instruction
stringlengths 36
100
| input
stringlengths 9
1.18k
| output
stringlengths 21
450
|
|---|---|---|
Берілген мазмұнға сүйене отырып, Қазақстандағы климаттың әртүрлілігі туралы қысқаша мәтін жазыңыз. | <noinput> | Қазақстанның климаты өте әртүрлі. Солтүстік бөлігінде қысы ұзақ және суық, ал жазы қысқа әрі жылы болады. Оңтүстігінде, әсіресе Тянь-Шань тауларында, климат жұмсақ, ал жазда ыстық және құрғақ. Шығысында таулы аймақтарда қыста қарлы және суық ауа райы басым.
|
Төмендегі мәтіндегі қателерді тауып, түзетіңіз. | Қазақстанда табиғат байлығы көп: мұнда таулар, ормандар, далалар, және көлдер бар. Сондай-ақ, елдің экологиялық жағдайы соңғы жылдары жақсарды. | Қазақстанда табиғат байлығы көп: мұнда таулар, ормандар, далалар және көлдер бар. Сондай-ақ, елдің экологиялық жағдайы соңғы жылдары жақсарды.
|
Қазақстандағы ең үлкен көлді атаңыз. | <noinput> | Қазақстандағы ең үлкен көл — Каспий теңізі.
|
Берілген тақырып бойынша екі жақты пікір жазыңыз: Қазақстандағы күн энергиясын пайдалану. | <noinput> | Күн энергиясын пайдалану Қазақстан үшін экологиялық таза энергия көзі болып табылады, ол көмір мен мұнайға тәуелділікті азайтады және қоршаған ортаны қорғауға көмектеседі. Дегенмен, күн энергиясы станцияларын орнату бастапқыда үлкен қаржы талап етеді және ауа райы қолайсыз болғанда энергия тиімділігі төмендеуі мүмкін.
|
Күнделікті өмірде жиі қолданылатын қазақтың мақал-мәтелдерін тізіп шығыңыз. | <noinput> | 1. "Тауық мақтанса, жұмыртқамен мақтансын." 2. "Досың көп болса, жауың да көп." 3. "Жақсы сөз – жан сүйсіндіреді." 4. "Ақыл жастан, асыл тастан." 5. "Еріншектің ертеңі таусылмайды."
|
Берілген сөйлемді қазақ тіліне аударыңыз: "The early bird catches the worm." | <noinput> | "Ерте тұрған құс құртты алады."
|
Сіздің ойыңызша, технологияның білім беру саласына әсері қандай? Пікіріңізді негіздеңіз. | <noinput> | Технология білім беру саласына үлкен әсер етеді. Бұл оқушыларға қашықтықтан білім алу мүмкіндігін беріп, білімге қолжетімділікті арттырады. Сонымен қатар, интерактивті құралдардың көмегімен сабақтарды қызықты және тиімді өткізуге болады.
|
Төмендегі сөйлемнен анықтауышты табыңыз: "Өте тәтті алма менің бақшамда өсіп тұр." | <noinput> | Анықтауыш: өте тәтті
|
Мақаланың қандай негізгі тақырыптарды қамтитынын анықтаңыз. | "url": "https://7-su.kz/news/cat-7/1153/" | Мақалада жергілікті жаңалықтар, мәдени іс-шаралар және қоғамдық мәселелер талқыланады.
|
Мақаладағы елеулі оқиғаны қысқаша түсіндіріңіз. | "url": "https://7-su.kz/news/cat-7/1153/" | Мақалада жергілікті қоғамдастықта өткен жаңа мәдени іс-шара туралы айтылады, оған көптеген көрермендер қатысқан.
|
Мақаладағы ақпаратты пайдаланып, оқырмандарға пайдалы кеңес беріңіз. | "url": "https://7-su.kz/news/cat-7/1153/" | Мақаладағы мәдени іс-шараларға қатысу арқылы сіз жергілікті қоғамдастықпен байланыс орнатып, жаңа адамдармен таныса аласыз. Бұл сіздің әлеуметтік шеңберіңізді кеңейтуге көмектеседі.
|
Мақала мазмұнына байланысты оқырмандарға сұрақ қойыңыз. | "url": "https://7-su.kz/news/cat-7/1153/" | Жергілікті мәдени іс-шараларға қаншалықты жиі қатысасыз және олар сізге қандай әсер қалдырады?
|
"Озық тәжірбиелі орталық" атты тақырыптың негізгі мазмұнын қысқаша баяндаңыз. | <noinput> | "Озық тәжірбиелі орталық" тақырыбы заманға сай білім беру және инновациялық тәсілдерді қолданатын білім беру мекемесін сипаттауы мүмкін, мұнда жаңа технологиялар мен әдістерді пайдалану арқылы оқушылардың білім деңгейін арттыру көзделеді.
|
Жаңа технологиялардың білім беру орталықтарына қандай әсер тигізетінін талқылаңыз. | <noinput> | Жаңа технологиялар білім беру орталықтарына оқыту процесін жеңілдетіп, оқушылардың жеке қажеттіліктеріне бейімделуге мүмкіндік береді. Олар қашықтан оқу, интерактивті құралдар және деректерді талдау арқылы білім сапасын арттырады.
|
Білім беруді жақсарту үшін "Озық тәжірбиелі орталық" қандай инновациялық әдістер қолдануы мүмкін? | <noinput> | "Озық тәжірбиелі орталық" білім беруді жақсарту үшін виртуалды шындық арқылы тәжірибелік сабақтар өткізу, жасанды интеллект арқылы оқушылардың үлгерімін талдау, және дербес оқыту жоспарларын жасау сияқты инновациялық әдістер қолдануы мүмкін.
|
Білім беру орталығының тиімділігін арттыру үшін қандай шаралар қабылдау керек? | <noinput> | Білім беру орталығының тиімділігін арттыру үшін мұғалімдердің біліктілігін арттыру, заманауи технологияларды енгізу, оқушылардың қажеттіліктеріне қарай оқу бағдарламаларын бейімдеу, және ата-аналармен кері байланыс жасау секілді шараларды қабылдау қажет.
|
2017 жылы Қазақстанда болған маңызды оқиғаларды сипаттаңыз. | <noinput> | 2017 жылы Қазақстанда бірнеше маңызды оқиғалар болды, соның ішінде ЭКСПО-2017 көрмесі Астанада (қазіргі Нұр-Сұлтан) өткізілді, ол энергияны сақтау және жаңғыртылған энергиялар тақырыбына арналды. Сонымен қатар, Қазақстан БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты емес мүшесі болып сайланды.
