Datasets:

---

AndreasThinks

/

welsh-translation-instruction

like 0

Translate the text from Welsh to English.

Mae'r Gweinidog Materion Gwledig, Lesley Griffiths, wedi cyhoeddi y bydd contractau Glastir Uwch, Tir Comin ac Organig yn cael eu hestyn tan fis Rhagfyr 2023\. Mae'r Gweinidog hefyd yn dweud mai'r bwriad yw parhau â Chynllun y Taliad Sylfaenol tan 2023, yn amodol ar adolygiad cynhwysfawr Llywodraeth y DU o wariant. Mae dros 1\.3 miliwn hectar o dir amaethyddol Cymru o dan gontract Glastir ac mae parhau â'r cynllun yn sicrhau bod safleoedd ac ardaloedd â blaenoriaeth yng Nghymru yn cael eu rheoli'n effeithiol er mwyn sicrhau canlyniadau amgylcheddol cadarnhaol. Mae hyn yn cynnwys gwarchod a gwella bywyd gwyllt a bioamrywiaeth, gwella’n hadnoddau pridd a dŵr, adfer cynefinoedd mawnogydd a chyfrannu at ddatgarboneiddio amaethyddiaeth Cymru. Bydd pob un cymwys sydd â chontract ar hyn o bryd yn cael cynnig estyniad drwy eu cyfrifon ar RPW ar\-lein. Cyhoeddodd y Gweinidog hefyd fod £7 miliwn arall ar gael i estyn y rhaglen Cyswllt Ffermio tan fis Mawrth 2023\.  Mae Cyswllt Ffermio wedi bod yn allweddol wrth ddarparu cymorth busnes pwysig i filoedd o ffermwyr a choedwigwyr ledled Cymru. Mae’r cymorth hwnnw wedi cynnwys nodi meysydd lle gallent wella, datblygu sgiliau a helpu i ddod o hyd i ffyrdd mwy effeithlon ac arloesol o weithio. Dywedodd y Gweinidog Materion Gwledig, Lesley Griffiths: > Dw i'n falch iawn o fedru sicrhau bod £66\.79 miliwn ar gael drwy gontractau Glastir Uwch, Tir Comin ac Organig tan fis Rhagfyr 2023\. > > > Mae'r rhaglen yn hanfodol er mwyn cefnogi’n ffermwyr a bydd yr estyniad hwn yn ein helpu i feithrin gwell dealltwriaeth o effaith camau gweithredu ac ymyriadau Glastir. Bydd hefyd yn cyfrannu at ddatblygu Cynllun Ffermio Cynaliadwy yn y dyfodol. > > > Dw i hefyd yn falch y bydd £7 miliwn arall ar gael i gynnal Cyswllt Ffermio tan fis Mawrth 2023\. > > > Bydd hyn yn helpu i greu sector tir mwy proffesiynol, proffidiol a chadarn, wrth inni fynd i’r afael â sawl her a chyfle, gan gynnwys lleihau allyriadau’r holl nwyon tŷ gwydr i sero\-net erbyn 2050, ac ymdopi ag amgylchedd masnachu sy'n newid drwy’r amser i'r diwydiant. > > > Ar ôl ymweld â ffermydd ym mhob cwr o Gymru, dw i wedi gweld â’m llygaid fy hun yr effaith gadarnhaol y mae Cyswllt Ffermio yn ei chael ar fywoliaeth ein ffermwyr, a dw i’n edrych ’mlaen at weld mwy o fudd iddyn nhw, diolch i'r cyhoeddiad hwn heddiw. > > > Mae newid sylweddol a phwysig ar y gorwel a fydd yn rhoi dyfodol sefydlog a chynaliadwy i'r diwydiant ac i gymunedau gwledig Cymru. Yn y cyfamser, bydd Cynllun y Taliad Sylfaenol yn parhau tan 2023, yn amodol ar gyllid oddi wrth Lywodraeth y DU, er mwyn rhoi cymorth i ffermwyr wrth inni weithio gyda'n gilydd i groesi’r bont at y Cynllun Ffermio Cynaliadwy.

Rural Affairs Minister Lesley Griffiths has announced the Glastir Advanced, Commons and Organic contracts are being extended until December 2023\. The Minister also says it is the intention for the Basic Payment Scheme to continue until 2023, subject to the UK Government’s comprehensive spending review. Over 1\.3m hectares of Welsh agricultural land come under a Glastir contract and the continuation of the scheme ensures priority sites and areas in Wales are managed effectively to achieve positive environmental outcomes. This includes conserving and enhancing wildlife and biodiversity, improving soil and water resources, restoring peatland habitats and contributing to the decarbonisation of Welsh agriculture. All existing eligible contract holders will be offered an extension via their RPW on\-line accounts. The Minister also announced a further £7m to extend the Farming Connect programme through to March 2023\. Farming Connect has been key in providing important business support to thousands of farmers and foresters across Wales. This has included identifying areas for improvement, developing skills and helping find more efficient and innovative ways of working. Rural Affairs Minister, Lesley Griffiths said: > I am very pleased to make £66\.79m available through Glastir Advanced, Commons and Organic contracts until December 2023\. > > > The programme is crucial in supporting our farmers and this extension will help us further enhance our understanding of the impact of Glastir actions and interventions and contribute to the development of the future Sustainable Farming Scheme. > > > I am also pleased a further £7m funding will see Farming Connect through to March 2023\. > > > This will ensure support for a more professional, profitable and resilient land based sector, as we deal with multiple challenges and opportunities, including reducing all greenhouse gas emissions to Net Zero by 2050 and the ever\-changing trading environment for the industry. > > > From visiting farms the length and breadth of Wales, I have seen first\-hand the positive impact Farming Connect has on the livelihoods of our farmers and I look forward to seeing more benefit thanks to today’s announcement. > > > Significant and important change is coming which will provide a stable and sustainable future for the industry and rural communities in Wales. In the meantime, the Basic Payment Scheme will remain in place up to 2023, subject to UK Government funding, to provide support for farmers as we work together to transition to the Sustainable Farming Scheme.

Translate the text from English to Welsh.

On 4 June 2024, an oral statement was made in the Senedd: Transforming Children's Services (external link).

Ar 4 Mehefin 2024, gwnaed datganiad llafar yn y Senedd: Trawsnewid Gwasanaethau Plant (dolen allanol). 

Translate the text from Welsh to English.

Gwahoddwyd mi i roi tystiolaeth gerbron Pwyllgor Dethol Tŷ’r Cyffredin ar Addysg ar ddydd Mawrth 12 Mawrth.  Rydw i wedi anfon y llythyr sydd ynghlwm at Graham Stuart AS, Cadeirydd y Pwyllgor, cyn ymddangos o flaen y Pwyllgor hwnnw.   ### Dogfennau * #### Letter to chair of the House of Commons Select Committee , Saesneg yn unig, math o ffeil: pdf, maint ffeil: 144 KB Saesneg yn unig 144 KB

I have been invited to give evidence to the House of Commons Select Committee on Education on Tuesday, 12 March.  In advance of my appearance before that Committee I have sent the attached letter to Graham Stuart MP, Chair of the Committee. ### Documents * #### Letter to chair of the House of Commons Select Committee , file type: pdf, file size: 144 KB 144 KB

Translate the text from English to Welsh.

On 30 April 2024, an oral statement was made in the Senedd: Tata Steel (external link).

Ar 30 Ebrill 2024, gwnaed **datganiad llafar yn y Senedd: Tata Steel (dolen allanol)**.

Translate the text from English to Welsh.

The money has been made available as part of the £1\.4bn 21st Century Schools and Education Programme, a unique collaboration between the Welsh Government and Local Authorities with the aim of creating a generation of 21st Century Schools in Wales. Powys County Council have been awarded £11\.8 million against a total project cost of £23\.8 million. This will now enable the construction phase to begin on the following projects: * **Hay\-on\-Wye Community Primary School** A new 210 place community primary school will replace the existing school which currently has 161 pupils in reception to year 6\.The  school will include facilities for early years provision, as well as youth /community facilities and a public library.  This will address growing pupil numbers resulting from several new future housing developments proposed for Hay\-on\-Wye. * **Clyro Church in Wales Voluntary Controlled School** The 120 place Church\-in\-Wales school in Clyro will replace the existing school which currently has 85 pupils.  This school will also include facilities for early years provision. The new school will meet the projected demand for Church in Wales school places in the North of the catchment area. * **Bronllys/Talgarth Community Primary School** The 150 place community primary school built on a greenfield site in Talgarth will replace two existing schools – Talgarth community primary school which has 56 pupils and Bronllys community primary school which has 32 pupils. It too will have early years, youth and community facilities.  It will address growing pupil numbers in the wider Talgarth area which will see a number of new housing developments over the coming years. * **Llangors Church in Wales Voluntary Controlled School.**A new 150 place Church\-in\-Wales school in Llangors will replace the existing school which currently has capacity for 146 pupils. The new school will include accommodation for early years’ pupils and will meet the need for Church in Wales school places in the south of the catchment area. * **Archdeacon Griffiths Church in Wales Voluntary Aided School, Llyswen**A new 150 place Church\-in\-Wales school will replace the current school which holds 129 pupils. It will meet the need for Church in Wales school places in the West of the catchment area.  This school will also have early years facilities. Minister for Lifelong Learning Alun Davies said: > "Securing capital investment in these difficult economic times is essential not only for better education outcomes but for the continued support of our construction industry and the growth of our economy. > > "This is great news for local people and for the future of education on the area.” Powys’ Cabinet Member for Schools, Councillor Arwel Jones said: > “We are delighted that our ambitious plans for five new primary schools in the Gwernyfed catchment area have received final approval from the Welsh Government and that construction work can get underway as soon as possible. > > “Between them the schools will provide state\-of the\-art teaching accommodation for young learners demonstrating the council’s commitment to education in Powys.”

Mae'r cyllid ar gael fel rhan o'r Rhaglen Addysg ac Ysgolion ar gyfer yr 21ain Ganrif.  Mae'r rhaglen hon, sy’n werth £1\.4 biliwn, yn ffrwyth cydweithrediad unigryw rhwng Llywodraeth Cymru ac Awdurdodau Lleol, gyda'r nod o greu cenhedlaeth o ysgolion ar gyfer yr 21ain Ganrif yng Nghymru. Mae Cyngor Sir Powys wedi cael £11\.8 miliwn i gyfrannu at gyfanswm cost y prosiect o £23\.8 miliwn. Bydd hyn yn caniatáu i'r gwaith adeiladu ddechrau ar y prosiectau canlynol: * **Ysgol Gynradd Gymunedol y Gelli Gandryll** Bydd ysgol gynradd gymunedol newydd gyda lle i 210 o blant yn disodli'r ysgol bresennol sydd â 161 o ddisgyblion yn y dosbarthau derbyn i flwyddyn 6\. Bydd cyfleusterau yn yr ysgol newydd ar gyfer darpariaeth y blynyddoedd cynnar, yn ogystal â chyfleusterau ieuenctid / cymunedol a llyfrgell gyhoeddus. Bydd hyn yn paratoi ar gyfer y cynnydd yn niferoedd y disgyblion a welir yn sgil sawl datblygiad tai newydd y bwriedir eu hadeiladu yn y dyfodol yn y Gelli Gandryll. * **Ysgol Wirfoddol a Reolir yr Eglwys yng Nghymru yng Nghleirwy**Bydd ysgol yr Eglwys yng Nghymru yng Nghleirwy gyda lle i 120 o blant yn disodli'r ysgol bresennol sydd ag 85 o ddisgyblion ar hyn o bryd. Bydd yr ysgol hon hefyd yn cynnwys cyfleusterau ar gyfer darpariaeth y blynyddoedd cynnar. Diben yr ysgol newydd yw ateb y galw a ragamcenir am leoedd yn ysgolion yr Eglwys yng Nghymru yng ngogledd y dalgylch. * **Ysgol Gynradd Gymunedol Bronllys/Talgarth** Bydd ysgol gynradd gymunedol gyda lle i 150 o blant a gaiff ei hadeiladu ar safle maes glas yn Nhalgarth yn disodli dwy ysgol bresennol – Ysgol Gynradd Gymunedol Talgarth sydd â 56 o ddisgyblion, ac Ysgol Gynradd Gymunedol Bronllys sydd â 32 o ddisgyblion. Bydd cyfleusterau ar gyfer y blynyddoedd cynnar a chyfleusterau ieuenctid a chymunedol ar gael yn yr ysgol newydd hon hefyd. Bydd y datblygiad hwn yn paratoi ar gyfer y cynnydd yn niferoedd y disgyblion yn Nhalgarth a'r ardal ehangach yn sgil nifer o ddatblygiadau tai newydd dros y blynyddoedd nesaf. * **Ysgol Wirfoddol a Reolir yr Eglwys yng Nghymru yn Llan\-gors** Bydd ysgol newydd yr Eglwys yng Nghymru yn Llan\-gors gyda lle i 150 o blant yn disodli'r ysgol bresennol sydd â lle ar gyfer 146 o ddisgyblion ar hyn o bryd. Bydd yr ysgol newydd yn cynnwys lle ar gyfer disgyblion y blynyddoedd cynnar, ac yn ateb y galw am leoedd yn ysgolion yr Eglwys yng Nghymru yn ne'r dalgylch. * **Ysgol Wirfoddol a Gynorthwyir yr Eglwys yng Nghymru \- yr Archddiacon Griffiths, Llys\-wen**Bydd ysgol newydd yr Eglwys yng Nghymru gyda lle i 150 o blant yn disodli'r ysgol bresennol sydd â lle ar gyfer 129 o ddisgyblion. Bydd yr ysgol hon yn ateb y galw am leoedd yn ysgolion yr Eglwys yng Nghymru yng ngorllewin y dalgylch. Bydd gan yr ysgol hon hefyd gyfleusterau ar gyfer y blynyddoedd cynnar. Dywedodd Gweinidog y Gymraeg a Dysgu Gydol Oes, Alun Davies: > “Mae sicrhau buddsoddiad cyfalaf yn ystod y cyfnod economaidd anodd ar hyn o bryd yn hanfodol, nid yn unig ar gyfer deilliannau addysgol gwell ond hefyd i barhau i gefnogi ein diwydiant adeiladu ac ar gyfer twf yr economi. > > “Mae hyn yn newyddion gwych i bobl leol ac ar gyfer dyfodol addysg yn yr ardal hon.” Dywedodd Aelod Cabinet Cyngor Sir Powys dros Ysgolion, y Cynghorydd Arwel Jones: > “Rydym wrth ein bodd bod y cynlluniau uchelgeisiol sydd gennym ar gyfer pum ysgol gynradd newydd yn nalgylch Gwernyfed wedi cael eu cymeradwyo'n derfynol gan Lywodraeth Cymru, fel y gall y gwaith adeiladu ddechrau mor fuan â phosibl. > > “Rhyngddyn nhw, bydd yr ysgolion yn darparu'r cyfleusterau diweddaraf lle y gall dysgwyr ifanc gael eu haddysgu, gan ddangos ymrwymiad y cyngor i addysg ym Mhowys.”

Translate the text from Welsh to English.

Heddiw, rwy'n cyhoeddi cynllun amaeth\-amgylcheddol dros dro i gynnal a chynyddu arwynebedd y tir cynefin sy'n cael ei reoli ledled Cymru. Bydd y cynllun yn cynnal cefnogaeth amgylcheddol o 1 Ionawr 2024 tan ddechrau'r Cynllun Ffermio Cynaliadwy yn 2025\. Wrth bontio i’r Cynllun Ffermio Cynaliadwy bydd hyn yn darparu cefnogaeth amgen i’r holl ffermwyr cymwys, gan gynnwys ffermwyr Glastir Uwch, Tir Comin ac Organig pan ddaw eu contractau i ben ar 31 Rhagfyr 2023\. Wrth iddo ddirwyn i ben, mae ffermwyr ac amgylchedd Cymru wedi elwa'n fawr o Raglen Datblygu Gwledig \- Cymunedau Gwledig Llywodraeth Cymru.  Ers cyhoeddi contractau Glastir cyntaf yn 2012, mae ffermwyr Cymru wedi elwa o dros £336m o gyllid, gan gefnogi'r sector i gyfrannu tuag at ein hymrwymiadau datgarboneiddio a bioamrywiaeth. Bydd y cyfnod ymgeisio ar gyfer y cynllun cynefin dros dro yn agor yn ddiweddarach eleni, gyda chontractau'n dechrau ym mis Ionawr 2024 i sicrhau trosglwyddiad di\-dor o Glastir i’r Cynllun Ffermio Cynaliadwy. Bydd y cynllun newydd yn targedu meysydd lle gallwn gyflawni'r buddion amgylcheddol mwyaf.  Mae hwn yn gam pwysig wrth i ni symud ymlaen tuag at y Cynllun Ffermio Cynaliadwy a’i egwyddorion Rheoli Tir Cynaliadwy, a fydd yn cefnogi ffermwyr i gynhyrchu bwyd yn gynaliadwy, tra’n mynd i’r afael a’r argyfyngau hinsawdd a natur. Bydd rhagor o fanylion am y cynllun newydd ar gael yn dilyn trafodaethau gyda rhanddeiliaid. Bydd y gyllideb sydd ar gael yn cael ei chyhoeddi cyn i'r ffenestr ymgeisio agor. Mae'r datganiad hwn yn cael ei gyhoeddi yn ystod toriad er mwyn hysbysu aelodau. Pe bai aelodau'n dymuno i mi wneud datganiad pellach neu ateb cwestiynau ar hyn pan fydd y Senedd yn dychwelyd, byddwn yn hapus i wneud hynny.

Today I am announcing an interim agri\-environment scheme to maintain and increase the area of habitat land under management across Wales. The scheme will maintain environmental support from 1 January 2024 until the beginning of the Sustainable Farming Scheme in 2025\. As we transition to the Sustainable Farming Scheme, this will provide an alternative offer of support to all eligible farmers, including Glastir Advanced, Commons and Organic farmers when contracts end on 31 December 2023\.  As it draws to a close, farmers and the Welsh environment have benefited greatly from the Welsh Government Rural Communities – Rural Development Programme. Since the first Glastir contracts were issued in 2012, Welsh farmers have benefited from over £336m of funding, supporting the sector to contribute towards our decarbonisation and biodiversity commitments. The application window for the interim habitat scheme will open later this year, with contracts commencing in January 2024 to ensure a seamless transition from Glastir to the Sustainable Farming Scheme.  The new scheme will target areas where we can achieve the greatest environmental benefits. This is an important step as we progress towards the Sustainable Farming Scheme and its Sustainable Land Management principles, which will support farmers to produce food sustainably, whilst addressing the climate and nature emergencies. Further details of the new scheme will made available following discussions with stakeholders. The budget available will be announced prior to the application window opening. This statement is being issued during recess in order to keep Members informed. Should Members wish me to make a further statement or to answer questions on this when the Senedd returns, I would be happy to do so.

Translate the text from Welsh to English.

Rôl y rhwydwaith o Lysgenhadon Diwylliannol yw cefnogi pobl sy’n ymgartrefu yn ein cymunedau ledled Cymru i ddysgu mwy am Gymru, yr iaith a’i phwysigrwydd i’r gymuned, rhoi cefnogaeth ac arweiniad i fusnesau ddefnyddio a hyrwyddo’r Gymraeg, a gweithio’n lleol i gynnal a chryfhau rhwydweithiau cymdeithasol. Gall unrhyw berson neu fusnes wirfoddoli i ddod yn llysgennad a hynny drwy gwblhau modiwlau rhyngweithiol byr am hanes y Gymraeg a’i sefyllfa heddiw. Ar ôl cwblhau’r modiwlau ar wefan Llysgennad Cymru, mae’r gwirfoddolwyr yn derbyn tystysgrif, bathodyn, sticer ffenest, a phecyn gwybodaeth am y gefnogaeth sydd ar gael fel gwasanaeth cyfieithu am ddim i gymunedau, unigolion a sefydliadau trydydd sector. Gweinidog y Gymraeg ac Addysg, Jeremy Miles, yw’r unigolyn cyntaf i ddod yn y llysgennad diwylliannol. Wrth lansio’r cynllun heddiw, dywedodd: > Rwy’n falch iawn o ddod yn Llysgennad Diwylliannol a lansio’r cynllun ar Ddydd Gŵyl Dewi. ‘Gwnewch y pethau bychain’ oedd neges Dewi Sant, ac mae dod yn llysgennad yn ffordd syml ac ymarferol o gefnogi a hyrwyddo’r Gymraeg a’n diwylliant, helpu pobl i integreiddio i’w cymunedau newydd, croesawu ymwelwyr, a chodi ymwybyddiaeth o’n treftadaeth a’n diwylliant. > > Os ydych chi eisiau cefnogi’r Gymraeg yn eich ardal chi, neu’n gwybod am rhywun delfrydol yn eich cymuned all ddod yn llysgennad, yna ewch amdani a lledaenwch y neges. Modiwlau lefel Efydd sy'n cael ei lansio heddiw. Bydd lefelau Arian ac Aur yn cael eu hychwanegu ar blatfform Llysgennad Cymru yn nes ymlaen yn y flwyddyn. I ddysgu mwy am y cynllun a sut i ddod yn llysgennad, ewch i 'Cwrs Llysgenhadon Diwylliannol: Llysgenhadon Cymru' (ambassador.wales) Mae’r modiwlau Efydd yn cymryd tua 20 munud i’w cwblhau, a gall y llysgenhadon benderfynu beth fyddant yn ei wneud i gefnogi’r Gymraeg yn eu cymuned.

The role of the network of Cultural Ambassadors is to support newcomers to communities across Wales to learn more about Wales, the Welsh language and its importance to the community, to provide support and guidance for businesses to use and promote the Welsh language, and to work locally to maintain and strengthen social networks. Any person or business can volunteer to become an ambassador by completing short interactive modules on the history of the Welsh language and its position today. After completing the modules on the Wales Ambassador website, the ambassadors receive a certificate, badge, window sticker, and information pack about the support available, such as a free translation service for communities, individuals, and third sector organisations. The Minister for Education and Welsh Language, Jeremy Miles, is the first person to become a Cultural Ambassador. Launching the scheme today, he said: > I’m very proud to be a Cultural Ambassador and to launch the scheme on St David’s Day. St David’s message was to 'do the little things', and becoming an ambassador is a simple yet effective way of supporting and promoting the Welsh language, helping people integrate into their new communities, welcome visitors, and raise awareness of our heritage and culture. > > If you want to support the Welsh language in your area, or know of somebody in your community who would be an ideal ambassador, then go for it and spread the word. Bronze level modules are launched today. Silver and Gold levels will be added on the Ambassador Wales platform later in the year. To learn more about the scheme and how to become an ambassador, go to 'Cultural Ambassador Course: Ambassador Wales' The course takes around 20 minutes to complete, and ambassadors can decide how they will support the Welsh language in their community.

Translate the text from Welsh to English.

Yn dilyn gwaith llwyddiannus i atgyweirio cerbytffordd orllewinol Kneeshaw Lupton y llynedd, a gafodd ei orffen yn gynnar, mae bellach angen gwelliannau i'r ochr ddwyreiniol rhwng Cyffordd 23 yn Llanddulas a Chyffordd 22 yn Hen Golwyn. Bydd gwaith i osod gwrthlif yn dechrau ar ddydd Sul 8 Medi yn hwyr gyda'r nos, ar ôl i lif y traffig leihau. Bydd gwrthlif yn golygu lôn draffig sengl yn mynd ym mhob cyfeiriad ar y gerbytffordd orllewinol, 24 awr y dydd am hyd at bum wythnos, wrth i waith gael ei wneud ar yr ochr ddwyreiniol. Gwaith hanfodol ar danbont Kneeshaw Lupton yw'r unig waith wedi'i gynllunio sydd wedi arwain at gau lonydd ar yr A55 rhwng Cyffordd 11 ym Mangor a'r ffin â Lloegr ers mis Ebrill 2017\. Yn debyg i'r gwaith y llynedd, mae angen amodau tywydd ffafriol i adnewyddu'r deunydd gwrth\-ddŵr ar y bont. Dyma pam y bydd gwelliannau'n cael eu gwneud yn ystod y cyfnod hwn. Mae hefyd yn dod ar ôl diwedd gwyliau haf yr ysgolion, a bydd wedi'i gwblhau erbyn 6AM ar ddydd Gwener 11 Hydref cyn dechrau hanner tymor yr ysgolion. Bydd gwaith yn mynd rhagddo 24 awr y dydd, saith diwrnod yr wythnos i sicrhau ei fod yn cael ei gwblhau cyn gynted ag y bo modd. Oherwydd natur y gwelliannau, bydd bwrdd dau fedr o uchder yn cael ei osod a bydd y gwaith yn cael ei wneud y tu ôl i hwn. Mae'r gwaith yn cynnwys gwaith hanfodol i uniadau'r bont a fydd yn cynnwys blastio â dŵr pwysedd uchel a pharatoi'r arwyneb – mae'n rhaid gwneud y gwaith hwn y tu ôl i orchudd ac i ffwrdd o olwg y cyhoedd sicrhau eu diogelwch. Bydd arwyddion yn cael eu codi i hysbysu gyrwyr am y gwaith, a bydd cyfyngiad cyflymder o 40 mya ar waith wrth i'r gwaith gael ei wneud. Dywedodd y Gweinidog Trafnidiaeth, Ken Skates: > "Ar ôl cwblhau'r gwaith ar danbont Kneeshaw Lupton ar y gerbytffordd orllewinol yn llwyddiannus ym mis Hydref 2018 – yr oedd ei chyflwr yn llawer gwaeth nag o’n ni’n diswgyl pan ddechreuodd y gwaith – mae gwelliannau i'r gerbytffordd ddwyreiniol bellach yn hanfodol.   > > > "Yn gynharach eleni, gwnes i addo na fyddai lonydd yn cael eu cau yn ystod y dydd ar gyfer gwaith wedi'i gynllunio rhwng Cyffordd 11 a'r ffin â Lloegr tan o leiaf mis Medi, a dw i wrth fy modd ein bod wedi cadw'r addewid hwnnw. Pan fydd y gwaith hwn yn dechrau bydd bron blwyddyn wedi mynd heibio ers y tro diwethaf i lonydd gael eu cau yn ystod y dydd. > > > "Nid yw cerbytffyrdd yn cael eu cau yn llwyr oni bai bod hynny'n angenrheidiol, a'r brif flaenoriaeth ar bob adeg yw diogelwch y cyhoedd. Ar gyfer y gwaith hwn, yn yr un modd â'r gwaith y llynedd, heb os bydd rhaid inni gymryd y cam hwnnw – i ddiogelu pob defnyddiwr ffordd a'r gweithlu. > > > "Cafodd y gwaith i atgyweirio'r gerbytffordd orllewinol ei gwblhau’n gynnar, ac er nad ydyn ni'n gallu addo hynny y tro ‘ma, hoffwn i roi sicrwydd i bawb y bydd y gweithlu ymroddedig yn ceisio gwneud yr un peth eleni – ac yn gweithio bob awr dydd a nos nes bod y gwaith wedi ei gwblhau. > > > "Dw i'n deall yn llwyr nad oes neb yn mwynhau gwaith ffyrdd – sy'n gallu cael effaith ddifrifol ar lif y traffig. Ond mae rhaid gwneud y gwaith hwn i sicrhau diogelwch pawb sy'n defnyddio'r ffordd – ac ar y mater hwn dw i ddim yn fodlon gwneud cyfaddawd. > > > "Dyma gam olaf y gwelliannau i danbont Kneeshaw Lupton a fydd yn effeithio ar ddefnyddwyr ffyrdd, a hoffwn i ofyn unwaith eto am eu hamynedd a'u dealltwriaeth wrth i'r gwaith hanfodol hwn fynd rhagddo – a dweud diolch yn fawr iawn am yr amynedd a'r ddealltwriaeth honno. > > > "Byddwn ni'n parhau i wneud pob ymdrech i sicrhau bod unrhyw broblemau ar ein cefnffyrdd yn cael yr effaith leiaf posibl ar draffig ag y bo modd." Bydd diweddariadau am y gwaith hanfodol hwn ar gael ar wefan Traffig Cymru ac ein tudalen Twitter (@TrafficWalesN).

Following successful repairs to the Kneeshaw Lupton westbound carriageway last year, which were completed ahead of schedule, improvements to the eastbound side between Junction 23 Llanddulas and Junction 22 Old Colwyn are now needed. Work to install a contraflow will begin on Sunday 8 September in late evening after traffic flows have eased. The contraflow will see a single lane of traffic travel in each direction on the westbound carriageway 24 hours a day for up to 5 weeks whilst work is carried out on the eastbound side. Essential work to the Kneeshaw Lupton underbridge will have resulted in the only planned daytime lane closures on the A55 from J11 Bangor to the English border since April 2017\. Similar to last year’s work, renewal of bridge deck waterproofing requires favourable weather conditions which is why improvements will take place during this period. It also comes after the end of the school summer holidays and will be completed by 6AM on Friday 11 October which is before the beginning of the school half term break. Work will be taking place on a 24 hours a day, 7 days a week basis to ensure it is completed as quickly as possible. Due to the nature of the improvements, 2\-metre high board will be installed with work taking place behind these. This includes critical repairs to the bridge joints which will involve hydro\-demolition and deck preparation and must be carried out under cover and out of sight of the public to ensure their safety. Signs will be erected in advance to notify drivers of the works and a 40mph speed restriction will be in place whilst the improvements are carried out. Transport Minister Ken Skates said: > “Having successfully completed work to the westbound carriageway of the Kneeshaw Lupton underbridge in October 2018, which was in a much worse condition than expected when work began, improvements to the eastbound side are now absolutely essential. > > > “Earlier this year I made a commitment there would be no planned daytime lane closures between Junction 11 and the English border until at least September and I am delighted we will have delivered on that pledge. When this work begins it will be nearly a year since the last planned daytime lane closure. > > > “Full closures of carriageways are only taken when totally necessary and ultimately the safety of the travelling public is and always will be the number one priority. For this work, as with last year’s, that step is unquestionably required and one which must be taken to protect all road users and the workforce. > > > “Repairs to the westbound carriageway were completed ahead of schedule, and although that can’t be guaranteed again, I can assure everyone the dedicated workforce will be aiming to do the same this year and will be working every hour of the day and night until it is completed. > > > “I fully understand that nobody enjoys roadworks which can cause disruption, but this work must take place to ensure the safety of everyone using the road and this is a matter on which I will not compromise. > > > “This is the final phase of improvements to the Kneeshaw Lupton underbridge which will affect road users and I would like to once again ask and indeed thank them for their patience and understanding whilst this vital work is carried out. > > > “We will continue to make every effort to ensure any disruption on our trunk roads is kept to a minimum.” Updates of the essential improvement work will be available on the Traffic Wales website and twitter page (@TrafficWalesN).

Translate the text from Welsh to English.

Hoffwn ddiweddaru Aelodau ar y broses o baratoi Rheoliadau i wneud Safonau’r Gymraeg ar gyfer cyrff yn y sector iechyd. Rwyf yn awyddus i weld cyrff yn symud o’r drefn Cynlluniau Iaith Gymraeg blaenorol i system safonau fel bod yna fframwaith cyfreithiol cryfach mewn lle ar gyfer yr iaith. Rwyf wedi cael cyfle i ystyried y polisi  tu ôl i’r safonau ar gyfer y sector iechyd. Rwyf yn cadarnhau y byddaf yn gosod Rheoliadau Safonau’r Gymraeg (Rhif 7\) 2018 yn y flwyddyn newydd. Bydd y Rheoliadau yma yn pennu safonau ar gyfer Byrddau Iechyd Lleol, Ymddiriedolaethau Gwasanaeth Iechyd Gwladol yng Nghymru, Cynghorau Iechyd Cymuned a Bwrdd Cynghorau Iechyd Cymuned Cymru. Bydd y Rheoliadau hefyd yn ychwanegu Gofal Cymdeithasol Cymru i’r rhestr o gyrff sy’n agored i orfod cydymffurfio gyda Rheoliadau Safonau’r Gymraeg (Rhif 4\) 2016\. Caiff y datganiad ei gyhoeddi yn ystod y toriad er mwyn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i aelodau. Os bydd aelodau eisiau i mi wneud datganiad pellach neu ateb cwestiynau ynglŷn â hyn pan fydd y Cynulliad yn dychwelyd, byddwn yn hapus i wneud hynny.

I would like to update Members on the process of preparing Regulations to make Welsh Language Standards for bodies in the health sector.  I am keen to see bodies moving from the previous Welsh Language Schemes system to the standards system so that there is a stronger legal framework in place for the language.  I have now had an opportunity to carefully consider the policy behind the standards for health sector bodies. I can confirm that I will lay the Welsh Language Standards (No.7\) Regulations in the new year. These Regulations will specify standards for Local Health Boards, National Health Service Trusts in Wales, Community Health Councils, and the Board of Community Health Councils in Wales. The Regulations will also add Social Care Wales to the bodies that are subject to comply with the Welsh Language Standards (No.4\) Regulations 2016\. This Statement is being issued during recess in order to keep Members informed. Should Members wish me to make a further statement or to answer questions on this when the Assembly returns I would be happy to do so.

Translate the text from English to Welsh.

Today I am pleased to announce that the European Commission has approved the European Social Fund (ESF) Operational Programmes 2014–2020 for West Wales and the Valleys (WW\&V) and East Wales (EW). The approval of £804 million of ESF funds follows the Commission’s approval of the £1\.1 billion European Regional Development Fund (ERDF) Programmes, bringing the total EU Structural Funds investment of nearly £2bn to help drive the EU and Welsh Government’s shared goals for sustainable economic growth and jobs.   As with the ERDF programmes, Wales is the first nation in the UK and one of the first in the EU to have its ESF programmes approved. It follows extensive negotiations over the past nine months with the European Commission, and its adoption of the UK Partnership Agreement on 29 October, an EC regulatory requirement. The ESF programmes, worth nearly £642m of EU funds for WW\&V and some £162m for EW, will drive a total investment (i.e. with match funding) of around £1\.2bn to help transform the prospects of the most marginalised and vulnerable in our society, driving productivity and growth through a skilled, agile and entrepreneurial workforce and investing in the future of our young people.  The ESF investments include:   * a substantial investment of over 22% of our ESF funds, some £190m, to help tackle poverty across Wales by supporting people into sustainable employment, helping the most marginalised and disadvantaged individuals within our society; * a 20% increase in support for the development of skills amongst our employed workforce to help drive an innovative and high quality knowledge based economy in Wales, representing a total ESF funds investment of £353m; * over £240m to tackle youth unemployment in Wales, which includes for the first time, a dedicated youth employment priority for the EW programme. The investment will help young people to obtain quality and sustainable employment and increase attainment levels, including in Science, Technology, Engineering and Maths (STEM) subjects across Wales; and * building on the experience of our previous programmes, specific investments to enhance gender equality in the workplace. The final ESF Operational Programmes will be published shortly on the WEFO website (www.wefo.wales.gov.uk). Prior to this, a table showing the agreed financial allocations for each investment priority of the ESF programmes is attached as an Appendix to this Statement.   Approval of the Structural Fund Operational Programmes means that the “Wales Programme Monitoring Committee European Structural and Investment Funds  2014–2020” can now be formally constituted and can approve the investment selection criteria at its meeting today.  This will enable us to start delivering operations on the ground and I hope to be in a position to announce the first project approval later this month. Synergies and links between Structural Funds and other EU funding programmes managed directly by the Commission, such as Horizon 2020 and ERASMUS, are also very important and I am also delighted to announce today that Dr Grahame Guilford, Dr Hywel Ceri Jones, and Gaynor Richards MBE have all agreed to serve on a small panel of EU Funding Ambassadors to help promote and maximise opportunities presented by the EU’s directly managed funding programmes for  2014–2020\. It is important that we build upon the support we have received from these other EU funding streams in the past and further target these resources and increase their profile in Wales. This was the message contained in recent reports of the Constitutional and Legislative Affairs Committee and the Enterprise and Business Committee and I see the establishment of this panel as a crucial step in helping to strengthen the partnership arrangements needed to help the Welsh Government in championing European funding. The Ambassadors bring a great deal of knowledge and experience of working within the private, public and third sectors, and of European funding matters generally. They will draw on their experience and work within their respective sectors to help promote and maximise these funding opportunities and advise me on how Wales can be more successful in exploiting funding under these programmes.  In particular, it will be important to identify and promote integration and advise on how best to maximise synergies with other EU and domestic funding streams, such as the Structural Funds and Rural Development programme, and links with the Economic Prioritisation Framework.   As these directly managed EU funding programmes run across a number of Ministerial portfolios there will also be potential opportunities for the Ambassadors to engage with other Ministers and their officials in the course of their work. They will start their Ambassador roles immediately and will meet with me on a quarterly basis.  I will continue to update Members on progress. ### Documents * #### Annex, file type: pdf, file size: 55 KB 55 KB

Heddiw rwy'n falch o gyhoeddi bod y Comisiwn Ewropeaidd wedi cymeradwyo Rhaglenni Gweithredol Cronfa Gymdeithasol Ewrop (ESF) 2014\-2020 ar gyfer Gorllewin Cymru a'r Cymoedd a Dwyrain Cymru. Daw'r gymeradwyaeth hon, sef £804 miliwn o gronfeydd ESF, ar ôl i'r Comisiwn gymeradwyo Rhaglenni Cronfa Datblygu Rhanbarthol Ewrop gwerth £1\.1 biliwn, gan sicrhau cyfanswm buddsoddiad o bron i £2bn o Gronfeydd Strwythurol yr UE a fydd yn helpu i gyflawni nodau a rennir yr UE a Llywodraeth Cymru ar gyfer twf economaidd cynaliadwy a swyddi.   Yn yr un modd â rhaglenni ERDF, Cymru yw'r cenedl cyntaf yn y DU ac un o'r cyntaf yn yr UE i gael ei rhaglenni ESF wedi'u cymeradwyo. Daw hyn ar ôl trafodaethau helaeth â'r Comisiwn Ewropeaidd dros y naw mis diwethaf, a'r broses o fabwysiadu Cytundeb Partneriaeth y DU ar 29 Hydref, sef un o ofynion rheoliadol y Comisiwn. Bydd rhaglenni ESF, sy'n werth bron i £642m o gronfeydd yr UE i Orllewin Cymru a'r Cymoedd a thua £162m i Ddwyrain Cymru, yn ysgogi cyfanswm buddsoddiad (h.y. gydag arian cyfatebol) o tua £1\.2bn er mwyn helpu i drawsnewid rhagolygon y bobl fwyaf ymylol ac agored i niwed yn ein cymdeithas, gan ysgogi cynhyrchiant a thwf drwy gyfrwng gweithlu medrus, hyblyg ac entrepreneuraidd a buddsoddi yn nyfodol ein pobl ifanc.  Ymhlith buddsoddiadau'r ESF mae: * buddsoddiad sylweddol o dros 22% o'n cronfeydd ESF, tua £190m, er mwyn helpu i drechu tlodi ledled Cymru drwy gefnogi pobl wrth iddynt symud i gyflogaeth gynaliadwy, gan helpu'r unigolion mwyaf ymylol a difrentiedig yn ein cymdeithas * cynnydd o 20% yn y cymorth sydd ar gael i ddatblygu sgiliau ein gweithlu cyflogedig er mwyn helpu i ysgogi economi wybodaeth arloesol o ansawdd uchel yng Nghymru, sef cyfanswm buddsoddiad o £353m o gronfeydd ESF; * dros £240m i fynd i'r afael â diweithdra ymhlith pobl ifanc yng Nghymru sy'n cynnwys, am y tro cyntaf, flaenoriaeth benodol i sicrhau gwaith i bobl ifanc ar gyfer rhaglen Dwyrain Cymru. Bydd y buddsoddiad yn helpu pobl ifanc i gael gwaith cynaliadwy o safon a gwella lefelau cyrhaeddiad, gan gynnwys mewn pynciau Gwyddoniaeth, Technoleg, Peirianneg a Mathemateg (STEM) ledled Cymru;  a * chan adeiladu ar ein profiad o raglenni blaenorol, buddsoddiadau penodol i wella cydraddoldeb rhywiol yn y gweithle. Caiff Rhaglenni Gweithredol terfynol ESF eu cyhoeddi'n fuan ar wefan WEFO (www.wefo.wales.gov.uk). Yn y cyfamser, atodir tabl sy'n dangos y dyraniadau ariannol y cytunwyd arnynt ar gyfer pob un o flaenoriaethau buddsoddi'r rhaglenni ESG i'r Datganiad hwn.   Mae cymeradwyaeth Rhaglenni Gweithredol y Cronfeydd Strwythurol yn golygu y gall Pwyllgor Monitro Rhaglenni Cymru sefydlu "Cronfeydd Strwythurol a Buddsoddi Ewropeaidd 2014\-2020" yn ffurfiol a chymeradwyo'r meini prawf dethol ar gyfer y buddsoddiad yn ei gyfarfod heddiw.  Bydd hyn yn ein galluogi i ddechrau gweithredu ar lawr gwlad ac rwy'n gobeithio y gallaf gyhoeddi'r prosiect cyntaf i gael ei gymeradwyo yn ddiweddarach yn y mis. Mae synergeddau a chysylltiadau rhwng Cronfeydd Strwythurol a rhaglenni cyllid eraill yr UE a reolir yn uniongyrchol gan y Comisiwn, fel Horizon 2020 ac Erasmus, hefyd yn bwysig iawn ac rwyf hefyd yn falch o gyhoeddi heddiw bod Dr Grahame Guilford, Dr Hywel Ceri Jones a Gaynor Richards MBE oll wedi cytuno i wasanaethu ar banel bach o Lysgenhadon Cyllid yr UE er mwyn helpu i hyrwyddo a manteisio i'r eithaf ar y cyfleoedd sy'n deillio o raglenni cyllid yr UE a reolir yn uniongyrchol ar gyfer 2014\-2020\. Mae'n bwysig ein bod yn adeiladu ar y cymorth a gafwyd gan ffrydiau ariannu eraill yr UE yn y gorffennol ac yn targedu'r adnoddau hyn ymhellach a chodi eu proffil yng Nghymru. Dyma'r neges mewn adroddiadau diweddar gan y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol a'r Pwyllgor Menter a Busnes ac, yn fy marn i, mae'r broses o sefydlu'r panel hwn yn gam hollbwysig a fydd yn helpu i atgyfnerthu'r trefniadau partneriaeth sydd eu hangen er mwyn helpu Llywodraeth Cymru i hyrwyddo cyllid Ewropeaidd. Mae gan y Llysgenhadon gryn dipyn o wybodaeth a phrofiad o'r sector preifat, y sector cyhoeddus a'r trydydd sector, ac o faterion yn ymwneud â chyllid Ewropeaidd yn gyffredinol. Byddant yn defnyddio eu profiad a'u gwaith yn eu priod sectorau er mwyn helpu i hyrwyddo a manteisio i'r eithaf ar y cyfleoedd ariannu hyn, ac i roi cyngor i mi ar sut y gall Cymru ddefnyddio'r arian a roddir o dan y rhaglenni hyn yn fwy llwyddiannus.  Yn benodol, bydd yn bwysig nodi a hyrwyddo dulliau integreiddio a chynghori ar y ffordd orau o fanteisio i'r eithaf ar synergeddau â ffrydiau ariannu eraill yr UE a ffrydiau ariannu domestig, fel y Cronfeydd Strwythurol a'r rhaglen Datblygu Gwledig, a chysylltiadau â'r Fframwaith Blaenoriaethu Economaidd.   Gan fod y rhaglenni cyllid Ewropeaidd hyn a reolir yn uniongyrchol yn berthnasol i bortffolios nifer o Weinidogion, gall fod cyfleoedd hefyd i'r Llysgenhadon weithio gyda Gweinidogion eraill a'u swyddogion wrth gyflawni'r gwaith. Byddant yn ymgymryd â'u rolau fel Llysgenhadon ar unwaith ac yn cyfarfod â mi bob chwarter.  Byddaf yn parhau i roi'r wybodaeth ddiweddaraf i Aelodau am unrhyw gynnydd. ### Dogfennau * #### Atodiad, math o ffeil: pdf, maint ffeil: 55 KB 55 KB

Translate the text from English to Welsh.

In December last year, I published a White Paper *‘Improving public transport’* which set out our proposals to legislate for reforming the planning and delivery of local bus services and licensing of taxis and private hire vehicles. At the heart of the proposals was our commitment to provide the legislative tools to enable local authorities to work together, and with bus operators, to respond flexibly to local community needs; tailoring the approach to different circumstances and challenges.  We believe these proposals will help us deliver our ambition of an integrated public transport system that is safe, reliable, punctual, environmentally sustainable and accessible, and meets the needs of the travelling public. 564 written responses were received during the course of the consultation period and today, I am pleased to publish a summary report of those responses. I am also publishing the responses alongside the report which can be found at https://gov.wales/improving\-public\-transport. Overall, there was a general support amongst stakeholders for the proposals set out in the White Paper.  In particular, there was good support for the proposals that provide local authorities with more flexibility when considering the provision of bus services in their area, with many respondents providing comments on how these proposals should be implemented. In terms of taxis and private hire vehicles, whilst there was general support for the proposals relating to national standards, enforcement and information sharing, there was a strong feeling from local authorities and the industry that the proposals in the White Paper do not go far enough to address the issues the industry faces. There was also mixed feedback in relation to the Joint Transport Authority proposals.  Whilst there was some support for a regional approach in relation to bus service provision, this approach was not supported in relation to the exercising of taxi and private hire vehicle licensing functions.. I am very grateful to everyone who spent time preparing their consultation responses and who attended the consultation events. I will continue to consider the comments and feedback carefully as we develop our proposals in this area.   I will make a further statement on this work in due course.

Ym mis Rhagfyr y llynedd, cyhoeddais Bapur Gwyn *'Gwella Trafnidiaeth Gyhoeddus'* oedd yn pennu ein cynigion i ddeddfu i ddiwygio'r broses o gynllunio a darparu gwasanaethau bws lleol a thrwyddedu tacsis a cherbydau hurio preifat. Yr hyn oedd yn ganolog i'r cynigion oedd ein hymrwymiad i ddarparu'r dulliau cyfreithiol o alluogi awdurdodau lleol i gydweithio, a gyda cwmnïau bysiau, i ymateb yn hyblyg i anghenion y gymuned leol; gan deilwra'r dull o weithio i wahanol amgylchiadau a heriau.  Rydym yn credu y bydd y cynigion hyn yn helpu inni gyflawni ein huchelgais o system drafnidiaeth integredig sy'n ddiogel, yn ddibynadwy, ar amser, yn gynaliadwy yn amgylcheddol ac yn hygyrch, gan fodloni anghenion y cyhoedd sy'n teithio. Cafwyd 564 o atebion ysgrifenedig yn ystod y cyfnod ymgynghori, a heddiw, rwy'n falch o gyhoeddi adroddiad cryno o'r ymatebion hynny. Rwyf hefyd yn cyhoeddi'r ymatebion ar yr un pryd â'r adroddiad sydd i'w weld ar https://llyw.cymru/gwella\-trafnidiaeth\-gyhoeddus. Ar y cyfan, roedd cefnogaeth gyffredinol gan randdeiliaid i'r cynigion sydd wedi'u pennu yn y Papur Gwyn.  Yn benodol, roedd cefnogaeth sylweddol i'r cynnig sy'n rhoi mwy o hyblygrwydd i awdurdodau lleol wrth ystyried darparu gwasanaethau bysiau yn eu hardal, gyda nifer o ymatebwyr yn cynnig sylwadau ar sut y dylid gweithredu'r cynigion hyn. O ran tacsis a cherbydau hurio preifat, er bod cefnogaeth gyffredinol i'r cynnig sy'n gysylltiedig â safonau cenedlaethol, gorfodi a rhannu gwybodaeth, roedd teimlad cryf gan awdurdodau lleol a'r diwydiant nad yw cynigion y Papur Gwyn yn mynd ddigon pell i fynd i'r afael â'r problemau sy'n cael eu hwynebu gan y diwydiant. Roedd adborth cymysg hefyd o ran cynigion y Cyd\-awdurdod Trafnidiaeth.  Er bod rhywfaint o gefnogaeth i ddarparu gwasanaeth bws rhanbarthol, nid oedd cefnogaeth i'r dull hwn o weithio o ran gweithredu swyddogaethau trwyddedu tacsis a cherbydau hurio.   Rwy'n ddiolchgar iawn i bawb dreuliodd amser yn paratoi eu hymatebion i'r ymgynghoriad ac a oedd yn bresennol yn y digwyddiadau ymgynghori. Byddaf yn parhau i ystyried y sylwadau a'r adborth yn ofalus wrth inni ddatblygu ein cynigion yn y maes hwn.  Byddaf yn gwneud datganiad pellach ar y gwaith hwn maes o law.

Translate the text from English to Welsh.

I attended the 33rd meeting of the British Irish Council in Dublin on 15 November. I was accompanied by the Deputy Minister for Health and Social Services. The Taioseach, Leo Varadkar TD, chaired the meeting. Other attendees included the Rt Hon Julian Smith MP, Secretary of State for Northern Ireland; the First Minister of Scotland, Rt. Hon Nicola Sturgeon MSP; and the Chief Ministers of Jersey, Guernsey and the Isle of Man. Senior civil servants from Northern Ireland also attended as observers. It had been expected that the Chancellor of the Duchy of Lancaster, the Rt Hon Michael Gove MP, would lead the UK Government delegation, but he withdrew the day before. It remains a source of disappointment that the Prime Minister once again failed to attend; we were however assured that if Mr Johnson is returned to office, he looks forward to attending in the future. The theme of this meeting was Misuse of Substances. The Deputy Minister attended a constructive and informative inter\-Ministerial discussion on this topic, and the Council also discussed the matter. The Council agreed that this was a particularly appropriate and useful matter for BIC consideration: the challenges facing each administration are similar, and there is clear benefit in our sharing approaches and experiences. Inevitably the discussion on Recent Political Developments largely focused on Brexit, which in different ways remains a matter of major concern to all of the member administrations. In contributing to the debate, I made three points: * That the Withdrawal Agreement and Political Declaration in final form should be remitted to the British electorate for decision in a referendum,  so providing a choice between the UK’s withdrawal in accordance with the negotiated terms or its continuing membership of the European Union. In the meantime, I gave it as my view that, based on the vote taken on 22 October 2019,the National Assembly would not give its legislative consent to the Withdrawal Agreement Bill as introduced; * That, whatever might be the ultimate decision on Brexit, the United Kingdom remained a voluntary association of four nations, and that the UK required significant constitutional reconstruction if it was to survive; and * That the British Irish Council would remain an essential component of our constitutional arrangements, and that now, twenty years after its first meeting, was an appropriate time to review its role, particularly in the context of Brexit. The Council agreed with this assessment, and the Secretariat has been asked to bring forward a discussion paper for further consideration. Also under this Agenda item the Secretary of State for Northern Ireland reported on the latest inter\-government and inter\-party discussions about restoration of devolution in Northern Ireland. He reminded the Council that 13 January 2020 represented an important statutory deadline for these discussions, and that a failure to agree by that date would as a matter of law almost inevitably lead to the calling of new Northern Ireland elections. This was a valuable and important set of discussions, to which all member administrations actively contributed. Read the joint communiqué that was issued after the meeting (on britishirishcouncil.org) The Council will meet again in Scotland next June.

Roeddwn yn bresennol yn 33ain cyfarfod y Cyngor Prydeinig\-Gwyddelig yn Nulyn ar 15 Tachwedd. Roedd y Dirprwy Weinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol yn gwmni imi. Y Taioseach, Leo Varadkar TD, oedd yn cadeirio’r cyfarfod. Ymysg pobl eraill a oedd yno roedd y Gwir Anhrydeddus Julian Smith AS, Ysgrifennydd Gwladol Gogledd Iwerddon; y Gwir Anrhydeddus Nicola Sturgeon ASA, Prif Weinidog yr Alban; a Phrif Weinidogion Jersey, Guernsey ac Ynys Manaw. Roedd uwch\-weision sifil o Ogledd Iwerddon hefyd yn bresennol fel arsylwyr. Roedd disgwyl y byddai Canghellor Dugiaeth Caerhirfryn, y Gwir Anrhydeddus Michael Gove AS, yn arwain dirprwyaeth Llywodraeth y DU, ond tynnodd yn ôl y diwrnod cynt. Mae’n siomedig fod y Prif Weinidog wedi methu bod yn bresennol eto. Fodd bynnag, cawsom ein sicrhau bod Mr Johnson, pe bai’n dychwelyd i’r swydd, yn edrych ymlaen at fod yn bresennol yn y dyfodol. Thema’r cyfarfod hwn oedd Camddefnyddio Sylweddau. Mae’r Dirprwy Weinidog wedi bod mewn trafodaeth ryngweinidogol adeiladol a llawn gwybodaeth ar y pwnc hwn, ac fe wnaeth y Cyngor drafod y mater hefyd. Cytunodd y Cyngor bod hwn yn fater arbennig o briodol a defnyddiol i’r Cyngor Prydeinig\-Gwyddelig ei ystyried: mae’r heriau sy’n wynebu pob gweinyddiaeth yn debyg, ac mae manteision amlwg yn deillio o rannu ein dulliau gweithredu a’n profiadau. Yn anorfod, roedd y drafodaeth ar Ddatblygiadau Gwleidyddol Diweddar yn canolbwyntio’n bennaf ar Brexit, sy’n parhau i achosi llawer o bryder i’r holl aelod\-weinyddiaethau mewn ffyrdd gwahanol. Wrth gyfrannu at y drafodaeth, cyflwynais dri phwynt: * Dylai’r Cytundeb Ymadael a’r Datganiad Gwleidyddol terfynol gael eu cyfeirio at etholwyr Prydain er mwyn penderfynu arnynt mewn refferendwm, gan roi’r dewis iddynt rhwng ymadael yn unol â’r telerau a negodwyd neu barhau i fod yn aelod o’r Undeb Ewropeaidd. Yn y cyfamser, dywedais fy mod yn credu, ar sail y bleidlais a gafwyd ar 22 Hydref 2019, na fyddai Cynulliad Cymru yn rhoi cydsyniad deddfwriaethol i’r Bil Cytundeb Ymadael fel y’i cyhoeddwyd * Beth bynnag fo’r penderfyniad ar Brexit yn y pen draw, byddai’r Deyrnas Unedig yn parhau i fod yn gymdeithas wirfoddol o bedair gwlad, a byddai gofyn ailstrwythuro cyfansoddiad y DU yn sylweddol pe bai am oroesi * Byddai’r Cyngor Prydeinig\-Gwyddelig yn dal i fod yn elfen hanfodol o’n trefniadau cyfansoddiadol a’i bod hi yn awr, ugain mlynedd ar ôl cyfarfod cyntaf y Cyngor, yn adeg briodol i adolygu ei rôl, yn enwedig yng nghyd\-destun Brexit. Cytunodd y Cyngor â’r asesiad hwn, a gofynnwyd i’r Ysgrifenyddiaeth gyflwyno papur trafod ar gyfer ystyriaeth bellach Hefyd o dan yr eitem hon ar yr Agenda, rhoddodd Ysgrifennydd Gwladol Gogledd Iwerddon adroddiad ar y trafodaethau rhynglywodraethol a rhyngbleidiol diweddaraf ynghylch adfer datganoli yng Ngogledd Iwerddon. Fe wnaeth atgoffa’r Cyngor bod 13 Ionawr 2020 yn ddyddiad cau statudol pwysig ar gyfer y trafodaethau hyn. Pe na fyddai modd cytuno erbyn y dyddiad hwnnw, yn gyfreithiol byddai hynny bron yn anorfod yn arwain at alw am etholiadau newydd yng Ngogledd Iwerddon. Roedd hon yn gyfres werthfawr a phwysig o drafodaethau yr oedd yr holl aelod\-weinyddiaethau wedi cyfrannu ati. Darllenwch y cyfathrebiad ar y cyd a gyhoeddwyd ar ôl y cyfarfod (ar britishirishcouncil.org) Bydd y Cyngor yn cyfarfod eto yn yr Alban fis Mehefin nesaf.

Translate the text from English to Welsh.

In March 2020, the UK Government commissioned the Migration Advisory Committee (MAC) to compile a UK shortage occupation list (SOL), which will primarily focus on occupations at Regulated Qualifications Framework (RQF) Levels 3\-5 (medium skill).This, in effect, will determine which occupations will qualify for a 20% reduction to the salary thresholds for those coming to the UK after the new immigration system is introduced in January 2021\. A copy of the Welsh Government’s detailed response to the Migration Advisory Committee’s Call for Evidence for the Shortage Occupation List is attached below https://gov.wales/the\-welsh\-governments\-response\-to\-the\-migration\-advisory\-committees\-call\-for\-evidence\-shortage\-occupation\-list This response is based on a data analysis that replicates the MAC’s methodology, combined with stakeholder evidence which helps to prioritise which occupations it would be sensible to fill through migration. We propose that this list should form the basis of a Welsh SOL as endorsed by the Migration Advisory Committee. We have provided this response in a context where we believe now is not the right time to be conducting an exercise into our future skills needs as the impact of the COVID\-19 pandemic on the labour market is unfolding and far from certain. This crisis has also thrown into question the wisdom of pressing ahead with an immigration policy that fails to value the contribution of key workers who have sustained many public services during the pandemic, but under the new immigration system will be unable to come to the UK. The Welsh Government has worked with Welsh stakeholders to determine what occupations should be included on a SOL in Wales. This is based on applying the MAC’s own methodology (modified to reflect data available and smaller sample sizes), supplemented with evidence of shortages from our external stakeholders from a wide range of sectors across Wales following a very well attended and constructive workshop earlier this month. It is important to note that the rankings highlighted in the analysis reflect how well they meet the shortage criteria set by the MAC but this methodology also requires this high\-level picture to be supplemented with stakeholder evidence of where it would be sensible to fill those vacancies from immigration. It is only when these two sources of evidence are combined that a picture of which occupations should be regarded as priorities emerges. Since the Welsh Government does not endorse the UK Government’s determination to include only work at NQF level 3 or above as ‘skilled’, our consideration also includes skills gaps below this threshold. In the report we highlight a number of key occupations we think should be added to the SOL. In particular we would draw attention to the skills needs of health and social care, manufacturing, digital, trade and creative industries, the food and drink industry including vets, professional and business services, and construction. We hope that the Welsh Government’s response, underpinned by our evidence, analysis and stakeholder feedback, will be considered carefully by the MAC and will be used as the basis for the UK Government to give Wales its own shortage occupation list, recognising the specific labour market needs in Wales, particularly in social care.

Ym Mawrth 2020, comisiynodd Llywodraeth y DU'r Pwyllgor Cynghori ar Ymfudo (MAC) i lunio rhestr o alwedigaethau’r DU lle ceir prinder (SOL), a fydd yn canolbwyntio'n bennaf ar alwedigaethau yn y Fframwaith Cymwysterau Rheoleiddiedig (RQF) Lefelau 3\-5 (sgiliau canolig). Bydd hyn, i bob pwrpas, yn pennu pa alwedigaethau fydd yn gymwys ar gyfer gostyngiad o 20% i'r trothwyon cyflog ar gyfer y rhai sy'n dod i'r DU ar ôl i'r system fewnfudo newydd gael ei chyflwyno ym mis Ionawr 2021\. Mae copi o ymateb manwl Llywodraeth Cymru i Alwad y Pwyllgor Cynghori ar Ymfudo am dystiolaeth ar gyfer y Rhestr o Alwedigaethau lle ceir Prinder wedi'i atodi isod. https://llyw.cymru/ymateb\-llywodraeth\-cymru\-i\-alwad\-y\-pwyllgor\-cynghori\-ar\-ymfudo\-am\-dystiolaeth\-rhestr\-o\-alwedigaethau\-lle\-ceir\-prinder Mae'r ymateb hwn wedi'i seilio ar ddadansoddiad data sy'n ailadrodd methodoleg MAC, ynghyd â thystiolaeth rhanddeiliaid sy'n helpu i flaenoriaethu pa alwedigaethau y byddai'n synhwyrol eu llenwi drwy ymfudo. Rydym yn cynnig y dylai'r rhestr hon fod yn sail i SOL ar gyfer Cymru fel y mae wedi’i gymeradwyo gan y Pwyllgor Cynghori ar Ymfudo. Rydym wedi darparu'r ymateb hwn mewn cyd\-destun lle’r ydym yn credu nad nawr yw'r adeg briodol i gynnal ymarfer yn ein hanghenion o ran sgiliau yn y dyfodol gan fod effaith pandemig COVID\-19 ar y farchnad lafur yn datblygu ac ymhell o fod yn sicr. Mae'r argyfwng hwn hefyd wedi bwrw amheuaeth ar ddoethineb bwrw ymlaen â pholisi mewnfudo sy'n methu â gwerthfawrogi cyfraniad gweithwyr hanfodol sydd wedi cynnal nifer o wasanaethau cyhoeddus yn ystod y pandemig, ond na fyddant yn gallu dod i’r DU o dan y system fewnfudo newydd. Mae Llywodraeth Cymru wedi gweithio gyda rhanddeiliaid o Gymru i benderfynu pa alwedigaethau y dylid eu cynnwys mewn SOL yng Nghymru. Mae hyn yn seiliedig ar gymhwyso methodoleg MAC ei hun (wedi'i haddasu i adlewyrchu'r data sydd ar gael a meintiau sampl llai), ynghyd â thystiolaeth o brinder gan ein rhanddeiliaid allanol o ystod eang o sectorau ar draws Cymru yn dilyn gweithdy poblogaidd ac adeiladol yn gynharach y mis hwn. Mae'n bwysig nodi bod y graddau a danlinellir yn y dadansoddiad yn adlewyrchu pa mor dda y maent yn bodloni'r meini prawf prinder a bennwyd MAC ond mae'r fethodoleg hon hefyd yn gofyn am ategu'r darlun lefel uchel hwn gyda thystiolaeth rhanddeiliaid o ble y byddai'n synhwyrol llenwi'r swyddi gwag hynny o fewnfudo. Dim ond ar ôl cyfuno'r ddwy ffynhonnell hyn o dystiolaeth y mae darlun o ba alwedigaethau y dylid eu hystyried yn flaenoriaethau yn dod i’r amlwg. Gan nad yw Llywodraeth Cymru yn cymeradwyo penderfyniad Llywodraeth y DU i gynnwys gwaith ar lefel 3 NQF neu’n uwch yn unig fel 'medrus', mae ein hystyriaeth hefyd yn cynnwys bylchau sgiliau islaw'r trothwy hwn. Yn yr adroddiad rydym yn tanlinellu nifer o alwedigaethau allweddol a ddylai gael eu hychwanegu at y SOL yn ein barn ni. Yn benodol, hoffem dynnu sylw at anghenion sgiliau ym maes iechyd a gofal cymdeithasol, gweithgynhyrchu, digidol, masnach a diwydiannau creadigol, y diwydiant bwyd a diod, gan gynnwys milfeddygon, gwasanaethau proffesiynol a busnes, ac adeiladu. Rydym yn gobeithio y bydd ymateb Llywodraeth Cymru, wedi'i ategu gan ein tystiolaeth, ein dadansoddiad ac adborth gan randdeiliaid, yn cael ei ystyried yn ofalus gan MAC ac y caiff ei ddefnyddio yn sail i Lywodraeth y DU i roi i Gymru ei restr ei hun o alwedigaethau lle ceir prinder, gan gydnabod anghenion penodol y farchnad lafur yng Nghymru, yn enwedig ym maes gofal cymdeithasol.

Translate the text from Welsh to English.

Mae'r cyflenwr cydrannau alwminiwm byd\-eang, sydd wedi bod yn y dref ers 20 mlynedd, yn buddsoddi £5 miliwn yn ei gyfleusterau yn yr ardal. Mae rhaglen Arloesedd Smart Llywodraeth Cymru wedi darparu cymorth technegol ar gyfer nifer o brosiectau diweddar gan y cwmni, ac mae cyllid SMART Cymru gwerth £100,000 wedi cael ei gyd\-fuddsoddi mewn technoleg newydd. Mae hyn yn adeiladu ar y berthynas hirsefydlog rhwng Llywodraeth Cymru a CastAlum. Lleolir y cwmni, sy’n arbenigo mewn peirianneg deigastio, ym Mharc Menter Buttington Cross, ac mae’n cyflenwi cydrannau ar gyfer cwmnïau ceir fel Porsche, Mercedes, a BMW. Bydd ei gynlluniau i ehangu’n gweld y cwmni'n adeiladau dwy gell weithgynhyrchu newydd o'r radd flaenaf a fydd yn cynyddu ei allu i gynhyrchu'n sylweddol. Mae CastAlum eisoes yn gyflogwr pwysig yn y Trallwng gyda 116 o gyflogeion ar y safle. Dywedodd Peter Radcliffe, cadeirydd CastAlum Ltd: > Er gwaethaf yr holl newyddion anffafriol am y pandemig dros y 12 mis diwethaf, rydyn ni wedi bod yn gweithio'n galed i sicrhau busnes hirdymor yn y dyfodol i CastAlum a'r Trallwng. Mae ein cefnogwyr ariannol wedi gallu rhoi cymorth i’n helpu ni i ddatblygu dyfodol hyderus a blaengar ar gyfer ein safle hirsefydlog yn y Trallwng. > > > Bydd y contractau newydd a enillwyd yn rhoi sicrwydd inni dros y pum mlynedd nesaf o leiaf wrth inni barhau i ddatblygu cwmpas ein busnes ar gyfer marchnadoedd newydd. Ochr yn ochr â'r busnes newydd rydyn ni hefyd yn datblygu technolegau sy'n arwain y diwydiant i sicrhau ansawdd ein cynhyrchion a diwallu anghenion ein cwsmeriaid. Dywedodd Gweinidog yr Economi, Trafnidiaeth a Gogledd Cymru, Ken Skates: > Fel llywodraeth, rydyn ni am weld ein busnesau'n tyfu, yn llwyddo ac yn ffynnu mewn economi sy'n fwy llewyrchus, cyfartal a gwyrddach nag erioed o'r blaen. > > > Rwyf wrth fy modd bod ein cymorth yn helpu i atgyfnerthu’r dirwedd busnes yn y Trallwng a chreu cynifer o swyddi medrus iawn yn CastAlum. Mae'r newyddion heddiw yn hwb i'w groesawu i'r economi leol ac yn dangos yn glir ymrwymiad y gweithlu a'r ardal. > > > Rydyn ni wedi ymrwymo i gefnogi busnesau Cymru wrth inni adfer ac ailadeiladu ein heconomi, ac mae ein cefnogaeth i CastAlum yn dangos hynny.

The global aluminium component supplier, which has been based in the town for 20 years, is investing £5 million in its facilities in the area. Welsh Government’s SMART innovation programme has provided technical support for a number of recent projects with the company and SMART Cymru funding worth £100,000 has been co\-invested in new technology. This builds on a long standing relationship between Welsh Government and CastAlum. The diecasting engineering specialist based on the Buttington Cross Enterprise Park supplies car brands such as Porsche, Mercedes, and BMW. Their expansion plans will see the company installing two new, state\-of\-the\-art manufacturing cells which will increase its production capability considerably. CastAlum is already an important employer in Welshpool with 116 employees on site. Peter Radcliffe, chairman of CastAlum Ltd, said: > “Despite all of the adverse news surrounding the pandemic over the last 12 months we have been working hard to secure long term future business for Castalum and Welshpool. Our financial supporters have been able to give their assistance towards developing a confident, forward looking future, for our long established plant in Welshpool. > > > The new contracts won give us certainty over at least the next five years as we continue to develop the scope of our business into new sales outlets. Alongside the new business we are also developing industry leading technologies to support the quality and application needs of our customers.” Minister for Economy, Transport and North Wales, Ken Skates, said: > “As a government, we want to see our businesses grow, succeed and flourish in an economy that is more prosperous, fair and green than ever before. > > > “I am delighted our support is helping to strengthen the business landscape in Welshpool and creating so many highly\-skilled jobs at CastAlum. Today’s news is a welcome boost to the local economy and a real show of commitment in the workforce and the area. > > > “We are committed to supporting Welsh businesses as we rebuild and reconstruct our economy and our support for CastAlum demonstrates that.”

Translate the text from English to Welsh.

