text
stringlengths 24
70.4k
|
|---|
Skuplowano nōmera – kożdo naturalno nōmera, kero mo bynojmni jedyn tajlownik (formula_1), nale formula_2 i formula_3. Ôznoczo to, aże tajlownik tyn niy moge być rōwny formula_4, ani rōwny nōmerze kero tajluje. Ryszta nōmerōw to piyrsze nōmery. |
Tajlandyjo (Krōlestwo Tajlandyje) – państwo we pouedniowo-wschodnij Azyji, graničōnce s Laosym i Kambodžōm na wschodzie, s Malezyjōm na pouedniu a s Birmōm (Myanmarym) i Mořym Andamańskym na zachodzie. Tajlandyjo je tyž mianowano Syjamym, gdyž bōuo to jeji ôficjalne miano do 11 maja 1949. Miyndzynarodowe ôkreślyniy "Thai" (ไทย) znočy po tajsku "wolny". |
Wszyjskich Świyntych (łać.: "festum omnium sanctorum") to je chřeścijańsko uročystość ôbchodzōno 1 listopada ku čci wšyjstkich znajōmych a niyznajōmych świyntych, kere přebywajōm juž we chwole buogosuowiōnych. We tym dniu wspōmino sie niy yno umartych, kerych Kościou uznou za świyntych, nale wšyjstkich ludzi, kerych žywot bōu prawy a uchodziu za świynty. Je to tyž świynto tych, kere dōnžōm ku świyntości a zbowiyniu. Uročystość Wšyjstkich Świyntych wywodzi sie guōwniy s čci ôddowanyj mynčynnikōm, kere niy bōuy wspōminane we kanōniy Mšy Świyntyj. We III wieku wkludzōno zostoua tradycyjo překludzanio coukich relikwije świyntych abo jeich tajli we roztomajte place, kej znok, co świynte sōm wuasnośćōm coukigo Kościoua. We 610 roku papiyž Bōnifacy IV erbnyu ôd cysořa downij pōgańsko świōntynijo Pantyjōn, kozou zuožyć tam mynga relikwije świyntych a poświyńciu ja pod wezwaniy Matki Boskij Mynčynnikōw. Uod tygo času wšyjstkim umartym mynčynnikōm ôddowano čeść 1 maja. We 731 papiyž Gřygoř III přeciepou ta uročystość na 1 listopada, a we 837 Gřygoř IV zažōndziu, coby tyn dziyń poświyncano pamiyńci niy yno mynčynnikōw, nale wšyjstkich świyntych. Terozki je to na Ślōnsku dziyń wolny ôd roboty a mynga ludzi přiuazi na kirchofy ôbstroić grōby, zaświycić zniče a pořykać za umartych. Ślōnske tradycyje na Wšyjstkich Świyntych (we ślōnskij godce) |
Karaczaj-bałkarsko godka (kb. "Къарачай-Малкъар тили") – godka Karaczajōw a Bałkarōw wywodzōnco sie ze grupy ałtajskich godek, noleżōnco do skupiny kipczakskich godek tureckych. Je używano ôd 300 000 ludzi na terynie Rusyje. |
Listwianka (rus. "Листвянка") - ôsiedle miejskij zorty we Rusyji, we irkuckim ôbwodzie, we irkuckim rejōnie. Je rozlygowane nade jeździorym Bajkał. Na 2017 rok pōmiyszkiwało sam 1972 ludzi. |
Kemerowski Ôbwōd (ru. Ке́меровская о́бласть) tyż mianŏwany Kuzbass - je regiōnem we Rusyje. |
Landszaft ze dyngōm (ôryginalny titel ze pol. "Krajobraz z tęczą") – pastelowy malōnek namalowany ôd Józefa Janowskigo we 1901 roku. Malōnek tyn przedstawiŏ dyngã nade łōnkōm po dyszczu. Landszaft ze dyngōm znŏjduje sie dzisio we Nacyjowym Muzyjōm we Warszawie. |
Ube to je miasto we Japōniji, na połedniowym kraju wyspy Honsju, we prefekturze Yamaguchi. Podle danych s 2008 miyszko sam 176 370 ludzi. Zołożōne we 1921 roku, s anfanga kej miasto bergmańske, dzisiej je sam muzyjōm bergmaństwo wōngla kamiynnygo. Terozki industryjo chymiczno a stalowo. Miasto mo hawyna lotniczo Yamaguchi Ube. Neczajta miasta (we angelskij godce) |
Stary Świyntōw (pol. "Polski Świętów", miym. "Alt-Wette, Polnisch Wette") – wieś na Gōrnym Ślōnsku, we połedniowo-zachodnij Polsce, we ôpolskim wojewōdztwie, we nyskim krysie, we gminie Guchołazy. We 2011 roku wieś miała 436 miyszkańcōw. |
Panthera onca paraguensis to zwiyrzã ze typu chordata, ze rzyndu carnivora, ze grōmady cycaczy ze familije felidae, co je ôpisoł Hollister we 1914 roku. Wystympuje we Połedniowyj Ameryce. |
Francesco Totti (rodz. 27 września 1976 we Rzime) – italski fusbalszpiler, kery szpilo we AS Roma. |
Černova (słow. "Černová", madź. "Csernova") – downi samodzielny gmin, od 1885 roka tajla Ružomberoka na Słowacyji. Ze trzech strōn otaczojōm Černovo gōry Wielgij Fatry, a ôd pōłnocy rzyka Váh. We 1864 rodził sie tukej słowacki polityker a duchowny Andrej Hlinka. |
Woodland - census-designated place we USA, we sztacie Utah, we hrabstwie Summit. Na 2000 rok pōmiyszkowoło sam 335 ludzi. |
Cyntralistycznŏ Republika Meksyku (szp.: "República Centralista de México", ôficjalnie: Republika Meksyku, szp.: "República Mexicana") – ôkres we gyszichcie Meksyku, kej liberalnŏ kōnstytucyjŏ ze 1824 roku, ôstała pōmiyniōnŏ na nowe, cyntralistyczne rechty, mianowane czynsto za "Siedym Rechtōw" (szp.: "Las Siete Leyes"). Tyn ôkres gyszichty Meksyku trwoł ôd 15 grudnia 1835 roku do 22 siyrpnia 1846 roku, kej to ôstała prziwrōcōnŏ kōnstytucyjŏ ze 1824 roku. We czasie trwaniŏ regiyrōw cyntralistycznych we Meksyku, mioły plac roztōmajte aufsztandy jak we Teksasie, Rio Grande a Jukatanie. |
Sōmatra – wyspa na Indyjskim Ôceanie we archipelagu Srogich Sōndajskich Wyspōw, we połedniowyj Azyji. Je szōsto na świecie podug wiyrchu. Cołko przinoleży do Indunezyji. Wiyrch: 473 605 km², na 2005 rok pōmiyszkiwało sam 45 mln. ludzi. Nojsrogszy wiyrch, Kerinci, je na 3805 m n.p.m. wysoki. Klima rōwnikowo wilgotno. Sōm sam aktywne wulkōny. |
555 – wykōnkwiōny anfang nōmera telefōna, kery idzie trefić we amerikōńskich filmach. Po prowdzie we USA bezma niy ma nōmerōw, kere by mioły s przodku "555", krōm poru, ze kerych żodyn niy przinależy do prywatnyj perzōny. Wynōkwiōno uōna nōmera skirz tygo, coby ludzie niy robiyli gupich wicōw bez dzwoniynie na nōmera kero widzieli we filmie. Artikel we NYT (we angelskij godce) |