|
Мәтіндегі Қаратал аудандық ауруханасының құрылысын сипаттаңыз. | <noinput> | Қаратал аудандық ауруханасының құрылысы үш жылда аяқталған және екі жүз елу төсекке арналған. Бұл аурухана сол кездегі Денсаулық сақтау министрі Төрегелді Шарманов тарапынан заман талабына сай салынған деп жоғары бағаланған.
|
Денсаулық сақтау саласындағы құрметтің ерекшелігін түсіндіріңіз. | <noinput> | Денсаулық сақтау саласында қызмет етіп жүргендерге құрмет ерекше көрсетіледі, себебі олар халықтың денсаулығын сақтауда үлкен рөл атқарады. Бұл саладағы мамандардың еңбегі халық арасында жоғары бағаланып, оларды "біздің сүйікті дәрігер" деп атайды.
|
Қаратал аудандық ауруханасында қызмет істеген мамандардың тізімін жасаңыз. | <noinput> | Қаратал аудандық ауруханасында қызмет істеген мамандар қатарында Василий Попов, Рысбек Жұмашев, Бақыт Мұқашева, Алексей Абдықалықов, Кеңес Әбішев, Шолпан Әлімжанқызы, Роза Құсмолданова, Маржан Аманжолова, Клара Пак бар.
|
Кәкімбек Салықовтың ақ желеңділерге арнап шығарған өлеңі туралы не айта аласыз? | <noinput> | Кәкімбек Салықов танымал қоғам және мемлекет қайраткері әрі ақиық ақын ретінде ақ желеңді дәрігерлерге арнап өлең шығарған. Бұл оның дәрігерлердің еңбегін жоғары бағалап, оларға деген құрметін көрсетуі болып табылады.
|
Қаратал аудандық ауруханасының құрылысына жетекшілік еткен автордың еңбегі туралы не айтылған? | Қаратал аудандық ауруханасының құрылысына жетекшілік еткен автор, денсаулық сақтау саласындағы мамандардың еңбегін атап өтіп, олардың халық арасында құрметке ие болғанын баяндайды. | Автор Қаратал аудандық ауруханасының құрылысына жетекшілік етіп, денсаулық сақтау саласындағы мамандардың еңбегін ерекше атап өтеді. Ол мамандардың халық арасында құрметке ие болғанын көрсетеді.
|
Дәрігерлердің қызметіне арналған өлең жолдары қандай сезімдер тудырады? | Дәрігерлер, дәрігерлер, дәрігер! Жедел көмек, жан қорғаушы жәдігер. Ақ халаттың арасынан жарқ етсең, Аулақ жүрер ажал деген әбігер. | Өлең жолдары дәрігерлердің маңызды рөлін, олардың жанқиярлық еңбегін және халыққа деген қамқорлығын сипаттайды. Бұл шумақтар оларды құрметтеу және ризашылық білдіру сезімдерін тудырады.
|
Облыстық медицина мекемелерінің басшы-мамандарының тізіміне кімдер кіреді? | Облыстық медицина мекемелерінің басшы-мамандары Ұлықпан Нұрғазинов, Өмірғали Кенжебеков, Бәкен Қоржынбаев, Шаймерден Сыдықов, Асылбек Меніс, Маралбек Мейірбеков, Мандат Долаев, Салават Сәрсенбаев, Сәуле Құсмолданова, Мұрат Рахметов, Ерғали Сыдыманов, Асхан Байдувалиев. | Облыстық медицина мекемелерінің басшы-мамандарының тізіміне Ұлықпан Нұрғазинов, Өмірғали Кенжебеков, Бәкен Қоржынбаев, Шаймерден Сыдықов, Асылбек Меніс, Маралбек Мейірбеков, Мандат Долаев, Салават Сәрсенбаев, Сәуле Құсмолданова, Мұрат Рахметов, Ерғали Сыдыманов, Асхан Байдувалиев кіреді.
|
Мақаладағы дәрігерлердің еңбегін қалай сипаттауға болады? | Бұл тек өлең авторының ғана емес, мыңдаған адамның айтар сөзі, барша халықтың жүрегін жарып шыққан ақ тілегі, дәрігерлер қауымына білдірілген ризашылық. | Мақалада дәрігерлердің еңбегі халықтың жүрегінен шыққан алғыс пен ризашылық ретінде сипатталды. Дәрігерлердің қызметі мыңдаған адамның құрметіне лайық деп көрсетілген.
|
Мәтінде аталған медициналық мекеменің атауы қандай? | Облыс халқы дәрігерлерге ризашылық білдіріп, олардың еңбегін жоғары бағалайды. Қуаты барда білегіне, білегі талғанда тілегіне сүйенген қазақ халқы ақылы мен қабілетін шыңдай отырып, өркениетке аяқ басты. Бүгінде елдегі алдыңғы қатарлы медицина мекемелерінің дәрежесі алпауыт елдердің тәжірибелі ғылыми орталықтарымен теңесті. Жүрекке ота жасау, аяқ-қол буынын алмастыру, жұлындағы кесапатты емдеу біздің дәрігерлер үшін қалыпты ем-домның қатарына енді. Ендеше, мемлекет қолға алған бағдарламалар адам айтса сенгісіз нәтижелер беруде. Соның біріне тағдыр тәлейімде мен де куә болдым. Күндердің күнінде белімнен шойырылып Талдықорған көпсалалы ауруханасының бас дәрігері Сәуле Рысбекқызы мен бөлім меңгерушісі Ботагөз Абылайқызының қамқорлығына алындым. Көрікті ғимарат, жанға жайлы палата. Әйгерім Кәсенова, Дана Басқанбаева атты медбибі қыздар аталап, зыр жүгіріп жүріп, алғашқы жәрдем шараларды жасағаннан-ақ, көңілім жайланып сала берді. Әйтсе де, орнымнан тұрып, өз бетіммен жүре алмай, төсек тартып жатырмын. Емші дәрігер Анар Молдағалиева зертхана мен магниттік томографиялық резонанстың қорытындыларымен танысып, нейрохируг кеңесінің қажеттілігін айтты. | Талдықорған көпсалалы ауруханасы.
