filename
stringlengths
13
128
headline
stringlengths
17
281
content
stringlengths
109
6.26k
category
stringclasses
7 values
translators
stringclasses
12 values
split
stringclasses
3 values
a_banco-mundial-preservacao-recursos-naturais-mocambique_4276324.txt
BM onkhaliherya miteko soxintta ohaawa ni okhapelela mihakhu sa mutthayani mMosampikhi.
BM onkhaliherya miteko soxintta ohaawa ni okhapelela mihakhu sa mutthayani mMosampikhi. Mukhaliheryo wa Epanku ekhulupale molimwinkuni oowela mpakha imilyawu imiya ttaaru sa toolari. Epanku ekhulupale ya molumwenkuni enikhaliherya ni musurukhu imilyawu imiya ttaaru sa toolari a Wameerika wa miteko sothoriha ovalavela ni okhapelela mihakhu sa mutthayani mMosampikhi. Mutthenkeso onnihimya othananiheya ni otapanyeya mukhalelo wa mutthayani, mwaha onihinmwa otepexa waakuva ni woopiha. André Rodrigues Aquino, musuweleli a miteko sa epaku ekhulupale ya molumwenkuni, ohimya wiira mMosampikhi sinnipweteya ikhitaari ikonto imiya ttaaru sa itakhwa, ni, wa ikhalelo wa axinama sinnonaneya nave sokhumelela sohireera. Iya mikacamiho sinceene ni mithananiho sinonaneya wa mwaalano wa miteko sa mutthayani ni mukhalelo wa axinama. Matthokiheryo mmuttettheni Mmosa wa miteko suulupalexa sinokhaliheriwa ni muhakhu wa mutthenkeso onitthaniwa Bretton Woods mmosa onkhomaleela otthokihererya mmuttettheni mumphwanyaneya mihakhu sa mutthayani ni sa ephattu. mMosampikhi, mittethe sa mapuro ohikhala mpooma tanihinmwa okhala menmo muntapanyeriwa sa mukhalelo wa itakhwa ni axinama. Aquino onoona wiira waphavelaka opittikuxiwa sa mukhalelo yoola, wahaana ovariwa muteko mmuttettheni, ni wahaana okhaliheriwa mittetthe sey-iyo.
economia
Araibo,Julio,Safira
test
a_quase-dois-milhões-de-pessoas-em-risco-de-insegurança-alimentar_5160898.txt
Waattamela atthu imilyawu piili anihala ovoliwa etala
Waattamela atthu imilyawu piili anihala ovoliwa etala Nuuvira miyeeri mithanu ni micexe vaviralyaawe mwanamukhaya (Idai) Itaayi ni (Kenneth) Kenneti wa eriyari ya oMosampiiki, ohikhala yoolya yoororomeleya pooti waapwanya atthu imilyawu piili ni ikonto ikonto sene anihala owereya ni iretta wa okathi onirwa. Mulopolo ovahiwe ni Efeterasawu Y'olumwenku ya Ekuruxu Yooxerya ni eKeresente Yooxerya, nihiku noopacerya muteko nenna, mahiku 11, wa Yoolempwa yeeyo enilopola wiira "waattamela ikonto 38 s'anamwane anihala owoottasa. "Noosuwela wiira ihasara sinirwa khavaniweryaneya ohapuwa, nnya vanniweryaneya ovukula vakhani vakhani otakala waya nayikhanyaanya waaxuttiha atthu a mmuttettheni, nuncareryaka oratta ni ovara miteko soowirattela ni sootekiwa, sitekiwaka ipa soolipa sinirowa waakhupaarelaka ni ipheyo" onihimya Jemilah Mahmood, sakarataari-muulupale namaranttela para anamakhaliherya, yoowo ohimyale tho wiira okathi wa epula onaattamela onirowa okhala "yootutuxa yeekeekhayi ya ekumi yaanammawaani yaala, ari oovalavelaxa". Sintoko IFRC, ovira wa mwanamukhaya yoohiya soosoma "yoowereyaxa ni soorerela" para Mosampiiki otthuneya mihakhu wiira "sivukule ohaawa w'atthu ni woopola ikumi". "Tivoo ninaalopolaahu anamalamula, anamavaha mihakhu ni makhuru makina oolumwenku wiira evareke muteko munceene wooxaka ni ovukula ihasara s'ohoolo Mosampiiki mu," ohuncererya Muhmmod, aaluulaka, nnya, amulopolaka IFRC ovara muteko vamosaru ni mittetthe sihasuliwe wiira seeteteele okathi wa ipula, "otekiwaka tho ipa soolipa ni osarya maasi ni ipheyo, sikhaliheriwaka mittetthe ni oxaka iretta ni ekhaliheriwaka alimi waala ipyoo soolipaxa para owanana etala". Mutthenkeso onihimya wiira ohaavaha mukhaliheryo atthu oovikana ikonto 192. Ikonta sinihimya wiira atthu 714 ahookhwa ni akina oovikana imilyawu 2.8 ahaafetariwa ni amwanamukhaya.
economia
Vasco
test
a_mocambique-economia-poupanca_3527264.txt
Ohiwerya oxuka muhakhu enoohonona elapo yomosampiikhi.
Ohiwerya oxuka muhakhu enoohonona elapo yomosampiikhi. Kuveruunu oMosampiikhi oophwanya ohiwerya oxuka muhakhu, nave oxuka muhaku pooti ophwanyererya ohinnuwa elapo, nave mmumattani wewo ankhala aatthu oowaatta aatthu. Soosoma wa mwaalano onxuka muhakhu wa elapo ya oMosampiikhi, irale ipurusentu piili ya aatthu a elapo yoMosampiikhi, yaale ari imiilya 25 ankhala, ahana muxukho wootthapela. Minixituru oMosampiikhi atthaya, awambiente ni winnuwiha mittetthe, Celso Correia, iraale khesikhanle miteko sa muhakhu wiira eninnuwiha ohiwerya sa atthu waale ankhala omatta, ohimyaka wiira elapo ennirimeeliha yeeyo. Moneelo awe, okhuma ipurusentu 80 ya atthu ankhala mutakhwani, kharina miteko samukhaani, sintoko mukhalelo amuhakhu, nihiyo ninnirimeliha mwa yeeyo. Exikola ya muvarelelo muhakhu yaatthu IESE irale ahihimya mukhalelo waatthu wakhula eyakha ni onhukhumu winnuwa wa elapo yoMosampiikhi. Muhooleli a exikola ele IESE, António Fransisku, ohimya wiira soophiyerya iyaakha 50, Mosampiikhi ommwinnuwa mwaha wa ovirikaniha oxuka muhakhu, vancenexa vanhimya wiira elapo khenwerya oxuka muhakhu. Ohimya wawe ekonomista ole, elapo yarowa okhalaka wooxuka muhakhu woowiira yennuweke , ohimyaka tho, elapo ahu yoovirikana ni ilapo sikina. Asuweli akina oxuka muhakhu anhimya wiira mahiku ala, elapo ela yo mosampiikhi yooepa wiinnuwa wa mukhalelo wooxuka muhakhu, nnya wiinnuwa weyiwo onnatikiniha aatthu wiira enooreeriha elapo woona wiira khaniwerya aatthu oxuka muhakhu aya atthu ophiyeryaka ipurusentu 20 wala 30 woowira yinnuwihe makhalelo aya. Axineene a elapo ya oMosampiikhi annikhalana mapuro wala mahikhu ammulaleya aya nakoso aya woowiira yattamele miteko sooxuka muhakhu wannamuttettheni, woowira awehawehe mukhalelo wanammuttettheni.
economia
Helio
test
a_moçambique-e-tanzânia-em-operações-conjuntas-contra-os-insurgentes-de-cabo-delgado_5674231.txt
Mosampiikhi ni Tansaniya anikela ovarasa hoothe wiira amalihiwe anahasara aniiva elapo ya oKhaapu Telekaatu.
Mosampiikhi ni Tansaniya anikela ovarasa hoothe wiira amalihiwe anahasara aniiva elapo ya oKhaapu Telekaatu. Mosampiikhi ni Tansaniya anikela ovarasa hoothe wiira amalihiwe anahasara aniiva ni moothereryo wa etiini elapo ya oKhaapu Telekaatu, ni mulipelelo onihimya tho wiira anahasara oophiyeryaka 500 anookela okumihiwa arowaniwaka ilapo sikinaku, onilepa Reuters, omuhimyaka matutiinu exitataale eNotiisiya ya Omaputu. Anamwaattamanana oowayili, wa isumana iya sivinre, ahooniherya okhalana ikuru sa okhaliheryana owana wiira amalihiwe anahasara ala aniwiiva atthu ikonto sene elapo ya oKahaapu Telekaatu. Ahookhwa atthu oophiyeryaka ikonto piili mwaha wa anahasara ala aniiva, okhuma wuupaceryani wa mwaakha wa 2017, epooma yuulupale ya oKhaapu Telekaatu Mmosampiikhi, yeeyo ekhanle ti enniniha elapo ya oTansaniya ni muro Rovuma. Mukano owo ookhalana kaaxi a ephattu oniroromeliwa ilapo sootheene, ni ehisapo aya ti yoophiyeryaka ipiliyawu 60 sa itoolare. Wa muvaanelo ola, ohiya mukhaliheryo wa owana Mmosampiikhi, onihimiwa wiira onookela okhala mwinnyereryo wa muhupi ni Tansaniya onookela waaveleeliherya Mmosampiikhi anahasara oohisuwanyeya oophiyeryaka 516 aniphwanyaneya ootthukweliwa. Nikhuru ninaarumeela anahasara ti noosuweliwa nkhama Ahlu Sunnah Wa-Jama ni noolaphela ottittimiha sa Exitaatu ya Amaka. Wa mapuro yaawo ti noosuwelaxiwa nkhama Al Shabab, masi kinniira mpantta ni nikhuru nikina na anamwiiva aniphwanyaneya ilapo sikinaku sa Waafirika.
economia
Vasco,SALUSTIANO
test
a_moods-mocambique-primeiro-ministro-fmi_3290415.txt
Enoonaneya nikhuru na Moody's nenla nimphwanyaneya ela'po ya Mosampiiki nikhuruwaka ni miniixituru opacerya onirowa elapo ya Waxintto.
Enoonaneya nikhuru na Moody's nenla nimphwanyaneya ela'po ya Mosampiiki nikhuruwaka ni miniixituru opacerya onirowa elapo ya Waxintto. Carlos Agostinho do Rosário othukumana wuumalani olelo ni nikhuru na FMI. Nikhuru nenla niwehaweha nkhalelo wa musurukhu na Moody's nootthikela ottuli, wuupacerani wa esumana, mahuku eettaka 18, muphatte muumu ya elapo ya Mosampiiki, nenla naaphwanyaneya nnikhuru na B3 nikhuruwelaka nukhuru na Caa1 elapo yeela yootthikela vathi, nkhalelo yoola onikhumelela mwaha wa eteeni yeele epakiwe ni empereesa ya elapo ya Mosampiiki ya Atum ( Ematum). Ehapari ela ekhumelenle nihuku miniixituru, Carlos Agostinho do Rosario arowaawe epooma ya Waxintto wi alakiherye nikhuru na FMI meettelo a eteeni yeele epakiwe elapo ya Mosampiiki Exariya yootthareya ya makhuruwelo a 'rating' maari mwaha wa mavirikanelo a eteeni yeela ya Ematum, yeela epakiwe ni Kuveerunu wa elapo ya Mosampiiki, nikhuru na Mood's linaanyiherya ovirikanihiwa wa 'etteni ophiyelelaka okhumelela nnikacamiho' ni mwaha nkhalelo yoola woohisuwaneya meettelo ya eteeni yeela yoomuriipiha murima Kuveerunu, nilavulaka nikhuru nenla. Nikhuru na Moody's nohuulumatho wi '' Kuveerunu khaniphavela woonaxaxa nkhalelo yoola wa eteeni, ni mwaha yoola onniruuhela nlkhalelo woreera muhina wa eteeni yeela, etthu onuupuwela iye oliva ni musurukhu oniphwanyiwa mulaponi muumu, Kuveerunu onnaanyihjerya wi onooliva vakhaani-vakhaani musurukhu yoola''. Otthikela ottuli wenno wa nkhalelo musurukhu onoonaneya noovira mahuku mararu okathi nikhuru na FMI nookhotta othotola elapo ya Mosampiiki ni ohiya oxirikha ni Kuveerunu wa elapo yeele, nikhuru nenla nimphavela wi Kuveerunu wa epooma ya OMaputu vamosa ni nikhuru na Cretid Suisse ni epanko Ruusu alakiherya meettelo a eteeni ya musurukhu woophiyelela imiya miloko miiili sa itoolari, yeela atthu ahinisuwelaaya. Miniixituru opacerya oniphwanyaneya epooma ya OWaxintto. Etthuniwaka wi emalihiwe manyakunyaku ni nikhuru na FMI, miniixituru opacerya wa elapo ya Mosampiiki othukumana ni nikhuru na FMI olelo, mahuku eettaka 19 epooma ya Waxintto. Carlos Agostinho do Rosário onnirowa olakiherya meettelo a eteeni yeela epakiwe elapo ya Mosampiiki, apaceraka olakiherya nkhalelo orumeeliwe wi epakiwe eteeni ni Kuveerunu, ehiiwaka ottili empereesa Ematum ni Pro - Indicus. Empereesa yeela yoomaliherya timutthukunle mayitho nikhuru na FMI. Othotola wa miniixituru epooma ya Waxintto onirowa wiiranen'ye mahuku maxexe ni annirowa wiira mpatta makhulupale a Minixiteeriyu a Finansa a elapo ya Mosampiiki.
economia
Raja
test
a_aumento-populacao-crise-economica-mocambique_4316721.txt
Munceero wanamunceene sookhala wooruhela ohaawa vamusurukhuni oMosampiikhi.
Munceero wanamunceene sookhala wooruhela ohaawa vamusurukhuni oMosampiikhi. Munuwiho woothaciri khentthariha ni wunuwa wanamunceene. Yoomalelani wa iyaakha 20, anamunceene mosampikaana aaphitaanyeya, weela, wa anamawehaweha, ti yootepaxa mwaha wa othaaciri koniicerereya, siiso ni mapuro anivariwa muteko khamphitanyeya. Anamakohakoha aniira wiira, woohikhala prokarama ootthariheliwa ni isistemaatiku wa wuunuwiha, oMosampiikhi onirowa oohoolela mwaha sookhumelela soophuwa wanamunceene wa elapo enooniherya. Custódio Francisco, ookhalana iyaakha 25, onaalela VOA wiira weetta muhaavyaka muteko, seettaka miyaaka miraru, omalinhene osoma elisensiyatuura ya Ethale. Musomi amuttettheni Moisés Mabunda oniira wiira mwaha wa ophutuwa anamunceene ammuttetthi akhala apwimwaka neephoole ni makhulupale kuveernamentale, anikhala ahoolelaka etthu woowitthaniwa ephoole, woowonela mukhalelo ola ni ekeekhayi. Itaatu ofisiyaali sinooniherya wiira amwaavano tari anceene wa anamunceene mosampikaana, owaalakanyiwa wa 28.8 imilyawu sa anamakkhala, ni anamawehaweha aniira wiira anceene yaawo kharina muteko wala sookhala, "ni iyo sinikhala myaha woowaceera anamunceene kwankwanya kwankwanya". Masi sookhala tho mwaha muniveleni woowonela wooreerihela okokola, woosomiha, mikukutta sinaakuxa atthu ni saneyameentu, ni itthu sikina sinooneya.
economia
Julio
test
a_supervisao-bancaria-em-causa-em-mocambique_3611748.txt
Maweheriwa a miteko sa Mpanko ootapanyeya mMosampikhi
Maweheriwa a miteko sa Mpanko ootapanyeya mMosampikhi Afalume anvekela ororomeliwa wa miteko sa mpanko sa mulaponi, masi wannonaneya owana-wana ipankoru ni maferenki. Miteko sa muhakhu mMosampikhi simpwahererya othananiha ni ohikupaleeleya, wakhale wa anamuhakhu, hata ananmawaani. Wohiya sa muthowelo wa muhakhu okhumelenle ni mukhalelo wohiyereriwa mukhaliheryo wa muhakhu wa anamakhaliherya a ilapo sokhopela, nva nto othowela wa muhakhu oophiya mpanko ni, nva, wakuxereriha ohiyereriwa ni okhaleliwa mpuwa ni epanko ekhulupale ya mMosampikhi wakhumelelaka mikacamiho. Anamatthokiha malamulo ni anamathokosa sa xariya yawooru, wannikhumelela yokoha ehinmala. António Muchanga, teputaatu oopuro ontthokihiwa malamulo ni Carlos Mondlane, mahoolela a mutthenkeso anamathokosa sa xariya mMosampikhi, annikoha "saari woowi miteko soweheriwa wowetteleliwa sa Mpanko yo Mosampikhi?" Mwaha okhala wi wa miyeeri sokhiserya, epanko ekhulupale epacenrye otthokiherya ni orumeela ikettelo sothananiha sinkuxereriha opweteya wa mireerelo ni soreera sa anamuhakhu khamosa-khamosa a mulaponi wa miteko saya sa iyaakha sinceene. Muhooleli a mutthenkeso aalupa anivara miteko sowakiha atthu mwa miyaha wottharihela nlamulo, Flávio Menete, khonanyihererya wi itirupunaale inorowa wanikelela witthaneliwa okhalela mikacamiho iya simpacerya okhumelela. Enamaxexe, 24, amahoolela a ofalume yaphwanyaneya oparalamentoni wi asuwelihe sa mwaha yoola ni wi avukulele sa mawoowo. Makhulupale avekela, wanaamwi sikhumelelaka iya omuta yoola va, ororomeliwa ipanku sa mulaponi.
economia
Araibo,Julio,Safira
test
a_atms-voltam-a-dar-dinheiro-em-moçambique_4667805.txt
ATM apacerya ovaha muhakhu wa elapo ya oMosampiikhi.
ATM apacerya ovaha muhakhu wa elapo ya oMosampiikhi. Bizfirst nlelo onnivaha miteko, nuhimya muhooleli wa epanko ya oMosampiikhi wiira empereeca ehinlavula. Mamosampikaano makina pooti okumiha muhaku aya, ohiimye minixituru woopacerya, Carlos Agostinho do Rosário Otuphanyiha muhakhu mwa mukaxani, epanko soowatta sahimaalihiya wa enamathanu ile mwaha woonyakulihna wa SIMO ni namwaakheliha oPortukaale Bizfirst. SIMO ootthukweliya okhuma ipurusento 50 wa epanko ya oMosampiikhi, ni sikina ni ekhurupu ya epanko ya nakoso. Ohava oohaphwanya, naale anvarela muteko wa ekartawu ya muhakhu, wa epanko eniira mpantta wa SIMO. Otthikeliya wa miteko iya simpakiya wa muhooleli , Rogerio Zandamela, onhiya nakoso ootheene ni oPortukaale Bizfirst, mwa soolavula sawe, mwa empereesa soohilavula.
economia
Helio
test
a_nampula-caiu-a-producao-de-caju-138850874_1262213.txt
Wamphula: Muruweryo wa ikhacu woovukuwa
Wamphula: Muruweryo wa ikhacu woovukuwa Ekampaanya evinre, Wamphula saahiruweriwa itonelaata vakhaani soophiyeryaka imiili 55 sa akoroso. Epuruvinsiya ya Wamphula, mpantta wa ota wa omosampiikhi,yookhala oyeleela okhala mapuro ooruweryaxa akoroxo a mulaponi mwahu, sintoko mukhumelelo woofaraakuwa wa muruweryo wa ekampaanya akiriikola ya mwaakha 2011/2012.Ekampaanya evinre, Wamphula saahiruweriwa itonelaata vakhaani soophiyeryaka ikooto milookho 55 sa akoroso, siri saxiittale mwaattelo munceene wa wa itiita yaphimeliwe aya, waari wa itonelaata ikooto 47 sa itonelaata. Ekampaanya yeeyo, wamphula eporovinsiya emosa yaacererinhe mphiyereryo oowaatta elapo yootheene. Makhulupale anivara Instituutu ya Efomentu ya Ekhacu, Wamphula, anihimya wiira mukontho ola woohikhala muruweryo wa ekampaanya ele evinre, mwaha wa mikhumelelo sa ephattu okhuma mweeri wa Namulooko mpakha mweeri wa namuloko ni miili sintoko ipheyo sowiliipiha, oviiha woowaatta itixitiriitu sa Omukhovola, Omooma ni waamukotta, akhanle siisuwelaxiwa waaruwerya akoroso eporovinsiya yootheene. Makhulupale anivara Instituutu ya Efomentu ya Ekhacu Owamphula, Emílio Furude ahisuweliwa wi miraneyo iya soopaha ithutu ni mihokorokho sihikhomaalale, miri khisaatempe waaleya. Wa itonelaata ikooto 56 saaphaveliwa wala sathokihiwe sa akoroso ekampaanya ela, mphaka va eporovinsiya ya Wamphula ewenrye okumiha itonelaata 36,908, eri ti enkhalela ipurusento 66, - oolavula Mukhulupale anivara Instituutu ya Efomentu ya Ekhacu a Owamphula, Emílio Furude. Wuupuweleke wiira koroso oniruweriwa Wamphula onikawanyiwa mipantta miili: mpantta mmosa onthokoreeriwa muhina mwa elapo ahu okweheriwa ni ikaafirika ni mpantta mukina oniroohiwa ilapo sa ota.
economia
Raja
test
a_mocambique-obras-publicas_3293997.txt
Mosampiiki onitthuna imilyawu ikonto 11,6 sa itoolare para iwoopora s'atthu ootheene
Mosampiiki onitthuna imilyawu ikonto 11,6 sa itoolare para iwoopora s'atthu ootheene Miniixituru a Ipakhira ni Ilavulelo, Carlos Mesquita, onixukurya Waafirika ya Okuusini aphavelaka mihakhu. Miniixituru mosampikaano a Ipakhira ni Ilavulelo, Carlos Mesquita, oohimya wiira elapo enitthuna eyaakha ela imilyawu ikonto 11,6 sa itoolare para otekiwa iphiro, mithato, xipooro ni mapuro animora matteeke. Mesquita ohatumererya alipa mihakhu a okuusini ya Waafirika enamararu yeela, mahiku 20, oXuwanexipuuruku wiira yinvexitiri mwinnuwelo wa ipakhira ni milavulelo oMosampiiki, osiminaariyoni yaalattuliwe ni empaxaata mosampikaana Waafirika ya Okuusini. Atthu khamosa khamosa yiirale mpantte annisuwela oMosampiiki ni aasuwela wiira elapo yookhalana itesafiyu yoothowa sootekiwa musetore ya ipakhira ni ilavulelo. Carlos Mesquita oohimya wiira itesafiyu iya imaara para anamuhakhu. Sintoko mahoolela a Ipakhira ni Ilavulelo, etensawu poliitika enoonaneya mulaponi ohanle omala, nnya onikupali wiira khereere onitthikeliha ottuli. Mesquita oohimya wiira Mosampiiki ni Aafirika ya Okuusini anirowa wantikha mahiku anirwa mwiwanano musetoreni ya ipakhira ni ilavulelo.
economia
Vasco
test
a_moçambicanos-perdem-emprego-nas-minas-da-áfrica-do-sul-_4580419.txt
Mamosampikaano aahaleela muteko mmikotini sa Waafirika ya Okuusini
Mamosampikaano aahaleela muteko mmikotini sa Waafirika ya Okuusini Alipa okunya oMosampiiki anunlaseya ni anivaha miruku wiira yoonelaneke vatthu. Mamosampikaano oophiyeryaka 1000 ahanle woomoliwa muteko mmikotini sa palatina mwaha woovarelaka muteko ittikitti soowisuweliha sa Waafirika ya Okuusini ni akina imiya thanu natthaaru ahoomoliwa miteko sa ikumpanyiya khamosa-khamosa, wa miyeeri mithanu ni mmosa sa mwaakha ola, mwaha wa ekirise ya efaapirika enithipa maluku. Nikhuru na Mwaalaano wa Muteko ya oMosampiiki, Muteko ni Nvarelelo Waanammawaani a Waafirika ya Okuusini onisikula woopopihiwa woomoliwa mamosampikaano 1000, anivarela muteko ittikitti sa Waafirika ya Okuusi ni akina 800 yoomoliwe muteko, ni onihimya wiira kiivo ekhanlyaawe oowiira. Mwaalaano onaavaha pahi miruku anamuteko wiira eroweke owaani yavareleke muteko iyee axunttyaaya wiira evareke miteko soomeekhaaya. Nwiriyane ehapari:
economia
Vasco
test
a_mukuru-solucao-zimbabueana-mocambicanos-africa-do-sul_4137547.txt
Mukuru: mwaakhulo oZimpaapwe mpakha oMosampiikhi watthu ankhala okhopela w'Afirika
Mukuru: mwaakhulo oZimpaapwe mpakha oMosampiikhi watthu ankhala okhopela w'Afirika Ekhopela ya w'Áfrika anwakhela atthu ootheene ankhuma muttetthe wa oMosampiikhi, yaawo ankhuma eporovinsiya ya oMaputu, oGaza ni Inyambane Akina ari muumu okhuma mwaakha akhotto ni akina amphiya atholaka makhalelo a ekumi. Atthu anceene anlipana wiinnuwa wa mikukutta sa mpikatani ya epasaci, nave, moonelo aya khonlipaneya opixa soovaha saha wa muhakhu wa amusi aya ankhuma oMosampiikhi. Ministuru oniweherya miteko sa mapulusiya oxekurya opuro omankaaya atthu yaawo avariwe sa manyala oSipinku ni ororomeliha wakhaliherya ale amphavela ohokolowela mulaponi mwaya ni whela mmuttettheni ale aniphavela okhala wAfirika tusuuli. Ola mukhalelo onahukhumu atthu anamarwa a mapuro makina akhalaka okhopela ya wAfirika. Woowiira atthuke mapuro makina ampaka aka nakoso, ekhurupu yananakoso, ankhuma oZimpaapwe aapaka aCensiya mmosa wa eReno yooWuraana ni etthuli ni nsina ya mukhuru, enhimya muulupale, wa nttava ni shona nenle niri nootepexa olavuliwa elapo ya oZimpaapwe. Imiilya piili ya atthu oZimpaapwe oorwa attyawenle oReno Unido ni ikina ikonto 300 ya okhopela ya wafirika , khikhalaka atthu anceene ammuttettheni anrwa elapo ele ya okhopela ya wAfirika. Anamareeriha aMukhuru, acensiya onvara muteko ilapo 100 sa olumwenku, okhanle nakoso onkhuma etthu, nave acensiya ola onaakhela muhakhu oowaatta wiira ahoolelihe muhakhu awAfirika
economia
Helio
test
a_profissionais-angola-mocambique-vistos_3367154.txt
Maporofisionaale a w'Ankoola ni Mosampiiki ni ivixitu sookhweyiheriwa
Maporofisionaale a w'Ankoola ni Mosampiiki ni ivixitu sookhweyiheriwa Mamperesaariyo, anamithukumano, anamalokoha, alipa itiini, ni yanla yanla, enittottela muraarelo mwiiwanano eneetta. Atthu a w'Ankoola ni a Mosampiiki aniphavela oweha weha marakaato, wunnuwiherya mivaanelo sa impereesa, nakoso wala ohela muhakhui wa ilapo soopiili sinirowa okhalanaka aviixitu voowaakuveyaxa ni ovolowa wa okathi woophiyeryaka miyeeri miraru wa khula miyeeri mithanu ni mmosa. Aviixitu anirowa opakiwaka okathi wa mahiku mathanu, sintoko mwiiwanano wookhweyiherya iviixitu siniiraneya okhuma mahiku 30 a mweeri wa neethanu. Ohiya atthu arina empereesa, mphimo ola onnakhweyiherya, atthu aniira mithukumano suulupale, makonsulutoore, alipa itiini, ni akina. Yoolakela sa makuveerunu a oMaputo ni oLuwanta siniiraneya mwaha woowi vanitthuneya "wunnuwiherya ni okhweyiherya ovira vira wa maporofisionaale a ilapo soopiili ni "omalamaliha itthu sinikhoottiha okelela ohooli miteko sa impereesa ni oruhiwa mihakhu."
economia
Vasco,SALUSTIANO
test
a_mocambicanos-retaliam-sul-africanos_2723739.txt
Mamosampikaano ahaatthikiherya masuuli afiriaano
Mamosampikaano ahaatthikiherya masuuli afiriaano Atthu owikokotta ni aatuphela mukukutta ni mamosampikaano yaaothyawenle Waafirika ya Okuusini aatthika. Mikukutta miili sa namapakhira Translux a Waafirika ya Okusini sootupheliwa olelo, mahiku vaneettaaya 17, ni atthu oohisuweliwa oTixitiriitu ya oMuwampa, okuusini ya Mosampiiki, ni atthu oophiheryaka 50, yayikokontte ni miyaalo, ikatana ni mipottolo. Ekhuwelasaka "mamosampikaano mutthikase," alipa otuphela yaahittiyelela mikukutta ni yaahimpwexa para-pirisa. Poliisiya oMosampiiki aahaakhula ni ookhottiha wiira mapasacero etupheliwe, ohiya woopopihasiwa. Mwaha wa etthu iyo, eri otthikiha isikula wa otupheliwa wa mamosampikaano Waafirika ya Okusini, empereesa Translux eheemexa mikwaha saya para ilapo piili. Wa mpantta mukina, Sasol oolakela waattikiha masuuli afirikaano 340 yaavara muteko Inyampaane nuumala ashirikhaaya mamosampikaano wiisooniherya, nsana, mahiku 16, ewananaka okhala waya mulaponi. Ekumpanyiya ya kompoxitiivel yoolaleya nave wiira enimweemexa miteko saya wa okathi vakhani oMosampiiki. Kuveerunu oMosampiiki oopacerya nsana waatthikiha atthu awe aniphavela othama Waafirika ya Okuusini. Nikhuru noopacerya na mamosampikaano 107, mwa yaawo 22 anamwane, aaphiya oxaaka ola, okampo para athyawi ya oPowani, Eporovinsiya ya oMaputu. Sintoko mulipa ihapari a Nsu na Waameerika onivara Waafirika ya Okuusini, mamosampikaano 600 aaphavelasa voothyawela, wa mahiku ookiserya ala, mmasenturu anaakheliwa atthu oovelavela a muttetthe wa oTaarpan. Poliisiya a Waafirika ya Okuusini ohoopa olelo ipaala sa mphira ni ekaranaata wiira amwamwarexe nikhuru na anamurwi a Waafirika yayikokontte ni miyaalo, epaayiro yoohononeya ya Xuwanexipuuruku, oohimya mulipa okumiha ilatarato a Reuters.
economia
Vasco
test
a_governo-moçambicano-aprova-novos-salários-mínimos_1904502.txt
Namalamula oMosampiiki ohaakhulela sooliviwa sooyevaxa alipa ovara muteko isyaa.
