Datasets:

rasdani

/

cohere-wikipedia-2023-11-yo

like 0

20231101.yo_2050_34

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Itùmò: Ìyá kan wà tí ó ń gbe àdúgbò yìí ni ayé ojoun. Kó sì ìgbà ti àwon ènìyàn dé òdò rè tí kìí ni oúnje àdi`dùn. Nìgbà ti ò dì wí pe gbogbo ènìyàn bere si fi ounje ìyà yìí júwè adúgbò naa ni wòn kúkú wa n pe adugbo yìí ní Ajítáádùn (Ají-ta-dídùn).

20231101.yo_2050_35

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Ilé-Àwòrò-òsé: ìtàn ti a gbo nipa adugbo tabi agbo-ile yì so fun wa pe ilé. Àwòrò-òsé je ibi pàtàkì ti won ti ma n se orò, ò sì tun je ile-Olorisa.

20231101.yo_2050_36

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Ìlé-Olúóde: A gbó pe ode ni ìran àwon wònyí n se láti ìgbà ìwásà. Ibe sì nì Olórí àwon ode n gbe.

20231101.yo_2050_37

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Ile-Olorirawo: Adugbo ati Agbo-ile ni eyi je. Ìtan ti a si gbo nipa won núpé ìbè ni Olori awon awo tedo sì.

20231101.yo_2050_38

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Ìgbonnìbí: jé òkan nínú àwon oba akíkanjú ti o wolè ni ìlá. Níbi ti o wolè sin i a n pe ni Ìgbonnìbí loni yìí.

20231101.yo_2050_39

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Òkè-Alóyin: Odò kan ti o n san ni àdúgbò yì, wón ma n lo omi yì láti fi se ìmúláradá àwon omo wéwé.

20231101.yo_2050_40

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Ilé-Alápìnni: Ìtàn so pe idile Oloje tabi eleegun ni won je. Àwon sin i Olórí gbogbo àwon eégún.

20231101.yo_2050_41

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Ilé-Awúgbo: àwon ìdílé yi saba ma n gbìn erè kan ti a n pen i awúje, èyítí o ti gbilè ti won fi n pe won lórúko loni.

20231101.yo_2050_42

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Òkè-Ògbún: Nígbàtí ìlú ko ti làjú àdúgbò yin i wón ma sábà ko gbogbo àwon òhun ìdòtí pamó si, o si je ògbun eyìti wòn so di oke-ògbún lòni yì.

20231101.yo_2050_43

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Òkè-Àgó: Gégé bí ìwádìí tí mo se, àdúgbò yìí ni àwon tí ó kókó tèdó sí ìlú yìí dé sí. Láyé ìgbà náà, kò ì tí ì sí ilé-búlókù, àgó ni wón ma ń pa, ibi tí wón rook pàgó sí ni wón wó ń pè ní òkè-àgó ní oorí pé, ó bó sí ibi tí òké wà.

20231101.yo_2050_44

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Ilé-Ita: Gégé bí ìtàn se so, ní orí ilè yí nì àwon ará ìlú pàápàá jùlo àwon àgbàgbà lókìnrin ti ma ń ta ayò bí wón bá ti took dé láyé ìgbà náà. Ilè-ìtayò nì wón ń kókó pè é kó tó di wí pé, wón kó ilé síbè gan-gan. Ilè-ìtayò ni ó wá yí padà sí ilé-ìtayò, ìgbà tí ó yá, wón so ó di ilé-ita. Eyí ni, ibi tí a ti ń ta ayò.

20231101.yo_2050_45

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Ilé-Okógbà: Àdúgbò yìí gba orúko rè nípa sè Baba kan tí ó fé ràn isé oko púpò. wón ní Bàbá yìí ma ń fi àyíká ilé e rè gbin orisirisi nǹkan lódodún sùgbón wón wí pé, àwon eran òsìn bíi ewúré ma ń yo ó lénu púpò. Nígbà tí ó yá, ó wá bèrè sí ní pa àwon erúré tó bá ti won ú ogbà a rè. Eléyìí ló wá fà á tí ìjà fi wà láàárín òun àti àwon ènìyàn, ni wón bá fim ni orúko wí pé, Baba ológbà. Léhùn tí bàbá yìí kú tán, ni wón bá ń pe àdúgbò ibè ní ilé-Ológbà.

20231101.yo_2050_46

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Ìdí-Isin : Gégé bí ìwádìí, won ni igi ńlá kan wa níbè nígbà náà tí a ń pè ní igi-isin. wón wí pé, lábé rè ni wón ti ma ń gba aféfé nítorí pé igi-ńlá ni, wón sì tún ma ń je èso ara rè. Bí ó tilè jé pé, èyìn ìlú ni igi-isin yìí wà, sùgbón ní gbà tí wón kó ilé de ibè, ni wón bá ń pè é ní ìdí-isin

20231101.yo_2050_47

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Ilé-Lódò: wón ní àdúgbò yìí jé ibi ilè àkèrò nígbà náà. Odò kékeré kan sì wà níbè nígbà náà tí wón ń pon mu. Orúko Odò yìí ni a ń pè ní Odò-àwéré, Ibí yìí ni àdúgbò yìí tí gba orúko rè.

20231101.yo_2050_48

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Ilé- ńlá: Wón wí pé láàti àdúgbò kan tí a ń pè ní ilé-ńlá nilu ilé-ifè ni àwon àdúgbò yìí ti sè wá nípa sè ogun Ìdí nìyìí tí wón fi ń pè é ni ilé-ńlá.

20231101.yo_2050_49

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Òkè-Ganmo Àdúgbò yìí gba oríko jè láà ti ìlú kan tí ó wà ní tòsí ìlorin tí a ń pè ní Gunmo. Lati ìlú yìí ni wón ní àwon ènìyàn tó kókó tèdó sí sórí ilè náà o wá. Ìdí nìyìí tí wón fi ń pè é ní àdúgbò ara ganmo títí ó fid i wí pé, wón ń pè rí òkè-Ganmo.

20231101.yo_2050_50

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Òkè-Abà Àdúgbò yìí náà jé òkan lára àwon àdúgbò tó tí pé jù nilu yìí. wón wí pé, nígbà tí ìlú kò ì tíì pò rárá, bí ènìyàn dúrói ní àdúgbò yìí, yóó máa wo gbogbo ìlú tókù ketekete, ìdí nìyìí tí wón kúkú fi ń pe ibè ní òkè-abà.

20231101.yo_2050_51

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Ilé- alágbè Àdúgbò yìí gba orúko nípasè igi-tòròmogbè tí wón ma ń gbìn sí àyíká ilé ní agbègbè náà. Wón ní àdúgbò á wón ti ń kókó gbin igi yìí ní ìlú yìí náà ni wón so di ilé-alágbè títí di òní yìí.

20231101.yo_2050_52

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Ìsàlè-ojà Àdúgbò yìí ni àdúgbò tí ó wa ní ojúde-ojà gan-an tí wón ti ń ná jà di òní-olónú. Àdúgbò yìí kò jìnnà sí ilé-Oba.

