Datasets:

Hamza-Ziyard

/

BBC-Sinhala

like 3

ව්‍යවස්ථා සභාව විසින් පොලිස්පති ධුරය සඳහා ජ්‍යෙෂ්ඨ නියෝජ්‍ය පොලිස්පති පූජිත් ජයසුන්දරගේ නම නිර්දේශ කරනු ලැබ ඇත.

ජ්‍යෙෂ්ඨ නියෝජ්‍ය පොලිස්පති පූජිත් ජයසුන්දර අදාළ නිර්දේශය ජනාධිපතිවරයා වෙත යවා තිබේ. ඒ අනුව ජනපතිවරයාගේ අනුමැතිය පරිදි ශ්‍රී ලංකාවේ තිස් හතර වන පොලිස්පතිවරයා වශයෙන් ජ්‍යෙෂ්ඨ නියෝජ්‍ය පොලිස්පති පූජිත් ජයසුන්දර පත් කෙරෙනු ඇති බව අපේක්ෂා කෙරේ. හිටපු පොලිස්පති එන්කේ ඉලංගකෝන් විශ්‍රාම යෑම නිසා පුරප්පාඩු වූ එම තනතුර සඳහා ව්‍යවස්ථා සභාව වෙත නියෝජ්‍ය පොලිස්පතිවරු තිදෙනකුගේ නම් යෝජනා වී තිබිණ. එස්එම් වික්‍රමසිංහ, පූජිත් ජයසුන්දර සහ චන්දන වික්‍රමරත්න යන නියෝජ්‍ය පොලිස්පතිවරු ඒ අතර වූහ.

ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂ උප ජනාධිපති අපේක්ෂිකා කමලා හැරිස් එම ධුරය සඳහා අවශ්‍ය "සුදුසුකම් සපුරා නැති" බව තමන්ට කණ වැකී ඇතැයි ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් පවසයි. ප්‍රවීණයන් විසින් තහවුරු නොකරන ලද නීති තර්කයක් උලුප්පා පෙන්වීම හෙළා දකින විවේචකයෝ එය ජාතිවාදී ප්‍රකාශයක් ලෙස හඳුන්වති.

කැලිෆෝනියාවේ හිටපු නීතිපතිවරිය වශයෙන් කටයුතු කළ සෙනට් සභික කමලා හැරිස් ජැමෙයිකන් පියෙකුට සහ ඉන්දීය මවකට දාව 1964 ඔක්තෝම්බර් 20 වෙනි දින කමලා හැරිස් උපත ලැබුවේ කැලිෆෝනියාවේ ඕක්ලන්ඩ්හිදීය. නමුත් ගතානුගතික අදහස් දරන නීතිය පිළිබඳ මහාචාර්යවරයෙකු විසින් ඇයට උප ජනාධිපති ධුරය සඳහා ඉදිරිපත් වීමට ඇති හැකියාව ප්‍රශ්න කරනු ලැබ ඇත. ඇමරිකාවේ හිටපු ජනාධිපති බැරක් ඔබාමා එක්සත් ජනපදයේ උපත ලැබූවෙකු නොවන බව පැවසෙන සාවද්‍ය මතයට ට්‍රම්ප් විසින් වසර ගණනාවක් පුරා ප්‍රචාරයක් ලබා දෙනු ලැබීය. කලක් කැලිෆෝනියාවේ හිටපු නීතිපතිවරිය වශයෙන් කටයුතු කළ සෙනට් සභික කමලා හැරිස් ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂ උප ජනාධිපති අපේක්ෂකත්වය සඳහා නම් කරනු ලැබුවේ පසුගිය අඟහරුවාදාය. ඒ අනුව ඇමරිකානු ජනාධිපතිවරණයකදී උප ජනාධිපති ධුරය සඳහා තරග කරන කළු සමක් සහිත පළමු කාන්තාව ලෙස ඇය ඉතිහාසගත වෙයි. කමලා හැරිස් ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ජෝයි බයිඩන්ගේ දෙවෙනියාය. ඔහු නොවැම්බර් පැවැත්වීමට නියමිත ජනාධිපතිවරණයේදී රිපබ්ලිකන් පක්ෂ අපේක්ෂක ජනාධිපති ට්‍රම්ප්ට අභියෝග කරනු ඇත. ට්‍රම්ප් කීවේ කුමක්ද? හිටපු ජනාධිපති ඔබාමා කෙන්යාවේ උපත ලැබූවෙකු බවට වන දක්ෂිණාංශික මතවලට ට්‍රම්ප් විසින් ප්‍රචාරයක් ලබා දීම ආරම්භ කරනු ලැබුවේ 2011 වසරේදීය බ්‍රහස්පතින්දා (අගෝස්තු 13) පැවති මාධ්‍ය හමුවකදී කමලා හැරිස් උපත ලද රට සම්බන්ධයෙන් පවතින තර්කය පිළිබඳ ජනාධිපති ට්‍රම්ප්ගෙන් විමසීමක් කරනු ලැබිණි. "ඇයට, අවශ්‍ය සුදුසුකම් සපුරන්න බැහැයි කියා මට අද අසන්න ලැබුනා. ඒ වගේම ඒ පිළිබඳ ලියූ නීතිඥයා ඉතාමත් ඉහළ මට්ටමේ අයෙක්." "ඒක හරිද කියන දේ ගැන මම දන්නේ නැහැ. උප ජනාධිපති ධුරය සඳහා තෝරා පත් කර ගන්න කලින් ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂය ඒ ගැන සොයා බලන්න ඇතැයි කියා මම සිතනවා," යනුවෙන් ජනාධිපති ට්‍රම්ප් පවසා තිබේ. "නමුත් මේක ඉතාමත් බරපතළයි. ඇය මේ රටේ ඉපදී නැති නිසා ඇය සුදුසුකම් නොලබනව කියල ඔවුන් කියන බව ඔබ කියනවා." එවක කමලා හැරිස්ගේ දෙමව්පියන්ට නීත්‍යානුකූලව ඇමරිකාවේ ස්ථීර පදිංචිය හිමි නොවී තිබීමට හැකියාවක් ඇතත් ඇය ඇමරිකාවේ උපත ලැබූවෙකු බවට තර්කයක් නැතැයි වාර්තාකරු ඊට ප්‍රතිචාර දක්වමින් පැවසීය. 'ජුඩිෂල් වොච්' නැමති ගතානුගතික මතවාද දරන කණ්ඩායමක ප්‍රධානී ටීම් ෆිටන් නිකුත් කළ ට්විටර් පණිවුඩයක් ජනාධිපති ට්‍රම්ප්ගේ මැතිවරණ ප්‍රචාරක උපදේශිකා ජෙන්නා එලිස් විසින් සිය ට්විටර් පිටුවේ යළි පළ කරනු (රීපෝස්ට්) ලැබ තිබිණි. කමලා හැරිසන්, "එක්සත් ජනපද ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 'පුරවැසිභාවයට අදාළ වගන්තිය' යටතේ උප ජනාධිපති ධුරයට සුදුසුකම් නොලබන්නේ" දැයි යන්න එම ට්විටර් පණිවුඩයෙන් ප්‍රශ්න කරයි. එමෙන්ම කැලිෆෝනියාවේ චැප්මන් විශ්වවිද්‍යාලයේ නීතිය පිළිබඳ මහාචාර්යවරයෙකු වන ජෝන් ඊස්ට්මන් ඒ සම්බන්ධයෙන් ඔහුගේ මතය දක්වමින් 'Newsweek' සඟරාවේ පළ කෙරුණු ලිපියක් ද ටීම් ෆිටන් විසින් ට්විටර් පිටුවේ පළ කරනු ලැබ ඇත. නීතිය පිළිබඳ මහාචාර්යවරයාගේ තර්කය කුමක්ද? කමලා හැරිස් සිය පවුලේ සාමාජිකයන් සමග ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ දෙවන වගන්තිය උපුටා දක්වමින් මහාචාර්ය ඊස්ට්මන් පවසන්නේ, ඇමරිකාවේ උපත ලද අයෙකු පමණක් ජනාධිපති ධුරයට සුදුසු බවය. එසේම "එක්සත් ජනපදයේ උපන්, සහ එහි අධිකරණ බලයට යටත් සියලුම දෙනා පුරවැසියන්ය," යනුවෙන් සඳහන් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 14 වෙනි සංශෝධනය ද ඔහු උපුටා දක්වයි. උදාහරණයක් වශයෙන්, කමලා හැරිසන් කැලිෆෝනියාවේ උපත ලද අවදියේ ඇයගේ දෙමව්පියන් ශිෂ්‍ය වීසා බලපත් (student visa) යටතේ සිටියේ නම් ඇය අධිකරණ බලයට යටත් නොවන්නේය යන අදහස මහාචාර්ය ඊස්ට්මන්ගේ තර්කය මගින් ඉදිරිපත් වේ. 2010 වසරේදී, මහාචාර්ය ඊස්ට්මන් කැලිෆෝනියාවේ නීතිපති ධුරය සඳහා රිපබ්ලිකන් අපේක්ෂකයා වශයෙන් තරග කළේය. ඔහු එහිදී ස්ටීව් කූලි අතින් පරාජයට පත් විය. ඉන් අනතුරුව මහ මැතිවරණයේදී කමලා හැරිසන් කූලි පරාජයට පත් කළේය. මතභේදයට තුඩු දී ඇති අදාළ ලිපිය පළ කිරීමට ගත් තීන්දුව වෙනුවෙන් පෙනී සිටි 'Newsweek' හි ප්‍රධාන සංස්කාරකවරිය නැන්සි කූපර්, "උප්පත්තිය මුල් කරගත් ජාතිවාදයක් සහ මහාචාර්යවරයාගේ ලිපිය අතර සම්බන්ධයක් නොමැති" බවට තර්ක කරයි. ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳ සෙසු විශේෂඥයන් පවසන්නේ කුමක්ද? BBC පුවත් සේවයේ එක්සත් ජනපද හවුල්කරු 'CBS News' වෙත ව්‍යවස්ථා නීතිය පිළිබඳ තවත් විශේෂඥයෙකු පවසා තිබුනේ කමලා හැරිස්ගේ සුදුසුකම් සම්බන්ධයෙන් මහාචාර්ය ඊස්ට්මන් ඉදිරිපත් කර ඇත්තේ "මෝඩ තර්කයක්" බවය. බර්ක්ලි නීති විද්‍යාලයේ පීඨ ප්‍රධානී අර්වින් ෂෙමරින්ස්කි සඳහන් කර ඇත්තේ "14 වෙනි සංශෝධනයේ පළමු ඡේදය යටතේ එක්සත් ජනපදයේ උපත ලබන ඕනෑම අයෙකු ඇමරිකානු පුරවැසියෙකු බවය." "1890 ගණන්වල සිට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය මෙය තහවුරු කර තිබෙනවා. කමලා හැරිස් එක්සත් ජනපදයේ උපත ලැබූවෙක්." ජනාධිපති ට්‍රම්ප් නිතර විවේචනයට ලක් කරන්නෙකු ලෙස ප්‍රකට හාවර්ඩ් විශ්වවිද්‍යාලයේ ව්‍යවස්ථා නීතිය පිළිබඳ මහාචාර්ය ලෝරන්ස් ට්‍රයිබ් විසින් මහාචාර්ය ඊස්ට්මන්ගේ තර්කය හඳුන්වනු ලැබුවේ "කුණුගොඩක්" සහ උප්පත්තිය මත පදනම් වූ ජාතිවාදී කියවීමක් ලෙසය. ලොයෝලා නීති විද්‍යාලයේ මහාචාර්යවරියක් වන ජෙසිකා ලේවින්සන් AP පුවත් සේවයට පවසා තිබුනේ, "අප අවංකව මේ දෙස බලමු: මෙය, රටේ පුරවැසියන් නොවන දෙමව්පියන්ට දාව උපන් කළු සමක් සහිත අපේක්ෂකයෙකු සිටින විට අප දුව යන ජාතිවාදී යෙදුමක්" යනුවෙනි. ට්‍රම්ප්, ඔබාමා ඇමරිකාවේ උපත ලබා නැතැයි පැවසෙන න්‍යායට ඉන්ධන දැමූවේ කෙසේද? හිටපු ජනාධිපති ඔබාමා කෙන්යාවේ උපත ලැබූවෙකු බවට වන දක්ෂිණාංශික මතවලට ට්‍රම්ප් විසින් ප්‍රචාරයක් ලබා දීම ආරම්භ කරනු ලැබුවේ 2011 වසරේදීය. තමා හවායි හි උපත ලබා ඇතැයි සඳහන් උප්පැන්න සහතිකය ඔබාමා විසින් එම වසරේ අප්‍රේල් මස ඉදිරිපත් කරනු ලැබ තිබියදීත් එය "වංචාවක්" බව ට්‍රම්ප් දිගින් දිගටම පැවසීය. 2016 සැප්තැම්බර් පැවති මාධ්‍ය හමුවකදී එවක රිපබ්ලිකන් පක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂකයා වූ ට්‍රම්ප්ගෙන් ඒ ගැන විමසනු ලැබිණි. ඔබාමා ජනාධිපති ධුරය සඳහා සුදුසුකම් සපුරා ඇත්දැයි යන්න සම්බන්ධයෙන් පැවති සැක සංකා පළවා හැරීමේ ගෞරවය ලබා ගැනීමේ උත්සහයක නිරත වෙමින් ඔහු එහිදී කියා සිටියේ, "මම එය ඉවරයක් කළා. ජනාධිපති ඔබාමා ඉපදිලා තියෙන්නේ එක්සත් ජනපදයේ. එපමණයි." තමා සමග රිපබ්ලිකන් පක්ෂ ජනාධිපති අපේක්ෂක ධුරය සඳහා තරග කළ ටෙඩ් කෘස් ජනාධිපති ධුරය සඳහා අවශ්‍ය සුදුසුකම් සපුරා නොමැති බවට ද ට්‍රම්ප් 2016 වසරේදී තර්ක කළේය. ඔහු ඊට හේතු විශයෙන් ඉදිරිපත් කළේ, ඇමරිකානු පුරවැසියෙකු වූ මවකට සහ කියුබාවේ උපත ලද පියෙකුට දාව ටෙඩ් කැනඩාවේදී උපත ලබා තිබීමය.

ඇෆ්ඝනිස්තාන් තාලිබාන් ව්‍යාපාරයේ ඉහළම මට්ටමේ නායකයකු වන, මුල්ලා අබ්දුල් ඝානි බරදාර් නිදහස් කළ බව පාකිස්තාන් විදේශ අමාත්‍යාංශය නිවේදනය කරයි.

එවැනි පියවරක් ගනු ලැබ තිබෙන්නේ,ඇෆ්ඝන් සංහිඳියා ක්‍රියාදාමය පෙරට ගෙන යාමක් හැටියට බවත් ප්‍රකාශ කොට ඇත. පාකිස්තාන් ආණ්ඩුව ගත් පියවර ඇෆ්ඝනිස්තානයේ ප්‍රසාදයට ලක් වූ බවයි කාබුල් අගනුවරින් ලැබෙන වාර්තා මගින් පැවසෙන්නේ. සාකච්ඡා ක්‍රියාමාර්ගයකට කැමති තාලිබාන් ප්‍රධානීන් කීප දෙනාට මුල්ලා අබ්දුල් ඝානි බරදාර් ද ඇතුළත් වෙන බව ඇෆ්ඝන් බලධාරීන්ගේ තක්සේරුව වී ඇත. ඇෆ්ඝන් බූමියේ රඳවා සිටි විදේශීය සෙබළුන් තුන් දෙනකුට වෙඩි තබා ඇති බව නේටෝ යුද හවුල මේ අතර නිවේදනය කරයි. පක්තියා ප්‍රාන්තයේ දීයි, විදේශ සෙබළුන්ට වෙඩි තබා මරා දමා තිබෙන්නේ. ඇෆ්ඝන් ආරක්ෂක හමුදාවේ නිල ඇඳුමින් සැරසී පැමිණි කණ්ඩායමක් ප්‍රහාරය එල්ල කළ බව නේටෝ ප්‍රකාශනයක දැක්වෙයි.

'නීතිවිරෝධී අයුරින්' දෝෂාභියෝග චෝදනාවලට වැරදිකරු කොට අගවිනිසුරුවරිය පදවියෙන් පහකිරීමට ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුව කටයුතු කලහොත් පත්කෙරෙන අලුත් අගවිනිසුරුවරයා පිළිනොගන්නා මෙන් නීතිවේදීන්ගේ එකමුතුව අගවිනිසුරු ශිරාණි බණ්ඩාරනායක ඇතුළු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරුවරුන්ගෙන් ඉල්ලීමක් කරයි.

අධිකරණයේ තීන්දු ප්‍රකාර කටයුතු කිරීමට අගවිනිසුරුවරිය ඇතුළු සියලුම ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරුවරුන් බැඳී සිටින බව නීතිවේදීහු පෙන්වා දෙති පාර්ලිමේන්තු ස්ථාවර නියෝග යටතේ පත්කරන ලද කමිටුවකට ඉහල අධිකරණයේ විනිශ්චයකරුවන් සම්බන්ධයෙන් තීන්දු ගැනීමේ බලයක් නොමැති බවට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය මේ මස මුලදී තීන්දු කළ බවත්, එම තීන්දුව මත පදනම් වී පාර්ලිමේන්තු තේරීම් කාරක සභාවේ ආණ්ඩු පක්ෂ මන්ත්‍රීවරුන්ගේ වාර්තාව බල රහිත බව අභියාචනාධිකරණය විසින් තීන්දු කරන ලද බවත් පෙන්වා දෙන නීතිවේදීහු, මේ තත්ත්වය යටතේ අගවිනිසුරුවරිය පදවියෙන් පහකිරීමට දැරෙන සියලු ප්‍රයත්නයන් නීතිවිරෝධී බව අවධාරණය කරති. එම තීන්දු දෙකම නොසලකා පාර්ලිමේන්තුව විසින් දෝෂාභියෝග යෝජනාව විභාගයට ගැනෙමින් තිබෙන අතර, ඉන් අනතුරුව "නීතිවිරෝධී ලෙසින්" අගවිනිසුරුවරිය පදවියෙන් පහකිරීමට ශ්‍රී ලංකා නඩුව කටයුතු කරමින් සිටින නමුත්, "අප එකඟ වූවත්, නොවූවත්," අධිකරණයේ තීන්දු ප්‍රකාර කටයුතු කිරීමට අගවිනිසුරුවරිය ඇතුළු සියලුම ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරුවරුන් බැඳී සිටින බවයි, නිවේදනයේ දැක්වෙන්නේ. ශ්‍රී ලංකාවේ අධිකරණය සහ නීතිවේදීන් ශ්‍රී ලංකා ඉතිහාසයේ "බරපතලම අර්බුදයට" මුහුණදෙමින් සිටින මොහොතේ අධිකරණයේ ස්වාධීනත්වය රැකගැනීම සඳහා ක්‍රියාකරන මෙන් ආචාර්ය ජයම්පති වික්‍රමරත්න සහ ශ්‍රීනාත් පෙරේරා ජනාධිපති නීතිවේදීන් විසින් අත්සන් තබා ඇති එම නිවේදනය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරුවරුන්ගෙන් ඉල්ලා සිටියි. වැඩි තොරතුරු සඳහා සබැඳි තේමා

අතුරුදහන් වූ සිය සැමියා අනුස්මරණය කිරීමට ඇති අයිතියත් තමන්ට අහිමි වී ඇති බව මාධ්‍යවේදී ප්‍රගීත් එක්නැලිගොඩගේ බිරිඳ සන්ධ්‍යා එක්නැලිගොඩ පවසයි.

පසුගිය පාලන සමයේ ඝාතනය කෙරුණු මාධ්‍යවේදීන් සම්බන්ධයෙන් යුක්තිය ඉටුවන බවක් පෙනෙන්නට නැති බව ඇය කියා සිටියේ මාධ්‍යවේදී ලසන්ත වික්‍රමතුංග ඝාතනය කොට අට වසරක් ගතවීම නිමිත්තෙන් පැවති ගුණසමරු උත්සවයට සහභාගී වෙමිනි. "ලසන්තව සිහි කරන්න, ඉටි පන්දමක් පත්තු කරන්න, මලක් තියන්න තැනක් තියෙනවා. ප්‍රගීත් වෙනුවෙන් ඒ මල, ඉටි පන්දම තියන්නේ කොහෙද කියල මම දන්නේ නැහැ," ඇය සඳහන් කළාය.

ශ්‍රී ලංකාවේ ඕනෑ ම මැතිවරණයක් ජයග්‍රහණය කිරීම සඳහා දෙමළ සහ මුස්ලිම් බහුතරය වෙසෙන උතුරු සහ නැගෙනහිර පළාත්වල ඡන්ද දායකයන්ගේ සහය ලබා ගැනීම අතිශය වැදගත්ය.

නොවැම්බර් මස පැවැත්වීමට නියමිත ජනාධිපතිවරණය සඳහා ද උතුරේ සහ නැගෙනහිර ඡන්ද එක සේ වැදගත්ය. උතුරු නැගෙනහිර ඡන්ද දායකයින් වැඩි ප්‍රමාණයක් මෙවර සිය ඡන්දය භාවිත කළහොත් එය 2019 ජනාධිපතිවරණයේ ජයග්‍රාහකයා තීරණය වීමට තීරණාත්මක සාධකයක් විය හැකි බව දේශපාලන විශ්ලේෂක, පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ දේශපාලන අංශයේ හිටපු ප්‍රධානී මහාචාර්ය නවරත්න බණ්ඩාර පවසයි. "ආසන්න වශයෙන් 70%ක් වත් ඡන්ද දායකයෝ ඡන්ද පොළට අවොත් ඒක ලොකු බලපෑමක් කරනවා අවසාන ප්‍රතිඵලය කෙරෙහි." 2019 ජනාධිපතිවරණයට උතුරු නැගෙනහිර ඡන්දයේ බලපෑම ගැන අදහස් දක්වමින් මහාචාර්ය නවරත්න බණ්ඩාර පැවසුවේ, "මේ ඡන්ද විමසීම පවත්වන්නේ විකල්ප ඡන්ද විමසීම කියන ක්‍රමය භාවිත කරලා. ඒ නිසා ඡන්ද දායකයට තමන්ගේ පළවෙනි දෙවැනි තුන්වෙනි වශයෙන් විකල්ප අපේක්ෂකයා නම් කරන්නත් වේවි. එතකොට පළවෙනියට එන කෙනාට 50% ට වඩා ගන්න බැරි වුණොත් දෙවැනි ගණන් කිරීමකට යන්න වෙනවා. මේක අපි කියන්නේ නියත බහුතර ඡන්ද ක්‍රමයක් (Absolute majority system). ඉතින් මේ උතුරු නැගෙනහිර ඡන්දත් වැටෙන කොට විශේෂයෙන්ම මේ දෙමළ සහ මුස්ලිම් ජන කොටස් හැසිරෙන ආකාරය මේ දකුණේ ඡන්ද දායකයා හැසිරෙන ආකාරයට වඩා වෙනස්," යනුවෙනි. උතුරු පළාතට දිස්ත්‍රික්ක දෙකක් අයත්ය. ඒ යාපනය සහ වන්නියයි. එම මැතිවරණ දිස්ත්‍රික්ක දෙකෙහි, මැතිවරණ කොට්ඨාස 14 කි. නැගෙනහිර පළාතට දිස්ත්‍රික්ක තුනක් අයත් වේ. ඒ, ත්‍රිකුණාමලය, මඩකලපුව සහ දිගාමඩුල්ලය. එම දිස්ත්‍රික්ක මැතිවරණ කොට්ඨාස 10 කින් යුක්තය. "ජාතිවාදය සහ ආගම්වාදය" බහුතර සිංහල බෞද්ධ ප්‍රජාව ඉලක්ක කර ගනිමින් ජාතිවාදය සහ ආගම්වාදය ඉස්මතු වන සේ මැතිවරණ ප්‍රචාරණ කටයුතු සිදු කරන අපේක්ෂකයින්ට උතුරු සහ නැගෙනහිර යන පළාත්වලදී එය අහිතකර ලෙස බලපෑමට ඉඩ ඇති බව ද මහාචාර්ය නවරත්න බණ්ඩාර පැවසීය. "දැන් දකුණේ යම්කිසි ඡන්ද දායකයන් ප්‍රමාණයක් හසුරුවන්න උත්සහ කරනවනේ ජාතිය, ආගම සහ ත්‍රස්තවාදය යොදාගෙන. මේ වගේ මතු කරලා. සිංහල බෞද්ධ සහ ක්‍රිස්තියානි හැඟීම් අවුස්සනවා. නමුත් දෙමළ මුස්ලිම් ඡන්ද දායකයෝ ඔය විදියට බලන්නේ නෑ. නමුත් ආගම්වාදය සහ ජාතිවාදය අවුස්සන අයට අනිවාර්යෙන්ම ප්‍රතිවාදීන් වෙන්නේ දෙමළ සහ මුස්ලිම් ය. ඒ නිසා ඒ ඡන්ද දායකයෝ ඔවුන්ගේ පැත්තේ නෑ. ඒක නිසා ඔවුන් ඡන්ද පොළට අවොත් තීරණාත්මකයි. ඒගොල්ලෝ නාවොත් දකුණේ වැඩිපුර ඡන්ද ගන්න කෙනා දිනනවා." මෙවර ජනාධිපතිවරණයට අපේක්ෂකයෝ 35 දෙනෙක් නාම යෝජනා භාර දුන්හ. මෙය ජනාධිපතිවරණ ඉතිහාසයේ වැඩි ම අපේක්ෂකයින් ප්‍රමාණයක් තරගවදින අවස්ථාව වේ. මහාචාර්ය නවරත්න බණ්ඩාර වැඩි දුරටත් පැවසුවේ, "දකුණේත් ඡන්ද දායකයා දෙකට බෙදෙනවා. දැන් මේ විකල්ප අපේක්ෂකයෝ ගොඩක් ඉන්නවා. ඒ නිසා ඡන්ද සංඛ්‍යාව වැඩිවෙනවා. විකල්ප අපේක්ෂකයෝ නැත්නම් සමහර ඡන්ද දායකයෝ ඡන්ද පොළට නොඑන්න පුළුවන්. ඒ නිසා පළමු වටයේ වලංගු ඡන්ද ප්‍රමාණය ඉහළ යනවා. එම නිසා නියත බහුතරය ගන්න නම් සුළුතර ජන කොටස්වල ඡන්දයත් වැදගත්," යනුවෙනි. 2005, 2010, සහ 2015 ජනාධිපතිවරණවලදී සමස්ත ප්‍රතිඵලය කෙරෙහි උතුරු සහ නැගෙනහිර පළාත්වල ඡන්ද බලපෑමක් ඇති කළ බව විශ්ලේෂකයන්ගේ අදහසය. මේ, එම ජනාධිපතිවරණවලදී උතුරු නැගෙනහිර ඡන්ද දායකයන් හැසුරුණු ආකාරය පිළිබඳ කෙරෙන විමසුමකි. 2005 ජනාධිපතිවරණය උතුරු සහ නැගෙනහිර ඡන්ද, සමස්ත ප්‍රතිඵලයට වැඩිපුරම බලපෑමක් කළ මැතිවරණය ලෙස සැලකේ. ජනාධිපතිවරණය සඳහා අපේක්ෂකයන් 13ක් ඉදිරිපත් විය. එක්සත් ජාතික පක්ෂය නියෝජනය කරමින් රනිල් වික්‍රමසිංහ සහ එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානයේ අපේක්ෂකයා ලෙස ඉදිරිපත් වූ මහින්ද රාජපක්ෂ අතර පැවතියේ තියුණු සටනකි. අවසාන ප්‍රතිඵලය අනුව මහින්ද රාජපක්ෂ ඡන්ද 4,887,152 හෙවත් 50.3% ප්‍රතිශතයක් ලබා ගෙන තිබූ අතර රනිල් වික්‍රමසිංහ ඡන්ද 4,706,366 හෙවත් 48.4% ප්‍රතිශතයක් ලැබීය. දෙදෙනා අතර පරතරය වූයේ ඡන්ද 180,786 කි. එකළ, උතුරු සහ නැගෙනහිර යන පළාත්වල ඇතැම් ප්‍රදේශ එල්ටීටීඊ සංවිධානය යටතේ පැවති අතර ඔවුහු එම ප්‍රදේශවල ජනතාවට ජනාධිපතිවරණය සඳහා ඡන්දය භාවිත කිරීම තහනම් කළහ. එය සිය අපේක්ෂක රනිල් වික්‍රමසිංහගේ පරාජයට බලපෑ බව එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ අදහසය. මෙහිදී උතුරු පළාතේ යාපනය සහ වන්නි මැතිවරණ දිස්ත්‍රික්ක දෙකෙහි ලියාපදිංචි ඡන්ද 952,324ක් තිබුණ ද ඡන්දය පාවිච්චි කර තිබුණේ 94,398 දෙනෙකු පමණි. ඉන් ඡන්ද 71,321ක් හිමිකර ගෙන තිබුණේ රනිල් වික්‍රමසිංහ විසිනි. නැගෙනහිර පළාතේ මැතිවරණ දිස්ත්‍රික්ක තුනෙන් ම සැලකිය යුතු ඡන්ද සංඛ්‍යාවක් ලබාගැනීම ට රනිල් වික්‍රමසිංහ සමත් විය. විශේෂයෙන්ම මුස්ලිම් ජනතාව බහුතරයක් වෙසෙන මඩකළපුව දිස්ත්‍රික්කයේ මහින්ද රාජපක්ෂ ඡන්ද 28,836ක් ලබා ගත් අතර රනිල් වික්‍රමසිංහ ඡන්ද 121,514ක් ලබාගෙන තිබුණි. ත්‍රිකුණාමලය, මඩකළපුව සහ දිගාමඩුල්ල යන මැතිවරණ දිස්ත්‍රික්ක තුනෙහි ලියාපදිංචි ඡන්ද දායකයින් සංඛ්‍යාව 953,936ක් විය. නමුත් ඡන්දය පාවිච්චි කර තිබුණේ 595,251 දෙනෙකු පමණි. 2010 ජනාධිපතිවරණය රට තුළ වසර 30ක් පුරා පැවති සිවිල් යුද්ධය නිම වීමෙන් පසුව පැවති ප්‍රථම ප්‍රධාන මැතිවරණය වූයේ 2010 ජනවාරි 25 වෙනිදා පැවති ජනාධිපතිවරණයි. එවක ජනාධිපති ධුරය දැරූ මහින්ද රාජපක්ෂ සහ හිටපු හමුදාපති සරත් ෆොන්සේකා ප්‍රධාන අපේක්ෂකයන් දෙදෙනා ලෙස ඉදිරියෙන් සිටියහ. අපේක්ෂකයෝ 22 ක් ජනාධිපතිධුරය සඳහා තරග වැදුනහ. මහින්ද රාජපක්ෂ එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානය නියෝජනය කරමින් බුලත් කොළය ලකුණෙන් ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත් වූ අතර ජනරාල් ෆොන්සේකා එක්සත් ජාතික පක්ෂය ප්‍රමුඛ සන්ධානයේ පොදු අපේක්ෂකයා වශයෙන් ඉදිරිපත් විණි. උතුරු පළාතේ යාපනය සහ වන්නි මැතිවරණ දිස්ත්‍රික්ක දෙකෙන් වැඩි ඡන්ද ප්‍රමාණයක් හිමි කර ගැනීමට සරත් ෆොන්සේකා සමත් විය. මුළු උතුරු පළාතේ ම ලියාපදිංචි ඡන්ද සංඛ්‍යාව 988,334ක් වුවද ඡන්දය පාවිච්චි කර තිබුණේ 298,898 දෙනෙකු පමණි. එයින් ඡන්ද 186,410ක් හිමි කර ගැනීමට ෆොන්සේකා සමත් විය. නමුත් සමස්ත ප්‍රතිඵලය විශ්ලේෂණය කළ විට පෙනී යන්නේ උතුරු පළාතේ ඡන්ද දායකයින් ලක්ෂ හතකට අසන්න සංඛ්‍යාවක් ඡන්දය පාවිච්චි කර නොමැති බවය. 2010 ජනාධිපතිවරණයේදී "පොදු අපේක්ෂකයා" අභිබවා නැගෙනහිර ඡන්ද ලබා ගැනීමට මහින්ද රාජපක්ෂ අසමත් විය. නැගෙනහිර පළාතේ මැතිවරණ දිස්ත්‍රික්ක තුනෙන් ම ප්‍රකාශිත ඡන්ද ප්‍රමාණය 690,265 වූ අතර ඉන් ඡන්ද 386,823 ලබා ගත් සරත් ෆොන්සේකා එම පළාත ජයග්‍රහණය කළේය. මහින්ද රාජපක්ෂ වෙත ඡන්ද 272,327 ක් ලැබී තිබිණි. නමුත් රටේ අනෙකුත් දිස්ත්‍රික්ක අතුරින් හිටපු හමුදාපතිට ජයගත හැකි වූයේ නුවරඑළිය දිස්ත්‍රික්කය පමණි. ඡන්ද 6,015,934 ලබා ගනිමින් මහින්ද රාජපක්ෂ දෙවැනි වරටත් 2010 ජනාධිපතිවරණ ප්‍රතිඵල අනුව ජයග්‍රහණය කළේය. ඔහුගේ ප්‍රතිවාදියා වූ සරත් ෆොන්සේකාට හිමිවූයේ ඡන්ද 4,173,185 කි. 2015 ජනාධිපතිවරණය ශ්‍රී ලංකාවේ බලයේ සිටි විධායක ජනාධිපතිවරයෙකු සිය ධුරය සඳහා තෙවැනි වරට තරග කළ ප්‍රථම අවස්ථාව ලෙස 2015 ජනවාරි 8 වෙනිදා පැවති ජනාධිපතිවරණය ඉතිහාස ගත වේ. තම දෙවැනි ධුර කාලය නිම වීමට තවත් වසර දෙකකට ආසන්න කාලයක් තිබියදී එවක ජනපති මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් මෙම ජනාධිපතිවරණය කැඳවන ලදී. ඔහුගේ ප්‍රධාන ප්‍රතිවාදියා වූයේ එවක ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ මහ ලේකම් ලෙස කටයුතු කළ මෛත්‍රීපාල සිරිසේනය. ඔහු එක්සත් ජාතික පක්ෂය ප්‍රමුඛ නව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පෙරමුණ නියෝජනය කරමින් පොදු අපේක්ෂකයා ලෙස ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත් විණි. එම ජනාධිපතිවරණයේදී උතුරු නැගෙනහිර පළාත්වල වැඩි ඡන්ද සංඛ්‍යාවක් හිමි කර ගැනීමට මෛත්‍රීපාල සිරිසේන සමත් විය. උතුරු පළාතේ ඡන්ද දායකයින් 782,297ක් ලියාපදිංචි වී සිටි අතර ඉන් 2015 ජනාධිපතිවරණයට ඡන්දය පාවිච්චි කර තිබුණේ 531,014 දෙනෙකු පමණි. ඉන් ලක්ෂ හතරකට ආසන්න ඡන්ද ප්‍රමාණයක් හිමි කර ගැනීමට හංසයා ලකුණින් තරග කළ මෛත්‍රීපාල සිරිසේන සමත් වී තිබුණි. මුස්ලිම් දේශපාලන පක්ෂවල සහය ද නව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පෙරමුණට හිමිව තිබූ බැවින් මෛත්‍රීපාල සිරිසේන නැගෙනහිර පළාතේ මැතිවරණ දිස්ත්‍රික්ක තුනෙන්ම පහසු ජයක් ලබාගැනීම විශේෂත්වයකි. ප්‍රකාශිත මුළු ඡන්ද 816,769 කින් 583,120 ක් හිමි වූයේ මෛත්‍රීපාල සිරිසේනටය. මහින්ද රාජපක්ෂ ලබා ගත්තේ ඡන්ද 214,769 කි. දිවයිනේ සමස්ත ප්‍රතිඵලය අනුව ප්‍රකාශිත ඡන්ද අතුරින් ඡන්ද 6,217,162 හෙවත් 51,28% ක ප්‍රතිශතයක් හිමි කර ගනිමින් මෛත්‍රිපාල සිරිසේන ශ්‍රී ලංකාවේ හයවැනි විධායක ජනාධිපතිවරයා ලෙස ජනාධිපතිවරණය ජය ලැබීය. මේ තොරතුරුත් කියවන්න:

මධ්‍යම අධිවේගී මාර්ග ව්‍යාපෘතිය නිසා තර්ජනයට ලක්ව ඇති කෲඩියා සෙලනිකා (Crudia zeylanica) යන උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමයෙන් හැඳින්වෙන ශාකය රැක ගැනීමට පෙරට ආ ගම්පහ දිසා වන නිලධාරී දේවානි ජයතිලක දැන් මාධ්‍ය වෙත අදහස් පළ කිරීමෙන් වැළකී සිටින්නීය. ඊට හේතුව බලධාරින් විසින් ඇය නිහඬ කර තිබීම බව සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ වාර්තා කර තිබේ.

මේ ගහේ මුල් ගිහින් තියෙන විදිය බැලුවම, කඳේ වට ප්‍රමාණයයි, අතුපතර දිහා බැලුවම සාර්ථක වීමේ හැකියාව අඩු බව තමයි පෙන්නේ. - මහාචාර්ය සිරිල් විජේසුන්දර මේ අතර තවත් ස්ථාන කිහිපයකින් එම විශේෂයේ ශාක කිහිපයක් සොයාගෙන ඇති නිසා ගම්පහ, දාරළුව ප්‍රදේශයේ පවතින ශාක වලට මෙතෙක් ලබා දී තිබූ පරිසර විද්‍යාත්මක වටිනාකම අඩු විය හැකි බවට ඇතැම්හු අදහස් පළ කරති. එම පසුබිම මත අද භික්ෂුන් වහන්සේ එම ස්ථානයට වැඩම කර සෙත් පිරිත් සජ්ඣායනය කර, චීවරයක් පළඳවා එම ගස 'පැවිදි කර' සාංඝික දේපළක් බවට ප්‍රකාශයට පත් කළහ. 'කෲඩියා සෙලනිකා' ගස් හතක් සහ පැල විස්සක් මෙම විශේෂයෙන් ගස් හතක් මේ වනවිට හඳුනාගෙන ඇති අතර පැල විස්සක් රෝපනය කරමින් පවතින බව පේරාදෙණිය, රාජකීය උද්භිද උද්‍යානයේ නියෝජ්‍ය අධ්‍යක්ෂිකා ආචාර්ය අචලා අත්තනායක බීබීසී සිංහල සේවයට කියා සිටියාය. ''අපිට මිනුවන්ගොඩ පැත්තෙ තියෙන නැන්දිමහර ප්‍රදේශයෙන් මේ විශේෂයේ විශාල ගහක් හමුවුණා. ඒ ගහ මේ මධ්‍යම අධිවේගී මාර්ග ව්‍යාපෘතියට අදාළ ප්‍රදේශයේ තියෙන ගහටත් වඩා විශාලයි. මෙවැනි ශාක සංරක්ෂණය අපට පැවරෙන වගකීමක්. අපි ඒ සඳහා ක්‍රියා කරමින් සිටිනවා'' යනුවෙන් ආචාර්ය අචලා අත්තනායක පැවසුවාය. කෲඩියා සෙලනිකා ශාක දක්නට ලැබෙන ප්‍රදේශ මධ්‍යම අධිවේගී මාර්ග ව්‍යාපෘතිය ආරම්භ කිරීමට පෙර සිදු කළ පාරිසරික අධ්‍යයනයේදී මේ දිනවල දැඩි කතා බහට ලක්ව ඇති ගම්පහ, දාරළුව ප්‍රදේශයේ කෲඩියා සෙලනිකා ශාක දෙක හඳුනාගෙන නොතිබුණි. එබැවින් අදාළ ව්‍යාපෘතිය යටතේ මේ ශාකය සංරක්ෂණයට අවධානයක් යොමුව තිබුණේ නැත. මෙම ශාකය පිළිබඳව ලැබුණු තොරතුරක් මත මුලින් ම හඳුනාගනු ලැබ ඇත්තේ, හිමේෂ් ඩිල්රුවන් ජයසිංහ විසිනි. "නුවර අධිවේගී මාර්ගයේ කඩවත ඉඳලා මීරිගමට යන කොටසේ තමයි දාරළුව ප්‍රදේශය තියෙන්නේ. මේ මාර්ගයට යොදාගන්නා ප්‍රදේශය සම්බන්ධයෙන් පරිසර තත්ත්ව වාර්තාවක් මධ්‍යම පරිසර අධිකාරියට දීලා තිබුණා. ඒ වාර්තාවෙන් කියවුණේ පාරිසරික හානියක් නැති බවයි. ඒත්, මධ්‍යම පරිසර අධිකාරිය 2018 අවුරුද්දේ අපට උපදෙස් දුන්නා ආපහු සැරයක් අදාළ ප්‍රදේශවල පරිසර තත්ත්වයන් ගැන සවිස්තරාත්මක වාර්තාවක් සපයන්න කියලා. ඒ අනුව කරපු අධ්‍යයනයේදී තමයි මේ ශාකය හඳුනාගන්න ලැබුණේ," යනුවෙන් හිමේෂ් ඩිල්රුවන් ජයසිංහ මීට පෙර බීබීසී සිංහල සේවය සමග පැවති සංවාදයකදී පැවසීය. ''ගස් කියන්නේ දුවන සත්තු ජාතියක් නෙමෙයි. එනිසා පරිසර අධ්‍යයන වාර්තාව හරියට කලානම් මේවා කලින් හඳුන ගන්න තිබුණා. දැන් පාර මෙතනින් යම් ප්‍රමාණයක් වෙනස් කළත් ඒක රුපියල් මිලියන ගාණක වෙනසක්. කාගේ සල්ලිද යන්නේ? එහෙම කියලා සංරක්ෂණ කාර්යය නොසලකා හරින්නත් බෑ.'' යනුවෙන් වනජීවී පර්යේෂකයෙකු වන මෙන්ඩිස් වික්‍රමසිංහ අදහස් පළ කළේය. ''වෙනත් තැනකට ගහ රැගෙන යෑම අසාර්ථක වීමේ හැකියාව වැඩියි'' ගම්පහ, දාරළුවේ දක්නට ලැබෙන කෲඩියා සෙලනිකා විශාල ශාකය වෙනත් ස්ථානයක රෝපණය කිරීමේ යෝජනාවක් ද මේ වනවිට ඉදිරිපත් වී ඇත. ඒ සඳහා වනජීවී අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයා විසින් මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරියට යොමු කළ බව කියන ලිපියක් සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ සංසරණය වේ. එහි දැක්වෙන්නේ අදාළ ශාකය වෙනත් සුදුසු ස්ථානයක ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීමට වනජීවී දෙපාර්තමේන්තුවේ විරුද්ධත්වයක් නොමැති බවය. වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව කෲඩියා සෙලනිකා ශාකය වෙනත් ස්ථානයක ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීමට දැනුම් දී ඇති බව මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරිය මධ්‍යම පරිසර අධිකාරිය වෙත යොමු කළ ලිපියකින් ද තහවුරු වේ. එවැනි ක්‍රියාවක් මේ සඳහා කොතරම් සාර්ථකවේද යන්න ගැන ජාතික උද්භිද උද්‍යාන දෙපාර්තමේන්තුවේ හිටපු අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්, මහාචාර්ය සිරිල් විජේසුන්දරගෙන් බීබීසී සිංහල සේවය විමසීමක් කරන ලදී. ඔහුගේ අදහස වී තිබෙන්නේ එවැන්නක් අසාර්ථක වීමේ සමභාවිතාව වැඩි බවය. ''උස ගස් වෙන තැනකට රැගෙන යන්න පුළුවන්. නමුත් මේ ගහේ මුල් ගිහින් තියෙන විදිය බැලුවම, කඳේ වට ප්‍රමාණයයි, අතුපතර දිහා බැලුවම සාර්ථක වීමේ හැකියාව අඩු බව තමයි පෙන්නේ. මේ ලොකු ගහ තියෙන්නේ ජල මාර්ගයක් අසළ නිසා ඒ පැත්තේ මතුපිට මුල් ගිහින් නෑ. අනික් පැත්තේ මුල් ගොඩක් ඈතට ගිහින් ඇති. ඒ පැත්තෙන් මුල් කපපු ගමන් ගහ මැලවිලා යන්න ඉඩ තියෙනවා.'' යන්න මහාචාර්ය සිරිල් විජේසුන්දරගේ අදහස වී ඇත. ශාකය වෙනත් ස්ථානයකට රැගෙනයාමට වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව කැමැත්ත පළ කර තිබුණ ද වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව තවමත් ඊට කැමැත්ත පළ කර නැත. මේ ගැටලුව සම්බන්ධයෙන් සොයා බැලීමට වනජීවී සහ වන සංරක්ෂණ අමාත්‍යංශයේ ලේකම්වරයා ඇතුළු පිරිසක් පෙබරවාරි 09 වැනිදා ගම්පහ, දාරළුව ප්‍රදේශයේ ස්ථානීය පරීක්ෂණයක් ද සිදු කරන ලදී. එහි තීන්දුව මේ දක්වා ප්‍රකාශයට පත්වී නැත. දේවානි ගැන පාර්ලිමේන්තුවේ කතා වෙයි මධ්‍යම අධිවේගී මාර්ග ව්‍යාපෘතිය සඳහා කෲඩියා සෙලනිකා ශාක කැපීමට පසුගිය දිනවල ගත් උත්සාහයක් ව්‍යර්ථ කෙරුණේ ගම්පහ දිසා වන නිලධාරිනී දේවානි ජයතිලකගේ මැදිහත්වීම නිසාය. ඒ ගැන සමාජයේ දැඩි අවධානයක් යොමු වූ අතර පෙබරවාරි 09 වැනි දින ශ්‍රී ලංකා පාර්ලිමේන්තුවේ ද සාකච්ඡා කෙරුණි. වනජීවී හා වන සංරක්ෂණ සී.බී රත්නායක මෙලෙස අදහස් පළ කළේය. ''මේ විෂය පථය භාරව තියෙන්නේ කාටද, ඒ විෂය සඳහා කටයුතු කරන්නේ කොහොමද කියන එක දන්නේ නැතිව ඒ නිලධාරිනිය කටයුතු කරනවා. හුදෙකලා ඇය, හුදෙකලා සටනක් ගෙනියන බව පෙන්නන්න උත්සාහ කරනවා. නමුත් මේ වෙනකොට වනජීවී අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරය, අපේ අමාත්‍යාංශ දෙකේ ලේකම්වරුන් දැන් එතැනට ගිහිල්ලා තියෙනවා.ඒ වගේම අලුත් තාක්ෂණයත් එක්ක බද්ධ කරලා ගත හැකි ක්‍රියාමාර්ග ගන්න පුළුවන් නං ඒ කාර්ය කරනවා.'' ''එසේ නොහැකි නම් විකල්ප දෙයක් දෙන්න අපි උත්සාහ ගන්නවා. ඒ නිසා පෞද්ගලිකව ප්‍රතිරූප ගොඩනගා ගැනීම සඳහා උන්මත්තකයන්, උන්මතකයන් විදියට කටයුතු කරන අයත් ඉන්නවා. '' යනුවෙන් සී.බී රත්නායක පැවසූවේය. විපක්ෂ නායක සජිත් ප්‍රේමදාස එම ප්‍රකාශයට ප්‍රතිචාර දැක්වීය. ''මේ ප්‍රශ්නය මතු කළ දේවානි මැතිනියට අපහාස කරමින් මන්ත්‍රීවරු මේ සභාගර්භයේ කතා කළා. මම පුදුම වෙනවා පරිසර ක්ෂේත්‍රයේ කෘතහස්ත රාජකාරියක් කරන රාජ්‍ය නිලධාරිනියක් ගැන මහජන මන්ත්‍රීවරු මේ තරම් බය වීම ගැන. මම පැහැදිලිව කියන්න කැමතියි ඒ නිලධාරිනිය ප්‍රතිරූප ගොඩනඟන්න උත්සාහ දරන්නේ නෑ .එතුමිය දේශපාලනය කරන්න බලාපොරොත්තුවක් නෑ. හැබැයි එක දෙයක් තියෙනවා . එතුමිය මේ රටේ පරිසරය සුරක්ෂා කිරීමේ වගකීම සියයට ලක්ෂ ලක්ෂවාරයක් ක්‍රියාත්මක කරන්න සැදී පැහැදී සිටිනවා.'' යනුවෙන් විපක්ෂ නායකවරයා කියා සිටියයේය. මේගැනත් දැනගන්න:

මානව හිමිකම් පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ කොමසාරිස්වරිය හමුවීමට අවස්ථාව ලබා දෙන ලෙස එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයෙන් තමන් ඉල්ලීමක් කරන බව හිටපු හමුදාපති සරත් ෆොන්සේකා පැවසුවේය.

මේ මස අග දී ශ්‍රී ලංකාවේ තත්වය සොයා බැලීම සඳහා මානව හිමිකම් පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ කොමසාරිස් නවීන් පිල්ලි ශ්‍රිලංකාවේ සංචාරය කිරීමට නියමිතයි. මාධ්‍ය හමුවකදී සංදේශය යොමු කළ ප්‍රශ්නයකට පිළිතුරු දෙමින් හිටපු හමුදාපති සරත් ෆොන්සේකා තව දුරටත් කියා සිටියේ රටේ තිබෙන දූෂිත දේශපාලනය සහ මානව අයිතිවාසිකම් කඩ කිරීම් පිළිබඳ ව ලෝක ප්‍රජාව දැනුවත් කළ යුතු බවයි. ‘යුද්ධය කළ ආකාරය ගැන යම් ප්‍රශ්න මතුවී ඇති නිසා ඒ සම්බන්ධව නිසි පිළිතුරු දිය හැක්කේ යුද්ධය මෙහෙයවූ තමන්ට පමණක්’ බව පවසන හිටපු හමුදාපතිවරයා තමන්ට ඒ අවස්ථාව ලබා නො දීම ‘ප්‍රශ්නයක්’ බව ද පැවසිය. ‘හමුදාවේ යම් දූෂිත නිලධාරීන් යොදවා ආණ්ඩුව උතුරේ දේශපාලනය කිරීමට හමුදාව යොදා ගන්නවා’ යි සරත් ෆොන්සේකා මෙහි දී පැවසුවේය.

ඩොලර් බිලියන 1.5 ක ජපාන සහනදායි ණය ක්‍රමයකින් නිමකිරීමට සැලසුම් කල කොළඹ සැහැල්ලු දුම්රිය සංක්‍රමණ (එල්ආර්ටී) ව්‍යාපෘතිය අහෝසි කිරීමට ගත් තීරණය දේශීය වශයෙන් ආයතන රෙගුලාසි මෙන්ම මුල්‍ය ප්‍රතිපත්තිවලට අදාළව ද විදේශීය වශයෙන් ජාත්‍යන්තර සබදතා පිළිබඳව ද ගැටලු ඇතිවිය හැකි බව විශ්ලේෂකයන් හා නිලධාරීන් පෙන්වා දෙති.

සැහැල්ලු දුම්රිය ව්‍යාපෘතිය අදාළ දුම්රිය ව්‍යාපෘතිය අහෝසි කරන ලෙස ජනාධිපතිවරයා පසුගියදා මහාමාර්ග අමාත්‍යංශයට නියෝග කළේ එම ව්‍යාපෘතිය අගනුවර තදබදයට "ලාභදායී විසඳුමක්" නොවන බව පවසමිනි. එහෙත් ප්‍රවාහන සේවා කළමනාකරණ අමාත්‍යාංශය උසස් නිලධාරීන්ගේ අදහස වී ඇත්තේ එම ව්‍යාපෘතිය පහසුවෙන් අහෝසි කල නොහැක්කක් බවය. එසේ අහෝසිකිරීමෙන් ජාත්‍යන්තර සබඳකම පිලිබදව ගැටලු මතුවියහැකි බව විශ්ලේෂකයෝ ද පවසති. කිලෝමීටර් 15.7 (සැතපුම් 9.8) ක දුම්රිය ස්ථාන 16 ක් ඇතුළත් සැහැල්ලු දුම්රිය සංක්‍රමණ ව්‍යාපෘතිය ජපන් තාක්ෂණය භාවිත කරමින් ඉදිකිරීමට පසුගිය රජය යටතේ අත්සන් කරන ලද මෙම ව්‍යාපෘතිය විශාලතම විදේශ අරමුදල් යොදාගනිමින් ක්‍රියාත්මක කිරීමට සැලසුම් කෙරුණු යටිතල පහසුකම් සංවර්ධන ව්‍යාපෘතිය කි. දැඩි රථවාහන තදබදයක් ඇති කොළඹ නගරය තුළ මෙම ව්‍යාපෘතිය සඳහා ඉඩම් අත්පත් කර ගැනීම ද මේ වන විටත් අවසන් කර ඇති අතර මූලික ඉදිකිරීම් කටයුතු ද ආරම්භ කෙරිණි. සැහැල්ලු දුම්රිය ව්‍යාපෘතිය එහි පළමු අදියරට මුදල් යෙදවීම සඳහා පසුගිය වසරේ මාර්තු මාසයේදී යෙන් බිලියන 30 ක (ඩොලර් මිලියන 285 ක) ණය ගිවිසුමට ජපාන ජාත්‍යන්තර සහයෝගිතා ඒජන්සිය (ජයිකා) හා ශ්‍රී ලංකා රජය වෙනුවෙන් මුදල් අමාත්‍යංශයේ ලේකම් අත්සන් තැබුණු බව ජයිකා ආයතනය විසින් නිකුත් කළ නිවේදනයක සදහන් විය. මෙම ණය සියයට 0.1 ක සහන පොලී අනුපාතයකට අවුරුදු 12 ක සහන කාලයක් සමඟින් වසර 40 ක කාලයකින් ආපසු ගෙවිය යුතු බවට එම නිවේදනයේ සදහන් විය. "මෙම ව්‍යාපෘතිය අවසන් කර වහාම ක්‍රියාත්මක වන පරිදි ව්‍යාපෘති කාර්යාලය වසා දමන" ලෙස ජනාධිපති ලේකම් පී බී ජයසුන්දර ප්‍රවාහන අමාත්‍යාංශයට ලිපියක් යවමින් පසුගියදා කියා සිටියේය. නමුත් ප්‍රවාහන සේවා කළමනාකරණ අමාත්‍යංශයේ ලේකම්වරයා පවසන්නේ එය තමන්ට කල නොහැකි බවය. "ඒක මට කැන්සල් කරන්න බෑ නේ, මට ජනාධිපති ලේකම්තුමා රික්වෙස්ට් එකක් එවල තියෙනවා ඒක නවත්තන්න කියල. ඒක කරන්න ඕන කැබිනට් එක. ඒක අපිට කරන්න බෑ,"ප්‍රවාහන සේවා කළමනාකරණ අමාත්‍යංශයේ ලේකම් එන්. බී. මොන්ටි රණතුංග බීබීසී සිංහල සේවයට පැවසීය. "අපිට කැබිනට් අනුමැතියකින් තොරව වහන්න බෑ. මේක කැබිනට් අනුමැතියකින් ආරම්භකළ ව්‍යාපෘතියක්." සිය අමාත්‍යංශයට අයත් නොවූ මෙම විෂය මෑතකදී ඊට පැවරූ නමුත් ඒ සදහා අවශ්‍ය කැබිනට් පත්‍රිකාව මුදල් අමාත්‍යංශය විසින් ඉදිරිපත් කරනු ලැබිය යුතු බව ලේකම් රණතුංග පැවසීය. සැප්තැම්බර් 8 වැනිදා ශ්‍රි ලංකාවේ ජපාන තානාපති අකිරා සුගියාමා (Akira SUGIYAMA) හා ප්‍රවාහන අමාත්‍ය ගාමිණි ලොකුගේ අතර බත්තරමුල්ල, සෙත්සිරිපායේ පිහිටි ප්‍රවාහන අමාත්‍යාශයේදී හමුවක් ද පැවැත්විණි. සැහැල්ලු දුම්රිය ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම පිළිබඳව ජනාධිපති, අගමැති හා කැබිනට් මණ්ඩලය දැනුවත් කිරීමෙන් පසුව රජයේ ස්ථාවරය සම්බන්ධයෙන් ජපාන රජය දැනුවත් කිරීමට කටයුතු යොදන බව අමාත්‍ය ලොකුගේ එහිදී පෙන්වා දෙන ලදැයි එම අමාත්‍යාංශය පසුගියදා නිවේදනය කර තිබිණි. "පෞද්ගලික අංශයේ ව්‍යාපෘතියකට විරුද්ධ නැහැ" කොළඹ වාහන තදබදය සැහැල්ලු දුම්රිය සංක්‍රමණ පද්ධති ව්‍යාපෘතිය අවසන් කිරීමට ගත් තීරණයට කැබිනට් අනුමැතිය ලබාදුන් බව කැබිනට් ප්‍රකාශක කෙහෙලිය රඹුක්වැල්ල අඟහරුවාදා (සැප්. 29) මාධ්‍යවේදීන් අමතමින් පැවසූ අතර මෙම සැහැල්ලු දුම්රිය සංක්‍රමණ ව්‍යාපෘතියට විකල්පයක් සොයා බැලීමට රජය තීරණය කර ඇති බව ද කියා සිටියේය. මෙම ව්‍යාපෘතිය පිළිබඳව කැබිනට් මණ්ඩලය පුළුල්ව සාකච්ඡා කළ බවත් එය හොඳම විකල්පය නොවන බවට තීරණය කල බවත් අමාත්‍ය රඹුක්වැල්ල පැවසීය. මුදල් අමාත්‍යංශයේ ලේකම් එස් ආර් ආටිගල බීබීසී සිංහල සේවයට පැවසුවේ මෙම ව්‍යාපෘතිය තුළින් රටේ විදේශ විනිමය නිරාවරණය වීමක් සිදුවන බැවින් එය රජය මගින් ක්‍රියාත්මක නොකිරීමට තීරණය කර ඇති අතර පෞද්ගලික පාර්ශවයක් එය ක්‍රියාත්මක කරන්නේ නම් ඊට විරුද්ධ නොවන බවය. සැහැල්ලු දුම්රිය ව්‍යාපෘතිය කෝවිඩ්-19 සහ ණය ගෙවීම කොවිඩ්-19 වසංගතය හේතුවෙන් දැනට පවතින ණය ආපසු ගෙවීමේදී ශ්‍රී ලංකාව දුෂ්කරතාවයන්ට මුහුණ දී ඇති බැවින්, ප්‍රවාහන සේවා කළමනාකරණ අමාත්‍යාංශය විදේශ ණය යටතේ දියත් කරන ලද ව්‍යාපෘති කිහිපයක් සමාලෝචනය කරන ලෙස උපදෙස් දී ඇති අතර බොහෝ ව්‍යාපෘති අත්හිටුවීමට හෝ කල් දැමීමට තීරණය කර තිබෙන බව අමාත්‍යංශ නිලධාරියෙක් පැවසීය. ගෝලීය කොවිඩ් අර්බුදය හමුවේ ගෝලීය ආර්ථිකය බිදවැටීමත්, ලංකාවේ රුපියල විශාල වශයෙන් අවප්‍රමාණය වීමෙන් රටේ විදේශ විනිමය අර්බුදයක් ඇතිවීම වැළැක්වීම සඳහා රජය දැඩි පියවර ගත්තේය. ආනයන තහනම් කිරීම වැනි විදේශ විනිමය පිටතට ගලායාමේ ක්‍රම නතර කිරිම තුළින් අර්බුදයෙන් බේරීමට පිළියම් යෙදිණි. "අපිට ප්‍රමුඛතා තියෙනවා, ගම්වල මිනිස්සුන්ට බොන්න වතුර නැතිකොට එල් ආර් ටී වල ගිහින් හරියනවද? තේරුම්ගන්න එපැයි. අපිට (විදේශ විනිමය) අනාවරණයක් ගන්න බැහැ. සියයට 0.1ක් නෙවෙයි නිකන් දුන්නත් අපිට ගෙවන්න තියෙනව නම් අපි අමාරුවේ වැටෙනවා. ලෝකයට (ව්දේශ විනිමය) නිරාවරණය නොවී අපි අපේ අවශ්‍යතාවයන්ගේ ප්‍රමුඛතාවයන් හදුනාගත යුතුයි. එල් ආර් ටී එකට ඉස්සල්ල එලිවේටඩ් රෝඩ් (කුළුණු මතින් යන පාර) හදාගන්න ඕන." යැයි මුදල් අමාත්‍යංශ ලේකම් එස් ආර් ආටිගල පැවසීය. "අපි විදේශ විනිමය යොදා කළ යුතු දේවල් කුඩා ප්‍රමාණයක් හදුනාගත යුතුයි. දේශීයව රුපියල් වලින් කළ යුතු දේවල් වලට විදේශ විනිමය යෙදවීම නොකළ නොයුතුයි," යැයි ද ඔහු කියා සිටියේය. ජපානය ශ්‍රී ලංකාවේ විශාලම ආධාර සපයන්නා වන අතර ජපානය විසින් ලංකාවට සපයන ණය විශ්ලේෂකයින් හඳුන්වා දෙන්නේ ඉතා සහනදායි දිගුකාලින ණය ලෙසිනි. ජපානය මේ වන විටත් නව අධිවේගී මාර්ගවල කොටස් සඳහා මෙන්ම අගනුවර රථවාහන තදබදය අවම කිරීම සඳහා කැලණි පාලමට සමගාමීව තවත් ප්‍රධාන පාලමක් සඳහා ද අරමුදල් සපයා ඇත. හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා ගේ සමයේ හා වත්මන් ජනපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ පාලනය තුළ වරාය, මහාමාර්ග සහ දුම්රිය ඇතුළු ව්‍යාපෘති සඳහා චීනයෙන් ඩොලර් බිලියන ගණනක් ණයට ගෙන ක්‍රියාවට නැගීම තුළ රජය චීන හිතවාදී පිළිවෙතක් අනුගමනය කරන බවට ඇතැම් විශ්ලේෂකයින් චෝදනා එල්ල කරති. සමහර ව්‍යාපෘතීන් බීජිංහි "බෙල්ට් ඇන්ඩ් රෝඩ්" ප්‍රධාන සැලැස්ම අනුව ක්‍රියාවට නැගු සුදු අලි ලෙස එම විශ්ලේෂකයින් විසින් හදුන්වනු ලැබුවේ ශ්‍රී ලංකාව විශාල ණය කන්දකට යටවී අවසානයේ ණය ගෙවාගත නොහැකිව ප්‍රාග්ධනය ලෙස එම ව්‍යාපෘතීන් චීනයට පැවරීමට සිදුවිය හැකි බවට බිය පළවීම හේතුවෙනි. එවක අග්‍රාමාත්‍ය රනිල් වික්‍රමසිංහ ප්‍රමුඛ ආණ්ඩුව විසින්, ණය ගෙවා ගැනීමට නොහැකි යැයි පවසා චීනය විසින් හම්බන්තොට සාදන ලද වරාය 2017 දී බීජිං හි සමාගමකට ඩොලර් බිලියන 1.12 කට බදු දෙනු ලැබිය. ද්වීපර්ශවික සබඳතාවලට බලපෑමක්? "රටවල් ද්විපාර්ශවිය එකඟතාවලට එන්නේ කාරණා කිහිපයක් නිසා. එකක් තමයි රටවල් අතර ඇති දිර්ගකාලින සම්බන්ධතා. අනික තමයි ඒ රටවල් ඒ ද්විපාර්ශවිය සම්බන්ධතාවලින් අන්‍යෝන්‍යව ප්‍රතිලාභ ලබනවා. ආයෝජන ද්විපාර්ශවිය සම්බන්ධතාවක් ඇති උනහම අපිට බලන්න පුළුවන් ඒ ආයෝජන ද්විපාර්ශවිය සම්බන්ධතාවෙන් රටවල් දෙකට ඇතිවන ද්විපාර්ශ්වික සහයෝගීතාව සහ ද්විපාර්ශ්වික ප්‍රතිලාභය මොකක්ද කියල." යැයි කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ ජාත්‍යන්තර සබඳතා අංශයේ කථිකාචාර්ය මැණික් වක්කුඹුර පැවසුවාය. "කිසියම් විටක මෙලෙස අහෝසිවන ආයෝජන ගිවිසුම් නිසා ඊට එකඟ වූ එක රාජ්‍යයක් හෝ (ණය දෙන්නා හෝ ණය ලබන්නා) පාඩු විඳින්නේ නම්, ඒ නිසා රාජ්‍යයන් අතර තිබෙන්නා වූ සුහදතාව, විශ්වසනීයත්වය යන මෘදු නමුත් ප්‍රබල ගුණාංගවලට හානි පැමිණිය හැකියි. මෙවැනි සිදුවීම් සමස්ථයක්ව දෛනික රාජ්‍යතාන්ත්‍රික කටයුතු වලට ද අයහපත් ලෙස බලපෑ හැකියි." යැයිද කථිකාචාර්යවරිය වැඩිදුරටත් සඳහන් කළාය. මේ ගැනත් දැනගන්න: මංතීරු නීතිය : මංතීරුව තීරණය කළ යුත්තේ වේගය අනුව ද? වාහන වර්ගය අනුව ද ?

ශ්‍රී ලංකාව තුළ මෙතෙක් වාර්තා වූ කොරෝනා වැළඳීමෙන් මරුමුවට පත් වූ රෝගීන් 41 දෙනාගෙන් 28 දෙනෙකුම ඔක්තෝබර් තුන්වනදා මිනුවන්ගොඩ බ්‍රැන්ඩික්ස් පොකුර මතුවීමෙන් අනතුරුව මසකට ආසන්න කාලයක් තුළ සිදු වූ මරණ වන අතර ඉන් මරණ 15 ක්පමණ සිදු වී ඇත්තේ නිවාස තුළදී වීම ඉතා භයානක තත්ත්වයක් බව සෞඛ්‍ය විශ්ලේෂකයෝ පවසති.

මේ පිළිබඳ සොයාබැලීම පිණිස සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය කමිටුවක් පත්කර ඇති බව ද වාර්තා වේ. "මේ කෝවිඩ් පොකුර වාර්තාවීමත් සමඟ මරණ විසිතුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් වාර්තාවෙනවා. ඔවුන්ගෙන් සියයට පනහකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් නිවාසවල සිදු වූ මරණ විදිහට තමයි වාර්තාවෙන්නේ. මේ පිළිබඳව සෙවීමට සෞඛ්‍ය අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්තුමා සෞඛ්‍ය සමාලෝචන කමිටුවක් පත්කරලා තියෙනවා. මේ නිවාස ආශ්‍රිතව මේ කෙටි කාලයක් තුළ සිදු වූ මරණ පිළිබඳව නිසි අධ්‍යයනයක් කරගැනීමට හැකිවෙයි කියල අපි හිතනවා," යනුවෙන් රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමයේ ලේකම් වෛද්‍ය සෙනාල් ප්‍රනාන්දු මාධ්‍ය වෙත පැවසීය. මේ අතර ප්‍රධාන වසංගත රෝග විද්‍යාඥ, විශේෂඥ වෛද්‍ය සුදත් සමරවීර පැවසුවේ හඳුනාගැනීමට පෙර කිහිපදෙනෙකු නිවාස තුළදීම මියයෑම නිසා සමාජයේ සිදුකරන පරීක්ෂණ සංඛ්‍යාව වැඩි කිරීමට තීරණය කළ බවය. "එකක් දෙකක් තමයි අවුරුදු 30 ට අඩු මරණ තිබුණේ, අනිත් ඒවා ඔක්කොම වැඩිහිටියන් බොහෝවිට අවුරුදු 50 ට වැඩි අය. එකක් දෙකක් තමයි හිතාගන්න බැරි විදිහට මරුමුවට පත්වෙලා තිබුණේ. ගොඩාක් අය හුස්ම ගන්න අපහසුතා, දියවැඩියාව, හෘද රෝග වැනි නිදන්ගත රෝග තිබුණ අය. ඒ අතරින් බොහෝ අයට යම්කිසි සංකුලතා තිබුණ කට්ටිය තමයි හිටියේ," සෞඛ්‍ය පරීක්ෂකවරුන්ගේ සංගමයේ සෙනරත් බණ්ඩාර බීබීසී සිංහල සේවයට පැවසුවේ ඇතැම් රෝගීන් සිය රෝගී තත්ත්වය හඳුනානොගැනීම මෙලෙස නිවාස තුළ දීම මියයෑමට එක් හේතුවක් බවය. ඔහු තවදුරටත් පැවසුවේ සමහර රෝගීන් බිය නිසා තම රෝගී තත්ත්ව සඟවාගෙන සිටියා විය හැකි බවය. කෝවිඩ් ආසාදිතයන්හට සමාජයේ පවතින තත්ත්වය හා ඔවුනට සලකන ආකාරය පිළිබඳව සමාජයේ පැතිර යන මාධ්‍ය වාර්තා හමුවේ මෙවැනි පුද්ගලයන් තම ආසාදිත තත්ත්වය හෙළිනොකර නිවාස තුළම අත්බෙහෙත් භාවිතයට යොමු වී ඇති බව සමාජ විශ්ලේෂකයෝ පවසති. "එක කණගාටුදායක තත්ත්වයක් තමයි යම්කිසි අසනීප තත්ත්වයක්. අපහසුතාවයක් තියෙනව නම් ඒ පිළිබඳව ගෙදරට වෙලා ඉන්න එක. ඒක නෙමෙයි කෙරෙන්න ඕන වහාම රෝහලකට යන්න ඕන. කෝව්ඩ් ආසාදනයට බයේ සමහර අය, එක්කෙනෙක් දෙන්නෙක් සියදිවි හානිකර ගත්තා, මෙයත් නොවිය යුත්තක් සහ නොකළ යුත්තක්. එහෙම බයවෙන්න ඕන නෑ," යනුවෙන් සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ මාධ්‍ය ප්‍රකාශක වෛද්‍ය ජයරුවන් බණ්ඩාර පැවසීය. "කෝවිඩ් එක්ක ආසාදනය වෙලා කිසිදු රෝග ලක්ෂණයක් නැතිව සුව වෙච්ච පිරිස සියයට අසූවකට ආසන්නයි. සංකූලතා ආව අයගෙනුත් වැඩි ප්‍රමාණයක් කෝවිඩ් වලින් සුව වෙලා ගෙවල් වලට ගිහින් තියෙනවා. අමතක කරන්න එපා කෝවිඩ් හැදිච්ච අය අතරේ උනත් මුඛ ආවරණ නිවැරදිව දාල හිටියොත් ඔබට කෝවිඩ් හැදෙන්න තියෙන සම්භාවිතාව හොඳටම අඩුයි. කෝවිඩ් එක්ක ජීවත්වෙන්න මෙන්න මේ ආරක්‍ෂිත පියවර පිළිපදින්න," යනුවෙන් වෛද්‍ය ජයරුවන් බණ්ඩාර පැවසීය. කෝවිඩ් නිසා මිය යන මුස්ලිම්වරුන්ගේ අවසන් කටයුතු මේ අතර රජය විසින්, කෝවිඩ් මරණ ආදාහනය පිළිබඳව පැවති සෞඛ්‍ය රෙගුලාසි වෙනස් කරමින් කොරෝනා ආසාදනය වීමෙන් මිය යන මුස්ලිම් ජාතිකයන්ගේ මළ සිරුරු භූමදානය කිරීමට අවසර ලබා දී ඇති බව නිලධාරීහු පැවසූහ. කියවන්න: කෝවිඩ් - 19 පැතිරීම වැළැක්වීමේ ජාතික ක්‍රියාන්විත මධ්‍යස්ථානය නොවැම්බර් 08 මෙම අවසරය ලබා දී ඇත. මේ සම්බන්ධයෙන් ජනාධිපති, අගමැති, අධිකරණ අමාත්‍ය ඇතුළු රජයට සිය ස්තුතිය පළ කරමින් ලිපියක් යැවූ සිලෝන් තව්හීද් ජමාත් සංවිධානය "ශ්‍රී ලාංකීය සුළු ජාතීන්ගේ ආගමික අයිතිය හා මානසිකත්වයට ගරු කරමින් ඔබ තුමාගේ රජය දියත් කළ මෙකී යෝජනාවට මුස්ලිම් ජනතාව වශයෙන් අපි සැමදා කෘතඥ පූර්වකව කටයුතු කිරීමට බැඳී සිටිමු," යැයි කියා සිටියේය. වැඩිදුරටත් ජනාධිපතිවරයා වෙත එම සංවිධානය කියා සිටින්නේ, "අප රටේ ජනපති වශයෙනුත් ඓතිහාසික රජය වශයෙනුත් ඔබ තුමන් සිදු කළ ඓතිහාසික වැදගත්කමකින් යුක්ත ඉතා වටිනා තීරණයක් ලෙස මුස්ලිම් ජනතාව මෙම ඓතිහාසික තීරණය සලකා සිටිති."යනුවෙනි. "කැබිනට් තීරණයක් නොවෙයි" මේ අතර අමාත්‍ය මණ්ඩල ප්‍රකාශක කෙහෙළිය රඹුක්වැල්ල විශේෂ ප්‍රකාශයක් නිකුත් කරමින් පැවසූවේ කොරෝනා ආසාදනයට ලක්ව මිය යන මුස්ලිම්වරුන්ගේ මෘත දේහ භූමදානය කිරීම සම්බන්ධයෙන් කැබිනට් මණ්ඩලය අනුමැතියක් දුන් බවට වැරදි මතවාදයක් තිබෙන බවත් එසේ අනුමැතියක් හෝ අවසරයක් කැබිනට් මණ්ඩලය ලබා නොදුන් බවත් එහිදී තීරණය වුයේ ඒ සම්බන්ධ කරුණු සියල්ල සෞඛ්‍යමය හා තාක්ෂණික වශයෙන් තීන්දු ගන්නා කණ්ඩායමකට හෝ කණ්ඩායම් වලට යොමු කිරීම" බවය. "පසුගියදා පැවති කැබිනට් මණ්ඩලයේදී අධිකරණ අමාත්‍යතුමන් පවතින සෞඛ්‍ය හා නීතිමය තත්ත්වය තුළ මෙය කෙසේද කළ යුත්තේ යන්නට යෝජනාවක් ඉදිරිපත් වූවා. වියළි කලාප පවතින ප්‍රදේශයන්හි මේ සම්බන්ධයෙන් ක්‍රියා කිරීමක් සම්බන්ධයෙන්. නමුත් ඒ තුළ කිසිදු අවසරයක් හෝ අනුමැතියක් ලබා දීමක් සිදු නොවිය." යනුවෙන් කෙහෙළිය රඹුක්වැල්ල අමාත්‍යවරයා නිකුත් කළ නිවේදනයේ දැක්විණි. කෙසේවෙතත්, ඇතැම් විශ්ලේෂකයන් පෙන්වා දෙන්නේ රජය තම ස්ථාවරය සමාලෝචනය කිරීමට ඉදිරිපත්විම ම විශාල ජයග්‍රහණයක් මෙන්ම ධනාත්මක පියවරක් බවය. මන්නාරම ප්‍රදේශයේ තෝරාගෙන ඇති හුදකලා ප්‍රදේශයක, පවුලේ ඥාතීන් දෙදෙනකුගේ පමණක් සහභාගීත්වයෙන් මෙම භූමදාන කටයුතු සිදු කිරීමට කොවීඩ් 19 පැතිරීම වැලක්වීමේ ජාතික ක්‍රියාන්විත මධ්‍යස්ථානය ඊයේ (නොවැ. 09) අවසර දී ඇති බවට අරුණ පුවත්පත නොවැම්බර් 10 වෙනිදා වාර්තාකර තිබිණ. කොරෝනා සම්බන්ධයෙන් ඇති ජාත්‍යන්තර රෙගුලාසිවලට අනුව කොරොනා ආසාදනය වීමෙන් මිය යන පුද්ගලයින් ආදාහනයට මෙන්ම භූමදානයටද අවසර දී ඇති බව අධිරකරණ ඇමැතිවරයා පෙන්වා දී ඇති බවත් එම පුවත්පත වාර්තාකර තිබිණ. මේ පිළිබඳ වැඩිදුර තොරතුරු විමසීම සඳහා අධිකරණ අමත්‍යවරයා ඇමතීමට බීබීසී සිංහල සේවය ගත් උත්සාහය සාර්ථක නොවීය. ශ්‍රී ලංකාවේදී කෝවිඩ්-19 රෝගයෙන් මිය යන පුද්ගලයෙක් ආදාහනය කිරීමට හෝ මිහිදන් කිරීමට හැකියාව පවතින බව සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය විසින් මුලින් ම නිකුත්කරන ලද මාර්ගෝපදේශවල දැක්විණ. එහෙත් ඉන් අනතුරුව කෝවිඩ්-19 රෝගයෙන් මියයන සියලු දෙනා ආදාහනය කළ යුතු බව පවසමින් අදාළ නිර්දේශය පසුව සංශෝධනය කරනු ලැබිණි. එම තීරණය වෙනස් කරන ලෙස බොහෝ මුස්ලිම් නායකයෝ ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ඇතුළු ආණ්ඩුවේ නායකයින්ගෙන් දිගින් දිගටම ඉල්ලීම් කළහ. කෝවිඩ්-19 වැළඳීමෙන් මිය යන මුස්ලිම් ජාතිකයින් භූමදානය කිරීම සම්බන්ධයෙන් අවසර ලබාදෙන මෙන් අධිකරණ අමාත්‍ය අලි සබ්‍රි ඇතුළු මුස්ලිම් මන්ත්‍රිවරුන් පාර්ලිමේන්තුවේ දී ද නොයෙක්වර ඉල්ලීම් කර තිබුණි. මේ වන විට රටවල් 189ක කොරෝනා වැළඳීමෙන් මියැදෙන පුද්ගලයන් ගේ සිරුරු භූමදානයට අවසර දී ඇත. මේ තොරතුරු ද දැනගන්න:

ඉන්දීය හමුදා සහ කැරලිකරුවන් බවට සැක කෙරෙන පිරිසක් අතර සිදු වූ වෙඩි හුවමාරුවකින් ආරක්ෂක අංශ සාමාජිකයකු තුවාල ලබා ඇති බව ඉන්දීය පාලනයේ පවතින කාශ්මීරයේ බලධාරීහු පවසති.

