Datasets:

long292

/

PADNCH_4

like 0

Nhất Trang Tông tự Quý Tỵ niên khởi nghĩa, tức vị vu hành tại Vạn Lại sách, tuy vị hỗn nhất trung nguyên diệc dĩ chính thống thư chi minh kì vi đế trụ thừa đại thống dã.

Trang Tông khởi nghĩa từ năm Quý Tỵ , lên ngôi ở hành tại sách Vạn Lại, tuy chưa thống nhất được cả nước cũng chép là chính thống, để tỏ là dòng vua nối đại thống.

Nhất Trung Tông, Anh Tông khởi nghĩa, tức vị tịnh dĩ kế thống thư chi, minh quốc tự tương truyền dã.

Trung Tông, Anh Tông khởi nghĩa binh, lên ngôi đều chép là nối tiếp chính thống để tỏ quốc thống truyền nhau.

Nhất Thần Tông tại vị nhị thập ngũ niên, thư vi Thần Tông thượng, kì tốn vị lục niên thư tại Chân Tông kỷ, hựu phục đế vị thập tam niên, thư vi Thần Tông hạ.

Thần Tông ở ngôi 25 năm thì chép là Thần Tông thượng, nhường ngôi 6 năm thì chép ở kỷ của Chân Tông, sau lại lên làm vua13 năm nữa, thì chép là thần Tông hạ.

Mẫu Phạm thị, huý Ngọc Quỳnh Thuỵ Nguyên huyện Cao Trĩ sách nhân.

mẹ là Phạm thị, tên húy là Ngọc Quỳnh, người sách Cao Trĩ, huyện Thụy Nguyên .

Lao, kiến nguyên Nguyên Hoà, tôn Đại tướng quân Nguyễn Kim vi Thượng phụ Thái sư Hưng Quốc công, chưởng nội ngoại sự, dĩ trung nhân Đinh Công vi Thiếu uý Hùng quốc công.

Lao, đặt niên hiệu là Nguyên Hòa, tôn Đại tướng quân Nguyễn Kim là Thượng phụ thái sư Hưng quốc công, chưởng nội ngoại sự, lấy trung nhân Đinh Công làm Thiếu Úy Hùng Quốc Công, còn lại, người nào cũng được phong thưởng để họ đồng lòng khuông phù.

Quốc sử hà vi nhi tác dã? Cái sử dĩ kí sự vi chủ.

Vì sao mà làm quốc sử? Vì sử chủ yếu là để ghi chép sự việc.

Hữu nhất đại chi trị, tất hữu nhất đại chi sử.

Có chính trị của một đời tất phải có sử của một đời.

Nhi sử chi tải bút trì luận thậm nghiêm, như phủ phất chí trị dữ nhật nguyệt nhi tịnh minh, thiết việt loạn tặc dữ thu sương nhi cụ lệ.

Mà ngòi bút chép sử giữ nghị luận rất nghiêm, ca ngợi đời thịnh thì sáng tỏ ngang với mặt trời mặt trăng, lên án kẻ loạn tặc thì gay gắt như sương thu lạnh buốt.

Thiện giả tri khả dĩ vi pháp, ác giả tri khả dĩ vi giới, quan hệ trị thể bất vi bất đa.

Người thiện biết có thể bắt chước, người ác biết có thể tự răn, quan hệ đến việc chính trị không phải là không nhiều.

Cố hữu vi nhi tác dã.

Cho nên làm sử là cốt để cho được như thế.

Kì ức dương đại nghĩa, dĩ chiêu chiêu ư sử bút chi công luận hĩ.

Thế là nghĩa lớn khen chê đã rõ rệt ở lời công luận của sử bút.

Đãi Thánh Tông Thuần Hoàng Đế, lẫm duệ trí chi tư, lệ anh hùng chi chí, thác thổ khai cương, sáng pháp định chế, vưu năng lưu ý sử tịch.

