instruction
stringlengths 1
4.84k
⌀ | answer
stringlengths 1
169k
|
|---|---|
කුළුබඩු යනු කුමක්ද? | කුළුබඩු (Spice) යනු ආහාර පිසීමේ හෝ කල්තබා ගැනීම සඳහා භාවිතා කරන ද්‍රව්‍යයක් වේ.
ආහාර පිසීමේ කලාව, කුළුබඩු යෙදීම යනු කුළුබඩුවක් සහ රසකැවිලි රසකාරක සඳහා භාවිතා කරන කොළ හැරුණු විට, ශාකයක වියළන ලද කොටසකි, නමුත් ප්රධාන අමුද්රව්ය ලෙස භාවිතා නොවේ. ඇයි කොළ නැත්තේ? මේ ආකාරයෙන් භාවිතා කරන ශාක කොළ පැහැති කොළ කොටස් ඖෂධ පැළෑටි ලෙස සැලකේ. වියලූ පොත්ත, මුල්, බෙරි, බීජ, අතු හෝ වෙනත් කොළ පැහැති කොළයක් නොවන වෙනත් දෙයක් ලෙස සැලකෙන ශාකයේ සෑම කොටසක්ම කුළු බඩුවයි.
අද දින ඉන්දියාවේ ලෝක කුළුබඩු සියයට 75 ක් පමණ නිෂ්පාදනය කරයි. කුළු බඩු අධ්යයනය කිරීමට කැපවූ ඉන්දියානු කෞතුකාගාරයේ විද්වතුන් පවා ඔවුන් නිර්මාණය කළහ.
කුළු බඩු උදාහරණ
ගසක පොත්ත යනු කුරුඳු ය. කරඳමුංගු බීජ පෙට්ටියකි. සර්ව විශේෂය වියළි බෙරී. කරාබුනැටි වියළි මල් පොහොට්ටු. මෙම සියලු කුළු බඩු උදාහරණ වේ. ඖෂධ පැළෑටි, නැවුම් හෝ වියලූ භාවිතා කළ හැකි අතර, කුළු බඩු වියළි ස්වරූපයෙන් භාවිතා කරනු ලැබේ.
කුළු බඩු සමඟ ආහාර පිසීමට ඉඟි
කුළු බඩු සමග ආහාර පිසීමේදී මතක තබා ගත යුතු එක් කරුණක් නම් කුළු බඩු බිම වැටී විට ඔවුන්ගේ රසය නැති වී යයි. එමනිසා, හැකි සෑම අවස්ථාවකම, දැනටමත් බිම්වල කුළු බඩු භාවිතයෙන් නොව, ඒවා භාවිතා කිරීමට පෙර, ඔබේම කුළු බඩු මිරිකා ගැනීම සඳහා හොඳම වේ. ඔබට මේ සඳහා කෝපි ඇඹරුම් යන්තයක් හෝ මෝටාර් සහ පොස්ටර් භාවිතා කළ හැකිය. ඔබ කෝපි ඇඹරුම් යන්තයක් භාවිතා කිරීමට තීරණය කරන්නේ නම්, කුළු බඩු සඳහා එකක් පමණක් සහ කෝපි බෝංචි සඳහා එකක් භාවිතා කිරීමට ඔබට අවශ්ය වනු ඇත.
කුළුබඩු කල් ඉකුත් වේද?
කුළු බඩු ඇත්තෙන්ම නරක් නොවී හෝ කුණු නොවී, කාලයත් සමග ඔවුන්ගේ රසය නැති වේ. කුළුබඩු සාමාන්යයෙන් රසය එකතු කිරීම සඳහා නිශ්චිතව එකතු කරනු ලබන අතර, ඒවා යම් කාල සීමාවක් තුළ භාවිතා කිරීම වඩාත් සුදුසුය. ඔබේම කුළුබඩු ඇඹරීමට නොහැකි නම්, ඔබට හැකි පමණින් උපරිම කුළුබඩු යොදා ගැනීමට උත්සාහ කරන්න. සාමාන්ය නීතියක් ලෙස, මාස හයකට වඩා පැරණි බිම් කුළුබඩු ආදේශ කළ යුතුය.
නිසි පරිදි ගබඩා කළ හැකි නම්, වියළි කුළු බඩු දෙකක් අවුරුදු දෙකක් දක්වා පැවතිය හැකිය.
කුළු බඩු ගබඩා කරන්නේ කෙසේද?
සිසිල්, වියළි ස්ථානයක ගබඩා කර ඇති විට කුළුබඩු දිගු කල් යයි. ඒ නිසා ඔබගේ උඳුන ආසන්නයේ කුළු බඩු භාජනය තබා ඔවුන්ගේ ප්රයෝජනවත් ආයු කාලය සැලකිය යුතු ලෙස අඩු කරයි. කුළුබඩු රාක්කයක් හෝ රසවත් කන්ටේනරයක් තුළ ගබඩා කර තැබීමෙන් ඔබේ කුළුබඩු දිගු කලඹක් පවත්වා ගැනීමට උපකාරී වේ.
පෝෂණ අගය
කුළු බඩු සාමාන්යයෙන් භාවිතා කරන්නේ කෑමට රසකාරක සඳහා කුඩා ප්රමාණවලින් වන අතර එයින් අදහස් කරන්නේ ඔවුන් ආහාර සඳහා කැලරි කිහිපයක් එකතු කරන බවයි. මෙම කුළු බඩු ඔබේ ආහාර වේලට විශාල බලපෑමක් නොවන බව ඉන් අදහස් නොවේ. අවශ්ය විටමින් සහ ඛනිජ එකතු කිරීමට විශිෂ්ට ක්රමයක් විය හැකිය.
ඉතිහාසයේ කුළු බඩු
ලෝකයේ කුළුබඩු බහුතරයක් දකුණු ආසියාවේ සිට පැමිණෙන නිසා මැදපෙරදිග ආර්ථිකය ආරම්භ කිරීම නිසා කුළු බඩු වෙළඳාමට උපකාරි විය. සිල්ක් පාර චීනය සිට යුරෝපය දක්වා ගමන් කළ භයානක හා දිගු වෙළඳ මාර්ගයක් විය. යාත්රා කුළුබඩු තොග වේගවත් කිරීම සඳහා උපකාර විය. ඉන්දියාවේ වේගවත් මූලයන් සොයා ගැනීමෙන් ක්රිස්ටෝපර් කොලොම්බස් වෙනුවට උතුරට යාත්රා කිරීමට තීරණය කළේය. මහාද්වීපයේ මෙම අත්වැරැද්ද වන්නේ ස්වදේශික ඇමෙරිකානුවන් වැරදි ලෙස නම් කර ඇති "ඉන්දියානුවන්" යයි විශ්වාස කෙරේ. |
පහත තුන් තෙරවිල්ල තෝරන්න.
මහත්තයා වහලේ | මහත්තයා නම් සර් , වහලේ නම් පලය = සර්පලය , පාර්සලය |
ශ්‍රී ලාංකිකයින් විසින් නිර්මාණය කරන ලද ප්‍රථම ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව කුමක්ද? | ශ්‍රී ලාංකිකයින් විසින් නිර්මාණය කරන ලද ප්‍රථම ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නම් 1972 ප්‍රථම ජනරජ ව්‍යවස්ථාවයි. |
ද්විත්ව ශතකයක් වාර්තා කළ ලාබාලතම ක්‍රීඩකයා කවුද? | ද්විත්ව ශතකයක් වාර්තා කළ ලාබාලතම ක්‍රීඩකයා ජාවෙඩ් මියැන්ඩාඩ් වේ. |
භද්‍ර යනු පාලි තත්සමද? | නැත. භද්‍ර - සංස්කෘත තත්සම යි. පාලි තත්සම පදය භද්ද යනු යි.
සුභද්‍ර ( (සංස්කෘත)> සුභද්ද (පාලි)
භද්‍ර කාත්‍යායනා> භද්ද කච්චායනා. |
තරු ස්වභාවික දීප්තිමත් වස්තූන් ලෙස සලකන්නේ මන්දැයි පැහැදිලි කරන්න. | තරු දීප්තිමත් වස්තූන් වන අතර ඒවායේ හරය තුළ ඇති න්‍යෂ්ටික විලයන ක්‍රියාවලීන් හේතුවෙන් ඒවා රාත්‍රියේදී දෘශ්‍යමාන වන පරිදි ආලෝකය විමෝචනය කරයි. |
Mycobaterium leprae නමැති බැක්ටීරියාව මඟින් බෝවන රෝගය කුමක්ද? | Mycobaterium leprae නමැති බැක්ටීරියාව මඟින් බෝවන රෝගය ලාදුරු රෝගය වේ. |
මනුෂ්‍ය ශරීරයේ ඇට කැබලි සංඛ්‍යාව කීයද? | මනුෂ්‍ය ශරීරයේ ඇට කැබලි සංඛ්‍යාව දෙසිය දෙකයි. (202) |
ඔබට 'Fosbury Flop' කළ හැක්කේ කුමන ක්‍රීඩාවේදීද? | උස පැනීම |
අනෙකුත් ජාත්‍යන්තර ආයෝජන ආයතනවලින් බහුජාතික සමාගමක් පාලනය වෙනස් කරන්නේ කෙසේද? | MNC ජාත්‍යන්තර කළඹ ආයෝජන ආයතනවලින් වෙන්කර හඳුනා ගැනීම සඳහා පාලනය වැදගත් අංගයක් ලෙස සැලකේ. මූල්‍ය විවිධාංගීකරණය සඳහා විදේශයන්හි ආයෝජනය කරන සමහර ජාත්‍යන්තර අන්‍යොන්‍ය අරමුදල් මෙන් නොව, MNCs විදේශ රටවල භාණ්ඩ හෝ සේවා නිෂ්පාදනය සක්‍රියව පාලනය කර කළමනාකරණය කරයි. |
එක් තරඟාවලියක් තුළ නායකයෙක් වශයෙන් වැඩිම ලකුණු රැස් කළ ක්‍රීඩකයා කවුද? | ස(ර්) ඩොනල්ඩ් බ්‍රැඩ්මන් |
ලොව ප්‍රථම ජංගම දුරකථනය නිපදවූයේ කවුරුන්ද? | ලොව ප්‍රථම ජංගම දුරකථනය මාර්ටින් කූපර් විසින් සොයා ගන්නා ලදී. ඔහු මොටෝරෝලා (Motorola) ඉංජිනේරුවෙකු සහ විධායකයෙකු වූ අතර "ජංගම දුරකථනයේ පියා" ලෙස සැලකේ. කූපර් 1973 අප්‍රේල් 3 වන දින DynaTAC මාදිලියේ මූලාකෘතියක් මත ප්‍රසිද්ධියට පත් වූ අතින් ගෙන යා හැකි ජංගම දුරකථනය නිපදවීය. |
තමුසෙ කියන පදයේ තේරුම කියන්න | 1744 ඉඳන් "තමුසෙ, තමුසේ, තමුන්සේ" කියන යෙදුම් යෙදිලා තියෙනවා, ඒ කාලේ “තමුසෙ” වචන සෙට් එක යෙදිලා තියෙන්නේ ගෞරවාර්ථයෙන් (A සහ B පෙර යෙදුම් උදාහරණ බලන්න). ආමන්ත්‍රණය කිරීමේ අනුපිළිවෙල විවිධ ලෙස සඳහන් වෙතත් දළ වශයෙන් “1. තෝ, 2. තමා, 3. උඹදෑ, and උඹාහේ, 4. උඹ, 5. තමුසේ, 6. නුබ, 7. ඔබ, 8. තමුන්නැහේ, 9. තමුන්නාන්සේ, 10. තමුන්වහන්සේ, 11. නුබවහන්සේ සහ 12. ඔබ වහන්සේ” (1825 බලන්න).
ඒ කාලේ ව්‍යාකරණ පොත්වල 1. තමුසෙ මුලිනුත් දෙවනුව 2. තමුන්නාන්සේ, යන්නත් අනුපිළිවෙලින් ගෞරවාර්ථය දෙන වචන ලෙස සඳහන් වෙලා තියෙනවා (B පෙර යෙදුම් උදාහරණ සහ අර්ථකතන බලන්න).
ජේම්ස් ද අල්විස් 1852 සහ ඊටත් පෙර 1815 ජේම්ස් කාටර් මෙම වචනය භාවිතා වුන ආකාර විස්තර කරලා තියෙනවා.
1. උපසම්පදා භික්ෂූන් තමන්ට වඩා අඩු මට්ටමේ අනික් භික්ෂූන්, සාමණේරයින් හෝ ගෝලයන් හඳුන්වන්න ගෞරවාර්ථයෙන් (නමුත් තමුන්නාන්සේට පොඩ්ඩක් පහළින්) යොදපු වචනයක් ලෙස “තමුසෙ” යන වචනය 1700 ගණන්වල ලිපිවල පවා යොදලා තියෙනවා (C පෙර යෙදුම් උදාහරණ බලන්න).
2. ශිෂ්ට විදියට හෝ ගෞරවාන්විතව, තමුන්ට සම මට්ටමේ කෙනෙක්ට හෝ තමන්ට වඩා ස්වල්පයක් පමණක් පහත් කෙනෙක් ඇමතීමට “තමුසේ” යන්න යෙදෙනවා.
3. තමුසේ යන්න 1852 දී සැමියා බිරිඳටත්, බිරිඳ සැමියාටත් ආමන්ත්‍රණය කිරීමට යොදාගෙන තියෙනවා.
4. අඩු කුලවල උදවිය විසින් ගොවිගම කුලයේ පහත ස්තරවල උදවියට ගෞරවයෙන් කතා කිරීමට.
5. ගෙදරක උසස් මට්ටමේ මෙහෙකරුවන් විසින් තම ස්වාමියාගේ පවුලේ වයසින් අඩු සාමාජිකයින් ඇමතීම සඳහා.
6. "තමුන්නාන්සේ" "රසවාහිනී ජාතකට්ඨකථා ථූපවංශය අනුවාදය" සහ “සද්ධර්ම සාගර නම් වූ ධර්මපද වර්ණනාව” ආදියේ යෙදෙනවා.
7. තමුසේ නමින් අමතන උදවිය උසස් යැයි සැලකෙන නිසා ඔවුන්ට ආඥා නොකර බව (1862 චාල්ස් කාටර් බලන්න)
8. තමුසේ යන්නට දෙන ඉංග්‍රීසි වචනය වෙන්නේ 'your honour.’ සහ “Sir” වැනි වචන (1840 සැමුවෙල් ලම්බ්රික් සහ 1891 ඒබ්‍රහම් මෙන්ඩිස් ගුණසේකර බලන්න)
මේ අනුව මට නම් එන්න පුළුවන් නිගමනය තමයි ගෞරවාර්තයකින් යෙදුවා තමුසේ, පසුව සමානයන්ට සහ යහළුවන් අතරේ යෙදී, අවමාන අර්තයකිනුත් මෑතක සිට (1900 පමණ පටන්) යෙදෙන බව. |
පහත ගීතය සම්පුර්ණ කරන්න.
හැමදාම දුටුව ඉවුරු කොනේ
මනමාල හැගුම් සිහිව ලදේ
දියකඩිති සැරයි බෝම මෙහේ
හදපාන බලන හැංගි හොරේ | හැමදාම දුටුව ඉවුරු කොනේ
මනමාල හැගුම් සිහිව ලදේ
දියකඩිති සැරයි බෝම මෙහේ
හදපාන බලන හැංගි හොරේ
ඇස් තාම සොයයි
නුඹගෙ රුවේ
ඇස් තාම සොයයි
නුඹගෙ රුවේ
පෙරදාක දැනුන උණුසුම් සේයා
නෙතු දැහැන් බිදී ගොලු වූ සේමා
පෙරදාක දැනුන උණුසුම් සේයා
නෙතු දැහැන් බිදී ගොලු වූ සේමා
නුඹ හිනැහෙනවද ඔහු ලග බෝමා
මං තාම සොයයි වැරදුණ සීමා
හැමදාම දුටුව ඉවුරු කොනේ
මනමාල හැගුම් සිහිව ලදේ
දියකඩිති සැරයි බෝම මෙහේ
හදපාන බලන හැංගි හොරේ
ඇස් තාම සොයයි
නුඹගෙ රුවේ
ඇස් තාම සොයයි
නුඹගෙ රුවේ
ඇස් තාම සොයයි
නුඹගෙ රුවේ
|
ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාවේ පියා ? | විලියම් ගිල්බට් ග්‍රේස් |
පූජකයෙක් යනු කුමක්ද? | පූජකයෙකු යනු ඕනෑම ආගමක - සත්‍ය හෝ අසත්‍ය, හොඳ හෝ නරක - පූජනීය තොරතුරු ඉගැන්වීමට සහ එම ඇදහිල්ල ආරක්ෂා කිරීමට සහ අන් අයට ගෙන ඒම සඳහා පූජනීය යුතුකම් ඉටු කිරීමට බලය ලබා දී ඇති දේවසේවකයෙකි.
පූජකයන් සාමාන්යයෙන් මිනිසුන් සහ ඉහළ බලයක්, පැවැත්මක් හෝ ජීවීන් සමූහයක් අතර නියෝජිතයෙකු ලෙස සේවය කරයි. පූජකයන් යනු මිනිසුන් සහ ආත්මයන්, දේවතා, දෙවිවරුන් හෝ දෙවියන් අතර අතරමැදියන් වේ. ඇදහිල්ල නිර්වචනය කරන නිසි ගෞරවය, කෘතඥතාව, ප්‍රශංසාව, පරිත්‍යාග කිරීම, නමස්කාරය සහ ජීවන රටාව ඔවුන් උගන්වයි. බොහෝ ආගම්වල, පූජකයෙකුගේ වැදගත්ම කාර්යභාරය වන්නේ මැදිහත්කරුවෙකු සහ මැදිහත්කරුවෙකු ලෙසය, මේ ජීවිතයේ දෙවියන් වහන්සේගේ සමාව සහ අනුග්‍රහය සහ මරණින් මතු ජීවිතයේදී සදාකාලික ප්‍රීතිය ලබා ගැනීම සඳහා ඇදහිලිවන්තයන් වෙනුවෙන් යාඥාවන් සහ පූජාවන් පිරිනැමීමයි. |
රුසියානු පාර්ලිමේන්තුව හදුන්වන නම කුමක්ද ? | රුසියානු පාර්ලිමේන්තුව හදුන්වන්නේ ද ස්ටේට් ඩූමා ලෙසින්ය. |
ඇමරිකානු ජනාධිපතිවරුන් අතර දීර්ඝතම විශ්‍රාම යෑමේ වාර්තාව හිමිකරගෙන සිටින්නේ කවුරුන්ද සහ ඔවුන්ගේ විශ්‍රාම කාලය කොපමණ කාලයක් පැවතියේද? | ජිමී කාටර් වසර 42 ක විශ්‍රාම කාලයක් සහිත ඇමරිකානු ජනාධිපතිවරුන් අතර දීර්ඝතම විශ්‍රාම යෑමේ වාර්තාවට හිමිකම් කියයි. |
ඉන්ද්‍රයිකා යනු කුමක්ද? | කාබනික අණු සමූහයක් එක්වී සෑදෙන, අකාබනික ද්‍රව්‍ය සහිත, යම් නිශ්චිත ව්‍යුහයක් සහ කෘත්‍යයක් සහිත, සෛලයක් තුල වූ උප සෙෙලීය ව්‍යුහයක් ඉන්ද්‍රයිකාවක් ලෙස හැඳින්වේ. |
Google සමාගම විකිපීඩියාවට කොපමණ මුදලක් ලබා දෙනවාද? | ඩොලර් මිලියන 3ක් දැනුම පුවරු තොරතුරු පෙට්ටිවල(knowledge panels infoboxes) ඉදිරිපත් කර ඇති තොරතුරු විශාල ප්‍රමාණයක් විකිපීඩියාවෙන් සහ CIA ලෝක තොරතුරු පොතෙන්(world factbook) ලබා ගනී. 2019 ජනවාරි මාසයේදී Google සමාගම විසින් විකිමීඩියා පදනමට ඩොලර් මිලියන 3ක් පරිත්‍යාග කළේය. |
පහත ප්‍රස්තාව පිරුළේ තේරුම කුමක්ද?