ඉන්දීය පාලිත කාශ්මීරයේ ප්‍රධාන නගරය වන ශ්‍රීනගර් ආසන්නයේ පිහිටි රජයේ ගොඩනැගිල්ලකට අවි ගත් කුඩා කණ්ඩායමක් සඳුදා උදෑසන ඇතුළු වී තිබේ. දෙපාර්ශවය අතර පැය කීපයක් වෙඩි හුවමාරු වූ බවයි වාර්තාකරුවන් පවසන්නේ. ඉහත කී ගොඩනැගිල්ල පසුගිය පෙබරවාරි මාසයේදීත් කැරලිකරුවන්ගේ ඉලක්කයක් බවට පත් වූ අතර එහිදී පුද්ගලයන් හත් දෙනකු මරුමුවට පත් විය. ජනතාව අතර ප්‍රචලිත තරුණ කැරලි නායකයකු ආරක්ෂක අංශ විසින් පසු ගිය ජුලි මාසයේදී මරා දමනු ලැබීමත් සමග ඉන්දීය කාශ්මීරයේ ප්‍රචණ්ඩකාරී වාතාවරණයක් හට ගෙන තිබේ.

ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව තුළ බුදු දහමට ලබා දී තිබෙන ප්‍රමුඛත්වය එලෙසින්ම පවත්වා ගෙන යාමට දේශපාලන පක්ෂ පමණක් නොව සියලු ආගමික නායකයන්ද එකඟ වී ඇති බැවින් ඒ පිළිබඳ ගැට‍ළුවක් ඇති කර ගැනීමේ අවශ්‍යතාවක් නොමැති බව අග්‍රාමාත්‍ය රනිල් වික්‍රමසිංහ පවසයි.

''රජයක් වශයෙන් ජනාධිපතිතුමා හෝ අපි කවුරු හෝ බෙර ගහලා ඒ ගැන ප්‍රකාශ කරන්නේ නැහැ. බුදු සසුන ආරක්ෂා කරන්නේ ක්‍රියාවෙන්, වචනයෙන් නොවෙයි,'' බුදු සසුන ආරක්ෂා කිරීම සඳහා පවතින වගන්තිය නව ව්‍යවස්ථා මගින්ද සහතික කිරීමට සියලුම පක්ෂය එකඟතාව පළ කොට ඇති බව අගමැතිවරයා කියා සිටියේ කොලොන්නාව ප්‍රදේශයේ විහාරස්ථානයක පැවති ආගමික උත්සවයකට සහභාගී වෙමිනි. "බුදු සසුනට ව්‍යවස්ථාව තුළ තිබෙන වගන්තිය එලෙසම පවත්වා ගෙන යාමට දෙමළ සන්ධානය ඇතුළු පාර්ලිමේන්තුවේ සියලු ම පක්ෂ සිය එකඟතාවය පළ කර තිබෙනවා. මීට අමතරව හින්දු, කතෝලික සහ මුස්ලිම් ආගමික නායකයන් ද ඒ සඳහා එකඟ වෙලා තිබෙනවා," ඔහු පැවසීය. දැනට බුදු දහමට ලබා දී තිබෙන ප්‍රමුඛස්ථානය නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් ඉවත්කිරීමට සැරසෙන බවට ඒකාබද්ධ විපක්ෂයේ ඇතැම් කොටස් සහ දැඩි මතධාරී බෞද්ධ සංවිධාන චෝදනා කරති. වත්මන් ආණ්ඩුව බුදු සසුන ආරක්ෂා කරන්නේ වචනයෙන් නොව ක්‍රියාවෙන් බවත් අගමැතිවරයා සඳහන් කළේය. "රජයක් වශයෙන් ජනාධිපතිතුමා හෝ අපි කවුරු හෝ බෙර ගහලා ඒ ගැන ප්‍රකාශ කරන්නේ නැහැ. බුදු සසුන ආරක්ෂා කරන්නේ ක්‍රියාවෙන්, වචනයෙන් නොවෙයි." "බුදු සසුන ආරක්ෂා කිරීමට රජයක් වශයෙන් අපි සියලුම පියවර අරගෙන තිබෙනවා. සමහරුන් බුදු දහම ආරක්ෂා කරන්නේ වචනයෙන් නමුත් ක්‍රියාවෙන් බුදු දහම නැති කරන්න දක්ෂයෝ,' අගමැතිවරයා වැඩිදුරටත් කියා සිටියේය.

ඉන්දියාව, ලෝකයේ විශිෂ්ටතම ක්‍රිකට් ක්‍රීඩකයන්ගෙන් අයකු වන සචින් තෙන්දූල්කාර් හට උත්කර්ෂවත් සමුගැනීමක් සංවිධානය කර තිබේ.

‘ද ලිට්ල් මාස්ටර්’ නමින් හැදින්වෙන හතළිස් හැවිරිදි ඔහු අවිවාදයෙන් ම මෑත කාලයේ බිහි වූ විශිෂ්ටතම පිතිකරුවායි. සචින් ලෝලීන් ඔහු තම උපන් නගරය වන, මුම්බායි හි දී බටහිර ඉන්දීය කොදෙව් කණ්ඩායම සමග දෙසිය වැනි මෙන්ම අවසන් ටෙස්ට් ක්‍රිකට් තරඟයට මුහුණ දෙමින් සිටී. තෙන්දුල්කාර් පන්දුවට පහර දීමට පිටියට වන් විගස කන් බිහිරි කරවන තරමට ප්‍රීති ඝෝෂා නැගුණි. පහර දුන් සෑම පන්දුවකටම පාහේම ක්‍රීඩා ලෝලීන්ගෙන් නැගුනේ ප්‍රසාද ජනක පිළිගැනීමක්.

පොදු අපේක්ෂක මෛත්‍රීපාල සිරිසේනගේ සහෝදරයා වන සහල් ව්‍යාපාරික ඩඩ්ලි සිරිසේන ගේ සහල් ලොරි රථ දෙකකට අද, සෙනසුරාදා බලපෑම් එල්ලවී තිබේ.

පොළොන්නරුවේ සිට මරඳගහමුලට අරලිය සහල් ගෙන ආ ලොරියකට හානි සිදු කොට එහි රියදුරාට සහ සේවකයාට, යතුරු පැදිවලින් පැමිණි කණ්ඩායමක් විසින් පහරදී පලා ගොස් ඇත. රාත්‍රී ලොරිය නවත්වා නිදා ගෙන සිටියදී මෙසේ පහරදුන් බවයි ලොරි රථයේ රියදුරු සරත් සුරංග පැවසුවේ. මරඳගහමුල සහල් නිෂ්පාදකයන්ගේ සංගමය මේ සිද්ධිය හෙලා දැක ඇත. මේ අතර අරලිය සහල් ව්‍යාපාරික ඩඩ්ලි සිරිසේනට අයත් ලොරියකට ගම්පොල දී තවත් සිද්ධියකට මුහුණ දීමට සිදුවී තිබේ. තමන්ට අයත් එම ලොරි රථයේ යතුරු බලහත්කාරයෙන් ගෙන ගොස් ඇති බවයි අරලිය සහල් ව්‍යාපාරික ඩඩ්ලි සිරිසේන පැවසුවේ. මෙම සිද්ධීන් පිළිබඳව පොලිස් විමර්ශන ආරම්භ කොට ඇති බව පොලිස් මාධ්‍ය ප්‍රකාශක ජ්‍යෙෂ්ඨ පොලිස් අධිකාරී අජිත් රෝහණ සංදේශයට පැවසුවේය.

ඉන්දීය ටාටා සමාගමේ ව්‍යාපෘතියක් වෙනුවෙන් කොළඹ කොම්පඤ්ඤවීදියෙන් පවරා ගැනෙන ඉඩම් වෙනුවෙන් ගෙවීමට යෝජිත වන්දි මුදල ප්‍රමාණවත් නොමැති බව තීරණය කළ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඉඩම් අයිතිකරුවන්ට සාධාරණ වන්දි මුදලක් ගෙවීම සඳහා ක්‍රමවේදයක් සකස් කරන මෙන් නාගරික සංවර්ධන අධිකාරියට නියෝග කළේය.

ටාටා සමාගම වෙනුවෙන් කොම්පඤ්ඤවීදියෙන් අක්කර හතක භූමි ප්‍රදේශයක් පවරා ගැනේ කොම්පඤ්ඤවීදියේ අක්කර හතක ප්‍රමාණයක් ටාටා සමාගමට පවරා දීමට එරෙහිව ප්‍රදේශවාසී පවුල් හය සියයකට ආසන්න පිරිසක් විසින් පවරා තිබූ මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සමක් සලකා බැලීමෙන් අනතුරුවයි, අධිකරණය එම නියෝගය කළේ. ප්‍රදේශයෙන් රජයට පවරා ගන්නා පර්චස් එකක් වෙනුවෙන් රුපියල් ලක්ෂ හතලිස් පහක් පමණ ගෙවිය යුතු බව රජයේ තක්සේරු දෙපාර්තමේන්තුවේ තක්සේරුව වුවත්, කොම්පඤ්ඤවීදිය වාසීන් වෙනුවෙන් නාගරික සංවර්ධන අධිකාරිය ගෙවීමට තීන්දු කොට තිබෙන්නේ ලක්ෂ පහළොවක පමණ මුදලක් බව පෙත්සම්කරුවන්ගේ නීතිවේදීහු අධිකරණය හමුවේ කියා සිටියහ. එය කිසිසේත්ම ප්‍රමාණවත් නොවන බව පිළිගත් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය, ඔවුන්ට සාධාරණ වන්දියක් ගෙවන ලෙසත් එතෙක් ඔවුන්ට කුලියක් ගෙවන ලෙසත් නියෝග කළ බව පෙත්සම්කරුවන්ගේ නීතිවේදී සුජීව සේනසිංහ බීබීසී සංදේශයට පැවසීය.

ගෙවී ගිය දෙවසර තුළ, යුරෝපයේ දිවි ගෙවමින් සිටි සෞදි කුමාරවරුන් තිදෙනෙක් අතුරුදන්ව ගියහ. මේ සම්බන්ධයෙන් සෞදි ආණ්ඩුව වෙත විවේචන එල්ල විණි. ඒ සියලු දෙනා පැහැරගන්නා ලදුව සෞදි අරාබිය වෙත රැගෙන ගිය බවට සාක්ෂි වුවද, ඒ පිළිබඳ වැඩිදුර කිසිවක් අසන්නට නොවීය.

සුල්තාන් බින් තුර්කි කුමරු, ඡායාරූපයේ මැද මේ අතරින් එක් කුමාරයකු 2003 වසරේ ජුනි මාසයේ 12 වෙනිදා හිමිදිරි උදෑසන ස්විට්සර්ලන්තයේ ජිනීවා නුවරට එපිටින් වූ ප්‍රදේශයක පිහිටි මාලිගයක් වෙත මෝටර් රථයෙන් පිටත්විණි. ඒ සුල්තාන් බින් තුර්කි බින් අබ්දුල්අසිස් කුමරුය. මාලිගයේ හිම්කරුවා, කුමරුගේ මාමණ්ඩිය වූ අභාවප්‍රාප්ත ෆාඩ් රජුය. අබ්දුල්අසිස් කුමරුට උදෑසන ආහාරය සඳහා එහි ආරාධනය ලැබුනේ ෆාඩ් රජුගේ ප්‍රියතම පුත්‍රයාවූ අබ්දුල්අසිස් බින් ෆාඩ් කුමරු වෙතිනි. යළි සෞදි අරාබියට පැමිණෙන ලෙස අබ්දුල්අසිස් සුල්තාන්ගෙන් ඉල්ලා සිටියේ සෞදි නායකත්වය සම්බන්ධයෙන් සුල්තාන් එල්ලකරන ලද විවේචන පිළිබඳ මතුවූ අර්බුදකාරී තත්ත්වය සමනය වනු ඇති බව ද ප්‍රකාශ කරමිනි. ඒ ඉල්ලීම සුල්තාන් ප්‍රතික්ෂේප කරද්දී දුරකථන ඇමතුමක් ගැනීමට අවශ්‍ය යැයි දන්වා අබ්දුල්අසිස් ඔවුන් සිටි කාමරයෙන් නික්ම ගියේය. එහි සිටි අනෙක් තැනැත්තා වන ඉස්ලාමීය කටයුතු පිළිබඳ සෞදි අමාත්‍යවරයා වූ ෂෙයික් සලේහ් අල්-ෂෙයික් ද ඉන් පිටව ගොස් ස්වල්ප වේලාවකින් මුහුණු ආවරණය කරගත් පිරිසක් එහි වහා ඇතුළු වූහ. සුල්තාන්ට පහරදී ඔහුගේ දෑතට විලංගු ලූ පිරිස ඔහුගේ ගෙලට එන්නත් කටුවක් ඇතුළු කළහ. ජිනීවා ගුවන් තොටුපොළට ගෙන යන ලද සිහිසුන් වූ සුල්තාන් ඒ වනවිටත් ගුවන් යානා අංගනයේ නවතා තිබූ රෝගීන් ඉවත්කරගෙන යනු ලබන ගුවන් යානයක් වෙත නැංවීය. වසර ගණනකට පසු ස්විස් අධිකරණයකදී සුල්තාන් පිළිබඳ සිදුවීම් දිගහැරුනේ එසේය. උදෑසන ආහාරය ගැනීමට අදාළ හමුවෙන් අනතුරුව සුල්තාන්ගේ යළි පැමිණීම අපේක්ෂාවෙන් ජිනීවාහි හෝටලයක රැදී සිටි ඔහුගේ කාර්ය මණ්ඩලය අතර සන්නිවේදන නිලධාරී එඩී ෆෙරෙයිරා ද විය. දහවල් වනවිට එහි පැමිණියේ අනපේක්ෂිත අමුත්තන් දෙදෙනෙකි. "හෝටලයේ සාමාන්‍යාධිකාරිවරයා සමග එහි ආ ස්විට්සර්ලන්තයේ සෞදි තානාපතිවරයා එම ස්ථානයෙන් සියලු දෙනාටම ඉවත්වී පිටව යන්නැයි කීවා" යැයි ෆෙරෙයිරා පවසයි. "කුමාරයා රියාද්වල ඉන්න බවත් අපේ සේවය තවදුරටත් අවශ්‍ය නැති නිසා අපට යා හැකි බව කීවා" ප්‍රචණ්ඩ ලෙස මත්කොට සුල්තාන් කුමාරයාව පැහැරගෙන යාමට තරම් ඔහුගේ පවුල පෙළඹ වූයේ කුමක්ද ? ඊට පෙර වසරේදී ඔහු යුරෝපයට ආයේ වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර සඳහාය. එහිදී ඔහු සම්මුඛ සාකච්ඡාවලට එක්වෙමින් සෞදි ආණ්ඩුව විවේචනය කළේය. රටේ මානව හිමිකම් පිළිබඳ තත්ත්වය හෙළාදකින අතරේදී කුමාරවරුන් හා නිලධාරීන්ගේ දූෂිතබව පෙන්වා දුන් ඔහු ප්‍රතිසංස්කරණ මාලාවක් අවශ්‍ය බව කීය. අබ්දුල්අසිස් ඉබ්න් සෞද් රජු 1932 දී සෞදි අරාබිය ගොඩනැගු තැන් සිට මේ දක්වාම රාජාණ්ඩුවක් විසින් එය පාලනය කරන අතර විරුද්ධ මත දරන්නන් නොරිස්සයි. විනයාරක්ෂකයාගේ ඉරණම 2003 දී පකිස්තාන මුදල් අමාත්‍යවරයා හමුවූ තුර්කි බින් බන්ඩාර් කුමරු වරක් සෞදි රාජකීය පවුලේ විනයාරක්ෂාව පිළිබඳ වගකීම පැවරී තිබුනේ තුර්කි බින් බන්ඩාර් කුමරු වෙතය. නමුත් උරුමය සම්බන්ධයෙන් පවුල අතර මතුවූ උග්‍ර ආරවුලක් හේතුවෙන් අවසානයේදී ඔහු සිරගත කෙරිණි. ඉන් නිදහස ලැබ පැරීසියට පලාගිය ඔහු සෞදි අරාබියට ප්‍රතිසංස්කරණ අවශ්‍ය යැයි පවසමින් 2012 වසරේදී යූටියුබ් (YouTube) ඔස්සේ වීඩියෝ පළකරන්නට පටන්ගත්තේය. සුල්තාන් කුමරු සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කළාක් මෙන් ප්‍රතිචාර දැක්වූ සෞදිය යළි පැමිණීම සඳහා තුර්කි පෙළඹවීමට උත්සාහ දැරීය. අභ්‍යන්තර කටයුතු පිළිබඳ නියෝජ්‍ය ඇමති අහ්මඩ් අල්-සලෙම් වෙතින් ලද දුරකථන ඇමතුම පටිගත කල කුමරු එය අන්තර්ජාලයේ පළකළේය. "හැමදෙනාම අපේක්ෂාකරන්නේ ඔබේ යළි පැමිණීම, ඔබට දෙවි පිහිටයි" යැයි නියෝජ්‍ය අමාත්‍යවරයා එහිදී පවසයි. "මගේ ආපසු පැමිණීම අපේක්ෂා කරනවා?" තුර්කි පිළිතුරු දෙයි. "ඔබේ නිලධාරීන් මට එවන ලිපි ගැන කියන්නේ මොනවද? 'වෛශ්‍යාවකගේ පුතා, සුල්තාන් බින් තුර්කි වගේ අපි උඹවත් ආපහු ඇදගෙන එනවා" යළි සහතික වශයෙන් පිළිවදන් දෙන නියෝජ්‍ය අමාත්‍යවරයා : "ඒ කිසි කෙනෙක් ඔයාට අත තියන්නේ නැහැ. මම ඔයාගේ සහෝදරයා" "නැහැ ඒ අය එවන්නේ ඔබයි" තුර්කි කියා සිටී. "ඒ අයව එවන්නේ අභ්‍යන්තර කටයුතු අමාත්‍යාංශයයි" 2015 ජූලි මාසය වනතෙක් තුර්කි වීඩියෝ පළකිරීමේ යෙදිණි. පසුව ඒ වසර අගදී විටෙක ඔහු අතුරුදන් විය. "මාසයකට හෝ දෙකකට වරක් එයා මට දුරකතනයෙන් කතා කළා" යැයි ඔහුගේ මිතුරකු මෙන්ම බ්ලොග්‍ රචකයකු හා ක්‍රියාකාරිකයකු වන වඑල් අල්-ඛලෆ් පැවසීය. "ඉන්පසු මාස හතරකට හෝ පහකට එයා අතුරුදන් වුණා. මට සැකයක් දැනුණා. පසුව රාජධානියේ ජ්‍යෙෂ්ඨ නිලධාරියෙකුගෙන් දැනගන්න ලැබුනේ තුර්කි බින් බන්ඩාර් ඔවුන් සමග ඉන්න බවයි. ඉතින් ඔවුන් එයාව අරගෙන, ඔහුව පැහැරගෙන" "දීර්ඝ කාලයක් තුර්කි ගැන තොරතුරක් සොයමින් ඉන්නවිට මොරොක්කෝ පුවත්පතක පළවූ ලිපියකින් මට දැනගන්නට ලැබුනේ මොරොක්කෝවේ සංචාරයකින් පස්සේ ප්‍රංශයට යළි ඒමට සිටි ඔහුව අත්අඩංගුවට ගෙන සිරගතකොට ඇති බවයි. පසුව සෞදි බලධාරීන්ගේ ඉල්ලීමක් මත මොරොක්කෝවේ අධිකරණයේ අවසරයකින් පිටුවහල් කර ඇති බවයි." තුර්කි බින් බන්ඩාර් ට සිදුවුයේ කුමක්ද යන්න නිශ්චිතව අප නොදන්නා නමුත් අතුරුදන්වීමට පෙර සිය මිතුරා වන වඑල් වෙත තමන් විසින් ලියන ලද පොතක පිටපතක් දී ඇති අතර අනාගත වාක්‍යයක් වැනි විය හැකි සටහනක් ඔහු එහි ඇතුළත් කොට ඇත. "ආදරණීය වඑල්, මාව පැහැරගෙන හෝ ඝාතනය කර නැතිනම් මේ සටහන් වෙන අයෙකු අතට පත් කිරීම සඳහා නොවේ. මා දන්නවා මාව පැහැරගනීවි නැතිනම් ඝාතනය කරාවි. ඔවුන් මගේ වගේම සෞදි ජනයාගේ අයිතිය උදුරාගන්නේ කෙසේද කියාත් මා දන්නවා" සෞදියේ ඔටුන්න හිමි කුමරු වෙනස් වෙයි සවුදි අරාබි හිටපු රජුගේ රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති දිගටම රවටාගෙන යාම සෞද් බින් සයිෆ් අල්-නසර් තුර්කි කුමරු අතුරුදන්වන කාල වකවානුව තුළදී, යුරෝපයේ කැසිනෝ මෙන්ම මිල අධික හෝටලවලට ඇලුම් කළ සාපේක්ෂව සුළු රාජකීයත්වයක් සතු තවත් සෞදි කුමරෙකුවන සෞද් බින් සයිෆ් අල්-නසර් හට ද එවැනිම ඉරණමක් අත්විය. 2014 දී සෞදි රාජාණ්ඩුව විවේචනය කරමින් සෞද් ට්විටර් පණිවිඩ නිකුත් කිරීම ඇරඹීය. ඊට පෙර වසරේදී ඊජිප්තු ජනාධිපති මොහොමඩ් මොර්සි බලයෙන් පහකිරීමට සහය වූ සෞදි නිලධාරීන් නීතිය හමුඅට පැමිණවිය යුතු බව ඔහු කීය. 2015 දී මේ ස්වභාවය තවදුරටත් ඉදිරියට ගෙනගිය සෞද් සල්මන් රජු බලයෙන් පහකිරීම සඳහා කුමන්ත්‍රණයක් දියත්කල යුතු බව දක්වමින් සෞදි කුමාරයකු නිර්නාමිකව ලියු ලිපි දෙකක් ප්‍රසිද්ධියේ අනුමත කරන ආකාරයක් දැක්වීම ද්‍රෝහියකු ලෙස සළකුණු කෙරෙමින් ඔහුගේ ඉරණම තීරණය වන්නට හේතු විය හැකිය. දින කිහිපයකට පසු "මේ ලිපිවල අන්තර්ගතය පැතිරුණු බලපෑමක් බවට හරවන්නැයි මා ජාතියෙන් ඉල්ලා සිටිනවා" යැයි සඳහන් පණිවිඩයක් පළවූ සෞද් ගේ ට්විටර් ගිණුම නිහඬ විණි. 2013 දී ජර්මනියට පළාගිය තවත් විරෝධාකල්පික කුමාරයකු වන ඛාලිඩ් බින් ෆර්හාන් විශ්වාස කරන්නේ ගල්ෆ් කලාපයේ ශාඛා ඇරඹීමක් සම්බන්ධයෙන් රසියානු - ඉතාලි සමාගමක් සමග ව්‍යාපාරික ගනුදෙනුවක් සාකච්ඡා කිරීමේ මුවාවෙන් රවටා මිලාන් සිට රෝමය බලා සෞද් පියාසර කරවූ බවය. "සමාගමෙන් එවූ පුද්ගලික ගුවන් යානයක් සෞද් කුමරුවා රැගෙන ගියා. නමුත් එය ගොඩබෑවේ රෝමයේ නොවෙයි. එය ගොඩ බෑවේ රියාද්වලයි" ඛාලිඩ් පැවසීය. ඔහු සඳහන් කරන්නේ "සෞදි ඔත්තු සේවය මේ සමස්ත මෙහෙයුම සැලසුම් කළා" යනුවෙනි. "සෞද් කුමරුට අත්වුණේ තුර්කි කුමරුට අත්වූ ඉරණමට සමාන වුවක්. සිරගත් කිරීම.. පොලොව යට සිරගෙයක්" යැයි ඔහු කීය. රාජකීය පවුල තුළින් අපරාධ චෝදනාවක් රාජකීය පරපුරේ ඉහළ ස්ථරයක සිටි සුල්තාන් කුමරු සිරගෙයින් නිවාස අඩස්සියට පත් කෙරිණි. එහෙත් සෞඛ්‍ය තත්ත්වය අයහපත්වීම නිසා ඇමෙරිකාවේ මසචුසේට්ස්හි බොස්ටන් වෙත වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර සඳහා යාමට 2010 දී සෞදි රජ පවුල ඔහුට ඉඩ දුණි. ඇමෙරිකාවට පිටමංව සිටි කාලය තුළ ඔහු කළ දෙය සෞදි රජ පවුල භීතියට පත්කරවන්නට ඇත. ඔහු ස්විස් අධිකරණයක් හමුවේ අපරාධ නඩුවක් ගොනු කළේ 2003 දී තමාව පැහැරගෙන යාම සම්බන්ධයෙන් අබ්දුල්අසිස් බින් ෆාඩ් කුමරු සහ ෂෙයික් සලේහ් අල්-ෂෙයික් ට එරෙහිව චෝදනා නගමිනි. සුල්තාන් කුමරුගේ ඇමෙරිකානු නීතිඥ ක්ලයිඩ් බර්ග්ට්‍රෙසර් 2013 ජුනි 13 කුමරුවා ප්‍රතිකාර සඳහා ඇතුළත් කරන ලද රියාද්හි ෆයිසාල් රජ විශේෂඥ රෝහලෙන් වෛද්‍ය වාර්තාවක් ලබාගැනීමට සමත් විය. එහි දැක්වෙන්නේ නිර්වින්දනය කළ කාලය තුළදී ශ්වසනය පහසු කිරීම සඳහා ඔහුගේ මුව තුළට නලයක් ඇතුළු කර තිබු බවය. කුමරුගේ මහා ප්‍රාචීරයේ එක් පසක් අඩපණව තිබු අතර එය පහරදීම නිසා සිදුවූවක් වියහැකි බවට සැලකිණි. සෞදි රාජකීයයකු විසින් පවුලේ තවත් සාමාජිකයෙකුට එරෙහිව බටහිර රටකදී අපරාධ පැමිණිල්ලක් ගොනුකළ පළමු අවස්තාව මෙය වේ. නමුත් නීතිඥ බර්ග්ට්‍රෙසර් පවසන පරිදි මේ නඩුව සම්බන්ධයෙන් ස්විස් බලධාරීන්ගේ සැළකිල්ල එතරම් යොමු වී නැත. "ගුවන් තොටුපොළේදී වූ දෙය සෙවීමට කිසිවක් කළේ නැහැ" ඔහු පවසයි. "නියමුවන් කවුද? සෞදි අරාබියේ සිට ගුවන් යානය පැමිණෙද්දී එහි තිබු ගුවන් ගමන් සැලසුම මොකක්ද ? මේ පැහැරගැනීම වුනේ ස්විස් භූමියේදී. මේක සිද්ධ වුනේ කොහොමදැයි සොයන්න උවමනාවක් තියේවි යැයි කෙනෙකුට හිතෙනවා " 2016 ජනවාරි මාසයේදී සෞද් බින් සයිෆ් අල්-නසර් මෙන් සුල්තාන් කුමරු ද රැදී සිටියේ පැරීසියේ සුඛෝපහෝගී හෝටලයකය. ඔහුගේ සැලසුම වී තිබුනේ සෞදි ආණ්ඩුව පිළිබඳ විවේචකයකු ලෙස ප්‍රකටව සිටි සිය පියා හමුවීම සඳහා ඊජිප්තුවේ කයිරෝ අගනුවර වෙත යාමය. ඔහුගේ ගමනට වෛද්‍යවරයෙකු, හෙදියන් හා ශරීරාරක්ෂකයින්ගෙන් සමන්විත ඇමෙරිකාව හා යුරෝපයෙන් එක්කරගත් 18 දෙනෙකුගෙන් සමන්විත කණ්ඩායමක් සෞදි කොන්සල් කාර්යාලයෙන් සැපයිණි. 2003 දී තමාට වූ දෙය නොසළකා ඔහු එය පිළිගත්තේය. එම ගන්නට එක්වූවන්ගෙන් දෙදෙනෙකු සිය නිර්නාමිකබව තබාගනිමින් සිදුවූ දෙය පැහැදිලි කළේ මෙසේය. "ගුවන් යානා අංගනයට රැගෙන ගිය අප ඉදිරියේ සෞදි අරාබිය යැයි සළකුණු කළ විශාල ගුවන් යානයක් තිබුණා" එක් අයෙකු පැවසීය. "තරමක බියජනක බවක් දැනුණා යානයේ කාර්ය මණ්ඩලයේ විශාල පිරිසක් ඉන්න බව දැක්කහම. ඒ හැමදෙනාම පිරිමි" අනෙක් තැනැත්තා සඳහන් කළේය. යානය ගුවන්ගතවූ පසු එහි වූ කුඩා දර්ශන තිරවල පෙන්නුම් කළේ කයිරෝ දෙසට පියාසර කරන බවය. එහෙත්, පැය 2 1/2ක ගුවන් කාලයකින් පසු කුඩා තිර අක්‍රිය විණි. සිය කුටිය තුළ සුල්තාන් කුමරු නිදිගෙනය. නමුත් යානය ගොඩබෑමට පැයකට පමණ පෙර ඔහු අවදි විය. යානයේ කවුළුවෙන් පිටත බැලූ ඔහු වෙතින් කැළඹුණු ස්වභාවයක් පළවූ බව ඔහුගේ හිටපු කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයෝ පැවසූහ. ගුවන් යානය සෞදි අරාබියට ගොඩබෑමට ආසන්නය. නියමු කුටියේ දොරට තඩි බෑ සුල්තාන් කුමරු උදව් ඉල්ලා කෑ ගැසීය. යානයේ කාර්ය මණ්ඩලයේ කෙනෙකු සුල්තාන් කුමරුගේ කාර්ය මණ්ඩලයේ සියලු දෙනා අසුන්වල රැදිය යුතු බවට අණ දුණි. "කවුළුවලින් පිටත බැලූ අප දැක්කේ පිටතට ගිය රයිෆල් ගත් පිරිසක් යානය වටකොට සිටින ආකාරයයි" කුමරුගේ කණ්ඩායමේ එක් අයෙකු පැවසීය. සෙබළු සහ යානයේ කාර්ය මණ්ඩලයේ පිරිසක් සුල්තාන් කුමරු ඇදගෙන ගියහ. ඇමෙරිකානු තානාපති කාර්යාලය අමතන ලෙස කුමරු කෑගසා සිය කණ්ඩායමෙන් ඉල්ලීය. කුමාරයා මෙන්ම ඔහුගේ වෛද්‍ය කණ්ඩායම මින්දිරයක් වෙත රැගෙන ගොස් අවිගත් රැකවලුන් යටතේ තැබිණි. අනෙක් පිරිස ගුවන් යානය තුළ නොසන්සුන්ව සිටියහ. පසුව හෝටලයකට රැගෙන ගිය එම පිරිස ගමන් බලපත්‍ර හෝ දුරකතන රහිතව දින තුනක් එහි රඳවා තබා පසුව තමන් කැමති ගමනාන්තයක් වෙත ගුවන්ගතවීමට ඉඩ සැලසිණි. එසේ ඔවුන් පිටත්ව යාමට පෙර එක් සෞදි නිලධාරියකු (කුමරුගේ කාර්ය මණ්ඩලය හඳුනාගත් පරිදි ඔහු අදාළ යානයේ 'ගුවන් සේවකයකු' විය) ඔහුන්ගෙන් සමාව ඉල්ලීය. "ඔහු කීවේ, අපි වැරදි තැනක වැරදි වෙලාවේ සිටි බවයි. සිද්ධ වුනු අපහසුතාවට ඔහු කනගාටුව පළකළා" එක් අයෙකු කීය. අනෙක් තැනැත්තා පැවසුවේ "මම අපහසුවට පත්වුනා නෙවෙයි, මාව පැහැරගත්තා. මා යන්නට බලාපොරොත්තු නොවූ රටක මගේ කැමැත්තට පිටින් මාව රදවාගත්තා" යනුවෙනි. එය පුදුමසහගත සිදුවීමකි. සුල්තාන් කුමරු සමග විදේශිකයින් 18 දෙනෙකු පැහැරගන්නා ලදුව සෞදි අරාබියට ගෙන ගොස් එරට හමුදාව විසින් රදවා ගනු ලැබීය. එම සිදුවීම්වලින් අනතුරුව සුල්තාන් කුමරු පිළිබද තොරතුරක් නැත. මේ චිත්‍රපටයෙන් නැගෙන චෝදනාවලට ප්‍රතිචාරය කුමක්දැයි මා සෞදි ආණ්ඩුවෙන් විමසීමක් කළා. එයට ප්‍රතිචාර දැක්වීම ප්‍රතික්ෂේප කළා. ඛාලිඩ් කුමරු මේ අතර, තමන්ට ද සෞදිය වෙත යළි පිටත්වීම සඳහා බලපෑම් එල්ලවනු ඇතැයි ජර්මනියට පිටමංව සිටින ඛාලිඩ් කුමරු කනස්සල්ල පළකරයි. "අපේ පවුලේ සාමාජිකයින් හතර දෙනෙක් යුරෝපයේ හිටියා. පවුලත් සෞදි අරාබියේ ඔවුන්ගේ පාලනයත් අප විවේචනය කළා. අපෙන් තුන් දෙනෙක් පැහැරගෙන. ඉතිරිවෙලා ඉන්නේ මං විතරයි" ඔහු පවසයි. පැහැරගැනීම් ලයිස්තුවේ මීළඟට සිටින තැනැත්තා ඔහු විය හැකිද ? "දීර්ඝ කාලයක ඉඳලා මට ඒත්තු ගැන්විලා තියෙනවා. ඔහුනට එය කරන්නට පුලුවන්නම් මේවනවිටත් ඔවුන් එය කරලා. මම බොහොම අවධානයෙන් ඉන්නේ, ඒ වෙනුවෙන් මගේ නිදහසින් වන්දි ගෙවන්න වෙනවා" (රීඩා එල් මාවි, බීබීසී ලෝක සේවයට සකස් කළ වාර්තාවක් ඇසුරිණි)

ඕස්ට්‍රේලියාවේ සිදුවී ඇතැයි පැවසෙන ළමා ලිංගික අපචාර සම්බන්ධයෙන් ජාතික මට්ටමේ නඩු විභාගයක් ආරම්භ විය.

ළමා අපචාර වලට ගොදුරු කර ගනු ලැබුණ හාරදහසකට අධික පිරිසක් ඒ සම්බන්ධයෙන් පැමිණිලි ඉදිරිපත් කර ඇති බව ඕස්ට්‍රේලියානු බලධාරීහු පවසති. ආගමික කණ්ඩායම්, රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන සහ ළමා ආරක්ෂණය සඳහා පත් කර ඇති රජයේ ඇතැම් නිලධාරීන්ට එරෙහිවයි ළමා අපචාර චෝදනා ඉදිරිපත් ව තිබෙන්නේ. ඕස්ට්‍රේලියානු බලධාරීන් මෙවැනි පියවරක් ගත්තේ ඇතැම් කතෝලික පූජකවරුන්ට එරෙහිව ද ළමා අපචාර සම්බන්ධයෙන් පැමිණිලි ඉදිරිපත් ව තිබිය දීයි .

චීන ආරක්ෂක අමාත්‍ය ජෙනරාල් වෙයි ෆෙන්ග්හි නිල සංචාරයක් සඳහා ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණියේ කොළඹ වරාය නගර ආර්ථික කොමිෂන් සභා පනත් කෙටුම්පත හරහා එම භූමීය චීන කොලනියක් බවට පත් වෙතැයි චෝදනා එල්ල වන පසුබිමකදීය.

එසේම අදාළ සංචාරය යෙදී තිබුණේ අසල්වැසි ඉන්දියාව කෝවිඩ් ව්‍යසනයකට මුහුණ දී සිටින අතරතුරදීය. ද්වීපාර්ශ්වික සාකච්ඡා සඳහා ඔහු පැමිණි බව පැවසුණ ද සංචාරයේ නිශ්චිත අරමුණ කුමක්දැයි විපක්ෂයේ ඇතැම් කණ්ඩායම් ප්‍රශ්න කරති. චීනය ශ්‍රී ලංකාව වෙත තවත් RMB මිලියන 50ක හමුදා ආධාර ලබා දීමට එකඟ වූ බව චීන ආරක්ෂක අමාත්‍යවරයා අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂ ඇතුළු ශ්‍රී ලංකා රජයේ නියෝජිතයන් අතර පැවති හමුවේදී පැවසීය. "ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ සහ අගමැතිවරයා වන ඔබගේ නායකත්වය යටතේ ශ්‍රී ලංකාව දේශපාලන ස්ථාවරභාවය සහ සමාජීය සමගිය පවත්වාගෙන ඇති අතර ස්ථීරසාර ආර්ථික වර්ධනයක් බුක්ති විඳිමින් සිටිනවා," "එසේම ශ්‍රී ලංකාවේ ජනතාව වඩාත් හොඳ සහ ප්‍රීතිමත් ජීවිතයක් කරා එළඹෙමින් සිටිනවා," "උපායමාර්ගික අන්‍යොන්‍ය විශ්වාසය ශක්තිමත් කිරීමටත් සහයෝගීතාව සහ ඒකාබද්ධ මිත්‍රත්වය තර කිරීමටත් රාජ්‍යයන් දෙක අතර වැදගත් එකඟතා ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා පියවර ගැනීම මාගේ සංචාරයේ අරමුණයි." යනුවෙන් චීන ආරක්ෂක ඇමතිවරයා වැඩිදුරටත් සඳහන් කළේය. මේ ගැනත් කියවන්න:

ඕස්ට්‍රේලියානු ක්‍රිකට් කණ්ඩායමේ උපදේශකයකු වශයෙන් කටයුතු කිරීම මුල් කර ගනිමින් ශ්‍රී ලංකා ක්‍රිකට් පාලක මණ්ඩලය එල්ල කරන චෝදනා හිටපු දඟ පන්දු යවන ක්‍රීඩක මුත්තයියා මුරලිදරන් තරයේ ප්‍රතික්ෂේප කරයි.

ශ්‍රී ලංකා ක්‍රිකට් කණ්ඩායමේ හිටපු ක්‍රීඩකයා සංචාරක ඕස්ට්‍රේලියානු කණ්ඩායමේ පන්දු යැවීමේ උපදේශකයකු වශයෙන් කටයුතු කිරීම ශ්‍රී ලංකා ක්‍රිකට් බලධාරීන්ගේ මෙන්ම ඇතැම් ක්‍රිකට් ලෝලීන්ගේද දැඩි විවේචනයට ලක් වී තිබේ. ශ්‍රී ලංකා ක්‍රිකට් ක්‍රීඩකයන්ට අවශ්‍ය පුහුණුව ලබා දීම සඳහා ශ්‍රී ලංකා පාලක මණ්ඩලයෙන් තමාට ආරාධනයක් නොලැබුණු බැවින් ඕස්ට්‍රේලියානු ක්‍රිකට් ආයතනයෙන් ලැබුණු ආරාධනය පිළිගැනීමේ වරදක් නොමැති බවයි, මුත්තයියා මුරලිදරන් බීබීසීයේ අසාම් අමීන් සමග සාකච්ඡාවකට එක් වෙමින් කියා සිටියේ. ශ්‍රී ලංකා කණ්ඩායමේ කළමනාකරු චරිත් සේනානායකට බැණ වැදී ඇති බවට එල්ල වන චෝදනා සම්බන්ධයෙන් කළ විමසීමේදී ඔහු කියා සිටියේ චරිත් සේනානායක විසින් කරන ලද ප්‍රකාශයක් සම්බන්ධයෙන් තමා ඔහුගෙන් කරුණු විමසූ බවයි. එහෙත් සිදුවීම සම්බන්ධයෙන් මුරලිදරන් කරන පැහැදිලි කිරීම චරිත් සේනානායක ප්‍රතික්ෂේප කරයි. (මුරලිදරන් සමඟ පැවැත්වූ සාකච්ඡාව ඉහත වීඩියෝ පටයෙන් නරඹන්න.)

ටෙස්ට් ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාකරන සියලුම රටවල් ක්‍රීඩාවේ දූෂණ මැඬලීමේ නීති ක්‍රියාත්මක කළ යුතු නමුත්, ශ්‍රී ලංකාව සහ බංග්ලාදේශය මේ වනතුරුම එම නීති ක්‍රියාවට නැගීමට පියවර ගෙන නැතැයි ජාත්‍යන්තර ක්‍රිකට් පාලක මණ්ඩලය කියයි.

ශ්‍රී ලංකාව මේ වනතුරුම දූෂණ මැඬලීමේ නීති ක්‍රියාවට නැගීමට පියවර ගෙන නැතැයි අයිසීසීය කියයි ජුනි 24 සහ 25 දිනවල මැලේසියාවේ ක්වාලාලම්පූර් අගනුවර දී රැස්වුණු ප්‍රධාන විධායක නිලධාරීන්ගේ සමුළුව එම නීති ක්‍රියාවට නගන මෙන් ශ්‍රී ලංකාවට සහ බංග්ලාදේශයට උපදෙස් දෙන මෙන් අයිසීසී ජාත්‍යන්තර පාලක මණ්ඩලයට නිර්දේශ කොට තිබේ. විශේෂයෙන්ම ශ්‍රී ලංකාව මේ වසරේ අගෝස්තු මාසයේදී දියත් කිරීමට යෝජිත ශ්‍රී ලංකා ප්‍රීමියර් ලීග තරඟාවලියට පෙරාතුව "අනිවාර්යයෙන්ම" දූෂණ මැඬලීමේ පියවර ගත යුතු බවත් ජාත්‍යන්තර ක්‍රිකට් පාලක මණ්ඩලය නිකුත් කළ නිවේදනයක සඳහන් වේ. එමෙන්ම පසුගියදා නිමාවූ බංග්ලාදේශ ප්‍රීමියර් ලීග තරඟාවලියේදී සිදුවූ බව පැවසෙන දූෂණ සම්බන්ධයෙන් පූර්ණ වාර්තාවක් සපයන මෙන් බංග්ලාදේශ ක්‍රිකට් පාලක මණ්ඩලයට නියෝග කරන්නැයි ද ප්‍රධාන විධායක සමුළුව අයිසීසීයට නිර්දේශ කොට තිබේ. ටෙස්ට් ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාකරන බොහෝ රටවල් නියෝජනය කරමින් එම රටවල පාලක මණ්ඩලයේ ප්‍රධාන විධායක නිලධාරීන් සහභාගි වූ මෙම රැස්වීමට ශ්‍රී ලංකාව වෙනුවෙන් ශ්‍රී ලංකා ක්‍රිකට් ආයතනයේ ලේකම් නිශාන්ත රණතුංග සහභාගි වී සිටියේය.

යුක්රේනයේ දේශපාලන අර්බුදය විසඳීමේ සම්මුතියක කොටසක් වශයෙන් නියමිත කාලයට කලින් හදිසි ජනපතිවරණයක් පැවැත්වීමට ජනාධිපති වික්තර් යනුකෝවිච් එකඟ වී තිබේ.

ජනාධිපතිවරයාගේ බලතල අඩු කරන ව්‍යවස්ථා සංශෝධනවලටද අනුමැතිය එමෙන්ම ජනාධිපතිවරයාගේ බලතල අඩු කරන ව්‍යවස්ථා සංශෝධනවලට සහ ජාතික සමගි ආණ්ඩුවක් පිහිටුවීමටත් තමන් එකඟ වූ බව ජනාධිපතිවරයා පවසයි. යුරෝපා සංගමයේ සහ රුසියාවේ නියෝජිතයන්ගේද සහභාගිත්වයෙන් බ්‍රහස්පතින්දා රාත්‍රියේ විරුද්ධ පක්ෂය සමඟ පැය ගණනාවක් මුළුල්ලේ පැවැත්වුණු සාකච්ඡාවලදීයි, එම සම්මුතියට එළැඹි තිබෙන්නේ. සම්මුතිය පිළිබඳව විරුද්ධ පක්ෂය තවමත් කිසිවක් සඳහන් කොට නොමැති අතර, අගනුවර වීදි බස සිටින උද්ඝෝෂකයන් එයට සහාය දෙනු ඇත්ද යන්න තවමත් පැහැදිලි නැහැ. සියලුම ආරක්ෂක හමුදා යලි බැරැක්කවලට කැඳවීමට මේ අතර බ්‍රහස්පතින්දා රාත්‍රියේ පැවැත්වුණු හදිසි සැසිවාරයකදී පාර්ලිමේන්තුව තීන්දු කළේය.

නැගෙනහිර චීනයේ සේජියන් පළාතේ පවතින අධික වර්ෂාව හේතුවෙන් සිදු වූ නාය යාම් දෙකකට පසු අවම වශයෙන් පුද්ගලයන් 32 දෙනෙකු අතුරුදහන් වී ඇත.

සාමාන්‍ය වැසියෙකු විසින් රූප ගත කළ නාය යෑමේ මොහොත රූපවාහිනියේ විකාශනය කෙරිණි සේජියන් පළාතේ සුකුන් ගමේ නිවෙස් කිහිපයක් යටවී යාමෙන් පුද්ගලයන් 26 දෙනෙකු අතුරුදහන් වී ඇති බවයි රජයේ මාධ්‍ය වාර්තා කළේ. ෂින්හුවා ප්‍රවෘත්ති ආයතනය පලකළ වීඩියෝවක දැක්වෙන්නේ කන්දක් මුදුනේ සිට පහලට ගොඩනැගිලි ඇතුළු සුන්බුන් තල්ලු වී යන ආකාරයයි. එහිදී පුදගලයන් පහළොස් දෙනෙකු මුදා ගැනීමට හැකිවිය. වෙන්චෙන් පළාතේ දී තවත් පුද්ගලයන් හය දෙනෙකු අතුරුදහන් වී ඇති බවයි ෂින්හුවා පුවත්සේවය පවසන්නේ. මෙගි කුණාටුව හේතුවෙන් ෆුජියාන් පළාතේ ගංවතුර තත්වයක් ඇතිවී තිබේ. පැයට කිලෝමීටර 118 ක වේගයෙන් සුළං හමාගිය බවයි චීන කාලගුණ විද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව පවසන්නේ

කොරෝනාවෛරසය ආසාදිත වූ බව පැවසෙන දින විස්සක් වයසැති බිළිඳෙකු බලහත්කාරයෙන් ආදාහනය කිරීම පසුගිය සතියේ ශ්‍රී ලංකාව තුළ පමණක් නොව ඇතැම් විදේශ රටවල ද ආන්දෝලනයකට තුඩු දුන්නේය. කම්පාවට පත් ඇතැමුන් බොරැල්ල කනත්ත ඉදිරිපස සුදු ලේන්සු බැඳ සිය විරෝධය ප්‍රකාශ කළ අතර, එයට එරෙහිව බ්‍රිතාන්‍යයේ ද උද්ඝෝෂණ දියත්විය. සිය ඥාතීන් පුළුස්සා නොදමන මෙන් මුස්ලිම් ජනතාව දිගින් දිගටම ඉල්ලීම් කරන නමුත්, කොරෝනාවෛරසය ආසාදිත වීමෙන් මිය යන සියලු දෙනා ආදාහනය කිරීමේ ප්‍රතිපත්තියක් ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුව අනුගමනය කරයි. බීබීසී සිංහල සේවයේ සරෝජ් පතිරණ ගෙන එන විමසුමකි, මේ.

සිය දෙවෙනි දරුවා පිළිසිඳ ගෙන ඇති බව වැටහුණ මොහොතේ මොහමඩ් ෆාහිම් සහ ෆාතිමා ශෆ්නා ප්‍රීතියෙන් පිනා ගියහ. ඒ, සිය දියණිය මෙලොවට බිහිවීමෙන් අනතුරුව වසර හයක් මුළුල්ලේ පැතූ බලාපොරොත්තුව ඉටුවන බව සනාථ වූ හෙයිනි. එහෙත් ෆාතිමා පුතෙකු ප්‍රසූත කිරීමෙන් සති දෙකකට පමණ පසුව බිළිඳා අසනීප ගතියකින් පෙළෙන්නට විය. ඔවුන් දෙදෙනා වහාම සිය බිළිඳු පුතා, ෂයික්, කොළඹ රිජ්වේ ආර්යා ළමා රෝහලට ගෙන ගියහ. "පොඩ්ඩක් සෙම තිබුන බබාට, උණ තිබුණේ නෑ. ඉතින් අපි 7 වෙනිදා රෑ 10.30ට විතර බබා හොස්පිටල් ගෙනිච්චා," මොහමඩ් ෆාහිම් විස්තර කරයි. 38 හැවිරිදි ඔහු ත්‍රී රෝද රථ කුලියට ගෙන මගීන් ප්‍රවාහනය කරන්නෙකි. "ගෙනිච්ච වෙලාවෙම දොස්තරවරු බබාව බැලුව. බලල treatment දුන්න. බබාට අමාරු වගේ, අපි ට්‍රයි කරනවා, බබාට නිව්මෝනියා තියෙනව කියල දොස්තරවරු කීව." ෂයික් (Shaykh) පුතුට වහාම ප්‍රතිකාර ලබා දී ඔහු සුවපත් කිරීමට වෛද්‍යවරුන් උපරිම වෙහෙසක් දැරූ බව පියා කෘතවේදීව සිහිපත් කරයි. "රෑ 1230 ට විතර බබාට කොරෝනා චෙක් කළා. ඇන්ටිජන් කියල ටෙස්ට් එකක්. කරලා ඒ වෙලාවෙම රිපෝට් අරගෙන ළමයට කොරෝනා පොසිටිව් වෙලා කීව." ඉන් අනතුරුව මව සහ පියාටද ඇන්ටිජන් පරීක්ෂණ පවත්වා තිබේ. "අම්ම බැලුව. නෙගටිව්. ඒ වෙලාවෙම මමත් බැලුව. මටත් නෙගටිව්." ෆාහිම් පවසන්නේ, අගනුවර පුරා කෝවිඩ් රෝගය පැතිරයාම හේතුවෙන් දින ගණනාවක් ජීවිකාව සඳහාවත් නිවසින් බැහැර නොගිය බවය. "මම හිතුවා අපි දෙන්නටම නෙගටිව් නම් කෝමද බබාට පොසිටිව් වෙන්නේ? අපි කොහෙවත් ගියේ නෑ ගෙදරම තමා හිටියේ." කෙසේ වුවත් බිළිඳාට කෝවිඩ් ආසාදිත වී ඇති බැවින් පුතු රෝහලේ නවතා ඔවුන් දෙදෙනා නිවසට යා යුතු බව වෛද්‍යවරුන්ගේ උපදෙස විය. "අම්ම අඬ වැඳලා කීව බබා එක්ක රෑ ඉන්න අවසර දෙන්න කියල. ඒත් එයාට ඉස්පිරිතාලේ ඉන්න එපා කීව. ගෙදර ගිහින් එලියටවත් බහින්න එපා කීව." පසුදින (දෙසැම්බර් 08) දහවල් 0130 ට පමණ දුරකථන ඇමතුමක් දුන් විට රෝහල් බලධාරීන් පවසා තිබෙන්නේ බිළිඳාට "තව ටෙස්ට් එකක්" කළ යුතු බවය. "හවස 5 ට විතර කෝල් කළාම තමා කීවේ හවස හතරට විතර බබා නැතිවුණා කියල. හැබැයි ඒ වෙනකල් අපිට ඒක කිවුවේ නෑ." කියවන්න: 'මිනිස්සු මෙච්චර අකාරුණික ඇයි' පියා පවසන්නේ, සිය බිළිඳු පුතු ආදාහනය සඳහා අනුමැතිය දීම තමන් ප්‍රතික්ෂේප කිරීමෙන් අනතුරුව සිය අවසරයකින් තොරව රෝහල් බලධාරීන් ඊට පසුදින දේහය ආදාහනය කළ බවය. "බබා කනත්ත ඇතුළේ පුච්චනකොට, මම එළියේ හිටගෙන හිටියා." "මම කොහොමද මගේ දරුවා පුච්චනවා බලාගෙන ඉන්නේ මහත්තයා?" මෙය, "කෝවිඩ් 19 නිසා මෙතෙක් අසන්නට ලැබුන සංවේදීම කතාව" බව, ඒ ගැන සටහනක් තබමින් මාධ්‍යවේදිනී රේඛා නිලුක්ෂි හේරත් පවසා තිබුණි. "මෙය පියෙකුගේ මහා වේදනාවකි. ලෝකය මෙච්චර අසාධාරණ ඇයි? මිනිස්සු මෙච්චර අකාරුණික ඇයි?," රේඛා නිලුක්ෂි හේරත් ප්‍රශ්න කරයි. දෙස්, විදෙස් දෝෂ දර්ශනයට රෝහල් බලධාරීන්ගේ ක්‍රියාව වාර්තාවීමත් සමඟ එයට එරෙහිව දෙස්, විදෙස් විරෝධතා දියත් වන්නට විය. නියෝජ්‍ය ඇමතිවරයෙකු ඇතුළු බ්‍රිතාන්‍ය පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් සිව් දෙනෙකු ද ඒ අතර සිටියහ. කොරෝනාවෛරසය ආසාදිතව මියගිය මුස්ලිම් ජනතාව ආදාහනය කිරීමේ 'කුරිරු' (draconian) නීතිය වෙනස් කරන්නැයි ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුවට බලපෑම් කරන මෙන් ඒ මන්ත්‍රීවරුන් සියලු දෙනා බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුවෙන් ඉල්ලා සිටියහ. මේ අතර ආණ්ඩුවේ ක්‍රියාදාමයට එරෙහිව බොරැල්ල කනත්තේ සුදු රිබන් පටි ගැට ගැසීමේ සාමකාමී උද්ඝෝෂණ ව්‍යාපාරයක් ද දියත්ව තිබුණි. ආචාර්ය සුජාතා ගමගේ ද, එසේ සුදු ලේන්සු ගැට ගැසීමේ ව්‍යාපාරයට සම්බන්ධව සිටියාය. බොරැල්ල කනත්ත අභියස දී මාධ්‍ය හමුවේ අදහස් දැක්වූ ඇය, "මේ දුෂ්කර කෝවිඩ් සමයේ අපි ප්‍රවේසම් වෙන්න ඕන. නමුත් ඒ වගේම අපි කාරුණික වෙන්න ඕන," යනුවෙන් කියා සිටියාය. "අපේ සමාජයේ කොටසක් කියනවා නම් ආදාහනය කිරීම අපේ මූලිකම විශ්වාසවලට පටහැනියි කියල අපි අහන්න ඕන ප්‍රශ්නය 'අපි කොහොමද භූමදාන කිරීම ඉතාම ප්‍රවේශමෙන් කරන්නේ' කියන එක," ආචාර්ය සුජාතා ගමගේ කියා සිටියාය. දෙසැම්බර් 13 වෙනි දින විශාල පිරිසක් එසේ සුදු රෙදිකඩ ගැට ගසා තිබුණු නමුත් සඳුදා (දෙසැම්බර් 14) ඒ සියල්ල අතුරුදහන් වී තිබුණි. කෙසේ වුවත්, මඩකලපුව දිස්ත්‍රික් හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී අලි සහීර් මවුලානා පවසන පරිදි රට පුරා බොහෝ ප්‍රදේශවල ජනතාව සිය නිවාස ඉදිරිපස සුදු ලේන්සු ගැට ගසා තිබෙනු දක්නට ලැබිණ. 'දේහය භාරගන්න දෙමාපියන් ආවේ නෑ' මේ අතර රෝහල් බලධාරීන් කරන ප්‍රකාශයක් ඇතුළත් වීඩියෝ පටයක් ද සහිත ට්විටර් පණිවුඩයක් නිකුත් කරන මාධ්‍යවේදී වජිර සුමේධ පවසන්නේ "සත්‍යය නම් දෙමාපියන් දේහය භාරගැනීම ප්‍රතික්ෂේප කළ බවය," යනුවෙනි. එහෙත් බිළිඳාගේ පියා මොහමඩ් ෆාහිම් මා සමඟ කීවේ රෝහල් බලධාරීන් දැන් ව්‍යාජ ප්‍රකාශ නිකුත් කරන බවය. "මම ඉස්පිරිතාලෙට ගියාම අත්සනක් දෙන්න කීව. මම කීව අත්සන මොකටද බබාව දෙනවනේ කියල," ඔහු විස්තර කළේය. "බබාව දෙන්න බෑ බබාට කොරෝනා නේ ඒ නිසා පුච්චන්න වෙනව කියල ඒ වෙලාවේ දොස්තරවරු මට කීව." "මම කීව අම්ම බබාව දැක්කෙත් නෑ බබාට කොරෝනා නෑ නේ කියල. රිපෝට් එකක් ඉල්ලුවම ඒක දෙන්නත් බෑ කීව." "අපේ සමාජයේ කොටසක් කියනවා නම් ආදාහනය කිරීම අපේ මූලිකම විශ්වාසවලට පටහැනියි කියල අපි අහන්න ඕන ප්‍රශ්නය අපි කොහොමද භූමදාන කිරීම ඉතාම ප්‍රවේශමෙන් කරන්නේ කියන එක." පියා පවසන්නේ, අවසානයේ පුතුට පීසීආර් පරීක්ෂණයක් කිරීම පිණිස තමන් නවලෝක රෝහලට පවා ගිය නමුත් වෙනත් රෝහලකට පැමිණිය නොහැකි බව එහි වෛද්‍යවරුන් දැනුම් දුන් බවය. "දොස්තරවරු දිගටම කීව අත්සන දෙන්න කියල. මම කීව බබා දෙනවා නම් විතරයි අත්සන දෙන්නේ කියල. කවුරු අත්සන් කළා ද දන්නේ නෑ මම නම් අත්සන් කළේ නෑ." "මම ඇහුවා මරණ 214ක් විතර ඉස්පිරිතාලේ තියනවා එහෙම තියෙද්දී බබාව විතරක් පුච්ච්න්නේ ඇයි කියල. එයාල හරි උත්තරයක් දුන්නේ නෑ." මේ පිළිබඳව බීබීසී සිංහල සේවය විමසීමක් කළ අවස්ථාවේ, කැබිනට් ප්‍රකාශක, අමාත්‍ය කෙහෙළිය රඹුක්වැල්ල කියා සිටියේ, "මම දන්නවා, ඔතන බැලූ බැල්මටම තිරිසන් ක්‍රියාවක් වගේ පේන්නේ ... පැහැදිලිවම තාත්තගේ හිතේ වේදනාවක් තියෙනවා ... ඒත් දොස්තර කියනවා භාරගන්න බෑ කීව කියල," යනුවෙනි. "සිද්ධ වුනේ මොකක්ද කියල අපි සොයා බලන්න ඕනේ. යම්කිසි inquiry එකක් තියන්න ඕනේ. රෝහලක් කීවම ඔතන ව්‍යුහයක් තියෙනව නේද? මේ හැමදෙනාම එකතුවෙලා දෙයක් හංගන්න පුලුවන්ද," යනුවෙන් අමාත්‍යවරයා ප්‍රශ්න කළේය. මුස්ලිම් සිරුරු ආදාහනය ඥාතීන්ගේ විරෝධය නොතකා මේ වනවිට මුස්ලිම් ජාතිකයන් 107 දෙනෙකුගේවත් සිරුරු ආදාහනය කොට තිබෙන බව මුස්ලිම් ප්‍රජා නායකයෝ පවසති. දෙසැම්බර් 15 වෙනි දින වනවිට ශ්‍රී ලංකාව තුළ කෝවිඩ්19 රෝගය වැළඳී මියගොස් ඇති සමස්ත සංඛ්‍යාව 154 කි. මුස්ලිම් ජාතිකයන්ගේ සිරුරු ආදාහනය කිරීම ගැන අදහස් දක්වන Sunday Observer පුවත්පතේ හිටපු කතුවරිය දරීෂා බැස්ටියන්ස් පවසන්නේ, මරණින් පසු දෙවියන් වහන්සේ මුණගැසුණු විට ඔවුන් මරණයෙන් නැගිටින්නේ යයි ඉස්ලාම් බැතිමතුන් විශ්වාස කරන බවය. එබැවින් සිය පවුලේ සාමාජිකයකුගේ දේහය ආදාහනය කිරීම යනු ඉස්ලාම් භක්තිකයන් සලකන්නේ ඔහු/ඇය නිරයේ දැවීමක් ලෙසින් බව ද දැනට විදේශගතව සිටින මාධ්‍යවේදිනී දරීෂා බැස්ටියන්ස් පෙන්වා දී තිබිණ. මේ අතර ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ සිට ප්‍රකාශයක් කරන නීතිවේදිනී සොරායා ඩීන්, අනෙකාගේ වේදනාව සහ පීඩාව ඉවත් කිරීම පිණිස මේ මොහොතේ එකමුතුව කරුණාව පතුරුවන මෙන් සියලු ශ්‍රී ලාංකිකයන්ගෙන් ඉල්ලීමක් කරයි. ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ නිහඬ බව 'කන් බිහිරි කරන සුළු' බව ද ඇය සිය පණිවුඩයේ සඳහන් කරන්නීය. ආණ්ඩුවේ ප්‍රතිචාරය එල්ලවන චෝදනා සහ මුස්ලිම් ජනතාවගේ ඉල්ලීම් ගැන ප්‍රතිචාරය විමසීම පිණිස කෝවිඩ් මර්දනය සම්බන්ධ රාජ්‍ය ඇමතිනී වෛද්‍ය සුදර්ශනී ප්‍රනාන්දුපුල්ලේ, සෞඛ්‍ය ඇමතිනී පවිත්‍රා වන්නිආරච්චි සහ සෞඛ්‍ය අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් විශේෂඥ වෛද්‍ය අසේල ගුණවර්ධන ඇමතීමට දින කිහිපයක් මුළුල්ලේ බීබීසී සිංහල සේවය දැරූ උත්සාහය සාර්ථක නොවීය. ඇමතිවරියන් දෙදෙනා වෙත ලිඛිතව යවන ලද විමසීම්වලටද මෙතෙක් ප්‍රතිචාරයක් ලැබී නැත. පසුගියදා අමාත්‍යවරුන්, සෞඛ්‍ය බලධාරීන් සහ මුස්ලිම් නායකයන් කැඳ වූ අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂ, කෝවිඩ් ආසාදිත පුද්ගලයන් මිහිදන් කිරීම පිණිස ජල මට්ටම ඉතා ගැඹුරු වියලි බිමක් සොයන මෙන් උපදෙස් දුන් බව අගමැති කාර්යාලය වාර්තාකර තිබිණ. බීබීසී සිංහල සේවය සමඟ අදහස් දක්වමින් අමාත්‍ය කෙහෙළිය රඹුක්වැල්ල පවසන්නේ, මුස්ලිම් සමාජය මුහුණ දී සිටින ගැටලුව ආණ්ඩුවට වැටහෙන නමුත් කොරෝනා වසංගතය හමුවේ සිංහල, බෞද්ධ ජනතාව ද ඒ හා සමාන ගැටලුවකට මුහුණ දී සිටින බවය. "සෑම ආගමකම එක විධි තියෙනවා. ඒත් අපිට පෙළක් වෙලාවට අපි අකමැති දේ කරන්න වෙනවා. කෝවිඩ් වසංගතය නිසා ගොඩක් දෙනා විශාල දේවල් පරිත්‍යාග කරනවා. පොදු යහපත වෙනුවෙන්," යනුවෙන් ද කැබිනට් ප්‍රකාශකවරයා පැවසීය. "මේක හරි සංවේදී කරුණක්," බව පවසන අමාත්‍ය කෙහෙළිය රඹුක්වැල්ල අවධාරණය කළේ, කැබිනට් අමාත්‍යවරුන් විද්‍යාඥයන් නොවන බැවින් ආණ්ඩුව මේ සම්බන්ධයෙන් තීරණ ගනු ලබන්නේ අදාළ විශේෂඥ කමිටුවේ උපදෙස් ප්‍රකාර බවය. ජනාධිපති ගෝඨාභය මාලදිවයිනෙන් කළ ඉල්ලීම මේ අතර දෙසැම්බර් 14 වෙනි දින නිවේදනයක් නිකුත් කළ මාලදිවයිනේ විදේශ අමාත්‍ය අබ්දුල්ලා ෂහීඩ්, කෝවිඩ්19 රෝගය ආසාදනය වී මියයන ශ්‍රී ලංකාවේ මුස්ලිම් ජාතිකයන් මාලදිවයිනේ ආදාහනය කිරීම පිළිබඳව ජනාධිපති මොහමඩ් සොලී රජයේ බලධාරීන් සමඟ සාකච්ඡා කරමින් සිටින බව සඳහන් කොට තිබුණි. ඒ ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ විසින් කරන ලද විශේෂ ඉල්ලීමක් ප්‍රකාර බව ද එහි දැක්විණ. එහෙත් ආණ්ඩුවේ එම උත්සාහය ගැන මුස්ලිම් ප්‍රජාව තුළින් මෙන්ම විරුද්ධ පක්ෂයෙන් ද දැඩි විවේචන එල්ල විය. මාධ්‍යවේදිනී මුන්සා මුෂ්ටාක් පවසන්නේ, මුස්ලිම් ජනතාව සුළු ජාතියක් විය හැකි වුවත්, ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මෙන්ම ඔවුන්ද ශ්‍රී ලංකාවේ පුරවැසියන් බවය. එබැවින් සිය ඥාති වර්ගයා ශ්‍රී ලංකාව තුළ මිහිදන් කිරීමට අවසර දෙන මෙන් ඇය ආයාචනා කර තිබුණි. හිටපු මුදල් අමාත්‍ය මංගල සමරවීර පවසන්නේ, ශ්‍රී ලාංකිකයන්ගේ අවමගුල් සඳහා සහයවන මෙන් වෙනත් රටකින් ඉල්ලා සිටීමට සිදුවීම 'ලැජ්ජා සහගත' බවය. තමන් උපන්, හැදී වැඩුණු රට තුළ, තමන්ගේ විශ්වාසයන්ට අනුකූලව සිය අවසන් කටයුතු සිදු කිරීමට සෑම ශ්‍රී ලාංකිකයෙකුටම අයිතියක් තිබිය යුතු බවත් හිටපු අමාත්‍යවරයා අවධාරණය කරයි. 'මේක ජාතිවාදය' කොරෝනා වසංගතය පැතිරයාම ආරම්භ වූ මොහොතේ සිට ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුව අනුගමනය කරන ප්‍රතිපත්තිය පිළිබඳව බීබීසී සිංහල සේවය සමග අදහස් දක්වමින් ශ්‍රී ලංකා මුස්ලිම් කවුන්සිලයේ උප සභාපති හිල්මි අහ්මඩ් එය විග්‍රහ කළේ "ජාතිවාදී න්‍යාය පත්‍රයක්" මත දියත්වන ක්‍රියාවලියක් ලෙසිනි. "මේ බබා ආදාහනය කරලා තියෙන්නේ සිරුර දෙමාපියන්ට පෙන්නන්නෙවත් නැතුව," ඔහු පැවසීය. "මම දන්නේ නෑ කොහොම මේකට ප්‍රතිචාර දක්වන්නද කියල. හැබැයි මේ වගේ දේවල් මුස්ලිම් තරුණයන් රැඩිකල් වෙන්න තුඩු දෙන්න පුළුවන්." එක් රැඩිකල් පුද්ගලයෙකුට පවා බරපතල විනාශයක් කළ හැකි බව ආණ්ඩුව වටහාගත යුතු බවත් හිල්මි අහ්මඩ් කියා සිටියේය. කෙසේ නමුත් මුස්ලිම් දේහ ආදාහනය කිරීමේ ස්ථාවරය ජාතිවාදය මත පදනම් වූ තීරණයක් බවට කෙරෙන විවේචනය අමාත්‍ය කෙහෙළිය රඹුක්වැල්ල ප්‍රතික්ෂේප කරයි. "කොහෙත්තම නෑ. එහෙම නම් සිංහල බෞද්ධයෝත් කියන්න පුළුවන්, අපිට මතක වස්ත්‍රයක් වත් දෙන්න විදියක් නෑ කියල." පසුගිය මැයි මාසයේ මියගිය අබ්දුල් හමීඩ් මොහමඩ් රෆෛදීන් (දකුණේ) සිය දරු, දැරියන් සමඟ 'අම්ම කෙනෙක් ඔහොම බබෙක් දාල යනවද?' සිය බිළිඳු පුතුට අත් වූ ඉරණම මොහමඩ් ෆාහිම් ට තවමත් දරාගත නොහැකිය. "බබා කනත්තට ගෙනියනවා කියල මට ආරංචි වෙලා මම ගියා ඒත් ඇතුළට ගියේ නෑ," ඔහු සිහිපත් කරයි. "දොස්තරල කියන කතාව බොරු. එයාල කියනව 8 වෙනිදා ගෙනාවේ කියල. බබා ගෙනාවේ 7 වෙනිදා රෑ 1030 වෙනකොට. පරක්කු වෙලා ගෙනාවේ නෑ. අම්මට යන්න කීවේ නෑ කියනවා. අම්ම කෙනෙක් ඔහොම බබෙක් දාල යනවද? ඩිරෙක්ටර් දොස්තර විජේසූරිය බොරු කියනව." බොහෝ මාධ්‍ය වාර්තා කරන්නේ රෝහල් අධ්‍යක්ෂවරයා ගේ මතය පමණක් බවටත් ෂයික් බිළිඳා ගේ පියා චෝදනා කරයි. "ගියපු වෙලාවේ දොස්තරලා හොඳට ට්‍රීට්මන්ට් කළා. ඒත් ලොකු දොස්තර කියන කොට පරක්කු වෙලා ගෙනාවේ කියල අනිත් දොස්තරලා මොනාත් කියන්නේ නෑ." මොහමඩ් ෆාහිම් සුසුමක් හෙලයි. "මගේ බබාට වෙච්ච දේ වෙන කිසි දරුවෙකුට වෙන්න එපා ... " "අනේ මෙහෙම දුකක් වෙන කාටවත් වෙන්න එපා ..." කියවන්න:

එළඹෙන ආදරවන්තයන්ගේ දිනය වෙනුවෙන් තායිලන්තය තරුණ තරුණියන් කොන්ඩමයක් තමන් සතුව තබා ගැනීමට ලැජ්ජා නොවිය යුතු බව අවධාරණය කෙරෙන ප්‍රචාරක ව්‍යාපාරයක් දියත් කර තිබේ.

පෙර වසර වලදී තායිලන්ත බලධාරීන් තරුණ තරුණියන් දිරිමත් කළේ ආදරවන්තයන්ගේ දිනයේ දී පන්සල් ගොස් පමා නොවී නිවෙස් වෙත යන ලෙසයි. කෙසේ වෙතත් තරුණ තරුණියන්ට ලිංගික සම්බන්ධතා වලදී ආරක්ෂාකාරී විය යුතු ආකාරය සහ එහි වගකීම පහදමින් මේ වසරේ ආදරවන්තයන්ගේ දිනයට වෙනත් අරුතක් දීමට තායිලන්තය උත්සාහ කරයි. ඉතා තරුණ වියේ ඇති වන ගැබ් ගැනීම් ගණන ඉතා ඉහල අගයක් පවතින රටක් ලෙසත් ලිංගික සම්බන්ධතා මගින් පැතිරෙන ලෙඩ රෝග වැළඳීම ඉතා ඉහළ මට්ටමක පවතින රටක් ලෙසත් තායිලන්තය ලෝකයේ ඉදිරියෙන් සිටියි. මෙම ප්‍රචාරක ව්‍යාපාරය 2019 වසර දක්වා දිගටම ක්‍රියාත්මක කිරීමට බලාපොරොත්තු වන බවයි තායිලන්ත බලධාරීන් පවසන්නේ.

ඉන්දීය සාගරයේ නෞකා කේන්ද්‍රයක් බවට පත් වීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාවේ වත්මන් ආණ්ඩුව ඉදිරිපත් කරන සංවර්ධන සැලසුම් හා එක්ව සිය රටේ 'නාවික සේද මාවත ව්‍යාපෘතිය' කටයුතු කරනු ඇතැයි චීන විදේශ අමාත්‍ය වැන්ග් යී පවසයි.

දෙදින නිල සංචාරයක් සඳහා ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණි චීන විදේශ අමාත්‍යවරයා එම ප්‍රකාශය කළේ ශ්‍රී ලංකාවේ විදේශ ඇමති මංගල සමරවීර හමු වූ අවස්ථාවේදී. එමෙන්ම වෙනත් තුන්වෙනි රටක් ශ්‍රී ලංකාව සහ චීනය අතර පවතින පොදු එකඟතාවේ ඉලක්කය වී නොමැති අතරම එම එකඟත්වය දෙරට සෙසු රටවල් සමග පවත්වනු ලබන ගෞරවනීය සබඳතාවලට බලපෑමක් ඇති නොකරන බවත් චීන විදේශ ඇමතිවරයා අවධාරණය කරයි. චීන විදේශ අමාත්‍ය වැන්ග් යී සෙනසුරාදා (09) අරගියගහ මන්දිරයේදී අග්‍රාමාත්‍ය රනිල් වික්‍රමසිංහ හමු වූ අතර සිකුරාදා ජනාධිපති මෛත්‍රිපාල සිරිසේන හමු විය. පෝට් සිටි සංවර්ධන ව්‍යාපෘතිය නැවත ආරම්භ කිරීමට සුදුසු පරිසරය සලසා දීම සම්බන්ධයෙන් චීන රජය වෙනුවෙන් ශ්‍රී ලංකා ජනාධිපතිවරයා වෙත සිය ස්තුතිය පළ කළ එරට විදේශ කටයුතු අමාත්‍යවරයා ඉදිරියේදීත් ශ්‍රී ලංකාව වෙනුවෙන් චීන රජයේ සහාය අඛණ්ඩව ලබා දෙන බව කියා සිටි බව ජනාධිපති මාධ්‍ය අංශය නිවේදනය කරයි.

''යකුන් වැහීම'' පමණක් නොව යකුන්ගෙන් වැඩගැනීම ගැනත් රසවත් කතන්දර ශ්‍රී ලාංකික සමාජයේ පවතී. යකුන් වැහීම සහ යකුන් පළවා හැරීමට කෙරෙන ගුප්ත සායන මාතෘකාව අලුතින් මහජන අවධානයට ලක්වන්නට පටන්ගත්තේ එවැනි සායනයක දී පහරකෑමට ලක්වූ බාල දැරියකගේ ඛේදජනක මරණයත් සමඟය.

