id
stringlengths 5
8
| question
stringlengths 8
97
| answer
stringlengths 1
899
| context
stringlengths 92
1.1k
| start_idx
int64 0
907
| end_idx
int64 3
1.03k
|
|---|---|---|---|---|---|
mrc_100 | ile lat liczy pokolenie? | Kolejne pokolenie średnio rodzi się co 30 lat. | "pokolenie naszych dzieci" itp. Stąd też wywodzi się określenie "przechodzić z pokolenia na pokolenie" (dotyczy np. obyczajów i zwyczajów prawnych). Kolejne pokolenie średnio rodzi się co 30 lat. == Socjologia == W socjologii pokolenie definiowane jest na pięć sposobów. Są to: # ogniwo w ciągu genealogicznym – generacja jest określona przez biologiczną zależność między rodzicami a dziećmi i miejsce w schemacie pokrewieństwa, który wywodzi się od wspólnych przodków # ogniwo w ciągu kulturowym – pokolenie wyróżnia podział ról społecznych analogiczny do relacji rodzice-dzieci, np. nauczyciel-uczeń # zbiór osób w zbliżonym wieku, określony w przedziale trzeciej części stulecia – w tym ujęciu przyjmuje się, że ojciec jest przeciętnie o trzydzieści trzy lata starszy od dzieci # zbiór osób znajdujących się w | 149 | 195 |
mrc_101 | jakie treści rozważa kościół w poszczególnych okresach roku liturgicznego? | Pierwsze półrocze, rozpoczynające się w adwencie, koncentruje się na Jego życiu i zbawczym Dziele. Drugie, od Zielonych Świątek wskazuje na Jego nauczanie i rolę Ducha Świętego w Kościele. | Objawienia Dzieła Wielkiego Miłosierdzia). Po roku 1935 zauważa się też tendencję zwracania uwagi na I niedzielę Adwentu jako pierwszy dzień roku kościelnego. Mamy więc do czynienia z trzema różnymi dniami rozpoczynanymi rok liturgiczny, które to artykułują odmienne treści (Eucharystia i Pascha – Dzieło Wielkiego Miłosierdzia – Oczekiwanie na paruzję). == Okresy liturgiczne == Cały rok liturgiczny skoncentrowany jest wokół Chrystusa obecnego w Przenajświętszym Sakramencie, który jest Głową Kościoła. Pierwsze półrocze, rozpoczynające się w adwencie, koncentruje się na Jego życiu i zbawczym Dziele. Drugie, od Zielonych Świątek wskazuje na Jego nauczanie i rolę Ducha Świętego w Kościele. === Adwent === Adwent to pierwsza część roku kościelnego, która rozpoczyna się od nieszporów w sobotni wieczór między 27 listopada a 2 grudnia, kończy | 505 | 693 |
mrc_102 | ile płyt wydała metallica? | dziesięć albumów studyjnych | Dyskografia Metalliki składa się z albumów, singli, filmów i innego typu wydawnictw. Istniejąc od 1981 roku, zespół wydał dziesięć albumów studyjnych z których największą popularność osiągnęło wydawnictwo z 1991 r. zatytułowane "Metallica". Płyta dotarła na 1. pozycję krajowych zestawień sprzedaży albumów w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii do dziś osiągając w tych krajach sprzedaż na poziomie – odpowiednio – 16 milionów i 300 tysięcy kopii. Dodatkowo, w porównaniu z Wielką Brytanią, album zyskał większą popularność w Kanadzie, gdzie jego sprzedaż osiągnęła milion kopii. Dyskografię grupy wyróżnia również wydany w 1999 album/film "S&M" będący wspólnym koncertem Metalliki wraz z Michaelem Kamenem dyrygującym Orkiestrą Symfoniczną z San Francisco. W przeciwieństwie do wielu zespołów czy wykonawców, Metallica nie wydała kompilacji zestawiającej jej "najlepsze | 122 | 149 |
mrc_103 | jaki silnik ma bolid f1? | Po zmianach w przepisach w 2014 r. używane są turbodoładowane silniki V6 o pojemności 1,6 litra. | Samochód Formuły 1 (potocznie bolid) – jednomiejscowy samochód wyścigowy o otwartym nadwoziu i kołach wystających poza profil kokpitu, budowany ściśle według regulacji Formuły 1 FIA. Jego specyfikacje zmieniały się na przestrzeni lat. Koszt projektowania i budowy bolidu wymaga setek godzin w tunelu aerodynamicznym a koszty często przekraczają 100 milionów dolarów. Na rok 2007 budżet stajni BMW Sauber wynosił 355 milionów dolarów. Wiele pieniędzy pochłania rozwój, badania i testy w tunelu aerodynamicznym. == Silnik == Po zmianach w przepisach w 2014 r. używane są turbodoładowane silniki V6 o pojemności 1,6 litra. Zastąpiły one wolnossące, 2,4-litrowe jednostki w konfiguracji V8, które były stosowane od sezonu 2006. Moc silników wynosi ok. 750 KM (stare jednostki V10 miały moc bliską 1000 KM, są to | 523 | 619 |
mrc_104 | do czego nawiązuje sztuka renesansu? | Twórcy renesansowi wzorowali się na starożytnych Grekach i Rzymianach (zob. np. horacjanizm). Korzystali z ich osiągnięć, kultury i historii. | średniowiecznej. === Renesans a starożytność === Twórcy renesansowi wzorowali się na starożytnych Grekach i Rzymianach (zob. np. horacjanizm). Korzystali z ich osiągnięć, kultury i historii. Wiele dzieł nawiązuje do mitologii, np. obraz Leonarda da Vinci „Leda z łabędziem”. Architekturę wzorowano na rzymskiej. Budynki charakteryzowały się prostotą i symetrią. Kształty były zbliżone do sześcianu, okna prostokątne, a fasady bogato zdobione. W sztuce przeważały motywy mityczne i religijne. Nastąpił rozwój fresków, malarstwo olejne. Wprowadzono perspektywę, wykorzystywano czyste barwy oraz malowano na płótnie. Wszystkie cechy renesansowego malarstwa, rzeźby, architektury, literatury i innych dziedzin mają swoje źródło w antyku. === Renesans a średniowiecze === XIX-wieczna wizja średniowiecza występująca w romantyzmie jako estetyzacja i idealizacja kultury feudalnej i podkreślanie elementów religijnych i mistycznych kultury średniowiecznej, | 49 | 190 |
mrc_105 | jak nazywał sie alek? | Dawidowskiego | Roweckiego „Grota” z 3 maja 1943 został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i mianowany sierżantem podchorążym. * W 2011 został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. == Upamiętnienie == * We wrześniu 1943 pseudonimem Dawidowskiego („Alek”) nazwano II pluton 2. kompanii „Rudy” batalionu „Zośka”. * Jego imieniem nazwano kilka drużyn harcerskich w całej Polsce. * W styczniu 2007 nazwę Alka Dawidowskiego (w nazwie znalazło się zdrobnienie jego imienia, będące jednocześnie pseudonimem) nadano ulicy w warszawskiej dzielnicy Śródmieście. * We wrześniu 2017, w ramach obchodów 50. rocznicy nadania Hufcowi ZHP Warszawa-Mokotów imienia Szarych Szeregów, przy pomniku Mikołaja Kopernika (od strony ul. Nowy Świat) została wmurowana tablica upamiętniająca usunięcie w 1942 z monumentu przez Aleksego Dawidowskiego niemieckiej | 287 | 300 |
mrc_106 | komu spowiada się papież? | Antoni Mruk | Antoni Mruk (ur. 21 listopada 1914 w Krakowie, zm. 20 grudnia 2009 w Rzymie) – polski jezuita, profesor Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego w Rzymie, postulator świętości S. Faustyny Kowalskiej, spowiednik papieża Jana Pawła II. == Życiorys == Do Towarzystwa Jezusowego wstąpił 30 sierpnia 1930 r. w Krakowie. Studiował filozofię w Krakowie (1935-1938), a tuż przed II wojną światową w 1938 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim rozpoczął studia z matematyki i fizyki. Aresztowany wraz z innymi jezuitami przez Niemców 10 listopada 1939 w Krakowie został osadzony w więzieniu przy ul. Montelupich, następnie w Wiśniczu, Oświęcimiu z numerem obozowym 898 i w końcu trafił do obozu w Dachau. Po wyzwoleniu obozu przez Amerykanów (29 kwietnia 1945) podjął w Rzymie studia teologiczne na Uniwersytecie Gregoriańskim | 0 | 11 |
mrc_107 | z czego jest żelatyna? | w wyniku częściowej hydrolizy kolagenu pochodzącego z kości, skóry i skórek oraz ścięgien zwierząt. | Żelatyna (ATC: B 05 AA 06) – naturalne rozpuszczalne białko, żelujące lub nieżelujące, uzyskane w wyniku częściowej hydrolizy kolagenu pochodzącego z kości, skóry i skórek oraz ścięgien zwierząt. Składa się z glicyny, proliny i hydroksyproliny. Rozpuszczona w wodzie tworzy zol liofilowy (układ koloidalny), łatwo przechodzący w żel, jeśli temperatura otoczenia nie jest zbyt wysoka. Żelatyna nie ma zapachu, smaku ani koloru. Sprzedawana jest w formie płatków, proszku lub listków. Żelatyna ma szerokie zastosowanie zarówno w kuchni, jak i w przemyśle spożywczym. Stosowana jest jako emulgator oraz środek żelujący, a także jako zagęszczacz w licznych farmaceutykach i kosmetykach. W preparatach leczniczych często stanowi główny składnik otoczki kapsułek. Jest również lekiem ("gelatin succinylated") zapobiegającym i leczącym bezwzględną i względną hipowolemię, zapobiegającym hipotensji, | 96 | 195 |
mrc_108 | jakie utwory literackie nawiązują do uchwalenia konstytucji 3 maja? | Polonez Trzeciego Maja – anonimowa pieśń skomponowana na cześć uchwalenia Konstytucji trzeciego maja oparta na melodyce poloneza | ludowej: * Polonez Trzeciego Maja – anonimowa pieśń skomponowana na cześć uchwalenia Konstytucji trzeciego maja oparta na melodyce poloneza, * Pieśń o żołnierzu tułaczu – XVI wieczna pieśń żołnierska, nawiązująca do staropolskich żołnierskich lamentów, powstała na podstawie „Pieśni o kole rycerskim” z 1584 i „Dumy rycerskiej” (ok. 1597) Adama Czahrowskiego. * Mazurek Dąbrowskiego – obecny hymn Polski, pierwotnie „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech” napisana przez Józefa Wybickiego, melodycznie oparta na motywach ludowego tańca – mazurka. Koncert Jankiela ma wszelkie cechy improwizacji muzycznej bardzo często wykorzystywanej w tradycji muzyki ludowej. Jankiel spontanicznie używa w nim szeregu środków muzycznych mających na celu podniesienie dramatyzmu utworu oraz pobudzenie wyobraźni słuchaczy. Są to m.in. celowe fałszywe dźwięki, użyte dla ilustracji zdrady stanu targowiczan, wywołujące | 11 | 139 |
mrc_109 | kto zniszczył rzym? | Wandal | się niemal wyłącznie do obszarów Italii, kilkakrotnie najeżdżanej przez okupujących Afrykę Wandalów, którzy w 455 roku w dobrze zorganizowanej akcji polegającej na wywiezieniu rzemieślników, urzędników i dzieł sztuki zrujnowali miasto Rzym, które wyludniło się i zbiedniało. === Zdobycie Rzymu przez Wandalów === === Próba odbicia Afryki === Sytuacja imperium nie była jeszcze beznadziejna, gdyż nadal posiadało ono potężną armię i liczyć mogło na pomoc Konstantynopola. Cesarze postawili sobie za cel odbicie z rąk Wandalów północnej Afryki i zniszczenie tego plemienia, co pozwoliłoby cesarstwu odzyskać wpływy z podatków z bogatej prowincji, a w konsekwencji zwiększenie i zreformowanie sił zbrojnych, które mogłyby posłużyć do odzyskania Hiszpanii, a może i części Galii. Pierwszą próbę pobicia Wandalów podjęli Rzymianie w latach 460-461, kiedy cesarz | 91 | 97 |
mrc_110 | które z dzieł leonarda da vinci znajduje się w polskich zbiorach? | Dama z gronostajem | Dama z gronostajem, Portret damy z gronostajem (zwyczajowo Dama z łasiczką) (wł. Dama con l'ermellino) – obraz autorstwa Leonarda da Vinci namalowany około 1489 roku, wykonany w technice olejnej, z użyciem tempery, na desce orzechowej o wymiarach 54,7 na 40,3 cm. Przedstawia Cecylię Gallerani, kochankę księcia Ludwika Sforzy. Znajduje się w zbiorach Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie. Jest jednym z najcenniejszych muzealiów i jedynym dziełem Leonarda da Vinci w Polsce. W 2011 podczas podróży po Europie został ubezpieczony na 300 mln euro. == Interpretacja == W czasie nabycia obrazu przez Czartoryskich nieznana była historia dzieła ani też tożsamość modelki. Obecność zwierzęcia uznano za naturalny, dekoracyjny element obrazu. Dopiero krytyczna analiza ikonografii w XX wieku dała najbardziej prawdopodobną interpretację dzieła. Trzymane | 0 | 18 |
mrc_111 | co według arystotelesa jest istotą retoryki? | jest "umiejętnością wynajdywania w mowie wszystkiego, co może mieć znaczenie przekonujące". | oratorskiego – w tym sensie jest komplementarna wobec sztuki pisarskiej. Wygłaszanie mowy było jednak zazwyczaj poprzedzone sporządzeniem jej na piśmie. # Retoryka jest sztuką argumentacji perswazyjnej. Teoretycy retoryki byli zgodni, że jej istotę stanowi przekonywanie, definiowane terminem "perswazja". Z tego powodu, według Kwintyliana, retorykę można określić także jako "moc przekonywania". Zdaniem Arystotelesa jest "umiejętnością wynajdywania w mowie wszystkiego, co może mieć znaczenie przekonujące". Retoryka bowiem nie służy do nauczania, wyjaśniania czy argumentowania w kategoriach prawdy i fałszu – jej celem jest nakłonienie odbiorców, aby podzielili z autorem tezę, której dowodzi w wypowiedzi. === Współczesne użycie === Retoryka miewa współcześnie złą opinię. W mowie potocznej lub w mediach banał czy gadulstwo kwituje się opinią: „to tylko retoryka”. Z drugiej strony rozprawia | 418 | 509 |