Sepekov – miasteczko we Czeskij Republice, we połedniowoczeskim kreju, we krysie Písek. |
Amerigo Vespucci (hiszp. "Américo Vespucio", por. "Américo Vespúcio", nar. 9 marca 1454 we Florencyji, um. 22 lutygo 1512 we Sewilli) - italski handlyrz , nawigatōr a rajzownik morski. Podle tego, co sōm gŏdoł, bōł ôbrany ôd krōla Manuela I a z ôd niygo naporynczyniŏ sztyry razy ôdbywoł rajzy morske. Terŏźnie uwŏżŏ sie, co to niyma wierzejne. Je pewne, co we 1499 ôdkrōł ôn Jezioro Maracaibo a skirz tego, co Indianery miyszkali tam we chałpach stŏwianych nad wodōm na kōłach, skojarziło mu sie to ze Wynecyjōm i zamianowoł tyn plac Wynezuelōm, co we hiszpańskij gŏdce ôznŏczo "małŏ Wynecyjŏ". We 1500 ze Vincente Pinzónym badoł ujście Amazōnki a wybrzeże Brazylije. Ôd 1503 publikowoł brify ze swojich rajzōw, kere zyskały wielgõ popularność we Ojropie a skirz tego ôstoł ôn niyprawie zamianowany ôdkrywcōm Ameryki, ôd keryj miano wziōnło sie ôd jigo piyrszygo miana. |
Miejski basyn przi hulicy gyn. Józefa Bema we Raciborzu – ôdymkńōne miejske kōmpielisko, ôddane do używanio we 1925 roku. Szło sie tam kōmpać aże do 1997 roku, kej to nastała wielgo woda. |
Kamiōnek (pol. "Kamionek", miym. "Klein Stein") – wieś na Gōrnym Ślōnsku, we połedniowo-zachodnij Polsce, we ôpolskim wojewōdztwie, we krapkowskim krysie, we gminie Gogolin. We 2011 roku wieś miała 663 miyszkańcōw. |
Abudża – stolica Niigeryji (uod 1991) , rozlygowano we Federalnym Stołecznym Terytoryjōm. Ôstrzodek administracyji a nauki. |
Prekmurie (madziarsko: "Muravidék", prekmursko: "Prekmürsko, Prekmürie") je regijōn na pōłnocnym wschodzie Słowyniji. Granica mo ôd pōłnocnygo wschodu ze Madziarōma, ôd pōłnocnygo zachodu ze Austrijōm, ôd połednio ze Chorwacyjōm a ôd połedniowygo zachodu ze inkszym słowyńskim regijōnym: Styrijōm. Bez wele tyśōnc lot Prekmurie bōło tajlōm Krōlestwa Madziarōw, inakszy aniżeli inksze regijōny Słowynije. Skuli tygo Prekmurie mo wiynksze zwiōnzki ze Madziarōmi (religijne, godkowe a kulturowe) aniżeli reszta słowyńskich gyszichtowych krajinōw. Prekmurie mo wiyrch 1.093 km². Nojwożnijszy ôstrzodek a tyż przi tym jedzine miasto to je Mursko Sobota, we keryj pomiyszkuje 20 000 ludzi. We cołkym Prekmuriu miyszko 82.369 ludzi, ze czygo nojwyncy je Słowyńcōma. |
Skopie (mac. "Скопје", alb. "Shkup", syrb. "Скопље – Skoplje", bułg. "Скопие", gr. "Σκόπια", tur. "Üsküp") – nojsrogsze miasto a stolica Pōłnocnyj Macedōniji. Ôstrzodek industryji a nauki. |
Ružomberok (madź. "Rózsahegy", miym. "Rosenberg", pol. "Rużomberk") – sztad we pōłnocnyj Słowacyji, we Żylińskim kreju. Położony je we gyszichtowyj krajinie Liptōw. Tajlōm Ružomberoka je dziedzina Vlkolínec, we keryj stoji moc drzewiannych chałup. We Ružomberoku działoł polityker a duchowny Andrej Hlinka (rodzony bōł we tajli Černova). |
Pokōj (pol. "Pokój", miym. "Carlsruhe", "Carlsruhe O/S", śl-miym. "Coarlsruhe") – wieś na Gōrnym Ślōnsku, we połedniowo-zachodnij Polsce, we ôpolskim wojewōdztwie, we namysłowskim krysie, we gminie Pokōj. We 2011 roku wieś miała 1452 miyszkańcōw. |
Fōnkcyjo formula_1 zwiy sie suriekcyjōm kej lo kożdego formula_2 egzistuje formula_3 lo kerygo formula_4, kej za formula_5 biere sie mnogości. Jak formula_5 sōm skōńczōne, formula_7 i formula_8, to wszyjskich suriekcyjōw ze mnogości formula_9 na mnogość formula_10 je gynau formula_11, kaj formula_12 je Stirlingowym nōmerym drugygo tipa. |
Jan Wojciech Góra (rodz. 8 lutego 1948 we Prudniku, um. 21 grudnia 2015 we Poznaniu) – polski dominikanin, prezbiter, ôrganizatōr Ôgōlnopolskigo Trefu Młodzi „Lednica 2000” a Dni Prymasowskich we Prudniku poświyncōnych kardynołowi Stefanowi Wyszyńskiemu. Animator ôstrzodka duszpasterstwa akadymickigo „Respublica Dominicana” we Jamnej. |
Ajchel – ôwoc dymba. We botanice ajchle wrachowuje sie do ourzechōw. Ajchle dodowo sie do futru lo gadziny, skirz tygo co majōm uōne srogo ynergetyczno wartość (100 gram mo 510 kilokaloryji). Z ajchli idzie tyż warzić napitek podany na kafyj. Skirz tygo, co we ajchlach je sroga zawartość taniny, kero dowo gorzki smak, dodowo sie do uōnygo napitku culagi, jako skōrzica, imbir a goździki. |
Panthera onca onca to zwiyrzã ze typu chordata, ze rzyndu carnivora, ze grōmady cycaczy ze familije felidae, co je ôpisoł Linnaeus we 1758 roku. Wystympuje we Połedniowyj Ameryce. |
Emmon Bach (rodzōny we 1929 we Japōniji) je hamerikańskim lingiwstōm. Je profesorym na pynzyji na wydziale godkoznawstwa na University of Massachusetts Amherst. Terozki pomiyszkuje we Lōndynie. Interesuje sie składńōm, fōnologijōm, godkōma Brytyjskij Kolōmbije (nojbarzi Haisla), problymami czasōw a aspektōw we symantyce, a morfologijōm we polisyntetycznych godkach. Jigo baba, Wynn Chao tyż je lingwistkōm. Wykłado uōna na SOAS. "An Introduction to Transformational Grammars" (1964) New York: Holt, Rinehart and Winston. "Syntactic Theory" (1974) New York: Holt, Rinehart and Winston. "Informal Lectures on Formal Semantics" (1989) Albany: SUNY Press. Neczajta E. Bacha na zajcie University of Massachusetts |
Ślymtaniy to je emocjōnalny stan, kery je reakcyjōm na sroge przeżycio, nojczyńści negatywne, kej bojōnczka, bolyniy, smutek abo żałość. Trefio sie tyż, co niykere ślimtajōm ze szczyńścio, wzruszynio abo s wrażliwości na gryfność jakigo widoka, muzyki atp. Ôbiawōma ślimtanio sōm lzowiyniy a szlochaniy. |