Namalamula oMosampiiki ohaakhulela sooliviwa sooyevaxa alipa ovara muteko isyaa. Kuveerunu a oMosampiiki ohaakhulela, nsana, sooliviwa isya sooyevaxa sinirowa opacerya oliviwa okhuma nihiku noopacerya na mweeri wa neecexe wa ipantte thanu neecexe sa miteko, owalaka iporopooxita saaruuhiwe ni sooniheriwe ni nikhuru na Comissao Consultiva de Trabalho (Ekomisawu Konsulutiva ya Muteko). Iperesentace saakhuleliwe, sintoko mammeru alaleyiwale ni Miniixitara a Muteko, Maria Helena Taipo, sinikhuma 4,15 puru sento mpakha 20,4 puru sento. Para mpantte wa Muteko w'atthu Otheene, onaavaha muteko atthu anceene, wuncareriwe 8 puru sento, ovikanaka 2780 mpakha ikonto 3002. Esetore ekhaani enitthatta ihopa kapenta yuncareriwe tho 8 puru sento. Vanaamwiira siiso, esetore ya miteko soolima, ototha, waala miri sincareriwe vanceene mpakha ophiya 20,4 puru sento, khukhumaka ikonto 2500 mpakha 3010.
economia
Vasco,SALUSTIANO
test
a_nampula-sem-luz-ha-18-dias_2619596.txt
Wamphula woohikhala maluuxu mahiku oophiyaka 18.
Wamphula woohikhala maluuxu mahiku oophiyaka 18. Alipa anakoso wa eporovinsiya ya Wamphula anuunla mwaha ohikhala enerciya, oriipela wa enerciya okhuma mahiku yeettaya 12 mweeri wa xanero onnipaphara mukhalelo owo wa elapo ele ya wamphula. Iyoolya soowatta soorirya, otepexa ihoopa ni inama soomwarexiya mwaha woowuntta. Kilavulaka ni VOA, ananakoso akina yiira khansuwela nave yarerihiyaru yeeyo awo anoomutthikela nakoso aya mwaha woohononeya itthu saya. Inupa sikina savaxitaatu sintoko mukapineeti wa kuverenatooro awamphula, oXipitali yuulupale ya wamphula enrowa omeeliya ni eciratoore, epankeleliye moomalani wasumana ela ni mwaalano wa enerciya ya oMosampiikhi. Nave tho, atthu avaapooma aniira ohiya ohonona elapo mwaha woohikhala enerciya, anamwiiye ammwaatta mwaha wiira anamapaka sootakhala anaatta mmapuroni mooripela.
economia
Helio
test
a_nampula-surto-colera_3738628.txt
Eretta esya ya Koolera oWamphula
Eretta esya ya Koolera oWamphula Soohimiya iretta satthu 13 amuranve etiistiritu ya eporovinsiya yaWamphula Eporovinsiya ya Wamphula erina makhalelo owaatta wa eretta ya koolera wa isumna iya sivinre Wakhula nihiku ankela atthu 13 wakhula etiistiritu mwa anwere iya oretta ola. Nuupacerya eretta ele ya etiyareya, axineene a ekumi annihimya wiira eretta eyo enkhala ntoko ettekuxa nave atthu ahaana yireerihaka nto atthu khanxikhelela. Ewoora ela ya epula waatta iretta sinkhumelela soonyiha wa elapo ele ya Wamphula, mwaha wa maasi oohireerela ni oohiloka wa mmapuroni anviraya. Ohiya vo, atthu anceene kharina elatirina, enreerela ewoora ya epula wiira soonanara sivirihiye ni epula. Eyaakha ela ehoonaneya onyaasa wa atthu ikonto thaanu ni exexe wa eporovinsiya. Epooma yuulupale ya eporovinsinya ya Wamphula, nlelo khyooneyanse onyaasa, nave nipuro nle ninlooliya ereetta ele nave etekiwe naanano, yootthukuliwa. Firmino Anastácio, wa erepartisawu ya ekumi ya etiistiritu ya Wamphula, ohimya wiira epooma ele yoopwapwanela mwa eretta ele emaliheryanne mapuro otheene. Hata atthu ahaawaka anamalaleya annihimya wiira niiksoopaa wa eretta ela yoonyasa, axineeneanhimya yincerere ikuru sakampanya. Nuupuwele ipooma iye sa oMaputu ni oMatoola yookhumeelela tho mwamunku ole oonyihasa.
economia
Helio
test
a_eua-vao-desembolsar-1-2-mil-milhoes-de-dolares-a-mocambique-ate-2018_3095795.txt
Ilapo Soowiiraana sa w'Ameerika sinrowa okopiha oMosampiiki ikonto 1.2 sa imilyawu sa itoolare, mpakha 2018.
Ilapo Soowiiraana sa w'Ameerika sinrowa okopiha oMosampiiki ikonto 1.2 sa imilyawu sa itoolare, mpakha 2018. Mwiiwanano wantikhiwe olelo, onrowa okhaliherya Miyaalaano sa Ekumi, Osoma, Itthu sa mulaponi ni Omwene w'Atthu. Anamalamula a Ilapo Soowiiraana sa w'Ameerika ni oMosampiiki ahantikha enamararu yeela, oMaputo, mwiiwanano onirowa onirowa omutthuniherya Epooma ya oMaputo waakhela, mpakha 2018, waattamela ikonto 1,2 sa imilyawu sa itoolare itoolare woowi ovareliwe muteko musetoreni wa Ekumi, Osoma, Itthu sa Mulaponi ni Omwene w'Atthu. Mukhaliheryo w'Ameerika oniireliwa okhaliheriwa miyuupuwelo s'anammawaani a mittetthe soorakamela mpooma. "Okhovana wahu onootepa okhomaala", oolipiherya namuhupi a w'Ameerika onivara oMaputo, Douglas Griffiths, uupuxenrye, okathi owo wiira Ilapo Soowiraana sikhanle namakhaliheryaxa a oMosampiiki, ni ovikana ikonto 5,8 sa imilyawu sa itoolare okhuma mwaakha wa 1984. Mukhulupale a w'Ameerika wantikhale yoolempwa vamosa ni Minixituru Anakoso a Ilapo s'Okhopela ni Okhovana a oMosampiiki Olmidemiro Baloi, oohimya wikupali ovira iyaakha 30 akhaliheryaka winnuwa wa Mosampiiki ni nimphavela wunnuuherya mukhaliheryo ahu. Wa mpantta mukina, Baloi ohimyexexa okhomalihiwa okhaliheryana eriyari ya Waashintoni ni Maputo ni oolipiherya wiira mokhaliheryo ola onithoonyerya wiira Ilapo Soowiraana sa w'Ameerika mpatthani muulupalexa ni oolipaneya munkoni wa mukhwaha w'okhomaaliha murettele ni munnuwelo. Mwiiwanano onaaniherya wiira imilyawu 166 sa itoolare siri woowi siwananiwe Sita. Muhina wa mananna okhaliheriwa Mosampiiki, Ilapo Soowiraana sinrowa okumiha musurkhu soophiyeryaka imilyawu 104 sa itoolare wiira okeleliheriwe ohoolo osommwa wa ikalase soopacerya mulaponi ni imilyawu 15 sa itoolare woowi ekhaliheriwe Reserva do Niassa (Ereceeriva ya oNiyasa).
economia
Vasco,SALUSTIANO
test
a_nyusi-em-itália-à-procura-de-parcerias-empresariais_4990811.txt
Nyusi wiItaaliya ohaavyaka opatthani wa mapuro amiteko
Nyusi wiItaaliya ohaavyaka opatthani wa mapuro amiteko Mukhulupale eelapo mosampikaanu, Filipe Nyusi, ori okhuma enamayiili, 8, wiItaaliya, nipuro nimpakiwa mukumaano sa mapuro wa miteko naalopwana anakoso sa ilapo soopiili. Nyusi onirowa okumaana tho ni mulipa eekaruku emosaru Sergio Mattarella, woohikhala oxukurya paahi mapuro ooxikhela othaaciriha ni muttetthe ni onoothukumana ni anamuttettheni mosampikaana anikhala elapo yeele. Wookuma muxukuryo onimala enamaxexe, Mukhulupale Eelapo mosampikaanu oniirela mpantta oMilão Mmukumanoni ononiheriwa Othaaciri wa Mithenkeso Seelapo ya Enxinyariya Soowulanya Intustiria (ANIMP, malepo italiyaana). Ekhulupale mosampikaana yoohomya, munootani, wiira muxukuryo onipheela ovuwiha opatthani wa oMaputu ni oRooma, ni tho, enoorowa wooniheriwa "otthokiha miruku sa meettelo wa wuncereriwa mukhalelo sa ipoliitika, othaaciriha mapuro a muteko".
economia
Araibo,Julio,Safira
test
a_praga-de-milho-ameaca-a-seguranca-alimentar_4215677.txt
Othopocowa wa nakhuwo, onnoopopiha mulipiheryo wa malyelyo a Mmosampiikhi.
Othopocowa wa nakhuwo, onnoopopiha mulipiheryo wa malyelyo a Mmosampiikhi. Nakhuwo ti mulipiheryo muulupale wa malyelyo wa atthu owaatta. Eretta enimuruuhela nakhowo othopocowa enivira yaavulelaka imatta iye sinilimmwa wa soolya sa Mmosampiikhi, yoopopihaka siisomulipiheryo wa malyelyo a atthu anikhala woorakamela epooma. Othopocowa wa anakhuwo ala woopacerya ophiya eporovinsiya ya oTeete, oSampeesiya, oManika ni oSofala, eriyari ya elapo ya Mmosampiikhi; oNiyasa, onikhuma nsuwa; ni oMaputu , oKaasa ni oNyampaani , onikela nsuwa, weyiyo oniphwanyaneyaaya mathala oowaatta a nakhuwo onithopocowasa. oNyampaani ti eporovinsiya yootepaxa wuupeeriwa axunku, ni aathopocowa anakhuwo oophiyeryaka ikitaare 27 miili, ni omwaatteloni wa ehasara ela onoonaneya muhina mwa amusi ale anilima. Nakhuwo ti mulipiheryo muulupale wa malyelyo wa atthu owaatta anikhala opooma ni ahinikhala opooma wa Mmosampiikhi. "Axunku ala ti ootepa onyohola", ookhupaleela Francisco Feijão, a etiresawu porovinsiyaale yamukhapelelo a sooruwerya ni yamulipiheryo wa soolya sa Wiinyampaani. Oporovinsiya ya Omaputu, axunku ala annaanyohola anamaruwerya oophiyeryaka 500. Iporovinsiya sikinaku aphinyaaya axunku ala, onnoonaneya mwaattelo wa axunku ala, sintoko vanoonaneyaaya eporovinsiya ya oManika, weyiwo mmalamaliho wa axunu ala onrumeeliwa pexitisiita anivahiwa anamaruwerya. Niinaano va, miniixituru a mmosampiikhi wa mukhalelo wa sooruweriwa ni amulipiheryo wa soolya a , Higino Marrule, oniphwanyaneya Wiinyampaani wiira woonexexe mukontho ola wa axunku ala. Mulaponi mu, atthu oophiyeryaka ipurusentu 80 wa imilyawu 29 sa atthu ti ale anikhala oruwerya, wa atthu yaala, oophiyeryaka ipurusentu 90 ti ale anilima wiira yaahuweke amusi aya.
economia
Vasco,SALUSTIANO
test
a_moambique-advogados-emprestimos-_3299757.txt
Mwaalaano anamaphuka milattu annivekela ovarexexiya waale anoola muhakhu oowipitheya.
Mwaalaano anamaphuka milattu annivekela ovarexexiya waale anoola muhakhu oowipitheya. Mwaalano owo oniira wiira pooti opaka itthu sinkhottihiya. Mwaalaano anamaphuka milattu wa elapo y'oMosampiikhi ohaavekela ale yoolale muhakhu woowipitheya apacaka nlamulo na muhakhu awo aapaka ekirimi. Wa Nlamulo ya ekomisawu ya Mireerela Saatthu anamaphuka Milattu wa elapo y'oMosampiikhi iraale wiira ohimiya ole namooli woowipitheya okhuma da imilya imilya sene a etoolare vannitapanya mukhalelo woorera wa elapo woona wiira itthu soonanara, anamavaha naale anrereiha elapo khanirowa woona oreera. Nuulumo nlo ninnoniherya wiira iporocetu iye soowola muhakhu khisakhanle muliistani mme wa Mixuko sa elapo nave owerya wawe Exitaatu yoovikana ele yaalipelelaawe, yeeyo ekhanle wa nlamulo wa muhakhu. Yowoola Iyo, nihimiya ni ninlamulo wiira evenxa miteko suulupale soowatta wa mukhalelo sinoonexexa okhala saana yamakuveerunu. Ohiya osyaka nlamulo nle na muhakhu, mukhalelo amahooleli annipaka sootakhala no apacaka mukhalelo ni soovara. Ohiya mooliho ohiiwaana oparalamentoni khonttara ele evenkeliya mukonthani onakhulela kuveerunu ni Itthu soohireerela okhalana mukhalelo woosuwela. CDHOAM omuhimeerya kuveerunu wiira oroowe naanaano vaava amuhimerye ole namakhala oMosampiiki ni aahimerye atthu anreerela opaka itthu wiira alaleye mukhalelo woorera ao wiira siheliye iye sikhanle sooreea sahu ni avariye ale annihukhumu.
economia
Helio
test
a_article-12-02-2011-mozambique-climate-voa-news-com-134905953_1261718.txt
Mosampiikhi anniwelela orukunuwasa wa epheyo
Mosampiikhi anniwelela orukunuwasa wa epheyo Mosampiikhi onreeriha makhalelo wowiira ovarelele murukunuwaso wa epheyo, wa sossomiya sanaanano, elapo enhiliya mmapuroni moowopiha Mosampiikhi onreeriha makhalelo wowiira ovarelele murukunuwaso wa epheyo, wa sossomiya sanaanano, elapo enhiliya mmapuroni moowopiha Ohimya wa Ana Paula Chichava, muhooleli wa ovaranya wa mukhalelo soolumwenku ,ori woopacerya wa opaka, mukhalelo owo onthonyihera ephiro yoovarelela ni wiikasoopa wa sookhumelela sa elapo. Ohimya wa muhooleli, olavulaka ecuumwa oTuurpani, oheliya wa mapakeliyo a ekaaxi ni ekarpoonu wa elapo ya oMosampiikhi nlelo khayinnuwe sookhumemlela, nave yamelo pooti oriipela yahipakiye etthu. Waakhulaka silavuliye mpapheloni muhina woohiya mukhaliheryo wa kiyoto, seiyo sihimiye wa esumana ela wa 17 niira na olumwenku mwaha wa ovrikanya wa epheyo, Ana Paula Chichava ohooniherya ohixikha, ohimyaka okhala woopopihiya wa elapo. Nto, mpantta wa oMosampiikhi mwaha wa opaka okhala yawawe wa wiwanana, wavirikanyaka aKiyoto, ahaana akhalanaka mukhalelo wootthariha ilapo sootheene, woohihiya nnakhala emosa
economia
Helio
test
a_mocambique-tensao-investimentos_3213066.txt
Mosampiiki: eTensawu poliitika enimwaafetari oheliwa mihakhu
Mosampiiki: eTensawu poliitika enimwaafetari oheliwa mihakhu Okathi wookiserya, Mosampiiki oniwanana otthukiwa anaattuttu khamosa-khamosa onikhottiha wiira muhakhu winnuwe sintoko iyaakha tthaaru wala icexe sivinre. Emosa mwa iye sootthukiwa sinihimmwa ovukuwa oheliwa muhakhu onikhuma ilapo sookhopela, waakhaliherya vanceene winnuwa wa elapo. Analiixita Tomás Rondinho onihimya wiira ovukuwa nno oniiraneya mwaha woowi anamahela muhakhu aahaleela nroromelo mulaponi, woona ehaali ya epoliitika kahiyoo yooreerela, mwaha woowiira oMosampiiki woomaka woova ni ohiroromela. Rondinho onihimya wiira oosuwela iporoceetu sinceene siraarenle mwaha wa ekotto ela, nnya onnilakiherya wiira ohiya etthu ela sookhala milattu sinikhuma ota wa elapo sintoko okhuruwa wa isisapo sa mireerelo mmamerekaatoni sa olumwenku. Para analiixita, opaceriwa eporoceetu ya kaaxi, onihooleliwa ni nikhuru na Waameerika Anataaruku, ohitto ya Mosampiiki, enimwaafetariwa ni itthu sinceene soowiiraana. Manalixita khamosa-khamosa anihimya wiira ehaali ya ekhotto ni makhalelo a muhakhu moolumwenkuni satthikela okatthi munceene, Mosampiiki onoorowa ovukuwa muhakhu. Nnya, para Rondinho etthu yootthikela ottuli muhakhu ennivileleya. Wiira etthu ila ehinixankihe tho, musuweli a mihakho Ragendra de Sousa onilopola wiira Mosampiiki ohaana ovukula sookopha. Ni wakhala wiira onoophaveleya wiira sipakiwe mireerelo, elepo ehaana othanla "okopha muhakhu avahaka owerya impereesa".
economia
Vasco
test
a_article-05-02-2012-poprtugalmozambiquecooperate-voanews-149876505_1451096.txt
Mosampiiki ni Purutukaale anisoma mukhaliheryo wa enereciya
Mosampiiki ni Purutukaale anisoma mukhaliheryo wa enereciya Sakarataari a Exitaado ya oPurutukaale ori oMaputu Porutukaale ni Mosampiiki aniphavela okhalihana Isumana vakhaani pahi nuumala waakhela Eparaaxi ya Cahora Paasa, Mosampiiki onoovaanela vasyaa ni Porutukaale ophavelaka okhalihana musetoreni ya enereciya. Amahoolela a enereciya a makuveeruni a oLixipowa ni oMaputu aalopola wiira sipakiwe miiyiraano para oheliwa mihakhu eriyari ya impereesa sa ilapo soopiili. Olavulaka oMaputu waatthukuleliwa esiminaariyo "Mosampiiki, Porutukaale apatthani para enereciya," sakarataari a Exitaatu ya oPorutukaale, Artur Trindade, oolavula wiira sihaana omwaramwariwa "onthamwene wiira mwinnuwelo wa iporoceeto sa mipantte soomiili." Sakarataari a Exitaatu ya Enereciya oohimya wiira "opwaha wooreerela," ekhumelenle ni otumihiwa, mweeri waneecexe, sa miteko sootheene Hitoroyeleetirika ya Kahora Paasa saari sawawe Porutukaale, "soohula mikhora suulupale wiira opatthani wooreerela ni para okhalihana wootepexa eriyari ya ilapo piili" musetoreni ya enereciya. Namuhupi oPorutukaale kharuuhale iporopooxita sa mihakhu sinirowa eheliwa masi okhalihana ni Porutukaale wa estore ela onnoniwa okhala wooreera ni Mosampiiki mwaha wa iporoceeto siri mmatatani ya exitaatu ya oMosampiiki. Miniixituru oMosampiiki a Enereciya, Salvador Namburete, oohimya oweryaneya okhalihana eriyari ya ilapo iya piili: "Mosampiiki ni Porutukaale aakhala osuwela wunceene wa enereciya, yeeyo ekhanle etthu yooreera ni eniruuhela muraarelo mipantte soomiili," oohimya namalamula a oMaputu.
politica
Vasco
test
a_cabo-delgado-insurgentes-atacam-e-ocupam-a-vila-sede-de-macomia_5439280.txt
Kaapu Telekaato: Atakhali awiivasa atthu owaatta ni amakasa epooma yeela ya Makomiiya.
Kaapu Telekaato: Atakhali awiivasa atthu owaatta ni amakasa epooma yeela ya Makomiiya. Atakhali awiivasa atthu, oxaka, namararu yeela, mahuku eettaaya 28, opooma ya tixitiriitu ya Makomiiya, elapo ya Kaapu Telekaato, ekwaha ela tiya neexexe iirasaka itthu saya seyiya, muhina wa eyaakha yeela, Nuumala owiiva atthu eppoma ya Mosimpwa ta Paraaya ahirowasa avara muteko aya yoola e epooma ya Kisanka ni Mwitumpi, mweeri wa Apiriili. Mpakha olelo khinisuwelewa itthu na atthu apweten'ye mwaha wa manyala wa anawiive yaala, wuupacerani awiivasale atthu epooma ya Makomiiya, yeela yattamenle exitaraata yuulupale lummuru EN380, exitaraata yeela enaakuxa atthu mpakha elapo ya Tansaniiya. ohiya mooro waapatta epooma yootheene ya Makomiiya, atthu annihimya wi khisaarere woopiwa akapwitthi uulupale mmuttettheni wotheene wa epooma yeele mpakha oxaka, okathi weettaka 5 ora. ''Atthu otheene atthyawela mutekhwani''. Nikhuru nenla na anawiive nakenle epooma ya Makomiiya okathi weettaka 1:00 oora yoohiyu, masi ekhotto yapacenre 5: oora , okathi yoola anammuttettheni wahaariipa murima ni khuta mutthu atthyawela nipuro nawe , olavula wa VOA, huuluma attettemelaka, nammuttettheni yoola onaakhula nsina na Salimo, yoola aphwanyaneya ipintheene nipuro noohisuwaneya. Nammuttettheni mukinaaku ohimmye wi, okathi yoola wa ekhotto anawiive yaala akusanyeyanse makhuru mararu ekhotto, nikhuru nimosa naari epooma ya Makomiiya, na nenli naaphwanyaneya nttetthe wa N'nanka, Seeta ni Maxoova, Epooxito ya Oxaayi, ni na neeraru naphwanyaneya nttetthe wa Litamanka. Atthu akinaaku annilavula wi ekhotto yeele yahiiraneya mpakha oxekuwa wa nihuku nenle. Akhulupale yaala anikhala epooma ya OMaputu, anivara muteko wooxakiha namuna yeela ya anawiive, mpakha olelo khanahimye etthu.
politica
Raja
test
a_moçambicanos-escolhem-amanhã-os-seus-líderes-autárquicos_4606241.txt
Moçambicanos escolhem amanhã os seus líderes autárquicos
Moçambicanos escolhem amanhã os seus líderes autárquicos STAE onihimya wiira mikhumelelo soovarerela sinikela osuweliwa wuumaleloni wa iwoora 24. Imilyawu tthaaru ni thanu ni xexe ni ikonto muloko sa atthu a mMosampiikhi, animwiihaniwa meelo wiira arowe yamuthanle muhooleli aya a emunisiipiyu, wa imunisiipiyu 53 sa mulapo mwahu. Ti mwaathanlo onitthuna oruuha maapha mapheya a murumeelo wa ipooma sa Mmosampiikhi, niinaano sikhanle ti sintominariwa ni Fereliimu, onrumeelaawe imunisiipiyu 49. Masi oposisawu onirumeela imunisiipiyu sootepexa woonaneya sintoko (MDM), Okhilimani (MDM) ni Wamphula (Renaamu). Iparitiitu miloko miili ni tthaaru, soovarana ni sootakanxereya sinookonkoreri mwaathanlo ola onikela wiiraneya ettharihiwaka elexixilasawu, yoowaakhuleliwa mukwaaturuni mwa irefooruma entthuna oruuha mooniheryo wa okawana woohiwehererana ovara miteko wa ipoliitika, wa nvaanelo oowiiwananiwa okhuma Anamulamula a elapo ahu ni Renaamu. Epooma yootheene ya Omaputu, miyaalaano sa anamatthanla anihimya wiira soolikana sootheene wi mwaathanlo wiiraneye woohikhala munyakunyaku. Noomala ovekela ophavela othanliwa, eri ti etthu yoopakiwa ni yootepexa woonaneya oreera, ohiya okhala okathi woothoonyaniwa ni wa woothereryana wootakanxereya, otepexa iPartiitu sinvariha miteko sa ePoliitika suulupale sa mulapo, Mapuliisiya a mulaponi mwahu anoopererya wiira okhale mwiiwananeyo nihiku na meelo. Mulipelelo wa Sekeretariyaatu Teekiniku wa Esakaratariya ekhulupale ya Kuverunu onihimya wiira mikhumelelo sa ovarelela sa mwaathanlo sa enamararu ela, sintthuna osuweliwa mpakha enamathanu.
politica
Vasco,SALUSTIANO
test
a_dhlakama-defende-governo-integrado-por-partidos-com-assento-parlamentar_2512141.txt
Dhlakama onhimya wiira kuveerunu ni ipartiitu wa munkomeelo oparlamentooni.
Dhlakama onhimya wiira kuveerunu ni ipartiitu wa munkomeelo oparlamentooni. Moonelo ompakiwa mahiku Renamo onrowa awe ovekela erekursu ya mwathanle wa miruku na nlamulo. Mosampiikhi , muhooleli wa Renamo Afonso Dhlakama oohea olelo, 7, wa mpattuxo wa kuveerunu wa mukhalelo wookela wa ipartiitu wa munkomelo, wa nvaneloni wa soohimiya sa exornal Savana, onhimya awe wiira mwathanle oriwiiyiya nave Filipe Nyusi khorina owerya omusomiha kuveerunu. Wa nvaanelo ni VOA, namalavula aRenamo Antonio Muchanga oohimya mwa soowuupuwela iye sa Dhlakama ni oolavula mwaha wa erekursu evahiye olelo ni miruku na nlamulo mwaha wa mwathanle wa 15 wa Owutuuru.
politica
Helio
test
a_daviz-simango-pede-referendo-sobre-divisão-da-segunda-maior-cidade-do-país_1938541.txt
Daviz Simango onivekela ereferentu wa okawanya epooma yaneyiili ya elapo.