20231101.yo_2050_53

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Oníbàtá Láyé ojóun, wón ní, Olórí àdúgbò yìí ni wón fi je olórí àwon alubàbá àti igangan ní ìlú yìí. Láàti ìgbà tí wón ti fi je é, ni wón ti ń pè é ní baba-oníbàbá, tí wón sì ń pe ilé e jè ní ilé Baba-oníbàtá. Lati ibí yìí ni wón ti so àdúgbò ibè ní àdúgbò oníbàtá èyí ni àdúgbò ilé Baba oníbàtá.

20231101.yo_2050_54

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Olú-ìpo Orúko oyè kan pàtàkì ni orúko àdúgbò yìí. Ìwádìí fihàn wí pé, eni tí ó je oyè yìí nígbà ìkéjì jé akíkanjú ènìyàn tí ó lágbára tí ó sì tún jé ode. Oyè yìí ti di àsómodómo.

20231101.yo_2050_55

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Ìlálè Wón wí pé, nígbà kan tí àwon ará ìlú-òbà wá sígun bá àwon ìlú pàmò wón wí pé nígbà tí wón dé lojiji, ni enìkan nínú àwon asájú tàbí olóyè ìlú pàmò bá fowó fa ìlà tàbí fowó la ilè wí pé àwon ará ìlú-òbà kò gbodò kojá ilà yen kí won tó pa dà séhìn sùgbón wón dá ilà náà kojá tí ó sì fa ìjà ńlá. Ibi tí wón ti ja ìjà tí ó wá di ìlálè lónìí.

20231101.yo_2050_56

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Aráròmí Ìtàn fi yé wa wí pé, ogun ló lé àwon tí ó tèdó sí àdúgbò yí wá. Nígbà tí wón dé, ìlú pàmò gbà wón láàyè láàti dúró tì wón. Ìdí nì yìí tí wón fi ń pe ibè ní aráròmí.

20231101.yo_2050_57

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Tèmíoire Gégé bí ìtàn ti so, eni tí ó kókó tèdó sí àdúgbò yìí wá láàti se àtìpó fún ìgbà díè ni sùgbón nígbà tí ó di wí pé ìwà sè dára, tí ó sì kó àwon ènìyàn móra, ni ó bá kúkú fi ibè se lé. Isé àgbè ni a gbó wí pé ó ma ń se, ó ń gbé ní òdò okùnnn kan kí ó tó di wí pé òun náà kó ilé ara rè. Ibi tí ó wá lo kó ilé ara rè sí ni ó pè ní tí èmí di ise ní ìlú pàmò.

20231101.yo_2050_58

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Ilé-tààrà Àdúgbò yìí ni wón ti kókó kó ilé pèlú búlókù ní ìlú yìí, ilé koríko ni ó pòjù láyé àtijó. Bí àwon ènìyàn bá ti wá ń sòrò, won yóò máa wí pé àwon ń lo sí ilé tààrà, èyí ni ilé-gidi, tí a kù fi koríko kó. Bí àdúgbò yìí se gba orúko nìyí.

20231101.yo_2050_59

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Ìsawo Ìtàn fi yé wa wí pé, inú igbó ni àdúgbò yí télè kí ilé tí dé ibè. Igbó yìí ni wón ti ń se awo tàbí ńbo. Wón ma ń pe igbó yìí ni igbó-ìsawo sùgbón nígbà tí wón kó ilé ibè, wón wá ń pe ibè ní àdúgbò ìsawo.

20231101.yo_2050_60

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Bàkókò Emi tí ó te àdígbò yìí dú ni wón wí pé, ó wá láàti ilu won tí a ń pè ní òkù lébgbè é òmù-àran. Ìtàn wí pé, àdúgbò yìí ni bàbá yìí pé sí tí ó sì dàgbà kí ó tó kú. Nígbà tí, ó wà láyé, Baboko ni wón ma ń pè é, Léhìn tí ó kú tán, ni wón bá ń pe àdúgbò yìí ní Babuko.

20231101.yo_2050_61

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Ìsàlè-Òbà Ìdí tí wón fi ń pe àdúgbò yìí béè ni pé, àdúgbò yìí jé ibi tí kòtò wà, ó sì tún jé wí pé, ó tèdó sí ibi àbáwo ìlú.

20231101.yo_2050_62

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Iwó-road: Àdúgbò yìí tèdó sí òpópó-ònà tí ó lo sí ìlú iwó-ìsin. Ìdí nì yìí tèdó sí òpópó-ònà tí ó lo sí ìlú iwó-ìsin. Ìdí nì yìí tí wón fi ń pe àdúgbò yí ní Iwó-road.

20231101.yo_2050_63

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Imojì Gégé bí ìwádìí tí mo se, orí-ilè àdúgbò yí ni wón ma ń sin òkú sí láyé àtijo. Orí-ilè yìí kò jìnnà púpò sí àárín ìlú kí ó tó di wí pé, ìlú fè dé ibè, ni wón bá kúkú ń pè é ní àdúgbò imojì.

20231101.yo_2050_64

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Odò-ilé Ìdí tí àdúgbò yí fi ń jé béè ni pé, ó wà nítòsí Odò kan tí àwon ará ìlú fi ń foso. Odò yìí kò tóbi púpò, kódà, ó ma ń yaw o àdúgbò yìí ní ìgbà òjò. Ilé-Odò ni wón ma ń pè é télè kí won tó so ó di odò-ilé báyìí.

20231101.yo_2050_65

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Òkè-Àgbàá: Àdúgbò yìí wà láàárín gùn-gùn ìlú. Ìtàn wí pé, bí òjù bá ti ń rò, àgbàré òjò yíò kó ìdòtín láàti òkè yìí lo sí ìsàlè-òbà, àwon ará ìsàlè-òbà yóò wá a wí pé, àgbàrá òrè ló kó ìdòtí wá sí àdúgbò àwon. Kò pé púpò, ni wón bá ń pe àwon ará òkè yìí ní awon onílé ìdòtí àgbàrá-òkè. Àgbàrá-òkè yìí ni wón wá fi ń pe àdúgbò yìí kí ó tú di wí pé, ó ń jé òkè-àgbàrá tàbí òkè-àgbàá.

20231101.yo_2050_66

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Gbádéyan Kì í se orúko yìí ni àdúgbò yí ń jé télè. Ayédùn ni orúko jè télè sùgbón nígbà tí ó di wí pé, enì kan tí ó tip é lénu isé-oba ní ìpínlè Èkó tí ó jé omo ìlú yìí kú, ni wón bá ń fi orúko rè pe àdúgbò yí nítorí pé, ó jé omo bíbí àdúgbò yí bákan náà. Wón sì gba ìwé-àse rè láàti òdò ìjoba ìbílè won.

20231101.yo_2050_67

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Òkè-Òbà: Àdúgbò yí wà ní òpópó-ònà tí ó lo sí ilu owó-kájolà. Ìwádìí kò fi ìdí rè mule. Ìdí tí wón fi ń pè é béè.