Bratysława (słow. "Bratislava", miym. "Pressburg", madź. "Pozsony") – stolica a nojwiynksze miasto Słowacyji a tyż bratysławskigo kreju. Bratysława to cyntrōm polityczne, ekōnōmiczne a kulturalne, siedziba prezydenta a parlamyntu ("Národná rada Slovenskej republiky"). Od paru lot je tyż popularno postrzōd turystōw. Położono je we połedniowo-wschodnij tajli Słowacyje, nad Dōnajym – jedyno stolica, kero graniczy ze dwōma inkszymi krejami - ze Austryjōm a Madziarōma. |
Myjtermas to je przirzōnd, kerym idzie zbadać dugość klamotōw. Zauobycz je to zwijano stalowo taśma we plastikowyj ôbudowie. Beztōż rozwijo sie jōm do radyj dugości, coby reszta taśmy ôstała we postrzodku ôbudowy. Taki mas używo sie btp. we bale abo we geodezyji. Kożdy myjtermas mo ôkreślōno dugość we myjtrach, nojczyńści ôd 2 do 10 myjtrōw - s fedrōm, kero zwijo taśma po jeji puszczyniu, nale trefio sie tyż industryjne miary do 100 metrōw, kere czynsto sōm wyposażōne we kwyrlok, beztōż taśma trza chować nazod rynkōm. |
Kōmputrowo godka – formalno godka, kero je używano do komunikacyje czowieka ze maszynōm, nojczyńścij kōmputerym. Kōmputrowe godki używane sōm do tworzynio programōw, kere kontrolujōm zachowaniy maszyny. |
Henrik Lundqvist (rodz. 2 marca 1982 we Åre, we Šwecyje) to je profesjōnalny torman we ajshokeju. Terozki gro lo manšaftu New York Rangers we lidze NHL. Bōu tyž tormanym reprezentacyje Šwecyji we ajshokeju, s kerōm erbnyu zuoty medal na Ziimowych Igřiskach Ôlimpijskich we 2006 roku we Turynie. Statystyka wystympōw we serwisie hockeydb.com |
Sarakib (arab. سراقب) — miasto we Syryji, we muhafazie Idlib. Wojna w Syryje. Sarakib je ważnym wynzłym drōgowym, kaj łōnczo się drōgi M4 (do Latakii) i M5 (do Aleppo), stōnd miasto nabrało prawe znaczyniŏ w wojnie w Syryje. Boju z uzbrojōnymi grupami terrorystōw w Sarakib było w lutym i marcu 2012 roku. 2 listopada 2012 Sarakib ôstoł zdobyty bez party „Liwa Sukur asz-Szam” i „Dżabhat an-Nusra”, kere zniszczyły pōnkt kōntrolny syryjskij armije bydōncy przi wyjeździe z miasta. W styczniu 2017 roku miasto zdobyło formacyjŏ „Ahrar asz-Szam”. W lipniu tego roku, w czasie bojōw pōmiyndzy islamistami, Sarakib znŏd sie pod kōntrolōm HTS, to znaczy wczaśnij „Dżabhat an-Nusra”. Ôdtōnd Sarakib bōł tyż ważnym ôstrzodkym agitacyje Al-Kaidy. 3 lutego 2018 terrorysty zestrzelili nad Sarakibem ruski wojskowy fliger. Wojska Syryje ôdbiyły Sarakib 6 lutego 2020 roku, po czym 27 lutego musiały sie z niego wycŏfać, ale 2 marca zaś ôdzyskały to miasto. Coby zapobiyc dalszym atakōm terrorystōw abo spiyrajōncyj tedy jejich Turcyje, w Sarakibie porozkłŏdoł sie parta ruskij policyje wojskowyj. |
Fest Radyjny Piosynki ABU 2014 - drugŏ edycyjŏ festu radyjnegŏ ôrganizowanegŏ bez ABU. Fest ôdbyłŏ siy 23 moja 2014 we Stein Studios lokowanyj we stolicy Sri Lanki, Kolōmbo. Wydarzyniy niy bŏłŏ kōnkursŏwe. Türkvizyon 2014 Fest Piosynki TV ABU 2014 Ojrowizyjŏ 2014 Festy piosynki ABU Ojrowizyjŏ Türkvizyon |
Julián Hernández, po prowdzie Julián Hernández Rodríguez-Cebral (rodz. 1960) je szpanielski śpiywok. Urodźōł sie we Madrycie, nale cołke lata, kedy bōł bajtlym zwiekowoł we Vigo. Tam tyż zrodźōło sie jigo przōniy rokyndrolowi a wszyjskymu inszkymu co mianuje uōn "popularnōm kulturōm". Je uōn zołożycielym a liderym Siniestro Total, nale je tyż znōmy jako pisorz, dziynnikorz, a ani szauszpiler. |
Miymcy (miym.: "Deutschland" abo "Bundesrepublik Deutschland", BRD) – państwo we strzodkowyj Ojropie, noleży do Ojropejskij Uniji a NATO. Mo dostymp do Bałtyckigo Morza a Pōłnocnygo morza. Mo nojwiynkszo liczba ludzi we cołkij Ojropejskij Uniji - przez 82 miljōny. Niymcy sōm państwem federalnym a skłodajōm sie ze zwiōnzkowych krejōw. Stolica majōm we Berlinie. Po II wojnie światowyj wschodnio tajla Miymcōw prziłōnczōno do Polski a SSSR, a pozostołe terytoriōm potajlowano miyndzy zachodnich alijōntōw (trzi ôkupacyjne strefy) a SSSR (jednoł ôkupacyjno strefa). Stolica, Berlin, tyż podzielōno na sztyry zony. Niyskorzi ze trzuch zachodnich zonōw utworzōno państwo ô mianiy Republika Federalno Miymicōw, a niyskorzi ze zony radzieckij Miymiecko Dymokratyczno Republika, ze stolicōm we wschodnij tajli Berlina. Berlin Zachodni mioł ôdrymbny status. Zjydnoczyniy Miymcōw nastōmpiło we 1990 bez prziłōnczyniy MRD do RFM. Stolica RFM przeciepano potym s Bonn do Berlina. Kreje zwiōnzkowe Miymicōw. Miymcy sie skłodajōm ze 16 zwiōnzkowych krejōw, kere sōm pokazōne na tej karcie: |
Jaszczurki (Lacertilia, downij: Sauria) – grupa gadōw łuskonośnych we keryj je sztyroszłapowo abo besszłapowo gadzina lōndowo, majōm mocne szczynki, ślypia dykniynte powiekōma. Je ich przez 4000 gatōnkōw, kere żyjōm na wszyjskich kōntynyntach krōm Antarktydy. |
Comandante Fontana - miejscowość we Argyntynie, we prowincyji Formosa, we departamyńcie Patiño. Podug danych ze 2010 roku pōmiyszkiwało sam 6615 ludzi. Neczajta Comandante Fontana |
Nawakszut (fr. "Nouakchott") – nojsrogsze miasto a stolica Maurytaniji. |
Bejdżing (chiń. 北京, pinyin: Běijīng) to stolica Chińskij Republiki Ludowyj a miasto wydzielōne, podlygajōnce bezpostrzednio wuadzōm kraju. Ôd pōłnocy, zachodu i pouednio graniczy s prowincyjōm Hebei, a ôd wschodu s miastym wydzielōnym Tiyńcin. Bejdżing je drōgim, po Szanghaju, miastym ChRL pod wzglyndym liczby ludności. Połni tyż fōnkcyjo nojwiynkszygo ôstrzodka politycznygo, ôświatowygo a kulturalnygo kraju. Krziżujōm sie sam ważne liniy kolejowe i drōgi lo autōw. Miano "Bejdżing" ôznaczo dosuowniy "Pōłnocno stolica". Bejdżing je gospodorzym Letnich Igrzysk Ôlimpijskich 2008. |
