ba
stringlengths 1
1.88k
| ru
stringlengths 1
698
| is_correct
int64 0
1
| idx
int64 0
177k
|
|---|---|---|---|
Сәмиғуллин районға тотоп алып киткән бөтәһен дә. — Танауында һәлберәп торған сөйәле бармы? | Самигуллин задержал всех и на милицейской машине увез в райцентр на допрос. | 1 | 685 |
Бер ҡасан да һайыҡмаҫ һағышым булдың даһа, атай! | Какой же непроходящей болью в душе стал ты, отец! | 1 | 686 |
Беҙҙең Тенис йылғаһының һыуын эсергә ярамай – ағыулы. | Пить воду из нашей реки Тенис нельзя, она отравлена. | 1 | 687 |
Әйткәндәй, ҡушаматһыҙ кешеләр бар икән ул Толпарлыла. | Кстати, не все в деревне имеют прозвища. | 1 | 688 |
Бүреһуҡҡан олатай ҙа килгәйне, йүгереп барып уның менән ике ҡуллап күрештем. | Бурехуккан-олатай сидел на скамейке, и я, подбежав, поздоровалась с ним за обе руки. | 1 | 689 |
Фариза еңгә еңелсә бара, санаһына ике-өс шәл һалып ҡына, ә әсәйемдең бер тоҡ ҡыҙҙырылған көнбағышы ла бар – шуны стаканлап һатып, беҙгә манный, тары ярмаһы, керәндил тейәп ала ҡайтҡанда. | У мамы мешок семечек, будет продавать на базаре по пять копеек за стакан, а на вырученные деньги купит крупу, сладости и много чего еще. Всю дорогу, двое суток, нужно идти пешком. | 1 | 695 |
Ауылға етеп барғанда, бигерәк тә ҡаты дөһөрләне йәшен, күк ишелеп ауғандай булды. | Когда подходили к деревне, так громыхнуло, будто купол небесный обрушился на землю. | 1 | 699 |
Ниһайәт, Войничтың «Овод» тигән китабын ҡулға төшөрҙөм. | Мне наконец-то попал в руки «Овод». | 1 | 700 |
Гуля-Гөлсөм апай, ғәфү ит инде, үпкәләп ҡуйма, – тинем, ихлас күңелдән әйттем. | — Тетя Гуля-Гульсум, прости, пожалуйста, не обижайся на меня, на глупую, – сказала я, искренне сожалея о сказанном. | 1 | 703 |
Шунан икенсе бер тимерҙе уттан сығарып, һандалға һалып, әйләндереп-тулғандырып ҙур сүкеш менән һуҡҡыланы ла яңынан күмер эсенә тыҡты. | Достал другую железку, положил на наковальню, поворачивая, ударил молотом несколько раз и сунул обратно в горячие угли. | 1 | 705 |
Фермала һөт үлсәүсе булып эшләй. | Сама она работает на ферме учетчицей. | 1 | 706 |
И, апайҙар, ысвикла бисәләре! Хәлемдән килһә, һеҙҙең хаҡта шәп бәйән яҙыр инем мин. | Если бы я могла и умела, написала бы о вас рассказы, а то и целые дастаны. | 1 | 707 |
Ҡорттары янып бөтәсәк. | И все бедные пчелы тоже сгорят. | 1 | 708 |
Әмин абый, бәлки, беләлер ҙә? | Может быть, Амин-абый знает? | 1 | 709 |
– Килмәҫ инем, ошолай булырын һиҙеп килдем бында ла. | – Не пришел бы на митинг, но чувствовал, что добром не кончится... | 1 | 710 |
Беҙҙең янға ла килде. | И к нам подошла. | 1 | 712 |
Беҙ, ҡарттар, китеп бөтөп барабыҙ, донъя һеҙгә ҡала – әҙәмсә йәшәгеҙ! | И вот что хочу я сказать от имени аксакалов: мы, старики, скоро уйдем в мир иной, но вы, молодые, живите по-человечески! | 1 | 718 |
Ана, Гөлбикә апай, уның ап-аҡ яулығын танымаҫлыҡ түгел. Һелте һыуы менән йыуа ул аҡ әйберҙәрен, ҡулын да йәлләмәй – киҫә бит ул һелте, яман зәһәр. | В белом, как снег, платке – тетя Гульбика, больше ни у кого нет такого белоснежного платка, потому что она стирает белье в щелочной воде, не жалея собственных рук. | 1 | 720 |