Today I am laying regulations in the Senedd which will formally commit Wales, for the first time, to legally binding targets to deliver the goal of net\-zero emissions. In advice Welsh Government received from our statutory advisor the Climate Change Committee (CCC) in 2017 and 2019, a net zero goal for the Welsh economy was not considered by their independent analysis to be credible, feasible or affordable. Now, on the basis of further evidence and analysis, this view has changed. Specifically, the CCC recommended: * Carbon Budget 2 (2021\-25\): 37% average reduction with credit (“offset”) limit of 0% * Carbon Budget 3 (2026\-30\): 58% average reduction * 2030 target: 63% reduction * 2040 target: 89% reduction * 2050 target: 100% reduction (net zero) We welcome this change in advice. It is thanks to the CCC and all those who have contributed to their Call for Evidence, we now have the science to support our long held ambition of a net zero goal for Wales. It is only with the independent scrutiny of the CCC, working with business, academia and civil society in Wales, we can ensure climate goals set by Government are ambitious and evidence\-based, creating a solid foundation on which to build a low carbon Wales. The recommended emissions reductions pathway set by CCC in their advice would mean our goals in Wales would be consistent with meeting the Paris 1\.5°C goal. Even this pathway, more ambitious than any previously agreed in international climate negotiations, carries a very significant degree of risk and we would continue to see the impact of rising temperatures, intense weather events and extreme pressures on the natural environment for decades to come. Furthermore, it remains the case our global trajectory is a way off such an outcome, recently reported by the United Nations to be more than 3°C – a level that could see even more destructive weather events than those which have devastated Welsh communities in the last 12 months, displacement of hundreds of millions of people around the world, and irreparable damage to the most iconic and vital ecosystems in Wales and globally. In the Welsh Government declaration of a climate emergency in 2019, we stated our position that the seriousness of the threat to our society and our planet means we cannot afford to simply accept the advice we receive as the limit of our ambition but instead must see it as a starting point that we are required to make every effort to exceed. This reflects the principle of progression enshrined in the Paris Agreement as well as the goal of a Globally Responsible Wales enshrined in the Wellbeing of Future Generations Act. In its most recent advice in December 2020, CCC confirm that the 2020s are the “decisive decade” and our plan for the second carbon budget to be published in 2021 should focus on the need to “outperform” the recommended 37% average reduction in emissions with a clear line of sight to a 58% average reduction through the third carbon budget up to 2030, in order to set Wales on the path to net zero by the middle of this century, as required of all richer, developed nations by the terms of the Paris Agreement. The new targets will be extraordinarily challenging to meet. Our efforts as a Government must focus on making the transition to net zero a just transition, where the costs and benefits are shared fairly across our society. We have chosen to front\-load action in the next 15 years to avoid the cumulative emissions which delayed action would incur, and to send a strong signal about the need to take action today rather than leaving the hard\-work for others. A central challenge in this respect is to identify where jobs may be lost in Wales and how government can support workers, in social partnership with our trades unions and businesses, to become a part of the new low carbon workforce.   As well as climate change being a consistent theme in the papers that Ministers in every portfolio bring to Cabinet, I have reinstated the Ministerial Task and Finish Group to focus on the delivery of the next Low Carbon Plan, which will require an immediate and substantial increase in effort on an All\-Wales basis. As has continued to be the case over recent years, the analysis suggests the most significant potential to accelerate emissions reductions in Wales is based on evidence suggesting greater abatement is possible in the industry and power sectors. This reflects the presence of a small number of high\-emitting point sources in Wales, such as Port Talbot steelworks. Yet whilst highlighting the significance of technological and investment challenges, CCC also observe that the necessary change can only be delivered with changes in the lives of every community in Wales, changes which if delivered effectively can bring benefits to every one of our citizens. Last summer we published an engagement plan explaining our approach to collaboration and involvement throughout 2020 and 2021, as to how we see every public body, business and citizen in Wales as being able to play their part in determining how we meet increasingly ambitious climate goals. Together, we will set out how we intend to deliver our new net zero ambition in our next All Wales Plan, which we will publish in advance of the United Nations climate summit, COP26, which is being held in Glasgow. In this context, we welcome the news last month that Blaenau Gwent will host Wales’ first Citizen’s Assembly on Climate, an initiative which has received Welsh Government support as part of our drive to support the creation of exemplar low carbon communities in the course of expanding the provision of high quality social housing. Reaching more ambitious climate goals will require many more such local initiatives, meaningful and accessible to citizens, as part of our national effort. Just as local efforts are essential to underpin our collective national effort in Wales, the actions we take here are an integral part of delivering net zero emissions across the UK. Just as support from Welsh Government enables local action within our borders, it is vital that to reach net zero emissions the UK must play its part. Today, I hope all members of the Senedd will join us in calling on UK Government to step up to the challenge and take the actions we need to ensure a swift, fair and equitable transition to our low carbon future. I would urge all those who share our commitment to a world\-leading response to the climate emergency in Wales to consider for themselves the CCC advice and the urgent challenges to Wales contained in it, to work with us to accelerate our action on climate and to work with us to identify those areas where through collective effort we can go even further.

Heddiw rwy’n gosod rheoliadau yn y Senedd a fydd yn ymrwymo Cymru yn ffurfiol, am y tro cyntaf, i dargedau sydd wedi’u rhwymo’n gyfreithiol i gyrraedd y nod o allyriadau sero\-net.  Mewn cyngor a gafodd Llywodraeth Cymru gan ein hymgynghorydd statudol, y Pwyllgor Newid Hinsawdd yn 2017 a 2019, nid oedd eu dadansoddiad annibynnol o'r farn bod nod sero\-net ar gyfer economi Cymru yn gredadwy, yn ddichonadwy nac yn fforddiadwy. Erbyn hyn, ar sail tystiolaeth a dadansoddiadau pellach, mae'r farn hon wedi newid. Yn benodol, argymhellodd y Pwyllgor Newid Hinsawdd: * Cyllideb Garbon 2 (2021\-25\): gostyngiad cyfartalog o 37% gyda therfyn credyd (“gwrthbwyso”) o 0% * Cyllideb Garbon 3 (2026\-30\): gostyngiad cyfartalog o 58% * Targed 2030: gostyngiad o 63% * Targed 2040 : gostyngiad o 89% * Targed 2050: gostyngiad o 100% (sero\-net) Rydym yn croesawu'r newid hwn mewn cyngor. Diolch i'r Pwyllgor Newid Hinsawdd a phawb sydd wedi cyfrannu at eu Galwad am Dystiolaeth bod gennym bellach y wyddoniaeth i gefnogi ein huchelgais ers amser o nod sero\-net i Gymru. Dim ond drwy graffu'n annibynnol ar y Pwyllgor Newid Hinsawdd, gan weithio gyda busnesau, y byd academaidd a chymdeithas sifil yng Nghymru, y gallwn sicrhau bod nodau hinsawdd a bennir gan y Llywodraeth yn uchelgeisiol ac yn seiliedig ar dystiolaeth, gan greu sylfaen gadarn ar gyfer adeiladu Cymru carbon isel. Byddai'r llwybr lleihau allyriadau a argymhellir a bennwyd gan Y Pwyllgor Newid Hinsawdd yn eu cyngor yn golygu y byddai ein nodau yng Nghymru yn gyson â chyrraedd nod Paris o 1\.5°C. Bydd hyd yn oed y llwybr hwn, sy'n fwy uchelgeisiol nag unrhyw un y cytunwyd arno'n flaenorol mewn trafodaethau rhyngwladol ar yr hinsawdd, yn peri cryn risg, a byddem yn parhau i weld effaith tymheredd cynyddol, digwyddiadau tywydd dwys a phwysau eithafol ar yr amgylchedd naturiol am ddegawdau i ddod. At hynny, mae'n dal yn wir bod ein llwybr byd\-eang ymhell oddi wrth ganlyniad o'r fath, a adroddwyd yn ddiweddar gan y Cenhedloedd Unedig i fod yn fwy na 3°C – lefel a allai weld hyd yn oed mwy o dywydd dinistriol na'r hyn sydd wedi distrywio cymunedau Cymru yn ystod y 12 mis diwethaf, dadleoli cannoedd o filiynau o bobl ledled y byd, a difrod na ellir ei ddad\-wneud i'r ecosystemau mwyaf eiconig a hanfodol yng Nghymru ac yn fyd\-eang. Yn natganiad Llywodraeth Cymru o argyfwng hinsawdd yn 2019, bu inni ddatgan ein safbwynt bod difrifoldeb y bygythiad i'n cymdeithas a'n planed yn golygu na allwn fforddio derbyn y cyngor a gawn fel terfyn ein huchelgais ond yn hytrach rhaid i ni ei weld fel man cychwyn y mae'n ofynnol i ni wneud pob ymdrech i ragori arno. Mae hyn yn adlewyrchu'r egwyddor o ddilyniant sydd wedi'i ymgorffori yng Nghytundeb Paris yn ogystal â'r nod o Gymru sy'n Gyfrifol yn Fyd\-eang sydd wedi'i ymgorffori yn Neddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol. Yn ei gyngor diweddaraf ym mis Rhagfyr 2020, mae’r Pwyllgor Newid Hinsawdd yn cadarnhau mai'r 2020au yw'r "ddegawd fydd yn penderfynu" a dylai ein cynllun ar gyfer yr ail gyllideb garbon a gyhoeddir yn 2021 ganolbwyntio ar yr angen i "berfformio'n well" na’r gostyngiad cyfartalog o 37% a argymhellir mewn allyriadau, gyda llwybr clir tuag at ostyngiad cyfartalog o 58% drwy'r drydedd gyllideb garbon hyd at 2030, er mwyn gosod Cymru ar y llwybr i sero\-net erbyn canol y ganrif hon, fel sy'n ofynnol gan bob gwlad gyfoethocach, ddatblygedig yn ôl telerau Cytundeb Paris. Bydd cyrraedd y targedau newydd yn hynod heriol. Mae’n rhaid i’n hymdrechion fel Llywodraeth ganolbwyntio ar wneud y newid i sero net yn newid teg, pan fydd y costau a’r manteision yn cael eu rhannu’n deg ar draws ein cymdeithas.  Rydym wedi penderfynu cyflawni’r rhan fwyaf o’r camau gweithredu yn y 15 mlynedd nesaf er mwyn osgoi’r allyriadau cronnus a fydd yn cael eu hachosi wrth oedi, ac er mwyn anfon neges glir am yr angen i weithredu heddiw yn hytrach na gadael y gwaith caled i eraill.  Her ganolog o ran hyn yw gweld ble y gallai swyddi gael eu colli yng Nghymru a sut y gall llywodraeth gefnogi gweithwyr, mewn partneriaeth gymdeithasol â’n hundebau llafur a busnesau, i ddod yn rhan o weithlu carbon isel newydd. Yn ogystal â’r newid hinsawdd yn dod yn thema gyson yn y papurau y mae Gweinidogion o bob portffolio yn eu cyflwyno i’r Cabinet, rwyf wedi ailgynnull y Grŵp Gorchwyl a Gorffen Gweinidogol i ganolbwyntio ar gyflawni’r Cynllun Carbon Isel nesaf, a fydd yn galw am gynnydd uniongyrchol a sylweddol yn yr ymdrech ar lefel Cymru\-gyfan. Fel a fu yn wir yn ystod y blynyddoedd diwethaf, mae’r dadansoddiad yn awgrymu bod y posibilrwydd mwyaf o ran cyflymu y gostyngiad mewn allyriadau yng Nghymru yn seiliedig ar dystiolaeth sy’n awgrymu bod lleihad mwy yn bosibl o fewn y sectorau diwydiant a ynni.  Mae hyn yn adlewyrchu presenoldeb nifer o ffynonellau sydd ag allyriadau uchel yng Nghymru, megis gwaith dur Port Talbot.  Ac eto, wrth dynnu sylw at arwyddocâd heriau technolegol a buddsoddi, mae’r Pwyllgor Newid Hinsawdd hefyd yn sylwi mai dim ond gyda newidiadau ym mywydau pob cymuned yng Nghymru y gellir cyflawni'r newid angenrheidiol, newidiadau a all ddod â manteision i bob un o'n dinasyddion os cânt eu cyflawni'n effeithiol. Gwnaethom gyhoeddi ein cynllun cyflawnihaf diwethaf yn esbonio ein dull o gydweithio a chyfranogi drwy gydol 2020 a 2021, o ran sut yr ydym yn gweld pob corff cyhoeddus, busnes a dinesydd yng Nghymru yn gallu chwarae eu rhan wrth benderfynu sut rydyn ni’n cyrraedd nodau hinsawdd mwy uchelgeisiol. Gyda’n gilydd byddwn yn llunio sut rydym yn bwriadu cyflawni ein gweledigaeth sero\-net newydd yn ein Cynllun Cymru Gyfan nesaf, a fydd yn cael ei gyhoeddi cyn uwchgynhadledd hinsawdd y Cenhedloedd Unedig, COP26, sy’n cael ei chynnal yn Glasgow. Yn y cyd\-destun hwn, rydym yn croesawu'r newyddion fis diwethaf y bydd Blaenau Gwent yn cynnal Cynulliad Dinasyddion cyntaf Cymru ar yr Hinsawdd, menter sydd wedi derbyn cefnogaeth Llywodraeth Cymru fel rhan o'n hymgyrch i gefnogi creu cymunedau carbon isel enghreifftiol wrth ehangu'r ddarpariaeth o dai cymdeithasol o ansawdd uchel. Bydd cyrraedd nodau hinsawdd mwy uchelgeisiol yn gofyn am lawer mwy o fentrau lleol o'r fath, sy’n ystyrlon ac yn hygyrch i ddinasyddion, fel rhan o'n hymdrech genedlaethol. Fel y mae ymdrechion lleol yn hanfodol fel sail i’n hymdrech ar y cyd genedlaethol yng Nghymru, mae’r camau rydyn ni’n eu cymryd yma yn rhan annatod o gyflawni allyriadau net\-sero ledled y DU.  Yn yr un modd ag y mae cymorth gan Lywodraeth Cymru yn galluogi gweithredu lleol o fewn ein ffiniau, mae’n hanfodol, er mwyn cyrraedd allyriadau net sero, bod y DU yn chwarae ei rhan.  Heddiw, rwy’n gobeithio y bydd holl aelodau’r Senedd yn ymuno â ni wrth alw ar Lywodraeth y DU i ymateb i’r her a chymeryd y camau rydyn ni eu hangen i sicrhau newid cyflym, cyfiawn a theg tuag at ddyfodol carbon isel.  Byddwn yn annog pawb sy'n rhannu ein hymrwymiad i ymateb sy'n arwain y byd i'r argyfwng hinsawdd yng Nghymru i ystyried drostynt eu hunain gyngor y Pwyllgor Newid Hinsawdd a'r heriau brys i Gymru sydd ynddo, i weithio gyda ni i gyflymu ein camau gweithredu ar yr hinsawdd ac i weithio gyda ni i nodi'r meysydd hynny lle gallwn fynd ymhellach fyth drwy ymdrech ar y cyd.

Translate the text from Welsh to English.

Dyma eiriau Prif Weinidog Cymru, Carwyn Jones :  > “Mae hon yn sefyllfa ofnadwy i bawb. Rwyf am siarad am Carl a’i deulu heddiw.  > > "Mae digwyddiadau’r wythnos hon wedi dychryn pob un ohonom ac wedi peri cryn boen, dicter a phenbleth.  > > "Roedd Carl yn ffrind i mi. Ni fu erioed yr un gair croes rhyngom. Fe weithion ni gyda’n gilydd am 14 blynedd. Roedd yn Brif Chwip rhagorol ac yn Weinidog a roddodd wasanaeth eithriadol i’w wlad.   > > "Alla i ddim amgyffred yr hyn y mae Bernie a’r teulu’n ei ddioddef.  > > "Nid yw popeth a welir yn y wasg yn gywir, ac mae gan lawer ohonoch gwestiynau am yr wythnos diwethaf. Mae pawb yn galaru, ac ni fyddai’n briodol i mi drafod y manylion ar hyn o bryd. Materion i’r dyfodol yw’r rhain – pethau i Gwest y Crwner eu datgelu trwy’r drefn briodol.  > > "Mae’n debygol iawn y bydd yna Gwest; wrth gwrs, fe fyddaf i a’m tîm yn cydweithredu’n llwyr i ateb unrhyw gwestiynau a ofynnir bryd hynny.  > > "Mae’r teulu’n haeddu cael atebion i’w cwestiynau. Os nad yw’r Cwest yn canfod yr holl atebion, fe wnaf i fy ngorau i geisio dulliau eraill.  > > "Mae proses gyfreithiol i’w dilyn, ac yn amlwg rwy’n gweithredu o fewn y broses honno. Rwy’n croesawu unrhyw graffu ar fy ngweithredoedd yn y dyfodol ac mae’n briodol i hynny ddigwydd yn annibynnol.  > > "Fel yr oedd yn briodol, fe wnes i bopeth yn fy ngallu i sicrhau bod popeth yn cael ei wneud yn ôl y rheolau. Doedd dim dewis gen i ond cymryd y camau a gymerais, ac rwy’n gobeithio y bydd pobl yn deall hynny.  > > "Roedd Carl yn meddu ar anian ac egni arbennig. Bu’n gyfrifol am lywio mwy o ddeddfau drwy’r Cynulliad nag unrhyw Weinidog arall \- nid trwy ddadlau yn unig, ond drwy gryfder ei bersonoliaeth.  > > "Mae Cymru wedi colli un â chalon fawr, un llawn gallu a charisma. Dyma ddyddiau tywyllaf y sefydliad hwn. Ond i’r teulu y mae’r tywyllwch mwyaf, a rhaid inni barchu eu hawl nhw i gael llonydd i alaru.”

First Minister of Wales Carwyn Jones said: > “This is an awful situation for everyone. I want to talk about Carl and his family today.  > > > "We’re all very shocked by what happened this week. There is great hurt, anger and bewilderment.  > > > "Carl was my friend. In all the years that I knew him I never had a cross word with him. For 14 years we worked together. He was a great Chief Whip and a Minister who served his country with distinction.  > > > "I cannot conceive of what Bernie and the family must be going through.  > > > "There are a lot of inaccuracies in the press and many of you have questions to ask about what happened last week.  Everybody is grieving and it is not appropriate for me to get into the precise detail. These are matters for the future \- things that will need to be properly disclosed through what should be a coroner’s inquest.  > > > "As there will in all probability be an inquest, I and my team will, of course, be cooperating fully with any questions that are raised there.  > > > "The family deserve to have their questions answered and if that isn’t possible through the inquest then I will endeavour to make that happen through other means.  > > > "There is a legal process to go through and I am obviously acting within that. I welcome any scrutiny of my actions in the future and it is appropriate for that to be done independently.  > > > "I quite properly did all that I could to make sure that everything was being done by the book. I had no alternative but to take the action that I did and I hope that people will understand that.  > > > "Carl was a true force of nature – he drove through more legislation than any other minister. Not just through force of argument, but through force of personality.  > > > "Wales has lost a person of great warmth, ability and charisma. These are the darkest days any of us can remember in this institution – but they are darkest of all for the family, and we must respect their right to grieve in peace at this time.”

Translate the text from Welsh to English.

Ar 29 Tachwedd 2011 gwnaeth y Gweinidog dros Llywodraeth Leol a Chymunedau Ddatganiad llafar yn y Siambr ar: Bill is\-ddeddfau Llywodraeth Leol (Cymru) Gallwch weld y datganiad ar wefan Cynulliad Cenedlaethol Cymru drwy ddilyn yr hyperddolen hon http://www.assemblywales.org/bus\-home/bus\-chamber\-fourth\-assembly\-rop.htm?act\=dis\&id\=227995\&ds\=11/2011\#dat4 Os ydych yn cael anhawster i fynd at y datganiad drwy'r hyperddolen yna gallwch ei weld ar wefan Cynulliad Cenedlaethol Cymru drwy ddewis y canlynol: www.cynulliadcymru.org/ Busnes y Cynulliad/Cyfarfodydd Llawn/Cofnodion o drafodion y Cyfarfodydd Llawn/Cyfarfodydd Llawn/dewiswch ddyddiad perthnasol y cyfarfod llawn o'r gwymplen/dewiswch ddatganiad o'r dudalen gynnwys.   

On 29 November 2011 the Minister for Local Government and Communities made an oral Statement in the Siambr on: Local Government Byelaws (Wales) Bill The statement can be accessed on the National Assembly for Wales website via the following hyperlink http://www.assemblywales.org/bus\-home/bus\-chamber\-fourth\-assembly\-rop.htm?act\=dis\&id\=227995\&ds\=11/2011\#dat4 If you have difficulty accessing the statement via the hyperlink then you can access it on the National Assembly for Wales website by selecting the following: www.assemblywales.org/ Assembly Business/Plenary Meetings/Records of Plenary Proceedings/Plenary meetings/select relevant date of plenary meeting from the drop down menu/select statement from the contents page. 

Translate the text from Welsh to English.

Wedi’i gomisiynu gan Lywodraeth Cymru, caiff y gwasanaeth peilot newydd ei ddarparu gan Lantra, y prif gorff dyfarnu ar gyfer y diwydiannau ar y tir yng Nghymru.    Bydd y gwasanaeth yn cysylltu gweithwyr posibl, gyda’r sgiliau a’r profiad perthnasol, gyda busnesau i sicrhau bod swyddi yn cael eu llenwi yn y misoedd nesaf, gan fynd i’r afael ag unrhyw brinder llafur posibl yn y sector o ganlyniad i’r achosion o COVID\-19\.  Mae ffurflenni paru sgiliau yn hawdd i’w llenwi a gellir eu llenwi ar\-lein ar https://www.wales.lantra.co.uk.   Ar gyfer unigolion sydd heb gyfrifiadur neu sydd heb sgiliau TG digonol, bydd y Ganolfan Gwasanaeth Cyswllt Ffermio yn gallu llenwi y ffurflenni ar\-lein ar eu rhan.  Meddai Lesley Griffiths y Gweinidog Materion Gwledig: > Rydyn ni i gyd yn pryderu am yr effaith y mae Covid\-19 yn ei gael ar ein sectorau amaeth a garddwriaeth yng Nghymru, yn ogystal ag ar ein bywydau bob dydd.  Gallai prinder llafur, o bosibl, fod yn broblem fawr yn ystod yr haf.  > > > Yn anffodus, os bydd aelod o deulu ffermio neu weithiwr o fewn y busnes yn mynd yn sal, mae’n debygol y bydd nifer o aelodau’r teulu neu’r gweithwyr yn mynd yn sal hefyd oherwydd natur yr amgylchedd weithio a’r ffordd y mae’r clefyd yn lledaenu.  Gallai hyn olygu bod tasgau dyddiol heb eu cwblhau, gan gael effaith andwyol ar y busnes ac o bosibl hyd yn oed achosi problemau difrifol o ran iechyd a lles anifeiliaid.  > > > Rydym wedi ymrwymo i roi gwaith i bobl: cefnogi ein sectorau amaethyddol a garddwriaeth: sicrhau y gall y cadwyni cyflenwi gadw’r bwyd i lifo i gartrefi pobl a helpu ein heconomi wledig. > > > Bydd y gwasanaeth newydd gan Lantra yn helpu inni fynd i’r afael â hyn, gan baru pobl ddawnus gyda chyflogwyr sy’n chwilio am weithwyr megis cneifwyr defaid, contractwyr dipio defaid, torwyr carnau, casglwyr ffrwythau a milfeddygon mewn swyddi mewn llai na 14 diwrnod. Meddai Sarah Lewis, Dirprwy Gyfarwyddwr Lantra Cymru: > Rydym wedi datblygu Gwasanaeth Paru Sgiliau yn ystod y cyfnod anodd hwn i sicrhau y gall busnesau barhau gyda’u tasgau dyddiol, pe byddai aelod o’r teulu yn mynd yn sal neu weithiwr fynd yn sal a methu gweithio.    > > > Bydd y gwasanaeth yn gallu paru unigolion all weithio, naill ai dros dro neu yn yr hirdymor, gyda busnes sydd angen llafur ychwanegol yn ystod yr achosion o COVID\-19\. > > > Mae’r broses o gofrestru, naill ai fel unigolyn sy’n chwilio am waith neu fel busnes sy’n chwilio am gymorth ychwanegol, yn syml iawn.   > > > Unwaith y bydd y ffurflen gais wedi’i chwblhau, byddwn yn gwneud y gwaith o baru unigolion a busnesau yn seiliedig ar sgiliau, y galw a’r lleoliad.

Commissioned by Welsh Government, the new pilot service is delivered by Lantra, the leading awards body for land\-based industries in Wales. The service will put potential employees, with the relevant skills and experience, in touch with businesses to ensure vacancies are filled in the coming months, addressing any potential labour shortages in the sector caused by the COVID\-19 outbreak. Skills matching forms are easy to complete and can be completed online at www.wales.lantra.co.uk.   For individuals that do not have access to a computer or do not have the right IT skills, the Farming Connect Service Centre will be able to complete the forms online on their behalf Rural Affairs Minister Lesley Griffiths said: > We are all concerned about the impact COVID\-19 is having on our Welsh agriculture and horticultural sectors, as well as our daily lives. Labour shortages, potentially, could prove to be a particular issue this summer. > > > Sadly, if a member of a farming family or an employee of the business were to become ill, it is likely that a number of family members or employees would also become ill due to the nature of the work environment and the way the disease spreads. This could leave daily tasks uncompleted, with a detrimental effect on the business and possibly even causing serious animal health and welfare issues. > > > We are committed to putting people into employment: supporting our agriculture and horticultural sectors: ensuring supply chains can keep food flowing to people’s homes and helping our rural economy. > > > The new service run by Lantra will help us address this, matching skilled people with employers looking for workers such as sheep shearers, sheep dipping contractors, foot trimmers, fruit pickers and vets to jobs in less than 14 days. Sarah Lewis, Deputy Director of Lantra Wales, said: > We have developed the Skills Matching Service during this difficult time to ensure that businesses can continue with daily tasks, should a family member or an employee fall ill, and no longer be able to work. > > > The service will be able to match individuals who can work, either temporarily or longer\-term, with businesses in need of additional labour during the COVID\-19 outbreak. > > > The process to register, either as an individual looking for employment or as a business looking for additional support, is very simple > > > Once an application form is completed, we will do the work of matching up individuals and businesses based on skills, demand and location.

Translate the text from English to Welsh.

Our health has for nearly two years been at the forefront of all our minds, both physical and mental. The pandemic has affected many of us over the last few years, including our emotional and mental wellbeing. Christmas and New Year can also be a difficult time for some and I want to highlight the range of easy to access support available to people ahead of the festive period.   If you need any help for anything that maybe causing you anxiety you can contact our CALL mental health advice line, which is open 24/7\. Call 0800 132 737 or text ‘help’ to 8106\. Additionally, people can visit the Silvercloud website, where they can access Cognitive Behavioural Therapy online. Further information on the range of support available can be found at the NHS Wales 111 website. We continue to work with mental health charities who all play such an important role in providing support for people with mental health issues. Samaritans Cymru are one of those partners providing support that people may need. Samaritans provides confidential emotional support for people experiencing feelings of distress and despair, including those which could lead to suicide. You can contact Samaritans by telephone by calling 116123 free of charge or by emailing jo@samaritans.org. Additionally, veterans can access Veterans’ NHS Wales. Veterans and their families can refer themselves directly via the Veterans NHS Wales website: Home \- Veterans Wales or be referred by a GP or third sector organisation.  Papyrus Prevention of Young Suicide runs HOPELINEUK (0800 068 4141 every day 9 to midnight ) for anyone under the age of 35 who is experiencing thoughts of suicide or anyone concerned about them.  This year has been a real challenge for us all and our children and young people have particularly been affected. Our Young Person’s Mental Health Toolkit is there to help, available via the Hwb platform and provides details of a range of resources, including helplines and websites. Welsh: Repository \- Hwb (gov.wales)  English: Repository \- Hwb (gov.wales) We also know that Christmas can be a difficult time for those living with an eating disorder, help and support can be accessed via beateatingdisorders.org.uk/support\-services These are really challenging times and it’s important to look out for one and other, playing our part in encouraging people to talk about what worries them and to seek help.  I want to take this opportunity to show my gratitude to everyone who is providing mental health support, to every individual and organisation playing their part, thank you.

Mae ein hiechyd, am bron i ddwy flynedd, wedi bod yn flaenllaw yn ein meddyliau, yn nhermau corfforol a meddyliol. Mae’r pandemig wedi effeithio ar lawer ohonom dros y flwyddyn neu ddwy ddiwethaf, gan gynnwys ein llesiant emosiynol a meddyliol. Gall y Nadolig a’r Flwyddyn Newydd fod yn gyfnod anodd i rai a hoffwn amlygu’r ystod o gymorth hawdd i’w gael sy’n cael ei gynnig i bobl cyn cyfnod y Nadolig. Os oes angen unrhyw help arnoch ar gyfer unrhyw beth a all fod yn achosi ichi orbryderu, gallwch gysylltu â’n llinell gymorth iechyd meddwl CALL, sydd ar agor 24/7\. Ffoniwch 0800 132 737 neu anfonwch neges destun gyda’r gair ‘help’ i 81066\. Yn ogystal â hyn, gall pobl fynd i wefan SilverCloud, lle y gallant gael mynediad at Therapi Gwybyddol Ymddygiadol ar\-lein. Gellir dod o hyd i ragor o wybodaeth am yr ystod o gymorth sydd ar gael ar wefan 111 GIG Cymru. Rydym yn parhau i weithio gydag elusennau iechyd meddwl sydd i gyd yn chwarae rhan mor bwysig wrth ddarparu cymorth i bobl sydd â phroblemau iechyd meddwl. Samariaid Cymru yw un o’r partneriaid hynny sy’n darparu cymorth y gallai fod ei angen ar bobl. Mae’r Samariaid yn darparu cymorth emosiynol cyfrinachol i bobl sy’n teimlo’n ofidus ac yn ddiobaith, gan gynnwys teimladau a allai arwain at hunanladdiad. Gallwch gysylltu â’r Samariaid dros y ffôn drwy ffonio 116123 yn rhad ac am ddim neu drwy e\-bostio jo@samaritans.org. Yn ogystal â hyn, gall cyn\-filwyr ddefnyddio gwasanaeth GIG Cymru i Gyn\-filwyr. Gall cyn\-filwyr a’u teuluoedd atgyfeirio eu hunain yn uniongyrchol drwy wefan GIG Cymru i Gyn\-filwyr: Hafan \- Cyn\-filwyr Cymru neu gael eu hatgyfeirio gan eu meddyg teulu neu sefydliad yn y trydydd sector. Mae Papyrus Prevention of Young Suicide yn rhedeg HOPELINEUK (0800 068 4141  bob dydd 9 tan hanner nos) i unrhyw un o dan 35 oed sy’n cael teimladau hunanladdol neu unrhyw un sy’n pryderu amdanynt. Mae eleni wedi bod yn her wirioneddol i bob un ohonom ac mae wedi effeithio’n benodol ar ein plant a’n pobl ifanc. Mae ein Pecyn Cymorth Iechyd Meddwl Pobl Ifanc yno i helpu. Mae ar gael drwy blatfform Hwb ac yn darparu manylion ystod o adnoddau, gan gynnwys llinellau cymorth a gwefannau. Cymraeg: Ystorfa \- Hwb (llyw.cymru)  Saesneg: Repository \- Hwb (gov.wales) Gwyddom hefyd fod y Nadolig yn gallu bod yn gyfnod anodd i bobl sy’n byw gydag anhwylder bwyta, mae modd cael mynediad at gymorth a chefnogaeth drwy beateatingdisorders.org.uk/support\-services Dyma gyfnod heriol iawn ac mae’n bwysig edrych ar ôl ein gilydd, gan chwarae ein rhan wrth annog pobl i siarad am eu pryderon ac i geisio cymorth. Hoffwn gymryd y cyfle hwn i ddiolch i bawb sy’n darparu cymorth iechyd meddwl, i bob unigolyn a sefydliad sy’n chwarae eu rhan, diolch.

Translate the text from English to Welsh.

With rising interest rates, energy costs and cost\-of\-living expenses, not being able to meet mortgage repayments is a reality many homeowners are facing. As part of the Co\-operation Agreement between the Welsh Government and Plaid Cymru, a commitment was made to explore Local Authority Mortgages. The Help to Stay Wales Scheme has been considered as part of discussions about the mortgage market and how we can provide targeted support. During 2022\-23 and 2023\-24, the Welsh Government provided more than £3\.3 billion of support to help people struggling with the cost of living through targeted programmes which put money back into people’s pockets. As part of the budget agreement with Plaid Cymru for 2023\-24, £40 million repayable capital funding has been made available over this year and next year to bring forward schemes to provide flexible financial support. Help to Stay Wales will work alongside support offered by mortgage providers through the UK Mortgage Charter for customers who are struggling to afford their mortgage payments. The Scheme will provide an option for homeowners who are at serious risk of losing their home by offering a partial repayment of an existing mortgage balance via a low\-cost equity loan, secured by a second charge (behind first charge lender), reducing revised mortgage repayments to a level the applicant can afford. The Scheme will be operated by the Development Bank of Wales and will be interest free for the first five years. The purpose of the Scheme is to reduce the number of homeowners at risk of repossession and homelessness by offering them time to resolve their underlying financial issues. Minister for Climate Change, Julie James, said: > The current economic climate presents many challenges for homeowners as they face the significant rise in fuel costs, high inflation, escalating rent and house prices with incomes often not keeping pace. > > > The aim of the Help to Stay Wales Scheme is to help homeowners to continue living in their precious homes. > > > By widening our current mortgage rescue offer, we have the opportunity to help more people at an earlier stage before they face the awful threat of repossession. > > > I would like to thank UK Finance and mortgage lenders who are already supporting the Scheme, and I hope more lenders will be able provide their support over the coming weeks. > > > We will continue to do all we can with the powers we have to help protect vulnerable households through this cost\-of\-living crisis. Designated Member, Siân Gwenllian said: > The detailed work undertaken through the Co\-operation Agreement on the mortgage market has led to the creation of Help to Stay Wales to support people affected by soaring interest rates. > > > By utilising the financial institutions and the powers we currently have in Wales, we have been able to create a Made in Wales solution which will provide direct support to those facing the greatest difficulties. > > > This new, targeted support will help more people at an earlier stage, not just those threatened with repossession, meaning they can stay in their homes and help them avoid the stress of not being able to pay their mortgage. > > > Despite having limited powers and resources in this area, our hope is that the direct support being provided in Wales will provide an additional safety net to mitigate some of the worse effects of the unfairness of the conditions created in Westminster. Chief Executive for Shelter Cymru, Ruth Power, said: > We’ve been campaigning for more support for homeowners struggling with their mortgage repayments, who are one of the many groups at risk of homelessness and seeking support from Shelter Cymru. > > > We welcome any initiatives that get upstream to prevent homelessness and widen the safety net for households facing a cost of housing and cost\-of\-living crisis. This scheme will offer eligible households assistance from the early point of arrears accruing, rather than waiting until they face the incredible stress of repossession. We must now ensure that as many households as possible have the option to use it to stay in their homes, learning from people at risk of homelessness how best such a scheme can help them. > > > Anyone at immediate risk of losing their home can contact Shelter Cymru’s helpline on 08000 495 495 for independent advice. Mortgage Rescue, which has operated in Wales since 2008, is still available and remains a valuable last resort, but requires people to already be in possession proceedings to qualify for support. Help to Stay Wales will extend this to include those facing possession proceedings and/or financial hardship. By acting now with increased investment, we can prevent many individuals and families from entering possession proceedings and becoming homeless, adding to the already stressed waiting lists and high temporary accommodation costs for Local Authorities.

Gan fod cyfraddau llog, costau ynni, a chostau byw yn codi, mae methu â thalu ad\-daliadau morgais yn realiti sy'n wynebu llawer o berchnogion cartrefi. Yn rhan o'r Cytundeb Cydweithio rhwng Llywodraeth Cymru a Phlaid Cymru, gwnaed ymrwymiad i edrych ar Forgeisi Awdurdodau Lleol. Cafodd Cynllun Cymorth i Aros Cymru ei ystyried yn ystod trafodaethau am y farchnad forgeisi ac am sut y gallwn ddarparu cymorth wedi'i dargedu. Yn ystod 2022\-23 a 2023\-24, darparodd Llywodraeth Cymru fwy na £3\.3 biliwn o gymorth i helpu pobl sy'n cael trafferth gyda chostau byw drwy raglenni wedi'u targedu a oedd yn rhoi arian yn ôl ym mhocedi pobl. Yn rhan o'r cytundeb cyllideb gyda Phlaid Cymru ar gyfer 2023\-24, rydym wedi trefnu bod £40 miliwn o gyllid cyfalaf ad\-daladwy ar gael yn ystod y flwyddyn hon a'r flwyddyn nesaf i gyflwyno cynlluniau a fydd yn darparu cymorth ariannol hyblyg. Bydd Cymorth i Aros Cymru yn gweithio ochr yn ochr â chymorth a gynigir gan ddarparwyr morgeisi drwy Siarter Morgeisi'r DU i gwsmeriaid sy'n ei chael yn anodd fforddio eu taliadau morgais. Bydd y Cynllun yn cynnig opsiwn i berchnogion cartrefi sy'n ei chael yn anodd fforddio eu taliadau morgais ac sydd mewn perygl difrifol o golli eu cartref. Bydd yn gwneud hynny drwy gynnig ad\-dalu rhan o falans morgais sydd ganddynt eisoes drwy roi benthyciad ecwiti cost isel sy'n cael ei ddiogelu drwy ail arwystl (i'w dalu ar ôl talu benthyciwr yr arwystl cyntaf), gan leihau'r ad\-daliadau morgais diwygiedig i lefel y gall yr ymgeisydd ei fforddio. Bydd y Cynllun yn cael ei weithredu gan Fanc Datblygu Cymru a bydd yn ddi\-log am y pum mlynedd gyntaf. Pwrpas y Cynllun yw lleihau nifer y perchnogion tai  sydd mewn perygl o weld eu cartrefi'n cael eu hadfeddu ac o fod yn ddigartref, drwy roi amser iddynt ddatrys y problemau ariannol sylfaenol sy'n eu hwynebu. Dywedodd y Gweinidog Newid Hinsawdd, Julie James: > Mae llawer o heriau i berchenogion tai yn yr hinsawdd economaidd bresennol sydd ohoni wrth iddyn nhw wynebu  costau tanwydd uwch o lawer, chwyddiant uchel, a phrisiau uwch ym maes rhentu a thai. Yn aml, 'dyw eu hincwm ddim yn codi i'r un graddau. > > > Nod Cynllun Cymorth i Aros Cymru yw helpu perchenogion tai i barhau i fyw yn y cartrefi y mae ganddyn nhw gymaint o feddwl ohonyn nhw. > > > Drwy ehangu'r cymorth achub morgeisi rydyn ni'n ei gynnig ar hyn o bryd, mae cyfle gyda ni i helpu rhagor o bobl yn gynt cyn iddyn nhw wynebu'r sefyllfa ofnadwy lle mae bygythiad i'w cartrefi gael eu hadfeddu. > > > Hoffwn i ddiolch i UK Finance a benthycwyr morgeisi sy'n cefnogi'r Cynllun eisoes, a dw i'n gobeithio y bydd rhagor o fenthycwyr yn gallu cynnig eu cefnogaeth yn ystod yr wythnosau nesaf. > > > Byddwn ni'n parhau i wneud popeth o fewn ein gallu gyda'r pwerau sydd gennym i helpu i amddiffyn aelwydydd agored i niwed yn ystod yr argyfwng costau byw hwn. Dywedodd yr Aelod Dynodedig, Siân Gwenllian: > Mae'r gwaith manwl ar y farchnad forgeisi a wnaed drwy'r Cytundeb Cydweithio wedi arwain at greu Cynllun Cymorth i Aros Cymru er mwyn helpu pobl y mae'r cyfraddau llog cynyddol uwch yn effeithio arnyn nhw. > > > Drwy ddefnyddio'r sefydliadau ariannol a'r pwerau sydd gennym yng Nghymru ar hyn o bryd, rydyn ni wedi gallu creu ateb a Wnaed yng Nghymru ac a fydd yn rhoi cymorth uniongyrchol i'r bobl hynny sy'n wynebu'r anawsterau mwyaf. > > > Bydd y cymorth newydd hwn, sydd wedi'i dargedu, yn helpu rhagor o bobl yn gynt, nid dim ond y rheini sydd dan fygythiad o weld eu cartrefi'n cael eu hadfeddu, sy'n golygu y byddan nhw'n gallu aros yn eu cartrefi ac osgoi'r straen o fethu â thalu eu morgais. > > > Er mai cyfyngedig yw'r pwerau a'r adnoddau sydd gennym yn y maes hwn, ein gobaith yw y bydd y cymorth uniongyrchol sy'n cael ei ddarparu yng Nghymru yn rhwyd ddiogelwch ychwanegol i liniaru rhai o'r effeithiau gwaeth sy'n gysylltiedig ag annhegwch yr amodau a grëwyd yn San Steffan. Dywedodd Prif Weithredwr Shelter Cymru, Ruth Power: > Rydym wedi bod yn ymgyrchu am ragor o gymorth i berchnogion cartrefi sy’n ei chael hi’n anodd ad\-dalu eu morgais, sy’n un o nifer o grwpiau sydd mewn perygl o fod yn ddigartref ac sy’n ceisio cymorth gan Shelter Cymru. > > > Rydym yn croesawu unrhyw fentrau rhagofalus sy’n ceisio atal digartrefedd ac sy’n ehangu’r rhwyd ddiogelwch i gartrefi sy’n wynebu argyfyngau costau tai a chostau byw. Bydd y cynllun hwn yn cynnig cymorth i gartrefi cymwys yn fuan pan fydd ôl\-ddyledion yn dechrau cronni, yn hytrach na gorfod aros hyd nes y maent yn wynebu straen difrifol adfeddu. Rhaid inni nawr sicrhau fod cymaint o gartrefi â phosibl yn cael yr opsiwn i’w ddefnyddio er mwyn aros yn eu cartrefi, gan ddysgu gan bobl sydd mewn perygl o fod yn ddigartref beth yw’r ffordd orau y gall cynllun o’r fath eu cynorthwyo. > > > Dylai unrhyw un sydd mewn perygl o golli eu cartref ar unwaith gysylltu â llinell gymorth Shelter Cymru ar 08000 495 495 i gael cyngor annibynnol. Mae Achub Morgeisi, sydd wedi gweithredu yng Nghymru ers 2008, ar gael o hyd ac mae'n parhau i fod yn ddewis olaf gwerthfawr, ond mae'n rhaid bod pobl yn wynebu achos cymryd meddiant eisoes er mwyn bod yn gymwys i gael cymorth. Bydd Cymorth i Aros Cymru yn ehangu hynny i gynnwys pobl sy'n wynebu achos cymryd meddiant a/neu galedi ariannol. Drwy weithredu yn awr a buddsoddi mwy, gallwn atal llawer o unigolion a theuluoedd rhag wynebu achosion adennill meddiant a bod yn ddigartref. Byddai hynny'n ychwanegu at y rhestrau aros sydd eisoes dan straen a hefyd at gostau uchel y llety dros dro a ddarperir gan yr awdurdodau lleol.

Translate the text from Welsh to English.

Mae Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi heddiw Gwyddoniaeth i Gymru: Agenda strategol ar gyfer gwyddoniaeth ac arloesedd yng Nghymru.  Mae i’w weld ar wefan Llywodraeth Cymru ac mae pob Aelod o’r Cynulliad wedi cael copi caled heddiw.

The Welsh Government has today published Science for Wales – A strategic agenda for science and innovation in Wales.  It is available on the Welsh Government website and Assembly Members have each been given a hard copy today.

Translate the text from Welsh to English.

Gwnaed y cyhoeddiad ar ddechrau’r Wythnos Genedlaethol Mabwysiadu, sy’n ceisio codi ymwybyddiaeth ynghylch mabwysiadu, ac yn fwy penodol na hynny, yr angen i ddod o hyd i fabwysiadwyr ar gyfer grwpiau o frodyr a chwiorydd. Bydd £90,000 o’r gyllideb Plant a Chymunedau ar gyfer 2018/19 yn ariannu ymgyrchoedd recriwtio a fydd yn canolbwyntio ar ddod o hyd i deuluoedd ar gyfer y rheini sy’n ei chael yn anodd i ddod o hyd i fabwysiadwyr, fel grwpiau o frodyr a chwiorydd a phlant hŷn sy’n aros i gael eu mabwysiadu. Bydd yr arian hefyd yn mynd i barhau â’r gwaith o ddatblygu fframwaith cefnogi cenedlaethol ar gyfer teuluoedd sy’n mabwysiadu. Bydd cyllid cylchol o £125,000 o gyllideb y Gwasanaethau Cymdeithasol yn cael ei ddefnyddio i recriwtio, hyfforddi a darparu adnoddau ar gyfer “hyrwyddwyr taith bywyd” sy’n rhoi cefnogaeth i blant yn ystod y broses fabwysiadu a recriwtio hyrwyddwr cenedlaethol i roi’r fframwaith cefnogi mabwysiadu ar waith. Bydd hefyd yn gyfrifol am sicrhau bod y fframwaith yn gweithredu’n gyson ledled y wlad.   Dywedodd yr Ysgrifennydd dros Gymunedau a Phlant, Carl Sargeant: > “Mae mabwysiadu yn fodd o roi cartref a theulu cariadus i blant sy’n agored i niwed. Mae’n rhoi sefydlogrwydd a diogelwch. Mae pob plentyn yn haeddu hynny. Mae’n bleser gen i allu rhoi’r arian hwn i’r Gwasanaeth Mabwysiadu Cenedlaethol. Bydd yn helpu i gryfhau gwasanaethau mabwysiadu  ac yn gwella safon bywyd y plant yma.” Dywedodd Rebecca Evans, Gweinidog Iechyd y Cyhoedd a Gwasanaethau Cymdeithasol: > “Mae’n hanfodol bod blant sy’n cael eu mabwysiadu a’r teuluoedd sy’n eu mabwysiadu yn cael y gefnogaeth i ddod i arfer â’u bywyd newydd. Bydd yr arian hwn, sy’n cefnogi hyrwyddwyr taith bywyd ac yn sicrhau bod y fframwaith cefnogi mabwysiadu yn cael ei weithredu’n gyson ledled Cymru, yn gwneud gwahaniaeth cadarnhaol i fywydau plant wedi’u mabwysiadu a’u teuluoedd." Wrth groesawu’r cyhoeddiad heddiw, dywedodd Suzanne Griffiths, Cyfarwyddwr Gweithrediadau, Gwasanaeth Mabwysiadu Cenedlaethol Cymru: > “Mae Wythnos Genedlaethol Mabwysiadu eleni yn dathlu brodyr a chwiorydd. Mae’r  arian hwn yn amserol iawn ar gyfer yr ymgyrch hwnnw. > > “Mae 62% o blant sy’n rhan o grwpiau o frodyr a chwiorydd sy’n gyfanswm o  2 neu fwy yn disgwyl am deuluoedd ar hyn o bryd. Mae cyn bwysiced ag erioed ein bod ni’n recriwtio mabwysiadwyr sy’n medru cadw brodyr a chwiorydd gyda’i gilydd. > > “Ochr yn ochr â’r grant , bydd y cyllid cylchol yn ein galluogi i barhau i wella gwasanaethau cefnogi mabwysiadu ledled Cymru gan sicrhau bod taith bywyd pob plentyn sy’n cael ei fabwysiadu yng Nghymru yn cael cefnogaeth dda. > > “Bydd y cyllid newydd yn caniatáu i ni ailedrych a chryfhau agweddau pwysig ar y daith fabwysiadu.”

The funding was announced at the start of National Adoption Week, which aims to raise awareness of adoption and in particular the need to find adopters for sibling groups. £90,000 from the Children and Communities budget in 2018/19 will fund recruitment campaigns which will focus on finding families for those who find it harder to find adoptive homes such as sibling groups and older children awaiting adoption and continue the development of a national support framework for adoptive families. Recurring funding of £125,000 from the Social Services budget will be used to recruit, train and provide materials for “life journey champions” to support children through their adoption and to recruit a national implementation champion who will work to ensure that the new adoption support framework is implemented consistently across the country. Children and Communities Secretary Carl Sargeant said: > “Adoption provides vulnerable children with a loving family and with the stability and security that all children deserve. I am delighted to provide the National Adoption Service with this funding to help strengthen adoption services to improve the life chances of these children.” Minister for Social Services, Rebecca Evans, said: > “Ensuring adopted children and their families get the support they need to adjust to their new lives is vitally important. This funding, which will support life journey champions and ensure that the new adoption support framework is delivered consistently across Wales, will help to make a positive difference to the lives of adopted children and their families." Welcoming today’s announcement, Suzanne Griffiths, director of operations for the National Adoption Service for Wales, said: > “This year’s Adoption Week celebrates brothers and sisters, and this new funding is very timely for that campaign. > > > “With 62% of children currently waiting for families being part of a sibling group of 2 or more, it has never been more important to recruit adopters able to keep brothers and sisters together. > > > “Alongside that grant, the recurring funding will enable us to continue to improve adoption support services across Wales and ensure that every child in Wales placed for adoption will have good quality life journey work. > > > "This new funding will enable us to fundamentally review and strengthen important aspects of the adoption journey.”

Translate the text from Welsh to English.

Mae ymestyn y rhyddhad ardrethi hyd at 31 Mawrth 2025 yn golygu y bydd £9\.7m o gymorth ychwanegol ar gyfer safleoedd gofal plant cofrestredig. Bydd hyn yn helpu’r rheini sy’n wynebu anawsterau ariannol o ganlyniad i’r pandemig, gan ddiogelu’r lefel o ddarpariaeth y mae ei hangen ar blant a rhieni. Cafodd y cynllun Rhyddhad Ardrethi Busnesau Bach ei ehangu ym mis Ebrill 2019 i roi rhyddhad o 100% i bob safle gofal plant cofrestredig yng Nghymru am gyfnod o dair blynedd. Nod y cynllun yw helpu’r sector i weithredu’r cynnig gofal plant, sef 30 o oriau o addysg gynnar a gofal plant, ac mae wedi helpu llawer o feithrinfeydd preifat a darparwyr gofal dydd i ymateb i rai o’r heriau ariannol sydd eisoes yn wynebu’r sector. Dywedodd Julie Morgan, y Dirprwy Weinidog Gwasanaethau Cymdeithasol: > Rydyn ni wedi ymrwymo i fuddsoddi yn sector gofal plant Cymru. Mae’n hollbwysig cydnabod y gwasanaeth hanfodol y mae lleoliadau gofal plant yn ei roi i deuluoedd, drwy gynnig amgylcheddau positif a gofalgar i’n plant a helpu rhieni i allu manteisio ar y cyfle i gael gwaith, addysg neu hyfforddiant. > > > Mae’r pandemig wedi cael effaith hynod niweidiol ar fusnesau ledled Cymru, gan gynnwys effaith enfawr ar leoliadau gofal plant. Mae’r pandemig wedi creu heriau newydd i leoliadau gofal plant, ac wedi gwaethygu’r heriau a oedd yn bodoli eisoes.  Bydd ymestyn rhyddhad ardrethi yn helpu safleoedd gofal plant cofrestredig i barhau â’r gwaith hanfodol y maen nhw’n ei wneud, drwy helpu i sicrhau eu bod yn parhau’n fusnesau hyfyw. Dywedodd y Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol, Rebecca Evans: > Mae’r £9\.7m o gymorth ychwanegol rydyn ni’n ei roi i’r sector gofal plant yn rhan o becyn ehangach o gyllid a fydd yn helpu Cymru i symud y tu hwnt i’r pandemig. Mae’n hanfodol ein bod yn helpu darparwyr gofal plant fel y rhain i adfer a chodi nôl ar eu traed. Dywedodd Purnima Tanuku OBE, Prif Weithredwr Cymdeithas Genedlaethol Meithrinfeydd Dydd Cymru: > Rydyn ni’n croesawu’r cyhoeddiad calonogol hwn gan Lywodraeth Cymru y bydd y gefnogaeth i ddarparwyr gofal plant a rhieni yn parhau drwy fod rhyddhad ardrethi busnes yn dal i fod ar gael am dair blynedd arall. > > > Mae Cymdeithas Genedlaethol Meithrinfeydd Dydd Cymru wedi gweithio’n agos gyda Llywodraeth Cymru ar y mater hwn, ac rydyn ni’n croesawu’r ffaith bod sylw wedi cael ei roi i farn y sector. Mae ymestyn y rhyddhad yn cydnabod y rôl bwysig y mae lleoliadau preifat, gwirfoddol ac annibynnol yn ei chwarae drwy ddarparu lleoedd addysg gynnar a gofal plant hanfodol. > > > Wrth siarad â darparwyr ynghylch sut mae’r rhyddhad wedi ei helpu hyd yn hyn, dywedodd 35% wrthym ei fod wedi caniatáu iddynt gadw costau gofal plant yn is i rieni, a dywedodd ychydig o dan draean ohonynt ei fod wedi eu helpu i barhau i fod yn gynaliadwy, gan leihau’r perygl y gallai lleoliadau gau. > > > Roedd y manteision eraill yn ymwneud â buddsoddi mewn staff, adnoddau a’u safleoedd, sy’n dangos pa mor bwysig yw’r cymorth i leoliadau gofal plant, y rhieni, a’r plant. Dywedodd un o Ymddiriedolwyr y Gymdeithas, Tina Jones MBE, perchennog clwb y tu allan i oriau ysgol a Meithrinfa Ddydd Tiny Tots: > Mae hyn yn newyddion gwych i leoliadau gofal plant fel fy lleoliad i, ac mae’n golygu y gallwn barhau i gynnig lleoedd fforddiadwy i deuluoedd yn ein hardal. Roedd ardrethi yn gost fawr i’n lleoliadau, a’r eironi oedd po fwyaf o le oedd gennych chi i’r plant, uchaf yn y byd oedd yr ardrethi. Mae’r rhyddhad hwn wedi ein helpu i barhau’n gynaliadwy yn ystod cyfnod hynod ansicr, yn benodol o ganlyniad i’r pandemig. > > > Yn ystod y tair blynedd diwethaf, oherwydd y rhyddhad ardrethi busnes sydd ar gael, dw i wedi gallu osgoi cynyddu fy ffioedd i’r rhieni. Mae wedi bod yn gymorth mawr ac mae’n newyddion gwych y bydd ar gael am dair blynedd arall.

The extension of the rates relief, until 31 March 2025, will provide £9\.7m of additional support for registered childcare premises. This will help those who are facing financial difficulties as a result of the pandemic and secure the level of provision that children and parents need and rely on. The Small Business Rates Relief scheme was enhanced in April 2019 to provide 100% relief to all registered childcare premises in Wales for a three\-year period. Designed to help the sector deliver the child care offer of 30 hours of early education and childcare, the scheme helped many private nurseries and day care providers overcome some of the financial challenges already facing the sector. Julie Morgan, Deputy Minister for Social Services said: > We are committed to investing in Wales’ childcare sector. It is vital we recognise the essential service childcare settings provide to families, offering positive and caring environments for our children and helping parents to access employment, education or training. > > > The pandemic has had a devastating impact on businesses across Wales and childcare settings have been severely impacted. The pandemic has created new, and exacerbated existing challenges for childcare settings.  The extension of the rates relief will help registered childcare premises continue the crucial work they do and help to ensure they remain viable businesses. The Minister for Finance and Local Government, Rebecca Evans said: > The £9\.7m of additional support we are providing to the childcare sector is part of a wider package of funding which will help Wales move beyond the pandemic. It is vital that we help childcare providers recover and get them back on their feet. Purnima Tanuku OBE, Chief Executive of National Day Nurseries Association (NDNA) Cymru, said: > We really welcome this very positive announcement from the Welsh Government which will continue to support childcare providers and parents by extending business rates relief for a further three years. > > > NDNA Cymru has worked closely with the Welsh Government on this issue and we welcome that the views of the sector have been taken on board. This extended relief shows recognition of the important role of private, voluntary and independent settings in delivering early education and vital childcare places. > > > Speaking to providers about how the relief has helped them to date, 35% told us that it’s allowed them to keep childcare costs lower for parents while just under a third said it had helped them stay sustainable, reducing the risk of settings closing. Other benefits were being able to invest in staff, resources and their premises, showing just how important the support is for childcare settings, parents and the children. NDNA Cymru Trustee Tina Jones MBE, owner of Tiny Tots Day Nursery and Out of School Club, said: > This is fantastic news for childcare settings like mine and means we can keep offering affordable places for families in our area. The rates were a large cost to find for our settings and the irony was that the more space you had for the children, the higher your rates. This relief has helped us remain sustainable over really uncertain times, particularly with the pandemic. > > > Over the past three years with the rates relief in place I've been able to avoid increasing my fees to parents. It has been a great support and it is such good news that this will be in place for another three years.

Translate the text from Welsh to English.

Defnyddiwyd planciau Concrit Awyredig Awtoclafiedig Cyfnerth (RAAC) gan y diwydiant adeiladu yn y DU rhwng y 1960au a’r 1980au yn gyffredinol. Fe’u defnyddiwyd i greu cynnyrch fel planciau llawr, planciau to a phaneli wal. Ym mis Mai 2019, tynnodd rhybudd gan y corff annibynnol yn y DU, y Pwyllgor Sefydlog ar Ddiogelwch Strwythurol, sylw at y pryderon sylweddol ynghylch diogelwch strwythurol eiddo a oedd yn cynnwys y cydrannau hyn.      Ers i’r rhybudd hwnnw gael ei gyhoeddi yn 2019, mae fy swyddogion a'm cynghorwyr ym Mhartneriaeth Cydwasanaethau GIG Cymru – sy’n gyfrifol am ddefnyddio adnoddau yn y ffordd orau posibl drwy gomisiynu a chaffael gwaith ar gyfer y GIG ar sail ‘unwaith i Gymru’ – wedi bod mewn cysylltiad â GIG Cymru ynghylch rheoli RAAC a'r peryglon cysylltiedig. Rhwng mis Tachwedd 2019 a mis Ionawr 2022, cyhoeddwyd nifer o Hysbysiadau Gwasanaethau Ystadau Arbenigol fel rhan o'r gwaith hwn. Yn unol â’r hysbysiadau hynny, rhoddwyd y dasg i sefydliadau'r GIG o gynnal ymchwiliadau i bresenoldeb (neu ddiffyg) RAAC. Roedd y gwaith hwn yn berthnasol i holl fangreoedd trwyddedig y GIG. Yn 2022, penododd Partneriaeth Cydwasanaethau GIG Cymru beiriannydd strwythurol arbenigol ar ran Llywodraeth Cymru i adolygu'r adroddiadau a dderbyniwyd gan sefydliadau a'r lleoliadau hynny lle’r oedd RAAC wedi’i ganfod. Cafodd yr adolygiadau arbenigol eu cwblhau ym mis Tachwedd 2022, a rhannwyd â'r sefydliadau perthnasol yr adroddiadau ar yr holl arolygon safle a luniwyd fel rhan o'r comisiwn hwn. Ym mis Chwefror 2023, gofynnwyd i fyrddau iechyd ac ymddiriedolaethau’r GIG gynnal ymchwiliadau pellach i ystyried canfyddiadau adroddiadau’r peiriannydd arbenigol. Mae’r adroddiadau sicrwydd uwch hyn yn cael eu llunio ar hyn o bryd. Mae’r rhai sydd wedi’u cwblhau yn cael eu casglu a’u hadolygu. Ar sail y canfyddiadau hyd yma, nodwyd bod RAAC yn bresennol mewn dau safle ysbyty acíwt yng Nghymru – Ysbyty Llwynhelyg yn Hwlffordd ac Ysbyty Nevill Hall yn y Fenni. Mae’r ddau fwrdd iechyd lle mae RAAC wedi’i ganfod wrthi’n ymchwilio ymhellach ac yn cymryd camau lliniaru angenrheidiol i ddiogelu cleifion, staff ac ymwelwyr. Yn Ysbyty Llwynhelyg, lle mae chwe ardal ward ynghau ar hyn o bryd oherwydd gwaith lliniaru, mae 32 o gleifion wedi’u symud i welyau a gomisiynwyd yn Ysbyty De Sir Benfro. Nid yw’r rhain yn welyau gofal acíwt ac nid oes angen gofal iechyd acíwt ar y cleifion hyn mwyach. O ran y wardiau yn Ysbyty Llwynhelyg y mae gwaith yn cael ei wneud ynddynt, bwriedir eu hailgomisiynu’n raddol, gan anelu at gwblhau’r gwaith erbyn diwedd mis Mawrth 2024\. Mae Llywodraeth Cymru wedi darparu £12\.8 miliwn i gefnogi’r gwaith cyweirio yn Ysbyty Llwynhelyg. Yn Ysbyty Nevill Hall, does dim cleifion wedi’u heffeithio gan y nifer fach o ardaloedd anghlinigol sydd wedi’u cau ar y safle.  Mae ardaloedd llai o RAAC hefyd wedi’u canfod mewn ystafell beiriannau yn ysbyty Bronglais, yn Aberystwyth, sy’n cael ei defnyddio gan staff hyfforddedig yn unig ac nad yw ar agor i’r cyhoedd, a ffreutur yn ysbyty Bryn y Neuadd, Llanfairfechan, a gafodd ei ddatgomisiynu ym mis Ionawr 2022\. Bydd canlyniadau’r gwaith arolygu manylach ar gael yn nes ymlaen yn nhymor yr hydref, a bydd hyn yn hysbysu’r camau nesaf sydd i’w cymryd o ran unrhyw waith cyweirio pellach a gwaith rheoli safleoedd. Nid wyf yn rhagweld y bydd unrhyw newid i’r gwaith arolygu a wnaed hyd yma, cyn belled ag y bod canllawiau Sefydliad y Peirianwyr Strwythurol yn aros yr un fath. Rwyf wedi gofyn i’m Swyddogion gomisynu’r GIG i ganfod presenoldeb RAAC ar draws Portffolio Ystadau’r GIG, sy’n cynnwys unrhyw adeilad lle bydd gofal y GIG yn cael ei ddarparu.  

Reinforced Autoclaved Aerated Concrete (RAAC) planks were used in the UK construction industry generally between the 1960s and 1980s. They were used to form products such as floor planks, roof planks and wall panels. In May 2019, an alert from the independent UK body the Standing Committee on Structural Safety highlighted significant concerns around the structural safety of properties with these components. Since the 2019 alert was issued, my officials and advisers at NHS Wales Shared Services Partnership (NWSSP) \- which has the responsibility to maximise resources through commissioning and procuring work for the NHS on a once\-for\-Wales basis \- have been engaging with NHS Wales about the management of and the risks associated with RAAC. Several Specialist Estate Services Notifications have been issued as part of this work, between November 2019 and January 2022, tasking NHS organisations with undertaking investigations into the presence (or not) of RAAC. This covered all NHS licenced premises. In 2022, NWSSP appointed a specialist structural engineer on behalf of the Welsh Government to review the reports received by organisations and those locations where RAAC had been identified. The specialist reviews were completed in November 2022, with all site survey reports produced as part of this commission being shared with the relevant organisations. Health boards and NHS trusts were further requested in February 2023 to complete a further iteration of investigation to take into account the findings of the specialist engineers reports. These enhanced assurance reports are currently ongoing. Those which have been completed are being collected and reviewed. Based on the findings to date, RAAC has been identified as being present in two acute hospital sites across Wales – Withybush Hospital, in Haverfordwest and Nevill Hall Hospital, in Abergavenny.  The two health boards where RAAC has been located are currently undertaking further investigations and are taking necessary mitigation measures to ensure the safety of patients, staff and visitors.  At Withybush Hospital, where six ward areas are currently closed for mitigation works, 32 patients have been moved to beds commissioned in South Pembrokeshire Hospital. These are non\-acute beds and accessed by patients who no longer have acute healthcare needs. The wards subject to works at Withybush Hospital are planned to be recommissioned on a phased basis with an aim to complete works by the end of March 2024\. The Welsh Government has made £12\.8m available to support the remediation work at Withybush Hospital. At Nevill Hall Hospital no patients have been impacted by the small number of non\-clinical areas which have been closed on site.  Smaller areas of RAAC have also been found in a remote plant room at Bronglais Hospital, in Aberystwyth, where access is restricted to trained staff only and not open to the public and a canteen at Bryn y Neuadd hospital, Llanfairfechan, which was decommissioned in January 2022\. The outputs from the more detailed survey works will be known later in the autumn, which will inform the next steps to be taken around any further remediation works and management of sites. I do not anticipate that the survey work undertaken to date will be changed, subject to the Institute of Structural Engineers’ guidance remaining the same. I have asked my Officials to commission the NHS to identify the presence of RAAC across the NHS Estates Portfolio which includes any building from which NHS care is delivered.    

Translate the text from English to Welsh.

Latest figures from the UK\-wide Start Up Loans Company (SULCO) show that since the fund was established in Wales in October 2013, it has provided support and loans to 1943 new and early stage Welsh businesses, with an average lending amount of around £8000 per company. The figures mean that over the last 4 years an average of 2 new Welsh businesses a day have benefitted from funding from the Start Up Loan Company. Speaking about the latest figures, Economy Secretary, Ken Skates said: > “The Welsh Government is committed to encouraging entrepreneurship and start\-ups across Wales. However we recognise that the one thing holding most entrepreneurs back is their difficulty in accessing affordable finance and the right mentoring support. > > “We are proud to support the UK Wide Start Up Loans Company which is partly delivered by the Welsh Government Business Wales service. > > “Since its inception in 2012 the Start Up Loans Company fund has supported nearly 2000 start ups in Wales and it is really heartening to see the ongoing success of companies such as organic hair treatment specialists, Goji Hair in Cardiff, outdoor activity company, Waterfall Ways in Glynneath and Bite Wales – the Little Cheese Shop in Denbighshire. > > “Their stories show just what can be achieved when drive, ambition and flair are coupled with the right finance and support.” Joanna Hill, Interim CEO at The Start Up Loans Company, said: > “Start\-ups play an instrumental role in driving the growth of the economy, and it’s great to see such a demand for funding in Wales. The businesses we have helped launch span a range of sectors, and demonstrate the flair and diversity of the start\-up community in Wales. > > “We have helped fund over 2,000 start\-ups in Wales since the scheme’s inception and it has been rewarding watching them grow to become successful, profitable businesses. Working in partnership with the Business Wales service we anticipate this momentum to continue, and we look forward to seeing more businesses start\-up and thrive across the country.”

Mae’r ffigurau diweddaraf gan y Start Up Loans Company (SULCO), cwmni sy’n gweithredu ledled Prydain, yn dangos ei fod wedi rhoi cymorth a benthyciadau i 1943 o fusnesau sydd ar gychwyn a busnesau newydd ers i’r gronfa gael ei sefydlu yng Nghymru ym mis Hydref 2013, gyda swm o oddeutu £8000 fesul cwmni yn cael ei fenthyca ar gyfartaledd. Mae’r ffigurau’n golygu, dros y bedair mlynedd ddiwethaf, bod dau fusnes newydd y dydd o Gymru ar gyfartaledd wedi elwa o’r cyllid gan y Start Up Loan Company. Wrth drafod y ffigurau diweddaraf, dywedodd Ken Skates, Ysgrifennydd yr Economi: > “Mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i annog entrepreneuriaeth a busnesau newydd ledled Cymru. Fodd bynnag, rydym yn cydnabod mai yr un peth sy’n dal y rhan fwyaf o entrepreneuriaid yn ôl yw eu hanhawster i ddod o hyd i gyllid fforddiadwy a’r cymorth mentora cywir. > > “Rydym yn falch o gefnogi y Start Up Loans Company sy’n cael ei ddarparu’n rhannol gan wasanaeth Busnes Cymru Llywodraeth Cymru. > > “Ers y dechrau yn 2012 mae cronfa y Start Up Loans Company wedi cefnogi bron i 2000 o fusnesau newydd yng Nghymru ac mae’n galonogol iawn gweld llwyddiant parhaus cwmnïau fel yr arbenigwyr organig ar drin gwallt, Goji Hair yng Nghaerdydd, y cwmni gweithgareddau awyr agored, Waterfall Ways yng Nghastell\-nedd, a Bite Wales – the Little Cheese Shop yn Sir Ddinbych. > > “Mae eu storïau yn dangos yr hyn y gellir ei gyflawni pan fydd awydd, uchelgais a gallu yn cyd\-fynd â’r cyllid a’r cymorth cywir.” Meddai Joanna Hill, Prif Swyddog Gweithredol dros\-dro y Start Up Loans Company: > “Mae busnesau newydd yn chwarae rhan hollbwysig wrth sbarduno twf yr economi, ac mae’n wych gweld cymaint o alw am gyllid yng Nghymru. Mae’r busnesau yr ydym wedi helpu eu lansio yn cynnwys sawl sector, ac yn dangos gallu ac amrywiaeth y gymuned sy’n dechrau busnesau yng Nghymru. > > “Rydym wedi helpu i ariannu dros 2,000 o fusnesau newydd yng Nghymru ers dechrau’r cynllun ac mae wedi rhoi boddhad inni eu gweld yn datblygu i fod yn fusnesau llwyddiannus, proffidiol.  Trwy weithio mewn partneriaeth â gwasanaeth Busnes Cymru rydym yn rhagweld y bydd y momentwm hwn yn parhau, ac rydym yn edrych ymlaen at weld mwy o funsesau yn dechrau ac yn ffynnu ledled y wlad.”