Spotkania Pod Brzimym — festyny we Pszczyniy ônaczōne ôd mocki lot. Robi sie je na wiosna, a nojczynścij na poczōntku czyrwca. Robi je Ferajn Miłośników Ziymi Pszczyńskij, kerymu zoleżi na rozwoju ślōnskij kultury ludowyj we cołkim pszczyńskim bycirku. A we podpszczyńskich wsiach fest dużo je roztomajtych lajergrup regiōnalnych, kere pod brzimym śpiywajōm downe śpiywki a prezyntujōm ślōnske ôblyczynia. Pszczyna: "36 Spotkania pod Brzymem, I Festiwal Chleba i Kołocza na Rynku, rajd Na Kole Bez Pole" (2012-05-21) pszczyna.naszemiasto.pl XXXV Spotkania Pod Brzymem (2011) pszczyna.info.pl Spotkanie pod Brzymem (2012) obiektywnieslaskie.pl Spotkania Pod Brzymem - zdjęcia (2013) rozrywka.pless.pl Materiały ze słowem kluczowym "Spotkania pod brzymem pszczyna" pszczyna.naszemiasto.pl |
Maryja ze Nazarytu (aram. מרים "Mariam" ; gr. Μαριάμ, Μαρία "Mariám", "María"; arab. مريم Mariam) (rodz. przed 20 p.n.e. we Jerozolimie lebo Seforis, zm. po 30 n.e.podug tradycyji we Efezie) - matka Jezusa Kristusa, baba Zefyla ze Nazarytu. Jedna ze głōwnych perzōnōw lo mocki krześcijańskich wyznańōw. Podug Wanielijōw, bōła dziewicōm jak rodźōła Jezusa, kery bōł poczynty ze Świyntygo Ducha. Je uōnyj poświyncōno mocka modlitwōw. |
Państwo Samōna - piyrsze państwo zachodniosłowiańske ô kerym wiadomo, aże fōngowoło. Piyrszym a ôstatnim krōlem bōł Samōn - frankijczyk s (najpywnej) Sens. Pō umrziniu władcy, państwo mioło szlus skiż wywnyntrznych chajōw. Nale podug niykerych państwo przetrwoło, aże do utworzynio Wielgich Morawōw. Państwo bōło rozlygowane, podug teroźnich kartōw, na terynie państwōw: Czechy Słowacyjo Austrijo Słowynijo Miymcy Madziary Polsko (Kłodzko Ziymia) |
Weksylolōgijo to je zac ze zorty nauk pōmocničych histroryje, kero bado chorōngwie, fany a štandary. Je to dyscyplina modo, kero niy je traktowano kej samodzielno nauka yno kej zac powiōnzany ze heraldykōm. |
Chamonix-Mont-Blanc - gmin we Francyji, we regijōnie Auvergne-Rhône-Alpes, we departamyńcie Haute-Savoie. Mo 116,53 km² wiyrchu a podug danych ze 2019 roku pōmiyszkiwało sam 8640 ludzi. Ôstrzodek zimowych szportōw, rozlygowany wele najsrogszygo wiyrchu Ojropy - Mont Blanc. |
Piotr Paweł Żyła (rodz. 16 stycznia 1987 we Cieszynie) – polski narciarski skoczek, reprezyntant Polski, mistrz świata we drużynie (2017), indywidualnie brōnzowy medalista (2017) a we drużynie (2013, 2015), brōnzowy medalista ôlimpijski we drużynie (2018). Sztartuje we Puharze Świata. Wizytōwka na neczajcie fis-ski.com |
Children of Bodom (abrewiacyjo: CoB) – fińsko skupina muzyczno, kero powstoła we 1993 pod mianym Inearthed, zołożōno bez gitarziste i śpiywoka Alexiego Laiho a szlagcojgera Jaski Raatikainena. Miano ôstoło pōmiynionie we 1997 skiż niywyjaśńōnygo mordu 4 bajtli nad jeziorym Bodom, kole miasta Espoo. |
Barcelōna (kat. "Barcelona" [bərsəˈɫonə], szp. "Barcelona" [barθeˈlona]) – miasto we pōłnocno-wschodni Szpanije, nad Morzym Śrōdziymnym, stolica prowincyje ô tym samym miōnie a spōlnoty autōnōmiczny Katalōnije. Drōge co do wielgoście miasto Szpanije. Cyntralny ôstrzodek industryje kraju (auta, kōmputry, prod. chymikalijōw, przetwōrstwo kustu) a finansowy rygijōna. Srogi zyjhafyn a fligerhafyn. W 1992 r. miasto bōło gospodarzym Letnich Igrziskōw Ôlimpijskych. |
Wołgograd (do 1925 "Carycyn", 1925-1961 "Stalingrad", rus. "Волгоград") - miasto we Rusyji, siedziba wołgogradzkigo ôbwodu. Je rozlygowany nade rzykōm Wołga. Ôstrzodek industryje a nauki. Ôd lipca 1942 do lutygo 1943 bōła sam stalingradzko bitwa, jedna ze ważniyjszych a srogszych bitwōw II światowyj wojny. |
Rudňany – wieś a gmin ("obec") na Słowacyji, we koszyckim kreju, we krysie Spišská Nová Ves. Mo 13,63 km² wiyrchu a podug danych ze 2013 roku pōmiyszkiwało sam 4162 ludzi. Neczajta gminy Rudňany |
Wapyn Nowygo Sōncza przedstowio we modrym wapynowym blocie św. Gryjta we biołym klajdzie a czyrwiōnym mantlu, kero stoi na zielōnym smoku, we prawyj rynce trzimie krziż, a we lewyj palmowo asta. Je to simbol znōmy ôd nadanio sztadrechtu we 1292 roku. Świynto Gryjta je patrōnkōm piyrszygo kościoła we Nowym Sōnczu. |
XVI stolecie · XVII stolecie · XVIII stolecie 1629 « 1630 « 1631 » 1632 » 1633 Wydruk Niyprawyj Biblije 4 listopada - Maria Henrietta Stuart, ksiynżno angelsko, ksiynżno Ôrańje-Nassau (um. 1660) 31 marca - John Donne, poeta angelskigo baroku, twōrca "šuli metafizycznyj" (ur. 1572) |
French Camp - census-designated place we USA, we sztacie Kalifornijo, we hrabstwie San Joaquin. Na 2010 rok pōmiyszkiwało sam 3376 ludzi. |
Kurów - ôsada we Polsce, we lubelskim wojewōdztwie, we puławskim krysie, siedziba gminu Kurów. Kurów je rozlygowany nade rzykōm Kurówka, na pograniczu ze Lubartowskōm Rōwninōm a Nałynczowskim Płaskowyżym. Bez Kurów przebiygo ojropejsko trasa E372 a dwie krejowe cesty (12, 17). Piyrszo wzmianka o Kurowie je ze 1185 roku. Bez lata 1442-1870 Kurów mioł miejske prawa, kere utracił bestōż, co tutejszo ludność pōmagoła we styczniowym powstaniu. We Kurowie bōł rodzōny Wojciech Jaruzelski, downy prezydent Polski. Dystrykty we Kurowie. Cyntrōm. Cyntrōm to je taki dystrykt Kurowa, we kerym je wiynkszość hulic. Kolōnijo Jōzefōw. Kolōnijo Jōzefōw to je prziśōłek we szołtystwie Kurów. przedszkole podstawowo szula liceum lo dorosłych |
Massachusetts – sztat we USA, we Nowym Ynglandzie, na wybrzeżu Atlantyckigo Ôceanu. |
