id
stringlengths 5
8
| question
stringlengths 8
97
| answer
stringlengths 1
899
| context
stringlengths 92
1.1k
| start_idx
int64 0
907
| end_idx
int64 3
1.03k
|
---|---|---|---|---|---|
mrc_6900 | kiedy zarządca sukcesyjny? | Zarządca sukcesyjny to osoba, która po śmierci przedsiębiorcy przejmie prowadzenie jego przedsiębiorstwa | Zarząd sukcesyjny – rozwiązanie wprowadzone do polskiego porządku prawnego ustawą z dnia 5 lipca 2018 roku o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw , która weszła w życie w dniu 25 listopada 2018 roku. == Zakres regulacji == Ustawa o zarządzie sukcesyjnym reguluje zasady tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem po śmierci przedsiębiorcy, który we własnym imieniu wykonywał działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, oraz kontynuowania działalności gospodarczej wykonywanej z wykorzystaniem tego przedsiębiorstwa, w tym także wykonywanej w ramach spółki cywilnej. Ustawa nie dotyczy rolników prowadzących działalność stricte rolniczą. == Zarządca sukcesyjny == Zarządca sukcesyjny to osoba, która po śmierci przedsiębiorcy przejmie prowadzenie jego przedsiębiorstwa i zapewni jego bieżące funkcjonowanie | 807 | 911 |
mrc_6901 | co to witamina d? | grupa rozpuszczalnych w tłuszczach steroidowych organicznych związków chemicznych, które wywierają wielostronne działanie fizjologiczne, przede wszystkim w gospodarce wapniowo-fosforanowej oraz utrzymywaniu prawidłowej struktury i funkcji kośćca. | Witamina D (ATC: A 11 CC 05) – grupa rozpuszczalnych w tłuszczach steroidowych organicznych związków chemicznych, które wywierają wielostronne działanie fizjologiczne, przede wszystkim w gospodarce wapniowo-fosforanowej oraz utrzymywaniu prawidłowej struktury i funkcji kośćca. Podstawowe znaczenie mają dwie formy witaminy D, różniące się budową łańcucha bocznego: * ergokalcyferol (witamina D2), naturalnie występujący w organizmach roślinnych/drożdżach * cholekalcyferol (witamina D3), naturalnie występujący w organizmach zwierzęcych Witaminy D w organizmie człowieka tradycyjnie zalicza się do witamin, jednak spełniają one funkcję prohormonów, ponieważ w wyniku przekształceń metabolicznych powstaje aktywna biologicznie postać – 1α,25-dihydroksycholekalcyferol. W farmakoterapii witamina D znajduje zastosowanie przede wszystkim w profilaktyce i leczeniu krzywicy, osteomalacji i osteoporozy. == Biosynteza i metabolizm witaminy D u człowieka == Zarówno witamina D2, jak i D3 | 31 | 277 |
mrc_6902 | kiedy były wybory samorządowe? | Wybory samorządowe w Polsce w 2018 – wybory samorządowe, które z mocy ustawy zostały zarządzone przez premiera Mateusza Morawieckiego 13 sierpnia 2018 na dzień 21 października | Wybory samorządowe w Polsce w 2018 – wybory samorządowe, które z mocy ustawy zostały zarządzone przez premiera Mateusza Morawieckiego 13 sierpnia 2018 na dzień 21 października, natomiast II tura wyborów tzw. włodarzy (wójtów gmin, burmistrzów i prezydentów miast) odbyła się dwa tygodnie później – 4 listopada. W wyborach tych wybierani byli wójtowie gmin, burmistrzowie, prezydenci miast oraz radni dzielnicowi m.st. Warszawy, gminni (w tym miejscy), powiatowi i sejmików województw. == Zmiana prawa wyborczego == Wybory samorządowe w 2018 roku odbyły się po znaczącej nowelizacji prawa wyborczego (obejmującego kodeks wyborczy oraz ustawę o samorządzie gminnym, powiatowym, wojewódzkim i o ustroju m.st. Warszawy), wprowadzonej ustawą z 11 stycznia 2018 o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania | 0 | 175 |
mrc_6903 | co oznacza termin lokacja? | forma organizacyjno-prawna, nadawana prawem lokacyjnym przez właściciela ziemi, zarówno już istniejącym, jak też nowo zakładanym wsiom i miastom w jego posiadłościach. | Lokacja – forma organizacyjno-prawna, nadawana prawem lokacyjnym przez właściciela ziemi, zarówno już istniejącym, jak też nowo zakładanym wsiom i miastom w jego posiadłościach. == Uwarunkowania == Wokół grodu jako siedziby władzy powstawały osady początkowo zajmujące się obsługą i pracą na rzecz ludności grodu. Umieszczano tam także ludzi niewolnych, gdyż najłatwiej można ich było upilnować. Ponieważ przy grodzie zawsze koncentrował się ruch ludności i było stosunkowo bezpiecznie, w pobliżu zaczęli się osiedlać rzemieślnicy różnych specjalności, także budowlani oraz produkujący dobra luksusowe. Tu też gromadzili się kupcy, szczególnie zagraniczni, ponieważ tylko tu mogli liczyć na kupujących. W efekcie podgrodzia coraz bardziej nabierały charakteru miejskich ośrodków wymiany handlowej. Jednym z przywilejów władcy było regale targowe. Za jego zgodą miejsca targowe (loca forensia) wyznaczano | 10 | 177 |
mrc_6904 | jakie tereny zamieszkiwali kozacy? | stepy położone na południe od księstw ruskich | Kozacy (ukr. "козаки́" / "kozaky", ros. "каза́ки" a. "казаки́" / "kazaki", z tur. "quazzāq", "awanturnik") – nazwa odnosząca się do grupy ludności o charakterze wieloetnicznym z dominującym substratem ruskim, zamieszkującej stepy położone na południe od księstw ruskich, określająca później także rodzaj osadnictwa wojskowego na zasiedlanych ziemiach pogranicznych Rzeczypospolitej i Rosji. Początki Kozaków zaporoskich, czyli niżowych, sięgają XV w. i związane są z południowo-wschodnimi ruskimi kresami Wielkiego Księstwa Litewskiego (Zaporożem), od unii lubelskiej (1569) w składzie Korony. Kozacy w czasach Imperium Rosyjskiego dzielili się na: zaporoskich (do 1775), dońskich, kubańskich, terskich, astrachańskich, uralskich (jaickich), Siedmiorzecza, orenburskich, syberyjskich, zabajkalskich, amurskich, ussuryjskich, buskich, czarnomorskich i azowskich. Po przewrocie bolszewickim, w trakcie wojny domowej w Rosji (1918–1920) opowiedzieli się w przeważającej mierze po stronie | 224 | 269 |
mrc_6905 | z którymi państwami graniczy polska? | Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, Słowacją i Czechami na południu, Rosją i Litwą na północy, Białorusią i Ukrainą na wschodzie. | Granice Polski – pod względem powierzchni (312 679 km²) Polska zajmuje 9. miejsce wśród 48 państw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, Słowacją i Czechami na południu, Rosją i Litwą na północy, Białorusią i Ukrainą na wschodzie. Na północy granica państwa przebiega wzdłuż wybrzeża Morza Bałtyckiego. Razem granice Polski wynoszą 3511 km. == Długość granic Polski == Długość granic: * Ogółem – 3511 km * z Czechami – 796 km * ze Słowacją – 541 km * z Ukrainą – 535 km * z Niemcami – 467 km * z Białorusią – 418 km * z Rosją – 210 km * z Litwą – 104 km * morska – 440 km (jest to długość odcinków rozgraniczających obszar morza | 106 | 244 |
mrc_6906 | czym odżywiają się dziki? | Dzik jest typowym wszystkożercą. Żywi się m.in. żołędziami, orzeszkami buczynowymi. Ryjąc w uprawach rolnych, potrafi czynić wielkie szkody, zwłaszcza w uprawach roślin bulwiastych. W runie znajduje dżdżownice, owady, gryzonie, których nory odnajduje węchem, kłącza roślin, grzyby. Zjada nawet padlinę. | pnie drzew. Dzik jest agresywnym zwierzęciem i w niektórych sytuacjach odważnie szarżuje na wroga. Lochy z potomstwem są szczególnie niebezpieczne. === Pożywienie === Dzik jest typowym wszystkożercą. Żywi się m.in. żołędziami, orzeszkami buczynowymi. Ryjąc w uprawach rolnych, potrafi czynić wielkie szkody, zwłaszcza w uprawach roślin bulwiastych. W runie znajduje dżdżownice, owady, gryzonie, których nory odnajduje węchem, kłącza roślin, grzyby. Zjada nawet padlinę. Zdobywa pokarm głównie przekopując ziemię swym wrażliwym, wydłużonym ryjem ("gwizdem"). === Rozród === Okres godowy, zwany u dzików "huczką", w strefie klimatu umiarkowanego trwa zimą – od listopada do stycznia. W cieplejszych regionach gody mogą się odbywać o każdej porze roku. Odyńce często staczają pomiędzy sobą walki o dostęp do samic. Faza estrus u samicy trwa 21 dni. | 167 | 469 |