තොවිල්,යකැදුරුකම්,බලි ඇරීම් සහ වෙනත් ශාන්තිකර්ම සාම්ප්‍රදායික ශ්‍රී ලංකා සමාජය සමඟ බැඳුන චාරිත්‍ර බඳුවිය. ඒ සමඟ බැඳුනකලා සම්ප්‍රදායක් ද ඇත. ශ්‍රී ලංකාවෙන් පමණක් නොව ලෝකය පුරා විවිධ රටවලින් එවැනි තොරතුරු වාර්තා වෙයි. මානසික සහනයක් පතා තමන් හමුවට පමුණුවන ලද ''ආතුරයන්ට'' කට්ටඩියන් විසින් පහර දීම, පිළිස්සීම හෝ ආයුධවලින් කපා කැපීම වැනි ශාරීරික හිංසන ගැන එවැනි වාර්තා මගින් කියැවෙයි. ශ්‍රී ලංකාවෙන් මෑතදී වාර්තාවූ එවැනි තොරතුරු අතර ප්‍රබල සමාජ කම්පාවකට හේතු වූ අට හැවිරිදි දැරියකගේ මරණය මෙම කාරණය සම්බන්ධයෙන් සමාජ කතිකාවක් ආරම්භවීමට හේතුවිය අට හැවිරිදි මොහොමඞ් රිෆ්කා පාතිමා රිෂ්ෆා දැරියට අත්වූ ඉරණම මගින් මහජනයා අතර ඇතිකරන ලද කම්පාව තවමත් තුනී වී නොමැත. ජීවිතය අකාලයේ මිලාන වූ එම දැරිය ශ්‍රී ලාංකික සමාජයට වැදගත් පණිවුඩයක් ඉතිරිකර ඇත. එනම් ශ්‍රී ලාංකික සමාජයේ සවිඥානික මිනිසුන් බොහෝදෙනෙක් යකුන් - යකින්නන් සහ භූතාත්ම හෝ වෙනත් ආකාරයේ කවර වූ හෝ ගුප්ත බලවේගයක් කෙරෙහි පවතින ඇදහීම් සහ විශ්වාසයන් මගින් මෙහෙයවනු ලැබෙමින් ඇති බවය. ගාල්ලේ උපන් මොහොමඞ් රිෆ්කා පාතිමා රිෂ්ෆා සිය මවත් සමඟ දුරබැහැර ගෙවමින් දෙල්ගොඩ කඳුබොඩ ප්‍රදේශයේ එක්තරා ස්ථානයකට ළඟා වී තිබෙන්නේ ඇය නොදත් එහෙත් ඇයගේ සිරුරට ආවේශ වී සිටින 'යකින්නක පළවාහැරීම' සඳහාය. කට්ටඩි කාන්තාව පවසන හැටියට දැරියට ආවේශ වී ඇත්තේ ඇයගේ මිත්තණියයි. ''යකුන් දමනය කිරීමට'' සමත් යැයි කියන, කඳුබොඩ නිවැසි ලයිමා ෆාලිඩා නම් කට්ටඩි කාන්තාවක්, දැරිය පෙළෙන රෝගාබාධවලට හේතුව ඇයගේ සිරුරට යක්ෂාවේශව සිටින මිත්තණිය යයි රෝග විනිශ්චය කරමින්, එම යකින්න පළවාහැරීම සඳහා පුරා පැය කීපයක් තෙල් ගල්වමින් වේවැලකින් දිගින් දිගටම පහරදීම නිසා දැරිය මරණයට පත්වූවාය. අමනුෂ්‍ය දෝෂයක් යයි පවසමින් සිදුකළ යාතිකාවේ දී වේවැල් පහරදීමෙන් මරණයට පත් දැරියගේ මව සහ එම කට්ටඩි කාන්තාව මහර මහෙස්ත්‍රාත් අධිකරණයට ඉදිරිපත් කෙරුණ අතර ඔවුන් දෙදෙනා රක්ෂිත බන්ධනාගාර ගතකරනු ලැබුණි. ''ගාල්ලේ දැරියට අත්වූ ඉරණම මගින් පෙන්නුම් කෙරෙන්නේ අපේ සමාජය තුළ අභිචාර විධීන් මුල්බැසගෙන ඇති ආකාරයයි'' ඉහත කී ඛේදවාචකය සම්බන්ධයෙන් බීබීසී සිංහල සේවය විසින් කරන ලද විමසීමක දී ගවේශනාත්මක මාධ්‍යවේදී තිලක් සේනාසිංහ ප්‍රකාශ කළේය. "දැඩිමුණ්ඩ දෙවියන්ගෙනුත් වේවැල් දඬුවමක්" ''සිරුරට ආවේශ වී සිටින යකුන් යකින්නන් පළවා හැරීමට 'වේවැල් කසාය' දීම ගැන හොඳ වාර්තාවක් ශ්‍රී ලංකාවේ පුරාවිද්‍යාත්මක ගවේෂණ කටයුතුවලට විශිෂ්ට සේවයක් සිදුකළ H.G.P බෙල් විසින් සඳහන් කරනු ලැබ තිබෙනවා. බෙල් උපුටා දක්වන්නේ නුවර කලාවියේ ඉංග්‍රීසි ඒජන්තවරයකු හැටියට කටයුතු කළ R.W අයිවර්ස්ගේ (R.W.Ivors) 1884 අගෝස්තු 14 වෙනිදා දිනපොත උපුටා දක්වමින්'' තිලක් සේනාසිංහ පවසයි. ගවේශනාත්මක මාධ්‍යවේදී තිලක් සේනාසිංහ ''එම වාර්තාවට පසුබිම් වී තිබෙන්නේ මාවනැල්ලේ දැඩිමුණ්ඩ දේවාලය. දැඩිමුණ්ඩ දෙවියන් යක්ෂ ගණයටයි ඇතුළත් කෙරෙන්නේ. ඔය කියන අවධියේ එම දේවාලයේ කපුතේවාව භාර තැනැත්තා හැන්දෑවට කරන කාර්යයක් තමයි ලොකු වේවැල් මිටියක් දේවාල භූමියේ සූදානමින් තබාගැනීම. පසුදින උදෑසන දකින්න ලැබෙන්නේ වේවැල් මිටියක් නොවෙයි, කැඩී බිඳී ගිය වේවැල් කැබැලි ගොඩක්. එහෙම වෙලා තියෙන්නේ රාත්‍රිකාලයේ ආවේෂ වී කෙහෙවැලි කඩා ගෙන විලාප තබමින් දේවාලයට එන ගැහැනුන්ට ආවේශ වී ඇති යකුන් පළවා හැරීමට කපුවා විසින් වේවැල්වලින් පහරදීම නිසා'' අයිවර්ගේ දිනපොත උපුටා දක්වමින් බෙල් විසින් වාර්තාකරනු ලබන එම අභිචාර විධිය සමාජ විද්‍යාත්මක වටිනාකමක් ගනී. තිලක් සේනාසිංහ විස්තරකරන එම 'වේවැල් බෙහෙත' සහ ගාල්ලේ දැරියට වේවැලකින් පහරදීමේ යාතුකර්මය අතර අන්‍යොන්‍ය සම්බන්ධයක් තිබේද යන්න පැහැදිලි නැත. ''මට මතක්වෙනවා තවත් සිද්ධියක්. එක ඇදුරෙක්, එක්තරා අසනීපයක් සඳහා තමාගේ පිහිට පතා පැමිණි කාන්තාවකට එකදිගට තැඹිලිගෙඩි හතක් පානයකරන ලෙස උපදෙස් දී තිබුණා. ඇදුරාගේ උපදෙස් අනුව කටයුතු කළ කාන්තාවගේ උදරය තැඹිලි වතුරෙන් පිරී ඇගේ ප්ලිහාව ආබාධිතව ඇය මරණයට පත්වූ බව දැනගන්නට ලැබුණා'' මාධ්‍යවේදී තිලක් සේනාසිංහ සිය දීර්ඝ විස්තරය අතරමැද තවත් සිදුවීමක් සිහිපත් කළේය. ෆේස්බුක් ජාලයේ පළකර තිබුණ දැන්වීමකි පොල්මලෙන් ගැසීම සම්ප්‍රදායික සමාජයේ ඇතැමුන් පවුලේ රෝගීන් වෛද්‍යවරයකු හෝ මානසික වෛද්‍යවරයකු හමුවට පැමිණවීම නොව අද්භූත ගුප්ත විශ්වාසයන්හි පිහිට පැතීමක් සාමන්‍ය ජනජීවිතයේ දී දක්නට ලැබෙයි. එවැනි ශාන්තිකර්මයන්හි දී මෙහි සඳහන් කරන ලද මුස්ලිම් දැරියට වේවැලකින් පහරදීමට සමානව, ඇදුරන් විසින් ඔවුන්ගේ වචනයෙන් ''ආතුරයන්' ලෙස හඳුන්වා දෙන රෝගීන්ටපොල්මලකින් පහරදෙනු තොවිල්වලදී දක්නට ලැබෙයි. ''මෙවැනි තොරතුරු ශ්‍රී ලංකාවේ සමාජයෙන් පමණක් නොවෙයි, බොහෝ සමාජවලින් වාර්තා වෙනවා.මිනිස්සු මෙවැනි තත්ත්වයන්ට ගොදුරුවීමට හේතු රැසක් බලපානවා.එකක් සාම්ප්‍රදායික සමාජ ආකල්ප සහ විශ්වාසයන්හි බලපෑම්. කොහොම වුනත් මිනිසුන් පෙළෙන හුදෙකලාභාවය මේ තත්ත්වය කෙරෙහි බලපානවා. මිනිසුන් ගැටලුවලට මැදිවෙන අතර ඔවුන් හුදෙකලා වෙනවා. එවිට ඔවුන් තල්ලුවන්නේ මෙවැනි අද්භූත අධිභෞතික විශ්වාසයන්හි පිහිට පැතීමටයි'' බීබීසී සිංහල සේවය කළ විමසීමක දී රුහුණු විශ්ව විද්‍යාලයේ සමාජවිද්‍යා අංශයේ සම්මානිත මහාචාර්ය සරත් අමරසිංහ පැවසීය. සම්මානිත මහාචාර්ය සරත් අමරසිංහ ''එම හුදෙකලාභාවය සමඟ මිනිසා ජීවත්වන්නේ තරඟකාරී සමාජයක. තරඟකාරී සමාජයේ ජය ලබන්න මිනිසුන් යාතුකර්ම අභිචාර ආදියේ පිහිට පතනවා. එය දැන් ව්‍යාපාරයක් බවට පත්වෙලා තියෙනව. දුප්පත්කම,නැතිබැරිකම නිසා මිනිස්සු වේගයෙන් නොපෙනෙන බලවේගවල පිහිට සොයනවා.දුප්පතුන් විතරක් නොවෙයි, පොහොසතුන් පවා තරඟය තුළ දී එවැනි බලවේගයන්හි පිහිට පතනවා'' යැයි සම්මානිත මහාචාර්ය සරත් අමරසිංහ සඳහන් කළේය. ජ්‍යෙෂ්ඨ මාධ්‍යවේදී චන්දන විජේකෝන් පෙන්වාදෙන ආකාරයට මෙවැනි මිත්‍යාවන් පතුරුවා හැරීම සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ ජනමාධ්‍යයද වගකිව යුතුව ඇත. ''දැන් බලන්න, හැමදාම උදේවරුවේ බොහෝ රූපවාහිනී නාලිකාවල මිනිසුන්ගේ ග්‍රහචාරය විග්‍රහකරන සජීවී වැඩසටහන් විකාශනය කරනවා. ඔවුන් කරන්නේ ප්‍රසිද්ධ නමක් සහිත ජ්‍යොතිෂ්‍ය ශාස්ත්‍රඥයන් කැඳවමින් ලග්න අනුව දවසේ පලාපල කීම'' ඔවුන් ශුභ නැකැත් හෝරාවන් පවා කියනව. උදාහරණයක් විධියට බලාපොරොත්තු තබන කාර්යයයන් සඳහා නිවසින් පිටවිය යුතු වෙලාව සහ දිශාව පවා කියනවා. මේවා ජනතාව අතර ජනප්‍රිය වැඩසටහන් බවට පත්වෙලා තියෙනව''මෙහි තවත් අහිතකර පැතිකඩක් ද ජ්‍යෙෂ්ඨ මාධ්‍යවේදී චන්දන විජේකෝන් පෙන්වා දෙයි. ''මේ සජීවී වැඩසටහන් අතරවාරයේ අසන්නන්ට දුරකථනය මගින් ඔවුන්ගේ ගැටලු ජ්‍යොතිෂ ශාස්ත්‍රඥයන්ට ඉදිරිපත් කරමින් සහනයක් ඉල්ලා සිටින්නත් පුළුවන්. එවැනි අවස්ථාවල දී ඇතැමුන් තම ශරීර සෞඛ්‍යයට අදාළ ප්‍රශ්න පමණක් නොවෙයි,නිවසේ පෞද්ගලික ප්‍රශ්න පවා ඉදිරිපත් කරනවා'' ''රූපවාහිනිය පමණක් නොවෙයි,අද බොහෝ පුවත්පත් ගත්තත් යන්ත්‍ර සූත්‍ර, හදිහූනියම් සහ කොඩිවින කිරීම් සේවා සපයන බවට කොයිතරම් වෙළෙඳ දැන්වීම් පළ වෙනවද? මුදලට එවැනි දැන්වීම් පළකරන ''වල්ලියා'' ගුරුන්නාන්සේලා අතර භික්‍ෂූන් වහන්සේලාත් දකින්න ලැබෙනවා. භික්ෂුවකගේ නමින් එවැනි මධ්‍යස්ථානයක් පවත්වාගෙන ගිය එක් තැනැත්තෙක් සිදුකරන ලද අපරාධ ක්‍රියාවලිය කෙළවර වුණේ ඔහු අධිකරණය විසින් වරදකරු කරනු ලැබ සිරගත කරනු ලැබීමෙන්'' මාධ්‍යවේදී චන්දන විජේකෝන් පවසයි. ජ්‍යෙෂ්ඨ මාධ්‍යවේදී චන්දන විජේකෝන් ''එම තැනැත්තා අද්භූත සායනයක් පවත්වාගෙන ගිය අතර, එය කාන්තාවන් අපහරණය වැනි සාපරාධී ක්‍රියා සඳහාත් යොදාගනු ලැබ තිබුණා'' මාධ්‍යවේදී තිලක් සේනාසිංහ පවසන පරිදි දෙවියන් සමඟ බැඳුන ආගමික පසුබිමක් සහිත යාතුකර්ම බොහෝ සමාජවල පුරාණයේ සිට පැවත එයි. ඒවා හදි හූනියම්,කොඩිවින (Black Magic) සහ ශාන්තිකර්ම (White Magic) යනුවෙන් ප්‍රභේද වෙයි. අනුන්ට විපත් සඳහා කොඩිවින කිරීම,වස්කවි කීම සහ ජපකිරීම් 'බ්ලැක් මැජික්' ගණයට වැටෙයි. ඒ අතරම කොඩිවින කැපීම මෙන්ම හදි හූනියම් සිදුකළ පුද්ගලයන්ටම ඒවා ආපසු බලපාන මට්ටමින් කොඩිවින හූනියම් කපන්නෝ ද සිටිති. මේ දෙපාර්ශ්වයටම එම කටයුතු ආදායම් මාර්ග වෙති. යාතුකර්ම ආදිය සාපරාධී චේතනා සඳහා යොදාගැනීම අතින් හික්කඩුවේ සීනිගම දේවාලය ප්‍රසිද්ධියක් දරයි. තම සතුරන්ට එරෙහිව ශාපකිරීම සඳහා හෝ ඔවුන්ට දෙවියන් ලවා දඬුවම් කරවීම සඳහා සීනිගමට දේව බැතිමතුන්ගේ පැමිණීම රහසක් නොවේ. සීනිගම දේවාලයේ පාලනය සඳහා මේ දිනවල ප්‍රදේශයේ පවතින කුල තරඟයක් ගැන වාර්තාකරණ ජ්‍යෙෂ්ඨ මාධ්‍යවේදී නන්දන වීරරත්න 'අරුණ' පුවත්පතට සපයන ලද විශේෂාංග ලිපියක මෙසේ සඳහන් කරයි. ''සීනිගම දේවාලය මානසික දුර්වලතා ඇති ලක්ෂ සංඛ්‍යාත බැතිමතුන්ට දිනපතා ප්‍රතිකාර කෙරෙන තැනකි. එහි ඇති සියලු ජීවී අජීවී සියලු දේ දෙවියන්ගේ බලයයි. එතැනට දේශපාලන බලය තල්ලුකිරීමෙන් සිදුවිය හැක්කේ ලේ වැකි ගැටුම්ය. දිගුකාලීන මරා ගැනීම්ය'' තමන්ට සතුරු යයි සිතන පුද්ගලයන්ට එරෙහිව ශාප කරනු ලැබීම සඳහා ගම්මිරිස් ඇඹරීමට සහ ඇතැම් දේශපාලනඥයන් දේශපාලන සතුරන්ට එරෙහිව පොල් ගැසීමට සීනිගම දෙවොලට යති දේශපාලකයන්ගේ ඇදහිලි මහාචාර්ය සරත් අමරසිංහ පෙන්වාදෙන පරිදි මෙම අභිචාර විශ්වාසයන් ශ්‍රී ලංකාවේ දේශපාලන ක්ෂේත්‍රයටත් විහිද ඇත. ''අපේ රටේ බොහෝ දේශපාලනඥයන් අභිචාර පිටුපස යාම අප්‍රසිද්ධියේ හෝ එළිපිටම සිදුකරනවා. උදාහරණයක් විධියට එක දේශපාලන නායකයෙක් තමන්ගේ අපල උපද්‍රව නැතිකර ගැනීම සඳහා බාල කන්‍යාවියන් ලවා සුවඳපැන් ස්නානය කිරීමක් ගැන එක්වරක් කතාවක් පැතිරගියා. තවත් සමහරු තම ජයග්‍රහණ පතා විවිධ යාගහෝම පුදපූජා කෙරෙහි යොමුවෙනවා'' එක්තරා දේශපාලන පක්‍ෂයක ජනාධිපති ධූර අපේක්‍ෂකත්වය එම පක්‍ෂයේ ජනප්‍රිය නායකයකුට ලබාගැනීමේ අරමුණින් දියත්කෙරුන දේශපාලන උද්ඝෝෂණ ව්‍යාපාරය ආරම්භකරන ලද්දේ ශාපකිරීම් සම්බන්ධයෙන් ප්‍රසිද්ධියක් සහිත සීනිගම දේවාලය ඉදිරිපිට පොල් ගැසීමෙනි. පසුගිය යහපාලන සමයේ ඒකාබද්ධ විපක්‍ෂය විසින් ආණ්ඩුවේ ක්‍රියාමාර්ගයන්ට එරෙහිව මහජනතාව එකතුකර ගැනීමේ අටියෙන් ආගමික ස්ථානවලට ගොස් එම පොල්ගැසීමේ චාරිත්‍රයේ නිරතවනු ශ්‍රී ලංකාවේ මාධ්‍ය මගින් වාර්තාකරනු ලැබුණි. ''දේශපාලන නායකයන්ගේ අත්වල පිරිත්නූල්වලට අමතරව, පැළඳ ඇති ශුභපල ලබාදෙතැයි අදහන විවිධ පළඳනාවල පටන් මහජන ආකර්ෂණය ලබාදෙතැයි ඔවුන් සිතන ගුප්ත වස්තූන් පවා තබාගෙන සිටින ආකාරය දකින්න ලැබෙනවා. වසංගතය මැඩලීමට ශුද්ධ ජලය පිරවූ මුට්ටි ගංගාවන්ට දැමීමත් මෙම විශ්වාසයන්හි තවත් දිගුවක්'' මහාචාර්ය සරත් අමරසිංහ පවසයි. අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂ දකුණත රැඳී ඇති "වජ්‍රය" ජාත්‍යන්තර මාධ්‍යවල පවා සාකච්ඡාවට ලක්ව ඇත දේශපාලන බල තරඟයේ දී තම අනාගත ශුභසිද්ධිය වෙනුවෙන් ගුප්ත විශ්වාසයන් පසුපස යාමේ දී දේශපාලනඥයන්ට ආගම් භේදයක් නැත. අනුරාධපුර ප්‍රදේශයේ එවැනි මධ්‍යස්ථානයක් පවත්වාගෙන යන කාන්තාවකගේ ආශීර්වාදය ලබාගැනීම සඳහා යන එන දේශපාලනඥයන්ගේ නම් පසුගියදා පාර්ලිමේන්තුව තුළ පවා ප්‍රකාශ වුණි. ''මෙය දේශපාලන අංශයට පමණක් සීමාවෙන්නෙ නැහැ. මම දැකල තියෙනව,ආරක්‍ෂක අංශවල ප්‍රධාන නිලධාරීන් පවා ඔවුන්ගේ අත්වල ශුභපල ලබාදෙතැයි ඔවුන් විශ්වාස කරන මුදු හෝ පළඳනා දරන බව'' ජ්‍යෙෂ්ඨ මාධ්‍යවේදී චන්දන විජේකෝන් බීබීසී සමඟ සිය අත්දැකීම් විස්තර කරමින් සඳහන් කළේය. ඇතැම් දේශපාලනඥයන් විසින් මැතිවරණ කාලවල සිදුකරන ලද සත්ත්ව බිලිපූජාවන් ගැනද වාර්තා වී ඇත. බ්‍රාහ්මණ සම්ප්‍රදායේ හිස එසවීමක් ''මෙතැන ප්‍රශ්නය තියෙන්නේ ආගමත් මෙයට සම්බන්ධවීම. බුදුන් වහන්සේ බ්‍රාහ්මණවාදයේ ආදි සංකල්ප පුපුරුවා හරිමින් ශ්‍රමණ සම්ප්‍රදායක් හඳුන්වා දුන්නා. නමුත් අද එම පුරුෂාර්ථ යටපත්වෙමින් බ්‍රාහ්මණවාදයේ යාගහෝම පන්සලත් ආක්‍රමණය කර ඇති බවක් දකින්න ලැබෙනවා'' ගවේෂණාත්මක මාධ්‍යවේදී තිලක් සේනාසිංහ පෙන්වාදෙයි. මෙය දැන් පන්සල විතරක් නොවෙයි,වෙනත් ආගම්වලටත් පැතිරිලා. උදාහරණයක් විධියට ඇතැම් ආගමික සංවිධාන මිනිසුන්ගේ ලෙඩරෝග සුවපත්කිරීමේ යාඥාවන් පවත්වනවා. ශ්‍රී ලංකාවේ මුල්පෙළේ සංගීතඥයකු සහ ගායකයකු වන ආචාර්ය වික්ටර් රත්නායකගේ අහිමි වූ කටහඬ යළිත් ලබාදුන්නේ අද්භූත ආගමික බලයක් මගින් යයි පසුගියදා වාර්තා පළවෙමින් තිබුණා. වික්ටර් රත්නායකගේ විතරක් නොවෙයි. ඉන්දියාවේ ලතා මංගේෂ්කාර්ටත් කටහඬ නැතිව ගියා. ඇය නැතිවූ කටහඬ ප්‍රතිෂ්ටාපනය කරගත්තේ ශල්‍යකර්මයකින්. මෙහි මානසික පැත්තක් තියෙනව. වික්ටර්ට නැතිවූ කටහඬ ආගමික හාස්කමකින් යයි කීම ප්‍රබන්ධයක්'' මාධ්‍යවේදී තිලක් සේනසිංහ සඳහන් කළේය. සුවිශේෂී එවැනි බලවේග මගින් සිය ශාරීරික ආබාධ සුවපත්කර ගැනීමට ඇතැම්විට දහස් ගණනින් ජනතාව එක්රැස්වෙන අතර එවැනි අවස්ථාවන්හි මිනිසුන් මරණයට පත්වීම් ගැන ද මාධ්‍ය මගින් වාර්තාවිය. පාරම්පරික සිංහල සමාජයේ භාවිතයට ගැනුණු හඳහන් බැලීම සහ පේනකීම වැනි අංග කෙරෙහි දැන් රටතුළ වෙනත් ආගමිකයන් ද නැඹුරුවෙමින් ඇති බව මහාචාර්ය අමරසිංහ මෙම සාකච්ඡාවේ දී සඳහන් කළේය. ''මගේ මිතුරෙක් ඉන්නවා මහනුවර පළාතේ. ඔහු ශාන්තිකර්ම කරන කෙනෙක්. ඔහු මට කිව්වා ඒ අවට මුස්ලිම් ජනයාත් ඔවුන්ගේ දරුවන්ට ශාන්තිකර්ම සඳහා තමා හමුවට එන බව'' මහාචාර්යවරයා තවත් ප්‍රවනතාවක් කෙරෙහි අවධානය යොමුකළේය. ''අපි දන්න හැටියට උපතක දී කේන්ද්‍ර හැදුවේ, දැරියක් මල්වර වීමකදී පලාපල බැලුවේ, විවාහයක දී පොරොන්දම් බලා නැකැත් හැදුවේ සිංහල සමාජ කණ්ඩායම්. නමුත් කිතුනු සමාජයේත් ඇතැම් පවුල්වල රහසිගතව හෝ ඇතැම්විට එළිපිටමත් ඒ දේවල් සිදුකෙරෙනවා'' ජ්‍යෙෂ්ඨ මාධ්‍යවේදී චන්දන විජේකෝන් පවසයි. වේවැල් පහරට ගොදුරුව මරණයට පත් මුස්ලිම් දැරියත් එවැනි ඉරණමකට වූයේ යකුන් පළවාහරීමේ අද්භූත බලයක් ඇතැයි කියන මුස්ලිම් කට්ටඩි කාන්තාවකගේ ''කුරිරු'' මිත්‍යා සායනයක් අතරවාරයේය. නව හැවිරිදි දැරිය ගොදුරු කරගත් ආකාරයේ මිත්‍යා ක්‍රියාවන්ට ඉස්ලාම් ධර්මය තුළ කිසිදු ඉඩක් නොමැති බව නීතිඥ ෂිහාන් නාගූර් බීබීසී සිංහල සේවය කළ විමසීමක දී සඳහන් කළේය. ''ගුරුකම්,යන්ත්‍ර මන්ත්‍ර ආදී ඇදහිලි (Black Magic) ශාස්ත්‍ර ඇසීම් වැනි දේවල් ඉස්ලාම් ධර්මයට අනුව අයත්වන්නේ 'ශිර්ක්' (Shirk) නම් වැරදි ගණයට.එම ශිර්ක් වැරදි කොයිතරම් බරපතලද යන්න ඒවා 'හරාම්' (Haram) ගණයටත් වඩා බරපතල බව දක්වා තිබීමෙන් පේනවා. 'ශිර්ක්' වැරදිවලට දෙවියන් වහන්සේගෙන් කිසිම සමාවක් නැහැ. මේ ගැන අල් කුරානයේ 'සූරා බකරා' (Al-Baqarah) සහ 'අල් නිසා'(An-Nisa) ඉගැන්වීම්වල සඳහන් කර තිබෙනවා'' ''ගුරුකම්,යන්ත්‍ර මන්ත්‍ර ආදී ඇදහිලි(Black Magic) ශාස්ත්‍ර ඇසීම් වැනි දේවල් ඉස්ලාම් ධර්මයට අනුව අයත්වන්නේ 'ශිර්ක්'(Shirk)නම් වැරදි ගණයට'' ඉස්ලාම් ධර්මය තුළ මේ සම්බන්ධයෙන් බලපැවැත්වෙන ආගමික මූලධර්ම පිළිබඳව පැහැදිළි කර ගැනීම සඳහා බීබීසී සිංහල සේවය කොළඹ 'දවටගහ' මුස්ලිම් පල්ලියේ ප්‍රධාන පූජක මොහොමඩ් ඉක්බාල් මවුලවි තුමාගෙන් විමසීමක් කළ අතර එතුමන් විසින් එම ඉස්ලාම් ඉගැන්වීම් විග්‍රහකරන ලද්දේ ශුද්ධ කුරානය ඇසුරිනි. නබි නායකතුමාටත් හූනියමක් ''ඇස්වහ,කටවහ,ආදියට පිළියම් කළයුතු ආකාරය ගැන කුරානයේ සඳහන් වෙනවා. කෙනෙකුට ලෙඩක් දුකක් ඇතිවූ විට ඒ පුද්ගලයන්ට කිසිම පහරදීමක් කරන්න අවසරයක් නැහැ. ශාන්තිකර්මවලින් සුවයක් ලබාදෙන්න පුළුවන්. නමුත් එය කරන්න අවසර තියෙන්නේ ඒ ගැන මනා අවබෝධයක් සහිත ඒවා ප්‍රගුනකරන ලද ආධ්‍යාත්මික ශක්තියක් ඇති අයට පමණයි. නබිනායකතුමාටත් කොඩිවින කර තිබුණ. එම කොඩිවින කපා තිබෙන්නේ ආගමික ඉගැන්වීම් අනුවයි. දැන් 'මලබාර්' ප්‍රදේශයේ එවැනි ශාන්තිකර්ම ප්‍රගුණකළ මව්ලවිවරුන් ඉන්නවා'' තවදුරටත් අදහස් දැක්වූ මවුලවි මොහොමඩ් ඉක්බාල් රෝගීන්ට පහරදෙනු ලැබීම වැනි ක්‍රියාවන්ට කුරානයෙන් කිසිදු අනුබලයක් නොලැබෙන බව අවධාරණය කළේය. ''ඔබ සඳහන් කළ දැරියට අත්වූ ඉරණම ගැන මට දැනගන්නට ලැබුනා. එවැනි ශාන්තිකර්මයක් සිදුකලැයි කියන කට්ටඩි කාන්තාවට එවැන්නක් කරන්න කිසිම බලයක් නැහැ. මට පෙනෙන විධියට යකින්නක් වහල තියෙන්නේ අර දැරියට නොවෙයි, ඔය කට්ටඩි කාන්තාවටයි'' මුස්ලිම් ආගමික මෙහෙයක් ''ගහන්න මරන්න වගේ දේවල්වලට ආගමෙන් අවසරයක් නැහැ'' මවුලවිවරයා පෙන්වා දෙයි. වාර්ගික හෝ ආගමික පසුබිම කුමක්වුවද, ශ්‍රී ලාංකිකයන්ගේ අතිබහුතර ප්‍රජාවක් ගුප්ත විද්‍යාවන්හි පිහිටක් පැතීම පසුගිය කාලය තුළ වේගයෙන් ව්‍යාප්තවීමක් පෙන්නුම් කරයි. ''මේකට එක හේතුවක් තමයි, නූගත්කම. අවබෝධයක් නැතිකම. ඒවගේම ඊට බැඳුන තවත් කාරණයක් තියෙනව. ඒ තමයි,දුප්පත්කම. බොහෝ දුප්පතුන් තමයි, ශාන්තිකර්මවල දී ශාරීරික හිරිහැර ආදියට ගොදුරුවෙන්නේ'' සම්මානිත මහාචාර්ය සරත් අමරසිංහ පෙන්වා දෙයි. ''මෙවැනි ගුප්ත යාතුකර්ම මගින් මිනිසුන්ට එල්ල කෙරන ශාරීරික හිරහැරයට අමතරව සමාජමය වශයෙන් තවත් බරපතල අපරාධයක් තියෙනව. එය මිනිස් සමාජයක් භාවමය වශයෙන් පසුගාමී තැනකට තල්ලුකර දැමීම'' ගවේෂණාත්මක මාධ්‍යවේදී තිලක් සේනාසිංහ පවසයි. ශරීර සෞඛ්‍යය පතා මෙවැනි උත්සවාකාරයෙන් සත්ව බිලිපූජා පැවැත්වීම අප්‍රිකානු රාජ්‍යයන් රැසක සිදුකෙරෙයි කියවන්න;

පළාත් සභාවලට ඒකාබද්ධ වීමට ඇති ඉඩ කඩ සැලසෙන බලතල විශේෂ පනතක් මගින් ඉවත් කිරීමට රජය තීරණය කල බව ජනමාධ්‍ය අමාත්‍ය කෙහෙළිය රඹුක්වැල්ල ප්‍රකාශ කරයි.

මේ අතර වාරයේ 13 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයට කෙරෙන වෙනස්කම් පිළිබඳව පාර්ලිමේන්තු තේරීම් කාරක සභාවකදී සාකච්ජා කිරීමටත් ඉන් පසු තීරණයක් ගැනීමටත් අමාත්‍ය මණ්ඩලය එකඟ වූ බව අමාත්‍ය කෙහෙළිය රඹුක්වැල්ල තවදුරත් අද (13) පැවති කැබිනට් මණ්ඩල තීරණ දැනුම්දීමේ මාධ්‍ය හමුවේදී ප්‍රකාශ කළේය. 13 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයට කෙරෙන වෙනස්කම් පිළිබඳව පාර්ලිමේන්තු තේරීම් කාරක සභාවට යොමු කිරීම පිළිබඳව තමන් තුල වැඩි ප්‍රසාදයක් නැතැයි එක්සත් ජාතික පක්ෂය පවසයි. පාර්ලිමේන්තු තේරීම් කාරක සභාවට සහභාගිවනවාද නැද්ද යන්න පිලිබඳව පක්ෂයේ කෘත්‍යාධිකාර මණ්ඩලය සමහ සාකච්ජා කොට තීරණයක් ගන්නා බව එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ මහා ලේකම් තිස්ස අත්තනායක ප්‍රකාශ කළේය.

ඉන්දියාවේ අගනගරය වන දිල්ලි නුවර වායු දුෂණය වැළැක්වීම වෙනුවෙන් ගන්නා පියවරක් ලෙස නගරය තුළ විශාල ප්‍රමාණයේ ඩීසල් මෝටර් රථ විකිණීම තාවකාලිකව තහනම් කිරීමට ඉන්දියානු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් නියෝගයක් නිකුත්කරනු ලැබ තිබේ.

දිල්ලි අග නගරය තුළ වායු දුෂණ මට්ටම ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ අනුමත සීමාවට වඩා හතලිස් ගුණයකින් ඉහළ ගොස් තිබේ ඒ අනුව ලබන වසරේ මාර්තු මාසය වන තෙක් දිල්ලි නගරය සහ තදාසන්න කලාපය තුළ ‘ස්පෝර්ට් කාර්’ වර්ගයේ මෝටර් රථ සහ ඩීසල් ඉන්ධනයෙන් ධාවනය කෙරෙන වෙනත් විශාල ප්‍රමාණයේ මෝටර් රථ ලියාපදිංචි කිරීම ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය මගින් තහනමට ලක් කොට තිබේ. එසේම වසර දහයකට වඩා පැරණි ට්‍රක් රථ වලට දිල්ලි නගරයට ඇතුල්වීම සහ වෙනත් ප්‍රාන්ත වලට යාම සඳහා නගරය හරහා ධාවනය කිරීමද තහනම් වේ. දිල්ලි නගරය තුළ ධාවනය කෙරෙන සියලුම ඩීසල් ටැක්සි රථ ද මාර්තු මාසයට පෙර ස්වභාවික ඉන්ධන වලට මාරු කරන ලෙසද අධිකරණ තීන්දුව මගින් දැනුම් දී තිබේ. ලෝකයේ වඩාත්ම වැඩි ජනගහනයක් සහිත නගර වලින් එකක් වන දිල්ලි අග නගරය තුළ පසුගිය මාසයේ වාර්තා වූ වායු දුෂණ මට්ටම ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ අනුමත සීමාවට වඩා හතලිස් ගුණයකින් ඉහළ ගොස් තිබුණි.

ජනාධිපති මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන දැනට භාවිත කරන කොළඹ 07 මහගම සේකර මාවතේ පිහිටි නිල නිවස විශ‍්‍රාම ගැනීමෙන් පසුව ද ඔහුගේ පාවිච්චිය සඳහා ලබා දීමට ගෙන ඇති තීරණය පිළිබඳව මේ වන විට දැඩි කතාබහක් ඇති වී තිබේ.

මේ සඳහා අනුමැතිය හිමි වූයේ, ඔක්තෝබර් 15 වන දා ජනාධිපතිවරයාගේ ප‍්‍රධානත්වයෙන් පැවති කැබිනට් රැස්වීමට මුදල් අමාත්‍ය මංගල සමරවීර ඉදිරිපත් කළ සංදේශයකට අනුවය. විශ‍්‍රාමික ජනාධිපතිවරයෙකුට ව්‍යවස්ථානුකූලව ලබා දිය යුතු සියලු වරප‍්‍රසාදවලට අමතරව මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේනගේ ආරක්‍ෂාව වෙනුවෙන් පොලිස් විශේෂ කාර්ය බලකාය යෙදවීමට ද කැබිනට් මණ්ඩලය එහිදී තීරණය කර තිබිණි. මෙම කරුණ සමාජගත වීමත් සමග ම ඒ සම්බන්ධයෙන් දැඩි කතාබහක් ඇති වූ අතර සමාජ මාධ්‍ය තුළ ද එය උණුසුම් මාතෘකාවක් බවට පත් විය. ජනාධිපතිවරයන්ගේ හිමිකම් පනත ජනාධිපතිවරයින් විශ්‍රාම යාමෙන් පසු ඔවුන්ට හිමි විය යුතු ප්‍රතිලාභ ඇතුළත් ගැසට් පත්‍රයට අත්සන් තැබුවේ 1986 වසරේ පෙබරවාරි මස 18 වන දාය. එය එම වසරේ පෙබරවාරි මස 21 වන දා නිකුත් කෙරිණි. '1986 අංක 4 දරන ජනාධිපතිවරයන්ගේ හිමිකම් පනත'ට අනුව, "සෑම හිටපු ජනාධිපතිවරයෙකුට ම සහ හිටපු ජනාධිපතිවරයෙකුගේ වැන්දඹුවකට ම ඔහුගේ හෝ ඇයගේ ජීවිත කාලය තුළ වාසය සඳහා උචිත නිවාසයක් නිවාස කුලියෙන් තොරව සැපයිය යුතුය." එහි වැඩිදුරටත් සඳහන් වන්නේ, යම් හෙයකින් උචිත නිවාසයක් සැපයීමට නොහැකි අවස්ථාවක අදාළ ජනාධිපතිවරයාගේ විශ්‍රාම වැටුපෙන් තුනෙන් එකකට සමාන දීමනාවක් නිවාස කුලිය ලෙස ලබා දිය යුතු බවය. මෙම පනත අනුව හිටපු ජනාධිපතිවරයෙකු අභාවයට පත් වුවහොත් හිමි විශ්‍රාම වැටුපෙන් තුනෙන් දෙකකට සමාන විශ්‍රාම වැටුපක් සහ නිල නිවස බිරිදට හෝ සැමියාට ඔවුන් ජීවත් වන තුරු ලබා දිය යුතුය. මීට අමතරව, 2005 වසරේදී සිවිල් පුරවැසියන් දෙදෙනෙකු විසින් ගොනු කරන ලද නඩුවක තීන්දුවක් සහ හිටපු ජනාධිපතිනි චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංගට එරෙහිව ගොනු කර තිබූ නඩුවකට අදාළ ව එවක අගවිනිසුරු සරත් එන්. සිල්වා 2007 වසරේ මාර්තු 02 වන දා දුන් නඩු තීන්දුවක් අනුව හිටපු ජනාධිපතිවරුන්ට හිමි වරප්‍රසාදවල සංශෝධන සිදුවී තිබේ. එහිදී මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සමක් සම්බන්ධයෙන් (SC FR503/2005) ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ ත්‍රිපුද්ගල විනිසුරු මඩුල්ලක් විසින් පෙත්සම්කරුවන්ට පක්ෂව තීන්දුවක් ලබා දෙමින්, චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග ජනාධිපති ධූරයේ කටයුතු කරමින් සිටියදී ම ඇයගේ ප්‍රදාන සහ හිමිකම් පිළිබඳව ගෙන තිබූ කැබිනට් තීන්දු අවලංගු කළේය. කෙසේ වෙතත්, හිටපු ජනාධිපතිවරුන්ට සහ ඔවුන්ගේ බිරින්දෑවරුන්ට හෝ සැමියන්ට විශ්‍රාම වැටුප්, කාර්ය මණ්ඩලය, නිල නිවාස, ආරක්ෂක භටයින්, රථවාහන සහ ඉන්ධන වියදම් ද හිමි වන බව ජනාධිපති කාර්යාලය පවසයි. විශ්‍රාම ගැනීමෙන් පසු රජයේ නිල නිවාසයක් භාර නොගත් ශ්‍රී ලංකාවේ එක ම ජනාධිපතිවරයා වන්නේ, ජේ. ආර්. ජයවර්ධනය පෙර සිටි ජනාධිපතිවරුන්ට හිමි වූ නිල නිවාස ශ්‍රී ලංකාවේ පළමු විධායක ජනාධිපතිවරයා වූ ජේ. ආර්. ජයවර්ධන සිය ධූරයෙන් විශ්‍රාම ගැනීමෙන් පසුව රජයේ නිල නිවාසයක් ලබා නොගත්තේය. ඔහු සිය විශ්‍රාම දිවිය ගත කළේ, කොළඹ වෝර්ඩ් පෙදෙසේ පිහිටි සිය පාරම්පරික නිවස වූ බ්‍රේමා මැදුරේය. ඒ අනුව, විශ්‍රාම ගැනීමෙන් පසු රජයේ නිල නිවාසයක් භාර නොගත් ශ්‍රී ලංකාවේ එක ම ජනාධිපතිවරයා වන්නේ, ජේ. ආර්. ජයවර්ධනය. ජේ. ආර්. ජයවර්ධනගෙන් පසු ශ්‍රී ලංකාවේ දෙවන විධායක ජනාධිපතිවරයා බවට පත්වූ රණසිංහ ප්‍රේමදාස ධූරය දරන අතරතුර අභාවප්‍රාප්ත වීම හේතුවෙන් ඔහුට හිමි නිල නිවස ඔහුගේ බිරිඳ වන හේමා ප්‍රේමදාසට හිමි විය. පළමුව කොළඹ ස්ටැන්මෝර් චන්ද්‍රවංකයේ පිහිටි නිවසක් ඇයට ලබා දී තිබූ අතර පසුව කොළඹ 07, ග්‍රෙගරි මාවතේ පිහිටි සී - 80 දරන නිවස ඇයට ලබා දෙන ලදී. තෙවන විධායක ජනාධිපතිවරයා ලෙස කෙටි කලක් ධූරය හෙබවූ බී. විජේතුංග විශ්‍රාම ගැනීමෙන් පසුව වාසය කළේ, වත්මන් ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන වාසය කරන කොළඹ, මහගම සේකර මාවතේ (පැජට් පාර ලෙස මීට පෙර නම් කර තිබිණි) පිහිටි නිවසේය. එකිනෙකට සම්බන්ධ අමාත්‍ය නිල නිවාස දෙකක් එක් නිවසක් ලෙස ඩී.බී. විජේතුංග භාවිතයට ගෙන තිබිණි. සිව් වන විධායක ජනාධිපතිනිය වූ චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග සිය විශ්‍රාම දිවිය ගත කිරීම සදහා තෝරා ගත්තේ, කොළඹ 07, නිදහස් මාවතේ, අංක 27 දරන නිවසය. ඇය තවමත් එම නිල නිවස පරිහරණය කරයි. පස් වන විධායක ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ විශ්‍රාම යාමෙන් පසු කොළඹ 07, විජේරාම මාවතේ, අංක 11 දරන නිවස ඔහුගේ නිල නිවස වශයෙන් ලබා දෙන ලදී. ජනාධිපති කාර්යාලය පවසන්නේ, "විශාල මුදලක්" වැය කර එම නිවස ප්‍රතිසංස්කරණය කර ඉහළ මහලට යාම සදහා විදුලි සෝපානයක් ද සවි කළ බවය. මෛත්‍රීපාල සිරිසේනට වෙන් කෙරුණු මහගම සේකර මාවතේ නිවසේ වගතුග 2016 වසරේදී පැජට් පාර, මහගම සේකර මාවත ලෙස නම් කළේය. මෙම නිල නිවස ඩී.බී. විජේතුංග හිටපු ජනාධිපතිවරයා සිය විශ්‍රාම දිවිය ගත කිරීමට තෝරා ගැනීමට පෙර පැවතියේ, අමාත්‍යවරුන් දෙදෙනෙකු සදහා වෙන් කෙරුණු එකිනෙකට යාබද නිල නිවාස දෙකක් ලෙසය. ඩී. බී. විජේතුංගගේ අභාවයෙන් පසු එම නිවස පසුකලෙක අමාත්‍යවරයෙකු ලෙස කටයුතු කළ කෙහෙළිය රඹුක්වැල්ල සිය නිල නිවස ලෙස භාවිත කළේය. පසුව එය ප්‍රතිසංස්කරණය කර වත්මන් ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන සිය නිල නිවස ලෙස භාවිතයට ගත්තේය. ඒ, කොළඹ කොටුවේ පිහිටි ජනාධිපති මන්දිරය භාවිත කළහොත් ඒ සදහා විශාල මුදලක් වැය වන බව පවසමිනි. එම නිවස ජනාධිපති නිල නිවස වශයෙන් ප්‍රතිසංස්කරණයට හා වෙනත් කටයුතු සඳහා ඉල්ලා තිබූ රුපියල් මිලියන 180ක මුදලක් පිළිබඳව එවක මාධ්‍ය ඔස්සේ කතබහට ලක් විය. ඒ සම්බන්ධයෙන් ජනාධිපති කාර්යාලය ප්‍රතිචාර දක්වමින් නිකුත් කළ නිවේදනයක සඳහන් කර තිබුණේ, "ජනාධිපති ලේකම්වරයා පෙන්වා දෙන්නේ ඉතා පැරණි නිවාස 02 ක් එක්කර ජනාධිපතිවරයෙකුගේ පරිහරණයට උචිත ලෙස එම නිවස අලූත්වැඩියා කිරීමට සිදු වූ" අතර "ජනාධිපතිවරයා සඳහා වෙන්ව ඇති කොටුව ජනාධිපති මන්දිරය භාවිත කරන්නේ නම් ජලය, විදුලිය සහ නඩත්තු කටයුතු සඳහා මසකට රුපියල් ලක්ෂ 150 ට අධික වියදමක් දැරීමට රජයට සිදුවන බවත් එම අධික වියදම නිසා ජනාධිපති මෛත්‍රිපාල සිරිසේන මැතිතුමා එහි පදිංචිය ප්‍රතික්ෂේප කර ඇති බවත් ජනාධිපති ලේකම්වරයා වැඩිදුරටත් සඳහන් කරයි," යනුවෙනි. විශ්‍රාමික ජනාධිපතිවරයෙකුට නිල නිවසක් හිමි වන්නේ සින්නක්කරව ද? 1986 අංක 4 දරන ජනාධිපතිවරයන්ගේ හිමිකම් පනත අනුව විශ්‍රාමික ජනාධිපතිවරයෙකුට හෝ වරියකට නිල නිවසක් සින්නක්කරව හිමි නොවේ. එම නිල නිවස හිමි වන්නේ, ජනාධිපති සැමියා හෝ බිරිද අතරින් පසුව මිය යන තැනැත්තා ජීවත් වන තුරු පමණි. ඒ අනුව, ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන අදාළ නිවස සින්නක්කරව තමන්ට පවරා ගත් බවට පළ වන තොරතුරු සාවද්‍ය බව ජනාධිපති කාර්යාලය පවසයි. "සාමාන්‍යයෙන් කැබිනට් අනුමැතිය ඉල්ලුවත් නැතත් ජනාධිපතිවරයෙක් විශ්‍රාම ගියා ම ජීවත් වෙන්න නිල නිවසක් ලැබිය යුතුයි. මේ වැඩේ නීත්‍යනුකූලව කරන්න ඕන නිසයි මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ජනාධිපතිතුමා කැබිනට් පත්‍රිකාවක් දාන්න කියලා ඉල්ලීමක් කළේ," ජනාධිපති කාර්යාලයේ ප්‍රකාශකයෙකු බීබීසී සිංහල සේවයට පැවසීය. "බැඳියාවන් අතර ඝට්ඨනයක්" ජනාධිපතිවරයා තවමත් සිය ධූරයේ රැදී සිටියදී, "කැබිනට් මණ්ඩලයේ ප්‍රධානියා වශයෙන් කටයුතු කරමින් සිටින කාල සීමාව තුළදී මෙවැනි තීරණයක් ගැනීම, බැඳියාවන් අතර ඝට්ටනය පිළිබඳ විශාල ගැටලුවක් පැන නගින බව," ට්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටනැෂනල් ශ්‍රී ලංකා ආයතනය පවසයි. ට්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටනැෂනල් ශ්‍රී ලංකා ආයතනයේ විධායක අධ්‍යක්ෂ අසෝක ඔබේසේකර පවසන්නේ, වසර 20 ක කාලයක් සඳහා මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ජනාධිපතිවරයා මහගම සේකර මාවතේ පිහිටි නිල නිවස පරිහරණය කිරීම මගින් ඔහුට ලැබෙන අවම ඇස්තමේන්තුගත ප්‍රතිලාභය රුපියල් මිලියන 360ට අධික බවය. "මෙම නිවස ලබා දීම පිළිබඳව තීරණය ගෙන ඇත්තේ ජනාධිපතිවරයා ම මෙහෙයවනු ලබන කැබිනට් මණ්ඩලය වන හෙයින් බැඳියාවන් අතර ඝට්ටනය පිළිබඳ ගැඹුරු සැක සංකා මතු කරන අතර පොදු දේපොළ සුරැකීම පිළිබඳව ඇති අඩු අවධානය පිළිබඳව ඉඟි මතු කරන බැවින් ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේනගේ හිමිකම් සම්බන්ධයෙන් වන ඕනෑ ම කැබිනට් තීන්දුවක් වහා ම අවලංගු කරන ලෙස ට්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටනැෂනල් ශ්‍රී ලංකා ආයතනය කැබිනට් මණ්ඩලයට දන්වා සිටින," බව එම ආයතනය නිකුත් කළ නිවේදනයක දැක්වේ. හිටපු ජනාධිපතිවරුන් වරප්‍රසාද ලබා ගැනීම සාධාරණ ද? සංවර්ධනය වෙමින් පවතින මැදි ආදායම් ලබන රටක් ලෙස දේශපාලනඥයින්ට වරප්‍රසාද ලබා දීම ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකය කෙරෙහි බලපාන ආකාරය පිළිබදව රජරට විශ්වවිද්‍යාලයේ ආර්ථික විද්‍යා මහාචාර්ය ගීතානි කුමාරි බුලංකුලම බීබීසී සිංහල සේවයට අදහස් දක්වමින් පැහැදිලි කළාය. මහාචාර්ය ගීතානි කුමාරි බුලංකුලම ඇය පෙන්වා දුන්නේ, නිෂ්පාදන ආර්ථිකයක් නැති බදු සහ ණය මත පදනම් වූ දුර්වල ආර්ථිකයක් පවතින ශ්‍රී ලංකාව වැනි රටක ජනාධිපතිවරුන්ට හෝ දේශපාලකයින්ට විවිධ වරප්‍රසාද ලබා දීමෙන් ආර්ථිකය තවදුරටත් කඩා වැටෙන බවය. "ඉස්සර දේශපාලනඥයෝ ආවේ තමන්ට අයිති දේවල් වියදම් කරලා රටට වැඩ කරන්න. හොද ම උදාහරණය තමයි, ජේ.ආර්. ජයවර්ධන. එතුමා නිල නිවාසත් ප්‍රතික්ෂේප කරල අන්තිමට එයාට පරම්පරාවෙන් අයිති වෙලා තිබුණ දේපොළත් රජයට පවරා දුන්නා. උදාහරණයක් තමයි ජේ.ආර්. ජයවර්ධන කේන්ද්‍රය. ඒත් පස්සේ ආපු හැම කෙනෙක් ම තමන් හම්බ කර ගත්ත එක තමයි ගොඩක් වෙලාවට කළේ," මහාචාර්ය ගීතානි කුමාරි බුලංකුලම පැවසීය. "මේ වගේ බංකොලොත් ආර්ථිකයක් තියෙන රටක දේශපාලනඥයින්ට විශේෂිත ප්‍රතිලාභ දීම සාධාරණ නැහැ. දේශපාලනඥයින් බලයේ සිටින කාලය තුළත් ලබා ගන්නා වරප්‍රසාද සහ ප්‍රතිලාභ රටේ ආර්ථිකයට විශාල බරක්. ඒ නිසා මේ ප්‍රතිලාභ අඩු කරල රටේ ආර්ථිකය ගොඩ නගන්න උත්සහ කළ යුතුයි." කෙසේ වෙතත් ඇය සදහන් කළේ, අතීතයේ සිටි ජනාධිපතිවරුන්ට හිමි වූ වරප්‍රසාද මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ජනාධිපතිවරයා ද ලබා ගැනීම "වැරැද්දක් ලෙස හුවා දැක්විය නොහැකි," බවය. තවදුරටත් කියවන්න.

අවුරුදු 244ක ඇමෙරිකානු ඉතිහාසයේ බලයේ සිටින ජනාධිපතිවරයෙක් ජනාධිපතිවරණයක් පරාජයවීමෙන් පසු ධවල මන්දිරයෙන් පිටවයාම කිසිදාක ප්‍රතික්‍ෂේප කරනු ලැබ නැත.

නොම්බර් 03 ජනාධිපතිවරණයේ දී දෙවැනි වතාවටත් බලයේ රැඳී සිටීමට අවශ්‍ය ජනවරම දිනාගැනීමට ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් අපොහොසත් විය විධිමත්, නීතියට අනුකූලව සහ සාමකාමී බල හුවමාරුව ඇමරිකානු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ මුල්බැසගත් සිද්ධාන්තයකි. එවැනි පරිසරයක ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප්,තමා ජෝ බයිඩන්ට පරාජයට පත් ජනාධිපතිවරණ ප්‍රතිපලය බැහැරකරනු ලැබීම ඇමෙරිකානු ඉතිහාසය තුළ අලුත් තත්ත්වයක් නිර්මාණය කරන අතර,එමගින් එක්සත් ජනපදය තුළ ව්‍යාකූල තත්ත්වයක් ඇතිකරනු ඇත. එසේම,මෙම අලුත් හැඩගැසීම් නිසා කලින් කිසිදාක සිදු නොවූ ප්‍රවණතා සැලකිල්ලට ගැනීමේ අභියෝගය දැන් විශ්ලේෂකයන් ඉදිරියේ තබයි. ''සටන අවසන් නැහැ'' නොවැම්බර් 03 වෙනිදා පැවැත්වුණු ඇමෙරිකානු ජනාධිපතිවරණයේ ප්‍රකාශිත ප්‍රතිපල අනුව ජෝ බයිඩන් ජයග්‍රහණය කළ බව එක්සත් ජනපදයේ ප්‍රධාන දහරාවේ මාධ්‍ය මගින් නිවේදනය කරනු ලැබෙමින් පවතිද්දී ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් වොෂිංටනයෙන් පිටත ක්‍රීඩාංගනයක ගොල්ෆ් ක්‍රීඩාවේ නිරතවෙමින් සිටියේය. එයින් ටික වේලාවකට පසු ජනාධිපතිවරයාගේ මැතිවරණ ව්‍යාපාරයේ නිරත කණ්ඩායම විසින් නිකුත්කරන ලද නිවේදනයක් මගින් කියැවුණේ ''ජනාධිපතිවරණ සටන තවමත් නිම නොවූ බවකි''. ජෝ බයිඩන් ගේ ජයග්‍රහණය නිවේදනය කෙරෙද්දී ජනාධිපති ට්‍රම්ප් ගොල්ෆ් ක්‍රීඩාවේ නිරතවෙමින් සිටියේය "ජෝ බයිඩන් ජයග්‍රාහකයා ලෙස ව්‍යාජ ලෙස කඩිනමින් ඉදිරිපත්වීමට හේතුව කුමක්ද කියල අපි සියලුදෙනාම දන්නවා.ඒ වගේම ඔහුගේ මාධ්‍ය පිරිවර ඔහුට උදව්කරන්න මේ තරම් උත්සාහ දරන්නේ ඇයි කියල අපි දන්නවා. ඔවුන්ට සත්‍යය හෙළිදරව් කරන්න උවමනාවක් නැහැ'' සිය ප්‍රකාශනයක් මගින් ජනාධිපති ට්‍රම්ප් කියා සිටියේය. ''සරල කාරණය තමයි-ජනාධිපතිවරණය තවමත් ඉවර වුණේ නැහැයි කියන එක. මැතිවරණ සටන දිගටම පෙරට යමින් පවතිනවා'' ජනාධිපතිවරයාගේ එම ප්‍රකාශය මගින් පෙන්නුම් කෙරෙන්නේ ඔහු ප්‍රකාශිත ප්‍රතිපලයට එරෙහිව අධිකරණ ක්‍රියාමාර්ගයක් කරා අවතීර්ණ වන බවය. එමගින් ඔහු කියාසිටින්නේ ජනාධිපතිවරණයේ දී ප්‍රෝඩා සිදුව ඇති බවකි. ඇමෙරිකානු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යස්ථාව අනුව, බලයේ සිටින වත්මන් ජනාධිපතිවරයාගේ නිලකාලය අවසන්වීම ලබන වසරේ ''ජනවාරි මාසයේ විසිවෙනිදා අපරභාගයේ'' සිදුවෙන බව ඉතා පැහැදිලි ව්‍යවස්ථාමය කොන්දේසියකි. නොවැම්බර් 03 දා පැවැත්වුණු ඇමෙරිකානු ජනාධිපතිවරණයේ දී ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂයේ අපේක්ෂක ජෝ බයිඩන් ''ඡන්ද විද්‍යාලයෙහි'' (Electoral College) මුළු ඡන්ද 538න් ජයග්‍රහණයට අවශ්‍ය 270 ටත් වඩා අධික ඡන්ද සංඛ්‍යාවක් දිනාගෙන ඇත. එම ප්‍රතිපලය අනුව ඉදිරි වසර හතරක කාලය තුළ ඇමෙරිකානු ජනාධිපති පදවියේ කටයුතු කිරීමට ඔහුට අයිතියක් ඇත. ඒ අතරම, එම ජනාධිපතිවරණ ප්‍රතිඵලයට අභියෝග කිරීමේ නෛතික සහ තර්කානුකූල අයිතිය තවමත් ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් සතුවෙයි. එහෙත් ට්‍රම්ප් විසින් ඉදිරිපත් කරනු ලබන මැතිවරණ අක්‍රමිකතාවලට අදාළ චෝදනා අධිකරණය ඉදිරියේ නුදුරු අනාගතයෙහි තහවුරු කරගැනීමට අසමත් වුවහොත් මීළඟ ජනාධිපතිවරයාට ධූරයේ වැඩ භාරගැනීමට ඉඩදෙමින් ලබන වසරේ ජනවාරි විසිවෙනිදා ඔහු පදවියෙන් ඉවත්ව යායුතුව ඇත. ජනාධිපති ට්‍රම්ප් ධවල මන්දිරය හැරදමා යාම ප්‍රතික්‍ෂේප කළහොත් උද්ගතවිය හැකි තත්ත්වය කුමක්ද? ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් සිය ප්‍රචාරක ව්‍යාපාරය තුළ අනතුරු ඇඟවීමේ ස්වරයකින් පැහැදිලි ලෙසම කියාසිටියේ ඔහු පරාජයක් භාරනොගන්නා බවකි. මැතිවරණ නිලධාරීන් කුමක් ප්‍රකාශ කළත් තමා දිගටම බලයේ රැඳී සිටින බව ජනාධිපතිවරයා දිගින් දිගටම කියාසිටියේය. ඔහු එම ප්‍රකාශන මගින් ඉස්මතුකර දක්වන ලද්දේ තමා පරාජය කළ හැක්කේ මැතිවරණ වංචාවක් සිදුකළහොත් පමණක් බවය. මේ තත්ත්වය යටතේ ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් ඔහු විසින්ම අනතුරු අඟවනු ලැබ ඇති පරිදි, දිගටම බලයේ එල්ලී සිටියොත් උද්ගත වියහැකි තත්ත්වය පිළිබඳව ඇමෙරිකානු ජනතාව දැන් සිටම කතාකරන්නට පටන්ගෙන ඇත. අද උද්ගතව පවතින මෙම උපන්‍යාසයන් සම්බන්ධයෙන් ජෝ බයිඩන් ද සිය ප්‍රචාරක ව්‍යාපාරයේ දී අදහස් දක්වා ඇත. ජූනි මාසයේ 11 වෙනිදා රූපවාහිනී සාකච්ඡාවක දී ප්‍රහසන කලාකරුවකු වන ට්‍රෙවර් නෝවහ් (Trevor Noah) ජෝ බයිඩන් වෙත ප්‍රශ්නයක් යොමුකරමින්, ''පරාජිත ට්‍රම්ප් ජනාධිපති නිලනිවස වන ධවල මන්දිරයෙන් ඉවත්ව යාම ප්‍රතික්‍ෂේප කරනු ඇද්දැයි ඔබ සිතන්නේදැයි '' විමසා ඇත. ''ඔව්, මම ඒ ගැන හිතල තියෙනව'' යන්න බයිඩන්ගේ පිළිතුර විය. තවදුරටත් කරුණු පැහැදිලි කරමින් බයිඩන් කියාසිටියේ, ට්‍රම්ප් එලෙස දිගටම රැඳීසිටීම වළක්වාලීමට යුද හමුදාව මැදිහත් වනු ඇති අතර, එමගින් ඔහු ධවල මන්දිරයෙන් ඉවත්කරනු ලැබීම ඉතා පහසුවෙන් සිදුකළ හැකි '' බවය. ජනාධිපතිවරණ ප්‍රතිඵලය තීන්දුකරනු ඇත්තේ අපේක්ෂකයන් නොව මහජනයා යැයි ජෝ බයිඩන් කළ අවධාරණය , ඔහුගේ ප්‍රචාරක ව්‍යාපාරය විසින් ද පසුගිය සිකුරාදා (නොවැම්බර් 06) නිකුත්කරන ලද ප්‍රකාශනය මගින් තහවුරු කරනු ලැබුණි. ''ඇමෙරිකානු ජනතාව විසින් ජනාධිපතිවරණය තීන්දු කරනු ඇත. ධවල මන්දිරයේ බලහත්කාරයෙන් රැඳී සිටින්නන් ඉන් ඉවත්කිරීමට එක්සත් ජනපද ආණ්ඩුවට සම්පූර්ණ හැකියාව ඇත'' යනුවෙන් එහි දැක්වෙයි. ඒ අනුව, ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් ජනාධිපති නිල නිවසෙන් ඉවත් කිරීමේ කාර්යය සපුරාලීම එක්සත් ජනපද ෆෙඩරල් නීති ක්‍රියාත්මක කිරීමේ බලකායට (US Marshals)හෝ ජනාධිපති රහස්‍ය ආරක්‍ෂක අංශයට (Secret Service) පැවරෙනු ඇත. ඇමෙරිකානු රහස්‍ය ආරක්‍ෂක අංශය (Secret Service) යනු ජනාධිපති ආරක්‍ෂාව සැලසීම භාර සිවිල් ආයතනයකි. එහෙත්, සියලු හිටපු ජනාධිපතිවරුන් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා ද එම ආයතනය නීතියෙන් බැඳී ඇත. ඒ අනුව, ලබන වසරේ ජනවාරි මස විසිවෙනිදාට පසුවත් ජනාධිපති ට්‍රම්ප්ට ආරක්‍ෂාව සැලසීම සඳහා එම ආයතනය දිගටම කටයුතු කරයි. ට්‍රම්ප් ධවල මන්දිරයෙන් පිටව යාම ප්‍රතික්‍ෂේප කළොත් ඔහු ඉන් ඉවත්කරනු ලැබීම ඇමෙරිකානු රහස්‍ය අංශයට (Secret Service) පැවරෙනු ඇත මැතිවරණ ජයග්‍රහණයේ වාසිය බයිඩන්ගේ දිශාවට හැරෙමින් ඔහුගේ ජයග්‍රහණය ප්‍රකාශයට පත්කරනු ලැබීම වහා සිදුවෙන ආකාරයක් ප්‍රදර්ශනයවීමත් සමඟ ඇමෙරිකානු රහස්‍ය ආරක්‍ෂක අංශය (Secret Service) අභිනවයෙන් තේරී පත්වූ ජනාධිපහිවරයාගේ ආරක්‍ෂක විධිවිධාන තරකිරීමට පියවර ගත්තේය. ජනාධිපති ට්‍රම්ප් ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂයේ අපේක්ෂකයා පරාජය වී ඇතැයි කොතරම් අවධාරණය කළත් ජෝ බයිඩන් වෙනුවෙන් ''ජනාධිපතිවරයකුට'' සපයනු ලබන මට්ටමේ ආරක්ෂාවක් සැලසීම ආරම්භ විය. අවිනිශ්චිත දේශපාලන පරිසරයක්? ජනාධිපති ට්‍රම්ප් ධවල මන්දිරය හැරදා යාම ප්‍රතික්ෂේප කිරීමේ ස්ථාවරයේ දිගටම රැඳී සිටියොත් ඒ සමඟ දිගහැරෙන ඉතාම නරක ප්‍රතිවිපාකය වනු ඇත්තේ, ජනාධිපතිවරයා කෙරෙහි ආරක්ෂක අංශවල ඇති අවනතභාවය විමර්ශනයට ලක්කිරීමට සිදුවීමය. ජනාධිපති ට්‍රම්ප්ට නීතියට පටහැනිව යමින් දිගටම බලයේ රැඳී සිටීමට රටේ ආරක්ෂක අංශ යොදාගැනීමට උත්සාහ දැරීම සඳහා හැකියාවක් තිබේදැයි බීබීසී අදාළ විද්වතුන්ගෙන් විමසීමක් කර ඇත. ''ජනාධිපතිවරයෙක් පැහැදිලි මැතිවරණ පරාජය නොතකා එම පදවියේ එල්බ සිටීම සඳහා බලය අවභාවිත කිරීම දුෂ්කර ප්‍රයත්නයක් මෙන්ම එය වැදගත් ප්‍රධාන ආදර්ශයන් විනාශකර දමනු ලැබීමක් ද වෙනවා. එවැන්නක් සිතාගන්නටවත් බැරි තත්ත්වයක්'' එක්සත් ජනපදයේ 'ඔහායෝ' ප්‍රාන්ත සරසවියේ නීති සම්පාදනය සහ ජාතික ආරක්ෂාව පිළිබඳ ප්‍රතිපත්ති අධ්‍යයනාංශයේ විද්වතකු වන මහාචාර්ය ඩකොටා රුඩ්සිල් (Professor Dakota Rudesill) බීබීසී විසින් කරන ලද විමසීමේ දී සඳහන් කළේය. ''එවැනි ක්‍රියාවකින් රටට විශාල හානියක් සිදුවෙනවා.එපමණක් නොවෙයි, මහජනයා සහ යුදහමුදා අතර සබඳතාවේ වැදගත් මූලධර්ම සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සම්බන්ධයෙන් පවතින ජගත් බලාපොරොත්තුවලට එමගින් සිදුවෙන්නේ හානියක්'' මහාචාර්යවරයා අනතුරු අඟවයි. එම ස්ථාවරය දරන එකම තැනැත්තා මහාචාර්ය රුඩ්සිල් නොවේ. පීටර්ස්බර්ග් සරසවියේ මහාචාර්යවරියක මෙන්ම සමාජ විරෝධතා ව්‍යාපාර අධ්‍යයනයේ නිරත විද්වත් කාන්තාවක් වන කීෂා බ්ලේන් (Keisha Blaine) බීබීසී කළ විමසීමක දී මෙසේ පිළිතුරු දුන්නාය. ''යුද හමුදාව මැතිවරණ ක්‍රියාදාමයට මැදිහත් වෙනවානම් අපි අපෙන්ම අසාගත යුතුව තියෙන එකම කාරණය එමගින් අපේ රටේ තියෙන කනගාටුදායක තත්ත්වය එමගින් අනාවරණය වෙනවා නොවේද කියන එකයි'' මහාචාර්ය කීෂා බ්ලේන් වැඩිදුරටත් කියාසිටියේ මෙවැනි අදහසකි. ''මෙයින් අවුරුදු හතරකට ඉස්සර බොහෝ ඇමෙරිකානු වැසියන් මෙවැනි තත්ත්වයක් හිතුවේ නැහැ. නමුත් ජනාධිපති ට්‍රම්ප් පසුගිය මාසවල පෝට්ලන්ඩ් සහ වොෂිංටන් නගරවල දියත් වූ කැරලිකාරී තත්ත්වය හමුවේ මධ්‍යම ආණ්ඩුවේ ඒජන්තවරුන් යෙදවීම ඉතා බරපතල මැසිවිලිවලට මුල්වුණා. මම හිතන්නේ නැහැ එය නැවත සිදුවේවි කියල. නමුත්, මේ අවුරුද්දේ සිදුවීම් එක්ක බලනවිට බරපතල සිදුවීම් උද්ගතවීමට ඇති ඉඩකඩ සහමුලින්ම බැහැර කරන්නත් බැහැ'' ඇත්තවශයෙන්ම,මේ වසරේ මැදභාගයේ වර්ගවාදයට එරෙහි සමාජ ව්‍යාපාර මතුවීමත් සමඟ ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් එම විරෝධතා මැඩලීම සඳහා යුදහමුදාව යෙදවීම කෙරෙහි අවධානය යොමුකරමින් සිටියේය. රටපුරා පැතිරයමින් තිබූ විරෝධතා ව්‍යාපාර මැඩලීමට යුදහමුදා ක්‍රියාන්විත ආරම්භ කිරීම සඳහා 1807 කැරලි කෝලාහල පනත උපයෝගී කර නොගන්නා ලෙස ජනරාල් මිලී ජනාධිපති ට්‍ර්ම්ප් ඒත්තු ගැන්වූ බව මේ වසරේ ජූනි 05 දින 'නිව්යෝර්ක් ටයිම්ස්' පුවත්පත වාර්තාකළේය. ''ජනාධිපතිවරයා නියෝගකළත් ඇමෙරිකානු යුද නිලධාරීන් ගණනාවක් සිය සීමාවන් ඉක්මවා නොයන බව ප්‍රකාශ කළ'' බව පුවත්පත සඳහන් කර තිබුණි. අවසානයේ දී එම අවස්ථාවේ ජනාධිපති ට්‍රම්ප්ට සිදුවුණේ විරෝධතා ව්‍යාපාර පාලනය කිරීමෙහිලා 'ජාතික ආරක්ෂක බලකාය'' යොදවන ලෙස නියෝග කිරීමටය. ඇමෙරිකානු යුද හමුදාවට අයත් විශේෂ අංශයක් වන ජාතික ආරක්ෂක බලකාය (National Guard) ජනාධිපතිවරයාගේ හෝ ප්‍රාන්ත ආණ්ඩුකරුගේ බල අධිකාරිය යටතේ යෙදවිය හැකි මිලිටරි සංවිධානයකි. පසුගිය ජූනි පළමුවෙනිදා ඇමෙරිකානු ඒකාබද්ධ කාර්යසාධක බලකායේ ප්‍රධානී මාර්ක් මිලී(Mark Milley) බයිබලයක් ද අතැතිව ජනාධිපති ට්‍රම්ප් සමඟ ඡායාරූපයක් සඳහා එක්විය. එම හමුව සිදුවුණේ ජෝර්ජ් ෆ්ලොයිඩ් ගේ මරණයට එරෙහිව එයින් මීටර් කීපයක් ඔබ්බෙහි විරෝධතා ව්‍යාපාර දියත්වෙමින් තිබෙන අතරවාරයේය. මාර්ක් මිලී, ඉන් දින කීපයකට පසු ඔහු විසින් ගන්නා ලද තීරණය සම්බන්ධයෙන් කණගාටුව පළකළේය වසරේ මැදභාගයේ වොෂිංටන් සහ පෝර්ට්ලන්ඩ් ඇතුළු සෙසු නගරවල පැතිරගිය විරෝධතා ව්‍යාපාර පාලනය කිරීම සඳහා ඇමෙරිකානු ස්වදේශ කටයුතු භාර අමාත්‍යාංශයට වගකියන යුදහමුදාමය නොවන ආරක්ෂක බලකායන්හි සාමාජිකයන් ද යොදවනු ලැබ තිබුණි එම අත්දැකීම් අනුව තත්ත්වය තක්සේරු කරන කණ්ඩායම් මැතිවරණ ක්‍රියාවලිය තුළ පැනනගින අර්බුදයකදීත් යුදහමුදාමය නොවන ආරක්ෂක අංශවල සාමාජිකයන් රාජකාරියේ යොදවන ලෙස නියෝගකරනු ඇතැයි අනුමාන කර ඇත. කෙසේවුවද, කවර කොන්දේසි යටතේ හෝ සිය දේශපාලන පැවැත්ම සහතිකකර ගනු ලැබීමේ ජනාධිපතිවරයාගේ අභිලාශය හමුවේ සන්නද්ධ හමුදා ඊට සහභාගී නොවනු ඇතැයි උපකල්පනය කළත්, ජනාධිපති ට්‍රම්ප් විසින් බලයේ රැඳී සිටීම සඳහා ගනු ලබන සාර්ථක ක්‍රියාමාර්ගයක් ගැන සිතීම දුෂ්කරය. ඉදිරි කාලය හිංසාකාරී වේද? දිග හැරෙමින් පවතින ක්‍රියාදාමය සම්බන්ධයෙන් තමා බලවත් සැලකිල්ලෙන් සිටින බව මහාචාර්ය රුඩ්සෙල් පවසයි. ''ජනාධිපති ට්‍රම්ප් විධායක බලතල සහිත නියෝගයක් පාවිච්චි කිරීමට උත්සාහ කිරීමට ඇති ඉඩකඩ ගැන මම ලියල තියෙනව." එහෙමත් නැත්නම්, මතභේදාත්මක ජනාධිපතිවරණයේ ජයග්‍රාහකයා ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් ලෙස විධායක අංශය විසින් සැලකිය යුතුයයි පැවසෙන ''විධානයක් ඔහුගේ දේශපාලන සගයන් විසින් හසුරුවනු ලබන අධිකරණ දෙපාර්තමේන්තුව ලවා නිකුත්කර ගනු ඇතැයි මම එහි සඳහන් කරලා තියෙනව'' ''නමුත් එවැනි ක්‍රියාවක් කිසිසේත්ම නුසුදුසු සහ පිළිගත නොහැකි ක්‍රියාමාර්ගයක්'' වනු ඇතැයි මහාචාර්ය රුඩ්විල් අනතුරු ඇඟවීමක් ද කරයි. ''ලබන ජනවාරි 20 වෙනිදා හවස් කාලයෙන් පසුවත් ජනාධිපතිවරයාට දිගටම ආචාරකරන ලෙස යුද හමුදාවට නියෝගකරනු ලැබීම හමුදාව අසීරු තත්ත්වයකට පත්කිරීමක්'' මහාචාර්යවරයා පවසයි. ජනාධිපතිවරණයක දී අපේක්ෂකයෙක් සිය පරාජය භාරගැනීම ප්‍රතික්‍ෂේප කළොත්,එමගින් රටතුළ ඉතා බරපතල මහජන නොසන්සුන්තාවක් පැන නැගීමට ඉඩකඩ ඇති බවට විශ්ලේෂකයෝ අනතුරු අඟවති ''නිර්පාක්ෂික ඉතිහාසයක් සහිත ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපද හමුදාව මෙවර එක පැත්තක් ගෙන සිටින බවට රටෙන් අඩක් මෙන්ම ලෝකය පුරා ජනතාව සිතන්නට ඉඩකඩ තිබෙනවා. යුදහමුදාව කිසිසේත්ම, කිසිදු ලෙසකින්, එවැනි නියෝගයක් භාර නොගත යුතුව තිබෙනවා'' මහාචාර්ය රුඩ්වෙල් පෙන්වා දෙයි. පක්ෂ දේශපාලන ආරවුල් නිසා යුදහමුදාවන්හි ස්වාධීන පැවැත්ම අනතුරට හෙලීමේ බරපතල අවදානමට අතිරේකව, පවතින දේශපාලන තත්ත්වය නිසා රටේ විවිධ පළාත්වල ප්‍රචණ්ඩ තත්ත්වයක් පැන නැගීමට ඇති ඉඩකඩ පිළිබඳව තවත් කණ්ඩායම් විසින් අනතුරු අඟවනු ලැබ ඇත. ජනාධිපතිවරණයේ දී පරාජිත අපේක්ෂකයා ඡන්ද ප්‍රතිඵලය ප්‍රතික්ෂේප කරනු ලැබීමේ ප්‍රතිවිපාකය ''ඉතාම දරුණු මහජන කැළඹීමක් ඇතිවීම'' වියහැකි බව මහාචාර්ය කීෂා බ්ලේන් බීබීසී සාකච්ඡාවේ දී සඳහන් කළාය. ජනාධිපතිවරයාගේ බලපෑම් සහිත කතාව ''විරෝධතා පමණක් නොවෙයි, ප්‍රචණ්ඩ තත්ත්වයක් වුණත් ඇතිකිරීමේ හැකියාව වර්ධනය කිරීමට හේතු වූ'' බවට ඇය තර්ක කරන්නීය. පසුගිය මාසවල විවිධ ඇමෙරිකානු නගරවල විරෝධතා ව්‍යාපාර හමුවේ සහමුලින්ම සන්නද්ධව සිටි ඇතැම් විරෝධතාවාදීන් ජනාධිපතිවරයාට ඔවුන්ගේ සහයෝගය පළකරද්දී, අවිආයුධ වලින් සන්නද්ධව සිටි පුද්ගලයන් ද සහිතව එම නගරවලම වීදි බැස සිටි සටන්කාමී විපක්ෂ කණ්ඩායම් ගැන සිතනවිට, එක්සත් ජනපදයේ දැන් උදගත්ව පවතින දේශපාලන අවුල ප්‍රචණ්ඩ තත්ත්වයකට හැරීමේ අනතුරක් ඇතිබව පෙන්නුම් කරයි. මේ තොරතුරුත් කියවන්න;

පසුගිය රජයෙන් හමුදා කඳවුරු පවත්වාගෙන යාම පිණිස පවරා ගත් උතුරේ ඉඩම ක්ෂණිකවම නැවත එම ජනතාවට ලබා දීමට සැලසුමක් නැති බව වත්මන් රජයේ ඉඩම් ඇමති සහ ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ සේරුවිල ආසන සංවිධායක එම කේ ඒ ඩී එස් ගුණවර්ධන අද සංදේශයට ප්‍රකාශ කළේය.

ඇමතිවරයා සංදේශයට මුණගැසුනේ කන්තලේ වෙලුන්නා පිරිවෙන් විහාරස්ථානයේදීය “ඒ වෙලාවේ රජයේ සහ පොදු ඉඩම් පවරගන්න සිදු වුණා. ඒ නිසා තමයි මේ සාමය ඇති කරගන්න පුළුවන් වුණේ. නමුත් අපි කොහෙවත් තියන ආරක්ෂක හමුදා ඉවත් කරන්නෙ නැහැ. නමුත් අපි ජනතාවගේ යහපත සඳහා වෙනත් විකල්ප ඉඩම් හොයල ඒවා දීල ඉවරවෙල ගොවියන්ගෙ අවශ්‍යතාවයන් පිරිමහනව” යනුවෙන් ඔහු පැවසීය. යුද්ධය අවසන් වීමෙන් පසු වනජීවී සහ වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තු විසින් ගම් වැසියන්ගේ වගා බිම් සහ වාස භුමි බලහත්කාරයෙන් උදුරාගෙන ඇති බවට වත්මන් ඉඩම් ඇමතිවරයා මීට පෙර පැවති රජයට චෝදනා කළ අයෙක්. එම ගම්වැසියන්ට සාධාරණය ඉටුකරන්නේ දැයි සංදේශය විමසු විට ඔහු කියා සිටියේ එම චෝදනාව සත්‍ය බවත් එම ඉඩම් සම්බන්ධව සහ පසුගිය කාලය තුළ නිකුත් කළ ගැසට් නිවේදන ආදිය පිළිබඳව සලකා බලා වැඩි වන ජනගහනයත් සමග සංශෝධනය කළ යුතු නම් එසේ කොට සාකච්ඡා මාර්ගයෙන් විසඳුමකට එන බවයි. අමාත්‍ය ගුණවර්ධන අද කන්තලේ සිට ත්‍රිකුණාමලය දක්වා රිය පෙරහරකින් ගමන් ගත් අතර මග දෙපස තැනින් තැන සංවිධානය කර තිබූ උණුසුම් පිළිගැනීම මැද යි. පාර්ලිමේන්තු සම්ප්‍රදාය ආරම්භ වීමෙන් පසු ත්‍රිකුණාමලයෙන් බිහිවූ ප්‍රථම කැබිනට් ඇමතිවරයා වන්නේද ගුණවර්ධන මහතායි. ඔහු වත්මන් ජනාධිපතිවරයා බලයට පත් කිරීමට පෙරමුණ ගත් අයෙක් වුවද තම ආසනය වන සේරුවිල ආසනයේ හංසයා ලකුණ ජයග්‍රහණය කර වීමට අසමත් විය.

