[
  {
    "title": "ၵူၼ်းၼုမ်ႇလႄႈၶၢဝ်းတၢင်းၸၢတ်ႈပၢၼ်မိူဝ်းၼႃႈ",
    "content": "ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ်…\nၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸိူဝ်းဢၼ်ယူႇၵႂႃႇပုၼ်ႈတႃႇၶၢဝ်းတၢင်းၸၢတ်ႈပၢၼ်မိူဝ်းၼႃႈဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ “မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈ” ၼႆၼၼ်ႉလွၼ်ႉလွၼ်ႉယဝ်ႉ။တႃႇႁႂ်ႈၸၢတ်ႈပၢၼ်မိူဝ်ႈၼႃႈႁဝ်း ပေႃးတေႁၢင်ႈလီၶႅမ်ႉလႅပ်ႈၼၼ်ႉလူဝ်ႇလႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းထႃႈလူင်ႈၼႃႈယူႇယဝ်ႉ။\nၵူၼ်းၼုမ်ႇႁဝ်းၼႆႉ ဢၼ်ၶႂ်ႈၸၢမ်းတူၺ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၼၼ်ႉပဵၼ် “ၾိင်ႈတိုၼ်းပဵၼ်” (သၽႃႇဝ) မၼ်းယဝ်ႉ။\nၼၼ်သေတႃႉ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈၸၢမ်းႁဵတ်းမႅၼ်ႈလွင်ႈဢၼ်မီးၽွၼ်းၸႃႉၼၼ်ႉၸိုင် ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၸၢတ်ႈပၢၼ်မိူဝ်းၼႃႈ           ႁဝ်းၼၼ်ႉ ထူပ်းလွင်ႈၽေးၶဵၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇယူႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပႆႇၸၢမ်းၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈမေႃထတ်းသၢင်ၸႅၵ်ႇၽႄလွင်ႈလီ       လွင်ႈၸႃႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။\nလုၵ်ႉဢဝ်တီႈလွင်ႈထတ်းသၢင်ၸႅၵ်ႇၽႄၼၼ်ႉသေ တေႁူႉထိုင် “လွင်ႈလီ/လွင်ႈၸႃႉ” မႃးလႄႈတွၼ်ႈတႃႇၸၢတ်ႈပၢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႈ တေၸၢင်ႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းလႆႈလီသုတ်းယူႇယဝ်ႉ။\nၶၢဝ်းယၢမ်းတေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ ႁဵတ်းသၢင်ႈသင်ယူႇၵေႃႈယဝ်ႉ “ယိူင်းဢၢၼ်း” တႄႉလူဝ်ႇလႆႈမီးယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဢမ်ႇမီး        “ယိူင်းဢၢၼ်း” ၸိုင် မိူၼ်တင်းႁဝ်းၶီႇႁိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇမီးလၢမ်ႈၽၢႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢိင်ၼိူဝ် “လွၵ်းၶႅင်/လွၵ်းဢူၼ်ႈ”      “တၢင်းသူင်” (ဝႃႇသၼႃႇ) ႁဝ်းၼၼ်ႉသေ သမ်ႉလူဝ်ႇလႆႈပဵၼ် “ယိူင်းဢၢၼ်း” ဢၼ်လႅပ်ႈတေပဵၼ်လႆႈၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ။\nၶႂ်ႈမီး “ယိူင်းဢၢၼ်း” ၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉလႃႈ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ “ပၢႆးယူႇလီ” ၵေႃႈသမ်ႉလူဝ်ႇၶႅမ်ႉၸွမ်းထႅင်ႈၵွၼ်ႇ\nၸင်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇၼႆၼၼ်ႉ ယႃႇပေလိုမ်းၼႃႈ။\nတွၼ်ႈတႃႇတေၸၢင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈ “ၽေႃႇၼမ်ႉၼႄတူဝ်”“ယိူင်းဢၢၼ်းလႄႈၸၢတ်ႈပၢၼ်မိူဝ်းၼႃႈ” ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ\nတၢမ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈလိူၵ်ႈတႅပ်းတတ်းဝၢင်းၽႅၼ်သေ ၶတ်းၸႂ်သႂ်ႇႁႅင်းၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။"
  },
  {
    "title": "ၵူၼ်းၼုမ်ႇလႄႈတူင်ႇဝူင်းႁိမ်းႁွမ်းၸိူဝ်းၶဝ်",
    "content": "ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ် …\nယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၸိူဝ်းႁဝ်းပဵၼ်ပၢၼ် “သိၵ်ႉႁိၵ်ႉ” လႄႈ ၶႂ်ႈၸၢမ်းတူၺ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ မီးၸႂ်ၶႂ်ႈႁူႉ\nၶႂ်ႈႁၼ်ၶႂ်ႈၸၢမ်းတူၺ်းယူႇယဝ်ႉ။ဢၼ်ၶႂ်ႈယူႇလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈပဵၼ် “ၾိင်ႈတိုၼ်းပဵၼ်”\n(သၽႃႇဝ) မၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇသႅၼ်းပၢၼ်ဢၼ်ၶႂ်ႈယိူင်ႈၶႂ်ႈႁဵတ်းၸွမ်းၼၼ်ႉ“တူင်ႇဝူင်းႁိမ်းႁွမ်း”\nႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈၵႃႈႁိုဝ်ၼႆ ၸွင်ႇယၢမ်ႈဝူၼ်ႉမႅၼ်ႈတႅတ်ႈတႅတ်ႈတေႃးတေႃးယူႇႁႃႉ၊\nပေႃးတေလၢတ်ႈဝႃႈ “တူင်ႇဝူင်းႁိမ်းႁွမ်း” ႁဝ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ …\n(1) ဢူၺ်းၵေႃႉဢူၺ်းသႄႈ\nတွၼ်ႈတႃႇႁၢတ်ႈႁၢႆးမၢဝ်ႇသၢဝ် သႅၼ်းပၢၼ် “သိၵ်ႉႁိၵ်ႉ”ဢၼ်ၶႂ်ႈယူႇလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်းၼၼ်ႉ\n“ဢူၺ်းၵေႃႉဢူၺ်းသႄႈ” ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။“ဢူၺ်းၵေႃႉဢူၺ်းသႄႈ” ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ\nၸၢင်ႈပၼ် “လွင်ႈသူၼ်း/ၸၼ်ၸႂ်” ဢၼ်လီသေဢမ်ႇၵႃးၸၢင်ႈပၼ်ပႃး “လွင်ႈသူၼ်း/ၸၼ်ၸႂ်”ဢၼ်ဢမ်ႇလီၵေႃႈပဵၼ်လႆႈယူႇယဝ်ႉ။ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ်မႃးၸွင်ႇထုၵ်ႇလီႁဵတ်းၸွမ်း ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈထုၵ်ႇလီဝူၼ်ႉထတ်းသၢင်တူၺ်းလီလီယူႇယဝ်ႉ။ၽွင်းမိူဝ်ႈဝူၼ်ႉၼင်ႇၼၼ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉလွင်ႈႁဵတ်းတၢင်းသၢင်ႈႁဝ်းသေ“ၽွၼ်းယွၼ်ႈ” ဢၼ်တေၵိူတ်ႇၵိုၵ်းမႃးၸွမ်းၽၢႆႇလင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီဝူၼ်ႉပႃးယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဢူၺ်းၵေႃႉဢူၺ်းသႄႈႁဝ်း မႃးႁူၺ်းသူၼ်းႁဵတ်းလွင်ႈဢမ်ႇလီပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင် ၼင်ႇႁိုဝ်တေတွပ်ႇထဵင်လႆႈလူၺ်ႈဢမ်ႇႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉလွင်ႈမိုတ်ႈၵိုဝ်းၸမ်ၸႂ်ၵၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸႂ်လူဝ်ႇလႆႈၵႅၼ်ႇၶႅင်ယူႇယဝ်ႉ။ တွပ်ႇထဵင်ၶေႃႈႁူၺ်းသူၼ်းၶဝ်ယဝ်ႉတႃႇႁႂ်ႈဢူၺ်းၵေႃႉဢူၺ်းသႄႈႁဝ်း တေဢမ်ႇႁဵတ်းမႅၼ်ႈလွင်ႈဢမ်ႇလီၼၼ်ႉၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈသူၼ်းတုမ်ပႃးၶဝ်ယူႇယဝ်ႉ။ၸိူင်ႉၼႆၵွၼ်ႇ ၸင်ႇႁွင်ႉဝႃႈ “ဢူၺ်းၵေႃႉလီ” ၼႆယဝ်ႉ။\n(2) တၢင်းလိူၵ်ႈဢၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ\nၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းႁဝ်းၼၼ်ႉ လိူဝ်သေဢူၺ်းၵေႃႉဢူၺ်းသႄႈႁဝ်းယဝ်ႉ ယင်းမီးထႅင်ႈၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ႁဝ်းလႆႈၸႂ် (ပၼ်ဢဵၼ်ပၼ်ႁႅင်း)၊ ဢၼ်ႁဝ်းထၢင်ႇယႂ်ႇထႅင်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈႁႃႉ၊ပေႃးၼၼ် တႃႇတေဢမ်ႇယိူင်ႈႁဵတ်းၽိတ်းၸွမ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လမ်ႇလွင်ႈတေႉတေႉ။\nပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း ယိူင်ႈၸွမ်း “ၸၢႆးငဝ်း/ၸိူင်း” ဢၼ်ႁဝ်းထၢင်ႇယႂ်ႇၼၼ်ႉသေ လုတ်ႇလႅၼ်းယႃႈၸွမ်းၼၼ်ႉၼႃႇ။\n\nပေႃးၼၼ် ထုၵ်ႇလီယိူင်ႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီယိူင်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီဝူၼ်ႉ\nသေ လိူၵ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းလီလီယူႇယဝ်ႉ။\nလိူဝ်သေၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉႁဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇပၢၼ်မႂ်ႇလႄႈ ပၢႆးပိင်ႇၺႃႇဢၼ်ၶိုတ်းၵၢပ်ႈ\nၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လူဝ်ႇမေႃလိူၵ်ႈသေ ၸႂ်ႉတိုဝ်းႁႂ်ႈထုၵ်ႇမႅၼ်ႈယူႇယဝ်ႉ။\n(ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း – ၸႂ်ႉတိုဝ်း “ဢိၼ်ႊတိူဝ်ႊၼဵတ်ႉ” (Internet) သေ လိူၵ်ႈႁႃလဵပ်ႈႁဵၼ်းပိုၼ်ႉႁူႉ\nပၢႆးႁၼ် ဢၼ်မီးၽွၼ််းလီၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ)\n\nလမ်ႇလွင်ႈသုတ်း လူဝ်ႇမေႃထတ်းသၢင်တႅပ်းတတ်း လွင်ႈလီလွင်ႈၸႃႉ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။\n(3) ၵူၼ်းၼႂ်းႁိူၼ်းယေး\nၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းတႃယေးၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်တူင်ႇဝူင်းဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ လႄႈ ပဵၼ်ပွတ်းဢွၼ်ႇတွၼ်ႈၼိုင်ႈ ၼႂ်းၸၢတ်ႈပၢၼ်ႁဝ်းၼႆၼၼ်ႉ ယႃႇပေလိုမ်း။ ၵွပ်ႈၼၼ် တႃႇတေၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၵၼ်တင်း ၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉသေ ႁႂ်ႈပေႃးပဵၼ်ၼႃႈႁိူၼ်းမူၼ်းဢၼ်ၼိုင်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈလမ်ႇလွင်ႈတေႉတေႉ။\nတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူး တွၼ်ႈတႃႇၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းတႃယေးပေႃးတေမီးလွင်ႈမူၼ်ႈသိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸွင်ႇလူဝ်ႇလႆႈၶတ်းၸႂ်ႁိုဝ်၊\nပေႃးဝႃႈႁဝ်းႁၵ်ႉႁၵ်ႉႁွမ်ႁွမ်ၵၼ်သေယူႇသၢင်ႈသဝ်းၸွမ်း ၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းႁဝ်းပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင်တေမီးၽွၼ်းလီတင်းၼမ်တင်းလၢႆယူႇယဝ်ႉ။သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းႁဝ်း မီးလွင်ႈပၼ်ႁႃမႃးၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈဢမ်ႇထုၵ်ႇမေႃပေႃးၵႂၢမ်းၵၼ်၊\nတၢင်းႁၼ်ထိုင်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလူးယွၼ်ႉပၼ်ႁႃၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ တေၵုမ်ႇပဵၼ်ၸႂ်ၵုမ်ႉၸႂ်သဝ်ႈ၊\nတေၵုမ်ႇပဵၼ်ၸႂ်ဢမ်ႇလီၵူၺ်းယဝ်ႉႁႃႉ?\nသင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ယွၼ်ႉပၼ်ႁႃၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ တေၵုမ်ႇပဵၼ်ၸႂ်ၵုမ်ႉၸႂ်သဝ်ႈ၊ တေၵုမ်ႇပဵၼ်ၸႂ်ဢမ်ႇလီယူႇၵူၺ်း ပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင်် တေပဵၼ်လွင်ႈဢမ်ႇၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃသေဢမ်ႇၵႃး ပၼ်ႁႃၸၢင်ႈၵိူတ်ႇၵိုၵ်းၸွမ်းမႃးၽၢႆႇလင်ထႅင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းမီးလွင်ႈပၼ်ႁႃမႃး ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈဢမ်ႇထုၵ်ႇသူပ်းထုၵ်ႇၵႂၢမ်းၵၼ်၊ တၢင်းႁၼ်ထိုင်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆ လွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်လွၵ်းလၢႆးဢၼ်လီတီႈသုတ်းယူႇယဝ်ႉ။\nပေႃးၼၼ်ၵွၼ်ႇ ၸင်ႇၸၢင်ႈပဵၼ် ၼႃႈႁိူၼ်းဢၼ်သိူဝ်းမူၼ်ႈ လႄႈ ဢူၵ်းဢုၼ်ႇလွတ်ႈၽေး။\nပေႃးတူၵ်းၵမ်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတႄႇၼႃႈႁေႃတေႃႁိူၼ်းၵေႃႈ တေၵေႃႇသၢင်ႈၼႃႈႁိူၼ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ\nထုၵ်ႇလီလႆႈဝူၼ်ႉသၢင်ႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉလူင်ႈၼႃႈယူႇယဝ်ႉ။\nဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ်…\nၼင်ႇတူင်ႇဝူင်းလႄႈၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းႁဝ်း လမ်ႇလွင်ႈတွၼ်ႈတႃႇၸၢတ်ႈပၢၼ်ႁဝ်းတေႃႈလဵဝ်ၼႆႉၼၼ်ႉ\nယိူင်းဢၢၼ်းၸၢတ်ႈပၢၼ်မိူဝ်းၼႃႈႁဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လမ်ႇလွင်ႈယူႇတေႉတေႉ။"
  },
  {
    "title": "ၵူၼ်းၼုမ်ႇလႄႈလွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၼႂ်းတူင်ႇဝူင်း ၸၢႆး/ယိင်း (Sex)",