mrc_112 | jakie utwory napisał stanisław moniuszko? | autor ponad 268 pieśni, wielu oper (najsłynniejsze to "Halka", "Straszny dwór" i "Paria"), operetek, baletów i muzyki kościelnej. | Stanisław Moniuszko herbu Krzywda (ur. 5 maja 1819 w Ubielu, zm. 4 czerwca 1872 w Warszawie) – polski kompozytor, dyrygent, pedagog, organista; autor ponad 268 pieśni, wielu oper (najsłynniejsze to "Halka", "Straszny dwór" i "Paria"), operetek, baletów i muzyki kościelnej. Tworzył muzykę nacechowaną narodowo, wplatając w swoje kompozycje wyraziste elementy folkloru polskiego (melodie i tańce ludowe) oraz wykorzystując utwory polskich poetów (m.in. Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza). Jeden z najwybitniejszych kompozytorów polskiego romantyzmu. Jest nazywany ojcem „polskiej opery narodowej”. == Edukacja == Początkowo w kierunku muzycznym kształciła go matka, Elżbieta z domu Madżarska, m.in. grając swemu synowi na klawikordzie "Śpiewy historyczne" Juliana Ursyna Niemcewicza. Gdy w 1827 rodzina przeniosła się do Warszawy, ośmioletni Moniuszko rozpoczął naukę muzyki u Augusta Freyera, organisty | 144 | 273 |
mrc_113 | jaka maksymalna prędkość internetu na mojej linii? | Standardowa maksymalna prędkość odbierania danych waha się od 8 Mb/s do 52 Mb/s oraz od 1 Mb/s do 5 Mb/s dla prędkości wysyłania w zależności od stosowanej w danym kraju technologii DSL. | Cyfrowa linia abonencka (od ang. "digital subscriber line" – DSL) – technologia cyfrowego szerokopasmowego dostępu do Internetu. Standardowa maksymalna prędkość odbierania danych waha się od 8 Mb/s do 52 Mb/s oraz od 1 Mb/s do 5 Mb/s dla prędkości wysyłania w zależności od stosowanej w danym kraju technologii DSL. Dla technologii ADSL prędkość wysyłania danych jest niższa od prędkości ich odbierania, natomiast prędkości te są symetryczne w technologii SDSL. Wynalazcą modemów DSL był Joseph W. Lechleitter, pracownik firmy Bellcore, który w latach osiemdziesiątych zademonstrował projekt budowy tych urządzeń. Według szacunków firmy badawczej Point Topic pod koniec marca 2004 na całym świecie było 73,4 mln użytkowników dostępu do Internetu w technologii DSL – najwięcej w Niemczech (15 mln), Chinach (13,9 mln), | 129 | 315 |
mrc_114 | kto ustanowił tajemnice światła? | Jana Pawła II | Świątyni" ; Tajemnice światła Tajemnice te zostały zaprezentowane przez Jana Pawła II 16 października 2002. # "Chrzest Pana Jezusa w Jordanie" # "Cud w Kanie Galilejskiej (lub też: Objawienie się Pana Jezusa na weselu w Kanie)" # "Głoszenie Królestwa Bożego i wzywanie do nawrócenia" # "Przemienienie na górze Tabor (lub też Przemienienie się Pana Jezusa na Górze Tabor)" # "Ustanowienie Eucharystii będącej sakramentalnym wyrazem misterium paschalnego" ; Tajemnice bolesne # "Modlitwa Pana Jezusa w Ogrójcu" # "Biczowanie Pana Jezusa" # "Cierniem ukoronowanie Pana Jezusa" # "Droga Krzyżowa Pana Jezusa" # "Ukrzyżowanie Pana Jezusa (lub też: Ukrzyżowanie i Śmierć Pana Jezusa)" ; Tajemnice chwalebne # "Zmartwychwstanie Pana Jezusa" # "Wniebowstąpienie Pana Jezusa" # "Zesłanie Ducha Świętego" # "Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny" | 72 | 85 |
mrc_115 | kiedy utworzono wody polskie? | 1 stycznia 2018 roku | Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie (PGW WP) – państwowa osoba prawna obejmująca strukturę polskich organów administracji wodnej, utworzona 1 stycznia 2018 roku na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne oraz rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie nadania statutu Państwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie. Odpowiada za zagospodarowanie wód. Organem kierującym strukturą jest prezes Wód Polskich. Centralną jednostką organizacyjną jest Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. PGW WP finansowane jest ze środków pochodzących z opłat za pobór wód, opłat z usług wodnych oraz dotacji pochodzących z budżetu państwa. == Struktura == W skład Państwowego Gospodarstwa Wodnego wchodzą następujące jednostki: # Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej z siedzibą w Warszawie, # Regionalne zarządy gospodarki wodnej z | 146 | 166 |
mrc_116 | gdzie odbyła się pierwsza olimpiada? | w Ramlösa w Szwecji | Igrzyska Skandynawskie. Pierwsza Olimpiada tego typu odbyła się 14 lipca 1834 r. w Ramlösa w Szwecji. W programie przewidziano biegi, skoki wzwyż, o tyczce i przez żywego konia, zapasy, ćwiczenia zręcznościowe, wspinanie się po linie i maszcie. Drugie i ostatnie Igrzyska Skandynawskie odbyły się 2 lata później. Ideę wskrzeszenia starożytnych Igrzysk jako pierwszy zaproponował grecki filantrop i weteran wojen z Turkami, Evangelos Zappas w 1833 r. Dzięki jego hojności, od 1859 r. co 4 lata miały się odbywać „olimpijskie zawody gimnastyczne”. Doszło do rozegrania trzech Igrzysk – w 1859, 1870 i 1875 r. Były to zawody narodowe, w których startowali wyłącznie Grecy. W tym samym czasie trwały prace wykopaliskowe w Olimpii. Nasilała się fascynacja antyczną kulturą, co zaowocowało w postaci | 81 | 100 |
mrc_117 | kto wyzwolił kraków w 1945? | radzieckie oddziały 1 Frontu Ukraińskiego | Wyzwolenie Krakowa – walki w rejonie miasta Krakowa stoczone przez radzieckie oddziały 1 Frontu Ukraińskiego z Niemcami 18 stycznia 1945 roku podczas operacji wiślańsko-odrzańskiej. == Niemieckie przygotowania obronne == W styczniu 1945 wobec zbliżającej się do Krakowa Armii Czerwonej, Hans Frank uciekł do Bawarii, gdzie w Neuhaus am Schliersee (obecnie dzielnica miejscowości Schliersee) urządził filię Generalnego Gubernatorstwa w Polsce ("Außenstelle des Generalgouvernements Polen"). Z Krakowa zabrał, uprzednio zrabowane w Polsce, liczne dzieła sztuki, między innymi dzieła Rembrandta, Rafaela oraz Leonarda da Vinci. Kraków jako stolica Generalnego Gubernatorstwa był przygotowany do obrony: * Obrona „dzielnicy rządowej” – okolice budynku obecnej AGH i ulicy Królewskiej * Fortyfikacja budynków na skrzyżowaniach ulic i tworzenie wokół nich punktów oporu * Wykorzystanie fortów c.k. Twierdzy | 67 | 108 |
mrc_118 | jakie znaczenie ma imię anna? | tłumaczy się jako „pełna wdzięku, łaski”. | Anna, Hanna (hebr. חַנָּה "hannāh" – „łaska”) – imię żeńskie pochodzenia hebrajskiego, które tłumaczy się jako „pełna wdzięku, łaski”. W Polsce imię Anna notowane jest od 1229 roku, zaś w formie Hanna – od 1311 roku, ze staropolskimi zdrobnieniami: Annusza, Hannula, Hannusza, Anica, Anka, Anuchna, Anula, Anulka, Anusza, Hanc(z)ka, Hania, Haniła(?), Hanka, Hanszka, Hanuchna, Hanula, Hanulka, Hanusza, Hanuszka, Hańka, Janka, Nuchna, Nutka. Nagłosowe "h-" można wyjaśnić jako przydech przed samogłoską znajdującą się na początku imienia lub jako wyraz wpływów niemieckich. Forma Hanna, jakkolwiek stała się imieniem nadawanym samodzielnie, w dalszym ciągu wraz z pochodnymi formami – również w czasach współczesnych – występuje jako spieszczenie imienia Anna. Inne formy pochodne: Anita, Aneta, Anika. Anna jest najpopularniejszym imieniem w Polsce. Według stanu | 93 | 134 |
mrc_119 | co to rozpuszczalnik? | ciecz zdolna do tworzenia roztworu po zmieszaniu z ciałem stałym, inną cieczą lub gazem. | Rozpuszczalnik − ciecz zdolna do tworzenia roztworu po zmieszaniu z ciałem stałym, inną cieczą lub gazem. Najbardziej znanym rozpuszczalnikiem jest woda. Większość rozpuszczalników to związki chemiczne o małej lepkości i stosunkowo niskiej temperaturze wrzenia. Mała lepkość powoduje, że mogą one dość łatwo penetrować rozpuszczaną substancję, zaś niska temperatura wrzenia umożliwia ich oddestylowywanie i parowanie. Stężeniem roztworu nazywa się stosunek ilości substancji rozpuszczanej do ilości całego roztworu. W zależności od przyjętego sposobu obliczania tego stosunku rozróżnia się stężenie molowe i stężenie procentowe. Rozpuszczalność z kolei to maksymalne stężenie jakie można uzyskać rozpuszczając związek chemiczny w danym rozpuszczalniku. == Zastosowania rozpuszczalników == Rozpuszczalniki stosuje się do: * przeprowadzania reakcji chemicznych − podstawowym warunkiem dla związku chemicznego pełniącego rolę rozpuszczalnika do reakcji jest | 17 | 105 |
mrc_120 | do czego służy dławik? | Dławik – cewka indukcyjna zapobiegająca nagłym zmianom natężenia prądu elektrycznego lub służąca do ograniczenia prądu przemiennego bez strat mocy | Dławik – cewka indukcyjna zapobiegająca nagłym zmianom natężenia prądu elektrycznego lub służąca do ograniczenia prądu przemiennego bez strat mocy, jakie występowałyby gdyby elementem ograniczającym była rezystancja. Dławiki zwykle zawierają rdzenie ferromagnetyczne, choć mogą być też cewkami bez rdzenia (powietrznymi). Idealny dławik nie pobiera mocy czynnej; w rzeczywistości straty mocy na dławiku wiążą się z niezerową rezystancją uzwojeń, emisją promieniowania oraz z prądami wirowymi i innymi źródłami strat w rdzeniu. W elektronice określenie "dławik" stosowane jest z reguły do cewek o dużej reaktancji dla wymaganego zakresu częstotliwości, może też być synonimem dowolnej cewki indukcyjnej. Zwykle dławik współpracuje z kondensatorami tworząc filtry dolnoprzepustowe. == Zastosowanie == Stosowany między innymi w: * obwodach wejściowych układów elektronicznych zasilanych z sieci elektroenergetycznej – jako element | 0 | 146 |
mrc_121 | kto wymyślił budzik? | Według legendy, twórcą pierwszego budzika – zegara wodnego wyposażonego w gwizdek (uchodziło przezeń wypierane o określonej porze z wewnętrznego zbiornika powietrze) – miał być Platon (ok. 400 p.n.e.). | Budzik – zegar zaprojektowany tak, aby o określonej przez użytkownika porze wydawał dźwięk. Pomysł zegara sygnalizującego (zazwyczaj akustycznie) żądaną godzinę pochodzi ze starożytności. Według legendy, twórcą pierwszego budzika – zegara wodnego wyposażonego w gwizdek (uchodziło przezeń wypierane o określonej porze z wewnętrznego zbiornika powietrze) – miał być Platon (ok. 400 p.n.e.). W średniowiecznych Chinach stosowano zegary ogniowe z budzikiem – przepalenie nici powodowało upadek ciężarków na metalową tacę. Nowoczesne mechaniczne budziki domowe rozpowszechniły się szeroko w XIX w. Podstawowym zadaniem takich zegarów jest budzenie ludzi ze snu, ale budziki są również stosowane do przypominania. W celu zatrzymania dźwięku należy nacisnąć przycisk lub przesunąć dźwignię znajdującą się na obudowie; niektóre modele samoczynnie zatrzymują się po upływie kilku minut. Klasyczne budziki mają | 188 | 389 |
mrc_122 | gdzie ma początek warta? | Źródła Warty znajdują się na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej w Kromołowie (w kaplicy św. Jana Nepomucena) | Warta – trzecia pod względem długości rzeka Polski, druga w pełni w jej granicach; główny, prawy dopływ Odry. == Przebieg rzeki == === Odcinek górny === Źródła Warty znajdują się na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej w Kromołowie (w kaplicy św. Jana Nepomucena), dawnym mieście, obecnie przyłączonym do Zawiercia. Płynie tektonicznym Obniżeniem Górnej Warty wzdłuż krawędzi Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. W Częstochowie rzeka zmienia kierunek biegu na wschodni, by za miastem spotkać się z Wyżyną Wieluńską (miejsce styku z Wyżyną Częstochowską), przełamując się przez nią głęboką na 70 m doliną – jest to Mirowski Przełom Warty. Pokonawszy go, łagodnie skręca na północ, a w okolicach Radomska na zachód. Następnie ponownie przełamuje się przez Wyżynę Wieluńską poprzez Działoszyński Przełom Warty, by nieco dalej przełamać się przez | 153 | 260 |
mrc_123 | ile gatunków węży żyje w polsce? | W Polsce występuje 5 gatunków | mają dwa), wydłużoną wątrobę, nerki ułożone jedna za drugą. Mają dobrze rozwinięty narząd Jacobsona. Węże są grupą monofiletyczną. Rozmnażają się płciowo. W bazie danych "The Reptile Database" 18 stycznia 2009 figurowało 3149 gatunków. W Polsce występuje 5 gatunków: * gniewosz plamisty ("Coronella austriaca") * wąż Eskulapa ("Elaphe longissima") * zaskroniec zwyczajny ("Natrix natrix") * zaskroniec rybołów ("Natrix tesselata") * żmija zygzakowata ("Vipera berus") Węże są mięsożerne. Połykają ofiary w całości, mimo że często są one większe od samego węża. Połykanie polega na nasuwaniu się węża na swoją ofiarę. Jest to możliwe dzięki bardzo ruchliwej trzewioczaszce oraz specyficznemu ułożeniu podskórnych naczyń krwionośnych, które tworzą sieć zmieniających kształt rombów. Wśród węży występują gatunki jadowite. Szacuje się, że stanowią one 10-25% wszystkich gatunków | 236 | 265 |