Kịp đến Thánh Tông Thuần Hoàng Đế, bẩm tính trí tuệ, hăng chí anh hùng, khai thác đất đai, mở mang bờ cõi, lập phép tắc, định chế độ, lại rất lưu ý sử sách.

Nãi ư Hồng Đức thập niên gian, mệnh Lễ bộ tả thị lang kiêm Quốc tử giám tư nghiệp Ngô Sĩ Liên, toản tu Đại Việt sử kí toàn thư.

Khoảng năm Hồng Đức thứ 10 , sai Lễ bộ hữu thị lang kiêm Quốc sử giám tư nghiệp Ngô Sĩ Liên biên soạn Đại Việt Sử Ký toàn thư.

Kì bút tước đại pháp, hựu bính bính ư sử bút chi trưng chỉ hĩ.

Phép lớn về việc chép hay bỏ lại được thể hiện rõ trong ý chỉ tinh vi của sử bút.

Kị Quang Thiệu ngũ niên, hựu mệnh Lễ bộ Thượng thư Sử quan phó đô tổng tài tri ..

Đến năm Quang Thiệu thứ 5 , lại sai Lễ bộ thượng thư Sử quan phó đô tổng tài tri

Chiêu văn quán Tú lâm cục Đặng Minh Khiêm tác Vịnh Sử Thi Tập, diệc khả vị năng cầu phúng vịnh ư thi, nhi khảo kiến kì đắc thất hĩ.

Chiêu Văn quán Tú lâm cục Đăng Minh Khiêm làm Vịnh Sử Thi Tập, cũng có thể nói là biết tìm ngụ ý khen chê trong thơ mà xem xét việc hay việc dở vậy.

Do thị nhi quan biên tập quốc sử giả lũ chí tái tứ, đán vị khan bản ban bố, trí truyền lục thác mậu bất năng vô "hợi- thỉ, ngư- lỗ" chi thất.

Do đó mà xem thì việc biên tập quốc sử đã làm đến ba bốn lần rồi, nhưng vì chưa khắc in để ban bố, dẫn đến truyền chép lầm lẫn, không tránh khỏi những nghĩa sai lạc “hợi-thỉ, ngư-lỗ” .

Nhược bất uỷ chi bản chính, hà dĩ tẩy tương duyên chi cố tập tai.

Nếu không uỷ nhiệm người hiệu chính thì làm thế nào mà rửa bỏ được thói quen lâu ngày theo nhau ấy.

công Trịnh Căn điển tư chính bản, giảng cầu trị lí, thâm tri phù, sử nãi chính đương thời chi danh phận, thị lai thế chi khuyến trừng.

công Trịnh Căn giứu gốc chính trị, tìm lẽ trị bình, biết sâu sắc rằng, sử là để giữ đúng danh phận thời nay, mà tỏ ý khuyên răn đời sau.

Thần Tông Uyên Hoàng đế, Vạn Khánh niên gian, thuật vi thành thư, tẩm tử ban hành.

khoảng niên hiệu Vạn Khánh đời Thần Tông Uyên Hoàng Đế, niên thuật thành sách, cho khắc in để ban hành.

Nhiên kí thao thừa thành mệnh, bất cảm dĩ thiển chuyết từ.

Song đã vâng lời nhận mệnh, không dám lấy cớ vụng về nông cạn mà từ chối.

Nhân cộng gia sưu liệp, gian kiến sao lục di suyễn, tự nghĩa kiển sáp, nãi suy tầm ý nghĩa chi trung, bổ tập nhất nhị, sử độc giả dị hiểu, phi cảm vọng vi phụ hội ức thuyết.

Vì vậy cùng nhau gia công tìm kiếm, gián hoặc thấy chỗ nào sao chép sai sót, chữ nghĩa không thông, thì suy tìm ý nghĩa mà sửa một vài để người đọc rễ hiểu, chứ không dám thêm thắt đoán trừng.