Daviz Simango onivekela ereferentu wa okawanya epooma yaneyiili ya elapo. Mukhulupale wa muttetthe eelapo ya oPeera, Daviz Simango, onivekela ereferentu yootthunela Kuveernu avaavale wa okawanya epooma yuulupalexa yaneyiili yooMosampiikhi, ovukula muttetthe wa Akhili ooMunisipiyu."Wa othuneliha soowunkhela sootthukwela owerya, (kuveernu) aahikhala upuwelaka onaaruma yaanamunceene, wahala wa referentue wala mwaathanle", ookupaleela Daviz Simango, oothanliwa eyaakha ya 2013 wa Muttikinyo woothanela ya oMosampiikhi (MDM), ekuru ya neeraru partitaariya ni tho tori mutokweene ni navetho mukhulupalexa eelapo. Olavulasiwaka, mukhulupale eekuluttu onihimya wiira "mukhalelo wa murima oohiloka ni oonanara" kuveernu eepoma Opeera onitthinawe opakela axitokweene wa muttetthe ya elapo yooSofala, eriyari yeelapo, ya opaka mukawanho weepooma, "wa moota wa mmalumoni maalupale eelapo", enooniherya ohikhalana waattittimiha anamunceene. Kuveernu Epooma yooPeera ni yamuttetthe yeelapo yooSofala anooniherya muthinto miili sookawanya epooma: emaara emosa enivukulaya mphaka eriyari ni equina eriyari sa ivaara thaaru ikuluttu sa epooma, wiira, sa tthuniheriwa, othikiliwa woowunuwa muttetthe eepooma enirowa oleliwa ni Mmuruku Munisipaali.
politica
Julio
test
a_escutas-telefonicas-mocambique_3241610.txt
Omwiiwelela telefoone oopacerya otthunuhiya elapo ya Mosampiikhi
Omwiiwelela telefoone oopacerya otthunuhiya elapo ya Mosampiikhi Otthunihiya yoorera woowira naasyake anakhotto, anamwiye. Mutthukumanyero wa Erepupiilika y'oMosampiikhi oviiriha enamararu ila , 17, nuulumo nimosa nimmuthuniha olavula ni tilifoni ni ennyohola yeeyo muhina ekhatteya mpakha iyaakha 8 munari memmo. Epaphelo evirihiye ni muthanlo wa ipartiitu sootthaau oparlamentoni, Frelimo, Renamo ni MDM. Wiireheryerya muhiina woolavula ni tilifoone pooti ohimiya mutiripunaale wa mukhaliheryo wa eporosesu kiriminaale wala murerelo wa wiilipiha wa atthu, sintoko waasyaka anakhotto, anamwiiye, anakatana. Atthu ale ammulokiha tilifoni ahaana ahelaka esistema yooreerela woowi amusuweleke mutthu onrowa omukuxa telefooni yowo. Nlamulo nlo ninnihimya tho wiira ale ammulokiha tilifooni ahaana yaativariki etthu yoowaakuveya onvara. Nave tho, ohitthara nlamulo nlo wa ovara mutthu mwaha samiteko soolavula khasintthunihiya mmapurooni mwa nlamulo nave pooti okela mukhatteya memmo munkhalaka iyaakha piili wa iyaakha 8 ni muluta wa imiilya 6 ni 120 etoolari.
politica
Helio
test
a_marcelino-vilanculos-assassinato-mocambique_4226760.txt
Tribunalki mosampikaanu aamutthukwela ovanre materiaale omwiivale namuhaavya.
Tribunalki mosampikaanu aamutthukwela ovanre materiaale omwiivale namuhaavya. Amad António Mabunda onrowa otthukeliwa iyaakha 24 ni mutthu mukinaaku anyiheriwa wi onootthukeliwa ohiiwa. Etribunaali Yahakhi ya Muttetthe eelapo yooMaputu yoomutthukwela ecuunwa ela, Amad António Mabunda , yoola onnipwhanyaneya atthukeliwaka eyaakha 24 mwaha yoola ti amoopenle mukhulupale ophuka milattu Marcelino Vilanculos, mweeri weettaka Apiriili mwaakha wa 2016. Ministeeriyu yanamunceene yoohimya wi etthu yaakunxe atthu ala awiivaka atthu akinaaku atthunasa ovitha itthu soonanara yiransaaya, itthu seyiya namarumiha ti Marcelino Vilanculo, mukinaaku ari ti José Ali Coutinho yoola omalela ti ari namuhooleli. Ehapari yoolempwa muxoronaaleni Mufolya ya elapo ya oMaputu ni Ihapari khisinhimya vatthu oryaawe wala ohinmwa etiripunaale oryawe Ali Coutinho. Nave, ewarakha soovirikana sa ihapari seyiya , namaphuka milatthu wala exariya Samuel Artur, wa nikhuru 5nu, ophukiwa ahiiwa mulopwana Edith D` Campta wa ekamara cylindo mwaha woohikhala woowonela wookwani wa namuhaavya. Muthiyana othonyiwe okhaliherye ihapari soolaleya moolumo ahimya nipuro mukhulupale araayevo ohinayiviwe. Enupa yeela emphuka milatthu wala exariya yaahaaliva amusi musurukhu woophiyelela esisapo ya 28 sa imiya sa metikaali, mwaha wi yahaaruhela owereya mwaha namwikhwe yoola opakiwe ni Amad Antonio Mabunda. Muthoonyo wa Ministeeriyu Anamunceene (MP) noohimya wi etthu yaakunxe atthu ala awiivaka atthu akinaaku atthunasa ovitha itthu soonanara yiransaaya, itthu seyiya namarumiha ti Marcelino Vilanculo, mukinaaku ari ti José Ali Coutinho yoola omalela ti ari namuhooleli. Mukhulupale omphuka milatthu, Marcelino Vilaculos ivinwe nihiku 11 mweeri wa Apiriili mwaakha wa 2016, mukhulupale yoola atthuna osuwela moota xeeni avariwaawe mutthu yoole ovarinwe epooma yooMaputu ni oMatoola.
politica
Julio
test
a_junta-militar-recusa-negociar-com-a-renamo_5057259.txt
Mutakaniho wa Mamilitaari anisyaka ovarihana ni Renaamu
Mutakaniho wa Mamilitaari anisyaka ovarihana ni Renaamu Sakarataari muulupale a Renaamu, André MajiBire, oniira wiira Mutakaniho wa Mamilitaari, avahererye sooniwaka soovekela saaya ohoolo wa partiitu, mai xeneraali Mariano Nhongo onitumererya wiira khiivo etthu yoovaanela ni Osufo Momade. André Madibire ootumererya Mutakaniho wa Mamilitaari akupaleeele tho mukhalelo aaya woohipheela osuwela murumiho wa Ossufo Momade, ooniheryaka wiira Renaamu ori oohuleya wa ovaanela ni soovaanyihana. "Awosa axihimaahu tivo aakhala avahereryaka soovekela saaya opartiitu, ni moota ofisiyaali", oolavula sekeretaari mukhulupale. Woomalela, muhooleli mukhulupale Mutakaniho wa Mamilitaari a Renaamu, Mariano Nhongo, oniira wiira "khiivo etthu yoovaanela ni Ossufo Momade ni nikhuru naya, miyo quiri muhooleli mukhulupale wa Renaamu oothanliwa ni mamilitaari". Nhongo oohimya nlelo wiira khuuvo muthinto wa olavula ni Ossufo Momaadi, mutthu akhanlaya omootherya, ovaanela saana ni Koveerunu" ohaavya onyaanya Renaamu". "Ompheeliwa wiira miyo kivaanele ni Ossufo Momade, ovaanela exeeni?", onitikiniha Mariano Nhongo, omootherya Kuveerno " ottukuttherya soowiiwanana sookwerethiwa ni Afonso Dhlakama" sa waakanyeriwa anaparama. Kuveerno oohimya, nela tho, wiira moovanelani ni Renaamu, Mahooleli anwehaweha sootheene seye saakhulelihiriwa ni Afonso Dhlakama. Nena va, Yaqub Sibindy, onixirala owaakiha mwaha wa Mutakaniho wa Mamilitaari a Renaamu, anihimya wiira "ovekela wiira akhale okupaleliwa mukhalelo aawe, ti wookottela sooveka sawe mwaha wa oruliwa akapwitthi, okumihiwa emilitaari ni oheliwa mmuttetheni wa anaparama" onikweretha wiira epuruseesu yeela "muhooleli ti Mariano Nhongo paahi".
politica
Julio
test
a_mozambique-02-28-2012-voanews-140747773_1262387.txt
Paritiitu Renamo ni MDM enitthuna ovaanela exariya ya nkhalelo wa ovekela musurukhu woohiphwanelelavo.
Paritiitu Renamo ni MDM enitthuna ovaanela exariya ya nkhalelo wa ovekela musurukhu woohiphwanelelavo. Etthu eniphaveliwa ni exariya yeela ''evaaneliwe oparamentuni woohipiseyavo''. Elapo ya Mosampiiki, oparalamentu, iparitiitu sa moono weethiyana soolavula wi Frelimo khakhalanne ikuru yoovaanela exariya ya nkhalelo wa ovekela musurukhu woohiphwanelelavo. Wuupuwela nno wa iparitiitu seyiya sa moono weethiyana sinikhumelela mwaha wa muulumo yaala alavuliwe ni nkhulupale Verônica Macamo, Peresitenti wa Asempeleeya ya Repuupilika, wi khuwaakhanle nkacamiho woonoonaneya wi ehivaaneliwe nkhalelo yooa nthukumano woopacerya wa Asempeleeya, mahuku eettaaya 12 mweeri wa Maarusu. Jose Manuel de Sousa, nkhulupale wa MDM oparalamentuni. Nkhulupale wa Oparalamentu, Verônica Macamo onihimya wi nkhalelo yoola onniiraneya, etthuniwaka oreerihiwa exariya yeela mwaha wi sookhala itthu sowaata siri muniha wa xariya yeela sinitthuna wi soonaxaxiwe. Teputaata wa eparitiitu Renamo, Gania Mussagy olavula avarelelaka eparitiitu awe wi etthu eniphaveliwa wiiriwa nanaano va ''ovaaneliwa woohipiseyavo mmparamentuni muumu exariya yeela '' Wuupuwela wå teputaata yoola wa Renamo ́ ́nkhalelo yoola woovekela musurukhu woohiphwanelelavo onnikacamiha wuunuwa elapo yeela ya Mosampiiki. Mparalamentuni muumu yookhala eparitiitu anaanyihera eparitiitu Frelimo wi khikhalanne nreerelo wa epuliitika. Mukhulupale wa mmparalamentuni wa eparitiitu MDN, José Manuel de Sousa olavula ahimyaka wi: ''Hiyo mateputaatu otheene ninnisuwela wi opisa wenno wa ovaaneliwa exariya yeela ori mwaha iyo akinaaku ohitthuna wi yiiraneye, mwaha wi ntokoni exariya yoolavuliwa , akhalavo atthu akinaaku a Kuveerunu ari muumu yahasivenle wi exariya ela evire ni epacere orumeeliwa, atthu yaala ahisivelinwe tiyaale anilya musurukhu wa Kuveernu mahaleene akacamihaka wunnuwa wa elapo ela''a
politica
Raja
test
a_inventor-de-23-anos-criou-sinal-de-rádio-e-televisão-recorrendo-a-aparelhos-atirados-no-lixo_4364337.txt
Namupakelela orina iyaakha 23 oopakelela esinali ya raatiyu ni televisawu orumeela ikaruma soovonyiwa mukokhola.
Namupakelela orina iyaakha 23 oopakelela esinali ya raatiyu ni televisawu orumeela ikaruma soovonyiwa mukokhola. Ni soopakela sa TVs, musomelo ya evitiyu, raatiyu ni ikaruma sikina eletrooniku soonyaanyeya ni soorihiwa mukokhola ni sintoko isukwata, Júnior Geremias, iyaakha 23, ohinuwiha etransmisor ya esinaali ya raatiyu ni televisawu amuttetthe enirowa waakhaliherya anamwattamana muttetthe wa Opelenense epooma ya Wamphula. Júnior onirumeela esinaali aawe wiira olavule wa wiikasoopa wa iretta ni waattharihela amwaavano. Anamwattamana kamosa a Geremias mupako aawe ti yooreerela ni anivekelasa wiira ovahiwe mukhalihero wiira inuwihe muupuwelo aawe. Oxikola, Júnior Geremias eettale mphaka ekalaasi thanu ni emosa ni enisuwelawe opaka ixuntte mwaha wa ohaavyasa.
politica
Julio
test
a_porta-voz-do-lider-da-renamo-e-detido-e-acusado-de-incitar-a-violencia_1952460.txt
Namuhupi a mahooleli a RENAMO ootthukweliwa ahimyaniwa otetheererya epuruma-puruma.
Namuhupi a mahooleli a RENAMO ootthukweliwa ahimyaniwa otetheererya epuruma-puruma. António Muchanga ootthukiwa mpaani mwa Operesitensiya ya Repuupilika nuumala wiira mpantta wa Nikhuru na Anamiruku a Olamulela Elapo. oMosampiiki, namuhupi a mahooleli a RENAMO António Muchanga otthukiwa, olelo, okhumaka omuthukumanoni ya Nikhuru na Anamiruku a Olamulela Elapo ni anihimyaniwa otetheererya epuruma-puruma. Otthukiwa wa António Muchanga ovekeliwe ni Eporokuratoriya-Yuulupale ya Repuupilika enimuhimyana namuhupi a Afonso Dhlakama oolavula itthu sinitharamula ekhotto ya RENAMO elapo yoothene, otepexa wene wa eriyari ya Eporovinsiya ya oSofala. Atthu oovilkana miloko miili ahookhwa ni akina aawulala mwa masurutaato ni atthu ohittheka etthu ni itthu sinceene soohononeya, mwwha wa epuruma-puruma yeela. António Muchanga wiirale mpantta wa muthukumano wa Nikhuru na Anamiruku a Olamulela Elapo yiireliwa ovaaneliwa mwaha wa soolamula, muhakhu ni sanammawaani a mulaponi ni yoovekela omalihiwa epewe ya namuhupi a Afonso Dhlakama, ori mempuru a Nikhuru na Anamiruku a Olamulela Elapo. RENAMO oolavula mwaha wootthukweliwa w'António Muchanga mwaano wa Manual Francisco Lole, mempuru Nikhuru na Anamiruku a Olamulela Elapo Ahu, para owo, Muchanga namatthukeleliwa epoliitika. Nnya, Lole oohimya wiira Afonso Dhlakama aaroomaala ni onaawiriyana mamempuru awe etthu xeeni yoowiira. Atthu akina yaahoniherya ni ohisiveliwa waha ni omaala wa Exitaatu, ahimiwaka Eporokuratoriya-Yuulupale ya Repuupilika, mwaha wa soohimya sa António Muchanga, sinooniwa okhala soopaha. Akina anuupuwela, nnya, wiira otthukiwa wa António Muchanga khonirowa waamaaliha akapwitthi aatoropa a RENAMO.
politica
Vasco,SALUSTIANO
test
a_nyusi-promete-roteiro-para-a-paz_4056021.txt
Nyusi ommanela natiri oruha naanaano eliivuru ya murettele
Nyusi ommanela natiri oruha naanaano eliivuru ya murettele Peresitente oMosampiiki onitthapela iyaakha 25 ya Mwiwanano wa Murettele wantikhiwe oRooma Peresitente oMosampiiki oolipiherya wiira nikhuru nootakanihiwa nikhaleliwe ni amahoolela a Kuveerunu ni a Renamo ninttokiha eliiivuru ya murettele ni oohimya wiira onniwananiwa para murettele woohimala. Alavulaka enamararu yeela, mahiku 04, vakhalaka otthapeliwa esiyaara ya 25º ya wantikhiwa Mwiwanano Muulupale wa Murettele, omalinhe ekhotto sivili ya iyaakha 16, Filipe Nyusi oohimya wiira para owo "murettele yoophura yuulupale ya poovu oMosampiiki" ni muteko w'atthu ootheene ororomeliha othokorerya yoowo. Nuumala wunlaseya mulattu wa sookhumelela sa naanaano "woonanarihiwa murettele," ahimyaka owanawana eriyari ya exeeresito ni Renamu, Nyusi oororomeliha wiira sootheene siniira sivariwaka woowi opwanyiwe murettele ohinimala, atthikelasaka mivaanelo siniirawe ni muhooli a Renamo. Nsana, Afonso Dhlakama oolipiherya ohitthikela tho opacerya omoopa kapwitthi ni ohaakiha ovolowihiwa atthu awe munikhuruni ya ikuru ya Waakiha ni Okhupaarela ni mwaathanle para ikhattera sa makuverenatoore a mporovinsiya.
politica
Vasco
test
a_alice-mabota-é-candidata-presidencial-em-moçambique_5000945.txt
Alice Mabota namwilepiha okhulupale Mmosampikhi
Alice Mabota namwilepiha okhulupale Mmosampikhi Mahoolela a khalayi a nlaka na ihaakhi sapinatamu, Alice Mabota, ovahererya esekunta-feera yeela, 15, wilepiha wawe okhulupale wa elapo, wa mwathanle onirowa wiraneya mahiku muloko ni mathunu a mweeri wa Tesempuru. Okhomaalihiwa wenno wiranen'ye wariyari wa Coligação Aliança Democrática (CAD) wa, namuna yeela, ophavela okhala muthiyana oopacerya ohoolela elapo. Wolavula wawe, Alice Mabota ohimya wiira ohemererya wehererya nno, ni "onnoova vakhaani" masi enmukuxereriha miteko sintthuneya ovariwa mulaponi. "Koosuwela wi khamwankhaani, kosuwela wi kinirowa orapelaka maluku, maluku makhaani ni maalupale, masi otthuneya oreherya elapo, otthokiherya wa muruweryo mutthokelo muulupale ohinkikuxereriha ohiyererya", ohimya Mabota, wuncereryaka wiira "walipelela wiira atthu akinaku yamwivahererya ni yamwiilepiha wophavela waranttela anamwilepiha akhalayi". Mwaha wothowela mukhalelo mukina, mulaleyi ole ohimya wi ohupuwelela opwaherya "maana amwaavano ahu, aniihu, athiyana-ahu, alopwana a elapo yeela anniphwana okhala saana", oomaliherya. Wa mwathanle a mahiku muloko ni mathanu a mweeri wa Owutuupuru va vansuweliwa nave mwilepiha wa Filipe Nyusi (Frelimo), Ossufo Momade (Renamo), Daviz Simango (MDM), Hélder Mendonça (Podemos).
politica
Araibo,Julio,Safira
test
a_eleitores-de-nampula-questionam-promessas-de-partidos-políticos_5066649.txt
Atthu anirowa wiira mpanttha wa mwanthanle elapo ya Wamphula annikacamiheya ni iparitiitu seyiya sinirowa othanliwa.
Atthu anirowa wiira mpanttha wa mwanthanle elapo ya Wamphula annikacamiheya ni iparitiitu seyiya sinirowa othanliwa. Olelo aneetta mahuku mararu wa ekampaanya yeela ya mwathanle yoola onirowa wiiraneya mahuku eettaka 15, mweeri wa Owutuupuru, elapo ya Mosampiiki, elapo ya Wamphula, wenno aniphwanyaneya atthu owaatta anirowa othanla, anamathanla yaala annilavula wi iparitiitu sotheene khasiniruuha itthu sinniwaneya. Iparitiitu sikinaaku sinaaroromeliha atthu otheene , alavulaka atthu yaale anirowa othanla. Waavaha atthu miteko, orehera exitaraata, waavaha maasi atthu, waavaha enerexiiya atthu, waavaha ekumi atthu, waavaha exikola atthu ni waaxakiherya namuna atthu namuna soovekela musurukhu woohiphwanelelavo, itthu seyiya sotheene saalavuliwa elapo ya Wamphula ni iparitiitu seyiya sinirowa wiira mpantta mwathanleni. Anamthanla anitthuna osuwela moota xeeni iparitiitu iya sinirowaaya oruuha itthu seyiya sinihimaaya. Namathanla mmosa orina eyaakha 24, onaakhula nsina na José Simão, onniloha okhalana muteko ni enupa. Olavula wa namathanla yoola, inre wi iparitiitu sinniroromeliha itthu sowaatta. ''Namathanliwa wa paritiitu Frelimo yoola onuupuweleliwa okhala peresitenti wa elapo ya Mosampiiki ahaaroromeliha amiravo otheene waaphwanyiha muteko, masi nihiliyale wi eyaakha ya 2014 mukhulupale yoola ahaaroromeliha waaphwanyiha muteko amirovo khuhiiraneya, alavulaka. Namathanla yoola okhalano itthu sowaata onitthunaawe wi akohe: '' Miyo kinitthuna osuwela moote xeene namathalinliwa yoola onirowwawe waavaha miteko, eyaakha iya sinirwa, miteko iya sinirowa ovahiwa ? Nave eparitiitu Renamo enaawokerya atthu namuna yoomaliha mavekelo wa musurukhu woohiphwanelelavo, etthu yeela onirowa omaliha ?" Anamathanla, Laura Cherene ni Leonardo Agostinho iparitiitu sihikhaleke okathi wotheene sawokaka atthu, etthu yarowaaya wiira yaari oreeriha elapo. Epooma ya Wamphula, annoonaneya mwathanle ovirikana, ontoko Asempeleeya Porovinsiila wi athanliwe Kuverenatoore wa iparitiitu Frelimo , Renamo, MDM ni Amusi. Mwiiwelele:
politica
Raja
test
a_presidente-interino-nampula-condenado_4091829.txt
Muhooleli wa mmpani awamphula ootthukweliya mwaha woohiwelela sooruma.
Muhooleli wa mmpani awamphula ootthukweliya mwaha woohiwelela sooruma. Manuwele Tokova khawakhunle soovekeliwa wa soolavuliwa wa oMinisteeriyu puupiliku mwaha wookumihiya ni woovahiya. Muhooleli onvareelela wa epooma ya Wamphula , ohitto ya oMosampiikhi, Manuwele Tokova, otthukweliye nihuku nla noopacerya, 30, wa miyeri miraru mukhatteya ni mahiku omaalihiya wa milattu soohiwelela sooruma. Namalavula milattu wa etiripunaale oothuna sootheriyawe ni ministeriyu puupiliku ohimmya awe Tokova mwaha wa wiireliya ni vereadtoore ni xeefi a posto atimixitrativu Ni voolikaniha yootholiya milattu sikina wa nipuro nle simphukiwa milattu woowiira ahimya yoophwanelela wa epooma ele ya Wamphula Tokova aahivekela olavula vaatthuni muhina wa nihiku na esapaatu, nihiku28 wa mweeri wa Oyituupuru, ophelaka ohimya wa milattu seiye onootheriyawe, nave ahunteya ni khiwahimye nihiku varoowa awe olavula.
politica
Helio
test
a_encontro-nyusi-dhlakama-sem-data_3352172.txt
Nthukumano wa nkhulupale Nyuusi ni Dhlakama khusuwaneyiye nihuku naya.
Nthukumano wa nkhulupale Nyuusi ni Dhlakama khusuwaneyiye nihuku naya. Nikhuru na Komisawu miixita noothukumana masi khahimyanse etthu. Nikhuru nla na komisawu miixita nipakiwe ni Kuveerunu wa elapo ya Mosampiiki ni Renamo nenla nikhumme nanaano niphuro naathukumannaaya wi nilavule nthukumano yoola onirowa wiiraneya wa akhulupale ayili, Peresitenti wa elapo ya Mosampiiki, Filipe Nyuusi ni nkhulupale wa Renamo, Afonso Dhlakama. Noomala iwoora tthaaru sa nthukumano yoola, yahisomwa ewarakha wi atthu otheene iiwe itthu seyiya silavulinwe, nimalihaka, nthukumano yoola wahiruuha nreerelo. Atthareliwaka muulumo a teputaatu, José Manteigas, nthumano yoola wahiruuha wiiwanana wi onookhala nthukumano wa nkhulupale Filipe Nyusi ni Afonso Dhlakama ni waahiwananiwa itthu saarowa olavuliwa, teputaatu yoola nave khahimye itthu seyiya saarowa alavuliwa nihuku nenle, wuuluma inre wi muulumo omalela onirowa ohimwa ni akhulupale yaala ayili. Onthukumano onirwa onirowa wiiraneya namararu, mahuku eettaka 1, ennilipeleliwa ohimwa nihuku akhupale yaala anirowaaya okumanasa.
politica
Raja
test
a_mozambique-07-01-2011-voanews-124863429_1260626.txt
Xoronaliixita wa elapo ya Itaaliya onnaanyiherya wi akhala manyakunyaku ni MFA ni eparitiitu FRELIMO .
Xoronaliixita wa elapo ya Itaaliya onnaanyiherya wi akhala manyakunyaku ni MFA ni eparitiitu FRELIMO . Gincarlo Coccia oreerihatho eliivuru ayiye '' A Cauda do Escorpião '' ahelaka nkhalelo mikinaaku. Nkhalelo yoola onaasimwa"A Cauda do Escorpião" Gincarlo Coccia, xoronaliixita wa elapo ya Itaaliya, yoola okhala elapo ya Mosampiiki ni ohoona okathi akhinwe okhulupale kolooniya enyiwaka Frelimo, mweeri wa Apiriili ni Setempuru mwaaka wa 1974. Okathi akhaliheyrawe eliivuru ayiye '' A Cauda do Escorpião '' Coccia ahuupuwelela okathi yoole wookacamiha ni woonanara ni onnilavula muliivuni muumu mwaha wa itthu soonanara seyiya saapakiwa ni atoropa a kolonu yaala akhuma elapo ya Porutukaale, okathi ahaatthunaaya omuhiyerya omwene Frelimo. Giancarlo Coccia ovara muteko wa exoronaliixita epooma ya Milaawu ni Poona. Eyaakha ya 1968, ovara muteko wa exoronaliixita okathi wa ekhotto yaawaniwa ni Viyetinaami ni atoropa a elapo ya Exitaatu Uniitu. Omanlaaye ovara muteko elapo ya Lonter, ahirowihiwa epooma ya Puruxeela ni avahiwa muteko nikhuru na NATO ni anivaratho muteko munikhuru na Emaali na elapo na nttetthe wa Ewuroopa. Opacere wiira mpatta nikhuru na ekotto yeela ya kolooniya yaari eyaakha ya 1970, okathi yoola ahoona ni mayitho ayiye ekhotto elapo ya Akoola. Opacerya vaavo, muupuwelelo awe wa nkhalelo wa Afirika waahimukuxa omuroyihaka elapo ya Mosampiiki eyaakha ya 1973. Okathi wotheene ovanraawe muteko yoola wa exoronaliixita opacerya mhuku 25 mweeri wa Apiriili mpakha okathi FRELIMO okunxaawe elapo ya Mosampiiki, Giancarlo Coccia akhala elapo ya Mosampiiki. Okathi yoola avanelaniwaawe, Giacarlo Coccia olavula wi okhalano eliivuru ekinaaku enaasimwa ''O Escorpião ''- ni onniroromeliha oruuha itthu isya muliivuruni muumu, arumeelaka iwarakha soovirikana sa okathi wa kolooniya.
politica
Raja
test
a_renamo-pede-fim-ataques_3345132.txt
"Renamo onivekela omala mituphelo sa Kuveerunu"
"Renamo onivekela omala mituphelo sa Kuveerunu" Yoolaleya yiiriwe ni António Muchanga ekhatiri emosa vahinatthi opacerya muthukumano wa nikhuru nootakanihiwa nneeteteela mukumano eriyari ya Nyusi ni Dhlakama. Renamo oovekela omala, wa mpantte wa Kuveerunu, mituphelo sa mapuro anikhalaaya, muttetthe wa eriyari ya elapo, otepaxa wene, wiira otthuniherye otthikeliwa nvaanelo poliitiku. Mutumereryo wiiriwe enamararo yeela, mahiku 25, ni namuhupi muulupale a eparitiitu yoohikhala ya kuveerunu António Muchanga, ekhatiri emosa ehinatthi opacerya muthukumano wa nikhuru nootakanihiwa ni amahoolela a Kuveerunu ni a Renamo, enirowa weeteteela mukumano eriyari ya afonso Dhlakama ni Peresitente a Repuupilika, Filipe Nyusi. "Etthu yooreera wiira nooniheryeke ni miteko soosuwanyeya wiira ovaanela eshawuri yuulupale ya onyakula onnikawanya, nirumaka weemela owanawana wa masurutaato oniiraneya oKoronkooa, sintoko nthoonyeryo, ni mittetthe ikina sa mulaponi, woowi nilipiherye wiira Peresitente Dhlakama ayithyaale ni nvaanelo poliitiku oniiraneya oMaputu, oolipiherya Muchanga." Muthukumano oniiraneya mikhora-soowaliwa ni, sintoko sihimyalyaaya alipa aniirela mpantta nikhuru, onrowa okhala paahi muhupi wa mipantta soomili wuumalani wa muthukumano
politica
Vasco
test
a_renamo-ameaça-acabar-com-o-cessar-fogo_1906401.txt
Renaamu onoopopiha omaliha mooro oomaleya
Renaamu onoopopiha omaliha mooro oomaleya Mopopiho opakinwe ni mulipa anlamulo a Renaamu, António Muchanga, vanikhuruni wa alupa ahapari oMaputu. Renaamu onoopopiha olelo omaliha onaalyiha mooro yeele ehimiwe vaniinano wa ekuluttu ya oSofala, vamosaru, wiira etthunele oorepeliwa mukuluttuni wa ekhotto. Epartiitu yuulupalexa yoovirikana muupuwelo eniira Wii onirowa waahelela alopwana aawe mittetthe sootheene yeelapo aakhulaka mwaha ohoolihiwa matoropa ookuveenu mirukureryo wa oronkoosa. Mopopiho opakinwe ni mulipa anlamulo a Renaamu, António Muchanga, vanikhuruni wa alupa ahapari oMaputu. Omuttharihela Muchanga, Ikuru sa Muwananiho ni Ovarelela anoothukumana muttetthe wa oKoronkosa wiira okuxe mmwiirelo wa militaari, sintoko moita mukina wa mulavulo etthunelaka olokiha sooviha poliitika-militaari. Nkhama mwaakhulelo wa soowiriwa soowaanyiheriwa sookuveerno ,Renaamu onihimya wiira marumelo aawe ahaana okhala oowaativariwa wa khuta okathi elapo yoothene, enrowa ottikiha woopopiha ni ohikhalana muvarelelo mulaponi. Amanlaya mahiku yiiraya sootheene seettaka saana vakhaani, yoohimwa esya ya Renaamu yookelatho omireya yoohisuwanyeya mukhalelo wa muvarelelo mmweettelo saatthu ni itthu ettharaka elapo. Kuvernu ookhotta wiikumiherya, ororomelihaka wiikumiherya okathi wooreerela.
politica
Julio
test
a_dos-santos-novamente-em-espanha_3594098.txt
Dos Santos vasyaa oXipaanya
Dos Santos vasyaa oXipaanya Mukwaha wanenli mwaakha ola ni muxukuryo waneecexe woomeekhawe okhuma mwaakha wa 2013. Namalamula khanihimya oratteene Alipa okunya a Wankoola nlelo khahimyale oratteene wa muxukuryo mukina tho wa Peresitente José Eduardo dos Santos oXipaanya. Dos Santos ovennye Mutivela vahaawehereriwa arowaka oXipaanya, mukwaha "woomeekhaawe," wanenli eyaakha ela arowaka elapo ela ya Ewuroopa. Khavahimiwe oratteene wa nipuro peresitente nimakalyaawe oXipaanya ni exeeni enimwiiriha muxukuryo "woomeekhaawe." Okathi ovinre peresitente ahikhala pele meenuxi imaara icexe oPareseloona, mukwaha wookiserya wa seyiyo waari mweeri wa neethanu ni miili wa eyaakha yeela. Muxukuryo woopacerya wa peresitente oPareselona wiiranen'ye 2013, eyaakha waarowalyaawe imaara piili. Mukwaha mmosa wa mixukuryo iyo aahipisa isumana thanu ni emosa khuruha exukhuli mwaha wa ehaali ya ekumi ya mukhulupale a Exitaatu. Eyo yahiruuhela exukhuli mwaha wa ekumi ya peresitente ni iparitiitu siniwananaawe sahiphiya okhathi owo sivekelaka wiira ohimyakasiwe orattene etthu enimukhaliha okathi munceene oXipaanya. Mwaakha yoowo tho muhooli ahirila mukhwaha wanenli arowaka epooma ele wa okathi wa isumana tthaaru ni nuusu. Namalamula a Wankoola ahivaanyiha amanaka etthirima wiira peresitente arimwaapaxari okiliinika ya ya oPareceloona, asikulaka okathi owo "enamuna yoolosowela ni ohikhalana erexiponsapilitaate" ya ehapari elaleyiwale ni Raatiyo Televisawu oPorutukaale. Mwaakha wa 2014 Peresitente a Wankoola aari vasya oPareceloona wa muxukuryo musya "woomeekaawe"
politica
Vasco
test
a_moçambique-insurgentes-continuam-a-ocupar-macomia-e-içaram-a-bandeira-do-estado-islâmico_5441236.txt
Mosampiikhi: Anamurwa aninyanya elapo, anitthikela akhalaka oMakomiya ni avenxa epantera ya okhala wamwiisilamu.