mrc_6907 | ile ludzi pracowało w wtc? | W Światowym Centrum Handlu było zatrudnionych około 25 tysięcy osób. | World Trade Center, skrótowo WTC () – kompleks siedmiu budynków w dzielnicy Lower Manhattan w Nowym Jorku, w tym Twin Towers (bliźniacze wieże), zaprojektowany przez amerykańskiego architekta japońskiego pochodzenia Minoru Yamasakiego, któremu pomagał Antonio Brittiochi. Budowa rozpoczęła się 5 sierpnia 1966, a oficjalne otwarcie nastąpiło 4 kwietnia 1973. W Światowym Centrum Handlu było zatrudnionych około 25 tysięcy osób. Zostało ono zniszczone 11 września 2001 roku w wyniku zamachu terrorystycznego, o który NATO oskarżyło Al-Ka’idę. == Twin Towers == Bliźniacze wieże były głównymi częściami Światowego Centrum Handlu. Przez dwa lata od ukończenia były najwyższymi budynkami na świecie. Północna wieża mierzyła do dachu 417 metrów (wraz z masztem telewizyjnym 527 metrów), a południowa 415 metrów. Każda z wież liczyła 110 pięter, spośród | 359 | 427 |
mrc_6908 | jak nazywał się proces modernizacji wsi? | Semiurbanizacja | Semiurbanizacja – proces przekształcania wsi w osiedla, które nie mieszczą się w tradycyjnych kategoriach wsi rolniczej lub miasta. Czasami na określenie takiego osiedla stosuje się amerykańskie określenie "rurban community" (połączenie angielskich przymiotników, rural – wiejski i urban – miejski). Jest to "półwieś" i "półmiasto"; osiedle, które formalnie nadal jest wsią, ale zdecydowana większość mieszkańców nie jest zatrudniona w rolnictwie. Proces ten zachodził i nadal zachodzi nie tylko w Polsce, ale też w wielu innych krajach. Zjawisko to jest szczególnie często obserwowane w pobliżu dużych miast. == Historia == Termin ten został wprowadzony przez Stefana Golachowskiego w latach 60. XX wieku i odnosił się do modernizacji i urbanizacji wsi, prowadzącej nie do przekształcenia w miasto, ale w strukturę pośrednią. Pojęcie sformułowane | 0 | 15 |
mrc_6909 | z czego słynęła epoką gierka? | okres sprawowania przez Edwarda Gierka władzy w latach 1970–1980, charakteryzowała się do około 1976 dynamicznym procesem modernizacji i rozwoju społeczno-gospodarczego kraju, który w wyniku wzrastającego zadłużenia zagranicznego i błędnie prowadzonej polityki gospodarczej przeszedł w okres długotrwałego kryzysu gospodarczego | na Sejm I, II, III, IV, V, VI, VII i VIII kadencji (1952–1980). „Dekada gierkowska”, czyli okres sprawowania przez Edwarda Gierka władzy w latach 1970–1980, charakteryzowała się do około 1976 dynamicznym procesem modernizacji i rozwoju społeczno-gospodarczego kraju, który w wyniku wzrastającego zadłużenia zagranicznego i błędnie prowadzonej polityki gospodarczej przeszedł w okres długotrwałego kryzysu gospodarczego, który z kolei doprowadził do kryzysu politycznego w czasie Sierpnia 1980 i usunięcia Gierka z Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (1980), a następnie usunięcia go z Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (1981) i internowania (1981) w czasie stanu wojennego (1981–1983). == Życiorys == === Młodość === Edward Gierek urodził się w rodzinie robotniczej, we wsi Porąbka (dziś dzielnicy Sosnowca w Zagłębiu Dąbrowskim). Rodzina Gierków była bardzo | 91 | 418 |
mrc_6910 | po co wymyślono pismo? | sposobu utrwalania idei i mowy za pomocą znaków na nadającym się do tego materiale | umiejętności techniczne, następnie intelektualne. Powstanie pisma wiąże się z umiejętnościami umysłowymi człowieka i być może jest wynikiem najstarszych prób wyrażania myśli – symbolicznych rysunków naskalnych datowanych na górny i późny paleolit, w których jednak nie sposób jeszcze dopatrzyć się podobieństwa do starożytnych systemów pisma. == Geneza pisma == Wychodząc z najszerszej definicji pisma, tj. sposobu utrwalania idei i mowy za pomocą znaków na nadającym się do tego materiale, można podjąć próbę klasyfikacji pisma pod względem faz jego rozwoju. ; Ikonografia Zanim powstało świadome pismo, człowiek wyrażał swoje myśli za pomocą obrazków (np. przedstawiające sylwetki zwierząt petroglify ze starszej epoki kamienia czy znaki i motywy geometryczne oraz prymitywne rysunki ochrą na otoczakach kultury azylskiej lub umowne sylwetki ludzi w grobach megalitycznych | 407 | 489 |
mrc_6911 | jak ma na imie oki? | Oskar | Oki, właśc. Oskar Kamiński (ur. 10 sierpnia 1998 w Lubinie) – polski raper, piosenkarz oraz autor tekstów. == Życiorys == Urodzony w 1998 w Lubinie. Zaczął publikować swoje pierwsze kawałki już w 2013 na swoim kanale w serwisie YouTube. Pierwszy jego album "Szanuj EP" we współpracy z Mongołem został wydany w maju 2014. 19 kwietnia 2015 do sieci trafił wspólny projekt Okiego wraz z Girsonem pt. "Microphone Killah Mixtape". 28 grudnia tego samego roku wydał solowy mixtape zatytułowany "C.R.E.A.M Mixtape". Popularność zdobył w marcu 2018 za sprawą wydania płyty "Oki & Nearr" opierającej się na produkcjach polskiego producenta Nearra. W tym samym roku wydał single „Ślad”, „TJT” oraz utwory „Żółty humor” i „Żółty Vestax”, które miały być częścią "Yellowmind EP". | 12 | 17 |
mrc_6912 | kogo przedstawia pomnik grunwaldzki w krakowie? | pomnik konny króla Władysława II Jagiełły | Pomnik Grunwaldzki – pomnik konny króla Władysława II Jagiełły w Krakowie, w Dzielnicy I Stare Miasto, na placu Jana Matejki, wzniesiony w 1910 z fundacji Ignacego Jana Paderewskiego według projektu Antoniego Wiwulskiego i Franciszka Blacka w 500. rocznicę bitwy pod Grunwaldem (1410); zburzony w 1939 przez Niemców, zrekonstruowany w 1976 według projektu Mariana Koniecznego; przed pomnikiem znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza (1976). == Historia == Pomnik został postawiony w 1910 r. dla upamiętnienia pięćsetnej rocznicy bitwy z zakonem krzyżackim. Ufundował go wybitny kompozytor i polityk Ignacy Jan Paderewski. Uczynił to „Praojcom na chwałę – braciom na otuchę”, jak można przeczytać na cokole monumentu. Powstaniu pomnika towarzyszył spór o miejsce jego lokalizacji. Proponowano Wawel, plac św. Ducha (zwolennikiem tej lokalizacji był | 21 | 62 |
mrc_6913 | ile ramion ma ośmiornica? | Ośmiornice mają 8 ramion jak inne płaszczoobrosłe | 300 milionów lat temu. Najstarsza znana ośmiornica to "Pohlsepia" sprzed 296 milionów lat. Zidentyfikowano odciski ośmiu ramion, dwóch oczu i prawdopodobnie woreczka czernidłowego. Ośmiornicę budują głównie tkanki miękkie, co przekłada się na względną rzadkość skamielin. Ośmiornice, mątwy i kałamarnice należą do kladu płaszczoobrosłych, znanego jako głowonogi o miękkim ciele, pozbawione zewnętrznej muszli innych mięczaków, takich jak łodzikowce czy amonity. Ośmiornice mają 8 ramion jak inne płaszczoobrosłe, brakuje im jednak dodatkowych wyspecjalizowanych wyrostków zwanych czułkami, dłuższych i cieńszych, z przyssawkami tylko na pałkowatym końcu. Wampirzyca piekielna również nie ma czułków, ma za to filamenty zmysłowe. Dwie możliwe filogenezy głowonogów na podstawie badań genetycznych autorstwa Strugnell i in. z 2007 ukazują poniższe kladogramy: === Taksonomia === Nazwa naukowa Octopoda została stworzona i | 462 | 511 |
mrc_6914 | co to macica? | narząd żeńskiego układu rozrodczego, w którym zachodzi rozwój embrionalny kręgowców lub odcinek dróg rodnych bezkręgowców, w którym gromadzone są jaja przechodzące wstępny rozwój. | Macica (łac. "uterus") – narząd żeńskiego układu rozrodczego, w którym zachodzi rozwój embrionalny kręgowców lub odcinek dróg rodnych bezkręgowców, w którym gromadzone są jaja przechodzące wstępny rozwój. == Bezkręgowce == Odcinek dróg rodnych samicy, w którym zostają zgromadzone jaja i przechodzą bruzdkowanie. U widłonogów w macicy jaja są zaopatrywane w żółtko. U niektórych wirków i nicieni formowane są tu osłonki lub torebki jajowe. U przywr i tasiemców macica jest magazynem jaj, które przesuwając się w niej stopniowo dojrzewają. U niektórych tasiemców macica nie ma ujścia i w niej ostatecznie gromadzą się wszystkie jaja. W związku z tym jest ona bardzo obszerna i stanowi większą część dojrzałego członu tasiemca. Jaja zostają wydalone wtedy razem z całym członem. == Kręgowce == Odcinek | 25 | 204 |