20231101.yo_2050_68

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Elékùú: Àwon ènìyàn àdúgbò yí wí pé, ní ìgbà kan, tí àwon ènìyàn ma ń sepo, orí ni wón fi ma ń ru eyìn lo sí ìlú pàmò sùgbón nígbà tí ó yá, ìjá wà láàárín àwon ará ìlú méjèjì, ni àwon ará-òbà bá sòfin wípé enikéni nínú àwon Obìnrin kò gbódù lo se epo ní ìlú-pàmò mó. Àwon ará ìlú Òbà gba àwon Ègbìrà láàti bá won gbé ekùú ti won náà. Wón wá ilè sí èhìn odi ìlú, wón sì ń pe ibè ní ilè-ekùú. Sùgbón ní báyìí, wón ti kó ilé yí ni wón wá ń pè ní elékùú sùgbón èyí kò túmò sí wí pé, àwon àdúgbò yí ló ni èkùú náà. Àwon ekùú tí wón gbé nígbà náà wà níbè di ìsisìyí.

20231101.yo_2050_69

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Òfé-Àrán Ìwádìí kù fi ìdírè mule pàtó bí àdúgbò yí se jé sùgbón àrí-gbámú ìtàn kan ni wí pé, àwon àdúgbò yí jé Ìbátan kan ni wí pé, àwon àdúgbò yí jé ìbátan kan ní ìlú òmù-Àrán nitorí pé, àdúgbò ń jé òfé-àrán.

20231101.yo_2050_70

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Eésabà: Gégé bí ìtàn, oye ti won n je ní àdúgbò yí ni a ń pè ní eésabà. Ìdí nì yí tí wón fi ń pe ibè ní àdúgbò Eésabà .

20231101.yo_2050_71

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Agbo ilé-Òbà: Gégé bí ìtàn, agbo ilé kan soso ni ó ma ń je oba ní ìlú yìí. Orúko tí àdúgbò yìí ń jé télè ni òkè-ìsolà, ìran won lú ma ń joba ni ìlú yìí kí ó tó di wí pé, ó di agbo ilé-jagboolé báyìí sùgbón nítorí pé àwon ìran òkè-ìsolà ti je é fún òpòlopò odún séhìn, ní àkókò tí wón ń je é yìí, ni wón ti ń pè wón ní agbo ilé-oba. Orúko yìí kò sì yí padà títí di òní yìí bí ó tilè jé wí pé, kì í se àwon nìkan ló ń joba báyìí.

20231101.yo_2050_72

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Òkè-Ìdèra: Gégé bí ìtàn ìsèdálè àdúgbò yìí, àdúgbò imojì ni àwon wònyí ti wá. Wón wí pé, enì kan tí ó so wí pé, òun kò le kó ilé sí ibi tí wón ń sin òkú sí ni ó sí kúrò ní àdúgbò imojì lo sí ibòmíràn tí ó sì pe ibè ní ibè ní ibi-ìdèra fún òun. Láàti ibi-ìdèra ni wón ti so ibè di òkè-ìdèra. Omo àdúgbò imojì ni àwon ará òkè-Ìdèra jé.

20231101.yo_2050_73

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%ADl%E1%BA%B9%CC%80-ede%C3%A9%20Yor%C3%B9b%C3%A1

Orílẹ̀-edeé Yorùbá

Ìtumò: Ní ayé atijo, àdúgbò yìí wà nínú igbó kìjikìji, àwon eye àgbìgbò ni o sì pò si ibè. Àwon eye wònyí a máa fò káàkiri orí igi t’osan t’òru, bákan náà ni òkè pò sí àdúgbò ti a ń so nipa rè yìí. Ní ìgbà tì o se, àwon ènìyàn bèrè sì tèdó sí àdúgbò yìí, wón ń kó ilé mole síbè àwon eye wònyí kò fi àdúgbò náà sílè. Obinrin kan lára àwon ti ó kókó te ìlú náà dó ti orúko rè ń jé “Bèje” akíkanjú obìnrin ni, òun ni ó pa àwon eye àgbìgbò náà run. Wón sì so àdúgbò náà di oke àgbìgbò, ti wón wá ń pè ni “Òkè Àgbò” ni òde òní. Won sì máa ń ki àwon omo àdúgbò náà báyìí;

20231101.yo_2110_0

https://yo.wikipedia.org/wiki/Ol%C3%BA%E1%B9%A3%E1%BA%B9%CC%81gun%20%E1%BB%8Cb%C3%A1sanj%E1%BB%8D%CC%81

Olúṣẹ́gun Ọbásanjọ́

(; (tí wọ́n bí ní Ọjọ́ karùn-ún oṣù kẹta ọdún 1937) jẹ́ gbajúmọ̀ àgbà olóṣèlú, ajagun-fẹ̀yíntí àti Ààrẹ àná orílẹ̀ èdè Nàìjíríà. Orúkọ bàbá rẹ̀ ni Amos Àdìgún Ọbalúayésanjọ́ "Obasanjo" Bánkọ́lé, ìyá rẹ̀ sìn ń jẹ́ Àṣàbí.Ọbásanjọ́ jẹ́ ọmọ bíbí Òwu ní ìlú Abẹ́òkúta ní ìpínlẹ̀ Ògùn lórílẹ̀ èdè Nàìjíríà. Ìyá rẹ̀ kú ní ọdún 1958, bàbá rẹ̀ sìn kú bákan náà ní ọdún 1959.

20231101.yo_2110_1

https://yo.wikipedia.org/wiki/Ol%C3%BA%E1%B9%A3%E1%BA%B9%CC%81gun%20%E1%BB%8Cb%C3%A1sanj%E1%BB%8D%CC%81

Olúṣẹ́gun Ọbásanjọ́

Wọn bi Olúṣẹ́gun Ọbásanjọ́ ni Ojo Kaarun, Oṣù Kẹta, ọdun mẹtadinlojilẹdẹgbẹwa (1937) fún Amos Obaluayesanjo Bankole ati Asabi lilu Ìbògùn Ọláogun. O jẹ akọbi awọ̀n obi re, wọn bi ọmọ mẹjọ tẹle, ṣugbon arabirin kan loni ti ò kù. O di omo orukan nigba ti o pe omodun mejilelogun. Ile iwe Saint David Ebenezer School ni Ibogun ni oloye obasanjo ti ka iwa alakobere( primary school education),ni odun 1948. Oloye Obasanjo jé ògágun tó tifèyìntì kúrò nínú iṣẹ́ Ológun ilè Nàìjíríà ati olóṣèlú ọmọ ilè Naijiria. Oun ni Ààre ilè Naijiria lati odún 1999 títí dé ọdún 2007. Èyí ni ìgbà iketa tí Obasanjo yíò jé Ààre orílè-èdè Nàìjírìa. O ti koko je Aare laye Igba ijoba ologun laarin odun 1976 sí 1979.

