဝႆႉတီႈပၢင်သပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 3 ပူၼ့်မႃးၼႆ့ ၼင်ႇၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – Chiang Mai News

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း']

2024-05-08T07:00:00

https://shannews.org/archives/52766

ပလိၵ်ႈထႆး တီႉၺွပ်းလႆႈ ႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ 40 ၵေႃႉ လူၺ်ႈၶဝ်ႈမိူင်းဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းၵၢၼ်

ပလိၵ်ႈထႆး တီႉၺွပ်းၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၶဝ်ႈမိူင်းထႆးဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းၵၢၼ် 40 ၵေႃႉ တီႉလႆႈတီႈ ၸႄႈဝဵင်းမႄႈလမၢတ်ႉ ၸႄႈတွၼ်ႈတၢၵ်ႇ လႅၼ်လိၼ်ထႆး – မၢၼ်ႈ။ ပလိၵ်ႈထႆးလၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ သယမ်ရၢတ်ႉဝႃႈ – လႆႈငိူၼ်ႈၶၢဝ်ႇသေလႄႈ ပႂ်ႉတူၺ်းတီႈ တၢင်းဢၼ်ၼၢႆးၼႃႈ ၵႆႉဢဝ်ၵူၼ်း ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၼၼ်ႉ – လႆႈထူပ်းႁၼ်ၵူၼ်း 40 ၵေႃႉလႄႈ ၵူၼ်းၼႄတၢင်း 5 ၵေႃႉ။ တီႉလႆႈၶဝ် မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 3 လိူၼ်မေႊ။ ၵူၼ်း 40 ၵေႃႉၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸၢႆး 29 ၵေႃႉလႄႈ ၼၢင်းယိင်း 11 ၵေႃႉ။ တၢင်ႇမႃးၵႃး 2 လမ်း ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်ပဵၼ်တူဝ်ႈမိူင်း ယဝ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵဵပ်းသိုၵ်းထႅင်ႈသေ ၼႂ်းႁူဝ်ပီ 2024 ၼႆႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈ ပၢႆႈၶဝ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းထႆး ၵူႈဝၼ်း၊ ၺႃးတီႉၵူႈဝၼ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ထႅင်ႈဝႃႈ တႄႇဢဝ်ဝၼ်းတီႈ 1 လိူၼ်မေႊၼႆႉၵႂႃႇ ၵူၼ်းၸၢႆး သႅၼ်းလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ႁၢမ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ဝႃႈၼႆဝႆႉထႅင်ႈ။

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း']

2024-05-07T19:13:25

https://shannews.org/archives/52759

ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တူင်ႇဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ပီၼႆႉ မီးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းမွၵ်ႈ 3,800 ၵေႃႉ

ပီၼႆႉ ပၢင်သွၼ်ၾိင်ႈငႄႈပုတ်ႉထလႄႈ လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တီႈတူင်ႇဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ မီးလုၵ်ႈႁဵၼ်း တင်းမူတ်း 3,790 ပၢႆ ပၢင်သွၼ်မီး 73 ပၢင်လႄႈ ၶူးသွၼ်/ မေႃသွၼ်မီး 220 ၵေႃႉ။ ဝၼ်းတီႈ 07/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 12 မူင်းထိုင် 3 မူင်းဝၢႆးဝၼ်း ယူႇတီႈ ၸုမ်းသင်ၶၸဝ်ႈ ဢွၼ်ႁူဝ် သေ ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်တႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ ၾိင်ႈငႄႈပုတ်ႉထလႄႈ လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ ပတ်းပိုၼ်ႉတူင်ႇဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်း ၸၢၼ်း ပွၵ်ႈၵမ်း 28 ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – ၸဝ်ႈၶူး ၵေႃးသၼ်ႇလ/ ပၢင်တွပ်ႇလိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တူင်ႇဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ပီ 2024 ၸဝ်ႈၶူး ၵေႃးသၼ်ႇလ ၽူႈမၢႆၾိင်ႈငႄႈပုတ်ႉထလႄႈ လိၵ်ႈလၢႆးတႆး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၵူႈပီမိူဝ်ႈ ပႆႇပဵၼ်ယေႃးၵႃႇ ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ၊ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈပႆႇသိမ်းဢႃႇၼႃႇ၊ မိူဝ်းပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းတႆးၼင်ႇၵၼ် ပႆႇယိုဝ်း ၵၼ်ၼၼ်ႉ ဝၢၼ်ႈမူၼ်းၵူၼ်း ၵိုၼ်း လုၵ်ႈႁဵၼ်းႁဝ်းယၢမ်းမီးထိုင်ႁႃႈႁူၵ်းႁဵင်။ မိူဝ်ႈလဵဝ်တႄႉ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆး ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈလႄႈ ၶူး သွၼ်ၵေႃႈယွမ်း လုၵ်ႈႁဵၼ်းၵေႃႈယွမ်းလူင်ၼမ် ၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၸဝ်ႈၶူး ၵေႃးသၼ်ႇလ/ ပၢင်တွပ်ႇလိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တူင်ႇဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ပီ 2024 ပၢင်သွၼ်ၾိင်ႈငႄႈပုတ်ႉထလႄႈ လိၵ်ႈလၢႆးတႆး တီႈတူင်ႉဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ဢၼ်ယူႇတီႈ သင်ၶၸဝ်ႈ ဢွၼ်ႁူဝ် ၸတ်းႁဵတ်းမႃး ပီၼႆႉ တင်းမူတ်းမီး ပၢင်သွၼ် 73 ပၢင် ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးဢိူင်ႇမိူင်းၶုၼ် ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၵိုင်ထႅင်ႈ။ ပၢင်သွၼ်ၾိင်ႈငႄႈပုတ်ႉထလႄႈ လိၵ်ႈလၢႆးတႆး တူင်ႇဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ပီၼႆႉ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 10/03/2024 (လိူၼ်သီႇမႂ်ႇ 1 ၶမ်ႈ) တေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 07/05/2024 (လိူၼ်ႁႃႈလပ်း) ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – ၸဝ်ႈၶူး ၵေႃးသၼ်ႇလ/ ပၢင်တွပ်ႇလိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တူင်ႇဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ပီ 2024 မိူဝ်ႈပီ 2023 ၼၼ်ႉ ပၢင်တႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈလၢႆးတႆး တူင်ႇဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ လႆႈၸိူင်ႉၵၢတ်ႈၵႂႃႇ 17 ပၢင် လုၵ်ႈႁဵၼ်း ဢမ်ႇလႆႈတွပ်ႇ မီး 478 ၵေႃႉ လႆႈလုတ်ႈႁၢမ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်းဝႆႉ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်း SSPP တင်း RCSS ယိုဝ်းၵၼ် ။

['ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-07T18:55:35

https://shannews.org/archives/52754

ၵူၼ်းသႅၼ်ဝီ 2 ၵေႃႉ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇ တၢႆ 1 မၢတ်ႇ 1

ၵူၼ်းသႅၼ်ဝီ 2 ၵေႃႉ ၽွင်းၵႂႃႇႁဵတ်းလွင်ႈမူတ်းသႂ် ၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်းၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇၼၼ်ႉ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းတႅၵ်ႇသႂ်ႇ လူႉတၢႆ 1 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း 1 ၵေႃႉ။ ဝၼ်းတီႈ 06/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 11 မူင်း ၵူၼ်းၸၢႆး 2 ၵေႃႉ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း ၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်းၶ ရိတ်ႉယၢၼ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈႁူဝ်တႃႈ ဢိူင်ႇၵွင်းႁေႃ ၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၽွင်းတိုၵ်ႉပတ်းၽဵဝ်းႁဵတ်းလွင်ႈမူတ်းသႂ် ၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တီႈၶဝ်ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၼႂ်းဝၢင်း ၵျွင်းၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇၶႃႈဢေႃႈ။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼႅတ်ႈဢဝ်ၵႂႃႇႁူင်းယႃ တႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈတႄႉ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း သေ လႆႈလူႉတၢႆပႅတ်ႈၶႃႈ ဢေႃႈ။ ၵေႃႉလူႉတၢႆၼၼ်ႉ မီးဢႃယု 24 ပီ။ ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈတႄႉ လႆႈတိူဝ်ႉ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ်ဝႆႉ တီႈႁူင်းယႃလူင်သႅၼ်ဝီယဝ်ႉၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ပၢင်တိုၵ်းယဵၼ်ဝႆႉ ႁိုင်မႃးၶၢဝ်းတၢင်း 4 လိူၼ်ယဝ်ႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸိူဝ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပွၵ်ႈမႃးၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေးၽႂ်မၼ်း ၵမ်ႈၼမ်ယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ မၢၵ်ႇမႅင်း ၸိူဝ်းၵိုတ်ႉၶင်ႉဝႆႉ မိူဝ်းၽွင်းပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ တိုၵ်ႉမီးၼမ် ထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇမီးၸုမ်း လႂ် မႃးဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၽဵဝ်ႈမၢၵ်ႇမႅင်းပၼ်။ “ထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇမီးၸုမ်းလႂ် မႃးၽဵဝ်ႈမၢၵ်ႇမႅင်းပၼ် တီႈသႅၼ်ဝီၼႆႉ မီးသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ယူႇဝႆႉဢေႃႈ။ တၢင်းၸၢၼ်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ မၢၵ်ႇမႅင်း ဢၼ်ပႆႇတႅၵ်ႇ တိုၵ်ႉၵိုတ်းဝႆႉတင်းၼမ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ႁိုဝ်တေႁူႉဝႃႈ တီႈလႂ်မီးမၢၵ်ႇ ဢမ်ႇမီးမၢၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မၢၵ်ႇမႅင်း ဢၼ်ၾင်ႇလိၼ်ဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ် သိုၵ်းၸုမ်းလႂ် ႁၢင်ႈၵၢင်ဝႆႉတႄႉ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ႁူႉ ၶႃႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းႁူႉလွင်ႈ လွၵ်ႈလၢႆးႁႄႉ ၵင်ႈမၢၵ်ႇမႅင်းၼႆႉ ပႆႇမီးၽႂ်လႄႈ ယွၼ်ႉၼၼ် ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်ထူပ်းၽေးမၢၵ်ႇမႅင်း ၵႆႉတႅၵ်ႇသႂ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 21/4/2024 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢႆးဢွင်ႇမိၼ်း ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵွင်းႁေႃ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယဵပ်ႇ ၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း တႅၵ်ႇသႂ်ႇသေ လူႉတၢႆထင်တီႈ မိူဝ်ႈၽွင်ႈမၼ်းၸၢႆး တိုၵ်ႉႁႃၽၵ်းၶဵဝ် တၢင်းၾၢႆႇလင်ႁိူၼ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ဝၼ်းတီႈ 20/4/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် မွၵ်ႈ 8 မူင်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃယု 10 ပီပၢႆ သွင်ၵေႃႉ ဝၢၼ်ႈႁူဝ်တႃႈ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် ၽွင်းၵႂႃႇၵဵပ်းၽၵ်းတီႈၼႂ်းသူၼ် ၼၼ်ႉတႄႉ ထိုင်တီႈလႆႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းတင်းသွင်။ တႄႇဢဝ် ပီ 2007 ထိုင် 2022 ၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးပၢႆးႁူႉ လွင်ႈမၢၵ်ႇမႅင်း ၵဵပ်းမႃးတွႆႇလဵၼ်ႈ သေ တႅၵ်ႇသႂ်ႇ လူႉတၢႆ မီး 26.55 % ၼႆ ၸုမ်းလူလွမ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈ မၢၵ်ႇမႅင်း Landmine & Cluster Munition Monitor ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇဝႆႉ မိူဝ်ႈႁၢင်ပီ 2023 ၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-05-07T15:34:58

https://shannews.org/archives/52747

ၵူၼ်းမူႇၸေႊ ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် ပႂ်ႉႁဵတ်းဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ မၢင်ၸိူဝ်းလႆႈဝႂ်ၶိဝ်း (တိုကင်) ထိုင်ပီ 2025

ႁူဝ်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ပီ 2024 ၼႆႉမႃး ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်း (လဝၵ) ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ပေႃးထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 1/5/2024 ၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီး ဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ (Unique Identify Number – UIN) ၸိုင် တေဢမ်ႇပၼ်ၶႂၢင်ႉၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၶဝ်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်းႁိမ်းႁွမ်း မိူၼ်ၼင်ႇ – မိူင်းထႆး၊ မိူင်ၶႄႇလႄႈ မိူင်းဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းလတ်းၶၢမ်ႈၵႂႃႇ မိူင်းၶႄႇ၊ မိူင်းထႆး ၊ မိူင်းဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈၸႂ်ႉဝႂ်ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၸူဝ်ႈၶၢဝ်း TBP လႄႈ ပပ်ႉလႅင် BP ၸိူဝ်းၼႆႉ လူၺ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေယိပ်းသဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ် ၵူၼ်း တႃႇၵူၼ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ မိူင်းလႆႈတႅတ်ႈတေႃးထႅင်ႈၼႆသေ ယၢမ်းလဵဝ် ၸင်ႇတဵၵ်းၸႂ်ႉႁဵတ်းဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ UIN ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း မီးလွင်ႈ ၶွင်ႈၶမ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၸွမ်းလၢႆလွင်ႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ် မီးၵူၼ်းၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇၶဝ်ႈထႅဝ်ပႂ်ႉဢဝ်ဝႂ်ၶိဝ်း တႃႇႁဵတ်းဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉၵၼ်ၼၼ်ႉ မၢင်ၸိူဝ်းလႆႈပႂ်ႉထိုင် ပေႃးသုတ်းဝၼ်း ။ မၢင်ၸိူဝ်း လႆႈဝႂ်ၶိဝ်းမႃးယဝ်ႉ လႆႈၼပ်ႉၵႂႃႇႁဵတ်းဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉသ် ၼႂ်းပီၼႃႈ 2025 ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈမီးယဝ်ႉ – ၵူၼ်းမူႇၸေႊ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်ႈထႅဝ် ပႂ်ႉဢဝ်ဝႂ်ၶိဝ်း တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ “ၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးဢမ်ႇမီးသမၢတ်ႉၵၢတ်ႉၼႆ တေဢမ်ႇပၼ်ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ယဝ်ႉၼႆလႄႈ ၵူၼ်း ပိုၼ်ႉတီႈၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ်ၶႃႈဢေႃႈ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်း ၵူၼ်းပေႃးၶပ်ႉပေႃးၶိုဝ်း သတ်ႉၼႅၼ်ႈလူင်ဝႆႉဢေႃႈ။ ဢၼ်ၶဝ်ႁဵတ်းတီႈမူႇၸေႊၼႆႉ ၵူၼ်းဢဝ်ဝႂ်ၶိဝ်း (တူဝ်ႊၵိၼ်ႊ) မၼ်းမီး ထိုင်မိုၼ်ႇပၢႆ ။ မၢင်ၵေႃႉ တူဝ်ႊၵိၼ်ႊၶဝ် ထိုင်ၼႂ်းပီ 2025 ပုၼ်ႉ။ တေႃႈၼင်ႇၶႃႈႁဝ်း ၵႂႃႇဢဝ်တူဝ်ႊ ၵိၼ်ႊမႃးၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉ မၢႆ 6,000 ပၢႆ ပေႃးၼႂ်းလိူၼ်ထူၼ်ႈ 9 မႃးၼႆႉ ၸင်ႇတေလႆႈႁဵတ်းၼႆဢေႃႈ” သင်ဝႃႈ ပေႃးဢမ်ႇမီးဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉသမ်ႉ ၶဝ်တေဢမ်ႇႁဵတ်းပပ်ႉလႅင် ၶၢမ်ႈမိူင်းတႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်း လႄႈ ၶၢဝ်းပွတ်းလႆႈ ပေႃးဢမ်ႇလႆႈပပ်ႉလႅင်ၵေႃႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸိူဝ်းမုင်းမွင်းၵၢၼ်သိုဝ်ႉၵၢၼ်ၶၢႆၸွမ်းလႅၼ် လိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်း။ မၢင်ၸိူဝ်း ဢမ်ႇၶႂ်ႈသုမ်းၶၢဝ်းယၢမ်း ၊ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၶဝ်ႈထႅဝ်ၸုၵ်းပႂ်ႉ ၼႂ်းလႅတ်ႇမႆႈလႄႈ ပၼ်ငိုၼ်းၼၢႆးၼႃႈ (ၵူၼ်းၵၢင်) ၶဝ်သေ ႁဵတ်းၵေႃႈမီး။ ၼိုင်ႈၵေႃႉလႂ် လႆႈၸၢင်ႈ 15 – 20 သႅၼ်ပျႃး။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၸၢင်ႈၼၢႆးၼႃႈသေ ႁဵတ်းသမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ ၼႂ်းလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉၵူၺ်း ဢမ်ႇယွမ်း 3,000 ၵေႃႉ ၸုမ်းႁဵတ်းပၼ်ဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉၶဝ်သမ်ႉ တူၺ်းၼႃႈငိုၼ်းသေ ၸင်ႇႁဵတ်းပၼ်ၵေႃႈမီး။ ယဝ်ႉၵေႃႈ သင်ၸၢင်ႈၼၢႆးၼႃႈ ႁဵတ်းပပ်ႉလႅင် BP ၸိုင် ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈပၼ် 1 ၵေႃႉလႂ် 75 သႅၼ်ပျႃး – ၵူၼ်းမူႇၸေႊလၢတ်ႈ။ ဝၢႆးသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်းမႃးၼႆႉ ၶႃႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ် ဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်း CDM ၼမ်လႄႈ တႃႇပၼ်ႇ လႆႈ ၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဢမ်ႇငၢႆႈ ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇႁပ်ႉႁဵတ်း သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ ၶဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သမ်ႉ မီးဢေႇ။ ၶိူင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈ ။ ၵွပ်ႈၼႆႉလႄႈ ၼိုင်ႈဝၼ်း ယဝ်ႉ ၼိုင်ႈဢိတ်းၵူၺ်း။ ၶဝ်ၵူၺ်းပၼ်လႆႈဝႂ်ၶိဝ်းၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်ႁူဝ်မိုၼ်ႇ ၸိူင်ႉၼၼ်ၵူၺ်း။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း သုမ်းၶၢဝ်းယၢမ်းသုမ်းငိုၼ်းလႄႈ လႆႈႁိူဝ်ႉတူဝ်ႁိူဝ်ႉၸႂ်ၸွမ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း။ သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉသ်ၼႆႉ ၵႂႃႇႁဵတ်းတၢင်ႇတီႈလႆႈယူႇဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၵႃႈရူတ်ႉၵႃႈၵႃးသမ်ႉသုင်။ မၢင်ၸိူဝ်း ၵႂႃႇႁဵတ်းတၢင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၊ မၢၼ်ႈမေႃႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈပၼ်ၵႃႈၵႃးသုင် ၼိုင်ႈၵေႃႉလႆႈ 250,000 ပျႃး၊ တင်းၵႂႃႇတင်းမႃး သဵင်ႈ 5 သႅၼ်ပျႃး။ ယၢမ်းလဵဝ် ၽွင်းႁႃငိုၼ်းယၢပ်ႇလႄႈ ၽႂ်ၵေႃႈၵူဝ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵႃႈ ၸႂ်ႉၸၢႆႇၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်းသေ ၶၢမ်ႇသုမ်းၶၢဝ်းယၢမ်း ပႂ်ႉႁဵတ်းတီႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၽႂ်မၼ်းၼႆ – ၵူၼ်း ၼုမ်ႇမူႇၸေႊ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ “ၶဝ်တတ်းမၵ်းႁူဝ်ၵူၼ်းမၼ်းသေ ႁဵတ်းပၼ်ဢေႃႈ ၼႂ်းၼိုင်ႈဝၼ်းၼႆႉ လႅပ်ႈတေၼပ်ႉႁူဝ်သိပ်းမၼ်း ၵူၺ်း ၶႃႈတူၺ်းတႄႉ ၶိူင်ႈဢၼ်ၶဝ်ႁဵတ်းပၼ် ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈပဵင်းပေႃး။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၶဝ်ပၼ် တူင်ႊၵိၼ်ႊမၼ်းမီးထိုင် မိုၼ်ႇပၢႆသေတႃႉၵေႃႈ ၵၢၼ်ဢမ်ႇယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ တင်ႈၸႂ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်း တၢင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၊ မၢၼ်ႈမေႃႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ ၵူၺ်း ၵႃႈ ၵႃႈၵႃးသမ်ႉ ၵႃႈၼႃႇ ဢမ်ႇယွမ်း 250,000 ပျႃး ၵႃႈၵႂႃႇၵႃႈမႃး ၵူၺ်းၵေႃႈ ပေႃးထိုင် 5 သႅၼ်ပျႃးယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼႆလႄႈ ၵမ်ႈၼမ် ဢမ်ႇၶႂ်ႈသဵင်ႈငိုၼ်းၼမ်။ ယွၼ်ႉလူဝ်ႇၸႂ်ႉၸၢႆႇၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်းသေ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ၵၢပ်ႈႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉယၢပ်ႇ” ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈႁဵတ်းဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉၼႆႉသေ ယူႇတီႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်း လဝၵ (လူဝင်မူကြီး ကြပ်ရေးနှင့် ပြည်သူ့အင်အား ဝန်ကြီးဌာန) ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ သင်ႇ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၵႂႃႇပၼ်သဵၼ်ႈမၢႆၸိုဝ်ႈတီႈလုမ်းသေ တႄႇႁဵတ်းပၼ်မၢႆၾၢင်ဝႂ်ၶႅင်( ႁိုဝ်) သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ မႃးတင်ႈ တႄႇမိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ ပီ 2023 ၼၼ်ႉမႃး။ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းမိူင်း ပေႃးတေဢမ်ႇလႆႈၵၢတ်ႈ လွင်ႈႁဵတ်းဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈလွၵ်ႈငိုတ်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်း မိူင်းၵူဝ် ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈ ၵႃႈလႆႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်း။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-07T11:30:00

https://shannews.org/archives/52733

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတူၼ်ႈတီး 7 ၵေႃႉ ဢမ်ႇပၼ်ႁူပ်ႉပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉ

ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး 7 ၵေႃႉ ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ထုင်ႉၸၢမ်ၵႃး ၼွင်ႁၢႆးယႃႈသေ ၽွင်းၶိုၼ်းပွၵ်ႈမႃးၼၼ်ႉ ၺႃးၸုမ်းပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ပႂ်ႉလၢၼ်ႇတၢင်းၶဝ်ႈဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်းၵႂႃႇ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ဢမ်ႇပၼ်ႁူပ်ႉပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 23/04/2024 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ 7 ၵေႃႉ ပဵၼ်ၸၢႆး 6 ၵေႃႉလႄႈ ယိင်း 1 ၵေႃႉ ယူႇၼႂ်းပွၵ်ႉၽြႃးၽိဝ်ႇ (ၽြႃးၶၢဝ်) ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၺႃးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်းၵုမ်းတူဝ်ဝႆႉ တီႈတပ်ႉၸုမ်းၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈ (သယၽ) ၾၢႆႇၵၢၼ်သိုၵ်း ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၼႆယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၺႃးတီႉၺွပ်းယဝ်ႉ ပလိၵ်ႈသိုပ်ႇၾူၼ်း ပွင်ႇၶၢဝ်ႇၵူၼ်းတီႈႁိူၼ်းသေ ၵူၼ်းတီႈႁိူၼ်းၵႂႃႇယွၼ်းႁူပ်ႉထူပ်း ယူႇသေတႃႉ ပလိၵ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇပၼ်ႁူပ်ႉၼႆ ၵူၼ်းၸမ်ၸႂ်တင်းၵူၼ်းၼုမ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ၊ ၾူၼ်းလႄႈ ငိုၼ်း ၶွင်ၵူၼ်းၼုမ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပလိၵ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းသိမ်း ဢဝ်ဝႆႉမူတ်း ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈႁူဝ်လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတူၼ်ႈတီး 11 ၵေႃႉ ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၽွင်းပွၵ်ႈမႃးၶိုၼ်း ၺႃးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈတီႉၺွပ်း တီႈတၢင်းၶဝ်ႈဝဵင်းပင်းတရႃႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇပွႆႇလွတ်ႈၶိုၼ်း။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-07T09:00:00

https://shannews.org/archives/52725

သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ဢၢၼ်းယိုတ်းလႆႈၶိုၼ်းမိူင်း ၼႂ်းပီ 2025 ၼႆႉ ႁႂ်ႈလႆႈ

သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ယိုတ်းလႆႈဝႆႉ 8 ၸႄႈဝဵင်းၼႂ်းမိူင်းရၶႅင်ႇလႄႈ 1 ၸႄႈဝဵင်း ၼႂ်းမိူင်းၶျၢင်း၊ ၵိုတ်း9 ၸႄႈဝဵင်းၼၼ်ႉတႄႉ ယိုတ်းလႆႈဝႆႉ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈတပ်ႉယႂ်ႇတပ်ႉလူင်ဝႆႉသေ ဢၼ်လူဝ်ႇသႂ်ႇႁႅင်း ယိုဝ်းထႅင်ႈ ၵိုတ်း ဢမ်ႇပေႃးၼမ်ယဝ်ႉလႄႈ ၼႂ်းပီ 2025 ၼႆႉ ဢၢၼ်းတေယိုတ်းလႆႈတင်းမိူင်းပတ်းပိုၼ်ႉယူႇ ဝႃႈၼႆ။ ဢူးၽေႇတၢၼ်း ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းရၶႅင်ႇ လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ DVB ဝႃႈ – “ ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းရၶႅင်ႇ ပိုတ်းယိုဝ်းဝႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတီႈဝဵင်းပူးတီးတွင်ႇ- မွင်းတေႃး၊ ဝဵင်းဢၢမ်း ဝဵင်းတၢၼ်ႇတွႆးႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ၼႂ်းၶၢဝ်းၾူၼ်တူၵ်းၼႆႉ လႅပ်ႈတေယိုတ်းလႆႈမူတ်း၊ ယၢမ်းလဵဝ် ဝဵင်းဢၼ်သိုၵ်းရၶႅင်ႇ ယိုတ်းလႆႈဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇၶဝ်ႈၸိမ်လႆႈသေ ဢိတ်းယဝ်ႉ” – ဝႃႈၼႆ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ တီႈဝဵင်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇလႄႈ ၵျွၵ်ႉၽိဝ်ႇ – တီႈဢၼ်မီး ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ မိူင်းၶႄႇ ယႂ်ႇလူင်ၼၼ်ႉ ၵေႃႈ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ပိုၼ်ႉတီႈၶၢႆႉပၢႆႈဝႆႉလႄႈ လႅပ်ႈပၢင်ႈတိုၵ်းတေပဵၼ်ယႂ်ႇ – ၶၢဝ်ႇ DVB ၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉပႃးၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-05-07T08:00:00

https://shannews.org/archives/52718

သိုၵ်းၶၢင် ယိုတ်းလႆႈတပ်ႉပၢင်သဝ်း လမ်ႇလွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈဝဵင်းသွမ်ႊပရႃႊပွမ်ႊ

သိုၵ်းၶၢင် KIA ပိုတ်းယိုဝ်း တပ်ႉပၢင်သဝ်းပိဝ်ႇႁႃႇ ဢၼ်တပ်ႉလမ်ႇလွင်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶလရ 46 ဢၼ်ပၵ်း တီႈဝဵင်းသွမ်ႊပရႃႊပွမ်ႊၼၼ်ႉ လႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းတၢင်း 2 လိူၼ်သေ ပိုတ်းယိုဝ်းမႃး ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 05/05/2024 ယူႇတီႈ တပ်ႉသိုၵ်းၶၢင် KIA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢွၵ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ဝႃႈ ဢၼ်ယိုတ်းလႆႈ တပ်ႉပၢင်သဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်တပ်ႉဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈ တီႈဝဵင်းသွမ်ႊပရႃႊပွမ်ႊ ၸႄႈမိူင်းၶၢင် ၼႆယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ တေယိုတ်းၵုမ်းလႆႈ ဝဵင်းသွမ်ႊပရႃႊပွမ်ႊတင်းမူတ်းၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈတိုၵ်းထႅင်ႈ တပ်ႉပၢင်သဝ်းဢွၼ်ႇ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈမၼ်းထႅင်ႈ 2 ဢၼ် သိုၵ်းၶၢင် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆထႅင်ႈ။ လွင်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင် ၼေႃႇပူႇ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ သိုၵ်းၶၢင် KIA လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ RFA ဝႃႈ – တပ်ႉပိဝ်ႇႁႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ယိုတ်းလႆႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈ တပ်ႉၸုမ်း 1 တပ်ႉၸုမ်း 7 သိုၵ်းၶၢင် တူင်ႉၼိုင်လႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတႄႉတႄႉ။ ၵိုတ်းထႅင်ႈ တပ်ႉပၢင်သဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈတႃႈယၢင်ၸုပ်ႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ၵုမ်းဝႆႉသဵၼ်ႈတၢင်းလုၵ်ႉ ဝဵင်းၸႄႈၼႃး ၶိုၼ်ႈမႃးလႄႈ ပၢင်သဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸုမ်ႇပီႇယမ်ႇ ဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ၵုမ်းတၢင်းလုၵ်ႉဝဵင်း ပူႇတၢဝ်ႉမႃး။ တပ်ႉပၢင်သဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ 2 ဢၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းၶၢင် တိုၵ်ႉသႂ်ႇႁႅင်းသေ ပိုတ်းယိုဝ်းယူႇ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵူဝ်လႆႈသုမ်းတပ်ႉလႄႈ ထႅမ်ႁႅင်းသေ ၵႅတ်ႇၶႄဝႆႉႁၢဝ်ႈႁႅင်း – ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်းတူင်ႉၼိုင်ဝႆႉ ၾၢႆႇသဵၼ်ႈတၢင်း ဝဵင်းၸႄႈၼႃး – ပူႇတၢဝ်ႉသေ ပိၵ်ႉသဵၼ်ႈတၢင်းဝႆႉလႄႈ ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ၊ ယႃႈယႃလႄႈ တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶၢတ်ႇဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-07T07:00:00

https://shannews.org/archives/52713

သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ႁဵတ်းၾႆးၾႃႉဢွၵ်ႇ ၸၢႆႇပၼ်လႆႈၼိုင်ႈၶိုင်ႈ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း လူဝ်ႇၸႂ်ႉၼႆႉၵူၺ်း

ၽွင်းၶၢဝ်းၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈ ၵၢၼ်သိုၵ်းတႅၵ်ႇပၼ်းၸွတ်ႇတူဝ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၾၢႆႇတၢင်းႁွင်ႈ ၵၢၼ်ၸႅၵ်ႇပၼ်ၾႆးၾႃႉၵူၼ်းမိူင်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တၢင်းမိူင်းပတ်းပိုၼ်ႉၼႆႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်းၾႆးၾႃႉ 5,443 မႅၵ်ႊၵႃႊဝတ်ႉ ၵူၺ်းၵႃႈ ၾၢႆႇၾႆးၾႃႉၸိုင်ႈမိူင်း ၸၢင်ႈၸႅၵ်ႇပၼ်ၸႂ်ႉ 2,800 မႅၵ်ႊၵႃႊဝတ်ႉၵူၺ်း- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ပတ်းပိုၼ်ႉမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႅၵ်ႇပၼ်ၾႆးၾႃႉ ၼႂ်းတိူင်းတႃႈၵုင်ႈ 46 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ၊ ၼႂ်းတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ 16 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊသေ တၢင်ႇၸႄႈမိူင်းလႄႈတိူင်း12 ဢၼ်တႄႉ ၸၢင်ႈၸႅၵ်ႇပၼ် 38 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊၵူၺ်း – ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၾႆးၾႃႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 3 လိူၼ်မေႊၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ ႁူင်းၸၢၵ်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇၾႆးၾႃႉ ဢၼ်ၸႂ်ႉႁႅင်းၼမ်ႉမီး 29 ႁူင်း ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ3,228 မႅၵ်ႊၵႃႊဝတ်ႉ၊ ဢၼ်ၸႂ်ႉႁႅင်းထၢတ်ႈ 27 ႁူင်း ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၾႆးၾႃႉ 3,638 မႅၵ်ႊၵႃႊဝတ်ႉ၊ ႁူင်းၸၢၵ်ႈၸႂ်ႉ ထၢၼ်ႇ ႁိၼ်သေ ႁဵတ်းၾႆးၾႃႉ မီး 2 ႁူင်း ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၾႆးၾႃႉ လႆႈ 180 မႅၵ်ႊၵႃႊဝတ်ႉသေ တင်းမူတ်း ၼိုင်ႈဝၼ်း ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၾႆးၾႃႉလႆႈ 7,184 မႅၵ်ႊ ၵႃႊဝတ်ႉ ဝႃႉၼႆသေတႃႉ – ပႆႇဝႃႈႁႅင်းထၢတ်ႈတင်းမူတ်း၊ ၼိုင်ႈၶိုင်ႈၵူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇထိုင်ၼႂ်းမိုဝ်းၵူၼ်းမိူင်း။ လွင်ႈၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ ၼႄးဝႆႉဝႃႈ ပဵၼ်ယွၼ်ႉၼမ်ႉၾၢႆႁႅင်ႈလႄႈ လႆႈတူၺ်းႁႅင်းၼမ်ႉသေ ႁဵတ်းၾႆးၾႃႉ၊ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇတဵမ်။ ႁႅင်းထၢတ်ႈသၽႃႇဝၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးတဵမ်ထူၼ်ႈလႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်း ဢွၵ်ႇၾႆးၾႃႉတဵမ်ထူၼ်ႈ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈပိူင်လူင်တႄႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ သိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း ယႃႉႁူင်း/ သဝ်ႁႅင်း ထၢတ်ႈ ဢၼ်ၸႅၵ်ႇပၼ်ၾႆးၾႃႉတင်းမိူင်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁႅင်းထၢတ်ႈ ဢမ်ႇထိုင်ၵူၼ်းမိူင်း – ၼႄၶေႃႈဢၢင်ႈ ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၶေႃႈဢၢင်ႈ ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ – ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းၸႂ်ႉၾႆးၾႃႉယဝ်ႉသေ ဢမ်ႇပၼ်ၵႃႈ ၾႆး 4 လိူၼ်ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်ၼၼ်ႉ လႆႈတတ်းပႅတ်ႈသၢႆၾႆးၾႃႉတႃႇမေႃႈမီႊတႃႊ 4 သႅၼ်လုၵ်ႈ၊ လႆႈပူတ်းပႅတ်ႈမေႃႈၾႆးၾႃႉ 6 မိုၼ်ႇလုၵ်ႈ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၵၢၼ်တတ်းၾႆးၾႃႉၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်ဝဵင်းဢွၼ်ႇ ပိူင်လူင် မိူင်းတႆး ဢၼ်မီးႁူင်းထၢတ်ႈၾႆးၾႃႉၸွမ်းမႄႈၼမ်ႉ ၼမ်သုတ်း ၼၼ်ႉ ယိင်ႈၶႅၼ်းဢမ်ႇလႆႈၾႆးၾႃႉမၢၼ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉသုတ်းသမ်ႉ ပေႃးပဵၼ်ဝဵင်းယႂ်ႇဝဵင်းလူင် ဢၼ်မီးႁိူၼ်းတိူၵ်ႈသုင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇမီးၾႆးၾႃႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈတၢင်ႇၼမ်ႉၸႂ်ႉၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉသုင်လႄႈ ပေႃးဝၼ်းၾႆးမွတ်ႇထပ်းၵၼ်ႁိုင် လၢႆဝၼ်းၸိုင် ပဵၼ်ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉလႄႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇယူႇတႃႇၵိၼ်တႄႉတႄႉ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ DVB တႅမ်ႈ ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ တီႈဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈ ဝၼ်းဢၼ်ၾႆးၾႃႉမွတ်ႇၼၼ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမီးငိုၼ်းတႄႉ ၵႂႃႇၶၢတ်ႈၼွၼ်းတီႈ ႁူင်းႁႅမ်းလႆႈယူႇသေတႃႉ၊ ၵူၼ်းႁႃၵိၼ်ဝၼ်းလႂ်ဝၼ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ၼမ်လိူဝ်ၵူၼ်းမီးငိုၼ်းလႄႈ လွင်ႈၾႆး ၾႃႉၶၢတ်ႇႁိုင်ၼႆႉ တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်းၵမ်းသိုဝ်ႈ – ၵူၼ်းတႃႈၵုင်ႈလၢတ်ႈၼႄ ၼင်ႇၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-05-06T18:04:42

https://shannews.org/archives/52704

ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸတ်းႁဵတ်းၼႂ်းၵႄႈဝၢၼ်ႈမိူင်းသုၵ်ႉ

ၵူၼ်းဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ ၽွင်းဝၢၼ်ႈမိူင်းသုၵ်ႉ ယွၼ်ႉၵူဝ်လုၵ်ႈလၢၼ် ဢမ်ႇမေႃလိၵ်ႈလၢႆး ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 05/05/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 2 မူင်း ပီႈၼွင်ႉပွၵ်ႉၼိူဝ် ႁူမ်ႈၵၼ် ၸတ်းႁဵတ်းပွႆးလိုဝ်ႈပၢင်သွၼ် လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တီႈႁူင်းႁေႃ ၵေႃႇသွႆႈႁွမ် ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸႄႈတွၼ်ႈမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပီၼႆႉ ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆးႁဝ်းၶႃႈ လႆႈပိုတ်ႇၵႂႃႇ မီးမွၵ်ႈ 2 ပၢင် ၼႆႉၵူၺ်းၶႃႈ။ ၵူႈပီပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈၽွင်း ဝၢၼ်ႈမိူင်းဢမ်ႇသုၵ်ႉ ၸိူင်ႉၼၼ်တႄႉ တင်းတူင်ႇဝဵင်း ၼမ်ႉၶမ်းၼႆႉ ဢမ်ႇယွမ်း 20 ပၢင်ၶႃႈ။ တေလႆႈဝႃႈ ပီၼႆႉ တိုဝ်ႉတၢင်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဝ်း ႁၢမ်းသုၼ်ႇလႆႈႁဵၼ်း လိၵ်ႈတႆးၼမ်ဢေႃႈ။ သင်ဢမ်ႇ ႁဵၼ်းဢမ်ႇသွၼ်ပၼ်ၸိုင် ၵူဝ်လုၵ်ႈလၢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇမေႃလိၵ်ႈတႆးႁဝ်း ၶႃႈဢေႃႈ” – ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆး ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း/ ပွႆးလိုဝ်ႈပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆး ဢၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ မေႃသွၼ်မီး ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၶႄႇသမ်ႉ တိူဝ်းဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်းသွၼ်ႁဵၼ်းထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ “ပၼ်ႁႃပီၼႆႉ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆးၼႆႉ ယွၼ်ႉမေႃသွၼ်ႁဝ်းမီး ဢမ်ႇတဵမ် ထူၼ်ႈ ပၢႆႈၵႂႃႇတၢင်ႇတီႈတၢင်ႇတၢင်းၼမ်။ ယွၼ်ႉႁူင်းႁဵၼ်းၶႄႇ တိူဝ်းဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်းႁဵၼ်းထႅင်ႈ။ တႄႇ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 7 မူင်း ထိုင် 11 မူင်းၵၢင်ဝၼ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ထႅင်ႈႁူင်းႁဵၼ်းဢၼ်ၼိုင်ႈသမ်ႉ တႄႇဢဝ်ယၢမ်း ၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်းထိုင် 11 မူင်းၵၢင်ဝၼ်း လႄႈ ဝၢႆးဝၼ်း 2 မူင်းၶိုင်ႈထိုင် 5 မူင်းႁူဝ်ၶမ်ႈ။ ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးတေပူင် သွၼ်ပၼ် ၶၢဝ်းၵၢင်ၶမ်ႈသမ်ႉ ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢမ်ႇဝၢင်းၸႂ်လႆႈ ၵူဝ်ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၼႆသေ ဢမ်ႇႁတ်းပွႆႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇမႃး။ ၵူႈပွၵ်ႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 7 မူင်း 7 မူင်းၶိုင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းတိုၵ်ႉၵိုၼ်းယူႇ။ ယၢမ်းလဵဝ် ယဵၼ်သီႇမူတ်းၶႃႈ တီႈၼမ်ႉၶမ်းတႄႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇ ၼႆ။ ပွႆးလိုဝ်ႈပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ တီႈပွၵ်ႉၼိူဝ်ၼႆႉ မီးလုၵ်ႈႁဵၼ်း 185 ၵေႃႉ မေႃသွၼ် 20 ၵေႃႉ ႁွင်ႈ ႁဵၼ်းမီး 4 ႁွင်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၸၼ်ႉဢွၼ်၊ ၸၼ်ႉငဝ်ႈ၊ ၸၼ်ႉၼိုင်ႈလႄႈ ၸၼ်ႉသွင် ၼႆယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်သိုၵ်း 1027 ယူႇတီႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီ ပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း ႁႅၼ်းသိုၵ်းလေႃႇတိုၵ်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း မႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၼမ်ႉၶမ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼပ်ႉႁူဝ် မိုၼ်ႇ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တုမ်ႉတိူဝ်ႉပႃးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ႁၢမ်းသုၼ်ႇၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉထႅင်ႈ တင်းၼမ်။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-08T12:00:00

https://shannews.org/archives/52703

မိူင်းမၢၼ်ႈ လႆႈၸႂ်ယႂ်ႇၶႄႇၵူႈလွင်ႈ- ၶႄႇယဵၼ်းပဵၼ်ၽူႈ ႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးယႂ်ႇလူင် လီမႆႈၸႂ်

ISP Myanmar ဢွၵ်ႇၽိုၼ်လိၵ်ႈ ႁၢႆးငၢၼ်းဝႃႈ ၶႄႇ ပဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း ႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဢၼ် ယႂ်ႇလူင် တွၼ်ႈတႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈ လႄႈ လွင်ႈဢၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈ လႆႈပိုင်ႈဢိင် ၸႂ်ယႂ်ႇ မိူင်းၶႄႇ ၵူႈလွင်ႈၵူႈ ဢၼ် ၼၼ့် ၵေႃႈ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်လီ လႆႈမႆႈၸႂ်ဝႆ့ – ဝႃႈၼႆ ။ ဢိင်ဢဝ် လွင်ႈတၢင်းႁၼ်ထိုင် ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ် တီႈၼႂ်း မူႇပိူင်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မၢၼ်ႈ(မြန်မာ့မူဝါဒအသိုက်အဝန်း) ႁၼ်ထိုင် ၼိူဝ် လွင်ႈၵပ်း သိုပ်ႇၵႄႈၵၢင် မိူင်းၶႄႇ-မိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူင့်ႁိုဝ် ၼႆၼၼ့်သေ တီႈၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ဢၼ်ၵဵပ်းဝႆ့မိူဝ်ႈပီ 2023 ၼၼ့် ႁၢႆးငၢၼ်းၼေဝႆ့ၼင်ႇၼႆ ။ ၵူၼ်း ၸိူဝ်း ဢၼ် ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ မိူင်းၶႄႇ ပဵၼ်မိူင်း ႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးဢၼ် ယႂ်ႇလူင် တႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆ့ ပဵၼ် လွင်ႈ ဢၼ်လီလႆႈမႆႈၸႂ်ၼႆ ၼၼ့် မီး 64% ။ ဢၼ်ႁၼ်လီၸွမ်းသမ့်မီး 31%။ ၼႂ်းၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းဢၼ်တွပ်ႇလၢတ်ႈဝႆ့ ၸိူဝ်းၼၼ့် တႃႇ 96% ၼႆ့ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်း လႆႈပိုင်ႈဢိင်ၼိူဝ် ၵၢၼ်ၵႃ့ၶၢႆ ။ တႃႇ 91% သမ့် ပဵၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လူင်းတိုၼ်းလၢင်း လႄႈ တႃႇ 87% သမ့် ပဵၼ်ၵူၼ်း ၸိူဝ်းလႆႈပိုင်ႈဢိင် ၵၢၼ်ၽွင်းတၢင် သံတမန်ရေး ဝႃႈၼႆ ။ ၶေႃႈတွပ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်တွပ်ႇဝႆ့ၸိူဝ်းၼႆ့ ပေႃး တႅၵ်ႈၵၼ်တင်း ပီဢၼ်ပူၼ့်မႃး ၸိူဝ်းၼၼ့်ၸိုင် မီးလွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ဝႆ့ဢိတ်းဢွတ်း။ လွင်ႈဢၼ် ၵူၼ်း မိူင်း ၸိူဝ်းလႆႈပိုင်ႈ ဢိင်ၼိူဝ်ၵၢၼ်ၵႃ့ၶၢႆသေ တွပ်ႇဝႆ့ပဵၼ်ဢၼ်ၼမ်လိူဝ်သေပိူၼ်ႈသုတ်း ၼႆၼၼ့်တေ့ တိုၵ့် မိူၼ်ၵဝ်ႇဝႆ့ၵူၺ်း ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ၼမ်သေပိူၼ်ႈထီ့ 2 သမ့် လႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးပဵၼ် ၵၢၼ်ၽွင်းတၢင် သံတမန်ရေး သေ ထီ့ 3 သမ့်ပဵၼ်ၵႂႃႇ ၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် – ဝႃႈၼႆ ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇ တီႈၼႂ်း ၵႄႈၵၢင် မိူင်းၶႄႇ – မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼၼ့် ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ဝႆ့ ယူႇ တီႈၼႂ်း မူႇပိူင်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မၢၼ်ႈ(မြန်မာ့မူဝါဒအသိုက်အဝန်း) ၶဝ် ပွင်ႇၸႂ်ဝႆ့မွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ၊ ဢၼ်ႁၼ်ထိုင် မိူၼ်ၵၼ် မီးသင် လႄႈ ဢၼ်ႁၼ်ထိုင်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်သမ့် မီးသင်လၢႆလၢႆ – ယိူင်းဢၢၼ်း တွၼ်ႈတႃႇတေထတ်းသၢင် လွင်ႈဢၼ် ပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆ့ၼႆသေ တႄႇဢဝ်ပီ 2022 ၼၼ့်မႃး ISP Myanmar ၸင်ႇတႄႇႁဵတ်းသၢင်ႈ ၵဵပ်းသဵၼ်ႈမၢႆ လွင်ႈတၢင်း ႁၼ်ထိုင် ၵူၼ်းမိူင်းမႃးယူႇ ၵူႈပီပီ – ဝႃႈၼႆ ။ တီႈၼႂ်း သဵၼ်ႈမၢႆထၢမ်တွပ်ႇ ပွၵ်ႈၵမ်း 2 ၼႆ့တႄ့ လႆႈဢဝ်ၶေႃႈထၢမ် 100 ၶေႃႈ ထၢမ်ၵူၼ်း 250 ၵေႃ့ ဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ဝႆ့ တီႈၼႂ်းမူႇပိူင် တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မိူင်းမၢၼ်ႈသေ တႄႇၵဵပ်းၶေႃႈတွပ်ႇၼႂ်းလိူၼ် October လႄႈ November ပီ 2023 – ဝႃႈၼႆ ။ ၸုမ်း ISP Myanmar လၢတ်ႈဝႃႈ တီႈၼႂ်းၶေႃႈမုလ်းၵဵပ်းမၢႆဝႆႉၼၼ့်ပႃး လွင်ႈၵပ့်ၵိၼ်း ၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ ဝၢႆးလင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်း ပီ 2021 ၊ လွင်ႈ မိူင်းၶႄႇ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၶၵ့်တွၼ်ႈ ၵၢၼ် ငမ်းယဵၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈ ၊ ၶေႃႈထၢမ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး မိူင်းၶႄႇ – မိူင်းမၢၼ်ႈ ၊ လွင်ႈ တၢင်ႁၼ်ထိုင် ၵူႈၾၢႆႇၾၢႆႇ ဢၼ်မီးၼိူဝ်မိူင်းၶႄႇ ၊ လွင်ႈႁၼ်ထိုင် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈယုမ်ႇယမ် ၵၢၼ်ၸႂ့်တိုဝ်း ၶူဝ်းၶွင် ပၢႆးၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ မိူင်းၶႄႇ ၸိူဝ်းၼႆ့ – ဝႃႈၼႆ။ ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈမုလ်းၵဵပ်းမၢႆဝႆႉ ၼၼ့်သေ ႁူဝ်ၼပ့်ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ မိူင်းၶႄႇ ပဵၼ်မိူင်းႁိမ်းႁွမ်းဢၼ်လီ ၼႆလႄႈ ဢၼ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ဢမ်ႇလီၼႆၼၼ့် ဢမ်ႇပေႃးမီး လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ် ႁႅင်းသေတႃ့ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ မိူင်းၶႄႇ ပဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႇငမ်းၼိူဝ်ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး မိူင်းမၢၼ်ႈ လႄႈ ပဵၼ်မိူင်း ႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈတႃႇ မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼႆၼၼ့်တေ့ မီးၵူၼ်းမႆႈၸႂ်ၸွမ်း တင်း ၼမ်တင်းလၢႆ ။ လိူဝ်သေၼၼ့် ဢမ်ႇၵႃး ဝၢႆးလင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်း မႃးၼႆ့ ၸဵမ်ဢဝ် ၵၢၼ်ၵႃ့ၶၢႆ ၊ ၵၢၼ်လူင်းတိုၼ်းလၢင်း ၊ ၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် ၊ ၵၢၼ်မိူင်း ၊ ၵၢၼ်ၽွင်းတၢင် တေႃႇပေႃးထိုင် ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၶိူင်ႈ ၸၢၵ်ႈ လႄႈ ၶၵ့်တွၼ်ႈ ၵၢၼ်ႁူမ်ႈလူမ်ႈၸိူဝ်းၼႆ့ လႆႈပိုင်ႈဢိင်ၼိူဝ်မိူင်းၶႄႇ မႃးၼမ်လိူဝ်သေၵဝ်ႇ – ဝႃႈၼႆ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ယူႇတီႈမိူင်းၶႄႇသေ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆ့ ၽူႈလႂ်ၽႂ် ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းမီးဢၢမ်းၼၢတ်ႈ ၵေႃႈယဝ့် ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ လူဝ်ႇလႆႈ ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵပ်းသိုပ်ႇၸွမ်းၼႆလႄႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ့် လွင်ႈတၢင်းႁၼ်ထိုင် ဢၼ်ဝႃႈ ၶႄႇၶဝ်ႈသုၵ့်ယုင်ႈ ၸွမ်း လွင်ႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ့်ၵေႃႈ တိုၵ့်မီးဝႆ့ယူႇမိူၼ်ၵၼ် – ဝႃႈၼႆ ။ ၸုမ်း ISP Myanmar ထတ်းသၢင်ဝႆ့ဝႃႈ – တႃႇတေၽေႃႇၼမ့်ၼေတူဝ် ႁဵတ်းသၢင်ႈပုၼ်ႈပၢင်ႈ ၽွၼ်းလီ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး မိူင်းၶႄႇၼၼ့် မိူင်းၶႄႇ ဢဝ် မိူင်းမၢၼ်ႈ ၶဝ်ႈဝႆ့ တီႈၼႂ်းၽႅၼ်ၵၢၼ်ၶဝ်သေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်း ႁဵတ်းသၢင်ႈဝႆ့ ယူႇ ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၸိူဝ်းၼႆ့သေ ၵူၼ်းၵမ်ႈၼမ် ၸိူဝ်းဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ဝႆ့ ယူႇ တီႈၼႂ်း မူႇပိူင်တူင်ႇ ဝူင်းၵူၼ်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မၢၼ်ႈ(မြန်မာ့မူဝါဒအသိုက်အဝန်း) ၶဝ် ဢမ်ႇႁူ့ၸွမ်းၼႆၼၼ့် ပဵၼ် ဢၼ်လၢၵ်ႇ လၢႆးဝႆ့ယူႇ – ဝႃႈၼႆ ။ ယၢမ်းတေႃႈလဵဝ်တႄ့ သင်ဝႃႈတေၽေႃႇၼမ့် ၼေတူဝ် ၶူင်းၵၢၼ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး (CMEC) မိူင်းၶႄႇ – မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼၼ့်ၸိုင် မီးၵူၼ်းတွပ်ႇဝႆ့ဝႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်လီၸွမ်း လွင်ႈၼႆ့ၼႆသေ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈဢွၼ်ၵၼ်မုင်ႈမွင်းဝႆ့ဝႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီဢၼ် တေထိုင်မႃး (မွၵ်ႈပၢႆပီ 2026) ၼႆ့ လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၼႂ်းၵႄႈၵၢင် မိူင်းၶႄႇ – မိူင်းမၢၼ်ႈ လႅပ်ႈ တေၸၢင်ႈလီၶိုၼ်ႈမႃးၶိုၼ်းယူႇ – ဝႃႈၼႆ ။ လိူဝ်သေၼၼ့်ဢမ်ႇၵႃး မိူင်းၶႄႇ ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇဝႆ့ၸွမ်း ၵူႈၸၼ့်ထၢၼ်ႈ တီႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ သေတႃ့ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵၢၼ်ဢုပ့်ပိူင်ႇၽွင်းငမ်း ၊ လွင်ႈႁုၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၸိူဝ်းၼႆ့ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီ လႆႈယိူင်ႈၸွမ်း မိူင်းၶႄႇ ၼႆၼၼ့်ၵေႃႈ တိုၵ့်မီးဝႆ့ယူႇ မိူၼ်ၵၼ် ။ ISP Myanmar လၢတ်ႈဝႃႈ – ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈတၢင်းႁၼ်ထိုင် ဢၼ်ဝႃႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီလႆႈယိူင်ႈၸွမ်း လၢႆးဢုပ့်ပိူင်ႇၽွင်းငမ်းၶႄႇ ၼႆၼၼ့် တေလႆႈႁၼ်တီႈ ၼႂ်းၸုမ်း ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း (EAOs) ၶဝ်ၼမ်လိူဝ်သေပိူၼ်ႈ ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ၵေႃႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်း ဢၼ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ မိူင်းၶႄႇ မီးလွင်ႈႁူမ်ႇငမ်းၼိူဝ် ၸုမ်း EAOs ပွတ်းႁွင်ႇ ၼႆၼၼ့်ၵေႃႈ တိုၵ့်မီးၼမ်ယူႇ။ ၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ယွၼ့်ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 သေ လွင်ႈတၢင်းႁၼ်ထိုင် တီႈၼိူဝ်မိူင်းၶႄႇ ၼၼ့်တႄ့ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈ လႅၵ်ႈလၢႆႈသင် – ဝႃႈၼႆ ။ ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉၶေႃႈမုလ်းဢိင်ဢဝ်တီႈ DVB မႃးၶႃႈဢေႃႈ။

['ပွင်ႈၵႂၢမ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ပၢႆးယူႇလီ']

2024-05-06T17:26:38

https://shannews.org/archives/52694

ႁူဝ်ၼပ်ႉ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း တိူဝ်းၼမ်မႃးထႅင်ႈႁဵင်ပၢႆ

ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ၼိုင်ႈဝူင်ႈမႃးၼႆႉ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း တိူဝ်းမႃးထႅင်ႈ ႁဵင်ပၢႆ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်သႂ်ႇ ဢမ်ႇယွမ်း 100 ၵမ်း ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် လိူၼ်မေႊ 2024 ၼႆႉမႃး ၵူၼ်းမိူင်း သီႇသႅင်ႇ ၊ ယွင်ႁူၺ်ႈ ၊ ႁူဝ်ပူင်းလႄႈ ပၢင်လွင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်း ၸၢၼ်း ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်သႂ်ႇ ဢမ်ႇယွမ်း 100 ၵမ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပၢႆႈၽေး သိုၵ်း တိူဝ်းမႃးထႅင်ႈႁဵင်ပၢႆ – ယူႇတီႈ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇပဢူဝ်း PYO ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ။ Photo by – Pa’O Youth Organization/ သဵၼ်ႈမၢႆၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၼႂ်း PYO လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ ဢၼ်ၼမ်လိူဝ်မႃးထႅင်ႈ ႁဵင်ပၢႆၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းၸၢၼ်း ဝဵင်းသီႇသႅင်ႇၼႆႉဢေႃႈ။ ယွၼ်ႉၺႃးၵွင်ႈလူင်ယိုဝ်းသႂ်ႇ ဢမ်ႇယွမ်း100 ၵမ်း ပဵၼ်တီႈဝဵင်း သီႇသႅင်ႇ – ပၢင်လွင်း။ ၼႂ်းဝူင်ႈလဵဝ် မီးၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း 4 ၵေႃႉ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၸၢႆး 2 ၵေႃႉ၊ ၼၢင်း ယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 3 လိူၼ်မႃးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်သႂ်ႇ မီး 3,178 ပွၵ်ႈ ယွၼ်ႉၼၼ်သေ မီးၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼမ်ထိုင် 72,000 ပၢႆယဝ်ႉ – ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇပဢူဝ်း PYO ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၵမ်ႈၼမ်ၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈမူၵ်းၸူး ၼႂ်းထိူၼ်ႇ/ ၼႂ်းပႃႇလႄႈ ၼႂ်းထမ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ သေ မႆႈၸႂ်လွင်ႈယူႇလွင်ႈၵိၼ်ႁင်းၽႂ်မၼ်းဝႆႉ။ တႃႇတေလႆႈ လွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈ တီႈၸုမ်းၸွႆႈတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၶဝ်ၵေႃႈဢမ်ႇငၢႆႈ။ ယွၼ်ႉၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၶဝ် တူင်ႉၼိုင်ဝႆႉၸွမ်းတႃႈၸွမ်းတင်းၼမ် ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၵွင်ႈလူင်ပိုတ်းယိုဝ်း ၊ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်လေႃႇတိုၵ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ႁၢဝ်ႈ ႁႅင်းလႄႈ ႁဵတ်း ႁႂ်ႈႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းလူႉၵွႆ 570 လင် ၊ ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ 25 လင် ၊ ႁူင်းႁဵၼ်း 13 လင် ၊ ၶူဝ် 4 လင် ၊ ႁူင်းယႃလႄႈ ႁွင်ႈယႃ 4 တီႈ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵၢတ်ႇတီႈၼိုင်ႈ ႁူမ်ႈတင်းမူတ်း 617 လင် – ၼႂ်း လိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 21/1/2024 ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO ႁႄႉ ဢိုတ်းထႅဝ်ၵႃး PNLA တီႈဝၢၼ်ႈၸၢမ်ၽူး ၸႄႈဝဵင်းႁူဝ်ပူင်းသေ ၵူတ်ႇထတ်းၸႅတ်ႈထၢမ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတင်း 2 ၾၢႆႇ မီးလွင်ႈပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်မႃး ၼႆယဝ်ႉ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-07T12:00:00

https://shannews.org/archives/52692

တိုၼ်ႇၶၢဝ်ႇ ယိင်ႉလၵ်း ၼင်ႈၽူႈတႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ သၢင်ပၼ်ႁႃမၢၼ်ႈ

ၵႅမ်ၸွမ်ၽွင်းလူင်ထႆးလႄႈၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်းၶွင်ထႆး ၼၢႆႊပၢၼ်ႊပရီႊယ် ၽႁိတ်ႉထႃႊၼုၵွၼ်ႊ တွပ်ႇၵႂၢမ်းထၢမ် မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 2 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊလ် ဝၢႆးပၢင်ၵုမ်ၸုမ်းၽွင်းလူင် ၵဵဝ်ႇလွင်ႈသိုဝ်ႇမၢၼ်ႈဢိရႃႇဝၻီႇ ဢၼ်ႁၢႆး ငၢၼ်းသိူဝ်ႇပူငိူၼ်ႈၶၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ ၼၢင်းသၢဝ်ယိင်ႉလၵ်ႉ ၶျိၼ်ႊၼဝတ်း ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၵဝ်ႇမိူင်းထႆး လႆႈႁပ်ႉ တႅင်ႇတင်ႈပဵၼ်ၽူႈတႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ၶွင်ၽူႈၼမ်းၼႂ်းလူင် ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ (UN) ဝၢႆးသေ မိူင်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇလႆႈမီးတၼ်းႁဵင်းၾၢႆႇၼႆႉမႃး တင်ႈတႄႇပီ 2023 ၼၼ်ႉ ၼၢႆႊပၢၼ်ႊပရီႊယ် ၽႁိတ်ႉထႃႊၼုၵွၼ်ႊ ပိုတ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ မိူဝ်ႈႁၼ်ၶၢဝ်ႇၵမ်းႁႅၵ်ႈၵေႃႈ ၶျဵၶ်ႉ(ထတ်း) တူၺ်းလွင်ႈ ၼႆႉ လူၺ်ႈၵၢၼ်ပဵၼ်မႃး ယင်းပႆႇ ႁူပ်ႉႁၼ် ပဵၼ်ၵၢၼ်ၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈတႄႉ။ ၼၢႆႊပၢၼ်ႊပရီႊယ် ပတ်းပၢၵ်ႈၶၢဝ်ႇလိုဝ်း“ယိင်ႉလၵ်ႉ ၶျိၼ်းၼဝတ်း” ၼင်ႈၽူႈတႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈ လုမ်ႈၾႃႉ သၢင်ပၼ်ႁႃမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ လႆႈၸီႉၸမ်ႈဝႃႈ သင်ဝႃႈတႅင်ႇတင်ႈတႄႉၼႆၸိုင် ဢမ်ႇၽိတ်းလၵ်းၵၢၼ် ၸိမ်ၵႅဝ်ယုင်ႈပၢႆးၼႂ်းဢႃႊသျဵၼ်ႊ။ ၽူႈတႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉၵဵဝ်ႇလွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ “ၼၢင်းၼူဝ်ႊလိၼ်ႊ ႁေႊယ်သိူဝ်း ၵၢဝ်ႉလူင်း တၼ်းႁဵင်း ဝၢႆးသုတ်းသဵင်ႈဢႃယုၸုပ်ႈၵၢၼ် ဝၼ်းတီႈ 12 လိူၼ်ၵျုၼ်ႊ ၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်မိူင်းမၢၼ်ႈ တိုၵ်ႉသုၵ်ႉယုင်ႈ ဢူၼ်မေႃး။ၼၢင်းၼူဝ်ႊလိၼ်ႊ ႁေႊသႃႊ (Noeleen Heyzer) ၽူႈတႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်းၶွင်ၽူႈၼမ်းၼႂ်းလူင်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈ လုမ်ႈၾႃႉ ၵဵဝ်ႇလွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ လႆႈထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇတၼ်းႁဵင်းၵၢၼ်ပဵၼ်ၽူႈတႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်း ၵဵဝ်ႇ လွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈၶွင်ၽူႈၼမ်းၼႂ်းလူင်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ဢၼ်ႊတူဝ်ႊၼိဢူဝ်ႊ ၵူႊတႄႊယ်ရဵသ်း ဝၢႆးလႆႈႁပ်ႉ ၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်းမႃး 18 လိူၼ်ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇထတ်းသၢင် ၸီႉၼႄးတင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈတင်း ၽူႈမီးတၢင်းႁၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ၼႂ်းၽွင်းမိူင်းမၢၼ်ႈတူၵ်းယူႇၼႂ်းၵၢၼ်သုၵ်ႉယုင်ႈဢူၼ်မေႃးတၢင်းၵၢၼ်မိူင်း။ၽူႈတၢင်လၢတ်ႈၶွင် မိတ်ႉသတိူဝ်ႊဢၼ်ႊတူဝ်ႊၼိဢူဝ်ႊ ၵူႊတႄႈယ်ရဵသ်း ၽူႈၼမ်းၼႂ်းလူင်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈ ၾႃႉ ၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ၼၢင်းၼူဝ်ႊလိၼ်ႊ ႁေႊယ်သိူဝ်ႊ ဢၼ်သဵင်ႈသုတ်းပူၼ်ႉၼႃႈတီႈတၼ်းႁဵင်းၽူႈတႅၼ်း ၶိုၵ်ႉတွၼ်းၶွင်ၽူႈၼမ်းၼႂ်းလူင်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်တေသုတ်းသဵင်ႈ ၼႂ်းဝၼ်း တီႈ 12 လိူၼ်ၵျုၼ်ႊၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈဝူင်ႇဝွၵ်ႇထိုင်လွင်ႈတၢင်း ၵၢၼ်ထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇတၼ်းႁဵင်း။ မိတ်ႉသတိူဝ်ႊဢၼ်ႊတူဝ်ႊၼိဢူဝ်ႊ ၵူႊတႄႈယ်ရဵသ်း ၽူႈၼမ်းၼႂ်းလူင်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ တင်ႈၸႂ်ၼၵ်းၼႃ တွၼ်ႈတႃႇၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ်လႄႈၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈတင်းၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ တေမီးၵၢၼ်တႅင်ႇတင်ႈၽူႈတႅꧣ်းၶိုၵ်ႉ တွၼ်းၵေႃႉမႂ်ႉမႃးပုတ်ႈတႅၼ်း။ ၼၢင်းၼူဝ်ႊလိၼ်ႊ ႁေႊယ်သိူဝ်ႊ ပဵၼ်ၼၵ်ႉသင်ၶူမ်ႊဝိထယႃႊ Sociologist သိင်ႊၵပူဝ်ႊရ် လႆႈႁပ်ႉမွပ်ႈမၢႆ လူၺ်ႈၽူႈၼမ်းၼႂ်းလူင်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ႁႂ်ႈပဵၼ်ၽူႈတႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်း မိူဝ်ႈပီ 2021 လႄႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း သၢင်ႈလွင်ႈၶိုပ်ႈၼႃႈႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုတ်ႇၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵိူဝ်းၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်း တင်း ၽူႈႁၼ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈ တၢင်းၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ မၼ်းၼၢင်းၸင်ႇလႆႈၶဝ်ႈၵႂႃႇယဵမ်ႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈမိူဝ်ႈလိူၼ်ဢေႃႊၵသ်ႉသေ ႁူပ်ႉၵၼ်တင်း ၸွမ်သိုၵ်းမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ၽူႈၼမ်းၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်းၸဝ်ႈၼႃႈတီႈသိုၵ်းၸၼ်ႉသုင်လၢႆၵေႃႉၼႂ်းၸုမ်းသိုၵ်း မၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇၸုမ်းၾၢႆႇတေႃႇတၢၼ်ႈသၢၼ်ၶတ်း ႁူမ်ႈတင်းတူင်ႇဝူင်းၾၢႆႇသူၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၵၢဝ်ႇၼႄး။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ မၼ်းၼၢင်းဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉဢၼုၺၢတ်ႈၶဝ်ႈႁူပ်ႉၼၢင်းဢွင်ႇသၢၼ်း သုၵျီႇ ဢၼ်ထုၵ်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵုမ်းၶင်ဝႆႉ ဝၢႆးၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈပၢႆးတႂ်ႈၵၢၼ်ၼမ်းၶွင်မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ဢွၼ်ႁူဝ်ႁုပ်ႈယုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 1 လိူၼ် ၾႅပ်ႉၿိဝ်ႊရီႊ 2021။ ဝၢႆးၼၼ်ႉၵေႃႈၽူႈၼမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵၢဝ်ႇၸီႉၼႄး ၼၢင်းၼူဝ်ႊလိၼ်ႊ ႁေႊယ်သိူဝ်ႊ ဝႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၸီႉၸႅင်ႈယူႇၾၢႆႇလဵဝ်။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈမီးၶၢဝ်ႇမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 1 ဢေႊပရိူဝ်ႊလ် ဢၼ်ပဵၼ် “ဝၼ်းဢေႊပရိူဝ်ႊလ်ဝၼ်းၽူႈႁၢႆႉ” April Fool’s Day ၼၼ်ႉၸင်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈ တၵ်းတေဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈၸွမ်းၼင်ႇသိုဝ်ႇႁၢႆးငၢၼ်းႁူမ်ႈဝႃႈလွင်ႈၼႆႉ ၼႂ်းၶေႃႈၵႂၢမ်း ၶွင်ၽူႈတၢင်လၢတ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၼ်ႈ ဢမ်ႇလႅပ်ႈတေၸႂ်ႈ April Fool’s Day ။ ၵွႆးၵႃႈ တၢင်းလူင်ပွင် ၸိုင်ႈထႆးၵေႃႈယင်းဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉႁၢႆးငၢၼ်းလႄႈ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈတၵ်းတေဢမ်ႇၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈ။ မိူဝ်ႈထၢမ်ဝႃႈ သင်ဝႃႈမီးၵၢၼ်တႅင်ႇတင်ႈ ၼၢင်းသၢဝ်ယိင်ႉလၵ်ႉ ၶျိၼ်းၼဝတ်း တႄႉၸိုင် တၵ်းတေလၢတ်ႈဝႃႈ ၽိတ်းလၵ်းၵၢၼ်။ ၵၢၼ်ၵဵဝ်ႇယုင်ႈၸွမ်းလွင်ႈပၢႆးၼႂ်းၶွင်ဢႃႊသျိၼ်ႊ ႁိုဝ်ၼႆ ၵႅမ်ၸွမ်ၽွင်းလူင်ထႆးလႄႈ ၽွင်းလူင် ၼွၵ်ႈမိူင်းၶွင်ထႆး ၼၢႆႊပၢၼ်ႊပရီႊယ် ၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ ဢၼ်ၼႆႉဢမ်ႇပဵၼ်လိူင်ႈလွင်ႈဝႃႈမီးတၢင်းၽိတ်း သင်ဝႃႈပဵၼ်ၵၢၼ်တႅင်ႇတင်ႈတႄႉၵေႃႈ တၢင်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉတၵ်းတေထတ်းထွင်လွင်ႈၵိုင်ႇငၢမ်ႇၵွႆး ၸိူင်ႉ ႁိုဝ်ၵေႃႈလီ သင်ဝႃႈၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉဝႃႈၵိုင်ႇငၢမ်ႇၵေႃႈလႆႈႁပ်ႉတၼ်းႁဵင်းလႆႈ ၵွႆးၵႃႈဢမ်ႇမီးလွင်ႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ ၵၼ်တင်းထႆးဢီႈသင်ၸိူင်ႉႁိုဝ်။ မွၼ်းၶိူဝ်း (*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ။)

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-06T16:59:03

https://shannews.org/archives/52689

ထႆး ဢႃႊသျဵၼ်ႊလႄႈၵၢၼ်မိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ

လၢႆၽၢၵ်ႈသူၼ်ႇၼႂ်းထႆး ၶႅင်ႇၵၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇၶဝ်ႈၵႂႃႇမီးဢူငဝ်းလႄႈမီးသူၼ်ႇႁူမ်ႈ ၵဵဝ်ႇလွင်ႈၵၢၼ်ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ။ ႁူမ်ႈဝႃႈတင်းမူတ်းၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈၶတ်းၶွင်ႈၵၼ်တင်းလၵ်းၵၢၼ်ၵေႃႈ ၵွပ်ႈဝႃႈ တၢင်ႇၾၢႆႇတၢင်ႇ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ မီးလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈ ၸိူ ဝ်းပဵၼ်မိူင်းဢူၺ်းလီ ဝၢၼ်ႈပီႈမိူင်းၼွင်ႉဢၼ်ယူႇတိတ်းၸပ်း ၸမ်ၵၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈၽွၼ်းလီၼင်ႇၵၼ် သင်ဝႃႈဝၢင်းတမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းလၵ်းၵၢၼ်ၸႅင်ႈလႅင်းလႆႈ လႄႈ မႄႇမုၼ်း ၵၢၼ်ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်လိူဝ်ၼႆႉ။ လူၺ်ႈလၵ်းပိူင်ၾၢင်ႁၢင်ႈလီငၢမ်းသုတ်းဢၼ်လုၵ်ႉတီႈလူင်ပွင်ၸိုင် သဵတ်ႇထႃ ထဝီႊသိၼ် လူင်ပွင် ၸိုင်ႈထႆး ယၢမ်းလဵဝ် ၼမ်းလူၺ်ႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်း လႆႈလဝ်ႈယိုၼ်ႈ “သူၼ်ႇလႆႈပဵၼ်ထမ်း ၵူၼ်း” (humanitarian corridor) ပိူဝ်ႈသူင်ႇမွပ်ႈၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ် တင်းၾၢႆႇလွင်ႈသူၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ဢၼ်ပဵၼ် ၶူဝ်းၶွင်ၸႂ်ႉ တိုဝ်းလႄႈတၢင်းၵိၼ်ယႅမ်ႉ ပိူဝ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်ၵႄႈၶဵတ်းတင်းလၢႆပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းထူပ်းၽေးသိုၵ်း သိူဝ်ၵၢင်မိူင်း ဢၼ်ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းယူႇၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉ။ ၶူင်းၵၢၼ်ၼႆႉ လႆႈႁပ်ႉၵၢၼ် မၵ်းမၼ်ႈတီႈပၢင်ၵုမ် (ဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းၵၢၼ်) ၸုမ်းၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်း ဢႃႊသျဵၼ်ႊ တီႈဝဵင်းလူင်ၽၿၢင်း မိူင်းလၢဝ်း မိူဝ်ႈပၢႆလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊပူၼ်ႉမႃးၼႆႉလႄႈ လႆႈၶပ်းၶိုင်ၵၢၼ် ပၢႆးတႂ်ႈၵၢၼ်ၵပ်းသၢၼ် သုၼ်ႁူမ်ႈၵပ်းသၢၼ်ငၢၼ်း ပုၼ်ႈတႃႇၸွႆႈထႅမ် တၢင်းၾၢႆႇသုၼ်ႇလႆႈလွင်ႈပဵၼ်ထမ်း လႄႈ ႁႄႉၵင်ႈၽေး ၸိုင်ႈမိူင်း ဢႃႊသျဵၼ်ႊ (AHA Centre)။ ၶၢတ်ႈလၢမ်းဝႃႈသိင်ႇၶွင်ဢၼ်တေၸွႆႈၵႄႈၶဵတ်းပၼ်တၢင်းလိူတ်ႇႁွၼ်ႉတေလတ်းၽၢၼ်တၢင်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး ၵႂႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈ တင်ႈတႄႇဝၼ်းတီႈ 25 လိူၼ်မၢတ်ႉၶျ်ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉသေတႃႉၵေႃႈ လၢႆၾၢႆႇပဵၼ်ဢၼ် မႆႈၸႂ်ၵႂင်ၸွမ်း ၶူင်းၵၢၼ်ၼႆႉ လႅပ်ႈတေဢမ်ႇပဵၼ်ၼင်ႇၸႂ်ဢၢင်ႈဢၢၼ်းဝႆႉ ၵွပ်ႈဝႃႈ မီးလွင်ႈယွၼ်ႇယၢၼ်း ယူပ်ႈယွမ်းယူႇလၢႆပိူင်။ ၸဵမ်ပိုင်းၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈမီးၵၢၼ်တိတ်းတေႃႇၵပ်းသၢၼ်တင်းၽူႈမီးသူၼ်ႇလႆႈသေ(သုမ်း) ႁႂ်ႈၵုမ်ႇထူၼ်ႈၵူႈၾၢႆႇ (တီႈဢေႇသုတ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈငဝ်း လႄႈ ႁူမ်ႈတုမ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်း ဢွၵ်ႇမႃးဝွၵ်ႇဝႃႈ ၸိူဝ်းၶဝ်ဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉ ၵၢၼ်ၵပ်းသၢၼ်ဝႃႈ တေမီးၵၢၼ်သူင်ႇမွပ်ႈတၢင်းၸွႆႈထႅမ်) ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈတူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ် 5 ၶေႃႈၶွင် ဢႃႊသျဵၼ်ႊ။ ၵွႆးၵႃႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးမုင်း ၸႂ်ႉၼႅဝ်းၵၢၼ်ပၢႆးတႂ်ႈၵၢၼ်ၶူပ်ႈၵုမ်းၶွင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ် လၵ်း မိူၼ်ၼင်ႇၸုမ်းၵႃၸၢတ်ႈ (ၸုမ်းၶႂၢႆႇၶႃပႄလႅင်) သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇၵွမ်ႉလူၺ်ႈဢမ်ႇမီးၵၢၼ်သိုဝ်ႈသႂ် မႅၼ်ႈယမ်ၵွႆး ယင်းပဵၼ်ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇလွင်ႈမၼ်ႈၵိုမ်းၼိမ်ယဵၼ်ၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပႂ်ႉတိတ်းတၢမ်း သွတ်ႇၸိမ်လႄႈလိုပ်ႈႁေႃႈသႅၼ်ႇလႃႇၾၢႆႇၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉယူႇ။ ၼွၵ်ႈသေၼႆႉၵူၼ်းမိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈမုင်ႈမွင်းပႂ်ႉတၢင်းၸွႆႈထႅမ်ယူႇၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းယူႇတင်းၼမ် ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈၼႂ်းၶဵတ်ႇယိုတ်းၵုမ်းၶွင်ၾၢႆႇၽိုၼ်ႉ တီႈဢၼ်ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇၶဝ်ႈထိုင်လႆႈ ၼၼ်ႉမၢႆ ၵႂၢမ်းဝႃႈ တၢင်းၸွႆႈထႅမ်ၵူႈလွင်ႈ တၵ်းသူင်ႇၵႂႃႇဢမ်ႇႁွတ်ႈထိုင်မိုဝ်းၽူႈၸိူဝ်းတိုၵ်ႉပႂ်ႉမွင်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်။ ၸိူဝ်း ၼႆႉ ယင်းပႆႇၼပ်ႉပႃးလွင်ႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉလွၵ်းလဵမ်ႇဝၢႆႇဝဵင်ႇ တွၼ်ယွၵ်ႈဢဝ်သိင်ႇၶွင်တၢင်းၸွႆႈထႅမ် ဢမ်ႇ ၼၼ်ၵေႃႈ လိမ်ႇဝၢႆႇသၢင်ႈလိူင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ်ဢမ်ႇႁွတ်ႈထိုင်မိုဝ်းၾၢႆႇတေႃႇတၢၼ်ႈၽိုၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်လႆႈ။ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈလိူၼ်မၢၶျ်ႉၼၼ်ႉ ၵေႃၵမ်ၵၢၼ် ၵမ်မထိၵၢၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း (State Security Commission) ၵိၸ်ႇၵၢၼ်(ၵိၸ်ႉၸၵၢၼ်) လႅၼ်လိၼ်ထႆး ပိူင်ၽႅၼ်လၵ်းၼမ်းၶွင်ၸၢတ်ႈလႄႈ ၵၢၼ်ယူၵ်ႉမုၼ်းၸိုင်ႈမိူင်း ၸတ်းပၢင်ဢုပ်ႇၶႆႈၵႅၼ်ႇၸိုင်ႈ (International seminar) ၶွပ်ႈ 3 ပီ ၵၢၼ်ယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၼမ်းလူၺ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ လူၺ်ႈဝွၵ်ႇၸိူၼ်းတူဝ်တႅၼ်းၾၢႆႇၽိုၼ်ႉတေႃႇတၢၼ်ႈမႃးႁူမ်ႈ ၸိူင်ႉ ၼင်ႇ သိၼ်ႇမႃးရ်ဢွင်ႇ ၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်းၶွင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈငဝ်း ၸေႃးမူဝ်းထုၼ်း ၽူႈတႅၼ်းထႃဝွရ်း(ထႃႇဝရ) မၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးပုၼ်ႈၽွၼ်းမၼ်ႈၵိုမ်းၵိုၵ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ (Permanent Representative of Myanmar to the United Nations) ဢၼ်တေႃႇတၢၼ်ႈသၢၼ်ၶတ်းႁၢဝ်ႈႁၢၼ်တေႃႇၵၢၼ်ယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈ ႁူမ်ႈတင်း ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈ ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ ၽူႈတႅၼ်းၸၢဝ်းၸၢတ်ႈဝူင်ႈၵၢင်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ တင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ လၢႆမုင်ႉလၢႆၾၢႆႇ တင်းၼမ်တင်းလၢႆမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ။ ပၢင်ဢုပ်ႇၶႆႈ ပဵၼ်ၶဵင်ႇႁၢၼ်ႉ ဢၼ်ၵူႈၾၢႆႇမီးတိုဝ်ႉတၢင်းၵၢၼ်လႅၵ်ႈပိၼ်ႇပၢႆးဝူၼ်ႉတၢင်းႁၼ် လႆႈလဝ်ႈ ယိုၼ်ႈ ၼႄၼႅဝ်းတၢင်းၵၢၼ်ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃမိူင်းမၢၼ်ႈ။ ၵွႆးၵႃႈၼူၺ်ႇငၢၼ်းၶွင်ထႆးသူၼ်ႇယႂ်ႇ ႁူမ်ႈတင်းႁွင်ႈ ၵၢၼ် ၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းထႆး သၽႃးလွင်ႈၵတ်းယဵၼ်ၼိမ်သဝ်းမၼ်ႈၵိုမ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈလႄႈၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းထႆး ဢမ်ႇသူင်ႇၽူႈတႅၼ်း ၶဝ်ႈႁူမ်ႈလူၺ်ႈႁဵတ်ႇလူၺ်ႈၽူၼ်။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၵွပ်ႈသိုၵ်းထႆးႁၼ်ဝႃႈ ၶဵင်ႇဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၶဵင်ႇ ၶွင်ၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်း ထႆး တင်း NGO လႄႈ ၾၢႆႇတေႃႇတၢၼ်ႈသၢၼ်ၶတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ လူၺ်ႈႁဵတ်ႇၽူၼ် လမ်ႇလွင်ႈပိူင်ၼိုင်ႈၵေႃႈ ၵွပ်ႈဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁိုဝ် သၽႃးပူၵ်းပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶုၼ်ႇမွင်ၸႂ်။ ၶေႃႈမုလ်းလႄႈၶေႃႈယိုၼ်ႈလဝ်ႈလၢႆယၢင်ႇ ဢၼ်တေပဵၼ်ၽွၼ်းလီတေႃႇၵၢၼ်ၶပ်းၶိုင် ၵၢၼ်တမ်းဝၢင်းၼႅဝ်း တၢင်းလႄႈလၵ်းၼမ်းတေႃႇလွင်ႈယုင်ႈယိူင်ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸင်ႇပွႆႇပိုၼ်ႉၽႃႈပႅတ်ႈတိုဝ်ႉတၢင်းၼႆႉလႄႈ ပဵၼ် လွင်ႈလီသေလၢႆလူင်လၢင်တႄႉတႄႉ။ လိုၼ်းသုတ်း ၼၢႆႊၽူပ်ႉၽၻူၼ်ႊ ပထ်ႉထမ ၽူႈၼင်ႈၸိုင်ႈၵေႃၵမ်ၵၢၼ်ၵမ်မထိၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ၶွင်သၽႃးၽူႈ တႅၼ်းၵူၼ်းမိူင်းၶွင်ထႆး မီးၶေႃႈယိုၼ်ႈလဝ်ႈ 4 ၶေႃႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ 1. ႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးတင်ႈၽူႈၼင်ႈၸိုင်ႈၵေႃၵမ်ၵၢၼ်တိတ်းတၢမ်းငဝ်းလၢႆးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပဵၼ်ပိူင်လူင် 2. ႁႂ်ႈၸတ်းၶိုင်ၽႅၼ်ႁွင်းႁပ်ႉငဝ်းလၢႆးၶိုၵ်းၶၵ်း ၽွင်းမီးပၢင်ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်ၸွမ်းၶွပ်ႇလႅၼ်လိၼ်ထႆး လႄႈ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း 3. ႁႂ်ႈၸတ်းၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ်တၢင်းၾၢႆႇလွင်ႈသူၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းလွင်ႈပဵၼ်ထမ်းပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈလတ်းၵုမ်းလိူဝ် ၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၵွမ်ႉဝႃႈ 1 မိုၼ်ႇၵေႃႉဢၼ်မႃးပႂ်ႉယူႇႁွပ်ႈၸွမ်းၶွပ်ႇလႅၼ်လိၼ်ၵွႆး 4. ႁႂ်ႈထႆးပဵၼ်ႁူဝ်ႁွၵ်ႇ ၼႂ်းၵၢၼ်ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃမိူင်းမၢၼ်ႈပဵၼ်ပၵ်းပဵၼ်ပိူင် ၵွႆးၵႃႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ဝၢႆးသေၽွင်းလူင်ၼွၵ်ႈမိူင်း ပၢၼ်ႊပရီႊ ၽထိတ်ႉထႃႊၼုၵွၼ်ႊ ထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇ ၼႂ်းၽွင်းလူင်ၶွင်ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢၼ်ပႃႊတီႊၽိူဝ်ႉထႆး ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈယဝ်ႉ ငဝ်းလၢႆး တေပဵၼ်မႃးၸိူင်ႉ ႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉ တေလႆႈတိတ်းတၢမ်းဢမ်ႇႁၢင်ႇသၢႆတႃယူႇ။ ပိူဝ်ႈတႃႇၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈတေၵတ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈဝႃႈမိူင်းထႆးမီးသူၼ်ႇၸွႆႈလႆႈၼမ်သေတႃႉ ၾၢႆႇၼိုင်ႈပၢႆးၼႂ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးၵေႃႈ မီးပၼ်ႁႃယူႇလၢႆယၢင်ႇ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ်မိူင်းပၢႆးၼႂ်းယူႇလၢႆလွင်ႈ တၢင်းၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈႁၼ်လၢႆးၼိုင်ႈ ၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်းႁၢၼ်လၢႆးၼိုင်ႈ လႄႈၾၢႆႇၵွင်တပ်ႉ သမ်ႉႁၼ်လၢႆးၼိုင်ႈ။ ပိူင်လူင်မၼ်းပိူဝ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းပၢႆႈ ၽေးပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်ၼႆႉ တၵ်းထုၵ်ႇလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် လႄႈ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈတဵင်ႈထမ်း။ ပဵၵ်ႉသမ်ႉ ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၾၢႆႇသိုၵ်းၼင်ႇၵၼ် ႁၼ်ၸႂ်ၵၼ်ၶဝ်ႈၸႂ်ၵၼ်သေတႃႉ ငဝႅးလၢႆးၸိူင်ႉၼႆ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမီးလၢႆၾၢႆႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွႆႈထႅမ်လႄႈၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ။ မွၼ်းၶိူဝ်း (*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ။)

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်']

2024-05-06T15:53:28

https://shannews.org/archives/52680

သိုၵ်း TNLA ပၢၵ်ႈပႅတ်ႈ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေၸတ်းပွင်ပိုတ်ႇသွၼ်ႁင်းၵူၺ်း တီႈၼမ်ႉၶမ်း

သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇဢၼ်ယူႇတႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လူႉယဝ်ႉၼႆသေ တွၼ်ႈ တႃႇ ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ဢၼ်သိုၵ်းတဢၢင်း ပူၵ်းပွင်ဝႆႉၼၼ်ႉ တေဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ပိုတ်ႇသွၼ်ပၼ်ၵႂႃႇ ၼႂ်းၼႃႈတီႈၶဝ်ၵုမ်းၵမ် ဝႃႈၼႆ။ လိူၼ်ၵျုၼ်ႊ – ၵျုႊလၢႆႊ ပီ 2024 ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ် တေပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်း ပတ်းပိုၼ်ႉတူဝ်ႈမိူင်း တႃႇပီၵၢၼ်ႁဵၼ်း 2024 – 2025 ၼႆႉသေ တွၼ်ႈတႃႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸႄႈတွၼ်ႈမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇတႄႉ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ပၢၵ်ႈပႅတ်ႈ ၵၢၼ်သွၼ်ၵၢၼ်ႁဵၼ်း လၵ်းသုတ်ႇပၢႆးပၺ်ႇ ၺႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၼႂ်းႁူဝ်လိူၼ်မေႊၼႆႉ သိုၵ်းတဢၢင်းႁွင်ႉ မေႃသွၼ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း မႃးႁူပ်ႉထူပ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တႃႇပိုတ်ႇသွၼ်ႁူင်းႁဵၼ်း ၼႂ်းလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ ဢၼ်တေထိုင်ၼႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ငဝ်းလၢႆး ၵၢၼ်သိုၵ်းၵၢၼ်မိူင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်း ၼမ်ႉၶမ်း ပႆႇၸၢင်ႈတမ်းၸႂ်လႆႈလႄႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၶၢႆႉ လုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇဝႆႉတၢင်ႇဝၢၼ်ႈတၢင်ႇဝဵင်း ၸိူဝ်းပွင်ပဵၼ်လႆႈၵေႃႈ သူင်ႇၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈ မိူင်း။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ႁႂ်ႈလုၵ်ႈလၢင်းဢွၵ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းသေ ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ႁႃငိုၼ်းၵေႃႈမီး ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ယၢမ်းလဵဝ် တေလႆႈဝႃႈ ၵမ်ႈၼမ် ၸဵမ်ပေႃႈမႄႈ လႄႈ လုၵ်ႈ ႁဵၼ်း ဝူၼ်ႉၵႂင်တႃႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇလုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇတႄႉတႄႉ။ တႄႇဢဝ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸၼ်ႉငဝ်ႈတေႃႇထိုင် ၸၼ်ႉၵၢင် – ၸၼ်ႉသုင် သဵၼ်ႈတၢင်းတၼ်ႁင်းၽႂ်မၼ်း။ ဢၼ်သိုၵ်းတဢၢင်း ၶဝ် တေမႃးပိုတ်ႇသွၼ်ပၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ တေမီးလွင်ႈႁပ်ႉႁွင်းၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ၸွင်ႇၶဝ်မီးလွင်ႈ ၵပ်း သိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၵၼ်တင်း NUG ႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇသပ်းလႅင်းၼႄတႅတ်ႈတေႃး။ ပေႃးၶိုၼ်ႈ ႁဵၼ်းတီႈႁူင်းႁဵၼ်း ဢၼ်သိုၵ်းတဢၢင်းၶဝ်ပၼ်ၼႆႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်း တေမီးတိုဝ်ႉတၢင်းၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ၸိူဝ်းပွင် ပဵၼ်လႆႈတႄႉ ဢဝ်လုၵ်ႈလၢင်းၶဝ် ၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းၶႄႇ။ ၸိူဝ်းဢမ်ႇပွင်ပဵၼ်လႆႈတႄႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉဢဝ် လုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပွႆႇႁဵၼ်းတီႈလႂ်”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇသႅၼ်း ဢႃယု 14-15 ၶိုၼ်ႈၼိူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ယွၼ်ႉသဵၼ်ႈတၢင်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ယုင်ႈ ယၢင်ႈဝႆႉလႄႈ ဢွၼ် ၵၼ်ဢွၵ်ႇႁႃႁဵတ်းၵၢၼ်တၢင်ႇတီႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၶဝ်ႈမိူင်းၶႄႇ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၵႂႃႇတၢင်း မိူင်းမၢၼ်ႈတူင်ႈပဵင်းလႄႈ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး – မျႃႉဝတီႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဝူၼ်ႉႁၼ် တႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်းၼႆသေ ၼင်ႇႁိုဝ် ပၢႆးပၺ်ႇၺႃး လုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေဢမ်ႇၶၢတ်ႇၼႆသေ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ႁႃလၢႆးတၢင်း တႃႇလႆႈၶိုၼ်းႁဵၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း မိူၼ်ၼင်ႇ ႁႂ်ႈၶဝ်ႈတွပ်ႇ GED ( The General Educational Development)။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပႆႇလွတ်ႈတၢင်းမႆႈၸႂ် ယွၼ်ႉဝႃႈ ၶဝ်ႈတွပ်ႇယဝ်ႉၵေႃႈ တႃႇတေ သိုပ်ႇႁဵၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ တေလႆႈမႆႈၸႂ် တႃႇလူင်းတိုၼ်းပၼ်ထႅင်ႈ။ ယွၼ်ႉၵၢၼ်ႁႃၵိၼ် လဵင်ႉတွင်ႉၵေႃႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇမႃးၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်း ဝႃႈၼႆ။ တႃႇတေႁႃသူးၵၢၼ်ႁဵၼ်း scholarship သေ ၵႂႃႇသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းတၢင်ႇၸိုင်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉ ငဝ်းလၢႆး လၢႆလွင်ႈသေ ၶၢတ်ႇတိုဝ်ႉတၢင်းဝႆႉ။ ၵၢၼ်မိူင်းလူႉ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း ၶိၼ်ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈ မိူင်းၼႆႉ တုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးပၺ်ႇ ၺႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵမ်းသိုဝ်ႈ။ လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ထုၵ်ႇလႆႈ လဵပ်ႈႁဵၼ်းသေ ဝူၼ်ႉၶိုင်ပၼ်တႃႇပၢႆးပၺ်ႇ ၺႃႇလုၵ်ႈလၢင်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၼမ်ႉၶမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “လွင်ႈသူးၵၢၼ်ႁဵၼ်း scholarship ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တႃႇတေၶဝ်ႈထိုင်လုၵ်ႈႁဵၼ်းယၢပ်ႇၼႃႇ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်ပေႃႈမႄႈၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇပွင်ႇၸႂ်ၼိူဝ်လွင်ႈ ၼႆႉ။ တေဢၢၼ်းၸႂ်ႉလုၵ်ႈလၢင်းၶဝ်ၵႂႃႇႁႃႁဵတ်းၵၢၼ်။ သဵၼ်ႈတၢင်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႄႉ တေ ၸူမ်ႁၢႆ ယွၼ်ႉၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈတႄႉမၼ်း ၶၢဝ်းၽွင်းၸိူင်ႉၼႆ ႁဝ်းၶႅၼ်းလူဝ်ႇ ပၼ်ႁႅင်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ ပူၵ်းပွင်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၶဝ်ယဝ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် တေတမ်းၸႂ်လႆႈ ၼႂ်းၽဝၸူဝ်ႈပၢၼ်ၶဝ်”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ဢဝ်လုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းဝႆႉတီႈ လႃႈသဵဝ်ႈ၊ မူႇၸေႊ၊ မၢၼ်ႈမေႃႇ ၊ ပၢင်ႁူႈ (ပၢင်ႇဢူႈလူင်) ၊ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၶဝ်ႈ ႁဵတ်းၵၢၼ် တၢင်းၸေႊၵဝ်ႇ၊ မိူင်းမၢဝ်း၊ မိူင်းၶွၼ် ၼႂ်းဢိူင်ႇတႂ်ႈၶူင်း ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ၺႃး ပလိၵ်ႈၶႄႇ တီႉၺွပ်းသေ မႃးပွႆႇၶိုၼ်းတၢင်းမူႇ ၸေႊ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီး။ ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ဢၼ်သိုၵ်းတဢၢင်း ၶွတ်ႇၽွတ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ႁွင်ႉမေႃသွၼ်ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼမ်ႉၶမ်းသေ ဢုပ်ႇလၢတ်ႈလွင်ႈ တႃႇပိုတ်ႇသွၼ်ႁူင်းႁဵၼ်း ႁူဝ်လိူၼ်ၼႆႉ။ ဢၼ်တေပိုတ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၵႂႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉဢွၼ် (အမ က) မၢႆ 1 ၊ 2 ၊ 3 လႄႈ ၸၼ်ႉသုင် မၢႆ 1 ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ မီးထိုင်ၸၼ်ႉသုင် ဝႃႈၼႆ။ ၶူဝ်းႁူင်းႁဵၼ်းတႄႉ တေလႅၵ်ႈပဵၼ်သိူဝ်ႈၶၢဝ် သိၼ်ႈလမ်ၵူၼ်လမ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈတႄႉ ဢမ်ႇႁတ်းဝႆႉဝၢင်းၸႂ် ငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်သိုၵ်း ၵၢၼ်မိူင်း။ လွမ်ၵူဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်မၢၵ်ႇမႃးပွႆႇသႂ်ႇ တီႈႁူင်းႁဵၼ်း – မႄႈလုၵ်ႈႁဵၼ်း ၼမ်ႉၶမ်းၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။

['ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-06T13:08:29

https://shannews.org/archives/52673

ၸဝ်ႈၼႃးမိူင်းမိတ်ႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်း ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵၢင်မၢၵ်ႇမႅင်း ၸွမ်းလႅၼ်ၼႃးၼမ်

ၸဝ်ႈၼႃးမိူင်းမိတ်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ဢမ်ႇႁတ်းၵႂႃႇတဵင်ၽၢႆ လၢင်းႁွင်ႈၼမ်ႉ ၵူဝ်ၽႃႇၺႃး မၢၵ်ႇမႅင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈတႅၵ်ႇသႂ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ၶၢဝ်းၸဝ်ႈၼႃး လူဝ်ႇႁၢင်ႈႁႅၼ်း တဵင်ၽၢႆ၊ လၢင်းႁွင်ႈ တႃႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈၶဝ်ႈယဝ်ႉလႄႈ ၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈၶိူဝ်းၼိမ်း (ဝၢၼ်ႈတူဝ်းပိၼ်ႇ) တင်း ဝၢၼ်ႈတွင်ႇၵႅင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းမိတ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ဢွၼ်ၵၼ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ ၽိုတ်ႇလိူဝ်ႁႅင်း ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵၢင်မၢၵ်ႇမႅင်းဝႆႉ ၸွမ်းလႅၼ်ႁူဝ်ႉတပ်ႉၶဝ် ဢၼ်တိတ်းၸပ်းလႅၼ်ၼႃး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်းမိတ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်ၵၢင်ဝႆႉ မၢၵ်ႇၸွမ်းလႅၼ်ႁူဝ်ႉတပ်ႉၶဝ် ဢၼ် တိတ်းၸပ်း ၼႃး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတူဝ်းပိၼ်ႇလႄႈ ဝၢၼ်ႈတွင်ႇၵႅင်း။ ၵမ်းၼႆႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ တေတဵင်ၽၢႆ ၊ လၢင်း ႁွင်ႈၼမ်ႉၼႃးၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ ယွၼ်ႉၶဝ်ၵၢင်မၢၵ်ႇဝႆႉၸွမ်းလႅၼ်ႁူဝ်ႉၶဝ်လႄႈ ၶဝ်ဢမ်ႇပၼ် ၸဝ်ႈၼႃးၵႂႃႇ တဵင်ၽၢႆ လၢင်းႁွင်းၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈ ၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပၼ်ၾၢင်ႉထိုင် ၸဝ်ႈၼႃးဝႃႈ ယႃႇၵႂႃႇတဵင်ၽၢႆ ၊ လၢင်းႁွင်ႈ သင်ဝႃႈ ပဵၼ်မႃး တေ ဢမ်ႇဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းလႆႈ ဝႃႈၼႆ။ “ႁဝ်းၶႃႈ ၸဝ်ႈၼႃးတႄႉ ယၢပ်ႇဢေႃႈ မိူဝ်ႈၽွင်းပၢင်တိုၵ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ၵူဝ်သေ ၵၢင်ဝႆႉၸွမ်းလႅၼ်ႁူဝ်ႉၶဝ် ၼမ်ၼႃႇ ၶဝ် ၵေႃႈ ဢမ်ႇတွင်းတီႈမၼ်းလႆႈယဝ်ႉၼႆဢေႃႈ ၸုမ်းၵၢင်သမ်ႉ ၸုမ်းၼိုင်ႈ။ ၸုမ်းဢၼ်ယူႇသဝ်း ပႂ်ႉတပ်ႉယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉသမ်ႉ ၸုမ်းၼိုင်ႈ။ ၸုမ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁတ်းၵႂႃႇၸမ်ၵွၼ်ႇၶႃႈဢေႃႈ”- ၵူၼ်းမိူင်း မိတ်ႈ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ မႃ၊ ဝူဝ်း၊ ၵႂၢႆး ၵႆႉတဝ်ၽႃႇၺႃး ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵိင်ႇမႆႉ ၵႆႉႁၵ်းတူၵ်းသႂ်ႇလႄႈ မၢၵ်ႇၵႆႉ တႅၵ်ႇမႃး 2-3 ၵမ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးတႅၵ်ႇ ၼိုင်ႈၵမ်းၸိုင် မၢၵ်ႇၼၼ်ႉ တေတႅၵ်ႇၶိူဝ်းၵၼ် 3-4 လုၵ်ႈ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ မိူင်းမိတ်ႈလၢတ်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဢၼ်ၺႃးၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇသေ ထုၵ်ႇၾႆးမႆႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မိူၼ် ၼင်ႇ – ပွၵ်ႈႁွင်ႇ၊ ပွၵ်ႉၸၢၼ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵမ်ႈၼမ်ပွႆႇဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်သေ ပႆႇႁတ်းပွၵ်ႈမႃးၵေႃႈ တိုၵ်ႉမီးၼမ်။ ၵၢတ်ႇၽၵ်း ၶဵဝ်တႄႉ ပိုတ်ႇယူႇၵူႈဝၼ်း တႄႇယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 7 မူင်းထိုင် 10 မူင်းၵၢင်ၼႂ် ၶၢဝ်း တၢင်း 3 ၸူဝ်ႈမူင်း ၼႆယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ လိူဝ်ႁႅင်းထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈသမ်ႉ လွင်ႈၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉလႅင်းၾူၼ်းၵႆႉၶၢတ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ – Ooredoo ၊ MPT လႄႈ Mytel ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇပိုၼ်ႉတီႈ မိူင်းမိတ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တီႈမိူင်းမိတ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ၵႆႉပိၵ်ႉလႅင်းၾူၼ်းၼႃႇ၊ ပေႃးပိုတ်ႇပၼ် Ooredoo သမ်ႉပိၵ်ႉ MPT, Mytel ပေႃးပိုတ်ႇ Mytel သမ်ႉဢိုတ်း MPT ၸိူင်ႉၼႆ မိူဝ်ႈလဵဝ် ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ လႆႈမီးၵၢတ်ႇၾူၼ်း ၸေးမဵဝ်းမၼ်းယဝ်ႉၶႃႈ။ ဢၼ်ၼိုင်ႈၸႂ်ႉဢမ်ႇလႆႈၵေႃႈ လႆႈၸႂ်ႉထႅင်ႈ ၼိုင်ႈ ၸိူင်ႉၼၼ်ဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 18/01/2024 တေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 25/02/2024 ၼႆႉ သိုၵ်းၶၢင် KIA တင်း ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း PDF ႁူမ်ႈၵၼ်လေႃႇတိုၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း မႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼပ်ႉမိုၼ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 27/02/2024 ၼၼ်ႉ ၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၸိုင်ႈတႆး ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း ဢဝ်ၵွင်ႈလူင်ယိုဝ်း ၼႂ်းမူႇဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းသေ တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ 27 ၵေႃႉ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 12 ၵေႃႉလႄႈ ဢဝ်ၾႆးၸုတ်ႇၽဝ်ႁိူၼ်းၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈထႅင်ႈ 150 လင်ပၢႆ ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-05-09T16:00:00

https://shannews.org/archives/52668

ထႆးတေပဵၼ်မႃး မိူင်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢၼ်မၵ်းမၼ်ႈ ပၼ်ၶႂၢင်ႉယိင်းႁၵ်ႉယိင်း ၸၢႆးႁၵ်ႉၸၢႆး ၵူပ်ႉ ၵူႈၵၼ် ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ၼႂ်းၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျိူဝ်ႊ

ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျိူဝ်ႊၼႆႉ မိူင်းထႆး ၸၢင်ႈပဵၼ်မိူင်းဢၼ်မီး ပၵ်းပိူင်ပၼ်သုၼ်ႇ ယိင်းႁၵ်ႉယိင်း ၸၢႆးႁၵ်ႉၸၢႆးၶဝ် ၵူပ်ႉၵူႈသွၼ်ႉမိင်ႈၵၼ် ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ သုၼ်ႇလႆႈၵူပ်ႉၵူႈ ၽဵင်ႇပဵင်းၼႆႉ သၽႃးလၢင်ႈ မိူင်းထႆး 415 တီႈၼင်ႈၼၼ်ႉ လႆႈ တၢင်းၵမ်ႉထႅမ်တႃႇ 400 တီႈၼင်ႈလႄႈ ပွင်ႇဝႃႈ လႆႈလွင်ႈၵမ်ႉထႅမ် တီႈပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း ၸုမ်းယႂ်ႇဝႆႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ဢၼ်ၼႆႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းထႆးၵေႃႈ – လွင်ႈတႄႇၼႃႈႁိူၼ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇ တၢပ်ႈလူဝ်ႇပဵၼ်ၸၢႆးလႄႈ ယိင်းၵူၺ်းယဝ်ႉ- မၢႆထိုင်ဝႃႈ ၼႂ်းၵႄႈၵၢင်ၵူၼ်းသွင်ၵေႃႉၼႆၵူၺ်းယဝ်ႉ – ဝႃႈၼႆ။ တႃႇတေဢဝ် ပၵ်းပိူင်သုၼ်ႇလႆႈလွင်ႈတႄႇၼႃႈႁိူၼ်းၼႆႉ သႂ်ႇတီႈၼႂ်းပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈ ဢဝ် ၶေႃႈၵမ်ႉထႅမ် မၵ်းမၼ်ႈ တီႈသၽႃးၼိူဝ် မိူင်းထႆးလႄႈ တီႈၸဝ်ႈမုၼ်ယႂ်ႇၶုၼ်ႁေႃၶမ်းထႆးသေၵွၼ်ႇ။ ဝၢႆးလင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ တေလႆႈသိုပ်ႇပႂ်ႉထႅင်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်း 4 လိူၼ် ၸင်ႇတေၸၢင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ပၵ်းပိူင်ဢၼ် ၼႆႉၵႂႃႇလႆႈ။ မုင်ႈမွင်းဝႆႉဝႃႈ ၼႂ်းပီ 2024 ၸမ်သဵင်ႈၼႆႉ တေၸၢင်ႈမၵ်းမၼ်ႈ ပၵ်းပိူင်ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်း ၵၢၼ်ယူႇ – ဝႃႈၼႆ ။ သင်ဝႃႈ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈဢၼ်ၼႆႉ ထုၵ်ႇမၵ်းမၼ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉၸိုင် ၵူႈႁၵ်ႉယိင်းတေႃႇယိင်း ၊ ၸၢႆးတေႃႇၸၢႆး တေမီးသုၼ်ႇၵိၼ်ၶႅၵ်ႇ ၵူပ်ႉၵူႈၵၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်သေ တေမီးသုၼ်ႇလႆႈပဵၼ် ပေႃႈမႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ မိူၼ်ၵူၼ်းတၢင်းၸိူဝ်း ဢၼ်ၵႂႃႇၸွမ်းသၽႃႇဝၼၼ်ႉယူႇ- ဝႃႈၼႆ ။ မိူၼ်ၼင်ႇ သုၼ်ႇပုတ်ႈႁပ်ႉ ဢမူၺ်ႇၶူဝ်းၶွင်လႄႈသင် ၵေႃႉႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈၼႃႈႁိူၼ်းၸွမ်းၼၼ်ႉ မီးတၢင်းပဵၼ် ဝႆႉၸိုင် ပၼ်ၶႂၢင်ႉမီးသုၼ်ႇယူတ်းယႃတူဝ် ၽဵင်ႇပဵင်းမိူၼ်ၵၼ် တၢင်းၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉလႆႈယူႇ – ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈသေ ၵူႈႁၵ်ႉ ယိင်းတေႃႇယိင်း ၊ ၸၢႆးတေႃႇၸၢႆးၼႆ့ မီးသုၼ်ႇၵိူတ်ႇလဵင်ႉ လုၵ်ႈလႆႈ။ ၵဵပ်းလဵင်ႉလုၵ်ႈလႆႈ လူၺ်ႈပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵေႃႇမတီႇ ၾၢႆႇပၵ်းပိူင်ပၼ် ၶႂၢင်ႉ ၵူၼ်းငႅင်ႈလဵဝ်ၵၼ် ၵူပ်ႉၵူႈၵၼ် ပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ဝႃႈ – တီႈၶေႃႈၵႂၢမ်းဝႃႈ ပေႃႈ/ မႄႈၼၼ့် ႁႂ်ႈပိၼ်ႇၸႂ်ႉ ပဵၼ် ၽူႈၵုမ်းထိင်း (ၽူႈပူၵ်ႇၶွင်း) – ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ သၽႃးလၢင်ႈ မိူင်းထႆး ဢမ်ႇယွမ်း ႁပ်ႉၵမ်ႉထႅမ် ၸွမ်း ။ ၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်မၵ်းမၼ်ႈ ပၼ်ၶႂၢင်ႉ ယိင်းတေႃႇယိင်း ၊ ၸၢႆးတေႃႇၸၢႆး ၵိၼ်ၶႅၵ်ႇၵူပ်ႉၵူႈၵၼ်လႆႈ ပဵၼ်တၢင်း ၵၢၼ်ၼႆႉ တီႈၼႂ်းၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျိူဝ်ႊ မီးမိူင်းထႆဝၼ်းလႄႈ မိူင်းၼီႇပေႃး ။ မိူင်းထႆးသမ့် တေပဵၼ်မႃး မိူင်း ထီႉ 3 ။ တီႈမိူင်းထႆးၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမီးၸႂ် ဢၼ်ပိူင်ႈၵၼ်တင်းငႅင်ႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ မၢႆမီႈပၵ်းပိူင်လႄႈ သုၼ်ႇလႆႈမၼ်း မီးဝႆႉၼႂ်းလၵ်းမိူင်း ပၼ်ၸဵမ်လႂ်ယဝ်ႉသေတႃႉ ပၵ်းပိူင်တွၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်းၶဝ်ၵူပ်ႉၵူႈ တႄႇ ၼႃႈႁိူၼ်းၼႆႉတႄႉ ၸင်ႇႁႃလႆႈမႃးဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် ၵမ်းၼႆႉၵူၺ်း။ ၵူၼ်းတင်းၼမ် ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ် ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ မိူင်းထႆးၼႆ့ ပဵၼ်ပိုၼ့်တီႈ ဢၼ်လီသုတ်း တွၼ်ႈတႃႇၵူႈႁၵ်ႉယိင်းတေႃႇယိင်း ၸၢႆးတေႃႇၸၢႆးၶဝ် တေမႃးၵူပ်ႉၵူႈၵိၼ်ၶႅၵ်ႇတႄႇၼႃႈႁိူၼ်းၵၼ် ၼႆ လူးၵွၼ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းငႅင်ႈလဵဝ်ၵၼ် တေမီးသုၼ်ႇ ၵူပ်ႉၵူႈၵၼ်လႆႈ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ မိူင်း ထႆး လႆႈၶတ်းၸႂ် တေႃႇသူႈမႃး ၶၢဝ်းႁိုင်။ တႃႇတေမၵ်းမၼ်ႈ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈဢၼ်ၼႆ့ ႁႂ်ႈပေႃးၶဝ်ႈတၢင်းၵၢၼ် ၼၼ့်ၵေႃႈ မိူင်းထႆး လႆႈၶတ်းၸႂ်မႃး ႁိုင်ၶၢဝ်းတၢင်း 10 ပီပၢႆ ။ တႃႇတေမၵ်းမၼ်ႈ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈဢၼ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ၵူၼ်းမိူင်းၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ႁၼ်လီ ၵမ်ႉ ထႅမ်ၸွမ်းယူႇသေတႃႉ ဢမ်ႇလႆႈလွင်ႈဢွင်ႇမၢၼ်မႃး။ ၸွမ်းၼင်ႇ သဵၼ်ႈမၢႆ ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ၵဵပ်းဝႆ့ မိူဝ်ႈပီ 2023 ၼၼ်ႉသေ ႁူဝ်ၼပ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႃႇ 96.6% ၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်မုင်ႈမွင်း ၶႂ်ႈႁႂ်ႈယိင်းတေႃႇယိင်း ၊ ၸၢႆးတေႃႇၸၢႆး ၵူပ်ႉၵူႈၵၼ်လႆႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ မိူဝ်ႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပီ 2023 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းထႆး ၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ် ပၼ်ၵႂၢမ်း မၼ်ႈဝႆ့ဝႃႈ တေၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈလွင်ႈယိင်းတေႃႇယိင်း ၊ ၸၢႆးတေႃႇၸၢႆး ၵူပ်ႉၵူႈ ၵိၼ်ၶႅၵ်ႇၵၼ်ၼႆႉ ၶဝ်ႈပဵၼ် တၢင်းၵၢၼ် ၊ ႁႂ်ႈၵူၼ်းတင်းၼမ် ယွမ်းႁပ့်မၵ်းမၼ်ႈ ။ ၸွမ်ၽွင်းလူင် သဵတ်ႇထႃ ထဝီႊသိၼ်ၵေႃႈ ဝၢႆးသေ လႆႈႁပ်ႉတၼ်းႁဵင်း ၼႂ်းလိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2023 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ လႆႈႁၼ်ၵမ်ႉထႅမ် ပၼ်ႁႅင်း ၸွမ်း လွင်ႈၼႆႉတႄႉတႄႉ ဝႃႈဝႃႈ ။ ၼႂ်းလိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2023 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ယိင်းတေႃႇယိင်း ၊ ၸၢႆးတေႃႇၸၢႆး ၵူပ်ႉၵူႈ ၵၼ်ၼႆႉသေ လႆႈတၢင်ႇပိူင်ႇယုၵ်းယၢင်ႇၵႂႃႇတီႈ သၽႃးမိူင်းထႆး တႃႇ 4 ဢၼ် ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ တႃႇဢၼ်ၼိုင်ႈ ၼႆႉ လုၵ့်တီႈ ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ သဵတ်ႇထႃ သေတၢင်ႇၵႂႃႇ ။ ဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်ထႅင်ႈ 3 ဢၼ်သမ်ႉ လုၵ့်တီႈ ပႃႊတီႊ ၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉသေ တၢင်ႇၵႂႃႇ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈဢဝ်ပိူင်ယုၵ်းယင်ႇ မၢႆမီႈ 4 ဢၼ်ၼႆႉ မႃးႁူမ်ႈၵၼ်ပဵၼ် ဢၼ်လဵဝ်သေ ယူႇတီႈ သၽႃးလၢင်ႈ မိူင်းထႆး ၸင်ႇၵမ်ႉထႅမ် မၵ်းမၼ်ႈ မိူဝ်ႈ ဝၼ်းတီႈ 27 လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ။ ၸိုင်ႈမိူင်း ၼႂ်းၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျိူဝ်ႊၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ယင်းတိုၵ်ႉမၢႆဝႃႈ ယိင်းတေႃႇယိင်း ၸၢႆးတေႃႇၸၢႆးႁၵ်ႉၵၼ် ၵူပ်ႉၵူႈပဵၼ်ႁိူၼ်းၵၼ်ၼႆႉ ၽိတ်းပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ၼႆယူႇ။ ဢၢင်ႈဢိင် – BBC