Mosampiikhi: Anamurwa aninyanya elapo, anitthikela akhalaka oMakomiya ni avenxa epantera ya okhala wamwiisilamu. Nikhuru na anamurwa aninyanya elapo, atuphenle, oxaaka, ya enamatthanu, 28, Makomiya, yaahitthikela, woopacerani woohiyu, weecumwa ela, 29, akhalaka muttetthe yoole oKaapu Telkaatu, nipuro avenxalaya epantera ya nikhuru na Okhala wa Mamwiisilamu. Ohimyakasa waatthu, nlelo ankhala oowittukuttherya mutakwani, yaathoonyiha mukalelo wa owanawana waaripaka, ni itiiru saakapwitthi mmuttettheni wa Nanga A ni B. Anamurwa aninyanya elapo, anamahimya aweyiwo ahimya, awosa aatuphela axensiya apanko ya BCI ni anyanyasa itoore sa mulavulelo ni esupustaxawu ya Makomiya, ahiyaka woohilavuliwa e enerxiya eletrika itistiritu sa noorti sooKaapu Telkaatu. "Koohova okhuma vaasiisu, okathi waaraya 06:00 wiira kithurumele empa kahavyaka anamwane aaka, masi atthu anceene mweekhalelo aaka amutthika ni kakitthuniihe wiira kikelele ohoolo," olavula mukhali eekuluttu yeele ovekenle ohisuweliwa. Zitamar News, osuwelihiwa onilayini oMaputu, enhimya wiira ntteeke nnettihiwa naatoropa woohimwaneene Sul-afrikaanu ya DAG, atthikasa olelo avavaka muttetthe oMakomiya alipiheryaka owanawana nanamurwa aninyanya elapo. Ettharihelaka yoosuweliha, ikuru soomosampiikhi ya waakiha ni ovarlela akhaliheriwa makaripi oolelo naatoropa awriiye oPhempa, okapitali oKaapu Telkaatu. Mphaka va, khinikumihenrye ettima sa soonyanyeya ikumiherinwe ni nikhuru nenla, otupheliwa woopacerya muttetthe oMakomiya, woonaka anamukhali yari nlelo owiittukuttherya ni woohilavulasa.
politica
Julio
test
a_mozambique-parties-02-18-2011-voanews-120882194_1260129.txt
Mosampiiki: Amahoolela a oposisawu "anittukhula mmakhatani iparitiitu" - Egídio Raposo
Mosampiiki: Amahoolela a oposisawu "anittukhula mmakhatani iparitiitu" - Egídio Raposo Amahoolela anirukureriwa ni atthu a nroromelo na amusi, nloko wala epoliitika MDM, eparitiitu eri nipuro nanenli wunnuwa waya yoohikhala ya kuveerunu, oMosampiiki, nlelo khemuhimmye onirowa omuranttela Ismael Mussá ekhattera ya sakarataari-oopacerya. Ekonseelyu Nasiyonaale ya MDM ehaana ethukumanaka, voonaanaano, wiira ewehaxaxe ekirise ephattunwe ni ovekela ohiya ekhattera wa Mussá, omuthoonya sakarataari-muulupale, ni olavula mwaha woowoomoliwa wa anamalepa ewarakha yoovaanyiha erooheliwe Daviz Simango, eriyari wa yaawo mwaneene Imael Mussá, João Colaço, Dionísio Quelhas, Marcelino Cardoso, Enriques Tembe ni Abel Quita Nsu na Waameerika noorowa wiiwa moonelo awe musuweli a ithale ni analiixita poliitiko mosampikaano Egídio Vaz Raposo, yoowo onihimya wiira makhulupale a MDM, yakhala asuweli ni yiira ni waakuva, aakhalana wiiraneya oxaka wiiva eparitiitu. Raposo khaniwe ovirikana wunceene eriyari ya iparitiitu sa oposisawu, awehaka wiira wa mipantta sootheene amahoolela aya "aniteexa mmakhatani iparitiitu saya" ni anirukureriwa ni atthu a nroromelo na amusi, nloko wala epoliitika, ekhottaka waathanla atthu ettharaka opwanela. Nayithale ni analiixita mosampikaano, Egídio vaz Raposo, onirowa olaleya, naanaanoxa, yoosoma eniihaniwa "Owela ni Omora wa iParitiitu Poliitiku oMosampiiki."
politica
Vasco
test
a_filipe-nyusi-quer-encontrar-se-com-dhlakama-mas-quer-resultados_2733123.txt
Filipe Nyusi omphavela okumanasa ni Dhlakama masi omphavela wonaneya mureerelo
Filipe Nyusi omphavela okumanasa ni Dhlakama masi omphavela wonaneya mureerelo Mukhulupale onihimya wi mahoolela a Renamo ohiye wopopihasa. Mukhulupale a amMosampikhi ohimya wi ori olikaneene wi okumanase ni mahoolela a Renamo Afonso Dhlakama masi omphavela wi okhale mukumanelo wa miwanano soreera sikhanle okumiherya sotthokiheya wa elapo. Filipe Nyusi ohimya wiira muxovo omphavela wi amahoolela ala owanli akumanase wi avanelele soreera ni wa sey-iyo tiwi Afonso Dhlakama "ohiye wopopihasa onopopihaawe", masi sotheene wa sinihimyaaya nlamulo na elapo. "Kanitthuna okilathi ni mahoolela a Renamo, masi wi sikhumelele soreera (...) tiyeeyo muxovo enlipelelaawe, maana okilathi paahi khonreherya etthu wa mukhalelo wa muxovo, muxovo omphavela wi nihiye wopopihana mukina ni mukhwaawe", ohimya Nyusi. Otthokoleliha wiira esumana evinre, Afonso Dhlakama ohimya wiira owo ni mukhulupale Nyusi anokumanasa wahinatthi omala mweeri.
politica
Araibo,Julio,Safira
test
a_ministro-justica-mocambique-condenado-prisao_3944071.txt
Muhooleli a ookhalayia a eminixiteeriyu ya exariya Mmosampiikhi onookhala mukhatteya miyaakha miili.
Muhooleli a ookhalayia a eminixiteeriyu ya exariya Mmosampiikhi onookhala mukhatteya miyaakha miili. Abduremane Lino de Almeida otthukweliwe mwaha wa ikhirini sa oheettiha saana enivaraawe ni oliva itthu sihinsuwanyeya. Empa Eniphukiwa Milattu sa Ehakhi Omaputu yoomutthukwa enamathanu ela, mahiku yeettaka 14, muhooleli a khalayi a exariya, Myha Konxitituisiyonaale ni sa Itiini, Abduremane Lino de Almeida, miyaakha miili onari mukhatteya ni miyeeri tho sikinaku mwaha wa ikhirini sa oheettiha saana ni oliva itthu sihinsuwanyeya, mukwaha woorowa Omeeka ni musurukhu a kuveerunu. Muhooleli a khayi a Eminixiteeriyu opacenrye ovara muteko ni Kuveerunu a Filipe Nyusi okhuma wuupaceryani wa mweeri wa Xaneero wa mwakha wa 2015, masi woomoliwe mweeri wa Maarusu mwaakha wa 2016, okathi yoole waathokociwaawe ni eKapineeti Senteraale ya Omaliha Ekorupusawu (GCCC) mwaha wa waaliva misurukhu voohisuwanyeya atthu ahinimuvarela muteko Kuveerunu, musurukhu oniphiyerya ehisapo yoophiyeryaka emilyawu emosa ni ikonto imetikaaxi 780, simphiyererya ikonto 28 sa itoolare. Namaphuka milattu João Guilherme waalakenle ohitthikela ophuka milattu mwaha wa iye saalavuliwa ni muhooleli a khalayi a eminixiteeriyu mwaha wa olavula wi aarummwa ni Namurumeela a elapo ahu ya Mmosampiikhi wiira weette mukwaha awe. Muhooleli a khalayi a eminixiteeriyu onilipelela woopowa ni miyaakiheryo sawe omuphukeliyoni wa nayili. Abduremane Lino de Almeida ohaaliva atthu araru a iporovinsiya sa Okhaapu Telekaatu ni Wamphula, wa soovara sawe muhooleli a khalayia a eminixiteeriu, mukwaha mmosa wa Omeeka, wa Araapiya Sawutiita, wi akhalele moolumo a muluku. Awosa yaaheettasa mukwaha ni khuviriha mahiku 21 Omeeka weyiwo, awo yaaliva arumeelaka musurukhu a kuveerunu, etthu eri ti enooniherya wiira aavirikani ikano, sintoko onooniheryaaya moothereryo ola.
politica
Vasco,SALUSTIANO
test
a_manuel-de-araujo-perde-madato-quelimane-aprova-conselho-de-ministros_4547344.txt
Manuel de Araújo ompweteya ohoolela oKilimani
Manuel de Araújo ompweteya ohoolela oKilimani Muuupuwelo olelo okupaleliwe ni nikhuru na miruku namaministuru Ohitthuneya ohoolela wa Manuel de Araújo ntoko mahoolela oMunisiipiyu wo Kilimani okupaleeliwe ni, nikhuru na miruku namaministuru, wa muthukumano wa ekwaha na namiloko miili ni thannapiili otthokiheriwa, enamanli yeela, 28. Mutthokelo ola muulupale mwa nlamulo ninweherya sa ohoolela wa miteko sa ofalume mpooma simphwanyaneya, ntoko nno, "an'yeleela ohoolela axitokweene a mpooma simphwanyaneya ale, nomala othanliwa, anilepiha ipartiitu sikina ila ankhalela nikhuru waale ari mpuwa mwa mwathanle". Manuel de Araújo othanliwe wi ohoolele epooma yo Khilimani, mwaakha wa 2013, ntoko namwilepiha a MDM. Mwaakha ola, Araújo ohiyererya miteko sa MDM ni ohikumiherya okhala muhooleli a nikhuru nanamwilepiha a Renamo wa mwathanle wa mpooma a mweeri wa namuloko.
politica
Araibo,Julio,Safira
test
a_dhlakama-reitera-que-vai-governar-em-marco_3188443.txt
Dhlakama onilipihera wiira onirowa oruma muttetthe sa elapo Marsu
Dhlakama onilipihera wiira onirowa oruma muttetthe sa elapo Marsu Mukhulupale wa Renaamu ohaalavulela majornalista oSatunjira ni onaaleela Amukhulupale eelapo Filipe Nyusi wootthunela wa nookwa aawe. Mukhulupale wa Renaamu onihimya ootumereryaka oopopihaka wiira onooruma elapo wa muttetthe seelapo osenturu ni onorti wa oMosampiikhi, oniirawe oolola mmwaathanle aniwananiha olola wa woothanliwa wa mweeri wa Otupur 2014. Afonso Dhlakama ookhumelela tho enamathanu ela wa alipa ahapari wamukilatho aawe oSatunjira, oGorongosa, oSofala, mweeri mithanu arimenlawe Beira. Muhooleli wa Renaammu, olalenrye ooheleliwa ikwaritele isya mittetthe thanu ni emosa eelapo, omuthonya Frelimo wiira tonipaka soohiloka ni owiivaka, ni aarimelihaka awiivaka atthuaaya. Dhlakama omwiira panca no soopaka sa "ekhirimi ni etampi", olipiheraka wiira khinirrowa onyaanyera. Mukhulupale wa epartiitu yuulupalexa soovirikana miruku ohiisooniherya ootthukuleya woovanela ni Kuveernu, oreerihelaka, vanonto, soovaneliwa ni mmuttettheni woolipamo, mwaha woohikhala okupali Kuveernu ni mukhulupale eelapo mosampikaanu, Filipe Nyusi, othoonye wiira okwa wawem mwaha wa ekhotto yoowukiwa mikukutta sawe. Dhlakama khaawehiwa mpakha 9 wa Otupuru, emmaara ya mpulisiya mosampikaana aathorola empaawe oBeira ni 16 akapwitthi.
politica
Julio
test
a_procuradoria-manda-exumar-corpo-de-sofrimento-matequenha-ex-deputado-da-renamo_5716234.txt
Namathola a elapo ooruma opahiya irutthu soohawa sa mattekenya, teputatu akhalayi a Renamo
Namathola a elapo ooruma opahiya irutthu soohawa sa mattekenya, teputatu akhalayi a Renamo Namathola a elapo yoManika ooruma opahiya irutthu sakhalayi samateputaatu aRenamo, ohawa wa Mattekenya, siphwanyiwe mutakhwani wa pintankanka (Gondola) kinta enamaxexe (24) Anamathola amphela masuwelo aForenses woowira asuwele ni etthu amakhwelo. Ekipa emosa ni entakanihiya nanamathola, a ekumi ya e miteko ya elapo ni aanamathola wanamattheka (sernic) anrowa okhuma mpakha mmuttettheni weiyo murutthu wa alipa apolitika ophwanyiwa awe ni othipeliwa nanamalima woohiwehawehiya. Erutthu enrowa okafaniya, enrowa owehawehiya wa mmutekoni mulupale ni ehana esuweliyaka wowira evithiye voorera, ohimmye mmuthukumanoni wa mulavulo Mario Arnaca, mulavulo apolisiya a elapo ya oMosampiikhi. Erutthu ya politiku uwo, evariye mahiku yeettaya 13 ya mweeri wa Tesempuru owannya awe, yooneleliwe ni anamulimi, attyawiye, ni makuma, ekhuneeliwe ni miri mutakhwani wa pitankanka, muttetthe wa oGondola wa ikilomo 60 wa mpatta wa okherekhere wa elapo ni muttetthe ovariya awe, oohimeeriya VOA mmusi awe wa nihiku na ettiminku.
politica
Helio
test
a_joaquim-chissano-diz-que-reivindicações-da-junta-militar-da-renamo-precisam-de-análise-profunda_5048365.txt
Joaquim Chissano onihimya wiira minyakulelo sa anakhotto a Renaamu sinniphaveleya othokoca vanceene saana.
Joaquim Chissano onihimya wiira minyakulelo sa anakhotto a Renaamu sinniphaveleya othokoca vanceene saana. Ni vooxankeya, Joaquim Chissano onniiwelela minyakunyaku sinikhumelela eryari ya Renaamu ni mukhumelelo wa ale anaasimiwa Anakhotto, onnireerela okhumelela mmaaliho wiira oweryaneye omaaliha mwaha ola. Anakhotto ala a Renaamu amuthanlale Xeneraale Mariano Nhongo wiira aarumeeleke, ni anivekela wiira Ossufo Momade okumihiwe okhala wiira ola tarayitoore a oparitiitu. Muhooleli a elapo ya Mmosampiikhi a khalayi, onihimya wiira vannireerela othokocerya minyakunyaku iya sa Anakhotto ala a Renaamu, wiira ele enikela waakhuliwa, ehaana okhala ekeekhayi. "Mukhumelelo ola eryari ya Renaamu onnireerela othokorerya wiira noone waakhanleene moopopiho weekeekhayi a murettele wala hooye". Chissano, aalavula vaatthuni wa ekumi ni miteko sa Eduardo Mondlane, waanuupuxerya wiira okhumelela miruku soovirikana vaniphaveliwa murettele kahiyo etthu yoonanara mulaponi mwahu, masi ehirimeelihe ele eniphaveleya mulaponi, mphironi mwa murettele. "Munyakunyaku muhina mwa anaRenaamu onireerela othokoreriwa saana". Onnireerela oweha wakhala wiira ixariya sinikhumeleliha minyakunyaku iya ixariya sinireera ottittiiha wala hooye. Sakhala wiira sinnireerelaka muttittimiho, weeyo ephirwaaya okhumelela nvaanelo woomaaleleya" oolavula Chissano.
politica
Vasco,SALUSTIANO
test
a_aumenta-numero-de-crimes-passionais-manica_3956927.txt
Enincererya nuumeru sa ikhirimi soohupuwelela oManika
Enincererya nuumeru sa ikhirimi soohupuwelela oManika Mwaha ookiserya ti ya axenti oopuliisiya Nuumeru sa ikhirimi soohupuwelela, sinceene sinikhumelela mwaha woowaniyerya mararuwo, nlelo inimuncererya mmuttettheni mweelapo yooManika, ni soolempwa isiya sa mwiivyo mwaha wa ihace. Ehapari ehimyale evahinwe VOA enamyiili ela, 24, ni Mapuliisiya. Wuncererya wa ikhirimi soohupuwelela sootthukwela olola owela nsu muhina wa waalakanyiwa oManika, emanlaya okwa axenti Oopuliisiya owiiviwa namwaarawe ettominku ela, 23, mwaha woowanyiheriwa oraruweliwa. Axenti ya Unitaati ya Intervensawu Raapita (UIR), ekuru yookupaleliwaxa mosampikaana, oheliwa ekwarteli yooXimoyu, oomuvekela kapwitthi amooro ni eetta ikilometuro 20 wiira owiive amwaarawe owanyawe oKontola, anyihenrawe wiira okhalana nawanani aawe, amupana naamwarawe. Hoohinvara amwaarawe apakaka, nittharak Epuliisiya, axenti ahelelinwe ni kapwitthi wa emisawu emosa Yeelapo oorumiha itiiru ivaara piili wiira otthunenle. "Ti mwettela wiira sinirowa wooreryana ettuli sinirumeelaya Mapuliisiya eniruhela owereya vanikhuruni", oohimya Leonardo Colher, mutokweene wa mukhalelo anamunceene okomantu a Mapuliisiya oManika wahala yakhumelenle, ahihooliha wiira yakhumelenle ekhirimi, axenti ohiisooniherya ikwaritele no ottukweliwa. Sookwumiheriwa ipuruseesu piili emorelaka axenti, khirimi ni yoosomihiwa. Mpantta wa Ikootha sooKomantu ya Poliisiya oManika onithoonya wiira woopacerani wa mweeri miraru ya mwaakha wa 2017 soolempwa ikhirimi 66, kamosa kamosa soowiva 13, ooluttela ni ohokoloxa yaapakinwe "ohokoloxa yaapakelinwawe", orupa ni mwaninyu ni ehace, otthikela ni woopela nuumeru naatthu aniixiiva "aniiva mwaha woosiveliwa".
politica
Julio
test
a_mdm-pede-suspensao-de-programa-eleitoral-da-tvm_2467182.txt
MDM enivelhela weemexiwa eporokrama ya mwathanle oTVM
MDM enivelhela weemexiwa eporokrama ya mwathanle oTVM MDM enivekela Muruku Muulupalexa Woolavula Sosiyaale (CSCS) omalihiwa porokaraama Amwaathanle Oomalela 2014 ya etelevisawu estatali yooMosampiikhi, TVM, mwaha wiira yeela sinaalavulela soohiloka aruwanaka epartiitu yeele yoovirikana muupuwelo. Nitharihaka axensiya estataali Ihapari, MDM iirale wiira eporokaraama enitthariha epayineli ya "enihimwa namuwehaweha" oosuweliwaxa wa mukhalihero aawa wa Freliimu, wooweryani ni wiira "anooruwana oveeha paahi woomahala MDM, axitokweene aawe, mameempuru ni animanela makuphi, epartiitu ela ehiitthaninwe eporokaraama yeelaua". Wa epartiitu ori mukhulupale Daviz Simango oniira wiira eporokaraama ti "yootupheliwa yoowonwyaxa", enitthuna wa Mmaalumoni wa elapo entthunela wa mulexixilasawu yamwaathanle. Wa MDM, waahimalihiwe, prokaraama "anoorowa orumeela sootthariheliwa mmamitekoni wa xornalismu".
politica
Araibo,Julio,Safira
test
a_contagem-paralela-do-observatorio-eleitoral-da-vitoria-a-nyusi-e-frelimo_2490462.txt
Okontaari woomaliherya wa owehaweha wa mwaathanle wa olola wa Nyusi ni Frelimo
Okontaari woomaliherya wa owehaweha wa mwaathanle wa olola wa Nyusi ni Frelimo Mwiiraano wa erepuupilika, Frelimo ohaana aapheelaka mateputaatu143. Okontaari woomaliherya wa owehaweha wa mwathanle, akhalenle atthu oowatta wa yaale ahinimukhaliherya kuveerunu yoMosampiikhi, annikhalana olola wa namahoolela a Frelimo Filipe Nyusi, ni ipurusentu 58 Afonso Dhlakama, wa Renamo onrowa owerya ipurusentu sa othanliya wawe 35, ni tho, Daviz Simango, wa MDM onrowa okhalana ipurusentu 8. Nave mwaathanle a nlamulo, Frelimo ohaana opheelaka ipurusentu 57, nave vehakhi, ni tho Renamo onrowa okhalana 32 ni MDM 10. Wa soopakiwa iye sereere ni woonaka tho wiira ipartiiyu sikhani sinookhala mapuro wa mwiiraano a repuupilika, namoona a mwathanle oniira 143 taFrelimo wa anenli ta anamakela, 82 Renamo, 25 MDM. Wa soopakiwa iya sikhaleliwe wa ipurusentu 84 wa mwiiraano wa mwathanle sinkhalela woona wa ikontha sa mwathanle, sookhalela ovaha ephiro empheliwa. Oxerexere wa okusya ti wa iponto piili ya epurusentu.
politica
Helio
test
a_nampula-misa-condena-intimidacao-jornalistas-radio-encontro_4210576.txt
Wamphula: MISA onyohola woopopihiwaa alipa oohimya ihapari ya Raatiyo Enkonturu.
Wamphula: MISA onyohola woopopihiwaa alipa oohimya ihapari ya Raatiyo Enkonturu. Raatiyo Enkonturu khanittharuwa ovaraka miteko sawe ni "ohimya ovonyoliwa temokarasiya," onihimya muhooli, Paatiri Benvindo Tapua. Raatiyo Enkonturu onihimya wiira ohoopopihiwa mwaha woohimya itthu sihinipwanela siiriwe okathi wa mwaathanle wa Wamphula, etthu enyoholiwe ni Nikhuru Ninlaleya Ihapari sa Anammawaani a Osulu w'Afirika (MISA). Muhooli a raatiyo, padre Benvindo Tapua, onihimya wiira mihupi orooheliwe ni ashirikha a muteko a imisoora sa makirixitawu sikina sa muttetthe ole, numala Ratiyo Enkonturu ohimya wiira waaphavelasiya enamuna yoowiriwa mwaathanle a manyala, ophaveliwaka wiiyiwa mithanlo. "Naahikhalana ihapari sa oMukhupure, oMalema ni ipooma ikina sinihimya wiira atthu oopiyeryaka miloko mithanu (50) aarepeliwa woowi erowe epooma ya Wamphula, yamukhaliherye namwiilepiha (a FRELIMO) - mpakha vo, khuuvo mulattu, nnya, mulattu onikhala waahimiwaka wiira atthu awo anirowa othanla," onihimya Tapua. Tapua onihimya wiira anaamwi oopopihiwaka, Raatiyo Enkonturu khanittharuwa okhalela ni ohimya mixikwiitti sinivirikanya etemokaresiya. Mwaalaano wa MISA-Mosampiiki Wamphula onihimya wiira ohaakhela ni oxanka moopopiho ola. "Hiyo nimphavela onyohola mwiirelo ola ni omuroromeliha Raatiyo Enkonturu wiira ancererye ovara muteko awe woohimya ihapari ni olopola iparitiitu wiira sihiyee owoopopiha anahapari, onihimya Sitoi Lutxeque, a MISA-Mosampiiki, Wamphula.
politica
Vasco,SALUSTIANO
test
a_frelimo-renamo-mdm-elecoes-provincias_4243077.txt
Frelimo ni Renamo anvirihasa mwaathanle wa mmaporovinsiyani, nave MDM onookoha.