20231101.yo_2110_2

https://yo.wikipedia.org/wiki/Ol%C3%BA%E1%B9%A3%E1%BA%B9%CC%81gun%20%E1%BB%8Cb%C3%A1sanj%E1%BB%8D%CC%81

Olúṣẹ́gun Ọbásanjọ́

Lẹ́yìn tí ó fẹ̀yìntì, ó bẹ̀rẹ̀ iṣẹ́ àdáṣe tirẹ̀, ìyẹn ní iṣẹ́ àgbẹ̀. Ilé-iṣẹ́ àgbẹ̀ rẹ̀, (Obasanjo Farms) gbòòrò; tó fẹ́rẹ ma sí abala iṣé àgbẹ̀ tí kò sí níbẹ̀. Láàrín ọdún 1976 sí 1999, Obasanjo di ẹni mímọ̀ ní gbogbo àgbáyé. Akinkanju ni ninu eto oselu agbaye. O wa ninu awon Igbimo to n petu si aawo ni awon orile-ede to n jagun, paapaa ni ile adulawo. O je ogunna gbongbo ninu egbe kan to koriira iwa ibaje, iyen ni Transparency International. Ni odun 1999, Obasanjo tun di Aare alagbada fun orile-ede Naijiria, labe asia egbe PDP. A tun fi ibo yan an pada gege bi Aare lekeji ni 2003.. Okan pataki ninu awon afojusun ijoba Obasanjo ni igbogun ti iwa jegudujera (Anti-Corruption). Obasanjo gbiyanju dida ogo Naijiria pada laarin awon akegbe re ni agbaye (Committee of nations). O tun iyi owo naira to ti di aburunmu bi omi gaari se, gbigbowo-lori-oja (inflation) si dinku jojo. Iye owo afipamo-soke-okun (external reserves) Naijiria ti ga gan-an ni, o to $40 billion bayii. Obasanjo tun fidi awon banki wa mule gbogbo, pipo ti won po yanturu tele ti dinku, won o ju meeedogbon lo mo bayii. Eyi mu ki awon eniyan ni igbekele ninu fifi owo pamo si banki, won si tun le ya owo fun idagbasoke okowo won gbogbo. Lara awon eto ti ijoba Obasanjo n se ni tita awon ogun ijoba fun awon aladani (privatisation policy). Eto yii ku die kaato. Idi ni pe awon olowo lo le ra awon ogun bee, talika kankan ko le ra won.

20231101.yo_2110_3

https://yo.wikipedia.org/wiki/Ol%C3%BA%E1%B9%A3%E1%BA%B9%CC%81gun%20%E1%BB%8Cb%C3%A1sanj%E1%BB%8D%CC%81

Olúṣẹ́gun Ọbásanjọ́

Ni Oṣu Kẹjọ ọdun 2021, Ẹgbẹ Afirika yan Olusegun Obasanjo gẹgẹbi Aṣoju giga fun Alaafia ni Iwo Afirika.

20231101.yo_2116_0

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-R%C3%A9mo%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Rémo, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Itumò: Kòríkó ìkólé ti a ń pè ní ìken nì èdè Rémo ni ó wópò púpò ní agbegbe kan nì ayé ojoún. Nìgbà ti ó wà dì wí pé awoòn ènìyàn ń gbé abbègbè yìí bí ìlú ni won bá n so wí pé a tun ni ni ikèn néè o. èyí ti a wa se ìsúnkì gbólohùn náà sí ìkènné.

20231101.yo_2116_1

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-R%C3%A9mo%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Rémo, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Itumo: Òkunrìn jagunjagun kan ni àdúgbò yìí ni ó ka ení rè kan mo ibi ti ó tí n kínrin aya re ken leyin nigbati aránbìnrin náà ń wè ní ile iwe. Inu bi okunrin yìí pàápàá nitori pe erúbinrin náà kò sá nìgbà ti é rí ì. Èyí mu kì ó bínu pa ìyàwó rè àti erúbìnrin náà Nìgbà ti won sì bì í ìdí ti ó fi se béè o sàlàyé pé ń se ni erú yìí sànyín-dó. Lati ìgbà náà ni a ti ń pe adugbo ohun ní sànyìndó.

20231101.yo_2116_2

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-R%C3%A9mo%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Rémo, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Itumò: Nì ayé àtijó, òwúrò kùtùkùtù ni won máa ń ná ojà agbègbè kan báyìí ni ìlè Remo. Kèrèkèrè, awon ènìyàn bèrè sí ìlé ní í ko sí ibi ofà yii, wón sì ń gbé ibe. Bayìí ni won se so ojà náà ní Ajino ti àwon ènìyàn sì so adugbo náà nì Ajìwo titi di ìsìnsìnyí.

20231101.yo_2116_3

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-R%C3%A9mo%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Rémo, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Itumò: Agbègbè ti a fi igi Obì pààlà tàbí sàmì sí. Àwon méjì ti ó ń jà du ààlà ilè ni o fa orúko yìí jáde nítorí awon tì ó nì ìlè salàyé wí pé ìgi obì ni àwon fì dó: ìlè àwon láti fi se idámo sí ilè elòmìíràn.

20231101.yo_2116_4

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-R%C3%A9mo%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Rémo, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Itumò: Ní asìko ogun ti awon Yorùbá ń ti ibi kan dé ibì kan ni àwon kan ko ara won jò láti te ìlú tìtun dó. Léyin ti awon ènìyàn ti n pò níbe ni wòn wa so ìbùdó won yìí ní ‘Ìdótùn’ èyí ti ó túmò sí ibùdó tìtun.

20231101.yo_2116_5

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-R%C3%A9mo%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Rémo, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Itumò: Nítorí àgbára àti ìwa ìpàǹle tàbí ìwà jàgídíjàgan okunrin kan báyìí ti a pe orùko rè ní Ìdó ni àsìkò Ojoun ni a se so oruko adugbo yìí ní Ìdómolè léyìn ikù okunrin yìí ni awon ènìyàn bérè sì fi okunrin yìí júwè adúgbò ré. Won a ní awon n lo sí Ìdó akínkayú nì tàbí okùnrin imolè nì. Báyìí ni a kuku so adúgbà di Ìdómolè.

20231101.yo_2116_6

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-R%C3%A9mo%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Rémo, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Léyìn ìgbà ti awon Yorùbá ken ti gbà latí parapò máa gbe pèlu ìrépò ni agbègbè kémo, yìí ni won kùkú wá pè è ní Ìrolù. Èyí túmo sì pé awon jo kò ó lù ni kí àwón tó ‘péjo síbè.

20231101.yo_2116_7

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-R%C3%A9mo%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Rémo, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Itumò: Àwon ìlu méta ni ó parapò sí ojú kan. Nígbà tí ó wà di wì pé okan kò yòǹda oruko tirè oún èkèjì ni wón wà yo nínú oruko awon meteeta; làti yo sàaàpàde

20231101.yo_2116_8

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-R%C3%A9mo%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Rémo, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Itúmò: Òde nì awon tí ó parapò te ìlú ìsara dó. Kaluku awon ènìyàn wònyi ni won sì wá láti agbègbè òtòòtó. Nígbà ti ó wá dì wí pè ènìkan fé so ara re di olorí ‘àpàpàndodo ni won bá làá yée pe n se nì awon sa ara awon jo sibe! Ti won sì ‘sun orúkò náà kì di Isarà.

20231101.yo_2116_9

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-R%C3%A9mo%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Rémo, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Áwon tí ó ń gbé òkèèrè ni won ti kèrèkèrè só dì ògèrè. Láyé àtijó bì ó bà ti dì wí pé awon ènìyàn Remo bà fé lo sí ibi ti awon are ‘Ògèrè wá won a so wí pè awon fe ló sí agbègbè awon ara òkèèrè. Awon ènìyàn wònyí búrú púpò jù, won sì taari won sìwaju. Won á ni Okeere ni ó ye won. Nígbà ti ójú ń là nì wón bà so oruko ìlú yìí di Ògèrè.