mrc_124 | jaki jest warunek powstania smogu? | wymieszania się mgły z dymem i gazami będącymi produktami spalania. | jako zjawisko atmosferyczne powstałe w wyniku wymieszania się mgły z dymem i gazami będącymi produktami spalania. Wyraz „smog” stanowi połączenie ang. słów "smoke" (dym) i "fog" (mgła). Termin ten został użyty po raz pierwszy w Wielkiej Brytanii prawdopodobnie w 1905 r.. == Efekty zdrowotne == Wchodzące w skład smogu związki chemiczne, pyły i znaczna wilgotność stanowią zagrożenie dla zdrowia człowieka. Są czynnikami alergizującymi i mogą wywołać astmę oraz jej napady, a także powodować zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli, niewydolność oddechową lub paraliż układu krwionośnego. Smog powoduje także zmniejszenie masy urodzeniowej noworodka, zwiększa zapadalność na nowotwory oraz przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), jak i zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia astmy u dzieci. W wyniku badań stwierdzono, że 15% wszystkich epizodów objawów astmy można przypisać | 46 | 113 |
mrc_125 | w jakim kabarecie jest mariolka? | Mariolki częściej pojawia się w występach kabaretowych kabaretu Paranienormalni. | dużej mierze postać Mariolki jest oparta na barmańskich doświadczeniach Kwiatkowskiego. W odróżnieniu od prowadzącego swój wideoblog Kryspina (który szczególnie popularny jest w internecie) postać Mariolki częściej pojawia się w występach kabaretowych kabaretu Paranienormalni. == Filmografia == * 2003: "Samo życie" – Radosław Malinowski, koordynator z Laboratorium Reportażu przy Uniwersytecie Warszawskim. * 2011: "Matki w mackach Marsa" – Gribble (głos). * 2016: "Vaiana: Skarb oceanu" – Maui (głos) * 2021: "Co w duszy gra" – Dez (głos) == Nagrody == * 2005: nagroda za osobowość sceniczną na Trybunałach Kabaretowych w Piotrkowie Trybunalskim. * 2008: tytuł Świra w kategorii „Kabaret” za postać Mariolki. == Życie prywatne == Ma żonę Barbarę (ur. 1974) i dwoje dzieci: Wiktora (ur. 2005) i Maję (ur. 2008). | 197 | 277 |
mrc_126 | od kiedy jest obraz matki bożej na jasnej górze? | obraz Matki Bożej został złożony na Jasnej Górze w dwa lata po fundacji klasztoru, czyli w 1384. | Opolczyk przekazał kościół parafialny Najświętszej Maryi Panny na wzgórzu koło Starej Częstochowy sprowadzonym z Węgier paulinom i erygował tam klasztor. W 1384 książę ofiarował obraz z wizerunkiem Matki Bożej z Dzieciątkiem. Są to udokumentowane fakty historyczne. Według tradycji zakonnej, przekazanej w drugiej połowie XVI wieku przez pisarza paulińskiego o. Mikołaja z Wilkowiecka OSPPE, obraz Matki Bożej został złożony na Jasnej Górze w dwa lata po fundacji klasztoru, czyli w 1384. Jako datę bardziej szczegółową można przyjąć 31 sierpnia 1384 podaną przez Petrusa Risiniusa w dziele (łac. "Historia pulchra et stupendis miraculis referta Imaginis Mariae..."). Następnie król Władysław Jagiełło, zapewne za namową swej żony, św. Jadwigi, potwierdził w 1393 fundację Jasnej Góry i rozszerzył jej nadania. Najstarszą, bardziej wiarygodną informację o | 392 | 488 |
mrc_127 | jakie działania podjęli bracia konstanty i metody aby schrystianizować słowian? | Przygotowując się do działalności na nowym terenie, Konstantyn uprościł i zmodyfikował, wraz ze swym bratem, 38-literowy alfabet oddający dźwięki występujące w języku staro-cerkiewno-słowiańskim, zwany głagolicą. Rozpoczął również (wraz z bratem i uczniami) przekład Pisma Świętego i pism liturgicznych na ten język. | Apostołów. Początkowo bracia prowadzili misje (niekiedy mające bardziej charakter poselstwa dyplomatycznego aniżeli wyprawy chrystianizacyjnej) na Półwyspie Arabskim (najprawdopodobniej w latach 855-856), . Następnie bracia zostali skierowani przez cesarza Michała III do Państwa wielkomorawskiego jako odpowiedź na prośbę tamtejszego władcy Rościsława, który nie chciał, aby chrystianizację jego ludu przeprowadzało duchowieństwo niemieckie, bojąc się uzależnienia swojego państwa od zachodniego sąsiada. Przygotowując się do działalności na nowym terenie, Konstantyn uprościł i zmodyfikował, wraz ze swym bratem, 38-literowy alfabet oddający dźwięki występujące w języku staro-cerkiewno-słowiańskim, zwany głagolicą. Rozpoczął również (wraz z bratem i uczniami) przekład Pisma Świętego i pism liturgicznych na ten język. W roku 862 Konstantyn i Metody opuścili Bizancjum, udając się jako misjonarze na Morawy. Wskutek trudności stawianych ich działalności przez zależny | 506 | 822 |
mrc_128 | która planeta jest najbliżej słońca? | Merkury | jest najbliższą Słońca i najmniejszą planetą (0,055 masy Ziemi). Merkury nie ma naturalnych satelitów, a jedyne znane jego cechy geologiczne oprócz kraterów uderzeniowych to obłe grzbiety i urwiska, prawdopodobnie powstałe w okresie kurczenia się jego stygnącego wnętrza we wczesnej historii planety. Merkury prawie w ogóle nie ma atmosfery, gdyż jest ona „zdmuchiwana” przez wiatr słoneczny. Nie wiadomo dokładnie jak ukształtowały się jego stosunkowo duże żelazne jądro i cienki płaszcz. Według części hipotez jego zewnętrzne warstwy zostały zdarte przez ogromne uderzenie i to spowodowało, że nie rozrósł się w pełni, będąc pod wpływem promieniowania młodego Słońca. ; Wenus : Wenus (0,7 au) jest zbliżona rozmiarami do Ziemi (0,815 masy Ziemi) i podobnie jak ona, ma gruby płynny płaszcz wokół żelaznego jądra | 65 | 72 |
mrc_129 | kto śpiewał zielono mi? | Andrzej Dąbrowski | Zielono mi – piosenka powstała w 1970, do której tekst napisała Agnieszka Osiecka, a autorem muzyki jest Jan Ptaszyn Wróblewski. Pierwszym wykonawcą utworu był muzyk jazzowy Andrzej Dąbrowski, dla którego był to debiut w roli piosenkarza. Dąbrowski początkowo nie był zainteresowany nagraniem utworu, ponieważ wcześniej nie śpiewał w języku polskim. Utwór opisuje mężczyznę, który dzięki obecności ukochanej kobiety odczuwa spokój. Powtarzając „zielono mi”, mężczyzna stwierdza, że choć świat jest zły, to jego miłość sprawia, że wszystko nabiera sensu, a dzięki niej jest on w stanie odzyskać równowagę i pogodę ducha. == Opole 1970 == Po tym, jak utwór zdobył tytuł radiowej piosenki miesiąca Polskiego Radia, zakwalifikował się on automatycznie do Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. W czerwcu 1970 Dąbrowski | 174 | 191 |
mrc_130 | jakie dyscypliny wchodzą w skład lekkoatletyki? | Podstawowe konkurencje lekkoatletyczne: biegi, skoki, rzuty, pchnięcia i chód | Lekkoatletyka (także lekka atletyka) – jedna z najstarszych dyscyplin sportu, oparta na naturalnym ruchu. == Wstęp == Podstawowe konkurencje lekkoatletyczne: biegi, skoki, rzuty, pchnięcia i chód mają swój początek w zachowaniach pradawnych ludzi. Były one w naturalny sposób uprawiane i trenowane przez człowieka, który musiał biegać, skakać przez przeszkody terenowe oraz rzucać oszczepem czy kamieniem. Z biegiem lat, dla rozrywki, człowiek zaczął stosować różne formy rywalizacji i wtedy obok sportów walki pojawiły się konkurencje lekkoatletyczne. Starożytni Grecy podczas swoich igrzysk wprowadzili konkurencje rzutu dyskiem i biegi na krótkim dystansie, nieco później skok w dal z miejsca. Bieg maratoński jest konkurencją olimpijską od czasów pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich, wprowadzono ją dla upamiętnienia wyczynu Filippidesa, który po zwycięstwie Greków nad Persami w | 118 | 195 |
mrc_131 | kto jest ministrem obrony narodowej? | Mariusz Błaszczak (PiS) – minister obrony narodowej od 9 stycznia 2018 | Ministerstwo Obrony Narodowej (MON) – urząd administracji rządowej w Polsce podlegający ministrowi właściwemu do spraw obrony narodowej. W XIX wieku funkcjonował jako Ministerstwo Wojny, w okresie II RP zaś nosił nazwę Ministerstwa Spraw Wojskowych. Siedziba ministerstwa mieści się przy al. Niepodległości 218 w Warszawie. MON zajmuje także budynek przy ul. Klonowej 1. == Kierownictwo == * Mariusz Błaszczak (PiS) – minister obrony narodowej od 9 stycznia 2018 * Wojciech Skurkiewicz (PiS) – sekretarz stanu od 5 lutego 2018 * Marcin Ociepa (Stowarzyszenie „OdNowa RP”) – sekretarz stanu od 20 grudnia 2019 * Michał Wiśniewski – podsekretarz stanu od 27 maja 2022 * generał Rajmund Andrzejczak – szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego od 3 lipca 2018 * Jolanta Lewandowska – dyrektor | 392 | 462 |
mrc_132 | jaki sposób można zmniejszyć napięcie powierzchniowe wody? | dodanie do nich substancji powierzchniowo czynnych, tzw. surfaktantów | być zmniejszone poprzez dodanie do nich substancji powierzchniowo czynnych, tzw. surfaktantów. Surfaktantami są m.in. mydła, emulgatory oraz detergenty. Cząsteczki surfaktantów gromadzą się na granicy faz ułatwiając ich kontakt. Są one zbudowane z dwóch części, z których każda odpowiada za łatwe mieszanie się z odrębną fazą. Przykładowo, cząsteczka surfaktantu zmniejszającego napięcie międzyfazowe na granicy wody i oleju musi zawierać część hydrofilową, ułatwiającą kontakt z wodą, oraz część hydrofobową, łatwo przylegającą do niepolarnego oleju. Jedną z ważniejszych wielkości opisujących roztwór substancji powierzchniowo czynnej jest nadmiar powierzchniowy. == Metody pomiaru == Pierwszych pomiarów dokonał w połowie XIX wieku Ludwig Ferdinand Wilhelmy. Opracowano wiele metod pomiaru, z czego praktyczne znaczenie mają: * metody kapilarne, polegają na pomiarze wysokości wzniesienia kapilarnego w dwóch rurkach o | 24 | 93 |
mrc_133 | z którą dyscypliną sportową związany jest wielki szlem? | tenisie | Wielki Szlem – w tenisie odniesienie zwycięstw przez zawodnika, zawodniczkę lub parę (męską, żeńską albo mieszaną) we wszystkich czterech największych turniejach w danej konkurencji, tzn. albo w grze pojedynczej, albo w grze podwójnej, albo w grze mieszanej. Wspomniane cztery turnieje – międzynarodowe mistrzostwa Australii, Francji, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych – nazywane są "turniejami wielkoszlemowymi". Wyróżnia się kilka rodzajów tenisowych Wielkich Szlemów: * Klasyczny lub Kalendarzowy Wielki Szlem – jeśli zawodnik wygra cztery turnieje wielkoszlemowe w jednym sezonie * Niekalendarzowy Wielki Szlem – jeśli zawodnik wygra cztery turnieje wielkoszlemowe z rzędu, ale na przełomie dwóch sezonów * Karierowy Wielki Szlem – jeśli zawodnik wygra w trakcie całej kariery sportowej każdy z turniejów wielkoszlemowych co najmniej raz * Złoty Wielki Szlem | 17 | 24 |
mrc_134 | czyje losy śledzimy w kolejnych odcinkach serialu brainly? | rodziny Lyonsów | Rok za rokiem – brytyjski, futurystyczny miniserial telewizyjny (dramat) wyprodukowany przez Red Production Company i stworzony przez Russella T. Daviesa, który był emitowany w Wielkiej Brytanii od 14 maja do 18 czerwca 2019 roku przez BBC One, natomiast w Polsce — od 19 lipca 2019 roku przez HBO. Serial opowiada historię 15 lat z życia rodziny Lyonsów, która stara się odnaleźć w zmieniającym się świecie. == Obsada == * Emma Thompson jako Vivienne Rook MP * Rory Kinnear jako Stephen Lyons * T’Nia Miller jako Celeste Bisme-Lyons * Russell Tovey jako Daniel Lyons * Jessica Hynes jako Edith Lyons * Ruth Madeley jako Rosie Lyons * Anne Reid jako Muriel Deacon * Dino Fetscher jako Ralph Cousins * Lydia West | 339 | 354 |
mrc_135 | które umowy regulują międzynarodowe przewozy materiałów niebezpiecznych w transporcie lądowym? | Umowa ADR | roku nieparzystym. Od 1 stycznia danego roku obowiązuje nieobligatoryjnie (można stosować wersję poprzednią konwencji), od 1 lipca obowiązuje zawsze obligatoryjnie. Np. 1 stycznia 2013 wprowadzono wersję ECE/TRANS/225 („ADR 2013”), jednak do końca czerwca 2013 można było stosować wersję ECE/TRANS/215 („ADR 2011”). Umowa ADR składa się z umowy właściwej oraz z załączników A i B, będących jej integralną częścią. Umowa właściwa określa stosunki prawne między uczestniczącymi państwami, natomiast załączniki zawierają przepisy regulujące w szerokim zakresie warunki przewozu poszczególnych materiałów niebezpiecznych w międzynarodowym transporcie samochodowym. == Załącznik A == Załącznik A – Przepisy ogólne i przepisy dotyczące materiałów i przedmiotów niebezpiecznych: Część 1 – przepisy ogólne Część 2 – klasyfikacja Część 3 – wykaz towarów niebezpiecznych, przepisy szczegółowe oraz zwolnienia dotyczące towarów | 316 | 325 |