    "content": "ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ် …\nလိူဝ်သေဝႆႉၾၢင်ႉသတိလႄႈ ဝႄႈယၢၼ်လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈ“လွင်ႈယႃႉလူႉသရေႇၼႃႈတႃၵၼ်”ယဝ်ႉၼၼ်ႉ\nလွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ် ၼႂ်းၵႄႈ  “ၸၢႆး/ယိင်း” (Sex) လႄႈ  “လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၸၢႆး/ယိင်း”\n(Gender) ၼၼ်ႉၵေႃႈလူဝ်ႇလႆႈႁူႉထိုင်ပႃးယူႇယဝ်ႉ။ “ၸၢႆး/ယိင်း” (Sex) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၢႆထိုင်\n“ၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇ” ဢၼ်ပဵၼ်/မီးမႃး ၸွမ်းလူၺ်ႈလွင်ႈ “ၸီႇဝပေႇတ” ၵေႃႇတင်ႈႁဵတ်းပၼ်ၸဵမ်မိူဝ်ႈႁဝ်း\nတႄႇၵိူတ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ “လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၸၢႆး/ယိင်း” (Gender) ဢၼ်ဝႃႈ\nၼၼ်ႉၸမ်ႉ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်တူင်ႇဝူင်းႁိမ်းႁွမ်းလႄႈတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ဢဝ်လွင်ႈ “ၸၢႆး/ယိင်း” Sex) ပဵၼ် “ပိုၼ်ႉထၢၼ်” (ငဝ်ႈၶၢမ်ႇပိုၼ်ႉ) မၼ်းသေ မၵ်းမၼ်ႈလွင်ႈတၢင်းႁၼ်ထိုင်၊ လွင်ႈ “ၶုၺ်ႉႁၼ်”\n(ၶၢမ်ႇၸႃး) လႄႈ လွင်ႈႁဵတ်းတၢင်းသၢင်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။\nတူင်ႇဝူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈသမ်ႉ ႁပ်ႉႁၼ်ဢဝ်လွင်ႈမၵ်းမၼ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈပိူင်တၢႆသေ တိုဝ်းၵမ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇၸွမ်းလႄႈလွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄ “ၸၢႆး/ယိင်း” ဢၼ်ဢမ်ႇမုင်ႈမွင်းႁႂ်ႈပဵၼ်မႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇပဵၼ်မႃးယူႇယဝ်ႉ။\nလုၵ်ႉဢဝ်ၸၼ်ႉၼၼ်ႉသေ လွင်ႈႁၢႆႉၸႃႉဢၼ်ဢဝ်လွင်ႈ “ၸၢႆး/ယိင်း” ပဵၼ် “ပိုၼ်ႉထၢၼ်” (ငဝ်ႈၶၢမ်ႇပိုၼ်ႉ)ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇပဵၼ်မႃးယူႇယဝ်ႉ။\n\nလွင်ႈႁၢႆႉၸႃႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပၢႆးတူဝ်\nလွင်ႈႁၢႆႉၸႃႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၸၢႆး/ယိင်း\nလွင်ႈႁၢႆႉၸႃႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈသူပ်းၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ\nလွင်ႈႁၢႆႉၸႃႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပၢႆးၸႂ်\nလွင်ႈႁၢႆႉၸႃႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီးလႄႈငိုၼ်းတွင်း\nလွင်ႈႁၢႆႉၸႃႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းပၢႆးပိင်ႇၺႃႇ\nလွင်ႈႁၢႆႉၸႃႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၾိင်ႈထုင်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ဢၼ်ၸၢင်ႈမေႃတုမ်ႉတိူဝ်ႉ\nလွင်ႈႁၢႆႉၸႃႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းတၢင်းသၢင်ႈ ဢၼ်ၵုမ်းထိင်းဝႆႉ\n\nပေႃးလႆႈထုၵ်ႇလွင်ႈႁၢႆႉၸႃႉၸိူင်ႉၼႆသမ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈၵႆႉႁၼ်တၢင်းၽိတ်းတီႈၼိူဝ်ၵေႃႉဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ “ယိူဝ်ႇ/ၵေႃႉထုၵ်ႇၼေးတၢင်းၽိတ်း” (Victim Blaming) ၼၼ်ႉၵူၺ်းသေ ၵေႃႉဢၼ်ႁဵတ်း သၢင်ႈသမ်ႉ ၵႆႉၸၢင်ႈလွတ်ႈတၢင်းၽိတ်းယူႇယဝ်ႉ။ ၽူႈၵေႃႉဢၼ်ႁႅင်းဢူၼ်ႈၼၼ်ႉၽႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ၵႆႉၸၢင်ႈထုၵ်ႇပူၼ်ႉပႅၼ်သေ လွင်ႈႁၢႆႉၸႃႉဢၼ်ဢဝ်လွင်ႈ “ၸၢႆး/ယိင်း” ပဵၼ် “ပိုၼ်ႉထၢၼ်” (ငဝ်ႈၶၢမ်ႇပိုၼ်ႉ) သေ ပူၼ်ႉပႅၼ်ၼမ်သုတ်းတီႈၼိူဝ်ၽူႈယိင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၸမ်ႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉလူၺ်ႈ\n“လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း” လႄႈ ”လွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၵၼ်” သေဢမ်ႇၵႃး “လွင်ႈဢဵၼ်ႁႅင်းၸၢႆး/ယိင်းဢမ်ႇငၢမ်ႇမႅၼ်ႈၵၼ်” ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈလွင်ႈတၢင်း လႄႈ ပဵၼ် “ၽွၼ်းယွၼ်ႈ” မၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ တီႈၼိူဝ်ပၢႆးတူဝ်၊ ပၢႆးၸႂ် လႄႈ ပၢႆးသိုပ်ႇၽႄႈသၢႆၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၵေႃႉဢၼ်လႆႈထုၵ်ႇပူၼ်ႉပႅၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ပၼ်ႁႃပၢႆးယူႇလီၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်ၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉႁၢဝ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းႁႅင်းယူႇယဝ်ႉ။\nၵွပ်ႈၼၼ် တွၼ်ႈတႃႇၵေႃႉဢၼ်လႆႈထူပ်းၺႃးလွင်ႈႁၢႆႉၸႃႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸွႆႈထႅမ်ၶိုင်\nသၢင်ႈပၼ်ၸိူဝ်းၶဝ် ၼင်ႇပႃႈတႂ်ႈၼႆႉ လႆႈယူႇယဝ်ႉ။\n\nတုင်းႁပ်ႉထွမ်ႇပၼ် လွင်ႈၶုၺ်ႉႁၼ် (ၶၢမ်ႇၸႃး) ၶဝ်ၼၼ်ႉလႄႈ။\nတွင်ႈထၢမ်ထိုင် လွင်ႈတၢင်းလူဝ်ႇၶဝ်၊ လွင်ႈမႆႈၸႂ်ၶဝ််ၼၼ်ႉလႄႈ။\nၸုၵ်းမၼ်ႈယူႇပၼ်ၽၢႆႇၶဝ် မၼ်ႈမၼ်ႈၵိုမ်းၵိုမ်းလႄႈ။\nၸွႆႈထႅမ်ၶဝ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈလွတ်ႈၽေးၼၼ်ႉလႄႈ။\nၵမ်ႉထႅမ်လႄႈၸွႆႈသူင်ႇၸီႉၼႄသဵၼ်ႈတၢင်းလႄႈ။"
  },
  {
    "title": "ၵူၼ်းၼုမ်ႇလႄႈလွင်ႈယႃႉလူႉသရေႇၼႃႈတႃၵၼ်",
    "content": "ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ် …\nၵူၼ်းၼုမ်ႇႁဝ်းၼႆႉ ၸွမ်းၼင်ႇၾိင်ႈတိုၼ်းပဵၼ် (သၽႃႇဝ) ၵူၼ်းၼုမ်ႇသေ မေႃယူႇမူၼ်ႈမူၼ်ႈသိူဝ်းသိူဝ်း\nလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်းယူႇယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇသိူဝ်းၸႂ်ၼၼ်ႉ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် ၵႆႉၵႆႉၸၢင်ႈမေႃယဝ်ႉယွၵ်ႇ\nပိူၼ်ႈတၢင်ႇၵေႃႉပႃးယူႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈႁဵတ်းတၢင်းသၢင်ႈ၊ လွင်ႈလၢတ်ႈတၢင်းၸႃ မၢင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယွမ်းႁပ်ႉ\nလႆႈယူႇသေတႃႉ မၢင်ၸိူဝ်းသမ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈယွမ်းႁပ်ႉလႆႈလူး။ လွင်ႈတူဝ်ႁဵတ်း၊ သူပ်းလၢတ်ႈ၊ သၢႆတႃပၵ်း\nတူၺ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၵူၺ်းၼႆသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇၵေႃႉဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႇၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၸႂ်၊ လႆႈတၢင်းဢၢႆၵႂႃႇ ပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင် ပွင်ႇဝႃႈပဵၼ် “လွင်ႈယႃႉလူႉသရေႇၼႃႈတႃၵၼ်” ၼႆၵေႃႈ\nဝႃႈလႆႈယူႇယဝ်ႉ။\nတီႈတေႉမၼ်း ၸႂ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ “လွင်ႈယႃႉလူႉသရေႇၼႃႈတႃၵၼ်” ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈ\nၶုၺ်ႉႁၼ် (ၶၢမ်ႇၸႃး) ၵေႃႉဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႇၼၼ်ႉသေ မၵ်းမၼ်ႈယူႇယဝ်ႉ။\nပေႃးဝႃႈ “လွင်ႈယႃႉလူႉသရေႇၼႃႈတႃၵၼ်” ၼႆ ၵမ်ႈၼမ်ၵူၺ်းတေထၢင်ႇဝႃႈ ၽူႈၸၢႆးႁဵတ်းတေႃႇၽူႈယိင်းၽၢႆႇလဵဝ်ၼႆယူႇယဝ်ႉ။\nတီႈတေႉမၼ်း ၽူႈယိင်းႁဵတ်းတေႃႇၽူႈၸၢႆးၵေႃႈတေမီး၊ၽူႈၸၢႆးတေႃႇၽူႈၸၢႆး၊  ၽူႈယိင်းတေႃႇၽူႈယိင်းၼႆလႂ်                    ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ််ၸၢင်ႈမီးယူႇယဝ်ႉ။\nၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၽႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇလိူၵ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်း၊ ဢမ်ႇလိူၵ်ႈဢွင်ႈတီႈသေ ၸၢင်ႈထုၵ်ႇတဵၵ်းတဵင်ပေႉၵိၼ် လႄႈ ထုၵ်ႇလူလၢႆၵၼ်ႉၸၼ် ႁႂ်ႈသရေႇၼႃႈတႃပေႃးလူႉ လႆႈယူႇယဝ်ႉ။\nဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ် ႁဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉလူး ၸွင်ႇယၢမ်ႈယႃႉလူႉသရေႇၼႃႈတႃ ၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉႁိုဝ်၊\nမိူၼ်ၼင်ႇဢဝ်တီႈယူပ်ႈယွမ်းပိူၼ်ႈသေၵေႃႉၵေႃႉသေၵိူဝ်ႉယွၵ်ႇယဝ်ႉလဵၼ်ႈတေႃႇၼႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်လႂ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။\n\nၵွပ်ႈၼၼ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇႁဝ်းၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ်တူဝ်ၵဝ်ႇၵေႃႈ ပေႃးတေဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းတေႃႇပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈၶတ်းၸႂ် သေ        ဢမ်ႇၵႃး တွၼ်ႈတႃႇၵေႃႉဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းပိူၼ်ႈႁဵတ်းတေႃႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်ႁွႆးၸဵပ်းၼႂ်းႁူဝ်ၸႂ်ဝႆႉလႄႈ လူဝ်ႇလႆႈမေႃ “လဝ်ႇၸႂ်” (ပၼ်ႁႅင်းၸႂ်) ၸိူဝ်းၶဝ်သေ မိူဝ်းၼႃႈမႃးၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇလႆႈႁူပ်ႉထူပ်းထႅင်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈမေႃပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်ၸီႉၼႄသဵၼ်ႈတၢင်းၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။\n“လွင်ႈယႃႉလူႉသရေႇၼႃႈတႃၵၼ်” ၼၼ်ႉ ပိူင်လူင်မၼ်း ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄၸၢႆး/ယိင်းသေၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈယူႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၸၢႆး/ယိင်း (Gender) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းမႃးဢွၼ်ၵၼ်သိုပ်ႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းထႅင်ႈၼေႃႈ။"
  },
  {
    "title": "ၵူၼ်းၼုမ်ႇလႄႈၵႃႈၶၼ်ၽဝၸၢတ်ႈပၢၼ်",