20231101.yo_2116_10

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-R%C3%A9mo%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Rémo, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Itùmò: Ìyá kan wà tí ó ń gbe àdúgbò yìí ni ayé ojoun. Kó sì ìgbà ti àwon ènìyàn dé òdò rè tí kìí ni oúnje àdi`dùn. Nìgbà ti ò dì wí pe gbogbo ènìyàn bere si fi ounje ìyà yìí júwè adúgbò naa ni wòn kúkú wa n pe adugbo yìí ní Ajítáádùn (Ají-ta-dídùn).

20231101.yo_2118_0

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20Ila%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%E1%BB%8C%CC%80%E1%B9%A3un%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ila, Ìpínlẹ̀ Ọ̀ṣun, Nàìjíríà

Ilé-Àwòrò-òsé: ìtàn ti a gbo nipa adugbo tabi agbo-ile yì so fun wa pe ilé. Àwòrò-òsé je ibi pàtàkì ti won ti ma n se orò, ò sì tun je ile-Olorisa.

20231101.yo_2118_1

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20Ila%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%E1%BB%8C%CC%80%E1%B9%A3un%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ila, Ìpínlẹ̀ Ọ̀ṣun, Nàìjíríà

Ìlé-Olúóde: A gbó pe ode ni ìran àwon wònyí n se láti ìgbà ìwásà. Ibe sì nì Olórí àwon ode n gbe.

20231101.yo_2118_2

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20Ila%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%E1%BB%8C%CC%80%E1%B9%A3un%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ila, Ìpínlẹ̀ Ọ̀ṣun, Nàìjíríà

Ile-Olorirawo: Adugbo ati Agbo-ile ni eyi je. Ìtan ti a si gbo nipa won núpé ìbè ni Olori awon awo tedo sì.

20231101.yo_2118_3

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20Ila%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%E1%BB%8C%CC%80%E1%B9%A3un%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ila, Ìpínlẹ̀ Ọ̀ṣun, Nàìjíríà

Ìgbonnìbí: jé òkan nínú àwon oba akíkanjú ti o wolè ni ìlá. Níbi ti o wolè sin i a n pe ni Ìgbonnìbí loni yìí.

20231101.yo_2118_4

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20Ila%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%E1%BB%8C%CC%80%E1%B9%A3un%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ila, Ìpínlẹ̀ Ọ̀ṣun, Nàìjíríà

Òkè-Alóyin: Odò kan ti o n san ni àdúgbò yì, wón ma n lo omi yì láti fi se ìmúláradá àwon omo wéwé.

20231101.yo_2118_5

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20Ila%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%E1%BB%8C%CC%80%E1%B9%A3un%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ila, Ìpínlẹ̀ Ọ̀ṣun, Nàìjíríà

Ilé-Alápìnni: Ìtàn so pe idile Oloje tabi eleegun ni won je. Àwon sin i Olórí gbogbo àwon eégún.

20231101.yo_2118_6

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20Ila%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%E1%BB%8C%CC%80%E1%B9%A3un%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ila, Ìpínlẹ̀ Ọ̀ṣun, Nàìjíríà

Ilé-Awúgbo: àwon ìdílé yi saba ma n gbìn erè kan ti a n pen i awúje, èyítí o ti gbilè ti won fi n pe won lórúko loni.

20231101.yo_2118_7

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20Ila%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%E1%BB%8C%CC%80%E1%B9%A3un%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ila, Ìpínlẹ̀ Ọ̀ṣun, Nàìjíríà

Òkè-Ògbún: Nígbàtí ìlú ko ti làjú àdúgbò yin i wón ma sábà ko gbogbo àwon òhun ìdòtí pamó si, o si je ògbun eyìti wòn so di oke-ògbún lòni yì.

20231101.yo_2119_0

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Ní ayé atijo, àdúgbò yìí wà nínú igbó kìjikìji, àwon eye àgbìgbò ni o sì pò si ibè. Àwon eye wònyí a máa fò káàkiri orí igi t’osan t’òru, bákan náà ni òkè pò sí àdúgbò ti a ń so nipa rè yìí. Ní ìgbà tì o se, àwon ènìyàn bèrè sì tèdó sí àdúgbò yìí, wón ń kó ilé mole síbè àwon eye wònyí kò fi àdúgbò náà sílè. Obinrin kan lára àwon ti ó kókó te ìlú náà dó ti orúko rè ń jé “Bèje” akíkanjú obìnrin ni, òun ni ó pa àwon eye àgbìgbò náà run. Wón sì so àdúgbò náà di oke àgbìgbò, ti wón wá ń pè ni “Òkè Àgbò” ni òde òní. Won sì máa ń ki àwon omo àdúgbò náà báyìí;

20231101.yo_2119_1

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Ní ìgbà láyéláyé ni ìlú Ìjèbú Igbó, ti wón bá ń jagun, ìbi ti ogun ti má a ń le ni won ń pè ni Jàpara, nitorí wí pé ni ibè ni wòn ti máa ń lérí mó ara won pé a o pa ara wa lónìí ni, won a sì jà titi won ó fi férè pa ara won tán. Ní gbà ti won wa bèrè sì te ibè dó, àwon àgbà wá so orúko àdúgbò ni “Jàpara” oríkì “Jàpara a kó obì se esà, a kérógbó bo ojú ogun. Ìjà ìpara – Jàpara”.

20231101.yo_2119_2

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Àwon Yorùbá máa ń pe àdúgbò ní “itún nígbà míràn, àdúgbò ti won ń pè ni itún yìí wà ni Ìjèbú Igbo, se ni àwon ara àdúgbò dédé jí ni ojo kan, won rí i ti omi ti di odò nla sí apá kan itún won. Káwí káfò, àwon ara itún bèrè sì ni pa eja nínú odò náà. Báyìí ni wón so àdúgbò náà di “Itúndòsà”. Won a sì máa pe àwon ti won wá lati àdúgbò yìí ni “Omo Ìdósà maye”.

20231101.yo_2119_3

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Àdúgbò yìí jé ibi ti igi igbá ti máa ń so, igi igbá pò sí àdúgbò yìí tó béè gee, ti awon eniyan sì máa ń seré lábé rè. Bí enikan báni àlejò ti ó wá a wá, won a ni kì won lo wòó ni abé igi igbá àìré- Ìgba ti won kò tii ré kúrò lórí Igi. Won wá so àdúgbò náà di Igbáìre.

20231101.yo_2119_4

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Itún ni èdè Ìjèbú je “Agbo ilé”. Ó sì jé ibi ti àwon alágbẹ̀dẹ pò sì, bí àwon enìyàn bá sì fé júwe àdúgbò lati agbo ilé yìí, won a ni e lo sí itún alágbède, tí ò sì di itúnlágbède di oni yìí.

