Rais wa Jamhuri ya Muungano ya Naijeria, Rais Muhammadu Buhari alichukuliwa na Bayo Omoboriowo kupitia Wikimedia Commons, tarehe 29 Mei 2015, (CC BY-SA 4.0).
Ijumaa (Siku ya 5) ilikuwa ikitangaza kusimamishwa kwa Twita nchini humo, siku chache tu baada ya Twita kufuta twiti yenye kudhuru iliyotumwa na Rais wa Naijeria Muhammadu Buhari iliyodokeza kwamba serikali itatumia vurugu dhidi ya kikundi cha kabila la Waegbo.
Pamoja na twiti hiyo, ujumbe unaendelea kusambaa kwenye mitandao ya kijamii, ukitokeza kumbukumbu zenye kuhuzunisha za vita vya wenyewe kwa wenyewe vilivyoacha zaidi ya watu milioni moja wakiwa wamekufa.
Lakini ujumbe huo ulizua harakati kwenye mitandao ya kijamii kuunga mkono wa-Naijeria kutoka kundi la kabila la Igbo.
Katika twiti zilizotumwa Juni 1, 2021, Buhari alitishia kuwatendea Wanaijeria kutoka sehemu ya mashariki ya nchi kwa lugha wanazoelewa, kwa kurejezea vita ya wenyewe kwa wenyewe ya Naijeria 1967 hadi 1970 dhidi ya Jamhuri ya Biafra, kusini - mashariki mwa Naijeria.
Mfululizo wa mashambulizi ya twita dhidi ya serikali na vituo vya usalama katika eneo hilo, ambavyo vimelaumiwa kwa kundi lenye silaha linaloungana na Wenyeji wa Biafra (IPOB), kundi linalounga mkono ubaguzi wa jamii ya Biafra.
USHIRIKA wa IPOB katika shambulio hilo, lasema Voice of America.
Wengi wa wale walio na tabia mbaya leo ni wachanga mno kutambua uharibifu na vifo vilivyotokea wakati wa Vita vya Wenyewe kwa Wenyewe vya Naijeria, Buharis ambaye sasa amefutilia mbali twiti yake alisema:
Picha ya twiti iliyochukizwa na Rais Buhari wa Naijeria
Maoni yaliyotolewa na Buhari aliyeonekana kuwa amekasirika katika Ikulu ya Naijeria, mji mkuu wa Abuja, kuhusu wimbi la mashambulizi ya uchomaji risasi dhidi ya maofisa wa uchaguzi.
Nafikiri tumewapa uhuru wa kutosha.
Walitaka tu kuiharibu nchi, akasema, wakionekana kurejezea wakandamizaji wa kujitenga:
Buhari alitoa kauli yake mwenyewe.
Buhari, jenerali aliyestaafu, alitumikia jeshini wakati wa vita vya wenyewe kwa wenyewe vya Nigeria.
Vita hiyo ya kinyama ilisababisha vifo vya zaidi ya kabila milioni moja la Igbos na watu wengine wa Mashariki, kulingana na Chima J. Korieh, profesa wa Historia ya Afrika katika Chuo Kikuu cha Marquette cha Marekani.
Kwa wengi wa wa-Naijeria, vita dhidi ya jimbo la Biafra lililojitenga kwa kawaida huonwa kuwa tukio la bahati mbaya lililosahaulika zaidi, lakini kwa Waegbo waliopigania kujitenga, vita hivyo vinabaki kuwa tukio la kufafanua uhai, anasema mwandishi wa Naijeria Adaobi Tricia Nwaubani.
(Mwandishi ni wa kabila la Igbo.)
Sera ya mwenendo wa chuki kwenye mtandao wa Twita inakataza twiti zinazoendeleza vurugu au kutisha watu wanaotegemea rangi, kabila, asili ya taifa.
Twiti kama hizo hufutwa na kampuni ya teknolojia au mtumiaji analazimika kuondoa maudhui yanayovunja sheria.
Waziri wa habari, alifafanua kuondolewa kwa twiti ya Rais na kampuni ya mitandao ya kijamii kuwa ni shaka kubwa:
Kazi ya Twita Inatiliwa Shaka, anasema Lai Mohammed pic.twitter.com/6hbAKs VM
Twiti zilizoondolewa bado zinaonekana
Mtaalamu wa masuala ya uasherati wa mitandao ya kijamii Digital Africa Research Lab (DigiAfricaLab) anafunua kuwa twiti ya udhalilishaji ya Buharis bado inaonekana kwenye mitandao ya kijamii siku mbili baada ya kufutwa na Twita, kufuatia Quote Tweets:
Zaidi ya masaa 30 baada ya Rais wa Naijeria @MBuhari kufuta ujumbe wa Twita kwa kuvunja sheria zake, ujumbe wa Twita uliokuwa umefutwa bado unaonekana katika majira kadhaa kwa sababu ya Quote Tweets!
Kwa kutumia vifaa tofauti, DigiAfricaLab bado aliweza kutazama zaidi ya twiti 17,000 zilizonukuliwa zilizofanywa na watumiaji wa mtandao kabla kampuni ya mitandao ya kijamii haijaondoa twiti hizo zenye kuudhi kutoka kwenye majadiliano ya @MBuhari na @NGRPresident, zote mbili zilihakikisha vishikio vya Twita vya Rais Buhari.
Zaidi ya hayo, DigiAfricaLab aliweza kubonyeza na kumpanua Rais Buharis kufuta ujumbe wa Twita.
Watumiaji wa Twita wanaweza kufuta ujumbe huo kwa sababu programu ya Twita, inayoitwa pia, Application Programming Interface (API) inategemea maombi ya mtandao wa tatu yanayounganishwa na watumiaji wa Twita kupitia ukurasa wa URL.
Sababu nyingine ya J. Biersdorfer wa New York Times, ilikuwa kwamba twiti zilizofutwa huenda bado zikafichwa na kwa hiyo zapatikana kuonyesha matokeo ya utafutaji mpaka tovuti hiyo iendelee kuorodheshwa tena na kujiongezea nakala mpya ya utambulisho na makala zako za Twita.
Alama ishara ya #IAmIgboToo
Rais alituma ujumbe mfupi kutoka kwa watumiaji wa mtandao wa Twita wa Naijeria ambao waliendeleza alama ishara ya #IAmIgboToo kuonesha kutokufurahi kwao.
Kwa kuongezea, watumiaji wa Twita kutoka makabila mbalimbali walianza kutumia majina ya Ki-Igbo ili kuonesha mshikamano wao na Wa-Igbo.
Uchambuzi uliofanywa Juni 4, 2021, na Global Voices kwenye mtandao wa Brand Mentions ulifunua kwamba katika siku saba zilizopita, alama ishara ya #IAmIgboToo ilikuwa na mitajo 508, mitazamo 319,200, mitazamo 457,500 na mitazamo 313,100 kwenye mtandao wa Twita na Instagram.
Picha ya mukhtadha wa alama ishara ya #IAmIgboToo
Mwanaharakati wa haki za binadamu Yesufu akitumia jina la Ki-Igbo Somtochukwu, linalomaanisha kujiunga nami kumsifu Mungu wakati anashutumu vitisho vya 1967 vya [vita vya wenyewe kwa wenyewe] vilivyotolewa na Rais Buhari kwa Wa-Igbo watu alisema kuwa shambulio kwa watu wa Ki-Igbo ni shambulio kwangu:
Jina langu ni Somtochukwu Yesufu.
Watu wowote ni tisho kwangu.
Kushambuliwa na watu ni shambulio kwangu.
Nashutumu vitisho vya 1967 kutoka kwa Rais Buhari kwa Waegbo
Hakuna Mnaijeria aliye bora kuliko Mnaijeria yeyote
Mchoraji wa muziki na mtayarishaji wa muziki wa muziki wa Naijeria, Jude Abaga (M.I Abaga) alionyesha tamaa yake kwa nchi hiyo kupita taarifa hizi zenye chuki:
Masimulizi yanayowachukia Wa-Igbo ni muktadha uliopitwa na wakati ambao utaachwa na kizazi cha kale na chenye uchungu
Mwanaharakati Rinuola [Rinu] Oduala, akitumia jina la Ki-Igbo Ochiaga, linalomaanisha kiongozi wa jeshi, alikumbuka kwa fahari mchango muhimu wa wanawake wa Ki-Igbo katika historia ya Naijeria, akirejelea uasi wa wanawake wa Aba mnamo Novemba 1929:
Nakumbuka Uasi wa Wanawake Wa-Igbo wapatao 25,000 walipinga ukandamizaji wa kikoloni.
Nimejiunga na wanawake hao wenye nguvu, waliozaliwa kwa ujasiri na ustahimilivu kwa miaka mingi ya ukandamizaji na ukosefu wa haki katika jamii.
Ninaitwa Rinu Ochiagha Oduala.#IAmIgboToo
Bloshumba, mtafsiri wa lugha ya Ki-Igbo wa Global Voices, alibainisha kwamba nyakati zote ghasia huanza na kutokuwepo kwa binadamu:
Matumizi hayo hufanya iwe rahisi kuondoa hangaiko la kiadili linalohusiana na kuua, kubagua, au kutesa wengine kwa kutegemea utambulisho wao wa kikundi.
Ikiwa wanaonwa kuwa wanadamu, ni rahisi kutetea matendo ya jeuri dhidi yao.
Kulingana na Ozurumba, hufanya iwe rahisi kuondoa hangaiko la kiadili linalohusiana na kuua, kubagua, au kutesa wengine kwa kutegemea utambulisho wao wa kikundi.
Picha na makeitya, CC PDM 1.0
Mnamo Machi 27, majadiliano makali yaliyofuatwa kwenye mitandao ya kijamii nchini Kenya kuhusu tamko lililotolewa angani na watumiaji watatu wa redio wakati wa kipindi cha kiamsha kinywa.
Kesi inayoendelea mahakamani inayomhusisha Eunice Wangari, mwanamke ambaye alisukumwa kutoka kwenye jengo lenye orofa 12 na mwanamume aliyekuwa na uhusiano wa karibu naye.
Kwenye mtandao wa Twita, wa-Kenya waliwakemea waandamanaji Shaffie Weru, Joseph Munoru, na Neville Muysa kwa matamshi yao kuhusiana na madai ya unyanyasaji wa kijinsia, na waliwaita wakaribishaji wakilaumu.
Akidai kwamba bibi aliyesukumwa kutoka orofa ya 12 ya jengo moja jijini Nairobi CBD baada ya kukataa maendeleo ya mwanamume ni kwa sababu alikuwa mpweke sana na anaweza kupatikana kwa urahisi na hivyo kujiweka mwenyewe ni hali kama hiyo.
Helo halisi iliyoje!
Kesi hiyo iligawanywa na watumiaji wa mtandao wakati raia kadhaa walipojiunga na wakaribishaji wake.
Ingawa redio hiyo ilifyatuliwa na kituo cha redio, ilionyesha wazi jinsi anga la mtandaoni la Kenya lilivyokuwa lenye uhasama kwa wanawake.
Kuna watumiaji wa intaneti wapatao milioni 21.75 nchini Kenya, au asilimia 40 ya idadi ya watu nchini humo, kwa mujibu wa takwimu za 2021, zilizotolewa na shirika la utafiti la DataReportal.
Takriban watu milioni 11 kati yao wanatumia mitandao ya kijamii, ongezeko la asilimia 2.2 ikilinganishwa na mwaka wa 2020.
Kwa mujibu wa Global System for Mobile Communications (GSMA), wakati wamiliki wa simu za viganjani ni sawa na wanaume na wanawake ambao wana asilimia tano tu ya wanaume zaidi ya wanawake wanaomiliki au wanaopata kifaa hicho, ni mmoja tu kati ya watumiaji watatu wa mtandao nchini Kenya ambaye ni mwanamke.
Kama ilivyo na idadi ndogo ya wanawake nchini Kenya, mara nyingi wao ni shabaha ya udhalilishaji wa mtandaoni.
Na ingawa nchi ilipitisha sheria dhidi ya udhalilishaji wa mtandaoni inayofafanua tabia hiyo kuwa kuwasiliana na wengine kwa namna ambayo yaelekea itasababisha wasiwasi au hofu ya jeuri kwao au hasara au hasara ya mali ya watu hao kwa adhabu ya kufikia kifungo cha miaka kumi gerezani, udhalilishaji wa mtandaoni bado unaendelea kuongezeka.
Hapa chini tunaelezea matukio mengine mawili maarufu ya miezi 12 iliyopita ambapo mitandao ya kijamii ilitumika kama jukwaa la kusumbua wanawake nchini Kenya.
COVID
Mwezi Machi, Ivy Cherotich akawa mgonjwa wa kwanza wa COVID 19 nchini Kenya.
Baada ya kupona kabisa, alikuja kuongea juu ya safari yake wakati ulimwengu ulipokuwa ukianza kuelewa kirusi hicho kipya.
Lakini huenda Cheroe hakukaribishwa kwa uchangamfu kama alivyotarajia.
Mnamo Aprili 2020, alisumbuliwa na vyombo vya habari vya mtandaoni na kufuatiliwa na wa-Kenya kwenye mtandao wa Twita (au kwa jina maarufu #KOT, neno linalotumika mara nyingi kuelezea kundi la wa-Kenya watendaji wa mtandaoni wanaojulikana kuandamana dhidi ya makusudi au nyutu mbalimbali) ambao walijaribu kuwashushia heshima na kutilia shaka ukweli wa habari yake.
Watumiaji wengine wa Intaneti walitumia maisha yake ya kibinafsi, na mazungumzo na picha zake za kibinafsi zilisambazwa kotekote, labda baada ya kuvuja na rafiki au mtu aliyemfahamu.
mtindo wake wa nywele huonekana kama Corona yenyewe
Akiwa amekasirika, Waziri wa Afya wa Kenya, Mutahi Kagwe alijitokeza kumtetea Brenda, akitoa wito wa kukamatwa kwa watumiaji vibaya na kuonesha kuondolewa kwa vitendo hivyo kama jaribio la aibu la kudhoofisha jitihada za serikali za kupambana na COVID-19.
Afya Kagwe anawaambia polisi kuwatia nguvuni watumiaji wa mitandao ya kijamii kwa kudhulumu Brenda
Huo ulikuwa mwisho wake, kwa kuwa mhasiriwa mwingine alishikwa na mashambulizi ya #KOT: Mhusika wa televisheni Yvonne Okwara alilengwa kwa kutetea Brenda na kuunga mkono utetezi wa mawaziri wa kukamatwa kwa watumiaji vibaya mtandaoni.
Sikubaliani kabisa na Yvonne Okwara.
Taarifa yenu haina lengo.
Ni ya kihisia - moyo na inachomoza kuelekea mbingu za juu.
Sauti yako ilikuwa wapi wanawake wenzako walipomvua nguo za mwanamume (Lonyangapuo) akiwa uchi na kuweka picha zake uchi?
Hili ni sumu
Okwara aliwaita watu wanaowatendea vibaya wanawake.
Brian Orinda, m-Kenya wa tatu aliyepatwa na ugonjwa wa COVID-19, na aliyekuwapo akitoa safari yake ya kupona kando ya Brenda, hakupata matibabu kama hayo.
Hili lilichochea vidole vyenye kuwasha vya wapiganaji wa kibodi waliokuwa na siku ya shambani kwenye mtandao wa Twita wakimtafuta Okwara.
Kupiga kadi ya jinsia kila wakati.
Mwanzoni wanawake wanapaswa kulinda heshima yao.
Kupiga picha hizo na kuzitumia ni ukosefu wa maadili vilevile.
Picha ya kipumbavu kutoka Okwara.
Kwa hiyo, haishangazi kama Corona alikula ubongo.
Nudes walikuwa wanaume wa mtandaoni juzi.
Kwa ghafula amepoteza fahamu kwa sababu ya hilo.
Mwanzoni, msemaji wa Ikulu ya nchi hiyo, Kanze Dena pia aliathiriwa na udhalilishaji wa mtandao nchini Kenya.
Alipokuwa akiwatolea waandishi wa habari katika tukio fulani, watumiaji vibaya mtandaoni walimwaibisha kwa sababu ya uzito wake.
Upesi ikawa mjadala wa mitandao ya kijamii, huku kikundi cha wa-Kenya na watumiaji wa mitandao ya kijamii wakija kumtetea Dena.
Ni mafuta mengi mno, marefu, mafupi!
Ni nani wanaoweka viwango vya jinsi wanawake wanavyopaswa kuonekana?
Kwa nini tatizo ni kwamba @KanzeDena ameongeza uzito?
Basi, mama aliyejifungua karibuni hana haja ya kumweleza mtu yeyote!
Mpeni pumziko tafadhali!
Hiki ni kiwango cha chini kipya ambacho lazima tukatae
Tembo, moja ya vichapo vikuu vya kidijitali vya Kenya, ilibainisha kuwa mitandao ya kijamii nchini Kenya na duniani pote imegeuka kuwa mipaka ya usemi wenye sumu na unyanyasaji.
Hakuna taarifa kwamba mitandao ya kijamii imekuwa chombo muhimu kwa maendeleo ya kijamii na ya kitaaluma, hasa kwa wanawake.
Wanawake wengi wamefanya biashara zao kwenye Intaneti na, katika mchakato huo, wamejifunza jinsi ya kuwasiliana na wengine.
Wengi hupata wateja wakinunua na kuuza bidhaa zao kwenye Intaneti.
Mawazo mengine, yakiongoza kwenye mamia au mamilioni ya shughuli za kijamii ambazo hazichochei tu ukuzi wa kiuchumi bali pia huwawezesha vijana wanaume na wanawake moja kwa moja kiuchumi.
Wamejifunza jinsi ya kuboresha ujasiriamali wao mtandaoni.
Bila shaka, mitandao ya kijamii imezuka kama nafasi kubwa ya kufanya biashara.
Hilo ni muhimu ili kupata uwezo wa kiuchumi na uwezo wa kuona.
Chanzo: Tembo
Inaonekana wanawake wanashiriki katika mazungumzo muhimu ya mtandaoni kuhusu mada zinazoathiri maisha yao moja kwa moja, mtandao wa intaneti lazima uwe mahali salama zaidi kuliko ilivyo sasa.
Bendera yenye rangi ya upinde wa mvua.
Picha na Marco Professional Photographer kwenye mtandao wa Flickr, CC BY 2.0.
Mmoja baada ya mwingine, wamekuwa wakirekebisha upya vitabu vyao vya sheria ili kuonyesha usawa mkubwa zaidi kwa watu wa LGBT+ kwa kuharibu vifungu vya ukoloni vya enzi ya Sodoma.
Mwaka 2016, ilikuwa ni Belize.
Miaka miwili baadaye, Trinidad na Tobago walifanya vivyo hivyo, lakini matokeo mabaya ya kuvunjwa kwa sheria zilizohusiana yamekuwa ya polepole zaidi.
Miaka mitatu baada ya mahakama ya Trinidad na Tobago kuiona sheria za nchi hiyo za udanganyifu kuwa kinyume cha katiba, Sheria ya Usawa wa Fursa ya Trinidad na Tobago (EOA) hatimaye inatarajiwa kurekebisha kanuni zake zinazohusu mwelekeo wa kingono.
Kusudi la sheria hiyo lililojitangaza ni kuzuia aina fulani za ubaguzi na kuendeleza usawa wa fursa kati ya watu wenye vyeo tofauti.
Kwa lengo hili Tume ya Usawa wa Fursa na Mahakama ya Usawa wa Fursa zilianzishwa ili kushughulikia masuala hayo lakini kufikia sasa, hakuna shirika ambalo limeshindwa kushughulikia masuala ya ubaguzi unaotegemea mwelekeo wa kingono.
Sheria za sasa zinazotegemea jinsia, rangi, kabila, asili, dini, hadhi ya ndoa, au ulemavu katika mambo kama vile kazi ya kuajiriwa, mazoezi, elimu, na kadhalika.
Sheria ya sasa imesongwa mara baada ya Scotiabank Trinidad na Tobago kutangaza tarehe 14 Aprili kwamba itapanua faida zake za kiafya kwa wafanyakazi wenzi wa jinsia moja katika mahusiano ya jinsia moja, kwa namna ileile ambayo tayari ilitoa upatikanaji kwa wenzi wa kisheria wa wafanyakazi wa jinsia tofauti.
Tangazo hilo lilikuwa na mazungumzo ya kitaifa na lilisifiwa na Baraza la Biashara la Marekani (AMCHAM) na Ian Roach, mwenyekiti wa Tume ya Fursa Sawa, aliyeandika katika mahojiano na Trinidad and Tobago Newsday:
Ni hatua nzuri kwa sekta binafsi na hasa kwa benki, ambayo ina idadi kubwa ya wafanyakazi.
Ni jambo la maana kwamba wengine wafanye vivyo hivyo, bila kile ambacho sheria husisitiza.
Mwanasheria Faris Al-Rawi amesema anatiwa moyo na mradi wa Scotiabank wa kuunganisha na anabaki huru kufanya kile kinachohitajika ili kukabiliana na madai ya ubaguzi yaliyopo.
Msimamo wa Al-Rawi unatofautiana sana na msimamo wake baada ya uamuzi wa Mahakama Kuu ya mwaka 2018; punde tu baada ya uamuzi huo usio wa kikatiba kupitishwa, serikali ilitangaza nia yake ya kukata rufaa.
Wakati ambapo pasipo shaka Trinago imefanya maendeleo makubwa kuhusiana na unyanyasaji wa wanachama wa jumuiya ya watu wa jinsia moja, unyanyasaji wa watu wa jinsia moja kwa sababu za kidini bado upo.
Tangazo la umma la Abank kwenye mitandao ya kijamii kama Facebook lilikumbwa na uchambuzi mwingi.
Wakati huo watu wa LGBT+ wanaendelea kukabiliana si na ubaguzi tu, bali na vitendo vya unyanyasaji, vingi vyavyo vikiishia kifo.
Hivi karibuni Marcus Anthony Singh, mwanachama wa jamii ya LGBTQ, alianzisha mazungumzo ya mtandaoni kuhusu ukweli wa mambo ambayo watu wengi wa LGBTQ+ wanakabiliana nayo kuhusiana na masuala ya usalama na matendo ya ubaguzi.
Mengi ya mazungumzo hayo yamekuwa yakitokea kwenye mtandao wa Twita Spaces, unaotoa jukwaa la mazungumzo ya sauti pekee kwa ajili ya mazungumzo salama na elimu.
Wakati Rais Rawi hajaandaa mfuatiliaji wa wakati ambapo mabadiliko ya sheria yatashughulikiwa, kwa jumuiya ya LGBTQ+ pamoja na washirika wake, matumaini yamebaki kwamba harakati za makampuni binafsi kama vile Scotiabank zitafuatiliwa na serikali hivi karibuni, hatimaye zikiongoza kwenye mabadiliko ya kijamii.
Muundaji wa /e/ Foundation Gaël Duval.
Picha imetumiwa kwa ruhusa.
Kwa kampuni za intaneti na tekinolojia, kukusanya taarifa za watumiaji bado ni moja ya vyanzo vyao vikuu vya mapato.
Lakini mfano huu wa kibiashara unahusisha hatari ya usalama kwa watumiaji, kama inavyoonyeshwa na visa vya mara kwa mara vya matumizi yasiyojulikana ya kibiashara, kuvuja kwa watu wengi, na visa vya wizi.
Je, kuna suluhisho lifaalo la kuimarisha faragha ya watumiaji?
Makampuni ya Google na Apple hukazia kukusanya habari za watumiaji wa kila siku, hasa kupitia simu za viganjani, na kuchanganya habari kutoka kwenye maombi yanayoendelea kwa wakati: kwa mfano, mawasiliano na ajenda ya watumiaji.
Programu nyingi huchunguza mahali ambapo mtumiaji atakuwa kwa wakati halisi, huku programu za afya na za michezo zikichunguza sana habari zake za kibayometriki.
Takwimu hizi hukusanywa na kuchanganuliwa, eti ili kutoa huduma za hali ya juu na za hali ya juu zaidi.
Kwa hakika, watumiaji wengi hawatambui kuwa wanatoa habari nyingi kwa watoa huduma na wamiliki wa majukwaa, bila malipo.
Wanaharakati wa masuala ya faragha kama vile Max Schrems wa Austria, wameonyesha wasiwasi wao mkubwa kuhusu kigezo hiki.
Wao hukazia hatari za kuvunjwa kwa faragha na kutendwa vibaya mara nyingi.
Hii ilionyeshwa na kashfa ya Facebook inayojulikana kama kesi ya Cambridge Analytica ambayo katika hiyo kampuni ya Uingereza ya uchunguzi ya Cambridge Analytica ilipata takwimu za kibinafsi za watumiaji wa Facebook milioni 87 bila idhini, ili kutoa msaada wa uchambuzi kwa ajili ya kampeni za urais za Ted Cruz na Donald Trump za mwaka 2016.
Schem alionya wawakilishi wa Facebook kuhusu shughuli za uchimbaji wa takwimu za Cambridge Analytica, lakini hakuweza kuwasadikisha kuchukua hatua:
Wawakilishi wa Facebook walisema wazi kwamba kwa maoni yao, kwa kutumia jukwaa unakubaliana na hali ambapo watu wengine wanaweza kuweka programu ya kompyuta na kukusanya data zako.
Lakini kwa nini ujishughulishe na faragha ikiwa huna chochote cha kuficha?
Bloga Edward Snowden alijibu swali hili katika mjadala wa Reddit mwaka 2015:
Kutojali haki yako ya kuwa na faragha kwa sababu huna chochote cha kujificha ni sawa na kusema kwamba hujali uhuru wa kujieleza kwa sababu huna chochote cha kusema.
Hatari halisi zinazohusiana na matumizi ya majukwaa ya teknolojia ya habari
Gaël Duval, mtaalamu wa programu za kompyuta nchini Ufaransa, amekuwa akijihusisha kwa miaka mingi na usitawishaji huru wa programu za kompyuta, ikiwa ni pamoja na ugawanyaji wa mfumo wa operesheni wa Mandrake Linux (unaotegemea kiini cha mfumo wa Linux) unaoweza kurekebishwa kisheria na kusambazwa na wengine.
Duva aliamua kujenga mfumo wa kompyuta ambao ungewapa watumiaji wa simu za viganjani ulinzi mkali zaidi wa taarifa zao: /e/OS.
Global Voices ili kuelewa jinsi teknolojia ya mawasiliano inavyoathiri maisha, na kutoa fursa na hatari.
Haya ni maoni yake kuhusu mageuzi ya teknolojia hiyo:
Hilo ni swali la kifalsafa.
Mimi binafsi huchanganya hisia kwa sababu sikuzote nimekuwa nikipenda sana tekinolojia.
Lakini nyakati nyingine mimi huhisi kwamba ni vigumu sana, na ninakosa wakati ambapo ulihitaji kutafuta kibanda cha kupigia simu ili upate simu.
Labda ilikuwa maisha yasiyo na wasiwasi na [ya polepole sana].
nilishangaa kujua kwamba hadi nilipokuwa na umri wa miaka mitano, hakukuwa na simu nyumbani wala televisheni.
Kwa hiyo nyakati nyingine niliishi katika ulimwengu tofauti kabisa, ambao haupo tena.
Kwa kweli inasisimua kuona jinsi tunavyoweza kufanya na tekinolojia ya kisasa, kama vile kuwa na mazungumzo ya video ya HD na mtu mwingine kwenye upande ule mwingine wa dunia, na kuona magari yote ya umeme ambayo, angalau, hayachomeki petroli na [kujaza] mapafu yetu moshi wa hewa.
Mbali na hatari zenye kushawishi kwa wale ambao bado wanakumbuka nyakati kama hizo, tunakabili hatari kubwa ya kutegemea tekinolojia ya kompyuta.
Uchunguzi uliofanywa mwaka wa 2018 ulionyesha kwamba watoto wanaotumia simu za mkononi kupita kiasi husababisha matatizo kama vile tatizo la upungufu wa makini (ADD) na kushuka moyo.
Uchunguzi uliochapishwa na Common Sense Media ulipata kwamba asilimia 50 ya matineja katika eneo la Los Angeles huhisi kutegemea simu zao za mkononi.
Hatari ya matumizi yetu ya teknolojia hiyo hivi karibuni ilitambuliwa waziwazi na watumiaji wa mitandao ya kijamii kutoka kwenye filamu ya filamu ya mtandao waNetwork The Social Dilemma, ambayo inatia ndani shutuma kutoka kwa wafanyakazi wa zamani wa Big Tech ikiwa ni pamoja na Google, Twita na Facebook zinazoelezea namna walivyokusudia kusitawisha uraibu wa kutumia mtandao kwa ajili ya faida.
Serikali fulani zimeitikia kwa kuboresha sheria za ulinzi ili kuongeza uelewa wa watumiaji na kuweka madaraka zaidi kwa makampuni ya teknolojia.
Mwezi Mei, Jumuiya ya Ulaya ilipitisha Kanuni Kuu ya Ulinzi wa Habari (GDPR).
Sheria hiyo inazuia usimamizi wa takwimu, kama vile kuwaomba watumiaji ruhusa ya moja kwa moja ya kutumia takwimu zao na kuwataka makampuni yaondoe takwimu hizo baada ya kipindi cha miaka mitatu bila kuwasiliana.
Pia huanzisha faini kubwa sana kwa wale wasioheshimu kanuni hizi.
Lakini utekelezaji walo una mipaka kwa sababu ya ukosefu wa rasilimali za kufanya hivyo miongoni mwa mamlaka za mitaa, na bila shaka, unatumika tu katika nchi wanachama wa EU.
Kifaa cha kuwapa watumiaji nguvu
Hali hii ya hewa ilisadikisha uhitaji wa kutengeneza chombo ambacho kingewawezesha watu kudhibiti habari zao wenyewe, kama anavyoeleza:
TATA zetu ni data zako, kwa sababu data zetu za kibinafsi ni zetu, na wale wanaodai kwamba hazipaswi kuwa ama dhidi ya uhuru na demokrasia, au wana biashara inayochochewa na matangazo ya kibiashara kwa sababu data za kibinafsi zinaweza kusaidia kuuza matangazo kwa bei ya juu zaidi.
Hivi ndivyo OS aliyoanzisha inavyofanya kazi:
Mfumo wa ekolojia wa tarakimu unaotoa mfumo wa simu za viganjani ambao haupeleke [ Google] habari zozote za kibinafsi, kama vile utafutaji wako, eneo lako la kijiolojia na jambo linalohusu faragha ya data za watumiaji.
Haitazami habari za mtumiaji kwa kusudi lolote.
Pia inatoa huduma za mtandaoni kama vile anwani ya barua pepe, kiasi fulani cha akiba, kalenda, namna ya kuhifadhi mawasiliano yako yote yanayohusiana na mfumo unaotumia simu ya mkononi.
Kwa habari ya takwimu binafsi, Google na Apple ziko katika mashua ileile ambayo takwimu hizi huchochea mtindo wa biashara wa Google, ambao kwa msingi unategemea uuzaji wa matangazo ya biashara, wakati Apple, pamoja na kudai kulinda faragha ya watumiaji wake, hupokea takwimu za dola za kimarekani bilioni 8 hadi bilioni 12 kila mwaka ili kuingiza mapema utafutaji wa Google kwenye iPhones na iPads.
Duval aliongeza:
Kwa kutumia iPhone, mtumiaji hutuma takribani MB 6 za taarifa za kibinafsi kwa Google, kila siku.
Kiasi hicho ni maradufu kwa watumiaji wa mtandao wa Android.
Zaidi ya hayo, vifaa vya kielektroniki ni sanduku lililofungwa, bila uwazi wowote kuhusu kinachoendelea ndani.
Unapaswa kuwatumaini.
Sisi tunaunga mkono faragha ya wasikilizaji: /e/OS na nambari ya chanzo cha programu za wingu (maagizo ya kutengeneza bidhaa) ni chanzo huru.
Inaweza kukaguliwa na wataalamu na kukaguliwa.
Katika mukhtadha wa kutegemea simu za viganjani, ni dhahiri kuwa sheria za ulinzi hazitoshi kukuza uelewa na kuwapa watumiaji vifaa na ujuzi sahihi wa kulinda usiri wa data zao na hapa ndipo chombo cha kidijitali kinachofanya watumiaji kuwajibika zaidi na kuwa wastahimilivu zaidi kiwezacho kutimiza fungu muhimu.
Habari na uhakika ni muhimu ili kuzuia mweneo wa COVID-19.
Hapa katika Kenya, wafanyakazi wa huduma za afya wanaharakisha jamii juu ya COVID-19.
Picha: Victoria Nthenge na Trocaire imeruhusiwa na CC BY 2.0
Kikundi cha chanjo cha Kenya kimechanganyikiwa na madai ya rushwa, kukata mstari na ufisadi ambavyo vimewaacha raia maskini na wazee wakisubiri kwa foleni ndefu nje ya hospitali za umma hata wakati nchi inapokumbwa na wimbi la tatu la maambukizo na vifo.
Mamia ya wa-Kenya wenye uhusiano mzuri wanalipa chochote kinachofikia dola 100 ili kupokea kwa siri sindano za mapema, kama ilivyoandikwa kupitia akaunti za mashahidi waliojionea na wa-Kenya mbalimbali mtandaoni na katika vyombo vya habari vya Kenya na kimataifa.
Katika mapema Kenya ilipata zaidi ya kiasi milioni 1 cha dawa za chanjo za Oxford-AstraZeneca kupitia mradi wa COVID-19 Vaccines Global Access, ambao unaungwa mkono na Shirika la Afya Ulimwenguni na jitihada za usambazaji wa chanjo duniani zinazojulikana kama COVAX.
Kampeni ya kutoa chanjo hiyo bila malipo katika hospitali za umma na za kibinafsi zilizoteuliwa ilianzishwa.
Hiyo imegawanywa katika sehemu tatu: wafanyakazi wa huduma za afya na maofisa wa usalama na wa uhamiaji, raia wenye umri unaozidi miaka 58 na watu wazima walio na hali fulani za kitiba, na raia wengine walio katika hali zenye kudhuriwa kwa urahisi kama wale wanaoishi katika makao yasiyo rasmi.
Nchi hiyo inapokea vipimo milioni 24 kupitia COVAX.
Inapanga kuchanja asilimia 50 ya idadi ya watu kufikia Juni 2022 kupitia mchanganyiko wa chanjo za COVAX na michango kutoka nchi nyinginezo, laripoti The Washington Post.
Katika mwakilishi wa UNICEF wa Kenya Maniza Zaman alisherehekea kuwasili kwa chanjo za kwanza nchini Kenya.
Kukiwa na chanjo hizi, UNICEF na washirika wake wanaheshimu ahadi ya taasisi ya COVAX ili kuhakikisha watu kutoka nchi zisizo na utajiri mwingi hawaachiwa nyuma katika orodha ya duniani pote ya chanjo zenye kuokoa uhai, alisema.
Hatua hii iliyopangwa kwa hatua tatu iliporomoka mara tu zoezi hilo lilipoanza kwa sababu ya uamuzi wa dakika ya mwisho wa serikali wa kufuatilia hatua ya pili ya kufuatilia hatua ya tatu, kupingana kwa maslahi ya kisiasa, na kushindwa kwa serikali kushauriana na kuwafahamisha wananchi.
Katika kile kinachoendelea na uendeshaji wa chanjo wa Kenyas COVID 19, Patrick Gathara, mwandishi mwenyeji wa Nairobi na mchora katuni wa kisiasa aliyeshinda tuzo alibainisha:
Wanasiasa na wanaharakati walitoa hoja kwamba wanapaswa kutangulizwa ili kuchochea imani miongoni mwa raia, hata ingawa Wizara ya Afya ilikuwa ikiripoti kukabiliana na upinzani mdogo.
Kwa sababu serikali ilipuuza uhitaji wa kueleza mpango wayo kwa watu, kulikuwa na mvurugo mwingi kuhusu mahali na wakati ambapo watu walitarajiwa kuwa katika mstari huo.
Pamoja na kuwatanguliza raia walio na umri wa zaidi ya miaka 58, vyombo vya habari vya Kenya viliripoti kuwa wafanyabiashara na wanasiasa ambao hawako katika kikundi hiki wamepata njia ya kulipiza kisasi mapema, na kufunua migawanyiko ya matajiri na masikini nchini humo.
Wananchi wazee na Wakenya maskini, ambao hawana uhusiano mzuri na hawana fedha za kulipa rushwa, mara nyingi hungoja mstari wa mbele kila siku kuanzia saa 5 asubuhi, na kuombwa kurudi siku ifuatayo kwa sababu vipimo hivyo vimekwisha, kulingana na The Washington Post.
Wana rafiki zao, Mary Njoroge, mwenye umri wa miaka 58, ambaye ni mmoja wa walimu, aliliambia The Washington Post.
Bila baba kukusaidia kupitia utaratibu huu, unapaswa kufanya nini?
Tukio kama hilo liliripotiwa na @_Sativa, mtumiaji wa mtandao wa Twita anayeishi Nairobi, Kenya.
Katika Twita alisimulia ono la shangazi yake, mwalimu aliyestaafu katika miaka yake ya 60.
Walipokuwa wakisubiri mstari, muuguzi mmoja alipiga mbiu majina na vijana wakaja kwenye mstari wa mbele kuchanjwa.
Kile kilichokuwa kikitokea, muuguzi huyo alimpa namba ya mahali ambapo angeweza kupeleka pesa, alisema katika uzi wake wa Twita.
Kufuatia idili iliyoongezeka kutoka kwa umma kwa ajili ya kampeni ya chanjo, Katibu wa Baraza la Afya la Kenya, Mutahi Kagwe aliwaambia waandishi wa habari:
Nafikiri katika mstari huu tulikuwa tumesitawisha mvurugo fulani kwamba mtu yeyote aweza kutembea kuingia kwenye kituo cha chanjo na kupata chanjo.
Kwa wazi, wale wanaofanya uchanjaji watalazimika kutoa hesabu kwa kila kiasi ambacho wametumia na kwamba kiasi ambacho wametumia lazima kilinganishwe na mtu anayestahili.
Rais wa Kenya Alfred Obengo aliwasihi Wakenya ambao hawako kwenye orodha ya mambo ya kutangulizwa kuepuka kupigania chanjo hiyo.
Kwa namna ambavyo serikali ya Kenya ingeweza kuepuka mvurugo huu katika mpango wake wa kutawala, Gathara amalizia makala yake kwa kusema:
Mengi ya hayo yangeepukwa ikiwa serikali ya Kenya na washirika wayo wa tufeni pote, kutia na Shirika la Afya Ulimwenguni na serikali za Magharibi, wangewatendea Wakenya kama washirika katika madaraka yao badala ya raia wa kikoloni kutendewa kikatili na kutumiwa vibaya.
Kwa kusikitisha, nchi yao ya kikoloni haijui namna ya kutenda kwa njia tofauti.
Mwezi Desemba uliopita macho ya ulimwengu yalielekezwa kwa Ajentina wakati utoaji - mimba ulipohalalishwa katika nchi hiyo.
Lakini ni kwa kadiri gani wasichana na wanawake wanalazimishwa kuwa akina mama katika sehemu nyingine za ulimwengu?