mrc_6915 | gdzie paragraf na klawiaturze? | W systemie Linux można go wprowadzić za pomocą kombinacji klawiszy ++ oraz , natomiast na przykład w systemie Windows + z klawiatury numerycznej. | Paragraf – podstawowa jednostka redakcyjna tekstu prawnego, oznaczana w tekście symbolem § (U+00A7). W systemie Linux można go wprowadzić za pomocą kombinacji klawiszy ++ oraz , natomiast na przykład w systemie Windows + z klawiatury numerycznej. Paragrafy można dzielić na ustępy, ustępy na punkty, punkty na litery, a litery na tiret. W ustawie określanej jako kodeks paragrafy występują zamiast ustępów i dzielą się tak jak ustępy (na punkty, litery i tirety). Jeśli w danym akcie prawnym paragrafy pełnią funkcję podstawowej jednostki redakcyjnej, są numerowane w sposób ciągły w całym akcie prawnym. Stosowanie paragrafów i artykułów jest czasami wykorzystywane do sygnalizowania, z jakim rodzajem aktu mamy do czynienia. Przykładowo, w Polsce paragraf pełni funkcję podstawowej jednostki redakcyjnej w aktach wykonawczych (w | 101 | 246 |
mrc_6916 | kogo zabił jacek soplica? | Stolnika Horeszk | Jacek Soplica ("Wojewoda, Wąsal, ksiądz Robak, Bernardyn") – postać literacka, jeden z bohaterów poematu epickiego "Pan Tadeusz" (1834) Adama Mickiewicza; szlachcic litewski, głowa rodu Sopliców, zabójca Stolnika Horeszki, ojciec Tadeusza, brat Sędziego, kapłan z zakonu bernardynów. Umiera po swojej spowiedzi Gerwazemu przez gangrenę spowodowaną otworzeniem starych ran. == Życiorys == Soplica pochodził ze szlachty średnio zamożnej. W młodości słynął z zawadiactwa, awanturnictwa i hulanki. Był nieformalnym przywódcą rodu Sopliców, prawdopodobnie dzięki fantazji, bitności i inteligencji. Zrezygnowany Soplica później poślubił przypadkową ubogą szlachciankę, która dała mu syna Tadeusza. Niekochana przez męża, zmarła wkrótce po porodzie. Tymczasem Jacek popadł w pijaństwo. Pewnego dnia, gnany gniewem, przybył pod zamek Horeszków, który był wówczas atakowany przez Moskali. Widząc radość Horeszki po odpartym ataku, Soplica | 204 | 220 |
mrc_6917 | kiedy urodził się harry potter? | Harry James Potter urodził się 31 lipca 1980 roku | Harry James Potter – postać fikcyjna, główny bohater serii książek i filmów fantastycznych "Harry Potter", syn Jamesa i Lily Potterów. Jako pomysł Potter narodził się w głowie autorki, J.K. Rowling, w pierwszej połowie lat 90. XX wieku. == Przeszłość == Harry James Potter urodził się 31 lipca 1980 roku jako syn Lily z domu Evans i Jamesa Pottera, w Dolinie Godryka. Jego ojcem chrzestnym stał się przyjaciel Jamesa z lat szkolnych, jeden z „Huncwotów”, Syriusz Black. Piętnaście miesięcy później, w Halloween 1981 roku, Lord Voldemort zabił ojca Harry'ego. Próbował oszczędzić jego matkę, lecz zniecierpliwiony, także ją pozbawił życia. Zrobił to, ponieważ dwa lata wcześniej Sybilla Trelawney wygłosiła przepowiednię dotyczącą końca jego rządów terroru. Severus Snape zdołał mu przekazać tylko pierwszą | 254 | 303 |
mrc_6918 | co to prognozowanie? | naukowy sposób wnioskowania służący przewidzeniu tego, w jaki sposób będą kształtowały się w przyszłości procesy lub zdarzenia. | Prognozowanie (późnołac. "prognosis", od starogr. πρόγνωσις, nowogr. πρόγνωση "prōgnosis", od πρoγιγνώσκειν "progignōskein", „wiedzieć wcześniej”, od "pro-" „wcześniej, przed” i "gignōskein", „dowiedzieć się”) lub predykcja (łac. "prædictus", im. od "prædicere", „przepowiadać”, od "præ-", „przed, wcześniej, pra-” i "dicere", „mówić”) – naukowy sposób wnioskowania służący przewidzeniu tego, w jaki sposób będą kształtowały się w przyszłości procesy lub zdarzenia. W trakcie procesu prognozowania formułuje się sąd na temat przyszłych stanów zjawisk i zdarzeń nazywany "prognozą". Na kształtowanie się procesów lub zjawisk mają wpływ różne czynniki, które można podzielić na: * czynniki zewnętrzne (egzogeniczne), na które nie ma się wpływu, a które należy uwzględnić w trakcie prognozowania jako pewne zewnętrzne ograniczenia przebiegu zjawisk i procesów gospodarczych, * czynniki wewnętrzne (endogeniczne), które mogą być kształtowane | 338 | 465 |
mrc_6919 | jak długo żyje mucha? | Pojedynczy osobnik żyje ok. 4 tygodni | enzymami śliny. Złoto-czerwono-brunatne oczy zapewniają 360° pole widzenia. Narządem oddechowym są tchawki. Jest typowym synantropem. Mucha lata stosunkowo wolno, ok. 8 km/h, uderza skrzydłami ok. 200 razy na sekundę. Gatunek "muchy domowej" pojawił się ok. 200 milionów lat temu. Pojedynczy osobnik żyje ok. 4 tygodni, jednak w budynkach ludzkich może przezimować w stanie anabiozy. Nawet w tak sprzyjających warunkach przeżywa bardzo mała część populacji – jesienią muchy są dziesiątkowane przez grzybicę. Dorosłe owady żywią się substancjami płynnymi, pokarmy twarde pobierają po rozpuszczeniu śliną (wstępnym strawieniu). Dziewięciodniowe owady osiągają dojrzałość płciową. Jaja (2,5 mm) składane są do kału, szczególnie do świńskiego. Samica może składać jaja od 2 do 5 dni, jednorazowo ok. 100. W ciągu całego życia składają od 600 do | 281 | 318 |
mrc_6920 | w jakim mieście znajduje się siedziba mojangu producenta minecraft? | Sztokholmie | Mojang Studios (wcześniej jako Mojang Specifications i Mojang AB) – szwedzki producent gier komputerowych z siedzibą w Sztokholmie, odpowiedzialny m.in. za stworzenie "Minecrafta". Spółka została założona w 2009 przez Markusa Perssona i w 2016 roku zatrudniała 70 pracowników. Mojang Studios zdobył nagrodę March Mayhem 2011, rywalizując z takimi producentami gier komputerowych jak Valve Corporation czy BioWare. 15 września 2014 roku przedsiębiorstwo zostało zakupione przez Microsoft za 2,5 miliarda dolarów. W maju 2020 producent zmienił nazwę na Mojang Studios. == Wyprodukowane gry == == Pracownicy studia == * Daniel „Kappische” Kaplan * Jakob „JahKob” Porser * Jens „jeb_” Bergensten * Markus „Junkboy” Toivonen * Tobias Mollstam * Daniel Frisk | 119 | 130 |
mrc_6921 | gdzie mieścił się obóz gross-rosen? | na obszarze administracyjnym państwa niemieckiego (III Rzeszy), nieopodal obecnej wsi Rogoźnica (nazwa powojenna) w dzisiejszej Polsce | Konzentrationslager Groß-Rosen (uproszczona pisownia: "Gross-Rosen") – niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny, istniejący w latach 1940–1945 na obszarze administracyjnym państwa niemieckiego (III Rzeszy), nieopodal obecnej wsi Rogoźnica (nazwa powojenna) w dzisiejszej Polsce, będący na czele ponad setki obozów pracy założonych na Śląsku, na terenie Czech i Niemiec. == Historia obozu == === Stammlager === Groß-Rosen został założony latem 1940 roku na terenie jednego z majątków rodziny barona Albrechta von Richthofena. Pierwszy transport więźniów dotarł 2 sierpnia 1940, liczył sto osób, w tym 98 Polaków i 2 niemieckich kryminalistów. Do 1 maja 1941 obóz funkcjonował jako filia (AL GR) KL Sachsenhausen, następnie uzyskał status samodzielnego obozu koncentracyjnego (KL GR). Komendantami obozu Groß-Rosen byli: # Arthur Rödl (1940–1942) # Wilhelm Gideon (1942–1943) # Johannes | 144 | 278 |
mrc_6922 | gdzie leży twierdza modlin? | na Mazowszu u zbiegu Wisły, Narwi i Wkry około 30 km na północny zachód od Warszawy. | Twierdza Modlin (dawniej Nowogieorgiewsk) – umocnienia położone na Mazowszu u zbiegu Wisły, Narwi i Wkry około 30 km na północny zachód od Warszawy. Składają się z cytadeli położonej na prawym brzegu Narwi, umocnionych przedmości: kazuńskiego i nowodworskiego oraz z dwóch łańcuchów fortów. Jest jedną z największych i najlepiej zachowanych twierdz w Polsce. Twierdza stanowi wielokrotnie rozbudowywane umocnienie i zawiera w sobie elementy fortyfikacji francuskiej, rosyjskiej i polskiej. Twierdza była czterokrotnie broniona: w 1813, 1831, 1915 i 1939 roku. Ponadto w 1920 w oparciu o nią toczyły się walki polsko-bolszewickie. Obsadzały ją wojska polskie (Księstwa Warszawskiego, Królestwa Polskiego, następnie Rzeczypospolitej), francuskie, saskie, wirtemberskie, rosyjskie i niemieckie (II i III Rzeszy). Nazwa „Modlin tw.” określa jedynie cywilną część, tworzącą osiedle numer 6 | 64 | 148 |