20231101.yo_2119_5

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Ní ayé àtijú won máa ń mo sìgìdì nú ni àdúgbò yìí, àwon ènìyàn ati àwon Ode, Babaláwo ati lébo lóògùn a máa be sìgìdì lówè fún isé ibi, a sì je isé náà fún won. Tí sìgìdì bá padà dé, won a sì se ètùtù, won a fún-un ni epo mu. Nítori ìdí èyí ni won se ń pe àwon ti won tèdó sí àdúgbò yìí ni

20231101.yo_2119_6

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Ibi ti ìgi àgbon pò sí ni àdúgbò yìí, igi àgbon yìí pò to béè ti o fi je wí pe kò si ílé ti e kò tin i ríi. Béè sì ni imò wà lórí rè lópòlopò. Àwon eniyan Ìgbà náà sì ń pe ibè ni Imò àgbon, ti awon enìyan ode òní sì so ó di “Imàgbon”

20231101.yo_2119_7

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Àdúgbò yìí je ibi ti ìgi òro pò sí. Àwon ènìyàn a sì máa je òro yìí, Imó ni agbègbè ibi ti òro yìí ń so sí jìngbìnni. Àwon ènìyàn wá so àdúgbò náà di imó òro ìmòro ni won ń pe ibè lónì yìí.

20231101.yo_2119_8

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Ní ìgbà Ìwásè, Efòn ńlá kan wa ni Àdúgbò yìí ti o máa ń dààmú àwon ènìyàn ti won bá fe bojá lo sí oko. Odò nlá kan sì wà ni orí òkè ibì ti Efòn yìí máa ń lúgo sí. Bí àwon eniyàn ba ń darí bò lati oko won máa ń bu omi mu ninu odò yìí. Tí enikeni bá se ohun míràn yàtó sí mímu nínú omi náà, Efòn yóò fi imú onitòhún fon fèèrè. Sùgbón ti Efòn wáà bá ti rí wí pé won ń mu omi ni, kì yóò se ohunkóhun fun irú eni béè, won yóò sì la omu náà dúpé lówó Olódùmarè wí pé àwon gun òkè Efòn, ati wí pé omi ti àwon mu ninu odò ti re Efòn té lati má se ìjàmbá titi àwon fi gun òkè. Won wa so àdúgbò náà di òkè Odò re’fòn teti àgékúrú rè wá di “Òkè-erèfon”

20231101.yo_2119_9

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Ládugbó ni èdè Ìjèbú túmò sí ìkokò ni Yorùbá àjùmòlò. Ìtàn sò wí pé Odò ńlá kan wà ni àdúgbò yìí ti ìkòkò (ládugbó) àbáláyé kan wà nínú rè. Tí àwon enìyàn bá fé pon omi múmu, nínú Ládugbó yìí ni won ti máa ń pon-ón. Sùgbon bi o ba je ki a fo aso, ìwè ati ohun miran ni won a lo omi tí ó yí Ládigbó náà kà á. Nígbà ti o se won se àdúgbò náà di “Odò-o-Ládugbó” ti àgékúrú rè wá di Lágugbó.

20231101.yo_2119_10

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Ní ìgbà láyéláyé, Bàbá kan wà ti wón ń pè ni Òsígbadé Olómo òdo-nitori kò mo iye omo ti o bi, sùgbón ó jé onísòwò eran Màlúù. Ó ní àgbàlá ńlá ti ó máa ń da eran sí lati je pápá, kò si ohun òsìn míràn ti ó ń ba àwon màlúù náà gbé ni àgbàlá náà. Àgbàlá ńlá yìí ni àwon Ìjèbú máa ń pè ni Ugà eran ti o wa di “Igbà Eran’ lónìí

20231101.yo_2119_11

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Ní ayé àtijú won a máa sa ìgò jo sí àdúgbò yìí fún fífo lati tà á. Ìtán so wí pé èyìn odi ìlú ni ibè jé, wón tún máa ń da àwon àkúfó ìgò jo síbè, àwon tí ó bá jé odùndùn, won a fó won sí wéwé. Ìgbà tí ó se, àwon ènìyàn bèrè sí tèdó sì àdúgbò yìí. won wa ń pe ibè ní “Abúle Ìdágòlu” ti o wa di “idágòlu”lónìí

20231101.yo_2119_12

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Inú Igbó ni àdúgbò yìí jé nígbà àtijó, Igi ti o máa ń so èso isin ni ó pò nínú igbó yìí jù. Àwon eniyàn a máa sinmi labe àwon igi náà bí won bá ń ti ònà oko tàbí odò bò. Ìgbà tí ó se, ìgbó náà bèrè sí súnmó abúlé, nìtori àwon ènìyàn ń tèdó sí etí bè. Tí àwon àgbàlagbà ní abúlé pàápàá àwon Okùnrin bá jeun tan won a “tàtaré”sí abé igi yìí lati lo gba atégùn, ìbi ti wón bá ti ń tayò, tí won ń “tàkúrò so” won a wà níbè fún ìgbà pípé. Enikéni ti ò ba ni àlejò, won a ni kí ó lo wo eni ní ó ń bèèrè ni ìdí igi isin tí ó wa di “Ìdí Isin” lónìí.

20231101.yo_2119_13

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Ní àdúgbò yìí, ìwòn tì àwon alágbède ro ni wón ń lò lati máa fi se òsù wòn kòkó. Gbogbo àwon onísòwò kòkó pátápátá ni won máa ń pàdé ni àdúgbò ti a ń so yìí lati wa rà ati ta kòkó won níbè. Ní ìdí èyí, won so ibè dí ìdí scale ti wón ti ń won kòkó, ti àgékúrú rè sì di “Ìdí scale” lónìí

20231101.yo_2119_14

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Ní ìgbà atijo, àwon osó ati Àjé kò fi ìse won bò rárá, isé ibi won kò ni àfìwé, sùgbón àwon Àgbààgbà pinnu lati da sèríà fún enikeni ti owó won bá tè. Tí won bá mú enikeni ti o ni osó tabi Àjé ibi tì wón ti yàn sótò, ti won ti ń so òkò pa wón ni wón ń pè ní òkè ti osó pari emir è sí, tabí òkè tie mi osó pin sí. Èdè àdúgbò Ìjèbú ni “pen” – Yorùbá àjùmòlò ni “Pin” Nígbà ti ojú ńlà ti àwon enìyàn ń kólé sí bè won wa so àdúgbò náà dí “Orí òkè osópen”ti àgékúrú rè wá di “ÒKE SÓPEN”

20231101.yo_2119_15

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Ìtàn so fún wa wí pé àdúgbò kan wà ti ogun máa ń jà wón lópòlopò, bí ogun bá sì ti wolé tò wón, won máa kó won lérú ni. Ní ìgbà ti o se àwon àgbaàgbà ti won kù ni ìlú náà fi orí kan orí won sì to “ifá” lo lati bèèrè ohun ti won tè se ti agbègbè àwon kò fin i parun lowo àwon ti o ń ko won lérú. Ifá ni kì won bo Odò ti o nà ni ìlú won, kì won sì máa pon omi Odò náà sí ilé, gbàrà tì won bá gbó wí pé ogun wòlú, ki oníkálukú bu omi náà mu. Láìpé Ogun miran wolé tò wón, wón se bi ifá ti wí, wón jagun won sì ségun. Wón wá ni odò ni awon fí ségun, ti ó wá di “Odò-rámúùségun”

20231101.yo_2119_16

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Itún ni èdè ìjèbú túmò sí “Agbólé”. Àwon jagunjagun ìlú ni ibi ti wón ti máa ń pàdé dira ogun ti won ba fe lo sí ojú ogun. Àkókò ti won bá fe lo jagun nikan ni won máa ń pàdé ni ibè. Tí àwon ènìyàn tì kò mo ohun ti o ń selè télè bá ti ń ri àwon jagunjagun ti won ń dé sí itún yìí, won a ni àwon Ológun ti dé sí itún won. Won wa so ibè di “itún Ológun” ti àgékúrú rè wa di “itún Lógun”.