Frelimo ni Renamo anvirihasa mwaathanle wa mmaporovinsiyani, nave MDM onookoha. Okhuma eyaakha ya 2019 epartitu enrowa onvira mwaathanle mmaporovinsiyani onoorowa okhala kuvernatooro ni nsatoro. Okhuma mwaathanle muulupale a elapo wa eyaakha ya 2019. Mosampiiki onrowa okhalana mukhalelo mukina woothanlana, weyiwo vanrowaaya wiira eparitiitu envara muteko enrowa omantaari wala yeele enrowa othanliya enrowa ovara muteko. Renamo ni Frelimo ootthapela mukhalelo owo, nave MDM oniira khivanroloka woona wiira ohokoloxerya ottuli murettele. Mukhalelo mukina ola ohimiye Enamararu, 7, wa peresitenti aRepuupilika oMosampiiki Filipe Nyusi ni mwiiwanano a Afonso Dhlakama, muhooleli a eparitiitu yuulupale yanwanani eniira yoole onrowa othanliya voowatta ti onrowa okhala kuverenatooro a Eporovinsiya nsatoro a Etixitiritu. Mukhalelo mukina oovirikana anaanano wa yoole onrowa othanliya onrowa okhala mwene wa sootheene. Nto mpantta wa Eporovinsiya yoothene mukhalelo owo onrowa olipeliya mpakha 2019, nto mpantta wa munisiipiyu onrowa opaceriya mweeri wa Owutupuru ni mamuniisipi anoohiya omuthanla peresitenti, muliistani. Renamo ni Frelimo ootthapela mukhalelo owo, nave MDM oniira khivanroloka woona wiira ohokoloxerya ottuli murettele. Ernesto Makwakwa, purusoore wa exikola yuulupale y'oMaputu onnira phoole wa mukhalelo ola musya. Mwaalo mmosa a iwiri piili. Kavaha mutteho, muhina wa muhakhu, kuverenatooro khunrowa ohimya veekhawe ni khankhalana owerya nave anrowa omuroromelaka mutthu ori Osulu waya. Moonelo wa mmpattuxo wa Erepuupilika ephiro esya Woowiira woone mukhalelo ookhuruwa wa soovara sa mukhuruwo sa elapo.
politica
Helio
test
a_renamo-inaugura-quartel-general-que-vai-formar-policias-para-as-provincias_2943713.txt
Renamo oolipula ekaritela yuulupale onirowa waforomari mafalume para mmaporovinsiya
Renamo oolipula ekaritela yuulupale onirowa waforomari mafalume para mmaporovinsiya Ekaritela-yuulupale enikha oMorumpaala. Renamo oolaleya enamacexe yeela, mahiku 3, otthukuliwa nsana ekarirtela yuulupale otixitiriitu ya oMorumpaala, eporovinsiya ya oZampeeziya. Mmuthukumanoni w'anahapari, oMaputu, namuhupi a eparitiitu António Muchanga ohimya wiira mafalume anirowa ovara mmaporovinsiya weyiwo Renamo oniphavelaawe olamula anirowa osomihiwaka ekaritela-yuulupale yeeyo. Muchanga anihimya wiira oMorumpaala weyiwo Renamo oniphavelaawe opakaka makereka ya waakiha ni okhupaarela iporovinsiya sinrowaawe olamula. Vanaamwiira mikwaha iya sithikilenleene mivaanelo ni akhottaleene olattuliwa ni Muhoolelia Elapo wiira ovaaneliwe eriyari ya Nyusi ni mahoolela awe, Afonso Dhlakama, Renamo onikhanyererya wiira nvaanelo ontepenteri Kuveerunu. Ohuliwa wa ekaritela esya wiiranen'ye nihiku nenno, nanenli na mweeri wa neethanu ni icexe, nihiku namalepa iliivuru oMosampiiki, Mia Couto, omuloponlyaawe kuveerunu ni Renamo wiira ehiyee waavarela muteko apoovu sintoko etthuvo ya ekhotto.
politica
Vasco
test
a_dialogo-politico-mocambique-_3360757.txt
Ovaanelela myaha siluluwanne ni epoliitika oMosampiiki onikawanyiha miyuupuwelo s'atthu
Ovaanelela myaha siluluwanne ni epoliitika oMosampiiki onikawanyiha miyuupuwelo s'atthu Nikhuru nootakanxiwa wiireliwaka weeteteliwa muthukumano wa peresitente a Mosampiiki, Filipe Nyusi, ni mukhulupale a RENAMO, Afonso Dhlakama , onivira ohimiwaka wiira miteko sinneetta oratteene ni wiira sinnikelela ohoolo. Vanaamwiira siso, nnakhala nihiku, wala nipuro ninrowa opakiwa muthukumano ola khohimiwe ni aakhala anamoona anceene ni miyaalaano s'anammawaane apacenrye ohiroromela. Onuupuweliwa siisa mwaha woowi kiivo enivirikana mwa iye siniwanelawe kuveerunu wala RENAMO, sihimiwaka myaha iye sinaakawanya. Maanalixita akina anniikoha exeeni evirikanne wa mpantta wa kuveerunu enirowa omukuxereriha otthuna onvaha RENAMO, sintoko nlikanyiho, otthokiha iporovinsiya seiyo onihimyaawe omulola mwaathanle a 2014, nnakhala exeeni evirikanne wa mpantta wa eparitiitu ya Afonso Dhlakama woowi etthune waavaha, vekeekhayi, akapwitthi. Esuma yela, Afonso Dhlakama ohoorwa ni khulavula ayiwiyaka ni atthu anceene athipelelaka yoovekela ya Renamo enihimya olamula iporovinsiya thanu namosa, ahimyaka wiira "nimphavela wiira Frelimo atthune wiira Renamo aatthome makuverenatooro para iporovinsiya iyo." Vanaamwiira siiso, aakhala atthu aniroromela, ewehaka enamuna aniiraneyaaya mithukumano sa makhuru otakanxiwa ni annihimya wiira yoohimiwa ni muhooleli a RENAMO eniira mpantta womphunya namalamula elapo wiira amalamalihe oruma ikapwitthi mulaponi.
politica
Vasco,SALUSTIANO
test
a_na-boa-governação-analistas-dizem-que-há-muito-discurso-e-pouca-prática-em-moçambique_4634263.txt
Olamula elapo vanipwanelaaya, maanaliixita anihimya olaleyiwa masu paahi ni muteko vakhani oMosampiiki.
Olamula elapo vanipwanelaaya, maanaliixita anihimya olaleyiwa masu paahi ni muteko vakhani oMosampiiki. Índice Ibrahim ya Olamula Waafirika Vanipwanelaaya 2018 enithonya "opahuwa vanceene" ya makhalelo Mosampiiki ookhuruwa mapuro a Índice Ibrahim ya Olamula Waafirika Vanipwanelaaya 2018 olikanihiwaka ni eyaakha evinre, opwanyaneyaka nipuro 25o. Ewarakha enihimya wiira elapo epwannye mitthepo 51 exikala ya 100, ovirikana ni mitthepo52,2 sa mmweyisana, owelihaka ophavela "opahuwa vanceene" woonanen'ye mwaakha wa 2008. Anamalepa anihimya wiira etthu eronwe ohoolo yoonanen'ye mpantte ya Okhupaarela ni Exitaatu ya Ehakhi, nnya wootthikela ottuli enamuna Yoowiirela mpantta ni Ehakhi y'Apinaatamu, Munnuwelo wa Emutthu ni Munnuwelo wa Muhakhu Woolyiheya. Alipa woona oMosampiiki anuupuwela wiira ohilakiheriwa wa mulattu wa iye siniitthaniwa sookophiwa soowipitheya, otthikela ottuli owananiwa makhwankwa ni wiyiwa misurukhu sookhaliherya wiira Mosampiiki athipeleleke wooniwa maale mukalaaseni ya Índice Ibrahim. Sintoko analiixita Francisco Matsinhe, itthu sinceene siniiriha para ekeekhayi ila, eriyari ya seyiwo mwaha woohinatthi ohimiwa ratta wa iye siniitthaniwa sookophiwa voowipitheya. Moonelo awe analiixita ole, etthu ekina ekhalihenrye otthikela ottuli Mosampiiki mwaha woohikeleliherya lohoolo owanana makhwankwa. Wa mpantta wa muhakhu, Matsinhe onihimya wiira khiwoonanen'ye mweettelo ohoolo. Wa mpantte awe, analiixita Fernado Mbanze onoona wiira enihimya owananiwa makhwankwa e wiiyiwa musurukhu, "Mosampiiki onithipelela olavula ni apakaka vakhaani.
politica
Vasco
test
a_covid-19-polícia-retém-28-crianças-por-violar-estado-de-emergência-em-manica_5468165.txt
COVID-19: Poliisiya oohaahalana anamwane 28 mwaha woovonyola exitaatu ya emerecensiya oManika
COVID-19: Poliisiya oohaahalana anamwane 28 mwaha woovonyola exitaatu ya emerecensiya oManika Poliisiya a Mosampiiki, oManika, aahaahalana oxikwaatara anamwane 28, arina iyaakha eriyari thanu ni tthaaru ni 16, yaapwanyiwe mphironi ni mapuro makina aatthu ootheene, mulatthu woovonyola exitaatu ya emerecensiya, munkoni ya mwaaxiitthu a korona musyaa. Anamwane avarakasiwe mphironi, okathi yaatumihasaaya yeettaka maace oowaapeyiwa, mattuvi, mikatthe ni mihokorokho, ni wala mapuro aniwuriwa, otakaniha mukampo sa mphira, vohittharelela nnakhala vakhaani inamuna soomuxaka korona. "Poliisiya aaweha ni oxanka opwanyaneya wa anamwane mmaphironi, mmamerekaato ni mapuro makina a othukumaniwa" oohimya Mateus Mindu, namuhupi a okumanto wa poliisiya a Repuupilika ya Mosampiiki (PRM) oManika, alaleyaka operasawu. Axinamwane aakhalela ipaleexitara soopere Covid-19. Akina yaahinnyereriwa amusi aya, ni akina yaaroohiwe winfantaariyo y'otixitiriitu. Anamwane anceene anitumiha mphironi wiira yuncererye yoopwanya ya amusi wala anivara para atthu akina. Akina toothyawiya ni amusi aya. "Nihaarumeke aniihu wiira yatumihe wala yathume itthu amusi simphavelaaya olya, woona awo pooti omurava mwaaxiitthu a korona," ootumererya Francisca Tomás, kuverenatoora a ePorovinsiya ya oManika. Mindu oolipiherya wiira "yooreerela waakhupaarela axinamwane ni koronaviru, ni Poliisiya onoovara muteko awe wiira aroromelihe wiira sittharihiwe sooruma sa estaatu ya emerecensiya. Mosampiiki ari atthu 662 oomurava mwaaxiitthu a korona.
politica
Vasco
test
a_políticos-chamados-a-evitar-a-violência-na-caça-ao-voto-em-moçambique_5063719.txt
Mapuliitiku a elapo ya Mosampiiki annivekeliwa wi okathi wa mwathanle ehoonaneye ekhotto.
Mapuliitiku a elapo ya Mosampiiki annivekeliwa wi okathi wa mwathanle ehoonaneye ekhotto. Mosampiiki annincivihiwa ovekeliwa wi waphiya okathi yoole iparitiitu sinirowaaya ovekela ivootu, saapatu, mahuku eettaka 31, iparitiitu sotheene siiwananeke ni sivaaneleke woohikhala nkacamiho wala ekhotto, itthu sotheene iya enitthuniwa wi atthu akhale saana. Iparitiitu sophiyele miloko miili ni thanu na mosa sinoorowa opacerya meelo, mahuku eettaka 31, ovekela ivootu mpakha mahuku 45, ntoko olavula wa yaala anirowa woonaxaxa mwathanle yoola, iparitiitu sikinaaku okathi yoola sinirowa okumerya ekhotto iparitiitu sikinaaku. ''Yoorera wiireya okathi yoola, mpakha iparitiitu, ntoko Frelimo, Renamo ni MDM sivarelele mirema saya okathi yoola wa mwathanle'', nnvekelo ola olavuliwe ni Bitone, nkhulupale yoola onivara muteko nikhuru na Mwathanle elapo yeela ya Mosampiiki. Nave Peresitenti wa nikhuru na mwathanle wa elapo ya Mosampiiki, Abdul Carimo onnoona wi iparitiitu sa elapo yeela sinnikumiha ekhotto ni manyakunyaku waphiya okathi wa mwathanle. '' Iparitiitu seyiya sinnikumiha ikuru suulupale wi siwanane iparitiitu sikinaaku; nkihimya epariitu emosa, piili wala tthaaru, kinihimya iparitiitu sotheene, nkhalelo wa iparitiitu seyiya khunreera, olavulaka omurimpeene murima Carimo. Nkhulupale wa Senturu ya Temokarasiiya ni Tesevoluvimentu, Adrano Nuvunga, onnoona wi mpakha ekhale wiiwanana wa atthu, ni ennireerela athiyana wiira mpantta niira nenla na mwathanle ni ohooveke itthu seyiya sa manyakunyaku. '' Muthiya onniisoova wiira mpantta wa mwathanle mwaha wa ekhotto enipakiwa ni ipartiitu'', olavulakatho Adriano Nuvunga.
politica
Raja
test
a_ultimas-declaracoes-de-dhlakama_2852346.txt
Muleeheryo wa Dhlakama woovelaveliha
Muleeheryo wa Dhlakama woovelaveliha Elapo ya oMosampiikhi, yoovelaveliha itthu silavunlyaawe muhooleli wa Renamo, Afonso Dhlakama, woopopiha otthikela omaliha ovira epikata yuulupale ya elapo (EN1), onlupanya okhopela mpakha ohitto, woowira kuveeruunu otthune simphela awe wa opattuxa epooma yammaporovinsiyani. Kinrowa mpikatani kiire khuuvo mukukutta onvirava, oolavula Afonso Dhlakama, ohimmyaaka muniiraani waathiyana ampiherya aya miloko miraru ni thaanu wa eyaakha wa nikhuru nle na Renamo, etuminku evinre, oporovinsiya ya oManika. Mayimuna Abdul, jerenti awooteeli, iraale khaaphelexa wiira moopopiho okhumelele, ohimyaka wiira nlelo khawilokihenrye wa itthu iye simukhumelenle wa ekotto ele ya eyaakha evinre. Ekonomista Jose Tomo nave ohiira ele enrowa okhumemela wa otthukwa wa epikata yuulupale ya oMosampiikhi, enoorowa ohonoona itthu soowatta, muhiina wa ekonomiya. Ohimya waawe, akhala wiira Renamo omphela okumiha ekhotto epikata ele, mikukutta sinkuxa iyoolya sinoovukuwa nave vanoorowa ohononeya oliviya waya Mwanene a empereesa Luwis Fransisku irale imara soowatta wiia onoveleliha ikaruma, savathi, savariyari wa elapo, nave yakhala ekhotto, vanoorika opaka nave atthu oowaatta anoorowa ohiya ovara muteko. Ohimya waawe purusoore ooxikola yuulupale Tomas Rondinyo, etthu yooreerela ovara woo wiira vareere muvaanelo, wa mukhalelo mulupale wa ohoolela elapo ya Frelimo ni Renamo.
politica
Helio
test
a_vahanle-enfrenta-críticas-na-gestão-de-nampula_4915566.txt
Nkhulupale wa epooma ya WAMPHULA, vahanle onnilavuliwa woothanyevo mwaha moota onivaraawe muteko epooma yeele
Nkhulupale wa epooma ya WAMPHULA, vahanle onnilavuliwa woothanyevo mwaha moota onivaraawe muteko epooma yeele Ennivira eyaakha emosa, Paulo Vahanle oreene ohoolo wa epooma yeela ya Wamphula, ni woopaceraru atthu a epooma yeela annilavula woothanyeyavo mwaha moota onivaraawe muteko ni onniphiyelela wi asivelihe anammutthettheni awe. Ixitaraata sa epooma ya Wamphula siniphwanyaneya sithipen'ye ni mmuttettheni wotheene siri ikokhola seyiya sinaaruhela iretta atthu. Muhina wa manyakunyaku atthu a epooma yeele, Paulo Vahanle ahaakusanyerya mavereyatoore ni anamuteko awe avaha mahuku 90 wi avarase muteko woottiyattiya malitti muxitaraatani. Ni mukhulupale wa epooma yeele ohimya wi onirowa athuma ikaaro piili sirumeeliweke okathi sinirowaaya okhupiwa ikokhola. Vahanle yoola, ohuulumatho wi mikacamiho seyiya sinoonaneya epooma ya Wamphula saari mwaha Kuveerunu ohiveleeliha musurukhu wi ovareliwe muteko epooma yeele. ́ ́ ́ Onnivira okathi wowaatta nihaakhelaka musurukhu yoole wa onikaweliwa ipooma wi ovarele miteko, musuruku yoola waanirowa onivarelela miteko sahu sooreriha ixitaraata, nkisuwela etthu xeeni nimwiirinhaahu kuveerunu'', ulumaka vahanle wooriipeya murima. Moonelo awe Vanhanle, Kuveerunu khaniphavela oveleeliha musuruku yoole, mwaha wi onitthuna okacamiha miteko seyiye sinivariwa ni paritiitu Renamo.
politica
Raja
test
a_article-02-08-2012-mozambique-piracy-voa-news-138948299_1262217.txt
Wincereriwa masukelo yaale oweettiha pure-pure mikukutta mmphareya ya elapo ya oMosampiikhi.
Wincereriwa masukelo yaale oweettiha pure-pure mikukutta mmphareya ya elapo ya oMosampiikhi. Mosampiikhi, Afirika tu Suuli ni Tansaniiya sookwerethiwa ewarakha ya mwiiwanano opooma ya Otari- Salaama. Mosampiikhi, Afirika tu Suuli ni Tansaniiya soovarana mwiyoono wi sinncerere maxukelo yaale oweettiha pure-pure mikukutta mmphareya ya elapo ya oMosampiikhi. Ilapo sootthaaru sookweretha ewarakha ya mwiiwanano opooma ya Otari- Salaama, elapo ya oTansaniiya. Ewarakha yeela yookwerethiwa wala elempwale eniruuhela inamuna sa masukelo yaale oweettiha pure-pure mikukutta mmphareya ni matakhalelo makinaaku aneettihiwa mphareya ya elapo ya Mosampiikhi, Afrika tu Suuli ni Tansaniiya. Mosampiikhi oohoolelinwe ni mukhulupale wa miteko Soowaniha elapo, Filipe Nyusi. Axitokweene mosampikaana annikupaslisa wii soopaka ni avarasaka miteko hoothe enoonaneya oreera wa elapo ni ohakala saana wanamunceene. Mosampiikhi ehoonela ekoyi mwaha wa atthu yaale anihasula wala aneetta pure- pure mmphareya. Okathi yamala eyaakha ya 2010, alowi wala ya amiserya ihopo ophiyerera 19, ahivarasiwa avaraka muteko aaya mphareya, elapo ya Sofala ni maconi Somaali. Mamosampiikaano nanamuwrya araru aakuxasiwa mphaka nikatha wa oSomaaliya anavarihiwasa miteko sootakhala soowiiya ikalawa mmphareya Intiku. Savinraaya myeeri mithanu avarasaka miteko seyiya sootakhala, ekalawa aaya enivaranaaya miteko seyiya yaahivariwa ni mariinya a elapo ya Intiya. Okathi yoola avarasiwaaya ahoopiwa kapwitthi aphwanyaneyaka mamosampikaano thanu na piili arimeelasaka mphareya. Akina 12 ahoopowasa akumihasiwa mmaasini. Nookhuma vaavo, elapo ya oMampiikhi enniphavela enamuna wi ekaasopihe wala osyakaxakiha muttetthe yoola wa mphareya. Kuveerunu oothuma ikalawa soowehaweha elapo ya Oxipaanya ni avekela ovariwa moono ni elapo ya Afrika tu Suuli, onrowa owehexexa saana makhalelo a iphareya.
politica
Julio
test
a_presidente-renamo-considera-detenao-muchanga-acto-intimidacao_1954927.txt
Dhlakama wiirale otthukiwa wa Muchanga etthu yoowoopopiha ni opacana
Dhlakama wiirale otthukiwa wa Muchanga etthu yoowoopopiha ni opacana Muhooleli a Renamo oohimya wiira khanirowa waakhula n'ikapwitthi nnya ohaakhulela ohikhala ni nroromelo okhuma oKoronkoosa. oMaputu Peresitenti a Renamo, Afonso Dhlakama oolavula ni alipa ihimya ihapari, emakaaripi y'olelo, mutelekonferensiya, ni oohimya wiira otthukiwa wa namuhupi awe, António Muxanga, etthu yoopacana ni waapucari omwene. Nsu na Afonso Marceta Dhlakama khinaathukumanyale anamahimya ihapari pahi, masi tho nahaakuxa atthu a elepo yeela mpakha oseeti wa Renamo oMaputo, khusariwa mpakha okutteleliwa erampha Ahamed Sekou Toure. Dhlakama oohimya, nnya, wiira khanirowa waakhula n'ikapwitthi. Afonso Dhlakama ohinyexexa wiira khaniroromela okhupaareliwa okhuma mutakhwani ya miyaako y,oKoronkoosa ni ohaakhulela wiira Peresitente a Repuubilika oniwerya etthu wiira arowe amukumaanane, envare ni emookotthe.
politica
Vasco,SALUSTIANO
test
a_revisao-constitucionalrenamo-e-mdm-em-desacordo-131873768_1261367.txt
Mooneelo wa nlamulo: Renamo ni MDM khoniiwanana.
Mooneelo wa nlamulo: Renamo ni MDM khoniiwanana. Renamo okhottaka okela mwa ekomisawu Ad-Hoc, MDM iraale onoohimya muupuwelo awe. Mpantta wa Renamo Mpantta wa MDM Ipartiitu soopiili sa oMosampiikhi sihininkhalela kuveerunu sookhalana iyunkomelo sinnitikinihiya wa moonelo wa nlamulo nithonyiheriwe ni Frelimo. Renamo onnihimya okhotta wawe wookela wa okomisawuni wa Ad-Hoc sipakiwe woowira owehe nlamulo. MDM khiwankhunle pahi nave tho oohimya ohela wamesawiira silavuliwe muupuwelo awe wooweha weha mpakha wooniiherya wa isumana piili. Fernando Mazanga, namalavula a Renamo, iraale muupuwelo a Frelimo, khorina muupuwelo anaanano, kwaatu owiipitha nimwiila awe ota.Mazanga epartiitu yoowattiya enoorowa wuupuweliha inocua, olipelelaka wiira soovirikana simpelaawe Frelimo simalihiwe wa ikuru saneeraru. Ela ti, kaahiliyala, mooniheryo otthuniwe ni Manuweele a Sowusa, namalavula wa munkomelo a Renamo. Nave, wanaananoni va khivo epartiitu enoona moonelo oorera wa soowupuwela sahu, wa soowupuwela sa frelimo mparlamentooni. Renamo okhottaka okela mukomisawuni wa Ad-Hoc, oneelaka ohixikha nlamulo, MDM oohimya wooniherya muupuwelo awe ohimyaka itthu sikina- wa ikuru- simmwalaniha winnuwiha muhina exitaatu woohikhalana epartiitu ni kuvernatoore ohaana othanliya mwa mwiirano amaporovinsiya.
politica
Helio
test
a_filipe-nyusi-exonera-chefe-estado-maior-general-director-sise_4083974.txt
Filipe Nyusi oomukumiha Chefi a Estaatu Mayoore Ceneraale ni mohooleli oSISE
Filipe Nyusi oomukumiha Chefi a Estaatu Mayoore Ceneraale ni mohooleli oSISE Peresitente a Repuupilika, Filipe jacinto Nyusi, omukumiha, enamanli yeela, 24 ya Otuupuru, eriyari ya Etixipaaxu Peresitensiyaale Graça Tomás Chongo, ekaruku ya Chefi a Exitaatu-Mayoore Ceneraale ya ikuru Soowikokotta ni Ikapwitthi ya Waakiha ya Mosampiiki (FADM). Ni eTixipaaxo Peresitensiyaale ekina, mwene a elapo y'oMosampiki omukumiha nave tho Lagos Henriques Lidimo vakhatterani ya Muhooleli-Muulupale a Miteko sa Inforomasawu ni Okhupaarela Exitaatu (SISE): Mukhulupale a Elapo omukumiha nlelo Júlio dos Santos Jane ekhattera ya Komatante-Muulupale a Poliisiya a Repuupilika ya Mosampiiki. Enamuna ekina ya nlamulo, mukhulupale a Elapo ya oMosampiiki omuthanla Júlio dos Santos Jane para ekhattera ya Tiretoore-Ceraale a Miteko sa Inforomasawu ni Okhupaarela Elapo.
politica
Vasco
test
a_ataque-contra-trabalhadores-de-um-programa-de-saúde-preocupa-fortemente-a-embaixada-americana-em-moçambique_5679052.txt
Ohasuliwa ni wiiviwa wa anamuteko oxiripitaali oniriipiha murima nikhuru na Empaxaata ya elapoa Exitaatu Uniitu ta Ameerika (UEA), elapo ya Mosampiiki.
Ohasuliwa ni wiiviwa wa anamuteko oxiripitaali oniriipiha murima nikhuru na Empaxaata ya elapoa Exitaatu Uniitu ta Ameerika (UEA), elapo ya Mosampiiki. Nkutakutho ola, wiiranen'ye namararu, mahuku eettaaya 25, ahiphwanyaneya ahasuliwa anamuteko ayili yaala iira mpantta wa nikhuru na muteko soovoniha eretta ya SIITA, elapo ya Ameerika. MAPUUTU — Empaxaata ya Exitaatu Uniitu ya Mosampiiki yoolepa ewarakha elavulaka wi '' ninniphwanyaneya onirimpeene murima mwaha wa makacamiho yaala soohasuliha ni ohononiwa mikukutta eporovinsiya ya Maniika'' okathi yoola yiiraneya itthu seyiya, ahiphwanyaneya ahasuliwaka mutthu mmosa yoola iira mpantta wa nikhuru na muteko wa oxiripitaali elapo ya Ameerika. Ewarakha yeela elempwe ni Empaxaata ennihiya wi nkacamiho ́ ́ ohaawereya anamuteko araru, mmosa ohoonaxa owereya, yoola iira mpantta wa nikhuru nenla naavara muteko ni nikhuru nikinaaku na EUA wi naaruhele nreerelo atthu otheene a mulaponi okathi yoole wa eretta. Empaxaata ya elapo ya Ameerika ́ ́ olepa ewarakha aveleeliha atthu yaale awereyasiwe ni ahasuliwe, ewarakha yeela alempwale muulumu oriipiwa murima mwaha wa nkhalelelo yoola ni muulumo owaattittimiha atthu yaala mwaha wa muteko avarasasaaya nkhuntti wa ekumi elapo yeela ya Mosampiiki, elavula ewarakha yeela. Nkacamiho yoola wohoonaneya namararu, mahuku eettaka 25, elapo ya maniika, wenno ennoonaneyaka ahasuliwa wa atthu mwaha wa ekhotto yeela atoropa a nikhuru na renamo, nihooleliwa ni Mariano Nhongo.
politica
Raja
test
a_governo-mocambique-fecha-mesquistas-mocimboa-da-praia_4119977.txt
Kuveerunu wa elapo ya Mosampiiki owala misikitthi seyiya mwaha wi aniswali anamatakhali yaala awiivasa atthu epooma ya Mosimpwa ta Paraaya.
Kuveerunu wa elapo ya Mosampiiki owala misikitthi seyiya mwaha wi aniswali anamatakhali yaala awiivasa atthu epooma ya Mosimpwa ta Paraaya. Misikitthi miraru soowaliwa epooma ya OPhempa soowaliwa. Owaliwa wa misikitthi seyiya ni Kuveerunu yaari mwaha wå anwiive yaala avolowanse muumu anaswalasa. Nikhuru nenla tinootakhala mwaha wi ahiwoopela ni awiiva mapuluusa axexe woopacerani wa mweeri wa Owutuupuru, opooma ya Mosimpwa ta Paraaya, porovinsiya ya Kaapu Telekaato. Misikitthi miraru soowaliwa epooma ya OPhempa soowaliwa ni kuveerunu wa epooma ya Kaapu Telekaatu, okathi sawaliwaaya ahiira mpantta akhulupale a misikitthi yaala aniira makhuru mayili, Konseelyu Ixilaamiku ni Konkereesu Ixilaamiku. ''ONkhalelo yoola woowaliwa misikitthi seyiya wuupuweleliwe ni Kuveerunu wi siwaliwe paahi misikitthi iye aswalasaaya nukhuru nenle liniwiva atthu epooma ya Mosimpwa ta Paraaya'' alavulaka nkhulupale wa exariya ni etiini, Alvaro Gonçalves, muxoronaale Notiisiya ya elapo ya Mosampiiki. Nihiyakatho epooma yuulupale yeela ya OPhempa, ipooma sikinaaku siniira mpantta sinnirowa owaliwa misikitthi ntoko iye siniphwanyaneya etixitiriitu ya Xiwuri, Mwentepweexi, Makomiiya, Mosimpwa ta Paraaya, Paaluma ni Nankaati. Mahuku eettaka 5 ni 5 mweeri wa Owutuupuru, milokosene sa anamatakhala akuxanse kapwitthi awoopelasa mapuluusa epooma ya Mosimpwa ta Paraaya ni ahiphiyelela awoomolasaka nuuvenya anamaka elapo yeele. Mupuluusa ophiyelela axexe ni anamatakhala 14 ahikhaasa okathi yoola atthu opelanaaya, yiiraneka siiso, akhulupale ahilavula ahimyaka wi atthu ophiyelela emiya atthukasiwa wi akohiwe ni aphiyelele osuwaneya nipuru anamatakhala yaala anikhumaayawo. Mpakha olelo khasuwaneeye nipuro atthu yaala anirwasaaya, nnakhale ntthu mmosa khapukinwe.
politica
Raja
test
a_presidente-moçambicana-diz-que-insurgentes-executaram-cinco-dos-seus-membros-em-lumbo_5900564.txt
Mukhulupale eelapo oniira wii anamurwa aninyanya elapo aawoonyokola mamempuru aawe atthanu oLumpu
Mukhulupale eelapo oniira wii anamurwa aninyanya elapo aawoonyokola mamempuru aawe atthanu oLumpu Filipe Nyusi onthipanyera wiira wuukeereriwa wa muttetthe wooPalma oowaniherya ni iForsa sa Tefesa ni Sekuransa Anamurwa aninyanya elapo anuukeererya eporovinsiya yo Mosampiikhi ya Kaapu Telkatu awoonyokola mamempuru atthanu wa nikhuru neele, evinraya wuukeererya woovonyiwa muttetthe oLumpu, oPalma, ohiyu wacuumwa 21. Mulaleeryo opakinwe ni mukhulupale eelapo Filipe Nyusi mupaancani wa Komite Senterali wa Frelimo, epartiitu enhoolela elaapo, olelo, onihenryene "eniiveli yoohitampi ya mapantu" "Okathi yaavolowaaya, makhulupale yaahikileela wiira nsana ohiyu woomalani wa nihiku, amananiha ovolowa oLumbo", oohima Nyusi, mulipa ohilavunle saana soovara sa anamurwa aninyanya elapo mwaha wa ekhulupale aaya. Muhooleli eelapo oolipiherya wiira muupeereyo oowaniheriwa ni Ikuru sa Mukhupaarelo ni Ovarelela. Epaceryaka epanca, Filipe Nyusi oswaahiha niira na panca ya nikhuro troyika sa Anamuhooleli eelapo sa Mmuttettheni Woowunuwa saana Wafrika Australi (SADC) wa mukhalelo oKaapu Telkaatu esumana eeyo enrwa, woohihimya nihiku. Owo oolipiherya wiira Kuveernu aawe kokhontte okhaliheriwa wiira aasyake anamurwa aninyanya elapo mwaha wiira, oohimya, "ninitthuna ni ninipheela mikhaliheryo, masi khanimpheela okhala ota wa mukhalelo". Wuupuwelela wiira nikhuru na SADC ninrowa owehaweha natiri a komite ya atthu osuwelexa a orkanisasawu emwiire natiri oovahererya nikhuro namaporopa awoorkanisasawu yeettaka alopwana ikonto tthaaru ni ikaruma soowanana.
politica
Julio
test
a_morreu-o-politico-moçambicano-máximo-dias_5715779.txt
Ohookhwa poliitiku wa elapo y'oMosampiikhi Maasimo Diyas
Ohookhwa poliitiku wa elapo y'oMosampiikhi Maasimo Diyas Ohokhwa, nihuku noopacerya nla, 28, oLisboa, oPortugaale, poolitiku ni namwaakhula milattu Maasimo Diyas Wooniherya wa ekaratha ya oMosampiikhi, enlepa wiira Diyas oyariye mwaakha wa 1937, amaalale omumula. Muteko awe towoonihereya, wa sookhumela wa mwaakha 1974, wa muupuweleli ni Jowana Simeyawu wa nikhuru noowuraana wa elapo ya oMosampiikhi GUMO khiwavaren'ye muteko mwaha woovahana ikuru. Wa yootthukuliwa wa mukhalelo wookhala ipartiitu sinceene, Diyas ohokolowela winkomela ehice wa epaartiitu Monamo, ni ohinaana wunkoma wa ohoolela elapo , maakha wa 1994. Ookela mukhurupuni mwaRenamo-wuuraana wa mwaathanle, Diyas aari Teputaatu w'Asempeleya yaRepuupilika . Owo ohikumiha mapuroni onakhuliya milattu wa mwaakha wa 2017, wa nukhalana iyaakha 50 wa muteko Maasimo Diyas, tiithi ni tho namwaakhula milattu a Ligiya, Fonseka, mwaara amuhooleli wa oKapu Verde
politica
Helio
test
a_dez-antigos-guerrilheiros-renamo-integrados-polícia-moçambique_4545887.txt
Okumihiwa atoropa akhalayi a Renamu oniira wiiraneyaka okathi ola oMosampiikhi ookhala oopakeya eporosesu yohisuwanyeya saana ni ehinrowa okhaliherya wii okhale osamihana elapo yootheene, wakhala wii otthikiheriwa wa wataaneya wahikhale wa exariya ni wa okhalela wa atthu ale.