Translate the text from English to Welsh.

The Hub is delivered through Business Wales with the aim of creating 100 new businesses over a 2 year period. The Welsh Government has provided £1 million for the pilot project. The Hub provides a community for entrepreneurs linking with other organisations including Glyndwr University, Coleg Cambria, industry and support agencies in the region. Ken Skates said: > “It’s been good to visit the Hub today and hear directly from the entrepreneurs who are using the facilities, and to hear about their experiences. > > > “It’s great to see that there is so much enthusiasm and entrepreneurial talent in the region. > > > “The Welsh Government’s Economic Action Plan is clear that supporting and encouraging entrepreneurship across Wales is absolutely crucial if we are to succeed in growing Wales’ economy. > > > “Now more than ever, with the challenges presented by Brexit, we need to support and encourage new businesses and innovation. These are vital drivers for the economy and Wrexham Enterprise Hub will help inform our future economic priorities.” Carl Turner, Community Manager at the Wrexham Enterprise Hub said: > “Since launching just under a year ago, we’ve held more than 30 events and supported over 170 individuals. It was Mr Skates himself who cut the ribbon that day, so it’s fitting that he was able to come and speak with some of our members at this impromptu round table. > > > “Our members got their chance to chat with the minister and discuss their successes and their stumbling blocks, and I know they got a lot out of it. Opportunities like this allow ministers and businesses to mutually benefit from immediate access, and that helps both sides gain further insight into how we can support each other and grow our local economies.”

Mae'r Hwb yn cael ei ddarparu drwy Busnes Cymru, gyda'r nod o greu 100 o fusnesau newydd dros gyfnod o ddwy flynedd. Mae Llywodraeth Cymru wedi darparu £1 miliwn ar gyfer y prosiect peilot. Mae'r Hwb yn darparu cymuned ar gyfer entrepreneuriaid, gan gysylltu â sefydliadau eraill megis Prifysgol Glyndwr, Coleg Cambria, diwydiant ac asiantaethau cymorth yn yr ardal. Dywedodd Ken Skates: > "Roedd yn dda gen i ymweld â'r Hwb heddiw, a chlywed yn uniongyrchol am brofiadau'r entrepreneuriaid sy'n defnyddio'r cyfleusterau. > > > "Mae'n wych gweld bod cymaint o frwdfrydedd a thalent entrepreneuraidd yn yr ardal. > > > “Cynllun Gweithredu ar yr Economi Llywodraeth Cymru yn glir bod cefnogi ac annog entrepreneuriaeth ledled Cymru yn hollol hanfodol os ydyn ni am lwyddo i ddatblygu economi Cymru. > > > "Yn awr yn fwy nag erioed, gyda'r heriau mae Brexit wedi'u peri, mae angen inni gefnogi ac annog busnesau newydd ac arloesi. Dyma'r ysgogwyr hanfodol ar gyfer yr economi, a bydd Hwb Menter Wrecsam yn helpu i lywio ein blaenoriaethau economaidd yn y dyfodol." Dywedodd Carl Turner, Rheolwr Cymunedol Hwb Menter Wrecsam: > "Ers y lansio ychydig o dan flwyddyn yn ôl, rydyn ni wedi cynnal dros 30 digwyddiad ac wedi rhoi cymorth i dros 170 unigolyn. Mr Skates ei hun a dorrodd y rhuban ar y diwrnod hwnnw, felly mae'n weddus ei fod yn gallu dod a siarad â rhai o'n haelodau yn y cyfarfod bord gron byrfyfyr hwn. > > > "Cafodd ein haelodau'r cyfle i gael sgwrs â'r Gweinidog a thrafod eu llwyddiannau a'r pethau sy'n eu rhwystro. Rwy'n gwybod y bu hyn yn fuddiol iawn iddyn nhw. Mae cyfleoedd fel hyn yn galluogi gweinidogion a busnesau i elwa ar gael mynediad uniongyrchol, ac mae hynny'n helpu'r ddau barti i gael mewnwelediad gwell i sut y gallen nhw gefnogi ei gilydd a thyfu ein heconomïau lleol."

Translate the text from Welsh to English.

Ar 9 Gorffennaf, cyhoeddodd Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu ei adroddiad yn dilyn ei ymchwiliad i 'Cefnogi a Hybu'r Gymraeg'. Heddiw rwyf wedi ysgrifennu at y Pwyllgor yn nodi fy ymateb i'w 14 argymhelliad. Hoffwn ddiolch i bawb a roddodd dystiolaeth i'r Pwyllgor, ac i Aelodau'r Pwyllgor am eu gwaith gofalus wrth ystyried y dystiolaeth. Mae gennym raglen fentrus a chyffrous ar gyfer ein gwlad i sicrhau bod gennym filiwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050\. Fel Llywodraeth, rydym wedi ymrwymo i hyn, ac rwyf wrth fy modd bod cymaint o gefnogaeth o wahanol gyfeiriadau i'r uchelgais cyffrous hwn. Yn y Papur Gwyn a gyhoeddwyd yn 2017, ein dadl oedd bod y pwyslais ym mholisi'r Gymraeg wedi symud yn rhy bell i gyfeiriad rheoleiddio ar draul dulliau polisi eraill. Gan nad oeddwn o'r farn bod cefnogaeth ddigonol i newid y strwythurau er mwyn cyflawni'r nod polisi hwn, penderfynwyd ym mis Chwefror na fyddem yn bwrw ymlaen â'r Bil. Fodd bynnag, rwy'n dal i gefnogi’r dadansoddiad bod angen dod o hyd i well cydbwysedd rhwng rheoleiddio i ddarparu hawliau i siaradwyr Cymraeg ac ymyraethau eraill i:   * gynyddu nifer y siaradwyr Cymraeg i filiwn erbyn 2050; * dyblu'r defnydd beunyddiol o'r Gymraeg; * cynnal cymunedau Cymraeg eu hiaith.   Rwyf yn croesawu argymhellion y Pwyllgor felly. Ers y penderfyniad i beidio â bwrw ymlaen â'r Bil, rwyf wedi bod yn creu cynlluniau ar gyfer gweithredu llawer o'r hyn y mae'r Pwyllgor yn galw amdano. Amlinellaf y cynlluniau hynny isod.   **Safonau** Mae'n bleser gennyf gadarnhau bod Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi bod rheoliadau newydd ar gyfer safonau yn ymwneud â'r Gymraeg yn cael eu datblygu ar gyfer dau sector \-mewn perthynas â chwmnïau dŵr a rheoleiddwyr gofal iechyd. Caiff y rheoliadau hynny eu datblygu mewn ffordd sy'n gyson ag argymhelliad y Pwyllgor o ran addasu safonau, drwy symleiddio neu gyfuno sawl safon sydd â'r un nod neu ddeilliant. Rydym wedi ymrwymo i sicrhau hawliau pobl mewn perthynas â gwasanaethau Cymraeg, a byddaf yn gwneud datganiad pellach yn yr hydref ynghylch y rhaglen dreigl o safonau.   **Perthynas Llywodraeth Cymru â Chomisiynydd y Gymraeg** Pan gyhoeddais y penderfyniad i beidio â bwrw ymlaen â Bil y Gymraeg, fe'i gwnes yn glir fy mod yn disgwyl i Gomisiynydd y Gymraeg wneud rhai newidiadau i'r ffordd y caiff ei swyddogaethau eu cyflawni. I fod yn glir, rwy'n parhau i bwysleisio bod annibyniaeth y Comisiynydd o ran monitro a gorfodi safonau, ac wrth gynnal ymchwiliadau i honiadau o ymyrraeth â'r rhyddid i ddefnyddio'r Gymraeg, yn absoliwt. Mae'r Comisiynydd yn gwbl rydd hefyd i leisio ei farn ar faterion sy'n ymwneud â'r Gymraeg. Fodd bynnag, rwyf yr un mor glir y gall Llywodraeth Cymru a'r Comisiynydd, fel ei gilydd, drwy gydweithio i gynyddu'r defnydd o'r Gymraeg, gyflawni mwy. Rwyf wrth fy modd, felly, yn cyhoeddi bod Aled Roberts a minnau wedi cytuno Memorandwm Cyd\-ddealltwriaeth sy'n rhoi eglurder i'r ddau sefydliad ynghylch sut y byddwn yn cydweithio, ac eglurder i randdeiliaid a'r cyhoedd ynghylch pa sefydliad sy'n arwain ar ba elfennau gwaith i geisio cynyddu'r defnydd o'r Gymraeg. Mae'r Memorandwm wedi'i gyhoeddi ar wefan Llywodraeth Cymru https://llyw.cymru/memorandwm\-cyd\-ddealltwriaeth\-rhwng\-comisiynydd\-y\-gymraeg\-llywodraeth\-cymru Rwy'n hyderus y bydd y cam syml hwn yn arwain at ymdrech well, fwy cydlynol gan y ddau sefydliad i gydweithio tuag at y nod cyffredin o gynyddu'r defnydd o'r Gymraeg.   **Prosiect 2050** Mae adroddiad y Pwyllgor yn rhoi sylw i'r dystiolaeth a gafodd gan randdeiliaid a oedd yn teimlo bod elfen goll yn y tirlun presennol o ran gweithredu polisi yn ddigon o ymyrraeth, yn seiliedig ar egwyddorion cynllunio ieithyddol, gyda'r nod o fynd i'r afael â chwestiwn sylfaenol, sef defnydd cymdeithasol o'r Gymraeg. Mae'r rhain yn amcanion rydyn ni i gyd yn eu rhannu. Mae Cyngor Partneriaeth y Gymraeg sy'n rhoi cyngor imi ar strategaeth iaith Gweinidogion Cymru hefyd wedi mynegi dymuniad i ganolbwyntio'n fwy ar gynllunio ieithyddol. Mae rhai rhanddeiliaid wedi dadlau o blaid sefydlu corff neu asiantaeth allanol newydd i hybu'r Gymraeg (yn ychwanegol at rôl reoleiddio'r Comisiynydd a rôl arwain strategol Llywodraeth Cymru). Rwyf eisoes wedi penderfynu peidio â chreu corff o'r fath ar y sail y byddai'n creu dryswch ymhlith y cyhoedd, a bod risg uchel o ddyblygu swyddogaethau. Byddai hefyd yn creu gorbenion ychwanegol, gan gymryd cyllid prin oddi wrth raglenni a gwasanaethau a fyddai'n help uniongyrchol i gynyddu'r defnydd o'r Gymraeg. Rwyf wedi dod i'r casgliad, felly, mai Llywodraeth Cymru sydd yn y sefyllfa orau i arwain ar y gwaith o ddatblygu mentrau newydd i gyflawni *Cymraeg 2050\.* *Cymraeg 2050* yw ein cynllun iaith cenedlaethol, a Llywodraeth Cymru felly ddylai roi arweiniad cenedlaethol ar gynllunio ieithyddol. Er mwyn sicrhau mwy o ffocws a thrylwyredd wrth gynllunio'n ieithyddol, hybu'r Gymraeg a newid ymddygiad ieithyddol, o fewn Llywodraeth Cymru ac yn allanol, rwyf wedi darparu cyllid i sefydlu *Prosiect 2050*, uned amlddisgyblaethol newydd o fewn Llywodraeth Cymru a fydd yn gyfrifol am yrru *Cymraeg 2050* yn ei blaen*.* Caiff y cyllid o bron i £30,000 o Ionawr\-Mawrth 2020, a £115,000 i ddilyn yn 2020\-21 ar sail dangosol, ei ddefnyddio i wella'r arbenigedd cynllunio ieithyddol o fewn Llywodraeth Cymru drwy gyllido swydd newydd o fewn y gwasanaeth sifil i arwain *Prosiect 2050*, ac i gomisiynu panel o hyd at bedwar cynghorydd arbenigol allanol ar gynllunio ieithyddol a disgyblaethau cysylltiedig megis newid arferion.    Rhoddir y tasgau canlynol i *Prosiect 2050*: * cydlynu'r gwaith o gynllunio ein llwybr tuag at sicrhau miliwn o siaradwyr, o'r blynyddoedd cynnar, drwy ddarpariaeth addysg statudol cyfrwng Cymraeg, i addysg ôl\-orfodol i Gymraeg i Oedolion; * creu mentrau newydd, a gwerthuso mentrau cyfredol, gyda'r nod penodol o gyrraedd ein targed o ddyblu defnydd o'r Gymraeg; * cefnogi meysydd polisi ar draws Llywodraeth Cymru i gyfrannu at y gwaith o gynnal ein cymunedau Cymraeg a chynyddu'r defnydd o'r Gymraeg, yn unol â *Cymraeg 2050\.* Bydd *Prosiect 2050* hefyd yn cydweithio â phartneriaid ledled Cymru a thu hwnt er mwyn cyflawni ein hamcanion gyda'n gilydd. Fel y nodwyd eisoes, bydd Comisiynydd y Gymraeg yn bartner allweddol. Byddwn hefyd yn rhoi croeso cynnes i eraill sy'n rhannu ein hamcanion cenedlaethol o ran y Gymraeg, boed drwy greu arwyddion dwyieithog mewn busnesau, cyfrannu syniadau ar gyfer cynlluniau newydd i weld a chlywed mwy o Gymraeg yn y gymuned, neu i helpu i ledu'r gair. Bydd *Prosiect 2050* yn atebol i mi fel Gweinidog, ac yn gweithio'n agos gyda Chyngor Partneriaeth y Gymraeg, sy'n rhoi cyngor i mi ar ein strategaeth ar gyfer y Gymraeg. Rwy'n hyderus y bydd profiad ac arbenigedd cyfun *Prosiect 2050* a'r Cyngor Partneriaeth yn rhoi'r sicrwydd imi ein bod ar y trywydd iawn wrth roi strategaeth *Cymraeg 2050* ar waith.   Caiff y datganiad ei gyhoeddi yn ystod y toriad er mwyn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i Aelodau. Os bydd aelodau eisiau i mi wneud datganiad pellach neu ateb cwestiynau ynglŷn â hyn pan fydd y Cynulliad yn dychwelyd, byddwn yn hapus i wneud hynny.

On 9 July the Culture, Welsh Language and Communications Committee published its report following its inquiry into ‘Supporting and Promoting the Welsh Language’. I have today written to the Committee to provide my response to its 14 recommendations. I would like to thank all who provided evidence to the Committee, and to Committee Members for their careful consideration of the evidence. We have a bold and exciting programme for our country to ensure that by 2050 we reach 1 million Welsh speakers. As a government we are committed to this and I am delighted that there has been so much support from across the board for this exciting ambition. In the White Paper we published in 2017 we argued that the emphasis within Welsh language policy had moved too far in the direction of regulation at the cost of other policy levers. As I did not believe there was sufficient support to change structures to fulfil this policy aim the decision was made in February not to proceed with the Bill. However, I stand by the analysis that there needs to be a rebalance between regulation to provide rights to Welsh speakers and other interventions aimed at: * increasing the number of Welsh speakers to one million by 2050 * doubling the daily use of the Welsh language, and * maintaining Welsh\-speaking communities. I therefore welcome the Committee’s recommendations. Since the decision not to proceed with the Bill I have been drawing up plans to implement much of what the Committee is calling for. I outline those plans below. ### **Standards** I am pleased to confirm that the Welsh Government has announced that new Welsh language standards regulations for two new sectors \- water companies and healthcare regulators are being developed. Those regulations will be developed in a manner which is consistent with the Committee’s recommendation with regard to adapting standards, by streamlining or combining multiple standards that have the same aim or outcome. We are committed to deliver rights in relation to Welsh language services and I will make a further statement in the autumn regarding the rolling programme of standards. ### **The Welsh Government’s relationship with the Welsh Language Commissioner** When I announced the decision not to proceed with the Welsh Language Bill, I was clear that I expected the Welsh Language Commissioner to make some changes to the manner in which it undertakes its functions. To be clear, I continue to emphasise that the Commissioner’s independence in relation to monitoring and enforcing standards, and in conducting investigations into allegations of interference with the freedom to use Welsh, is absolute. The Commissioner is also entirely free to voice his opinion on matters relating to the Welsh language. However, I am equally clear that by working together to increase the use of Welsh, both the Welsh Government and the Commissioner can collectively achieve more. I am therefore delighted to announce that Aled Roberts and I have agreed a Memorandum of Understanding which provides clarity to both organisations about how we will work together, and clarity for stakeholders and the public regarding which organisation leads on which strands of work aimed at increasing the use of Welsh. The Memorandum has been published on the Welsh Government’s website https://gov.wales/memorandum\-understanding\-between\-welsh\-government\-and\-welsh\-language\-commissioner I am confident that by taking just this simple step forward we will see better, more joined\-up effort by both organisations to work together towards the common goal of more use of Welsh. ### **Prosiect 2050** The Committee’s report reflects on the evidence it received from stakeholders who felt that a missing component of the current policy delivery landscape was sufficient intervention rooted in the principles of language planning, designed to address the fundamental issue of the social use of Welsh. These are aims which we all share. The Welsh Language Partnership Council which advises me on the Welsh Ministers’ Welsh language strategy has also expressed a desire to see more focus on language planning. Some stakeholders have argued in favour of establishing a new external body or agency to promote the Welsh language (in addition to the Commissioner as regulator and the Welsh Government as strategy lead). I have already ruled out creating such a body on the basis that it would create confusion for the public, with a high risk of duplicating functions. It would also create additional overhead costs, taking scarce funding away from programmes and services which would be of direct benefit to increasing the use of Welsh. I have therefore come to the conclusion that the Welsh Government is best placed to lead on the development of new initiatives to deliver Cymraeg 2050\. Cymraeg 2050is our national language plan and it is only right and proper that the Welsh Government takes a national lead on language planning. To provide greater focus and rigour in language planning, promotion and behaviour change, both within the Welsh Government and externally, I have made funding available to employ experts to lead and advise Prosiect 2050, a new multi\-disciplinary delivery unit within the Welsh Government which will be responsible for driving Cymraeg 2050\. The funding of nearly £30,000 from January\-March 2020, followed indicatively with around £115,000 in 2020\-21, will be used to enhance the language planning expertise within Welsh Government by funding a new civil service post to head Prosiect 2050*,* and to commission a panel of up to 4 external expert advisers on language planning and related disciplines such as behaviour change. Prosiect 2050will be tasked with: * co\-ordinating the planning for our route to a million speakers, from early years through Welsh\-medium statutory education provision to post\-compulsory education to Welsh for adults * creating new initiatives, and evaluating current initiatives, specifically aimed at achieving our target of doubling the use of Welsh, and * supporting policy areas across the Welsh Government to contribute to the maintenance of our Welsh\-speaking communities and to the increased use of Welsh, in alignment with Cymraeg 2050\. Prosiect 2050will also work with partners across Wales and beyond to help deliver our goals together. As already mentioned, the Welsh Language Commissioner will be a key partner in doing so. We will also give a warm welcome to others who share our national goals for Welsh, whether that’s just to put up bilingual signage in business, to contribute ideas for initiatives to see and hear more Welsh in the community, or to help spread the word. Prosiect 2050will report to me as Minister and will work closely with the Welsh Language Partnership Council, which advises me on our Welsh language strategy. I am confident that the combined experience and expertise of Prosiect 2050and the Partnership Council will together provide me with assurance that we are on the right to track as we implement the Cymraeg 2050strategy. This statement is being issued during recess in order to keep members informed. Should Members wish me to make a further statement or to answer questions on this when the Assembly returns I would be happy to do so.

Translate the text from English to Welsh.

Dear colleague Today should have been the last Wednesday before schools in Wales closed for their Easter break. This year, as you know, that is not the case. However, as I would normally do at the end of term I’m writing to you to highlight what we have achieved so far and looking ahead to what happens after Easter. But more than ever before I want to thank you, your staff, and your wider school community. Education and childcare professionals are stepping up to this challenge with passion and commitment \- teachers, childcare practitioners, lecturers, support staff, heads, staff here in my government department, and our friends and partners in local authorities and education agencies throughout Wales. Thanks to the tremendous efforts of our teachers, school staff and childcare providers, more than 800 schools were open in the first week, allowing parents in key roles to continue doing critical jobs. Last week I asked the education profession to rise to the challenge of working flexibly over Easter to support the government’s work in addressing the current challenge. I am delighted to say that head teachers, teachers and support staff across Wales, along with other public sector workers, are ensuring there will be provision for critical workers and vulnerable children in schools and settings. Through this period, it has been more important than ever to be clear, honest and confident in our actions as a Government, and as an education system which puts the interests of learners and those who support them first. * We have repurposed schools so they help support the children of critical workers and the most vulnerable children * We have provided certainty on this year’s GCSE and A Level grades * We have stopped school inspections * And we’re the only UK nation to guarantee free school meals over the Easter period, providing £7million of new funding. A further announcement will be made about a national scheme for the rest of the school year in the near future. It is clear that schools will not re\-open after Easter. Schools and parents will be concerned about the impact of school closures on teaching and learning, and also the emotional, physical and mental well\-being of our children and young people. We are fortunate in Wales that we have a unique world\-class online learning platform for schools, Hwb, which is ensuring that teachers can continue teaching remotely and provides thousands of bilingual educational resources to students. If you are not fully utilising Hwb for your school, contact your Consortia who can support you to use the platform. My officials have been working with the Consortia and a range of partners including BBC and S4C to develop a continuity of learning plan and I hope to provide more details after Easter. So once again \- to everybody working in education, a huge thank you, diolch yn fawr. We are truly all in this together, and to use another truism, we are stronger together. Yours, **Kirsty Williams AC/AM** Y Gweinidog Addysg Minister for Education

Annwyl Gyfaill Heddiw ddylai fod wedi bod y dydd Mercher olaf cyn i ysgolion Cymru gau am eu gwyliau Pasg. Eleni, fel y gwyddoch, nid yw hynny'n wir.   Fodd bynnag, fel y byddwn yn ei wneud fel arfer ar ddiwedd y tymor, rwy'n ysgrifennu atoch i dynnu sylw at yr hyn rydym wedi'i gyflawni hyd yn hyn ac edrych at yr hyn fydd yn digwydd ar ôl y Pasg. Ond yn fwy nag erioed, rwyf am ddiolch i chi, eich staff, a'ch cymuned ysgol ehangach. Mae gweithwyr addysg a gofal plant proffesiynol wedi camu i’r adwy  gydag angerdd ac ymrwymiad \- athrawon, ymarferwyr gofal plant, staff cymorth, darlithwyr, penaethiaid, staff yma yn fy adran yn y Llywodraeth, a'n cyfeillion a'n partneriaid mewn awdurdodau lleol ac asiantaethau addysg ledled Cymru. Diolch i ymdrechion aruthrol ein hathrawon, staff ysgol a darparwyr gofal plant, roedd mwy na 800 o ysgolion yn agored yn ystod yr wythnos gyntaf, gan alluogi rhieni mewn swyddi allweddol i barhau i wneud gwaith hanfodol. Yr wythnos diwethaf gofynnais i'r proffesiwn addysg ymateb i'r her o weithio'n hyblyg dros y Pasg i gefnogi gwaith y Llywodraeth wrth fynd i'r afael â'r her bresennol. Mae'n bleser gennyf ddweud bod penaethiaid, athrawon a staff cymorth ledled Cymru, ynghyd â gweithwyr eraill yn y sector cyhoeddus, yn sicrhau y bydd darpariaeth mewn ysgolion a lleoliadau ar gyfer plant gweithwyr critigol a phlant sy'n agored i niwed. Drwy gydol y cyfnod hwn, bu'n bwysicach nag erioed i fod yn eglur, yn onest ac yn hyderus yn ein gweithredoedd fel Llywodraeth, ac fel system addysg sy'n rhoi buddiannau dysgwyr, a'r rhai sy'n eu cefnogi, yn gyntaf. * Rydym wedi ailgyfeirio ysgolion fel eu bod yn helpu i gefnogi plant gweithwyr hanfodol a'r plant sydd fwyaf agored i niwed * Rydym wedi darparu sicrwydd ar raddau TGAU a Safon Uwch eleni * Rydym wedi rhoi'r gorau i arolygiadau ysgolion * A ni yw'r unig genedl yn y DU i warantu prydau ysgol am ddim dros gyfnod y Pasg, gan ddarparu £7miliwn o gyllid newydd. Gwneir cyhoeddiad pellach yn y dyfodol agos am gynllun cenedlaethol ar gyfer gweddill y flwyddyn ysgol. Mae'n amlwg na fydd ysgolion yn ail\-agor ar ôl y Pasg. Bydd ysgolion a rhieni yn pryderu am effaith cau ysgolion ar addysgu a dysgu, a hefyd ar les emosiynol, corfforol a meddyliol ein plant a'n pobl ifanc. Rydym yn ffodus yng Nghymru bod gennym lwyfan dysgu ar\-lein o safon fyd\-eang unigryw ar gyfer ysgolion, Hwb, sy'n sicrhau y gall athrawon barhau i addysgu o bell ac yn darparu miloedd o adnoddau addysgol dwyieithog i fyfyrwyr. Os nad ydych yn defnyddio Hwb yn llawn ar gyfer eich ysgol, cysylltwch â'ch consortia a all eich cefnogi i ddefnyddio'r platfform. Mae fy swyddogion wedi bod yn gweithio gyda'r consortia ac amrywiaeth o bartneriaid, gan gynnwys y BBC ac S4C, i ddatblygu cynllun dilyniant dysgu, ac rwy'n gobeithio darparu mwy o fanylion ar ôl y Pasg. Felly unwaith eto \- i bawb sy'n gweithio ym myd addysg, diolch yn fawr iawn. Yr ydym, yn y mater hwn, i gyd gyda'n gilydd, ac i ddefnyddio ystrydeb arall, yr ydym yn gryfach gyda'n gilydd. Yn gywir Kirsty Williams AC/AM Y Gweinidog Addysg Minister for Education

Translate the text from Welsh to English.

Nod Strategaeth Pysgodfeydd Cymru (a gyhoeddwyd yn 2008\) yw cefnogi’r ymdrechion i ddatblygu pysgodfeydd hyfyw a chynaliadwy yng Nghymru. Mae’n rhan annatod o bolisïau cydlynol ar gyfer diogelu cyflenwadau pysgod a’r amgylchedd morol. Er mwyn ein helpu i gyrraedd y nod hwn, cyflwynwyd rheoliadau i atal cychod sy’n fwy na maint penodol rhag cael eu defnyddio i bysgota mewn ardaloedd dynodedig o’r parth 0\-6 milltir forol. Pan gyflwynwyd y cyfyngiadau hyn ar faint cychod, gwnaed nifer o ddarpariaethau pontio i sicrhau nad oedd y cyfyngiadau’n effeithio’n ormodol ar bysgotwyr. Roedd y darpariaethau hyn yn ei gwneud yn bosibl eithrio cychod sydd dros y maint penodol os oeddent yn bodloni rhai meini prawf (sydd gan amlaf yn ymwneud â’r dyddiad y daeth y cwch i feddiant y pysgotwr neu’r defnydd blaenorol a wnaed ohono). Mae cychod o’r fath wedi parhau i gael pysgota yn yr ardal sydd dan gyfyngiadau. Dros y blynyddoedd, rhoddwyd yr enw ‘hawliau hanesyddol’ neu ‘hawliau tad\-cu’ ar y darpariaethau pontio/eithrio hyn. Bellach, mae sawl blwyddyn wedi mynd heibio ers i’r cyfyngiadau ar faint cychod ddod i rym, ac felly rydym o'r farn bod y pysgotwyr perthnasol wedi cael digon o gyfle i addasu eu harferion pysgota er mwyn gallu cydymffurfio â’r cyfyngiadau hyn. O ystyried hynny, ac yng ngoleuni'r amcanion ehangach o ddiogelu cyflenwadau bregus o bysgod a’r amgylchedd morol, awgrymwyd nad yw parhau â’r darpariaethau pontio neu eithrio hyn bellach yn briodol. O ganlyniad, rwyf wedi lansio ymgynghoriad ar ddiddymu’r darpariaethau pontio/eithrio hyn er mwyn sicrhau y bydd yn rhaid i bob cwch pysgota o Brydain gadw at y cyfyngiadau ar faint cychod sydd mewn grym ar hyn o bryd ar draws yr ardal 0\-6 milltir forol ar hyd arfordir Cymru, a hynny yn ddi\-eithriad. Bydd yr ymgynghoriad yn cau ar 2/2/12, a’r gobaith yw y byddaf yn gallu rhoi darpariaethau gerbron y Cynulliad erbyn gwanwyn y flwyddyn nesaf.  

The vision of the Wales Fisheries Strategy (published in 2008\) is to support the development of viable and sustainable fisheries in Wales as an integral part of coherent policies for safeguarding fish stocks and the marine environment.   Part of the regulation in place to assist with the achievement of that vision involves the prohibition of fishing in certain areas of the 0\-6nm zone using boats that are in excess of certain size limits. When those restrictions were introduced, certain transitional provisions were included to ensure that affected fishermen were not disproportionately affected by those new restrictions. Those transitional provisions took the form of exceptions which enable boats over the prescribed size and which meet certain criteria (mainly relating to the date of acquisition or the prior use of the relevant boat) to continue to fish in the restricted area.   Over the years these transitional or exceptional provisions have become known as “historic rights” or “grandfather rights”. This means that several larger vessels are able to prosecute inshore fisheries when their contemporaries can not. This is an advantage given by legislation that should not be allowed to continue. Therefore I have today launched a consultation on a draft Order to remove these rights in an attempt to help inshore fisheries achieve the aims of the Wales Fisheries Strategy 2008\. The consultation will close on the 2/2/12 and I hope to be able to introduce provisions to the Assembly by spring next year.

Translate the text from English to Welsh.

Earlier this year John Griffiths, then Minister for Culture and Sport announced in Plenary an independent review of Wales’ designated landscapes. Members contributions showed considerable support for a review and widespread recognition of the importance of Wales’ designated landscapes. I have developed the approach to the review taking account of the points made and I am pleased to announce that the review will now begin. I am making this announcement at this point to allow the review panel to commence their work gathering views and evidence from stakeholders, communities within the designated landscapes and the public in general. Our designated landscapes are one of the key things that make Wales distinctive. Their landscapes, and the communities within them, are an important part of what makes Wales special environmentally but also in social and cultural terms. In addition, they play a significant economic role with the qualities that make them special attracting many millions of visitors every year. The statutory purposes of our National Parks and Areas of Outstanding Natural Beauty were originally set out in legislation that is now almost seventy years old. In the intervening decades, economic, environmental and social developments mean that the issues they face have evolved.   It is now timely and the commission on Public Services Governance and Delivery has made important recommendations for National Parks to step back, appraise and better understand whether the designations, purposes, management arrangements and governance of designated landscapes are best\-placed to meet the challenges of today, as well as those in the future. In doing this, we also have an opportunity to take account of the way in which the policy context has developed in recent years, most notably in terms of our understanding of sustainable development, and of natural resource management. I would like to see our designated landscapes become international exemplars of sustainability, living landscapes with vibrant, resilient rural communities, extensive outdoor recreational opportunities, thriving ecosystems and rich biodiversity. They have the potential to act as areas where new innovative solutions to the challenges of sustainability in fragile rural areas are tried and tested, understood and publicised. The review will be conducted by an independent review panel, chaired by Professor Terry Marsden of Cardiff University and with John Lloyd Jones and Dr Ruth Williams as members. This panel has the experience and skills required to undertake a thorough review collating and weighing up the evidence and views that will be gathered over the coming months. This work has two stages.  Stage one will examine the designations themselves looking at the purposes of these landscapes and the merits of classifying Wales’ designated landscapes under one type of designation. In light of stage one, stage two will consider the governance arrangements of designated landscapes. It will review governance and management arrangements, and consider the recommendations of the Commission on Public Service Governance and Delivery as part of this. It will take account of the Planning (Wales) Bill in respect of the future arrangements for planning in National Parks. The detailed remit and timetable for the Panel can be found on the Welsh Government website. At each stage the panel will call for evidence and seek views from stakeholders, communities within the designated landscapes and the wider general public.  I want to ensure that our designated landscapes are best equipped to meet current and future challenges while building upon their internationally recognised status. The review will consider whether the existing arrangements are best\-placed to deliver these objectives and, if not, what changes should be made in order to achieve them. Everyone who cares deeply about these great national assets now has an important opportunity to engage with the review panel and contribute their views and evidence to help shape the future of our most special landscapes.

Yn gynharach eleni, mewn Cyfarfod Llawn cyhoeddodd John Griffiths, Y Gweinidog Cyfoeth Naturiol, Diwylliant a Chwaraeon ar y pryd, adolygiad annibynnol o dirweddau dynodedig Cymru. Roedd cyfraniadau’r Aelodau yn dangos y byddai cefnogaeth fawr i adolygiad a chydnabyddiaeth eang o bwysigrwydd tirweddau dynodedig Cymru. Rwyf wedi datblygu’r dull o fynd ati i gynnal yr adolygiad gan ystyried y pwyntiau a wnaed ac rwy’n falch o gael cyhoeddi y bydd yr adolygiad yn cychwyn gyda hyn. Rwy’n cyhoeddi hyn nawr er mwyn caniatáu i’r panel adolygu gychwyn ar ei waith o gasglu barn a thystiolaeth gan randdeiliaid, y cymunedau sydd o fewn y tirweddau hyn a’r cyhoedd yn gyffredinol Mae’n tirweddau dynodedig yn un o’r prif elfennau sy’n gwneud Cymru mor unigryw. Mae’r tirluniau, a’r cymunedau sy’n byw oddi mewn iddynt, yn rhan bwysig o’r hyn sy’n gwneud Cymru’n arbennig yn amgylcheddol ac yn nhermau diwylliannol a chymdeithasol. Hefyd, maent yn cyflawni swyddogaeth economaidd allweddol o ran y rhinweddau sy’n eu gwneud yn arbennig i filiynau o ymwelwyr bob blwyddyn. Nodwyd dibenion ein Parciau Cenedlaethol a’n Hardaloedd o Harddwch Naturiol Eithriadol mewn deddfwriaeth sydd bron yn ddeg a thrigain oed bellach. Yn y degawdau ers hynny, mae datblygiadau amgylcheddol, cymdeithasol ac economaidd wedi golygu bod natur y materion sy’n eu hwynebu wedi datblygu hefyd. Mae’n hynod amserol, felly, bod  y Comisiwn ar Lywodraethu a Darparu Gwasanaethau Cyhoeddus wedi gwneud argymhellion pwysig i Barciau Cenedlaethol gymryd cam yn ôl, gwerthuso a deall yn well a yw’r dynodiadau, y dibenion, y trefniadau rheoli a’r modd y maent yn llywodraethu tirweddau dynodedig yn bodloni’r heriau a wynebir heddiw ac yn y dyfodol. Wrth wneud hyn, mae cyfle hefyd i ystyried y ffordd y mae’r cyd\-destun polisi wedi datblygu dros y blynyddoedd diwethaf, yn enwedig o ran ein dealltwriaeth o ddatblygu cynaliadwy a rheoli adnoddau naturiol. Hoffwn petai’n tirweddau dynodedig ni yng Nghymru yn datblygu’n enghreifftiau rhyngwladol o gynaliadwyedd, yn dirluniau byw ac ynddynt gymunedau gwledig cryf a bywiog, cyfleoedd hamdden awyr agored eang, ecosystemau ffyniannus a bioamrywiaeth gyfoethog. Mae’r potensial yno i fod yn ardaloedd sy’n profi ac yn deall atebion newydd arloesol i heriau cynaliadwyedd mewn ardaloedd gwledig bregus Cynhelir yr adolygiad gan banel adolygu annibynnol o dan gadeiryddiaeth yr Athro  Terry Marsden o Brifysgol Caerdydd a  John Lloyd Jones a Dr Ruth Williams yn aelodau. Mae gan y panel hwn y profiad a’r sgiliau angenrheidiol i gynnal adolygiad trylwyr sy’n casglu ac yn pwyso a mesur y dystiolaeth a’r safbwyntiau a gesglir dros y misoedd nesaf. Mae dau gam i’r gwaith hwn. Bydd Cam Un yn edrych ar y dynodiadau eu hunain, gan ystyried pwrpas y tirweddau hyn a manteision rhoi tirweddau dynodedig Cymru i gyd o dan yr un dynodiad. Yn dilyn cam un, bydd cam dau yn ystyried trefniadau llywodraethu’r tirweddau dynodedig. Bydd yn adolygu’r trefniadau rheoli a llywodraethu ac yn ystyried argymhellion y Comisiwn ar Lywodraethu a Darparu Gwasanaethau Cyhoeddus fel rhan o hyn. Bydd yn ystyried Bil Cynllunio (Cymru) o ran y trefniadau cynllunio mewn Parciau Cenedlaethol yn y dyfodol. Gellir gweld cylch gwaith manwl ac amserlen y Panel ar wefan Llywodraeth Cymru. Ym mhob cam, bydd y panel yn galw am dystiolaeth ac yn gofyn barn rhanddeiliaid, cymunedau o fewn y tirweddau dynodedig a’r cyhoedd yn gyffredinol. Rwyf eisiau sicrhau bod ein tirweddau dynodedig yn y sefyllfa orau i fodloni’r heriau cyfredol a heriau’r dyfodol ac adeiladu ar eu statws sy’n cael ei gydnabod yn rhyngwladol. Bydd yr adolygiad yn ystyried a yw’r trefniadau cyfredol yn addas i fodloni’r amcanion hyn ac, os nad ydynt, pa newidiadau sydd eu hangen er mwyn eu bodloni. Mae gan bawb sy’n teimlo’n gryf am ein hasedau cenedlaethol gwych gyfle pwysig i drafod â’r panel adolygu a chynnig barn a thystiolaeth i helpu i lywio dyfodol ein tirweddau mwyaf arbennig. Mae’r datganiad hwn yn cael ei gyhoeddi’n ystod y toriad i roi gwybod i’r Aelodau am yr hyn sy’n digwydd. Rwy’n fodlon gwneud datganiad pellach neu ateb cwestiynau am hyn pan fydd y Cynulliad yn ailymgynnull os yw’r aelodau’n dymuno i mi wneud hynny.

Translate the text from English to Welsh.

At Plenary on Tuesday 19 November I informed members of my intention to respond on behalf of the Welsh Government to the Children’s Commissioner for Wales’ Annual Report 2012\-13. Our response deals in detail with the individual issues raised by the Commissioner in his report and clearly reflects the significant progress we have made in Wales on embedding children’s rights into all our policy and legislation.  We were, of course, the first country in the UK to enshrine the UNCRC in law and it is evident from his report that the Commissioner recognises our commitment to children’s rights. Alongside our response we are also publishing the Commissioner’s budget estimate.  Paragraph 6(2\) of Schedule 2 of the Care Standards Act 2000 states that the Commissioner shall prepare and submit to the Welsh Government an estimate of income and expenses, and that the Welsh Government shall lay the estimate before the National Assembly for Wales.  The estimate has been laid in the Table Office today. I thank the Commissioner for his report. I am sure our response will reassure the Commissioner both of the importance we place on his report and also the Welsh Government’s continued commitment to implementing the UNCRC.   A copy of both the Welsh Government’s response to the Commissioner’s report and the Commissioner’s budget estimate is attached to this Statement.  ### Documents * #### CCFW Budget Estimate 2014 – 2015 , file type: pdf, file size: 141 KB 141 KB

Yn y Cyfarfod Llawn ar ddydd Mawrth 19 Tachwedd, dywedais wrth yr aelodau fy mod yn bwriadu ymateb ar ran Llywodraeth Cymru i Adroddiad Blynyddol Comisiynydd Plant Cymru 2012\-13. Mae'n hymateb yn ymdrin yn fanwl â'r materion unigol a godwyd gan y Comisiynydd yn ei adroddiad, ac yn adlewyrchiad clir o'r cynnydd sylweddol a wnaed yng Nghymru i osod hawliau plant wrth galon ein polisi a'n deddfwriaeth.  Ni oedd y wlad gyntaf yn y DU wrth gwrs i ymgorffori CCUHP yn y gyfraith, ac mae'n amlwg o'i adroddiad bod y Comisiynydd yn cydnabod ein hymrwymiad at hawliau plant. Ynghyd â'n hymateb, rydym hefyd yn cyhoeddi amcangyfrif o gyllideb y Comisiynydd.  Mae Paragraff 6(2\) Atodlen 2 Deddf Safonau Gofal 2000 yn nodi bod rhaid i'r Comisiynydd baratoi amcangyfrif incwm a chostau a'i gyflwyno i Lywodraeth Cymru, a bod rhaid i Lywodraeth Cymru gyflwyno'r amcangyfrif hwnnw gerbron Cynulliad Cenedlaethol Cymru.  Cyflwynwyd yr amcangyfrif i'r Swyddfa Gyflwyno heddiw. Hoffwn ddiolch i'r Comisiynydd am ei adroddiad. Rwy'n siŵr y bydd ein hymateb yn dangos iddo ein bod yn cymryd ei adroddiad o ddifrif, ac y bydd ganddo hyder yn ymrwymiad parhaus Llywodraeth Cymru i weithredu'r CCUHP.       Atodir copi o ymateb Llywodraeth Cymru i adroddiad y Comisiynydd ac amcangyfrif o gyllideb y Comisiynydd gyda'r Datganiad hwn.      ### Dogfennau * #### CCFW Budget Estimate 2014 – 2015 , math o ffeil: pdf, maint ffeil: 141 KB 141 KB

Translate the text from English to Welsh.

Monday 21 to Friday 25 November Theme: Public Engagement and Action on Climate Change This year’s event will take place immediately after COP27 (the next ‘Conference of the Parties’ global climate summit to be held in Egypt between 7 to 18 November).   The week will begin with a 2 to 3 day virtual conference, bringing Team Wales delivery organisations and trusted messengers together to discuss the role of the public (individuals) in action on climate change. The virtual conference will also focus on the challenges in tackling the continued threat of climate change alongside the cost of living crisis and how to deliver solutions to this twin challenge for households across Wales. A new fringe events programme will also be delivered throughout the week to engage new groups in discussion on climate change. These events will link with the final stage of an open consultation on a new draft ‘Strategy for Public Engagement and Action on Climate Change’ to be published in the coming weeks. This new Strategy will set out how the Welsh Government and Team Wales partners will work together to engage and support the people of Wales in taking action on climate change. Funding will be available to partners with strong connections to these priority groups to support them with the organisation of local events and workshops. * register now If you are interested in participating in the virtual conference or hosting a fringe event or workshop then please contact decarbonisationmailbox@gov.wales. To ensure you receive important updates on Wales Climate Week and all other legislative and policy updates on the Welsh Government’s commitment to climate change, please sign\-up to the Climate Change Bulletin.   

Dydd Llun 21 it Dydd Gwener 25 Tachwedd  Thema: Ymgysylltu â’r Cyhoedd a Gweithredu ar Newid Hinsawdd  Bydd yr Wythnos eleni’n cael ei chynnal yn union ar ôl COP27 (uwchgynhadledd ryngwladol nesaf ‘Cynhadledd y Partïon’ ar newid hinsawdd, yn yr Aifft rhwng 7 a 18 Tachwedd).  Bydd yr wythnos yn dechrau gyda rhith\-gynhadledd 2 i 3 diwrnod, lle bydd cyrff Tîm Cymru a Negeseuwyr Dibynadwy yn trafod rôl y cyhoedd (unigolion) o ran gweithredu ar newid hinsawdd. Bydd y rhith\-gynhadledd yn edrych hefyd ar heriau taclo’r bygythiadau a ddaw yn sgil hinsawdd sy’n newid law yn llaw â’r argyfwng costau byw. Byddwn yn ystyried beth yw’r atebion i’r her dwbl hwn i aelwydydd ledled Cymru.  Cynhelir rhaglen ymylol newydd o ddigwyddiadau yn ystod yr wythnos er mwyn ennyn grwpiau newydd i drafod y newid yn yr hinsawdd. Bydd y digwyddiadau hyn yn rhan o gam olaf yr ymgynghoriad agored ar ddrafft newydd o ‘Strategaeth ar gyfer Ymgysylltu â’r Cyhoedd a Gweithredu ar Newid Hinsawdd’ a gyhoeddir yn yr wythnosau nesaf.  Bydd y Strategaeth yn esbonio sut y bydd Llywodraeth Cymru a phartneriaid Tîm Cymru yn gweithio gyda’i gilydd i ennyn diddordeb a chefnogi pobl Cymru i weithredu ar newid hinsawdd.  Bydd arian ar gael ar gyfer partneriaid sydd â chysylltiadau cryf â’r grwpiau hyn, i’w helpu i drefnu digwyddiadau a gweithdai lleol.  * cofrestrwch nawr Os hoffech gymryd rhan yn y rhith\-gynhadledd neu gynnal digwyddiad neu weithdy ymylol, yna e\-bostiwch decarbonisationmailbox@gov.wales. I gael yr wybodaeth ddiweddaraf am Wythnos Hinsawdd Cymru ac am ddeddfwriaeth a pholisïau Llywodraeth Cymru ar ei hymrwymiad i’r newid yn yr hinsawdd, cofrestrwch ar gyfer y Bwletin Newid Hinsawdd.

Translate the text from English to Welsh.

Section 45C of the Public Health (Control of Disease) Act 1984 (‘the 1984 Act’) enables the Welsh Ministers, by regulations, to make provision for the purpose of preventing, protecting against, controlling or providing a public health response to the incidence or spread of infection or contamination in Wales. As Minister for Housing and Local Government, and using the powers under section 45C of the 1984 Act, I made the Public Health (Protection from Eviction) (Wales) (Coronavirus) Regulations 2021 to respond to the serious and imminent threat to public health which is posed by the incidence and spread of Covid 19\. The Regulations came into force on 11 January and are due to expire at the end of the day on 31 March 2021\. Regulation 3 of the Regulations requires that the Welsh Ministers must review the need for the restrictions and requirements imposed, and whether those restrictions are proportionate to what the Welsh Ministers seek to achieve by them: (a) at least once in the period from 11 January 2021 to 28 January 2021; and (b) at least once in each subsequent period of 21 days. In accordance with that requirement, I have completed the first review of the Regulations. I have concluded that given the continued prevalence of Covid 19 in the community and the decision that Wales should remain at Alert Level 4, the Regulations should not be modified or revoked. A copy of the Regulations and the accompanying Explanatory Memorandum can be viewed here and here.

Mae adran 45C o Ddeddf Iechyd y Cyhoedd (Rheoli Clefydau) 1984 (“Deddf 1984”) yn galluogi Gweinidogion Cymru, drwy reoliadau, i wneud darpariaeth at ddiben atal, diogelu yn erbyn, rheoli neu ddarparu ymateb iechyd y cyhoedd i fynychder neu ledaeniad haint neu halogiad yng Nghymru. Fel y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol, a chan ddefnyddio’r pwerau o dan adran 45C o Ddeddf 1984, gwnes Reoliadau Iechyd y Cyhoedd (Gwarchodaeth Rhag Troi Allan) (Cymru) (Coronafeirws) 2021 er mwyn ymateb i’r bygythiad difrifol ac uniongyrchol i iechyd y cyhoedd o ganlyniad i fynychder a lledaeniad Covid\-19\. Daeth y rheoliadau i rym ar 11 Ionawr a byddant yn dod i ben ar ddiwedd y dydd ar 31 Mawrth 2021\. Mae rheoliad 3 o’r Rheoliadau yn ei gwneud yn ofynnol i Weinidogion Cymru adolygu’r angen am y cyfyngiadau a’r gofynion a osodir gan y Rheoliadau hyn, a phu’n a yw’r cyfyngiadau hynny yn gymesur â’r hyn y mae Gweinidogion Cymru yn ceisio ei gyflawni drwyddynt: 1. o leiaf unwaith yn y cyfnod o 11 Ionawr 2021 i 28 Ionawr 2021; ac 2. o leiaf unwaith ym mhob cyfnod dilynol o 21 diwrnod. Yn unol â’r gofyniad hwnnw, rwyf wedi cwblhau’r adolygiad cyntaf o’r Rheoliadau. Rwyf wedi dod i’r casgliad na ddylid addasu na dirymu’r Rheoliadau oherwydd y nifer parhaus o achosion o Covid\-19 yn y gymuned a’r penderfyniad i gadw Cymru ar lefel rhybudd 4\. Mae copi o’r Rheoliadau a’r Memorandwm Esboniadol cysylltiedig i’w gweld yma ac yma.

Translate the text from English to Welsh.

The Board has been established in response to the Welsh Pharmaceutical Committee’s report Pharmacy: Delivering a Healthier Wales.  The report outlines the pharmacy profession’s commitment to working in partnership with the Welsh Government, the NHS, the social care sector and public to maximise the profession’s contribution to a sustainable health care system and improved health and well\-being of the nation. To deliver the profession’s vision for 2030 the report lists the specific goals to be achieved by 2022\. The establishment of a Delivery Board will coordinate and support the implementation of these goals which have been identified as the critical building blocks underpinning the longer term vision. The Board will be chaired by Darren Hughes, Director of the Welsh NHS Confederation, and will meet quarterly. Additional meetings may be held more frequently if required and if necessary, decisions can be made out of committee. The first meeting of the Delivery Board will be held virtually  in the summer and will discuss what the pharmacy profession has learned from COVID\-19 which can contribute to Pharmacy: Delivering a Healthier Wales. Minister for Health and Social Services, Vaughan Gething, said: > I’m pleased we have established the Delivery Board with members representing the breadth of the pharmacy profession and includes both pharmacists and pharmacy technicians in primary, secondary care and community pharmacy. They will help us to make choices and shape policy that supports the sector across Wales. I look forward to working with the board in future.

Cafodd y Bwrdd ei sefydlu mewn ymateb i adroddiad Pwyllgor Fferyllol Cymru Fferylliaeth: Cyflawni Cymru Iachach. Mae'r adroddiad yn nodi ymrwymiad y proffesiwn fferyllol i weithio mewn partneriaeth â Llywodraeth Cymru, y GIG, a'r sector gofal cymdeithasol a'r cyhoedd i sicrhau bod y proffesiwn yn gwneud y cyfraniad mwyaf posibl i sicrhau bod ein system gofal iechyd yn gynaliadwy ac i wella iechyd a lles y wlad. Er mwyn cyflawni gweledigaeth y proffesiwn ar gyfer 2030, mae'r adroddiad yn rhestru’r nodau penodol i'w cyflawni erbyn 2022\. Bydd y Bwrdd Cyflawni yn cydlynu ac yn cefnogi'r gwaith o weithredu'r nodau hyn sy'n sylfaen hanfodol i'r weledigaeth tymor hwy. Darren Hughes, Cyfarwyddwr Conffederasiwn GIG Cymru fydd cadeirydd y Bwrdd, a bydd yr aelodau'n cwrdd bob chwarter. Mae'n bosibl y caiff cyfarfodydd ychwanegol eu cynnal yn fwy aml os bydd gofyn am hynny, ac os bydd angen, gellir gwneud penderfyniadau y tu allan i'r pwyllgor. Cynhelir cyfarfod cyntaf y Bwrdd Cyflawni yn rhithiol yn ystod yr haf, a thrafodir beth y mae'r proffesiwn fferyllol wedi'i ddysgu gan y pandemig COVID\-19 a sut y gall hwnnw gyfrannu at Fferylliaeth: Cyflawni Cymru Iachach. Dywedodd y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol, Vaughan Gething: > Rwy'n falch ein bod wedi sefydlu'r Bwrdd Cyflawni sy’n cynnwys aelodau sy’n cynrychioli hyd a lled y proffesiwn fferyllol, megis fferyllwyr a thechnegwyr fferyllol ym maes gofal sylfaenol, gofal eilaidd a fferylliaeth gymunedol. Bydd yn ein helpu ni i wneud dewisiadau a llunio polisi sy'n cefnogi'r sector ar draws Cymru. Edrychaf ymlaen at gael gweithio gyda'r Bwrdd yn y dyfodol.

Translate the text from English to Welsh.

On 1 May 2012, the Minister for Housing, Regeneration and Heritage made an oral Statement in the Siambr on: The Homelessness Legislation Review. The statement can be accessed on the National Assembly for Wales website via the following hyperlink: http://www.assemblywales.org/bus\-home/bus\-chamber\-fourth\-assembly\-rop.htm?act\=dis\&id\=233174\&ds\=5/2012\#deddf   If you have difficulty accessing the statement via the hyperlink then you can access it on the National Assembly for Wales website by selecting the following: www.assemblywales.org/ Assembly Business/Plenary Meetings/Records of Plenary Proceedings/Plenary meetings/select relevant date of plenary meeting from the drop down menu/select statement from the contents page. 

Ar 1 Mai 2012, gwnaeth y Gweinidog Tai, Adfywio a Threftadaeth Ddatganiad llafar yn y Siambr ar: Yr Adolygiad o Ddeddfwriaeth ar Ddigartrefedd. Gallwch weld y datganiad ar wefan Cynulliad Cenedlaethol Cymru drwy ddilyn yr hyperddolen hon: http://www.assemblywales.org/cy/bus\-home/bus\-chamber\-fourth\-assembly\-rop.htm?act\=dis\&id\=233174\&ds\=5/2012\#deddf Os ydych yn cael anhawster i fynd at y datganiad drwy'r hyperddolen yna gallwch ei weld ar wefan Cynulliad Cenedlaethol Cymru drwy ddewis y canlynol: www.cynulliadcymru.org/ Busnes y Cynulliad/Cyfarfodydd Llawn/Cofnodion o drafodion y Cyfarfodydd Llawn/Cyfarfodydd Llawn/dewiswch ddyddiad perthnasol y cyfarfod llawn o'r gwymplen/dewiswch ddatganiad o'r dudalen gynnwys. 

Translate the text from Welsh to English.

Ar 3 Mehefin 2020, gwnaeth y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol datganiad llafar: Coronafeirws (COVID\-19\) (dolen allanol).

On 3 June 2020, the Minister for Health and Social Services made an oral statement: Coronavirus (COVID\-19\) (external link).

Translate the text from English to Welsh.

With the Prime Minister facing the prospect of a heavy Commons defeat and the threat of a no deal Brexit increasing, the Counsel General also announced further funding from the European Transition Fund would be made available to help Wales prepare for the possibility of the UK crashing out of the EU. The Welsh Government’s white paper, Securing Wales’ Future, sets out an alternative to the PM’s deal, which would prioritise the Welsh economy and protect jobs and services. We are continuing to press the UK government to work with us to secure a deal which provides the best possible outcome for the whole of the UK. Jeremy Miles said: > “We are scheduled to leave the EU in just over 70 days and we have no agreed deal in place. We have been led to this cliff\-edge by an inept government more interested in its increasingly\-desperate attempts to hold its own party together than the national interest. > > > “The UK government has been playing dice with this country’s future. It took 2 years to come up with the Chequers proposals – effectively the government’s opening gambit on the long\-term relationship – which should have been in place when we triggered Article 50 almost 2 years’ ago. > > > “This was vital time lost posturing over red lines instead of developing a viable strategy and building coalitions of support, including those, like the Welsh Government and this National Assembly, which advocated a sensible withdrawal based on respect for the European Union and the vital interests of this country. > > > “There is no avoiding the serious reality of the difficult position we now face. No deal is a very possible outcome and as a responsible government we must do all we can to work with others to prepare and mitigate where possible. > > > “Through our European Transition Fund we have been able to help hundreds of Welsh businesses, as well as public service organisations and other partners, plan and prepare for the impacts of Brexit.” Finance Minister Rebecca Evans will today confirm 3 more projects have received funding from the £50 million European Transition Fund. These are:   * The Police Partnership Resilience \- £435,000 to support the police services’ preparations for Brexit. The funding would provide dedicated capacity and capability to support local resilience forums in planning and responding to adverse scenarios and civil emergencies, particularly in the context of a no deal scenario. * ADSS (Association of Directors of Social Services) Cymru Brexit support \- £150,000 for ADSS Cymru to provide professional advice and intelligence about the potential impact of Brexit on the delivery of social care in Wales. * Preparations for successor arrangements to EU structural investment funds – £590,000 to support the implementation of a post\-EU regional investment model for Wales. This includes external support for project development and evaluation of the preparations for a new multi\-annual, multi\-billion pound regional investment system. This work will help ensure that Wales has the strongest possible approach to secure full replacement funding and autonomy over successor arrangements for EU structural funds.   She said: > “As the threat of ‘no deal’ looms, we have focused our attention on bids which address immediate priorities in a no deal scenario. > > > “None of us wants to be in this position; but we will work to protect Welsh businesses, the public sector and our communities wherever possible from the worst impacts of a no deal situation should it arise.” And Jeremy Miles added: > “We will find out soon how the UK government and Parliament intend to resolve this position. We have already called for the Article 50 deadline to be extended. > > > “The UK government has perplexed its friends, undermined our country’s interests, caused anxiety to Europeans in our community and exacerbated deep division among its own citizens. If the UK government cannot bring forward a deal that commands strong support then it should stand aside. The current chaos cannot continue.”

Gyda Phrif Weinidog y DU yn wynebu'r posibilrwydd o golli'n drwm yn Nhŷ'r Cyffredin, a'r bygythiad o Brexit heb gytundeb yn cynyddu, cyhoeddodd y Cwnsler Cyffredinol hefyd y byddai rhagor o gyllid o Gronfa Bontio'r UE yn cael ei ryddhau i helpu Cymru i baratoi ar gyfer y posibilrwydd o weld y DU yn cael ei rhwygo'n ddisymwth o'r UE. Mae Papur Gwyn Llywodraeth Cymru, Diogelu Dyfodol Cymru, yn gosod dewis arall a fyddai'n rhoi blaenoriaeth i economi Cymru a diogelu swyddi a gwasanaethau. Rydyn ni'n parhau i bwyso ar Lywodraeth y Deyrnas Unedig i weithio gyda ni er mwyn sicrhau'r cytundeb gorau posib i'r Deyrnas Unedig yn gyfan. Dywedodd Jeremy Miles: > "Mae disgwyl i ni ymadael â'r Undeb Ewropeaidd mewn ychydig dros 70 diwrnod, a does dim cytundeb yn ei le. Rydyn ni wedi cael ein harwain at y dibyn gan lywodraeth hollol ddi\-glem sydd â mwy o ddiddordeb mewn ymdrechion byrbwyll i uno'i phlaid ei hun na budd y wlad. > > "Mae Llywodraeth y Deyrnas Unedig wedi bod yn chwarae â dyfodol y wlad. Cymerodd ddwy flynedd i lunio cynigion Chequers \- sef cynnig cyntaf i bob pwrpas ar gynllun ar gyfer perthynas hirdymor – er y dylai hynny fod wedi digwydd cyn tanio Erthygl 50 bron i ddwy flynedd yn ôl. > > "Collwyd amser hanfodol yn dadlau dros linellau coch yn hytrach na datblygu strategaeth ymarferol ac adeiladu cynghreiriau o gefnogaeth, gan gynnwys gyda'r rhai a oedd \- fel Llywodraeth Cymru a'r Cynulliad Cenedlaethol \- yn annog ymadawiad synhwyrol yn seiliedig ar barch i'r Undeb Ewropeaidd a buddiannau hanfodol y wlad hon. > > "Does dim modd osgoi difrifoldeb gwirioneddol y sefyllfa sydd yn ein hwynebu nawr. Mae ymadael heb gytundeb yn ganlyniad cwbl bosib, ac mae'n rhaid i ni fel llywodraeth gyfrifol wneud popeth o fewn ein gallu i gydweithio ag eraill a lliniaru'r effaith lle bynnag bo hynny'n bosib. > > "Drwy Gronfa Bontio'r Undeb Ewropeaidd, rydyn ni wedi medru helpu cannoedd o fusnesau Cymru, yn ogystal â sefydliadau gwasanaethau cyhoeddus a phartneriaid eraill,  i gynllunio a pharatoi ar gyfer effeithiau Brexit." Bydd y Gweinidog Cyllid, Rebecca Evans heddiw yn cadarnhau bod tri phrosiect arall wedi derbyn cyllid o Gronfa Bontio'r UE. Y prosiectau hynny yw: * •Cadernid Partneriaeth yr Heddlu \- £435,000 i helpu'r heddlu i baratoi ar gyfer Brexit. Bydd y cyllid yn helpu fforymau cadernid lleol i gynllunio ac ymateb i sefyllfaoedd niweidiol ac argyfyngau sifil, yn arbennig yng nghyd\-destun ymadael heb gytundeb. * •Cymorth Brexit ADSS Cymru \- £150,000 ar gyfer ADSS Cymru i ddarparu gwybodaeth a chyngor proffesiynol am effaith bosib Brexit ar ddarpariaeth gofal cymdeithasol yng Nghymru. * •Paratoadau ar gyfer trefniadau yn lle cronfeydd strwythurol yr UE \- £590,000 i helpu i weithredu model buddsoddi rhanbarthol yng Nghymru ar ôl ymadael â'r UE. Mae hyn yn cynnwys cymorth allanol ar gyfer datblygu prosiectau a gwerthuso paratoadau ar gyfer system buddsoddi rhanbarthol newydd gwerth sawl biliwn o bunnoedd dros sawl blwyddyn. Bydd y gwaith hwn yn helpu i sicrhau bod gan Gymru'r dull gweithredu gorau posib i sicrhau cyllid llawn yn lle'r hyn sy'n cael ei golli, a rheolaeth dros drefniadau a fydd yn dilyn cronfeydd strwythurol yr UE. Dywedodd: > "Wrth i'r bygythiad o ymadael heb gytundeb dyfu, rydyn ni wedi canolbwyntio ar geisiadau sy'n ymdrin â'r blaenoriaethau uniongyrchol os byddwn yn ymadael heb gytundeb. > > "Does dim un ohonom ni am fod yn y sefyllfa hon. Ond rydyn ni'n parhau i fod yn barod i weithio gyda Llywodraeth y Deyrnas Unedig ac eraill i sicrhau cytundeb synhwyrol â'r Undeb Ewropeaidd." Ychwanegodd Jeremy Miles: > "Byddwn yn gweld cyn hir sut mae Llywodraeth y Deyrnas Unedig a'r Senedd yn bwriadu datrys y sefyllfa hon. Rydyn ni eisoes wedi galw am ymestyn dyddiad Erthygl 50\. > > "Mae Llywodraeth y Deyrnas Unedig wedi drysu ei ffrindiau, tanseilio buddiannau'n gwlad, achosi pryder i Ewropeaid yn ein cymuned a gwaethygu rhaniadau dwfn ymysg ei dinasyddion ei hun. Os nad oes modd i Lywodraeth y Deyrnas Unedig gyflwyno cytundeb all sicrhau cefnogaeth gadarn, dylai gamu naill ochr. Does dim modd i'r llanast presennol barhau."

Translate the text from Welsh to English.

Mae Ardaloedd Menter ar frig yr agenda yn nigwyddiad International Property Forum – Enterprise Britain sydd yn cael ei gynnal ddydd Mercher, 22 Mehefin pan fydd Llywodraeth Cymru yn hybu Ardaloedd sector penodol ledled Cymru. Dywedodd Ken Skates, Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi a’r Seilwaith, a fuodd mewn digwyddiad i agor yr Ŵyl yn gynharach y mis hwn:   > “Mae hwn yn gyfle heb ei ail i hybu’r cynnig unigryw sydd gennym yng Nghymru i gynulleidfa ryngwladol ac i dynnu sylw at fanteision sefydlu busnes yn un o Ardaloedd Menter Cymru. > > “Rydym yn Llywodraeth sydd o blaid busnesau ac mae ein Hardaloedd Menter yn adlewyrchu hyn gydag amrywiaeth o fuddiannau a phecynnau cymorth sydd wedi’u dylunio’n arbennig i helpu cwmnïau i ehangu eu busnesau.  Mae disgwyl y bydd dros 30,000 yn bresennol yn yr Ŵyl Ryngwladol a hynny o 100 a mwy o wledydd.  Mae hwn yn gyfle gwych i ni rannu’r neges bwysig bod Ardaloedd Menter Cymru yn creu cyfleoedd newydd i fuddsoddwyr a busnesau.” Dywedodd Chris Sutton, un o brif Gyfarwyddwyr JLL Cardiff a Chadeirydd Ardal Fenter Canol Caerdydd, sy’n cynrychioli holl Ardaloedd Menter Cymru ar y panel yn y Fforwm, y byddai’r digwyddiad yn hybu ac yn arddangos yr amgylchedd busnes deniadol sy’n bodoli yn Ardaloedd Menter Cymru. Dywedodd:   > “Yn Ardaloedd Menter Cymru, rydym yn creu amgylchedd busnes deniadol – poethfannau rhanbarthol; mae’r rhain yn hwylus, yn ddynamig ac yn fwy ymatebol na’n cystadleuwyr, rheini yng Nghymru neu Lloegr. > > “Mae pob Ardal Fenter yn ganolbwynt i fuddsoddi ynddo ac i greu swyddi.  Mae’n cael gwared ar unrhyw rwystrau ac yn darparu mentrau er mwyn annog cwmnïau i fuddsoddi. > > “Mae pob ardal yng Nghymru yn cynnig gwahanol nodweddion ond, gyda’i gilydd, maen nhw’n creu portffolio cytbwys o leoliadau sy’n bodloni amrywiaeth eang o ymholiadau, nid yn unig gan fewnfuddsoddwyr ond gan fusnesau sydd eisoes wedi’u lleoli yng Nghymru hefyd. > > “Mae’r Ardaloedd hyn yn lleoliadau gwirioneddol wych i fusnesau a phrosiectau fuddsoddi ynddyn nhw.  Mae sawl stori lwyddiannus iawn yn perthyn i Ardaloedd Menter Cymru \- Aston Martin yn Ardal Fenter Sain Tathan, prosiect ynni Egnedol yn Ardal Fenter Dyfrffordd y Ddau Gleddau a Raytheon a Calbee yn Ardal Fenter Glannau Dyfrdwy.  Yn Ardal Fenter Canol Caerdydd, mae cwmnïau pwysig fel Deloitte, MotoNovo Finance ac Alert Logic wedi buddsoddi’n helaeth yn y sector gwasanaethau ariannol a phroffesiynol. > > “Mae gwaith yn parhau i gael ei wneud ar brosiectau ‘newid cyfeiriad’ mewn Ardaloedd eraill gyda chynnig Horizon ar gyfer gorsaf bŵer niwclear Wylfa Newydd ar Ynys Môn a diddordeb yn nechnoleg Adweithyddion Modwlar Bach yn Nhrawsfynydd, ynghyd â UK Spaceport yn ystyried lleoli ei hun yn Llanbedr yn Ardal Fenter Eryri.”