Tazama toleo hili la Global Voices Insights (linalotokea moja kwa moja mnamo Aprili 7), ambapo mhariri wetu wa Amerika ya Latini Melissa Vida anajiunga na mjadala kuhusu haki za uzazi na wataalamu na wanaharakati wafuatao:
Debora: Mtaalamu wa tabia ya binadamu anayebuni miradi ya utafiti kuhusu maadili ya kibiolojia, ukike, haki za binadamu na afya.
Yeye hufundisha katika Chuo Kikuu cha Brasilia, ni mtafiti katika Chuo Kikuu cha Brown, na ni mwanaharakati wa haki za uzazi.
Utoaji - mimba wake, ndoa iliyo sawa, utafiti wa kilimwengu wa hali ya chini na utafiti wa chembe za msingi umepata tuzo kadhaa za kitaifa na kimataifa na umechunguzwa katika mashindano kadhaa.
Joy Asganda): mtetezi na mkakati maarufu wa Afrika wa masuala ya afya ya uzazi, Haki za Binadamu, na haki za kijinsia pamoja na utetezi wa ulimwenguni pote, kampeni, na miradi ya kujenga na kuratibu harakati.
Shangwe ilipata tuzo ya Mwanasheria bora wa Haki za Binadamu wa Kike katika Sosaiti 2018/2019 na kutambuliwa kama kiongozi wa kike mwenye umri wa makamo katika Afya Duniani kwenye Mkutano wa Viongozi wa Wanawake katika Afya Duniani (2017) kwenye Chuo Kikuu cha Stanford.
Emilie Pradichit (Thailand): Mwanzilishi na mkurugenzi wa Mfuko wa Manushya, aliouanzisha mwaka 2017 (Manushya inamaanisha Mtu wa Sanskrit), akiwa na lengo la kuimarisha nguvu za jamii za mitaa, hususani wanawake wanaotetea haki za binadamu, ili waweze kupigania haki zao, usawa, na haki ya kijamii.
Yeye ni mwanasheria wa haki za binadamu wa kimataifa mwenye ujuzi wa kupata haki kwa jamii zilizotengwa.
Rima Ahmed: Mwandishi wa habari aliye huru.
Mapema alikuwa Mhariri Mshirika wa Web kwenye The News on Sunday na The Nation Newspaper.
Ana uzoefu wa zaidi ya miaka kumi katika maudhui, machapisho na vyombo vya habari vya mtandaoni.
Anakazia masuala ya usalama wa kidijitali, masuala ya wanawake, na haki za wanyama.
Yeye ni mchangiaji wa Global Voices.
Dominika Lasand: Mwanaharakati wa haki za tabia nchi mwenye umri wa miaka 19 ambaye ni sehemu ya harakati za Ijumaa kwa Ajili ya Wakati Ujao na mgomo wa wanawake.
Shirika la fedha za mkononi linasubiri wateja huko Dar es Salaam, Tanzania.
Chini ya kanuni za mwaka 2020, usemi wa mtu mmoja - mmoja umezuiwa na ada kubwa na mamlaka ya serikali ya kuondoa maudhui yaliyokatazwa.
Picha ya Fiona Graham/WorldRemit kupitia Flickr, CC BY SA 2.0.
Makala hii ni sehemu ya Mradi wa Vyombo vya Habari Ndogo unaowahimiza serikali kukabiliana na changamoto za haki za kidijitali kwenye jarida la Universal Periodic Review (UPR).
Mwanzoni Watanzania walianza kukisia kuhusu afya na mahali alipo Rais John Magufuli, raia wengi waliingia kwenye mitandao ya kijamii wakiwa na maswali na wasiwasi wao.
Katika kujibu matisho ya kukamatwa kwa watu wengi kwa mtu yeyote anayetumia mitandao ya kijamii kushiriki taarifa za uongo kumhusu rais.
Mamlaka zilirejezea Sheria ya Makosa ya Mtandao ya Tanzania ya 2015, na Kanuni za Mawasiliano ya Kielektroniki na Posta za 2020 (Maudhui ya Mtandaoni) (EPOCA) kuwakamata na kuwatia kizuizini wale waliovunja sheria zake.
Serikali imetumia sheria za makosa ya mtandaoni na kanuni za maudhui ya mtandaoni kudhoofisha na kudhoofisha haki za kidijitali na uhuru wa kujieleza nchini Tanzania, wakati huu haukuwa tofauti.
Mnamo Machi, Rais msaidizi Samia Suluhu Hassan alifunua kwenye televisheni ya taifa kwamba John Magufuli alikuwa amekufa.
Muda mfupi baada ya hapo, Hassan aliapa kuwa rais wa sita wa Tanzania.
Kufikia wakati huo, watu wanne walikuwa wamekamatwa katika sehemu mbalimbali za nchi kwa sababu ya kueneza uvumi wa uwongo kuhusu afya na eneo la Magufuli.
Wengi sasa watapitia kanuni zake za maudhui ya mtandaoni katika ulimwengu wa baada ya Magufuli, au kama sheria hizi zitabaki imara mpaka 2025 –mwisho wa muhula wa Magufuli uliotumikiwa na Hassan.
Katika kipindi cha mapema, Innocent Bashungwa, Waziri wa Habari, Utamaduni, Sanaa na Michezo wa Tanzania, alitoa onyo maalum kwa vyombo vya habari kuacha kueneza uvumi kuhusu mahali walipo Magufuli, ambao hawakuwa wameonekana mbele ya umma tangu Februari 27.
Kwa kuongezea, Waziri wa Mambo ya Kisheria na ya Kikatiba, Mwigulu Nchemba, pia aliwatishia raia wa mtandaoni muda wa kifungo jela kupitia akaunti yake ya Twita kwa kueneza uvumi wa upuuzi, hasa akitaja kifungu cha 89 cha Sheria ya Makosa ya jinai na kifungu cha 16 cha Sheria ya Makosa ya Mtandaoni.
Mkuu wa Polisi Kingai alionyesha upendezi mahususi katika akaunti ya Twita ya Kigogo, jina la Kiswahili linalomrejezea afisa wa ngazi za juu, ambaye mara nyingi hufunua makosa ya serikali.
wanaharakati wa haki za binadamu wameshutumu hatua hizi na hali ya ujumla ya hofu inayosababishwa na kanuni hizi na vitisho vinavyofuata vya kutekelezwa.
Vizuizi zaidi kwa haki za kidijitali
Tanzania imepatwa na maendeleo makubwa ya mtandao, mawasiliano na teknolojia katika mwongo uliopita.
Hata hivyo, mara nyingi serikali huwa na uvutano mkubwa juu ya makampuni ya habari na majukwaa na vyombo huru vya habari vinavyokosa utofauti wa maoni na uwakilishi.
Mtandao wa intaneti uliwawezesha wanablogu vijana na wanaharakati wa mitandao ya kijamii kusikia sauti zao, lakini serikali haijakaribisha ukweli huu mpya.
Mwaka 2010, Tanzania ilichapisha kwa mara ya kwanza Sheria ya Mawasiliano ya Kielektroniki na Posta, ya kwanza ya aina yake nchini humo.
Kufikia mwaka 2018, maagizo hususa kuhusu maudhui ya mtandaoni yalitolewa kupitia Kanuni za Mawasiliano ya Kielektroniki na Posta (Maudhui ya Mtandaoni) za mwaka 2018.
Sheria hizi zilikusudiwa kufuatilia na kudhibiti matumizi ya mitandao ya kijamii kwa raia, hususani, na kushughulikia masuala kama vile matamshi ya chuki na ukosefu wa taarifa.
Hata hivyo, sheria hiyo haikutumika tu kwa vyombo vikuu vya habari bali pia kwa wanablogu mmoja mmoja na waandaaji wa maudhui, ambao walishangazwa na takwa hilo jipya la kulipa dola za Marekani 900 kwa leseni.
Hii inatia ndani yeyote anayetengeneza televisheni au redio inayoonyeshwa moja kwa moja.
ada za mitandao ya kijamii ya Tanzania zilififia kwa sababu wanablogu wengi na waandaaji wa maudhui waliacha kulipia gharama hizo kubwa.
Wanasiasa wa upinzani na watumiaji wa mitandao ya kijamii walikosoa sheria za kudhoofisha uhuru wa vyombo vya habari vya mtandaoni pamoja na jamii za kiraia.
Mnamo Julai 2020, kanuni za EPOCA zilizorekebishwa, zilizotolewa chini ya Ibara 103 ya Sheria ya Mawasiliano ya Kieletroniki na Posta, zilianza kutumika na kutangazwa kupitia Gazeti la Serikali Kuhusu Taarifa ya Serikali Na. 538.
Kuna tofauti kadhaa kati ya matoleo ya EPOCA ya mwaka 2018 na 2020.
Kwanza, Mamlaka ya Mawasiliano ya Tanzania (TCRA) ilipanga upya ada zikiwa na makundi matatu madogo ya ziada chini ya maudhui ya mtandaoni: habari na mambo ya hivi karibuni, burudani na elimu au mambo ya kidini, na kuendeleza vikwazo kwa watoa maudhui binafsi.
EPOCA, Sehemu ya 6, Sehemu 116:
Mtu yeyote anayetumikia bila kupata leseni yoyote ya kibinafsi inayohusika, anafanya kosa na atakuwa na hatia ya kulipa faini ya shilingi za Tanzania zisizopungua milioni 6 [dola 2,587 za Marekani] au kifungo cha muda usiozidi miezi 12 au zote mbili.
Pili, shirika la utafiti liliongeza orodha ya maudhui yaliyokatazwa kutia ndani, kati ya mambo mengine, maudhui yanayochochea au kuchochea kupiga simu, upelelezi, wizi wa takwimu, kufuatilia, kurekodi au kuingilia mawasiliano au mazungumzo bila haki.
Tatu mwaka 2020, EPOCA pia ilipunguza muda ambao mmiliki wa leseni anapaswa kukabiliana na ukiukwaji wa maudhui kwa kufunga au kufutilia mbali akaunti yake.
Chini ya miongozo ya mwaka 2018, mmiliki wa leseni alikuwa na muda wa saa 12.
Katika mwaka wa 2020, chini ya sehemu ya 11, muda wa kuitikia hupunguzwa kufikia saa mbili.
Katika kipindi hicho, wenye mamlaka wanaruhusiwa kuingilia kati kwa kusimamisha au kuondoa akaunti.
Global Voices inazungumza na wataalam kadhaa wa masuala ya sheria na haki za binadamu ambao wameshutumu marekebisho ya EPOCA 2020, wakisema yanaharibu haki za kidijitali na ulinzi wa jamii za kiraia.
Kanuni hizi zinaendelea kukandamiza haki za kidijitali na zinawazuia wanablogu na waandishi kutokuwa na maudhui yao ya mtandaoni.
Serikali hizi kubwa zaidi hazina ulinzi wowote dhidi ya unyanyasaji, na kwa hali ya sasa, kwa hakika zina athari ya kukandamiza uhuru halali wa kujieleza nchini Tanzania, alisema mtaalamu mmoja wa haki za binadamu aliyetaka kubaki bila kujulikana.
Wakati ujao wa haki za kidijitali nchini Tanzania
Chini ya utawala wa serikali, vyombo vya habari vya kiraia na haki za kidijitali zimezorota hatua kwa hatua kwa kuzuia uhuru wa kujieleza mtandaoni.
Katika kifo kisichotazamiwa cha Magufulis, wengi sasa wanajiuliza kuhusu mustakabali wa haki za kidijitali nchini baada ya miaka sita ya utawala unaozidi kuwa wa kimamlaka.
Maafisa kadhaa wa serikali wa Global Voices wakionesha hali ya kutojulikana kuhusu kanuni za sasa na kile kinachohusika katika masuala ya haki za binadamu katika nyanja za kidijitali.
Mtaalamu mmoja wa haki za binadamu aliiambia Global Voices, kwa masharti ya kutojulikana:
Kanuni hizo hazifai kama vile mtu yeyote anavyoweza kufanyiwa uhalifu, kwa sababu si raia wengi wanaoelewa maana ya kanuni hizo.
Mwingine anapendekeza kwamba mitandao ya kijamii ni udhia.
Alichukua tahadhari wakati anapotoa hotuba kwenye majukwaa ya umma kwa sababu serikali inaweza kupata kihalali habari zao zote kupitia mwenye majukwaa.
EPOC inafanya isiwezekane kubaki bila kujulikana mtandaoni, chini ya Kanuni ya 9(e), pamoja na takwa lililowekwa na watengenezaji wa mikahawa ya mtandaoni kuwasajili watumiaji wa mtandao kupitia vitambulisho vilivyotambuliwa, kuweka anwani za utambulisho wa mtandao kwenye kompyuta zao na kuweka kamera ya ufuatiliaji ili kurekodi shughuli za majengo yao, kwa mujibu wa uchambuzi huu uliofanywa na Baraza la Vyombo vya Habari Tanzania.
Sheria hizi zinaimarisha makosa ya jinai, zinazuia kutojulikana, zinatoa adhabu kali kwa ukiukwaji wa sheria na zinatoa mamlaka kubwa ya maudhui kwa TCRA na mashirika ya upatanishi.
EPOCA haipatani na viwango vya haki za kidijitali vinavyokubaliwa kimataifa.
Kwa ujumla kanuni hizi zinazuia uhuru halali wa kujieleza na uhuru wa vyombo vya habari nchini Tanzania.
Hata hivyo, serikali ina wajibu wa kuheshimu na kuunga mkono haki za uhuru wa kujieleza na ushirika wa watu wote ikiwa ni pamoja na waandishi wa habari, vyama vya kiraia, na upinzani wa kisiasa, kwa mujibu wa katiba ya Tanzania pamoja na mikataba ya kimataifa na ya kimkoa.
Haki hizi ni muhimu kwa haki za kupiga kura.
Tanzania ina haki za kidijitali.
Chini ya Rais Hassan aliyezaliwa hivi karibuni, je, chama tawala cha Mapinduzi kitaendelea kunyamazisha na kukandamiza haki za kidijitali nchini humo?
Mhariri wa makala hii anatamani kubaki bila kujulikana kwa sababu ya masuala ya usalama.
Kusonga mbele Tanzania hakungeweza kutokea haraka vya kutosha, wakati Rais John Magufuli alipochukua madaraka mwaka 2015.
Hapa, au Only Work Here ni kauli mbiu ya Magufuli aliyekufa, inayoonekana kwenye kofia ya kijani na manjano, ikionyesha rangi za chama tawala cha CCM cha Magufuli.
Picha na Pernille Baerendtsen, imetumiwa kwa ruhusa.
Ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'ambo ya ng'
Magufuli ametangazwa kuwa amekufa akiwa na umri wa miaka 61, mnamo Machi 17, katika hotuba yake kwenye Televisheni ya Taifa iliyotolewa na aliyekuwa Rais wa nchi hiyo, Samia Suluhu Hassan, akimaliza wiki kadhaa za makisio kuhusu hali yake ya afya na mahali alipo.
Alidaiwa kufa kutokana na ugonjwa wa kudumu wa moyo:
Tangazo la kifo kwa rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania.
Hata hivyo, kifo cha Magufali kimewaacha wa-Tanzania, na wengine, wakikisia juu ya mustakabali wa siasa na mamlaka katika taifa la Afrika Mashariki.
Siku ya Ijumaa Hassan alijapishwa kama rais wa sita wa Tanzania, akifanya historia kama Rais wa kwanza wa kike wa Tanzania, Rais wa kwanza kuzaliwa katika visiwa vyenye uhuru nusu - nusu vya Zanzibar, na mwanamke wa kwanza wa kiislamu wa Tanzania akitumikia katika nafasi ya juu.
Chini ya katiba ya Tanzania, Hassan atatumikia mabaki ya Magufulis kwa kipindi cha miaka mitano mpaka mwaka 2025.
Katika video iliyosambazwa sana kwenye mitandao ya kijamii, Hassan anapuuza mashaka yoyote kuhusu uwezo wake wa kuongoza kama mwanamke:
Kwa wale wanaotilia shaka kuwa mwanamke huyu ataweza kuwa rais wa Jamhuri ya Muungano Tanzania Ningependa kuwaambia kwamba mtu huyu anayesimama hapa ni rais.
Ningependa kurudia kwamba mtu huyu anayesimama hapa ni rais wa Jamhuri ya Muungano ya Tanzania, [na] yeye ni mwanamke.
Wakati Watanzania wanapoomboleza Magufuli na kukabiliana na mabadiliko haya ya ghafla, wengi wamemkaribisha Hassan.
Mwanasiasa wa upinzani Zitto Kabwe, kiongozi wa chama cha ACT Wazalendo, anapata matumaini katika historia ya Hassans ya uanaharakati na anafanya kazi kama mwanachama wa jamii ya kiraia.
Ni historia nzuri sana ya Rais @SuluhuSamia kwa dakika 20, imewekwa peke yake [kwa maneno yake mwenyewe.]
Anasema alikuwa mwanaharakati.
Alikuwa mtumishi wa umma.
Asante Chambi kwa kuhakikisha ninaona hili.
Usikose kusikiliza.
Wakati Hassan anajulikana kama muunda makubaliano, anayetaka muungano na utulivu wakati wa kipindi cha mpito, Magufuli alijulikana kama bulldozer, jina la utani alilolipata mwanzoni kama Waziri wa Kazi kwa ufanisi wake katika kujenga barabara.
Kukumbuka
John Magufuli, rais wa tano wa Tanzania aliyekufa Machi 17, 2021.
Mungu na akubariki / Sikuzote tutamkumbuka shujaa wetu.
Watanzania wengi wanamkumbuka Magufuli kwenye mitandao ya kijamii kwa ubaya na wema.
Mabaya na mabaya ya Magufuli vilevile hayawezi kukanushwa, na yamaanisha urithi anaouacha nyuma ni tata lakini pia ni wenye thamani.
Kambi za kupinga magushi hazitakubaliana kamwe na mjadala utaendelea kwa miaka mingi.
Magufuli alipata umaarufu mapema katika nafasi yake ya urais kwa ahadi yake kali ya kupambana na ufisadi.
Jitihada zake za kuimarisha miradi mikubwa ya miundombinu na maendeleo ya viwanda yamewachochea wa-Tanzania wengi kutamani kujitegemea baada ya miongo mingi ya kutegemea misaada ya kimataifa.
Mwezi uliopita Magufuli alikataa mkopo wa dola bilioni 10 (dola za Marekani) kutoka China kwa ajili ya mradi uliopendekezwa wa uwanja mkubwa jijini Dar es Salaam, akisema ni mlevi tu ambaye angekubali matakwa haya.
Huu ni mwanzo wa Rais Magufuli kabla ya uchaguzi wa mwaka jana.
Inasomeka Uliahidi Tunatushukuru, kwa Kiswahili, au Umeahidi, umekabidhi, twashukuru, kwa Kiingereza.
Inaonyesha mafanikio ya ujenzi wa barabara (barabara), ndege (ndege), madaraja (daraja) na treni ya kisasa (reli ya kisasa).
Picha na Pernille Baerendtsen, imetumiwa kwa ruhusa.
Mwelekeo wake wa kupambana na ufisadi uliwavutia watazamaji wa nchi za Magharibi, na mwanzoni vyombo vya habari viliripoti maoni yake kwa njia chanya.
Kwa wengine anakumbukwa kama mwanasiasa wa kweli wa Afrika na mwanablogu wa Afrika anayeitanguliza Afrika.
Wengine kama rais aliyeunga mkono utukuzo wa taifa kuliko nyinginezo zote:
Uwe ukitazama Tanzania ikiomboleza John Magufuli.
Sisi tulishutumu njia zake za kujitegemea, ubaguzi wa watu & tulimdhihaki kwa mwelekeo wake usio wa kisayansi, lakini kwa wazi, huku mwanamume na mwanamke barabarani, huyu mwenzake alikuwa maarufu sana.
Hata hivyo, utawala wa kimamlaka wakati ambapo haki za binadamu na uhuru wa kujieleza ulizidi kuathirika.
Kwa miaka sita iliyopita, shirika la Human Rights Watch, Amnesty International, Kamati ya Kulinda Waandishi wa Habari, Global Voices na nyinginezo zimefuatilia hatua kwa hatua kuzorota kwa ulinzi wa haki za kiraia na haki za binadamu.
Tanzania imeangusha nafasi sita katika makadirio ya demokrasia na uhuru kati ya mwaka 2020 na 2021.
Wakati bunge la Januari 2018 lilipojadili Sheria ya Vyama vya Kisiasa, ikiongoza kwenye kizuizi kwa vyama vya upinzani, ilifasiriwa kuwa ishara mbaya wakati bundi alipoingia bunge.
Magufali walitumia sheria kama vile Mawasiliano ya Kieletroniki na Posta (Maudhui ya Mtandaoni) (EPOCA), au Sheria ya Makosa ya Mtandaoni ili kukandamiza sauti za upinzani na upinzani wa umma.
Mabadiliko ya sheria ya mwaka 2020 yamewakataza raia kueneza taarifa za umma zinazoweza kusababisha vurugu au machafuko na kuweka taarifa kuhusu kuibuka kwa ugonjwa hatari au wenye kuambukiza bila idhini ya maafisa wakuu wa serikali.
Raia kuhusu tetemeko la ardhi lililoikumba eneo la pwani mwaka jana, sembuse tauni iliyoikumba Tanzania miezi kadhaa baadaye.
Na wakati wa kipindi cha majuma mawili cha makisio kuhusu mahali ilipo Magufulis na hali ya afya mapema mwezi Machi, angalau watu wanne waliripotiwa kukamatwa kwa kutwiti kuhusu rais huyo mbaya.
ALIKUWA amekufa kutokana na COVID-19, tho?
Magufuli aliripotiwa kufa kutokana na tatizo la matatizo ya moyo ambalo alikuwa akipata matibabu kwa miaka 10.
Lakini kifo cha ghafula kiliwaacha wengi wakijiuliza kama alikuwa ameshindwa na COVID-19.
Kwa watazamaji wengi wa Magharibi, Magufuli atakumbukwa kwa kukana kwake COVID 19.
Tanzania iliweka vizuizi na miongozo ya kuzuia kuenea kwa virusi hivyo, lakini Magufuli mara kadhaa alishutumu kuzimwa kwa kufuli kuwa tisho kubwa kwa uchumi kuliko virusi hivyo.
Alitoa mwongozo wa kimataifa kuhusu taratibu za afya ya umma kama vile kuvaa vinyago vya kufunika uso, kujitenga na jamii na chanjo akiwahimiza raia watumie sala na mitishamba badala yake.
Baada ya kuchapishwa kwa takwimu za COVID 19 mwezi Aprili mwaka jana, alisisitiza kwamba COVID 19 ilikuwa imezuiliwa na sala.
Muda mfupi baada ya hapo alitangaza Tanzania COVID 19 kuwa huru.
Ingawa haiwezekani kueleza jinsi COVID 19 ilivyoathiri Tanzania, haikuondoka.
Wimbi jipya la VVU 19 lilipozuka tena mwezi Januari, wa-Tanzania wengi walitoa ushuhuda kwenye mitandao ya kijamii wa kuwa wagonjwa kwa dalili kama za VVU 19.
Wakijua ingeweza kuadhibiwa kuzungumzia COVID-19, watu waliandika nimonia mpya au nimonia mpya na matatizo ya kupumua.
Lakini Magufuli akiwa na msimamo wake wa kupinga chanjo katika hotuba yake kutoka nyumbani kwake huko Chato, mnamo Januari 27:
Kama angeweza kupata chanjo, sasa angepata chanjo dhidi ya UKIMWI; sasa angepata chanjo dhidi ya kifua kikuu; sasa angepata chanjo dhidi ya malaria; sasa angepata chanjo dhidi ya kansa.
Hili lilikuwa tukio la kuondoka kwa mtangulizi wa Magufuli, Rais Jakaya Kikwete, ambaye alitumikia akiwa balozi wa kimataifa wa kuchanjia mapema mwaka 2016.
Mwezi uliopita alikiri kwamba nchi yake ilikuwa na tatizo la moonavirus, akiwahimiza wa-Tanzania wavae vinyago vya kufunika uso vilivyotengenezwa mahali hapo.
Ilimchukua Makamu wa Rais wa Zanzibari Seif Sharif Hamad, kwa wazi, kuvunja utamaduni wa Magufuli.
Maafisa kadhaa wa ngazi za juu kutoka vyama vya juu vya kisiasa na karibu na Magufuli pia wamekufa kutokana na ugonjwa huo.
Watu wanapoendelea kukusanyika ili kumheshimu rais aliyekufa, kifo chake kimeleta kitulizo.
Muda mfupi baada ya kifo, mwandishi Elsie Eyakuze alijitokeza kwenye mitandao ya kijamii kuongea waziwazi kuhusu namna maisha yalivyokuwa wakati wa tauni nchini Tanzania, akiwa na rais aliyeonesha kutojali kimakusudi virusi vya koronavirus.
Katika ukurasa mrefu wa Twita, aliandika:
Sasa.
Siwezi kusimulia hadithi halisi kwa muda mrefu sana.
#thread.
Mwezi wa Machi, ugonjwa wa Covid19 ulianza kuenea ulimwenguni pote.
Haikupoteza Tanzania.
Lakini katika mwaka wa 2020 tulikomesha jitihada zote za umma za kukomesha zoea hilo limeenea nchini humo.
Katika moja ya twiti zake za mwisho, anauliza:
19), tho.
Ndiyo, alifanya hivyo.
Na yeye na mke wake.
Nao pia.
Watanzania.
Na zaidi ya hilo.
Lakini je, hutaki kuzungumza juu yao?
Hizo si Hadithi.
Ndiyo.
Rafiki anakuja.
Je, unaweza?
Je, ninaweza kuufanya uwe wa kibinafsi?
Tafadhali fanya hivyo.
Nitafanya hivyo.
Kesho.
Katika maandishi ya Magufuli, Eyakuze anataja kutopatana kwa mawazo ya Magufuli, lakini pia anatumia hisia - mwenzi ambayo Magufuli mwenyewe alionekana kukosa, nyakati nyingine na anamsamehe.
Watanzania wanakubaliana na utata na uzito wa kifo cha Magufuli na urithi alioacha wakiwa na mtazamo wa karibu juu ya wakati ujao.
Ni nani aliye na uwezo wa kuamua kile kinachotokea au kisichotokea kwenye mtandao wa intaneti?
Hilo ni swali lililoulizwa na mwanaharakati na mwandishi Jillian C. York katika kitabu chake kijacho Silicon Values,* kilichopangwa kutolewa Machi 23, 2021.
Siku ya Jumatano saa 2 jioni GMT, Jillian atajiunga na mkurugenzi mkuu wa Global Voices Ivan Sigal kwa ajili ya mazungumzo ya moja kwa moja ya video kuhusu kitabu hicho, ambacho, kama anavyosema kwenye utangulizi, anajaribu kuelezea historia ya jinsi majukwaa makubwa ya mawasiliano ya Silicon Valleys yalivyobuni mfumo maalumu, mfumo unaoongoza namna tunavyoweza kujieleza mtandaoni.
Jillian ambaye ni Mkurugenzi wa Uhuru wa Kimataifa wa Maoni katika taasisi ya Electronic Frontier Foundation, pia ni mwanachama wa muda mrefu wa Global Voices, ambapo alikata meno yake ya kuandika kuhusu haki za kidijitali na uhuru wa kujieleza katika mazingira ya Mashariki ya Kati.
Kipindi hicho ni huru kwa watu wote na kitapitishwa moja kwa moja kwenye mtandao wa Facebook Live, YouTube, na Twitch.
Tunatarajia kujiunga nasi siku ya Jumatano, Februari 10 saa 2:00 usiku wa GMT (bofya hapa ili ujiunge na eneo lenu la majira)!
*Kununua kitabu hiki kupitia kiungo hiki kunasaidia kuunga mkono Sauti za Dunia.
Mwanamume akitazama simu yake ya mkononi nchini Tanzania, Desemba 9, 2018.
Picha na Riaz Jahanpour, kwa ajili ya USAID Tanzania / Digital Development Communications kupitia Flickr, CC BY 2.0.
Virusi hivyo viliripotiwa kwa mara ya kwanza nchini Tanzania katikati ya mwezi Machi 2020.
Lakini, baada ya kurekodi kufikia visa 509 na vifo 21 mwishoni mwa mwezi Aprili, taifa hilo lilitangaza hali yake ya kutokuwa na virusi vya moyo mwezi Juni.
Mwezi huohuo Kassim Majaliwa, waziri mkuu wa maeneo ya mashambani, aliiambia bunge kuwa kuna visa 66 tu vya virusi vya moyo nchini humo, lakini hakutoa habari zaidi.
Tangu wakati huo serikali imekuwa kimya juu ya virusi vya koronavirus ikiwa na mkakati thabiti wa kukana na hakuna taarifa iliyotolewa kwa umma juu ya maambukizo au vifo.
Leo, shughuli nyingi zinaendelea kama za kawaida, ikiwa ni pamoja na biashara ya utalii nchini Tanzania, zikivutia maelfu ya wageni kwenye viwanja vyake vya ndege ambavyo havina taratibu za afya za umma.
Uwanja wa ndege ulipata makadirio ya chini zaidi ya nyota 2 kuhusiana na hatua za kiafya na usalama za COVID 19 kwa mujibu wa Skytrax COVID 19 kuhusiana na Usalama wa Uwanja wa Ndege, ulimwengu ulipata makadirio na cheti cha pekee kuhusiana na hatua za kiafya na usalama katika viwanja vya ndege wakati wa tauni hiyo.
Kwa mujibu wa taarifa, visa vipya vya aina ya virusi vya Afrika Kusini vilithibitishwa katika wasafiri wawili waliokuwa wakisafiri kwa ndege kuingia Denmark tarehe 19 Januari, kutoka Tanzania.
Msherehekeo wa muziki wa Kiafrika unaotarajiwa sana, Sauti za Busara, utafanyika katikati ya mwezi wa Februari huko Zanzibar, ukiungwa mkono na Umoja wa Ulaya Tanzania na ubalozi kadhaa wa Ulaya, pamoja na hatari ya kuambukizwa kwa aina mpya za viini vya maradhi ya moyo nchini Uingereza, Afrika Kusini, na Brazili.
Siku ya Januari Dayosisi Kuu ya Arusha ilitoa barua kuonya makutaniko juu ya kuwapo kwa COVID 19 nchini Tanzania, na kuwahimiza washiriki wafuate hatua zote za lazima za afya ya umma ili kuzuia kuenea kwa vairasi hiyo katika makanisa.
Wakati kesi zilizorekodiwa ni za kiasi zikilinganishwa na nchi nyinginezo, serikali zinanyamaza kuhusu takwimu za COVID 19 ziliibua wasiwasi mkubwa miongoni mwa wataalamu wa afya ya umma na wanaharakati wa haki za binadamu, ambao wamekatazwa kuzungumza au kuzungumza kuhusu COVID 19 katika nyanja za kidijitali.
Nchi hiyo iliboresha Kanuni zake za Mawasiliano ya Kielektroniki na Posta za 2018 mwezi Julai, ikipiga marufuku maudhui yoyote ya habari kuhusiana na kutokea kwa ugonjwa hatari au wenye kuambukiza nchini humo au kwingineko bila kibali cha mamlaka.
Licha ya kuenea kwa virusi hivyo, shule, vyuo, ofisi na shughuli nyingine za kijamii zimerudia hali ya kawaida.
Hata virusi hivyo viendeleapo kuenea katika eneo hilo.
Rais John alitilia shaka ustahili wa vifaa vya maabara na mafundisanifu baada ya majaribio ya siri yanayodaiwa kufanywa kwa papaya na mbuzi yalipata matokeo mazuri ya majaribio.
Taarifa hizo zilikuwa zikisababisha wasiwasi usio wa lazima na muda mfupi baada ya hapo, Rais alimfukuza Nyambura Moremi, mkurugenzi wa maabara ya kitaifa ya afya, kwa kudaiwa kusumbua matokeo ya majaribio hayo.
Kikoa cha habari cha wizara 19 kilifutiliwa mbali.
Mwezi Juni alimshukuru Mungu kwa kuondolea mbali kirusi hicho nchini Tanzania, kufuatia siku tatu za maombi ya kitaifa.
Alifanya tangazo hilo hadharani wakati wa ibada ya Jumapili, katikati ya kutaniko lenye kusifu, akidai kwamba Mungu alikuwa amejibu sala zao.
Yeye pia anawasifu waumini kwa kutovaa vinyago vya kufunika uso, licha ya mwito wa Shirika la Afya Ulimwenguni wa kuvaa vinyago vya kufunika uso ili kuzuia kuenea kwa virusi hivyo.
Magufuli kwa msimamo wake mkali dhidi ya ufisadi, alichaguliwa tena kwa mara ya pili mwezi Oktoba 2020 wakati wa uchaguzi uliochambuliwa sana kwa kukandamiza upinzani na upinzani.
Kabla tu ya uchaguzi, wa-Tanzania walishuhudia kufungiwa kwa mtandao wa intaneti kwa kuwa hawakuruhusiwa kutumia majukwaa makubwa ya mitandao ya kijamii kama vile Instagram, WhatsApp na Twita.
Kufikia sasa, Watanzania wengi hawawezi kuingia kwenye mtandao wa Twita bila ya kutumia mtandao wa virtual Private Network (VPN).
Kwa miaka mitano iliyopita, utawala wa Magufuli umefanya nafasi za kidemokrasia na kiraia ziwe nyembamba na umepunguza sana uhuru wa kujieleza na upatikanaji wa habari katika nyanja za kidijitali.
Kukiwa na msimamo mkali wa kukana, wa-Tanzania hawaruhusiwi kutoa taarifa zozote za COVID 19 ambazo serikali haijathibitisha, jambo linalomaanisha kuwa raia wa kawaida pamoja na waandishi wa habari na wataalamu wa kitiba wamezuiwa kutoa maoni kuhusu COVID 19 katika mitandao ya kidijitali, au kupata taarifa.
Upatikanaji wa taarifa umekuwa ni pendeleo kubwa, kwa mujibu wa daktari mmoja kutoka hospitali ya kitaifa aliyezungumza na Global Voices kwa masharti ya kutojulikana, akihofia kulipiza kisasi.
Tofauti na timu zilizoanzishwa za maitikio ya habari za COVID 19 ambazo hutoa taarifa za kila siku za COVID-19, Tanzania inatoa tovuti yenye taarifa za COVID 19 zilizopitwa na wakati.
Jambo hilo limekuwa lenye kusadikisha sana hivi kwamba sasa linakubaliwa sana na wa-Tanzania, kutia ndani wataalamu wa kitiba, ambao wanapuuza hatua za msingi za usalama kama vile kuvalia vinyago vya kufunika uso na kujitenga na jamii.
Global Voices ilitembelea hospitali kubwa kama Muhimbili, hospitali kuu ya serikali huko Dar es Salaam, mji mkuu wa utamaduni, na vilevile Hospitali ya Benjamin Mkapa jijini Dodoma, mji mkuu wa kisiasa, na ilishuhudia hatua chache sana zilizochukuliwa ili kuzuia kuenea kwa ugonjwa wa moonavirus.
Watu huruhusiwa kuingia hospitali bila kuvaa vinyago vya kufunika uso, kuna vifaa vichache vya usafi vinavyofanya kazi na vya kufulia nguo na vile vilivyo na ukosefu wa maji au vilivyovunjika, jambo lililoshuhudiwa, kwa kielelezo, katika kliniki ya akina mama wajawazito katika Muhimbili.
Ingawa utawala haujaonyesha wasiwasi mwingi kuhusu athari ya virusi hivyo kwa raia wa kila siku, mawaziri na idara nyingi za serikali zinakiri kwamba COVID 19 bado ipo.
Waziri wa kifedha wa Tanzania anawasihi wafanyakazi wa Wizara ya Uchumi kuchukua tahadhari zote dhidi ya virusi vya koronavirus, wakati pia anasema COVID-19 siyo suala nchini Tanzania.
Picha kutoka gazeti la Mwananchi.
Kwa mfano, alipoapishwa kwa mara ya pili mwaka jana, wenye mamlaka walitumia mbinu za kuzuia ugonjwa wa COVID 19.
Mnamo Januari, Waziri wa Fedha wa Tanzania, Philip Mpango aliwahimiza wafanyakazi wake wachukue tahadhari dhidi ya COVID 19 wakati huohuo akikana kuwapo kwake nchini Tanzania, wakati wa mkutano jijini Dodoma, mji mkuu.
Wataalamu wengi wanaogopa kusema kwa ujasiri, wakiogopa kulipiza kisasi.
Mtaalamu mmoja wa kitiba aliyeamini Tanzania inaweza kuwa inapatwa na wimbi la pili la mlipuko huo lakini kwamba taarifa hizi ziliwekwa siri kwa umma.
Mtaalamu huyo hakutaka kupewa jina, akihofu kulipizwa kisasi.
Sauti nyingine chini ya hali ya kutojulikana kwamba ni lazima watu wajue hadhi ya COVID 19 ili waweze kuchukua hatua za kuzuia kuenea kwake katika jamii zao.
Alisema kuwa kuacha watu bila maarifa hufanya kazi yao kuwa ngumu sana na anatumaini kwamba Watanzania wote watajaribu kujilinda kwa kuchukua tahadhari zote zinazoshauriwa na WHO.
Aliwaambia Sauti za Dunia:
WANASIASA wamechukua suala zima la COVID [19] na wanacheza mchezo hatari, lakini watu wanapoanza kufa wataanza kuwanyang'anya wafanyakazi wa kitiba.
Daktari mwingine wa Global Voices alisema bila kujulikana kwamba ingawa kuna matumaini ya kupata chanjo, Tanzania inaweza kupunguza upatikanaji wa chanjo hiyo, kwa kuwa serikali haijachukua hatua zozote za kuipata kwenye soko la dunia, badala yake ikichagua kutega uchumi katika mitishamba.
Mnamo Desemba, msemaji wa Waziri wa Afya Gerald Chamii alitilia shaka chanjo za tufeni pote, akiiambia Afrika Mashariki:
Inachukua muda usiozidi miezi sita kupata chanjo au ponyo la maradhi fulani.
Sisi wenyewe tangu kuenea kwa tauni hii, sina hakika kama ni jambo la hekima kuwa na chanjo itolewe na kusambazwa kwa raia bila kufanya uchunguzi wa kitiba ili kuidhinisha kama ni salama kwa watu wetu.
Kupata habari ni muhimu kwa ajili ya demokrasia na maendeleo.
Sheria za mtandao wa Tanzania zimetumiwa vibaya kulenga sauti za wapinzani na wale ambao wamesema vibaya Tanzania kushughulikia suala la COVID-19.
Uhuru wa kujieleza, kutia ndani haki ya kupata, kupokea na kutoa habari, unahifadhiwa katika sheria ya kimataifa.
Katika Tanzania, haki ya kuarifiwa, na ya kupata na kusambaza habari, inatambuliwa katika Ibara ya 18(1) na 18 (2) ya Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania.
Hata hivyo, haki hizi ni za kirembeshi zaidi ya zile zinazotegemea uhalisi.
