Datasets:

jvdgoltz

/

dbnl.org-dutch-public-domain

like 0

[Antiochie] ANTIOCHIE. Een Pseudo-naam, welke men der stad Bamberg in de Illuminaten-orde heeft gegeven.

_alg008alge01_01_1_97

[Apen- en Leeuwenridders] APEN- EN LEEUWENRIDDERS. (De) Een uitvloeisel van het Schotsche ridderwezen, welks ontstaan men in den jare 1777-1780, den aanhangers der Jezuiten, toeschreef, en welks inhoud geheel zonder belang is.

_alg008alge01_01_1_98

[Aquila Coronata. (Eques ab)] AQUILA CORONATA. (EQUES AB) Zie van osten.

_alg008alge01_01_1_99

[Aquila Fulva. (Eques ab)] AQUILA FULVA. (EQUES AB) Zie von starck.

_alg008alge01_01_1_100

[Arbeid, Arbeiden] ARBEID, ARBEIDEN noemt men de werkzaamheden der Vrijmetselaren, zoowel wanneer zij aan de tafel als in gewone Loges verzameld zijn.

_alg008alge01_01_1_101

[Arbeider] ARBEIDER (De) is de symbolische naam van eenen Vrijmetselaar. Een arbeidend Br∴ is hij, die Lid eener Loge is.

_alg008alge01_01_1_102

[Arbeidsloon] ARBEIDSLOON. (Het) Zulks te hebben bekomen heet, dat men met het werk, den arbeid, of het onderrigt, tevreden is. Vermeerdering of verhooging van het loon is bevordering van den eenen tot den anderen graad. Deze uitdrukking is alleen in de Johannes-graden in gebruik.

_alg008alge01_01_1_103

[Arbore Frugifera. (Eques ab)] ARBORE FRUGIFERA. (EQUES AB) Zie bose.

_alg008alge01_01_1_104

[Arcanum] ARCANUM. Zie steen der wijzen.

_alg008alge01_01_1_105

[Arch] ARCH. (the Royal) Het koninklijk gewelf. Zoo heet de in Engeland en Amerika verbreide hoogste graad der Vrijmetselarij. Deze werd door de Engelsche Groote Loge der nieuwe Vrijmetselaren als zoodanig erkend, en in den jare 1777 voor dezen graad een Hoofd-Kapittel in Londen opgerigt. Ook in andere systema's is deze aangenomen geworden, en maakt den 13den graad uit, zoowel in het oud-Engelsche, uit Amerika naar Frankrijk overgevoerde Rituaal, als ook in het Kapittel der Keizers van het Oosten en Westen in Parijs, en is in het Mitzraïmitisch systema de 31ste graad.

_alg008alge01_01_1_106

[Archidemides] ARCHIDEMIDES. Zie von starck.

_alg008alge01_01_1_107

[Archief] ARCHIEF (Het) is de plaats, waar eene Loge hare oorkonden, acten, correspondentieboeken, schilderijen, oudheden, enz. bewaart. Eenige Loges hebben uitgemunt, door haren ijver, om dergelijke verzamelingen voltallig te maken, en ten algemeenen nutte te doen strekken, zijnde het meerendeel echter nalatig in het wel bewaren harer papieren.

_alg008alge01_01_1_108

[Architect] ARCHITECT. De Officier, welke met het onderhoud van het Loge-gebouw en met deszelfs innerlijke versiering belast is.

_alg008alge01_01_1_109

[Architect] ARCHITECT, (De Engelsche volkomen) de 28ste graad van het Mitzraïmitisch systema te Parijs.

_alg008alge01_01_1_110

[Architect] ARCHITECT, (De groote) de 6de graad der Martinisten, de 8ste der Élus Coëns;; de 12de van den Raad der Keizers van het Oosten, Westen en van het uit Amerika naar Frankrijk gevoerde oud-Engelsche systema; de 23ste van het Mitzraïmitisch systema, en de 10de van de Élus de la verité (uitverkorenen der waarheid.).

_alg008alge01_01_1_111

[Architect] ARCHITECT, (De Grootmeester) de 12de graad van het uit Amerika naar Frankrijk gevoerde oud-Engelsche systema.

_alg008alge01_01_1_112

[Architect] ARCHITECT, (De kleine) de 22ste graad van het Mitzraïmitisch systema in Parijs, en de 9de der Uitverkorenen van de Waarheid.

_alg008alge01_01_1_113

[Architect] ARCHITECT, (De Opper-) de 24ste graad van het Mitzraïmitisch systema.

_alg008alge01_01_1_114

[Architect] ARCHITECT, (De volkomen) in drie klassen, Leerling, Medgezel en Meester verdeeld, maakt de 25ste, 26ste en 27ste graden van het Mitzraïmitisch systema uit.

_alg008alge01_01_1_115

[Archivaris] ARCHIVARIS. De bewaarder der Loge-acten, papieren, boeken, enz. en die alzoo een archief, of eene bibliotheek, bijeenbrengt of vermeerdert. Gewoonlijk is hij tegelijk Zegelbewaarder der Loge.

_alg008alge01_01_1_116

[Argonauten-Ridder] ARGONAUTEN-RIDDER. De 5de graad van de Akademie der ware Vrijmetselaren te Montpellier.

_alg008alge01_01_1_117

[Arithmetica] ARITHMETICA. Zie rekenkunde.

_alg008alge01_01_1_118

[Armbezorger] ARMBEZORGER. Zie aalmoezenier.

_alg008alge01_01_1_119

[Armbus] ARMBUS. Eene bus, waarin de armengelden en kleine geldboeten bij de Tafelloge ingezameld worden.

_alg008alge01_01_1_120

[Armiger] ARMIGER, (De Wapendrager) de 3de klasse van den 6den graad der Strikte Observantie, en de 1ste graad der innerlijke orde van de Afrikaansche Bouwheeren.

_alg008alge01_01_1_121

[Asarias] ASARIAS. Zie hasariah.