අප මට්ටක්කුලිය කාක දූපත වෙත පිය මැන්නේ සාගර සහ වෙරළ දූෂණය තේමා කරගනිමින් ජුනි 08 වෙනිදාට යෙදී ඇති ලෝක සාගර දිනය වෙනුවෙන් සැකසෙන වාර්තාවක් සඳහා දර්ශන පටිගත කර ගැනීමේ අරමුණෙනි.

"මට ඉතින් ඇස් දෙක පේන්නේ නැහැ. මුහුද ජරා වුණා කියන්නේ පළාතම අපිරිසිදුයි. ඒ දිහා බලන්න අප්‍රියයි." අධික හිරු රශ්මිය නොතකා කාක දූපත උද්‍යානයේ බංකුවක් මත පෙම්බස් තෙපලන තරුණ යුවලක් සහ මුහුදු රළ සමග 'සෙල්ෆි' ගනිමින් සිටින පාසල් වියේ පසුවන යෞවනයන් කණ්ඩායමක් හැර එහි අන්කිසිවෙකු නොවිණ. සංවර්ධනයේ මහේශාඛ්‍ය බව කියාපාන 'නෙලුම් කුළුන' පමණක් අප දෙස බලා සිටී. එම කලාපයේ පවතින සාගර සහ වෙරළ දූෂණයේ තරම වැටහුණේ උද්‍යානය පසුකර වෙරළ වෙත පැමිණි පසුවය. පාළු වෙරළේ වැලිකැට ගානට ඉවත ලූ ප්ලාස්ටික් බෝතල්ය. පොලිතින්, බීර කෑන්, ටයර්, ප්ලාස්ටික් කොටස්, රෙදි කැබලි, සෙල්ලම් බඩු, පොල් කටු, වීදුරු පාළු කැබලි, පරිගණක උපාංග, සපත්තු, සෙරෙප්පු ද ඊට නොදෙවෙනි තරමටය. දර්ශන පටිගත කරමින් වෙරළේ ඇවිද ගිය අපට ඊට මඳක් ඔබ්බෙන් බෙලෙක්කයක් වැනි දෙයකින් තවත් යමකට තට්ටු කරන හඬක් ඇසිනි. හඬ පැමිණෙන දෙසට ගිය අපට දැක ගත හැකි වූයේ හිස් බීර ටින් ගොඩක් අසල හිඳ සිටි තලතුනා යුවලකි. කාන්තාව දඬුවකට ගසමින් බීර ටින් තුළ වූ වැලි ඉවත් කර පසෙකින් හිඳ සිටි පුද්ගලයා වෙත ගොස් දෙන්නීය. වෙරළ දෙසට මුහුණ ලා ගත්වනම සිටි ඔහු එම ටින් දෙපළු කර පසෙකින් ගොඩ ගසයි. "පොල්කටු, බියර් ටින්, ප්ලාස්ටික් කෑලි අක්කා ඇහිඳිනවා. අපි කීයක් හරි හොයා ගන්නවට වඩා මුහුද හොඳට තිබ්බොත් තමයි හොඳ." "නැන්දලා මොකද මේ කරන්නේ,?" මම ඇගෙන් ඇසුවෙමි. "අපි මේ හිස් බීර ටින් එකතු කරනවා මහත්තයෝ. ඒකෙන් තමයි කීයක් හරි හොයා ගන්නේ, මුහුදෙන් එන ටින් අහුලලා සුද්ද කරලා බෝතල් කඩේට දෙනවා." "දවසකට කීයක් විතර එකතු කරනවද?" "දවසකට ටින් දාහක් විතර එකතු කරනවා. තව පස්හය දෙනෙක් මෙතනට එනවා. ඒ අයත් එකතු කර ගෙන යනවා. පොල්කටු, බීර ටින් අරන් යනවා." පසෙකින් සිටි නිහඬ සගයා පිළිබඳ කරුණු විමසීමට මත්තෙන් ඇය යළිත් හඬ අවදි කළාය. "මේ මගේ මල්ලි. එයාගේ ඇස් පේන්නේ නැහැ. අනූහතරේ තොටළඟ තියපු බෝම්බයට අහුවෙලා එයාගේ ඇස් අන්ධ වුණා. එතකොට එයාට වයස විසි එකයි." ඇය මේ පවසන්නේ 1994 වසරේ දී ගාමිණී දිසානායක ඇතුළු ජීවිත ගණනාවකට මරු කැඳ වූ බෝම්බ පිපිරීම පිළිබඳවය. "මට ඇස් දෙක පේන්නේ නැහැ ඒත් මුහුද ජරා වුණා කියන්නේ පළාතම අපිරිසිදුයි." විතාරණගේ මරීනා ප්‍රනාන්දු සහ විතාරණගේ සුරංජිත් ප්‍රනාන්දු අක්කා මලෝ වෙති. සුරංජිත්ගේ හිස් බැල්ම දෙස බැලූ විට ඔහු විසි වසරකට ඉහත තම තුරුණු ඇසින් දුටු මුහුද සිහි කරමින් සිටින්නේ දැයි සිතේ. "මේ බීර ටින් අතපත ගාන කොට සුරංජිත්ට මොකද හිතෙන්නේ?," මම ඔහුගෙන් විමසුවෙමි. "මට ඉතින් ඇස් දෙක පේන්නේ නැහැ. පොල්කටු, බියර් ටින්, ප්ලාස්ටික් කෑලි අක්කා ඇහිඳිනවා. අපි කීයක් හරි හොයා ගන්නවට වඩා මුහුද හොඳට තිබ්බොත් තමයි හොඳ. මුහුද ජරා වුණා කියන්නේ පළාතම අපිරිසිදුයි. ඒ දිහා බලන්න අප්‍රියයි." ඉතින් මා ඔහුට තවත් ප්‍රශ්න යොමු කළ යුතුද? "ජේසු පිහිටයි මහත්තයෝ. ගිහින් එන්න." මිනිසුන් ඉවතලන කසල එකතුකර බඩවියත රැක ගන්නා දෑස් නොපෙනෙන සුරංජිත් දෑස පෙනෙන අප සියලු දෙනාට කියා දෙන්නේ අපූරු පාඩමක් නොවේද? වෙරළ දූෂණය අතින් ශ්‍රී ලංකාව "පස්වෙනි තැනට" සාගර දූෂණය සම්බන්ධයෙන් 2010 වසරේ එක්රැස් කරන ලද දත්ත ඇසුරෙන් 'යුනිවර්සිටි ඔෆ් ජෝර්ජියා' සරසවියට අනුබද්ධව කටයුතු කරන මහාචාර්ය ජෙනා ජැම්බෙක්ගේ ප්‍රධානත්වයෙන් 2015 වසරේදී පරීක්ෂණ වාර්තාවක් එළිදැක්විණි. ඉහත කී වාර්තාවෙහි අඩංගු සංඛ්‍යාලේඛනවලට අනුව ලොව වෙරළ කලාපය දුෂණය කරන රටවල් අතරින් ශ්‍රී ලංකාව පස්වන ස්ථානයට වර්ගීකරණය කර තිබිණ. අදාළ වාර්තාවට අනුව චීනය, ඉන්දුනීසියාව, පිලිපීනය සහ වියට්නාමය ශ්‍රී ලංකාවට ඉදිරියෙන් පසුවන රටවල්ය. එම වාර්තාවට අනුව ශ්‍රී ලංකාව තුළ දිනකට ශ්‍රී ලංකාව වසරකට කළමනාකරණය නොකරන ලද කසල මෙට්‍රික් ටොන් මිලියන 1.59 ක් බැහැර කරන බව ද ඉහත කී වාර්තාවේ සඳහන් වේ. "දෝෂ සහිත වාර්තාව නිසා සාධනීය වෙනසක්" කෙසේනමුත් එකී වාර්තාව සැකසීම සඳහා කරන ලද උපකල්පනය කිරීම් සහ ගණනය කිරීම්වල පැවති දෝෂයක් හේතුවෙන් ශ්‍රී ලංකාව පස්වන ස්ථානයට වර්ගීකරණය වී ඇති බව සමුද්‍රජීවී පරිසර ආරක්ෂණ අධිකාරියේ සාමාන්‍යධිකාරී ආචාර්ය ටර්නි ප්‍රදීප් කුමාර පවසයි. එකී වාර්තාවේ දෝෂ පැවතියත් එය සාධනීය ආකාරයෙන් යොදා ගැනීමට සිය ආයතනය ක්‍රියා කළ බව ඔහු කියා සිටියේ බීබීසී සිංහල සේවය වෙත අදහස් දක්වමිනි. "අපි 25, 30 වගේ ස්ථානයකට වර්ගීකරණය කර තිබුනා නම් මේ ගැන එච්චර හිතන්නේ නැහැ. පස්වන තැනට වර්ගීකරණය වුණු එක ලොකු බලපෑමක් වශයෙන් අරගෙන ලංකාවේ වෙරළ කලාපය පිරිසිදුව තබා ගන්නේ කෙසේද කියන දේ ගැන වැඩි ආයාසයක් යොදලා ඒ සඳහා අවශ්‍ය ක්‍රියාමාර්ග ගත්තා," ඔහු පැවසීය. "වැරදීමකින් හෝ, අපට දුන් පින්තූරය හොඳ විදිහට යොදාගෙන වෙරළ කලාපය පිරිසිදු කිරීමේ උත්සාහයක අප යෙදී සිටිනවා." සාගරය දූෂණය වන ප්‍රධාන ක්‍රම සාගරයට අපද්‍රව්‍ය එක් වූ පසු ගත හැකි පියවර සීමා සහිත බව කී ආචාර්ය ටර්නි ප්‍රදීප් කුමාර සාගරයට අප්‍රද්‍රව්‍ය එක්වීම වැලැක්වීම සඳහා ප්‍රමුඛත්වය දිය යුතු බව පෙන්වා දෙයි. සමුද්‍රජීවී පරිසර ආරක්ෂණ අධිකාරිය පෙන්වාදෙන පරිදි සාගරය දූෂණය වන ප්‍රධාන ක්‍රම දෙකකි: සමුද්‍රජීවී පරිසර ආරක්ෂණ අධිකාරිය පවසන පරිදි ගොඩබිම ඔස්සේ වෙරළ කලාපය වෙත පැමිණෙන දූෂණකාරක කොටස් දෙකකි: ගොඩබිම ඔස්සේ සිදුවන දූෂණය ශ්‍රී ලංකාව තුළ සාගර දූෂණයට වැඩි වශයෙන්ම බලපාන බව සමුද්‍රජීවී පරිසර ආරක්ෂණ අධිකාරියේ සාමාන්‍යධිකාරී ආචාර්ය ටර්නි ප්‍රදීප් කුමාර පෙන්වා දෙයි. බටහිර, දකුණ සහ යාපනය "80% වෙරළ කලාපය දූෂණය වීමට බලපාන්නේ ගොඩබිම ඔස්සේ ගංගා ඇලදොළ මාර්ගයෙන් ගලා එන අපද්‍රව්‍යයි. සාගරයෙන් සිදුවන දුෂණය 20% ක්." ඊට අමතරව අසල්වැසි ඉන්දියාව, බංග්ලාදේශය, තායිලන්තය සහ ඉන්දුනීසියාව වැනි රටවල සිට මුහුදු තරංග ඔස්සේ දූෂිත ද්‍රව්‍ය ශ්‍රී ලංකා වෙරළ කලාපය වෙත පැමිණෙන බව නිරීක්ෂණය වී ඇතැයි ද ආචාර්ය ටර්නි ප්‍රදීප් කුමාර සඳහන් කළේය. "අපි සිතනවා ශ්‍රී ලංකා වෙරළ කලාපය හොඳ තත්ත්වයක තිබෙනවා කියලා. නමුත් එහෙම නොවෙයි. වෙනත් රටවලට සාපේක්ෂව අපේ වෙරළ කලාපය යම්කිසි දූෂණ තත්ත්වයකට මේවන විට මුහුණපාලා තිබෙනවා." බටහිර, දකුණ සහ යාපනය අවට වෙරළ කලාප වඩාත් දුෂණයට ලක්ව ඇති බව ඔහු පැවසීය. ආකල්පමය වෙනසක් පොලිතින් වැනි ඝන අපද්‍රව්‍ය සාගරයට මුදා හැරීම වැලැක්වීම සඳහා ඇළමාර්ග පවිත්‍ර කිරීම, වෙරළ පිරිසිදු කිරීම, ගංගා සහ ඇලදොළ මුහුදට එක්වන ස්ථාන තුළ සිරස් දැල් වැට යෙදීම සහ ජනතාව දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහන් දියත් කිරීම වැනි පියවර රාශියක් ගෙන ඇති බව ඔහු සඳහන් කළේය. පොලිතින් රකුසාගෙන් සාගරය සහ වෙරළ තීරය ඇතුළු පරිසර ආරක්ෂා කිරීම සඳහා ආයතනික මට්ටමින් නීති සහ ක්‍රියාමාර්ග ගනු ලබනවා සේම ඒ සඳහා පුරවැසියන් වශයෙන් ලබා දිය හැකි දායකත්වය කෙබඳුද? පොලිතින් සහ ප්ලාස්ටික් කසල කළමනාකරණය කිරීම සහ අවම කිරීම සඳහා ලොව බොහෝ රටවල් මේවනවිට පියවර ගනිමින් සිටිති. පොලිතින් භාවිතය තහනම් කිරීමට එරෙහිව උද්ඝෝෂණ කළ එකම රට ශ්‍රී ලංකාව විය හැකි යයි ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ද මෑතකදී ප්‍රකාශ කර තිබිණි. කසල කළමනාකරණය සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලාංකිකයන්ගේ ආකල්පමය වෙනසක් සිදුවිය යුතු බව ආචාර්ය ටර්නි ප්‍රදීප් කුමාරගේ අදහසය. "කෙන්යාවේ එහෙම වුනත් ශ්‍රී ලංකාවේ එහෙම නැහැ" "වෙරළ දුෂණය අතින් චීනය, ඉන්දුනීසියාව, පිලිපීනය සහ වියට්නාමය ශ්‍රී ලංකාවට ඉදිරියෙන්" උදාහරණයක් වශයෙන් කෙන්යාව මෑතකදී පොලිතින් නිෂ්පාදනය, අලෙවිය සහ භාවිතය තහහනම් කරමින් ඒ සඳහා දැඩි නීති ගෙන ඒමට කටයුතු කළ බව ඔහු පෙන්වා දෙයි. "කෙන්යාවේ ඒ සඳහා ශ්‍රී ලංකාවේ මුදලින් ලක්ෂ තිස් පහක පමණ දඩයක් නියම කළා. මුලදී ඒ සඳහා දැඩි විරෝධයක් ආවා. නමුත් දැන් මාස නවයකට පස්සේ ඒ මිනිස්සු කියන්නේ අපි දිනුවා. රට දැන් පිරිසිදුයි. හුළඟට ෂොපින් බෑග් පියාඹන්නේ නැහැ. ගංවතුරට පොලිතින් ගහගෙන ගිහින් බ්ලොක් වෙන්නේ නැහැ," ඔහු විස්තර කළේය. "ලංකාවේ වෙන්නේ ඒකෙ අනෙක් පැත්ත. පොලිතින් තහනමට විරුද්ධ අය රටට ආදරේ නැහැ." පොලිතින් ඇතුළු කසල පරිසරයට මුදාහරින සහ මහමග දමා යන පුද්ගලයන්ට එරෙහිව ශ්‍රී ලංකාව තුළ පවතින නීති ලිහිල් බව කී ආචාර්යවරයා, "එවැනි පුද්ගලයන්ට රුපියල් පනස් දහසක හෝ ලක්ෂයක දඩයක් නියම කළ යුතුයි කියා මම සිතනවා," යනුවෙන් වැඩිදුරටත් සඳහන් කළේය.

විරෝධතා ව්‍යාපාරයක් ගෙනයමින් සිටින තායිලන්ත ආණ්ඩු විරෝධී උද්ඝෝෂකයෝ බැංකොක් අගනුවර විශේෂ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවෙන් ඉවත් වෙන මෙන් නිලධාරීන්ට බල කරමින් සිටිති.

විරෝධතා වාදීන් සිය ගණනක් තායි ආණ්ඩුවේ ප්‍රධාන ආයතන වට ලා සිටිති ඇමෙරිකානු FBI ෆෙඩරල් රහස් ඔත්තු අංශයට සමාන ආයතනයක් වන තායිලන්ත විශේෂ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව උද්ඝෝෂකයන් සිය ගණනක් විසින් වට කරනු ලැබ ඇති බවයි වාර්තා වන්නේ. තායිලන්ත අගමැතිනි, යින්ලුක් ශිනවත් ගේ ආණ්ඩුව අඩපණ කර දැමීම සඳහා පෙරට ගෙන යමින් පවතින වැඩ පිළිවෙලක කොටසක් හැටියටයි, එම වටලෑම සිදු කෙරෙන්නේ. වෙනත් අමාත්‍යංශත් විරෝධතාවාදීන් ගේ ඉලක්ක බවට පත් වී ඇති බවත් තායිලන්තයෙන් ලැබෙන වාර්තා මගින් පැවසෙයි. එවැනි තත්වයක් උද්ගත වී ඇති නමුත් එය නොතකා හරින අගමැති ලේකම් සූරා නන්ද් විජ්ජාජීව බීබීසියට කියා සිටියේ, ආණ්ඩුව අර්බුදයකින් තොරව ක්‍රියාත්මක වෙන අතර නීතිය සහ සාමය ස්ථාපිත කිරීම සඳහා යුද හමුදාව යෙදවීමේ සැලැස්මක් නොමැති බවයි.

හෙක්ටයාර 11,187 ක් වන සිංහරාජ රක්ෂිතයේ භූමි ප්‍රමාණය "තුන් ගුණයකින්" වැඩි කර ගැනීම සඳහා හිටපු ජනාධිපති මෛත්‍රිපාල සිරිසේන විසින් අත්සන් තබන ලද ගැසට් නිවේදනය මේ දක්වා ප්‍රකාශයට පත් නොකිරීම පිළිබඳ පරිසරවේදීහු බිය පළ කරති.

සිංහරාජ පිවිසුම් මග ඇති දැන්වීම් පුවරුවක් හිටපු ජනාධිපතිවරයා සිය ධුර කාලය අවසන් වීමට තිබියදී සිංහරාජ වන රක්ෂිතය අවට පරිවාර වනාන්තර ඊට එක් කර ගනිමින් මුළු භූමි ප්‍රමාණය හෙක්ටයාර 30,000 දක්වා වර්ධනය කර ගැනීමට අදාළ ගැසට් නිවේදනයට අත්සන් තබා ඇතැයි මීට ඉහතදී වාර්තා විය. 2019 නොවැම්බර් 20 වෙනි දින ශ්‍රී ලංකා රජයේ මුද්‍රණ දෙපාර්තමේන්තු වෙබ් අඩවියේ ප්‍රකාශයට පත් කර ඇති ගැසට් නිවේදන අතර 2150/31 යන අංකයට අදාළ එම ගැසට් නිවේදනය පමණක් දක්නට නොමැත. අදාළ ගැසට් නිවේදනයට අත්සන් තබා වසරකට ආසන්න කාලයක් ගතව ඇතත් එය සිතාමතාම ප්‍රකාශයට පත් නොකරන බව ඇතැම් පරිසරවේදීන්ගේ අදහස වී තිබේ. "ගැසට් එක අත්සන් කර තිබුණත් එය මේ වන තෙක් සිර කරගෙන ඉන්නේ. මේ ගැසට් එක ක්‍රියාත්මක කර ඉඩම් පවරා ගත්තොත් උදාහරණයක් විදිහට ඒ ආශ්‍රිත හෝටල් ගණනාවක් සිංහරාජ රක්ෂිතයට අයිති වෙනවා. ඒ ව්‍යාපාරිකයන්ගේ බලපෑම නිසා තමයි ජනාධිපතිවරයෙක් අත්සන් කළත් මෙය ප්‍රකාශයට පත් නොවෙන්නේ. සංචාරක හෝටල් ව්‍යාපාරිකයන්, මහා පරිමාණ තේ වතු හිමියන් ගැසට් එක ප්‍රකාශයට පත් නොවෙන්න බලපෑම් එල්ල කරමින් ඉන්නවා." යනුවෙන් සොබාදහම් අධ්‍යයන මධ්‍යස්ථානයේ ජාතික සම්බන්ධීකාරක රවීන්ද්‍ර කාරියවසම් බීබීසී සිංහල සේවයට පැවසීය. 2004 වසරේදී එවක ජනාධිපතිනිය චන්ද්‍රිකා කුමාරතුංග ආණ්ඩු සමයේ දී සිංහරාජ රක්ෂිතය වටා මීටර 500 ක ප්‍රදේශය ඊට පවරා ගැනීම අනුමැතිය හිමිව වසර දාසයක් ගතව ඇතත් ව්‍යාපාරිකයන්ගේ බලපෑම් මත එය ද මෙතෙක් ක්‍රියාත්මක වී නොමැති බව ඔහු පෙන්වා දෙයි. හිටපු ජනාධිපති මෛත්‍රිපාල සිරිසේන විසින් අත්සන් තබන ලද ගැසට් පත්‍රය ප්‍රකාශයට පත් කිරීම ප්‍රමාද වෙද්දී සිංහරාජ රක්ෂිතය වටා සංචාරක හෝටල් ඉදිකිරීමට සහ මහා පරිමාණ තේ වගාවන් ව්‍යාප්ත කිරීමට ප්‍රාදේශීය දේශපාලකයන් සහ ඔවුන්ට සමීප ව්‍යාපාරිකයන් මේ වන විටත් සැලසුම් සකස් කරමින් සිටින බවට ද චෝදනා එල්ල වේ. අදාළ ගැසට් පත්‍රයට අත්සන් තැබීම සම්බන්ධයෙන් පසුගියදා සමාජ ජාල ඔස්සේ හුවමාරු වූ සටහනක් ඒ සම්බන්ධයෙන් කළ විමසීමකදී රජයේ මුද්‍රණ දෙපාර්තමේන්තුවේ ප්‍රකාශකයෙකු බීබීසී සිංහල සේවයට කියා සිටියේ අදාළ ගැසට් නිවේදනය ප්‍රකාශයට පත් කිරීමට ප්‍රථම අවසන් සෝදුපත් පරීක්ෂාව සඳහා (Proof read) එය වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව වෙත යවා ඇති බවය. අවසන් සෝදුපත් පරීක්ෂාව මෙතෙක් අවසන් වී නොමැති බව ඒ සම්බන්ධයෙන් බීබීසී සිංහල සේවය කළ විමසීමකදී වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ අධ්‍යක්ෂ ජෙනරාල් බබ්ලිව්.ඒ.සී වේරංගොඩ පැවසීය. මාස දහයකට ආසන්න කාලයක් ගතව ඇතත් අවසන් සෝදුපත් පරීක්ෂාව මෙතරම් ප්‍රමාද වූයේ කුමන හේතුවක් නිසාදැයි විමසීමේදී ඔහු සඳහන් කළේ එය ඉක්මණින් අවසන් කර නුදුරේදීම ප්‍රකාශයට පත් කෙරෙනු ඇති බවය. "පාලකයෝ භාරකරුවන් මිස අයිතිකරුවන් නොවේ" පුළුල් කෙරෙමින් පවතින ලංකාගම වෙත වැටී ඇති මාර්ගය යුනෙස්කෝ සංවිධානය විසින් ලෝක උරුමයක් ලෙස නම් කරනු ලැබ ඇති සිංහරාජය යළි උණුසුම් මාතෘකාවක් බවට පත්ව ඇත්තේ ඒ ආසන්නයේ පිහිටි ලංකාගම වෙත වැටී ඇති මාර්ගය පුළුල් කිරීමට පියවර ගැනීමත් සමගය. සිංහරාජ භූමියට අයත් වන පෙදෙස් ඔස්සේ පුළුල් කෙරෙන මාර්ගය නිසා සිංහරාජයට දීර්ඝකාලීන බලපෑම් එල්ල වනු ඇති බවට පරිසරවේදීහු අනතුරු අඟවති. අදාළ මාර්ගය සංවර්ධනය කිරීමේ දී අනුගමනය කළ ක්‍රමවේදය "සම්පූර්ණයෙන්ම වැරදි" බව කී පරිසරවේදී නයනක රන්වැල්ල එහිදී පාරිසරික ඇගයීම් වාර්තාවක් හෝ නෛතික රාමුවෙන් පරිබාහිරව එම කටයුත්ත සිදුව ඇති බව බීබීසී සිංහල සේවය වෙත පැවසීය. "මොන පක්ෂයක, මොන පාටක, කොයි පාලකයා වුණත් ඔවුන් බලයට පත් වෙන්නේ වසර පහකට. මේ රටේ මිහිඳු හමුරුවෝ පවා දේශනා කරපු හැටියට ඒ පාලකයෝ මේ රටේ භාරකරුවන් මිස, හිමිකරුවන් නොවෙයි. එය පාලකයෝ මතක තබා ගත යුතුයි. අනාගත දරුවන්ගේ උරුමය, ඔවුන්ගෙන් ණයට ගත් දේපලක් වශයෙන් සිතා මෙය ආරක්ෂා කිරීමයි පාලකයෝ කළ යුත්තේ," යනුවෙන් ඔහු වැඩිදුරටත් සඳහන් කළේය. කෙසේවුවත් පසුගිය කාලයේ විල්පත්තුව සහ යළි පදිංචි කිරීම් මුල් කර ගනිමින් ගොඩ නැගුණු සමාජ විරෝධය හා සැසඳීමේදී ඇතැමුන් ලංකාගම වැසියන්ගේ සමාජීය ආර්ථික අවශ්‍යතා සම්බන්ධයෙන් සංවේදී වන බවක් සමාජ ජාල ඔස්සේ දැක ගත හැක. ලංකාගම වෙත වැටී ඇති මාර්ගය පුළුල් කිරීමට ගත් තීන්දුවට සහාය පළ කර බොහෝ දෙනෙකු ජනාධිපතිවරයාගේ නිල ෆේස්බුක් පිටුවේ අදහස් පළ කර තිබිණි ප්‍රදේශවාසීන්ගේ ඉල්ලීම මත නෙළුව සිට ලංකාගම දක්වා කිලෝමීටර 18 ක මාර්ගය සංවර්ධනය කරන බව මහා මාර්ග අමාත්‍යංශයේ ලේකම් ආර්.ඩබ්ලව්.ආර් ප්‍රේමසිරි පවසයි. පරිසර සංවේදී කලාපය ඔස්සේ වැටී ඇති කිලෝමීටර 1.1ක් වන කොටසේ කිසිදු ඉදිකිරීමක් නොකරන බවත් ඔහු නිකුත් කළ නිවේදනයක සඳහන් විය. පසුගියදා එහි සංචාරයක නිරත වූ ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ කියා සිටියේ පරිසරයට හානියක් නොවන සේ මාර්ගයේ සංවර්ධන කටයුතු සිදු කිරීමට උපදෙස් දී ඇති බවකි. දේශගුණ විපර්යාසවලට විසඳුම් සෙවීමෙහිලා වනාන්තර ආරක්ෂා කර ගැනීම ප්‍රධාන වේ. ගෝලීය හරිතාගාර වායු විමෝචනයෙන් 11% ක් වනාන්තර එළිපෙහෙළි කිරීම හේතුවෙන් සිදු වෙතැයි වාර්තා පෙන්වා දෙයි. වන විනාශයන්ගෙන් අති බහුතරය, එනම් 80% ක පමණ ප්‍රමාණයකට කෘෂිකාර්මික වෙළෙඳ භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය හේතු වී ඇති බවත් ඇතැම් රටවල වනාන්තර එළිපෙහෙළි කිරීමෙන් 90% ක් පමණ නීතිවිරෝධී බවත් දේශගුණ විපර්යාස සම්බන්ධයෙන් නිකුත් කළ වර්තාවක දැක්වේ. එවැනි අතිශය වැදගත් වාසභූමි විනාශ කිරීම හෝ තත්ත්වයෙන් පහළ දැමීම මගින් දැඩි කාලගුණික වෙනස්කම්, ජෛව විවිධත්වයට හානි වීම් සහ බෝවන රෝග පැතිර යාම උග්‍ර වීම කෙරෙහි ද බලපාන බව එම වාර්තාවේ වැඩිදුරටත් සඳහන් වේ. සිංහරාජ උරුමය පසුගිය වසර 60 ක කාලය තුළ සිංහරාජයේ වාර්ෂික වර්ෂාපතනය මිලිමීටර් 3614 - 5006 අතර අගයක් ගෙන තිබේ වර්තමානයේ පෘථිවි තලය මත පවතින වඩාත් පැරණිතම පරිසර පද්ධතිය නිවර්තන වර්ෂා වනාන්තර වේ. නිවර්තන වර්ෂා වනාන්තර සමකය ආශ්‍රිත ගොඩබිම් තීරයේ ව්‍යාප්තව පවතින අතර කර්කටක නිවර්තනය සහ මකර නිවර්තනය අතර ප්‍රදේශයකට පමණක් සීමා වේ. ඒ අතර ඇති කිලෝමීටර 4,800 පළල තීරය නිවර්තන කලාපය ලෙස හඳුන්වනු ලැබේ. නිවර්තන වර්ෂා වනාන්තර මධ්‍යම හා දකුණු ඇමරිකාව, අප්‍රිකාව, ආසියාව, ඔස්ට්‍රේලියාව අවට දූපත් හා නිවර්තන කලාපයේ වෙනත් ප්‍රදේශ ආශ්‍රිතව ව්‍යාප්ත වී ඇත. ආසියාවේ නිවර්තන වර්ෂා වනාන්තර: අග්නිදිග ආසියානු රටවල් වන කාම්බෝජය, ලාඕස්, තායිලන්තය, වියට්නාමය, බෲනයි යන රටවල ද නිවර්තන වර්ෂා වනාන්තර හමුවෙයි. (මූලාශ්‍ර Tropical Rainforests, UNESCO) සිංහරාජය අවට ප්‍රදේශ අධික මානව බලපෑමකට ලක්ව ඇති බව ඒ සම්බන්ධයෙන් පළ වී ඇති අධ්‍යයන වාර්තා ගණනාවක් මගින් පෙන්වා දී ඇත ශ්‍රී ලංකාවේ පවතින විශාලතම ප්‍රාථමික වර්ෂා වනාන්තරය සිංහරාජ ලෝක උරුම වන වැස්මයි. එහි උතුරු ප්‍රදේශයේ කළු ගඟේ පෝෂක ශාඛා ද දකුණු ප්‍රදේශයේ ගිං ගඟේ පෝෂක ප්‍රදේශ ද පිහිටා තිබේ. සිංහරාජ වනාන්තරය රත්නපුර, ගාල්ල සහ මාතර යන දිස්ත්‍රික්ක සහ දකුණු, සබරගමු පළාත් පාලන ප්‍රදේශයන් ආශ්‍රිතව පිහිටා ඇත. පසුගිය වසර 60 ක කාලය තුළ සිංහරාජයේ වාර්ෂික වර්ෂාපතනය මිලිමීටර් 3614 - 5006 අතර අගයක් ගෙන තිබේ. සිංහරාජය තුළ ශ්‍රී ලංකාවට අවේනික 'ඒක දේශීය ශාක' විශාල සංඛ්‍යාවක් ඇත. වනය තුළ දැවමය ශාක විශේෂ 340 ක් පමණ හමුවන අතර ඉන් 192 ක්ම ශ්‍රී ලංකාවට අවේනික බව නිල වාර්තාවල සඳහන් වේ. සිංහරාජය අද්විතීය ශාක විවිධත්වයකට හිමිකම් කියනවා සේම විශාල සත්ත්ව ගහනයක ද නිජභූමිය වෙයි. ශ්‍රී ලංකාවේ පවතින විශාලතම පහතරට තෙත් කලාපීය වනාන්තරය සිංහරාජය වන අතර එය ශ්‍රී ලංකාවේ මුළු භූමි ප්‍රමාණයෙන් 0.2% ක් වේ. පර්යේෂණ, අධ්‍යාපනික සහ සංචාරක කටයුතු සඳහා සිංහරාජ වනාන්තරයේ පවතින මාර්ග කිහිපයක් යොදා ගනු ලැබෙයි. අවට ගම්මාන සිංහරාජය අවට ප්‍රදේශ අධික මානව බලපෑමකට ලක්ව ඇති බව ඒ සම්බන්ධයෙන් පළ වී ඇති අධ්‍යයන වාර්තා ගණනාවක් මගින් පෙන්වා දී ඇත. අනවසර වගාබිම්, අනවසර වාසස්ථාන, අනවසර දැව කැපීම සහ අනවසර මැණික් ගැරීම් ඒ අතර ප්‍රධාන වේ. අධ්‍යයන වාර්තා අනුව සිංහරාජය අවට ගම්මාන 40 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් පිහිටා තිබේ. ඉන් 30 ක් පමණ පිහිටා ඇත්තේ සංවේදී කලාප ආශ්‍රිතවය. ගාල්ල දිස්ත්‍රික්කයට අයත් ගම්මාන: ඉහළ ගිගිරුව, පහළ ගිගිරුව, කොස්මුල්ල, තඹලගම, කබරගල, ඉඳිගස්විල්ල, පැණිකොලදෙණිය, වාරුකන්දෙණිය, වාලුගේදරගම, කොලොන්තොටුව, ලංකාගම, වටුගල මාතර දිස්ත්‍රික්කයට අයත් ගම්මාන: කොහිලඅරඹේ, මැදෙරිපිටිය, කිරිවැල්ගම, කිරිවැල්දොළ, හිඟුරුහේන, සිංහගම රත්නපුර දිස්ත්‍රික්කයට අයත් ගම්මාන: ඉලුඹකන්ද, දෙනුවක්කන්ද, දම්ගහමුල්ල, හල්පැන්තැන්න, මැදිරිංගවත්ත, පොතුපිටිය, පැලවත්ත දකුණ, කොස්ගුලන, කෝංගහකන්ද, කෙතලපත්තල, කුඩව, පිටකැලේ "මහාචාර්යවරු පවා මගෙන් ඉගෙනගන්නවා" සිංහරාජයේ බටහිර මායිම ආශ්‍රිතව 1970 සිට 1978 කාලය තුළ දී තෝරා ගත් දැවමය ශාක තුනී ලෑලි නිෂ්පාදනය සඳහා ඉවත් කිරීමට අනුමැතිය හිමි විය. පරිසරවේදීන් සහ පරිසර සංරක්ෂකයන් වෙතින් ඊට එල්ල වූ විරෝධය හමුවේ 1978 වසරේ දී සිංහරාජ වනාන්තරයේ දැව කැපීම සම්පූර්ණයෙන් නවත්වන ලද අතර හෙක්ටයාර 8,500 ක භූමි ප්‍රදේශයක් "ජාත්‍යන්තර මිනිසා ජෛවගෝල රක්ෂිතයක්" ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී. 1985 වසරේදී වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව විසින් සජීවී වනාන්තර මායිමක් ලෙස සිංහරාජ මායිම් ප්‍රදේශවල පයිනස් වගාව ආරම්භ කළේය. ඊට අමතරව උප කඳුකර වනාන්තරයක් ලෙස සිංහරාජ වනාන්තරයේ නැගෙනහිර මායිමේ පැවතුණු හෙක්ටයාර 2,687 කොටසක් ද එක් කර ගත් අතර එහිදී සිංහරාජ වනාන්තරයේ ප්‍රමාණය හෙක්ටයාර 11,187 දක්වා වැඩි විය. 1998 සිංහරාජ වනාන්තරය ජාතික උරුම භූමියක් ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කෙරිණි. සිංහරාජ ලෝක උරුම වනාන්තරය, වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව මගින් පාලනය කෙරේ. මේ ගැනත් කියවන්න:

දහ අටවන ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය අහෝසි කර, උතුරට සිවිල් ආණ්ඩුකාරවරයකු පත් කරන ලෙසත්, උතුරේ මැතිවරණ නිරීක්‍ෂණය සඳහා පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලයීය නිරීක්‍ෂක කණ්ඩායමක් කැඳවන ලෙසත් විපක්ෂ නායක රනිල් වික්‍රමසිංහ ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්‍ෂ ගෙන් ඉල්ලා සිටියි.

විශේෂ සාකච්ඡාවක් සඳහා තම නායකත්වයෙන් යුත් නියෝජිත පිරිසකට අවසර දෙන ලෙස ඉල්ලා සිටිමින් ජනාධිපතිවරයා වෙත යොමු කළ ලිපියකින් ප්‍රධාන කරුණු හතරක් පිලිබඳ අවධානය යොමු කරවීම තම අදහස බවයි විපක්‍ෂ නායකයා ප්‍රකාශ කරන්නේ. දහ අට වන ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය අහෝසි කර, දහහත් වැනි සංශෝධනය යලි ක්‍රියාත්මක කරමින්, උගත් පාඩම් හා සංහිඳියා කොමිසමේ නිර්දේශයන්හි සඳහන් ආකාරයෙන් පොලිස් කොමිසම බලසතු කළ යුතු බවත්, වහාම ක්‍රියාත්මක වන පරිදි, වත්මන් ආණ්ඩුකාරවරයා පදවියෙන් ඉවත් කර, විශ්‍රාමික හමුදා නිලධාරියා වෙනුවට සිවිල් පුද්ගලයෙකු පත් කරන ලෙසත් විපක්‍ෂ නායක වරයා ඉල්ලා සිටියි. "නාමයෝජනා දිනයේ සිට ප්‍රතිඵල ප්‍රකාශ කර සතියක් දක්වා සියළු මැතිවරණ කටයුතු නිරීක්ෂණය කරලීම උදෙසා පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලීය නිරීක්‍ෂකයන් කණ්ඩායමකට ආරාධනා කිරීම," යන්න උතුරේ මැතිවරණය පිළිබඳව සාකච්ඡාවක් සඳහා අවකාශ ඉල්ලමින් විපක්‍ෂ නායකවරයා විසින් ජනාධිපතිවරයා වෙත යවා ඇති ලිපියේ සඳහන් ප්‍රධාන ඉල්ලීම් අතර වෙයි.

තංගල්ල අසල හෝටලයකදී දූෂණයට ලක් කෙරුණ රුසියානු ජාතික වික්ටෝරියා අලෙක්සන්ද්‍රව්නාගේ සිරුරේ තිබුණ වාර්තා කළ යුතු මට්ටමේ තුවාල පිළිබඳව සටහන් කිරීමට නොහැකි වූයේ තමකාර්යාලයේ තුවාල තොරතුරු ඇතුළත් කෙරෙන රූප සටහන් පත්‍රිකා නොතිබූ නිසා යැයි ගාල්ල කරාපිටිය රෝහලේ සහකාර අධිකරණ වෛද්‍ය නිලධාරිණිය ප්‍රකාශ කළාය.

සම්පත් චන්ද්‍රපුෂ්ප විදානපතිරණ අධිකරණයට ගෙන එමින්. කුරම් ෂයික් ඝාතන නඩුව බදාදා විභාගයට ගත් අවස්ථාවේ විත්තියේ හරස් ප්‍රශ්න වලට පිළිතුරු දෙමිනුයි කරාපිටිය රෝහලේ සහකාර අධිකරණ වෛද්‍ය නිලධාරිණි දම්මි ලුවිස් හේවා එම අදහස් ප්‍රකාශ කළේ. තුවාල රූප සටහන් නැහැ වෛද්‍යවරිය වැඩිදුරටත් සාක්‍ෂි දෙමින් කියා සිටියේ, වික්ටෝරියා අලෙක්සන්ද්‍රව්නා නමැති රුසියානු කාන්තාවගේ සිරුරේ තුවාල නවයක් තමන් නිරීක්ෂණය කල බවයි. ඒවා මොට ආයුධ වලින් පහර දීමෙන් සහ සැපීම නිසා ඇතිවූ තුවාල බවයි ඇය කියා සිටියේ. දූෂණයට ලක් වූ වික්ටෝරියා නමැත්තියගේ යෝනි ප්‍රදේශයේ තිබුණ තුවාලයක් පිළිබඳව අවසන් වෛද්‍ය වාර්තාවේ සඳහන් කර නොමැත්තේ කුමක් නිසාදැයි විත්තියේ නීතිවේදියා ප්‍රශ්න කළ අතර, ඊට පිළිතුරු දෙමින් සාක්‍ෂිකාරිය කියා සිටියේ තම රෝහල් කාර්යාලයේ තුවාල පිළිබඳව සටහන් යොදන රූප සටහන් පත්‍රිකා නොතිබූ නිසා අදාළ තුවාලය පිළිබඳව සටහනක් නොයෙදූ බවයි. පරිගණකයට වයිරස් වික්ටෝරියා නමැත්තියගේ සිරුරේ දක්නට ලැබුණ තුවාල ඡායාරූප ගත කර ඒවා තම කාර්යාල පරිගණකයේ ආරක්ෂිතව තබා තිබුණ බව සඳහන් කළ අධිකරණ වෛද්‍ය නිලධාරිණි දම්මි ලුවිස් හේවා,එහෙත් පරිගණකයට වයිරස් ඇතුළු වීම නිසා එය ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමේදී අදාළ ඡායාරූප විනාශ වූ බවයි කියා සිටියේ. පසුගිය 2011 වසරේ දෙසැම්බර් මස 24 වනදා තංගල්ල නිවාඩු නිකෙතනයකදී කුරාම් ෂයික් ඝාතනය කර ඔහුගේ පෙම්වතිය දූෂණය කිරීම සම්බන්ධයෙන් විත්තිකරුවන් හය දෙනෙකුට එරෙහිව නීතිපතිවරයා මෙම නඩුව පවරා තිබේ. මෙම නඩුවේ ප්‍රධාන විත්තිකරු වන තංගල්ල ප්‍රාදේශීය සභා සභාපති සම්පත් චන්ද්‍රපුෂ්ප විදානපතිරණ අධිකරණය මගින් රිමාන්ඩ් බන්ධනාගාරගත කරනු ලැබ සිටින අතර සෙසු සැකකරුවන් ඇප මතමුදා හරිනු ලැබ ඇත. වැඩිදුර සාක්කි විභාගය බ්‍රහස්පතින්දාට කල් තබනු ලැබුණි.

වියට්නාම් යුද්ධයේ දී ගිනිගන්නා ගමකින් පලායන නිරුවත් ගැහැණු දරුවකුගේ සුප්‍රසිද්ධ ඡායාරුපය ෆේස්බුක් සමාජ ජලයෙන් ඉවත්කිරීම පිළිබඳව එහි නිර්මාතෘ මාර්ක් සකබර්ග් චෝදනාවට ලක්වෙයි.

නොර්වේ හි විශාලතම පුවත්පත වන 'ඇෆ්ටන්පොස්ටන්' හි සංස්කාරක එස්පෙන් එගිල් හැන්සෙන් පවසන්නේ සකබර්ග් බලය අයුතු ලෙස භාවිතා කොට ඇති බවයි. නොර්වේ හි වඩාත් ජනප්‍රිය පුවත්පත වන 'ඇෆ්ටන්පොස්ටන්' පුවත්පතේ සංස්කාරකවරයා පවසන්නේ අසභ්‍ය ළමා ඡායාරූප සහ සුප්‍රසිද්ධ යුද ඡායාරූප අතර වෙනස හඳුනාගැනීමට ඔවුන්ගේ ඇති නොහැකියාව මෙම තීරණයෙන් පෙනෙන බවයි. ෆේස්බුක් වෙතින් පුවත්පත වෙත ඒවා තිබුණු දැනුම් දීම නොර්වේ ජාතික ලේඛක ටොම් එගිලන්ඩ් එම ඡායාරුපය යුද ඉතිහාසය දැක්වෙන රූප පෙළකට එක්කොට තිබුණි. එහෙත් ෆේස්බුක් සමාජ ජාලය විසින් ටොම් ගේ රූප පෙල ඉවත්කරනු ලැබ තිබුණු අතර ඔහුට ෆේස්බුක් ජාලයට ඇතුළුවීමට නොහැකි වනසේ ඔහුගේ ගිණුම අවහිර කොට තිබුණි. මාර්ක් සකබර්ග් බලය අයුතු ලෙස භාවිතා කොට ඇති බවයි සංස්කාරක එස්පෙන් එගිල් පවසන්නේ. එහෙත් ෆේස්බුක් මාධ්‍ය ජලය පවසන්නේ සංස්කෘතිකමය හේතු මත නිරුවත තහනම් කර ඇති බවයි.

ඉන්දීය ප්‍රිමියර් ලීග් තරඟාවලියේ දී නීති විරෝධී බුකි කරුවන්ට තොරතුරු ලබා දුන් බවට ඉන්දීය ක්‍රිකට් මණ්ඩලයේ සභාපති එන් ශ්‍රීනිවාසන් ගේ බෑනා වරදකරු වී තිබේ.

ගුරුනාත් මෙයියප්පන්, චෙන්නායි සුපර් කිංග්ස් හි ප්‍රධාන පරිපාලකයායි ගුරුනාත් මෙයියප්පන් නීති විරෝධී බුකි කරුවන්ට තොරතුරු ලබා දී ඇති බව හෙළි වූයේ තරඟ පාවා දීමේ චෝදනා පිළිබඳව සොයා බැලීම සඳහා පත් කර තිබූ ත්‍රීපුද්ගල කමිටුව සිදු කළ පරීක්ෂණයේ දී. පසුගිය ඔක්තෝම්බරයේ දී ඉන්දීය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් පත් කරන ලද ඉහත කී කමිටුව කියා සිටියේ මේ පිළිබඳව තවදුරටත් විභාග කිරීම අවශ්‍ය බවයි. තමා කිසිදු වරදක් කර නැති බව ඉන්දීය ක්‍රිකට් මණ්ඩලයේ සභාපතිවරයා ගේ බෑනා වන ගුරුනාත් මෙයියප්පන් කියා සිටියේය. ගුරුනාත් මෙයියප්පන්, අයිපීඑල් කණ්ඩායමක් වන චෙන්නායි සුපර් කිංග්ස් හි ප්‍රධාන පරිපාලකයා යි.

සමලිංගික සේවනය දඬුවම් ලැබිය හැකි අපරාධයක් බවට ඉන්දියාවේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය දුන් තීන්දුවට එරෙහිව සිය ගණනක් උද්ඝෝෂකයෝ දිල්ලි අගනුවර සහ වෙනත් නගරවල විරෝධතා පෙළපාලිවල නිරත වූහ.

ඉන්දියාවේ සමලිංගික තහනම බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යවාදී යුගයේදී පැනවුන නීතියක් අත් වල කළු පටි පැළඳ සිටි ඇතැම් උද්ඝෝෂකයෝ දේදුන්නක පැහැය ගත් බැනර සහ කොඩි වනමින් සිටියහ. බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යවාදී යුගයේදී පැනවුන සමලිංගික තහනම් නීතිය වෙනස් කිරීමේ බලය පවතින්නේ පාර්ලිමේන්තුවට පමණක් බවයි, පසුගිය සතියේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය තීන්දු කළේ. ඉන්දියාවේ සමලිංගික පුරුෂයන් සහ කාන්තාවන් එම තීන්දුවට දැඩි විරෝධය පළ කළහ.

ශ්‍රී ලංකා කණ්ඩායමේ රංගන හේරත් ටෙස්ට් තරග තුනකින් සමන්විත තරගාවලියකදී වැඩිම කඩුලු සංඛ්‍යාවක් දවා ගත් වමත් පන්දු යවන්නා බවට පත් වී තිබේ.

සංචාරක ඕස්ට්‍රේලියානු කණ්ඩායමට එරෙහිව පැවති ටෙස්ට් තරඟ තුනේදී 12.75 ක සාමාන්‍යයක් වාර්තා කරමින් කඩුලු 28 ක් දවා ගැනීමට රංගන හේරත් සමත් විය. ශ්‍රී ලංකාව ඕස්ට්‍රේලියාවට එරෙහිව සහභාගී වූ තරඟාවලියක් සහමුලින්ම ජය ගත් පළමු අවස්ථාව මෙයයි. එම පරාජයත් සමග ටෙස්ට් ක්‍රිකට් ශ්‍රේණිගත කිරීම් අනුව අංක එක ස්ථානයේ පසු වූ ඕස්ට්‍රේලියානු කණ්ඩායම තෙවන ස්ථානය දක්වා පසු බැස තිබේ. ඒ අනුව ඉන්දියාව පළමු ස්ථානයේ පසු වන අතර පාකිස්තානය දෙවන ස්ථානයේ පසු වේ. ජාත්‍යන්තර ටෙස්ට් ක්‍රිකට් ශ්‍රේණිගත කිරීම්වල ශ්‍රී ලංකාව පසු වන්නේ හය වන ස්ථානයේයි. (ශ්‍රී ලංකා කණ්ඩායමේ ජයග්‍රහණයෙන් අනතුරුව රංගන හේරත් මාධ්‍ය වෙත දැක්වූ අදහස් ඉහත වීඩියෝ පටන් නරඹන්න.)

නවසීලන්තය සහ ශ්‍රි ලංකාව අතර සඳුදා පැවති ක්‍රිකට් තරඟයේ දී අන්තර්ජාතික ක්‍රිකට් කවුන්සිලයේ නීති රීති උල්ලංඝනය කල බවට චෝදනා කරමින් තිලකරත්න ඩිල්ෂාන්ට දඬුවම් පමුණුවා තිබේ.

ගාස්තුවෙන් සියයට විස්සක මුදලක් දඩ තරඟයට සහභාගී වීම වෙනුවෙන් තිලකරත්න ඩිල්ෂාන්ට ගෙවීමට නියමිත ගාස්තුවෙන් සියයට විස්සක මුදලක් දඩ වශයෙන් ගෙවන ලෙසට අන්තර්ජාතික ක්‍රිකට් කවුන්සිලය නියෝග කර ඇති බවයි වාර්තා වන්නේ. තිලකරත්න ඩිල්ෂාන් පන්දුවට පහර දීමට උත්සහ කරද්දී, පන්දුව ඔහුගේ අත් ආවරණයේ වැදී කඩුලු රකින ක්‍රීඩකයා ඉතාමත් පහසු උඩ පන්දුවක් ලෙසින් රැකගත් අතර, එම අවස්ථාවේදී පන්දුව තම වැලමිටේ වැදුණු බවට ඩිල්ෂාන් විසින් විනිසුරුවරයාට සංඥා කිරීමේ සිද්ධිය මුල් කර ගෙන ඔහුට මෙම දඬුවම ලබා දී ඇති බවයි සිලෝන් ටුඩේ පුවත් පතේ ක්‍රීඩා සංස්කාරක චම්පික ප්‍රනාන්දු කියා සිටියේ.

වසර 24 කට පසුව යාපනය බලා ගමන් කළ පළමු 'යාල් දේවි' දුම්රියේ ප්‍රථම මගියා බවට පත්වෙමින් ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ යළි ඉදිකෙරුණු දුම්රිය මාර්ගය විවෘත කළේය.

උතුරේ තෙදින නිල සංචාරයක යෙදී සිටින ජනාධිපතිවරයා ඉන් අනතුරුව අලුතින් ඉදිකරන ලද යාපනය දුම්රිය ස්ථානය සහ සංඥා පද්ධතියද විවෘත කළේය. උතුරු පළාත් සභාවේ පාලනය හොබවන දෙමළ ජාතික සන්ධානය ජනාධිපතිවරයාගේ සංචාරය වර්ජනය කරන නමුත්, ජනාධිපතිවරයා පලෙයි දුම්රිය ස්ථානයෙන් යාපනය දක්වා ගමන් කිරීමට ප්‍රථම ප්‍රවේශපත්‍රය මිලදී ගත් අවස්ථාවේ සහ ඔහු යාපනයට ලඟා වන විට ඔහු පිළිගැනීම පිණිස විශාල පිරිසක් යාපනය දුම්රිය ස්ථානයට රැස්ව සිටියහ. කොළඹ සහ යාපනය අතර දුම්රිය මාර්ගය යළි විවෘතවීම දශක ගණනාවක පශ්චාත් යුද කාලීන ශ්‍රී ලංකාවේ සංහිඳියාව පිළිබඳ යහපත් ප්‍රවණතාවයක් ලෙසිනුයි විශ්ලේෂකයන් විග්‍රහ කරන්නේ. ප්‍රවාහන අමාත්‍ය කුමාර වෙල්ගම, සම්ප්‍රදායික හා කුඩා ව්‍යවසාය සංවර්ධන අමාත්‍ය ඩග්ලස් දේවානන්දා සහ ඉන්දීය මහ කොමසාරිස් වයිතකේත සිංහා ද ඒ අවස්ථාවට එක්ව සිටියහ.

ඔස්ට්‍රේලියාවේ මෙල්බන් නගරය කොරෝනා වෛරස් දෙවෙනි රැල්ල මැඩපැවැත්වීම අතින් සාර්ථක කතාවකි. එහෙත් එය පහසු නොවුණු දුෂ්කර ගමනක ප්‍රතිඵලයක් බව සිහි තබා ගැනීම වැදගත්ය.

වික්ටෝරියා ප්‍රාන්තයේ ප්‍රධාන නගරය වන මෙල්බනය කොරෝනා වෛරස් දෙවෙනි රැල්ලේ කේන්ද්‍රස්ථානය විය. කෝවිඩ්-19 හේතුවෙන් මේ දක්වා ඔස්ට්‍රේලියාවෙන් වාර්තා වී ඇති මරණ සංඛ්‍යාව 907 කි. ඒ අතරින් 819 දෙනෙකුම වික්ටෝරියා ප්‍රාන්ත වාසීන්ය. ඔස්ට්‍රේලියාවේ සංස්කෘතික අගනගරය වන මෙල්බනය දෙවෙනි රැල්ලට මුහුණ දෙනු ලැබුවේ පසුගිය ජුලි මස ආරම්භයේදීය. ඒ සමග මහ නගර සීමාවට අයත් ප්‍රදේශ සිව් මසකට ආසන්න කාලයක් ලොක්ඩවුන් කරනු ලැබීය. මිලියන පහක් වන මෙල්බන් වාසීන්ට බැහැර නොගොස් සිය නිවෙස් තුළම රැඳී සිටීමට සිදු විය. දැඩි සංචරණ සීමා පැනවුණු අතර වෙළෙඳසල් සහ අවන්හල් වසා දැමිණි. එමෙන්ම රාත්‍රී කාලය පුරා ඇඳිරි නීතිය ක්‍රියාත්මක විය. දින 112 කට පසු ලොක්ඩවුන් සීමා ලිහිල් කරනු ලැබුවේ පසුගිය ඔක්තෝම්බර් මස අගදීය. මෙල්බන් ඇතුළු වික්ටෝරියා කලාපයෙන් වාර්තා වන කෝවිඩ්-19 ආසාදිතයන් සංඛ්‍යාව මේ වන විට සීග්‍රයෙන් පහළ ගොස් තිබේ. පසුගිය ඔක්තෝම්බර් 25 වෙනිදා සිට මේ දක්වා වික්ටෝරියා ප්‍රාන්තයෙන් එකඳු රෝගියෙකු හෝ වාර්තා නොවුණු දින ගණනාවකි. කොරෝනා දමනය කිරීමේ උපායමාර්ගය වෙනත් රටවල් සමග ගොඩබිමෙන් වෙන්ව පවතින ඔස්ට්‍රේලියාව මුහුදෙන් වට වූ යෝධ දිවයිනකි. මිලියන 25 ක ජනගහනයක් සහිත එරටින් මේ දක්වා වාර්තා වී ඇත්තේ 28,000 කට ආසන්න රෝගීන් සංඛ්‍යාවකි. කොරෝනා වෛරසයෙන් පීඩාවට ලක්ව සිටින ලොව සෙසු රටවල් හා සැසඳීමේදී එය ඉතා අඩු අගයකි. වසංගතය මර්දනය කිරීමේ උපායමාර්ගයක් වශයෙන් ඔස්ට්‍රේලියාව ලොක්ඩවුන් සීමා කෙරෙහි විශ්වාසය තබා කටයුතු කරන අතරේ එය පැතිර යාම වළකා ගැනීම සඳහා දෛනික පරීක්ෂණ ඉහළ නංවමින් රෝගීන් හඳුනා ගැනීමට යුහුසුළු විය. ජුලි ආරම්භයේ, ලොක්ඩවුන් සීමා බලාත්මක කිරීමෙන් මසකට පමණ පසු කොරෝනා වෛරස් ආසාදිතයන්ගේ උපරිමයක් (Peak) දක්නට ලැබුණු අතර එය ක්‍රමයෙන් පහළ යනු ලැබුවේ ඉන් පසුවය. මෙල්බන් මහ නගර සීමාවෙන් පිටත වෛරසය පැතිර යාමත් සමග වික්ටෝරියා ප්‍රාන්තයේ සෙසු ප්‍රදේශවල ද නිවෙස් තුළ රැඳී සිටීම අනිවාර්ය කෙරිණි. මෙල්බනයේ ශ්‍රී ලාංකිකයෝ ශ්‍රී ලාංකික ප්‍රජාව සම්බන්ධයෙන් වික්ටෝරියා ප්‍රාන්ත ආණ්ඩුව නිකුත් කර ඇති 2016 සංගණන වාර්තාව අනුව එහි වෙසෙන මුළු ශ්‍රී ලාංකිකයන් සංඛ්‍යාව 109,849 කි. එම වාර්තාව අනුව ඔස්ට්‍රේලියාව තුළ වැඩි වශයෙන්ම ශ්‍රී ලාංකිකයන් ජීවත්වෙන ප්‍රාන්තය මෙල්බනය අයත් වික්ටෝරියා ප්‍රාන්තයයි. මෙල්බන් මහ නගර සීමාව තුළ ශ්‍රී ලාංකිකයන් 54,030 ක් ජීවත් වන අතර වික්ටෝරියා ප්‍රාන්තයේ සෙසු කාලපයන්හි ජීවත් වන ශ්‍රී ලාංකිකයන් සංඛ්‍යාව 1,800 කි. ලොක්ඩවුන් සීමාව තුළ සිය අත්දැකීම් සහ එය දෛනික ජීවිතයට බලපෑ ආකාරය ශ්‍රී ලාංකිකයන් කිහිප දෙනෙක් බීබීසී සිංහල සේවය වෙත විස්තර කළහ. "මෙල්බන්වල මිනිස්සු වැඩි දෙනෙක් ඊට සහාය දැක්වූවා. සීමා වලට ගරු කළා. ඒ වගේම සහාය නොදීපු පිරිසකුත් හිටියා. ඊට විරුද්ධව සුළු වශයෙන් උද්ඝෝෂණ පවා පැවැත්වුණා," යනුවෙන් මෙල්බන් නුවර වෙසෙන නිලූ පතිරණ පැවසුවාය. නමුත් ලොක්ඩවුන් සීමා කඩ කරන පුද්ගලයන්ට එරෙහිව ඉහළ දඩ මුදලක් නියම කිරීම ඇතුළු දැඩි පියවර ගැනීමට ප්‍රාන්ත බලධාරීන් කටයුතු කළ බව ඇය සඳහන් කළාය. ලොක්ඩවුන් සීමා පිළිපැදීම සම්බන්ධයෙන් දැඩි ප්‍රතිපත්තියක එළඹ කටයුතු කිරීම නිසා ඇතැමුන් වික්ටෝරියා ප්‍රාන්ත අගමැති ඩැනියල් ඇන්ඩෲස් "ආඥාදායකයෙකු" ලෙස හැඳින්වූ බවත් නිලූ පතිරණ වැඩිදුරටත් කියා සිටියාය. ගෙවල් කුලී සහ රැකියා මෙල්බන් නුවර වෙසෙන ඉසුරංග වීරසිංහ කියා සිටියේ ලොක්ඩවුන් සීමා ක්‍රියාත්මක වූ කාලය තුළ එහි වෙසෙන සිසුන් බොහෝ දෙනෙකුගේ සහ අනියම් සේවකයන්ගේ රැකියා අහිමි වූ බවය. එමෙන්ම සමාජ සබඳතා සීමා වීම නිසා ඇතැමුන්ට විෂාදය ඇතුළු මානසික ගැටලු මතු වූ බව ඔහු වැඩිදුරටත් කියා සිටියේය. කෙසෙ නමුත් ආදයම් අහිමි කුලී නිවෙස් පදිංචිකරුවන්ට මාසික කුලිය ප්‍රමාද වී ගෙවීමට ඉඩ ලබා දුන් බව ඔහු සඳහන් කළේය. ලොක්ඩවුන් කාල සීමාව තුළ සාමාන්‍ය දිනයන්ට වඩා මත්පැන් අලෙවිය ඉහළ යාමේ නැඹුරුවක් දක්නට තිබුණු බව මෙල්බනයේ මත්පැන් අලෙවි ජාලා වෙළෙඳසලක කළමණාකරුවෙකු වන සුචරිත ගුණවර්ධන පැවසීය. නිවසට වී අසීමාන්තිකව මත්පැන් පානය කිරීම නිසා තමන් දැන හඳුනන කිහිප දෙනෙකුම අසනීප වූ බවත් ඔහු සඳහන් කළේය. ලොක්ඩවුන් සීමාව තුළ ගෘහස්ථ හිංසනයට ගොදුරු වෙන පුද්ගලයන්ගේ සුබ සාධනය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින ආයතන තවදුරටත් ශක්තිමත් කිරීමට බලධාරීන් කටයුතු කළ බවත් ඔහු කියා සිටියේය. මේ අතර ලොක්ඩවුන් සීමාවලට අවනත වීමේ වැදගත්කම සහ පුරවැසි වගකීම අවබෝධ කර ගනිමින් තරමක් දුෂ්කර වුවත් ඊට අනුගත වූ බව මෙල්බන් නුවර වෙසෙන තවත් ශ්‍රී ලාංකිකයෙකු වන නිලූකා පෙරේරා පැවසීය. "රැකියා ස්ථානවලින් අපට ගොඩක් සහන ලැබුණා. මම උදේ කාලය දරුවන් වෙනුවෙන් ගත කරනවා, හවස සහ රාත්‍රියට තමයි මම රැකියාවේ කටයුතු කළේ. මේ වසංගතයෙන් ගොඩ එන්න උවමනා නිසා අපි කොහොම හරි ඒ දේවල් කළමනාකරණය කර ගත්තා," ඔස්ට්‍රේලියාවේ ඇතැම් කණ්ඩායම් ලොක්ඩවුන් සීමා පැනවීම සම්බන්ධයෙන් විරෝධය පළ කළහ දැඩි සීමා ක්‍රියාත්මක වන අතරේ ඊට සමගාමීව ආදායම් සහ රැකියා අහිමි ජනතාවගේ සුබ සාධනය වෙනුවෙන් නිසි වැඩපිළිවෙලක් ක්‍රියාත්මක වූ බව නිලූකා පෙරේරා වැඩිදුරටත් සඳහන් කළාය. "විශේෂයෙන් සුළු හා මධ්‍ය පරිමාණ ව්‍යාපාර රැකගන්න ආණ්ඩුව විශාල මුදලක් වැය කළා. පළමු පියවර වශයෙන් යම් පුද්ගලයෙකු රැකියාවෙන් ඉවත් කිරීම වළකා, ඔහු හෝ ඇය ඒ රැකියාවේ රඳවා ගැනීමට ආණ්ඩුවෙන් ව්‍යාපාරික ස්ථාන වෙත මුදල් ලබා දුන්නා." "ඒ වගේම කෙනෙක්ව රැකියාවෙන් ඉවත් කළා කියල හිතමු. එවැනි පුද්ගලයන්ට ආණ්ඩුවෙන් ගෙවීමක් කළා. ඊට අමතරව පුරවැසිභාවය හෝ ස්ථීර පදිංචිය හිමි (PR) අඩු ආදායම් ලාභී පවුල්වලටත් ගෙවීමක් කරනවා. මේ සියලු දේ කළේ මිනිස්සු නිවසින් බැහැර යෑම සීමා කරන්න." ලොක්ඩවුන් සීමා 'පවුල් සබඳතාවලට ආශිර්වාදයක්' "මගේ පවුල ගත්තොත් හැමදාම අපි පස් දෙනෙක් විසිරිලා හිටියේ. නමුත් මේ ලොක්ඩවුන් සීමාව තුළ අපේ අන්‍යොන්‍ය සහයෝගය, සම්බන්ධතාව ඉතාමත් දැඩි වුණා." මේ අතර සෞඛ්‍ය ආරක්ෂාව සම්බන්ධයෙන් බලධාරීන් ලබා දෙන උපදෙස් අඩංගු පුවත්වලට ඇහුම්කන් දීම කොරෝනා වෛරස් පළමු රැල්ලේදීම ජනයා පුරුද්දක් කර ගත් බව මෙල්බන් නුවර වෙසෙන ශ්‍රී ලාංකිකයෙකු වන ආචාර්ය තරංගා ගුණසේකර පැවසීය. "වික්ටෝරියා ප්‍රාන්තයේ ප්‍රධානී ඩැනියල් ඇන්ඩෲ සිදු වෙමින් පවතින දේ ගැන සෑම දිනකම මාධ්‍ය හරහා මිනිස්සුන්ව දැනුවත් කළා." මෙල්බනයේ 'La Trobe' විශ්වවිද්‍යාලයේ ආචාර්යවරියක වන ඇය වැඩිදුරටත් කියා සිටියේ කොරෝනා වෛරස් පළමු රැල්ල පැවති අවස්ථාවේදීම, අනාගතයේ ඇති විය හැකි අවදානම් සහගත තත්ත්වයන් සලකා බලා සරසවි සිසුන්ට අන්තර්ජාලය ඔස්සේ අධ්‍යාපනය ලබා දිය හැකි පරිදි පාඩම් මාලා සකස් කිරීමට තමන් ඇතුළු සරසවි ඇදුරන්ට උපදෙස් ලැබුණු බවය. අනෙක් අතින් ලොක්ඩවුන් කාල සීමාව තම සැමියා සහ දරුවන් තිදෙනාට පවුලක් වශයෙන් සමීපව කාලය ගත කිරීමට අවස්ථාව ලබා දුන් බව ද ආචාර්ය තරංගා ගුණසේකර සඳහන් කළාය. "මගේ පවුල ගත්තොත් හැමදාම අපි පස් දෙනෙක් විසිරිලා හිටියේ. නමුත් මේ ලොක්ඩවුන් සීමාව තුළ අපේ අන්‍යොන්‍ය සහයෝගය, සම්බන්ධතාවය ඉතාමත් දැඩි වුණා." බලධාරීන්ට චෝදනා ලොක්ඩවුන් සීමා අතරතුර ජන ශුන්‍ය වූ මෙල්බන් නගරය ලොක්ඩවුන් සීමා ලිහිල් කිරීමත් සමග ඔස්ට්‍රේලියාව, වසංගතය පාලනය අතින් සාර්ථකත්වයක් ළඟා කර ගත් නවසීලන්තය, සිංගප්පූරුව, වියට්නාමය, දකුණු කොරියාව සහ හොංකොං වැනි ප්‍රමුඛ රටවල් අතරට එක්වන බව සෞඛ්‍ය විශේෂඥයෝ පවසති. නිව් සවුත් වේල්ස් විශ්වවිද්‍යාලයේ ජෛව ආරක්ෂාව පිළිබඳ මහාචාර්ය රේයිනා මැකින්ටයර් බීබීසී පුවත් සේවයේ ෆිල් මර්සර් වෙත අදහස් දක්වමින් පවසා තිබුණේ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ එක්සත් රාජධානිය කොරෝනා වෛරස් දෙවෙනි රැල්ලට දක්වන ලද ප්‍රතිචාරය හා සැසඳීමේ දී ඔස්ට්‍රේලියාව "ආලෝක වර්ෂ ගණනාවකින් ඉදිරියෙන්" සිටි බවය. වසංගත පිළිබඳ සිතීමේ දී මානව සහ භෞතික සම්පත්වලින් සන්නද්ධ ඉහළ ආදායම් ලබන රටවල්වලට හානි ගෙන නොදෙන බවට අදහසක් පැවතියත් එවැන්නක් නිශ්චිතවම සිදුව ඇතැයි ඇය වැඩිදුරටත් සඳහන් කර තිබිණි. මෙල්බනයේ ක්‍රියාත්මක වූ දැඩි ලොක්ඩවුන් සීමා රැකියාවලට අහිතකර ලෙස බලපෑව ද ජන ජීවිතයට පීඩා ගෙන දුන්න ද එය සාර්ථක වූ බව සෞඛ්‍ය බලධාරීහු විශ්වාස කරති. කෙසේ නමුත් කොරෝනා වෛරසය පාලනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් බරපතල අත්වැරදීම් සිදුව ඇති බවට ද ඔස්ට්‍රේලියානු බලධාරීන්ට චෝදනා එල්ල වේ. පුරවැසියන්ට සහ ස්ථීර පදිංචිය හිමි පුදගලයන්ට යළි ඔස්ට්‍රේලියාව බලා පැමිණීමේ දී ඔවුන් දින 14 ක් අනිවාර්යයෙන් නිරෝධායනය විය යුතුය. නමුත් මෙල්බන් නගරයේ පිහිටි හෝටල් තුළ ආරක්ෂක ක්‍රමවේද උල්ලංඝනය වීම් නිසා ඒවායේ රැඳී සිටි මගීන්ගෙන් හෝටල් කාර්ය මණ්ඩලයට වෛරසය ආසාදනය වී ඔවුන් හරහා සමාජගත වීම දෙවෙනි රැල්ලට හේතු වුණු බවට චෝදනා එල්ල විය. එකී පැහැර හැරීම් සම්බන්ධයෙන් මේ වන විට අධිකරණ පරීක්ෂණයක් සිදු වෙමින් පවතී. මේ ගැනත් කියවන්න:

කොරෝනාවෛරස් වසංගතය ආරම්භයේදී ම මොනික් ජැක්සන් කොවිඩ් - 19 රෝගයට ගොදුරු වූවාය. මේ වන විට මාස හයකට ආසන්න කාලයක් ගත වී හමාර නමුත් තවමත් ඇය පසුවන්නේ අසනීප තත්වයෙනි.