Enterprise Zones are top of the agenda at the International Property Forum – Enterprise Britain event on Wednesday 22 June when the Welsh Government will be promoting the sector specific Zones around Wales. Economy and Infrastructure Cabinet Secretary Ken Skates, who attended the opening of the Festival earlier this month, said: > “This is a great opportunity to promote the unique offer we have in Wales to an international audience and to highlight the benefits of locating in one of the Welsh Enterprise Zones. > > “We are a pro\-business government and our Enterprise Zones reflect this with a range of benefits and support on offer that is specifically designed to help companies grow their businesses. The International Festival is set to attract more than 30,000 delegates from 100 countries and provides a great platform to get our message across that our Welsh Enterprise Zones are creating new opportunities for investors and businesses.” Chris Sutton, lead Director at JLL Cardiff and Chairman of  Central Cardiff Enterprise Zone who is representing all the Welsh Enterprise Zones as a panellist at the Forum, said the event would promote and showcase the attractive business environment being created in the Zones across Wales. He said:  > “Within the Welsh Enterprise Zones we are creating attractive  business environments   \- regional hot\-spots \- which are smarter, more dynamic and more responsive than competing locations, whether in England or in Wales. > > “Each Enterprise Zone provides a focal point for investment and employment through the removal of barriers and the provision of incentives to encourage investment.   > > “Each zone in Wales offers very different characteristics but, together, they create a balanced portfolio of locations to satisfy a wide range of enquiries from both inward investors and businesses already located in Wales.  > > “The Zones have become a real focus for business investment and projects such as Aston Martin in St Athan, the proposed Egnedol energy project in the Haven and Raytheon and Calbee in Deeside are just some of the headline acts in the industrial sector. In Central Cardiff Enterprise Zone we have also seen major investment decisions in the financial and professional services sector by Deloitte, MotoNovo Finance and Alert Logic. > > “Work continues on potential ‘step\-change’ projects in other Zones with the Wylfa Newydd nuclear power station proposed by Horizon on Anglesey and interest in Small Modular Reactor technology  at Trawsfynydd,  together with Llanbedr continuing to be promoted as a potential location for a UK Spaceport, within Snowdonia Enterprise Zone”

Translate the text from English to Welsh.

  On 30 April 2014, the Welsh Government launched a consultation following a review of the way patients access innovative and cost\-effective medicines in Wales, including the Individual Patient Funding Request (IPFR) process. This statement outlines the steps we will be taking to strengthen the IPFR process and additional funding we will be investing in the process of appraising orphan and ultra\-orphan medicines by the All Wales Therapeutics and Toxicology Centre (AWTTC). A total of 49 responses to the IPFR consultation were received from a wide range of organisations, health professionals and individuals. There was majority support for virtually all the recommendations outlined in the review. The responses provided thoughtful commentary on the IPFR process and the wider issue of access to new and innovative medicines in Wales. I would like to thank everyone who contributed.   The review group’s report is available online together with a summary of the consultation responses and the Welsh Government’s response. Each of the review group’s 10 recommendations will strengthen the IPFR process – they have all been accepted. Work will start immediately to implement the recommendations and the process will be strengthened further by a new role for the All Wales Therapeutics and Toxicology Centre (AWTTC).   AWTTC will provide an expert, co\-ordinating role, which will include the provision of advice about the availability of key evidence; it will undertake rapid reviews to produce evidence summaries for new medicines and it will support the training of panel members and clinicians. To help the centre provide this additional support, it will receive funding to recruit additional staff, including clinicians, pharmacists and scientists. When the enhanced service is fully operational it will receive funding of some £500,000 a year. We want to have an expert view on whether each new and innovative medicine is cost\-effective and whether it should routinely be available to patients in Wales. At the moment, there is often a significant time lag between the launch of a new medicine and the appraisal undertaken by the National Institute for Health and Care Excellence (NICE) on behalf of the NHS in Wales and England. The All Wales Medicines Strategy Group (AWMSG) only appraises those new medicines where a decision from NICE is not expected for at least 12 months. As NICE timescales for appraisals can slip, health boards can be without authoritative advice about a particular medicine or treatment for a period of time. To ensure an appropriate evidence base is available to underpin decisions about access to treatments, AWMSG will now undertake interim appraisals ahead of NICE guidance.   Many respondents to the consultation commented on the difficulty of using the IPFR process to determine access to a new medicine or the use of off\-label medicines for patient cohorts. The enhancement of the appraisal process will reduce the dependence on the IPFR process and AWMSG will provide expert advice on the use of off\-label medicines.  Health boards and the Welsh Health Specialised Services Committee have also been asked to coordinate their efforts and make a single, all\-Wales decision for each patient cohort, supported by advice from AWTTC, based on the available evidence. A key and equally important feature of the new process is a system to monitor and analyse the outcomes of IPFR decisions to improve transparency and confidence. Some respondents to the consultation expressed disappointment that the review group did not recommend adopting a single panel to make IPFR decisions across NHS Wales. The review group explains its conclusions in the report and I have agreed that, for the time being, it is not a practical way forward given the frequency it would need to meet and that the logistics of bringing key staff and clinicians together will not best serve the interests of patients. However, I expect NHS Wales to re\-examine this option once the new system has settled in.    It is not appropriate to routinely use the IPFR process to determine access to orphan or ultra\-orphan medicines – those medicines developed specifically to treat very rare medical conditions.   AWTTC has been asked to develop a new appraisal process for this group of medicines and it will receive additional funding to support this. This will ensure those patients with rare diseases have fair and equitable access to appropriate, evidence\-based treatments. Taking all the new responsibilities together, the Welsh Government will invest some £1m in the new service to be provided by the AWTTC to improve the appraisal of and patients’ access to new and innovative medicines, including orphan and ultra\-orphan drugs. These investments will be met by using payments to Wales from the 2014 Pharmaceutical Price Regulation Scheme (PPRS) settlement. They will help NHS Wales more efficiently martial its expenditure of more than £198m on medicines in the hospital sector, the vast majority of which is spent on new and innovative medicines.   The new and expanded role of AWTTC will improve transparency and provide the comprehensive, authoritative, consistent and coherent approach required by clinicians and patients to ensure timely and evidence\-based access to new treatments.        

Ar 30 Ebrill 2014, lansiodd Llywodraeth Cymru ymgynghoriad yn dilyn adolygiad o'r ffordd y mae cleifion yn cael mynediad at feddyginiaethau arloesol a chost\-effeithiol yng Nghymru, gan gynnwys y broses Ceisiadau Cyllido Cleifion Unigol (IPFR). Mae'r datganiad hwn yn amlinellu'r camau y byddwn yn eu cymryd i atgyfnerthu’r broses IPFR a'r cyllid ychwanegol y byddwn yn ei fuddsoddi yn y broses o arfarnu meddyginiaethau amddifad a thra amddifad gan Ganolfan Therapiwteg a Thocsicoleg Cymru Gyfan (AWTTC). Daeth 49 o ymatebion i'r ymgynghoriad IPFR i law gan amrywiaeth eang o sefydliadau, gweithwyr iechyd proffesiynol ac unigolion. Roedd y mwyafrif yn cefnogi bron pob un o'r argymhellion a amlinellwyd yn yr adolygiad. Yn yr ymatebion, cafwyd sylwadau ystyriol am y broses IPFR a'r mater ehangach o gael mynediad at feddyginiaethau newydd ac arloesol yng Nghymru. Diolch i bawb a gyfrannodd.   Gallwch weld adroddiad y grŵp adolygu ar lein ynghyd â chrynodeb o'r ymatebion i'r ymgynghoriad ac ymateb Llywodraeth Cymru. Bydd pob un o 10 argymhelliad y grŵp adolygu yn atgyfnerthu’r broses IPFR \- mae'r cyfan wedi cael eu derbyn. Bydd gwaith yn dechrau ar unwaith i roi'r argymhellion ar waith a chaiff y broses ei hatgyfnerthu ymhellach drwy rôl newydd Canolfan Therapiwteg a Thocsicoleg Cymru Gyfan (AWTTC).   Bydd AWTTC yn chwarae rôl arbenigol, gydlynol, a fydd yn cynnwys rhoi cyngor am y dystiolaeth allweddol sydd ar gael; bydd yn cynnal adolygiadau cyflym i greu crynodebau o dystiolaeth ar gyfer meddyginiaethau newydd a bydd yn cefnogi'r broses o hyfforddi aelodau'r panel a chlinigwyr. Er mwyn helpu'r ganolfan i ddarparu'r cymorth ychwanegol hwn, bydd yn cael cyllid i recriwtio staff ychwanegol, gan gynnwys clinigwyr, fferyllwyr a gwyddonwyr. Pan fydd y gwasanaeth newydd yn hollol weithredol bydd yn cael cyllid o tua £500,000 y flwyddyn. Rydym am gael barn arbenigol ynghylch a yw pob meddyginiaeth newydd ac arloesol yn gost\-effeithiol ac a ddylai fod ar gael fel mater o drefn i gleifion yng Nghymru. Ar hyn o bryd, yn aml bydd cryn amser yn mynd heibio rhwng lansio meddyginiaeth newydd a'r broses o'i harfarnu gan Sefydliad Cenedlaethol dros Iechyd a Rhagoriaeth Glinigol (NICE) ar ran y GIG yng Nghymru a Lloegr. Dim ond pan na ddisgwylir penderfyniad gan NICE am o leiaf 12 mis y bydd Grŵp Strategaeth Feddyginiaethau Cymru Gyfan (AWMSG) yn arfarnu’r meddyginiaethau newydd. Oherwydd bod amserlenni NICE ar gyfer arfarnu meddyginiaethau yn gallu llithro, gall byrddau iechyd fod heb gyngor awdurdodol am feddyginiaeth neu driniaeth penodol am gyfnod. Er mwyn sicrhau bod sylfaen o dystiolaeth briodol ar gael yn sail i benderfyniadau ynghylch cael mynediad at driniaeth, bydd AWMSG bellach yn arfarnu meddyginiaethau dros dro, cyn cael canllawiau gan NICE.   Roedd nifer o'r rhai a ymatebodd i'r ymgynghoriad wedi gwneud sylwadau ar ba mor anodd yw defnyddio'r broses IPFR i benderfynu a ddylid cael mynediad at feddyginiaethau newydd neu ddefnyddio meddyginiaethau all\-drwydded ar gyfer carfannau o gleifion. Bydd gwella'r broses arfarnu yn lleihau dibyniaeth ar y broses IPFR a bydd AWMSG yn rhoi cyngor arbenigol ar y defnydd o feddyginiaethau all\-drwydded. Gofynnwyd hefyd i fyrddau iechyd a Phwyllgor Gwasanaethau Iechyd Arbenigol Cymru gydlynu eu hymdrechion a gwneud penderfyniad unigol i Gymru gyfan ar gyfer pob carfan o gleifion, gyda chyngor gan AWTTC, yn seiliedig ar y dystiolaeth sydd ar gael. Un o nodweddion allweddol a phwysig y broses newydd yw system i fonitro a dadansoddi canlyniadau penderfyniadau'r IPFR i wella tryloywder a hyder. Nododd rai o'r ymatebwyr i'r ymgynghoriad eu bod yn siomedig na wnaeth y grŵp adolygu argymell mabwysiadu un panel i wneud penderfyniadau IPFR ar draws GIG Cymru. Mae'r grŵp adolygu yn egluro ei gasgliadau yn yr adroddiad ac rwyf wedi cytuno, am y tro, nad yw'n ffordd ymarferol o symud ymlaen o ystyried pa mor aml y byddai angen iddo gwrdd, ac na fyddai’r ochr ymarferol o ddod â staff a chlinigwyr allweddol ynghyd yn sicrhau’r budd gorau i gleifion. Fodd bynnag, rwy'n disgwyl i GIG Cymru ailedrych ar yr opsiwn hwn ar ôl i'r system newydd setlo.    Nid yw'n briodol defnyddio'r broses IPFR yn rheolaidd i benderfynu a ddylid cael mynediad at feddyginiaethau amddifad a thra amddifad \- mae'r meddyginiaethau hynny wedi'u datblygu'n benodol i drin cyflyrau meddygol prin iawn.   Gofynnwyd i AWTTC ddatblygu proses arfarnu newydd ar gyfer y grŵp hwn o feddyginiaethau a bydd yn cael cyllid ychwanegol i wneud hyn. Bydd hyn yn sicrhau bod y cleifion hynny sydd â chlefydau prin yn cael mynediad teg at driniaethau priodol, yn seiliedig ar dystiolaeth. Gan ystyried yr holl gyfrifoldebau newydd, bydd Llywodraeth Cymru yn buddsoddi tua £1m yn y gwasanaeth newydd a gaiff ei ddarparu gan AWTTC er mwyn gwella’r broses o arfarnu meddyginiaethau newydd ac arloesol, gan gynnwys cyffuriau amddifad a thra amddifad, a mynediad cleifion atynt. Bydd y cyllid ar gyfer y buddsoddiadau hyn yn dod drwy daliadau i Gymru gan setliad Cynllun Rheoleiddio Prisiau Fferyllol (PPRS) 2014\. Byddant yn helpu GIG Cymru i fonitro'n fwy effeithlon ei wariant o fwy na £198m ar feddyginiaethau yn y sector ysbytai, a chaiff mwyafrif helaeth yr arian hwn ei wario ar feddyginiaethau newydd ac arloesol.   Bydd rôl newydd ac ehangach AWTTC yn gwella tryloywder ac yn darparu'r dull cynhwysfawr, awdurdodol, cyson a chydlynol sy'n ofynnol gan glinigwyr a chleifion i sicrhau mynediad at driniaethau newydd, a hynny mewn modd amserol sy'n seiliedig ar dystiolaeth.  

Translate the text from Welsh to English.

Mae Rheoliadau Adnoddau Dŵr (Rheoli Llygredd Amaethyddol) (Cymru) 2021 yn ceisio mynd i'r afael â’r hyn sy’n achosi llygredd dŵr o weithgareddau amaethyddol ledled Cymru. Mae'r mesurau'n helpu i gyflawni amrywiaeth eang o'n rhwymedigaethau rhyngwladol a domestig ac yn cynnal yr enw da y mae ffermio Cymru yn ei fwynhau o ran safonau uchel o ran yr amgylchedd a lles anifeiliaid. Drwy'r Cytundeb Cydweithio â Phlaid Cymru, fe wnaethom ymrwymo i weithio gyda'r gymuned ffermio i ddefnyddio'r rheoliadau i wella ansawdd dŵr ac aer, gan fynd ati i dargedu y gweithgareddau hynny y gwyddom sy’n achosi llygredd. Heddiw, rwy'n darparu diweddariad ar y pecyn o fesurau y mae Llywodraeth Cymru a Phlaid Cymru wedi cytuno arnynt er mwyn bwrw ymlaen â gweithredu'r ymrwymiad perthnasol yn y Cytundeb Cydweithredu. Mae'r rheoliadau'n cynnwys gweithredu graddol i alluogi'r sector i drosglwyddo i'r gofynion newydd dros gyfnod o amser, gan gydnabod y byddai angen i rai o fewn y sector weithredu er mwyn cydymffurfio. Cyflwynodd her yr Adolygiad Barnwrol i'r rheoliadau, er iddo gael ei ddiystyru ym mis Ebrill eleni, elfen o ansicrwydd.  O ganlyniad, bydd rhai busnesau fferm wedi oedi cyn gwneud penderfyniadau buddsoddi a gwneud y paratoadau angenrheidiol. Mae'r paratoadau hyn bellach hefyd o dan bwysau oherwydd y pwysau cynyddol ar gostau ar hyn o bryd yr ydym oll yn eu gweld ochr yn ochr â chefndir ehangach goblygiadau byd\-eang y rhyfel yn Wcráin. I gydnabod yr amgylchiadau hyn ac, yn benodol, y pryderon ynghylch gweithredu y terfyn nitrogen blynyddol o 170kg/ha fesul daliad erbyn 1 Ionawr 2023, rwy'n cyhoeddi heddiw ein bwriad i ddarparu estyniad byr i weithredu'r mesur hwn hyd at Ebrill 2023\.  Bydd ymgynghoriad yr hydref hwn yn cyd\-fynd â hyn ar gynllun trwyddedu lle gall unrhyw fusnes fferm wneud cais am drwydded ar gyfer terfyn nitrogen blynyddol uwch o 250kg/ha fesul daliad yn amodol ar anghenion cnydau ac ystyriaethau cyfreithiol ehangach.  Byddwn yn ymgynghori ar i gynigion ar gyfer cynllun o'r fath fod yn weithredol tan 2025\. Ochr yn ochr â hyn, byddwn yn cynnal Asesiad Effaith Rheoleiddiol pellach, penodol sy'n ystyried effeithiau economaidd ac amgylcheddol y terfyn nitrogen blynyddol o 170kg/ha fesul daliad a byddwn yn adolygu goblygiadau'r asesiad hwn ar gyfer defnyddio'r rheoliadau yn y dyfodol. Rydym hefyd yn darparu hyd at £20m o gyllid ychwanegol i gefnogi cydymffurfiaeth â'r rheoliadau. Mae hyn yn ychwanegol at ein pecyn cymorth presennol drwy ein cynlluniau pontio, a'r hyfforddiant, y cyngor a'r cymorth sylweddol sydd ar gael i fusnesau fferm gan Cyswllt Ffermio a'n Gwasanaeth Cyswllt Fferm ein hunain. Ochr yn ochr â'r gefnogaeth hon, rydym yn parhau i fod yn ymrwymedig i ganfod y dulliau gorau o fynd i'r afael â'r mater pwysig hwn. Byddwn hefyd yn cyflymu ein gwaith i annog datrysiadau technolegol amgen posibl, gan ddefnyddio dull Rheoliad 45 i wneud hynny lle bo hynny'n briodol, gan gynnwys archwilio'r potensial ar gyfer trin a phrosesu tail dros ben i'w ddefnyddio mewn ardaloedd o ddiffyg maetholion a'r potensial i dechnoleg leihau'r risg o lygredd a hwyluso'r defnydd mwyaf effeithiol o'r rheoliadau yn y dyfodol.  Mae'r camau newydd hyn yr wyf yn eu cyhoeddi heddiw o dan y Cytundeb Cydweithredu yn gamau pellach sylweddol tuag at ein nod ar y cyd i leihau llygredd o amaethyddiaeth a'n hymrwymiad parhaus i wneud hynny mewn partneriaeth â'r gymuned ffermio i sicrhau canlyniadau parhaol. 

The Water Resources (Control of Agricultural Pollution) (Wales) Regulations 2021 seek to tackle the causes of water pollution from agricultural activities across Wales. The measures help to meet the delivery of a wide range of our international and domestic obligations and uphold the good reputation enjoyed by Welsh farming for high environmental and animal welfare standards. Through the Co\-operation Agreement with Plaid Cymru, we committed to working with the farming community in the deployment of the regulations to improve water and air quality, taking an approach targeted at those activities known to cause pollution. I am today providing an update on the package of measures the Welsh Government and Plaid Cymru have agreed in order to progress the implementation of the relevant commitment in the Co\-operation Agreement. The regulations contain a phased implementation to enable the sector to transition to the new requirements over a period of time, in recognition that some within the sector would need to take action in order to be compliant. The Judicial Review challenge to the regulations, dismissed in April this year, nevertheless introduced an element of uncertainty.  As a result, some farm businesses will have delayed taking investment decisions and making the necessary preparations. These preparations are now also under pressure due to the current rising cost pressures we are all experiencing, alongside the wider backdrop of the global implications of the war in Ukraine. In recognition of these circumstances and, in particular, the concerns about the 1 January 2023 implementation of the 170kg/ha annual holding nitrogen limit, I am today announcing our intention to provide for a short extension of the implementation of this measure to April 2023\.  This will be accompanied by a consultation this autumn on a licensing scheme whereby any farm business can apply for a licence for a higher annual holding nitrogen limit of 250kg/ha subject to crop need and other legal considerations. We will consult on proposals for such a scheme to be operational until 2025\. In parallel to this, we will undertake a further, specific Regulatory Impact Assessment considering the economic and environmental impacts of the 170kg/ha annual holding nitrogen limit and will review the implications of this assessment for the future deployment of the regulations. We are also making available up to £20m extra funding to support compliance with the regulations. This is in addition to our current package of support through our transitional schemes and the significant training, advice and support available to farm businesses from Farming Connect and our own Farm Liaison Service. Alongside this support, we remain committed to seeking the best mechanisms to address this important issue. We will also accelerate our work to encourage potential alternative technological solutions, using the Regulation 45 mechanism to do so where appropriate, including exploring the potential for treatments and processing of excess manures to be used in areas of nutrient deficiency and the potential for technology to reduce pollution risk and facilitate the most effective deployment of the regulations in future.  These new steps I am announcing today under the Co\-operation Agreement represent further significant action towards our shared aim to reduce pollution from agriculture and our continued commitment to do so in partnership with the farming community to achieve lasting results. 

Translate the text from English to Welsh.

Today’s release published by the Home Office shows another 6000 applications from EU citizens living in Wales were received last month. Up to the end of January 2020, a total of 50,100 applications had been submitted from EU Citizens in Wales – a jump from 44,100 at the end of December. All EU citizens and their families living in Wales must apply to the Home Office scheme by 30 June 2021 to protect their rights to continue to live and work here. Funding announced today, worth more than £220,000, will support every council in Wales to step up local outreach, and to tackle barriers to help those who still aren’t aware of the need to apply, or are struggling to apply. Reacting to the latest official EUSS statistics, Counsel General and Brexit Minister Jeremy Miles said: > “I’m pleased to see another significant rise in the numbers applying from Wales, which shows our efforts are working, but we want to see more applications across all parts of Wales. > > > “That’s why we’ve made more funding available to every council in Wales to raise awareness of this scheme in their area, and increase the number of people applying. > > > Each council will be free to choose the best way to support their residents, whether through events, leaflets or introducing more digital application centres with scanning facilities, but it’s so important we’re all pulling together in the right direction. > > > “We’ve always been clear that EU citizens who have made their home in Wales are welcome here. This is your home, we want you to stay. > > > “If you think you might need to apply, or know someone else who might, there is advice and support available to you, so that you can continue to make Wales your home.” Further information on the support available to EU citizens living in Wales can be found on the Welsh Government’s Preparing Wales website.

Mae’r ystadegau sydd wedi’u cyhoeddi heddiw gan y Swyddfa Gartref yn dangos y cafwyd 6000 o geisiadau fis diwethaf gan ddinasyddion yr UE sy’n byw yng Nghymru. Hyd at ddiwedd mis Ionawr 2020, roedd cyfanswm o 50,100 o geisiadau wedi’u gwneud gan ddinasyddion yr UE yng Nghymru – sydd wedi cynyddu o 44,100 ddiwedd mis Rhagfyr. Rhaid i holl ddinasyddion yr EU a’u teuluoedd sy’n byw yng Nghymru wneud cais i Gynllun y Swyddfa Gartref erbyn 30 Mehefin 2021 i ddiogelu eu hawliau i barhau i fyw a gweithio yma. Bydd y cyllid a gyhoeddir heddiw, gwerth dros £220,000, yn cefnogi holl gynghorau Cymru i gynyddu’r cymorth y maent yn ei ddarparu mewn cymunedau lleol, ac i ddymchwel rhwystrau i helpu’r rheini nad ydynt yn ymwybodol o hyd o’r angen i ymgeisio, neu sy’n ei chael yn anodd ymgeisio. Wrth ymateb i’r ystadegau swyddogol diweddaraf ynglŷn â’r Cynllun, dywedodd y Cwnsler Cyffredinol a’r Gweinidog Brexit Jeremy Miles: > “Rwy’n falch o weld cynnydd sylweddol arall yn y nifer sy’n ymgeisio o Gymru, sy’n dangos bod ein hymdrechion yn gweithio, ond rydym ni am weld rhagor o geisiadau o bob rhan o Gymru. > > > “Dyna pam yr ydym wedi cynnig rhagor o gyllid i bob cyngor yng Nghymru i godi ymwybyddiaeth o’r Cynllun hwn yn eu hardal, a chynyddu nifer y bobl sy’n ymgeisio. > > > Bydd rhwydd hynt i bob cyngor ddewis y ffordd orau o gefnogi eu trigolion, boed hynny drwy ddigwyddiadau, pamffledi neu gyflwyno rhagor o ganolfannau ymgeisio digidol â chyfleusterau sganio, ond mae hi mor bwysig ein bod ni i gyd yn cyd\-dynnu yn y cyfeiriad cywir. > > > “Rydym ni bob amser wedi pwysleisio bod croeso yma i ddinasyddion yr UE sydd wedi ymgartrefu yng Nghymru. Dyma’ch cartref chi, rydym ni am ichi aros. > > > “Os ydych yn meddwl y gall fod angen ichi ymgeisio, neu’n adnabod rhywun arall a all fod angen gwneud, mae cyngor a chymorth ar gael ichi, fel y gallwch barhau i fyw yng Nghymru.” Mae rhagor o wybodaeth am y cymorth sydd ar gael i ddinasyddion yr UE sy’n byw yng Nghymru i’w gweld ar wefan Paratoi Cymru Llywodraeth Cymru.

Translate the text from English to Welsh.

Four individuals, who are undertaking apprenticeships in these fields, feature in a new campaign titled The Answer is Apprenticeships which highlights the breadth of apprenticeships on offer to young people in Wales. Timed to coincide with students receiving exam results over the summer but aimed at all young people, including those who are NEET, the campaign highlights that apprenticeships could be the answer to gaining the qualifications and skills young people might need for their chosen career.  The campaign will signpost people to Apprenticeship Matching Service on the Careers Wales website where details about the levels and subjects are available to them and individuals can search the range of opportunities and apply online for vacancies. The campaign aimed at young people and the parents who will be guiding them through their decisions will run for the next five weeks on digital channels, social media, radio, buses, trains and TV on demand and features four apprentices that are building successful and rewarding careers through their apprenticeships. Minister for Welsh Language and Lifelong Learning Eluned Morgan said: > “As people await their exam results, this time of year can be uncertain and nerve wracking. Some young people have their future plans firmly in place but others may be less sure of what they want to do. > > “We have developed a highly successful Apprenticeship Programme which offers high quality vocational training in hundreds of roles. The wide variety of courses and levels of qualifications on offer mean we are on course to meet the ambitious target of reaching 100,000 apprenticeship starts soon. Though this isn’t just about meeting targets; it’s about ensuring the right opportunities are being created in the right areas so that individuals, businesses and the economy can thrive. This campaign is contributing to this ambition by highlighting the opportunities that apprenticeships bring at a time when people need that information most.” > > “I urge young people and their parents to take a look at the Apprenticeship Matching Service and see if The Answer is Apprenticeships for them.” The Apprenticeship Programme is funded by the Welsh Government with support from the European Social Fund.

Mae pedwar unigolyn, sy’n ymgymryd â phrentisiaethau yn y meysydd hyn, yn cymryd rhan mewn ymgyrch newydd o’r enw Yr Ateb yw Prentisiaethau sy’n amlinellu’r amrywiaeth o brentisiaethau sydd ar gael i bobl ifanc yng Nghymru. Wrth i fyfyrwyr gael eu canlyniadau arholiadau dros yr haf, nod yr ymgyrch yw dangos y gallai prentisiaethau helpu pob person ifanc, gan gynnwys y rheini nad ydynt mewn addysg, cyflogaeth na hyfforddiant, i gael y cymwysterau a’r sgiliau sydd eu hangen arnynt i ddilyn eu dewis yrfa.   Bydd yr ymgyrch yn cyfeirio pobl at y Gwasanaeth Paru Prentisiaethau ar wefan Gyrfa Cymru lle ceir manylion am y lefelau a’r pynciau, a lle gallant chwilio drwy’r amrywiaeth o gyfleoedd sydd ar gael a gwneud cais am swyddi ar\-lein. Bydd yr ymgyrch sydd wedi’i hanelu at bobl ifanc a’r rhieni a fydd yn eu tywys drwy eu penderfyniadau yn para am y pum wythnos nesaf, a hynny ar sianeli digidol, y cyfryngau cymdeithasol, y radio, bysiau, trenau a theledu ar gais. Bydd yn cyflwyno pedwar prentis sy’n datblygu gyrfa lwyddiannus a llewyrchus drwy eu prentisiaethau. Dywedodd Gweinidog y Gymraeg a Dysgu Gydol Oes Eluned Morgan: > “Wrth i bobl aros, ar bigau’r drain, am eu canlyniadau, gall yr adeg hon o’r flwyddyn fod yn ansicr. Mae rhai pobl ifanc yn gwybod yn union beth maen nhw am ei wneud yn y dyfodol ond gall pobl eraill fod yn llai sicr. > > “Rydyn ni wedi datblygu Rhaglen Brentisiaethau hynod lwyddiannus sy’n cynnig hyfforddiant galwedigaethol o safon mewn cannoedd o swyddi. Mae ystod eang y cyrsiau a lefelau’r cymwysterau sydd ar gael yn golygu ein bod ni ar y trywydd iawn i gyflawni’r targed uchelgeisiol o ddarparu 100,000 o brentisiaethau. Ond nid dim ond cyflawni targedau sy’n bwysig, mae’n bwysig sicrhau bod y cyfleoedd cywir yn cael eu creu yn yr ardaloedd cywir fel bod unigolion, busnesau a’r economi yn gallu ffynnu. Mae’r ymgyrch yn cyfrannu at yr uchelgais hon drwy dynnu sylw at y cyfleoedd a ddaw yn sgil prentisiaethau – a hynny ar adeg pan fydd gwir angen yr wybodaeth honno ar bobl.” > > “Dw i’n annog pobl ifanc a’u rhieni i edrych ar y Gwasanaeth Paru Prentisiaethau i weld ai Yr Ateb yw Prentisiaethau iddyn nhw.” Ariennir y Rhaglen Brentisiaethau gan Lywodraeth Cymru gyda chymorth Cronfa Gymdeithasol Ewrop.

Translate the text from English to Welsh.

Developed with MoneySavingExpert.com – the UK’s biggest consumer website – and local authorities, this new approach puts Wales at the forefront of steps to make council tax fairer. For the first time, people who have received a severely mentally impaired (SMI) diagnosis and meet the eligibility criteria will be treated consistently throughout Wales to ensure they receive the same support and discounts no matter where they live. They will also be able to claim back any council tax discounts, to the point when they were diagnosed. To access this support the Welsh Government, MoneySavingExpert.com and Welsh local authorities, have developed a single, simple and easy\-to\-use form, which people with SMI can use to claim what they are entitled to. The form is now widely available in all local authorities and advice centres across Wales. Finance Minister Rebecca Evans said: > “I am pleased the Welsh Government is leading the way with this new approach, helping some of the most vulnerable people access the discounts and support they are entitled to, and I’m very grateful to MoneySavingExpert and Martin Lewis for bringing this issue to our attention and working with us to address it. > > > “This is a great example of collaborative working and supports the Welsh Government’s commitment to make council tax fairer. > > > “We will continue to work closely with local authorities and the WLGA to encourage consistency in approaches to administering discounts and exemptions for everyone who is eligible.” Martin Lewis, founder of MoneySavingExpert.com, said: > “Many of the most vulnerable within our society, those who are living with a ‘severe mental impairment’, have been eligible for a council tax discount for years, but sadly, across Britain have rarely been told it – meaning they’ve missed out on money that could’ve transformed their quality of life. > > > “Most councils haven’t helped spread the word, and disgracefully have often hindered people claiming by giving out misinformation. Some staff in our cold\-calling exercise even told people the discount doesn’t exist, meaning there are huge differences in take\-up across the country. That simply isn’t right. > > > “I’m delighted that our research and campaign has been so warmly welcomed in Wales, and congratulate the Welsh Government and Welsh local councils for their swift and comprehensive action once it was alerted to the issue. Wales will be a beacon of light on this, bringing justice and real, significant change that will help some of society’s most needy. My hope is that the rest of Britain comes out of the dark soon too, and we will continue to work on pushing that.” This approach is the latest in a series of measures the Welsh Government is taking to make council tax fairer. On 1 April new legislation was introduced to remove imprisonment as a punishment for non\-payment of council tax, and to exempt young people, up to the age of 25, who are leaving care from paying council tax in Wales.

Wedi'i ddatblygu â MoneySavingExpert.com \- gwefan fwyaf y DU i ddefnyddwyr \- ac awdurdodau lleol, mae'r dull newydd hwn yn rhoi Cymru ar y blaen yn yr ymdrech i wneud y dreth gyngor yn decach.   Am y tro cyntaf, caiff pobl sydd wedi cael diagnosis o nam meddyliol difrifol ac sy’n bodloni’r meini prawf cymhwysedd eu trin yn gyson ledled Cymru er mwyn sicrhau eu bod yn cael yr un cymorth a gostyngiadau lle bynnag y maent yn byw. Byddant hefyd yn gallu hawlio'n ôl unrhyw ostyngiadau treth gyngor hyd at yr adeg pan gawsant y diagnosis. I gael y cymorth hwn, mae Llywodraeth Cymru, MoneySavingExpert.com ac awdurdodau lleol Cymru wedi datblygu un ffurflen syml y gall pobl sydd â nam difrifol ar eu meddwl ei defnyddio i hawlio'r hyn y mae hawl ganddynt iddo. Mae'r ffurflen ar gael erbyn hyn ym mhob awdurdod lleol a chanolfan gynghori ledled Cymru. Dywedodd y Gweinidog Cyllid, Rebecca Evans: Rwy’n falch bod Llywodraeth Cymru yn arwain y ffordd gyda'r dull newydd hwn, gan helpu rhai o'r bobl fwyaf agored i niwed i gael y cymorth a’r gostyngiadau y mae ganddynt hawl eu derbyn, ac rwy’n ddiolchgar iawn i MoneySavingExpert a Martin Lewis am ddwyn y mater hwn i’n sylw a gweithio gyda ni i’w ddatrys. > “Mae hyn yn enghraifft wych o gydweithio ac yn helpu Llywodraeth Cymru i gyflawni ei hymrwymiad i wneud y dreth gyngor yn decach. > > > “Byddwn ni'n parhau i weithio'n agos gydag awdurdodau lleol a Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru i sicrhau cysondeb yn y dull o weinyddu gostyngiadau ac esemptiadau i bawb sy'n gymwys.” Dywedodd Martin Lewis, sylfaenydd MoneySavingExpert.com: > "Mae nifer o'r bobl fwyaf agored i niwed yn ein cymdeithas, y rhai sy'n byw â 'nam meddyliol sylweddol' wedi bod yn gymwys i gael gostyngiad treth gyngor ers blynyddoedd, ond yn anffodus dydy pobl ar draws Prydain ddim yn cael gwybod hynny'n aml iawn – sy'n golygu eu bod yn colli arian a allai fod wedi trawsnewid ansawdd eu bywydau. > > > "Dydy'r rhan fwyaf o gynghorau ddim yn helpu i dynnu sylw at hyn, ac mae'n warthus bod achosion yn aml o rwystro pobl rhag ei hawlio drwy drosglwyddo gwybodaeth anghywir. Dywedodd rhai aelodau o staff, pan wnaethom eu ffonio'n ddirybudd, nad oedd y gostyngiad yn bodoli, sy'n golygu bod gwahaniaethau mawr yn nifer y bobl sy'n cael y cyfle i fanteisio ar y cymorth ar draws y wlad. Yn syml iawn, nid yw hyn yn dderbyniol. > > > "Rwy'n hynod o falch bod ein hymchwil a'n hymgyrch wedi cael croeso mor gynnes yng Nghymru, ac rwy'n llongyfarch Llywodraeth Cymru am gymryd camau sydyn a chynhwysfawr pan gafodd wybod am y broblem. Bydd cynghorau Cymru yn disgleirio ar y mater hwn, gan ddod â chyfiawnder a newid sylweddol, gwirioneddol a fydd yn helpu rhai o aelodau mwyaf anghenus y gymdeithas. Fy ngobaith yw y bydd gweddill Prydain yn camu o'r tywyllwch cyn hir hefyd, ac fe fyddwn yn parhau i bwyso am hynny." Y dull hwn yw'r diweddaraf mewn cyfres o gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i wneud y dreth gyngor yn decach. Ar 1 Ebrill, cyflwynwyd deddfwriaeth newydd er mwyn dileu'r gosb o garchar i bobl am beidio â thalu'r dreth gyngor, ac er mwyn esemptio pobl ifanc hyd at 25 oed sy'n gadael gofal rhag talu'r dreth gyngor yng Nghymru.

Translate the text from Welsh to English.

Rwy'n falch o roi'r wybodaeth ddiweddaraf am UNBOXED: Creadigrwydd yn y DU ac amlinellu’r rhaglen o ddigwyddiadau fydd ar waith yng Nghymru yn ystod 2022\. Bydd y rhaglen yn cyflwyno 10 comisiwn ledled y DU, sef pedwar comisiwn cenedlaethol a chwech digwyddiad arall ar draws y DU. Yr uchelgais gyffredinol yw gadael gwaddol parhaol a darparu rhaglen o weithgareddau sy'n gweithio gyda sectorau'r celfyddydau, diwylliant, dylunio, treftadaeth a thechnoleg, drwy gydweithio â STEAM (gwyddoniaeth, technoleg, peirianneg, y celfyddydau a mathemateg). Mae'r gweithgarwch cyffredinol yn cael ei gydlynu gan dîm bach ym Mhwyllgor Trefnu Birmingham ar gyfer Gemau'r Gymanwlad 2022, wedi’i arwain gan Martin Green CBE sef prif swyddog creadigol UNBOXED. Bydd y tîm hwn yn gweithio gyda phartneriaid cyflawni strategol yng Nghymru, yr Alban a Gogledd Iwerddon i oruchwylio'r gwaith o gyflawni UNBOXED. Mae’r gwaith hwn yn cael ei oruchwylio gan fwrdd sy'n cynnwys cynrychiolydd o bob gwlad. Cymru Greadigol sy'n arwain y gwaith o ddatblygu gweithgarwch Cymru ac mae Roger Lewis wedi cael ei ddewis i gynrychioli Cymru ar fwrdd y DU.  Bydd Cymru yn cynnal ei phrosiect comisiwn arweiniol o'r enw GALWAD: Stori o'n Dyfodol, a gafodd ei ysbrydoli gan Ddeddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol a chan arbenigedd byd\-eang yn ymwneud ag amodau hinsoddol, technolegol a chymdeithasol y 30 mlynedd nesaf. Mae cymunedau ledled Cymru yn dychmygu bywyd yn 2052, i greu byd stori GALWAD. Mae’r broses hon o “adeiladu byd” – bydoedd ffuglennol, ond credadwy sy’n cael eu dychmygu ar gyfer ffilmiau neu gemau – yn cael ei harwain gan Alex McDowell, dylunydd cynhyrchu’r ffilm *Minority Report* ac o stiwdio Experimental Design. Mae tua 120 o bobl o bob cwr o Gymru wedi cymryd rhan ar\-lein ac ar leoliad ym Mlaenau Ffestiniog, Machynlleth, Merthyr Tudful ac Abertawe. Mae'r “adeiladwyr byd” wedi cael eu cefnogi gan rwydwaith o bartneriaid cymunedol, gan gynnwys Citizens Cymru, Celfyddydau Anabledd Cymru, CellB, Ymddiriedolaeth Hamdden Merthyr Tudful, y Tîm Lleiafrifoedd Ethnig a Chymorth Ieuenctid (EYST), ac yn cael eu gynnal gan y Ganolfan Dechnoleg Amgen, cwmni theatr Frân Wen ac Experimental Design. Bydd byd stori 2052 yn sail i GALWAD – math newydd o stori amlblatfform, amlieithog, a fydd yn dod yn fyw drwy gydweithrediad unigryw rhwng y cymunedau hyn yng Nghymru, talent greadigol eithriadol ym maes dylunio cynhyrchu, technoleg greadigol, perfformiad byw, dylunio sain, drama radio a theledu a gwaith ymchwil a gydnabyddir yn fyd\-eang ynghylch yr amodau y gallem eu hwynebu ymhen 30 mlynedd. Mae’r rhaglen UNBOXED ar draws y DU yn cael cymorth cyllid gwerth £120m, sydd wedi arwain at oddeutu £6\.8m i Gymru dros bedair blynedd ariannol rhwng 2019\-20 a 2022\-23\. Rwy'n falch o'r ffordd y mae'r prosiect wedi bod yn mynd rhagddo ac rwy'n edrych ymlaen at weld y comisiwn terfynol tua diwedd mis Medi/dechrau mis Hydref. Yn ogystal, mae’n wych gweld faint o bobl sydd wedi cael eu cyflogi drwy'r prosiect gan roi cyfleoedd sydd eu hangen yn fawr yn y sector. Mae hyn yn cynnwys datblygu Cwmni Ifanc GALWAD – rhwydwaith o leisiau ifanc ledled Cymru a fydd yn helpu i lunio a chyfleu'r prosiect, gan dderbyn cymorth a hyfforddiant. Bydd y Cwmni Ifanc yn cael ei ffurfio o 12 o bobl rhwng 18 a 25 oed a fydd yn derbyn cynllun hyfforddi wedi'i deilwra, y byddant yn ei gyd\-ddylunio, cyfres o fentoriaid personol, a lleoliad ar brosiect GALWAD a gefnogir gan fwrsariaeth â thâl o £6,000\. GALWAD fydd yr olaf o'r comisiynau, ac felly dyma fydd diweddglo rhaglen gyffredinol UNBOXED. Bydd pedwar comisiwn arall ar waith yng Nghymru drwy gydol 2022, gan arwain at GALWAD, sef: **Amdanom Ni / About Us:** Mae Amdanom Ni yn defnyddio mapio taflunio arloesol, animeiddio, cerddoriaeth, barddoniaeth a pherfformiad byw i ddathlu cysylltiadau rhyfeddol â phopeth o'n cwmpas: y gorffennol, y presennol a'r dyfodol. Wedi'i chreu gan 59 Production, Stemettes a The Poetry Society ar y cyd â beirdd a gwyddonwyr ledled y DU, bydd y sioe am ddim hon yn cael ei thaflunio yn ystod y nos ar dirnodau yng Nghaernarfon, Derry\-Londonderry, Hull, Luton a Paisley. Dyddiadau Caernarfon yw 30 Mawrth tan 5 Ebrill. **Dreamachine:** Wedi’i greu gan Collective Act mewn cydweithrediad ag Assemble, enillwyr ar y cyd Wobr Turner, cerddor a enwebwyd am Grammy, Jon Hopkins, a thîm o wyddonwyr a thechnolegwyr arloesol, cafodd Dreamachine ei ysbrydoli gan ddyfais eithriadol o 1959 gan yr artist\-ddyfeisiwr Brion Gysin. Bydd Dreamachine yr 21ain ganrif yn tywys cynulleidfaoedd drwy amgylchedd o olau a sain. Bydd yr un mor gyfoethog a disglair ag unrhyw efelychiad digidol, ond bydd wedi'i greu gennych chi ac yn unigryw i chi. Daw’r byd caleidosgopig a ddatgelir gan y Dreamachine o'r tu mewn, gan roi cip hudolus ar botensial eithriadol ein meddyliau ein hunain. Dyddiadau disgwyliedig Caerdydd: rhwng canol mis Mai a chanol mis Mehefin. Goleuo’r Gwyllt / Green Space, Dark Skies: dyma daith ddofn i'n tirweddau naturiol: cyfres o gynulliadau sy'n dathlu ein cefn gwlad, ein hawl i'w harchwilio, a'n cyfrifoldeb i ofalu amdano ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol. Gan ddefnyddio goleuadau bach eu heffaith, bydd ‘Goleuwyr’ gwirfoddol lleol yn helpu i greu cyfres o ddigwyddiadau unwaith mewn oes yn yr awyr agored gyda’r nos, gan greu gwaith celf awyr agored eithriadol. Bydd y digwyddiadau pwerus hyn yn cael eu cofnodi ar gamera cyn y diweddglo ar draws y DU gyfan, a ddarlledir i filiynau o bobl. Dyddiad Gŵyr: 13 Mai Dyddiad Bannau Brycheiniog: 5 Gorffennaf Dyddiad Ynys Môn (yn gallu newid): 17 Awst Dyddiad y diweddglo ym Mharc Cenedlaethol Eryri: 27 Medi StoryTrails: Gan ddefnyddio cymysgedd o brofiadau realiti estynedig a rhithwir sy'n ail\-greu archifau'r BFI a'r BBC, bydd cynulleidfaoedd yn profi hanes yn y lle y digwyddodd, gan ddod â'r bydoedd ffisegol a digidol at ei gilydd. Byddant yn ailadrodd stori pob lle a'i phobl drwy dechnolegau ymgolli sy'n dwyn ynghyd archifau ein cyfryngau cenedlaethol, ‘hunluniau’ 3D newydd cyffrous o bobl a lleoedd i greu’r ‘archif ofodol’ gyntaf yn y byd. Dyddiadau Abertawe: 10\-11 Awst Dyddiadau Casnewydd: 13\-14 Awst Cyn bo hir, bydd UNBOXED yn dechrau ei ymgyrch i lansio’r rhaglen cyn y digwyddiad cyntaf yn Paisley ar 1 Mawrth. Byddwn yn annog yr aelodau i gael blas ar y gweithgareddau yn eu hetholaethau ac ar draws Cymru. 

I am pleased to provide an update about UNBOXED: Creativity in the UK and set out how the programme of events will take place in Wales during 2022\. The programme will see 10 commissions delivered across the UK \- there will be four national commissions and a further six events across the UK. The overall ambition is to leave a lasting legacy and deliver a programme of activity working with the arts, culture, design, heritage and technology sectors, in collaboration with STEAM (science, technology, engineering, the arts and mathematics). The overarching activity is being coordinated by a small team embedded in the Birmingham Organising Committee for the 2022 Commonwealth Games, led by Martin Green CBE as chief creative officer of UNBOXED. This team will work with strategic delivery partners in Wales, Scotland and Northern Ireland to oversee the delivery of UNBOXED. This work is overseen by a board which includes a representative from each nation. Creative Wales is leading the development of the Wales activity and Roger Lewis has been chosen to represent Wales on the UK board.  Wales will play host to its lead commission project entitled GALWAD: A Story from our Future, which is inspired by the Wellbeing of Future Generations Act and by global expertise in the climatic, technological and social conditions of the next 30 years. Communities across Wales imagine life in 2052 to create the story\-world of GALWAD. This process of “world\-building” – fictional, but plausible worlds are imagined for film or gaming – is led by Alex McDowell, production designer on the film *Minority Report* and from the Experimental Design studio. Some 120 people from across Wales online and on location in Blaenau Ffestiniog, Machynlleth, Merthyr Tydfil and Swansea have been involved. The “world\-builders” have been supported by a network of community partners, including Citizens Cymru, Disability Arts Cymru, CellB, Merthyr Tydfil Leisure Trust, the Ethnic Minorities and Youth Support Team (EYST), hosted by the Centre for Alternative Technology, Frân Wen theatre company and Experimental Design. The story world of 2052 will form the basis of GALWAD – a new kind of multi\-platform, multi\-lingual story, which will be brought to life by a unique collaboration between these Welsh communities, exceptional creative talent in production design, creative technology, live performance, sound design, radio and TV drama and globally recognised research in the conditions we might face in 30 years’ time. The UK\-wide UNBOXED programme is supported by £120m of funding, which has resulted in around £6\.8m for Wales over four financial years between 2019\-20 and 2022\-23\. I am pleased with how the project has been progressing and look forward to seeing the final commission towards the end of September/early October. It is also great to see how many people have been employed through the project, giving much\-needed opportunities in the sector. This includes the development of the GALWAD Young Company – a network of young voices across Wales who will help shape and communicate the project while receiving support and training. The Young Company will be formed of 12 people aged 18 to 25 who will each receive a tailor\-made training plan, which they will co\-design, a set of personal mentors and a placement on the GALWAD project supported by a paid bursary of £6,000\. GALWAD will be the last of the commissions and will be the finale of the overall UNBOXED programme. Leading up to GALWAD there will be four other commissions taking place in Wales throughout 2022, these are: **About Us:** About Us uses cutting\-edge projection mapping, animation, music, poetry and live performance to celebrate extraordinary connections to everything around us: past, present and future. Created by 59 Productions, Stemettes and The Poetry Society in collaboration with poets and scientists across the UK, this free show will be projected at night onto landmarks in Caernarfon, Derry\-Londonderry, Hull, Luton and Paisley. The Caernarfon dates are 30 March to 5 April **Dreamachine:** Created by Collective Act in collaboration with Turner Prize\-winning collective Assemble, Grammy\-nominated musician Jon Hopkins and a team of pioneering scientists and technologists, Dreamachine is inspired by an extraordinary but little\-known 1959 invention by artist–inventor Brion Gysin. The 21st century Dreamachine will lead audiences through an immersive environment of light and sound – as rich and dazzling as any digital simulation, but created by and unique to you.  The kaleidoscopic world revealed by the Dreamachine will come from within, providing a magical insight into the extraordinary potential of our own minds.  Cardiff expected dates: Mid May to mid June. Green Space, Dark Skies: Green Space Dark Skies is a journey deep into our natural landscapes: a series of gatherings celebrating our countryside, our right to explore it, and our responsibility to take care of it for future generations. Using low impact lights, local volunteer ‘Luminators’ will help create a series of once\-in\-a\-lifetime events outdoors as dusk falls, creating extraordinary outdoor artworks. These powerful moments will be captured on camera before a UK\-wide finale, which will be broadcast to millions. Gower date: 13 May Brecon Beacons date: 5 July Anglesey date (subject to change): 17 August Snowdonia National Park finale date: 27 September StoryTrails: Using a mix of augmented and virtual reality experiences which remix the BFI and BBC archives, audiences will experience history where it happened, bringing the physical and digital worlds together. These moments will retell the story of each place and its people via immersive technologies that bring together our national media archives, exciting new 3D ‘selfies’ of people and places to create the world’s first ‘spatial archive’. Swansea dates: 10\-11 August Newport dates: 13\-14 August UNBOXED will soon begin its launch campaign in the run up to the first event to be held in Paisley on 1 March. I would encourage members to experience the activities in their constituencies and across Wales. 

Translate the text from English to Welsh.

I would like to update Members on the progress of improvements to gender identity services. Work continues to establish the multi\-disciplinary Wales Gender Team which, subject to the recruitment of specialist staff, will start seeing patients at the end of October. The lead clinician and service manager have been appointed and recruitment is underway for the Advanced Nurse Practitioner. I am also pleased to announce that Cardiff and Vale University Health Board has confirmed that arrangements will be in place by September for patients who have been seen and assessed by the London Gender Identity Clinic to continue their treatment here in Wales. I realise  from my interactions with the trans community the importance of having access to prescribing locally, and this development is targeted towards the area of most need – with most patients awaiting hormone replacement therapy living in the Cardiff and Vale University Health Board area. Other health boards have also put similar arrangements in place. These improvements follow our additional £500,000 investment per year to improve gender identity services in Wales and will provide the platform for the implementation of a fully integrated service which is planned for next year. As with all NHS Wales patients, I feel strongly that transgender people should be able to have their healthcare needs met as close to home as possible and I hope that these developments start the process of real and tangible improvements for the trans community.    

Hoffwn roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelodau ynghylch cynnydd y gwelliannau i'r gwasanaethau hunaniaeth rhywedd. Mae'r gwaith yn parhau i sefydlu Tîm Rhywedd amlddisgyblaethol Cymru a fydd yn dechrau gweld cleifion ddiwedd mis Hydref os bydd staff arbenigol wedi'u recriwtio. Mae'r clinigydd arweiniol a rheolwr y gwasanaeth wedi'u penodi, ac mae'r gwaith o recriwtio Uwch\-ymarferydd Nyrsio yn mynd rhagddo. Rwyf hefyd yn falch o gyhoeddi bod Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a'r Fro wedi cadarnhau y bydd trefniadau yn eu lle erbyn mis Medi i gleifion sydd wedi'u gweld a'u hasesu gan Glinig Hunaniaeth Rhywedd Llundain allu parhau â'u triniaeth yma yng Nghymru. Ar ôl bod yn trafod â'r gymuned draws, rwy'n sylweddoli pa mor bwysig yw cael mynediad at wasanaethau presgripsiynu yn lleol. Mae'r datblygiad hwn felly wedi'i dargedu tuag at yr ardal lle mae mwyafrif y cleifion yn aros am therapi adfer hormonau, sef yn ardal Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a'r Fro. Mae byrddau iechyd eraill hefyd wedi rhoi trefniadau tebyg ar waith. Daw'r gwelliannau hyn yn dilyn ein buddsoddiad ychwanegol o £500,000 y flwyddyn i wella gwasanaethau hunaniaeth rhywedd yng Nghymru a bydd yr arian hwn yn sylfaen ar gyfer gweithredu gwasanaeth cwbl integredig sydd yn yr arfaeth ar gyfer y flwyddyn nesaf. Fel sy'n wir am holl gleifion ein gwasanaeth iechyd, rwy’n teimlo'n gryf y dylai anghenion gofal iechyd pobl drawsryweddol gael eu diwallu mor agos at y cartref â phosibl ac rwy'n gobeithio mai dechrau'r broses o sicrhau gwelliannau go iawn a phendant yw hyn i'r gymuned draws.

Translate the text from Welsh to English.

Heddiw rwy’n datgan cyhoeddi’r cynllun blynyddol ar gyfer 2024\-2025, sydd wedi ei gynhyrchu gan Yasmin Kahn a Johanna Robinson, Cynghorwyr Cenedlaethol VAWDASV. Cymeradwyais y cynllun hwn ar ran Llywodraeth Cymru. Mae’r cynllun yn cael ei ddarparu’n unol â Deddf Trais yn erbyn Menywod, Cam\-drin Domestig a Thrais Rhywiol (Cymru) 2015\. Mae adran 22 o’r Ddeddf yn ei gwneud yn ofynnol i’r Cynghorwyr Cenedlaethol baratoi cynllun blynyddol yn nodi eu dyheadau ar gyfer y flwyddyn ariannol sydd i ddod. Rwyf wedi adolygu’r cynllun blynyddol yn diweddar, a chymeradwyo ei gyhoeddi. Bu’r Cynghorwyr yn ymgysylltu’n sylweddol â rhanddeiliaid wrth baratoi ar gyfer darparu’r cynllun blynyddol, gan sicrhau y clywir lleisiau’r rheini sydd â’r mwyaf o angen am fynediad at gymorth a gwasanaethau. Rwy’n ddiolchgar am yr holl waith y maent yn ei wneud i gefnogi’r gwaith o gyflawni ein Strategaeth Genedlaethol a Glasbrint VAWADSV. Mae’r cynllun yn dangos ymrwymiad y cynghorwyr cenedlaethol i gefnogi uchelgais Llywodraeth Cymru i sicrhau mai Cymru yw’r lle mwyaf diogel yn Ewrop i fod yn fenyw ac i ddileu pob ffurf ar drais ar sail rhywedd. 

Today I am announcing the publication of the annual plan for 2024\-2025, produced by Yasmin Kahn and Johanna Robinson, the National Advisers for VAWDASV, which I have approved on behalf of the Welsh Government. The plan is delivered in line with the Violence Against Women, Domestic Abuse and Sexual Violence (Wales) Act 2015\. Section 22 of the Act requires the National Advisers to prepare an annual plan setting out their ambitions for the forthcoming financial year. I have recently reviewed the annual plan and agreed to its publication. The Advisers undertook significant stakeholder engagement during their preparations for delivering the annual plan, ensuring the voices of those who most need access to support and services are heard. I am grateful for all the work they do to support the delivery of our VAWADSV National Strategy and Blueprint.  The plan demonstrates the National Advisers' commitment to supporting Welsh Government’s ambition to make Wales the safest place in Europe to be a woman and to eliminate all forms of gender\-based violence. 

Translate the text from Welsh to English.

Ar 17 Mehefin 2014, gwnaeth y Dirprwy Weinidog Trechu Tlodi llafar yn y Siambr ar: Teuluoedd yn Gyntaf. Gallwch weld y datganiad ar wefan Cynulliad Cenedlaethol Cymru (dolen allanol).  Os ydych yn cael anhawster i fynd at y datganiad drwy'r hyperddolen yna gallwch ei weld ar wefan Cynulliad Cenedlaethol Cymru drwy ddewis y canlynol: www.cynulliadcymru.org/ Busnes y Cynulliad/Cyfarfodydd Llawn/Cofnodion o drafodion y Cyfarfodydd Llawn/Cyfarfodydd Llawn/dewiswch ddyddiad perthnasol y cyfarfod llawn o'r gwymplen/dewiswch ddatganiad o'r dudalen gynnwys.   

On 17 June 2014, the Deputy Minister for Tackling Poverty made an Oral Statement in the Siambr on: Delivering Families First. The statement can be accessed on the National Assembly for Wales website (external link). If you have difficulty accessing the statement via the hyperlink then you can access it on the National Assembly for Wales website by selecting the following: www.assemblywales.org/ Assembly Business/Plenary Meetings/Records of Plenary Proceedings/Plenary meetings/select relevant date of plenary meeting from the drop down menu/select statement from the contents page. 

Translate the text from English to Welsh.

I am pleased to announce that I am further extending the current arrangements for the NHS Wales Bursary Scheme and will be retaining the existing package for an additional cohort for the 2023/2024 academic year. Through our Programme for Government commitment to retain the NHS Wales Bursary Scheme we provide a package of financial support for healthcare students who commit to work within the health care sector in Wales for up to two years post qualification. This package of support covers both tuition fess and an element towards living costs.   We recognise that we need to consider if the current financial package remains attractive and so during this period of extension we will undertake a consultation exercise to establish the best and most appropriate way of continuing to support those who choose to study health care related programmes in Wales and to ensure the Welsh system still offers comparable benefits with other countries in order to ensure that Wales remains the preferred student destination. Through a combination of sustained and increasing investment in the provision of health professional education and training, and the continued provision of financial support to encourage individuals to consider healthcare in Wales as a worthwhile and rewarding career, this Government is demonstrating its clear commitment to ensuring the future sustainability of the NHS workforce. This statement is being issued during recess in order to keep members informed. Should members wish me to make a further statement or to answer questions on this when the Senedd returns I would be happy to do so.

Mae’n bleser gennyf gyhoeddi fy mod yn ymestyn ymhellach y trefniadau presennol ar gyfer Cynllun Bwrsariaeth GIG Cymru ac y byddaf yn cadw’r pecyn presennol ar gyfer carfan ychwanegol ym mlwyddyn academaidd 2023/2024\. Drwy ein hymrwymiad yn y Rhaglen Lywodraethu i gadw Cynllun Bwrsariaeth GIG Cymru rydym yn darparu pecyn o gymorth ariannol i fyfyrwyr gofal iechyd sy’n ymrwymo i weithio yn y sector gofal iechyd yng Nghymru am hyd at ddwy flynedd ar ôl cymhwyso. Mae’r pecyn cymorth hwn yn cwmpasu ffioedd dysgu ac elfen tuag at gostau byw.  Rydym yn cydnabod bod angen inni ystyried a yw’r pecyn ariannol presennol yn parhau i fod yn atyniadol. Felly, yn ystod y cyfnod hwn o estyniad byddwn yn cynnal ymarfer ymgynghori i sefydlu’r ffordd orau a mwyaf priodol o barhau i gefnogi’r rhai sy’n dewis astudio rhaglenni sy’n gysylltiedig â gofal iechyd yng Nghymru a sicrhau bod system Cymru yn dal i gynnig manteision tebyg i wledydd eraill er mwyn sicrhau mai yng Nghymru y mae myfyrwyr yn dewis astudio. Drwy gyfuniad o fuddsoddiad parhaus a chynyddol mewn darparu addysg a hyfforddiant i weithwyr iechyd proffesiynol, a pharhau i ddarparu cymorth ariannol i annog unigolion i ystyried gofal iechyd yng Nghymru fel gyrfa werth chweil a gwobrwyol, mae’r Llywodraeth hon yn dangos ei hymrwymiad clir i sicrhau cynaliadwyedd gweithlu’r GIG yn y dyfodol.  Mae’r datganiad hwn yn cael ei gyhoeddi yn ystod y toriad er mwyn rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf i’r aelodau. Os bydd yr aelodau am imi wneud datganiad pellach neu ateb cwestiynau ar hyn pan fydd y Senedd yn dychwelyd, byddwn yn falch o wneud hynny.

Translate the text from English to Welsh.

On 2 July 2019, the Minister for Health and Social Services made an Oral Statement: The Task and Finish Group on Critical Care \- Report (external link).

Ar 2 Gorffennaf 2019, gwnaeth y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol Datganiad Llafar: Y Grŵp Gorchwyl a Gorffen ar Ofal Critigol—Adroddiad (dolen allanol).

Translate the text from Welsh to English.

Mae'r rheolau presennol ar gyfer rhoi gwaed yn atal pobl sy'n cymryd rhan mewn rhai ymddygiadau rhywiol rhag rhoi gwaed am gyfnod o 12 mis.  Bydd y cyfnod o oedi cyn y gellir rhoi gwaed yng Nghymru yn cael ei leihau gan Gwasanaeth Gwaed Cymru yn sgil y datblygiadau gwyddonol diweddaraf a'n dealltwriaeth well o'r profion a ddefnyddir. Mae'r newidiadau i'r rheolau rhoi gwaed, a fydd yn cael ei gyflwyno gan y Gwasanaeth Gwaed Cymru yn gynnar yn 2018, yn golygu'r canlynol: * cyfnod oedi byrrach o 3 mis ar gyfer dynion sy'n cael rhyw gyda dynion (12 mis yw'r cyfnod oedi presennol) * cyfnod oedi o 3 mis ar gyfer gweithwyr rhyw masnachol (gwaharddiad llwyr ar hyn o bryd) * cyfnod oedi byrrach o 3 mis ar gyfer y rheini sy'n cael rhyw gyda phartner risg uchel (12 mis yw'r cyfnod oedi presennol) * cyfnod oedi byrrach o 3 mis ar gyfer y rheini sy'n cael rhyw gyda phartner sydd wedi cymryd rhan mewn gweithgarwch rhywiol mewn ardaloedd lle mae HIV yn gyffredin (12 mis yw'r cyfnod oedi presennol). Cafodd y newidiadau hyn eu hargymell yn dilyn adolygiad a gynhaliwyd gan y Pwyllgor Cynghori ar Ddiogelwch Gwaed, Meinweoedd ac Organau.   Dywedodd y Gweinidog Iechyd y Cyhoedd, Rebecca Evans: > “Dw i am sicrhau bod cynifer o bobl â phosibl yn cael y cyfle i roi gwaed er mwyn bodloni'r galw gan gleifion yng Nghymru.  > > “Rydyn ni yma yng Nghymru a'r DU yn ffodus o gael un o'r cyflenwadau gwaed mwyaf diogel yn y byd. Diolch i'r datblygiadau mewn gwyddoniaeth feddygol, rydyn ni bellach yn deall yn well sut mae heintiau'n cael eu trosglwyddo drwy waed.  > > “Bydd y newidiadau dw i'n eu cyhoeddi heddiw yn helpu i gadw rhoddwyr gwaed a'r cleifion sy'n derbyn eu gwaed yn ddiogel, gan sicrhau ar yr un pryd bod mwy o bobl yn cael y cyfle i roi gwaed.” Mae'r Gweinidog wedi gofyn i Wasanaeth Gwaed Cymru edrych ar sut y gellir cyflwyno'r newidiadau, gan gynnwys defnyddio asesiadau risg sydd wedi eu teilwra’n fwy personol i'r rhoddwr unigol.

Current blood donation rules prevent people who engage in some sexual behaviours from giving blood for a 12 month period.  As a result of scientific advances and improved understanding of the tests used, the Welsh Blood Service will be reducing deferral donation periods for specific blood donors in Wales.  The changes to the blood donation rules, which will be introduced by the Welsh Blood Service in early 2018, will see: * a reduced deferral period of 3 months for men who have sex with men (MSM) (from the current 12 months) * a deferral period of 3 months for commercial sex workers (from permanent deferral) * a reduced deferral period of 3 months for those who have sex with a high risk partner (from the current 12 months) * a reduced deferral period of 3 months for those who have sex with a partner who has been sexually active in areas where HIV is common (from the current 12 months). The change was recommended following a review by the Advisory Committee on the Safety of Blood, Tissues and Organs (SABTO).  Public Health Minister, Rebecca Evans said: > “I want to ensure that as many people as possible are able to donate blood to meet the demand from patients in Wales.  > > “In Wales and the UK, we’re fortunate to have one of the safest blood supplies in the world. Thanks to advances in medical science, we now have a far better understanding of the way infections are transmitted through blood.  > > “The changes I’m announcing today will help ensure we keep blood donors and the patients who receive their blood safe, while also ensuring more people have the opportunity to donate blood.” The Minister has asked the Welsh Blood Service to look at how the changes can be introduced including the use of more personalised risk assessments for individual donors.

Translate the text from Welsh to English.

Bydd yr ymweliadau mordeithio’n cynnwys mwy nag 80,000 o deithwyr a 39,000 o griw, gan gynnig incwm a allai fod yn werth £8\.3 miliwn i economi Cymru drwy wariant dydd teithwyr.  Bydd ymweliadau cyntaf tymor 2023 ar 6 Ebrill, pan fydd yr Hurtigruten Spitzbergen yn hwylio i Abergwaun, tra bydd y Viking Venus yn hwylio i Gaergybi. Am y tro cyntaf eleni, bydd Caergybi yn croesawu llong fawreddog MS Queen Victoria ym mis Mehefin – sef ymweliad cyntaf y llong, a all gludo 3,000 o deithwyr, â’r porthladd ers perchnogaeth newydd Stenaline o’r porthladd dŵr dwfn yng Nghaergybi. Mae mordeithiau yn fusnes mawr yng Nghymru, ac mae Llywodraeth Cymru/Cruise Wales wedi bod yn gweithio gyda phartneriaid i ddatblygu a hyrwyddo syniadau newydd ar gyfer teithiau o fewn Cymru i deithwyr, gan arddangos mwy o atyniadau’r wlad i longau mordeithio a threfnwyr lleol. Mae’r daith Arian, Glo ac Iechyd Da a grëwyd gan Barc Treftadaeth Cwm Rhondda, Y Bathdy Brenhinol a Chastell Hensol yn ne Cymru yn enghraifft o fusnesau yn cydweithio i ddatblygu taith ddydd wreiddiol a chyffrous. Mae buddsoddiad Llywodraeth Cymru mewn seilwaith hefyd wedi helpu i ddenu mwy o ymweliadau mordeithio i alw yng Nghymru. Mae hyn yn cynnwys dyfarnu £147,000 trwy’r Cynllun Cymorth Buddsoddi mewn Twristiaeth yn 2017 ar gyfer adeiladu pontŵn tendio arbennig ar gyfer llongau mordeithio a chyfleusterau glanio cysylltiedig yn Harbwr Abergwaun, sydd wedi denu llongau mordeithio mwy i’r porthladd. Er mwyn datblygu llwyddiant 2023 ymhellach, bydd Cruise Wales yn mynychu’r gynhadledd a’r arddangosfa Seatrade Global yn Fort Lauderdale, Florida ddiwedd mis Mawrth. Bydd y digwyddiad yn rhoi cyfle i gwrdd â phenderfynwyr allweddol o gwmnïau mordeithio ar draws y byd ac annog twf pellach o ran yr hyn y gallwn ei gynnig i fordeithiau yng Nghymru.  Dywedodd Dirprwy Weinidog y Celfyddydau a Chwaraeon, Dawn Bowden, sy’n gyfrifol am dwristiaeth yn Llywodraeth Cymru: > “Mae’n newyddion gwych ein bod yn gweld twf mor sylweddol yn nifer yr ymweliadau mordeithio â Chymru eleni. > > > “Mae Cymru yn lle mor hardd i ddod ar ymweliad, gyda dewis enfawr o brofiadau ar gael sy’n addas ar gyfer amrywiaeth o chwaethau a diddordebau. Rydym wedi bod yn gweithio’n agos gyda busnesau yn y sector twristiaeth i sicrhau bod ymwelwyr yn gweld y gorau o’r hyn sydd gennym i’w gynnig. > > > “Wrth gwrs, mae’r blynyddoedd diwethaf wedi bod yn heriol, ond mae gweld y nifer uchaf o ymweliadau mordeithio hyd yma yn adferiad gwych ac yn dyst i waith caled y bartneriaeth Cruise Wales. Rydym yn edrych ymlaen yn arw at groesawu ymwelwyr o bob cwr o’r byd i Gymru yn ystod y flwyddyn nesaf.” Dywedodd Ian Davies, Pennaeth Awdurdodau Porthladdoedd y DU yn Stena Line: > “Mae’n galonogol iawn gweld llongau mordeithio a gwesteion yn dychwelyd i borthladdoedd Caergybi ac Abergwaun a’r nifer ohonynt yn cynyddu, gan ddenu mwy o ymwelwyr i ogledd a gorllewin Cymru. Credwn, trwy fuddsoddi mewn cyfleusterau porthladdoedd, gan weithio gyda Llywodraeth Cymru a’r cymunedau lleol ar y cyd, y bydd y cynnydd hwn yn parhau, gan ledaenu’r budd economaidd i’r ardal ehangach.”