Kukiwa na ukanaji wa COVID 19 na sheria zilizopo ili kuzuia kubadilishana huru kwa taarifa na maoni juu ya maradhi hayo kwenye mtandao wa intaneti na nje ya mtandao, wa-Tanzania wanaachwa na upatikanaji mdogo sana wa taarifa na wengi wanaogopa kusema kwa ujasiri.
Makala haya ni mfululizo wa makala zinazochunguza uingiliaji wa haki za kidijitali chini ya makufuli na zaidi wakati wa mweneo wa COVID 19 katika nchi tisa za Afrika: Uganda, Zimbabwe, Msumbiji, Algeria, Nigeria, Namibia, Tunisia, Tanzania na Ethiopia.
Mradi huo unategemezwa na Hazina ya Haki za Kidigitali ya Afrika ya Ushirikiano wa Sera ya TEHAMA ya Kimataifa kwa Afrika Mashariki na Kusini (CIPESA).
Picha ya kumalizika kwa mafunzo ya polisi nchini Msumbiji | Picha ya skrini, Agosti 19, STV Youtube, imechukuliwa na mwandishi.
Hati ya Polisi ya Msumbiji (PRM) ambayo imevuja kwenye vyombo vya habari mapema mwezi Agosti ilifunua kuwa wanafunzi 15 walikuwa wamepata mimba kwenye shule ya mafunzo ya polisi katika Matalane, wilaya ya mkoa wa Maputo.
Hati hiyo ilisema kwamba wanafunzi walipata mimba kwa kufanya ngono na walimu wao, bila kutaja waziwazi ikiwa uhusiano huo ulipatana.
Isitoshe, inasema kwamba wanafunzi wajawazito hawawezi kumaliza mtaala huo kwa sasa, na safari zao za kurudi kwenye mikoa ya kwao zitalipwa na polisi.
Hatimaye, inasema kwamba wafunzi wanaohusika wataahirishwa.
Alipoulizwa na gazeti la habari O País mnamo Agosti 8, Kamanda Mkuu wa Polisi Bernardino Rafael alisema kwamba wale wanaohusika wangekabiliwa na taratibu za nidhamu.
Muda si muda, kesi hiyo ilishutumiwa sana kwenye mitandao ya kijamii.
Watumiaji kadhaa walionyesha kutokubali kwao hatua za shule hiyo, na vilevile kudai haki kwa wanawake hao.
Mwanaharakati Fátima Mimbire aliandika kwenye mtandao wa Facebook:
Chukua suala la Matalane kwa uzito ufaao.
Nimevunjwa moyo na habari hii ya wanafunzi wajawazito 15 kwenye Kituo cha Mazoezi cha Matalane.
Hilo ni jambo zito.
Ni jambo zito kwa sababu, kama vile hati yenyewe isemavyo, linahusisha wafunzi.
Sasa, mtu mmoja mwenye mamlaka juu ya mwingine huwafanya wawe wajawazito, na tokeo ni hatua ndogo tu?
Hili lilimkumbusha mwalimu aliyedai kufanya ngono kutoka kwa wanafunzi kwa kubadilishana na maksi au kutohisi aibu darasani kwa sababu, kulingana na maoni ya mwalimu, walikuwa mabubu, badala ya kushtakiwa alihamishwa ili kufundisha mahali pengine.
Na hapo anaendelea na matendo yake.
Blogu ya wanaharakati wa wanawake, pia ililaani tukio hilo kwenye mtandao wa Twita:
Kesi ya Matalane
Kujenga haki za kijamii, katika kutetea haki za usawa kwa raia, kwahitaji sera ya elimu na maendeleo yenye usawaziko, kukadiria maendeleo ya raia, pamoja na ujuzi wa kisayansi na elimu ya kiadili, kiraia na kizalendo.
Kesi ya Matalane
Kulaumu wanawake ni zoea la kawaida katika jamii za kizalendo, linalojulikana kwa kupunguza thamani ya wanawake na kujinyenyekeza kwa mapendezi ya wanaume, linalotokeza hukumu juu ya mwenendo wa mhasiriwa na kupunguza mwenendo wa mhasiriwa.
Profesa wa Chuo Kikuu cha Carlos Serra alisema:
Matalane?
Kama tu kilima - barafu, tumepangiwa kuzaana Matalane.
Naanza kusimulia hadithi zao, kuanzia utoto mchanga zaidi.
Ilikuwa vivyo hivyo kwa mwandishi na mwanaharakati Selma Inocência:
Ni walimu wachache wanaoletwa mahakamani, wakahukumiwa na kuhukumiwa.
Wao ndio wanaosababisha kifo cha maelfu ya wasichana.
Shule si salama.
Takwimu zinaonyesha kwamba mamia ya wasichana hupata mimba shuleni, wengine wakipata mimba kutoka kwa walimu, walimu, na mabwana wakuu.
Ombi linadai adhabu kwa maofisa wa polisi wanaohusika.
Kufikia sasa, zaidi ya watu 3,800 wameitia sahihi.
Kwa upande wa serikali, kesi hii ni nzito na inachunguzwa kwa kina katika ngazi ya mawaziri na pia na Kamanda Mkuu wa Polisi wa Jamhuri ya Msumbiji.
Serikali haipasi na haitavumilia hali kama hii.
Sheria inapaswa kutumika kwa njia ileile kwetu sote.
Hakuna mtu aliye juu ya sheria.
Uchunguzi waweza kuchanganua kila kisa, ukijaribu kulinda hali ya kisaikolojia na kihisia - moyo ya wanawake wajawazito, kwa sababu wanastahili staha ya kibinadamu
Visa vinginevyo
Hili ni ongezeko la visa vya unyanyasaji vinavyokabiliwa na wanawake wa Msumbiji, ambavyo vingi vyavyo haviripotiwi na vyombo vya habari.
Miongoni mwa kesi zilizovutwa na vyombo vya habari hivi karibuni ni za Alberto Niquice, naibu wa chama cha Liberation Front of Mozambique (Frelimo), ambaye anakabiliwa na mashitaka ya jinai kwa kumlala kinguvu mtoto mwenye umri wa miaka 13 mwaka 2018.
Mapema mwaka huu, mashirika 30 ya asasi za kiraia nchini Msumbiji yalidai kusimamishwa kwa sherehe ya kuzinduliwa kwa Niquice, ambaye alichaguliwa tena mwaka 2018.
Hata hivyo, alichukua wadhifa na anafanya kazi kama kawaida katika Bunge la Jamhuri.
Kisa kingine kilihusu jeuri ya nyumbani iliyosababishwa na Josina Machel, binti ya rais wa kwanza wa Msumbiji, Samora Machel.
Katika Oktoba (Mwezi wa 10) alishambuliwa na mwenzi wake wa miaka mitatu, Rofino Licuco, akiacha kipofu katika jicho moja.
Licuco alihukumiwa kifungo cha miaka mitatu na miezi minne gerezani, na vilevile kumlipa Josina meticais milioni 300 (karibu dola za kimarekani milioni 4.2).
Hata hivyo, Rofino alikata rufani na, katika Juni mwaka huu, Mahakama Kuu ya Rufani ilipindua hukumu hiyo kwa msingi wa kwamba hakukuwa na ushahidi wa kutosha katika kesi hiyo.
Mpango huu kwa Global Voices: https://globalvoices.org/donate/
Mwaka wa 2020 umekuwaje na bado haujaisha.
Sisi sote katika Global Voices tumeendelea kuchapisha habari zisizoeleweka kutoka pembe nne za dunia, tukiwaletea wasomaji wetu mitazamo ya kipekee ya dunia kuhusu masuala kama vile ugonjwa wa COVID 19, harakati za kutetea haki za rangi, maandamano katika nchi kama vile Belarus na Thailand, na mengi zaidi.
Wanablogu, waandishi, waandishi wa habari na wanaharakati wa haki za kidijitali wamekuwa wakifanya kazi kwa miaka 16 iliyopita kujenga madaraja katika nchi na lugha mbalimbali na kutetea uhuru wa vyombo vya habari, uhuru wa mtandao wa intaneti, na haki ya kila mtu, kila mahali, ya uhuru wa kujieleza.
Tafadhali Michango kwa Sauti za Dunia Jumanne Hii
Kazi yetu na jumuiya yetu ya kimataifa ni uthibitisho wa kwamba uhusiano wa kibinadamu kati ya mistari ya tofauti zaweza kubadili jinsi watu wanavyoelewa ulimwengu.
Tafadhali mchango utusaidie tuendelee na kazi hii muhimu.
<< Utoaji wa Sauti za Dunia >>
Desemba 2004.
Una mwanafunzi wa chuo kikuu wa kutumia mtandao wa Facebook, mtandao wa Twita bado haujakuwepo, na trolls bado ziliendelea kuishi chini ya madaraja katika masimulizi ya hadithi.
Simu zetu za mvujo zilikuwa za kurekebisha, na bado kulikuwa na vitu fulani ambavyo Amazon.com haikuuza.
Kulikuwa na tovuti huru za habari, kublogu kulikuwa halisi na vyema, na kwa hakika tuliongea na wengine mtandaoni.
Na Global Voices ilizaliwa.
Hilo linamaanisha kwamba miaka 15 imepita tangu tulipofanya hivyo!
Katika miaka ya mbwa 110.
Katika miaka ya utumiaji wa Intaneti, ni kama milenia.
Leo tunashukuru jumuiya yetu ya kimataifa ya wachangiaji na wasomaji wetu waaminifu na waungaji mkono kwa kuwapa Global Voices nguvu na nguvu za kuvumilia.
Tangu mwaka wa 2004, simulizi hilo lilikuwa mojawapo ya masimulizi makubwa zaidi ulimwenguni.
Tumechapisha makala zipatazo 100,000, na vilevile kujenga jumuiya ya watafsiri wanaofanya kazi katika lugha zaidi ya 51.
Bila wewe, hakungekuwa na Sauti za Dunia.
Tusaidie kufanyiza kitu kingine cha 15.
Twahitaji msaada wako kwelikweli.
Michango inatusaidia kuhifadhi uhuru wetu na inaturuhusu kujihatarisha ili tuendelee kukua na kubadilika.
Tafadhali tuunge mkono leo!
Changia sasa!
Wasafiri wakivuka mpaka kati ya Ghana na Togo, Afrika Magharibi, mnamo Januari 25, 2016.
Picha na Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0.
Viongozi wa Afrika wamechukua hatua madhubuti, hatua za mapema za kuzuia kuenea kwa COVID-19.
Kwa hakika, Vituo vya Kudhibiti Maradhi vya Afrika (ACDC) vilianzisha kikosi chake cha COVID 19 mnamo Februari 5, kabla bara hilo halijapata hata kisa kimoja.
Leo Afrika ndilo eneo lililoathiriwa zaidi ulimwenguni, kukiwa na visa 1,293,048 vilivyothibitishwa vya COVID 19 kufikia sasa na visa 1,031,905 vyenye kutokeza, kulingana na CDCP ya Afrika.
Hiyo kontinenti ina chini ya asilimia 5 ya visa vilivyoripotiwa na chini ya asilimia 1 ya vifo vyote.
Sasa kwa kuongozwa na Umoja wa Afrika kupunguza vizuizi vya COVID 19 na kujitayarisha kufungua tena uchumi na mipaka yao, serikali nyingi zinatumia tekinolojia mpya.
Uhitaji wa tekinolojia ya Afrika inayoweza kufuatilia kuenea na kuunganisha vituo vya majaribio vya COVID 19 barani kote umeongoza kwenye matumizi ya PanaBIOS, tekinolojia inayoungwa mkono na Umoja wa Afrika.
Tovuti ya PanaBio inatumia algorithm kufuatilia na kufuatilia watu wanaokabiliwa na vitisho vya afya na kufuatilia na kuweka rekodi za sampuli za majaribio kuanzia chanzo chake hadi kwenye maabara ya nchi.
Teknolojia hiyo ilitengenezwa na Koldchain, mwanzilishi wa Kenya, na kufadhiliwa na AfroChampions, ushirikiano wa umma na binafsi uliokusudiwa kuharibu rasilimali na taasisi za ki-Afrika ili kutegemeza kuibuka na kufanikiwa kwa sekta binafsi ya Afrika.
Ghana ni nchi pekee ya Afrika inayotumia teknolojia ya PanaBIOS inapofungua mipaka yake.
Wasafiri wanaweza kutumia matokeo ya majaribio kutoka nchi moja ili kutimiza matakwa ya ufuatiliaji wa bandari katika nchi nyingine kupitia mtandao wa kibinafsi wa PanaBios au kwa kuongeza ujumbe mfupi wa siri wa SMS/USSD kwenye hati nyingine ya usafiri.
Kampuni ya Port health inatumia toleo la programu hiyo kuhalalisha matangazo ya afya kwa njia ileile katika nchi zote.
Sheria kali za kulinda habari na faragha
Chama cha CDCP cha Afrika kinawatia moyo mataifa wanachama kuunganisha jukwaa la PanaBIOS linalotumia simu za mkononi ambalo lingeruhusu matokeo ya taasisi mbalimbali barani humo kutawaliwa.
Hata hivyo, utendaji wa kiteknolojia umezusha maswali mengi kuhusu upatikanaji wa data na faragha ya data.
Ufuatiliaji na udhibiti wa serikali unaweza kuchochea hofu na kuhatarisha uhuru wa kiraia, hasa katika bara ambalo ni nchi 27 tu kati ya 54 barani Afrika ambazo zinafanya kazi kikamili kulinda takwimu na sheria za faragha.
Baadhi ya nchi za Afrika kama vile Ghana, zimeanzisha sheria mpya inayompa rais mamlaka ya dharura ya kupambana na ugonjwa huo kwa kuagiza makampuni ya simu yaandae taarifa za binafsi za wateja kama vile orodha ya wateja, taarifa za marejezo ya wateja kwenye simu za mkononi, taarifa za uhamishaji wa fedha za simu za mkononi, nambari za kibiashara za fedha za mkononi, na anwani.
Ili kuhakikisha ulinzi wa takwimu na faragha, mbinu zote za kujifunza kwa mashine zinazotumiwa na PanaBIOS zinatumia takwimu zilizokusanywa.
Hiyo ni takwimu inayokusanywa kwa ajili ya uchanganuzi wa takwimu wala si takwimu za kibinafsi zinazotumiwa kuwalenga watu mmoja - mmoja isipokuwa iwe kwa ajili ya makusudi ya kutafuta habari, ambapo itahitajiwa kufikia watu wanaoshukiwa au walioambukizwa.
Ili kuzuia ukiukwaji wa haki za faragha, Umoja wa Afrika, PanaBIOS, na washirika wake lazima wapendekeze namna itakavyofuatana na sheria mbalimbali za ulinzi wa taarifa za nchi ili kulinda faragha, kuhakikisha idhini ya takwimu na kuepuka usambazaji wa takwimu kwa matumizi ya kibiashara.
Kwa sasa hakuna sera ya faragha inayopatikana kwa umma, ambayo inaeleza jinsi watumiaji wa mtandao huo wanavyokusanya data na kushirikiana.
Sera ya faragha ya takwimu itakutana na sheria mbalimbali, za kikontinenti, kitaifa, na za kimkoa za kulinda takwimu kama vile Mkataba wa Umoja wa Afrika wa Usalama wa Mtandao na Ulinzi wa Takwimu za Kibinafsi, Sheria ya Mfano ya Maendeleo ya Afrika Kusini ya Jumuiya ya Habari, Sheria ya ziada ya Jumuiya ya Kiuchumi ya Nchi za Afrika Magharibi (ECOWAS) Sheria ya ziada ya A/SA.1/01/10 ya Ulinzi wa Takwimu za Kibinafsi Ndani ya ECOWAS na Mfumo wa Jumuiya wa Afrika Mashariki wa Sheria za Mtandao.
Suluhisho la teknolojia limechangia mafanikio ya Afrika COVID 19
Kwa kuongezea, mataifa kadhaa ya Afrika yameanzisha maitikio yanayotegemea teknolojia kwa mgogoro wa COVID 19 ili kupunguza kuenea kwake.
Kwa kielelezo, wanasayansi kutoka Senegal walitengeneza kifaa cha kufanyia wagonjwa majaribio cha dola 1 COVID 19.
Mwanzilishi wa kampuni hiyo, alianzisha COVID-19 Triage Tool, zana huru ya mtandaoni ya kuwasaidia watumiaji kujipima wenyewe aina ya hatari ya virusi ya moonavirus ikitegemea dalili zao na historia ya kuonekana kwao.
WhatsApp ili kuandaa kituo cha mawasiliano kinachoweza kujibu maswali ya kawaida kuhusu ngano, dalili, na matibabu ya COVID 19.
Na wanawake wa masoko walitumia zana ya Market Garden kuuza bidhaa zao kutoka kwa nyumba zao kupitia zana hiyo, kisha teksi za pikipiki zikatuma bidhaa hizo kwa wateja.
Udhibiti na usimamizi wa kuenea kwa COVID 19 umesababishwa na idadi ya vijana, upungufu wa uwezo wa kupima na kufuatilia vifo, na uwezekano wa kuwapo kwa viuajisumu vya aina ya SARS-CoV-2 vilivyopatikana kwa baadhi ya Waafrika.
Hata hivyo, ni dhahiri kuwa ubunifu unaotegemea teknolojia barani Afrika ni kisababishi kikubwa cha mafanikio yake katika kudhibiti COVID-19, pamoja na uongozi wa kukata maneno mapema katika tauni hii.
Naibu daktari wa Taasisi ya Bill & Melinda Gates alitoa muhtasari wa jinsi, katika Januari, hata kama mataifa mengi ya Magharibi yalivyositasita, Ethiopia ilivyoanza uchunguzi mkali kwenye uwanja wa ndege wa Addis Ababa.
Rwanda ikawa taifa la Kiafrika kufungwa mnamo Machi 21, na nchi nyingine nyingi za Kiafrika zilifuata upesi: Afrika Kusini ilitekeleza ufungwaji wayo kamili ilipokuwa na visa 400 tu na vifo viwili.
(Kukiwa na idadi inayofanana na hiyo, Italia ilikuwa na zaidi ya visa 9,000 na vifo 400 wakati ilipochukua hatua.)
Tofauti na hivyo, idadi ya watu wanaoambukizwa na vifo nchini Marekani ni mara sita zaidi ya idadi ya watu wanaoambukizwa barani Afrika.
Wataalamu wa afya walitabiri kwamba ugonjwa huo ungeathiri sana bara hilo likiwa na miili iliyolazwa barabarani.
Kwa wazi, Afrika imethibitisha vingine.
Habari hii imefanywa na Factcheck Lab, shirika linaloshughulikia mambo ya hakika lililoko Hong Kong na pia ni mshiriki wa habari wa Global Voices ambaye mwandishi wake ni mwanachama.
Tangu Septemba 22, taarifa na makala za mitandao ya kijamii zikisambaa kwenye mtandao wa intaneti unaozungumza Kichina kwa njia isiyo sahihi zinadai kwamba Mwanasayansi Mkuu wa Shirika la Afya Ulimwenguni (WHO), Dakt. Soumya Swaminathan, alisema chanjo za CHinas COVID 19 zimethibitika kuwa na athari.
Hizi ni chanzo cha video ya dakika moja iliyotengenezwa na Televisheni Kuu ya China kwa ajili ya zana ya video za Kichina iitwayo Miaopai.
Video iliyoandaliwa na Mkurugenzi Mkuu wa WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus kuhusu umuhimu wa kutengenezwa kwa chanjo ya COVID 19, ikifuatiwa na maelezo ya Dakt. Swaminathan.
Katika video yake inayosema mwanasayansi mkuu wa WHO: Chanjo za Kichina COVID 19 zimethibitika kuwa na athari (), hii ni hotuba ya Swaminathan:
Kama vile wana programu ya utendaji wa chanjo na baadhi ya wagombea wao wa chanjo wako katika hatua za hali ya juu za majaribio ya kitiba, ndivyo hili pia linavyotupendeza, kwa hiyo twawafuata wale kwa ukaribu sana.
Baadhi ya wagonjwa hao wamefaulu katika majaribio ya kitiba yanayoendelea.
Hata hivyo, hotuba ya awali ya Dakt.
Kwa uhalisi, alianza kwa maneno kama, na muziki wa nyuma wa vidio hiyo huifanya ionekane kana kwamba maneno yake yalithibitishwa badala ya kuthibitishwa.
Maneno kamili ya Dakt.
Tumekuwa tukijadiliana na China kwa miezi kadhaa iliyopita kwa sababu, kama unavyojua, wao pia wana programu yenye utendaji mwingi sana ya maendeleo ya chanjo na baadhi ya wagombea wao wa chanjo wako katika hatua za hali ya juu za majaribio ya kitiba kwa hiyo hii pia ni ya upendezi kwetu kwa hiyo tunafuatilia wale kwa ukaribu sana.
Tumekuwa na majadiliano yenye kujenga na yaliyo wazi pamoja nao na sikuzote wamekuwa wakirudia uwajibikaji wao wa kuingia tufeni pote ikiwa baadhi ya wagombea wao kwa kweli watathibitika kuwa wenye mafanikio katika majaribio ya kitiba yanayoendelea [mkazo wa akili umeongezwa].
Kwa hiyo nafikiri majadiliano yanaendelea, bado ni wazi na tunatumaini kwamba nchi nyingi zaidi zitaungana.
Taarifa hiyo ilitolewa kwenye mkutano wa waandishi wa habari uliofanyika mnamo Septemba 21.
Habari kamili kuhusu tukio hilo la saa moja na dakika 30 zinaweza kupatikana hapa.
Mkutano huo ulitoa habari mpya kuhusu mpango wa dola bilioni 18 uliofanywa na WHO na mashirika mengine ya kutumia chanjo ya COVID 19 duniani kote.
Kufikia sasa, nchi 156 zimetia sahihi kwa ajili ya programu hiyo; wala China wala Marekani haziko miongoni mwa hizo.
Kama ilivyotarajiwa, video ya CCTV, pamoja na taarifa za habari na posti zilizochochewa, zimevutia watu wengi wanaounga mkono uzalendo.
Makala ya Daily Economic News ina zaidi ya wafuatiliaji 337,000.
Yafuatayo ni baadhi ya maoni yanayopendwa sana:
Ninajivunia wewe, nchi yangu.
Hii ni zawadi bora zaidi kwa Sherehe ya Siku ya Kitaifa na Katikati ya Vuli.
Unaweza kusafiri kwa kasi sana.
Ninajivunia sana nchi yangu.
China inaokoa ulimwengu wote.
Baada ya kuonesha kuwa maneno ya Dkt. Swaminathans yalikuwa yamepotoshwa, baadhi ya vyombo vya habari, ikiwa ni pamoja na CGTN na CCTV, vilifuta makala zao kwenye mitandao ya kijamii.
Miongoni mwao ni Chama cha Vijana wa Kikomunisti cha China, ambacho makala yake ilikamatwa na mtumiaji wa Twita @Emi 2020JP kabla haijatoweka kwenye mtandao wa Weibo:
Tedros apaswa kudungwa sindano ya chanjo kwanza.
Kama @JP, watumiaji wengi wa mtandao wa Twita waliamini kwamba Shirika la Afya Ulimwenguni lilikuwa likisaidia China kupotosha video hiyo, na waliweka maoni ya hasira kwenye mtandao wa Tedros:
Tedros ni mswaki wa chooni!
Nitawapa Tedros sindano chache za ziada!
Jana, habari za nyumbani zilisema kwamba Marekani itanunua kiasi kikubwa sana cha chanjo kutoka China.
Acha waishi kwa fantasia zao.
Kufunika mweneo wa virusi hivyo ili kuziuza dawa za chanjo za China!
Ingawa makala nyingi za Kichina zimefutwa, nakala za paka zinaendelea kusambaa kwenye mitandao ya kijamii, kama vile makala hii ya umma kwenye mtandao wa WeChat.
Vyombo vya habari nchini Hong Kong, kama vile Speak Out HK (na Today Review (), pia vimechapisha habari zinazotegemea video hiyo.
Kuna chanjo zipatazo 200 katika hatua tofauti - tofauti za majaribio ya kitiba ulimwenguni pote, na kadhaa kati yazo zinatokezwa na maabara za Kichina.
Hakuna yeyote kati yao ambaye amepita jaribio la hatua ya tatu kwa mafanikio.
Maandamano ya kupinga kifo cha daktari Silvio Dala mjini Luanda.
Picha na Simsi Hossi, CC-BY 3.0
Mamia ya Waangola waliingia mitaani mnamo Septemba 12 mjini Luanda, Benguela, na katika miji katika mikoa mingine 15 kupinga vurugu za polisi.
Maandamano yalifanyika kufuatia habari kwamba Silvio Dala, daktari mwenye umri wa miaka 35, alipoteza maisha yake mnamo Septemba 1 akiwa kizuizini mwa polisi.
Dala aliondoka kwa gari kutoka Hospitali ya Daudi Bernardino Paediatric katika Luanda, ambako alifanya kazi akiwa mkurugenzi wa kliniki aliposimamishwa na maofisa wa polisi kwa kutovaa kinyago cha kufunika uso.
Kituo cha polisi cha Catotes, katika ujirani wa mji mkuu wa Rocha Pinto, alipopata dalili za uchovu na kuanza kuzirai, baada ya kuanguka vibaya, jambo lililosababisha majeraha madogo kichwani, taarifa rasmi ya polisi ilisema.
Pia inasema kwamba Dala alikufa maofisa walipokuwa wakimpeleka hospitalini.
Shirika la Madaktari linashindana na toleo hili.
Adriano Manuel, aliliambia Voice of America (VOA) kwamba kuna ufafanuzi unaopingana katika ufafanuzi wa wenye mamlaka unaodokeza kwamba daktari alitendwa vibaya kimwili.
Manuel DW) kwamba kisababishi cha kifo kinachoelezwa na polisi si kisababishi halisi.
Mtu yeyote ambaye amefanya utafiti wa kitiba anajua kwamba silvio hakufa kutokana na jambo hilo.
Kulingana na chanzo cha Wizara ya Mambo ya Ndani kilichosema kwamba uchunguzi huo wa maiti, uliofanywa mbele ya familia na kiongozi wa mashtaka, ulifikia mkataa kwamba daktari huyo hakuwa mhasiriwa wa mashambulizi.
Umoja huo ulisema utachukua hatua ya kisheria dhidi ya polisi.
Serikali ya Angola ilitangaza kuundwa kwa tume na Wizara ya Afya ili kuchunguza tukio hilo.
Waandamanaji hawakuamini simulizi la polisi la kifo cha Dala.
Ishara za maandamano katika Luanda, katika sehemu tofauti za jiji, zilisema: Hakuna mauaji tena, Unalipwa kulinda, haulipwi kuua, mimi ni Silvio Dala, walimuua Silvio Dala.
Kulikuwa na wito kwa Waziri wa Mambo ya Ndani Eugénio Laborinho kujiuzulu.
Maandamano hayo yalipangwa na Umoja wa Madaktari na vikundi na mashirika mbalimbali ya kiraia.
Maandamano ya kupinga kifo cha daktari Silvio Dala mjini Luanda.
Picha na Simsi Hossi, CC-BY 3.0
Maandamano ya kupinga kifo cha daktari Silvio Dala mjini Luanda.
Picha na Simsi Hossi, CC-BY 3.0
Tangu kuanza kwa tauni katika Angola, visa kadhaa vya vurugu za polisi vimeripotiwa wakati wa uchunguzi wa kufuata hatua zenye kuzuia, nyakati nyingine zikisababisha vifo vya raia.
Kikundi cha rapu Brigadeiro 10 Pacotes, ambacho jina lake halisi ni Bruno Santos, kilitoa wito kwa Lugarinho kujiuzulu pamoja na shule bora za mazoezi ya polisi ili kuboresha mwenendo wao.
Polisi ni shirika ambalo ni lazima liwape raia uhakika, leo tunaishi katika ukosefu mkubwa sana wa usalama ambapo raia wote wanaogopa wanapokutana na polisi, alisema.
Maandamano ya kupinga kifo cha daktari Silvio Dala mjini Luanda.
Picha na Simsi Hossi, CC-BY 3.0
Wengi walitumia mtandao wa Facebook na WhatsApp kupinga tukio hilo.
Mwanaharakati na mwanaharakati Nuno Álvaro Dala aliandika kwenye mtandao wa Facebook:
POLISI YA KITAIFA INASUMIKIA KIFO CHA DAKTARI SILVIO DALA
Picha hizo ni zenye nguvu na za wazi sana.
Sote tunapaswa kudai haki ifanywe.
Ni lazima Polisi wa Taifa walipe uhalifu waliofanya.
Mambo hayapaswi kuendelea hivyo.
Kwenye mtandao wa Twita, aliyekuwa mwenyekiti wa baraza la wakurugenzi (PCA) wa kampuni ya mafuta ya jimbo Sonangol, na binti ya rais wa zamani José Eduardo dos Santos, alisema:
#SINMEA_convidando كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل كل
Isabel Dos Santos (@isabelaangola) Septemba 11, 2020
#IamvioDala.
Siku ya Jumamosi Madaktari wa Angola (SINMEA) walitangaza maandamano ya amani na kimya, wakiwataka wataalamu wote wa afya, vyama vingine na vyama vya kiraia, kupinga ghasia za polisi katika kumbukumbu ya Silvio Dala, saa 12:30 mchana Largo da Mutamba
Waangola wanaandamana mitaani kupambana na ghasia za polisi na kutoa wito wa kukomeshwa kwa mauaji
Alejandro, pia kwenye mtandao wa Twita, alihoji ushiriki wa watumiaji wa mtandao wa Angola katika kesi hii:
Morto os chamados Influencers Angolaos most mostam o seu apoio ao movement Black Lives Matter, mas com a mort do medico angolano Sílvio Dala os tais irmãos influencers Non Factor em relação a perda!
Alejandro (@AlejandroCutieG) Septemba 7, 2020
Wakati George alipouawa wale walioitwa eti Waathiri wa Angola alionyesha uungaji mkono wao kwa harakati ya Black Lives Matter, lakini kwa kifo cha daktari wa Angola Silvio Dala, ndugu hawa hawafanyi chochote kuhusu hasara hiyo!
Hachalu Hund interview with OMN via Firaabeek Entertainment / CC BY 3.0.
Hii ni mchambuzi wa sehemu mbili wa Hachalu Hundessa, mwanamuziki maarufu wa ki-Oromo ambaye mauaji yake yalichochea ghasia za kidini zinazochochewa na udanganyifu mtandaoni.
Soma Sehemu ya 2 hapa.
Mwimbaji wa sanamu Hachalu Hundessa alipata umaarufu kwa kutumia kipawa chake cha ubunifu ili kuamsha fahamu ya watu wa Oromo.
Aliuawa katika kitongoji cha jiji kuu la Ethiopia, Addis Ababa, mnamo Juni 29.
Usiku huo saa 9:30 mchana, Hachalu alipokuwa akitoka kwenye gari lake, inasemekana kwamba mwanamume anayeitwa Tilahun Yami aliingia kwenye gari lake na kupiga risasi kwenye sanduku la wasanii.
Alipelekwa haraka kwenye hospitali iliyokuwa karibu zaidi, ambapo alitangazwa rasmi kuwa amekufa.
Baadaye risasi hiyo iligunduliwa kwamba iliharibu vibaya viungo vyake vya ndani.
Mkuu wa polisi wa Addis aliripoti washukiwa wawili walikamatwa.
Baada ya siku chache, wenye mamlaka wa serikali walimshtaki mtu aliyedhaniwa kuuawa pamoja na raia wengine wawili.
Katika mauaji yake, nchi imeng'ang'ana kukabiliana na vurugu zilizofuata.
Ukweli wa mauaji ya Hachalu bado haujawa wazi kabisa, na baada ya mauaji hayo, makisio yalianza kusambaa pale wanasiasa na wanaharakati walipoanzisha migogoro ya muda mrefu kati ya Waoromo na Waamahara, makundi mawili makubwa ya makabila nchini Ethiopia.
Siku hiyo waombolezaji walifurika barabara za Addis Ababa na majiji na miji ng'ambo ya jimbo la Oromia.
Kituo cha Habari cha Oromia (OMN), kituo cha televisheni cha setilaiti ambacho Hachalu alikuwa na mahojiano yake ya mwisho ya ugomvi, kiliandaa habari za mtandaoni na televisheni wakati jeneza lake lilipohamishwa kutoka Addis Ababa hadi mji wa nyumbani wa Hachalus, Ambo.
Safari hiyo iligeuka kuwa pigano lenye kufisha kati ya wenye mamlaka serikalini na wanasiasa wa upinzani juu ya mahali ambapo Hachalu angezikwa, na OMN ilikatiza usambazaji wayo wakati mashahidi hao waliolazimishwa kurudi Addis Ababa.
Watu wapatao kumi waliuawa na wengine kujeruhiwa huko Addis Ababa.
Kukamatwa kwa wanasiasa kadhaa wa upinzani ikiwa ni pamoja na Jawar Mohammed, kiongozi wa OMN, na mwanasiasa wa upinzani Bekele Gerba, ambao wote wawili walishtakiwa kwa kuchochea vurugu hizo.
Hatimaye wenye mamlaka wa serikali walirudisha mwili wa Halachu Ambo kwa helikopta, ambapo vikundi vyenye mapigano viliendelea kugombana, na hivyo kukataa kuzikwa ifaavyo kwa washiriki wa familia waliofiwa.
Mchafuko na jeuri zikafuata.
Sehemu za Oromia na Addis Ababa zilikamatwa kwa siku tatu, kwa gharama kubwa: watu 239 waliachwa wakiwa wamekufa; mamia ya wengine walijeruhiwa na zaidi ya watu 7,000 walikamatwa kwa sababu ya ujeuri na uharibifu wa mali unaolingana na mamilioni ya ndege wa Ethiopia.
Mnamo Juni, serikali iliweka sheria ya kufungwa kwa mtandao wa intaneti ili kujaribu kukomesha maombi ya ghasia zinazosambaa kwenye mitandao ya kijamii ambayo ilichukua majuma matatu.
Idadi ya watu walipigwa risasi na kuuawa na vikosi vya usalama vya serikali, lakini vyombo kadhaa vya habari ikiwa ni pamoja na Voice of America na Addis Standard viliripoti kwamba wafanya ghasia wenye hasira kutoka kundi la kabila la Oromo walishambulia miji na majiji ya makabila mengi, yaliyo na imani mbalimbali kusini - mashariki mwa Oromia, wakilenga familia zisizo za Kioromo, zisizo za Kiislamu katika eneo hilo.
Nyingi za vurugu hizo zilitokea kwenye mstari wa kikabila wa Waamahara-Oromo, lakini dini huenda ikawa ilichangia sehemu kubwa kwa sababu ya ufahamu wa kikabila ulio tata na wa mahali fulani: Watambulishaji wa kikabila wa kaskazini mashariki mwa Oromo kwa kawaida huunganisha dini ya Kiislamu na lugha ya Afan-Oromo.
Iliripotiwa kwamba tulifikiri kuwa Hachalu alikuwa wa ki-Oromo baada ya kutazama sherehe za mazishi za Hachalu kwenye televisheni zilizofuatana na desturi za Kanisa Othodoksi la Ethiopia la Tewahedo.
Kulingana na ripoti, wahasiriwa wengi wa vurugu zenye kuogofya zaidi walikuwa ni Wakristo wachache wa jamii ya Amharas, Wakristo wa Oromos na watu wa Gurage.
Watu waliojionea wenyewe waliharibu na kuteketeza mali, wakachinja na kukata vichwa na kuua watu.
Mahojiano yaliyoamuliwa kimbele
Habari za mauaji hayo zilipopigwa mara ya kwanza, vyombo vya habari vya ki-Oromo vilivyoishi nje ya nchi viliingia kwenye mahojiano ya Hachalus yaliyoamuliwa kimbele na mkaribishaji wa OMN Guyo Wariyo, ambayo yalitangazwa wiki moja kabla ya Halachu kuuawa.
Wakati huo Guyo alimuuliza Hachalu maswali yenye kuchochea hisia kuhusu madai yake ya kuihurumia chama tawala, akimkatiza mara kadhaa ili kupinga majibu yake.
Hachalu alikanusha ushirikiano wowote na chama tawala, lakini pia alishutumu vyama vya siasa vya ki-Oromo vilivyokosa utaratibu na udhaifu, akionyesha uhuru wake thabiti kama mfuatiliaji na mwanamuziki, sifa ambayo ilimfanya awe shabaha ya kutumiwa vibaya mtandaoni hadi siku ya kuuawa kwake.
Guyo alimwuliza Hachalu kuhusu ukosefu wa haki wa kihistoria unaodaiwa kufanywa dhidi ya watu wa Oromo na Menelik wa Pili, maliki wa Ethiopia wa karne ya 19 aliyeunda Ethiopia ya kisasa.
Hachalu baadhi ya wasikilizaji alipojibu kwamba farasi aliyeonekana kutokufa katika sanamu ya mwambao wa Meneliks katika Addis Ababa ni wa mkulima wa Kioromo aitwaye Sida Debelle, na kwamba Menelik alimnyang'anya farasi huyo.
Makofi na uchambuzi kutoka kwa wachambuzi kwenye mtandao wa Facebook na Twita.
Wakati Hachalu aliuawa juma moja baadaye, mara moja wanachama wengi wa jumuiya ya Waoromo walioishi nje ya nchi hiyo walikisia kwamba uchambuzi wa Hachalus wa sanamu ya Menelik wa Pili uliwakasirisha watu waliokuwa wakiunga mkono utawala wa Ethiopia, ambao huenda ulisababisha mauaji yake.
Kwenye mitandao ya kijamii, watumiaji wa mtandao walijishughulisha sana na maneno yanayohusiana na Hachalus Menelik, ambayo yaliwafanya wengi kuelekea kwenye kampeni ya kueneza habari zisizoeleweka.
Mahojiano yaliyobaki yana masuala mengine ya migawanyiko na upinzani ndani ya jumuiya ya Kioromo.
Katika kipindi chote cha mahojiano, Guyo alimuuliza Hachalu kuhusu mabara yanayoendelea kwenye mageuzi ya kisiasa, akisumbua hisia za kupinga serikali kwa maswali kumhusu Waziri Mkuu Abiy Ahmed, ambaye pia ni mmoja wa wa-Oromo, na kama serikali ilitimiza au la madai ya Waoromo baada ya Waziri Mkuu kuingia madarakani mwaka 2018.
Hachalu alijibu kutokujihusisha na siasa za ki-Oromo lakini aliwakosoa wale wanaotilia shaka utambulisho wa Abiys Oromo.
Alitetea msimamo wake dhidi ya viongozi wa upinzani wa ki-Oromo ambao walijaribu kuungana na chama cha Tigray People's Liberation Front (TPLF), ambacho hapo awali kilikuwa kikundi chenye uhusiano wa kihistoria na chama cha Ki-Ethiopia People's Revolutionary Front (EPRDF) ambacho sasa kimeshindwa kufanya kazi.
Chama cha upinzani baada ya Abiy kubomoa EPRDF.
Hachalu alishughulikia ghasia za kisiasa katika jimbo la Oromia, akiwalaumu mamlaka za serikali pamoja na wanamgambo, wanamgambo wa upande wa kulia wa Chama cha Ukombozi cha Oromo (OLF) kikundi cha wanamgambo (kinachojulikana kirasmi kama OLF-Shane).