mrc_6923 | które państwo zaatakowali japończycy w 1931? | Mandżurii | pokonać lokalnych samozwańczych władyków (byłych mandarynów dworu i generałów armii cesarskiej, którzy zagarnęli władzę na określonych obszarach, gdzie sprawowali nieograniczone, autorytarne, rządy) w południowych i środkowych Chinach, teraz przyszła kolej na północną część kraju. Japończycy, by temu zapobiec, w 1931 roku wywołali incydent mukdeński (grupa młodych oficerów japońskich wysadziła w powietrze część torów kolei mandżurskiej, a następnie oskarżyła o tę akcję Chińczyków). Był to pretekst do wkroczenia do Mandżurii, gdzie nie napotkali większego oporu. Po opanowaniu Mandżurii Japończycy przystąpili do tworzenia marionetkowego tworu – państwa Mandżukuo – na którego czele osadzili ostatniego cesarza z dynastii Qing, Puyi. W 1932 r. miał miejsce tzw. „incydent 28 stycznia”: japońska szpieg Yoshiko Kawashima (nazywana „Matą Hari Dalekiego Wschodu”) zorganizowała pobicie pięciu mnichów japońskich | 520 | 529 |
mrc_6924 | jaki hormon wytwarza tarczyca? | Wytwarza hormony trójjodotyroninę (T3), tyroksynę (T4) i kalcytoninę | Tarczyca, gruczoł tarczowy (łac. "glandula thyroidea") – nieparzysty gruczoł wydzielania wewnętrznego występujący u kręgowców. Wytwarza hormony trójjodotyroninę (T3), tyroksynę (T4) i kalcytoninę, wpływając na metabolizm i gospodarkę wapniowo-fosforową organizmu. == Tarczyca u psa domowego == U psa domowego gruczoł tarczowy składa się z dwóch oddzielnych płatów, rzadko połączonych ze sobą cieśnią włóknistą () lub cieśnią gruczołową (). Płaty tarczycy leżą na wysokości od trzeciej do ósmej chrząstki tchawicy, po jej bokach. Podzielone są na płaciki, a te z kolei na pęcherzyki o średnicy od 20 do 900 µ, zbudowane z komórek nabłonkowych i przechowujące tyreoglobulinę. W ścianie pęcherzyków lub pomiędzy nimi znajdują się komórki C, które produkują kalcytoninę. == Tarczyca u kawii domowej == U kawii domowej (potocznie nazywanej świnką | 127 | 195 |
mrc_6925 | jakie były przyczyny wypraw geograficznych? | Warunkiem wielkich odkryć geograficznych była rozbudzona ciekawość, chęć podróżowania o na wpół awanturniczym charakterze oraz wiedza geograficzna i warunki techniczne, które umożliwiałyby daleką eksplorację podróżniczą. | teraz stał się oceaniczny. Dotychczasowe potęgi handlowe, takie jak miasta włoskie czy hanzeatyckie, zaczęły tracić na znaczeniu, a zyskiwały ośrodki takie jak Kadyks, Sewilla, Lizbona, Antwerpia. Wyprawy miały także wpływ na przemiany umysłowe zachodzące w Europie. == Tło historyczne == === Średniowieczna geografia i nawigacja === Warunkiem wielkich odkryć geograficznych była rozbudzona ciekawość, chęć podróżowania o na wpół awanturniczym charakterze oraz wiedza geograficzna i warunki techniczne, które umożliwiałyby daleką eksplorację podróżniczą. Wszystkie te warunki zostały spełnione wskutek kumulacji wiedzy i postępu technicznego w Europie późnego średniowiecza. Wiedza geograficzna Europy Zachodniej wczesnego średniowiecza nie wyszła poza osiągnięcia Ptolemeusza i Strabona i, podobnie jak wiedza starożytna, miała częściowo charakter legendarny. Wskutek upadku cesarstwa zachodniorzymskiego, a później odizolowania Europy Zachodniej przez państwa muzułmańskie, | 334 | 554 |
mrc_6926 | gdzie jest pochowany prezydent gdańska? | Urna z prochami prezydenta została złożona w pozłacanej niszy w kaplicy św. Marcina w bazylice Mariackiej w Gdańsku. | oraz były prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz. O godzinie 18:30 pod przewodnictwem metropolity gdańskiego arcybiskupa Sławoja Leszka Głodzia odprawiona została msza święta żałobna w intencji zmarłego, po czym odbyło się trwające do północy czuwanie przy jego trumnie. Następnie ciało prezydenta Gdańska poddane zostało kremacji. Urna z prochami prezydenta została złożona w pozłacanej niszy w kaplicy św. Marcina w bazylice Mariackiej w Gdańsku. Złota nisza powstała w 1997 roku. Jest dziełem konceptualnym pt. "niger et aurum" autorstwa Erica Mayena, artysty mieszkającego i pracującego w Kolonii w Niemczech. Msza pogrzebowa odprawiona została 19 stycznia o godz. 12:00 w bazylice Mariackiej w Gdańsku. Przewodniczył jej przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski arcybiskup Stanisław Gądecki, a homilię wygłosił arcybiskup Sławoj Leszek Głódź. W międzyreligijnej modlitwie powszechnej wzięli | 330 | 446 |
mrc_6927 | gdzie ma swoje źródło rzeka warta? | Źródła Warty znajdują się na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej w Kromołowie (w kaplicy św. Jana Nepomucena) | Warta – trzecia pod względem długości rzeka Polski, druga w pełni w jej granicach; główny, prawy dopływ Odry. == Przebieg rzeki == === Odcinek górny === Źródła Warty znajdują się na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej w Kromołowie (w kaplicy św. Jana Nepomucena), dawnym mieście, obecnie przyłączonym do Zawiercia. Płynie tektonicznym Obniżeniem Górnej Warty wzdłuż krawędzi Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. W Częstochowie rzeka zmienia kierunek biegu na wschodni, by za miastem spotkać się z Wyżyną Wieluńską (miejsce styku z Wyżyną Częstochowską), przełamując się przez nią głęboką na 70 m doliną – jest to Mirowski Przełom Warty. Pokonawszy go, łagodnie skręca na północ, a w okolicach Radomska na zachód. Następnie ponownie przełamuje się przez Wyżynę Wieluńską poprzez Działoszyński Przełom Warty, by nieco dalej przełamać się przez | 153 | 260 |
mrc_6928 | z czego zbudowane jest poroze? | Poroże jeleniowatych to wyrostki kości czołowych zbudowane z tkanki kostnej i zupełnie pozbawione substancji rogowej. | Poroże (rosochy, wieniec, tyki) – twardy, kostny twór wyrastający z kości czołowej możdżeni na głowie samców jeleniowatych. Wyjątkiem jest renifer, u którego poroże wyrasta również u samic oraz jelonek błotny, u którego poroże nie występuje. Poroże zrzucane i nakładane jest corocznie. Stanowi ono oręż niezbędny bykowi do obrony i w walce o samice podczas godów. Jest trofeum myśliwskim i cenionym surowcem w zdobnictwie i meblarstwie. Poroże jeleniowatych to wyrostki kości czołowych zbudowane z tkanki kostnej i zupełnie pozbawione substancji rogowej. Poroże składa się z pnia i odchodzących od niego odrostków. Co roku poroże jest zrzucane i odrasta ponownie (jest to proces regeneracji). Tylko dolna część poroża, w postaci guzów na czaszce (możdżenie) stale pokryta jest skórą i nie ulega periodycznemu | 437 | 554 |
mrc_6929 | skąd wywodzi się muzyka reggae? | styl we współczesnej muzyce rozrywkowej, powstały pod koniec lat 60. XX wieku w Kingston na Jamajce. | Reggae – styl we współczesnej muzyce rozrywkowej, powstały pod koniec lat 60. XX wieku w Kingston na Jamajce. Stanowi najbardziej charakterystyczny gatunek muzyki jamajskiej. Światowy rozgłos zyskało w latach 70. dzięki twórczości Boba Marleya, choć wbrew powszechnej opinii nie był on jedynym prekursorem gatunku. Ukształtowało się w wyniku stopniowej ewolucji (polegającej m.in. na spowolnieniu tempa) muzyki ska, poprzez przejściowy styl rocksteady. Charakterystyczny dla reggae schemat rytmiczny, łączący wyrazistą linię basu i beat perkusyjny, określa się mianem riddimu. Reggae jest szczególnie popularne w środowisku ruchu Rastafari. == Etymologia == Istnieje co najmniej kilka hipotez co do pochodzenia nazwy gatunku. Po raz pierwszy słowo „reggae” odnotował wydany przez Cambridge University Press w roku 1967 "Dictionary of Jamaican English", podając je jako alternatywną | 9 | 109 |
