Datasets:

long292

/

PADNCH_3

like 0

Nhị thập ngũ nhật, dĩ đản nhật vi Thiên khánh thánh tiết.

Ngày 25, lấy ngày sinh làm Thiên khánh thánh tiết.

Lục nguyệt, sơ ngũ nhật, biếm Lễ bộ Thượng thư Đàm Văn Lễ, Ngự sử đài Đô ngự sử Nguyễn Quang Bật đẳng vu Quảng Nam, tầm sát chi.

Tháng 6, ngày mồng 5, biếm bọn Lễ bộ thượng thư Đàm Văn Lễ, Ngự sử đài đô ngự sử Nguyễn Quang Bật vào Quảng Nam, rồi giết đi.

Chiêu Nhân hoàng hậu dĩ tì thiếp đắc sủng, sinh đế nhi tảo một. 𱝅

Chiêu Nhân hoàng hậu là ty thiếp được Hiến Tông yêu, sinh ra vua nhưng mất sớm.

Thứ mẫu Kính phi vô tử, dưỡng vi kỷ tử, ý dục lập chi, khủng đại thần bất tòng, dĩ kim lộ, Văn Lễ bất thụ.

Mẹ thứ là Kính phi không có con trai, nuôi làm con mình, có ý lập làm vua, sợ các đại thần không theo, đem vàng đút lót, nhưng Văn Lễ không nhận.

Cập Hiến Tông đại tiệm, Văn Lễ dữ Quang Bật thụ di chiếu phụ hoàng thái tử tự vị.

Đến khi Hiến Tông ốm nặng, Văn Lễ và Quang Bật nhận di chiếu phụ tá hoàng thái tử nối ngôi.

Đế thâm hám chi.

Vua căm giận lắm.

Chí thị, dĩ Khương Chủng, Nguyễn Nhữ Vi mưu biếm nhị nhân hành Quảng Nam thừa tuyên sứ.

Đến đây, dùng mưu của Khương Chủng, Nguyễn Nhữ Vi biếm hai người làm Thừa tuyên sứ Quảng Nam.

Chí Chân Phúc huyện đại giang, đế sử nhân đạo truy bức lệnh tự tận.

Khi họ đến sông lớn huyện Chân Phúc , vua sai người đuổi theo bắt phải tự tử.

Nhị nhân đương đầu thuỷ trung, ngâm quốc ngữ thi nhi một.

Hai người khi sắp gieo mình xuống nước, ngâm thơ quốc ngữ rồi mới mất.

Hậu đình thần tâm tri nhị nhân tử phi kì tội, tranh chi, đế quy cữu ư Nhữ.

Sau đình thần trong bụng ai cũng biết là hai người chết không đáng tội, can vua, vua đổ tội cho Nhữ

Vi toại sát chi.

Vi rồi giết y.

Dĩ Lê Tung vi Thanh Hoa Thừa tuyên sứ.

Lấy Lê Tung làm Thừa tuyên sứ Thanh Hoa.

Khởi Ngô Hoán vi Thanh Hoa Hiến sát sứ.

Khởi phục Ngô Hoán làm Hiến sát sứ Thanh Hoa.

Hoán tiền bị sung quân, tái thí trúng sinh đồ, chí thị khởi dụng.

Hoán trước đây bị sung quân , sau lại thi đỗ sinh đồ, đến đây được bổ dụng lại.

Chính Xuân, sơ, Nhân Mục môn Trần quản lĩnh, bản Trần triều chi ngoại tôn sinh nhị nữ, trưởng viết Tùng, thứ viết Trúc.

Mùa xuân, trước đây, viên quản lĩnh họ Trần người làng Nhân Mục vốn là cháu ngoại của triều Trần sinh được 2 người con gái, con trưởng tên là Tùng, con thứ tên là Trúc.

Đế văn Tùng hữu mĩ sắc, tuyển nhập hậu cung, sinh hoàng tử nhi tảo một.

Vua nghe nói Tùng có sắc đẹp, chọn vào hậu cung, sinh được hoàng tử nhưng mất sớm.