York - miasto we Wielgij Brytaniji, we Ynglandzie, siedziba hrabstwa North Yorkshire. Założōne we 71 roku kej "Eboracum", we 866 zdobyte bez wikingōw a za jeich czasōw stolica kreju kery mianowali Jorvik. Ôd 954 we Ynglandzie. Srogi ôstrzodek nauki. |
Lyńdziny (pol. "Lędziny", miym. "Lendzin") – miasto we powiecie bierōńsko-lyńdzińskym we wojewōdztwie ślōnskym. Sōmsiaduje ôd pōunocy s Katowicōma i Mysuowicōma, ôd wschodu s Imielinym i Cheumym Ślōnskym, ôd pouednio s Bieruniym, natōmiast ôd zachodu s Tychōma. W ôkresie předchřeścijańskym we granicach ôbecnygo miasta bōuo miejsce kultu suowiańskigo na gōře Klimōnt, zwanyj niygdyś Piorōnowōm Gōrkōm (obecniy na tym miejscu katolicki kościou św. Klymynsa). Miejscowość wspōmniano bez Jana Duōgoša, we 1160 roku stanowiua wuasność ryceřa Jaksy s Miechowa, kery překozou ja Bynedyktynōm. W XIV wieku Lyńdziny přelozuy pod panowaniy Čech, ôd 1742 roku we państwie pruskym. Teryn walk s Niymcōma we ôkresie powstań ślōnskych, ščygōlniy zaciyntych podčas II powstanio ślōnskigo we 1920 roku. Ôd 1922 roku we Polsce, we časie ôkupacyji hitlerowskij na teryniy Lyńdzin istniou podobōz ôbozu kōncyntracyjnygo Auschwitz (1944-1945). Po wojniy rozwōj grōbiorstwa i wzrost ličby mieškańcōw, we lotach 1966-1975 status samodzielnygo miasta. W 1975 roku we wyniku reformy administracyjnyj wōunčōne do Tychōw, ôd 1991 pōnowniy samodzielne miasto. Gro sam zouožōny we 1932 roku klōb fusbalowy MKS Lyńdziny, kery grou kedyś we III lidze polskij pod mianym "Grōbioř" (pol.:"Górnik"). |
Berberske gŏdki - Skupina gŏdek kere sōm urziwane we regiōniy Maghreb. Berberske gŏdki sōm użiwane bez Berberōw. |
Steuerowy szrajbōnek, (tyż: ślōnske Steuerowe abecadło, Steuerowo ôrtografijo) – przesprowiane łacińske abecadło stworzōne we miyndzywojynnym ôkresie ôd dochtora Feliksa Steuera, dyrechtora jednego ze katowickich licyjōw. Abecadło te skłodo sie ze 30 znokōw: A, B, C, Ć, D, E, F, G, H, I, J, K, L, Ł, M, N, Ń, O, P, R, S, Ś, T, U, Ō, W, Y, Z, Ź, Ż. a ôźmiu dwaznokōw: AU, CH, CZ, DZ, DŹ, DŻ, RZ, SZ. Dwaznok "ou" ôstoł przidany, coby ôddać wymołwa kōntynuanta downygo ajchńōnygo a we zachodnim Ślōnsku (je uōn używany na placu połedniowoślōnskigo "au" a ôgōlnoślōnskigo "o"). Proteza "u-" przed o ôznoczo prelabializacyjno wymołwa krōtkigo [w] przed kożdym nagłosowym "o". Charakterystycznōm cechōm Steuerowygo szrajbōnku je zmiynkczaniy spōłgłoskōw ôd j, btp. "bioły", lebo ôd ôsobnyj buchsztaby, btp. "ciymny". Inkszōm wprowadzōnōm zmianōm we ôrtografiji Steuera je wkludzyniy apostrofu lo abrewiacyjnych formōw czasownika, btp. "wźōnech" (uod wźōn żech). We tym szrajbōnku wydowoł swoje dzieła po ślōnsku, miyndzy inkszymi "Ostatni gwojździaurz" (1935) a "Z naszej ziymiy ślōnskej" (1935). |
Vranová Lhota - wieś a gmin (obec) we Czeskij Republice, we Pardubickim Kreju, we krysie Svitavy. Mo 14,06 km² wiyrchu a podug danych ze 2021 roku pōmiyszkiwało sam 443 ludzi. |
Adwyntkranc to je elymynt krześcijōńskij tradycyje, co symbolizuje upływ sztyrech tydni Adwyntu we kalyndŏrzu liturgicznym Kościoła zachodnigo. Je to tradycyjnie praktyka luterańskŏ, chociŏż przeniosła sie na inksze krześcijōńske zawiyrzyniŏ. Je to zielōny wiyniec ze sztyryma świycami, a czasym tyż z piōntōm, biołōm świycōm na postrzodku. Ôd piyrszyj niydziele Adwyntu zapŏlyniu świyc może tŏwarziszyć czytanie Biblije, nŏbożyństwo i pŏciyrz. We niyskorniyjsze niydziele zapŏlŏ sie ekstra świycã, aże do ôstatnij niydziele Adwyntu zapŏlōm sie wszyjske sztyry. Niykere adwyntkrance zawiyrajōm piōntõ świycã Krystusa, zapŏlanõ we Wilijõ abo w Gody. Zwyk tyn wywodzi sie z ôbtoczyniŏ familijnego, ale rozeszoł sie tyż we publicznym kulcie. |
Wyspa to je trwały fragmynt lōndowyj wiyrchni Ziymie, kery je ôbtoczōny wodōm ze wszyjskich zajt. Wyspy sōm na rzykach, jeziorach, stŏwach, morzach i ôceanach. W przipadku tych dwōch ôstatnich za wyspy uznŏwŏ sie ôbiekty ô miarach myńszych ôd miar kōntynyntu. Wartość granicznŏ je miyndzy wiyrchniōm nojsrogszyj wyspy: Grynlandyje (2,1 mln km²) a wiyrchniōm nojmyńszego kōntynyntu: Australije (7,6 mln km²). Za wyspy niy uznŏwŏ sie ruchōmych ławic piŏszczystych, ani przestrzyństw lōndu zalywanego w czasie przipływōw. Wyspy mogōm być ôsobne abo tworzić skupiska – archipelagi. Tajlōng wysp. Gyneralnie wyspy tajlujōm sie na: Wyspy kōntynyntalne (bp. Trynidad, Barbados, Grynlandyjŏ, Tasmanijŏ, Sōmatra, Borneo, Jawa) Wyspy ôceaniczne (bp. Hawaje, Riukiu, Aleuty) Grynlandyjŏ Nowŏ Gwinyjŏ Borneo Madagaskar Ziymia Baffina Sōmatra |
Prynżynka (pol. "Prężynka", miym. "Klein Pramsen", cz. "Prudinka") – wieś na Gōrnym Ślōnsku, we połedniowo-zachodnij Polsce, we ôpolskim wojewōdztwie, we prudnickim krysie, we gminie Lubrza. We 2011 roku wieś miała 338 miyszkańcōw. |
Lista przedstowio znōmych ludzi, kerych sie powożo za Pōmorzanōw. Alojzy Budzisz (kasz: "Alojzy Bùdzysz") Leon Heyke (kasz: "Léòn Heyke") Szymon Krofey (kasz: "Szimón Krofey") Aleksander Majkowski (kasz: "Aleksander Majkòwsczi") Aleksander Labuda (kasz: "Aleksander Labùda") Jan Trepczyk (kasz: "Jan Trepczik") Bogusuaw X Wielgi Elżbieta Pomorska (kasz: "Elżbiéta Pòmòrskô", čes. "Alžběta (Eliška) Pomořanská") Eryk Pomorski (kasz: "Erik Pòmòrsczi") Karol Kreft Antoni Abraham (kasz: "Antón Ôbram") |