mrc_136 | w jakiej partii jest ziobro? | Solidarna Polska Zbigniewa Ziobro | Działacze skupieni wokół Zbigniewa Ziobry utworzyli również partię o tej nazwie, której kongres założycielski odbył się 24 marca 2012, a Zbigniew Ziobro został wybrany na prezesa ugrupowania. Partia przyjęła pełną nazwę „Solidarna Polska Zbigniewa Ziobro”. 14 grudnia 2013 ponownie wybrany na prezesa tej partii. W maju 2014 z listy swojego ugrupowania bez powodzenia ubiegał się o europarlamentarną reelekcję. W listopadzie 2012 grupa posłów Platformy Obywatelskiej złożyła wniosek wstępny o pociągnięcie Zbigniewa Ziobry do odpowiedzialności konstytucyjnej i karnej przed Trybunałem Stanu. Zawierał on osiem zarzutów m.in. podejmowanie działań mających na celu wszczęcie i prowadzenie postępowań karnych przeciwko osobom typowanym według kryterium przekonań politycznych, wykonywanie uprawnień zwierzchnich względem ministra spraw wewnętrznych i administracji, komendanta głównego Policji, szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego oraz szefa | 221 | 254 |
mrc_137 | jacy są bohaterowie? | osoba, która odznaczyła się niezwykłymi czynami, męstwem, pomocą i ofiarnością wobec innych ludzi. | Bohater – osoba, która odznaczyła się niezwykłymi czynami, męstwem, pomocą i ofiarnością wobec innych ludzi. Tytułem „bohater” określa się także postać w utworze literackim, filmie, Biblii itp. – zastępuje się jednak go terminem postać literacka, jako że słowo bohater posiada ograniczone konotacje heroizmu i pierwszoplanowości. Nazwa ma pochodzenie irańskie – "bahadur" - mężny, atleta itp., lub węgierskie "bátor" – dzielny, stąd przydomek króla Stefana Batorego. W języku staropolskim odpowiednikiem było słowo "gardzina", podobnie w czeskim i słowackim "hrdina". == Źródła kulturowe == Osoby będące bohaterami często doczekują się poświęconych im dzieł literackich, opowieści w postaci legend, mitów czy epopei. W wielu przypadkach opisywani bohaterowie nie musieli w ogóle istnieć w rzeczywistości, lub ich istnienie jest wątpliwe. Społeczne uznanie jako bohaterowie | 10 | 108 |
mrc_138 | co się stało z maryją po śmierci jezusa? | Zgodnie z tradycją Kościoła katolickiego, po śmierci została wraz z ciałem wzięta do nieba. | (por. Mt 12,46-50; Mk 3,33-35; Łk 8,19-20). Maria stała pod krzyżem wraz z Marią Magdaleną, Marią Kleofasową oraz Janem. Tam w duchowym testamencie jej syn, ustanowił między nią a jego umiłowanym uczniem duchową relację macierzyńską, która zgodnie z wiarą Kościoła jest otwarta dla wszystkich uczniów Jezusa. Po zmartwychwstaniu i wniebowstąpieniu Jezusa, Dzieje Apostolskie 1,12-15 sytuują ją wraz z apostołami i innymi bliskimi uczniami Jezusa, ok. 120 osób, w Wieczerniku w oczekiwaniu na Zesłanie Ducha Świętego. Ostatnie lata życia na ziemi, według tradycji, spędziła razem z Janem w Efezie. Zgodnie z tradycją Kościoła katolickiego, po śmierci została wraz z ciałem wzięta do nieba. === Koniec życia ziemskiego === Informacje na temat końca życia ziemskiego Marii i jej zaśnięcia lub, według innej | 597 | 688 |
mrc_139 | kto był pierwszym człowiekiem w kosmosie? | Pierwszym człowiekiem w przestrzeni kosmicznej był radziecki astronauta Jurij Gagarin. | turystami), którzy opuścili atmosferę ziemską – wznieśli się minimum 100 km ponad powierzchnię Ziemi. Pierwszym człowiekiem w przestrzeni kosmicznej był radziecki astronauta Jurij Gagarin. Jego misja o nazwie Wostok 1 rozpoczęła się 12 kwietnia 1961 roku o godzinie 6:07 UTC, a zakończyła tego samego dnia o godzinie 7:47 UTC. Od tego czasu w przestrzeni kosmicznej znalazło się 569 osób. 49 spośród nich odbyło swój pierwszy lot w latach 1961–1970. W latach 1971–1980 w przestrzeni kosmicznej znalazło się po raz pierwszy 51 osób, w latach 1981–1990 – 140, w latach 1991–2000 – 158, w latach 2001–2010 – 122, zaś w latach 2011–2020 – 48. == Lista == Legenda: Astronauta, który jest obecnie w kosmosie Turysta kosmiczny (7) – Mężczyzna-astronauta Kobieta-astronautka (60) | 102 | 188 |
mrc_140 | kto wcielił się w rolę kapitana boldta? | Adam Pawlikowski | Bąk – nadradca Gebhardt z Ministerstwa Propagandy * Iwa Młodnicka – Ewa Fromm * Artur Młodnicki – generał Langer (w odc. 12. generał von Bolt) * Adam Pawlikowski – kapitan Franz Boldt * Feliks Żukowski – pułkownik „Kornel”, oficer brytyjskiego wywiadu * Aleksander Sewruk – łącznik * Adam Perzyk – kelner Pusch * Helena Białecka – kelnerka * Kazimierz Błaszczyński – oficer dyżurny w ministerstwie * Andrzej Burzyński – żołnierz meldujący o pościgu * Antoni Chętko – tajniak * Karol Hruby – oficer odkrywający skrytkę Ewy Fromm * Leokadia Pilarska – babcia, łączniczka Hanny Bösel z pułkownikiem „Kornelem” * Janusz Sykutera – oficer na korytarzu pociągu jadącego do Liska (w odc. 16 porucznik Schramm, oficer sztabowy generała Pfistera) * Andrzej | 145 | 161 |
mrc_141 | co oznacza ewangelia? | Ewangelia (z gr. , "euangelion", dosł. „dobra nowina”) – w pierwotnym chrześcijaństwie termin ten oznaczał przepowiadanie zbawczego wydarzenia nadejścia Królestwa Bożego i pojawienia się Jezusa z Nazaretu jako oczekiwanego mesjasza. | Ewangelia (z gr. , "euangelion", dosł. „dobra nowina”) – w pierwotnym chrześcijaństwie termin ten oznaczał przepowiadanie zbawczego wydarzenia nadejścia Królestwa Bożego i pojawienia się Jezusa z Nazaretu jako oczekiwanego mesjasza. Centralnym tematem był kerygmat o tajemnicy paschalnej, śmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa uroczyście wspominanych w liturgii przez Kościół Chrystusa. W drugim, najbardziej rozpowszechnionym dziś znaczeniu "ewangelia", to dzieło pisane mówiące o Jezusie Chrystusie lub jego fragment czytany w trakcie liturgii słowa. Nazwę tę noszą cztery księgi Nowego Testamentu: Ewangelie synoptyczne Mateusza, Marka, Łukasza oraz Ewangelia Jana. Słowo to występowało także w Grece pozabiblijnej, jako dobra wiadomość (Luc.). U Homera zostało użyte w sensie nagrody dla osoby przynoszącej dobrą wieść: „niech mi to będzie "ewangelion"” (εὐαγγέλιον δέ μοι ἔστω). Znane było także | 0 | 232 |
mrc_142 | gdzie leżą bieszczady? | znajdują się między Przełęczą Łupkowską (640 m n.p.m.) a Przełęczą Wyszkowską (933 m n.p.m.) | Bieszczady (522.12 i 522.13; węg. "Besszádok", słow. i cz. "Bukovské vrchy", rus. Бещады, ukr. Бещади) – grupa dwóch pasm górskich w łańcuchu Karpat. Pasma Bieszczadów znajdują się między Przełęczą Łupkowską (640 m n.p.m.) a Przełęczą Wyszkowską (933 m n.p.m.). Najwyższy szczyt Bieszczadów to Pikuj (1405 m n.p.m., na Ukrainie) zaś na terytorium Polski – Tarnica (1346 m n.p.m.). Dzielą się na: * Bieszczady Zachodnie (na terenie Polski i Ukrainy), * Bieszczady Wschodnie (na terenie Ukrainy). Bieszczady należą do Beskidów Wschodnich, które są częścią Zewnętrznych Karpat Wschodnich. Mimo iż szczytowe partie zajmują połoniny, Bieszczady zaliczane są do pasma Beskidów Lesistych, a nie Połonińskich. == Toponimia == Nazwy Bieszczady używa się zwykle w Polsce jako synonimu polskich Bieszczadów (które są jedynie częścią | 168 | 260 |
mrc_143 | jakie były pierwsze łódzkie kluby piłkarskie? | ŁKS w momencie powstania (1908) stał się pierwszym w Łodzi klubem polskim, w którym uprawiano piłkę nożną | lekarz – Kamil Rosiński * fizjoterapeuta – Marek Jędrzejewski * fizjoterapeuta – Damian Krajewski == Kibice == ŁKS w momencie powstania (1908) stał się pierwszym w Łodzi klubem polskim, w którym uprawiano piłkę nożną, dzięki czemu cieszył się bardzo dużym zainteresowaniem wśród łodzian, w tym przede wszystkim garnącej się do uprawiania sportu młodzieży. Szerokie i stale rozrastające się grono sympatyków klubu potwierdziło swą znaczącą rolę w kraju w 1932, kiedy to ŁKS wygrał plebiscyt Przeglądu Sportowego dla największej liczby kibiców na meczach swojej drużyny w piłkarskiej I lidze (dziś ekstraklasa), za co dostał zegar świetlny firmy "Omega". Piłkarze ŁKS przez wiele lat byli wspierani w znaczącej liczbie przez swych sympatyków zarówno na meczach rozgrywanych u siebie, jak i na wyjeździe. | 111 | 216 |
mrc_144 | kto prowadził to był rok? | Pierwsze dwie serie programu prowadziła Marzena Rogalska, a trzecią Tomasz Kammel. | To był rok! – polski program rozrywkowy oparty na holenderskim formacie "A Year to Remember" (emitowanym po raz pierwszy w Holandii jako "Oh, wat een jaar!") emitowany w latach 2019–2021 na antenie TVP1. Pierwsze dwie serie programu prowadziła Marzena Rogalska, a trzecią Tomasz Kammel. == Ekipa == === Prowadzący === === Kapitanowie drużyn === == Spis serii == == Lista odcinków == === Seria pierwsza === === Seria druga === === Seria trzecia === | 204 | 286 |
mrc_145 | ile elementów mają największe puzzle świata? | 551 232 elementów | formę rozrywki. == Rekordy == Największe seryjnie produkowane puzzle wyprodukowane przez firmę Ravensburger składają się z 32 256 elementów (544 × 192 cm, waga ok. 17 kg). Największe puzzle na świecie (wpisane do księgi rekordów Guinnessa) ułożyło 1600 studentów Uniwersytetu Ekonomicznego w Ho Chi Minh w Wietnamie. Puzzle powstały 24 września 2011 i składały się z 551 232 elementów o wymiarach 2,5 × 2,5 cm każdy, zajmując powierzchnię 14,85 × 23,20 m. == Przyszłość puzzli == Mimo swego wieku tradycyjne puzzle nadal cieszą się dużą popularnością. Niesłabnący rozwój gier elektronicznych powoduje przeniesienie świata realnego w świat wirtualny, także do sieci Internet. Puzzle on-line pojawiły się około 2001 roku i zyskawszy silne grono zwolenników, zwiększyły popyt na tradycyjne puzzle. Efektem tej | 367 | 384 |
mrc_146 | gdzie odkryto ślady tetrapoda? | w Zachełmiu | wraz z Piotrem Szrekiem odkryli znacznie więcej śladów – w ich naukowym opisie uczestniczyli również Katarzyna i Marek Narkiewiczowie oraz Per Ahlberg. Odkrycie śladów wczesnych tetrapodów w Zachełmiu wpłynęło na zmianę hipotezy dotyczącej zarówno ewolucji tej grupy, jak i czasu pierwszego wyjścia jej przedstawicieli na ląd. == Opis == W Zachełmiu odkryto bardzo liczne tropy poruszających się zwierząt, różniące się rozmiarem i cechami, a także dużą liczbę izolowanych odcisków oraz gęsto zadeptaną powierzchnię. Kształt odcisków różni się w zależności od wielkości zwierzęcia i sposobu, w jaki się poruszało, oraz od typu podłoża. Tropy oznaczone numerem katalogowym Muz.PGI 1728.II.16 pod wieloma względami przypominają inne ślady dewońskich tetrapodów, takie jak tropy z wyspy Valentia, Tarbat Ness lub Genoa River – we wszystkich | 189 | 200 |
mrc_147 | kiedy imieniny witolda? | Witold imieniny obchodzi: 15 czerwca, 12 października i 12 listopada. | dopiero w XIX w., być może pod wpływem historycznych powieści J. I. Kraszewskiego. W 2001 r. miało tak na imię 80 243 Polaków (142. miejsce wśród wszystkich imion nadanych w Polsce). Większość z nich urodziła się w latach 40.–60. XX w. Jego żeńskim odpowiednikiem jest Witolda. Zdrobnienia: Witek, Wituś, Wiciu. Witold imieniny obchodzi: 15 czerwca, 12 października i 12 listopada. == Odpowiedniki w innych językach == * ang. Witold, Witowt * fr. Vitold, Vitowt * łac. Witoldus, Vitoldus * niem. Witold, Witowt, Vitovd * wł. Vitoldo. == Znane osoby noszące imię Witold == * Witold – wielki książę litewski (ok. 1352–1430) * Witold Adamek (ur. 1945) – polski operator filmowy, reżyser i scenarzysta * Witold Bańka (ur. 1984) – polski | 312 | 381 |
mrc_148 | kiedy wypada chiński nowy rok? | przypadające zmiennie pomiędzy 21 stycznia a 20 lutego. | Chiński Nowy Rok () – najważniejsze święto w kalendarzu chińskim, przypadające zmiennie pomiędzy 21 stycznia a 20 lutego. Od najdawniejszych czasów jest w Chinach najważniejszym świętem publicznym i prywatnym, zapożyczyły je również zamieszkujące w Chinach mniejszości narodowe. Ostateczny kształt Święta Wiosny ukształtował się na początku naszej ery w wyniku złączenia się kilku świąt. Tradycyjnie trwa ono piętnaście dni i kończy się Świętem Latarni. Do dziś pozostało najważniejszym świętem, pomimo wprowadzenia w 1912 roku w Chinach kalendarza gregoriańskiego. W Chińskiej Republice Ludowej pierwsze 3 dni chińskiego Nowego Roku są dniami wolnymi od pracy. Przygotowania do Święta Wiosny rozpoczynają się już na początku ostatniego miesiąca starego roku. W ósmy dzień tego miesiąca cała rodzina przystępuje do generalnych porządków w domu, celem wygnania | 66 | 121 |
