Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 PERAN MELAYU TERENGGANU , 1900 - 1941 BODIES MALAY ENTERPRISES BUSINESSES TERENGGANU , 1900 - 1941 Norazilawati Abd Wahab * Universiti Zainal Abidin ( unisza ) ,  iyah Noor * * Universiti Malaya , Ruzaini Sulaiman * * * Universiti Terengganu , Ruhaizan Sulaiman * * * * Universiti Zainal Abidin ( unisza ) , Abstrak main peran cukup menjana imbang buah . Malah , kembang sesuatu kelompok kait rapat wujud buah . , salah ejen alat gerak arah ubah sifat statik tradisional maju progresif . , artikel tuju jauh peran main Bandar Terengganu , Terengganu Arts ( TACS ) , Malayan ( MACS ) , Malayan Agri-Horticultural ( M A H A ) , British ( B E E )  kembang giat Melayu Terengganu 1900 1941 . Kaji kaedah kualitatif libat kumpul analisis sumber oleh Arkib CO 840 / 1 ( Terengganu , 1910 - 1930 ) , CO 840 / 2 ( Terengganu 1931 - 1940 ) , Terengganu British Terengganu . , sekunder guna jurnal , buku , bab buku majalah kukuh kaji jalan . kaji dapat , wujud Terengganu main peran cukup kembang Melayu Terengganu 1900 1941 . kunci : , , , Melayu , Terengganu bodies . , systems policies . happens 65 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 agents tools changing developed . , aims played bodies Terengganu ( Bandar Terengganu ) , Terengganu Arts ( TACS ) , Malayan ( MACS ) , Malayan Agri-Horticultural ( M A H A ) , British ( B E E ) industry s Malay activities Terengganu 1900 1941 . collecting analysing sources obtained Archives CO 840 / 1 ( Terengganu , 1910 - 1930 ) , CO 840 / 2 ( Terengganu 1931 - 1940 ) , Terengganu , British Terengganu . , sources journals , books , chapters , magazines utilised conducted . results bodies Terengganu managed developing Malay enterprises businesses Terengganu 1900 1941 . Keywords : Bodies , Enterprises , Businesses , Malay , Terengganu Kenal Giat rangkum tekstil , tembaga , perahu , nyor kering , ikan bagai Terengganu seni hasil tangan Melayu . tangan , akhir alih Melayu giat , tani ikan bentuk . Kesan , dorong budaya Melayu sebar luas Terengganu gelar  Birmingham  kaji barat sekitar abad ke-19 . . lihat ubah telah kembang , gantung oleh Malah , begitu , mula giat stabil . , artikel fokus jauh jaya badan tubuh bentuk ubah tara arus maju giat jalan Melayu Terengganu 1900 shingga 1941 . Kaji Literatur Sekira lihat Melayu kembang Terengganu , mustahil maju . Nyata sokong olah Maznah Mohamed Melayu giat . , bantu , hasil Melayu tekstil tangan golong usaha peringkat . , peran 66 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 Arts ( TACS ) , Malayan Agri-Horticultural ( M A H A ) British ( B E E ) wujud Terengganu lihat bentuk capai cukup bangga Terengganu terima . 1 Nyata sokong Syakila Yacob . jelas sekira , sukar Melayu . , main peran cukup atur segala hasil Melayu . Sekira , kesan tara wujud sikap keusahawanan akhir lahir alit . Melaui , wujud . 2 Malah , Siti Rahmah . Noor nyata peran main maju giat Melayu . Malah , main peran cukup kuasa mutlak segala bentuk Terengganu bahkan Melayu . 3 Latar Belakang Tadbir Terengganu Ringkas Tadbir Terengganu abad ke-204 anggap agak cabar . Status daulat merdeka langsung pasuk fasa Terengganu jalan mahupun utama kolonial British . Telah Zainal Abidin III5 mangkat sekitar 1918 , tampuk perintah Terengganu ganti putera baginda Tuan Muda Tengku Muhammad ( 1918 - 1920 ) . 6 24 Mei 1919 , Terengganu menandatangani British perintah Muhammad . Berkuatkuasanya Artikel II7 , Terengganu British nali Nasihat British . Nasihat tinggal Terengganu tugas nasihat tadbir soal kecuali . Nasihat British lantik . Humphreys . 8 tugas Ejen British Terengganu mula tugas lantik berkuatkuasa serentak tarikh ditandatangani . 9 Walau , telingkah Muhammad Arthur 10 sebab baginda takhta Terengganu . Terengganu mengisytiharkan leta Muhammad 1920 . ganti , Jemaah putus Tengku Sulaiman , adinda Muhammad Terengganu gelar Sulaiman Badrul Syah ( 1920 - 1942 ) . 11 tampuk perintah Terengganu ganti Sulaiman Badrul Syah , alih institusi mula lihat jalan lancar ras tradisional moden , British anggap baginda perintah lemah Muhammad Syah II . Walau , jelas bukan pandang British pimpin golong elit Melayu Terengganu , bentuk ubah bawa utama kembang giat Melayu 1900 - 1941 . haireki tadbir Terengganu sekitar 1900 , lihat 67 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 tadbir Terengganu keliling British lantik jalan tugas tadbir . , serama British diri Nasihat British , Tolong Nasihat British , Pesuruhjaya Jurutera . belas kemudian sekitar 1932 , British khidmat tambah serama lap . 