පැණි වරකා ගහටත් හෙණ වදිනවාලු | යහපත් දෙයකට වුවද හානි පැමිණේ. |
කේරල කොස් භෝජනයක් වන චක්ක කූන්ජු තොරණි පිළියෙළ කරන්නේ කොහොමද? | චක්ක කූන්ජු තොරණි (Chakka Koonju Thoran) හොදින් මෙරූ කොස් ගෙඩියක මැද කොටස ගෙන සාදනු ලබන රසවත් ආහාරයකි. |
චීනය විසින් ඉදිකරන අභ්‍යවකාශ නැවැතුම්පොළ කුමක්ද? | Tiangong (චීන: 天宫; pinyin: Tiāngōng; lit. 'Sky Palace'),[5][6] නිල වශයෙන් Tiangong අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය (චීන: 天宫空间站; pinyin: Tiāngōng kōngjiān), azhÍnjÍd ] අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය චීනය විසින් ඉදිකරන ලද සහ චීනයේ මිනිසුන් සහිත අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය විසින් ක්‍රියාත්මක කරනු ලබන්නේ මතුපිට සිට කිලෝමීටර 340 සහ 450 (සැතපුම් 210 සහ 280) අතර පහළ පෘථිවි කක්ෂයක ය. එය චීනයේ ප්‍රථම දිගුකාලීන අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානය වන අතර, ටියැංගොන්ග් වැඩසටහනේ කොටසක් වන අතර චීන මිනිසුන් සහිත අභ්‍යවකාශ වැඩසටහනේ "තුන්වන පියවරේ" හරය වේ; එහි පීඩන පරිමාව 340 m3 (12,000 cu ft), ජාත්‍යන්තර අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානයේ ප්‍රමාණයෙන් තුනෙන් එකකට වඩා තරමක් වැඩිය. |
පහත නාම පදයට අදාළ පුරුෂ ලිංග නාම පාදක කුමක්ද?
කිඳුරිය
| කිඳුරා |
බටහිර ආසියාතික රටවල් නම් කරන්න. | බටහිර ආසියාව යනු සිවිල් යුධ, දේශපාලනික අර්බුධ හමුවේ වෙනස් වන දේශසීමා සහිත කලාපයකි. දැනට මෙහි එක්සත් ජාතින් විසින් හඳුනාගත් රටවල් 20 කි. ඒවා මෙසේ ය.
1. තුර්කිය
2. බහරේනය
3. කුවේටය
4. ඕමානය
5. කටාර්
6. සෞදි අරාබිය
7. එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය
8. යේමනය
9. ආමේනියාව
10. අසර්බයිජානය
11. ජෝර්ජියාව
12. ඉරාකය
13. ඉරානය
14. ඊශ්‍ර්‍රායලය
15. ජෝර්දානය
16. ලෙබනනය
17. පලස්තීනය (ගාසා තීරය හා බටහිර ඉවුර)
18. සිරියාව
19. ඊජිප්තුව
20. සයිප්‍රසය
කෙසේ වෙතත්, භූගෝලීයව බටහිර ආසියාතික වන සයිප්‍රසය එහි සමාජීය, ආර්ථික, සංස්කෘතික හා ආගමික ලක්ෂණ හේතුකොටගෙන යුරෝපීය රාජ්‍යයක් ලෙස සලකනු ලැබේ.
එමෙන් ම මෙම කලාපයේ එක්සත් ජාතීන් විසින් පිළිනොගනු ලබන පාලන ප්‍රදේශ ඇති අතර මේවායෙන් බොහෝමය කෝකේසියානු කලාපයේ පිහිටා ඇත. ඒවා මෙසේ ය.
1. අබ්කාසියාව
2. අර්ත්සක්
3. දකුණු ඔසේටියාව
4. උතුරු සයිප්‍රසය
මෙම කලාපයට අයත් අක්‍රෝතිරි හා ඩෙකේරියාව එකසත් රාජධානියට අයත් වන අතර සීනායි අර්ධද්වීපය ඊජිප්තුවට අයත් වේ. බටහිර ආසියානු කලාපය හා ඊජිප්තුව පොදුවේ "මැදපෙරදිග කලාපය" ලෙස හඳුන්වනු ලැබේ. |
වියෝගය යන වචනයට අදහසක් ගෙන දෙන වචනය ලියා දක්වන්න.
| වියෝගය යන්නට විරුද්ධ අර්ථයක් ඇති පදය සංයෝගය වේ. |
පහත ගීතය සම්පුර්ණ කරන්න.
තුන් තුඹ මල් තුඹ මල්
තුන් තුඹ මල් තුඹ මල්
තුන් තුඹ මල් තුඹ මල්
තුන් තුඹ මල් තුඹ මල් | තුන් තුඹ මල් තුඹ මල්
තුන් තුඹ මල් තුඹ මල්
තුන් තුඹ මල් තුඹ මල්
තුන් තුඹ මල් තුඹ මල්
තුන් තුඹ මල් රෙද්ද ඇඳල
බණ්ඩි වළලු දෑත දමාලා
මම දොර ළඟ බලා ඉන්නවා
අනේ තාම ආවෙ නැහැනෙ
ආවෙ නැහැනෙ ආවෙ නැහැනෙ
මල් දුන්නෙන් වඩින ඉලන්දාරියා
තුන් තුඹ මල් තුඹ මල්
තුන් තුඹ මල් තුඹ මල්
තුන් තුඹ මල් රෙද්ද ඇඳල
බණ්ඩි වළලු දෑත දමාලා
ගෙදරට එන පාර කිව්ව
පණිවිඩ හත අටක් යැව්ව
අනේ තාම ආවෙ නැහැනෙ
ආවෙ නැහැනෙ ආවෙ නැහැනෙ
මල් දුන්නෙන් වඩින ඉලන්දාරියා
තුන් තුඹ මල් තුඹ මල්
තුන් තුඹ මල් තුඹ මල්
තුන් තුඹ මල් රෙද්ද ඇඳල
බණ්ඩි වළලු දෑත දමාලා
රටක් වටින කෙනෙක් එක්ක
මටත් හනික දීග යන්ඩ
උදව් දෙන්ඩ ආවෙ නැහැනෙ
ආවෙ නැහැනෙ ආවෙ නැහැනෙ
මල් දුන්නෙන් වඩින ඉලන්දාරියා
චන්ද්‍රානි ගුණවර්ධන |
ක්වොන්ටම් යාන්ත්‍ර විද්‍යාව යනු කුමක්ද | ක්වොන්ටම් යාන්ත්‍ර විද්‍යාව යනු පරමාණු සහ උප පරමාණුක අංශු වැනි කුඩාම පරිමාණයන් මත පදාර්ථයේ සහ ශක්තියේ හැසිරීම් ගවේෂණය කරන භෞතික විද්‍යාවේ ශාඛාවකි. එය ශක්තිය ප්‍රමාණකරණය, තරංග-අංශු ද්විත්වය සහ අවිනිශ්චිතතා මූලධර්මය වැනි සංකල්ප හඳුන්වා දෙයි. සම්භාව්‍ය භෞතික විද්‍යාවට කළ නොහැකි සංසිද්ධි පැහැදිලි කිරීමට ක්වොන්ටම් යාන්ත්‍ර විද්‍යාව ඇදහිය නොහැකි තරම් සාර්ථක වී ඇති අතර අර්ධ සන්නායක, ලේසර් සහ න්‍යෂ්ටික ප්‍රතික්‍රියාකාරක වැනි බොහෝ නවීන තාක්ෂණයන්හි පදනම එයයි. |
නෛතික හා සාරධර්ම පිළිබඳ ගැටලුවලට විසඳුම් සෙවීම සඳහා ජීව විද්‍යාත්මක සංකල්ප භාවිතා කළ හැකිද? කෙටියෙන් විස්තර කරන්න. | නෛතික හා සාරධර්ම පිළිබඳ ගැටලුවලට විසඳුම් සෙවීම සඳහා ජීව විද්‍යාත්මක සංකල්ප ඉතාමත් ප්රයෝජනවත් වේ.
උදාහරණ ලෙස, මාතෘත්වය හෝ පිතෘත්වය පරීක්ෂා කිරීම, අපරාධ පරීක්ෂා කිරීම, ආගමන විගමන ගැටලු විසඳීම වැනි නීතිමය කාරණා දැක්විය හැකිය. මේ සඳහා DNA තාක්ෂණය, ඇගිලි සලකුණු වැනි දේ ඉතා ප්රයෝජනවත් වේ. |
ශ්‍රී ලංකා ජාතික රාජ්‍ය සභාවේ , පළමුවැනි කථානායක වරයා කවුද ? | ස්ටැන්ලි තිලකරත්න මැතිතුමා ( 1972 - 05 - 22 දින සිට ) |
සිද්ධ යකඩ යනු කුමක්ද? | සිද්ධ යකඩ යනු, චීනචට්ටි වල කාබන් අන්තර්ගතයට (2.1% සිට 4%) හාත්පසින් වෙනස්, ඉතා අඩු කාබන් අන්තර්ගතයක් (0.04 සිට 0.08%) සහිත යකඩ මිශ්‍ර ලෝහයක් වන අතර, ලෝබොර නමින් හැඳින්වෙන තන්තුමය අන්තර්ගත බරෙන් 2% දක්වා එහි අඩංගු වෙයි. යකඩ සහ ලෝබොර අන්තර්ගතයන්ගේ අඩ-විලීන ස්කන්ධයක් වන එය, නිරේධනය කල විට හෝ විකල ලක්ෂ්‍යය දක්වා නැවූ විට හෝ, ලී වල දක්නට ලැබෙන වැනි "කණිකා" රටාවක් පෙන්නුම් කරයි. සිද්ධ යකඩ, දැඩි, ආහන්‍ය, තන්‍ය සහ පහසුවෙන් පෑස්සිය හැකි වෙයි. වානේ නිෂ්පාදනයෙහි කාර්යසාධක ක්‍රම ප්‍රවර්ධනය කිරීමට පෙර හා විශාල ප්‍රමාණයන්ගෙන් වානේ තොගයන් අත තිබීමට ප්‍රථම, වඩාත් සුලබ ආහන්‍ය යකඩ වර්ගය වූයේ සිද්ධ යකඩ වෙයි. වානේ බවට ප්‍රසාදනය කෙරුමට අමු ද්‍රව්‍යයක් ලෙසින් සිද්ධ යකඩ ප්‍රමාණවත් තරමක් භාවිතා කරන ලද අතර, එය ප්රධාන වශයෙන් භාවිතා කෙරුණේ කඩු, හැඳි ගෑරෙප්පු, නියන, පොරෝ සහ අනෙකුත් තියුණු මුවහතැති ආයුධ මෙන්ම දුනු සහ පීරී තැනීමටය. යකඩ-ආවරණිත යුද්ධනැව් සහ දුම්රිය මාර්ග භාවිතයට ගැනුමත් හා සමගම, සිද්ධ යකඩ සඳහා ඉල්ලුම කූටප්‍රපාප්ත වූයේ 1860 ගණන් වලදී වන අතර, මෘදු වානේ වල භංගූරභාවය වැනි තත්ත්වය පිළිබඳ ගැටළු විසඳාගෙන එහි මිල අඩුවී පුළුල් ලෙසින් සපයාගත හැකිවූ විට සිද්ධ යකඩ වල පරිහානිය ඇතිවිය.
ඒවා මෘදු වානේ වලින් තැනීම ඇරඹීමට පෙර, බොහෝ දේවල්, සිද්ධ යකඩ වලින් තැනුනු අතර, ඒවා අතර මිටියම්, ඇණ, කම්බි, දම්වැල්, පීලි, දුම්රිය ඈඳුම්, ජල සහ හුමාල නල, මුරිච්චි, පොට ඇණ, අශ්ව ලාඩම්, අත් වැල්, දැවමය පියසි රාමු සැකිලි සඳහා තහඩු සහ, විසිතුර යකඩ වැඩ වූහ.
වාණිජ පරිමාණයෙන් සිද්ධ යකඩ තවදුරටත් නිපදවනු නොලැබේ. සිද්ධ යකඩ වලින් තැනී යැයි විස්තර කෙරෙන, නිරාපද පීලි, උද්‍යාන භාණ්ඩ සහ ගේට්ටු වැනි නිෂ්පාදියන්, සදනු ලබන්නේ මෘදු වානේ වලිනි. එම විස්තරය තවම ඒවා සඳහා භාවිතා කෙරෙන්නේ, ඒවා තැනීම සිද්ධ කෙරෙන්නේ (සාදන අන්දම) අතින් බැවිනි.
"සිද්ධ" යන වචනය, "වැඩ කිරීම" වන ක්‍රියාපදයෙහි පුරාතන අතීත කාල කෘදන්තය වන අතර, එබැවින් "සිද්ධ යකඩ " යන්නෙහි වචනාර්ථය වන්නේ "වැඩ සිදුකල යකඩ" වෙයි. සිද්ධ යකඩ යනු, භාණ්ඩය සඳහා පොදු නාමයක් වන නමුදු, ලෝකුරුවෙකු හෝ අනෙකුත් ආචාරියෙකු විසින් නිපැයුනු, නිමාවට පත් යකඩ භාණ්ඩ සඳහාද භාවිතා වෙයි. සිද්ධ යකඩ මෙන් නොව, චීනචට්ටි, භංගූර වන අතර සහ උණු හෝ සිසිල් හෝ තත්ත්වයෙන් එය භාවිතයෙන් කර්මාන්ත කල නොහැක. මිටියකින් පහරදුනහොත් චීනචට්ටි බිඳී යෑ හැක. |
Narcissism සහ Empath (Empathy නොවේ) යන ඉංග්‍රීසි වචන වල අරුතට සමාන පාරිභාෂික සිංහල වදන් මොනවාද? | එම වචන දෙකේ අරුත පහත ඇති පාරිභාෂික සිංහල වදන් වලට සමාන වේ.
Narcissistic : ආත්මරාගී, ස්වරූපරාගී
Empathic : තද්වේදී |
ලංකාවේ කිසිදු දුම්‍ රිය මාර්ගයක් නොමැති දිස්ත්‍රික්ක මොනවද? | මොණරාගල ,රත්නපුර ,අම්පාර,මුලතිව් |
ඇ.එ.ජනපදයේ නිෂපාදිත " ෆයිසර් " එන්නත තම රටේ වැසියන් වෙත ලබාදෙන , පළමුවැනි ආසියානු රට කුමක්ද ? | සිංගප්පූරුව |
"පෙරදා මහ රෑ" ගීතයේ ඉතිරි පද සම්පූර්ණ කරන්න. | පෙරදා මහ රෑ මා සිහිලැල් උර මඬලේ
මුහුණ හොවා ගෙන ලසොවින් වැළපුණ
ඔබේ විඩාපත් නෙතින් ගලා ගිය
කඳුලක කැලැලක් ඉතිරි වෙලා
පෙරදා මහ රෑ මා සිහිලැල් උර මඬලේ
උරහිස තැවරී වියළුණු කඳුලෙන්
ඔබගේ සුනරුත් පැතුමක ගිනි ඇත
සදා දැවෙන්නෙමි ඒ ගින්නෙන්
පෙරදා මහ රෑ මා සිහිලැල් උර මඬලේ
ඔබ හට පෙම් කළ යුගය නිමා කර
වෙන්වී යන්නට දවස පැමිණ ඇත
සමාව දෙන් මට සෙනෙහෙ සිතින්
පෙරදා මහ රෑ මා සිහිලැල් උර මඬලේ
නන්දා මාලිනී
සුනිල් ආරියරත්න |
සිංහල ජන කතාවක් කියන්න | රයිගමයයි ගම්පලයයි
ඔන්න එකෝමත් එක කාලෙක ජීවත් වුණා එක වගේ ම කපටි මිනිස්සු දෙන්නෙක්. එක්කෙනෙක් රයිගමයා, අනෙකා ගම්පලයා. දවසක් රයිගමයා ගමනක් යනකොට ගම්පලයව මුණ ගැහුණා. ඉතින් දෙන්නා ආගිය තොරතුරු එහෙම කතා කර කර හිටියා. එතකොට ගම්පලයා කියනවා,
''යාලුවේ අපි දෙන්නා එකතු වෙලා වෙළදාමක් වත් කරමුද?"
''ඒකනම් හොදයි. වත්තෙ පිටියේ තියෙන දෙයක් එකතුකරගෙන නගරෙට ගිහිල්ල විකුණමු." රයිගමය කිව්වා.
ඔන්න දැන් දෙන්නම වෙළදාමේ යන්න තීරණය කරගත්තා.
''එහෙනම් හෙට හවස් වෙනකොට මෙතනදිම හම්බවෙමු. රෑ අම්බලමක ඉදලා පාන්දරම නගරෙට යමු.'' කියලා දෙන්නා ගෙවල් වලට යන්න පිටත් වුණා.
ගෙදර ගියපු ගම්පලයා වත්ත පහලට ගිහින් වත්ත පහල තිබුණ ගම්මිරිස් වැල් වල කොළ කඩන්න පටන් ගත්තා. ලොකු ගෝනියක් පිරෙන්න කොළ කඩාගෙන ගෝනියෙ කට හොදට බැදලා ගෙදරින් ගෙනත් තිබ්බා. මේ අතරේ රයිගමයත් ගමේ ගොඩේ ඇවිදලා කිතුල් ඇට ඇහින්ද. ගෝනියක් පිරෙන්න කිතුල් ඇට ඇහිදගෙන ගෙදර ගෙනාවා. දැන් දෙන්නම නගරයට යන්න ලෑස්තියි.
ඔන්න හවස් වෙනකොට රයිගමයයි ගම්පලයයි ගෙවල් වලින් පිටත් වුණා නගරෙට යන්න. දෙන්න කතා වුණ විදිහටම කලින් දවසෙ මුණ ගැහුණ තැනදි හම්බවුණා.
''ආ! යාලුවේ, මොනවා ද මේ බරටම උස්සගෙන?'' රයිගමයා ඇහුවා.
''මම මේ බුලත් ටිකක් අරගෙන ආවා විකුණාගන්න. මේවා හොද බුලත්'' ගම්පලයා කිව්වා.
''මමත් මේ පුවක් විකුණන්න කියලා ආවේ. පුවක් දැන් හරි ගණන්. හොයාගන්නත් ආමරුයිනේ. හොද ගානකට විකුණාගන්න පුළුවන්.'' රයිගමයා කිව්වා.
දෙන්නම බරට බරේ අර ගෝනි දෙකත් කර තියාගෙන නවතින්න තැනක් හොයාගෙන යනවා. අතරමගදි දෙන්නට අම්බලමක් හම්බවුණා. දෙන්නම අම්බලමට වෙලා මහන්සිය හින්දා නිදා ගත්තා.
පහුවදා පාන්දරම නැගිට්ට ගම්පලයා බැලුව රයිගමය ඇහරලද කියලා. රයිගමයා හොදට නිදි. ගම්පලයා කළුවරේම රයිගමයාගේ ගෝනියත් අරගෙන අම්බලමෙන් පිටත් වුණා. ටික වෙලාවකින් රයිගමයට ඇහරුණා. ගම්පලයා නෑ. හැබැයි ගම්පලයගේ ගෝනිය තියෙනවා. තමන්ගේ ගෝනිය නැහැ. ''ගම්පලයා රැවටුණා. බුලත් ටික තියලා මගෙ කිතුල් ඇට ගෝනිය අරගෙන ගිහින්. මගේ වාසනාව'' කියලා රයිගමයා හරිම සතුටින් අර ගම්පලයගේ බුලත් ගෝනියත් කරේ තියාගෙන නගරෙට ගියා.
දැන් හොදටම එළිය වැටිලා. නගරෙට ගිය ගම්පලයා කඩේකට ගිහින් හොද පුවක් තියෙනවා ගන්නවා ද කියලා ඇහුවා. කඩේ මුදලාලිත් හා හොදයි බලමු කියලා කිව්වා. ගම්පලයා ගෝනිය ලිහලා පුවක් ටික බිමට හැලුවා. ''හත් දෙයියනේ!'' කියලා ගම්පලයා ඔළුවේ අත ගහ ගත්තා. ගෝනිය පිරෙන්න තිබුණේ කිතුල් ඇට.
රයිගමයත් බුලත් විකුණනන්න හිතාගෙන ගෝනිය ලිහලා බැලුවම තිබුණේ ගම්මිරිස් කොළ ගොඩක්. ''මම ගම්පලයා රැවටුණා කියලා හිතුවට අන්තිමේදී මමත් රැවටුණානේ'' කියාල රයිගමයට කියවුණා.
අන්තිමේදි දෙන්නටම දෙන්න රවට්ටන්න ගිහින් ඒ දෙන්නම රැවටුණා. |
"හලාහල" මේ වචනයේ අර්ථය කුමක්ද? | නගුලක් සේ සියොළඟ සූරන්නේ හලාහල වේ.
හල+ආ+හල+අච්
නාමයක් කෘදන්තයක් එක්ක සමාස කරලා හදාගත්තු සමාසයක්.
සර්පයෙකුගේ නමක්.