Hậu Trúc diệc nhập thị.

Sau Trúc cũng được vào hầu .

Nhị nguyệt, tuyển hoàng đinh.

Tháng 2, tuyển hoàng đinh.

Truất Phạm Khiêm Bính vi Hải Dương Hiến sát sứ.

Truất Phạm Khiêm Bính làm hiết sát sứ Hải Dương.

Thời, Khiêm Bính toạ dữ Lê Sạn thạch chí, vi triều trung sở hặc, cố truất chi.

Bấy giờ, Khiêm Bính phạm tội cùng với Lê Sạn khắc đá làm bia, bị quan trong triều tâu hoặc nên phải truất.

Triệu Phụ Dực huyện Tri huyện Nguyễn Quý Nhã vi Đề hình giám sát ngự sử.

Triệu viên Trị huyện Phụ Dực Nguyễn Quý Nhã về làm Đề hình giám sát ngự sử.

Tiên thị,.

Trước đây,

Quý Nhã ứng chế lạc vận bị truất.

Quý Nhã làm bài ứng chế lạc vần bị truất.

Chí thị triệu hoàn dụng chi.

Đến đây triệu về bổ dụng.

Hạ, tứ nguyệt, thập tam nhật, khởi phục Đỗ Nhân nhưng Lễ bộ Hữu thị lang, Hàn lâm viện thị độc, Tham chưởng Hàn lâm viện sự, dĩ Nhân đinh mẫu ưu thuỷ phục khuyết cố dã. [

Mùa hạ, tháng 4, ngày 13, khởi phục Đỗ Nhân là Lễ bộ hữu thị lang, Hàn lâm viện thị độc, Tham chưởng Hàn lâm viện sự, vì Nhân về nghỉ tang mẹ vừa hết trở.

Cải định quân hiệu dũng sĩ phó quân dĩ hạ.

Đổi lại quân hiệu từ chức dũng sĩ phó quân trở xuống.

Đinh Mão, tam niên.

Đinh Mão, năm thứ 3 , .

Dĩ Nguyễn Xao vi Hải Dương Thừa tuyên sứ.

Lấy Nguyễn Xao làm Thừa tuyên sứ Hải Dương.

Hậu Xao tốt vu nhiệm sở.

Sau Xao chết ở nhiệm sở.

Tịnh tứ bì biền quan phục nhất phó, thường phục nhất sáo.

] lại ban một bộ mũ áo quan võ bằng da và một bộ thường phục.

Thiên Tích kiến đế tướng, đề thi viết: An Nam tứ bách vận vưu trường, Thiên ý như hà giáng quỷ vương.

Thiên Tích thấy tướng vua, đề thơ rằng: An Nam tứ bách vận vưu trường, Thiên ý như hà giang quỷ vương?

Phúc khảo thư toán nhất bách tứ thập tứ nhân, trúng giả Nguyễn Tử Kì nhị thập ngũ nhân, sung Hoa Văn học sinh.

Phúc khảo 144 người về môn viết chữ và làm tính, người đỗ là bọn Nguyễn Tử Kỳ 25 người được sung làm Hoa văn học sinh.

Tân trí cường lực ti.

Đặt thêm ty Cường lực .

Tri phủ Nguyễn Chí bị ngoại thích Khương Chủng thân nhân đả tử phục tô.

Tri phủ Nguyễn Chí bị thân nhân của bọn ngoại thích Khương Chủng đáng chết lại sống lại.

Vi nhân bất khuất.

Chí là người cứng cỏi bất khuất.

Khương Chủng thân nhân Nguyễn Trọng nã vu Đình uý ngục đả tử, phao vu thành ngoại.

Thân nhân của Khương Chủng là Nguyễn Trọng bắt Chí giam vào ngục của ty Đình uý rồi đáng chết, vứt xác ra ngoại thành.

Tử tôn dĩ tịch bao chi nãi quy nhi táng, hốt nhiên phục tô.

Con cháu lấy chiếu bó xác lại đem về định chôn, bỗng nhiên Chí sống lại.

Nặc vu đệ tử gia, nhật tắc nhũng cư, dạ.