Hựu chích thủ tự Hồng Bàng thị chí Ngô sứ quân, đề viết Đại Việt sử kí ngoại kỉ toàn thư; tự Đinh Tiên Hoàng chí ngã ..

Lại trích lấy từ Hồng Bàng thị đến Ngô sứ quân, đề là Đại Việt sử ký ngoại kỷ toàn thư; từ Đinh Tiên Hoàng

quốc triều Thái Tổ Cao Hoàng Đế vi Bản kỉ toàn thư, tịnh y như tiền sử thần Ngô Sĩ Liên, Vũ Quỳnh đẳng chi sở trước thuật dã.

đến Thái Tổ Cao Hoàng Đế quốc triều ta, đề là Bản kỷ toàn thư, đều theo đúng như các sử thần trước là Ngô Sĩ Liên và Vũ Quỳnh đã trước thuật.

Kì tự Quốc triều Thái Tông chí Cung Hoàng, tắc nhân tiền thư sở tải, đề viết Bản kỉ thực lục.

Từ Thái Tông đến Cung Hoàng của quốc triều thì nhân theo sách trước đã chép, đề là Bản kỷ thực lục.

Phàm sở tục biên, kì hệ niên chi hạ phi chính thống giả, cập Bắc triều niên hiệu, giai lưỡng hành phân chú.

Phàm phần tục biên thì dưới chỗ chép năm, nếu là niên hiệu không phải chính thống, cùng là niên hiệu của Bắc triều, thì đều chia ra chứa làm hai dòng.

nhất tuân tiền sử thư thức.

nhất thiết theo đúng cách thức của sách sử trước.

Giai sở dĩ tôn chính thống nhi truất tiếm nguỵ, cử đại cương nhi chiêu giám giới nhĩ.

Đó đều là để tôn chính thống mà truất tiếm nghị, nêu lên giường mối lớn mà tỏ rõ gương răn.

Cảnh Trị tam niên, tuế tại Ất Tị, trọng thu tiết, cốc nhật.

Niên hiệu Cảnh Trị thứ 3 năm Ất Tỵ, trọng thu tháng 11, ngày lành.

Ngã Việt, lịch đại sử kí tiên chính Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên tác chi ư tiền, Ngô Sĩ Liên, Vũ Quỳnh thuật chi ư hậu.

Việt ta, sử ký các đời do các tiên hiền Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên làm ra trước, Ngô Sĩ Liên, Vũ Quỳnh soạn tiếp sau.

Kì gian sự tích chi tường lược, chính trị chi đắc thất, mạc bất tất bị ư kí tải chi trung.

Trong đó sự tích rõ hay lược, chính trị hay hoặc dở, không điều gì không ghi chép đủ.

Đãn vị hành tẩm tử, cánh thủ truyền bút, nhân tuần sao lục, bất năng vô đào âm đế hổ chi nghi.

Nhưng vì chưa khắc in, qua tay viết lại, theo nhau biên chép, không thể không có chỗ đáng ngờ "đào-âm, đế-hổ"_x009d_ .

Thần Tông Uyên Hoàng Đế tăng nhập quốc sử, mệnh viết: bBn kỉ tục biên, phó chư san khắc, thập tài ngũ lục.

Thần Tông Uyên Hoàng Đế để thêm vào quốc sử, đặt tên là Bản kỷ tục biên, giao cho khắc in, mười phần mới được chừng năm, sáu.

Đệ sự vị cáo thuân, do tàng ư Bí các.

Nhưng công việc chưa xong, sách còn cất giữ ở Bí các.

Cầu năng kế kì chí nhi thuật kì sự, toản kì yếu nhi tập kì thành, cái tất hữu đãi ư kim nhật hĩ.

Mong nối chí người xưa, thuật lại việc trước, tóm gọn điều cốt yếu, tập hợp cho hoàn thành, tất còn phải đợi đến ngày nay.

Khâm duy: Hoàng thượng bệ hạ, lí hội đạo nguyên, tập hi kính học, thực lại Đại nguyên soái thống quốc chính thượng thánh phụ sư thịnh công nhân minh ..

Kính nghĩ: Hoàng thượng bệ hạ hiểu thấu nguồn đạo, kính học nối sáng, thực là nhờ Đại nguyên suý thống quốc chính thượng thánh phụ sư thịnh công nhân minh

Nãi ư sự cơ chi hạ, đặc mệnh thần đẳng đính khảo cựu sử, ngoa giả chính chi, thuần giả lục chi.

Bèn nhân lúc công việc nhàn rỗi, sai bọn thần khảo đính sử cũ, chỗ nào sai thì sửa lại, chỗ nào đúng thì chép lấy.

Kì thế thứ, phàm lệ, niên biểu, nhất như tiền sở trước thuật.

Về thế thứ, phàm lệ, niên biểu, hết thảy đều theo như thời trước đã trước thuật.

Hựu sưu liệp cựu tích, tham chư dã sử, loại biên tự Huyền Tông Mục Hoàng Đế Cảnh Trị chi sơ niên, chí Gia Tông Mĩ Hoàng Đế Đức Nguyên chi nhị niên, phàm thập hữu tam tải sự thực, diệc mệnh viết Bản kỉ tục biên.

Lại sưu tầm sự tích cũ, tham khảo các dã sử, loại biên từ Huyền Tông Mục Hoàng Đế niên hiệu Cảnh Trị năm đầu đến Gia Tông Mỹ Hoàng Đế năm Đức Nguyên thứ 2 tất cả sự thực trong 13 năm, cũng gọi là bản kỷ tục biên.

Thư thành, thượng tiến ngự lãm, toại mệnh công san khắc, ban bố thiên hạ, sử tòng tiền ..

Sách làm xong, dâng lên ngự lãm, bèn sai thợ khắc in, ban bố trong thiên hạ, khiến cho những sự tích trước đây

thiên bách niên vị tập chi sự tích, duật để vu thành.

trăm ngàn năm chưa tập hợp lại, nay được hoàn thành.

Thiên hạ chi nhân mục thị biên giả, khoát nhiên như đổ thanh thiên, thản nhiên như tuần đại lộ.

Người trong thiên hạ ai trông thấy sách này đều được tỏ rạng như thấy trời xanh, yên tâm như đi đường cái.

Thiện giả tri sở khích ngang, ác giả tri sở trừng một.

Người thiện biết là được khuyến khích, kẻ ác cũng biết là bị răn ngừa.

Suy nhi vi tu tề trị bình chi cực công, tuy lai động hoà chi đại hiệu, đoan tại thị hĩ.

Suy ra mà làm thì công dụng rất mực đối với tu bề trị bình, hiệu quả to lớn trong việc vỗ yên kẻ xa, hành động dàn hoà, đều khởi mối ở đấy cả.

Chính Hoà thập bát niên, tuế tại Đinh Sửu, trọng đông, cốc nhật.

Niên hiệu Chính Hoà thứ 18 năm Đinh Sửu, trọng đông , ngày lành.

Phụng chỉ khảo biên: Đặc tiến Kim tử Vinh lộc đại phu, Tham tụng, Hình bộ Thượng thư tri Trung thư giám, Lai Sơn tử, thần Lê Hi.

Vâng chỉ khảo biên: -Đặc tiến kim tử Vinh lộc đại phu, Tham tụng, Hình bộ thượng thư tri Trung thư giám, Lai Sơn tử, thần Lê Hy.

Quang Tiến Thận Lộc đại phu, Bồi tụng, Hộ bộ Hữu thị lang, Liêm Đường nam, thần Nguyễn Quý Đức.

-Quang tiến Thuận lộc đại phu, Bồi tụng, Hộ bộ hữu thị lang, Liêm Đường nam, thần Nguyễn Quý Đức.

Hoằng Tín đại phu, Bồi tụng, Thái bộc tự khanh, tri Thị nội thư tả, Binh phiên, thần Nguyễn Công Đổng.

-Hoằng tín đại phu, Bồi tụng, Thái bộc tự khanh, tri Thị nội thư tả, Binh phiên, thần Nguyễn Công Đổng.

Hoằng Tín đại phu, Bồi tụng, Hồng lô tự khanh, tri Thị nội thư tả, Hộ ..

-Hoằng tín đại phu, Bồi tụng, Hồng lô tự khanh, tri Thị nội thư tả, Hộ

Hoằng tín đại phu, Bồi tụng, Phụng Thiên phủ doãn, tri Thuỷ sư, thần Hà Tông Mục.

-Hoằng tín đại phu, Bồi tụng, Phụng Thiên phủ doãn, tri Thuỷ sư, thần Hà Tông Mục.

Tiến công lang, Bồi tụng, Lại khoa cấp sự trung, tri Thị nội thư tả, Hộ phiên, thần Nguyễn Hành.

-Tiến công lang, Bồi tụng, Lại khoa cấp sự trung, tri Thị nội thư tả, Hộ phiên, thần Nguyễn Hành.

Tiến công lang, Hộ khoa cấp sự trung, thần Nguyễn Trí Trung.

-Tiến công lang, Hộ khoa cấp sự trung, thần Nguyễn Trí Trung.

Tiến Công lang, Công khoa cấp sự trung, thần Nguyễn Đương Bao.

-Tiến công lang, Công khoa cấp sự trung, thần Nguyễn Đương Bao.

Cẩn Sự lang, Hàn lâm viện hiệu lí, thần Nguyễn Mại.

-Cẩn sự lang, Hàn lâm viện hiệu lý, thần Nguyễn Mại.

Cẩn sự tá lang, Hàn lâm viện hiệu thảo, thần Ngô Công Trạc.

-Cẩn sự tá lang, Hàn lâm viện hiệu thảo, thần Ngô Công Trạc.

Tiến công lang, Chiêu văn quán ti huấn, thần Trần Phụ Dực.

-Tiến công lang, Chiêu Văn quán tư huấn, thần Trần Phụ Dực.

Tiến Công lang, Chiêu văn quán ti huấn, thần Đỗ Công Bật.

-Tiến công lang, Chiêu Văn quán tư huấn, thần Đỗ Công Bật.

Nội sai đặc tiến Kim tử Vinh lộc đại phu, Tư lễ giám tả giám thừa, ..

-Nội sai đặc tiến kim tử Vinh Lộc đại phu, Tư lễ giám tổng thái gia

Khuê Tường hầu, thần Nguyễn Tuấn Đường phụng giám đằng san.

Khuê Tường hầu, thần Nguyễn Tuấn Đường phụng giám đằng san.

Nội sai đặc tiến Kim tử Vinh lộc đại phu, Tư lễ giám tả giám thừa, Vọng Tường hầu, thần Ngô Quán Luân phụng giám đằng san.

-Nội sai đặc tiến kim tử Vinh Lộc đại phu, Tư lễ giám tả giám thừa, Vọng Tường hầu, thần Ngô Quán Luân phụng giám đằng san.

Đặc tiến Kim tử Vinh lộc đại phu, Thiếu khanh, Phó câu kê tướng thần lại, Diệu Đường tử, thần Ngô Đức Thắng phụng khán đằng tả.

-Nội sai đặc tiến kim tử Vinh Lộc đại phu, Thiếu khanh, phó câu kê tướng thần lại, Diệu Đường tử, thần Ngô Đức Thắng phụng khán đằng tả .

Phó cai hợp tướng thần lại, Thiếu khanh, Hồng Giang nam, thần Lê Sĩ Huân phụng thuộc khán đằng.

- Phó cai hợp tướng thần lại, Thiếu khanh, Hồng Giang nam, thần Lê Sĩ Huân phụng thuộc khán đằng.

Ưu trúng thị nội thư tả, Binh phiên, thần Cao Đăng Triều phụng đằng.

-Ưu trúng thị nội thư tả, Binh phiên, thần Cao Đăng Triều phụng đằng .

Ưu trúng thị nội thư tả, Binh phiên, thần Đỗ Công Liêm phụng đằng.

-Ưu trúng thị nội thư tả, Binh phiên, thần Đỗ Công Liêm phụng đằng.

Ưu trúng thị nội thư tả, Thuỷ binh phiên, thần Đặng Hữu Phỉ phụng đằng.

-Ưu trúng thị nội thư tả, Thuỷ binh phiên, thần Đặng Hữu Phỉ, phụng đằng.

Ưu trúng Đô lại, thần Nguyễn Hữu Đức phụng đằng.

-Ưu trúng đô lại, thần Nguyễn Hữu Đức phụng đằng.

Uy Mục Đế [Huý Tuấn, hựu huý Huyên, Hiến Tông đệ nhị tử, Túc Tông chi thứ huynh dã tại vị ngũ niên thọ nhị thập nhị tuế vi Giản Tu công Dinh sở trục, tầm ngộ hại, táng An Lăng

Uy Mục Đế Tên huý là Tuấn, lại huý là Huyên, là con thứ hai của Hiến Tông, anh thứ của Túc Tông, ở ngôi 5 năm, thọ 22 tuổi, bị Giản Tu công Dinh đuổi đi, rồi sau bị hại, chôn ở An Lăng.

Đế thị tửu, hiếu sát, hoang sắc lập uy, đồ lục tông thất, u sát tổ mẫu, ngoại thích túng hoành, bách tính oán nộ, thời xưng Quỷ vương, trưng hiện hĩ].

Vua nghiện rượu, hiếu sát, hoang dâm, thích ra oai, tàn hại người tông thất, giết ngầm tổ mẫu, họ ngoại hoành hành, trăm họ oán giận, người bấy giờ gọi là Quỷ vương, điềm loạn đã xuất hiện từ đấy.

Hiến Tông vi Thái tử thời, kiến hữu mĩ tư duyệt chi, nộp dĩ vi phi.

Khi Hiến Tông còn làm thái tử, thấy có sắc đẹp thì ưa, lấy vào làm phi.

Dĩ Hồng Đức thập cửu niên, ngũ nguyệt, ngũ nhật, Tí thì nhi sinh đế.

Năm Hồng Đức thứ 19 tháng 5, ngày mồng 5, giờ Tý sinh ra vua.

xá, cải nguyên, dĩ đản nhật vi Thiên khánh thánh tiết, xưng Quỳnh Đô động chủ.

xá, đổi niên hiệu, lấy ngày sinh là Thiên khánh thánh tiết, tự xưng là Quỳnh Đô động chủ.

Nhị thập nhất nhật, chiếu các xứ Thừa tuyên quan viên bách tính đẳng: Đại sự dụng đại phương chỉ, tiểu sự dụng tiểu phương chỉ.

Ngày 21, xuống chiếu cho quan viên và dân chúng ở thừa tuyên các xứ rằng: Việc lớn thì dùng giấy đại phương, việc nhỏ thì dùng giấy tiểu phương.

Chúc thư, văn khế dụng đại chỉ, bất đắc do nữu dụng phương chỉ như tiền.

Chúc thư, văn khế thì dùng giấy đại, không được quen dùng giấy phương như trước.

Nhị nguyệt, thập lục nhật Giáp Tuất, thượng Đại Hành Hoàng Đế tôn thuỵ viết: Chiêu Nghĩa Hiển Nhân Ôn Cung Uyên Mặc Đôn Hiếu Doãn Cung Khâm Hoàng Đế, miếu hiệu Túc.

Tháng 2, ngày Giáp Tuất 16, dâng tôn thuỵ cho Đại Hành Hoàng Đế là Chiêu Nghĩa Hiển Nhân Ôn Cung Uyên Mặc Đôn Hiếu Doãn Cung Khâm Hoàng Đế, miếu hiệu là Túc

Thập bát nhật Bính Tí, truy tôn sinh mẫu Nguyễn thị vi Chiêu Nhân Hoằng Ý Hoàng thái hậu.

Ngày Bính Tý 18, truy tôn mẹ đẻ Nguyễn thị làm Chiêu Nhân Hoằng Ý hoàng thái hậu.

Hội thí thiên hạ cử nhân, thủ Lê Nại Mộ đẳng ngũ thập ngũ nhân.

Thi Hội các cử nhân trong nước, lấy đỗ bọn Lê Nại 55 người.

Tam nguyệt, Túc Tông hoàng đế tử cung phát dẫn hồi Tây Kinh.

Tháng 3, linh cữu của Túc Tông Hoàng Đế đưa về Tây Kinh.

Lễ quan tấu thỉnh lập bi, đế khả kì tấu, mệnh Đàm Văn Lễ, Nguyễn Nhân Thiếp, Phạm Thịnh, Trình Chí Sâm đẳng tuyển bi văn.

Lễ quan tâu xin dựng bia, vua y lời tâu, sai bọn Đàm Văn Lễ, Nguyễn Nhân Thiếp, Phạm Thịnh, Trình Chí Sâm soạn văn bia.

Nhị thập nhị nhật, Thái hoàng thái hậu Nguyễn thị bạo băng vu Trường Lạc điện chính tẩm, niên.

Ngày 22, Thái hoàng thái hậu Nguyễn thị thình lình băng ở chính tẩm điện Trường Lạc, thọ

Sơ Túc Tông băng vô tự, nội thần Nguyễn Nhữ Vi dục lập đế, Thái hoàng thái hậu dĩ đế tì thiếp chi tử, bất khả dĩ thừa đại thống, cố yếu lập Lữ Khôi Vương.

Trước đây, khi Túc Tông băng không có con nối, nội thần Nguyễn Nhữ Vi định lập vua, Thái hoàng thái hậu cho rằng vua là con người tỳ thiếp, không thể nối được đạo thống, khăng khăng đòi lập Lữ Khôi Vương.

Thái hậu kiến đế dĩ lập, bất duyệt.

Thái hậu thấy vua đã được lập rồi, có ý không vui.

Hậu đế toại sử tả hữu mật thích chi, xuyết triều thất nhật.

Sau vua liền sai quan hầu cận ngầm giết Thái hậu rồi nghỉ chầu 7 ngày.

Nhị thập thất nhật, thăng phụ mẫu Chiêu Nhân Hoằng Ý Hoàng thái hậu vu Đông Kinh Thái Miếu Minh Đức cung.

Ngày 27, rước thần chủ của mẹ là Chiêu Nhân Hoằng Ý hoàng thái hậu thờ vào cung Minh Đức nhà Thái Miếu ở Đông Kinh.

Thị nguyệt, hoá ngoại châu thấu nhập tranh Na Nham quan điền.

Tháng này, người ở châu nước ngoài tràn vào tranh ruộng ở cửa ải Na Nham.

Đế mệnh Đan Khê bá Trịnh Hựu kinh lí Minh Quang địa phương, lập quan ải nhi hoàn.

Vua sai Đan Khê bá Trịnh Hựu đi kinh lý ở vùng Minh Quang, dựng quan ải rồi trở về.

Hạ, tứ nguyệt, nhị thập thất nhật, truy tôn tổ mẫu thuỵ viết: Huy Gia Tĩnh Mục Ôn Cung Nhu Thuận Thái hoàng thái hậu.

Mùa hạ, tháng 4, ngày 27, truy tôn thuỵ hiệu cho tổ mẫu là Huy Gia Tĩnh Mục Ôn Cung Nhu Thuận Thái hoàng thái hậu.

Ngũ nguyệt, sơ thất nhật, Minh Hiếu Tông băng, thuỵ viết: Kính hoàng đế.

Tháng 5, ngày mồng 7, vua Hiếu Tông nhà Minh băng, thuỵ hiệu là Kính Hoàng Đế.

Thập tam nhật, mệnh Trịnh Hựu vãng Tuyên Quang công cán.

Ngày 13, sai Trịnh Hựu đi công cán ở Tuyên Quang.

Nhị thập ngũ nhật, dĩ đản nhật vi Thiên khánh thánh tiết.

Ngày 25, lấy ngày sinh làm Thiên khánh thánh tiết.

Lục nguyệt, sơ ngũ nhật, biếm Lễ bộ Thượng thư Đàm Văn Lễ, Ngự sử đài Đô ngự sử Nguyễn Quang Bật đẳng vu Quảng Nam, tầm sát chi.

Tháng 6, ngày mồng 5, biếm bọn Lễ bộ thượng thư Đàm Văn Lễ, Ngự sử đài đô ngự sử Nguyễn Quang Bật vào Quảng Nam, rồi giết đi.

Chiêu Nhân hoàng hậu dĩ tì thiếp đắc sủng, sinh đế nhi tảo một. 𱝅

Chiêu Nhân hoàng hậu là ty thiếp được Hiến Tông yêu, sinh ra vua nhưng mất sớm.

Thứ mẫu Kính phi vô tử, dưỡng vi kỷ tử, ý dục lập chi, khủng đại thần bất tòng, dĩ kim lộ, Văn Lễ bất thụ.

Mẹ thứ là Kính phi không có con trai, nuôi làm con mình, có ý lập làm vua, sợ các đại thần không theo, đem vàng đút lót, nhưng Văn Lễ không nhận.

Cập Hiến Tông đại tiệm, Văn Lễ dữ Quang Bật thụ di chiếu phụ hoàng thái tử tự vị.

Đến khi Hiến Tông ốm nặng, Văn Lễ và Quang Bật nhận di chiếu phụ tá hoàng thái tử nối ngôi.

Thời, chư vương tranh lập, Văn Lễ khủng biến khởi thảng thốt, nãi nhập tẩm điện thủ truyền quốc bảo quy gia, tái dữ văn vũ chư đại thần cộng lập Túc Tông tức đế vị.

Bấy giờ, các thân vương tranh nhau đòi lập, Văn Lễ sợ xảy tai biến trong lúc bối rối, mới vào tẩm điện lấy ấn báu truyền quốc đem về nhà, rồi cùng các đại thần văn võ lập Túc Tông lên ngôi hoàng đế.

Chí thị, dĩ Khương Chủng, Nguyễn Nhữ Vi mưu biếm nhị nhân hành Quảng Nam thừa tuyên sứ.

Đến đây, dùng mưu của Khương Chủng, Nguyễn Nhữ Vi biếm hai người làm Thừa tuyên sứ Quảng Nam.

Chí Chân Phúc huyện đại giang, đế sử nhân đạo truy bức lệnh tự tận.

Khi họ đến sông lớn huyện Chân Phúc , vua sai người đuổi theo bắt phải tự tử.

Nhị nhân đương đầu thuỷ trung, ngâm quốc ngữ thi nhi một.

Hai người khi sắp gieo mình xuống nước, ngâm thơ quốc ngữ rồi mới mất.

Hậu đình thần tâm tri nhị nhân tử phi kì tội, tranh chi, đế quy cữu ư Nhữ.

Sau đình thần trong bụng ai cũng biết là hai người chết không đáng tội, can vua, vua đổ tội cho Nhữ

Khởi Ngô Hoán vi Thanh Hoa Hiến sát sứ.

Khởi phục Ngô Hoán làm Hiến sát sứ Thanh Hoa.

Hoán tiền bị sung quân, tái thí trúng sinh đồ, chí thị khởi dụng.

Hoán trước đây bị sung quân , sau lại thi đỗ sinh đồ, đến đây được bổ dụng lại.