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ']

2024-05-14T08:00:00

https://shannews.org/archives/52661

မၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်လႄႈ မၢၵ်ႈၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်းၼမ်မႃး လိူဝ်ၵူႈပီ 3 ပုၼ်ႈ

ဝၢႆးလင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼႆႉ ၵၢၼ်မိူင်းၵၢၼ်သိုၵ်း ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း ပၢင် တိုၵ်းပဵၼ်ၵႂႃႇၵူႈတီႈ ၵူႈဝၼ်း ဢမ်ႇထၢတ်ႇပတ်းပိုၼ်ႉတူဝ်ႈမိူင်း၊ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸႂ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်း ၾင်လိၼ်လူၺ်ႈ ဢမ်ႇဝူၼ်ႉထိုင်ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း ၾင်လိၼ် ၵေႃႈ ၼမ်မႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်း။ ဢၼ်ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း ၾင်လိၼ်သေ ပဵၼ်ၽေးတုမ်ႉ တိူဝ်ႉထိုင်တၢႆၼႆႉ မိူင်းတႆးၼမ်သုတ်းထီႉသွင် ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် UNICEF ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းပီ 2023 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်သေ မၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ ၼမ်လိူဝ် ပီ 2022 ၼႆ ၸုမ်း UNICEF ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉမိူဝ်ႈႁူဝ်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ မိူဝ်ႈပီ 2022 ၼၼ်ႉၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်သေ မၢတ်ႇၸဵပ်းလႄႈလူႉတၢႆ မီး 390 ၵေႃႉ။ ၼႂ်းပီ 2023 ၼႆႉ မီးထိုင် 1052 ၵေႃႉ။ ၸႅၵ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းတၢႆ 188 ၵေႃႉလႄႈ မၢတ်ႇၸဵပ်း 864 ၵေႃႉ (ၼႂ်းပတ်းပိုၼ်ႉတူဝ်ႈမိူင်း) ၊ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ 59 ၵေႃႉ UNICEF ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ မၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် ၼႂ်းသူၼ်ဢွႆႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၼႂ်းဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈ တိူင်းၸႄႈၵႅင်းၼမ်သုတ်း 35% သေ မိူင်းတႆးတႄႉ ၼမ်သုတ်းထိသွင် မီး 12% ၶွင်ပတ်းပိုၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း။ ႁၢင်ပီ 2023 ၼၼ်ႉ တီႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း ပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းၵႄႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈၸုမ်းသၢၼ်ၶတ်း ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း ပဵၼ် ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ်တီႈ ဝဵင်းၵေႃလၢင်းလႄႈဝဵင်းသိူဝ်။ တီႈၼၼ်ႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵႂႃႇၵဵပ်းဢဝ်မၢၵ်ႇၵွင်ႈလူင် RPG ဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉၽွင်းပၢင်တိုၵ်းၼၼ်ႉမႃးလဵၼ်ႈလႄႈ တႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ တၢႆထင်တီႈ တင်း 3 ၵေႃႉပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈ။ လွင်ႈၼႆႉၵူၼ်းမိူင်းၵေႃလၢင်းၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ -ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈ ဢႃယုတိုၵ်ႉမီး 36 ပီၵူၺ်း။ လုၵ်ႈမၼ်းသွင်ၵေႃႉသမ်ႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈဢႃယု 4 ၶူပ်ႇလႄႈ ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢႃယု 16 ၶူပ်ႇဝႃႈၼႆ။ မိူၼ်ၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇတီႈဝဵင်းသိူဝ်ၵေႃႈ မိူဝ်ႈၽွင်းလိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼၼ်ႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႈလဵၼ်ႈ မၢၵ်ႇၵွင်ႈဢၼ်ၵိုတ်း ၽွင်းပၢင်တိုၵ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ တႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ တၢႆၵေႃႉၼိုင်ႈ မၢတ်ႇၸဵပ်း 6 ၵေႃႉ။ တီႈၸႄႈဝဵင်းၵၢတ်ႇလိုဝ်းလႄႈ ဝဵင်းၵၢၼ်ႉၵေႃး ဢၼ်မီးလႅၼ်ၶႅၼ်ႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်းလႄႈ မိူင်းၶျၢင်း ၼၼ်ႉသမ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်သေ မီးလွင်ႈမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ။ ၸုမ်း Chinland Defense Force Kalay Kabaw Gangaw လၢတ်ႈဝႃႈ ဢၼ်ၸႂ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်း ၾင်လိၼ်ၼႆႉ မီးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵူၺ်း။ ၶဝ်ၵႆႉပူၼ်ႉပႅၼ်လႅၼ်ၶႅၼ်ႈပိုၼ်ႉတီႈတပ်ႉၶဝ်သေ ၵႂႃႇႁၢင်ႈ ၵၢင် ထိုင်ပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၵႂႃႇမႃး။ပေႃးပဵၼ်မၢၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈႁၢင်ႈၵၢင်ၼႆၶဝ်တေဢဝ်ဢႅပ်ႇၵေႃႇႁူမ်ႇသေႁၢင်ႈၵၢင်ဝႆႉ ၸွမ်းလႅၼ်ႁႆႈလႅၼ်သူၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ – ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းတိူင်းၸႄႈၵႅင်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃးဢၼ်ၵႆႉယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်သေ တၢႆၼႆႉ ၵူၼ်းသိုၵ်းၸုမ်းပိုတ်းယိုဝ်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းၵေႃႈယဵပ်ႇၺႃးသေ မၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆတင်းၼမ် ဝႃႈၼႆ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ UNICEF ၼႆႉသေ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸွမ်ႁၢၼ် ၸေႃႇမိၼ်းထုၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇဢွၵ်ႇမႃးလၢတ်ႈသင်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ၽူႈပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်းၵၢၼ်မိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈမီးၸၼ်ႉ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ တွပ်ႇလၢတ်ႈ ဝႆႉတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ RFA ဝႃႈ – ၼႂ်းလွင်ႈၵၢၼ်ၸႂ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မီးပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ။ ၶဝ်ႁၢင်ႈၵၢင် ႁိမ်းၶွပ်ႇလႅၼ်တပ်ႉပၢင်သဝ်းၶဝ်ၵူၺ်း။ ၶဝ်ႁွင်ႉဝႃႈ မၢၵ်ႇမႅင်းၼႂ်းၶွ ပ်ႇၶဵတ်ႇ။ ပေႃးပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းမႃးလွင်ႈႁၢင်ႈၵၢင်မၢၵ်ႇမႅင်းၼႆႉမၼ်းတိုၼ်းမီး။ ၵွပ်ႈၼႆဢၼ် ထုၵ်ႇၼႄးၼႆႉပဵၼ် ၸုမ်သိုၵ်း PDF ၵူၺ်း၊ ၶဝ်ၼႆႉဢမ်ႇမီးမၢႆမီႈၶွပ်ႇၶဵတ်ႇ။ ဢမ်ႇမီးပိုၼ်ႉႁူႉလွင်ႈ မၢၵ်ႇမႅင်း။ ၶႂ်ႈႁၢင်ႈၵၢင်တီႈလႂ်ၵေႃႈႁၢင်ႈၵၢင်လူင်ၵႂႃႇ- ဝႃႈၼႆ။ တိူင်းၸႄႈၵႅင်းၼႆႉမီးပီႈၼွင်ႉတႆးလႅင် တႆးၼႂ်း လႄႈတႆးၶမ်းတီႈယူႇၼမ်။ မိူၼ်ၼင်ႇတီႈပဵၼ် ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ႁႅင်း တိူင်းၸႄႈၵႅင်းတွၼ်ၼိူဝ်လႄႈလႅၼ်ၶႅၼ်ႈ မိူင်းၶျၢင်းၸိူဝ်း ၼႆႉပဵၼ်တီႈယူႇ ပီႈၼွင်ႉတႆးလွၼ်ႉလွၼ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၵေႃႈ ၼႂ်းႁၢင်ပီ 2023 ၼႆႉ ၸုမ်းသိုၵ်းဢူၺ်းလီ 3 ၸုမ်း ယိုဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼႂ်း 14 ၸႄႈဝဵင်း။ ဝၢႆးလင်သဵင်ၵွင်ႈယဵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ ဢၼ်မၢတ်ႇ ၸဵပ်းလူႉတၢႆယွၼ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်းလႄႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ဢၼ်ဢမ်ႇတႅၵ်ႇသေၵိုတ်းဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းသူၼ်။ လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ၽွင်းႁၢင်ပီ 2023 ၼၼ်ႉ ၵူဝ်ႇၵျေႃႇၼု ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းၼမ်ႉတူႈ ၵႂႃႇတႅပ်းမႆႉ ႁူဝ်ႉၼွၵ်ႈဝၢၼ်ႈ – ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် ထိုင်တီႈလႆႈတႅပ်းပႅတ်ႈၶႃၶွၼ်ၼိုင်ႈ။ မၼ်းၸၢႆးယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇၼႆႉပဵၼ်တီႈ ႁိမ်းတပ်ႉၵွင် ၶလယ 324 ၼမ်ႉတူႈ ။ ပဵၼ်တီႈဢၼ်သိုၵ်းသွင်ၾၢႆႇ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ။ ၵူဝ်ႇၵျေႃႇၼု လၢတ်ႈဝႃႈ – ပဵၼ်ႁိမ်းဝၢၼ်ႈၵူၺ်းလႄႈ လီမႆႈၸႂ်ၵူဝ်မီးထႅင်ႈလၢႆလႆၢလုၵ်ႈသေ ၵူဝ်တၢင်ႇၵေႃႉမႃးယဵပ်ႇၺႃးထႅင်ႈ။ လႆႈတႅပ်းပႅတ်ႈၶႃၶွၼ်ၼိုင်ႈၼႆႉ ယဵၼ်းပဵၼ်ၵူၼ်းတုၵ်ႉၶိတ ၵႂႃႇ။ ၶႂ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်သင်ၵေႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းလႆႈလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း။ တုမ်ႉတိူဝ်ႉပႃး ပၢႆးၸႂ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း – ဝႃႈၼႆ။ ၸုမ်းပၼ်တၢင်းႁူႉၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈမၢၵ်ႇမႅင်းတူၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – တင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈၸုမ်း သၢၼ်ၶတ်း တင်းသွင်ၸုမ်း ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တီႈလႂ်ၵေႃႈ ၸႂ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်တေႃႇၵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ဢမ်ႇဝူၼ်ႉတႃႇၵူၼ်းမိူင်းသေဢိတ်း။ ၵူၼ်းမိူင်းသမ်ႉ တၢင်းႁူႉလွင်ႈမၢၵ်ႇမႅင်း လဵၵ်ႇဢေႇႁႅင်း ၼႃႇလႄႈ ဢၼ်လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆယွၼ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်း ၼမ်- ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးလင်ၼႆႉ လွင်ႈပၼ်တၢင်းႁူႉမၢၵ်ႇမႅင်းလႄႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်းၵေႃႈ ႁဵတ်းၼိူဝ်ဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၵမ်ႈၼမ်လႄႈ ဢမ်ႇတူဝ်ႈထိုင်လႆႈၵူႈဝၢၼ်ႈ ၵူႈယွမ်ႇ။ ဢမ်ႇၶိုဝ်းယမ်ပဵင်းတူဝ်လူင်း ပိုၼ်ႉတီႈ သေပၼ်တၢင်းႁူႉ။ဢမ်ႇဝႃႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵူၺ်း မၢင်တီႈၼႆႉ ၵူၼ်းလူင်ယင်း ဢဝ်မႃးလဵၼ်ႈသေ တႅၵ်ႇသႂ်ႇၵေႃႈမီး ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဢမ်ႇႁူႉၽေးဢၼ်လီၵူဝ်လွင်ႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း- ၸုမ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ လွင်ႈမၢၵ်ႇမႅင်းလၢတ်ႈထႅင်ႈၼင်ႇၼႆ။ ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉယွၼ်ႉၽေးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်ၼႆႉ ၼွၵ်ႈလိူဝ်တိူင်းၸႄႈၵႅင်းလႄႈ မိူင်းတႆး ၼမ်သေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်မိူင်းယၢင်းလႅင်၊ ၶျၢင်း၊ ၶၢင်၊ တႃႈၵုင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီး ၸုမ်း UNICEF ဢၼ်ၸွႆႈထႅမ်တူၺ်းလူပၼ်လုၵ်ႈ ဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ တႅမ်ႈသႂ်ႇဝႆႉပႃးၼႂ်းၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၶဝ်ၼင်ႇၼႆ။ ၼွၵ်ႈလိူဝ်တိူင်းၼေႇပျီႇတေႃႇထၢၼ်တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉၵူႈၸႄႈမိူင်း လႄႈၵူႈတိူင်းၼႆႉ မီးလွင်ႈမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆယွၼ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် လႄႈမၢၵ်ႇမိုဝ်ႈၸိုၼ်း ယၢမ်း ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်း။မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႈၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းမိူင်းဢၼ်ထူပ်းၽေး မၢၵ်ႇမႅင်းႁၢႆႉႁႅင်း မိူင်း ၼိုင်ႈၼႂ်း လုမ်ႈၾႃႉယဝ်ႉ ၼႂ်းလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼၼ်ႉ ၸီႉၸမ်ႈဝႆႉပႃးၼင်ႇၼႆ။ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇတင်းမူတ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် လူၺ်ႈဢမ်ႇဝူၼ်ႉ ၼႃႈ ဝူၼ်ႉ လင်။ ၸုမ်းၸႂ်ႉမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်ဢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ် ပၵ်းပိူင် လွင်ႈဢီး လူၸွႆႈ ထႅမ်ၵူၼ်း တေႃႇၵူၼ်းၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း၊ ပဵၼ် ဢၼ်လီသႄႉသွမ်းသၢၼ်ၶတ်းတႄႉတႄႉ – ထတ်းသၢင် ဝႆႉပႃးၼင်ႇၼႆ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈတင်းတိုၵ်းသူၼ်း ၸီႉၸမ်ႈဝႃႈ ၸုမ်းၵဵဝ်ႇၶွင်ႈပၢင်တိုၵ်းၵူႈမူႇၸုမ်းထုၵ်ႇလီ ၵိုတ်းလွင်ႈ ၸႂ်ႉ မၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်သေ ထုၵ်ႇလီသႂ်ႇၸႂ်ၸွႆႈၽဵဝ်ႈပၼ်မၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်းဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉ ၽွင်းပၢင်တိုၵ်းသေဢမ်ႇတႅၵ်ႇ ဢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ်ၽေးတေႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ဝႆးဝႆး – ဝႃႈၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ']

2024-05-13T08:00:00

https://shannews.org/archives/52658

ပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ

ပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ လူၺ်ႈၶၢဝ်ႇဢၼ်ၽိူၺ်ၽႄႈဢွၵ်ႇ သူႇသၢႆတႃၸၢဝ်းလူၵ်ႈ တူၺ်းမိူၼ်ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဝႅၵ်ႇႁပ်ႉၵၢၼ် ထုၵ်ႇၾၢႆႇလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉလၢႆၸုမ်း တႅၼ်ႇမင်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼၵ်းၼႃ သင်ဝႃႈ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၶိၼ် ဢၢင်ႈဝႃႈ ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈယူႇၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလူမ်ႉၵူၼ်ႇပိၼ်ႈပင်း ပဵၼ်ၾၢႆႇၵၢၼ်ႉလူၺ်ႈ ဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်းမိူင်းၼႆ ၸိုင် တၵ်းပဵၼ်ၶၢဝ်ႇလီ ဢၼ်တူဝ်ႈလူၵ်ႈပၵ်းတႃ ပႂ်ႉမုင်ႈမွင်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လူၺ်ႈၶၢဝ်ႇ ပၢင်တိုၵ်းဢၼ်ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈ တူဝ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈႁၢႆးငၢၼ်းဝႃႈ ၸုမ်းသိုၵ်း မၢၼ်ႈမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ဢိင်ပိုင်ႈဢႃးဝုထ်ႉ(ၵွင်ႈၵၢင်ႇ) ၶိူင်ႈလူင်လၢႆသႅၼ်းၵူႈလွင်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈမိူင်းမႁႃဢမ်း ၼၢၸ်ႈ မီၶၢဝ်(ရသ်ႉသျိူဝ်ႊ) မႃး ႁူမ်ႈပႃးတင်းၼမ်ႉမၼ်း ၽလင်ႊငၢၼ်း(ႁႅင်းၸိူဝ်ႉၾႆး) တၢင်းလၢႆလႄႈ တၵ်းတေဢမ်ႇဢၢၼ်း ယွမ်းၵၢၼ်ႉငၢႆႈငၢႆႈ။ ၵၢၼ်ပိုတ်ႇပၢင်တိုၵ်း ၵၢၼ်သုၼ်သေ (လူႉသုမ်း) ၶႄးတၵ်းယိုတ်ႈယၢဝ်းၵႂႃႇထႅင်ႈလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလၢႆၾၢႆႇ ၸိူဝ်းၵဵဝ်ႇ ၶွင်ႈ ဢၼ်မုင်ႈႁႃတၢင်းဢွၵ်ႇလၢႆလၢႆၾၢႆႇ လူၺ်ႈလၵ်းၵၢၼ်ဢၼ်ဝႃႈ ၵၢၼ်သိုၵ်းဢမ်ႇတွၼ်ႉယဝ်ႉ တီႈပၢင်တိုၵ်း မၼ်းတၵ်းတေယဝ်ႉလႆႈၵေႃႈ လူၺ်ႈၼိူဝ်ၽိူၼ်ၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်း။ မိူဝ်ႈပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆ ထႆးၸၢင်ႈႁႃတၢင်းႁူမ်ႈဝွတ်ႇလပ်းၾႆးပၢင်တိုၵ်းလႆႈ ၼွၵ်ႈသေထႆးတေမီး ၶရေႊၻိတ်ႇ Credit ႁူမ်ႈသၢင်ႈၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် ႁႂ်ႈၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈယဝ်ႉ ယင်းမီးၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလႆႈ တေႃႇၸၢတ်ႈ ၸိုင်ႈ မိူင်းထႆးတၢမ်းမႃးၸွမ်းထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။ ဢမ်ႇဝႃႈၵၢၼ်ၸတ်းၵၢၼ်ပိုၼ်ႉတီႈ ၵၢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ်သူင်ႇၶဝ်ႈၼႂ်းမိူင်းထႆး တင်းယၢင်တင် ထိူၼ်ႇလႄႈ ၵိုတ်းယုတ်းၵၢၼ်ၽဝ်ႁႆႈၽဝ်သူၼ် ဢၼ်ၵိူတ်ႇပဵၼ်ၾုၼ်ႇ PM 2.5 ၶဝ်ႈႁူမ်ႇၵုမ်းပဵၼ်မွၵ်ႇၵုမ်ႈတိုပ်း တၼ် ၼႂ်းမိူင်းထႆး ႁူမ်ႈတင်းၽူႈႁႃၵိၼ်လူၺ်ႈ ၵၢၼ်ၽိတ်းၵူတ်းမၢႆတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ။ ၼႂ်းထႃႇၼ ထႆးမီးလႅၼ်လိၼ်တိတ်းၸပ်းၵၼ်တင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ယၢဝ်းထိုင် 2 ႁဵင် ၵီးလူဝ်ႊမီႊတိူဝ်ႊ။ သင်ဝႃႈ ထႆး မီးသူၼ်ႇ ၶဝ်ႈၸတ်းၵၢၼ် လူၺ်ႈၵၢၼ်ႁႃတၢင်းဢွၵ်ႇပၼ် ႁႂ်ႈပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၵိုတ်းလႆႈၸိုင် ထႆးတေမီး တိုဝ်ႉတၢင်းၽွၼ်းလီ တၢမ်းမႃးလႄႈ တေပဵၼ်ၽူလ်ၽွၼ်း ၼမ်ႉတွၼ်းလၢႆလၢႆလွင်ႈ တုမ်ႉယွၼ်ႈလႆယွၼ်ႉမႃးသူႇ ထႆးလႆႈလၢႆတၢင်း။ ထႆးလမ်ႇလွင်ႈတေႃႇ မိူင်းမၢၼ်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉ ႁၼ်လႆႈၸႅင်ႈလႅင်းလူၺ်ႈ ဢၼ်တူဝ်တႅၼ်း မႁႃဢမ်းၼၢၸ်ႈ 2 ၸိုင်ႈမိူင်း တင်းဢမေႊရိၵႃႊလႄႈ ၶႄႇ ဢၼ်ဝိၼ်ၶဝ်ႈမႃးႁူမ်ႈပၢင်ဢုပ်ႇၵိူဝ်းၵုမ် တင်းၸွမ်ၽွင်းလူင်ထႆး သဵတ်ႇထႃ ထဝီႊသိၼ် မိူဝ်ႈပၢႆလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ဝၢႆးပၢင်ၵုမ် ယဝ်ႉတူဝ်ႈယဝ်ႉ တင်း 2 ၾၢႆႇ ဢၼ်ပဵၼ် တူဝ်တႅၼ်းမႁႃဢမ်းၼၢၸ်ႈၶဝ် လႆႈပိုတ်ႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၵိူဝ်းၵုမ်ၵၼ် ႁင်းၵွႆးထႅင်ႈ တီႈၼႂ်းဝဵင်းလူင်မိူင်း ၵွၵ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး။ ၸဵၵ်ႊ သလ်းလိဝႅၼ်ႊ တီႈၵိူဝ်းၵုမ်ၾၢႆႇလွင်ႈမၼ်ႈၼိမ်ယဵၼ် ၶွင်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈဢမေႊရိၵႃႊလႄႈ ဝင် ဢီႉ လုၵ်ႈ ၸုမ်းၵေႃၵမ်ၵၢၼ်ၵၢၼ်မိူင်း ၽူႈၸတ်းၵၢၼ်ႁွင်ႈၵၢၼ်ၵေႃၵမ်ၵၢၼ် ၵၢင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်းၶွင် ပႃႊတီႊၶွမ်ႊမိဝ်ႊ ၼိသ်ႉမိူင်းၶႄႇလႄႈ ၽွင်းလူင်ၼွင်ႈမိူင်း မိူင်းၶႄႇ။ 2 ၸိုင်ႈမိူင်း မႁႃဢမ်းၼၢၸ်ႈ ႁွတ်ႈမႃးဢုပ်ႇၵိူဝ်းၵုမ်တင်း ၸွမ်းၽွင်းလူင်ထႆး သဵတ်ႇထႃ ထဝီႊသိၼ် လၢႆလၢႆ လိူင်ႈ တီႈၼႂ်းမိူင်းထႆး ႁူမ်ႈတင်းမီးပႃး လွင်ႈၵၢၼ်ႁႃတၢင်းဢွၵ်ႇ ပိူဝ်ႈသၢင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸဵၵ်ႊ သလ်းလိဝႅၼ်ႊ တင်း ဝင် ဢီႉ ပိုတ်ႇၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ပိူဝ်ႈၵၢၼ်လူတ်းယွၼ်ႇ လွင်ႈၶတ်းယႅင်ႈၵၼ် ၼႂ်းလူၵ်ႈ (လုမ်ႈၾႃႉ) ႁူမ်ႈပႃးတင်း ၵဵဝ်ႇလွင်ႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ။ ဢမေႊရိၵႃႊ မီးလွင်ႈၵိူဝ်းလီတင်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလၢႆၸုမ်း ဢၼ်တိုၵ်ႉၶဝ်ႈတႅၼ်ႇမင်ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်တင်း သိုၵ်း မၢၼ်ႈယူႇ။ ပုၼ်ႈတႃႇၶႄႇသမ်ႉႁူမ်ႈဝႃႈယၢမ်ႈၸွႆႈထႅမ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃးၼႆၵေႃႈ ပဵၵ်ႉသမ်ႉ ယၢမ်းၼႆႉ ထွႆႁူၼ်ဢွၵ်ႇ ႁၢင်ႇမႃးသေတႃႉၵေႃႈ ယင်းလူလွမ်ငဝ်းလၢႆးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ (မိူင်းတႆး) ပွတ်းႁွင်ႇၸွမ်းၶွပ်ႇလႅၼ်လိၼ်ဢၼ်တိတ်း ၸပ်းၵၼ် တင်း ၶႄႇ ၼၼ်ႉယူႇ။ တင်း 2 ၸၢတ်ႈမႁႃဢမ်းၼၢၸ်ႈၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈပဵၼ်ၵူႈၶႅင်ႇၵၼ်လၢႆလွင်ႈ လၢႆၾၢႆႇ လၢႆပိုၼ်ႉတီႈသေတႃႉ တၢင်ႇၽႂ် တၢင်ႇမၼ်းၵေႃႈ ပိုတ်ႇပၢၵ်ႇလၢတ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၸႅင်ႈလႅင်းဝႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမီးၵၢၼ်ၵိူတ်ႇလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ပဵၼ်ပိူင်လူင်။ ၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ်ၽူႈၼီၽႆး ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၽၢၼ်ႇပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ တႄႇမႃးတီႈၵၢၼ်ၶဝ်ႈၸွႆႈထႅမ် မိူင်း မၢၼ်ႈ ႁႂ်ႈပေႃးပဵၼ်ပၵ်းပဵၼ်ပိူင်ႁႂ်ႈလီတီႈသုတ်းၼၼ်ႉ လုၵ်ႉတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ်ၼမ်း လူၺ်ႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်းလႆႈလဝ်ႈယိုၼ်ႈ “ပိူင်သူၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း” ၵွႆးၵႃႈဢမ်ႇမီးၽႂ်ႁပ်ႉႁွင်းဝႃႈ ၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ် ၸိူဝ်းၼႆႉ တေသူင်ႇထိုင်မိုဝ်းၽူႈလိူတ်ႇမႆႈႁွၼ်ႉၵမ်းသိုဝ်ႈ ၵွပ်ႈဝႃႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးမုင်းၼႃႈၵၢႆႇၶူဝ်ၵႂႃႇၸူး ၸုမ်းၵႃ ၸၢတ်ႈ (ၸုမ်းၶႂၢႆႇၶႃပႄလႅင်) ပၢႆးတႂ်ႈၵၢၼ်ၵုမ်းၵမ်ၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈပဵၼ်လၵ်း။ ၵမ်မထိၵၢၼ် (Commissioner) ၾၢႆႇလွင်ႈမၼ်ႈၵိုမ်းၼိမ်ယဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း ၸွမ်းပိူင်ၽႅၼ်ၶွင်ၸၢတ်ႈလႄႈ ၵၢၼ် ယူၵ်ႉမုၼ်းၸိုင်ႈမိူင်း ၸတ်းၵၢၼ်ပၢင်ဢုပ်ႇၶႆႈၵႅၼ်ႇၸိုင်ႈ (International seminar) ၼႂ်းတိုဝ်ႉတၢင်းၶူပ်းၶွပ်ႈ 3 ပီ ၵၢၼ်ႁုပ်ႈယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ ၵွႆးၵႃႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ လိုၼ်း သုတ်း လၢမ်းဝႃႈပဵၼ်ၵၢၼ်ၶွင် NGO ၼႆလႄႈၸင်ႇဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶုၼ်ႇဢူၵ်းၶုၼ်ၸႂ်။ သင်ဝႃႈၶႂ်ႈႁႂ်ႈပၢႆၸၢၼ်း Balcony လွင်ႈသူၼ်ႇလႆႈပဵၼ်ထမ်းၶွင်မၼုသ်း ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းၸူးသူႇလွင်ႈငမ်း ယဵၼ် လူၺ်ႈၼင်ႇတၢင်းၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ်ၸိုင် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးၵိုင်ႇလီမီးလွင်ႈၵၢဝ်ႇၸိူၼ်း(ၽိတ်ႈမွၵ်ႇ) ၽူႈမီး သူၼ်ႇလႆႈသူၼ်ႇသေ(သုမ်း) ၵူႈၾၢႆႇမႃးၼင်ႈဢုပ်ႇၵိူဝ်းၵုမ်လႄႈတူၵ်းလူင်းၵၼ်လူးၵွၼ်ႇဝႃႈ တၵ်းတေမီးၵၢၼ် ယုတ်း ယိုဝ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၵမ်းလဵဝ် ပိူဝ်ႈပိုတ်ႇတၢင်းႁႂ်ႈတၢင်းၸွႆႈထႅမ်သူင်ႇၶဝ်ႈထိုင်လႆႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ။ ငဝ်းလၢႆးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈပဵၼ်မိူင်းဢူၺ်းလီ ၶွင်မိူင်းထႆးလႄႈ မိူဝ်ႈမီးၵၢၼ်တိုၵ်းတေႃးၵၼ်ၵေႃႈ တၵ်း တုမ်ႉယွၼ်ႈလိူတ်ႇမႆႈထိုင်ထႆးယဝ်ႉ သင်ဝႃႈ ပၢင်တိုၵ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈ လႆႈဝႆးၵေႃႈ တၵ်းတေပဵၼ်လွင်ႈလီ။ လွင်ႈတၢင်းတႃႇတေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပၢင်တိုၵ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈၼႆႉၵေႃႈမီး 2 တၢင်းၵွႆး တၢင်းၼိုင်ႈၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵၢၼ်ႉ သင် ဝႃႈ ဢမ်ႇယွမ်းၵၢၼ်ႉငၢႆႈငၢႆႈၵေႃႈ တေတိုၵ်းၵၼ်ၵႂႃႇတေႃႇလိူတ်ႈပေႃးၼွင်းထူမ်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉၵွႆး။ ထႅင်ႈတၢင်းလိုၼ်းသုတ်းၵေႃႈ တၵ်းလႆႈလိူၵ်ႈႁႃတၢင်း ဢၼ်ယဝ်ႉလူၺ်ႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ၼၼ်ႉၵွႆး။ ပၵ်းတႃႇ ပႂ်ႉတူၺ်းတၢင်းဢွၵ်ႇလိူင်ႈၼႆႉဝႆႉ ႁႂ်ႈလီပၢႆးတႂ်ႈတိုဝ်ႉတၢင်းၵၢၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈလႆႈမၢၵ်ႈၼမ်တႃႇထႆး ၵဵဝ်ႇလွင်ႈမိူင်း မၢၼ်ႈ။

['ပွင်ႈၵႂၢမ်း', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-05-12T08:00:00

https://shannews.org/archives/52649

ပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် (BGP) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်သင်?

ၵူၼ်းတင်းၼမ် ၸိူဝ်းပႆႇႁူႉ လွင်ႈ BGP သေ တေမီးၵႂၢမ်းထၢမ်ၵၼ်မႃးယူႇ – လွင်ႈဝႃႈ ပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် (BGP) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉပဵၼ်သင်? ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ တႄႇၶွတ်ႇၽွတ်ႈမီးမႃး မိူဝ်ႈလႂ်? ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး လၢႆဝူင်ႈၼႆႉ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ (AA) ၶဝ်ႈတိုၵ်း တပ်ႉပၢင်သဝ်း ပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် (BGP – Broder Guard Police) ဢၼ်ယူႇၾၢႆႇတႂ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ် တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်း မွင်ႇတေႃး ၊ မိူင်းရၶႅင်ႇ၊ လႅၼ်လိၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈ – မိူင်းပင်းၵလႃးတိတ်ႉသ် ။ တီႈၼႂ်းပၢင်တိုၵ်းၼၼ်ႉ ပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် မိူင်း မၢၼ်ႈ ပၢႆႈၶဝ်ႈၵႂႃႇ တီႈၼႂ်းၾင်ႇမိူင်းပင်းၵလႃးတိတ့်သ် ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ ။ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၾၢႆႇမိူင်းပင်းၵ လႃးတိတ့်သ် ၸင်ႇၶိုၼ်းဢဝ် ၸုမ်းပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မွပ်ႈဢၢပ်ႇပၼ် တီႈမိူင်းမၢၼ်ႈ။ ပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ့် ပဵၼ်ၽႂ် ? ၶဝ်ႁဵတ်းၵၢၼ်သင် ? ၼႃႈၵၢၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် မီးၸိူင့်ႁိုဝ် ? ပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ်ၼႆ့ ပဵၼ်ၸုမ်းဢၼ်ၽႄဢွၵ်ႇမႃးတီႈ ၸုမ်းပလိၵ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်သေ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈဝႆ့။ သႂ်ႇၸိုဝ်ႈဝႆ့ဝႃႈ ၸုမ်းပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် ၼႆသေတႃႉ ၼႂ်းၼၼ်ႉ မီးပႃးၸုမ်းၾၢႆႇၵဵပ်းၶွၼ်ႇလႄႈ ၾၢႆႇၵူတ်ႇ ထတ်း ၵူၼ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇမိူင်း (လဝၵ) ။ ၸုမ်းပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် ၸုပ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼႆႉ ပၵ်းသဝ်းဝႆ့ တီႈၼႂ်းမိူင်းရၶႅင်ႇ လႅၼ်လိၼ်မိူင်းပင်းၵလႃးတိတ့်သ်။ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၼႆ့ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ယၢမ်ႈမီးၸုမ်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ ၼၸၵ (ၸုမ်းၾၢႆႇ ၵုမ်းၵမ် လႅၼ်လိၼ်) ဢၼ်ၵူၼ်းတၢင်းၼမ် ႁူႉၸၵ်း ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ တေမီးပႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၊ လဝၵလႄႈ ၾၢႆႇၵဵပ်း ၶွၼ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸုမ်းၼၸ ၵၼႆႉ လႆႈမွတ်ႇယႃႉပႅတ်ႈ ၼႂ်းပီ 2013 သေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ၸုမ်း ပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ်၊ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ပဵၼ်ၸွမ်ၽူႈၵွၼ်းပလိၵ်ႈ ဢူးဝိၼ်းၶွင်ႇ။ တီႈယူႇ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶိုၼ်းဢဝ်ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈသႂ်ႇ။ ၼႃႈၵၢၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ်ၼႆႉ တေလႆႈၵူတ်ႇထတ်း တီႉၺွပ်းၵူၼ်းလႄႈ ၶူဝ်းၶွင် ဢၼ်ဢမ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်း ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈသေ လၵ်ႉလွမ်ၶဝ်ႈ မႃးၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ၸုမ်းၼၸၵၼႆႉ ယူႇဝႆႉၾၢႆႇတႂ်ႈ တပ့်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ် ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸုမ်းပလိၵ်ႈပႂ်ႉ လႅၼ်လိၼ်တႄႉ ယူႇတီႈ တူဝ်ၸွမ်ၽူႈၵွၼ်းပလိၵ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈသေ ၵုမ်းၵမ် ၵမ်းသိုဝ်ႈ ။ ၸုမ်းၼၸၵၼႆ့ မိူဝ်ႈၽွင်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ ၵပ်းသိုပ်ႇၵၼ်တင်း ၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇမၢပ်ႇမႂ်ဝႃႈ ပူၼ်ႉပႅၼ် သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းလႄႈ မီးလွင်ႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ တင်းၼမ်တင်လၢႆ ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ဢၼ်တိုၼ်းမီးဝႆ့ (တည်ဆဲ ဥပဒေ) သေ သင်ဝႃႈ ၸုမ်းပလိၵ်ႈပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ်ၶဝ် ႁဵတ်းၽိတ်းပူၼ်ႉပႅၼ်မၢႆမီႈၸိုင် တေဢဝ်တၢင်းၽိတ်းၵႂႃႇ ၼႆယဝ့်။ ဢၢင်ႈဢိင် – BBC

['ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ']

2024-05-11T08:00:00

https://shannews.org/archives/52646

ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်တႆး FSS

မိူဝ်ႈလဵဝ် မီးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႆး “မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸိုင်ႈတႆး” FTS တင်ႈတႄႇၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 1 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊလ် 2024 ထႅင်ႈ ၵမ်ႈၼိုင်ႈ။ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈ 2005 ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႆး ISG ဢၼ်ယူၵ်ႉဢဝ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ လုၵ်ႈ ၸၢႆးလူင် ၸဝ်ႈၾႃႉယွင်ႁူၺ်ႈ ၶိုၼ်ႈမႃးယဝ်ႉ ၵမ်းၼိုင်ႈ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၵေႃႈယဵၼ်တဵတ်ႇၵႂႃႇ။ ၽွင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးၸိုဝ်ႈၵူၼ်းယၢမ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်လိုၵ်ႉၾိုၼ်ႉလၢႆၸဝ်ႈလၢႆၵေႃႉၶဝ်ႈမႃးပႃး ၼႂ်းၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ သေတႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၼႄၼမ်ႉၼႄတူဝ်သင်လႆႈ ၵမ်ႈၼမ် ႁူမ်ႈဝႃႈပဵၼ်ၽူႈယၢမ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်လၢႆးလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉမႃးၼႆၵေႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းထဝ်ႈၵူၼ်းၵႄႇၵမ်ႈပႃႈၼမ်ၵေႃႈႁင်းမၼ်း (လူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ တေဢမ်ႇၵၢဝ်ႇၼၢမ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ၶဝ်ၸဝ်ႈ ၵူဝ်ၸၢင်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်သႄႉၼႄးလူမဝ်ၵၼ်ႁိုဝ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸိုဝ်ႈသဵင်ၶဝ်ၸဝ်ႈသေႁၢႆလူႉသုမ်း ၵွပ်ႈဝႃႈ မၢင်ၸဝ်ႈ ၵေႃႈ လႆႈလပ်းတႃလိုမ်းမိူင်းၵႂႃႇယဝ်ႉ) လူၺ်ႈၵၢၼ်ဢၼ်ဝႃႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆၼၼ်ႉ ၵႂၢမ်းၶဝ်ႈၸႂ် လႄႈ ၾၢင်ႁၢင်ႈလၵ်းပိူင်ၵၢၼ်ၵေႃႇတင်ႈ တင်းတၢင်းဢဵၼ်းဢၢၼ်း ဢမ်ႇႁူႉပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ၵူၼ်းမိူင်းသူၼ်ႇၼိုင်ႈ ႁူမ်ႈဝႃႈမီးၸႂ်ႁၵ်ႉၸၢတ်ႈလႄႈ ၶႂ်ႈလႆႈမိူင်းၵွၼ်းၶေႃယူႇမႅၵ်းမႅၵ်းၼၼ်ႉ ႁူႉထိုင်လွင်ႈၶႂ်ႈလႆႈ ၶႂ်ႈပဵၼ်ဢမ်ႇႁၢင်ႉယူႇယဝ်ႉ ၵွႆးၵႃႈဢမ်ႇလႆႈဝူၼ်ႉထိုင်လွၵ်းလၢႆးပိူင်ၵေႃႇတင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ တၵ်းလႆႈ မီးပိူင်ၾၢင်ႁၢင်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ် ယူင်ႉသၢင်ႈပိူင်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈၵၢၼ် တင်းၵႂၢမ်းမၢႆဢၼ်ဝႃႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပွင်ဝႃႈႁိုဝ် လူင် ပွင်ၸိုင်ႈသမ်ႉ ထုၵ်ႇလႆႈပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ် တင်းႁူႉ ၼမ်ႉၵတ်ႉၽူႈပဵၼ်ၽွင်းလူင်ၶဝ်မီးမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ်။ ၵၢၼ်ၵေႃႇတင်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၼၼ်ႉ ပွင်ႇဝႃႈၵၢၼ်ၵေႃႇတင်ႈမိူင်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈယဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းသမ်ႉၶဝ်ႈၸႂ်ပွင်ႇၸႂ်မွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ၽူႈ ၵေႃႇတင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ် ၽွင်းလူင်ၶဝ် မီးၵၢၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်း ၽွမ်ႉတၼ်းဝႆႉမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ လီထတ်းဝူၼ်ႉ ၶႆႈၸႂ်ၼပ်ႉသွၼ်ႇတေၶပ်းၶိုင်ၸိူင်ႉႁိုဝ် ၵွပ်ႈဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တင်း ၶွမ်ႊပၼီႊမၼ်းပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်။ ၶွမ်းပၼီႊ ႁိုဝ် မုၵ်ႉၸုမ်းႁိုဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ လူၺ်ႈတူဝ်ၶိင်းၵေႃႉလဵဝ်လူင်းတိုၼ်းသေၵေႃႇတင်ႈၼႄႇ မီးပုၼ်ႈသူၼ်ႇ ႁူမ်ႈ ၵၼ်လၢႆၵေႃႉသေ ၵေႃႇတင်ႈလႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈမီးၵေႃၵမ်ၵၢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်လၢႆလၢႆၾၢႆႇ ပိူဝ်ႈမီးၼမ်ႉ တွၼ်း ၽွၼ်းလႆႈတႃႇၶွမ်ႊပၼီႊလႄႈ ပေႃးပဵၼ်မုၵ်ႉမူႇၸုမ်းၾုင်ၵေႃႈ တၵ်းႁဵတ်းၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီပၼ် ၸိုဝ်ႈသဵင်မုၵ်ႉမူႇၸုမ်း ၵေႃ ၸွမ်းၼင်ႇ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းလႄႈ လၵ်းၼမ်းၶွင်မၼ်း။ ၵွႆးၵႃႈ ပေႃးဝႃႈပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆၼႆႉ မၢႆထိုင်ၵၢၼ် ပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ယႂ်ႇလူင် ၼၵ်း ၼႃတႄႉတႄႉယူႇယဝ်ႉ။ လူၺ်ႈလႆႈပိုင်ႈပႃး ၽူႈမီးတၢင်းႁူႉၵတ်ႉၶႅၼ်ႇလႅၼ်ၽၢႆ ၼႂ်းၵၢၼ်ပူၵ်းဝၢၼ်ႈပွင်မိူင်း ဢိၵ်ႇတင်း ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်း ႁႂ်ႈမၢၵ်ႈမီးၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ။ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈ 139 ပီ ၽွင်း 1885 ၼၼ်ႉဢင်းၵိတ်းၶဝ်ႈယိုတ်းဢဝ်လႆႈမိူင်းမၢၼ်ႈတင်း မိူင်းပတ်းပိုၼ်ႉ တေႃႇမႃး ထိုင် 1887 ၵေႃႈ ၶိုၼ်ႈမႃးမိူင်းတႆးသေ ဢုပ်ႇၵိူဝ်းၵုမ်ၵၼ်တင်း ၸဝ်ႈၾႃႉတႆး မိူင်းလဵၵ်ႉမိူင်းယႂ်ႇ ၽွင်းၼၼ်ႉ မီ 45 မိူင်း (ဝၢႆး ၼၼ်ႉ ပဵၼ်မႃး 33 မိူင်း ယူႇယူႇၶိုၼ်းပဵၼ်မႃး 34 မိူင်း ၵွပ်ႈၶိုၼ်းႁုပ်ႈၶွၼ်ႈလၢႆလၢႆပွတ်းတွၼ်ႈႁူမ်ႈၶဝ်ႈပႃး မၢင်မိူင်းၵေႃႈ ပွႆႇပၼ်ပိူၼ်ႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ဝဵင်းသိူဝ် ပႃးၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၵဵင်းႁုင်ႈတင်းမိူင်းလႅမ်း ပၼ်ၶဝ်ႈပႃး ၵႂႃႇၼႂ်းမိူင်းၶႄႇသေ ၵဵင်းသႅၼ်ၵေႃႈ ပၼ်ၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းမိူင်းထႆး)။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၵႅမ်ၽွင်းၸိုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ(Lieutenant Governor of Murma) သိူဝ်ႊရေႊၵျီႊၼလ်ႊ ၶရႅတ်ႉၻွၵ်ႉ (Sir Reginald Craddock) လႆႈသူင်ႇ Mr. I.Lister ၵႂႃႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းတီႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မႃႊလေႊသျိူဝ်ႊ (Federated Malaysia States) ဢၼ်ယၢမ်ႈႁဵၵ်ႈၶၢၼ်ဝႃႈ မႃႊလေႊသိူဝ်ႊ (Malaysia)။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မႃႊ လေႊသိူဝ်ႊၵေႃႈ ယူႇတႂ်ႈဢင်းၵိတ်းလႄႈ မီးမိူင်း 6 မိူင်း လိတ်ႉသတိူဝ်ႊ (Lister) လႆႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းယူႇ 5 လိူၼ်ယဝ်ႉ ၸင်ႇမႃးလဝ်ႈယိုၼ်ႈ ၼႄသိူဝ်ႊၶရႅတ်ႉၻွၵ်ႉ။ ၶရႅတ်ႉၻွၵ်ႉ ၸင်ႇၶိုၼ်းဢဝ်မႃးလဝ်ႈယိုတ်ႈ ၼႄၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ် တီႈဝဵင်းတွင်ၵီႈ (တူၼ်ႈတီး) မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 22 လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် 1920 ဝႃႈ တေဢမ်ႇႁႂ်ႈၽွင်းၸိုင်ႈ (Governor of India) မႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၼႆလႄႈ ၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်ၵေႃႈ တေမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈလိူဝ်ၵဝ်ႇၼႆသေ ၸင်ႇလႆႈတူၵ်းလူင်းၵၼ် ၵေႃႇတင်ႈၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်တႆး (Federated Shan States) မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 01/10/1922 မႃး။ ၸဝ်ႈၾႃႉတင်းသဵင်ႈၶဝ်ႈပႃး ၼႂ်းၶွၼ်ႊသီႊၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် (Federated Council) ဢၼ်ၽူႈၵွၼ်းမိူင်းတႆး (Commissioner of Shan States) ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ။ ႁူမ်ႈဝႃႈ လႆႈၵေႃႇတင်ႈပဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်တႆး (Federated Shan States) ယဝ်ႉၼႆၵေႃႈ ယင်းပဵၼ်မိူင်း ၸဝ်ႈ ၾႃႉ ဢၼ်ပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်း မိူင်းၽႂ်မိူင်းမၼ်းယူႇလႄႈ မီးၶေႃႈလႆႈၸႂ်ၵၼ်ဝႆႉဝႃႈ တေႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ် တီႈဢေႇ သုတ်း 1 ပီ 1 ပွၵ်ႈ ႁႂ်ႈလႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ၼႆသေဝၢင်းတမ်းယူင်ႉသၢင်ႈ ငဝ်ႈၸိုင်ႈယိပ်းၵၢၼ်ဝႆႉ 6 ပိူင်။ 1. ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ (Public Works) 2. ပၢႆးယူႇလီ (Health) 3. ပႃႇမႆႉ (Forestry) 4. ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ (Education) 5. ၾၢႆႇၾုၵ်ႇသွမ်ႈ (Agriculture) 6. ၵၢၼ်ပလိၵ်ႈငဝ်ႈငုၼ်း (Police)။ ငိုၼ်းတွင်းၸႂ်ႉၸၢႆႇ လုၵ်ႉတီႈ 3 ၾၢႆႇလႆႈမႃး 1. ဝေႃႇတိုင်းသၽႃႇဝ မိူင်းတႆး 2. ငိုၼ်းၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်သူင်ႇပၼ် 3. လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ၵမ်ႉၸွႆႈ( ဝၢႆးၼႆႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ငိုၼ်းဢၼ်ထုၵ်ႇလႆႈတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ)။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈငိုၼ်း ဢၼ်မိူင်းတႆး လႆႈတီႈမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ၸႅၵ်ႇပဵၼ် 2 တွၼ်ႈ ဢၼ်ထုၵ်ႇလႆႈလႄႈ ဢၼ်ထုၵ်ႇ ပၼ်။ ဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူင်းတႆးၸင်ႇလႆႈၸၢႆႇ။ ဢၼ်ထုၵ်ႇလႆႈမီး မိူၼ်ၼင်ႇ – 1. ၶွၼ်ႇၶူဝ်းသိၼ်ၵႃႉ ဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈသူင်ႇၶဝ်ႈမိူင်းတႆး 2. ၶွၼ်ႇၼမ်ႉတွၼ်း ဝေႃႇ ငိုၼ်းၼမ်ႉတူႈ 3. ၼမ်ႉတွၼ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢၼ်လႆႈတီႉၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇရူထ်ႉၾႆးၼႂ်းမိူင်းတႆး။ ဢၼ်ထုၵ်ႇလႆႈပၼ် ၸိူင်ႉၼင်ႇ – 1. ၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄ မိူင်းတႆး (မိူင်းတႆးမီးၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်း 2 တပ်ႉၵွင်) 2. ၵႃႈ ၸႂ်ႉၸၢႆႇၵၢၼ်ပၢႆးၼွၵ်ႈမိူင်း 3. ၵၢၼ်ၸႂ်ႉၸၢႆႇႁဵတ်းငိုၼ်းၶႅပ်းတႅင်းၵႃး(ငိုၼ်းရဵၼ်) ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၼႂ်းပီ 1940 – 41 ငိုၼ်းထုၵ်ႇလႆႈ 5,888,000 ထႅပ်ႇ ငိုၼ်းထုၵ်ႇပၼ် 2,382,000 ထႅပ်ႇ ငိုၼ်းၵိုတ်း 3,506,000 ထႅပ်ႇ။ ငိုၼ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢီးလူၵူၼ်းမိူင်းတႆးလႄႈ ၵမ်ႉၸွႆႈ (Subsidies) ပဵၼ်ငိုၼ်းဢၼ် ထုၵ်ႇလႆႈၸၢႆႇပၼ် (Liabilities) ၼၼ်ႉၵွႆး။ ၵၢၼ်ၵေႃႇတင်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇမီးမိူင်း တေဢဝ်မိူင်းလႂ်ပဵၼ်ငဝ်ႈၸိုင်ႈ တေဢၢင်ႈလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်လူင် ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းမိူင်းၼၼ်ႉ ၸွင်ႇၵူၼ်းမိူင်း မိူင်းၼၼ်ႉ ႁပ်ႉႁွင်းၵမ်ႉထႅမ် ၸွင်ႇမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈၶပ်းၶိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ ၼႃႈၵၢၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းသင်လႆႈ တေႁဵတ်းသင် ၸွႆႈသင်ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈၸိူင်ႉႁိုဝ် တေပူၵ်းပွင်ၵူၼ်းမိူင်းၸိူင်ႉ ႁိုဝ် တေၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းၸိူင်ႉႁိုဝ် ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ တၵ်းမီးမိူင်းလုၵ်ႈ ၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈ ၾႃႉႁပ်ႉႁွင်း ၵမ်ႉယၼ် လိူဝ်ၼႆႉ ယင်းမီးထႅင်ႈတင်းၼမ်တင်းလၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ တေႃႉတႄႉပဵၼ်ၼမ်ႉၸိမ်ႉၼမ်ႉၸမ်ႈပိူၵ်ႇၼွၵ်ႈ မၼ်းၵွႆး တေႃႈၵၢၼ်ယူႇႁူမ်ႈၸွမ်း မၢၼ်ႈၼႂ်းပိူင်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်မီးလၵ်းမီးပိူင် ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်း ယင်း ဢမ်ႇၶိုတ်းတၼ်းလဵမ်ႇၶူမ်းၶူတ်းမွင်ႉၶွင်မၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈႁူမ်ႈဝႃႈ ယၢမ်းမီးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်တႆး မႃးမိူဝ်ႈ 1922 ၵေႃႈလီ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႆး ISG 2005 မႃးယဝ်ႉၵေႃႈလီ ၵမ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးၵၢၼ်ၵေႃႇတင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႆး FTS ထႅင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပေႃးၵၢၼ်ၵေႃႇတင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႆးငၢႆႈမိူၼ်ၼႆ မိူင်းတႆးမီးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈလႄႈ ၵွၼ်းၶေႃၸဵမ်လႂ်ယဝ်ႉ မိူဝ်ႈပၢၼ် တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆး MTA ဢၼ်ၶုၼ်သႃႇဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးတင်းၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ မီးတင်းတပ်ႉသိုၵ်း မီးၵွင်ႉႁႅၼ်ႇ ၼဵပ်ႉမီးငႃးလႅမ်ၶူမ်းၽၢႆယိင်ႈယႂ်ႇႁႅင်းလူင်သေ ၵေႃႇတင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမိူင်းတႆးၵွၼ်းၶေႃမႃးယဝ်ႉ လိုၼ်းသုတ်းၵေႃႈၵူၼ်ႇပင်းလူမ်ႉလႅဝ်။ ၵဵဝ်ႇလွင်ႈၵၢၼ်ႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈသေမီးၸႂ်လုၵ်ႉႁိုၼ်ႇတိုၼ်ႇသၢၼ်ႈ ၶဝ်ႈမႃးႁၢပ်ႇႁၢၼ်ၼႃႈၵၢၼ်ၶႂ်ႈပူၵ်းပွင်ၸိူဝ်ႉ ၸၢတ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း ႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၶိုတ်းတၼ်းဝၢၼ်ႈပိူၼ်ႈမိူင်းပိူၼ်ႈလႄႈ မီးလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၶိုတ်းမိုဝ်ႉ ၶိုတ်းယၢမ်း ၼႂ်းၵၢၼ် တႃႇမိူင်းတႆးၼၼ်ႉ တိုၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ် လီယူၵ်ႉယွင်ႈၵုၼ်းမုၼ်ယူႇယဝ်ႉ ၵွႆးၵႃႈပေႃးဢမ်ႇမီး ၵၢၼ်ဝူၼ်ႉလိုၵ်ႉႁွပ်ႈၶွပ်ႈမီးၽႅၼ်ၸိုင် တၢင်းႁဵတ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေလူမ်ႉလႅဝ်ၵူၼ်ႇပင်းသေ တေမိူၼ်လုၵ်ႈ ဢွၼ်ႇ ႁဵတ်းလဵၼ်ႈလၢတ်ႈလဵၼ်ႈလႄႈ တေထုၵ်ႇလူလၢႆ မူတ်းလွင်ႈယုမ်ႇယမ်ၼႂ်းတူဝ်ၵႂႃႇၼၼ်ႉၵွႆး။

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်း']

2024-05-05T14:40:12

https://shannews.org/archives/52642

ၸွမ်ၸိုင်ႈၵဝ်ႇ ထရမ်ႉ ထၢမ်ယဵတ်ႈမွၼ်ငိုၼ်းတီႈလုမ်းတြႃး ၺႃးတၢမ်ႇမႂ်ငိုၼ်း 9 ႁဵင်တေႃႊလႃႊ