Sau đó, phải ẩn náu ở nhà con em

bạc thụ thượng.

ngủ trên cây.

Thê tử dĩ tha nhân hài cốt táng chi, hành trai như cư tang lễ, dĩ kinh tam niên hương thôn bất tri.

Vợ con lấy hài cốt của người khác đem chôn, rồi làm chay theo như lễ để tang, đã qua 3 năm mà hàng xóm không ai biết cả.

Chí Hồng Thuận, Kỷ Tị niên, nghĩa sư khởi, nghệ khuyết trần từ, hứa nhập Bí thư xá nhân, tứ hiệu Hoàn Sinh.

Đến năm Kỷ Tỵ đời Hồng Thuận, quân khởi nghĩa nổi dậy , Chí đến cửa khuyến trình bày, được cho vào làm Bí thư xá nhân và được ban tên hiệu là Hoàng Sinh.

Nguỵ Mạc thời, quan chí Nghĩa Hưng, Cao Bằng đẳng phủ tri phủ.

Thời Nguỵ Mạc, làm quan đến tri phủ các phủ Nghĩa Hưng và Cao Bằng.

Tam nguyệt, đế bái yết Tây Kinh.

Tháng 3, vua bái yết Tây Kinh.

Nhị thập tứ nhật Mậu Tuất, hoàn tự Tây Kinh, trú dinh vu Xuân Đỗ hành điện, thân hạnh Chân Nguyên điện, cố chiêm phúc địa.

Ngày Mậu Tuất 24, vua từ Tây Kinh trở về, đóng dinh ở hành điện Xuân Đỗ, thân hành ngự điện Chân Nguyên, đi xem xét phúc địa.

Dĩ Nguyễn Thì Ung vi Thanh Hoa thừa tuyên sứ.

Lấy Nguyễn Thì Ung làm Thừa tuyên sứ xứ Thanh Hoa.

Hộ bộ Tả thị lang Dương Trực Nguyên, Đông các hiệu thư Chu Tống Văn, Hàn lâm viện kiểm thảo Đinh Thuận đẳng hạ Vũ Tông tức vị;.

Bọn Hộ bộ tả thị lang Dương Trực Nguyên, Đông các hiệu thư Chu Tống Văn và Hàn Lâm viện kiểm thảo Đình Thuận mừng Vũ Tông lên ngôi;

Mậu Thìn, tứ niên.

Mậu Thìn, năm thứ 4 , .

đẳng tam thập lục danh đồng Tiến sĩ xuất thân.

36 người đỗ đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân.

Dĩ Nguyễn Bá Tuấn vi Thanh Hoa Tổng binh thiêm sự, Nguyễn Trung vi Thanh Hoa Hiến sát sứ.

Lấy Nguyễn Bá Tuấn làm Tổng binh thiêm sự Thanh Hoa, Nguyễn Trung làm Hiến sát sứ Thanh Hoa.

Dĩ Mạc Đăng Dung vi Thiên vũ vệ đô chỉ huy sứ ti đô chỉ huy sứ.

Lấy Mạc Đăng Dung làm Thiên vũ vệ đô chỉ huy sứ ty đô chỉ huy sứ.

Đăng Dung Bình Hà, Cao Đôi nhân dã. [

Đăng Dung là người xã Cao Đôi , huyện Bình Hà

huyện kì tiên tổ Mạc Đĩnh Chi, Trần triều trạng nguyên, quan chí Tả bộc xạ.

tiên tổ Đăng Dung là Mạc Đĩnh Chi, Trạng nguyên triều Trần, làm quan đến Tả bộc xạ.

nhi cư yên.

rồi trú tại đó.

Bình sinh Hịch, Hịch thú bản xã Đặng Xuân trưởng nữ, sinh tam nam, trưởng viết Đăng Dung, thứ viết Đốc Tín, quý viết Quyết.

Bình sinh ra Hịch, Hịch lấy con gái trưởng của Đặng Xuân người cùng xã, sinh được ba con trai, con trưởng là Đăng Dung, con thứ là Đốc Tín, con út là Quyết.