20231101.yo_2119_17

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Odò kan wà ni àdúgbò kan, ti èso Òyìn máa ń so repete ní bèbè rè. Àwon àgbàgbà a máa jókòó ta ayò ni abé àwon igi yìí, won a si máa fi èso òyìn panu bí ayò bá ń lo lówó. Báyìí ni wón so ibè di “Odò ti o ń so èso Òyìn” tí ó wá di “Odò asoyìn”.

20231101.yo_2119_18

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Ní Ìgbà Ìwásè orúko àdúgbò ńlá kan ni ìjèbú Igbó ni “Orímolúsì”. Sùgbón, gégé bi a ti mò wí pé àwon Yorùbá máa ń ye ìpún tabi Àyàmó wò (ori). Àwon ènìyàn àdúgbò náà a da Obì won a wí pé “Orí ìwo lo mo Olùsìn, Olùserere, je kí ìgbésí ayé mi dára o. Báyìí ni eni ti o kókó je Oba ìlú náà wí pé òun ni Olórí ìlú, òun ni orí fún àwon ènìyàn ti o wà ni ìlú gbogbo ènìyàn yóò sì ma pe sin òun ni. Ní ìdí ènìyàn, won so Oba náà di “Orí-mo-Olùsìn” ti ó di “orímolúsì” lónìí.

20231101.yo_2119_19

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Ní ayé atijo okùnrin kan wà ti o kúrò ni àárin ìlú lati máa lo gbé inú Igbo nitori wí pé o ti ya wèrè, wèrè yìí pe lára rè to béè gè é ti o gbé òpòlopò odún nínú igbó náà. Ní ìgbà míràn ti kinní òhún bá wò ó lára tán, a bèrè sí yà èèpo igi a máa rún-un wòmùwòmù; Àwon èrò ti ó ń lo, tó ń bò lónà oko máa ń wòó tàánú-tàánú; nígbà tì o yá kò jo wón lójú mo. Wón wá ń pè é ni wèrè ti ó ń bó igi je, òun a sì máa le won bí wón bá ti pè é béè. Sùgbón nígbà tì àwon ènìyàn bèrè sí ko ilé ibè, won wa so ibè di àdúgbò wèrè tò ń bó igi je, àgékúrú rè wá di “bógije”

20231101.yo_2119_20

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Àwon eléégún ati àwon abòrìsà ìlú máa ń se ayeye Odún won ni Odoodún ni ayé atiju. Orí Òkè ńlá kan ni won sì ti máa ń pa Idán Orísirísi fún àwon ara ìlú. Nígbà tì o se àwon ènìyàn kólé sí Orí Òkè yìí, won sí so àdúgbò náà di “Orí Òkè Idán pípa” tó wa di Òkè Idán” lónìí.

20231101.yo_2119_21

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Ní ìgbà ti àwon ènìyàn bá je Oyè tan ní ìlú, àwon Ìjòyè a sì wá sí Iwájú ìta àafin Oba pèlú àwon ebí, ara ati òré won-lati wa jó, lati se àjoyò pèlú Olóyè tuntun. Nígbà ti ó so àwon ènìyàn féràn lati máa se ayeye orísirìsì ni iwájú ìta àafin Oba nitori pé enikeni ti o ba fe se ayeye ti Oba bat i gbó nipa rè ni yóò ri èbùn gbà lówó Oba. Báyìí ni won bèrè sì lo ìtà Oba fun ayeye, bí won ba sì fé se àpèjúwe ìbì ti won yóò ti se ayeye fun àwon ará, òré, ati ojúlùmò, won a ni kí wón wá bá won se ayeye ni iwájú ìta Oba. Níbo ni e o ti se ayeye? “iwáta Oba ni” kèrèkèrè wón so àdúgbò náà di “Iwátá”.

20231101.yo_2119_22

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Kí o tó dì wí pé a gba òmìnira, àdúgbò yìí ni wón ti máa ń ta erú, tì àwon ènìyàn sì ti máa ń ra àwon erú lo sí “Àgbádárìgì”. Nígbà ti ó se Ojà erú títà sá féré ni orí òkè yìí, àwon Olùtajà a sì wá so ibè di Òkè-Ererú

20231101.yo_2119_23

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Ní ìgbà àtijó, ti wón ba fe fi Oba je ni ìlú, àdígbò yìí ni won ti máa ń gbìmò eni ti Oba kan, lati ìdílé ti Oba kan. Tí ètò fífi Oba je yìí bá takókó ti o díjú tan pátá, àwon àgbààgbà afobaje á kó ara won lo si Ori Òkè kan lati lo tú gbogbo ohun ti o bá dìju palè. Ní orí òkè yìí won a dìbò, won a dá ifá, ohun gbogbo yóò sì ni ojútùú kì won tó padà sí ilé. Nitorí ìdí èyí ni wón se so òkè náà di “Òkè Tákò” Òkè ti a ti ń tú ohun lèrò ti ó ta kókó.

20231101.yo_2119_24

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Léyìn Ìgbà ti àwon afobaje bá ti ri ojùtùú enì ti yóò joba, Okan won a balè, won a wá gun orí òkè kan lo lati lo gba atégùn sára, nìbe wón a mu emu, won a sì máa wí pé àlàáfíà ti dé bá ìlú. Orí òkè yìí ni o di àdúgbò ńlá lónì, ti won so di “Òkè àlààfíà”.

20231101.yo_2119_25

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Orí òkè kan wà ti àwon àlejò ti wón ba sèsè wo inú ìlú ti máa ń lo búra wí pé àwon kò ni se búburú sí Oba ati àwon omo onílùú Orisìrìsi àwon èyà enìyàn ni won máa ń pàdé ni orí oke yìí ni asìko ìbúra náà, Ègbá, ìbàdàn Òyó. Hausa, Ìgbò, abbl. Orò ajé ni ó gbe won wá sí ìlú náà (Ìjèbú Igbó). Ní gbà tí ó se Oba se akiyesi wí pé gbogbo àwon àlejò wònyí ń se bí omo ìyá kan náà, a fi bi eni pe ile kan ni gbogbo won ti wá. Láì fa òrò gùn, àwon àlejò yìí ń pò sí, won ń bí sí i, won ń rè sí, ìlú sì kún to béè géè tì onílé kò mo àlejò mó. Ní ojo kan, Ob ape gbogbo àwon àlejò ìlú jo tèbí tàráawon, Ó sì so fún won wí pé òun ríi pé won ni ìfé ara won, lati òní lo, òun (Oba) yàn-ǹ-da orí òkè tì wón tì bura ni ojósí fún won, ki won ko àwon enìyàn won ki wón lo tèdó sí ibè.

20231101.yo_2119_26

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Gbogbo àwon àlejò wònyí sì dupe lówó oba. Won sì se bi Oba ti wí. Lati Igba náà ni won ti so àdúgbò náà di orí òkè ìfé ti o di “Òkè Ìfé” loni yìí.