1936 , British 13 terus 17 1937 . ingin jelas British lantik 1900 1941 . Lantik lihat memang tambah British hampir semua Terengganu . Walau , tetap bantu pegawai Melayu lantik nasihat Jemaah Nasihat British licin urus tadbir . 12Pelantikan lihat tadbir kompleks . 13 Ekor British Melayu maju giat Melayu Terengganu , lihat mula tubuh kembang giat Melayu jalan lancar . Badan Maju Giat Melayu Terengganu , 1900 - 1941 Bandar Terengganu bandar lengkap maju dalam . 14Selain wujud kerja , bandar Bandar mampu prasarana lengkap . , banyak muncul bentuk susun saudagar , , kraftangan . Malah , sedia bandar , langsung mampu dorong tumpu giat ami . 15 Kembang bukti tubuh Bandar Terengganu sekitar 1917 16 Bandar diri Melayu misal Hamid Bandar Daerah Terengganu Khalid Haji Rahman Bandar Daerah Kemasik ambar Terengganu lantik Melayu maju . 17 Lantik Hamid Bandar Terengganu telah tamat perkhidamatan British Terengganu H S Paterson 1923 . Kesan lantik , untuk libat hal ehwal Terengganu $12,714 1922 $ 13 713 1923 . , kebaji . 18 68 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 campur tangan Inggeris tadbir Daerah Kemam Jun 1924 1930 , segala tadbir maju bersih Chukai , letak sepenuh kelola tadbir daerah . Malah , tadbir kendali langsung Nasihat Britih J W Simmons ( 1925 - 24 1927 ) , . Millington ( 1927 - 1928 ) . Sturrock ( 1928 - 1930 ) . Wujud tadbir Melayu British punca undang  Municiple Bil . 5 / 1930  Terengganu . enakman , Terengganu letak tadbir kelola ( juma  ) nali  Bandar  . ahli diri ahli rasmi tuai nali  Pertua Bandar  British . 19 Lantik jumlah 286 Melayu lelaki Melayu tadbir Terengganu sekitar 1921 20 umum , tugas kendali Bandar awas bersih , jaga awal rangka projek-projek maju aspek mahupun sosial . 21 bukti fungsi padang usaha salah jalan giat jual hasil . Melayu libat E N Dimmock ( Bandar Terengganu ) , Kaya Indra Pahlawan ( Naib Bandar Terengganu ) , Tengku Jaya Pekerma ( Ahli ) , Engku Bijaya ( Ahli ) Haji Kassim ( ) . Ana main pegawai lantik sebab padang Padang Limbong bina 1935 . padang kurang batu cukai Kastam Terengganu luas 16 ekar . bina Padang Limbong , 1934 penuh semak-samun . padang luas luas , maka Bandar laku tebas rata lebih dahulu giat jalan . 22 Pelan tuju jalan Bandar buka padang kraftangan , langsung lengkap sasar arah maju giat . Peran main Bandar Terengganu sama Bandar Padang Lumba Kuda terut jadi salah tunjuk  barang buat tukang Melayu  1924 23 69 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 Gambar 1 : Susun Tangan , Tani Bagai Padang Dungun 1940 : 1940 , C L M 191 / 40 lancar Melayu , Bandar bekerjasama Arts Crafts promosi produk . Sekira promosi , Melayu sukar nali . 24 langkah jalan Bandar Terengganu usaha maju giat henti sekadar bina asas padang , malah pasar peran lengkap maju Melayu . 25 1935 , Bandar mula jadi Pasar Mingguan26 transformasi Melayu . Pasar Minggu Kampung Binjai Kemam , Jerteh Besut , Ahad Ayer Puteh Kemam , Bukit Payung Terengganu , Kampung Gelogor Terengganu , Kampung Manir . 27 70 Gambar 2 : Suasana Tunjuk Terengganu Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 Padang : Arkib , matlamat wujud sekitar Melayu , 1936 J E Kempe mula cadang Pasar Minggu Cina28 mastautin tetap Terengganu . , pandang Cina alam luas jual . biasa tekstil tembaga . 29 Kesan , tambah Cina Terengganu serama 7 246 1921 : 30  buleh datang ke-faedahan orang Melayu di-benarkan lain bangsa dagang di-situ . nyata orang Melayu lain bangsa jual di-dalam pasar mithal-nya orang Melayu biasa pernah jual kain baju di-tempat di-benarkan Cina jual tentu faedah pulang Melayu . pikir di-dalam Perak pasar sekelian bangsa jual nampaknya orang Melayu jual  .  J E Kempe . 31 Selar kembang , Pasar Minggu Lubok Kemam hampir lombong Nippon . lihat sesuai infrastruktur api lengkap jalan , langsung perhati salah kembang . Tambah , banyak unjung gerai kunjung kerja lombong . 32Perniagaan di-pasar wujud semata-71 hendak jual perkakas jalan anak Melayu mana kampung Terengganu . 33 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 realisasi , 23 1936 Duli Mulia Sulaiman Badrul Syah iring Hormat Nasihat British J E Kempe Melayu komitmen mentranformasikan lawat Jajah . 34 capai pernyertaan kurang 400 usaha jual jalan langsung Sulaiman Badrul Syah tunjang maju Melayu . 35 Gambar 3 : Melayu Jalan Urus Jual Beli Pasar : Muzium Terengganu Terengganu Arts ( TACS ) Tubuh Terengganu Arts ( TACS ) awal 1930 Mrs . Margaret . Dalley , salah maju giat Melayu Terengganu . tengah 1930 , TACS mula jalan giat promosi Melayu Eropah . begitu mati pasar tekstil . 