ၸွမ်ၸိုင်ႈမေႊရိၵၼ်ႊၵေႃႉၵဝ်ႇ တေႃႇၼႄလ်ႊထရမ်ႉ ၽွင်းၶိုၼ်ႈလုမ်းတြႃး ငိၼ်းထွမ်ႇၶေႃႈ ထတ်းသိၼ်တြႃးယူႇ ၼၼ်ႉ ထၢမ်ဢဝ်ငိုၼ်းယဵတ်ႈမွၼ်တီႈလုမ်းတြႃးၼၼ်ႉလႄႈ ၾၢႆႇၽူႈထတ်း သိၼ် တႅပ်းတတ်းပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇငိုၼ်း 9 ႁဵင်တေႃႊလႃႊ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 30/04/2024 လုမ်းတြႃးႁွင်ႉ ၵူတ်ႇထတ်းသေ တေပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇ၊ ထရမ်ႉသမ်ႉထၢမ် ပၼ်ငိုၼ်းတေႃႇၼႃႈတေႃႇတႃ ၵူၼ်းၼမ်လႄႈ ၸင်ႇၺႃးတႅပ်းတတ်းပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇ ၸိူင်ႉၼႆ။ သင်ဝႃႈ ထရမ်ႉဢမ်ႇထွမ်ႇၵႂၢမ်းလုမ်းတြႃးသေ သိုပ်ႇတေႁဵတ်းၽိတ်းယူႇထႅင်ႈၸိုင် တေပၼ်တူတ်ႈ တၢမ်ႇၶွၵ်ႈလူးၵွၼ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – DVB

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-05-05T14:04:26

https://shannews.org/archives/52635

လူလၢႆသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ၾိင်ႈမိူင်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း လူၺ်ႈဢမ်ႇမီးလွင်ႈၼပ်ႉယမ်တေႃႇ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း

လိူၼ်မေႊထူၼ်ႈသၢမ်ဝၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းသုၼ်ႇလႆႈလွတ်ႈလႅဝ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလုမ်ႈၾႃႉၼႆလႄႈ လႆႈ ႁၼ် မုၵ်ႉၸုမ်းၽွင်းတၢင် ၾၢႆႇမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ၊ ယူႇၶေႇ၊ ၾရင်ႇသဵတ်ႈ၊ ဢေႃႊသတြေႊရီႊယိူဝ်ႊ၊ ႁူမ်ႈတုမ် ဢီးယူႇ၊ ၼေႃးဝူၺ်း၊ သုၺ်ႇၻိၼ်ႇ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ မွၵ်ႈသၢဝ်းၸမ်ၸမ် ႁူမ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတုၵ်း ယွၼ်း တႃႇႁႂ်ႈၼပ်ႉယမ် သုၼ်ႇလႆႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလႄႈ ပွႆႇလွတ်ႈပၼ် ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ၸိူဝ်းဢၼ်ၺႃးတီႉ ၺွပ်းၵုမ်းၶင် လူၺ်ႈၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ယူႇယဝ်ႉ။ ပီ 2021 တႄႇဢဝ်လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ဝၼ်းတီႈ 1 မႃးၼႆႉ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ 80 ၵေႃႉပၢႆ လႆႈၺႃးၸုမ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း တီႉၺွပ်းၵုမ်းၶင်သေ မွၵ်ႈၶိုင်ႈပႃႈယႂ်ႇၼႆ့ တိုၵ်ႉမီးယူႇၼႂ်းလွင်ႈၵုမ်းၶင်ၶဝ်၊ ႁူင်း ၵၢၼ်လႄႈ ၶွမ်ႊပၼီႊ ၾၢႆႇသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇသုၼ်ႇလဵဝ်လႂ်၊ သုၼ်ႇတူဝ်လႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈၺႃးၽၢၼ်ႉသွၵ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းၵဝ်းယႃႉ ယဝ်ႉ လွၵ်ႇငိုတ်ႈ ဢိုတ်းႁၢမ်ႈ ဢဝ်လိူင်ႈ ထၢၼ်ႈပေႃးဢမ်ႇမီးလႆႈ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၵူၼ်း မိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လိူင်ႈဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်ယႃႉလူႉ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း ဢၼ်လုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈ လုမ်ႈၾႃႉပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတူဝ်ႈလူၵ်ႈဝႆႉ၊ လူၺ်ႈၸိူဝ်းၸိုင်ႈမိူင်း လုၵ်ႈၸုမ်း ဢၼ်ပႃးၸဵမ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်း ယိုၼ်ႁပ်ႉၸွမ်းဝႃႈ တေၼပ်ႉယမ်ႁပ်ႉႁဵတ်းယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သုၼ်ႇလွတ်ႈလႅဝ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ပိုၼ်ႉပုၼ်ႁိၼ် ၶွင်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်း ၾိင်ႈပိူင်တီႊ မူဝ်ႊၶရေႊၸီႊ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸင်ႇၼၼ် ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ တေလႆႈမီးသုၼ်ႇပိုတ်ႇပၢႆးၶၢဝ်ႇငၢဝ်း လွတ်ႈ လွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း လူၺ်ႈဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇၵူဝ်ႁႄၽေးႁၢႆႉ ဢၼ်တေဝၢႆႇႁဵတ်းၶဵၼ်ၶိုၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၽေးၶဵၼ် ဢၼ်တေလွၵ်ႇငိုတ်ႈၶႃၸႂ် ၼၼ်ႉသႄႈ။ ၵူၺ်းၼၼ်သေတႃႉ တီႈမိူင်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇၵုမ်းၵမ်၊ ႁၢႆႉၸႃႉသုတ်းၸမ်ႉ တီႈမိူင်းၸုမ်းသိုၵ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ ပေႉပုၼ်ႈ ၼၼ်ႉတႄႉ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ ၵူၺ်းပဵၼ်ၶိူင်ႈၽၢဝ်ႇၶၢဝ်ႇ လိင်ႉလႅၼ်ၽၢမ်းတႃတေႃႇ ၵူၼ်းမိူင်း ၽၵ်းၵႃႇလႄႈ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ်ယဝ်ႉ။ ႁူႉႁၼ်ငိၼ်းၶိုတ်းၵၼ်ယူႇ ဝႃႈၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈပဵၼ်တႄႉ ၵေႃႈယႃႇ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇၶဝ်ၼႆႉ တၵ်းတေထဵင်ပၢၵ်ႈ ၶိုၼ်တွပ်ႇပိၼ်ႈၽူၼ်ၶိုၼ်း တႃႇပိုၼ်းတူဝ်ၶဝ် တေ ၵိုၵ်းၸပ်းၵၢၼ်လီဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တူၺ်းဢဝ် ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈၶေႃႈတွပ်ႇ မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇလႄႈ ၽူႈၶၢၼ် ပၢၵ်ႇၸုမ်းၶဝ် ၸေႃႇမိၼ်းထုၼ်း ဢွၵ်ႇသူပ်းယူႇၼၼ့်ၵေႃႈ ၸႅင်ႈလႅင်းၵၼ်ယူႇယဝ်ႉ။ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉ ၸၢင်ႈၸႂ်ႉသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ႁၢမ်းသိၼ်ၵိၼ်လူမ်ၶဝ် ပိုတ်ႇပၢႆးၶၢဝ်ႇငၢဝ်းပွမ်တူဝ် ၸိူင့်ၼင်ႇ ၸႂ်ႉပႃးၶေႃႈမုလ်းပဵၼ်တႄႉမီးတႄႉ ၼိုင်ႈပုၼ်ႈ၊ ၼဵပ်းၸွမ်ႇသႂ်ႇၸွမ်း လွင်ႈတၢင်းလိင့်လႅၼ်ပႅတ်ႉပွမ် သီႇႁႃႈပုၼ်ႈသေ ၽၢဝ်ႇၶၢဝ်ႇႁုမ်းတႃ ၵူႈမိုဝ်ႉဝၼ်းၵူႈၸူဝ်ႈမူင်းသေၵေႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၵႂင်ၵႃးဝင်ႇ ဝိူဝ်ႈ ယူဝ်းယဵင်းၸွမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လၢႆးဢၼ်ၼႆ့ ပေႃးၸႂ်ႉတိုဝ်းၼမ်ႁႅင်းမႃး ယင်းၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈသုမ်ႇငုမ်းပႃးတူဝ်ၵဝ်ႇ ယုမ်ႇယမ်ၸႂ်ယႂ်ႇ ၸွမ်းၶိုၼ်းၵွၼ်ႇၼႆ ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉ ၾၢႆႇပၢႆးၸႂ်ၶဝ်ၵေႃႈ ၵႆႉၸီႉၸမ်ႈမႃးယူႇ။ ၼႂ်းငဝ်းလၢႆးပၢၼ်မိူင်း သိုၵ်းသိူဝ်ပဵၼ်ယႂ်ႇ လူၺ်ႈၸုမ်းယွင်ႇဢႃႇၼႃႇလႄႈ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼမ်လၢႆ ၶတ်းၶႅင်မင်ႁူဝ်ၵၼ်ယူႇၼႆႉ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ၸုၵ်းမၼ်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်း ႁူႉငိၼ်း ၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈၶၢဝ်ႇငၢဝ်း ၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈတႄႉၼၼ်ႉ သႅၼ်ပဵၼ်ၼၢၼ်းမီးၵႂႃႇတႄႉယဝ်ႉ။ ၼင်ႇၾၢႆႇၽူႈၶဵၼ်ၼ် ယွၵ်းၵဝ်းၼၼ်ႉ ၾၢႆႇၸုမ်းၸၢဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၵေႃႈ ၸပ်းၾၢႆႇမႃးလႄႈ ၾိင်ႈတိုဝ်းၵမ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ဢၼ် ဝႃႈၼၼ်ႉ ၽႅပ်ႉၸပ်းယူႇတႂ်ႈၽႃႇသွၵ်းတိၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ။ ပိူင်ပဵၼ်ဢၼ်ၼႆႈ ႁွႆးဝႃႈ ၸႂ်ႈၵၢၼ်မွတ်ႇပိုၼ်း ယႃႉပိုၼ်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူၼ်ႈၸႂ်ၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်း မိူဝ်း ၼႃႈ လူႉလႅဝ်တိုၼ်ႈတႅမ်ႇ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁႅၼ်ႁူဝ် ၶဝ်ႈၸူးတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းလုမ်ႈၾႃႉလႆႈၼႆ မိူင်ႁၢင်ႈလိုမ်း ၾၢင်ႉထိုင်ၵၼ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း တူၺ်းၸွမ်း NUG လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈ ၸိူဝ်းၸုမ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈၾၢႆႇ တႂ်ႈၶဝ်လႂ်၊ ၸူဝ်းၸုၵ်းမၼ်ႈႁင်းၵူၺ်းလႂ်လႄႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉလႂ် ဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇပဵၼ် တၢင်းၵၢၼ်လႄႈသင်၊ ဢမ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်လႄႈသင် ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၸၢင်ၸႂ် ဢိမ်ႇမိူဝ်ႇၸွမ်း ၸွင်ႇဢမ်ႇမီးတင်းၼမ်တင်းလၢႆႁိုဝ်။ မၢင်ဢၼ် ထၢၼ်ႈၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၵေႃႉလၢတ်ႈဢွၵ်ႇသေ ၽိူဝ်ႇဢမ်ႇပဵၼ်တႄႉမႃး ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁပ်ႉ ပုၼ်ႈၽွၼ်း ဢမ်ႇႁူႉတႃႇဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း။ မိူၼ်ၸိူင်ႉ ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ် ဢမ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ပၢင်ၵုမ်သေ ၽိူဝ်ႇၺႃးပွႆႇမၢၵ်ႇပွမ်းတူၵ်းတႅၵ်ႇသႂ်ႇ တၢႆႁူဝ်သိပ်း သမ်ႉဢမ်ႇဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၼၼ်ႉလႂ်၊ လၢတ်ႈဝႃႈ တေၽဵဝ်ႈသိမ်း ၸႄႈဝဵင်း ၵ သၢမ်တူဝ် – ၵၢတ်ႇသႃ၊ ၵွင်းလၢင်း၊ ၵမ်ႉပလူႇ ၼႆသေ သမ်ႉဢမ်ႇပဵၼ်မႃး၊ ၽိူဝ်ႇၽူႈၶဵၼ် ဢဝ်လႆႈၶိုၼ်း ၵွင်းလၢင်းလႄႈ ၸုတ်ႇၽဝ်ပႅတ်ႈတင်းဝဵင်းၼႆ ဢမ်ႇဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းပၼ် လႆႈ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၵူၼ်းမိူင်း။ ႁၢႆႉၸႃႉသုတ်းတႄႉ ပၢၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ တေၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵႂႃႇၸွမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆသေ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇပိူင်ၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ ၼႅၼ်ႈၼႃယဝ်ႉ ဝၢႆးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတူဝ်ႈလူၵ်ႈ သမ်ႉဢမ်ႇယွမ်းႁူမ်ႈၸွမ်း ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႄႉတႄႉၼၼ်ႉ ယဝ်ႉ။ မဵဝ်းၼင်ႇၼႆ ၾၢႆႇၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၵေႃႈ မီးမႃးယဝ်ႉ၊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၵေႃႇတင်ႈၸုမ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႉတူးလေႇ ၼႆသေယဝ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈငဝ်ႈၸုမ်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ယုင်ႈယၢင်ႈတႅၵ်ႇတၢင်ႇ ၵၼ်လႂ်၊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ပူၵ်းတင်ႈၶွင်ႇသီႇၽွင်းငမ်းမိူင်းၶျၢင်းသေယဝ်ႉ ယွၼ်ႉဢမ်ႇႁွင်ႉပႃး ၸုမ်းၸၢဝ်း ၶျၢင်း လၢႆလၢႆဢၼ်လႄႈ ၺႃးၶွမ်ႈၶတ်းပၢၵ်ႈပၢႆႇပႅတ်ႈလႂ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၵွၵ်းဢွၵ်ႇပွၵ်ႇၶိုၼ်းၵေႃႈ တေႃႈယင်းဢမ်ႇၸၢင်ႈ ယႃႉမွတ်ႇႁၢႆလႆႈၵွၼ်ႇ။ တီႈလူပ်းၸမ်ႉ တူၺ်းၸွမ်းၼႂ်းၶိူဝ်းႁဝ်းၼႆၵေႃႈ တေဢမ်ႇၵွတ်ႇၵႆႇတူၺ်းလၢႆတေႃႇ ၸုမ်းႁိမ်ယိုတ်း ဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်း ဝႃႈၼႆသေ ပႂ်ႉထိုင်သၢမ်ပီမိူင်း ပႆႇႁၼ်ၶိုင်သင်တႄႉၼၼ်ႉလႂ်၊ ယူႇၵႆၵႆ ၽွတ်ႈတင်ႈ ၸုမ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈႁင်းၵူၺ်းသေ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵႄႈၵၢင်ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈၼၼ်ႉလႂ်၊ သုၼ်ႇၺႃး ပၢင်ၵႅဝ်ႈ ပၢင်ၼၢမ်းမိူဝ်ႈလႂ်မႃး ၵုမ်ႇသမ်ႉထိုင်ဝႃႈ ပၼ် ႁႃၵၢၼ်မိူင်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႄႈလၢႆး ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၢၼ် မိူင်း ယဝ်ႉလႄႈ တေၸႂ်ႉလၢႆးၵွင်ႈၵၢင်ႇ တေတိုၵ်းတေၽဵဝ်ႈၽူႈၶဵၼ် ၼႆသေ ပႆၽေႃႇသၢင်ႈၼႄတူဝ်လႆႈ သေ ပွၵ်ႈၼၼ်ႉလႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉ မိူၼ်တင်းပိူင်းၼႄဝႃႈ လူလၢႆတဵၵ်းၸႂ်ႉသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ လူၺ်ႈဢမ်ႇမီး လွင်ႈ ၼပ်ႉယမ်တေႃႇ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ၵူၼ်းၼၼ့်ၵူၺ်းလႄႈ လီလႆႈဝႆႉ ၼၵ်းၾၢင်ႉၵႅမ်းဝႄႈယၢင်ႇ ၵၼ် ၵူႈၽႂ်မၼ်းယူႇၼႆ ဝႆႉပဵၼ်တီႈမၢႆတွင်း ဝၼ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလုမ်ႈၾႃႉသေ ပၢႆးထိုင်ၵၼ်မႃး ယူႇဢေႃႈ။

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်']

2024-05-04T18:27:12

https://shannews.org/archives/52627

ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဢႃႇၸိင်ႇၼ ဝတ်ႉၼွင်လွင်း ဝဵင်းမူႇၸေႊ ၶဝ်ႈသူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်း

ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ၽတ်ႉတၼ်ႇတ ဢႃႇၸိင်ႇၼ ဢေႃးဝႃႇတ ၸရိယ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶၸိုင်ႈ တႆးလႄႈ သင်ႇၶၼႃႇယၵ တူင်ႇဝဵင်းမူႇၸေႊ လႆႈၶဝ်ႈသူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်းၵႂႃႇ ၽွင်းဢႃယု 76 ပီ ဝႃႇသႃ 56 ဝႃႇ ။ ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 3 မူင်းၶိုင်ႈ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ၽတ်ႉတၼ်ႇတ ဢႃႇၸိင်ႇၼ လႆႈၶဝ်ႈသူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်းၵႂႃႇ တီႈဝတ်ႉ/ ၵျွင်းထိူၼ်ႇ မၢၼ်ႈၼွင်လွင်း ဢိူင်ႇၸေႊလၢၼ်ႉ ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၵူၼ်းထဝ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ လုၵ်ႈၼွင်ႉတပေးပွင်ႈပၢႆ – တၵ်ႉၵႃႇ ႁူမ်ၵၼ် ၵၼ်ႇတေႃး ၶၢပ်ႈတူဝ် ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဢႃႇ ၸိင်ႇၼ ၵူၼ်းမၢၼ်ႈၼွင်လွင်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မိူဝ်ႈဝၼ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသြႃႇႁဝ်း တိုၵ်ႉလီလီယူႇ ၼင်ႇဢုပ်ႇၵုမ် ၵၼ်တင်းပူႇၵႄႇလႄႈ သမႃႇထိ ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉၸၢင်ႉၶဝ် တႃႇတေတၢင်ႇထီး ၵွင်းမူးမႂ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈ ၼမ်ႉၸၢင်ႉၼၼ်ႉယူႇ။ မိူဝ်ႈၽွင်းၼင်ႈဢုပ်ႇၵၼ်ၼၼ်ႉ သြႃႇလူင်ႁဝ်း ငူပ်ႉလူင်းၵႂႃႇသေ လွၼ်ႇၵႂႃႇၸိူင်ႉ ၼၼ်ၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ပေႃးထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 08/05/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 2 မူင်းၸိုင် ယူႇတီႈ ၵူၼ်းမၢၼ်ႈၼွင်လွင်းလႄႈ တၵ်ႉ ၵႃႇသတ်ႉထႃး တီႈၸမ်ၵႆ ၼႂ်းတူင်ႇဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း – မူႇၸေႊ တေဢွၼ်ၵၼ် လုမ်းလႃးသၢင်းၵျုဝ်ႇ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဢႃႇၸိင်ႇ ၼၵႂႃႇ ၼႆယဝ်။ “ယူႇတီႈ ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလႄႈ လုၵ်ႈၼွင်ႉတပေးသေ ၶႂ်ႈဢၢၼ်းဝႆႉၶၢပ်ႈတူဝ်ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ႁဝ်းၶႃႈ ႁိုင် ၼၢၼ်းဢိတ်းၶႃႈဢေႃႈ။ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈမိူင်းဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းလႄႈ ႁဝ်းၶႃႈ တေဢမ်ႇဝႆႉႁိုင်ယဝ်ႉသေ တေပူၼ်ႉၶၢပ်ႈတူဝ် ၵႂႃႇ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 8 တေထိုင်မႃးၼႆႉၶႃႈ”- ၵူၼ်းမၢၼ်ႈၼွင်လွင်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ဝၢၼ်ႈၼွင်လွင်းၼႆႉ ယၢၼ်ဝဵင်းမူႇၸေႊမွၵ်ႈ 11 လၵ်း မီးၼႂ်းၵႄႈ မူႇၸေႊ – ၼမ်ႉၶမ်း ဝႃႈၼႆ။ ပိုၼ်းၵႅပ်ႈၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ၽတ်ႉတၼ်ႇတ ဢႃႇၸိင်ႇၼ – ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ – ၸၢႆးယီႊပၢၼ်း ပေႃႈမႄႈ – ၶိင်းလူင်လွႆႊၶမ်းလႅင်ႊ + ၼၢႆးလူင်ယႃႊလွႆႊလႅင်ႊ (ႁွင်ႉ) ၸဝ်ႈၶၢဝ်ဝၼ်ႇၼသိင်ႇၵီႇ ၵိူတ်ႇ – 1310 ၼီႈ လိူၼ်ႁႃႈမႂ်ႇ 5 ဝၼ်း ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ တီႈၵိူတ်ႇ – မၢၼ်ႈၼွင်လွင်း ဢိူင်ႇၸေႊလၢၼ်ႉ ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ။ မီးပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ – 5 ၵေႃႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼၢႆးယွတ်ႈငိုၼ်းသႅင်မွၼ်း (ႁွင်ႉ) ၸဝ်ႈၶၢဝ်ၶေႇထႃႇဝီႇ၊ ၼၢႆးမႆ ငိုၼ်းဢၢမ်း၊ ၼၢႆးသွႆႈၶမ်းႁိူင်းဢႆႇ၊ ၶိင်းသွႆႈၶမ်းသႂ်လႄႈ ၸၢႆးယီႊပၢၼ်ႊ (ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဢႃႇၸိင်ႇၼ) ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပီၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼိူဝ်ၵျွင်း ႁဵတ်းၵပ်ႉပီႇ – ပီၵေႃးၸႃႇ 1317 ၼီႈ တမ်ႈတီႈၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ဢႃႇသၽ ၵျွင်းလူင် ၼွင်လွင်း။ ပီၶၢမ်ႇသၢင်ႇလွင်း ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇ – ပီၵေႃးၸႃႇ 1320 ၼီႈလိူၼ်သီႇ တမ်ႈတီႈၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဢႃႇသၽ။ ပီၶၢမ်ႇၸၢင်း ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၽဝၸဝ်ႈရႁၢၼ်း – ပီၵေႃးၸႃႇ 1330 ၼီႈ လိူၼ်ႁူၵ်း တမ်ႈတီႈသိမ်ႇၶၼ်ႇတ ၵျွင်းလူင်ၼွင်လွင်း ဢုပၸ်ႇၸေႇ တီႈၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဢႃႇသၽ ။ တီႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈ – မိူဝ်ႈပဵၼ်သၢင်ႇ ယၢမ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈ တီႈၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဢႃႇသၽ ၵျွင်းလူင်ၼွင်လွင်းလႄႈ တီႈလႃႈသဵဝ်ႈ ဢိၵ်ႇတီႈႁမ်းပေး မၢၼ်ႈမေႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ဝၢႆးပဵၼ်ၸၢင်းယဝ်ႉ လႆႈၵႂႃႇသိုပ်ႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈ တီႈဝတ်ႉၸေႃးတိၵႃႇယူင်ႇ ဝဵင်းမူင်ႇယႂႃႇ တိူင်းၸႄႈၵႅင်း။ ၼႃႈၵၢၼ် ၼင်ႈၵၢၼ်ႇၼင်ႈၵျွင်း – ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဢႃႇၸိင်ႇၼ ယၢမ်ႈလႆႈၼင်ႈၵျွင်းတိုင်းႁိူဝ်း ဢိူင်ႇ 19 မၢၼ်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်း 2 ဝႃႇသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းမႃးၼင်ႈၵျွင်းလူင်ၼွင်လွင်း တႄႇမိူဝ်ႈပီၵေႃးၸႃႇ 1348 ၼီႈ တေႃႇထိုင် 1358 ၼီႈသေ ၸင်ႇၶိုၼ်းၶၢႆႉမႃးယူႇသဝ်းတီႈ ၵွင်းမူးလွႆႁူဝ်ၸၢင်ႉသေ ပူၵ်းပွင်ၼႃႈၵၢၼ်သႃသ ၼႃ တႄႇတင်ႈဝတ်ႉၵမ်မထၢၼ်း ၵျွင်းထိူၼ်ႇၼွင်လွင်းမႃး။ ပုၼ်ႈၽွၼ်းၼႃႈၵၢၼ်သႃသၼႃ – ယၢမ်ႈႁဵတ်းၽူႈမၢႆ မူႉၸုမ်းသင်ႇၶၼႃႇယၵ တူင်ႇဝဵင်းမူႇၸေႊ 4 ပီ၊ ယၢမ်ႈ လႆႈႁၢပ်ႇပုၼ်ႈၽွၼ်း ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ မူႉၸုမ်းသင်ႇၶၼႃႇယၵ တူင်ႇဝဵင်းမူႇၸေႊ ၶၢဝ်းတၢင်း 8 ပီ၊ ယၢမ်ႈပဵၼ် ဢေႃးဝႃႇတႃႇၸရိယ မူႉၸုမ်းသင်ႇၶၼႃႇယၵ တူင်ႇဝဵင်းမူႇၸေႊ၊ လႆႈထုၵ်ႇယုၵ်ႉယွင်ႈပဵၼ် ဢေႃးဝႃႇတႃႇ ၸရိယ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ၶၸိုင်ႈတႆးလႄႈ ပဵၼ်ဢေႃးဝႃႇတႃႇၸရိယ ၼႃႈၵၢၼ်သႃသၼႃ ၼႂ်း တူင်ႇဝဵင်းတင်းၼမ်။ ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ – ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် လႆႈဢွၼ်ႁူဝ် ၵေႃႇသၢင်ႈၵျွင်းထမ်ႇမႃႇယူင်ႇ ၵျွင်းသိမ်ႇ ၵျွင်းသဝ်း ၸဝ်ႈသင်ႇၶ ၵျွင်းသွမ်း ၵျွင်းပွင်ဝၢတ်ႈ ၸေႇတီႇၵွင်းမူး ႁေႃသိၼ်ၸဝ်ႈၶၢဝ် ၸလွပ်ႈသႃလႃး ဢွၼ်သိူဝ်ႇသဵၼ်ႈတၢင်း ၵျွင်းၶႅပ်းႁိၼ် ႁၢင်ႈၽြႃးၼိမိတ်း 4 ပိူင် ၼေႃႇလွင်းၽြႃး ၽြႃးၼွၼ်းမိူင်း၊ ႁၢင်ႈပၼ်ႇၸဝၵ်ႇၵီႇလႄႈ ၽြႃးသၢဝ်းပႅတ်ႇ တႄႇၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် လႆႈဢွၼ်ႁူဝ် လုၵ်ႈၼွင်ႉတပေးတၵ်ႉၵႃႇသေ ႁဵတ်းပွႆးၶၢမ်ႇသၢင်ႇၶၢမ်ႇၸၢင်း ပွႆးလွတ်ႈႁေႃးပထၢၼ်း ပႃႇလိၸဝ်ႈပွႆး ၸဝ်ႈဢုပၵုတ်း ပွႆးသၢင်ႇၵၢၼ်းၶမ်း ပွႆးသၢင်ႇၵၢၼ်းၶိၼ်း ပွႆးၸႃႇၵ ၵူၼ်းထဝ်ႈ ဢႃယု 75 ၶိုၼ်ႈ ၼိူဝ် ပွႆးသင်ႇၶ ၶဝ်ႈပွင်ၶဝ်ႈဝၢတ်ႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈဢွၼ်ႁူဝ် ပိုတ်ႇၽုၺ်ႇပၢင်တြႃး ၶၢဝ်းသွၼ်းၼမ်ႉလႄႈ ၼႂ်းဝႃႇၵူႈပီပီ တေႃႇပေႃးမီး ပွၵ်ႈၵမ်း 33 ပွၵ်ႈ တႄႇၵႂႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပွႆႇဝၢင်းၽဝၶၼ်ႇထႃႇ ၶဝ်ႈၸၢမ်ႇသူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်း – ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ၼႆႉ ပႅၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇတွၼ်ႈယၢမ်ႈပဵၼ် ရေႃး ၵႃႇယႂ်ႇလူင်သင်သေတႃႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ဢမ်ႇၽွင်းလိူဝ်လႆႈ သင်ႇၶႃႇရတြႃးပဵၼ်လူႉၼၼ်ႉလႄႈ ထိုင်မႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 (လိူၼ်ႁႃႈလွင်ႈ 8 ၶမ်ႈ ပီၵေႃးၸႃႇ 1386 ၼီႈ) သေ လႆႈလူႉလွၼ်ႇ ၶဝ်ႈ သူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်းၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၼမ်ႉၸႂ်ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် – ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈဢၼ်မီးသတ်ႉထႃႇယႂ်ႇ တီႈၼိူဝ်ၽြႃး၊ တြႃး၊ သင်ၶ၊ သြႃႇသမႃး၊ ပေႃႈမႄႈၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး မီးမႅတ်ႉတႃႇၵရုၼႃႇယႂ်ႇ တေႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ် မေႃဢုပ်ႇမေႃလၢတ်ႈ မေႃၸွႆႈထႅမ် မေႃပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ် မေႃတႅပ်းတတ်းၼႃႈၵၢၼ် ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ လႅတ်းဝႆးပဵၼ်ၽူႈမီးသီႇလ သမႃႇထိ ပၺ်ႇၺႃႇတဵမ်ထူၼ်ႈ ပဵၼ်တီႈသင်ႇၶလႄႈ တၵ်ႉၵႃႇသတ်ႉထႃးတင်းၼမ် လႆႈပိုင်ႈဢိင် ပဵၼ် ၸဝ်ႈဢၼ် ၵိုၵ်းပိုၼ်းသႃသၼႃ ၼႂ်းထုင်ႉမၢဝ်း ၸဝ်ႈၼိုင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-05-10T08:00:00

https://shannews.org/archives/52624

လွၵ်းတွၼ်ႈ (role) မိူင်းၶႄႇ ၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းတႆး

မိူင်းၶႄႇ ပဵၼ်မိူင်းယႂ်ႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈၼႂ်းၵုၼ်လူင်ဢေႊသျိူဝ်ႊ။ ၸိုင်ႈမိူင်းၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ 10 မိူင်း ပႃး ၸဵမ်မၢၼ်ႈ၊ ထႆး၊ ဢိၼ်ႊၻူဝ်ႊၼီႊသျိူဝ်ႊ၊ ၾိလိပ်ႉပိၼ်ႊ ႁူမ်ႈၵၼ်တင်းသဵင်ႈယင်းဢမ်ႇယႂ်ႇပဵင်းမၼ်း။ ၸိူဝ်းပဵၼ်မိူင်းၵုၼ်ၼႂ်းပၢင်ႇလၢႆႇ မိူၼ်ဢိၼ်ႊၻူဝ်ႊၼီႊသျိူဝ်ႊၶဝ်တႄႉ ယင်းၶႅၼ်း၊ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၽႅၼ်ႇလိၼ် မၼ်းဢမ်ႇတိတ်းၸပ်းၵၼ်။ ပုၼ်ႈတႃႇမိူင်းၸိူဝ်းဢၼ်ၽႅၼ်ႇလိၼ်ၸပ်းၵၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ ၶဝ်တေႁဵတ်း သင်ၵေႃႈယဝ်ႉ တၵ်းလႆႈမီးလွင်ႈမၼ်ႈၸႂ်ဝႃႈ တင်းမိူင်းၶႄႇ တင်းႁဝ်းၸမ်ၸႂ်ၵၼ်ဝႆႉ ဝၢင်းၸႂ်တေႃႇၵၼ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထႆး ၼႂ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်းၼႆႉ ၸဝ်ႈပၢႆပိုၼ်း DGE Hall ယၢမ်ႈတႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ “ပေႃးၵဵဝ်ႇလွင်ႈၵၢၼ်ထုတ်ႉ (ၵၢၼ်ၽွင်း တၢင်) ၸိုင် ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၶၢမ်ႈပူၼ်ႉထႆးလႆႈ။ (As diplomatists, the T”ais have been unsurpassed) ။ ပေႃး ယဝ်ႉၵေႃႈ ၼႄတူဝ်ယၢင်ႇဝႃႈ တင်ႈတႄႇပၢၼ်မွင်ႊၵူဝ်ႊလ်သုတ်းသဵင်ႈၵႂႃႇသေ ၶိူဝ်းၶုၼ်သွႆႉၾႃႉမိင် (Ming Dynasty) ၶိုၼ်ႈမႃးယဝ်ႉၵေႃႈ ၶုၼ်ထႆးၶဝ် ၵႆႉသူင်ႇၽွင်းတၢင်ၵႂႃႇတီႈၼၢၼ်ၵျိင်း ဢၼ်ပဵၼ်ငဝ်ႈၸိုင်ႈၶႄႇ ၼႂ်းပၢၼ်ၼၼ်ႉသေ ၽုၵ်ႇၾင်ဝႆႉလွင်ႈၸမ်ၸႂ်ၵၼ်။ ပီႈၼွင်ႉတႆးသၢမ်ၸဝ်ႈ ၼႂ်းတႆးလူင်ၼႆႉ ဢၼ်ပိူၼ်ႈဢၢမ်းၶိုတ်းပဵင်းပီႈၼွင်ႉထႆးတႄႉ မီးပီႈၼွင်ႉတႆးသၢမ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ယၢမ်ႈႁဵတ်း ၶုၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈပွတ်းၼိူဝ် တင်ႈတႄႇ 1287 မႃးၼၼ်ႉၵူၺ်း။ သၢမ်ပီၼွင်ႉ (ၸဝ်ႈဢၢႆႈသႅင်ၶႆႇ ၸဝ်ႈယီႈသႅင် ၵမ်ႇတင်း ၸဝ်ႈသၢမ်သႅင်သႂ်) ၼၼ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇၶဝ်ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ ၼႃႈလိၼ်ၾၢႆႁိၼ် (ၵျွၵ်ႉသႄႇ) ဢၼ်ဢွၵ်ႇ ၶဝ်ႈၼမ်လိူင်ႇ၊ မီးဢေႃးၸႃႇၼိူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈမႃး တင်ႈတႄႇၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းမၢၼ်ႈ ၼရသီႇႁပတေႉ ၼွၼ်းၽႄးၼႂ်းပီ 1287 ။ ထိုင်မႃး 1289 ၵေႃႈ ၶဝ်ၸဝ်ႈ ၸင်ႇယိုတ်းဢဝ် မိူင်းပူးၵမ်ႇ။ ၾၢႆႇၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းမၢၼ်ႈ ၸင်ႇယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ် တီႈၶႄႇလႄႈ ပီ 1300 ၸဝ်ႈႁေႃသႅင် မွင်ႊၵူဝ်ႊလ် ဢၼ်ၽွင်းငမ်းမိူင်းၶႄႇ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇသူင်ႇသိုၵ်းမႃးတိုၵ်းၶုၼ်တႆး။ တင်ႈတႄႇ 25/01/1301 – 28/02/1301 ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းလူင် တီႈဝဵင်းမျိၼ်ႇၸၢႆး (Myinzaing) သေ တပ်ႉၶႄႇဢမ်ႇပေႉလႆႈၼိူဝ်တပ်ႉ တႆး – မၢၼ်ႈ ။ သၢမ်ပီႈၼွင်ႉၵေႃႈ ၼပ်ႉသွၼ်ႇဝႃႈ ႁဝ်းၼႆႉပေႉၶႄႇလႆႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းပွတ်းၵူၺ်း၊ ၶၢဝ်းယၢဝ်းတႄႉ တေယၢပ်ႇၼႆသေ လႆႈသူင်ႇၽွင်းတၢင်ပႃးၶူဝ်းငိုၼ်းၶူဝ်းၶမ်းၵႂႃႇတီႈ ၽူႈၵွၼ်းသိုၵ်းၶႄႇ ႁႂ်ႈထွႆပၼ်။ ပေႃး ၶႄႇမွင်ႊၵူဝ်ႊလ် ထွၼ်တပ်ႉၵႂႃႇယဝ်ႉၵေႃႈ လႆႈသူင်ႇၽွင်းတၢင် ပႃးၶူဝ်းငိုၼ်း ၶူဝ်းၶမ်းၵႂႃႇထိုင်ဝဵင်းပိူၺ် ၵျိင်း။ ၵမ်းလိုၼ်း – တင်းၶႄႇၵေႃႈ လႆႈႁပ်ႉႁွင်းၵေႃႉၼွင်ႉသုတ်းပၢႆ ၸဝ်ႈသၢမ်သႅင်သႂ် ပဵၼ်ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း မိူင်း မၢၼ်ႈ (King of Mien)။ ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ၾႃႉ (1311 – 64) မိူဝ်ႈၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၸွမ်မႃးၼၼ်ႉ မႅၼ်ႈၽွင်းမိူင်းၶႄႇတိုၵ်ႉဢွၼ်ႇဢႄး။ ယွၼ်ႉဝႃႈ မွင်ႊ ၵူဝ်ႊလ် မႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈပဵၼ်ၸွမ်လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇၵေႃႈ တိုၵ်ႉသၢၼ်ၶတ်းတိုၵ်းတေႃး မွင်ႊၵူဝ်ႊလ် ယူႇ သိုဝ်ႈၽႂ်သိုဝ်ႈမၼ်း။ ၸႄႈမိူင်းၽႂ် ၸႄႈမိူင်းမၼ်း ၽႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇယိပ်းဢမ်ႇၵုမ်းဢမ်ႇဢွၼ်ႁူဝ်ၽႂ်လႆႈ။ မိူၼ် တႆးႁဝ်းယၢမ်းလဵဝ်။ ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ၾႃႉ တင်း ၼွင်ႉၸဝ်ႈသၢမ်လူင်ၾႃႉ ၸင်ႇလႆႈၸတ်းႁႅၼ်းပဵၼ်ငႃးသိုၵ်းသေ ၶီႇသိုၵ်းၶိုၼ်ႈ လွမ်ႉဝဵင်းၼွင်သႄ (မိူဝ်ႈလဵဝ်ႁွင်ႉဝႃႈ ၶႂိၼ်းမိင် Kunming)။ ၾၢႆႇၶုၼ်ၽွင်းငမ်းယုၼ်ၵူၺ်ႉ (Governor General Yun Kuei) ၵေႃႈ ဢမ်ႇတၼ်းတင်ႈတူဝ်လႄႈ ၵႃႈလႆႈယွမ်းၵၢၼ်ႉ။ ၸင်ႇလႆႈၸတ်း ၽွင်းတၢင် ပႃး ၶူဝ်းငိုၼ်းၶူဝ်းၶမ်းသေၵႂႃႇဝဵင်းလူင်ပိူၺ်ႇၵျိင်း ယွၼ်းဢဝ်ၶိုၼ်းၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃၸူဝ်ႈပူႇ ပၢၼ်မွၼ်ႇ။ တင်းၶုၼ်မွင်ႊၵူဝ်ႊလ်ၵေႃႈ မႅၼ်ႈၽွင်းဢူၼ်ႈၼႃႈတႃၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈလူႉသေ ၸင်ႇလႆႈယွမ်း ႁပ်ႉၶေႃႈႁဵၵ်ႈ ႁွင်ႉတုၵ်းယွၼ်းၶွင်ၾၢႆႇၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ။ တေလႆႈဝႃႈ သၢမ်ပီၼွင်ႉတႆးလႄႈသင်၊ ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ၾႃႉလႄႈသင်၊ လႆႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၵၢၼ်သိုၵ်းၵၢၼ်ၽွင်း တၢင် ၵိုၵ်းၵပ်းႁူမ်ႈၵၼ်ထိုင်ယွတ်ႈႁွတ်ႈပၢႆၵႂႃႇၼင်ႇၵၼ်။ ပိူင်ႈၵၼ်တီႈဝႃႈ မိူဝ်ႈသၢမ်ပီႈၼွင်ႉတႆး ႁဵတ်းၶုၼ် ၽွင်းငမ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ မႅၼ်ႈၽွင်းမိူင်းၶႄႇတိုၵ်ႉၵႅၼ်ႇၶႅင် မိူဝ်ႈပၢၼ်ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉသမ်ႉ မႅၼ်ႈ မိူဝ်ႈမိူင်းၶႄႇဢွၼ်ႇဢႄး ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ တင်ႈတႄႇၼၼ်ႉမႃးၵေႃႈ ငဝ်းလၢႆးလႄႈသင် ၵူၼ်းလႄႈသင် ပႅၵ်ႇပိူင်ႈမႃးလႄႈ ပိုၼ်းတႆးၵဝ်ႇ ဢၼ်သၢမ်ၸဝ်ႈပီႈၼွင်ႉ ဢိၵ်ႇၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ၾႃႉ ၵေႃႇသၢင်ႈမႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၶူၼ်ႉတူၵ်ႇဢုပ်ႇ သမ်ႉၶိုၼ်းလႆႈထႅင်ႈယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶီႇၾႃႉ (1405 – 1418) ပေႃးတူၺ်းၼႂ်းပိုၼ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈယၼ်ႇၾႃႉ သႅၼ်ဝီ တႅမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉတႄႉ ၶႆႈၼႄလွင်ႈၸဝ်ႈသိူဝ်ၶီႇၾႃႉ ၸဝ်ႈသိူဝ်ငမ်ၾႃႉ သွင်ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈၵၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးတူၺ်းၼႂ်းပိုၼ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈသၢႆမိူင်း တင်း DGE Hall တႅမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်လွင်ႈၸဝ်ႈ သိူဝ်ငမ်ၾႃႉၵေႃႉလဵဝ်လႄႈ ဢၼ်ၶႆႈၼႄၵမ်းၼႆႉ တေတူၵ်ႇၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈၵေႃႉလဵဝ်။ ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ ၼွၼ်းၽႄးယဝ်ႉ 4 ပီ (ပီ 1368) မိူင်းၶႄႇၵေႃႈ ပဵၼ်ၵွၼ်ႈပဵၼ်ၵႅၼ်ႇမႃးၶိုၼ်း ၾၢႆႇတႂ်ႈ ၶိူဝ်းၶုၼ်သွႆႉၾႃႉၶႄႇ မိင်။ ၽဝ်ႇၼၼ်ႉ သႅၼ်ႈတၢင်းလၢႆႈ (Silk Road) ဝွတ်ႈႁၢမ်းၵႂႃႇယဝ်ႉလႄႈ ၶုၼ်ၶႄႇ ၵေႃႈ ၶႂ်ႈပိုတ်ႇသဵၼ်ႈတၢင်းၼမ်ႉၵဵဝ် ပိူဝ်ႈတႃႇၶဝ်ႈပၢင်ႇလၢႆႇသေ ၵပ်းသိုပ်ႇမိူင်းဝၼ်းတူၵ်း။ သမ်ႉမႅၼ်ႈၽွင်း ၸဝ်ႈသိူဝ်ငမ်ၾႃႉ ဢၼ်ပဵၼ်လုၵ်ႈလၢၼ်ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ လုၵ်ႉၶိုၼ်ႈမႃး ပိူဝ်ႈတႃႇၵွပ်ႇၵူႈၶိုၼ်းႁေႃသႅင် တႆး။ ၸင်ႇဝႃႈ လႆႈတိုၵ်းတေႃးၵၼ်တင်ႈတႄႇ 1438 ထိုင် 1446 ။ ၸဝ်ႈသိူဝ်ငမ်ၾႃႉၵေႃႈ ၵၢၼ်ႉသိုၵ်းလႄႈ လႆႈၵႂႃႇပိုင်ႈႁူမ်ႈၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ၼရပတိ မိူင်းဢႃႇဝ ဢၼ်ပဵၼ် လုၵ်ႈပီႈလုၵ်ႈၼွင်ႉၵၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ 1446 တပ်ႉသိုၵ်းၶႄႇၵေႃႈ မႃးလွမ်ႉဝဵင်းဢႃႇဝသေ ႁဵၵ်ႈႁွင်ႉယွၼ်းဢဝ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ငမ်ၾႃႉ။ ၸဝ်ႈၼရပတိၵေႃႈ ယွၼ်ႉႁႅင်းဢမ်ႇငၢမ်ၵၼ်လႆႈလႄႈ လႆႈတူၵ်းလူင်းဢၢၼ်းမွပ်ႈပၼ် တူဝ်ၸဝ်ႈသိူဝ်ငမ်ၾႃႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးႁူႉဝႃႈ တူဝ်ၵဝ်ႇတေလႆႈတူၵ်းပဵၼ်ႁၢႆးသိုၵ်း (Prisoner of War) ၵမ် ၸႃတႃၶုၼ်ဢၼ်တူၵ်းပဵၼ်ႁၢႆးသိုၵ်း တိုၼ်းတေထုၵ်ႇတႅပ်းႁူဝ်ၼႆၵေႃႈ ၸဝ်ႈသိူဝ်ငမ်ၾႃႉ လႆႈၵိၼ်ငူၼ်ႉ သၢၼ်သေ ၼွၼ်းၽႄးၵႂႃႇ။ ၵႃႈလႆႈဢဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ်မၼ်းၸဝ်ႈ မွပ်ႈပၼ်ၶႄႇၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းလႄႈ တၢင်းႁတ်းႁၢၼ်ၸဝ်ႈသိူဝ်ငမ်ၾႃႉၼႆႉ ၽူႈဢၼ်တၢင်းလၢႆႁူႉတေယွင်ႈယေႃးယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵွပ်ႈသင်ပူႇမွၼ်ႇမၼ်းၸဝ်ႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၸွမ်းၼင်ႇဢဵၼ်းဢၢၼ်း။ တူဝ်မၼ်းၸဝ်ႈသမ်ႉ ဢမ်ႇပဵၼ် ၸွမ်းၼၼ်ႉ လီပႃးၵၼ်ၶႆႈၸႂ်လီလီယူႇ။ ၸဝ်ႈၶမ်းၵၢႆႇၼွႆႉ (1600 – 1605) ၸဝ်းၶမ်းၵၢႆႇၼွႆႉ သႅၼ်ဝီ ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ႁဵၵ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၶမ်းၵႅဝ်ႈ။ မိူဝ်ႈ 1549 လႆႈတူၵ်းပဵၼ်ႁၢႆးသိုၵ်း မိူင်း ဢႃႇဝ။ ထိုင်မႃး 1555 ယွၼ်ႉၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ပယိၼ်ႉၼွင်ႇ တိုၵ်းပေႉဢႃႇဝလႄႈ လႆႈၵႂႃႇယူႇမိူင်းပႃႇၵိူဝ် (Pegu) ။ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈသေ ပႃးၵႂႃႇၸွမ်းၸဝ်ႈၼရေးသူၼ် (ၵေႃႉဢၼ်ၵႂႃႇပဵၼ်ႁၢႆးသိုၵ်းၼင်ႇၵၼ် တီႈ မိူင်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ ဝၢႆးမႃးမိူဝ်းပဵၼ်ၸဝ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၶိုၼ်းတီႈ ဢယုတ်ႉထယႃး မိူင်းထႆး)။ ဝၢႆးသေ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ၼၼ်ႇတပယိၼ်ႇ ၼွၼ်းၽႄးမိူဝ်ႈ 1599 ဢဵၼ်ႁႅင်းမၼ်းတႅၵ်ႇယၢႆႈၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈ ၼရေးသူၼ် လႆႈၸွႆႈထႅမ်ပၼ်ႁႅင်းသိုၵ်းသိူဝ် တီႈၸဝ်ႈၶမ်းၵၢႆႇၼွႆႉ ဢဝ်ၶိုၼ်းမိူင်းတႆး။ ထိုင်တီႈပီ 1600 ၵေႃႈ လႆႈၶိုၼ်းမိူင်းသႅၼ်ဝီ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ မႅၼ်ႈၽွင်းၶုၼ်ဢႃႇဝ ၸဝ်ႈၺွင်ႇယၢၼ်း ၵေႃႈႁႅင်းၶိုၼ်ႈမႃးလႄႈ တင်းၶုၼ်ၶႄႇ ၶုၼ်မၢၼ်ႈ ပူင် ၵႂၢမ်းမႃးဝႃႈ ႁႂ်ႈသူင်ႇၶူဝ်းငိုၼ်းၶူဝ်းၶမ်းၵူမ်ႈၼွမ်းၸူး ၸွမ်းလၢႆးၾိင်ႈၵဝ်ႇၵဝ်ႇ။ ၸဝ်းၶမ်းၵၢႆႇၼွႆႉၵေႃႈဝႃႈ ယွၼ်ႉလူၺ်ႈလႆႈပိုင်ႈမုၼ်ၸဝ်ႈ ၸဝ်ႈၼရေးသူၼ်သေ ပဵၼ်ၶုၼ်မႃးၶိုၼ်းလႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပွင်ၸွမ်ၵၢင်ၸႂ်ၶုၼ်ၶႄႇ ၶုၼ်မၢၼ်ႈ။ ၸင်ႇဝႃႈ သိုၵ်းၶႄႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶိုၼ်းမႃးမိူင်းတႆး ထိုင်တီႈ လႆႈတိုၵ်းၵၼ်။ ၵွပ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ႁႅင်းဢမ်ႇငၢမ်ႇၵၼ်တင်းတပ်ႉသိုၵ်းၶုၼ်မၢၼ်ႈလႄႈ ၸင်ႇလႆႈယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ်ၵႂႃႇ တီႈဢယုတ်ႉထယႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ တူၵ်းၼႂ်းငဝ်းလၢႆးၾႆးၸမ်တူဝ် ပိုင်ႈၼမ်ႉၵႆၶႄ ဢမ်ႇတၼ်းလႄႈ ၸဝ်ႈၶမ်း ၵၢႆႇၼွႆႉၵေႃႈ ၵၢၼ်ႉသိုၵ်းသုမ်းမိူင်း၊ ၸဝ်ႈၼရေးသူၼ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇတၼ်းၽႅဝ်တီႈၽႅဝ်တၢင်းသေ ၼွၼ်း ၽႄးၵႂႃႇ မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉၶၢမ်းတပ်ႉယူႇတီႈမိူင်းႁၢင် ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ယၢမ်းလဵဝ်။ လွင်ႈၸဝ်ႈၼရေးသူၼ် တင်းၸဝ်ႈၶမ်းၵၢႆႇၼွႆႉ ႁၵ်ႉၵၼ်မီးသတ်ႉၸႃႇတေႃႇၵၼ် ၸွႆႈၵၼ်ၼႆႉ ၽူႈဢၢၼ်ႇ တင်းၼမ် တေႁၼ်ဝႃႈလီယွင်ႈလီယိူင်ႈတႄႉတႄႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈ လီဝူၼ်ႉလိုၵ်ႉလိုၵ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈ ၶမ်းၵၢႆႇၼွႆႉ ဢမ်ႇယဵပ်ႇယၢင်ႈၸွမ်းႁွႆးတိၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ ဢိၵ်ႇသၢမ်ၸဝ်ႈပီႈၼွင်ႉတႆးလႄႈ မီး ၽွၼ်းလီၽွၼ်းၸႃႉ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼၼ်ႉယူႇ။ ၼႂ်းပိုၼ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ တင်ႈတႄႇၼၼ်ႉမႃး ဢမ်ႇမီးႁေႃၶမ်းႁင်းၶေႃယဝ်ႉ။ ၽႃသႃ သႃသၼႃ မိူင်းမၢၼ်ႈ ၵေႃၢႈ ၶဝ်ႈမႃးၼမ်။ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ မႃးပၵ်းယူႇ သႅၼ်ဝီ၊ သီႇပေႃႉ၊ ယွင်ႁူၺ်ႈ၊ မိူင်းၼၢႆး၊ ၵဵင်းတုင် တေႃႇထိုင် ပၢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈမႃးႁဵတ်းၶုၼ်။ ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း (1926 – 91) ဝၢႆးၸဝ်ႈၶမ်းၵၢႆႇၼွႆႉယဝ်ႉ လတ်းၶၢမ်ႈမႃး 350 ပီ ၼႂ်းငဝ်းလၢႆးၵၢပ်ႈပၢၼ် 40-50 ပီၼႆႉ၊ မိူင်းၶႄႇ ဢၼ်လုၵ်ႉ တီႈၵၢပ်ႈပၢၼ်တႅၵ်ႇယၢႆႈဢွၼ်ႇဢႄး ၾၢႆႇတႂ်ႈၶိူဝ်းၶုၼ်မၼ်ႊၵျူး ၽွင်းငမ်းလႄႈ ပၢၼ်ၶႄႇၽိူၵ်ႇ ၵေႃမိၼ် တင်ႇ (Kuomintang – KMT) ၽွင်းငမ်းၼၼ်ႉသေ ပၼ်ႈၵႅၼ်ႇၵၼ်မီးႁႅင်းမႃးၶိုၼ်း ၾၢႆႇတႂ်ႈၵၢၼ် ၽွင်းငမ်း ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉမိူင်းၶႄႇ (CPC)။ ၽဝ်ႇၼၼ်ႉ မိူင်းရတ်းသျိူဝ်ႊၵေႃႈ ပဵၼ်ၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉလႄႈ မိူင်းလူင်ၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ တင်းသွင်မိူင်းၼႆႉ ႁပ်ႉႁွင်းမၵ်းမၼ်ႈဝႆႉ ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ (CPB) ။ ၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ ၼင်ႇၵၼ် ၵမ်ႉၸွႆႈၵၼ်။ ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ ယၢမ်ႈမႃးပၵ်းသဝ်းတူင်ႉၼိုင်ၼႂ်းမိူင်းတႆး (ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်း) သေ သၢၼ်ၶတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၽသပလ (AFPFL) ၸုမ်းဢူးၼု။ ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း (ႁိုဝ်) မူဝ်ႁိူင်းၵေႃႈ သၢၼ် ၶတ်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်မႃးပၵ်းတပ်ႉႁဵတ်းၶုၼ်ႁၢႆႉ ယူႇၼႂ်းမိူင်းတႆးလႄႈ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈႁွမ်း (CPB) သေ တိုၵ်းတေႃးၸွမ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝၢႆးသေ CPB ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပေႃႇလသီႇ ထၢၼ်ႈၵူၼ်းသေ မႃးၸႅၵ်ႇၽႄၵူၼ်း မိူင်းတႆး ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး တႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၽၢတ်ႇၽႄပႅင်းၸင်းၽိတ်းၽႅၵ်ႇၵၼ်မႃးၵေႃႈ ၸင်ႇလႆႈလုၵ်ႉ သၢၼ်ၶတ်း CPB ၶိုၼ်း မိူဝ်ႈ 12/05/1956 ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၵေႃႇတင်ႈပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ ၸိုင်ႈတႆး (SSCP) သေ ပွႆႇၽူႈတႅၼ်းၵႂႃႇၵပ်းသိုပ်ႇ CPC ပိူဝ်ႈတႃႇယွၼ်းလွင်ႈႁပ်ႉႁွင်းမၵ်းမၼ်ႈလႄႈ လွင်ႈၸွႆႈထႅမ်တီႈမိူင်းၶႄႇ ၵူႈလွင်ႈ။ မုင်ႈမွင်းဝႃႈ ပေႃးၶႄႇ ႁပ်ႉႁွင်းပၼ် မိူင်းတႆးၵေႃႈ ၸၢင်ႈလႆႈၵွၼ်းၶေႃ။ ၼႂ်းၽူႈတႅၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မီးပႃႉတိၼ်ႇ သိူဝ်ယဵၼ်းလႄႈ ၸဝ်ႈၶမ်းပဝ်း။ တင်းၵႂႃႇတင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 3 လိူၼ်။ ၽႅဝ်တီႈလႂ် လႆႈၵႂႃႇႁူပ်ႉၽႂ် ပိူဝ်ႈဝႃႈႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉ ပႆႇႁၼ်မီးၼႂ်းလိၵ်ႈမၢႆလၢႆးမိုဝ်းသင်သေတႃႉ လႆႈႁူႉဝႃႈ ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ မိူင်းၶႄႇ (CPC) ႁပ်ႉႁွင်းပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ (CPB) ၸုမ်းလဵဝ်။ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉပႃႇတီႇမႂ်ႇထႅင်ႈ။ ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈ ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ ၸိုင်ႈတႆးၵူၺ်း ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊ ၼိတ်ႉ ရၶႅင်ႇ (ACP) ၵေႃႈ ၶႄႇယင်းဢမ်ႇႁပ်ႉႁွင်း။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉၸိုင်ႈတႆးၼၼ်ႉ လု လႅဝ်ၵႂႃႇ။ ဝၢႆးတင်ႈပႃႇတီႇ မိူဝ်ႈ 1971 ယဝ်ႉၼၼ်ႉ တၢင်းၾၢႆႇပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) ၵေႃႈ ၸုၵ်းၼိူဝ်သဵၼ်ႈ တၢင်းၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉသေ ၶတ်းၸႂ်တိတ်းတေႃႇမိူင်းၶႄႇ ႁင်းၶေႃထႅင်ႈ။ ၼႆႉၵေႃႈ လႆႈၵႂၢမ်းတွပ်ႇတီႈမိူင်း ၶႄႇ ဢမ်ႇပၢႆႈပိူင်ႈၵၼ်တင်းပၢၼ်ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း ၶတ်းၸႂ်မႃးဢွၼ်တၢင်းၼၼ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ (1934 – 2007) ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇၼႆႉ မီးၵူၼ်းတင်းၼမ် ဢမ်ႇၶႂ်ႈယုမ်ႇယမ် ၊ ႁၼ်ဝႃႈ ပဵၼ်သၢႆလပ်ႉမၢၼ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယင်းမီး ထႅင်ႈတင်းၼမ် ဢၼ်ယုမ်ႇယမ်ၼပ်ႉထိုဝ်မၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ႁၵ်ႉတႆး ႁဵတ်းၵၢၼ်တႆး ႁဵတ်းဢမ်ႇဢွင်ႇလႄႈ ႁႅင်းၸႂ်တူၵ်းသေၵႂႃႇၸူးမၢၼ်ႈၵူၺ်း။ ဢၼ်ဝႃႈၼႆ မၢင်ၸိူဝ်း ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင် မိူဝ်ႈလဵဝ် ႁူမ်ႈႁွမ်းၸပ်း ၼႅၼ်ႈၵၼ်တင်း ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းသေ တေႃႇသူႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈယူႇတေႃႇ ယၢမ်းလဵဝ်။ မိူဝ်ႈပီ 1993 ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူင်းတႆးၵွၼ်းၶေႃ။ ၼႂ်းပီၼၼ်ႉ ၸုမ်းၽူႈတႅၼ်းၶႄႇ မႃးယဵမ်ႉၸႂ်း ႁူဝ်မိူင်းလႄႈ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇတင်း ၸဝ်ႈၵၼ်းၸဵတ်းၶဝ် လႆႈတွၼ်ႈႁပ်ႉသေ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ လႆႈယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ် တီႈၶႄႇ ပိူဝ်ႈတႃႇပူတ်းပွႆႇဝၢၼ်ႈမိူင်း။ ၾၢႆႇၸုမ်းၽူႈ တႅၼ်းၶႄႇ ဢၼၼမ်းလူၺ်ႈလၢဝ်းလီး (Li W.J) ၵေႃႈတွပ်ႇဝႃႈ “ပေႃးၸဝ်ႈတေပၵ်းယူႇၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် ထႆး ႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈၸွႆႈ။ ပေႃးၶႂ်ႈႁႂ်ႈႁဝ်းၸွႆႈ ၸဝ်ႈတၵ်ႉမႃးတၢင်းလႅၼ်လိၼ်ၶႄႇၵွၼ်ႇ”။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၽူႈယႂ်ႇလၢႆၸဝ်ႈ မိူၼ်ၸဝ်ႈၵၼ်းၸဵတ်း ၵေႃႈထတ်းသၢင်ဝႃႈ “ပႆႇလီၵိုင်ႉၵၢင်ႉယုမ်ႇ ၵႂၢမ်းၵူၼ်း ၵေႃႉလဵဝ်၊ လီၵပ်းသိုပ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈတင်းၼမ်ၵွၼ်ႇ” ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ပၵ်းၸႂ်ယုမ်ႇယမ်ပႅတ်ႈ ယဝ်ႉ ၼႂ်းပီ 1994 ပိုတ်ႇၼႃႇသိုၵ်းတိုၵ်းတေႃးတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈမိူင်းတေႃႉ မိူင်းထႃးလႄႈ သူင်ႇသိုၵ်း ၼပ်ႉႁဵင်ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇ မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ႁႅင်းသိုၵ်းတပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆး (MTA) မီးဢမ်ႇတႅမ်ႇသေ 23,000 ၊ ၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယင်း ယွမ်းႁပ်ႉဝႃႈ ပဵၼ်တပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ဢၼ်ၵႅၼ်ႇၶႅင်လိူဝ်ပိူၼ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝၢႆးသေ ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇပွတ်း ႁွင်ႇ ယဝ်ႉ လႆႈထုၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တွၼ်ႈႁပ်ႉပႂ်ႉတိုၵ်းႁၢဝ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းႁႅင်း။ ဢမ်ႇၽႅဝ်လႆႈလႅၼ်လိၼ် မိူင်းၶႄႇ ဢမ်ႇၵႃး ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းသိုၵ်း ဢမ်ႇပေႃးၸႂ်တင်းသဵင်ႈ ဢၼ်ဢတ်းၼႅၼ်ႈမႃးၶၢဝ်းတၢင်းလၢႆပီ တႅၵ်ႇဢွၵ်ႇ မႃးသေ ၵမ်ႈၽွင်ႈၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇၵေႃႇတင်ႈၸုမ်းမႂ်ႇ ၶဝ်ႈၵႂႃႇၵိုတ်းသိုၵ်းတင်းမၢၼ်ႈ။ ၵမ်ႈလိုၼ်းသုတ်း ၸဝ်ႈ ၶုၼ်သႃႇၵေႃႈ ႁၼ်ဝႃႈငဝ်းလၢႆးတႅၵ်ႇယၢႆႈၼႆႉ ဢမ်ႇၵမ်ၵုမ်းလႆႈယဝ်ႉၼႆသေ ယွမ်းမွပ်ႈတူဝ် ၵူမ်ႈၼွမ်းၸူး သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိူဝ်ႈ 07/01/1996 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးမႃးၵေႃႈ လႆႈႁူႉဝႃႈ ၵေႃႉပၼ်ၶၢဝ်ႇငၢဝ်း တီႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လွင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆး တေၶိုၼ်ႈၵႂႃႇၸူး လႅၼ်လိၼ်ၶႄႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸုမ်းၽူႈတႅၼ်းၶႄႇ ဢၼ်မႃးႁူဝ်မိူင်း မိူဝ်ႈ 1993 ၼၼ်ႉၵူၺ်းလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ် ၽိတ်းၸႂ်ၼႅင်ၶိုၼ်း။ ဝၢႆးဝၢင်းၵွင်ႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း ၽူႈၸမ်ၸႂ်ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈ လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းလၢဝ်းလီ (Li W.J) ၼၼ်ႉၶိုၼ်းသေ ပွင်ႇၼႄးဝႃႈ ႁၵ်းလင်ၵၼ်။ “ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းဢမ်ႇလႅပ်ႈၽိတ်းၸႂ်ၼိူဝ်ၶႃႈသင်” ၶႆႈ ၼႄၽူႈတႅမ်ႈၼင်ႇၼႆ။ “မၼ်းဝႃႈႁင်းၶႃႈတႄႉ – ၸဝ်ႈၶႆႈၸႂ်လီလီ။ ၵဝ်ၶႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ လုၵ်ႈၼွင်ႉၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ။ ၵဝ်ၶႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ လုၵ်ႈၼွင်ႉၵူၼ်းလူင်ၶႄႇ ။ ၵဝ်ၶႃႈႁူႉၵႃႈလႆႈႁဵတ်း ၸွမ်းၽွၼ်းလီ မိူင်းၶႄႇ”။ ၶႄႇၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၼ်းလၢတ်ႈသိုဝ်ႈ လိူၵ်းထိူၵ်းမိူၼ်ၵူၼ်းၶိူဝ်းပိူၼ်ႈ။ ပဵၼ်ၵူၼ်းလၢတ်ႈပႃးမွၵ်ႇပႃးမၢၵ်ႇ။ ဝူၼ်ႉလီလီၸင်ႇၸၢင်ႈႁူႉပွင်ႇၶဝ်ႈၸႂ်ၵႂၢမ်းၶဝ်။ ပေႃးဝူၼ်ႉတူၺ်းၸွမ်းၶေႃႈၵႂၢမ်း လၢဝ်းလီး ၼႆၵေႃႈပွင်ႇဝႃႈ “တႃႇၸွႆႈတႆးဢဝ်ၵွၼ်းၶေႃၼႆႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ၽွၼ်းလီၶႄႇ။ ၸွႆႈႁႂ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၼိုင်ႈဢၼ်လဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၽွၼ်းလီၶႄႇ”။ (လွင်ႈယူပ်ႈယွမ်းၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ထႅင်ႈပိူင်ၼိုင်ႈတႄႉ – ဢိင်ၼိူဝ်မီးႁႅင်းငိုၼ်း ၊ ႁႅင်းသိုၵ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇယႂ်ႇၼမ် ၵႂၢင်ႈဝိုၼ်းလိူဝ်ၸုမ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈၵူႈၸုမ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးလႄႈ – မီးၽူႈၶဵၼ်ၼမ်လိူဝ်ဢူၺ်းလီ။ ၼွၵ်ႈသေသိုၵ်း မၢၼ်ႈယဝ်ႉ လႆႈတိုၵ်းတေႃးၽိတ်းမေႃးၵၼ် တင်းလၢႆမူႇလၢႆၸုမ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၸုမ်းဝႃႉ UWSA , ပဢူဝ်းလႅင် SNPLO, ၶႄႇၽိူၵ်ႇ KMT, ၸုမ်းတႆးၵိုတ်းသိုၵ်းပွတ်းႁွင်ႇ SSA , ၸုမ်းမိူင်းလႃး NDAA တေႃႇထိုင်ထႆး – ဢ မေႊရိၵၼ်ႊ)။ Dr. David Williams ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းလွင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၸွႆႈထႅမ်ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈမၢႆမီႈ ၸႄႈ မိူင်းၽႂ်မၼ်းယူႇၼႆႉ လၢတ်ႈမိူဝ်ႈ 17/06/2008 တီႈၵဵင်းမႆႇဝႃႈ “ၵဝ်ၶႃႈယင်းဢမ်ႇႁၼ်၊ ၵွပ်ႈသင်ၶႄႇ တေၶႂ်ႈ ႁၼ်မိူင်းတႆးၵွၼ်းၶေႃ”။ ၵွပ်ႈၼၼ် ပေႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းလွၵ်းတွၼ်ႈ role ၶွင်ၶႄႇ တင်ႈတႄႇပၢၼ်ၶုၼ်တႆး သၢမ်ၸဝ်ႈ တေႃႇယၢမ်းလဵဝ် ၸိုင် မုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေပဵၼ်ဢပိုတ်ႇႁူပိုတ်ႇတႃၽူႈဢၢၼ်ႇႁဝ်း။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလႄႈဝႃႈ ႁဝ်းထုၵ်ႇလႆႈဝူၼ်ႉဝႃႈ ၵၢၼ်တႆးႁဝ်းၼႆႉ ပေႃးမၼ်းထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းတြႃး (ပဵၼ်ထမ်း) သွၼ်ႇႁႂ်ႈႁဝ်းၽွမ်ႉၵၼ် မၼ်းတၵ်းလႆႈ ၶိုၼ်းမိူင်းဢမ်ႇႁၢင်ႉ မွၵ်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်း။ တၵ်းလႆႈႁူႉငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်း တၢင်းၼွၵ်ႈတၢင်းၼႂ်းလီလီ။ ၵႂၢမ်းၶႄႇဝႃႈ “ၶၢဝ်းယၢမ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈႁၼ်ဝႃႈ ပဵၼ်ၽူႈၶဵၼ်ၵေႃႉ ဢၼ်ႁဝ်းတၵ်းလႆႈၶဵင်ႇတႃႉ၊ တၵ်းႁၼ်ဝႃႈ ပဵၼ်ဢူၺ်းလီဢၼ်ႁဝ်းတၵ်းလႆႈႁဵတ်းၵေႃႉၵၼ်သေ ႁႃၽွၼ်းလီ?။ ၽူႈတႅမ်ႈၶႂ်ႈၸိမ် ၵႂၢမ်းဢၼ်ဝႃႈ “ငဝ်းလၢႆးၵေႃႈ မိူၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ”။ ၸၢႆးၶိုၼ်းသႂ် (08/08/2008) ၶေႃႈမုလ်း ၵွၼ်းၶေႃ မၢႆ 247 ပီ 2008