Đăng Dung hữu dũng lực, dĩ vũ cử nhập Túc vệ, chí thị nãi bái thị chức.

Đăng Dung có sức khoẻ, vì đỗ võ cử, được sung vào quân túc vệ, đến đây phong cho chức này.

Hạ, lục nguyệt, dĩ Đỗ Nhân vi Ngự sử đài phó đô ngự sử.

Mùa hạ, tháng 6, lấy Đỗ Nhuận làm Ngự sử đài phó đô ngự sử.

Hộ bộ Tả thị lang Dương Trực Nguyên hoàn tự Minh, đế dĩ tượng hốt ngân đai tứ chi.

Hộ bộ tả thị lang Dương Trực Nguyên từ nhà Minh trở về, vua ban hốt ngà và đai bạc cho ông.

Đông, thập nguyệt, sơ tứ nhật, hạ Ngự sử đài phó đô ngự sử Đỗ Nhân vu Đình uý ngục.

Mùa đông, tháng 10, ngày mồng 4, giam Ngự sử đài phó đô ngự sử Đỗ Nhân vào ngục của ty Đình uý.

Nhân dĩ ngôn sự ngỗ chỉ hệ ngục, tầm phóng chi.

Nhân vì tâu việc trái ý vua phải giam vào ngục, sau lại được tha.

Hắc La La quốc nhân xâm nhập Chu Thôn Điền quan.

Người nước Hắc La La xâm nhập cửa ải Chu Thôn Điền .

Đế nãi dĩ Bắc quân Đô đốc phủ Trần Thúc Mại vi Hữu du kích dinh phó tướng, Phạm nhất Ngạc vi Ký lục tiên.

Vua sai Bắc quân đô đốc phủ Trần Thúc Mại làm Hữu du kích dinh Phó tướng, Phạm Nhất Ngạc làm Ký lục đi trước,

Đáo Chu Thôn Điền phận, lập giới kiệt, tầm mệnh Quýnh đẳng kinh lí Thuận Hoá xứ Thuỷ Vĩ, Chu Quan địa phương dĩ tu lí quan ải.

Đến địa phận Chu Thôn Điền liền dựng cột mốc địa giới, rồi sai bọn Quýnh đi kinh lý các vùng Thuỷ Vĩ , Chu Quan xứ Thuận Hoá để tu sửa quan ải.

Kỉ Tị, ngũ niên.

Kỷ Tỵ, năm thứ 5 , .

Xuân, nhị nguyệt, canh tịch điền, lỗi chiết.

Mùa xuân, tháng 2, vua cày ruộng tịch điền, cày bị gãy.

Kính Thiên điện Càn Nguyên hồng chung bồ hãn đoạn, chung tự lạc.

Quai chuông lớn Càn Nguyên ở điện Kính Thiên bị gãy, chuông rơi.

Dĩ Nguyễn Thừa Nghiệp kiêm chưởng Tông nhân phủ Tông nhân lệnh, tử Mô tổng lĩnh các túc vệ.

Lấy Nguyễn Thừa Nghiệp kiêm chức Tông nhân lệnh ở phủ Tông Nhân, Con là Mô coi cả quân túc vệ.

Tam nguyệt, sắc Chinh Man tướng quân Lê Quýnh, Trịnh Hựu đẳng ban sư hoàn.

Tháng 3, ra lệnh cho bọn Chinh Man tướng quân Lê Quýnh và Trịnh Hựu đem quân về.

tính hiếu dũng, nhân yết Giao hoàn cung, thừa Viện Vân tượng đầu nhập Đông Hoa môn.

tính ưa vũ dũng, nhân khi đi tế Giao trở về cung, cưỡi trên đầu voi Viện Vân vào cửa Đông Hoa.

Lệnh các ti cập ngũ phủ công tượng tương nhập ngự tiền dẫn tuyển, tịnh loại các trấn công tượng hồi vu kinh sư tuyển nhập ngự tượng, sung bổ các vệ.