Уға арҡамды ҡуйып та ятам, барыбер күҙгә йоҡо килмәй. | Пробую лечь спиной к окну, закрываю глаза, все равно не могу заснуть. | 1 | 724 |
Сөнки Фариза еңгәгә йәшлек әхирәтенән хат килеп төштө, ул Силәбе яҡтарында булған ҡот осҡос ваҡиғалар тураһында яҙған. | Тетя Фариза на днях получила письмо от своей землячки, та поведала ей о страшных событиях в Челябинской области. | 1 | 725 |
«Дивчина» тип Алексей был юлы тик Мәүлиҙәгә ҡарап һөйләште. | На этот раз Алексей словом «дивчина» обращался только к Мавлиде. | 1 | 727 |
Әсәйем менән Гөлбикә апай икешәр мамыҡ шәл өлгөрттө, ә Рабиға апай балаларына бейәләй, башалтай йүнәтеүҙән уҙманы. | Моя мама и тетя Гульбика – по две пуховые шали, а тетя Рабига – носки и варежки для своей многочисленной детворы. | 1 | 728 |
Салпа, мәҫәлән, өләсәй төҫө күрмәй үҫкәндер. | Уверена, Салпа, например, не росла с бабушкой, хотя я не спрашивала об этом ни у кого. | 1 | 730 |
Улар икеһе лә, һиҙеп торам, мин ысынлап та Салпаға ласҡылдата төкөргән икән, тип ышана. | Они обе, наверное, думали, что я на самом деле плюнула на Салпу. | 1 | 731 |
Ете ҡатынды йәшен һуҡҡан баҫыуҙа. | Сидящих под ней семерых женщин сразило молнией. | 1 | 732 |
Мәҫәлән, Үзбәкстанда 650 мең татар төпләнгән, Ҡаҙағстанда – 300 меңдән ашыу. | Например, в Узбекистане основались 650 тысяч татар, в Казахстане – более 300 тысяч. | 1 | 733 |
— Әхмәҙин булғас... – тип өләсәйем еңел һулап ҡуйҙы. | — Ну раз Ахмадин там был... – облегченно вздохнула олэсэй. | 1 | 734 |
Халыҡ ҡапыл шымып ҡалды. Өҫтәлгә табан тағы бер-ике аҙым эшләнде. | Народ на миг притих и придвинулся еще на пару шагов. | 1 | 737 |
— Фариза еңгәгә хат килде, – тинем. | — Тете Фаризе пришло письмо, – ответила я ему. | 1 | 738 |
Күңелем таңғы ысыҡтай саф ине. | Душа моя была чистой, как утренняя роса. | 1 | 739 |
— Үлтерә бит баланы! – Ҡыҙыҡайҙың өләсәһе шулай һөрәнләп, галошын да ҡатырға онотоп, ойоҡсан уҡ тышҡа тәнтерәкләп сыҡҡан. | — Убьет же! – визжала бабушка девочки, которая, еле волоча ноги, вышла на улицу в одних чулках, не успев обуться в галоши. | 1 | 741 |
Егеттәр бер-береһенә ҡарашып алдылар. | Парни переглянулись друг с другом. | 1 | 742 |
– Абый һаман шым ултыра. | – Абый все молчит. | 1 | 743 |
Бында өсәүҙәр икән, икәүһе – Татарстандан, берәүһе – Башҡортостандан, Ҡандранан, тиме. | Оказывается, среди прибывших солдат трое – татары, двое из них из Татарстана, один – из Кандров, из Башкортостана. | 1 | 745 |
— Юҡ, күҙемә салынманы, – тим. | — Нет, я его не видела. | 1 | 746 |
Иртәгәһенә иртүк Бүреһуҡҡан олатай килеп инде, таяғы менән туҡылдап. | На следующее утро к нам, стуча посохом, зашел Бурехуккан-олатай и спросил: | 1 | 750 |
Әмин абый ҡапыл туҡтаны ла шул урында, бармағын ирененә ҡуйып, ым бирҙе, һөйләнеп йөрөмә, тиеүе. | Сказав такое, Амин-абый резко остановился, поднес к губам палец, как бы показывая, чтобы я кому попало не рассказывала об этом. | 1 | 751 |
Әсәһе әйләнеп тә ҡараманы, ҡапҡаларынан инеп китте. | Мать же даже не оглянулась в сторону дочери, зашла во двор и закрыла за собой ворота. | 1 | 752 |