මෙවැනි තත්වයකට මුහුණ දී සිටින දහස් ගණනක් පිරිස අතරින් ඇය තවත් එක් පුද්ගලයෙක් පමණි. ඇය සියල්ල දිනපොතක සටහන් කර තැබුවාය. තමන් මුහුණ දෙමින් සිටින රෝග ලක්‍ෂණ සහ ප්‍රතිකාර සඳහා ගත් නිෂ්ඵල උත්සාහයන් සවිස්තරාත්මකව සඳහන් වී තිබේ. මොනික් රෝගාතුර වූයේ පසුගිය මාර්තු මාසයේදී ය. මුලදී සාමාන්‍ය රෝග ලක්ෂණ පමණක් පෙන්නුම් කරන තත්වයක් තිබුන ද අද වන තුරු ඒවා පහව ගොස් නැත. පස්මසක් ඇවෑමෙන් පවා, තම සිරුරට සිදුවෙමින් පවතින්නේ කුමක්දැයි ඇයට තේරුම් ගැනීමට අපහසු වී තිබේ. මොනික්, සමාජශීලී සහ ඉතා ක්‍රියාශීලී කාන්තාවක් වූවාය. රෝගී වීමට පෙර ඇයගේ සාමාන්‍ය දින චර්යාවට තායි බොක්සිං සහ ජියු ජිට්සු සටන් කලාව පුහුණුවීම ද ඇතුළත්ව තිබිණි. ඊට අමතරව දිනකට සැතපුම් 12ක පමණ දුරක් පාපැදියෙන් සම්පූර්ණ වන්නේ රැකියා ස්ථානය සඳහා යාම ඒම සඳහා ය. ඇය සේවය කරන්නේ ලන්ඩන් නුවර කලාගාරයක ය. නමුත් පසුගිය මාස කීපය තුළ මොනික් ගේ ජීවිතය විශාල වෙනසකට භාජනය විය. දැන් ඇයට දත කට මැද ගැනීමට පවා ශරීර ශක්තිය ඉතිරි කර ගැනීමට සිදු වී තිබේ. "මම අලස ගැහැනියක් නොවෙයි." මොනික් පවසන්නීය. එසේ පැවසුවත්, ඇතැම් දිනවල ඇයට කළ හැකි වන්නේ නිවසේ බිම් මහලට තරප්පුවෙන් බැසීම පමණි. තමන්ට සහය දීම තමන්ගේ ම සිරුර විසින් ප්‍රතික්ෂේප කරනු ලැබීමෙන් අනතුරුව තම දින චර්යාවේ තොරතුරු ලියා තැබීමට ඇය ඉන්ස්ටග්‍රෑම් සමාජ මාධ්‍යය තෝරා ගත්තාය. එමගින් තම රෝගී තත්වය පිළිබඳව තොරතුරු අන් අය හා බෙදා ගැනීමටත් එවැනිම තත්වයට පත්වී ඇති තවත් අය සමඟ අදහස් හුවමාරු කරගැනීමටත් ඇයට හැකියාව ලැබී තිබේ. කොරෝනාවෛරසය පිළිබඳව බොහෝ දේ හෙළිදරව් කර ගැනීමට වෛද්‍යවරුන්ට හැකි වී ඇති නමුත් ඇතැමුන්ට ඉන් දීර්ඝකාලීන බලපෑමක් ඇති කිරීම තවමත් ප්‍රහේලිකාවක්ව පවතී. මුලදී සාමාන්‍ය රෝග ලක්ෂණ පමණක් පෙන්නුම් කළ ද ඇතැම් පුද්ගලයන්ගෙන් එය පහව නොයන්නේ මන්ද? මොනික් සහ සිය මිතුරිය කෝවිඩ් 19ට ගොදුරු වූයේ එකවර ය. ඊට පෙර දෙදෙනා එක්ව දුම්රිය ගමනක යෙදී තිබුණි. මුලදී දෙදෙනා එකිනෙකා පිළිබඳව සොයා බලමින් තොරතුරු හුවමාරු කර ගෙන තිබුණි. දෙදෙනාගේ ම රෝග ලක්ෂණ එක හා සමාන විය. පසුව එම තොරතුරු හුවමාරුව නැවතුණි. "මට ඒක නවත්වන්න සිද්ධ වුණා. ඒක ඔලුව විකාර කරවන දෙයක් වගේ දැනෙන්න පටන් ගත්තා." මොනික් පැවසුවාය. පළමු දෙසතිය තුළ ඇයට දැනුණේ සාමාන්‍ය උණ හෙම්බිරිස්සා ගතියකි. ඇයට අධික තෙහෙට්ටුවක් දැනුණි. ඇඳෙන් බැස්සේ ඉඳහිට ය. ඒ වන විට ලන්ඩන් නුවර පැවතියේ ශීතල කාලගුණයකි. නමුත් ශරීර උෂ්ණත්වය පහළ දැමීමට අවැසි වූ හෙයින් ඇය උණුසුම් ඇඳුම් ඇඟ ලා නොගත්තාය. අයිස් සහිත කුඩා බෑගයක් හිස මත තැබුවාය. දෙවන සතිය වන විට හුස්ම ගැනීමේ අපසසුතා මතු විය. ගිලන් රථයක් ගෙන්වා ගත නමුත් ඇයගේ සිරුරේ ඔක්සිජන් ප්‍රමාණය නිසියාකාරව පවතින බව ඔවුන් පවසා ඇත. "ඒ අය කිව්වේ මම බියට පත්වෙලා කියල." මොනික් පැවසුවාය. තමන්ට කෝවිඩ් 19 වැළඳී ඇත්දැයි සනාථ කර ගැනීම සඳහා පරීක්ෂණයක් සිදු නොකෙරිණි. ඊට හේතුව මාර්තු මාසය වන විට එක්සත් රාජධානිය තුළ එවැනි පරීක්ෂණ මහා පරිමාණයෙන් දියත් කර නොතිබීම ය. එවැන්නක් සිදු වූයේ අසාධ්‍ය තත්වයේ පසුවන්නන් සඳහා පමණි. සිය තත්වය සමනය කර තබා ගැනීම සඳහා ඇය ස්වභාවික ප්‍රතිකර්ම කිහිපයක් භාවිතා කළාය. අමුවෙන් සුදුලූනු කෑමට පටන් ගත්තාය. තමන්ට රසය දැනීමේ වෙනසක් ඇති බව වැටහුණේ එවිටය. ඇයට තෙහෙට්ටුව වැඩියෙන් දැනෙන්නට වූවාය. "ජංගම දුරකතනයෙන් දෙදෙනෙකුට කෙටි පණිවිඩ යැව්වත් මට ලොකු මහන්සියක් දැනෙනවා." දෙවන සතිය ගෙවී යත්ම ඇතැම් රෝග ලක්ෂණ යටපත් වුව ද ඒ වෙනුවට වෙනත් රෝග ලක්ෂණ මතු වන්නට විය. "මගේ පපුව මැද්දෙන් රිදිල්ලක් දැනෙන්න ගත්තා. ඒක ටිකෙන් ටික දැවිල්ලක් බවට පත් වුනා. දත් මිටි කැවෙන තරමට වම් පැත්තෙන් වේදනාව දැනෙන්න ගත්තා. මම හිතුවා මට හෘදයාබාධයක් එනවා කියල." වෛද්‍ය උපදෙස් ලබා ගැනීම සඳහා මොනික් 111 හදිසි අංකය ඇමතුවාය. ඔවුන්ගේ උපදෙස වූයේ පැරසිටමෝල් වේදනා නාශකය ලබා ගත යුතු බවය. පවතින වේදනාවට හේතුව කුමක්ද යන්න ඔවුනට පැහැදිලි නැතත් පැරසිටමෝල් මගින් ඇතැමුන්ට සහනයක් ලැබෙන බව ඔවුන් පවසා තිබේ. පැරසිටමෝල් මගින් වේදනාව සමනය විය. නමුත් යමක් ආහාරයට ගත් වහාම ඇයගේ උදරය සහ උගුරේ "ගින්නක් වැනි" දැවිල්ලක් ඇති විය. මුලදී වෛද්‍යවරු සිතුවේ ඇයගේ ආමාශයේ සහ උගුරේ තුවාල ඇති බවය. නමුත් එය මෙම වෛරසය නිසා ඇතිවන රෝග ලක්ෂණයක් බව පසු කාලීනව සනාථ වී තිබේ. සති හයක් පමණ ඇවෑමෙන් තවත් රෝග ලක්ෂණයක් මතු විය. මුත්‍රා පහකරන විට මොනික්ට දැවිල්ලක් දැනෙන්නට විය. කොන්දේ වේදනාවක් ද හට ගත්තේය. එය බැක්ටීරියා ආසාදනයක් නොවන බව සනාථ වීමට පෙර වෛද්‍යවරු විසින් ප්‍රතිජීවක ඖෂධ (antibiotic) වාර තුනක් ම ඇයට නියම කරනු ලැබ තිබුණි. "ඒක දරාගන්න අසීරු වේදනාවක්. ටික දවසකට පස්සේ ඒ වේදනාව නැතිවෙලා ගියා." මොනික් පැවසුවාය. මොනික් සමාජ මාධ්‍ය භාවිතය අතහැර දැමුවාය. කෝවිඩ් 19 රෝගය පිළිබඳව යමක් ඇසෙන විට පවා ඇයට භීතියක් ගෙන දුන්නාය; එය හුස්ම ගැනීමට පවා බලපෑවේය. අනෙකුත් රෝගීන්ගේ තත්වය පාපොච්ඡාරණය කෙරෙන පුවත් ඇයට බිය ගෙන දෙන තත්වයකි. තමන් තවදුරටත් සමාජ මාධ්‍ය භාවිතා කළහොත් මල සිරුරු සහිත පුවත් දිගින් දිගටම දැකීමට සිදුවනු ඇතැයි ඇය බිය වූවාය. ටික දිනකට පසුව ඇය මිතුරියකගේ ආධාරයෙන් රටේ සිදුවෙමින් පවතින දෑ පිළිබඳව තොරතුරු දැන ගත්තාය. කෝවිඩ් 19 වැළඳී මිය යන්නන්ගෙන් වැඩි ප්‍රතිශතයක් කළු ජාතිකයන් සහ මිශ්‍ර ජාතිකයන් බව ඇයට සැල විය. මොනික් මිශ්‍ර ජාතික කාන්තාවකි. ඇය බියට පත්වූවාය. "කළු ජාතිකයන් ඔක්කොම මැරිලා යන හැටි පෙන්වන බියකරු චිත්‍රපටයක් වගේ ඒක මට දැනුනේ." දිනක් ඇය නාන තටාකයේ ඇලවී සිටින අතරතුර හඬ පටයකට සවන් දුන්නාය. කළු ජාතික ඇමරිකානුවන් බොහෝ පිරිසක් කෝවිඩ් 19ට ගොදුරු වී මරණයට පත් වෙමින් සිටින බව එහි කියැවුනි. එකිනෙහිම ඇය ජංගම දුරකථනය අතට ගත්තේ සිය කළු ජාතික ඥාතීන්ට ඊමේල් පණිවුඩ යැවීමට ය. මෑතක දී තමන්ට නිතර දෙවේලේ හමුවූ සියලු දෙනා සුළුජාතික ප්‍රජාව නියෝජනය කරන්නන් බව ඇයට සිහිපත් විය. වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර සඳහා තමන් එහා මෙහා ගෙන ගිය ඌබර් රියදුරන්, තමන්ට සේවය සැපයූ රෝහල් සේවකයන්, තමන්ට අවශ්‍ය ආහාර පාන මිල දී ගන්නා වෙළඳසැලේ සිටින පිරිස ... "මගේ කෝවිඩ් චාරිකාව තුළදී මේ හැම දෙනාම මට හමු වුනා." සතියෙන් සතිය ගෙවී යමින් පැවතිනි. ඇතැම් රෝග ලක්ෂණ වෙනුවට වෙනත් රෝග ලක්ෂණ මතු වෙමින් පැවතුනි. එන්න ම තත්වය අමුතු විය. බෙල්ලේ පසෙක වේදනාවක් සමඟ දෙසවන් තුළ අමුතු සංවේදනාවක් දැනෙන්නට විය. මොනික් ගේ දෑත නිල් පැහැ ගැන්විණි. වහා ඇය ජල කරාමයක් අසලට දිව ගියේ උණුසුම් ජලය වත් කොට නැවත දෑතට රුධිරය ගලා ඒම සැලැස්වීමට ය. වෛද්‍යවරයාට දැනුම් දුන් විට ඔහු විමසා ඇත්තේ ඒ මොහොතේ තම දෑතේ තිබූ තත්වය පෙන්වීම සඳහා ඡායාරුපයක් ගත්තේ ද යන්නය. "මට මතු වන අලුත් රෝග ලක්ෂණ එකින් එක දැනුම් දීමට මම ඔවුන්ට කතා කළා. ඒ අය මගෙන් අහන්නේ මගේ මානසික සෞඛ්‍යය කොහොමද කියල. මේවා දරුණු දේවල් හෝ සැබෑ වේදනාවන් නොවන බව තමයි අඟවන්නේ." මොනික් පැවසුවාය. අයගේ සිරුර පුරා පලු සහ කුෂ්ඨ මතු විය. විටෙක ඇයගේ දෙපා ඇඟිලි තුඩු රත් පැහැ විය. ඇතැම් විට ඇය නින්දෙන් අවදි වන්නේ සිරුරේ යම් ස්ථාන මත ඇනුම් දෙන වේදනාවක් සහිතවය. දිනක් රාත්‍රියේ සිය මිතුරියකට දුරකතනයෙන් කතා කරමින් සිටියදී තම මුහුණේ දකුණු පස පහළට ඇදී යන බව මොනික්ට දනුනාය. ඇය කන්නාඩියක් වෙත දිව ගියේ මුහුණ බැලීමටය. මුහුණේ කිසිදු වෙනසක් නොමැති බව ඇය දුටුවාය. තමන්ට ආඝාතයක් (stroke) ඇතිවීමට යන්නේදැයි බිය වූ නමුත් ඒ බවක් සනාථ කර ගැනීම සඳහා වෛද්‍යවරුන්ට සාධක නොවීය. ඇයගේ සිරුර පුරා පුදුමාකාර සංවේදනා දැනෙන්නට විය. ඇතැම් විට කිසිවෙකුගේ දෑතින් තම දෙපා අදින්නාක් මෙන් දැනේ. තවත් විටෙක තම කෙහෙරැලි මුහුණ මත හෝ මුව තුළ දැවටෙන බවක් දැනෙන්නට විය. මේ සියල්ල වෛද්‍යවරයාට පැහැදිලි කර දීමට ඇයට මහත් වෙහෙසක් දරන්නට සිදු විය. ඇතැම් විට වෛද්‍යවරයාගෙන් ලැබෙන්නේ විනාඩි පහකට හෝ දහයකට පමණක් සීමා වූ දුරකථන ඇමතුමකි. එම කාල සීමාව තුළ තම සිරුර පුරා සිදුවන වෙනස් කම් කොහෙත්ම පැහැදිලි ලෙස විස්තර කළ නොහේ. "අඩු තරමින් ඔවුන් මට කිව්වනම්, ඔබට වැළඳිලා තියෙන්නේ කෝවිඩ් රෝගය; අපි එකට බෙහෙත් කරන්න තවම දන්නේ නැහැ කියල, ඒ හොඳටම ඇති." මොනික් පැවසුවාය. තමන්ට ප්‍රතිකාර ලැබුණු ආකාරය සාරාංශගත කිරීමට ඇයට අසීරුය. ජාතික සෞඛ්‍ය සේවයේ බොහෝ දෙනා ඇයට විශිෂ්ඨ සේවයක් සපයා ඇති බව ඇය පවසන්නීය. නමුත් තමන් මුහුණ දී සිටි තත්වයට පත් වන කිසිවෙකුට මෙම ක්‍රමය වැඩදායක නොවන බව ද ඇය පැවසීය. තම සිරුර තුළ තවමත් කොරෝනාවෛරසය පවතීදැයි පරීක්ෂා කර බැලීමට අවස්ථාව උදා වන විට ඇයට රෝගය වැළඳී සති නවයක් ගතවී හමාරය. ඒ කාලය ඇතුළත තමන්ගෙන් තවත් කෙනෙකුට වෛරසය ආසාදනය වේදැයි දැඩි බියකින් ඇය පසු වූවාය. රජයේ උපදේශය වන්නේ සත් දිනක් හුදෙකලා වී සිටිය යුතු බවය. නමුත් දින හතකින් රෝග ලක්ෂණ පහව නොයන්නේ නම් කළ යුත්තේ කුමක්දැයි ඇය සිතන්නට වූවාය. තම මහල් නිවාසය තුළ එකට ජීවත් වන සිය මිතුරියෝ සෞඛ්‍යාරක්ෂිත ක්‍රම විධි අනුගමනය කරන්නට පටන් ගත්හ. ශීතකරණයේ දොර විවර කරන්නට අවශ්‍ය විට තම තමන්ට වෙන් වූ ස්ථාන සලකුණු කොට තිබුණි. ආහාර පාන රැගෙන කාමරයට ගොස් අනුභව කරති. දිනක් මොනික් නැවුම් වාතාශ්‍රය ලබා ගැනීම සඳහා නිවස අද්දර වූ උද්‍යානය වෙත ගියාය. එහිදී කුඩා දරුවෙකු තමා අසලට දිව එන්නට විය. මොනික් ලහිලහියේ ඒ දරුවාගෙන් ඉවතට වූ අයුරු එම දරුවාගේ මව දුටුවාය. මව ඒ දෙස බැලුවේ අමනාපයෙනි. "මගේ ළමය ඔයාට අහලකටවත් ආවෙ නැහැනේ?" මව නොරිස්සුම් ස්වරයෙන් කීවාය. හේතුව පැහැදිලි කිරීමට මොනික් උත්සාහ කළාය. තමන්ට එසේ කරන්නට සිදු වූයේ ළමයාට ඇති අකමැත්ත නිසා නොව, වෛරසයක් වේනම් දරුවාට එය බෝවීම වැලැක්වීම තමන්ගේ අරමුණ වූ බව පැහැදිලි කළාය. "අසනීප මිනිස්සු ගේ ඇතුළට වෙලා සිටිය යුතුයි." දරුවාගේ මව මොනික්ට අවධාරණය කළාය. මෙය එතරම් පහසු දෙයක් නොවන බව තේරුම් ගැනීම සඳහා, තමන්ගේ දිනපොතේ සටහන් සමාජයට වැඩදායක වනු ඇතැයි මොනික් විශ්වාස කරන්නීය. සිය මිතුරු මිතුරියන් තමන්ට උදව් උපකාර කිරීම සඳහා හැකි සෑම පියවරක් ම ගත් බව මොනික් පවසන්නීය. නමුත් එය දිගටම කරගෙන යාම ඇතැමුන්ට එපා වෙමින් පවතින බව මොනික්ට දැනෙන්නට විය. තමන්ට සිදුවෙමින් පවතින්නේ කුමක්දැයි කිසිවෙකුට වටහා ගත නොහැකි තත්වයකට පත් වී තිබේ. "එක්කෙනෙක් මට කිව්වා, මම උවමනාවට වඩා කෝවිඩ් රෝගය ගැන හිතනවා කියල" මොනික් පැවසුවාය. මේ මොහොත වන විට, රෝග ලක්ෂණ පෙන්නුම් කරන උදවිය වෙනුවෙන් වෛද්‍ය පරීක්ෂණ සිදු කිරීම බ්‍රිතාන්‍ය රජය ආරම්භ කළේය. එම පුවතින් මොනික් ඉතා සතුටට පත් වුවාය. නමුත් ඒ වනවිට විවෘත වී තිබුනේ තමන්ගේ මෝටර් රථය තුළ සිටියදී ම පරීක්ෂණය සිදු කෙරෙන (drive-in) මධ්‍යස්ථාන පමණි. මොනික් මෝටර් රථයක් භාවිතා නොකරන හෙයින් තවත් පුද්ගලයෙකු අවදානමකට ලක් කරන්නේ කෙසේදැයි ඇය සිතන්නට විය. කෙසේ හෝ තම මිතුරෙකු කැමැත්තෙන් ම ඉදිරිපත් වීම නිසා ඇය වෛද්‍ය පරීක්ෂණය සඳහා අදාළ ස්ථානය වෙත ගියාය. පරීක්ෂණය සිදු කෙරෙන ස්ථානයේ වෛද්‍යවරුන් සහ හෙද හෙදියන් සිටිනු ඇතැයි අපේක්ෂා කළ නමුත් මොනික්ට දැක ගත හැකි වූයේ හමුදා සොල්දාදුවන් ය. ඔවුන් හැඳ සිටි කාකි නිල ඇඳුම් දහඩියෙන් පෙඟී තිබුණි. ඔවුන් තරුණ වියේ පසු වන්නන් බව තම පරීක්ෂණය සිදු කෙරෙන අවස්ථාවේදී මොනික්ට වැටහුණි. එම පරීක්ෂණයේ ප්‍රතිඵල ලැබුණි. ඉන් කියවුණේ තම සිරුරෙන් කොරෝනාවෛරසය පහව ගොස් ඇති බවය. එය මොනික්ට මහත් අස්වැසිල්ලක් විය. ඊට හේතුව සිය මිතුරන්ට සහ ඥාතීන්ට තමන්ගෙන් අවදානමක් නොමැති බව සනාථ වීමය. නමුත් තවමත් ඇය යථා තත්වයට පැමිණ නැත. "තමන් ආසදිතයෙක්ය යන හැඟීමෙන් මානසිකව මිදීම එතරම් පහසු දෙයක් නොවෙයි" මොනික් සිය දිනපොතේ පසුව සඳහන් කර තිබුණි. තමන් රෝගී වී සිව් මසක් ගතවීමෙන් අනතුරුව පදිංචිය සඳහා වෙනත් නිවසකට යාමට මොනික් තීරණය කළාය. තමන්ට තනිවම සිය නිවසේ සුළු පිරිසිදු කිරීමක් පවා කර ගැනීමට තරම් ශරීර ශක්තියක් නොමැති වීම හේතුවෙන් ඇය සිය පවුලේ සාමාජිකයන් සමඟ ජීවත් වීමට පියවර ගත්තාය. මොනික්ට තිබූ ශවසන අපහසුතා කෙමෙන් පහව යමින් තිබුණි. මීට පෙර ඇය ඉහළ මහලට යාම සඳහා තරප්පුව නගිද්දී හති ඇරීමට අතරමග නතර වීමට සිදු විය. ජුලි මාසය වන විට එක ගැම්මට තරප්පු පෙළ නැගීමට ඇය සමත් වුවාය. නමුත් තම කාමරය පිරිසිදු කරමින් සිටියදී ඇය ක්ලාන්තය වී අද වැටුනාය. එතැන් පටන් ඇය සති තුනක් ම ඇඳ මතට වී කාලය ගත කළාය. තම සෞඛ්‍යය යථා තත්වයට පත් කර ගන්නේ කෙසේදැයි මොනික්ට සිතා ගන්නට බැරි විය. "බොහෝ දෙනා මට කිව්වා 'මොනික්, ඔයාට ආයෙත් බයිසිකල් පදින්න පුළුවන් වෙයි, ආයෙත් බොක්සිං සෙල්ලම් කරන්න හැකි වෙයි, සනීප ගතියක් දැනුනම අපේ ගෙවල් පැත්තෙත් ඇවිත් යන්න' කියල. ඒත් ඒ කිසි දෙයකින් මට සහනයක් ලැබුනේ නැහැ." රෝග ලක්ෂණ පහව නොයන පුද්ගලයන්ට කළයුතු ප්‍රතිකාරය කුමක්දැයි තවමත් වෛද්‍යවරුන්ට පැහැදිලි නැත. "කරන්න පුළුවන් මොනවද, බැරි මොනවද කියල තේරුම් අරගෙන ජීවත් වෙන එක විතරයි කරන්න තියෙන එකම දේ. මොන දේ සැලසුම් කළත් තමන්ගේ ශරීරයෙන් ඇතැම් දේ කරන්න කිසිම සහයක් ලැබෙන්නේ නැහැ." මොනික් පවසන්නීය. ඉන්ස්ටග්‍රෑම් ඔස්සේ මොනික් ගේ කොරෝනා දිනසටහන් කියවන්න: @_coronadiary

ජාතික නිදහස් පෙරමුණේ නායක පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී විමල් වීරවංශ පොලිස් මූල්‍ය අපරාධ විමර්ශන කොට්ඨාසය(FCID) විසින් අත්අඩංගුවට ගනු ලැබීය.

පසුගිය ආණ්ඩුවේ ඉංජිනේරු, නිවාස හා පොදු පහසුකම් අමාත්‍ය ධුරයේ කටයුතු කළ සමයේ රජයේ වාහනයක් අවභාවිත කිරීමේ චෝදනාවක් සම්බන්ධයෙන් ප්‍රකාශයක් සටහන් කරගැනීම සඳහා ඔහු පොලිස් මූල්‍ය අපරාධ විමර්ශන කොට්ඨාසය වෙත අද (ජන.10) කැඳවා තිබිණි. අදාළ ප්‍රකාශය සටහන් කරගැනීමෙන් අනතුරුව අත්අඩංගුවට ගනු ලැබූ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී විමල් වීරවංශ කොළඹ කොටුව මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණය වෙත ඉදිරිපත් කිරීමට නියමිතය. මන්ත්‍රීවරයා පොලිස් මූල්‍ය අපරාධ විමර්ශන කොට්ඨාසයෙන් රැගෙන යන අවස්ථාවේ ඒ අවට රැස්ව සිටි ආධාරකරුවෝ ඊට විරෝධය පළ කරමින් හඬ නගන්නට වූහ.

ජ්‍යෙෂ්ඨ මාධ්‍යවේදී කීත් නෝයර් පැහැර ගෙන යෑම සහ පහර දීම සම්බන්ධයෙන් සැකපිට හමුදා නිලධාරියෙකු සහ සෙබළුන් දෙදෙනෙකු පොලිසිය විසින් අත්අඩංගුවට ගනු ලැබ තිබේ.

මීට වසර නවයකට ඉහතදී පැහැර ගැනීමකට ලක් වූ 'ද නේෂන්' පුවත්පතේ සංස්කාරවරයෙකු වශයෙන් කටයුතු කළ කීත් නෝයර්ට දරුණු ලෙස පහර දී තිබිණි. ප්‍රහාරයට ලක්වීමෙන් අනතුරුව ඔහු විදෙස්ගත විය. පසුගිය සමයේ කීත් නෝයර් ඇතුළු මාධ්‍යවේදීන් රැසක් පැහැරගැනීම් සහ ප්‍රහාරවලට ලක් වූ අතර ඇතමුන් ඝාතනය කෙරුණි. මාධ්‍යවේදීන් පැහැර ගැනීම සහ ඔවුන්ට පහරදීම සම්බන්ධයෙන් එවකට ආරක්ෂක අංශවලට චෝදනා එල්ල වූ නමුත් ඒවා ප්‍රතික්ෂේප කරනු ලැබුණි.

ඉරානය මෑතදී අනුගමනය කළ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික මට්ටමේ ප්‍රයත්නයන්ට තම සහයෝගය ලැබෙන නමුත්, ජනාධිපති හසන් රොහානි පසුගියදා ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ සිදු කළ සංචාරයේදී වාර්තා වූ ඇතැම් දේ සමඟ එකඟ විය නොහැකි බව ආධ්‍යාත්මික නායක අයතුල්ලා කුමෙයිනි ප්‍රකාශ කරයි.

සිය ආධාරකරුවන් අමතමිනුයි කුමෙයිනි, එම අදහස් පළකළේ. කුමෙයිනිගේ වෙබ් අඩවිය උපුටා දක්වන වාර්තා මගින් පැවසෙන්නේ, ඇමෙරිකාව සම්බන්ධයෙන් ඉරානය අශුභාවාදීව සිටින බවයි. අයතුල්ලා කුමෙයිනි ඇමෙරිකානු ආණ්ඩුව විග්‍රහ කරනු ලැබ තිබෙන්නේ, විශ්වාසය තැබිය නොහැකි, උඩඟු සහ අසාධාරණ සංවිධානයක් හැටියටයි. ජනාධිපති හසන් රෝහානි පසුගිය සතියේ ඇමෙරිකානු ජනාධිපති ඔබාමා සමඟ දුරකථන සංවාදයක නිරත වූ අතර, එතුලින් මතුව පැවති ශුභවාදී මතවාදය හීන කිරීමේ ප්‍රයත්නයක් හැටියට කුමෙයිනිගේ අදහස් සැලකිය හැකි බවයි බීබීසී වාර්තාකරුවෙක් පවසන්නේ.

තායිලන්ත මැතිවරණයට ඉදිරිපත් වන ඡන්ද අපේක්ෂකයන් ලියාපදිංචි කෙරෙන ස්ථානය ඉදිරිපිට මග අවුරමින්, රාජ්‍ය විරෝධී උද්ඝෝෂකයෝ වාඩි ලා ගෙන සිටිති.

පොලිසියේ මැදිහත් වීම වළක්වාලීම සඳහා තවත් උද්ඝෝෂකයන් පිරිසක් පොලිස් මූලස්ථානය වටලා රැස්වී සිටින බවයි වාර්තා වන්නේ. සති කිහිපයක් තිස්සේ පැවති රාජ්‍ය විරෝධී උද්ඝෝෂණ වලින් අනතුරුව තායිලන්ත අගමැතිනි යින්ග්ලුක් සිනවත් යළි මැතිවරණයක් පැවැත්වීමට තීරණය කළාය. නමුත් උද්ඝෝෂකයන් කියා සිටින්නේ මැතිවරණයට පෙර දේශපාලන ප්‍රතිසංස්කරණ සිදු කළ යුතු බවයි.

උතුරු පළාතේ ප්‍රධාන ලේකම්වරියට නීති විරෝධී නියෝග නිකුත් කිරීම වළකාලමින් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය උතුරු පළාතේ මහ ඇමති සිවී විග්නේශ්වරන් වෙත තහනම් නියෝගයක් නිකුත් කළේය.

මහ ඇමති විග්නේශ්වරන් උතුරු පළාතේ ප්‍රධාන ලේකම් විජය ලක්ෂ්මි රමේෂ් ගොනු කළ පෙත්සමක් සලකා බැලීමෙන් අනතුරුවයි, අගවිනිසුරු මොහාන් පීරිස් ප්‍රමුඛ ත්‍රිපුද්ගල විනිසුරු මඩුල්ලක් සඳුදා එම නියෝගය නිකුත් කළේ. පෙත්සම්කාරිය පවසන්නේ සිය අවසරයකින් තොරව පලාතෙන් පිටවී යා නොහැකි බවට උතුරු පළාතේ මහ ඇමතිවරයා තමන් වෙත නියෝගයක් පනවා ඇති බවයි. උතුරු පළාත් ප්‍රධාන ලේකම් විජය ලක්ෂ්මි රමේෂ් අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමටද විවිධ තහංචි පනවා ඇති බව පවසන ඇය නීති විරෝධී නියෝග ගණනාවක් නිකුත් කර ඇති බවද කියා සිටියාය. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව පළාත් මහ ඇමතිවරයාට නියෝග නිකුත් කිරීමට බලයක් නොමැති බව පවසන ලේකම්වරිය තමන් වගකියනු ලබන්නේ පළාත් ආණ්ඩුකාරවරයාට පමණක් බවයි, සඳහන් කරන්නේ. කිසිදු පුද්ගලයකුට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝනය කිරීමට හැකියාවක් නොමැති බව සඳහන් කල අගවිනිසුරුවරයා එය ආරක්ෂා කිරීම අධිකරණයේ වගකීමක් බව කියා සිටියේය.

වයඹ දිග පකිස්තානයේ දී බස් රථයක් තුළ බෝම්බයක් පිපිරී යාමෙන් අවම වශයෙන් පුද්ගලයන් පහළොස් දෙනෙකු මරණයට පත් විය.

බෝම්බ පිපිරීම සිදුවී ඇත්තේ පකිස්තාන හමුදා විසින් තාලිබාන් කැරලිකරුවන්ට එරෙහිව මෙහෙයුම් සිදු කරන ප්‍රදේශයක පෙෂාවර් නගරය අවට ප්‍රදේශ වලින් රජයේ සේවකයන් බස් රථයට නංවා ගන්නා අතරතුර දී බස් රථය තුළ වූ බෝම්බය පුපුරා ගිය බවයි වාර්තා වන්නේ. මගීන් හතලිස් දෙනෙකු රැගෙන ධාවනය වෙමින් තිබූ බස්රිය තුළ පුපුරන ද්‍රව්‍ය සඟවා තබා තිබෙන්නට ඇති බවයි පොලීසිය පවසන්නේ. තිහකට අධික තුවාල කරුවන් ගෙන් ඇතැමෙක් අසාධ්‍ය තත්වයෙන් පසුවන අතර මෙම බෝම්බ පිපිරීම සිදුවී ඇත්තේ පකිස්තාන හමුදා විසින් තාලිබාන් කැරලිකරුවන්ට එරෙහිව මෙහෙයුම් සිදු කරන ප්‍රදේශයක බවයි වාර්තාවල සඳහන් වන්නේ.

ඉන්දීය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් කාශ්මීරය වෙත ලබා දී තිබූ සුවිශේෂී ස්වයං පාලන බලතල ඉන් ඉවත් කර , එය මධ්‍යම ආණ්ඩුව යටතේ පාලනය වන කලාප දෙකකට බෙදා වෙන් කිරීමට ඉන්දීය ආණ්ඩුව විසින් පියවර ගනු ලැබුවේ 2019 අගෝස්තු 05 වෙනිදාය. ඒ සමග කාශ්මීර කලාපය තුළ දැඩි ඇඳිරි නීතියක් සමඟ සංචරණ සීමා (ලොක්ඩවුන්) පනවන ලද අතර සන්නිවේදන ජාල අවහිර කර දහස් ගණනක් රැඳවුම් භාරයට ගනු ලැබිණි.

2020 මාර්තු මස ලොක්ඩවුන් සීමා ලිහිල් කිරීම ආරම්භ වුව ද කෝවිඩ්-19 වසංගතය හමුවේ එම සීමා යළි පැනවිණි. එය දොරගුළු වසා දමා, කෝපයෙන් සහ බියෙන් යුතුව ගත වුණු වසරකි. එකී දොළොස් මස තුළ තමා දිවි ගැටගසාගත් ආකාරය පිළිබඳ කාශ්මීර වැසියන් 12 දෙනෙකු බීබීසීය වෙත අදහස් පළ කළේය. 26 හැවිරිදි සනා ඉර්ෂද් මැටූ "අපේ මේ වෘත්තීය තුළ පෞද්ගලිකත්වය සහ වෘත්තීය ජීවිතය වෙන් කර තබන්න බැහැ," යනුවෙන් වසර කිහිපයක සිට මාධ්‍යවේදිනියක් වශයෙන් කටයුතු කරන මැටූ පවසන්නීය. "මීට කලින් අවුරුදුවලත් අපි ලොක්ඩවුන්වල ජීවත් වෙලා තිබෙනවා. ඒත් ගිය අවුරුද්දේ, තැතිගත් මානසිකත්වයක් සහිත වටපිටාවක් පැවතුනේ. වෙන්නේ කුමක්ද කියා අපි දැන සිටියේ නැහැ. අපි අතර සන්නිවේදන සිදු කරන ආකාරය වෙනස් වුණා. අපේ හඬ ඇසෙන්න සලස්වන්න වෙනත් ක්‍රම සොයා ගත්තා." ආරක්ෂක අංශ සාමාජිකයන් වාර්තාකරුවන් කෙරෙහි දැක්වූ තරමක කෝපකාරී ආකල්පය පසුගිය වසරේ අගෝස්තු මාසයෙන් පසු තවදුරටත් වර්ධනය වූ බව මැටූගේ අදහසය. "දැන් මාධ්‍යවේදීන් ප්‍රශ්න කිරීමට ලක් වෙනවා, අත්අඩංගුවට පත් වෙනවා, ඔවුන් තොරතුරු ලබා ගන්න මූලාශ්‍ර හෙළි කිරීමට බල කෙරෙනවා. සමාජ ජාල තුළ පොස්ට් එකක් දාන්න කලින් දෙතුන් වරක් හිතන්න වෙනවා, මොකද මාත් වැඩ කළ යුතුයි. සෑම මොහොතකම බයක් දැනෙනවා." "ගෙදර අය මා ගැන යම් බියකින් පසු වෙනවා. ඒත් මගේ වෘත්තීය සම්බන්ධ දේවල් මම ගෙදර අයට කියන්නේ නැහැ. මම ඒ දේවල් ගැන ඔවුන් සමග කතා කරන්නේ නැහැ. සමහර අවස්ථාවල බොරු කියන්නත් සිද්ධ වෙනවා." 55 හැවිරිදි අල්තෆ් හුසේන් අගෝස්තු 05 වෙනිදා ආණ්ඩුව දුන් නියෝගයෙන් පසු, මුලින්ම මරණයට පත් පුද්ගලයන් අතර අල්තෆ් හුසේන්ගේ පුතු ද වෙයි. තමා ලුහුබැඳ ආ හමුදා භටයින්ගෙන් බේරීමට අසල වූ ගඟකට පැන ඇති 17 හැවිරිදි උසේයිබ් අල්තෆ් එහිදී දියේ ගිලී ඇත. නමුත් ආරක්ෂක අංශ එම චෝදනාව ප්‍රතික්ෂේප කරයි. වසරක් ගතව ඇතත් ඔහුගේ මරණය තවමත් නිල වශයෙන් පිළිගෙන නැත. උසේයිබ් අවසන් හුස්ම හෙලූ රෝහලේ බලධාරීන් පවා ඔහුගේ පවුල වෙත මරණ සහතිකයක් නිකුත් කිරීම ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත. "ෆුට්බෝල් ගහන්න ගිය පුතා ගෙදර ආවේ මිනී පෙට්ටියෙන්. ඒ දවසේ කවුරුත් මැරුණේ නැති බව පොලිසිය තදින්ම කියා සිටිනවා. ඔහු මරා ගත්ත බව ඔවුන් පිළිගන්නේ නැහැ. ඇසින් දුටු සාක්ෂිකරුවන් සිටියත් ඔවුන් පැමිණිල්ල ලියා ගන්නේ නැහැ. අපි පොලිසියට, අධිකරණයට ගියා. ඒත් සාධාරණයක් ඉෂ්ඨ වුණේ නැහැ." 6 හැවිරිදි මුනීෆා නසීර් කුඩා මුනීෆා, ආරක්ෂක අංශ සහ උද්ඝෝෂකයන් අතර විරෝධතාවක් හට ගැනීමෙන් පසු සිදු වූ වෙඩි තැබීමකට මැදි විය. කැටපෝලයකින් එල්ල වූවා යයි සිතිය හැකි පහරක් ඇයගේ දකුණු ඇසට වැදිණි. "මම දවස් ගානක් රෝහලේ ගත කළා. ඒත් දැන් ඒ ගැන එච්චර මතක නැහැ. මට ඉස්කෝලේ පාඩම් අමතක වෙලා ගිහින්. මම ඉස්කෝලේදී ලකුණු සීයෙන් සීයම ගත්තා. මගේ ඇහැ සනීප වුණාම මම දොස්තර කෙනෙක් වෙනවා. මම දොස්තරලට කැමතියි, මොකද මට සනීප වෙන්න ඔවුන් උදව් කළා" යනුවෙන් ඇය සඳහන් කළාය. ප්‍රාදේශීය පුවත් ආයතනයක කැමරා ශිල්පියෙකු වශයෙන් සේවය කරන ඇයගේ පියා පවසන්නේ සිය දියණියගේ ඇසේ පෙනීම සම්පූර්ණයෙන් අහිමි වී ඇති බවය. තවදුරටත් පාසල් ගාස්තු ගෙවීම දුෂ්කර බැවින් ඇය ඉන් ඉවත් කර ගැනීමට ඔහුට සිදු විය. "මට පෙන්නේ ඡායාව විතරයි. මට පොත් කියවන්න බැහැ. මම කොහෙවත් යන්නේ නැහැ. දවස් පහළොවකට පස්සේ ඉස්කෝලේ යන්න පුළුවන් වේවි කියල දොස්තරලා කිව්වා. ඒත් දැන් අවුරුද්දක් ගත වෙලා." යනුවෙන් ඇය වැඩිදුරටත් පැවසීය. 34 හැවිරිදි ෆාරුක් අහ්මඩ් අහ්මඩ්, පොඩි තැනින් පටන් ගෙන ඉහළ නැගි අයෙකි. ඔහු රැකියාව ආරම්භ කළේ ගැටවර වියේදීමය. ඒ ඉන්දීය පාලිත කාශ්මීරයේ අග නගරය වන ශ්‍රීනගර් හි බස් අංගනයක රියදුරු සහායකයෙකු වශයෙනි. සිය බිරිඳගේ කණකර විකුණා, අත ඉතිරි කර ගෙන සිටි මුදල් ද යොදවා ඔහු තමාටම කියා බස් රථයක් මිලට ගත්තේ 2003 වසරේදීය. අද වන විට ඔහු, හවුල්කරුවෙකුගේ උපකාර සහ බැංකු ණය ඇතිව මිලට ගත් බස් රථ හතක හිමිකරුවෙකි. එහෙත් ඔහුගේ බස් රථවලට වැඩ නැත. ප්‍රවාහනය, මේ වසරේදී කලාපය තුළ බරපතල ලෙසම බලපෑමට ලක් වූ ක්ෂේත්‍ර අතරින් එකකි. "සතයක් හම්බ නොකර, රුපියල් 400,000 විතර වියදම් කරලා මේ අවුරුද්දට රක්ෂණ වාරික අලුත් කළා. මා ගාව වැඩ කරන හත් දෙනෙක් නොකා නොබී ජීවත් වෙන තත්ත්වෙට පත් වෙලා. මගේම පවුලේ අය දුක් විඳිද්දී මම කොහොමද ඔවුන්ගේ පවුල් ගැන සොයා බලන්නේ? අපි වගේ මිනිස්සු, නම්බුකාර විදිහට ජීවත් වෙන්න අපි සතුව තිබුණු වටිනා දේවල් විකුණා තිබෙනවා. අපි හරි හම්බ නොකරන කොට කොහොමද අපි, අපේ ණය තුරුස් ගෙවන්නේ?" සිය ණය ගෙවා දැමීමේ උත්සහයක් ලෙසින් ඔහු දැන් කුලී වැඩවල නිරතව ආදායමක් උපයා ගැනීමට තැත්කරයි. 28 හැවිරිදි ඉක්රා අහ්මඩ් ඉක්රා ඇයගේම විලාසිතා නිර්මාණ ව්‍යාපාරයක් පවත්වාගෙන යන්නීය. අන් කිසිවෙකු යටතේ වැඩ කිරීමට මනාපයක් නොවූ බැවින් මෙවැනි වෘත්තීයක් තෝරා ගත් බව ඇය පවසන්නීය. ඇය පවසන්නේ, සිය විලාසිතා ඔස්සේ කාශ්මීර සංස්කෘතිය ප්‍රචලිත කිරීමට තමන්ට අවශ්‍ය බවය. ඉක්රා සිය නිර්මාණ අලෙවි කරන්නේ අන්තර්ජාලය (ඔන්ලයින්) ඔස්සේය. "ඉන්ටර්නෙට් නවතා දැමීම මගේ ව්‍යාපාරයට දැඩි පහරක් වුනා. 2G වලින් එතරම් වැඩක් නැහැ. ඇමරිකාව, බුබායි සහ ඔස්ට්‍රේලියාව වගේ ලෝකයේ සෑම තැනම මගේ පාරිභෝගිකයෝ ඉන්නවා." "ඒත් මගේ පාරිභෝගිකයන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් කාශ්මීර වැසියන්. 2G වලින් පිංතූර බලන්න බැරි නිසා ඔවුන්ට මගේ නිපැයුම් දැක බලා ගන්න බැහැ. මීට කලින් මට, සතියකට ඇනවුම් 100 ත් 110 ත් අතර ප්‍රමාණයක් ලැබුනා. දැන් ලැබෙන්නේ පහක් හෝ හයක් විතරයි." ඇනවුම් ප්‍රමාද වීම සම්බන්ධයෙන් විදෙස් රටවල සිටින පාරිභෝගිකයන්ගේ කනස්සල්ල පළ වී තිබේ. මාස හයක කාලයකට පසු තමා වෙත ඇනවුමක් ලැබීම සම්බන්ධයෙන් එක් පාරිභෝගිකයෙක් ඇය වෙත සතුට පල කර ඇත. අන්තර්ජාල පහසුකම් නවතා තිබුණු කාලයේ එවන ලද පණිවිඩයකට (මැසේජ්) පිළිතුරු ලබා නොදීම හේතුවෙන් තවත් පාරිභෝගිකයෙකු ප්‍රතිචාරය පළ කර තිබුනේ "තොලොංචි වෙලා පල" යනුවෙනි. "මෙහෙම ගියොත් තවදුරටත් මගේ ව්‍යාපාරය රැකේවී කියා මම හිතන්නේ නැහැ. මගේ මාසික වියදම රුපියල් 200,000 ට ලං වෙලා. මම කීයක්වත් හම්බ නොකළොත් මගේ සේවකයෝ හත් දෙනාට පඩි ගෙවන්නේ කොහොමද?" 24 හැවිරිදි බද්රුද් දූජා "නීති ශිෂ්‍යයෙක් වශයෙන් මම ව්‍යවස්ථාව, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ හරය, මූලික අයිතිවාසිකම් සහ නීතිය හරි හැටි ක්‍රියාත්මක වීම වැනි කාරණා පිළිබඳ ඉගෙන ගන්නවා. නමුත් මේවා හුදෙක් වචන පමණයි. අපිට පුද්ගල නිදහස නැති වෙමින් තිබෙනවා. සියලුම ශිෂ්‍යයන්ට සහ ගුරුවරුන්ට, නීතිය ඉගෙන ගැනීම විහිළුවක් බවට පත් වෙලා." බද්රුද් තමන් විසින් තෝරා ගන්නා ලද වෘත්තීය සම්බන්ධයෙන් පවතින මුලාවෙන් මිදෙමින් සිටී. "මිනිස්සු සමග කතා කිරීම කාලයක් අත්බෙහෙතක් වුණා. ඒත් දැන් කතා කිරීම නිසා හිරේ යන්න පුළුවන්. මාධ්‍ය වලට අදහස් දක්වපු මනුස්සයෙක් වෑන් රථයකට බලහත්කාරයෙන් ඇදල දාගත්ත විදිය කාශ්මීරයේ මානව හිමිකම් සම්බන්ධයෙන් උපදෙස් ලබා දෙන ආයතනයක පුහුණු වන්නෙකු වන මම වරෙක දුටුවා. අපේ අධ්‍යාත්මය විනාශ වෙමින් පවතිනවා. මේක සම්පූර්ණයෙන්ම බලාපොරොත්තු විරහිත තත්ත්වයක්. නීතිය පවත්වාගෙන යන අයට ඒ සඳහා පැඩියක් ගෙවනවා, ඒත්, ඒ අය විසින්ම ඊට හානි කරනවා දකින්න නෙමෙයි අපි නීතිය ඉගෙන ගත්තේ. මම දැන් වෙනත් රැකියාවක් සොයමින් ඉන්නේ." 29 හැවිරිදි මන්සූර් බට් මන්සූර්, ඉන්දියාවේ පාලක හින්දු ජාතිකවාදී භාරතීය ජනතා පක්ෂයේ මාධ්‍ය අංශයේ ප්‍රධානියාය. කාශ්මීර ප්‍රාන්තයට ලබා දී තිබූ විශේෂ බලතල අහෝසි කරනු ලැබුවේ පාලක භාරතීය ජනතා පක්ෂය ප්‍රමුඛ ආණ්ඩුව විසිනි. භාරතීය ජනතා පක්ෂයට එක් වීම නිසා තමන් සිය පවුලෙන් නෙරපා හැර ඇති බව ඔහු පවසයි. ඒ හේතුවෙන් තමන් "අපාගත නොවනු ඇති බව" ඔහු කියා සිටී. ඒ වෙනුවට තමන් කලාපයේ ජනයාට උපකාරයක් කරන්නේ යයි හැඟෙන බව ඔහු සඳහන් කරයි. "මගේ ඉලක්කය බලය හෝ මුදල් ඉපයීම නොව අන් අයගේ ජීවිත වෙනස් කිරීමයි. අපේ බාල පරපුර අවි අතට ගන්නවා, ඒත් ඒක විසඳුමක් නොවෙයි. කාශ්මීරයේදි මැරුණු අය මගෙත් සහෝදරයෝ, නමුත් ප්‍රචණ්ඩත්වය උත්තරයක් නොවෙයි." 35 හැවිරිදි ජාවෙඩ් අහ්මඩ් 'දල්' විල ශ්‍රීනගර් හි දර්ශනීය ස්ථාන අතරින් එකකි. සංචාරකයන් ඉහළ පහළ රැගෙන යන ජාවෙඩ් පුරා වසර විසි පහක් එහි ඔරු පදවන්නෙකු වශයෙන් ජීවිකාව ගෙන යයි. එය යහමින් මුදලක් ඉපයිය හැකි ජීවනෝපායකි. ඔහු එමගින් දිනකට රුපියල් පන්සියයක පමණ ආදායමක් ලබයි. "දැන් ජීවිතේ ගැට ගහගන්න මට එළවලු විකුනන්න වෙලා. ඒත් ලොක්ඩවුන් කරලා තියෙද්දී බඩු ගන්න මිනිස්සු කොහෙද?" ඔහු ප්‍රශ්න කරයි. සිය දරුවන්ගේ පාසල් ගාස්තු ගෙවීම පවා දුෂ්කර වී ඇති බව ඔහු කියා සිටී. "අපේ අනාගතය විනාශ වෙලා. සංචාරකයෝ බය නිසා මෙහෙ එන්නේ නැහැ. කාශ්මීරයේ හැමෝටම අමාරු කාලයක් මේක. ඒත් වැඩිම බලපෑම එල්ල වෙලා තියෙන්නේ සංචාරක කර්මාන්තයටයි," එක් ඔරු පදවන්නෙකුට රුපියල් 1,000 බැගින් ලබා දෙන බවට ආණ්ඩුව ප්‍රතිඥා දී තිබුන ද එය මාසික විදුලි බිල්පත ගෙවීමටවත් ප්‍රමාණවත් නොවන බව ජාවෙඩ් පවසයි. "මට කිසි බලාපොරොත්තුවක් නැති නිසා මම මේක දෙයියන්ට භාර දීල තියෙන්නේ." 12 හැවිරිදි ෆාලාහ් ශා "ඉන්දියාවේ අන් සෑම තැනම ඉන්න සිසු සිසුවියන් ඉදිරියේ, හොඳම අධ්‍යාපන අවස්ථා පවතිනවා. මට මූලික අධ්‍යාපනය පවා ලැබෙන්නේ අඩුවෙන්. මේ මොහොතේ අපට වැදගත් පාඩම් මග හැරෙනවා නම්, ඉස්සරහට තරගකාරී විභාග සමත් වෙන්නේ කොහොමද?" ෆාලාහ් ප්‍රශ්න කරන්නීය. "විද්‍යාව සහ ගණිතයට අදාළ මූලික පාඩම් මට අමාරුයි. ඉන්ටර්නෙට් නැති නිසා ඒවට උත්තර හොයන්න පුළුවන්කමකුත් නැහැ. දැන් ඉන්ටර්නෙට් තිබුනත් ස්පීඩ් එක හරිම අඩුයි. පොතක් කියවන්න හැදුවත් පාඩම් ගැන මූලික දැනුමක් නැති නිසා ඉන් ඵලක් වෙන්නේ නැහැ." සිය පාසල - ගුරුවරුන් සහ මිතුරු මිතුරියන් මතක් වෙන බව ඇය පවසන්නීය. "මම ගෙදරින් එලියට යන්නේ නැහැ. අවුරුද්දක් මම මෙතන හිර වෙලා. වෙන ප්‍රාන්තයක් අවුරුද්දක කාලයක් ලොක්ඩවුන් කරා නම් ශිෂ්‍ය ශිෂ්‍යාවෝ එළියට ඇවිත් උද්ඝෝෂණ කරාවි. ඔවුන් ගෙදරට වෙලා ඉන්න එකක් නැහැ. ඒත් අපිට උද්ඝෝෂණ කරන්න බැහැ. අපිව හිරේ දාන්න පුළුවන්." 43 හැවිරිදි සාජිද් ෆාරුක් සාජිද් හෝටල් හිමිකරුවෙකි. පරම්පරා තුනක ව්‍යාපාරික පවුල් පසුබිමකින් පැවත එන ඔහු පවසන පරිදී කාශ්මීරය තුළ අනාගතයක් නොමැත. ප්‍රාන්තය තුළ ඉන්දීය පාලනයට එරෙහිව සන්නද්ධ පිබිදීමක ආරම්භය සටහන් වූ 1990 සිට තමා දැක ඇති මරණ සහ ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා ගැන ඔහු මතකය අවදි කරයි. "මේ හෝටලය ගොඩ නගන්න පරම්පරා තුනක් ගත වුනා. නමුත් 1990 සිට අපි දිවි ගැට ගහගන්නවා විතරයි." ව්‍යාපාර පවත්වාගෙන යා නොහැකි මට්ටමකට පැමිණ ඇති බව ඔහු පවසයි. "මගේ හෝටලයේ විදුලිය පාවිච්චි කළත් නැතත් මම ඒ සඳහා රුපියල් 200,000 ක් ගෙවිය යුතුයි. ඊට අමතරව තවත් වියදම් තියෙනවා. මේ දේවල් හොඳ අතට හැරෙන බවක් මට පේන්න නැහැ. කාශ්මීරය හඬා වැළපෙන දේ, රටේ අනෙක් අයට ප්‍රීතිමත් සැමරිල්ලක්. රටේ අනෙක් අය සමරන දේ අපට දුකක්. සෑම දේම දේශපාලනීකරණය වෙලා. සෑම දෙයක් තුළම ගැටුමක්. ඉතින් කොහොමද ව්‍යාපාරයක් ගෙනයන්නේ?" 35 හැවිරිදි බිලාල් අහ්මඩ් බිලාල් කාශ්මීරයේ වෙසෙන පලතුරු ගොවියෙකි. පලතුරු ගොවිතැන කලාපයේ ප්‍රධාන කෘෂිකාර්මික ආදායම් අතරින් එකකි. කාලගුණික වෙනස්කම් සහ ලොක්ඩවුන් නීති නිසා තම ඉඩම ද විකුණා දමන තැනට වැඩ සිදුව ඇති බව ඔහු පවසයි. නොසිතූ පරිදී හටගත් හිම පතනය ඔහුගේ ඇපල් සහ පීච් ඵලදාවට හානි ගෙන දී තිබේ. ප්‍රමාණවත් තරම් කම්කරුවන් නොමැතිකම හමුවේ බෝගවලට අවශ්‍ය පොහොර ඉසීමට නොහැකිව අස්වැන්න අඩු වී ඇති බැවින් තත්ත්වය තවත් නරක අතට හැරී ඇත. "අපිට වැඩ නැතිව අවුරුද්දක් වෙනවා. ඇපල් නිෂ්පාදනයෙන් රුපියල් 10,000 ත් 150,000 ත් අතර මුදලක් උපයන්න පුළුවන්කම තිබුනා. ඒත් මේ අවුරුද්දේ මට උපයා ගන්න පුළුවන් වුණේ රුපියල් 30,000 ක් පමණයි. මගේ සහෝදරයා පීච් පෙට්ටි 1,200 නෙළුවා. ඒත් ගැනුම්කරුවෝ නැති නිසා ඉන් වැඩි හරියක් විසි කර දාන්න වුණා. මේ තත්ත්වය දිගටම පැවතුනොත් මට ඉඩම විකුණා දාන්න වේවි. මම වෙන වැඩක් දන්නේ නැහැ, මම වැඩිය ඉගෙන ගෙන නැහැ." 49 හැවිරිදි මොහොමඩ් සිදික් මොහොමඩ් මැටි කර්මාන්තයේ නිරතවන්නෙකි. අමුද්‍රව්‍ය සොයා ගත නොහැකි බැවින් ඔහුගේ රැකියාව අතරමග නැවතී තිබේ. ප්‍රදේශයෙන් බැහැර කොන්ත්‍රාත්කරුවන්ට වැලි ගොඩ දැමීමේ සහ ගල් කැඩීමේ බලපත්‍ර ලබා දීමට ප්‍රාන්ත ආණ්ඩුව මෑතකදී කටයුතු කිරීම නිසා මොහොමඩ් වැනි ප්‍රදේශයේ වෙසෙන දහස් ගණනකට වැඩ නැති විය. "ආණ්ඩුව පස් කැපීම තහනම් කර තිබෙනවා. ඒක අධිකරණ නියෝගයක් බව ඔවුන් කියනවා. ඒත් අවුරුදු ගානක් යනකම් මේ අධිකරණ කොහෙද තිබ්බේ? අපි වගේ දුප්පත් මිනිස්සුන්ගේ පවුල් ගැන මේ නඩුකාරයෝ හිතන්නේ නැද්ද? ඔවුන්ට ඕන අපි බඩගින්නේ මැරෙනවා දකින්නද? ලොක්ඩවුන් සීමා නිසා මගේ එක බඩුවක්වත් විකිණෙන්නේ නැහැ. මම මැටි බඩු අලුතෙන් හදන එක නැවැත්තුවා. ඒ වෙනුවට කුලී වැඩක් කරනවා." ඡායාරූප: අබිද් බට්, ජෙහන්ගීර් අලී විසින් සකසන ලද වාර්තාවක් ඇසුරෙනි. කාශ්මීරයට අදාළ තවත් පුවත්:

ඉන්දීය මහ මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ හින්දු ජාතිකවාදී භාරතීය ජනතා පක්ෂ නායක නරේන්ද්‍ර මෝඩි අගමැති ලෙස සඳුදා දිවුරුම් දීමට නියමිත බව භාරතීය පක්ෂය නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් කියා සිටියි.

භාරතීය ජනතා පක්ෂ නායක නරේන්ද්‍ර මෝඩි අගමැති ලෙස සඳුදා දිවුරුම් දීමට නියමිතයි මතභේදාත්මක දේශපාලන චරිතයක් වූ නරේන්ද්‍ර මෝඩි භාරතීය ජනතා පක්ෂය ඉතිහාස ගත ජයග්‍රහණයක් කරා මෙහෙයවූ අතර සඳුදා දිවුරුම් දීමෙන් අනතුරුව ආණ්ඩුවක් පිහිටුවීමට නියමිතයි. මැතිවරණ ජයග්‍රහණයෙන් පසු නරේන්ද්‍ර මෝඩි ඉන්දීය ජනපති ප්‍රනාබ් මුකර්ජී හමු වු අවස්ථාවේ භාරතීය ජනතා පක්ෂය ලද විශිෂ්ඨ ජයග්‍රහණයට ජනපතිවරයාගේ උණුසුම් සුබ පැතුම් හිමි වූ බවයි වාර්තා වන්නේ. මෙවර මැතිවරණයෙන් වැඩි බහුතර ආසන සංඛ්‍යාවක් දිනා ගැනීමත් සමග වසර තිහකට පසු වැඩි බහුතරයක් හිමි කර ගත් ප්‍රථම ඉන්දීය දේශපාලන පක්ෂය බවට පත්වීමට හින්දු ජාතිකවාදී භාරතීය ජනතා පක්ෂයට හැකි වීම විශේෂත්වයක්.

එල්ටීටීඊ සංවිධානයේ හිටපු සෙබළුන් සිවුදෙනකු ඉන්දියාවේ පැවැත්වීමට නියමිත දකුණු ආසියානු ක්‍රීඩා තරඟයේදී ඉලක්කයට වෙඩිතැබීමේ අංශයෙන් ශ්‍රී ලංකාව නියෝජනය කිරීම සඳහා තෝරාගෙන තිබෙන බව ක්‍රීඩා අමාත්‍යාංශය පවසයි.

'විශේෂයෙන්ම ඉලක්කකයට වෙඩි තැබීමේ තරඟාවලියට සහභාගි විය හැකි ක්‍රීඩකයන් හතර දෙනෙක් හඳුනා ගත්තා' දැනට පුනරුත්ථාපනය වෙමින් සිටින හිටපු එල්ටීටීඊ සංවිධානයේ සාමාජිකයන් අතරින් 135 දෙනකු පසුගියදා සුගතදාස ක්‍රීඩාංගනයේ පැවති පුහුණුවකට කැඳවූ බව බීබීසී සංදේශයට කියා සිටි අමාත්‍යංශයේ මාධ්‍ය ප්‍රකාශක හර්ෂ අබේකෝන් ශ්‍රී ලංකා ජාතික පුහුණු සංචිත නියෝජනය කිරීම සඳහා එයින් දහසය දෙනකු තෝරාගත් බව ද සඳහන් කළේය. "ඒ අය අතරින් විශේෂයෙන්ම ඉලක්කකයට වෙඩි තැබීමේ තරඟාවලියට සහභාගි විය හැකි ක්‍රීඩකයන් හතර දෙනෙක් හඳුනා ගත්තා," ඔහු පැවසීය. පිහිනුම් ක්‍රීඩාවෙන් සිවු දෙනකුද ක්‍රිකට් පන්දු යවන්නන් සිවු දෙනකුද සෙසු ක්‍රීඩාවලින් සිවු දෙනකුද ජාතික සංචිතවලට තෝරාගෙන තිබේ. කෙසේ වුවද හිටපු එල්ටීටීඊ සන්නද්ධ සාමාජිකයන් ශ්‍රී ලංකා ජාතික කණ්ඩායම්වලට ඇතුලත් වූ පළමු වතාව මෙය නොවන බවද ක්‍රීඩා අමාත්‍යාංශය පවසයි. "එල්ටීටීඊ සංවිධානයේ හිටපු ආබාධිත සෙබළුන් වගේම ශ්‍රී ලංකා හමුදාවේ ආබාධිත සෙබළුන්ගෙන් සමන්විත ජාතික කණ්ඩායමක් තමා ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික ආබාධිත වොලිබෝල් කණ්ඩායම," හර්ෂ අබේකෝන් වැඩිදුරටත් සඳහන් කළේය.

දූෂණ චෝදනා එල්ල වූ පුද්ගලයන්ට එරෙහිව නීතිය ක්‍රියාත්මක වීම දේශපාලන පළිගැනීමක් වන්නේ කෙසේදැයි අග්‍රාමාත්‍ය රනිල් වික්‍රමසිංහ ප්‍රශ්න කරයි.

වත්මන් යහපාලන ආණ්ඩුව තුළ එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ මෙන්ම ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේද මැති ඇමතිවරුන් සිටින බැවින් දේශපාලන පළිගැනීම් සිදු කිරීම ප්‍රායෝගික නොවන බව අගමැතිවරයා කියා සිටියේ කුරුණෑගල පැවති එක්සත් ජාතික පක්ෂ සමුළුවක් අමතමිනි. "අපි පළිගන්න ගියොත් ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයෙන් ඒ ඇමතිවරු කෑ ගහනවා. අපේ සාමාජිකයන්ගෙන් පළිගන්න ආවොත් අපි කෑ ගහනවා. ජේවීපී එකෙන් පළිගන්නද? ඒ අය පාර්ලිමේන්තුවේ කෑ ගහනවා," අගම්තිවරයා පැවසීය. "කාගෙන්ද පළිගන්නේ? පළිගන්න බැහැ." දේශපාලන පළිගැනීම් සිදු කරන බවට ආණ්ඩුවට චෝදනා කරන පිරිස්වලට පොදු සටන් පාඨයක් නොමැති බවත් දූෂණ චෝදනා එල්ල වන පුද්ගලයන් සිර භාරයට නොගන්නා ලෙස හඬ නැගීම ඔවුන්ගේ එකම සටන් පාඨය වී ඇති බවත් අගමැතිවරයා වැඩිදුරටත් කියා සිටියේය.

අපරාධ විමර්ශන දෙපාර්තමේන්තුවේ හිටපු අධ්‍යක්ෂ, ජ්‍යෙෂ්ඨ පොලිස් අධිකාරී ශානි අබේසේකරට එරෙහිව ව්‍යාජ පැමිණිල්ලක් ගොනුකරන මෙන් පොලිස් නිලධාරියෙකු ලෙසින් හඳුන්වාගත් පුද්ගලයෙක් තමන්ගෙන් ඉල්ලීමක් කළ බව විදේශගත ශ්‍රී ලාංකික කාන්තාවක් පවසයි.

"කතා කරපු කෙනා මගෙන් ඇහුව මිස් ඔයා රවි වෛද්‍යලංකාරට විරුද්ධව පැමිණිල්ලක් කරලා තියෙනව නේද? කියල," දැනට ස්වීඩනයේ වාසය කරන චාමලී මදනායක බීබීසී සිංහල සේවය සමඟ කියා සිටියාය. "මම කීව ඔව් කියල. ඊට පස්සේ ඇහුව පැමිණිල්ල කළේ කාටද කියල. මම කීව ශානි අබේසේකරටයි, ඒ වෙනකොට රහස් පොලිසියේ ප්‍රධානියා රවි සෙනෙවිරත්නටයි කියල," ඇය විස්තර කළාය. "ඊට පස්සේ එකපාරටම මට කියනවා 'මිස් ට පුලුවන්ද අපිට පැමිණිල්ලක් දාන්න ශානි අබේසේකර ඒ පැමිණිල්ල යට ගැහුවා කියල.' මම කෙලින්ම බෑ කිවුව. මම කිවුව මම දැනට දාල තියන පැමිණිලි ටික ඉස්සෙල්ල ඔයාල විසඳන්න කියල." තමන් එකහෙලාම එය ප්‍රතික්ෂේප කළ පසු අදාළ පුද්ගලයා දුරකථනය විසන්ධි කළ බවද චාමලී මදනායක පවසන්නීය. පසුව ඇය එම අංකයට (0112551086) යළිත් දුරකතන ඇමතුමක් ගත්විට ඇමතුමට පිළිතුරු දුන් ආරක්ෂක නිලධාරියෙක් පවසා තිබෙන්නේ එය ස්වදේශ කටයුතු දෙපාර්තමේන්තුවට අයත් දුරකථන අංකයක් බවය. ඒ පිළිබඳව බීබීසී සිංහල සේවය කළ විමසීමකදී අදහස් දැක්වූ මහජන ආරක්ෂාව සම්බන්ධ අමාත්‍ය සරත් වීරසේකර කියා සිටියේ, එවැනි "ඕපා දූප" සහ "ගොසිප්" තමන් විශ්වාස නොකරන බවය. කෙසේ වුවත්, සාක්ෂි සහිතව ලිඛිතව එවැනි පැමිණිල්ලක් ඉදිරිපත් කළහොත් "අනිවාර්යෙන්ම පරීක්ෂා කරන" බව ද අමාත්‍යවරයා පැවසීය. රවී වෛද්‍යාලංකාරට එරෙහිව පැමිණිල්ලක් එවක පොලිස් මූල්‍ය අපරාධ කොට්ඨාසයේ ප්‍රධානියා වූ ජ්‍යෙෂ්ඨ නියෝජ්‍ය පොලිස්පති රවී වෛද්‍යාලංකාර ගෙන් තමන්ට මුහුණ දීමට සිදු වූ අතවරයක් සම්බන්ධයෙන් චාමලී මදනායක විසින් 2018 වසරේ සිට එවක පොලිස්පති පූජිත ජයසුන්දර ඇතුළු පොලිස් බලධාරීන් කිහිපවරක්ම දැනුවත් කර තිබෙන නමුත් ඇයට සිය පැමිණිල්ල ගොනුකිරීමට අවස්ථාව ලැබී තිබෙන්නේ 2019 මාර්තු 11 වෙනිදාය. "පැමිණිල්ල භාරගත්තේ ශානි අබේසේකර විතරයි. සර්ව සාධාරණ විදියට එයාල පැමිණිල්ල භාරගත්ත," චාමලී මදනායක කියා සිටියාය. 2019 නොවැම්බර් මාසයේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපති පදවියට පත් වී සතියක් ඇතුළත ජ්‍යෙෂ්ඨ පොලිස් අධිකාරී ශානි අබේසේකර අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ සිට ගාල්ලේ නියෝජ්‍ය පොලිස්පතිවරයාගේ පුද්ගලික සහායකවරයා ලෙසින් මාරු කිරීම මහත් ආන්දෝලනයකට ද ලක්විය. බීබීසී පුවත් සේවයේ අන්බරාසන් එතිරාජන් පවසන පරිදි, එය පැහැදිලි ලෙස ම ඔහු සේවයෙන් පහත දැමීමක් විය. ඒ වනවිට ඔහු චාමලී මදනායක ගේ පැමිණිල්ල සම්බන්ධයෙන් ද විමර්ශන පවත්වමින් සිටි බව ඒ අවස්ථාවේ අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ ප්‍රධානියා වූ ජ්‍යෙෂ්ඨ නියෝජ්‍ය පොලිස්පති (විශ්‍රාමික) රවි සෙනෙවිරත්න බීබීසී සිංහල සේවය සමඟ පැවසීය. "මම දාපු කිසිම පැමිණිල්ලක් ගැන සාධාරණ විමර්ශනයක් නොකළ නිසා මට පොලිසිය ගැන විශ්වාසය සම්පූර්ණයෙන්ම බිඳ වැටිලා තිබුණේ," චාමලී මදනායක පවසන්නීය. "පොලිසියෙන් සාධාරණයක් වෙනවා කියල මට විශ්වාසයක් තිබුණේ ශානි අබේසේකරයි, රවි සෙනෙවිරත්නයි ගැන විතරයි." කාන්තාවක් එවැනි පැමිණිල්ලක් ඉදිරිපත් කර තිබෙන බව එවක පොලිස් මාධ්‍ය ප්‍රකාශකවරයා වූ පොලිස් අධිකාරී රුවන් ගුණසේකර 2019 ඔක් 25 මාධ්‍ය හමුවකදී සඳහන් කර තිබුණි. ශානි අබේසේකර අත්අඩංගුවට ශ්‍රී ලංකාවේ කීර්තිමත්ම රහස් පරීක්ෂකවරයෙකු වන ජ්‍යෙෂ්ඨ පොලිස් අධිකාරී ශානි අබේසේකර රිමාන්ඩ් බන්ධනාගාරගත කෙරුණේ 2014 වසරේදී හිටපු නියෝජ්‍ය පොලිස්පති වාස් ගුණවර්ධනට එරෙහිව පවතින නඩු කටයුත්තකට අදාළ අධිකරණ කටයුත්තක් සඳහා ව්‍යාජ සාක්ෂි ලබා දීමේ චෝදනාව යටතේ අත්අඩංගුවට ගැනීමෙන් අනතුරුවය. ඔහු එසේ අත්අඩංගුවට ගනු ලැබුවේ, බම්බලපිටිය ප්‍රදේශයේ පදිංචි කෝටිපති ව්‍යාපාරිකයකු වූ මොහොමඩ් ෂියාම් සුදු වෑන් රථයකින් පැහැරගෙන ගොස් ඝාතනය කිරීම පිළිබඳ නඩුවේ පැමිණිල්ලේ සාක්ෂිකරුවෙකු වූ පොලිස් පරීක්ෂක ඉරෝෂ් විල්වලආරච්චි විසින් කරන ලද පැමිණිල්ලක් මත පදනම්වය. ඉන් අනතුරුව මහර බන්ධනාගාරයේ රිමාන්ඩ් භාරයේ සිටියදී කෝවිඩ්-19 ආසාදිත වූ ජ්‍යෙෂ්ඨ පොලිස් අධිකාරී ශානි අබේසේකර, ජාතික මානව හිමිකම් කොමිසම විසින් දෙවතාවක්ම බන්ධනාගාර කොමසාරිස්වරයාට කරන ලද සිහි කැඳවීම්වලින් අනතුරුව කොළඹ IDH රෝහලට ඇතුළත් කර තිබේ. ඉරෝෂ් විල්වලආරච්චිගෙන් 'විවාහ යෝජනාවක්' ශානි අබේසේකරට විරුද්ධව පැමිණිල්ල ගොනු කළ පොලිස් පරීක්ෂක ඉරෝෂ් විල්වලආරච්චි පසුගිය වසරේ තමන්ට විවාහ යෝජනාවක් ගෙන ආ බව චාමලී මදනායක පවසන්නීය. "මම හොයල, බලල එකඟ වුණා. 2019 මාර්තු 22 අපි බඳින්න හිටියේ." එහෙත් ඔහුගේ අභිලාෂය වූයේ තමන්ගේ පිහිටෙන් විදේශගතවීම බව වැටහුණ බැවින් අවසාන මොහොතේ ඔහු සමඟ විවාහවීමෙන් වැළකුණු බව ද ඇය බීබීසී සිංහල සේවය සමඟ කියා සිටියාය. සුගත් මෙන්ඩිස්ට 'බොරු සාක්කි දෙන්න කියලා' අත්අඩංගුවට ගන්නා ලද සැකකරුවන් සම්බන්ධයෙන් "ගොතන ලද සාක්ෂි" රැස්කිරීමට උත්සහ කරන බවට මීට ඉහතදී ද පොලිසියට චෝදනා එල්ලවිය. ශානි අබේසේකර "කොටුවන ආකාරයට" සාක්ෂි ලබාදෙන මෙන් කොළඹ අපරාධ කොට්ඨාසයේ ඉහළ නිලධාරියෙක් තමන්ට බලපෑම් කළ බව, හිටපු රහස් පරීක්ෂකවරයෙකු වන උප පොලිස් පරීක්ෂක සුගත් මෝහන් මෙන්ඩිස් ගම්පහ මහේස්ත්‍රාත්වරයා හමුවේ විශේෂ ප්‍රකාශයක් කරමින් සඳහන් කළයි මාධ්‍ය වාර්තාවල දැක්විණ. ඔහු වෙනුවෙන් පෙනී සිටි නීතිඥ චමින්ද අතුකෝරල අධිකරණය හමුවේ කරුණු දක්වමින්, කොළඹ අපරාධ කොට්ඨාසයට භාරවූ තම සේවාදායකයාගෙන් ප්‍රකාශ ලබා ගන්නා අවස්ථාවේ එහි සහකාර පොලිස් අධිකාරි "නෙවිල්" නමැති නිලධාරියෙකු ඔහුට බලපෑම් කර ඇති බව සඳහන් කර තිබුණි. මේ අතර, උප පොලිස් පරීක්ෂක සුගත් මෙන්ඩිස් මේ වන විට කොරෝනාවෛරස රෝග ලක්ෂණවලින් පෙළෙන නමුත්, ඔහුට අවශ්‍ය නිසි වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර හෝ කිසිදු ඖෂධයක් වත් ලබා දී නොමැති බව නීතිඥ චමින්ද අතුකෝරල දෙසැම්බර් 07 වෙනි දින ජාතික මානව හිමිකම් කොමිසමට ලිපියකින් දන්වා තිබුණි. මේ අතර ට්විටර් ඔස්සේ නිවේදනයක් නිකුත්කරන ඇම්නෙස්ටි ජාත්‍යන්තරය, උප පොලිස් පරීක්ෂක සුගත් මොහාන් මෙන්ඩිස්ට රෝහලකින් ප්‍රතිකාර ගැනීමට අවස්ථාව සලසන මෙන් ආණ්ඩුවෙන් ඉල්ලා සිටියි. උප පොලිස් පරීක්ෂකවරයාගේ පවුලේ සාමාජිකයන්ගේ ඉල්ලීම්වලට පිටු පා, ඔහු දුෂ්කර ප්‍රදේශයක පිහිටි සිරකරුවන්ට ප්‍රතිකාර කරන මධ්‍යස්ථානයකට යවා ඇතැයි ඔහුගේ නීතිවේදියා පවසන බව ද නිවේදනයේ දැක්වේ. පසුගිය අගෝස්තුවේ දී ඔහු අත්ඩංගුවට ගනු ලැබුවේ, ශානි අබේසේකරට එරෙහිව ව්‍යාජ සාක්ෂි ලබාදෙන මෙන් කරන ලද බලපෑම් ප්‍රතික්ෂේප කිරීම හේතුවෙන් බව ඇම්නෙස්ටි ජාත්‍යන්තරයේ දකුණු ආසියානු කටයුතු පිළිබඳ පර්යේෂිකා, නීතිවේදිනී ත්‍යාගි රුවන්පතිරණ ද සඳහන් කොට තිබුණි. දෙසැම්බර් 09 වන දින ඔවුන් දෙදෙනාට ඇප ලබාදීම අධිකරණය විසින් ප්‍රතික්ෂේප කරන ලදි. නීතිපතිගෙන් ප්‍රතිචාරයක් නෑ නීතිපතිවරයා ශානි අබේසේකර සහ සුගත් මෙන්ඩිස් ට ඇප ලබාදීමට දැඩි විරෝධයක් පළ කරන්නේ මන්දැයි විමසීම පිණිස නීතිපතිවරයාගේ ප්‍රකාශිකා, රජයේ නීතිවේදිනී නිශාරා ජයරත්න ඇමතීමට බීබීසී සිංහල සේවය කිහිප වතාවක්ම දැරූ උත්සාහය සාර්ථක නොවීය. ඒ සම්බන්ධයෙන් ඇය වෙත ලිඛිතව යැවූ විමසීම්වලට ද මෙතෙක් පිළිතුරක් ලැබී නැත. නීතිපතිවරයා ගේ ස්ථාවරය සම්බන්ධයෙන් ඔහුගේ ප්‍රකාශිකා, රජයේ නීතිවේදිනී නිශාරා ජයරත්න වෙත යොමු කළ ප්‍රශ්නවලට මෙතෙක් ප්‍රතිචාරයක් ලැබී නැත අමාත්‍ය සරත් වීරසේකරගේ ප්‍රතිචාරය පොලිසියට එල්ලවන මේ චෝදනා පිළිබඳව වැඩිදුර කරුණු විමසීම පිණිස පොලිස් ප්‍රකාශක, නියෝජ්‍ය පොලිස්පති අජිත් රෝහණ ඇමතීමට බීබීසී සිංහල සේවය දැරූ උත්සාහය සාර්ථක නොවීය. මේ අතර අමාත්‍ය සරත් වීරසේකර පවසන්නේ, ගොතන ලද සාක්ෂියක් ලබාදෙන මෙන් පොලිස් පරීක්ෂක සුගත් මෙන්ඩිස් පවසා තිබෙන්නේ නම් ඒ ගැන "අනිවාර්යයෙන්ම" පරීක්ෂණ පවත්වන බවය. "පොලිස් නිලධාරීන්ගේ සුබසාධනය ගැන කටයුතු කරනවා වගේම පොලිසිය අපකීර්තියට පත්කරන නිලධාරීන් ගැනත් මම හොයල බලල පියවර ගන්නවා," අමාත්‍යවරයා පැවසීය. "පොලිස් නිලධාරීන්ගේ සුබසාධනය ගැන කටයුතු කරනවා වගේම පොලිසිය අපකීර්තියට පත්කරන නිලධාරීන් ගැනත් මම හොයල බලල පියවර ගන්නවා" ශානි අබේසේකර සහ නිශාන්ත කන්දප්පා යන නිලධාරීන් දෙදෙනා ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂට එරෙහිව සාක්ෂි ලබාගැනීමට උත්සහ කර ඇතැයි සාක්ෂි තිබෙන නමුත්, චාමලී මදනායක එල්ල කරන චෝදනාව "ගොසිප්" බව පවසන අමාත්‍යවරයා එය විග්‍රහ කළේ "කිසිම පදනමක් නැති චෝදනාවක්" ලෙසිනි. "කිසිම සාක්කියක් නැතුව බුද්ධි නිලධාරීන් අත්අඩංගුවට ගත්ත ඒ නිලධාරීන්ට නඩු දාලවත් නෑ." එහෙත් කොළඹ දී තරුණයන් පිරිසක් පැහැරගෙන යාම සම්බන්ධයෙන් බුද්ධි නිලධාරීන්ට එරෙහිව නඩු පවරා තිබෙන බව පෙන්වා දුන් විට අමාත්‍යවරයාගේ ප්‍රතිචාරය වූයේ "ඒ පස්සේ කාලෙක නේ," යනුවෙනි. මේ පිළිබඳව වැඩිදුර කරුණු විමසා බ්‍රහස්පතින්දා (දෙසැම්බර් 10) දැනුම් දෙන බව අමාත්‍යවරයා සඳහන් කළේය. කෙසේ වුවත් අමාත්‍යවරයා ඇමතූ විට අය වැය විවාදයට සහභාගි වෙමින් සිටින බැවින් ඔහු කාර්ය බහුල බව දැනගැනීමට ලැබිණ. හිජාස් හිස්බුල්ලා පසුගිය අප්‍රේල් 15 වෙනි දින සිට ත්‍රස්ත විරෝධී පනත යටතේ අත්අඩංගුවේ පසුවන මානව හිමිකම් නීතිවේදී හිජාස් හිස්බුල්ලා ට එරෙහිව ව්‍යාජ සාක්ෂි ලබා දෙන මෙන් බලපෑම් කළ බවට ද පොලිසියට චෝදනා එල්ල වී ඇත. පොලිසිය තමන්ට එසේ බලපෑම් කළ බව පවසමින් දරුවන් කිහිප දෙනෙකුගේ දෙමාපියන් අභියාචනාධිකරණයට පෙත්සම් ගොනු කරනු ලැබ තිබේ. නීතිවේදී හිජාස් හිස්බුල්ලා මද්රාසා පාසලක විදුහල්පති බවටත්, පාස්කු ප්‍රහාරයේ මහ මොලකරු වූ සහ්රාන් හෂීම් එහි පැමිණ දේශන පැවැත්වූ බවටත් හදිසියේම මාධ්‍ය වාර්තා පළවිය. එම පාසලේ ඉගෙනුම ලබන සිසුවෙක් මහේස්ත්‍රාත්වරයෙකු ඉදිරියේ කරන ලද බව පැවසෙන රහසිගත ප්‍රකාශයක් ද එම මාධ්‍ය වාර්තාවලට ඇතුළත් විය. එහෙත් එසේ රහසිගත ප්‍රකාශයක් කළේ නම් එය මාධ්‍ය වෙත ලැබුණේ කෙසේ දැයි ඔහුගේ පවුලේ සාමාජිකයෝ ප්‍රශ්න කරති. අධිකරණයට ඉදිරිපත් නොකොට මාස අටකට ආසන්න කාලයක් නීතිවේදී හිජාස් හිස්බුල්ලා අත්අඩංගුවේ රඳවා තබාගැනීම සම්බන්ධයෙන් දෙස්, විදෙස් මානව හිමිකම් සංවිධාන බරපතල අවධානය පළ කොට තිබිණ. කියවන්න:

විල්පත්තු ජාතික වනෝද්‍යානය තුළ හෙක්ටයාර 22000ක් හෙළිපෙහෙලි කර නිවාස හා පල්ලි තැනූ බවට බොදු බල සේනා සංවිධානය කරන ප්‍රකාශ අසත්‍ය බව අමාත්‍ය රිෂාර්ඩ් බදුර්දීන් පවසයි.

වන ජීවී දෙපාර්තමේන්තුවේ සහකාර අධ්‍යක්ෂකවරයෙකු හා මුසල්ලි ප්‍රාදේශීය ලේකම්වරයා සහභාගී වූ මාධ්‍ය සාකච්ඡාවකදී යි අමාත්‍යවරයා මෙම අදහස් පළ කළේ. නමුත් වනෝද්‍යානය තුළ කුඩාරම් ගසා ගෙන අනවසරයෙන් පවුල් හැත්තෑ තුනක් ජිවත් වන බව අමාත්‍යවරයා පිළිගත්තේය. ‘ඒ පවුල් 73ට අයත් ඉඩම් නාවික හමුදා කදවුර තුළ තියෙනවා, මාසෙකට පෙර ඒ ජනතාව ඇවිල්ල මෙතන පොඩි කුඩාරම් හදාගෙන ඉන්නවා, ඒක වැරදියි, ඒක ඒ ජනතාවට කියල තියෙනවා, අභයභූමියක් තුළ කාටවත් පදිංචි වෙන්න අයිතියක් නැහැ, ඒ කරණය හොයා බලා ප්‍රාදේශීය ලේකම් තුමා දිසාපතිතුමා ඒ මිනිසුන්ට තැනක් දීල පදිංචි කරවන්න ඕනේ’ අමාත්‍ය රිෂාර්ඩ් බදුර්දීන් පැවසීය. බොදු බල සේනා සංවිධානය සමග විවාදයකට යාමට තමන්ට අවශ්‍යතාවක් නොමැති බව පැවසූ අමාත්‍යවරයා ඔවුන් කළ අසත්‍ය ප්‍රකාශ සම්බන්ධයෙන් ඉදිරි දින කිහිපයේ දී ඔවුන්ට එරෙහිව නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග ගන්නා බවද කියා සිටියේය.