mrc_149 | kto wyreżyserował zemste? | Antoniego Bohdziewicza i Bohdana Korzeniewskiego | Zemsta – polski film komediowy z 1956 roku w reżyserii Antoniego Bohdziewicza i Bohdana Korzeniewskiego. Ekranizacja komedii „Zemsta” Aleksandra Fredry. Zdjęcia do filmu powstały na zamku w Niedzicy oraz w Józefowie (województwo łódzkie). == Obsada == * Jan Kurnakowicz – Cześnik Maciej Raptusiewicz * Jacek Woszczerowicz – Rejent Milczek * Tadeusz Kondrat – Józef Papkin * Danuta Szaflarska – Podstolina Hanna Czepiersińska * Beata Tyszkiewicz – Klara Raptusiewiczówna * Ryszard Barycz – Wacław Milczek * Edward Fertner – Dyndalski | 55 | 103 |
mrc_150 | jak nazywamy miejsce rozrodu ryb? | tarliskiem | Tarło – okres godowy u ryb jajorodnych, w czasie którego samica składa ikrę, a samiec uwalnia plemniki celem zapłodnienia jaj. Nazwa pochodzi od specyficznego zachowania się ryb w tym okresie. Ryby stają się niespokojne, ocierają się bokiem o dno, samce (tzw. mleczaki) ocierają się bokiem o samice (tzw. ikrzaki) polewając mleczem składaną ikrę. Ryby w tym okresie nazywa się tarlakami, a miejsce, gdzie tarło się odbywa – tarliskiem. Przebieg tarła jest różny w zależności od gatunku. Ryby opiekujące się ikrą przed przystąpieniem do tarła wybierają terytorium. Szczelinowce preferują skalne groty, muszlowce potrzebują do tego celu pustej muszli, wiele gatunków przygotowuje podłoże (np. wykopują dołek, czyszczą powierzchnię kamienia, a nawet budują gniazdo). Zapłodniona ikra jest składana na podłożu, czasem przyklejana do | 424 | 434 |
mrc_151 | kiedy powstał ołtarz pergamoński? | Najpewniej został zbudowany według projektów Menekratesa z Rodos, w latach 180–160 p.n.e. | Ołtarz pergamoński – wolno stojący ołtarz przedstawiający sceny z Gigantomachii. Najpewniej został zbudowany według projektów Menekratesa z Rodos, w latach 180–160 p.n.e. w Pergamonie przez Eumenesa II dla upamiętnienia zwycięstwa nad Galatami. == Konstrukcja == Wzniesiono go pośrodku dziedzińca na drugim tarasie pergameńskiego akropolu, dzięki czemu można było go podziwiać ze wszystkich stron. Ołtarz miał kształt prostokątnej budowli, otwartej ku zachodowi, o wymiarach 36,4 × 34,2 m, z dwoma wysuniętymi bocznymi skrzydłami, między którymi biegły monumentalne schody o szerokości 20 m. Stopnie schodów zamykały także boki skrzydeł ołtarza. Powyżej cokołu (wysokości 5,5 m) umieszczony był ciągły fryz, zwany Wielkim (wysokość fryzu 2,3 m, długość 120,0 m), przedstawiający sceny z gigantomachii – walki bogów olimpijskich z gigantami. Na ścianie wschodniej uwieczniono | 81 | 170 |
mrc_152 | do czego dążyły organizacje spiskowe pod zaborami? | opowiadał się za powstaniem. | krymskiej (1853–1856) odsłoniła jej wewnętrzną słabość. Skłoniło to nowego cara Aleksandra II do przeprowadzenia reform ustrojowych, mających na celu modernizację państwa, które poniosło klęskę militarną w starciu z koalicją państw zachodnich. Pomimo publicznej deklaracji Aleksandra II wobec polskiej arystokracji "Panowie, żadnych marzeń", Polacy odczytali dążenia reformatorskie nowego cara jako objaw słabości rosyjskiego samodzierżawia i rozpoczęli przygotowania do wybuchu nowego powstania. Pierwsze polskie organizacje spiskowe powstawały na terenie prowincji zabranych już od początku 1856. Na Uniwersytecie Kijowskim utworzono tzw. „Ogół”, z którego wyłonił się bardziej zakonspirowany Związek Trojnicki. Związek szukał kontaktów z młodzieżą na terenach wszystkich trzech zaborów i opowiadał się za powstaniem. Drugim ośrodkiem, w którym rozwinęły się polskie organizacje konspiracyjne, był Petersburg. Najważniejszą komórkę konspiracyjną powołali tam oficerowie studiujący | 791 | 819 |
mrc_153 | z jakim klubem cristiano ronaldo wygrał ligę mistrzów 3 razy z rzędu? | Real | kwietnia ustanowił inny rekord, występując ogółem w 96 wygranych spotkaniach w Lidze Mistrzów. Real zakończył sezon z trzecią z rzędu wygraną w Lidze Mistrzów, a Ronaldo wygrywał zdobył puchar po raz piąty co jest rekordem od czasu Ligi Mistrzów (Francisco Gento wygrał sześć Pucharów Europy). Ronaldo szósty sezon z rzędu był królem strzelców Ligi Mistrzów (w 2015 ex aequo z Messim i Neymarem Jr). 10 lipca 2018 ogłoszono transfer Ronaldo do Juventusu. === Juventus === W Juventusie zadebiutował w ligowym meczu z . Swoją pierwszą bramkę dla tego klubu zdobył 16 września 2018 w meczu przeciwko . 16 stycznia 2019 sięgnął po swoje pierwsze trofeum w nowej drużynie – w meczu przeciwko AC Milan, zakończonym wygraną 1:0, strzelił zwycięską bramkę, | 95 | 99 |
mrc_154 | kto zabił minotaura? | Tezeusz | sprawiając, że Pazyfae zapałała do byka miłością. Groźny Minotaur został zamknięty przez króla Krety Minosa w zaprojektowanym przez Dedala Labiryncie, który znajdował się pod pałacem w Knossos. Minos pokonał Ateńczyków i zażądał, żeby co 9 lat (według innych wersji – co roku, co 3 lata), 7 młodzieńców i 7 panien było przysyłanych w ofierze Minotaurowi (w jednej z wersji mitu jako kara za śmierć Androgeosa, syna Minosa). Za trzecią ofiarą zgłosił się królewicz Tezeusz, który miał za zadanie zabić potwora. Minotaur strzegł labiryntu. Pomogła mu córka Minosa, Ariadna, zauroczona odwagą młodzieńca, która za pomocą kłębka nici ułatwiła mu powrót z Labiryntu, a magiczny miecz pozwolił zabić Minotaura. W ten sposób Tezeusz wyprowadził Ateńczyków żywych z Labiryntu, w którym zabił Minotaura. | 464 | 471 |
mrc_155 | jakie wydarzenie miało miejsce w rosji w 1917 r.? | Rewolucja lutowa | komunistycznej (RKP(b)/WKP(b)/KPZR) w Rosji. == Rewolucja lutowa == Od początku 1917 w Rosji miejsce miały liczne strajki, manifestacje i starcia zbrojne ludności, występującej przeciwko wojnie i katastrofalnej sytuacji żywnościowej w kraju. Działania te przybrały wnet formę rewolucji, której początek datuje się na 8 marca (23 lutego według kalendarza rosyjskiego). Gdy car Mikołaj II Romanow rozwiązał Dumę, zebrała się ona nielegalnie wraz z Piotrogrodzką Radą Delegatów Robotniczych i Żołnierskich, żądając abdykacji cara, co nastąpiło 15 marca. Władzę w Rosji przejął Komitet Wykonawczy, wyłoniony przez Dumę. 28 marca 1917 Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich uznała, że "Polska ma prawo do niepodległego bytu z punktu widzenia politycznego i międzynarodowego". 29 marca 1917 roku Rząd Tymczasowy Rosji przyjął rezolucję pióra Pawła Milukowa, która | 48 | 64 |
mrc_156 | jaką rolę grał wiktor zatwarski w m jak miłość? | pacjent w przychodni Kotowicza i mieszkaniec osiedla Norberta | Wiktor Zatwarski (ur. 2 listopada 1935 w Zdołbunowie, woj. wołyńskie, ob. Ukraina, zm. 31 sierpnia 2022) – piosenkarz i aktor. Zadebiutował w 1957 roku rolą teatralną po ukończeniu Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. W latach 1969–1977 występował na festiwalach piosenki w Zielonej Górze, Kołobrzegu, Sopocie i Opolu. W 1969 roku na Festiwalu Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu otrzymał nagrodę Brązowego Pierścienia za wykonanie piosenki "Jak na lato" (muzyka F. Nowak, słowa J. Urbanowicz). W tym samym roku na VII Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu dostał wyróżnienie za piosenkę "Srebrne wesele" (muzyka S. Rembowski, słowa E. Fiszer). == Filmografia == * 2006: "Kopciuszek" – staruszek * 2005: "M jak miłość" – pacjent w przychodni Kotowicza i mieszkaniec osiedla Norberta * | 739 | 800 |
mrc_157 | jak nazywa się osoba pisząca teksty piosenek? | Tekściarz | Tekściarz – autor zajmujący się zawodowo pisaniem tekstów do muzyki (piosenek) lub utworów kabaretowych (skeczy, monologów). | 0 | 9 |
mrc_158 | jak zakończył się obrzęd dziadów? | nieoczekiwanie zjawia się jednak kolejny duch | 1 na 2 listopada (w nocy) w kaplicy, gdzie zebrała się grupa ludzi z pobliskiej wioski. Trwa ludowy obrzęd Dziadów, któremu przewodniczy Guślarz. Zebrani wzywają kolejno dusze czyśćcowe chcąc ulżyć im w cierpieniu. Na ich wezwanie przybywają "trzy rodzaje duchów": * "lekkie" – Józio i Rózia (są to dzieci, które nie doświadczyły cierpienia i dlatego nie mogą dostać się do nieba) * "ciężkie" – widmo złego pana (upiora skazanego na wieczną mękę za zło wyrządzone poddanym, którzy pod postacią „żarłocznego ptactwa” towarzyszą mu po śmierci) * "pośrednie" – duch pasterki Zosi (jej wina polega na tym, że igrała z uczuciami innych) Wieśniacy starają się w miarę możliwości ulżyć im cierpienia. Kiedy obrzęd dobiega końca, nieoczekiwanie zjawia się jednak kolejny duch, | 722 | 767 |
mrc_159 | jaki jest najwyższy budynek w polsce? | Najwyższy budynek w Polsce mierzony do wysokości dolnej krawędzi dachu to Varso Tower (230 m). | w Poznaniu. Najstarszym budynkiem w Polsce o wysokości przekraczającej 100 m jest wybudowana w roku 1565 katedra św. Stanisława i św. Wacława w Świdnicy. Najwyższym istniejącym budynkiem sakralnym w Polsce jest bazylika Najświętszej Maryi Panny Licheńskiej. Budynek zajmuje 7. miejsce w kategorii najwyższych kościołów na świecie. Najwyżej położony taras widokowy w budynku w Polsce znajduje się w Varso Tower w Warszawie (na wysokości 230 m). Będzie on dostępny dla odwiedzających od 2023 roku. Najwyższy budynek w Polsce mierzony do wysokości dolnej krawędzi dachu to Varso Tower (230 m). == Ranking najwyższych budynków == Lista najwyższych budynków w Polsce: == Budynki w trakcie budowy lub zatwierdzone == Lista najwyższych budynków w Polsce (min. 77 metrów), których budowa się rozpoczęła lub rozpocznie: | 496 | 590 |
mrc_160 | ile metrów ma hyperion? | wysokości 77 m | Hyperion – stalowa kolejka górska typu hyper coaster firmy Intamin w parku rozrywki Energylandia w Polsce. Przy wysokości 77 m, pierwszym spadku 82 m (do podziemnego tunelu) pod kątem 85° i prędkości 142 km/h jest drugą najwyższą i drugą najszybszą kolejką górską Europy (po kolejce Red Force), a także dziesiątą najszybszą i siódmą kolejką górską na świecie pod względem wysokości pierwszego spadku. Najwyższa kolejka górska Europy z klasycznym wyciągiem łańcuchowym. == Historia == Budowa kolejki została ogłoszona w październiku 2016 roku, obok innych atrakcji planowanych na sezon 2017. Na początku października 2017 roku rozpoczęły się pierwsze prace ziemne na terenie budowy kolejki. 15 października 2017 roku park ogłosił nazwę kolejki – "Hyperion –" na swoim oficjalnym profilu na portalu Facebook. | 112 | 126 |
mrc_161 | jak wyglądały trolle z hobbita? | Są oni przedstawieni jako istoty silne, znacznego wzrostu i mało inteligentne, posługujące się Westronem. Pod wpływem światła słonecznego zamieniają się w kamień. | Trolle – jedna z ras ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia. Rasa ta została wyhodowana przez Morgotha w Pierwszej Erze. W "Hobbicie" pojawiają się trzy trolle: Tom, Bert i William. Są oni przedstawieni jako istoty silne, znacznego wzrostu i mało inteligentne, posługujące się Westronem. Pod wpływem światła słonecznego zamieniają się w kamień. Robert Foster w swojej "Encyklopedii Śródziemia" proponuje wydzielenie ich do osobnego gatunku. Pod koniec Trzeciej Ery Sauron wyhodował własną podrasę trolli, Olog-hai (CM. "rasa trolli"). Jej przedstawiciele występowali w południowej części Mrocznej Puszczy i w górach na pograniczu Mordoru. Olog-hai byli silni, wytrwali i (w przeciwieństwie do zwykłych trolli) bardzo przebiegli. Dzięki wsparciu woli Saurona mogli poruszać się w świetle słońca. Jedynym językiem, jaki znali, była Czarna | 200 | 362 |
mrc_162 | gdzie mieszkali wikingowie? | Główne siedziby posiadali głównie w basenie Morza Bałtyckiego i półwyspu skandynawskiego. | Wikingowie – najemni wojownicy, którzy od VIII wieku podejmowali dalekie wyprawy o charakterze kupieckim, rabunkowym lub osadniczym. Główne siedziby posiadali głównie w basenie Morza Bałtyckiego i półwyspu skandynawskiego. Organizatorami wypraw do krajów Europy Zachodniej byli m.in. Normanowie duńscy i norwescy, a także mieszkańcy dzisiejszej Szwecji południowej (prowincje Bohuslän, Halland, Uppland, Skania i Blekinge). Normanowie skandynawscy, głównie Swionowie, organizowali wyprawy do krajów położonych na wschód i południe od ich ojczyzny, docierając do Bułgarii Kamskiej, Rusi Kijowskiej, Bizancjum, a nawet Kalifatu Bagdadzkiego. Wikingowie dotarli też do Ameryki Północnej na długo przed Kolumbem. Dopłynęli do półwyspu Labrador – Winlandii (wschodnie wybrzeże Kanady). == Nazewnictwo == === Etymologia === Słowo "wiking" pochodzi od nazwy orężnych wypraw morskich: „viking”. Słowo to początkowo łączono ze staronordyjskim | 133 | 222 |