    "content": "ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ် …\nတမ်ႈတီႈၵူၼ်းၼုမ်ႇသႅၼ်းပၢၼ် “သိၵ်ႉႁိၵ်ႉ” ၶဝ်ၼၼ်ႉ လွင်ႈဝႆႉၵႃႈၶၼ်ၼႆႉ မီးဝႆႉလၢႆလၢႆလွင်ႈယူႇယဝ်ႉ။\nၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈၵေႃႉၼိုင်ႈ လွင်ႈဝႆႉၵႃႈၶၼ်ၸၢင်ႈမိူၼ်ၵၼ်သေတႃႉ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈတေၸၢင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်\nယူႇယဝ်ႉ။\nလွင်ႈဢၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇၶဝ်ဝႆႉၵႃႈၶၼ်ၵမ်ႈၽွင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ …\n\nပၢႆးပိင်ႇၺႃႇ\nလွင်ႈငိုၼ်းတွင်း\nပေႃႈမႄႈ\nၶၢဝ်းယၢမ်း\nဢူၺ်းၵေႃႉဢူၺ်းသႄႈ\nပၵ်းပိူင်\nလွင်ႈၵျေႃႇလွင်ႈမူၼ်ႈ\nၾိင်ႈယၢမ်ႈလွင်ႈတိုဝ်းၵမ်\nယိူင်းဢၢၼ်း\nၼႃႈၵၢၼ်တႃငၢၼ်း\nလွင်ႈတၢင်းႁၢင်ႈလီ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။\n\nၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်ဝႆႉၵႃႈၶၼ်ပၢႆးယူႇလီၼၼ်ႉ တေဝႄႈလွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈဢၼ်ၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးယူႇလီ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၵိၼ်လဝ်ႈ (သူႇရႃႇ)၊ လုတ်ႇလႅၼ်းယႃႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈၼႆႉ တူၺ်းလွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈမၼ်းသေ ႁူႉထိုင်လႆႈဝႃႈ မၼ်းဝႆႉၵႃႈၶၼ်ၼိူဝ်လွင်ႈသင်ၼႆယူႇယဝ်ႉ။\nၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ်တႅတ်ႈတႅတ်ႈၼႅတ်ႈၼႅတ်ႈၸွမ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၼၼ်ႉ လွင်ႈဝႃႈမၼ်းဝႆႉၵႃႈၶၼ်ၼိူဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆ ႁူႉထိုင်လႆႈယူႇယဝ်ႉ။\nၵူၼ်းၼုမ်ႇၸိူဝ်းဢၼ်ဢဝ်ၵၢင်ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ (ပိဝ်လွင်ႈ) ၸွမ်းလင်ဢၼ်ပိူၼ်ႈဝႆႉၵႃႈၶၼ်ၼၼ်ႉသေ ဢမ်ႇမေႃဝႆႉၵႃႈၶၼ်ၼိူဝ်တူဝ်ၵဝ်ႇၶိုၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈၸၢင်ႈမီးယူႇယဝ်ႉ။ ၼင်ႇၼၼ်သေ ယွၼ်ႉၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်း (ဢမ်ႇၼၼ်)တူင်ႇဝူင်းႁိမ်းႁွမ်းသုမ်ႇငမ်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလွင်ႈဝႆႉၵႃႈၶၼ်လႅၵ်ႈလၢႆႈၵႂႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈမီးယူႇယဝ်ႉ။\nလွင်ႈဝႆႉၵႃႈၶၼ်ၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်သႅၼ်းပၢၼ်ဢႃႇယူႉ၊တူဝ်ထူူပ်းတႃႁၼ်၊ လွင်ႈၵႄႇထူၼ်ႈပေႉတူဝ် လႄႈ တူင်ႇဝူင်းႁိမ်း ႁွမ်းသေ ၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈလႆႈယူႇယဝ်ႉ။\n\nပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉယွၼ်ႉဢူၺ်းၵေႃႉႁူၺ်းသူၼ်းသေ တႅၼ်းတီႈတေဝႆႉၵႃႈၶၼ်\nၼိူဝ်ပၢႆးပိင်ႇၺႃႇ သမ်ႉၵႂႃႇဝႆႉၵႃႈၶၼ်ၼိူဝ်လွင်ႈၵျေႃႇမူၼ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဝႆႉၵႃႈၶၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ\nၵေႃႈ လႆႈႁၼ်ယူႇယဝ်ႉ။\nႁဵတ်းၸိူင်ႉၼၼ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇဢၼ်ဝႆႉၵႃႈၶၼ်ၽိတ်းပိူင်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈလႆႈပႆမႅၼ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းၽိတ်းပိူင်ႈ\nၵႂႃႇသေ ပၼ်ႁႃဢၼ်ပဵၼ်ၵိုၵ်းၸွမ်းၽၢႆႇလင်တႄႉ ပဵၼ်လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ပၢႆးယူႇလီ၊ ပၢႆးပိင်ႇၺႃႇ၊\nပၢႆးတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း လႄႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။\nၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း ထိုင်တီႈတၢင်းယိူင်းဢၢၼ်းၽဝၸၢတ်ႈပၢၼ် ၸၢင်ႈႁၢႆလၢႆလူႉလႅဝ်ၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။\n\nၼႂ်းၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇၼၼ်ႉသင်ဝႃႈထိင်းသိမ်းလွင်ႈဝႆႉၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸိုင်လွင်ႈလိူၵ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းၵေႃႈတေထုၵ်ႇမႅၼ်ႈသေ တေပဵၼ်လွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈတွၼ်ႈတႃႇၽဝၸၢတ်ႈပၢၼ်ယူႇယဝ်ႉ။\nလိူၵ်ႈထတ်းတူၺ်းလွင်ႈဝႆႉၵႃႈၶၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတႅတ်ႈတႅတ်းတေႃးတေႃးသေ လူဝ်ႇလႆႈၶတ်းၸႂ်ယူႇသဝ်းၸွမ်း\nၼင်ႇဢၼ်ႁဝ်းဝႆႉၵႃႈၶၼ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယႃႇပေလိုမ်းၼႃႈ …\nတေၶိုၼ်းသိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄဝႃႈ ပေႃးၵိူဝ်ႉလဵၼ်ႈၶူဝ်မႅၼ်ႈ ၼိူဝ်လွင်ႈဝႆႉၵႃႈၶၼ်ၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉၸိုင်\nတေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်လွင်ႈယႃႉလူႉသရေႇၼႃႈတႃၵၼ်ယူႇယဝ်ႉ။"
  },
  {
    "title": "ၵူၼ်းၼုမ်ႇလႄႈၽေးႁၢႆႉ ယႃႈမဝ်းၵမ်",
    "content": "ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ် …\nၵူၼ်းၼုမ်ႇဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ၸွမ်းလူၺ်ႈၾိင်ႈတိုၼ်းပဵၼ် (သၽႃႇဝ) ၵူၼ်းၼုမ်ႇသေ မီးၸႂ်ၶႂ်ႈႁူႉၶႂ်ႈႁၼ်၊ မီးၵၢင်ၸႂ်ၶႂ်ႈၸၢမ်းတူၺ်းလႄႈ\nၵၢပ်ႈပၢၼ်ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ဢဝ်ၸဵမ်လႅၼ်းယႃႈ၊ ၼမ်ႉလဝ်ႈ (သူႇရႃႇ)၊ ယႃႈယႃဢၼ်ၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈပၢႆးၸႂ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၸၢမ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းတူၺ်းယူႇယဝ်ႉ။\nၵူၼ်းၼုမ်ႇၶဝ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉယုမ်ႇယမ်ႁၼ်ၽိတ်းဝႃႈလွင်ႈၵိၼ်လဝ်ႈ/ပီႇယႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ် “လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈ”\n(ၾိင်ႈထုင်း) ဢၼ်ၼိုင်ႈၵူၺ်းၼႆလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇၵိၼ်လဝ်ႈ/ပီႇယႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ တိူဝ်းၼမ်မႃးယူႇ\nယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ လွင်ႈၸၢမ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းဢဝ်တၢင်းၵျေႃႇမူၼ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ\n“ယႃႈမဝ်းၵမ်” မႃးယူႇယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼႆသေ လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ လွင်ႈၸၢမ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းဢဝ်တၢင်းၵျေႃႇမူၼ်ႈ\nၼၼ်ႉသေ ၵူၼ်းၼုမ်ႇလႆႈတိတ်းၸပ်းယိၼ်ႉမၼ်းၵႂႃႇၵေႃႈ မီးတင်းၼမ်ယူႇယဝ်ႉ …\nၵွပ်ႈၼႆ “ယႃႈမဝ်းၵမ်” လႄႈ “ယႃႈယႃဢၼ်ၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈပၢႆးၸႂ်” ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်ၽေးႁၢႆႉ\nလူင် ဢၼ်မီးဝႆႉယူႇၼႂ်းၵႄႈတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၼုမ်ႇႁဝ်းၶဝ်ယဝ်ႉၼႆ ထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉႁူႉဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။\nပေႃးၸႂ်ႉတိုဝ်းမႅၼ်ႈ “ယႃႈယႃဢၼ်ၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈပၢႆးၸႂ်” သေ သမ်ႉႁွမ်းသွင်လူၺ်ႈဢမ်ႇပႃးလွင်ႈႁႄႉၵင်ႈသင်ၼႆၸိုင်\nၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈပႃးသၼ်ႇထေႇသေဢမ်ႇၵႃး ၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းပႃးတၢင်းပဵၼ်မိူၼ်ၼင်ႇ မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ။\nတၢင်းပဵၼ် “ဢဵတ်ႇ” (AIDS) လႄႈ “တၢင်းပဵၼ်တိတ်းတေႃႇ” လၢႆလၢႆလွင်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။\n\nယွၼ်ႉဢူၺ်းၵေႃႉႁူၺ်းသူၼ်းလႄႈ (ဢမ်ႇၼၼ်) ယွၼ်ႉၶႂ်ႈမူၼ်ႈၶႂ်ႈသိူဝ်းလႄႈ\n(ဢမ်ႇၼၼ်)တႃႇႁႂ်ႈပဵၼ်ယႃႈယႃ လႄႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈၸၢင်ႈဢဝ်ပူၼ်ႉလိူဝ်သေၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းယိၼ်ႉမၼ်းယူႇယဝ်ႉ။\n\nပၼ်ႁႃတိတ်းၸပ်းယႃႈမဝ်းၵမ်ၼၼ်ႉ ပေႃးမႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း “ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈလွင်ႈတၢင်း” မၼ်းၸိုင်…\n\nပၼ်ႁႃၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်း။\nယုမ်ႇယမ် (ယိူင်ႈ) ၽိတ်း။ႁၼ်ပိူၼ်ႈႁဵတ်းလႄႈ ယိူင်ႈႁဵတ်းၸွမ်း။\nယွၼ်ႉႁဵတ်းၵေႃႉဢူၺ်းၵေႃႉဢူၺ်းသႄႈၽိတ်းလႄႈယွၼ်ႉယုမ်ႇယမ်ထၢင်ႇၽိတ်းဝႃႈ\nလႆႈၸႂ်ႉတိုဝ်းယႃႈမဝ်းၵမ်။\nယွၼ်ႉယုမ်ႇယမ်ထၢင်ႇၽိတ်းဝႃႈလွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းယႃႈမဝ်းၵမ်ၼၼ်ႉပဵၼ်လွင်ႈမူၼ်ႈသိူဝ်းသႃႇၸႂ်ၼႆသေဢဝ်တိတ်းၸပ်းယိၼ်ႉမၼ်းပႅတ်ႈ။\n\nၵူၼ်းၼုမ်ႇႁဝ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉလွင်ႈတၢင်းၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈၸင်ႇလႆႈဢွၼ်ၵၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ “ယႃႈမဝ်းၵမ်” မႃး\nယူႇယဝ်ႉ။\nပေႃးၸႂ်ႉတိုဝ်း “ယႃႈမဝ်းၵမ်” ယဝ်ႉၸိုင် ၽွၼ်းၸႃႉဢၼ်တေပဵၼ်ၵိုၵ်းမႃးၸွမ်းၽၢႆႇလင်တႄႉ ပဵၼ်ၸိူဝ်း\nတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ ….\n\nဢွၵ်ႇတေႃးသၸႂ်လမ်ငၢႆႈသေထိုင်တီႈလႆႈႁဵတ်းၽိတ်းမႅၼ်ႈတၢင်းၽိတ်းဢၼ်မၢႆမီႈပၵ်းပိူင်ဢမ်ႇဝၢင်းၶႂၢင်ႉပွႆႇပၼ်လႆႈ။\nၸဵမ်ပၢႆးတူဝ်လႄႈပၢႆးၸႂ် ဢမ်ႇၽဵင်ႇၽဵၼ်ႈ။\n\nၵမ်းၼႆႉ … ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ် …\n“ယႃႈမဝ်းၵမ်” ၼႆႉ မၼ်းလီၵူဝ်ၵႃႈႁိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မုင်ႈမွင်းဝႃႈတေဢွၼ်ၵၼ်ၾၢင်ႉႁူႉမႅၼ်ႈယူႇ။\nလမ်ႇလွင်ႈသုတ်းတႄႉ ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ် ယႃႇပေၶႂ်ႈၸၢမ်း၊ ယႃႇႁႂ်ႈၸၢမ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းမႅၼ်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်းလႃႈ …\nသင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းမႅၼ်ႈ “ယႃႈမဝ်းၵမ်” ၸိုင် လိူဝ်သေၽွၼ်းၸႃႉဢၼ်ၵိုၵ်းမႃးၸွမ်းၽၢႆႇလင်ယဝ်ႉ\nၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ႁဝ်းဝႆႉၵႃႈၶၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉပႃးၼႆ ယႃႇပေလိုမ်းၼႃႈ။"
  },
  {
    "title": "ၵူၼ်းၼုမ်ႇလႄႈ မႅင်းဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ (HIV) တၢင်းပဵၼ်ဢဵတ်ႇ (AIDS)",