ඇපල් ඉලෙක්ට්‍රොනික නිෂ්පාදන අලෙවිසැලකට ඇතුළු වූ ප්‍රංශ ජාතිකයකු විසින් එහි තිබූ ජංගම දුරකථන ඇතුළු උපාංග රැසකට අලාභ හානි සිදු කරනු ලැබ තිබේ.

ඝන ලෝහ බෝලයක් යොදා ගනිමින් කෝපයට පත් පුද්ගලයා විසින් 'iPhone' ජංගම දුරකථන සහ ලැප්ටොප් පරිගණකයක් විනාශ කරනු ලබන ආකාරය වීඩියෝ දර්ශනවල දැක ගත හැක. ප්‍රංශයේ ඩීජෝ නුවර පිහිටි ඇපල් ඉලෙක්ට්‍රොනික නිෂ්පාදන අලෙවිසැලේ ආරක්ෂකයන්ගෙන් බේරී පළා යාමට තැත් කළ ඉහත කී පුද්ගලයා අත්අඩංගුවට ගනු ලැබ තිබේ. ඉහත කී සිදුවීම සම්බන්ධයෙන් ප්‍රතිචාර දැක්වීම ප්‍රතික්ෂේප කරමින් ඇපල් සමාගම කියා සිටියේ ප්‍රංශ බලධාරීන් ඒ පිළිබඳ පරීක්ෂණ පවත්වන බවයි.

ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් වාතාවරණය සහ විශේෂයෙන්ම දෙමළ ජනතාවගේ ඉරණම සම්බන්ධයෙන් තමිල්නාඩු ප්‍රාන්තයේ මතු වී තිබෙන ආන්දෝලනය හමුවේ පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩල නායක සමුළුව වර්ජනය කිරීමට ඉන්දීය අගමැතිවරයා තීරණය කොට ඇති බව බලධාරීහු පවසති.

අගමැතිවරයා සිය තීරණය ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ වෙත දැනුම් දී තිබෙන බව පැවසේ විදේශ අමාත්‍ය සල්මාන් කුර්ශීඩ් තමන් නියෝජනය කරමින් සමුළුවට සහභාගි වන බව අගමැති මන්මෝහන් සිං දැනටමත් ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ වෙත දැනුම් දී ඇති බවයි, ඉන්දීය ජනමාධ්‍ය වාර්තා කරන්නේ. අගමැතිවරයාගේ තීන්දුව නිළ වශයෙන් සඳුදා ප්‍රකාශයට පත් කෙරෙනු ඇතැයි අපේක්ෂිතයි. මන්මෝහන් සිං ගේ තීරණය සනාථ කෙරුණහොත්, කැනඩාවේ අගමැති ස්ටීවන් හාපර්ගෙන් අනතුරුව සමුළුව වර්ජනය කරන බව නිවේදනය කළ දෙවැනි රාජ්‍ය නායකයා ඔහුයි. සමුළුව වර්ජනය කරන මෙන් තමිල්නාඩුවේ දේශපාලන නායකයන්ගෙන් අගමැතිවරයාට ප්‍රබල බලපෑම් එල්ල වූ නමුත්, එවැනි වර්ජනයක් මගින් ශ්‍රී ලංකාව කෙරෙහි තවදුරටත් සිය ආධිපත්‍යය තහවුරු කර ගැනීමට කලාපීය බලවතා වන චීනයට අවස්ථාව සැලසෙනු ඇති බව වර්ජනයට එරෙහි ක්‍රියාධරයන්ගේ මතය වී තිබුණි. ඉන්දීය අගමැතිවරයාගේ වර්ජනය පිළිබඳව ප්‍රතිචාරය පළ කරන ශ්‍රී ලංකා විදේශ අමාත්‍ය ජීඑල් පීරිස්, ඒ මගින් සමුළුවේ සාර්ථකත්වයට කිසිදු බලපෑමක් අත් නොවනු ඇති බව කියා සිටියේය. අමාත්‍යවරයා ඒ බව කියා සිටියේ, හම්බන්තොටදී අද ආරම්භ වූ පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලීය තරුණ සමුළුවේදී මාධ්‍යවේදීන් මතු කළ ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු දෙමින්.

චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග හිටපු ජනාධිපතිනිය ගේ ගමන් බිමන් හෝ වැඩකටයුතු රජයේ ආරක්ෂක අංශ විසින් නිරීක්ෂණය කරන බවට නැගෙන චෝදනා ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලය විසින් ප්‍රතික්ෂේප කොට තිබේ.

ජනාධිපතිනි චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග එසේ නිරීක්ෂණයන් සිදු කෙරෙන බව සඳහන් කරමින් හිටපු ජනාධිපතිනිය විසින් ලිපියක් ජනාධිපතිවරයා වෙත යවා ඇති බව අන්තර් ජාල වෙබ් අඩවි සහ මුද්‍රිත මාධ්‍ය වල පළවී තිබිණ. අද, බ්‍රහස්පතින්දා නිවේදනයක් නිකුත් කළ ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලය ස්ථිර වශයෙන් ප්‍රකාශ කර සිටියේ ජනාධිපති ආරක්ෂක බලධාරීන් හෝ ජනාධිපති කාර්යාලය හෝ එවැනි කිසිදු ආරක්ෂක නිරීක්ෂණ කාර්යයක යෙදී නැති බව යැයි ජනාධිපති මාධ්‍ය ප්‍රකාශක මොහාන් සමරනායක සංදේශයට පැවසුවේය. චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංග ජනාධිපතිනිය ගැන හෝ ඇගේ ආධාර කරුවන් ගැන හෝ එසේ නිරීක්ෂණ කටයුතු සිදු කර නැති බව එහි සඳහන් කොට ඇති බවත් ඔහු ප්‍රකාශ කළේය. ඇගේ ලිපියට දීර්ඝ පිළිතුරක් යවන බවත් එම නිවේදනයේ සඳහන් වන බවයි ජනාධිපති මාධ්‍ය ප්‍රකාශක මොහාන් සමරනායක ප්‍රකාශ කළේ.

මහත් ප්‍රසිද්ධියට හේතු වූ ලිංගික අඩන්තේට්ටමක් පිළිබඳව කටයුතු කළ ආකාරය සම්බන්ධ විවේචන වලින් පසු ඉන්දියාවේ මුල් පෙලේ පුවත් සඟරාවක කළමනාකාර කතුවරිය ඉල්ලා අස් වී තිබේ.

ශෝමා පවසන්නේ ඇය නිර්දෝෂී බවයි තෙහෙල්කා සඟරාවේ පුරෝගාමී කතුවර තරූන් තේජ්පාල් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා තොරතුරු යටපත් කිරීමට හවුල් වූ බවට එල්ල වන චෝදනා ශෝමා චෞද්රි ප්‍රතික්ෂේප කරන්නීය. කර්තෘ මණ්ඩලයේ තරුණ කාන්තාවකට ලිංගික අතවර කිරීමේ චෝදනා නගනු ලැබු කතුවරයාට එරෙහිව මේ වන විට පොලිස් පරීක්ෂණයක් පැවැත්වේ. කාන්තා හිංසනය, ලිංගිකත්වය මුල් කොට වෙනස්කම් පෑම හා මුල්‍ය වංචා පිලිබඳ දැඩි විවේචනාත්මක ගවේෂණාත්මක වාර්තා සම්බන්ධයෙන් තෙහෙල්කා සඟරාව ප්‍රසිද්ධියක් උසුලයි.

''නත්තල් කියන්නේ අපේ අතට කීයක් හරි වැඩිපුර ලැබෙන කාලයක්. නමුත් ගිය අවුරුද්දේ පටන් අපට නත්තලක් නැහැ . ගිය අවුරුද්දේ පාස්කු ප්‍රහාරය. මේ අවුරුද්දේ කොරෝනා. මේ දෙකෙන්ම වැඩිපුර අසරණ වුනේ අපේ කර්මාන්තයේ නිරත කම්කරුවන්"

රතිඤ්ඤා කර්මාන්තයේ නිරත මීගමුවේ කිඹුලාපිටියේ කම්කරු කාන්තාවක් වන මේරියන් පෙරේරා මේවනවිට රතිඤ්ඤා කර්මාන්තය වැටී ඇති තත්ත්වය කියාසිටියේ එවැනි වදන් සමූහයකිනි. මේරියන් පෙරේරා ශ්‍රී ලංකාවට රතිඤ්ඤා කර්මාන්තය හඳුන්වා දුන් ඒමිස් පෙරේරා ගේ ඥාති මිණිපිරියකි. රටේ පැවති තත්ත්වයන් හේතුවෙන් පසුගිය වසර දෙකකට ආසන්න කාලය තුළ දේශීය කර්මාන්තයක් වන රතිඤ්ඤා කර්මාන්තයත් බලවත් පිරිහීමකට ලක්ව පවතී. අද පවතින වසංගතය හමුවේ උත්සව සැමරුම් මහජන සෞඛ්‍යයට හානිකර නමුත් මේ කතාවේ තවත් නොපෙනෙන පැත්තක් වන්නේ රතිඤ්ඤා කර්මාන්තයෙන් යැපෙන විශාල පිරිසකගේ දෛනික ජීවිතය කනගාටුදායක අඩියකට වැටී තිබීමය. රතිඤ්ඤා ලංකාවට පැමිණ වසර සියයක් සපිරෙයි. එදා සිට අද දක්වා ලොකු කුඩා කාටත් රතිඤ්ඤා සමීප වී ඇත්තේ උත්සව අවස්ථා සදහා නැතිවම බැරි අංගයක් ලෙසිනි. එහෙත් කොරෝනා වසංගතය හේතුවෙන් උත්සව සැණකෙළි සීමාවීමත් සමඟ රතිඤ්ඤා කර්මාන්තය බලවත් පසුබෑමකට ලක්ව ඇත. භාණ්ඩ සූදානමින් ඇතත් ගනුදෙනුකරුවන් හිඟ කිඹුලාපිටියේ ගිනිකෙළි වෙළෙඳසලක් රතිඤ්ඤා සහ වෙනත් ගිනි කෙළි නිමැවුම් ගැන ඇසූ පමණින් සිහියට එන්නේ මිගමුව කිඹුලාපිටිය ප්‍රදේශයයි. කිඹුලාපිටිය එතරම්ම මේ ගිනි කෙළිවලට සුවිශේෂී භූමියකි. උත්සව සමයකදී කිඹුලාපිටිය ගම්මානයට ඇතුලු වන්නෙකුගේ නෙතට පළමුව ලක්වන්නේ පාර දෙපස දකින්නට ලැබෙන විසිතුරු රතිඤ්ඤා හා ගිනිකෙළි කම්හල් හා වෙළෙඳසල් සමූහයයි. නමුත් මෙවර එහි එවැනි තත්ත්වයක් දකින්නට නොමැති අතර පාරම්පරික ගිනිකෙළි වෙළෙඳුන් සිය නිෂ්පාදන සුළු වශයෙන් අලෙවිය සඳහා තබා තිබෙනු පෙනෙයි. රතිඤ්ඤා ,අහස් කූරූ, නිලා, බඹර චක්‍ර , මල් වෙඩි කලින් කිඹුලාපිටිය ග්‍රාමයේ රතිඤ්ඤා හා ගිනි කෙළි නිෂ්පාදනය නොකරන නිවසක් සොයා ගැනීමට නොහැකි තරම් විය. සෑම නිවසකම මෙන් ඉතා සුළුවෙන් හෝ රතිඤ්ඤා නිෂ්පාදන කටයුතු සිදු කෙරෙමින් පැවතිණි. උත්සව සමයක් ආරම්භ වීමත් සමග ගිනිකෙළිවලට ඉහළ ඉල්ලුමක් වූයෙන් එය රතිඤ්ඤා නිෂ්පාදකයන් අතිශයින්ම කාර්යබහුල වූ කාලපරිච්ඡේදයක් විය. රතිඤ්ඤා ,අහස් කූරූ, නිලා, බඹර චක්‍ර, මල් වෙඩි ආදී විසිතුරු ගිනි කෙළි වර්ග රාශියක් කිඹුලාපිටියෙන් දොරට වඩියි. නමුත් එම විසිතුරු ගිනිකෙළි වෙළෙඳපොළ මෙවර කිඹුලාපිටියේ දක්නට නැත. වෙඩි බෙහෙත් මැද ගෙවෙන ජීවිත - මේරියන් පෙරේරා කිඹුලාපිටියේ 'අශ්වයා' ළකුණ රතිඤ්ඤා සහ ගිනි කෙළි කර්මාන්තශාලාව වසර විස්සක් පුරා පවත්වාගෙන එන ව්‍යාපාරයකි. එච්. පී. සිරියාවතී එහි හිමිකාරියයි. දැනට හැත්තෑවෙනි වියේ පසුවෙන සිරියාවතී ඇගේ සැමියා සමග ආරම්භ කල ගිනි කෙළි කම්හල ඔහුගේ වියෝවෙන් පසුවත් පවත්වාගෙන යන්නීය. "මහත්තයා නැති වෙලා දැන් අවුරුදු දහයක් වෙනවා. ඒත් මම මේ කර්මාන්තෙ අතහැරියේ නෑ. අපිට පුරුදු මේ කර්මාන්තෙ තමයි. වෙන කරන්න දෙයක් නැති නිසා දිගටම මේ රස්සාව කරනවා." කොරෝනා වසංගතයත් සමග ගිනි කෙළි කර්මාන්තය දැඩි දුෂ්කරතා වලට මුහුණ දුන් බව ඇය පවසන්නීය. නිෂ්පාදන විකුණා ගැනීමට නොහැකිවීම මත ආදායමක් නොමැති වීමෙන් සේවකයින්ට වැටුප් ගෙවීමට පවා නොහැකි වී ඇති බව සිරියාවතී වැඩිදුරටත් පවසන්නීය. වෙඩි බෙහෙත් මැද ගෙවෙන ජීවිත "මේවා හදන්න යොදාගනු ලබන වෙඩි බෙහෙත්වල මිල දරාගන්න බැහැ. අපි රතිඤ්ඤා හැදුවට වෙඩි බෙහෙත්වල ගණන්වලට සෑහෙන ලොකු මිලකට රතිඤ්ඤා විකුණගන්න බෑ. ලොකු මුදලාලිලා වෙඩි බෙහෙත් දීලා මේ බඩු හදවා ගන්නවා. ඊට පස්සේ වෙඩි බෙහෙත් වල මිල අඩු කරලා කුලිය විතරක් දෙනවා. එහෙම අභියෝග මැද තමයි අපි අපේ රතිඤ්ඤා හදන්නේ" වෙනත් කාලවල මෙවැනි ගිනිකෙළි නිපැයුම්වලට විශාල ඉල්ලුමක් පැවතුණි රතිඤ්ඤා හා ගිනිකෙළි කර්මාන්තය ආරක්ෂිතව හා ඉතා ප්‍රවේශමෙන් පවත්වා ගතයුතු කර්මාන්තයකි. වෙඩි බෙහෙත් සමග කටයුතු කරන නිසා ආරක්ෂාව හොඳින් තහවුරු කර ගතයුතු වෙයි. රතිඤ්ඤා නිශ්පාදනයට මෙන්ම ප්‍රවාහනයටද බලපත්‍ර ලබා ගත යුතුය. කිඹුලාපිටිය ප්‍රදේශයේ විශාල පිරිසකගේ ජීවන මාර්ගය වී ඇති මෙම ගිනිකෙළි කර්මාන්තය සඳහා බලපත්‍රයක් ලබාගැනීමට නොහැකිව පීඩාවිඳින පිරිසක්ද මේ අතර වෙති. "අපි බලපත්‍රලාභීන් නොවෙයි. වැඩි මිලට වෙඩි බෙහෙත් අරගෙන මේවා හදන්නේ. බලපත්‍රයක් ගන්නත් පර්චස් හතළිහක ඉඩමක් ඕනෑ'' 'අශ්වයා' ගිනිකෙළි ළකුණ හිමි සිරියාවතීගේ කර්මාන්තයටද බලපත්‍ර නොමැත . කිඹුලාපිටිය සංචාරයේදී හමුවූ මෙහි මුලින් සඳහන් කළ මේරියන් පෙරේරා සේවය කරන්නේද සිරියාවතී යටතේය. සිරියාවතී ගේ අවසරය ලැබ මේරියන් සමඟ කළ කතාබහේදී ලංකාවේ රතිඤ්ඤා කර්මාන්තයේ ඉතිහාසය පිළිබඳව බොහෝ තොරතුරු දැනගැනීමට ලැබුණි. "කිඹුලාපිටියේ තමයි ලංකාවේ රතිඤ්ඤාවල උපත සිදු වුනේ. මගේ සීයා තමයි ලංකාවට රතිඤ්ඤා ගෙනාවේ. එයා ළඟ වැඩ කරපු අය තමයි දැන් රතිඤ්ඤා හදන්නේ." මේරියන් පෙරේරාගේ වයස අවුරුදු පනහකි. ඇය තම පවුල රැකගන්නේ මේ රතිඤ්ඤා රැකියාවෙන් වන අතර අවුරුදු විස්සක් පමණ ඇය එහි නියැලෙන බවත් දැනට දිනක වැටුප රුපියල් එක්දහස් දෙසීයක් බවත් ඇය කීවාය. සිරියාවතී (වමේ) සහ මේරියන් පෙරේරා ගිනිකෙළි නිපදවමින් රතිඤ්ඤා පටන්ගත්තේ විදේශීය වට්ටෝරුවකින් රතිඤ්ඤා කර්මාන්තය කිඹුලාපිටිය ප්‍රදේශයේ ආරම්භ කෙරුණේ 'සූර්යයා' සහ 'මුවා' වෙළෙඳ නාමවලිනි. මේරියන් පෙරේරා පවසන පරිදි එම නිෂ්පාදන හඳුන්වාදෙන ලද්දේ ඇගේ සීයා වූ ඒමිස් පෙරේරා විසිනි. විදේශීය පොතකින් ලැබුණු වට්ටෝරුවක් අත්හදා බැලීමෙන් පසුව ලංකාවේ රතිඤ්ඤා නිෂ්පාදනය ආරම්භ කර ඇති බවත්, ඒමිස් පෙරේරා යටතේ සේවය කළ බොහෝ දෙනා පසුව ඔවුන්ගේම කර්මාන්ත ආරම්භ කිරීමෙන් කිඹුලාපිටිය ප්‍රදේශය ගිනිකෙළි කර්මාන්තයට නමගිය භූමියක් බවට පත්වූ බවත් ඇය සඳහන් කළාය. ඒමිස් පෙරේරාගේ රතිඤ්ඤා රට පුරා ජනප්‍රිය වීමත් සමග ඔහු වෙනත් ගිනිකෙළි වර්ග නිපදවීමටද අතගසා ඇත. රතිඤ්ඤා ඉතිහාසය කියද්දී මේරියන් තවත් අපූරු රස කතාවකටද මුල පිරුවාය . වසර සියයකට එහා දිවයන මේ කතාව ආරම්භ වන්නේ බ්‍රිතන්‍ය ජාතිකයන් දෙදෙනෙකු හා සම්බන්ධ කතා පුවතකිනි . "මගේ තාත්තා කියලා තියන විදිහට මේ සිද්ධිය වෙලා තියෙන්නේ 1920 විතර. සුදු ජාතිකයන් දෙන්නෙක් ගඟේ ගිලෙන්න යද්දී ඒමිස් සීයයි, එයාගේ සහෝදරයෙකුයි ඉදිරිපත්වෙලා ඔවුන් බේරාගෙන තියනවා .ගොඩට ගත්තත් එක්කෙනෙක් පස්සේ මැරිලා. ඉතිරි වුන සුදු ජාතික මහත්තයා සීයලට සල්ලි දෙන්න හදලා තියනවා අපේ සීයලා ඒ සල්ලි භාර ගෙන නැහැ .ඊට පස්සේ ඒ සුදු මහත්තයා ඒමිස් සීයට ලස්සන පොතක් දීලා තියනවා .ඒ පොතේ තමයි මේ කර්මාන්තෙ පිළිබඳව ලියලා තිබිලා තියෙන්නේ. එදා ඒ පොත ගෙදර ගෙනාපු සීයා ඒකේ තියන විධිහට රතිඤ්ඤා හදලා තියනවා. ඒ දවස්වල වෙඩි බෙහෙත් තිබිලා නැහැ. තුවාල වලට දාන බෙහෙත්, ගෙන්දගම් වගේ දේවල් තමයි යොදාගෙන තියෙන්නේ. ඊට පස්සේ රැජිනයි - ජෝර්ජ් රජ්ජුරුවෝයි ලංකාවට ආපු දවසේ ඒමිස් සීයා රැජිනගේ රූපය අනුව ගිනිකෙළි නිර්මාණයක් හදල, රැජින සතුටට පත්කරලා තියෙනව. ඒ නිසා අපට වෙඩි බෙහෙත් ආදිය දෙන්න කියල රැජින කිව්වා කියල කතාවක් තියෙනව'' කිඹුලාපිටිය ගම්මානයේ බොහෝ දෙනා පාරම්පරික ගිනිකෙළි කර්මාන්තකරුවන්ය. ශිරෝමි මුතුකුඩ කිඹුලාපිටියේ ගිනිකෙළි නිපදවන්නියකි. ශිරෝමි පවසන පරිදි වසර විසි පහක පමණ කාලයක සිට ඇය ගිනි කෙළි කර්මාන්තයේ යෙදෙයි . "අවුරුදු දෙකකට කලින් ඉඳලා 'ස්ටොක්' තියෙනවා. ගිය අවුරුද්දේ පාස්කු ප්‍රහාරය නිසා අපේ නිෂ්පාදන විකුණාගන්න බැරි වුණා. මේ අවුරුද්දේ 'කොරෝනා' නිසා විකුණාගන්න බැරි වුණා. අපි ජීවත් වෙන්නේ මේ රස්සාවෙන්. දැන් මොනවා කරන්නද කියලා හිතා ගන්න බැහැ " ශිරෝමි මුතුකුඩ කිඹුලාපිටියේ ගිනිකෙළි නිපදවන්නියකි. ඒ ගිනිකෙළි නිමැවුම් මගින් දිවිපෙවෙත ගෙනයන කිඹුලාපිටියේ ගිනිකෙළි නිපදවන්නන් සහ ඔවුන්ට ශ්‍රමය විකුණා ජීවත්වෙන කම්කරුවන් අද පත්ව ඇති තත්ත්වයයි. ඔවුන්ගේ ජීවිතවලට ගිනිකෙළි මගින් අද ලැබෙන ආලෝකයක් නොමැති අතර මෙවර නත්තල පමණක් නොව නව වසරේ ආරම්භයත් රතිඤ්ඤා හඬ හෝ වෙනත් අලංකාර ගිනිකෙළි සංදර්ශන වලින් තොරව ගෙවීයන ආකාරයක් දක්නට ලැබෙයි. කියවන්න;

ශ්‍රී ලංකා පොලිසියට එරෙහිව එල්ල වී තිබෙන වධ බන්ධන පැමිණවීමේ චෝදනා පිළිබඳව නිසි පරීක්ෂණ පවත්වනතුරු එක්සත් ජනපදය ශ්‍රී ලංකාව සමග හමුදාමය සම්බන්ධතා ප්‍රවර්ධනය කිරීම පිළිබඳව යළිත් වරක් සිතා බැලිය යුතු බව එක්සත් ජනපද නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ විදේශ කටයුතු පිළිබඳ කමිටුවේ ඩිමොක්‍රටික් පාක්ෂික සභිකයෝ පවසති.

කමිටු සාමාජිකයන් ඒ බව සඳහන් කරන්නේ, ශ්‍රී ලංකාවේදී තමන් බරපතල වධ බන්ධනවලට ලක් කළ බවට යුරෝපයේ දේශපාලන රැකවරණ පතා සිටින දෙමළ පුරුෂයන් 50 කට අධික පිරිසක් එල්ල කරන චෝදනා අළලා ජාත්‍යන්තර පුවත් ආයතනයක් සකස්කළ වාර්තාවක් වොෂිංටන් පෝස්ට් පුවත්පතේ පළවීමෙන් අනතුරුව එය උපුටා දක්වමින් ට්විටර් පණිවුඩයක් නිකුත් කරමිනි. එම පුරුෂයන් එල්ල කරන චෝදනාව පිළිබඳ දීර්ඝ වාර්තාවක් ජාත්‍යන්තර පුවත් ආයතනයක් විසින් පසුගිය සතියේ ප්‍රකාශයට පත් කරනු ලැබිණි. තමන් සිය නිවාසවලින් හෝ මහ මග සිටියදී පැහැර ගෙන ගොස්, දෑස් බැඳ, රැඳවුම් කඳවුරුවලට රැගෙන ගොස් කොටි සංවිධානය සමග කටයුතු කළ බවට චෝදනා කරමින් වධ බන්ධනවලට ලක් කළ බවට ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනා චෝදනා කරති. බොහෝ අවස්ථාවල පොලිස් අපරාධ විමර්ශන ඒකකයේ සාමාජිකයන් ලෙසින් හඳුන්වා ගත් තමන් පැහැරගත් පුද්ගලයන්, සිය ශරීරවල කොටින්ගේ පුල්ලි වැනි ලකුණු ඇතිවෙන ආකාරයෙන් ගිනියම් යකඩ කූරුවලින් සිය ශරීර පිළිස්සූ බව ද ඒ අතරින් වැඩි පිරිසක් පවසති. පසුගිය වසරේ මුල භාගයේ සිට මේ වසරේ ජූලි මාසය දක්වා කාලය ඇතුළත තමන් වධ බන්ධනවලට ලක් කළ බව පවසන පුරුෂයන් 20 දෙනෙකු මුහුණ දුන් අත්දැකීම් ඇසුරෙන් සිය වාර්තාව සකස් කළ බව පවසන පුවත් ආයතනය, ඒ අතරින් බොහෝ දෙනා ලිංගික හිංසනයට හෝ දූෂණයට ලක් කර ඇති බවත් සඳහන් කරයි. වාර්තාව පවසන පරිදි ඇතැම්විට ඔවුන් ලිංගික හිංසනයට ලක් කරනු ලැබ තිබෙන්නේ කටු කම්බි ඔතන ලැබූ මුගුරු යොදා ගනිමිනි. සිය පවුල්වල සාමාජිකයන් විසින් තමන් පැහැරගනු ලැබූ පුද්ගලයන්ට විශාල කප්පම් මුදල් ගෙවනු ලැබීමෙන් අනතුරුව ඔවුන්ගෙන් නිදහස් වී ශ්‍රී ලංකාවෙන් පලා ගිය බව ද ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනා පුවත් ඒජන්සියට පවසා තිබේ. සබැඳි යොමු: පුවත් ඒජන්සියේ වාර්තාව ගාඩියන්, දි ඉන්ඩිපෙන්ඩන්ට්, නිව්යෝක් ටයිම්ස් සහ වොෂින්ටන් පෝස්ට් ඇතුළු ලොව පුරා පළ වෙන බොහෝ පුවත්පත් විසින් වාර්තා කරනු ලැබ තිබිණි. මේ අතර එම වාර්තාව පිළිබඳව වොෂිංටන් පෝස්ට් පුවත්පතේ කතුවරයා වෙත ලිපියක් යොමු කරන ශ්‍රී ලංකා විදේශ අමාත්‍යංශයේ ලේකම් ප්‍රසාද් කාරියවසම්, කවර හෝ වධ හිංසා පැමිණවීමක් ශ්‍රී ලංකා රජය තරයේ හෙළා දකින අතරම එවැනි චෝදනා පිළිබඳව නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන බව ද අවධාරණය කර තිබේ. ඉදිරියටත් එවැනි විමර්ශන සඳහා රටින් පිටත සිට හෝ සාක්ෂි ලබා දෙන මෙන් ඉල්ලීමක් කරන විදේශ අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයා, වධ හිංසා පැමිණවීම වැළැක්වීම පිණිස සම්මුතිවාදී ආණ්ඩුව විසින් මෙතෙක් ගනු ලැබ ඇති පියවර පිළිබඳව දීර්ඝ විස්තරයක් ද සිය ලිපියේ දක්වා තිබේ. විශේෂයෙන්ම, පහරදීම සහ වධ හිංසා පැමිණවීම සම්බන්ධ චෝදනා ලැබූ පොලිසියේ සාමාජිකයන් 33 දෙනෙකුට එරෙහිව මේ වසර (2017) තුළ විනය ක්‍රියාමාර්ග ගෙන තිබෙන බව පෙන්වා දෙන විදේශ අමාත්‍යාංශ නිවේදනය, ඒ අතරින් එක් නිලධාරියෙකු සේවයෙන් නෙරපා ඇති බව ද සඳහන් කරයි. තවත් පොලිස් නිලධාරීන් 100 දෙනෙකුට එරෙහි විනය ක්‍රියාමාර්ග පිළිබඳව තීරණ ගැනීමට නියමිත බව ද එහි වැඩිදුරටත් දැක්වේ. මේ අතර පසුගිය වසරේ ජුනි මාසයේදී අදහස් දැක්වූ ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිසමේ සභාපතිනි මහාචාර්ය දීපිකා උඩුගම, මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් සම්බන්ධයෙන් ඊට පෙර වසරේ ලද පැමිණිලි 413 කින් වැඩි වශයෙන් චෝදනා එල්ල කෙරෙන්නේ පොලිසියට බව සඳහන් කළාය.

සත්ව බිලි පූජා නැවැත්වීම සඳහා ගෙන ඒමට නියමිත පනත හින්දු කෝවිල් සඳහා පමණක් බලපැවැත්වෙන බව හින්දු කටයුතු සහ පුනරුත්තාපන අමාත්‍ය ඩීඑම් ස්වාමිනාදන් පවසයි.

ඉන්දියාවේ සත්ව බිලි පූජාවක් 'මේ නීතිය හින්දු කෝවිල්වලට පමණයි, වෙනත් ආගම් සඳහා බලාත්මක නැහැ' අමාත්‍යවරයා කියා සිටියේ සංදේශය සමග සාකච්ඡාවකට එක් වෙමිනි. මාසයක් ඇතුළත අදාළ කෙටුම්පත පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කරන බවයි අමාත්‍යවරයා සඳහන් කළේ. සත්ව බිලි පූජා නැවැත්වීම සඳහා නීති ගෙන ඒමට කිසිවකුගෙන් බලපෑමක් එල්ල නොවූ බවත් අමත්‍යවරයා කියා සිටියේය. 'මේ සඳහා විරෝධතාවක් ඇත්නම් ඒ අයට පුළුවන් අදාළ කාරණා පිළිබඳ අමාත්‍යංශයට දැනුම් දෙන්න. ඒ යෝජනා පිළිබඳ අවධානය යොමු කොට සාකච්ඡා කරලා අපට අවසාන තීරණයකට එන්න පුළුවන්' ඔහු පැවසීය. සතුන්ගේ දිවි තොර නොකොට පූජා පැවැත්වීමේ වෙනත් විකල්ප ක්‍රමවේදයන් තිබෙන බවත් හින්දු කටයුතු පිළිබඳ අමාත්‍ය ඩීඑම් ස්වාමිනාදන් වැඩිදුරටත් කියා සිටියේය.

ඉන්දියාව පුරා උද්ඝෝෂණ වලට තුඩු දෙමින්, ඉකුත් මාසයේ තරුණියක් බස් රියකදී දූෂණය කොට මරා දැමීම සම්බන්ධයෙන් පොලිසිය පස් දෙනකුට එරෙහිව නඩු පවරා ඇත.

අත් අඩංගුවේ පසුවන චුදිතයන්ගේ ආරක්ෂාව සදහා ඔවුන් අධිකරණය හමුවට ඉදිරිපත් නොකිරීමට බලධාරීන් තීරණය කර තිබිණ. එහෙත් මෙම නඩුවේදී වරද කරුවන් වුවහොත් ඔවුනට මරණීය දණ්ඩනය ට මුහුණ දීමට සිදුවනු ඇත. තවත් චුදිතයකුගේ වයස වෛද්‍ය පරීක්ෂණයකින් සහතික කර ගන්නා තුරු ඔහුට එරෙහිව නඩු පැවරීම කල් දැමීමට තීරණය කර ඇති බව ඉන්දීය පොලීසිය ප්‍රකාශ කර තිබේ. මේ සති අගදී සාක්ෂි විමසීම අරඹන නඩු විභාගය සීග්‍රගාමීව සිදු කිරීමට අධිකරණ බලධාරීන් තීරණය කර ඇත. කාන්තාවන්ට එරෙහි ලිංගික අඩන්තේට්ටම් වලට බොහෝ විට දඬුවම් නොකැරෙන ඉන්දියාවේ තරුණ වෛද්‍ය ශිෂ්‍යාවට එරෙහි මෙම ප්‍රහාරය, රට තුළ මෙන්ම විදේශයන්හි කෝපාන්විත ප්‍රතිචාර වලට මඟ පෑදූ සිද්ධියක් බවට පත් විය. සබැඳි තේමා

සුළුතර රෝහින්ග්‍යා මුස්ලිම් ප්‍රජාවට එරෙහිව මානව හිමිකම් උල්ලංඝනයන් සිදු වී ඇති බවට එල්ලවන චෝදනා පිළිබඳ සොයා බලනුවස් එක්සත් ජාතීන්ගේ විශේෂ නියෝජිතවරිය යැන්ගි ලී මියන්මාරයේ සංචාරයක නිරත වී සිටියි.

එක්සත් ජාතීන්ගේ විශේෂ නියෝජිතවරිය යැන්ගි ලී දින දොළහක නිල සංචාරය අතරතුර විශේෂ නියෝජිතවරිය රෝහින්ග්‍යා වැසියන් වැඩි වශයෙන් වෙසෙන රඛීන් ප්‍රාන්තයේ ද සංචාරය කිරීමට නියමිතය. රඛීන් ප්‍රාන්තයේ සිදු කරන ලද හමුදා මෙහෙයුම් හේතුවෙන් අවම වශයෙන් රෝහින්ග්‍යා වැසියන් තිස් හතර දහසක්වත් අසල්වැසි බංගලාදේශය වෙත පළා ගොස් තිබේ. එක්සත් ජාතීන්ගේ විශේෂ නියෝජිතවරියගේ සංචාරයට විරෝධය පළ කරන බෞද්ධ හිමිවරු රෝහින්ග්‍යා ප්‍රජාවට එරෙහිව සැලසුම් සහගත ලෙස ස්ත්‍රී දූෂණ සහ වධහිංසා කළ බවට ඇසින් දුටු සාක්ෂිකරුවෝ දිගින් දිගටම මියන්මාර හමුදාවට චෝදනා එල්ල කරති. එක්සත් ජාතීන්ගේ විශේෂ නියෝජිතවරිය යැන්ගි ලී මියන්මාරයේ උතුරු කලාපයේ පිහිටි කචින් ප්‍රාන්තයේ ද සංචාරය කිරීමට නියමිතය. එම ප්‍රාන්තයේ වෙසෙන කචින් ජන කොට්ඨාශයට අයත් කැරලිකරුවෝ ස්වයං පාලනයක් ඉල්ලා සටන් කරති.

පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩල රාජ්‍ය නායක සමුළුවට සමගාමීව පවත්වන පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලීය ජනතා සංසදය සියලු පාර්ශව වලට සහභාගි විය හැකි සමුළුවක් බවට ශ්‍රී ලංකාවේ රජය තමන්ට සහතික වී ඇති බව පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩල පදනමේ අධ්‍යක්ෂ විජය ක්‍රිෂ්ණ නාරායනන්න් බී සී සංදේශය සමග විශේෂ සම්මුඛ සාකච්ඡාවකට එක් වෙමින් පැවසීය.

පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලීය ජනතා සංසදය නොවැම්බර් දහය සිට පහළොස් වන දා දක්වා ගාල්ලේ දී පැවැත්වෙන අතර ශ්‍රී ලංකාවේ ජනතාවගේ අයිතිවාසිකම් වෙනුවෙන් සක්‍රියව පෙනී සිටින සිවිල් සමාජ සංවිධාන මෙම සමුළුවට සම්බන්ධ කර ගැනීමට පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩල පදනමට නිසි වැඩපිළිවෙළක් නො තිබූ බව කියන සංවිධාන කීපයක් මිට සහභාගි නොවන බව ප්‍රකාශ කොට ඇත. පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලයේ සිවිල් සමාජ නියෝජිතයන් දෙසීයක් සහ ශ්‍රී ලංකාවේ සිවිල් සමාජ කණ්ඩායම්වල නියෝජිතයන් දෙසීයක් පමණ එයට සහභාගී වීමට නියමිතයි. යහ පාලනය මෙම සමුළුවේ දී ශ්‍රී ලංකාවට මෙන් ම පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලයේ අනිකුත් රටවලට බලපාන යහ පාලනය පිළිබඳ ගැට‍ළු මෙන් ම සංවර්ධනය ඉලක්ක පිළබඳව ත් මෙහි දී සාකච්ඡා කරන බවයි පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩල පදනමේ අධ්‍යක්ෂ විජය ක්‍රිෂ්ණ නාරායනන්න් පවසන්නේ. සමුළුව පිළිබඳව අදහස් විකල්ප ප්‍රතිපත්ති කේන්ද්‍රයේ විධායක අධ්‍යක්ෂක අචාර්ය පාක්‍යසෝති සරවනමුත්තු කියා සිටියේ මෙම සමුළුවේ සංවිධාන කටයුතු වලට සම්බන්ධ වන ලෙස පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩල පදනම තමන්ට ආරාධනා කලත් ශ්‍රී ලංකාවේ ආණ්ඩුවට ඊට අකමැති වූ බවයි. යහ පාලනය සහ මානව අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ ව මෙම සමුළුවේ දී අර්ථවත් සංවාදයකට ඉඩක් ඇත්තේ ද යන්න තමන්ට සැක සහිත බවයි විකල්ප ප්‍රතිපත්ති කේන්ද්‍රයේ විධායක අධ්‍යක්ෂකවරයා වැඩි දුරටත් කියා සිටියේ.

ඉන්දියාවේ අගමැතිවරයා හැටියට ලබන සඳුදා දිව්රුම් දීමට නියමිත නරේන්ද්‍ර මෝඩි එම අවස්ථාවට සහභාගී වෙන මෙන් කරන ලද ආරාධනාවක් ශ්‍රී ලංකා ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් භාරගනු ලැබ ඇත.

ජනාධිපතිවරයා එම උළෙලට සහභාගී වෙන බව ඉන්දියාවේ සිටින ශ්‍රීලංකා මහ කොමසාරිස් ප්‍රසාද් කාරියවසම් බීබීසීයට ප්‍රකාශ කළේය. නරේන්ද්‍ර මෝඩි සිය දිව්රුම් දීමේ උළෙලට එක්වෙන මෙන් පාකිස්තාන් අගමැති නවාෂ් ෂරීෆ් ඇතුළු දකුණු ආසියානු කලාපයේ සෙසු රාජ්‍ය නායකයන්ට ද ඇරයුම් කර ඇති බවයි වාර්තා වන්නේ. ඉන්දීය අගමැතිවරුන් පදවියේ දිව්රුම් දීමේදී විදේශීය රාජ්‍ය නායකයන්ගේ සහභාගිත්වයක් මින් පෙර සිදු වී නැති අතර, හොඳහිත සහ මිත්‍රත්වය පළ කිරීමේ ක්‍රියාමාර්ගයක් වශයෙන් නරේන්ද්‍ර මෝඩි එවැනි පියවරක් ගනු ලබන බවයි පෙනී යන්නේ. මේ අතර නරේන්ද්‍ර මෝඩි තමා දොළොස් වසරක් දැරූ ගුජරාට් මහඇමති පදවියෙන් ඉල්ලා අස් වූ බවත් වාර්තා වෙයි. මෙවර ඉන්දීය මහමැතිවරණයේ දී භාරතීය ජනතා පක්ෂය වාර්තාගත මට්ටමේ ජයග්‍රහණයක් කරා මෙහෙයවීමට නරේන්ද්‍ර මෝඩි සමත් විය.

නිරිත දිග චීනයේ ප්‍රබල භූමි කම්පාවක් සිදු වී තිබේ.

භූමි කම්පාවට හසු වීමෙන් අවම වශයෙන් පුද්ගලයන් එක සිය පනස් දෙනෙකුවත් මිය ගොස් තවත් විශාල පිරිසක් තුවාල ලබා ඇති බවයි චීන මාධ්‍ය වාර්තා කරන්නේ. යුන්නාන් පළාතේ කඳුකර ප්‍රදේශයක් වටා සිදු වූ කම්පනයේ විශාලත්වය හයයි දශම එකක් ලෙස දර්ශක වල සටහන් වූ බව ඇමරිකානු භූවිද්‍යා පර්යේෂණ ආයතනය පවසයි. නිවාස හා පාසල් ඇතුළු ප්‍රදේශයේ ගොඩනැගිලි බොහොමයක් භූමි කම්පාවට හසු වීමෙන් විනාශ වී තිබෙන බවයි ප්‍රාදේශීය බලධාරීන් පවසන්නේ. දෙදහස් අට වසරේ අසල්වැසි සිචුඈන් පළාතේ සිදු වූ භූමි කම්පාවෙන් චීන ජාතිකයෝ දහස් ගණනක් මිය ගියහ.

"අනේ ඔයා ඇස් පියාගන්න එපා. මට ඉන්නේ ඔයා විතරයි. මගේ ජීවිතය වෙනුවෙන් උදව් වෙන්න වෙන කවුරුවත් නැහැ. ඔයා නැතිව මම මොනවා කරන්නද?"

රෝහල්ගතව සිටියදී මව රැක බලා ගත් ශුහ්රා කූෆි බලාපොරොත්තු සුන් වූ තත්ත්වයකට පත් වී සිටියාය. ඒ මොහොතේ ඇයගේ මව වෙඩි ප්‍රහාරයකට ලක්වී සිටියාය. ඒ කාබුල් නුවර බලා මෝටර් රථයකින් ගමන් කරමින් සිටියදී ය. ශුහ්රා ගේ මව ඇෆ්ගනිස්ථානයේ පාර්ලිමේන්තුවට දෙවරක් තේරී පත් වූ මන්ත්‍රීවරියකි. "මම ඒ වෙලාවේ හොඳටම බය වුණා. මම හිතුව මට මගේ අම්ම අහිමි වුණා කියල. ඒත් මම ඒ වෙලාවේ මාව පාලනය කරගන්න උත්සාහ කළා. මගේ අම්මට මේ වෙලාවේ මගේ පිහිට අවශ්‍ය බව මට තේරුණා." ශුහ්රා පැවසුවාය. ප්‍රහාර දෙකක් ෆව්සියා කුෆී, ඇෆ්ගන් මූලධර්මවාදීන්ට එරෙහිව සෘජුව කතා කරන කාන්තාවකි. සාම සාකච්ඡා මේසයේ දී තාලිබාන්වරුන්ට ඇය අභියෝගයක් වූවාය. "අපි මේ මාර්ගය තෝරාගෙන හමාරයි. අපි දිගටම ඒ මාර්ගයේ යනවා." නමුත් ඒ වෙනුවෙන් සිය දේශපාලන දිවිය තුළ ඇය ගෙවූ වන්දි බොහෝ ය. 2010 දී ඇය සමඟ ගමන් ගත් රථ පෙළට ප්‍රහාරයක් එල්ල විය. මේ වසරේ අගෝස්තුවේ දී, මග රැක සිටි ඝාතකයෙකුගේ වෙඩි උණ්ඩයකට ද ඇය ගොදුරු වූවාය. ඇය අසල සිටි බාල ම දියණිය මේ ප්‍රහාර දෙකම සියැසින් දුටුවාය. ශුහ්රා දැන් විසි හැවිරිදි ය. මෙම ප්‍රහාර එල්ල වූ මොහොතේ තමන්ට දැනුණු හැඟීම ඇය බීබීසී සමග විස්තර කළාය. කෙතරම් භයානක අනතුරක් තමන් හා මව ඉදිරියේ තිබියදීත් ඇෆ්ගනිස්ථානය වෙනුවෙන් සිය මව දිගටම ඒ සටන ගෙන යායුතු බව මේ දියණිය සිතන්නේ මන්ද? සතුරා අභිමුව ෆව්සියා සහ ශුහ්රා, පසුගිය අගෝස්තු 14 වැනිදා පර්වාන් සිට කාබුල් නුවර බලා පැමිණෙමින් සිටියහ. පර්වාන් යනු ඇෆ්ගනිස්ථානයේ කාබුල් අගනුවරට උතුරින් පිහිටි පළාතකි. ෆව්සියා සිය දියණියන් දෙදෙනාම හදා වඩා ගත්තේ දේශපාලන ජීවිතය ද ඉදිරියට ගෙන යන අතරතුර ය අතරමග වූ හින්දු කෝවිලක සුන්දරත්වය මොවුන්ගේ අවධානයට ලක්විය. "අම්ම කිව්වා ඒ කෝවිල හරිම ලස්සනයි කියල. රතු සහ කොළ පැහැති විදුලි බුබුළුවලින් මේ කෝවිල සරසල තිබුණ." ශුහ්රා මතකය අවදි කළාය. යම් සැක සහිත දසුනක් එකිනෙහිම ඔවුන් ඇස ගැටුණි. "වාහන දෙකක් අපිව ලුහුබඳින බව අපි දැක්ක. අපි දන්නේ නැහැ මේ වාහන දෙක කොහේ ඉඳල මතු වුණාද කියල." තව මොහොතකින් තමන් වටකර ප්‍රහාරයක් එල්ලවනු ඇතැයි යන බියකරු හැඟීම ශුහ්රා සහ ෆව්සියාට ඇති විය. "ප්‍රහාරය එල්ල වෙන්න මොහොතකට පෙර කළු පාට කාර් එකක් අපව ඉස්සර කළා. අපේ රියදුරා නලාව ශබ්ද කළා. ඒ වෙලාවේ තමයි අපිට පිටුපසින් වෙඩි සද්දේ ඇහුනේ. එක ඇහුනේ අම්ම වාඩි වෙලා හිටිය පැත්තෙන්. අම්ම වාඩි වෙලා හිටියේ වාහනේ දකුණු පැත්තේ." වෙඩි ශබ්ද දෙකක් ඇසුණු බව ශුහ්රා ගේ මතකයේ ඇත. පළමු වෙඩිල්ල ඔවුන් සිටි වාහනයට වැදී නැත. ෆව්සියා සමඟ පසු පස ආසනයේ වාඩි ලා සිටියේ ශුහ්රා ය. තම මවගේ හිස ආවරණය කර ගැනීමට ශුහ්රා උත්සාහ කළාය. අසුන යටට පහත් වන්නැයි ඇය මවට පැවසුවාය. ඉදිරියෙන් සහ පසුපසින් වාහන දෙකකට මැදිවීම වළක්වා ගැනීම සඳහා ෆව්සියා ගේ රියදුරු තම වාහනයේ වේගය වැඩිකර ඉදිරියට ඇදුණේය. ප්‍රහාරකයා කවුරුන්ද යන වග හඳුනාගැනීමට කිසිවෙකුට ඉඩක් නොලැබිණ. "අපිට පලා යනවා හැරෙන්නට වෙන කරන්න දෙයක් තිබුණේ නැහැ. නැත්නම් ඔවුන් තවත් වතාවක් අපට වෙඩි තියනවා." සැඟවී සිට පහරදීම තම මව ඉලක්ක කොට ප්‍රහාරයක් එල්ල වනු ශුහ්රා දුටුවේ පළමු වතාවට නොවේ. හිටපු ජනාධිපති හමීඩ් කර්සායි ද රෝහලට පැමිණියේය ඒ 2010 වසරයි. ඒ වන විටත් ෆව්සියා කූෆි පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරියකි. එවක ඇෆ්ගන් ජනාධිපතිවරයා වූ හමීඩ් කර්සායි ගේ සමීප ආධාරකාරියකි. ඇය රැගත් රථ පෙළ පිටිසර බද කලාපයක් වූ නන්ගර්හාර් ප්‍රදේශය හරහා ඇදෙමින් තිබුණි. හදිසියේම සැඟවී සිටි පිරිසකගෙන් ප්‍රහාරයක් එල්ල විය. "ඒ වන විට මගේ වයස අවුරුදු දහයයි. මම වාහනේ පසුපස ආසනේ වාඩි වෙලා හිටියේ. මගේ දෙපැත්තෙන් වාඩි වෙලා හිටියේ අම්මයි අක්කයි." ශුහ්රා විස්තර කරන්නීය. "මට තාම මතකයි ඒ වෙඩි හඬ. එක දිගටම වෙඩි තියන්න පටන් ගත්තා." එම ප්‍රහාරයෙන් ෆව්සියාට අනතුරක් සිදු නොවුණි. පොලිස් ආරක්ෂාව මධ්‍යයේ ඇයගේ රථ පෙළ ආරක්‍ෂිත ස්ථානයක් කරා ගෙන යන ලදී. අනතුරුව කාබුල් නුවර බලා ගුවනින් ගෙන යාමට කටයුතු යොදා තිබිණි. "ඒ වෙලාවේ හැම කෙනාම බිරාන්ත වෙලා හිටියේ. ඒත් අම්මටවත් වෙන කාටවත් කිසිම අනතුරක් නොවීම ගැන අපි සතුටු වුණා. ඒත් මේ වතාව ඊට වඩා වෙනස්." 2010 දී එල්ල කළ ප්‍රහාරයේ වගකීම තාලිබාන් ව්‍යාපාරය භාර ගෙන තිබුණි. "ඒ වෙලාවේ ඒක දරාගන්න අපිට පුළුවන් වුණා. මොකද, අපි දැනගෙන හිටිය කවුද ඒක කළේ කියල. ඒත් දෙවැනි වතාවේ, ප්‍රහාරය කාගේ වැඩක්ද කියල කවුරුවත් දන්නේ නැහැ. කිසිම කෙනෙක් වගකීම භාර ගෙන නැහැ. ඒ නිසා ලොකු බයක් දැනෙනවා. අපේ පවුලට ඒක දරා ගන්න අමාරුයි." ප්‍රචණ්ඩත්වයේ ඉතිහාසය ෆව්සියා වගේම දියණියන් දෙදෙනා ද හැදී වැඩුණේ හතර අත ප්‍රචණ්ඩත්වය දකිමින් ය. ඇතැම් විට පවුලේ සාමාජිකයෙකු ද ඊට ගොදුරු වූවන් අතර සිටියේය. ෆව්සියාගේ සුව දුක් බැලීමට පැමිණි අමුත්තන් ශුහ්රාගේ මව් පාර්ශවයේ සීයා ද පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු විය. ඔහු ද ඝාතනයට ලක් විය. එම ඝාතනය සිදු කරන ලද්දේ මුජහිදීන් ව්‍යාපාරය විසිනි. ශුහ්රාගේ පියා තාලිබාන් කැරලිකරුවන්ගේ සිරකරුවෙකු බවට පත්වීමෙන් පසුව ක්ෂය රෝගය වැළඳී මිය ගියේය. ඒ වන විට ශුහ්රා කුඩා දැරියක් වුවාය. ෆව්සියා සිය දියණියන් දෙදෙනාම හදා වඩා ගත්තේ දේශපාලන ජීවිතය ද ඉදිරියට ගෙන යන අතරතුර ය. "මම දිගටම ජීවත් වුණේ පවුලේ කෙනෙක් මට අහිමි වේවි කියල බයෙන්. මම කවදාවත් සාමාන්‍ය ජීවිතයක් අත්විඳලා නැහැ. නමුත් ඒ කිසි දෙයක් නිසා මා වෘත්තිකයෙකු වීමේ සිහිනය නතර වුණේ නැහැ." ශුහ්රා පැවසුවාය. 'මම හිතන්නේ මට තුවාල වෙලා' පර්වාන් සිට කාබුල් බලා එමින් සිටියදී එල්ල වූ වෙඩි ප්‍රහාරයේ දී, මෙතෙක් කාලයක් හිතේ දරාගෙන සිටි ඒ භීතියට ශුහ්රා ඇත්තටම මුහුණ දුන්නාය. පළමු ප්‍රහාරයට මුහුණ දුන්නේ දියණියන් දෙදෙනා ම ඉදිරිපිටදී ය "වෙඩි තියල තත්පර කීපයයි ගියේ. අම්ම මගේ ඇස් දෙක දිහා එක එල්ලේ බලාගෙන ඉඳල කිව්වා, 'මං හිතන්නේ මට තුවාල වෙලා' කියල. මට කවදාවත් ඒ බැල්ම අමතක වෙන්නේ නැහැ." ශුහ්රා කීවාය. සිදු වී ඇත්තේ කුමක්දැයි ශුහ්රා තේරුම් ගත්තාය. නාඳුනන වෙඩික්කාරයාගේ තුවක්කුවෙන් ගිලිහුණු පතුරමක් වාහනයේ පිටුපස තහඩු සිදුර කරගෙන, ආසනය ද පසාරු කරගෙන විත් මවගේ උරපත්තට පහලින් දකුණතට වැදී ඇති බව ශුහ්රා දුටුවාය. "මට ඒ වෙලාවේ හිතුණා අම්ම මට සදහටම නැති වුණා කියල. මම එක දිගටම කියන්න පටන් ගත්ත 'අනේ අම්මේ ඇස් පියාගන්න එපා, මට කතා කරන්න' කියල. මම උත්සාහ කළා ඇයව අවදියෙන් තබාගන්න." වෙඩි ප්‍රහාරය තවමත් අවසන් වී නැතැයි යන භීතිය තවමත් ශුහ්රා තුළ පවතී. ඇය කලබල වී හඬන්නට වූවාය. "මම අම්මගේ ඔලුව පහත් කරගෙන මමත් පහළට නැමුණා. 'ඔලුව උස්සන්න එපා, උන් ආයෙත් වෙඩි තියයි' කියල මම අම්මට කිව්වා." "ලෙයින් තෙත් විය" ශුහ්රා තමන් සතුව ඒ මොහොතේ පවතින දෙයින් ප්‍රයෝජන ගත්තාය. ඇය සළු පටින් (scarf) සිය මවගේ අත වෙලන්නට පටන් ගත්තේ රුධිරය ගලා යාම නැවත්වීම සඳහා ය. මේ වන විට ඇයගේ මව සිටියේ එතරම් යහපත් සෞඛ්‍ය තත්ත්වයකින් නොවේ. ඇය කොරෝනාවෛරසයට ගොදුරු වී සිට සුවය ලැබුවා පමණි. සිරුරේ යකඩ ඌනතාවක් ද පැවතිණි. "මේ වෙලාවේ අඳුරු වැටිලා තිබුණේ. අම්මගේ තුවාලය මට හරිහැටි පෙනුණේ නැහැ. ඒත් මම ස්කාෆ් එක ගැට ගැහුවා. මගේ අත් දෙකම ලේ වලින් තෙත් වෙලා." වෙඩි වැදුණු මොහොතේම ෆව්සියාට විශාල ශාරීරික වේදනාවක් දැනෙන බවක් පෙනෙන්නට නොතිබිණ. නමුත් ඇයට අත සෙලවිය නොහැකි විය. ගතවූයේ නිමේෂයකි. එකවරම මවගේ තුවාලයෙන් දරා ගත නොහැකි මට්ටමේ වේදනාවක් මතු විය. ජීවිතයේ අවාසනාවන්ත ම මොහොත ළඟා වෙමින් ඇත්දැයි ශුහ්රා බිය වූ හෙයින් ඇයගේ වැඩිමහල් සොහොයුරිය ඇමතිය යුතු බව ඇය සිතුවාය. "අම්ම ඇරෙන්න අපේ ජීවිතයට වෙන කිසිම කෙනෙක් නැහැ. අම්ම තමයි අපට තියෙන එකම පිහිට." ශුහ්රා පවසන්නීය. රියැදුරු වේගයෙන් රථය ඉදිරියට පදවයි. විනාඩි 40කින් ඔවුන් රෝහලකට ළඟා විය. ෆව්සියාගේ බාහුව තුළට කිඳා බැස ඇති පතුරම වෛද්‍යවරුනට සොයා ගැනීමට හැකි වූයේ CT ස්කෑන් පරීක්ෂණ දෙකක් සිදු කිරීමෙන් අනතුරුවය. සතියක් පුරා නේවාසිකව ප්‍රතිකාර ගැනීමට ෆව්සියාට සිදු වුවාය. අනතුරුව නිවෙස බලා ගිය ද සම්පුර්ණ සුවය ලැබීමට තව කලක් ගත වනු ඇත. තාලිබාන්වරුන්ට එරෙහිව විවේචන ඇෆ්ගන් කාන්තා හඬ බොහෝ විට නොතකා හැරෙන සුළුය. එබැවින් ෆව්සියා කූෆි ගේ හඬ ඇෆ්ගන් කාන්තාවට ශක්තියක් විය. "මම අම්මගේ අඩිපාරේ යනවා. ඇය තමයි මගේ පරමාදර්ශී චරිතය." ශුහ්රා පසුගිය වසරේ පැවැත්වෙමින් තිබූ තාලිබාන් සාම සාකච්ඡා මේසයට ෆව්සියා ද හිඳ ගත්තාය. එම සාකච්ඡා මේසයට තාලිබාන් ව්‍යාපාරය වෙනුවෙන් කාන්තාවන් ද සහභාගී කරවන මෙන් ඇය බලවත් ඉල්ලීමක් කළාය. එතැන සිටි තාලිබාන් නියෝජිතයෝ මෙම යෝජනාව හාස්‍යයට ලක් කළහ. ඇෆ්ගන් සාම සාකච්ඡාවලදී ෆව්සියා ක්‍රියාකාරී චරිතයකි. සාම වෑයමට එරෙහි පිරිසක් තමන්ට වෙඩි ප්‍රහාරය එල්ල කළ බවට ෆව්සියා සැක කරන්නීය. එම ප්‍රහාරයට තමන්ගේ කිසිදු සම්බන්ධයක් නොමැති බව තාලිබාන් ව්‍යාපාරය පැවසීය. ප්‍රහාරය සිදු වූ ප්‍රදේශය තුළ තවත් සන්නද්ධ කණ්ඩායම් කිහිපයක් ක්‍රියාකාරීව සිටිති. සිදු වූ ප්‍රහාරය හේතුවෙන් තමන් හා මව කම්පනයට පත් වී සිටින බවත් සිදු වූයේ කුමක්දැයි සිතා ගැනීමට නොහැකි තත්ත්වයකට පත් වී සිටින බවත් ශුහ්රා පැවසුවාය. "අම්ම කලකිරීමෙන් ඉන්නේ. එයා හිතන්නේ තමන්ගේ මිනිස්සුන්ට උදව් කරද්දී ඇයි මාව මරන්න හදන්නේ කියල." "අපි මේ මාර්ගය තෝරාගෙන හමාරයි" ශුහ්රාගේ වැඩිමල් සොහොයුරිය, ශර්සාඩ් එක්සත් ජනපදයේ අධ්‍යාපනය ලබන්නීය. අම්මා රැක බලා ගැනීම වැඩි වශයෙන් සිදු කෙරෙන්නේ ශුහ්රා අතිනි. නාඳුනන වෙඩික්කාරයාගේ තුවක්කුවෙන් ගිලිහුණු පතුරමක් වාහනයේ පිටුපස තහඩු සිදුර කරගෙන, ආසනය ද පසාරු කරගෙන විත්... "මම මගේ අම්මට හරිම සමීපයි. ඇය මගේ හොඳම මිතුරිය වගේ." ශුහ්රා පවසන්නීය. ඇෆ්ගනිස්ථානය සාමාන්‍යයෙන් කාන්තාවන්ට පීඩාකාරී භූමියක් ලෙස සැළකේ. දේශපාලනයේ යෙදෙන කාන්තාවන්ට බොහෝ බාධකවටල මුහුණ දීමට සිදුවන බව ශුහ්රා කීවාය. "දේශපාලනයට සම්බන්ධ වෙන්න මට හැමවිටම උවමනාවක් තිබුණා. මම අම්මගේ අඩිපාරේ යනවා. ඇය තමයි මගේ පරමාදර්ශී චරිතය." ශුහ්රා, කාබුල් නුවර පිහිටි විශ්වවිද්‍යාලයක දේශපාලන විද්‍යාව හදාරන්නීය. "මට ඕන මේ රට ප්‍රහාරකයන්ගෙන් තොර, ත්‍රස්තවාදයෙන් තොර, අයුක්තියෙන් තොර රටක් වෙනවා දකින්න." ඇෆ්ගන් දේශපාලනයේ ආධිපත්‍යය පුරුෂයන් සතුය. තමන්ට අනාගතයේ දී මුහුණ දීමට සිදුවන දුෂ්කරතා පිළිබඳව ශුහ්රා හොඳින් දනී. තම මව පිළිබඳව සමාජ මාධ්‍ය සහ ප්‍රධාන ධාරාවේ මාධ්‍ය ඔස්සේ පළවන නින්දාසහගත දෑ දුටු විට තවදුරටත් ඒ බව ශුහ්රාට තහවුරු විය. "මම ඉස්සර මේ වගේ ප්‍රතිචාර ගැන කරදර වුණා. නමුත් දැන් මට පේනවා මගේ අම්ම කරන දේට සහයෝගය පළ කරන විශාල පිරිසක් ඉන්න බව." 2018 දී පැවැති ඇෆ්ගන් මහ මැතිවරණයට තරග කිරීම ෆව්සියාට සහ අයගේ නැන්දනිය වන මාරියම් ට තහනම් කෙරිණ. ඔවුන්ට එල්ල වූ චෝදනාව වූයේ නීතිවිරෝධී සන්නද්ධ කණ්ඩායමක් සමඟ සබඳතා පවත්වන බවය. ෆාව්සියා කූෆි මෙම චෝදනා ප්‍රතික්ෂේප කරන්නීය. දේශපාලනික සහ ශාරීරික ප්‍රහාරයන් කිසිදා නිමා නොවන බව ශුහ්රා සහ සිය සොයුරිය හොඳින් ම දනිති. නමුත් සිය මව සටන අතහැර දැමිය යුතු නැති බව දියණියන් දෙදෙනාගේම අදහසයි. "මගේ අම්ම සෑම ගැහැණු ළමයෙකුට ම ධනාත්මක බලපෑමක් ඇති කරල තියෙනවා. ඇෆ්ගනිස්ථානයේ සාමාන්‍ය ගැහැනියකට අසාමාන්‍ය වන බොහෝ දේවල් අම්ම කරලා තියෙනවා. පිරිමින් පමණක් ආධිපත්‍යය පතුරුවාගෙන සිටින බොහෝ ක්ෂේත්‍ර වලට ඇය ඇතුළු වීම නිසා ඇගේ අඩිපාරේ ගමන් කරන්නට තවත් බොහෝ කාන්තාවන් නිර්භයව දැන් ඉදිරිපත් වෙනවා." "අපට අවශ්‍යයි ඇය තවදුරටත් ඉදිරියට යනවා දකින්න. මොකද, ප්‍රහාරකයෝ දැනගන්න ඕන ඔවුන්ගේ ක්‍රියා වලින් ඇය නිහඬ කරවන්න බැහැ කියල." ශුහ්රා පවසන්නීය. "අපි මේ මාර්ගය තෝරාගෙන හමාරයි. අපි දිගටම ඒ මාර්ගයේ යනවා." (බීබීසී ලෝක සේවයේ ස්වාමිනාදන් නටරාජන් සකස් කළ වාර්තාවක් ඇසුරිණි) කියවන්න:

වසර විසි හතරකට පෙර මඩකලපුව කුරුක්කල්මඩම් ප්‍රදේශයේ එල්ටීටීඊ සංවිධානය විසින් පැහැර ගෙන ගොස් ඝාතනය කෙරුණු බවට සැක කෙරෙන, මුස්ලිම් ජාතිකයන්ට අයත් මිනීවලක් බවට හඳුනා ගෙන ඇති ස්ථානයක් යලි ගොඩ දැමීම සඳහා මීළඟ අඟහරුවාදාට කටයුතු යොදන මෙන් අධිකරණය පොලීසියට නියෝග කර තිබේ.

පරීක්ෂණ කොමිසමේ නියෝජිතයන් මිනීවල ඇතැයි පැවසෙන ස්ථාන නිරීක්ෂණය කල අයුරු එක්දහස් නවසීය අනූව වසරේ ජුනි මාසයේ මඩකලපුව කල්මුනේ මහා මාර්ගයේ රථවාහනවල ගමන් ගත්, කාත්තන්කුඩිය ඇතුළු අවට ප්‍රදේශවල පදිංචී මුස්ලිම් ජාතිකයන් එකසීය හැටපස් දෙනෙකු , කුරුක්කල්මඩම් ප්‍රදේශයේදී එල්ටීටීඊ සංවිධානය විසින් පැහැර ගෙන ගොස් ඝාතනය කර වෙරළ ප්‍රදේශයේ වල දමා ඇතැයි මුස්ලිම් ජාතිකයන් දිගින් දිගටම කළ චෝදනා අනුව මෙම පරීක්ෂණය ආරම්භ විය. ඉල්ලීමක් ඝාතනය කළ බවට සැක කෙරෙන පුද්ගලයන්ගේ සිරුරු කොටස් ගොඩ ගෙන ඉස්ලාම් ආගමට අනුව අවසන් කටයුතු කිරීමට උදව් කරන මේන් ඝාතනය කෙරුණු බව පැවසෙන මුස්ලිම් ජාතිකයන්ගේ ඥාතීන් කීහිප දෙනෙකු කලවන්චිකුඩි පොලිසියෙන් ඉල්ලීමක් කර තිබෙන බවයි පැවසෙන්නේ. මුස්ලිම් ජාතිකයන් ඝාතනය කර වල දමා ඇති බවට සැක කෙරෙන වෙරළ ප්‍රදේශයට මේ වන විට පොලිස් ආරක්ෂාව යොදවා ඇති බව පොලිස් මාධ්‍ය ප්‍රකාශක ජේෂ්ඨ පොලිස් අධිකාරී අජිත් රෝහණ ප්‍රකාශ කළේය. උතුරු හා නැගෙනහිර පළාත්වල අතුරුදන්වූවන් පිලිබඳ පරීක්ෂණ කොමිසම මඩකලපුව දිස්ත්‍රික්කයේ කරන ලද පරීක්ෂණ කටයුතුවලදී, ඝාතනය කෙරුණු බවට සැක කෙරෙන පුද්ගලයන්ගේ ඥාතීන් මේ සම්බන්ධව ප්‍රකාශ ලබා දී තිබේ. එම මිනී වලවල් තුල ඇති ශරීර කොටස් ගොඩ ගෙන ඉස්ලාම් ආගමට අනුව අවසන් කටයුතු කිරීමට කොමිසම සහය දිය යුතු බවට ඝාතනය කළා යැයි සැක කෙරෙන පුද්ගලයන්ගේ ඥාතීන් ඉල්ලීමක් කළ අවස්ථාවේ ඊට ප්‍රතිචාර දැක වූ කොමිසමේ සභාපතිවරයා ඇතුළු නියෝජිතයන් එම ස්ථානයට ගොස් නිරීක්ෂණ කටයුතු කළ බවත් පැවසේ.

විපක්ෂයේ පොදු අපේක්ෂක මෛත්‍රිපාල සිරිසේනට සහාය පළ කිරීම සඳහා කහවත්ත නගරයේ දී ප්‍රචාරක රැළියක් සංවිධානය කරමින් සිටි පිරිසකට වෙඩි තැබීම සම්බන්ධයෙන් විදුලි බල හා බලශක්ති නියෝජ්‍ය අමාත්‍ය ප්‍රේමලාල් ජයසේකර අත්අඩංගුවට ගන්නා මෙන් පැල්මඩුල්ල මහේස්ත්‍රාත් දිනේෂ් ලක්මාල් පෙරේරා නියෝග කරයි.

ඒ වෙලාවේ ඒ අය විසින්ම තියපු එකක් වැදිලා වෙන්න ඇති ගොඩාක් දුරට -විදුලි බල හා බලශක්ති නියෝජ්‍ය අමාත්‍ය ප්‍රේමලාල් ජයසේකර කහවත්ත නගරයේ ප්‍රචාරක සැරසිලි කරමින් සිටි පිරිසකට සඳුදා අලුයම වෙඩි තබා තුවාල සිදු කළ බවට ලැබුණු පොලිස් පැමිණිල්ලක් මත නියෝජ්‍ය අමාත්‍ය ප්‍රේමලාල් ජයසේකරට අමතරව සබරගමු පළාත් සභාවේ ආණ්ඩු පක්ෂ මන්ත්‍රී අරුණ නිලන්ත ජයසිංහ සහ කහවත්ත ප්‍රාදේශීය සභා සභාපති වජිර දර්ශන ද සිල්වා යන අය ද අත්අඩංගුවට ගෙන අධිකරණය වෙත ඉදිරිපත් කරන මෙන් මහේස්ත්‍රාත්වරයා නියෝග කර තිබේ. ඉහත කී ප්‍රහාරයේ දී වෙඩි වැදී තුවාල ලැබ සිටින එක් අයකුගේ තත්වය බරපතළ බව රත්නපුර මහ රෝහලේ ප්‍රකාශකයෙක් පැවසුවේය. චෝදනාව රත්නපුර දිස්ත්‍රික් එක්සත් ජාතික පක්ෂ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රිනී තලතා අතුකෝරල ජනාධිපතිවරණ ප්‍රචාරක කටයුතුවල යෙදී සිටි තම ආධාරකරුවන්ට ප්‍රේමලාල් ජයසේකර නියෝජ්‍ය ඇමතිවරයා ඇතුළු පිරිසක් පැමිණ වෙඩි තැබූ බවයි රත්නපුර දිස්ත්‍රික් එක්සත් ජාතික පක්ෂ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රිනී තලතා අතුකෝරල කියා සිටියේ. එම චෝදනාව සම්බන්ධයෙන් ප්‍රතිචාර දැක්වූ විදුලි බල හා බලශක්ති නියෝජ්‍ය ඇමති ප්‍රේමලාල් ජයසේකර කියා සිටියේ කහවත්තේ පිහිටි තම පක්ෂයේ කාර්යාලයක් කඩා දමා තිබූ බවයි. 'ඒ අයම තියපු එකක් වැදිලා' ‘හාර පන්සීයක වගේ සෙනගක් හිටියා. වාහනත් ගොඩක් තිබුණා. ඒ වෙලාවේ අපේ කාර්යාලයට ගහනවා දැක්කා. එහෙම කරලා අපේ මිනිස්සුන්ට ගහන කොට පොලීසියෙන් හිටියා. මම ඇහුවා මොකක්ද මේ කරන්නේ, බලා ඉන්නේ කියලා. නෑ මේක අපි විසදන්නම් කියලා යන්න කිව්වා. මගේ ආරක්ෂක නිලධාරිනුත් කිව්වා කට්ටිය ගොඩක් ඉන්න නිසා මෙතනිං යමු කියලා. අපි හරෝගෙන ගියා. ඒ යන කොටත් පොලු ගල් ගගහ ඉස්සරහට ආවා. අපි එතනින් ආවාට පස්සේ වෙච්ච දේවල් මම දන්නේ නෑ.’ නියෝජ්‍ය ඇමතිවරයා පැවසුවේය. ‘මට කිසිම අවශ්‍යතාවක් නෑ නිකම් මේ අනවශ්‍ය ප්‍රශ්නදාගෙන නීතිමය ගැටලු දාගන්න. දැනට ආරංචිවෙලා තියනවා මේ කණ්ඩායම අතරේ පාතාලයට සම්බන්ධ කණ්ඩායම් ඉන්නවා කියලා. ආයුධ තියාගෙන ඒ අය අතර ඉන්නවා කියලා. ඒ වෙලාවේ ඒ අය විසින්ම තියපු එකක් වැදිලා වෙන්න ඇති ගොඩාක් දුරට’ ඔහු තවදුරටත් පැවසීය. වෙඩි තැබීමේ සිද්ධියෙන් පසු ජනතාව වීදි බැස කහවත්ත නගරයේ ඉදි කර තිබූ ජනාධිපතිවරයාගේ තොරණ සහ කටවුට් කඩා දමා ඒවා ගිනිබත් කරමින් ඇඹිලිපිටිය රත්නපුර ප්‍රධාන මාර්ගයේ වාහන ගමනාගමනයට ද බාධා වන අන්දමින් හැසුරුණු බව පොලීසිය පවසයි.

ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපද රාජ්‍ය ලේකම් මයික් පොම්පෙඕගේ සංචාරය තුළ දී එම්සීසී හා සෝපා ගිවිසුම් පිළිබඳව මෙන්ම ප්‍රදානයක් ලෙස ශ්‍රී ලංකා වෙරළාරක්ෂක දෙපාර්තමේන්තුවට වෙරළාරක්ෂක නෞකාවක් පිරිනැමීම, පෞද්ගලික අංශයේ ආයෝජන කිහිපයක් හා ශ්‍රී ලංකාව සමග ආරක්ෂක සහයෝගිතාව පිළිබඳ සාකච්ඡා කෙරුණු බව නිලධාරීහු පැවසූහ.

සිය සංචාරය අවසානයේ, විදේශ අමාත්‍ය දිනේෂ් ගුණවර්ධන සමග ඒකාබද්ධ මාධ්‍ය හමුවකට එක්වූ ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපද රාජ්‍ය ලේකම්වරයා සඳහන් කළ කරුණු මෙසේ ය. හමුදාපතිගේ ඇමෙරිකානු සංචාරක තහනම මාධ්‍ය හමුවට එක්වූ ජනමාධ්‍යවේදීහු, යුද හමුදාපති ශවේන්ද්‍ර සිල්වා හට ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය විසින් පනවන ලද සංචාරක තහනම පිළිබඳ රාජ්‍ය ලේකම්වරයාගෙන් විමසූහ. "එය එක්සත් ජනපදයේ නීතිමය ක්‍රියාවලියක් වන අතර එය සැමවිටම සමාලෝචනය කෙරෙනවා. එය තාක්‍ෂණිකව, සත්‍ය වශයෙන්ම සහ නීත්‍යානුකූලව නිවැරදි බව තහවුරු කර ගැනීමට අපට අවශ්‍යයි," යන්න ඔහුගේ පිළිතුර විණි. මයික් පොම්පෙඕ පෙබරවාරි මාසයේදී තම ට්විටර් සටහනක් තබමින් පවසා තිබුනේ "යුද අපරාධ සිදු කරන සහ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කරන අයට වගවීම සඳහා එක්සත් ජනපදය නොසැලී සිටියි." ශ්‍රී ලංකා යුදහමුදාපති ශවේන්ද්‍ර සිල්වා හට එක්සත් ජනපදයට ඇතුළුවීමට නොහැකිවන පරිදි සංචාරක තහනමක් පනවන්නේ ශ්‍රී ලංකාවේ සිවිල් යුද්ධයේදී නීති විරෝධී ඝාතනවලට ඔහු සම්බන්ධ වීම හේතුවෙන් බව එහි වැඩිදුරටත් දැක්විණි. මයික් පොම්පෙඕ පෙබරවාරි මාසයේ ටුවිටර් ගිණුමේ තැබූ සටහන කෙසේවෙතත්, "වගවීම, යුක්තිය සහ සංහිඳියාව ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාව එහි පූර්ණ හා අර්ථවත් පියවර ගනු ඇතැයි අපි සැබවින්ම අපේක්ෂා කරමු." යනුවෙන් ඔහු ආරම්භක දේශනයේ දී සඳහන් කළ ඔහු, "අපි සියලු දෙනාම උරෙන් උර ගැටී එකට සිටිමු. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සාරධර්මවලින් සන්නද්ධ අපගේ හවුල්කාරිත්වයයෙන් ශක්තිමත්ව තව දුරටත් එකට කරමු." යැයි කියා සිටියේය. රාජ්‍ය ලේකම් පොම්පෙඕ "පිටසක්වලයින්ට එරෙහිව විලෝපිකයා" සිය අදහස් පළ කිරීමේදී චීනය හා ශ්‍රී ලංකාව අතර ඇති සබඳතාව කෙරෙහි දැඩි අවධානයක් යොමු කළ රාජ්‍ය ලේකම් පොම්පියෝ චීන කොමියුනිස්ට් පක්ෂය "කොල්ලකාරයකු නැතහොත් විලෝපියකු" ලෙස හදුන්වා දුන්නේය. චීනය මෙන් නොව ඇමරිකාව ශ්‍රී ලංකාවේ සැබෑ මිතුරකු බවත් ඇමරිකාව සැම විටම රටේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, ස්වෛරීභාවය සහ නිදහස රැකීමට කටයුතු කරන බව ද කීය. "ශ්‍රී ලංකාවේ ජනතාව ස්වෛරීත්වය සහ නිදහස භුක්තිවිඳිමින් සාර්ථකත්වයට පත්වනු දැකීමත් තිරසර සංවර්ධනයක් අත්කර ගනු දැකීමත් තම රටේ අපේක්ෂාව," බව ඔහු කියා සිටියේය. "ඇත්ත වශයෙන්ම ශ්‍රී ලංකාව ශක්තිමත්ව හා ස්වෛරීව පැවතීම එක්සත් ජනපදයට උපායමාර්ගිකව ප්‍රබල හවුල්කරුවෙකුලෙස සැලකිය හැකියි. එය නිදහස් හා විවෘත ඉන්දු පැසිෆික් කලාපයක් සඳහා උදව් වෙනවා. එය චීනය අපේක්ෂා කරන දෙයට වඩා හාත්පසින්ම වෙනස්. චීන කොමියුනිස්ට් පක්ෂය විලෝපිකයෙක්, ඒ බව ගොඩබිම හා මුහුදේ ස්වෛරීභාවය සහ නීති උල්ලංඝනය කිරීම් වලින් අපි දකිමු," අමෙරිකානු රාජ්‍ය ලේකම් මයික් පොම්පෙඕ පැවසීය. ඔහුගේ මෙම ප්‍රකාශයට කොළඹ පිහිටි චීන තානාපති කාර්යාලය වහා ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ "කණගාටුයි ලේකම් පොම්පෙඕ මහත්මයා, අපි චීන-ශ්‍රී ලංකාවේ මිත්‍රත්වය සහ සහයෝගීතාව ප්‍රවර්ධනය කිරීමට කාර්යබහුලයි. ඔබගේ පිටසක්වලයින්ට එරෙහි විලෝපිකයා සෙල්ලමට උනන්දුවක් නැහැ. එක්සත් ජනපදයට සෑම විටම මෙන් එකවර භූමිකාවන් දෙකක් රඟ දැක්විය හැකිය." යනුවෙන් ට්විටර් සටහනක් තබමිනි. ශ්‍රී ලංකා - ඇමෙරිකානු සබඳතාව මේ අතර රාජ්‍ය ලේකම් මයික් පොම්පෙඕගේ පැවසුවේ ඔහුගේ සංචාරයේදී දෙරට අතර වෙළෙඳාම සහ ආයෝජන අවස්ථා සම්බන්ධයෙන් ද ආරක්ෂක සහයෝගීතා සම්බන්ධයෙන් ද මෙරට බලධාරීන් සමග සාකච්ඡා කළ බවය. "වසංගතයෙන් පසුව ආර්ථිකය යථා තත්ත්වයට ගෙන ඒමේදී වැදගත් අංග වන විනිවිදබවින් යුත් වෙළෙඳ සහ ආයෝජන කටයුතු පිළිබඳව මෙන්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී නිදහස සඳහා අපගේ පොදු කැපවීම පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීමට පොම්පෙඕ රාජ්‍ය ලේකම්තුමා අදදින රාජපක්ෂ ජනාධිපතිතුමා හමුවු," බව කොළඹ පිහිටි ඇමරිකානු තානාපති කාර්යාලය පැවසීය. ශ්‍රී ලංකාවේ අවශ්‍යතාව නොකඩවා ණය ගැනීම නොව විදේශ ආයෝජන ආකර්ශණය කර ගැනීමෙන් ඉහළ ආර්ථික වර්ධනයක් අත්කර ගැනීම යයි ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ඇමෙරිකානු රාජ්‍ය ලේකම්වරයාට දැන්වූ බව ජනාධිපති මාධ්‍ය අංශය සඳහන් කළේය. ශ්‍රී ලංකාවේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය පැහැදිළි කළ ජනාධිපතිවරයා එය මධ්‍යස්ථභාවය මත පදනම්ව ඇතැයි පෙන්වා දුන් බවත්, බෙදුම්වාදී යුද්ධය අවසන් කිරීමෙන් පසු රටේ යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනයට චීනය උදව් කළ බව සඳහන් කළ ජනාධිපතිවරයා එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ශ්‍රී ලංකාව ණය උගුලක සිර වූයේ නැතැයි අවධාරණය කළ බව ද ජනාධිපති මාධ්‍ය අංශය නිකුත් කළ නිවේදනයේ දැක්විණි. "චීනයට එරෙහි ප්‍රහාරයකට" සූදානමක්? මේ අතර, චීනයට එරෙහි යෝජිත යුද්ධයට රට සම්බන්ධ කර ගැනීම සඳහා වූ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ උගුලට හසු නොවන ලෙස ලංකා සම සමාජ පක්ෂය ශ්‍රී ලංකා රජයට අනතුරු අඟවයි. ඇමෙරිකානු රාජ්‍ය ලේකම්වරයා ඉන්දියාව ඇතුළු තවත් ආසියානු රටවල් තුනක මෙන්ම ශ්‍රී ලංකාවේ සංචාරයක යෙදුණේ චීනයට එරෙහි සැලසුම් සහගත ප්‍රහාරයට ආසියානු සහාය ලබා ගැනීම සඳහා බවට ලංකා සම සමාජ පක්ෂය චෝදනා කරයි. "කිසිදු තත්ත්වයක් යටතේ චීනයට එරෙහි ඇමරිකා එක්සත් ජනපද මිලිටරි ආක්‍රමණයට ශ්‍රී ලංකාව සහාය නොදිය යුතුය. මධ්‍යස්ථව සිටීම පවා නිහඩව අනුමැතියකි." යනුවෙන් ලංකා සම සමාජ පක්ෂය පැවසීය. කෙසේවතත්, රජය කියා සිටියේ ඇමෙරිකානු රාජ්‍ය ලේකම් මයික් පොම්පෙඔගේ ශ්‍රී ලංකා සංචාරය තුළ කිසිඳු ගිවිසුමකට අත්සන් තැබීමක් සිදු නොවන බවකි. ද්විපාර්ශවික එකඟතා කිහිපයක් ඇති කර ගැනීම මෙම සංචාරයේ අරමුණ බව කැබිනට් ප්‍රකාශක අමාත්‍ය කෙහෙළිය රඹුක්වැල්ල පැවසීය. මේ තොරතුරු ද දැනගන්න:

පස් හැවිරිදි දැරියක් වන කෝපිකාගේ ළමා කාලයෙන් වැඩි කොටසක් ඔස්ට්‍රේලියානු රජය විසින් සිරගත කරනු ලැබ ඇත.

සහෝදරියන් දෙදෙනා බිලෝලාහි සිය නිවස තුළ (වමේ) , ක්‍රිස්මස් දූපතේ රැඳවුම් මධ්‍යස්ථානයේ (දකුණේ) 2019 දී ඇයගේ පවුල ඉන්දියානු සාගරයේ ඔස්ට්‍රේලියාවට අයත් වාසභූමියක් වන ක්‍රිස්මස් දූපතේ රැඳවුම් මධ්‍යස්ථානයකට යවනු ලැබිණි. ඔවුන් ජීවත් වන්නේ පැය 24 පුරා මුරකාවල් යෙදූ පරිශ්‍රයකය. එය මේ වනවිට ඔස්ට්‍රේලියානු ඩොලර් මිලියන හයකට වැඩි මුදලක් වැය වී ඇති මෙහෙයුමකි. කෝපි, මිතුරියන් ඇය අමතන නාමයයි. කෝපිට දූපතේ ඇති පාසලට යාමට අවසර ඇත. ඇයව එහි රැගෙන යන්නේ පොලිස් වෑන් රථයකිනි. ඇය ගැන නිරන්තරයෙන් ඇස ගසා සිටින ආරක්ෂකයන්ගෙන් පාසලේ දී නිදහස් වන අතර, එය ඇයගේ "ප්‍රීතිමත් ස්ථානයයි." "ඇයි හැම විටම අපේ පසුපස කවුරු හරි එන්නේ?" ඇය මින් පෙර ඇසුවාය. කෝපි පත්ව ඇති තත්ත්වයට හේතුව ඇයගේ දෙමව්පියන්ය. ඔවුහු මීට දශකයකට පමණ පෙර සරණාගතභාවය ඉල්ලා ඔස්ට්‍රේලියාවට බෝට්ටුවකින් පැමිණි ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ සරණාගතයෝ වූහ. ඔවුන් ක්වීන්ස්ලන්තයේ නගරයක වසර ගණනාවක් දිවි ගෙවීය. මේ අතර එක්තරා දිනක ඔවුන් පිටුවහල් කිරීම සඳහා පොලිසිය පැමිණියේය. ඔවුන් දිවි ගෙවූ නගරයේ ප්‍රජාව ඔවුන් රඳවා ගැනීමට සටන් කළ අතර, ඔස්ට්‍රේලියාවේ ඉහළම අධිකරණයක නීතිමය සටනකට මුලපිරීය. ඒ අතර, පවුලේ සියලු දෙනා රැඳවුම් භාරයේ පසුවෙති. "ඔබට මේ ජීවිතය ගැන හිතාගන්නවත් බැහැ," කෝපිකාගේ මව ප්‍රියා බීබීසී සේවයට පැවසුවාය. "මේක සාමාන්‍ය දෙයක් නොවේ. අපට මිනිස්සු එක්ක කතා කරන්න බැහැ. මුරකරුවන් අප දිහා බලාගෙන ඉන්නවා. අපට තනිවම එළියට යන්න බැහැ. මේක රැඳවුම් මධ්‍යස්ථානයක් නොවේ, මේක සිරගෙයක්." 'බිලෝලා (Biloela)පවුල' මුරුගප්පන් පවුලේ සිව්දෙනෙකි: මව ප්‍රියා, පියා නඩේස්, කෝපි සහ ඇයගේ තුන් හැවිරිදි සහෝදරිය තර්නිකා. ඔවුන් ඔස්ට්‍රේලියාවේ වඩාත් ප්‍රසිද්ධම සරණාගතයින් වන නමුත්, ඔවුන් පවුලේ නමින් කිසිවෙක් නොදන්නා තරම්ය. ඒ වෙනුවට ඔවුන් "බිලෝලා පවුල" නමුන් හඳුන්වති. එය ඔවුන් වසර හතරක් ජීවත් වූ කුඩා නගරයේ නමය. නඩේස් සහ ප්‍රියා 2012 සහ 2013 වර්ෂවලදී වෙන වෙනම ඔස්ට්‍රේලියාවට පැමිණ සරණාගතභාවය ඉල්ලා සිටියහ. ඔවුන්ට තාවකාලික ආරක්ෂක වීසා බලපත්‍ර ලබා දීමට රජය පියවර ගත්තේය. දෙදෙනාම බිලෝලා වෙත ගිය අතර, දෙමළ සරණාගතයින් ඇතුළු නව සංක්‍රමණිකයින් සේවයට බඳවා ගන්නා මාංශ කර්මාන්තශාලාවක් එහි පිහිටා තිබේ. ඔවුන් දෙදෙනා එහිදී හමු විය. ඔවුහු ආදරයෙන් බැදී, විවාහ වී, දරුවන් දෙදෙනෙක් ලැබූහ. මෙම පවුල 2018 සිට මේ දක්වා රැඳවුම් භාරයේය නඩේස් රැකියාවේ නරත වන අතර ප්‍රියා දරුවන් රැකබලා ගත්තාය. සති අන්තයේ ඔවුහු සිය මිතුරන් සමඟ මසුන් ඇල්ලීමට හෝ නිවසේ සිට කාඩ් සෙල්ලම් කළහ. "ඔවුන් හොඳ මිනිස්සු" යැයි හිතවත් මිතුරියක් වන වාෂිනි රිස්වාන් පැවසීය. මෙම යුවළ ඇයට පවුලේ අය මෙන් ලෙන්ගතුය. ඇය සහ ඇගේ දරුවන් අපයෝජනකාරී සැමියා වෙතින් පලා යන විට ඔවුහු ඇය නිවස තුළට ගෙන රැකවරණය සැලසූහ. ඇය දැන් සෑම උදෑසනකම ෆේස්බුක් මැසෙන්ජර් හරහා ප්‍රියා සමඟ කතාබස් කරන්නීය. "මේ දැනුත් මම ඇයට කිව්වා, මට නැවත ඇය එක්ක ක්‍රීඩා කිරීමට අවශ්‍යයි කියලා. අපි ඒවා සිදු කළ ආකාරය මතකද? නැවතත් අපි ඉක්මනින් ඒ දේ කරමු," යැයි ඇයට කී සැටි වාෂිනි රිස්වාන් බීබීසී සේවයට පැවසුවාය. පිටුවහල් කිරීමේ උත්සාහයන් ශ්‍රී ලංකාවේ සිවිල් යුද සමයේ දී පීඩාවට පත් වෙනු ඇතැයි බියෙන් ප්‍රියා සහ නඩේස් යන දෙදෙනාම ඔස්ට්‍රේලියාවට පලා ගියහ. යුදමය වාතාවරණය තුළ දෙමළ ජනතාවට විවිධ හිරිහැරවලට මුහුණ දීමට සිදුවිය. වසර ගණනාවකට පසු ඔවුන්ගේ සරණාගත ඉල්ලුම් පත්‍ර ප්‍රතික්ෂේප විය. සරණාගතයින් ලෙස සැලකීමට අවශ්‍ය නිර්ණායක සපුරාලීමට ඔවුන් අසමත් වූ බව ඔස්ට්‍රේලියාව තීන්දු කළේය. එම පදනම මත ඔවුන් පිටුවහල් කිරීමට ඔස්ට්‍රේලියාව දෙවරක් උත්සාහ කළේය. ඔවුන් බලහත්කාරයෙන් ගුවන් යානයට පැටවීමේ දර්ශන නඩේස් රූගත කළේය පළමු උත්සාහය සිදු වූයේ පවුලේ තාවකාලික වීසා බලපත්‍රය 2018 දී කල් ඉකුත්වීමෙන් පසුවය. ආරක්ෂකයින් පැමිණියේ අලුයමට පෙර වැටලීමකටය. එය පිටුවහල් කිරීමේ පොදු උපක්‍රමයක් බව නීතිඥයෝ පවසති. ඉන්පසු, ඈතින් පිහිටි මෙල්බර්න්හි රැඳවුම් මධ්‍යස්ථානයකට මෙම පවුල රැගෙන ගියේය. දින කීපයකට පසු ඔවුන් ශ්‍රී ලංකාව බලා යන ගුවන් යානයකට නංවා තිබේ. එහි දී අසාමාන්‍ය දෙයක් සිදු නොවූයේ නම් ඔවුන් ඒ වන විට සැලසුම් කළ පරිදි පිටුවහල් කිරීමට ඉඩ තිබිණි. ඔවුන්ගේ මිතුරන් රැගෙන යන විට, 6,000ක් වූ බිලෝලා නගරවාසීන් ඔවුන්ගේ කෝපය මාධ්‍ය වෙත ගෙන ගියහ. #HometoBilo හෑෂ්ටැගය යටතේ ඔවුහු විරෝධතා ව්‍යාපාරයක් දියත් කර දේශපාලඥයන්ට ද බලපෑම් එල්ල කළහ. මෙම පවුලට සහය දැක්වීම සඳහා සකස් කෙරුණු පෙත්සමකට අත්සන් 350,000කට වඩා ලැබී තිබිණි. "ඔවුන් අපෙන් කෙනෙක්. ඔවුන් අයිති බිලෝලාවට," ඇන්ජෙලා ෆ්‍රෙඩ්රික්ස් පැවසීය. මෙම පවුලට සහයෝගය ලබා දෙන ඇන්ජෙලාට, ප්‍රියාව හමු වී ඇත්තේ බිලෝලා පල්ලියේදීය. පිටුවහල් කිරීම නවත්වමින් වාරණ නියෝගයක් ලබා ගැනීමට නීතීඥයන් ක්‍රියා කළ අතර, මුරුගප්පන් පවුල නැවතත් මෙල්බර්න්හි රැඳවුම් මධ්‍යස්ථානයට යැවිණි. නෛතික සටනක් ක්‍රියාත්මක වූ අතර, අවසානයේ අධිකරණයෙන් ප්‍රකාශ වූයේ එම පවුලේ ඉල්ලීම්වලට එරෙහි තීන්දුවකි. එබැවින් 2019 දී රජය යළිත් ක්‍රියාත්මක විය. ශ්‍රී ලංකාව බලා පියාසර කරන ගුවන් යානයකට පවුලේ අය නැංවීමට පෙර ඔවුන්ගේ භාණ්ඩ ඇසුරුම් කරගැනීමට ආරක්ෂකයන් ලබා දුන්නේ පැය දෙකක කාලයක් පමණි. කලබලයට පත් නඩේස් සිය නීතිඥයන් දැනුවත් කළේය. ඔවුන් බලහත්කාරයෙන් ගුවන් යානයට පැටවීමේ දර්ශන නඩේස් රූගත කළ අතර, මව යානය තුළට ඇදගෙන යද්දී ළදරුවන් හඬා වැලපුණහ. පුවත් නාලිකා සහ සමාජ මාධ්‍යවල බෙදා හැරුණු මෙම දුක්ඛිත දර්ශනය දුටු ඔස්ට්‍රේලියානුවෝ අවදි වූහ. යළිත් වරක් වාරණ නියෝගයක් ලබා ගැනීමට නීතිඥයන් ක්‍රියා කළ අතර, යානය ගුවන් ගමන අතරමඟ හැරවීමට නියෝග ලැබිණි. පවුල නැවත ඔස්ට්‍රේලියාවට රැගෙනවිත් රටේ බටහිර වෙරළට කිලෝමීටර් 3,000ක් දුරින් පිහිටි ක්‍රිස්මස් දූපතට පිටත් කර යැවීය. ඇඳන් 400ක් සහිත රැඳවුම් මධ්‍යස්ථානයක් එහි මෑතකදී නැවත විවෘත කර තිබිණි. මුරුගප්පන් පවුල එහි එකම පදිංචිකරුවන් බවට පත්විණි. රැඳවුම් මධ්‍යස්ථානයේ ජීවිතය රැඳවුම් භාරයේ සිටි වසර ගණනාව තුළ ප්‍රියා නොසන්සුන් තත්ත්වයට පත් වී ඇත. ඇය ගැඹුරු මානසික අවපීඩනයකින් පෙළෙන අතර ශරීර ශක්තිය දැඩි ලෙස පහත වැටී තිබේ. "මට දවස ගත කිරීම ඉතා අපහසුයි. මානසිකව හා ශාරීරිකව" ඇය වීඩියෝ සබැඳියක් හරහා බීබීසී සේවයට පැවසුවාය. ඇය තම දරුවන් අසමත් කර ඇතැයි බියකින් පසුවේ. "මගේ දරුවන් දෙදෙනාම දැන් ලොකුයි. ඔවුන්ට අවශ්‍ය වන්නේ පිටතට ගොස්, බාහිර ලෝකය දැක බලා විනෝද වීමටයි. ඔවුන්ට අවශ්‍ය වන්නේ නිදහසේ ජීවත් වීමටයි." මෙම පවුල ජීවත් වන්නේ වැටවල් යෙදූ විශාල අංගනයක කාමර දෙකක් සහිත කන්ටේනර් පෙට්ටියකය. ඇතුළත සිට එහි දොරවල් අගුළු දැමිය නොහැක. එමෙන්ම, මුරකරුවෝ සෑම දිනකම එහි මුර සංචාරයේ යෙදෙති. එය තුළ දැඩි උෂ්ණත්වයක් පවතින අතර, විවිධ කෘමීන් ඔවුන්ගේ කාමර ආක්‍රමණය කර ඇත. ඔවුන්ගේ ජීවිතවල සෑම මිනිත්තුවක්ම පාලනය වන්නේ, ඔවුන් අපරාධකරුවන් සේ සලකමිනි. පාසල් මිතුරෙකුගේ උපන්දින සාදයකට කෝපිකාට ආරාධනා ලැබුණු විට, එම ආරාධනය ඔස්ට්‍රේලියාවේ පිහිටි කාර්යාලයකට යැවීමෙන් පසු එහි සිටින නිලධාරියෙකු අවදානම තක්සේරු කරනු ඇත. මුරකරුවෙකු ද සමග ඇයට උපන්දින සාද කීපයකට සහභාගී වීමට අවසර දී තිබිණි. රජය පවසන්නේ පවුල "හොඳින් රැකබලා ගන්නා" බවය. නමුත් ඔවුන්ගේ සුභසාධනය ගැන බොහෝ කලක සිට ගැටලු පැන නැගී තිබේ. මෙල්බර්න්හි රැඳවුම් භාරයේ සිටි පළමු මාස කීපය තුළ ප්‍රියාගේ දරුවන්ට පිටත සෙල්ලම් කිරීමට අවසර ලැබුණේ සෑම දිනකම පැය භාගයක් පමණි. හිරු එළිය ලැබීම අවම වීම හේතුවෙන් විටමින් ඩී ඌනතාවයෙන් පෙලෙන අතර එය අනෙක් සෞඛ්‍ය ගැටලුවලට හේතු විය. තර්නිකාගේ පෝෂණ අවශ්‍යතා සපුරාලීමට නොහැකි වී ඇති අතර ඇයගේ දත් දිරා යාමට පටන් ගත්තාය. වයස අවුරුදු දෙකේදී ඇයගේ දත් ඉවත් කිරීමට සැත්කමක් ද සිදු කෙරිණි. තර්නිකාගේ දිරා ගිය දත් ප්‍රියා දියවැඩියාව ඇතුළු නොයෙකුත් වෛද්‍ය ගැටලුවලට ගොදුරු වී තිබේ. තම ආරක්ෂාව ගැන ද ඇය බියෙන් පසු වේ. පසුගිය වසරේදී ඇයට මධ්‍යස්ථානයේ මුරකරුවෙකුගේ අනවශ්‍ය හැසිරීමකට මුහුණ දීමට සිදු විය. දිනක් එක්තරා පුද්ගලයෙක් ඇයගේ කාමරයට පැමිණ, දොරකඩ අසලට වී, සිනාසෙමින් සිට ඇත. ඔහු බීමතින් සිටි බවක් පෙනෙන්නට තිබුණු බව ඇය පැවසීය. "මම විශ්වාස කරනවා ඔහු මාව පොළඹවගන්න උත්සාහ කර බලන්න හෝ මගේ ශරීරය ස්පර්ශ කිරීමට හෝ ලිංගික දෙයක් සිදු කිරීමට අවශ්‍යතාවෙන් සිටිය බව. ඔහු මා කෙරෙහි හැසිරුණු ආකාරය නිසා මට ඒ ආකාරයෙන් හැඟුණා," ඇය බීබීසී සේවයට පැවසුවාය. "මම ඔහුව පසුපසට තල්ලු කළා. මගේ ආරක්ෂාව ගැන ප්‍රශ්නයක් ඇති වුණ නිසා මම එතනින් එළියට ගියා." පසුව පවුලේ අය මේ සම්බන්ධයෙන් පැමිණිල්ලක් ගොනු කළ අතර එම මුරකරුවා ඉවත් කර තිබිණි. නමුත් එයින් ඇති වූ මානසික කැළැල්වලින් ප්‍රියා තවමත් පීඩා විඳින්නීය. "ඒ තත්ත්වයෙන් මිදෙන්න මට ඇත්තෙන්ම අපහසුයි," ඇය පැවසුවාය. "සෑම දවසකම මට තවදුරටත් ආරක්ෂිත බවක් දැනෙන්නේ නැහැ. ඔවුන්ට අවශ්‍ය ඕනෑම වෙලාවක කාමරයේ අගුළු අරින්න පුළුවන්." ක්‍රිස්මස් දූපතේ සිට බීබීසී සේවය ඇමැතූ ප්‍රියා සිද්ධිය සම්බන්ධයෙන් බීබීසී සේවය නැඟූ ප්‍රශ්නවලට රජය ප්‍රතිචාර නොදැක්වීය. "ඔස්ට්‍රේලියානු දේශසීමා බලකාය මෙම පවුලේ සෞඛ්‍යය හා යහපැවැත්ම සහතික කිරීමට කැපවී සිටිනවා වගේම, සෑම සාමාජිකයෙකුටම හෙදියන්, වෛද්‍යවරුන් සහ විශේෂඥයින් සඳහා සෑම විටම ප්‍රවේශය ලබා දී තිබෙනවා," යැයි පවුලේ සුභසාධනය සම්බන්ධයෙන් පිළිතුරු දුන් ප්‍රකාශකයෙකු පැවසීය. මේ තොරතුරු ද කියවන්න: ඔස්ට්‍රේලියාවේ 'බෝට්ටු නැවැත්වීමේ' ප්‍රතිපත්තිය ඔස්ට්‍රේලියාවේ දැඩි සංක්‍රමණ නීති මගින් මුරුගප්පන් පවුල වැනි "නීති විරෝධී, පුරවැසියන් නොවන" අය දින නියමයක් නොමැතිව රඳවා තබා ගැනීමට ඉඩ සලසයි. බෝට්ටුවෙන් පැමිණෙන අයට "අක් වෙරළ ක්‍රියාවලියක්" රජය හඳුන්වා දීමෙන් පසු 2013 සිට සරණාගතයින් දහස් ගණනක් ප්‍රධාන භූමියෙන් බැහැර මධ්‍යස්ථානවල රඳවා ඇත. ඔවුන්ගේ සරණාගත හිමිකම් සලකා බැලෙන තුරු එම මධ්‍යස්ථානවල රැඳී සිටීමට සිදුවන අතර එය වසර ගණනාවක් ගත විය හැකි ක්‍රියාදාමයකි. එම කඳවුරුවල අයහපත් ජීවන තත්ත්වයන් ගැන එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විවේචනය කර තිබේ. 2013 සිට ඔස්ට්‍රේලියානු අක් වෙරළ රැඳවුමේදී සරණාගතයින් 12 දෙනෙකු මියගොස් ඇති අතර ඉන් හය දෙනෙකු සියදිවි නසා ගෙන තිබේ. ඔස්ට්‍රේලියාවට බෝට්ටුවලින් ළඟා වීමට උත්සාහ කරන අතර මුහුදේදී මිනිසුන් මිය යාමෙන් පසු හඳුන්වා දෙන ලද මෙම ප්‍රතිපත්තිය වෙනුවෙන් රජය දිගු කලක් පෙනී සිටී. බෝට්ටුවෙන් පැමිණෙන ඕනෑම අයෙකුට කිසිදා ඔස්ට්‍රේලියාවේ පදිංචිය හිමි නොවන ලෙස සකසා ඇති මෙම ප්‍රතිපත්තිය රජය කැපවී ආරක්ෂා කරමින් සිටින අතර, මෙමඟින් මිනිස් ජාවාරමට බාධා ඇති වී, මිනිසුන් දියේ ගිලී යාම නවතා දමා ඇති බවට තර්ක කරයි. එය සාර්ථක වී ඇති බවක් පෙනෙන්නට තිබේ. 2014 සිට එරටට බෝට්ටු පැමිණ ඇත්තේ ඉතා ස්වල්ප ප්‍රමාණයකි. එසේ වුව ද මුරුගප්පන් පවුල දිගටම රැඳවුම් භාරයේ තබා ඇත. මෙම පවුල නිදහස් කිරීම සඳහා වසර ගණනාවක් තිස්සේ ක්‍රියාකාරීහු රජයට බලපෑම් කරති ඇඩිලේඩ් විශ්ව විද්‍යාලයේ නීති මහාචාර්ය ඇලෙක්ස් රීලි පවසන්නේ "එය ඉතා කෘරයි. නීතියේ ආධිපත්‍යය සහ මානව හිමිකම් පිළිබඳ සාමාන්‍ය අදහස්වලට මෙය පැහැදිලිවම විරුද්ධයි." "සිදුවන දේ විකාර සහ හාස්‍යජනක වූවත්, ඔස්ට්‍රේලියානු රජය ඔවුන්ගේ තුවක්කුවලට ඇලී සිටින්නේ එය දේශපාලනික වශයෙන් හොඳින් ක්‍රියාත්මක වන බව ඔවුන් සිතන නිසායි." "ඔබ ඔවුන්ගේ නඩුව මානුෂීය ඇසකින් බැලුවහොත් කිසිවෙකුට එය පිළිගන්න බැහැ." අනුකම්පාව සඳහා ආයාචනය මුරුගප්පන් පවුලේ නිදහස් කිරීමට සහය දැක්වීම සඳහා මානව හිමිකම් උපදේශකයින් සහ බිලෝලා ප්‍රජාවට එරට විපක්ෂය ද එක්ව සිටිති. හිටපු අගමැති මැල්කම් ටර්න්බුල් ඇතුළු තවත් අය මෙම පවුල නැවත බිලෝලා වෙත කැඳවන ලෙස ඉල්ලා තිබේ. ඔවුන් මුලින්ම රඳවාගෙන සිටියේ මැල්කම් ටර්න්බුල්ගේ රජය පැවති සමයේය. එහෙත් අලුතින් පත් කළ ස්වදේශ කටයුතු අමාත්‍ය කැරන් ඇන්ඩෘස් මෙම ඉල්ලීම්වලට විරුද්ධ වී තිබේ. "මම ඉතා අධිෂ්ඨානයෙන් සිටින්නේ අපගේ ප්‍රතිපත්තියේ වෙනසක් ඇති බව මිනිස් ජාවාරම්කරුවන් තත්පරයක්වත් නොසිතන බවට වග බලා ගැනීමටයි. මම ඒ දොර සෙමින් හෝ විවෘත කරන්නේ නැහැ" යැයි ඇය අප්‍රේල් මසදී ස්කයි නිව්ස් ඕස්ට්‍රේලියා (Sky News Australia) වෙත පැවසුවාය. පවුල වෙනුවෙන් නැගී සිටි බිලෝලා නගර වාසීන් ඊළඟ පරිච්ඡේදය මුරුගප්පන් පවුලේ සරණාගත ඉල්ලුම් පත්‍රය අධිකරණය නැවතත් සමාලෝචනය කරමින් සිටියි. රජය අවස්ථා කීපයකදීම ඔවුන්ගේ ඉල්ලීම් අවලංගු යැයි තීන්දු කර තිබේ. "කිසිම අවස්ථාවක පවුලේ කිසිදු සාමාජිකයෙක් ඔස්ට්‍රේලියාවේ ආරක්ෂණ බැඳීම් සපුරා ඇති බවක් සොයාගෙන නැහැ," ප්‍රකාශකයෙක් පැවසීය. කෙසේ වෙතත්, පවුලේ අය පවසන්නේ ඔවුන් ශ්‍රී ලංකාවට යවනු ලැබුවහොත් ඔවුන්ට පීඩා විඳීමට සිදුවනු ඇති බවය. මෙයට ලැබුණු මාධ්‍ය අවධානය හේතුවෙන් අවදානම වැඩි වී ඇති බව ඔවුහු පවසති. ගැහැණු දරුවන්ට ශ්‍රී ලංකාවට කිසිදු සම්බන්ධයක් නොමැත. ඔස්ට්‍රේලියාවේ ඉපිද හැදී වැඩුණු ඔවුන්ට "අනවසර ලෙස මුහුදින් පැමිණි" පුද්ගලයින්ගේ දරුවන් ලෙස ඔස්ට්‍රේලියානු පුරවැසිභාවය ද ලබා ගත නොහැකිය. නඩුව අධිකරණය ඉදිරියේ ඇතැයි පවසමින් මේ පිළිබඳ අදහස් දැක්වීම අමාත්‍ය කැරන් ඇන්ඩෘස් ප්‍රතික්ෂේප කළාය. නමුත් පසුගිය සතියේ ඇය ඉඟි කළේ රජය මෙම පවුල රැඳවුම් කඳවුරෙන් ඉවත් කර දිවයිනේ පිහිටි ඔවුන්ගේම නිවෙසකට ගෙන යාමට කටයුතු සලසනු ඇති බවය. කෝපිකාට බිලෝලාහි ගත කළ කාලය පිළිබඳ මතකයන් ඇත පවුලේ නීතිඥවරිය වන කැරීනා ෆෝඩ් පවසන්නේ රජයට අවශ්‍ය නම් ඔවුන්ගේ දුක් වේදනා "හෙට අවසන්" කළ හැකි බවය. වීසා බලපත්‍ර දීර්ඝ කිරීමට සහ පිටුවහල් කිරීම් නැවැත්වීමෙන් ජනතාවගේ ජීවිතවලට මැදිහත් වීමට එරට ස්වදේශ කටයුතු අමාත්‍යවරයාට අසාමාන්‍ය බලයක් ඇත. මුරුගප්පන් පවුල නිදහස් කර ගැනීම සඳහා එම බලය යොදා ගන්නා ලෙස ක්‍රියාකාරීහු දිගු කලක් තිස්සේ ඉල්ලා සිටිති. "මෙය ඔස්ට්‍රේලියාවේ උපත ලැබූ දරුවන් වසර ගණනාවක් රැඳවුම් භාරයේ තබා ගැනීම සහ… ඔවුන්ව සැබවින්ම අවශ්‍ය ප්‍රජාවකට සෑහෙන ඈතින් ඔවුන් තබා ගැනීම සම්බන්ධ නඩුවක්" යනුවෙන් ව්‍යවස්ථා සම්බන්ධයෙන් නීතිඥ ආචාර්ය සංගීතා පිල්ලෙයි පැවසීය. "මීට වඩා බලවත් නඩුවක් ගැන සිතීම දුෂ්කරයි." මේ සඳහා අවශ්‍ය වන්නේ සුළු අනුකම්පාවක් යැයි පවුලේ මිතුරියක වන ෆ්‍රෙඩ්රික්ස් පැවසීය. "ඔක්කොම ඇමතිවරුන්ට කළ යුතුව ඇත්තේ එය අත්සන් කිරීම පමණයි. එක් පෑන් පහරකින් තමන්ට ආදරය කරන ප්‍රජාව කරා නැවත ඔවුන්ට පැමිණිය හැකියි." තවත් තොරතුරු:

චීනයේ බීජින් නුවර වායු දූෂණය ඉහලම මට්ටමකට පැමිණ ඇති නිසා පාසැල් වසා දමා ඇති අතර එළිමහනේ සිදු කෙරෙන ඉදිකිරීම් කටයුතු නතර කර තිබේ.

වායුව අපවිත්‍ර වීම අනතුරුදායක මට්ටමකට පැමිණ ඇති බව දැනුම් දෙන ‘රතු සංඥාව’ සඳුදා නිවේදනය කෙරුණු අතර එය බ්‍රහස්පතින්දා දක්වා බල පැවැත්වෙයි. බීජින් නුවර මෝටර් රථ ධාවනයට ද සීමා පනවා ඇති අතර ඇතැම් කර්මාන්ත ශාලා ක්‍රියා කරවීම තාවකාලිකව අත්හිටුවීමට නියෝග කර ඇත. ලොව ඉහලම වායු දූෂකයා ලෙස සැලකෙන චීනය මෙම පියවර ගන්නේ කාලගුණ විපර්යාස පිළිබඳව මේ වන විට පැරිසියේ පැවැත්වෙන සාකච්ඡාවලට ඔවුන්ගේ නියෝජිතයන් ද සහභාගී වෙමින් සිටින අවස්ථාවකයි. වායු දූෂණය අනතුරුදායක මට්ටමකට පැමිණ ඇති බව දැනුම් දෙන ‘රතු සංඥාව’ නිකුත් කිරීමට චීනය පියවර ගත්තේ ප්‍රථම වතාවටයි.

"වසන්ත" 2016 වසරේ ජුනි මස දිනක උදෑසනින් අවදි වුයේ විභාගයකට සුදානම් වෙමින් සිටින ළමුන් පිරිසකගේ විශ්වාසය ගොඩ නැංවීම සදහා වන දේශනයකට පිටව යෑම සදහායි.

මෙම කතානායකයා "වසන්ත" ලෙස තමාව හඳුන්වන ලෙස කළ ඉල්ලීමට අනුව එනමින්ම මෙහිදී ඔහුව හැඳින්වේ. කීර්තිමත් ගුරවරයෙකු වන "වසන්ත" විවිධ ඉගෙනුම් ක්‍රම පිළිබඳ පර්යේෂණ කරන්නෙකු ද වෙයි. නමුත් එදින උදෑසන ඔහුට මිතුරෙකුගෙන් ලැබෙන දුරකථන පණිවිඩයකින් කියවුණේ ඔහු කිසිසේත් බලාපොරොත්තු නොවූ දෙයකි. ඒ, තම දියණිය සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ ගණිකාවක් බවට හුවා දක්වා තිබූ සංස්කරණය කළ ඡායාරූප ගණනාවක් හා වීඩියෝ දර්ශන කිහිපයක් සහිත පෝස්ටුවක් සම්බන්ධයෙනි. වසන්තට ද ඒ පෝස්ටුව දකින්නට ලැබුණි. මුහුණු පොතේ ගිණුමක් හෝ නොමැති තම දියණිය සම්බන්ධව මෙවැනි දෙයක් සිදුවූයේ කෙසේදැයි විමතියට පත්වූ ඔහු වසර අවසානයේ උසස්පෙළ විභාගයට මුහුණ දීමට සිටින තම දරුවා මෙය දැන ගැනීම තුළ ඇතිවන ව්‍යාකූලත්වය, පාසල් ගුරුවරියක වන දරුවාගේ මව මෙය දැනගැනීම හරහා මතුවන තත්ත්වය, මෙම සිදුවීම සිය පාසලේ දරුවන් දැන ගැනීම, ගුරුවරුන් දැන ගැනීම මගින් ඇතිවන තත්ත්වය, සිහිවූ විට වසන්ත ඉතා අසීරු අඩියකට පත්විණි. ඔහුගේ අරමුණ වුයේ අඩුම තරමින් දරුවාගේ විභාගය අවසන් වනතෙක් හෝ මේ පුවත සඟවා තබා ගැනීමය. ඒ වෙනුවෙන් කළ යුත්තේ කුමක්දැයි වසන්ත තම සමීප මිතුරන් කිහිපදෙනෙකු සමග සාකච්ඡා කළ අතර ඔවුන්ගේ අරමුණ වූයේ මෙම ක්‍රියාව සිදුකල පුද්ගලයා කව්රුන්ද යන්න පිළිබඳව අනාවරණය කර ගැනීමය. සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ සැරිසැරූ පෝස්ටුව හොඳින් නිරීක්ෂණය කළ ඔවුන්ට තරුණ ගැහැණු ළමයාගේ හැඩරුවට සමාන හැඩරුව සහිත කාන්තාවක් මෙම පෝස්ටුව සකස් කිරීමට උපයෝගී කරගෙන ඇති බවත් ඇයගේ වීඩියෝ දර්ශන හා තරුණ ගැහැණු ළමයාගේ ඡායාරූප මුසුකර අසැබි දර්ශන හා ඡායාරූප නිර්මාණය කර ඇති බවත් ඔවුන්ගේ නිරීක්ෂණයට ලක්විය. අදාළ දැරියගේ ඡායාරූප ඇය යන එන අවස්ථාවල නිවසට ආසන්න ගම් ප්‍රදේශයේම ස්ථාන කිහිපයක දී ලබාගෙන ඇති බවත් ඔවුනට නිරීක්ෂණය විය. ඇතැම් ඡායාරූප ගෙන තිබුණේ ඇගේ යහළු යෙහෙළියන්ගේ මුහුණු පොත් වලින් හා ඇය අධ්‍යාපනය ලැබූ පාසලේ මුහුණු පොතේ ගිණුමෙන් බව හඳුනාගැනීමට ඔවුනට අපහසු නොවිණි. ඔවුන්ගේ උපකල්පනය බවට පත්වුයේ ගම් ප්‍රදේශයේ දී ඡායාරූප ගැනීමට ගම් වැසියකුගේ සහය ලැබෙන්නට ඇති බවය. කෙසේ වෙතත් මෙහි මුලාරම්භය සොයා ගැනීමට මත්තෙන් තම දියණිය හා සම වයසේ පසුවන දැරියක ද මෙවැනිම අත්දැකීමකට මුහුණ දී සිය දිවි නසා ගැනීමේ පුවතක් දැනගැනීමට ලැබීමෙන් වසන්ත තවත් භීතියට පත්විය. යාපනයේ දැරියක් වන ඇය ගැන බලාපොරොත්තු තැබූ තරුණයෙකු ඇගේ ඡායාරූප විකෘති කර සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ ප්‍රචාරය කර ඇති බවට මෙම සිදුවීමට අදාළව පරීක්ෂණ පවත්වන පොලිසිය සැක මතු කර තිබිණි. තම දියණිය මෙන්ම ඇයත් අපචාරවල යෙදෙන්නන්ගේ ගොදුරක් බවට පත්වූවා පමණක් නොව ජිවිතයෙන්ද වන්දි ගෙවීමට සිදුවීම පිළිබඳව වසන්ත මහත් කනස්සලට පත්විය. මෙම සිද්ධියත් සමග පුවත සැඟවිය නොහැකි බව තේරුම් ගත් වසන්ත තම දරුවාගේ ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් වඩා සුදුසු විකල්පයක් ගැන කල්පනා කළේය. ඔහුගේ තීරණය වූයේ කරුණු සැඟවීමට වඩා ඒවා හෙලිකිරීම හා ඊට මුහුණ දීමට අවශ්‍ය පසුබිම සකස් කර තැබීම වඩා සුදුසු බවය. ඒ අනුව ඔහු තම දියණියට සිදුව ඇති තත්ත්වය සැලකිරීමට තීරණය කළ අතර බිරිඳ ද දැනුවත් කිරීමට තීරණය කරන ලදී. බිරිඳ, දියණිය සහ තම බාල පුත්‍රයා මේසයට කැඳවූ වසන්ත සිදුව ඇති දේ ඔවුනට සැලකර අපරාධය සිදුකල පුද්ගලයා ඉක්මණින් සොයා නිතියේ රැහැනට හසුකර දෙන බවට ඔවුන් තුළ විශ්වාසය ගොඩනැංවීය. පියෙකුගේ භූමිකාව ප්‍රකට කළ ඔහු ඒ තුළින් අසත්‍ය හා අසභ්‍ය වූ පුවතේ නිර්මාණකරු හඳුනා ගැනීමට පවුලේ සහය ලබාගැනීමට ද සමත් විය. ව්‍යාකූල අවස්ථාවේ ඉවසීමෙන් කටයුතු කර දියණියගේ විභාගයට අවම බලපෑමක් වන ලෙස නිවස කළමනාකරණය කර ගැනීමට කැපකිරීමක් කරන ලෙස, දියණිය හැර පවුලේ අනෙක් සියලු දෙනාගෙන් වසන්ත ඉල්ලීමක් ද කරන්නට විය. කෙසේ නමුත් අපරාධකරු හඳුනා ගැනීම පහසු නොවීය. ඔහු එක පිට එක අලුත් නිර්මාණ කර අන්තර්ජාලයටත් සමාජ මාධ්‍යටත් මුදාහල අතර වසන්ත ගූගල් ඇතුළු අන්තර්ජාල ආයතනවලට ලියමින් දියණිය හා සම්බන්ධ පෝස්ටු ඉවත්කිරීමට කටයුතු කරන්නට විය. දිගින් දිගටම සිදුවූ ක්‍රියාව තුළ වසන්ත වෙහෙසට හා පීඩාවට පත්වූ නමුත් ''මගේ දුව වෙනුවෙන් මට ඕන දෙයක් කරන්න පුළුවන්'' යන දැඩි අදිටනින් ක්‍රියා කරන්නට විය. දින, සති, මාස ගෙවී යද්දී වසන්තට සිය දියණියගේ ඡායාරූප ලබා ගත් පුද්ගලයා සම්බන්ධයෙන් දැරියගේ මිතුරෙකුගෙන් විශ්වසනීය තොරතුරක් දැනගන්නට ලැබුණි. ගමේ තරුණයකු වන ඔහු දැරිය යන එන තැන් වල ගැවසුණ අයෙකු වන අතර මෙම අනාවරණයත් සමග සිදුවීම් එකිනෙක ගලපා ගැනීමට පවුලේ උදවියට හැකිවිය. වසන්ත දිනක් උදෑසන හිරු වැටෙන්නටත් පෙර "අතට හොඳින් හසුවන මුගුරක්" ද රැගෙන සැක සහිත පුද්ගලයාගේ නිවස කරා රථය පැදවූයේ ඔහුට තරවටු කර තම දියණියට සිදුවූ අපහාසයට විසඳුමක් ලබාගැනීමටය. නිදා සිටි තරුණයා මව්පියන්ගේ ද සහය ඇතිව අවදි කළ ඔහු සියලු තොරතුරු දන්නා බවත් පහරදී පොලිසියට භාර දීමට පෙර මෙහි අග මුල පැවසීමට කෙටි කාලයක් ලබාදෙන බවත් දැඩි හා ස්ථිර ස්වරයකින් තරුණයාට පැවසීය. ''මම ගියේ ඇත්තටම ගියේ කොන්ද කඩන්න, මොකද අපි දන්න කියන කෙනෙක්, අපිත් එක්ක මග තොටේදී හොඳට කතා බහ කරන කෙනෙක්. ගමේ ඉඳගෙන මේ වැඩ කරන්න දෙන්න බැහැ,'' යනුවෙන් තවමත් අඩුවක් නොමැතිව පිටවෙන කෝපය පිටකරමින් වසන්ත පවසන්නට විය. වසන්තගේ උපක්‍රමය සාර්ථක වූ අතර සියල්ල හෙළිකරන්නට වැඩි වෙලාවක් ගතනොවීය. අසැබි දර්ශන නිර්මාණය කළ පුද්ගලයා කව්රුන්ද යන්න ඔහුගේ මුවින් අනාවරණය විය. තමන් සිදු කළේ එම පුද්ගලයා වෙනුවෙන් ඡායාරූප ලබාගැනීම පමණක් බව පවසා ඒවා ලබාගත් දුරකථනය හා ලබාගත් ඡායාරූප ගණනාවක්ද ඔහු වසන්තට ලබාදීමට කටයුතු කර තිබුණි. සිය දියණිය හා සම වයසේ පසුවන අයකු මෙම අසැබි දර්ශන අන්තර්ජාලයට මුදාහැරි බවත් මෙම පුද්ගලයා ඇය සහභාගිවූ අමතර කුඩා කණ්ඩායම් පංති කිහිපයකට සහභාගී වී ඇති බවත් පසුකාලීනව බැංකුවක සේවයට එක්වී එහි රාජකාරි කරන්නෙකු බවත් හඳුනා ගැනිණි. ඔහු පදිංචිව සිටින්නේ වසන්තගේ නිවසට කිලෝමීටර කිහිපයක දුරින් බවත් හෙළි විය. සියල්ල අනාවරණය කරගැනීමෙන් පසුව මොහුගේ ක්‍රියාව ඔවුගේ මව්පියන්ට සැල කර සිටීමට වසන්ත කටයුතු කළ අතර අදාළ පුද්ගලයා පසුදා උදෑසන සිය මව්පියන් දෙපලද සමග වසන්තගේ නිවසට පැමිණියේ පොලිසිය වෙත නොගොස් ප්‍රශ්නය සමථයකට ගෙන ඒමේ අරමුණෙනි. අනතුරුව තරුණයා වසන්තට සහ ඇගේ බිරිඳට වැඳ සමාව ගෙන නැවත වරදක් ඇති නොවන බවට දිවුරා පොරොන්දු වී පිටව යන්නට විය. වසන්ත තම දියණිය පිඩාවට පත්කළ පුද්ගලයාට සමාව දුන් අතර එම සිද්ධිය හිතවතෙකු සමග හෝ නැවත කතාකිරීමෙන් වැලකි සිටීමට තීරණය කරන ලදී. එහෙත්, ඉන් සිව් වසරකට පසුව, පසුගිය වසරේ සැප්තැම්බර් මාසයේ වසන්තට නැවතත් මිතුරෙකුගෙන් ලැබුණු පණිවිඩයකින් පැවසුණේ ගල්කිස්ස ප්‍රදේශයේ සම්බාහන (spa) ආයතනයක් වෙනුවෙන් අන්තර්ජාලයේ පළ කර ඇති දැන්වීමක සිය දියණියගේ ඡායාරූපයක් තිබෙන බවකි. වසන්ත එම ආයතනයට කතාකොට කළමනාකාරිත්වයෙන් මේ ගැන විමසුවිට ඔවුන්ගේ පිළිතුර වී තිබුණේ ''මේක අපිට කුරුණෑගල කෙනෙකුගෙන් ලැබුණේ.'' යනුවෙනි. ඡායාරූප ලබාදුන් පුද්ගලයා ඇය "කුලී ගණිකාවක්" බවට හඳුන්වාදුන් බවද ඔවුන් වසන්තට පවසා තිබුණි. මේ සම්බන්ධයෙන් වසන්ත මහනුවර නියෝජ්‍ය පොල්ස්පතිවරයා යටතේ ක්‍රියාත්මක අන්තර්ජාල අපරාධ විමර්ශන ඒකකයට පැමිණිල්ලක් කර පෙර සිද්ධියේ පුද්ගලයා සම්බන්ධයෙන් ද පුර්ණ දැන්වත් කිරීමක් කරන්නට විය. එමෙන්ම බණ්ඩාරනායක සම්මන්ත්‍රණ ශාලා පරිශ්‍රයේ ස්ථාපිත ශ්‍රී ලංකා පරිගණක හදිසි සූදානම් සංසදය Sri Lanka Computer Emergency Readiness Team (SLCERT) වෙතද පැමිණිලි කර විමර්ශනයක් කර දියණියට සිදුවන අසාධාරණය ගැන සොයා බලන ලෙස ඉල්ලීමක් කර තිබුණි. නමුත් වසන්ත බලාපොරොත්තු වූ ආකාරයේ විමර්ශනයක් එමගින් සිදුනොවූ අතර පසුගිය ජනවාරි මස 08 වැනිදා නැවත වරක් සිය දියණිය සම්බන්ධයෙන් සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ පෝස්ටුවක් ප්‍රදර්ශනය වීම මත වසන්ත ඒ සම්බන්ධයෙන් විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිසමේ නියෝජ්‍ය අධ්‍යක්ෂවරියට හා අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ අපරාධ අංශයට පැමිණිලි කරන්නට විය. වසන්තගේ කෝපය ඉහවහා ගියේ සිය දියණිය විභාගයකට සූදානම් වන සෑම මොහොතකම සිදුවෙන මෙම නොහොබිනා ක්‍රියාව ගැන තමන් පැමිණිලි කළ ආයතනවලින් හෝ නිසි විසදුමක්, පිළිසරණක් නොමැතිවීම සම්බන්ධයෙනි. වසන්ත දිගින් දිගටම අනුමාන කරනුයේ මෙය නැවත නැවතත් සිදුකරනුයේ අන් කිසිවෙකු නොව පෙර වැරැද්ද සිදු කළ පුද්ගලයාම බවය. වසර ගණනාවක් නීතියේ පිහිට පැතූ වසන්ත පිහිටක් නොලද පසුබිමක ඔහු පෙර සැක කළ පුද්ගලයා සොයා ඉකුත් ජනවාරි මස දිනක ඔහුගේ සේවා ස්ථානයට (බැංකුවට) පිවිසි අතර පසුව බැන වැදීම්, පහරදීම් ආදී සිදුවීම්වලින් අනතුරුව දෙපාර්ශවයටම පොලිසියේ සිර මැදිරිය තුළ රාත්‍රිය ගතකිරීමට ද සිදුවිය. ඉන් වසන්තගේ ගැටලුව විසඳෙනවා වෙනුවට තවත් සංකීර්ණ වූ අතර දැන් එය සමථ මණ්ඩලය හමුවේත් ඉන් එය විසඳාගත නොහැකි වුවහොත් විසඳුමක් වෙනුවෙන් අධිකරණයට යෑමටත් සිදුවේ. දැන් සිදුව තිබෙන්නේ සිද්ධිය ඉතා සංකීර්ණ වීමය. ''මම අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට ජනවාරි 08 වැනිදා පැමිණිලි කළා කරුණාකර මේ ගැන හොයා බලල විසඳුමක් දෙන්න කියල. නමුත් සිදුවූ දෙයක් නැහැ. අනතුරුව මම ජනවාරි 25 වැනිදා නැවත අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ අධක්ෂවරයාගෙන් ලිඛිත විමසීමක් කරනවා මගේ පැමිණිල්ල ගැන ඔබතුමාලා ගත්ත තීරණය කුමක්ද යනුවෙන් අහල නමුත් අද වනතුරු (මාර්තු 2 දින) වනතෙක් පිළිතුරක් නැහැ." "මම මගේ දරුවා වෙනුවෙන් ඕනෑම තීරණයක් ගන්නවා,'' යැයි වසන්ත බීබීසී සිංහල සේවයට පැවසුවේ නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන ආයතනවල ක්‍රියාකාරිත්වය ගැන ඉතා කනස්සල පළකරමිනි. මේ සම්බන්ධයෙන් පොලිස් ප්‍රකාශක නියෝජ්‍ය පොලිස්පති අජිත් රෝහණගෙන් බීබීසී සිංහල සේවය කළ විමසීමට ප්‍රතිචාර දක්වමින් පැවසුවේ කොවිඩ් වසංගතය හේතුවෙන් මෙවැනි ලිඛිත පැමිණිලි ලැබීමේ ප්‍රමාදයක් සිදුවිය හැකි අතර තමන් ඒ සම්බන්ධයෙන් සොයා බලන බවය. මේ අතර SLCERT ආයතනයේ ප්‍රකාශකයකු පැවසුවේ මෙවැනි පැමිණිලි සම්බන්ධයෙන් තම ආයතනයට කළ හැක්කේ අදාළ සමාජ මාධ්‍ය හරහා එවැනි පෝස්ටු ඉවත් කිරීමට මැදිහත් වීම පමණක් වන අතර නීත්‍යානුකූල ක්‍රියාමාර්ග ගැනීම සඳහා පොලිසිය වෙත පැමිණිලි කළ යුතු බවය. පරිගණක අපරාධ පැමිණිලි 14 000 ක් මේ අතර සර්ට් (CERT) ආයතයන හෙවත් ශ්‍රී ලංකා පරිගණක හදිසි සූදානම සංසදය කළ අනාවරණයකට අනුව පසුගිය වසරේ (2020) ජනවාරි මාසයේ සිට නොවැම්බර් මාසය දක්වා කාලය තුළ එම ආයතනයට පරිගණක අපරාධ සම්බන්ධ මාර්ගගත පැමිණිලි 14657 ක් ලැබී ඇත. මින් පැමිණිලි 14284 ක්ම ලැබී තිබෙන්නේ සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ සිදුකර ඇති අපරාධ සම්බන්ධයෙන් වන අතර වංචා කිරීම් සම්බන්ධව පැමිණිලි 109 ක් හා මුල්‍ය හා විද්‍යුත් තැපෑල වංචා කිරීම් 55 මේ වාර්තා අතර දැක්වේ. අපයෝජනය, වෛරය හා පෞද්ගලිකත්වය උල්ලංඝනය කිරීම් වලට අදාළව ලැබී ඇති පැමිණිලි ගණන 47 කි. දුරකථන වෙත අනවසරයෙන් ඇතුළුවීම් 06 ක්, වෙබ් අඩවි සම්මුතිය උල්ලංඝනය කිරීම් 76 ක්, අනිෂ්ට මෘදුකාංග ගැටලු 09 ක්, තතුබෑම් 15 ක්, බුද්ධිමය දේපල උල්ලංඝනය කිරීම් 01 ක්, සේවාදායකයා සම්මුතියකට ලක්විමේ එක් සිද්ධියක් හා වෙනත් අපරාධ සිදුවීම් 35 ක් මෙම වාර්තාවට ඇතුළත් වේ. සර්ට් ආයතයනයේ ප්‍රකාශිකාවක පැවසුවේ පරිගණක අපරාධ සම්බන්ධ තොරතුරු තම ආයතනය විසින් විමර්ශන සදහා පොලිසියට මෙන්ම අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව වෙත යොමු කරනු ලබන අතර වෙබ් ජාල වලින් පෝස්ටු ඉවත් කිරීම වැනි අවශ්‍යතා සඳහා තාක්ෂණික සහය අවැසි නම් පමණක් ලබාදෙන බවද ඇය පැවසීය. අසභ්‍ය චිත්‍රපට සමීක්ෂණය මේ අතර ලිංගික හා ප්‍රජනන සෞඛ්‍ය පිළිබඳව සොයා බැලීම් හා සමීක්ෂණ සිදුකරන ක්‍රියාකාරී ආයතනයක් වන The Grassrooted Trust සංවිධානය 2016 වසරේදී කළ සමීක්ෂණකදී අසභ්‍ය චිත්‍රපට නරඹන ශ්‍රී ලාංකික ප්‍රජාව සම්බන්ධයෙන් වැදගත් තොරතුරු අනවරණය කරගෙන ඇත. එහි අධ්‍යක්ෂිකා පබා දේශප්‍රිය පැවසුවේ මාර්ගගත ක්‍රමයට Bakamoono.lk යන වෙබ් අඩවිය හරහා පුද්ගලයින් 800 ක් ප්‍රතිචාර දැක්වූ එම සමීක්ෂණය ක්‍රියාත්මක කෙරුණු බවය. එහිදී ප්‍රධාන වර්ග කිරීම් 4 ක් යටතේ අසැබි වෙබ් අඩවි වෙත පිවිස මෙම චිත්‍රපට නැරඹීමට පුද්ගලයින් නැඹුරුවක් දක්වන බව හෙළිවී යැයි ඇය පැවසීය. ශ්‍රී ලංකා (sri lankan), ගැහැණු යහළුවන් (girl friend), යොවුන් (teenege) හා homemade (නිවාස සහ පුද්ගලික ස්ථාන) එම වර්ග 04යි . පබා දේශප්‍රිය '' අපිට පෙනී ගියා මෙම පෝන් සයිට්ස් වල තිබෙන චිත්‍රපට වෙනුවෙන් මුල්‍ය වටිනාකමක් ලබා දී තිබෙන බව. homemade කැටගරි එකට යන පුද්ගලයින්ගෙන් 34% ක් ප්‍රකාශ කර තිබුණා එම චිත්‍රපට වල පෙනී සිටින චරිත තමන් වීඩියෝ කරන බව දැනගෙනම ඒවාට පෙනීසිටිය බව. තවත් 29% ක් කියල තිබුණා තමන් කැමැත්තක් දක්වන්නේ රහසිගතව වීඩියෝ කළ දර්ශන සහිත චිත්‍රපට සදහා කියල. ඒ කියන්නේ මේවට මුල්‍ය වටිනාකමක් දීල තියෙනවා." යනුවෙන් ඇය පැවසීය. ඇය තවදුරටත් පැවසුවේ තරුණ ගැහැණු හා පිරිමි ළමයින් ප්‍රේම සම්බන්ධතා පවත්වන කාලයේදී පුද්ගලිකව කරන වීඩියෝ කිරීම් හා ඡායාරූප පසු කාලීනව මෙම "පෝන් සයිට්ස්" වලට ඇතුළත් කර ඇති බවය. එසේ සිදුවන්නේ තම පෙම්වතිය අමනාප වීම වැනි පුද්ගලික හේතු මුල්කරගෙන විය හැකි බව පවසන ඇය පෙන්වා දෙන්නේ ඊටත් එහායින් මේ දර්ශන සදහා මුදල් වටිනාකමක් ලබාදී ඇති බවකි. "කුමන ක්‍රමයකට හෝ අන්තර්ජාලයට මුදාහැර තිබෙන දර්ශන පසුව මොඩිෆිකේෂන් විදිහට අන්තර්ජාලයේ දහස් ගණනින්, මිලියන ගණනින් පිටපත් වෙනවා. ඇතැම්විට අදාළ ගැහැණු ළමයාවත් දන්නේ නැහැ මේවා මේ සයිට්ස් වල තියෙනවා කියල. නමුත් ඒවා දැනගන්නාවිට ඔවුන් බරපතල පීඩාවකට පත්වෙනවා. එම පිඩාව එල්ල කරන්නේ පරිගණක අපරාධ කරුවන්. ඔවුන් මිලදී ගන්නා හෝ වෙනත් ක්‍රමයකට එකතු කරගන්නා දර්ශන, ඡායාරූප භාවිත කර මේ සිද්ධියට මුහුණ පා සිටින ගැහැණු ළමුන් මෙන්ම පිරිමි අයද පිඩාවට ලක්කර මුදල් ඉල්ලා සිටිනවා," යනුවෙන් ඇය බීබීසී සිංහල සේවය සමග පැවසීය. ඇය තවදුරටත් පැවසුවේ ඇතැම් අය දැන් සිටින රැකියාවේ තරාතිරම, දරුවන් බිරිඳ හෝ සැමියා සමග සිටින පවුල් පසුබිම යන කරුණු මත මෙන්ම අධ්‍යාපනය ලබන විශ්ව විද්‍යාලය ආදී ස්ථාන වෙත මේවා යොමුවනු ඇතැයි ඇති බියට මෙම පුද්ගලයන්ට මුදල් ලබාදීමට පෙළඹෙන බවය. "ඇතැම් ගුරුවරුන්ගෙන් අපිට පැමිණිලි ලැබී තිබෙනවා මෙවැනි සිදුවීම් ගැන. ඇතැම්විට මිට අවරුදු පහළොවකට විස්සකට පෙර ඡායාරූප ගත් ඒවා තමයි මේ. තම ඉතා විශ්වාස ආදරවන්තයා හෝ ආදරවන්තිය සමග ආදරයෙන් බැඳුනු කළ ගත් වීඩියෝ හෝ ඡායාරූප ඔවුන්ටත් නොදැනී කරදරකාර සෙවනැල්ලක් ලෙස පසුපස එනවා." යනුවෙන් පබා දේශප්‍රිය පැවසීය. "තවත් කණ්ඩායමක් ඉන්නවා තමන් ළඟ කිසිම ඡායාරූප නැහැ. ඔවුන් විවිධ ක්‍රම මගින් දුරකථන අංකය හොයාගෙන ගැහැණු ළමුන්ට කතා කර කියනවා අපි ළඟ ඔබගේ නිරුවත් පින්තූර තියෙනවා ප්‍රසිද්ධ නොකරන්නනම් තව පින්තූර 5 ක් එවන්න කියල, සමහරු බයට ඔවුන්ට පින්තූර යවනවා, පසුව එම පින්තුරම ඔවුන් අවභාවිත කරනවා.'' පබා දේශප්‍රිය පවසන්නේ මෙවැනි පීඩාවකට ලක්වන අයෙකු සම්බන්ධයෙන් සමාජය ප්‍රතිචාර දක්වන ස්වරූපය ද ඉතා කණගාටු දායක බවය. ගෘහස්ථව පවතින ප්‍රචණ්ඩත්වය ගැන දන්නා ගැහැණු ළමයෙකු මෙවැනි පීඩාවක් මව්පියන්ගෙන් වසන් කරනවා පමණක් නොව අපරාධකරුවන්ගේ ගොදුරක් බවට පත්වෙමින් ඔවුන්ගේ අවශ්‍යතා වෙනුවෙන් ජීවත්වීමට පවා පෙළඹෙන බව සඳහන් කළාය. ''අපි හඳුනා ගත් එක් දැරියක් අපරාධකරුවකුගේ දිනපතා ලිංගික අවශ්‍යතා වෙනුවෙන් හිංසනයට ලක්වෙලා හිටියා. ඇයට මේ ගැටලුව කියන්න කෙනෙක්, තැනක් නැහැ. විසදුමක් වෙනුවෙන් මැදිහත්වෙන්න කෙනෙක් හිටියේ නැහැ. සැබවින්ම සිදුවිය යුත්තේ රටේ මුලික අධ්‍යාපන ප්‍රතිපත්තිවලටම මෙම විෂය ඇතුළත් කිරීමයි. ඒ තුළින් ගැහැණිය නැතිනම් කාන්තාව සම්බන්ධයෙන් පුද්ගලයෙකු තුළ කුඩා කාලයේදීම ආකල්පමය වශයෙන් වෙනසක් ඇති කළ හැකියි. එවැනි ආකල්ප වර්ධනයක් සහිත පුරවැසියකු කවදාවත් තමන් ආදරයෙන් බැඳුනු පෙම්වතියගේ නිරුවත් පින්තුරයක් අපරාධ කරුවෙකු අතට පත් කරන්නේ නැහැ." තවත් කියවන්න:

"මෙය මිනිසකුට කුඩා පියවරක්, නමුත් මිනිස් වර්ගයාට යෝධ පිම්මක්."

"මිනිස් වර්ගයා ලද යෝධ පිම්ම" අපේ ජීවිතයට බලපෑ හැටි පළමු වරට සඳ මත පා තැබීම අතරතුර නීල් ආම්ස්ට්‍රෝන්ගේ මුවින් පිටවූ එම වචන 1969 වසරේ ජුලි 20 වෙනි දින, එනම් අදින් පනස් වසරකට පෙර විද්‍යාව සහ තාක්ෂණය ලබා ගත් විජයග්‍රහණයක් පිළිබඳ සඳහනකි. එසේම එය අප දෛනික ජීවිතය කෙරෙහි බලපෑ ඉතා වැදගත් සංධිස්ථානයකි. වර්තමාන වටිනාකමට අනුව ඇමරිකානු ඩොලර් කෝටි 20,000 ක් වැය කර ඇතැයි ඇස්තමේන්තු කෙරෙන 'ඇපලෝ' වැඩසටහන කිසි දින අප නොදැන සිටි ඇතැම් ක්ෂේත්‍රවල අනපේක්ෂිත වර්ධනයකට ද හේතු කාරක විය. පහත දැක්වෙන්නේ ඉන් සමහරකි. 1. පැටලිලි අඩුයි, පිරිසිදු කිරීමට පහසුවක් ඇපලෝ අභ්‍යවකාශගාමීන් විසින් භාවිත කරනු ලැබූ උපාංග මගින් පැවත එන 'ඩස්ට්බස්ටර්' 1979 වසරේදී (සඳ මත පා තබා දස වසරකට පසු) වෙළෙඳපොළට නිකුත් විය රැහැන් රහිත විද්‍යුත් උපාංග 'ඇපලෝ' අභ්‍යවකාශ ගමන්වලට පෙර බිහි වී තිබුණි. නමුත් එකී උපාංග අද පවතින ආකාරයෙන් වඩාත් උසස් තත්ත්වයට ගෙන එම සඳහා ඇපලෝ වැඩසටහන විශාල වශයෙන් දායක විය. උදාහරණයක් වශයෙන් 1961 වසරේදී ඇමරිකානු උපාංග නිෂ්පාදන සමාගමක් වන 'බ්ලැක් ඇන්ඩ් ඩෙකර්' රැහැන් රහිත විද්‍යුත් බුරුමයක් (Drill) වෙළෙඳපොළට නිකුත් කළේය. සඳ වෙත ගිය චන්ද්‍රිකාව මගින් මූලික නියැදි ලබා ගැනීම සඳහා එම සමාගම නාසා ආයතනය වෙත විශේෂ බුරුමයක් සපයා තිබිණි. එම උපකරණය සහ බැටරි දියුණු කිරීමේදී අත්පත් කර ගත් දැනුම මගින් 1979 වසරේදී ලොව පළමු රැහැන් රහිත වාණිජ මට්ටමේ වැකියුම් ක්ලීනරය (Vacuum cleaner) ඇතුළු අලුත් උපාංග පෙළක් ඉදිරිපත් කිරීමට 'බ්ලැක් ඇන්ඩ් ඩෙකර්' සමාගමට හැකි විය. තිස් වසරක් ඇතුලත 'ඩස්ට්බස්ටර්' වැකියුම් ක්ලීනර මිලියන 150 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් අලෙවි වී ඇත. 2. වේලාව සටහන් කිරීමේ වර්ධනයක් සඳ මත පා තැබූ දෙවන මිනිසා, බස් ඇඩ්‍රින් 'ඇපලෝ 11' මෙහෙයුම අතරතුර සඳ මතුපිටදී සිය අත්ඔරලෝසුව පැළඳ සිටින අයුරු යථාතථ්‍යය, නැතිනම් සම්පූර්ණයෙන්ම නිවැරදි බව සාර්ථක ලෙස සඳ මත පා තැබීමෙහි ලා අතිශය වැදගත් සාධකයක් විය. අභ්‍යවකාශගාමීන්ගේ ජීවිතය සහ මරණය අතර වෙනසක් ඇති කිරීමට තත්පරයකින් කොටසකට හැකියාව ඇත. එබැවින් මෙහෙයුම පාලනය සඳහා නාසා ආයතනයට වඩාත් නිවැරදි ඔරලෝසු අවශ්‍ය වීම පුදුමයක් නොවේ. අදාළ උපාංග සඳහා වසරකට මිනිත්තුවක නිවැරදිතාවක් ලබා දුන් වඩාත් උසස් ආකාරයේ ක්වොට්ස් (quartz) ඔරලෝසු ඊට විසඳුම විය. නමුත් එහි ඇති උත්ප්‍රාසය නම් 'ඇපලෝ 11 ' මෙහෙයුමේදී ආම්ස්ට්‍රෝන් සහ ඔහුගේ සගයා වූ බස් ඇඩ්‍රින් "පැරණි තාලයේ" යාන්ත්‍රික අත්ඔරලෝසු (mechanical wristwatches) පැළඳ සිටීමය. 3. අපට වඩාත් පිරිසිදු ජලය ලැබිණි නාන තටාක තුළදී ඇසට දැනෙන වේදනාව අඩු වීමට 'ඇපලෝ' යානය තුළ ජල පවිත්‍රකරණය සඳහා යොදා ගත් තාක්ෂණය අද වනවිට ජල මූලාශ්‍රවල බැක්ටීරියා, වෛරස් සහ ඇල්ගී මර්දනය සඳහා ආකාර කිහිපයකින් යොදා ගැනේ. ක්ලෝරීන් රහිත තාක්ෂණය භාවිත කිරීමේ නිර්මාතෘ 'ඇපලෝ' වැඩසටහනය. එම තාක්ෂණය ලොව පුරා නාන තටාක සහ වතුර මල් පාලනය සඳහා තවමත් විශාල වශයෙන් යොදා ගැනේ. 4. වඩාත් කල්පවතින සපත්තු අභ්‍යවකාශ ඇඳුම් සඳහා භාවිත කළ තාක්ෂණය වඩාත් කල් පවතින සපත්තුවල තිඹිරි ගෙයයි වර්තමාන අභ්‍යවකාශගාමීන් ඇඟලන ඇඳුම තවමත් පදනම් වී ඇත්තේ සඳ මත ඇවිද යාම සඳහා 'ඇපලෝ' අභ්‍යවකාශගාමීන්ගේ ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් 1965 වසරේදී සැලසුම් කරන ලද මොඩලයයි. එසේම එම තාක්ෂණය පාවහන් නිමයුම දිරිමත් කිරීමෙහි ලා බලපා ඇත. වඩාත් නම්‍යශීලී, පයට පහසු, ගැස්සීම් දරා ගන්නා ක්‍රීඩකයන් පළඳින ආකාරයේ සපත්තු පසුගිය දශක කිහිපය තුළ වෙළෙඳපොළට නිකුත් වී තිබේ. 5. අභ්‍යවකාශයේදී යොදා ගත් ගින්නට ඔරොත්තු දෙන රෙදි අභ්‍යවකාශ ගවේෂණය සඳහා නාසා ආයතනය විසින් වැඩිදියුණු කරන ලද ගින්නට ඔරොත්තු දෙන රෙදි මේ වන විට පෘථිවිය තුළ විශාල වශයෙන් භාවිත වේ පුහුණුවීම් අතරතුර හටගත් ගින්නක් හේතුවෙන් ඇපලෝ 1' යානය විනාශ වී එහි සිටි අභ්‍යවකාශගාමීන් තිදෙනෙකු මරණයට පත් විය. ඒ සමග ඇමරිකානු අභ්‍යවකාශ වැඩසටහන අත්හිටවනු ලැබිණි. ඒ සමග ගින්නට ඔරොත්තු දිය හැකි රෙදි වර්ගයක් අලුතින් අත්හදා බැලීමට නාසා ආයතනය කටයුතු කළේය. එසේ වැඩිදියුණු කරන ලද ගින්නට ඔරොත්තු දෙන රෙදි මේ වන විට පෘථිවිය තුළ විශාල වශයෙන් භාවිත වේ. අභ්‍යාවකාශ යානා ගුවන් ගත වන අවස්ථාවේ අභ්‍යාවකාශගාමීන් ප්‍රාණවත්ව තබා ගැනීම සඳහා භාවිත කරන ලද සිසිල් කිරීමේ පද්ධතිය (cooling system) වර්තමානයේ සෛල දෘඩ වීමේ රෝගාබාධ වැළඳුනු පුද්ගලයන් මෙන්ම අශ්වයන් සඳහා ද යොදා ගැනේ. 6.හෘදය සහ තාක්ෂණය නාසා ආයතනය විසින් වැඩිදියුණු කරන ලද ක්ෂුද්‍ර විද්‍යුත් පරිපථ තාක්ෂණය, හෘද ස්පන්දනය පාලනය කිරීමේ උපාංග නිෂ්පාදනය කෙරෙහි බලපෑමක් එක් කළේය අනතුරුදායක ආකාරයේ අසාමාන්‍ය හෘද ස්පන්දන රටා සහිත පුද්ගලයන්ට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා යොදා ගන්නා උපාංග පළමුව නිර්මාණය කෙරුණේ, නාසා ආයතනය ක්ෂුද්‍ර විද්‍යුත් පරිපථ තාක්ෂණය සම්බන්ධයෙන් කළ වැඩිදියුණු කිරීම් හේතුවෙන්ය. හෘද ස්පන්දන රටාව නිරීක්ෂණය කිරීම සඳහා ක්ෂුද්‍ර විද්‍යුත් පරිපථ රෝගියාගේ සැමට යටින් තැන්පත් කරනු ලැබිණි. අසාමාන්‍ය තත්ත්වයන් ඉලෙක්ට්‍රෝනික ආවේගයක් මගින් නිවැරදි කෙරුනි. ඒ ආකාරයේ පළමු ක්ෂුද්‍ර විද්‍යුත් පරිපථ අසූව දශකයේදී භාවිතයට ගැනිණි. 7. ආහාර කල් තබා ගැනීම 'ඇපලෝ' වැඩසටහන් සඳහා යොදා ගත් අධි ශීතකළ වියලි ආහාර පසුව වෙළෙඳපොළට ආ සිත්ගන්නා සුළු ආකාරයේ ඇසුරුම් සහිත එවැනි ආහාරවල මූලාරම්භයයි සඳ වෙත ළඟා වීමේ ගවේෂණයේදී, ඉඩකඩ ඉතිරි කර ගැනීම සහ අභ්‍යාවකාශ යානා හැකිතාක් සැහැල්ලු මට්ටමක තබා ගන්නේ කෙසේද යන්න පිළිබඳ නාසා ආයතනයේ අවධානය යොමු විය. ඒ සමග 'ඇපලෝ' වැඩසටහන් සඳහා ආහාර කල්තබා ගැනීම සම්බන්ධයෙන් පර්යේෂණ ආරම්භ විය. මීට පෙර දියත් කළ 'මර්කරි' සහ 'ජෙමිනි' අභ්‍යාවකාශ ගමන් සඳහා ගත වූ කාලය කෙටි වුවත් සඳ ගවේෂණ සඳහා අභයාවකශය තුළ දින 13 දක්වා කාලයක් ගත වනු ඇත. අඩු උෂ්ණත්වයක් යටතේ පිස එහි වූ ජලය ඉවත් කර ආහාර වියලි තත්ත්වයෙන් අධි ශීත කර පසුව උණු ජලය මදක් මිශ්‍ර කර අනුභව කළ හැකි ක්‍රමවේදයක් විසඳුම වශයෙන් ඉදිරිපත් විය. නීල් ආම්ස්ට්‍රෝන්ට කදිමට ගැලපුණු එම ආහාර අද වනවිට කඳු නගින්නන් සහ කඳවුරු බදින්නන් ඇතුළු පරම්පරා ගණනාවක තේරීම බවට පත්ව ඇත. 8. 'ස්පේස් බ්ලැන්කට්' 'ස්පේස් බ්ලැන්කට්' පෘථිවිය තුළදී ද වඩාත් අවශ්‍ය වේ. විශේෂයෙන් මානුෂීය අර්බුදවලදී එම පොරෝන භාවිත කෙරේ 'ඇපලෝ' මෙහෙයුම් අතරතුර හිරු රශ්මියෙන් ආරක්ෂා වීම සඳහා නාසා ආයතනය විසින් යොදා ගන්නා ලද දිලිසෙන ආරක්ෂක පොරෝනය කරලියට ආවේ 'ස්පේස් බ්ලැන්කට්' යන සුරතල් නමිනි. ප්ලාස්ටික්, ඇලුමිනියම් යොදා නිෂ්පාදිත 'ස්පේස් බ්ලැන්කට්' අද වනවිට භාවිත කරන්නේ අභ්‍යාවකාශගමීන්ම පමණක් නොවේ. බේරා ගැනීමේ සහ මානුෂීය මෙහෙයුම්වලදී යොදා ගන්නා හදිසි උණුසුම් පොරෝන නිෂ්පාදනය සඳහා නාසා තාක්ෂණය භාවිත කෙරිණි. එමෙන්ම මැරතන් ධාවන තරග සඳහා සහභාගී වන ක්‍රීඩකයන්ගේ ශරීර උෂ්ණත්වය එක වර පහත වැටීම වළක්වා ගැනීම සඳහා ද එම පොරෝන භාවිත කෙරේ. රෝගීන්ගේ සහ කාර්යමණ්ඩලයේ තත්ත්වයන් ඉහළ නැංවීම සඳහා රෝහල් විසින් මේ තාක්ෂණය නිතර භාවිත කරනු ලබයි.

දේවාපහාසය පිලිබඳ රටේ පවතින නීතියට එරෙහි වූ පකිස්තානයේ පළාත් ආණ්ඩුකාරවරයෙකු මරා දැමීම පිළිබඳව හිටපු පොලිස් ආරක්ෂක භටයෙකු ට මරණීය දණ්ඩනය ලබා දී තිබේ.