_alg008alge01_01_1_122

[Aschard] ASCHARD. De verminkte uitspraak van het Hebr. woord Chasak (sterk), een in de hooge graden bekend woord.

_alg008alge01_01_1_123

[Aspirant] ASPIRANT. (De) Een Prof∴, die zich aangemeld heeft, om in de orde der Vrijmetselaren opgenomen te worden, en zijne toelating afwacht.

_alg008alge01_01_1_124

[Assum (von)] ASSUM (VON) rigtte te Grünstadt, ten jare 1787, de orde der Drievuldigheid op.

_alg008alge01_01_1_125

[Astrea] ASTREA, (dochter van jupiter en themis, de Godin der geregtigheid). Deze naam wordt somtijds gegeven aan bloemrijke. voorlezingen van Logeredenaars, doch de echte Vrijmetselarij weet van geene Mythologie. Astrea is de naam van de (30 Augustus 1815) in St. Petersburg opgerigte G∴ L∴ van Rusland, doch welke op het onverwachtst ontbonden werd door een bevel van Keizer alexander aan den Minister van Binnen-landsche zaken, Graaf kotschabey, van den 12 Augustus 1812, waarbij de Vrijmetselarij in geheel Rusland verboden werd. Men heeft zich verdiept in het onderzoek, aangaande dit verbod, maar de oorzaak daarvan niet kunnen vinden; waarschijnlijk moet zulks aan de bemoeijingen der Jezuiten worden toegeschreven.

_alg008alge01_01_1_126

[Astrologie] ASTROLOGIE, (sterrewigchelarij) Is de kunst, om uit de plaatsing der sterren, toekomstige dingen te voorzeggen.

_alg008alge01_01_1_127

[Astronomus] ASTRONOMUS. De naam van den Priester der 6de klasse van de oude Egyptische geheimen. Astronomie werd in het bekende Vrijmetselaars-verhoor, naar een handschrift van Koning hendrik VI van Engeland, van den jare 1696, in het antwoord op de 6de vraag, onder de kunsten gerekend, welke de Vrijmetselaren den menschen geleerd hebben.

_alg008alge01_01_1_128

[Athee] ATHEE, (De Ridder van) de 52ste graad van het Mitzraïmitisch systema.

_alg008alge01_01_1_129

[Athelstan, of Adelstan] ATHELSTAN, of ADELSTAN, de 8ste Koning van Engeland gedurende de Saksische Dynastie van 925-941, kleinzoon van alfred den Grooten. Als Schutsheer der kunsten en wetenschappen droeg hij ongemeen veel bij tot de beschaving der toenmalige Engelschen. Hij liet uit Frankrijk, het zuidelijk Duitschland en andere vreemde landen, Bouwkundigen en Metzelaars komen, om verschillende groote bouwondernemingen te laten uitvoeren. Hij verhoogde het arbeidsloon der Metselaren, en gaf hen zijnen broeder edwin tot Oppertoezigter, welke in 926 tot eersten Grootmeester verkoren werd. Op diens aanzoek gaf athelstan aan dit Bouwligchaam eenen vrijbrief, volgens welken zij zich jaarlijks te York tot algemeene beraadslagingen mogten vereenigen, behalve nog eenige andere veel beteekenende voorregten, welke hij hen insgelijks toestond. (Zie edwin en engeland.)

_alg008alge01_01_1_130

[Athersata] ATHERSATA. Zie thersata.

_alg008alge01_01_1_131

[Augustinus] AUGUSTINUS (Sint) werd, volgens de overleveringen, benevens 40 andere Monniken door Paus gregorius I, naar Engeland gezonden, en bragt vele kunsten en wetenschappen derwaarts. Hij stelde zich aan het hoofd der Bouwvereenigingen, door welke hij toen als Grootmeester werd beschouwd, en legde van de jaren 600 tot 605 den grond voor de hoofdkerken van Canterbury, Rochester, Londen en Westminter.

_alg008alge01_01_1_132

[Augustus III] AUGUSTUS III, Koning van Polen en Keurvorst van Saksen, vaardigde in het jaar 1739, in zijne deels Katholijke staten, het bevel uit, om de Bul van Paus clemens XII tegen de Vrijmetselaren in werking te brengen.

_alg008alge01_01_1_133

[Austin] AUSTIN. Zie augustijn.

_alg008alge01_01_1_134

[Avond] AVOND. Zie westen.

_alg008alge01_01_1_135

[Avreka] AVREKA. Zie aborchah.

_alg008alge01_01_1_136

[Aziatische Ridderbroeder] AZIATISCHE RIDDERBROEDER. Zie broeders.

_alg008alge01_01_1_137

[Azuur] AZUUR. Zie blaauw.

_alg008alge01_01_1_138

[Baana] BAANA. Zie bahanah.

_alg008alge01_01_2_0

[Bacchus] BACCHUS. Zie dionysien.

_alg008alge01_01_2_1

[Baclim] BACLIM. Zie behamlim.

_alg008alge01_01_2_2

[Baden. (Het Groot-Hertogdom)] BADEN. (Het Groot-Hertogdom) De Vrijmetselarij, zoowel als alle andere geheime genootschappen, werden in 1785 te Beijeren, en ook te Manheim, dat toen nog tot Beijeren behoorde, door een keurvorstelijk bevel op het strengste verboden, weshalve de medeleden der, in den jare 1778 door de Loge Royal York zur Freundschaft te Berlijn, geconstitueerde Loge Karl zur Einigkeit, in Manheim, dezelve sloten. In 1805 werd daar eene nieuwe Loge geopend, en onder toe-lating van het Gouvernement, een Groot-Oosten van Baden gesticht, welks eerste Grootmeester de Vorst karl van ysenburg was, en hetwelk zich aan het Groot-Oosten van Frankrijk aansloot. Op den 16den February 1833 vernieuwde de Groot-Hertog karel frederik van Baden, het verbod van alle geheime genootschappen zonder onderscheid.