mrc_163 | kiedy pojawiła się spowiedź? | Rozwój spowiedzi prywatnej jako równoprawnej z wcześniej stosowaną pokutą publiczną przypada na czasy Grzegorza Wielkiego (ok. 540-604). | że w Kościele starożytnym jedynie ta grupa pokutników nie mogła być obecna podczas sprawowania liturgii Eucharystii. Pozostali pokutnicy uczestniczyli w liturgii, ale nie byli dopuszczeni do "Stołu Pańskiego". === Okres tzw. taryf pokutnych === Rozwój spowiedzi prywatnej jako równoprawnej z wcześniej stosowaną pokutą publiczną przypada na czasy Grzegorza Wielkiego (ok. 540-604). Ten papież był jednym z pierwszych świadków nowego oblicza pokuty po okresie wczesnego Kościoła. Sam papież nie wydał żadnych regulacji w tej sprawie, w swych wypowiedziach pozostaje na prostym opowiedzeniu stosowanej praktyki pokutnej swoich czasów. Jak zauważył Cyrille Vogel, praktyka w Rzymie za czasów Grzegorza nie miała już nic wspólnego z pokutą starożytną, ale nie należy jej również mylić z "pokutą taryfową". Ta ostatnia była już wtedy stosowana w | 245 | 381 |
mrc_164 | gdzie żyją łososie? | W północnej części Atlantyku, w rzekach Ameryki Północnej, w Europie od Portugalii po Morze Białe, Północne i Bałtyk. | Łosoś szlachetny, łosoś atlantycki, łosoś pospolity, łosoś europejski, łosoś ("Salmo salar") – ryba z rodziny łososiowatych (Salmonidae). == Występowanie == W północnej części Atlantyku, w rzekach Ameryki Północnej, w Europie od Portugalii po Morze Białe, Północne i Bałtyk. W jeziorach Ładoga i Onega tworzy formy wyłącznie słodkowodne. == Wygląd == Dorasta do 150 cm długości i 24 kg masy ciała. Według ustnych przekazów łososie z populacji drawskiej (zwane również królewskimi) osiągały 150 cm i aż 46 kg masy. Łuski drobne, mocno osadzone. Linia boczna dobrze widoczna. Na linii grzbietu występuje mała, czerwono-szara płetwa tłuszczowa (charakterystyczna dla łososiowatych). Głowa z wielką i silnie uzębioną paszczą. Podczas tarła samce zmieniają ubarwienie na czerwonawe, a żuchwa przybiera kształt haka. Młode mają na bokach | 157 | 274 |
mrc_165 | jakie były zajęcia grup społeczeństwa spartańskiego? | zajmowali się w znacznej części szkoleniem wojskowym i przygotowaniem do prowadzenia wojen. | samych królów. Społeczeństwo spartańskie podzielone było na trzy fyle: "Hylleis", "Dymanes" oraz "Pamphyloi", które wedle wszelkiego prawdopodobieństwa dzieliły się na fratrie. Spartanie samych siebie nazywali "homoioi" – równi, jednakowi. Rodowici Spartanie (Spartiaci) – pełnoprawni obywatele, którzy stanowili mniejszość ludności państwa (u szczytu potęgi, ok. 400 r. p.n.e., było ich 25 tysięcy wobec pół miliona niewolników), zajmowali się w znacznej części szkoleniem wojskowym i przygotowaniem do prowadzenia wojen. Od siódmego roku życia spartańskich chłopców poddawano rygorystycznym ćwiczeniom fizycznym i wojskowym ("agoge"), które miały z nich uczynić wybornych wojowników (hoplitów). Spartanie nie mieszkali w swych posiadłościach ziemskich, lecz wiedli wspólnotowe życie w mieście Sparta, gdzie toczyło się życie polityczne oraz wojskowe. Istotnym elementem życia Spartiaty były wspólne posiłki – "syssitia". W wyniku | 431 | 522 |
mrc_166 | jakie było największe tornado na świecie? | Największe tornado w historii – 31 maja 2013, El Reno, 4.2 km szerokości, 475 km/h | z braku wiedzy na ich temat mogły zostać określone jako zwykła „wichura”. === Rekordy === * Największe tornado w historii – 31 maja 2013, El Reno, 4.2 km szerokości, 475 km/h, pomimo 2 miejsca pod względem siły wiatru, ze względu na mniejsze szkody związane z otwartym, wiejskim terenem zostało ocenione na EF3 w skali Fujity. * Najsilniejsze tornado pod względem siły wiatru w leju – 2 maja 1999, Oklahoma, 1,4 km szerokości, 484 km/h (EF5). * Największe szkody wyrządzone przez tornado – 22 maja 2011, Joplin, 1,6 km szerokości, 320 km/h (EF 4, w starej skali F3), zniszczenia wyliczone na 2,8 miliardów dolarów. *Najdłuższe tornado w historii - 11-12 grudnia 2021, tornado przebyło drogę 386 km przechodząc przez 4 stany: | 92 | 174 |
mrc_167 | kto przejął eurobank? | Bank Millennium | Finansowanie Inwestycji przejęła pakiet kontrolny istniejącego od 1990 r. Banku Społem S.A., a następnie również pakiet kontrolny Banku Wschodniego S.A. w Białymstoku. W 2003 roku Bank Społem S.A. zmienił nazwę na Euro Bank S.A. Po śmierci założyciela w 2004 roku właścicielem Euro Banku została Grupa Société Générale (lipiec 2005), która w roku 2007 posiadała ponad 99% akcji banku. 5 listopada 2018 roku Bank Millennium i Société Générale podpisały umowę dotyczącą zakupu 99,79% akcji Euro Banku przez Bank Millennium za cenę referencyjną wynoszącą 1833 mln PLN. W ciągu następnego pół roku Komisja Nadzoru Finansowego i Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów udzieliły zgód na przejęcie, które zaplanowano zrealizować w drugim półroczu 2019 roku. Transakcja została sfinalizowana 31 maja 2019 r. W jej | 407 | 422 |
mrc_168 | kiedy edward ma urodziny? | 6 stycznia 1913 | Edward Gierek (ur. 6 stycznia 1913 w Porąbce, zm. 29 lipca 2001 w Cieszynie) – polski robotnik, polityk, od 1946 członek Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (usunięty w 1981), w latach 1970–1980 I sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, w latach 1971–1981 członek prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu, w latach 1976–1980 członek Rady Państwa, poseł na Sejm I, II, III, IV, V, VI, VII i VIII kadencji (1952–1980). „Dekada gierkowska”, czyli okres sprawowania przez Edwarda Gierka władzy w latach 1970–1980, charakteryzowała się do około 1976 dynamicznym procesem modernizacji i rozwoju społeczno-gospodarczego kraju, który w wyniku wzrastającego zadłużenia zagranicznego i błędnie prowadzonej polityki gospodarczej przeszedł w okres długotrwałego kryzysu gospodarczego, który z kolei doprowadził do kryzysu | 19 | 34 |
mrc_169 | kiedy zmarł maradona? | Zmarł 25 listopada 2020 roku | połowie listopada Maradona wypisał się ze szpitala na własne życzenie i wrócił do rodzinnego domu. Zmarł 25 listopada 2020 roku w godzinach porannych na skutek ataku serca. Po jego śmierci w Pałacu Prezydenckim w Buenos Aires wystawiono trumnę z ciałem legendarnego piłkarza. Ostatnie pożegnanie nastąpiło 26 listopada 2020 na cmentarzu Jardín de Bella Vista w okolicy Buenos Aires. == Życie prywatne == Jego bracia Hugo i Raúl również byli piłkarzami. Jego synem jest włoski piłkarz i zawodnik piłki plażowej Diego Sinagra. Maradona został teściem piłkarza Sergio Agüero. Był silnym zwolennikiem polityki lewicowej. Wielokrotnie udzielał poparcia południowoamerykańskim politykom, m.in. Fidelowi Castro czy też Hugo Chávezowi. W jednym z wywiadów przyznał, że nienawidzi wszystkiego, co amerykańskie. Wyrażał podziw wobec rewolucjonisty Che, na | 99 | 127 |
mrc_170 | w jakim województwie leży sieradz? | w województwie łódzkim | Sieradz – miasto w środkowej Polsce, w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim, położone na Nizinie Południowowielkopolskiej, nad Wartą, w Kotlinie Sieradzkiej. Przez Sieradz biegną drogi krajowe: nr 12, S8 i nr 83 oraz linia kolejowa nr 14. Od XIV w. do II rozbioru Polski oraz w latach 1975–1998 Sieradz był stolicą województwa sieradzkiego. Sieradz jest ważnym węzłem drogowym i ośrodkiem kulturalno-gospodarczym województwa łódzkiego. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego w starostwie sieradzkim w powiecie sieradzkim województwa sieradzkiego w końcu XVI wieku. Miejsce obrad sejmików deputackich województwa sieradzkiego od XVI wieku do pierwszej połowy XVIII wieku. Według danych GUS z 31 grudnia 2021 r. miasto liczyło 40 891 mieszkańców. == Nazwa miasta == Nazwa miasta pochodzi od imienia "Sirad" bądź "Sierad", | 37 | 59 |
mrc_171 | w którym roku lech wałęsa dostał nagrodę nobla? | 1983 | 5 października 1983 Komitet Noblowski ogłosił decyzję o przyznaniu mu Pokojowej Nagrody Nobla. W uzasadnieniu wskazano m.in.: Wałęsa nie zdecydował się na wyjazd na galę wręczenia nagrody do Oslo w obawie przed problemami z powrotem do kraju. Nagrodę w jego imieniu odebrała żona Danuta wraz z 13-letnim wówczas synem Bogdanem, a przemówienie laureata odczytał Bohdan Cywiński. 10 października 1986 zaapelował do władz Stanów Zjednoczonych o zniesienie sankcji gospodarczych nałożonych na Polskę po wprowadzeniu stanu wojennego. 18 października Kazimierz Barcikowski i Stanisław Ciosek spotkali się z przedstawicielami środowisk katolickich Andrzejem Święcickim, Jerzym Turowiczem i Andrzejem Wielowieyskim, a tematem ich rozmowy była m.in. propozycja władz, by Wałęsa wszedł do Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa (przewodniczącym RP był Wojciech Jaruzelski). Inicjatywa nie | 15 | 19 |
mrc_172 | z czego powstał świat według mitologii? | W wierzeniach Słowian istnieją trzy wersje tego mitu: pierwsza wersja to tzw. mit "ziemnego nurka" (ang. "earth-diver"), który splata w sobie dwa główne motywy: motyw dualistyczny – do stworzenia świata wymagana jest współpraca Boga i Diabła (czyli „dobrego boga” i „złego boga”) oraz motyw oceaniczny – wody prabytu, skąd pochodzi nasienie Ziemi, druga wersja mówi o pochodzeniu wszechświata i świata z Kosmicznego Jaja oraz Drzewie Życia, a trzecia o stworzeniu z rozczłonkowanej postaci. | Słowiański mit o stworzeniu świata – w mitologii słowiańskiej mit kosmogoniczny, który wyjaśnia jak powstał świat, kto go stworzył i jakie zasady nim kierują. Mit ten w schrystianizowanej formie przetrwał jeszcze do XIX i XX wieku w różnych częściach słowiańszczyzny w zapiskach kronikarskich czy folklorze. W wierzeniach Słowian istnieją trzy wersje tego mitu: pierwsza wersja to tzw. mit "ziemnego nurka" (ang. "earth-diver"), który splata w sobie dwa główne motywy: motyw dualistyczny – do stworzenia świata wymagana jest współpraca Boga i Diabła (czyli „dobrego boga” i „złego boga”) oraz motyw oceaniczny – wody prabytu, skąd pochodzi nasienie Ziemi, druga wersja mówi o pochodzeniu wszechświata i świata z Kosmicznego Jaja oraz Drzewie Życia, a trzecia o stworzeniu z rozczłonkowanej postaci. == Stworzenie | 308 | 798 |
mrc_173 | kto wyprodukował pierwszy samochód? | Carla Benza | Historia samochodu – opis ewolucji technicznej samochodu od wynalezienia pojazdów samobieżnych do chwili obecnej. Za pierwszego konstruktora samobieżnego pojazdu kołowego zdolnego do przewozu osób – protoplasty samochodu – uznaje się francuskiego inżyniera Nicolasa Josepha Cugnota (1725–1804), który zbudował pojazdy o napędzie parowym mające pełnić funkcję ciągnika artyleryjskiego dla armii francuskiej – pierwszy ok. 1765 roku i kolejny ok. 1770 roku. Za konstruktora pierwszego samochodu uznaje się Carla Benza (1844–1929), który w 1885 roku zbudował samochód trójkołowy z jednocylindrowym czterosuwowym silnikiem benzynowym Gottlieba Daimlera (1834–1900). Benz Patent-Motorwagen Nummer 1 został opatentowany w 1886 roku, a w 2011 roku patent Benza DRP 37435 „Fahrzeug mit Gasmotorenbetrieb” został wpisany na międzynarodową Listę UNESCO najbardziej wartościowych dokumentów – Pamięć Świata (ang. "Memory of the | 504 | 515 |
mrc_174 | jakie uzbrojenie ma rosja? | pozyskać między innymi 600 samolotów i 1100 śmigłowców dla sił powietrznych, ok. 100 okrętów dla marynarki wojennej, w tym około 25 korwet, 15 fregat i 24 okręty podwodne oraz 2300 czołgów, 2000 środków artyleryjskich i 120 wyrzutni pocisków Iskander-M dla Wojsk Lądowych. | modelu armii, opartej na masowej mobilizacji, na rzecz mniejszych i bardziej profesjonalnych sił zbrojnych, cechujących się wyższą gotowością bojową. W grudniu 2010 uruchomiony został Państwowy Program Uzbrojenia na lata 2011-2020. Na zakup nowego uzbrojenia i prace badawczo-rozwojowe planowano przeznaczyć około 19 bln rubli. Wskaźnik nowoczesności uzbrojenia w rosyjskiej armii miał wzrosnąć z około 10% w 2008 do około 70% w 2020. Zamierzano pozyskać między innymi 600 samolotów i 1100 śmigłowców dla sił powietrznych, ok. 100 okrętów dla marynarki wojennej, w tym około 25 korwet, 15 fregat i 24 okręty podwodne oraz 2300 czołgów, 2000 środków artyleryjskich i 120 wyrzutni pocisków Iskander-M dla Wojsk Lądowych. W 2014 wydatki obronne wzrosły o dalsze o 8,1%, a w 2015 o kolejne 15%. Poważniejszym | 446 | 718 |