36 laku tetap guna warna kain alit giat tekstil sutera kain songket selaras patut murah negeri Melayu . 37 Ubah bawa guna warna tradisional guna warna alit kimia cepat ering , anggap salah laku kain pasar alit . jalan TACS sutera kain songket pamer , langsung lihat alit  falls  . Konsep hasil berkualti , 72 kemas benang emas nyata mampu tonjol daya kreativiti usaha Melayu . 38 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 laku TACS , masuk tekstil senarai Industries . 39 , banyak Industries sentiasa oleh anugerah pingat emas perak tanding serta . tekstil , Industries tembaga , kelapa kering , nyor kering jemor matahari , nyor kering salai , perahu , padi , ikan kering bagai . 40 Gambar 4 : Hasil Tenun Songket Usaha Terengganu : Muzium Terengganu Jaya TACS publisiti promosi Melayu bukti itu langsung laku TACS . Sekira giat , pasti kembang stabil akhir maju nikmat usaha utama golong Melayu . 41 usaha libat giat jalan Inche  Kelsom binti . Rahman ( tenun Kain ) , Inche  Munah binti . Rahman ( tenun Kain Songket ) , Munah binti ( jual ikan kering ) usaha . Kesan libat 1934 , oleh $4,000 . 42 Hubung , lebih TACS , mula jadi TACS gedung ibu jual produk alit . sekadar Semenanjung Melayu terima , malah jadi salah . 43 73 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 Terengganu , TACS mengsasarkan tekstil , tembaga perahu Kemam , Chukai Paka . 44Syarikat Terengganu fokus hasil kraftangan asas tembaga tekstil potensi cukup kembang menjana lumayan . 45 TACS , Mrs . Margaret . Dalley Melayu libat giat anjur . pandang , serta anjur , mampu golong kelas usaha . realisasi arah maju giat tangan anjur , mula tindak mohon $319.00  kain benang  $302.90 oleh sutera mentah bayar ( ICI ) . Bayar ICI tuju jalan kaedah warna cepat hasil kain sutera . , jumlah $350.00 untuk Dato  Indra Kaya Indra Pahlawan Naib Ketua Tunjuk Terengganu . 46 realisasi tekstil tembaga nali , Terengganu tuju TACS serta Scotland 1938 . Sulaiman Badrul naung TACS , maka sasar Terengganu pilih pamer . Baginda sokong penuh serta Terengganu Scotland . Terima Terengganu langsung iktiraf Rekod Terengganu . 47 Malah , salur $2,000 sedia Scotland Terengganu . 48 1940 , sekali Scotland untuk $1641.61 . 49 Namun , berbeza sedikit , 17 helai kain sutera songket benang emas pamer Scotland . 50 serta jalan lancar , Sulaiman Badrul tuju lantik Pesuruhjaya Gali Terengganu Tengku Wangsa Dato  Endera TACS . wakil Terengganu urus segala siap Scotland . 51 , TACS buka serta golong usaha serta Kraftangan 19 1936 . Ikut belanja guna TACS belanja : 74 Jadual 1 : Belanja Trengganu ( TACS ) Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 Bil 1 2 Dahulu Barang Jual 1934 Barang Jual 1935 4 barang jual 3 jual 5  ) 2 500 1 150 1 480 9 000 11 650 : Kerja Maju Tukang Tangan , SUK . Tr . 811 / 1352 Selar kembang anjur , nyata buka sutera $119,818 1934 $ 33 919 1933 52 1939 , Sulaiman Badrul Syah tuju lantik Tengku Bijang Wangsa Dato  Indera Pahlawan Terengganu Ahli diri Melayu TACS . Segala tunjuk libat tembaga tenun urus . 53 Malayan Agri-Horticultural ( M A H A ) Mr . . . Dougles sumbang Tubuh Malayan Agri-Horticultural ( M A H A ) Pesuruhjaya Melayu Shenton Thomas 1930 lantik kembang Melayu . 54 Tubuh M A H A bertanggungjawab anjur Melayu libat giat . 55 lantik M A H A diri . 75 Jadual 2 : Senarai Lantik Malayan Agri-Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 ( M A H A ) Nama Melayu Sekutu Perak Selangor Sembilan Pahang Melayu Sekutu Johor Kedah Lantan Terenggganu Paduka Aziz  Muktassim Billah Hisanuddin ibni Al-Marhum  idin Sulaiman Tuanku Rahman ibni Al-Marhum Tuanku Muhammad Al-Sultan Bakar Ri  ayatu  ddin Al-Mu  da-dzam Nama Ibrahim Hamid Halimshah ibni Al-Marhum Tajudin Mukarramsha Ismail Alyu Al-Mohamadi ibni Al-Marhum Mohamed Sulaiman Badrol  ibni Al-Marhum Zainal Abidin : Malayan Agri-Horticultural ( M A H A ) Megazine , , 1 - 4 , 1941 . umum , saing produk langsung buka usaha libat anjur M A H A 56 M . A H A , saing salah cara dorong usaha sentiasa inovasi . 57 Banyak anjur M A H A libat urus sultan lantik . 58 , salah M A H A , mustahil Sulaiman Badrul Melayu lelaki mahupun libat penuh giat anjur . Tarik , M A H A usaha segala hasil Melayu nali kenal  M A H A  tuju promosi alat komunikasi gemar kraftangan Melayu . Majalah jual $0.30 tuju hadir . usaha laku M A H A langsung dedah usaha benar samping gambar capai . 59 76 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 Gambar 5 : M A H A : Malayan Agri-Horticultural ( ) , . IX , . 