_alg008alge01_01_2_3

[Baffometus] BAFFOMETUS, ook Baphometus (mahomeds hoofd genoemd,) de naam van het Godsbeeld, hetwelk de oude tempelheeren aangebeden zouden hebben. De vereering van dit beeld was eene der punten van de aanklagte in het proces tegen de orde, in de 14de eeuw.

_alg008alge01_01_2_4

[Bagol] BAGOL. Het verbasterde Bachur (regtvaardig), in de hoogere graden van beteekenis.

_alg008alge01_01_2_5

[Bagulkal] BAGULKAL. Is de verminkte uitspraak van het Hebreeuwsche woord Bagognal-Kol. (Alles is walgelijk, ezech. XVI, 5.) Zoo ook Bagulkal-Phoresch, in plaats van Begognal-Kol, Pharas-Kol (alles is verklaard, alles is in verachting), welke in de hoogere graden (9den Schotschen graad) voorkomen.

_alg008alge01_01_2_6

[Bahanah] BAHANAH. Een woord dat in de hooge graden eenige beteekenis heeft; welligt van Bahabah, met liefde (30sten Schotschen gr.).

_alg008alge01_01_2_7

[Balahate] BALAHATE. De naam der Priesters van de 5de klasse der oude Egyptische geheimen. Zie egypte.

_alg008alge01_01_2_8

[Baldakijn] BALDAKIJN. (Zie troon.) De bewolkte Baldakyn (troonhemel), van verscheidene verwen, welke de Loge bedekt, is een grondzinnebeeld der Vrijmetselarij. De zin van dit schoone leerteeken is niet duister. Men bedenke, dat de Loge oorspronkelijk geen afgesloten gebouw beduidt, dat de Loge algemeen is en tot den hemel reiken moet. Zoo vernemen wij in dit beeld de leer, dat de Vrijmetselarij bestemd is, om onder alle hemelstreken en in alle jaargetijden door de broederschap uitgeoefend te worden.

_alg008alge01_01_2_9

[Ballottage] BALLOTTAGE. Bij eene stemming zijn de witte of driekante plaatjes voor, de zwarte of ronde plaatjes tegen.

_alg008alge01_01_2_10

[Balsamo. (Joseph)] BALSAMO. (JOSEPH) Zie cagliostro.

_alg008alge01_01_2_11

[Balthasar] BALTHASAR. Deze naam is in den 20sten Schotsch. gr. van beteekenis.

_alg008alge01_01_2_12

[Banaijal] BANAIJAL. De naam van een der 12 uitverkoren Meesters, aan welke salomo, na het wedervinden van hirams lijk, volgens de legende van eenige hooge graden, het bestuur van den Tempel opdroeg, en ze tot zijne vertrouwelingen maakte.

_alg008alge01_01_2_13

[Banbullen] BANBULLEN. Zie bullen.

_alg008alge01_01_2_14

[Banier] BANIER. Eene vaan, waarop de zinnebeelden der Loge geschilderd zijn.

_alg008alge01_01_2_15

[Banket] BANKET. Een woord, dat wel eens gebezigd wordt voor Tafelloge (zie dat Art.), als verkleinwoord van Bank, en overdragtelijk voor tafel en gastmaal. Banken gebruikte men wel voor eten, zoo als aangeduidt wordt door het spreekwoord de waarheid kan nergens banken, d.i. zij kan nergens onthaal vinden. Van hier, dat een Confiturier of Suikerbakker nog Banketbakker wordt genoemd, als vervaardigende het gebak en het beeldwerk voor de gastmalen.

_alg008alge01_01_2_16

[Bannockburn] BANNOCKBURN. Zie robert I.

_alg008alge01_01_2_17

[Barnaart (W.P.)] BARNAART (W.P.) werd den 24sten Junij, van het jaar 1812, tot Grootmeester der groote Nationale Loge van de Nederlanden verheven, en vervulde die betrekking op eene zeer waardige wijze. Het Groot-Oosten van Frankrijk, tijdens de overheersching der Nederlanden door napoleon, het Groot-Oosten van Nederland willende vernietigen, en in dat van Frankrijk (Parijs) inlijven, had de beruchte Graaf de celles (Belg van geboorte en den 5den November 1841 te Parijs overleden), tijdens het Keizerrijk Prefekt te Amsterdam, waar hij zich door zijne willekeur en wreede handelwijs zeer gehaat maakte, geen moeds genoeg, zich tegen dezen onbillijken eisch te verzetten. Wat deze niet durfde, of mogelijk niet wilde, volbragt de Edele, voor Neêrlands Vrijmetselaren nooit te vergeten Grootmeester Nationaal, barnaart, niettegenstaande hij, als Maire van Haarlem, aan de celles Prof∴ ondergeschikt was. Hij weêrstond dien eisch, en handhaafde als echte Vrijmetselaar op eene waardige wijze het zelfstandig bestaan en de regten der Nederlandsche Vrijmetselarij, zoo dat men de verijdeling der poging van het Groot-Oosten van Frankrijk voornamelijk aan hem te danken heeft. Zie ook napoleon.