|
Дәрігерлердің арқасында қандай медициналық жетістіктер қолжетімді болды деп айтуға болады? | <noinput> | Дәрігерлердің арқасында жүрекке ота жасау, аяқ-қол буынын алмастыру, жұлындағы кесапатты емдеу сияқты медициналық жетістіктер қолжетімді болды.
|
Әңгіме барысында қандай медициналық мамандар аталды? | Облыс халқы дәрігерлерге ризашылық білдіріп, олардың еңбегін жоғары бағалайды. Қуаты барда білегіне, білегі талғанда тілегіне сүйенген қазақ халқы ақылы мен қабілетін шыңдай отырып, өркениетке аяқ басты. Бүгінде елдегі алдыңғы қатарлы медицина мекемелерінің дәрежесі алпауыт елдердің тәжірибелі ғылыми орталықтарымен теңесті. Жүрекке ота жасау, аяқ-қол буынын алмастыру, жұлындағы кесапатты емдеу біздің дәрігерлер үшін қалыпты ем-домның қатарына енді. Ендеше, мемлекет қолға алған бағдарламалар адам айтса сенгісіз нәтижелер беруде. Соның біріне тағдыр тәлейімде мен де куә болдым. Күндердің күнінде белімнен шойырылып Талдықорған көпсалалы ауруханасының бас дәрігері Сәуле Рысбекқызы мен бөлім меңгерушісі Ботагөз Абылайқызының қамқорлығына алындым. Көрікті ғимарат, жанға жайлы палата. Әйгерім Кәсенова, Дана Басқанбаева атты медбибі қыздар аталап, зыр жүгіріп жүріп, алғашқы жәрдем шараларды жасағаннан-ақ, көңілім жайланып сала берді. Әйтсе де, орнымнан тұрып, өз бетіммен жүре алмай, төсек тартып жатырмын. Емші дәрігер Анар Молдағалиева зертхана мен магниттік томографиялық резонанстың қорытындыларымен танысып, нейрохируг кеңесінің қажеттілігін айтты. | Бас дәрігер Сәуле Рысбекқызы, бөлім меңгерушісі Ботагөз Абылайқызы, медбибі Әйгерім Кәсенова, медбибі Дана Басқанбаева, емші дәрігер Анар Молдағалиева.
|
Мәтіндегі медицина саласындағы прогресті сипаттайтын сөйлемді қайта жазыңыз. | Облыс халқы дәрігерлерге ризашылық білдіріп, олардың еңбегін жоғары бағалайды. Қуаты барда білегіне, білегі талғанда тілегіне сүйенген қазақ халқы ақылы мен қабілетін шыңдай отырып, өркениетке аяқ басты. Бүгінде елдегі алдыңғы қатарлы медицина мекемелерінің дәрежесі алпауыт елдердің тәжірибелі ғылыми орталықтарымен теңесті. Жүрекке ота жасау, аяқ-қол буынын алмастыру, жұлындағы кесапатты емдеу біздің дәрігерлер үшін қалыпты ем-домның қатарына енді. Ендеше, мемлекет қолға алған бағдарламалар адам айтса сенгісіз нәтижелер беруде. Соның біріне тағдыр тәлейімде мен де куә болдым. Күндердің күнінде белімнен шойырылып Талдықорған көпсалалы ауруханасының бас дәрігері Сәуле Рысбекқызы мен бөлім меңгерушісі Ботагөз Абылайқызының қамқорлығына алындым. Көрікті ғимарат, жанға жайлы палата. Әйгерім Кәсенова, Дана Басқанбаева атты медбибі қыздар аталап, зыр жүгіріп жүріп, алғашқы жәрдем шараларды жасағаннан-ақ, көңілім жайланып сала берді. Әйтсе де, орнымнан тұрып, өз бетіммен жүре алмай, төсек тартып жатырмын. Емші дәрігер Анар Молдағалиева зертхана мен магниттік томографиялық резонанстың қорытындыларымен танысып, нейрохируг кеңесінің қажеттілігін айтты. | Қазіргі таңда еліміздегі жетекші медицина мекемелерінің дәрежесі әлемдік ғылыми орталықтармен теңесе бастады.
|
Мәтіннен нейрохирург Жәнібек Жанарбекұлының науқасқа қойған диагнозын сипаттаңыз. | Қазақ медицинасы жоғары деңгейге жетіп, күрделі операциялар жасауға қабілетті, ал автор Талдықорған ауруханасында емделіп, медициналық қызметтің сапасына куә болған. Нейрохирург Жәнібек Жанарбекұлының айтуынша, төртінші, бесінші, алтыншы бел омыртқаның арасы сөгілген. | Нейрохирург Жәнібек Жанарбекұлы науқасқа төртінші, бесінші, алтыншы бел омыртқаның арасы сөгілген деген диагноз қойды.
|
Қазақ медицинасының дамуы туралы мәтіннен мысал келтіріңіз. | Қазақ медицинасы жоғары деңгейге жетіп, күрделі операциялар жасауға қабілетті, ал автор Талдықорған ауруханасында емделіп, медициналық қызметтің сапасына куә болған. | Автор Талдықорған ауруханасында емделіп, медициналық қызметтің жоғары сапасына куә болғанын мысал ретінде келтіруге болады.
|
Мәтіннен жұлын операциясына дайындықтың қандай маңызды қадамдары бар екенін түсіндіріңіз. | Арнайы дайындықтан кейін жаңа туған баладай бесік арбаға жатқызып, білегіме білезік кигізді. Ондағы «жұлын» деген жазуға көзім түсті. | Операцияға дайындық барысында науқас арнайы дайындықтан өтіп, оны бесік арбаға жатқызып, білегіне «жұлын» деген жазуы бар білезік кигізіледі.
|
Алғашқы ұсыныс бойынша медициналық мекемеден бас тарту себебін түсіндіріп беріңіз. | – Бұл біздің қолымыздан келмейді, – демесі бар ма нейрохирургтың. Сонымен, облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Асхан Байдувалиев пен Сәуле Құсмолданованың ұсынысымен Астанадағы Ұлттық нейрохирургия орталығына аттандым. | Нейрохирургтың операцияны өз мекемелерінде орындау мүмкін еместігін мәлімдеуіне байланысты, автор Астанадағы Ұлттық нейрохирургия орталығына баруға шешім қабылдады.