Сөгөлдөрҙә ҡара көҙ мәхшәре башланды: ҡар һалҡыны һирпелгән яуындар, иҙмә батҡаҡтар... | На свекловичном поле начался осенний кошмар: снег с дождем, непролазная грязь. | 1 | 753 |
Ни өсөн «хуш» һәм ни өсөн «мәңгегә»? | Почему «прощай» и почему «навеки»? | 1 | 754 |
— Инде Толпарлыға юлды онотоп торор бер аҙға Ғазраил ғәләйһиссәләм... | Хотя... Человек рождается на свет, живет и умирает. | 1 | 755 |
Әллә ниндәй шомло көй уйналғандан һуң, парторг Ғилман ағай көр тауышы менән матәм митингыһын асып ебәрҙе, райком вәкиленә һүҙ бирҙе. | Играла траурная музыка. Парторг Гильман-агай дал слово представителю, который долго говорил о показателях колхоза, о героизме на трудовом фронте. | 1 | 758 |
Хиросима менән Нагасаки атом фажиғәһенә һуғыш арҡаһында тарыған, американдар ташлаған бомба эҙемтәләренән кешеләре әлегәсә һәләк була. Ул турала, радиация тип, һөрәнләй гәзиттәр, радио ла һөйләп тора, ә силәбеләр хаҡында ләм-мим. | Выходит, эта катастрофа похожа на трагедию Хиросимы и Нагасаки. О том, что японцы умирают от последствий атомной бомбы, сброшенной американцами, шумели радиостанции, пишут газеты, а про челябинцев – ни слова, все молчат. | 1 | 759 |
— Ярар, Камил – ағай кеше ләһә, – тигән булдым, юхалап. | — Да ладно, не плачь, Камил же старше тебя, – успокаиваю сестренку. | 1 | 761 |
Ысвиклаңды ҡар аҫтынан сүпләп ултырырға тура килһә, харап бит. | Если придется свеклу доставать из-под снега, вообще погибель, а? | 1 | 766 |
Берәй ҡасан күңелемде айҡауҙан туҡтар микән ошо хәтлем оло ҡаза, белмәйем... | Не знаю, уймется ли когда-нибудь боль в сердце от этой трагедии. | 1 | 769 |
Уныһы: «Ҡотҡарығыҙ!» – тип ҡысҡырып, ергә йығылды. | Та с воплем: «Спасите!» – упала на землю. | 1 | 770 |
Үҙебеҙгә лә эләкте арҡан осо, Гөлбикә апайҙың ҡулы, минең маңлайым күбеп сыҡты. | Нам обеим тоже попало: у тети Гульбики рука, а у меня лоб распухли от ударов аркана. | 1 | 771 |
Мин һеҙҙең ләститегеҙгә иреп йоҡлап китәм ул, – тине Хәйрулла ағай, – бер ҡайҙа ла йөрөмәйһең, Фариза! | Ваши сплетни так убаюкивают, что засыпаю, как малый ребенок... – ответил дядя Хайрулла. | 1 | 772 |
Яҙмыш! | Судьба! | 1 | 773 |
Ә сөгөлдөрсө «ете ҡыҙ» – йәшен ҡорбаны. | А семь наших женщин – жертвы молнии. | 1 | 774 |
— Әсәндең йөрәге күтәрә алмағандыр анау фажиғәне, – тине олатай сәй эскәндә. | — Знать, сердце Асяна не выдержало такой трагедии, – заметил олатай за чаепитием. | 1 | 775 |
Был һөйләшеү тағы сөгөлдөр баҫыуында һәләк булған ете апайҙы иҫемә төшөрҙө. | Этот разговор напомнил мне о тех семи женщинах, погибших от удара молнии в поле. | 1 | 776 |
Беҙҙе көтөп арығандарҙыр. | Наверное, все трое устали, ожидая нас. | 1 | 779 |
Ысынлап та, өсөнсө көнөнә аяҡ-ҡул һыҙламай башланы, эштә лә таһыллыҡ артты. | Действительно, на третий день тело перестало ломить, и в работе появилась сноровка. | 1 | 780 |
— Хәҙер Салпа уның үҙен бәргесләй, ти, көйәнтә эләкһә – көйәнтә, уҡлау эләкһә, уҡлау менән. — Әстәғәфирулла! | — Сама на него набрасывается с чем попало: если под рукой оказывается коромысло, то с коромыслом, если скалка, то со скалкой. | 1 | 781 |