Okumihiwa atoropa akhalayi a Renamu oniira wiiraneyaka okathi ola oMosampiikhi ookhala oopakeya eporosesu yohisuwanyeya saana ni ehinrowa okhaliherya wii okhale osamihana elapo yootheene, wakhala wii otthikiheriwa wa wataaneya wahikhale wa exariya ni wa okhalela wa atthu ale. eParalamentu ya mMosampiikhi enikela wiiraneya esumana eyo enirwa, ele yaheeraneyiye mahiku avinre, enikela waakhuleliha oviraneya wa mwaathanlo, okhala wiira woovira mwaakhanano wa akapwitthi mmatatani wa anakhotto a Renaamu. Dez guerrilheiros da Renamo serão incorporados, dentro de dias, nas fileiras da Polícia da República de Moçambique (PRM) marcando o início do processo de integração de elementos do braço armado do antigo movimento rebelde nas Forças de Defesa e Segurança. O anúncio foi feito pelo ministro moçambicano do Interior, Basílio Monteiro, num encontro, em Maputo, com várias dezenas de membros e oficiais da polícia moçambicana, que afirmaram estar dispostos a acolher os homens da Renamo e respeitar os que, eventualmente, forem patenteados. Ossufo oniphavela ohihiwa osurutato voorerela ni voottittimiheya wa axilopwana "a Renamo Esumana ele evinre komantu xerale ya mapuliisiya a Mosampiikhi yahihima wii muhooleli wa nikhuru na miteko sootumerereya wa eporovinsiya ya Kasa, Tudelo Guirrugo aahitthukweliwa ni omala okohakohiwa. Referiu ainda que outros homens da Renamo serão integrados na Polícia Costeira, Lacustre e Fluvial, um ramo policial de elite. Para alguns académicos, este acto pode significar que há vontade política de se avançar com a materialização do entendimento sobre a desmilitarização do braço armado da Renamo. Refira-se que há dias, o Chefe de Estado moçambicano, Filipe Nyusi patenteou alguns militares da Renamo que já faziam parte das Forças Armadas de Defesa de Moçambique-FADM.
politica
Araibo,Julio,Safira
test
a_polícia-descarta-crime-político-em-acidentes-que-mataram-três-pessoas-na-campanha-em-chimoio-_4590240.txt
Puluusiya onihiya "ekirimi poliitiku" mwaasitentini owiivale atthu araru mukampaanyani Oximoyiyu
Puluusiya onihiya "ekirimi poliitiku" mwaasitentini owiivale atthu araru mukampaanyani Oximoyiyu Mateus Mindu, namuhupi oopuluusiya a epooma ya Omanika, iirale "wincerereya wa waakuveyavo", ori va maphattuwelo wa ehasara woophitana wa atthu araru Mapuluusiya Oomosampiiki, oomunisiipiwu Ooximoyiyu iirale enamathanu ela, 27, "ekirimi poliitiku" mwaha wa sookhumelela mparapaarani iwiivale atthu araru nikihu nettaka 25 opaceriwakawu Olaleyiwa mwaathanle. Mateus Mindu, namuhupi oopuluusiya a epooma ya Omanika, iirale "wincerereya wa waakuveyavo", ori va maphattuwelo wa ehasara woophitana wa atthu araru Naweettiha ekaaro mmosa, aaphinte atthu araru, owiivaka atthu ayili ni aavulalihaka atthu axexe, ninleelo onootthyawa-tthyawa, ohaacererya puluusiya. Mutthu mukina okwhiiye othana, emaara ekamiyawu yaakunxe itthu yaarowaaya iwe aari namucinka okunxeene ipanfuleetusa fereliimu (orina owerya), oparapaarani 6 ya elapo. Anaakwha avithiwe enamathanu yeela, Oximiyiyu, anisuwela a VOA amusi tahimmye Ale oovulala ninleelo anookhapeleliwa. Afereliimu woonenle nipwhanya nihiku nikhumelenle otakhaiwa nno, yaahimmye wiira animwiirela mpantta wa atthu ale akwhiiye, khathikenletho olavula mwaha ole. Nirowaka ohoolo, nihiku na neeraru wa olaleyiwa opooma wa Oximoyiyu, olikaniwa wa imunisiipiwu sikina, iparitiitu khasinittara ikano, sihiyaka iye soohimyasa mwa eye sitekeliwe atthu ooteene ntoko ixikola ni ixipiritaali. Muupuwele wiira ipooma ithanu sa Omanika, siri Oximoyiyu, Okontoola, Osusuntenka, Omanika ni Okatantiika sinirowa waathanla anamulamula anpooma waya asya sa mwaathanle a 10 a Oyituupuru.
politica
Araibo,Julio,Safira
test
a_tiroteio-inviabiliza-entrada-de-equipa-de-recenseamento-na-gorongosa_1900962.txt
Oruma wa ikapwitthi onnikhottiha ovolowa wa nikhuru na mwaarepele oKoronkoosa.
Oruma wa ikapwitthi onnikhottiha ovolowa wa nikhuru na mwaarepele oKoronkoosa. Ottikhelaniwa wa ikaraxuuti woonanen'ye oxaaka wa nsana, mahiku yeettaka 24, eriyari ya nikhuru na kuveerunu ni anakapwitthi a Renamo, muttetthe wa Kaasa Panana, eTixitiriitu ya oKoronkoosa, oSofala, wookhottiha opacerya ovara muteko wa nikhuru anamarepela athanu ni araru yaarowa okhala muttetthe ole wa ekhotto, okhuma nsana. Saari sootheene soolikaneene wiira opacerye, voosiiso wa nsana muteko wa mwaarepele muttetthe wa oKanta, oKaasa Panana, oTazaronta, oVuntuuzi ni oSantunciira, oKoronkoosa, weyiwo onikhapeliwa wiira tonikhalaawe Dhlakama ni alopwana awe, yaatthuneya orepeliwa nuumala mwiiwanano eriyari ya kuveerunu ni eparitiitu yeela, waalehaniwaaya wiira mukhuru anamarepela ewerye ovolowa, voohikhala vo mafalume. Niisiisa, ovonyaniwa itiiru woonanen'ye muttetthe wa oKaasa Panana, ohooceliha okela wa makhuru mathanu ni mararu anipwanyaneya yeemenleene vapooma ya etixitiriitu ile okhuma vapacenryaaya muteko wa mwaarepele. Ehapari ya oruma itiiru esuweliwe voosiisu yoola pahi 25 ya mweeri waneecexe.
politica
Vasco
test
a_gaza-jovens-do-nova-democracia-em-liberdade-provisória-partido-angariou-fundos-em-48-hora_5187748.txt
Kaaza: Amiravo aneettela eparitiitu ya Nova Democracia atthukulasiwa; ni eparitiitu yeela yoottottela musurukhu okathi wowaatta.
Kaaza: Amiravo aneettela eparitiitu ya Nova Democracia atthukulasiwa; ni eparitiitu yeela yoottottela musurukhu okathi wowaatta. Akhulupale a epooma ya Kaaza ahaatthukulela olelo, mahuku eettaka 30 mweeri wa Novempuru, amiravo ophiyelela 18 yaala aniira mpantta wa eparitiitu Nova Democracia, otthukuliwa waya amiravo yaala alinvwale musurukhu woophiyelela imiya muloko miili ni imiya piili sa metikaali (720). Amiravo yaala atthukasiwe otixitiriitu ya Xookhwe, mahuku eettaka 15 mweeri wa Owutuupuru, nihuku eraneyaaya mwathanle, yaala akanyereriwa owoka ewarakha yeela enithoonyiherya nsina na atthu yaala aniwehaweha miteko seyiya sa mwathanle. Akhulupale a eparitiitu Noba Democracia alavula wi nkhalelo yoola wiiranen'ye khayi weekekhayi, itthu seyiya sotheene siroopakiwa ni eparititu Frelimo, aviraka mahuku epariitu yeela tiyalonle mwathanle yoole. Eparitiitu Nova Democracia yooliva musurukhu yoola aphwanyanse mwaha mwaha wa nthukumano wapakiwe waasimwa #Gaza18, musurukhu yoola waakusanyiwe mahuku mayili. Mahuku ettaka 45, okathi ovinreene wohakuveya ni iwoora 48, okathi wootthyawa" moolumo ala alempwe mufeesipuukini wa muthiyana mmosa onnaakhula nsina na Quitéria Guirengane nkhulupale wa eparitiitu Nova Democracia. Noonelaka muupuwelelo wå akhuluple, Guiregane olepa ewararakha enihimya wi '' okathi atthukiwansaaya amiravo yaala khuwaapinse onavekeliwa musurukhu wi opolasiwe (...) Woopacerya naahiliwa musurukhu yoola waavekeliwa; anamattheka otheene ahaana alivaka mulattu aya ́ ́. Otthukeliwa wa amiravo yaala waahinyaariwa ni atthu owaatta a mmuttettheni yaala a elapo ya Mosampiiki ni ale anivara miteko sowaatthuniherya exariya atthu elapo soteene. Mpakha olelo kinahimmwe nihuku anirowaaya ophukiwa milatthu sa amiravo yaala. Epartiitu Nova Democracia yoolavula wi '' mahuku ala ninikhala novalaka ni nisoovelelaka''. ''Ninrowa otthikela owana ekhotto mpakha atthu yaala ni hiyo noopowe''.
politica
Raja
test
a_ataque-contra-coluna-de-dhlakama_2962027.txt
Otupheliwa nikhuru na Dhlakama ohawulaliha atthu axexe a Renamo.
Otupheliwa nikhuru na Dhlakama ohawulaliha atthu axexe a Renamo. Wipitheliwa wenno wonanen'ye esaapatu wa khatiri ya ikhilomo miloko miili ni opooma wo Ximooyo, weywo mahoolela a Renamo warowaawe, nomala omuhoolela mmaleleke wananmwaani otixitiritu wo Makosa. Mmosampikhi, atthu axexe a nikhuru nokhomaaliha ni wakiha sotakhala wa moono wa Renamo, awulalasa, mwaha wowipitheliwa, wa nikhuru nimosa wattharana mikukutta waphwanyaneya awe mahoolela a Renamo, Afonso Dhlakama, oPorovinsiya oniphwanyaneya eriyari ya elapo oManika. Wipitheliwa wenno wonanen'ye esaapatu wa khatiri ya ikhilomo miloko miili ni opooma wo Ximooyo, weywo mahoolela a Renamo warowaawe, nomala omuhoolela mmaleleke wananmwaani otixitiritu wo Makosa. Wa nvaanelo ni anamasuweliha ihapari, Dhlakama ohalikela sa mwaha yoola ni ohimya wiira khonanyihererya wiira wamananihiwa wokotthiwa ni masurutaatu a kuverunu. Armando Mude, Kumantanti a mapulusiya oManika, onnikhootta wi waari wipitheliwa ni masurutaatu a miteko sa kuverunu ni onihimya wiira atthunaka yaari mamempuru a Renamo yoola. Ola mukhalelo mukina tho ononiherya sa mukhalelo ninleelo wa ikhotto sinonaneya oMosampikhi, simpwahereriha iyomperereryo wi wonaneye mukumanelo wa mukhulupale eelapo, Filipe Nyusi, ni mahoolela a Renamo, anooniwa okhala yaawo akhanle olokolela ni okhomaaliha murettelo wa elapo. Amahoolela owanli annihimya wanamunceene otthuna ni ophavela okumanela, masi wa muthukumano yoowo wa khuta mpantta onnivekela sinvekelaawe. Ettiminku yeela, Filipe Nyusi waaphwanyaneya wa ekerexa emosa yav eriyari yo Maputo, ni mompereryo wa murettelo, ottikela ohoolelihaxa wa olompa waawe.
politica
Araibo,Julio,Safira
test
a_ine-contraria-números-de-eleitores-apresentados-no-recenseamento-em-gaza_5003842.txt
INE oovirikaniha mwaalakanyo wa atthu oorepeliwa owooniheriwa muttetthe yooKaasa
INE oovirikaniha mwaalakanyo wa atthu oorepeliwa owooniheriwa muttetthe yooKaasa Numeru wa atthu anikela othanla ohimwale muSekeretariyatu Teekiniku wa Namuhoolela wa watthanle (STAE) oMosampiikhi oolela wiira ohaarepela mmuttetthe yeelapo yooGaza onikela opwanyeya pahi mwakha wa 2040, oohimya muhooleli muluphale eelapo amwaalakanyo wa Instituutu Nasiyonale ya Estatiistika. "Nawehaweha soopheela sahu sa muttettheni wiira siroonhe opakiwa mwaak wa 2007 mpakha 2040, paahi wahala wa soopheela sahu iri sooheleliwa oowalakanyiwa atthu apwanyinwe wa iyaakha sa 18 wa osulu, hinyo nnupuwela ohelela wiira nuumeru nle nikhalele paahi eyaakha ya 2040", oohimya Arão Balate, yoovaanela ni alupa ahapari oMaputu, enamathanu yeela, 17. "Eyaakha ya 2040 Kaasa tonirowaya ophiyerihavai 2.2 imiya imiya sene atthu ookhala ni nuumeru ya atthu iyaakha soohola wa 18 imiya imiya sene ya atthu 1,2", oolipiherya. Renaamu onitthikela oripithula soohimwa weeri wa axitokweene ahaakhi ni ooheleliwa nsana hoothe ni PGR yoovahererya evekelaka oheemereriwa sookhumelela sa oorepeliwa wa mwaathanle ni no opakiwa muweho soota muporoseesu.
politica
Julio
test
a_article-01-10-2012-mozambique-elections-137031768_1261973.txt
Waathanle oovirikana Onyampaani onrowa wiiraneya nihiko na 18 wa Apirili
Waathanle oovirikana Onyampaani onrowa wiiraneya nihiko na 18 wa Apirili Soovirikana sa Onyampaani sookhalana weemereriwa wa wiirela mpantta, paahi wa Partiitu Frelimo Kuveernu mosampikaano oolamula olelo, wa panca oopacerya a mwaakha, nihiku na 18 wa Apirili, nihiko noopakiwa mwaathanle oovirikana omunisiipiyu Onyampaani. Nuumala oCuamba, oPemba ni oQuelimane, ironwe muvootuni mweeri wa Tesempuru ovinre, mwaha wa muhihereryo wa Makhulupale eelapo avinre, OInhambane onrowa mwathanle ovirikanya, mwaha wookwa mukhulupale, Lourenço Macul. Mpancani memmo, kuveernu ohimiya okathi wa 18 wa Fevereyiro a 8 wa Marsu wiira atthu arepeliwe wamwathanle ni ikhalihiwe isya ikaternu. Soovirikana sa Onyampaani sookhalana weemereriwa wa wiirela mpantta, paahi wa Partiitu Frelimo. MDM, epartiitu enooneya mpuwa wa poliitika yeelapo, eniira nlelo enwehaweha mukhalelo. Nenna, Renamo, epartiitu wa poliitika yuulupale yoovirikana muupuwelo yeelapo, yoohimya wiira khenrowa okhala vapurusesu yeela. Namuhupi eepartiitu ohimwa vaninano, wiira yaahivirihiwe ePakoti esya Yamwaathanle, anrowa okhala otha wa muthinto wa mwaathanle.
politica
Julio
test
a_governo-e-renamo-podem-assinar-hoje-novo-acordo-de-paz_1966477.txt
Kuveernu ni Renaamu aakhala ookwerethasa olelo wiiwanana osya ohikhala ekhotto
Kuveernu ni Renaamu aakhala ookwerethasa olelo wiiwanana osya ohikhala ekhotto Armando Guebuza ni Afonso Dhlakama anrowa okwerethasa etukumentu wamukumanoni enirowa wiiraneya oMaputu Kuveernu ni Renaamu onoopwanyaneya othukwasa, enamayili ela, 28, wiiwanana oomala onrowa ohimakaserya omala wa soowanele sa mamilitaari eyaaka evinre ahaakumiha anookwa anceene oovikana muloko. Noomala 64 mirukureryo soovaanela, sokawaniwa sootthika ni soohola, ni okathi okawanyeya eniyari, mipantta soopiili soolaleya, esumana evinre, ophiya chekaruma yoowiwanana etthunenle wiiraneya wa 95% sa iponto soowakhulaniwa okhalana wiiwananiwa. Veeri wa muttetthe woomosampiikhi, eniwehereriwa ni mulipelelo soohimwa soolipiheriwa sa mirukureryo soovaanela soolelo, enirowa okhala mohimeeryo mwiiwanano aneyili wa "Acordo Geral de Paz". Nittharihaka soolempwa soohoolelihiwa ni nikhuru ananakoso oKuveernu ampantta omiili aniirela olavulasa poliitiku-militaari, sootthuneliwa siwalinwe vanrotha noolelo inoovira mmatatani wa axitokweene yaari mpuwa wa mulavulo, masina aaya, Mukhulupale Eelapo Armando Guebuza ni mukhulupale a Renaamu Afonso Dhlakama vanikumano, voopacerani waarowa okhala oMaputu.
politica
Julio
test
a_presidente-do-município-de-quelimane-acusa-polícia-de-furar-pneus-da-sua-viatura_5273047.txt
Muhooleli a epooma yoKelimane ammotherya Pulisiya ophula epenewu.
Muhooleli a epooma yoKelimane ammotherya Pulisiya ophula epenewu. Awo amoopa kapwiitthi, ni aphula epenewu ya mukukutta , aavoonyerya ekaaxi enunliha ya emeturu emosa ya erakamelo, onhimya ti Arawuju, oVOA, mwaha ekhumelenle esekunta fera ewoora yeettakasaya ni muutthu aya a epartiitu ya Renamo, ewoora yatthapiya aya nihiku na epooma ya oKelimani, eporovinsiya ya oZambeezia. Hiyo Ninlipelela atthu oorooromeleya woowira ahimye yiiraneyale. Omala wa nihiku, akapineeti ahu emphukaniya milattu enrowa onnilaka yoowiira, ohimmye Arawuju oonihaka wiira simpakiya Itthu wiira yoove. Moneelo awe Arawuju, itthu simpakiya ni mapuliisiya aniira awoopopihe ewoora yamwathanle nihiku nle neettaaka 15 no mweeri wa Owutupuru ni yaalipanaka mapuliisiya wa elapo ele yoKelimane. Mapuliitiku aniira awoopopihe atthu. Anruma muhupi ni anaanano kakhenlyaka onihimya wiira miiyo kiiri muliistani wa yaale anrowa wiiviya, onihimya muhooleli ule owenhe enupa yaamama awe ekurumuliya Ana mwaakha wa 2019. Arawuju oohimya wiira "osuwela wawe, onkhala ntoko yookhala wiiperela woohisuwela muhiina wa eparitiitu FRELIMO opheela Otthikela elapo ya eparitiitu emosa. Hiyo nihaalaka wiira yuupuwelelihe oparalamentoni soowira saya iyo, weyiwo anlavulaya atthu anceene. Muweehe tho:
politica
Helio
test
a_mandela-washinton-fellowship-nao-se-deixem-intimidar-aproveitem-a-proxima-oportunidade_2410997.txt
Mandela Washington Fellowsship: "Muhoopopihiwe, muttottele muraarelo emaara enirwa"
Mandela Washington Fellowsship: "Muhoopopihiwe, muttottele muraarelo emaara enirwa" Onihimya Tatiana Pereira, namwiirenle mpannta wa Mandela Washington Fellowsship ni namuhupi a eporokaraama Omosampiikhi, onitthara irexiponsapilitaate sowaaroromeliha anamwilepiha anirwa. Anamuhupi asyaa a Mandela Washington Fellowship annilaleya eporokaraama epakiwe ni Peresitente Obama yaatthikelaka ilapo saya. Omaputu, Mosampiikhi, alipa wiirela mpantte eporokaraama aathukumana voosisu yoola, mahiku 12 ya Akooxito, wiira elavulase musuwelelo sinuupuwelaaya okhala "yooreeraxa". Eriyari ya mweeri wa Xuulyu ni Akooxito amwaavano 500 amahoolela a Waafirika yaari ilapo Soowiiraana wiira yiirele mpantte eporokaraama Yali, naanaano eniihaniwa Mandela Washington Fellowship. Nuumala mweeri ni nuusu enarisi ixikola sooreraxa sa Waameerika, anihokolowela owaani, weyiwo onaaxuttihaaya amwaavano akina wiira awo ehooveke wilepiha. Omuthukumanoni w'anahapari, anamuhupi mamosampikaano a eporokarama Mandela Washington Fellowship alakiherana soowixutta saya ni ammana natiri otthikela waakiha wiirela mpantta wanamwiilepiha mamosampikaano. Tatiana Pereira, namapattuxa a IdealLab, ohimeerya Nsu na Waameerika wiira eniphaveliwa wiira mukwaha onirwa, mwaakha wa 2016 okhalane anamwiilepiha oovikana 190 yaatthuneliwe mwaakha wa 2014, mwa yaawo 6 ahaakhuleliwa. Anamihupi aniphavela omoona Mosampiikhi okhaleliwe ni nummaru noowaatta mukwaha onirwa wa eporokarama: "Nimphavela waahimeerya otheene wiira ehoove, wiira emananiheke ni ettottele mureerelo mukwaha onirwa", oohimya Tatiana. Nanakhoso, onaakhaliherya alipa opacerya omwiira nakhoso, anihimya nave tho wiira wuukhiseryani wa miyeeri 9 empereesa awe yaahakhaliherya atthu oophiyeryaka 800. Impereesa ntoko IdealLab sinaakhaliherya ananakoso ottokiherya iporoceeto sa anakoso ni ovarela muteko sinitthuneyaaya, mulaponi eniphavela itthu sinceene. Mandela Washington Fellowship eporokaraama emosa epakiwe ni Peresitente a Waameerika, Barack Obama, eniireliwa amwaavano a Waafirika eriyari ya iyaakha 25 ni 35 aniphavela wakhomaaliya amwaavano mmiyaalaanoni sa waattokiha anammawaani, nakoso ni ovara muteko woomeekhaawe.
mundo
Vasco
test
a_grupo-da-onu-pede-libertacao-imediata-do-activista-angolano-marcos-mavungo_3133301.txt
Nikhuru na ONU ninvekela otaphuliwa voowaakuveyaxa wa namwiivahereya a Wankoola Marcos Mavungo
Nikhuru na ONU ninvekela otaphuliwa voowaakuveyaxa wa namwiivahereya a Wankoola Marcos Mavungo Nikhuru n'anamwakiherya a Waameerika ninhimya wiira khaavo okhanle ootthukeliwa mwaha woowiira oneethi woohimya onupuwelawe wala othukumana mpancani. Nikhuru na Muteko sa Ilapo Soowiiraana soopere Mitthukelo Soohisuwanyeya Mulattu aya Nikhuru na s'Apinaatamu ya ONU noovekela "otaphuliwa voowaakuveyaxa" wa namwiivahererya ankolaanu José Marcos Mavungo, olamuliwe otthukeliwa mweeri wa Setempuru wa mwaakha wa 2015, okathi wa miyaakha mithanu ni emosa. Nikhuru nne na muteko na ONU noohimya wiira kuverunu ankolaanu aahileliwa ya nvekelo wa mahiku 19 wa mweeri wa neethanu neeraru wa mwaaka ovinre, nnya ahakhunle awe etthu vanaamwi evinrene mahiku miloko mithanu ni mmosa wiira avahe yoowaakhula. Nikhuru nla noweha wiira kuverunu kahiyoo paahi khaakhunle ewarakha nave tho khonenle vathu yoolopoliwa yoowaakuveya yiiriwe mahiku yeettaka 28 ya mweeri wa Setempuru ya mwaakha wa 2015. "Onanariwa vaalupale mwaha vakhalaka ohimiwa soopere inamuna soohikhalela sa muthhu otthukeliwe saahaakhuliweke ni namalamula okhanle timmulipelela mutthu owo", noohimya nikhuru na ONU nnoona wiira eyoo ti "yootepaxa otakhala" ncareryaka wiira mulattu ene yoola anamoona anceene aavaha mutthaka "soowiiwanyeya, soolipa ni soolikanasa, mutthaka owo oniweryaneya nave tho opwanya naanamunceene. Nikhuru na muteko ninphavela wiira kuverunu a Wankoola opake soopaka sinitthuneya wiira ophuke mulattu wa Mavungo ni wiira akumpiriri miyeettelo ni inamuna sa Ewarakha Yoolumwenku ya Ihakhi s'Apinaatamu ni Ekonvensawu Yoolumwenku soopere Ihakhi Sivili ni Poliitiko. Nikhuru na muteko ninhimya wiira ninnikupali wiira sooniwaka sookhumelela sootheene sa mulattu yoreera ovariwa yaari "otaphuliwa voowaakhuveya wa José Marcos Mavungo ni onvaha ihakhi siniiriwa omuliva musurukhu", ehuncererya yoolaleyiwa. Mmuhupini, nikhuru Ungwad nnona wiiira olamuleliwa wa Mavungo ti "vohimulattu" ni "voovonyala" nlamulo na olumwenku. Waakhula waha nukhuru n'anamwakiha a elapo ya Waameerika (ABA) Paullete ootthapela ni muupuwelo ni oohimya wiira "ohimya sinupuwelawe ni othukumana vamuettele vo ihakhi suulupale para temokarasiya ni khaavo okhanle ootthukeliwa mwaha woowiira ihakhi iyoo". Nikhuru ya ABA aari mutthenkeso mmosa mmosa waavelenle yoovekela para nikhuru na Ihakhi s'apinaatamu ya ONU. José Marcos Mavungo otthukeliwe mahiku yeettaka 14 ya mweeri waneeraru eyaakha ya 2015 ahimyaniwaka ohiiwelela/namavaanyiha mwaha wookha mmosa anamatthenkesa a mukwaha wiira ehimye ovonyoliwa ihakhi s'apinaatamu Okapinta ni ovirikana ni Esakaratariya ya Kuverenatoora, ehiiriwe mwaha woowoopopiha wa alipa okunya. Mweeri wa Setempuru owo oolamuleliwa otthukiwa ihaaka ithanu ni emosa.