මේක කාකෝල කාපකූට ආදි විෂ අතර ගැණෙන විෂක් හඳුන්යන්නත් යෙදෙනවා. |
ඇසළ පෝය ගැන විස්තරයක් කරන්න. | වෙසක් සඳ අහසේ උදාවෙන විට සම්මා සම්බුදුවරයෙකු පිළිබඳ ශ්‍රෙෂ්ඨතම ඓතිහාසික සිද්ධීන් රැසක් අපගේ මනසට නැගී එයි. පොසොන් සඳ අහසේ උදාවෙන විට අනුබුදුවර‍යකු පිළිබඳ සටහන් අපගේ මතකයට නැගී එයි. ඇසළ සඳ අහසේ උදාවෙන විට සත්‍යගවේෂී විමුක්තිකාමී ලෝකයාට සාර්වභෞම නිදහස උදාවුණු තෙරුවන් ලොව පහළවුණු දිනය වශයෙන් අප ගේ සිතට සිහිපත් වෙයි. බුදු දහම නමැති මිණි පහන දැල්වී එයින් ලෝකය ආලෝක වූ සැටි, බුද්ධ ශාසන රත්නාකාරය මතු වී සසුන් ගුණ රුවනින් තුන් ලොව සැනසී ගිය හැටි, බුදුහිමි මුව ගැබින් වැගිර ගලා ගිය දහම් අමා වහරින් මුළු ලොව තෙමී දුක් ගිනි නිවී සැනහී ගිය සැටි, උතුරු මිනිස් දම් පෙළහරින් තුන් ලොව ශාන්ත වී ගිය සැටි, මිනිස්, දෙව්, බඹුන්ගේ සාධු නාදයෙන් මුළු මහත් මිගදාය උතුරා ගලා ගිය සැටි, බුදුරැස් දහරින් බරණැස ඉසිපතනය නැහැවී ගිය සැටි, කාෂාය වස්ත්‍රයෙන් මිගදාය නම් අපරාජිත ශුද්ධ භූමිය බැබළී ගිය සැටි, ආසියා ලෝකයේ කැලුම් දහරා විහිදී පැතිරී ගිය සැටි දෙදහස් පන්සිය හැත්තෑ හත්වන වරටත් අපහට සිහිපත් කරවයි.
ලෝකයා හට සම්‍යක් දර්ශනය පහළවුණු දිනය ඇසළ පුනු පොහෝදා යි. දෙසැටක් මිසදිටු නැමැති දැලෙහි පැටලී නානාප්‍රකාර අත්තකිලමථානු යෝග ක්‍රමවල හා කාමසුඛල්ලිකානු යෝග ක්‍රමවල ද ගැලී සිටි ලෝකයාට මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව නම් වූ උතුම් ජීවන මාර්ගයක් දේශනා කළ දිනය ඇසළ පුනු පොහෝදා යි. ලෝකයාත් සත්ත්වයාත් හේතු ප්‍රත්‍යයන් ගෙන් උපන් බව දේශනා කරමින් හේතු ඵල වාදය අනුගමනය කළ න්‍යායවාදී ශාස්තෘවරයාණන්ගේ උත්තරීතර ධර්මය ලොව පහළවුණු දිනය ඇසළ පුනු පොහෝදා යි. සම්බුද්ධ දිවාකරයාණන්ගෙන් නිකුත් වූ සදහම් අමා බෙර හඬ ආසියා ලෝකයේ කැලුම් වැදී ඒකාලෝක වූ දිනය ඇසළ පුනු පොහෝදා යි. දුකත් - දුකට හේතුවත් - නිවනත්, එය - ලබන පිළිවෙතත් යන සත්‍ය සතර ලොවට දේශනා කළ දිනය ඇසළ පුනු පොහෝදා යි. විශාලතම සමාජ විපර්‍ය්‍යාසයක්, බුද්ධි විප්ලවයක්, ආගමික උද්‍යෝගයක්, චින්තන ප්‍රබෝධයක් ඇති කළ දිනය ඇසළ පුනු පොහෝදා යි. ශාස්වත දෘෂ්ටිය හා උච්ඡෙද දෘෂ්ටිය යන දෘෂ්ටිවාද දෙක පරම නිෂ්ඨාව වශයෙන් සලකා ගෙන සිටි ලෝකයාට යථාභූත ඤාණ දස්සනය පහළ වූයේ ඇසළ පුනු පොහෝදා යි.
ශ්‍රෙෂ්ඨ සිද්ධීන් රැසක්
වෙසතුරු අත් බැවින් පසු තුසිත දෙව්ලොව ඉපදුණු බෝසතාණන් වහන්සේ දෙව්බඹුන්ගේ ආරාධනා පිළිගෙන පස්මහ බැලුම් බලා දඹදිව මධ්‍යදේශයෙහි කපිලවස්තු පුරයෙහි සුද්ධෝදන ශාක්‍ය රජතුමා ගේ අග මෙහෙසිය වන මහාමායා දේවිය කුස පිළිසිඳ ගත්තේත් ඇසළ පුනු පොහෝ දිනයක ය. එකුන් තිස් වියේදී ලෙඩෙකු, මහල්ලෙකු මළ මිනියක් මහණ රුවක් යන සිවු පෙර නිමිති දැක ගිහිගෙය කළකිරී අභිනිෂ්ක්‍රමණය කරන ලද්දේත් ඇසළ පුනු පොහෝ දිනයක ය. බුදුරදුන් ඇතුළු පස්වග මහණුන් ගේ ප්‍රථම වස්සූපගමනය බරණැස මිගදාය නම් වූ ඉසිපතනයේ සිදුවූයේත් ඇසළ පුනු පොහෝ දිනයක ය. රාහුල කුමරුන්ගේ උපත සිදුවූයේත් ඇසළ පුනු පොහෝ දිනයක ය. බුදුරදුන් ගණ්ඩම්බ රුක්මල්හි දී තිර්ථකයන් ගේ මානය මර්දනය කරනු පිණිස යමාමහ පෙළහර දැක්වූයේත් ඇසළ පුනු පොහෝ දිනයක ය. එසේ ප්‍රාතිහාර්ය දක්වා සත් වැනි වස ගත කිරීමට තව්තිසා දෙව් ලොවට වැඩම කොට වස් එළඹ මාතෘ දිව්‍ය රාජයා ප්රධාන දෙවියනට විජම් බණ වදාළේත් ඇසළ පුනු පොහෝ දිනයක දී ය. සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් තුන් මසකින් තෘතිය ශ්‍රාවක මහා කාශ්‍යප මහ රහතන් වහන්සේ ප්රධාන පන්සියයක් මහරහතන් වහන්සේලා විසින් අජාසත් රජුගේ දායකත්වය හා ආරක්ෂා සංවිධානත්වය ඇති ව රජගහ නුවර වේහාර පර්වතයෙහි ධර්ම මණ්ඩපයෙහි දී ප්‍රථම ධර්ම සංගීතිය පැවැත්වීම සඳහා රජගහ නුවරට වැඩම කොට වස් එළැඹ මූලික කටයුතු ආරම්භ කරන ලද්දේත් ඇසළ පුනු පොහෝ දිනයක ය. බු.ව. 236 වැන්නෙහි උපබුදු මිහිඳු මහරහත් මාහිමියන් ප්රධාන සංඝයා විසින් සම්මත කළ සීමාව තුළ ප්‍රථම ඛණ්ඩ සීමාව සම්මත කරන ලද්දේත් ඇසළ පුනු පොහෝ දිනයක ය. බු.ව. 236 වැන්නෙහි අරිෂ්ඨ කුමරුන් ප්රධාන සිංහලයන් පනස් දෙනා ගේ මහණ උපසම්පදාව තුම්බුරු සීමා මාලකයෙහි දී සිදුවූයේත් ඇසළ පුනු පොහෝ දිනයක ය. බු.ව. 236 වැන්නෙහි දෙවන පෑතිස් නිරිඳුන් විසින් කණ්ටක චෙතිය වටා කර වූ අට සැට ලෙන් පූජාව හා දෙසැටක් රහතන් වහන්සේලා ගේ ලංකාවෙහි ප්‍රථම වස්සූප ගමනය (පළමු වස් එළඹීම) සිදුවූයේත් ඇසළ පුනු පොහෝ දිනයක ය. බු.ව. 382 දී දුටුගැමුණු රජතුමා විසින් රුවන්වැලි සෑ රදුන් තනන්නට මඟුල් ගල් තැබීම උත්සවශ්‍රීයෙන් සිදු කරන ලද්දේත් ඇසළ පුනු පොහෝ දිනයක ය. එසේම උතුරුසළ නැකතින් මහ සෑයෙහි ධාතු නිදානය අනේකප්‍රකාර ප්‍රාතිහාර්‍ය්‍ය මැද සිදුවූයේ ඇසළ පුනු පොහෝ දිනයක ය. බු.ව. 847 දී කිත්සිරි මෙවන් රජු දවස කළිඟු රටින් හේමමාලා කුමරිය හා දන්ත කුමරුන් විසින් ගෙනෙන ලද දළදා ස්වාමීන් වහන්සේ ප්‍රදර්ශනය කරමින් වර්ෂයක් පාසා සිදු කරගෙනඑනු ලබන දළදා පෙ‍රහැරේ ආරම්භය සිදුවූයේත් ඇසළ පුනු පොහෝ දිනයක ය. විශේෂයෙන් ලාංකික ජනයාගෙන් වැඳුම් පිදුම් ලබන නාථ - ස්කන්ධ - කුමාර - පත්තිනි ආදී දෙවියන් උදෙසා පුද පූජා පවත්වා දේව වරප්‍රසාද ලබාගෙන ශ්‍රී සමෘද්ධිය අයත් කර ගනු පිණිස ඈත අතීතයේ සිට ම මහනුවර - ශ්‍රී ජයවර්ධන පුර - අලුත් නුවර - නවගමුව - දෙවුන්දර - රත්නපුරය - කතරගම ආදී නගර ග්‍රාමයන් හි පිහිටි දේවස්ථානයන් හි වාර්ෂික වශයෙන් පැවැත්වෙන දේව පූජා පෙරහර සිදු කරන දිනය නිසාත් ආගමික වශයෙන් මෙන් ම ඓතිහාසික අංශයෙන් ද ශ්‍රෙෂ්ඨ දිනයක් වශයෙන් මෙ දවස සැලකිය හැකි ය.
ඇසළ මාසය ඈත අතීතයේ සිට ම දෙවියනට පුද පෙරහර පවත්වන දේවාරාධනයට සැරැසෙන ශුද්ධ මාසයක් වශයෙන් ද සම්මත ව ඇත. වෙසක් පොසොන් උත්සව දෙක හැරුණු විට ලංකාවේ පවත්වන දීපව්‍යාප්ත මේ ආෂාඪ (ඇසළ) උත්සවයට සමකළ හැකි කිසිදු උත්සවයක් වෙනත් නො මැත. මහනුවර ආදී පුණ්‍යතීර්ථයන්හි වර්ෂයක් පාසා පැවැත්වෙන මේ ඇසළ පෙරහර උත්සවාදිය නිසා අනෙක් පුනු පෝය දිනයන් හි එළැඹෙන මාසයන්ට වඩා ඇසළ පෝය උදාවෙන ශුද්ධ මාසය දෙව් පුද සඳහා ම වෙන් කැරුණු විවිධ උත්සව විශේෂයන් ගෙන් පිරුණු මාසයක් වශයෙන් බෞද්ධ අබෞද්ධ හැම දෙනා විසින් ම පිළිගනු ලැබේ. එයිනුදු මහනුවර පවත්වන ඇසළ පෙරහර බෞද්ධ ස්වරූපයක් ගැන්වීම පිනිස නාථ - විෂ්ණු - කතරගම - පත්තිනි යන සතර දේවාලයන් හි පෙරහර සතරට මුලින් දළදා පෙරහර එක්වීම එහි දක්නට ඇති විශේෂ ලක්ෂණයකි.
භාරතීය සමාජය
ක්‍රි.පූ. සවන සිය වස ලෝකයේ ආගමික ඉතිහාසයේ අමුතු ම ප්‍රබෝධයක් ඇති කළ යුගයක් වශයෙන් හැඳින්විය හැකි ය. භාරතීය සමාජය ද නොයෙක් දෘෂ්ටීන් ගෙන් හා නොයෙක් ලබ්ධි ගත්තවුන් ගෙන් පිරී පැවතුණි. සත්‍යය කුමක්දැයි විමසන මේ බුද්ධිමතුන් ගේ විමුක්ති පර්යේෂණය හේතු කොට ගෙන ඉන්දීය සමාජය තුළ එක්තරා ප්‍රමාණයෙක චින්තන ප්‍රබෝධයක් ඇති විය. ලෝකයෙහි ද්‍රව්‍ය සන්තතියෙත් සත්ව සන්තතියේත් සම්භවය, ව්‍යාප්තිය හා පරිහානිය පිළිබඳ පැවැති ලෝක ගැටළුව ප්රධාන කරගෙන පැන නැගුණු විවිධ දෘෂ්ටීන් නිසා භාරතීය සමාජය නානාවිධ දෘෂ්ටිගතිකයන් ගේ කෙළි බිමක් බවට පත් ව තිබුණි.
ආධ්‍යාත්මික දියුණුව ලබා ගැනීමෙන් සදා විමුක්තිය හිමිකර ගන්නට ඔවුහු දීර්ඝ කාලයක් මුළුල්ලෙහි අති විශාල පරිශ්‍රමයක් දැරූ හ. එහෙත් ඔවුන් ගේ චින්තාවන් ගෙන් මෙලොව ජීවනයවත් සැපවත් කර ගන්නට නො හැකි විය. සමහරු රූපාවචර - අරූපාවචර අෂ්ට සමාපත්තීන් උපදවා ගෙන ඒ තමා ලබා ගත් සමාපත්ති විශේෂයන් මෝක්ෂය වශයෙන් සලකන්නට වූහ. පූරණකස්සප, මක්ඛලිගෝසාල, නිගණ්ඨනාථපුත්ත, අජිතකෙසකම්බල, සඤ්ජය බෙල්ලට්ඨි පුත්ත, පකුධ කච්චායන යන නම් වලින් හඳුන්වනු ලබන කලක් මුළුල්ලෙහි භාරතීය ජන සමාජයේ හරසර ලබමින් මහ ඉහළින් ජීවත්වුණු නොයෙක් දෘෂ්ටිවාද ප්‍රකාශ කළ ශාස්තෘවරුන් සදෙනෙක් වූහ. ඔවුනට ද දහස් ගණන් අනුගාමිකයෝ ද සිය ගණන් ශ්‍රාවකයෝ ද සිටිය හ. ඔවුන් ගේ දර්ශන ශාස්වතවාද හා උච්ඡෙදවාද යන දෘෂ්ටි කඳවුරු දෙකට අයත් ය.
මේ ෂට් ශාස්තෘවරුන් අතුරෙන් උච්ඡෙදවාදය සම්බන්ධ අනාත්මවාදී නාස්තික දෘෂ්ටිකයෝ කර්මය හා විපාකය ප්‍රතික්ෂේප කළ හ. ශාස්වතවාදය සම්බන්ධ ආත්මවාදී නාස්තික දෘෂ්ටිකයෝ ඊශ්වර නිර්මාණවාදයත් කර්මය හා කර්ම ඵලයත් විශ්වාස කළහ. මේ ෂට් ශාස්තෘවරයන් ගෙන් පිටත් නාම ගෝත්‍ර වශයෙන් අප්‍රකට බොහෝ දෘෂ්‍ටිවාදීහු පැරැණි භාරත සමාජයෙහි සුලභ ව සිටිය හ. ඔවුන්ගේ තපෝ ක්‍රම නානාවිධ ය. ජුගුප්සා ජනක ය. සමහරු අර්ධ නිර්වස්ත්‍රයෙන් ද ඇතැමෙක් සම්පූර්ණ අචේලක භාවයෙන් ද යුක්ත ව විසූහ. දිනපතා ආහාර අනුභව කිරීම වෙනුවට දින දෙකකට හෝ සත් දිනකට හෝ අඩ මසකට හෝ වරක් බැගින් ආහාර අනුභව කළ හ. තවත් කෙනෙක් ගෝව්‍රත - ශුනක ව්‍රත - අජව්‍රත රකිමින් ද ගොම වැරටි රුක් පතුරු ආදිය අනුභව කරමින් ද විසූහ. මේ නානාවිධ දෘෂ්ටිගතිකයන් ගේ ප්‍රතිපත්තිය සත්‍යයෙන් තොර වූවත් ප්‍රතිඵලය හිස් වුවත් හැම දෙනාගේ ම මූලික පරමාර්ථය සත්‍ය ගවේෂණය යි. ආධ්‍යාත්මික විමුක්තිය ලබා ගැනීමේ පරමාධ්‍යාශය යි.
බෞද්ධ සංස්කෘතියේ උදාව
මෙබඳු අනේක විධ දෘෂ්ටීන් හේතු කොට ගෙන ප්‍රබුද්ධ ව සිටි භාරත වාසීන් ගේ බුද්ධි විකාශනයට සත්‍ය දර්ශනයක් පාරිශුද්ධ ආගමයක් අවශ්ය ව තිබුණු අවධියෙක තථාගතයන් වහන්සේ ගේ ලොව පහළ වීම සිදු විය. බුද්ධ කාලය වන විට ආධ්‍යාත්මික විමුක්තිය පිළිබඳ හැඟීම් තියුණු තත්ත්වයකට පත් ව තිබුණි. නොයෙක් දර්ශනවාදීහු සත්‍ය ගවේෂණයෙහි යෙදී සිටියහ. එහෙත් කිසිවකුටත් ලෝකය පිළිබඳ ව පැවැත්ම හා නැවැත්ම දෙකට මූලික හේතු කිසිවක් සොයා ගන්නට නො හැකි විය. ඊශ්වර නිර්මාණවාදී ශාස්වත දෘෂ්ටිකයෝ සත්ත්වයා පිළිබඳ එක ම හේතුවක් දුට හ. අප්‍රත්‍යයවාදී උච්ඡෙද දෘෂ්ටිකයෝ කිසිම හේතුවක් නො දුට හ. මේ දර්ශන වාදීන්ගෙන් මහත් පීඩාවට පත් ව පරම සත්‍යය කුමක්දැ යි දැනගත නො හැකිව සිටිය යුගයක පහළ වුණු බුදුහු ලෝකයත් සත්ත්ව සමූහයාත් ඊශ්වරයකු විසින් හෝ සර්ව බලධාරියකු විසින් හෝ නිර්මාණය නො කරන ලද බව සහේතුක ව ලෝකයාට වදාළ හ. එතෙක් ලෝකයේ හා සත්ත්ව සන්තතියේ සම්භවයත් විකාශයත් පිළිබඳ අඳුරට ම වැටී සිටි ඉන්දියානු සමාජයට තථාගතයන් වහන්සේ ගේ ප්‍රථම ධර්ම දේශනය වූ ධර්ම චක්‍ර සූත්‍ර දේශනාවෙන් මතුවුණු මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව වැනි ධර්මයන් නිසා අග්‍රගණ්‍ය බුද්ධි ප්‍රබෝධයක් ඇති විය.
එතෙක් දඹදිව පැතිර පැවැති සංස්කෘතීන් යටපත් කරමින් බෞද්ධ සංස්කෘතිය පැතිරෙන්නට විය. විවිධ හැඟීම් හා බලපෑම් නිසා සංකීර්ණත්වයට පත් ව සිටි ජනතාවගේ චින්තන පරම්පරාව අමුතු මඟකට හරවන්නට බුද්ධ ධර්මයේ හා බෞද්ධ සංස්කෘතියේ ආරම්භයත් සමඟ ම පුළුවන් විය. කුලභේද - පන්තිභේද - ජාතිභේද හා ආගම්භේද ආදී විවිධ භේදයන්ගෙන් කොටස් වී සිටි භාරතීය සමාජයට තථාගතයන් වහන්සේ වැනි උත්තරීතර මානුෂික ගුණයන් ගෙන් යුත් උතුමකු ගෙන් විශාල පරිවර්තනයක්, උදාර සේවයක් ඉටු විය යුතු ය. දඹදිව මධ්‍ය මණ්ඩලයේ ප්‍රබල රජකු ගේ පුත්‍රයකු වූ උන්වහන්සේ ගෙන් ඒ අහිංසාවදී විමුක්ති සටනේ ආරම්භය ඇසළ පුනු පොහෝ දිනයක මිගදායේ ඉසිපතන නම් මහා ජය භූමියෙන් ආරම්භ විය.