The cruise calls will include more than 80,000 passengers and 39,000 crew, which equates to a potential passenger day spend income of £8\.3 million for the Welsh economy. The first calls of the 2023 season will be on 6 April, when the Hurtigruten Spitzbergen sails into Fishguard, while the Viking Venus sails into Holyhead. For the first time this year, Holyhead will welcome the prestigious MS Queen Victoria in June, which is the 3,000\-passenger ship’s first call at the port since the new ownership by Stenaline of the deep water berth in Holyhead. Cruise is big business in Wales, and the Welsh Government/Cruise Wales has been working with partners to develop and promote new onshore tour itineraries for passengers, showcasing more of Wales’ attractions to cruise lines and ground handlers. The Coal, Coin and Cheers tour put together by The Rhondda Heritage park, The Royal Mint and Hensol Castle in South Wales is an example of businesses working together to develop an exciting and authentic day tour. Welsh Government investment in infrastructure has also helped to attract more cruise lines to call in Wales. This includes the award of £147,000 through the Tourism Investment Support Scheme in 2017 for the construction of a dedicated cruise passenger tendering pontoon and associated landing facilities at Fishguard Harbour, which has attracted larger cruise ships into the port. To build on the success of 2023, Cruise Wales will attend the Seatrade Global conference and exhibition in Fort Lauderdale, Florida at the end of March. The event will provide opportunities to meet key decision\-makers from cruise lines across the world and encourage further growth to our Wales cruise product. Deputy Minister for Arts and Sport, Dawn Bowden, who has responsibility for tourism within the Welsh Government said: > “It’s excellent news that we’re seeing such significant growth in the number of cruise calls to Wales this year.   > > > “Wales is such a stunning place to visit, with a huge choice of experiences on offer that suit a variety of tastes and interests. We’ve been working closely with businesses in the tourism sector to ensure visitors see the very best we have to offer. > > > “Of course, the past few years have been challenging, but to see the highest number of calls to date is fantastic bounce\-back and a testimony to the hard work of the Cruise Wales partnership. We’re very much looking forward to welcoming visitors from across the world to Wales in the year ahead.” Ian Davies Head of UK Port Authorities at Stena Line, said: > It’s so positive to see a return and growth of cruise ships and guests to the ports at Holyhead and Fishguard, bring growing numbers of visitors to see north and west Wales. We believe that through the investments in port facilities, working with Welsh Government and the local communities collaboratively, this growth will continue, spreading the economic benefit to the wider region.”

Translate the text from English to Welsh.

Welsh Government’s Project HELIX provides funding support for research into global food production, trends and waste to help small to medium sized food manufacturers across Wales to increase production and reduce waste. The project is funded through the Rural Development Programme (RDP) and is expected to create 370 new jobs, primarily in rural Wales and the Valleys, while safeguarding a further 2,000 over the next 5 years. The research will take into consideration new challenges and opportunities facing the industry as a result of the UK’s decision to leave the EU. The findings will provide Welsh producers with the best opportunity for growth and economic impact.  The project was launched at Welsh Government’s TasteWales event today where over 100 Welsh producers showcased the very best of the Welsh food and drink industry to over 150 UK and international buyers.  The Cabinet Secretary for Environment and Rural Affairs, Lesley Griffiths said: > “We’ve set ambitious targets for the food and drink industry to achieve growth of 30% by 2020 and I am pleased to say we are firmly on course to meet that target. Project HELIX is the next step on the journey to ensure our food and drink industry is globally recognised for quality, creativity and skills.” Developed by Food Innovation Wales (FIW), which is a partnership of the 3 food centres in Wales, Project HELIX will support food manufacturers over the next 5 years in: * Innovation –fast\-tracking new innovative products and food company start\-ups * Efficiency – assisting businesses to reduce waste during food processing thereby securing costs savings  and waste reduction * Strategy – seeking to ensure a world\-class industry through advanced skills in key areas, such as food technology. David Lloyd from Cardiff Metropolitan University’s ZERO2FIVE Food Industry Centre, one of the FIW partners said: > "We want the industry to be innovative right across the board, from improving nutritional standards and new product development in response to health and well\-being challenges to retail and market trends. Our aim is to put Wales on the global food and drink map, and to do that, HELIX will provide high levels of support such as identifying business people who want to invest or advising food manufacturers on technical standards and regulations.” Martin Jardine, Food Technology Centre Manager at Grŵp Llandrillo Menai, another of the Food Innovation Wales partners, said:  > "Efficiency is critical to business success, from being more responsive to changing markets, meeting environmental challenges like reducing food miles and food waste, right through to making the supply chain more effective. By forensically looking at ways to become more efficient on each and every step of the food and drink journey, I’m confident that the sector in Wales has a very bright future.” Completing the FIW partnership is Eirlys Lloyd of Food Centre Wales based in Ceredigion, who added:   > "By being more strategic there is huge potential for the Welsh food and drink sector to improve and realise its ambitious growth targets. Through the HELIX project we will support businesses in Wales to analyse their entire operation and strategically plan every element, including industrial manufacturing, food processing, public engagement and skills training and development.”

Mae prosiect HELIX Llywodraeth Cymru yn darparu cyllid ar gyfer gwaith ymchwil i gynhyrchu bwyd yn fyd\-eang, tueddiadau ym maes cynhyrchu bwyd, a gwastraff, i helpu gweithgynhyrchwyr bwyd bach a chanolig ledled Cymru i gynhyrchu mwy a chreu llai o wastraff.    Caiff y Prosiect ei ariannu drwy’r Rhaglen Datblygu Gwledig ac mae disgwyl iddo greu 370 o swyddi newydd, yn bennaf yng nghefn gwlad Cymru a’r Cymoedd, tra’n diogelu 2,000 arall dros y bum mlynedd nesaf.  Bydd y gwaith ymchwil yn ystyried yr heriau a’r cyfleoedd newydd sy’n wynebu’r diwydiant o ganlyniad i benderfyniad y DU i adael yr UE. Bydd y canfyddiadau’n dangos y ffordd orau i gynhyrchwyr o Gymru sicrhau twf ac i gael effaith ar yr economi. Cafodd y Prosiect ei lansio yn nigwyddiad Blas ar Gymru Llywodraeth Cymru heddiw, ble y bu dros 100 o gynhyrchwyr o Gymru yn arddangos y gorau o’r diwydiant bwyd a diod yng Nghymru i dros 150 o brynwyr o Brydain a thramor.   Wrth siarad yn Blas ar Gymru, dywedodd Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Amgylchedd a Materion Gwledig, Lesley Griffiths: > “Rydym wedi gosod targedau uchelgeisiol i’r diwydiant bwyd a diod i sicrhau twf o 30% erbyn 2020 ac rwy’n falch o ddweud ein bod yn bendant ar y trywydd iawn i gyrraedd y targed hwnnw.  Prosiect HELIX yw’r cam nesaf ar y daith i sicrhau bod y diwydiant bwyd a diod yn cael ei gydnabod ledled y byd am ei  safon, ei greadigrwydd a’i sgiliau.” Wedi’i ddatblygu gan Arloesi Bwyd Cymru (FIW), sy’n bartneriaeth o dair canolfan bwyd yng Nghymru, bydd Prosiect HELIX yn helpu cwmnïau bwyd dros y bum mlynedd nesaf ym maes: * Arloesi –datblygu cynnyrch newydd arloesol a chwmnïau bwyd newydd * Effeithiolrwydd – helpu busnesau i leihau gwastraff wrth brosesu bwyd a thrwy hynny sicrhau arbedion costau a lleihau gwastraff * Strategaeth – ceisio sicrhau diwydiant o safon fyd\-eang drwy sgiliau datblygedig mewn meysydd allweddol megis technoleg bwyd. Meddai David Lloyd o Ganolfan Diwydiant Bwyd Prifysgol Fetropolitan Caerdydd ZERO2FIVE, un o bartneriaid Arloesi Bwyd Cymru: > "Rydym am i’r diwydiant fod yn arloesol ym mhob maes, o wella safonau maeth a datblygu cynnyrch newydd i ymateb i heriau iechyd a llesiant, i dueddiadau  ym maes manwerthu a’r farchnad.  Ein nod yw rhoi Cymru ar y map bwyd a diod ledled y byd, ac i wneud hynny, bydd HELIX yn cynnig llawer o gefnogaeth megis dod o hyd i’r bobl fusnes sydd am fuddsoddi neu roi cyngor i weithgynhyrchwyr bwyd ar safonau a rheoliadau technegol.” Meddai Martin Jardine, Rheolwr Canolfan Technoleg Bwyd Grŵp Llandrillo Menai, un arall o bartneriaid Arloesi Bwyd Cymru:   > "Mae effeithiolrwydd yn hanfodol i lwyddiant y busnes, o ymateb mwy i farchnadoedd sy’n newid, bodloni heriau amgylcheddol megis lleihau milltiroedd bwyd a gwastraff bwyd, i sicrhau bod y gadwyn gyflenwi yn fwy effeithiol.  Drwy edrych yn fforensig am ffyrdd o fod yn fwy effeithiol ar bob cam wrth gynhyrchu bwyd a diod, rwy’n hyderus bod gan y sector yng Nghymru ddyfodol llewyrchus iawn.” Cwmni olaf partneriaeth Arloesi Bwyd Cymru yw Eirlys Lloyd o Ganolfan Bwyd Cymru yng Ngheredigion, a ychwanegodd:   > "Trwy fod yn fwy strategol mae posibiliadau enfawr i’r sector bwyd a diod yng Nghymru wella a chyrraedd ei dargedau uchelgeisiol ar gyfer twf.  Trwy’r prosiect  HELIX byddwn yn helpu busnesau yng Nghymru i ddadansoddi eu prosiectau cyfan a chynllunio pob elfen yn strategol, gan gynnwys gweithgynhyrchu diwydiannol, prosesu bwyd, cysylltu â’r cyhoedd a hyfforddi a datblygu sgiliau.”

Translate the text from English to Welsh.

A series of blogs from guest contributors including Deputy Minister for Economy, Lee Waters and Welsh Government’s Chief Digital Officer Glyn Jones will help shape the conversation. Welsh Government wants people to comment on the blogs and provide feedback, which will be crucial in the development of the strategy. The aim is to publish the final version next year. The new strategy will help ensure people in Wales experience modern, efficient and streamlined public services and at the same time will stimulate innovation in the Welsh economy. The strategy has six missions: 1. Digital services: to deliver and modernise services to a common set of standards so that they are simple, secure and convenient. 2. Digital economy: driving economic growth, productivity and resilience by embracing and exploiting digital innovation. 3. Digital skills: creating a society and workforce that is efficient, informed, collaborative and able to interact securely in a digital world. 4. Digital inclusion: to equip people with the motivation, access, skills and confidence to engage with an increasingly digital world, based on their needs. 5. Digital connectivity: that services are supported by fast and reliable infrastructure. 6. Data and collaboration: improve services by working together, with data and knowledge being used and shared. Blogs will be posted online about each mission over the coming weeks to help explain the outcomes Welsh Government aims to achieve and some of the actions that have been identified to deliver these. Deputy Minister for Economy, Lee Waters said: > “It’s clear digital tools, ways of working and technologies are changing all parts of our lives \- how we live, work and connect with one another – and that has never been more evident than during the coronavirus pandemic. > > > “This strategy will be crucial in shaping how we effectively harness digital, data, technology and AI now and in the future for the benefit of people in Wales. > > > “We have a real opportunity here to use the power of digital to improve our public services and create a culture of innovation and collaboration. > > > “We have made some progress in this area, but there is certainly a lot more to be done. > > > “While the Welsh Government has a clear leadership role in delivery, what is clear is that we cannot do this alone. That is why we’re encouraging our citizens, businesses and organisations to get involved and provide feedback and suggestions which will be important in shaping this plan. > > > “Change is happening at pace and by working together we can ensure that change benefits us as a nation. The blogs on the development of the Digital Strategy for Wales can be found here. 

Bydd cyfres o flogiau gan gyfranwyr megis Dirprwy Weinidog yr Economi, Lee Waters a Phrif Swyddog Digidol Llywodraeth Cymru, Glyn Jones yn helpu i lywio’r sgwrs. Mae Llywodraeth Cymru am i bobl fynegi sylwadau ar y blogiau a rhoi adborth, a fydd yn hanfodol i ddatblygu’r strategaeth. Y nod yw cyhoeddi fersiwn derfynol y flwyddyn nesaf. Bydd y strategaeth newydd yn helpu i sicrhau y bydd pobl yng Nghymru yn gallu manteisio ar wasanaethau cyhoeddus modern, effeithlon a chyson, gan ysgogi arloesedd yn economi Cymru ar yr un pryd. Mae gan y strategaeth chwe chenhadaeth: 1. Gwasanaethau digidol: darparu a moderneiddio gwasanaethau i gyfres gyffredin o safonau fel eu bod yn syml, yn ddiogel ac yn gyfleus. 2. Economi ddigidol: sbarduno twf economaidd, cynhyrchiant a chydnerthedd drwy gynnwys a defnyddio arloesedd digidol. 3. Sgiliau digidol: creu cymdeithas a gweithlu sy'n effeithlon, yn wybodus, yn gydweithredol ac yn gallu rhyngweithio'n ddiogel mewn byd digidol. 4. Cynhwysiant digidol: rhoi'r cymhelliant, y mynediad, y sgiliau a'r hyder i bobl gysylltu â byd cynyddol ddigidol, yn seiliedig ar eu hanghenion. 5. Cysylltedd digidol: bod seilwaith cyflym a dibynadwy yn cefnogi gwasanaethau. 6. Data a chydweithio: gwella gwasanaethau drwy gydweithio, gan ddefnyddio a rhannu data a gwybodaeth. Bydd blogiau yn cael eu postio ar\-lein am bob cenhadaeth dros y misoedd nesaf i helpu i esbonio canlyniadau y bwriada Llywodraeth Cymru eu cyflawni a rhai o’r camau gweithredu a nodwyd a fydd yn sicrhau hynny. Dywedodd Dirprwy Weinidog yr Economi, Lee Waters: > “Mae'n amlwg bod offer digidol, ffyrdd o weithio a thechnolegau yn newid pob rhan o'n bywydau \- sut rydym yn byw, gweithio a chysylltu â'n gilydd – ac nid yw hynny erioed wedi bod yn fwy amlwg nag yn ystod pandemig y coronafeirws. > > > “Bydd y strategaeth hon yn hollbwysig wrth lunio sut rydym yn defnyddio systemau digidol, data, technoleg a deallusrwydd artiffisial yn effeithiol nawr ac yn y dyfodol er budd pobl yng Nghymru. > > > “Mae gennym gyfle gwirioneddol yma i ddefnyddio pŵer digidol i wella ein gwasanaethau cyhoeddus a chreu diwylliant o arloesi a chydweithredu. > > > “Rydym wedi gwneud rhywfaint o gynnydd yn y maes hwn, ond yn sicr mae llawer mwy i'w wneud. > > > “Er bod gan Lywodraeth Cymru rôl arweiniol glir o ran cyflawni, yr hyn sy'n amlwg yw na allwn wneud hyn ar ein pen ein hunain. Dyna pam rydym yn annog ein dinasyddion, ein busnesau a'n sefydliadau i gymryd rhan a rhoi adborth ac awgrymiadau a fydd yn bwysig wrth lunio'r cynllun hwn. > > > “Mae newid yn digwydd yn gyflym a thrwy gydweithio gallwn sicrhau bod newid o fudd i ni fel cenedl. Mae'r blogiau ar ddatblygu Strategaeth Ddigidol i Gymru i'w gweld yma. 

Translate the text from Welsh to English.

Ar 15 Hydref 2019, gwnaeth y Prif Weinidog Datganiad Llafar: Polisi Cyfansoddiadol (dolen allanol).

On 15 October 2019, the First Minister made an Oral Statement: Constitutional Policy (external link).

Translate the text from Welsh to English.

Yr wythnos ddiwethaf (7 \- 11 Mawrth) bûm ar ymweliad ag Unol Daleithiau America fel rhan o ddathliad byd\-eang Llywodraeth Cymru o Ddydd Gŵyl Dewi. Treuliais amser yn Washington DC ac yn Efrog Newydd, a ffocws yr ymweliad oedd busnes, twristiaeth a hyrwyddo Cymru. Yn ystod fy ymweliad cefais gefnogaeth ragorol gan Lysgenhadaeth Prydain yn Washington, Swyddfa Conswl Prydain yn Efrog Newydd, UKTI ac, wrth gwrs, staff Llywodraeth Cymru ei hunan ar lawr gwlad. Yn Washington cyfarfûm â nifer o fuddsoddwyr a phartneriaid masnach pwysig, a chynhaliais dderbyniad yn y Llysgenhadaeth ar gyfer rhwydwaith ehangach o westeion dylanwadol. Mae rhai o’r rhain eisoes yn buddsoddi’n sylweddol yng Nghymru, tra bod eraill yn cynnig rhagolygon pwysig ar gyfer y dyfodol. Fy neges iddyn nhw yw bod Cymru’n lle bendigedig ar gyfer cynnal busnes; mae ganddi weithlu medrus, cysylltiadau agos rhwng diwydiant ac addysg, mae o fewn cyrraedd rhwydd i Lundain, ond mae ganddi fantais gorbenion is, a mynediad i farchnad Ewrop \- bloc masnachu integredig mwyaf y byd. Hefyd, pwysleisiais sefydlogrwydd Cymru fel rhan annatod o’r Deyrnas Unedig. Mae Cymru wedi bod yn bartner pwysig i fuddsoddiad yn yr Unol Daleithiau ers blynyddoedd lawer. Mae’r berthynas hon wedi dwyn ffrwyth o bob cyfeiriad ac rwyf o’r farn y bydd yr Unol Daleithiau’n parhau i fod yn bartner masnachu pwysig inni am flynyddoedd lawer i ddod. Mewn cyfarfod busnes dros frecwast yn Efrog Newydd tynnais sylw at ein dull ni o arloesedd yn yr economi. Roeddwn yn falch iawn o gael cefnogaeth Syr Terry Matthews yn y digwyddiad hwn. Gyda grym ei brofiad unigryw ef, cymeradwyodd Gymru fel lleoliad gwych ar gyfer busnes. Pwysleisiais i’r ffaith fod datganoli pwerau a bychander daearyddol Cymru yn ein rhoi ni fel llywodraeth mewn safle unigryw i weithio’n gyflym ac yn hyblyg gyda busnesau er mwyn cefnogi eu hanghenion. Roeddwn yn falch hefyd, fod cynrychiolwyr o Brifysgol Bangor yn Efrog Newydd yn croesawu eu cyn\-fyfyrwyr ac yn datblygu eu cysylltiadau academaidd. Yn Efrog Newydd cyfarfûm â chwmnïau twristiaeth oedd â phrofiad o drefnu teithiau rhwng yr Unol Daleithiau a Chymru er mwyn clywed adborth ganddyn nhw ar sut rydym yn derbyn ymwelwyr a sut y gallwn anelu at wella ein perfformiad. Roedd hyn yn werthfawr iawn. Cytunwyd bod Cymru’n lleoliad gwych ar gyfer gwyliau unigol o hedfan a gyrru, ond ei bod yn wynebu rhai cyfyngiadau o ran seilwaith ar gyfer marchnad twristiaid mewn grwpiau mwy o faint. Mae’r ffyrdd yn ardaloedd poblog De a Gogledd Cymru yn ddigonol \- ac yn addas i fysiau – ac mae yno ddewis hyfyw o westai. Mae rhannau o Ganolbarth Cymru’n wynebu cyfyngiadau fel cyrchfan i grwpiau o ymwelwyr yn bennaf oherwydd prinder gwestai addas. Mae’r swm sy’n cael ei wario fesul noson gan ymwelydd o America yn sylweddol uwch na’r ymwelydd cyffredin a bydd angen inni weithio ar y diffyg cyfleusterau mewn ardaloedd lle mae’r cyfyngiadau hyn yn berthnasol. Yn ôl y cwmnïau twristiaeth, Llundain ac Iwerddon yw’r prif gyrchfannau i niferoedd mawr o dwristiaid yr Unol Daleithiau, a rhan bwysig o’r cyfle i Gymru yw datblygu cynnig deniadol ar gyfer pontio rhwng y ddau le. Efallai ei bod yn werth cofnodi i’r Aelodau enghraifft ddiddorol o ymchwil i’r farchnad. Wrth deithio ar y llong i Ynys Staten daeth gwraig atom yn ddirybudd \- roedd wedi’n gweld ni’n gwisgo’n bathodynnau Cymreig \- a dweud ei bod yn arwain grŵp o gerddwyr yn flynyddol ar eu gwyliau ar hyd y llwybrau arfordirol o gwmpas Tŷ Ddewi. Canmolodd yr ardal am ei harddwch eithriadol a’r croeso gwresog i’w pharti Americanaidd bob amser. Cefais fy nghalonogi gan hyn. Mae twristiaeth yn rhan bwysig iawn o’n heconomi ac mae gennym lwyfan cadarn i adeiladu arno. Mae cysylltiadau Cymru â’r Unol Daleithiau’n dyddio nôl i adeg sefydlu’r Uniad. Cefais y fraint o fod yn westai anrhydeddus yng nghinio blynyddol 177fed Cymdeithas Dewi Sant yn nhalaith Efrog Newydd. Mae’r cysylltiadau’n parhau i ffynnu heddiw ac mae’n hiaith a’n diwylliant yn ychwanegu dimensiwn pwysig i’n hôl\-troed ni. Cefais y fraint o fynd i berfformiad yn Broadway lle’r oedd Mathew Rhys yn serennu; roedd Bryn Terfel \- a oedd yn perfformio yn y Met \- yn eistedd yn fy ymyl. Bûm mewn dangosiad arbennig o’r ffilm “Solomon a Gaenor”, a gafodd ei henwebu am Oscar, yn Amgueddfa Treftadaeth Iddewig Efrog Newydd. Mae’n amlwg fod Cymru’n dal i rannu ei thalent greadigol ar y lefel uchaf â’r Unol Daleithiau a thu hwnt. Ar yr un pryd, cyfarfûm â llawer o Gymry eraill, sy’n cyfrannu i fywyd ar bob ochr i Fôr Iwerydd ym myd busnes, y gyfraith, materion cyhoeddus a’r diwydiannau creadigol. Erys yr Unol Daleithiau’n bartner pwysig i Gymr, ac er gwaethaf y gwahaniaeth aruthrol o ran maint, rwy’n bendant o’r farn bod gennym rywbeth unigryw ac arwyddocaol i’w gynnig. Mewn byd cystadleuol tu hwnt, mae’n rhaid i ni yng Nghymru ddwysau ein hymdrechion i gryfhau ein henw da ac i ddod o hyd i bartneriaid busnes newydd. Rwy’n gwerthfawrogi perthynas Cymru ag Unol Daleithiau America a bydd Llywodraeth Cymru’n gwneud popeth o fewn ei gallu i gynnal a datblygu proffil Cymru yn America a phopeth sydd gennym i’w gynnig.

Last week (7 – 11 March) I visited the United States of America as part of the Welsh Government’s global celebration of St David’s Day.  I spent time in Washington DC and New York and the focus of my visit was business, tourism and promoting Wales.  Throughout my visit I received excellent support from the British Embassy in Washington, the British Consulate in New York, UKTI and, of course, the Welsh Government’s own staff on the ground. In Washington I met a series of significant investors and trade partners, and hosted a reception at the Embassy for a wider network of influential guests.  Some of these already invest substantially in Wales while others represent important future prospects.  My message to them is that Wales is a superb location for business, with a skilled workforce, close links between industry and education, easy proximity to London but with the benefit of lower overheads, and access to the European market – the world’s largest integrated trading block.  I also underlined the stability of Wales as an integral part of the United Kingdom.  Wales has been a significant partner for US investment for many years.  This relationship has borne fruit in both directions and I believe the USA will continue to be an important trading partner for us for many years to come.     At a business breakfast in New York I emphasised our approach to innovation in the economy.  I was delighted to be supported at this event by Sir Terry Matthews who endorsed Wales, with the full weight of his unique experience, as a great location for business.  I emphasised that devolution of powers and the relative geographical smallness of Wales puts us as a government in a unique position to work quickly and flexibly with businesses to support their needs.  I was pleased, too, that representatives of Bangor University were also in New York reaching out to their alumni and developing their academic links. In New York I met tourism operators with experience of organising US\-Wales tours to hear feedback on how we receive visitors and how we might aim to improve performance.  This was invaluable.  There was consensus that Wales is a great location for the individual fly\-drive holiday, but faces some infrastructure limitations for the larger group visitor market.  The populous areas of South and North Wales are well served by adequate roads – suitable for coaches – and a viable choice of hotels.  Parts of Mid Wales face limitations as a group visitor destination primarily because of the paucity of suitable hotel accommodation.  The American inward tourist spend per night is significantly higher than the general average and, over time, we need to work on the facilities deficit in areas where this limitation applies.  Operators made the point that London and Ireland are primary destinations for large numbers of US tourists and an important part of the opportunity for Wales is to develop an attractive offer by way of transit between the two.   It is perhaps worth recording for Members an interesting example of anecdotal market research.  Travelling on the Staten Island ferry we were approached, unprompted, by a lady – she’d seen we were wearing Welsh badges and insignia – who reported that each year she leads a group of walkers for a holiday on the coastal paths around St David’s.  She gave a glowing report of the outstanding beauty of the area and the warmth of the reception her American party invariably receive.  I took heart from this.  Tourism is a massively important part of our economy and we have a strong platform on which to build.   Wales’ links with the USA date back to the very foundation of the Union.  I was honoured to be guest of honour at the 177th annual dinner of the St David’s Society of the State of New York.  The links continue to thrive today and our language and culture add an important dimension to our footprint.  I had the honour to attend a Broadway performance starring our own Mathew Rhys; Bryn Terfel – who was performing at the New York Met \- sat next to me.  I attended a special showing of the Oscar\-nominated film “Solomon a Gaenor” at the New York Museum of Jewish Heritage.  It’s clear that Wales continues to share its creative talent at the highest level with the US and far beyond.  Equally, I met many other Welsh men and women who contribute to life on both sides of the Atlantic in business, law, public affairs and creative industries.   The USA remains an important partner for Wales and, in spite of the tremendous difference of scale, I firmly believe we have something unique and significant to offer.  In an ultra\-competitive world we in Wales have to re\-double our efforts to cement our reputation and to seek out new business partners.  I value Wales’ relationship with the United States of America and the Welsh Government will do all we can to maintain and develop the profile of Wales in America and all that we have to offer.                              

Translate the text from Welsh to English.

Mae’r datganiad hwn yn rhoi diweddariad ynghylch Cronfa Twf Economaidd Cymru 2012\. Er bod rhai hawliadau eto i’w gwneud, mae’r tablau canlynol yn rhoi manylion y gweithgarwch a gwir lefel y buddsoddiad yn ôl Awdurdod Unedol ac yn ôl sector. Rwyf wedi cymeradwyo hawliadau ar gyfer 85 o fusnesau drwy’r cynllun, ac mae mwy na £18 miliwn wedi ei fuddsoddi. Mae’r prosiectau hyn wedi creu 874 o swyddi newydd ac wedi diogelu rhyw 1,028 o swyddi. Mae ail rownd y Gronfa wrthi’n mynd yn ei blaen, â’r ceisiadau’n cael eu hasesu o dan y meini prawf Gwerth am Arian. Byddaf yn darparu datganiad ar y cam hwn o’r Gronfa ar ôl toriad yr haf. ### Dogfennau * #### Tabl \- manylion y gweithgarwch a gwir lefel y buddsoddiad yn ôl Awdurdod Unedol ac yn ôl sector , math o ffeil: doc, maint ffeil: 210 KB 210 KB

This statement provides an update on the Wales Economic Growth Fund 2012\. Whilst there are some claims still to be made, the following tables provide details of activity and the actual level of investment by Unitary Authority and by sector. I have approved claims for 85 businesses through the scheme, with an investment figure of over £18 million.  These projects have created 874 new and safeguard around 1,028 jobs. The second round of the Fund is currently progressing, with applications being assessed under Value for Money criteria.  I will provide a statement on this stage of the Fund following the summer recess. ### Documents * #### Table \- details of activity and actual level of investment by Unitary Authority and by sector, file type: doc, file size: 210 KB 210 KB

Translate the text from Welsh to English.

Mae’n hanfodol buddsoddi mewn seilwaith cyhoeddus am ddau reswm. Yn gyntaf, mae’n hanfodol i’r economi o ran yr ysgogiad tymor byr a chreu’r amodau hirdymor ar gyfer twf. Yn ail, mae’n hanfodol o ran cynnig y gwasanaethau cyhoeddus modern o safon uchel y mae pobl Cymru yn eu haeddu ac yn disgwyl eu cael. Dyna pam mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i wneud y gorau posibl o fuddsoddiad mewn seilwaith cyhoeddus yng Nghymru dros y blynyddoedd nesaf. Amlinellodd y Gweinidog Cyllid ac Arweinydd y Tŷ ein dull gweithredu yn ei Datganiad Llafar ar 22 Tachwedd. Yn yr wythnos ddiwethaf, rydym wedi cyhoeddi manylion buddsoddiad newydd o £140m i gefnogi twf busnesau, ysgolion, ysbytai, rhwydweithiau trafnidiaeth a band eang y genhedlaeth nesaf. Rydym hefyd wedi amlinellu cynlluniau i hybu benthyg llywodraeth leol dros y blynyddoedd nesaf i ddarparu rhwng £100m a £170m i gefnogi gwelliannau i’r priffyrdd ledled Cymru. Caiff buddsoddiadau pellach i ysgogi’r economi a chefnogi gwasanaethau cyhoeddus eu cyhoeddi dros y dyddiau nesaf.  Mae’r camau hyn yn dyst i’n hymrwymiad. Ond er mwyn cynyddu buddsoddiad yng Nghymru mae hefyd angen i ni ddylanwadu ar Lywodraeth y DU. Mae hyn yn rhannol oherwydd bod rhai datblygiadau seilwaith yng Nghymru, yn enwedig ar gyfer rheilffyrdd ac ynni, yn cael eu cadw gan Lywodraeth y DU. Ond mae hyn hefyd gan fod Llywodraeth y DU yn gosod y pecyn cyllidol y mae’n rhaid i ni ddelio ag ef ac yn gosod y rheolau ar gyfer y system ariannol rydym yn gweithredu ynddi. Mae Llywodraeth Cymru yn mynd ati i ddadlau achos Cymru gerbron Llywodraeth y DU yn yr holl feysydd hyn. Rydym yn cymryd pob cyfle i fynegi’n barn i Lywodraeth y DU bod y cynllun i leihau’r ddyled yn mynd yn rhy bell ac y dylid llacio’r polisi cyllidol i hybu buddsoddiad ac ysgogi’r economi.  Cefais gyfarfod gyda’r Prif Weinidog ac rwyf wedi anfon dau lythyr dros yr wythnosau nesaf i bwyso am gynnydd mewn buddsoddiad mewn seilwaith ffyrdd a rheilffyrdd hanfodol yng Nghymru. Hefyd cyfarfu’r Gweinidog Cyllid ac Arweinydd y Tŷ â’r Arglwydd Sassoon, Gweinidog y Trysorlys â chyfrifoldeb dros seilwaith, a’r Prif Ysgrifennydd i geisio dylanwadu ar gyfeiriad Cynllun Seilwaith Llywodraeth y DU, a gaiff ei gyhoeddi’r wythnos nesaf. Mae trafodaethau’n mynd rhagddynt ar lefel swyddogol ynghylch y posibilrwydd i Weinidogion Cymru arfer eu pwerau benthyg – cyn canlyniad y Comisiwn Silk  – i gynyddu buddsoddiad, a’r adolygiad PFI a gyhoeddwyd gan y Canghellor yr wythnos diwethaf. Ni fyddaf yn rhoi sylwadau parhaus ar y gwaith hwn. Ond mae’n bwysig egluro bod Llywodraeth Cymru yn gweithio’n galed iawn i hybu buddsoddiad mewn seilwaith cyhoeddus yng Nghymru yn y cyfnod hanfodol hwn.

Investment in public infrastructure is vital for two reasons.  First, it is vital to the economy, both in the short term for the stimulus it provides and in providing the long term conditions for growth.  And second, it is essential to delivery of the modern, high quality public services that people in Wales deserve and expect. That is why the Welsh Government is committed to maximising investment in public infrastructure in Wales over the next few years.  The Minister for Finance and Leader of the House set out our approach in her Oral Statement on 22 November.  In the last week, we have detailed over £140m of new investment – in support for business growth, in schools and hospitals, in transport networks and Next Generation Broadband.  We have also set out plans to boost local government borrowing over the next few years which would provide between £100m and £170m to support highway improvements across Wales.  Further investments to stimulate the economy and support public services will be announced in the next few days.  These actions demonstrate our commitment.  But in order to increase investment in Wales, we also need to influence the UK Government.  This is partly because some infrastructure developments in Wales are reserved – particularly rail and energy.  But also because the UK Government sets the fiscal envelope we must manage within and makes the rules for the financial system we operate in. The Welsh Government is very actively making the case for Wales to the UK Government in all of these areas.  We are taking every opportunity to press our view with the UK Government that their deficit reduction plan goes too far, too fast and that fiscal policy should be relaxed in order to boost investment and stimulate the economy.  I met the Prime Minister and have written twice in recent weeks to press for increased investment in vital road and rail infrastructure in Wales.  The Minister for Finance and Leader of the House also met Lord Sassoon, the Treasury Minister responsible for infrastructure, and the Chief Secretary to seek to influence the direction of the UK Government’s Infrastructure Plan, which will be published next week. Talks are also ongoing at official level about the scope for Welsh Ministers to exercise their borrowing powers – ahead of the outcome of the Silk Commission – to increase investment, and the review of PFI announced by the Chancellor last week. I will not be providing a running commentary on this work.  But it is important to make clear that the Welsh Government is working very actively to boost investment in public infrastructure in Wales at this critical time.

Translate the text from Welsh to English.

Mae’r Dirprwy Weinidog Tai a Llywodraeth Leol wedi ymuno â Gweinidogion yr Alban a Gogledd Iwerddon i ysgrifennu at y Ysgrifennydd Gwladol dros Waith a Phensiynau, Thérèse Coffey, yn gofyn am gydweithio er mwyn creu strategaeth hawlio budd\-daliadau. Mae’r gwledydd datganoledig hefyd wedi gofyn i Lywodraeth y Deyrnas Unedig wneud y cynnydd presennol o £20 yr wythnos ar gyfer Credyd Cynhwysol yn un parhaol a’i ehangu i’r budd\-daliadau a fydd, ymhen amser, yn cael eu disodli gan Gredyd Cynhwysol, megis y Lwfans Ceisio Gwaith yn seiliedig ar incwm. Cyflwynwyd y cynnydd i helpu teuluoedd incwm isel i ddelio â chostau ychwanegol COVID\-19, a’r bwriad yw ei ddirwyn i ben ym mis Ebrill 2021\. Dywedodd y Dirprwy Weinidog Tai a Llywodraeth Leol, Hannah Blythyn said: > “Mae’n hollbwysig bod pobl yn ymwybodol o’r hyn y mae ganddynt hawl iddo. Mae’r pandemig wedi taflu cysgod hir ar yr unigolion mwyaf anghenus ac mae wedi amlygu pwysigrwydd cael rhwyd ddiogelwch ariannol gadarn yn eu lle i deuluoedd ac unigolion. Mae rhaid hefyd sicrhau bod rhaglenni cyllido yn cael yr effaith fwyaf ar fywydau’r rhai sy’n byw mewn tlodi. Wrth gael dull gweithredu strategol ar gyfer y Deyrnas Unedig gyfan, bydd sicrwydd bod pawb yn cael y gefnogaeth sydd ei angen arnynt yn ystod y cyfnod anodd hwn.” > > > “Rydym wedi nodi'r camau y bydd Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i gynyddu incwm teuluoedd sy'n byw mewn tlodi i'r eithaf a'u cefnogi i feithrin eu gwydnwch ariannol. Rydym wedi ei gwneud yn haws i bobl wneud cais am daliadau brys drwy ein Cronfa Cymorth Dewisol ac rydym wedi rhoi bron i £9m ychwanegol yn y gronfa hon. Fodd bynnag, rydym yn cydnabod mai Llywodraeth y Deyrnas Unedig sy’n gyfrifol am y prif gyfryngau i fynd i'r afael â thlodi – mae treth a lles yn allweddol i wella canlyniadau i deuluoedd incwm isel." "Byddwn yn parhau i lobïo Llywodraeth y Deyrnas Unedig i gynnal y taliad wythnosol o £20 ar gyfer aelwydydd incwm isel ar Gredyd Cynhwysol a Chredyd Treth Gwaith. Gallai’r bwriad i dynnu'r taliad hwn yn ôl fis Ebrill nesaf wthio miloedd yn rhagor o aelwydydd i dlodi. Dywedodd Ysgrifennydd Nawdd Cymdeithasol Llywodraeth yr Alban Shirley\-Anne Somerville: > “Mae'n hanfodol ein bod yn gwneud pob ymdrech i sicrhau bod pawb yn ymwybodol o'r cymorth sydd ar gael iddynt ac yn gallu cael gafael arno. > > > "Mae sicrhau bod gymaint â phosibl yn hawlio budd\-daliadau dyledus iddynt yn rhwymedigaeth foesol, yn enwedig yn y cyfnod ansicr hwn pan fo tystiolaeth glir o'r angen cynyddol am gymorth." Mae Llywodraeth Cymru wedi amlinellu’r camau y bydd yn eu cymryd i gynyddu incwm teuluoedd sy’n byw mewn tlodi i’r eithaf yn Tlodi plant: cynllun gweithredu pwyslais ar incwm. Cyhoeddodd Llywodraeth yr Alban ei strategaeth gyntaf o ran hawlio budd\-daliadau ym mis Hydref 2019, a bydd yn cyhoeddi’r nesaf erbyn mis Hydref 2021\. Mae strategaeth hawlio budd\-daliadau Gogledd Iwerddon, Make the Call, wedi cynhyrchu dros £260 miliwn y flwyddyn mewn budd\-daliadau ychwanegol i’r preswylwyr ers 2005\. Nid oes gan yr Adran Waith a Phensiynau ddull gweithredu cyhoeddedig ar gyfer hyrwyddo budd\-daliadau’r Deyrnas Unedig, nac i gefnogi pobl i gael mynediad at arian sy’n ddyledus iddynt. **DIWEDD**   ### Dogfennau * #### Llythyr at yr Ysgrifennydd Gwladol dros Waith a Phensiynau, Thérèse Coffey., math o ffeil: pdf, maint ffeil: 254 KB 254 KB

Deputy Minister for Housing and Local Government has joined Ministers from Scotland and Northern Ireland in writing to the Secretary of State for Work and Pensions, Thérèse Coffey, asking to work together to create a benefit take\-up strategy. The devolved nations have also asked the UK Government to make permanent the current £20 a week increase for Universal Credit (UC) and extend it to the benefits which will eventually be replaced by UC, such as Income Based Jobseekers Allowance. The uplift was introduced to help low\-income families cope with the extra cost of the COVID\-19 outbreak, and is to come to an end in April 2021\. Deputy Minister for Housing and Local Government, Hannah Blythyn said: > “It is vital people are aware of what they are entitled to. The pandemic will cast a long shadow on those who are most in need and has reiterated the importance of a robust financial safety net for individuals and families and ensuring existing funding programmes have the maximum impact on the lives of those living in poverty. By having a strategic UK approach, will ensure that everyone can get the support they need during this difficult time.” > > > “We have set out actions Welsh Government will take to maximise the incomes of families living in poverty and support them to build their financial resilience. We have made it easier for people to apply for emergency payments through our Discretionary Assistance Fund and have increased the amount of money in this fund by almost £9m. However we recognise the key levers for tackling poverty sit with the UK Government – tax and welfare are key to improving outcomes for low income families.” “We will continue to lobby the UK Government to maintain the £20 weekly payment for low income households on Universal Credit and Working Tax Credit. The planned withdrawal of this payment next April could plunge many thousands more households into poverty Scottish Government’s Social Security Secretary Shirley\-Anne Somerville said: > “It’s vital that we make every effort to ensure everyone is aware of and able to access the support available to them. > > > “Maximising benefit take\-up is a moral obligation. Especially in these uncertain times when there is clear evidence of increased need for support." The Welsh Government outlined the steps it would take to maximise the incomes of families living in poverty in its Child Poverty Income Maximisation Action Plan. The Scottish Government published its first Benefit Take\-up Strategy in October 2019, and will publish the next one by October 2021\. Northern Ireland’s benefit take\-up initiative Make the Call has generated over £260 million in additional annual benefits for its residents since 2005\. The Department for Work and Pensions has no published approach to promoting UK benefits or supporting people to access the money which they are due. ### Documents * #### Letter to Secretary of State for Work and Pensions, Thérèse Coffey, file type: pdf, file size: 254 KB 254 KB

Translate the text from Welsh to English.

Cyhoeddodd y Dirprwy Weinidog Newid Hinsawdd, Lee Waters, fanylion y Gronfa Drosglwyddo ar gyfer Bysiau y bore yma mewn datganiad ar y cyd gyda CLlLC a chwmnïau bysiau. Cadarnhaodd y Dirprwy Weinidog sy'n gyfrifol am drafnidiaeth y byddai'r gronfa'n disodli'r Cynllun Argyfwng ar gyfer y Sector Bysiau sy'n dod i ben ddiwedd mis Gorffennaf. Meddai’r Dirprwy Weinidog: > "Heddiw rwyf wedi cyhoeddi datganiad gyda phartneriaid y diwydiant ac awdurdodau lleol yn nodi rhagor o wybodaeth am ein cefnogaeth ariannol i'r diwydiant bysiau ar gyfer y flwyddyn ariannol hon. > > > "O ganlyniad uniongyrchol i’r cyllid hwn gallwn osgoi canslo nifer fawr o wasanaethau ledled Cymru. > > > "Bydd yn rhoi cymorth ariannol ar unwaith i gwmnïau bysiau yng Nghymru fel y gall y gwasanaethau hanfodol hynny barhau. > > > "Rydym yn sicrhau bod £46m ar gael o gyllidebau bysiau i gefnogi trefniadau y Cynllun Brys ar gyfer y Sector Bysiau a’r Gronfa Drosglwyddo ar gyfer Bysiau ar gyfer y flwyddyn ariannol gyfan. Bydd y cyllid hwn hefyd yn cynnal gwasanaethau strategol TrawsCymru. > > > "Dros yr ychydig fisoedd diwethaf, rydym wedi bod yn gweithio'n galed gyda Timau Cynllunio y Rhwydwaith Rhanbarthol, a chwmnïau, i gynllunio a chostio rhwydwaith o wasanaethau bysiau y gellir eu darparu pan ddaw'r cyllid brys i ben. > > > "Bydd y cyllid fydd ar gael yn sicrhau y bydd rhan fwyaf y gwasanaethau presennol yn cael eu diogelu ledled Cymru er y gallai rhai gwasanaethau newid i adlewyrchu patrymau teithio gwahanol yn dilyn y pandemig. > > > "Mae Timau Cynllunio y Rhwydwaith Rhanbarthol yn parhau â'u dadansoddiad manwl o'r rhwydwaith bysiau fydd yn cael ei ddarparu drwy ein Cronfa Drawsnewid ar gyfer Bysiau. > > > "Bydd y gwaith hwn yn cael ei wneud ar fyrder fel bod unrhyw newidiadau posibl i'r rhwydwaith yn y dyfodol yn cael eu cyhoeddi gyda cymaint o rybudd â phosibl. > > > "Byddwn yn parhau i weithio gyda'n gilydd i ddatblygu model ariannu cynaliadwy tymor hwy sy'n pontio'r bwlch i fasnachfreinio." Dywedodd y Cynghorydd Andrew Morgan OBE, Arweinydd CLlLC: > "Mae gwaith caled iawn wedi ei wneud ar y cyd gan gynghorau a chwmnïau, Llywodraeth Cymru a Trafnidiaeth Cymru i ddiogelu cymaint o wasanaethau bysiau â phosibl tra bod nifer y teithwyr yn cynyddu. > > > "Mae'r sefyllfa ariannol wedi bod yn arbennig o heriol oherwydd y cynnydd enfawr mewn costau a’r gostyngiad yn nifer y teithwyr. > > > "Mae CLlLC yn croesawu cyllid Llywodraeth Cymru ond mae'n cydnabod na allwn amddiffyn pob llwybr > > > "Bydd y Gronfa Trosglwyddo ar gyfer Bysiau yn ein galluogi i symud i ffwrdd yn raddol o gyllid brys yn ôl at gymysgedd o wasanaethau masnachol ac â chymorth. > > > "Hoffwn ddiolch i bawb fu'n gweithio i ddod o hyd i ffordd ymlaen a bydd yn bwysig iawn ein bod yn gwneud popeth o fewn ein gallu i annog pobl i ddefnyddio'r bysiau fel ein bod yn cadw cymaint o wasanaethau â phosibl." Meddai Aaron Hill, Cyfarwyddwr Cydffederasiwn Cludiant Teithwyr: > "Mae'r Gronfa Trosglwyddo ar gyfer Bysiau yn newyddion da i deithwyr bysiau ledled Cymru, gan roi mwy o sicrwydd iddynt ynghylch teithio i'r gwaith, i'r ysgol ac i weld ffrindiau a theulu. > > > "Mae cwmnïau wedi gweithio'n galed gyda chydweithwyr o fewn yr awdurdodau lleol dros y misoedd diwethaf i nodi'r llwybrau oedd angen cymorth, addasu'r rhwydwaith i batrymau teithio newydd, a diogelu'r gwasanaethau sydd bwysicaf i bobl Cymru. > > > "Byddwn bellach yn gweithio'n agos â Llywodraeth Cymru a phartneriaid lleol i ddatblygu gwasanaethau ac annog pobl i fynd yn ôl ar y bysiau." Ychwanegodd Cyfarwyddwr Cymdeithas Bysiau Cymru, Scott Pearson: > "Mae aelodau Cymdeithas Bysiau Cymru yn croesawu'r dull partneriaeth o weithio gyda'r Llywodraeth, a fabwysiadwyd i sicrhau bod ein cwsmeriaid yn parhau i dderbyn y gwasanaethau bysiau y maent yn dibynnu arnynt yn ddyddiol."

Deputy Climate Change Minister Lee Waters published details of the Bus Transition Fund this morning in a joint statement with the WLGA and bus operators. The Deputy Minister with responsibility for transport confirmed the fund would replace the Bus Emergency Scheme which comes to an end late July. The Deputy Minister said: > “Today I have published a statement with industry partners and local authorities setting out further information on our financial support to the bus industry for this financial year. > > > “As a direct result of this funding we will be able to avoid mass cancellation of services across Wales. > > > “It will provide immediate financial support to bus operators in Wales so that those vital services can continue. > > > “We are making £46m available from bus budgets to support BES and the Bus Transition Fund arrangements for the whole financial year. This funding will also keep the strategic TrawsCymru services running. > > > “Over the last few months, we’ve been working hard with the Regional Network Planning Teams and operators to plan and cost a network of bus services which can be delivered when the emergency funding ends. > > > “The funding available will ensure that the majority of the current services will be protected across Wales although some services may change to reflect different travel patterns following the pandemic. > > > "Regional Network Planning Teams continue with their detailed analysis of the bus network that will be delivered through our Bus Transition Fund. > > > “This work will be done at pace so that any potential future network changes are communicated with as much notice as possible. > > > “We will continue to work together to develop a longer\-term sustainable funding model that bridges the gap to franchising.” Cllr Andrew Morgan OBE, Leader of WLGA, said: > “There has been some really intensive joint work undertaken by councils with operators, Welsh Government and Transport for Wales to protect as many bus services as possible whilst passenger numbers recover. > > > “The financial position has been particularly challenging due to the huge increase in costs and reduction in passengers. > > > “WLGA welcomes the Welsh Government funding but acknowledges that we simply can’t protect every route. > > > “The Bus Transition Fund will enable us to move steadily away from emergency funding back towards a mix of commercial and supported services. > > > “I’d like to thank all of those involved in working to find a way forward and it will be really important that we do all we can to encourage people to use the buses so we sustain as many services as possible.” Aaron Hill, Director of Confederation of Passenger Transport, said: > “The Bus Transition Fund is good news for bus passengers throughout Wales, providing them with greater certainty over their travel to work, school and to see friends and family. > > > “Operators have worked hard with local authority colleagues over recent months to identify the routes that needed support, adapt the network to new travel patterns, and to protect the services that are most important to the people of Wales. > > > “We will now work closely with Welsh Government and local partners to grow services and encourage people to get back on the bus.” Director of Coach and Bus Association Cymru, Scott Pearson added: > “The Coach and Bus Association Cymru membership welcome the partnership style of working with Government adopted to ensure our customers continue to receive the bus services they rely upon each and every day.”

Translate the text from Welsh to English.

Mae Llywodraeth Cymru wedi rhoi cymeradwyaeth gychwynnol i brydlesu rhan 0\.64 acr o safle Porth Teigr i Box City, y datblygwyr oedd y tu ôl i ddatblygiad y Tramshed yng Nghaerdydd. Mae stiwdios Porth y Rhath BBC Cymru eisoes ar y safle, Gloworks a’r Dr Who Experience, ac mae’r ardal yn datblygu fel canolfan y Diwydiannau Creadigol.  Fodd bynnag, gallai’r cynigion diweddaraf weld y safle yn dod yn gartref i’r datblygiad cynwysyddion llongau cyntaf erioed ym Mhrydain, a gallai godi ei broffil yn ogystal â nifer yr ymwelwyr i’r ardal.   Meddai Ken Skates, Ysgrifennydd yr Economi:  > “Mae’r rhain yn gynigion cyffrous iawn sydd â’r posibilrwydd o drawsnewid yr hyn sydd ar hyn o bryd yn safle diffaith sydd ddim yn cael ei ddefnyddio yn ardal Porth Teigr o Fae Caerdydd.    > > “Os caiff y cynlluniau hyn eu gwireddu, Cymru fydd y wlad gyntaf ym Mhrydain i ddatblygu cynwysyddion o’r math hwn – fydd  yn llwyddiant ynddo ei hun – a gallai ddod â llu o gyfleoedd cyffrous ym myd hamdden a busnes i’r ardal hon o Fae Caerdydd.   > > “Rwyf hefyd yn falch bod Llywodraeth Cymru wedi cytuno i brydlesu’r safle hwn i Box City, ac yn edrych ymlaen at weld y cynllun hwn yn datblygu ymhellach.” Meddai Simon Baston , Cyfarwyddwr DS Properties, y cwmni y tu ôl i ddatblygiad arloesol Tramsheds:   > “Mae DS Properties yn falch iawn o fod  yn gweithio ochr yn ochr â Llywodraeth Cymru unwaith eto i ddarparu’r safleoedd mwyaf arloesol ar gyfer y diwydiannau credigol, technegol a’r cyfryngau sydd bellach yn Ne Cymru.   > > “ Rwy’n credu bod gan Gaerdydd yr holl elfennau cymdeithasol a masnachol iawn i gystadlu ag unrhyw ddinas ym Mhrydain o ran cymorth i Fentrau Bach a Chanolig.” Byddai’r datblygiad arfaethedig yn cael ei adeiladu o gynwysyddion llongau yn gyfan\-gwbl, a byddai’n cynnwys unedau manwerthu, swyddfeydd a fflatiau gwestai.    Mae cynlluniau hefyd ar gyfer bwyd stryd, marchnad godi, ardal i eistedd y tu allan a llwyfan a sgrîn yn yr awyr agored i gynnal digwyddiadau.   Byddai Mentrau Bach a Chanolig yn cael eu targedu, gydag unedau yn cael eu gosod ar gytundebau tenantiaeth hyblyg hyd at uchafswm o 10 mlynedd.   Mae Llywodraeth Cymru bellach wedi cytuno ar delerau prydlesu dros dro gyda Box City a gallai’r datblygiad newydd fod yn barod o bosib yn ystod Gwanwyn y flwyddyn nesaf.  

The Welsh Government has given its initial approval to lease a 0\.64 acre part of the Porth Teigr site to Box City, the developers behind Cardiff’s Tramshed.  The site already boasts BBC Wales’ Roath Lock studios, the Gloworks and the Dr Who Experience and has a growing reputation as a Creative Industries hub.  However, these latest proposals could see the site becoming home to the first storage container development of its kind in the UK and could significantly raise both its profile and visitor numbers.  Economy Secretary Ken Skates said:  > “These are really exciting proposals that have the potential to completely transform what is currently a derelict and disused site in the Porth Teigr area of Cardiff Bay.  > > “If these plans come to pass they could see Wales becoming the first country in the UK  to host a storage container development of this kind \-which would be quite a coup in itself – and could bring a host of exciting leisure and business opportunities to this growing area of Cardiff Bay. > > “I am pleased the Welsh Government has been able to give its initial  approval to lease this site to Box City and look forward to this exciting proposal progressing further. “ Simon Baston , Director of DS Properties, the company behind the ground breaking Tramsheds said:   > “DS Properties are delighted to be working alongside the Welsh Government once again to  provide the most innovative spaces for  the burgeoning creative,  tech and media industries now operating in South Wales. > > “ I believe that Cardiff has all the right social and commercial elements in place to rival any city in the UK in terms of SME support." The proposed development would be constructed wholly from shipping containers and would house retail units, offices and hotel apartment accommodation.  There are also plans for a street food, pop up market, external seating areas and an outdoor stage and screen to host events.   The development would be targeted at SME’s with units let on flexible tenancy agreements for a maximum term of 10 years.   The Welsh Government has now agreed provisional lease terms with Box City and the new development could be up and running as early as next Spring.   

Translate the text from Welsh to English.

Bydd y Bil yn rhoi sail gyfreithiol i gymorth i ffermwyr yn y dyfodol wrth inni newid o'r darpariaethau yn y Polisi Amaethyddol Cyffredin.  Ar gais Ysgrifennydd y Cabinet, mae'r Bil yn cynnwys pwerau newydd sylweddol ar gyfer Gweinidogion Cymru. Bydd y pwerau hynny'n cael eu defnyddio tan i Fil Amaethyddiaeth Cymru gael ei gyflwyno yn y Cynulliad Cenedlaethol. Y bwriad yw cyflwyno Bil cyn diwedd tymor y Cynulliad hwn. Mae'n caniatáu i Lywodraeth Cymru ddechrau creu system unigryw Gymreig a fydd yn gweithio er lles ffermwyr Cymru, diwydiannau gwledig a'n cymunedau. Ym mis Gorffennaf, lansiodd Ysgrifennydd y Cabinet ymgynghoriad ar gynigion ar gyfer Rhaglen Rheoli Tir newydd i gymryd lle’r Polisi Amaethyddol Cyffredin yng Nghymru ar ôl Brexit. Bydd yr ymgynghoriad hwnnw'n dod i ben ar 30 Hydref.  Dyma rai o’r pwerau arfaethedig a roddir i Weinidogion Cymru:  * pwerau ariannol newydd ar gyfer cynlluniau yn y dyfodol * casglu a rhannu data * pwerau i ymyrryd pan fo'r amodau yn y farchnad yn rhai eithriadol * pennu safonau marchnata * addasu'r rhannau hynny o gyfraith yr UE a fydd yn cael eu cadw ac sy’n ymdrin â chyllido, rheoli a monitro taliadau i ffermwyr, gan gynnwys Cynllun y Taliad Sylfaenol sy'n rhan o’r PAC. Mae'r darpariaethau ar gyfer Cymru sydd yn y Bil yn debyg iawn i'r darpariaethau a fwriedir ar gyfer Lloegr. Yn ogystal â nifer bach o wahaniaethau technegol, mae'r pwerau ar gyfer Cymru hefyd yn cynnwys pwyslais ar gefnogi cymunedau gwledig a busnesau sy'n rhan o gadwyni cyflenwi.  At ei gilydd, pwerau galluogi yw'r rhain sy'n gwneud darpariaeth i Weinidogion Cymru gyflwyno rheoliadau penodol i Gymru gerbron Cynulliad Cymru er mwyn iddo ef gael craffu arnynt. Ni fydd rheoliadau'n cael eu cyflwyno tan i'r broses ymgynghori ddod i ben. Yn “Brexit a’n Tir”, ymrwymwyd i gyflwyno papur gwyn yng ngwanwyn 2019\. Dywedodd Ysgrifennydd y Cabinet:   > “Dyma'r darn cyntaf o ddeddfwriaeth ar gyfer y cyfnod ar ôl Brexit sy'n caniatáu inni barhau i gefnogi ffermwyr ac i ddatblygu ffyrdd newydd o weithio.    > > “Rydyn ni wedi cydweithio'n agos â Llywodraeth y DU i wneud yn siŵr bod y ddeddfwriaeth hon yn gweithio i Gymru ac mae'n rhoi pwerau newydd sylweddol inni.    Mae'r Bil yn rhoi'r rhyddid a'r hyblygrwydd inni fwrw 'mlaen â'n cynigion ein hunain ar gyfer system gymorth i ffermwyr a fydd yn cael ei chreu yma yng Nghymru.  > > “Er ein bod, at ei gilydd, yn cefnogi'r Bil fel y mae wedi’i ddrafftio, mae dau fater heb eu datrys – Cytundeb Sefydliad Masnach y Byd ar Amaethyddiaeth a'r Ardoll Cig Coch. > > “Yn ôl Llywodraeth y DU, mae Sefydliad Masnach y Byd yn fater a gadwyd yn ôl ond dwi'n gwbl glir fy meddwl y gallai'r pwerau hyn gael effaith sylweddol ar gymhwysedd datganoledig. Mae angen inni gytuno ar well proses ar gyfer rheoli'r rhan bwysig hon o gymorth amaethyddol.  > > “Dwi’n siomedig nad oes darpariaethau yn y Bil i wella'r ffordd mae'r Ardoll Cig Coch yn gweithio. Mae'n bwysig bod y diwydiant cig coch yn gallu cael gafael ar gyllid er mwyn iddo fedru paratoi yn y ffordd orau bosibl ar gyfer y cyfleoedd a ddaw yn sgil Brexit ac ymateb i'r newidiadau anochel a ddaw i’w ganlyn.  Mae angen newidiadau deddfwriaethol a fydd yn sail i drefniadau a fydd yn caniatáu i'r ardoll gael ei dosbarthu mewn ffordd decach a mwy cynrychiadol.  Mae'r Bil yn gyfle amserol a phriodol i wneud hynny a dwi'n parhau i bwyso ar yr Ysgrifennydd Gwladol i gyflwyno gwelliant gan y Llywodraeth er mwyn cadw at ei ymrwymiad i ddatrys y mater hwn, sy'n bodoli ers tro, drwy gyfrwng y Bil.     > > “Mae cyflwyno'r Bil Amaethyddiaeth yn gam pwysig ymlaen wrth inni newid i ffordd o roi cymorth i amaethyddiaeth a fydd yn adlewyrchu anghenion a dyheadau diwydiannau Cymru, yn unol â’r cynigion yn ein hymgynghoriad ar Brexit a'n Tir.”

The Bill will provide a legal base for future support for farmers as we transition away from the provisions in the Common Agricultural Policy.  At the Cabinet Secretary’s request, the Bill includes significant new powers for Welsh Ministers. These powers will be used until a Wales Agriculture Bill is introduced to the National Assembly. The intention is to bring forward a Bill by the end of this Assembly term. It allows the Welsh Government to start to deliver a ‘Made in Wales’ system which works for Welsh farmers, rural industries and our communities. In July, the Cabinet Secretary launched a consultation on proposals for a new Land Management Programme to replace the Common Agricultural Policy in Wales post\-Brexit.  The consultation is open until 30 October.  The proposed powers for Welsh Ministers include:  * new financial powers for future schemes * collection and sharing of data * powers to intervene in exceptional market conditions * setting of marketing standards * modification of retained EU law relating to the financing, management and monitoring of payments to farmers including the CAP Basic Payment Scheme. The Welsh provisions in the Bill closely mirror those intended for England. In addition to a small number of technical differences, Welsh powers also include an emphasis on supporting rural communities and businesses involved in  supply chains.  In general, these are enabling powers which provide for Welsh Ministers to bring forward Wales\-specific regulations to the Welsh Assembly for scrutiny. Regulations will not be brought forward until the consultation process has concluded. In “Brexit and our Land” a commitment was made to bring forward a white paper in spring 2019\.  Cabinet Secretary said:   > “This is the first piece of post\-Brexit legislation which allows us to continue to support farmers and develop new ways of working.   > > “We have worked closely with the UK Government to make sure this legislation works for Wales and it provides us with significant new powers.  The Bill gives us the freedom and flexibility to take forward our own proposals for a made in Wales support system for farmers. > > “Whilst we are generally supportive of the Bill as drafted, there are two outstanding issues – the World Trade Organisation (WTO) Agreement on Agriculture and the Red Meat Levy – which we have not resolved. > > “The UK Government has classified WTO as reserved but I am clear these powers could have a significant effect on devolved competence. We need to agree a better process for managing this important part of agricultural support. . > > “I am disappointed the Bill does not contain provisions to improve the functioning of the Red Meat Levy. It is important the red meat industry can access funds to prepare best for the opportunities of Brexit and to react to inevitable change.  Legislative change is required to underpin mechanisms for a fairer and more representative distribution of the levy.  This Bill is a timely and appropriate opportunity and I continue to press the Secretary of State to bring forward a Government amendment to meet his commitment to resolve this longstanding issue through the Bill. > > “The introduction of the Agriculture Bill is an important step in our transition to an agriculture support mechanism reflecting the needs and aspiration of Welsh industries as proposed in our Brexit and our Land consultation.”

Translate the text from Welsh to English.

Cafodd y Dirprwy Weinidog gwrdd â chynrychiolwyr y Cymoedd a Newidiodd y Byd. Lansiwyd y fenter hon yn 2016 i annog partneriaid yn y maes treftadaeth i weithio gyda'i gilydd i hyrwyddo a dehongli stori ein gorffennol diwydiannol. Mae mwy na 70 o fudiadau bellach yn rhan o'r rhwydwaith.  O dan arweiniad Cyngor Tor\-faen gydag arian o Gronfa Ymgysylltu Twristiaeth Ranbarthol Croeso Cymru, mae'r fenter yn datblygu prosiectau ar y cyd ac yn rhoi help ymarferol o ran meithrin gwybodaeth, rhwydweithio a marchnata.  Cafodd y Dirprwy Weinidog gyfle hefyd i fwynhau'r daith danddaearol yn yr Big Pit Amgueddfa Lofaol Cymru, sydd law yn llaw ag Amgueddfa Genedlaethol y Glannau, yr Amgueddfa Lechi Genedlaethol a'r Amgueddfa Wlân Genedlaethol, yn dod â'n gorffennol diwydiannol yn fyw.  Yn dilyn ei ymweliad, dywedodd yr Arglwydd Elis Thomas: > "Gydag Wythnos Twristiaeth Cymru ar ddechrau i ddathlu cydweithio er lles y sector twristiaeth, rwy'n falch o weld cymaint o bobl a grwpiau sy'n gweithio yn y maes yn gweithio gyda'i gilydd i fapio a hyrwyddo atyniadau hanes diwydiannol. > > > "Mae ein hanes diwydiannol yn rhan bwysig iawn o hanes Cymru ac mae lle amlwg iddo yn fy nogfen Blaenoriaethau ar gyfer Amgylchedd Hanesyddol Cymru. Mae'r gwaith rwyf wedi'i weld heddiw yn ategu'r syniad o wneud mwy i fapio a hyrwyddo atyniadau hanes diwydiannol. > > > "Mae'r adfywio a fu ym Mlaenafon, diolch i'w statws fel Safle Treftadaeth y Byd, yn enghraifft o'r hyn y gellid ei wneud. Rydyn ni hefyd yn cefnogi Cyngor Gwynedd gyda'i gais i gael statws Safle Treftadaeth y Byd ar gyfer y dirwedd lechi yn y Gogledd. > > > "Mae gan Gymru hanes diwydiannol amrywiol i'w rannu \- gall ein treftadaeth wneud llawer i hyrwyddo a diogelu lle Cymru yn y byd, yn arbennig trwy'r hunaniaeth unigryw y mae wedi'i rhoi i'n rhanbarthau. > > > "Rydyn ni wedi gweld hefyd sut mae'n safleoedd hanes diwydiannol wedi rhoi hwb i economi'r Gogledd \- fel datblygiad Zip World sydd wedi denu sylw'r byd a safleoedd diwydiannol eraill yn yr ardal sydd wedi bod yn segur ers blynyddoedd cyn gweld diben newydd \- fel Surf Snowdonia, ger Conwy a Rock UK yn Nhrelewis. > > > “"Enghraifft arall o weithio mewn partneriaeth yw’r gwaith a gynhelir gyda Pharc Rhanbarthol y Cymoedd – Rydym am helpu cymunedau i ddathlu a gwneud y mwyaf o'r adnoddau naturiol a'r dreftadaeth sydd wrth wraidd hunaniaeth a diwylliant y Cymoedd a defnyddio ein treftadaeth ddiwydiannol fel catalydd ar gyfer datblygiad yn y dyfodol. > > > "Fel y gwnaeth arloesedd sbarduno creu'n tirweddau diwydiannol \- bydd arloesedd a phartneriaeth yn sicrhau hefyd bod ein gorffennol yn chwarae rhan bwysig wrth ddathlu'n hanes diwydiannol a chreu balchder yn ein cymunedau.

The Deputy Minister met with representatives from The Valleys that Changed the World.  The initiative, which was launched in 2016, encourages heritage partners to work together to promote and interpret the story of our industrial past \- more than over 70 organisations are now part of this network. Led by Torfaen County Borough Council, with funding from Visit Wales’ Regional Tourism Engagement Fund, the project is developing joint working initiatives as well as providing practical support in terms of knowledge building, networking and marketing. The Deputy Minister also had the opportunity to experience the underground tour at Big Pit National Coal Museum, which along with Amgueddfa Cymru’s National Waterfront Museum; National Slate Museum and National Wool Museum brings our industrial past to life. Following his visit, Lord Elis Thomas, said: > “As Wales Tourism Week gets underway \- which celebrates partnership working for the good of the tourism sector, I am pleased to see so many individuals and groups involved in this area and working together to map and promote industrial heritage attractions. > > > “Industrial heritage is an important element of the story of Wales and it figures prominently in my Priorities Document for the Historic Environment of Wales. The work which I’ve seen today chimes with the idea of doing more to map and promote industrial heritage attractions. > > > “The regeneration of Blaenavon as a consequence of its World Heritage Site status provides an example of what can be achieved.  We are also supporting Gwynedd County Council as it seeks World Heritage Status for the slate landscape of north\-west Wales. > > > “Wales has such varied industrial heritage story to share \- our heritage can do much to promote and protect Wales’ place in the world and, in particular, through the distinctive identity that it has given to our regions. > > > “We’ve also seen how our industrial heritage sites have boosted the economy in north Wales \- such as the development of the Zip World attractions which have gained global attention and there are other industrial sites that have sat unused for years \- which have been repurposed \- such as Surf Snowdonia, near Conwy and Rock UK in Trelewis. > > > “Another example of partnership working is work taking place with the Valleys Regional Park – we want to help communities celebrate and make the most of the natural resources and heritage which are at the heart of the Valleys’ identity and culture and using our industrial heritage as a catalyst for future development. > > > “Just as innovation was the catalyst to create our industrial landscapes \- innovation and partnership will too ensure that the past plays an important role in celebrating our industrial heritage and instilling pride in our communities.

Translate the text from Welsh to English.