    "content": "ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ် …\nယူႇတီႈၵူၼ်းၼုမ်ႇႁဝ်းသေ ၼွၵ်ႈလိူဝ် “တၢင်းပဵၼ်တိတ်းၸပ်း” ယဝ်ႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈမႅင်း\n“ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) /တၢင်းပဵၼ် “ဢဵတ်ႇ” (AIDS) ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီလႆႈႁူႉဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။\n“ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ် “မႅင်းၿၢႆးရၢတ်ႉ” (Virus) သႅၼ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။\nယွၼ်ႉမႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁႅင်းၸင်ႈၶၢမ်ႇတူဝ်ၶိင်း တူၵ်းယွမ်းသေ ပဵၼ်မႃး “ပိူင်ၾၢင်ႁၢင်ႈ” (လၵ်ႉၶၼႃႇ) တၢင်းပဵၼ် ယူႇယဝ်ႉ။\nၼၼ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ တၢင်းပဵၼ် “ဢဵတ်ႇ” (AIDS) ၼႆယဝ်ႉ။\nလၢႆးတၢင်းဢၼ် မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းၼၼ်ႉတႄႉ …\n\nႁွမ်းသွင်ၵၼ်တင်း ၵူၼ်းမီးမႅင်းတၢင်းပဵၼ်ၼၼ်ႉႁဵတ်းႁႂ်ႈတိတ်းၸပ်းၼမ်သုတ်းယူႇယဝ်ႉ။\nပေႃးၸႂ်ႉတိုဝ်းၶိူင်ႈၶူဝ်းၶွင်လႅမ်ၶူမ်းဢၼ်ၸၢင်ႈၸီးတႅင်းမၢတ်ႇတိူဝ်ႉၽိဝ်ၼင်မိူၼ်ၼင်ႇ (ၶဵမ်သမ်းယႃႈယႃ၊ ၶဵမ်သမ်းလၢႆး၊ မိတ်ႈထႃ)ၸိူဝ်းၼၼ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းယူႇယဝ်ႉ။\nပေႃးဢဝ်လိူတ်ႈ ၵူၼ်းမီးမႅင်းတၢင်းပဵၼ်ၼၼ်ႉ မႃးထႅမ်သႂ်ႇမႅၼ်ႈၵေႃႈၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းယူႇယဝ်ႉ။\nလုၵ်ႉတီႈၵေႃႉပဵၼ်မႄႈ ဢၼ်မီးမႅင်းတၢင်းပဵၼ်ၼၼ်ႉသေ တိတ်းၸပ်းၸူးတီႈ လုၵ်ႈၼႂ်းတွင်ႉ။\n\nၵမ်းၼႆႉ … ႁူႉထိုင်လၢႆးတၢင်း မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV)တိတ်းၸပ်းယဝ်ႉသေ လၢႆးတၢင်းဢၼ်မႅင်း\n“ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ဢမ်ႇၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းလႆႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီႁူႉထိုင်ပႃးယူႇယဝ်ႉ။\nလၢႆးတၢင်းဢၼ် မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ဢမ်ႇၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းၼၼ်ႉတႄႉ …\nၵပ်းသိုပ်ႇႁဵတ်းၵေႃႉၵၼ်တင်း ၵူၼ်းမီး မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်း\nတိတ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်လႆႈ …\n\nၵိၼ်ၶဝ်ႈ၊ ၼမ်ႉ၊ တၢင်းၵိၼ် ႁူမ်ႈမူႇၵၼ်တင်းၵူၼ်းမီး မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV)။\nႁဵတ်းၵၢၼ်ၸွမ်းၵူၼ်းမီး မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV)။\nၵွတ်ႇ၊ ၸုပ်ႇၼူမ် ၵၼ်တင်းၵူၼ်းမီး မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV)။\nလဵၼ်ႈၵေႃႉလႄႈလုၺ်းၼမ်ႉၸွမ်းၵူၼ်းမီး မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV)။\nၸႂ်ႉတိုဝ်းထၢင်/ႁွင်ႈၽၢႆႈ/ႁွင်ႈၼမ်ႉ ႁူမ်ႈၵၼ်တင်း ၵူၼ်းမီး မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV)။\nတူဝ်သတ်းမႅင်း မိူၼ်ၼင်ႇ (ယုင်း၊ ႁိၼ်ႉ) ၸီႈၶူပ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတိတ်းၸပ်း မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV)။\n\nဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ်…\nပေႃးၸိူင်ႉၼၼ်ၸိုင် ႁူႉထိုင်လွင်ႈလၢႆးတၢင်း မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) တိတ်းဢမ်ႇတိတ်းၸပ်းယဝ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈႁႃႉ ၊\nၼင်ႇႁိုဝ် မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) တေဢမ်ႇတိတ်းၸပ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈလႆႈယူႇယဝ်ႉ။\n\nဝႄႈယၢၼ်လွင်ႈလႄႇမူၼ်ႈသိူဝ်းၸွမ်းလွင်ႈႁွမ်းသွင် (ဢႅဝ်ႇလႄႇၼႂ်းလပ်းသိင်ႇ) ႁႂ်ႈလႆႈလႄႈ။လူဝ်ႇလႆႈမီးသတ်ႉၸႃႇ   ၼိူဝ်ၸူႉႁၵ်ႉလႄႈၵေႃႉၵူႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇယဝ်ႉ။\nပေႃးဝႃႈဢမ်ႇဝႄႈလႆႈၸိုင် ၸႂ်ႉတိုဝ်းထူင်ယၢင်ႁႂ်ႈထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းလွၵ်းလၢႆးမၼ်းလီလီလႄႈ။\nဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၸႂ်ႉတိုဝ်းၶိူင်ႈၶူဝ်းၶွင်လႅမ်ၶူမ်း ဢၼ်ၸၢင်ႈၸီးတႅင်းမၢတ်ႇတိူဝ်ႉၽိဝ်ၼင် မိူၼ်ၼင်ႇ\n(ၶဵမ်သမ်းယႃႈယႃ၊ ၶဵမ်သမ်းလၢႆး၊ မိတ်ႈထႃ၊ ၼႅပ်ႇၵႅတ်းၼဵပ်ႉတိၼ်/မိုဝ်း၊ မႆႉသီၶဵဝ်ႈ၊ မႆႉသေႇၶဵဝ်ႈ)\nၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူမ်ႈၵၼ်။\nပေႃးဝႃႈတေလႆႈထႅမ်လိူတ်ႈၼႆၸိုင် လိူတ်ႈၼၼ်ႉမီးဢမ်ႇမီး မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ၼႆၼၼ်ႉ\nတိုၼ်းလူဝ်ႇလႆႈၵူတ်ႇၸႅတ်ႈထတ်းတူၺ်းလီလီယူႇယဝ်ႉ။ တႃႇတေလႆႈလိူတ်ႈဢၼ်ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ မူတ်းသႂ်ၼၼ်ႉ ၵေႃႉလူႇလိူတ်ႈၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီယိုၼ်ယၼ်လႆႈဝႃႈလိူတ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ (တိုၼ်း) ဢမ်ႇပႃး\nမႅင်းတၢင်းပဵၼ်ယဝ်ႉၼႆၵွၼ်ႇ ၸင်ႇထုၵ်ႇလီလူႇတၢၼ်းပၼ်ပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။\n\nမီးဢမ်ႇမီး မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၵွမ်ႉၵူၺ်းဢဝ်သၢႆတႃတူၺ်းၵူၺ်းတႄႉ ဢမ်ႇႁူႉလႆႈလူး။ မီးလၢႆးၵူတ်ႇၸႅတ်ႈထတ်းလိူတ်ႈလၢႆးလဵဝ်ၵူၺ်း ဢၼ်တေၸၢင်ႈႁူႉလႆႈ။တႃႇတေၵူတ်ႇၸႅတ်ႈထတ်းလိူတ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီႁပ်ႉဢဝ်လွင်ႈ “လဝ်ႇၸႂ်” (ပၼ်ႁႅင်းၸႂ်) ယဝ်ႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇထုၵ်ႇလီၵူတ်ႇၸႅတ်ႈထတ်း။                                                    ဢၼ်ၼၼ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ (HIV Counselling and Testing – HCT) ၼႆယဝ်ႉ။\n\nပေႃးႁဵတ်းသၢင်ႈပၼ်ၸိူင်ႉၼႆၸိုင် မီးဢမ်ႇမီးမႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းတေ\nႁူႉလႆႈၸဝ်ႉၸဝ်ႉၸဵဝ်းၸဵဝ်းယူႇယဝ်ႉ။ လိူတ်ႈၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇမူတ်းသႂ်ႁဝ်းၼၼ်ႉ ၵႅတ်ႇၶႄဢႃႇယူႉၵူၼ်း\nၸိူဝ်းလူဝ်ႇလိူတ်ႈၽွင်းယၢမ်းငဝ်းလၢႆးၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉၼၼ်ႉသေဢမ်ႇၵႃး သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈၵူပ်ႉၵူႈတႄႇၼႃႈႁိူၼ်း\nၵေႃႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈသိုပ်ႇတိတ်းၸပ်းတေႃႇၵေႃႉၵူႈႁဝ်းလႄႈလုၵ်ႈလၢင်းႁဝ်းပႃး။\nသင်ဝႃႈမီးမႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇလူဝ်ႇလႆႈၵူဝ်၊ ဢမ်ႇလူဝ်ႇလႆႈမႆႈၸႂ်၊\nဢမ်ႇလူဝ်ႇပၼ်သုမ်းယွမ်းၵၢၼ်ႉၸၢတ်ႈပၢၼ်ႁဝ်း။ ၵွပ်ႈသင်ပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင် တႃႇဢမ်ႇႁႂ်ႈမႅင်းတၢင်းပဵၼ်သိုပ်ႇၽႄႈတိူၼ်းလၢမ်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမီးဝႆႉ\nယႃႈယႃၵုမ်းထိင်း မႅင်းတၢင်းပဵၼ် ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ (ART/ARV) ၼႆယဝ်ႉ။\nဢုပ်ႇဢူဝ်းၵိူဝ်းၵုမ်ၵၼ်တင်း မေႃယႃၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၶဝ်သေ\nၵိၼ်ပၼ်ယႃႈယႃၽဵၼ်ႈၽဵၼ်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇမေႃယႃၶဝ်သင်ႇပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင် ၸၢင်ႈယူႇလႆႈမိူၼ်ၼင်ႇၵူၼ်းတင်းၼမ် တေႃႇသုတ်းၸူဝ်ႈပၢၼ်သေ\nၸႂ်ႉတိုဝ်းၸၢတ်ႈပၢၼ်ႁဝ်း ႁႂ်ႈပေႃးမီးၵႃႈၶၼ်ၵႂႃႇလႆႈယူႇယဝ်ႉ။\n\nၼင်ႇႁိုဝ်ၸိူဝ်းႁဝ်းလႄႈသႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇဢၼ်တေမႃးၽၢႆႇလင် ပေႃးတေၵၢင်းယၢၼ် မႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ၼၼ်ႉ ပုၼ်ႈၽွၼ်းမီးၼိူဝ်မႃႇႁဝ်းၵူႈၵေႃႉသေ တီႈၼိူဝ်ၵေႃႉဢၼ်တိတ်းၸပ်းဝႆႉမႅင်းတၢင်းပဵၼ်\nၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တႃႇတေဢမ်ႇၸႅၵ်ႇၽႄသေၵပ်းသိုပ်ႇၶဝ််ၼၼ်ႉ လမ်ႇလွင်ႈတေႉတေႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ပိုၼ်ႉႁူႉပၢႆးႁၼ်ဢၼ်ႁဝ်းႁူႉဝႆႉၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇပိုၼ်ၽႄပၼ်ဢူၺ်းၵေႃႉဢူၺ်းသႄႈႁဝ်းၶဝ်ၼႆ\nၶႂ်ႈတိုၵ်းသူၼ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆ။\nႁဝ်းမႃးဢွၼ်ၵၼ်ၶိုၼ်းသိုပ်ႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်းထႅင်ႈ လွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ႁုၵ်းႁၢႆႉ\nဢၼ်ၽႄႈလၢမ်းဝႆႉယူႇ ၼႂ်းၵႄႈတူင်ႇဝူင်းႁၢတ်ႈႁၢႆးမၢဝ်ႇသၢဝ်ႁဝ်းၶဝ်ၼၼ်ႉ ထႅင်ႈၼေႃႈ …"
  },
  {
    "title": "ၵူၼ်းၼုမ်ႇလႄႈတၢင်းပဵၼ်တိတ်းတေႃႇ",
    "content": "ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ် …\nဢမ်ႇမီးလွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈသင်သေႁွမ်းသွင်ၵၼ်ၼၼ်ႉ လိူဝ်သေပၼ်ႁႃဢၼ်ၸၢင်ႈမေႃၸပ်းတွင်ႉ\nပႃးသၼ်ႇထေႇ ၽွင်းပႆႇထိုင်ပၢၼ်ယဝ်ႉ သမ်ႉၸၢင်ႈၸပ်း “တၢင်းပဵၼ်တိတ်းၸပ်း” ထႅင်ႈယူႇယဝ်ႉ။\nတၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၼႆႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇဝႃႈၽူႈၸၢႆးႁိုဝ်ၽူႈယိင်း ၸၢင်ႈပဵၼ်ၼင်ႇၵၼ်ယဝ်ႉ။\nၵမ်ႈပႃႈၼမ်တႄႉ ၵႆႉပဵၼ်တီႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ၵႆႉလႄႇမူၼ်ႈသိူဝ်းၸွမ်းလွင်ႈႁွမ်းသွင်\n(ဢႅဝ်ႇလႄႇၼႂ်းလပ်းသိင်ႇ) ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။\n“တၢင်းပဵၼ်တိတ်းၸပ်း” တၢင်းၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇ မီးတင်းမူတ်း (40) သႅၼ်းပၢႆ ယူႇယဝ်ႉ။\nၼႂ်းၼၼ်ႉ “မႅင်းဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) / “တၢင်းပဵၼ်ဢဵတ်ႇ” (AIDS) ၵေႃႈ ပႃးဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။\nတၢင်းပဵၼ်တိတ်းတေႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ “ပိူင်ၾၢင်ႁၢင်ႈ” (လၵ်ႉၶၼႃႇ) မၼ်းၸမ်ႉ …\n\nပေႃးယဵဝ်ႈၸိုင် မႆႈလိူတ်ႇ ၊ယဵဝ်ႈၵႅတ်း (ယဵဝ်ႈဢမ်ႇဢွၵ်ႇ)။\nၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇမီးသႅဝ်ဢၢႆမဵၼ်၊လိူတ်ႈၽိူၵ်ႇတူၵ်း လႄႈၼမ်ႉတူႇၼမ်ႉၼဝ်ႈ (ၼမ်ႉၼွင်) လႆလူင်း။\nပဵၼ်ၸဵပ်းပဵၼ်ယဵၼ်းလႄႈၶူမ်းၶူမ်းၵၢႆးၵၢႆး ၸွမ်းႁိမ်းႁွမ်း ၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇ။\n\nၽူႈယိင်းၶဝ်ၼႆႉ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ်ၸၢင်ႈပဵၼ် တွင်ႉပွတ်းတႂ်ႈ (ႁူဝ်ၼဝ်ႇ) ၸဵပ်းၵႅၼ်းယူႇယဝ်ႉ။\nတၢင်းပဵၼ်မၢင်သႅၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ၵမ်းလဵဝ်သေ ဝၢႆးလိုၼ်းမႃးၸင်ႇမေႃပၼ်ၽွၼ်းၸႃႉမၼ်းၼႆၵေႃႈ\nမီးယူႇယဝ်ႉ။\nတေလႆႈႁဵတ်းႁိုဝ်ယူတ်းယႃပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈ “ၵေႃႉၵူႈ” ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈဢွၼ်ၵၼ်\nၵႂႃႇၸူးတီႈမေႃယႃဢၼ်လူင်ႉလႅၼ်ႇသေ ႁပ်ႉဢဝ်လွင်ႈယူတ်းယႃႁႂ်ႈဝႆးသုတ်းလႄႈ ႁႂ်ႈတႅတ်ႈၼႅတ်ႈ\nယူႇယဝ်ႉ။\nသင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၵုမ်ႇၵူဝ်ၵုမ်ႇဢၢႆၵူၺ်းသေ ဢမ်ႇႁပ်ႉဢဝ်လွင်ႈယူတ်းယႃႁႂ်ႈတႅတ်ႈၼႅတ်ႈၸိုင် ၽွၼ်းၸႃႉ\nဢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉၸမ်ႉ …\n\nမႅင်းတၢင်းပဵၼ်ၸၢင်ႈၽႄႈလၢမ်းၸွမ်း “သဵၼ်ႈတၢင်းသိုပ်ႇၽႄႈသၢႆၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း”။\nသင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ပႃးသၼ်ႇထေႇဝႆႉၸိုင် လုၵ်ႈၼႂ်းတွင်ႉၸၢင်ႈတူၵ်း၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸၢင်ႈတၢႆၼႂ်းတွင်ႉ၊\nလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႂ်းတွင်ႉၸၢင်ႈၵိူတ်ႇမႃးလူၺ်ႈၸုတ်ႈယွမ်းဢင်ႇၵႃႇတိၼ်မိုဝ်း။\nတေဢမ်ႇၸၢင်ႈလႆႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ (ဢမ်ႇၸၢင်ႈၸပ်းတွင်ႉပႃးသၼ်ႇထေႇ) သေ ၸၢင်ႈပဵၼ် “မၼ်”။\nပေႃးဢမ်ႇၵိၼ်ယႃႈယႃၽဵၼ်ႈၽဵၼ်ႈၸိုင် ယႃႈယႃၵေႃႈတေဢမ်ႇတိူဝ်ႉယမ်လႂ်\nၸၢင်ႈပဵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။\n\n“တၢင်းပဵၼ်တိတ်းတေႃႇ” ၵမ်ႈပႃႈၼမ်ၼႆႉ ပေႃးႁပ်ႉဢဝ်လွင်ႈယူတ်းယႃတႅတ်ႈတႅတ်ႈၼႅတ်ႈၼႅတ်ႈၸိုင် တိုၼ်းႁၢႆၸိုၼ်ႈၶႅၼ်းလႆႈယူႇယဝ်ႉ။\nၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၼၼ်ႉ လၢႆးႁႄႉၵင်ႈမၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ …\n\nဝႄႈယၢၼ်လွင်ႈလႄႇမူၼ်ႈသိူဝ်းၸွမ်းလွင်ႈႁွမ်းသွင်(ဢႅဝ်ႇလႄႇၼႂ်းလပ်းသိင်ႇ) တႃႉ။\nပေႃးဝႃႈဢမ်ႇဝႄႈလႆႈၸိုင်ၸႂ်ႉတိုဝ်းထူင်ယၢင်ႁႂ်ႈထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းလွၵ်းလၢႆးမၼ်းလီလီလႄႈ။\n\nၼင်ႇႁိုဝ် “တၢင်းပဵၼ်တိတ်းတေႃႇ” တေဢမ်ႇၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းၸၢတ်ႈပၢၼ်ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ၼၼ်ႉ\nယွၼ်းတိုၵ်းသူၼ်းႁႂ်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈပၼ်လီလီသေၵမ်း။\nၵေႃႉဢၼ်တိတ်းၸပ်း “တၢင်းပဵၼ်တိတ်းတေႃႇ” ဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉၸမ်ႉ\nမီးတိုဝ်ႉတၢင်းၸပ်းမႅင်း “ဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) တိူဝ်းငၢႆႈလူမ်ယူႇယဝ်ႉ။\nၽွၼ်းၸႃႉ “မႅင်းဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) ၼၼ်ႉ မီးၼမ်ၼႃႇလႄႈ တေသိုပ်ႇမွၵ်ႇလၢတ်ႈၼႄဢူၺ်းၵေႃႉ\nႁဝ်းၶဝ် ၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ …"