20231101.yo_2119_27

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Ní ayé atijo, ìko tìí wón fi ń hun eni ni ó pò ni àdúgbò yìí. Bàbá kan wà ti o je ògbóǹtagí onísègùn; ìko ni o máa ń fi ríran sí àwon ènìyàn. ohun kohun ti ènìyàn bá bá lo si òdò rè ìko yìí ni ó máa kó kalè ti yóò sì máa ba sòrò bí ènìyàn; sùgbón ohun nìkan ni o máa ń gbo èdè tì ìko náà ń so, òun yóò wa túmò fún eni tí ó wa se àyèwò. Ní ìdí èyí, won so “Baba’yìí ni “Ati ìko ri ohun ti o ń sele si ènìyàn” ti o di “Atìkorí nigba ti awon ènìyàn tèdó si àdúgbò náà. Lónìí Atìkòrì ni àwon ènìyàn ń pè é.

20231101.yo_2119_28

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Ní aye atijo, Okùnrin ken wà ni ìlú ó je alágbára atì alákíkanjú ènìyàn. Orúko rè ń jé “omódóríoyè” Ó se isé takun-takun fún ìlú Baba rè, ò sì jè omo Oba”. Ní ìgbà tì Oba tó wà lórí Oyè wàjà, Ìdílé rè ni Oba kàn òun sì ni o ye ki wón mú, nínú ìdílé náà. pàápàá tì o tún jé alágbára ènìyàn.

20231101.yo_2119_29

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Àwon afobaje gba àbètétè lowo elòmíràn won sì kojú “Omódoríòyè” sóòrù alé. Kàkà ki ilè kú, ilè á sá ni Omódérìoyè fi òrò náà se ati bi a se mò wí pé àwon alágbára kò kò Ikú Omodorioye se Okunrin, ò sì pinnu wí pé bí won kò tilè fi òun joba won kò ni gbàgbé òun láyéláyé. Báyìí ni “omódóríoyè tí àwon ènìyàn ti se àgékúrú orúko rè sí “Dóróyè” télè, di odò ńla kan sí odì ìlú náà, ó sì fi ohùn sílè wí pè, Oba tí ó ba je ti kò bá mu nínú omi náà kì ni pe lori oyè tí wón fi je, atì wí pé eníkéni tí ó bá ń mu omi náà yóò di alágbára. Bíí àwon ènìyàn se bèrè sí ni tèdó si eti odò náà ni yìí, ti won sí so àdúgbò náà ti “Odòdóoróyè” iyan nip e “Odò Omódórí oyè”.

20231101.yo_2119_30

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%8Cj%E1%BA%B9%CC%80b%C3%BA-Igb%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92g%C3%B9n%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Ìjẹ̀bú-Igbó, Ìpínlẹ̀ Ògùn, Nàìjíríà

Ìtumò: Léyìn Ìgbà ti awon Gèésì dé, ti Okò ayókélé ati irúfé okò mìran bèrè si won orile èdè wa, àwon Okò akérò tì o ba wo ìlú ìjèbú Igbó ni ibikan ti won ti gbódò ja awon èrò won sile, ti won yóò sì kó àwon èrò miran. Ibè ni won ń pè ni station, Ibikiri ti ènìyàn bá ń lo lati ìjèbú Igbó, Ibe nikan ni e ti lè ri oko wò.

20231101.yo_2121_0

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%80k%C3%B9ngb%C3%A1-%C3%80k%C3%B3k%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92nd%C3%B3%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Àkùngbá-Àkókó, Ìpínlẹ̀ Òndó, Nàìjíríà

ÀKÚNMI : ìsèlè tí o mu ìpayà wa sele ní àdúgbò yi ti o mu ki ìpàdé pàjáwìrì wáyé nílé Oba. Nígbà tí onísé yoo jísé fún oba ohun tí o kó so ni pé àkún mi eyi tí o túmò sip e Àkùn ni àdápè Àkùngbá sugbon nígbà tí ìsèlè yi mi gbogbo Àkìngbá ni won fi n so pe Akun mi ti won si waa so adugbo naa ní Akunmi lati ìgbà naa ni won ti n je olóyè ti a n pè ni Alákúnmù.

20231101.yo_2121_1

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%80k%C3%B9ngb%C3%A1-%C3%80k%C3%B3k%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92nd%C3%B3%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Àkùngbá-Àkókó, Ìpínlẹ̀ Òndó, Nàìjíríà

ÒKELÈ : Àwon jà-ǹ-dù-kú ènìyàn ni won fe àdúgbò yìí dó; Awon alo-kólóhun-kígbe, olè ati ìgára. Ibi ti won si tèdó si je ibi ti o ga sókè. Bi enikeni ba fee lo sí àdúgbò yi won a ni o lo òkè olè. Òkè olè ni won so di òkelè di òní-olónìí.

20231101.yo_2121_2

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%80k%C3%B9ngb%C3%A1-%C3%80k%C3%B3k%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92nd%C3%B3%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Àkùngbá-Àkókó, Ìpínlẹ̀ Òndó, Nàìjíríà

AKÙWÀ: Ìgbàgbó awon ènìyàn nip é awon to wa ni àdúgbò yi je òdàlè, atan-ni-je Àgàbàgebè ènìyàn ni won. Èdè Akungba ni Akuwa eyi ti o túmò sí pe ìwà nikan ni o kù won kù.

20231101.yo_2121_3

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%80k%C3%B9ngb%C3%A1-%C3%80k%C3%B3k%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92nd%C3%B3%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Àkùngbá-Àkókó, Ìpínlẹ̀ Òndó, Nàìjíríà

ÙBÈRÈ: Eni ti o kókó kó ilé ni ilú Àkùngbá Ùbèrè ni o ko o sí. Ibè ni àwon ènìyàn sì gbàgbó pe Àkùngbá ti se wá Ibè ni olóyè àkókó ti je. Idi niyi tí wón fi ń pè é ni Ubere-ibi ti nǹkan ti bèrè tàbí sè.

20231101.yo_2121_4

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%80k%C3%B9ngb%C3%A1-%C3%80k%C3%B3k%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92nd%C3%B3%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Àkùngbá-Àkókó, Ìpínlẹ̀ Òndó, Nàìjíríà

OKÙSÀ: Orúko eni tí o kókó kó ilé ni àdúgbò yí ni a fi n pèé. Òhun ni won n pè ni Okusa. Ìdílé re ni won ti n je oye olókùsà.

20231101.yo_2121_5

https://yo.wikipedia.org/wiki/Or%C3%BAk%E1%BB%8D%20%C3%80d%C3%BAgb%C3%B2%20n%C3%AD%20%C3%80k%C3%B9ngb%C3%A1-%C3%80k%C3%B3k%C3%B3%2C%20%C3%8Cp%C3%ADnl%E1%BA%B9%CC%80%20%C3%92nd%C3%B3%2C%20N%C3%A0%C3%ACj%C3%ADr%C3%AD%C3%A0

Orúkọ Àdúgbò ní Àkùngbá-Àkókó, Ìpínlẹ̀ Òndó, Nàìjíríà

ÌBÀKÁ: Òbe ìrelé ti bàbá àgbà kan lo lati ségun àwon òtá ni àwon omo-omo rè ri ni òkè àjà ti won n pe ni ìká ni àkùngba. Lati igba yen ni won ti n pe àdúgbò náà ni ìbàká.