Erbyn hyn, mae mwy na hanner miliwn o bobl wedi cael eu brechiad atgyfnerthu COVID\-19 yng Nghymru, gan gynnwys tri chwarter o breswylwyr cartrefi gofal, mwy na hanner y rheini sy’n 70 i 74 oed a mwy na chwarter y rheini sy’n 65 i 69 oed. Bydd Eluned Morgan, y Gweinidog Iechyd, yn dweud mewn cynhadledd i'r wasg heddiw:  > Mae ein gweithlu gofal a’r Gwasanaeth Iechyd yn gwneud gwaith anhygoel ond maen nhw wedi blino’n lân – maen nhw wedi gweithio mor galed ac wedi cyflawni popeth rydyn ni wedi gofyn iddyn nhw ei wneud. > > > Gallwn ni gefnogi'r Gwasanaeth Iechyd y gaeaf hwn drwy reoli lledaeniad y coronafeirws ac atal rhagor o bobl rhag bod yn ddifrifol wael gyda COVID\-19\. > > > Gallwn ni wneud hyn drwy sicrhau ein bod wedi cael y ddau ddos o'r brechlyn COVID\-19 a chael brechiad atgyfnerthu'r hydref hefyd os ydyn ni’n gymwys. Bydd cael brechlyn ffliw y gaeaf hefyd yn helpu. > > > Mae’n bwysig hefyd inni ddewis y gwasanaeth cywir ar gyfer ein hanghenion gofal iechyd. > > > Os oes angen gofal arnoch am fân anafiadau ac afiechydon, gall eich fferyllfa leol helpu ac, yn hytrach na mynd yn syth i adran damweiniau ac achosion brys, mae unedau mân anafiadau yn trin amrywiaeth eang o anafiadau. Dros gyfnod y gwyliau hanner tymor, cafodd cynnydd ei wneud o ran brechu pobl ifanc 12 i 15 oed – mae ychydig dros 48% ohonynt wedi eu brechu erbyn hyn ac mae pawb yn y grŵp oedran hwn wedi cael cynnig y brechlyn. Bydd unrhyw berson ifanc a oedd wedi methu â mynd i’w apwyntiad oherwydd trefniadau blaenorol neu oherwydd bod ganddynt y coronafeirws yn cael apwyntiad arall. Mae apwyntiadau galw i mewn hefyd ar gael mewn rhai lleoliadau yng Nghymru ar gyfer y grŵp oedran hwn. Mae byrddau iechyd yng Nghymru yn anfon apwyntiadau i’r rheini sy'n gymwys i gael y brechiad atgyfnerthu yn ôl trefn blaenoriaeth gan ddechrau gyda'r rheini sydd mewn mwyaf o berygl o gael salwch difrifol, yn unol â chyngor y Cyd\-bwyllgor ar Imiwneiddio a Brechu. Bydd pobl yng Nghymru yn cael eu gwahodd gan eu bwrdd iechyd a fydd yn cysylltu â nhw pan ddaw eu tro. Byddant naill ai'n cael brechlyn Pfizer/BioNTech neu frechlyn Moderna – profwyd bod y ddau frechlyn hwn yn ddiogel iawn ac yn hynod effeithiol. Yn unol â’r dull hwn, mae niferoedd uchel yn parhau i gael y brechlyn, ac mae’r broses o’i gyflwyno yn mynd rhagddi’n gyflym. Rydym yn annog unrhyw un a fydd yn cael ei wahodd i gael y brechlyn atgyfnerthu i dderbyn y cynnig.

More than half a million people have now had their COVID\-19 booster vaccination in Wales, including three\-quarters of care home residents, more than half of 70 to 74\-year\-olds and more than a quarter of 65 to 69\-year\-olds. Health Minister Eluned Morgan will say at a press conference today: > Our NHS and care workforce is doing an incredible job but they are exhausted – they’ve worked flat out and have done everything we have asked of them. > > > We can support the NHS this winter by getting the spread of coronavirus under control and preventing more people falling seriously ill with COVID\-19\. > > > We can do this by ensuring we’ve had both doses of the COVID\-19 vaccine and having the autumn booster too if we’re eligible. Having our winter flu jab will also help. > > > It’s also important that we choose the right service for our healthcare needs. > > > If you need care for minor injuries and illnesses, your local pharmacy can help and minor injury units treat a wide range of injuries rather than heading straight to A\&E. Progress was made over half term vaccinating 12 to 15\-year\-olds – just over 48% are now vaccinated and everyone in this age group has been offered the vaccine. Any young person who could not make their appointment due to prior arrangements or because they had coronavirus will be given another appointment. There are also walk in appointments available in some places across Wales for this age group. Health boards in Wales are issuing appointments for those eligible for the booster vaccination in priority order starting with those most at risk of serious illness, in line with JCVI advice. People in Wales will be invited by their health board and will be contacted when it is their turn. They will either receive a Pfizer/BioNTech vaccine or a Moderna vaccine, which have both proven to be very safe and highly effective. This approach continues to achieve high coverage and speed and we encourage anyone invited for their booster vaccination to take up the offer.

Translate the text from English to Welsh.

Today I am publishing a summary of responses to the consultation on the eight additional public bodies proposed to be subject to the well\-being duty (Part 2\) of the Well\-being of Future Generations (Wales) Act 2015 (the WFG Act). The consultation found that respondents supported the proposals to extend the well\-being duty to the eight devolved public bides listed in the consultation. The proposed addition of these public bodies is widely seen as a timely and welcome move which would strengthen the sustainable development architecture in Wales and benefit the Welsh language. In several areas further clarity or detailed information was sought. The main areas which have emerged from the consultation are: * Provide more detail and clarity on how the Welsh Government undertook its review of public bodies which identified the eight public bodies proposed to be subject to the WFG Act’s well\-being duty, as outlined in the consultation. * Continue the provision and signposting of guidance and resources. * Continue the facilitation of knowledge exchange between bodies subject to the well\-being duty. * Provide stronger emphasis of, and signposting to, support networks for bodies subject to the well\-being duty. * Undertake further examination of the likely resource implications of extending the well\-being duty to the proposed public bodies and other key partners. * Provide more detail on the roles of the key organisations and partnerships, including the Welsh Government and the Future Generations Commissioner for Wales, and the support they offer bodies subject to the well\-being duty The Welsh Government will take into account all the consultation responses received in reviewing and finalising the approach to extending the well\-being duty. I will update members following this work. The summary of responses is available in the Additional public bodies subject to the well\-being duty (Part 2\) of the Well\-being of Future Generations (Wales) Act 2015 : Consultation Summary Report.  All of these responses, together with our ongoing direct engagement with the proposed additional bodies, the Future Generations Commissioner for Wales, and Audit Wales will be considered as we progress our plans to extend the well\-being duty (Part 2\) of the WFG Act. We will continue to work with the bodies, the Commissioner and Audit Wales to understand the potential cost implications of these proposals, and to find ways to share the learning from those who have been subject to the WFG Act since 2016\. To help prepare the proposed additional bodies, we have brought together public bodies, the Commissioner, and Audit Wales to share knowledge and experience of using the WFG Act. This has demonstrated the benefit of convening and connecting organisations working together for Wales and learning how to better apply the WFG Act. This review is taking place alongside the Social Partnership and Public Procurement (Wales) Bill, introduced in the Senedd in June 2022, and currently undergoing the scrutiny process. The Bill provides for a framework to enhance the well\-being of the people of Wales by improving public services through social partnership working, promoting fair work, and carrying out socially responsible procurement. The bodies that will be subject to the proposed social partnership duty will mirror the list of bodies subject to the well\-being duty listed in section 6 of the WFG Act.  

Heddiw rwy’n cyhoeddi crynodeb o’r ymatebion i’r ymgynghoriad ar yr wyth corff cyhoeddus ychwanegol y cynigir eu bod yn ddarostyngedig i’r ddyletswydd llesiant (Rhan 2\) o Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 (Deddf LlCD). Canfu’r ymgynghoriad fod ymatebwyr yn cefnogi’r cynigion i ymestyn y ddyletswydd llesiant i’r wyth corff cyhoeddus datganoledig a restrir yn yr ymgynghoriad. Mae’r cynnig i ychwanegu’r cyrff cyhoeddus hyn yn cael ei weld yn eang fel cam amserol sy’n cael ei groesawu ac a fydd yn cryfhau seilwaith datblygu cynaliadwy yng Nghymru ac o fudd i’r Gymraeg. Mewn sawl maes gofynnwyd am eglurder pellach neu fwy o wybodaeth. Mae’r prif feysydd a ddaeth i’r amlwg o’r ymgynghoriad yn cynnwys: * Darparu mwy o fanylion ac eglurder ar sut y gwnaeth Llywodraeth Cymru ei hadolygiad o gyrff cyhoeddus a nododd yr wyth corff cyhoeddus y cynigir eu bod yn ddarostyngedig i ddyletswydd llesiant Deddf LlCD, fel yr amlinellir yn yr ymgynghoriad. * Parhau i ddarparu canllawiau ac adnoddau, a chyfeirio atynt. * Parhau i hwyluso cyfnewid gwybodaeth rhwng cyrff sy’n ddarostyngedig i’r ddyletswydd llesiant. * Rhoi pwyslais cryfach ar rwydweithiau cymorth i gyrff sy’n ddarostyngedig i’r ddyletswydd llesiant, a chyfeirio atynt yn well. * Cynnal archwiliad pellach o’r goblygiadau tebygol o ran adnoddau o ymestyn y ddyletswydd llesiant i’r cyrff cyhoeddus arfaethedig a’r partneriaid allweddol eraill. * Darparu mwy o fanylion am rolau’r sefydliadau a’r partneriaethau allweddol, gan gynnwys Llywodraeth Cymru a Chomisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol Cymru, a’r cymorth y maent yn ei gynnig i gyrff sy’n ddarostyngedig i’r ddyletswydd llesiant. Bydd Llywodraeth Cymru yn ystyried yr holl ymatebion a gafwyd i’r ymgynghoriad wrth adolygu a chwblhau’r dull gweithredu i ymestyn y ddyletswydd llesiant. Byddaf yn diweddaru’r Aelodau yn dilyn y gwaith hwn. Mae’r crynodeb o’r ymatebion ar gael yn yr Adroddiad Cryno ar yr Ymgynghoriad: Cyrff Cyhoeddus ychwanegol sy’n ddarostyngedig i’r ddyletswydd llesiant (Rhan 2\) o Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015. Bydd yr holl ymatebion hyn, ynghyd â’n hymgysylltiad uniongyrchol parhaus â’r cyrff ychwanegol arfaethedig, Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol Cymru, ac Archwilio Cymru yn cael eu hystyried wrth inni ddatblygu ein cynlluniau i ymestyn y ddyletswydd llesiant (Rhan 2\) o Ddeddf LlCD. Byddwn yn parhau i weithio gyda’r cyrff, y Comisiynydd ac Archwilio Cymru i ddeall goblygiadau cost posibl y cynigion hyn, ac i ganfod ffyrdd o rannu’r hyn y mae’r rhai sydd wedi bod yn ddarostyngedig i Ddeddf LlCD ers 2016 wedi’i ddysgu. Er mwyn helpu i baratoi’r cyrff ychwanegol arfaethedig, rydym wedi dod â chyrff cyhoeddus, y Comisiynydd ac Archwilio Cymru ynghyd i rannu gwybodaeth a phrofiad o ddefnyddio Deddf LlCD. Mae hyn wedi dangos budd cynnull a chysylltu sefydliadau sy’n cydweithio ar gyfer Cymru a dysgu sut i roi Deddf LlCD ar waith yn well. Cynhelir yr adolygiad hwn ochr yn ochr â Bil Partneriaeth Gymdeithasol a Chaffael Cyhoeddus (Cymru), a gyflwynwyd yn y Senedd ym mis Mehefin 2022, ac sydd wrthi’n mynd drwy’r broses graffu. Mae’r Bil yn darparu ar gyfer fframwaith i wella llesiant pobl Cymru drwy wella gwasanaethau cyhoeddus drwy weithio mewn partneriaeth gymdeithasol, hyrwyddo gwaith teg, a chynnal caffael sy’n gyfrifol yn gymdeithasol. Bydd y cyrff a fydd yn ddarostyngedig i’r ddyletswydd partneriaeth gymdeithasol arfaethedig yn adlewyrchu’r rhestr o gyrff sy’n ddarostyngedig i’r ddyletswydd llesiant a restrir yn adran 6 o Ddeddf LlCD.  

Translate the text from Welsh to English.

Gwnaeth yr Adolygiad o Gymwysterau ar gyfer pobl ifanc 14 i 19 oed yng Nghymru bedwar deg dau o argymhellion, a chafodd pob un ohonynt eu derbyn gan Lywodraeth Cymru. Mae Argymhelliad 5 o’r Adolygiad yn ein cynghori i greu un corff (sef Cymwysterau Cymru) i fod yn gyfrifol am reoleiddio a sicrhau ansawdd cymwysterau nad ydynt ar lefel gradd yng Nghymru, a hefyd dros amser, i fod yn gyfrifol am ddatblygu a dyfarnu’r rhan fwyaf o’r cymwysterau cyffredinol a gynigir. Creu Cymwysterau Cymru fyddai’r ffordd orau o ddiogelu buddiannau Cymru a’i dysgwyr, nid yn unig fel myfyrwyr ond hefyd fel dinasyddion a gweithwyr cenedl ddwyieithog ac iddi economi a diwylliant cyfoethog ac amrywiol. Felly, heddiw, rwy’n cyhoeddi cynigion Llywodraeth Cymru ar gyfer creu Cymwysterau Cymru, gan wahodd sylwadau ar y cynigion hynny. Rwy’n credu y byddant yn cryfhau ac yn symleiddio’r strwythur a ddefnyddir i reoleiddio a dyfarnu cymwysterau, gan hwyluso’r gwaith o ddatblygu cymwysterau sy’n berthnasol i anghenion Cymru. Er mwyn diogelu cymwysterau dysgwyr yn ystod y cyfnod hwn o newid, byddwn yn rhoi swyddogaethau Cymwysterau Cymru ar waith fesul cam. O fis Medi 2015, Cymwysterau Cymru, sef y corff annibynnol newydd a fydd yn annibynnol ar lywodraeth, fydd yn cyflawni’r swyddogaethau rheoleiddio y mae Gweinidogion Cymru yn gyfrifol amdanynt ar hyn o bryd.  Ymhen amser, Cymwysterau Cymru fydd yn gyfrifol hefyd am ddyfarnu’r rhan fwyaf o gymwysterau cyffredinol a gynigir yng Nghymru. Yn y cyfamser, byddwn yn gweithio gyda sefydliadau dyfarnu, gan gynnwys CBAC, i ddatblygu ac adolygu Bagloriaeth Cymru a hefyd sefydlu un gyfres o gymwysterau TGAU a Safon Uwch ar gyfer Cymru. Rwy’n ffyddiog y bydd y corff newydd yn gwneud y system yn gliriach, yn fwy cydlynol ac yn fwy sefydlog er mwyn datblygu cymwysterau sy’n berthnasol a chynhwysfawr ar gyfer dysgwyr Cymru. Rwy’n croesawu’r cyfle hwn y mae’r ymgynghoriad yn ei roi imi gael sylwadau rhanddeiliaid am y cynigion hyn, a bydd fy swyddogion yn mynd ati i ymgysylltu â nhw yn ystod y cyfnod ymgynghori. Fy mwriad yw dod â deddfwriaeth ger bron y Cynulliad yn ystod y Tymor presennol sy’n darparu ar gyfer creu corff cymwysterau annibynnol. Mae'r dogfennau ymgynghori i'w gweld ar wefan Llywodraeth Cymru ac maent ar gael ar lein. 

The Review of Qualifications for 14 to 19 year olds in Wales made 42 recommendations all of which were accepted by the Welsh Government. Recommendation 5 of that Review advised us to establish Qualifications Wales as a single body responsible for the regulation and quality assurance of non\-degree qualifications in Wales and, in time, the development and awarding of most general qualifications in Wales. The establishment of Qualifications Wales will be in the best interests of Wales and learners in Wales, not just as students, but as citizens and employees of a bilingual nation with a rich and varied culture and economy. I am, therefore, today publishing the Welsh Government’s proposals for the establishment of Qualifications Wales and inviting comments on the proposals.  I believe these proposals will strengthen and simplify the structure of regulation and awarding of qualifications in Wales, and will facilitate the development of qualifications that are more relevant and responsive to Wales’ needs. In order to safeguard learners’ qualifications in this period of transition, we will establish Qualifications Wales’ functions on a phased basis. From September 2015, the regulatory functions currently carried out by Welsh Ministers will be undertaken by Qualifications Wales, a new independent body that will sit outside of government. In time Qualifications Wales will also award the majority of general qualifications offered in Wales but in the shorter term we will work with awarding organisations, including WJEC, to develop and revise the Welsh Baccalaureate and a single suite of GCSEs and A levels for Wales. I am confident that the new body will provide a clearer, more coherent and robust landscape for the development of relevant and rigorous qualifications in Wales. I welcome the opportunity provided by this consultation to seek stakeholders’ views on the proposals. My officials will also be engaging with stakeholders during the consultation period. I intend to bring forward provisions relating to the setting up of an independent qualifications body through legislation later in this Assembly Term. The consultation documents are available on the Welsh Government's website and can be accessed online.  

Translate the text from Welsh to English.

Rwyf yn rhoi gwybod i Aelodau fy mod wedi gwneud Rheoliadau Diogelu Iechyd (Coronafeirws, Cau Busnes) (Cymru) 2020 o dan adrannau 45C(1\), (3\)(c), (4\)(d), 45F(2\) a 45P o Ddeddf Iechyd y Cyhoedd (Rheoli Clefydau) 1984 a ddaw i rym heddiw ar 21 Mawrth 2020\. Rwy'n amgáu copi o'r offeryn statudol yr wyf yn bwriadu gosod yr offeryn  a'r memorandwm esboniadol cysylltiedig pan fydd yr offeryn statudol wedi'i gofrestru.

This is to inform Members I have today made the Health Protection (Coronavirus) (Wales) Regulations 2020under sections 45C(1\), (3\)(c), (4\)(d), 45F(2\) and 45P of the Public Health (Control of Disease) Act 1984, which come into force today.  I attach a copy of the statutory instrument.  I intend to lay this statutory instrument and an accompanying Explanatory Memorandum once the statutory instrument has been registered.

Translate the text from English to Welsh.

In the week when Welsh Government published its mission on how it will rebuild and reconstruct the economy following the coronavirus (COVID\-19\) pandemic, the Minister will address the north Wales and Mersey Dee Business Council summit on recovery in the region. Speaking ahead of the event Ken Skates said: > “The past year has been exceptionally challenging and difficult for businesses, and those challenges are continuing.  While we tackle and deal with the immediate situation we must also look to the future and how we will rebuild. > > > “This summit today is very timely and is testament to how north Wales works together as a region and with its cross\-border partners. This is a key strength for the region. > > > “Yesterday I published our Economic Resilience and Reconstruction Mission which sets out how we will rebuild Wales’ post\-covid economy, focusing on well\-being, driving prosperity, is environmentally sound and ensuring everyone achieves their potential. > > > “To support this, I also announced an additional £270 million for the Development Bank of Wales’s Flexible Investment Fund. This means more than £500 million will be available through the fund up to 2030 to support the long term success and growth of our firms, in turn creating and protecting thousands of Welsh jobs. > > > “The North Wales Growth Deal will be key to rebuilding and supporting the region over the next months and years. It has the potential to transform the region’s economy, with the objective of delivering total investment of £1 billion. Last December I was pleased to sign the final deal agreement. > > > “We are investing in transport infrastructure in the region through the north Wales metro programme and we can see major projects under way such as the £135 million Caernarfon and Bontnewydd bypass which is delivering economic benefits and job opportunities. These developments will help in the long\-term reconstruction of the region’s economy. > > > “The sheer scale of the challenges businesses are facing is huge, but we are with them every step of the way. We have the opportunity now to work together to rebuild a fairer, greener and more prosperous future where no one is left behind and everyone has the opportunity to reach their potential.

Yn ystod yr wythnos pan gyhoeddodd Llywodraeth Cymru ei chenhadaeth ar gyfer adfer ac adeiladu’r economi ar ôl pandemig coronafeirws (COVID\-19\), bydd y Gweinidog yn annerch uwchgynhadledd Cyngor Busnesau Gogledd Cymru a Mersi\-Dyfrdwy am adferiad y rhanbarth. Gan siarad cyn y digwyddiad, dywedodd Ken Skates: > “Mae’r flwyddyn a aeth heibio wedi bod yn un eithriadol o anodd i fusnesau, ac mae’r heriau’n parhau. Er y bydd yn rhaid delio â sefyllfaoedd wrth iddyn nhw godi, rhaid hefyd edrych tua’r dyfodol a meddwl sut y gallwn ailadeiladu. > > > “Mae’r uwchgynhadledd yn un amserol iawn ac yn dangos sut y mae’r gogledd yn gweithio gyda’i gilydd fel rhanbarth a chyda’i phartneriaid ar draws y ffin. Mae hyn yn gryfder yn y rhanbarth. > > > “Ddoe, cyhoeddais ein Cenhadaeth Cadernid Economaidd ac Ad\-drefnu sy’n esbonio sut y byddwn yn ailadeiladu economi Cymru ar ôl covid, gan ganolbwyntio ar lesiant, ffyniant, yr amgylchedd a sicrhau bod pawb yn cael gwireddu ei botensial. > > > “I gefnogi hyn, cyhoeddais hefyd £270 miliwn yn ychwanegol ar gyfer Cronfa Buddsoddi Hyblyg Banc Datblygu Cymru. Bydd hynny’n golygu y bydd rhagor na £500 miliwn ar gael trwy’r gronfa hyd at 2030 i helpu busnesau i lwyddo a thyfu yn y tymor hir, gan greu a diogelu miloedd o swyddi yng Nghymru. > > > “Bydd Bargen Twf y Gogledd yn allweddol ar gyfer adeiladu a chefnogi’r rhanbarth dros y misoedd a blynyddoedd i ddod. Mae ganddi’r potensial i weddnewid economi’r rhanbarth, gyda’i nod i sbarduno £1 biliwn o fuddsoddiad. Fis Rhagfyr diwethaf, cefais y pleser o lofnodi cytundeb terfynol y fargen. > > > “Rydym yn buddsoddi yn seilwaith trafnidiaeth y rhanbarth trwy raglen metro’r gogledd ac mae prosiectau mawr ar waith, fel ffordd osgoi gwerth £135 miliwn rhwng Caernarfon a’r Bontnewydd sy’n dod â buddiannau economaidd a chyfleoedd gwaith. Bydd y datblygiadau hyn yn ein helpu â’r gwaith tymor hir o ailadeiladu economi’r rhanbarth. > > > “Mae’r heriau sy’n wynebu busnesau yn rhai anferth, ond rydym am gyd\-gerdded â nhw bob cam o’r ffordd. Mae cyfle i ni nawr weithio gyda’n gilydd i ailadeiladu dyfodol tecach, gwyrddach a mwy ffyniannus lle na chaiff neb ei adael ar ôl a lle caiff pawb y cyfle i wireddu ei botensial.

Translate the text from English to Welsh.

As part of the School Standards and Organisation (Wales) Act 2013, it is a statutory duty for all Local Authorities in Wales to submit a Welsh in Education Strategic Plan (WESP). Following receipt of the draft plans for 2017\-20, the previous Minister for the Welsh Language and Lifelong Learning decided that further work was required as they lacked the ambition to achieve the Welsh Government’s Welsh Language strategy, Cymraeg 2050: a million speakers. Education is key to this strategy and ensuring a robust and appropriate planning framework is in place must be a priority. Aled Roberts was appointed to undertake a rapid review of the WESPs for each local authority, in addition to reviewing the process of preparing the WESP and offer recommendations on improving that process. The rapid review was published on 4 August 2017 and all 18 recommendations were accepted. In August 2017, the former Minister wrote to all local authorities presenting Aled Roberts’ individual observations and requesting they re\-submit their draft plans based on these comments. Welsh Ministers have given careful consideration to the revised strategic plans and have approved the following: * Anglesey * Blaenau Gwent * Caerphilly * Carmarthenshire * Ceredigion * Conwy * Cardiff * Denbighshire * Flintshire * Gwynedd * Pembrokeshire * Powys * Rhondda Cynon Taff * Vale of Glamorgan * Wrexham The improvements made to the WESPs since their re\-submission have provided a firmer footing to progress, and the local authorities who have had their plans approved have all demonstrated a commitment to support growth in Welsh\-medium education in line with Cymraeg 2050\.   I would like to thank all local authorities for their cooperation. I am also confident that the commitment shown by the remaining authorities will mean that we can work with them to push forward to agree their plans as soon as possible. I will now ask that each local authority draws up an action plan based on the targets within their strategic plan, including those awaiting approval. Welsh Government will continue to work in partnership with each LA to monitor progress and provide support where necessary. The WESPs bring together the many different elements of Welsh\-medium planning and enable all relevant partners to understand clearly their role in the process. The plans re\-submitted provide a platform to move forward to ensure the expansion of Welsh\-medium provision so that Government strategic objectives are met. I am confident that the foundations and partnerships developed during this process will further strengthen as we move forward.

Mae’n ofyniad statudol o dan Ddeddf Safonau a Threfniadaeth Ysgolion 2013 i bob Awdurdod Lleol yng Nghymru gyflwyno Cynllun Strategol y Gymraeg Mewn Addysg (CSGA). Pan ddaeth drafft o gynlluniau 2017\-20 i law y cyn\-Weinidog y Gymraeg a Dysgu Gydol Oes, penderfynodd bod angen gwneud rhagor o waith  am nad oeddent yn dangos uchelgais ddigonol i gyflawni Strategaeth Cymraeg 2050: miliwn o siaradwyr. Mae addysg wrth wraidd y strategaeth ac felly mae sicrhau bod fframwaith cynllunio addas a chadarn yn flaenoriaeth. Penodwyd Aled Roberts i gynnal adolygiad brys o CSGA pob sir, yn ogystal ag adolygu’r broses o lunio’r CSGA a chynnig argymhellion ar sut byddai modd gwella’r broses honno. Cyhoeddwyd adolygiad brys Aled Roberts ar 4 Awst 2017 a derbyniwyd yr 18 o argymhellion. Ym mis Awst 2017, ysgrifennodd y cyn\-Weinidog at bob Awdurdodau Lleol i  gyflwyno sylwadau Aled Roberts  ar eu cynlluniau a gofyn i bob un ohonynt ail gyflwyno drafftiau diwygiedig yn seiliedig ar y sylwadau hynny. Mae Gweinidogion Cymru wedi rhoi ystyriaeth fanwl i’r Cynlluniau Strategol diwygiedig ac wedi cymeradwyo cynlluniau y Siroedd isod: * Blaenau Gwent * Bro Morgannwg * Caerffili * Caerdydd * Ceredigion * Conwy * Dinbych * Fflint * Gwynedd * Penfro * Powys * Rhondda Cynon Taf * Sir Gâr * Wrecsam * Ynys Môn Mae’r cynnydd a welir ers ailgyflwyno y CSGA diwygiedig yn rhoi sail i fwrw mlaen.  Mae’r siroedd hynny sydd wedi’u cymeradwyo i gyd wedi ymrwymo i gefnogi twf mewn addysg cyfrwng Cymraeg yn eu cynlluniau yn unol â Cymraeg 2050\. Hoffwn ddiolch i’r holl awdurdodau lleol am eu cydweithrediad. Rwyf yn hyderus hefyd bod yr ymrwymiadau a ddangoswyd gan yr awdurdodau lleol sy’n weddill yn golygu y gallwn weithio gyda nhw i fwrw ati i gytuno ar eu cynlluniau cyn gynted ag sy’n bosibl.Byddaf yn awr yn gofyn i bob awdurdod lleol, gan gynnwys y rhai sy’n aros am gymeradwyaeth, lunio cynllun gweithredu yn seiliedig ar y targedau sydd wedi’u nodi yn eu cynlluniau. Bydd y Llywodraeth yn parhau i weithio mewn partneriaeth gyda phob ALl ac yn monitro’r cynnydd a wneir  ac i gynnig cymorth lle bo’r angen. Mae’r CSGAU yn dod â’r elfennau sy’n cefnogi addysg Gymraeg ynghyd, yn ogystal â sicrhau bod yr holl bartneriaid perthnasol yn deall y rhan sydd ganddynt i’w chwarae yn y broses hon. Mae’r cynlluniau diwygiedig yn rhoi platfform gadarn i symud ymlaen i sicrhau twf mewn addysg Gymraeg er mwyn bodloni targedau strategol y Llywodraeth. Rwyf yn hyderus y bydd y sylfeini a osodwyd a’r partneriaethau a ddatblygwyd yn ystod y broses hon yn parhau i ddatblygu a chryfhau wrth i ni symud ymlaen.

Translate the text from Welsh to English.

Rwy'n falch o gadarnhau ein bod wedi dirwyn y negodiadau ynghylch Contract Gwasanaethau Meddygol Cyffredinol 2023\-24 i ben. Fel y bydd yr aelodau yn gwybod eisoes, mae fy swyddogion i, GIG Cymru a Phwyllgor Ymarferwyr Cyffredinol Cymru wedi bod ynghlwm wrth y negodiadau ar Gontract Gwasanaethau Meddygol Cyffredinol 2023\-24 ers mis Medi. Mae'r rhain wedi'u cynnal yn erbyn cefndir ariannol a gweithredol heriol iawn. Rwyf wedi clywed cryfder teimladau meddygon teulu ynghylch dyfodol ymarfer cyffredinol, drwy’r ymgyrch Achubwch Ein Meddygfeydd. Mae’r teimladau hyn wedi’u cadarnhau hefyd gan y ddeiseb a gyflwynwyd i’r Senedd. Mae Pwyllgor Ymarferwyr Cyffredinol Cymru wedi nodi’r heriau a wynebir yn glir yn ein trafodaethau diweddar. Rwy’n cydnabod na fydd y materion a amlygwyd yn cael eu datrys drwy un flwyddyn o fuddsoddiad yn unig. Mae'n hanfodol inni weithio gyda'n gilydd, gyda GIG Cymru a chyda Pwyllgor Ymarferwyr Cyffredinol Cymru i ddod o hyd i atebion.  Mae staff o bob rhan o'r sector yn parhau i weithio'n ddiflino er gwaetha'r galw parhaus i ddiwallu anghenion eu cleifion. Hoffwn achub ar y cyfle hwn i fynegi fy ngwerthfawrogiad o ymdrechion yr holl staff sy'n gweithio mewn ymarfer cyffredinol, a diolch hefyd am eu hymrwymiad parhaus i ddarparu gofal o ansawdd uchel. Rwy’n falch bod ein buddsoddiad mewn gwasanaethau meddygol cyffredinol yn cynnwys codiad cyflog o 5% ar gyfer y staff hynny.  Rwy'n croesawu bod datrysiad ymarferol wedi’i ganfod. Bydd buddsoddiad o £20m yn cael ei wneud mewn gwasanaethau meddygol cyffredinol ar adeg o gyfyngiadau ariannol sylweddol. Ar yr un pryd, rwy’n cydnabod hefyd nad yw'r canlyniad y flwyddyn hon yn datrys yn llwyr y mater parhaus o sicrhau cynaliadwyedd mewn ymarfer cyffredinol. Byddwn yn parhau i weithio gyda’n gilydd i ddatblygu ein blaenoriaethau a rennir dros y flwyddyn sydd i ddod.

I am pleased to confirm that we concluded negotiations for the 2023\-24 General Medical Services (GMS) contract.  As members will be aware, my officials, NHS Wales and GPC Wales have been engaged in negotiations on arrangements for the GMS contract 2023\-24 since September. These have been undertaken against a very challenging financial and operational backdrop.  I have heard the strength of feeling from GPs about the future of general practice, through the Save Our Surgeries campaign and reinforced by the Senedd petition. GPC Wales has clearly outlined the challenges faced in our recent discussions. I recognise the issues highlighted will not be resolved through a single year of investment alone. It is crucial that we work together, with NHS Wales and GPC Wales to find solutions.  Staff from across the sector continue to work tirelessly in the face of ongoing demand to meet the needs of their patients. I want to take this opportunity to acknowledge my appreciation for the efforts of all staff working in general practice and their ongoing commitment to providing high\-quality care. I am pleased that our investment into GMS includes a 5% pay uplift for those staff.  I welcome the pragmatic conclusion which will see £20m invested into GMS at a time of significant financial constraint, while recognising that the outcome this year does not fully resolve ongoing sustainability issues in general practice. We will continue to work together to take forward shared priorities over the coming year. 

Translate the text from English to Welsh.

The UK Government introduced the Leasehold and Freehold Reform Bill into UK Parliament on 27 November. The Bill will legislate for England and for Wales. It is my view that working together with the UK Government represents the best way to achieve these changes. In doing so we will be able to reduce complexity, maximise the clarity and coherence of the law and ensure the new fairer reformed system applies to all. I will be laying a Legislative Consent Memorandum in respect of the Bill, given housing is within the legislative competence of the Senedd. The Bill addresses serious deficiencies in the operation of leasehold which have long blighted homeowners in England and Wales and implements many of the recommendations of the Law Commission’s reports on Enfranchisement and the Right to Manage. This will make it simpler, easier and cheaper for leaseholders to exercise these important rights. Additionally, the Bill introduces requirements for enhanced transparency in the operation of service charges, reforms to the legal costs regime and a ban on taking commissions for arranging buildings insurance paid for by leaseholders. Together, these will ensure that leaseholders can much more easily understand what their service charges pay for and can better challenge poor practice where it occurs. Furthermore, this Bill introduces much needed protections for freeholders subject to estate management charges. These charges often apply on housing developments where  maintenance arrangements for open spaces and facilities must be paid for by homeowners. My call for evidence in 2020 revealed many instances of poor practice in the operation of such charges. I am pleased to see that the UK Government has acted on my request that they fulfil their commitments to address the situation of freeholders on these estates. Until this point, homeowners subject to the charges have had minimal legal protection. This Bill will address that deficit by requiring transparency in the levying of charges and by introducing a right for freeholders to challenge their reasonableness via the tribunal.

Cyflwynodd Llywodraeth y DU y Bil Diwygio Lesddaliadau a Rhydd\-ddaliadau gerbron Senedd y DU ar 27 Tachwedd. Bydd y Bil yn deddfu ar gyfer Cymru a Lloegr. Yn fy marn i, cydweithio â Llywodraeth y DU yw'r ffordd orau o gyflawni'r newidiadau hyn. Wrth wneud hynny, byddwn yn gallu lleihau cymhlethdod, sicrhau bod y gyfraith mor eglur a chydlynol â phosibl a chyflwyno system ddiwygiedig decach newydd sy’n berthnasol i bawb. Byddaf yn gosod Memorandwm Cydsyniad Deddfwriaethol mewn perthynas â'r Bil, gan fod tai o fewn cymhwysedd deddfwriaethol y Senedd. Mae'r Bil yn mynd i'r afael â diffygion difrifol yn y ffordd y caiff lesddaliadau eu gweithredu, ac mae hyn wedi effeithio ers tro ar berchnogion tai yng Nghymru a Lloegr. Mae'n gweithredu llawer o argymhellion adroddiadau Comisiwn y Gyfraith ar Ryddfreinio a'r Hawl i Reoli. Bydd hyn yn ei gwneud yn symlach, yn haws ac yn rhatach i lesddeiliaid arfer yr hawliau pwysig hyn. Yn ogystal â h‌yn, mae'r Bil yn cyflwyno gofynion ar gyfer cyflwyno gwell tryloywder wrth weithredu taliadau gwasanaeth, diwygiadau i'r gyfundrefn ar gyfer costau cyfreithiol a gwaharddiad ar gymryd comisiynau ar gyfer trefnu yswiriant adeiladau y mae lesddeiliaid yn talu amdano. Gyda'i gilydd, byddant yn sicrhau y gall lesddeiliaid ddeall yn llawer haws yr hyn y mae eu taliadau gwasanaeth yn talu amdano a gallant herio'n well unrhyw arferion gwael lle gwelir hynny. Ar ben hynny, mae'r Bil hwn yn cyflwyno amddiffyniadau y mae mawr eu hangen ar gyfer rhydd\-ddeiliaid sy'n ddarostyngedig i daliadau rheoli ystadau. Mae'r taliadau hyn yn aml yn gymwys ar ddatblygiadau tai pan fo'n rhaid i berchnogion tai dalu am drefniadau cynnal a chadw ar gyfer mannau agored a chyfleusterau. Datgelodd fy ngalwad am dystiolaeth yn 2020 lawer o achosion o arferion gwael wrth weithredu taliadau o'r fath. Rwy'n falch o weld bod Llywodraeth y DU wedi gweithredu ar fy nghais eu bod yn cyflawni eu hymrwymiadau i fynd i'r afael â sefyllfa rhydd\-ddeiliaid ar yr ystadau hyn. Hyd yma, mae perchnogion tai sy'n ddarostyngedig i'r taliadau wedi cael ychydig iawn o amddiffyniad cyfreithiol. Bydd y Bil hwn yn mynd i'r afael â'r diffyg hwnnw drwy fynnu tryloywder wrth godi taliadau a thrwy gyflwyno hawl i rydd\-ddeiliaid herio eu rhesymoldeb drwy'r tribiwnlys.

Translate the text from English to Welsh.

On 21 May 2024, an oral statement was made in the Senedd: **The Health and Social Care (Wales) Bill (external link)****.**

Ar 21 Mai 2024, gwnaed **datganiad llafar yn y Senedd: Y Bil Iechyd a Gofal Cymdeithasol (Cymru) (dolen allanol)**.

Translate the text from Welsh to English.

Heddiw, amlinellodd y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol, Vaughan Gething yr angen i gynyddu niferoedd y bobl dduon ac Asiaidd ac o leiafrifoedd ethnig sy’n cael eu brechu, gwrthbrofi camwybodaeth am y brechlyn, ac apelio at bob cymuned ethnig i helpu yn y frwydr yn erbyn COVID\-19\. Dywedodd y Gweinidog: > Fel y mae pawb ohonon ni’n gwybod, mae Covid\-19 yn cael effaith anghymesur ar ein cymunedau o bobl dduon ac Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig. Nid rhywbeth dychmygol yw hyn, mae’n ffaith. Mae’r cymunedau hyn wedi profi lefelau uwch o salwch ac, yn drist iawn, mae cyfraddau’r marwolaethau wedi bod yn uwch nag ymhlith pobl wyn. > > > Mae dadansoddiad yr ONS yn glir. Ymhlith gwrywod o gefndir ethnig Affricanaidd Du yr oedd y gyfradd farwolaeth uchaf a oedd yn ymwneud â COVID\-19, a oedd 2\.7 o weithiau yn uwch nag ymhlith gwrywod o gefndir ethnig Gwyn; o ran benywod, ymhlith merched o gefndir ethnig Caribïaidd Du yr oedd y gyfradd uchaf, a oedd 2\.0 o weithiau yn uwch nag ymhlith benywod o gefndir ethnig Gwyn. > > > Mae’r rhesymau am hyn yn gymhleth, fe allan nhw fod yn gysylltiedig gyda ffactorau iechyd, cyflogaeth, tlodi neu resymau cymdeithasol. > > > Yr hyn y mae’n rhaid inni ei gofio bob amser yw bod yna deulu, cymuned a chymdogaeth y tu ôl i bob ffigur, y mae’r salwch neu’r farwolaeth yn effeithio arnyn nhw ac yn eu niweidio. > > > Dyna pam mae Llywodraeth Cymru yn apelio heddiw at ein holl gymunedau ethnig ledled Cymru. Mae angen inni chwalu camwybodaeth ac uno fel gwlad i ddiogelu’r rheini sydd bwysicaf inni rhag y feirws marwol hwn. > > > Dw i am ei gwneud yn gwbl glir i bawb nad yw’r brechlyn yn cynnwys unrhyw gig porc nac olion ffetysau, a’i fod yn ddiogel i bob cymuned ffydd a lleiafrif ethnig. > > > Cael y brechlyn yw’r unig ffordd o gynyddu imiwnedd yn erbyn COVID\-19, a bydd yn ein helpu i gyfyngu ar ei ledaeniad o fewn ein cymunedau. Bydd yn help i arbed ein brodyr a’n chwiorydd, ein teulu a’n ffrindiau, ein cymdogion a’n cydweithwyr. > > > Allwn ni ddim caniatáu i’r sefyllfa ofnadwy hon barhau. Felly ymunwch â ni, a byddwch yn rhan o’r ateb i’r broblem. Cymerwch y brechlyn ac anogwch eraill yn eich cymunedau i wneud hynny hefyd. > > > Fel y gallwn ni, yn y dyfodol agos, ailgydio yn ein bywyd bob dydd unwaith eto. Gan ategu neges y Gweinidog Iechyd a thynnu sylw at y rhaglenni cymorth a’r wybodaeth am frechlynnau, dywedodd y Dirprwy Weinidog a’r Prif Chwip, Jane Hutt: > Mae Llywodraeth Cymru yn gweithio gyda grwpiau hil a ffydd ledled Cymru i ddiogelu a chefnogi ein cymunedau o bobl dduon ac Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig. Rydyn ni’n ystyried defnyddio mosgiau a mannau addoli eraill er mwyn ei gwneud yn haws i bobl gael y brechlyn a chadw eu cymunedau yn saff. > > > Mewn partneriaeth â’r Grŵp Cynghori ar Bobl Dduon, Asiaidd a Lleiafrifoedd Ethnig, sy’n cael ei gadeirio gan y Barnwr Ray Singh, fe ddatblygodd Llywodraeth Cymru ‘Adnodd Asesu Risg COVID\-19 ar gyfer y Gweithlu’, system dau gam i helpu pobl i ddeall eu risg bersonol nhw, ac yna i drefnu sgwrs gyda chyflogwyr ynghylch eu ffactorau risg personol nhw a’r camau penodol y mae modd eu cymryd i leihau’r risgiau hynny yn y gweithle. > > > Mae’n hanfodol bwysig ein bod ni’n mynd i’r afael â’r feirws marwol hwn, ond dim ond drwy uno fel cymuned i chwalu camwybodaeth y gallwn ni wneud hynny. Mae’r ffigurau yn ddifrifol, ac yn dangos nad rhywbeth sy’n effeithio arnon ni yn unig yw hyn. Mae’n fater o ddiogelu ein teuluoedd, ein cymunedau a’n hanwyliaid.

The Minister for Health and Social Services, Vaughan Gething today outlined the need to increase the up\-take of vaccinations for Black, Asian and Minority Ethnic communities, to strongly refute misinformation about the vaccine and issue a plea for all ethnic communities to help in the fight against COVID\-19\. Minster for Health and Social Services Vaughan Gething stated: > As we all know, Covid\-19 is having a disproportionate impact on our Black, Asian and Minority Ethnic communities. This isn’t fiction, its fact. Our communities have experienced higher levels of illness and, sadly, death rates have been higher than among the white population. > > > The ONS analysis is clear, males of Black African ethnic background had the highest rate of death involving COVID\-19, 2\.7 times higher than males of White ethnic background; females of Black Caribbean ethnic background had the highest rate, 2\.0 times higher than females of White ethnic background. > > > The reasons for this are complex, and may be related to factors such as health conditions, employment, deprivation or social characteristics. > > > What we must never forget is that behind each figure is a family, a community and a neighbourhood that are impacted and damaged. > > > That’s why, today, the Welsh Government is issuing a plea, to all our ethnic communities across Wales, we need to dispel misinformation and unite as a country to protect those we care about the most, from this deadly virus. > > > I want to make it abundantly clear to all, the vaccine contains no pork products or traces of foetal matter and is safe for all ethnic minority and faith communities. > > > Taking the vaccine, is the only way to boost immunity to Covid\-19 and will help us limit the spread within our communities. It’ll help us save our brothers and sisters, our family and friends, our neighbours and our colleagues. > > > We cannot allow this dreadful situation to continue. So join with us, and help to become part of the solution by taking the vaccine and encouraging others in your communities to do so. > > > So that we, in the near future, can return to normal life once again. Supporting the message from the Health Minister and highlighting the support programmes and information on vaccines, Deputy Minister and Chief Whip Jane Hutt stated: > Welsh Government is working with race and faith groups across Wales to help protect and support our Black, Asian and Minority Ethnic communities. We are considering the use of mosques, and other places of worship, to make it easier for people to access the vaccine and keep their communities safe. > > > In partnership with the Black, Asian and Minority Ethnic Advisory Group chaired by Judge Ray Singh, Welsh Government developed the ‘COVID\-19 Workforce Risk Assessment Tool’, a two\-stage system designed to help people understand their individual risk to then be followed by a conversation with employers about their individual risk factors and the specific actions which can be taken to help reduce those risks at work. > > > It’s vitally important that we tackle this deadly virus, but we can only do that by uniting as one community to dispel misinformation. The figures are stark and show that this isn’t just about us as individuals anymore, it’s about protecting our families, our communities and our loved ones.

Translate the text from Welsh to English.

Erbyn hyn, mae prosiect Cyflymu Cymru wedi cyrraedd hanner ffordd gyda bron 346,000 o gartrefi a busnesau ledled Cymru yn gallu defnyddio band eang ffeibr cyflym o ganlyniad i’r prosiect. Fis diwethaf hefyd nodwyd y miliynfed safle yng Nghymru sydd wedi cael mynediad at fand eang ffeibr cyflym o ganlyniad i brosiect Cyflymu Cymru ac arian preifat BT.   Mae ein nod o gyrraedd 96% o safleoedd yng Nghymru erbyn diwedd gwanwyn 2016 yn golygu y bydd band eang cyflym iawn ar gael i fwy o bobl yn gynt na gweddill y Deyrnas Unedig.  Mae Cyflymu Cymru yn fenter enfawr sy'n gosod 17,500 cilometr o gebl ffeibr optig ac yn gosod tua 3,000 o gabinetau gwyrdd newydd ar ochr y ffyrdd ledled Cymru. Bydd hyn yn golygu bod 691,000 o safleoedd ledled Cymru yn gallu cael mynediad at wasanaethau band eang cyflym iawn drwy Cyflymu Cymru. Bydd Cyflymu Cymru yn golygu y bydd y rhan fwyaf o gartrefi a busnesau'n gallu cael mynediad at gyflymder lawrlwytho band eang sydd dros 30Mbps erbyn 2016, gydag o leiaf 40% o bob safle yn yr ardal ymyrraeth hefyd yn cael mynediad at wasanaethau dros 1000Mbps. Mae hyn yn cyd\-fynd ag uchelgeisiau'r Undeb Ewropeaidd i gael band eang cyflym iawn dros ardal helaeth erbyn 2020\. I gefnogi'r uchelgais hon, mae'r UE yn cyfrannu £90 miliwn drwy raglen Cronfa Datblygu Rhanbarthol Ewrop (ERDF) i gynorthwyo i ddarparu a chyflwyno Cyflymu Cymru ledled Cymru. Mae amseriad y fenter yng Nghymru yn sylweddol, ac mae BT yn wynebu cryn her. Mae maint yr hyn a gyflwynir, a chymhlethdod yr hyn a adeiladir, yn rhwystrau gwirioneddol y mae'n rhaid eu goresgyn. Fodd bynnag, mae BT yn gweithio'n galed ar lawr gwlad i geisio cyrraedd ein targedau. Fel arfer, ni fydd trosglwyddo i fand eang cyflym iawn o fand eang "cyffredin" yn digwydd yn awtomatig; bydd yn rhaid i gwsmeriaid fynd ati i ddewis cael eu trosglwyddo i gysylltiad cyflym iawn pan fydd y gwasanaeth ar gael iddynt. Os oes rhywun yn dymuno manteisio ar y gwasanaeth mewn ardal ar ôl i'r gwasanaeth gael ei alluogi, dylent gysylltu â'u darparwr gwasanaeth rhyngrwyd (ISP) neu ddefnyddio gwefan gymharu i ganfod darparwr addas. Byddwn yn ddiolchgar petaech yn annog eich etholwyr i ystyried trosglwyddo os ydynt mewn ardaloedd sydd eisoes wedi elwa ar fand eang cyflym iawn. Fis Mehefin y llynedd, fe wnaeth fy rhagflaenydd roi'r diweddaraf i'r aelodau am y camau sydd yn yr arfaeth i ddarparu band eang ffeibr cyflym i'r safleoedd hynny na ddarperir ar eu cyfer yn fasnachol nac ychwaith gan Cyflymu Cymru. Bydd y Prosiect Mewnlenwi Band Eang Cyflym Iawn yn cael ei gyflwyno mewn dwy ran. Bydd y ddwy ran yn ceisio lleoli band eang cyflym iawn mewn ardaloedd a gaiff eu diffinio ar ôl i'r ymgynghoriad cyhoeddus ddod i ben. Bydd yr ail ran hefyd yn cynnwys safleoedd sydd o fewn ardal ymyrraeth rhaglen Cyflymu Cymru ac sydd ddim yn cael eu cynnwys yn rhan o'r rhaglen. Bydd rhan gyntaf y prosiect mewnlenwi yn ategu'r gwaith masnachol a Cyflymu Cymru drwy ddarparu band eang cyflym iawn yn fuan, a hwnnw'n cymharu o ran cyflymder a gwasanaethau, ac o fewn yr un amserlenni â Chyflymu Cymru. Bydd prosiect yr ail ran yn cychwyn pan ddaw prosiect Cyflymu Cymru i ben. Cafodd y codau post ar gyfer y rhan gyntaf eu cofnodi drwy adolygiad ac ymgynghoriad cyhoeddus a gynhaliwyd y llynedd. Ar wefan Llywodraeth Cymru, sef www.cymru.gov.uk/bandeang, ceir manylion y rhestr o godau post y bwriadwn eu cynnwys o fewn y rhan gyntaf. Mae cyfanswm o 45,000 yn dod o fewn y rhan hon. Mae pob ardal cod post yn cynnwys o leiaf un safle sydd y tu allan i gwmpas prosiect Cyflymu Cymru ac ôl troed y darparwyr masnachol. Ar 11 Chwefror cyhoeddwyd gwahoddiad i dendro i ddarparu band eang ffeibr cyflym i ryw 2500 o fusnesau dan ran gyntaf y prosiect. Gwneir cyhoeddiad pellach cyn bo hir ynglŷn â'r mecanwaith ar gyfer darparu ffeibr cyflym i'r safleoedd sy'n weddill. Rydym yn gweithio gyda'r diwydiant ffonau symudol, Ofcom a Llywodraeth y DU i wella signal ffonau symudol ledled Cymru. Un ffocws pwysig yw sicrhau bod Cymru'n elwa ar Brosiect Seilwaith Ffonau Symudol (MIP) Llywodraeth y DU,  sef £150 miliwn o fuddsoddiad, er mwyn mynd i'r afael ag ardaloedd sy’n wan o ran signal ffonau symudol. Rydym yn gweithio'n agos â thîm MIP yr Adran dros Ddiwylliant, y Cyfryngau a Chwaraeon (DCMS) ac Arqiva i ganfod lleoliadau addas yng Nghymru. Mae nifer o safleoedd wrthi'n mynd drwy'r cam cynllunio, a gobeithio y bydd y safleoedd hyn yn barod ar gyfer gwasanaeth yn y misoedd i ddod. Yn ddiweddar, mae Llywodraeth y DU wedi cyhoeddi ei bod wedi dod i gytundeb cyfreithiol gyda'r Gweithredwyr Ffonau Symudol. Dan y cytundeb newydd, mae'r gweithredwyr wedi cytuno i fuddsoddi cyfanswm o £5 biliwn (o arian preifat) ar welliannau i'r seilwaith, gyda phob gweithredwr yn sicrhau 90% o ddarpariaeth ddaearyddol ledled y wlad (yn hytrach na darpariaeth yn ôl y boblogaeth), ac yn darparu signal dibynadwy ar gyfer llais dros 2G, 3G neu 4G, i gyd erbyn 2017\. At hynny, rydym yn gweithio gyda'r Gweithredwyr Ffonau Symudol yn dilyn arwerthiant sbectrwm 4G. Mae'r drwydded a ddyfarnwyd i Téléfonica O2 yn cynnwys ymrwymiad i ddarparu ar gyfer 95% o leiaf o'r boblogaeth yng Nghymru erbyn diwedd 2017\. Yn olaf, o ran arwerthiant nesaf y sbectrwm yn y band 700MHz i'w ddefnyddio gan weithredwyr ffonau symudol, byddwn yn annog Ofcom i ystyried atodi ymrwymiad i'r trwyddedau i ddarparu ar gyfer ardal ddaearyddol, yn arbennig ar gyfer Cymru. Mewn ardaloedd prin eu poblogaeth, sef mwyafrif helaeth tir Cymru, byddai gwneud ymrwymiad i ddarparu yn ôl y boblogaeth yn gadael eangderau o dir y wlad heb unrhyw signal ffôn symudol, neu gyda signal gwan iawn. O'u cyfuno â dyfodiad band eang ffeibr cyflym, mae gwelliannau i’r signal ffôn symudol yn meddu ar y potensial gwirioneddol i wella'r cyfleoedd economaidd a mynd i’r afael â phroblemau cymdeithasol megis arwahanrwydd cymdeithasol, a hynny hyd yn oed yn ein cymunedau mwyaf diarffordd.

  The Superfast Cymru project has hit the halfway mark with nearly 346,000 homes and businesses now able to access fast fibre broadband as a result of the project. Last month also marked the one millionth premises in Wales that has access to fast fibre broadband as a result of the Superfast Cymru project and BT’s privately funded roll\-out. Our aim to reach 96% of Welsh premises by the end of Spring 2016 means that superfast broadband will become available to more people more quickly than the rest of the UK.  Superfast Cymru is a huge undertaking laying 17,500kms of optical fibre cable and installing around 3,000 new green roadside cabinets across Wales. This will see 691,000 premises across Wales able to gain access to superfast broadband services through the Superfast Cymru programme.  Superfast Cymru will mean that the majority of homes and businesses will be able to access broadband download speeds in excess of 30Mbps by 2016, with at least 40% of all the premises in the intervention area also benefitting from access to services in excess of 100Mbps. This is in line with the EU’s ambitions for widespread superfast broadband by 2020\. To support this ambition, the EU is contributing £90 million via the ERDF programme to assist funding the delivery and roll\-out of Superfast Cymru across Wales. The pace of roll\-out for Wales is significant and BT faces a substantial challenge. The scale of roll\-out and complexities of the build are real obstacles which must be overcome.  However, BT is working hard on the ground towards achieving our targets. The switch to superfast from “normal” broadband will not in general happen automatically, consumers will have to actively elect to be transferred onto a superfast connection once the service is available to them. Anyone wishing to take up the service in an area once the service is enabled should contact their ISP or use a comparison website to identify a suitable provider. I would be grateful if you could encourage your constituents in areas which have already benefitted from superfast broadband to consider switching. In June last year my predecessor updated members on action planned to provide fast fibre broadband to those premises not covered by either commercial or Superfast Cymru roll\-outs. The Superfast Broadband Infill Project is to be delivered in two phases.  Both phases will seek to deploy superfast broadband to areas which will be defined following the close of the public consultation.  The second phase will also incorporate premises within the Superfast Cymru programme intervention area which are not passed as part of the programme. The first phase of the infill project will complement the commercial and Superfast Cymru roll\-out with rapid provision of superfast broadband with comparable speeds and service provision, and within the same timescales as Superfast Cymru.  The second phase project will commence once the Superfast Cymru project concludes. The postcode areas for phase one were identified through a review and public consultation carried out last year.  Details of the list of postcodes which we intend to cover under phase one are available on the Welsh Government website www.wales.gov.uk/broadband. In total around 45,000 fall within this phase.  Each postcode area listed includes at least one premises outside of the scope of the Superfast Cymru project and the footprint of the commercial providers.  On 11 February we issued an invitation to tender to deliver fast fibre broadband to around 2,500 businesses under phase one of the project.  A further announcement will be made shortly about the mechanism to deliver fast fibre to the remaining premises. We are working with the mobile industry, Ofcom and UK Government to improve mobile coverage across Wales. A key focus is to ensure that Wales benefits from the UK Government’s Mobile Infrastructure Project (MIP), a £150 million investment, to address mobile notspots. We are working closely with both the DCMS MIP team and Arqiva to identify suitable locations in Wales. A number of sites are currently going through planning stage and we hope these sites will be ready for service in the coming months. The UK Government has recently announced that it has reached a legally binding agreement with the Mobile Network Operators. Under the new agreement, the operators have agreed to invest a collective total of £5 billion (privately funded) on infrastructure improvements, with each operator guaranteeing 90% geographical coverage across the country (in place of population coverage), and provide reliable signal for voice over 2G, 3G or 4G, all by 2017\. Furthermore, we are working with the Mobile Operators following the 4G spectrum auction. The licence which was awarded to Téléfonica O2 carries a coverage obligation of at least 95% of the population in Wales by the end of 2017\. Finally in relation to the forthcoming auction of spectrum in the 700MHz band for use by mobile operators we will urge Ofcom to consider attaching a Wales specific geographic coverage obligation to the licenses. In sparsely populated areas, which include the vast majority of Wales, imposing a population coverage commitment would leave vast tracts of the country without, or with very poor, mobile coverage.  Improvements in geographic mobile coverage when combined with the roll\-out fast fibre broadband has real potential to improve the economic opportunities and tackle issues such as social isolation across even in our most isolated communities.    

Translate the text from English to Welsh.

On 16 June I wrote to members to set out the current position in respect of the current programme of Electoral Arrangements Reviews. I also set out the process by which I intend to communicate my decisions about each area. This included my commitment to provide regular updates to members through written statements.  This is the second of these updates. On 7 July I wrote to the Leader and Chief Executive of the County of Carmarthenshire to confirm my decision to accept the recommendations of the Local Democracy and Boundary Commission for Wales with modifications in respect of County of Carmarthenshire, and to progress work to seek to implement such recommendations by order. The Local Democracy and Boundary Commission for Wales Final Recommendations Report for the County of Carmarthenshire can be found here. The modifications made to these recommendations are set out in the annex to this statement. Further information will be provided once I have made decisions about other areas. Annex Modifications made to the Commission’s Final recommendations for electoral arrangements in the following areas. County of Carmarthenshire * The Commission proposed the electoral ward of Betws is given the single name of Betws.  The electoral ward will be given the Welsh language name of Y Betws * The Commission proposed the electoral ward of Dafen and Felinfoel be given the Welsh language name of Dafen a Felinfoel. The electoral ward will be given the Welsh language name of Dafen a  Felin\-foel * The Commission proposed the electoral ward of Garnant is given the single name of Garnant. The electoral ward will be given the Welsh language name of Y Garnant. * The Commission proposed the electoral ward of Gorslas is given the single name of Gorslas. The electoral ward will be given the Welsh language name of Gors\-las. * The Commission proposed the electoral ward of Penygroes is given the single name of Penygroes. The electoral ward will be given the Welsh language name of Pen\-y\-groes. * The Commission proposed the electoral ward of Trelech is given the single name of Trelech. The electoral ward will be given the Welsh language name of Tre\-lech. * The Commission proposed the electoral ward of Tycroes is given the single name of Tycroes. The electoral ward will be given the Welsh language name of Tŷ\-croes. * The Commission proposed the electoral ward of Whitland is given the Welsh language name of Hendy\-Gwyn. The electoral ward will be given the Welsh language name of  Hendy\-gwyn ar Daf

Ar 16 Mehefin, ysgrifennais at yr Aelodau i amlinellu sefyllfa bresennol y rhaglen o Adolygiadau Trefniadau Etholiadol sy’n mynd rhagddi. Nodais hefyd sut yr oeddwn yn bwriadu cyfathrebu fy mhenderfyniadau ynglŷn â phob ardal. Roedd hyn yn cynnwys fy ymrwymiad i roi’r wybodaeth ddiweddaraf i’r Aelodau yn rheolaidd drwy ddatganiadau ysgrifenedig. Dyma’r ail o’r diweddariadau hynny. Ar 7 Gorffennaf, ysgrifennais at Arweinydd a Phrif Weithredwr Sir Gaerfyrddin i gadarnhau fy mhenderfyniad i dderbyn argymhellion Comisiwn Ffiniau a Democratiaeth Leol Cymru gydag addasiadau mewn perthynas â Sir Gaerfyrddin, ac i fwrw ymlaen â gwaith i weithredu’r argymhellion hynny drwy orchymyn. Mae Adroddiad Argymhellion Terfynol Comisiwn Ffiniau a Democratiaeth Leol Cymru ar gyfer Sir Gaerfyrddin ar gael yma. Mae’r addasiadau i’r argymhellion hyn wedi’u nodi yn yr atodiad i’r datganiad hwn. Bydd rhagor o wybodaeth yn cael ei darparu unwaith y byddaf wedi gwneud penderfyniadau ynglŷn ag ardaloedd eraill. Atodiad Addasiadau a wnaed i Argymhellion Terfynol y Comisiwn ar gyfer trefniadau etholiadol yr ardaloedd canlynol. Sir Gaerfyrddin * Cynigiodd y Comisiwn y dylid rhoi i ward etholiadol Betws yr enw unigol Betws. Bydd yr enw Cymraeg Y Betws yn cael ei roi i’r ward etholiadol. * Cynigiodd y Comisiwn y dylid rhoi i ward etholiadol Dafen a Felinfoel yr enw Cymraeg Dafen a Felinfoel. Bydd yr enw Cymraeg Dafen a Felin\-foel yn cael ei roi i’r ward etholiadol. * Cynigiodd y Comisiwn y dylid rhoi i ward etholiadol Garnant yr enw unigol Garnant. Bydd yr enw Cymraeg Y Garnant yn cael ei roi i’r ward etholiadol. * Cynigiodd y Comisiwn y dylid rhoi i ward etholiadol Gorslas yr enw unigol Gorslas. Bydd yr enw Cymraeg Gors\-las yn cael ei roi i’r ward etholiadol. * Cynigiodd y Comisiwn y dylid rhoi i ward etholiadol Penygroes yr enw unigol Penygroes. Bydd yr enw Cymraeg Pen\-y\-groes yn cael ei roi i’r ward etholiadol. * Cynigiodd y Comisiwn y dylid rhoi i ward etholiadol Trelech yr enw unigol Trelech. Bydd yr enw Cymraeg Tre\-lech yn cael ei roi i’r ward etholiadol. * Cynigiodd y Comisiwn y dylid rhoi i ward etholiadol Tycroes yr enw unigol Tycroes. Bydd yr enw Cymraeg Tŷ\-croes yn cael ei roi i’r ward etholiadol. * Cynigiodd y Comisiwn y dylid rhoi i ward etholiadol Hendy\-gwyn ar Daf yr enw Cymraeg Hendy\-Gwyn. Bydd yr enw Cymraeg Hendy\-gwyn ar Daf yn cael ei roi i’r ward etholiadol.

Translate the text from English to Welsh.

On 28 June 2022, an oral statement was made in the Senedd: Border Controls (external link).

Ar 28 Mehefin 2022, gwnaed datganiad llafar yn y Senedd: Mesurau Rheoli Ffiniau (dolen allanol).

Translate the text from Welsh to English.

Mae Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr (BIPBC) yn bwriadu defnyddio’r uned newydd yn lle Uned Ablett yn Ysbyty Glan Clwyd a’r cyfleuster iechyd meddwl pobl hŷn, i gleifion mewnol, ym Mryn Hesketh. Mae’r Gweinidog Iechyd, Eluned Morgan, wedi cymeradwyo achos busnes amlinellol y bwrdd iechyd i ddatblygu’r cynlluniau. Bydd y bwrdd iechyd yn cyflwyno achos busnes llawn yn awr a fydd yn destun gwaith craffu pellach, ac, os bydd yn cael ei gymeradwyo, gallai’r prosiect ddechrau yn 2024\. Mae’r cynlluniau’n cynnwys ward iechyd meddwl pobl hŷn â 14 gwely a chyfleusterau en\-suite, mannau hamdden a threfniadau arsylwi gwell, yn ogystal ag uned asesu gofal dementia â 13 gwely ac ystafell wely diwedd oes. Bydd hyn yn cynnwys darpariaeth fel y gall teuluoedd a gofalwyr aros gyda’u hanwyliaid dros nos, iard ddiogel, cyfleusterau en\-suite i bob ystafell wely, mannau hamdden a therapi, a sicrhau bod modd gweld y cleifion yn haws. Bydd yna hefyd ddwy ward oedolion bwrpasol ag 16 gwely ac ardal ymdawelu ar bob un, a fydd yn darparu amgylchedd nyrsio diogel i gleifion sydd angen gofal dwys. Mae ardal asesu ar gyfer symud cleifion addas o’r adran achosion brys yn amserol wedi’i chynnwys, ynghyd â mwy o ofod yn yr awyr agored a mannau therapiwtig, a chyfleusterau gwell i staff a theuluoedd. Ar Ddiwrnod Iechyd Meddwl y Byd, dywedodd y Gweinidog Iechyd, Eluned Morgan: > Mae’n hanfodol cael cyfleusterau iechyd meddwl addas i’r diben ar draws Cymru a fydd yn darparu gofal o ansawdd uchel i bobl sydd angen cymorth brys mewn argyfwng. > > > Bydd y cynlluniau newydd hyn yn helpu i wella’r amgylchedd gweithio i staff, lleihau costau cynnal a chadw, a rhoi’r urddas a’r gofod sydd eu hangen ar gleifion a’u teuluoedd ar gyfer gwella. > > > Mae gwasanaethau iechyd meddwl Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr yn destun gwaith craffu sylweddol ar ôl i Lywodraeth Cymru roi’r bwrdd iechyd o dan fesurau ymyrraeth wedi’u targedu. Rwyf felly’n falch o weld cynlluniau uchelgeisiol o’r fath, y mae eu dirfawr angen, yn symud gam yn nes. Dywedodd y Dirprwy Weinidog Iechyd Meddwl a Llesiant, Lynne Neagle:  > Rwy’n cwrdd yn rheolaidd â chynrychiolwyr o Fwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr i drafod eu cynnydd o ran gwella gwasanaethau iechyd meddwl ar draws gogledd Cymru, ac rwy’n falch o weld eu bod yn gwneud cynlluniau i uwchraddio eu gwasanaethau a gwella profiad y claf. > > > Bydd cyfleusterau newydd fel y rhain yn helpu’r bwrdd iechyd i adeiladu ar y cynnydd y mae wedi’i wneud drwy greu capasiti ar gyfer y dyfodol a galluogi’r staff i ddarparu’r gofal gorau posibl i’w cleifion. Dywedodd Teresa Owen, y Cyfarwyddwr Gweithredol sy’n gyfrifol am Is\-adran Iechyd Meddwl ac Anableddau Dysgu BIPBC: > Bydd y newyddion hyn yn cael eu croesawu gan y nifer mawr o gleifion, gofalwyr, staff a sefydliadau partner sydd wedi helpu i lunio’r cynigion uchelgeisiol hyn. Dyma gam sylweddol ymlaen ar ein taith wella, wrth inni weithio tuag at ddarparu uned iechyd meddwl yn Ysbyty Glan Clwyd sy’n addas i’r diben, gan alluogi ein staff gweithgar i ddarparu’r gofal gorau un, y mae ein cleifion yn ei haeddu. > > > Bydd gwaith yn dechrau o ddifrif yn awr i gwblhau achos busnes llawn a manwl sy’n nodi’r holl gostau. Rydym yn edrych ymlaen at rannu ein cynigion â Llywodraeth Cymru a’r nifer o randdeiliaid eraill sydd â buddiant o’r datblygiad hwn, y mae ei ddirfawr angen.

Betsi Cadwaladr University Health Board plan for the new unit to replace the Ablett Unit at Ysbyty Glan Clwyd and the Older People’s Mental Health inpatient facility at Bryn Hesketh. Health Minister Eluned Morgan has approved the health board’s outline business case to develop plans. A full business case will now be submitted by the health board which will be subject to further scrutiny and if agreed, the project could commence in 2024\. The plans include a 14\-bed older persons mental health ward with en\-suite facilities, recreational spaces and improved observation and a 13\-bed dementia care assessment unit with an end\-of\-life bedroom. This will include provision for families and carers to stay with their loved ones overnight, a secure courtyard, en\-suite facilities to all bedrooms, recreational and therapy spaces and improved visibility. There will also be two purpose\-built 16\-bed adult wards with a de\-stimulation area on each ward, which will provide a safe nursing environment for high acuity patients. An assessment suite to enable suitable patients to be moved from the Emergency Department in a timely manner is included as is more outdoor and therapeutic space and better staff and family facilities. Speaking on World Mental Health Day, Health Minister Eluned Morgan said: > It is vital that there are fit\-for\-purpose mental health facilities across Wales that will deliver high quality care for people who need urgent help during crises. > > > These new plans will help to improve the working environment for staff, reduce maintenance costs and provide patients and their families with the dignity and space they need to recover. > > > Betsi Cadwaladr University Health Board is subject to considerable scrutiny for mental health after being placed in Targeted Intervention by the Welsh Government. I am therefore pleased to see ambitious and much needed plans such as these move one step closer. Deputy Minister for Mental Health and Wellbeing Lynne Neagle said: > I regularly meet with representatives from Betsi Cadwaladr University Health Board to discuss their progress in improving mental health services across north Wales and I am pleased to see they are making plans to upgrade their services and enhance the patient experience. > > > New facilities such as these will help the health board build on the progress they have made by creating capacity for the future and allowing staff to deliver the best possible care for their patients. Teresa Owen, Executive Director responsible for BCUHB’s Mental Health and Learning Disabilities Division, said: > This news will be welcomed by the many patients, carers, staff and partner organisations who have helped to shape these ambitious proposals. It represents a significant step forward in our improvement journey, as we work towards delivering a mental health unit at Glan Clwyd Hospital that is fit\-for\-purpose, enabling our hard\-working staff to deliver the very best care that our patients deserve. > > > Work will now begin in earnest to complete a detailed and fully costed full business case. We look forward to sharing our proposals with Welsh Government and the many other stakeholders with an interest in this much\-needed development.