mrc_175 | jaki udział w powierzchni naszego kraju mają jeziora? | tylko 0,9% powierzchni kraju. | powierzchni większej niż 1 ha(ich łączna powierzchnia to 2813,77 km²). W stosunku do roku 1954, gdy skatalogowano 9296 jezior o powierzchni ponad 1 ha, liczba jezior zmniejszyła się aż o 2215, czyli ponad 11 proc. Spowodowane to było szybkim zanikaniem najmniejszych jezior. Jeziorność Polski wynosi tylko 0,9% powierzchni kraju. Dla porównania w Szwecji jeziora zajmują ponad 8,5% powierzchni, a w Kanadzie około 7,6 proc. Najliczniej występują jeziora polodowcowe, powstałe po ustąpieniu lądolodu ok. 11 -12 tys. lat temu i wykorzystujące związane z nim obniżenia terenu. Misy tych jezior powstały w wyniku erozyjnej działalności lądolodu i wód lodowcowych lub ich działalności akumulacyjnej. == Stan wód == Spośród jezior poddawanych monitoringowi jakości w okolicach roku 1980 jedno lub dwa (w zależności od | 300 | 329 |
mrc_176 | co miało wpływ na ustalenie granic ii rzeczypospolitej? | sytuacji międzynarodowej oraz decyzji zwycięskich mocarstw. | Kształtowanie się granic II Rzeczypospolitej – koniec I wojny światowej w 1918 r. przyniósł odbudowę państwa polskiego, którego istnienie przerwał III rozbiór Polski w 1795 r. Formowanie terytorium państwa polskiego rozpoczęte pod koniec 1918 r. trwało do 1922 r. i w takim kształcie przetrwało do wybuchu II wojny światowej 1 września 1939 r. == Kontekst międzynarodowy == Zasadniczy los Polski zależał od sytuacji międzynarodowej oraz decyzji zwycięskich mocarstw. Zgodnie popierały konieczność istnienia niepodległego państwa polskiego, tym bardziej że mogłoby ono stanowić barierę odgradzającą Europę Zachodnią od niebezpieczeństwa komunizmu. Kwestia granic natomiast stanowiła drugi plan i pozostawała bliżej nieokreślona. Pierwsze decyzje w sprawie przyszłego kształtu Polski zapadły podczas konferencji pokojowej w 1919 r. w Wersalu pod Paryżem, gdzie zebrali się przywódcy | 407 | 466 |
mrc_177 | kto zdobyl puchar polski 2021? | Puchar wywalczył Raków Częstochowa. | Puchar Polski w piłce nożnej mężczyzn 2020/2021 – 67. edycja rozgrywek, mających na celu wyłonienie zdobywcy Pucharu Polski, który uzyskał tym samym prawo gry w kwalifikacjach Ligi Konferencji Europy 2021/2022. Ich sponsorem tytularnym była Fortuna, w związku z czym obowiązywała nazwa marketingowa Fortuna Puchar Polski. Puchar wywalczył Raków Częstochowa. Trofeum broniła . == Uczestnicy == Objaśnienie: został wykluczony z rozgrywek Pucharu Polski 2020/2021. == Zasady == === Uczestnictwo === Udział w rozgrywkach Pucharu Polski 2020/2021 na szczeblu centralnym i regionalnym (wojewódzkich związków piłki nożnej) miały obowiązek wziąć drużyny występujące na sześciu najwyższych poziomach ligowych (od Ekstraklasy do klasy okręgowej), pozostałe zespoły mogły zgłosić się do Pucharu Polski na zasadzie dobrowolności. Drużyny, które zrezygnowały z udziału w rozgrywkach na szczeblu centralnym | 322 | 357 |
mrc_178 | kiedy republika rzymska upadła? | początku cesarstwa w 27 | Republika rzymska () – okres w historii starożytnego Rzymu w którym był on republiką, trwający od upadku królestwa w 509* do początku cesarstwa w 27. == Wczesna republika == === Powstanie republiki i konflikt pomiędzy plebejuszami a patrycjuszami === Zgodnie z rzymską tradycją historyczną od momentu swojego powstania Rzym był rządzony przez królów. Ostatnim z nich miał być Tarquinius Superbus (534* – 509*), którego tyrańskie rządy zakończyły się wygnaniem z Rzymu. Po obaleniu monarchii Rzym stał się republiką, co wiązało się przede wszystkim z postawieniem na czele państwa dwóch jednorocznych urzędników o równej władzy, początkowo prawdopodobnie nazywanych pretorami, a później konsulami. Prawo do sprawowania konsulatu i innych urzędów przysługiwało jedynie patrycjuszom, którzy tworzyli zamknięty stan arystokratyczny, ponieważ tylko ich uważano | 125 | 148 |
mrc_179 | jaki był cel zawierania aktu komendacji? | osoba oddająca się w stosunek poddańczy przysięgała wiernie i dożywotnio służyć jako wasal swojemu seniorowi – monarsze lub możnemu – w zamian za zapewnienie bezpieczeństwa. | Komendacja (łac. "commendatio": polecenie) – cywilnoprawny akt oddania się wolnej osoby w osobisty stosunek poddańczy względem innej wolnej osoby. W Europie występował najczęściej we wczesnym średniowieczu: wywodził się z tradycji germańskiej, pojawił się w VIII wieku, a rozpowszechnił w czasach karolińskich. W akcie komendacji osoba oddająca się w stosunek poddańczy przysięgała wiernie i dożywotnio służyć jako wasal swojemu seniorowi – monarsze lub możnemu – w zamian za zapewnienie bezpieczeństwa. Obowiązkiem wasala mogło być także przymusowe osadzenie jeńców wojennych na folwarkach rolnych. Oddanie się w komendację nie oznaczało utraty wolności osobistej, obligowało jednak do określonych indywidualnie powinności. Pierwotna forma zawarcia aktu komendacji (ustność, występowanie przysięgi) wynikała z powszechnego analfabetyzmu i prymitywizmu stosunków obligacyjnych. Później tworzono pisemne umowy komendacyjne. Praktyka powszechnego zawierania | 330 | 503 |
mrc_180 | na czym polegało 100 dni napoleona? | okres od 1 marca (powrót Napoleona Bonapartego z wyspy Elby) do 22 czerwca 1815 (abdykacja Napoleona po przegranej bitwie pod Waterloo z tak zwaną "VII koalicją antyfrancuską", czyli połączonymi siłami brytyjskimi oraz pruskimi), w którym Napoleon ponownie sięgnął po władzę we Francji. | Sto dni Napoleona (fr. "Cent-Jours", nazywane również Lotem orła) – okres od 1 marca (powrót Napoleona Bonapartego z wyspy Elby) do 22 czerwca 1815 (abdykacja Napoleona po przegranej bitwie pod Waterloo z tak zwaną "VII koalicją antyfrancuską", czyli połączonymi siłami brytyjskimi oraz pruskimi), w którym Napoleon ponownie sięgnął po władzę we Francji. == Historia == W kwietniu 1814 francuski Senat ogłosił detronizację cesarza Napoleona i sprowadził brata zgilotynowanego Ludwika XVI, aby ten objął rządy. Napoleon abdykował 6 kwietnia, zachowując tytuł cesarski i otrzymał dożywotnio we władanie wyspę Elbę na Morzu Śródziemnym. Jego żona Maria Luiza i syn Napoleon II otrzymali Księstwo Parmy i Piacenzy. 30 maja 1814 VI koalicja podpisała w Paryżu korzystny dla Francji pokój (I pokój paryski) z | 68 | 354 |
mrc_181 | jaki autor kubusia puchatka? | Alana Alexandra Milne | Kubuś Puchatek, również Fredzia Phi-Phi () – fikcyjna postać z literatury dziecięcej, pluszowy miś stworzony przez brytyjskiego pisarza Alana Alexandra Milne’a. W pierwszej książce o Kubusiu Puchatku wydanej 14 października 1926 roku pojawiły się takie postacie jak: Prosiaczek, Królik, Kłapouchy, Sowa Przemądrzała, Mama Kangurzyca i Maleństwo, krewni i znajomi Królika oraz Krzyś (którego pierwowzorem był syn autora), a w drugiej części pt. "Chatka Puchatka" autor dodatkowo wprowadził postać Tygrysa. W powieściach pojawiają też się wymyślone postacie przedstawiane jako antagonistyczne: Słonie (Ho-honie), Łasiczki, Lisy, Jagular, Jentyk. Książki Alana Alexandra Milne’a: * "Kubuś Puchatek" ("Winnie-the-Pooh"; pierwsze wydanie w 1926, 1938 w Polsce) * "Chatka Puchatka" ("The House at Pooh Corner"; pierwsze wydanie w 1928, 1938 w Polsce) * "Wiersze dla Krzysia" ("When | 136 | 157 |
mrc_182 | kiedy powstała wisła kraków? | wiosną 1906 roku przez profesora Tadeusza Łopuszańskiego | Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków Spółka Akcyjna – polski klub piłkarski z siedzibą w Krakowie, występujący w sezonie 2022/2023 w I lidze, po raz pierwszy po 26 sezonach gry w Ekstraklasie. Kontynuator tradycji piłkarskich wielosekcyjnego "TS Wisła Kraków," założonego wiosną 1906 roku przez profesora Tadeusza Łopuszańskiego, składającego się z uczniów II szkoły realnej w Krakowie. W grudniu 1997 roku wydzielono sekcję piłki nożnej mężczyzn, tworząc sportową spółkę akcyjną (SSA), która w 2007 roku przekształciła się w spółkę akcyjną. W swojej historii Wisła wywalczyła 13 tytułów mistrza Polski, 13 tytułów wicemistrza Polski, 4 Puchary Polski, 1 Puchar Ligi Polskiej oraz 1 Superpuchar Polski. Klub zajmuje 2. miejsce w tabeli wszech czasów Ekstraklasy. W rozgrywkach międzynarodowych Biała Gwiazda docierała do 1/4 finału Pucharu | 269 | 325 |
mrc_183 | co oznacza hatchback? | rodzaj nadwozia samochodowego z dodatkowymi drzwiami z tyłu pojazdu umożliwiającymi dostęp do przestrzeni bagażowej i pasażerskiej. | Hatchback – rodzaj nadwozia samochodowego z dodatkowymi drzwiami z tyłu pojazdu umożliwiającymi dostęp do przestrzeni bagażowej i pasażerskiej. W hatchbackach drugi rząd siedzeń może być składany, co pozwala na łatwe zwiększenie przestrzeni bagażowej. Spotykane są zarówno 2- jak i 3-bryłowe nadwozia typu hatchback. Tylna szyba bywa elementem pokrywy bagażnika, może być razem z nią podnoszona. Mimo że pierwsze pojazdy z podobną konstrukcją nadwozia powstawały już w latach 30. XX wieku, określenie "hatchback" funkcjonuje według słownika Merriam-Webster od początku lat 70. Nadwozie typu hatchback wykorzystywane jest i było przez producentów z całego świata, m.in. w: samochodach miejskich, kompaktowych aż po pojazdy klasy średniej-wyższej. == Przegląd == Wśród hatchbacków wyróżnia się wersje 3-drzwiowe (para drzwi wejściowych i pokrywa bagażnika) oraz 5-drzwiowe (czworo | 12 | 143 |
mrc_184 | gdzie studiował morawiecki? | Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego | zamieszkali we Wrocławiu. Według Igora Jankego (publicysty „Uważam Rze”, oraz „Do Rzeczy”), Mateusz Morawiecki od 1979 roku pomagał w drukowaniu podziemnego „Biuletynu Dolnośląskiego” w tajnej drukarni w Wilczynie Leśnym pod Wrocławiem. Od grudnia 1981 brał udział w akcjach opozycyjnych: malowaniu napisów na murach, zrywaniu flag, rozklejaniu plakatów i ulotek, druku i kolportażu podziemnych pism oraz rozwieszaniu opozycyjnych transparentów. W latach 1983–1986 był wielokrotnie zatrzymywany i przesłuchiwany w związku z działalnością opozycyjną swego ojca, który ukrywał się wówczas przed organami ścigania. === Edukacja === W 1987 ukończył IX Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego we Wrocławiu, następnie rozpoczął studia na kierunku historia na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie w latach 1988–1989 brał udział w strajkach okupacyjnych. Studia te ukończył w 1992. Kształcił | 762 | 823 |
mrc_185 | kto projektuje samoloty? | S. Rogalski, S. Wigura i J. Drzewiecki | produkowano RWD-8, RWD-13 i RWD-14 Czapla. Od 1933 roku zespół RWD projektował i budował samoloty w ramach spółki Doświadczalne Warsztaty Lotnicze (DWL). Działalność wytwórni zakończyła się wraz z wybuchem II wojny światowej. == Historia == S. Rogalski, S. Wigura i J. Drzewiecki zaczęli projektować samoloty jako studenci w ramach powstałych w grudniu 1925 roku warsztatów Sekcji Lotniczej Koła Mechaników Studentów Politechniki Warszawskiej. Pierwszym samolotem skonstruowanym w warsztatach był zaprojektowany w 1926 roku przez J. Drzewieckiego samolot sportowy JD-2, zbudowany w liczbie 5 sztuk, a kolejną był prototyp samolotu WR-1 konstrukcji Wigury i Rogalskiego. W końcu 1927 roku powstała pierwsza wspólna konstrukcja trójki konstruktorów Rogalskiego, Wigury i Drzewieckiego – RWD-1 (początkowo nazwany RWD), który pozostał prototypem z powodu nadmiernych drgań konstrukcji | 241 | 279 |
mrc_186 | gdzie urodziła się margaret? | Stargardzie | Margaret, znana również jako Gaja Hornby lub Maggie, właśc. Małgorzata Jamroży (ur. 30 czerwca 1991 w Stargardzie) – polska piosenkarka, kompozytorka i autorka tekstów piosenek, z wykształcenia projektantka mody. Od 2020 właścicielka wytwórni płytowej Gaja Hornby Records. Zadebiutowała na rynku fonograficznym w 2013 minialbumem "All I Need". EP-ka promowana była przez singel „Thank You Very Much”, który notowany był na oficjalnych listach sprzedaży w Austrii, Niemczech i we Włoszech. Piosenka była także trzecim najlepiej sprzedającym się utworem w Polsce w 2013, za co ZPAV przyznał wokalistce wyróżnienie Cyfrowej Piosenki Roku. W lipcu 2013, reprezentując Polskę, zajęła drugie miejsce na Bałtyckim Festiwalu Piosenki w Karlshamn. W 2014 wydała debiutancki album studyjny pt. "Add the Blonde", który uplasował się na ósmym miejscu | 102 | 113 |