mundo
Vasco
test
a_vladimir-putin-aceita-grupo-de-contacto-proposto-por-angela-merkel_1862653.txt
Vladimir Putin othuniha nikhuru na mwataniho nothonyiheriwe ni Angela Merkel
Vladimir Putin othuniha nikhuru na mwataniho nothonyiheriwe ni Angela Merkel Xanselere Alemaa otthikela oovekela Putin wiira ottittimihe omwaneene wa muttetthe a Ukaraaniya. Mukhulupale ruusu akupaali muruuku wa Xanseeleri alemaa wiira ethokihiwe"nikhuuru nimosa nikhaale owuraanya"wiira opaceriwe"nvaanelo mmosa wa matumereryo"soluluwana ni Ukaraaniya, ohinya oleelo vaava Kuveeruni alemaawu, noovira nnvaanelo orumeeliwa eyapelano ya Angela Merkel vamosa ni Vladimir Putin. muhina mwa evaanelo ole orumeeliwa eyapelano vamosa ni Putin, Xanseleeri alemaa"omuthoonya mukhulupale ruusu wiira ovoonyola ihaakhi sa okhopeela ni mukhaliheryo wa ruusiya, ohitthuneleya , muttetthe o Kirimeeya". Merkel ovaanyiha ovonyola ememoraatu ya Oputapeexiti ya eyaakha ya 1994, yeeyo Ruusiya wivahererya awe ottitthimiha otaphuwa wa omweene wa Ukaraaniya, mmukanooni sikhaale, vamosa ntoko e tarataato yoluluwana ni nikhuuru napakiti ya Maare Nekuuru ya eyaakha ya 1997. Xanselere Alemaa otthikela oovekela Putin wiira ottittimihe omwaneene wa muttetthe a Ukaraaniya. Muhina mwa mupuwelo ole a Oputapeexiti, wasinariwe eyaakha ya 1994, Ruusiya , Exitaatu Uniitu ni Reyiino Uniitu ahuraanyasa nntoko nnlipiherya na othaphuwa wa muttetthe wa Ukaraaniya ni wakakhanyiha ni othaaruwa warumeela akapwiitthi ariwa nukeleyaari, nuumala ophiya okhomoni wa URSS weewo wirela awe mmpantte. Ntoko vathinyerya tarataato a eyaakha ya 1997, epaasi navaale ya mariinya ruusa onithikela o Sepaxitoole, opuuro onemela apaketi o Kirimeeya, mahala a ovahereriwa otumereryo omosa ya okathi wa iyaakha 20, wasinariwe variyari va Ukaraaniya ni Ruusiya, ni nnleelo orumeeliwa mmpakha eyaakha ya 2017. Onviraaka ekaaripe yeele, miniixituru a Nakooso Akhupeela Alemaawu,Frank-Walter Steinmeier, ohixoniherya vohikupali viira viraneyaka othanyiwa wa elapo ya Ruusiya muhina mwa N8- nihimwaale ni Waxiittoni- ninakiherya omaalihiwa mukhalelo wa elapo ya Ukaraaniya Mwivaavo, NATO otumererya oleelo vaavawiiraka nnvaanelo variyari va Ruusiya ni Ukaraaniya vireliwaka oroweliiwo "iphiiro saya saneema"wa ohiwanana iwe ni olalerya muhina mwa oveleelihiwa vohipisa wa aliipo owehaweha akhopeela wiira muttetthe wa Kirimeeya, olaleerya sakarataarin -xeraale awe Anders Fogh Rasmussen. Alesa ari mampaxatoore 28 a mmpantte wa Exitaato-iniirela mmpantte wa murano oluttelelana , alesa yathukumaane okathi wa ikhatiiri thanaxexe muhina mwa ekwaritelo o Puruxeela, tho anithoonyasa wiira Mwataano ole okhaala ovanelana Ruusiya variyari va Ekonseelyu ya Nato-Ruusiya, ekaruma emosa ya miyatanelo.
mundo
Gito
test
a_cinco-jovens-moçambicanos-assassinados-em-joanesburgo_4428618.txt
Amiraavo athanu omosampiikhi a owokootthina ocuhaanexipurukhu
Amiraavo athanu omosampiikhi a owokootthina ocuhaanexipurukhu Miruutthu thaanu amwaavano pomosampiikhi yookotthiwe mutivela ole oviire, mittetthe sovalaane, muttetthe wa ocuhaanexipurukhu onoorowa mutivela yoola anoroohiwa omapuutu. Muhina mwa mittetthe sa maluku owaarya, sa palatiina, mulipo onithipa maluku omosampiikhi, otthukiwe okati wiraawe ohaapaliwe ni pilisa, opwanyiwe ookwa muhina mwa ekhatteya nooxa. Polisa onihiinya wii mulipo othipa maluuku ohiihopha. Murumeyi wa mwalaano wa Muteko Omosampiikhi onaanyiherya soohinya sa Pilisa ni onikwanewererya nimwaleyo na muruutthu. Yoohimwa yooluluwana ni wokotthasiwa waalipiheriwe woomalani wa mnamararu ni amusi khamosa khamosa alipo Myiiha mithanu soteene, alipo aniromoleliwa wiir apanke ikhirime ni myaahasaya nlelo kkhasinisuweliwa. Amuusi a Moisés Raimundo, iyaakha 38, okhumuliweene vatthirimani ohiiyu wa esaapatu okathi wathapela awe niira noomaleliha iyaakha okhuma nihiku nooyariwa ori woophoova woova, maana khonisuwela mwaha otanyerye ekhirime, yeeyo mulipa othoonyiwa ottyaawa. Mmosa wa alipo aniirela mmpantta amuusi anaalikela wii namuukwi ole, amwaarawe ni axirikha yaapwanyaneya atthekulaka muhina mwa opuro onilyiiwa ni oniwuuriwa mpantta wa Regents Park, ohitto wa Ocuhaneexipurukhi. Moisés Raimundo aokuuma mwa okathi vakhiini ni noovira mikharikhari 20 opwanyiwe owataleleyeene vathi osaareya etaama. Moisés Raimundo ahimuhiya nakweeli ni anamwane araaru axikhaani. Mwivaavo, noovira ikhatiiri vakhaani, opuro yoole ni nihiku neene mwaavano Moisés Raimundo wakotthiwe awe, umosa wa anamuteeko a nikhuuru na Mwalaano Omosampiikhi a Mpantta Amuteko muhina mwa Afiriika ti Suulu ohoona owereeya wa mukhaleelo ni ohiyeeriwa mukukuttha ya opouro onivara awe. muhina mwa mutivela, amwaavano araaru voohilokasa ahookotthasiwa muttetthe wa Voslurus, voophiyaka matteevelo a ikhilomu 40 maasi othi wa Cuhaneexpuurukhi. Mmosa wa amuusi wa alipo ohaaxiwa , Elias Mandlaze, ahinya ohoolo wa nlaka na VOA wiira vaavale yaakotthiwe amwaavano athanu opuro yoole araaru wiyaalesa ota omosampiikhi,masi pilisa nleelo khoriina iphiro saya ni mpantta oraawe anakhiriime nnakhala mwaha wa ekhirime. Mweene wa muttetthe omosampiikhi ni mulipo a empereesa , Amélia Nhantumbo, ohiinye wiira miruutthu sa aliipo ookwa sinoorowa olovooliwa saapatu yeela viireliwaka oroowa othokoreeriwa Omapuutu, epooma yuulupale ya Mosampiikhi. Nnakhala vakhiini atthu omosampiikhi 10 ahookotthasiwa mipantte sovalaana variyari va okathi wa mweeri mmosa muhina mwa muttetthe wa CHP.
mundo
Gito
test
a_antigos-combatentes-acusam-ocidente-primavera-mocambique_3329023.txt
Ositenti ohoothereriwa opunttha "okathi oniphuwa miri" Mmosampiikhi
Ositenti ohoothereriwa opunttha "okathi oniphuwa miri" Mmosampiikhi Mulamulo ola ti wa sakarataari muulupale wa Asosiyasawu wa Anamawaniha Ekhotto ya Moopowelo Nasiyonaali (ACLLN). Sakarataari muulupale wa Asosiyasawu wa Anamawaniha Ekhotto ya Moopowelo Nasiyonaali (ACLLN), mwaalaano a Fereliimu, ePartiitu enlamula Mmosampiikhi, ennaakoha anamaavaha a ilapo sa ota mwaha muhiyereryo wa misurukhu ni mwaha wa ophavelaka "okumiha miri" arowanaka elapo aya. Onathoonyiheriwe ni ewarakha ya mitthaka koverenamentaali Ihapari, Fernando Faustino oolavula wiira "olelo antthunasa okumihasa miri Mmosampiikhi, sookhuneeliwa ni misurukhu sookompwa sa atthu, masi ahaana wuupuwelo wiira etthu eyo khenikhalakhala evirika". Mulamulo wa Faustino onikhumelela okathi mulokiheryo wa ilapo sa ota ni Ixitaatu saahiyerenryaaya mukhaliheryo wa musurukhu Mmosampiikhi mwaha wa osopheliwa miyoolelo sa misurukhu wa mananna oovithiwa Omaputu wa musurukhu oophiyeryaka ikonto imilyawu 1,4 sa itoolare. "Elapo xeeni olumwenku ola ehinikopha", ookoha Faustino, wa ilapo kamosa kamosa sinikhaliherya masi sihirina muru oowuupuwela, okathi yoowo aniphwanyaneyaya alokihexiwaka musurukhu oowaatta ni ahincererya okurumula inasawu sikinaku sinivira sinnuwihiwaka. "Ewuroopa onnilokihiwa, Ameerika onnilokihiwa, Aasiya onnilokihiwa, tho mwaha wa xeeni Aafirika oniveehiyaawe mwaha wa olokihiwaka?", waahitthikela okoha sakarataari-muulupale a ACLLN. Faustino onihimya wiira "ilapo iya siniphavelaaya ti olosooha ilapo sahu ni, mwaha wa ipirimavera saya, okhanyereriha muvirikano wa Kuveerunu othanliwe", ni ohaakoha apatthani a ilapo sa ota mwaha wa "omaala waya wooriipiha murima" ohoolo wa ataaki oowoothereriwa Kuveerunu ni Renaamu. Muupululo Mweeri wa Apiriili, sihuupululiwa misurukhu soovithiwa saakophiwe ni Mosampiikhi wa mwaattelo oophiyeryaka ehisapo yoophiyeryaka imilyawu 1,4 sa itoolare. Soowiiraneleya, Efuntu ya Misurukhu sa Ilapo sa Ota, Epanco Muntiyaali, Ereyinu Uniitu ni eG-14, nikhuru sa ilapo sinikhaliherya ovaha musurukhu elapo soohihererya ovaha mukhaliheryo Omaputu. Ilapo sa Wiiraana, namavaha oopaceryaxa Mmosampiikhi, aalaleya wiira anoowehaweha soovahasaya simpakeliwaaya mulaponi.
mundo
SALUSTIANO
test
a_article-09-16-2011-un-infant-mortality-129953933_1261141.txt
Okhwa wa anamwane onnikhuruwa waAfirika Supisahariyana
Okhwa wa anamwane onnikhuruwa waAfirika Supisahariyana Numuru na anamukhwa a mwaakha ninnivukuwa ohinya wa Uniseefi ni OMS Ewarakha esya ya OMS ni Uniseefi sinhima wii anamwane oophiya 12 miili annoopowa moolumwenku; waAfirika Supsaariyana ennivukuwa vanli numuru na ikhwiwa. Numuru na anamukhwa a mwaakha ninnivukuwa ohinya wa Uniseefi ni OMS. Numuru na anamukhwa a mwaakha wa anamwane ari vathi wa miyaakha ithanu nivukunwe okhuma 12 imilyawu mwaakha wa 1990 wa 7,6 imilyawu mwaakha wa 2010, enooniherya wii ewarakha elaleyiwe, namaxexe, wa ONU Ewarakha, yooniheriwe ipooma soovirikana, enooniherya mammaru aninaano mwaha wa okhwa wa anamwane olumwenku epakiwe ni Funtu ya ONU wa anamwane, Uniseefi, ni muthukumano wa olmwenku ya Ekumi, OMS. Vamosa ni ihapari, mahiku otheene, annoopoliwa ekumi ya ovira 12 miili anamwane yakomparariwa wa 1990. WaAfirika Supsaariyana, ovukuwa wa anamukhwa yaari ya 1,2% wa mwaakha, okathi wa teekata ya 1990-2000, mpakha 2,4% eriyari ya 2000 ni 2010 Tiretore esekutivo wa Uniseefi, Anthony Lake oohima wii makhoolelo anooniherya wii ookhala oopwaha, aahimaka, anamwane oophiya 21miili ankhwa mahiku ootheene mwaha wa ekhanle yoorukunuxiwa. Lake oovekela yookeliha emosa yuulupale mmuttettheni mootepa osikhini wii ekhaliherye ni yoopole ekumi ya anamwane, wowaakuveya ni owuurela.
mundo
benedito
test
a_ramos-horta-diz-que-eleições-na-guiné-bissau-não-podem-ser-adiadas_1859928.txt
Ramos Horta onihima virra muthanle a elapo ya oKine Pisawu ihoceliwe.
Ramos Horta onihima virra muthanle a elapo ya oKine Pisawu ihoceliwe. Ramos Horta ovekela wakhuliwa valupale wa makhuro malupale mwaha wa ophwanyaneyaka manyakunyaku elapo yele. Namurumiwa a ONU wiira orowe oKine Pisawu Ramos Horta ohima olelo wiira soothene sanipwanyaneya wi opakiwe mwathanle nihiku 13 na Apirili nto othikeliwe tho wooceeliwa. Ramos Horta ovekela wakhuliwa valupale wa makhuro malupale mwaha wa ophwanyaneyaka manyakunyaku elapo yele. Olavulaka olelo muhina wa epanxo ya ONU mwaha wa okine pisawu ni mooramini, elapo yele ya okine, Ramos Horta ohima wiira ethu "yotikiniha ni okacamiha" mwaha wa mwathanle a okine Pisawu nihiku 13 na apirili. Mammaru makina anihima wiira vopihaka athu imiya 700 anithonyerya athu a 95% athu anipwanela othanla. Ewaraka ya mukulupale akhalanhi a elapo ya oTimor Lexite, ohima wiira wokhala mutinto wa ororomeliwa orattene mwathanle, owo onirowa woniheriwa elapo ya oKine Pisawu, ni okhaliheriwa ni e ONU ni Cedeao. Siivavale ohimmawe, eyo anathukumanya athu elapo yotene apilisa ni atoropa ari owani. Muholeli a ONU ohima wiira oxintta wa olepiwa athu anirowa omwirya mwathanle, mwaha wa okhalireiwa ni ilapo sikina. Nave nto, Ramos Horta ovekela wiira makhuru a ilapo sokhopela sikhalihere avirya mwathanle elapo yele, mwaha wa okhapelela owana wana avira mwathanle. Siisale ohimmawe mukhulupale a Nopele a Murettele, vannirerela ohihatho okhaliheriwa opaka elapo, siniphaleya ithu sikina. Ewarakha yela nlelo enihima wiira, nnamwi okhalalene okhaliherya wa mithinto sohikhala sa kuverunu, nlelo wokhala ohawa. Wa nsina sa ilapo sa CPLP, empaxatori a elapo ya omosampikhi António Gumende, ohikhupanyerya mwaha wa anamuteko a kuverunu okhala miyeri miraru ahiliviwale. Wa mutthukumano yowo, empaxatori a elapo ya oKine Pisawu ni ONU João Soares de Gama, otthapela mwaha wa olepiwa athu amwathanle nawe ohavekela athu a ilapo sokhopela. Nave nto nlelo ohimaka Ramos Horta alempwa makhuru 14 ni athu 12 aniphavela okhala peresitenti, nave awo 8 meekhaya ni 4 anceene.
mundo
constantino,Araibo,Gito
test
a_estados-unidos-atacam-base-de-miílcia-apoiada-pelo-irão-na-fronteira-entre-a-síria-e-o-iraque_5793659.txt
Ilapo sa Wiiraana sihaatakari epaase ya mamiliisiya enikhaliheriwa ni Irawu mwiinano wa Siiriya ni Iraakhi
Ilapo sa Wiiraana sihaatakari epaase ya mamiliisiya enikhaliheriwa ni Irawu mwiinano wa Siiriya ni Iraakhi Muhooleli a elapo Joe Biden ti omutthuninrye ataaki ola mwaha mwiiveliyo wa maamerikaanu ayili nihiku na 15 wa Fevereeru. Muhooleli amerikaanu Joe Biden ti omutthunihenrye ataaki a misulu Osiiriya enamaxexeela, 25, wa mapuro ale oowaattamela mwiinano ni Iraakhi anikhaliwa ni mamiliisiya anikhaliheriwa ni Irawu. Pentaakonu onihimya wiira ataaki ola onikhumelela mwaha wa mukina omwiivale musupayi a empereesa yoohikhala ya kuveerunu e onvulaliha namuteko a mieko sa masupayi a EUA ni anakhotto akinaku a mutakanihano a Wiiraakhi nihiku na 15 wa Fevereeru. Ataaki a misulu waari muteko woopacerya wa masupayi oowoopereriwa ni Joe Biden, ni wa isumana soopacerya owo waahilavula mutthunelo awe wa woona itesafiiyu soolaleeriwa ni Xiina, onakhalakaru moopopiho wa Omeetiyu Oriyente. "Mwaakhulo wa ekhotto waahooleliwe ni miphimelo tipolomaatika, itakanxereyaka mikohereryo ni apatthani a mutakanihano ", oolalerya namuhupi mulupale a Opentaakonu, John Kirby, waalaleeryaka ataaki. "Operasawu ola ooveleeliherya mutthaka oohoothereriwa: Muhooleli Biden onookela opaka mureerelo wiira owaakiherye maamerikaanu ni atthu a mutakanihano ni, okathi yoowo, ninvara ni mananna oowuupuwelela ni mutthunelo wa ovukula mwaha ola wootheene oleexiti wa Siiriya ni Wiirakhi", ohincererya olavula Kirby, ovarelelin'he wiira ataaki "aakurumula mapuro ale owaattamela ekhomo ya muxikhelelo wa mwiinano anirumeeliwa ni mamiliisiya akhaliheriwaka ni Irawu". Khasikhanle mihupi sa anookhwa wala anamavulala. Atiminixitarasawu Amerikaana oomulamula ataaki wa miisi okhumelenle wa mahiku 15 avinre mweeri wa Fevereeru waattamela epooma ya Irbil, muttetthe oniirumeela a Wiiraakhi, oopakiwa ni makuurutu. Ifonte sa Kuveerunu sihuupuwela wiira, wa mahiku avinre, makhuru a mamiliisiya xiita ookhaliheriwa ni Irawu yaari anamaka a ataaki ni imiisi wa anamuteko wala mapuru sitekasiwe itthu sa EUA Wiiraakhi. Enamayili ela, John Kirby ookhupaleela wiira Iraakhi oovahereriwa wiira othokoce mukhumelelo wa ataaki a nihiku 15 wa Fevereeru. Okathi yoowo, nikhuru nimosa na amaka xiita oosuwelaxiwa vakhaani ni nsina naya na Saraya Awliya al-Dam, nsina na amaka anivahiwa Makwaaritiyawu a Epirikaata ya Ephome, ahaakhulelasa okhala alipa ampanke ataaki ola. Irawu oohimya esumana ela wiira khonisuwela nikhuru nla.
mundo
SALUSTIANO
test
a_sentenca-atacante-paris-sera-divulgada-abril_4322121.txt
Ehukhumu ya mulipo ocakhela Opariixi enoorowa olaleeriwa mweeri wa nexeexe
Ehukhumu ya mulipo ocakhela Opariixi enoorowa olaleeriwa mweeri wa nexeexe Salah Abdeslam ti mmosa wa mulipo okhume ni okumi wa alipo ari ale yopaceerihawehererya wa mahiiku yeettaka 13 mweeri wa namuloko mmosa wa eyaakha ya 2015, Ofaraasa, ole ahiiye 130 ookwa. Salah Abdeslam,mulipo mmosa okhaale ohaala ni okumi mwa miriira sa waatakariwa muttetthe Opariixi mweeri wa namuloko ni mmosa wa eyaakha ya 2015 , onoorowa osuwela ethaka aya , mahiku anorowa aya weettaka 23 mweeri wa Neexexe , yolaleerya Empa ya exariya Koresiyonaale ya Opuruxeela , weeyo eniphuka mwaha , oleepa nlaka na AFP. Salah Abdeslam ti mmosa wa mulipo okhume ni okumi wa alipo ari ale yapaceeriha wehereerya wa mahihiku yeettaka 13 mweeri wa namuloko mmosa wa eyaakha ya 2015, Ofaraasa, ole ahiiye 130 ookwa. Ale ti ohukhuumwa Opeelixiika mpantta wa mulipo aniromoliwa okhala mulipo oniruhela , mulipo otuniisiya Sofiane Ayari , ya iyaakha 24 a munuwelo. Purukuraatore ovekela wiira vireliwaka owanli aya ehukhumu ya iyaakha 20 sa mukhatteya , hoothe ni iyaakha 13 ni mukhaleelo anitthuna. Mahiiku yeettaka 15 mweeri wa Neeraru eyaakha ya 2016 apilisa ofaraasa ni Opelixiika otutuxeriwa ikarutuuxu sa akapwiitthi okathi woopwanya aya aholeelihaka muteko wa kuta mahiiku Opuruxeela, hoothe ni mpantta wa miteko sa mwaakha a miiriira sa atentaato amweeri wa Namuloko ni mmosa a eyaakha ya 2015 . Apilisa araru ahoona owereya mwakha ovonihiwa owereya ni mulipo a waricentii a mmosa a iyaakha 35 , wakhupaarela alipo aatthimaka akhumaka Abdeslam ni Ayari, ohookwa. Abdeslam ni Ayari, yaari otthukasiwa muhina mwa mahiiku maraaru vaavala vaviire viiraneye miiriira ole, mahiku yeettaka 18 mweeri wa Neeraru, o Molenbeek.
mundo
Gito
test
a_trending-donald-trump-e-barack-obama-são-os-mais-populares-hoje_5631577.txt
Yowoniheriwa: Donald Trump ni Barack Obama athu otepaxa osuweliwa olelo.
Yowoniheriwa: Donald Trump ni Barack Obama athu otepaxa osuweliwa olelo. Muhina mwa Facebook epolitika kerere olavuliwa olelo. Mapuro a Barack Obama ni Donald Trump ari oxinttanene, mwaha wa othene yonihenrayaha muthinto wa mwathanle. Mukhulupale Trump ohoniherya elatarato yothehiha ohima wiira: " Miyo kopaka vanceene miheri 47 ohiya Biden opankawe miyakha 47". "Wathanla marepupilikano othanla okhapelleliwa mittethe, muteko woorera ni orowa oholo wohimala muhina wa athu awamerika othene" Ettonyero ya mukhulupale owo yopwanya imiya 25 sothuniwa ni ovikana imiya 25 va ovaniwa. Vovikana imiya 200 sophaveliwa ni ovikana imiya 22 sovahaniwa, othonyero ya Barack Obama onixonttela wiira " ovwerya wa Joe Biden ni Kamala Harris oholela elapo ela". Obama olepa: "Kinninwerya wupuwela orera elapo oholo, nihama niwana wi virehe". Trending orina epolitika vakhani, wala kahiyo epolitika othene. Namwipa Adele ohoniherya elataroto ohimaka wira: "Anihama mahiku mararu". Ninnikupali wiira annorwa masipo masya a Adele nave nto awerya, onokhalana athu anceene mwa elapo othene. Wovinaka imilyawu 2 va wothuniwa wa muthonyero ni imiya 16 wa athu alavunle. Vasinceene sowaviwa wa motore wa othola elapo ya wamerika siri: Ya neraru, ni variyari sa milyawu sowaviwa"Champions League", - woothikela Real Madrid mwaha wa ololiwa ni Bayern de Munique owani, nsana Vanenli, nave tho ni eriyari ya milyawu sa waviwa, namathonyera "Chris Pratt" - mwaha wa esumana yothene oniruwani mwaha wa onikupalelawe wa sokerexa ni epulitika. Vopacerya, ni emilyawu emosa, nlove notepaxa waviwa ti " Borat" - mwaha wa esinema ya Sacha Baron Cohen ni mwaha wa othonyera peresitenti a elapo ya wamerika, Rudy Giulliani. O weepisayite ya VOA www.voaportugues.com sohimmwa sinaasivela atthu ale anrowa oweha:
mundo
constantino,Araibo,Gito
test
a_joe-biden-vai-apresentar-primeira-parte-do-seu-programa-económico-_5832989.txt
Joe Biden onoorowa othoonyrya mpantte opaceryya wa muthokiho awe amuhakhu
Joe Biden onoorowa othoonyrya mpantte opaceryya wa muthokiho awe amuhakhu Musikho wiira okhaliihe sookhala okhala ikwakwaxiya sa okhaliha wa Marepupilikaano Noovira okatho wakhuleeliwe Omuthukumanoni wa Ekonkereesu nikhuru nimosa na mukhaliho na itirilyaawu soophiyaka piili sa itoolatri wiira owananiwe mitaanyero sa muhakhu wa ekwerere ya axittukorona ni khahiyo vaavo paahi, muhooleli wa elapo Joe Biden onoorowa olaleerya esumana yeela sothalakaserya sopaceerya sa nuthokiho wa muhakhu okhanle orumeeliwaka voophova iteriliyaawu thaaru. Biden onimweetta ekwaha namararu orowaka epooma ya Pittsburgh ni iiwo okhala olaleerya mpantta wa nikhuru anihinya nttitthimiho na oteka mireerelo varumeeliwaka elapo ehiyaka wiira vathana thanaru mmpantta mukina wa muthokiho oniireliwa mwaaha sanamawaani. Mutumereeryo ole ti otikiniiha wiiwexexa. Vookhala oweerya vookhalana mukhaliheryo wa ale mpantta vakhaani ari Repupilikaano muhina mwa mwiiha soreeriheha sootekasiwa voohiya orumeela mwiiha sa enamawaani etthu yeeyo marepupilikaano anikhoottela aya. Vaari wiira muthokiiho akhalaayi okweeheriwa wiira omalamalihe sotaanyerya sa Koviit 19 anoorowa okontha ni mukhaliho vamosa ni sowoolihiwa, ti vowooneya wiira wii olive mwaha wa muthokiho oreerela ola wa misookho sinoorowa wuncereriwa ni Biden oohinya wiira oniphavela wuncererya sooliva sa musokho sa ekampaanya ni wa alipo otepa okhalana nnaamwi ahokhalanne nleelo vothalakaserya manamina xeeni onirowa awe opaka Mukheeheryo a Empa Yotteela anithoonha wiira muhina mwa asu a enamararu muhooleli Biden onoorowa othalakaserya manamuna onupuwela awe oliva mwaha wa nlaka na muthokiho masi wi ele enitthuna awe muhooleli a elapo oroowela ele ittananse aya" muttetthe onnamunceene" mwaaha wivaavo Mwebne Repupilikaano muhina mwa esentikaato Mitch McConnel ohinya wiira mpantta wa nikhuru nawe" keniroowa okhala okhoottela mwaha wa mucerereyo mmosa wa mixookho" nnakhala vakhala ovaahiwa mukhaliho mwa sootekasiwa" masi mutumereeryo wa Biden oniwehererya okootha vamosa ni mukhaliho wa ale vakhiini ari a mpanttawa repupilikaano wiira atatuuxe wakhuleeliwa muhina mwa muthukumano a Senaato vootpa okweya Jen Psaki namuhupi a Empa Yotteela ohinya wiira wi Eaptitiitu Repupilikaano eri yosuweleene ootthuneleya oreeriheliwa sootekadiwa sa elapo. "Nkinupuwela wiura ma Repupilikaano a elipo ele yuupuwele wiura nihaana ottittimiha sootekasiwa" ahiira amuhupi. Iramphi, iphiiro sa eyuuma sotthukela otekiwa iyo khasihiyo myaaha sa ipaetiitu ni sowaatta wiseeyo,' ti wii muhooleli aelapo aniiriwa olavula namararu yeela" ohuncerereya Psaki ohinye wiura wii" ohoolo waya vanoorowa ikhala mipantte mukina, muruuku mukina olé oniroowa ser othoonyherya kuhina mwa isumana siniira irwe oniroowa oromoola nyaaha sowaatta siiti apinaatamu a Wameerika anipwanela aya". "Ikasoopa sanamwaane, isisapo sinirumeeli vakasoopiwaka okumi, ti yeeya sikhaale olipelela woole mweeri wa neexexe", ahunvcererya Muhooleeli a Elapo ahiiwa khalayeene wii khomphavela wuncerereya misookho waale okhanle tanipwanya Muhakhu wa ikonto 400 sa itoolari wa khuta mwaakha ni oniphavela wuncerereya mipooxito wa ikompanyiya sa mwaattelo wa ipuruseento 21 orowaka 28. Ti voolipelela mwasoteene wiira WA khuuta muruuku wa mukhaliho oniira otakaherye wuncereeriwa musookho orumeeliwa ntoki kapwiitthi wa alipo aro ampaantta okhoottela wiura akameele maana ntoki etthu ahiinye ser ekwaha emoosa atthu a Wameerika waasivelasa mikhaliheryo sa kuveerunu mais khonaasivela iluuva mwaha wivaavo.