|
Мәтіндегі медициналық құрал-жабдықтардың қай елдерден әкелінгенін атаңыз. | Пациентке бел омыртқасына ота жасау керек болғандықтан, ол Астанадағы Ұлттық нейрохирургия орталығына жіберілді. Сабыр сақтағаныңыз жөн, – деді реанимация және қарқынды терапия бөлімінің анастезиолог-реаниматолог дәрігері Дәулет Абақов. – Онда кешіктірмеңдер. Қолдарың жеңіл болсын, – дедім өзімді-өзім жігерлендірген болып. – Әп, бәрекелді! Мұныңыз жөн сөз, – деді анастезиолог дәрігер. Мені бірден жедел ота жасайтын арнайы орынға жеткізді. Дәрігерлердің жылы сөзінен бала кезімде Кәріпбай молданың үшкіріп емдегеніндей әсерде қалған сияқтымын. Тырп етпей жатырмын. Үш-төрт медбике аяқ-қолымды төсекке байлап, қайдан келгенімді, қал-жағдайымды, тіпті руымды да сұрастырып, бізге жезде болады екенсіз ғой деп көңілімді алдай жүріп, шараны бастап кетті. Біраздан соң қасыма Талғат келді. – Аға, мына жан-жағыңыздағы самсап тұрған шетелдік құрал-жабдықтарды көрдіңіз бе? Бұлар бұрын болмаған. Біз қазір Германия мен Израиль, Корея мен Жапония дәрігерлері атқаратын отаны өзіміз жасаймыз, – деп әңгімесін бастап кетті. Әңгімесін тыңдап жатып ұйықтап кеттім. Ары қарай не істеп, не қойғаны өзіне мәлім. «Проснитесь, проснитесь, ну проснитесь же», – деген дауыстан көзімді әрең аштым. | Германия, Израиль, Корея, Жапония
|
Мәтіндегі оқиғаны бір сөйлеммен қорытындылаңыз. | Пациентке бел омыртқасына ота жасау керек болғандықтан, ол Астанадағы Ұлттық нейрохирургия орталығына жіберілді. Сабыр сақтағаныңыз жөн, – деді реанимация және қарқынды терапия бөлімінің анастезиолог-реаниматолог дәрігері Дәулет Абақов. – Онда кешіктірмеңдер. Қолдарың жеңіл болсын, – дедім өзімді-өзім жігерлендірген болып. – Әп, бәрекелді! Мұныңыз жөн сөз, – деді анастезиолог дәрігер. Мені бірден жедел ота жасайтын арнайы орынға жеткізді. Дәрігерлердің жылы сөзінен бала кезімде Кәріпбай молданың үшкіріп емдегеніндей әсерде қалған сияқтымын. Тырп етпей жатырмын. Үш-төрт медбике аяқ-қолымды төсекке байлап, қайдан келгенімді, қал-жағдайымды, тіпті руымды да сұрастырып, бізге жезде болады екенсіз ғой деп көңілімді алдай жүріп, шараны бастап кетті. Біраздан соң қасыма Талғат келді. – Аға, мына жан-жағыңыздағы самсап тұрған шетелдік құрал-жабдықтарды көрдіңіз бе? Бұлар бұрын болмаған. Біз қазір Германия мен Израиль, Корея мен Жапония дәрігерлері атқаратын отаны өзіміз жасаймыз, – деп әңгімесін бастап кетті. Әңгімесін тыңдап жатып ұйықтап кеттім. Ары қарай не істеп, не қойғаны өзіне мәлім. «Проснитесь, проснитесь, ну проснитесь же», – деген дауыстан көзімді әрең аштым. | Пациентке бел омыртқасына ота жасалуы керек болғандықтан, ол Астанадағы Ұлттық нейрохирургия орталығына жеткізіліп, шетелдік құрал-жабдықтардың көмегімен ота жасалды.
|
Мәтіндегі дәрігерлердің пациентке қатысты ұсынған әрекеттерін тізімдеңіз. | Пациентке бел омыртқасына ота жасау керек болғандықтан, ол Астанадағы Ұлттық нейрохирургия орталығына жіберілді. Сабыр сақтағаныңыз жөн, – деді реанимация және қарқынды терапия бөлімінің анастезиолог-реаниматолог дәрігері Дәулет Абақов. – Онда кешіктірмеңдер. Қолдарың жеңіл болсын, – дедім өзімді-өзім жігерлендірген болып. – Әп, бәрекелді! Мұныңыз жөн сөз, – деді анастезиолог дәрігер. Мені бірден жедел ота жасайтын арнайы орынға жеткізді. Дәрігерлердің жылы сөзінен бала кезімде Кәріпбай молданың үшкіріп емдегеніндей әсерде қалған сияқтымын. Тырп етпей жатырмын. Үш-төрт медбике аяқ-қолымды төсекке байлап, қайдан келгенімді, қал-жағдайымды, тіпті руымды да сұрастырып, бізге жезде болады екенсіз ғой деп көңілімді алдай жүріп, шараны бастап кетті. Біраздан соң қасыма Талғат келді. – Аға, мына жан-жағыңыздағы самсап тұрған шетелдік құрал-жабдықтарды көрдіңіз бе? Бұлар бұрын болмаған. Біз қазір Германия мен Израиль, Корея мен Жапония дәрігерлері атқаратын отаны өзіміз жасаймыз, – деп әңгімесін бастап кетті. Әңгімесін тыңдап жатып ұйықтап кеттім. Ары қарай не істеп, не қойғаны өзіне мәлім. «Проснитесь, проснитесь, ну проснитесь же», – деген дауыстан көзімді әрең аштым. | 1) Сабыр сақтау; 2) Кешіктірмеу; 3) Ота жасату.