mrc_6930 | w jakich językach napisano pismo święte? | e w językach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie "koinè" (gr. κοινὴ)) | Biblia, Pismo Święte (z greckiego , "biblion" „zwój papirusu, księga”, l.m. , "biblia" „księgi”) – zbiór ksiąg, spisanych pierwotnie w językach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie "koinè" (gr. κοινὴ)), uznawanych przez żydów i chrześcijan za natchnione przez Boga. Biblia i poszczególne jej części posiadają odmienne znaczenie religijne dla różnych wyznań. Na chrześcijańską Biblię składają się Stary Testament i Nowy Testament. Biblia hebrajska – Tanach – obejmuje księgi Starego Testamentu. Poszczególne odłamy i tradycje chrześcijańskie mają nieco inny kanon ksiąg świętych. == Kanon == Do IV wieku n.e. nie było powszechnie przyjmowanego kanonu Biblii. Lokalne kościoły, jak i poszczególne regiony, miały do niego własne podejście. Na Wschodzie odrzucano Apokalipsę, na Zachodzie – List do Hebrajczyków, a do pism kanonicznych | 131 | 209 |
mrc_6931 | w jakim mieście urodził się franciszek pieczka? | Godowie | Franciszek Maksymilian Pieczka (ur. 18 stycznia 1928 w Godowie, zm. 23 września 2022 w Warszawie) – polski aktor filmowy i teatralny. Kawaler Orderu Orła Białego. Odtwórca roli Gustlika w serialu "Czterej pancerni i pies" (1966–1970). Współpracował z Krzysztofem Kieślowskim, Wojciechem Jerzym Hasem, Andrzejem Wajdą, Jerzym Kawalerowiczem, Janem Jakubem Kolskim czy Kazimierzem Kutzem. Występował m.in. w spektaklach Konrada Swinarskiego, Jerzego Jarockiego i Zygmunta Huebnera. Jako aktor dubbingowy użyczył głosu postaciom z filmów animowanych i aktorskich, w tym Mateuszowi Cuthbertowi w "Ani z Zielonego Wzgórza" (1979) i Świętemu Mikołajowi w "Opowieściach z Narnii: Lwie, Czarownicy i starej szafie" (2005). == Życiorys == === Wczesne lata === Urodził się i wychowywał w Godowie, wsi położonej w powiecie wodzisławskim na Górnym Śląsku jako najmłodszy | 55 | 62 |
mrc_6932 | co powstało w wyniku prywatyzacji deutsche bundespost? | Deutsche Post | Deutsche Post AG (z niem. "Poczta Niemiecka"), działająca pod handlową nazwą "Deutsche Post DHL" – największy na świecie koncern logistyczny, zajmujący od lat wysoką lokatę na liście Fortune 500. Jej siedzibą jest Bonn. Przedsiębiorstwo funkcjonuje w ponad 220 państwach, zatrudniając prawie 440 tysięcy pracowników. Jego obroty w 2009 roku sięgnęły 46,2 mld EUR. Deutsche Post wywodzi się od niemieckiej poczty państwowej – Deutsche Bundespost, która została sprywatyzowana w 1995 roku. Obecnie 35,5% udziałów należy do państwowego banku KfW, pozostałe 64,5% znajduje się na wolnym rynku – większość z nich (56,5% całości) należy do inwestorów instytucjonalnych, a 8% – prywatnych. Od czasu prywatyzacji, przedsiębiorstwo rozwija się głównie przez przejmowanie innych przedsiębiorstw. Deutsche Post jest notowana na Frankfurckiej Giełdzie Papierów Wartościowych w | 0 | 13 |
mrc_6933 | w jakim mieście jest energylandia? | Zatorze | Energylandia – tematyczny park rozrywki położony w Zatorze w województwie małopolskim, otwarty 14 lipca 2014 roku. Największy park rozrywki w Polsce (powierzchnia ok. 70 ha. W parku podzielonym na sześć stref tematycznych znajduje się ponad 120 atrakcji przeznaczonych dla wszystkich grup wiekowych, w tym kolejki górskie, liczne karuzele i urządzenia ekstremalne, a także restauracje, bary, sklepy z pamiątkami oraz sceny, na których prezentowane są krótkie widowiska. Od 2016 w skład parku wchodzi park wodny "Energylandia Water Park". == Historia == W czerwcu 2015 roku w parku otwarto rollercoaster Dragon – pierwszą polską odwróconą kolejkę górską z pociągami poruszającymi się pod torem zamiast ponad nim. Kolejkę zbudowała firma Vekoma. We wrześniu 2015 roku otwarto drugi odwrócony rollercoaster pod nazwą Mayan, o | 51 | 58 |
mrc_6934 | jak wygląda tęcza? | Tęcza – zjawisko optyczne i meteorologiczne (fotometeor), występujące w postaci charakterystycznego wielobarwnego łuku powstającego w wyniku rozszczepienia światła widzialnego, zwykle promieniowania słonecznego, załamującego się i odbijającego wewnątrz licznych kropli wody (np. deszczu i mgły) mających kształt zbliżony do kulistego. | Tęcza – zjawisko optyczne i meteorologiczne (fotometeor), występujące w postaci charakterystycznego wielobarwnego łuku powstającego w wyniku rozszczepienia światła widzialnego, zwykle promieniowania słonecznego, załamującego się i odbijającego wewnątrz licznych kropli wody (np. deszczu i mgły) mających kształt zbliżony do kulistego. Rozszczepienie światła jest wynikiem zjawiska dyspersji, powodującego różnice w kącie załamania światła o różnej długości fali przy przejściu z powietrza do wody i z wody do powietrza. Światło widzialne jest postrzegalną wzrokiem częścią widma promieniowania elektromagnetycznego i w zależności od długości fali postrzegane jest w różnych barwach. Kiedy światło słoneczne przenika przez kropelki deszczu, woda rozprasza światło białe (mieszaninę fal o różnych długościach) na składowe o różnych długościach fal (różnych barwach) i oko ludzkie postrzega wielokolorowy łuk. Pomimo faktu, że w | 0 | 334 |
mrc_6935 | od kiedy istnieje unia europejska? | Unia powstała 1 listopada 1993 roku | Unia Europejska, UE (ang. "European Union", EU) – gospodarczo-polityczny związek 27 demokratycznych państw europejskich. Unia powstała 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht – jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej. Korzenie współczesnej integracji europejskiej sięgają okresu powojennego i ograniczały się do 6 państw zachodnioeuropejskich. Państwa te tworzyły wiele form i mechanizmów współpracy, powoływały organizacje, instytucje i organy, których celem było wzmocnienie jedności między nimi. W 1993 nadrzędną wobec wszystkich poprzednich organizacji została Unia Europejska, sama otrzymując nieznaną wcześniej hybrydową formułę "sui generis". Unia Europejska jako organizacja międzynarodowa (w międzynarodowoprawnym tego słowa znaczeniu) funkcjonuje od 1 grudnia 2009. Równocześnie zastąpiła ona kilka form współpracy, w tym m.in. Wspólnotę Europejską. Proces integracji wykracza | 121 | 156 |
mrc_6936 | jakie organizmy przeprowadzają fermentację? | mikroorganizmy | Fermentacja – enzymatyczny proces przemian związków organicznych prowadzony przez mikroorganizmy, zachodzący w warunkach beztlenowych, którego efektem jest uzyskanie energii, najczęściej pod postacią ATP. Proces umożliwia uzyskanie energii użytecznej metabolicznie organizmom stale lub okresowo żyjącym w warunkach beztlenowych. Do najważniejszych rodzajów fermentacji należą: * fermentacja alkoholowa; * fermentacja cytrynowa; * fermentacja masłowa; * fermentacja mlekowa; * fermentacja mannitowa (zwana też "śluzową" lub "gumową"); * fermentacja metanowa; * fermentacja propionowa. Nauka badająca procesy fermentacji to zymologia. W biotechnologii określenie „fermentacja” jest szersze i dotyczy także niektórych procesów tlenowych, jak np. fermentacja octowa. | 82 | 96 |
mrc_6937 | który filozof był autorem doktryny dwóch światów? | Platona | i jako takie są niestosowne dla każdego odbiorcy). Konsekwencją tego rozdźwięku są dezinterpretacje doktryny Platona, traktujące jego naukę jako doktrynę dwóch światów, postulującą idealny, prawdziwy świat, przeciwstawiony zmysłowo dostępnemu światu pozoru; nie zrozumie tego jednak ktoś, kto nie potrafi „zrozumieć stwierdzeń metafizycznych lub mistycznych”. Jak to ujął Nietzsche, „Platon jest w gruncie rzeczy panteistą w przebraniu dualisty”. Hans Kelsen dowodzi, że: „wszystkie techniki ukrywania cechujące dialogi, ezoteryka i stopniowe ujawnianie były szczególnie subtelnym sposobem wywierania wpływu na młodych mężczyzn, którzy pociągali seksualnie Platona; erotyzm ma bowiem również coś wspólnego z ukrywaniem i ujawnianiem”. Wedle części tradycji badawczej to, co Platon zawarł w swoich dialogach, stanowi jedynie wstęp do właściwej, tajnej nauki (niepisana, przekazywana ustnie nauka). W nauce nowożytnej spór o | 109 | 116 |