International Standard Book Number, skrōt ISBN to je unikalno, 13-cifrowo nōmera, po keryj idzie zidentyfikować kożdo kśōnżka. Sztandard ISBN bōł wkludzōny nojsampiyrw we Wielgij Brytanije we 1966 pode mianym "Standard Book Numbering" (SBN). We 1970 zostoł uōn przijynty ôd ISO jako sztandard ISO 2108 we 1970 roku. S anfanga kożdo kśōnżka mioła 10-cifrowy kod, ôd 1 styczynia 2007 mo 13 cifrōw. Miyndzynarodowo Biblijoteka ISBN we Berlinie |
Kult cargo (s ang. "Cargo" - uadōnek) to je miano ruchōw religijnych, kere guosiuy nadejście nowygo ôrdnōnga a powšechnygo dobrobytu. Ôstou přifilowany bez ojropejskich antropolōgōw wōunčas kej tubylčo ludność niykerych wyspōw na Pacyfiku začōna uōnačyć pasy startowe lo fligrōw, magazyny a inkše, a robiyli to skiž jejich wiary we to, co gibko niyskoři bioue ludzie ściepnōm im ś niyba abo inkšym knifym přikludzōm wšelke dobra, jake u nich piyrwyj widzieli. Myśleli uōni, co fligry a statki sōm posyuane ś niyba a bioue ludzie sōm ino postřednikōma ôd bogōw. Kult cargo je znajōmy ôd XIX wieku, nojwiynkšy jygo rozkwit bōu we lotach II wojny światowyj. |
Volkolak (rus.: Волколак) to je rusko muzyczno skupina zołożōno we 1997 roku, kero gro muzyka ze zorty folk metal a folk. We jeji tekstach sōm pogańske a nacyjonalistyczne motywy. Człōnki skupiny wespōłrobiōm tyż ze rekōnstrukcyjōnistycznym ruchym. Grigori Kirdżuchin: gitara, rōg, śpiyw Michaił Bylin: mandolina, basowo gitara, śpiyw Larysa Kirdżuchina: flyt, śpiyw Paweł Burgow: bymbny a szlagcojg, śpiyw "Тёмный Блеск Чешуи (Dark Shine Of Scales)" 1999 "Подвиг Седого Короля (Feat Of The Grey King)" 2002 "Белые Амурские Волки (White Amur Wolfs)" (split ze HorSS) 2004 "Вороны Да Вороги (The Raven And The Enemies)" (EP) 2004 "Слава Яриле! (Hail to the God of the Sun)" 2004 "Тёмный Блеск Чешуи (Dark Shine Of Scales)" (reissue) 2005 "сгинуть (Disappear)" 2012 Volkolak we Encyclopaedia Metallum |
Philo vom Walde, po prowdzie Johannes Reinelt (rodz. 5 siyrpnia 1858 we Gołuszowicach (gmina Gubczyce), um. 16 stycznia 1906 we Wrocławiu) – bōł to ślōnski pisorz a dichter, kery tworzōł we literackij ślōnkij godce a uōnyj gōrnoślōnskim djalekcie. Napisoł m.in.: "Mein Schlesierland" (regijōnalny hymn Ślōnska). |
Searchlight - census-designated place we USA, we sztacie Newada. Na 2010 rok pōmiyszkiwało sam 539 ludzi. |
Kraków (kra. "Krakowia", miym. "Krakau") – miasto we połedniowyj Polsce, stolica małopolskigo wojewōdztwa, leży nad Wisłōm. Gyszichtowo stolica Zachodnij Galicyji. Je uōno grodzkym krysem. Jydno s nojsrogszych miast we Polsce, poza Warszawōm. Downo stolica Polski a siedziba krōlōw Polski. Kraków je miastym ô bez tyśōncletnij gyszichcie a srogej kulturze a baukōnszcie. Kraków dycki był srogim ôstrzodkem kultury miymieckiyj za wschodńōm gronicōm Rajchu. Terozki do kupy ze GOP tworzy Krakowsko-Katowicki Mytropolitolny Ôbszor, mianowany tyż Krakowsko-Ślōnskim Bipolym a tyż Połedniowym Europolym. Je on nojsrogszym ôbszorym zurbonizowanym we Polsce. Je znaczōncym ôstrzodkym uniwerzyteckym, ze nojstarszym we Polsce Jagellōńskym Uniwerzytetym. Je kluczowym wynzłem kōmōnikacyjnym, drōgowym i kolejowym. W pobliskych Balicach znojduje sie miyndzynarodowo lotniczo hawyna. Plan zabudowy starygo Krakowa – terozki postrzōdmieście we ôbrymbie Plant – wkludzony zostoł do zabytkōw klasy "0", nojwożniyjszej we miyndzynarodowyj skali. Do inkszych zabytkōw trza wkludzać tyż Wawel, Barbakan, downe miasto żydowske Kazimiyrz a mocka inkszych. Szpilajōm sam tyż dwa jydne s nojstarszych we Polsce szportklubōw: Cracovia (ajshokej a fusbal) a Wisła Kraków (fusbal a korbbal). Partnerske miasta. Bliźniacze miasta: Partnerske miasta: Wspōłpraca miast bes umowy: |
Wybrzeże Elefantowych Gnatōw (fr.: "Côte dIvoire") – państwo we zachodnij Africe, nad Gwinejskōm Zatokōm. Podug kōnstytucyje stolica mo we Jamusukro, nale rzōnd mo siedziba durś we downyj stolicy, Abidżanie. Granice: Liberyjo 716 km Gwinyjo 610 km Mali 532 km Burkina Faso 584 km Ghana 668 km Miano państwa wziyno sie s miana tajli wybrzeżo, downij znōmyj s tygo, co francuske handlyrze wywozili tyndy elefantowe gnaty. |
Blois - gmin we Francyji, we regijōnie Centre-Val de Loire, we departamyńcie Loir-et-Cher. Mo 37,46 km² wiyrchu a podug danych ze 2015 roku pōmiyszkiwało sam 45 710 ludzi. Huế Lewes Sighișoara Urbino Waldshut-Tiengen Weimar Neczajta Blois |
Hrabstwo Marin (ang. Marin County) - hrabstwo we USA, we sztacie Kalifornijo. |
Pōmeranijŏ (, , , ) to je historycznŏ krajina we Postrzodkowyj Ojropie, na placu Polski i Niymcōw, nad Bałtyckim Morzym. Weschodniõ tajlã Pōmeranije sie mianuje Pomerelijŏ i Kaszuby. Pōmiyszkuje sam etnicznŏ skupina mianowanŏ Kaszuby. Nojsrogszymi miastami regiōnu sōm: Gdańsk i Sztetin we Polsce a Stralsund i Greifswald we Niymcach. |
Lean Back – niyformalnŏ grupa, kerŏ grała acid-jazz, funky, soul, pop a blues, fōndowanŏ we 1985 r. we Rudzie Ślōnskij; wstōmpiōła na muzycznõ binã ze kōncertym bluesowym we Klubie „Pulsar”, kaj grała sztandardy m.in. B.B. Kinga, Luther Allisona i Jeffa Becka. We 2000 r. zespōł zagroł ôstatni autorski kōncert na żywo dlŏ TVP 3 Katowicy; w tym tyż roku bōł rôzwiōnzany. Skłŏd (1985-2000). Janusz Biedrowski – saksofōn, Jacek Dobrzański – gitara, Wojciech Feodorow – trōmbka, Janusz Frychel – basowŏ gitara, Damian Jambor – szlagcojg, Zbigniew Janowski – szlagcojg, Maciej Kałwak – gitara basowŏ, Jarosław Kierkowski – gitara basowŏ, Marian Kowalik – gitara basowŏ, Ireneusz Kucharczyk – gitara basowŏ, śpiyw, Tomasz Kupka – klawiszowe insztrumynta, Jarosław Lelen – saksofōn, Krzysztof Nowakowski – szlagcojg, Zbigniew Szczerbinski – szlagcojg, Dariusz