_alg008alge01_01_2_18

[Barruel (De Abt)] BARRUEL (De Abt) is bekend door zijn berucht werk, getiteld: Gedenkschriften van de Geschiedenis der Jacobijnen, hetwelk hij te Londen, ten jare 1797 en 1798, in 4 Deelen, gr. 8vo uitgaf; en waardoor hij niet alleen de Vrijmetselarij in de oogen van het algemeen benadeelde, maar ook aan deszelfs leden de grootste onaangenaamheden veroorzaakte. De Monthly Review zegt daarvan: ‘De Abt barruel maakt van den aanhang der Vrijmetselaren, door hem op een millioen personen gerekend, de hatelijkste schilderij. Alles, wat ten nadeele van denzelven bedacht kan worden, is door hem op de vijandigste wijze bijeenverzameld, door stekelige welsprekendheid misvormd, en door onheusche Kanselkunstenarij verzwaard, om daardoor een' nieuw alarmwekkend spook op te roepen. Van dezen geest maakt hij een allerverschrikkelijksten bullebak, door denzelven te omhangen met het bloedig kleed uit zijn eigen land, en daarbij eene geheele, weinig zamenhangende lijst anecdotes van Fransche snoodheid, Fransche trouweloosheid, Fransche wreedheid te doen verschijnen.’ Barruel's doel wordt door hem zelven, in de Voorrede, met deze woorden opgegeven: ‘Ik noem, in deze gedenkschriften, Jacobijnen, elk en een ieder, die ingewijd is in de grondbeginselen van die gelijkheid en vrijheid, die alles sloopen, en al de snoodheden en rampen der Fransche omwenteling hebben voortgebragt. De geheime geschiedenis dezer lieden, van hunne hoofden en aanhangers (adepten) nagaande, heb ik gezien, dat hunne Secte min hatelijk is, door de slechte daden, welke zij reeds begaan heeft, dan zij geducht is door de uitgebreidheid en algemeenheid van die, op welke zij nog bedacht is. Uitheemsche volken hebben gesidderd voor het lot van Frankrijk; maar zij weten niet genoeg, wat hen te wachten staat, indien het Jacobinisme de overhand houdt. Om hetzelve zoo veel mogelijk voor te komen, bestem ik deze gedenkschriften, om de driedubbele zamenzwering, de driedubbele Secte, van welke de Jacobijnen slechts het rampzalig uitwerksel zijn, uit de diepe duisternissen ten voorschijn te halen, waarin de Jacobijnen die bedolven houden. De orde, welke ik zal volgen, om deze Secte en deze zamenzweringen te ontwikkelen, zal volstrekt dezelfde zijn, als die, volgens welke zij zich gevormd hebben. 1o. Zamenzwering der Sofisten van de ongodsdienstigheid tegen den God van het Christendom, tegen alle Christelijke godsdienst, zonder uitzondering, zonder onderscheid van Protestant of Katholijk, Engelsch Episcopaal of Presbyteriaan, tegen alle Altaren van Geneve, Londen, Amsterdam, zoo wel als tegen die van Parijs of Rome. 2o. Zamenzwering der Sofisten van ongodsdienstigheid en wederspannigheid, tegen al de Koningen. 3o. Zamenzwering der Sofisten van ongodsdienstigheid en regeringloosheid, tegen alle godsdienst en tegen alle regering, ja zelfs zonder onderscheid tegen elke burgerlijke maatschappij en allen eigendom hoegenaamd. De eerste van deze zamenspanningen was van die lieden, welke zich Wijsgeeren noemden. De tweede, die van de Wijsgeeren, vereenigd met de Loges der Vrijmetselaren. De derde die der Wijsgeeren en der Vrijmetselaren, vereenigd met de Illuminaten. De zamenvoeging der Wijsgeeren, Vrijmetselaren en Illuminé's vormden de Jacobijnen.’1 Ten einde echter te vermijden, dat men hem van leugen en laster konde overtuigen, heeft zijn vertaler en schrijver der voorrede, de voorzigtigheid gehad, overal valsche bij te voegen, als: valsche Loges, valsche VV∴ MM∴, enz. waardoor hem altijd een schuilhoek bleef.

_alg008alge01_01_2_19

[Batterij] BATTERIJ. Zie toejuiching.

_alg008alge01_01_2_20

[Bayreuth (De Vorst van)] BAYREUTH (De Vorst van) werd in 1741 te Neurenberg ingewijd. Kort na zijne inwijding rigtte hij eene Loge in die stad op, welker eerste bijeenkomst nog in dat jaar in zijn paleis plaats vond, van waar de BB∴ met den Vorst aan het hoofd, in plegtigen optogt naar het Logebouw trok, waar de Tafelloge gehouden werd.

_alg008alge01_01_2_21

[Bazot. (E.F.)] BAZOT. (E.F.) Een geleerde van Parijs, en schrijver van het Handboek der Vrijmetselaren, welks 6de uitgave, in 1841 aldaar uitgekomen is.

_alg008alge01_01_2_22

[Beaujeu (Pierre de)] BEAUJEU (PIERRE DE) was, luidens de tijdrekening der stricte observantie, in 1273 tot Grootmeester der Tempelieren verkozen. Volgens de overleveringen van het Zweedsch systema, is hij de neef van jacob molay geweest, en heeft, gedurende de vervolging der Tempelieren in Frankrijk, benevens eenige andere Ridders naar Schotland gevlugt zijnde, aldaar de orde der Vrijmetselarij voortgezet. Ook heeft hij daar gelegenheid gevonden, om de asch van den ter dood gebragten Grootmeester (jacob molay) te verzamelen, en hem een gewijd graf onder eenen langen vierkanten steen, met het volgende geheimzinnige grafschrift, te bezorgen: JACHIN BOAS MAK BENAK A. JACOBUS BURGUNDICUS MOLAY BUSTUS ANNO DO NOÏ JEHOVA CROISADE 1314, DOMINI. NOSTRI. JESU. CHRISTI. DEN 11 MAART.

_alg008alge01_01_2_23

[Beeldspraak] BEELDSPRAAK. Zie hieroglyphen.