චතුස්සත්‍යාවබෝධය
තථාගතයන් වහන්සේ ඇසළ පුනු පොහෝ දා බරණැස මිගදාය නම් වූ ඉසිපතනාරාමයේ දී පස්වග තවුසන් මුල් කොට ඇති දස දහසක් සක්වලින් පැමිණි දෙව්බඹ පිරිස් මැද ධම්මචක්කප්පවත්තන සූත්‍රය දේශනා කොට වදාළ හ. “ද්වෙ මෙ භික්ඛවෙ අන්ති පබ්බජිතෙන න සෙවිතබ්බා: යො චා’ යං කාමෙසු කාමසුඛල්ලිකානුයොගො හීනො ගම්මො පොථුජ්ජනිකො අනරියො අනත්ථසංහිතො, එතෙ තෙ භික්ඛවෙ උහො අන්තේ අනුපගම්ම මජ්ඣිමා පටිපදා තථාගතෙන අභිසම්බුද්ධා චක්ඛුකරණී ඤාණකරණී, උපසමාය අභිඤ්ඤාය සම්බොධාය නිබ්බානාය සංවත්තතී” යනුවෙන් “මහණෙනි, ලාමක වූ ග්‍රාම්‍ය වූ පොදු ජනයා විසින් සෙවුනා වූ අනාර්‍ය්‍ය වූ අනර්ථයෙන් යුක්ත වූ කාමසුඛල්ලිකානුයෝගයෙහි සුඛ වශයෙන් ඇලීමෙක් වේ ද, දුක් වූ අනාර්‍ය්‍ය වූ අනර්ථයෙන් යුක්ත වූ අත්ත කිලමථානුයෝගයෙහි යෙදීමෙක් වේද, යන මේ අන්ත දෙක ම පැවිද්දා විසින් නො සෙවිය යුතුය. මහණෙනි, මේ අන්ත දෙකට නො පැමිණ තථාගතයන් වහන්සේ විසින් අවබෝධ කරන ලද නුවණැස පිරිසුදු කරන ඤාණය පහළ කරන ආර්‍ය්‍ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය නම් මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව කෙළෙසුන් දුරු කරනු පිණිස, සිවුසස් දහම් මනා කොට අවබෝධ කර ගනු පිණිස, සම්බෝධිය පිණිස, නිවන් පිණිස පවතී” යයි වදාළ හ. එය ඇසීමෙන් පස්වග මහණුන් ගෙන් කොණ්ඩඤ්ඤ තවුසාට හා අටළොස් කෝටියක් දෙව් බඹුන් හට චතුස්සත්‍යාවබෝධය විය. සිවුසස් දහම් සොළොස් ආකාරයෙන් දැන ගන්නා ආශ්‍රවක්ෂයකර ඥානය (අර්හත්මාර්ග ඥානය) පහළ විය. “චක්ඛුං උදපාදි, ඤාණං උදපාදි, පඤ්ඤා උදපාදි, විජ්ජා උදපාදි, අ‍ාලෝකො උදපාදි” යනුවෙන් දැක්වෙන පරිදි නුවණැස පහළ විය, ඥානය පහළ විය, ප්‍රඥාව පහළ විය, විද්‍යාව පහළ විය, ආලෝකය පහළ වී යැයි ප්‍රීතියෙන් පිනා ගිය දෙව් බඹ පිරිස්හු සාධුනාද පැවැත් වූ හ. මහ පොළොවින් පැන නැගුණු සාධු නාදය අකනිටා බඹ ලොව දක්වා පැතිර ගියේ ය.
බෞද්ධ දර්ශනය පහළ වීමෙන් මුල පටන් ම නොයෙක් දර්ශනයන් ට ආකරයක් ව පැවතුණු දඹදිව සෙසු දර්ශනයන් සුනු විසුනු වී ගියේ ය. බෞද්ධ දර්ශනයේ ආරම්භයත් සමග ම විශාල සමාජ විපර්‍ය්‍යාසයක් දාර්ශනික විප්ලවයක් ආගමික උද්‍යෝගයක් ඇති විය. චතුස්සත්‍යාවබෝධයෙන් එනම්, දුක්ඛ සත්‍යාවබෝධයෙන් සත්කාය දෘෂ්ටියත්, සමුදය සත්‍යාවබෝධයෙන් උච්ඡෙද දෘෂ්ටියත් නිරෝධ සත්‍යාවබෝධයෙන් ශාස්වත දෘෂ්ටියත් මාර්ග සත්‍යාවබෝධයෙන් අක්‍රිය දෘෂ්ටියත් බිඳ වැටෙන්නට විය. අනීශ්වරවාදය අනාත්ම වාදය, කර්ම වාදය, පුනර්භවය හා නිර්වාණය වැනි ගැඹුරු ධර්ම කරුණු විෂයයෙහි සමාජයෙහි විශාල බුද්ධි ප්‍රබෝධයක් ඇති විය. අසරණ සතුන්ගේ ලෝහිතයෙන් පූජාසන තවරන යාග හෝම බලි බිලි පවත්වමින් කරනු ලබන පඤ්ච සතික සප්ත සතිකාදි හිංසාවාදී ක්‍රියාවන්ටත් මනඃකල්පිත දෙවියන්ටත්, කුලවාදයටත්, වහල් වෙළඳාමටත්, මානුෂික නිදහසටත්, විරුද්ධ ව ඇති නීතිරීතිවලටත් එරෙහි ව අහිංසාවාදී ක්‍රියාමාර්ගයෙක අතුල්‍ය පදනම වැටුණේ ධර්ම චක්‍ර සූත්‍ර දේශනාවෙන් හෙළි කළ බුද්ධ ධර්මය හේතු කොටගෙනය.
සමාජ ප්‍රබෝධය
ක්‍රි.පූ. සයවන සියවසේ භාරතයේ පහළ වුණු බුද්ධ ධර්මය කරණකොට ගෙන අවුරුදු දෙදහස් පන්සිය ගණනකට අධික කාලයක් මුළුල්ලෙහි ලෝකයාට සිදුවුණු උදාර සේවය අති විශිෂ්ට ය. පෙර අපර දෙ දිග රටවල පහළවුණු සංස්කෘතින් අතර බෞද්ධ සංස්කෘතියෙන් තරම් අගනා සේවයක් චින්තන ප්‍රබෝධයක් සමාජ විපර්‍ය්‍යාසයක් අන් කිසිදු සංස්කෘතියකින් ඇති නො වීය. බුද්ධාගමය බුද්ධියට මුල් තැන දුන් දර්ශනයෙකි. එය භක්ති මාර්ගයක් නො වේ. බුද්ධි මාර්ගයකි. එහි අන්ධ විශ්වාසයෙක් නැත. පරීක්ෂා කිරීමට තහනමෙක් නැත. අමුතුවෙන් තර්ක කරන්නට දෙයක් නැත. රත්රන් ගින්නෙහි ලා උණු කොට හොඳ නරක විමසන්නා සේ තම තමන්ගේ පරීක්ෂණ බුද්ධිය නැමැති ගින්නෙහි ලා හොඳ නරක විමසා පිළිගන්නට නිදහස ලබා දී තිබේ. එසේ නො මැතිව බලයෙන් මිනිසුන්ට ආගම අදහවන්නට පෙළඹවීමක් නැත. බෞද්ධ සංස්කෘතිය ලෝකයේ රටවල පැතිරී ගියේ ආක්‍රමණශීලී සතුරෙකු වශයෙන් නො වැ මිනිසාගේ ජීවිතයේ මාර්ග දේශකයෙකු යහපත් මිතුරෙකු වශයෙනි. බෞද්ධ සංස්කෘතිය පැතිරී ගිය හැම රටක ම ඇතිවුණු සමාජ පෙරළිය ආගමික ප්‍රබෝධය එයට සාක්ෂ්‍ය දරනු ඇත. බුදුන් වහන්සේ ගේ කාලයේත් ඊට පසුවත් ලෝකයේ පෙර අපර දෙදිග රටවල නොයක් චින්තකයන්, මහා දාර්ශනිකයන් පහළ වූවත්, මනුෂ්‍ය සමාජයේ ප්‍රගතියට හේතු වන සාධාරණ වූත් ප්‍රඥා ගෝචර වූත් ධර්ම මාර්ගයක් වදාළේ තථාගතයන් වහන්සේ විසිනි. උසස් පඬිවරයෙකු වූ “රීස් ඩේවිඩ්ස්” මහතා ප්‍රකාශ කරන්නේ “ගෝලයන් සිය කැමැත්තෙන්, පසු ව වෙනස් කළ හැකි ධර්ම මාර්ගයක් ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කර නැත්තා හ” යනුවෙනි. ඇතැම් ආගම් වල පවත්නා මූලික සිද්ධාන්තයන් පවා මේ විද්‍යා යුගයේ විද්‍යාඥයන් ගේ අලුත් සොයා ගැනීම් අනුව වෙනස් කරන්නට තරම් හේතු විය. එහෙත් මෙයට ශත වර්ෂ විසි පහකට පමණ පෙර පහළවුණු බෞද්ධ දර්ශනය නවීන විද්‍යාවන් ඉදිරියේ තව තවත් බැබළෙන්නට විය. ලෝකයේ වෙනස්වීම් අනුව සමාජ තත්ත්වය දෙස බලා කලින් කලට වෙනස් කළ යුතු ධර්මයක් තථාගතයන් වහන්සේ නො වදාළ හ. ලෝකයට කවදටත් එකසේ ගැළපෙන ස්ථීර පදනමක් මත පිහිටි ධර්මයක් බුදුහු වදාළ හ.
අවිද්‍යාව නසා විද්‍යාව ඇති කොට පුද්ගලයාත් සමාජයත් දියුණු කරන ධර්ම ක්රමයක් බුදු දහමේ ගැබ් ව ඇත. ශීලාචාර ගුණ සම්පන්න සභ්‍ය සමාජයක් බවට හැරවීමට සමත් උපදෙස් එහි ඇතුළත් ව පවතී. “තමා ගේ නිදහස තමා විසින් ම සොයා ගත යුතු ය” යන ඉගැන්වීම බෞද්ධ දර්ශනයේ සඳහන් වන ශ්‍රෙෂ්ඨ උපදේශයෙකි. බුද්ධත්වය වැනි උසස් තත්ත්වයන් පවා ලබා ගත හැක්කේ උත්සා‍හයෙන් මිස දෙවියන් ගේ උදව්වෙන් නො වන බව පෙන්වා දී තිබේ. ජීවිතය වෙනස් වෙමින් ගමන් කරන්නක් බවත් එසේ වෙනස් වෙමින් පෙරළෙමින් දිගින් දිගට ම යන්නට නො දී වෙනස් නොවන පරම සැපත ලබා ගන්නට ක්‍රියා කළ යුතු ආකාරයත් වදාරා ඇත. සීමාන්විත සැපයත් සීමාන්විත දුකත් දෙක ම ප්‍රතික්ෂේප කළ බුදුහු මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව වදාළ හ. ඉඳුරන් පිනවීමෙන් ලැබෙන සතුටේත් ඉඳුරන් හික්මීමෙන් ලැබෙන සතුටේත් විශාල වෙනසක් ඇති බව බුදුහු දේශනා කළ හ. බෞද්ධයා ගේ පරමාර්ථය වූ පරම සැපත ලැබිය හැක්කේ ඉඳුරන් පිනවීමෙන් නොව, ඉඳුරන් හික්මවීමෙන් බව බුදු දහම නිසා ලෝකයාට අවබෝධ විය. බුද්ධාගමය මිනිසා ගේ දියුණුව සැලසීමට පමණක් සීමාවූවක් නො ව එය මිනිසාගේ මෙන් ම සමාජයේත් හැඩ ගැස්වීමට සමත් සමාජ ශීලයක් සමාජ දර්ශනයක් බව ලෝකයාට අවබෝධ වීය. බුදු දහම පුද්ගලයාගේ විමුක්තිය මෙන් ම සමාජයේ විමුක්තියත් ලබා ගන්නට මඟ පෙන්වන දර්ශනයෙකි. මිනිසුන් අතර සමගිය හා සමාදානය අන්‍යෝන්‍ය විශ්වාසය හා ගෞරවය ඇති කර ගන්නා අයුරු බුදු දහමින් ලෝකයාට මැනැවින් පෙන්වා දී තිබේ. ආගම් සමහරුන් පෞද්ගලික වස්තුවක් වශයෙන් තබාගෙන ක්‍රියා කළ අවධියෙක් ලොව පහළවුණු තථාගතයන් වහන්සේ ආගම මිනිසා ගේ පොදු වස්තුවක් වශයෙන් කාටත් සාධාරණ ව නිදහස් කල්පනාවට අනුව ඇදහීමට ඉඩ සලසා දුන්හ. මානුෂික නිදහස උසස් පහත් කුලීන කුලහීන කොයි කාටත් එකසේ සාධාරණ ව විඳීමේ අයිතිය බුදු දහමේ උදාවෙන් පසුව ලෝකයාට ලැබිණ. බුදු දහම කිසිවිටෙක මානුෂික නිදහසට හරස් නො වෙයි. නිදහස් හැඟුමෙන් පිබිදෙන්නට ඉවහල් වෙයි. ආත්ම විමුක්තිය සාක්ෂාත් කර ගන්නට අනුගමනය කළ යුතු ක්‍රියාමාර්ග එයින් උගන්වයි.
බ්‍රහ්මාරාධනය
වෙළඳ දෙබෑයන් විසින් පිරිනැමූ දන් වැළඳූ බුදුරජාණන් වහන්සේ කිරිපලුරුක මුලින් නැගිට නැවැත අජපාල නුග රුක කරා වැඩම කළහ. එහි චිත්ත විවේකයෙන් වැඩ හුන් උන්වහන්සේට මෙබඳු සිතක් පහළ විය. “මා විසින් අවබෝධ කරන ලද චතුරාර්‍ය්‍ය සත්‍ය ධර්මය ඉතා ගැඹුරු ය. පහසුවෙන් දැක්ක නො හැකි ය. සුවසේ අවබෝධ කිරීමට ද නො හැකි ය. එය ශාන්ත ය. ප්‍රණීත ය. තර්කයෙන් නො වැ එය ඥානයෙන් ම පරීක්ෂා කටයුතු ය. පණ්ඩිතයන් විසින් අවබෝධ කටයුතු ය. මේ ලෝකවාසී සත්ත්වයෝ පස්කම් ගුණයෙහි බැඳී එයින් සතුටු ව වෙසෙති. එබඳු අය හට මා විසින් අවබෝධ කළ චතුරාර්‍ය්‍ය සත්‍ය ධර්මය ගැඹුරු ය. අවබෝධ කිරීමට නො හැකි ය. එබැවින් ඔවුනට ධර්මය දේශනා කිරීම නිෂ්ඵල ය.
මා විසින් දුක සේ අවබෝධ කළ ධර්මය රාග ද්වේෂ දෙකින් මඬනා ලද්ද වුන් විසින් අවබෝධ කළ නො හැකි ය. රාගයෙන් බැඳුණු අවිද්‍යාවෙන් වැසුණු සත්ත්වයෝ නිර්වාණය කරා පමුණුවන සියම් වූ ගැඹුරු වූ ධර්මය අවබෝධ කිරීමට අසමත්හු වෙති”.
මෙසේ තථාගතයන් වහන්සේ ගේ සිත ධර්ම දේශනයෙහි මන්දෝත්සාහී බවට පත් ව තිබෙනු දුටු සහම්පතී බ්‍රහ්ම තෙමේ වහාම පැමිණ බුදුරදුන්ට වැඳ “ස්වාමීනි, ධර්මය දේශනා කරන සේක්වා. කෙලෙස් අඩු සත්ත්වයෝ ලොව ඇත්තා හ. දහම් ඇසීමට නො ලැබුණොත් ඔහු පිරිහෙති. ධර්මය අවබෝධයෙහි සමර්ථ සත්ත්වයෝ සිටිති” යි කියමින් මේ ගාථාවන් ද ප්‍රකාශ කෙළේ ය.
1. පාතුරභොසි මගධෙසු පුබ්බෙ
ධම්මො අසුද්ධො සමලෙහි චින්තිකො
අවාප‍ුරෙතං අමතස්ස ද්වාරං
සුණන්තු ධම්මං විමලෙනානු බුද්ධං
.
2. සෙලෙ යථා පබ්බත මුද්ධ නිට්ඨිතො
යථාපි පස්සෙ ජනතං සමන්තතො
තථූපමං ධම්ම මයං සුමෙධ
පාසාදමරුය් භ සමන්තචක්ඛූ
සොකාවතිණ්ණං ජනතමපෙත සොකො
අවෙකඛස්සු ජාති ජරාභිභූතං
.
3. උට්ඨෙහි වීර විජිත සංගාම
සත්ථවාහ අණන විචර ලොකෙ
දෙසස්සු භගවා ධම්මං
අඤ්ඤාතාරො භවිස්සන්තී’ති
“පෙර මගධ දනව්වෙහි රාගාදි කෙලෙස් මලින් යුක්ත වූවන් විසින් සිතන ලද්දා වූ මිථ්‍යාදෘෂ්ටි ධර්මයෙක් පහළ විය. නිවන් දොරටුව ආර්‍ය්‍ය මාර්ගය විවෘත කරනු මැනැවි. දුරු කළ රාගාධි කෙලෙස් ඇති බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් අවබෝධ කළ චතුරාර්‍ය්‍ය සත්‍ය ධර්මය සත්ත්වයෝ අසත්වා”
“ගල් පවුවක් මුදුනෙහි සිටි පුරුෂයෙක් හාත්පස ජන සමූහයා පහසුනේ දක්නේ යම් සේ ද එසේ ම සියල්ල දක්නා නුවණ ඇති බුදුරජාණන් වහන්ස! පහ වූ ශෝක ඇති ඔබ වහන්සේ ඒ ගල් පවුව වැනි වූ ධර්ම නැමැති ප්‍රාසාදයට නැගී ශෝකයෙහි බැඳුණු ජාති ජරා දුකින් මඩනා ලද සත්ත්වයන් දෙස නුවණින් බලන සේක් වා”.
දිනන ලද මාරසංගාම ඇති සාර්ථවාහක වූ කාමච්ඡන්ද නැමැති ණය නැති වීරයන් වහන්ස! නැගී සිටිනු මැනැවි. ධර්ම දේශනා කරනු මැනවි. ධර්මාවබෝධයට සමර්ථ වූ සත්ත්වයෝ ඇත්තාහ.
ඉක්බිති බ්‍රහ්මාරාධනය ලත් බුදුරජාණන් වහන්සේ බුද්ධ ඥානයෙන් ලොව බැලූ සේක. එසේ ලොව බැලූ උන්වහන්සේට රාගාදී කෙලෙස් අඩු වූ ද වැඩි වූ ද ශ්‍රද්ධා දී ඉන්ද්‍රියයන් තියුණු වූ ද මෘදු වූ ද සත්ත්වයන් දැක ධර්මය දේශනා කරන බව සහම්පතී මහා බ්‍රහ්මයාට දැන් වූ සේක.
“අපාරුතං තෙසං අමතස්ස ද්වාරා
යො සොතවන්තො පමුඤ්චන්තු සද්ධං
විහිංස සඤ්ඤි පගුණං න භාසුයිං
ධම්මං පණීතං මනුජෙසු බ්‍රහ්මෙ”
“බ්‍රහ්මය! වෙහෙසය යන කල්පනාව ඇති වූ යෙම් ප්‍රගුණ වූ උතුම් ධර්මය මිනිසුන්ට මේ තාක් නො කීයෙමි. යම් කෙනෙක් කන් ඇත්තෝ වෙත් ද ඔහු ශ්‍රද්දාව උපදවා ගනිත්වා. ඔවුනට අමෘත ද්වාරයෝ විවෘත කරන ලද හ”.
ඉක්බිති සහම්පති බ්‍රහ්ම තෙමේ බුදුරජාණන් වහනසේ විසින් ඔහු ගේ ආරාධනය පිළිගත් බව දැන භාග්‍යවතුන් වැඳ පැදකුණු කෙට අතුරුදහන් විය. බ්‍රහ්මයා ගේ ආරාධනය ඇති ව ධර්ම දේශනා කිරීමට බුදුරජාණන් වහන්සේ කල්පනා කෙළේ එකල ලෝ වැසි බොහෝ දෙනෙකු බ්‍රහ්ම ගරුකයන් වන හෙයිනි. ඔහුගේ ආරාධනය ලබා ධර්මය දෙසනවිට බ්‍රහ්ම ගරුක ලෝකයා එය ඇසිමට වඩාත් කැමැත්ත දක්වති. ඉක්බිති බුදුරජානන් වහන්සේට “මම කවරෙකුට පළමුව දහම් දෙසන්නෙම් ද? කවරෙක් මේ සිවුසස් දහම් අවබෝධ කිරීමට සමත් වේ දැයි සිකෙත් පහළ විය. එකෙනෙහිම උන් වහන්සේට ආළාරකාළාම තවුසා සිහිපත් විය. ඔහු කොහි වෙසේ දැයි බුදු නුවණින් බැලූ කලැ සත් දවසකට පෙර කලුරිය කළ බව පෙනුනේ ය.