Яҙғы ел шундуҡ бал еҫен килтереп еткерҙе. | Весенний ветер донес до нас сладкий запах меда... | 1 | 782 |
Миңә егеттәр ҡарамағанға, ул ғәйепле түгел дәһә. | Она же не виновата в том, что на меня парни не смотрят... | 1 | 784 |
Юҡ, йәшенгә һылтау дөрөҫ түгел. | Нет, валить на молнию несправедливо. | 1 | 785 |
Әсәйем бер буйҙы һирәкләп бөтөргәнсе, мин ике рәт араһының осона сыға яҙҙым. | Пока мама проредила один ряд вручную, я прошла с мотыгой два междурядья. | 1 | 786 |
Йомортҡаһы атаһыҙ булһа, ҡаҙ сепейе лә яралмай донъяға. | Даже из гусиного яйца не вылупится птенец, если нет гусака. | 1 | 788 |
— Олена. | — Олена. | 1 | 789 |
Матур үтте ул ҡыш. Тиҙ үтте. | ...Зима прошла, как мне показалось, слишком быстро. | 1 | 790 |
— Уныһы тағы кем? | — Это еще кто? | 1 | 792 |
Алып ҡайтып, битенә бәрә тапҡандарын, һыу эскеһеҙ итеп тағы туҡмай. | Свою находку он принес домой, швырнул Сагуре в лицо и снова начал избивать. | 1 | 800 |
Ниндәй бәхетлемен, аңлай белһәм, күңелемде ҡорғаҡһыуҙан, хыялдарымды ҡороп ҡыуарыуҙан, аҡылымды ахмаҡланыуҙан ҡурсырға янымда ике ысын ҡойо бар, һәм мин улар менән ҡан тамырҙары аша тоташҡанмын. | Как же мне повезло, что есть кому не допускать оскудения моей души, есть кому окрылять мои мечты, и с ними я связана кровными узами. | 1 | 801 |
Артурыма мәңге, үлгәнсе тоғро буласаҡмын, – тине Әсмә, китапты кире ҡайтарғанда. | – Я буду верна своему Артуру до самой смерти! Мне стало досадно. | 1 | 802 |
Әммә Сәғүрә уны арҡаһынан уҡ таныған – һөйгәне! | Но Сагура его сразу узнала – это был он, ее возлюбленный! | 1 | 807 |
Был яҡтарға килеп тә урама, ул шартлауҙың касафаты йөҙ йыл дауам итәсәк, ти... | В наши края не вздумай приезжать, говорят, что последствия взрыва урана будут продолжаться еще сто лет. | 1 | 810 |
Аҡмәте яғында әле лә бар Толпарлының бойҙай баҫыуы, шунда йөрөп эшләгәндәр. | Недалеко от Акмэте было и до сих пор есть наше поле, засеваемое зерновыми. | 1 | 811 |
Шуға ул ҡаҙҙарҙың ҡанат остарын киҫәләр. | Поэтому им обычно подрезают одно крыло. | 1 | 813 |
Ике көн уҙғас, Гөлбикә апай менән мине ауыл Советына саҡырҙылар. | Через два дня нас с тетей Гульбикой вызвали в сельсовет. | 1 | 814 |
Ә Сәғүрә өйәңкелеккә ҡуйы эңер һарылғас ҡына иҫенә килә. | А Сагура опомнилась только с наступлением сумерек. | 1 | 815 |
Әллә үлгәнме?! | Или умер? | 1 | 817 |
Тимәк, Сәмиғуллин белгән был баланың язаланып йәшәүен, Әл һөйләгәндер. | Похоже, Самигуллин знал, в каких условиях росла эта девочка, наверное, Аль рассказывала об этом своему отцу. | 1 | 819 |
Әлфирә менән бергә уҡыйым, – тине уныһы. | — С Аль... с Альфирой вашей в одном классе учусь, – ответила та. | 1 | 820 |
Менәүәрә лә шунан ҡурҡты, ахырыһы, илап ебәрҙе: | Мунавара тоже, наверное, этого испугалась, вдруг громко заплакала: | 1 | 822 |
Гелән шулай итә, мин уны иҫке өйҙән дә, баҡсанан да тиҙүк ишетәм дә йүгерә һалып килеп етәм. | Если бы я им понадобилась, постучали бы в окно, этот звук я могу услышать и с огорода, и из Старого дома. | 1 | 823 |
— Ҡайтмайым, – тигән ҡыҙыҡай. – Өләсәйемә лә ярҙамсы кәрәк. | — Нет, не вернусь к ней, – говорит, – и бабушке здесь помощница нужна. | 1 | 824 |