|
Мәтінде кездесетін мамандықтарды атаңыз. | Пациентке бел омыртқасына ота жасау керек болғандықтан, ол Астанадағы Ұлттық нейрохирургия орталығына жіберілді. Сабыр сақтағаныңыз жөн, – деді реанимация және қарқынды терапия бөлімінің анастезиолог-реаниматолог дәрігері Дәулет Абақов. – Онда кешіктірмеңдер. Қолдарың жеңіл болсын, – дедім өзімді-өзім жігерлендірген болып. – Әп, бәрекелді! Мұныңыз жөн сөз, – деді анастезиолог дәрігер. Мені бірден жедел ота жасайтын арнайы орынға жеткізді. Дәрігерлердің жылы сөзінен бала кезімде Кәріпбай молданың үшкіріп емдегеніндей әсерде қалған сияқтымын. Тырп етпей жатырмын. Үш-төрт медбике аяқ-қолымды төсекке байлап, қайдан келгенімді, қал-жағдайымды, тіпті руымды да сұрастырып, бізге жезде болады екенсіз ғой деп көңілімді алдай жүріп, шараны бастап кетті. Біраздан соң қасыма Талғат келді. – Аға, мына жан-жағыңыздағы самсап тұрған шетелдік құрал-жабдықтарды көрдіңіз бе? Бұлар бұрын болмаған. Біз қазір Германия мен Израиль, Корея мен Жапония дәрігерлері атқаратын отаны өзіміз жасаймыз, – деп әңгімесін бастап кетті. Әңгімесін тыңдап жатып ұйықтап кеттім. Ары қарай не істеп, не қойғаны өзіне мәлім. «Проснитесь, проснитесь, ну проснитесь же», – деген дауыстан көзімді әрең аштым. | Анастезиолог-реаниматолог, дәрігер, медбике.
|
Науқастың отадан кейінгі жағдайы қалай болды деген сұраққа жауап беріңіз. | Науқас реанимация бөлімінде ем қабылдап, кейін палатаға ауыстырылды. Бір тәуліктен кейін басын көтеріп, екінші күні аяғынан тұрды. | Отадан кейін науқастың жағдайы жақсарды, ол бір тәуліктен кейін басын көтеріп, екінші күні аяғынан тұра алды.
|
Мәтіндегі негізгі оқиғаның уақытын анықтаңыз. | Науқас отадан кейін бір тәуліктен соң басын көтеріп, екінші күні аяғынан тұрды. | Мәтіндегі негізгі оқиға отадан кейінгі алғашқы екі күнде орын алды.
|
Мәтіннен науқастың жақындарының оған қалай қолдау көрсеткенін сипаттаңыз. | Күләшім жымыйып қасымда отыр. Шамалы уақыттан кейін Талғат пен Нұрлан келді жайнаң қағып. | Науқастың жақындары Күләш, Талғат және Нұрлан оған қолдау көрсетіп, қасында болып, оның көңілін аулады.
|
Мәтіннен медициналық қызметкерлердің әрекетін сипаттаңыз. | Медбике қыздар зыр жүгіріп, ем-дом жасап жүр. | Медициналық қызметкерлер, соның ішінде медбике қыздар, науқастарға белсенді түрде ем-дом жасап, олардың жағдайын қадағалап жүр.
|
Нейрохирургия орталығының жетістіктері туралы мақала жазу үшін қандай негізгі ақпаратты қосу қажет? | Автор операциядан кейін реанимация бөлімінде болып, палатаға оралып, қалпына келу процесін бастады. Ажалдан арашалап қалған дәрігерлерге, мәпелеп күткен медбикелерге айтар алғысым мен ризашылығымды қалай білдірем деген ой мазалай берді. Ең дұрысы, орталықтың жетістігі, дәрігерлердің біліктілігі жайлы мақала жазу деп шештім. | Мақалада нейрохирургия орталығының Азиядағы емдеу әдістерін, ерте диагностикалау және оңалту қызметтерін, орталықтың бөлімшелерінің толық тізімін және дәрігерлердің жоғары біліктілігін атап өту қажет.
|
Нейрохирургиялық клиникада реанимация бөлімшелерінің қандай рөл атқаратынын сипаттаңыз. | Азияда теңдесі жоқ және ең жоғарғы халықаралық стандарттарға сәйкес келетін жүз алпыс төсектік орталық он бөлімшеден тұрады. Олар – орталық жүйке жүйесінің патологиясы, жұлын нейрохирургиясы, шеткі жүйке жүйесінің патологиясы, тамырлы және функционалды диагностика, нейрооңалту, балалар нейрохирургиясы, жалпы нейрохиругия, бес залды операциялық, анестезиология, реанимация және қарқынды терапия. | Реанимация бөлімшесі операциядан кейінгі науқастарды қадағалап, қажетті жағдайда қарқынды терапия жүргізу арқылы олардың қалпына келу процесіне маңызды үлес қосады.
|
Азиядағы нейрохирургиялық клиникалардың көшбасшылық мәртебесіне қандай факторлар әсер етеді? | Азиядағы жаңа емдеу әдістерін қолдану арқылы ерте диагностикалаудан бастап, пациенттердің оңалуымен аяқталатын нейрохирургиялық қызметтерді толығымен атқаратын көшбасшы клиникалардың біріне айналған бұл орталықтың мақсаты – нейрохирургиялық көмек көрсетудің тиімді жүйесін құру. | Көшбасшылық мәртебеге жаңа емдеу әдістерін қолдану, ерте диагностикалау мүмкіндігі, пациенттердің оңалуы үшін толыққанды қызмет көрсету және жоғары тиімді жүйе құру сияқты факторлар әсер етеді.
|
Бұл нейрохирургия орталығының пациенттерге ұсынатын қызмет түрлерін атаңыз. | Азияда теңдесі жоқ және ең жоғарғы халықаралық стандарттарға сәйкес келетін жүз алпыс төсектік орталық он бөлімшеден тұрады. Олар – орталық жүйке жүйесінің патологиясы, жұлын нейрохирургиясы, шеткі жүйке жүйесінің патологиясы, тамырлы және функционалды диагностика, нейрооңалту, балалар нейрохирургиясы, жалпы нейрохиругия, бес залды операциялық, анестезиология, реанимация және қарқынды терапия, күндізгі стационарлы қабылдау-диагностикалық бөлімше, трансфузиология, екі ангиограф, рентген орнатылған радиологиялық бөлімше, физиотерапия және субалшықпен емдеу, патологоанатомия болып бөлінеді. | Орталық жүйке жүйесінің патологиясы, жұлын нейрохирургиясы, шеткі жүйке жүйесі патологиясы, тамырлы және функционалды диагностика, нейрооңалту, балалар нейрохирургиясы, жалпы нейрохирургия, анестезиология, реанимация және қарқынды терапия, физиотерапия, субалшықпен емдеу және патологоанатомия.
|
Талғат Керімбаев туралы ақпаратты толықтырып, ол туралы мәліметтерді кеңейтіңіз. | Талғат Керімбаев жұлын нейрохирургиясы, шеткі жүйке жүйесінің патологиясы бөлімшесінің меңгерушісі болып табылады. | Талғат Керімбаев — жоғары санатты нейрохирург дәрігер, медицина ғылымдарының докторы. Ол жұлын нейрохирургиясының өзекті мәселелері бойынша Израиль, Германия, Австрия, Швейцария, Ресейдің университеттік клиникаларында тағылымдамадан өткен.
|
Нейрохирургиялық қызметтердің халықаралық стандарттарға сәйкестігі туралы пікір білдіріңіз. | Орталық Азиядағы клиника әрбір жағдайда дәл диагностика жасау мен емдеудің нақты әдісін қолдануға мүмкіндік береді. | Мұндай клиниканың халықаралық стандарттарға сәйкестігі оның дәлірек диагностика және нақты емдеу әдістерін қолдануымен расталады, бұл пациенттерге жоғары сапалы медициналық қызмет көрсетуді қамтамасыз етеді.
|
Клиникада жұмыс істейтін дәрігерлер мен медбикелердің жалпы саны қанша? | Ұлттық орталықта 94 дәрігер және 192 медбике жұмыс істейді. | Клиникада барлығы 286 медицина қызметкері жұмыс істейді.
|
Орталық Азиядағы нейрохирургия саласындағы көшбасшы клиниканың ерекшеліктерін атаңыз. | Әрбір жағдайда дәл диагностика жасау мен емдеудің нақты әдісін қолдануға мүмкіндік бар. | Клиника ең жоғарғы халықаралық стандарттарға сай келеді, дәл диагностика жасау және нақты емдеу әдістерін қолдану мүмкіндігі бар.
|
Ұлттық орталықтың ем-дом қызметтерінің сапасын сипаттаңыз. | Ұлттық орталықта жоғары білікті дәрігерлер мен медбикелер жұмыс істейді, олардың ішінде Талғат Керімбаев жұлын нейрохирургиясы бөлімшесін басқарады және медицина ғылымдарының докторы болып табылады. | Ұлттық орталықта ем-дом қызметтері жоғары деңгейде ұйымдастырылған, себебі мұнда медицина ғылымдарының докторлары мен білікті медбикелер жұмыс істейді, бұл емнің сапасын арттырады.
|
Ұлттық орталықта өткізген бір аптаңыздың әсерін сипаттаңыз. | Мұндағы өткізген жеті күнім әлемдік деңгейдегі мәртебелі шипажайдан артық болмаса кем емес. | Ұлттық орталықта өткізген бір апта уақытты әлемдік деңгейдегі мәртебелі шипажайда болғандай сезіндім, бұл менің денсаулығым мен көңіл-күйіме оң әсер етті.
|
Физиотерапия бөлімінде қандай сезімдер туады? | Физиотерапия бөліміндегі медбикелердің аялы алақанынан алған емің жүйкеңді жібітіп жібергендей сезінесің. | Физиотерапия бөлімінде медбикелердің емін алған соң, жүйкең тыныштанғандай, өзіңді жеңіл сезінесің.
|
Ұлттық орталықтың жаттығу залындағы қызметтерді сипаттаңыз. | Дене шынықтыру залындағы ем-дом мектеп қабырғасындағы алғаш алған жаттығулар болып шықты. | Ұлттық орталықтың жаттығу залындағы ем-дом, мектеп қабырғасында алғаш алған жаттығулар сияқты қарапайым және тиімді.
|
Алина Мұстафаева туралы қысқаша ақпарат беріңіз. | <noinput> | Алина Мұстафаева - нейрооңалту бөлімшесінде жұмыс істейтін невропатолог дәрігер. Ол өзінің ем-домын жоғары деңгейде ұйымдастырып, науқастарға кәсіби көмек көрсетеді.
|
Серік Ақшолақовтың медицина саласындағы жетістіктерін тізіп шығыңыз. | <noinput> | Серік Ақшолақов Қазақстанда эпилепсияны шұғыл емдеуді алғаш рет жүзеге асырған, бес мыңнан астам бас миы мен жұлынға ота жасаған, төрт докторлық және жиырма бес кандидаттық диссертацияның жетекшісі болған.
|
Нейрохирургия саласында жұмыс жасайтын мамандардың ортақ мақсаттарын сипаттаңыз. | <noinput> | Нейрохирургия саласындағы мамандардың ортақ мақсаттары - науқастардың денсаулығын жақсарту, күрделі нейрохирургиялық операцияларды сәтті орындау және жаңа ғылыми зерттеулер арқылы емдеу әдістерін жетілдіру.
|
Серік Ақшолақовтың еңбегінің ел үшін маңыздылығын түсіндіріңіз. | <noinput> | Серік Ақшолақовтың еңбегі Қазақстанның медициналық саласының дамуына зор үлес қосып, елдегі нейрохирургия деңгейін жоғары дәрежеге көтерді. Оның еңбегі ұлттық мақтаныш болып табылады.
|
Серік Ақшолақовтың жетістіктері мен марапаттары оның кәсіби жолында қандай рөл атқарды деп ойлайсыз? | <noinput> | Серік Ақшолақовтың жетістіктері мен марапаттары оның кәсіби жолында үлкен рөл атқарды, себебі олар оның медицина саласындағы беделін арттырып, оны Қазақстандағы танымал нейрохирургтардың бірі етті. Бұл марапаттар оның ғылыми-зерттеу қызметін және медицинаға қосқан үлесін мойындайды.
|
Серік Ақшолақовтың қандай ерекше жетістіктері оның нейрохирургия саласындағы беделін арттырды? | <noinput> | Серік Ақшолақовтың эпилепсияны емдеуді алғаш рет жүзеге асыруы, бас миы мен жұлынға ота жасаудағы үлестері және бірнеше халықаралық марапаттарға ие болуы оның нейрохирургия саласындағы беделін арттырды.
|
Серік Ақшолақовтың қай жылы «Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері» атағын алғанын анықтаңыз. | <noinput> | Серік Ақшолақов 2015 жылы «Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері» атағын алды.