Kufuatia mauaji ya Hachalus, serikali iliweza kupata na kutoa mahojiano yote ya dakika 71 kwa umma.
Masimulizi ya Hachalus yaliyopotea ya vitisho vya kifo alivyopokea kutoka sehemu za magharibi mwa Oromia, ambapo wanamgambo wa OLF-Shane wenye siasa kali wanafanya kazi.
Hachalu aliamini kwamba hangeshambuliwa kwenye mitandao ya kijamii kama angemsifu OLF-Shane.
Alishughulikia mgogoro aliokuwa nao na Getachew Assefa, mkuu wa usalama na uelewevu wa Ethiopia wakati wa kipindi cha TPLF.
Guyo aliyeendeleza mahojiano haya kwenye mtandao wa Facebook kama ni lazima aione TV siku chache kabla ya matangazo yake, amekuwa amekamatwa na serikali inachunguza ukanda wa mahojiano wa dakika 71 ili kupata vidokezi zaidi vinavyoweza kusaidia kujua ukweli kuhusu mauaji ya Hachalu.
Soma zaidi kuhusu matokeo ya mauaji ya Hachalu Hundessa katika Sehemu ya Pili.
Picha ya video ya YouTube ya Guardian inayohusu uchinjaji wa viungo vya uzazi vya wanawake.
imeathiri sana haki za wanawake katika Mashariki ya Kati na Afrika Kaskazini (MENA), kuanzia kuongezeka kwa jeuri ya nyumbani hadi kupoteza kazi.
Lakini kuna eneo lisiloonekana sana ambapo wanawake huathiriwa: uchinjaji wa viungo vya uzazi vya wanawake (FGM), kwa sababu ya kuvurugwa katika kuzuia kwa sababu ya mweneo.
Katika mwezi Aprili, shirika la Umoja wa Mataifa lilitangaza kuwa kwa sababu ya mvurugo unaohusiana na tauni katika miradi ya kuzuia, visa milioni mbili vya FGM vingeweza kutokea katika miaka kumi ijayo na vinginevyo vingeweza kuepukwa.
Ukataji wa viungo vya uzazi wa wanawake unatia ndani taratibu zote zinazohusisha kuondolewa kwa sehemu au kabisa kwa viungo vya uzazi vya wanawake, au madhara mengine kwa viungo vya uzazi vya wanawake kwa sababu zisizo za kitiba, kwa mujibu wa Shirika la Afya Ulimwenguni (WHO).
Zoea hilo lenye msingi wa mapokeo mengi, itikadi za kitamaduni na za kidini kotekote katika Afrika, Mashariki ya Kati na Asia, kwa kawaida hufanywa na wakunga wa kidesturi au waponyaji wakitumia visu, wembe au kioo.
Kukatwa kwa viungo vya uzazi, huonwa sana kuwa mojawapo ya maonyesho yenye kupita kiasi zaidi ya jeuri dhidi ya wasichana na wanawake, na hata hivyo haiaripotiwi sana katika Mashariki ya Kati.
Inakadiriwa kwamba hiyo huathiri angalau wanawake milioni 200 ulimwenguni pote.
Suala hilo linaelezwa katika video hii ya UNICEF:
Katika eneo la Female Genital Mutilation (FGM) ni tatizo linalohangaisha Misri, Sudan, Yemen, Iraq na Djibouti.
Carlos Javier Aguilar, Mshauri wa Mkoa wa Ulinzi wa Watoto, aeleza zaidi.
Somalia ina mweneo wa FGM unaokadiriwa kuwa asilimia 98 ya wanawake wenye umri wa kati ya miaka 15 na 49 waliopatwa na kukatwa kwa viungo vya uzazi.
Inakadiriwa kuwa asilimia 93 wameathiriwa, Misri, asilimia 91 Sudan, asilimia 88 Mauritania, asilimia 69 Yemen, asilimia 19, na Iraq, asilimia 7, kwa mujibu wa takwimu za hivi karibuni zilizotolewa mwezi Juni na Hazina ya Idadi ya Watu ya Umoja wa Mataifa (UNFPA).
Zoea hilo hutofautiana kulingana na jamii, kabila na elimu katika kila nchi, kukiwa na tofauti kubwa kati ya miji na maeneo ya mashambani.
FGM hutukia zaidi miongoni mwa familia maskini zaidi, zenye elimu ya chini katika maeneo ya mashambani.
Katika Yemeni, FGM huwa nyingi katika maeneo ya pwani lakini si ya kawaida sana katika kaskazini.
Katika Iraki zoea hilo limeenea sana katika mikoa ya kaskazini ya Kikurdi.
Katika Misri ni juu zaidi miongoni mwa wasichana wanaoishi katika sehemu za juu za Misri.
Katika Mauritania zaidi ya asilimia 90 ya wanawake kutoka familia zilizo maskini zaidi wamevumilia FGM ikilinganishwa na asilimia 37 ya wanawake kutoka familia zilizo tajiri zaidi.
FGM: Ukiukwaji usioripotiwa sana
Ukubwa wa FGM waweza kupuuzwa kwa sababu taswira rasmi ya tufeni pote ya FGM/C si kamili, kwa mujibu wa ripoti ya pamoja kutoka Machi, iliyoandikwa na Equality Now, End FGM European Network na Marekani End FGM/C Network.
Ripoti hiyo inathibitisha kwamba desturi hiyo inafanywa pia katika maeneo mengine kama vile Mashariki ya Kati na Asia, na inasikitisha kwamba ulimwengu hauthamini sana FGM.
Majaribio machache yameonyesha kwamba FGM pia inafanywa nchini Iran, pamoja na majimbo ya Ghuba kama vile Kuwait, UAE, Oman, na Saudi Arabia.
Divya kutoka Equality Now aliliambia shirika la habari la Reuters kwamba alishangazwa hasa na matokeo ya uchunguzi mdogo kutoka sehemu kama vile Saudi Arabia na Oman, ambazo kwa kawaida si nchi zinazokuja akilini unapofikiria FGM.
Ile ripoti iliyochapishwa wakati wa kilele cha mgogoro wa COVID 19 katika Mashariki ya Kati, haikupokewa na vyombo vya habari vya Kiarabu au kutafsiriwa katika Kiarabu, ikiwa na habari chache za FGM katika Kiarabu hata kidogo.
Ukosefu huu wa uelewevu wa umma waweza kuendeleza wazo la kwamba FGM si suala linalohangaisha.
Maboosho ya kijamii
Katika sehemu za kati, miiko inayozunguka miili ya wanawake na hali ya ngono huzuia mazungumzo ya waziwazi, ya hadharani juu ya masuala yanayohitaji kushughulikiwa haraka kama FGM, ambayo mara nyingi huhusiana na itikadi za kitamaduni, kidini na kidesturi.
Katika Misri, Wakristo na Waislamu wanaamini kwamba kutahiriwa kwa wasichana huwazuia wasipatwe na upotovu wa adili na huwafanya wawavutie zaidi waume wa wakati ujao; akina mama wanahofu kwamba binti zao hawawezi kuolewa kama hawajakatwa, kwa mujibu wa ripoti iliyotolewa na Stop FGM Middle East, kampeni iliyotengenezwa mwaka 2013 ya kukuza uelewa kuhusu FGM na ambaye lengo lake ni kupata ujumbe kwamba FGM ipo si katika Afrika tu, bali pia katika nchi nyingi za Mashariki ya Kati na Asia.
Tarakimu zaidi kuhusu FGM na imetengeneza kifaa cha utafiti ili kuwasaidia watu mmoja mmoja na makundi kufanyiza utafiti mdogo kuhusu FGM.
Isipokuwa kuwe na tukio la hatari linalotengeneza vichwa vya habari, kama vile kifo cha hivi karibuni kinachohusiana na FGM cha msichana mwenye umri wa miaka 12 kusini mwa Misri mwezi Februari, watu wanaelekea kuepuka mada hiyo.
Ghida Hussein, mwanafunzi wa Misri anayefanya utafiti wa FGM, aliuambia Global Voices:
Ni kana kwamba tatizo hilo halimo.
FGM hufanywa kimya - kimya nyuma ya milango iliyofungwa.
Haipatikani katika majiji yenye elimu ya juu ambapo wanaharakati na wanasiasa wanaketi.
FGM ni suala lenye utata na isipokuwa kuwepo na uangalifu wa kimataifa na ufadhili, haionwi mahali hapo kuwa jambo la kutangulizwa na jamii kubwa ya wanasiasa wa kiume.
Kukomesha mazungumzo kuhusu FGM kunaweza kuwaweka wazi watetezi wa haki za binadamu na wahanga katika chuki ya usemi na kinyongo.
Mwanaharakati wa haki za wanawake Habiba al Hinai, mwanzilishi wa Shirika la Omani la Haki za Binadamu (OAHR), alifanya uchunguzi huko Oman mwaka 2017 na kugundua kwamba asilimia 78 ya wanawake wamekatwa.
Baada ya kuchapisha matokeo yake mtandaoni, Habiba alishambuliwa na kutishwa:
Nilituma ujumbe wangu mtandaoni na majibu yalikuwa makubwa sana.
Nilikuwa na washupavu wa kidini wanaosema kwamba kutahiriwa kwa wanawake ni namna ya ibada ya Kiislamu.
Katika OGM ambayo haitambuliwi kirasmi, hakuna ulinzi wala utegemezo kwa wahasiriwa.
Habiba aliongeza:
Jinsi waokokaji wanavyoweza kuongea kwa ujasiri dhidi ya FGM na kisha kukabiliana na matokeo yote ya uchambuzi na unyanyapaa mtandaoni, familia yake na kabila lake huenda wakamkana, labda mume wake atamtaliki bila utegemezo ufaao.
Sitarajii wanawake hawa waseme kwa ujasiri na kukabiliana na jamii.
FGM: Ni wa polepole mno, hautoshi
Katika nchi za Muungano wa Kiarabu, FGM imepigwa marufuku tu katika hospitali, lakini si nyumbani.
Katika Mauritania, kuna vizuizi vya kisheria, lakini hakuna marufuku ya moja kwa moja.
Nchini Iraki, FGM inapigwa marufuku katika Eneo Huru la Kurdi lakini bado inapigwa marufuku katikati ya Iraki.
Kumekuwa na mafanikio makubwa ya kumaliza FGM.
Kwa kufuatia utetezi wa mashirika ya haki za wanawake, Misri ilipiga marufuku zoea hilo mwaka 2008.
Sudani, katika kipindi cha mabadiliko ya kisiasa baada ya miaka 30 ya udikteta, ni nchi ya karibuni zaidi kuipiga marufuku FGM mwezi Aprili.
Lakini utetezi wa sheria unabaki kuwa tatizo kubwa kwa sababu FGM bado inakubaliwa na kuenea kwa kiwango kikubwa.
Ingawa sheria ni kizuizi muhimu, hazitoshi.
Nchi zinahitaji mbinu zinazoeleweka ambazo zinatia ndani habari kutoka kwa polisi, mahakama, makasisi, watoa huduma za afya na elimu kwa jamii za kiraia.
Mfululizo wa misukosuko na utawala wa kimamlaka umeahirisha mageuzi, ukipunguza kampeni na rasilimali za kukabiliana na ukiukwaji wa haki za wanawake.
Sasa, kwa kuwa ulimwengu umeelekeza fikira kwenye COVID 19 na athari zake za kiuchumi, miradi mingi inayotetea haki za wanawake na kutoa huduma za kijamii kwa wanawake dhaifu imeahirishwa au haitanguliziwi tena.
Huku familia nyingi zikiwa chini ya mstari wa umaskini na wasichana wakiondolewa shuleni au kulazimishwa kuingia katika ndoa ya mapema, FGM pia yaelekea itaendelea kutokea bila taarifa katika eneo hilo.
Abubakar Dadiyata, image used with permission from The SignalNg.
Abrahamu Dadiyata, mhadhiri na mchambuzi mkali wa serikali ya Naijeria, alitekwa nyara kutoka nyumbani kwake mnamo Agosti 1, 2019, katika ujirani wa Barnawa wa Kaduna, kaskazini magharibi mwa Naijeria.
Mwaka mmoja baada ya kutekwa kwake, Dadiyata hajapatikana.
Abubakar (Didiyata) alitekwa nyara kutoka nyumbani kwake katika jimbo la Kaduna, Nigeria.
Bado haijulikani mahali alipo.
Familia yake na marafiki wake wanadai jibu la swali: @dadiyata yuko wapi?
Abubakar anatoweka kwa kulazimishwa.
Dadiyata anafundisha katika Chuo Kikuu cha Dutsinma, Jimbo la Katsina.
Akiwa mwanachama wa chama cha upinzani cha Demokrasia ya Watu, mara nyingi Dadiyata alisambaa na wanachama wa chama tawala cha All Progressive Congress kwenye mitandao ya kijamii.
Uthamini unaongezeka kuhusu utekaji nyara wa mchambuzi wa serikali ya Naijeria
Mashirika ya serikali na ya serikali yana shughuli nyingi bila kufanya chochote
Dadiyata alichukuliwa na watekaji nyara karibu saa 1 asubuhi alipokuwa akiwasili nyumbani kwake, mwaka mmoja uliopita mnamo Agosti 1, 2019, Premium Times liliripoti.
Mke wa Dadiyatas akumbuka katika mahojiano na BBC kwamba mume wake alikuwa akipiga simu, gari lake bado lilikuwa likikimbia, alipokamatwa na watekaji - nyara wake.
Ingawa hakuweza kusikia kilichotokea kwenye simu au alikuwa akizungumza na nani, alikumbuka kwamba watekaji - nyara wa mume wake walikuwa wamemfuata, hata waliingia ndani ya nyumba.
Baba alitazama kutoka chumbani mwake walipokuwa wakimfukuza mume wake.
Kwa kusikitisha, bado hakuna habari kuhusu mahali ambapo Dadiyatas alikuwa.
Inasikitisha sana, Kadija aliuambia BBC, kwa kuwa watoto wao wanaendelea kuuliza kuhusu baba yao aliyepotea.
Badala ya Dadiyata, mashirika ya usalama ya Naijeria yanajiweka huru na namna yoyote ya hatia au lawama kwa kutoweka kwake.
Mnamo Januari, Nigerias State Security (DSS) ilimnyima Dadiyata kifungo chao.
Kwa kuwa Dadiyata alichukuliwa kutoka nyumbani kwake na baadhi ya wanaume wenye silaha haidokezi kwamba wanaume hao walikuwa ni wafanyakazi wa DSS.
Vivyo hivyo, mwanasheria mkuu wa Jimbo la Kaduna Dikko, alikana kujua mahali walipo au kuhusika kwa vyovyote katika utekaji - nyara wa Dadiyatas.
Lolote ni madai mabaya yanayojaribu kupanua uhakika wa kwamba alitekwa nyara ndani ya Jimbo la Kaduna kumaanisha kuhusishwa kwa serikali ya jimbo hilo, akasema Dikko.
Hata hivyo, taarifa hizi zilizotolewa na serikali ya Jimbo la DSS na Kaduna hazipunguzi maumivu makali ya mke wa Dadiyatas na watoto wao wawili wala hazirudishi uhuru wake.
Maombi ya kuachiwa kwa Dadiyatas bado yanaonekana kwenye mtandao wa Twita katika alama habari hii #OneYearWithOutDadiyata, kwa kuwa Wanaijeria wanadai kuachiwa kwake.
Bulama Bukta aliomboleza kuhusu vurugu ambayo aina hii ya kutokuwa na hatia imesababisha familia ya Dadiyata:
Haijulikani jinsi Mnigeria anavyoweza kutoweka hivyo.
Ni lazima tuendelee kufanya yote tuwezayo ili Dadiyata aungane tena na familia yake.
Ni lazima kuwe hakuna mahali pa aina hii ya kutokuwa na adhabu.
Wale waliochukuliwa na Dadiyata watalipa gharama.
Ikiwa sivyo sasa, bila shaka baadaye.
Mtumiaji huyu wa mtandao wa Twita alivurugwa akisikia mahojiano ya mke wa Dadiyata:
Nilisikia mke wa Dadiyatas akizungumza na @bbchausa, asubuhi ya leo.
Yeye ndiye anayedai tu amsamehe na kumwacha arudi kwa familia yake; hasa watoto wake wadogo.
Akin hawezi kuelewa namna Dadiyata anavyoweza kutoweka bila alama kwa mwaka mmoja:
Swali moja ni jinsi gani Dadiyata na gari lake litakavyotoweka bila kufuatiliwa kwa mwaka mmoja nchini Naijeria na serikali itakuwa imekosa uungwana kuhusu jambo hilo, ikitafuta ufukuzwe badala ya kuchukua madaraka yote ya kumtafuta, hasa pale walipokuwa shabaha ya uchambuzi wake?
Ni kana kwamba hakuna mtu anayejali kumpata mchambuzi.
Badala yake, serikali na mashirika ya serikali yanajishughulisha na kuepuka lawama na kutofanya chochote anataarifu mwanaharakati wa haki za binadamu Profesa Chidi Odinkalu katika mahojiano na Vyral Africa:
Hakuna mtu ambaye kwa kweli amejitahidi kutuambia kile ambacho wamefanya ili kumtafuta na jinsi ambavyo wanaweza kutoa hesabu kwa ajili yake.
Inaeleza jinsi sisi hatujali kama raia.
Swali dogo zaidi tunaloweza kuuliza ni wapi Dadiyata alipo na kwa nini serikali yetu imempata.
Watoto wa shule katika Jimbo la Naijeria.
Picha na Jeremy Weate, Januari 15, 2010 kupitia Flickr / CC BY 2.0.
Wanajeshi wenye silaha walishambulia shule ya sekondari katika Kaduna, kaskazini magharibi mwa Naijeria, mnamo Agosti 24, wakiua mtu mmoja na kuwateka nyara wanafunzi wanne na mwalimu mmoja, laripoti jarida la mtandaoni la Naijeria, SaharaReporters.
Wanajeshi waliowasili kwenye kijiji cha Damba-Kasaya katika Eneo la Serikali la Chikun, Jimbo la Kaduna, saa 7.45 asubuhi kwa pikipiki walivamia jumuiya kwa mara ya kwanza, ambapo inasemekana walimwua Benjamin Auta, mkulima, kwa mujibu wa gazeti la mtandaoni la premium Times la Naijeria.
Wanajeshi hao walienda kwenye Shule ya Sekondari ya Chuo cha Prince, ambako walimteka nyara mwalimu Christianah Madugu, na wanafunzi wanne: Favour Danjuma, 9, Miracle Danjuma, 13, Happy Odoji, 14, na Ezra Bako, 15.
Happaka Odoji, aliliambia Daily Trust, gazeti la kila siku la Naijeria, kwamba wanajeshi hao wanaomba fidia ya naira milioni 20 (karibu dola 53,000 za Marekani) ili kuwapa watoto wao kiasi ambacho hawawezi kugharimia.
Wanafunzi waliotekwa nyara katika mwaka wa mwisho wa shule ya sekondari walikuwa wakiandika mitihani yao ya mwisho.
KWA sababu ya kuenea kwa ugonjwa huo, ni wanafunzi peke yao walioruhusiwa kurudi shuleni.
Serikali za jimbo zilibaki kimya kuhusu ajali ya wanafunzi walioteka nyara pamoja na mwalimu wao.
Ni siku ya kawaida nchini Naijeria
Mtumiaji wa mtandao wa Twita alikiita tukio hilo kuwa lenye kuleta uharibifu mkubwa kwa taifa:
Leo watoto walio katika madarasa ya kutokea ambao waliambiwa waendelee na shule walitekwa nyara na wanajeshi wenye bunduki.
Mmoja wao aliripotiwa kuuawa.Mvulana mdogo, maisha yake yalikatizwa.Wengine wamechukuliwa na huenda tusiwasikie tena.
Hilo lapasa kuharibu kabisa taifa lolote
Lakini bado ni siku ya kawaida nchini Naijeria kwa mtumiaji wa Twita Chima Chigozie:
Baadhi ya watoto wa shule walitekwa nyara katika kaduna, mmoja wa wavulana wa shule aliuawa kando ya mstari huo.
Maisha ya wavulana ni mafupi, watoto wa shule wanashikiliwa kwa hofu.Hili lapasa kuitikisa taifa lakini LA, ni siku ya kawaida nchini Naijeria.
Jaja kwa kutokuwepo kwa hisia - mwenzi na ghadhabu kwa watoto wa shule waliotekwa nyara:
Wavulana hawa hawatapata uungwaji mkono na uangalifu sawa na wasichana wa Chibok kwa sababu kwanza, wao ni wavulana, na pili, GEJ si Rais.
Goodluck Jonathan (GEJ) alikuwa rais wa Naijeria wakati, mnamo Aprili 2014, wasichana 276 wa shule kutoka shule ya sekondari ya serikali walitekwa nyara na wanamgambo wa Boko Haram kutoka mji wa kaskazini mashariki wa Chibok.
Harakati hii ya #BringBackOurGirls ambayo ilitoa sauti kubwa kwa mamilioni ya watu duniani kote.
Wasomaji wanasherehekea kuachiliwa huru kwa wasichana 82 wa ki-Chibok kutoka kwenye makazi ya Boko Haram
Mnamo Februari, Boko Haram waliwateka nyara wasichana 110 wa shule kutoka chuo cha Government Girls Science and Technical College, Dapchi, Jimbo la Yobe, kaskazini mashariki mwa Nigeria.
Soma msichana wa shule aliyetekwa nyara na Boko Haram anadaiwa kufa akiwa utekwani
Utekaji - nyara wa watoto wa shule ya Damba-Kasaya pamoja na mwalimu wao ni jambo lisilo la kawaida.
Wakati huu, wale wanaohusika na tukio hili la kuogofya siyo Boko Haram bali ni majambazi wenye silaha.
Magenge makubwa ya Kaduna
katika majimbo ya kaskazini magharibi ya Naijeria ya Zamfara, Kaduna, Niger, Sokoto, Kebbi na Katsina.
Kifaa cha kufikiri kinachojitegemea cha wanaharakati, kinadai kuwa vurugu hizi za kutumia silaha hazina uhusiano na maasi ya Boko Haram kaskazini mashariki:
Ukatili huo ulianza kama mgogoro wa wakulima na wazururaji mwaka 2011 na uliongezeka kati ya mwaka 2017 hadi 2018 kutia ndani kutuliza ng'ombe, utekaji nyara kwa ajili ya fidia, vurugu za kijinsia na mauaji.
Kufikia Machi, zaidi ya watu 210,000 wamelazimika kuhama makwao.
Jamii za mashambani zimesahauliwa na majambazi hawa ambao, kati ya Januari na Juni mwaka huu, wameua angalau watu 1,126 kaskazini mwa Naijeria.
Vijiji vimeharibiwa vibaya zaidi, kukiwa na vifo 366 katika nusu ya kwanza ya mwaka wa 2020, lasema shirika la kutetea haki za binadamu la Amnesty International.
Chun, nyumba ya wanafunzi waliotekwa nyara, ilikuwa imepatwa na mfululizo wa mashambulizi ya wanamgambo ambayo yamesababisha vifo, utekaji nyara, jumuiya 45 zikiwa zimeachwa bila makazi na kukaliwa tangu mwaka 2019, kwa mujibu wa Southern Kaduna Peoples Union.
Watu wanadai kuwa majambazi hao ni wachungaji wa Fulani, kwenye safari ya kuteka ardhi, kwa idhini ya serikali ya jimbo na serikali ya jimbo.
Gavana Nasir El-Rufai alikanusha kuwa mauaji hayo hayakuhusiana na unyang’anyi wa ardhi wala kichocheo chochote cha kidini.
Mnamo Agosti (Mwezi wa 8) serikali ya Jimbo ilipunguza muda wa kurudi kutoka saa 12 jioni hadi saa 12 asubuhi, ambao uliamriwa katika sehemu fulani za jimbo kuzuia wavamizi.
Luka Binniyat, msemaji wa Southern Kaduna Peoples Union (SOKAPU) analalamika kwamba njaa pia inatuua kwa sababu hatuwezi kwenda kwenye mashamba yetu.
Mshairi Henry na mwanasheria Imtiaz Mahmood.
Picha za Collage zimesambaa sana kwenye mitandao ya kijamii.
Watu wawili walikamatwa tarehe 14 na 15 Mei kwa maoni waliyoweka kwenye mtandao wa Facebook.
Kukamatwa kwao kumeibua ghadhabu na hofu kwenye mitandao ya kijamii.
Kukamatwa kwa mshairi Henry Swapon
Mnamo tarehe 14, mwandishi wa habari Henry Swapon alikamatwa nyumbani kwake katika jiji la Barishal, lililoko kusini katikati ya Bangladesh.
Ameshtakiwa kwa kuvunja Sheria ya Usalama wa Kidijitali nchini Bangladeshi.
Swapon ambaye ni mshiriki wa jamii ya Kikristo hapo awali alishtakiwa, pamoja na ndugu wawili Alfred na Jewel Sarkar, kwa kuumiza hisia za kidini za Wakristo na Waislamu kwenye mitandao ya kijamii.
Mhariri wa Bangladeshi Henry Swapan alikamatwa, chini ya sheria ya kitendo cha usalama wa kidijitali!
#bangladesh #bangladeshiblogger #FreedomOfSpeech pic.twitter.com/MGoCec2nsR
Kwa mujibu wa Tribune, Swapon aliandika makala kwenye mtandao wa Facebook akimkosoa Lawrence Subrata Howlader, Askofu wa Dayosisi ya Katoliki ya Barishal.
Askofu huyo alichagua kuwa na programu ya utamaduni iliyopangwa kufanyika kwenye kanisa moja la Katoliki mnamo Aprili 22, 2019, siku iliyofuata mashambulizi ya kigaidi nchini Sri Lanka.
Askofu alipaswa kuahirisha sherehe hizo kwa sababu aliheshimu mamia ya watu waliouawa katika mashambulizi hayo.
Wakristo wengine walimkasirikia sana Askofu huyo na hata baadhi yao walimtisha kwamba angeweza kuuawa.
Swapon ametumia mitandao ya kijamii kupinga ukosefu wote wa haki na ufisadi katika mji wake.
Netizen Noman aliandika kwenye mtandao wa Facebook:
Katika nchi hiyo mbinu za kuwashambulia wanaharakati kwa madai ya kuumiza hisia za kidini zilikuwa ni udhibiti wa Waislamu wenye msimamo mkali.
Sasa twaona kwamba Wakristo wenye kushikilia desturi wanafanya hivyo pia.
Nafikiri wale wanaosikia uchambuzi kwa njia hii ni wagonjwa kiakili.
Serikali yapaswa kupanga matibabu kwa wagonjwa hao mmoja mmoja.
Tunashutumu vikali kukamatwa kwa mshairi Henry Swapon na tunadai kuachiliwa kwake bila masharti.
Kukamatwa kwa mwanasheria Imtiaz Mahmood
Asubuhi ya tarehe 15 Mei, polisi walimkamata mwanasheria wa mahakama kuu na mwandishi Imtiaz Mahmud katika kesi iliyofunguliwa mwaka 2017 chini ya Sheria ya Habari na Teknolojia ya Mawasiliano, ambayo katika hiyo raia binafsi, Shafiqul Islam, alidai kuwa moja ya makala za Mahmood kwenye mtandao wa Facebook zilikuwa zimeumiza hisia za kidini na kuchochea vurugu za kijamii katika eneo la kusini mashariki ya Chittagong nchini Bangladesh.
Imtiod alipata dhamana ya matarajio wakati kesi ilipoanzishwa, lakini mahakama ya Khagrachhari ilitoa hati nyingine ya kumkamata mnamo Januari 2018.
Mahmood alitoa maoni juu ya migogoro ya kikabila iliyotokea baada ya mwendesha pikipiki wa Bengali kuuawa katika Khagrachhari, akichochea kikundi cha wa-Bengali kuchoma nyumba na maduka kadhaa ya wenyeji katika eneo la Chittagong.
Vyanzo vya mahali hapo vililiambia Tribune kwamba polisi hawakuwa wamechukua hatua yoyote ya kudhibiti hali hiyo.
Mamia ya kesi ziliwasilishwa mahakamani kuanzia mwaka 2013 mpaka 2018, wakati ambapo mahali pa Sheria ya Teknolojia ya Habari na Mawasiliano pakiwa pamechukuliwa na Sheria ya Usalama wa Kidijitali.
Shambulio la Bangladesh kwenye mitandao ya kijamii.
Polisi wamekamatwa mara ya pili kwa muda usiozidi siku moja chini ya Sheria ya Usalama wa Kidijitali.
Mwandishi Im Im Im Mahmood alikamatwa katika kesi iliyohusu sheria ya TEHAMA Jumatano asubuhi.
#ICTLawhttps://t.co/eH8H38unCr
Mwandishi Afroz Shaon aliweka kwenye mtandao wa Facebook:
Yeye hupenda milima na watu wanaoishi huko.
Anaandika kuhusu haki zao.
Sijapata kamwe kuona maneno yenye jeuri katika maandishi yake.
Kuna kasoro fulani.
Natumaini makosa yatatokea hivi karibuni.
ZABURI: Nimeona posti nyingi kwenye mtandao wa Facebook ambazo zina maneno ya kijeuri na matusi ndani yake.
Ikiwa mmoja wao, je, hati ya kukamatwa inatolewa mara moja?
Raia wengi wa mtandaoni walishutumu kukamatwa kwa wote wawili, huku wengine wakidai kwamba sheria hiyo iondolewe.
Kutoka nje Leesa Gazi alitwiti:
Hakuna ubaya wowote.
Usalama wa umma lakini ukiwa haraka kuwakamata watu chini ya Sheria ya Usalama wa Kidijitali ambayo, kwa upande mwingine, ni kinyume na mtazamo wa katiba ya Bangladesh.
https://t.co/1sFKY10OPV
Mwandishi wa habari Amin aliandika kwenye mtandao wa Facebook:
Baada ya mshairi, mwanasheria Imtiaz Mahmood (alikamatwa).
Uhuru wa maoni unazuiwa polepole.
Nataka vitendo vyote vya drakoni.
Ninataka uhuru wa kujieleza.
Ninataka Henry Swapon na Imtiaz Mahmood.
Pamoja na madhumuni ya uhuru wa kujieleza, bunge la Bangladeshi liliidhinisha Sheria ya Usalama wa Kidijitali mwezi Septemba 2018.
Sheria hiyo ilichukua mahali pa Sheria mbaya ya Habari na Tekinolojia, ambayo pia ilikuwa imetumika kama chombo cha kunyamazisha usemi mgumu mtandaoni.
Sheria hiyo inahusisha namna mbalimbali za matamshi ya mtandaoni, kuanzia ujumbe wa kukashifu hadi usemi unaoharibu maadili ya kidini au hisia zinazoanzisha faini kali.
Hiyo pia inahukumiwa kifungo kirefu kwa kutumia mtandao wa intaneti kutokeza ghasia za umma, na kwa kukusanya, kutuma au kuhifadhi nyaraka za serikali zilizopangwa kwa kutumia kifaa cha kidijitali.
Wahariri wa Bangladesh walisema kuwa sheria hiyo ni kinyume na uhuru wa kujieleza unaohakikishwa na katiba, uhuru wa vyombo vya habari na uhuru wa kujieleza.
Watetezi wa uhuru wa kujieleza wanasema Sheria mpya ya Usalama wa Kidijitali nchini Bangladeshi iko tayari kutumiwa vibaya
Sheria hiyo ina mamlaka kamili kwa mashirika ya kutekeleza sheria kuanzisha uchunguzi wa mtu yeyote ambaye utendaji wake unaonwa kuwa wenye kudhuru au kutisha.
Kharti, Sudan.
Picha kwa hisani ya Christopher Michel chini ya CC BY 2.0.
Katika mapinduzi ya Sudani, mamlaka za mpito za Sudani zimetia sahihi mkataba wa amani na Chama cha Mapinduzi cha Sudani ambacho ndicho kikundi kikuu cha waasi ambacho bado kinatenda kazi baada ya kiongozi wa zamani Omar al-Bashir kuondolewa madarakani mwaka jana.
Makubaliano ya amani ya kihistoria, yaliyotiwa saini mnamo Agosti 31, katika jiji la Juba, Sudan Kusini, yaliungwa mkono na nchi za Troika, Muungano wa Ulaya, Misri na nchi kadhaa za Ghuba.
Lakini jambo hili lenye kusisimua limezidiwa na kipindi cha mafuriko ya kihistoria ambayo yameangamiza sehemu fulani za Sudani, yakisababisha mzunguko wa hali ya chini katika uchumi ambao tayari umefadhaika.
Bado, raia wa Sudani kwenye mitandao ya kijamii walifurahia habari hizo.
Waleed Ahmed, mwanablogu wa Kisudani, aliandika:
Leo tunarudi nyumbani.
Video ya Sudan Liberation Movement/Army (SLMA) inayoongozwa na Minawi ilitangaza kukomeshwa kwa moto kwa kuunga mkono harakati za mapinduzi ya Desemba 16, 2019,.
Kiongozi wa SLMA Mini Arko Minawi, aliandika:
Mini Arko Minawi.
Maandamano ya jana yataiweka Sudani katika hali mpya, kwenye vyama, watu wa Sudani, vyama na vyama vya kiraia, kwa ushirikiano na marafiki na ujirani wa eneo.
Ni lazima tufanyize jukwaa imara kwa ajili ya historia mpya kwa nchi yetu.
Waziri Mkuu wa Sudani Abdalla Hamdok alikubaliana na makubaliano hayo ya amani, akisema:
Amani ambayo tumetia saini leo katika Nchi ya Udugu ya Sudan Kusini, kwa watoto wetu waliozaliwa katika kambi za uhamiaji na hifadhi, kwa akina mama na baba ambao wanatamani sana vijiji na majiji yao, wakingojea mapinduzi matukufu ya Desemba, ahadi ya kurudi, ahadi ya haki, ahadi ya maendeleo, na ahadi ya usalama.
Makubaliano hayo yalitoa uhakikisho wa uhuru kwa vikundi vya waasi katika maeneo yao yaliyodhibitiwa chini ya usimamizi wa serikali ya muungano.
Itatoa uhakikisho wa theluthi moja ya viti vya bunge kwa watu kutoka maeneo ya waasi ili kuonyesha mahitaji na masuala yao.
Makubaliano hayo yatahakikisha haki na usawa kwa wale walioteswa na utawala wa zamani, mara nyingi kwa sababu ya kutokuwa Waislamu na wasio Waarabu.
Hii siyo makubaliano ya kwanza ya amani katika historia ya Sudani.
Baadhi ya watumiaji wa mtandao wanasema kuwa makubaliano ya amani ni ya kawaida nchini Sudani, na huenda yasilete amani na utulivu.
Inbal Benehuda aliandika:
Tukio linalotukia mara moja kwa kila miaka 5-9 si tukio la kihistoria.
Abuja makubaliano ya amani 2006
Makubaliano ya amani ya Doha 2011
Makubaliano ya amani ya Juba 2020
Ni afadhali tusubiri kabla ya kusherehekea.
Makubaliano yasiyo kamili
Pamoja na tukio hili, vikundi viwili vikuu vya waasi havikutia saini makubaliano hayo: SLMA), linaloongozwa na Abdul Wahid al-Nur, na Sudan Peoples Liberation Movement-North (SPLM-N), linaloongozwa na Abdelaziz al-Hilu, vyote viliendelea kujizuia kwa sababu ya maswali yanayoendelea kuhusu utaratibu wa kuunganisha majeshi na utambulisho wa nchi.
Siku tatu baada ya kutia saini, Waziri Mkuu wa Sudani Abdalla Hamdok alisafiri kwenda Addis Ababa, Ethiopia, kukutana na al-Hilu ili kuzungumzia hoja za ugomvi, kwa mujibu wa gazeti la Sudani Tribune.
Waziri Mkuu siku ya Jumatano alifanya mkutano wa siri na Abdel Aziz al-Hilu katika jitihada za kuvunja kifungo cha mazungumzo ya amani yanayopitishwa na serikali ya Sudani ya Kusini.https://t.co/IrNXXW9a0M pic.twitter.com/VgtyDZxfv3
Mkutano huo ulitokeza kutiwa sahihi kwa makubaliano ya pamoja ya kuimarisha kanuni za mazungumzo ya amani katika Juba.
Vyombo vya habari vya kijamii vya Sudani vimechapisha nakala iliyosambazwa ya makubaliano hayo kwa Kiingereza, ikiwa na mkazo mahususi kwenye Kifungu cha 3 kuhusiana na suala la dini na taifa:
Taifa la kidemokrasia lazima lianzishwe nchini Sudani.
Kwa nchi ya kidemokrasia ya Sudani ambapo haki za raia wote zinahifadhiwa, katiba inapaswa kutegemea kanuni ya kutengana kwa dini na taifa wakati ambapo haki ya kujiamulia mambo haipaswi kuheshimiwa.
Uhuru wa itikadi na ibada na mazoea ya kidini utahakikishiwa kikamili kwa raia wote wa Sudani.
Hakuna raia atakayebaguliwa dhidi yake kwa msingi wa dini yao.
Sudani inapiga kambi mbili kuhusiana na suala hili: ya kwanza inaona kutenganishwa kwa dini na serikali kama uhakikisho wa haki za msingi za binadamu; ya pili inasema serikali ya mpito haina haki ya kuamua hili bila idhini kutoka kwa wananchi kupitia uchaguzi wa kidemokrasia.
Kufuatia akaunti ya waziri wakuu kwenye mtandao wa twita ilichapisha tafsiri ya Kiarabu ya makubaliano ambayo ilitofautiana na ile ya Kiingereza, iliyoandikiwa kama taarifa ya pamoja kwa vyombo vya habari.
Ingawa ilikazia kutenganishwa kwa dini na serikali kuwa jambo lisiloweza kuepukika, hati ya Kiarabu ilipendekeza tu mazungumzo juu ya suala hilo lenye kubishaniwa.
Tofauti kati ya hati hizo mbili hutokeza maswali kuhusu wakati ujao wa mwafaka huu.
Amani ya kihistoria, mafuriko ya kihistoria
Wakati amani imeleta habari zenye furaha kwa Sudani, Mto Naili unaendelea kufurika, ukitokeza msiba wa kibinadamu usio na kifani.
Kulingana na ripoti ya Baraza la Kitaifa la Ulinzi wa Raia mnamo Septemba 8, jumla ya hasara zilizotokana na mafuriko ya Mto Naili zilijumlika kuwa vifo 103 vya watu, majeraha 50, vifo 5,482 vya mifugo, kuanguka kwa nyumba 27,341, visa 42,210 vya kuanguka kwa nyumba kwa sehemu, uharibifu wa majengo 179 ya serikali na ya kibinafsi, hasara ya maduka na maduka 359 na uharibifu wa ekari 4,208 za kilimo.
You alionyesha kwenye mtandao wa Twita video inayolinganisha Bonde la Mto Nile kuanzia Julai 16 na Agosti 16:
Mafuriko katika Sudani Julai 16 yakilinganishwa na Agosti 30 #Sentinel2 kaskazini mwa Khartoum.