Hạ lệnh cho các ty năm phủ đem voi công vào trước mặt vua để lựa chọn và kê khai voi công của các trấn đem về kinh sư chọn làm voi ngự để bổ sung cho các vệ.

Thiết Cung môn thừa chế giám, như ti lễ giám, Ngự tượng Ngự mã nhị ti.

Đặt chức Cung môn thừa chế giám, như tư lễ giám, hai ty Ngự tượng, Ngự mã.

Thiết Ngự tượng giám, Ngự mã giám.

Đặt chức Ngự tượng giám, Ngự mã giám.

Ngự tượng đái đao nội sứ, trước thuỷ ngân mạo, hoạ kim quỳ hoa.

Ngự tượng đái đao nội sứ thì đội mũ thuỷ ngân, vẽ hoa quỳ vàng.

Ngự.

Ngự

mã trước thuỷ ngân mạo hồng quỳ hoa.

mã đội mũ thuỷ ngân vẽ hoa quỳ đỏ.

Ngự mã Ngự tượng nhị giám đấu lực, trì trượng tương kích tự Thanh Dương môn chí Thái miếu môn ngoại, đế dĩ vi lạc, dĩ tiền bạch thưởng chi.

Hai giám ngự mã, ngự tượng đấu sức với nhau, cầm gậy đánh nhau từ cửa Thanh Dương đến ngoài cửa Thái Miếu, vua lấy làm thích, thưởng cho tiền và lụa .

Đế tự tức vị chi hậu, mỗi dạ dữ cung nhân hàm tửu vô lượng.

Từ khi lên ngôi, vua đêm nào cũng cùng cung nhân vui đùa uống rượu vô độ.

Tuý tức sát chi.

Khi rượu say liền giết cả cung nhân.

Vạn dân ta oán nhi đế phất thuân, hựu tâm hoài sai kị.

Muôn dân ta oán mà vua vẫn không chừa, lại mang lòng ngờ vực, đố kỵ.

Phàm tiền nhật thần hạ chi bất lập kỷ giả, vãng vãng tru chi.

Các quan người nào ngày trước không lập mình, thì thường giết đi.

Hựụ.

Lại

mật sử nội nhân Nguyễn Đình Khoa vãng thể sát chư thúc phụ huynh đệ phàm nhị thập lục vương.

ngầm sai nội nhân Nguyễn Đình Khoa dò xét cả 26 vương là các chú và anh em của vua.

Nhi Kinh Vương dĩ thúc phụ, đào độn bất tri sở chi, độc Giản Tu công dĩ thúc bá chi tử, hệ ngục đắc thoát.

Trong đó, Kinh Vương là chú đã chạy trốn không biết đi đâu, chỉ có Giản Tu công là con chú bác bị giam vào ngục trốn thoát được.

Do thị, nhân nhân tự nguy ích, tư tác loạn.

Do vậy, mọi người đều cảm thấy nguy đến thân mình, càng nghĩ đến việc nổi loạn.

Mệnh Đô đốc Bảo Lộc bá Lê Tử Vân, Vũ Cảnh đẳng vãng kinh lí Quảng Nam địa phương.

Sai bọn Đô đốc Bảo Lộc bá Lê Tử Vân và Vũ Cảnh đi kinh lý vùng Quảng Nam.

Tiên thị, Hồng Đức nguyên niên, Thánh Tông thân chinh Chiêm Thành đắc Trà Toại thê tử quy vu bản quốc, trí cư Bảo Khánh môn ngoại cơ tam thập niên.

Trước đây, năm Hồng Đức thứ 1, Thánh Tông thân hành đi đánh Chiêm Thành bắt được Trà Toại và vợ con nó đem về nước ta an trí ở ngoài cửa Bảo Khánh gần 30 năm.

Chí Cảnh Thống niên gian, tử Trà Phúc đạo kì phụ Trà Toại hài cốt đào quy kì quốc, lưu nhất thân tỉ, ư binh tiển thời thuỷ vong.

Đến thời Cảnh Thống, con là Trà Phúc mang trộm hài cốt của cha là Trà Toại trốn về nước, để lại một người chị ruột, đến khi có binh hoả mới chết.