|
Серік Ақшолақовтың өмір жолы мен кәсіби жетістіктері туралы қысқаша әңгіме жазыңыз. | <noinput> | Серік Ақшолақов — Қазақстанның көрнекті нейрохирургі, ол Ұлттық нейрохирургия орталығында көптеген жетістіктерге жетіп, бас миы мен жұлынға ота жасауда үлкен үлес қосты, эпилепсияны емдеуді алғаш рет жүзеге асырды. Ол Қазақстандағы және шетелдегі түрлі марапаттарға ие болып, медицина саласына елеулі үлес қосты. Оның еңбекқорлығы мен кәсіби шеберлігі Қазақстандағы медицинаның дамуына зор ықпал етті.
|
Қазақстандағы белгілі дәрігердің марапаттары мен жетістіктерін атаңыз. | <noinput> | Дәрігер ұлттық аккредитациядан сәтті өтіп, он жаңа медициналық технология енгізді. Ол жабынды стенттерді қолданумен алғашқы эндоскопиялық операцияларды жасады, сондай-ақ Халықаралық ISO 9001-2000 сапа сертификатын алды. Дәрігердің орталығы «Сапа үшін еуропалық Гран-при» мен ҚР Президентінің «Алтын сапа» сыйлығын иеленді.
|
Орталықтың алты жыл ішіндегі қызметінің нәтижелерін сипаттаңыз. | <noinput> | Алты жылда орталықта 25 000-нан аса адам емделіп, оның 14 000-на ота жасалды. Бұл емдеу және хирургиялық қызметтерінің жоғары деңгейін көрсетеді.
|
Халықаралық аккредитацияның қандай маңызы бар екенін түсіндіріңіз. | <noinput> | Халықаралық аккредитация, мысалы, JCI аккредитациясы, медициналық ұйымның қызмет көрсету сапасы мен қауіпсіздігін әлемге мойындатады және «Алтын стандарт» сапа белгісі болып табылады.
|
2011 және 2012 жылдары Қазақстанда нейрохирургия саласында қандай маңызды шаралар өтті? | <noinput> | 2011 жылы Нейрохирургиялық қоғамдардың Бүкіләлемдік Федерациясының (WFNS) білім беру курстары өтті, ал 2012 жылы Қазақстанда нейрохирургтардың ІІ съезі өткізілді.
|
Joint Commission International (JCI) аккредитациясының маңыздылығын сипаттап беріңіз. | <noinput> | Joint Commission International (JCI) аккредитациясы денсаулық сақтау ұйымдарының сапалық стандарттарға сай келетіндігін көрсетеді. Бұл аккредитация медициналық мекемеге пациенттердің қауіпсіздігі мен қызмет көрсету сапасын жақсартуға көмектеседі, сонымен қатар халықаралық деңгейде беделін арттырады.
|
JCI аккредитациясының үш жылдық кезеңі туралы мәлімет беріңіз. | 2016 жылы Joint Commission International (JCI Халықаралық біріккен комиссиясы) үш жылдық аккредитациядан өткізді. | JCI аккредитациясы медициналық мекемеге үш жыл бойы сапалық стандарттарға сәйкес келетіндігін растайды. Бұл кезең ішінде мекеме қызмет көрсету сапасын тұрақты түрде жақсартып отыруы тиіс, аккредитацияның мерзімі аяқталған соң қайта тексеруден өтуі керек.
|
Мәдениет пен өнердің қоғамға әсері туралы көзқарасыңызды білдіріңіз. | <noinput> | Мәдениет пен өнер қоғамның дамуына үлес қосып, адамның шығармашылық қабілеттерін арттырады. Олар адамдарды біріктіріп, ортақ құндылықтарды қалыптастырады. Сонымен қатар, мәдениет пен өнер жеке тұлғаның ішкі әлемін байытып, қоғамдағы әлеуметтік мәселелерді шешуге көмектеседі.
|
Қазақстандағы дәстүрлі өнер түрлері мен олардың ерекшеліктерін сипаттаңыз. | <noinput> | Қазақстанда дәстүрлі өнер түрлері ретінде киіз үй жасау, домбыра ойнау, ұлттық киім тігу, және айтыс өнері танымал. Киіз үй жасау шеберлік пен табиғи материалдарды қолдануды талап етеді. Домбыра қазақ халқының музыкалық мәдениетінде маңызды орын алады. Ұлттық киімдер көбінесе табиғи жүн мен маталардан тігіледі, ал айтыс – суырыпсалма ақындық өнері.
|
Өнер мұражайларына барудың артықшылықтарын атаңыз. | <noinput> | Өнер мұражайларына бару білім деңгейін арттырып, мәдени көкжиектерді кеңейтеді. Олар тарих пен мәдениет туралы тереңірек түсінік алуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, мұражайлар шығармашылықты ынталандырып, адамдарды жаңа идеялар мен шабыт көздерімен таныстырады.
|
"Қазақтың дәстүрлі күй өнері" тақырыбында эссе жазыңыз. | <noinput> | Қазақтың дәстүрлі күй өнері – ұлттық мәдениеттің ажырамас бөлігі. Күйлер арқылы қазақ халқының тарихи оқиғалары, сезімдері мен өмір салты көрініс табады. Домбыра мен қобыз сияқты аспаптарда орындалатын күйлер біздің дәстүрлі мұрамызды сақтап, ұрпақтан-ұрпаққа жеткізуде маңызды рөл атқарады. Қазақтың әр күйі ерекше әуен мен ырғаққа ие болып, тыңдаушыны терең ойға жетелейді.
|
Қазақстанның тәуелсіздік алғаннан кейінгі экономикалық дамуы туралы қысқаша мәлімет беріңіз. | Қазақстан 1991 жылы Кеңес Одағынан тәуелсіздігін алғаннан кейін нарықтық экономикаға көшу процесін бастады. Ел экономикасы табиғи ресурстарға, әсіресе мұнай мен газға тәуелді болып қалды. | Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін экономикалық реформаларды жүзеге асыра бастады, оның ішінде жекешелендіру және шетелдік инвестицияларды тарту болды. Мұнай мен газ саласына ерекше назар аударыла отырып, елдің ЖІӨ-і айтарлықтай өсті. Сонымен қатар, 2000-шы жылдары елімізде инфрақұрылымды дамыту және әртараптандыруға бағытталған бағдарламалар қабылданды.