Translate the text from Welsh to English.

Ar 10 Hydref 2017, gwnaeth y Rebecca Evans, Gweinidog Iechyd y Cyhoedd a Gwasanaethau Cymdeithasol Ddatganiad Llafar yn y Siambr ar: Integreiddio a Gweithio mewn Partneriaeth mewn Iechyd a Gofal Cymdeithasol (dolen allanol).

On 10 October 2017, Rebecca Evans, Minister for Social Services and Public Health made an Oral Statement in the Siambr on: Integration and Partnership Working in Health and Social Care (external link).

Translate the text from Welsh to English.

Ar 14 Rhagfyr 2021, gwnaed datganiad llafar yn y Senedd: Diogelwch Adeiladau (dolen allanol).

On 14 December 2021, an oral statement was made in the Senedd: Building Safety (external link).

Translate the text from English to Welsh.

Mr John Lloyd Jones OBE, FRAgS, Hon FLI will take up the post for one year. Welsh Government established the NICfW to support independent, better informed advice on a longer\-term strategy for infrastructure investment, which enshrines the goals and principles of the Well\-being of Future Generations (Wales) Act 2015\. It has been established as a non\-statutory, advisory body to provide advice and recommendations to the Welsh Ministers on the economic and environmental infrastructure needs of Wales over five to 30 years. The Commission will also considering the interactions of these needs with ‘social infrastructure’, such as schools, hospitals and housing.  Economy and Transport Secretary Ken Skates said: > “The calibre of candidates that came forward for this role through the public appointments process was high and I want to thank all those that took the time to put their name forward. I have decided to appoint the Chair on an interim basis for one year to focus on establishing the Commission in its initial phase. > > “Mr Jones has excellent credentials and offers stability and reliability while I assess the most important skills and knowledge for the Commission in the longer term. He is a seasoned Chair, with wide and varied knowledge of the public and private sectors and, crucially, has the ability and the skills to create a board and get it working quickly. Mr Jones has a track record of leadership and I am confident he will be able to establish a commission capable of successfully assessing infrastructure need and shaping our long\-term investment strategy.”

Bydd Mr John Lloyd Jones OBE, FRAgS, Hon FLI yn y swydd am flwyddyn. Mae Llywodraeth Cymru wedi sefydlu Comisiwn Seilwaith Cenedlaethol Cymru (CSCC) i roi cyngor annibynnol, yn seiliedig ar well gwybodaeth, ar strategaeth fwy hirdymor ar gyfer buddsoddi mewn seilwaith a fydd yn ymgorffori egwyddorion Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015\. Mae wedi ei sefydlu fel corff cynghori anstatudol i roi cyngor ac argymhellion i Weinidogion Cymru ar anghenion economaidd ac amgylcheddol Cymru dros bum i 30 mlynedd. Bydd y Comisiwn hefyd yn ystyried y cysylltiadau rhwng yr anghenion hynny a 'seilwaith cymdeithasol'; megis ysgolion, ysbytai a thai.  Dywedodd Ysgrifennydd yr Economi a Thrafnidiaeth, Ken Skates: > "Mae safon yr ymgeiswyr am y swydd hon drwy'r broses benodi gyhoeddus yn uchel, ac rwyf am ddiolch i bawb gymerodd yr amser i gynnig eu henwau. Rwyf wedi penderfynu penodi Cadeirydd dros dro am flwyddyn i ganolbwyntio ar sefydlu'r Comisiwn yn ei gyfnod cychwynnol. > > "Mae gan Mr Jones gymwysterau gwych ac mae'n cynnig sefydlogrwydd a dibynadwyedd wrth imi asesu y sgiliau a'r wybodaeth bwysicaf ar gyfer y Comisiwn yn y tymor hwyr. Mae'n Gadeirydd profiadol, gyda gwybodaetheang ac amrywiol o'r sector cyhoeddus a phreifat ac, yn hanfodol, mae ganddo'r gallu a'r sgiliau i greu bwrdd a sicrhau ei fod yn gweitho'n gyflym. Mae gan Mr Jones hanes o fod yn arweinydd ac rwy'n hyderus y bydd yn gallu sefydlu comisiwn sy'n gallu asesu anghenion seilwaith yn llwyddiannus a llunio ein strategaeth buddsoddi yn yr hirdymor."

Translate the text from Welsh to English.

Ar 14 Ionawr 2020, gwnaeth y Cwnsler Cyffredinol a’r Gweinidog Brexit datganiad llafar: Y Wybodaeth Ddiweddaraf am Fuddsoddiad Rhanbarthol yng Nghymru (dolen allanol).

On 14 January 2020, the Counsel General and Brexit Minister made an oral statement: Update on Regional Investment in Wales (external link).

Translate the text from Welsh to English.

Ymrwymodd cynllun pum mlynedd Llywodraeth Cymru, sef 'Symud Cymru Ymlaen', i fwy na dyblu’r terfyn cyfalaf a ddefnyddir wrth godi tâl am ofal cymdeithasol preswyl, o £24,000 i £50,000\. Os caiff y rheoliadau a gyflwynwyd eu pasio gan y Cynulliad, bydd y terfyn yn symud i £30,000 o 10 Ebrill eleni \- gan gynyddu mewn camau hyd at £50,000 ar ôl hynny. Heddiw mae’r Gweinidog dros Iechyd y Cyhoedd a Gwasanaethau Cymdeithasol, Rebecca Evans, yn annog unigolion a allai elwa ar y newid, neu eu teuluoedd, i gysylltu â'u hawdurdod lleol.  Dywedodd Rebecca Evans: > "Mae’n ofynnol i bobl y mae arnynt angen gofal preswyl ac sydd â chyfalaf dros swm penodol ddefnyddio hwn i dalu am gost lawn eu harhosiad. > "Mae’r Llywodraeth hon wedi ymrwymo i gefnogi pobl hŷn, a'r rhai y mae arnynt angen gofal, a dyna pam mae ein cynllun pum mlynedd 'Symud Cymru Ymlaen', wedi addo cynyddu'r terfyn cyfalaf hwn yn sylweddol. Mae hyn yn rhyddhau mwy o arian i bobl ei ddefnyddio yn ôl eu dymuniad. > > "O 10 Ebrill ni fydd pobl y mae arnynt angen gofal preswyl ac sydd â chyfalaf hyd at y swm newydd o £30,000, yn gorfod defnyddio’r swm hwn i dalu am eu gofal. Yn hytrach, eu hawdurdod lleol fydd yn gyfrifol am ariannu eu gofal, gan godi cyfraniad yn unig sy'n seiliedig ar yr incwm sydd ar gael i’r person. > > "Gan y bydd gan bobl sy'n talu am gost lawn eu gofal preswyl drefniadau preifat fel rheol gyda’u cartref gofal, yn aml iawn ni fydd yr awdurdodau lleol yn ymwybodol faint o gyfalaf sydd gan unigolion. Hoffwn, felly, annog unrhyw un sy'n credu y gallai aelod o'r teulu, neu nhw eu hun, elwa ar y newid, gysylltu â'u hawdurdod lleol. > > "Nid oes rhaid i bobl aros tan 10 Ebrill i wneud hyn. Gall unigolion gysylltu â'u hawdurdod lleol yn awr, i wirio a allent elwa a pharatoi popeth yn barod ar gyfer y newid ym mis Ebrill."

The Welsh Government’s five year plan, 'Taking Wales Forward', committed to more than doubling the capital limit used in charging for residential social care, from £24,000 to £50,000\. If the regulations presented are passed by the Assembly, the limit will move to £30,000 from 10th April this year – increasing in phases up to £50,000 thereafter. Minister for Social Services and Public Health, Rebecca Evans, is today encouraging individuals who may benefit from the change, or their families, to contact their local authority.  Rebecca Evans said: > “People who need residential care and who have capital over a certain amount are required to use this to pay for the full cost of their stay.  > > “This Government is committed to supporting older people, and those requiring care, which is why our five year plan 'Taking Wales Forward', pledged to significantly increase this capital limit. This frees up more of people’s money for them to use as they wish. > > “From 10th April people who require residential care and have capital up to the new amount of £30,000, will not have to use this to pay for their care. Instead their local authority will be responsible for funding their care, only charging a contribution based on a person’s available income. > > “As people who pay for the full cost of their residential care usually have private arrangements in place with their care home, local authorities will often be unaware of how much capital individuals have.  I am therefore encouraging anybody who thinks they, or a family member, may benefit from the change to contact their local authority. > > “People do not need to wait until the 10th April to do this. Individuals can contact their local authority now, to check whether they might benefit and prepare everything ready for the change in April.”

Translate the text from Welsh to English.

Dywedodd Vaughan Gething: > “Rwyf wedi ysgrifennu heddiw at yr Ysgrifennydd Gwladol dros Iechyd, Jeremy Hunt, yn pwyso arno i ofyn i Drysorlys y DU ddileu’r cap ar gyflogau a sicrhau bod arian ar gael ar draws y Deyrnas Unedig er mwyn i staff y GIG, sy’n gweithio mor galed, gael codiad cyflog o fwy na 1%. > > “Ddoe, daeth Llywodraeth y DU o hyd i fwy na £1bn i roi diwedd ar gyni yng Ngogledd Iwerddon i bob pwrpas. Rwy’n llwyr ddisgwyl iddyn nhw wneud yn siŵr bod arian ar gael i’n galluogi ni i roi codiad cyflog haeddiannol i staff ein gwasanaeth iechyd sy’n gweithio mor galed. Maen nhw’n haeddu hynny o leiaf.”

Vaughan Gething said: > “I’ve today written to the Secretary of State for Health, Jeremy Hunt, urging him to make the case to the UK Treasury to remove the cap on pay and make funds available across the UK to allow hard working NHS staff to receive a pay uplift of greater than 1%. > > “Yesterday, the UK Government found more than £1bn to effectively end austerity in Northern Ireland. I fully expect them to make money available so that we can give our hardworking health service staff the pay rise they deserve. They deserve nothing less."

Translate the text from Welsh to English.

Wrth gyhoeddi'r penodiad, dywedodd Ken Skates: > "Roeddwn eisiau arweinydd o fri i oruchwylio trawsnewidiad ein rhwydwaith trafnidiaeth, gan ddal tîm gweithredol Trafnidiaeth Cymru i gyfrif a sicrhau ei fod yn gwneud y defnydd gorau posibl o arian cyhoeddus ac yn gweithredu er budd y cyhoedd ar yr un pryd.   > > "Bydd Bwrdd Trafnidiaeth Cymru yn cynrychioli'r cymunedau y mae'n ei wasanaethu gan graffu ar waith y cwmni a'i gefnogi.  Bydd yn sicrhau y bydd penderfyniadau yn cael eu gwneud er budd teithwyr a'r rhai sy'n defnyddio'r rhwydweithiau trafnidiaeth a reolir ganddo ar ein rhan.  > > "Rwy’n chwilio am y bobl mwyaf medrus ac ymrwymedig i gefnogi'r weledigaeth a fydd yn golygu y bydd Trafnidiaeth Cymru yn rhwydwaith trafnidiaeth llwyr integredig, gyda chwsmeriaid yn elfen graidd o'i waith. > > "Credaf fod Scott Waddington yn meddu ar y sgiliau i adeiladu ar y sylfeini cadarn sydd eisoes wedi'u gosod ar gyfer Trafnidiaeth Cymru. Gyda'i yrfa hir a llwyddiannus yn llywio brand Cymreig eiconig, a'i ymrwymiad blaenorol i wasanaeth cyhoeddus a gwasanaethau ar y cyd drwy ei waith gyda chyrff llywodraethol a diwydiannau, mae cymwysterau Scott yn cyd\-fynd ag anghenion Trafnidiaeth Cymru. > > "Mae hanes ardderchog Scott o ran cyflenwi gwasanaethau cwsmeriaid yn golygu mai ef yw'r dewis cywir wrth i Trafnidiaeth Cymru ddechrau newid canfyddiad a phrofiad o drafnidiaeth gyhoeddus yng Nghymru." Yn ddiweddar, roedd Mr Waddington wedi rhoi'r gorau i'w swydd lwyddiannus fel Prif Weithredwr cwmni bragu a thafarn preifat, SA Brain.  Cafodd ei eni a'i addysgu yn Abertawe, ac astudiodd Economeg a Chyfrifyddu ym Mhrifysgol Reading. Gan ymuno â SA Brains yn 2001, ef oedd yn gyfrifol am oruchwylio'r cynnydd mewn buddsoddiad yn ystad y dafarn a'r broses o ehangu'r busnes dosbarthu diodydd drwy waith caffael ledled Cymru. Yn 2011, gwnaeth Brains gaffael Coffee\#1, sef cadwyn o siopau coffi ar y stryd fawr sydd bellach wedi ehangu i bron 100 o siopau drwy leoliadau newydd ledled Cymru a Gorllewin Lloegr. Yn ystod ei gyfnod gyda Brains, mae’r cwmni wedi tyfu i dros 200 o dafarndai ac mae'n cyflogi dros 2500 o bobl. Yn Gadeirydd y Cydffederasiwn Diwydiant Prydain ar gyfer Cymru rhwng 2010 a 2011, roedd Scott hefyd yn Gomisiynydd Cymru Comisiwn y DU dros Gyflogaeth a Sgiliau am bum mlynedd o fis Ebill 2012 ac roedd yn Gadeirydd Bwrdd Cyflogaeth a Sgiliau Cymru.  Ar hyn o bryd mae'n Gadeirydd Clwb Busnes Caerdydd ac mae wedi bod yn rhan o amryfal gyrff yn y diwydiant croeso gan gynnwys y British Beer and Pub Association (BBPA) a’r Independent Family Brewers of Britain (IFBB). Yn ei swydd fel Cadeirydd Trafnidiaeth Cymru, bydd Scott yn gyfrifol am arwain y Bwrdd a sicrhau ei fod yn cyflawni pob agwedd ar ei waith yn effeithiol. Scott fydd y cyswllt rhwng Bwrdd Trafnidiaeth Cymru a Llywodraeth Cymru, a bydd yn gyfrifol am bennu agenda'r Bwrdd. Dywedodd y Gweinidog dros Drafnidiaeth:  > "Rwy'n llongyfarch Scott ar ei gais llwyddiannus ac rwyf wrth fy modd i'w groesawu i'r swydd fel Cadeirydd Trafnidiaeth Cymru. Mae ganddo brofiad helaeth ac rwy'n siŵr y bydd anghenion cwsmeriaid yn rhan graidd o waith Trafnidiaeth Cymru. > > "Hoffwn achub ar y cyfle hwn i ddiolch i'r ymgeiswyr aflwyddiannus a wnaeth roi o'u hamser i gyflwyno cais. Roedd y gystadleuaeth yn un gref ac roedd safon yr ymgeiswyr yn uchel dros ben. Rydym yn ffodus bod gennym gymaint o dalent o'r fath yng Nghymru".

Announcing the appointment, Ken Skates said:  > “I wanted a leader of outstanding merit to oversee the transformation of our transport network, while holding the executive team at Transport for Wales (TfW) to account and ensuring it makes best use of public money and acts in the public interest.   > > > “TfW’s Board will represent the communities it serves whilst expertly scrutinising and supporting the work of the company.  It will ensure decisions are taken in the interest of the passengers and users of the transport networks it manages on our behalf.  > > > “I want the most capable and committed talents to support our vision which sees Transport for Wales enabling a fully integrated transport network, with customers at its core > > > “I believe that in Scott Waddington I have secured someone of the highest calibre to build on the strong foundations which have already been set for Transport for Wales.  With his long and successful career steering an iconic Welsh brand, and his previous commitment to public and collective service through his work with government and industry bodies Scott’s credentials are well matched to the needs of Transport for Wales. > > > “Scott’s excellent record in delivering customer services makes him the right choice for Transport for Wales as it begins to change the perception and experience of public transport in Wales.” Mr Waddington recently stood down from his highly successful position of Chief Executive of the privately owned Welsh brewer and pub company, SA Brain.  Born and educated in Swansea, he completed an Economics and Accounting degree at Reading University. Joining SA Brains in 2001, he oversaw an increase in investment in the pub estate and an expansion of the drinks distribution business through acquisition across Wales. In 2011, Brains acquired the Coffee\#1 chain of high street coffee stores which it has now expanded to nearly 100 stores through new locations across Wales and the West of England. During his time at Brains, it has grown to over 200 pubs and employs over 2500 people. Chair of the CBI for Wales during 2010 and 2011, Scott was also Wales Commissioner to the UK Commission for Employment and Skills for five years from April 2012 and chaired the Wales Employment and Skills Board (WESB). Currently Chair of the Cardiff Business Club, Scott has also sat on various hospitality industry bodies including the British Beer and Pub Association (BBPA) and the Independent Family Brewers of Britain (IFBB). In his role as Chair for Transport for Wales, Scott will be responsible for leadership of the board and ensuring its effectiveness in all aspects of its role. He will be the link between the TfW Board and the Welsh Government, and will be responsible for setting the board’s agenda. Transport Minister Ken Skates said:  > “I congratulate Scott on his successful application and I’m delighted to welcome him to the post of Chair for Transport for Wales. He brings with him a wealth of experience and I have no doubt he work to ensure that the needs of customers are central to everything which Transport for Wales does.  > > > “I would like to take this opportunity to thank the unsuccessful applicants who took the time to put themselves forward and invest the time and effort to apply and be considered. The competition was rigorous, and the calibre of candidates was strong. We are fortunate to be able to reach out to such talent in Wales.”

Translate the text from English to Welsh.

Vehicle telematics ------------------ Our vehicle telematics Dynamic Purchasing System (DPS) tender is live. Bidders can submit responses for the duration of the agreement due to the open submission period. We are currently evaluating the bids received during the initial submission period, with the DPS starting on 16 June. For more information, please e\-mail: CommercialProcurement.Fleet@gov.wales. Vehicle contract hire --------------------- We are working on the replacement agreement for our vehicle contract hire framework, which expires in Spring 2023\. We will establish a customer focus group shortly. If you would like to be involved, please e\-mail: CommercialProcurement.Fleet@gov.wales Vehicle tyres ------------- Prices have increased for one of the suppliers on our vehicle tyres framework, due to inflation. The current pricing list is available on Sell2Wales (sign\-in required). For more details, please e\-mail: CommercialProcurement.Fleet@gov.wales.

Telemateg cerbydau ------------------ Mae ein tendr System Brynu Ddynamig telemateg cerbydau (DPS) yn fyw. Gall cynigwyr gyflwyno ymatebion drwy gydol y cytundeb oherwydd y cyfnod cyflwyno agored. Ar hyn o bryd rydym yn gwerthuso'r ceisiadau a dderbyniwyd yn ystod y cyfnod cyflwyno cychwynnol, gyda'r DPS yn dechrau ar 16 Mehefin. I gael rhagor o wybodaeth, e\-bostiwch: CaffaelMasnachol.Fflyd@llyw.cymru Llogi cerbydau ar gontract -------------------------- Rydym yn gweithio ar y cytundeb newydd ar gyfer ein fframwaith llogi cerbydau ar gontract, a ddaw i ben yng ngwanwyn 2023\. Byddwn yn sefydlu grŵp ffocws cwsmeriaid cyn bo hir. Os hoffech gymryd rhan, anfonwch e\-bost at: CaffaelMasnachol.Fflyd@llyw.cymru Teiars cerbydau --------------- Mae prisiau wedi cynyddu ar gyfer un o'r cyflenwyr ar ein fframwaith teiars cerbydau, oherwydd chwyddiant. Mae'r rhestr brisio gyfredol ar gael ar GwerthwchiGymru (angen mewngofnodi). I gael rhagor o fanylion, e\-bostiwch: CaffaelMasnachol.Fflyd@llyw.cymru.

Translate the text from Welsh to English.

Bob dydd, mae miloedd o ofalwyr yn helpu pobl i gadw’n ddiogel ac yn iach yn eu cartrefi. Mae’r gefnogaeth hon wedi dod yn bwysicach fyth yn ystod y pandemig coronafeirws. Dros y ddau fis diwethaf, mae mwy o bobl wedi ymgymryd â rôl ofalu – mae pobl wedi symud cartrefi, wedi gadael eu teuluoedd ac, mewn rhai achosion, wedi rhoi’r gorau i’w gwaith i amddiffyn ac i ofalu am berthnasau neu ffrindiau. Mae llu o ofalwyr di\-dâl wedi helpu gwasanaethau allweddol yng Nghymru i ymdopi â’r pwysau cynyddol a achosir gan y coronafeirws.  Rydym wedi ymrwymo i gefnogi ein gofalwyr. Roedd ein Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant arloesol yn rhoi’r un hawliau i ofalwyr gael gofal a chefnogaeth â’r bobl maent yn gofalu amdanynt.  Rwyf yn gwybod bod y Ddeddf Coronafeirws frys wedi achosi rhywfaint o bryder y gallai hawliau cyfreithiol gofalwyr gael eu rhoi yn y fantol a’i bod hi’n bosibl y byddid yn diddymu’r trefniadau i'w cefnogi nhw a’r rheini maent yn gofalu amdanynt. Nid gwanhau hawliau gofalwyr yng Nghymru yw bwriad y ddeddfwriaeth frys hon. Rwyf yn disgwyl i awdurdodau lleol gynnal yr hawliau a roddir o dan Ddeddf 2014\. Rwyf yn gwybod y bydd awdurdodau lleol yn gwneud popeth o fewn eu gallu i gynnal y gofal a’r gefnogaeth yn ystod y pandemig.  Mae awdurdodau lleol a darparwyr gofal dan bwysau – maent yn wynebu her ddeuol prinder yn y gweithlu oherwydd salwch a phatrymau gweithio newydd o ganlyniad i’r cyfyngiadau. Efallai y bydd angen gwneud rhai penderfyniadau ynghylch blaenoriaethu gofal a neu gefnogaeth ond bydd y rhain yn seiliedig ar yr egwyddorion cyffredinol a’r gwerthoedd craidd ar gyfer gofal cymdeithasol sef llais, rheolaeth a chydgynhyrchu.  Os caiff unrhyw newidiadau eu gwneud, dros dro yn unig fydd y rheini, a rhaid gallu eu cyfiawnhau oherwydd amgylchiadau lleol nad oedd modd eu hosgoi a byddant yn cael eu dileu ar y cyfle cyntaf. Os bydd unrhyw newid i ofal neu i gefnogaeth unigolyn, rhaid wedyn dychwelyd i’r trefniadau cyn yr addasu ar y cyfle cyntaf. Byddwn yn parhau i adolygu unrhyw newidiadau. Rydym wedi gweithio gyda mudiadau gofalwyr a phartneriaid eraill ar draws gofal cymdeithasol i ddatblygu canllawiau statudol ar gyfer awdurdodau lleol yn ystod y cyfnod hwn. Maent yn ceisio cydbwyso hawliau â’r pwysau critigol sydd ar ofal cymdeithasol. Rwyf wedi nodi disgwyliadau clir iawn ei bod yn rhaid i awdurdodau lleol sicrhau bod trefniadau gofal a chefnogaeth yn gynaliadwy. Nid yw’r penderfyniadau a gaiff eu gwneud gan unigolion a’u teuluoedd mewn ymateb i’r pandemig yn sail dros bennu sut caiff anghenion eu diwallu yn y dyfodol ac a oes angen eu diwallu yn y dyfodol. Nid yw gallu pobl i ymdopi yn ystod cyfnod o argyfwng yn arwydd eu bod yn gallu darparu gofal a chefnogaeth am gyfnodau hir.  Mae’r trydydd sector wedi ymateb i’r coronafeirws yn gyflym ac yn hyblyg. Rwyf yn awyddus i ni ddysgu o’r ffyrdd newydd o weithio, sydd wedi datblygu, pan fydd y cyfyngiadau symud yn cael eu codi. Er mwyn cefnogi hyn, ac er mwyn cryfhau’r seilwaith trydydd sector yng Nghymru, cafodd Cronfa Ymateb COVID\-19 y Trydydd Sector gwerth £24m ei lansio ar 6 Ebrill. Rydym hefyd wedi gofyn i’r 32 sy’n derbyn y Grant i’r Trydydd Sector ar gyfer Gwasanaethau Cymdeithasol Cynaliadwy gwerth £8\.5m newid ffocws eu prosiectau i gefnogi’r ymateb i’r pandemig presennol. Mae ymgysylltiad â gofalwyr a’u cynrychiolwyr yn parhau i gyfrannu at ein gwaith datblygu polisi a chyflenwi gwasanaethau yn ystod y pandemig. Rydym wedi gweithio gydag Ymddiriedolaeth Gofalwyr Cymru a phartneriaid i ddatblygu adnoddau, a fydd yn cefnogi gofalwyr unigol i ddatblygu cysylltiadau cadarnhaol gyda fferyllwyr lleol yn ystod yr argyfwng hwn a’r tu hwnt. Rydym yn gweithio gyda phartneriaid i sicrhau bod darpariaeth mewn lle i gefnogi dysgu gofalwyr ifanc, gan ddeall y pwysau ychwanegol sydd ar ofalwyr ifanc, ac ystyried eu cyfrifoldebau yn y cartref. Mae arnom eisiau sicrhau eu bod yn cael eu cefnogi i gydbwyso gwaith ysgol â bywyd cartref, er mwyn sicrhau na fydd eu hiechyd a’u llesiant eu hunain yn dioddef. Rwyf yn cynnull grŵp gorchwyl a gorffen gyda chynrychiolwyr gofalwyr er mwyn ystyried y dystiolaeth a’r canllawiau sy’n dod i’r fei am y coronafeirws a’r hyn mae gofalwyr yn dweud wrthym sydd ei angen arnynt. Bydd hyn yn sicrhau bod camau gweithredu nawr ac yn y dyfodol yn arwain at y budd mwyaf. Bydd y grŵp yn ein cefnogi i ystyried anghenion penodol ystod eang o ofalwyr pan fydd y cyfyngiadau symud presennol yn cael eu llacio. Mae'r coronafeirws yn newid y ffordd rydym yn byw, yn gweithio ac yn gofalu am ein teuluoedd a’n ffrindiau. Mae rhagor ohonom yn profi bywyd fel gofalwr amser llawn neu’n gwirfoddoli yn ein cymuned leol. Mae’r pandemig wedi rhoi llwyfan haeddiannol iawn i staff y rheng flaen yn y system iechyd a gofal ond mae’n rhaid i ni hefyd gydnabod rôl gofalwyr di\-dâl a’u cefnogi i fyw’n iach a pharhau i ofalu’n hyderus.

Every day, thousands of carers help people stay safe and well in their own homes. This support has become even more crucial during the coronavirus pandemic. Over the last two months, more people have taken on a caring role – people have moved homes, left their families and, in some cases, given up work to care for and protect relatives or friends. The legion of unpaid carers has helped key services in Wales to cope with the increased pressure caused by coronavirus.  We are committed to supporting carers. Our landmark Social Services and Well\-being Act gave carers equal rights to care and support as the people they care for.  I know the emergency Coronavirus Act has caused some anxiety that carers’ legal rights may be compromised and that arrangements to support them and those they care for may be withdrawn. This emergency legislation is not intended to weaken the rights of carers in Wales. I expect local authorities to maintain the rights provided under the 2014 Act. I know local authorities will do everything they can to maintain care and support during the pandemic.  Local authorities and care providers are under pressure – they are facing the dual challenge of workforce shortages due to sickness and new working patterns as a result of the restrictions. Some decisions may be needed about prioritising care and or support but these will be based on the overarching principles and core values for social care of voice, control and co\-production.  If any changes are made they must only be temporary, justifiable due to unavoidable local circumstances and they will be removed at the first available opportunity. If there are any changes to an individual’s care or support, it must return to their pre\-modification arrangements at the earliest possible opportunity. We will keep any changes under review. We have worked with carers’ organisations and other partners across social care to develop statutory guidance for local authorities during this period. It seeks to balance rights with the critical pressures on social care. I have set out very clear expectations that local authorities must ensure care and support arrangements are sustainable. Decisions made by individuals and their families in response to the pandemic do not provide a basis for determining whether or how to meet needs for the future. The abilities of people to cope during a period of crisis is not an indication of their ability to provide care and support for prolonged periods.  The third sector has been swift and flexible in its response to coronavirus. I am keen that we learn from the new ways of working, which have developed, as and when we emerge from lockdown. To support this, and to strengthen the third sector infrastructure in Wales, the £24m Third Sector COVID\-19 Response Fund was launched on 6 April. We have also asked all 32 recipients of the £8\.5m Sustainable Social Services Third Sector Grant to refocus their projects to support the response to the current pandemic. Engagement with carers and their representatives continues to inform our policy development and service delivery during the pandemic. We have worked closely with Carers Trust Wales and partners to develop resources, which will support individual carers to develop positive relationships with local pharmacists during this crisis and beyond. We are working with partners to ensure there is provision in place to support the learning of young carers, whilst understanding the additional pressure placed on young carers, given their responsibilities within the home. We want to ensure they are supported to balance school work and home life, so that their own health and wellbeing does not suffer. I am convening a task and finish group with carers’ representatives to consider emerging evidence and guidance about coronavirus alongside what carers are telling us they need. This will ensure our current and future actions deliver the maximum benefit. The group will support us to consider the specific needs of a broad range of carers as and when current lockdown restrictions are eased. Coronavirus is changing the way we live, work and care for our families and friends. More of us are experiencing life as a full time carer or volunteering within our local community. The pandemic has placed a well\-deserved spotlight on frontline workers in the health and care system but we must also recognise the role of unpaid carers and support them to live well and continue caring with confidence.

Translate the text from English to Welsh.

On 15 March 2011 the Counsel General made an oral Statement in the Siambr on: Review of Legislative Processes The statement can be accessed on the National Assembly for Wales website via the following hyperlink http://www.assemblywales.org/bus\-home/bus\-chamber/bus\-chamber\-third\-assembly\-rop.htm?act\=dis\&id\=212756\&ds\=3/2011\#dat2 If you have difficulty accessing the statement via the hyperlink then you can access it on the National Assembly for Wales website by selecting the following: www.assemblywales.org Assembly Business/Plenary Meetings/Records of Plenary Proceedings/Plenary meetings/select relevant date of plenary meeting from the drop down menu/select statement from the contents page.  

Ar 15 Mawrth 2011 gwnaeth  y Cwnsler Cyffredinol Ddatganiad llafar yn y Siambr ar: Adolygiad o’r Prosesau Deddfwriaethol Gallwch weld y datganiad ar wefan Cynulliad Cenedlaethol Cymru drwy ddilyn yr hyperddolen hon http://www.assemblywales.org/bus\-home/bus\-chamber/bus\-chamber\-third\-assembly\-rop.htm?act\=dis\&id\=212756\&ds\=3/2011\#dat2 Os ydych yn cael anhawster i fynd at y datganiad drwy'r hyperddolen yna gallwch ei weld ar wefan Cynulliad Cenedlaethol Cymru drwy ddewis y canlynol: www.cynulliadcymru.org Busnes y Cynulliad/Cyfarfodydd Llawn/Cofnodion o drafodion y Cyfarfodydd Llawn/Cyfarfodydd Llawn/dewiswch ddyddiad perthnasol y cyfarfod llawn o'r gwymplen/dewiswch ddatganiad o'r dudalen gynnwys.  

Translate the text from Welsh to English.

Bydd rownd derfynol cystadleuaeth WorldSkills UK yn cael ei chynnal yn y NEC yn Birmingham yn ystod Sioe Sgiliau flynyddol y NEC, sef y digwyddiad sgiliau a gyrfaoedd mwyaf yn y DU. Mae'r gystadleuaeth yn ffon fesur sy’n meincnodi rhagoriaeth mewn sgiliau galwedigaethol ar draws amrywiaeth o feysydd. Fe'i defnyddir hefyd i ddethol cystadleuwyr ar gyfer WorldSkills, cystadleuaeth fyd\-eang a gynhelir bob dwy flynedd, lle mae rhanbarthau'r DU yn cystadlu fel un tîm. Mae'r rownd derfynol hon yn rhan o'r broses ddethol ar gyfer cystadleuaeth WorldSkills 2019, a fydd yn cael ei chynnal yn Kazan. Mae cyfanswm o 462 yn cystadlu yn rownd derfynol WorldSkills UK, sy'n cynnwys hyd at 60 o gystadlaethau cenedlaethol lle mae'r cystadleuwyr yn ymryson am wobrau Aur, Arian ac Efydd. Mae 74 o'r 462 hynny yn dod o Gymru, sy'n 16% o gyfanswm y DU, a dyna'r gynrychiolaeth uchaf o bell ffordd o unrhyw ranbarth.  Yn ogystal â'r 74 o Gymru sydd wedi cyrraedd y rownd derfynol, bydd 19 o bobl eraill yn cynrychioli Cymru mewn cystadlaethau eraill yn y Sioe Sgiliau, sy'n golygu y bydd cyfanswm o 93 o gystadleuwyr o Gymru yn y Sioe Sgiliau eleni. Y cystadleuwyr ychwanegol yw 'cohort Kazan'; naw myfyriwr dawnus sydd eisoes wedi bodloni'r meini prawf cymhwyso ar gyfer Kazan 2019 ac a fydd bellach yn cystadlu am le yn nhîm y DU ar gyfer WorldSkills. Mae deg cystadleuydd yn cymryd rhan yn y cystadlaethau 'Sgiliau Cynhwysol' hefyd, sydd wedi'u creu'n benodol ar gyfer pobl ag anableddau.     Wrth groesawu'r newyddion, dywedodd Julie James, y Gweinidog Sgiliau a Gwyddoniaeth:  > "Mae'r ffaith bod Cymru wedi cael cydnabyddiaeth am mai hi, o blith holl ranbarthau'r DU,  sydd â'r nifer uchaf o gystadleuwyr, yn tystio i'n rhagoriaeth ym maes sgiliau ac i'r ymdrech enfawr y mae'n partneriaid yma yng Nghymru yn ei gwneud i gydweithio. > >   > > "Drwy gyfrwng Cystadlaethau Sgiliau, rydyn ni'n creu cenedl hynod fedrus a fydd yn cefnogi'n heconomi, yn diogelu'n diwydiannau ac yn gwella rhagolygon Cymru.   > > "Hoffwn ddymuno pob lwc i bawb a fydd yn cymryd rhan yn y cystadlaethau hyn y mis nesa', a hoffwn ddiolch hefyd i'r rheini sydd wedi rhoi cefnogaeth iddyn nhw ar hyd y daith am eu holl waith caled a'u hymroddiad."

The WorldSkills UK finals will take place at Birmingham’s NEC between 16 and 18 November as part of the NEC’s annual Skills Show, the largest skills and careers event in the UK. The competition is used to benchmark excellence across a range of vocational skills areas. It is also used as part of the selection process for WorldSkills, a global competition held every two years where the UK regions compete as one team. These finals are part of the selection process for WorldSkills 2019, which is being held in Kazan.  A total of 462 competitors are taking part in the WorldSkills UK finals, which consists of up to 60 national competitions where entrants battle it out for Gold, Silver and Bronze award recognition. Of that figure, 74 competitors are Welsh, which is 16% of the UK total and by far the highest regional representation.  In addition to the 74 Welsh finalists taking part in the national competitions, a further nineteen entrants will be representing Wales at the Skills Show in other competitions, bringing Wales’ overall number of entrants to this year’s Skills Show to 93\. The additional competitors are the ‘Kazan cohort’; nine talented students who have already met the qualifying criteria for Kazan 2019 so will now be competing to for a place on WorldSkills’ Team UK. Ten entrants are also taking part in the ‘Inclusive Skills’ competitions, which have been specifically designed for those with disabilities.     Welcoming the news, Skills and Science Minster Julie James said:  > “That Wales has been recognised as the top region for entries in the whole of the UK is a reflection of our skills excellence and the huge collaborative effort from partners that we have here in Wales. >   > "Through Skills Competitions we are creating a highly skilled nation that will support our economy, safeguard our industries and improve the prospects of Wales. > "I wish everyone taking part in next month’s competitions the very best of luck and would like to thank those who have supported them on their journey for all their hard work and dedication to help make this happen.”

Translate the text from English to Welsh.

On 15 October 2019, the Minister for Health and Social Services made an Oral Statement: Update on NHS Planning (external link).

Ar 15 Hydref 2019, gwnaeth y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol Datganiad Llafar: Y Wybodaeth Ddiweddaraf am Gynllunio'r GIG (dolen allanol).

Translate the text from Welsh to English.

Yn dilyn fy natganiad ysgrifenedig ddydd Mercher, 23 Mawrth yn amlinellu’r cynlluniau diwygiedig ar gyfer symud plant sydd ym mlwyddyn 10 neu’n iau ar hyn o bryd i’r system Anghenion Dysgu Ychwanegol, rwyf heddiw yn darparu’r wybodaeth ddiweddaraf i’r aelodau am y cynlluniau i weithredu Deddf Anghenion Dysgu Ychwanegol a’r Tribiwnlys Addysg 2018 (Deddf ADY) mewn perthynas â phobl ifanc ôl\-16\.  Bydd gweithredu’r Ddeddf ar gyfer pobl ifanc ôl\-16 yn galw am system sianelu, lle bydd y rheini sydd ym mlwyddyn 10 neu’n iau ar hyn o bryd, sy’n cael eu symud i’r system ADY gan eu hysgol neu eu hawdurdod lleol yn ystod y cyfnod gweithredu, yn cael eu sianelu’n naturiol i addysg bellach â chynllun datblygu unigol (CDU) eisoes yn ei le (lle bo angen cynllun o’r fath). Bydd unrhyw berson ifanc nad yw eto’n rhan o’r system ADY ar ddiwedd blwyddyn ysgol 2024/25 yn symud draw i’r system bryd hynny. Mae’r dull gweithredu hwn yn adlewyrchu sut bydd y system ADY yn gweithio yn y tymor hir. Bydd sefydliadau addysg bellach ac awdurdodau lleol yn dechrau mynd ati i gynnal cynlluniau datblygu unigol ar gyfer pobl ifanc mewn ffordd raddol, ofalus, gan sicrhau eu bod yn gwbl barod i ymgymryd â’u dyletswyddau, a bod y broses o lunio’r cynlluniau yn canolbwyntio ar yr unigolyn. Mae hyn hefyd yn osgoi gosod baich rhy drwm ar sefydliadau addysg bellach, ysgolion ac awdurdodau lleol ar adeg o bwysau eithafol yn sgil effeithiau’r pandemig a’r agenda i ddiwygio addysg yn ehangach.   Hyd nes y bydd y Ddeddf ADY yn berthnasol i berson ifanc, bydd Deddf Addysg 1996 a Deddf Dysgu a Sgiliau 2000 yn parhau i fod yn weithredol, a bydd yn dal i dderbyn y gefnogaeth sydd ar gael drwy’r system Anghenion Addysgol Arbennig ar y naill law, a’r system Anawsterau ac Anableddau Dysgu ar y llall. Ar hyn o bryd, mae Llywodraeth Cymru yn gyfrifol am sicrhau darpariaeth ôl\-16 arbenigol i bobl ifanc nad oes modd cyflawni eu hanghenion addysg a hyfforddiant drwy ddarpariaeth y brif ffrwd, o dan Ddeddf Dysgu a Sgiliau 2000\. Fel rhan o’r Ddeddf ADY, bydd y cyfrifoldeb hwn yn cael ei drosglwyddo i awdurdodau lleol. O dan y trefniadau rwy’n eu cyhoeddi heddiw, bydd hyn yn digwydd yn raddol, a bydd awdurdodau lleol yn ysgwyddo’r cyfrifoldeb dros y sawl sydd wedi’u symud i’r system ADY o 2022/23 (sydd ym mlwyddyn 10 neu’n iau ar hyn o bryd). Bydd Llywodraeth Cymru yn parhau i sicrhau a chyllido lleoliadau ôl\-16 arbenigol i’r bobl ifanc hynny nad ydynt eto wedi’u symud i’r system ADY (sydd ym mlwyddyn 11 neu’n hŷn ar hyn o bryd).    Mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i ddarparu sicrwydd i bobl ifanc sydd mewn darpariaeth arbenigol. Gallaf gadarnhau heddiw, felly, y bydd unrhyw gyllid ar gyfer lleoliadau a gytunir gan Weinidogion Cymru cyn diwedd blwyddyn ysgol 2024\-25 yn dal i fod ar gael i bobl ifanc hyd nes iddynt gwblhau’r rhaglen astudio a gytunwyd.   Er mwyn cefnogi sefydliadau addysg bellach i barhau i baratoi ar gyfer y system newydd a’u helpu i ddarparu cymorth wedi’i deilwra i bobl ifanc ag ADY, gallaf gadarnhau hefyd y bydd rôl Arweinydd Trawsnewid y System ADY o fewn addysg bellach yn cael ei hymestyn o 31 Mawrth 2022 i 31 Mawrth 2023, a gwn y bydd y sector yn croesawu hyn. Bydd fy swyddogion yn ysgrifennu at randdeiliaid allweddol yn amlinellu manylion pellach y trefniadau hyn yn ystod y dyddiau nesaf.

Following my written statement on Wednesday 23 March setting out the revised plans for moving children currently in year 10 and below to the Additional Learning Needs (ALN) system, I am today providing members with an update on plans for implementing the Additional Learning Needs and Education Tribunal Act 2018 (the ALN Act) for young people who are post\-16\.  Implementation for post\-16 will involve a ‘flow through’ approach, whereby those currently in year 10 and below, who are being moved to the ALN system by a school or local authority during the implementation period, will ‘flow through’ into further education with an individual development plan (IDP) already in place (where they require one).  Any young person not yet on the ALN system at the end of the 2024/25 school year will move to the ALN system at that point.  This approach mirrors the way the ALN system will work in the long term.  FEIs and local authorities will begin to maintain IDPs for young people in a gradual, managed way, ensuring they are fully prepared to undertake their duties and that the IDP process is person\-centred.  It also avoids placing excessive burden on FEIs, schools and local authorities at a time of extreme pressure due to the impacts of the pandemic and the wider education reform agenda.   Until the ALN Act applies to a young person, the Education Act 1996 and the Learning and Skills Act 2000 will continue to apply and they will continue to benefit from the support available via the existing Special Educational Needs and Learning Difficulty and Disability systems, respectively. The Welsh Government is currently responsible for securing specialist post\-16 provision for young people whose education and training needs cannot be met via mainstream provision, under the Learning and Skills Act 2000\.  As part of the ALN Act, this responsibility will transfer to local authorities.   Under the arrangements I am announcing today, this will take place gradually, with local authorities becoming responsible for those who have been moved to the ALN Act from 2022/23 (those currently in year 10 and below).  The Welsh Government will continue to secure and fund specialist post\-16 placements for those young people who have not yet been moved to the ALN system (those currently in Year 11 and above).   The Welsh Government is committed to providing certainty and security to young people in specialist provision. I can therefore confirm today that any funding for placements agreed by Welsh Ministers before the end of the 2024\-25 school year will remain available to young people until they complete their agreed programme of study.   In the interests of supporting FEIs to continue preparing for the new system and support them in providing person\-centred support to young people with ALN, I can also announce the ALN Transformation Lead for FE will be extended from 31 March 2022 to 31 March 2023, which I know will be welcomed by the sector. My officials will be writing to key stakeholders setting out further detail on these arrangements in the coming days.

Translate the text from Welsh to English.

Mae cynigion yr ymgynghoriad, a gyflwynwyd gan Julie James, y Gweinidog Tai, yn rhan o gynlluniau ehangach Llywodraeth Cymru i fynd i'r afael â'r argyfwng hinsawdd y gwnaeth ei ddatgan y llynedd. Yn ddiweddarach eleni, bydd y Gweinidogion yn cyflwyno deddfwriaeth ar gyfer mabwysiadu targed i sicrhau gostyngiad o 95% mewn nwyon tŷ gwydr, gyda’r nod o fod yn ddi\-garbon yn y dyfodol. Mae tai yn cyfrannu'n sylweddol at newid yn yr hinsawdd. Ar hyn o bryd, mae tai newydd a thai sydd eisoes wedi eu hadeiladu yn cyfrif am 9% o allyriadau nwyon tŷ gwydr Cymru. Os yw Cymru am gyrraedd ei thargedau o ran yr hinsawdd, bydd rhaid i adeiladau weithredu bron yn ddi\-garbon erbyn 2050\. I wneud hyn, bydd rhaid sicrhau newid sylweddol yn y ffordd y bydd adeiladau yn cael gwres ac ynni yn y dyfodol. Bydd rhaid defnyddio llawer llai o ynni mewn adeiladau, a bydd rhaid i weddill y galw am ynni gael ei ddarparu drwy ffynonellau carbon isel ac adnewyddadwy. I fynd i'r afael â hyn, mae Llywodraeth Cymru yn cynnig cyflwyno safonau newydd llym ar gartrefi newydd, a fydd yn cael eu rhoi ar waith yn raddol dros y pum mlynedd nesaf. Dyma rai o'r cynigion: * Gwella effeithlonrwydd ynni o 2020 ymlaen gan arwain at ostyngiad o 37% yn CO2 anheddau newydd, o’i gymharu â'r safonau presennol, gan arbed £180 y flwyddyn ar filiau ynni i berchnogion tai (ar sail tai pâr). Hefyd, bydd rhaid i bob cartref newydd gael ei ddiogelu at y dyfodol, i'w gwneud yn haws ôl\-osod systemau gwresogi carbon isel * Cael gwared ar danwyddau ffosil carbon uchel a symud at ffyrdd glanach o wresogi ein cartrefi drwy gyflwyno cenhedlaeth ynni a gwres carbon isel, fel ffynonellau ynni adnewyddadwy (paneli ffotofoltäig), pympiau gwres neu rwydweithiau gwresogi ardal, sy'n golygu bod llawer o adeiladau yn cael gwres a dŵr poeth o ffynhonnell wres ganolog * Gwella effeithlonrwydd ynni drwy gyflwyno mesurau sy'n cyfyngu ar y gwres sy'n cael ei golli a lleihau'r galw am wres, fel ffenestri gwydr triphlyg a ffabrigau o well ansawdd ar gyfer waliau, toeon, lloriau a ffenestri; * Gwella ansawdd aer drwy sicrhau bod aer yn cyrraedd ac yn gadael man neu fannau mewn adeilad gan ddarparu ansawdd aer da. Bydd hyn yn helpu i sicrhau bod gan bobl well llesiant corfforol hefyd. Pan fydd y safonau adeiladu newydd yn cael eu rhoi ar waith yn llwyr yn 2025, dylai cartrefi gynhyrchu 75\-80% yn llai o allyriadau CO2 na'r adeiladau sy'n cael eu hadeiladu yn unol â'r gofynion presennol. Dywedodd Julie James, y Gweinidog Tai: > Mae tai newydd a thai sydd eisoes wedi eu hadeiladu yn gyfrifol am tua phumed o allyriadau nwyon tŷ gwydr y Deyrnas Unedig. Os ydym am gyrraedd ein targed uchelgeisiol, sef sicrhau gostyngiad o 95% yn ein hallyriadau nwyon tŷ gwydr erbyn 2050, rhaid inni weithredu nawr i sicrhau newid sylweddol yn y ffordd yr ydym yn cael gwres ac ynni yn ein cartrefi. > > > Bydd y cartrefi newydd sy'n cael eu hadeiladu heddiw yn bodoli yn 2050\. Rhaid inni, felly, sicrhau bod y safonau yr ydym yn eu gosod ar gyfer y tai hyn yn ein tywys ar y trywydd cywir. Mae hyn yn cynnwys gwella effeithlonrwydd ynni a symud at ffyrdd glanach o wresogi ein cartrefi. > > > Mae'r ymgynghoriad arfaethedig, ar gyfer rhoi'r safonau ar waith dros y pum mlynedd nesaf, yn cyfrannu mewn ffordd gadarn ac ystyrlon at leihau effaith ynni a charbon cartrefi newydd. Ar yr un pryd, mae’n cydnabod bod rhaid cydbwyso ein huchelgais â'r dymuniad i gael safonau costeffeithiol, fforddiadwy ac ymarferol. > > > Nid yn unig y bydd y mesurau hyn yn helpu i fynd i'r afael â newid yn yr hinsawdd, ond byddant hefyd yn helpu i sicrhau costau ynni isel i aelwydydd heddiw ac yn y dyfodol. Bydd hyn yn helpu pobl â chostau byw, dim ots beth yw eu cefndir na'u hamgylchiadau. > > > Mae'r ymgynghoriad ar y cynigion newydd yn cau ar 12 Mawrth 2020\. Mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu ymgynghori ar wahân ar safonau pan fydd gwaith adeiladu yn cael ei wneud ar anheddau sydd wedi eu hadeiladu eisoes, ac adeiladau annomestig newydd a rhai sydd wedi eu hadeiladu eisoes, gyda'r bwriad o godi'r safonau.

The consultation proposals unveiled by Housing Minister, Julie James, are part of wider Welsh Government plans to address the climate emergency it declared last year. Later this year, ministers will bring forward legislation to adopt a 95% greenhouse gas reduction target, with an ambition to reach net zero in future. Housing contributes significantly to climate change: new and existing homes currently account for 9% of Welsh greenhouse gas emissions. If Wales is to meet its climate targets, buildings will need to operate at close to zero emissions by 2050\. This will require a substantial change in how buildings are heated and powered in future. The amount of energy used in buildings will have to be significantly lower, while the remaining energy demand will need to be delivered through low carbon and renewable sources. To address this, the Welsh Government is proposing the introduction of tough new standards on new homes, to be implemented in stages over the next 5 years. The proposals include: * Improved energy efficiency from 2020 which will lead to a 37% reduction in CO2 from new dwellings, compared with current standards, and save homeowners £180 a year on energy bills (based on a semi\-detached home). In addition, all new homes will need to be future\-proofed, to make it easier to retrofit low carbon heating systems * Phasing out the use of high\-carbon fossil fuels and moving to cleaner ways to heat our homes though the introduction of low carbon heating and energy generation, such as renewable energy sources (photovoltaic panels), heat pumps or district heat networks, which involve heating and hot water to multiple buildings from a central heat source * Improving energy efficiency thorough introducing measures that limit heat loss and reduce the demand for heat, such as triple glazing and higher standard fabrics for walls, roofs, floors, and windows * Improving air quality by ensuring the supply and removal of air to and from a space or spaces in a building provides good air quality. This will also help ensure people's physical well\-being is maximised * When the new building standards are implemented in full in 2025, homes should produce 75\-80% less CO2 emissions than ones built to current requirements. Housing Minister, Julie James said: > New and existing housing contribute about a fifth of the UK’s greenhouse gas emissions. If we are to meet our ambitious target of reducing our greenhouse gas emissions by 95% by 2050, we need to take action now to make a significant step change to the way we heat and power our homes. > > > The new homes being built today will exist in 2050\. Therefore, we must ensure the standards we set for these homes put us on the right path. This involves improving energy efficiency and moving to cleaner ways to heat our homes. > > > The proposed consultation, for implementation over the next 5 years, makes a strong and meaningful contribution to reducing the carbon and energy impact of new homes, while recognising our ambition needs to be balanced against the desire for standards to be cost\-effective, affordable and practical. > > > These measures will not only help tackle climate change, but they will also help keep down household energy costs now and in the future \- helping people, no matter what their background or circumstances, with the cost of living. The consultation on the new proposals closes on the 12 March 2020\. The Welsh Government intends to consult separately on standards when building work is carried out in existing dwellings, and new and existing non\-domestic buildings, with a view to uplifting the standards.

Translate the text from Welsh to English.

Mae’r Datganiad hwnnw yn cydnabod yr hawliau absoliwt a ddylai fod gan bob bod dynol, beth bynnag ei hil, lliw, crefydd, rhywedd, iaith, barn wleidyddol neu farn arall, man geni, statws geni neu statws arall. Mae thema eleni yn canolbwyntio ar yr angen i ailgodi’n gryfach yn dilyn pandemig COVID\-19, drwy roi hawliau dynol wrth wraidd gwaith adfer. Dywedodd y Dirprwy Weinidog a'r Prif Chwip, Jane Hutt: > Dros yr wythnosau diwethaf, mae llawer o sylw wedi’i roi i'r newyddion cadarnhaol ynglŷn â datblygu nifer o frechlynnau COVID\-19\. Fodd bynnag, nid yw'r pandemig ar ben a rhaid inni baratoi ar gyfer y gaeaf sydd i ddod, gaeaf a allai fod yn un anodd. > > > Mae rhaid inni hefyd ddechrau edrych y tu hwnt i'r pandemig er mwyn mynd i’r afael â rhywfaint o'r anghydraddoldeb yr ydym yn gwybod sy'n bodoli yn ein cymdeithas ac sydd wedi cael ei amlygu ymhellach yn ystod y misoedd diwethaf. > > > Rydym am ddefnyddio'r argyfwng byd\-eang hwn fel adeg i greu newid sylfaenol yng Nghymru fel y gallwn ailgodi’n gryfach a sicrhau bod ein dyfodol yn decach, yn fwy cynhwysol ac yn fwy cynaliadwy na'n gorffennol. Mae Llywodraeth Cymru yn gweithio'n galed er mwyn cefnogi cydlyniant cymunedol yng nghymunedau Cymru ar ôl i'r DU ymadael â’r UE, ac mae wedi ymrwymo i ddatblygu polisïau a gwasanaethau sy'n helpu mudwyr i ymgartrefu yn eu cymunedau yng Nghymru. Mae’r adroddiad 'Dinasyddion yr UE sy'n byw yng Nghymru: Integreiddio cymunedol, cyfle cyfartal a chydraddoldeb o ran canlyniadau', a luniwyd ar ran Llywodraeth Cymru ac a gyhoeddwyd heddiw, yn edrych ar ffyrdd y gellir cefnogi dinasyddion i barhau i wneud Cymru yn gartref iddynt. Mae'r adroddiad hwn yn rhan o brosiect Hawliau Dinasyddion yr UE Llywodraeth Cymru sy’n cefnogi tua 80,000 o ddinasyddion yr UE sy'n byw yng Nghymru. Bydd yn helpu i wneud yn siŵr eu bod yn gallu defnyddio gwasanaethau cynghori priodol, eu bod yn cael eu gwarchod rhag cael eu hecsbloetio a'u hallgáu, a'u bod yn cael eu hannog i barhau i fyw yng Nghymru a gwireddu eu potensial. Er mwyn parhau i fyw yn y DU ar ôl 30 Mehefin 2021, lansiodd y Swyddfa Gartref y Cynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE. O dan y cynllun hwn gall dinasyddion yr UE wneud cais i gael statws preswylydd sefydlog, sy'n caniatáu iddynt gadw eu hawliau. Aeth Jane Hutt yn ei blaen: > Rydym bob amser wedi dweud yn glir bod croeso yma i ddinasyddion yr UE sydd wedi gwneud Cymru yn gartref iddynt. Eich cartref chi yw hwn, rydych yn cyfrannu at eich cymunedau, ac rydym am ichi aros. > > > Os ydych yn meddwl bod angen ichi wneud cais am Statws Preswylydd Sefydlog yr UE, neu’n adnabod rhywun arall a allai fod angen gwneud hynny, mae cyngor a chefnogaeth ar gael i helpu. Rydym am ichi barhau i wneud Cymru yn gartref ichi. > > > Bydd Llywodraeth Cymru yn parhau i weithio'n ddiflino i fynd i'r afael ag anghydraddoldeb, tlodi a gwahaniaethu strwythurol. Bydd y Llywodraeth hefyd yn cefnogi hawliau dynol pawb sy'n dewis byw yng Nghymru.

This recognises the inalienable rights that everyone is entitled to as a human being, regardless of race, colour, religion, gender, language, political or other opinion, place of origin, birth or other status. This year’s theme focuses on the need to build back better after the Covid\-19 pandemic, by putting human rights at the centre of recovery. The Deputy Minister and Chief Whip, Jane Hutt, said: > Over recent weeks, there has been widespread coverage of the positive news regarding the development of a number of Covid\-19 vaccines. However, the pandemic is not over and we must prepare for a potentially difficult winter to come. > > > We must also begin to look beyond the pandemic to remedy some of the inequality that we know exists in our society and which has been further exposed in recent months. > > > We want to use this global crisis as a moment for fundamental change in Wales so we can build back better and ensure that our future is fairer, more inclusive and more sustainable than our past. The Welsh Government is working hard to support community cohesion in Welsh communities after the UK’s exit from the EU, and has committed to develop policies and services that help migrants to settle into their Welsh communities. The ‘EU citizens living in Wales: Community integration, equality of opportunity and equality of outcome’ report, carried out on behalf of the Welsh Government and published today, looks at ways in which citizens can be supported to continue to make Wales their home. This report forms part of the Welsh Government’s EU Citizens Rights (EUCR) project to support the approximately 80,000 EU citizens living in Wales. It will help to make sure they have access to appropriate advice services, are protected from exploitation and exclusion, and are encouraged to continue living in Wales and fulfil their potential. To continue living in the UK after 30 June 2021, the Home Office launched the EU Settlement Scheme under which EU citizens apply to obtain settlement status, which allows them to retain their rights. Jane Hutt continued: > We’ve always been clear that EU citizens who have made their home in Wales are welcome here. This is your home, you contribute to your communities, and we want you to stay. > > > If you think you might need to apply for EU Settled Status, or know someone else who might, there is advice and support available to help. We want you to continue to make Wales your home. > > > Welsh Government will continue to work tirelessly to tackle inequalities, poverty, and structural discrimination, and to support the human rights of everyone who chooses to live in Wales.

Translate the text from Welsh to English.

Mae Menter Ymchwil Busnesau Bach, sy'n cael ei chefnogi gan dros £3 miliwn o gyllid gan Lywodraeth Cymru, ac sy'n cael ei rhedeg ar y cyd ag Innovate UK, wedi ennyn diddordeb gwledydd datganoledig eraill y DU, yn ogystal â dal sylw yn Iwerddon, Sweden ac Awstralia. Cafodd y Fenter ei lansio yng Nghymru yn 2013, ac mae'n cynnig cyfleoedd i fusnesau \- gan gynnwys llawer o fusnesau bach a chanolig (SMEs) \- wneud ceisiadau am gyllid ymchwil a datblygu, i ddatblygu atebion sy'n seiliedig ar dechnoleg er mwyn datrys heriau penodol y mae'r sector cyhoeddus yn eu hwynebu.  Gan redeg yr heriau fel cystadlaethau, mae pob her yn canolbwyntio ar faes yn y gwasanaethau cyhoeddus lle nad yw'r atebion i heriau penodol yn bodoli ar hyn o bryd, neu lle y gellid gwella'r atebion rhannol sydd ar gael eisoes. Mae’r meysydd lle y mae atebion yn cael eu datblygu eisoes yn cynnwys gwella gofal iechyd a gofal cleifion, triniaethau meddygol, diogelwch ar y ffyrdd, cynhyrchu ynni adnewyddadwy a rheoli'r amgylchedd. Hyd yn hyn, mae 14 o gystadlaethau wedi cael eu rhedeg yng Nghymru gan Fenter Ymchwil Busnesau Bach, gan arwain at ddyfarnu 66 o gontractau gwerth tua £5 miliwn i gwmnïau, er mwyn datblygu atebion ar gyfer y sector cyhoeddus yng Nghymru: 44 o gontractau Cam 1 (datblygu'r cynnig) a 22 o gontractau Cam 2 (creu prototeip gyda'r bwriad o'i gyflwyno i'r farchnad).  Un o heriau cyntaf y Fenter i gael ei rhedeg fel cystadleuaeth yng Nghymru oedd gan Fwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr.  Roedd y Bwrdd Iechyd am wella gofal cleifion drwy helpu nyrsys a gofalwyr i leihau dyletswyddau gweinyddol, fel y gallent dreulio rhagor o amser gyda chleifion. Nod yr her hon oedd galluogi nyrsys i dreulio 10% yn fwy o amser gyda chleifion. Ar ôl dwy flynedd o gydweithredu ymarferol rhwng nyrsys y Bwrdd Iechyd a chwmni bach newydd o Fangor, Elidir Health, mae meddalwedd wedi cael ei datblygu sy'n addo cynyddu'r amser y mae nyrsys yn ei dreulio gyda chleifion nid dim ond 10% ond, o bosibl, hyd at 23%. Mewn gwirionedd, mae'r her hon wedi bod mor llwyddiannus fel bod Elidir Health yn gweithio gyda Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf erbyn hyn, yn ogystal â Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr, i ystyried sut y gall y feddalwedd hon gael ei mabwysiadu ar draws unedau pediatrig y byrddau iechyd hyn. Hefyd, mae Adran Drafnidiaeth Llywodraeth Cymru wedi defnyddio heriau'r Fenter i ddatblygu atebion i faterion sydd wedi'u nodi, er enghraifft gwella diogelwch ar y ffyrdd a lleihau nifer y beicwyr modur sy'n cael eu lladd neu eu hanafu'n ddifrifol ar ffyrdd yng Nghymru. O'r cynigion a gyflwynwyd ar gyfer yr her hon, cafodd dau brosiect eu dewis, ac roedd yr enghraifft gyntaf eisoes wedi'i chwblhau. Mae Armourgel Ltd wedi datblygu leinin ar gyfer helmedau beicwyr modur, a fydd yn lleihau'r ardrawiad i ben y beiciwr modur yn sylweddol yn ystod gwrthdrawiad. Gall hyn wneud y gwahaniaeth rhwng anafiad difrifol i'r ymennydd a mân anafiad. Mae'r ail brosiect wedi datblygu system ar gyfer hysbysu pobl ynghylch cyffyrdd, a fydd yn cael ei threialu yn fuan ar ffyrdd yng Nghymru. Bydd y prosiect yn gallu profi'r system yn ystod y tymor brig ar gyfer beiciau modur, ac erbyn mis Medi bydd y cwmni wedi profi'r system yn llawn yn ystod pob tywydd, fel y gall adrodd ar ei photensial yn y farchnad.  Mae'r Gweinidog Sgiliau a Gwyddoniaeth, Julie James, yn awyddus i dynnu sylw at y ffaith bod gan y ddau brosiect hyn botensial i arbed bywydau beicwyr modur, nid yn unig ar ffyrdd yng Nghymru ond ar draws y byd, gan ddweud:  > “Mae Menter Ymchwil Busnesau Bach yn enghraifft dda o'r ffordd y mae'r sector cyhoeddus a'r sector preifat yn gallu cydweithio i fynd i'r afael â heriau cymdeithasol mewn ffyrdd arloesol, gan ddod â manteision i gyrff yn y sector cyhoeddus a diwydiannau fel ei gilydd, yn ogystal ag i'r bobl maen nhw'n eu gwasanaethu. > > “Fy nod erbyn hyn yw sicrhau y bydd ein rhaglen Menter Ymchwil Busnesau Bach yn datblygu i fod yn adnodd prif ffrwd yn y sector cyhoeddus yng Nghymru, a fydd yn hyrwyddo arloesi ac yn gwella ein potensial technolegol. > > “Gall y Fenter greu cyfleoedd enfawr i fusnesau yng Nghymru a helpu i ddatrys rhai o'r heriau mwyaf cymhleth rydyn ni i gyd yn mynd i'w hwynebu yn y dyfodol.  Ein bwriad felly yw manteisio'n llawn ar y cyfleoedd a ddaw yn ei sgil.”

Backed by over £3m Welsh Government funding and run in collaboration with Innovate UK, the Small Business Research Initiative (SBRI) has gained interest from other UK devolved nations as well as attracting attention from Ireland, Sweden and Australia.   Launched in Wales in 2013, the SBRI offers businesses \- many of which are small and medium sized enterprises (SMEs) \- the opportunity to bid for research and development (R\&D) funding to develop technology\-driven solutions for specific challenges facing the public sector.    Run as competitions each challenge focusses on an area of public service where solutions either do not yet exist or where partial solutions might be improved.   Areas where solutions are already being progressed include the improvement of health and patient care, medical treatments, road safety, renewable energy generation and environmental management.   To date, 14 SBRI competitions have been run in Wales, resulting in 66 contracts valued at approximately £5m being awarded to companies to develop Welsh public sector solutions: 44 contracts at Phase 1 (developing the proposal) and 22 contracts at Phase 2 (creating a prototype with a view to bringing it to market).    One of the first SBRI challenges run in Wales was by Betsi Cadwaladr University Health Board (UHB) which wanted to develop a solution to improve patient care by helping nurses and carers reduce administration duties so they could spend more time with patients.   The target of this challenge was for nurses to spend 10% more time with patients. After two years of practical collaboration between the UHB’s nurses and a small Bangor start up company, Elidir Health, a software solution has been developed which promises to increase nurses’ time with patients not just by 10% but potentially up to 23%. Indeed this challenge has been so successful that Elidir Health is now working with Cwm Taf UHB as well as Betsi Cadwaladr UHB to explore how this software can be adopted across both health boards’ paediatric units.   The Welsh Government’s own Transport department has also made use of SBRI challenges to develop solutions to identified issues, for example improving road safety and reducing the number of motorcyclists killed or seriously injured on Welsh roads.   Of the bids submitted to this challenge two projects were selected, with the first example already complete.   Armourgel Ltd has developed a motorcycle helmet liner that will significantly reduce the impact to a rider’s head during a collision. This can make the difference between a serious brain injury and a minor one.   The second project has developed a junction alert system which will soon be trialed on Welsh roads. The project will be able to test the system in peak motorcycling season and by September the company will have fully tested the system in all weather conditions and will report on its market potential.    Skills and Science Minister, Julie James is keen to point out that both these projects have the potential to save the lives of motorcyclists not just on Welsh roads but across the world, saying:    > “The Small Business Research Initiative is a great example of how the public and private sector can work together to tackle societal challenges in innovative ways and deliver benefits to both public sector bodies and industry as well as the people they serve. > > >   > > > “My aim now is for our SBRI programme to become a mainstream tool in the Welsh public sector, promoting innovation and driving forward out technological potential. > > >   > > > “SBRI can open up huge opportunities for Welsh businesses and help solve some of the toughest challenges we will all face in the future and we plan to use it.”

Translate the text from Welsh to English.

Heddiw, cyhoeddais gynigion Cyllideb ddrafft amlinellol Llywodraeth Cymru ar gyfer 2018\-19\. Mae'r Gyllideb ddrafft yn nodi cynlluniau gwario ar gyfer 2018\-19, ynghyd â chynlluniau refeniw dangosol ar gyfer 2019\-20 a chynlluniau cyfalaf dangosol hyd at 2020\-21\. Yn ogystal â nodi cynigion gwario refeniw a chyfalaf y Llywodraeth, y Gyllideb ddrafft hon yw'r gyntaf i amlinellu cynigion trethiant a benthyca wrth i ni weithredu'r cyfrifoldebau ariannol newydd sydd wedi dod i Gymru. Yn unol â'r trefniadau newydd y cytunwyd arnynt gan Gynulliad Cenedlaethol Cymru, bydd y Gyllideb ddrafft yn cael ei chyhoeddi mewn dau gam. Y Gyllideb ddrafft amlinellol a gyhoeddir heddiw yw'r cam cyntaf, sy'n manylu ar gyllidebu, trethiant a dyraniadau ar lefel MEG. Bydd y Gyllideb ddrafft fanwl yn cael ei chyhoeddi ar 24 Hydref a bydd yn nodi cynlluniau gwario manwl y portffolios. Mae'r dogfennau a gyhoeddir heddiw ar gael ar wefan Llywodraeth Cymru: * Cynigion y Gyllideb ddrafft amlinellol * Dogfen Naratif y Gyllideb ddrafft amlinellol, gan gynnwys yr asesiad effaith integredig strategol * Taflen am y Gyllideb ddrafft amlinellol * Adroddiad y Prif Economegydd * Adroddiad ar Bolisi Trethi Cymru Mae'r dogfennau canlynol, sy'n rhan o'r gyfres o ddogfennau a gyhoeddir heddiw, ar gael yma: * Prifysgol Bangor: Gwaith craffu a sicrhau annibynnol ar ragolygon trethi datganoledig i Gymru (Saesneg yn unig) * Memorandwm Cyd\-ddealltwriaeth rhwng Llywodraeth Cymru a'r Swyddfa Cyfrifoldeb Cyllidebol (Saesneg yn unig)

Today, I published the Welsh Government’s outline draft Budget proposals for 2018\-19\. The draft Budget sets out spending plans for 2018\-19, together with indicative revenue plans for 2019\-20 and indicative capital plans until 2020\-21\. As well as setting out the government’s revenue and capital spending proposals, this draft Budget is the first one to outline taxation and borrowing proposals, as we exercise the new fiscal responsibilities that have come to Wales. In accordance with new arrangements agreed by the National Assembly for Wales, the draft Budget will be published in two stages. The outline draft Budget published today represents the first stage, with detail on the financing, taxation and MEG level allocations.  The detailed draft Budget will be published on 24 October and will set out detailed portfolio spending plans. The documents published today are available on the Welsh Government website at: * Outline draft Budget proposals * Outline draft Budget Narrative document, including the strategic integrated impact assessment * Outline draft Budget leaflet * Chief Economist’s Report * Welsh Tax Policy Report The following documents, which are part of the suite of documents published today, are available at: * Bangor University: Independent scrutiny and assurance of devolved tax forecasts for Wales * The Memorandum of Understanding between the Welsh Government and the Office for Budget Responsibility          

Translate the text from English to Welsh.