  },
  {
    "title": "လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၽွင်းပၢၼ်သိၵ်ႉႁိၵ်ႉ",
    "content": "ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ်…\nပၢၼ်သိၵ်ႉႁိၵ်ႉဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ မၢႆထိုင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼုမ်ႇဢၼ်မီးဢႃႇယူႉ ၼႂ်းၵႄႈ (10) ၶူပ်ႇ\nတေႃႇထိုင် (19) ပီ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။\nၽွင်းပၢၼ်သိၵ်ႉႁိၵ်ႉၼၼ်ႉ တူဝ်ၶိင််းႁဝ်းၼႆႉ လိူဝ်သေပၢႆးတူဝ်ယဝ်ႉ ပၢႆးၸႂ်ႁဝ်းၵေႃႈ မီးလွင်ႈ\nႁုၼ်ႈမုၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးၼႆၼၼ်ႉ လႅပ်ႈတေဢွၼ်ၵၼ်ၾၢင်ႉမႅၼ်ႈယူႇ။\nလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉ “ႁေႃႊမူၼ်ႊ” (Hormone) ဢၼ်ဢွၵ်ႇမႃးတီႈ\nၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းႁဝ်း ၸွမ်းလူၺ်ႈၾိင်ႈတိုၼ်းပဵၼ် (သၽႃႇဝ) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။\nၼႂ်းလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်မႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈပၢႆးတူဝ်ဢွၼ်တၢင်း\nၵွၼ်ႇၼေႃႈ…\nပေႃးပဵၼ်ၽူႈၸၢႆးၸိုင်…\n\nတူဝ်ၶိင်းတေႁုၼ်ႈမုၼ်းယႂ်ႇမႃး၊\nမၢၵ်ႇႁႅင်းၼႃႈဢူၵ်းလႄႈလုပ်ႇၵပ်းလုပ်ႇတေႃႇ\nတေၶိူင်ႇၶမ်ႉၵႅၼ်ႇၶႅင်ယႂ်ႇမႃး။\nၶေႃးႁွႆတေယႂ်ႇမႃး လႄႈ\nသဵင်လၢတ်ႈၵေႃႈ တေတိူဝ်းယႂ်ႇ (လင်ၵွင်ႈ) မႃးၸွမ်း။\nၶိူင်ႈၽႄႈတိူၼ်းၸိူဝ်ႉၽၼ်းလႄႈၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇ\nတေႁုၼ်ႈမုၼ်းယႂ်ႇမႃး။\nၼူတ်ႇတေဢွၵ်ႇမႃး၊ ၵႅမ်ႈ၊ ၵၢင်း၊ ၵိင်ႇႁေႉ၊\nၶႃဢွၼ်ႇ (မၢၵ်ႇၵၢဝ်ႈဢွၼ်ႇ) လႄႈ ၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇ\nၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေမီးၶူၼ်မွႆဢွၵ်ႇမႃး။\nတေမီးၼမ်ႉၸိူဝ်ႉ ဢွၵ်ႇမႃးတီႈ ၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇ။\nၼႃႈတေ “ဢွၵ်ႇမၼ်း” (လိူမ်ႈ) လႄႈ\nတေမီးသိဝ် ဢွၵ်ႇမႃးၸွမ်းဝႂ်ၼႃႈ။\n\nပေႃးပဵၼ်ၽူႈယိင်းၸိုင်…\n\nတူဝ်ၶိင်းတေႁုၼ်ႈမုၼ်းယႂ်ႇမႃး။\nၼႃႈဢူၵ်းတေယႂ်ႇမႃး၊\nၵုမ်ႇၵူၼ်ႈၵေႃႈ တေတိုင်ႇယႂ်ႇမႃးလႄႈ\nတေႁဵတ်းႁႂ်ႈဢႅဝ်ၶႅဝ်ႉမႃး။\nသဵင်လၢတ်ႈတေၸိုၼ်ႈသႂ်မႃး။\nၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇ တေႁုၼ်ႈမုၼ်းယႂ်ႇမႃး။\nၵိင်ႇႁေႉ လႄႈ ၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇ\nတေမီးၶူၼ်မွႆဢွၵ်ႇမႃး။\nလိူတ်ႈႁူဝ်လိူၼ်တေတူၵ်းမႃး။\n\nပေႃးႁုပ်ႈတူၺ်းတီႈၵႅပ်ႈမၼ်းၸိုင် ၽူႈၸၢႆးတေၶဝ်ႈၼႂ်းပၢၼ်သိၵ်ႉႁိၵ်ႉ မိူဝ်ႈၽွင်းဢႃႇယူႉ (10) ၶူပ်ႇ တေႃႇထိုင် (13) ၶူပ်ႇသေ\nၵမ်ႈၼမ်တႄႉတေပဵၼ်မွၵ်ႈ (13) ၶူပ်ႇယူႇယဝ်ႉ။ ၽူႈယိင်းသမ်ႉတေၶဝ်ႈၼႂ်းပၢၼ်သိၵ်ႉႁိၵ်ႉ မိူဝ်ႈၽွင်းဢႃႇယူႉ (9) ၶူပ်ႇ တေႃႇထိုင် (12) ၶူပ်ႇသေ ၵမ်ႈၼမ်တႄႉတေပဵၼ်မွၵ်ႈ (11) ၶူပ်ႇယူႇယဝ်ႉ။\nႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်မႃးသိုပ်ႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈပၢႆးၸႂ် ထႅင်ႈၼေႃႈ…\nပေႃးပဵၼ်ၽူႈၸၢႆးၸိုင်ႉႉ\n\nၶႂ်ႈယူႇလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း။\nမေႃထၢင်ႇယႂ်ႇတူဝ်ၵဝ်ႇမႃး။\nၶႂ်ႈႁဵတ်းၶႂ်ႈၸၢမ်းတူၺ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ။\n\nပေႃးပဵၼ်ၽူႈယိင်းၸိုင်ႉႉ\n\nၶဝ်ႈၸႂ်/သူၼ်ၸႂ် လွင်ႈတၢင်းႁၢင်ႈလီမႃး။\nၶဝ်ႈၸႂ်/သူၼ်ၸႂ် ၼိူဝ်ၽူႈၸၢႆးမႃး။\nၶႂ်ႈမီးၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင်ထၢင်ႇၸႅင်ႈ။\n\nဢိင်ၼိူဝ် ပၢႆးတူဝ်၊ ပၢႆးၸႂ်လႅၵ်ႈလၢႆႈသေ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းလွင်ႈသၢင်ႈၵေႃႈ လႅၵ်ႈလၢႆးပႃးယူႇယဝ်ႉ။\nပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်းႉႉ\n\nမေႃပႃးၸႂ်ပႃးၶေႃးသေႁဵတ်းသၢင်ႈ။\nႁၼ်သင်ၵေႃႈ မေႃယိူင်ႈသေႁဵတ်းသၢင်ႈၸွမ်း။\nၶႂ်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း။\nၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈႁွမ်းသွင်ၵေႃႈ ၶႂ်ႈၸၢမ်းတူၺ်းမႃး။\n\nမိူၼ်ၼင်ႇမိူဝ်ႈႁူပ်ႉထူပ်းဢူၺ်းၵေႃႉဢူၺ်းသႄႈၼႆ မေႃလၢတ်ႈထိုင်လွင်ႈႁွမ်းသွင်ၼၼ်ႉ၊ ၽွင်းယူႇၵေႃႉ\nလဵဝ်ၵူၺ်းၼၼ်ႉ မေႃဝူၼ်ႉထိုင်လွင်ႈႁွမ်းသွင်မႃးယူႇယဝ်ႉ။\nပၢၼ်တေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈမေႃႁႃတူၺ်း ငဝ်းတူင်ႉလႂ်၊ ၵႃႇတုၼ်းၼႄႁၢင်ႈလႂ်၊ ၶႅပ်းႁၢင်ႈလႂ်၊ ပပ်ႉလိၵ်ႈလႂ်၊ ဢၼ်မေႃႁူၺ်းသူၼ်းၸႂ်ႁွမ်းသွင် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸႂ်ႁွမ်းသွင် (ၵႃႇမ) မေႃလုၵ်ႉႁိုၼ်ႇမႃးသေ ၸၢင်ႈ\nမေႃၸၢမ်းႁဵတ်းတေႉလႄႈ ၵႆႉၸၢင်ႈထူပ်းၺႃးလွင်ႈၽိတ်းပိူင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၵၢင်ၸႂ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ တိုၼ်းတေလႆႈႁွမ်းသွင်ယဝ်ႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇယဵၼ်ႁၢႆလႆႈ၊ ၸႂ်ႉတိုဝ်းလွၵ်းလၢႆးတၢင်ႇဢၼ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈၵႄႈလိတ်ႈယႃလႆႈယူႇၼႆ လူဝ်ႇလႆႈႁူႉထိုင်ပႃးယူႇယဝ်ႉ။\nလွင်ႈၸွႆႈၶိုၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇသေ ၵႄႈလိတ်ႈယူတ်းယႃပႅတ်ႈ ၵၢင်ၸႂ်ဢၼ်ၶႂ်ႈႁွမ်းသွင်\nလွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈဢၼ်ၼႆႉတႄႉ မၼ်းပဵၼ်ၾိင်ႈတိုၼ်းပဵၼ် (သၽႃႇဝ) သႅၼ်းပၢၼ်သိၵ်ႉႁိၵ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢဝ်ၸႂ်တိတ်းၸႂ်ၸပ်း လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၸွႆႈတူဝ်ၵဝ်ႇ တႃႇၵႄႈလိတ်ႈယူတ်းယႃပႅတ်ႈ ၵၢင်ၸႂ်\nဢၼ်ၶႂ်ႈႁွမ်းသွင်ၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းလူၼ်ႉလူၼ်ႉလိူဝ်လိူဝ်တႄႉ ထုၵ်ႇလီဝႄႈယူႇယဝ်ႉ။\nဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ်…\nၵမ်းၼႆႉ သႅင်းပၢၼ်သိၵ်ႉႁိၵ်ႉၶဝ်ၼၼ်ႉ မီးဢီႈသင်လႅၵ်ႈလၢႆႈၽွင်းၼႆ ႁူႉထိုင်ယဝ်ႉၼေႃႈ။ၸွမ်းလူၺ်ႈလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၸိူဝ်း ၼၼ်ႉသေ လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵူႈဢၼ်ဢၼ်ၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇပဵၼ်ၽေးၶဵၼ်တီႈၼိူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈသင်၊ တီႈၼိူဝ်ၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈသင်၊ တီႈၼိူဝ်ၵူၼ်းၸမ်ၸိမ်ႁိမ်းႁွမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈသင် ထုၵ်ႇလီလႆႈၶတ်းၸႂ်ၵႃႇယူႇယဝ်ႉ။\nၼႂ်းလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လွင်ႈဢၼ်ပွတ်းတွၼ်ႈၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းႁဝ်း ႁဵတ်းႁိုဝ်ႁုၼ်ႈမုၼ်းမႃးဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းမႃးဢွၼ်ၵၼ်သိုပ်ႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်းၼေႃႈ…"
  },
  {
    "title": "လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ် ၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇသိုပ်ႇၽႄႈသၢႆၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း",
    "content": "ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ်…\nၸွမ်းလူၺ်ႈတူဝ်ၶိင်းႁုၼ်ႈမုၼ်းမႃးသေ ပွတ်းတွၼ်ႈၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇသိုပ်ႇၽႄႈသၢႆၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ\nႁုၼ်ႈမုၼ်းမႃးယူႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီႁူႉထိုင်ပႃးယူႇယဝ်ႉ။\nႁၢင်ႈဢၼ်ၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်ၾၢင်ႁၢင်ႈပွတ်းတွၼ်ႈ “ၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇသိုပ်ႇၽႄႈသၢႆၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း” ၽူႈၸၢႆးယဝ်ႉ။\nပွတ်းတွၼ်ႈ “ၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇသိုပ်ႇၽႄႈသၢႆၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း” ၽူႈၸၢႆးၼၼ်ႉ မီးယူႇ (9) တွၼ်ႈယဝ်ႉ။\n\nပေႃးဝႃႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸၢႆးၶဝ်ႈပၢၼ်သိၵ်ႉႁိၵ်ႉမႃးယဝ်ႉၼႆၸိုင် လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ “ၶႆႇႁမ်” သေႁဵတ်းဢွၵ်ႇ\nပၼ်“မႅင်းၸိူဝ်ႉ”လၢႆလၢၼ်ႉတူဝ် လႄႈ “ႁေႃႊမူၼ်ႊ” (Hormone) ၽူႈၸၢႆးသႅၼ်းၼိုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။\n“မႅင်းၸိူဝ်ႉ” ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ “ၶႆႇႁမ်” သေ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇၸွမ်း “လွတ်ႇၶႆႇႁမ်”၊ သိုပ်ႇၵႂႃႇ\nၸွမ်း “လွတ်ႇသူင်ႇၼမ်ႉၸိူဝ်ႉ”၊ တေႃႇပေႃးထိုင် “ထူင်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၼမ်ႉၸိူဝ်ႉ” သေ ၵဵပ်းႁွမ်ဝႆႉ\nယူႇယဝ်ႉ။\nၽွင်းမိူဝ်ႈၶုၺ်ႉႁၼ် (ၶၢမ်ႇၸႃး) လွင်ႈႁွမ်းသွင်ႁွတ်ႈထိုင်တီႈသုင်သုတ်းၼၼ်ႉ လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ\n“ၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇ” သေ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇပၼ် “ၼမ်ႉၸိူဝ်ႉ” တင်းၼမ်တင်းလၢႆယူႇယဝ်ႉ။\nမိူဝ်ႈႁွမ်းသွင်ၵၼ်ၼၼ်ႉ “မႅင်းၸိူဝ်ႉ”ဢၼ်ၶဝ်ႈထိုင်ၵႂႃႇၼႂ်း “ၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇၽႄႈတိူၼ်းၸိူဝ်ႉၽၼ်း”\nၽူႈယိင်းၼၼ်ႉ တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်း မီးဢႃႇယူႉယူႇလႆႈထိုင် ၶၢဝ်းတၢင်း (3) ဝၼ်းယူႇယဝ်ႉ။\n\nႁၢင်ႈဢၼ်ၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်ၾၢင်ႁၢင်ႈပွတ်းတွၼ်ႈ “ၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇသိုပ်ႇၽႄႈသၢႆၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း” ၽူႈယိင်းယဝ်ႉ။\nပွတ်းတွၼ်ႈ “ၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇသိုပ်ႇၽႄႈသၢႆၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း” ၽူႈယိင်းၼၼ်ႉ မီးယူႇ (7) တွၼ်ႈယဝ်ႉ။\n\nပေႃးဝႃႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇယိင်း