Imetengenezwa kwa #Sudanfloods pic.twitter.com/l8LR NBFY9m
Mnamo Septemba 3, Gavana wa Jimbo la Ustaz Elmahi Sulieman alitoa wito wa kuhuzunisha kwenye mtandao wa Facebook:
Nyanda za Mto Nile usiku huu zilishuhudia mwinuko mkubwa ukiandamana na mvua kubwa, ambayo iliongoza kwenye kuvunjika kwa vifuniko na ngao, bwawa sahili lililojengwa kwa magunia ya udongo, ya majiji ya Singa na Umm Benin, na maji yalianza kufurika jiji hilo na nyumba zalo, pamoja na ujirani wa Umm Benin.
Kwa hiyo tunaanzisha mwelekezo kwa mashirika yote rasmi na kuomba mamlaka zote za kiraia na mashirika yote yawaokoe raia haraka iwezekanavyo, na kuandaa mahali pa kujikinga, dawa na chakula.
Hali ni mbaya sana:
Jiji lainga hali ni mbaya sana baada ya mvua kuvunja ngao ya maji ya jiji hilo, ambayo iliruhusu maji ya Mto Nile wa Buluu kuingia jijini.
Kisiwa cha Tuti cha Sudani kimejenga ngao ya kuzuia maji ya mafuriko yasifike kwenye visiwa vya ndani.
Ilikuwa ni tamasha ya kishujaa, iliyofafanuliwa na Hassan Shaggag:
Hao ndio watakaojenga Sudani na sio wale wanaopigania madaraka sasa.
Raia wa Sudani wanakosa mahitaji ya msingi kama vile mkate, gesi, dawa na umeme na ukosefu wa umeme kwa muda wa saa sita hivi kwa siku.
Kiwango cha infleshoni ya Sudani kimepita asilimia 202, kulingana na Profesa Steve Hanke.
Hata hivyo, wenye mamlaka wameshindwa kudhibiti soko hilo.
Sasa kwa sababu ya ahadi ya amani, serikali zimepanga kufanya nini ili maisha yawe rahisi zaidi kwa raia?
Kiongozi wa wanafunzi Jutatip Sirikhan alijifunika kwa rangi nyeupe katika kitendo cha mfano cha maandamano baada ya kuachiliwa kwake.
Picha na Prachatai
Makala hii ni tovuti huru ya habari nchini Thailand, iliyorekebishwa na kuchapishwa tena na Global Voices kama sehemu ya makubaliano ya kushirikiana maudhui.
Rais wa Umoja wa Wanafunzi Jutatip Sirikhan amekamatwa akiwa njiani kwenda chuo kikuu mnamo tarehe 1 Septemba kwa sababu ya kushiriki maandamano ya watu wengi ya Julai 18.
Jutatip alikamatwa akiwa ndani ya teksi akielekea darasani katika chuo kikuu cha Thammasat Universitys Tha Prachan huko Bangkok.
Alienda kwenye mtandao wa Facebook saa 12:50 mchana tarehe 1 Septemba wakati maafisa wa polisi waliokuwa wamevaa nguo za kawaida waliposimamisha teksi aliyokuwa ameingia na kupeleka hati ya kukamatwa.
Jutatip ilipelekwa kwenye Kituo cha Polisi cha Samranrat.
Ofisa mmoja aliandamana naye katika teksi nyingine hadi kwenye kituo hicho, kwa kuwa hakuhisi akiwa salama vya kutosha kusafiri katika gari la faragha ambalo maofisa walileta kumkamata.
Alikaa kwenye mtandao wa Facebook na kusoma maandiko ya tafsiri ya Ki-Thai ya Thomas Paines Common Sense wakati wa safari ya kwenda kwenye kituo hicho.
Alipelekwa kwenye Mahakama ya Makosa ya Bangkok na alipewa dhamana na kuachiliwa saa 5:20 jioni akiwa amefungwa na mhadhiri kwenye Chuo Kikuu cha Thammasat.
Mahakama haimlazimisha kulipa dhamana ya dhamana ya baht 100,000 (dola za kimarekani 3,190) mara moja lakini iliweka masharti kwamba asirudie hatua ambazo kwazo alikuwa akishtakiwa masharti yaleyale yaliyotolewa kwa kila mtu ambaye amekamatwa na kuachiliwa kwa mashtaka yaleyale.
Mwanaharakati wa 14 kukamatwa kwa kushiriki maandamano ya watu wengi ya Julai 18.
Washiriki kumi na watano wa maandamano wamepokea miito na kuripotiwa kwenye Kituo cha Polisi cha Samranrat kusikiliza mashitaka dhidi yao mnamo Agosti 28.
Jutatip alishtakiwa kwa uchochezi na kuvunja Amri ya Dharura na Sheria ya Magonjwa ya Kuwasiliana, miongoni mwa mashtaka mengine.
Jutatip akatokea mbele ya Mahakama ya Makosa ya jinai baada ya kuachiliwa kwake na kutoa mkutano mfupi wa waandishi wa habari.
Maumivu yaweza kuondolewa, lakini hatuwezi kuondosha ukosefu wa haki
Sikukusudia kukimbia mwanzoni.
Najua nina hati ya kukamatwa.
Nimekuwa nikisubiri kukamatwa kwa muda mrefu sana, lakini hilo halikutukia hadi leo.
Kila wakati mtu fulani akamatwapo, kutakuwa na makofi dhidi yetu ambayo hatukupinga kwa amani.
Mimi ni mwanafunzi na nimesumbuliwa na polisi kwa miezi mingi, kwa miaka mingi.
Kwa nini hakuna fidia kwangu?
Kwa nini lazima kuwe na fidia kwa polisi ambao ni watumishi wa udikteta?
Lazima kuwe na miito ya kwanza, lakini lililotukia lilikuwa kwamba polisi walileta hati ya kukamatwa na kunikamata.
Ni mwanafunzi asiyefaa kabisa.
Walifuatana na ishara ya simu yangu, wakanifuata kutoka mahali ninapoishi.
Walitishia nyumba yangu, wakatishia familia yangu, wakapeleka hati nyumbani kwangu, kwa hiyo sasa ni lazima tuendeleze maandamano yetu.
Kila kitu kinaungwa mkono na Katiba.
Tunapaswa kulindwa na serikali wala si kusumbuliwa na serikali.
Kwa hiyo leo ninajieleza kwa njia ya mfano kwamba tunaweza kufanya hivyo.
Ni lazima tusimame kwa haki na uhuru wetu mbalimbali.
Pia kutupa rangi ni jambo liwezalo kufanywa.
Jutat alijirushia ndoo ya rangi nyeupe huku akishikilia mkono wake katika salamu ya Michezo ya Njaa ya vidole vitatu.
Alisema kwamba rangi nyeupe inawakilisha utakato na haki, na kwamba inadai haki itolewe.
Tunaonyesha kwamba hii ni uhuru, hii ndiyo namna ya usemi tuwezayo kufanya.
Hata ikiwa sasa ni kutupa rangi juu yetu wenyewe, hiyo ni njia ya kuonyesha kwamba twaweza kutupa rangi wakati wowote.
Tunaweza kuwapaka rangi wale wenye mamlaka, kwa sababu wale wenye mamlaka wanaturushia mashtaka ya kisheria, wanaturushia risasi bila kujali.
Lakini hatuwezi kuondoa ukosefu wa haki.
Baadaye alimshukuru mhadhiri aliyekuja kutoa dhamana kwa ajili yake na kwa ajili ya watu waliokuja kumuunga mkono na kusaidia umati kusafisha hiyo rangi kutoka kijia cha kando kilichokuwa mbele ya kijia cha miguu kilichokuwa mbele ya Mahakama.
Tunaacha kupigana hadi tutakaposhinda katika kila kitu, kutia ndani marekebisho ya utawala wa kifalme na katiba mpya, anasema Jutatip.
Picha ya video ya YouTube na Video Volunteers.
Posti hii ni ya Grace Jolliffe na kwa mara ya kwanza ilionekana kwenye mtandao wa Video Volunteers, shirika la kimataifa la vyombo vya habari vya kijamii lililoshinda tuzo nchini India.
Tafsiri iliyohaririwa kidogo imechapishwa hapa chini kama sehemu ya makubaliano ya kushirikiana maudhui.
Wakati uchaguzi mkuu nchini India ukiendelea kwa zaidi ya vipindi saba kuanzia tarehe 11 Aprili mpaka tarehe 19 Mei 2019, ili kuchagua bunge lake la 17 (Lok Sabha), baadhi ya wapiga kura wa India wamechukua hatua isiyo ya kawaida ya kuzuia mchakato wa uchaguzi.
Soma zaidi kuhusu uchaguzi mkuu wa India wa mwaka 2017
Katika jimbo la Goa lililo kusini magharibi mwa India, wakazi wa makabila ya kijiji cha Canacona (eneo dogo la wilaya), Marlem Village walikataa kupiga kura tarehe 23 Aprili wakati wa duru ya tatu ya uchaguzi mkuu, wakidai kuwa serikali haikujali matatizo ya kijiji chao.
Ni kwamba majengo yao ya msingi, kama vile barabara zinazofaa na maji, hayajaandaliwa na serikali.
Mwandishi wa video Devidas Gaonkar, mshiriki wa kabila la wachungaji wenyeji la Goa liitwalo Velip, aliandika maandamano ya wanakijiji:
Katika video hii, Pandurang Gaonkar, mkazi wa kijiji cha Marli, anasema kuwa:
Tirwal ni barabara yenye urefu wa kilometa tatu, ambayo haijakamilika.
Kufikia sasa, hakuna hatua ambayo imechukuliwa na wenye mamlaka.
Zinatoa ahadi zisizo za kweli, lakini hazitekelezwi.
Kwa sababu hii, tunapiga kura zetu.
Wakazi wa jiji hilo wamekuwa wakiishi katika kijiji hicho kwa zaidi ya miaka 20.
Katika 1968, Idara ya Msitu ilitangaza kijiji cha Marlem kuwa sehemu ya hifadhi ya wanyama wa pori.
Hili hufanya ujenzi wa barabara, au ujenzi wowote katika eneo hili, kuwa suala gumu.
Kulingana na ripoti hiyo, mradi wa kupeleka umeme kwenye eneo hilo uliidhinishwa mwanzoni, lakini uchimbaji ulipoanza, ulikomeshwa baada ya vipingamizi vilivyotolewa na Idara ya Misitu ya jimbo hilo.
Jambo jingine linalowafadhaisha wenyeji ni ukosefu wa barabara zinazofaa.
Mmoja hufuata barabara ya kilometa 2.8 isiyo na lami na iliyovunjika ili kufikia nyumba ya kwanza katika Marlem kutoka kwenye barabara kuu.
Hatimaye umeme na maji safi ya kunywa yangali magumu kwa wanakijiji.
Wakiwa wametamka malalamiko yao tena na tena, lakini wakazi wa Marlem, na vilevile wakazi wa vijiji vingine viwili waliamua kutopiga kura katika uchaguzi huo ili kuvuta fikira za wenye mamlaka kuhusiana na masuala yao.
Upigaji kura ulikuja kuongea nasi, lakini uamuzi wetu wa kutopiga kura, bado unasimama, ndivyo alivyoongezea Pandurang.
Isidora, mwanachama wa chama cha upinzani (Indian National Congress) cha bunge la Cancona, pia alikutana na wenyeji.
Baada ya kusikia maombolezo alihakikisha utegemezo wake kwa kupendelea mvurugo wao.
Ni muhimu kwa serikali yoyote kuwaandalia watu barabara, maji, na umeme.
Kufikia sasa maofisa wote wa serikali wamepuuza majengo haya katika Kijiji cha Marlem, akataarifu Fernandes.
Uchaguzi sasa umekuwa njia ya kuandamana, ingawa kupiga kura si kwa lazima nchini India.
Kando na vijiji vya Goya katika jimbo la kati la Madhya Pradesh, jimbo la magharibi la Maharashtra, na jimbo la mashariki la Odisha vinatumia mbinu hii ili kupata masuala ya haraka yanayoshughulikiwa na mamlaka zinazosimamia.
Kufikia sasa, hakuna hata moja ya maandishi hayo yaliyoonekana kuwa yametumiwa na serikali.
Wapiga kura wanatumia mbinu kama wonyesho wa kukata tamaa kuelekea maofisa na wanasiasa ambao mara nyingi hujitahidi kufikia jumuiya zilizopuuzwa kabla tu ya uchaguzi, wakiwa na matumaini ya kupata kura zao, lakini wakishindwa kutoa mara tu uchaguzi unapokwisha.
Katika mwisho wa uchaguzi kama hakuna mabadiliko katika jamii, wanachama wa jamii zilizopuuzwa wanaweza kufanya nini kingine ili kupata uangalifu wa wale wanaopaswa kuwasikia na kuchukua hatua zinazofaa?
Mwandishi wa habari Amade Abubacar.
Picha: caiccajuda/Youtube.
Waandishi wa habari Amubacar na Germano Adriano, ambao waliwekwa kizuizini mapema mwaka huu walipokuwa wakiripoti kuhusu mgogoro wa kijeshi kaskazini mwa Msumbiji, waliachiliwa wakisubiri kusikilizwa kwa kesi mnamo tarehe 23 Aprili, 2018.
Amade ambaye ni mchangiaji wa vyombo mbalimbali vya habari kutia ndani Zitamar News na A Carta, alikamatwa tarehe 5 Januari alipokuwa akiwahoji watu waliolazimika kuhama makwao katika wilaya ya Macomia ya Cabo Delgado, jimbo la kaskazini mwa nchi hiyo.
Mwandishi wa redio ya jumuiya ya Nacedje, alitoweka tarehe 6 Februari na alipatikana amekamatwa tarehe 18 Februari.
Kwa mujibu wa Taasisi ya Afrika Kusini (MISA), Amade na Germano walishitakiwa kwa kusambaza jumbe za dharau dhidi ya wanachama wa Forces ya Ulinzi wa Majeshi ya Msumbiji kupitia ukurasa wa Facebook uliotangaza mashambulizi yaliyotokea vijijini katika wilaya ya Macomia.
Waandishi wa habari waliwekwa huru kutoka jela ya mkoa ya Mieze mjini Pemba, mji mkuu wa Cabo Delgado, na watakuwa wakichunguzwa wanapongojea kusikilizwa mbele ya mahakama ya mkoa ya Cabo Delgado.
Kusikilizwa kwao kwa mara ya kwanza kumeratibiwa kufanyika Mei 17.
Tangu mwaka 2017, vikundi vyenye visu vimekuwa vikishambulia vijiji vya Cabo Delgado, vikichoma nyumba na kuangamiza wakazi.
Zaidi ya watu 90 wamekufa tangu mashambulizi hayo yaanze, kulingana na polisi.
Mpaka sasa, hakuna kikundi chochote kilichosababisha mashambulizi hayo.
Mnamo Desemba (Mwezi wa 12) Carta de Moçambique ilifunua kuwapo kwa ukurasa wa Facebook, unaoendeshwa kwa jina linaloonekana kuwa limepotoshwa, ambao ulisifu mashambulizi ya vikundi vyenye silaha huko Cabo Delgado.
Haijulikani kama mashtaka dhidi ya Amade na Germano yanahusu ukurasa huu.
Timu ya wanahabari inasema hakuna uhusiano kati yao na utendaji wowote usio halali kupitia mtandao wa Facebook.
Maandamano dhidi ya waandishi wa habari yamekuwa na matukio yasiyo ya kawaida.
Baada ya kumkamata, polisi walimweka katika gereza la kijeshi.
Alikuwa amefungwa jela ya kijeshi kwa siku 12 bila kuwasiliana kabla ya kupelekwa katika gereza la kiraia.
Waandishi wa habari walishitakiwa tarehe 16 Aprili, wakivunja siku ya mwisho ya siku 90 iliyowekwa katika Sheria ya Msumbiji ya Kukamatwa Kabla ya Kesi katika kesi ya Abubacar.
Wakati wa kifungo chao kabla ya kesi, waandishi wote wawili walishtakiwa kwa makosa ya kuvunja siri za serikali kupitia njia za kidigitali na kuchochea umma kufanya uhalifu unaotumia njia za kidigitali.
Shutuma hizi zinatofautiana na mashitaka rasmi ambayo sasa yamefunguliwa dhidi yao, ambayo MISA ilifafanua kuwa ni kusambaza jumbe za kukashifu heshima dhidi ya wanachama wa Forces za Ulinzi wa Majeshi ya Msumbiji kupitia ukurasa wa Facebook uliotangaza mashambulizi yaliyotokea vijijini katika wilaya ya Macomia.
Wakati wa siku 106 alizokuwa gerezani, Abubacar alikabili ukosefu wa chakula na kukataa msaada wa kitiba, kwa mujibu wa shirika la kutetea haki za binadamu la Amnesty International.
Familia yake @Verdade kwamba walizuiwa kumtembelea wakati wote ambao Abubacar alikuwa kizuizini.
Kilichotokea kwa waandishi hawa wa habari kinaweza kuwa ni sehemu ya mwelekeo wa vitisho dhidi ya wafanyakazi wa vyombo vya habari kaskazini mwa Msumbiji.
Mwandishi huru wa habari za uchunguzi Estrio Valoi alikamatwa mnamo Desemba 2018, pia akiwa Cabo Delgado kwa masharti ya kisheria yenye kutiliwa shaka.
Baadaye aliachiliwa bila malipo yoyote, lakini vifaa vyake vya kazi vingali gerezani.
Wito wa Haki
Cídia Chissungo, mwanaharakati na mwandaaji wa kampeni ya #FreeAmade, alisherehekea habari hii:
#GeramanoAdriano hatimaye wamekuwa huru baada ya kukamatwa kwa takribani miezi minne.
Ni lazima tusherehekee lakini hatutasahau jinsi kila kitu kilivyoanza.
Tulisema miaka mingi iliyopita: Uanahabari si uhalifu
Shukrani kwa Amade #CaboDelgado #HandsForJustice pic.twitter.com/Lhb0b1AL Ci
Angela Quintal, mratibu wa Programu ya Afrika kwa Halmashauri ya Kulinda Waandishi wa Habari (CPJ), alitoa maoni haya:
Sasa mashitaka yameondolewa na kwamba AmadeAbubacar anaweza kuendelea na uandishi wake wa habari bila hofu ya kulipiza kisasi.
Uhakika wa kwamba alilazimika kuvumilia kizuizi bila kufanyiwa kesi kwa siku 106 kabla ya kupokea dhamana haujapatana na akili.
Hapaswi kukabili jaribu hata kidogo!
Picha ya kiongozi wa Mapinduzi ya Irani, Imam Khomeini kwenye ukuta wa jengo lililo katika mji mkuu wa Jimbo la Kurdistan la Irani, unaoonekana kupitia dirisha lililo wazi.
Picha na Boixareu.
Haki miliki Demotix
Mwanzilishi wa Global Voices Ethan Zuckerman anafafanua tarakimu za daraja kuwa watu wanaopenda kueleza utamaduni wao kwa watu kutoka jamii nyinginezo.
Dhana hii imesitawi katika Global Voices, na inafafanua sehemu kubwa ya kazi na maadili ya jumuiya.
Kwa kuwa Irani inanuia kuziba pengo lililopo kati ya mtazamo wa nje kuhusu Irani na nchi yenyewe, Global Voices Iran imeanzisha mfululizo wa mahojiano na waandishi na waandishi wa Irani wanaofanya kazi hii.
Mahojiano haya yanafahamika namna gani na kwa nini watu hawa, ambao wanafanya kazi kwa sababu ya kuwasiliana kwa utata na utata wa nchi iliyojaa mambo yanayopingana, wanaeleza Irani kwa wasio wa-Irani.
Ninadhani matumizi ya mitandao ya kijamii nchini Iran na umuhimu wake unaongezeka
Golnaz ni mwandishi mkuu wa Radio Free Europe/Redio Liberty, na mmoja wa waandishi wachache walio nje ya Irani anaandika kwa Kiingereza kuhusu mivutano na utata wa jamii na siasa za Irani.
Picha imetumiwa kwa ruhusa ya Golnaz Esfandiari.
Soma Golnaz Esfandiari, daraja la Uandishi wa Kiingereza nchini Iran
Katika mahojiano na Global Voices, alisema:
Nadhani matumizi ya mitandao ya kijamii nchini Irani na umuhimu wake unaongezeka.
Na pia ninaona watu wengi zaidi ndani ya nchi wakitumia tovuti za mitandao ya kijamii na programu nyingine.
Tangu mwaka 2009, matumizi ya mitandao ya kijamii yameongezeka sana.
Baadhi ya Wairani walijiunga na mtandao wa Twita baada ya kusoma madai kuhusu Mapinduzi ya Twita nchini Iran.
Vituo vya mawasiliano vimefanya kuwe na mazungumzo rahisi na utoaji wa maudhui yanayopigwa marufuku au yanayoonekana kuwa yenye kuamsha hisia, hivyo watu wanaweza kuzungumzia habari za mwiko waziwazi.
Wao pia huweka miongozo kwenye mitandao ya kijamii kwa ukawaida.
Kelly Golnejad: Ni lazima uwe mwandishi wa habari, lakini pia ni daktari wa magonjwa ya akili, profesa, na msomaji wa akili
Mwandishi wa habari wa Iran Kelly Golnoush Niknejad ni mwanzilishi wa Idara ya Tehran, shirika la habari linaloandaliwa na gazeti la The Guardian linalochapisha habari za Iran na raia waishio nje ya Iran.
Mradi wake ni mojawapo ya vyanzo vikuu vya habari vinavyotoa maoni yanayofaa kuhusu utamaduni, siasa, na watu wa mashambani.
Picha na Kelly Niknejad na imetumiwa kwa ruhusa.
Soma zaidi kuhusu Golnoush Niknejads Tehran Bureau Bridges Iran and the West
Kuhusu maoni yasiyofaa ambayo watu wasio Wairani wana nayo kuhusu Irani, alieleza:
Mara nyingi mimi hujikuta nikihitaji kurudi nyuma hadi 1979, halafu nikieleza mabadiliko yaliyotokea mwongo baada ya mwongo, ili tu kuelewa hali ya sasa.
Nyakati nyingine ni vigumu kwa wa-Irani kuamini kile kinachoendelea nchini Iran, sembuse watu wasio wa-Irani.
Hii inaeleza kwa nini ni muhimu kuifunika Irani kutoka chini hadi juu, na kuandika maisha ya watu wa kawaida.
Kuripoti juu ya matamko ya wachache wanaotawala labda ni aina ya uandishi wa habari isiyopendeza au yenye kuarifu sana.
Kwa nini hata watu wa hali ya juu wanaofuatilia habari za Irani hawajui kinachoendelea huko.
Ingawa hivyo, kama wangefuata Idara ya Tehran, wangepata mwono wenye nguvu sana.
Nina Nina ninaamini wanawake watakuwa mstari wa mbele katika mabadiliko yoyote nchini Iran
Nina Ansels of Allah: The Untold Story of Women in Iran, kitabu cha kwanza kusimulia harakati za kisiasa za kike zilizo mashuhuri kuanzia mwisho wa karne ya 19 hadi sasa.
Vito vya kufunika
Kitabu hicho kinaeleza jinsi wanawake walivyobadili historia ya hivi karibuni ya Wairani, na wanaendelea kufanya hivyo, huku wakijitahidi kuimarisha haki na usawa wao katika jamii ambayo kwa kawaida imekuwa ikiwapuuza.
Soma Mwandishi wa Irani Nina Ansary kwenye Mkesha wa Mabadiliko nchini Iran
Ansary alikuwa na mtazamo chanya kuhusu mustakabali wa Irani na nafasi ya wanawake ndani yake:
ni kwa sababu tu naona uwezo wao wa kukinza.
Na hii ni kwa sababu wanaharakati wa kike wamepata matokeo ya nusu: wanawake hawakuruhusiwa kutumikia wakiwa mahakimu, lakini sasa wanaweza kutumikia wakiwa mahakimu wa upelelezi.
Wanawake huingia katika nyanja fulani za kujifunza, na kwa miaka ambayo imepita wameweza kupenya katika nyanja zenye kutawaliwa na wanaume kama vile tiba na uhandisi.
Nina matumaini mema, lakini ninaamini wanawake watakuwa mstari wa mbele katika mabadiliko yoyote nchini Iran.
SaeedGhan: Wanaiona Irani kama nyeusi na nyeupe, na Irani si kama hivyo.
Aina yake ya upinde wa mvua.
Akiwa na makaratasi yanayohusiana na jina lake, Saeed Kamali Dehghan ni mwandishi wa habari wa kwanza wa gazeti la The Guardian aliyejiweka wakfu kwa habari za Irani, na mmoja wa raia wachache wa Irani aliyeajiriwa na taasisi kubwa ya vyombo vikuu vya habari katika lugha ya Kiingereza.
Picha imetumiwa kwa ruhusa ya Kamali Dehghan.
Mengi yanahusiana na ukiukwaji wa haki za binadamu wa Irani, lakini kama alivyosema katika mahojiano ya simu, tatizo la kawaida katika mashirika mengi ya habari za magharibi ni kwamba yanaona Irani kama nyeusi na nyeupe, na Irani siyo hivyo.
Aina yake ya upinde wa mvua.
Soma Kamali Dehghan juu ya Kuifunika Irani kwa Ajili ya The Guardian
Kuhusu ugumu wa kuandika habari za nchi ambayo ana uhusiano wa kihisia, Saeed anaelezea:
Kama Irani nina uhusiano wa kihisiamoyo na nchi hiyo, lakini ninapoandika habari za Im ninarudi nyuma na kujaribu kutokuwa na ubaguzi.
Lakini nilipoandika maoni yangu, Ive pia alifanya jambo kama hilo.
Niliandika kwa nini Irani imekosea, jambo lililotokeza waziri wa mambo ya nje wa Kanada aliyekuwa akinishtaki kwenye mtandao wa Twita kwa kufanya kazi kwa ajili ya mamlaka za Irani.
Nimeshambuliwa na watu fulani wanaonishutumu kuwa ninafanya kazi kwa ajili ya Wairani na wengine wanaonishutumu kuwa ninafanya kazi kwa ajili ya Waingereza.
Natumaini nitie sahihi nitakapofanya kazi yangu vizuri!
Kugeuza hasira hiyo yenye kulipuka kuwa kitu chenye kujenga, kukiweka katika mtazamo mzuri na kutoichukua kibinafsi, ni ustadi.
Omid, mwandishi wa habari wa Iran anayeishi New York.
Zamani Omid alikuwa mwandishi anayesomwa sana ndani ya Irani, na sasa anafanya kazi nchini Marekani akihabarisha habari za Ki-Iran kwa ajili ya watu wanaozungumza Kiingereza na Kiajemi.
Mahoji yetu yanachunguza habari za Irani kwa ajili ya watazamaji tofauti, na uzoefu wake akiwa mwandishi wa habari ndani na nje ya Irani.
Soma zaidi Mwandishi wa habari wa Iran Omid Memarian
Akiandika uzoefu wake na kuripoti kuhusu jamii ya kiraia kama mwandishi wa habari nchini Iran:
Kuna watu nchini Iran wanaoamini kwamba kwa kuimarisha mashirika ya kiraia, vyama vya siasa na vyombo huru vya habari, Jamhuri ya Kiislamu inaweza kubadilika hatua kwa hatua kutoka ndani.
Kwa upande mwingine kuna vikosi vinavyojaribu kuvithibitisha kuwa vyenye makosa, na njia moja ya kufanya hivyo ni kwa kufanya mazingira yawe yenye kutisha sana hivi kwamba hakuna mtu anayethubutu kuendelea kuwa mtendaji shambani.
Nilipoendelea na yale niliyokuwa nikifanya, nikiandika na kuendeleza mambo niliyoamini, nilikamatwa na kufungwa gerezani.
Irani siyo ya kipekee: kile kilicho cha kipekee ni kwamba watu wengi hawajui kuhusu Irani.
Sasa tumefikia hatua ya badiliko katika sera ya Marekani ya mambo ya nje.
Majuma kadhaa baada ya kumalizika kwa urais wa Obama, kuna uwezekano mkubwa kwamba Marekani inaondoka kwenye mradi wa kufafanua ubadilishanaji na adui yake wa muda mrefu, Jamhuri ya Kiislamu ya Iran.
Kwenye Urais wa Donald Trump, ambao unaelezwa kuwa kivuli cha kipekee cha Ukombozi wa Kidiplomasia, nilifikiri kuwa ni wakati ufaao kuketi na mwandishi wa habari na mwandishi Hooman Majd.
Kitabu chake kinachoelezea mambo yanayopingana kuhusu Irani kilizungumzwa sana na vyombo vikuu vya habari vya Marekani wakati wa utawala wa Bush, wakati ambapo maneno ya ki-hawki dhidi ya serikali ya Irani yalikuwa alama ya mwanzo wa miaka ya 2000 ya sera za kigeni na picha za vyombo vya habari vya Irani.
Hooman amejulikana kuwa sauti ya Irani kwa ulimwengu wa magharibi.
Picha ya Ken Browar, imetumiwa kwa ruhusa.
Soma Hooman Majd, Daraja Kati ya Irani na Marekani
Kuhusu kama maoni yasiyo sahihi kuhusu Irani yamejifunza tangu kitabu chake cha mwaka 2008 kilichokuwa na lengo la kuondoa maoni yasiyo sahihi kuhusu jamii ya Irani kwa watazamaji wa Kiamerika:
Ahmadinejad ndiye aliyekuwa wa kwanza kujitoa kwenye vyombo vya habari, ambavyo ni chanzo cha matukio mengi mabaya.
Lakini wa-Irani na watu wa Ulaya wameandika mengi kuhusu utamaduni katika miaka ya hivi karibuni, na kuna safari nyingi zaidi kati ya Iran na Marekani, miongoni mwa wa-Irani-Waamerika na wa-Irani wenyewe.
Wanaelewa vizuri zaidi na kumekuwa na vitabu kadhaa.
Irani haina utata: Jambo la kipekee ni kwamba watu wengi hawajui kuhusu Irani.
Silaha yetu ni elimu | Picha: Marianna Cartaxo / Mídia NINJA/Imetumiwa kwa ruhusa
Siku hiyo maelfu ya Wabrazili waliingia mitaani katika majimbo yote 26 na Wilaya ya Shirikisho dhidi ya kukata kwa serikali ya Bolsonaro fedha za shirikisho kwa ajili ya elimu ambazo zitaathiri makumi ya vyuo vikuu na shule.
Mwishoni mwa mwaka huu, serikali ya Brazil ilitangaza kupunguzwa kwa asilimia 30 kwa kile kinachoitwa bajeti ya busara, ambayo inaelekea kwenye gharama kama vile umeme, maji, udumishaji wa ujumla, na utafiti.
Kwa kufikiria bajeti ya jumla ya serikali kwa ajili ya elimu ya juu, upungufu huo ungekuwa karibu asilimia 3.5.
Zaidi ya hayo, serikali imesimamisha fedha kwa ajili ya misaada 3,500 inayogharimiwa na serikali ya masomo ya baada ya kuhitimu.
Kutoka São Paulo, mahali pa kawaida pa kukusanyika kwa ajili ya maandamano, hadi maeneo ya mbali ya wenyeji katika Alto Rio Negro, karibu na mpaka na Kolombia, watu walienda kutetea elimu yao ya umma.
Katika mji wa Vias Gerais, umati wa watu wapatao 5,000 walitembea kwa miavuli chini ya mvua kubwa.
Umati mkubwa wa waandamanaji walikusanyika huko Av Paulista huko São Paulo kupinga kupunguzwa kwa fedha za elimu na sayansi.#15M #TodosPela Educaciónção #Tsunamida Educaciónção #NaRuaPela Educaciónção #MarchaPela Ciência pic.twitter.com/BmHEYBuF9F
https://wp-content/uploads/2019/05/WhatsApp-Video-2019-05-15-at-21.00.30.mp4
Brazil ina vyuo vikuu 69 vikubwa na vyuo vikuu vingi vya serikali, vyote vinatoa elimu ya shahada ya juu na ya baada ya shahada ya juu bila malipo ya masomo, na huduma kadhaa zinazoelekezwa na jamii kama vile mitaala ya masomo ya ziada, ofisi za misaada ya kisheria, na hospitali.
Mwanzoni vipimo hivyo vilikuwa vyuo vikuu vitatu tu vya serikali, lakini baadaye viliongezwa kwenye mfumo wote wa serikali.
Waziri wa Elimu wa Bolsonaro Abraham Weintraub anasema kwamba hayo si upunguzaji bali ni upungufu wa gharama.
Wewe umetetea kukatwa huko kwa sababu vyuo vikuu vya umma ni mahali penye msukosuko.
Alipoulizwa majina ya vielelezo vya ukatili kama huo, alitaja kuwapo kwa harakati za kijamii katika vyuo vikuu, na karamu zenye watu walio uchi.
Weintra aliteuliwa kuwa waziri mapema mwezi Aprili baada ya utawala wa mtangulizi wake wa muda mfupi kujihusisha na mfululizo wa mabishano.
Waziri huyo mpya anaunga mkono nadharia za njama, kama vile kwamba kokeini kali ilianzishwa nchini Brazili kama sehemu ya njama ya kikomunisti, na kwamba anataka kufutilia mbali utamaduni wa Marx kutoka vyuo vikuu.
Baadhi ya vyuo vikuu wamesema kwamba kupunguzwa kwa vyuo vikuu kunaweza kuwazuia kufungua milango yao mapema kufikia muhula wa pili wa mwaka wa 2018.
Ofisi ya Kiongozi wa Mashtaka imepeleka taarifa kwa wakili mkuu akidai kwamba upunguzwaji huo ulivunja Katiba ya Brazili.
Rio laonekana lenye kupendeza!
Mamia ya maelfu wamekalia Avenida Presidente Vargas wakati usiku unapoingia kuandamana kupinga kupunguzwa kwa bajeti kwa sayansi na elimu.#15M #TodosPela Educaciónção #Tsunamida Educaciónção #NaRuaPela Educaciónção pic.twitter.com/8MIn91crKX
Watafiti wa Chuo Kikuu cha Minas Gerais (UFMG) wanaochunguza makundi ya WhatsApp nchini Brazil wamegundua majadiliano katika vyuo vikuu kwenye zana hiyo ya kutuma ujumbe siku chache baada ya tangazo la kukatwa kwa bajeti.
Utafiti huo unafuatilia vikundi vya WhatsApp na unatumiwa sana na mashirika yanayoshughulikia ukweli wa mambo nchini Brazil.
Kiongozi wa watafiti Benevuto alisema kwenye ukurasa wa Facebook mnamo Mei 8:
[Picha hizo zinatia ndani picha/matukio yanayodhihakiwa na vichwa vyake na mada zake.
Kuna watu kwenye vyama (ambavyo hata havipo kwenye vyuo vikuu) na maandamano na matangazo yanayosema kuwa wanafunzi wa vyuo vikuu huchukua miaka 12 kuhitimu kwa sababu wanatumia dawa za kulevya kila wakati.
Ni jitihada iliyopangwa.Kazi ya mtaalamu.
Ni mtindo uleule wa kampeni za uchaguzi.
Ni nani wanaofanya kiwanda hiki cha kupotosha habari kifedha?
An Rua (sayansi katika lugha ya Kireno) adai kwamba vyuo vikuu vya umma hutokeza asilimia 95 ya utafiti wa kisayansi katika Brazili.
Uchunguzi uliofanywa na shirika la Marekani liitwalo Clarivate Analytics mwaka 2018 unaonyesha kwamba kati ya vyuo vikuu 20 maarufu vilivyo na matokeo ya utafiti yaliyo maarufu zaidi, vyuo vikuu 15 ni sehemu ya mfumo wa serikali.
Katika siku ya maandamano, Waziri Weintraub aliitwa kushuhudia kupunguzwa kwa bajeti katika nyumba ya chini ya Bunge.
Bolsonaro ni adui wa Elimu
Elimu ni kitendo cha upendo na ujasiri#TsunamiDaEducacao pic.twitter.com/sEEOb5wDxz
Bolsonaro alikuwa Texas, Marekani, ambako alikutana na aliyekuwa rais wa Marekani George W. Bush.
Alipoulizwa kuhusu maandamano, rais alisema:
Ni jambo la asili [kwamba maandamano yanatokea], sasa, watu wengi huko ni wanamgambo wasio na chochote ndani ya vichwa vyao.
Ukiuliza matokeo mara 8, hawawezi kujua.
Ikiwa wauliza juu ya muundo wa maji, hawajui lolote.
Wao ni wadanganyifu, na wanatumiwa vibaya na kikundi cha watu wachache wanaoongoza vyuo vikuu vingi vya serikali nchini Brazili.
Mwandishi wa Uganda Gertrude Uwitware Tumusiime amepatwa na mzigo maradufu wa kufanya kazi kama mwandishi wa habari mwanamke nchini Uganda.
Pande Nyingine: Gertrude Uwitware Tumusiime kwenye mtandao wa YouTube.
Katika Uganda wanahabari wa kike wanaotumia zana za kidijitali kuripoti, kutoa maoni na upatikanaji wa habari wanakabiliwa na mashambulizi na unyanyasaji kwa ajili ya uchunguzi na kuchapisha maudhui ya kisiasa yanayohisiwa kwa urahisi.
Udhalilishaji wa mtandaoni umekuwa namna mpya ya udhibiti.
Wanahabari wanawake wanabeba mzigo maradufu wa unyanyasaji wa kijinsia mtandaoni pamoja na uwezekano wa vitisho vinavyohusiana na taarifa za kisiasa.
Matisho haya yameongoza waandishi wa habari za wanawake kujiondoa kwenye mazungumzo ya hadharani na kuacha kazi ya uandishi wa habari ikitawalwa na wanaume.
Soma upinzani: Matatizo ya mitandao ya kijamii nchini Uganda
Joy Doreen Biira, mwandishi wa habari.
Picha na Wikimedia CC BY 3.0.
Mwezi Novemba 2016, mwandishi wa habari Joy Doreen Biira, aliyekuwa akifanya kazi kwenye Mtandao wa Televisheni wa Kenya (KTN) nchini Kenya, alirudi nyumbani Uganda kwa ajili ya sherehe za kitamaduni.
Wakati Biira, vikosi vya usalama vya Uganda vilipambana na washiriki wa ufalme wa kidesturi wa Rwenzururu katika eneo la Rwenzori magharibi mwa Uganda, na jumba lao la kifalme likateketezwa kabisa.
Mapigano hayo yalisababisha vifo 62, kutia ndani polisi 16.
Biira aliitikia shambulio hilo la kijeshi kwa kuweka mawazo yake kwenye mtandao wa Facebook mnamo Novemba 27:
Limeona leo kwa macho yangu mwenyewe sehemu ya jumba la kifalme la Ufalme wa Im kutoka, Ufalme wa Rwenzururu, ukiteketea.
Nilihisi kana kwamba ninakumbuka urithi wenu.
Siku hiyohiyo, raia wa Rwenzururu alikamatwa na kutuhumiwa kusambaza picha zinazoonyesha matokeo ya mapigano hatari kati ya vikosi vya usalama na walinzi wa kifalme wa jimbo la Rwenzururu kwa kundi la WhatsApp lililoandikishwa kwa wingi, kwa mujibu wa Kamati ya Kulinda Waandishi wa Habari (CPJ).