_alg008alge01_01_2_24

[Begraving] BEGRAVING. Het geval komt zelfs hier te lande nu en dan voor, dat een afgestorven B∴ door zijne Loge of door BB∴ ter laatste rustplaats geleid wordt. Meestal bepalen zich de plegtigheden dan hierbij, dat het lijk door de daartoe opgeroepen BB∴ gevolgd wordt, terwijl in zeer enkele gevallen de Reg∴ M∴ der Loge, in eenige woorden, de verdiensten van den overleden B∴ bij het graf gedenkt. In vele andere landen geschiedt dit nogtans op eene veel plegtstatiger wijze. In Frankrijk, b.v. wordt het lijk gevolgd door de BB∴ der L∴, waartoe de overledene heeft behoord, met de Officieren en den Meester aan het hoofd, waarop de andere uitgenoodigde en vrijwillig opgekomen BB∴ volgen. Bij het geopende graf aangekomen, kleeden zich de BB∴ geheel, en vormen een kring om de baar. De Meester en de Redenaar treden in het midden, en doen eene aanspraak, in welke de Maç∴ levensbaan, de deugden en verdiensten van den overledene geschetst worden, dat mede gedaan wordt door diegenen van des overleden vrienden, die zich daartoe opgewekt gevoelen, waarna men, soms onder het zingen van een daartoe vervaardigd graflied, de kist in het graf nederlaat en die met aarde bedekt, waarna de BB∴ hunne kleeding afleggen en naar huis keeren. In Schotland en Amerika zijn de BB∴ reeds bij den optogt versierd met hunne schootsvellen, enz. In Engeland moeten zij hiertoe eerst verlof van het Hoofdbestuur hebben. Heeft men dit verlof in het laatste land niet verkregen, dan kleeden zij zich eerst op de grafplaats; in het tegenovergestelde geval versieren zij zich in het sterfhuis met schootsvel, handschoenen en ambtsband. Elke Loge heeft hare banier. Elke Loge gaat afzonderlijk, voorafgegaan door de minst in rang zijnde Officieren, en gevolgd door de beide Opzieners, den Reg∴ en den afgetreden Meester, alle met hunne onderscheidingsteekenen. Het laatste komt de Loge, waartoe de overledene heeft behoord, welker leden ruikers of lintstrikken in de hand hebben. Aan het hoofd gaat de dekker met zijn uitgetogen zwaard, en voor de leden, de kapel met gedempte en befloersde instrumenten, en eindelijk tusschen den afgetreden en den reg∴ Meester, het oudste lid, met den Bijbel en de statuten op een kussen; voorts de Kapelaan, en na dezen een koor zangers; nu volgt de doodkist, op welke zich het schootsvel, de band, (want in Engeland draagt elke Meester een band en sautoir, met een' aanhangenden winkelhaak; in Frankrijk, België, enz. wordt die en echarpe gedragen) en twee gekruiste degens bevinden. De punten van het dekkleed der kist worden elk door een' Bf∴ gehouden. Na het lijk komen de verwanten en een paar Officieren der Loge. Bij het graf aangekomen, vormen de BB∴ een' kring, in dezelfde orde van den optogt, in welks midden de kapel, het koor, de Chaplain, de beide Meesters en verdere Officieren zich plaatsen. De Chaplain (zie dat Art.) doet een gebed, waarna het lijk, onder het zingen van een graflied, in het graf nedergelaten en met aarde bedekt wordt; hierna keert de stoet in de vorige orde naar het sterfhuis, waar die uiteen gaat.

_alg008alge01_01_2_25

[Behalim] BEHALIM. (Stadhouder of Bevelhebber.) Een Hebreeuwsch, in de hooge graden (30e.), veel beteekenend woord.

_alg008alge01_01_2_26

[Beijeren] BEIJEREN. De V∴ M∴ in dat land, waar reeds in 1784 eene opruijende predikatie eens geestelijken in Munchen, too-neelen van plundering bij de VV∴ MM∴ veroorzaakte, welke met moeite bedwongen werden, leidt een zeer kwijnend bestaan. In het geheele rijk is zij verboden, behalve in de Rijnprovinciën, waar dan nog acht Loges bestaan, werkende in den Schotschen Ritus, en behoorende onder de Loge zur Sonne te Bayreuth, welke de G∴ Loge is. Het Beijersch bestuur tracht nogtans de V∴ M∴ ook dáár door alle middelen te ondermijnen, zoo als b.v. door een verbod aan alle ambtenaren en officieren, om zich te doen inwijden, in 1841 opgevolgd door het verbod aan de schoolmeesters en onderwijzers, om zich te doen aannemen, terwijl de reeds aangenomenen voor hun lidmaatschap moeten bedanken. Op deze wijze zoekt men het toetreden van mannen van bekwaamheid te beletten; want men diene te weten, dat niet slechts geestelijken, maar ook advokaten en geneesheeren in Beijeren aangezien worden als staatsbeamten, en dus onder dit verbod begrepen zijn. (Zie verder illuminaten, weishaupt en knigge.)

_alg008alge01_01_2_27

[Beitel] BEITEL. Een werktuig, dat in de Fransche Loges op de Leerlings en Medgezellen Tableau's is bijgevoegd geworden, en dient tot bearbeiding van den ruwen steen.

_alg008alge01_01_2_28

[Beker] BEKER. (Bittere) Een drank, welke men in sommige landen gewoon is den Kandidaat bij zijne receptie te geven, en welke eerst een zoeten en daarna een bitteren smaak heeft, door het inmengen eener bittere vloeistof; zinspelende hierdoor op 't genot en de bitterheden des levens, welke de mensch gewoonlijk beide smaakt.