අන් කවරෙක් මාගේ ධර්මය අවබෝධකර ගන්නේ දැයි විමසනුයේ උන්වහන්සේට උද්දකරාමපුත්ත තවුසා ගැන සිහිපත් විය. ඔහු කොතැන් හි වෙසේ දැයි බැලූ කලැ ඔහු ද ඊයේ රාත්‍රියේ කලුරිය කළ බව පෙනුණි. තුන් වෙනුවද පෙර සේම සිතූ බුදුන් වහන්සේට මේ අදහස පහළ විය. “පස්වග තවුසහු මට බොහෝ උපකාර කළ හ. ඔවුහු මා දුෂ්කර ක්‍රියා කරන කාලයෙහි මට උපස්ථාන ද කළ හ. ධර්මාවබෝධයට ද සමත් වෙති. මම ඔවුනට පළමුවෙන් දහම් දෙසන්නෙම් නම් මැනැවි” යනුවෙනි. ඔවුහෙු කොතැන්හි වෙසෙත්දැයි බැලූ කලැ බරණැස් නුවර ඉසිපතනාරාමයෙහි වෙසෙන බව දිවැසින් දැක ඔවුනට දහම් දෙසන්නට ඉට ගත් සේක.
උපකගේ හමුවීම
පස්වග තවුසනට දහම් දෙසීමට ඇසළ පුනු පොහෝදා බරණැස් නුවර මිගදාය නම් වූ ඉසිපතනාරාමය බලා බුදුහු වැඩම කළහ. උපක ආජීවක තෙමේ ගයාවට හා බෝධියට ද අතරෙහි වූ මාර්ගයෙහි දී සන්සුන් ව වඩනා බුදුරජාණන් වහන්සේ දැක මෙසේ කී ය. “ඇවැත්නී! ඔබ වහන්සේ ගේ චක්ෂුරාදී ඉන්ද්‍රියයෝ ඉතා ප්‍රසන්නය හ. ශරීර වර්ණය ද පිරිසිදු ය. අතිශයින් නිර්මල ය. ඔබ වහන්සේ කවරකු ගේ ධර්මයට රුචි කරන සේක් දැ”යි ප්‍රශ්න කෙළේ ය. ඔහුට පිළිතුරු වශයෙන් බුදුහු මේ ගාථාවන් වදාළ හ.
1. “සබ්බාභිභූ සබ්බවිදූ හමස්මි
සබ්බෙසු ධම්මෙසු අනූපලිත්තො
සබ්බඤ්ජහො තණ්හක්ඛයො විමුත්තො
සයං අභිඤ්ඤාය කමුද්දි සෙය්‍යං
.
2. නමෙ ආචාරියො අත්ථි - සදිසො මෙ න විජ්ජති
සදෙවකස්මිං ලොකස්මිං - නත්ථි මෙ පටිපුග්ගලො
.
3. අහංභි අරහා ලොකෙ - අහං සත්ථා අනුත්තරො
එකොම්හි සම්මා සම්බුද්ධො - සීතිභූතොස්මි නිබ්බුතො
.
4. ධම්ම චක්කං පවත්තෙතුං - ගච්ඡාමි කාසිනං පුරං
අන්ධභූතස්මිං ලොකස්මිං - අභඤ්ජං අමත දුන්දුභිං”
මම කාම රූප අරූප යන තුන් භවයට අයත් සියලු ධර්මයන් මැඩ සිටියෙමි. කාම රූප අරූප ලෝකෝත්තර යන සතර භූමීන්ට අයත් සියලු ධර්මයන් දැන ගතිමි. තුන් භවයට අයත් කිසිදු ධර්මයෙක් හි නො ඇලුනේ වෙමි. එහෙයින් තෙමේ ම සියලු ධර්මයන් දැන සිටි හෙයින් මම කවරකු ගුරුවරයා වශයෙන් උදෙසම් ද?
ලෝකෝත්තර ධර්මයෙහි මට ගුරුවරයෙක් නැත. මට සමාන කෙනෙක් විද්‍යමාන නැත. දෙවියන් සහිත ලෝකයෙහි මා හා සමාන පුද්ගලයෙක් නැත.
මම ම ලෝකයෙහි රහත් වෙමි. මම ම නිරුත්තර ශාස්තෘ වෙමි. මම ම සම්‍යක් සම්බුද්ධ වෙමි. සියලු කෙලෙස් ගිනි නිවීමෙන් සිහිල් වූයේ වෙමි. එහෙයින් ම නිවුණේ වෙමි.
මම ධර්ම චක්‍රය පවත්වන්නට කසී රට බරණැස් නුවරට යමි. අවිද්‍යා වෙන් අන්ධ වූ ලෝකයෙහි දහම් අමා බෙරය ගසන්නෙමි.
මෙසේ බුදුන් වහන්සේ වදාළ කල්හි උපක ආජීවක තෙමේ “ඇවැත්නී! ඔබ වහන්සේ එසේ පිළින කරන හෙයින් “අනන්තජින” වීමට සුදුසු යැ යි කීයේ ය. ඔහු ගේ වචනයට බුදුහු මෙසේ පිළිතුරු දුන් සේක.
“මාදිසා වෙ ජිනා හොන්ති - යෙ පත්තා ආසවක්ඛයං
ජිතා මෙ පාපකා ධම්මා - තස්මා, හං උපකාජිනො”
කාමාදී ආශ්‍රවයන් ක්ෂය කිරීමට පැමිණි මා වැනි යම් කෙනෙක් වෙත් ද ඔහු ඒකාන්තයෙන් ජින නම් වෙති. උපකය, මා විසින් සියලු පාප ධර්මයෝ දිනන ලද හ. එහෙයින් මම (අනන්ත) ජින නම් වෙමි.
මෙසේ වදාළ කල්හි උපක ආජීවක තෙමේ හිස සලා එසේ විය හැකිය යි ප්‍රකාශ කොට වංගහාර ජනපදය බලා ගියේ ය.
බුදුරජානන් වහන්සේ අටළොස් යොදුන් මග ගෙවා බුද්ධත්වයෙන් සැට දවසක් සම්පූර්ණ වූ ඇසළ මස පුර පසළොස්වක් දිනයෙහි බරණැස් නුවර ඉසිපතනාරාමයෙහි පස්වග මහණුන් වෙත වැඩි සේක. බුදුරදුන් වඩිනු දුටු පස්වග මහණහු මෙසේ කතික කර ගත්හ. “ඇවැත්නි, ශ්‍රමණ ගෞතම තෙමේ ප්‍රධන් වීර්‍ය්‍ය අත්හැර මධුර වූ ආහාර අනුභව කොට කය මැනැවින් සතප්පවා ගෙන බුදු විය නොහී අපකරා පැමිණේ. අප ඔහුට නොවැඳිය යුතු ය. උවටැන් නො කළ යුතු ය. පා සිවුරු නො පිළිගත යුතු ය. පෙර ගමන් නො කොට යුතු ය. දැක හුනස්නෙන් නො නැගිටිය යුතු ය. එසේ නමුත් රජ කුලයෙහි උපන් හෙයින් කැමැති නම් හිඳගනු පිණිස අසුනක් දිය යුතු ය.”
එහෙත් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පස්වග මහණුන් වෙත එළඹෙත් ම ඔවුනට ස්වකීය කතිකාවන් හි සිටින්නට නො හැකි විය. එක් තවුසෙක් පෙර ගමන් කොට පා සිවුරු පිළිගත්තේ ය. එක් තවුසෙක් අසුනක් පැණවී ය. එක් තවුසෙක් පා දෝනා දිය ආදිය එළවී ය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පැන වූ අසුනෙහි වැඩ හුන් හ. බුදුරදුන් කථා කළ කල්හි පස්වග මහණහු “ආවුසො” (ඇවැත්නි) වාදයෙන් බුදුන් වහන්සේ ඇමතූහ. බුදුරජාණන් වහන්සේ සියලු කෙලෙසුන් නසා බුද්ධත්වය අවබෝධ කළ බැවින් “ආවුසො” යි ආමන්ත්‍රණය නො කරන ලෙස ඔවුනට තුන් යළ දක්වා ප්‍රකාශ කොට තමන් වහන්සේ බුද්ධත්වයට පත් වූ බැව් හැඟ වූ සේක. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ගේ වචනය පිළිගත් පස්වග තවුසෝ දහම් අසන්නට කන් යොමු කළ හ.
ධර්මචක්‍ර සූත්‍ර සාරය
සහම්පතී මහා බ්‍රහ්ම රාජයා ගේ ආරාධනා පිළිගත් බුදුහු බුද්ධත්වයෙන් මාස දෙකක් සම්පූර්ණ වුණු ඇසළ මස පුන් පොහෝ දා බරණැස මිගදාය නම් වූ ඉසිපතනාරාමයේ දී පස්වග තවුසන් ප්රධාන කොට ඇති දස දහසක් සක්වලින් පැමිණි දෙව් බඹ පිරිස් මැද ධම්ම චක්ක සූත්‍රය දේශනා කළ සේක. අන්තද්වය - මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව - චතුරාය්‍යර්‍ සත්‍යය - ත්‍රිපරිවෘත්ය - හා ද්වාදශාකාරය යන මේ කරුණු මෙහි ඇතළත් වේ. ධම්ම චක්ක සූත්‍රය - සංයුත්ත නිකායේ සච්ච සංයුත්තයට අයත් දෙවන වර්ගයේ ප්‍රථම සූත්‍රය යි. සකල බුද්ධ ධර්මය සංක්ෂිප්තව සංගෘහිත වන හෙයින් එය ධම්ම චක්ක නමින් ව්‍යවහාර වෙයි.
ධම්ම චක්ක
පටිවෙධ ධම්ම චක්ක
දෙසනා ධම්ම චක්ක
යනුවෙන් ධම්ම චක්ක ශබ්දය අර්ථ දෙකක යෙදේ.
පටිවෙධ ධම්ම චක්ක නම්:
පරිඤ්ඤා - පහාණ - සච්ඡිකාතබ්බ - භාවෙතබ්බ වශයෙන් සිවු මගින් සොළොස් ආකාරයෙන් සිවුසස් දහම් මනා කොට අවබෝධ කිරීම යි. සෝවාන් වන විට දුක්ඛාරය සත්‍යය පිරිසිඳ දැන ගනියි. (පරිඤ්ඤෙය්‍යං) සමුදයාර්‍ය්‍ය සත්‍යය පුහාණය කෙරෙයි. (පහාතබ්බං) නිරෝධාර්ය සත්‍යය සාක්ෂාත් කෙරෙයි. (සච්ඡිකාතබ්බං) මාර්ග සත්‍යය වැඩිය යුතු වෙයි. (භාවෙතබ්බං)
මෙසේ සෝවාන් වෙන විට සිවුසස් දහම් පෙර පසු නො වී එක විට ම අවබෝධ වෙයි. සකෘදාගාමී අනාගාමි අර්හත් යන ත්‍රිවිධ මාර්ගයන් අවබෝධ වෙන විට ද පෙර පසු නො වී සිවුසස් දහම් ඒ ඒ මඟ ඵල සිත්වලට අවබෝධ වෙයි. මෙසේ සිවුසස් දහම් සිවු මගින් සොළොස් ආකාරයෙන් මනා කොට දැන ගන්නා නුවණ ප්‍රතිවේධ ධර්ම චක්‍ර ඥානය යි. ප්‍රතිවේධය ප්‍රඥාවෙන් සිද්ධ වෙයි. බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ අර්හත්වය ප්‍රඥාවෙන් යුක්ත වූ ප්‍රතිවේධ ඥානයෙන් සම්පූර්ණ විය. තථාගතයන් වහන්සේ බෝධි මූලයෙහි දී බුද්ධත්වයට පත් වීමෙන් ලැබුවේ ප්‍රතිවේධ ධර්ම චක්‍ර ඥානය නම් වෙයි.
දෙසනා ධම්ම චක්ක නම්:
සත්‍යඥාන - කෘත්‍යඥාන - කෘතඥාන යන ත්‍රිපරිවෘත්තයකින් යුත් දොළොස් ආකාරයෙන් සිවුසස් දහම් අන්‍යයන් හට මනා කොට අවබෝධ කරවීම යි. දේශනාව කරුණාවෙන් සිද්ධ වෙයි. කරුණාවෙන් ප්‍රතිමණ්ඩිත ව දේශනා ඥානයෙන් අන්‍යයන් ගේ අර්හත් ඵලාවබෝධය සිදු වෙයි. බුදුරජාණන් වහන්සේ බරණැස ඉසිපතනාරාමයේ දී පස්වග මහණුන් ඉදිරියේ වදාළේ දේශනා ධර්ම චක්‍රය යි. ප්‍රතිවේධඥාන දේශනාඥාන යන දෙආකාරයෙන් යුත් චතුස්සත්‍ය ධර්ම චක්‍රය මෙහි ධම්ම චක්ක ශබ්දයෙන් ගනු ලැබේ.
ධම්ම චක්කප්පවත්තන නම්:
ධර්ම නැමැති රෝදය පෙරළා හැරීම යි.
මාර්ග ඵල පිළිබඳ දැනීම ගොඩ නැංවීම යි.
පරම සත්‍යය පිළිබඳ රෝදය කල්‍යාණ ධර්මය පිළිබඳ රෝදය පෙරලා හැරීම යි.
ධර්ම චක්‍රය නමැති ආයුධයෙන් විනය ජනයන් ගේ සිත් සතන්හි ඇති කෙලෙස් නැමැති සතුරන් විනාශ කොට පළවා හැරීම යි.
විනය ජනයන් ගේ චිත්ත සන්තානයන්හි ඉන්ද්‍රිය - බල බොජ්ඣංග ආදී සත්තිස් බෝධි පාක්ෂික ධර්ම උපදවා හික්මවා ලීම යි.
බුදුරජාණන් වහන්සේ අවබෝධ කළ ධර්මය ලෝක වාසීන් ගේ දැන ගැනීම පිණිස ඔවුන් ඉදිරියේ තැබීම යි.
ඉසිපතන නම්:
පළමුවෙන් ම සදහම් අමා බෙර හඬ නිකුත් වුණු අපරාජිත ශුද්ධ භූමිය යි. දැන් මේ ස්ථානය හැඳින්වෙන්නේ “සාරානාත්” යන නාමයෙනි. මෙයට සාරනාත් යන නාමය ලැබුණේ ‘මිග ජාතකයේ’ දී මුවන්ට අභය සැලසූ බෝධි සත්ත්ව මුවා ගේ නාමයෙනි. උන් වහන්සේ ගේ එකල නාමය සාරංගනාථ යනු යි. මුවන් ගේ ආරක්ෂකයා යන අදහස ඉන් ලැබේ. බෝධි සත්ත්ව කාලයේදීත් බුදුවූවායින් පසුවත් ලෝකයාට කරුණාව දැක්වීම සඳහා උන් වහන්සේ මේ ස්ථානය තෝරා ගත් හ. ඍෂි වරුන් සහ පසේ බුදුවරුන් අහසින් අවුත් බිමට බැසීම අහසට නැගීමාදිය සිදු වූ ස්ථානය ‘ඉසිපතනය’ යන නමින් ව්‍යවහාරයට ගිය බව සමහරු කියති. මේ පුණ්‍ය භූමිය ඈත අතීතයේ පටන් ම තාපසවරුන් හට සැනසුම් සිසිල ගෙන දුන් රමණීය අසපුවක් ලෙස පැවතුණේ ය. බුදුරජාණන් වහන්සේ ප්රධාන පස්වග මහණුන් ගේ ප්‍රථම වස්සූප ගමනය සිදුවූයේ ද මේ ජය භූමියේ ය. එය මේ වන තුරු ම ලක්ෂ සංඛ්‍යාත භක්තිමතුන් ගේ ශ්‍රද්ධා භක්තීන් උපදවන පුණ්‍ය භූමියක් ලෙස පවත්නේ ය.
අපේ පැරැණි කවියන් ඒ මහා ජය භූමිය හඳුන්වා ඇත්තේ මෙසේ යැ.
බුදුව දැන සව් නේ
තුටුව පල සම වති නේ
ගොසින් ඉසිපත නේ
උතුම් දම්සක් පවත් වමි නේ
මිගදාය නම්:
මෙය ඉසිපතනයට ව්‍යවහාර කරන නාමයෙකි. මුව ආදී සිවුපාවුන්ට අභය දානය කළ නිසා මේ ස්ථානය මිගදාය නම් විය. අප බෝසතාණන් වහන්සේ එක් කලෙක න්‍යග්‍රෝධ නමින් මුවකු ව ඉපිද මෙහි විසූ හ. රජු විසින් මුවන් විනාශ කිරීමෙහි යෙදී සිටිය දී ඔහුට කරුණු පැහැදිලි කිරීමෙන් පසු මේ ස්ථානය අභය භූමියක් වශයෙන් සම්මත වුණු බව න්‍යග්‍රෝධ මිග ජාතකයෙ හි සඳහන් වේ.
අන්ත දෙක නම්:
කාම සුඛල්ලිකානු යෝගය හා අත්තකිලමථානු යෝගය යි. අන්ත යනු කෙළවර යි. කාම සුඛල්ලිකානුයෝගය නම්, වස්තු කාම - ක්ලෙශ කාමයන් පිළිබඳ සත්ත්වයා තුළ පවත්නා තෘෂ්ණාව යි. මෙහි කාම යනුවෙන් වස්තුකාම - ක්ලේශකාම යන ද්විවිධ කාමයෝ ගැනෙති. රූපකාම - සද්දකාම - ගන්ධකාම - රසකාම - ඵොට්ඨබ්බකාම - ධම්මකාම යැයි ෂඩ් විධ වෙති. එසේ සත්ත්වයා විසින් තෘෂ්ණාවෙන් පිළිගනු ලබන සවිඤ්ඤාණක අවිඤ්ඤාණක වූ ස්ත්‍රී පුරුෂ ධන ධාන්‍යාදී සියලු දේ වස්තු කාමයො යි. ක්ලේශ කාමය නම්, ඒ වස්තු කාමය පිළිබඳ ව සත්ත්වයාට උපදින ආශාව යි. මේ ද්විවිධ කාමයන් හි ඇලී ගැලී වාසය කිරීම කාම සුඛල්ලිකානුයෝගය යි. අත්ත කිලමථානුයෝගය නම්, ශරීරය ක්ලාන්ත බවට වෙහෙසට පත් කරන ශරීරයට දුක් පීඩා ගෙන දෙන පඤ්ච විධ කටුක ව්‍රතාදියෙහි නැවැත නැවැත යෙදී වාසය කිරීම යි. පෙර දඹදිව සමහරු මිථ්‍යාශීල - මිථ්‍යා ව්‍රත සමාදන් ව එයින් විමෝක්ෂය බලාපොරොත්තු වූ හ. ශරීරයට බලවත් දුක් දීමෙන් එ් උත්තරීතර සුඛය ලබාගත හැකි බව ඔවුහු විශ්වාස කරමින් කටුක ව්‍රතවල ඒ අනුව යෙදී වාසය කළහ. අධික ශීත කාලයේ දියේ ගිලීම අධික ග්‍රීස්ම කාලයේ ගිනි තැපීම, ගිනි මතුයෙහි සක්මන් කිරීම කටු ගොඩවල් මතුයෙහි සයනය කිරීම ආදී විවිධ ව්‍රත චර්‍ය්‍යාවෙහි යෙදෙමින් කය සිත දෙකට බලවත් පීඩා ගෙන දෙන හැසිරීම අත්තකිලමථානු යෝගය යි.
මේ අන්ත දෙක ම ආර්යයන් විසින් සේවනය නො කළ යුතු අනාර්යයන් විසින් සේවනය කළ යුතු හීන වූ ග්‍රාම්‍ය වූ පෘථග්ජනයන් විසින් පුරුදු කරන ලද්දක් බව බුදුන් වහන්සේ වදාළ හ. උන් වහන්සේ එය දේශනා කොට වදාළේ තමන් ද එහි යෙදී කිසිදු හරයක් නා මැති බව ප්‍රත්‍යක්ෂ ව ම අවබෝධ කර ගෙන ය. එකුන් තිස් වසක් මුළුල්ලෙහි ලොව කිසිවකු හටත් සම කළ නො හැකි අයුරින් කාමසුඛල්ලිකානු යෝගයෙහි උත්කෘෂ්ට ලෙස යෙදී වාසය කළ හ. සය වසක් මුළුල්ලෙහි ප්‍රමාණ කළ නො හැකි තරම් වූ මහා දුෂ්කර වීර්‍ය්‍යයක් කරමින් අත්තකිලමථානු යෝගයෙහි යෙදී වාසය කළ හ. එහෙත් මේ ද්විවිධ ක්‍රමයන් ගේ ඇති අනාර්යත්වය අවබෝධ කරගෙන එයින් වෙන් වන ලෙස වදාළ හ.
මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව නම්:
පළමු කියන ලද අන්ත දෙකට නො පැමිණ නිවන් සුව ලබනු පිණිස ගමන් කළ යුතු සම්මාදිට්ඨි ආදී අංග අටකින් යුත් මේ උතුම් ප්‍රතිපදා මාර්ගය යි. එනම්, ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ග ය යි. ආර්ය යනු බුදු - පසේ බුදු - මහරහත් උතුමනට ව්‍යවහාර කරන නාමයෙකි. මේ මධ්‍යම ප්‍රතිපදා මාර්ගය සෝවාන් ආදී ඒ ඒ මගින් නැසිය යුතු කෙලෙසුන් නේ දුරු ව හෙයින් ද ආර්යභාවය සිදු කර දෙන හෙයින් ද, ආර්යඵල ප්‍රතිලාභය පිණිස පවත්නා හෙයින් ද, ආර්ය යැයි කියනු ලැබේ. අෂ්ට යනු අට යි. අංගික යනු හේතුව යන තේරුම යි. මාර්ගික යනු උපාය පාර යන තේරුම දෙයි. එවිට මෙහි සම්පූර්ණ අදහස නම් බුදු - පසේ බුදු - මහ රහතන් වහන්සේලා පිළිපන් අංග අටකින් යුත් මාර්ගය යනු යි. පුද්ගලයා ආර්යභාවයට පමුණුවන්නා වූ ද, පුද්ගලයාට ආර්යඵල ප්‍රතිලාභය සිදු කර දෙන්නා වූ ද, අංග අටක් ඇති මාර්ගයට ආර්යඅෂ්ටාංගික මාර්ග යැයි ද කියනු ලැබේ. ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය ඔස්සේ ගමන් කිරීමෙන් සද සංයෝජනයන් අර්හත් මාර්ග ඥානයෙන් නැසීමෙන් ලැබෙන විජයග්‍රහණය වන පුනර්භවය සිඳලීම බෞද්ධ දර්ශනයේ සඳහන් වන බෞද්ධයා බලාපොරොත්තු වන විමුක්ති සැපත වන බව දේශනා කළ හ. දීර්ඝ කාලයක් මුළුල්ලෙහි සමාජයේ සම්භාවනයට පාත්‍රවුණු විවිධ දෘෂ්ටීන් හා දර්ශනත් යටපත් කරමින් මතු වුණු ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය හේතුකොට ගෙන සිදුවුණු සාමයික විපර්‍ය්‍යාසය ඉතා විශාල ය. එම සත්‍ය දර්ශනයේ ආලෝකයෙන් ලෝකය ප්‍රබෝධවත් විය. තථාගතයන් වහන්සේ ගේ ඉහළ ම සොයා ගැනීම නම් මේ මැඳුම් පිළිවෙත් මඟ යි. උන් වහන්සේ ගේ ධර්ම යේ උසස් අංග සියල්ලක් ම මෙයට ඇතුළත් වේ.
1. සම්මාදිට්ඨි
දුක්ඛ - සමුදය - නිරෝධ - මග්ග යන චතුස්සත්‍යාවබෝධය පිණිස පිළිපන් යෝගීහු ගේ අවිද්‍යානුශය නසන විද්‍යා නම් වූ ප්‍රඥා චෛතසිකය සම්මාදිට්ඨි නමි. එය නොයෙක් ප්‍රභේද වලින් යුක්ත ය.
(අ) කම්මස්සකතා සම්මාදිට්ඨි
(ආ) චතුසච්ච සම්මා දිට්ඨි
(ඉ) විපස්සනා සම්මාදිට්ඨි
(ඊ) ඣාන සම්මාදිට්ඨි
(උ) මග්ග සම්මාදිට්ඨි
(ඌ) ඵල සම්මාදිට්ඨි
යනු විසිනි.
(අ) කම්මස්සකතා සම්මාදිට්ඨි
කර්මය හා විපාකය තමා අයත් කොට ඇති බව දැකීම සැලකීම කම්මස්සකතා සම්මාදිට්ඨිය යි. දශ වස්තුක සම්‍යක් දෘෂ්ටිය ද මෙයට අයත් වෙයි.
දුන් දෙයෙහි විපාක ඇත.
මහා පූජාවන් හි විපාක ඇත.
වෙතට පමුණුවා දෙන දැයෙහි විපාක ඇත.
සත්ත්වයා විසින් කරනු ලබන හෙඳ නරක දෙක්හි විපාක ඇත.
මෙලොවක් ඇත.
පරලොවක් ඇත.
මවට කරනු ලබන හොඳ නරක දෙක්හි විපාක ඇත.
පියාට කරනු ලබන හොඳ නරක දෙක්හි විපාක ඇත.
ඕපපාතිකව උපදින සත්ත්වයෝ ඇත.
(ආ) චතුසච්ච සම්මාදිට්ඨි
දුක්ඛ - සමුදය - නිරෝධ - මග්ග යන චතුස්සත්‍යය දැනීම චතුසච්ච සම්මාදිට්ඨිය යි. චතුසච්ච සම්මාදිට්ටි නිසි ලෙස අවබෝධ වූ විට තමා තුළ තිබෙන වැරැදි විශ්වාස සියල්ලක් ම දුරු වී යෙයි. චතුසච්ච සම්මාදිට්ඨිය බුද්ධාගමයේ මිස අන් කිසි ම ආගමක නැත.
(ඉ) විපස්සනා සම්මාදිට්ඨි
භාවනා කිරීමෙහි දී ත්‍රෛභූමක ධර්මයන් අනිත්‍ය, දුක්ඛ අනාත්ම වහයෙන් සැකීමේ දී ඇති වන නිවැරැදි දැකීම යි. විදර්ශනා ඥානය විපස්සනා සම්මාදිට්ඨිය යි.
(ඊ) ඣාන සම්මාදිට්ඨි
රූපාවචර - අරූපාවචර ධ්‍යානයන්හි පහළවන සම්‍යක් ප්‍රඥාව යි.
(උ) මග්ග සම්මාදිට්ඨි
සෝවාන් ආදී මාර්ග සිත්වල පහළ වන නිවැරදි අවබෝධය යි. මාර්ගඥානය මග්ග සම්මාදිට්ඨිය යි.
(ඌ) ඵල සම්මාදිට්ඨි
සෝවාන් ආදී ඵල සිත්වල පහළ වන යහපත් නුවණ යි. ඵල ඥානය ඵල සම්මාදිට්ඨි නම් වේ.
සම්මාදිට්ඨිය නැති කිසිවකු හටත් සසරින් නිදහස් වීමට හෝ දුක් කෙළවර කිරීම හෝ නො හැකි ය. ලෞකික - ලෝකෝත්තර වශයෙන් ද සම්මාදිට්ඨිය දෙවැදෑරුම් වේ.
2. සම්මා සංකප්ප
නිවැරදි කල්පනාවයි. හේ වනාහි නෙක්ඛම්ම - අව්‍යාපාද - අවිහිංසා සංකප්ප වශයෙන් ත්‍රිවිධ වේ.
නන් වැදෑරුම් නාමයෙන් පිළිකුල් වශයෙන් සලකා එයින් වෙන්ව විසීමේ කල්පනාව නෙක්ඛම්ම සංකප්පය යි.
ක්‍රෝධ කිරීමේ ඇති ආදීන ව සලකා එයින් වෙන් ව සියලු සත්ත්වයන් විෂයයෙහි අනුකම්පාව හා මෛත්‍රිය පතුරුවන කල්පනාව අව්‍යපාද සංකප්ප යයි. අනුන්ට හිංසා පීඩා කිරීමේ ආදීනව ගැන නුවණින් සලකා බලා හිංසාවෙන් වෙන් වූ කරුණා සහගත කල්පනාව අවිහිංසා සංකප්පය යි. කාම විතර්ක, ව්‍යාපාද විතර්ක, විහිංසා විතර්ක යනුවෙන් මිථ්‍යා විතර්කය ත්‍රිවිධ වේ.
3. සම්මා වාචා
චතුර්විධ වාග් දුශ්චරිතයෙන් වෙන් ව චතුර්විධ වාග් සුචරිතයෙහි යෙදීම සම්මා වාචාව යි.
4. සම්මා කම්මන්තය
ත්‍රිවිධ කාය දුශ්චරිතයෙන් වෙන් ව ත්‍රිවිධ කාය සුචරිතයෙහි යෙදිම සම්මා කම්මන්තය යි.
5. සම්මා ආජීව
චතුර්විධ වාග් දුශ්චරිතයෙන් හා ත්‍රිවිධ කාය දුස්චරිතයෙන් ද පඤ්ච විධ වෙළඳාම් ආදියෙන් ද දැහැමින් දිවි පැවැත් ම සම්මා ආජීව ය යි. (මේ මාර්ගාංග තුන රකින විට ආජීව අෂ්ටමක ශීලය රැකේ.)
6. සම්මා වායාම
සතර සම්‍යක් ප්‍රධන් වීර්‍ය්‍යය සම්මා වායාමය යි.
7. සම්මා සති
සතර සතිපට්ඨානය සම්මා සතිය යි.
8. සම්මා සමාධි
චිත්ත චෛතසික ධර්මයන් නොයෙක් ආරම්මණයන් විෂයෙහි විසිර යන්නට නො දී එක අරමුණක සිත යොමු කරන ස්වභාවයෙන් යුත් මිථ්‍යා සමාධිය නසන එකග්ගතා චෛතසිකය සම්මා සමාධිය යි.
මාර්ගාංග භෙදය
ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය (මාර්ග සත්‍යය) භාවෙතව්‍ය වශයෙන් එකවිධය. සමථ විපස්සනා වශයෙන් ද්විවිධ ය. සම්මා දිට්ඨි සම්මා සංකප්ප දෙක විදර්ශනාවට අයත් ය. ඉතිරි මාර්ගාංග සය ශමථයට අයත් ය.
ශීල - සමාධි - ප්‍රඥා යන ස්කන්ධ භෙදයෙන් ත්‍රිවිධ ය.
සම්මා වාචා, සම්මා කම්මන්ත, සම්මා ආජීව - ශීල
සම්මා වායාම, සම්මා සති, සම්මා සමාධි - සමාධි
සම්මා දිට්ඨි, සම්මා සංකප්ප - ප්‍රඥා
සොතාපත්ති - සකෘදාගාමී - අනාගාමි - අරහත්ත මග්ග භේදයෙන් චතුර්විධ ය. පඤ්ඤා - විතක්ක - විරති - විරිය - සති - එකග්ගතා යන චෛතසිකයන් ගේ වශයෙන් ෂට් විධ වේ.
චතුරාර්‍ය්‍ය සත්‍යය
දුක්ඛ - සමුදය - නිරෝධ - මග්ග යන සතරයි. බුද්ධාදී ආර්යයන් විසින් අවබෝධ කළ හෙයින් අරිය නම් වේ. කිසි කලෙකත් වෙනස් කරන්නට නො හැකි නිසාත් මේ සතරින් එකක් වත් අර්ය සත්‍ය නො වේ යැ යි කියා අසත්‍ය බවට පත්කරන්නට නො හැකි නිසාත් එයට බැහැරින් එකතු කරන්නට වෙනත් සත්‍යයක් නො මැති නිසාත් සත්‍ය නම් වේ.
අඩු වැඩි නැති ව හරියට ම සත්‍ය සතරක් දේශනා කළේ පැවතීම (පවත්ති) පැවතීමේ හේතුව (පවත්තක) නැවතීම (නිවත්ති) නැවතීමේ හේතුව (නිවත්තක) වශයෙනි. මෙසේ පවත්ති - නිවත්ති දෙකට අවශ්ය මේ සත්‍ය සතර නිසා අඩු වැඩි නැති ව සත්‍ය සතරක් ම වදාළ හ. එසේ ම දුක්ඛ සත්‍යය පිරිසිඳ දැන ගැනීම (පරිඤ්ඤෙය්‍යං) සමුදය සත්‍යය ප්‍රහාණය කිරීම (පහාතබ්බං) නිරෝධ සත්‍යය සාක්ෂාත් කිරීම (සච්ඡිකා තබ්බං) මාර්ග සත්‍යය වැඩීම (භාවෙතබ්බං) යන මේ කරුණු සතර අනුව ද අඩු වැඩි නැති ව සත්‍ය සතරක් වදාළ හ.
1. දුක්ඛාර්‍ය්‍ය සත්‍යය
“ඉදං ඛො පන භික්ඛවෙ දුක්ඛං අරිය සච්චං, ජාති’පි දුක්ඛා, ජරා’පි දුක්ඛා, ව්‍යාධි’පි දුක්ඛා, මරණම්පි දුක්ඛං, අප්පියෙහි සම්පයොගො දුක්ඛො, පියෙහි විප්පයොගො දුක්ඛො යම්පිච්ඡිං න ලභති තම්පි දුක්ඛං, සංඛිත්තෙ පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධා දුක්ඛා”
ඉපදීම දුක ය, ජරාව දුක ය, රෝගය දුක ය, මරණය දුක ය, අප්‍රියයන් හා එක්වීම දුක ය, ප්‍රියයන්ගෙන් වෙන්වීම දුක ය, කැමැති දේ නො ලැබීම දුක ය, සංක්ෂේපයෙන් පඤ්චොපාදානස්කන්ධයෝ ම දුකය හ. මේ දුක්ඛාර්ය සත්‍යය යි. ධම්ම චක්ක සූත්‍රයේ අටාකාරයකින් දුක්ඛාර්‍ය්‍ය සත්‍යය දේශනා කොට තිබේ. වෙන තැන්හි දී දොළොස් ආකාරයකින් දේශනා කොට ඇත.
සොක - පරිදේව - දුක්ඛ - දෝමනස්ස - උපායාස යන පස වෙනුවට ව්‍යාධිපි දුක්ඛො යි දේශනා කොට තිබෙ. මේ පස ම ව්‍යාධියෙහි ඇතුළත් වේ. පරිදෙව - දුක්ඛ දෙක කයේ ඇති වන දුක් ය. සෝකය - දෝමනස්ස - උපායාස තුන සිතෙ උපදනා දුක් ය. මේ දේශනා ක්‍රම දෙකේ ම වෙනසක් නැත.
2. සමුදයාර්‍ය්‍ය සතයය
“ඉදං ඛො පන භික්ඛවෙ දුක්ඛ සමුදයං අරිය සච්චං යා යං තණ්හා පොනො භවිකා නන්දිරාග සහගතා තත්‍ර තත්‍රාභිනන්දිනී, සෙය්‍ය‍ථිදං කාම තණ්හා භව තණ්හා විභව තණ්හා”.
කාම තෘෂ්ණා - භව තෘෂ්ණා - විභව තෘෂ්ණා ආදී වශයෙන් බෙදී යන එකසිය අට වැදෑරුම් තෘෂ්ණාව සමුදයාර්ය සත්‍යය යි. තෘෂ්ණාව, කාමතෘෂ්ණා, භව තෘෂ්ණා, විභව තෘෂ්ණා වශයෙන් ත්‍රිවිධ වේ. එය රූපා දී ෂඩාලම්බන භේදයෙන් ගුණ කළ විට අ‍ටළොසක් වේ. නැවැත ආධ්‍යාත්මික බාහිර වශයෙන් දෙකෙන් ගුණ කළ විට සතිසෙක් වේ. එය නැවැතත් අතීත, අනාගත, වර්තමාන යන කාලතය්‍රයෙන් ගුණ කළ විට එකසිය අටෙක් වේ.
කාම තණ්හා, රූප - ශබ්ද - ගන්ධ - රස - ස්පර්ශටවය යන පඤ්චකාම වස්තූන් විෂයයෙහෙි උච්ඡෙද දෘෂ්ටියෙන් හා ශාස්වත දෘෂ්ටියෙන් තොර වැ ආසා කිරීම කාම තෘෂ්ණාව නමි.
භව තණ්හා, රූප අරූප භවයන් පිළිබඳ ව සත්ත්වයා සදාකාලිකය යි ගන්නා ශාස්වත දෘෂ්ටිය සමග උපදනා ආසාව භව තෘෂ්ණාව නමි.
විභව තණ්හා, සත්ත්වයා මරණින් මතු උච්ඡෙදයට යෙයි. පුනර්භවයෙක් නැත යන උච්ඡෙද දෘෂ්ටිය සමග උපදනා ආසාව විභව තෘෂ්ණාව නමි.
3. නිරෝධාර්‍ය්‍ය සත්‍යය
“ඉදං ඛො පන භික්ඛවෙ, දුක්ඛ නිරොධං අරිය සච්චං, යො තස්සායෙව තණ්හාය අසෙය විරාග නිරොධො චාගො පටිනිස්සග්ගො මුත්ති අනාලයො”
තෘෂ්ණාව ගේ අසේ ය විරාග නිරෝධයෙක් වේ ද, යම් දුරු කිරීමෙක්, බැහැර කිරීමෙක්, මිදීමෙක්, නො ඇලීමෙක් වේ ද, ඒ තෘෂ්ණා නිරෝධ සංඛ්‍යාත නිර්වාණය නිරෝධාර්ය සත්‍යය යි.
4. මාර්ග සත්‍යය
ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය යි. එය පළමු ව විස්තර කර ඇත.
තිපරිවට්ටය චතුරාර්ය සත්‍ය ධර්මයන් විෂයයෙහි පහළ වන සත්‍ය ඥාන - කෘත්‍ය ඥාන - කෘත ඥාන යන ත්‍රිවිධ ඥානය තිපරිවට්ට නම් වේ.
සත්‍ය ඥානය නම්, මේ දුක්ඛ සත්‍යය, මේ සමුදය සත්‍යය, මේ නිරෝධ සත්‍යය, මේ මාර්ග සත්‍යය යි යන ක්‍රමයෙන් චතුරාර්ය සත්‍යය තත්ත්වකාරයෙන් දැන ගන්නා ප්‍රඥාව යි.
කෘත්‍යඥාන නම්, දුක්ඛ සත්‍යය පිරිසිඳ දත යුතු ය. සමුදය සත්‍ය ය ප්‍රහීන කටයුතු ය. නිරෝධ සත්‍යය ප්‍රත්‍යක්ෂ කටයුතු ය. මාර්ග සත්‍යය වැඩිය යුතු ය යන පිළිවෙළින් චතුරාර්ය සතයය පිළිබඳ කෘත්‍යය දන්නා ප්‍රඥාව යි.
කෘතඥාන නම්, දුක්ඛ සත්‍යය පිරිසිඳ දැන ගන්නා ලදී, සමුදය සත්‍යය ප්‍රහීන කරන ලදී, නිරෝද සත්‍යය ප්‍රත්‍යක්ෂ කරන ලදී, මාර්ග සත්‍යය වඩන ලදී, යන ක්‍රමයෙන් චතුරාර්ය සත්‍ය ධර්ම විෂයයෙහි ඒ ඒ කෘත්‍යයන් කළ බව දන්නා ප්‍රඥාව යි.
මේ ත්‍රිවිධ ඥානය චතුරාර්ය සත්‍ය ධර්මයෙන් ගුණ කළ කල්හි දොළොසක් වේ. එය ද්වාදශාකාරය නමි.
උපසම්පදාව ගෙන ඒම
ලක්දිව පිරිසිදු උපසම්පදාව ඇති භික්ෂූන් වහන්සේලා නැති බව දුටු කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජතුමා සියම් රටේ අයෝධ්‍ය පුරයේ ධාර්මික නම් රජතුමා වෙත පඬුරු හා සන්දේශ දී ඇමතියන් අයෝධ්‍ය පුරයට යැව්වේ ය. සියම් රජතුමා ඒ බලා ලංකාවේ හාසන තත්ත්වය ගැන කම්පාවට පත් ව සියම් රටේ සංඝ රාජයන් වහන්සේ ප්රධාන ධර්ම විනයධර හිමිවරුන් රැස් කරවා සාකච්ඡා කොට උපාලි ස්ථවිර ප්‍රමුඛ අතිරේක දස වර්ගික සංඝයා ද ලක්දිව නැති ධර්ම විනය පොත් ද රන් පිළිමයක් හා රන් පොතක් ද ලක් රජු වෙත එවී ය. අයෝධ්‍ය පුරයෙහි රාජ්‍යාමත්‍යයෝ කීප දෙනෙක් ද ඒ සමඟ පැමිණියහ.