Wantuch – klawiszowe insztrumynta, Michał Zabrzeński – puzōn, Robert Zug – puzōn. Ze skupinōm spōłrobiyli: Patrycja Gola, Andrzej Gaszczyk, Justyna Gwardecka, Marek Raduli, Michał Czachowski „10 1” (MR Records,1999) „Lean Back Kolędy 2000” (MR Records,2000) („Lean Back Godnie Pieśni 2000”) Wideografijŏ a radyjowe nagrania. "Telewizyjne nagrania:" 1991 r. „Jazzowe promocje” – program III TVP („Dżezowe prōmocyje”) 1991 r. „Silesia Jazz Festival” – program III TVP 1995 r. „100% Live” – program III TVP 1995 r. „ Muzyczne penetracje” - program III TVP („Muzyczne pynetracyje”) 1997 r. „Koncert Laureatów Festiwalu „FAMA” – program II TVP („Kōncert Laureatōw Festiwalu „FAMA”) 1998 r. „Tam, gdzie biją źródła” - program II TVP, TV Polonia („Tam, kaj bijōm zdrzōdła”) 2000 r. „100% Live” – program III TVP 2000 r. „Dni Rudy Śląskiej” – TV Elsat („Dni Rudy”) "Radyjowe nagrania:" 1993 r. kōncert na żywo w Radiu „Flash” 1999 r. kōncert na żywo w Radiu „Flash”, kery prōmowoł płytã „10 1” https://web.archive.org/web/20100108142021/http://www.mediana.sewera.pl/koncerty.html http://dzieci.us.edu.pl/node/251 http://www.flamenco.art.pl/index.php?s=main02-01 https://web.archive.org/web/20081009215606/http://www3.uj.edu.pl/kultura/sfp/uczestn2.html https://web.archive.org/web/20100601215356/http://www.malach.org/strona/glogowskie-spotkania-jazzowe http://www.naukowy.pl/encyklopedia/Lean_Back https://web.archive.org/web/20100814035848/http://www.ruda-sl.pl/default.aspx?docId=9289 https://web.archive.org/web/20090816192316/http://www.rsm.com.pl/kultura/jowisz/historia.html http://www.worshipsax.com/html/o_zespole.htm http://daz.com/releases/Lean%20Back/koledy%202000.html http://www.gadki.lublin.pl/encyklopedia/c/index.html http://www.youtube.com/user/leanback19852000#p/a/u/1/nHkBelSlEAw [1] http://www.youtube.com/user/leanback19852000#p/a/u/0/93aYgEkNCng [2] http://www.youtube.com/user/leanback19852000#p/a/u/2/4jlzXt42504 [3] |
Malōnek to je dzieło plastyczne, co pokazuje perzōnã, przedmiot itd., wykōnane nŏczyniami piśmiynniczymi abo szkryfōnkowymi, farbami itp. na papiōrze, cwelichu abo desce. |
Dżez (yng. "jazz") je zorta muzyki, kero powstała we piyrszyj połowie XX stolecio na połedniu Zjydnoczōnych Stanōw we New Orleans jako kuplōng zachodnioafrikanerskij a ojropejsko-hamerikańskij muzyki. Je tyż połōnczyniym ludowyj, artystycznyj a szpasowyj muzyki. Dżez mo synkopowany rytm a tyż interpretacyjno a aranżacyjno swoboda do kupy ze tyndyncyjōm improwizacyje. Je to wynikłe ze tygo, co kejsik dżez tworzili bajtle niywolnikōw. |
San Giorgio Albanese - gmin we Italiji, we regijōnie Kalabryjo, we prowincyji Cosenza. Mo 22,68 km² wiyrchu a podug danych ze 2015 roku pōmiyszkiwało sam 1432 ludzi. Neczajta San Giorgio Albanese |
Ałajskŏ gŏdka – tureckŏ gŏdka ôficyjnŏ we Ałtajskej Republice. |
Bamberg – miasto na prowach krysu we Miymcach, we landzie Bajery, nade rzykōm Regnitz. Spōminane we 902 roku. Ôstrzodek indystryji. Ôd miana Bamberg pochodzi miano Bambry, kerygo używajōm Poloki na miymieckich ôsadnikōw we Wielgopolsce. |
GKS Piast Gliwice (pol.: "Gliwicki Klub Sportowy Piast Gliwice") – ślōnski klub szportowy ze Gliwic, zołożōny we 1945 roku. Nojbarzi znōmy ze sekcyje fusbalowyj, nale mo a inksze, kej szyrmierka, tynis, brydż szportowy a lekkoatletyka. Fusbalowo sekcyjo bōła czynsto mianowano "wiecznym drugoligowcym", skiż tygo, co Piast niyroz bōł bliski awansu do I ligi, nale nigdy niy udowało mu sie dō nij wlyźć, aże do sezonu 2008/09. Dōmowe szpile grajōm na Miejskim Stadjōnie we Glywicach, na kery wlyzie 9913 ludźōw. We sezōnie 2015/2016 ôstali wicemajstrym, a we 2018/2019 trynōwani bez Waldemara Fornalika majstym Polski. |
FIAT , miano je akrōnimym ôd Fabrica Italiana di Automobili Torino (śl. : Italsko Fabrika Autokōw we Torino), to je italski motoryzacyjny kōncern ze siedzibōm we Torino. Założōny 11 lipnia 1899. Znōmy nojbarzi jako producynt ôsobowych a dostowczych autokōw. Krōm Italije, FIAT mo tyż fabriki we Brazyliji, Polsce (FIAT Auto Poland). Marki Ferrari, Lancia, Maserati, Irisbus a Iveco tyż przinoleżōm do kōncernu FIAT. Kōncern FIAT produkuje tyż fligry we werku "FIAT Aviazione". Neczajta kōncernu FIAT |
Wodzynie Bera to je tradycyjŏ wszeôbecnŏ we krŏjach słowiańskich. Ôdbywŏ sie jeszcze do dzisiej na terynach Gōrnego Ślōnska. Ôbchōdy na Ślōnsku. Wystry korowōd słożōny z przeblyczōnych ludzi chodzi bez wieś ôd dōmu do dōmu z berem. Ber wiōnzany je we grochowiny abo słōmiane powrōsła plecōne we pyrczki, na gowie mŏ wysokõ słōmianõ czŏpkã ze zwōnym. Inkszõ ôdmianōm ôblyczyniŏ bōł zestŏw słożōny z kożucha ôdwrōcōnego wosiem na wiyrch i futrzanyj czŏpki na gowie. Zaôbycz skłŏd asystyncyje to: modŏ pŏra, kōminiŏrz, medyk, leśnik, diŏboł, ksiōndz, aptykŏrz, cyganka, kamela, policyjōn, masŏrz, muzykanci (cyja, bymbyn), druhny i drużbowie, raubiyrz, cajtōngista. Modŏ pŏra mŏ za auftrag zaprosić gospodŏrzy na swoje wesele (graczkã ôstatkowõ), fojermōn wybaduje je gospodarka zabezpieczōne przed ôgniym (wystawiŏ sztrŏfy), policyjōn wachuje porzōndku (kŏrze grziwnōm), raubiyrz kradnie jedzynie (chlyb, syr ze stoła), medyk podszukuje dōmownikōw (pisze recepty), aptykŏrz wydŏwŏ medycyny, cyganka wrōży z kart, kōminiŏrz wybaduje kōmin i piyc (szmaruje czadzami), muzykanci grajōm (siodłŏczka musi tańcować z berem). Na wieczōr ôdbywŏ sie graczka ôstatkowŏ, kaj dŏwnij uczestniki „zabijali” bera a niyskorzij pito jego „krew” (wino). |