['ပွင်ႈၵႂၢမ်း', 'ၵၢၼ်မိူင်း']

2024-05-09T08:00:00

https://shannews.org/archives/52616

တူဝ်ထူပ်း လၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူင်းၶႄႇ ပုၼ်ႈပိူဝ်ႈတႆးမႄႇဝူၼ်ႉတႃႇၵွပ်ႇၵူႈၸၢတ်ႈ

မိူဝ်ႈ 01/10/1909 မိူဝ်ႈၶႄႇလႆႈၸတ်းႁႅၼ်းပၢင်ပွႆးလူင်ၶိုၵ်ႉယႂ်ႇ ပိူဝ်ႈတႃႇမၵ်းမၢႆလၢႆးလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉၶႄႇ ထိုင်တီႈ ယွတ်ႈႁွတ်ႈတီႈပၢႆပေႉမႃးလႆႈ 60 ပီ ပႃႈတႂ်ႈပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ ဢွၼ်ႁူဝ်။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ မီးငဝ်းတူင်ႉ (ၼင်) Founding of the Republic (ၵေႃႇတင်ႈၸိုင်ႈမိူင်း) ဢၼ်ၶႆႈၼႄၶိုၼ်းငဝ်း လၢႆး 4 ပီ (1945 – 1949) ၽွင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈပႃႇတီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ၵေႃမိၼ်တင်ႇ KMT – Kuomingtang) ဢၼ်တႆးႁွင်ႉငၢႆႈငၢႆႈဝႃႈ ၶႄႇၽိူၵ်ႇတင်း ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ (ၵူင်ႉၶျၼ်တင်ႇ CPC) ဢၼ်တႆးႁူႉၸၵ်း ငၢႆႈငၢႆႈဝႃႈ ၶႄႇလႅင်ၼၼ်ႉ ၼႄ ၼႂ်းႁူင်း။ – ၵျႅင်းၵၢႆႇသျဵၵ်ႉ (Chiang Kaishek) ၽူႈတႅမ်ႈၵေႃႈ ယွၼ်ႉလူၺ်ႈမီး DVD မႃးၶၢႆမိူင်းထႆး မိူဝ်ႈပႆႇပေႃးႁိုင်ၼၼ်ႉလႄႈ လႆႈတူၺ်း။ ႁၼ်ဝႃႈ မီးၶေႃႈ ၵႂၢမ်းၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉလၢႆၶေႃႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၽွၼ်းလီပိူဝ်ႈတႃႇ ၵၢၼ်ၵွပ်ႇၵူႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈႁဝ်းလႄႈ ယွၼ်းတေႃႉတႆႇၶႆႈ ၼႄၶိုၼ်း။ ဝၢႆးသိုၵ်းလုမ်ႈၾႃႉၵမ်းသွင် သုတ်းတူဝ်ႈယဝ်ႉၵႂႃႇ ၼႂ်းပီ 1945 ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈယႂ်ႇ လိူဝ်ပိူၼ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇသွင်ၸုမ်း ဢၼ်ၵျႅင်းၵၢႆႇသျဵၵ်ႉ (Chiang Kaishek) ဢွၼ်ႁူဝ်ၸုမ်းၶႄႇၽိူၵ်ႇလႄႈ တင်းမဝ်ၸိူဝ် တူင်း (Mao Zedong) ဢွၼ်ႁူဝ်ၸုမ်းၶႄႇလႅင် ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈၵတ်းယဵၼ်။ ပဵၼ် တူဝ်ၵျႅင်းၵၢႆႇသျဵၵ်ႉ ၵေႃႉမွၵ်ႇထိုင် မဝ်ၸိူဝ်တူင်း ဢွၼ်တၢင်း။ – မဝ်ၸိူဝ်တူင်း (Mao Zedong) မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ မဝ်ၸိူဝ်တူင်း ဝႃႈႁင်းၵူၼ်းလူင် CPC ၶဝ်။ “သင်ဝႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇမီးၵွင်ႈၵဝ်ႇၼပ်ႉသႅၼ်ဝႆႉၸိုင် တႃႇၵျႅင်းၵၢႆႇသျဵၵ်ႉ တေမႃးၼင်ႈဢုပ်ႇႁဝ်းၼၼ်ႉ တိုၼ်းဢမ်ႇမီးမိူင်းမၼ်း”။ ၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်လႆႈလွင်ႈ။ ယွၼ်ႉဝႃႈတင်းသွင်ၾၢႆႇဝၵ်ႉတိုဝ်ႉ တၢင်းၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းသေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းသိုၵ်းတေႃႇၵၼ်။ ပေႃးဝႃႈတၢင်းၶႄႇၽိူၵ်ႇ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈၵေႃႈ ၵိုတ်းပႅတ်ႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းသေၶဝ်ႈတိုၵ်း ယႅၼ်ဢၼ်း (Yien – an) ဢၼ်ပဵၼ်ငဝ်ႈငုၼ်း ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊ ၼိတ်ႉ CPC ၵမ်းလဵဝ်။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈ ယွၼ်ႉပဵၼ်ငဝ်ႈငုၼ်းလႄႈ တၵ်းလႆႈၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈ တၢႆတေႃႇတဵင်ႉ။ မဝ်ၸိူဝ် တူင်း ၸင်ႇဝႃႈ “ၶႅၼ်ၼႃႈလိၼ်ဢမ်ႇၶႅၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၸိုင် တၵ်းသုမ်းတင်းၼႃႈလိၼ်တင်းၵူၼ်းမိူင်း။ ၵူၺ်း ၵႃႈ ပေႃးႁဝ်းၶႅၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇၶႅၼ်ၼႃႈလိၼ်ၸိုင် ႁဝ်းတၵ်းလႆႈၶိုၼ်း တင်းၵူၼ်းမိူင်းတင်းၼႃႈလိၼ်။ ၵဝ်ၶႃႈ တေယွမ်းသုမ်းယႅၼ်ဢၼ်း ပိူဝ်ႈတႃႇမိူင်းၶႄႇ တင်းမိူင်း” ၼႆသေ ၸင်ႇထွၼ်တပ်ႉဢွၵ်ႇ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉမႃး ဢိင်ၼိူဝ်ၾၢႆႇၶႄႇလႅင် မီးၵၢၼ်သူၼ်းတုမ်လႄႈ လႆႈတိုၵ်းၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ၊ ၾၢႆႇၶႄႇၽိူၵ်ႇသမ်ႉ မီး ဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၵမ်ႉၸွႆႈယူႇၵေႃႈ ၵၢၼ်ၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ (corruption) မီးၸွတ်ႇၸိုင်ႈ ႁူဝ်တေႃႇလၢႆႇ ပဵၼ် တီႈၵူၼ်းမိူင်းၵူၼ်းသိုၵ်းဢိမ်ႇမိူဝ်ႇသေ ၵၢၼ်ႉသိုၵ်းယူႇတိၵ်းတိၵ်း။ ၵျႅင်းၵၢႆႇသျဵၵ်ႉ ၸင်ႇသူင်ႇလုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်းၵျႅင်းၵျိင်းၵေႃ (Chiang Ching – Kuo) ၵႂႃႇဝဵင်းသျၢင်ႉႁၢႆႇ (Shanghai) ငဝ်ႈငုၼ်းၵၢၼ်ငိုၼ်း ပိူဝ်ႈတႃႇၵႂႃႇၵုမ်းထတ်း။ သမ်ႉၵႂႃႇၺႃး ပီႈၼွင်ႉၶဝ်ၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ပဵၼ် တူဝ်ၵူင်းမၼ်းသေ ၵိၼ်ၸိၵ်းတွၵ်ႇၸွၵ်းၼိူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းယူႇ။ ၸင်ႇလႆႈမိူဝ်းပွင်ႇၶိုၼ်းၵေႃႉပဵၼ်ပေႃႈ။ ၵျႅင်းၵၢႆႇသျဵၵ်ႉ ၸင်ႇဝႃႈ “ပေႃးဢမ်ႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၵၢၼ်ၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈၸိုင် တင်းသုမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်း။ ပေႃး ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ သမ်ႉတေသုမ်းမုၵ်ႉၸုမ်းႁဝ်း (ပႃႇတီႇ KMT တေၵွႆ)”။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ၶႄႇၽိူၵ်ႇ (KMT) ဢမ်ႇ ၶႅင်ႇတႃႉလႆႈၶႄႇလႅင်၊ လႆႈထွၼ်ပၼ်တိၵ်းတိၵ်း။ ၵူၼ်းလူင်ၶႄႇၽိူၵ်ႇၶဝ် ၸင်ႇဝႃႈ ထုၵ်ႇလႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၶႄႇလႅင် တႃႇၵိုတ်းသိုၵ်းတေႃႇၵၼ်။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၵျႅင်ႇၵၢႆႇသျဵၵ်ႉ ၵေႃႈဝႃႈ “ပေႃးဝႃႈႁဝ်းဢမ်ႇပေႉၶဝ် ၼႂ်းပၢင်တိုၵ်းၸိုင် တေဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်ပေႉၶဝ် ၼႂ်းပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်း” ဝႃႈၼႆသေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၶၢႆႉဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈၵႂႃႇယူႇၵုၼ် ထႆဝၼ်း။ ၸင်ႇဝႃႈ ၵုၼ်ထႆဝၼ်း ပဵၼ်မိူင်းၶႄႇၽိူၵ်ႇမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇဝၼ်းမိူင်းလဵဝ်။ ပေႃးဝႃႈငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်သိုၵ်း ပေႉပုၼ်ႈမႃးၵေႃႈ တင်းၶႄႇလႅင် ၸင်ႇလႆႈၼႅတ်ႈၶိုင်ပွင်လွင်ႈၵၢၼ်မိူင်း။ မိူင်း ၶႄႇၼႆႉ မီးၸုမ်းပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ ယႂ်ႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈၵေႃႈ ယင်းမီးထႅင်ႈလၢႆမူႇလၢႆၸုမ်း။ မၢင်ၸုမ်းၼႆႉ ၸုမ်းလဵၵ်ႉၵေႃႈ ဢေႃး ၸႃႇၵၢၼ်သူၼ်းၶဝ်သုင်၊ မိူၼ်ၼင်ႇၸုမ်း သုင်ၶျိင်လိင် (Soong Chingling) မေး ၼၢင်း သုၼ်ယတ်ႉသိူၼ်း (Sun Yatsen) ၽူႈၾိုၼ်ႉပႅတ်ႈလွၵ်းပိူင်ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းသေ ၵေႃႇတင်ႈၸိုင်ႈမိူင်း သမတ (Republic) ဢၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢမ်ႇ ၸႂ်ႈၸိူဝ်ႉၸဝ်ႈၸိူဝ်ႉၶုၼ်ၽွင်းငမ်း။ မဝ်ၸိူဝ်တူင်း ၵေႃႈႁၼ်ဝႃႈ ပုၼ်ႈတႃႇႁွင်ႉပၢင်ၵုမ်လူင်ၶွၼ်ႊၵရႅတ်ႊၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈသေ ၵေႃႇတင်ႈၸိုင်ႈမိူင်း မႂ်ႇၼႆႉ ပေႃး ဢမ်ႇပႃးၶဝ်ၸဝ်ႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ၼႆလႄႈ ၶတ်းၸႂ်ၽိတ်ႈမွၵ်ႇႁႂ်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်ၸွမ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ သုင်ၶျိင်းလိင်ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၽႂ်ၵႂႃႇမွၵ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇႁပ်ႉလႄႈ ပွႆႇမေးၼၢင်း ၵျဵဝ်းဢိူၼ်းလႆ (Zhou Enlai) ၵေႃႉပဵၼ် ၽူႈပွင်ၵၢၼ်ပႃႇတီႇ CPC ၵႂႃႇမွၵ်ႇ။ သုင်ၶျိင်းလိင်ၵေႃႈဝႃႈ “ၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉသူၼႆႉ ၼူၵ်ႇၼႃတႄႉ တႄႉ။ ပေႃးၵဝ်ဢမ်ႇႁပ်ႉ ၵႂၢမ်းမွၵ်ႇမႂ်းၼၢင်းၼႆႉ ၶဝ်တေသိုပ်ႇႁဵတ်းၸိူဝ်ႉႁိုဝ်?”။ မေးၼၢင်းၵျဵဝ်းဢိူၼ်းလႆ ၵေႃႈဝႃႈ “ပေႃးၶႃႈမွၵ်ႇသေ ၸဝ်ႈၼၢင်းဢမ်ႇႁပ်ႉၵေႃႈ တူဝ်ၵျဵဝ်းဢိူၼ်းလႆ တေမႃး။ ပေႃးၵျဵဝ်းဢိူၼ်းလႆမွၵ်ႇ သေ ယင်းဢမ်ႇႁပ်ႉၵေႃႈ ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင် တူဝ်မဝ်ၸိူဝ်တူင်း တေမႃး” ဝႃႈၼႆ။ ၸင်ႇလႆႈႁပ်ႉၶေႃႈမွၵ်ႇသေ ၵႂႃႇ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်။ ၽွင်းၼၼ်ႉ မီးထႅင်ႈၸုမ်းၼိုင်ႈ၊ ၵႃႈၵွၼ်ႇပူၼ်ႉ ၵႆႉလႆႈၽိတ်းၵၼ်မႃးတင်း မဝ်ၸိူဝ်တူင်း။ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၸုမ်းၼၼ်ႉ လၢတ်ႈတီႈ မဝ်ၸိူဝ်တူင်းဝႃႈ “ႁဝ်းလႆႈႁဵတ်းတၢင်းၸဵပ်းၸႂ်ၵၼ်မႃးၼမ်။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶႃႈၼႆႉ လႆႈဢဝ်တၢႆဢူၺ်းၵေႃႉလီ ၸဝ်ႈ ၶျၢႆႁူဝ်သိူၼ်း (Cai Hosen) မႃးၵွၼ်ႇ”။ မဝ်ၸိူဝ်တူင်း ၸင်ႇဝႃႈ ႁင်းမၼ်း – “ၵၢၼ်သုၼ်ႇတူဝ်ၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈၵႃႈ ႁိုဝ်ၵေႃႈ ပဵၼ်လိူင်ႈလဵၵ်ႉ။ လွင်ႈၵၢၼ်မိူင်းသမ်ႉ ဢွၼ်ႇဢႅတ်းၵႃႈႁိုဝ် ၵေႃႈ ပဵၼ်လိူင်ႈယႂ်ႇ ၶႃႈဢိူဝ်ႈ”။ မၼ်းၵေႃႈ ၵိုင်ႇမႅၼ်ႈၵၼ်တင်း ၸဝ်ႈပၢႆးႁူႉလူင်မိူင်းၶႄႇ လဝ်ႇၸိုဝ်ႇ ယၢမ်ႈသွၼ်ဝႆႉဝႃႈ – “ပၢင်ႇလၢႆႇယႂ်ႇၵႂၢင်ႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမၼ်းယူႇတႅမ်ႇ။ မိူင်းတေၸၢင်ႈယႂ်ႇၵႂၢင်ႈၵေႃႈ မီးတီႈၸုမ်းယႂ်ႇမေႃယွမ်းၼွမ်းၵူမ်ႈၵွမ်း”။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ မိူင်းၶႄႇၵေႃႈ ပဵၼ်မိူင်းလူင် ဢၼ်ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈသေ မီးၵူၼ်းမိူင်းၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈတေႃႇမိူဝ်ႈလဵဝ် ၵေႃႈဝႃႈလႆႈ။ တႆးလူး၊ မီးၼမ်လူၼ်ႉလၢႆ တႄႇဢဝ်ဝၼ်းတူၵ်းမိူင်းၶႄႇ တေႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈ မိူင်းၵလႃး မိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း မိူင်း လၢဝ်း မိူင်းထႆး။ ပေႃးႁဝ်းမေႃႁဵတ်းၸွမ်းလၢႆးဝႆႉၸႂ်ၵႂၢင်ႈၵူမ်ႈၼွမ်း၊ မေႃယွမ်းတေႃႇၵၼ် တေဢမ်ႇ ၸၢင်ႈ ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈမိူၼ်ပိူၼ်ႈႁိုဝ်။ ၸၢႆးၶိုၼ်းသႂ်ႇ (20/01/2010) ၶေႃႈမုလ်း – ပပ်ႉၵွၼ်းၶေႃ မၢႆ 263 ပီ 2010

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်း']

2024-05-04T17:00:00

https://shannews.org/archives/52609

မိူင်းမၢၼ်ႈ ပႃးၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ဢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်သုၼ်ႇလႆႈသႃႇသၼႃႇ တီႈၵိူဝ်းယမ်ၵူၼ်းမိူင်း

USCIRF ၶွမ်ႊမသျိၼ်ႊ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း ၽႃႇသႃႇတီႈၵိူဝ်းယမ် လုမ်ႈၾႃႉ ဢၼ်ပၵ်းမိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၶူၼ်ႉၶႂႃႉတႅမ်ႈဢွၵ်ႇၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်းၽိုၼ်ၼိုင်ႈဝႃႈ – ၼႂ်းပီ 2023 ပူၼ်ႉမႃး ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ် ထုၵ်ႇႁဵတ်း ႁၢႆႉၸႃႉတေႃႇ ၽႃႇသႃႇတီႈၵိူဝ်းယမ်လႄႈ ယႃႉႁူင်းႁေႃ ၵဵဝ်ႇၵပ်းသႃႇသၼႃႇႁၢဝ်ႈႁႅင်း ထိုင်တီႈလီမႆႈၸႂ်ၼႆႉ ပႃးမိူင်းမၢၼ်ႈမိူင်းၼိုင်ႈ – ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ၼႆႉ ၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်းၽိုၼ်ၼႆႉ ဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ ၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်ထုၵ်ႇပူၼ်ႉပႅၼ် ယဵပ်ႇယမ်ႈသႃႇသ ၼႃႇတီႈၵိူဝ်းယမ် ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ မီး 18 ၸိုင်ႈမိူင်း ပႃးမိူင်းမၢၼ်ႈမိူင်းၼိုင်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ်ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၵျွင်းၽြႃးၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ တီႈၵူၼ်းမိူင်းၵိူဝ်းယမ် ဝႆႉပဵၼ်ပဝ်ႉမၢႆသေ ပိုတ်းယိုဝ်း ယႃႉလူႉၵွႆၵႂႃႇ တင်းၼမ်ၼႆႉပဵၼ်ဢၼ်လီမႆႈၸႂ်လႄႈ ၸႂ်ဢမ်ႇလီၸွမ်းတႄႉ USCIRF တႅမ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ဢၼ်ယႃႉႁူင်းႁေႃသႃႇသၼႃႇႁႅင်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ၊ ဢႃႊၾၵၼ်ႊၼိတ်ႉသထၢၼ်ႊ၊ ၶႄႇ၊ ၵိဝ်းပႃႊ၊ ဢီႊရီးထရီႊယႃႊ၊ ၵြႃးဢိၼ်ႊတီႊယႃႊ၊ ဢီႊရၼ်ႊ၊ ၼၢႆႊၵႃႊရႃႊၵႂႃႊ၊ ၼၢႆႊၵျီႊရီႊယႃႊ၊ ၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊႁွင်ႇ၊ ပႃႊၵိတ်ႉသ ထၢၼ်ႊ၊ ရတ်ႉသျႃးလႄႈ သေႃႇတီႊဢႃႊရေႊပီႊယႃႊ၊ တႃႇၵျိတ်ႇၵိတ်ႇသထၢၼ်ႇ၊ ဝႅတ်ႉၼၢမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼႂ်းလိၵ်ႈပိုၼ် ၽၢဝ်ႇၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ မုၼ်ၸၢင်း ၸဝ်ႈပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ ၸဝ်ႈၼိုင်ႈ တွပ်ႇလၢတ်ႈဝႆႉတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ VOA ဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼႆႉၶဝ်ႁဵတ်းႁၢႆႉၸႃႉ ယႃႉဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ ၵျွင်းၽြႃး ဢၼ်ပဵၼ်သႃႇသၼႃႇတီႈၵိူဝ်းယမ်ၵူၼ်းမိူင်း ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး တီႉၺွပ်းၶႃႈ ႁႅမ်ပႃးမုၼ် ၸၢင်းၸဝ်ႈ ၼၢႆးၶၢဝ်လႄႈ မုၼ်ၸဝ်ႈၽူႈမီးသိလ် ၼႂ်းသႃႇသၼႃႇ တၢင်ႇဢၼ်ပႃး တင်းၼမ် ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-05-04T09:00:00

https://shannews.org/archives/52605

သဵၼ်ႈတၢင်းၶၢတ်ႇၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ ၵႃးတူၵ်းၸွမ်း 18 လမ်း ၵူၼ်းတၢႆ 19 ၵေႃႉ

ၾူၼ်တူၵ်းႁႃႇယႂ်ႇထပ်းၵၼ်လၢႆဝၼ်းယဝ်ႉသေ ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ယၢတ်ႇၵူၼ်ႇတီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမႄႊသူဝ်ႊ မိူင်းၵႂင်းတွင်း ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ ၵူၼ်းတၢႆ 19 ၵေႃႉ။ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၼႆႉ ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းရူတ်ႉၵႃး လႅၼ်ႈၽၢၼ်ႇၵႂႃႇမႃး၊ ၽွင်းသဵၼ်ႈတၢင်းယၢတ်ႇၶၢတ်ႇၵွႆၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽွင်းရူတ်ႉၵႃးလႅၼ်ႈမႃးယူႇလႄႈ ၵႃး 18 လမ်း တူၵ်းၵႂႃႇၸွမ်းၼႂ်းႁူၺ်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ဢွၵ်ႇတၢင်းၽွင်းၼၼ်ႉ ထူပ်းႁၼ်သိုဝ်ႈၼႃႈတၼ်းတႃတႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ လႆႈငိၼ်း သဵင်လင်ႁႅင်းၵမ်း ၼိုင်ႈသေ ၽိူဝ်ႇဝၢႆႉတူၺ်း သဵၼ်ႈတၢင်းၵူၼ်ႇၵွႆဝႆႉ။ လႆႈႁၼ်ၾႆးမႆႈဝႆႉ ၸွမ်းသဵၼ်ႈ တႃႈသၢႆတၢင်း။ ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ်တႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ လႆႈဢဝ်ၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း ၵႂႃႇသူင်ႇႁူင်းယႃ 30 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – VOA

['သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-04T08:00:00

https://shannews.org/archives/52597

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁၢမ်ႈၵူၼ်းၸၢႆး ဢွၵ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ၼွၵ်ႈမိူင်း

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ႁၢမ်ႈၵူၼ်းၸၢႆးၵူႈသႅၼ်းပၢၼ် ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တႄႇဢဝ်ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ၼႆႉၵႂႃႇ တႄႇပိၵ်ႉဢိုတ်းၵိုတ်းလိုဝ်ႈ လွင်ႈပၼ်ၵူၼ်းၸၢႆး ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၵူႈသႅၼ်းပၢၼ် ဢွၵ်ႇၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း။ ယွၼ်ႉသင်လႄႈ ႁၢမ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇႁၼ်လၢတ်ႈပႃးဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ဢူးၺုၼ်ႉဝိၼ်း ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၼႂ်းၵၢၼ်ၽွင်းငမ်း ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင်ႁႅင်းၵၢၼ် လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇမၢၼ်ႈ RFA ဝႃႈ -“ၵူၼ်းၸၢႆးသႅၼ်းပၢၼ်လႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ထုၵ်ႇႁၢမ်ႈဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းဝႆႉၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈလူင်းလၢႆး မိုဝ်းလိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ MOU ဝႆႉ တႃႇၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ၵူၼ်းၸိူဝ်းပႃးၼႂ်းၸုပ်ႈ တေႃႇထိုင်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊသဵင်ႈ ၼၼ်ႉတႄႉ ဢွၵ်ႇလႆႈယူႇ။ ဢၼ်တေလူင်းလၢႆးမိုဝ်းထႅင်ႈၸုပ်ႈမႂ်ႇ ဝၢႆးလင်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းတႄႉ ဢမ်ႇႁၢမ်ႈသင် ”- ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉသင်လႄႈ ႁၢမ်ႈၼႆၼၼ်ႉ ၾၢႆႇႁွင်ႈၵၢၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ၸုမ်းႁႃၵၢၼ် ၼွၵ်ႈမိူင်းပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်မီးတီႈတႃႈၵုင်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈတႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ – ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ပဵၼ်တၢင်း ၵၢၼ်တႃႇၸႂ်ႉတိုဝ်းယဝ်ႉလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇၶတ်းၸႂ်ႁၢမ်ႈၵူၼ်းၸၢႆး ၸိူဝ်းတေဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ – ဝႃႈ ၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝၼ်းတီႈ 1 လိူၼ်မေႊ ဢၼ်ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ သူင်ႇၽိုၼ်လိၵ်ႈ တႃႇဝၼ်းႁႅင်းၵၢၼ် လုမ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢႆးလၢတ်ႈဝႆႉပႃးဝႃႈ တိုၼ်းလၢင်းႁႅင်းၵၢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတႃႇၸိုင်ႈမိူင်းၼိုင်ႈ ဢၼ် ဢမ်ႇမီးဢမ်ႇပဵၼ်။ လူဝ်ႇလႆႈႁၵ်ႉသႃႁႅင်းၵၢၼ်ၼႂ်းမိူင်းဝႆႉလီလီ။ ၸိူဝ်းၵႂႃႇမီးၼွၵ်ႈမိူင်းၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီပူၵ်းပွင်ၵႅတ်ႇၶႄပၼ် တႃႇသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ႁႅင်းၵၢၼ် ဝႃႈၼႆဝႆႉ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-04T18:00:00

https://shannews.org/archives/52593

ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ဢမ်ႇမီး လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ထီႉသုတ်း

ဝၼ်းတီႈ 03/05/2024 ၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းလွတ်ႈလႅဝ်းၵၢၼ်တႅမ်ႈဢွၵ်ႇပိုၼ်ၽႄႈ World Press Freedom Day ။ ၸူဝ်ႈ ၶၢဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼႆႉ လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသိုဝ်ႇ လႄႈ ၵၢၼ်တႅမ်ႈဢွၵ်ႇပိုၼ်ၽႄႈၼႆႉ ဢမ်ႇမီးသေဢိတ်းယဝ်ႉသေဢမ်ႇၵႃး ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းမၢင်ၸုမ်းၵေႃႈ တႄႇႁတ်းႁႅတ်ႉ လွင်ႈဢဝ်ၶၢဝ်ႇ ၼႂ်း ပိုၼ်ႈတီႈၼႃႈလိၼ်ၶဝ်မႃး ၼႆႉပဵၼ်ဢၼ်လီမႆႈၸႂ် – ၼႆ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ NUG လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၵၢၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈ – မီးၽွၼ်းလီတႃႇၵူၼ်းမိူင်းလႆႈႁပ်ႉႁူႉၶေႃႈမုလ်းၶၢဝ်ႇသၢၼ်လႄႈ ပဵၼ် ၽွၼ်းလီ တႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းဝူၼ်ႉထတ်း လွင်ႈပိူင်ပဵၼ်သေ ႁၼ်လွင်ႈမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ် တႃႇႁႂ်ႈၽူႈ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ တေလႆႈဢဝ်ၶၢဝ်ႇလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်းသေ တႅမ်ႈဢွၵ်ႇပိုၼ်ၽႄႈ လွင်ႈဢမ်ႇတြႃးၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ NUG တေၶတ်းၸႂ်ၵမ်ႉၸွႆႈပူၵ်းပွင်ၵၢၼ်သိုဝ်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈ ၊ NUG ယူႇၾၢႆႇႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇယႂ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ဢၼ်မီး လွင်ႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း ၼိူဝ်ၵၢၼ်တႅမ်ႈဢွၵ်ႇပိုၼ်ၽႄႈၶၢဝ်ႇငၢဝ်း၊ တေၵမ်ႉထႅမ်တႃႇႁႂ်ႈၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇယႂ်ႇ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ မၢၼ်ႈလႄႈ ၶၢဝ်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း တေမီးႁႅင်းသေ ၸုၵ်းမၼ်ႈၵႂႃႇလႆႈၶၢဝ်းယၢဝ်း – ဝႃႈၼႆ။ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းဢေႃႊသတြေးရီႊယိူဝ်ႊၵေႃႈ လၢတ်ႈၼႂ်းဝၼ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလွတ်ႈလႅဝ်းၼႆႉဝႃႈ – တေၸွႆႈ ထႅမ်ပၼ်ၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလွတ်ႈလႅဝ်းလႄႈ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႂ်းပတ်းပိုၼ်ႉလုမ်ႈၾႃႉ တႃႇႁႂ်ႈမီးလွင်ႈ ႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈ သုၼ်ႇလႆႈဢဝ်ၶၢဝ်ႇ လွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း – ၼႆ ယူႇတီႈလုမ်းတၢင် ဢေႃႊသတြေးရီႊယိူဝ်ႊ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်း မၢၼ်ႈၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 3 လိူၼ်မေႊၼႆႉၵႂႃႇ ၼင်ႇၼႆ။ ၸုမ်းၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ လၢတ်ႈဝႃႈ – ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇ လူမ်ႈသေဢိတ်းယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်ဢဝ်ၶၢဝ်ႇလွတ်ႈလႅဝ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ႁၢင်ႈႁၢႆႉသုတ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ – ဝႃႈၼႆ။ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ CPJ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – ၼႂ်းပီ 2023 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ၼႂ်း လုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇဢၼ်ၺႃးတီႉၺွပ်းၵုမ်းၶင် မီး 320 ၵေႃႉ ပတ်းပိုၼ်ႉလုမ်ႈၾႃႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်ႁၢႆႉ ႁႅင်းသုတ်း 5 မိူင်းသမ်ႉ ပဵၼ်မိူင်းၶႄႇၼမ်သုတ်း မီး 44 ၵေႃႉ။ မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼမ်သုတ်းထီႉသွင် 43 ၵေႃႉ။ မိူင်းပႄႊ လႃႊရုတ်ႉသ် မီး 28 ၵေႃႉ၊ မိူင်းရတ်ႉသျႃး 22 ၵေႃႉလႄႈ မိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း မီး 19 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – RFA

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-05-03T18:36:31

https://shannews.org/archives/52587

မုၼ်ၸဝ်ႈပူပ်ႉ ယွၼ်းသူးပၼ် ၵူၼ်းမိူင်းလုမ်ႈၾႃႉ ႁႂ်ႈလႆႈလွင်ႈၵတ်းယဵၼ်

မုၼ်ၸဝ်ႈပူပ်ႉ ၾရၼ်ႊၸိတ်ႉသ် ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ယွၼ်းသူးပၼ်ၵူၼ်းထူပ်းၽေးၼမ်ႉ တၢႆတီႈမိူင်းၶႅၼ်ႊယႃႊၼၼ်ႉသေ မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းၵႂႃႇဝႃႈ ယႃႇပေလိုမ်းယွၼ်းသူး ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းထူပ်းၽေးသိုၵ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ပၢင်ယွၼ်းသူး လွင်ႈဝႆႈၽြႃးၼႆႉ ၸတ်းတီႈႁေႃလူင် ဝႃႊတီႊၵၼ်ႊ မိူင်းရူမ်ႊ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 30/04/2024 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ မၼ်းၸဝ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ – “ယႃႇလိုမ်းယွၼ်းသူးပၼ်ပႃး ၵူၼ်းမိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊ၊ ၵူၼ်းမိူင်းပႃႊလႅတ်ႉသ်တၢႆးလႄႈ မိူင်းဢိတ်ႉသရေႊ၊ ၵူၼ်းၸၢဝ်းရူဝ်ႊႁိၼ်ႊၵျႃႊလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းထူပ်းၽေးသိုၵ်းသိူဝ်သေ လႆႈတုၵ်ႉၶၵိၼ်းၸႂ်ယူႇ ယၢမ်းလဵဝ်၊ ယႃႇလိုမ်းယွၼ်းသူးပၼ် ၸိူဝ်းၶဝ်ႁႂ်ႈၸဵဝ်းပူၼ်ႉ ၽေးသိုၵ်းသိူဝ်သေ ႁႂ်ႈၸဵဝ်းလႆႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်” – ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈ ယႂ်ႇလူင်သေ ၵူၼ်းမိူင်းၶႅၼ်ႊယႃႊ တၢႆ 170 ပၢႆ ႁၢႆၼပ်ႉႁူဝ်သိပ်းဝႆႉ။ ၵူၼ်းမိူင်း 2 သႅၼ်ပၢႆ လႆႈႁၢမ်းႁိူၼ်းယေးတီႈယူႇ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ မုၼ်ၸဝ်ႈပူပ်ႉ ၾရၼ်ႊသိတ်ႉသ် ၸင်ႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ယွၼ်းသူး။ ဢၢင်ႈဢိင် – VOA

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-05-03T18:19:40

https://shannews.org/archives/52583

ၶၢဝ်းတၢင်း 3 လိူၼ်ၼႆႉ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းလႆႈ 52 ဝဵင်း

BNI Myanmar Peace Monitor ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 5 လိူၼ် ၶၢဝ်းၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼႆႉ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းလႆႈ 52 ဝဵင်း ပတ်းပိုၼ်ႉမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 30/04/2024 ယူႇတီႈ BNI Myanmar Peace Monitor ဢွၵ်ႇၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်း ဢၼ်လႆႈ ၶူၼ်ႉၶႂႃႉဝႆႉၽိုၼ်ၼိုင်ႈ တႅမ်ႈလွင်ႈပၢင်တိုၵ်း 1027 ဢၼ်တႄႇမႃး ဝၼ်းတီႈ 27 လိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ 2023 တေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 31 မၢတ်ႊၶျ် 2024 ၼႆႉ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိုၵ်းယိုဝ်းဢွင်ႇပေႉယိုတ်းၵုမ်းလႆႈ 52 ဝဵင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ၊ ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇလႄႈ ၼႂ်းတိူင်းၸႄႈၵႅင်း၊ မိူင်းၶျၢင်း ၊ မိူင်းၶၢင် ဢိၵ်ႇမိူင်းယၢင်းလႅင် – ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်ဝဵင်းၵေႃလၢင်းၼႂ်းတိူင်းၸႄႈၵႅင်းၼၼ်ႉ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉယိုတ်းၵုမ်းလႆႈ တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း မွၵ်ႈ 90 ဝၼ်းသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶိုၼ်းၶဝ်ႈယိုဝ်းယိုတ်းလႆႈၶိုၼ်း။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇတႄႉ ယွၼ်ႉၸမ်လႅၼ်လိၼ်ၶႄႇလႄႈ ၶႄႇယူႇၵၢင်ႁွင်ႉၵႂႃႇ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵိုတ်းတိုၵ်း ၵၼ်ဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ တေႃႇယၢမ်းလဵဝ် ပၢင်တိုၵ်းယဵၼ်ဝႆႉ။ ပၢင်တိုၵ်း ဢၼ်တိုၵ်ႉပဵၼ်ယူႇႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ၊ တိူင်းၸႄႈၵႅင်းလႄႈ မိူင်းၶၢင်။ ၼႂ်းမိူင်းရၶႅင်ႇၼၼ်ႉ ၶၢဝ်းတၢင်း 5 လိူၼ်ၼႆႉ သိုၵ်းရၶႅင်ႇလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုဝ်းၵၼ် 149 ၵမ်း ၊ ၼႂ်းတိူင်းၸႄႈၵႅင်းသမ်ႉ ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၵၼ် 144 ၵမ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈ ၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်းၼႆႉသေ ၾၢႆႇတၢင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ ပႆႇဢွၵ်ႇမႃး မွၵ်ႇလၢတ်ႈတုမ်ႉတွပ်ႇသင်။ ၼႂ်းၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်း BNI Myanmar Peace Monitor ၼၼ်ႉပႃးဝႆႉ ဝႃႈ ပီ 2023 ၵွၼ်ႇၼႃႈ ပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉ ပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းၵႄႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း ပဵၼ် 680 ၵမ်း။ ၽိူဝ်ႇပဵၼ်ပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 မႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 5 လိူၼ် ပၢင်တိုၵ်းပဵၼ် 878 ၵမ်း ပတ်းပိုၼ်ႉတူဝ်ႈမိူင်း – ပႃးဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-03T18:04:24

https://shannews.org/archives/52579

ၶၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈတူၵ်းႁႅင်း ငိုၼ်းၶႄႇ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 53,000 ပျႃး

ၶၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းႁႅင်း ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 53,200 ပျႃး ယွၼ်ႉၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼႆႉမႃး ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် ႁၢင်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ 2024 ၼႆႉမႃး ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း၊ မူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ငိုၼ်းၶႄႇ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 52,000 ပျႃး ၶိုၼ်ႈထိုင် 53,200 ပျႃး ယွၼ်ႉၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း ပိၵ်ႉဢိုတ်းသဵၼ်ႈတၢင်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶူဝ်းၵုၼ်ႇၼႂ်းမိူင်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈတေႃႉဢွၵ်ႇၶၢႆၸူး တၢင်းမိူင်းၶႄႇ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းလႅၵ်ႈငိုၼ်း တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 24 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ၼၼ်ႉမႃး ၶၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ပုင်ႈလူင်းႁႅင်း တႄႇဢဝ် 100 ယႂၼ်ႊ 50,000 ပျႃးၼၼ်ႉ လူင်းထိုင် 53,200 ပျႃးယဝ်ႉ။ ၶၼ်ငိုၼ်းၶႄႇတႄႉ ပိူၼ်ႈယူႇပူင်ႇမၢၼ်ႇၵူၺ်း ဢၼ်ၶိုၼ်ႈလူင်း ၶၼ်ဢမ်ႇၼိမ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈၶႃႈဢေႃႈ။ တင်ႈတႄႇ ပၢင်တိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉမႃးၶႃႈယဝ်ႉ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၼႆႉ တိုၼ်းဝႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်”- ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 27/04/2024 ၼၼ်ႉ ငိုၼ်းၶႄႇ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 52,700 ပျႃး။ ဝၼ်းတီႈ 30/04/2024 သမ်ႉ လႆႈ 53,200 ပျႃး။ ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 03/05/2024 ၼႆႉသမ်ႉ ၶၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈ ၶိုၼ်ႈၶိုၼ်း 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈ 52,400 ပျႃး ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တီႈပၢင်ႇသၢႆးၼႆႉ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉၼႆႉ ၶိုၼ်ႈၵူႈမဵဝ်း ၼမ်ႉမၼ်းၵိၼ် 1 ပုင်း (10 ၸွႆႉ) လႆႈသိုဝ်ႉမွၵ်ႈ 2 သႅၼ်ပျႃး။ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ 1 ပုင်း 80,000 ပျႃး ၵူၺ်း။ ၶဝ်ႈသၢၼ် 1 ထူင် 150,000 ပျႃး ၵူႈပွၵ်ႈမွၵ်ႈ 80,000 ပျႃး။ ၼမ်ႉၵိၼ် 1 ပုင်းလႂ် 2,500 ပျႃး။ ၵူႈပွၵ်ႈ 1 ပုင်း 800 ပျႃးၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ။ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ တုၵ်ႉၶႁႅင်းဢေႃႈ ၵၢၼ်ဢမ်ႇပဵၼ် ၶွင်ၵိၼ်ၵႃႈၵူႈမဵဝ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ၶၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈ လူင်းၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈပွၵ်ႈၼႆႉၵူၺ်း မိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ – ၵျုႊလၢႆႊ – ဢေႃႊၵတ်ႊသ် ပီ 2023 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယၢမ်ႈလူင်းမႃးယဝ်ႉၵမ်းၼိုင်ႈ ၼၼ်ႉတႄႉ 100 ယႂၼ်ႊ လႆႈ 52,000 ပျႃး လူင်းထိုင်မွၵ်ႈ ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ယိင်ႈၶႅၼ်းလူင်းႁႅင်းထႅင်ႈ လိူဝ်ပီပူၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး']

2024-05-03T16:40:49

https://shannews.org/archives/52572

လူမ်းလႅင်ႉ ၽတ်ႉသႂ်ႇ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉငဝ်ႈ (ၽႄ) တီႈဝဵင်းမိူင်းယႆ လူႉၵွႆလင်ၼိုင်ႈ

ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉငဝ်ႈ (ၽႄ) ဢၼ်ယူႇတီႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းဢိူင်ႇႁူဝ်ယ ဝဵင်းမိူင်းယႆ ႁူမ်ႈၵၼ် ၵေႃႇသၢင်ႈ မႃးၼၼ်ႉ ၺႃးလူမ်းလႅင်ႉ ၽတ်ႉသႂ်ႇ လူႉၵွႆပႅတ်ႈတင်းလင် ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 12 မူင်းၶိုင်ႈ ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလူင် ၽတ်ႉသႂ်ႇ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉငဝ်ႈ (ၽႄ) တီႈဝၢၼ်ႈၼႃးႁူၵ်း ဢိူင်ႇႁူဝ်ယ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းယႆ ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၺႃးလူမ်းၽတ်ႉသႂ်ႇသေ လူႉၵွႆပႅတ်ႈတင်းလင် လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉလုၵ်ႈႁဵၼ်း – မေႃသွၼ် လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်း လူႉတၢႆၸွမ်းတႄႉ ဢမ်ႇမီး ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမိူင်းယႆ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ယၢမ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ မႅၼ်ႈမိူဝ်ႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းလႄႈ မေႃသွၼ်ၶဝ် လူင်းလိုဝ်ႈၵိၼ်ၶဝ်ႈဝၼ်း။ ဢမ်ႇမီး လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းသင် ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ႁူင်းႁဵၼ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉပဵၼ် ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈၵၼ် ဢဝ်ပဵၼ်မႆႉပူၵ်ႇမႆႉမွင် ႁဵတ်းသၢင်ႈဝႆႉၵူၺ်းလႄႈ ပေႃးလူမ်း လႅင်ႉၽတ်ႉသႂ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇၶၢမ်ႇလႆႈႁႅင်းလူမ်းသေ ၸင်ႇလႆႈၵူၼ်ႇပင်းၵႂႃႇၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉငဝ်ႈ (ၽႄ) တီႈဢိူင်ႇႁူဝ်ယ ဝဵင်းမိူင်းယႆ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉငဝ်ႈ (ၽႄ) ၼႆႉ မီးၾၢႆႇတူၵ်းဝၢၼ်ႈၼႃးႁူၵ်း ယၢၼ်ဝဵင်းမိူင်းယႆမွၵ်ႈ 8 လၵ်း။ မီးလုၵ်ႈ ဢွၼ်ႇဝၢၼ်ႈပၢင်ႇတင်း ဝၢၼ်ႈၼႃးႁူၵ်း မႃးၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း။ မိူဝ်ႈပီ 2022 – 2023 ၼၼ်ႉ မီးလုၵ်ႈႁဵၼ်း 30 ပၢႆ ပီ 2024 ၼႆႉ ၼပ်ႉပႃး ၸၼ်ႉဢွၼ် (မူကြို) မီး 48 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ “ပီႈၼွင်ႉဝၢၼ်ႈပၢင်ႇလႄႈ ဝၢၼ်ႈၼႃးႁူၵ်း တင်းသွင်ဝၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈၵၼ်ၸွႆႈမႄးၵုမ်းၶိုၼ်းလႄႈ တေလႆႈ ပိုတ်ႇၶိုၼ်းယဝ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ဢဝ်မႆႉပူၵ်ႇမႆႉမွင်သၢင်ႈဝႆႉၵူၺ်းလႄႈ ၼႂ်းဝၼ်းသွင်ဝၼ်းၼႆႉ တေပိုတ်ႇၶိုၼ်းယဝ်ႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ မိူင်းယႆ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလႅင်ႉ ၽတ်ႉသႂ်ႇ လဵၵ်းမုင်းႁိူၼ်းယေး ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ လူႉၵွႆဢမ်ႇယွမ်း 50 လင် တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉတူႈၵေႃႈ ၾူၼ်လူမ်းႁႅင်းလႄႈ လဵၵ်းမုင်းႁိူၼ်း လင်ၶႃးႁိူၼ်းၵူၼ်းမိူင်း လူႉၵွႆဢမ်ႇယွမ်း 30 လင်။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ']

2024-05-03T15:23:14

https://shannews.org/archives/52566

သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပိုတ်ႇၽၵ်းတူႈလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ တီႈဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး

ၽၵ်းတူလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ တီႈပၢင်ႇသၢႆး ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ပိၵ်ႉဢိုတ်းမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈၸုမ်းသိုၵ်းဢူၺ်းလီ ပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း တႄႇၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉမႃး ယၢမ်းလဵဝ် ပိုတ်ႇပၼ်ၶိုၼ်းယဝ်ႉသေတႃႉ ယင်းပႆႇပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ၼႆႉ ယူႇတီႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပိုတ်ႇၽၵ်းတူႈၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ တီႈ ဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ပႆႇၸၢင်ႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇလႆႈမိူၼ်ၵဝ်ႇ။ မီးၶၢဝ်ႇလိုဝ်းဝႃႈ ဝူင်ႈၼႃႈမႃး သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တေႁဵတ်းပပ်ႉၶၢမ်ႈမိူင်းသႅၼ်းမႂ်ႇပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းယဝ်ႉ ၸင်ႇတေပၼ်ၵႂႃႇမႃးလႆႈ ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 28 လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 2023 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ လႆႈႁွင့်ပၢင်ၵုမ် ၸုမ်း ၾၢႆႇၽွင်းငမ်း ဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး ၊ မိူင်းပေႃႈ ၊ မိူင်းၵူဝ်း ၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းမၢႆ (1) သေ လႆႈၶိုၼ်းမႄး ဢုပ်ႇဢူဝ်းၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ၸုမ်းၾၢႆႇ ၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃ ဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆးမႃး။ ၽၵ်းတူၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် ပၢင်ႇသၢႆး – ဝၼ်းတဵင်ႈၼႆႉ ပိၵ်ႉဢိုတ်းမႃး ႁိုင်ၶၢဝ်းတၢင်း 6 လိူၼ်ပၢႆယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 1/5/2024 ၼႆႉ ၸင်ႇႁၼ်သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉၶဝ်ပိုတ်ႇၶိုၼ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ တိုၵ်ႉပၼ်ၶႂၢင်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵူၺ်း ၵူၼ်းၾင်ႇမိူင်းတႆးၼႆႉသမ်ႉ ပႆႇပၼ်လတ်းၶၢမ်ႈ။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းတႄႉ ယိပ်းပပ်ႉၶၢမ်ႈမိူင်းသီလႅင်ၼၼ်ႉၵူၺ်းၵေႃႈ ၶၢမ်ႈလႆႈယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉသမ်ႉ ငိၼ်းဝႃႈတေႁဵတ်းပၼ် ပပ်ႉသႅၼ်းမႂ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈဢေႃႈ ၽၵ်းတူပၢင်ႇသၢႆး – ဝၼ်းတဵင်ႈၼႆႉ ပိုတ်ႇၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယိပ်းပပ်ႉလႅင်မိူၼ်ၵူႈပွၵ်ႈသေ ၶၢမ်ႈၵူၺ်းတႄႉ ပႆႇလႆႈၼႆဢေႃႈ။ ၵူၼ်း တၢင်းမိူင်းၶႄႇၵူၺ်း ဢၼ်တေပၼ်ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇလႆႈ ၾၢႆႇတၢင်းမိူင်းတႆးၼႆႉသမ်ႉ ပႆႇပၼ်ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၶႃႈ။ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇသမ်ႉ ၶဝ်ႈၵေႃႈလႆႈ ဢွၵ်ႇ ၵေႃႈလႆႈယူႇၼႆဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၽၵ်းတူၶၢမ်ႈမိူင်းတီႈၼႆၼႆႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပိုတ်ႇလွင်ႈပိၵ်ႉၼၼ်ႉ ၾၢႆႇမိူင်းၶႄႇတႄႉ ဢမ်ႇလၢတ်ႈသင်ၸွမ်း။ ယွၼ်ႉပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်းသေလႄႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉယိပ်းၵုမ်းသင်ႇပိၵ်ႉ သင်ႇပိုတ်ႇၾၢႆႇလဵဝ် ၵူၺ်း ၵူၼ်းပၢင်ႇသၢႆး လၢတ်ႈၼင်ႇ ၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပိုတ်ႇပၼ်ယဝ်ႉသေတႃႉ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းပႆႇၸၢင်ႈၶၢမ်ႈၵႂႃႇမႃးၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉဝႃႈ ဢၼ်တေႁဵတ်းပၼ်ပပ်ႉသႅၼ်းမႂ်ႇၼၼ်ႉ ပႆႇၸၢင်ႈႁဵတ်းလႄႈ တိုၵ်ႉပႂ်ႉၶိူင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းတႃႇ ပပ်ႉၼၼ်ႉယူႇ ဝႃႈၼႆ။ “ၶဝ်ဝႃႈတႄႉ ဢၼ်တွၵ်ႇၸုမ်ႈၶဝ်၊ ပပ်ႉၶဝ် ပႆႇထိုင်မႃးလႄႈ ပႆႇပၼ်ၶၢမ်ႈၼႆဢေႃႈ ။ ပပ်ႉဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ လႅပ်ႈတေပဵၼ်ပပ်ႉၶၢမ်ႈမိူင်း ဢၼ်ၵဝ်ႈၵၢင်ႉၶဝ် တေႁဵတ်းပၼ်မႂ်ႇၼၼ်ႉ။ ပေႃးဝူင်ႈတေမႃးတႄႉ ပပ်ႉတေထိုင်မႃးယဝ်ႉၼႆဢေႃႈ”- ၵူၼ်းဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 11/03/2024 ၼႆႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ မၵ်းမၼ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ဝၼ်း ၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA တဵမ် 35 ပီၼႆသေ ပိုတ်ႇပၼ်ၽၵ်းတူ ပၢင်ႇသၢႆး- ဝၼ်းတဵင်ႈလႄႈ တီႈၵဵတ်ႉၶျိၼ်းသူၺ်ႇႁေႃႇ တီႈဝဵင်းလၢဝ်ႇၵၢႆးၼႆ – လီႇၵျႃးဝိၼ်း ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၶႄႇယူႇၵၢင်သေ သိုၵ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်းလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်း တီႈၶုၼ်ႊမိင်ႊ ၸိုင်ႈၶႄႇၼၼ်ႉ မီးၶၢဝ်ႇလိုဝ်းဢွၵ်ႇမႃး မီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်ဝႃႈ တႃႇၵဵပ်းၶွၼ်ႇ ၸွမ်းၵဵတ်ႉလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉႁပ်ႉ ပဵၼ်တူဝ်တႅၼ်းၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇသေ တေၵဵပ်းၶွၼ်ႇဢဝ် 70 % ။ တႃႇ 30% တႄႉ တေပၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်တႄႉ တင်း 2 ၾၢႆႇ ပႆႇႁၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ၼႂ်းႁၢင်ပီ 2023 ၼႆႉ သိုၵ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း လေႃႇတိုၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃး ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၸွမ်းလႅၼ် လိၼ်တႆး – ၶႄႇ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆးၼႆႉ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 30/10/2023 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းတင်း သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်ႁႅင်းလႄႈ မၢၵ်ႇလူင်တူၵ်းသႂ်ႇႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတီႈပွၵ်ႉ 3 တင်းမူတ်း 6 လင်၊ ပွၵ်ႉ 4 တင်းမူတ်း10 လင်လႄႈ ပွၵ်ႉ 6 တင်းမူတ်း 6 လင် တီႈဝၢၼ်ႈမႂ်ႇသမ်ႉ 12 လင်။ ၼႂ်းၵႄႈၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းတူၵ်းၸႂ်ၵူဝ်ႁႄ ၽူင်ႉပၢႆႈၵူႈႁူးၵူႈတၢင်း။ မိူဝ်ႈလဵဝ် သဵင်ၵွင်ႈယဵၼ်ဝႆႉၵေႃႈယႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းႁၼ်သိုၵ်းတူင်ႉၼိုင်ၵႂႃႇမႃးၵူၺ်းၵေႃႈ ပေႃးလွမ်ၵူဝ်မႆႈၸႂ်ပႂ်ႉထႃႈ ၵူဝ်သိုပ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ထႅင်ႈ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-05-03T08:00:00

https://shannews.org/archives/52552

လူမ်းလႅင်ႉၽတ်ႉသႂ်ႇ ၵူၼ်းထုင်ႉပူင်း ယၢတ်ႇတူၵ်းလင်ၶႃးႁိူၼ်း လူႉတၢႆၵေႃႉၼိုင်ႈ

ၵူၼ်းထုင်ႉပူင်း ၵူၼ်းၸၢႆး ဢႃယုမွၵ်ႈ 48 ပီ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၽွင်းတိုၵ်ႉၶိုၼ်ႈမႄး ၼိူဝ်လင်ၶႃးႁိူၼ်းယူႇၼၼ်ႉ ၺႃးလူမ်းလႅင်ႉ ၽတ်ႉသႂ်ႇယၢတ်ႇတူၵ်းႁိူၼ်း ထိုင်တီႈလႆႈလူႉတၢႆ။ ဝၼ်းတီႈ 02/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 6 မူင်း ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလႅင်း ၽတ်ႉသႂ်ႇ ၸၢႆးၵီႉ ဢႃယုမွၵ်ႈ 48 ပီ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတူၼ်ႈမူင်ႈ ထုင်ႉပူင်း ၸႄႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း မိူဝ်ႈၽွင်းမၼ်းၸၢႆး တိုၵ်ႉၶိုၼ်ႈမႄးလင်ၶႃးႁိူၼ်းယူႇၼၼ်ႉ ၺႃးလူမ်းလႅင်ႉၽတ်ႉသႂ်ႇ ဢဝ်လဵၵ်းမုင်းႁိူၼ်းၼၼ်ႉ ပိဝ်ဝၢတ်ႇသႂ်ႇတီႈၵွၵ်းႁူဝ်မၼ်းၸၢႆးသေ လႆႈယၢတ်ႇတူၵ်းႁိူၼ်း လူႉတၢႆထင်တီႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶူး သၢႆလႅင်းမႂ်ႇ ၽူႈၵွၼ်းဝတ်ႉတူၼ်ႈမူင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၵွၼ်ႇယၢမ်း 6 မူင်းၼၼ်ႉ လူမ်းမႃးႁႅင်းသေ ဢဝ်လဵၵ်းမုင်းႁိူၼ်းမၼ်းၸၢႆးငၢၵ်ႈဢွၵ်ႇ မၼ်းသမ်ႉၶိုၼ်ႈၵႂႃႇမႄးတွၵ်ႇ မႄးမတ်ႉမႆႉ ၼိူဝ်လင်ၶႃးႁိူၼ်းမၼ်း ၽွင်းၼၼ်ႉ လူမ်းၵိုင်ႉၵၢင်ႉႁႅင်းမႃးထႅင်ႈလႄႈ ပတ်ႉဢဝ်လဵၵ်းမုင်းႁိူၼ်း ၵွၵ်းပိဝ်ဝၢတ်ႇ သႂ်ႇတီႈၵွၵ်းႁူဝ်မၼ်းၸၢႆးသေ ယၢတ်ႇတူၵ်းၽတ်ႉသႂ်ႇတီႈလိၼ်ၵႅၼ်ႇလႄႈ လႆႈဢဝ်လူႉတၢႆထင်တီႈၵႂႃႇ။ ႁိူၼ်းမၼ်းၸၢႆးသမ်ႉ ပဵၼ်ႁိူၼ်းဢုတ်ႇၸၼ်ႉလဵဝ်”- ဝႃႈၼႆ။ ၸၢႆးၵီႉၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတူၼ်ႈမူင်ႈ တႄႇၼႃႈႁိူၼ်း ၸွမ်းၼၢင်းမျႃႉဢုတ်း မီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ် 3 ၵေႃႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႉယႂ်ႇသုတ်း မီးဢႃယု 13 ပီ ၊ ၵေႃႉၵၢင် ဢႃယုမွၵ်ႈ 7 ၶူပ်ႇလႄႈ ၵေႃႉလိုၼ်းသုတ်း ဢႃယု တိုၵ်ႉမီးၶူပ်ႇပၢႆ ။ မၼ်းၸၢႆးပဵၼ်ၵူၼ်းမေႃမိုဝ်း ၵေႃႇသၢင်ႈ (လၵ်ႈသမႃး) ႁႃလဵင်ႉၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်း ဝႃႈၼႆ။ “ၼႃႈႁိူၼ်းၶဝ် ဢမ်ႇမီးသင် ၸၢႆးၵီႉၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမေႃတိၼ်မေႃမိုဝ်း ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ ႁႃလဵင်ႉၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်း၊ မေးမၼ်းၸၢႆးသမ်ႉ တႃမွတ်ႇ(လူႉ) ဝႆႉၶွၼ်ၼိုင်ႈ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ မီးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇဝႆႉ 3 ၵေႃႉ။ တႃႇႁၢင်ႈႁႅၼ်းပၢင်မႃႇသႃႇပၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးငိုၼ်း ၸဝ်ႈၶူးလူႇပၼ် ငိုၼ်း 5 သႅၼ်ပျႃး တႃႇၸတ်းပၢင်မႃႇသႃႇပၼ်မၼ်းၸၢႆး”- ၸဝ်ႈၶူး သၢႆလႅင်းမႂ်ႇ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၶၢပ်ႈတူဝ်တၢႆ ၸၢႆးၵီႉၼႆႉ လႆႈလုမ်းလႃး ၸတ်းပၢင်မႃႇသႃႇဝႆႉ တီႈႁိူၼ်းမၼ်းၸၢႆး ဝၢၼ်ႈတူၼ်ႈမူင်ႈသေ တေပူၼ်ႉၶၢပ်ႈတူဝ် ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 03/05/2024 ၼႆႉ။ ဝၢၼ်ႈတူၼ်ႈမူင်ႈၼႆႉ မီးလင်ႁိူၼ်း 90 ပၢႆ ။ ႁိူၼ်းယေး ဢၼ်ၺႃးလူမ်းလႅင်ႉသေ ၽတ်ႉသႂ်ႇလူႉၵွႆတႄႉ ဢမ်ႇမီးသေလင် လိူဝ်သေ ႁိူၼ်းၸၢႆးၵီႉၼႆႉ လင်လဵဝ် – ၸဝ်ႈၶူး သၢႆလႅင်းမႂ်ႇလၢတ်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 2 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈမွၵ်ႈ 6 မူင်း ၼႆႉၵေႃႈ ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလႅင်ႉ ၽတ်ႉသႂ်ႇ တူၼ်ႈမႆႉ သွင်ၾၢၵ်ႇၶၢင်ႈတၢင်း ၼႂ်းၵႄႈဝၢၼ်ႈပႄးယိၼ်းတွင်ႇ – ဝၢၼ်ႈလႂႃႇၸဵၼ်ႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ ၸႄႈတွၼ်ႈတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း လႆႈႁၵ်းလူမ်ႉၶႂၢင်တၢင်း ဝႆႉတင်းၼမ် ၼႆယဝ်ႉ။ ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 12 မူင်းပၢႆ ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလႅင်ႉ ၽတ်ႉသႂ်ႇ လဵၵ်းမုင်း ႁိူၼ်းယေး ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ လူႉၵွႆဢမ်ႇယွမ်း 50 လင် တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 1 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 11 မူင်းပၢႆ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလႅင်ႉ ၽတ်းသႂ်ႇလဵၵ်းမုင်းႁိူၼ်း လင်ၶႃးႁိူၼ်း ၵူၼ်းဝဵင်းၼမ်ႉတူႈ လူႉၵွႆဢမ်ႇယွမ်း 30 လင် ၼႆယဝ်ႉ။

['သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-03T07:00:00

https://shannews.org/archives/52545

ၵူၼ်းၸေႊလၢၼ်ႉ ႁေႃႈရူတ်ႉၶိူင်ႈၽႃႇသႂ်ႇတူၼ်ႈမႆႉ ထိုင်တီႈမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ

ၵူၼ်းၸေႊလၢၼ်ႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ႁေႃႈရူတ်ႉၶိူင်ႈဝႆး ၽႃႇသႂ်ႇတူၼ်ႈၼႆႉ ဢၼ်မီးဝႆႉႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်းၼၼ်ႉ လႆႈလူမ်ႉၵႂႃႇသေ ထိုင်တီႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈမူႇၸေႊ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်းမွၵ်ႈ 4 မူင်းၶိုင်ႈ ၸၢႆးတၢၼ်းမိၼ်ႉ ဢႃယုမွၵ်ႈ 40 ပီ ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ႁေႃႈရူတ်ႉၶိူင်ႈ ၽႃႇသႂ်ႇတူၼ်ႈမႆႉ ႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်း တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈၼွင်သႅင် ၼႂ်းၵႄႈမူႇၸေႊ – ၼမ်ႉၶမ်း ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ထိုင်တီႈမၢတ်ႇၸဵပ်း ပေႃးလိုမ်းတူဝ် ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ တူၼ်ႈမႆႉ ဢၼ်တီႈၽႃႇသႂ်ႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ မူႇၸေႊ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၼ်းၸၢႆး တေႁေႃႈမႃးဝႆး ဢမ်ႇၵုမ်းလႆႈႁႅင်းရူတ်ႉသေ လေႃႇ ၽႃႇသႂ်ႇ တူၼ်ႈမႆႉႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်းၼၼ်ႉ။ လႅပ်ႈတေမဝ်းမႃးၽွင်ႈႁိုဝ် ဢမ်ႇႁူႉ။ မိူဝ်ႈၽွင်းလူမ်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢႆးၼွၼ်းလူမ်ႉလိုမ်းတူဝ်ဝႆႉၼိူဝ်တၢင်း ၸိူင်ႉၼၼ်ၶႃႈဢေႃႈ။ လႆႈငိၼ်းဝႃႈ မၼ်းၸၢႆး လုၵ်ႉတၢင်းၼွင်လွင်းသေ ပွၵ်ႈမႃးၼႆ ၶႃႈ ဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉသေ ယူႇတီႈ ၸုမ်းပရႁိတ လႅင်းမိူင်းသႂ် ၼွင်လွင်း လႆႈမႃးတေႃႉဢဝ် တူဝ်ၸၢႆးတၢၼ်းမိၼ်ႉ ၵႂႃႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈႁူင်းယႃပႃႇႁူဝ်ႇမူႇၸေႊဝႆႉယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၸၢႆးတၢၼ်းမိၼ်ႉ ဢႃယုမွၵ်ႈ 40 ၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၽၢႆတူင်ႈ ဢိူင်ႇၸေႊလၢၼ်ႉ ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၸၢႆးတၢၼ်းမွင်ႇ ၵေႃႉလူမ်ႉရူတ်ႉၶိူင်ႈ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 10/4/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်း ၼၢင်းဢွင်ႇမေႇ ဢႃယုမွၵ်ႈ 50 ပီ ၺႃးၵႃးၽႃႇသႂ်ႇ တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈၼွင်သႅင်ၼႆႉ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း ထိုင်တီႈလႆႈတေႃႉသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈႁူင်းယႃ သူၺ်ႇမူႇၸေႊ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 10 ၼၼ်ႉၵူၺ်း ၼင်ႇၵဝ်ႇ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 8 မူင်း ၵႃးၽႃႇသႂ်ႇ ရူတ်ႉၶိူင်ႈလမ်းၼိုင်ႈ တီႈဝၢၼ်ႈပၢင်ႇၶမ်း ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၽူႈယိင်း ဢႃယု 20 ပီပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လႆႈလူႉတၢႆထင်တီႈ ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ']

2024-05-02T20:33:04

https://shannews.org/archives/52540

ၽွင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းၼႆႉ ယိုတ်းဢဝ်ႁိူၼ်းယေး ႁူင်းႁဵၼ်း ဝတ်ႉၵျွင်း 1,100 လင်ပၢႆ

ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီပၢႆမႃးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းဢဝ် ႁိူၼ်းယေး ႁူင်းႁဵၼ်းလႄႈ ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ 1,100 လင်ပၢႆ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ယူႇတီႈ ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်း AAPP ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီပၢႆၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢဝ်ႁိူၼ်းယေး ၽူႈတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်မိူင်း၊ ၽူႈသၢၼ်ၶတ်းၼႄၵၢင်ၸႂ်၊ ၽူႈၶဝ်ပႃႇတီႇ ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼူၵ်ႉယုင်း၊ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇလႄႈ ႁိူၼ်းယေး ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ဢိၵ်ႇပႃး ႁိူၼ်းယေး ႁူင်းၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး 939 လင်၊ ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ ၊ ႁူင်းႁဵၼ်းလႄႈ ႁွင်ႈယႃ ၸိူဝ်းၼႆ့ၵေႃႈ ယိုတ်းဢဝ်ပႃးထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၵႆႉတီႉၺွပ်း ၵူၼ်းတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်မိူင်း၊ မၢပ်ႇၼႄးဝႃႈ ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈတင်း ၸုမ်း PDF ၼႆသေ တီႉၺွပ်းၶႃႈတၢႆ ၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉ ၸႂ်ႉပႃးၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်း၊ ၶိူင်ႈၵွင်ႈယႂ်ႇ ပွႆႇမၢၵ်ႇယိုဝ်းသႂ်ႇလႄႈ လင်ႁိူၼ်းၵူၼ်းမိူင်း၊ ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ၊ ႁူင်းႁဵၼ်း၊ ႁူင်းယႃ ၸိူဝ်းၼႆႉ လူႉၵွႆၸွမ်း တင်းၼမ် ၼႆယဝ်ႉ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-02T20:02:41

https://shannews.org/archives/52527

ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈၵႃႈႁႅင်း ၸွမ်းၼင်ႇပိူင်မီးဝႆႉ

ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း ၵဵင်းမႂ်ႇ ႁူမ်ႈၵၼ် တုၵ်းယွၼ်းသုၼ်ႇလႆႈ တီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ၼႂ်းဝၼ်းႁႅင်းၵၢၼ်လုမ်ႈၾႃႉ (May Day) ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 1 မူင်း ယူႇတီႈ ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း ႁူမ်ႈၵၼ် ၵႂႃႇတၢင်ႇယိုၼ်ႈ ၶေႃႈတုၵ်းယွၼ်း ၼႂ်းဝၼ်းႁႅင်းၵၢၼ်လုမ်ႈၾႃႉ (May Day) တီႈလုမ်းၾၢႆႇၽွင်းငမ်း ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ (သႃႇလႃးၵၢင်) ၸိုင်ႈထႆး ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း ၼႂ်းမိူင်းထႆးၼႆႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ၼွၵ်ႈလိူဝ် ၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်း ၶဝ်ဢမ်ႇလႆႈၵႃႈႁႅင်းတဵမ်ထူၼ်ႈၵိုင်ႇငၢမ်ႇ ၸွမ်းၼင်ႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းထႆး မၵ်းမၼ်ႈဝႆႉ ၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ် ၵႃႈႁႅင်းၼိုင်ႈၵေႃႉ တေဢမ်ႇႁႂ်ႈတႅမ်ႇလိူဝ် 350 ဝၢတ်ႇ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ဢိင်ၼိူဝ်ငဝ်းလၢႆးၼႆႉ ယွၼ်ႉပေႃႈလဵင်ႉမႄႈလဵင်ႉဢမ်ႇပၼ်တဵမ်လႄႈ ၼႂ်းဝၼ်း ႁႅင်းၵၢၼ်လုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ ၸင်ႇလႆႈမႃး ယွၼ်းသုၼ်ႇလႆႈႁႅင်းၵၢၼ် တီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ႁႂ်ႈတူၺ်းထိုင်ပၼ် ႁႅင်းၵၢၼ်ႁႂ်ႈတူဝ်ႈထိုင်ၵူႈၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းႁႅင်းၵၢၼ်လုမ်ႈၾႃႉ တီႈတႃႈပႄး ဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ မိူဝ်ႈ 01/05/2024 ထွင်းၶမ်း ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ် ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း MAP လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ႁဝ်းၶႃႈ မႃးတုၵ်းယွၼ်း ပၼ်ႁႅင်းၵၢၼ် ၵႃႈႁႅင်းႁဝ်းၶႃႈ ပႆႇလႆႈတဵမ်ထူၼ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵႃႈႁႅင်း 350 ဝၢတ်ႇ တေႃႇဝၼ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁႅင်းၵၢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ပႆႇလႆႈ။ ဝၼ်းလိုဝ်ႈၵေႃႈ ပႆႇလႆႈၸွမ်း ၼင်ႇပၵ်းၼင်ႇပိူင်။ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇ ပဵၼ်ႁႅင်းၵၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ် တေလႆႈမႃးၼႆ ႁဝ်းၶႃႈၸင်ႇမႃး ယိုၼ်ႈယွၼ်းႁႂ်ႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၶဝ်ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းပၼ် ၸွမ်းၼင်ႇမၢႆမီႈတမ်းဝၢင်းဝႆႉၼၼ်ႉ”- ဝႃႈ ၼႆ။ ဝၼ်းႁႅင်းၵၢၼ်လုမ်ႈၾႃႉ တီႈတႃႈပႄး ဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ မိူဝ်ႈ 01/05/2024 ပၢင်တုၵ်းယွၼ်းသုၼ်ႇလႆႈႁႅင်းၵၢၼ် တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၼႂ်းဝၼ်း May day ၼႆႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၼႅင်ႈသၢၼ် ႁႅင်းၵၢၼ် တွၼ်ႈၼိူဝ် ၸိုင်ႈထႆး (เครือข่ายแรงงานภาคเหนือ) ဢွၼ်ၸတ်း ၼမ် ႁႅင်းၵၢၼ်ၵူႈသႅၼ်းထၢၼ်လႄႈ ၸုမ်းတူင်ႇဝူၼ်း ၵူၼ်းၵဵင်းမႂ်ႇ လၢႆမူႇၸုမ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မီးလွင်ႈတူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်သေ တႅမ်ႈၽိုၼ် လိၵ်ႈယိုၼ်ႈထိုင် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး တႃႇတုၵ်းယွၼ်း သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်။ ၼႂ်းၶေႃႈတုၵ်းယွၼ်းၼၼ်ႉ တင်းမူတ်း မီး 29 ၶေႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၵႃႈၸၢင်ႈ ၊ ဝၼ်းလိုဝ်ႈ ၊ ပၢႆးယူႇလီ ၊ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၊ ၵၢၼ်ယူႇသဝ်းၵိၼ်သၢင်ႈလႄႈ သုၼ်ႇလႆႈ ထႅင်ႈလၢႆလၢႆဢၼ် – ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းႁႅင်းၵၢၼ်လုမ်ႈၾႃႉ တီႈတႃႈပႄး ဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ မိူဝ်ႈ 01/05/2024 ၵႃႈႁႅင်းသမ်ႉ ဢိင်ၼိူဝ် ၼႃႈၵၢၼ်ထႅင်ႈသေ ပၼ်ဢမ်ႇလႆႈပဵင်းၵၼ်။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်း ၸိူဝ်းၵိၼ်ၸၢင်ႈ ႁဵတ်းမႄႈဝၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၵႃႈၸၢင်ႈလၢႆးဝၼ်း ပႆႇလႆႈပဵင်းပိူၼ်ႈ။ ၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ် တိုၵ်ႉလႆႈ 200 ဝၢတ်ႇပၢႆၵူၺ်း ၵေႃႈမီး။ မၢင်ၸိူဝ်း ဝၼ်းလိုဝ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ။ လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၸဝ်ႈ ၼႃႈတီႈ ၾၢႆႇၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၶဝ် တူၺ်းထိုင်ပၼ်ဝႆးဝႆး ၼႆယဝ်ႉ။ ၽူႈတူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းၸုမ်းႁႅင်းၵၢၼ်ယိင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ႁဝ်းၶႃႈတႄႉၵေႃႈ မႃးတုၵ်းယွၼ်း တႃႇၵူႈၵေႃႉၶႃႈယဝ်ႉ တႃႇလႆႈလွင်ႈၽဵင်ႉပဵင်းၼၼ်ႉ။ ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇလႆႈမႃးတုၵ်းယွၼ်း လိူဝ်ဢၼ်ပိူၼ်ႈ တမ်းဝၢင်းဝႆႉပိူင်မၼ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မႄႈဝၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႈ ၼမ် ၵႃႈႁႅင်း ၊ ဝၼ်းလိုဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၸိူင်ႉပိူၼ်ႈ။ ၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ် လႆႈၵႃႈႁႅင်း 200 ဝၢတ်ႇပၢႆ ၵူၺ်း။ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ၵႃႈသင်ၵေႃႈ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင်”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၶေႃႈယိုၼ်ႈယွၼ်း ၸုမ်းႁႅင်းၵၢၼ်ယိင်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉယူႇ (4) ၶေႃႈ – 1) မဵၼ်းမႃး လႃးလႆႈ ( ပွင်ႇဝႃႈ – ၽွင်းၶၢဝ်း ႁူဝ်လိူၼ်ၼၢင်းယိင်းမႃး ႁႂ်ႈလႆႈဝၼ်းလိုဝ်ႈ ) ၊ 2 ပေႃးမီးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇလဵၵ်ႉမႃး ႁႂ်ႈမီးဢွင်ႈတီႈ ယူႇသဝ်းပၼ်၊ 3 ၽႃႈဢၼႃးမႆး (ၽႃႈဢွမ်ႈၼၢင်းယိင်း) ႁႂ်ႈၸႅၵ်ႇဝႆႉပၼ်လၢႆ (ၾရီႊ) ၵူႈတီႈ မိူၼ်ၼင်ႇ – တီႈႁူင်းႁႅမ်း ၊ တီႈၵိုတ်းလိုဝ်းရူတ်ႉၵႃး ၊ တီႈပမ်ႉၼမ်ႉမၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢႃယု ဝတ်းဝႂ်ႁဵတ်း ၵၢၼ် ႁႂ်ႈၸႂ်ႉလႆႈထိုင် 5 ပီ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တုၵ်းယွၼ်းပႃး ဝႃႈၼႆ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးလၢႆၸႄႈဝဵင်းၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ် လႆၶဝ်ႈမိူင်းထႆးမႃး ဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး။ ယွၼ်ႉၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃးၵေႃႈ ယွၼ်ႉၶၼ်မၢၵ်ႇၶဝ်ႈ တဝ်ႈၼမ်ႉ ဢမ်ႇလီလႄႈ တႃႇမီးငိုၼ်း ၸၢႆႇၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈငၢႆႈ။ ယွၼ်ႉၵိၼ်းၸႂ်သေ ၸင်ႇမႃးႁႃၵၢၼ်မိူင်းထႆး သမ်ႉၵိၼ်းၸႂ်ထႅင်ႈ။ ၽဝၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ပၢႆႈတုၵ်ႉယဝ်ႉ မႃးၺႃးတုၵ်ႉထႅင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ဝၼ်းႁႅင်းၵၢၼ်လုမ်ႈၾႃႉ တီႈတႃႈပႄး ဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ မိူဝ်ႈ 01/05/2024 “တေဝႃႈယူႇမိူင်းႁဝ်းၼႆၵေႃႈ သမ်ႉဢမ်ႇလၢႆးလႆႈငိုၼ်းသင် မိူၼ်ႁဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းသူၼ်ႁႆႈၼႃး ၽုၵ်ႈမၢၵ်ႇ ၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉ လဵင်ႉသၢႆၸႂ်ၵူၺ်းၼႃႇ။ တေဝႃႈ တႃႇၵႃႉၶၢႆၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းၵႃႉ လၢဝ်းပၢၼ်းၶဝ် မိူဝ်းႁွတ်ႈထိုင်ႁဝ်းၵမ်းသိုဝ်ႈ။ ႁႃ ၵိၼ်ယၢပ်ႇၼႃႇလႄႈ ၸင်ႇမႃးမိူင်းထႆး။ မႃးယူႇမိူင်းပိူၼ်ႈၵေႃႈ ယၢပ်ႇ ၸႂ်ၵိၼ်းၸႂ် မိူၼ်ၼင်ႇႁူႉၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ”- ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း ၵူၼ်းမိူင်းသူႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၶၢင်းပွင်ႉ ၼႄၼင်ႇၼႆ။ ဝၼ်းႁႅင်းၵၢၼ်ၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈတႃႇ ႁႅင်းၵၢၼ်ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉလႄႈ ၵွပ်ႈၼႆ ႁႅင်းၵၢၼ်ၵူႈၵေႃႉ လူဝ်ႇဢဝ်ၸႂ်သႂ်ႇသုၼ်ႇလႆႈ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်။ မႃးႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃငိုၼ်းမိူင်းပိူၼ်ႈယူႇ သေတႃႉၵေႃႈ သုၼ်ႇ လႆႈ ဢၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်ၵိုင်ႇငၢမ်ႇလႆႈၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈႁႅင်းၵၢၼ်ၵူႈၵေႃႉ ၽွမ်ႉသဵင်ပဵင်းပၢၵ်ႇၵၼ်သေ ၵွင်ႉသၢၼ် မိုဝ်းၵၼ် တုၵ်းယွၼ်း၊ တုၵ်းယွၼ်း ၸွမ်းၼင်ႇပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ မီးၼၼ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ယႃႇပေပိုၼ်ႉပႅတ်ႈၵၼ် ။ ပေႃးတုၵ်းယွၼ်းၼင်ႇ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈဝၢၼ်ႈမိူင်းတမ်းဝၢင်းဝႆႉၸိုင် ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ တိုၼ်းလႆႈ – ထွင်းၶမ်း ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ် ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း MAP ၾၢၵ်ႇထိုင်ႁႅင်းၵၢၼ်ဝႆႉၼင်ႇ ၼႆ။

['ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-02T17:15:17

https://shannews.org/archives/52517

ႁူဝ်ၼႃႈ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈ တီႈမိူင်းသၢတ်ႇ ၺႃးတီႉၺွပ်း

ႁူဝ်ၼႃႈ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ပွၵ်ႉဝဵင်းၵွင်း ဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ၺႃးတီႉၺွပ်း လူၺ်ႈတၢင်း ၽိတ်း တေႃႉယႃႈမဝ်းၵမ် ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 30/04/2024 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 10 မူင်း ၸၢႆးဝုၼ်းၶမ်း (ႁွင်ႉ) ဢၢႆႈၸၢႆး ဢႃယု 37 ပီ ႁူဝ်ၼႃႈ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပွၵ်ႉဝဵင်းၵွင်း ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ၺႃးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်း တီႈ တႃႈၶီႈလဵၵ်း လူၺ်ႈတၢင်းၽိတ်းတေႃႉသူင်ႇယႃႈမဝ်းၵမ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းသၢတ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၼ်းၸၢႆး တိုၵ်ႉႁဵတ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ပွၵ်ႉဝဵင်း ၵွင်းၼႆႉ တိုၵ်းမီးလိူၼ်ပၢႆၼႆႉၵူၺ်း။ ၵႂႃႇၺႃးတီႉၺွပ်း တီႈတႃႈလဵၵ်းၶႃႈဢေႃႈ။ ၵူႈပွၵ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇယၢမ်ႈ ငိၼ်း မၼ်းၵပ်းၵၢႆႇလွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်းမႃး သေပွၵ်ႈ။ ဢၼ်ၺႃးတီႉၺွပ်းၼႆႉၵေႃႈ ပႆႇႁူႉဝႃႈပႃးလၢႆၵေႃႉ။ ငိၼ်းဝႃႈတႄႉ ယႃႈမဝ်းၵမ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်မႃးတၢင်းမိူင်းလၢဝ်းၼႆဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ် တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ၵူတ်ႇထတ်းၵႃး ၸၢႆးဝုၼ်းၶမ်း တီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈ တၢင်းပုင်ႇလူဝ်ႉ ၼႂ်းပွၵ်ႉသၼ်သၢႆးလိုဝ်ႉ ဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းသေ ယိုတ်းလႆႈ ယႃႈမဵတ်ႉဢႅၵ်ႊတႅၵ်ႊသီႊ 2 မိုၼ်ႇမဵတ်ႉ ၼပ်ႉၶၼ်ငိုၼ်းမွၵ်ႈ 5,000 သႅၼ်ပျႃးလႄႈ ၵႃးသႅၼ်း TOYOTA CROWN လမ်းၼိုင်ႈ၊ ၾူၼ်း1 လုၵ်ႈ ဝႃႈ ၼႆဝႆႉ။ လွင်ႈဝႃႈ မၼ်းၸၢႆးပဵၼ် ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉၼႆတႄႉ ဢမ်ႇႁၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပႃး။ “ႁၼ်ၶဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တီႉၺွပ်းဝႆႉၵူၺ်း ပႆႇႁူႉဝႃႈ တေၺႃးတူတ်ႈတၢမ်ႇၸိူင်ႉႁိုဝ်။ တေႁိုင်မွၵ်ႈလိူၼ် ၼႆႉယူႇယူဝ်ႉ ၸင်ႇတေႁူႉ ဢမူႉမၼ်းလီလီ ဝႃႈတေတူၵ်းၶွၵ်ႈႁႃႉ တေပဵၼ်ႁိုဝ် ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ။ လုၵ်ႈလၢင်းၼၢင်းမေးမၼ်းၸၢႆးတႄႉ မီးတီႈပွၵ်ႉဝဵင်းၵွင်းၼႆႉၵူၺ်း”- ၵူၼ်းမိူင်းသၢတ်ႇ သိုပ်ႇလၢတ်ႈ ၼႄ ၼင်ႇၼႆ။ မိူင်းသၢတ်ႇၼႆႉ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈဝႆႉ ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ တႃႇၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈ ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ် ၵူၼ်းမိူင်း ၼႆသေ ၸင်ႇၶွတ်ႇၽွတ်ႈမႃး ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပွၵ်ႉ/ ဢိူင်ႇ/ ဝၢၼ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ – ဝဵင်းၼိူဝ်၊ ဝၢၼ်ႈႁူဝ်ၼႃး၊ ဝၢၼ်ႈမႄႈသၢတ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈမႄႈၼိမ် ၊ ဝၢၼ်ႈၵၢင် ၊ ဝၢၼ်ႈသၢႆးၶၢဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼိုင်ႈဝၢၼ်ႈလႂ် ႁူဝ်ၼပ်ႉဢမ်ႇ ယွမ်း 10 ၵေႃႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉၸၢဝ်းလႃးႁူႇ ၊ ၸၢဝ်းဢႃႇၶႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးၼမ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းဝူင်ႈဝၢင်ႈၼႆႉ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ၵႆႉလူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵူတ်ႇထတ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း၊ ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈၵႂႃႇမႃး မိူၼ်ၵဝ်ႇ ၵူဝ်ၶဝ် ထၢင်ႇထိူမ်သေ ၸႅတ်ႈထၢမ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇၼႆႉ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ(ယေး) လႄႈ ပလိၵ်ႈ ၾၢႆႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ် ၵႆႉမီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၵၼ်လႄႈ ၵႆႉမီးလွင်ႈၵူတ်ႇထတ်း ၵူၼ်းမိူင်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း – ၵူၼ်းၼုမ်ႇ မိူင်းသၢတ်ႇလၢတ်ႈ။

['ယႃႈမဝ်းၵမ်', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-02T15:57:35

https://shannews.org/archives/52509

ၸဝ်ႈသၢင်ႇ တူၼ်ၼိုင်ႈ ၵဵပ်းမၢၵ်ႇလဵၼ်ႈ တႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ လူႉလွၼ်ႇၵႂႃႇ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ

မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 02/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 6 မူင်းၶိုင်ႈ ၸဝ်ႈသၢင်ႇ ၵုမႃႇလ ဢႃယု 14 ပီ ၵဵပ်းမၢၵ်ႇ မႅင်းမႃးတွႆႇ (ထုပ်ႉ) လဵၼ်ႈ တႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ လူႉလွၼ်ႇၵႂႃႇ တီႈႁိမ်းဝတ်ႉလူင် ၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းၵႅတ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၶဝ်ၵႂႃႇတေႃႉမၢၵ်ႇဢုတ်ႇ ၸွမ်းၵၼ် 3 ၵေႃႉ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသၢင်ႇၵုမႃႇလသမ်ႉ ႁၼ်မၢၵ်ႇမႅင်းသေ ဢဝ်မႃးတွႆႇလဵၼ်ႈ တီႈလေႃႉၶဝ်ၼၼ်ႉ တႅၵ်ႇသႂ်ႇမၼ်းၸဝ်ႈ လႆႈလွၼ်ႇၵႂႃႇ တီႈၼၼ်ႈၵမ်းလဵဝ်။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇၼၼ်ႉ တိူဝ်ႉသႂ်ႇၸၢႆးၶမ်း ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ ထိုင်တီႈလႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈႁူင်းယႃလႃႈသဵဝ်ႈဝႆႉ။ ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ ပဵၼ်ၽူႈၸၢႆး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလူင် ၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇတၼ်းပဵၼ်သင်ၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးသေ မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇယဝ်ႉ ယူႇတီႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလႄႈ မေႃယႃဢွၼ်ႇ တီႈၼႂ်းဝၢၼ်ႈ လႆႈတေႃႉဢဝ် တူဝ်ၸၢႆးၶမ်း သူင်ႇႁူင်းယႃ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၵမ်ႈလဵဝ် ယွၼ်ႉမၼ်းၸၢႆး လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း။ ၸၢႆးၶမ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလွႆမွၼ်း မႃးႁဵတ်းၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈဝႆႉ တီႈဝတ်ႉလူင် မိူင်းၵႅတ်ႈၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၸဝ်ႈသၢင်ႇၵုမႃႇလ ဢႃယု 14 ပီတႄႉ လႆႈပူၼ်ႉၶၢပ်ႈတူဝ် မိူဝ်ႈၼႆႉ ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 12 မူင်း မၼ်းၸဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလူင် ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆး လုင်းသၢင်ႇလူႇလႄႈ ပႃႈၼၢင်းငႄႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃႈမႄႈတႄႉ လႆႈလူႉၵႂႃႇ ၸဵမ်မိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈ လႆႈဢႃယု 5 ၶူပ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ “ဝၢႆးပၢင်တိုၵ်းၶဝ်ယဝ်ႉ တီႈမိူင်းၵႅတ်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇပတ်းၽဵဝ်ႈ ၸွမ်းဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ ၸွမ်းႁူင်း ႁဵၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈႁၼ်မၢၵ်ႇမႅင်း ဢၼ်ပႆႇတႅၵ်ႇၼႆႉမီးတင်းၼမ် ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢၼ်ႁၢင်ႈၵၢင်ဝႆႉ ၸွမ်းၼႂ်းႁႆႈၼႂ်းသူၼ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈၼမ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ယင်းပႆႇႁတ်းၵႂႃႇဢဝ်ဢွၵ်ႇ ၵူဝ်ၶႃႈဢေႃႈ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဢိူင်ႇမိူင်းၵႅတ်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တူင်ႉၼိုင်ၵႂႃႇမႃး မိူၼ်ၼင်ႇ – သိုၵ်းဝႃႉ UWSA ၊ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA လႄႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မိူဝ်ႈပၢင်တိုၵ်းယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း ႁူမ်ႈၵၼ် လေႃႇတိုၵ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ဢၼ်ပၵ်းဝႆႉ တီႈမိူင်းၵႅတ်ႈၼႆႉ မႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵၢတ်ႇတင်း ဝၢၼ်ႈလူင် လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်း မွၵ်ႈ 600 ၵေႃႉ လင်ႁိူၼ်းလူႉၵွႆ ဢမ်ႇယွမ်း 150 လင် ဝႃႈၼႆ။ ဢိူင်ႇမိူင်းၵႅတ်ႈၼႆႉ မီးၾၢႆႇဢွၵ်ႇဢိူင်ႇမိူင်းယေႃ မွၵ်ႈ 20 လၵ်း ယဝ်ႉၵေႃႈ မီးၾၢႆႇဢွၵ်ႇလႃႈသဵဝ်ႈ မွၵ်ႈ 60 လၵ်း ၼႆယဝ်ႉ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-02T08:00:00

https://shannews.org/archives/52502

KNU ဝႃႈ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ တၵ်းတေလႆႈယွၼ်းၶႂၢင်ႉၵွၼ်ႇ တႃႇဢဝ်ၶၢဝ်ႇလႆႈ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်ၵုမ်းၵမ်

သိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ KNU ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ႁၢမ်ႈၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ၸိူဝ်းတေၵႂႃႇလူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢဝ်ၶၢဝ်ႇၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ၶဝ် ၵုမ်းၵမ် ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 21/04/2024 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ သိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ KNU ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမူႇပိူင်ပေႃႇလသီႇၶဝ် – ပႃးပေႃႇလသီႇၵဵဝ်ႇၵပ်း ၵၢၼ်ဢဝ်ၶၢဝ်ႇ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉဝႃႈ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၸိူဝ်း တေၶဝ်ႈဢဝ်ၶၢဝ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်ၼၼ်ႉ တၵ်းတေလႆႈယွၼ်းၶႂၢင်ႉဢၼုယၢတ်ႈၵွၼ်ႇ ၵူၺ်းၵႃႈ တေလႆႈလၢတ်ႈၼႄပႃးလွင်ႈတၢင်း ဢၼ်တေတႅမ်ႈၶၢဝ်ႇ၊ ပေႃးယူႇတီႈမူႇၸုမ်း ဢမ်ႇပၼ်ဢၼုယၢတ်ႈၵေႃႈ တေဢမ်ႇလႆႈၶဝ်ႈ တီႈဢၼ်ထုၵ်ႇႁၢမ်ႈၵေႃႈ တေဢမ်ႇလႆႈၶဝ်ႈဢဝ်ၶၢဝ်ႇ – ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ လွင်ႈတၢင်းၶၢဝ်ႇဢၼ်တေၶဝ်ႈဢဝ်ၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇတႅမ်ႈတၢင်ႇယွၼ်းဢၼုယၢတ်ႈပႃးၸိုင် တေဢမ်ႇလႆႈတႅမ်ႈ။ ၶေႃႈမုလ်းဢၼ်ထၢႆႇမႃး ၶလိပ်ႉဝီႊတီႊဢူဝ်ႊလႄႈ ၶႅပ်းႁၢင်ႈဢၼ်ထၢႆႇမႃး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈလႂ်ၶၢဝ်းလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ သင်ဝႃႈ ၾၢႆႇၸုမ်း KNU ယွၼ်းတူၺ်းၸိုင် တၵ်းတေလႆႈၼႄလႆႈ ၵူႈဢၼ်ၵူႈၶလိပ်ႉ ပႃးဝႆႉၼင်ႇၼႆ၊ ပိူင်လိူင် KNU ႁၢမ်ႈဝႆႉပႃးဝႃႈ – ႁၢမ်ႈဢဝ်ၶၢဝ်ႇတႅမ်ႈၶၢဝ်ႇ ဢၼ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၾၢင်ႁၢင်ႈလႄႈ သလေႇၼႃႈတႃ (ၵုင်ႇသိၵ်ႈၶႃႇ)၊ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ မူႇၸုမ်း KNU ၼၼ်ႉလႃးလႃး – တတ်းမၵ်းဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၾၢႆႇတၢင်း ၶွင်ႇသီႇၽွင်းငမ်းမိူင်းၸူဝ်ႈၵၢင် မိူင်းယၢင်း IEC ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၵေႃႉလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ သင်ဝႃႈတေမႃးဢဝ်ၶၢဝ်ႇၸိုင် တၵ်းလႆႈဢဝ်လိၵ်ႈၵမ်ႉတီႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇမႃးပႃး၊ တေလႆႈတၢင်ႇယိုၼ်ႈလိၵ်ႈလႄႈယွၼ်းၶႂၢင်ႉတီႈ IEC သေၵွၼ်ႇ။ ပေႃးလႆႈၶႂၢင်ႉ ဢၼုယၢတ်ႈယဝ်ႉ တေလႆႈၵႂႃႇဢဝ်ၶၢဝ်ႇၸွမ်း ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉဢၼ်ၵဵဝ်ႇ ၶွင်ႈ ဢၼ် IEC ၸတ်းၶိုင်ပၼ် ၊ သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၸိုင် တေဢမ်ႇပၼ်ၶႂၢင်ႉၶဝ်ႈ ဢဝ်ၶၢဝ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ပႃးဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ယူႇတီႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇထတ်းထွင်လိၵ်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈသေ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵူႈသိုပ်ႇၵူႈပၢၼ် ႁၢမ်ႈႁႄႉထတ်းထွင် တဵၵ်းငႅၼ်း ၵုမ်းၶင်ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃးတႃႇသေႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၾၢႆႇၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းသေ ႁၢမ်ႈႁႄႉၵုမ်းၵမ်ၼႂ်းၵၢၼ်ဢဝ်ၶၢဝ်ႇၼႆႉ ပွၵ်ႈၼႆႉ လႆႈဝႃႈပဵၼ်ပွၵ်ႈၵမ်းႁႅၵ်ႈ – ၸုမ်းၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ၸိုင်ႈမိူင်း ထတ်းသၢင်ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – RFA

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-01T17:14:29

https://shannews.org/archives/52496

ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း ႁူမ်ႈၵၼ် ၵႂႃႇယိုၼ်ႈလိၵ်ႈ တီႈၽူႈၵွၼ်း ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ (ၽူးဝႃး)

မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 1 မူင်း ယူႇတီႈ ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း ႁူမ်ႈၵၼ် ၵႂႃႇတၢင်ႇယိုၼ်ႈၶေႃႈတုၵ်းယွၼ်း ၼႂ်းဝၼ်းႁႅင်းၵၢၼ်လုမ်ႈၾႃႉ (May Day) တီႈလုမ်း ၾၢႆႇဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်း ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ (သႃႇလႃးၵၢင်) ၸိုင်ႈထႆး ၼႆယဝ်ႉ။ ႁႅင်းၵၢၼ် ႁူမ်ႈၵၼ် ၵႂႃႇတုၵ်းယွၼ်း တီႈလုမ်းၾၢႆႇဢုပ်ႇပိူင်ႇ ၽွင်းငမ်း ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ ႁႅင်းၵၢၼ် ယၢၼ်မိူင်း ဢၼ်ၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ပၢင်ယိုၼ်ႈလိၵ်ႈ တုၵ်းယွၼ်း တီႈၽူႈၵွၼ်းၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ ၼၼ်ႉ မၢင်ၸိူဝ်း ယိပ်းပၢႆႉ တုၵ်းယွၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ – ယွၼ်းႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈပၼ်ၵႃႈႁႅင်း 1 ဝၼ်း 400 ဝၢတ်ႇ ၵူႈၼႃႈၵၢၼ် ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈတိူဝ်းပၼ် ဝႂ်ႁႅင်းၵၢၼ် 5 ပီ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈႁဵတ်းပၼ်တီႈလဵဝ်သေ ႁႂ်ႈယဝ်ႉၸွမ်းၵမ်းလဵဝ် – ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 5 မူင်း ႁႅင်းၵၢၼ် ၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ် တီႈလၢၼ်းဢၼုသဝလီး သၢမ်ၵသတ်ႇသေ ႁူမ်ႈၵၼ် ပႆတၢင်းၵႂႃႇ တီႈၽၵ်းတူတႃႈပႄး ဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၼႄတၢင်းၵႃႈ ၼူၵ်ႉၵိင်ႇၼရီ/ ၵိင်ႇၼရႃႇ။ သပ်းၸႅင်ႈၼႄ လွင်ႈယိူင်းဢၢၼ်း တီႈလႆႈၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ပွႆးလႄႈ လွင်ႈတူင်ႉၼိုင်။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸတ်းပၢင်ဢုပ်ႇၶႆႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈႁႅင်း ၵၢၼ်လႄႈ ႁူမ်ႈၵၼ် ႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်း ပိၵ်ႉဢိုတ်းပၢင်ၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။

['ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-05T10:02:00

https://shannews.org/archives/52492

ၸိူဝ်ႉၽၼ်းၶိူဝ်းၶၢႆႇ သၢႆသိုၵ်းမၢၼ်ႈ

ဝၢႆးသေလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်လႆႈမိူင်းၵွၼ်းၶေႃ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 4 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊဝႃႊရီႊ 1948 ၵေႃႈ မီးလွင်ႈယုင်ႈယၢင်ႈဢူၼ်မေႃး ၵိူတ်ႇမီးမႃးၸွမ်းမိူဝ်ႈၸွမ်သိုၵ်းဢွင်ႇသၢၼ်း ၽူႈၼမ်းၵၢၼ်တေႃႇသူႈမိူင်းမၢၼ်ႈ လႄႈၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်း တူဝ်တႅၼ်းမိူင်းတႆးလႆႈထုၵ်ႇပွင်ႁၢႆႉယဝ်ႉ ဢူးၼု ၶိုၼ်ႈမႃးပဵၼ်ၽူႈၼမ်းပႃႊၻီႊ (ဖဆပလ လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ချုပ်) AFPFL ပုတ်ႈတႅၼ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းပႃႊတီႊတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈ ႁူမ်ႈတင်း လၵ်းၵၢၼ်လႄႈ လၵ်းၼမ်း ထူပ်းတင်းပၼ်ႁႃလွင်ႈၶတ်းၶွင်ႈၵိတ်ႇၶႂၢင်ၵၼ် ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် တူဝ်တႅၼ်းလၢႆမိူင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်း။ ပဵၵ်ႉသမ်ႉ “ဢူးၼု” လႆႈၵႂၢမ်းဝႆႉဝၢင်းၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းသေ ၶဝ်ႈမႃးပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်းၼႆၵေႃႈ မီးပၼ်ႁႃၶၢတ်ႇ လွင်ႈဢွမ်ႇလွမ်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိုဝ်း တင်းၶႃႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈလႄႈၾၢႆႇသိုၵ်း ၾၢႆႇၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ၵမ်ႈၼမ် လုၵ်ႉတီႈၵူၼ်းၸၼ်ႉသုင်မႃး ပိူင်ႈၵၼ်တင်းၼၵ်ႉၵၢၼ်မိူင်းဢၼ်လုၵ်ႉတီႈမုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းၵူၼ်းၸၼ်ႉၵၢင် လႄႈ ၵၢၼ်မိူင်း ၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်လႆႈၶပ်းၶိုင်ၵႂႃႇၸွမ်းလူၺ်ႈလွင်ႈၶွင်ႈၶမ်ယၢပ်ႇၾိုတ်ႇၵပ်ႉၵိၼ်း။ လူၺ်ႈၵၢၼ်ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၽၢၼ်ႇၵၢၼ်ယူၵ်ႉမုလ်းၵမ်းယႂ်ႇလူင် ဝၢႆးၵိူတ်ႇသိုၵ်းၵၢင်မိူင်း တင်းၸုမ်းသိုၵ်းယၢင်း ဢၼ်ပိုတ်ႇသိုၵ်းၶဝ်ႈတိုၵ်းၼႂ်းတႃႈၵုင်ႈ လူၺ်ႈၵၢၼ်သိုပ်ႇမႃးတီႈၵၢၼ်ပဵၼ်မိူင်းၶိုၼ်ႈပၢႆးတႂ်ႈဢင်းၵိတ်းလႄႈ ဝၢႆး ဢင်းၵိတ်း ဢွၵ်ႇမိူဝ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈမီးဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇၶိုၼ်ႈပဵၼ်ပိုၵ်းၽႅၼ်ႇၼဵဝ်ၼႅၼ်ႈ။ မိူဝ်ႈထိုင် 1958 လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢူးၼု ဢမ်ႇမီးတၢင်းတေမႅတ်ႇပႅင်းပႂ်ႉပႃးၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈဝႆႉလႆႈ လႄႈ ၸင်ႇႁဵၵ်ႉႁွင်ႉ ဢဝ်ၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပၢႆးတႂ်ႈၵၢၼ်ၼမ်းၶွင်ၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း ႁႂ်ႈၶဝ်ႈမႃးပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ႁၵ်ႉသႃၵၢၼ် ယူႇဝႆႉ 2 ပီ ဢွၼ်ၼႃႈ တေႁႂ်ႈမီးၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပီ 1960 ၼၼ်ႉ ဝၢႆးပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢူးၼု ၶိုၼ်းပေႉလိူၵ်ႈတင်ႈ လႄႈၶိုၼ်းလႆႈၶဝ်ႈမႃးပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၾိုၼ်ႉၽူးပၵ်းပိူင်သၽႃးၶိုၼ်ႈမႃးမႂ်ႇၶိုၼ်းထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ။ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 2 လိူၼ်မၢၶျ်ႉ 1962 ၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းလႆႈဢွၼ်ဢဝ် ဢဵၼ်ႁဵင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶဝ်ႈ ႁုပ်ႈယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢူးၼု ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းလိူၵ်ႈတင်ႈၶိုၼ်ႈမႃးလႄႈသိၵ်ႇယႃႉ လူမ်ႉၵူၼ်ႇပိၼ်ႈပင်းပႅတ်ႈပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်းယဝ်ႉ တင်ႈသၽႃးၶွင်ႊသီႊၵၢၼ်လုၵ်ႉၾိုၼ်ႉ (တော်လှန်ရေးကောင်စီ) ႁူမ်ႈတင်းၵေႃႇတင်ႈလုၵ်ႈၸုမ်းဢၼ်ပဵၼ်သိုၵ်းၶႂ်ႈတင်းမူတ်း ပၢႆးတႂ်ႈလၵ်းၼမ်းယူၵ်ႉမုလ်း ပိူင်သူဝ်ႊသျႄႊလိတ်ႉ လႄႈၵၢၼ်ယူႇတူဝ်ၵွႆးၶေႃ တင်းထွၼ်ႇတူဝ်ဢွၵ်ႇတူင်ႇဝူင်းလူၵ်ႈ(လုမ်ႈၾႃႉ)။ ၼေႇဝိၼ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ၵၢႆယဵၼ်းပဵၼ်ၼိုင်ႈၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်ၵွတ်းၽၢၼ်တီႈသုတ်းၼႂ်းလူၵ်ႈ ပႃႇးၼႂ်းႁူဝ်ႁွပ်ႈသိပ်းပီ 1980 ။ ႁူမ်ႈဝႃႈ ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းၶွင်ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵွႆးမီးၼမ်ႉၵတ်ႉလူၺ်ႈၵၢၼ်ယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈ လႆႈယၢဝ်းထိုင် ႁူဝ်ႁွပ်ႈသိပ်းပီ 3 ပၢၼ်သေတႃႇ ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးမိူင်းမၢၼ်ႈ လႆႈထွႆလိင်ႇလူင်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း လူၺ်ႈဢၼ်ပဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း သူင်ႇၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၶၢႆၼွၵ်ႈမိူင်းမၢၵ်ႈၼမ်သုတ်းၼႂ်းလူၵ်ႈ ၵၢႆယဵၼ်မႃးပဵၼ် မိူင်းဢၼ်ၾုၵ်ႇၶဝ်ႈတေႃႉတႄႉပေႃးပဵင်း တႃႇလဵင်ႉၶိုၼ်းၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းၵႃႈၼၼ်ႉၵွႆး ၵၢၼ်ၵႃႉလႄႈႁူင်းၵၢၼ်ၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈလၢႆလၢႆၾၢႆႇ ၼိမ်ယဵၼ်ၵိုတ်းယင်ႉ ပႅတ်ႈမူတ်း သိၼ်ၵႃႉၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၶွင်ၵိၼ်ၶွင်ၸႂ်ႉ ဢဝ်ပဵၼ်လွင်ႈႁႃယၢၵ်ႈႁႃယဵၼ်း ၵိူတ်ႇၵၢတ်ႇမိုတ်ႈၸွတ်ႇတူဝ်ႈ ၵႂႃႇသဵင်ႈလႄႈ ဢမ်ႇၶူပ်ႈၵုမ်းလႆႈ။ သၽႃးငမ်းယဵၼ်လႄႈယူၵ်ႉမုလ်းၸိုင်ႈမိူင်း : (နိုင်ငံတော်အေးချမ်းသာယာရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီ) State Peace and Development Council, – SPDC) ပဵၼ်ၶိူင်ႈမိုဝ်းၵၢၼ်ပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢွၼ်ၼႃႈၼႆႉၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈဝႃႈ သၽႃးၾိုၼ်ႉၽူးၵူတ်းမၢႆလႄႈပၵ်းပိူင်ၸိုင်ႈမိူင်း (State Law and Order Restoration Council) ႁိုဝ် သလွၵ်ႉ (SLORC) မိူဝ်ႈၼႃႈတေၵေႃႇတင်ႈ ဝၼ်းတီႈ 18 လိူၼ်သႅပ်ႉထႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ 1988 ဝၢႆးသုၵ်ႉ ယုင်ႈဢူၼ်မေႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၵၢၼ်မိူင်းဢၼ်ၶပ်းၶိုင်မႃးတင်ႈတႄႇႁုပ်ႈယိုတ်းငိုၼ်းၵျၢပ်ႉလၢႆသႅၼ်း လူၺ်ႈလူင်ပွင် ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇမီးၵၢၼ်ယွမ်းလႅၵ်ႈပိၼ်ႇငိုၼ်းပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၶိုၼ်း ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်လွင်ႈဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ် လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်လႄႈၵူၼ်းမိူင်း လႆႈၵိူတ်ႇပဵၼ်ပၼ်ႁႃ တေႃႇၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးႁၢႆႉႁႅင်း လွင်ႈဢမ်ႇပဵင်းပေႃးၸႂ် ၵွႆႈယူႇၵွႆႈမႄႇဢွၵ်ႇၵႂၢင်ၶႂၢင်တူဝ်ႁူဝ်မိူင်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်လုၵ်ႉႁိုၼ်ႇၶႂမ်ႈၶတ်း တေႃႇၼႃႈတုမ်ႉလေႃႇၵၼ် တင်းၵူၼ်းမိူင်းမၢၵ်ၼမ်လၢႆ ထိုငတီႈလႆႈလူမ်ႉတၢႆ ယွၼ်ႉလူၺ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ်ႁႅင်းသိုၵ်းၵႂၢတ်ႇၽဵဝ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ၵၢၼ်ပိၼ်ႇၸိုဝ်ႈမႃးပဵၼ်ၸိုဝ်ႈဢၼ်ၸႂ်ႉယူႇမိူဝ်ႈလဵဝ် ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈပဵၼ်မႃးမိူဝ်ႈ ဝၼ်းတီႈ 15 လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ 1996 ဝၢႆးသေမိူင်းမၢၼ်ႈၶဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းဢႃႊသျဵၼ်ႊ ပီလဵဝ်ၵၼ်တင်းဢၼ်ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈၼႂ်းၵႄႈၵၢင် ထုၵ်ႇ ထတ်းသၢင် ၼႂ်းဢႃႊသျဵၼ်ႊလႄႈလၢႆၸိုင်ႈမိူင်း လိူဝ်သေၼႆႉလွင်ႈပိၼ်ႇၸိုဝ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ ယင်းထုၵ်ႇပၵ်းတႃ ၸွမ်းဝႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၶတ်းၸႂ်မူၼ်ႉမႄႈၵႄႈလိတ်ႈၾၢင်ႁၢင်ႈၼႃႈတႃႁုၵ်ႉႁၢႆႉလူင် ၶွင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပၢႆးတႂ်ႈ သၢႆတႃၸၢဝ်းၸၢတ်ႈၼႂ်းလူၵ်ႈၼႆႉၼၼ်ႉသေတႃႉ ၵၢၼ်ပိၼ်ႇလၢႆႈၸိုဝ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းၶွင်မိူင်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်ၵၢၼ် လမ်ႇလွင်ႈတေႃႇဢမ်းၼၢၸ်ႈၵၢၼ်မိုတ်ႈသူင်ၶွင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈယူႇ။ ဢမ်းၼၢၸ်ႈၵၢၼ်ပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်း တင်ႈတႄႇ 1962 လႄႈ လုၵ်ႈသၢဝ်ၶွင်ၸွမ်သိုၵ်းဢွင်ႇသၢၼ်း ၽူႈ ၵေႃႇတင်ႈၸိုင်ႈမိူင်းပၢၼ်မႂ်ႇ တူင်ႉၼိုင်သူၼ်းတုမ်ပိူဝ်ႈလႆႈမႃးၵၢၼ်ထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း(ၻီႊမွၵ်ႉၶရေႊသီႊ) မီးၸိုဝ်ႈသဵင်တေႃႇမႃး ယူႇယူႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈႁႂ်ႈမီးပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႂ်းလိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ 1990 ၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင် လွင်ႈပႅၵ်ႇၸႂ်ၶွင်ၵူၼ်းမိူင်း ၵမ်းၼၼ်ႉၵေႃႈပႃႊတီႊ NLD ဢၼ်ပဵၼ်ပႃႊတီႊၾၢႆႇၶၢၼ်ႉပေႉလိူၵ်ႈတင်ႈသေတႃႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈဢမ်ႇႁပ်ႉႁွင်း မိူဝ်ႈသၽႃးၾိုၼ်ႉၽူးၵူတ်းမၢႆလႄႈပၵ်းပိူင်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢမ်ႇယွမ်းပိုတ်ႇပၢင်ၵုမ် သၽႃးမႂ်ႇ။ 1990 သိုၵ်းမၢၼ်ႈယွမ်းႁႂ်ႈမီးပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈလူၺ်ႈၵၢၼ်ထၢင်ႇႁၢင်ႈလႄႈ ပႃႊတီႊ ဢဵၼ်ႊဢႅဝ်ႊလ်ၻီႊ NLD ၶွင် ၼၢင်းသုၵျီႇ ပေႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈလူၼ်ႉလိူဝ်သေတႃႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈယင်းၵုမ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈလမ်ႇလွင်ႈဝႆႉၼႂ်းမိုဝ်း ဢမ်ႇယွမ်းၶၢႆးပွႆႇဢမ်းၼၢၸ်ႈလႄႈ ပၢႆၵၵ်းၶင်သုၵျီႇဝႆႉၼႂ်းႁိူၼ်းမၼ်းၼၢင်း။ ၼႂ်းၽွင်းပီ (2011-2015) လႆႈၵိူတ်ႇလွင်ႈပိၼ်ႇလၢႆႈၵၢၼ်ၼမ်းၸူးသူႇၻီၢႊမွၵ်ႉၶရေႊသီႊ ၵမ်းႁႅၵ်ႈ တေႃႇထိုင် ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2015 ဢွၵ်ႇႁၢင်ႈႁၼ်တူဝ် ပႃႊတီႊ NLD ၶွင်ၼၢင်းသုၵျီႊလႆႈၸႆးၸၼ(ပေႉ) ၵွႆးၵႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယင်းၵုမ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈလမ်ႇလွင်ႈ ႁူမ်ႈပႃးဢမ်းၼၢၸ်ႈသိုၵ်းမီးသူၼ်ႇတႅင်ႇတင်ႈ လုၵ်ႈၸုမ်းၶဝ်ႈၼႂ်းသၽႃးၽူႈ တႅၼ်းၵူၼ်းမိူင်း 25% ဝႆႉၼႂ်းမိုဝ်း ဢမ်ႇၸမ်ပဵၼ်တၵ်းၶဝ်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈ။ တေႃႇထိုင်ၸုပ်ႈပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ပႃႊတီႊ NLD မူတ်းသဵင်ႈဢႃယုၸုပ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ 2020 ယဝ်ႉ မီးပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈထႅင်ႈၵမ်းမႂ်ႇမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 8 လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ 2020 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပႃႊတီႊၶွင် NLD ဢၼ်ၼၢင်းဢွင်ႇသၢၼ်းသုၵျီႈပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၵေႃႈ ပေႉပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ လႆႈၽူႈတႅၼ်း 396 တီႈၼင်ႈတင်းမူတ်း 476 တီႈၼင်ႈ ၼပ်ႉဝႃႈပဵၼ်သဵင်သူၼ်ႇၼမ် ၼမ်လိူဝ်ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈမိူဝ်ႈပီ 2015 လူးၵွၼ်ႇ ပႃးတီႊဢၼ်ပဵၼ် တူဝ်တႅၼ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ (စည်းလုံးညီညွတ်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ) လႆႈဢဝ် 33 တီႈၼင်ႈၵွႆးလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢွၵ်ႇမႃးသၢၼ်ၶတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၢင်ႈဝႃႈ ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈဢမ်ႇသိုဝ်ႈသႂ်ၼႆသေ မီးၶၢဝ်းလိုဝ်းဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ တေၸၢင်ႈထုၵ်ႇႁုပ်ႈယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈၼႆယူႇ ႁူင်လိုဝ်းၵၼ်ယူႇၶိူဝ်းၶိူဝ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းမႁႃဢမ်းၼၢၸ်ႈမိူင်း ဝၼ်းတူၵ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၾရင်ႊသဵတ်ႊ လႄႈ ဢမေႊရိၵႃႊ လႆႈၼႄထိုင်လွင်ႈငမ်းငဝ်းၵႂင်ၸႂ်။ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 1 လိူၼ်ၾႅပ်ႉၿိဝ်ႊရီႊ 2021 သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇႁုပ်ႈယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇၶၢဝ်ႇ လိုဝ်းၼၼ်ႉလႄႈ သိုပ်ႇမႃးပဵၼ်ပၼ်ႁႃသုၵ်ႉယုင်ႈဢူၼ်မေႃးယူႇတေႃႇႁၢၼ်ႉမိူဝ်ႈလဵဝ်။ မွၼ်းၶိူဝ်း (*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ။)

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်']

2024-05-03T07:49:00

https://shannews.org/archives/52489

ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ ၾိင်ႈငႄႈ

ၵမ်ႈၼမ်တႆးႁဝ်းတေဝူၼ်ႉသွၼ်ႇဝႃႈ ၵၢၼ်မိူင်းၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်းၼႆႉ တေၼပ်ႉဢဝ်ၵၢၼ်ပဵၼ်ၽူႈတႅၼ်းၵူၼ်း မိူင်း (ၼႂ်းသၽႃး) ႁိုဝ် ၵၢၼ်သိုၵ်း ၵၢၼ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင်ၾၢႆႇသူၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ဢၼ်ပဵၼ်ၼႂ်း ၼႅဝ်းတၢင်း ၵၢၼ်ႁဵတ်း ၵၢၼ်လၢတ်ႈ ၵၢၼ်ပၢဝ်ႇ ၵၢၼ်သူၼ်းတုမ် ဢၼ်ဢွၵ်ႇၾၢင်ႁၢင်ႈပၢႆးမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ် သူၼ်ႇယႂ်ႇ ႁူမ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇၸႅင်ႈလႅင်းတင်းၸိုဝ်ႈသဵင်ၵမ်းသိုဝ်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်ၼႅဝ်းတၢင်းၵၢၼ် မွၵ်ႇၼႄထိုင် ၵၢၼ် ၼမ်းၸူးသူႇတၢင်းၵၢၼ်မိူင်းတၢင်းဢွမ်ႈ။ လိူဝ်သေၵၢၼ်ပဵၼ်ၽူႈတႅၼ်းၵူၼ်းမိူင်းလႄႈၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ လၢႆၵေႃႉလၢႆၸုမ်း ၸိူဝ်းတူင်ႉၼိုင် ၵူႈလၢႆးဢၼ်ဝူင်ႇ ဝွၵ်ႇ ဢွၵ်ႇမႃးတၢင်း လွၵ်းလၢႆးၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင်ၼၼ်ႉ တေပဵၼ်ၵၢၼ်ဝူင်ႇဝွၵ်ႇလႆႈလၢႆတၢင်း လူၺ်ႈလၢႆးႁဵတ်းလၢႆး သၢင်ႈၼိူဝ်လၵ်းၵၢၼ်လႄႈ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းဢၼ်မၢႆမၵ်းပၵ်းၸႂ်ဝႆႉၼႂ်းတူဝ်ၸႂ်ၵေႃႉလႂ်ၵေႃႉၼိုင်ႈ ႁိုဝ် ၸုမ်းလႂ်ၸုမ်း ၼိုင်ႈ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈယွၼ်ႉလူၺ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်ၵိူတ်ႇလူၺ်ႈ ဝၢႆးၼေႇဝိၼ်း ယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈ(ဢႃႇၼႃႇ) ၼႂ်း မိူင်းမၢၼ်ႈ ထုၵ်ႇႁႅတ်ႉႁၢမ်ႈတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်မိူင်း တေႃႈၼင်ႇလိၵ်ႈတႆးၵွႆးၵေႃႈဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မၵ်းမၼ်ႈ ပဵၼ် လိၵ်ႈၸဝ်ႈၾႃႉ ပဵၼ်လိၵ်ႈၶွင်ၸုမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႆသေ ၵိတ်ႇၵၼ်ႈ ၶတ်းၶႂၢင် ႁူတႃ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးယူႇၶိူဝ်းၶိူဝ်းလႄႈ တေႃႇထိုင်ပပ်ႉႁဵၼ်းလိၵ်ႈတႆး (ပိူင်ဢၼ်ဝႃႈ – လိၵ်ႈႁူဝ်သိူဝ်) လိၵ်ႈဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႆး ဢိတ်ႇၽိမ်းဢွၵ်ႇမႃး တႃႇဢဝ်သွၼ်ၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇႁႅတ်ႉႁၢမ်ႈၵိုတ်းယုတ်းပႅတ်ႈမႃး။ ၵွပ်ႈၼၼ်ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်ၵေႃႇတင်ႈ ႁိၵ်ႈၸိုဝ်ႈ “ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆး” ၼႆမႃးၶႂ်ႈၵူႈဝဵင်း ပဵၼ်ၵၢၼ် ဢၢင်ႈထိုင်ပိူဝ်ႈမႅတ်ႇပႅင်းပႂ်ႉပႃးႁၵ်ႉသႃၾိင်ႈငႄႈလႄႈလိၵ်ႈလၢႆး တႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇမႃး ၶႂ်ႈၵူႈဝဵင်းလူၺ်ႈၸႂ် ႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပဵၼ်တီႈၶွၼ်ႈတုမ်ၸႂ် ယိုတ်ႈယၢဝ်းတေႃႇမႃးထိုင်လႆႈမီးတိုဝ်ႉတၢင်းလႆႈၵေႃႇတင်ႈပႃႊတီႊၵၢၼ် မိူင်းသေၶဝ်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈၽူႈတႅၼ်သၽႃးၵူၼ်းမိူင်း ၽွင်းပီ 1990 ၼႂ်းၼၢမ်းၸိုဝ်ႈၻီႊမွၵ်ႉၶရေႊသီႊၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး SNLD (ႁဵၵ်ႈဝႃႈ“ႁူဝ်သိူဝ်”) ပေႉပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈပဵၼ်တီႈ 2 ထတ်းပႃးတီႊ NLD ၶွင်ၼၢင်းဢွင်ႇသၢၼ်းသုၵျီႇ ၵမ်ႈၼမ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းၶဝ်ႈမႃးပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းပႃႊတီႊၵေႃႈ လုၵ်ႉတီႈၽူႈႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းလႄႈ ၵူၼ်း ၸိူဝ်းယၢမ်ႈတူင်ႉၼိုင်ႈၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈ ႁိုဝ် ၵူၼ်းၼႂ်းၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးႁုပ်ႈႁူမ်ႈၽူလ်ၽွၼ်းၼမ်ႉတွၼ်းၶိုၵ်ႉလိုၵ်ႉလူင်မၼ်းၵေႃႈ တေလႆႈဝႃႈ ၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈၼႆႉ ပဵၼ်သၢႆၸႂ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း လႄႈပဵၼ်သဝ်လၵ်းလူင်မၼ်းယဝ်ႉ။ ၸဵမ်မိူဝ်ႈ 1958 ၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇမီးမႃးၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႆး ဢၼ်မၢႆမၵ်းပၵ်းမၼ်ႈၵၢၼ်ဢဝ်ၶိုၼ်းမိူင်းတႆးၵွၼ်းၶေႃ လႄႈႁႂ်ႈမီးလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း ဢိၵ်ႇတင်း ပိူဝ်ႈပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ တေႃႇႁၢၼ်ႉဝၼ်းၼႆႉ သိုၵ်းတႆး ႁိုဝ် ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႆး လူမ်ႉလုၵ်ႉၶုပ်ႉၵၢၼ်းမႃး 66 ပီယဝ်ႉၵေႃႈ ယင်းပႆႇမီးၽူလ်ၽွၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈသင်မႃး ၵႃႈႁိုဝ် ၽူႈၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈဢၼ်တိုၵ်ႉၵႂင်တၢင်းယူႇၵေႃႈတိုၵ်ႉမီး တင်းၼမ် ၵမ်ႈၽွင်ႈၸိူဝ်းလႆႈလႅမ်ႉလိမ်းၸိမ်းရူတ်ႉသူတ်ႉၼမ်ႉဝၢၼ်ၼမ်ႉၸဵမ်းလႄႈၾၼ်ဝၢၼ်ယူႇၼိူဝ် ဢမ်း ၼၢၸ်ႈ ယင်းပဵၼ်ၽွင်းႁၢၼ်ႉၸူမ်းလူၺ်ႈပိတိ။ ပိူင်ၵၢၼ်ႁဝ်းထုၵ်ႇလႆႈႁဵၼ်းႁူႉလူၺ်ႈပၺ်ႇၺႃႇ ဢႆႊၶိဝ်ႊ (IQ) ပၢႆးဝူၼ်ႉၸိူင်ႉႁိုဝ် မိူဝ်ႈႁဝ်းယင်းတိုၵ်ႉၶမ်ယူႇၼႂ်း တူင်ႇႁႅဝ်ႉယူႇလၢႆးၵဝ်ႇလၢႆးလဵဝ် ၽွင်းလူၵ်ႈပိၼ်ႇပႅင် ဢေႊဢႆႊ(AI) မႃးတႅၼ်း ၻီႊၵျီႊထလ်ႊ (Digital) ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၵၢၼ်ဢၼ်ႁဝ်းႁဵတ်းယူႇၼႆႉမႅၼ်ႈၸွမ်းလၢႆးၵႄႈမၼ်းယဝ်ႉႁိုဝ်လႄႈ တေၵၢဝ်ႉၶၢမ်ႈလႆႈထုင်ႉၶႂၢၵ်ႇၼၢမ်ၵႂၢင်ႈယႂ်ႇ လူင်ၼႆႉၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ လၢႆၾႃႉလၢႆၾူၼ်ၽၢၼ်ႇမႃး ၸုမ်းတူင်ႉၼိုင်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၵေႃႈလီ သူၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၵေႃႈလီ ၵမ်ႈၼမ်ဢၼ်လႆႈႁပ်ႉတၢင်းၵမ်ႉၸွႆႈတီႈၸုမ်း NGO မီးၸဝ်ႈတႃႇၼလူင်ၶဝ်ပဵၼ်ႁႅင်း။ ယွၼ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၵေႃႈ မီးၵၢၼ်ထုၵ်ႇၵမ်ႁႅတ်ႉလၢႆးႁဵတ်းလၢႆသၢင်ႈ ႁႂ်ႈၶဝ်ႈၸွမ်းလၵ်းပိူင်ဢၼ် NGO တမ်းဝၢင်းပၼ်လႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇၸွႆႈလႆႈၸွတ်ႇတူဝ်ႈ ၵူႈၽၢၵ်ႈသူၼ်ႇပိုၼ်ႉတီႈၵေႃႈ ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်ၸုမ်းသူၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၸုမ်း တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၶဝ်ယိုၼ်းမိုဝ်းၶိုတ်းထိုင်ပိုၼ်ႉၵမ်ႈၽွင်ႈၵွႆး။ ၵူၺ်းၵေႃႈလႆႈဝႃႈပဵၼ်ယႃႈယႃလူင်ဢၼ်သိုပ်ႇသၢႆၸႂ် ပၼ်ၽူႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ႁူမ်ႈပႃး လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ မႄႈယႃႈၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းထဝ်ႈၵူၼ်းၵႄႇၼႆသေတႃႉ မၢင်ပီပီ လႆႈတၢင်းၵမ်ႉၸွႆႈမႃးတီႈ NGO ဢေႇ ဝၢင်ပီလႆႈမႃးၼမ်ၵေႃႈ ၸႅၵ်ႇၸွႆႈလႆႈၼမ်ၽွင်ႈ ဢမ်ႇမၼ်ႈဢမ်ႇၵိုမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉမၼ်းၵေႃႈပဵၼ်ၽွၼ်းလီလႄႈၶဝ်ႈတႃၽူႈၵူၼ်းလႆႈႁၼ်ယူႇ။ ၵွႆးၵႃႈသူၼ်ႇယႂ်ႇဢၼ်ၵူၼ်းၵမ်ႈၼမ် ဝႆႉၵႃႈၶၼ်ဝဝ်ဝၢင်လႄႈ ထုၵ်ႇထတ်းသၢင်ထုၵ်ႇသႄႉၼႄး ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈ ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၾိင်ႈငႄႈ ထုၵ်ႇသၢႆတႃၵူၼ်းတႆးၵမ်ႈၽွင်ႈႁၼ်ဝႃႈ မိုင်ႉႁဵတ်းပွႆး သူင်မိုတ်ႈတၢင်းမူၼ်ႈသိူဝ်း မဝ်းမိင်းၸွမ်း သႅင် သီ သဵင် ၼမ်းဢွၼ်လႅၵ်ႈပိၼ်ႇပၢႆးဝူၼ်ႉ ႁႂ်ႈႁၼ်ပဵၼ်တၢင်းၽိတ်း “တႆး သူင်ႇပွႆး မၵ်ႉပွႆး ႁိတ်ႉပွႆး ၽႄႉပွႆး”။ “ပွႆး”ႁွင်ႉၸွမ်းမၢၼ်ႈ ႁိုဝ် “ငၢၼ်း”(ဝႃႈၸွမ်းထႆး) ၼႆႉ ဢဝ်ၸွမ်းၾိင်ႈငႈႁိတ်ႁွႆး ဢၼ်ႁဝ်းမီးလွင်ႈယုမ်ႇယမ်သေ ႁဵတ်းသၢင်မႃးၸွမ်းၵႂၢမ်းထိုဝ်ယမ်ႁဝ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ လိူၼ်ၸဵင်(ပီမႂ်ႇ) လိူၼ်ၵမ် (ၶဝ်ႈၿၢတ်ႈ-ၶဝ်ႈၵမ်) လိူၼ်သၢမ် (လူႇတၢၼ်းၶဝ်ႈယႃၵု) လိူၼ်သီ (ၶိုၼ်ႈထၢတ်ႈ) “ၼႂ်းၵႄႈလိူၼ်သီႇလိူၼ်ႁႃႈၼႆၵေႃႈ သၢင်ႇလွင်း” လိူၼ်ႁႃႈ (သွၼ်းၼမ်ႉ – ပီမႂ်ႇၵေႃးၸႃႇ) လိူၼ်ႁူၵ်း (ၼူၾႆး) လိူတ်ၸဵတ်း (ၶိုၼ်ႈၸဝ်ႈမိူင်း) လိူၼ်ပႅတ်ႇ(ၶဝ်ႈဝႃႇသႃ) လိူၼ်ၵဝ်ႈ လိူၼ်သိပ်း (ၵူၼ်းထဝ်ႈၵမ်သိလ်ၼွၼ်းဝတ်ႉ“ၵျွင်း”) လိူၼ်သိပ်းဢဵတ်း(ဢွၵ်ႇဝႃႇသႃ) လိူၼ်သိပ်းသွင် (လူႇတၢၼ်း ၵထိၼ်) ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၼႆႉၵေႃႈ ၶႅၵ်ႇလီပၢင်ၸႃႉ။ တင်းမူတ်းတင်းသဵင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈငၢၼ်း(ပွႆး) ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းမူၼ်ႈတၢင်းသိူဝ်းၵူႈလွင်ႈၵူႈပိူင်ယၢင်ႇလဵဝ် ၾၢႆႇၼိုင်ႈတႆး ၵႂႃႇႁွင်ႉဢွၵ်ႇသဵင်ၸွမ်းမၢၼ်ႈဝႃႈ“ပွႆး”ၼႆလႄႈ မိူၼ်တင်းမီးပၢင်ႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်း တၢင်းၵႃႈတၢင်းဝႅၼ် ယူႇၵူႈငၢၼ်း(ၵူႈပွႆး)။ ၼႂ်းၵႃႈဢၼ်ဝႃႈ“ပွႆး” ႁိုဝ် “ငၢၼ်း” ၼႆႉ မီးတင်းၵၢၼ်ၵိၼ်လူႇလူႉတၢႆ လၢႆပၢင်လၢႆသႅၼ်း သမ်ႉၵႂႃႉဢဝ်ၸိုဝ်ႈပွႆးၼၼ်ႉသႂ်ႇပႃႈၼႃႈမၼ်းသေ ႁွင်ႉၼမ်း တေႃႈၼင်ႇပၢင်တိုၵ်း ယင်းႁွင်ႉၸွမ်းမၢၼ်ႈဝႃႈ “ပွႆးတိုၵ်း”။ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ တေၶႂ်ႈဝႃႈတႆး ႁိတ်ႉမၵ်ႉသူင်ပွႆးၼႆသေတႃႉ ၵူႈဝၼ်းၼႆႉ ဢမ်ႇဝႃႈတႆးၵႂႃႇယူႇမိူင်းလႂ်ၵေႃႈ ပႃးဢဝ် ၾိင်ႈငႄႈႁိတ်ႈႁွႆးတႆးၵႂႃႇၽႄႈတီႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈမိူင်းထႆး မိူင်းဢမေႊရိၵႃႊ ယူႊရူပ်ႉ ၵျပၼ်ႊ ထႆႊဝၼ် ၵူဝ်ႊလီႊယိူဝ်ႊ ဢိၵ်ႇတင်းလၢႆလၢႆမိူင်းတီႈတႆးၵႂႃႇယူႇပၵ်းထင်ၾင်ႁူၵ်ႈၾင်ႁႄႇလႄႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်ႁဵတ်းငၢၼ်း ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉယူႇ ၼႂ်းပႃႇၽိူင်းမိူင်းပိူၼ်ႈ။ မိူဝ်ႈမီးၾိင်ႈငႄႈႁိတ်ႈႁွႆးႁဝ်းၵေႃႈ မီးၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းဝႆတႆးၸွမ်းမႃး ၽႄႈၸွတ်ႇသၢႆတႃ ၵူၼ်းတၢင်ႇၸၢတ်ႈတၢင်ႇၶိူဝ်း လႆႈႁၼ်ၸူမ်းဢၢမ်းတၢင်းႁၢင်ႈလီၶူဝ်းၼုင်ႈတႆးလႄႈၾိင်ႈ ႁိတ်ႈႁွႆးတႆး ႁူႉၸၵ်းတႆးမႃးၸွတ်ႇၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၼႂ်းလူၵ်ႈယၢမ်းလဵဝ်။ ယွၼ်ႉၼၼ်ႉႁူမ်ႈဝႃႈ ၵၢၼ်မိူင်းၵၢၼ်သိုၵ်းႁဝ်းဢမ်ႇၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၶိုတ်းတၼ်းပိူၼ်ႈ ၵၢၼ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း သူၼ်လႆႈ ၵူၼ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈပဵၼ်ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၼႆသေတႃႉ ၵၢၼ်ၾိင်ႈငႄႈႁဵတ်းႁွႆးတႆးၵေႃႈ တေလႆႈ ဝႃႈ ၶဝ်ႈပႃးပဵၼ်သူၼ်ႇၼိုင်ႈ လိူဝ်သေပဵၼ်လွၼ်ႉလၵ်းသၢႆၸႂ်ၸိူဝ်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းယဝ်ႉ ၼႂ်းၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၵေႃႈ တၵ်းလၢတ်ႈလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်သၢႆလိူတ်ႈလူင်ဢၼ်လေႃႇလဵင်ႉပၼ်ဢွၵ်းဢေႃလႄႈႁူဝ်ၸႂ် ၸွတ်ႈတူဝ်ႈတင်းတူဝ်ၶိင်း လႄႈပဵၼ်သူၼ်ႇၶိုၵ်ႉတွၼ်းလူင် ၼႂ်းၵၢၼ်ၽူၺ်ၽႄႈလႄႈ ႁႂ်ႈပိူၼ်ႈလႆႈႁူႉၸၵ်းတႆးၼႆ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၽူႈၵႆႉထတ်းသၢင် သႄႉၼႄးဝႃႈ တႆးသူင်မၵ်ႉႁိတ်ႉပွႆး “ငၢၼ်း” မိုင်ႉႁဵတ်းပွႆး ၶႂ်ႈႁဵတ်းပွႆး သူင်ႁဵတ်းပႆး ၽႄႉပွႆး လႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈႁပ်ႉႁူႉထိုင်ၽူလ်ၽွၼ်းၵၢၼ်ၾိင်ႈငႄႈယူႇ။ မွၼ်းၶိူဝ်း (*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ။)

['ၶေႃႈထတ်းသၢင်', 'ၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-01T12:04:21

https://shannews.org/archives/52484

ၼႄယၼ်ႁႅင်းမဵတ်ႇပႅင်းၵၢၼ်သိုၵ်း

လူၺ်ႈၶေႃႈမုလ်းႁွင်ႈၵၢၼ်သူၼ်ႇလႆႈၵၢၼ်တဵင်ႈထမ်းၵႅၼ်ႇၸိုင်ႈ (OCHA) ဝူင်ႇဝွၵ်ႇၸီႉၸမ်ႈၼႄထိုင် ၵၢၼ်ပိုတ်း ယိုဝ်းၵၼ်လူၺ်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇမၢၵ်ႇမိုဝ်ႈၸိုၼ်းယၢမ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၵမ်းၼႆႉ ထိုဝ်ဝႃႈပဵၼ်ပွၵ်ႈၵမ်းယႂ်ႇသုတ်း လႄႈ မႄႇ ၶႂၢၵ်ႈ ယိုတ်ႈယႂ်းပဵၼ်ဝူင်းၵႂၢင်ႈယႂ်ႇၶိုၼ်ႈ ၼပ်ႉတင်ႈတႄႇမီးၵၢၼ်ႁုပ်ႈယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈ။ လူၺ်ႈငဝ်းလၢႆးလိူင်ႈၼႆႉၶၢတ်ႈလၢမ်းဝႃႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီၵူႈၸုမ်းၸိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ဢၼ်မွင်းပႂ်ႉတၢင်းမုင်ႈမၢႆ ဢမေႊရိၵၼ်ႊ။ မိူဝ်ႈလႆႈႁၼ်ၵၢၼ်ၸႆးၸၼ(ဢွင်ႇပေႉ) ၸုမ်းၵိူဝ်းလီပွတ်းႁွင်ႇၵေႃႈၶႄးတေထိုဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းသေ လုၵ်ႉႁိုၼ်ႇ ၶိုၼ်ႈမႃးၽွင်ႈလႄႈၸၢင်ႈတေၵၢႆယဵၼ်းပဵၼ် ၵၢၼ်ပိၼ်ႇပႅင်လႅၵ်ႈလၢႆႈၼႂ်းၵၢၼ်တေႃႇသူႈ တၢင်းၵၢၼ် မိူင်း တေႃႇမိူဝ်ႈမီးဢူငဝ်းပဵင်းပေႃးၶိုၼ်ႈမႃးတေႃႇလွင်းသဵတ်ႈၵႃႈသဵတ်ႈႁူဝ် ၼႂ်းၶေႃႈတူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ် ထိုင်ၸၼ်ႉ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈမိူင်း။ တႅဝ်းႁူမ်ႈၵၢၼ်ပိၼ်ႇပႅင်လႅၵ်ႈလၢႆႈၵၢၼ်တေႃႇသူႈတၢင်းၵၢၼ်မိူင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးၼႃႈတႃဢူ ငဝ်းၽၢၼ်ႇ ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇပဵၼ်ဝႅပ်ႇ“မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မျၢၼ်ႇမႃႇ”ၼႂ်းဢၼႃးၶူတ်း(ဢၼႃႇၵၢတ်ႈ)ဝႆးဝႆးၼႆႉ။ လူၺ်ႈဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈငဝ်း NUG ၾၢႆႇၶွင်ၻီႊမွၵ်ႉၶရေႊသီႊ ထိုင်ယင်းၸႂ်ယႂ်ႇၸၢတ်ႈမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းလူၺ်ႈပိူင် ၶိုၵ်ႉလူင်မၼ်း ဢမေႊရိၵႃႊ ပိူဝ်ႈတေၸၢင်ႈၶဝ်ႈမႃးၸွႆႈၵူၼ်ႇလူမ်ႉလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ။ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇပိုင်ႈဢိင်လႄႈယူႇတႂ်ႈဢူငဝ်းၶႄႇ ၵွႆးၵႃႈသင်ဝႃႈၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸုမ်းလႂ်တႅၵ်ႇထႅဝ် ဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁူးၼွၵ်ႈတၢင်း ဢမ်ႇထွမ်ႇၵႂၢမ်းၵေႃႈ တေထုၵ်ႇၶႄႇ Check the bill လဵၼ်ႈငၢၼ်း ႁူမ်ႈပႃးတင်းမၢၼ်ႈ ၶွင်မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇၵေႃႈၶႄးပၢႆႈဢမ်ႇလွတ်ႈ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ဢူငဝ်းၵၢၼ်လွင်ႈမၼ်ႈၼိမ်ယဵၼ်ၶွင်ၶႄႇဢၼ်မၢၵ်ႈၼမ်တိူဝ်းၶိုၼ်ႈၼိူဝ်မိူင်းမၢၼ်ႈ လႄႈပဵၼ်ၸႂ် ၵုၼ်ၵၢင်ဢိၼ်ႊၻူဝ်ႊပႄႊသိၾိၵ်ႉ တူင်ႇဝူင်းဝူင်ႈၵၢင်ၸိုင်ႈမိူင်းဢႃႊသျဵၼ်ႊ တၵ်းတေႁႂ်ႈမီးၵႂၢမ်းၶဝ်ႈၸႂ် လိုၵ်ႉ ၶဝ် ထိုင်လွၼ်ႉလႄႈ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၵၢၼ်ႁပ်ႉမိုဝ်းပၢင်တိုၵ်း ယၼ်ႇသိုၵ်းလေႃႇၵၼ်လူၺ်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇမၢၵ်ႇမိုဝ်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ဢၼ်တေဢမ်ႇပၢႆႈပူၼ်ႉလွတ်ႈလႆႈ။ လၢမ်းဝႃႈဢမေႊရိၵၼ်ႊ တေၸၢင်ႈၶဝ်ႈမႃးယႄႇယူင်းပူၵ်းပၼ်ႇႁူဝ်လွၵ်ႇၸႂ်ႉ ဢႃႊသျဵၼ်ႊ။ ဢၢင်ႈလွင်ႈသေႁၢႆ(လူႉသုမ်း)ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးၼွၵ်ႈၵူတ်းမၢႆ လူၺ်ႈၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်ပႅတ်ႉၵိၼ်ငိုၼ်းတွင်းၼႂ်းမိူင်း မၢၼ်ႈ ပၼ်ႇႁူဝ် “ထႆး လႄႈ ဢႃႊသျဵၼ်ႊ” ႁႂ်ႈၸတ်းၵၢၼ်သၢၼ်ၶတ်းတေႃႇတၢၼ်ႈဢူငဝ်းၶွင်ၶႄႇ လႄႈ ပၼ်ႇ ႁႂ်ႈၵဵဝ်ႇယုင်ႈၸိမ်ၵႅဝ် ပဵၼ်ၶဵၼ်တေႃႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵႂႃႇၸွမ်း ပိူဝ်ႈတေတိုတ်ႉၸၼ်ဢဝ်ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈ ၵၢင်ႇတၢင်းလၢႆၼႂ်းဢွမ်ႈၵွတ်ႇတႂ်ႈႁူမ်ႈငဝ်းၶႄႇ ၶိုၼ်းမႃးပဵၼ်ၶိူင်ႈမိုဝ်းဢမေႊရိၵႃႊမိူၼ်ၵဝ်ႇၼႂ်းၽႅၼ်ပိူင်ပၢႆးသႅၼ်ႉ ဢိၼ်ႊၻူဝ်ႊ – ပႄႊသိၾိၵ်ႇ ပၼ်ႇႁႂ်ႈၵိူတ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းတင်းၶႄႇ မိူၼ်ဢၼ်ယၢမ်ႈပၼ်ႇ ပၢင်သိုၵ်း ယူႊၶရဵၼ်ႊ လႄႈ ဢိသရႃႊဢဵလ်ႊမႃးယဝ်ႉ။ သိုၵ်းလူၵ်ႈ(လုမ်ႈၾႃႉ) 2 ပွၵ်ႈဢၼ်ပူၼ်ႉမႃးပဵၼ်တူဝ်ယၢင်ႇ ပိုၼ်းဢၼ်ၸီႉႁႂ်ႈႁၼ်ဝႃႈ ၵၢၼ်ၸုတ်ႇၾႆးၵေႃႇပၢင် သိုၵ်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈၼႂ်း 3 ၵုၼ်ၼႆႉ ယူႊရူပ်ႉ တႃဝၼ်းဢွၵ်ႇၵၢင် လႄႈ ဢေႊသျိူဝ်ႊ တႃဝၼ်းဢွၵ်ႇ ယၢမ်းၼႆႉၵိူတ်ႇၼႂ်း 2 ၵုၼ် ယူႊရူပ်ႉ တႃဝၼ်းဢွၵ်ႇၵၢင်ယဝ်ႉ ၵိုတ်းၵုၼ်တီႈ 3 ၼၼ်ႉၵွႆး တေၶူပ်းထူၼ်း လၢၵ်ႈသဵၼ်ႈယႂ်းမုမ်း ပဵၼ် “သၢမ်ၸဵင်ႇပၢင်သိုၵ်း”။ ၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင်ၼႂ်းၸူဝ်ႈဝူင်ႈၵၢင်ႈပၢႆပီပူၼ်ႉမႃး ဢမ်ႇဝႃႈၵွင်တပ်ႉႁိူဝ်းရတ်ႉသျႃႊ လႆႈသူင်ႇၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၶဝ်ႈမႃးၶူပ်ႈၵုမ်းၵၢၼ်ၾိုၵ်းသိုၵ်း “ႁိူဝ်းလမ်ၼမ်ႉလူင်” လၢႆလမ်း ဢၼ်တိတ်းတင်ႈ မၢၵ်ႇလူင် missile သႅၼ်း Hypersonic လႄႈ သႅၼ်း A cruise missile ႁူမ်ႈတင်းႁိူဝ်းလမ်ၼမ်ႉ ၵွင်တပ်ႉႁိူဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်ၵမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ၼႂ်းပၢင်ႇလၢႆႇဢၼ်ႊၻႃႊမၼ်ႊ။ လွင်ႈဢၼ်ၶႄႇၶပ်းၶိုင် ၾိုၵ်းသိုၵ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ လႅၼ်လိၼ် ၶႄႇ – မၢၼ်ႈ ၼႂ်းထုင်ယႂူၼ်ၼၢၼ် ႁိုဝ် ၵၢၼ်သူင်ႇ ၵွင်ႁိူဝ်းတိုၵ်း 3 လမ်း ဢၼ်မီးႁိူဝ်းယႃႉ Destroyer ႁိူဝ်းၾရီႊၵဵတ်ႇ A frigate လႄႈ ႁိူဝ်းၸတ်း သူင်ႇႁႅင်းသိုၵ်းႁူမ်ႈတင်းလုၵ်ႈႁိူဝ်း 700 ၵေႃႉ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ႈတီႈတႃႈႁိူဝ်း တီႇလဝႃႇ Thilawa ၼႂ်းဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 28 လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ 2023 ပူၼ်ႉၼၼ်ႉ ဝႃႈပဵၼ်ၵၢၼ်ၾိုၵ်းသိုၵ်း ပိူဝ်ႈတႃႈလွင်ႈပူၼ်ႉၽႆး တၢင်းပၢင်ႇလၢႆႇ ၵႄႈၵၢင်မၢၼ်ႈလႄႈၶႄႇ။ တင်းမူတ်းတင်းသဵင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်မဵတ်ႇမၢႆဢၼ်မွၵ်ႇၼႄဝႃႈ ၵူႈၾၢႆႇလႆႈၸတ်းဝၢင်းဢဵၼ်ႁႅင်း ပိူဝ်ႈႁၢင်ႈ ႁႅၼ်းၵၢၼ်ႁပ်ႉမိုဝ်းပၢင်တိုၵ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈယူႊၶရဵၼ်ႊ ဢိတ်ႉသ်ရေႊ တေမႄႇၽႄႈၵႂၢင်ႈလၢမ်းမႃးသူႇ ၼႂ်းတွၼ်ႈၵုၼ်ဢေႊသျိူဝ်ႊၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇလႆႈရဵပ်ႈရွႆႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်ၶတ်းၶႂၢင်ၵၼ် ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၶဝ်ႈမႃးထိုင်ၸၼ်ႉၼႆႉ ၸင်ႇမီးမၢင်ၵေႃႉဝူၼ်ႉဝႃႈ ႁဵတ်းသင် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢမေႊရိၵႃႊ ယွမ်းသဵင်ႈငိုၼ်းပဵၼ်မိုၼ်ႇလၢၼ်ႉဝၢတ်ႇပၢႆ ႁူမ်ႈတင်း ႁိပ်ႈၼႅတ်ႈသၢင်ႈ ပၢႆးၼႂ်း လုမ်းၽွင်းတၢင် ၶွင်ဢမေႊရိၵၼ်ႊ တီႈၵဵင်းမႂ်ႇလူင်လၢင်လႄႈႁႂ်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈၼႂ်းပၢႆပီ 2023 ပူၼ်ႉမႃး ထိူင်းသုတ်းၵေႃႈၼႂ်းႁူဝ်ပီ 2024 ၼႆႉ။ တွၼ်ႈတႃႇမိူင်းထႆး မိူင်းဢူၺ်းလီၵၼ်တင်းမၢၼ်ႈဢၼ်မီးလႅၼ်လိၼ်တိတ်းၸပ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈထႆး ယဵၼ်းပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈပၢင်တိုၵ်း တၢင်းၼႃႈလိၼ်လႄႈတၢင်းၼႃႈၼမ်ႉၵေႃႈ တၵ်းတေလႆႈသၢင်ႈတၢင်းၵိူဝ်းလီ ၸတ်းဝၢင်းဢွင်ႈတီႈၶွင်တူဝ်ၵဝ်ႇႁႂ်ႈထုၵ်ႇတီႈမႅၼ်ႈတၢင်းသၢင်ႇထုၵ်ႇ။ ၵၢၼ်သၢင်ႈလွင်ႈၽဵင်ႇငၢမ်ႇၵၼ်တင်းႁူဝ်ႁႅၵ်ႈႁူဝ်တီးၼၼ်ႉ တၵ်းလႆႈယွမ်းႁႂ်ႈဢမေႊရိၵၼ်ႊ လႄႈၸၢတ်ႈၸိူဝ်းမိူင်း ဝၼ်းတူၵ်း ပၼ်ႇႁွၼ်ႈလွင်ႈၶတ်းယႅင်ႈတင်း ၶႄႇ – ရတ်ႉသျႃႊ ပုတ်းၶၢတ်ႇ မိူၼ်ဢၼ်ႁဵတ်းတေႃႇ ၾိလိပ်းပိၼ်ႊၼၼ်ႉသေ လႆႈလွင်ႈဢွင်ႇပေႉမႃးယဝ်ႉလႄႈ ယၢမ်းၼႆႉပဵၼ်ၽွင်းၵၢဝ်ႉယၢင်ႈၶိုပ်ႈၼႃႈ ပၼ်ႇလွင်ႈၶတ်းယႅင်ႈၶတ်းၶႅင်ႈၶတ်းၶႃ ဝူင်ႈၵၢင်ဝႅတ်ႉၼၢမ်းတင်းၶႄႇတေႃႇသိုပ်ႇၵႂႃႇ တၢမ်ၼင်ႇၽႅၼ်မႄႈဝႅပ်ႇ “ပၢႆးတိုၵ်းၽႅၼ်လၵ်းၵၢၼ် ဢိၼ်ႊၻူဝ်ႊပႄႊသိၾိၵ်ႉ” ၶွင်ဢမေႊရိၵၼ်ႊ ဢၼ်မီးၵၢၼ်ၽႄႈဢွၵ်ႇမႃး ဢွၼ်ၼႃႈၼႆႉ။ မွၼ်းၶိူဝ်း (*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ။)

['ၶေႃႈထတ်းသၢင်', 'ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-01T10:55:43

https://shannews.org/archives/52477

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း တေပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်း ၼႂ်းလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ တေထိုင်ၼႆႉ

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တေပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ ႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵႂႃႇပၼ်သဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈၾၢၵ်ႇတူဝ် ၼႂ်းႁၢင်လိူၼ်ၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 23-31/05/2024 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ဝႃႈ ႁႂ်ႈပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈ ဢွၼ်ႇ ဢွၼ်လုၵ်ႈလၢင်းၽႂ်မၼ်း ၵႂႃႇပၼ်သဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈ (ဢၢပ်ႇႁူင်းႁဵၼ်း) တွၼ်ႈတႃႇႁူင်းႁဵၼ်း ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ (ပီၵၢၼ်ႁဵၼ်း) 2024 – 2025 ဝႃႈၼႆ။ ႁူင်းႁဵၼ်းတႄႉ တႄႇပိုတ်ႇၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 3 လိူၼ်ၵျုၼ်ႊ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢိင်ၼိူဝ် ပၢင်တိုၵ်းပဵၼ်ဝႆႉ တူဝ်ႈမိူင်းလႄႈ ႁူင်းႁဵၼ်းမၢင်တီႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈပိုတ်ႇ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈပၢင်တိုၵ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ သင်ၸိူဝ်ႉ ၶႂ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼႆ ၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈတီႈ ဢၼ်ဢမ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈယူႇ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တေလႆႈဢဝ်ဝႂ်ၵမ်ႉ တီႈၵူၼ်းလူင်ဝၢၼ်ႈဢိူင်ႇလႄႈ ဝႂ်ၵမ်ႉတီႈႁူင်းႁဵၼ်းၵဝ်ႇၼၼ်ႉသေ ၵႂႃႇပၼ် သဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈပႃးၼႆ – ၽူႈၵွၼ်း ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ တိူင်းတႃႈၵုင်ႈ လၢတ်ႈဝႆႉတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ DVB ၼင်ႇၼႆ။ ဝၢႆးလင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်း မႃးၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတုၵ်ႉၶယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ႁၢမ်းတီႈယူႇၼမ်။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈလီ။ ပီၵၢႆၼႆႉ ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ယင်းသုတ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်း ၾၢၵ်ႇတူဝ် တီႈႁူင်းႁဵၼ်းယူႇ။ ပီၼႆႉ ၸွင်ႇတေသုတ်ႉပၼ် ယိုတ်ႈပၼ် ၶၢဝ်းယၢမ်းၾၢၵ်ႇတူဝ်တႄႉ ပႆႇႁူႉၼႆ – ပေႃႈမႄႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်း မိူင်းမၢၼ်ႈပွတ်းၵၢင် လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ပီၵၢႆၼႆႉ မီးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆး 7 လၢၼ်ႉပၢႆ ပတ်းပိုၼ်ႉတူဝ်ႈမိူင်း – ႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ']

2024-05-01T08:21:58

https://shannews.org/archives/52473

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လၢမ်းယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉမႄႈလုၵ်ႈ 3 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း

တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶမယ 423 ဢၼ်ပၵ်းတပ်ႉဝႆႉတီႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း လၢမ်းယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် တူၵ်းတႅၵ်ႇၼႂ်းႁႆႈ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉမႄႈလုၵ်ႈ 3 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း။ ဝၼ်းတီႈ 25/04/2024 မႄႈလုၵ်ႈ 3 ၵေႃႉ ယူႇဝၢၼ်ႈၵွင်မူပႂႃ (ကောင်မူဗွာ) ဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၽွင်းၵႂႃႇၼႂ်းႁႆႈ ၼၼ်ႉ မၢၵ်ႇလူင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးတူၵ်းတႅၵ်ႇ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း ၼႆယဝ်ႉ။ 3 ၵေႃႉ မႄႈလုၵ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၶုၼ်ႇၽူး ဢႃယု 8 ၶူပ်ႇ၊ သူၺ်ႇသိၼ်ႇ ဢႃယု 6 ၶူပ်ႇလႄႈ ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈသမ့် ၼၢင်းတုတ်း (နန်းဒွုတ်) ဢႃယု 29 ပီ ၊ ၸိူဝ်းၶဝ်မၢတ်ႇၸဵပ်းတီႈၶေႃး၊ တိၼ်မိုဝ်းလႄႈ ၼႃႈဢူၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈႁူင်းယႃဢွင်ႇပၢၼ်းဝႆႉ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 24 ပူၼ်ႉမႃးၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းသင်သေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လၢမ်းယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် တၢင်းဝၢၼ်ႈလူင်းၽူဝ်း ၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ထဝ်ႈယိင်း ဢႃယု 66 ပီ ၺႃးၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း ဝႃႈၼႆ။ ၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်တိုၵ်း 3 လိူၼ်ပၢႆ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းပၢင်လွင်း ၊ ႁူင်ပူင်းလႄႈ သီႇသႅင်ႇၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆၸွမ်း ၸမ် 70 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်းထႅင်ႈ မွၵ်ႈ 80 ၼႆ – ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇပဢူဝ်း PYO ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – The People’s Voice

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-01T09:00:00

https://shannews.org/archives/52465

ပလိၵ်ႈထႆး တီႉၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၶီႇႁိူဝ်းၶဝ်ႈမိူင်းထႆး

ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ပလိၵ်ႈထႆး တီႉလႆႈၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ တီႈဢိူင်ႇတႃႈၶၼုၼ် ၸႄႈဝဵင်းထွင်းၽႃၽုမ်း ၸႄႈတွၼ်ႈၵၼ်ႊၵျ ၼပူႊရီႊ ဢၼ်ၶီႇႁိူဝ်းသေ ၶဝ်ႈမႃးတၢင်းၾၢႆၼမ်ႉၶိူၼ်ႇ ဝၶျီႊလႃႊလူင်းၵွၼ်း ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 27/04/2024 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ႁိူဝ်း လမ်းၼိုင်ႈ ဢၼ်တၢင်ႇၵူၼ်းမႃး 13 ၵေႃႉ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၸၢႆး 11 လႄႈ ယိင်း 2 ၵေႃႉ ၸိူဝ်းၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ႈမႃးၸွမ်းၵၼ် မီးႁိူဝ်း 11 လမ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇ 10 လမ်းတႄႉ ပၢႆႈလွတ်ႈယဝ်ႉ။ ၵိုတ်း ႁိူဝ်းၶဝ်လမ်းလဵဝ် ဝႂ်ၽတ်ႉမၼ်းၵွႆလႄႈ ဢမ်ႇတၼ်းလႅၼ်ႈပၢႆႈ၊ ၸိူဝ်းၶဝ်ဢၢၼ်းၵႂႃႇ ႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃငိုၼ်း တီႈဝဵင်းလူင်ၵုင်းထဵပ်ႈသေ လႆႈပၼ်ၵႃႈၼၢႆးၼႃႈ ၼိုင်ႈၵေႃႉလႂ် မိုၼ်ႇႁႃႈႁဵင်ဝၢတ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ပလိၵ်ႈထႆး တီႉလႆႈၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၵူၼ်းၶပ်းႁိူဝ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ၸၢဝ်းမၢၼ်ႈ တင်း 2 ၵေႃႉ ၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈ ယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ လႆႈၵႃႈတၢင်ႇၵူၼ်း ၼိုင်ႈၵေႃႉ 300 ဝၢတ်ႇ၊ ၶဝ်ၸၢင်ႈႁႂ်ႈၵႂႃႇသူင်ႇ တီႈတႃႈပႄး ဝႃႈၼႆ။ ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 28 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ပလိၵ်ႈၵႂႃႇၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းထႅင်ႈ ၸွမ်းႁိမ်းႁွမ်းတိၼ် လွႆႁိမ်း ၶိူၼ်ႇၼၼ်ႉ တီႉလႆႈထႅင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ 48 ၵေႃႉ တိုၵ်ႉမူၵ်းပႃႇဝႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸၢႆး 35 ၵေႃႉ ၵူၼ်းယိင်း 13 ၵေႃႉ ၼႂ်း ၼၼ်ႉ ပႃးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃယု 1 ပီထိုင် 8 ပီ 4 ၵေႃႉ ၸိူဝ်းၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ပႂ်ႉၵႃး တေမႃးႁပ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၸွင်ႇၸိူဝ်းၶဝ်ပဵၼ်ၸုမ်းလဵဝ်ၵၼ်တင်း ဢၼ်ၶီႇႁိူဝ်းၶဝ်ႈမႃး 11 လမ်း ၼၼ်ႉႁိုဝ်တႄႉဢမ်ႇႁူႉ- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် DVB

['ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-05-01T08:00:00

https://shannews.org/archives/52460

ၶၼ်ၶဝ်ႈသၢၼ် ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင်

ၽွင်းၶဝ်ႈမႂ်ႇၼႃးလေႃ ဢွၵ်ႇၼႆႉ တီႈတိူင်းၼမ်ႉၵဵဝ် ၶၼ်ၶဝ်ႈသၢၼ် ပဵၼ်ၵၢၼ် ၼိုင်ႈထူင်လႂ် ဢမ်ႇယွမ်း 1 သႅၼ်ပျႃး။ ပီ 2024 ၼႆႉ တီႈတိူင်းၼမ်ႉၵဵဝ် ပဵၼ်ၶၢဝ်းဢဝ်ၶဝ်ႈၼႃးလေႃဢွၵ်ႇၶၢႆယဝ်ႉလႄႈ ၶဝ်ႈမၢၼ်ႈပေႃႇသၢၼ်းမူၺ်း ၼိုင်ႈထူင် 99,000 ပျႃး ပေႃးၶဝ်ႈသၢၼ်ပေႃႇသၢၼ်းမူၺ်း သႅၼ်းၶႅမ်ႉၸိုင် ၼိုင်ႈထူင် 13,900 ပျႃး ယဝ်ႉၵေႃႈ တီႈတိူင်းၼမ်ႉၵဵဝ် ၼႆႉ ပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈၽုၵ်ႇၶဝ်ႈၼမ်သုတ်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၶၢႆၶူဝ်းၶွင်ၵုၼ်ႇ ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၼႂ်းၵၢတ်ႇလၢတ်ႈတီႈ DVB ဝႃႈ – “ၶူဝ်းၵုၼ်ႇဢၼ်ႁဝ်းမီးသမ်ႉ လႆႈၶၢႆၵႃႈထုၵ်ႇၵႃႈပေႃး။ ၶူဝ်း ဢၼ်ႁဝ်း လႆႈသိုဝ်ႉၵိၼ်သမ်ႉၵႃႈယႂ်ႇၵႃႈသုင်။ ငိုၼ်းၼႆႉ တင်းႁႃလႄႈတင်းၸၢႆႇ သမ်ႉပေႃးဢမ်ႇ ၶႂ်ႈၶိုတ်းတၼ်းၵၼ်ယဝ်ႉ။ ၶဝ်ႈသၢၼ်ၵေႃႈ ၼႂ်းဝူင်ႈဝၢင်ႈၼႆႉ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉၵႃႈယႂ်ႇ။ ၵူၼ်းႁႃၵိၼ်ဝၼ်းလႂ်ဝၼ်း ၼၼ်ႉတႄႉ ၶႅၼ်း ၵိၼ်းၸႂ်။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢၼ်မီးလုၵ်ႈၼမ် ၵူၼ်းႁိူၼ်းၼမ်ၼၼ်ႉ လႆႈႁုင်ၵိၼ်ၶဝ်ႈတူမ်ႈဢဝ်၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈ လႆႈသိုဝ်ႉၵိၼ်ၶဝ်ႈ မဵတ်ႉႁၵ်း၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈ တႃႇတေ သိုဝ်ႉၵိၼ်ၶဝ်ႈပဵမ်ၶဝ်ႈ မဵတ်ႉႁၵ်းယင်း ၵိၼ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ဢၼ်ၶဝ်ႈသၢၼ်ၵႃႈ တီႈတိူင်းၼမ်ႉၵဵဝ် ပီၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉၵၢၼ်မိူင်းသုၵ်ႉယုင်ႈ ၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶိုၼ်ႈသုင် ၶူဝ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႂ်းၵၢၼ်ၽုၵ်ႉသွမ်ႈၵႃႈယႂ်ႇလႄႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ၶဝ်ႈၼမ်ပဵင်းတၢင်ႇပီ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶဝ်ႈသၢၼ်ဢွၵ်ႇၶၢႆၼွၵ်ႈမိူင်း ၼမ်ၼႃႇလႄႈ ၶၼ်ၶဝ်ႈသၢၼ် ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင် – ဝႃႈၼႆ။ ပီၵၢႆၼႆႉ တႃႇၵုမ်းၶၼ်ၶဝ်ႈသၢၼ်ၼႆသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢွၵ်ႇၶေႃႈပူင်ဝႆႉဝႃႈ ၽႂ်ၵဵပ်းဝႆႉၶဝ်ႈသၢၼ် ႁဵင်ထူင်ၶိုၼ်ႈ ၼိူဝ်လႄႈ ႁႃႈႁဵင်တၢင်ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်ၸိုင် တေလႆႈယွၼ်းဝႂ်ဢၼုယၢတ်ႈ ၵႃႈၶၢႆၵဵပ်းၵုမ်းၶဝ်ႈသၢၼ် ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းၵႃႉလၢတ်ႈဝႃႈ လၢႆးၵုမ်းၶၼ်ၶဝ်ႈသၢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ မိူၼ်လၢႆးတဵၵ်းတဵင် ၵူၼ်းၵႃႉၶၢႆ ၶဝ်ႈသၢၼ်ၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။

['ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-04-30T16:57:20

https://shannews.org/archives/52453

ရူတ်ႉၵႃးၽႃႇၵၼ် တီႈဝဵင်းပၢင်သၢင်း လူႉၵွႆ 4 လမ်း

ၵႃးလမ်းၼိုင်ႈ ႁေႃႈဝႆးသေ ၽႃႇသႂ်ႇရူတ်ႉၵႃး ၸိူဝ်းၵိုတ်းဝႆႉႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်းၼၼ်ႉ လူႉၵွႆ 4 လမ်း တီႈဝဵင်းပၢင်သၢင်း ဝႃႈ ၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 29/04/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈမွၵ်ႈ 6 မူင်းၶိုင်ႈ မီးၵႃးလမ်းၼိုင်ႈ ႁေႃႈဝႆးသေ ၽႃႇသႂ်ႇၵႃးႁူင်းယႃ လမ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ ၶိုင်ႁေႃႈပၢႆႈ ၶိုၼ်းလေႃႇၽႃႇသႂ်ႇထႅင်ႈ ရူတ်ႉၵႃး ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉ ႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်းၼၼ်ႉထႅင်ႈ 3 လမ်း တီႈပွၵ်ႉ ၼႃးလွတ်ႇ ၵၢင်ဝဵင်းပၢင်သၢင်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း (ၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ၽွင်း ငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ UWSA) ဝႃႈ ၼႆ။ ၵႃးၽႃႇၵၼ် တီႈဝဵင်းပၢင်သၢင်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းပၢင်သၢင်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၵႃးဢၼ်မႃးၽႃႇသႂ်ႇၼၼ်ႉ ႁေႃႈဝႆးသေ မႃးၽႃႇသႂ်ႇ ရူတ်ႉ ၵႃးႁူင်းယႃ (ၵႃးတၢင်ႇၵူၼ်းပဵၼ်) ဢွၼ်တၢင်းယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၵႃး တေၶိုင်ႁေႃႈပၢႆႈသေ ၶိုၼ်းလေႃႇၽႃႇသႂ်ႇ ၵႃးၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉ ႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်းၼၼ်ႉ လူႉၵွႆၸွမ်းထႅင်ႈ 3 လမ်း။ ၵူၼ်းႁေႃႈၵႃးၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်းသေ ၶမ်ဝႆႉ ၼႂ်းၵႃးၼၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ။ လႅပ်ႈတေမဝ်းႁႅင်းသေ ႁေႃႈမႃးဝႆးဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈပလိၵ်ႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် လႆႈမႃးၵူတ်ႇထတ်း လွင်ႈပိူင်ပဵၼ်ၼႆႉသေ ယဝ်ႉၵေႃႈ သူင်ႇတူဝ်ၸဝ်ႈၵႃးၼၼ်ႉ ၵႂႃႇယူတ်းယႃတူဝ် ဝႆႉတီႈႁူင်းယႃယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 23/4/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 8 မူင်းၶိုင်ႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ထူဝ်ႈတၢင်ႇၵူၼ်းၵိၼ်ၸၢင်ႈတႅပ်းဢွႆႈ တင်းၵႃးလူင်မၢၵ်ႇ 6 လေႃႉ ၽႃႇၵၼ် တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈယေႇၽိဝ်ႇ ဢိူင်ႇသူၺ်ႇမူၵ်ႉတေႃး ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၸႄႈတွၼ်ႈၵျွၵ်ႉမႄး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းၼွင်ၶဵဝ် – လွၵ်ႉၸွၵ်ႇ မီးၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း ၸွမ်း 14 ၵေႃႉ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၸၢႆး 3 ၵေႃႉလႄႈ ယိင်း 11 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။

['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-30T16:05:12

https://shannews.org/archives/52441

ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁူဝ်ၼႃး မိူင်းသၢတ်ႇၵိၼ်းၸႂ် ယွၼ်ႉႁိူၼ်းယေး လူႉ ၵွႆၸွမ်းလူမ်းလႅင်ႉ

မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 23/4/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်းၶိုင်ႈၼၼ်ႉ ၾူၼ်လူမ်းႁႅင်း မၢၵ်ႇႁဵပ်းတူၵ်းၽတ်ႉ လင်ႁိူၼ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈမႂ်ႇႁူဝ်ၼႃး ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ လူႉၵွႆဢမ်ႇယွမ်း 30 လင် ၶူဝ်းႁိူၼ်းယေး လူႉၵွႆၸွမ်းထႅင်ႈတင်းၼမ် ထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇၸၢင်ႈမႄးၵုမ်းလုမ်းလႃးၶိုၼ်းလႄႈ မၢင် ၸိူဝ်း ပွႆႇဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၸွႆႈၵၼ်မုင်းၶႃး တႃႇယူႇသဝ်းလႆႈၸူဝ်ႈၶၢဝ်း ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈမႂ်ႇႁူဝ်ၼႃး ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ မိူင်းသၢတ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တင်းၾူၼ်တင်းလူမ်း တင်းမၢၵ်ႇႁဵပ်း မႃးလေႃးၵၼ်မူတ်း ႁႅင်းဝႃႈႁႅင်းၶႃႈယဝ်ႉ လဵၵ်းမုင်းႁိူၼ်း ၸိူဝ်း ၼႆႉ ပိဝ်ၸွမ်းလူမ်းတင်းၼမ်။ ဝၢၼ်ႈဢၼ်မႃးတႄႇ မႂ်ႇၼၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ လူႉၵွႆ ၵျၢမ်းၼႃႇ ။ တႄႇမႃး တိုၵ်ႉ လႆႈ 3-4 ပီၼႆႉၶႃႈဢေႃႈ။ ႁိူၼ်းယေးဢၼ် လူႉၵွႆ မီး 30 ပၢႆ ။ ၶူဝ်းႁိူၼ်းၶူဝ်းယေးၵေႃႈ လူႉသုမ်းၸွမ်းၼမ်ဢေႃႈ။ ၵူၺ်းဢမ်ႇလႆႈၼပ်ႉၶၼ် ငိုၼ်း မၼ်းလႄႈ ဢမ်ႇႁူႉၸွမ်းလွင်ႈလူႉသုမ်းႁူဝ်ယွႆႈမၼ်းၶႃႈ”- ဝႃႈ ၼႆ။ တႃႇမႄးၵုမ်းလုမ်းလႃးႁိူၼ်းယေးၶိုၼ်းၼႆသေ မီးလၢႆမူႇလၢႆၸုမ်းမႃးၵမ်ႉၸွႆႈယူႇသေတႃႉ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ပႆႇမီးလွင်ႈၵုမ်ႇထူၼ်ႈ ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ယၢမ်းလဵဝ် တႃႇမုင်းႁိူၼ်းၼိုင်ႈလင် ၵႃႈလဵၵ်းၽိူၵ်ႇလႄႈ ၵႃႈၸၢင်ႈ မုင်းမၼ်းၵူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇယွမ်း 4 မိုၼ်ႇငိုၼ်းထႆး ၼပ်ႉငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 40 သိပ်းသႅၼ်ပျႃး ယင်းပႆႇသွၼ်ႇ ပႃးၵႃႈမႆႉၵႃႈတွၵ်ႇ။ ၶၼ်လဵၵ်းၽိူၵ်ႇမုင်းႁိူၼ်း ၵေႃႈ ၼိုင်ႈၽႅၼ်ႇလႂ် ယၢမ်းလဵဝ် ဢမ်ႇယွမ်း 500 ဝၢတ်ႇ ၼပ်ႉငိုၼ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇယွမ်း 5 မိုၼ်ပျႃး ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈမႂ်ႇႁူဝ်ၼႃး ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ ယွၼ်ႉငိုၼ်းတွင်း ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈလႄႈ မၢင်ႁိူၼ်းၵေႃႈ လႆႈပွႆႇဝႆႉႁဵတ်းၼၼ်ၵေႃႈမီး ။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ သိုဝ်ႉတႅပ်းၶႃးသေ မႄးမုင်းႁိူၼ်းတႃႇယူႇလႆႈၸူဝ်ႈၶၢဝ်း။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလႄႈ ၽူႈၸွႆႈထႅမ်ၶဝ် မႃးႁူမ်ႈၵၼ် မုင်းၸွႆႈပၼ်ၵၼ်ၶိုၼ်း ၵမ်ႈ ၽွင်ႈ။ တႃႇလႆႈငိုၼ်းၵမ်ႉၸွႆႈထႅင်ႈၼၼ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၶဝ် ႁူမ်ႈၵၼ်ယိုၼ်ႈ ယွၼ်းတီႈၽူႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈဝႆႉယူႇ။ “မီးၵူၼ်းမႃးၵမ်ႉထႅမ်ယူႇဝႃႈၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ပႆႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈၶႃႈ။ တႃႇႁိူၼ်းၼိုင်ႈၵူၺ်းၵေႃႈ ပႆႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈၵွၼ်ႇၶႃႈ ဢေႃႈ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၵႃႈလဵၵ်းမုင်းႁိူၼ်းၵေႃႈ ၵႃႈႁႅင်းၼႃႇယဝ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ်။ ၼိုင်ႈၽႅၼ်ႇလႂ် ငိုၼ်းထႆး 500 ပၢႆယဝ်ႉၶႃႈ ၼႃႇ။ ၵႃႈမုင်းႁိူၼ်းၼိုင်ႈလင်ၼႆႉ ၵႃႈလဵၵ်း ၵႃႈၸၢင်ႈမုင်းမၼ်း မိူဝ်ႈလဵဝ် ၼိုင်ႈလင်လႂ် ဢမ်ႇယွမ်း 4 မိုၼ်ႇငိုၼ်းထႆးယဝ်ႉၶႃႈ ၵႃႈမႆႉၵႃႈတွၵ်ႇမၼ်းပႆႇသွၼ်ႇပႃး” – ၵူၼ်းမိူင်းသၢတ်ႇ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ လင်ႁိူၼ်း ၼႂ်းဝၢၼ်ႈမႂ်ႇႁူဝ်ၼႃးၼႆႉ ၼိုင်ႈလင်လႂ် တေမီးၵူၼ်းႁူမ်ႈႁိူၼ်းယူႇ 2 ၵေႃႉ ထိုင် 8 ၵေႃႉ။ ဝၢၼ်ႈၼႆႉ တိုၵ်ႉတႄႇသၢင်ႈမႂ်ႇမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီ။ ယွၼ်ႉႁူဝ်ၼပ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁူဝ်ၼႃး ၼမ်လိူဝ်မႃးထႅင်ႈသေ ၸင်ႇလႆႈၽႄမုင်ႉႁေႃ ႁိူၼ်း ဢွၵ်ႇၵႂႃႇတႄႇဝၢၼ်ႈမႂ်ႇၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈမႂ်ႇႁူဝ်ၼႃး ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ တႃႇမႄးၵုမ်းလုမ်းလႃး ပၼ်ၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼႆသေ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း လၢႆၸုမ်းမႃးၵမ်ႉၸွႆႈဝႆႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈ ၾိင်ႈငႄႈတႆး မိူင်းသၢတ်ႇ မႃးၸွႆႈ 3 သႅၼ်ပျႃး ၊ ပႃႇတီႇ သၢင်ႇသီႈ 4 သႅၼ်ပျႃး ၊ ၸုမ်း ၼိူဝ်လွႆ (RCSS/SSA) ၶဝ် မႃးၸွႆႈ 7 သႅၼ်ပျႃး။ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ မိူင်းသၢတ်ႇ 2 သႅၼ်ပျႃး – ၵူၼ်းမိူင်းသၢတ်ႇလၢတ်ႈ ။ တီႈဝၢၼ်ႈႁူဝ်ၼႃးၼႆႉ ယွၼ်ႉၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းႁႅင်းသေ ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁူဝ်ၼႃး ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇၼႆႉ ယၢမ်ႈမီးလွင်ႈလူႉသုမ်းမႃးယဝ်ႉ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ပေႃးထိုင်မႃး ၶၢဝ်းမႆႈ – ႁူဝ်ၾူၼ် ပီလႂ်ပီၼၼ်ႉ ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ လႅၵ်ႈလၢႆႈသေ မိူင်းတႆးမၢင်တီႈၵေႃႈ လိူတ်ႈမႆႈ ၼမ်ႉႁႅင်ႈ ၾူၼ်ဢမ်ႇတူၵ်း တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵၢၼ်ၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃး။ ပီၼႆႉသမ်ႉ သၢႆလူမ်းမႆႈ လတ်း မိူင်းၶႄႇ – မိူင်းမၢၼ်ႈ – မိူင်းထႆး – ၵမ်ႊပေႃႊတီႊယႃႊ – ဝႅတ်ႉၼၢမ်းလႄႈ ၾိလိပ်ႉပိၼ်းသ်။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမႆႈလိူဝ်ႁႅင်း မၢင်တီႈထိုင်ႈ 48 တီႊၵရီႊ။ ၵူၼ်းမိူင်း ၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်မွင်းၾူၼ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၾၢႆႇၶူၼ်ႉၶႂႃႉၾိင်ႈၾႃႉတႄႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ တေမႆႈလိူဝ်ႁႅင်းတေႃႇထိုင်လိူၼ်မေႊဝႃႈၼႆဝႆႉ။ တႃႇတေႁေႉၵင်ႈလႆႈ ၽေးသၽႃႇဝ ႁုၵ်ႉႁၢႆႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉ တၵ်းလူဝ်ႇမေႃ ႁၵ်ႉသႃသိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ။ ႁႂ်ႈလူတ်းယွမ်း ၵၢၼ်တႅပ်းမႆႉ ၽဝ်ပႃႇထိူၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။

['သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-30T13:32:56

https://shannews.org/archives/52435

မႆႉႁုင်းလူင် ႁၵ်းလူမ်ႉတဵင်သႂ်ႇ ၼၢင်းယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ လူႉတၢႆ တီႈတၢင်ႉယၢၼ်း

ၼၢင်းယိင်း ဢႃယု 20 ပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၺႃးမႆႉႁုင်းလူင် ႁၵ်းလူမ်ႉတဵင်သႂ်ႇ လူႉတၢႆထင်တီႈ ၼႂ်းၵႄႈသဵၼ်ႈ တၢင်းလူင် တၢင်ႉယၢၼ်း – လႃႈသဵဝ်ႈ။ ဝၼ်းတီႈ 29/04/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 3 မူင်းပၢႆ ၼၢင်းၺူဝ်ႇ ဢႃယု 22 ပီ ၽွင်းမၼ်းၼၢင်း တိုၵ်ႉပႆမႃးၼၼ်ႉ ၺႃးမႆႉႁုင်းလူင် ႁၵ်းလူမ်ႉတဵင်သႂ်ႇမၼ်းၼၢင်း တီႈဝၢၼ်ႈၼႃးႁႅင်း ၸႄႈဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်း ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်း ႁွင်ႇသေ လႆႈလူႉတၢႆၵႂႃႇထင်တီႈ။ Photo by – Shan Media/ မႆႉႁုင်းလူင် ႁၵ်းလူမ်ႉတဵင်ၵူၼ်းတၢင်ႉယၢၼ်းတၢႆ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈယဝ်ႉၶႃႈ မၼ်းၼၢင်း ၺႃးမႆႉႁုင်းလူင် ႁၵ်းလူမ်ႉတဵင်သႂ်ႇ။ မႆႉႁုင်းလူင်ၼၼ်ႉ ပိူၼ်ႈလၢၼ်းၵိင်ႇပႅတ်ႈမူတ်းယဝ်ႉ ပုတ်းဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်ဢေႃႈ မႆႉၼၼ်ႉသမ်ႉႁႅင်ႈဝႆႉ တီႈငဝ်ႈမၼ်းၼၼ်ႉ ပိူၼ်ႈဢဝ်ၾႆးၸုတ်ႇၽဝ် ၸိူမ်းမႆႈမႃးလၢႆဝၼ်းယဝ်ႉလႄႈ ၽိူဝ်ႇဝႃႈ မၼ်းၼၢင်းပႆမႃးၵေႃႈ ႁၵ်းလူမ်ႉတဵင်သႂ်ႇမၼ်းၼၢင်း လူႉတၢႆထင်တီႈၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉသေ ယူႇတီႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁူမ်ႈၵၼ် ၼႅတ်ႈဢဝ်တူဝ် မၼ်းၼၢင်းဢွၵ်ႇ ယွၼ်ႉတူၼ်ႈမႆႉ ႁုင်းယႂ်ႇလႄႈ လႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းႁိုင်သေ ၸင်ႇတေၸၢင်ႈဢဝ်တူဝ်မၼ်းၼၢင်းဢွၵ်ႇမႃးလႆႈ။ ၼၢင်းၺူဝ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼႃးႁႅင်း ယူႇတီႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ လႆႈႁူမ်ႈၵၼ် ပူၼ်ႉၶၢပ်ႈတူဝ်မၼ်းၼၢင်းၵႂႃႇ မိူဝ်ႈၶမ်ႈဝႃး ၵမ်းလဵဝ် ဝႃႈၼႆ။ “ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်းမႆႈလႄႈ ၽႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ပေႃးၵႂႃႇၼႂ်းထိူၼ်ႇၼႂ်းၶိူဝ်းလႄႈသင် ၵႂႃႇၸွမ်းတႃႈ ၸွမ်းတၢင်းလႄႈသင် ပေႃးႁၼ်ပိူၼ်ႈၸုတ်ႇၽဝ်တူၼ်ႈမႆႉ ၸိူမ်ႈမႆႈဝႆႉၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ႁႂ်ႈဝႆႉသတိၵၼ်ၵႂႃႇမႃး ၵူဝ်မႆႉႁၵ်းလူမ်ႉတဵင်သႂ်ႇ ၸိူင်ႉၼႆ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 27 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 8 မူင်း ၼၼ်ႉသမ်ႉ ၾႆးမႆႈသိုင်ႇၵဵပ်းၶွင် တီႈဝႆႉၽိူင်း၊ ၽိုၼ်း တီႈ ပွၵ်ႉ 6 ဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ လူႉသုမ်းၵႂႃႇ ဢမ်ႇယွမ်း 5 သႅၼ်ပျႃး လွင်ႈၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆတႄႉ ဢမ်ႇမီးယွၼ်ႉၾႆး ၾႃႉသျွတ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ထိုင်ၶၢဝ်းမႆႈမႃးယဝ်ႉလႄႈ ၵႆႉလႆႈငိၼ်း ၾႆးမႆႈႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း၊ ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ် ၾႆးတေဢမ်ႇမႆႈႁိူၼ်းယေးၼၼ်ႉ သင်တေဢွၵ်ႇၵႂႃႇတၢင်းၼွၵ်ႈၼႆၸိုင် ထုၵ်ႇလီၵူတ်ႇ ထတ်းတူၺ်း မုၵ်ႉၾႆး၊ ၾႆးတဵၼ်း ၼိူဝ်ၶဵင်ႇၽြႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ လီငၢမ်းယဝ်ႉ ၸင်ႇၵႂႃႇ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ သင်သၢႆၾႆး ၵဝ်ႇၽင်ႉၸိူင်ႉၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီလၢႆႈႁင်းၵူၺ်း ထုၵ်ႇလီႁွင်ႉၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ မႃးၵူတ်ႇထတ်း မႃးလၢႆႈပၼ်ၸိုင် တေၸၢင်ႈလွတ်ႈၽေး ၼႆယဝ်ႉ။

['ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-30T11:00:27

https://shannews.org/archives/52431

ပၢင်တိုၵ်း တီႈၼွင်ၶဵဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈတၢႆမွၵ်ႈ 60 မၢတ်ႇၸဵပ်း 40

ပၢင်တိုၵ်းယိုတ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈဝၢၼ်ႈတယႅၵ်ႉၵူင်း ၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတၢႆ 59 ၵေႃႉ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်းထႅင်ႈ မွၵ်ႈ 40 ၵေႃႉၼႆ ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ NUG ပိုၼ် ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 27 ၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ၽွင်းၶၢဝ်းသွၼ်းၼမ်ႉ ဝၼ်းတီႈ 15/04/2024 ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း ဝဵင်းလိူဝ်ႇ MDY – PDF လူမ်ႇယိုဝ်း ယိုတ်းလႆႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈဝၢၼ်ႈတယႅၵ်ႉၵူင်း ၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ယၢၼ်ၵႆႁူင်းႁဵၼ်းၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း DSA ဝဵင်းပၢင်ႇဢူႈလူင် မွၵ်ႈ 10 လၵ်း ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉ တႄႇဝၼ်းတီႈ 19 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်းတင်းၼမ် ၸႂ်ႉပႃးၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း ၶိူင်ႈၵွင်ႈ ယႂ်ႇ ယိုဝ်းတိုၵ်းၶိုၼ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ တႄႇဝၼ်းတီႈ 19 – 25 ၶၢဝ်းတၢင်း 6 ဝၼ်းၼႆႉ မၢၵ်ႇလူင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းတႅၵ်ႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈတယႅၵ်ႉၵူင်း ဢမ်ႇယွမ်း 8 ၵမ်း၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း ယိုဝ်း 32 ၵမ်း၊ ဢွင်ႈတီႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း ဢမ်ႇပႃးၼႂ်းၵၢၼ်သိုၵ်းၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လၢမ်းယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်သႂ်ႇ လင်ႁိူၼ်းလႄႈ ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ လူႉၵွႆၸွမ်းတင်းၼမ်ၼႆ NUG ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – Mekong News

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-30T10:45:10

https://shannews.org/archives/52427

ၾူၼ်တူၵ်းႁႃႇယႂ်ႇ တီႈမိူင်းၼၢႆႊၵျီႊရီႊယႃႊ ၼမ်ႉထူမ်ႈၶွၵ်ႈလူင် ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈပၢႆႈလွတ်ႈ 100 ပၢႆ

ၾူၼ်တူၵ်းႁႃႇယႂ်ႇ တီႈဝဵင်းလူင်သူႇလေႇၵျႃႇ မိူင်းၼၢႆႊၵျီႊရီႊယႃႊ ၼမ်ႉထူမ်ႈၶွၵ်ႈလူင် ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈပၢႆႈ လွတ်ႈဝႆႉ 119 ၵေႃႉ ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼႂ်းမိူင်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 25 ၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ၾူၼ်တူၵ်းၼမ်ႉထူမ်ႈၶွၵ်ႈၵွႆၵႂႃႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 24/04/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈသေ ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈပၢႆႈလွတ်ႈၵႂႃႇ ပလိၵ်ႈၸွမ်းလိုပ်ႈလမ်းတီႉၺွပ်း တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် တီႉလႆႈၶိုၼ်း 10 ၵေႃႉ လိူဝ်ၼၼ်ႉ 100 ပၢႆတႄႉ တိုၵ်ႉၸွမ်းႁႃဝႆႉယူႇ ဝႃႈ ၼႆ။ ၶွၵ်ႈလူင်ဢၼ်ၼႆႉ ၶင်ဝႆႉၵူၼ်း ထိုင် 250 ၵေႃႉ၊ မိူဝ်ႈပဵၼ်ပၼ်ႁႃၵၼ်တင်း ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ့် ဢိတ်ႉသ်လမ်ႊမိၵ်ႉၶဝ်ၼၼ်ႉ ယၢမ်ႈၶင်ထိုင် 499 ၵေႃႉ လူးၵွၼ်ႇ ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼႂ်းမိူင်းလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ်ငဝ်းလၢႆး ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း ငိုၼ်းဢမ်ႇမီးၼမ်လႄႈ ၶွၵ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈမႄး ၸင်ႇဝႃႈ ပေႃးထူပ်း ၽေးသၽႃႇဝၵေႃႈ ၶွၵ်ႈၵွႆသေ ၸင်ႇမီးၵူၼ်းလႅၼ်ႈပၢႆႈလႆႈ ဝႃႈၼႆ။ တီႈမိူင်းၼၢႆႊၵျီႊရီႊယႃႊၼႆႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၶဝ်ႈယိုဝ်းလႄႈ ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈမိူင်းၶဝ် ယၢမ်ႈပၢႆႈလွတ်ႈၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်။ ၼၼ်ႉၵေႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်းၶဝ်ဢမ်ႇလမ်းတီႉလႆႈၶိုၼ်း – ၶၢဝ်ႇရၢႆႊထိူဝ်ႊ CNN တႅမ်ႈ တၢင်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ']

2024-04-30T08:00:00

https://shannews.org/archives/52421

ၶၼ်မၼ်းဢႃႇလူးတူၵ်းႁႅင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၸဝ်ႈသူၼ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ

ၸဝ်ႈသူၼ်မၼ်းဢႃႇလူး ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းယၢပ်ႇၸႂ် ယွၼ်ႉၶၼ်မၼ်းဢႃႇလူးတူၵ်းႁႅင်း၊ ၵႃႈၵႃးၵေႃႈ ၶိုၼ်ႈ ၽၵ်းတူလႅၼ်လိၼ်သမ်ႉ ပိၵ်ႉဢိုတ်းဝႆႉၵူႈၾၢႆႇ ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းပၢင်လွင်း ၊ ၼွင်ႇတယႃး ၊ သီႇၵိပ်ႇ ၊ ဢုမ်ႇပဝ်း (ဢွင်ႇပၢၼ်း) တီႈမီးသူၼ်ဢႃႇလူးၼမ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ပီၵၢႆ ၶၼ်ဢႃႇလူး 1 ၸွႆႉ 4,000 – 5,000 ပျႃး၊ ပီၼႆႉ လႆႈၶၢႆမွၵ်ႈၼိုင်ႈၶိုင်ႈၵူၺ်း ယွၼ်ႉဝႃႈ ငိုၼ်းတိုၼ်းလၢင်းသမ်ႉသုင် မွၵ်ႇမၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈႁူဝ်သမ်ႉ လႆႈဢဝ်ၶၢႆၵႃႈထုၵ်ႇၵႃႈပေႃးလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈသူၼ် ဢွၼ်ၵၼ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈသူၼ် လၢတ်ႈတီႈ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ DVB ဝႃႈ – “ၵႃႈတိုၼ်းလၢင်းၵူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ ၊ ပီၼႆႉၵေႃႈ သုမ်း၊ သုမ်းဢႃႇလူး ၼႆႉ 3-4 ပီ ထပ်းၵၼ်ယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ မၼ်းဢႃႇလူး ၵမ်ႈၼမ် တေၽုၵ်ႇၶၢဝ်းမႆႈလႄႈ ၶၢဝ်းၾူၼ်။ ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း မႃးၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးတူၵ်း။ ယိင်ႈၶႅၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ ပၢင်တိုၵ်းယႂ်ႇၵႂၢင်ႈထႅင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ “ပၢႆလိူဝ်ငိုၼ်းတိုၼ်းလၢင်းသုင်၊ ၵႃႈတၢင်ႇလူင်းၵႂႃႇၶၢႆတၢင်း မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႈသမ်ႉ သုင်၊ တေတၢင်ႇၵႂႃႇၶၢႆ တၢင်းလႅၼ်လိၼ်မိူင်းၶႄႇ မိူင်းထႆးသမ်ႉ ငဝ်းလၢႆးပၢင်တိုၵ်းပႆႇယဵၼ်လႄႈ ၽၵ်းတူလႅၼ်လိၼ် မျႃႉဝတီႇလႄႈ မူႇၸေႊၵေႃႈ တိုၵ်ႉပိၵ်ႉဝႆႉယူႇယင်းပႆႇပိုတ်ႇ။ ဢၼ်သိုဝ်ႉၵဵပ်းဝႆႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ၼဝ်ႈပႅတ်ႈတင်းၼမ် သုမ်းယဝ်ႉသုမ်းထႅင်ႈ”- ၸဝ်ႈသူၼ် သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ မၼ်းဢႃႇလူးၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် တေသူင်ႇၶၢႆ တၢင်းဝဵင်းလူင် တႃႈၵုင်ႈ ၊ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၊ မူႇၸေႊ ၊ မျႃႉဝတီႇ ၊ မိူင်ထႆးလႄႈ မိူင်းၶႄႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး']

2024-04-30T07:00:00

https://shannews.org/archives/52411

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တဵၵ်းၶၢၼ်းႁွင်ႉၶိုၼ်း ၵူၼ်းသိုၵ်းၵဝ်ႇ တေလႆႈႁဵတ်းသိုၵ်းထိုင် ဢႃယု 72 ပီ

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တဵၵ်းၶၢၼ်းႁွင်ႉၶိုၼ်း ၵူၼ်းသိုၵ်းၵဝ်ႇ ၸိူဝ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ် ဢဝ်(ပိၼ်ႇသိၼ်ႇ) ဝႆႉၼၼ်ႉ တေလႆႈၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းၶိုၼ်း တီႈဢေႇသုတ်း 3 ပီ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းၼႆႉ တေဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇၵိၼ်ငိုၼ်းပိၼ်ႇသိၼ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 12/04/2024 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ လုမ်းငဝ်ႈငုၼ်းၵၢၼ်သိုၵ်း (စစ်ရေးချုပ်ရုံး) ၊ လုမ်းၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄ တပ်ႉမတေႃႇ (တပ်ႉလိၼ်) ၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ – ၵူၼ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းထိုင် ဢႃယု 67 ပီၼၼ်ႉ တေလႆႈၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းထႅင်ႈ တီႈဢေႇသုတ်း 3 ပီ ၊ ၸၢင်ႈၽိူမ်ႉလႆႈထႅင်ႈ 1 ပီ ႁူမ်ႈၵၼ် တေလႆႈၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းၶိုၼ်း 5 ပီ ဝႃႈၼႆ။ သင်ပဵၼ် ဢႃယု 55 လူင်းတႂ်ႈၸိုင် တေလႆႈႁပ့်ပုၼ်ႈၽွၼ်း တူင့်ၼိုင်ၵၢၼ်သိုၵ်း၊ သင်မီးဢႃယု ၼႂ်းၵႄႈ 55 – 67 တေလႆႈၶဝ်ႈႁၢပ်ႇ ၵၢၼ်သိုၵ်း ၼႂ်းတပ်ႉငဝ်ႈငုၼ်း၊ ၾၢႆႇၵုမ်းတပ်ႉလႄႈ ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉ ၶုၼ်သိုၵ်းလူင် သိၼ်ႇယေႃႇ (ဇင်ယော်) ၽူႈမီးၸၼ်ႉၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်း CDM ဝႆႉ လၢတ်ႈဝႃႈ – “ႁူဝ်ၼႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇၼႆ့ ပေႃးလႆႈဢႃယု 70 ၸင်ႇတေလိုဝ်ႈၵၢၼ်ၼႆလႄႈ ၵူၼ်းၾၢႆႇတႂ်ႈတင်းသဵင်ႈၵေႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇဝႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်သိုၵ်း တေႃႇထိုင် ဢႃယုလႆႈ 70 မိူၼ်မၼ်း၊ ပဵၼ်ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးလူင်လၢင်တႄႉတႄႉယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းၼႆႉ လႆႈပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်းၸူး ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉလၢႆၾၢႆႇလၢႆတီႈသေ သုမ်းသိုၵ်းသုမ်းၼႃႈတီႈ ဝႆႉတင်းၼမ်၊ ၽွင်းၸိူင်ႉၼႆ မၵ်းမၢႆပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇ ပၵ်းပိူင်ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉ တေလႆႈႁဵတ်းသိုၵ်းၼႆသေ တဵၵ်းၶၢၼ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ႁႂ်ႈၶဝ်ႈႁဵတ်းသိုၵ်း၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ၶိုၼ်းႁွင်ႉဢဝ်ထႅင်ႈ ၵူၼ်းသိုၵ်းၵဝ်ႇ ဢၼ်လိုဝ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း ဢဝ်(ပိၼ်ႇသိၼ်ႇ) ဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉထႅင်ႈ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-04-29T19:43:51

https://shannews.org/archives/52407

လၢၼ်ႇလႅၼ်လိၼ် မျႃႉဝတီႇ- မႄႈသွတ်ႇ ပိုတ်ႇၶိုၼ်းယဝ်ႉ

လၢၼ်ႇလႅၼ်လိၼ် မျႃႉဝတီႇ -မႄႈသွတ်ႇ လႆႈပိၵ်ႉဢိုတ်းၵႂႃႇ မွၵ်ႈ 1 ဝူင်ႈၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၾၢႆႇမၢၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပိုတ်ႇပၼ်ၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ လၢၼ်ႇလႅၼ်လိၼ်ၼႆႉ တႄႇပိၵ်ႉမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 23/04/2024 ၼၼ်ႉသေ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 27 ၼႆႉ ပိုတ်ႉပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၵႂႃႇမႃးၶိုၼ်းယဝ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပၢႆႈၵႂႃႇသွၼ်ႈဝႆႉ တၢင်းၾင်ႇထႆးၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းပွၵ်ႈမႃး ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၸိူဝ်းၶဝ်ႁဵတ်းဝႆႉ ဝႂ်ၶၢမ်ႈၶူဝ်ၶၢဝ်းတၢင်း 7 ဝၼ်းၵူၺ်းလႄႈ သင်ဝႂ်ၶၢမ်ႈၶူဝ်ၼၼ်ႉ ပူၼ်ႉ 7 ဝၼ်းၵႂႃႇၸိုင် တၢင်းၾၢႆႇထႆး တေယွၼ်းၵႃႈယူႇပူၼ်ႉထႅင်ႈ 200 ထိုင် 500 ဝၢတ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈတႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးပွၵ်ႈမိူဝ်းဝၢၼ်ႈၵိူတ်ႇမိူင်းၼွၼ်းယဝ်ႉ ၵူဝ်ပွၵ်ႈမႃးၶိုၼ်းတၢင်း မိူင်းထႆးယၢပ်ႇလႄႈ တင်ႈ ၸႂ်ယူႇဝႆႉတၢင်းၾင်ႇထႆး။ ပေႃးငဝ်းလၢႆးပၢင်တိုၵ်းယဵၼ် ၸင်ႇတေပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းၼႆၵေႃႈမီး – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ VOA ဢွၵ်ႇဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-04-29T17:37:18

https://shannews.org/archives/52399

ႁႅင်းလူမ်းမႆႈ တေသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈသုင်ထႅင်ႈ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ – မိူင်းထႆး

ႁႅင်းလူမ်းမႆႈ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ – မိူင်းတႆး – မိူင်းထႆး တေသိုပ်ႇသုင်ထႅင်ႈ ၾၢႆႇၾူၼ်လူမ်းၾၢင်ႉ – ႁႂ်ႈလုမ်းလႃး ပၢႆးယူႇလီ ၵၼ် ဝႃႈၼႆ။ တင်ႈဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 27/04/2024 မႃးၼႆႉ သၢႆလူမ်းမႆႈ လတ်းၸိုင်ႈမိူင်းၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျိူဝ်ႊ ပႃးၸဵမ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ လၢႆၸႄႈဝဵင်း ႁႅင်းလူမ်းမႆႈ ပုင်ႈသုင်ထိုင် 45 ထိုင်တီႈႁူင်းႁဵၼ်း လႆႈပိၵ်ႉဝႆႉၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်လင်။ တီႈၼႂ်းမိူင်းၾိလိပ်ႉပိၼ်းသ်သမ်ႉ လႆႈပိၵ်ႉဢိုတ်းႁူင်းႁဵၼ်းဝႆႉ 2 ဝၼ်းထပ်းၵၼ်မႃးယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ တီႈမိူင်းထႆးၵေႃႈ ၼႂ်း 3-4 ဝၼ်းၼႆႉ လူမ်းမႆႈသုင်ႁႅင်း။ လူမ်းမႆႈသုင်သုတ်း ပဵၼ်ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈမႄႈႁွင်ႈသွၼ် – တၢၵ်ႇ – လမ်းပုၼ်း – လမ်းပၢင်း – ၽရႄႉ – ဢုတ်ႇတရတိတ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ သုင်ထိုင် 44 သႄႊလ်သီႊယႅတ်ႉ တီႈမိူင်းၵဵင်းမႂ်ႇသမ်ႉ သုင်ထိုင် 42 ။ Photo by – ACCU Weather/ ႁႅင်းလူမ်းမႆႈ တေပုင်ႈၶိုၼ်ႈထႅင်ႈ ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီမိူင်းထႆး ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပၼ်ၾၢင်ႉဝႃႈ – ပဵၼ်ငဝ်းလၢႆး ဢၼ်မီးၽေးလႄႈ ႁႂ်ႈလုမ်းလႃးပၢႆးယူႇလီၵၼ်။ ၼႂ်းၶၢဝ်းမႆႈၼႆႉၵူၺ်း ၵူၼ်းတၢႆယွၼ်ႉမႆႈမီး 30 ပၢႆယဝ်ႉ- ဝႃႈၼႆ။ တီႈမိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ဝဵင်းၶျွၵ်ႉ – မၵူၺ်း ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းဝဵင်းဢၼ်မႆႈသုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉထပ်းၵၼ်မႃး ဝူင်ႈပၢႆယဝ်ႉ ႁႅင်းလူမ်းမႆႈ ပုင်ႈသုင်ထိုင် 43 တီႊၵရီႊၵူႈဝၼ်း။ ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇဢွၵ်ႇႁိူၼ်း ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈ ၵူၼ်းထဝ်ႈ ဢွၼ်ၵၼ် ပဵၼ်ၶႆႈပဵၼ်ၼၢဝ်လႄႈ တွင်ႉၵႂႃႇတွင်ႉႁေႈ ဝႃႈၼႆ။ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸိုင်ႈမိူင်း ၵမ်ႊပေႃႊတီႊယိူဝ်ႊ၊ ဝႅတ်ႉၼၢမ်ႊ၊ ပင်းၵလႃးတဵတ်ႉသျ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေမႆႈႁႅင်း တေပုင်ႈသုင်လိူဝ် 40 တီႊၵရီႊၼႆ – ၾၢႆႇၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ – မိူင်းတႆးတႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၶၢင်းဝႃႈ ပၢႆလိူဝ်မႆႈ ၾႆးၾႃႉသမ်ႉဢမ်ႇမႃးမၢၼ်ႇလႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၸႂ်ႉၽတ်ႉလူမ်း ၶိူင်ႈပဝ်ႇလူမ်းယဵၼ် ပဵၼ်ဢၼ်ၵိၼ်းၸႂ်လူင်လၢင်။ လူမ်းမႆႈၼႆႉ တေသိုပ်ႇပုင်ႈသုင် တေႃႇထိုင်ၼႂ်းႁူဝ်လိူၼ်မေႊ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ဢၢင်ႈဢိင် – VOA

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-04-29T17:17:05

https://shannews.org/archives/52392

ၵူၼ်းၸေႊလၢၼ်ႉ ဢမ်ႇႁၼ်လီၸွမ်း လွင်ႈၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ပၵ်းတပ်ႉတီႈလွႆတေးမိူင်း

ယၢမ်းလဵဝ် တီႈၼိူဝ်လွႆတေးမိူင်း ၼႂ်းဢိူင်ႇၸေႊလၢၼ်ႉၼႆႉ ထုၵ်ႇၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၶိုၼ်ႈပၵ်း တပ်ႉ ႁုပ်ႈယိုတ်းဢဝ် ပဵၼ်ၼင်လိၼ်ၶဝ်ၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢမ်ႇႁၼ်လီၸွမ်း ယွၼ်ႉပဵၼ်လိၼ်သႃသၼႃ ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် ႁၢင်ပီ 2023 ၼၼ်ႉမႃး တပ်ႉသိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၶိုၼ်ႈပၵ်းတပ်ႉ ယိုတ်းဢဝ်တီႈလွႆတေးမိူင်း ဢၼ်မီးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဢိူင်ႇၸေႊလၢၼ်ႉ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ် တႆး – ၶႄႇၼႆႉ ယွၼ်ႉပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈလိၼ်သႃသၼႃလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈၶၢႆႉထွၼ်ဢွၵ်ႇပၼ် ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၶႅပ်းႁၢင်ႈ လွႆတေးမိူင်း ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸေႊလၢၼ်ႉ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ တိုၼ်းသၢၼ်ၶတ်း ၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇဝႃႈသိုၵ်းၸုမ်းလႂ် ယွၼ်ႉမၼ်းပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈသႃသၼႃလႄႈ ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်လီၸွမ်းၶႃႈ။ သင်ပဵၼ်လႆႈတႄႉ ႁႂ်ႈ ၶဝ်ၶၢႆႉပၼ်ၶႃႈဢေႃႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈလွႆသူးတွင်း ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈယူႇဝႆႉ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီၶၢႆႉမိူၼ်ၵၼ်ၶႃႈယဝ်ႉ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈသႃသၼႃၶႃႈလူး”- ဝႃႈၼႆ။ တီႈလွႆတေးမိူင်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉ ဢွင်ႈတီႈၼင်လိၼ်သႃသၼႃ မီးဝႆႉဝတ်ႉမုၼ်ၸဝ်ႈ၊ ၸလွပ်ႈ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၽြႃး မုင်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ၵူၼ်းၵႂႃႇဢႅဝ်ႇယဵမ်ႉတွင်ႈတဵဝ်းၵၼ်ၵေႃႈၸႂ်ႈ ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းတဢၢင်းသမ်ႉ ၶုတ်းႁွင်ႈလွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉမူတ်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ “ဢွင်ႈတီႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈသႃသၼႃ သိုၵ်းလွႆသမ်ႉ ၵႂႃႇႁဵတ်းတပ်ႉၶဝ်သေ ၶုတ်းႁွင်ႈၶူးလွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉမူတ်း ယဝ်ႉၵေႃႈ တီႈၽြႃးမုင်ႈမိူင်း ဢၼ်မီးႁိမ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶုတ်းႁွင်ႈၶူး လွမ်ႉမူတ်းမိူၼ်ၵၼ်ယဝ်ႉ။ ပၢႆႁၢင်ႈၵၢင် မၢၵ်ႇဝႆႉပႃးထႅင်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈသမ်ႉ ၵမ်းၵမ်းယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်သႂ်ႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်မႃးယိုဝ်း ၸိူင်ႉၼၼ် ၶႃႈဢေႃႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် မုၼ်ၸဝ်ႈ ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁတ်းယူႇ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸေႊလၢၼ်ႉ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄ ၼင်ႇၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တီႈလွႆသူးတွင်း ဢၼ်မီးၾၢႆႇႁွင်ႇၸေႊလၢၼ်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ပၵ်းဝႆႉ။ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈၼၼ်ႉသမ်ႉ ၵႆႉယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် ၸူးတီႈလွႆတေးမိူင်း ၾၢႆႇၸၢၼ်းၸေႊလၢၼ်ႉၼႆႉ ယွၼ်ႉမီးသိုၵ်းတဢၢင်း ပၵ်းယူႇဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 20/09/2023 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် မၢၵ်ႇလူင်တူၵ်းတႅၵ်ႇ တီႈလွႆသူးတွင်းၼႆႉ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ၸဝ်ႈသြႃႇ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းၸွမ်း တူၼ်ၼိုင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းဢိူင်ႇၸေႊလၢၼ်ႉၼႆႉ မီးဝႆႉၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တူင်ႉၼိုင်ယူႇဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း၊ သိုၵ်းတႆး SSPP လႄႈ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ၊ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA လႄႈ ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း PDF ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တူင်ႉၼိုင်ႁွတ်ႈထိုင်ယူႇ ဝႃႈၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-04-29T16:01:34

https://shannews.org/archives/52388

မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇၼႂ်းႁၢၼ်ႉလဵၼ်ႈၵဵမ်း တီႈမူႇၸေႊ မီးၵူၼ်းမၢတ်ႇတိူဝ်ႉ 3 ၵေႃႉ

ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီပၢႆၼႆႉ ဝၢၼ်ႈမိူင်း လုၵ်ႉပဵၼ်ၾႆး ဢမ်ႇၵတ်းဢမ်ႇယဵၼ်မႃးသေပွၵ်ႈ။ မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇၵၢင်ဝၢၼ်ႈၵၢင်ဝဵင်းသေ တိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်းၼမ်။ ယဝ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်မႃးယိုဝ်း တိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်း၊ မၢင်တီႈသမ်ႉ ပၢႆၶဝ်ႈတီႉၺွပ်း ၵူၼ်းမိူင်း ဢဝ်ၵႂႃႇပေႃႉထုပ်ႉထိုင်တၢႆၵေႃႈမီး ၼႆယဝ်ႉ။ ဝၼ်းတီႈ 27/4/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း 11 မူင်းၼၼ်ႉ မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇၼႂ်းႁၢၼ်ႉလဵၼ်ႈၵဵမ်း ၼႂ်းမၢၼ်ႈသႃႇ ၼႂ်းပွၵ်ႉၸွၼ်ႊၸူဝ်ႇ ဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ဢမ်ႇယွမ်း 2 ၵမ်း မီးၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်းၸွမ်း ဢမ်ႇယွမ်း 3 ၵေႃႉ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၢင်ၵေႃႉၵေႃႈဝႃႈ ပိူၼ်ႈမႃးဝိုတ်ႉသႂ်ႇ ၊ ၵမ်ႈၼမ်သမ်ႉဝႃႈ မၼ်းတႅၵ်ႇၼႂ်းႁၢၼ်ႉၵဵမ်းၼၼ်ႉ။ ႁၢၼ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်သႅင်ႇဢၼ်ၶႄႇၶဝ်မႃးၶၢတ်ႈသေ ပိုတ်ႇဝႆႉ။ ႁူႉဝႃႈ မၢတ်ႇၸဵပ်း ၼႆၵူၺ်း။ လွင်ႈတၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၸွမ်းၶႃႈ။ ဢၼ်မၢတ်ႇၸဵပ်းတႄႉ ငိၼ်းဝႃႈ မီး 3 ၵေႃႉၼႆဢေႃႈ”- ဝႃႈ ၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈမၢၵ်ႇတႅၵ်ႇၼႂ်းႁၢၼ်ႉၵဵမ်းၼႆႉသေ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ပႆႇႁၼ်ၸုမ်းလႂ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလၢတ်ႈသင် ဝႆႉလႄႈ ပႆႇႁူႉၸွမ်းႁူဝ်ယွႆႈမၼ်း။ မီးၶၢဝ်ႇလိုဝ်းဢွၵ်ႇမႃးထႅင်ႈဝႃႈ ယွၼ်ႉၸဝ်ႈႁၢၼ်ႉၵဵမ်းၶဝ် ဢမ်ႇသႂၢင်း ၶွၼ်ႇပၼ်ၼင်ႇယွၼ်းဝႆႉလႄႈ ၺႃးၸုမ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ မႃးႁၢင်ႈၵၢင်မၢၵ်ႇသႂ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 မႃးၼႆႉ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တႃႇၵႂၢတ်ႇလၢင်ႉပႅတ်ႈ ၵၢၼ်လႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းၼိူဝ်ဢွၼ်ႊလၢႆႊလႄႈ ၵၢၼ်ငၢၼ်း ဢမ်ႇထုၵ်ႇၸွမ်း ပၵ်းပိူင်မၢႆႈမီႈ ၸိူဝ်းၼႆႉဝႃႈသေတႃႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းမၢၼ်ႈသႃႇ – ၸွၼ်ႊ ၸူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၵ်ႉမီးႁၢၼ်ႉလဵၼ်ႈၵဵမ်းလႄႈ ပၢင်တေႃႇပၢင်လွင်းတင်းၼမ်တင်းလၢႆ ။ ဢွင်ႈတီႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ မီးၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉလၢႆမူႇလၢႆၸုမ်း တူင်ႉၼိုင် ဢဝ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ်ဝႆႉထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ “ပိုၼ်ႉတီႈၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ပၢင်တေႃႇပၢင်လွင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ မႃးဢဝ်လွင်ႈႁူမ်ႇ လူမ်ႈပၼ်ပေႃး ၶႂ်ႈၸွတ်ႈယဝ်ႉ။ ၼႂ်းပွတ်းၼႆႉ တီႈတႄႉမၼ်းပဵၼ်ၼႃႈလိၼ်ၵူၼ်းမိူင်း လႆႈႁၼ်သိုၵ်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉၶဝ်ဝႃႈ ပဵၼ်လွၵ်းလိၼ်ပဝ်ႇၼႆသေ မႃးၶုတ်းမႃးထုၺ်းသေ ႁဵတ်းတပ်ႉပၢင်သဝ်းၶဝ်ဝႆႉ ၵေႃႈမီး”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ မူႇၸေႊ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းမၢၼ်ႈသႃႇ ဢိူင်ႇၸွၼ်ႊၸူဝ်ႇၼႆႉ မီးပျီႇတူႇၸိတ်ႉလၢႆၸုမ်းတူင်ႉၼိုင်ဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ – ပျီႇတူႉၸိတ်ႉမဵဝ်ႉမ ၊ လူင်ထၢင် ၊ တႃႈမိူင်းငႅၼ်း ၊ ၵွင်းၶႃး ၊ မေႃႇသွင်း ၊ မၢၼ်ႈၸေႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢၼ်ယူႇၸွမ်း ၼႂ်း ၸွၼ်ႊၸူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ပႂ်ႉဢဝ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ် ႁၢၼ်ႉၵဵမ်းတႄႉ ပဵၼ်ပျီႇတူႉၸိတ်ႉမၢၼ်ႈၸေႊ ၵမ်ႈၼမ် ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆး ဝၢၼ်ႈမိူင်းဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း ၸိူင်ႉၼႆ ၵၢၼ်တေႃႇၵၢၼ်လွင်းသမ်ႉ လိူင်ႇၼမ်လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းၵေႃႇ ၵၢၼ်ႁၢႆႉ လိူင်ႇၽႄႈ လွင်ႈပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ် ႁၢင်ႈၵၢင်မၢၵ်ႇသႂ်ႇၵၼ်ၵေႃႈ မီးမႃးၶိူဝ်းယႂ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ်တင်း လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ ၵူၼ်းမူႇၸေႊ ၺႃးၸုမ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ ၶဝ်ႈတီႉၺွပ်းဢဝ်ပဵၼ်တူဝ်ယိူဝ်ႇ (ပြန်ပေးဆွဲ) မႃးၶိူဝ်းယႂ်း ၶၢဝ်းတၢင်းသွင်လိူၼ်ၼႆႉ ၺႃးတီႉၵႂႃႇဢမ်ႇယွမ်း 10 ယဝ်ႉ။ တင်ႈတႄႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီပၢႆၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမူႇၸေႊ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ယိင်ႈၶႅၼ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽူႈလၵ်ႉၸၵ်ႉၶုတ်ႈလႄႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈ လိူင်ႇၼမ်ႁႅင်းၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈတီႉၺွပ်းၵူၼ်းမိူင်းပဵၼ်တူဝ်ယိူဝ်ႇၼႆႉသေ SSPP/SSA ၵေႃႈ ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပၼ်ၾၢင်ႉဝႆႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 28/4/2024 ၼႆႉဝႃႈ – တႄႇဢဝ်ၼႆႉၵႂႃႇ တေဢမ်ႇႁႂ်ႈမီး လိူင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ လၵ်ႉၸူၼ် ၊ ပိုတ်းယိုဝ်း ၊ ၶႃႈၵၼ်တၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပေႃးသိုပ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်ႁၢႆႉ ၸိူဝ်းၼႆႉထႅင်ႈၸိုင် ဢမ်ႇဝႃႈ ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းသင်ၵေႃႈယဝ်ႉ တၵ်း ၺႃးတၢမ်ႇၼၵ်း – ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 21/04/2024 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပႃႈသၢၼ်ႇလိၼ်းမေႇ ၵူၼ်းပွၵ်ႉႁွင်ႇ ႁေႃႈရူတ်ႉၶိူင်ႈလမ်းၼိုင်ႈသေ တေၵႂႃႇႁဵတ်းသမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ တီႈၵၢတ်ႇၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇ (ဆင်ဖြူစျေး) ၺႃးၽူႈၸၢႆးသွင်ၵေႃႉ ႁေႃႈရူတ်ႉၶိူင်ႈ ၸွမ်းလင် လမ်းၼိုင်ႈသေ ထိုင်မႃးတီႈယွမ်ႇၽူၺ်းႁုင်း ပွၵ်ႉတေႃႇယွတ်ႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊၼႆႉ ပိတ်ႉရူတ်ႉၶိူင်ႈ မၼ်းၼၢင်းလူမ်ႉသေ ၶိုင်ၸူၼ် ႁိမ်ဢဝ်ရူတ်ႉၶိူင်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈၵႂႃႇ ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ']