Datasets:

metriccoders

/

wiki-kannada-1.0

like 0

ವಿರಪಾಂಡ್ಯ II

ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ:

ಆಳುಪರು ತಮ್ಮ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಉತ್ತಮ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಬಾರ್ಕೂರ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಪಂಚಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಬ್ರಹ್ಮಾವರದ ಬ್ರಹ್ಮಲಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕೋಟಿನಾಥದ ಕೋಟೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಸುರತ್ಕಲನ ಸದಾಶಿವ ದೇವಸ್ಥಾನ ಇವುಗಳಿಗೆ ಉದಾಹರಣೆ. ಅವರು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ತಮ್ಮ ವಿವಿಧ ಮೇಲಧಿಕಾರಿಗಳಿಂದ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ ಶೈಲಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು.

1. ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಪೋಳಾಲಿ

ಆಧುನಿಕ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ, 8 ನೇ ಶತಮಾನದ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ಅಲುಪ ರಾಜವಂಶದ ಆರಂಭಿಕ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಪೋಲಾಲಿ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ದೇವಾಲಯವೂ ಒಂದು. ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆಳುಪ ರಾಜರು ತಮ್ಮ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಟ್ಟ ಕಡೆಯವರಿಗೂ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಶ್ರೀಮಂತಗೊಳಿಸಿದರು.

2. ಶ್ರೀ ಮಂಜುನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕದ್ರಿ

ಕದ್ರಿ ಮಂಜುನಾಥ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಆಳುಪರು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಪೋಷಿಸಿದರು

ಆಧುನಿಕ ಮಂಗಳೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ, ಕದ್ರಿಯು ಆಳುಪರ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಮತ್ತು ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಹಲವಾರು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಂಚಿನ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ರಾಜ ಕುಂದವರ್ಮ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದು, ಇದು ಕ್ರಿ.ಶ 968 ರ ದಿನಾಂಕದ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಲೋಕೇಶ್ವರ ಪ್ರತಿಮೆಯ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ, ರಾಜ ಕುಂದವರ್ಮನನ್ನು ಶೌರ್ಯಕ್ಕೆ ಅರ್ಜುನನಿಗೆ ಹೋಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

3. ಶ್ರೀ ಮಹಿಷಾಮಾರ್ದಿನಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ನೀಲಾವರ

ಕೆಲವು ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ, ರಾಜಕೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ಅಲುಪರು ತಮ್ಮ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಮಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಉದಯವಾರ, ಉದಯವಾರವನ್ನು ಮಂಗಳೂರಿಗೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಮತ್ತೆ ಬಾರ್ಕೂರಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಿದರು. ತಮ್ಮ ಆಡಳಿತದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬಾರಕೂರು ಕೇಂದ್ರವಾಗಿರಲು, ಅವರು ತಮ್ಮ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಬಾರಕೂರಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಿದರು, ಅಲ್ಲಿಂದ ಅವರು ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅಂಕೋಲಾಕ್ಕೆ ಹರಡಿರುವ ವಿಶಾಲವಾದ ಭೂಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಳಿದರು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಅವರು ಬಾರಕೂರಿನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಹಲವಾರು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಪೋಷಿಸಿದರು. ನೀಲಾವರ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಒಂದು ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳವಾಗಿದ್ದು, ಮಹಿಷಾಸುರಮಾರ್ದಿನಿ ದೇವಸ್ಥಾನವು ನಂತರದ ಅವಧಿಯ ಹಲವಾರು ಅಲುಪರ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

4. ಶ್ರೀ ಪಂಚಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ವಿಟ್ಲಾ

ಈ ದೇವಾಲಯವು ಅಲುಪರು ಕಟ್ಟಿದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ಕ್ರಿ.ಶ 7 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಶ್ರೀ ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿದೆ, ಇದು ಅಲುಪರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು 7 ನೇ ಶತಮಾನದ ಒಂದು ಆವಿಷ್ಕಾರವಾಗಿದೆ. ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡದ ಹವ್ಯಕ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರನ್ನು ಕ್ರಿ.ಶ 7 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅಲುಪರು ಆಕರ್ಷಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅಲ್ವಾಖೇಡಾದ ಜನರಿಗೆ ವೈದಿಕ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಅಗ್ರಹಾರಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಆಲುಪರು ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಿಗೆ ಅದನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರು. ದಂತಕಥೆಯು ನೂರಾರು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಪ್ರತಿದಿನ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಒಂದು ಅಥವಾ ಇನ್ನೊಂದು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ವಿಟ್ಲಾ ಪಂಚಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ರಚನೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ನಂತರದ ಸ್ಥಳೀಯ ರಾಜವಂಶಗಳಾದ ಹೆಗ್ಗೇಡೆಗಳು ಪೋಷಿಸಿದರು.

5. ಶ್ರೀ ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಉಡುಪಿ

ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಮಠದ ಮುಖ್ಯ ದ್ವಾರಕ್ಕೆ ಕರ್ಣೀಯವಾಗಿ(diagonally) ವಿರುದ್ಧ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಮೌಳೆ ಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ, ಶ್ರೀ ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಇದೆ. ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಆಲುಪರ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ದೀಪವನ್ನು ಬೆಳಗಿಸುವುದರಿಂದ ಕೆಟ್ಟ ಮತ್ತು ಪಾಪಗಳು ದೂರವಾಗುತ್ತವೆ ಎಂಬುದು ಹಳೆಯ ನಂಬಿಕೆ. ಇದು ಉಡುಪಿಯ ಅತಿದೊಡ್ಡ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಮುಖ್ಯ ವಿಗ್ರಹವೆಂದರೆ ಲಿಂಗ, ಇದರ ಅಲಂಕರಣವು ಶಿವನ ಮುಖದಂತೆ ಕಾಣುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಸಣ್ಣ ಕಿಟಕಿಯಿಂದ, ಮಾಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ಕಣ್ಮರೆಯಾದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.

ಶ್ರೀ ವಿಟ್ಲ ಪಂಚಲಿಂಗೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಉಡುಪಿ ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಎರಡೂ ಆನೆ-ಹಿಂಭಾಗದ ಮಾದರಿಯ ಕರ್ವಿಲಿನೀಯರ್ ರಚನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಇದೇ ರೀತಿಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಮತ್ತೊಂದು ದೇವಾಲಯವು ಐಹೋಳೆಯ ದುರ್ಗಾ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿಯೂ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ, ಇದು ಕ್ರಿ.ಶ 7 ನೇ ಶತಮಾನದ ರಚನೆಯಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಈ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ವಿವರವಾದ ಅಧ್ಯಯನ ಅಥವಾ ಸಂಶೋಧನೆ ಮಾಡದ ಹೊರತು ಅದನ್ನು ಯಾವುದೇ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿಗೆ ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡುವುದು ತಪ್ಪಾಗುತ್ತೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ದೇವಾಲಯಗಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ಅವುಗಳ ಮೇಲ್ಚಾವಣೆ. ಹೆಚ್ಚು ಮಳೆ ಬೀಳುವ ಭೂದೃಶ್ಯದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ, ದೇವಾಲಯದ ಮೇಲ್ಚಾವಣೆಗಳು ಹುಲ್ಲು, ಮಣ್ಣಿನ ಅಂಚುಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ತಾಮ್ರ ಫಲಕಗಳಿಂದ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

ನಾಣ್ಯಗಳು:

ಕರಾವಳಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪಶ್ಚಿಮ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಸಾಮಾಂತರಾಗಿ ಅಲುಪರು ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ದೇವಾನಗರಿ ಶಾಸನಗಳೊಂದಿಗೆ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು. ಕನ್ನಡದ ಸಾಮ್ರಾಟರು(legends) ಇರುವ ನಾಣ್ಯಗಳು ಮಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ದೇವಾನಗರಿ ಸಾಮ್ರಾಟರು ಇರುವ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತನೆ ಮಾಡಿದರು. ಕನ್ನಡ ಅವರ ಆಡಳಿತದ ಭಾಷೆಯಾಗಿತ್ತು. ಪಗೋಡಗಳು ಮತ್ತು ಫ್ಯಾನಮ್‌ಗಳು ಎಲ್ಲಾ ಆಳುಪ ರಾಜರ ಸಾಮಾನ್ಯ ನಾಣ್ಯಗಳಾಗಿವೆ. ನಾಣ್ಯಗಳ ಮುಮ್ಮುಖ "ಎರಡು ಮೀನುಗಳು" ಎಂಬ ಆಳುಪರ ರಾಜ ಲಾಂಛನವನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಹಿಮ್ಮುಖವು "ಶ್ರೀ ಪಾಂಡ್ಯ ಧನಮ್ಜಯ" ದಂತಕಥೆಯನ್ನು ದೇವಾನಗರಿ ಅಥವಾ ಹಳೆಯ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿತ್ತು.

ಈ ಸಾಲು ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನೀಲಾವರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ದೊರೆತ ಶಾಸನದ ಬಗ್ಗೆ. ಇದು "ಗಡಿಯಾನ" ಪಂಗಡದಲ್ಲಿನ ಅನುದಾನದ ಬಗ್ಗೆ. ಅಲುಪರು ಬಾರಕೂರಿನಲ್ಲಿ ಆಳುವಾಗ ದೇವಾಲಯದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಸಕ್ತಿ ತೋರಿಸಿದರು. ಈ ದಾಖಲೆಯು ಕ್ರಿ.ಶ 1258 ರ ಅಲುಪ ದೊರೆ ವೀರಪಾಂಡ್ಯದೇವ ಅವರದ್ದು, "ನೀರುವರ ಮುನ್ನೂರು" ಅಂದರೆ ಆಧುನಿಕ ನಿಲಾವರ ಗ್ರಾಮ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಅವರು ನೀಡಿದ ಸೂಚನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅರಮನೆಗೆ 100 ಗಡಿಯಾನಗಳನ್ನು (ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು) ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಿಗೆ 30 ಗಡಿಯಾನಗಳನ್ನು ಪಾವತಿಸಿದ ನಂತರ ಉಳಿದ 30 ಗಡಿಯಾನಗಳನ್ನು ಗ್ರಾಮ ಸಭೆಯು ತನ್ನ ಖರ್ಚಿಗೆ ಬಳಸಬೇಕು ಎಂದು ಅದು ಹೇಳಿದೆ. ವೀರಪಾಂಡ್ಯದೇವ ರಾಣಿ ಬಲ್ಲಾಮಹಾದೇವಿಯ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನ, ಮುಂದಿನ ಆಡಳಿತಗಾರರ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಸಮಸ್ತಪ್ರದಾನಗಳು, ದೇಶಿ ಪುರುಷರು, ಬಹಟ್ಟರಾ ನಿಯೋಗಿಗಳು ಮತ್ತು ರಿಷಿ ಪುರೋಹಿತಾ ಅವರ ಸಹಾಯದಿಂದ ಬಲ್ಲಾಮಹಾದೇವಿ ತನ್ನ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಆಳುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಅರಮನೆಗೆ ಪಾವತಿಸುವ 100 ಹೊನ್ನುಗಳಲ್ಲಿ ಅವಳು ನಿರುವರ ಭಗವತಿಗೆ ಅನುದಾನವನ್ನು ನೀಡಿದಳು ಎಂದು ದಾಖಲೆಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಕೇಶವ ಸೇನಾಭೋವಾ ಅವರು ಶಿಲಾಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಕ್ರಿ.ಶ 8 ನೇ ಶತಮಾನದ ಮುಂಚೆಯೇ ಚಿನ್ನದ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಿಸಿದ ಮೂರು ರಾಜವಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಅಲುಪರದ್ದು ಒಂದು ರಾಜವಂಶ. ನಾಣ್ಯಗಳಿಗೆ ಬಳಸುವ ಚಿನ್ನವು ರೋಮನ್ನರು, ಅರಬ್ಬರು ಮತ್ತು ಪಕ್ಕದ ಗಂಗಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದೊಂದಿನ ವ್ಯಾಪಾರದಿಂದ ಬಂದಿತು. ಅಲುಪರು ಮತ್ತು ಗಂಗರು ಕೆತ್ತಿಸಿದಷ್ಟು ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ಚಿನ್ನದ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ದಕ್ಷಿಣದ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಾಚೀನ ರಾಜವಂಶಗಳು ಕೆತ್ತಿಸಿಲ್ಲ. ಗಂಗಾ ಮತ್ತು ಅಲುಪರ ನಾಣ್ಯಗಳು ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅದು ನಾಣ್ಯದ ಕಾಲವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್ ಈ ನಾಣ್ಯಗಳು ಚಾಲುಕ್ಯರು ಅಥವಾ ಹೊಯ್ಸಳರಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನ ಸೆಳೆದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಖಚಿತವಾಗಿ, ಅವರು ನಂತರದ ರಾಜವಂಶಗಳನ್ನು ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ವಿತ್ತರಿಸಲು ಮೂಲ ಮಾದರಿ ಅಥವಾ ಆಧಾರವಾಗಿ ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.

Last edited ೪ months ago by Vaishnu Pilar

ವಿಕಿಪೀಡಿಯ

ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಮಾಡದಿದ್ದ ಹೊರತು ಪಠ್ಯ "CC BY-SA 4.0" ರಡಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ.

ಖಾಸಗಿ ಮಾಹಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ನಿಲುವು ಬಳಕೆಯ ನಿಬಂಧನೆಗಳುಡೆಸ್ಕ್‌ಟಾಪ್