_alg008alge01_01_2_29

[Belgie] BELGIE. De geschiedenis der orde is, wat het ontstaan en de eerste jaren betreft, onzeker en duister. Eene halve eeuw voor de vereeniging met Frankrijk bestonden er zestien wettige Loges, welke hunne constitutiën hadden ontvangen, hetzij van de G∴ L∴ van Engeland, hetzij van die van Holland, of wel van provinciale Groot-Meesters. Hiervan bestonden er zes te Brussel, van welke er vijf later weder te niet gingen. Naar men wil, zoude de G∴ L∴ van Engeland, in 1721, de Loge la Parfaite Union, te Bergen, in Henegouwen, en in 1750 la Parfaite Union, te Gend, geconstitueerd hebben. Keizer jozef II, vernomen hebbende, dat men in de Belgische Loges over staatkundige aangelegenheden handelde, nam op den 9den Januarij 1786 een besluit, waarbij bepaald werd, dat er in elke provincie slechts ééne Loge mogt bestaan, en wel alleen in de hoofdstad. Zouden er echter te veel BB∴ in die stad aanwezig zijn, om door ééne Loge bevat te worden; dan mogten er tot drie Loges, zonder meer, opgerigt worden, terwijl elke Loge onder de verpligting lag, om aan het Hoofdbestuur der Policie kennis te geven van de plaats, den dag en het uur harer bijeenkomst. Bij de strafbepalingen tegen de overtreders werd tevens gevoegd, dat de naam van hem, die zoodanige overtredingen bekend maakte, geheim zoude blijven, en dezulke niet gestraft zoude worden, al behoorde hij tot de overtreders. Het Oostenrijksche bestuur vernam nogtans, dat de Belgische Loges, bij voortduring, dezelfde staatkundige strekking bleven houden, die des te bedenkelijker was, dewijl de voornaamste edellieden aan het hoofd stonden, die daarenboven op dat oogenblik de democratische beginselen aanhingen, en dus dubbelen invloed bij het volk kregen. Zelfs de geestelijken waren in dien tijd de warme aanhangers der V∴ M∴, zoodat de Prins Bisschop van Luik, en het groote Kapittel, in 1770 tot de Luiksche Loge behoorden, terwijl al de Officieren dier Loge uit de hoogere geestelijkheid waren. De Loge l'Heureuse rencontre te Brussel, bestond in dat jaar 1786, uit 42 leden, zijnde de aanzienlijkste personen, als de Markies van chasteler, Reg.∴. M∴, de beruchte van der noot, de Hertogen van ursel en van aremberg, de Prinsen van ligne en van gavre, enz. (Over de, geheime handelingen dier personen vindt men veel in een anders zonderling Werk, getiteld: de Fransche Spion, en geschreven door zekeren de beaumanoir, onder den verdichten naam van lesueur). Dienvolgens nam jozef II, in Mei van hetzelfde jaar, een besluit, waarbij al de Loges in België opgeheven werden, met uitzondering van twee of drie te Brussel, en met name l'Heureuse Rencontre, l'Union en Les vrais amis de l'Union, welke nu den Baron von seckendorff aan het hoofd keegen. Bij het uitbarsten der Fransche omwenteling, besloot de Keizer nogtans de V∴ M∴ in al zijne Staten te verbieden, en alle ambtenaren en krijgslieden te bevelen, den eed te doen, dat zij nimmer tot geheime genootschappen zouden behooren, en wel op straffe van afzetting. Tijdens België tot het Fransche rijk behoorde, stonden de Loges onder het G∴ O∴ van Frankrijk. Toen België met Nederland vereenigd werd, werden er twee Mac∴ Hoofdbesturen gevestigd voor elke der beide afdeelingen van het rijk. Dat voor België voerde den naam van Groote Loge van Bestuur voor de Zuidelijke Provinciën, en was te Brussel gevestigd, terwijl deze tevens de Loges in de West-Indische koloniën onder haar beheer kreeg, en de Prins de gavre als gesubstitueerd Groot-M.∴ Nat∴ aan het hoofd stond. De Loge l'Esperance te Brussel; had den toenmaligen Prins van Oranje (thans Z.M. willem II) tot haren M∴ van Eer benoemd, terwijl die Z∴ V∴ B∴ hare werkzaamheden meermaals bestuurde. Dezelfde Loge l'Esperance vierde dan ook onderscheidene malen feest, ter eere van haren doorluchtigen Meester van Eer, waarbij meestal eene schitterende pracht werd ten toon gespreid. In dien tijd werd er door de Loges l'Esperance te Brussel, en de Loge des Trinosophes te Parijs, die beide vele uitstekende mannen telden, eene onderlinge affiliatie gesloten. Vele woelingen hadden er gedurende al dien tijd, in de Maç∴ wereld in België plaats, zoo als ook eene poging gedaan werd, om het Mitzraïmitische stelsel in te voeren, waarbij men zelfs stukken uitgaf, van onderteekeningen voorzien, welker echtheid door sommige der personen, daarbij bedoeld, openlijk ontkend werd, aan welke pogingen echter voor en goed gedeelte perk gesteld werd door het verbod van den H∴ E∴ M∴ Nat∴, bij Circulaire van 18 November 1818. (Zie Annales Maçonniques, T. III. part. 2. bl. 400, no, 88). Ook aan andere twisten ontbrak het niet, zoo als, b.v. over de heerschappij in de Schotsche graden, waarbij men niet altijd even kiesch op de middelen was, zoo als er, b.v. den 19den Maart 1818 vijf stukken verschenen, met de dagteekening van Namen, en waarvan het geleidende stuk geteekend was door p.c. marchot, aankondigende, dat er een oorspronkelijk Schotsch stelsel in werking gebragt zoude worden, dat voorgegeven werd, in 1770 aldaar ingevoerd te zijn, door constitutie van eene groote Moeder-Loge te Edimhurg van die Ritus, welke Moeder-L∴ nimmer heeft bestaan, gelijk er ook personen opkwamen, die verklaarden, dat men misbruik van hunne namen had gemaakt, vermits zij niet daartoe behoorden, gelijk men, om de menigte te verblinden, had opgegeven in eene naamlijst van BB∴ die tot de hoogere graden van dat stelsel zouden behooren. Veel hierover vindt men in de Annales Maç∴ T. III en IV. Later bleek, dat dit geheele stelsel van 33 gewijzigde graden uitgebroeid was door zekeren Advokaat marchot, te Nivelles, in wiens persoon en eenige vrienden weiligt bij uitsluiting al het personeel zal hebben bestaan. In 1838 hernieuwde de Geestelijkheid hare, reeds tijdens de vereeniging, op de Broederschap gedane aanvallen met klem, welke op het hoogste toppunt gebragt werden door de wapenkreet tegen de Vrijmetselarij, vervat in het Mandement (zie dat Art.), bij gelegenheid der vasten van 1839 uitgevaardigd door van bommel, Bisschop van Luik, en welk Mandement op eene zeer belangwekkende wijze is beantwoord door eene brochure, getiteld: Lettre d'eustache le franc, à Monseigneur corneille richard antoine van bommel, pour la plns grande utilité du St. Siège, pour la mortification et le chatiment du Clergeé Wallon, Evêque de Liège, etc. Behalve dat men den Schrijver niet kende, zijnde lefranc een verdichte naam, wist men er zelfs den drukker niet van, als vermeldende het titelblad slechts: Liège, de l'Imprimerie des Missions, Er zijn onderscheiden uitgaven van verschenen, ofschoon dit boekje thans zeer zeldzaam is geworden. Over het algemeen maakten dergelijke tegenschriftep een' zoodanigen opgang, dat er een was, van 't welk tot 10,000 exemplaren, en wel met zulke gretigheid werden verkocht, dat de Uitgever de ge-wapende magt moest te hulp roepen, om ongelukken door overgrooten aandrang te voorkomen. De vervolgingen der Geestelijken namen hand over hand toe, zoodat een der elkander opvolgende ministeriën, den Baron de stassart, (in Nederland genoeg bekend) die na de afscheiding Groot-Meester Nationaal der Belg∴ V∴ M∴ was geworden, een' door hem bekleeden post afnam, en hem geen anderen in de plaats wilde geven, ten ware hij de V∴ M∴ afzwoer, of althans voor zijn G∴ Meesterschap bedankte, waartoe hij zich liet belezen, wat hem dan ook met eenen gezantschapspost is beloond geworden. Ter gedachtenis van de plaats gehad hebbende vervolgingen is er eene keurige, door den stempelsnijder hart te Brussel, gegraveerde medaille geslagen, verbeeldende op de voorzijde eene slang, die zich om eene vijl kronkelt en in dezelve bijt, terwijl het omschrift wordt gevormd door de woorden: La Maçonnerie vivra, Dieu le veut, Gr∴ Or∴ de Belgique, 5838. De keerzijde van den penning bevat een aantal Maç∴ grondregelen. Het Belg∴ Gr∴ O∴, dat in 5833 zijn statuten heeft uitgegeven, bestaat uit een onafhankelijken suprême conseil voor de Schotsche graden, en een eigenlijk Gr∴ O∴, dat 27 Loges telt, terwijl er drie zijn, welke zich onafhankelijk hebben verklaard, en vier Loges zich hebben begeven onder het G∴ O∴ van Nederland.