Chí thị, chư thế gia công thần Chiêm nô cư điền trang diệc đào hồi quốc.

Đến nay, nô lệ người Chiêm của các nhà thế gia, công thần ở các điền trang cũng bỏ trốn về nước.

Vũ Cảnh dịch tấu ngôn, tác loạn giả,.

Vũ Cảnh cho chạy trạm tâu vua là người Chiêm làm loạn.

Đế lệnh sát Chiêm nhân đãi tận, bất tri tác loạn giả, Chiêm nhân Chế Mạn đẳng.

Vua hạ lệnh giết người Chiêm đến gần hết, không biết rằng kẻ làm loạn chính là bọn người Chiêm Chế Mạn .

Cố, mệnh Cảnh đẳng vãng kinh lí.

Do đó, vua sai bọn Cảnh đi kinh lý.

Dĩ Dương Trực Nguyên vi Ngự sử đài đô ngự sử.

Lấy Dương Trực Nguyên làm Ngự sử đài đô ngự sử.

Thu, bát nguyệt, chiếu bổ Chiêm nhân câu chấp giả, tận sát chi.

Mùa thu tháng 8, xuống chiếu bắt giết hết những người Chiêm hiện đang bị giam giữ.

cục nho sinh bản quan bảo kết khảo thí, niên thâm, tài cán tịnh Hội thí trúng trường tịnh đắc trừ dụng.

cục do bản quan bảo kết khảo xét, người nào lâu năm, tài cán, và thi Hội trúng trường đều được bổ dụng.

Thần thiết kiến, Giám sinh, nho sinh niên vị chí tam thập, sung vị mãn thập ngũ niên, đãn dĩ Hội thí trúng trường, vãng vãng kiểu hãnh cầu tiến, hữu sở giảo nhiễu bất tiện.

Thần trộm thấy giám sinh, nho sinh chưa đến 30 tuổi, vào học chưa đầy 15 năm, chỉ vì thi Hội trúng trường lại hay được may mắn tiến thân, như thế thì có sự hỗn loạn không ổn.

Phục khất, kế kim Giám sinh, nho sinh niên dĩ chí tam thập dĩ thượng, sung dĩ mãn thập ngũ niên dĩ thượng, bản quan phương đắc bảo tuyển trừ dụng như lệ.

Cúi xin kể từ nay, các giám sinh, nho sinh tuổi từ 30 trở lên và vào học đã đủ 15 năm trở lên thì bản quan mới được bảo cử bổ dụng như lệ.

Ninh quận công Lê Quảng Độ đẳng tấu vân: "Thần đẳng thiết kiến, Dương Đức Giản sở ngôn thành hữu lí, nhiên trung gian do hữu vị bị, kim thần đẳng tái phụng nghị các điều:.

Bọn Ninh quận công Lê Quảng Độ tâu rằng: bọn thần trộm thấy những lời của Dương Đức Giản thực cũng có lý, nhưng do đó vẫn còn có chỗ chưa đủ, nay bọn thần xin bàn lại các điều

Nhược niên thâm tài cán vô trúng trường, mãn nhị thập ngũ niên dĩ thượng giả,.

Nếu là người tuổi cao, có tài, không trúng trường mà đủ 25 năm trở lên

diệc hứa bảo kết khảo thí, trừ châu huyện nhị chức.

thì cũng cho bảo kết khảo thí, bổ làm các chức tá nhị ở châu, huyện.

Kì dĩ kinh dẫn tuyển nhi vị mãn niên hạn giả, đãi mãn niên hạn phương đắc trừ dụng.

Người nào đã qua dẫn tuyển nhưng chưa đủ niên hạn, phải đợi đủ niên hạn mới được bổ dụng.

Nhược hoàng hậu thân thuộc miêu duệ tịnh khai quốc công thần tử tôn sung Sùng Văn quán nho sinh, tuân như tiền lệ.

Còn như dòng dõi thân thuộc của hoàng hậu và con cháu các khai quốc công thần sung làm Nho sinh ở Sùng Văn quán thì vẫn theo lệ cũ.