1 . Januari 1939 Kesan laku M A H A , 1927 , oleh anjur M A H A cecah $8,115 . 19 $ 7 255 . 15 1926 tambah $859.24 . Banding nisbah nisbah langsung gambar . 60 aspek guna capai ramal potensi , nyata wujud M A H A mampu jamin usaha . 61 kelima anjur M A H A 1927 Melayu Terengganu . usaha libat M A H A Ali Ismail Omar mahir giat tembaga puteh , Jusoh . Rahman mahir buat tembaga kuning Rahman mahir timbal perahu , serta anjur bayar yuran $5 . 62 77 Gambar 6 : M A H A Sulaiman Badrul Maklum ke-12 1935 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 : Sila DYMM Sulaiman Badrul Syah Tunjuk Belas , SUK . Tr . 58 / 1354 . tumpu usaha , M A H A mengsasarkan sekolah Melayu salah kekal giat . 63 contoh tubuh Sekolah Perempuan Tengku Ampu Mariam 4 1937 Terengganu . Tubuh sekolah tuju lahir ajar perempuan mahir libat hasil warna tekstil . 64 Kesan jalan jumlah 7 136 usaha Melayu giat kain tenun golong lelaki 168 . langsung Sekolah Tengku Ampu Mariam alam cukup mula praktik habis ajar sekolah . 65 78 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 Jadual 3 : aktiviti-aktiviti langsung Sekolah Tengku Ampu Mariam celup sutera-sutera luntur tenun benang sutera songket benang emas rat kain ayam daun tumbuh jahit renda bantal kerusi : Kerja Tukang murid Sekolah Perempuan Terengganu , 6 September 1938 , SUK . Tr . 660 / 1357 British ( B E E ) kembang , tekan giat Melayu . terus bentuk Terengganu British ( B E E ) 66 utama aspek pasar produk . 67 B . . tuai Ronald Morell minat segala bentuk tekstil hasil Melayu Terengganu . 68 Mewah kain teknik buat kemas bentuk tawar B E E Terengganu serta Wembley , London 1924 . 69 tuju TACS nyata buka Terengganu promosi produk keluar hasil usaha . 70 , untuk $5,000 lulus Sulaiman Badrul Syah Wembley , London . 71 minat hasil kraftangan Melayu , B E E minat muzik joget gamelan main Melayu Terengganu . 72 sekadar usaha Terengganu serta , B E E usaha negeri Selat , Melayu Sekutu negeri Melayu Sekutu . Serta usaha negeri pilih gabung kategori Malaya . , kategori73 serta pilih . 74 1938 B . . tubuh Malaya 75 pamer produk . Malaya tuai Mr . . . Sands bantu Mr . Norris . lantik alam cukup agri-culture Malaya alam , konsep mula pelbagai . 76 Malah , laku jadi tari pasang cahaya nali Arts Crafts . Arts Crafts pamer tekstil sutera , tenun benang emas kain . 77 lantik , Mr . O T Faulkner Nasihat Tani Terengganu lantik bertanggungjawab kumpul barang 79 barang tani , barang seni kraftangan , sekolah Melayu bagai . 78 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 produktiviti lihat helai kain sutera kain songket alit hasil usaha Melayu pamer Teater Fesyen , London . 79Ternyata usaha laku B E E mampu bukti inovasi usaha upaya laku transformasi . Jaya usaha ciri  entreprise  sanggup tanggung risiko bukti telah tekstil Terengganu pilih salah apatah London . Iktiraf sekali gus lihat keluar Terengganu memang komersial . 80 Gambar 7 : kain Sutera Pamer Malaya 1938 : Malayan , : Caxton LTD , Jil . 27 , 1939 , hlm . 174 .  1941 , tubuh  Terengganu lantik Tengku Muda Mohamed urus . Matlamat tubuh bangun mana kurang maju Terengganu . usaha bantu maju giat . tenun hebat sekitar 1941 mula bantu urus stok kain kapas benang 80 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 tekstil kuantiti . salur bantu usaha perlu , bantu bulu bir diimport hasil baju sejuk usaha . Malah tuju promosi 12 22 helai kain hasil usaha giat promosi . tenun , tembaga putih besi tengah . Kembang besi daerah Dungun , Besut Terengganu langsung mampu bekal perlu ladang tani utama hasil cangkul tuju tani . Words cadang hasil jual golong tani ladang murah beli . Terengganu , maju besi Pulau Kambing . Kembang giat besi langsung usaha jadi giat salah . dieksport , perkakas besi hasil alat selenggara . 81 Lantik Tengku Muda Mohamed langsung kecekapan . Bayar gaji $400 tetap takluk 1941 selaras Malaya B M A . Malah , segala keluar kena bayar patut Malaya . 82 , laku  wujud Melayu lelaki mahupun . Jadual 4 : Libat Lelaki Lapang Terengganu 1900 - 1941 Jenis Lelaki  Celup Kain Jahit Pakai Bakul Tikar Buka Kedai Jaja Tukang Besi Tukang 14 74 73 58 1 000 265 124 135 11 491 95 1 588 1 639 1 516 - 516 : Banci 1921 ( British Trengganu ) . 