mrc_6938 | ile procent ludzi ma rude włosy? | 1-2% | świecie rude włosy występują u 1-2% populacji. Najwięcej w Udmurcji oraz Szkocji i Irlandii, gdzie 46% tamtejszej populacji posiada gen odpowiedzialny za powstawanie rudych włosów, a 14% z nich posiada rude włosy. Istnieje kilka hipotez tłumaczących, skąd się wzięły rude włosy. Jedni uważają, że ich połączenie z jasną skórą daje przewagę w okolicach, gdzie nie ma zbyt wiele światła słonecznego, ponieważ im mniej melaniny, tym większa produkcja witaminy D w odpowiedzi na promienie słoneczne. Inni przypuszczają, że w rozpowszechnianiu się rudych włosów odegrał rolę dobór płciowy, jeszcze inni uważają, że mniejsza ilość słońca na północy powoduje brak selekcji na chroniącą przed nim ciemną skórę, więc nieszkodliwa jasna karnacja i związane z nią rude włosy mogą się rozprzestrzeniać w wyniku dryfu | 31 | 35 |
mrc_6939 | kto stworzył pierwszą bombe atomową? | J. Robert Oppenheimer | J. Robert Oppenheimer (ur. 22 kwietnia 1904 w Nowym Jorku, zm. 18 lutego 1967 w Princeton) – amerykański fizyk, profesor na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, dyrektor naukowy Projektu Manhattan – trwającego w czasie II wojny światowej przedsięwzięcia mającego na celu opracowanie pierwszej broni atomowej. Z tego powodu jest nazywany "ojcem bomby atomowej". Po wojnie Oppenheimer był głównym doradcą nowo utworzonej Komisji Energii Atomowej i używał swojej pozycji do walki na rzecz międzynarodowej kontroli energii atomowej oraz zapobiegania wyścigowi zbrojeń atomowych z ZSRR. Z powodu swoich poglądów w tej sprawie, a także przedwojennych silnych powiązań z ruchem komunistycznym, został pozbawiony dostępu do tajnych dokumentów państwowych w trakcie publicznego, politycznego procesu w 1954 roku. Po tym wydarzeniu kontynuował swoją działalność pisząc i | 0 | 21 |
mrc_6940 | który tor był pierwszym w formule 1? | Pierwsze Grand Prix Mistrzostw Świata Formuły 1 odbyło się w 1950 roku na brytyjskim Silverstone Circuit. | Sezon mistrzostw świata Formuły 1 składa się z serii Grand Prix, które odbywają się na przeznaczonych do tego celu torach wyścigowych, a czasem na zamkniętych ulicach miast. Wyniki wszystkich wyścigów w danym sezonie pozwalają wyłonić mistrza w dwóch kategoriach – wśród kierowców i konstruktorów. Pierwsze Grand Prix Mistrzostw Świata Formuły 1 odbyło się w 1950 roku na brytyjskim Silverstone Circuit. Zwycięzcą został Giuseppe „Nino” Farina, startujący w Alfie Romeo. W początkowych latach wyścigi rozgrywane były głównie na torach europejskich, jednak Formuła 1 stała się serią o zasięgu globalnym. Z 19 torów używanych w sezonie 2014, 6 to obiekty powstałe w XXI wieku, a wszystkie z nich (z wyjątkiem Sochi Autodrom) znajdują się poza Europą. Torem, na którym zorganizowano najwięcej wyścigów | 298 | 403 |
mrc_6941 | kogo pochowała antygona? | pochowała zwłoki Polinika. | umowie Eteokles po roku rządów nie przekazał tronu bratu. Polinik sprowadził obce wojska, aby odzyskać tron. Między braćmi rozpoczęła się walka o władzę, w której obaj zginęli. Władcą został ich wuj Kreon. Kreon uznał Polinika za zdrajcę i wydał zakaz grzebania jego zwłok. Eteoklesowi zaś został wyprawiony uroczysty pogrzeb. Siostra Eteoklesa i Polinika, Antygona, przeciwstawiła się rozkazowi Kreona i pochowała zwłoki Polinika. Spowodowało to ciąg tragicznych wydarzeń: Antygona zostaje skazana na śmierć przez apodyktycznego władcę Teb. Na wieść o tym jego syn Hajmon, który jest narzeczonym Antygony, i żona Kreona, Eurydyka, popełniają samobójstwo. Kreon, choć władca, traci najbliższych i zostaje sam z poczuciem winy. Staje się to dla niego największą karą. Przeciwstawieniem Antygony – symbolu buntu, śmiałości i odwagi – | 405 | 431 |
mrc_6942 | kto jest fałszywym prorokiem? | fałszywym prorokiem jest ten, kto przepowiada rzeczy przyszłe, ale nie w imieniu Jahwe, oraz ten, kto przepowiada rzeczy przyszłe rzekomo w imieniu Jahwe, ale proroctwa te się nie spełniły. | fałszywym prorokiem jest ten, kto przepowiada rzeczy przyszłe, ale nie w imieniu Jahwe, oraz ten, kto przepowiada rzeczy przyszłe rzekomo w imieniu Jahwe, ale proroctwa te się nie spełniły. === W NT === W Nowym Testamencie poglądy na fałszywych proroków są podobne jak w Starym. W Mt 7,15-23 Jezus podczas kazania na górze mówi: Jezus w mowie proroczej mówi, że na "końcu czasów" pojawią się fałszywi prorocy, potrafiący czynić nadnaturalne znaki. Według Mt 24,10-13;24: W Ewangelii Łukasza Jezus wspomina o tym, iż fałszywi prorocy byli powszechnie chwaleni przez innych ludzi (Łk 6,26): W Dz 13,6-12 czytamy, że Szaweł i Barnaba spotkali na Cyprze fałszywego proroka imieniem Elimas Bar-Jezus, który za swoje prorokowanie został ukarany: 2 List świętego Piotra (2 P | 0 | 189 |
mrc_6943 | kiedy trwał romantyzm? | trwającej od lat 90. XVIII wieku do lat 40. XIX wieku. | Romantyzm (z fr. "romantisme", od "roman" – powieść, opowieść) – szeroki nurt w kulturze, który dał nazwę epoce w historii sztuki i historii literatury trwającej od lat 90. XVIII wieku do lat 40. XIX wieku. Romantyzm rozwinął się początkowo w Europie i wyrażał się w różnych obszarach kultury, m.in. poezji, malarstwie i muzyce. Powstał jako reakcja na zmiany społeczne i polityczne wywołane rewolucją przemysłową i rewolucją francuską z 1789 roku. Był formą buntu przeciwko ustalonym regułom społecznym, które rządziły społeczeństwami epoki Oświecenia – przeciw sztywnym zasadom życia arystokracji i mieszczaństwa, ustalonym regułom życia politycznego oraz przeciw naukowemu podejściu do natury i człowieka. Naczelne hasło Rewolucji Francuskiej – „wolność, równość, braterstwo” stało się drogowskazem dla nowego kierunku myślenia, który zakwestionował podstawy | 152 | 206 |
mrc_6944 | kto zarządza wybory prezydenta rp? | co 5 lat na zarządzenie marszałka Sejmu | Wybory prezydenckie – wybory, w których wybiera się Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Odbywają się one co 5 lat na zarządzenie marszałka Sejmu, chyba że z jakiegoś powodu (głównie z powodu śmierci lub rezygnacji z urzędu prezydenta) kadencja prezydenta zakończy się szybciej. Ta sama osoba może sprawować urząd prezydenta jedynie przez dwie kadencje. Bierne prawo wyborcze przysługuje wszystkim obywatelom Polski, którzy ukończyli 35 lat, nie są pozbawieni praw wyborczych do Sejmu i zbiorą przynajmniej 100 tysięcy podpisów osób popierających ich kandydaturę. Czynne prawo wyborcze posiadają wszyscy pełnoletni obywatele Polski, również ci zamieszkali na stałe za granicą (od 2000 roku mogą głosować również w drugiej turze). == Procedura == Prezydentem zostaje ten kandydat, który otrzyma ponad połowę wszystkich ważnie oddanych głosów. Frekwencja wyborcza | 107 | 146 |
mrc_6945 | jakie tytuły po studiach? | tytuły uzyskiwane po studiach pierwszego stopnia: *** tytuły licencjata **** licencjat **** licencjat pielęgniarstwa **** licencjat położnictwa *** tytuły inżyniera: **** inżynier **** inżynier architekt **** inżynier pożarnictwa ** tytuły uzyskiwane po studiach drugiego stopnia lub po jednolitych studiach magisterskich: *** tytuły magistra: **** magister **** magister farmacji **** magister pielęgniarstwa **** magister położnictwa **** magister sztuki *** tytuły magistra inżyniera: **** magister inżynier **** magister | określone ich nazwy i hierarchie, podczas gdy w innych nie ma takich systemów. Do najczęściej spotykanych tytułów zawodowych należą: * Tytuły zawodowe uzyskiwane w szkołach i placówkach oświaty: ** robotnik wykwalifikowany ** technik * Tytuły zawodowe uzyskiwane w szkołach wyższych: ** tytuły uzyskiwanie po kształceniu specjalistycznym: *** dyplomowany specjalista *** dyplomowany specjalista technolog ** tytuły uzyskiwane po studiach pierwszego stopnia: *** tytuły licencjata **** licencjat **** licencjat pielęgniarstwa **** licencjat położnictwa *** tytuły inżyniera: **** inżynier **** inżynier architekt **** inżynier pożarnictwa ** tytuły uzyskiwane po studiach drugiego stopnia lub po jednolitych studiach magisterskich: *** tytuły magistra: **** magister **** magister farmacji **** magister pielęgniarstwa **** magister położnictwa **** magister sztuki *** tytuły magistra inżyniera: **** magister inżynier **** magister | 408 | 932 |