mrc_187 | jakie rośliny mają ssawki? | roślin pasożytniczych | Ssawki, haustoria (l. poj. haustorium) – odgałęzienia strzępek pasożytniczych grzybów lub drobne korzenie boczne roślin pasożytniczych, wrastające w ciało organizmu żywicielskiego i pobierające z niego substancje pokarmowe. Ssawki pasożytów łodygowych przenikają przez warstwę korową i miękiszową łodygi żywiciela, a po dotarciu do tkanki przewodzącej następuje wykształcenie elementów przewodzących i połączanie systemów przewodzących żywiciela i pasożyta. Pasożyty korzeniowe łączą się ssawkami z systemem przewodzącym rośliny żywicielskiej po wrośnięciu w jej korzenie. Rozwój ssawek związany jest z odbieraniem sygnałów chemicznych od rośliny żywicielskiej oraz zmiany potencjału redoks. Stwierdzono, że rozwój haustoriów roślin pasożytniczych może być hamowany przez abskularne grzyby mikoryzowe. Ssawki grzybów po wrośnięciu do komórek żywiciela kończą wzrost, różniąc się tym od innych infekcyjnych strzępek wewnątrzkomórkowych kontynuujących wzrost i przenikających tkanki | 113 | 134 |
mrc_188 | ile dzieci miał mozart? | Z szóstki dzieci, które przyszły na świat w trakcie 9-letniego małżeństwa Wolfganga i Konstancji (1782–1791), dzieciństwo przeżyli tylko dwaj synowie. | Wiedniu, zm. 19 lipca 1844 w Karlsbadzie) Z szóstki dzieci, które przyszły na świat w trakcie 9-letniego małżeństwa Wolfganga i Konstancji (1782–1791), dzieciństwo przeżyli tylko dwaj synowie. Żaden z nich nie ożenił się i nie pozostawił potomstwa. Ród Wolfganga Amadeusa Mozarta w linii prostej wymarł w połowie XIX w. == Twórczość == Mimo iż Mozart żył niecałe 36 lat, zdążył pozostawić po sobie kilkaset skrzących się dowcipem i wyróżniających słynną mozartowską lekkością oraz melodyjnością utworów. Ponad 50 symfonii, kilkadziesiąt koncertów fortepianowych, skrzypcowych, fletowych i na inne instrumenty solowe z towarzyszeniem orkiestry, blisko 20 mszy (a także słynne, acz niedokończone przez niego „Requiem”) oraz inne utwory muzyki kościelnej, 13 oper, które do dnia dzisiejszego znajdują się w repertuarze wszystkich teatrów operowych | 42 | 192 |
mrc_189 | kiedy zginął jan paweł 2? | 2 kwietnia 2005 | Jan Paweł II (, , właśc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) – polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958–1964), a następnie arcybiskup metropolita krakowski (1964–1978), kardynał prezbiter (1967–1978), zastępca Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski (1969–1978), 264. papież i 6. Suweren Państwa Watykańskiego w latach 1978–2005. Święty Kościoła katolickiego. Poeta i poliglota, a także aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrześcijańskiego. 16 października 1978 został wybrany na papieża przez drugie zgromadzenie kardynałów, po śmierci Jana Pawła I, który zmarł po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyjął imiona Jan Paweł dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wybór na Stolicę Piotrową miał szczególny wpływ na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji | 62 | 77 |
mrc_190 | gdzie urodziła się maria skłodowska-curie? | Maria Skłodowska urodziła się w Warszawie (wtedy znajdującej się w Królestwie Polskim, będącym częścią Imperium Rosyjskiego) | i Irène Joliot-Curie. == Życiorys == === Dzieciństwo i młodość w Królestwie Polskim === Maria Skłodowska urodziła się w Warszawie (wtedy znajdującej się w Królestwie Polskim, będącym częścią Imperium Rosyjskiego) jako piąte i ostatnie dziecko w rodzinie nauczycielskiej, wywodzącej się z drobnej szlachty. Jej ojciec Władysław, pochodził z rodziny, która miała prawo do posługiwania się herbem Dołęga, zaś matka z rodziny z herbem Topór. Dziadek Józef Skłodowski był szanowanym lubelskim pedagogiem. Ojciec Władysław Skłodowski był nauczycielem matematyki i fizyki oraz dyrektorem kolejno dwóch warszawskich gimnazjów męskich, zmuszony przez władze carskie prowadził również w domu stancję dla chłopców. Matka Bronisława Boguska, była przełożoną warszawskiej pensji dla dziewcząt z dobrych domów. Oboje rodzice wychowywali swoje dzieci w duchu głębokiego patriotyzmu. Rodzeństwem Marii | 88 | 212 |
mrc_191 | co to jest niepodległość? | pojęcie z zakresu politologii lub psychologii: * państwa – cecha państwa lub narodu, które nie zależą pod względem politycznym od innego państwa lub narodu, * myśli – niezależność od zewnętrznych czynników i okoliczności. | Niepodległość – pojęcie z zakresu politologii lub psychologii: * państwa – cecha państwa lub narodu, które nie zależą pod względem politycznym od innego państwa lub narodu, * myśli – niezależność od zewnętrznych czynników i okoliczności. Niektóre akty odzyskania niepodległości upamiętniane są jako święta narodowe, np.: * 4 lipca (Dzień Niepodległości) – rocznica uchwalenia Deklaracji niepodległości Stanów Zjednoczonych w 1776, * 11 listopada (Narodowe Święto Niepodległości) – rocznica odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918. | 16 | 237 |
mrc_192 | jakie drużyny w finale siatkówki? | Do sezonu 2002/2003 kwalifikowały się do niego – drogą rywalizacji sportowej – cztery najlepsze kluby wcześniejszych faz (tj. | System rozgrywek == Na przestrzeni lat zarówno sam system rozgrywek, jak i liczba klubów biorących udział w poszczególnych etapach siatkarskiej Ligi Mistrzów, a także sposób kwalifikowania się do każdego z nich, kilkakrotnie ulegały zmianom. Początkowo, w fazie grupowej występowało 12 drużyn (dwie 6-zespołowe grupy), później 16 (cztery 4-zespołowe grupy), następnie 20 (pięć 4-zespołowych grup), 24 (cztery 6-zespołowe grupy), 24 (sześć 4-zespołowych grup), potem 28 (siedem 4-zespołowych grup), zaś obecnie 20 (pięć 4-zespołowych grup). Obecnie rozgrywa się również 2-rundowe kwalifikacje o prawo startu w fazie grupowej w formie 4-zespołowych turniejów. Od samego początku decydujące rozstrzygnięcia zapadały podczas 4-drużynowego turnieju finałowego (tzw. "Final Four"). Do sezonu 2002/2003 kwalifikowały się do niego – drogą rywalizacji sportowej – cztery najlepsze kluby wcześniejszych faz (tj. | 776 | 901 |
mrc_193 | kto grał violette? | Martina Stoessel | Violetta – argentyński serial telewizyjny stworzony przez Pol-ka Producciones we współpracy z oddziałami Disney Channel (m.in. Ameryka Łacińska, Europa, Azja i Afryka), którego premiera odbyła się 14 maja 2012 roku. Od 14 czerwca 2022 dostępny w Polsce na platformie Disney+. W Polsce serial premierowo emitowany był na kanale Disney Channel od 18 lutego 2013, a emisja pierwszej serii na kanale TVN 7 odbywała się od 1 września 2014 do 7 lutego 2015 roku. Od 3 lipca do 22 października 2015 roku stacja TVN Fabuła wyemitowała ponownie pierwszy sezon. == Fabuła == === Sezon 1 === Violetta (Martina Stoessel) to dziewczyna, która nie jest świadoma swojego talentu do śpiewania. Odziedziczony po swojej matce, słynnej piosenkarce, która zginęła w wypadku, gdy Violetta | 591 | 607 |
mrc_194 | jak zakończyła się sprawa tomka komendy? | Sąd Najwyższy uniewinnił Tomasza Komendę. | Sprawa Tomasza Komendy – postępowanie karne przeciwko Tomaszowi Komendzie zakończone niesłusznym skazaniem w 2004 wyrokiem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu na karę 25 lat pozbawienia wolności za zgwałcenie i zabójstwo 15-letniej Małgorzaty Kwiatkowskiej w Miłoszycach (ok. 20 km na wschód od Wrocławia). Sąd Najwyższy oddalił kasację wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu jako bezzasadną. Karę odbywał w Zakładzie Karnym w Strzelinie. W połowie marca 2018 został przez sąd penitencjarny przy Sądzie Okręgowym we Wrocławiu warunkowo zwolniony z odbywania kary i wyszedł na wolność po 18 latach. 16 maja 2018 Sąd Najwyższy uniewinnił Tomasza Komendę. Według wyników sondażu opublikowanego w marcu 2018 przez Wirtualną Polskę o sprawie Tomasza Komendy słyszało 89% Polaków. Wspomnienia niesłusznie skazanego spisał dziennikarz Superwizjera TVN Grzegorz Głuszak w książce | 605 | 646 |
mrc_195 | z czym jest połączony pępek? | pozostałością po odpadniętej pępowinie. | Pępek (łac. "umbilicus") – blizna w środkowym punkcie brzucha będąca pozostałością po odpadniętej pępowinie. == Znaczenie medyczne == Pępek jest jednym z tzw. miejsc o zmniejszonym oporze (łac. "locus minoris resistentiae"), w którym ściana jamy brzusznej jest słabsza i bardziej podatna na zmiany patologiczne takie jak przepuklina. Pępek może także służyć do nieinwazyjnego, bezdotykowego mierzenia temperatury ciała, kiedy zastosowanie innych metod jest utrudnione lub niemożliwe (np. podczas niektórych operacji). Zmiany wyglądu pępka mogą świadczyć o zmianach ciśnienia wewnątrz jamy brzusznej. U kobiet ciężarnych pępek początkowo jest wklęsły, potem staje się płaski, a pod koniec ciąży – wypukły. Jest tak też z noworodkiem, w którego jelitach zbierają się bardzo duże ilości gazów spowodowanych mało urozmaiconym pokarmem. Podobne objawy można zaobserwować u | 69 | 108 |
mrc_196 | która planeta nie ma księżyców? | i Wenus nie mają księżyców. | i Wenus nie mają księżyców. Gazowe olbrzymy, o masach znacznie większych niż planety grupy ziemskiej, mogą utrzymywać rozbudowane systemy satelitów. Księżyce mają również cztery z pięciu planet karłowatych: Pluton ma pięć księżyców – jeden duży i cztery znacznie mniejsze, Haumea – dwa księżyce, a Eris i Makemake po jednym księżycu. W sumie planety i znane planety karłowate okrążają 194 naturalne satelity. Odkrycie księżyca planetoidy (243) Ida, Daktyla, zapoczątkowało serię odkryć księżyców planetoid. W grudniu 2018 znanych było 364 takich obiektów, będących planetoidami krążącymi wokół innych planetoid. Niektóre z takich układów, jak na przykład Antiope, to planetoidy podwójne, z dwoma składnikami porównywalnej wielkości. Natomiast okazała się być planetoidą potrójną. == Pochodzenie księżyców == Ze względu na orbitę księżyce dzieli się na | 0 | 27 |
mrc_197 | kto założył inpost? | Rafał Piotr Brzoska | Rafał Piotr Brzoska (ur. 13 listopada 1977 w Raciborzu) – polski przedsiębiorca, menedżer, inwestor i mecenas start-upów. == Życiorys == Absolwent I LO im. Kasprowicza w Raciborzu i krakowskiej Akademii Ekonomicznej. Twórca, założyciel, współwłaściciel i prezes zarządu międzynarodowej Grupy Kapitałowej Integer.pl. W 2006 założył firmę InPost i zorganizował w Polsce sieć samoobsługowych paczkomatów. W 2011 zadebiutował na liście najbogatszych Polaków. W 2021 zajął siódme miejsce na liście najbogatszych Polaków magazynu „Forbes”, z majątkiem wycenianym na 5,7 mld zł. W 2022 założył Rafał Brzoska Foundation, której celem jest finansowe i mentorskie wspieranie młodych utalentowanych ludzi. Konsul honorowy Republiki Łotwy. Interesuje się lotnictwem wojskowym i sportami ekstremalnymi. Od 2019 mąż prezenterki pogody i działaczki społecznej Omeny Mensah, z którą ma syna Vincenta | 0 | 19 |
mrc_198 | w którym roku została uchwalona konstytucja 3 maja? | uchwalona 3 maja 1791 roku | Konstytucja 3 maja, właśc. Ustawa Rządowa z dnia 3 maja – uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa regulująca ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Powszechnie przyjmuje się, że Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po konstytucji amerykańskiej z 1787 r.) spisaną konstytucją. Uchwalona przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego wraz ze "stanami skonfederowanemi w liczbie podwóyney naród Polski reprezentującemi". Została zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Konstytucja zmieniła ustrój państwa na monarchię dziedziczną, ograniczyła znacząco demokrację szlachecką, odbierając prawo głosu i decyzji w sprawach państwa szlachcie nieposiadającej ziemi (gołocie), wprowadziła częściowe zrównanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz stawiała chłopów pod ochroną państwa, | 58 | 84 |
mrc_199 | kto uczył seagala sztuk walki? | aikido uczył go sam Morihei Ueshiba. | autobiograficzne”. Zna dalekowschodnie sztuki walki – aikido, judo, karate, kendo i kung-fu. Aktor twierdził też, że aikido uczył go sam Morihei Ueshiba. Tymczasem Ueshiba zmarł, zanim Seagal przybył do Japonii. Seagal był krytykowany przez byłych kaskaderów, którzy mieli okazję pracować z nim w filmach. Kane Hodder, Stephen Quadros, oraz Gene LeBell zarzucali Seagalowi, że uderza ich intencjonalnie. W podobny sposób wypowiadali się o nim niektórzy aktorzy. Sean Connery powiedział, że podczas kręcenia filmu "Never Say Never Again" Seagal złamał mu nadgarstek. Seagal miał wiele procesów ze strony aktorek, zarzucających mu molestowanie. Takie zarzuty postawiła mu m.in. Portia de Rossi, Rachel Grant. W 1997 podczas przyjęcia w domu Sylwestra Stallone w Miami, Seagal przechwalał się, że skopałby tyłek Van Damme'owi. Van | 117 | 153 |