81 Simpul Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 bincang , rumus tubuh Bandar Terengganu , Arts ( TACS ) , Malayan Agri-Horticultural ( M A H A ) , British ( B E E )  jelas lihat cukup Melayu maju giat . , sekira wujud bertanggungjawab , sukar Melayu pasar segala hasil kurang . Sulaiman Badrul lulus dalam lihat baginda arah Melayu giat . , nyata langkah jalan sejajar kembang . Transisi sikap tolak sikap main British kesan cukup tara wujud ruang kerja , stabil golong lelaki golong . Malah , jelas lihat peran main golong elit Melayu pegawai British Terengganu memang maju giat Perang . Harga Tulis ingin lahir harga Negara Keusahawanan , Fakulti Aji Umum Lanjut ( FUPL ) Universiti Zainal Abidin ( unisza ) gala hasil artikel . Biodata * Norazilawati Abd Wahab ( ) (norazilawatiwahab@unisza.edu.my ) Syarah Negara Keusahawanan , Fakulti Aji Umum Lanjut ( FUPL ) , Universiti Zainal Abidin ( unisza ) , Terengganu . * *  iyah Noor (arbaiyah@um.edu.my ) . Madya Sejarah , Fakulti Sastera Sains Sosial , Universiti Malaya . * * * Ruzaini Sulaiman (ruzaini@umt.edu.my ) Syarah Kanan Negara Tamadun , Lanjut , Universiti Terengganu , Terengganu . * * * * Ruhaizan Sulaiman (ruhaizan@unisza.edu.my ) Syarah Kanan Negara Keusahawanan , Fakulti Aji Umum Lanjut ( FUPL ) , Universiti Zainal Abidin ( unisza ) , Terengganu . : 24 Mei 2022 Reviewed : 30 Mei 2022 : 6 Jun 2022 Nota 1 Maznah Mohamad , Malay Handloom Weavers  , Singapore : Stamford Pte . Ltd , 1996 . 2 Syakila Parween Yacob ,  Sejarah Keusahawanan : Halatuju Histiografi  ,  iyah Noor ( eds ) , Persada Jauhari , : Terbit Universiti Malaya , 2012 . 82 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 3 Siti Rahmah . Noor , Sejarah Kembang  Industries  Trengganu Abad Ke-18 1970 - , Latih Ilmiah , B A , Sejarah , Universiti Bangsa , Bang , 1977 / 1978 . 4 Telah Baginda Omar ( 1839 - 1876 ) mangkat , tampuk perintah Terengganu ganti II ( 1876 - 1881 ) ; kemudian abad ke-20 ganti Zainal Abidin III ( 1881 - 1918 ) ; Muhammad Syah II ( 1918 ) ; Sulaiman Badrul Syah ( 1918 - 1942 ) . terang lanjut sila rujuk  iyah Noor ,  Naskhah Omar Salasilah Sultan Terengganu  , Rogayah . Hamid & Mariyam Salim ( eds ) , Sultan Melayu Terengganu , : Bahasa Pustaka , 2006 , hlm . 18 - 22 . 5Ketika perintah Zainal Abidin III , Terengganu pengaruh British . Pengaruh British tadbir Terengganu ekor berkuatkuasa ditandatangani 10 Mac 1909 Siam Britain . Artikel 1 Siam serah Terengganu ( Lantan , Kedah Lis ) Britain . Siam tetap tarikh British alih negeri Melayu ; Terengganu 24 Julai 1909 , Lantan 19 1909 Kedah 19 1909 . terang lanjut sila rujuk Zakaria Ghazali , Tadbir Tentera Thai Terengganu 1942 - 1945 , : Terbit Universiti Malaya , 1996 , hlm . 9 - 10 . 6Sultan Zainal Abidin III mangkat 26 November 1918 usia 55 tahun , 2 , 25 hari . Telah mangkat baginda , tampuk perintah Terengganu ganti Tengku Muhammad gelar Tuan Muda . terang lanjut sila rujuk Shaharil Talib Robert ,  Trengganu  , JMBRAS , Jil . 50 , . 2 , 1977 , hlm . 413 : Rujuk Muhammad Yusoff Hashim , Terengganu Darul Iman : Tradisi Sejarah , : Bahasa Pustaka , 1991 , hlm . 117 - 118 : Rujuk Zakaria Ghazali , Istana Badariah , 1910 - 1946 : Khazanah Sultan Terengganu , Wacana Waris , Mandalika , Muzium Terengganu , 30 Oktober 2008 , hlm . 11 - 12 . 7 1919 batal Artikel II 1910 ganti artikel bunyi  Terengganu recive British called British Advisers , Terengganu , asked acted matters effecting Muhammad  : terang lanjut sila rujuk Terengganu 1919 , hlm . 15 . 8 J L Humphreys Nasihat British Terengganu lantik telah berkuatkuasanya 24 1919 . lantik , gelar  wakil  pegawai British tempat Terengganu tukar  Nasihat  maksud , kuasa luas tetap  wakil  . Berkuatkuasanya langsung lihat wujud bentuk Terengganu British . Lantik beri gaji Nasihat British $857.14 . terang lanjut sila rujuk Terengganu 1915 , hlm . 6 . Rujuk Mahadzir Ibrahim , 365 Sejarah , Jil . 1 ( Januari-Jun ) , Selangor : Ilmu Publications Sdn , 2010 , hlm . 691 . 9Surat Arthur Muhammad , 16 Jun 1919 , M B O F 203 / 1338 . 10Sir Arthur Pesuruhjaya negeri Melayu Sekutu bentuk Suruhanjaya Suruhanjaya Bucknill diri Alexander Strachey Bucknill ( tuai siasat ) , Hayes Marriot Frederick Mitchell Elliot . Bantu diri J W Simmons , Pesuruhjaya Gali Johor lantik ; Dr . Argyll , Profesor Sekolah Ubat Edward VII , Ubat ; N M Hashim , Terjemah Kanan Bahasa Melayu , Terjemah Bahasa Melayu J T N , Sulit kerani tugas tadbir Daerah Kemam ; tadbir Penjara Mati orang Salah Penjara ; kena Terengganu Muhammad salah rogol Tengku Selamah . 1918 , Arthur nyata Zainal Abidin III tubuh siasat Terengganu . reng lanjut sila rujuk Zakaria Ghazali , Tadbir Tentera Thai Terengganu 1942 - 1945 , : Terbit Universiti Malaya , 1996 , hlm . 13 . Rujuk Zakaria Ghazali ,  Ubah Tadbir Terengganu 1839 - 1941  , Jurnal Satu Sejarah Cawangan Terengganu ( WARIS ) , Jil . 