mrc_6946 | ile pięter ma sky tower? | 51-kondygnacyjna | Sky Tower – budynek we Wrocławiu, stanowiący wraz z dwoma innymi kompleks mieszkalny, biurowy, handlowo-usługowy i rekreacyjny. Znajduje się na osiedlu Południe, w miejscu rozebranego Poltegoru (między ul. Powstańców Śląskich, Wielką, Gwiaździstą, Szczęśliwą). == Konstrukcja == Kompleks składa się z 3 budynków: * budynek B1 – czterokondygnacyjny (–1, 0, 1, 2) podest, w którym znajdują się m.in. galeria handlowa, kręgielnia. * budynek B2 – 51-kondygnacyjna wieża, w której na piętrach od 28. do 48. znajdują się 184 apartamenty, a niższe poziomy stanowią przestrzeń biurową. Na dachu wieży znajduje się klatka meteorologiczna oraz taras widokowy. Na przedostatnim, czyli 49. piętrze znajduje się oszklony punkt widokowy, od 3 stycznia 2014 roku publicznie dostępny. Jest to najwyżej położony punkt widokowy na budowli w | 443 | 459 |
mrc_6947 | jakie są reguły kolejności wykonywania działań? | Ogólną wytyczną jest to, że gdy nie ma nawiasów lub wewnątrz nawiasów, w których nie ma już innych nawiasów, to działania wykonuje się w kolejności: # potęgowanie wraz z pierwiastkowaniem, # mnożenie wraz z dzieleniem, # dodawanie wraz z odejmowaniem. | Kolejność wykonywania działań (w terminologii uniwersyteckiej: reguły opuszczania nawiasów w celu skracania zapisu) – zbiór zasad określających, które działania mają być wykonane jako pierwsze w celu określenia wartości danego wyrażenia arytmetycznego. W teoretycznych rozważaniach używa się określenia: reguły syntaktyczne, jako że dotyczą formalnych reguł przekształcania wyrażeń zbudowanych ze znaków. == Działania w wyrażeniach bez nawiasów == === Priorytet działań === Ogólną wytyczną jest to, że gdy nie ma nawiasów lub wewnątrz nawiasów, w których nie ma już innych nawiasów, to działania wykonuje się w kolejności: # potęgowanie wraz z pierwiastkowaniem, # mnożenie wraz z dzieleniem, # dodawanie wraz z odejmowaniem. Taka uproszczona zasada wymaga jednak odpowiedniej interpretacji, różnych uzupełnień i uwzględniania wyjątków. Potęgowanie wykonuje się przed mnożeniem, dzieleniem, dodawaniem i | 474 | 725 |
mrc_6948 | kiedy otwarto metro w warszawie? | Pierwszy odcinek linii M1, łączącej centrum Warszawy z jej północnymi i południowymi dzielnicami, otwarto w 1995 roku. | Metro w Warszawie – jedyny w Polsce system kolei podziemnej, składający się z dwóch linii: M1 i M2. Pierwszy odcinek linii M1, łączącej centrum Warszawy z jej północnymi i południowymi dzielnicami, otwarto w 1995 roku. Pełną projektowaną długość linia osiągnęła dopiero w roku 2008. Budowę linii M2, łączącej lewo- i prawobrzeżną część stolicy, rozpoczęto w 2010 roku, a pierwszy jej odcinek oddano do użytku w 2015 roku. Systemem kolei podziemnej w Warszawie zarządza spółka miejska, Metro Warszawskie. Przedsiębiorstwo na przestrzeni lat zdobyło szereg wyróżnień międzynarodowych, m.in. nagrody główne w kategoriach "Najlepszy program utrzymania" i "Nagroda specjalna za zaangażowanie na rzecz ochrony środowiska" w międzynarodowym konkursie "Metro Awards 2009" oraz nagroda główna w kategorii "Najlepiej udoskonalane metro" w międzynarodowym konkursie "Metro | 100 | 218 |
mrc_6949 | kiedy morawiecki został premierem? | 14 listopada 2019 | Morawiecki został liderem listy Prawa i Sprawiedliwości w okręgu nr 31. Uzyskał mandat posła na Sejm IX kadencji, otrzymując 133 687 głosów. Na pierwszym posiedzeniu Sejmu IX kadencji złożył dymisję Rady Ministrów (zgodnie z art. 162 ust. 1 Konstytucji RP), która tego samego dnia została przyjęta przez prezydenta. 14 listopada 2019 prezydent Andrzej Duda desygnował go ponownie na urząd premiera, powierzając mu misję utworzenia nowego rządu. Następnego dnia prezydent powołał Mateusza Morawieckiego na urząd prezesa Rady Ministrów, a także powołał członków nowego gabinetu. W rządzie tym premier dodatkowo objął stanowisko ministra sportu. 19 listopada wygłosił swoje exposé. Tego samego dnia Sejm udzielił o rządowi wotum zaufania; za zagłosowało 237 posłów, przeciw oddano 214 głosów. 5 grudnia odwołany przez prezydenta Andrzeja | 316 | 333 |
mrc_6950 | do czego przygotowuje wielki post? | do uroczystości Wielkiego Tygodnia | wielkiego postu. == Protestantyzm == W kościołach protestanckich okres przygotowujący do uroczystości Wielkiego Tygodnia nazywany jest czasem pasyjnym. Rozpoczyna się on w „Dniu Pokuty i Modlitwy” (Środa Popielcowa) i trwa przez 6 tygodni, do Wielkiego Czwartku. Nazwa tego okresu stanowi nawiązanie do pasji, czyli męki Jezusa Chrystusa. Zasadniczo okres ten nie wiąże się ze wstrzemięźliwością od jedzenia, ale ma być czasem, który „poprzez skupienie, modlitwę i koncentrację na Słowie Bożym, ma umożliwić wierzącym weryfikację postaw, naprawę wyrządzonych innym szkód, wejrzenie w siebie, podjęcie zobowiązania życia na co dzień według wskazań Ewangelii”. Jednak część wiernych, opierając się na tradycjach rodzinnych lub historycznych, praktykuje w tym okresie także post polegający na wstrzemięźliwości od napojów i pokarmów, a także od rozrywek czy używek. | 86 | 120 |
mrc_6951 | kto rządzi w holandii? | Od 2010 funkcję szefa rządu pełni Mark Rutte, stojący na czele Partii Ludowej na rzecz Wolności i Demokracji (VVD), wchodzącej w koalicję z Apel Chrześcijańsko-Demokratyczny (CDA), Demokraci 66 (D66) i Unia Chrześcijańska (CU). | powiedzieć, że system polityczny był tradycyjnie zdominowany przez trzy bloki: chrześcijańskich demokratów z Chrześcijańsko-Demokratycznym Apelem i do pewnego stopnia Unii Chrześcijańskiej jako przedstawicieli, socjaldemokratów z Partią Pracy jako największą partią oraz liberalnych demokratów z Partią Ludową na rzecz Wolności i Demokracji jako największą stroną. Od 2010 funkcję szefa rządu pełni Mark Rutte, stojący na czele Partii Ludowej na rzecz Wolności i Demokracji (VVD), wchodzącej w koalicję z Apel Chrześcijańsko-Demokratyczny (CDA), Demokraci 66 (D66) i Unia Chrześcijańska (CU). zielony: w rządzie; niebieski: popierający === Podział administracyjny Królestwa Niderlandów === Holandia podzielona jest na 12 prowincji, które dzielą się z kolei na 380 gmin oraz na trzy gminy specjalne położone na Karaibach. === Święta państwowe === W Holandii obchodzi się jedynie dwa | 365 | 592 |
mrc_6952 | jak doszło do upadku cesarza francuzów? | klęska militarna Francji pod Sedanem oraz wzięcie do niewoli pruskiej samego cesarza spowodowało upadek II Cesarstwa | w 1870 r. i klęska militarna Francji pod Sedanem oraz wzięcie do niewoli pruskiej samego cesarza spowodowało upadek II Cesarstwa i ogłoszenie 4 września 1870 r. III Republiki, która przetrwała do 10 lipca 1940 r., kiedy po klęsce w wojnie z Niemcami władzę objął marszałek Philippe Pétain (Francja Vichy 1940–1944). Po wyzwoleniu Francji przez aliantów (1944–1945) na czele tymczasowego rządu francuskiego stanął w lecie 1944 r. generał Charles de Gaulle, dotąd kierujący walczącym z Niemcami ruchem Wolnej Francji. W 1946 r. przyjęto konstytucję IV Republiki (1946–1958). W tym okresie w wyniku niepomyślnych wojen (wojna indochińska, wojna algierska) Francja utraciła większość swoich kolonii. W obliczu poważnego kryzysu algierskiego i realnej groźby wojny domowej we Francji, władzę ponownie objął generał Charles de | 12 | 128 |