Pia aliweka video ya kuchomeka kwa majumba ya mfalme na akaandika kuihusu kwenye mtandao wa Facebook, CPJ iliripoti.
Maafisa wa usalama nchini Uganda wanadaiwa kumlazimisha Biira kufuta makala za mitandao ya kijamii na zana zake za kidijitali pia zilitwaliwa, kwa mujibu wa taarifa ya Bunge la Uhuru la mwaka 2018.
Biira alishtakiwa kwa kupunguza ugaidi kwa kupiga picha kinyume cha sheria za mashambulizi ya kijeshi dhidi ya jumba la kifalme la jimbo hilo ikiwa angehukumiwa adhabu ya kifo chini ya Sheria ya Kupambana na Ugaidi.
Hata hivyo, siku moja baadaye aliachiliwa kwa dhamana.
Shutuma kwa mitandao ya kijamii kupitia alama habari kama vile #FreeJoyDoreen na #JournalismIsNotaCrime.
Rais huyu wa Uganda Yoweri Musevenis ana mwelekeo wa kuwanyamazisha waandishi wa habari:
Rais @KagutaMuseveni anapaswa kuacha kuwanyamazisha waandishi wa habari.
Huo ni ukosefu wa adhabu barani mwetu pic.twitter.com/SGUX985cM0
Biiras Opiyo, Nicholas Opiyo, aliweka twiti ya mashitaka rasmi ya Biiras:
Nakala ya kifungo cha polisi cha Joy kilichoshtakiwa kwa kukomesha ugaidi (kichaa!)
sio ugaidi @KT NKenya #FreeJoyDoreen pic.twitter.com/g5v7cgGryn
Kesi ya Biiras iliondolewa na kufungwa mwezi Machi 2017 baada ya mamlaka kuichunguza na haikupata ushahidi wa kumshitaki kwenye mahakama ya kisheria.
Kama ilivyo na visa vingi kama hivyo, moja imepitishwa kuwa huru lakini imeachwa na hisia za ukosefu wa haki, ukosefu wa haki, na maumivu, alisema Opiyo, ambaye pia ni mkurugenzi mkuu wa Chapter Four Uganda, shirika la haki za binadamu.
Kutumia siku chache gerezani na kuvumilia maumivu ya kufungiwa hakukuachi kamwe.
Mashambulizi ya Intaneti Yaliyolengwa
Ni nadra sana kwa waandishi wa habari wanaotendwa vibaya mtandaoni kuona haki na mara nyingi wanang'ang'ana kufanya malalamiko yao yachukuliwe kwa uzito na kwa njia inayofaa.
Mnamo 2017, Tumusiime Uwitware, mwandishi wa habari wa NTV Uganda, alimtetea Stella Nyanzi, profesa mwenye ujasiri ambaye alikosoa utawala wa Museveni kwa kushindwa kutimiza ahadi ya kampeni ya kusambaza vidonge vya usafi wa kiafya kwa wasichana maskini.
Wenye mamlaka walijaribu kufuta makala zake za Twita na Facebook zenye maoni yanayomwunga mkono Nyanzi.
Alipokea vitisho kwenye mtandao wa Facebook na kisha akatekwa nyara na washambulizi wasiojulikana kwa angalau muda wa saa nane, kwa mujibu wa ripoti ya haki za binadamu ya mwaka 2017 nchini Uganda.
Inasemekana kwamba watekaji wake walimhoji kuhusu uhusiano wake na Nyanzi, wakamwuma vibaya na kukata nywele zake.
Soma zaidi: Je, uke ni neno chafu?
Pigano la mahakama la Stella Nyanzi linaendelea
Baadaye Uwitware alipatikana kwenye kituo cha polisi jijini Kampala.
Hata hivyo, wenye mamlaka hawajatoa habari zozote kuhusu uchunguzi wa utekaji - nyara wake.
Mara nyingi waandishi wa habari za kisiasa wanaoripoti habari za siasa za upinzani hupatwa na vitisho zaidi ya aina nyingine yoyote ya uandishi wa habari.
Lakini hali ni mbaya zaidi kwa sababu serikali inaamini kuwa wao ni dhaifu zaidi na wanaogopeshwa kwa urahisi, kwa mujibu wa Mukose Arnold Anthony, Katibu wa Usalama wa Vyombo vya Habari na Haki za Binadamu wa Chama cha Waandishi wa Habari Uganda (UJA), ambaye aliongea na Global Voices kupitia mtandao wa WhatsApp mnamo Aprili 3.
Inapokuja suala la kusumbuliwa kingono mtandaoni, waandishi wa habari wa kike wanahofia kufungua habari ingawa wachache wanatoa taarifa kuwa wengi wao huishia kufa kimyakimya, Anthony alisema.
Kwa mujibu wa uchunguzi uliofanywa na shirika la UNESCO kuhusu uhuru wa kujieleza barani Afrika uliochapishwa mwaka 2018.
Na kwa mujibu wa uchunguzi uliofanywa na Mtandao wa Haki za Binadamu kwa ajili ya Waandishi wa Habari-Uganda 2018, asilimia 12 ya waandishi wa habari wanawake wametendwa vibaya na kuvunjiwa sheria, ikiwa ni pamoja na vitisho vya kifo na kukamatwa.
Robo tatu ya waandishi wa habari wanawake walipatwa na ukiukwaji wa sheria mikononi mwa maofisa wa serikali kama vile polisi, maofisa wa wilaya ya wakazi na mashirika mengine ya usalama.
Kushambuliwa na kusumbuliwa
Mwanahabari wa Uganda Remati amekumbana na mashambulizi na unyanyasaji kazini kama mwandishi wa habari wa kike.
Picha kupitia akaunti ya umma ya Paydesk, imetumiwa kwa ruhusa.
Bahati, mwandishi wa habari wa kike wa Uganda ambaye sasa anafanya kazi nchini Marekani, aliuambia Global Voices kuwa aliacha kuripoti habari nchini Uganda kwa sababu alihisi uchungu baada ya masaibu yake ya kutisha alipokuwa akiripoti uchaguzi wa mwaka 2016 nchini Uganda.
Polisi wa Uganda walimkamata Remmy wakati wakitangaza moja kwa moja kwa ajili ya televisheni ya NBS inayomilikiwa na watu binafsi ili kuonesha kukamatwa kwa nyumba kwa mwanasiasa wa upinzani Dk. Kizza Besigye katika mji wa Kasangati.
Remmy:
Polisi wanapigania kutoruhusu waandishi wa habari kuandika habari kuhusu Besigye.
Polisi walipanga matiti yake ndani ya gari la polisi, wakamvua nguo zake kwenye kituo hicho na kufunua mwili wake uchi kwa kamera, kulingana na Remmy.
Alisumbuliwa na afisa wa polisi kwenye mtandao wa Facebook kwa sababu serikali ya Uganda ilifikiri alishirikiana na Besigye kuchafua taswira ya mashambani.
Maandishi yasiyojulikana yaliyoachwa kwenye mlango wake yalitishia kumteka nyara kama angekataa kumfunulia Besigyes njia ya kutokea nyumbani kwake.
Katika kukamatwa kwa Remmys, Mtandao wa Haki za Binadamu kwa Waandishi wa Habari-Uganda ulichukua kura ya maoni kupima maoni ya umma kuhusiana na tukio hili.
Polisi walidai kuwa mwandishi wa televisheni wa NBS Bahati Remmy alikosa kutii amri za kisheria na pia aliwazuia maafisa wa polisi kufanya kazi kwa sababu ya kukamatwa kwake?
Je, wakubali?
Magambo Emmanuel aliandika:
Ni udhuru na uwongo mtupu kwa sababu kuna video inayoonesha namna Bahati alivyokamatwa.
Polisi wanapaswa kusitisha matatizo yao kwa waandishi wa habari wasio na hatia.
Davide Lubide aliandika:
Mtu yeyote anayewajulisha watu jinsi serikali inavyosimama ni kukamatwa.
Tatizo kubwa sana linakuja Uganda hivi karibuni.
Kinachochochewa zaidi ni kwamba yeyote anayejaribu kusema jambo ambalo haliungi mkono utawala wa sasa anachukuliwa kuwa mwasi kwa hiyo watu wa Uganda lazima waamke.
Waandishi wa habari wanawake wengi nchini Uganda wameacha kuripoti habari ambazo zinaikosoa serikali kwa sababu wanahofu mashambulizi na unyanyasaji wa serikali.
Wataalamu wa vyombo vya habari wamesema kuwa serikali na maafisa wa usalama mara kwa mara wanawapigia simu wahariri na kuwaagiza wasichapishe habari ambazo zinaonesha serikali kwa njia isiyofaa.
Mashambulizi haya hayaripotiwi hasa kwa wanawake ambayo pia yamefanya iwe vigumu kuelewa ukubwa kamili wa tatizo hili.
Serikali ya Uganda imepelekwa kwenye Tume ya Haki za Binadamu ya Uganda, lakini mpaka leo hii, hakuna taarifa zozote kuhusu kesi yake.
Tume hiyo haikuwa na uhuru wa kutawala kwa kupendelea wale wanaotoa malalamiko dhidi ya serikali.
Washiriki wake saba, kutia ndani mwenyekiti, huwekwa rasmi na rais, kukiwa na kibali cha bunge.
Remmy aliongezea: Wao wana rekodi kubwa na visa vingi wanavyotaka kusikia ni kesi zilizoletwa na serikali.
Matisho mengi yanayowakabili waandishi wa habari wa kike mtandaoni yanahusiana sana na kutendwa vibaya nje ya mtandao.
Haki, hali na adhama ya waandishi wa habari wa kike yapasa kuungwa mkono nyakati zote kwa sababu mashambulizi dhidi ya wanawake yananyamazisha vyombo vya habari kwa ujumla.
Wakati Uganda inapopanga kufanya uchaguzi wa rais na wabunge mwaka 2021, mashambulizi na unyanyasaji wa waandishi wa habari wanawake na serikali unahitaji kukomeshwa kwa sababu inaathiri upatikanaji wa taarifa, uhuru wa kujieleza na haki za kidemokrasia kwa raia wa Uganda.
Uhuru wa vyombo vya habari bado ni mtoto anayedhoofika katika mfumo wa mashambani, Remmy aliiambia Global Voices.
Makala hizi zinahoji usemi wa chuki mtandaoni unaotokana na utambulisho au unyanyasaji unaotegemea lugha au asili ya kijiografia, taarifa zisizo sahihi na unyanyasaji (hasa dhidi ya wanaharakati wa kike na waandishi) ulioenea katika maeneo ya kidijitali ya nchi saba za Afrika: Algeria, Cameroon, Ethiopia, Nigeria, Sudan, Tunisia na Uganda.
Mradi huo unategemezwa na Hazina ya Haki za Kidigitali ya Afrika ya Ushirikiano wa Sera ya TEHAMA ya Kimataifa kwa Afrika Mashariki na Kusini (CIPESA).
Miti kwenye ukuta wa karne ya 15 kwenye Kisiwa cha Kilwa Kisiwani, Tanzania.
Katika 1981, magofu ya sultani wa Kiswahili wenye nguvu katika kisiwa hicho yalitangazwa kuwa Eneo Linalostahili Kuhifadhiwa Ulimwenguni la UNESCO.
Picha na David Stanley, Januari 1, 2017, CC BY 2.0.
Insha hii binafsi iliandikwa kufuatia kampeni ya Twita iliyopangwa na Global Voices iliyoko kusini mwa Jangwa la Sahara na Rising Voices ambapo kila juma, mwanaharakati wa lugha tofauti alishirikisha mitazamo yao kwenye makutano ya haki za kidigitali na Lugha za Kiafrika kama sehemu ya mradi huu, The identity matrix: Platform regulation of online threats to express in Africa.
Kulingana na Shirika la Elimu ya Sayansi na Utamaduni la Umoja wa Mataifa (UNESCO), unamna - namna wa lugha na utamaduni ni muhimu sana kwa watu ulimwenguni pote kuimarisha umoja na muungano wa jamii.
Unamna - namna huu wa lugha ulichochea mkutano mkuu wa UNESCO wa kutangaza Siku ya Kimataifa ya Lugha ya Mama (IMLD) katika Novemba 1999, iliadhimishwa kila mwaka katika Februari 21 kila mwaka.
Ili kuimarisha Umoja wa Mataifa (UM) ulijulisha rasmi Mwaka wa Kimataifa wa Lugha za Wenyeji (IYIL 2019,), ili kuvuta uangalifu kwenye hatari ya kutoweka kwa ulimwengu wa lugha za wenyeji.
Leo kuna lugha zaidi ya 7,100 zinazozungumzwa ulimwenguni pote, na asilimia 28 huzungumzwa katika bara la Afrika pekee.
Pamoja na hili, kuna nafasi nyingi za mtandaoni katika eneo hilo.
Miaka ishirini iliyopita, asilimia 80 ya maudhui ya mtandaoni yalikuwa ni ya Kiingereza.
Kwa sasa, inasemekana kwamba maudhui ya Kiingereza kwenye Intaneti yamepungua kufikia kati ya asilimia 51- 55.
Kwa hiyo, swali la dola milioni moja ni: Je, kushuka huko kunaweza kuonyesha kwamba watu wanapendelea lugha zao za asili mtandaoni kuliko Kiingereza, wakifikiria kuwa chini ya asilimia 15 ya watu ulimwenguni wanazungumza Kiingereza kama lugha yao ya kwanza?
Kuzaliwa?
ni mojawapo ya lugha rasmi za Muungano wa Afrika (AU), pamoja na Kiingereza, Kireno, Kifaransa, Kihispania na Kiarabu.
lugha ya franca kwa nchi wanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki.
Rwanda, iliona bunge lake la chini likipitisha sheria inayofanya Kiswahili kuwa lugha rasmi mwaka 2017 kwa kuongezea Kinyarwanda, Kifaransa na Kiingereza.
Mbali na kutumiwa kwa makusudi ya usimamizi, Kiswahili kitaingizwa katika mtaala wa masomo ya shule ya Rwandas.
Katika mwezi Septemba 2019, serikali ilikubali kuanzishwa kwa Baraza la Taifa la Kiswahili.
Kifungu cha 6 cha Katiba ya Uganda kinasema kuwa Kiswahili ni lugha ya pili nchini Uganda kutumiwa katika hali kama vile Bunge linavyoweza kutumia sheria.
Mwaka 2018, lugha rasmi 11, ziliitangaza rasmi Kiswahili kama somo la hiari katika mtaala wake wa masomo, kuanzia mwaka 2020.
Mwaka 2019, Jumuiya ya Maendeleo ya Afrika (SADC) ilitumia Kiswahili kama lugha yake rasmi ya nne.
Kutumia Intaneti
Picha na Rachel Strohm, Septemba 20, 2019, (CC BY-ND 2.0)
Licha ya lugha ya Kiafrika inayosemwa kwa wingi zaidi, ikiwa na wasemaji wapatao milioni 150 hasa katika Afrika Mashariki, eneo la Maziwa Makuu, Somalia kusini, na sehemu fulani za Afrika Kusini, uwezo walo wa kuonekana mtandaoni ni mbaya sana.
John mhadhiri katika Chuo Kikuu cha Multimedia nchini Kenya, anasema katika maandamano yanayopingana na Taifa, gazeti la kila siku la Kenya, kwamba kutokuwepo kwa tofauti za lugha na utamaduni mtandaoni kunatokeza jamii yenye mtazamo wa ulimwengu wa kijuujuu tu.
Walubai kwamba tamaduni nyingi za wenyeji huishia kusalimisha utambulisho wao kwa njia ya Kiingereza ya kufanya mambo.
Jambo hili lenye kuhuzunisha litabadilika ikiwa raia wenyeji watapigania utambulisho wao mtandaoni na nje ya mtandao, anasema.
Lakini mambo yote si huzuni na maangamizi.
Kuna baadhi ya mashirika yaliyowekwa wakfu kwenye mstari wa mbele katika kuendeleza na kusitawisha Kiswahili mtandaoni.
Internet Corporation kwa Ajili ya Majina na Hesabu Zilizogawiwa
(Shirika la kimataifa lenye makampuni mengi ambalo huratibu Mfumo wa Majina ya Maeneo ya Internet (DNS), Anwani za Mkataba wa Internet (IP) na nambari za mfumo unaojitegemea, lilianzisha Internationalalized Domain Names (IDN) linalowezesha watu kutumia majina ya maeneo katika lugha na maandishi ya kienyeji.
Hizo hufanyizwa kwa herufi kutoka katika maandishi tofauti - tofauti, kama vile Kiarabu, Kichina, au Kisirili.Hizo hutiwa alama na kiwango cha Unicode na hutumiwa kama inavyoruhusiwa na taratibu zifaazo za IDN, viwango vilivyofafanuliwa na Internet Architecture Board (IAB), na vikundi vyake vidogo; Internet Engineering Task Force (IETF) na Internet Research Task Force (IRTF).
Kikundi cha Kuelekeza Watu Ulimwenguni Pote (UASG)
UASG ni timu ya wataalamu wa viwanda, inayoungwa mkono na ICANN, ambayo inatayarisha jamii za mtandaoni kwa ajili ya mabilioni ya watumiaji wa mtandao.
Hili limefikiwa kupitia mchakato unaojulikana kama Universal Acceptance (UA) unaohakikisha kwamba maombi na mifumo ya intaneti inashughulikia maudhui yote ya ngazi za juu (TLD) na barua pepe zinazotegemea maudhui hayo kwa njia inayofuatana ikiwa ni pamoja na zile za lugha zisizo za Kilatini na zile zenye urefu wa zaidi ya herufi tatu.
Ulimwenguni kote UA hutumikia majina ya kidijitali katika lugha zao za kienyeji na majina ya utambulisho yanayopatana na utamaduni wao.
Hivyo, watu wanatumia Intaneti katika lugha nyingi.
ICANN
Wiki hii isiyoendelezwa na jumuiya kwenye mtandao wa ICANN na Internet Governance, kwa kipindi kirefu imeshirikiana na mashirika, taasisi za elimu na watu binafsi nchini Kenya na Tanzania.
Hii imewawezesha Waafrika kujenga, kutafsiri na kuongeza rasilimali za Wiki katika mtazamo wao, lugha na mtazamo wao.
Mpango huu ambao mimi binafsi nimekuwa nao umeziba pengo kubwa la taarifa katika masuala ya utawala wa mtandao wa intaneti kwa kutengeneza maudhui ya mtandao wa ICANN Wiki ili kuendeleza shughuli za ndani katika jamii zilizolengwa shabaha.
Maabara ya Mahali Pafaapo
Katika eneo hilo kuna jumuiya ya wafanyakazi wa kujitolea ulimwenguni pote wanaounga mkono kazi ya kutafsiri na kuweka mafunzo ya kidijitali na vifaa kama vile TOR, Signal, OONI, Psiphon.
Teknolojia hii inashughulikia usalama wa faragha na utambulisho mtandaoni kwa kuhakikisha kuwa wanaharakati wa lugha za asili wana nafasi salama za kupata habari mtandaoni.
limetafsiri zaidi ya 60 za vifaa hivi vya usalama katika lugha na lahaja tofauti - tofauti zaidi ya 180 kutoka ulimwenguni pote, miongoni mwavyo ni Kiswahili.
Kondoa Community Network (KCN)
KCN ni mtandao wa kijamii wa kwanza kutumia anga jeupe la televisheni (TVWS), tekinolojia isiyotumia waya inayotumia sehemu zisizotumika za spektra ya redio katika ukanda wa mawimbi ya kati ya milimita 470 hadi 790 ili kushughulikia uunganishaji wa mtandao wa intaneti vijijini Tanzania.
KCN inawazoeza wakazi wa vijijini kutengeneza na kuhifadhi maudhui yanayofaa mazingira yao.
Matogoro KCN mwanzilishi na mhadhiri katika Chuo Kikuu cha Dodoma, Tanzania, aliuambia Global Voices kupitia simu ya Skype, kwamba anaamini kuwa maudhui ya ndani yanawachochea watu wengi zaidi wa nje ya mtandao kupata mtandao kwa sababu wanaweza kuwasiliana na vyombo vya habari vya ndani [] ikilinganishwa na hali ya sasa ambapo maudhui mengi yanapatikana katika lugha ya Kiingereza.
Watumiaji wanaozungumza lugha nyingi kwenye mtandao wa intaneti
Ulimwengu unaotarajia kuunganisha watumiaji wa intaneti bilioni moja na watumiaji milioni 17 wanatarajiwa kuunganishwa mtandaoni kwa kutumia lugha kama utambulisho wao wa kidijitali.
Kwa hiyo, ukosefu wa maudhui ya kienyeji unaweza kuwa na athari mbaya kwa habari za kidijitali.
Hili litaathiri haki za kidijitali kwa kiasi kikubwa, upatikanaji wa mtandao wa intaneti, haki ya upatikanaji wa habari mtandaoni, na haki ya kutumia lugha yao wenyewe ili kutengeneza, kushiriki na kusambaza habari na maarifa kupitia mtandao wa intaneti.
Ni muhimu kuweka mipango madhubuti ya hatua zitakazochochea maendeleo ya huduma za Teknolojia ya Habari na Mawasiliano, pamoja na matumizi ya lugha za kienyeji, ili kuhakikisha kuunganishwa kwa teknolojia kwa wote.
Hatua hizi kama vile kuundwa kwa mazoezi ya kidijitali na vifaa vya kujifunzia, na miradi ya elimu ya kijijini ya TEHAMA, inaelekea kuchochea mapinduzi ya kidijitali, kwa sababu hiyo kuendeleza haki za kidijitali za watumiaji wa mtandao na kuunganisha mtengano wa kidijitali.
Mchakato huu utaharakisha ulinzi, kuheshimu na kuendeleza lugha zote za ki-Afrika na lugha ndogondogo kwenye mtandao wa intaneti kama inavyoonyeshwa katika kanuni za Azimio la Kiafrika la Haki za Mtandao na Uhuru.
The Identity Matrix inafadhiliwa na Hazina ya Afrika ya Haki za Kidigitali ya Ushirikiano wa Sera ya Kimataifa ya TEHAMA kwa Afrika Mashariki na Kusini (CIPESA).
Chumba cha TEDGlobal Internet.
Picha ya mtumiaji wa Flickr, Erik (HASH) Hersman, Juni 3, 2007 (3 / 6 / 2007).
(CC BY 2.0)
Global Voices Africa kwa ushirikiano na Rising Voices itakuwa na kampeni ya Twita kama sehemu ya mradi huu, The identity matrix: Platform regulation of online threats to expression in Africa, from April 20 to May 22, 2020.
Soma Matrix': Mradi mpya kwa ajili ya nyanja za kidijitali za Afrika
Kuelekea Uhuru: Siasa na haki za kidijitali barani Afrika, mradi huu wa majuma matano wa uanahabari wa kijamii utahusisha majadiliano yaliyorekebishwa kwenye mtandao wa @GVSSAfrica ukijumuisha wanaharakati watano wa lugha za Kiafrika watakaokazia fikira uhusiano wa lugha na haki za kidijitali.
Kitambulisho Matrix kinafadhiliwa na Hazina ya Afrika ya Haki za Kidigitali ya Ushirikiano wa Sera ya Kimataifa ya TEHAMA kwa Afrika Mashariki na Kusini (CIPESA).
Global Voices ni sehemu ya mchango wa Hazina ya Haki za Kidigitali ya Afrika.
Wanaharakati hao wanatuma ujumbe kupitia lugha za Kiafrika kama vile Bambara, Ki-Igbo, Khoekhoe, Nugaouu, Kiswahili, Kiyorùbá, pamoja na Kifaransa na Kiingereza.
Wataelezea uzoefu na ufahamu wao binafsi kwa kutumia lenzi ya lugha kuhusu changamoto na vitisho vya haki za kidijitali.
Majadiliano yatahoji namna gani vitisho vya kutokuwamo kwa mtandao vinavyopunguza uzito wa maudhui ya mtandaoni katika lugha za ki-Afrika; kuongezeka kwa makosa na udanganyifu wa maudhui katika lugha za ki-Afrika kwenye majukwaa mbalimbali ya mtandaoni na kile ambacho makampuni au vyama vya kiraia vinafanya kuhusiana nacho; athari za ukosefu wa mtandao wa intaneti wa bei nafuu katika maeneo ambako kuna jumuiya kubwa za wasemaji wa lugha za ki-Afrika; umuhimu na changamoto kwa haki ya kupata taarifa katika maeneo ya kidijitali katika lugha za ki-Afrika.
Sera za makampuni, pamoja na changamoto zinazoendelea ambazo zinaweza kuathiri namna raia wanavyoweza kujieleza kwa uhuru katika lugha yao.
Wajue Wakaribishaji wa Twita
Mazungumzo ya Twita yatatiwa nanga na Denver Toroxa Breda (Khoekhoe/N Dhiuu/Kiingereza) kutoka Afrika Kusini, Adéṣínà Ghani Ayẹni (Yorùbá/Kiingereza) kutoka Naijeria, Kpénahi Traoré (Bambara/Kifaransa) kutoka Burkina Faso, Roseblossom Ozurumba (Igbo/Kiingereza) kutoka Naijeria na Bonface Witaba (Kiswahili/Kiingereza) kutoka Kenya.
Baadhi yao walishiriki katika kampeni ya mtandaoni ya @DigiAfricanLang ya kuadhimisha Mwaka wa Kimataifa wa Lugha za Wenyeji wa Asili wa Australia 2018.
Denver Toroxa Breda (@ToroxaD)
Denver Toroxa Breda.
Picha imetumiwa kwa ruhusa.
Breda lugha na utamaduni wa Kuwiri au mwanaharakati, ni mwandishi anayetetea kufanywa rasmi kwa Khoekhoe na Nugaouu, lugha mbili za kwanza za Afrika Kusini.
Namibia, ilijifunza shuleni, na bado katika Afrika Kusini ambako ilitoka, ni watu 2,000 tu wanaozungumza lugha hiyo, siyo rasmi, haiko shuleni.
Ni lugha inayosemwa kwa ufasaha, siyo rasmi na katika shule, ni lugha iliyo hatarini mwa kutoweka.
Kpéné.
Picha imetumiwa kwa ruhusa.
April 27: Kpénahi Traoré (@kpenahiss)
Kpéné alizaliwa nchini Côte d'Ivoire lakini anatoka Burkina Faso.
Yeye ni mhariri mkuu wa RFI mandenkan, chumba cha habari cha lugha ya Bambara kwenye Radio France Internationale (RFI).
Ilimfurahisha sana Traoré kufanya kazi katika lugha ya Bambara.
Kabla ya hapo alifikiri haingewezekana kufanya uandishi wa habari mjini Bambara.
Samogo ni lugha ya mama ya Samoré, hata kama alilelewa na lugha iitwayo Dioula katika Côte d'Ivoire na Burkina Faso.
Malians, Guineans says Malinke, some people says Mandingo.
Mei 5lossom Ozurumba (@blossomozurumba)
Blossomumba.
Picha imetumiwa kwa ruhusa.
Ozampete, ambalo laweza kutafsiriwa kwa urahisi kutoka lugha ya Ki-Igbo kumaanisha lile lenye kupendeza.
Ozur anasisimuka kuhusu lugha na utamaduni wa Waegbo na anajitahidi kuhakikisha kwamba watu kadhaa wanajua kusoma na kuandika katika lugha fulani, kuandika na kusoma.
Ozur ni mwanachama wa Kikundi cha Ki-Igbo cha Watumiaji wa Wikimedians na inaelekea ataanzisha mazungumzo kuhusu Asasi ya Wikimedia bila ya kuchochewa.
Yeye anaishi Nigeria, na anapenda utulivu na hisia zisizo na haraka za jiji hilo.
Mei 11 Yoòbá (@yobamoodua)
Adèèni Ayẹni.
Picha imetumiwa kwa ruhusa
Adẹni, ambaye anajulikana kwa jina lingine huria Yoòbá, ni mwandishi wa habari na mtetezi wa utamaduni ambaye alijishughulisha na utendaji wa uanahabari wa kiraia kupitia kuhifadhi, kusambaza na kupitisha urithi wa utamaduni wa Yorùbá mtandaoni na nje ya mtandao.
Kama msanii wa sauti, ametengeneza matangazo yasiyohesabika ya Yorùbá kwa ajili ya kampeni za redio za Naijeria na TVC.
Yeye ni mwanzilishi wa Yobamoodua Cultural Heritage, jukwaa lililowekwa wakfu kwa usambazaji wa lugha na utamaduni wa Yorùbá.
Pia ni meneja wa tovuti ya Global Voices Yorùbá.
Yeye ni mwalimu wa lugha kwenye tovuti ya tribalingua.com ambapo anawafundisha wanafunzi kutoka sehemu zote za dunia.
Amefanya kazi na Localization Lab, jumuiya ya kimataifa ya watafsiri wa kujitolea na watumiaji wa mwisho, wasitawishaji na wapatanishi wanaofanya kazi pamoja kutafsiri na kuweka mahali pa usalama wa kidijitali na zana za kujitegemea.
kiliandika kitabu kilichopewa jina la kitabu hiki: Ẹyà Ara Cath Cathnìyàn, mchanganyiko wa michoro iliyobandikwa ya mwili wa binadamu na mimea ambayo hufanya kazi kwa njia ya ajabu katika kila sehemu ya mwili.
Yeye ni mshiriki wa shirika la Firebird Foundation for Anthropological Research.
Mei 18 Bonface Witaba ( @bswitaba)
Bonface Witness.
Picha imetumiwa kwa ruhusa.
Shahidi, mtayarishaji wa maudhui na mtetezi, mzoezaji, mtafiti, na mshauri katika Usimamizi na sera za Internet.
Yeye ni kiongozi wa ICANN Wiki Kiswahili, tovuti ya ensaiklopedia ambayo lengo lake ni kusitawisha, kutafsiri, na kutayarisha makala 10,000 za utawala wa mtandao wa intaneti na kutafsiri katika Kiswahili kwa ajili ya wasemaji milioni 150 wa Kiswahili kufikia mwaka 2020.
Kwa kuongezea, inaendesha mradi wa kujenga uwezo wa vijana wa utawala wa intaneti unaolenga kuwasaidia wanafunzi, wasomi, pamoja na watu wanaofanya kazi katika sekta binafsi na; au serikali, kupitia mafunzo ya kitaaluma ya utawala wa intaneti.
Waandamanaji wanadai kuondolewa madarakani kwa rais wa wakati huo Robert Mugabe (sasa amekufa) mnamo Novemba 18, 2017.
Picha na mtumiaji wa mtandao wa Zimbabwean-eyes (Picha kwa matumizi ya umma).
Mnamo Novemba 15, 2017, wa-Zimbabwe waliamka na kusikia habari kwamba mwanamgambo wa zamani, aliyekufa Robert Mugabe, alikuwa amefukuzwa katika mapinduzi ya kijeshi, na alikuwa katika kifungo cha nyumbani pamoja na familia yake kwenye makazi ya rais, Ikulu ya nchi.
Majoriso Moyo, ambaye sasa ni waziri wa mambo ya nje, alitangaza kwenye televisheni ya taifa kwamba rais alikuwa salama chini ya ulinzi wa serikali na kwamba hali imegeuka kufikia kiwango kingine.
Karibu na tangazo la Moyos, wa-Zimbabwe waliingia kwenye mitandao ya kijamii hasa, WhatsApp, Twita na Facebook ili kupata habari mpya kuhusu hali hiyo.
Kwa mara ya kwanza waandamanaji walipoingia mitaani na kumsaidia Mugabe kuondoka madarakani, umuhimu wa mitandao ya kijamii kupata taarifa na maandamano ya kuhamasisha watu yalitia mizizi miongoni mwa wa-Zimbabwe.
Serikali mpya iliyoongozwa na Emmerson Dambudzo Mnangagwa, ilitambua mamlaka ya mitandao ya kijamii.
Kama waziri wa zamani wa Usalama wa nchi, Mnangagwa pia alithamini umuhimu na thamani ya upotoshaji wa habari katika siasa za Zimbabwes.
Katika makadirio ya kuimarisha nguvu mpya za kisiasa na kuhakikisha ushindi wa uchaguzi wakati wa uchaguzi wa rais na wabunge uliopangwa kufanyika mwaka ujao, Mnangagwa aliagiza chama tawala cha vijana cha ZANU PF (Zimbabwe National Union-Patriotic Front) kuingia kwenye mitandao ya kijamii na shirika la mtandaoni na kumpiga mpinzani, mnamo Machi 2018.
Katika Zimbabwe, hili limezidisha mgogoro wa kutokueleweka na kutokueleweka kwa habari, likiwaacha wa-Zimbabwe wakiwa na vyanzo vichache vya habari vinavyoaminika na sahihi ili kubaki wakiwa na taarifa kuhusu mabadiliko ya vijijini na maandamano ya kupinga serikali.
Wakati serikali mpya ilishutumu habari za uongo zinazohusiana na habari zozote zilizokuwa zimesambaa kwenye mitandao ya kijamii ambazo walifahamu zikitishia hadhi ya wananchi, pia ilitumia mbinu zilizokusudiwa kupotosha umma kuhusiana na jinsi inavyoshughulikia maandamano yanayopingana na serikali.
Kupigwa marufuku kwa uhuru wa kujieleza mtandaoni
Zimbabwe imeshuhudia ongezeko kubwa la mtandao wa intaneti na mitandao ya kijamii katika miaka michache iliyopita.
Kiwango cha kupitishwa kwa intaneti kiliongezeka kwa asilimia 41.1, kutoka asilimia 11 ya idadi ya watu hadi asilimia 52.1 kati ya 2010 na 2018, hali kupitishwa kwa simu za mkononi kuliongezeka kwa asilimia 43.8 kutoka asilimia 58.8 hadi asilimia 102.7 katika kipindi hichohicho.
Hii inamaanisha kwamba sasa idadi ya watu imeunganishwa na mtandao wa intaneti, ikilinganishwa na asilimia 11 tu mwaka 2010.
Hata hivyo, kupotoshwa kwa habari kumekuwa na matokeo mazuri kwa sababu ya mambo mbalimbali: upinzani mkali katika vyombo vya habari, kupendekezwa kwa serikali kudhibiti mitandao ya kijamii, mbinu mbovu za mawasiliano na kiasi kidogo cha elimu ya kidijitali miongoni mwa watumiaji wa mtandao wa intaneti.
Wakati wa maandamano ya kupinga serikali ya Januari 2019, wakati vikosi vya ulinzi vya serikali vilipokamata na kuwapiga mamia ya waandamanaji, habari za maandamano hayo zilishindana na madai ya serikali ya habari za uongo au kukana kwao kabisa.
Huduma za intaneti zinavuruga mtiririko wa habari na kuchangia mvurugo unaoenea.
Wao pamoja na wafuasi wao walitumia taarifa za umma zisizo sahihi kuhusu maandamano hayo na walidharau taarifa zozote za ukweli au taarifa zozote kuwa ni habari za uongo.
Katika Zimbabwe kwa kawaida raia huona taarifa za ujumla zinazotolewa na mawaziri wa serikali kuwa sera rasmi.
Kwa mfano, Waziri wa Habari wa Nishati Mutodi alijaribu kuwasadikisha watu kwamba kila kitu kilikuwa sawa na kwamba video na picha za askari wanaolinda doria barabarani zilikuwa ni kazi ya watu wachache wafisadi.
Alipokuwa akidai kwenye televisheni ya taifa kwamba hakukuwa na ufunguo wa mtandao wa intaneti bali mtandao uliojaa watu.
Katika kisa kingine cha uwezekano wa kutangazwa na serikali, mamilioni ya watu walibaki wametengwa na mitandao ya kijamii wakati wa maandamano ya Januari.
Matumizi mengine ya mtandao wa kibinafsi (VPN) ili kubaki yakiwa yamearifiwa, lakini ujumbe ulisambaa kwamba kupakua programu hizo kungeongoza kwenye kukamatwa, kukitokeza hofu na wasiwasi zaidi.
Wakati Shirika la Haki za Binadamu (HRW) lilipotwiti taarifa inayoshutumu matumizi ya serikali ya vurugu za kikatili wakati wa maandamano ya Januari 2019, wafuasi wa serikali waliingia kwenye mtandao wa Twita kupoteza sifa na kushambulia Shirika la Haki za Binadamu (HRW).
Mtumiaji mmoja alitwiti kwamba shirika hilo linaeneza uwongo wa wazi na kulifafanua shirika la HRW kuwa shirika la ukoloni wa kisasa lililoajiriwa kuharibu nchi zisizo na hatia ili kusukuma malengo ya utawala wa Marekani.
Mwingine pia alilaumu vurugu hizo dhidi ya watu wa kawaida wanaojaribu kuharibu taswira ya rais.
Na ukosefu wa taarifa kuhusu sera za serikali na matukio mengine ya maslahi ya umma yameendelea zaidi ya maandamano ya Januari.
Hivi karibuni, wanachama wa chama tawala cha ZANU PF waliingia kwenye mtandao wa Twita kuarifu umma kuhusu kutoweka kwa Dakt. Peter Magombey, ambaye ni msimamizi wa Shirika la Madaktari wa Hospitali nchini Zimbabwe (ZHDA).
Alishuhudiwa Septemba 14, 2019, kufuatia tangazo la mgomo katika sekta ya afya.
Mwandishi wa masuala ya vijana wa chama cha PF alifafanua Magombey kuwa ndovu na aibu kwa kazi hiyo.
Simulizi la ZANU PF Patriots lilisema kwamba utekaji wake ulikuwa bandia.
madai mengine yasiyo ya kweli kwamba madaktari waliua wagonjwa wengi kwa sababu ya mgomo huo, kutia ndani zaidi ya watu 500 katika hospitali moja.
Nyumba ya kihistoria ya Zimbabeshi
Udhibiti wa vyombo vya habari una asili yake katika sera za kikoloni za karne ya 20, zilizochafuliwa na ujitiisho wenye jeuri kwa mamlaka za kisiasa.
Serikali ya Rhodesia ilithamini propaganda na kudhibiti habari kama silaha ya uchaguzi, si tu kuunga mkono utawala unaoaminiwa kuwa halali bali pia kueneza habari zisizo za kweli kuhusu vita.
Serikali ya kikoloni ilipitisha sheria nyingi za kukandamiza uhuru wa kujieleza au upinzani dhidi ya sera za Smith za ubaguzi wa rangi na ilitekeleza sheria hizo kikatili ili kuwalenga viongozi wa ukombozi.
Habari zimezuiwa hata kabla ya uhuru katika 1980, na hii iliweka sauti ya serikali kwa namna ya sera za mawasiliano na usimamizi wa vyombo vya habari kwa miaka kadhaa ijayo.
Akiwa mwandishi wa habari na mwandishi maarufu wa Kiafrika, Heidi Holland, aliandika katika masimulizi yake maarufu ya maisha, Dinner with Mugabe: The Untold Story of a Freedom Fighter Who Became a Tyrant:
Wengi wa wakuu wa chama cha PF wameishi na jeuri kama hiyo yenye kuchukiza inayofanywa katika maisha ya kila siku kana kwamba ni ya kawaida.