_alg008alge01_01_2_30

[Belly-Paaro] BELLY-PAARO. De naam van eene geheime rereeniging bij de negers van Guinea. De geheimen worden drie of vier malen in eene eeuw gevierd. De Kandidaten worden voor hunne aanneming van alle versiersels en kleedingstukken ontdaan, en daarna in een bosch gevoerd, waar zij ingewijd worden. Gedurende hunnen leertijd, die eenige jaren duurt, ontvangen zij ook een' nieuwen naam, en brengen dien tijd afgezonderd van alle oningewijden en vrouwen door. Na hunne inwijding keeren zij in de maatschappij terug, waar zij te onderkennen zijn aan hunne kleeding en ook aan diepe insnijdingen op onderscheiden ligchaamsdeelen, welke zij bij hunne aanneming ontvingen. De ingewijden worden door het volk geëerbiedigd en als heiligen beschouwd.

_alg008alge01_01_2_31

[Belzoni. (G.)] BELZONI. (G.) Deze bekende reiziger was geboren te Padua, en vertrok om staatkundige gebeurtenissen in 1800 van daar en vestigde zich te Rome. Hij was voornemens monnik te worden, toen het bezetten dier stad door de Franschen hem daarvan afbragt. In 1803 in Engeland aangekomen, huwde hij aldaar. Zich sterk op de waterbouwkunde hebbende toegelegd, vatte hij later het voornemen op, om naar Egypte te gaan, dewijl hij dacht, aldaar als waterbouwkundige goede vooruitzigten te hebben. Nadat hij eene reis naar Spanje, Portugal en Malta gemaakt had, begaf hij zich met zijne echtgenoot naar Egypte, waar hij van 1815-1819 bleef. Daar te lande hield hij zich ook hoofdzakelijk bezig met nasporingen van de overblijfselen der oudheid. Hij opende een van de twee beroemde pyramiden van Gizeh, en onderscheidene graven van de Koningen van Thehe. Een dezer, welke het graf was van Ousirei, is tot nu toe het voornaamste, volmaakste en prachtigste gedenkteeken in die streken. Hij onderzocht eveneens voor het eerst den tempel van Ysambul, in de nabijheid van den tweeden waterval van den Nijl, deed eene reis langs de kust der Roode Zee, bezocht de stad Berenice, enz. en keerde vervolgens naar Engeland terug, waar hij hoogstgewigtige kunstschatten medebragt, welke zich thans hoofdzakelijk nog aldaar bevinden. In 1823 door het Engelsche gouvernement gezonden, om eene reize in het binnenland van Afrika, en wel bijzonder naar Houssa en Tombuctoo te maken, kreeg hij op zijne reize derwaarts te Benin eene kwaadaardige koorts met dyssenterie, en stierf op den 3den December 1823, te Guto, in het Koningrijk Benin, aan de gevolgen. Hij was een ijverig Br∴ en behalve de waarde zijner ontdekkingen voor de beeldende kunsten, is er ook menige onder, welke voor de orde van het hoogste gewigt is, en welk laatste gedeelte men hoop heeft, door toestemming van den bezitter der bescheiden, ten nutte der orde openbaar te zien maken.

_alg008alge01_01_2_32

[Benaka] BENAKA, eigenlijk ben-gnakar (zoon der onvruchtbaarheid), een in de hooge graden (4e. gr. Ned. R.; 10e. gr. Sch. R.) gebruikt woord.

_alg008alge01_01_2_33

[Benaijah] BENAIJAH. Dit verbasterd Hebr. woord (Zoon des Heeren) wordt in de hooge graden (Sch. R. 10e. gr.) gebruikt.

_alg008alge01_01_2_34

[Benchorim] BENCHORIM. Is een beteekenend woord in eenige hooge graden (b.v. Sch. R. 8e. gr.).

_alg008alge01_01_2_35

[Benchorim Hakar Jakanaï] BENCHORIM HAKAR JAKANAÏ. (De zoon des edelen is onverwrikbaar voor dengeen, die alles verwart.) Een Hebreeuwsche, in de hooge graden (Sch. R. 8e. gr.) voorkomende volzin.