එම පිරිස පිළිගත් රජතුමා මල්වත්තේ පුෂ්පාරාමයට සියමින් වැඩම කළ උපාලි අරිය මුනි යන මහතෙරුන් වහන්සේලා ඇතුළු සංඝයා වැඩමවා ගෙන ගොස් වඩා හිඳුවා බුද්ධ වර්ෂ දෙදහස් දෙසිය අනූහය වැන්නෙහි ඇසළ පුනු පොහෝදා ලක්දිව සාමණේර හිමිවරුන්හට උපසම්පදාව දෙවී ය. |
බාස්මතී යනු කුමක්ද? | බාස්මතී, (Basmati), යනු ඉන්දියාව, පාකිස්තානය, සහ නේපාලය ප්රධාන කොට ගත් ඉන්දියානු උප මහාද්වීපය තුළ සාම්ප්‍රදායිකව වගා කරණු ලබන දිගු, සිහින් ඇට සහිත සගන්ධ සහල් ප්‍රභේදයක් වෙයි. |
නෙළුම් කවියක් කියන්න | පාන්දරම මම පිනි පිට යන කල ට
කිරිල්ලියෝ පැන පැන කති කරල් පි ට
හොයි හෝ කියන කොට ඉගුලුති ඉදලක ට
තවත් නේයි මේ ගම් ගොයි දිවෙලක ට |
"උගත්කමට ආඩම්බර වීම තරම් නූගත්කමක් නැත" යන ප්‍රකාශය සිදු කරන ලද්දේය කවුරුන්ද? | එම ප්‍රකාශය සිදු කරන ලද්දේ ඇමරිකාවේ හිටපු ජනාධිපති ඒබ්‍රහම් ලින්කන් මහතා විසිනි. |
ලේසර් කිරණ සොයාගත්තේ කවුද? | ලේසර් කිරණ සොයාගත්තේ ඇමරිකානු ජාතික ගෝඩ්න්‌ ග්ලවුඩ්‌ මහතාය. |
ශ්‍රී ලංකාව වෙනුවෙන් ප්‍රථම ද්විත්ව ශතකය වාර්තා කළ ක්‍රීඩකයා කවුරුන් ද? | බ්‍රෙන්ඩන් කුරුප්පු ශ්‍රී ලංකාව වෙනුවෙන් ප්‍රථම ද්විත්ව ශතකය වාර්තා කළේය. |
මෙම ප්‍රකාශය හරිද? වැරදිද?:
"දීප්ති නොවන වස්තූන් තමන්ගේම ආලෝකය විමෝචනය කරයි." | මෙම ප්‍රකාශය වැරදිය.
දීප්ති නොවන වස්තූන් තමන්ගේම ආලෝකය විමෝචනය නොකරයි. |
පරිගණක පද්ධතියක ප්‍රතිදාන උපාංග (Output devices) යනු මොනවද ? | පරිගණකයෙන් තොරතුරු ප්‍රතිදානය කරන උපාංග වේ.
උදා –
පරිගණක තිර (CRT monitors, LCD monitors, Led monitors)
බහුමාධ්‍ය ප්‍රක්ෂේපකය (Multimedia projectors)
මුද්‍රණ යන්ත්‍ර (Printers)
ස්පීකරය (Speakers)
|
ලොව වැඩිම න්‍යෂ්ටික අවි ආයුද ප්‍රමාණයක් සන්තක රට කුමක්ද? | ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය ලොව වැඩිම න්‍යෂ්ටික අවි ආයුද ප්‍රමාණයක් සන්තක රට වේ. |
ලොව දිගම උමග කුමක්ද? | ජපානයේ සෙයිකාන් |
ඉන්දියාවේ යූනියන් ප්‍රදේශ කීයක් තිබේද? | 8 යුනියන් ප්‍රදේශ |
පැරණි පොත් සාදා ඇත්තේ මොනවාගෙන්ද ?
| පාච්මන්ට් පොදු වීමට පෙර, පැපිරස් ශාකවලින් පොත් සෑදුවා. එවැනි පැපිරස් කේත අතිශයින් බිඳෙනසුලු වූ අතර ඒවාට සම් වල ආරක්ෂිත ගුණාංග අවශ්ය විය, එය අවසානයේ බන්ධන සඳහා සම භාවිතා කිරීමේ සම්ප්‍රදායේ මූලාරම්භය විය හැකිය. |
අංශු භෞතික විද්‍යාව ගැන විස්තර කරන්න. | අංශු භෞතික විද්‍යාව යනු විශ්වය තැනී ඇති මූලික අංශු(fundamental particles) හා ඒවා අතර සිදුවන අන්තර්ක්‍රියා(Interaction) පිළිබද අධ්‍යනයයි.
විෂ්වය තැනී ඇත්තේ මූලික තැනුම් ඒකක(fundamental building blocks) එක්වීමෙනි.
මෙම මූලික තැනුම් ඒකක ඉතා කුඩා වන අතර තව දුරටත් බෙදා වෙන්කර දැක්විය නොහැක. |
ලොව විශාලතම දූපත් 10, | ග්‍රීන්ලන්තය(වර්ග කිලෝමීටර 2,175,600)
නිව්ගිනියා(වර්ග කිලෝමීටර 790,000)
බෝර්නියෝ(වර්ග කිලෝමීටර 737,000)
මැඩගස්කරය(වර්ග කිලෝමීටර 587,000)
බැෆන්(වර්ග කිලෝමීටර 507,000)
සුමාත්‍රා(වර්ග කිලෝමීටර 425,000)
හොන්ෂු(වර්ග කිලෝමීටර 228,000)
මහා බ්‍රිතාන්‍ය(වර්ග කිලෝමීටර 219,000)
වික්ටෝරියා(වර්ග කිලෝමීටර 217,000)
එලිස්මීර්(වර්ග කිලෝමීටර 196,000) |
වැඩේ හබක් වුණා නේද / ඒක කචල් මචං/ සීන් එකේ ඉන්නෙ/ සිරා සිද්දි / පට්ට සීන් එක...
වගේ මෑත භාෂාවට එකතුවී ඇති වාග් පද සහ නිෂ්චිත තේරුමක් නැති මේ වචන ගැන උගත් ඔබෙ අදහස? | භාෂාව වඩාත් විසිතුරු කරන, ප්‍රාණවත් කරන එක්තරා වාග්ව්‍යවහාර විශේෂයක් "වැඩේ හබක්වුණා නේද" ආදී වශයෙන් මෙහි දක්වා ඇත.
සිංහලයේ මෙම විශේෂ ව්‍යවහාරයන් හැඳින්වෙන්නේ රූඩී හෙවත් ඉඟිවැකි යනුවෙනි. ඉංග්‍රීසි භාෂාවේ idioms යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ ද මෙම විශේෂ වාග් ව්‍යවහාරයයි. යමක් කෙලින්ම නොකියා ඉඟියෙන් පැවසීම මෙම ව්‍යවහාරයෙහි ඇති විශේෂත්වය මෙන්ම සුන්දරත්වය ද වේ.
දිරච්ච ලණුවක් දුන්නා,
නාහෙට අහන්නෙ නැහැ,
නරිවාදං,
ගොං වැඩ.
අං ඇවිල්ලා.
වැනි දහස් ගණනක් ඉඟිවැකි අපගේ භාෂාව පෝෂණය කරයි.
ඒවායේ කෙලින්ම පෙන්විය හැකි අරුතක් නොමැතිවුවද ව්‍යංග්‍යයෙන් විශාල අරුතක් පැවසේ. ඉඟිවැකිවල ඇති විශේෂත්වය ද එයයි.
එ නිසාම සාමාන්ය පෙළ, උසස් පෙළ විෂය නිර්දේශයන්හි පවා ඉඟිවැකි සඳහා වෙනම මාතෘකාවක් දී ඇත. |
ලොව ළදරුවන්ට කෝවිඩ්-19 එන්නත් ලබාදුන් පළමු රට කුමක්ද? | ලොව ළදරුවන්ට කොරෝනා එන්නත් ලබාදෙන පළමු රට බවට පත්වෙමින් කියුබාව එරට වයස අවුරුදු දෙක ඉක්ම වූ ළදරුවන්ට එන්නත් ලබාදීම 2021.09.06 දින ආරම්භ කළේය. ඒ සඳහා යොදා ගැනුනේ කියුබාව දේශීය වශයෙන් නිෂ්පාදනය කළ අබ්ඩාලා සහ සොබර්නා යන කොරෝනා එන්නත්ය. |
ඔබට ප්‍රමුඛ බහුජාතික නිෂ්පාදකයෙකුගේ උදාහරණයක් සහ එහි ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ විස්තර කිහිපයක් සැපයිය හැකිද? | යුනිලීවර් යනු ලන්ඩනයේ මූලස්ථානය පිහිටි ප්‍රමුඛ බහුජාතික නිෂ්පාදකයෙකි. එය ආහාර, විටමින්, පිරිසිදු කිරීමේ කාරක සහ රූපලාවන්‍ය ද්‍රව්‍ය ඇතුළු පාරිභෝගික භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරයි. 1929 දී ආරම්භ කරන ලද යුනිලීවර් සන්නාම 400කට අධික ප්‍රමාණයක් හිමිකරගෙන රටවල් 190ක ක්‍රියාත්මක වේ. 2020 දී එහි පිරිවැටුම යුරෝ බිලියන 51 ක් වූ අතර එය ප්රධාන අංශ තුනකට සංවිධානය කර ඇත: ආහාර සහ ප්‍රණීත; නිවසේ රැකවරණය; සහ රූපලාවන්‍ය සහ පුද්ගලික රැකවරණය. |
ශ්‍රී ලංකාවේ ලෙමන්ග්‍රාස් ප්රධාන වශයෙන් වගා කරන ප්‍රදේශ මොනවද? | ශ්‍රී ලංකාවේ, ලෙමන්ග්‍රාස් බදුල්ල සහ හම්බන්තොට ප්‍රදේශවල වගා කර ඇති බව වාර්තා වන නමුත් එහි වපසරිය පිළිබඳ නිශ්චිත අගයක් වාර්තා වී නොමැත. පවතින තොරතුරු මත පදනම්ව, ශ්‍රී ලංකාවේ ලෙමන්ග්‍රාස් ප්‍රමාණය හෙක්ටයාර 25 ට වඩා අඩු බව ඇස්තමේන්තු කර ඇත. |
උර චක්‍ර මාලේ යනු කුමක්ද? | මෙය පැරණි සාහිත්‍යයේ එන අපාය සංකල්පය හා බැඳුණු දෙයකි.එක්තරා අපායක ලැබෙන දඬුවමක් වන්නේ උරය මතට වැටෙන චක්‍ර සහිත මාලයකි.එම චක්‍ර වරින්වර සිර වෙමින් එම පුද්ගලයාගේ ගෙළ සිඳී යයි.එම පුද්ගලයා නැවත ඉපදෙමින් නැවත නැවතත් එම වධයට ගොදුරු වෙයි..මේ අර්ථයෙන් ඉතා විනාශකාරී හෝ ඉතා කරදරකාරී ඔබ වෙනුවෙන් උරචක්‍රමාලය යෙදුම භාවිතා වේ..බැලූ බැල්මට සුන්දර කාරී කරදරකාරී යන අර්ථයෙන් මෙය බිරිද හැඳින්වීමටද යෙදෙන තැන් බොහෝය. |
ආවර්තිතා වගුවේ මූලද්‍රව්‍යයන් කීයක් තිබේද? | ආවර්තිතා වගුවේ මූලද්‍රව්‍යයන් 118ක් ඇත. |
කෘමීන් යනු මොනවාද? | කෘමීන් යනු ආත්‍රපෝඩා වංශයේ ඉන්සෙක්ටා වර්ගයට අයත් ජීවීන් වේ. සත්ව ලෝකයේ ඉන්සෙක්ටා වර්ගයට අයත් වන සත්වයන්. කෘමීන් සත්ත්ව රාජධානියේ ඉතාමත් සාර්ථක ජීවි කොටසක් ලෙස සැලකේ. මොවුන් සත්ත්ව පරිණාමයේ මුල් අවධියකදී සම්භවය වූ ජීවින් කොටසක් වුවද ලෝකයේ අද ජීවත්වන සත්ත්ව සංඛ්‍යාවෙන් 80% කට වැඩි කොටසක් කෘමීහු වෙති. දැනට කෘමී විශේෂ මිලියනයක් පමණ හඳුනාගෙන ඇති අතර අවුරුදු පතා නව විශේෂ 6000 ක් පමණ හඳුනාගැනේ. කෘමීන් අතීතයේ සිට අද දක්වාම ඕනෑම වෙනස්වන පරිසර ත්ත්වයකට සාර්ථක ලෙස අනුවර්තනය වීමේ හැකියාවක් ඇති භෞමික සත්ත්ව කොටසකි. |
කම්පාලා නගරය කිනන් රටක අගනුවරද? | කම්පාලා නගරය උගන්ඩාව රටෙහි අගනුවර ලෙස සැලකේ. |
මාතර යුගයේ බිහිවූ ශ්‍රේෂ්ඨතම කිවිඳියවූ , දෝන ඉසබෙලා හෙවත් ගජමන් නෝනා විසින් රචිත දීර්ඝතම කාව්‍ය සංග්‍රහය කුමක්ද ? | මාතර යුගයේ බිහිවූ ශ්‍රේෂ්ඨතම කිවිඳියවූ , දෝන ඉසබෙලා හෙවත් ගජමන් නෝනා විසින් රචිත දීර්ඝතම කාව්‍ය සංග්‍රහය "දැඩිතර ශෝක මාලය" නම්වේ. |
ලොව ප්‍රබලම කාන්තාව වශයෙන් දස වරක් ෆෝබ්ස් සඟරාව නම් කළ ‘ජර්මනියේ යකඩ ගැහැනිය‘ | ඇන්ජෙලා මර්කල් |
ලෝකයේ කුඩාම රට කුමක්ද? | ලෝකයේ කුඩාම රට වතිකානුව යි.
|
ශ්‍රී ලංකාවේ වර්තමාන(2023) අගවිනිසුරුවරයා කවුද? | ජයන්ත ජයසූරිය මහතා
|
කමත් බසෙන් පැහැයියා යනු කුමක්ද? | සහල් |
“කනු මදු" යන වචනයේ තේරුම කුමක්ද? (කුරහන් ඉසිමුව කවි පන්තියේ) | කැලයේ ඇති ගස් වර්ග කැපීමෙන් පසු ඉතිරි වන ගස් වල මුල් කොටස් 'කනු මදු' යනුවෙන් හැඳින්වෙයි. |
"ඔබ රූ සිරියෙන්" ගීතයේ ඉතිරි පද සම්පූර්ණ කරන්න. | ඔබ රූ සිරියෙන් මන්මත් වී මම
නොකෙලෙමි අනුවණ කම්
මුලා වුණේ ඔබ මුලා නොවිමි මම
මනමේ කුමාරියේ
ඔබ රූ සිරියෙන් ඔහු නැණ ගුණයෙන්
මාගේ විජිතය කෙලෙසී යනු දැක
සටන් වැදිමි මම සටන් වැදිමි මම
මනමේ කුමාරියේ
හැඩි දැඩි අප හට හුරු වූ වන ගැබ
අපගේ උරුමය රකිනා රිසියෙන්
සටන් වැදිමි මම සටන් වැදිමි මම
මනමේ කුමාරියේ
එඩ්වඩ් ජයකොඩි
ස්වර්ණ ශ්‍රී බණ්ඩාර
අමරදේව |
පිරිහීම යන වචනයට අදහසක් ගෙන දෙන වචනය ලියා දක්වන්න. | පිරිහීම යන්නට විරුද්ධ අර්ථයක් ඇති පදය දියුණුව වේ. |
කේවට්ට බමුණාගේත්, මහෞෂධ පඩිතුමාගේත් සම විශමතා යනුවෙන් අදහස් කරන්නේ කුමක්ද? | සම නම් සමානකම්. මේ දෙන්න ම බුද්ධිමත් අය. ඒක දෙන්නගෙ ම තියෙන සමානකමක්. විෂම නම් වෙනස්කම්. කේවට්ට විනාශකාරී උපදේශකයෙක්. රජුට වැරදි උපදෙස් දෙන්නෙක්. හැබැයි මහෞෂධ එහෙම නෑ. එයා ධාර්මික රාජ්‍ය පාලනයට අවශ්ය උපදෙස් තමයි දෙන්නෙ. ඒ වගේ විෂමතාත් තියෙනවා දෙන්නගෙ. සම විෂමතා කීවා ම මේ දෙ විධිය ම නියෝජනය වෙන්න ඕනෙ. |
පහත කවිය කුමන වර්ගයේ කවියක්ද?
මන්දාරමට උඩ කෙළීනා වැහි ළිහිනී
ගොනුගෙ පිටේ දැම්මා වැනි බර ගෝනී
වෙල මැද අම්බලම කාටත් පර වේනී
මගේ දුකට නුඹ නාඩන් උල ලේනී
| මෙම කවිය පැ ල් කවියකි. |
කඩදාසි වලට අමතරව, ස්ටේප්ලර් භාවිතා කරන වෙනත් සැකසුම් මොනවාද? | ශල්‍ය තුවාල වැසීමට ශල්‍ය ස්ටේප්ල්ස් භාවිතයෙන් පටක එකට එක් කිරීමට ශල්‍යමය පසුබිමක ද ස්ටේප්ලර් භාවිතා කළ හැක. |
විද්‍යුත් චුම්බක තරංග යනු මොනවාද ? | ප්‍රචාරණයට මාධ්‍යයක් අවශ්ය නොවන විද්‍යුත් හා චුම්බක ක්ෂේත්‍ර 2කින් සමන්විත තරංග වේ. |
ප්‍රාන්ස් මෙස්මර් කවුද? | ප්‍රාන්ස් ප්‍රෙඩිරිච් ඇන්ටන් මෙස්මර් 1734 මැයි 23 දින උපත ලැබීය. ඔහු ජර්මන් ජාතික වෛද්‍යවරයෙකි. මෙත්මා තාරකා විද්‍යාවට හා ජෝතිෂ්‍ය ශ්‍රාස්ත්‍රයට ද වැඩි ඇල්මක් දැක්වීය. ඇනිමල් මැග්නිටිස්ම් හෙවත් සත්ව චුම්භකත්වය යන සංකල්පයේ හා ස්වාප්නවේදය හෙවත් මෝහන ප්‍රතිකාර ක්‍රමයේ පියා ලෙස සැලකේ (සත්ව චුම්භකත්වය පිළිබද මෙස්මර්ගේ න්‍යාය පසු කාලයකදී ස්වාප්නය හෙවත් මෝහනය දක්වා දියුණු කැරිණි). ඔහු විසින් වෛද්‍ය විද්‍යාවට පටහැනි අමුතුම ආකාරයේ ප්‍රතිකාර න්‍රමයක්ලෙස හදුන්වාදුන් චුම්භක බලයෙන් රෝග සුවකිරීමේ කලාවේ කිසිදු විද්‍යාත්මක පදනමක් නැතිබවත් එය මිත්‍යාවක් පමණක් බවත් සදහන් කරමින් මෙම ප්‍රතිකාරය ඔහුට සමකාලීන වෛද්‍යවරුන්ගේ දැඩි විවේචනයන්ට ලක්වූ අතර මෙම නිසාම ඔහුට තම කීර්තිනාමය අහිමිවිය.කෙසේ වෙතත් මෙම ප්‍රතිකාර ක්‍රමයෙන් එවක යුරෝපා සමාජයේ වසංගතයක් සේ පැතිරීතිබූ හිස්ටීරියාව හෙවත් මායා රෝගය සුවකිරීමට හැකිවිය.මෙම ප්‍රතිකර ක්‍රමයේ විද්‍යාත්මක බව සනාථ කිරීමට ඔහු ඉදිරිපත්කල තර්ක සියල්ල විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ හමුවේ ප්‍රතික්ෂේපවිය.මෙම ප්‍රතිකාර ක්‍රමය සොයාගැනීම නිසා ඔහුට ලැබුනේ කීර්තිය නොව අපකීර්තිය පමනි.ඔහුගේ මරණයෙන් වසර කිහිපයකට පසු මේ පිළිබදව පර්යේෂණ සිදුකල ප්‍රංශ ජාතික ස්නායු රෝග විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙකුවූ ජින් මාටින් චාකොට් විසින් පෙන්වා දුන්නේˑ මෙස්මර්ගේ මෙම ප්‍රතිකාර ක්‍රමය මනසික ප්‍රතිකාර ක්රමයක් බවත් එමගින් රෝගින් සුවවන්නේ චුම්භක බලයක් නිසා නොව මනසට සිදුකරන ස්වංයෝජනා නිසා බවත්ය.ජින් මාටින් චාකොට් විසින් මෙස්මර් ගේ ප්‍රතිකාර ක්‍රමය තවදුරටත් වැඩිදියුණු කලේයˑචාකොට් මෙය ස්වාප්නය හෙවත් මෝහන ප්‍රතිකාරය යන නමින් හැදින්වීය. |
වර්තමාන ලෝකයේ " අඩුම ආයු අපේක්ෂාව " ඇති රට කුමක්ද ? | වර්තමාන ලෝකයේ " අඩුම ආයු අපේක්ෂාව " ඇති රට වන්නෙ මධ්‍යම අප්‍රිකානු ජනරජය යි. |
ඇපල් සමාගම විසින් 2023 සැප්තැම්බර් මස එළිදක්වන ලද අලුත්ම iPhone ජංගම දුරකථනය? | iPhone 15 |
නෙළුම් කවියක් සඳහා උදාහරණයක් දෙන්න. | සෙතක් ලැබේවා තිසරණ සරණේ අවසර
මෙලක් දිවට අධිපති සැම දෙවිදුන් සිහිකර
දොසක් ඇතත් දුරුකර සෙත සලසා නිරතුරු
මදක් කියමි නෙළුම් තහංචිය අපි කවිකර
|
ජාතීන්ගේ ධනය ග්‍රන්ථය රචනා කරන ලද්දේ ? | ඇඩම් ස්මිත් |
පහත ගීතය සම්පුර්ණ කරන්න.