mrc_6953 | z czym jest big mac? | podwójna porcja mięsa i dodatkowa warstwa bułki. | Big Mac – rodzaj dużego hamburgera serwowanego od 1968 w sieci fast food McDonald’s. Cechuje go podwójna porcja mięsa i dodatkowa warstwa bułki. Jest to jeden z najbardziej charakterystycznych produktów marki McDonald’s. == Pomysł == Big Maca wymyślił w 1967 Michael James „Jim” Delligatti (1918–2016) z Uniontown w Pensylwanii. Big Mac zdobywał popularność w zawrotnym tempie: najpierw skopiowali go inni franczyzobiorcy w Pensylwanii, a w 1968 wszedł do oficjalnego menu sieci. Jest sprzedawany w ponad 100 krajach na całym świecie. Według obliczeń sieci w 2007, w 40. urodziny Big Maca, we wszystkich filiach McDonald’s na całym świecie co 17 sekund sprzedawano jedną kanapkę Delligattiego. == Skład == Skład kanapki BigMac: * bułka BM (tostowana 34–36 s) * sos BM (2 | 96 | 144 |
mrc_6954 | kiedy rozpoczęła się i wojna światowa? | 28 lipca 1914 | I wojna światowa (przed II wojną światową nazywana Wielką Wojną) – wojna światowa, trwająca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomiędzy ententą (Trójporozumieniem), tj. Wielką Brytanią, Francją, Rosją, Serbią, Japonią, Włochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a państwami centralnymi (Trójprzymierzem), tj. Austro-Węgrami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osmańskie oraz Bułgarię. Był to największy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleońskich. Wojna zakończyła się klęską państw centralnych, likwidacją mocarstw Świętego Przymierza oraz powstaniem w Europie Środkowej i Południowej licznych państw narodowych. Była też jedną z głównych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji październikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zginęło ponad 14 milionów ludzi. Mimo ogromu strat i wstrząsu wywołanego nimi, wojna ta nie rozwiązała większości | 95 | 108 |
mrc_6955 | dlaczego henryk sienkiewicz dostał nagrode nobla? | W 1905 otrzymał nagrodę Nobla za całokształt twórczości. | dzieci. Sienkiewicz angażował się w sprawy społeczne. 30 czerwca 1900 został wybrany zagranicznym członkiem Czeskiej Akademii Umiejętności. Napisał odezwę w sprawie strajku dzieci we Wrześni w 1901. W 1906 wzywał rodaków z USA do pomocy głodującym w Królestwie Polskim. W 1905 otrzymał nagrodę Nobla za całokształt twórczości. W przemówieniu wygłaszanym z tej okazji Sienkiewicz mówił, że zaszczyt ten jest szczególnie cenny dla syna Polski. "Głoszono ją umarłą, a oto jeden z tysięcznych dowodów, że żyje". Dodał też "Głoszono ją podbitą, a oto nowy dowód, że umie zwyciężać". Napisał powieść "Na polu chwały" (1903–1909), która miała być początkiem nowej trylogii. W „Kurierze Warszawskim” ukazała się w 1910 w odcinkach jego powieść dla młodzieży "W pustyni i w puszczy". Był jednym z | 270 | 326 |
mrc_6956 | jak inaczej jest arbuz? | Arbuz zwyczajny, nazywany także kawonem | Arbuz zwyczajny, nazywany także kawonem ("Citrullus lanatus" (Thunb.) Mansf.) – gatunek rośliny z rodziny dyniowatych. Pochodzi z Afryki Południowej, gdzie nadal rośnie dziko, ale jako gatunek uprawny został rozprzestrzeniony w wielu innych regionach o ciepłym klimacie i jest uprawiany w wielu krajach świata, miejscami dziczeje. == Morfologia == ; Łodyga: Płożąca się, na przekroju jest okrągła, osiąga 2-5 metrów długości, jest szorstko owłosiona i posiada wąsy czepne. ; Liście: Duże, ciemnozielone, u podstawy sercowate, a wyżej położone silnie powcinane trój- lub pięciodzielne, osadzone na ogonkach liściowych. W węzłach liściowych wyrastają wąsy czepne. ; Kwiaty: Niewielkie, wyrastają pojedynczo w kątach liści. Korona kwiatu zwykle jest żółta lub zielonkawożółta, połączona w rurkę, z pięcioma płatkami. Na jednej roślinie występuje 10-30 kwiatów żeńskich | 0 | 39 |
mrc_6957 | co przedstawia krzywa lorenza? | krzywa opisująca stopień koncentracji (nierównomierności podziału globalnego zasobu cechy) jednowymiarowego rozkładu zmiennej losowej o wartościach nieujemnych. | Krzywa Lorenza – krzywa opisująca stopień koncentracji (nierównomierności podziału globalnego zasobu cechy) jednowymiarowego rozkładu zmiennej losowej o wartościach nieujemnych. Jest ona często wykorzystywana w ekonometrii do liczbowego wyrażania koncentracji kapitału i nierównomierności zarobków. Ma również zastosowania w ekologii. == Definicja == Jeśli obserwacje statystyczne w próbie o liczności N są posortowane ze względu na wartości cechy Z, która przyjmuje wartości nieujemne i choć dla jednej obserwacji jest dodatnia, czyli: : 0\leqslant z_1\leqslant z_2\leqslant\dots\leqslant z_N, : \sum_{i=1}^N z_i>0. Wówczas krzywa Lorenza jest łamaną, której wierzchołki (x_h, y_h), dla h=0,1,\dots,N, mają współrzędne: : x_0=y_0=0, : x_h=\frac{h}{N}, : y_h=\frac{\sum_{i=1}^h z_i}{\sum_{i=1}^N z_i}, :: gdzie h=1,2,\dots,N. Krzywa Lorenza zawiera się w kwadracie jednostkowym, przy czym jej końce to dolny lewy i górny prawy wierzchołek kwadratu | 17 | 177 |
mrc_6958 | kiedy wybuchła i wojny swiatowej? | 28 lipca 1914 | I wojna światowa (przed II wojną światową nazywana Wielką Wojną) – wojna światowa, trwająca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomiędzy ententą (Trójporozumieniem), tj. Wielką Brytanią, Francją, Rosją, Serbią, Japonią, Włochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a państwami centralnymi (Trójprzymierzem), tj. Austro-Węgrami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osmańskie oraz Bułgarię. Był to największy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleońskich. Wojna zakończyła się klęską państw centralnych, likwidacją mocarstw Świętego Przymierza oraz powstaniem w Europie Środkowej i Południowej licznych państw narodowych. Była też jedną z głównych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji październikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zginęło ponad 14 milionów ludzi. Mimo ogromu strat i wstrząsu wywołanego nimi, wojna ta nie rozwiązała większości | 95 | 108 |
mrc_6959 | gdzie jest produkowany olej kujawski? | ie w Kruszwicy | ZT „Kruszwica” i grupy Bunge. W zakładzie produkuje się Olej Kujawski oraz margaryny spożywcze. Wytwarzana jest tu również lecytyna spożywcza oraz olej do produkcji biokomponentów. Zatrudnienie sięga 250 osób. == Historia == === Okres PRL === W 1949 roku władze państwowe podjęły decyzję o budowie w Kruszwicy fabryki przemysłu tłuszczowego. Lokalizacja na Kujawach miała sprzyjać dostępowi do surowca – rzepaku, który można było uprawiać na okolicznych żyznych gruntach ornych. Inwestycję wpisano w plan sześcioletni i zrealizowano w latach 1952–1956. Uruchomienie przedsiębiorstwa zwanego Kujawskimi Zakładami Przemysłu Tłuszczowego nastąpiło we wrześniu 1956. Zakład posiadał moc przerobową 45 tysięcy ton nasion oleistych w skali roku. Początkowo wytwarzano tylko olej surowy. W latach 1957–1963 zakład rozbudowywano i modernizowano według projektów warszawskiego biura „Cukroprojekt”. Powstały | 295 | 309 |
mrc_6960 | co odkrył vasco da gama? | jako pierwszy dotarł drogą morską z Europy do Indii, opływając Afrykę od południa, co usprawniło Europejczykom handel z Azją Południową. | Vasco da Gama (wym. portugalska ; ur. ok. 1460 lub 1469 w Sines, w niewielkim porcie w prowincji Alentejo, zm. 24 grudnia 1524 w Koczinie) – portugalski odkrywca, który jako pierwszy dotarł drogą morską z Europy do Indii, opływając Afrykę od południa, co usprawniło Europejczykom handel z Azją Południową. == Młodość == Niewiele wiadomo o jego młodości. Według Antonio de Limy, autora "Nobiliario", Vasco da Gama wywodził się z rodziny szlacheckiej, o której istnieją wzmianki już z 1166 roku, jednakże męska linia rodu bez „białych plam” prowadzi tylko do roku 1280, do Alvaro da Gamy, którego potomkiem był ojciec Vasco – Estêvão da Gama, piastujący funkcję gubernatora ("alcaide mor") miasta Sines i sędziego ("commendador") Cercal. Matka Vasco da Gamy, Isabel | 169 | 305 |