3 , 1982 , hlm . 48 . 11 1920 - 1942 , tampuk perintah Terengganu ganti perintah Sulaiman Badrul Syah . Lantik baginda Terengganu usia agak muda 26 tahun langsung cabar agak kuat baginda . terang lanjut sila rujuk Salasilah Baginda Omar , hlm . 14 . 83 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 12 Zakaria Ghazali , Tadbir Tentera Thai Terengganu 1942 - 1945 , hlm . 18 . Terengganu Naib Terengganu 8 Zulkaedah 1342 perihal nama bayar gaji pegawai British lantik tadbir Terengganu . terang lanjut sila rujuk nama Puteh Jawat Trengganu , M B O F 904 / 1342 . 13Terengganu A H 1438 ( 8th 1929 - 27th 1930 ) , hlm . 16 . 14 Tatiana . Denisova , Refleksi Historiografi Melayu , : Terbit Universiti Malaya , 2011 , hlm . 223 . 15 Kadir Yusoff ,  Budaya : Libat Melayu  , Jurnal Aji Melayu , Jil . 13 , 2003 , hlm . 71 . 16 Trengganu 1917 , hlm . 8 . 17 Trengganu 1917 , hlm . 34 . 18 Trengganu 1917 , hlm . 14 . 19 & States Trengganu 1931 , , Singapore , 1932 , hlm . 2 - 3 . Rujuk Trengganu 1939 , February 1939 . 20 Banci 1921 , S U K Trengganu 463 / 134 . 21 & States Trengganu 1934 , , Singapore , 1935 , hlm . 14 - 15 . 22State  Kemam 1935 , hlm . 12 , B A T 989 / 1936 . 23 Ikut kategori jenis giat jalan : ( Kayu ) ; ( Tenun Jahit ) ; Tiga ( ( fibre ) ; Empat ( Tembikar Pasu ) ; Kelima ( Libat Hasil Alat Kebun ) ; Enam ( perusahaantembaga , Logam Perak ) Tujuh ( Hasil sekolah Hasil Perahu Melayu ) : serta Melayu Ipoh serta hadiah lumayan . Contoh usaha mampu hasil kain sutera halus buat hadiah $10 $6 . Hadiah untuk salah usaha keluar produk mahupun . Terang lanjut sila rujuk Agri-Horticultural - , SEL . . 2302 / 1924 . 24 Tunjuk Melayu Ipoh 3 6 1928 , SUK . Lantan 650 / 1928 . 25Penyata Jajah Trengganu 1935 , hlm . 2 . SUK . Tr . 683 / 1936 . 26 Tapak asal Pasar Minggu milik Kampung Binjai Mamat Suleiman . Kata ekar Terengganu sewa tapak jadi Pasar Minggu . oleh sewa , maka bayar pungut jual 1 sen 2 sen . terang lanjut sila rujuk Markets Terengganu Kemam , 8 Ogos 1936 , B A T 1028 / 1936 . 27Pertunjukkan Kemam 1352 , B A T 318 / 1352 : Rujuk Markets Fairs , C L M 253 / 1352 : Rujuk Jerteh , C L M 306 / 1353 . 28orang-orang Cina hijrah masuk Melayu utama hubung . Hubung jalin neger-negeri Melayu Pulau Melayu abad ke-13 langsung kembang Cina . Terengganu , datang Cina 1800 . Tempat utama Terengganu kemudian kembang Terengganu . Datang Cina tumpu . lama Cina Terengganu ahli keluarga tetap Terengganu . Terengganu mula luas . terang lanjut sila rujuk Cheong ,  Sejarah Datang Cina Terengganu 1800 - 1940  , Latih Ilmiah , B A , Sejarah , Fakulti Sains Masyarakat Manusia , Universiti Bangsa Sains , Bang , 1990 / 1991 , hlm . 21 . 29 Markets Fairs , C L M 253 / 1352 . 30Kebenaran Melayu jalan giat Pasar Minggu Kedah 1936 . , Tengku Yaacob putera Kedah keluar nyata , Melayu asal Kedah 84 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 benar niaga Pasar Minggu . terang lanjut sila rujuk Markets Terengganu Kemam , B A T 1028 / 1936 . 31 sedia Rahman Dato  Jaya , Kemam Hormat Trengganu Sejahtera 31 Julai 1936 , Markets Terengganu Kemam , B A T 1028 / 1936 . 32 Dungun Lands & Trenggganu Sejahtera 25 November 1935 , Markets Fairs , C L M 253 / 1352 . 33 Kemam Commussioner Lands , Trengganu 24 November 1935 , Markets Fairs , C L M 253 / 1352 . 34Memorandum Terengganu Hormat Pesuruhjaya Jajah Kemam Sejahtera 5 Rejab 1355 , Kerja Maju Tukang Tangan , 29 Januari 1934 , SUK . Tr . 811 / 1352 . 35State  Kemam 1935 , hlm . 18 , B A T 989 / 1936 : Rujuk Trengganu 1936 , C L M 197 / 1936 : Rujuk Markets Fairs , C L M 253 / 1352 . 36 Maznah Mohamad , Malay Handloom Weavers  , hlm . 248 . 37 Malayan , : Caxton LTD , Jil . 27 , 1939 , hlm . 367 . 38 . 39 Telah libat Terengganu Industries , Lantan Selangor libat kemudian milik sendiri anjur . jalan , Lantan Terengganu tumpu pamer produk muka . Malah , ada , usaha dapat minat kunjung produk utama tekstil . terang lanjut sila rujuk , department-maha Megazine 1927 - 1941 , CPR / M338 ( 323 ) . 40Malayan Agri-Horticultural ( ) , 6th Malayan Exibition , 3 - 6 August 1928 , hlm . 44 . 41 Trengganu 1934 , hlm . 31 . 42Memorandum British Terengganu Terengganu 22 Februari 1935 , Kerja Maju Tukang Tangan , SUK . Tr . 811 / 1352 . 43 Terengganu 1935 , hlm . 23 . 44Trengganu 1910 - 1940 , . 840 / 2 ( 27 ) . 45 Trengganu 1933 , Singapore : , 1934 , hlm . 21 . 46 Dato  Indera Tengku Wangsa lantik Tukang tangan Terengganu . libat penghataran barang tukang tangan urus Dato  Indera Tengku Wangsa . 