Ысын, Гөлбикә апай йыш ҡына ҡул эше тотоп инеп ултырғылай иҫке өйөбөҙгә, әсәйем менән дә шунда иркенләп серләшәләр. | И вправду, тетя Гульбика часто с рукоделием в руках заходила в наш Старый дом, там они с моей мамой уединялись, секретничали. | 1 | 825 |
Уның артынса ишек тағы асылды, тотҡала теге йөнлө ҡул күренде... | Затем дверь отворилась снова и показалась та самая волосатая рука. | 1 | 826 |
Ул – ғалим, профессор, ти бит. | Он – ученый, говорят, профессор. | 1 | 827 |
Салпа Сәғүрәне тикшерәләр икән. | Оказывается, будут обсуждать поступок Сагуры. | 1 | 829 |
Ҡайтһаҡ, Камила ер-һыу илап ултыра. | Пришла домой, а там Камила сидит и рыдает горькими слезами: | 1 | 830 |
Бер килгәс ни, күмәкләшеп Гөлбикә апайға ярҙам иттеләр, аҙаҡ, әрләшеүенән биҙрәп, – Салпаһына ла. | Раз уж прибежали, помогли тете Гульбике погрузить машину, заодно и Салпе, чтобы та не стала скандалить со всеми. | 1 | 831 |
* * * | * * * | 1 | 834 |
Шул саҡ иҫке өйҙөң ишеге асылды, унан ап-аҡ яулыҡ сөйгән баш һонолдо. | В это время дверь Старого дома приоткрылась, из нее высунулась голова тети Гульбики в белоснежном платке. | 1 | 836 |
— Телеңдән һөйөн, Рәйхана инәй, – тип ҡаршыланы беҙҙең янға ингән ҡартәсәйемде Гөлбикә апай. | — Ой, Райхана-апай, спасибо тебе, – встретила тетя Гульбика мою картэсэй, входящую в дом. | 1 | 837 |
Тынысланып, таңғы татлы йоҡоға сумдым ғына тигәндә, дөмбөрләп күк күкрәне, гүйә. | Я стала опять погружаться в сладкий утренний сон, как снова раздался звук, похожий на отдаленный раскат грома. | 1 | 840 |
Әллә кемдән ишетеп, тағы бер нисә ҡыҙыҡай, улар артынса Кәбир килеп етте. | Вскоре подошли еще несколько девочек, с ними Кабир. | 1 | 845 |
Хаттың эстәлеген урыны-урыны менән ятлап алдым, шул дәрәжәлә тетрәндергес булғас: «...1957-нең 29 сентябре ине. | Содержание письма я запомнила почти слово в слово: «...Было 29 сентября 1957 года. | 1 | 847 |
Менәүәрәгә өс йәш тигәндә, Сәғүрә тағы ҡыҙ таба. | Когда Мунаваре исполнилось три года, Сагура родила еще одну дочь. | 1 | 853 |
Килен ағасын алып килгән дәһә теге кәләш. | — А та невеста и привезла «кустик снохи»? | 1 | 854 |
Юҡ, «балыҡ» түгел. | Нет, по гороскопу он не «Рыба». | 1 | 857 |
Олена бит ул, ана лаһа теге Олексий ул дивчинаға хат яҙған. | Кстати, это ведь Мавлиде написал письмо Алексей – Олексий. | 1 | 858 |
Мин ҡартәсәйем менән барҙым, балиғ түгелһең әле, тип ул үҙе эйәрҙе. | Я пошла туда с картэсэй, потому что несовершеннолетняя. | 1 | 859 |
— Бергә барырбыҙ, ҡартәсәй, намаҙыңды тиҙ генә уҡый һал да. | — Вместе сходим, картэсэй, ты только быстрее совершай свой намаз. | 1 | 862 |
Тиҙ генә йүнәтергә ашыҡтым: – Иҫтәлекле ағас икән... | И я поспешила исправить свою оплошность: – Памятный, оказывается, кустик... | 1 | 863 |
Әйтерһең, ул бер үҙе бер утрауҙа, утрау, тиемсе, яңғыҙы бер ҡитғала, хатта ки ғаләмдә! | Словно находится одна на необитаемом острове, да каком острове – одна на Земле, во всей Вселенной! | 1 | 865 |
Бирнәһе лә юҡ, тип һөйләнде халыҡ һөйләнеүен. | В деревне судачили лишь о том, что у нее нет даже приданого. | 1 | 866 |