|
Жасанды интеллекттің қазіргі замандағы ең маңызды қолдану салалары туралы әңгімеле. | <noinput> | Жасанды интеллект қазіргі таңда бірнеше маңызды салаларда қолданылады. Денсаулық сақтау саласында диагноз қою мен емдеу әдістерін жетілдіруге көмектеседі. Қаржы саласында AI алгоритмдері сауда стратегияларын оңтайландыру және алаяқтықты анықтау үшін қолданылады. Автокөліктерде жасанды интеллект жүргізушісіз көлік жүргізу мүмкіндіктерін дамытады. Сонымен қатар, тұтынушыларға қызмет көрсету саласында чатботтар мен виртуалды көмекшілер қолданылады.
|
Берілген сөйлемдерді сөздердің дұрыс ретін ауыстырып, қайта құрастырыңыз. | Қазақ тілінде сөйлесу қабілетін дамыту үшін кітаптар оқу және әңгімелесу тәжірибесін арттыру қажет. | Сөйлесу қабілетін дамыту үшін қазақ тілінде кітаптар оқу және әңгімелесу тәжірибесін арттыру қажет.
|
20-шы ғасырда Қазақстанда болған маңызды тарихи оқиғаларды тізіп жазыңыз. | <noinput> | 1. 1917 жылы Ақпан және Қазан төңкерістері. 2. 1920 жылы Қазақ Автономиялық Кеңестік Социалистік Республикасы құрылды. 3. 1932-1933 жылдары ашаршылық пен саяси репрессиялар. 4. 1941-1945 жылдары Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысу. 5. 1954 жылы Тың және тыңайған жерлерді игеру науқанының басталуы. 6. 1986 жылы Желтоқсан оқиғасы. 7. 1991 жылы Қазақстан Республикасының тәуелсіздік алуы.
|
1917 жылғы Ресей революциясының себептерін талқылаңыз. | 1917 жылғы Ресейдегі әлеуметтік, экономикалық және саяси жағдайлар қандай болды? | 1917 жылғы Ресей революциясының негізгі себептері арасында әлеуметтік теңсіздік, экономикалық қиындықтар және саяси тұрақсыздық болды. Халықтың көп бөлігі кедейлік пен аштықта өмір сүрді, ал жұмысшылардың еңбек жағдайлары нашар болды. Соғыс кезінде Ресейдің экономикасы құлдырап, азық-түлік пен негізгі тауарлар тапшылығы туындады. Патша үкіметінің саясаты халық арасында наразылықты күшейтті, бұл ақырында революцияға алып келді.
|
Джейн Остиннің "Тәкаппарлық пен жаңылыс" романының басты тақырыбын анықтаңыз. | Джейн Остиннің "Тәкаппарлық пен жаңылыс" романындағы басты идея қандай? | Джейн Остиннің "Тәкаппарлық пен жаңылыс" романының басты тақырыбы — әлеуметтік сыныптар мен жеке қасиеттер арасындағы қайшылықтар. Романдағы кейіпкерлердің тәкаппарлықтары мен жаңылысулары олардың қарым-қатынастарына қалай әсер ететінін көрсетеді. Бұл тақырып арқылы автор адамгершілік қасиеттердің маңыздылығын және оларды түсіну керектігін айқындап көрсетеді.
|
1960 жылдардағы АҚШ-тағы азаматтық құқықтар қозғалысын сипаттаңыз. | 1960 жылдардағы АҚШ-тағы азаматтық құқықтар қозғалысының мақсаты қандай болды? | 1960 жылдардағы АҚШ-тағы азаматтық құқықтар қозғалысының басты мақсаты — афроамерикандықтардың тең құқықтық мәртебеге ие болуын қамтамасыз ету және нәсілдік сегрегацияны жою. Бұл қозғалыс аясында көптеген бейбіт шерулер мен науқандар ұйымдастырылып, олар заңды өзгерістерге, соның ішінде Азаматтық құқықтар туралы заңның қабылдануына әкелді.
|
Күнделікті өмірде экологияны сақтау үшін не істеуге болады? | <noinput> | Күнделікті өмірде экологияны сақтау үшін бірнеше қарапайым қадамдарды орындауға болады: қайта пайдалануға болатын сөмкелерді қолдану, су мен электр энергиясын үнемдеу, қоқысты қайта өңдеу, жергілікті және органикалық өнімдерді таңдау, көлік орнына велосипедпен немесе жаяу жүру. Бұл әрекеттер қоршаған ортаны қорғауға үлкен үлес қоса алады.
|
Тарихтағы маңызды оқиғалардың бірін сипаттап беріңіз. | 1969 жылғы Айға қону | 1969 жылғы 20 шілдеде адамзат алғаш рет Айға қонды, бұл оқиға «Аполлон 11» миссиясының шарықтау шегі болды. Нил Армстронг пен Эдвин "Базз" Олдрин Ай бетіне қадам басқан алғашқы адамдар болып, ғарышқа саяхат тарихында жаңа кезең ашты.
|
Мәтіндегі барлық ел атауларын алып тастап, орнына "ел" сөзін қойыңыз. | Франция мен Германия арасындағы шекаралық даулар Еуропаның тарихында маңызды орын алады. | Ел мен ел арасындағы шекаралық даулар Еуропаның тарихында маңызды орын алады.
|
Бұл сөз тіркесі нені білдіреді деп ойлайсыз? | "Ағаштан түспеген алма" | Бұл сөз тіркесі көбінесе балалардың ата-аналарына ұқсайтынын немесе солардың қасиеттерін қабылдайтынын білдіру үшін қолданылады.
|
Қазақ тіліндегі бір мақал-мәтелді келтіріп, оның мағынасын түсіндіріңіз. | "Тауық түс көргенде, таң атады." | Бұл мақал-мәтел адамдардың үміттері мен армандарының жүзеге асуы мүмкін екенін білдіреді, яғни егер бір нәрсені армандасаңыз, ол орындалуы мүмкін.
|
Берілген тақырып бойынша қысқаша эссе жазыңыз. | Қазақстанның табиғи байлықтары | Қазақстан табиғи байлықтарға бай мемлекет ретінде әлемге танымал. Оның кең далалары мен таулы аймақтары үлкен минералды ресурстарды қамтиды, соның ішінде мұнай, газ, алтын, және уран. Осы байлықтар ел экономикасының маңызды бөлігін құрайды және оның болашағын анықтауда басты рөл атқарады. Сонымен қатар, табиғи байлықтарды тиімді пайдалану және қоршаған ортаны қорғау мәселелері де қазіргі кезеңнің өзекті тақырыптарының бірі болып отыр. |