The Welsh Government’s historic environment service, Cadw, organised a successful bid to host the monumental artwork at Caernarfon Castle in partnership with the Welsh Centre for International Affairs ‘Wales for Peace’ project. Poppies: Weeping Window, by artist Paul Cummins and designer Tom Piper, arrived in Wales for the first time earlier this month as part of a UK\-wide tour organised by 14\-18 NOW, the UK’s arts programme for the First World War centenary.  It officially opened to the public at Caernarfon Castle on 11 October following a special launch event on 10 October. Since then, the commemorative installation has proved incredibly popular with visitor figures showing 38,256 people came to see the installation between 10–23 October.  In addition to welcoming each visitor and engaging with them to help them get the most from their stay, staff and volunteers have also spent hours listening to and talking with many visitors about their own reasons for coming and what the installation means to them, including hearing heartfelt and often moving personal stories and accounts. Furthermore, staff and volunteers have also helped those visitors wanting to see their commemorative memories, accounts and comments captured and collated as part of a wider archive currently being collated across Wales to mark the First World War centenary to do so. Welcoming the impressive visitor figures and Caernarfon Castle’s successful hosting of Poppies: Weeping Window, Economy and Infrastructure Secretary, Ken Skates said: > “That Caernarfon Castle has been able to host Weeping Window marks a significant cultural moment for the people of Wales and I am touched by how many people have been able to embrace it so far. > > “This installation is a poignant commemoration to the First World War centenary and my thanks go out to all the dedicated staff and volunteers on the ground who have worked so hard to enable Poppies: Weeping Window to be here.” Nigel Hinds, Executive Producer, 14\-18 NOW, said: > “I am delighted that so many people have taken the opportunity to experience the poppies at Caernarfon Castle. It is particularly fitting that the Poppies are at the Castle over the centenary of the last weeks of the Battle of the Somme, in which the Royal Welch Fusiliers played such an important role. I am hugely grateful to the UK government and all our supporters, in particular the Backstage Trust, and our transport sponsors DAF Trucks, for enabling the poppies to be presented in Wales for the first time.” Weeping Window is one of two sculptures taken from the installation Blood Swept Lands and Seas of Red – poppies and original concept by artist Paul Cummins and installation designed by Tom Piper – by Paul Cummins Ceramics Limited in conjunction with Historic Royal Palaces.  The installation was originally at HM Tower of London from August to November 2014 where 888,246 poppies were displayed, one to honour every death in the British and Colonial forces of the First World War. Weeping Window is the cascade of poppies that was seen pouring out of a high window down to the grass below. The second sculpture, Wave, is also touring the UK.  The installation will be open to the public inside Caernarfon Castle daily until 20 November 2016\.  Morning and afternoon advance tickets are available for free online via Cadw’s Eventbrite, while an extra 1,000 people will be granted access on the door each day. For details of the full programme please see 14\-18 NOW (external link) Book advance tickets (external link) to see Weeping Window at Caernarfon Castle.

Cyflwynodd gwasanaeth Llywodraeth Cymru ar gyfer yr amgylchedd hanesyddol, sef Cadw, gynnig llwyddiannus i gynnal yr arddangosfa drawiadol yng Nghastell Caernarfon, a hynny mewn partneriaeth â phrosiect ‘Cymru dros Heddwch’ Canolfan Materion Rhyngwladol Cymru. Daeth yr arddangosfa Poppies: Weeping Window, gan yr artist Paul Cummins a’r cynllunydd Tom Piper, i Gymru am y tro cyntaf yn gynharach y mis hwn fel rhan o daith ar draws y DU a drefnwyd gan 14\-18 NOW, sef rhaglen y DU ar gyfer y celfyddydau sy’n nodi canmlwyddiant y Rhyfel Byd Cyntaf. Agorodd yr arddangosfa yng Nghastell Caernarfon yn swyddogol i’r cyhoedd ar 11 Hydref yn dilyn digwyddiad lansio arbennig ar 10 Hydref. Ers hynny mae’r arddangosfa wedi bod yn atyniad eithriadol o boblogaidd, ac mae’r ffigurau ymwelwyr yn dangos bod 38,256 o bobl wedi ymweld â hi rhwng 10 a 23 Hydref. Mae’r staff a’r gwirfoddolwyr wedi croesawu pob ymwelydd a thrafod â nhw er mwyn sicrhau eu bod yn elwa i’r eithaf ar eu hymweliad a hefyd wedi treulio oriau’n gwrando ar lawer o ymwelwyr ac yn trafod eu rhesymau am ddod a’r hyn y mae’r arddangosfa yn ei golygu iddyn nhw. Mae llawer o’r straeon a’r profiadau wedi bod yn rhai emosiynol sydd wedi’u cyffwrdd i’r byw. Mae’r staff a’r ymwelwyr hefyd wedi helpu’r ymwelwyr hynny sy’n awyddus i sicrhau bod eu hatgofion, eu straeon a’u sylwadau’n cael eu cofnodi a’u casglu fel rhan o archif ehangach sydd wrthi’n cael ei greu ar draws Cymru er mwyn nodi canmlwyddiant y Rhyfel Byd Cyntaf. Wrth groesawu’r ffigurau ymwelwyr a llwyddiant Castell Caernarfon wrth gynnal arddangosfa Poppies: Weeping Window, dywedodd Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi a’r Seilwaith, Ken Skates: > “Mae’r ffaith bod Castell Caernarfon wedi cael cyfle i gyflwyno arddangosfa Weeping Window yn rhywbeth y dylai pobl Cymru ymfalchïo ynddo. Ardderchog yw gweld bod cynifer o bobl wedi manteisio ar y cyfle hwn i’w gweld. > > “Mae’r arddangosfa’n ffordd briodol iawn o nodi canmlwyddiant y Rhyfel Byd Cyntaf a hoffwn ddiolch i’r holl staff a’r gwirfoddolwyr sydd wedi gweithio mor galed i sicrhau bod modd i Gastell Caernarfon groesawu Poppies: Weeping Window.” Dywedodd Nigel Hinds, Cynhyrchydd Gweithredol, 14\-18 NOW: > “Rwy mor falch fod cymaint o bobl wedi manteisio ar y cyfle i weld y pabïau yng Nghastell Caernarfon. Priodol iawn yw’r ffaith bod y Pabïau yn y Castell yn ystod cyfnod cofio canmlwyddiant wythnosau olaf Brwydr y Somme, gan fod y Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig wedi chwarae rhan mor bwysig yn y frwydr honno. Rwy’n ddiolchgar iawn i lywodraeth y DU a’n holl noddwyr, ac yn arbennig y Backstage Trust, a’n noddwyr cludiant DAF Trucks, am ein galluogi i arddangos y pabïau am y tro cyntaf yng Nghymru.” Un o ddwy arddangosfa sy’n rhan o’r cyfanwaith Blood Swept Lands and Seas of Red – gan yr artist Paul Cummins (a fu’n gyfrifol am y pabïau a’r syniad gwreiddiol) a Tom Piper (a fu’n gyfrifol am y cynllunio) – gan Paul Cummins Ceramics Limited ar y cyd â Phalasau Brenhinol Hanesyddol yw’r Weeping Window.  Cafodd ei gosod yn wreiddiol yn Nhŵr Llundain rhwng mis Awst a mis Tachwedd 2014 ac roedd 888,246 o babïau yn rhan o’r arddangosfa honno, un i anrhydeddu pob person o Brydain a’r Gwladfeydd a fu farw yn y Rhyfel Byd Cyntaf. Y casgliad o babïau a gafodd eu gweld yn llifo o ffenestr uchel i lawr i’r glaswellt oddi tano yw’r Weeping Window. Mae’r ail arddangosfa, sef Wave, hefyd ar daith o amgylch y DU.  Bydd modd i’r cyhoedd ymweld â’r arddangosfa o fewn muriau Castell Caernarfon bob dydd hyd 20 Tachwedd 2016\. Mae modd archebu tocynnau bore a phrynhawn ymlaen llaw am ddim ar\-lein drwy wefan Eventbrite Cadw. Gall 1,000 yn ychwanegol o bobl hefyd gael tocynnau ar y drws bob dydd.  I weld yr holl fanylion ewch i 14\-18 NOW (dolen allanol) Archebwch tocynnau ymlaen llaw (dolen allanol) i weld y Weeping Window yng Nghastell Caernarfon.

Translate the text from Welsh to English.

Bydd cyllid grant Lywodraeth Cymru yn cael ei roi i awdurdodau lleol i gefnogi cynlluniau ar raddfa fach i reoli risg a llifogydd ac i drwsio’r seilwaith rheoli risg llifogydd sy’n bodoli eisoes ond a gafodd ei difrodi o ganlyniad i’r llifogydd ym mis Rhagfyr 2015\. Yn sgil y cyllid hwn, bydd Cyngor Gwynedd yn cael £985,000 ar gyfer cynllun lliniaru llifogydd i ddiogelu pentref Tal\-y\-bont a’r A55 gerllaw. Cafodd yr ardal honno ei heffeithio’n fawr gan stormydd y gaeaf diwethaf. Bydd y cyllid yn cael ei neilltuo ar gyfer creu system draenio gorlifiant, ynghyd â byndiau pridd, ffosydd a sianeli a fydd yn symud dŵr llifogydd yn uniongyrchol i mewn i Afon Ogwen gerllaw. Bydd y cyllid hefyd yn sicrhau bod y cwrs dŵr sy’n bodoli eisoes yn cael ei wella i sicrhau na fydd yn cael ei flocio gymaint.   Yn ystod yr ymweliad â Thal\-y\-bont, bydd yr Ysgrifennydd Cabinet yn mynd i weld y gwaith sydd eisoes yn mynd rhagddo. Disgwylir y bydd y gwaith hwnnw yn cael ei gwblhau yr hydref hwn.   Wrth iddi siarad cyn yr ymweliad, dywedodd Lesley Griffiths: > “Mae llifogydd yn fater pwysig iawn i Gymru ac yn fater sy’n cael ei gymryd o ddifrif calon gennym. Y llynedd roedd lefel y glaw a ddisgynnodd yn y Gogledd yn fwy nag erioed o’r blaen. Ar ben hynny, mae ein hinsawdd yn newid ac mae’n debygol iawn y gwelwn ddigwyddiadau tebyg, sy’n gysylltiedig â’r tywydd, yn amlach. Mae’n hanfodol bwysig ein bod yn gallu ymdopi â’r newid hwn a dyna pam ein bod wedi ymrwymo i fuddsoddi mewn rheoli risg llifogydd ledled Cymru. > > “Rydw i’n falch ein bod wedi gallu cefnogi cymuned Tal\-y\-bont wedi iddynt ddioddef yr effeithiau niweidiol a ddaeth yn sgil stormydd y gaeaf. Drwy gymryd camau’n gyflym i sicrhau bod y gwaith yn cael ei gyflawni, bydd modd diogelu’r gymuned a’r A55 yn well cyn i’r gaeaf ein cyrraedd eleni.” Fel rhan o’r cyllid, mae Llywodraeth Cymru hefyd yn rhoi bron £3 miliwn i awdurdodau lleol ar gyfer cynlluniau cynnal a chadw ar raddfa fach. Mae hyn yn cynnwys trwsio ac uwchraddio ffosydd, waliau cynnal, cyrsiau dŵr a chynlluniau draenio i sicrhau bod ganddynt amddiffynfeydd cryf i’w hamddiffyn rhag llifogydd.   Bydd: * Blaenau Gwent, * Caerffili, * Conwy, * Sir y Fflint, * Gwynedd, * Sir Fôn, * Sir Fynwy, * Castell\-nedd Port Talbot, * Sir Benfro, * Powys, * Rhondda Cynon Taf, * Abertawe * Wrecsam yn cael cyfran o’r cyllid.  

The Welsh Government grant funding will be provided to local authorities to support small scale flood risk management schemes and undertake repairs to existing flood risk management infrastructure, damaged as a result of flooding in December 2015\. The funding includes almost £985,000 for Gwynedd Council for a flood alleviation scheme to protect Tal\-y\-bont and the nearby A55, an area particularly affected by last winter’s storms. The funding will go towards creating an overflow drainage system, as well as earth bunds, ditches and channels, which will take flood water directly into the nearby Afon Ogwen. It will also fund improvements to the existing watercourse to reduce potential blockages.   During the Cabinet Secretary’s visit to Tal\-y\-Bont she will see the work already underway. This is expected to be completed this Autumn. Speaking ahead of the visit, Lesley Griffiths said: > “Flooding is an important issue for Wales and one which we take very seriously. While last winter saw unprecedented levels of rainfall, particularly in North Wales, our changing climate means it is likely such weather events will happen more frequently. It is vitally important we are able to cope with this, which is why we are committed to investing in flood risk management across Wales. > > “I am pleased we have been able to support the community of Tal\-y\-Bont following the damaging effects of the winter’s storms and take action quickly to get work underway to better protect the community and the important A55 road ahead of this winter.” As part of the funding, the Welsh Government is also providing almost £3million for local authorities for small scale maintenance and repair schemes. This includes repairs and upgrades of culverts, retaining walls, watercourses and drainage schemes to ensure resilient flood defences. * Blaenau Gwent, * Caerphilly, * Conwy, * Flintshire, * Gwynedd, * Anglesey, * Monmouthshire, * Neath Port Talbot, * Pembrokeshire, * Powys, * Rhondda Cynon Taf, * Swansea * Wrexham will all receive a share of the funding.

Translate the text from English to Welsh.

          Earlier this year, the Welsh Government started a staged public engagement and consultation process on Marine Conservation Zones (MCZs) setting out the science behind 10 potential site options. We received almost 7000 responses to the consultation, providing a wealth of information about the social, cultural and economic make up of local coastal communities across Wales, the potential implications for them and strong and different views about how best to take forward MCZs in Wales.   I am therefore announcing a period of additional work to reflect on and fully explore all the information received, to inform how we move ahead with MCZs in Wales.  This additional work is in line with our planned staged approach to listen to feedback at each stage, respond and then seek further views from all interested parties before deciding on next steps. It supports our commitment to work across policy areas in a joined up way.  To take this work forward, a task and finish team is being established within the Welsh Government. The job of this cross cutting team will be to advise and make recommendations on how we take forward MCZs in Wales in order to contribute to a wider network of marine protected areas.  Key considerations for the team will include the responses to the consultation, the MCZ projects in the other UK administrations and the Welsh Government’s commitment to sustainable development, communities and jobs, as well as biodiversity. The team will reflect the ecosystems based approach being embraced by both the Welsh Government and Natural Resources Wales. The Task and Finish Team will work alongside stakeholders who will come together as a new Stakeholder Focus Group which will contribute to and provide challenge to the work of the team, testing ideas and advising on practical solutions.  Peter Davies, Wales’ Commissioner for Sustainable Futures will Chair the new stakeholder group.   I expect the team to report to me by the end of April 2013\.   There will then be further consultation, especially with local communities, on the outcome of this work to inform how we proceed in Wales. NOTES The Task and Finish Team will be made up of members from: * The Environment Agency * The Countryside Council for Wales * The Joint Nature Conservation Committee * The Centre for Environment, Fisheries \& Aquaculture Science * Welsh Government Fisheries Unit * Welsh Government Marine Branch   For the Stakeholder Focus Group we will be inviting representatives from (but not limited to):   * Business \& Industry sectors; * Coastal/ community organisations; * Environmental organisations; * Fishing organisations; * Local Government – county, town and community; * Recreation \& leisure sectors; * Tourism sectors.                          

Yn gynharach eleni, dechreuodd Llywodraeth Cymru ar broses cam wrth gam ar gyfer ymgysylltu ac ymgynghori â’r cyhoedd ynghylch Parthau Cadwraeth Morol gan egluro’r wyddoniaeth sy’n sail i 10 opsiwn ar gyfer safleoedd posibl. Cawsom bron 7000 o ymatebion i’r ymgynghoriad, a oedd yn llawn gwybodaeth am yr agweddau cymdeithasol, diwylliannol ac economaidd ar gymunedau arfordirol lleol ledled Cymru, y goblygiadau posibl ar eu cyfer a safbwyntiau cryf ac amrywiol ynglŷn â’r ffordd orau i ddatblygu Parthau Cadwraeth Morol yng Nghymru. Rwyf felly’n cyhoeddi cyfnod o waith ychwanegol i ystyried yr holl wybodaeth a dderbyniwyd a’i harchwilio’n llawn, er mwyn llywio’r ffordd y byddwn yn datblygu Pharthau Cadwraeth Morol yng Nghymru. Mae’r gwaith ychwanegol hwn yn cyd\-fynd â’n dull cam wrth gam arfaethedig i wrando ar adborth ar bob cam, ymateb iddo ac yna i wahodd safbwyntiau pellach gan yr holl bartïon sydd â diddordeb cyn penderfynu ar y camau nesaf. Mae’n ategu ein hymrwymiad i weithio ar draws meysydd polisi mewn ffordd gydgysylltiedig. Er mwyn bwrw ati â’r gwaith hwn, caiff tîm gorchwyl a gorffen ei sefydlu o fewn Llywodraeth Cymru. Rôl y tîm trawsbynciol hwn fydd cynghori a gwneud argymhellion ar y ffordd rydym yn datblygu Parthau Cadwraeth Morol yng Nghymru er mwyn cyfrannu at rwydwaith ehangach o ardaloedd morol gwarchodedig. Mae’r pethau allweddol y bydd yn rhaid i’r tîm eu hystyried yn cynnwys yr ymatebion i’r ymgynghoriad, prosiectau Parthau Cadwraeth Morol yng ngweinyddiaethau eraill y DU ac ymrwymiad Llywodraeth Cymru i ddatblygu cynaliadwy, cymunedau a swyddi, yn ogystal â bioamrywiaeth. Bydd y tîm yn adlewyrchu’r dull seiliedig ar ecosystemau sy’n cael ei ffafrio gan Lywodraeth Cymru a Chyfoeth Naturiol Cymru. Bydd y Tîm Gorchwyl a Gorffen yn gweithio ochr yn ochr â rhanddeiliaid a ddaw ynghyd fel Grŵp Ffocws Rhanddeiliaid newydd a fydd yn cyfrannu at waith y Tîm ac yn ei herio, yn profi syniadau ac yn cynghori ar atebion ymarferol. Bydd Peter Davies, Comisiynydd Dyfodol Cynaliadwy Cymru, yn Cadeirio’r grŵp rhandeiliaid newydd. Byddaf yn disgwyl i’r Tîm adrodd wrthyf erbyn diwedd mis Ebrill 2013\. Yna ceir ymgynghori pellach, yn enwedig gyda chymunedau lleol, ar ganlyniad y gwaith hwn i lywio’r ffordd y byddwn yn symud ymlaen yng Nghymru. NODIADAU Bydd y Tîm Gorchwyl a Gorffen yn cynnwys aelodau o’r sefydliadau canlynol: * Asiantaeth yr Amgylchedd * Cyngor Cefn Gwlad Cymru * Cyd\-bwyllgor Cadwraeth Natur * Canolfan Gwyddorau'r Amgylchedd, Pysgodfeydd a Dyframaethu * Uned Bysgodfeydd Llywodraeth Cymru * Cangen Forol Llywodraeth Cymru Byddwn yn gwahodd cynrychiolwyr o’r meysydd canlynol (ond heb eu cyfyngu iddynt) i gyfrannu at waith y Grŵp Ffocws Rhanddeiliaid: * •Y sectorau busnes a diwydiant; * Sefydliadau arfordirol/cymunedol; * Sefydliadau amgylcheddol; * Sefydliadau pysgota; * Llywodraeth Leol – ar lefel sirol, lefel drefol a lefel gymunedol; * Y sectorau hamdden; * Y sector twristiaeth.

Translate the text from Welsh to English.

Dros y flwyddyn ddiwethaf, mae Cadw wedi cysylltu ag Ysgol Gyfun Dŵr y Felin yng Nghastell\-nedd i lansio cynllun Ceidwaid Ifanc ar gyfer yr abaty Sistersaidd pwysig hwn. Mae Ceidwaid Ifanc Cymru yn rhan o fenter fwy gan Cadw i annog pobl ifanc i gymryd perchnogaeth o'u hamgylchedd hanesyddol. Mae gan Cadw Geidwaid Ifanc ar safleoedd yng ngogledd Cymru, ond Abaty Castell\-nedd yw'r tro cyntaf iddynt gyflwyno'r cynllun yn y de. Nod y fenter yw creu partneriaethau a mannau dysgu sy'n ategu Cwricwlwm Cymru o fewn cymunedau ac i annog y Ceidwaid Ifanc i werthfawrogi a pharchu eu henebion Cadw a'r amgylchedd hanesyddol ehangach. Meddai Dirprwy Weinidog y Celfyddydau, Chwaraeon a Thwristiaeth, Dawn Bowden: > Dros y flwyddyn ddiwethaf, mae Cadw wedi cyflwyno rhaglenni arloesol i gynyddu ymgysylltiad cymunedau Cymru â safleoedd Cadw a'r amgylchedd hanesyddol ehangach. > > > "Mae'r gwaith hwn yn dangos y cyfraniad y gall ein treftadaeth eithriadol ei wneud i les pobl Cymru ac yn arbennig ei manteision iechyd ac addysgol. > > > "Mae'r ymateb i gynllun Ceidwaid Ifanc Dŵr y Felin wedi gwneud yn well nag oedd neb yn ei ddisgwyl ac rwy'n falch iawn bod Cadw a Dŵr y Felin yn cydweithio i adeiladu ar y sylfaen gref a grëwyd gan lwyddiant cychwynnol y cynllun." Meddai Beverley Bowen, Pennaeth Hanes Dŵr y Felin: > Dros y flwyddyn ddiwethaf rydym wedi gweithio'n agos gyda Cadw er mwyn i'n disgyblion ddod yn Geidwaid Ifanc yn Abaty Castell\-nedd.  Ar ôl cyfarfod rhagarweiniol, dangosodd nifer o ddisgyblion ddiddordeb yn y cynllun ac ers hynny maent wedi mwynhau ymweliadau arbennig â'r safle a gweithdy gydag artist proffesiynol. Maent wedi gwneud gwaith ymchwil helaeth ar hanes Abaty Castell\-nedd ac yn cyfarfod yn wythnosol i weithio ar greu stribed celf comig sy'n cynrychioli hanes Abaty Castell\-nedd. Mae'r disgyblion hyn yn sicr yn datblygu cariad at y safle hwn a balchder ynddo ac maent yn awyddus i gynorthwyo i ddatblygu eu hamgylchedd hanesyddol. > > > "Yn ogystal â hyn \- ar ddiwedd tymor yr haf, daeth Abaty Castell\-nedd yn ystafell ddosbarth awyr agored, lle bu'r grŵp blwyddyn cyfan nid yn unig yn astudio hanes yr Abaty, ond hefyd yn cymryd rhan mewn gweithgareddau trawsgwricwlaidd gan gynnwys Mathemateg a Saesneg. Roedd hwn yn brofiad dysgu digynsail ac amhrisiadwy i'r holl ddisgyblion a gadawodd pob disgybl Abaty Castell\-nedd gyda gwell dealltwriaeth o bwysigrwydd yr heneb wych hon sydd wedi bod ar garreg eu drws erioed!" > > > "Rydym yn teimlo'n gyffrous iawn i barhau â'r cynllun eleni ac rydym yn edrych ymlaen at fwy o gyfleoedd gwych i'n disgyblion." Ers 2016, mae Cadw wedi cwblhau pedwar cam o gynllun cadwraeth arfaethedig yn Abaty Castell\-nedd. Erbyn i'r pumed cam a'r cam olaf gael ei gwblhau, amcangyfrifir y bydd bron i £1\.7 miliwn wedi'i wario ar atgyfnerthu a gwarchod yr adeilad mawreddog hwn. Mae'r gwaith hwn wedi cynnwys rhoi to newydd ar is\-grofft yr ystafell gysgu, sydd wedi atal llawer o ddŵr rhag mynd i mewn i'r ystafell hardd hon, un o ystafelloedd mynachaidd pwysicaf Cymru. Gan weithio mewn partneriaeth â chydweithwyr yn Croeso Cymru a Chyngor Castell\-nedd Port Talbot, mae'r Abaty wedi llwyddo i sicrhau cyllid Y Pethau Pwysig i ddatblygu maes parcio penodol ger yr heneb, a fydd yn cael ei gwblhau ym mis Mawrth 2025\. Mae Cynllun Dehongli newydd hefyd yn cael ei ddatblygu er mwyn i Abaty Castell\-nedd adrodd stori'r heneb yn well.

Over the past year, Cadw has linked with Dŵr y Felin Comprehensive School in Neath to launch a Young Custodians’ scheme for this important Cistercian abbey site. Young Custodians Wales is part of a larger Cadw initiative to encourage young people to take ownership of their historic environment. Cadw has Young Custodians at sites in north Wales, but its introduction at Neath Abbey represents the initiative’s first appearance in the south. The aim of the initiative is to create partnerships and learning spaces that complement the Welsh curriculum within communities and to encourage the Young Custodians to value and respect their Cadw monuments and the wider historic environment. Deputy Minister for Arts Sport and Tourism, Dawn Bowden, said: > Over the last year, Cadw has delivered innovative programmes to increase the engagement of Welsh communities with Cadw sites and the wider historic environment. > > > “This work demonstrates the contribution that our outstanding heritage can make to the well\-being of the people of Wales and in particular its health and educational benefits. > > > “The response to the Young Custodians’ scheme at Dŵr y Felin has exceeded everyone’s expectations and I’m delighted that Cadw and Dŵr y Felin are working together to build on the strong foundation created by the initial success of the scheme.” Beverley Bowen, Head of History at Dŵr y Felin, said: > For the past year we have worked closely with Cadw in order for our pupils to become Young Custodians for Neath Abbey. After an introductory assembly, several pupils showed interest in the scheme and have since enjoyed exclusive visits to the site and a workshop with a professional artist. They have done extensive research on the history of Neath Abbey and meet weekly to work on the creation of a comic art strip representing the history of Neath Abbey. These pupils are certainly developing a love for and pride in this site and are keen to aid in the development of their historic environment. > > > “In addition to this \- at the end of the summer term, Neath Abbey became an open\-air classroom, where the entire year group not only studied the history of the Abbey, but also took part in cross\-curricular activities including Maths and English. This was an unprecedented and invaluable learning experience for all these pupils and every pupil left Neath Abbey with a better understanding of the importance of this fantastic monument which has always been right on their doorstep!” > > > “We are very excited to continue with the scheme this year and are looking forward to more excellent opportunities for our pupils.” Since 2016, Cadw has completed four phases of planned conservation at Neath Abbey. By the time the fifth and final phase is completed, it is estimated that nearly £1\.7 million will have been spent on consolidating and conserving this imposing building. This work has included ‘reroofing’ the dormitory undercroft, which has stopped significant water ingress into this beautiful room, one of the most important monastic interiors in Wales. Working in partnership with Visit Wales colleagues and Neath Port Talbot Council, the Abbey has successfully secured Brilliant Basics funding to develop a designated car park adjacent to the monument, which will be completed in March 2025\. A new interpretation plan is also being developed for Neath Abbey to better tell the story of the monument.

Translate the text from English to Welsh.

          In February 2011, *Sustainable Social Services: A Framework for Action* was published. This made clear that some services could be more effectively delivered nationally and we wanted to pioneer this approach in exploring with stakeholders the remit and functions of a National Adoption Service. I want local authorities to act sooner to find permanency for those children for whom a return home is not in their interests; to enhance promotion of adoptions and increase the pool of adopters; and to ensure good quality post adoption support is available for those who need it. Last month the Children and Young People Committee published their recommendations following an in\-depth inquiry into adoption in Wales, a report I have studied with great interest. Their recommendations called for radical action, a view I entirely agree with. The Committee’s report supports my view for a major shift in the way adoption services are organised and delivered, re\-invigorating the momentum and the aims of the 2002 Adoption Act and our strategies for placement choice and stability. To achieve, this we need a step change in the way adoption services are delivered, through the establishment of a National Service, which has the power to deliver services across Wales. The Committee recognises and accepts that some services are best delivered  regionally. I support this statement, as the key to change is not the location of the service, but rather the delivery of a national framework for the recruitment, training and approval of prospective adopters. The focus of the National Adoption Service will be on promoting excellence and driving continued improvements.   The key problem I am determined to address is delay in the adoption system and the impact that has on the welfare of children. I too, recognise that there has to be radical changes to service delivery. The findings from the Family Justice Review tell us that the current system does not always work in the child’s best interest. As of 31st March 2012, approximately 2,500 children have been in care for 3 years or more; during the year to 31st March 2012 there were 246 adoptions, representing 4\.3% of the total looked after children population – which is a statistic that does not provide an encouraging picture. Over the last 5 years, children aged 1\-4 years made up the greatest proportion of adopted children. The number of children waiting 2\-3 years before being adopted has risen by 62% (from 65 in 2006 to 105 in 2012\). There have been some improvements, for example in 2012, the average time between entry into care and adoption is now 828 days (just over 2 years) compared to 905 days (2 years 3 months) in 2011\.  But this still isn’t good enough; We recognise and are still concerned with delays in the adoption system and the potential lasting harm this can have on children, robbing them of their best chance of the love and stability of a new family. For many looked after children, permanence is achieved through a successful return to their birth family, where it has been possible to address the factors which led to the child becoming looked after.   We must all acknowledge that the care population is transient, with a third of children returning home within the first six months.  Where this is not possible, family and friends care will often provide an important alternative route to permanence for the child, particularly where this can be supported by a residence order or a special guardianship order.  Of the total looked after children population ( 5,726\), some 1,406 children and young people are accommodated by their own family, relatives or friends, but are still regarded in law as ‘looked after children’.  These children and young people will be subject to the same systems as children cared for by foster carers or in residential care arrangements, even though they are accommodated by their own family, relatives or friends. Over three quarters of looked after children are in foster placements, For some, this is a temporary arrangement, but for many children, particularly older children with a link to their birth parents, long term foster care is the best permanent care option. Special Guardianship was introduced in 2005 as a way of giving foster carers, a relative or a family friend, parental responsibility for a child without severing ties with their birth parents. Teenagers account for a high number of these children (37%), many of whom have higher needs, requiring specialist care. For these young people, a residential setting may be most suited as they are able to be cared for by professionals who have the skills and experiences to encourage them to reach their optimum potential. For those children and young people for whom adoption has been identified as in their best interest, the current picture is not encouraging. There has been a reduction in the numbers of approved adopters in the last 2 years; with Adoption Agencies and the Adoption Register having identified the urgent need to recruit, assess and approve potential adopters \- a process which can take between 6\-8 months to complete. The lack of potential adopters obviously has a huge impact on the availability of suitable matches to meet the varied needs of children waiting to be adopted.  BAAF estimate that 1 in 4 children available for adoption will not be placed primarily, due to the lack of an adoptive parent resource. Many prospective adopters are satisfied with the service they receive, but there are those who are not.  While some prospective adopters receive welcoming reassurance and support during their initial enquiries into becoming an adoptive parent, others find that adoption agencies respond slowly to initial enquiries. Evidence suggests that prospective adopters in different parts of the country find that they are rejected, or make slow progress in the assessment process because they do not meet the particular, immediate needs of the agency to which they have applied; demonstrating an overall lack of co\-ordination of supply and demand. This has to be addressed urgently, as does the evidence suggesting the matching process currently used by some agencies can be ineffectual. When looking at the barriers to matching, the primary problems identified by a number of sources result from the attitudes of the child’s social worker, who keep looking for the ‘ideal family’; lack of communication between the child’s social worker and the prospective adopters’ social worker has also resulted in social workers ‘blocking’ potential matches. I have made clear that the new service will be delivered through a local government and voluntary sector that values and maximises the benefits through delivery of quality services and effective partnership working to maximise collective action. My proposals for the National Adoption Service include the need for there to be a senior person appointed to head up the service, who has the autonomy to make decisions. This would include taking decisions on the delivery of the National Service’s functions, ensuring that opportunities for collaboration are maximised, whilst maintaining the necessary local links and knowledge, which are crucial aspects of adoption services. The new service will address current concerns, without losing the undeniable strengths of the existing system – achieving change without detriment. I expect this new system to work towards:     * eradicating children drifting in care; * eliminating waiting lists for training and assessment; * improving the matching process; * allaying adoption breakdown by providing  comprehensive adoption support services; * streamlining the process and ensuring better linking and understanding between social workers; * providing the widest choice of placements through the increased use of voluntary adoption agencies; and * most importantly ensuring consistent delivery across Wales.   I believe that a National Adoption Service will reap greater benefits; enabling the concentration of specialised skilled persons which will enhance the efficiency and quality of the assessment process; providing equity in the arrangements for adoption; and encouraging the pooling of prospective adopters; and more efficient and effective delivery through greater collaboration and co\-operation across boundaries, to harness the specialist nature of the adoption service. I am pleased to be able to inform Members that good progress is being made, with the Welsh Local Government Association and the Association of Directors of Social Services currently working jointly on the development of an operational model for a National Adoption Service. New governance arrangements will be key to the successful delivery of the National Adoption Service, and these will need to be determined by local government with input from Welsh Government.  We will, therefore, discuss these proposals further, through a strategic group, with the expectation that agreement can be secured quickly. I look forward to receiving an update on Local Government’s proposals in the new year and am expecting to be assured that they will achieve the step\-change we have identified. As you know, it is my intention to direct local authorities to achieve this change, using new powers I am seeking in the Social Services and Well\-Being (Wales) Bill that will enable Welsh Ministers to direct local authorities (adoption agencies) to come together to form a National Adoption Service. I am pleased to be able to announce that it is also my intention that the law will be underpinned by a National Standardised Performance Framework that will allow the National Adoption Service management team to identify, review, and highlight key performance measures; such as how swiftly local authorities place children in need of adoption and how swiftly they deal with prospective adopters. The framework will set performance thresholds and make clear the Welsh Government’s minimum expectations for timeliness in the adoption system, for both the child and the prospective adopter. It will allow local authority adoption agencies and others to monitor their own performance and compare it with that of others. The National Standardised Performance Framework will be supported by a Looked after Children Outcomes Framework, as part of my National Outcomes Framework for Social services. Together they will form a key tool in enabling the National Adoption Service to provide national leadership and an overview of adoption services, in driving continued improvements for children and families. I refuse to accept that children can be left to drift in the care system and I expect to see an upward trend over the next few  years as the National Adoption Service drives up standards and performance. It isn’t going to be easy, and it will require the commitment of all those who have an influence or specific roles to play in our adoption services. We have excellence within areas of the adoption service; let’s build on those and radically reform the environment to achieve excellence across the whole of Wales.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           

Cyhoeddwyd Gwasanaethau Cymdeithasol Cynaliadwy i Gymru: Fframwaith Gweithredu yn Chwefror 2011\. Roedd y ddogfen honno’n egluro y gellid cyflenwi rhai gwasanaethau yn fwy effeithlon yn genedlaethol, ac mai’n bwriad ni a rhanddeiliaid eraill, oedd arloesi yn y maes hwnnw trwy ymchwilio i gylch gorchwyl a swyddogaethau Gwasanaeth Mabwysiadu Cenedlaethol. Hoffwn weld awdurdodau lleol yn gweithredu yn gyflymach i sicrhau sefydlogrwydd ar gyfer y plant hynny na fyddai dychwelyd gartref yn llesol iddynt; yn gwella’r dull o hyrwyddo mabwysiadu ac yn cynyddu’r gronfa o fabwysiadwyr; a sicrhau bod cymorth ôl\-fabwysiadu o ansawdd da ar gael i’r rhai y mae arnynt ei angen. Y mis diwethaf, cyhoeddodd y Pwyllgor Plant a Phobl Ifanc ei argymhellion, yn dilyn ymchwiliad trylwyr i fabwysiadu yng Nghymru – adroddiad a astudiais gyda chryn ddiddordeb. Roedd argymhellion y Pwyllgor hwnnw yn galw am weithredu radical, ac yr wyf yn llwyr gytuno â hynny. Mae adroddiad y Pwyllgor yn ategu fy marn bod angen newid sylweddol yn y modd y trefnir ac y cyflenwir gwasanaethau mabwysiadu, er mwyn eu hailfywiogi, adennill momentwm ac ailafael yn amcanion Deddf Mabwysiadu 2002 a’n strategaethau ar gyfer dewis lleoliadau a sicrhau sefydlogrwydd. Er mwyn cyflawni hyn bydd angen newid yn ddisyfyd a sylweddol y modd y cyflenwir y gwasanaethau mabwysiadu, trwy sefydlu Gwasanaeth Cenedlaethol, a fydd â phŵer i gyflenwi gwasanaethau ledled Cymru. Mae’r Pwyllgor yn cydnabod ac yn derbyn y gellir darparu rhai gwasanaethau yn well ar lefel ranbarthol. Rwyf yn cefnogi’r datganiad hwnnw, oherwydd, ar gyfer newid, nid lleoliad y gwasanaeth sy’n allweddol ond yn hytrach sefydlu fframwaith cenedlaethol i recriwtio, hyfforddi a chymeradwyo darpar fabwysiadwyr. Canolbwynt gwaith y Gwasanaeth Mabwysiadu Cenedlaethol fydd hyrwyddo rhagoriaeth ac ysgogi gwelliant parhaus Y broblem allweddol yr wyf yn benderfynol o geisio’i datrys yw’r oedi o fewn y system fabwysiadu, ac effaith hynny ar les y plant. Rwyf yn cydnabod bod rhaid gwneud newidiadau radical hefyd yn y modd y cyflenwir y gwasanaethau. Mae canfyddiadau’r Adolygiad Cyfiawnder Teuluol yn dangos nad yw’r system bresennol yn gweithredu bob amser er budd gorau’r plentyn. Ar 31 Mawrth 2012, roedd tua 2,500 o blant wedi bod mewn gofal am 3 blynedd neu’n hwy; yn ystod y flwyddyn i 31 Mawrth 2012, 246 mabwysiad oedd wedi eu cwblhau, sef 4\.3% o gyfanswm y boblogaeth o blant sy’n derbyn gofal – ystadegyn nad yw’n cyfleu darlun calonogol. Dros y 5 mlynedd ddiwethaf, plant rhwng 1 a 4 blwydd oed oedd y rhan helaethaf o’r plant a fabwysiadwyd. Mae nifer y plant a fu’n aros am 2\-3 blynedd cyn cael eu mabwysiadu wedi cynyddu 62% (o 65 yn 2006 i 105 yn 2012\). Mae rhai agweddau wedi gwella; er enghraifft, yn 2012 yr amser cyfartalog rhwng derbyn i ofal a mabwysiadu yw 828 diwrnod ( sef ychydig dros 2 flynedd), o gymharu â 905 diwrnod (2 flynedd a 3 mis) yn 2011\. Ond nid yw hyn yn foddhaol, o bell ffordd: Rydym yn cydnabod, ac yn pryderu ynghylch, yr oedi yn y system fabwysiadu, a’r niwed y gall hynny ei achosi i’r plant trwy eu hamddifadu o’u cyfle gorau i brofi cariad a sefydlogrwydd o fewn teulu newydd. Yn achos llawer o’r plant sy’n derbyn gofal, darperir sefydlogrwydd trwy eu dychwelyd yn llwyddiannus at eu teuluoedd genedigol, ar ôl datrys y materion gwreiddiol a barodd bod y plentyn fod yn derbyn gofal. Rhaid derbyn mai poblogaeth dros dro yw’r boblogaeth sy’n derbyn gofal, gyda thraean o’r plant yn dychwelyd adref o fewn y chwe mis cyntaf. Pan nad oes modd iddynt ddychwelyd gartref, mae gofal gan berthnasau a chyfeillion yn llwybr amgen a phwysig tuag at sefydlogrwydd i’r plentyn, yn enwedig os ategir hynny gan gorchymyn preswylio neu orchymyn gwarcheidiaeth arbennig. Allan o’r cyfanswm o 5,726 o blant sy’n derbyn gofal, lletyir tua 1,406 o blant a phobl ifanc gan eu teuluoedd eu hunain, eu perthnasau neu gyfeillion, er bod y gyfraith yn parhau i’w hystyried yn ‘blant sy’n derbyn gofal’. Bydd y plant a’r bobl ifanc hyn yn ddarostyngedig i’r un systemau â phlant y gofelir amdanynt gan ofalwyr maeth, neu trwy drefniant gofal preswyl, er gwaethaf eu lleoli gyda’u teuluoedd eu hunain, eu perthnasau neu gyfeillion. Mae mwy na thri chwarter y plant sy’n derbyn gofal mewn lleoliadau maeth. Trefniant dros dro yw hynny i rai ohonynt; ond i lawer o’r plant, yn enwedig plant hŷn sydd â chysylltiad â’u rhieni biolegol, gofal maeth hirdymor yw’r opsiwn sefydlog gorau. Cyflwynwyd Gwarcheidiaeth Arbennig yn 2005, fel ffordd o roi ‘cyfrifoldeb rhiant’ i ofalwr maeth, perthynas, neu gyfaill teuluol y plentyn, heb dorri’r cysylltiadau rhwng y plentyn a’i rieni biolegol. Plant yn eu harddegau yw cyfran helaeth o’r rhain ( 37% ), llawer ohonynt gydag anghenion uwch sy’n galw am ofal arbenigol. Dichon mai’r lleoliad mwyaf addas ar gyfer y bobl ifanc hyn yw cartref preswyl, lle y gallant dderbyn gofal gan weithwyr proffesiynol sydd â’r sgiliau a’r profiad i’w hannog i gyflawni eu potensial llawn. Ar gyfer y plant a’r bob ifanc hynny y canfyddir mai mabwysiadu yw’r ateb mwyaf buddiol iddynt, nid yw’r darlun presennol yn un calonogol. Mae nifer y mabwysiadwyr cymeradwy wedi gostwng dros y 2 flynedd ddiwethaf; ac Asiantaethau Mabwysiadu a’r Gofrestr Mabwysiadu wedi nodi’r angen i recriwtio, asesu a chymeradwyo rhagor o ddarpar fabwysiadwyr ar frys – proses a allai gymryd cyhyd â 6\-8 mis i’w chwblhau. Mae’n amlwg bod y prinder mabwysiadwyr posibl yn cael effaith anferthol ar nifer y cydweddiadau addas sydd ar gael i ddiwallu anghenion amrywiol y plant sy’n aros am eu mabwysiadu. Yn ôl amcangyfrif Cymdeithas Mabwysiadu a Maethu Prydain (BAAF), ni fydd 1 o bob 4 o’r plant sydd ar gael i’w mabwysiadu yn cael eu lleoli oherwydd, yn bennaf, y prinder rhieni mabwysiadol. Er bod llawer o’r darpar fabwysiadwyr yn fodlon ar y gwasanaeth a gânt, mae eraill yn anfodlon. Tra bo rhai darpar fabwysiadwyr yn croesawu’r gefnogaeth a’r cysuron a gynigir iddynt yn ystod eu hymholiadau cynnar ynghylch mabwysiadu, mae eraill yn canfod yr asiantaethau mabwysiadu yn araf i ymateb i’w hymholiadau dechreuol. Mae’r dystiolaeth yn awgrymu bod darpar fabwysiadwyr mewn gwahanol rannau o’r wlad yn cael eu gwrthod, neu’n symud trwy’r broses asesu yn rhy araf, oherwydd nad ydynt, ar yr union adeg dan sylw, yn bodloni anghenion penodol yr asiantaeth fabwysiadu y gwnaed y cais iddi; mae hyn yn dangos diffyg o ran cydgysylltu’r galw a’r cyflenwad cyffredinol. Rhaid rhoi sylw i’r mater hwn ar frys, yn ogystal â’r dystiolaeth y gall y broses paru a ddilynir gan rai asiantaethau fod yn aneffeithiol. Wrth edrych ar y rhwystrau sy’n atal paru, mae’r prif broblemau a nodwyd gan nifer o’r ffynonellau wedi deillio o agwedd gweithiwr cymdeithasol y plentyn, a oedd yn mynnu parhau i chwilio am y ‘teulu delfrydol’; ac y mae diffyg cyfathrebu rhwng gweithiwr cymdeithasol y plentyn a gweithiwr cymdeithasol y darpar fabwysiadwyr hefyd wedi arwain at rwystro rhai cydweddiadau posibl. Rwyf wedi egluro y bydd y gwasanaeth newydd yn cael ei gyflwyno gan sector a fydd yn cynnwys llywodraeth leol a gwirfoddolwyr, ac yn gwerthfawrogi ac yn ychwanegu at y buddion trwy gyflenwi gwasanaethau o safon uchel a gweithio yn effeithiol mewn partneriaeth er mwyn cynnwys pawb. Mae fy nghynigion ar gyfer y Gwasanaeth Mabwysiadu Cenedlaethol yn cynnwys penodi uwch swyddog yn bennaeth ar y gwasanaeth, a fyddai ag awdurdod i wneud penderfyniadau ei hunan. Byddai hynny’n cynnwys penderfynu ynglŷn â chyflawni swyddogaethau’r Gwasanaeth Cenedlaethol a sicrhau y manteisir i’r eithaf ar gyfleoedd i gydweithio, tra’n diogelu’r wybodaeth a’r cysylltiadau lleol angenrheidiol, sy’n hanfodol i’r gwasanaethau mabwysiadu. Bydd y gwasanaeth newydd yn mynd i’r afael â’r pryderon cyfredol, heb aberthu’r un o gryfderau cydnabyddedig y system bresennol – hynny yw, yn cyflawni newid heb achosi dirywiad. Disgwyliaf i’r drefn newydd weithio tuag at: * dileu’r arfer o adael i bethau lithro ym maes gofal plant; * cael gwared â’r rhestrau aros am hyfforddiant ac asesu; * gwella’r broses paru; * lliniaru problem mabwysiadu aflwyddiannus trwy ddarparu gwasanaethau cymorth mabwysiadu cynhwysfawr; * symleiddio a chyflymu’r broses, a sicrhau gwell cyswllt a dealltwriaeth rhwng gweithwyr cymdeithasol; * darparu’r dewis ehangaf posibl o leoliadau trwy gynyddu’r defnydd o asiantaethau mabwysiadu gwirfoddol; ac * yn bwysicaf oll, sicrhau cysondeb cyflenwi ledled Cymru. Credaf y bydd llawer o fanteision yn deillio o’r Gwasanaeth Mabwysiadu Cenedlaethol; bydd yn casglu at ei gilydd y personau sydd â sgiliau arbenigol er mwyn gwella effeithlonrwydd ac ansawdd y broses asesu; yn darparu tegwch yn y trefniadau mabwysiadu; yn hwyluso creu cronfa o ddarpar fabwysiadwyr; ac yn cyflenwi yn fwy effeithiol ac effeithlon trwy gydweithio a chydweithredu ar draws ffiniau, gan gydnabod natur arbenigol y gwasanaeth mabwysiadu. Mae’n bleser gennyf hysbysu’r Aelodau fod y gwaith yn mynd yn ei flaen yn rhwydd, gyda Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru a Chymdeithas y Cyfarwyddwyr Gwasanaethau Cymdeithasol ar hyn o bryd yn cydweithio i ddatblygu model gweithredol ar gyfer Gwasanaeth Mabwysiadu Cenedlaethol. Bydd trefniadau llywodraethu newydd yn allweddol os am gyflwyno’r Gwasanaeth Mabwysiadu Cenedlaethol yn llwyddiannus; a bydd rhaid i lywodraeth leol benderfynu ar y trefniadau hynny, gyda rhywfaint o fewnbwn gan Lywodraeth Cymru. Byddwn felly yn trafod y cynigion ymhellach mewn grŵp strategol, gan ddisgwyl dod i gytundeb yn fuan. Edrychaf ymlaen at gael diweddariad ar gynigion Llywodraeth Leol yn y flwyddyn newydd, a disgwyliaf gael sicrwydd y byddant yn cyflawni’r newid disyfyd a sylweddol angenrheidiol y cyfeiriwyd ato. Fel y gwyddoch, fy mwriad yw cyfarwyddo’r awdurdodau lleol i gyflawni’r newid hwn, gan ddefnyddio’r pwerau newydd a geisiaf yn y Bil Gwasanaethau Cymdeithasol a Lles (Cymru), ac a fydd yn galluogi Gweinidogion Cymru i gyfarwyddo awdurdodau lleol (asiantaethau mabwysiadu) i ddod ynghyd i ffurfio Gwasanaeth Mabwysiadu Cenedlaethol. Pleser yw cyhoeddi fy mod hefyd yn bwriadu atgyfnerthu’r gyfraith gyda Fframwaith Perfformiad Safonedig Cenedlaethol, a fydd yn caniatáu i dîm rheoli’r Gwasanaeth Mabwysiadu Cenedlaethol bennu, adolygu ac amlygu mesurau perfformiad allweddol, megis pa mor gyflym y bydd awdurdod lleol yn lleoli’r plant y mae angen eu mabwysiadu, a pha mor gyflym y byddant yn delio â darpar fabwysiadwyr. Bydd y fframwaith yn pennu trothwyon perfformiad, ac yn gwneud yn eglur leiafswm disgwyliadau Llywodraeth Cymru, o ran prydlondeb y system fabwysiadu, ar gyfer y plentyn a’r darpar fabwysiadwr. Bydd yn caniatáu i asiantaethau mabwysiadu’r awdurdodau lleol ac eraill fonitro eu perfformiad eu hunain a’i gymharu â pherfformiad asiantaethau eraill. Ategir y Fframwaith Perfformiad Safonedig Cenedlaethol gan Fframwaith Canlyniadau Plant sy’n Derbyn Gofal, a fydd yn rhan o’m Fframwaith Canlyniadau Cenedlaethol ar gyfer Gwasanaethau Cymdeithasol. Ar y cyd, bydd y rhain yn ffurfio offeryn allweddol, i alluogi’r Gwasanaeth Mabwysiadu Cenedlaethol roi arweiniad a chynnal trosolwg ar y gwasanaethau mabwysiadu, er mwyn gwella’n barhaus er budd plant a theuluoedd. Ni fyddaf yn caniatáu i bethau lithro yn achos plant sy’n derbyn gofal, a disgwyliaf weld tuedd er gwell dros blynyddoedd nesaf, wrth i’r Gwasanaeth Mabwysiadu Cenedlaethol godi’r safonau a’r perfformiad. Ni fydd yn waith hawdd, a bydd yn gofyn am ymroddiad gan bob un sydd â dylanwad neu swyddogaeth benodol o fewn ein gwasanaethau mabwysiadu. Mewn rhai meysydd, mae’r gwasanaethau eisoes yn rhagori; dylem adeiladu ar y rhagoriaethau hynny, tra’n newid yr amgylchedd yn sylfaenol, er mwyn rhagori trwy Gymru gyfan.

Translate the text from Welsh to English.

Mae ein sector dŵr yn wynebu heriau uniongyrchol a digynsail. Mae'n rhaid inni ddatgarboneiddio, diogelu'r hinsawdd a gwrthdroi colli bioamrywiaeth, a hynny yng nghyd\-destun yr argyfwng costau byw presennol. Ar hyn o bryd, mae 40% o gyrff dŵr Cymru yn ennill statws cyffredinol o dda neu well o dan gategorïau Rheoliadau Amgylchedd Dŵr (Cyfarwyddeb Fframwaith Dŵr) (Cymru a Lloegr) 2017\. Mae hyn yn codi i 44% os ystyrir afonydd Cymru yn unig. Mae'r canlyniadau diweddaraf hyn 8% yn uwch na'r canlyniadau cyntaf yn 2009\. Mae hyn yn dangos cynnydd cyson. Ond nid yw 40% yn ddigon da ac rwy'n gwybod y gallwn wneud mwy i wella iechyd ein hafonydd. Mae nifer enfawr o ffactorau cymhleth a chydgysylltiedig yn effeithio ar ansawdd ein dŵr, gan gynnwys dŵr gwastraff, dŵr ffo trefol, cysylltiadau diffygiol, llygredd gwledig gwasgaredig, addasiadau ffisegol, llygredd o fwyngloddiau metel segur a rhywogaethau goresgynnol. Er mwyn gwella ansawdd ein dŵr, mae Llywodraeth Cymru yn argymell dull 'Tîm Cymru'. Dim ond os yw'r llywodraeth, rheoleiddwyr a'r holl sectorau perthnasol yng Nghymru yn cyfranogi ac yn gweithio gyda'i gilydd y gallwn wireddu ein huchelgeisiau. Mae gorlifoedd storm cyfun yn rhan hanfodol o'n rhwydwaith dŵr. Maent yn ffordd a reolir o leihau pwysau yn ystod cyfnodau o law trwm, gan gyflawni rôl hanfodol wrth leihau'r risg o garthffosiaeth yn llifo'n ôl i gartrefi, busnesau a mannau cyhoeddus. Er hynny, mae'n amlwg bod y rhwydwaith gorlifoedd storm cyfun o dan bwysau. Gwyddom o ragolygon hinsawdd fod rhaid inni fod yn barod am gyfnodau hwy a mwy rheolaidd o law trymach yn y dyfodol.  Mae newid yn yr hinsawdd ynghyd â thwf y boblogaeth yn rhoi pwysau ychwanegol ar y system.   Mae Llywodraeth Cymru wedi dweud dro ar ôl tro y byddai cael gwared ar yr holl orlifoedd storm cyfunol presennol yn brosiect tymor hir a fyddai'n costio biliynau o bunnoedd ac yn drwm o ran carbon. Nid dyma fyddai'r ffordd fwyaf effeithiol o wella ansawdd dŵr, na'r ffordd fwyaf cadarn o fynd i'r afael â'r pwysau cynyddol o ganlyniad i'r newid yn yr hinsawdd. Rydym am sicrhau nad yw unrhyw orlif storm cyfun yn achosi niwed amgylcheddol i statws ecolegol ein hafonydd. Fodd bynnag, mae'n bwysig nodi bod niwed amgylcheddol ag amlder gollyngiadau'n faterion ar wahân, a rhaid inni sicrhau ein bod yn parhau i ganolbwyntio ar y peth cywir er mwyn gwella ein hamgylchedd. Rwy'n cydnabod y gellir gwneud mwy i leihau'r angen am ollyngiadau. Er enghraifft, mae Llywodraeth Cymru wedi gwneud systemau draenio cynaliadwy (SDCau) yn orfodol ar gyfer bron pob datblygiad adeiladu newydd. Bydd hyn yn lleihau'r pwysau ar y rhwydwaith drwy ailgyfeirio ac arafu cyflymder dŵr wyneb wrth iddo fynd i mewn i'r system garthffosydd. Bydd hyn yn helpu i sicrhau na fydd gorlifoedd storm cyfun yn cael eu defnyddio oni bai bod gwir angen. Yn 2022, sefydlwyd y Tasglu Ansawdd Afonydd Gwell, i ddod â sefydliadau allweddol ynghyd er mwyn gwerthuso'r dull presennol o reoli a rheoleiddio gorlifoedd yng Nghymru. Mae'n cynnwys cynrychiolwyr o Lywodraeth Cymru, Cyfoeth Naturiol Cymru, Ofwat a chwmnïau dŵr, gydag Afonydd Cymru a Chyngor y Defnyddwyr Dŵr yn darparu cyngor annibynnol i'r Tasglu ac yn cynnig dealltwriaeth ac yn herio o safbwynt rhanddeiliaid a defnyddwyr. Fel rhan o Gynllun Gweithredu'r Tasglu ar Reoleiddio Amgylcheddol ar gyfer Gorlifoedd Storm, comisiynodd Llywodraeth Cymru ymgynghorwyr amgylcheddol, Stantec, er mwyn asesu'n annibynnol bolisïau presennol Dŵr Cymru a Hafren Dyfrdwy sy'n ymwneud â rheoli Gorlifoedd Storm Cyfun ac archwilio opsiynau polisi amgen. Heddiw cyhoeddwyd Adroddiad Tystiolaeth Cymru ar Orlifoedd Storm. Nid yw'r adroddiad yn cynnwys argymhellion, yn hytrach, mae'n cymharu costau a manteision gwahanol opsiynau polisi ar gyfer rheoleiddio gorlifoedd storm cyfun. Bydd yr opsiynau hyn yn helpu i arwain y Tasglu wrth ddatblygu targedau cyraeddadwy a fforddiadwy i atal niwed ecolegol yn nyfrffyrdd Cymru. Dim ond un agwedd ar y dull cyfannol rydym yn ei ddefnyddio i wella ansawdd dŵr yw'r Adroddiad – a mynd i'r afael â gorlifoedd storm cyfun – ac mae angen inni flaenoriaethu ein gweithredu er mwyn sicrhau rydym yn cael yr effaith fwyaf posibl.  Mae ein dull gweithredu, sy'n seiliedig ar dystiolaeth ac effeithiau, hefyd yn cael ei ysgogi'n rhannol gan y rôl anochel y bydd biliau cwsmeriaid yn ei chwarae mewn ymdrechion hirdymor i fynd i'r afael ag ansawdd dŵr, fel y nodwyd gan yr Adroddiad. Mae angen inni gael cydbwysedd rhwng cymryd camau effeithiol a sicrhau bod biliau'n fforddiadwy, yn enwedig o ystyried yr argyfwng costau byw presennol. Mae Llywodraeth Cymru yn glir iawn ein bod yn disgwyl i gwmnïau dŵr ddarparu'r safonau gwasanaeth uchaf i'w cwsmeriaid, a lle mae cwmnïau dŵr yn methu â rheoli llygredd yn effeithiol, rydym yn disgwyl i'r camau gorfodi priodol gael eu cymryd. Fodd bynnag, mae gan bob un ohonom ran i'w chwarae wrth ddiogelu iechyd ein dyfrffyrdd. Ar gyfartaledd, mae’r defnydd dŵr yng Nghymru yn uwch na chyfartaledd presennol y DU. Os gallwn ddefnyddio llai o ddŵr, gallwn helpu i leihau faint mae angen defnyddio gorlifoedd storm.  Gallwn hefyd helpu i gynnal y rhwydwaith carthffosydd a lleihau rhwystrau drwy beidio â gwaredu gwastraff bwyd neu weips gwlyb yn y system garthffosydd. Mae ymgynghoriad ar gyfer y DU gyfan wedi cael ei lansio yn ddiweddar ar wahardd weips gwlyb sy'n cynnwys plastig. Mae arnom angen sector dŵr cadarn sy'n cyflawni ar gyfer cwsmeriaid, yr amgylchedd a'r gymdeithas ehangach, heddiw ac ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol. Bydd y Tasglu Ansawdd Afon Gwell nawr yn ystyried yr adroddiad yn ofalus ac yn nodi'r camau nesaf. Yn y cyfamser, mae'r Tasglu wedi cyhoeddi'r datganiad canlynol: *"Rydym yn croesawu cyhoeddi'r Adroddiad Tystiolaeth ar Orlifoedd Stormydd yng Nghymru, sy'n garreg filltir bwysig yn ein Cynllun Gweithredu ar Reoleiddio Amgylcheddol ar gyfer Gorlifoedd Storm. Er nad yw'r adroddiad yn cynnwys unrhyw argymhellion, mae'n nodi cyfres o opsiynau sy'n seiliedig ar dystiolaeth ar gyfer rheoli gorlifoedd storm yng Nghymru. Er mwyn cyflawni'r canlyniadau sydd eu hangen arnom ar gyfer rheoli gorlifoedd, nid oes yr un ateb tymor byr; Mae angen inni edrych tua'r dyfodol. Byddwn nawr yn ystyried yn ofalus yr opsiynau er mwyn llunio'r camau nesaf priodol, gan gynnwys sut y gallai'r opsiynau gyd\-fynd â'r cynlluniau busnes arfaethedig ar gyfer 2025–30 a gyflwynwyd gan gwmnïau dŵr i Ofwat ar 2 Hydref."*

Our water sector is facing immediate and unprecedented challenges. We must achieve decarbonisation, climate resilience and reverse biodiversity loss, all against the backdrop of the current cost of living crisis. Today, 40% of Wales’ waterbodies achieve good or better overall status under the classification of the Water Environment (Water Framework Directive) (England and Wales) Regulations 2017, which rises to 44% when looking just at Wales’ rivers. These latest results are 8% higher than the first classifications in 2009\. This represents steady progress, but 40% isn’t good enough and I know more can and is being done to improve the health of our rivers. Our water quality is impacted by a huge number of complex and interrelated factors, including wastewater, urban runoff, misconnections, diffuse rural pollution, physical modifications, pollution from abandoned metal mines and invasive species. To achieve improvements in water quality, the Welsh Government is advocating for a ‘Team Wales’ approach. Our ambitions can only be realised if we have full engagement from government, regulators, and all relevant sectors in Wales working together. Combined Storm Overflows (CSOs) are a crucial part of our water network. They provide a controlled point of relief at times of heavy rainfall, performing a vital role in reducing the risk of sewers backing up into homes, businesses and public spaces. Nevertheless, it is clear the CSO network is struggling. We know from climate projections that, we must be prepared to face longer, heavier bouts of rain on a more regular basis in the future.  Climate change together with population growth are placing additional pressures on the system.   Welsh Government has repeatedly said that removing all existing CSOs would be a long\-term multi\-billion\-pound carbon intensive project. It would neither be the most effective way of improving water quality nor the most resilient to address the increasing pressures from climate change. We are concerned with ensuring that no CSO causes environmental harm to the ecological status of our rivers. However, it’s important to note that environmental harm is not the same as spill frequency and we must make sure we continue to focus on the right thing to make improvements to our environment. I recognise that more can be done to minimise where spills are necessary. For example, the Welsh Government has made sustainable drainage systems (SuDS) mandatory on almost all new building developments. This will relieve pressure on the network by redirecting and slowing down the speed at which surface water enters the sewer system. It will help ensure CSOs are only used as a last resort. In 2022, the Better River Quality Taskforce (BRQT) was established to bring together key organisations to evaluate the current approach to the management and regulation of overflows in Wales. It is made up of representatives from Welsh Government, Natural Resources Wales, Ofwat and water companies, with Afonydd Cymru and Consumer Council for Water providing independent advice to the Taskforce and offering insight and challenge from a stakeholder and consumer perspective. As part of the Taskforce's Environmental Regulation of Overflows Action Plan, the Welsh Government engaged environmental consultants, Stantec, to independently assess the existing policies of Dŵr Cymru Welsh Water (DCWW) and Hafren Dyfrdwy (HD) relating to the control of Combined Storm Overflows (CSOs) and explore alternative policy options. Today the Storm Overflow Evidence for Wales (SOEfW) Report was published. The report does not contain recommendations, rather it compares the costs and benefits of different policy options for the regulation of CSOs. These options will help to inform the Taskforce in developing both achievable and affordable targets to prevent ecological harm in Wales’ waterways. The Report – and tackling CSOs – are only one aspect of the holistic approach we are taking to improve water quality and we need to prioritise action where it will have the most impact.  Our impact\-led, evidence\-based approach is also partly driven by the role customer bills will inevitably play in long\-term efforts to tackle water quality, as highlighted by the Report. We need to strike a balance between taking effective action whilst keeping bills affordable, particularly given the current cost of living crisis. Welsh Government is very clear that we expect water companies to deliver the highest standards of service to their customers, and where water companies fail to manage pollution effectively, we expect the appropriate enforcement action to be taken. However, we all have a role to play in protecting the health of our waterways. The average water consumption in Wales is higher than the current UK average. If we can reduce our consumption, we can support the reduction in CSOs operating. We can also help to maintain the sewer network and reduce blockages by not disposing of food waste or wet wipes through the sewer system. A UK\-wide consultation has recently been launched on the banning of plastic containing wet wipes. We need a resilient water sector that delivers for customers, the environment and wider society, today and for future generations. The Better River Quality Taskforce will now consider carefully the report and identify next steps. In the meantime, the Taskforce has issued the following statement: *“We welcome the publication of the Storm Overflow Evidence for Wales Report, which signifies an important milestone in our Environmental Regulation of Overflows Action Plan. While the report does not include any recommendations, it does set out a series of evidence\-based options for managing storm overflows in Wales. In order to achieve the results we need for managing storm overflows, there are no short\-term fixes; we need to take a long\-term approach. We will now carefully consider the options to scope out the appropriate next steps, including how the options could align with the proposed business plans for 2025\-30 submitted by water companies to Ofwat on 2 October.”*

Translate the text from English to Welsh.

The school is one of the leading special needs education facilities in the country and the Education Secretary toured the classrooms to see the excellent work undertaken there. St Christopher’s is a maintained special school for pupils aged between 6\-19 years with a range of special educational needs and was awarded ‘Excellent’ in their last Estyn inspection in 2014\. In December last year the schools was awarded Welsh Government funding through the Arts Council to allow pupils to access artistic events that would normally be restricted due to the financial costs. Kirsty Williams said: > “I want to thank everyone for welcoming me here today, I know that a school is a busy place so I appreciate you giving me your time and showing me the facilities. > > “St Christopher’s inclusive approach to education is to be welcomed and I’ve been impressed by how they support all learners to gain the qualifications they need for their next stage of learning. Others have much to learn from your approach. > > “Within the education system we want to improve the aspirations of those who need extra support. Our Additional Learning Needs and Education Tribunal Bill, will, if passed, completely overhaul the system for supporting pupils with additional learning needs.” The Welsh Government recently announced £20 million of planned investment to support learners with additional learning needs.

Mae'r ysgol yn un o'r prif gyfleusterau addysg arbennig yn y wlad, ac aeth yr Ysgrifennydd Addysg ar daith o gwmpas y dosbarthiadau i weld y gwaith rhagorol sy'n cael ei wneud yno. Mae Ysgol Sant Christopher yn ysgol arbennig a gynhelir ar gyfer disgyblion 6\-19 oed sydd ag amrywiaeth o anghenion addysgol arbennig. Barnwyd bod yr ysgol yn 'Rhagorol' yn ei harolygiad ddiwethaf gan Estyn yn 2014\. Ym mis Rhagfyr y llynedd, cafodd yr ysgol gyllid gan Lywodraeth Cymru drwy Gyngor y Celfyddydau i alluogi'r disgyblion i fynychu digwyddiadau artistig nad ydynt yn gallu eu mynychu fel arfer oherwydd y costau ariannol. Dywedodd Kirsty Williams: > "Hoffwn ddiolch yn fawr i bawb am fy nghroesawu i yma heddiw. Rwy'n gwybod bod ysgol yn le prysur iawn, ac felly rwy'n ddiolchgar i chi am roi o'ch amser i ddangos y cyfleusterau i mi. > > "Mae agwedd gynhwysol Ysgol Sant Christopher at addysg i'w groesawu. ac mae'r ffordd y caiff pob dysgwr ei gefnogi i ennill y cymwysterau angenrheidiol ar gyfer y cyfnod dysgu nesaf wedi creu argraff arnaf. Mae eich gwaith chi yn esiampl i eraill. > > "O fewn y system addysg, rydym eisiau gwella dyheadau'r rheini y mae angen cymorth ychwanegol arnynt. Bydd ein Bil Anghenion Dysgu Ychwanegol a'r Tribiwnlys Addysg, os caiff ei basio, yn trawsnewid yn llwyr y system ar gyfer cefnogi disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol." Cyhoeddodd Llywodraeth Cymru'n ddiweddar fod buddsoddiad gwerth £20 miliwn ar y gweill i gefnogi dysgwyr ag anghenion dysgu ychwanegol.