47Memorandum Indera Tunjuk Glasgow Khazanah Trengganu 2 1938 , Pertunjokan barang British Scotland , . 451 / 1937 . 48Penasihat British Terengganu , 15 Jun 1938 ( 1357 ) , M B O F , 172 / 1356 . 49Memorandum Khazanah Terengganu Hormat Indera Pahlawan 14 1940 , Pertunjokan barang British Scotland , . 451 / 1937 . 50Memorandum S D G E Cator ( Malay Trafalgar London ) Mrs . G A . . Moubray , Hon Trengganu Arts Trengganu Malaya 19th 1940 , Pertunjokan barang British Scotland , . 451 / 1937 . 51 Lands & Trengganu Trengganu Sejahtera , 28 Jun 1938 . Trengganu Tekstil Dol , C L M 153 / 38 . 52 Terengganu 1934 , hlm . 21 . 53Commissioner Appointed Committe Trengganu Arts , C L M 177 / 1938 . 54Malayan Agri-Horticultural 1930 , S U K Tr . 30/1348 . 55 Malayan Agri-Horticultural ( M A H A ) , 1 , . 1 - 4 II , . 1 , 1927 - 1928 , hlm . 142 . 56Malayan 1932 , SUK . Kedah . 192 / 1351 . 85 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 57 Nasihat British Terengganu Hormat Sejahtera 18 1933 , Tunjuk Puluh Semenanjung Melayu , SUK . Tr . 164 / 1352 . 58 Malayan held 1933 , S U K Kedah . 3809 / 1351 . 59 Malayan Agri-Horticultural ( M A H A ) , 1 , . 1 - 4 II , . 1 , 1927 - 1928 , hlm . 29 . 60 . , hlm . 17 . 61 . , hlm . 29 . 62 . , hlm . 95 . 63 . , hlm . 40 . 64 Hendak Ajar Tenun Sekolah Tengku Ampu Mariam , 10 1940 . SUK . Tr . 922 / 1359 : Rujuk Buka Sekolah Perempuan 5 , SUK . Tr . 146 / 1355 . 65 Banci 1921 , S U K Trengganu 463 / 134 . 66 British Empayer ( British ) untuk £100,000 £500,000 tahun tuju Melayu . terang lanjut sila rujuk British , H C O 1544 / 1920 . 67Huraian Makna Kata  British  , M B O F 435 / 1352 . 68 Maznah Mohamad , Malay Handloom Weavers  , Singapore : Stamford Pte . Ltd , 1996 , hlm . 246 . 69Hendak Tunjuk London , M B O F 455 / 1340 : Rujuk J L Humhreys ( British Trengganu ) , British , Trengganu 1924 , hlm . 12 . 70 Nasihat British Terengganu Pesuruhjaya negeri Melayu 2 November 1922 , tanda tuju sekira Terengganu London . terang lanjut sila rujuk Malay States British Held Wembley London October 1924 , H C O Colonies 625 / 1922 : Rujuk . 5-1924 , British 1924 , SEL . . 719 / 1924 . 71Malayan Agri-Horticultural ( M A H A ) , L O T 41 / 1350 . 72 Omar Ibrahim , Joget Gamelan Terengganu Pahang , : Terbit Budaya , Seni Waris , 2005 , hlm 17 . 73Empat kategori  . terang lanjut sila rujuk Malay States British Held Wembley London October 1924 , H C O Colonies 625 / 1922 . 74Memorandum . Lornie ( Straits ) M E Sherwood ( Malay States , Singapore ) , British Held London 1921 , H C O 589 / 1338 . 75 Malaya tetap kategori khas barang pamer Glasgow . Contoh kategori Arts Crafts tujuh kategori tembaga , keris , bakul , tekstil , buat perahu bagai . jelas sutera buat Terengganu pamer Malaya . jenis buat sutera berbeza . , banyak sutera Terengganu benang emas alit . Buat sutera Terengganu langsung bentuk muka pamer London . terang lanjut sila rujuk Malayan , : Caxton LTD , Jil . 27 , 1939 , hlm . 172 . 76 Trengganu 1937 , hlm . 31 . 77 Malaya British 1924 - 1925 , hlm . 5 . 78 . , hlm . 166 . 79 Malayan , hlm . 175 . 80 . , hlm . 167 . Rujuk British Trengganu Hormat Khazanah Terengganu Sejahtera 7 November 1939 , Pertunjokan barang British Scotland , . 451 / 1937 . 81 Publics ,  1936 , B A T 54 / 1936 . 82Senior Affairs Trengganu , Terengganu , SUK . Tr . 194 / 1945 . 86 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 Rujuk Zakaria Ghazali , Tadbir Tentera Thai Terengganu 1942 - 1945 , : Terbit Universiti Malaya , 1996 . Zakaria Ghazali , Istana Badariah , 1910 - 1946 : Khazanah Sultan Terengganu , Kertas Wacana Waris , Mandalika , Muzium Terengganu , 30 Oktober 2008 . Zakaria Ghazali ,  Ubah Tadbir Terengganu 1839 - 1941  , Jurnal Satu Sejarah Cawangan Terengganu ( WARIS ) , Jil . 3 , 1982 . Alir Muda ,  Sejarah Dearah Kemam  , Latih Ilmiah , B A , Sejarah , Universiti Bangsa , Bang , 1977 / 1978 . Centre Opened Malayan Crafts Singapore , SUK . Kedah , 208 / 1349 .  iyah Noor ,  Naskhah Omar Salasilah Sultan Terengganu  , Rogayah . Hamid & Mariyam Salim ( eds ) , Sultan Melayu Terengganu , : Bahasa Pustaka , 2006 . Agri-Horticultural - , SEL . . 2302 / 1924 . Trengganu 1936 , C L M 197 / 1936 : Rujuk Markets Fairs , C L M 253 / 1352 . department-maha Megazine 1927 - 1941 , CPR / M338 ( 323 ) Omar Ibrahim , Joget Gamelan Terengganu Pahang , : Terbit Budaya , Seni Waris , 2000 . Terengganu 1915 . Terengganu 1919 . Terengganu 1929 . Terengganu 1934 . Terengganu 1935 . Terengganu 1936 . & States Trengganu 1931 , , Singapore , 1932 . 