Gmin (uod miym. "Gemeinde" - komuna, społeczyństwo) – wspōlnota samorzōndowo ludziōw kerzy zamiyszkujōm jakiś teryn, istniejōnco we administracyjnym tajlōngu m. in. we Polsce i Fracyji. Ôkreślenie "gmin" ôbstowo tyż inkszych wspōlnot lb. "gmin krześcijański", "gmin szulny". władza ustawodawczo a kontrolno: rada gminy władza wykonawczo: wōjt (gmina wiejska) burmistrz (gmina miejska, gmina miejskowiejska) prezydent miasta (gmina miejska, gmina miejska na prawach krysu) |
George Vancouver (rodz. 22 czyrwca 1757 we Kings Lynn, Norfolk, um. 12 maja 1798 we Petershamwele Richmond upon Thames, Surrey) – brytyjski rajzownik a ôdkrywca. Ze pochodzynio bōł uōn Niiderlandczykym (Van Coeverden). Pływoł wele Oregonu, Waszyngtōnu a Brytyjskij Kolōmbije. Jygo mianym zmianowali wyspa Vancouver a sztad Vancouver. |
Syr-daryjski jeseter (łac. "Pseudoscaphirhynchus fedtschenkoi") – wandrownŏ fisza, ze familije jeseterowatych, kerŏ bezma żyje we rzyce Syr-daria a Aralskim Morzu. Gatōnek mŏ sztatus krytycznie zagrożōnego, atoli bezma terŏzki juże wymŏrł, ôstatni rŏz widziany bōł we lŏtach 60. XX. stoleciŏ. Jigo możliwe wymŏrcie je sprawiōne ôdwodniyniym Aralskigo Morza a tamowaniym rzyki Syr-daria. Syr-daryjski jeseter je dugi do 65 cyntymyjtrōw. |
Asyryjskŏ gŏdka (asy. "ܣܘܪܝܬ" abo "ܐܬܘܪܝܐ") – aramejskŏ pōłnocno-weschodniŏ gŏdka, używanŏ bez ōngyfer 50 tysiyncy perzōnōw. Je to gŏdka we ôpresyji do stracyniŏ sie. Asyryjskŏ gŏdka mŏ moc wortōw ze ajnflusu akadyjskij gŏdki. |
Saint Georges – nojwiynksze miasto Grenady, stolica Grenady a parafiji Saint George, na wyspie Grenada. Morsko hawyna nade Karajibskim Morzym. |
Sztetińske sztrasbany – systym kōmōnikacyje sztrasbanowyj we Sztetinie, kery powstoł we 1879 roku. Nec lynije kōńskich sztrasbanōw a ôbycznej szyrzki toru 1435 mm powstoła staraniym niymieckij spōłki "Stettiner Straßen-Eisenbahn Gesellschaft". Piyrszŏ we Sztetinie sztrasbana na sztrōm pojawōła sie we 1897 roku. Nec mŏ cołkŏ dugość ōng. 112,77 km. Sztrasbanowŏ lynijo nōmera 3 we Sztetinie Niybuszewo Ôficjalnŏ zajta |
Coton in the Elms - wieś we Wielgij Brytaniji, we Ynglandzie, we hrabstwie Derbyshire. Na 2011 rok pōmiyszkiwało sam 896 ludzi. Podug Ordnance Survey rozlygowano we tyj wsi farma Church Flatts (52° 43.6 N, 1° 37.2 W) je nojbarzi ôdległym ôd morza placym we cołkij Wielgij Brytaniji |
Lisze Kōnty (pol. "Lisie Kąty", miym. "Fuchswinkel", śl-niym. "Foxwinkel") – wieś na Gōrnym Ślōnsku, we połedniowo-zachodnij Polsce, we ôpolskim wojewōdztwie, we nyskim krysie, we gminie Paczkōw. We 2011 roku wieś miała 83 miyszkańcōw. |
John Herrington (rodz. 14 wřeśnia 1958 we Wetumka) – amerikański astrōnauta, kery bōu piyršym Indjanerym we kosmosie. Pochodzi s plymiynio Čikawasōw a na misyjo we kosmos wziun fana swojij nacyje. Chciou wźōńć tyž i tytōń, nale niy mōg skiž přepisōw NASA. Biōgrafijo na neczajcie NASA |
Kaszëbsczé nótë (śl.: "kaszubske nōty") to je kaszubsko śpiywka, kero sie śpiywo a przi tymu pokazuje na planszy. Śpiywka je znōmo we cołkich Kaszubach. Ôpisoł ja kaszubski pisorz a dziyńnikorz Izydor Gulgowski. Tekst śpiywki. To je krótczé, to je dłudżé, to kaszëbskô stolëca.<br> To są basë, to są skrzëpczi, to òznôczô Kaszëbã.<br> Òznôczô Kaszëbã, basë, skrzëpczi, krótczé, dłudżé, to kaszëbskô stolëca. To je ridel, to je tëcz, to są chòjnë, widłë gnojné.<br> Chòjnë, widłë gnojné, ridel, tëcz, òznôczô Kaszëbã, basë, skrzëpczi, krótczé, dłudżé, to kaszëbskô stolëca. To je prosté, to je krzëwé, to je sledné kòło wòzné.<br> Slédné kòło wòzné, prosté, krzëwé, chòjnë, widłë gnojné, ridel, tëcz, òznôczô Kaszëbã... To są hôczi, to są ptôczi, to są prësczé półtrojôczi.<br> Hôk, ptôk, półtrojôk, slédné kòło wòzné, prosté, krzëwé, ... To je klëka, to je wół, to je całé a to pół.<br> ; Klëka, wół, całé, pół, hôk, ptôk, półtrojôk, ... To je môłé, to je wiôldżé, to są jinstruméńta wszelczé. |
Paramore to je amerikańsko muzyczno skupina, kero gro muzyka ze zorty alternatywny rok (podug niykerych zdrzōdeł pop punk). Zołożōno we 2004 roku bez Hayleya Williamsa. Hayley Williams – śpiyw, fortepiōn Taylor York – gitara Jeremy Davis – basowo gitara Hunter Lamb – gitara John Hembree– basowo gitara Jason Bynum – gitara Zac Farro - szlagcojg Josh Freese – szlagcojg Josh Farro – gitara elektryczno Neczajta Paramore |
Ryga, abo tyż liniuszek to je pōmoc szkolŏrskŏ w postaci archy sztajfnego papiōru ô formacie A4 abo A5, terŏźnie rzŏdko używanŏ. Ryga zadrukowanŏ je z jednyj zajty piskami ôddalōnymi ôd siebie ô 1 cm, a z drugij kratkōm ô ôdstympie pōmiyndzy piskami 5 mm. Przirzōndu używŏ sie we przipadku pisaniŏ w heftach posiadajōncych zajty niyzadrukowane liniami abo kratkōm (tm. czystych). Podkłada sie go pod prōżnõ szkartkã, coby można bōło na nij rōwno pisać. |
Beżtaskŏ gŏdka abo Kapuczińskŏ gŏdka – nachŏ-dagestańskŏ gŏdka s tajli ceskich gŏdek ze skupiny azchodniyŏ ceskich gŏdek użiwanŏ bez Beżtasōw. Użiwanŏ je we Dagestōniy we Rusyje a Kachecyje we Gruzyje. We ynglickej gŏdce: Beżtaskŏ gŏdka na Ethnologue |
Australijŏ to je nojmyńszy pod wzglyndym srogości kōntynynt, jego wiyrchnia (społym ze Tasmanijōm i inkszymi wyspami przibrzyżnymi) wynosi 7,7 mln km² (7,5 mln km² bez wysp). Rozciōngłość geograficznŏ: Rozciōngłość południkowŏ: 3150 km Rozciōngłość rōwnoleżnikowŏ: 4100 km Przestrzyństwo: cołke: 7 741 221 km² lōnd: 7 682 300 km² woda: 58 920 km² Geografijŏ. Brzeg: 25 760 km. |
Subsets and Splits