Vita ya Pili ya Mashambani, au Chimurenga, haijakwisha nchini Zimbabwe.
Leo inaendeleza urithi huu, ikikandamiza sauti za wakosoaji kupitia mbinu za mtandaoni za kupotosha habari na kufungwa kwa mtandao.
Makala hizi ni mfululizo wa makala zinazochunguza uingiliaji wa haki za kidijitali kupitia mbinu kama vile kufungwa kwa mitandao na kutokuwepo kwa taarifa wakati wa matukio muhimu ya kisiasa katika nchi saba za Afrika: Algeria, Ethiopia, Msumbiji, Nigeria, Tunisia, Uganda, na Zimbabwe.
Mradi huo unategemezwa na Hazina ya Haki za Kidigitali ya Afrika ya Ushirikiano wa Sera ya TEHAMA ya Kimataifa kwa Afrika Mashariki na Kusini (CIPESA).
Waandamanaji kwenye Maandamano ya Wanawake ya Juni 2018 jijini Kampala, Uganda.
Picha na Katumba Badru, imetumiwa kwa ruhusa.
Katika Uganda, mtandao wa intaneti umekuwa uwanja wa mapambano ambapo serikali inajaribu kunyamazisha idadi inayoongezeka ya watu wa mtandaoni wanaotoa sauti ya upinzani.
Kwa miaka kadhaa mamlaka zimetumia mbinu mbalimbali kukomesha upinzani wa kisiasa na kudumisha chama tawala cha National Resistance Movement na Rais Yoweri Museveni madarakani.
Hii inatia ndani kufungwa kwa tovuti za vyombo vya habari, kuchuja ujumbe mfupi wa maneno na kufungwa kwa majukwaa ya mitandao ya kijamii.
Kadri uchaguzi mkuu unavyokaribia, mamlaka zinatarajiwa kuendelea kutumia mbinu kama hizo.
Mwisho wa uchaguzi 2016
Wakati wa uchaguzi mkuu wa mwaka 2016, mamlaka za Uganda ziliamua kufunga majukwaa yote ya mitandao ya kijamii mara mbili.
Mapambano ya kwanza yalifanyika tarehe 18 Februari, 2016, mwadhimisho wa uchaguzi wa rais, na yaliathiri majukwaa ya mitandao ya kijamii na huduma za fedha za mkononi.
Kizuizi hicho kilidumu kwa siku nne kamili.
Mnamo tarehe 11, 2016, majukwaa ya mitandao ya kijamii ikiwa ni pamoja na Facebook, WhatsApp na Twita na huduma za uhamishaji wa fedha za mkononi yalizuiwa tena.
Hili lilifanyika siku moja kabla ya Rais Museveni kuapa kwa muhula wake wa tano akiwa rais.
Museveni amekuwa madarakani tangu mwaka wa 1986.
Upinzani unaendelea kukua: Kwa mujibu wa kura ya maoni iliyotolewa mwezi Aprili 2019, idadi kubwa ya wa-Ganda kwa ujumla walipinga uamuzi wa mwaka 2017 wa kuondoa kiwango cha juu cha umri wa miaka 75 kupigania urais, ambao ungemruhusu huyu mwenye umri wa miaka 74 kurudi kwenye uchaguzi wa 2021.
Wakati wa mapambano ya mwaka 2016, serikali ya Uganda ilitaja usalama wa taifa kama kichocheo cha kuwekea vizuizi.
Ukatili huo uliamriwa na mashirika ya usalama ya Uganda na Tume ya Mawasiliano ya Uganda (UCC), ambayo inasimamia sekta ya mawasiliano ya simu, vichapo vya mtandaoni, utangazaji (radi na televisheni), biashara ya filamu, huduma za posta na za usafirishaji.
Mnamo Februari 2016, MTN Uganda, mtangazaji wa huduma za mawasiliano ya simu, alitoa tamko kwenye mtandao wa Twita kuthibitisha kuwa UCC, msimamizi wake alikuwa ameelekeza MTN kufutilia mbali huduma zote za mitandao ya kijamii na huduma za fedha za simu kwa sababu ya tishio la utengamano na usalama wa umma.
Jambo hilo pia liliathiri makampuni mengine ya simu kama vile Airtel, Smile, Vodafone, na Africel.
Rais Museveni aliwaambia waandishi wa habari kuwa aliamuru kuzuiliwa kwa mitandao ya kijamii: Hatua zinapaswa kuchukuliwa kwa ajili ya usalama ili kuzuia wengi kuingia matatani, ni ya muda kwa sababu watu fulani wanatumia njia hizo kusema uwongo, alisema.
Katika tangazo la makusudi ya Mahakama Kuu ambapo ushindi wa Rais Musevenis 2016 ulipingwa, mkurugenzi mkuu wa UCC Godfrey Mutabazi alieleza kwamba alipokea maagizo kutoka kwa Mkuu wa Polisi, Kale Kayihura, kufunga mitandao ya kijamii na vifaa vya kifedha kwa sababu ya masuala ya usalama.
Hivi vilivuruga haki na maisha ya kila siku ya wa-Ganda wanaotumia mitandao ya intaneti na mitandao ya kijamii kupata taarifa, kutoa maoni yao na kuendesha shughuli za kila siku mtandaoni.
Wakati wa wiki zilizotangulia uchaguzi wa 2016, wa-Ganda walitwiti na kujadili kuhusu uchaguzi huo kwa kutumia alama habari kama #UgandaDecides na #UGDebate16.
Ujihusishaji wa kiraia mtandaoni ulichochewa na mijadala ya kwanza ya urais iliyopata kuonyeshwa kwenye televisheni, ambayo ya kwanza ilifanyika mwezi Januari na ya pili, juma moja baadaye.
Pamoja na kupigwa marufuku kwa mitandao ya kijamii, wa-Ganda wengi waliendelea kutuma ujumbe kuhusu uchaguzi kwa kutumia mtandao wa virtual Private Networks au VPNs.
Kwenye siku ya uchaguzi, wananchi waliweza kusambaza habari mpya kuhusu kuwasili kwa vifaa vya kupigia kura kwenye vituo mbalimbali, taarifa za mazoea mabaya ya uchaguzi, na matokeo ya muda ya uchaguzi kupitia mitandao ya kijamii.
Wanaharakati wa haki za binadamu walilenga kufungwa wakati wa kipindi cha uchaguzi kupunguza mawasiliano, wakati ambapo upatikanaji wa taarifa na usemi wa kiraia unahitajika zaidi.
Mtandao wa intaneti unawazuia watu wasiwasiliane na mahangaiko yanayowaathiri, kama vile afya, mawasiliano na marafiki pamoja na kushirikiana maoni na maoni ya kisiasa, Moses Owiny, mkurugenzi mkuu wa Kituo cha Mambo ya Pande Nyingi, jukwaa huru la uchambuzi wa sera linaloendeshwa nchini Uganda na Tanzania, aliliambia Global Voices katika mahojiano.
Kwa mujibu wa makusudi ya kuzuia upinzani katika siasa unaotegemea hofu inayotokana na serikali ambayo raia wana maoni na mahangaiko yawezayo kuchochea umma, shtaka analoamini halina msingi na halina msingi katika uhalisi bali ni dhana.
Historia ya kufungwa kwa majukwaa na tovuti
Mnamo Aprili 14, 2011, shirika la UCC liliwaagiza watumiaji wa mtandao wa ISPs kuzuia kwa muda upatikanaji wa mtandao wa Facebook na Twita kwa muda wa saa 24 ili kukomesha kuunganisha na kusambaza habari.
Amri ilikuja kutokana na joto lililoongozwa na upinzani kutembea kuelekea kazini kwa maandamano kuhusiana na kupanda kwa bei ya mafuta na chakula.
Mamlaka za usalama ziliomba jengo hilo kupunguza matumizi ya mitandao ya kijamii ili kuzuia ghasia.
Mwaka 2011, uchaguzi ulikuwa na ujumbe mfupi wa simu uliokuwa na maneno kadhaa kama vile Misri, risasi na nguvu za watu.
Katika uchaguzi wa 2006, shirika la UCC liliagiza ISPs kuzuia upatikanaji wa tovuti ya Redio Katwe kwa kuchapisha taarifa za uongo na zenye nia mbaya dhidi ya chama tawala cha National Resistance Movement na mgombea wake wa urais, kwa mujibu wa sera ya TEHAMA ya mwaka 2015 iliyofupishwa na Ushirikiano wa Sera ya TEHAMA ya Kimataifa kwa Afrika Mashariki na Kusini (CIPESA).
Serikali ya Uganda imefungiwa kituo cha redio na tovuti ya Daily Monitor kwa ajili ya kuchapisha matokeo ya uchaguzi yaliyojadiliwa kwa kujitegemea.
Majukwaa ya vyombo vya habari yamerudishwa haraka lakini ni baada tu ya tume ya uchaguzi kutangaza matokeo rasmi.
Je, ni mbinu zilezile?
Rais Museveni mnamo Mei 2013.
Amekuwa madarakani tangu 1986.
Tangu mwaka 2016, serikali imeendelea kuwashutumu wanasiasa wa upinzani na waandishi wa habari.
Robert Kyobi Wine, mwimbaji na kiongozi wa chama cha upinzani People Power, ambaye pia ni mbunge, tayari ametangaza mgombea wake wa urais.
Wine kwa sasa anakabiliwa na mashitaka ya jinai ya kumkasirisha rais na kama atapatikana na hatia, hataruhusiwa kukimbia.
Kwa mujibu wa mamlaka za mwaka 2018 ziliwalenga wanachama sita wa upinzani ikiwa ni pamoja na Bobi Wine na Francis Zaake, kabla ya uchaguzi wa tarehe 15 Agosti katika Arua (kaskazini mwa Uganda).
Polisi na wanajeshi walikamata kikundi hicho pamoja na watu wengine 28 mnamo Agosti 13, 2018, na kuwashtaki kwa kosa la uhaini.
Baadaye waliachiliwa kwa dhamana.
Siku hiyohiyo, polisi pia waliwakamata waandishi wawili wa habari, Herber Zziwa na Ronald Muwanga, walipokuwa wakiripoti kuhusu uchaguzi huo na vurugu zinazohusiana na vurugu hizo, ikiwa ni pamoja na mauaji ya risasi yaliyofanywa na dereva wa jeshi la Bobi Wines.
ReadBobiWine: Maandamano yanaongezeka kwa sababu ya kuteswa na kukamatwa kwa kijana mmoja wa kisiasa nchini Uganda
Kadri uchaguzi unavyokaribia, mamlaka za Uganda zina uwezekano mkubwa wa kuendelea kukabiliana na upinzani wa kisiasa, ikiwa ni pamoja na kufungwa kwa mitandao ya kijamii.
Tangu uchaguzi wa 2016, hakujabadilika katika muundo wa sheria unaoruhusu serikali kuzuia haki za uhuru wa kujieleza na upatikanaji wa taarifa mtandaoni.
Kwa mujibu wa taarifa ya Uhuru wa Mtandao barani Afrika, Sheria ya Mawasiliano ya mwaka 2013 inatoa mamlaka na utendaji mwingi wa UCC chini ya Kifungu cha 5 kinachoruhusu mtawala wa mawasiliano kufuatilia, kukagua, kupata leseni, kusimamia, kudhibiti, na kudhibiti huduma za mawasiliano na kuweka viwango, kufuatilia, na kutekeleza utii unaohusiana na maudhui.
Kwa maombi ya serikali, UCC ilitumia sehemu hii kuamuru ISPs kufunga upatikanaji wa mitandao ya kijamii na huduma za fedha za simu za viganjani wakati wa uchaguzi wa 2016.
Serikali inaendelea kutengeneza sheria hizi ili kudhibiti mijadala ya umma na kunyamazisha upinzani wa kisiasa, hasa wakati wa uchaguzi.
Nchi hiyo ina uwezo wa kufungia mtandao wakati wowote ule unaoonekana kuwa ni lazima: Mahali ambapo usalama wa utawala na ule wa raia wake unakutana, na mahali ambapo usalama wa utawala unatishwa, usalama wa utawala na kuokoka kwake utakuwa wa kwanza.
Mashirika yasiyo ya kiserikali na watetezi wa haki za binadamu wamekuwa wakifanya mipango nchini Uganda ili kufungwa kwa mashirika kama yale yaliyotokea mwaka 2016 kusitendeke tena.
Mashirika kadhaa yaliandika barua ya pamoja kwa Umoja wa Afrika na vyama vya kimkoa wakiwataka kulaani uamuzi uliofanywa na mamlaka za Uganda wa kuzuia upatikanaji wa mtandao wakati wa uchaguzi wa mwaka 2016.
Uganda isiyotakwa ilipeleka jimbo la Uganda mahakamani, pamoja na waandaaji wa huduma za intaneti na msimamizi, katika kesi iliyofunguliwa mnamo Septemba 2016.
Kufungwa kwa mtandao wa intaneti kulikopangwa na serikali kuvunja haki za wa-Ganda za uhuru wa kujieleza na kujieleza kumehifadhiwa katika Kifungu cha 29(1) cha katiba ya 1995.
Jaji alitoa uamuzi kwamba walalamikaji walishindwa kuthibitisha ukiukwaji wowote uliotokana na kufungiwa kwake, Unwanted Witness Uganda aliiambia Global Voices.
Upatikanaji wa mtandao wa intaneti usioripotiwa wakati wa uchaguzi ujao utahitaji utetezi zaidi.
Uhitaji wa wanaharakati wa haki za kidijitali kuimarisha mazungumzo kati ya serikali na sekta binafsi kuonesha athari mbaya ya kufungwa kwa sababu sekta binafsi inatishiwa na serikali.
Uganda ilikuwa kati ya nchi za kwanza za Kiafrika kutunga sheria ya upatikanaji wa habari, inayoitwa Sheria ya Kupata Habari (ATIA), mnamo 2005.
Sheria hiyo inatoa ufanisi, ufanisi, uwazi na uwajibikaji ambao utawezesha umma kufikia na kushiriki katika maamuzi yanayowaathiri kama raia wa nchi hiyo.
Je, serikali itakuwa na wajibu wa kuendeleza haki ya kupata habari?
Je, itatimiza ahadi yake?
Makala hizi ni mfululizo wa makala zinazochunguza uingiliaji wa haki za kidijitali kupitia mbinu kama vile kufungwa kwa mitandao na kutokuwepo kwa taarifa wakati wa matukio muhimu ya kisiasa katika nchi saba za Afrika: Algeria, Ethiopia, Msumbiji, Nigeria, Tunisia, Uganda, na Zimbabwe.
Mradi huo unategemezwa na Hazina ya Haki za Kidigitali ya Afrika ya Ushirikiano wa Sera ya TEHAMA ya Kimataifa kwa Afrika Mashariki na Kusini (CIPESA).
Wanafunzi wa Chuo cha Muziki cha Countries (DCMA) wanafanya mazoezi ya dibaji, filimbi, ngoma na piano kwenye Jengo la Forodha la Kale, Mji wa Mawe, Zanzibar, mwaka 2018.
Picha ya DCMA.
Maelfu ya wageni wanaotembelea jiji la kihistoria la Stone Town, Zanzibar, wamefuatilia sauti ya muziki kwenye Chuo cha Muziki cha Dhow Countries (DCMA), shule ya muziki inayoendeleza na kuhifadhi tamaduni za kimuziki za visiwa vya Pwani ya Kiswahili kandokando ya Bahari ya Hindi.
Tangu mwaka 2002, shule hiyo imeendeleza na kuhifadhi mchanganyiko wa pekee wa tamaduni za Kiarabu, Kihindi na Kiafrika katika Zanzibar kupitia muziki.
Baada ya miaka 17 shule inakabili tatizo la kiuchumi ambalo linatisha kufungwa.
Karibu wanafunzi wake 80 wa wakati wote hawawezi kugharimia kulipa masomo yao, ambayo huja karibu dola 13 kwa mwezi, kwa mujibu wa taarifa rasmi ya DCMA kwa vyombo vya habari.
Ingawa shule hiyo imeungwa mkono kwa miaka mingi na wafadhili wa kimataifa na wajumbe wa kidiplomasia, wanakabili pengo katika ufadhili ambao huenda ukawalazimisha kufunga milango yao kwenye Jumba la Forodha la Kale lililojulikana sana.
Bila kuongezea, wanafunzi na wafanyakazi wa DCMA wanahofu kwamba sauti zenye kusisimua zinazotiririka kupitia majumba ya kiwanda hiki cha kifahari ambazo hufanya visiwa hivi viimbe huenda zikakoma.
Shule hiyo haifundishi tu utamaduni wa kitamaduni na urithi kupitia muziki, bali pia ni makao ya jumuiya ya wanamuziki wachanga wanaotafuta vibadala vya kujipatia riziki kwa uumbaji.
Kiungo maarufu katika nyimbo za kikale za taarab.
Picha ya DCMA.
Tunakabili hali ngumu sana ya kifedha, akasema Alessia Lombardo, mkurugenzi mtendaji wa DCMA, katika video rasmi ya DCMA.
Kuanzia miezi sita ijayo, hatuna uhakika kwamba tunaweza kuwahakikishia walimu na wafanyakazi wetu mishahara.
Walimu stadi 19 na wafanyakazi wadogo wameondoka bila mishahara kwa zaidi ya miezi mitatu huku shule ziking'ang'ana kupata ushirika imara wa ufadhili na kuchunguza mifano ya ufadhili endelevu kwa ajili ya shule.
Ingawa inajulikana kuwa mahali pa kutalii kwa ajili ya fuo zake safi na hoteli za kifahari, wenyeji wengi wanapambana na ukosefu mkubwa wa kazi ya kuajiriwa hata kama umaskini umepungua kidogo, kulingana na The World Bank.
Kwa miaka 17 DCMA imefanya kazi bila kuchoka ili kuendeleza na kulinda urithi na mapokeo mazuri ya Wazanzibari kupitia muziki.
Waimbaji maarufu wa taarab Siti Binti Saad na Fatuma Binti Baraka, au Bi.
Kidude ni chombo cha muziki kilichotokea kupitia mabadilishano ya kitamaduni na ushirikiano kwenye Pwani ya Kiswahili kwa mamia ya miaka.
Leo wanafunzi huimba muziki wa kienyeji kama vile taarab, ngoma na kidumbak, pamoja na ala za muziki kama vile ngoma,/5 na oud, wakiwa watunza - malango na wafasiri wa utamaduni na mapokeo.
Neema Surri, mchezaji wa zeze kwenye DCMA, amekuwa akichunguza zeze tangu alipokuwa na umri wa miaka 9.
Mimi ningependa kujifunza muziki lakini hawawezi kugharimia ada ya chini ya masomo kwa sababu wao ni maskini na hawana kazi, Surri alisema katika video ya DCMA.
Wanafunzi wanafanya mazoezi kwenye Jumba la Forodha la Zamani, mahali ambapo shule hiyo ipo, mjini Stone Town, Zanzibar, mwaka 2018.
Picha ya DCMA.
Baada ya kumaliza warsha, mitaala ya vyeti na diploma, wanafunzi wengi wa DCMA wanaendelea kufanya maonyesho ya ulimwengu wakiwa bendi walioshinda tuzo na wasanii wa pekee.
Zanzina Omar Juma, aliyekuwa mwanafunzi wa DCMA na ambaye sasa ni mwalimu wa DCMA, hivi karibuni alirudi kutoka safari yake nchini Afrika Kusini akiwa na mke wake aliyesifiwa sana, Siti na Bendi, wanaojulikana kwa kuchanganya mizizi kwa kuchanganya sauti za kawaida za taarab na sauti za kisasa, walipanga midundo ya muziki.
Yeye na wanafunzi wa zamani wa DCMA, walitoa albamu yao ya kwanza iliyojaa, Fusing the Roots, mwaka 2018, ikiendelea kufanya maonyesho ya Sauti za Busara, msherehekeo mkubwa zaidi wa muziki wa Afrika Mashariki, mwaka huohuo.
Hapa ni pamoja na filamu ya Bendi ya Nielewe (Understand Me) na video ya muziki, inayoonesha mandhari za Zanzibar huku ikisimulia hadithi ya mwanamke anayetendewa vibaya nyumbani na ndoto za maisha katika muziki, sawa na hadithi ya kibinafsi ya Omar Juma:
Soma wanawake Waafrika katika biashara ya muziki wakiimba dhidi ya utawala wa wanaume
Historia ya utamaduni na ushirikiano
Zaidi ya wageni 15 wamepitia kwenye vyuo hivyo kujenga sanamu ili kufurahia maonyesho ya moja kwa moja, warsha na madarasa na kushirikiana na wanamuziki wa DCMA wenye shauku ambao wanawakilisha mustakabali wa utamaduni na urithi wa Zanzibar, kulingana na DCMA.
Ikitegemea historia tata ya ubadilishanaji wa Kihindi, Kiarabu na Kiafrika, shule hiyo inasherehekea uvutano wa nchi kavu, kwa kuchochewa na tamaduni zilizokutanika kandokando ya Bahari ya Hindi na Ghuba ya Uajemi.
Kikosi kikuu cha baharini kuanzia karne ya 17 hadi ya 19, kilibadili mamlaka yake kutoka Muscat hadi Zanzibar katika mwaka wa 1840.
Kutoka Stone Town wafalme wa Omani walisimamia mifumo yenye madoido mengi ya biashara ya baharini, kutia ndani karafuu, dhahabu, na vitambaa, vilivyoendeshwa na pepo zenye nguvu zilizoendesha mashua za kale za Waarabu zilizovuka Bahari ya Hindi, kutoka India hadi Oman hadi Afrika Mashariki.
Vijana wanatambua umuhimu wa kuunganishwa na yaliyopita ili kuamua wakati wao ujao na muziki unaoimbwa leo unaonyesha kwamba wanatamani kuunganisha yale ya zamani na yale mapya.
hivi majuzi walimu walifanyiza TaraJazz, mchanganyiko wa taarab ya kitamaduni na jazz ya kisasa.
Felician Mussa, mwenye umri wa miaka 20, amekuwa akijifunza zeze kwa miaka 3.5 tu; TaraJazz ni moja ya bendi zinazotafutwa sana kwenye visiwa hivyo, zilizokamatwa hapa na mpiga picha Aline Coquelle:
Masimulizi ya mabadilishano ya utamaduni na DCMA yaendeleza utamaduni huu kupitia ushirikiano wayo wa kimuziki.
Kila mwaka shule hiyo inaanzisha mradi uitwao Kiswahili Encounters, ukiwalinganisha wanamuziki mashuhuri wanaotoka Afrika, Mashariki ya Kati, Ulaya na Amerika Kaskazini na wanafunzi wa DCMA ili kutengeneza muziki wa awali katika kipindi cha juma moja.
Mwishoni mwa mikutano, ushirikiano mpya unafanyika Sauti za Busara, na ushirikiano huu mwingi unageuka kuwa urafiki wa muda mrefu unaopita mipaka ya lugha na utamaduni, ukithibitisha kuwa muziki ni lugha ya ulimwengu wote.
DCMA inatoa maonyesho ya moja kwa moja ikionyesha vipawa vya wanafunzi na ushirikiano na wanamuziki wanaozuru, Stone Town, Zanzibar, 2018.
Picha ya DCMA.
Kwamba muziki huimarisha na kuunganisha watu katika tamaduni mbalimbali na pia huwaajiri vijana wenye vipawa wanaoishi katika uchumi unaopambana na ukosefu wa fursa za kazi.
Kwa wanafunzi ambao wamezoezwa katika DCMA, hii ndiyo makao pekee ya muziki wanayojua, ambapo wanaweza kujifunza na kukua wakiwa wanamuziki na wasanii stadi.
Msafiri mmoja aliyezuru DCMA hivi karibuni, aliandika kwenye TripAdvisor: Mimi binafsi, kukutana na wanamuziki kulikuwa pindi bora zaidi ya wakati wangu katika kisiwa hiki.
Kadiri sekta ya utalii inavyozidi kukua haraka, kampuni ya DCMA inaamini kwamba muziki hutimiza fungu muhimu katika kusherehekea, kuhifadhi na kuendeleza utamaduni wa Kiswahili, urithi na historia.
Zanzibar ni zaidi ya ufuo wake na hoteli zake za kifahari mahali payo palipo na vipawa vyenye kutokeza kutokana na historia isiyo ya kawaida ya uhusiano wa kitamaduni na ushirikiano.
Mhariri wa makala hii amejitolea kushirikiana na DCMA.
Wafanyakazi wa afya hujitayarisha kuingia katika eneo ambalo wagonjwa wa Ebola hupata matibabu.
Picha kwa hisani ya EC/ECHO/Cyprien Fabre, Agosti 2, 2014.
(CC BY-NC-ND 2.0)
Mnamo Agosti (Mwezi wa 8) Shirika la Afya Ulimwenguni (WHO) lilitangaza maendeleo mazuri katika majaribio ya kitiba ya madawa yanayochunguzwa kwa ajili ya matibabu ya Ebola katika Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DR ya Kongo).
WHO lilisisitiza kwamba dawa za Ebola zilionyesha maendeleo yatakayoleta wagonjwa fursa bora zaidi ya kuokoka, na likathibitisha zaidi kwamba mbili kati ya zile nne zinazochunguzwa zina matokeo zaidi katika kutibu Ebola.
Ni nani aliye chanzo cha tiba ya Ebola?
Mheshimiwa JeanJacques Muyembe-Tamfum, mkurugenzi mkuu wa Taasisi ya Kitaifa ya Recherche Biomédicale (INRB) DR ya Kongo, ambaye aliweka sehemu kubwa ya maisha yake ya utu mzima kutibu kirusi hicho.
Wakati vyombo vya habari vya kimataifa vimekuwa vikikazia sana hali hatari na yenye kuambukiza ya Ebola katika Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo, ni machache yamesemwa kuhusu mwanasayansi wa Kongo aliyegundua tiba yake.
Tumetangazwa: Hatutaendelea kusema kwamba ugonjwa wa EVD [virusi ya Ebola] hauwezi kutibiwa.
Kwa kutegemea kazi ya Tamfum isiyochoka, wanasayansi walijaribu madawa manne kwa ajili ya tiba ya Ebola: ZMapp, remdesivir, mAb114 na REGN-EB3.
Matokeo ya majaribio yaliyofanywa na washiriki 499 wa uchunguzi yalionyesha kwamba wagonjwa waliotibiwa kwa REGN-EB3 au mAb114 walikuwa na uwezekano mkubwa wa kuokoka kwa kulinganisha na wale waliotibiwa kwa madawa mengine mawili.
Majaribio hayo yalifanywa chini ya mwongozo wa Taasisi ya Kitaifa ya Recherche Biomédicale (INRB), Wizara ya Afya ya Kongo na mashirika matatu ya kitiba ya kutoa misaada: Muungano wa Hatua za Kitiba za Kimataifa (ALIMA), Shirika la Kitiba la Kimataifa (IMC) na Médecins Sans Frontières (MSF).
Mwanasayansi wa Kongo anayefanya matibabu ya Ebola
Muyembefum amekuwa akifanyia utafiti Ebola tangu mlipuko wayo wa kwanza ujulikanao katika Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo mwaka 1976 wakati alipokuja kuwa mtafiti wa kwanza kusafiri kwenda kwenye eneo la mlipuko wa kwanza.
Dr Jeanacques Muyembe, mkurugenzi mkuu wa Taasisi ya Kitaifa ya Recherche Biomedicale katika Jamhuri ya Kidemokrasia ya #Congo na timu yake wamegundua tiba mpya ya Ebola inayoweza kutibu dalili katika muda wa saa moja tu
Profesa wa biolojia katika Shule ya Kitiba ya Chuo Kikuu cha Kinshasa katika Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo, amekuwa akifanya kazi kwa miaka 40 iliyopita katika kutibu maradhi hayo.
Mwaka 1995, alishirikiana na Shirika la Afya Ulimwenguni katika kutekeleza taratibu za kugundua na kudhibiti mlipuko wa kwanza wa ugonjwa wa Ebola jijini Kikwit, Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo.
Profesa Timfum (akiwa ameketi na maikrofoni) akiongea kwenye tukio la elimu ya umma mjini Beni, Kaskazini mwa Kivu, DR Kongo, mwezi Septemba 2018.
Picha ya MONUS/Aqueel Khan (CC BY-SA 2.0)
Watu walioambukizwa Ebola sasa watakuwa na uhakika zaidi katika uwezekano wa kupona na wataelekea zaidi kwenda hospitali kutibiwa.
Sasa kwa kuwa asilimia 90 ya wagonjwa wao wanaweza kwenda kwenye kituo cha matibabu na kutibiwa kabisa, wataanza kukiamini na kujenga itibari katika watu na jumuiya.
Jean-Jacque Muyembe-Tamfum
Kwa nini ni muhimu kutibu ugonjwa wa Ebola
Visa vya kwanza vya ugonjwa wa Ebola vilitokea mwaka 1976 karibu na Mto Ebola katika Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo.
Kwa mujibu wa Shirika la Kudhibiti na Kuzuia Magonjwa (CDC), tangu wakati huo, virusi vya Ebola vimeibuka mara kwa mara kutoka katika hifadhi yake ya asili (ambayo haijulikani) na kuambukiza watu barani Afrika.
Virusi vya Ebola vimeambukizwa tangu mwaka wa 1976.
Ramani ya Vituo vya Kuzuia na Kudhibiti Magonjwa
Kati ya mwaka 2014 na 2016 kulikuwa na zaidi ya visa 28,600 vya ugonjwa wa Ebola nchini Afrika Magharibi.
Kwa mujibu wa ripoti ya 2015 ya WHO:
Mwezi Oktoba 2014, kulikuwa na kisa kimoja cha maambukizo ya Ebola na hakukuwa na kifo chochote.
Shirika la WHO lilitangaza kukatwa kwa virusi hivyo kama kipande cha kazi ya ulimwengu ya upelelezi wa ugonjwa wa kuambukiza.
Mnamo Januari 2015, kulikuwa na visa 8 vilivyoripotiwa na vifo 6.
Hata hivyo, visa vibaya zaidi vilitokea kati ya Machi na Juni 2016 katika nchi tatu: Sierra Leone: zaidi ya visa 14,000 na vifo 4,000; Liberia: karibu visa 10,000 na vifo 3,000; Guinea: visa 3,800 na vifo 2,500.
Maelezo ya tufeni juu ya Ebola
Kuenea kwa Ebola katika nchi za Kiafrika kulisababisha hofu ya ghafula na hofu ya ghafula duniani mwaka 2015 wakati wagonjwa wawili walipokufa nchini Marekani na mgonjwa mmoja nchini Hispania na Ujerumani.
Gaby Böl, mtafiti katika Taasisi ya Serikali ya Kukadiria Hatari katika Berlin, Ujerumani, alitambulisha visa vingine katika Hispania, Ujerumani, Uingereza, Italia na Uswisi.
Wakati huo ambukizo la Ebola lilionwa kuwa hukumu ya kifo kwa sababu ya ukosefu wa matibabu yenye matokeo.
Kiwango cha juu cha vifo vinavyosababishwa na ugonjwa wa Ebola na pia habari zilizotia chumvi habari za ugonjwa huo zilisababisha wasiwasi ulimwenguni pote.
Msimamo huu ulitegemezwa na utafiti wa mwaka 2017 ambapo Hal Roberts, Brittany Seymour, Sands Alden Fish II, Emily Robinson na Ethan Zuckerman walichanganua zaidi ya habari 109,000 zilizochapishwa katika vyombo vikuu vya habari vya kimkoa na blogu kati ya Julai na Novemba 2014, zikiwa na lengo la kuandika habari za Ebola.
Waligundua vilele vitatu vya Ebola katika vyombo vya habari na blogu vya Marekani vilivyotokea mnamo Julai 27, Septemba 28, na tarehe 15 Oktoba 2014:
Mnamo Julai, taarifa za maambukizo ya kwanza ya madaktari wa Marekani nchini Liberia zilisambaa.
Mnamo Septemba, vyombo vya habari viliripoti kwamba ugonjwa wa Thomas Duncan huko Texas ndio ugonjwa wa kwanza kuambukizwa nchini Marekani.
Mnamo Oktoba 12, idadi ya watu waliokuwa na ugonjwa wa Ebola iliongezeka kwa sababu ya kuambukizwa kwa mara ya kwanza na mfanyakazi wa afya nchini Marekani.
Baada ya Oktoba 12, matukio mengine yanayohusiana na maambukizo ya Marekani yaliongoza kwenye habari zenye kuendelea ambazo pole kwa pole zilipunguza uzito wake kadiri wakati ulivyopita.
Vyombo vya habari vya Marekani vinaweza kusambaza ugonjwa wa Ebola kwa kiasi kikubwa sana kwa sababu ya kuwapo kwa ugonjwa huo nchini Marekani.
Kwa kuongezea umoja wa mitandao ya kidijitali, ugonjwa wa Ebola uliongezeka zaidi katika nchi za Ulaya na Marekani.
Hata hivyo, kile kinachobaki ni kama ugunduzi wa dawa ya Kiafrika kutoka Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo kwa ugonjwa huu wa kipuku wa Kiafrika utapata habari nyingi kama ilivyokuwa mwaka 2017.
Erick Kabendera wakati wa kipindi cha mafunzo pamoja na waandishi wa habari mwaka 2012 mjini Dar es Salaam.
Picha na Pernille Baerendtsen, imetumiwa kwa ruhusa.
Mnamo Julai, polisi wenye nguo sita walimwondoa kwa nguvu mwandishi wa habari Erick Kabendera kutoka nyumbani kwake huko Dar es Salaam, Tanzania, na kumpeleka katika kifungo cha polisi.
Polisi wanasema Kabendera ameshindwa kutii miito ya kuchunguza hadhi ya uraia wake wa Tanzania.
Katika wiki iliyopita, polisi walimpekua Kabenderas nyumbani mara mbili, wakanyang'anya pasipoti yake na nyaraka nyingine za kibinafsi na kuhoji familia yake.
Kufikia Agosti serikali ilibadilisha mashtaka, ikishtaki Kabendera kwa ufuaji wa fedha, kuepuka kodi kwa kiasi cha dola 75,000 za Marekani, na ufuatiliaji wa makosa ya jinai, kwa mujibu wa nakala ya mashtaka yaliyopatikana na Kamati ya Kulinda Waandishi wa Habari.
Polisi wanasema Kabendera alifanya makosa hayo kwa kipindi cha miaka minne kuanzia mwaka 2015.
Akiwa na mashtaka hayo, Kabendera anaweza kukabiliwa na kifungo cha miaka 15 gerezani na hawezi kutafuta dhamana.
Magufuli wa Tanzania
Mwanahabari wa kwanza, wakati kuna kilio wanadai kuwa yeye si wa-Tanzania, wakati jambo hilo halishikilii, anashtakiwa kwa makundi ya uhalifu na kuepuka kodi.
People, meet Erick Kabendera, his crime is journalism.
Uhuru wa vyombo vya habari umezorota sana katika Tanzania ya Magufuli, CPJ inaripoti.
Mwakilishi wa Afrika wa CPJ Muthoki Mumo anasema:
Wiki iliyopita, serikali imekuwa ikitafuta njia ya kutetea kutiwa kwao kizuizini kwa mwandishi huyu mchambuzi wa habari za uhuru.
Kwanza, Erick Kabenderas alikuwa na shaka kuhusu uraia wake, na leo wametoa mashitaka tofauti kabisa, ambayo yanatilia shaka nia yao ya kumshikilia.
Kama mwandishi wa habari, Kabendera amekuwa mchambuzi wa utawala wa Rais John Magufulis na mara nyingi anatoa maoni ya kupendelea uhuru wa vyombo vya habari.
Amefurahia siasa za kugawanya Tanzania kwa vyombo vya habari vya kimataifa na vya ndani kama vile The Guardian, African Arguments na The East African.
Jebra Kabenderas, inasema wenye mamlaka pia walimshitaki Kabendera kwa madai ya kuchapisha makala yenye kichwa cha John Magufuli anadhalilisha uhuru wa Tanzania, katika gazeti la The Economist, lakini shtaka hili lilifutiliwa mbali.
Mwandishi wa habari Erick Kabendera anayeshtakiwa kwa kosa la uchochezi katika makala iliyochapishwa katika gazeti la kiuchumi linaloitwa John Magufuli anadhalilisha uhuru wa Tanzania. Taarifa kutoka Jebra Kambole inasema kuwa Bw Kabendera amenyimwa dhamana.
Uraia kama chombo cha ukandamizaji
Hii si mara ya kwanza kwa serikali ya Tanzania kutilia shaka uraia wa Kabenderas.
Mwaka 2013, serikali ilitoa mashitaka kama hayo dhidi yake lakini kesi hiyo ilifutiliwa mbali, kwa mujibu wa gazeti la The Citizen.
Kabendera alihisi kwamba mamlaka ilitilia shaka uraia wake kama njia ya kumnyamazisha.
Mwaka jana raia pia aliripoti kuhusu kesi nyingine kadhaa ambapo serikali ilitumia suala la uraia kama chombo cha kuwanyamazisha wakosoaji nchini Tanzania.
Mkurugenzi mkuu wa Twaweza, shirika la kiraia linaloshughulikia sauti za raia, anasema mamlaka zilinyakua pasipoti yake na kumzuia kusafiri wakati wakipeleleza hali ya uraia wa Eyakuzes.
Majuma mawili yaliyotangulia, Mwaweza alikuwa ametoa na kutoa matokeo ya uchunguzi ulioitwa Kusema kweli kwa mamlaka?
Maoni ya wananchi kuhusu siasa nchini Tanzania.
Tume ya Teknolojia (Costech) ilidai kuwa uchunguzi huo haukuidhinishwa na ilitishia kuchukuliwa hatua za kisheria lakini baadaye ilifutilia mbali kesi hiyo, kwa mujibu wa makala hiyo ya raia.
Tanzania imeanzisha mfululizo wa marekebisho na sheria ambazo zinawalenga wanablogu na vyombo vya habari, mashirika ya kiraia, mashirika ya sanaa na utamaduni na wanazuoni na watafiti katika kile kinachoonwa na wachambuzi wakosoaji kuwa ni majaribio ya kudhibiti masimulizi ya Tanzania na kukomesha uhuru wa kujieleza na upinzani wa kisiasa.
Wanablogu wa ki-Tanzania wanalipa au kusukuma nyuma dhidi ya kodi ya wanablogu?
#FreeickKabendera
Mamia ya waandishi wa haki za binadamu pamoja na viongozi na raia wanaohusika walifurika mitandao ya kijamii kwa kumuunga mkono Kabendera:
AFEX inashutumu kitendo cha wazi cha ukiukwaji:
Ni siku tisa na polisi wa Tanzania bado wanamzuia mwandishi wa habari za uchunguzi, Erick Kabendera akiwa kizuizini.
@AFXOuthAfrica @gmpressunion #FreeErickKabendera #NoImpunity
AFEX (@AFEXafrica) Agusti 6, 2019,
Kabendera, ambaye mara nyingi ni mshauri anayetaka kuwa mwandishi wa habari, alichochea twiti hii kutoka kwa mwanafunzi wa zamani:
Nimekutana na Erick Kabendera mara moja maishani mwangu, na kwa muda unaopungua dakika 80.