ළමා වියේ කිරි සුවඳ ගියේ නැති ළමා වියේදී
කසාවතක් හැඳ පොඩි හාමුදුරුවො පුංචිම කාලේ
තනියම හිතිලද මහණ වුණේ | ළමා වියේ කිරි සුවඳ ගියේ නැති ළමා වියේදී
කසාවතක් හැඳ පොඩි හාමුදුරුවො පුංචිම කාලේ
තනියම හිතිලද මහණ වුණේ
සසර පුරුද්දක් හිතේ තියෙන්නැති
පෙර සංසාරේ පින් කරලා ඇති
පොඩි හාමුදුරුවො පුංචිම කාලේ
තනියම හිතිලද මහණ වුණේ
පොඩි හාමුදුරුවො වාගේ සුරතල්
පුංචි ළමුන්ගේ කෙළි සෙල්ලම් දැක
සන්සුන් ගමනින් කොහෙද වඩින්නේ
සෙල්ලම් පිට්ටනි පසු කරලා |
'නිල් ග්‍රහලෝකය' ලෙස හඳුන්වන්නේ කුමන ග්‍රහලෝකයද | පොළොවේ |
අසේවනය යන වචනයට අදහසක් ගෙන දෙන වචනය ලියා දක්වන්න. | අසේවනය යන්නට විරුද්ධ අර්ථයක් ඇති පදය සේවනය වේ. |
උත්තම යනු තද්ධිතයක් නොවේද? | තුම් +තම තද්ධිත තමයි |
නූතන වෛද්‍ය විද්‍යාවේ පියා කවුද? | නූතන වෛද්‍ය විද්‍යාවේ පියා හිපොක්‍රටීස්‌ ය. |
2020 " ජාත්‍යන්තර ළමා සාම ත්‍යාගය " හිමිකරගත් දරුවා කවුද ? | සදාත් රහ්මාන් ( බංග්ලාදේශය ) |
ලොව පළමු ජනාධිපතිනිය කවුරුන් ද?
| ලොව පළමු ජනාධිපතිනිය වූයේ ඉසබෙලා ෆෙරෝන් ය. ඇය තම සැමියාගේ ඇවෑමෙන් ආජන්ටිනාවේ ජනපතිනිය ලෙස 1974 දී පත් විය. |
පහත නාම පදයට අදාළ ස්ත්‍රී ලිංග නාම පාදක කුමක්ද?
පුතා
| දුව
|
ශ්‍රී ලංකාව සතු විශාලතම කොරල්පරය කුමක්ද ? | කල්පිටිය වෙරළට කිලෝමීටර් 2 ක් ඔබ්බෙන් පිහිටා ඇති බාර් රීෆ්(Bar Reef), ශ්‍රී ලංකාවේ විශාලතම කොරල්පරය සහ විශාලතම ආරක්ෂිත සමුද්‍ර ප්‍රදේශය වේ. |
චෙස් ක්‍රීඩාව සඳහා ආරම්භකයින් සඳහා විවෘත කිරීම් කිහිපයක් ගැන සිතන්න. | චෙස් විවෘත කිරීම් ක්‍රීඩාවේ වැදගත්ම කොටසයි, සමහර උසස් ඒවා, සමහර පොදු ඒවා සහ පහසු ඒවා ඇත. මෙය ක්‍රීඩාව සඳහා ආරම්භකයින් සඳහා විවෘත කිරීම් ලැයිස්තුවකි: - රජුගේ උකස් විවෘත කිරීම: මෙය ඉතා සාමාන්ය විවරයක් වන අතර, ඔබ ඔබේ රජුගේ උකස් අවකාශය 2 ක් ඉදිරියට ගෙන යයි, ප්‍රතිවාදියා ද එසේ කරයි. මෙය ඔබගේ නයිට්වරු සංවර්ධනය කිරීම අනුගමනය කරයි. - ෆියන්චෙටෝ ආරක්ෂකයා. ඔබ ඔබේ කිංග්සයිඩ් නයිට්වරයාගේ උකස් ඉඩ 1ක් ඉදිරියට ගෙන යන අතර පසුව ඔබ කිංග්සයිඩ් නයිට්වරයා සංවර්ධනය කරයි. ඉන්පසු ඔබ ඔබේ රජුගේ බිෂොප්ව ඉත්තෙකු සිටි චතුරශ්‍රයේ තබා, පසුව බලකොටුවක් ද ඇත. මෙම විවෘත කිරීම පහළ ශ්‍රේණිගත ක්‍රීඩකයින් අතර බහුලව දක්නට ලැබේ. - Four Knights Game: මෙය ඕනෑවට වඩා සිදු නොවේ. දෙපැත්තම පටන් ගන්නේ ඔවුන්ගේ නයිට්වරු දියුණු කිරීමෙනි, උකස් එය එතැනින් පවරා ගනී. - ප්‍රංශ ආරක්‍ෂාව: ඔබ ඔබේ රජුගේ උකස් ඉඩ 1ක් ඉදිරියට ගෙනයන්න, ඉන්පසු ඔබේ කිංග්සයිඩ් කෑලි සියල්ල සංවර්ධනය කර, වාත්තු කිරීම මගින් අවසන් කරන්න. |
පහත ගීතයේ තේරුම කුමක්ද?
ක්‍රි : හිම දිය වී හිමාලයේ ...
යමුනා ගඟ නඟයි තරංගා ...
සුදු පෙණ කැටි බලන්න රාධා ...
රා :
සුළඟ හමයි සීතල සාදා ....
සීතල ගිනි ගනීද ක්‍රිෂ්ණා ....
ක්‍රි :
සිනා රැලි නඟා උතුරන ...
ඔය හදවත් නීල ජලාශේ ...
පීනන මේ ස්වර්ණ හංසයෝ ....
අකීකරු ද මෙතරම් රාධා ...
රා :
ඉඩ දී දෙන්නට දඬුවම් ....
දෑස පියා ගන්නම් ක්‍රිෂ්ණා ....
ක්‍රි :
මල් පෙති පොඩි වී ඉකිලන ...
මේ හෝපලු යහන් තලාවේ ...
සඳ දිය මිණි මෙවුලට වැටිලා ....
දෑස නිලංකාරයි රාධා ...
රා :
ගිලිහී ගිය දෙන් මිණි කැට ...
දෑස වසා ඉන්නම් ක්‍රිෂ්ණා ... | රාධා - ක්‍රිෂ්ණා හුන්නේ කොතැනද එතැන ශෘංගාරයේ තිඹිරි ගෙයකි ....
ලොවෙහි පැවැත්මට තුඩු දෙන මුක්‍ය සාධකය කාම සම්භෝගය උවද ලොවෙහි බොහෝ දෙනා එකී කරුණ ප්‍රසිද්ධියේ කතා කිරීමට මැළි වෙති ..
මෙහිදී ධම්මික බණ්ඩාර යන් රාධා - ක්‍රිෂ්ණා පෙම් පුවත නිමිති කොටගෙන විවර කරන්නේ එකී ශෘංගාර ගත ප්‍රේම ද්වාරයයි ...
" හිම දිය වී හිමාලයේ .... "
යන මුල් කොටසින්ම පාරිසරික වැනුම් ඔස්සේ රාධා - ක්‍රිෂ්ණා තුළ දලුලන අසීමාන්තික ශෘංගාරයේ වපසරිය පිළිබඳ ධම්මිකයන් විසින් ඉඟි සැපයෙයි ...
අනතුරුව ,,
" සිනා රැලි නඟා උතුරන ...
ඔය හදවත් නීල ජලාශේ ... "
යන අන්තරා කොටසින් රාධාගේ හදවත නොහොත් ළපැත්ත සදිසි කෙරෙන්නේ නීල ජලාශයකට ය ... ඖචිත්‍ය පූර්ණ නව්‍ය රූපකයකින් ධම්මිකයන් වැඩ ගෙන ඇති අයුරු ඇත්තෙන්ම පැසසීම වටියි ... ඉන් නොනවතින ඔහු, ..... එම නීල ජලාශයේ ස්වර්ණ තිසරුන් පිහිනනා බව පවසයි .... නීල ජලාශය ළයනම් එහි වෙසෙන ස්වර්ණ හංසයන් කවුදැයි ; ඔවුන් ගණනින් කී දෙනෙකු දැයි ඔබට අමුතුවෙන් පැවසීම අවැසි නොවේයැයි සිතමි ...
එම තිසරුන් අකීකරු ලු ..... පුන් පයෝධර දුටු ක්‍රිෂ්ණා ගේ රාගික සිතැඟියාවන් සේම ඒවායෙහි ප්‍රමාණය ; ස්වරූපය පිළිබඳව ද මෙයින් කදිමට විශද වෙයි ....
ඊට පිළිතුරු ලෙස රාධගේ මුවට නංවා ඇත්තේ මෙවන් වදන් වැලකී ...
" ඉඩ දී දෙන්නට දඬුවම් ....
දෑස පියා ගන්නම් ක්‍රිෂ්ණා ....
මාගේ හද නැමැති නීල ජලාශයේ පිහිනනා කියන රන් තිසරුන් ඔය තරමට අකීකරු නම් ,.... ක්‍රිෂ්ණා ඔයා කැමති දඬුවමක් එයාලට දෙන්න .... මං මුකුත් නොකියා දෑස් පියාගෙනම ඉන්නම් ....
රස ශෘංගාර පූර්ණ වදන් පෙළකින් භාවාත්මක හැඟීම් මවාලූ අයුරු පෙනේද ....!!!!?
" මල් පෙති පොඩි වී ඉකිලන ...
මේ හෝ පලු යහන් තලාවේ ....
සඳ දිය මිණි මෙවුලට වැටිලා ....
දෑස නිලංකාරයි රාධා .... "
මොවුනට සුව පහසු මෙට්ට නැත ... ඇත්තේ හෝ පලු මල් පෙති වැටී සැදුණු මල් ඇතිරිලිය ..ආලයෙන් වෙළී ; රතියෙන් උමතුව හැසිරෙනා මොවුන් නිසා මල් පෙති පවා පොඩි වී ඉකි ගසනා බව පැවසීම තුළින් රති ගත දැඟලිල්ලේ තරම මැනවින් පෙනෙයි ....
ම්ණි මෙවුල යනු ආදි කතුන් තම රහසඟ වැසෙන සේ පැලඳි ආභරණයකි ... මොහොතකට පෙර හංසයන්ට දඬුවම් දීමට සැරසුණු ක්‍රිෂ්ණා ගේ දෑස් දැන් ඇත්තේ තවත් තැනකය ... ; සඳ රැස් වැටුණු මිණි මෙවුලෙහිය .... !!!! මෙතැන්හි ක්‍රිෂ්ණාවන් වක්‍රෝක්ති ගතව හඟවන්නේ වෙනමම දෙයකි ... මෙහිදී සැබැවින්ම මිණි මෙවුල හුදු සංකේතයක් පමණි .... ඒ මත සඳ රැස් වැටිලායැයි කීම තුළින් ,,, ක්‍රිෂ්ණා සිය නෙතින් දකිනා හෝ බලනා තැන ස්වරූපය ; ප්‍රභාව ; සුන්දරත්වය පිළිබඳ සිතුවම් මවයි .... සඳ රැස් වැටුණු මිණි මෙවුලට දෙනෙත් පාන ඔහුට පෙනෙන්නේ කුමක්දැයි පවසීම අවැසි නැතැයි සිතමි ... මං ද යත් , එය මා ඔබේ රස භාවයන්ට බලෙන් අත පෙවීමකි ...
අනතුරුව රධාවන් ,,
" ගිලිහී ගිය දෙන් මිණි කැට ...
දෑස වසා ඉන්නම් ක්‍රිෂ්ණා ... "
යනුවෙන් පවසන වදනත් සමඟම ක්‍රිෂ්ණාවන්ගේ ශෘංගාර උමතුව පමණක් නොව , රාධා තුළ දැවෙන රති ආශ්වාදයෙහි ආශාව අධි ත්‍රීව්‍ර කොට දැක්වීමට රචකයා සමත් වෙයි ...
මාගේ මෙවුල් දමෙහි ඇති මිණි කැට පවා ගිලිහී , විසිරී ගිය දෙන් ...... ඔබ ඔබට රිසි ලෙසකින් හැසිරෙන්න ..... ඇගේ මුසපත් සිතැඟියාවන් ව්‍යංගාර්ථයෙන් පළ කළ සොඳුරු විලාසය පෙනේද ..!? ධම්මිකයන් ගේ ප්‍රතිභාන්විත පරිකල්පනයේ පෘථුල බව පිළිබඳ වෙන වැනුම් කුමට ....
( ප . ලි . - මෙහි අර්ථ පූර්ණ ; භාව පූර්ණ තවත් ඉසියුම් තැන් රැසක් වෙයි ... මා දුරකථනය ඔස්සේ මෙය ලියූ බැවින් එවැනි ඇතැම් තැන් හිතාමතා ම අත හැර මෙය හැකි තාක් සංක්ෂිප්ත කළෙමි ... ඉන් ඔබේ රසයට ඌනතා වූවේනම් කනගාටුවද පළ කරමි ... මං මින් පෙර විටෙක මේ ගීතය පිළිබඳ පැවසූ මොහොතක මා මිත්‍ර charith harshana සොයුරා මේ ගීතය පිළිබඳ විචාරයක් ලියන්න යැයි මට ඉල්ලීමක් කළ ද මා ඉන් හීන් සීරුවේ ලිස්සා ගියෙමි ...
|
"මග රැඳුණ අද තෝ නසී - ගෙදර ගිය අඹුව නසී" මෙහි "ගිය" යන ක්‍රියා පදය අනියමාර්ථ අසම්භාව්‍ය ක්‍රියාවක් නේද ?
"ගේ තුළට ගිය අම්මා මට කතා කළා ය" මේ වාක්‍යයේ "ගිය" යන්න අතීත කෘදන්ත ක්‍රියාවක් නේද ? | පිළිතුරු දෙකම නිවැරදියි. |
ඉන්දියාවේ ජාතික කොඩිය නිර්මාණය කළේ කවුද? | ඉන්දියානු ජාතික කොඩිය නිර්මාණය කළේ පිංගලි වෙන්කයියා විසිනි.
|
බුවනොස් අයර්ස් විශ්වවිද්‍යාලය පිහිටා ඇත්තේ කොහෙද? | බුවනොස් අයර්ස් විශ්වවිද්‍යාලය පිහිටා ඇත්තේ ආර්ජන්ටිනාවේය. |
ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ මහජන ඡන්දයෙන් තේරීපත්වූ ලාබාලතම ජනාධිපතිවරයා කවුද? | ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ මහජන ඡන්දයෙන් තේරීපත්වූ ලාබාලතම ජනාධිපතිවරයා ජෝන් එෆ්. කෙනඩි වේ. ඒ 1961 වර්ෂයේ දී ය. එවකට ඔහුගේ වයස අවු. 43 සහ දින 238 කි. |
එක්සත් ජනපදයේ වත්මන් ජනාධිපතිවරයා කවුද? (2022 වන විට) | ජෝ බයිඩන් |
විද්‍යුත් චුම්බක වර්ණාවලියේ අපගේ ඇස සංවේදී වන පරාසය හඳුන්වන නම කුමක්ද? | විද්‍යුත් චුම්බක වර්ණාවලියේ අපගේ ඇස සංවේදී වන පරාසය හඳුන්වන නම වන්නෙ විද්‍යුත් චුම්බක වර්ණාවලියේ අපගේ ඇස සංවේදී වන පරාසය දෘශ්‍ය ආලෝකය ලෙස හැඳින්වේ. |
ව්‍යුහවාදය යනු කුමක්ද? | ව්‍යුහවාදය (Structuralism) එසෙත් නැතිනම් ව්‍යුහවාදී මනෝවිද්‍යාව (structural psychology) යනු විල්හෙල්ම් වුන්ඩ් හා ඔහුගේ ශිෂ්‍ය ට්විච්නර් විසින් හදුන්වාදුන් ලොව ප්‍රථම මනෝ විද්‍යා ගුරුකුලයයි.මෙම ව්‍යුහවාදය 20 වන සියවසයේ දී දැඩි විවේචනයට ලක්විය. එහෙත් වුන්ඩ්ගෙන් මනෝ විද්‍යා විෂයේ දියුණුවට ලැබුනු දායකත්වය ලඝුකොට සැළකිය නොහැකිය.මනෝ විද්‍යා විෂය ලොවට හදුන්වාදී එය ස්වාධීන විෂයක් ලෙස වර්ධනය කිරීම සිදුවූයේ වුන්ඩ් අතිනි.වුන්ඩ් විසින් ආරම්භ කොට වර්ධනය කල මනෝ විද්‍යාව පසුව ඔහුගේ ශිෂ්‍ය ටිවිච්නර් විසින් තම ගුරුවරයාගේ ඉගැන්වීම් ව්‍යුහවාදය ලෙස නම් කළේය.ව්‍යුහවාදය තුල මනස අනෙකුත් භෞතික වස්තූන්මෙන් සූක්ෂම කොටස්වලට බෙදා විශ්ලේෂණය කරහැකිබව විශ්වාස කළහ.ඔවුන් මනස විශ්ලේෂණය සදහා අන්තරාවලෝකනය නම්වූ විධික්‍රමය යොදාගත්හ යොදාගත්හ. |
පහත තේරවිල්ල විසඳන්න.
"පළතුරකි, ලෙඩකි නමට අකුරු තුනකි" | "පළතුරකි, ලෙඩකි නමට අකුරු තුනකි" තේරවිල්ලේ විසඳුම පැපොල් යන්නයයි. |
මලාලා යූසුෆ්සායි විධායක නිශ්පාදනය කරන ලද වාර්තා චිත්‍රපටයේ නම කුමක්ද සහ එය නම් කර ඇත්තේ කුමන සම්මානය සඳහාද? | වාර්තා චිත්‍රපටය "Stranger at the Gate" ලෙස නම් කර ඇති අතර, එය ඔස්කාර් සම්මානය සඳහා නම් කර ඇත. |
ප්‍රතිලෝම යන වචනයට අදහසක් ගෙන දෙන වචනය ලියා දක්වන්න. | ප්‍රතිලෝම යන්නට විරුද්ධ අර්ථයක් ඇති පදය අනුලොම වේ. |
ලෝකයේ මහාද්වීප කීයක් තිබේද? | මහාද්වීප 7 ක්
|
ඇමරිකාවේ පළමු ලී පැන්සල් සෑදීමේ ගෞරවය හිමිවන්නේ කවුරුන්ද, මෙය සිදු වූයේ කුමන වසරේද? | විලියම් මොන්රෝ, කොන්කෝඩ්, මැසචුසෙට්ස් කැබිනට් නිෂ්පාදකයෙකු, 1812 දී ඇමරිකාවේ පළමු ලී පැන්සල් සෑදීමේ ගෞරවය හිමි වේ. |
ඉන්දියාවේ පළමු පුරවැසියා කවුද? | ඉන්දියාවේ ජනාධිපති ඉන්දියාවේ පළමු පුරවැසියා වන්නේය.
|