ၶဝ်ႈပၢၼ်သိၵ်ႉႁိၵ်ႉမႃးယဝ်ႉၼႆၸိုင် လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ “ႁူင်းၶႆႇလုၵ်ႈ” သေ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇပၼ် “ႁေႃႊမူၼ်ႊ” (Hormone) ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေဢမ်ႇၵႃး ၼိုင်ႈလိူၼ်ၼိုင်ႈပွၵ်ႈ\n“ၶႆႇလုၵ်ႈ” တူၵ်းပၼ်ၼိုင်ႈလုၵ်ႈယူႇယဝ်ႉ။\n“ၶႆႇလုၵ်ႈ” ဢၼ် လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ “ႁူင်းၶႆႇလုၵ်ႈ” သေ တူၵ်းမႃးၼၼ်ႉ “တႅင်ႈမိုဝ်းလွတ်ႇၶႆႇလုၵ်ႈ”\nၸၼ်ဢဝ်သေ “ၶႆႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ” ၼၼ်ႉသမ်ႉ ႁွတ်ႈထိုင်ၵႂႃႇၼႂ်း “လွတ်ႇၶႆႇလုၵ်ႈ” ယူႇယဝ်ႉ။\n“ၶႆႇလုၵ်ႈ” ၼၼ်ႉ မီးဢႃႇယူႉယူႇလႆႈထိုင် ၶၢဝ်းတၢင်း (2) ဝၼ်းၵူၺ်းယူႇယဝ်ႉ။\nၽွင်းယၢမ်း “ၶႆႇလုၵ်ႈ” ႁုၼ်ႈမုၼ်းၼၼ်ႉ သဵၼ်ႈဢဵၼ်လိူတ်ႈၽိဝ်ၼင်ၽၢႆႇၼႂ်း “ႁူင်းလုၵ်ႈ”\nၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁုၼ်ႈမုၼ်းၸွမ်းသေ ၼႃမႃးယူႇယဝ်ႉ။ ပဵၼ်လွင်ႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းတွၼ်ႈတႃႇ “ၶႆႇလုၵ်ႈၸပ်း”\nတေၸၢင်ႈၵွပ်ႈၸပ်းဢဝ်တီႈယူႇဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈသင်ပေႃးၼႆၸိုင် ၽွင်း “ၶႆႇလုၵ်ႈ” တူၵ်းၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈႁွမ်းသွင်ၵၼ်ၼႆ “မႅင်းၸိူဝ်ႉ” ၽူႈၸၢႆး လႄႈ “ၶႆႇလုၵ်ႈ” ၽူႈယိင်း တေႁူမ်ႈလေႃးမႅၼ်ႈ\nၵၼ်သေ တေပဵၼ်မႃး “ၶႆႇလုၵ်ႈဢၼ်ၸပ်း” ယူႇယဝ်ႉ။\nသင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ “ၶႆႇလုၵ်ႈ” ဢမ်ႇၸပ်းပေႃးၼႆၸိုင် ဝၢႆးသေၶႆႇလုၵ်ႈတူၵ်းယဝ်ႉ (14) ဝၼ်း\nသဵၼ်ႈဢဵၼ်လိူတ်ႈဢွၼ်ႇဢၼ်ၼႃၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေႁူင်ႈတူၵ်းမႃးႁင်းၵူၺ်းယူႇယဝ်ႉ။\nလုၵ်ႉတီႈၼႂ်း “ႁူင်းလုၵ်ႈ” သေ လိူတ်ႈလႆတူၵ်းမႃးၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ “ႁူဝ်လိူၼ်မႃး” ၼႆယဝ်ႉ။\nႁူဝ်လိူၼ်မႃးၼိုင်ႈပွၵ်ႈၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈႁိုင်မွၵ်ႈ (3) ဝၼ်းတေႃႇထိုင် (7) ဝၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ ၽူႈယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်လႆႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵမ်ႈပႃႈၼမ်တႄႉ (28) ဝၼ်း ႁူဝ်လိူၼ်ၸၢင်ႈမႃးၼိုင်ႈပွၵ်ႈသေတႃႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ ၸၢင်ႈမႃးဢွၼ်တၢင်း (28) ဝၼ်းသေ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈသမ်ႉၸၢင်ႈႁိုင်ပူၼ်ႉ (28) ဝၼ်း ၸင်ႇၵွႆႈမႃးယူႇယဝ်ႉ။\n\nၵမ်းၼႆႉ … ဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်တင်းသဵင်ႈ ပေႃးႁူႉဝႃႈပွတ်းတွၼ်ႈ “ၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇသိုပ်ႇၽႄႈသၢႆၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း” ႁဝ်း ႁုၼ်ႈမုၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးၸိူင်ႉႁိုဝ်ယဝ်ႉၼၼ်ႉ တႃႇႁဵတ်းလွင်ႈမူတ်းသႂ်ပၼ် “ၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇ” ၸိူဝ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ လမ်ႇလွင်ႈတေႉတေႉၼႆ ယႃႇပေလိုမ်းၼႃႈ…\nပေႃးၸိူင်ႉၼၼ်ၵွၼ်ႇ ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၼုမ်ႇသၢဝ်ႁဝ်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇၸၢင်ႈလွတ်ႈၽေးလႄႈၵႆယၢၼ်ၵၼ်တင်း\nပၼ်ႁႃ “မႅင်းတၢင်းပဵၼ်ၶဝ်ႈၼႂ်းသဵၼ်ႈတၢင်းသိုပ်ႇၽႄႈသၢႆၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း” ၼႆယဝ်ႉ။\nဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ်…\nတေသိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄ လွင်ႈၸပ်းတွင်ႉ (ပႃးသၼ်ႇထေႇ) ၼႃႈ…\n\nဝၢႆးသေႁွမ်းသွင်ယဝ်ႉၼၼ်ႉ “မႅင်းၸိူဝ်ႉ” ၽူႈၸၢႆး လႄႈ “ၶႆႇလုၵ်ႈ” ၽူႈယိင်း ၸၢပ်ႈလေႃးမႅၼ်ႈ\nၵၼ်ယဝ်ႉသေ ပဵၼ်မႃး “ၶႆႇလုၵ်ႈၸပ်း” ယူႇယဝ်ႉ။ “ၶႆႇလုၵ်ႈၸပ်း” ၼၼ်ႉ တေၵွပ်ႈၸပ်းဝႆႉတီႈ\nၽိဝ်ၼင်ၽၢႆႇၼႂ်းႁူင်းလုၵ်ႈသေ တေႁုၼ်ႈမုၼ်းမႃးယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ “သၼ်ႇထေႇ” ၼၼ်ႉ\nၸပ်းယဝ်ႉၼႆၸိုင် လိူတ်ႈႁူဝ်လိူၼ်တေဢမ်ႇမႃး (တေၵိုတ်းပႅတ်ႈ) ယူႇယဝ်ႉ။\n“သၼ်ႇထေႇ”ၸပ်းဢမ်ႇၸပ်းၼႆၼၼ်ႉ ၸႅတ်ႈထတ်းတူၺ်းၼမ်ႉယဵဝ်ႈၵူၺ်းၵေႃႈႁူႉလႆႈယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ “သၼ်ႇထေႇ” ၸပ်းယဝ်ႉၼႆၸိုင် လုၵ်ႈၼႂ်းတွင်ႉၼၼ်ႉတေယႂ်ႇမႃးသေ တိၼ်ႇၼူမ်းၵေႃႉ\nပဵၼ်မႄႈၵေႃႈ သီမၼ်းတေၵႄႇမႃးယူႇယဝ်ႉ။\nပေႃးဝႃႈ “သၼ်ႇထေႇ” ပူၼ်ႉသီႇလိူၼ်ယဝ်ႉၸိုင် “ၼမ်ႉၼူမ်းသႂ်” တႄႇဢွၵ်ႇမႃးယူႇယဝ်ႉ။ ၽွင်းယၢမ်း “သၼ်ႇထေႇ” လႆႈသီႇလိူၼ်ၼၼ်ႉ လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ ဢၼ်ၵွပ်ႈၸပ်းဝႆႉတီႈ ၽိဝ်ၼင်\n“ႁူင်းလုၵ်ႈ” ၼၼ်ႉသေ တေပဵၼ်မႃး “ႁူၵ်ႈ” ယဝ်ႉ “လုၵ်ႈသၼ်ႇထေႇ” ၼၼ်ႉၵေႃႈ\nတေႁပ်ႉဢဝ် “ထၢတ်ႈဢႃႇႁႃႇရ” တီႈၵေႃႉပဵၼ်မႄႈသေ ယႂ်ႇမႃးလွႆႆးလွႆးယူႇယဝ်ႉ။\nႁဵတ်းၼႆသေ ယၢမ်း “ႁူဝ်လိူၼ်မႃး” ပွၵ်ႈလိုၼ်းသုတ်း တႄႇဝၼ်းထီႉ (1) တေႃႇထိုင်ၶၢဝ်းတၢင်းႁိုင် (40) ဝူင်ႈ / (10) လိူၼ် ယဝ်ႉၼၼ်ႉ လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ “သဵၼ်ႈတၢင်းၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇ” တီႈၵေႃႉပဵၼ်မႄႈ\nၼၼ်ႉသေ ၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်လွင်ႈႁုၼ်ႈမုၼ်းတဵမ်ထူၼ်ႈၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။\n\nဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ် … ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၽူႈၸၢႆးလႄႈၽူႈယိင်းဢၼ်ထိုင်ၶၢဝ်းပၢၼ်ယဝ်ႉၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈႁွမ်းသွင်ၵၼ် လူၺ်ႈဢမ်ႇပႃးလွင်ႈႁႄႉၵင်ႈသင်ၼႆၸိုင် ၸၢင်ႈၸပ်းတွင်ႉ (ပႃးသၼ်ႇထေႇ) ယူႇယဝ်ႉ။ လီသုတ်းတႄႉ ၸူဝ်ႈၵႃႈပႆႇၵူပ်ႉၵူႈပဵၼ်ႁိူၼ်းလူၺ်ႈၵၼ်၊ ၸူဝ်ႈၵႃႈပႆႇႁၢင်ႈႁႅၼ်းတူဝ်ႈတၼ်းၽွမ်ႉၼၼ်ႉၼႆၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇၸပ်းတွင်ႉ (ပႃးသၼ်ႇထေႇ) ၼၼ်ႉ လူဝ်ႇမေႃယူႇသၢင်ႈသဝ်းၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။\nၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ပိုၼ်ႉႁူႉလၢႆးႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီႁူႉဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။\nၽူႈၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈၽူႈယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ  ၵူပ်ႉၵူႈပဵၼ်ႁိူၼ်းလူၺ်ႈၵၼ်ယဝ်ႉသေ  သမ်ႉဢမ်ႇပႆႇၶႂ်ႈဢဝ်\nလုၵ်ႈသေၵေႃႈလီ၊ ဢိင်ၼိူဝ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးငိုၼ်းတွင်း ဢမ်ႇၼၼ် လွင်ႈဢႃႇယူႉၸူဝ်ႈပၢၼ်သေ ပႆႇႁၢင်ႈႁႅၼ်း\nတူဝ်ႈတၼ်းၽွမ်ႉသေၵေႃႈလီ၊ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ တေႁႄႉႁၢမ်ႈတႃႇဢမ်ႇႁႂ်ႈၸပ်းတွင်ႉပႃးသၼ်ႇထေႇၼႆၸိုင် ထုၵ်ႇလီလိူၵ်ႈဢဝ်လၢႆးႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇ ဢၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇသေဢၼ်ဢၼ်သေ ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်တင်း ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇယဝ်ႉ ႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။\nလွင်ႈဝႄႈယၢၼ်လွင်ႈႁွမ်းသွင်ၼၼ်ႉ ပဵၼ် “လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇ” ဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇယဝ်ႉ …\n“လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇ” ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်သင်ၼႆ ႁဝ်းမႃးတူၺ်းလူး …\nဢွၼ်တၢင်းသုတ်း တေလၢတ်ႈၼႄ “လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇ”\nဢၼ်ၸွမ်းပိူင်ၾိင်ႈတိုၼ်းပဵၼ် (သၽႃႇဝ) ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယူႇယဝ်ႉ။\nဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ် … လၢႆးႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇဢၼ်လႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ လွင်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇတမ်းၸႂ်လႆႈႁူဝ်ပၢၵ်ႇတဵမ် (100%) ၼႆၼၼ်ႉတႄႉ လူဝ်ႇလႆႈၾၢင်ႉသတိဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။\n1        လွင်ႈဝႄႈဝၼ်း\nတီႈၵႅပ်ႈမၼ်းတႄႉ ၸူဝ်ႈၵႃႈႁူဝ်လိူၼ်ပႆႇမႃး (7) ဝၼ်း လႄႈ တႄႇဢဝ်ဝၼ်းဢၼ်ႁူဝ်လိူၼ်မႃး\nၼၼ်ႉၵႂႃႇ (7) ဝၼ်း၊ ဝၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ်တမ်းၸႂ်လႆႈဝႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၸပ်းတွင်ႉပႃးသၼ်ႇ\nထေႇၼႆယူႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ႉတိုဝ်းယႃႈယႃသင်လႄႈ ဢမ်ႇမီးၽေးၶဵၼ်သင်ၼႆသေတႃႉ\nပေႃးပဵၼ်ၽူႈယိင်းၵေႃႉဢၼ်ႁူဝ်လိူၼ်မႃးၽဵၼ်ႈၸွမ်းယၢမ်း (28 ဝၼ်း မႃးၼိုင်ႈပွၵ်ႈ) ၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ\nၸင်ႇထုၵ်ႇလီၸႂ်ႉတိုဝ်းလၢႆးၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။\n2       လွၵ်းလၢႆးဢဝ်ၼမ်ႉၸိူဝ်ႉဢွၵ်ႇတၢင်းၼွၵ်ႈ\n(ဢဝ်ၼမ်ႉၸိူဝ်ႉၽူႈၸၢႆးဢွၵ်ႇၽၢႆႇၼွၵ်ႈတူဝ်ၼၢင်းယိင်း)\nၽွင်းမိူဝ်ႈႁွမ်းသွင်ပႆႇယဝ်ႉတူဝ်ႈၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၵေႃႉပဵၼ်ၽူႈၸၢႆးသေဢဝ်ၼမ်ႉၸိူဝ်ႉဢွၵ်ႇပႅတ်ႈ\nတၢင်းၼွၵ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ဢၼ်ငၢႆႈလူမ်သေတႃႉ ဢမ်ႇပေႃးၸၢင်ႈတမ်းၸႂ်လႆႈၵႃႈႁိုဝ်။\nလိူဝ်သေပိူင်ၾိင်ႈတိုၼ်းပဵၼ် (သၽႃႇဝ) ယဝ်ႉ လၢႆးႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇ ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈလၢႆးၾိင်ႈတိုၼ်း\nပဵၼ် (သၽႃႇဝ) ၼၼ်ႉၵေႃႈမီးယူႇယဝ်ႉ။ ၼၼ်ႉတႄႉပဵၼ် လၢႆးႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇဢၼ်ၶဝ်ႈပႃး\n“ႁေႃႊမူၼ်ႊ” (Hormone) လႄႈ ဢၼ်ဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃး “ႁေႃႊမူၼ်ႊ” (Hormone) ၼႆယူႇယဝ်ႉ။\n“လၢႆးႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးႁေႃႊမူၼ်ႊ” (Hormone) ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ …\n3        ယႃႈယႃႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇ (ယႃႈယႃမဵတ်ႉ) ဢၼ်လႆႈၵိၼ်ပၼ်ၵူႈဝၼ်း\n(Combined Oral Contraceptive Pills)\n\nပဵၼ်ၶႅပ်းယႃႈယႃမဵတ်ႉ ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ “ႁေႃႊမူၼ်ႊ” (Hormone)\n2 သႅၼ်းသေ 1 ၶႅပ်းမီး 28 မဵတ်ႉ၊ တေလႆႈၵိၼ်ပၼ် 1 ဝၼ်း 1 မဵတ်ႉ ၵူႈဝၼ်း။\nၼႂ်းၵႃႈယႃႈယႃ 28 မဵတ်ႉၼၼ်ႉ တေပႃး “ႁေႃႊမူၼ်ႊ” (Hormone) 21 မဵတ်ႉယူႇယဝ်ႉ။\nမီးလွင်ႈတိူဝ်ႉယမ်လီသေ ပေႃးၵိုတ်းလိုဝ်ႈ (ဢမ်ႇၵိၼ်) ယဝ်ႉၵေႃႈ “ၶႆႇလုၵ်ႈ” တေၶိုၼ်းတူၵ်း\nၽဵၼ်ႈၸွမ်းယၢမ်းသေ ၸၢင်ႈပႃးသၼ်ႇထေႇၶိုၼ်းယူႇယဝ်ႉ။\nယႃႈယႃဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်တႃႇၽူႈယိင်းသေ ၽွင်းမိူဝ်ႈၵိၼ်ယူႇၼၼ်ႉ “ႁူင်းၶႆႇလုၵ်ႈ” တေဢမ်ႇ\nဢွၵ်ႇ “ၶႆႇလုၵ်ႈ” ယဝ်ႉ။\nဢမ်ႇလိူၵ်ႈသႅၼ်းပၢၼ်သင်သေ မီးလုၵ်ႈလၢင်းယဝ်ႉၵေႃႈလီ၊ ပႆႇမီးၵေႃႈလီ၊ ၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈ\nယူႇယဝ်ႉ။\nမႄႈဢၼ်လဵင်ႉၼူမ်းလုၵ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ပေႃးဢႃႇယူႉလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ပႆႇထူၼ်ႈတဵမ် 6 လိူၼ်ၸိုင်\nဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႆယဝ်ႉ။\nၽွၼ်းႁၢႆႉဢၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းႁၢမ်ႉမီးဢေႇလႄႈ တွၼ်ႈတႃႇၼၢင်းယိင်းၵမ်ႈပႃႈၼမ်ၼၼ်ႉလွတ်ႈၽေး\nၶဵၼ်လီယူႇယဝ်ႉ။\nၽွင်းယၢမ်း “ႁူဝ်လိူၼ်မႃး” လႄႈ တွင်ႉၸဵပ်းတွင်ႉၵႅၼ်းလႂ်၊ လိူတ်ႈ “ႁူဝ်လိူၼ်မႃး” ၼမ်ၼႃႇ\nလႂ်၊ ႁႅင်းလိူတ်ႈဢေႇလႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈၵႅတ်ႇၶႄပၼ်လႆႈယူႇယဝ်ႉ။\nမိူဝ်ႈတႄႇမၼ်းတႄႉ လိူတ်ႈၸၢင်ႈတူၵ်းပဵၼ်ယွတ်ႇပဵၼ်ယွတ်ႇလႂ်၊ “ႁူဝ်လိူၼ်မႃး” ဢမ်ႇၽဵၼ်ႈ\nၸွမ်းယၢမ်းလႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဢမ်ႇမီးၽေးၶဵၼ်သင်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ လိူတ်ႈၸၢင်ႈတူၵ်း\nဢေႇလူင်းလွႆးလွႆးသေ ပေႃးႁိုင်မႃးလၢႆလိူၼ်ယဝ်ႉတႄႉ ၸၢင်ႈၽဵၼ်ႈမိူၼ်ၵဝ်ႇၶိုၼ်းယူႇယဝ်ႉ။\nပေႃးလိုမ်းၵိၼ်ယႃႈယႃၼႆႉသေဝၼ်းဝၼ်းတႄႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈပႃးသၼ်ႇထေႇၶိုၼ်းယူႇယဝ်ႉ။\nယႃႈယႃႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇဢၼ်ပႃးပရူဝ်ႇၵျႅတ်ႇတိၼ်ႇ (ယႃမဵတ်ႉ) ဢၼ်လႆႈၵိၼ်ပၼ်ၵူႈဝၼ်း\n(Progestin Only Oral Contraceptive Pills)\nပဵၼ်ၶႅပ်းယႃႈယႃမဵတ်ႉဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ “ႁေႃႊမူၼ်ႊ” (Hormone) 1 သႅၼ်းသေ တေလႆႈၵိၼ်ပၼ် 1 ဝၼ်း 1 မဵတ်ႉ ၵူႈဝၼ်း။\nလမ်ႇလွင်ႈသုတ်း တေလႆႈၵိၼ်ၸွမ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၽဵၼ်ႈၽဵၼ်ႈ။\nပဵၼ်ယႃႈယႃဢၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇမႄႈဢၼ်လဵင်ႉၼူမ်းလုၵ်ႈၼၼ်ႉသေ ပေႃးၵိုတ်းလိုဝ်ႈ (ဢမ်ႇၵိၼ်) ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈပႃးသၼ်ႇထေႇၶိုၼ်းယူႇယဝ်ႉ။\nသင်ဝႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈမႄႈဢၼ်လဵင်ႉၼူမ်းလုၵ်ႈၸိုင် လိူတ်ႈၸၢင်ႈတူၵ်းပဵၼ်ယွတ်ႇပဵၼ်ယွတ်ႇယူႇ။\nၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇမီးၽေးၶဵၼ်သင်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။\n\n4        ယႃႈယႃႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇ (ယႃႈယႃမဵတ်ႉ) ဢၼ်လႆႈၵိၼ်ပၼ်ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ\n(Emergency Contraceptive Pills)\n\nပဵၼ်ယႃႈယႃမဵတ်ႉ “ႁေႃႊမူၼ်ႊ” (Hormone) သႅၼ်းၼိုင်ႈသေ ဝၢႆးႁွမ်းသွင်ၵၼ် (လူၺ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႉလွၵ်းလၢႆးႁႄႉၵင်ႈသင်)ယဝ်ႉၼၼ်ႉ တေလႆႈၵိၼ်ပၼ်ၽၢႆႇၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်း 120 ၸူဝ်ႈမူင်းယူႇယဝ်ႉ။\nဝၢႆးႁွမ်းသွင်ၵၼ်ယဝ်ႉ တၼ်းၵိၼ်ပၼ်ယႃႈယႃဝႆးလႆႈၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈ ၼမ်ႉၵတ်ႉယႃႈယႃ တေတိူဝ်ႉယမ်လီၵႃႈၼၼ်ႉယူႇ ယဝ်ႉ။\nပဵၼ်ယႃႈယႃဢၼ်လွတ်ႈၽေး တွၼ်ႈတႃႇၼၢင်းယိင်းၵူႈၵေႃႉယူႇယဝ်ႉ။\nသင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၵိၼ်မႅၼ်ႈၺႃးၽွင်းတိုၵ်ႉပႃးသၼ်ႇထေႇၼၼ်ႉၵေႃႈ တီႈၼိူဝ်သၼ်ႇထေႇ လႄႈ\nတီႈလုၵ်ႈၼႂ်းတွင်ႉၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇပဵၼ်ၽေးၶဵၼ်သင် ယူႇယဝ်ႉ။\nပဵၼ်ယႃႈယႃတႃႇၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႂ်းၽွင်းယၢမ်းငဝ်းလၢႆးၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉၵူၺ်း။\n(မိူၼ်ၼင်ႇ – ထုၵ်ႇလူလၢႆၵၼ်ႉၸၼ်၊ ႁွမ်းသွင်လူၺ်ႈဢမ်ႇႁႄႉၵင်ႈသင်၊ ထူင်ယၢင်ပွင်ႇသိၵ်ႇ ၶၢတ်ႇ၊ လိုမ်းၵိၼ်ယႃႈယႃႁႄႉၵင်ႈ၊ သမ်းယႃ/ၵိၼ်ယႃတူၵ်းလိုၼ်းပႅတ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ)။ ပေႃးတေၸႂ်ႉတိုဝ်းတႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်း မိူၼ်ယႃတၢင်ႇၸိူဝ်းတႄႉ ဢမ်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႇ။\n\n5         ယႃႈယႃႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇ (ယႃႈယႃသမ်း) (Injectable Contraceptives)\n\nပဵၼ်ယႃႈယႃသမ်းႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇ ဢၼ်ပႃး “ႁေႃႊမူၼ်ႊ” (Hormone) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။\n“ယႃႈယႃသမ်းတီႈၼိူဝ်ႉ” လႄႈ “ယႃႈယႃသမ်းတႂ်ႈၽိဝ်ၼင်” ၼႆ မီး 2 သႅၼ်းယူႇယဝ်ႉ။\n(3 လိူၼ် 1 ပွၵ်ႈ) ဢမ်ႇၼၼ် (12 ဝူင်ႈ 1 ပွၵ်ႈ) လႆႈသမ်းပၼ်ၽဵၼ်ႈၽဵၼ်ႈယူႇယဝ်ႉ။\nတိူဝ်ႉယမ်လီသေဢမ်ႇၵႃး လွတ်ႈၽေးပႃးယူႇယဝ်ႉ။\nဢမ်ႇလိူၵ်ႈသႅၼ်းပၢၼ်သေ မီးလုၵ်ႈလၢင်းယဝ်ႉၵေႃႈလီ၊ ပႆႇမီးၵေႃႈလီ ၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈယူႇယဝ်ႉ။\nမႄႈဢၼ်လဵင်ႉၼူမ်းလုၵ်ႈၼၼ်ႉ ဝၢႆးၵိူတ်ႇလုၵ်ႈယဝ်ႉ 6 ဝူင်ႈ (42 ဝၼ်း) ယဝ်ႉၼႆၸိုင်\nသမ်းယႃႈယႃၼႆႉလႆႈယူႇယဝ်ႉ။\nပေႃးသမ်းယႃႈယႃၼႆႉယဝ်ႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်လိူတ်ႈတူၵ်းပဵၼ်ယွတ်ႇပဵၼ်ယွတ်ႇ၊ “ႁူဝ်လိူၼ်မႃး”\nဢမ်ႇၽဵၼ်ႈၸွမ်းယၢမ်း၊ ႁူဝ်လိူၼ်ၵိုတ်းၶၢတ်ႇပႅတ်ႈ၊ ၼမ်ႉၼၵ်းတူဝ်မီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ၊ ႁူဝ်ၶႆႈ\nဢိတ်းဢွတ်းၸိူဝ်းၼႆႉယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇမီးၽေးၶဵၼ်သင်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။\nယႃႈယႃဢၼ်ၼႆႉ မီးၼမ်ႉၵတ်ႉ ယႃႇႁႂ်ႈ “ႁူင်းၶႆႇလုၵ်ႈ” ဢမ်ႇဢွၵ်ႇ “ၶႆႇလုၵ်ႈ” လႄႈ\nမၼ်းၵႅတ်ႇၶႄပၼ် တႃႇဢမ်ႇႁႂ်ႈၸပ်းတွင်ႉယူႇယဝ်ႉ။\nၸွမ်းၼင်ႇဝၼ်းဢၼ်မၵ်းမၼ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလႆႈလူင်လိုမ်းသေ တေလႆႈသမ်းပၼ်\nၶိုၼ်းယူႇယဝ်ႉ။\n\n6      ၶိူင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇ ဢၼ်လႆႈသႂ်ႇတႂ်ႈၽိဝ်ၼင်တီႈၶႅၼ်ၼူ (Contraceptive Implants)\n\nပဵၼ်ၶိူင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇဢၼ်ၶိုတ်ႈၵၢပ်ႈ လႄႈ ပႃး “ႁေႃႊမူၼ်ႊ” (Hormone)၊ ပဵၼ်\nလွတ်ႇၵေႃႇ (ပလၢတ်ႉသတိၵ်ႉ) 1 လႅမ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် 2 လႅမ်ႈ ဢၼ်လဵၵ်ႉလႄႈဢူၼ်ႈ၊ တၢင်း\nယႂ်ႇမီးမွၵ်ႈႁူဝ်လႅမ်ႈၾႆးၶိတ်ႇယၢမ်းသေ လႆႈသႂ်ႇတႂ်ႈၽိဝ်ၼင်တီႈၶႅၼ်ၼူၼၢင်းယိင်း ယူႇယဝ်ႉ။\nဢိင်ၼိူဝ်သႅၼ်းၶူဝ်းၶွင်သေ ၸၢင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇလႆႈ 3 ပီ တေႃႇထိုင် 5 ပီယူႇယဝ်ႉ။\nဢမ်ႇလိူၵ်ႈသႅၼ်းပၢၼ်သေ မီးလုၵ်ႈလၢင်းယဝ်ႉၵေႃႈလီ၊ ပႆႇမီးၵေႃႈလီ ၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈယူႇယဝ်ႉ။\nမႄႈလဵင်ႉၼူမ်းလုၵ်ႈၵေႃႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈလႄႈ ပဵၼ်လၢႆးဢၼ်လွတ်ႈၽေး ဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။\nၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ဢၼ်လူင်ႉလႅၼ်ႇၽၢႆႇႁွင်ႈၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီၶဝ်သႂ်ႇပၼ်ယူႇယဝ်ႉ။\nသင်ဝႃႈၶႂ်ႈဢဝ်လုၵ်ႈၶိုၼ်းၸိုင် ယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ်တီႈႁွင်ႈၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီၶဝ်\nႁႂ်ႈထွၼ်ဢွၵ်ႇပၼ်သေ ဢမ်ႇႁိုင်သင် တေၸၢင်ႈပႃးသၼ်ႇထေႇၶိုၼ်းယူႇယဝ်ႉ။\nတီႈတူဝ်ၼၢင်းယိင်းၼၼ်ႉ လိူတ်ႈၸၢင်ႈၵမ်းၵမ်းတူၵ်းဢိတ်းဢွတ်းယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဢမ်ႇမီး\nၽေးၶဵၼ်သင်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။\nၶိူင်ႈဢၼ်ၼႆႉၼၼ်ႉ ၸွႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈလွင်ႈပွႆႇဢွၵ်ႇ “ၶႆႇလုၵ်ႈ” သေ တႃႇဢမ်ႇႁႂ်ႈတိူဝ်ႉၺႃးၵၼ်\nတင်း “မႅင်းၸိူဝ်ႉ” ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဵတ်းသၢင်ႈပၼ်ယူႇယဝ်ႉ။\n\n“လၢႆးႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇဢၼ်ဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃးႁေႃႊမူၼ်ႊ” (Hormone) ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ  …\n7       ၶိူင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇ ဢၼ်လႆႈသႂ်ႇၼႂ်းႁူင်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ (IUD)\n\nပဵၼ်ၶိူင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇဢၼ်ၶိုတ်းၵၢပ်ႈ ဢၼ်လႆႈသႂ်ႇၼႂ်းႁူင်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇယဝ်ႉ။\nတင်းလဵၵ်ႉတင်းဢူၼ်ႈသေ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉတွင်းလႅင်ယူႇယဝ်ႉ။\nဢိင်ၼိူဝ်သႅၼ်းၶူဝ်းၶွင်သေ ၸၢင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇလႆႈ 5 ပီ တေႃႇထိုင် 10 ပီယူႇယဝ်ႉ။\nဢမ်ႇလိူၵ်ႈသႅၼ်းပၢၼ်သေ မီးလုၵ်ႈလၢင်းယဝ်ႉၵေႃႈလီ၊ ပႆႇမီးၵေႃႈလီ ၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈယူႇယဝ်ႉ။\nဝၢႆးၵိူတ်ႇလုၵ်ႈယဝ်ႉၵေႃႈ သႂ်ႇၼႂ်းႁူင်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႆႈၵမ်းလဵဝ် ယူႇယဝ်ႉ။\nၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ဢၼ်လူင်ႉလႅၼ်ႇၽၢႆႇႁွင်ႈၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီၶဝ်သႂ်ႇပၼ်ယူႇယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈၶႂ်ႈဢဝ်\nလုၵ်ႈၶိုၼ်းၸိုင် ယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ်တီႈႁွင်ႈၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီၶဝ်ႁႂ်ႈထွၼ်ဢွၵ်ႇပၼ်သေ ဢမ်ႇ\nႁိုင်သင် တေၸၢင်ႈပႃးသၼ်ႇထေႇၶိုၼ်းယူႇယဝ်ႉ။\nဢမ်ႇပႃး“ႁေႃႊမူၼ်ႊ” (Hormone) လႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈႁူဝ်ၶႆႈ၊ ႁူဝ်မဝ်း၊ တူဝ်ၶိင်းပီး။\nသႂ်ႇၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းတွင်ႉသေတႃႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇ(မရဵင်း)၊ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပဵၼ်ၸဵပ်း\nပဵၼ်ယဵၼ်းသင်။ ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ ဢမ်ႇပၼ်လွင်ႈၵိတ်ႇၶွင်ႈသုၵ်ႉသၵ်ႉသင်တီႈလွင်ႈႁွမ်းသွင်။\nမိူဝ်ႈတႄႇၸႂ်ႉတိုဝ်းၼၼ်ႉလိူတ်ႈႁူဝ်လိူၼ်ၸၢင်ႈတူၵ်းၼမ်သေတႃႉၵူၺ်းဢမ်ႇမီးၽေးၶဵၼ်သင်။\nယူႇတီႈငဝ်းလၢႆးၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉသေ ဝၢႆးႁွမ်းသွင် (လူၺ်ႈဢမ်ႇပႃးလွင်ႈႁႄႉၵင်ႈသင်) ယဝ်ႉ\nၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 5 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈယူႇယဝ်ႉ။\n\n8       လွင်ႈတႅပ်းပႅတ်ႈ “လွတ်ႇၶႆႇလုၵ်ႈ” တီႈၼၢင်းယိင်း\n(Female Sterilization)\n\nပဵၼ်လွၵ်းလၢႆးဢၼ်ႁူင်းယႃၶဝ် ၸႂ်ႉတိုဝ်းယႃႈယႃႈၼႃသေ ၽႃႇတတ်းတႅပ်းပႅတ်ႈ\n“လွတ်ႇၶႆႇလုၵ်ႈ” တီႈၼၢင်းယိင်းတင်းသွင်သဵၼ်ႈ။\nပဵၼ်လွၵ်းလၢႆးႁႄႉႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇတေႃႇသုတ်းၸူဝ်ႈပၢၼ်လႄႈ လူဝ်ႇလႆႈဝူၼ်ႉသွၼ်ႇလီငၢမ်း\nယဝ်ႉ ၸင်ႇၵွႆႈတႅပ်းတတ်းသဵၼ်ႈၸႂ်သေၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႆႉ တေတိူဝ်းသၢင်ႇထုၵ်ႇယူႇယဝ်ႉ။\nပဵၼ်လွၵ်းလၢႆးဢၼ်တိူဝ်ႉယမ်လီဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။\nပေႃးငၢမ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းပၵ်းပိူင်ဢၼ်တမ်းဝၢင်းဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႄႈ လႆႈၶႂၢင်ႉတီႈၸုမ်းတႅပ်းလွတ်ႇ\nၶႆႇလုၵ်ႈယဝ်ႉၼႆ တီႈႁူင်းယႃဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၼၼ်ႉ ႁဵတ်းသၢင်ႈၶိုင်ပၼ်ယူႇယဝ်ႉ။\nဢမ်ႇမီးၽွၼ်းႁၢႆႉၶၢဝ်းယၢဝ်းသင်သေဢမ်ႇၵႃး ဢမ်ႇပၼ်ပႃး လွင်ႈၵိတ်ႇၶွင်ႈသုၵ်ႉသၵ်ႉသင်\nတီႈလွင်ႈႁွမ်းသွင်။\nလွၵ်းလၢႆးဢၼ်လၢတ်ႈမႃးပႃႈၼိူဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းႁႄႉႁၢမ်ႈပၼ်တႃႇဢမ်ႇႁႂ်ႈၸပ်းတွင်ႉၵူၺ်းသေ\nတႃႇဢမ်ႇႁႂ်ႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်တႄႉ ဢမ်ႇၵႅတ်ႇၶႄပၼ်လႆႈ။\nလွၵ်းလၢႆးဢၼ်ၼႆႉ ႁႄႉႁၢမ်ႈယႃႇႁႂ်ႈ “ၶႆႇလုၵ်ႈ”လႄႈ“မႅင်းၸိူဝ်ႉ” ထူပ်းၺႃးၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။\nတီႈၽူႈၸၢႆးၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်လွင်ႈတႅပ်းပႅတ်ႈ “လွတ်ႇသူင်ႇၼမ်ႉၸိူဝ်ႉ” ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။\n\n9      ထူင်ယၢင် (Condoms)\n\n“ထူင်ယၢင်” ၼႆႉ မီး 2 သႅၼ်း။\n“ထူင်ယၢင်တႃႇၵူၼ်းၸၢႆး” လႄႈ “ထူင်ယၢင်တႃႇၼၢင်းယိင်း” ၼႆယဝ်ႉ။\nမီးလွင်ႈႁွမ်းသွင်မိူဝ်ႈလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ထုၵ်ႇလီၸႂ်ႉတိုဝ်း ႁႂ်ႈပေႃးငၢမ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းလွၵ်းလၢႆးမၼ်း\nလီလီယူႇယဝ်ႉ။\n“ထူင်ယၢင်” ၼႆႉ ႁႄႉႁၢမ်ႈပၼ်ယႃႇႁႂ်ႈပႃးသၼ်ႇထေႇသေဢမ်ႇၵႃး ယင်းပၢႆၵႅတ်ႇၶႄပၼ်\n“မႅင်းဢဵၵ်ႉဢၢႆႇၿီႇ” (HIV) လႄႈ “တၢင်းပဵၼ်တိတ်းတေႃႇ” လူၺ်ႈတၢင်းၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇ\nၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လၢႆလၢႆလွင်ႈ ၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။\n“ထူင်ယၢင်” ၼႆႉ ဢမ်ႇပၼ်လွင်ႈၵိတ်ႇၶွင်ႈသုၵ်ႉသၵ်ႉသင် တီႈလွင်ႈႁွမ်းသွင်ၵၼ်။\nယွၼ်ႉ “ႁေႃႊမူၼ်ႊ” (Hormone) သေ ဢၼ်ယၢမ်ႈပဵၼ်ႁူဝ်မဝ်း၊ ႁူဝ်ၶႆႈ၊ တူဝ်ၶိင်းပီး\nၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေဢမ်ႇပဵၼ်ၼႆယဝ်ႉ။\n\nၸႂ်ႉတိုဝ်းထူင်ယၢင်သွင်ၸၼ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ၸႂ်ႉတိုဝ်းထူင်ယၢင်တင်းၸၢႆးတင်းယိင်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၵၼ် ပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင် ယွၼ်ႉထူင်ယၢင်ၸၢင်ႈသိၵ်ႇပွင်ႇလႄႈ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈပႃးသၼ်ႇထေႇသေဢမ်ႇၵႃး ၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းပႃး “တၢင်းပဵၼ်တိတ်းတေႃႇ” ယူႇယဝ်ႉ။\nသင်ဝႃႈႁွမ်းသွင်လူၺ်ႈဢမ်ႇပႃးလွင်ႈႁႄႉၵင်ႈၼႆၸိုင် ၽွၼ်းႁၢႆႉဢၼ်တေၸၢင်ႈပဵၼ်ၵိုၵ်းပႃးမႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ\nပဵၼ်သင်လၢႆလၢႆၼႆ ႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်းထႅင်ႈၶႃႈၼေႃႈ …"
  },
  {
    "title": "လွင်ႈၸပ်းတွင်ႉပႃးသၼ်ႇထေႇ ၽွင်းပႆႇထိုင်ပၢၼ် (ၸပ်းတွင်ႉပႃးသၼ်ႇထေႇၸဝ်ႉ)",
    "content": "လွင်ႈၸပ်းတွင်ႉပႃးသၼ်ႇထေႇ ၽွင်းပႆႇထိုင်ပၢၼ် (ၸပ်းတွင်ႉပႃးသၼ်ႇထေႇၸဝ်ႉ)\nဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ်…\nႁဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၼင်ႇသူၶဝ်ႁူႉဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉၶႃႈ ထိုင်ပၢၼ်ဢၼ်ႁၢမ်ႁၢပ်ႇပုၼ်ႈၽွၼ်းၽႄႈတိူၼ်းၸိူဝ်ႉၽၼ်း\nလႆႈယဝ်ႉလႄႈ ႁၢတ်ႈႁၢႆးမၢဝ်ႇသၢဝ်ႁဝ်းၼႆႉ လူၺ်ႈလွင်ႈၸႂ်ၶုၺ်ႉႁၼ် (ၶၢမ်ႇၸႃး) လႄႈ လွင်ႈဢၼ်ၵူၼ်း\nယူႇၸမ်ၸိမ်ႁိမ်းႁွမ်းႁူၺ်းသူၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ သင်လႆႈႁွမ်းသွင်လူၺ်ႈလွင်ႈဢမ်ႇပႃးလွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄ\nႁႄႉၵင်ႈသင်ၼႆၸိုင် ၸၢင်ႈထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃ ၸပ်းတွင်ႉပႃးသၼ်ႇထေႇ ၽွင်းပႆႇထိုင်ပၢၼ်၊ ၽွင်းပႆႇႁၢင်ႈ\nႁႅၼ်းတူဝ်ႈတၼ်းၽွမ်ႉၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။\nပေႃးဝႃႈႁဝ်းထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃၸိူဝ်းၼႆႉၸိုင် ၸၢတ်ႈပၢၼ်ႁဝ်းၼၼ်ႉ တေမီးတၢင်းမူၼ်ႈသိူဝ်းလႆႈယူႇႁႃႉ၊ လွင်ႈၸပ်းတွင်ႉပႃးသၼ်ႇထေႇၽွင်းပႆႇထိုင်ပၢၼ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၢႆထိုင်ၽူႈယိင်းၸပ်းတွင်ႉပႃးသၼ်ႇထေႇ\nၽွင်းဢႃႇယူႉပႆႇထူၼ်ႈတဵမ် 18 ပီၼၼ်ႉယဝ်ႉ။\nဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်ႁိူၺ်…\nပေႃးဝႃႈပဵၼ်မႃးလွင်ႈၸိူင်ႉၼႆၸိုင် တေၸၢင်ႈထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃလႄႈၽေးၶဵၼ် ၸိူင်ႉႁိုဝ်လၢႆလၢႆၼႆၼၼ်ႉ\nမႃးတူၺ်းႁၢင်ႈတီႈတႂ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၼေႃႈ…\n\nဢဝ်လွင်ႈယုမ်ႇယမ်ႁၼ်ထိုင်ပၢႆးတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းဝႃႈၸိုင် လႆႈၼႃႈလဵၵ်ႉတႃၼွႆႉၼႂ်းၵႄႈၵၢင်ပိူၼ်ႈ၊လႆႈထုၵ်ႇတၢင်းၵူၼ်းတင်းၼမ်ထၢင်ႇလဵၵ်ႉ။\nပၢႆးပိင်ႇၺႃႇဢမ်ႇသုတ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈထိုင်တီႈလႄႈ လွင်ႈယိူင်းဢၢၼ်းၵေႃႈ လႆႈႁၢႆလၢႆၵႂႃႇ။\nယွၼ်ႉဢႃႇယူႇပႆႇထူၼ်ႈထိုင်သေ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၼႃႈႁိူၼ်းၼၼ်ႉ  ဢမ်ႇမီးလွင်ႈပွင်ႇၸႂ်၊ တၢင်းႁူႉပႆႇၵႄႇထူၼ်ႈလႄႈ          ပဵၼ်မႃးပၼ်ႁႃၽူဝ်မေးၽိတ်းၽႅၵ်ႇထဵင်မေႃးၵၼ်၊ ၼႃႈႁိူၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇမူၼ်းလႆႈ။\nယွၼ်ႉဢႃႇယူႇပႆႇထူၼ်ႈထိုင်သေ လွင်ႈတူဝ်ထူပ်းလဵၵ်ႉၵေႇဢေႇမၢင်လႄႈ လွင်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီးယူပ်ႈယွမ်း၊ မီးလွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလွင်ႈငိုၼ်းတွင်း၊ၼႃႈႁိူၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇမူၼ်းလႆႈ။\n\nႁၢတ်ႈႁၢႆးၼုမ်ႇသၢဝ်ႁဝ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉၵူဝ်လႆႈထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃၸိူဝ်းဢၼ်ဝႃႈမႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈ မႆႈၸႂ်ၼႃႇ သေ ၵမ်းလိုၼ်း    သုတ်း လႆႈယႃႉပႅတ်ႈသၼ်ႇထေႇ၊ ၸၢင်ႈမေႃပႆမႅၼ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းၽိတ်းယူႇယဝ်ႉ။\nပေႃးတေယႃႉပႅတ်ႈသၼ်ႇထေႇၸိူင်ႉၼၼ်ၵေႃႈ …\n\nလိူတ်ႈတူၵ်းၼမ်သေ ၸၢင်ႈပဵၼ်ၽေးတေႃႇသၢႆၸႂ်။\nမႅင်းတၢင်းပဵၼ်ၶဝ်ႈသေ ၵတ်းသၼ်ႇမီးလူမ်းၼၢဝ်၊ ၵႂ်ႈပွင်း၊ ၵၢင်းၶႅင်သေ လူႉတၢႆ။\nႁူင်းလုၵ်ႈပွင်ႇသေ လူႉသုမ်းသၢႆၸႂ်။\nၸၢင်ႈလႆႈထူပ်းလွင်ႈၽွၼ်းၸႃႉဢၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈမီးလုၵ်ႈလႆႈထႅင်ႈ ၼႆလႂ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။\n\nဢမ်ႇၸႂ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်သေ သင်သမ်ႉသိုပ်ႇပႃးသၼ်ႇထေႇၵႂႃႇၸိုင် …\n\nလိူၼ်ဝၼ်းပႆႇၵႄႇထူၼ်ႈသေ ၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇမႃးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢၼ်ၼမ်ႉၼၵ်းတူဝ်ဢမ်ႇတဵမ်။\nႁႅင်းလိူတ်ႈဢေႇ၊ မဝ်းပၼ်ႇတႃလမ်။\nတွင်ႉၶူၼ်ႉတူၼ်ႉႁၢၵ်ႈ၊ တိၼ်၊ မိုဝ်း၊ ၼႃႈ ၵႂ်ႈပွင်း။\nႁူဝ်ၸဵပ်းႁူဝ်ၵႅၼ်းလိူဝ်ႁႅင်း။\nသၼ်ႇထေႇပဵၼ်ၵွင်ႉသေ လူႉသုမ်းသၢႆၸႂ်။\nၶၢဝ်းယၢမ်းယူႇၾႆးႁိုင်ယၢဝ်းသေ ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတင်းၼမ်တင်းလၢႆ။\nၽွင်းယၢမ်းယူႇၾႆးၼၼ်ႉ လိူတ်ႈထွၵ်ႇ (ႁူဝ်ႈ) သေ လူႉသုမ်းသၢႆၸႂ်။\n“ႁူၵ်ႈ” ဢမ်ႇတူၵ်းၼႆလႂ် ၸၢင်ႈထူပ်းပၼ်ႁႃၸိူဝ်းၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။\n\nၵွပ်ႈၼၼ် ယူႇတီႈႁၢတ်ႈႁၢႆးၼုမ်ႇသၢဝ်ၸိူဝ်းႁဝ်းသေ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇပဵၼ်လွင်ႈႁၢႆႉၸႃႉၸိူင်ႉၼင်ႇဝႃႈၼၼ်ႉ\nၸူဝ်ႈပႆႇပဵၼ်ၼႆႉ တႃႇၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈလူင်ႈၼႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသုတ်းယူႇယဝ်ႉ။\nတေလႆႈယူႇသဝ်းသေ ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ် ပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင်…\n\nပေႃးပဵၼ်လႆႈ ၸူဝ်ႈပႆႇၵူပ်ႉၵူႈပဵၼ်ႁိူၼ်းၸွမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ဝႄႈလွင်ႈႁွမ်းသွင်ၵၼ်လႄႈ။ ပေႃးဢမ်ႇဝႄႈလႆႈၵေႃႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းလၢႆးႁႄႉၵင်ႈသၼ်ႇထေႇတႃႉ။\nလူဝ်ႇလႆႈမီး ပိုၼ်ႉႁူႉပၢႆးယူႇလီ ဢၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ လႄႈ တိုဝ်းၵမ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၸွမ်းတႃႉ။\nဝႄႈယၢၼ် ယႃႈမဝ်းၵမ်၊ ယႃႈယႃဢၼ်ၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈပၢႆးၸႂ် လႄႈ ၼမ်ႉလဝ်ႈသူႇရႃႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႃႉ။\nလိူၵ်ႈႁႃ တူင်ႇဝူင်းၸမ်ၸိမ်ႁိမ်းႁွမ်းဢၼ်ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈၼၼ်ႉလႄႈ။\n\nဝၢင်းတမ်းလိူၵ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၼင်ႇဝႃႈမႃးပႃႈၼိူဝ်ၼႆႉသေဢမ်ႇၵႃး ဝႄႈယၢၼ်ပႃးလွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈ\nဢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ်ၽေးၶဵၼ်သေ ၵႅတ်ႇၶႄတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈယူႇယဝ်ႉ။\nပေႃးၸိူင်ႉၼၼ်\nယူႇတီႈဢူၺ်းၵေႃႉႁဝ်းၶဝ်သေ လွင်ႈပၼ်ႁႃဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ၵႆႉၸၢင်ႈပဵၼ်ၽွင်းပၢၼ် “သိၵ်ႉႁိၵ်ႉ” ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁူႉပွင်ႇၸႂ်လီ ငၢမ်းယဝ်ႉၼေႃႈ…\nပေႃးပဵၼ်ပၼ်ႁႃၸိူင်ႉၼႆမႃးၸိုင် ၵမ်ႈပႃႈၼမ်ၼႆႉ ၵႆႉလႄႇတၢင်ႇတၢင်းၽိတ်း တီႈၼိူဝ်ၽူႈယိင်းၵူၺ်းယူႇယဝ်ႉ။ တီႈတေႉမၼ်း ပၼ်ႁႃဢၼ်ၼႆႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလႄႈဝႃႈ ယွၼ်ႉၵေႃႉၼိုင်ႈၽၢႆႇၼိုင်ႈၵူၺ်းသေ ပဵၼ်မႃးဢမ်ႇၸႂ်ႈသႄႈ။\nပဵၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈလွင်ႈတၢင်းဢၼ် ၽူႈၸၢႆးၵေႃႈလီ၊ ၽူႈယိင်းၵေႃႈယႃႇ တေလႆႈဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်းတေႉတေႉဝႃႈဝႃႈယူႇယဝ်ႉ။\nဢိုဝ်ႊ … ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ် ႁဝ်းမႃးဢွၼ်ၵၼ်သိုပ်ႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းထႅင်ႈ ပၼ်ႁႃဢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးဝၢႆးလင်\nလွင်ႈႁွမ်းသွင်ၼၼ်ႉထႅင်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈၼေႃႈ…"
  }
]