Alikuja kama mtunzaji mgeni wa darasa langu (Shule ya Uandishi wa Habari na Mawasiliano ya Umma- @UniofDar).
Ingawa alitumia muda mfupi pamoja nasi, nilijifunza mengi kutoka kwake.
Kwa kweli alinichochea!
#100Erick
Mtumiaji mwingine wa mtandao anasema kwamba kukamatwa kwa Kabendera pamoja na mashitaka yaliyotupwa ni ishara ya onyo kwa raia wengine:
Ninamtetea Kabendera kwa sababu yeye ni raia wa Tanzania au kwa sababu yeye ni mwandishi wa habari. Ninamtetea kwa sababu ninaishi nchini Tanzania ambako Erick anaishi.
Kama haki zimetolewa kwake leo, na ningekaa kimya, inawezekana kwamba kesho, haki zitanyimwa mimi pia.
Hakuna mtu aliye salama ukosefu wa haki unapotokea.
Mimi na Ivan Golunov.
Bango lililoandaliwa na Meduza, limetumiwa kwa ruhusa
: tamko hili la Kirusi linalomaanisha kuchemka kwa kiasi ambacho limetosha ndiyo njia bora ya kuonesha namna idadi inayoongezeka ya Warusi wanavyohisi kuhusu kukamatwa kwa Ivan Golunov.
Golunov, mwandishi mashuhuri wa habari za uchunguzi, alikamatwa mnamo Juni 6 jijini Moscow kwa kile kinachoonekana kuwa mashitaka ya uuzaji wa dawa za kulevya na umilikaji.
Golunov alikamatwa na mwanzoni alikatazwa kumfikia mwanasheria, kwa kuvunja sheria ya Urusi.
Wakili wake alithibitisha kwamba alijeruhiwa vibaya alipokuwa kizuizini.
Baada ya kupelekwa hospitalini, aliondolewa na kuwekwa chini ya kifungo cha nyumbani mnamo Juni 8.
Polisi wa Urusi walitengeneza picha za maabara ya dawa za kulevya ambayo inasemekana ilipatikana walipokuwa wakipekua katika maeneo tambarare ya Golunov, lakini picha hizo ziliondolewa baadaye.
Chombo cha habari cha Urusi Today pia kilithibitisha kuwa picha hazikupigwa katika maeneo tambarare ya Golunov.
Mashtaka yaliyotolewa dhidi ya Golunov yanaweza kuongoza kwenye kifungo cha miaka 10 hadi 20.
Golunov mwenye umri wa miaka thelathini anafanya kazi kwa ajili ya Meduza, moja ya majukwaa machache yanayobakia huru ya habari za lugha ya Kirusi mtandaoni.
Meduza imesajiliwa katika nchi jirani ya Latvia, lakini imedumisha ofisi moja na waandishi kadhaa wa habari katika Moscow.
Golunov aliongoza na kuchapisha uchunguzi kadhaa akielekeza kwenye kesi za rushwa zinazohusisha maofisa wa ngazi za juu.
Tangu kukamatwa kwa Golunov, Meduza ameachiwa makala za Golunov kwa leseni ya Creative Commons na amewatia moyo vyombo vya habari na watu binafsi kuchapisha tena habari hizo, mradi unaotegemezwa kikamili na Global Voices.
Miongoni mwa taarifa zilizo muhimu zaidi ni jinsi makamu wa meya wa Moscow Pyotr Biryukov alivyoelekeza mikataba ya serikali kwa familia yake, na jinsi programu ya kurembesha majiji ya Moscow ilivyohusisha bajeti zilizopandishwa.
Hadithi aliyoandika kabla tu ya kuwekwa kizuizini ilikazia uangalifu wa ibada za mazishi katika Moscow.
Kukamatwa kwa Golunov kumetokeza wonyesho wa mshikamano usio wa kawaida miongoni mwa waandishi wa habari, wanaharakati na wanasheria, na pia waigizaji, waimbaji maarufu, na wanaharakati kutoka nje ya makundi makuu ya Moscow na Saint Petersburg.
Mnamo Juni, magazeti matatu mashuhuri yalikubali kuchapisha chapa zenye kurasa za mbele zinazofanana ili kumuunga mkono Golunov.
Magazeti hayo yaliuzwa kwa wakati usio na kifani.
Kwa upande mwingine, vyombo vya habari vinavyomwunga mkono Kremlin, ikiwa ni pamoja na Channel One, kituo cha televisheni kinachoonekana zaidi nchini Urusi, vinatoa wito wa uchunguzi wa haki.
Siku ya Urusi tarehe 12 Juni, ambapo maandamano na maandamano yaliyoidhinishwa na mamlaka za mitaa yatakuwa yakifanyika.
Chini ya sheria ya Urusi, maandamano yanahitaji kibali.
Wafuasi wa Golun wametangaza kwamba watafanya maandamano yao bila ruhusa ya serikali.
Serikali ya Urusi inatafuta kuondoa mashitaka dhidi ya mwandishi huyo kabla ya Juni 20.
Siku hiyo Rais Vladimir Putin, ambaye viwango vyake vimeshuka kufikia kiwango cha chini cha kihistoria nchini humo, ataandaa kipindi cha hotuba zake za kila mwaka kinachoitwa Direct Line, ambapo anachukua maswali kutoka kwa raia kupitia simu na vyombo vya habari vya mtandaoni.
Mwandishi wa Kenya, Binyavanga Wainainaina kwenye Msherehekeo wa Kitabu wa Brooklyn, 2009.
Wainaina 48, alikufa Jumanne, Mei 22, Nairobi, Kenya.
Picha kwa hisani ya Nights BY 3.0 kupitia Wikimedia Commons.
Ilikuwa zaidi ya masaa 24 tangu mwandishi wa Kenya Binyavanga Wainaina alipoondoka duniani, lakini kuwapo kwake na athari zake zinaendelea kuongezeka duniani kote.
Mwandikaji huyo hadharani alikemea mkusanyiko na kupinga hali hiyo, akichochea mapinduzi ya uandishi ambayo yangefungua mlango kwa maelfu ya waandishi wanaotaka kuwa tayari kubadilisha masimulizi katika na kuhusu Afrika.
Mwandishi na mwanaharakati wa mashoga, Binyavanga Wainaina, mwenye umri wa miaka 48, alifariki Jumanne, Mei 22, Nairobi, Kenya, baada ya ugonjwa wa muda mfupi.
Unafikiri maisha yako yatamaanisha nini wakati mambo yatakapoisha?
Kifo cha Binya kimenifanya nifikirie mimi nilikuwa nani miaka mitano hivi iliyopita, na pia yeye alikuwa nani kwetu sisi kama Waafrika wachanga wenye idili walio na njaa ya kigezo tofauti cha kontinenti yetu na ubinafsi wetu.
Fungai Machirori (@fungaijustbeing) Mei 22, 2019,
Ndani ya marafiki wa Wainainaina, wafuasi na mashabiki walifurika mitandao ya kijamii ili kubadilishana mitetemo na kumbukumbu huku wakibishana ni zipi kati ya maandishi yake mengi yaliyo na uvutano mkubwa zaidi.
Waina anajulikana sana kwa insha yake yenye kuchochea hisia, How to Write About Africa, iliyochapishwa katika gazeti la Granta mnamo 2006.
Anafahamika kwa kumbukumbu yake ya mwaka 2012, Siku Moja Nitaandika Juu ya Mahali Huku, na insha, Mimi ni mgoni - jinsia - moja, mama, imechapishwa wakati uleule katika Chimurenga na Afrika ni Nchi mwaka 2014.
Mfululizo huo ulisababisha msisimuko mkubwa kwenye mtandao wa Twita wakati watu walipojaribu kutafuta ukweli kutokana na hadithi za kubuniwa, na baadae, gazeti la Time lilimtaja Wainainaina kuwa mmoja wa watu 100 maarufu zaidi duniani.
Katika kitabu How About Africa, Wainaina alitoa wito kwa vyombo vya habari vya Magharibi na makampuni ya misaada yanayoripotiwa kuwapo Nairobi kwa kuendeleza dhana zisizofaa kuhusu bara la Afrika, kupitia kejeli.
Usiwe kamwe na Mwafrika aliyerekebishwa vizuri kwenye jalada la kitabu chako, au ndani yake, isipokuwa kama Mwafrika huyo ameshinda Tuzo ya Nobel.
Mbavu za AK7, matiti matupu: tumia hizi.
Ikiwa ni lazima uwe Mwafrika, hakikisha kwamba unapata moja katika vazi la Wamasai au la Kizulu au la Dogon.
Mwandikaji wa Kinaijeria Nwachukwu Egbunike anaandika kwamba alikuwa akitoa dhihaka kama nyota.
Kwa hisani ya wasomi, mashirika yasiyo ya kiserikali na wafanyakazi wa misaada, insha hiyo pia iliyochapishwa kama kijitabu kidogo imekuwa na athari kubwa katika dhana za Afrika na inaendelea kusambazwa, inashangaza na kuchochea.
Kuhusu athari zake, mwandishi wa habari Pernille Bærendtsen anaandika:
Kwa upande wangu, insha hii imenifuata tangu nilipopokea kama zawadi mwaka 2008 na rafiki yangu wa Kenya.
Nimejifunza na kundi la watu wa Binyavanga: Mfanyakazi wa maendeleo aliyeajiriwa na Asasi isiyo ya Kiserikali ya Denmark nchini Tanzania anaandika kuhusu athari zake.
Hili lilikuwa wakati ambapo viwanda vya maendeleo na misaada viliongeza maneno yavyo kwa kupendelea kukusanya fedha kwa gharama ya kufunua unamna - namna wenye kutofautiana katika ardhi.
Nilikuwa na sababu ya kuaibika, lakini pia nilikuwa na wakati wa kupanga jinsi ya kubadilika.
Bidoun alieleza namna insha hii ilivyokuja kwenye maisha yenye matokeo mawili: Kwa kufichua na kuelezea ukosefu wa usalama wa waandishi wa riwaya, wafanyakazi wa NGO, wanamuziki wa roki, wahifadhi, wanafunzi, na waandishi wa kusafiri, ambao walisoma miongozo hii kuhusu namna ya kuandika au labda namna ya kutokuandika kuhusu Afrika, walianza kuomba kibali chake.
Waina wa baba wa Kenya na mama wa ki-Ganda, aliendelea kupinga dhana kali kuhusu Afrika kwa kumbukumbu yake ya mwaka 2012, Siku Moja Nitaandika Kuhusu Mahali Huku.
Kwa kutazama mambo madogo - madogo, alisafirisha wasomaji kutoka utoto wake katika miaka ya 70 katika Kenya hadi siku zake za masomo katika Afrika Kusini, ambako alikaa miaka mingi uhamishoni.
Baadaye, Wainainaina alikiri kwamba kitabu cha uchambuzi kilikuwa kibaya na chenye kufuatia haki, lakini baadaye alikiri kwamba hed hakuacha sura moja muhimu katika maisha yake ya mapenzi.
Kwa kuwa mimi ni mgoni - jinsia - moja, Wainainaina akawa m-Kenya wa kwanza mwenye sifa za juu kutokea kama mgoni - jinsia - moja waziwazi kwenye mitandao ya kijamii, akichochea maporomoko ya maoni ya kijamii.
Kwa kufikiria sura iliyopotea katika kumbukumbu lake.
Waina anatoka nje akiwa shoga kwa mama yake anayekufa.
Insha yake kama wimbi la mapambano ya kupinga ushoga na utungaji wa sheria ulikuwa ukipendekezwa nchini Uganda na baadaye Tanzania, ambapo vitendo vya ushoga vinabaki kuwa vya jinai.
Soma msimamo wa Tanzania kuhusu ushoga unaashiria ajenda ya kisiasa inayozidi kukandamiza
Hata hivyo, Wainaina alirudi nyumbani, na kama Nanjala Nyabola anavyosema kwa BBC kwenye mtandao wa Twita, jambo hilo lilikuwa kubwa:
Kwa wale waliokua na "waandishi wakuu wa Kenya" (bila kujali hilo lamaanisha nini) wakiishi uhamishoni, waliofungwa jela na kunyanyaswa, au maskini na waliothaminiwa au kudhibitiwa sana, alirudi na hilo lilikuwa jambo kuu.
Yeye alikuwa mwanadamu, lakini nafikiri anastahili shukrani isiyo na mwisho kwa jambo hilo.
Ni lazima tuachilie mawazo yetu
Ingawa kwa kinyume Banga alivutiwa na umati wa kimataifa mbalimbali aliouchambua, akiwa nyumbani alihisi msongo wa kutokufaa fremu zilizowekwa.
Binya alihitaji nafasi na uwezo wa kufikiri.
Akiungwa mkono na jamii iliyokuwa ikiongezeka ya watu wa LGBTQ alisisitiza kupindua nguzo hizo.
Katika kuitikia kelele na kurudi nyuma, mwaka huohuo Wainaina alichapisha Twapaswa Kuweka Huru Mawazo Yetu, mfululizo wa makala sita kwenye mtandao wa Youtube unaotia ndani mawazo yake kuhusu uhuru na mawazo.
Ninataka kuwa na uhuru wa kuwazia, alitangaza katika Sehemu ya 1.
Ninataka wazazi vijana wawaone Waafrika wakiandika hadithi zao wenyewe kwamba kitendo sahili ndicho kitendo cha kisiasa zaidi ambacho mtu anaweza kuwa nacho.
Ninataka bara ambalo si lazima kila mtu awe na uwezo wa kuwazia ili aruhusiwe.
Mimi ni Mwafrika, nataka kuona mabadiliko ya bara hili.
Waina alionyesha tamaa yake ya kubadilika kupitia uanaharakati, elimu na uongozi wake.
Mwaka 2002, baada ya kushinda tuzo maarufu ya Caine kwa insha yake, Discovering Home, alitumia pesa za tuzo hiyo kumuunga mkono Kwani?
kuendeleza sauti mpya na mawazo mapya yakitokea kutoka sehemu zote za kontinenti.
Kwani?
lilijitokeza kuwa jengo la uchapishaji na mtandao wa vichapo uliowahusisha waandishi waliokuwa wakiibuka kutoka Lagos hadi Nairobi, Mogadishu hadi Accra.
Soma ili kuzuia milipuko': Maneno yaliyosemwa katika Afrika Mashariki
Wakati akishtua mkusanyiko wa kijamii wa Kenya ukija kama mashoga, na baadaye akifunua hadhi yake ya VVU+ kwenye mtandao wa Twita kwenye Siku ya UKIMWI Duniani mwaka 2016 mara nyingi ilikuja na mgogoro na maumivu.
Waina alikuwa mtu mwenye kubishaniwa ambaye alipambana na mshuko wa moyo na mara nyingi alishindana na daraka lake gumu akiwa mhudumu wa umma.
Pia alikabiliwa na wakosoaji kama mwandishi mashuhuri wa Kenya Shailja Patel, ambaye alimshtaki Wainainaina kwa sababu ya ugomvi wa kishoga.
Mtumiaji wa mtandao wa Twita anajishughulisha na udhaifu wa muonekano wa Wainainaina katika twiti hii:
Sasa sina nguvu za kutosha kujihusisha lakini, ninaomboleza binya, kama rafiki yangu mpendwa katika ubikira wangu wote na utu wa kike.
Ninasikitika kwamba aliwaumiza wengine milele.
Nimesikitika kwamba yeye ni mwanadamu katika njia hizo.
Angechukia kutufanya tuwe safi kiadili.
Mwsigire, mkurugenzi wa Sherehe ya Uandikaji nchini Uganda, pia alizungumzia mapingamizi haya kwenye mtandao wa Facebook:
Mtindo wake ulikuwa makosa.
Ukiukaji - sheria mzuri na usio na huruma.
Tunawahangaikia sana watu kwa sababu ya kazi na mawazo yao.
Wao ni wanadamu.
Je, tuko tayari kuwapenda kwa sababu ya utata wao?
Kufikia sasa, mengi yamesemwa kumhusu.
Hakuna haja ya kurudia yale ambayo yamesemwa.
Vikumbusho vyenye kudhuru ambavyo aliunga mkono vimesemwa.
Hilo haliondoi uchungu ambao mtu huhisi juu ya kifo chake.
Kuna Binyavanga Wainaina mmoja tu.
Sasa yeye ni mzazi wa kale.
Acheni tusherehekee uhai wake.
Mbuni mwenye akili nyingi
Mwanaharakati wa Kenya Boniface Mwangi aliandika kwenye mtandao wa Twita kwamba baada ya kuandika ujumbe wake kwenye mtandao wa Facebook kwa Wainainaina, maoni ya chuki na chuki dhidi ya watu wa jinsia moja yaliharibu ujumbe wake:
Wainaina alikuwa mbunifu ambaye ni lazima akumbukwe:
Niliweka makala kwenye mtandao wa Facebook #RIPBinyavanga na maoni https://t.co/yZ3MoWBnD7 ni makosa mabaya zaidi ambayo nimepata kusoma.
Hata wezi wanaoiba kodi na kuua watu hawachukiwi sana.
Ukweli ni kwamba Binya alikuwa mbuni mwenye akili nyingi na atasomwa na kukumbukwa.
Rosebell Kagumire anaelezea masomo aliyojifunza kutokana na ujasiri wa Wainainas wa kusema kwa ujasiri:
Usiruhusu hofu itokee.
Usijizuie.
Toa maneno yanayohitaji kusemwa.
Ni afadhali kuiandika.
Ishi kwa kweli yako na kwa moyo wako.
Kwamba utakapovuta pumzi yako ya mwisho kutakuwa na mamilioni ya maneno utakayoleta maana kubwa sana.#RIPBinyavanga
Kupitia barua na barua, alijipa mwenyewe na wengine wengi ruhusa ya kuwazia jinsi maisha yalivyokuwa, na kwa ghafula akipitisha picha zake za kishairi zilizoongozwa na roho ya Mungu:
Siku moja nitaandika kuhusu nywele zako maridadi
Siku moja nitaandika juu ya kicheko chako
Siku moja nitaandika kuhusu kutokutawala kwako
Siku moja nitaandika kuhusu furaha yako ya kuwazia
Siku moja nitaandika kuhusu takataka zako
Ninawashukuru leo
Kenya Adhiambo Owuor, mwandishi wa jarida la Dust, na rafiki yake wa Wainaina, anatoa maombolezo ya mwisho:
Ni nani aliyekuambia uondoke?
Je, unatoka nje ya mwili wako usiku bila kuacha mahali penginepo?
Akitoboa macho, akasema, "Una sekunde 3 kamili za kupanga upya kifuniko hiki."
Ni nani aliyekuambia ungeweza kuondoka?
Je, unatoka nje ya mwili wako usiku bila kuacha mahali penginepo?
Sasa mtu huwa na hofu na kutetemeka kwa sababu ya hati za kwanza za hati - kunjo?
Sasa kwa kuwa yeye ni miongoni mwa watu mashuhuri, unaweza kujiunga na Sayari Binya ikiwa na nyaraka kamili za kazi yake.
Ukurasa wa mbele wa Jornal de Angola kwenye toleo lililoshinda na kampuni Telstar.
Taken by Dércio Tsandzana, April 19 2019, and used with permission
Rais wa Angola João Lourenço, mnamo tarehe 18 Aprili, alifutilia mbali toleo la hadharani la mtumiaji wa simu za mkononi wa nne nchini humo, akitoa hoja kwamba mshindi wa Telstar hakufikia matakwa ya lazima ya kutoa huduma hiyo.
Uamuzi wa rais unaweza kuonyesha migawanyiko katika serikali ya Angola.
Kampuni hiyo ya Telstar iliundwa mnamo Januari 2018 ikiwa na hisa ya watu 200,000 wa Kwanza (karibu dola 600 za Marekani), na washirika wake ni jenerali Manuel João Carneiro (asilimia 90) na mfanyabiashara António Cardoso Mateus (asilimia 10), kwa mujibu wa gazeti la Ureno la Observador.
Manuel Joãoiros alipewa cheo na rais wa zamani José Eduardo dos Santos, kwa mujibu wa chombo cha habari cha mtandaoni cha Angola Club Net.
Gazeti la Observation liliripoti kwamba makampuni 27 yalishiriki katika mchakato wa uchoraji uliofunguliwa na Wizara ya Mawasiliano na Teknolojia ya Habari, chini ya uongozi wa José Carvalho da Rocha.
Mnamo tarehe 25 João Lourenço alitia saini amri inayoweka sheria mpya za kufungua mwaliko huo mpya, kwa mujibu wa gazeti la Jornal de Angola.
Baada ya uchunguzi wa kwanza kufanywa hadharani, Waangola wengi walitilia shaka uaminifu wa mchakato huo.
Wengine walionyesha kwamba mshindi Telstar hata hakuwa na tovuti.
Skit Van Darken, mhariri na mwandaaji wa matukio, alisema kwenye mtandao wa Facebook:
Telstar Telecommunations, Ltd, ilifanyizwa tarehe 26 Januari 2018, ikiwa na mji mkuu wa Kwanzas 200,000 kulingana na [gazeti] Diário da República, ambalo wamiliki wake ni Jenerali Manuel João Carneiro (asilimia 90 ya mji mkuu), aliyestaafu, na António Cardoso Mateus (asilimia 10).
Kampuni hiyo inaungana na kampuni ya Mundo Startel, kampuni ndogo yenye madaraka madogo, iliyoandikishwa kwenye INACOM, msimamizi wa mawasiliano ya simu, ikiwa na leseni ya barabara ya nchi kavu, ingawa imekwisha.
Kampuni ambayo hata haina tovuti!
NAAMINI KUNA Kompyuta NYINGINE
HILO NI TATIZO
Joaquim Lunda, ambaye ni mwandishi wa habari na mchambuzi wa mara kwa mara wa mitandao ya kijamii, alisifu hatua ya marais na hata alifikiri kuwa waziri anayehusika alikuwa katika hatari ya kufutwa kazi kwa makosa haya:
Inastahili sifa, uamuzi uliofanywa na rais wa jamhuri hiyo, João Lourenço, wa kubatilisha toleo la hadharani ambalo liliipa kampuni ya Angola Telstar leseni ya kuendesha huduma ya mawasiliano ya simu kwa mara ya nne nchini Angola.
Kulikuwa na mambo mengi ya kuelewesha kuhusu suala hilo.
Sifa moja katika kampuni iliyoanzishwa mwaka 2018 ikiwa na akiba ya rasilimali za kwanzani elfu 200 za kukabidhiwa kazi hiyo.
Nina hakika kwamba siku za Waziri wa Mawasiliano na Teknolojia ya Habari, José Carvalho de Rocha, zimehesabiwa.
BAADA ya kushindwa kwa ANGOSAT 1, sasa pia kwa jambo hili tunaloshuhudia leo, sina shaka kama Dread atafanya hivyo.
Acha tufurahie maonyesho kwa utulivu!!
Waziri huyohuyo alikuja baada ya kuongoza mradi huo, mwaka 2017, kwa ajili ya setilaiti ya Angosat 1, ambayo pia inaonekana kuwa na matatizo.
Kwa Adriñala, mwakilishi wa chama kikuu cha upinzani cha Angola, kesi hiyo inaonesha ukosefu wa utaratibu ndani ya serikali:
JLo [Jourenço] lazima apange timu yake vizuri kwa sababu jana waziri mwenye daraka alikuwa akisema kwamba wakati wa malalamiko ulikuwa umekwisha na kwa hiyo Telstar ingaliendelea na hatua zake zifuatazo kwa sababu ilikuwa ni mshindi wa tender ya udanganyifu na leo JLo anakuja na kubatilisha tender!!
Je, unawasiliana vibaya?
Sasa anafanya nafasi yake ipatikane (akijiuzulu) au JLo anapaswa kumfyatua risasi kwa sababu kama amefutilia mbali upendo ni kwa sababu haukuendelea vizuri na kutomwathiri mtu yeyote asiye na hatia, wanahitaji kuimarisha madaraka!!
Blanka akizungumza kwenye mkutano uliofanyika Januari 2018.
Picha na Tremmel, CC BY-NC-SA 2.5.
Habari hii ilitafsiriwa na Tamás B. Kovács na Anita Kőműves kwa ajili ya jarida la uchunguzi la Hungaria lisilo la kibiashara, Atlatszo.
Toleo hili lililohaririwa linaonekana hapa kama sehemu ya ushirikiano na Global Voices.
Vyombo vya habari vya serikali vimeanzisha mashambulizi mapya dhidi ya Blanka Nagy, mwanafunzi wa shule ya sekondari ambaye amezungumza dhidi ya serikali wakati wa maandamano kadhaa tangu mwishoni mwa mwaka 2018.
uchambuzi wa akili yake na hata udhia wa kingono, kukiwa na kijia kimoja kikimwita msichana mdogo.
Tayari ameshinda kesi za kutukana dhidi ya mashirika matatu yanayoiunga mkono serikali ambayo yamedai kuwa ameshindwa shuleni: Lokál, Ripost, na Origo.
Hata hivyo, baada ya Nady kushinda kesi yake dhidi ya Origo, chombo hicho kilianzisha shambulio jingine, kikichapisha ripoti zake za shule.
Kwamba anafikiria kumshtaki Origo tena kwa sababu ya habari hizi za karibuni.
Blan Blan Blanka alijulikana sana nchini Hungaria kipupwe kilichopita baada ya kutoa hotuba kwenye maandamano ya kupinga serikali, ambapo aliwakosoa wanasiasa mashuhuri kwa kutumia lugha chafu.
Maneno yake yaliyonong'onwa na watumiaji wengi wa mitandao ya kijamii na video ya hotuba yake ilisambaa sana.
Karibu miezi miwili baada ya video yake kuwa ya kuvutia sana kwenye mitandao ya kijamii, vyombo vya habari na wataalamu wanaounga mkono serikali kama Zsolt Bayer walianzisha mfululizo wa mashambulizi dhidi yake.
Vyombo vya habari vilidai kwamba alikuwa akipoteza masomo yake mengi shuleni na kwamba alikuwa amepoteza siku nyingi shuleni.
Walimwita pia mwigizaji asiye na kipawa whore.
Wakili wake walipeleka nakala za nakala zake za kielimu mahakamani ili kuthibitisha kwamba hakosi masomo yake na hivyo nakala za shule zilipatikana kwa ajili ya wakili wa Origo.
Chapa habari kutoka kwenye nakala zake, akidai kwamba Nagy alikaribia kushindwa katika muhula wa mwisho wa historia na yuko karibu kushindwa katika mambo mengine machache vilevile.
Wakati vyombo vya habari vinavyounga mkono serikali vilipomdanganya mwandamanaji tineja Blanka Nagy, alishtakiwa kwa kosa la kukashifu heshima na akashinda.
Hata hivyo, wameamriwa wasahihishwe na kuongezeka maradufu.
Televisheni nzima iliibua maksi zake, ikitaja hati za mahakama lakini sio uamuzi wake https://t.co/MyllWb2Jwh
Joost (@almodozo) April 5, 2019
Nikiwa na nia ya kushtaki kitolewaji kilichochapisha nakala yangu ya shule, Nagy alimwambia Atlatszo katika mahojiano.
Anasema kwamba hakuwa na haki ya kuchapisha nakala hizo.
Yeye na wakili wake hata hawakufikiri kwamba Origo alikuwa na haki ya kuona nakala hizo walipoziwasilisha mahakamani.
Na hata madai yao ya hivi karibuni si ya kweli, akasema.
Sijaharibu somo langu la historia, kinyume cha wanayosema.
Nina darasa la 2 (kwa njia inayolingana na C-).
Yale wanayosema ni ya uwongo.
Kama ningefanya hivyo kwa sababu nina mwalimu wa historia miongoni mwa wazazi wangu wa kale, alisema.
Nafikiri ukatili huu wote wa maneno dhidi yangu ni wa ajabu sana lakini sihangaishwi nao tena.
Kwa njia fulani niliwaogopesha wakuu wa chama tawala Fidesz.
Uhakika wa kwamba Zsolt Bayer mwenyewe alinishambulia na vyombo vya habari vinavyounga mkono serikali vinatumia visingizio visivyo vya kweli kujaribu na kunificha unathibitisha hilo, aliongeza.
Fidesz ni tauni yenye kuchukiza, yenye hila, isiyopendeza na yenye kuambukiza.
Kikundi hiki cha wezi chenye kuchukiza, serikali hii ya oligarch inaijaza mifuko yao kwa siku zao za zamani, wakati ambapo mtapatwa na umaskini mkiwa malipo ya uzeeni.
Alisema ukweli.
HUU ni Hungaria.
Kutukanwa na kupotoshwa kwa habari ni silaha za kawaida za vyombo vya habari vinavyounga mkono serikali ya Hungaria.
Baadhi ya wapinzani wameitikia kwa kushtaki vyombo hivi vya habari kwa kosa la kuua mtu binafsi.
Kwa mujibu wa takwimu zilizopatikana na Atlatszo, vyombo maarufu zaidi vya propaganda vimepoteza makumi ya kesi, na vilipewa mamlaka na mahakama kutoa sahihisho kwa habari zao mara 109 katika kipindi cha mwaka 2018.
Wanaweza kuweka mawazo yao katika vichwa vyetu, kwa hiyo wanaweka risasi #SOSNicaragua inasoma ishara ya mwandamanaji huyu wakati wa maandamano kwa ajili ya wafungwa wa kisiasa nchini Managua.
Agosti, 2018.
Picha: Jorge Mejía Peralta (CC BY 2.0)
Tangu maandamano makubwa dhidi ya Rais Daniel Ortega yalipotokea nchini Nicaragua mnamo Aprili 2018, serikali imepiga marufuku maandamano, imewatia nguvuni maelfu ya watu bila ya kufanyiwa mashitaka, na imefunga vyombo vikuu vya habari.
Kwa kuwa majaribio ya majadiliano yameshindwa kufaulu, mustakabali wa Nikaragua unabaki kuwa swali la wazi.
Maandamano yalianza kupinga marekebisho ya usalama wa kijamii ambayo yangepandisha kodi za mapato na kupunguza malipo ya uzeeni.
Mapambano ya awali yaliyofanywa na mamlaka yaliandaa mwito wa taifa lote wa kujiuzulu kwa Rais Daniel Ortega na Rais wa Rais na Makamu wa Rais Rosario Murillo.
Takwimu za idadi ya waandamanaji wanaokufa zinatofautiana, na hazijarekebishwa tangu mwaka jana kwa sababu kizuizi cha jitihada za kuhifadhi habari zimeongezeka.
Mwezi Desemba serikali ilifunga mashirika kadhaa yasiyo ya kiserikali ambayo yalikuwa yakifuatilia vurugu za polisi na ukiukwaji wa haki za binadamu, ikiwa ni pamoja na Kituo cha Haki za Binadamu cha Nikaragua (Cenidh) na Taasisi ya Maendeleo ya Demokrasia (Ipade).
Vilevile vikundi viwili vilivyoanzishwa na Tume ya Marekani ya Haki za Binadamu (IACHR) Mfumo maalum wa Ufuatiliaji wa Nicaragua (MESENI) na Kundi la Wastadi Wenye Nidhamu (Interdisciplinary Group of Independent Experts) vilifukuzwa nchini humo, vikiondoka Nikaragua bila ya waangalizi huru wa haki za binadamu na kufungua hatua mpya katika ukandamizaji, kwa mujibu wa mwanaharakati na mwelimishaji wa Nicaragua anayetetea haki za binadamu, María Teresa Blandón.
Soma ni wahanga wanaowasaidia wahanga': Kuorodhesha ukiukwaji wa haki za binadamu nchini Nicaragua
Takwimu za chini kabisa za majeruhi, zilizotambuliwa na serikali mnamo Agosti 2018, zilijumuika kuwa 197.
Shirika la Haki za Binadamu limekadiria kuwa kumekuwa na vifo 322 kufikia tarehe 18 Septemba 2018, vingi vyavyo vimesababishwa na mapigo ya risasi kichwani, shingoni, na mwilini.
Mwanablogu Ana aliandika hivi karibuni kwenye mtandao wa Medium kuhusu uzoefu wake wa maandamano ya mwezi Aprili 2018:
Niliona Chuo Kikuu kikishambuliwa na wafanya ghasia kupitia mtandao wa Instagram Live.
Nilisikia nikijitahidi kuepuka kuumizwa [] Hatimaye, mwanamume aliyekuwa katika pikipiki [ambayo ilikuwa imemshambulia] alimwacha aende, lakini akampigia simu.
Hakutambua kwamba bado alikuwa hai.
Kisha akasema Acha twende!
Sisi twapaswa kuchunguza simu hizi.
Hilo liliendelea kwa dakika 20.
Anatafakari maandamano ya tarehe 30 Mei, maandamano ya kihistoria yaliyofanyika siku ambayo Nicaragua inasherehekea Siku ya Mama ambapo watu 15 waliuawa:
Siku hiyo tuliona maandamano yakibadilika.
Wale waliokuwa katika maandamano hayo makubwa waliona jinsi walivyowaua vijana.
Ilikuwa mara yao ya kwanza kushambulia maandamano kwa risasi.
Sikuwa nimepata kuhisi nikiwa karibu sana na kifo.
Wanafunzi walipokuwa wakijifungia vyuo vikuu katika mji mkuu wa Managua, wafanyakazi wa mashambani walifunga barabara mashambani.
Mwezi Juni, waandamanaji katika jiji la Masaya walilitangaza jiji la mashariki kuwa eneo lisilo na udikteta.
Serikali iliwakemea waandamanaji hawa, ambao walijenga katika vizuizi ili kujilinda na kukabiliana na mashambulizi ya polisi.
Waandamanaji wakijihusisha na mbinu za kijeuri na migogoro, ambayo ilisababisha vifo vya maafisa 22 wa polisi kufikia Agosti 2018, kwa mujibu wa takwimu za serikali.
Katikati, polisi walitumia operesheni inayoitwa operación limpieza (operesheni ya kusafisha) kuharibu vizuizi na kuwashtaki wanaoshukiwa kuwa washiriki.
Utekelezaji wa sheria ulitenda kwa kushirikiana na vikundi vya kijeshi.
Wanafunzi wengi wa harakati za kilimo, watetezi wa haki za binadamu na waandishi wa habari walilengwa katika kampeni za mauaji na kunyanyaswa, na wengine walishtakiwa kwa makosa ya ugaidi.
Hata wataalamu wa afya waliotibu watu waliojeruhiwa na ghasia hizo walipatwa na matokeo mabaya.
Shirika la Kitiba la Nikaragua lilisema kwamba angalau wataalamu hao 240 walifutwa kazi katika hospitali na kliniki za umma ili kulipiza kisasi.
Waandamanaji na waandishi wa habari wa Nikaragua wanakabiliwa na mashambulizi ya kikatili mitaani na mtandaoni
Katika maandamano yalifanywa kinyume cha sheria, kwa kuwa shughuli zote za mitaani sasa zinahitaji ruhusa ya mapema kutoka kwa wenye mamlaka, ambayo mara nyingi hukataliwa.
Mnamo Februari, majadiliano yalianza tena kati ya serikali na chama cha upinzani, Alianza Cívica por la Justicia y la Democracia (Ushirika wa Kiraia wa Haki na Demokrasia), kufuatia kuachiwa huru kwa watu mia moja kutoka gerezani.
Tofauti na majadiliano, hili halikutia ndani viongozi wa harakati za wakulima na wanafunzi, kwa kuwa baadhi yao wamefungwa, na wengine wamepelekwa uhamishoni.
Si rais mpya tu mwanzo mpya
Wakati mgogoro wa nchi unapoingia katika mwaka wake wa pili, uharaka na wasiwasi kuhusu mustakabali wa Nikaragua unatangazwa kupitia alama habari #SOSNicaragua, ambayo inatumika kila siku pamoja na madai, picha za wahanga na masimulizi ya wanafunzi waliofungwa gerezani pamoja na familia zao.
Soma zaidi: Wanaharakati waishio nje ya Nikaragua wamebeba mzigo maradufu
Niú iliwahoji wa-Nicaragua waliofanya maandamano mwezi Februari katika nchi jirani ya Kosta Rika, na walishirikisha masimulizi ya magumu ya maisha ya uhamishoni.
Mwanafunzi anayesema alikimbia nchi baada ya kushiriki katika maandamano ya amani, alimwambia Niú jinsi ilivyokuwa vigumu kuhisi kuwa sehemu ya jamii inayofanya kazi katika maisha ya kawaida, baada ya kutumia muda mwingi sana kujificha, kukimbia au kuandamana.
Msemaji wa kikundi cha wanafunzi kinachojulikana kama Uratibu wa Wanafunzi kwa Demokrasia, pia alishiriki pamoja na Niú matumaini yake ya mabadiliko nchini Nicaragua, ambayo ni zaidi ya kuondoka kwa Ortega:
Tunaondolea mbali utawala wa kimabavu, kujamiiana, kujitegemea binafsi na mambo mengine mabaya ambayo yameingia katika utamaduni wa kisiasa wa nchi.
Tunaamini zaidi ya wakati mwingine wowote kwamba Ortega ataondoka mwaka huu [] kwamba nitarudi Nikaragua mwaka huu.
Na nina uhakika kwa sababu Ortega yuko nje kimataifa na kiuchumi; na pia kwa sababu wale walioshiriki katika maandamano ya mapinduzi ya mwezi Aprili mwaka jana sasa wamepangwa kwa utaratibu zaidi kuliko wakati mwingine wowote.
Mjadala huu wa mwisho kati ya serikali na upinzani ulifikia kikomo mnamo Aprili 3, huku makubaliano yakifikiwa kuhusu viwili kati ya vichwa vinne vilivyozungumziwa.
Kwanza, serikali imeahidi kuwaachilia huru wafungwa wote wa kisiasa na pili, kuheshimu uhuru wa kiraia.
Hakukuwa na makubaliano yaliyofanywa kuhusiana na haki kwa wahanga wa vurugu au kuharakishwa kwa uchaguzi wa 2021.
Hata hivyo, chama cha upinzani cha Civic Alliance kilionyesha kwamba mpaka sasa serikali imeshindwa kutimiza makubaliano hayo.
Iliripotiwa kwamba maandamano ya amani ya polisi yameendelea.
Kufikia sasa ni wafungwa wa kisiasa 50 tu kati ya 600 waliokuwa wameachiliwa, na wale waliokuwa wamewekwa chini ya kifungo cha nyumbani.
Kufuatia vitisho vipya vya vikwazo kutoka Marekani, zaidi ya wafungwa 600 waliachiliwa ili kukamilisha kifungo chao chini ya kifungo cha nyumbani, ingawa kulingana na Civic Alliance, ni washiriki 18 tu wa kikundi hicho waliokuwa katika orodha ya wafungwa wa kisiasa waliotumaini kuondoka jela.
Kwa watu kama mwanaharakati na mtafiti Felix Madariaga, viongozi wapya wa mustakabali wa Nikaragua wanabaki gerezani leo.
Wakati huo vikundi vya upinzani vinatoa wito wa maandamano ya kuadhimisha ukumbusho wa matukio ya mwezi Aprili 2018.
Kwa kuwa wenye mamlaka wamekataa kuruhusu maandamano hayo, maafisa wapya wa polisi wanatarajiwa kukomeshwa.