_alg008alge01_01_2_36

[Bendekar] BENDEKAR. (Zoon der ootmoedigheid.) Een woord van beteekenis in de hooge graden (Sch. R. 10e. gr.).

_alg008alge01_01_2_37

[Benedictus XIV] BENEDICTUS XIV. Geboren in het jaar 1675, te Bologna, werd den 17den Augustus 1740 opvolger van Paus clemens XII, en stierf den 3den Mei 1758. Zijn familienaam was prosper lambertini. Hij was een man van eene uitgebreide kennis en een groot beschermer der kunsten en wetenschappen. Hoewel hij de Bul tegen de geheime genootschappen van zijnen voorganger vernieuwde, zoo werden de Vrijmetselaren onder zijne regering toch niet vervolgd; zelfs houdt men het er algemeen voor, dat hij zich in de orde heeft doen aannemen, om zich van deszelfs doel te overtuigen. (Zie bul.)

_alg008alge01_01_2_38

[Bengalen] BENGALEN. De Vrijmetselarij is in dit land, zoowel als in alle Engelsche bezittingen in de Indiën, zeer geacht en geëerd. De eerste Loge werd daar in 1729 gesticht door george pomfret, esq., welke door de groote Loge van Engeland (modern Masons), tot Provinciaal Grootmeester dezer gewesten benoemd werd.

_alg008alge01_01_2_39

[Bengeber] BENGEBER, bij verbastering bengaber. (Zoon des sterken.) Een Hebr., in de hooge graden (Sch. R. 11e. gr.), veelbeteekenend woord.

_alg008alge01_01_2_40

[Benjamin] BENJAMIN. Een woordinde hoogegr. (Sch. R. 15e. gr. Ned. R. 6e. gr.).

_alg008alge01_01_2_41

[Bennet] BENNET, Abt van Wirval, was in het jaar 680 Groot-Opziener der Engelsche Bouwlieden, en voerde het gebruik van steenen in. Anderson noemt hem de tweede Grootmeester der Vrijmetselaren.

_alg008alge01_01_2_42

[Bentinck en Varel, (Christofel Frederik Anton Graaf van)] BENTINCK EN VAREL, (CHRISTOFEL FREDERIK ANTON Graaf van) werd den 6den Augustus 1758 tot Grootmeester van de Nationale Loge der Nederlanden verkozen.

_alg008alge01_01_2_43

[Beproevingen] BEPROEVINGEN. Geheimzinnige handelingen, om het karakter en den zielstoestand van den Kandidaat te leeren kennen.

_alg008alge01_01_2_44

[Berith] BERITH. (verbond.) Berith-Neder-Schelemoth (beloofd verbond der volkomene vereeniging), woord en zinsneden van beteekenis in de hooge graden. (Sch. R. 6e, 11e. en 14e. gr.)

_alg008alge01_01_2_45

[Berlijn] BERLIJN. Is de zetel der drie groote Loges in de Pruissische staten. Omtrent de stelsels, zie pruissen en stelsel.

_alg008alge01_01_2_46

[Berlijnsche Ritus] BERLIJNSCHE RITUS. Zie stricte observantie en pruissen.

_alg008alge01_01_2_47

[Bern] BERN. De Raad van dit Kanton in Zwitserland verbood, bij eene verordening van den 5den Maart 1745, de Vrijmetselarij onder zware straf. In vervolg van tijd werden de Maçonnieke vereenigingen in stilte geduld, en daarna in 1782 op nieuw verboden; voor het tegenwoordige vindt zij aldaar vele warme en werkzame voorstanders.

_alg008alge01_01_2_48

[Bernadotte] BERNADOTTE. Zie karel jan, Koning van Zweden.

_alg008alge01_01_2_49

[Bertemer] BERTEMER. Een van de negen uitverkoren Meesters, welke salomo tot het opzoeken van den verslagen Meester uitzond.

_alg008alge01_01_2_50

[Betaling] BETALING. Bijdrage tot instandhouding eener Loge, en verpligte bijdrage aan het Groot-Oosten (Metalen genaamd.)

_alg008alge01_01_2_51

[Beurnonville] BEURNONVILLE, (Graaf van) Pair van Frankrijk, Staatsminister en Luitenant-Generaal, werd den 12den Augustus 1814, door het Groot-Oosten van Frankryk, tot een' der drie Grootbewaarders der orde benoemd, gedurende het openstaan der Grootmeesterlijke waardigheid.

_alg008alge01_01_2_52

[Bevordering] BEVORDERING. De overgang van eenen minderen tot eenen hoogeren graad. Zie graad.

_alg008alge01_01_2_53

[Bewind] BEWIND. (Het) Dezen naam draagt dat aantal leden eener Loge, hetwelk met het administrative van dezelve belast is; het bestaat uit zoodanige Broeders, welke den Meestergraad bezitten. Dergelijke directiën worden jaarlijks herkozen. In eenige systema's maken de bezitters der hoogere graden zulk een bestuur uit.

_alg008alge01_01_2_54

[Bezaleël] BEZALEëL. (De schatten Gods.) Een bekend woord in de hooge graden. (Sch. R. 22e. en 32e. gr.)

_alg008alge01_01_2_55

[Bezoeken] BEZOEKEN. Den arbeid eener Loge bijwonen, van welke men geen lid is.

_alg008alge01_01_2_56

[Bezoekende Broeders] BEZOEKENDE BROEDERS. De wettige aanneming van iemand tot Vrijmetselaar geeft hem het regt, om elke andere Loge van welke hij geen lid is, bij te wonen. Alvorens toegelaten te worden, moet de bezoekende broeder visiteur zich aan een onderzoek onderwerpen. Sedert het midden der vorige eeuw moet men bovendien van een diploma voorzien zijn; overigens wordt hem eene aan zijnen graad passende plaats gegeven. Zie diploma.

_alg008alge01_01_2_57