mundo
Gito
test
a_número-de-candidatos-democratas-à-presidência-dos-eua-passa-para-20_5061508.txt
Mwattelo wa makantitaato temokaraata a muhooleli wa EUA oviira khukhala 20
Mwattelo wa makantitaato temokaraata a muhooleli wa EUA oviira khukhala 20 Otthimakela wiira othaaliwe kantitaato temokaraata onoorowa ohoolela mukhulupale wa EUA, Donald Trump, muhina mwa mwathanle wa eyaakha eniira orwaaka vakhaani masi vowoneya: ele khalayi yaari ekonkuurusu emosa yalattana wiira yanunkerererya mwattelo wa alipo owirela mpantte wa khuta mahiku opacerya ovukuwa Senatoora Kirsten Gillibrand olaleerya enamaxexe wiira amurowa ohiiya otthimakela mwaha wa mitanyeryo wa ovukuwa mwattelo wa isontaaxe. Ole waari mmosa wa makantitaata ohaavire arowaka nlaka notharelana na mivaanelo saroowa wiiraneya mweeri wa nethanaxexe. Epartiitu Temokaraatiku yothokiha ikettelo iye sikhanwanyeriha ale yirela mmpantte muhina mwa mivanyihano siniira wiira makantitaato akhalana oweerya voowoniherya ohoolo ni ohoolo weewo oryaawe ale okhale toreerela owavirikaniha alesa ari amaxinttano awe. Ekwaha emosa vaniira aya anceene aphavelaka wirela mpantte wa makantitaato wa eparitiitu mwaakha wa 2020, owanli ayasa opacerya ovanyihana warimwiira okawanyiwa vaavale vari aya okathi wa ohiyu ikwaha vaali. Vohiya tho Gillibrand, Senatoore Michael Bennet, Kuverenatore wa Montaana Esteeve Bullock vamosa ni Konkeresiixita Tulsi Gabbard, Piliyonaariyu Tom Steyer ni mulipo osuwelaxa manamuna owikhaliha Marianne Williamson, khalikanananse opwanya mukhaliheryo opwanelela sa ipuruseeto 2% muhina mwa isontaaxe xexe ni mikhaliho ikonto 130 sa mwattelo a atthu. Nnakhala waale makantitaato akinakuse yaxikuluwiriwe muhina mwa ovanyihana alaleerya mitumereryo wiira awaale otthimaka waya yirelaka mwatthaanle Omuhooleli. Masi nnakhala wisiiso muthokoso omaliiha sotakahereya ni othaaliwa wa opuuro wotharelana wa nnlaka na ovanyihana nikhuume namararu, makantitaato araaru yahiira amukhulanse eene. Koverenatore a Waxiittoni, Jay Inslee, konneresiixita Seth Moulton ni Kuverenatoore akhalayi a muttetthe wa Koloraatu John Hickenlooper wahihiyasa nnroromelo nayasa nophiiya o Kaasa Paraaka. Miriirya iya sinakweherya ale ari owoneyaxa akhaale makantitaato a mwathaale atepaka okhalana okweheriwa watteyiivela alipo arai othi wa nikhuuru ni vamosa ni okathi munceene wa nlaka na anteena wa televisaawu womalelani wa elapo. Variyari vaalesa ariisa, masenatoore Cory Booker, Kamala Harris, Amy Klobuchar, Bernie Sanders ni Elizabeth Warren eexi-konkeresiixita Beto O'Rourke, eexi Sajkarataari a Mapuuro okhaala ni Muraaro Urupaano Julian Castro, emperesaariyo Andrew Yang vamosa ni muhooleli wa Ekaamara ya South Bend, Indiana Pete Buttigieg. Mwaattelo ola vekekhayi onoorowa ovukuula, tiivo eparitiitu onoorowa wiirela mmpantte wa ovanyihana wa khuuta mweeri mmpaka yomalani wa eyaakha, vahinatthi wiraneya mwathaale opaceriiwa wiireliwaka othoonyiwa kantitaato Temokaraata mweeri wa Nayiili. Paritiitu Temokaraata enomuthaala vantthitthimiho kantitaato ayaa muhiina mwa ekonveesawu ya mweeri wa nethanammosa eyaakha ya 2020, vamosa ni mwathanle amukhuluoale othokihiwa wiraneya varooowa aya oviira miyeeri mixexe .
mundo
Gito
test
a_joe-biden-promulga-plano-de-resgate-americano-e-injecta-biliões-na-economia_5810933.txt
Joe Biden oosuweliha Yootthuna Yonvenyiha Ameerika ni oohela ipiliyawu mmuhakhuni
Joe Biden oosuweliha Yootthuna Yonvenyiha Ameerika ni oohela ipiliyawu mmuhakhuni Epakuti ya mukhaliheryo wa muhakhu oniieliwa waakhaliherya anampoomani, okhaliherya otthika oxikola w'anaxikola, waakuviha mwaapomphe ni olipiherya otthikela wa muhakhu. Peresitente amerikaano Joe Biden oolaleya wuupaceryani wa emakaaripi ya enamacexe yeela, mahiku 11, epakuti-yuulupale ya mukhaliheryo wa musurukhu wiira owananiwe ehasara ya Covite-19 esisapo ya itirilyawu 1,9 ya itoolare. Nlamulo nrina ovikana makukhu 660 naakhuleliwe ni Ekonkereesu enamararu, mahiku 10, ni khuveleeliwa nsana vaavo Okaasa Paranka. Enitthaniwa Yootthuna y'Onvenxa Ameerika, emosa wa iye soororomeliha awe okathi wa ekoothe koothe ya mwaathanle, eniirela waakhaliherya maamerikaano sihononen'ye miruweryo saya, otthikela ni nroromelo osoma muxikola, wuncarerya yootthuna ya mwaapomphe ni ovenxa muhakhu, otepexa wene eriyari ya impereesa ikhaani ni sa variyari. Eriyari ya soolipiheriwa sinceene, khula amerikaano oniphutta mpakha ikonto 75 sa itoolare vamwaakhani onimwaakhela, isumana sinirwa itoolare 1.400, otakanyhaka epakuti ya ikonto imilyawu 400 sa itoolare para waattamela 80 puru sento y'atthu. Inamuna ikina, nlamulo ninniphiya nvarelelo walipa ahinvara muteko, yeeyo yaarowa omala etthiminku, mahiku 14, mpakha mahiku 6 a mweeri wa Setempuru ni esisapo ya itoolare 300 wa khula esuma. Wuusomani, ni Kuveerunu akhaliheryaka otthikela osoma musaala, sinrowa oheliwa ikonto imilyawu 126 sa itoolare, nnya ijaritim sa anamwane sinrowa waakhela ikonto imilyawu 39 sa itoolare. Nave tho ixikola suulupale sinoorowa ovahiwa mukhaliheryo, ni epoolo ya ikonto imilyawu 40 ya itoolare. Nnya mukhalihero ovahiwe wiira sithumiwe ivasina miyeeri miili soopacerya a yoolamula ya Joe Biden, epakuti ennivaha tho ovikana ikonto imilyawu 15 ya itoolare para mwaapomphe, ikonto imilyawu 50 ya itoolare para iteexite ni ikonto imilyawu 10 ya itoolare wiira sincareriwe opakiwa ivasina. Yootthunaxa, yeeyo sintoko alipa osuwela enooowa wunnuwiha muhakhu w'Ameerika ni wuncarerya wunnuwa epurusento emosa moolumwenkuni, ennihela tho ikonto imilyawu 350 para anamalamula a Exitaatu ni imuninsiipiyu, maloko ni ilapo ni ikonto imilyawu 25 para estore enipakiwa ni enatumihiwa eyoolya, emosa ya iyee sihireere ohasuliwa ni ehasara ya Covite-19. Muupuwele wiira epakuti yaakhuleliwe paahi ni mithanlo s'alipa olepa malamulo matemokaraata.
mundo
Vasco
test
a_especialista-defende-legislacao-para-derrame-de-petroleo-em-mocambique_2723978.txt
Exipesiyaliixita onnaakiherya elexixilasawu ya mukumiheryo wa patarooya Mmosampiikhi
Exipesiyaliixita onnaakiherya elexixilasawu ya mukumiheryo wa patarooya Mmosampiikhi Exipesiyaliixita a omukoni a waameerika wa myaha sa nlaka John Owen oovaha miruku Omaputu, wa eseminaariyu yaalavula sa "Mwiilokiheryo wa Mwaakhulo a Mukumiheryo a Patarooya", Elexixilasau emosa yoosuwanyeya yoowaavaha muteko ale animukumiha patarooya omurekameloni wa milila sa mathala a elapo. Owen onihimya wiira muncereryo wa mathala a mukumiheryo wa patarooya ni kaaxi olumwenku wootheene, onnicererya tho moopihelo wa mmwarexeliyo awe. Ti vo owo onnileeliherya wiira vannireerela wuupuwelela saana myaha iya siniruuhela mmwarexelo wa itorokariponeetu, sintoko vakhumelenlaaya mweeri wa Mayiyu wa 2014 epasiya ya Orovuma, mukano onivaraawe miteko sawe Anadarko. Wa miinanelo kamosa kamosa sivahiwe ni namasuwela ola ti mupakelelo wa nlamulo ninaavahererya muteko ale animukumiha patarooya ni kaaxi mphareya. Masi Leonardo Simão, muhooleli wa Efuntasawu Joaquim Chissano, oohuupuwelela mikhumelelo siniviraneya Mmosampiiki wa mukumiheryo ola mwaakha wa 1992 ni wa 2014 mwaha woohikhalana mureerelo wa erekulamentu. Okathi yoowo, karikeyiru mmosa a ilapo sa ota waahimukuiha Omaputu, itonelaata soowaatta sa kurute, waattuxenrye mukano ni ohiya minanariho soowaatta sa nlaka. Wa mpantta ae, empaxatoore a Ilapo sa Wiiraana Omaputu, Douglas Griffiths, wa miyaattelo sa myoopiheryo sa muttuxereyo wa mphareya wa miyaakha mithanu iyo sinirwa.
mundo
SALUSTIANO
test
a_article-09-12-2011-guinebissaugadhafi-voanews-129668378_1261106.txt
oPisawu ohinakhala "ekaxuti ya ikokhola yanoowali" - Nlaka na ihakhi sapinatamu.
oPisawu ohinakhala "ekaxuti ya ikokhola yanoowali" - Nlaka na ihakhi sapinatamu. Ministuru opacerya onvaha opuro wowittukuttherya Gadhafi. Anamakhalela a nlaka ahimya wi "wa ikhalelo sopinatamu" tiwakhanlya aya okupaleleya mutthokelo yoowo. Wariyari wa ikettelo sa opinatamu paahi tiwakhanlyaaya owupuweleley saana sihimya awe ministuru opacerya oKine Bisawu wi elapo awe eri yoolikna wi emwakhelele Muammar Gadhafi ntoko namatthyawela, ohimya mahoolela a nlaka na ihakhi sapinatamu,Luís Vaz Martins. Wumalani wa sumana ministuru opacery ooKine, Carlos Gomes Júnior, ohimya wi kuvernu ori olikana wi onvahe opuro wowittukuttherya Gadhafi. namakhomaleela olaleerya ihakhi sapinatamu ohimya wi Okine Bisawu ohinakhala "ekaxuti ya ikokhola" yireliwaka ahooleli owali athorihiwe, kinnikupalela ehinmyaaya Gomes Junior, ntoko mutthokelo wa epinatamu. Mahoolela a nlaka na ihaakhi sapinatamu oKine Bisawu otthokoleliha wiira Kine Bisawu onlipana itthokelo sa ilapo sikina sa molimwinkuni, ni "wahaana ohiliyalela iye sintthuneya nave".Luís Vaz Martins onyohola mutthokelo ni maanelo anamunceene a ilapo sikina sokhopela wotthokiha makerka owathoriha afalume Oolipiya masi kihithokorerya siniraneya oSiiriya. Mwiiwe nvanelo wothokosa wa Lassana Cassama muhelelaka mpantta woripelela wikhaani.
mundo
constantino,Araibo,Gito
test
a_barack-obama-cauteloso-dallas_3415158.txt
Barack Obama "onnisyaka syaka" wa elapo ya oDallas.
Barack Obama "onnisyaka syaka" wa elapo ya oDallas. Olavuna onihevela omaaliya mulaponi memme. Peresitenti awamerika onipwanyaneya elapo ya oDallas olelo namampi, 12, wiira avuwihe maoilisa amathanu akwihe wopeliwa esumana ele evinre ni muthu ekhitto akhalahi otakaheya awafirika ni wamerika. Oxekurya iwe tiwovilaxa mwaha wa ikhotto sa ithoni sinceene mulaponi memme. Barack Obama oviriha nihiku nansana, wapanxoni ni makhulupale awe, ovaanelaka wiira simota xeni okhanlawe orowa waxekurya, athu a empa yottela, yale aniphavela waxekurya athu akweliwe amusyaha mathanu mapolisiya ni oriwo owana wana, mwaha wa okwa athu otakaheya ni mapilisa a epoma ya Luisiana ni Dallas awo mapilisa athanu. Obama othika orowa elapo ya Ewuropa mwaha wa oDallas. "Nkinthokolela wiira athu akhalahi ohikhanli arame mulupale hiyasuwela wiira ovirikala wa makhalelo ni ekotto" ohima peresitenti nave nto onira wiira "eho yolemppwa sana ni athu anecene annererya" Manyakunyaku okiserya ankumiha wa elapo yothene ovariwa wa Dallas ni mapilisa. Barack Obama ohima wiira khivanrerela otthonyerya wa othanyana wa olelo ni wansana, nave ovanya wiira enolikana ni ya mwaka wa 1960. Maxi ithu sinceene sokawaniwa sohala. "Athu oripa kan'heleliwa vathu". Naari ananvariwa. Nari athu othanyiwa ni iyakha 50. Ninamo nopacerya othanla. Nokhalana peresitenti oripa, maxi nlelo khivethu. "Nlelo ninniphavela ovirikanya" ohima Eddie Willis, namawana oXikaku. Mapilisa a elapo yothene anihima wiira mutekwaha tiwotepaxa wopiha ni yokala ekhotto yinceene. Muholeli a mapilisa a oDallas, David Brown, otakayeha nihimo, onnikupali wiira oniphaveleya muteko munceene wathu ekhotto. "Sothene sinipaciwa mulaponi anivahiwa mapolisiya wiira avare muteko". Nnari iretta sa mmuruni anivahiwa mapilisa, okhala wiira khokhanle musurukhu. Nnari khokhanle musurukh wa athu anipaha isuruma sa mmuruni anivahiwa mapilisa. Elapo ela ya oDallas akhala alapwa onyanyaliwa. Mapilisa yapwanyeke alapwa. "Ixikola khisinvara muteko, mapilisa kakhanle ovara muteko". Ohima Brown. Mukwaha wa oDallas Obama aronwe ni omuranttelawe George W. Bush. Wa muthinto wa okupalela ovaka mwano, namalaleya othakahaneya, Tavis Smiley, ohima wiira Obama ahihana orowa oLuisiana ni oMinesota wehiwe yakwiyaya athu anli ni mapilisa mwa oxankiha. Vekekhahi sintoko Barack Obama nnakhala peresitenti mukina naxitokwene akina akalano muteko mulupale mahiku anirwa.
mundo
constantino,Araibo,Gito
test
a_onu-siria-maior-crise-refugiados-mundo_2854888.txt
ONU: Siiriya wokhala muxankiho mulupale wa alipo ottyaawela a olumwenku
ONU: Siiriya wokhala muxankiho mulupale wa alipo ottyaawela a olumwenku GENEVA- Axeesiya a ONU aniireliwa alipo Ottyaawela, ohimwa wiira mwattelo wa alipo ottyaawa mwaha manyakunyaku muttetthe o Siiriya owela imilyawu xexe, oruheele muttetthe o Siiriya khukhala mukhalelo owaattana miriira iya solumweeku wa alipo amuxoovo ottyaawela. Vohikhala maphukeliwo wiira omale ohiwananana iwe ACNUR onikupali wiira mwattelo wa alipo ottyaawela ophoova imilyawu 4,35 mpakha womalani wa eyaakha. Aceesiya ola osuweliha wiira mwattelo ole oroowa ophiya muhina mwa okathi vakhiini wa miyeeri muloko novira okathi aphiiye awe imilyawu thaaru. Mweeri wa nithana mmosa, vophova ikonto 24 sa atthu o siiriya attyawasa orowaka Oturukhiya, weewo eri elapo yophoova mphiimo owakhela alipo ottyaawela muhina mwa olumweeku. Turukhiiya ti eempa esya yophiyaka ipurusento 45 ya imilyawu xexe sa alipo ottyawela masiiriyu mmuttettheni. Ocortaaniya, Oliipano,Wiraakhi ni Eciitu, siniwakhelasa ale ari ihalahala Namuhupi wa ACNUR, Adrian Edwards, ohimwa muhina mwa nlaka na VOA wiira mireerelo sa alipo sottyaawela mpaantte wa mittetthe iye siniira itepaka ni anceene aniira "amiryeyaka"muhina mwa omasikhiini ni ohikhalana nroromelo. "Niniweha mwattelo wa miteko siivra annamwaane axikhaani, alipo aveeka, otheeliwa anamwane ni votepa ophova", ohiimwa Edwards. Edwards. ohinwa nleelo wiira ACNUR paahi owaakheenle numeeya emosa ya 5,5 ikontho sa imilyawu sene sa itoolari seeyo saarowa ophaveliwa wiira ilipiherye mukhaliho wa opinaatamu. Moonelo wa namuhupi wa ACNUR othowa musurukhu onikeliha ophurana wa alipo ottyaawela ni mmuttettheni mme owaakhelela, wunceereryaka tho wiira aceensiya wa okhaliha sinoorowa onokhanyereriwa wiira vekekhayi itthikile mithookiho sinireliwa alipo ottyaawela maana musurukhu okhaale nnakhala tiyoole ohiniphiyerya. "Mithokiiho, siiri vekekhayi ene sa muraarelo wa okhathi owaatta, ntoko wasomiha anamwane, okumi, ni ikinaaku ikhinaaku, sinoorowa ohawa sotaanyerya sa okathi owaatta. Viira vakhalaniwe imilyawu sa anaxikhaani ahikhale onirowa oxikola, nnakhala ahiriina mukhaliho orerela woole atthuna aya... mopiheryo ti okhala nikhapelelaka muxoovo orimeela"onikupali Edwards. Edwards ohimwa tho wiira alipo ottyaawela anceene khaniweha nnakhala yamukhani muhina mwa miirelo wiira yakweeherye othikela owanyaya muhina mwa okathi onamwi orwe votharelana ni mwaha iya sinikweherya yunuwa mwattelo wa mittetthe soteene sa Ewuroopa. Ohikhalana nroromelo onaakuxasa mopopiho olapuuwa epahari metiteraaniyu.
mundo
Gito
test
a_governo-sul-africano-pede-desculpas-por-violencia_2708728.txt
Afalume a wAfirika tusuuli anvekela muswanmaha wa samanyala sivariwe wa mukhalelo atthu a ilapo sokhopela
Afalume a wAfirika tusuuli anvekela muswanmaha wa samanyala sivariwe wa mukhalelo atthu a ilapo sokhopela Afalume a Wafirika tusuuli ahavekele muswanmaha atthu a ilapo sikina sokhopela mwaha wa samanyala sahoonxe atthu imiya piili Onsipinku, mpooma mo Durban, esumana evinre. Atthu yaawo yavolonwewu yattyawenle ompa emosa yo Puluusiya weywo othamihiwaaya arohiwaka muttetthe mmosa womaka. Ministuru oniweherya miteko sa mapulusiya oxekurya opuro omankaaya atthu yaawo avariwe sa manyala oSipinku ni ororomeliha wakhaliherya ale amphavela ohokolowela mulaponi mwaya ni whela mmuttettheni ale aniphavela okhala wAfirika tusuuli. Mpaxatore a Mmosampiki mulaponi mwa Wafirika tusuuli, Fernando Fazenda, nave oxukurya opuro yoowo ni ohoona wiira atthu miloko miili ni athannanli amphavela ohokolowela mmosampiki. Atthu miloko mixexe ammosampiki ahaphwanyerereya mahooxo otupheliwa atthu a ilapo sokhopela mmuttettheni mo oSipinku, wa mwattelo ikonto piili ni imiya thanu ankhala oporovinsiya wo Kwazulu-Natal. Mpaxatore Fernando Fazenda ohoniherya othunku awe mwa kuverunu ammosampiki mwaha wa atthu atupheliwe wohooxiwa, ororomeliha wiira onovariwa muteko wokhaliheriwa ale aniphavela ohokolowela owaani. Wa sotheene, wansuwanyeya wi antthokiheriwa makahano otheene ntoko ipakhira wireliwaka muteko yoola. Masi wa atthu akina wa avolonwewu, yakhala wi kuverunu onovonya ikettelo sowahela mmuttettheni ohaana otthokiherya opuro wakhanlya awe owathukumanya, maana mulaponi mukhunmmyaaya sinonaneya ikhotto, ntoko elapo yo Khonko. Mukhalelo mmosa wokacamiha wa miteko sa kuverunu a Wafirika tusuuli, atthunaka wa khuta okathi okhanyereriwa ovekela muswanmaha wa atthu anihooxiwa ni afalume a ilapo sinikhumaaya, mwaha wohonaneyaka olevelelana ni atthu Wafirika tusuuli watuphelaka akina anrowawu. Wepaceroni wa mwaakha yoola, atthu muloko atthowenle mmaawani mo Afirika tusuuli ahokotthiwa mpayiro sa mpooma eriyari. Mwaakha wa 2008, atthu miloko mithannanmosa orowawu ahokottiwa ni ananmawaani eelapo yeele.
mundo
constantino,Araibo,Gito
test
a_angola-vai-enviar-quase-2000-soldados-para-a-republica-centro-africana_2506303.txt
Ankoola onirowa warooha nnakhalaka ikooto piili sa atooropa muttetthe wa Erepuupilika Senturu -Afirikaana
Ankoola onirowa warooha nnakhalaka ikooto piili sa atooropa muttetthe wa Erepuupilika Senturu -Afirikaana Muhooleli José Eduardo dos Santos olaleerya omuthukumanono wa elapo Ankoola onoorow oveleeliha ikuuru sa mamilitaari ophiyaka ikooto piili sa aloopwana wiira wyiirele mmpantte muhina mwa wilipiherya ni oreerihela mukhalelo wa murettele muttetthe wa Erepuupilika Senturu -Afirikaana, nveekelo wa muraano wa Uniyawu Afirikaana ni Ilapo Sowiraana. Mukhulupale awankoola ohiithana nikhuuru na muthulkumaano na elapo muhina mwa muruuko owaveleeliherya otooropa orowaka Repuupilika Senturu Afirikaana, ahimwasa alipo okweherya muhina mwa muthukumano wa elapo. Nlaka na Ehapari U Payiixi, Mmmpantte mwa soohimwa saya muhina mwa ekaruma samivaanelo, alaleerye aya muhina mwa ewarakha vopaceryaxa eene, ohimwa wiira muraano mmoosa oheteteeriwa womalani wa okaathi ola wokhiserya ni ampwanyaneya muttetthe wa Epuruviisiya ya Peenku. Ekomiisawu Permaneete ya Asenpeleeya Nasiyonaale yookhala yakheele ewarakha ya muhooleli wa elapo mahiku yeetta aya 7 wa mweeri oviire, yoonihierya muruuku owaveleeliha atooropa muttetthe wa Repuupilika Senturu Afirikaana, voluluwana ni nivekkeelo na muhooleli okathi ohilokela a elapo ele, Catherine Samba-Panza, ya muraano a Waafiika ni oiilaapo Sowuraana Namalaleya muhina mwa nikhuuru na muthukumano wa elapo ohinya wiiraka ariisa olikaneene wiira vakweyiiheriwe mireerelo seetoropa ni ikuuru sa mwaattelo oneettela muhina mwa axaana axilopwana 1900. Mulaleeri othaleleya variyari va Asempeleeya Nasionaale olipiherya nileelo wiiraka mateputaato aleelasiwa muhina mwa mwaha ole womalaelani waya eyarakha ya muhooleli wa Elapo weeyo mulipa otumereerya ole onincereerya wiiraka orwa watooropa awankoola muhina mwa Repuupilika Senturu Afirikaana (RSA) voluluwana ni ilapo Sowuraana ti wiira voreerela okhaliherya wirela mmpatte hootthe wa mmuttettheni ni wa akhoopela. Muruuko owarooha atoroopa muttetthe wa RSA waphatthuxiwe muttetthe o Noova Iyooroki ni miniixituru wa Miyataano Sa Akhoopela Jorge Chikoty, okathi wa mukhalelo wa ninaano oluluwana ni Asempeleeya Xeraale a Ilapo Sowuraana Okathi eene yoole muhooleli wa epartiitu ya Revolusaawu Sasiyaale(PRS) Eduardo Cuangana ni namuhupi wa Kaasa SE Lindo Bernardo Tito Lindo Bernardo Tito, yahitthanela okasoopa, ohoolo wa milaleeryo saya wa nlaaka na VOA, wiira vanitthuneya wiira muhooleli owiitthaniha aliipona omuthukumanoonin wa elapo voluluwana ni mwaha woroohiwa atooropa ota wa mikaano sa elapo, yothereryaka wiira ti ntumereeryo nookhanyereryaxa muhina mwa nlaamulo nuulupale na elapo. Atooropa aroowa ohooliwa arowaka RSA ankawanyeya muhina mwa unitaate meetika, emmosa mekanisaata, emmosa motorisaata ni ipatalyawu piili.
mundo
Gito
test
a_article-03-05-2012-rowwithpolicechief-voanews-150050135_1450872.txt
Muhooleli a poliisiya Omosampiikhi vathi va mooro
Muhooleli a poliisiya Omosampiikhi vathi va mooro Muhooleli khayiwelenle sooruma sa etiripunaale Muhooleli a poliisiya ootthaushiwa Miniixitara a Eshariya Omosampiikhi, Benvinda Levi, omuttharusha muhooleli-muuluppale a poliisiya, Jorge Khalau, nnya Eliika ya Ihakhi sa Apinaatamu sivekenle okurushiwa ekhattera. Etthu ila nuumala Khalau okhotta yooruma ya otiripunaale wiira aahulele mafalume anihimyaniwa wiira mixikwiitti sa makhwankwa wiira ovolowa wa ikapwitthi Omosampiikhi. Akapwitthi yaarowa ovareliwa muteko para okhupareliwa anaviyu anivara Okanaale ya Omosampiikhi. Muhooleli a poliisiya orumme otthukweliwa mafalume ahimyaka wiira malamulo a muhina mwa poliisiya khanarumeela alipa ophuka milattu. Etiripunaale yooruma ohuleliwa alipa waaniheiwa mwaha woowoona wiira ovolowa waakapwitthi wiiriwe nirumeeliwaka nlamulo, vanaamwiira esuwelaka okhala waaniheiwa ya makhwankwa vanakosoni va. Muhooleli-muulupale a poliisiya ohaahimerya alipa ihapari wiira poliisiya aahana owerya para waatthukwela alipa waaniheriwa, nitthariheliwaka nlamulo nnihimiwa ni maxuriixita anceene wiira khanneetteliwa ni tivo noottharuxiwa."Hiiyo ninnisuwela malamulo. Hiiyo khanimwiwelenle nnakhala namaphuka milattu. Hiiyo noopaka mitita sahu. Vano vaniiriwa wiira (nlamulo) noovira, kooxukhuru vanceene. Ekootiku Penaale ti ya mwaakha xeeni? 1886 Nlamulo na poliisiya nivinre paahi? ", oohimya mahoolela.Soohimya sawe sookumiherya ovaanyihana ni ottharuxiwa vaatthuni ni muhooleli a Mwaalano wa Eshariya nnya Ewoorote ya Anamaakiha Omosampiikhi amutumererya mukhulupale a Exitaatu mosampikaano, "sintoko mahoolela ni mukhulupale a Ikuru sa Waakiha ni Okhupaarela" wiira etthu perante muhooleli-muulupale a poliisiya, nuupuwelaka wiira "kahiyo mukwaha woopacerya muhooleli-muulupale a poliisiya vanivonyolaawe Ekonxitituwisawu". Eliika ya Ihakhi Saapinatamu anivekela wiira akuuxiwe ekhattera. Nwiriyane ehapari ni Simmão Pongoane.
mundo
Vasco
test