87 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 Trengganu 1933 , Singapore : . & States Trengganu 1934 , , Singapore , 1935 . Trengganu 1934 . Trengganu 1937 . Malayan Crafts , SUK . Kedah 1450 / 1346 . Carring Possibilites Malayan Arts , SUK . Lantan 1631 / 1927 . British Held London 1921 , H C O 589 / 1338 . Cheong ,  Sejarah Datang Cina Terengganu 1800 - 1940  , Latih Ilmiah , B A , Sejarah , Fakulti Sains Masyarakat Manusia , Universiti Bangsa Sains , Bang , 1990 / 1991 . Appointed Committe Trengganu Arts , C L M 177 / 1938 . Jerteh , C L M 306 / 1353 . Markets Fairs , C L M 253 / 1352 . 5-1924 , British 1924 , SEL . . 719 / 1924 . Malayan held August 1933 , S U K Kedah . 3809 / 1351 . British Malaya 1937 . British Malaya , , London : Waterlow Ltd , 1926 , Jil . XIV . Huraian Makna Kata  British  , M B O F 435 / 1352 . Hendak Tunjuk London , M B O F 455 / 1340 . . . Humhreys ( British Trengganu ) , British , Trengganu 1924 . 88 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 Komit Tunjuk Beri Terengganu Tunjuk , L O T 98 / 1340 . Malayan Agri-Horticultural ( ) , 6th Malayan Exibition , 3 - 6 August 1928 . Malayan Agri-Horticultural ( M A H A ) , 1 , . 1 - 4 II , . 1 , 1927 - 1928 , hlm . 138 . Malayan Agri-Horticultural 1930 , S U K Tr . 30/1348 . Malayan 1932 , SUK . Kedah . 192 / 1351 . Malayan Agri-Horticultural ( ) Malayan 17th  30th August 1926 . Malayan Agri-Horticultural ( M A H A ) , 1 , . 1 - 4 II , . 1 , 1927 - 1928 . Maznah Mohamad , Malay Handloom Weavers  , Singapore : Stamford Pte . Ltd , 1996 . Dungun Lands & Trenggganu Sejahtera 25 November 1935 , Markets Fairs , C L M 253 / 1352 . Terengganu Hormat Pesuruhjaya Jajah Kemam Sejahtera 5 Rejab 1355 , Kerja Maju Tukang Tangan , 29 Januari 1934 , SUK . Tr . 811 / 1352 . Nasihat British Terengganu Hormat Sejahtera 18 Jun 1933 , Tunjuk Puluh Semenanjung Melayu , SUK . Tr . 164 / 1352 . . Clayton ( British Lantan co-operative Societies , F M S . 3 Januari 1928 , Asks Malayan Agri-Horticultural ( M A H A ) , L O T 41 / 1350 . Indera Tunjuk Glasgow Khazanah Trengganu 2 1938 , Pertunjokan barang British Scotland , . 451 / 1937 . Hon  ble States Trengganu Malay Centre A R , Trengganu Arts Crafts , SUK . Tr . 554 / 50 . 89 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 Khazanah Terengganu Hormat Indera Pahlawan 14 Disember 1940 , Pertunjokan barang British Scotland , . 451 / 1937 . nama Puteh Jawat Trengganu , M B O F 904 / 1342 . Trengganu Arts Crafts , SUK . Tr . 554 / 50 . Muhammad Yusoff Hashim , Terengganu Darul Iman : Tradisi Sejarah , : Bahasa Pustaka , 1991 . Malay States British Held Wembley London October 1924 , H C O Colonies 625 / 1922 . Nasihat British Terengganu , 15 1938 ( 1357 ) , M B O F , 172 / 1356 . Tunjuk barang British Scotland , . 451 / 1937 . Tunjuk Melayu Ipoh 3 6 Ogos 1928 , SUK . Lantan 650 / 1928 . Nyata Jajah Trengganu 1935 , hlm . 2 . SUK . Tr . 683 / 1936 . Tunjuk Kemam 1352 , B A T 318 / 1352 . Publics ,  1936 , B A T 54 / 1936 . British , H C O 1544 / 1920 . Malaya British 1924 - 1925 Tolong lawat Kemam , M B O F 231 / 1341 . Banci 1921 ( British Trengganu ) . Affairs Trengganu , Terengganu , SUK . Tr . 194 / 1945 . Shaharil Talib Robert ,  Trengganu  , JMBRAS , Jil . 50 , . 2 , 1977 . Siti Rahmah . Noor , Sejarah Kembang  Industries  Trengganu Abad Ke-18 1970 - , Latih Ilmiah , B A , Sejarah , Universiti Bangsa , Bang , 1977 / 1978 .  Kemam 1935 , hlm . 12 , B A T 989 / 1936 . 90 Sejarah : , Malaya ; . 31 ( 1 ) 2022 : 65 - 91 ; ISSN 1985 - 0611 e-issn : 2756 - 8253 https://doi.org/10.22452/sejarah.vol31no1.4 Mahadzir Ibrahim , 365 Sejarah , Jil . 1 ( Januari-Jun ) , Selangor : Ilmu Publications Sdn , 2010 . Arthur Muhammad , 16 Jun 1919 , M B O F 203 / 1338 .  Kemam 1935 , hlm . 18 , B A T 989 / 1936 Syakila Parween Yacob ,  Sejarah Keusahawanan : Halatuju Histiografi  ,  iyah Noor ( eds ) , Persada Jauhari , : Terbit Universiti Malaya , 2012 . Pohon Benar Wakil Pingat , . 628 / 1358 Tatiana . Denisova , Refleksi Historiografi Melayu , : Terbit Universiti Malaya , 2011 . Malayan , : Caxton LTD , Jil . 27 , 1939 . Malayan Agri-Horticultural ( ) , , , 1 - 4 , 1941 . Terengganu A H 1438 ( 8th 1929 - 27th 1930 ) . Trengganu 1939 , February 1939 . Trengganu 1910 - 1940 , . 840 / 2 ( 27 ) . Banci 1921 , S U K Trengganu 463 / 134 Markets Terengganu Kemam , 8 1936 , B A T 1028 / 1936 . Markets Terengganu Kemam , B A T 1028 / 1936 . Kadir Yusoff ,  Budaya : Libat Melayu  , Jurnal Aji Melayu , Jil . 13 , 2003 . 91