මරණීය දණ්ඩණය දීමට විරුද්ධව කළ වීදි උද්ඝෝෂණ හේතුවෙන් ඉස්ලාමාබාද් හි ඇතැම් මාර්ග වසා දැමීමට සිදුවූ බවයි වාර්තා වන්නේ මුම්ටාස් කද්රි (Mumtaz Qadri) විසින් පන්ජාබ් පළාත් ආණ්ඩුකාර සල්මන් ටසීර් (Salman Taseer) ඉස්ලාමාබාද් හි දී වෙඩිතබා මරා දමනු ලැබුවෙ 2011 වසරේ දීය. කද්රි ගේ ආධාරකරුවන් ඔහුට මරණීය දණ්ඩණය දීමට විරුද්ධව කළ වීදි උද්ඝෝෂණ හේතුවෙන් ඉස්ලාමාබාද් හි ඇතැම් මාර්ග වසා දැමීමට සිදුවූ බවයි වාර්තා වන්නේ. “මුම්ටාස් හුසේන් කද්රි අපේ ජාතික වීරයෙක්. ඔහුව අද එල්ලල මැරුව. ඒකයි අපි මේ ප්‍රධාන අධිවේගී මාර්ගය අවහිර කළේ. මේ පාර අවහිර කරපු එක මිනිස්සුන්ට ප්‍රශ්නයක් වෙයි කියල අපි හිතන්නෙ නැහැ. මොකද මේ කාරණයේදී විරුද්ධ වෙන ඒක ඉස්ලාම්වරුන් හැටියට අපේ වගකීමක්” යනුවෙනුයි එක් විරෝධතාකරුවෙක් වූ ෆහාඩ් අබ්බාසි (Fahad Abbasi) ඔවුන්ගේ විරෝධතාව පිළිබඳව පැවසුවේ.

හොලිවුඩ් නිළි ස්කාලට් ජොහැන්සන් සිනමා ඉතිහාසයේ වැඩිම ආදායම්ලාභී සිනමා තරු ලැයිස්තුවේ පළමු දස දෙනාට ඇතුළත් එකම කාන්තාව බව සිනමා වෙබ් අඩවියක් පවසයි.

ස්කාලට් ජොහැන්සන් රඟපෑ චිත්‍රපට තිස් හතක් ඇමරිකාව තුළ ඩොලර් බිලියන 3.3 ක ආදායමක් උපයා ඇත ඉහත කී ලැයිස්තුවේ ඇතුළත් නළු නිළියන් රංගනයෙන් දායක වූ චිත්‍රපටවල ආදායම අනුව 'Box Office Mojo' වෙබ් අඩවිය විසින් ඔවුන් ශ්‍රේණිගත කොට ඇත. හොලිවුඩ් නළු හැරිසන් ෆෝඩ් රංගනයෙන් දායක වූ චිත්‍රපට හතළිස් එකක් ඩොලර් බිලියන 4.9 ක ආදායමක් ලබා ඇති අතර ඔහු ඉහත කී ලැයිස්තුවේ පළමු ස්ථානයේ පසු වේ. ස්කාලට් ජොහැන්සන් රඟපෑ චිත්‍රපට තිස් හතක් ඇමරිකාව තුළ ඩොලර් බිලියන 3.3 ක ආදායමක් ඉපයීමට සමත් වී ඇත. ඉහත කී දස දෙනා අතර සිටින ළාබාලතම පුද්ගලයාද ඇයයි. ලැයිස්තුව තුළ දහනව වන ස්ථානයේ සිටින නිළි කැමොරන් ඩියස්ගේ චිත්‍රපට ලබා ඇති ආදායම ඩොලර් බිලියන 3 කි.

කොරෝනා වෛරස් ආසාදිතයන් විශාල වශයෙන් ඉහළ යාමත් සමග මතුව ඇති දැඩි සත්කාර ඇඳන්, ඖෂධ සහ ඔක්සිජන් හිඟය හමුවේ ඉන්දියාවේ මරණ සංඛ්‍යාව තවදුරටත් ඉහළ යමින් පවතී.

ආදාහනාගාර තුළ චිතක සැකසීමට ප්‍රමාණවත් ඉඩ නොමැති වීම නිසා මරණයට පත් වූවන්ගේ ඥාතීන්ට අවසන් ගෞරව දැක්වීම සඳහා පැය ගණනාවක් හෝ ඇතැම් විට දින කීපයක් රැඳී සිටීමට සිදුව ඇත. සඳුදා (අප්‍රේල් 26) පමණක් ඉන්දියාවෙන් කොරෝනා වෛරස් ආසාදිතයන් 352, 991 ක් වාර්තා වූ අතර එය ලොව දිනක් තුළ වාර්තා වූ වැඩිම රෝගීන් සංඛ්‍යාවයි. වැඩි විස්තර සඳහා වීඩියෝව නරඹන්න. මේ ගැනත් කියවන්න:

තමනට එරෙහිව එල්ල වන යුද අපරාධ චෝදනා සම්බන්ධයෙන් කිසිදු උනන්දුවක් දක්වන්නේ නැතැයි ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ චැනල් 4 මාධ්‍යවේදියකුට කියයි.

එල්ටීටී ඊයට එරෙහි යුද්ධයේදී සිදුවූ බවට නැගෙන එම චෝදනා ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ නොතකා හැරියේ රජයේ කෝපයට පාත්‍රවී තිබෙන බ්‍රිතාන්‍යයේ චැනල් ෆෝ රුපවාහිනියේ විදේශ කටයුතු වාර්තා කරු ජොනතන් මිලර් කොළඹ දී ජනාධිපතිවරයාගෙන් අනපේක්ෂිතව නැගු ප්‍රශ්නයකට පිළිතුරු වශයෙන්. ඒ අවස්ථාවේ කොළඹ සිනමන් ග්රෑන්ඩ් හෝටලයේ පැවැත්වෙන පොදු රද මඩුලු ව්‍යාපාරික මුළුව වාර්තා කරන්නට ගොස් සිටි අපේ වාර්තාකරු අසාම් අමීන් පවසන්නේ ජනාධිපති වරයා හා චැනල් 4 මාධ්‍යවේදියා අතට අත දී වෙන්ව ගිය බවයි.

රජයේ මුද්‍රණාලයේ මුද්‍රිත බවට සැක කෙරෙන ඡන්ද පත්‍රිකා බෙදා හරිමින් බලන්ගොඩ ප්‍රදේශයේ එක්සත් ජනතා නිදහස් සංධානයට අයත් දේශපාලනඥයෙකු ගෙන ගිය බව කියන මැතිවරණ ප්‍රචාරක කටයුත්තක් සම්බන්ධයෙන් විධිමත් පරීක්ෂණයක් ආරම්භ කළ බව රත්නපුර නියෝජ්‍ය මැතිවරණ කොමසාරිස් එම් ඒ පී සී පෙරේරා පවසයි.

මෙම සිද්ධිය සම්බන්ධයෙන් තමන්ට ද තොරතුරු වාර්තා වූ බවයි පැෆරල් සංවිධානයේ විධායක අධ්‍යක්ෂ රෝහණ හෙට්ටිආරච්චි පැවසුවේ. ‘අපි දන්නේ නෑ මේක ආණ්ඩුවේ මුද්‍රණාලයේ මුද්‍රිත එකක් ද කියලා. කොහොම එළියට ආවද කියන්න අපි දන්නේ නෑ. මේක ආකෘතියක්ද කියලා දන්නෙත් නෑ. ඒ කොහොම වුණත් මේක නොවිය යුත්තක්. මැතිවරණ නීති රීති වල මේ බව පැහැදිලිව තියනවා. මහජනතාවට ඡන්දයක් ගැන වගේම ඡන්දයක තියන රහස්‍ය බව ඉන් නැති වෙනවා. ඒක විශ්වාසවන්ත බවට කැළලක්’ පැෆරල් සංවිධානයේ විධායක අධ්‍යක්ෂවරයා කීවේය. ඡන්ද පත්‍රිකාවක් හෝ එහි ආකෘතියක් භාවිතා කිරිම, ළඟ තබා ගැනීම පවා දඩුවම් ලැබිය හැකි වරදකි. රජයේ මුද්‍රණාලයේ මුද්‍රිත බවට සැක කරන මෙම ඡන්ද පත්‍රිකාවේ SHE 000200-P.E 2015 Government Press PV යනුවෙන් ද සඳහන්ව ඇත. ලබන 08දා පැවැත්වෙන ජනාධිපතිවරණයේ දී මහින්ද රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරයාට ඡන්දය ප්‍රකාශ කරන ආකාරය ඉන් පෙන්නුම් කර ඇත. නිල ලිපි ශීර්ෂ ‘මේ ඡන්ද පත්‍රිකාව බෙදලා දීලා තියෙන රැස්විමට ආරාධනා කරලා තියෙන්නේ ප්‍රාදේශීය සභාවක නිල ලිපි ශීර්ෂ යොදා ගෙන සැකසූ ලිපියකින්. ඊට අත්සන් කරලා තියෙන්නේ එහි සභාපතිවරයා. ඒකත් නුසුදුසු ක්‍රියාවක්. මේ වගේ දේවල් වලින් මැතිවරණයක විශ්වාසවන්ත බව ජනතාවගෙන් ගිලිහිලා යනවා.’ පැෆරල් සංවිධානයේ විධායක අධ්‍යක්ෂවරයා තව දුරටත් සඳහන් කළේය. මෙම ඡන්ද පත්‍රිකාව පසුගිය තැපැල් ඡන්දයේදී පිටවූවක්ද, රජයේ මුද්‍රණාලයෙන් පිටවූවක්ද එසේත් නැත්නම් ව්‍යාජ ලෙස සැකසූ එකක් ද යන්න තහවුරු කර ගැනීම සඳහා ඉහත කී පරීක්ෂණය සිදු කිරීමට නියමිතයි.

චීනයේ වාර්ෂිකව පැවැත්වෙන 'හාබින්' ජාත්‍යන්තර හිම සහ අයිස් සැණකෙළිය මෙවරත් ආරම්භ විය.

ඒ සඳහා අයිස් යොදා ගනිමින් නිර්මාණය කරන ලද මන්දිර සහ වර්ණවත් අයිස් මූර්ති එකතුවක් ඉදිරිපත් කොට තිබිණ. 'හාබින්' නගරය, චීනයට අයත් දැඩි ශීත දේශගුණයක් පවතින ප්‍රදේශ අතුරින් එකකි.

''මම ග්‍රාමීය බැංකුවෙන් ලක්ෂයක ණය මුදලක් අරගෙන පිටරටින් ගෙන ආ දෙනක් සතුන් ඇති කරන පුද්ගලයෙකුගෙන් මිලට ගත්ත රුපියල් හැත්තෑ දහසකට. මාස කිහිපයකට පසුව දෙන ගැබ්බර වුණා. දවසක් සතා වේදනාවෙන් ඉන්න බවක් දැනුණා. මම මාවතගම පශු වෛද්‍ය කාර්යාලයට දැනුම් දුන්නම ඒහි නිලධාරියෙකු ඇවිත් සතා බලල කිව්වා පැටිය බඩ ඇතුලේ මැරිලා කියල. කිරි දෙන බේරා ගන්න ඉක්මණට මැරුණු පැටව එලියට ගන්න ඕනේ කියල ගත්ත. අපිට කිව්වා මව් දෙන හොඳින් බලාගන්න කියල. අපි තව රුපියල් විසි පන්දහසක් විතර වියදම් කරලා ගව දෙනට බෙහෙත්, ඉන්ජෙක්සන් එහෙම දුන්නා. නමුත් ඒ සතත් මිය ගියා. ඒ සත්තු අපිට ඇති කරන්න අමාරුයි. කාලගුණයට ඔරොත්තු දෙන්නේ නැහැ. ලෙඩ වැඩියි.''

මාවතගම ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයේ තාරපොත ග්‍රාම සේවා වසමේ පදිංචි ආර් ඩී චන්ද්‍රිකා බී සී සිංහල සේවයට එලෙස අදහස් දැක්වුයේ තම කිරි ගව පට්ටියේ සිටි විදේශයෙන් ආනයනය කල ජර්සි නමැති කිරි දෙනට සහ අගේ පැටවාට අත්වූ ඉරණම පිළිබඳවය. මිය ගිය කිරි දෙන කෘත්‍රිම සිංචනයට ලක්කර පැටවකු ලබාගැනීමට උත්සහ කර තිබිණි. විගණකාධිපතිගේ විශේෂ වාර්තාව මේ අතර 2006 වර්ෂයේ රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තියට හා මහින්ද චින්තනයට අනුව 2007 වර්ෂයේ සිට අදියර කිහිපයකින් මෙරටට කිරි ගවයින් ආනයනය කිරීමට සැලසුම් සකස් කෙරිණි. ඕස්ට්‍රේලියාවෙන් ගෙන්වන ලද එම කිරි ගවයින් සම්බන්ධයෙන් පසු කාලීනව ඇතිවුයේ මතභේදාත්මක තත්ත්වයකි. ඒ පිළිබඳව විගණකාධිපතිවරයා විසින් 2018 මැයි 04 දින විශේෂ වාර්තාවක් නිකුත් කළ අතර එම වාර්තාව මගින් මෙම ගවයින් ගෙන්වීමේදී හා ගොවින් අතට පත්කිරීමේදී සිදුව ඇති අකටයුතුකම් ගණනාවක් අණාවරණ කෙරිණි. දෙවන අදියර යටතේ 2015 වර්ෂයේදී ගවයින් 2495 ක් ගෙන්වීම හා එම සතුන් හම්බන්තොට සත්ත්ව ගොවිපලක රඳවා තැබීම (ඔවුන්ට ඔරොත්තු නොදෙන පරිසරයක) හා 2017 වසරේ තෙවෙනි අදියරයේ කිරිගවයින් 5000 ක් ගෙන්වා බෙදාහැරීම යන කටයුතු නිසි ප්‍රසම්පාදන ක්‍රියාවලිය අනුගමනය කර නොතිබූ බව එම විශේෂ වාර්තාවේ දැක්වේ. ''2014 ජූනි 20 වැනි දිනැති අමාත්‍ය මණ්ඩලය තීරණයකට අනුව තුන්වැනි අදියර යටතේ කිරි ගවයින් 20,000 ක් ආනයනය සදහා අනුමැතිය ලබා දීමේදී ආනයනික සතුන් සෘජුවම ගොවිපල වෙත ලබා නොදී රාජ්‍ය ගොවිපල භාරයේ තබා රැක බලා පසුව එම දෙවන පරම්පරාවේ ගවයින් ගොවින් වෙත බෙදදිමට තීරණය කර තිබූ නමුත් එයට අනුගත නොවී කිරි ගවයින් 5000 ක් සෘජුවම කිරි ගොවින් වෙත ලබාදීමට 2017 වර්ෂයේදී කටයුතු කර තිබුණි. ව්‍යාපෘතියට අදාළ ශක්‍යතා වාර්තා ප්‍රමාණවත් වෘත්තියමය මට්ටමකින් යුතුව පිළියෙළ කර නොතිබූ බවද නිරීක්ෂණය විය. තවද ව්‍යාපෘතිය සදහා රුපියල් බිලියන 7.9 ක මුදලක් වැයකර තිබුණද අපේක්ෂිත ප්‍රතිඵල ලැබෙන අයුරින් ව්‍යාපෘතිය මෙහෙයවීමට අදාළ නිලධාරියා අපොහොසත් වී තිබුණි.'' යනුවෙන් 2018 විගණකාධිපති විශේෂ වාර්තාවේ සඳහන් විය. "ගේන්න කලින් ගෙනාපු අය ගැන සොයන්න" එවැනි ඉතිහාසයක් ඇති පසුබිමක එවක සිටි ඇතැම් නිලධාරින්ම යළි මුලිකත්වය ගෙන නැවත වතාවක් කිරි ගවයින් දිවයිනට ආනයන කිරීමට සැලසුම් කරන බවට කිරි ගව කර්මාන්තකරුවෝ චෝදනා කරති. ඔවුන් පවසන්නේ ගවයින් අලුතින් ආනයන කිරීමට පෙර කලින් ගෙන්වන ලද ගවයින්ට සිදුව තිබෙන්නේ කුමක්ද යන්න සොයා බලන ලෙසය. නිශාන් ද සිල්වා ''2015 දී කිරි ගවයින් 5000 ක් බෙදා දීමේදී මම සතුන් සියයක් මිලට ගත්ත. අපිට කිව්වා එක සතෙකුගෙන් කිරි ලීටර් 20 ක් ගන්න පුළුවන් කියල මේ කර්මාන්තය පිළිබඳ පෙර අත්දැකීම් අපිට තිබුණේ නැහැ. නමුත් ඒ සතුන්ගෙන් කිරි ලීටර 8-10 ක සාමාන්‍ය අගයක්‌ පමණයි ගන්න පුළුවන්කම තිබුණේ. කිසිම සැලසුම් සහගත ක්‍රමයක් එම වැඩපිළිවෙල තුළ තිබුණේ නැහැ. මම අදටත් රුපියල් ලක්ෂ 8 ක් 10 ක් මාසිකව පාඩු ලබනවා මේ සතුන් නඩත්තු කරන්න. එම නඩත්තුවට මම මුදල් වියදම් කරන්නේ මගේ අනෙකුත් ව්‍යාපාරවලින්. මොකද මේ සත්තු මරන්න දෙන්න බැහැ'' හතරලියද්ද කැමිලියා සත්ත්ව ගොවිපලේ හිමිකරු වන නිශාන් ද සිල්වා බීබීසී සිංහල සේවය සමග අදහස් දක්වමින් පැවසීය. ඔහු වැඩිදුරටත් පවසා සිටියේ 2015 වසරේ පමණක් ආනයනය කළ කිරි ගවයින් පන්දහසෙන් සතුන් දහසක්වත් වර්තමානය වන විට ජිවත්ව නොසිටින බවය. ''හැමෝම සත්තු ටික විකුණුවා. ඇතැම් සත්තු අඩු වසසින් මැරුණා. බහුතරයක් කර්මාන්තය අතහැරිය. මේ සත්තු මරන්නේ නැතුව ගන්න කෙනෙක් ඉන්නවනම් මම හෙට ඒ පුද්ගලයට මේ සතුන් ටික දීලා කර්මාන්තය අත හරිනවා.'' හතරලියද්ද කැමිලියා සත්ත්ව ගොවිපල අයවැයෙන් කරලියට එන කිරි ගොවියා මේ අතර 2021 වර්ෂය සදහා අයවැය මගින් නැවත වරක් කිරි ගොවින් කරලියට ගෙන ආ රජය ඔවුන්ට සහන ලබාදෙන බවට යෝජනාවක් ඉදිරිපත් කරන්නට විය. අයවැය කතාව කරමින් අග්‍රාමාත්‍ය මහින්ද රාජපක්ෂ ''කිරි ගොවීන්ට සහන" යන ශීර්ෂය යටතේ ඒ සඳහා කරුණු ඉදිරිපත් කළේය. "කිරිපිටි ආනයනය සඳහා ඩොලර් මිලියන 300 (රුපියල් බිලියන 55 පමණ) කට අධික වාර්ෂිකව වැයවන විදේශ විනිමය අඩු කරගැනීමේ අරමුණින් දියර කිරි ආශ්‍රිතව ගොවීන්ට සහන සැලසීමට යෝජනා කර තිබේ. ඒ යටතේ කිරි ගවමඩු සකස් කරගැනීම හා උපකරණ මිලදී ගැනීමට සියයට 7.5 ක වාර්ෂික පොලී යටතේ රුපියල් ලක්ෂ 5 ක් දක්වා විශේෂ ණය යෝජනා ක්‍රමයක් ක්‍රියාත්මක කිරීමට යෝජනා කර ඇත." යනුවෙන් අගමැතිවරයා සඳහන් කළේය. කිරිපිටි ආනයනය නතර කිරීම මෙන්ම කිරි ගොවියාට සහන සැලසීම යහපත් සාධනීය කටයුතු වන නමුත් ඉතිහාසය පිරික්සීමේදී එය සිදුවී තිබේද යන්න ගැටලු සහගත බව කර්මාන්තයේ නියැලෙන පිරිස් පවසති. ගව පාලනය පිළිබඳව වසර 15 ක අත්දැකීම් ඇති මාවතගම මඩව පදිංචි පී අබේගුණතිලක බීබීසී සිංහල සේවයට අදහස් දක්වමින් පවසා සිටියේ සෑම අයවැයකදීම කිරි ගොවීන් ගැන මතක් කර ගොවීන්ට සලකන බවට රටට බොරු පණිවිඩයක් දෙන බවය. පී අබේගුණතිලක ''කිරි ගොවින් ශක්තිමත් කරනවා කියලා ඔය රජය කරන්නේ බොරු පික්චර් එකක් රටට දෙන එක විතරයි. මම මේ කර්මාන්තය කරන්නේ අවරුදු 15 කට වැඩි කාලයක ඉඳල. මම ගොවියෝ තිස් දෙනෙක් හැදුවා. ඒ අය හදන කිරි එකතු කරලා කිරි ගන්න ආයතනවලට විකුණලා මුදල් අරන්දුන්නා. ඔබතුමාට කියන්න මම කොච්චර මහන්සි වුණාද මේ ගොවියන් ටික හදන්න. නමුත් කණගාටුයි කියන්න අද ඉන්නේ ගොවියෝ හත් දෙනයි. මම හෙට කර්මාන්තය නතර කළොත් ඒ හත්දෙනාත් නතර වෙනවා. අබේගුණතිලක පවසන්නේ රජයේ ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක වීම ගැටලු සහගත බවය. විශේෂයෙන් රාජ්‍ය බැංකු හරහා සේවා ලබාගැනීමේදී ගැටලු ගණනාවක් මතු වන බව ඔහු පැවසීය. ''ඔවුන් අපිට පෙන්වනවා අඩු පොලියකට ණය නිකුත් කරනවා කියල නමුත් සිද්ධවෙන්නේ අපිට බොරුව කරලා ඉහළ ණය අනුපාත අපෙන් අය කරනවා. වරක් රාජ්‍ය බැංකුවක් මගෙන් ගිවිසුම් පොලියට වැඩිය අයකරගෙන තිබුණා. මම බැංකුවේ ලෝන් ඔෆිසර් ගෙන් ප්‍රශ්න කලාම ඔහු කිව්වා කලින් හිටපු කෙනා තමයි වැරැද්ද කරලා තියෙන්නේ මට කරන්න දෙයක් නැහැ කියල. මං කිව්වා එහෙමනම් තමුන්නාන්සේ ඔය පුටුව කරන්න පුළුවන් පුද්ගලයෙකුට දීල යනවා යන්න කියල. අපි බැංකු සමග ගනුදෙනු කරන්නේ පුද්ගලයෝ බලලද? අනික බලන්න ණය නිකුත් කළාම කිසිදු පසු විපරමක් සිදු කරන්නේ නැහැ. ඇතැමුන් කිරිගොවි නිෂ්පාදනයට ණය කියල ණය අරන් වෙන වැඩ කරනවා. නමුත් බැංකු මේ මුදල් අදාළ කාරණයට යොදවනවාද යන්න පිළිබඳව සොයා බැලීමක් කරන්නේ නැහැ.'' බැංකුව අපේක්ෂා කරන්නේ මාසය අවසානයේ ණය වාරිකය පමණක් බවත් එහි අවසන් ප්‍රතිඵලය කර්මාන්තය දියුණුවට වෙන්කළ මුදල් වෙනත් අරමුණු සදහා වැය වීමත් බවත් අබේගුණවර්ධන පැවසීය. ''ඒකෙන් සිද්ධ වෙන්නේ මොකක්ද? කර්මාන්තය සම්පුර්ණයෙන් බිඳ වැටීම. හැම අවුරුද්දකම ප්‍රගතිය බලනකොට හැමදාම කර්මාන්තය එක තැන යැයි ඔහු පැවසීය. කිරි නිෂ්පාදනයේ නියුතු තරුණයකු වන ඉෂාන් නිමන්ත අදහස් දක්වමින් පැවසුවේ මෙම කර්මාන්තය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා රාජ්‍ය මැදිහත්වීම මීට වඩා තිබිය යුතු බවය. ඉෂාන් නිමන්ත "අඩුම තරමින් තණකොළ ටිකක්වත් අලුතින් අපි වවල නැහැ. බඩ ඉරිගු ගොවින් දැන් සත්ත්ව අහාර සදහා බඩඉරිඟු දෙන්නේ නැහැ. ඒ අයට වෙන තැන් වලින් ඉල්ලුමක් තියනවා. එතකොට ඉදිරියේදී මතුවෙන ගැටලුවක් තමයි සතුන්ට ආහාර සපයා ගැනීම. තණකොළ කිලෝ එකක මිල වුණත් ඉහළට යනවා. ඉන්දියාව වගේ රටවල් මේ කර්මාන්තය සාර්ථකව කරන්නේ මනා සැලසුමක් ඇතිවයි. නමුත් අපේ ඒ තත්ත්වය නැහැ. පසුගිය කාලේ සත්තු ගෙන්වනවා කියල රජය කලේ සල්ලි තියෙන කිහිප දෙනෙකුට සත්තු ටික බෙදල දුන්නු එක. අවසානයේ සත්තු ලබාගත් පුද්ගලයින් බරපතල පාඩු ලබල සත්තු කාට හෝ විකුණලා දැම්ම විශාල ආයෝජනයක් කරලා සත්තු ගෙනාවට කර්මාන්තයට සිදුවූ ප්‍රගතියක් නැහැ.'' ආනයනය කල සතුන් දේශගුණයට නොගැලපුණු බවත් ඔවුන් රෝගීවී මිය ගිය බවත් එම ව්‍යාපෘතිය සාර්ථක වූවානම් අලුත් සතුන් රටේ මේ වනවිට බිහිවි තිබිය යුතු බවත් ඉෂාන් නිමන්ත වැඩි දුරටත් පැවසීය. කිරි එකතු කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයක් හා කිරි ගොවිපලක් පවත්වාගෙන යන උපමාලි මනතුංග බීබීසී සිංහල සේවයට අදහස් දක්වමින් කියා සිටියේ රජය මැදිහත්වී සහනයක් දෙන හැම අවස්ථාවකම සතුන්ට ආහාර හා පෝෂණ ද්‍රව්‍ය සපයන ආයතන තමන්ගේ නිෂ්පාදන වල මිල ඉහළ නංවන බවකි. "එතකොට ආයෙත් ගොවියා හිටපු තැන. සතුන්ට ආහාර පමණක් නෙමෙයි දෙන්න තියෙන්නේ පණු බෙහෙත්, ඛණිජ ලවණ, ආදිය අවශ්‍ය වෙනවා. සතෙකු කෘත්‍රිම සිංචනය කරන හැම අවස්ථාවකම පශු වෛද්‍ය ඒකකයට රුපියල් 400 ක් ගෙවන්න ඕනේ. සමහරවිට එක වතාවෙන් සාර්ථක වෙන්නේ නැහැ. හතර පස් වතාවක් කරන්න වෙනවා. ඒ සියලු වියදම් ගොවියා දරන්න ඕනේ. ගොවියාට කිරි ලීටරයකින් ලැබෙන්නේ රුපියල් 75 ත් 85 ත් අතර සාමාන්‍ය මුදලක්. නමුත් ඔවුන්ට ඒ මුදලින් මේ කර්මාන්තයේ අඛණ්ඩව නියැලෙන්න බැහැ. අවම වශයෙන් මාසිකව රුපියල් 15,000 ක් වත් ලැබෙන්නේ නැත්තං ඒ අය කර්මාන්තයෙන් ඉවත් වෙනවා." ඇය සඳහන් කළාය. "රටේදී ම හදන්න" ''උසස් සතුන් සමග අපේ සතුන් මිශ්‍ර කිරීමේ වරදක් නැහැ ඒක කෘත්‍රිම සිංචනයෙන් කරන්න පුළුවන්. මම පරම්පරා 5 ක සතුන් හදල තියෙනවා ඒ සතුන් ඔක්කොම හැදුවේ අපේ මේ රටේ ගව දෙනකගෙන්. එක දෙනක් හිටිය තුන්වැනි පැටිය බිහිකරලා කිරි ලීටර් දහඅට හමාරක් දුන්න. අපේ සතුන් වැඩි දියුණු කරලා ගන්න පුළුවන් කියන කාරණයට මේක හොඳ සාක්ෂියක්. ඉස්සර තවත් හොඳ වැඩක් රජය කළා. ඒ තමයි පශු වෛද්‍ය එකෙන් අපිට වැඩි දියුණු කළ සතෙක් දෙනවා ගැබ්බර සමයේදී. පසුව ඒ සතාගේ පරම්පරාවෙන්ම ගැබ්බර සතෙක් රජයට දෙන්න ගොවියට නියම කරනවා. උසස් සත්තු හදාගන්න මේක හොඳ ක්‍රමයක්. අනික ගොවියට මුලික වියදමක් නැහැ'' වසර 20 ක් කිරි ගව පාලනය පිලිබඳ අත්දැකීම් ඇති ආර් ඩී සිසිලින් චන්ද්‍රලතා බීබීසී සිංහල සේවයට පැවසීය. ආර් ඩී සිසිලින් චන්ද්‍රලතා ගැහැණු සතෙක් බිහිවූ පසුව එම සත්ත්වයා රක්ෂණය කළ බවත් වසරක් යන තුරු රජයෙන් කෑම වේලක් ලබා දුන් බවත් එම සත්ත්වයා ගැබ් ගත් පසුව රුපියල් 3000 ක දීමනාවක් ලබා දුන් බවත් චන්ද්‍රලතා පැවසීය. ඇය වැඩිදුරටත් කියා සිටියේ මහා පරිමාණයෙන් සිදු කිරීමට පෙර මධ්‍ය ප්‍රමාණයෙන් කිරි ගව පාලනය කරන ගොවින් රැකගැනීම සදහා රජයට නිසි වැඩපිළිවෙලක් තිබිය යුතු බවය. මුලින් පාඩු ලැබිය හැකි නමුත් කර්මාන්තයේ දීර්ඝ කාලීන උන්නතියට එය අත්‍යවශ්‍ය බව චන්ද්‍රලතා වැඩිදුරටත් සඳහන් කළාය. තුන්වන පරම්පරාව නියෝජනය කරන දෙනක් මේ ගැනත් දැනගන්න:

අලුත්ගම සහ ඒ අවට ඇති වූ ගැටුම්කාරී තත්වය පිළිබඳ සාකච්ඡා කිරීමට ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ බේරුවල ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලයට පැමිණ සිටියි.

ප්‍රදේශයේ බෞද්ධ භික්ෂුන්වහන්සේලා, මුස්ලිම් පුජකවරු ඇතුළු ආරක්ෂක අංශවල නිලධාරීන් එක්ව ඇති වී තිබෙන තත්වය පිළිබඳ ජනාධිපතිවරයා මේ වන විට සාකච්ඡා පවත්වමින් සිටින බවයි බීබීසී වාර්තාකරු අසාම් අමීන් සංදේශයට පැවසුවේ. රජය නියෝජනය කරමින් අමාත්‍ය මර්වින් සිල්වා ද සාකච්ඡාව සඳහා එක් වී ඇති බව ද සඳහන්.

බංග්ලාදේශයේ ෆතුල්ලා නගරයේදී ආරම්භ වූ ආසියානු කුසලාන ශූරතාවලියේ සමාරම්භක තරඟයේදී පාකිස්තානය පරාජය කරමින් ශ්‍රී ලංකාව ලකුණු 12 ක ජයග්‍රහණයක් අත් කර ගත්තේය.

ආසියානු ටෙස්ට් රටවල් හතර සහ ඇෆ්ඝනිස්තානය තරඟාවලියට එක් වී සිටිති මුලින්ම පන්දුවට පහර දුන් ශ්‍රී ලංකාව කඩුලු හයකට ලකුණු 296 ක් රැස් කළ අතර, එයට ප්‍රතිචාර වශයෙන් පකිස්තාන කණ්ඩායම සියලු ක්‍රීඩකයන් දැවී රැස් කර ගත්තේ ලකුණු 284 ක් පමණයි. ලහිරු තිරිමාන්න ශතකයක් රැස් කිරීමත් ලසිත් මාලිංග කඩුලු පහක් දවා ගැනීමත් තරඟයේ කැපී පෙනුන සිදුවීම්. ආසියානු කලාපයේ ටෙස්ට් රටවල් හතර සහ ඇෆ්ඝනිස්තානය මෙම තරඟාවලියට එක් වී සිටිති. එක් දින ශ්‍රේණිගත කිරීම් අනුව ඉහලම ස්ථානයක සිටින ශ්‍රී ලංකා ක්‍රිකට් කණ්ඩායම, මාර්තු මාසයේ ආරම්භ කෙරෙන විස්සයි විස්ස ලෝක ශූරතා තරඟාවලිය ඉලක්ක කර ගනිමින් තරඟාවලියට මුහුණ දෙන බව කණ්ඩායමේ කළමනාකරු මයිකල් ද සොයිසා සඳුදා බීබීසී සංදේශයට කියා සිටියේය.

ගතව ගිය 2012 වසරේදී පමණක් උතුරේ බාල වයස්කාර දැරියන් 256 දෙනකු ලිංගික අතවරවලට ගොදුරු වී ඇති බව කාන්තා හිමිකම් සංවිධාන ක්‍රියාධරයෝ ප්‍රකාශ කරති.

සිදුව තිබෙන්නේ අපචාර ඉහල යාමක් නොව වාර්තාකරණයේ ඉහල යාමක් බව බලධාරීහු පවසති යුද්ධය හමාර වී ගතව ගිය කාලය තුල බාල වියේ දැරියන්ට එල්ලවන ලිංගික අතවර වැඩි වී ඇති බවයි, වවුනියාවේ පැවති වැඩමුළුවක් අමතමින් ඔවුන් පෙන්වා දුන්නේ. මේ වසරේ ඉකුත් මාස හතර ඇතුලත දැරියන් 68 දෙනකු අතවරයට ලක්වීම සලකා බලන විට බාල වියේ දැරියන් ලිංගික අපයෝජනයට ලක්වීම උත්සන්න වෙමින් තිබෙන හැඩක් පෙනී යන බව ඔවුහු පවසති. කෙසේ නමුත් ළමාරක්ෂක අධිකාරියේ සභාපතිනි අනෝමා දිසානායක බීබීසී සංදේශයට කියා සිටියේ සැබවින්ම සිදුව තිබෙන්නේ අපචාර ඉහල යාමක් නොව යුද්ධය නිමාවීමත් සමඟම ළමා අපයෝජන සම්බන්ධ වාර්තාකරණයේ ඉහල යාමක් බවයි.

බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික කුරාම් ෂයික් වෙඩි තබා ඝාතනය කිරීමේ සිද්ධියට සම්බන්ධ ප්‍රධාන සැකකරු අතුරුදහන් වී ඇති බව ශ්‍රී ලංකා පොලිසිය පවසයි.

තංගල්ල ප්‍රාදේශීය සභාවේ සභාපති ඇතුළු තවත් පස් දෙනෙකුට චෝදනා එල්ල වී තිබුණි මෙම සිද්ධියේ ප්‍රධාන සැකකරු වී ඇත්තේ තංගල්ල ප්‍රාදේශීය සභාවේ, සභාපති සම්පත් විදානපතිරණ යි. ජාත්‍යන්තර රතු කුරුසයේ කුරාම් ෂයික් මීට වසරකට පමණ පෙර මෙම පුද්ගලයා ඇප පිට නිදහස් වී සිටි අතර රෝහල් ගත වීම නිසා පසුගිය නඩු වාරයට සහභාගී නොවූ බවයි වාර්තා වූයේ. අනතුරුව මොහු අත්අඩංගුවට ගැනීම සඳහා පොලිස් කණ්ඩායමක් යෙදවූ නමුත් ඔහු රෝහලේ නොසිටි බවයි පොලිසිය පවසන්නේ. ජාත්‍යන්තර රතු කුරුසයේ කුරාම් ෂයික් මරා දැමීම සහ රුසියානු කාන්තාවක සමූහ දූෂණයට ලක් කිරීම සම්බන්ධයෙන් තංගල්ල ප්‍රාදේශීය සභාවේ සභාපති ඇතුළු තවත් පස් දෙනෙකුට චෝදනා එල්ල වී තිබුණි.

තමා පදවියෙන් ඉවත් කිරීම සඳහා පාර්ලිමේන්තුව යෝජනාවක් සම්මත කර ඇතත් ජනාධිපති ධුරයෙන් ඉල්ලා අස් නොවන බව යුක්රේන් ජනාධිපති වික්ටර් යනුකොවිච් කියා සිටියි.

රුපවාහිනිය මගින් විකාශනය කෙරුණ ඔහුගේ පටි ගත කරන ලද ප්‍රකාශයක් මගින් ජනාධිපතිවරයා ඔහුගේ විරුද්ධවාදීන් හඳුන්වා තිබුණේ පාර්ලිමේන්තුවට පැමිණි විනාශකාරීන් පිරිසක් හැටියටයි. ජනාධිපති වික්ටර් යනුකොවිච් විසින් වර්තමාන යුක්‍රේන් දේශපාලන වාතාවරණය සංසන්දනය කොට තිබුණේ එක්දහස් නමසිය තිස් ගණන්වල ජර්මනියේ නාසි නැගිටීමටයි. ජනාධිපති යනුකොවිච් පවසන්නේ විරුද්ධ පක්ෂ නායිකා යුලියා තිමෂෙන්කෝ වහා නිදහස් කිරීම සහ අලුතින් කතා නායකවරයකු පත් කර ගැනීම මගින් පාර්ලිමේන්තුව නීති විරෝධී ව කටයුතු කර ඇති බවයි. එසේ වුවද පාර්ලිමේන්තුව නීත්‍යනුකූලව කටයුතු කර ඇති බව පවසන මැදිහත් කරුවකු ලෙස ක්‍රියා කළ පෝලන්ත විදේශ ඇමති රදොස්ලව් සිකෝස්කි පවසන්නේ ජනාධිපති යනුකොවිච්ට අවශ්‍ය නම් නව ව්‍යවස්ථාවක් සම්මත කර ගත හැකි බවයි.

කොරෝනාවෛරසය හමුවේ ඉන්දියාවේ පනවන ලද ලෝක්ඩවුන් නීති මගින් නව යෞවන වියේ පසුවන දරුවන්ට අහිතකර බලපෑම් එල්ල වී තිබේ. ඒ හේතුවෙන් බාල වයස්කරුවන්, ළමා විවාහ සහ රැකියා වෙත තල්ලු වී ඇති බව බීබීසී මාධ්‍යවේදිනී දිව්‍යා ආර්යා වාර්තා කරයි.

ලොක්ඩවුන් නීති ක්‍රියාත්මක කාලය තුළ ළමා විවාහ සහ ළමුන් රැකියා සඳහා යොදා ගැනීම සම්බන්ධයෙන් ලැබෙන පැමිණිලි ඉහළ ගොස් තිබේ දහතුන් හැවිරිදි රානි සිය ජීවිතයේ පළමු සටන ජයග්‍රහණය කළා පමණි. මේ ග්‍රීෂ්ම සෘතුවේ දී රානිගේ දෙමව්පියන් ඇයට විවාහ වන ලෙස බල කළමුත් බලධාරීන්ගේ උපකාර ඇතිව විවාහය නතර කරවා ගැනීමට ඇයට හැකි විය. පසුගිය මාර්තු මාසයේ දී පාසල්වල සිට ව්‍යාපාරික ස්ථාන දක්වා වූ සියලුම ආයතන වසා දමමින් ඉන්දීය මධ්‍යම ආණ්ඩුව හදිසියේම ලොක්ඩවුන් නීති ක්‍රියාත්මක කළ අවස්ථාව වන විට රානි (සැබෑ නම නොවේ) 08 වෙනි ශ්‍රේණියේ ඉගනුම ලබමින් සිටියාය. ක්ෂයරෝගයෙන් පීඩා විඳිමින් සිටි රානිගේ පියා මසක් තුළ ඇයට සුදුසු සහකරුවෙකු සොයා ගත්තේය. එය රානිගේ සතුටට හේතු නොවීය. "කෙල්ලන් බඳින්න හැමෝටම මෙච්චර හදිස්සියක් තිබෙන්නේ ඇයි කියලා මට තේරෙන්නේ නැහැ," යනුවෙන් ඇය පැවසුවාය. "පාසල් යාමේ වැදගත්කම, මුදල් හම්බ කිරීමට පටන් ගැනීම සහ ස්වාධීන වීම ඒ අයට තේරෙන්නේ නැහැ," ඉන්දියාවේ නීතියට අනුව වයස අවුරුදු 18 ට අඩු දරුවන්ට විවාහය තහනම්ය. නමුත් ලොව වැඩි වශයෙන්ම ළමා විවාහ සිදුවන රට ඉන්දියාවයි. යුනිසෙෆ් සංවිධානයේ වාර්තා අනුව එම අගය ලොව සමස්ත ළමා විවාහයන්ගෙන් තුනෙන් එකෙකි. එරට සෑම වසරකදීම වයස අවුරුදු 18 ට අඩු ගැහැණු ළමුන් අවම වශයෙන් පහළොස් ලක්ෂයක්වත් විවාහ කරවන බව එම සංවිධානය ඇස්තමේන්තු කරයි. ශ්‍රී ලංකාවේ මුස්ලිම් ළමා විවාහයක වේදනාව 2020 එහි වඩාත් නරකම වසර විය හැක. 2019 වසර හා සැසඳීමේ දී ළමා විවාහ සම්බන්ධයෙන් ජුනි සහ ජුලි මාසවල ලැබී ඇති ඇමතුම් සංඛ්‍යාව 17% ඉහළ ගොස් ඇති බව ළමුන්ට උපකාර කිරීම සඳහා ඇති නිල දුරකතන සේවය වාර්තා කරයි. මාර්තු අග සිට ජුනි ආරම්භය දක්වා දීර්ඝ කාලයක් පැවති ලොක්ඩවුන් නීති හමුවේ දස ලක්ෂ සංඛ්‍යාත පිරිසකට රැකියා අහිමි විය. ඉන් වැඩි දෙනෙකු ඉන්දියාවේ නොනිල සහ සුරක්ෂිත භාවයක් රහිත රැකියාවල නිරත වූවෝ වෙති. රැකියා අහිමි වීම හමුවේ ඔවුහු තවදුරටත් දුගීභාවයේ අන්තයට තල්ලු වී තිබේ. ඉන්දීය ආණ්ඩුව පවසන පරිදී ලොක්ඩවුන් නීති ක්‍රියාත්මක වන අතරතුර රැකියා අහිමි වීම නිසා සිය ගම්බිම්වලින් බැහැර ගොස් සිටි සංක්‍රමණික සේවකයන් කෝටියකට අධික සංඛ්‍යාවක් යළි සිය නිවෙස් බලා පැමිණ තිබේ. එවැනි පසුබිමක් තුළ බාල වයසේ දියණියන් දීග දීම ඔවුන්ගේ සුරක්ෂිතභාවය සහ සුබ සාධනය තහවුරු කළ හැකි එක් මගක් බව වියවුලට පත්ව සිටින ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවලට අයත් බොහෝ දෙමව්පියන්ගේ විශ්වාසය වී තිබේ. ජුනි මස දී ඉන්දියාවේ ලොක්ඩවුන් නීති ලිහිල් වීම ආරම්භ කෙරුණු නමුත් අහිමි වූ රැකියා යළි නොලැබුණු අතර තවමත් එරට ආර්ථිකය ගමන් ගන්නේ අපහසුවෙනි. පාසල් තවදුරටත් වසා ඇති බැවින් අනතුරට ලක් විය හැකි නව යෞවන වියේ පසුවන දරුවන් නිවෙස්වල කොටු වී ඇත. බාල වයස්කාර විවාහ සම්බන්ධයෙන් ලැබෙන පැමිණිලි සංඛ්‍යාව ඉහළ ගොස් ඇති බව උපකාරක දුරකතන සේවා ආයතනයක් වාර්තා කරයි ඉන්දියාව පරිවර්තනයකට ලක් කිරීමේ සාධකය පාසල් පද්ධතිය විය. විශේෂයෙන් රානි ජීවත් වන දුගී ප්‍රජාවන් බහුල ඔඩිශා වැනි ප්‍රාන්ත ඒ අතර වේ. විවාහ වන ලෙස සිය පවුලෙන් දැඩි පීඩනයක් එල්ල වන විටකදී දැරියන්ට උපකාර පතා ගුරුවරුන් සහ මිතුරු මිතුරියන් වෙත ළඟා විය හැකි ස්ථානයකි පාසල. නමුත් පාසල් වසා දැමීම හමුවේ එකී ආරක්‍ෂිත දැල ගිලිහී ගොස් ඇත. "අන්ත දුගී ප්‍රජාවන් තුළ, ඉගෙන ගන්නා ලෙස ගැහැණු ළමුන් කොහොමත් දිරිගන්වන්නේ නැහැ. එක් වරක් පාසල් ගමන නැවතුනොත් යළි ඔවුන් ඒ වෙත එවන ලෙස දෙමව්පියන්ට ඒත්තු ගැන්වීම අපහසුයි," යනුවෙන් 'ඇක්ෂන් ඒඩ්' සංවිධානයේ ස්මිතා ඛන්ජොව් පැවසීය. 'ඇක්ෂන් ඒඩ්, ළමා විවාහ සම්බන්ධයෙන් වඩාත්ම බලපෑමට ලක්ව ඇති ප්‍රාන්ත පහේ ක්‍රියාත්මක කරනු ලැබ ඇති යුනිසෙෆ් සංවිධානයේ විශේෂ වැඩසටහන් සමග එක්ව ක්‍රියා කරන සංවිධානයකි. සිය සමීපතම පාසල් මිතුරිය මේ වසර මුලදී විවාහ කර දුන් බව රානි කියා සිටියාය. නමුත් ළමුන්ට උපකාර කිරීම සඳහා ඇති 'චයිල්ඩ් ලයින්' (Childline) ලෙස හඳුන්වනු ලබන ජාතික හදිසි දුරකතන සේවය ඇමතීමෙන් පසු තමා විවාහ කර දීම නවතා දැමීමට හැකි වූ බව ඇය පවසන්නීය. ප්‍රදේශයේ රාජ්‍ය නොවන සංවිධානයක (NGO) සහ පොලිසියේ උපකාර ඇතිව විවාහ උත්සවය නවතා දැමීමට 'චයිල්ඩ් ලයින්' කාර්ය මණ්ඩලයට හැකි විය. නමුත් රානි ඉදිරියේ ඇති ගැටලු එතකින් අවසන් වූයේ නැත. ඒ සමගම ඇයගේ පියා මරණයට පත් විය. "පාසල යළි ආරම්හ කළ පසු මම එහි යනවා. තාත්තා තවදුරටත් අප අතර නැති නිසා දැන් මම තවත් මහන්සි වී වැඩ කළ යුතුයි." යනුවෙන් ඇය පැවසීය. "ගෙදරදොරේ වැඩ කරගෙන යන්න අම්මට උදව් කිරීමට මට වගකීමක් තිබෙනවා," 'ඇක්ෂන් ඒඩ්' හි ස්මිතා ඛන්ජොව් පවසන පරිදී පිරිමි ළමුන් හමුවේ පවතින්නේ ද භයානක තත්ත්වයකි. සිය පවුලේ පැවැත්ම වෙනුවෙන් කර්මාන්ත ශාලා වෙත වැඩට යෑම සඳහා පිරිමි ළමුන් වෙත බල කෙරෙන සිදුවීම් තමාට සහ සිය ආයතනයේ සගයන්ට වැඩි වශයෙන් වාර්තා වන බව ඇය කියා සිටී. ඉන්දියාවේ බාල වයස්කාරයෙකු රැකියාවක් ලබා දීම අපරාධමය වරදකි. නමුත් අවසන් වරට කරන ලද 2011 සංගණනයට අනුව ඉන්දියාවේ දෙකෝටි හැට ලක්ෂයක් ළමුන් අතරින් කෝටියක් ශ්‍රමිකයන් වශයෙන් යොදා ගනු ලැබ ඇත. දරුවන් රැකියාවල යෙදවීම පවුල්වලට පහසු තීන්දුවක් නොවේ. පස් මසක් ලොක්ඩවුන් නීති යටතේ සිටි පන්කජ් ලාල් ජාවාරම්කරුවෙකු තැබූ ලංසුව පිළිගනිමින් සිය දහතුන් හැවිරිදි පුතු රැකියාවකට ලබා දුනි. රික්ෂෝ රැකියාවෙන් ආදායමක් නැති තරම් වුවද ඔහු දරුවන් පස් දෙනෙකුගේ කුස පිරවිය යුතුය. දරුවන් මිලියන ගණනක් ඉන්දියාවේ නීති විරෝධීව රැකියා සඳහා යොදා ගනු ලබයි සිය පුතු තමා වෙසෙන බිහාර් ප්‍රාන්තයේ සිට කිලෝමීටර 1,000 කට අධික දුරකින් පිහිටි රාජස්ථානයේ කර්මාන්ත ශාලාවක් වෙත යැවීමට ලාල් එකඟ විය. වළලු නිෂ්පාදනය කරන එම කර්මාන්ත ශාලාවෙන් සිය පුතුගේ ශ්‍රමයට මසකට ඔහුට ලැබෙන මුදල රුපියල් පන්දහසකි. ජීවත් වීමට අරගල කරන පවුලක බඩවියත රැක ගැනීමට එය ප්‍රමාණවත් මුදලකි. සිය පුතු එතරම් දුරකට පිටත් කර හැරීමට ගත් තීන්දුව ගැන කතා කිරීමට සැරසෙත්ම ලාල් හැඬුම්බර විය. "මගේ ළමයි දවස් දෙකකින් කාලා තිබුණේ නැහැ," යනුවෙන් ඔහු පැවසීය. "රස්සාවක් හොයා ගෙන ජාවාරම්කාරයෙක් ගාවට ගියේ මම, ඒත් මේ කියන රස්සාවට කඩිසර ඇඟිලි තිබිය යුතු බව ඔහු කිව්වා,ඔහුට මම වගේ කෙනෙකුගෙන් වැඩක් වුණේ නැහැ. මගේ පුතා ඒ රස්සාවට අරිනවා හැර මට වෙන විකල්පයක් තිබුණේ නැති තරම්." මගී ප්‍රවාහන සේවා සහ සංචරණ සීමා පැවතියත් ජාවාරම්කරුවෝ සිය බලවත් සබඳතා උපයෝගී කර ගනිමින් අලුත් මාර්ග ඔස්සේ සහ සුඛෝපභෝගී බස් රථ යොදා ගනිමින් දරුවන් ප්‍රාන්ත හරහා ගෙන යති. 'සෙන්ටර් ඩිරෙක්ට්' නමැති රාජ්‍ය නොවන සංවිධායේ ප්‍රධානී සුරේෂ් කුමාර් කියා සිටියේ අර්බුදයක් මග බලා සිටින බවය. වසර 25 කට අධික කාලයක සිට ඔහු ජාවාරම්කරුවන්ගෙන් දරුවන් බේරා ගැනීමේ කටයුතුවල නිරතව සිටී. "පසුගිය වසරත් එක්ක බලද්දී අප විසින් බේරා ගනු ලැබ ඇති දරුවන් සංඛ්‍යාව දෙගුණයක්. ගම් හිස් කරලා, පසුගිය මාසවලදී ජාවාරම්කරුවන් වඩාත් ශක්තිමත් වී ඇති බවක් පෙනෙන්න තිබෙනවා. බලධාරීන් සහ පොලිසියට වැඩ වැඩි වී තිබෙන ලොක්ඩවුන් කාලයෙන් ඔවුන් ප්‍රයෝජන ගන්නවා," යනුවෙන් ඔහු සඳහන් කළේය. කෙසේ වුවත් ළමුන් රැකියා සඳහා යොදා ගැනීම සම්බන්ධයෙන් 'චයිල්ඩ් ලයින්' වෙත ලැබෙන දුරකතන ඇමතුම්වල පහළ යාමක් පෙන්නුම් කරයි. අමාරු අඩියකට වැටී ඇති දෙමව්පියන් වෙනුවෙන් දරුවන් කරබා සිටීම ඊට හේතු විය හැකි බව ළමා අයිතීන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින ක්‍රියාකාරීහු පවසති. පොලිසිය විසින් බස් රථ නවත්වනු ලැබූ අවස්ථාවේ ජාවාරම් කරන ලද දරුවන් හය දෙනෙකු බේරා ගනු ලැබීය ළමුන් ජාවරාම් කිරීමට වැට බැඳීම සඳහා ඉන්දීය ආණ්ඩුව පියවර ගෙන තිබේ. ලොක්ඩවුන් නීති ක්‍රියාත්මක කිරීම ආරම්භයත් සමග පැවති නීති වඩාත් දැඩි කිරීම, මිනිසුන් ජාවාරම් කිරීම වැලැක්වීම සඳහා ගෙන ඇති පියවර ශක්තිමත් කිරීමට සහ පුළුල් කිරීමට ප්‍රාන්තවලට උපදෙස් ලබා දීමත් ඊට ඇතුලත්ය. ජාවාරම් පිළිබඳ දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහන් දියත් කරන ලෙසත් වසංගතය අතරේ පවා කාන්තාවන් සහ ළමුන් වෙනුවෙන් උපකාර කරන ලෙසත් ප්‍රාන්තවලට දන්වා ඇත. නමුත් බොහෝ ජාවාරම්කරුවන් ප්‍රබල පුද්ගලයන්ට සම්බන්ධ බැවින් ඔවුන් දඩ මුදල් ගෙවා ගැලවී යන බව ක්‍රියාකාරීහු පවසති. සුරේෂ් කුමාර් කියා සිටියේ පවුල් ජාවාරම් පිළිබඳ පැමිණිලි කරන්නේ ඉතා අල්ප වශයෙන් බවය. පොලිසියට ඒ සම්බන්ධයෙන් පැමිණිලි කරන පුද්ගලයන්ට තර්ජන එල්ල වන බවත් ඔහු පෙන්වා දෙයි. ලාල් එක අතකින් වාසනාවන්ත විය. ඔහුගේ පුතු රැගත් බස් රථය අතරමගදී නතර කර එහි සිටි දරුවන් බේරා ගනු ලැබීය. මේ වන විට ඔහුගේ පුතු රාජස්තානයේ පිහිටි ළමා සුබ සාධන මධ්‍යස්ථානයක් වෙත නීරෝධායනය සඳහා යොමු කර ඇත. ඔහි ඉක්මනින්ම සිය නිවස බලා යළි පැමිණෙනු ඇත. "ඒ වෙලාවේ කරකියා ගන්න දෙයක් තිබුණේ නැහැ," යනුවෙන් ලාල් පැවසීය. "බත් කටකින් ජීවත් වෙන්න වුණත් මම යළි කිසිදාක මගේ ළමයා වැඩට යවන්නේ නැහැ." මේ ගැනත් කියවන්න:

වසර දහස් ගණනක ඈත අතීතයේ සිට පැරැන්නන් සම්ප්‍රදායික ගොවිතැන පවත්වාගෙන යනු ලැබුවේ පරිසරය සමග හිතකාමී ගනුදෙනුවක යෙදෙමිනි. පරිසරයේ සිටින ජීවින්ට අවම හානියක් වන පරිද්දෙන් එම ජීවින් රැකගෙන මිනිසුන් ද ජීවිකාව සරි කරගන්නා ක්‍රම වේදයක් ඔවුහු අනුගමනය කළහ.

ඔවුන් පලිබෝධකයින්ගෙන් බෝග ආරක්ෂා කරගැනීමට ස්වභාවික උපක්‍රම භාවිත කළ අතර කුඹුරේ සියලු අස්වනු ගෙට නොගෙන 'කුරුළු පාළුව' නමින් වූ කොටසක් පක්ෂීන් වෙනුවෙන් වෙන් කළේය. නමුත් 1960 හරිත විප්ලවය ලෝකයට හඳුන්වාදිමත් සමග සම්ප්‍රදායික ගොවිතැන වාණිජ ගොවිතැනක් බවට පත්වුනු අතර කෙටි කලකින් වැඩි අස්වැන්නක් ලබා ගැනීම එහි මුලික අරමුණ බවට පත්විය. සියලු බෝග බාහිර සාධක මත වැඩෙන්නට ඉඩ සැලසීම මෙම ගොවිතැන් ක්‍රමය තුළ දක්නට ලැබුණු ස්වරූපය විය. දෙමුහුන් බීජ හඳුන්වා දීම, රසායනික පොහොර හඳුන්වා දීම, කෘමි නාශක, වල් නාශක සහ දිලීර නාශක හඳුන්වා දීම ක්‍රියාවට නැගෙන්නේ ද මෙම ක්‍රමවේදය පවත්වාගෙන යෑමට අවශ්‍ය අවශේෂ කාරනයක් ලෙසිනි. ඒ අනුව යමින් ශ්‍රී ලංකාවේ ගොවි ප්‍රජාව ද දශක ගණනාවක් කුඹුරු ගොවිතැනත්, තේ පොල් රබර් ආදී අනෙකුත් ගොඩ භෝග වගාව සහ එළවලු පලතුරු වගාවත් රසායනික පොහොර භාවිතය මෙන්ම රසායනික පලිබෝධ මර්දනය භාවිතයෙන් සිදුකරයි. මේ අතර ශ්‍රී ලංකාවේ කෘෂි කර්මාන්තය සම්පුර්ණයෙන් කාබනික පොහොර භාවිතයට යොමු කරන බවට ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ පසුගිය දිනක ප්‍රකාශයක් කළ අතර රසායනික පොහොර ගෙන්වීම කෙටි කලක් තුළ සම්පුර්ණයෙන්ම නතර කරන බවත් ඒ වෙනුවට කාබනික පොහොර ගොවීන්ට හඳුන්වා දෙන බවත් ඔහු පැවසීය. චීනයෙන් ආනයනය කරන ලද වී සහ එළවළු බෝග වගාවන් සඳහා වු පොහොර මෙට්‍රික් ටොන් 18000 ක් රැගෙන ආ නෞකාව හරවා යැවු බවත්, සියලුම බැංකු වලට පොහොර සහ රසායනික ද්‍රව්‍ය ආනයනය කිරීම සඳහා ණයවර ලිපි (LETTER OF CREDIT) විවෘත නොකරන ලෙසත් රජයෙන් උපදෙස් දී ඇති බව මාධ්‍ය පසුගියදා වාර්තා කළහ. මේ සමගම පොහොර සහ කෘෂි රසායන ද්‍රව්‍ය තොග සහ සිල්ලර වෙළෙඳුන් ඔවුන් සන්තකයේ තිබු තොග සඟවා ඇති බව පෙන්වා දෙන ගොවි සංවිධාන, ගොවියාට ලැබෙන සියලුම වට්ටම් මේ වන විට නතර කර ලකුණු කර ඇති මිලටම කෘෂි රසායනික ද්‍රව්‍ය අලෙවි කරන බවට චෝදනා නගති. කාබනික පොහොර සම්පූර්ණයෙන් විෂ රහිත ද? ජනාධිපතිවරයාගේ ප්‍රකාශයත් සමග මේ පිළිබඳ සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ විවිධ තොරතුරු සන්නිවේදනය වෙමින් පවතින අතර කෘෂිකර්මාන්තය පිළිබඳ විද්වතකු වන සබරගමුව විශ්ව විද්‍යාලයේ හිටපු උපකුලපති ජ්‍යෙෂ්ඨ මහාචාර්ය රෝහණ මහලියනාරච්චි සිය ෆේස් බුක් ගිණුමේ සටහනක් තබමින් පැවසුවේ රසායනික පොහොර විෂ සහිත වන අතර කාබනික පොහොර එසේ නොවේ යැයි මතයක් පවතින නමුත් එය නිවැරදි නොවන බවකි. ගුණාත්මක බවින් අඩු රසායනික පොහොර මෙන්ම ගුණාත්මක බවින් අඩු කාබනික පොහොර ද එකසේ විෂ සහිත යැයි ඔහු සඳහන් කර තිබිණි. ''නිවැරදි කාඛනික කෘෂිකර්මය හොඳ දෙයකි. එහෙත් ඉන් වැඩිවන විශාල ජනගහනයකට ආහාර සැපයිම කළ හැකි ද. ගසක වර්ධනයට සහ පලදාව ලබා දීමට අවශ්‍ය ප්‍රධාන මූලද්‍රව්‍ය වන නයිට්‍රජන්, පොටෑසියම් සහ පොස්පරස් ද, වෙනත් මූලද්‍රව්‍ය වන මැග්නීසියම්, කැල්සියම්, සින්ක්, මැංගනීස්, කොබෝල්ට් ද ආදී මේවා රසායනික පොහොර හෝ කොම්පෝස්ට් වැනි කාබනික පොහොර ලෙස ශාකවලට ලබා දිය හැකි ය," යනුවෙන් ජ්‍යෙෂ්ඨ මහාචාර්ය රෝහණ මහලියනාරච්චි පැවසීය. ජ්‍යෙෂ්ඨ මහාචාර්ය රෝහණ මහලියනාරච්චි "රසායනික පොහොර ලෙස ලබාදීමේදී ශාකයකට අවශ්‍ය මූල ද්‍රව්‍ය ප්‍රමාණය රසායනික පොහොර සුලු ප්‍රමාණයක් මගින් ලබා දිය හැකි අතර, ඒවායින් මූලද්‍රව්‍ය ශාකයට අවශෝෂණය කර ගැනීම වේගවත් ය. එම ප්‍රමාණය ම මූලද්‍රව්‍ය ලබාදීම ට නම් විශාල ප්‍රමාණයක් කාබනික පොහොර ලබා දිය යුතු අතර මූලද්‍රව්‍ය ශාකයට අවශෝෂණය කර ගැනීමට වඩා වැඩි වේලාවක් ගනී," යනුවෙන් ඔහු සඳහන් කර ඇත. ඔහු තවදුරත් පවසන්නේ නගර සභා බල ප්‍රදේශවල ඉවතලන කසලවල බොහෝ විට heavy metals (බැර ලෝහ) ඇති බැවින් ඒවා කොම්පෝස්ට් ලෙස පසට එකතු වුවහොත් සිදු වන හානිය ඉතා විශාල බවය. එම නිසා පිලිපීනය වැනි රටවල කාබනික පොහොර ලෙස යොදන්නේ ගැඩවිලුන් මගින් නිපදවන vermy compost යන වර්ගය බව කියා සිටී. "නිවැරදි මාත්‍රාව ට හොඳ ගුණාත්මක රසායනික පොහොර භාවිතා කරන්නේ නම් කිසි දු හානියක් නැත. ලංකාවේ ආනයනික බාල වර්ගයේ රසායනික පොහොර අධි ප්‍රමාණ වලින් දැමීමෙන් විශාල හානියක් වී ඇති බව සත්‍යයකි. එසේ ම ලංකාවේ වෙළද පොළේ ඇති කාබනික පොහොර අන්තිම සවුත්තු ඒවාය. ඒවා භාවිතා කිරීමෙන් අනාගතයේදී විශාල විනාශයක් සිදු විය හැක." වඩාත් ම විෂ සහිත සහ බැහැර කළ යුතු වන්නේ කෘමි නාශක, වල් නාශක සහ දිලීරනාශක වැනි කෘෂි රසායන ද්‍රව්‍ය භාවිතය බවට ඔහු පෙන්වා දෙයි. "විකල්ප අවශ්‍ය මේවාටය. එහෙත් කණගාටුවට කරුණ මෙවැනි පර්යේෂණ සඳහා ලැබෙන සහයෝගය අවම වීමයි. මා දන්නා දක්ෂ මහාචාර්යවරියක් organic pesticides නිපදවීම සඳහා පර්යේෂණ යෝජනාවක් world Bank ආධාර යටතේ ක්‍රියාත්මක AHEAD project එකට ඉදිරිපත් කළාය. එහෙත් desk review කර එය ප්‍රතික්ෂේප කරන ලදී. එය පැහැදිලි කිරීමට කරන ලද ඉල්ලීමත් ඉවත් ලන ලදී." "ලංකාවේ අද ප්‍රමුඛත්වය දිය යුතු වන්නේ කෘෂි රසායන ද්‍රව්‍ය භාවිතය නැති කිරීමට ය. රසායනික පොහොර භාවිතයේදී ගුණාත්මක බවින් ඉහළ පොහොර නියමිත ප්‍රමාණයට යෙදීමෙන් හානිය ක් සිදු වන්නේ නැත," ජ්‍යෙෂ්ඨ මහාචාර්ය රෝහණ මහලියනාරච්චි පැවසීය. අස්වැන්න "සියයට 20 දක්වා පහත වැටෙයි" දශක පහකට වැඩි කාලයක් කුඹුරු ගොවිතැනේ යෙදෙන නෙල්සන් ආරියවංශ බීබීසී සිංහල සේවයට පැවසුවේ දින 45 කින් අස්වනු ගෙටගැනීමට හුරු කළ කුඹුරු ගොවිතැන් ක්‍රමය කෙටි කලකින් කාබනික පොහොර මත යැපෙන්නට සැලසුවහොත් අස්වැන්න 20% දක්වා පහත වැටෙනු ඇති බවය. අස්වනු වැපිරීමට පෙර හීය හානවිට මඩ පොහොර ඉසින බවත් ඇතැමුන් වපුරනවිටදී මඩ පොහොර ඉසින අතර, ඉන් පසු වපුරා දින තුනකින් යුරියා යොදයි. ඉන් පසු බන්ඩි ගොයමට දවස් 15 කින් බන්ඩි පොහොර යෙදිය යුතු බව පවසන නෙල්සන් ආරියවංශ පැවසුවේ පොහොර කලට වෙලාවට ඉසගැනීමට නොහැකිවුවහොත් අස්වනු අඩුවන බවය. නෙල්සන් ආරියවංශ "ගිය කන්නයේ රජය පොහොර නොමිලේ දුන්න. දැන් යල පටන් අරං තියෙනවා රජයෙන් පොහොර තවම නෑ. පුද්ගලිකව ගන්නත් නැහැ. කාබනික පොහොර කොහොමද හදන්නේ අද අඩුම තරමින් හරකෙක් වත් කුඹුරක නැතිකොට ගොම පොහොර ටිකක්වත් ගන්න. කාබනික පොහොර පමණක් අනිවාර්ය කළොත් වී ගොවියා කුඹුරෙන් සම්පුර්ණයෙන් ඈත් වෙන්න දිගු කලක් යන්නේ නැහැ." ඔහු පැවසීය. "කුකුල් පොහොර ටිකක් හොයාගැනීමත් දුෂ්කරයි" දශක හතරකට වැඩි කලක් පොල් වගාවේ නිරත එම්එස් උපතිස්ස පවසන්නේ දිගු කාලීන බෝග වගාවක් වන පොල් වගාවට කාබනික පොහොර වඩා සුදුසු වන නමුත් ඒවා සොයා ගැනීම දුෂ්කර බවය. ''අක්කර 10 කට වැඩිය මං පොල් වවනවා. අඩුම තරමින් කුකුල් පොහොර ටිකක් හොයාගැනීම පවා දුෂ්කරයි. කුකුල් කොටුවක් කඩනකන් බලා ඉඳල කියන ගානක් දීලා පොහොර ගන්න වෙලා තියෙන්නේ. කිලෝ 50 උර දෙකක් අවම වශයෙන් එක ගහකට ඕනේ අවරුද්දකට, ඊට පස්සේ පස පෙරලලා කිලෝ 2ක් ඩොලමයිට් දානවා කිලෝ එකක් එම් ඕ පී දානවා. රජයෙන් වැඩ පිළිවෙලක් හදන්න ඕනේ නව ක්‍රමය ක්‍රියාත්මක කරන්න කලින් කාබනික පොහොර පහසුවෙන් ගොවියට ලබා ගන්න පුළුවන් ක්‍රමයක්." මේ අතර පාරම්පරික කෘෂිකර්මාන්තය ප්‍රචලිත කිරීම වෙනුවෙන් ක්‍රියාත්මක වන මොන්ලා ආයතනය (movement for land and agriculture reform - ඉඩම් හා කෘෂි ප්‍රතිසංස්කරණ ව්‍යාපාරය) පවසන්නේ රසායනික පොහොර භාවිතය කෙටි කලකින් නතර කිරීම ප්‍රයෝගික නොවන බවය. එම ආයතනයේ පාරිසරික කෘෂිකර්ම අංශ ප්‍රධානී ලෙස වසර 30 කට වැඩි කලක් සේවය කල ඩී ආර් ජයතිලක බීබීසී සිංහල සේවයට පැවසුවේ නියම කාබනික පොහොර නිෂ්පාදනය පවතින පරිසරය තුළ සිදු කළ යුතු ස්වභාවික ක්‍රියාවක් මිස කෘත්‍රිම ක්‍රියාවලියකින් ප්‍රතිඵල ගතහැකි ක්‍රමවේදය නොවන බවය. ඊට අවම වශයෙන් වසර පහක් හෝ හයක කාලයක් අවශ්‍ය බව ඔහු සඳහන් කළේය. ඩී ආර් ජයතිලක ''කාබනික පොහොර කියන්නේ අනුරාධපුරේ හදලා කළුතර අරං ගිහින් පසට දාන්න පුළුවන් එකක් නෙමෙයි. නුවරඑළියේ හදලා කල්පිටියේ රතු ලූණු වගාවට දාන්න පුළුවන් එකකුත් නෙමෙයි. අපි කියන්නේ පස තුලින්ම ස්වභාවික ප්‍රති උත්පාදන ක්‍රියාවලිය සක්‍රීය වෙන්න ඉඩ දෙන්න කාබනික පසක් නිර්මාණය වෙන්න. ගහ කොළ, සතා සිව්පාවුන්ගේ ජීවී හා අජීවී කොටස් පසට වැටිලා ඒ කොටස් ක්ෂ්ද්‍ර ජීවින් විසින් ස්වභාවිකව ජීර්ණයට ලක්කරලා ජීවින් බහුල පසක් නිර්මාණය වනතුරු කාබනික පොහොර නිෂ්පාදනයක් බලාපොරොත්තු වෙන්න බැහැ." ඩී ආර් ජයතිලක පැවසුවේ පෙර ගොවියා හේනට යනවිට තම මල්ලේ බෝග වර්ග 15 - 20 ක බීජ රැගෙන යන අතර ඔවුන් කිසිවිටක හේනට යුරියා රැගෙන නොගිය බවය. "ගොවියට එක බෝගයක් විනාශ වුණා කියල වහ බොන්න සිද්ධ වුණේ නැහැ. සත්තු කෑවා කියල වහ බිව්වේ නැහැ. මේ භෝගය නැත්නම් අනික් බෝගය තිබුණා. ගොවියා වස විස කෑවේ නැහැ වගේම ඔහුගේ අහාර සවෛරිත්වය ඉහළින් ම තිබුණා. සුරක්ෂිත බව තිබුණා," වාණිජ මට්ටමේ බෝග වගාවට වුවත් මෙය අනුගත කළ හැකි බව ද ඔහු කියා සිටී. "දැන් ගොවියා යොමු කරලා තියෙන්නේ ඒක බෝග වගාවකට. හරියට බූරු ගහනවා වගේ වින් නම් වින් ප්ලේස් නම් ප්ලේස්. දිනුවොත් හරි පැරදුනොත් බිංදුවටම වැටෙනවා. දැන් තියෙන්නේ මහ පොළොවත් මැරෙන ගොවියාත් මැරෙන කෘෂි ක්‍රමයක්. කාබනික පොහොරත් රසායනික පොහොර වගේම කොම්පැනි වලින් හදලා දෙන්න ගියොත් ඒක තවත් ව්‍යාපාරයක් පමණක් බවට පත්වෙන එක වලක්වන්න බැහැ. එහෙම වුනොත් දැන් රසායනික පොහොර නතර කරන්න හදනවා වගේම තව අවුරුදු කීපයකින් කාබනික පොහොරත් නතර කරනවා කියල කියන්නත් වෙයි." "අනික මේ පොහොර හදන ක්‍රමවේදයවත් තවම රටට කියල නැහැ. කසල බැහැර කිරීමට නිසි ක්‍රමවේදයක් නැති රටක ඉවතලන කැලි කසල වලින් කාබනික පොහොර හැදුවොත් ඒවා රසායනික පොහොර වලට වඩා නරක වෙන්න පුළුවන්. මොකද සායනික අපද්‍රව්‍ය, ඉලෙක්ට්‍රොනික උපකරණ ආදිය පවා මේ කැලිකසල වල තියෙනවා. බැර ලෝහ පසට එකතු වෙන්නේ මේවගෙන්," ඩී ආර් ජයතිලක පැවසීය. අම්පාරේ ගොවීන් අම්පාර දිස්ත්‍රික්කයේ ගොවීන් පිරිසක් බීබීසී සිංහල සේවය සමග පැවසිවේ මෙවර යල කන්නයේ කුඹුරු වැපිරීම් කටයුතු සඳහා ජලය නිකුත් කිරීම මාර්තු 20 වන දින සිට අප්‍රේල් 10 දක්වා සිදු කළ අතර එම කාලය තුළ වැපිරීම් කටයුතු අවසාන කළ යුතුව තිබුණු බවය. වැපිරීම් ආරම්භ කිරීමට පෙර මඩ පොහොර යෙදිය යුතු අතර බොහෝ ගොවීන්ට එම මඩ පොහොර නොලැබීමේ හේතුවෙන් වැපිරීමට සිදුවූයේ පොහොර භාවිතයෙන් තොරව ය. වපුරා දින දහහතරක් ගතවූ පසුව පළමු යූරියා පොහොර මුරය යෙදිය යුතු වූවත් සියයට පනහකටත් වඩා වැඩි පිරිසකට එය කළ නොහැකි වූ බවත් බොහෝ ගොවීන් මඩ පොහොර නොමැතිව වගා කළා සේම දින දහහතරකට පසුව යූරියා යෙදීමට ද හැකියාවක් නොලැබුණු බව එම ගොවීන් පිරිස පැවසූහ. අම්පාර දිස්ත්‍රික්කයේ පොහොර බෙදාහැරීම් කටයුතු කඩින් කඩ සිදුවීමෙන් ගොවීන් මහත් පීඩාවට පත්වූ අතර ප්‍රමාණවත් තරම් පොහොර නොලැබුණු ගොවීන් රැසක් දිස්ත්‍රික්කය පුරා විසිර සිටින බවට අම්පාර දිස්ත්‍රික් ඒකාබද්ධ ගොවි සංවිධානයේ සභාපති චන්ද්‍රසේන හේමකුමාර බීබීසී සිංහල සේවය සමග පැවසිය. "අනිත් එක තමයි දැන් කෘෂි රසායන ගෙන්වන එක නවත්තලා කියලා දැනගත්තහම කෘෂි රසායන ද්‍රව්‍ය ගණන් ගිහිල්ල තියෙන්නේ. එකකට එකක් ගණන් ගිහිල්ලා. පෞද්ගලික වෙළෙන්දෝ කරන්නේ ඒවා ඔක්කොම හංගලා සාමාන්‍යයෙන් ලේබල් එකේ ගහලා තියෙන මිලට තමයි බෙහෙත් දැන් විකුණන්නේ. එතකොට වල්නාශක එහෙම එකකට එකක් ගණන් ගිහිල්ලා තියෙන්නේ. ලේබල් එකේ ගහල තියෙන ගනේනේ රුපියල් දාහක් හමාරක් අඩුවෙන් තමයි වෙනද වික්කේ. දැන් ඒ ඔක්කොම අල්ලලා තමයි විකුණන්නේ." "මේ සැරේ ඔහොම ගියාට ලබන සැරේ පොහොර දෙන්නෙම නෑ කියලනේ කියන්නේ. ලබන සැරේ පොහොර දෙන්න නෑ වල් නාශක දෙන්නේ නෑ කියන්නේ දැනට සාමාන්‍යයෙන් එක කන්නයකදී දෙපාරක් වල් බෙහෙත් ගහලත් වල් මර්දනය කරගන්න බෑ ගොවියන්ට. එහෙම තියාගෙන වල් බෙහෙත් නැවැත්තුවොත් ලබන සැරේ වී නෙමෙයි වගා කරනන් වෙන්නේ වල්," චන්ද්‍රසේන හේමකුමාර වැඩිදුරටත් පැවසීය. වසර හැටක් පොළව මෙන්ම ගොවීන් ද හුරු කර, ඊට අවශ්‍ය දෙමුහුන් බීජ වර්ග හදුන්වා දී එකවරම පොහොර නැවැත්වීමෙන් ගොවිතැන් කළ නොහැකි බව ද ඔහු කියා සිටියේය. එවැනි පියවරකට යාම සඳහා ප්‍රථමයෙන් කළ යුතුවන්නේ බීජ වර්ග වෙනස් කර ගොවින්ට අවශ්‍ය පරිසරය සැකසීම වන අතර එසේ නොවන්නේ නම් ශ්‍රී ලංකාවේ වී නිෂ්පාදනය සියයට 25 දක්වා බසිනු ඇති බව ද හෙමකුමාර පැවසීය. "දැන් මේ ටික නිෂ්පාදනය කරලත් රටින් ගෙනවා නේ. දැන් මේක නැවැත්තුවහම මොකද වෙන්නේ එක්කෝ කන්න නැතිව හාමතේ මැරෙන්න වෙනවා නැත්නම් රටින් හාල් ගෙන්න වෙනවා. රටින් හාල් ගේනකොට එකේ තියෙන කෘෂි රසායන පරීක්ෂණය කවුද කරලා එවන්නේ? එහෙම එකක් නෑ." ඔහු තවදුරත් පවසන්නේ රජය මෙම පියවරයන් ගැනීමට පෙර ගොවින් දැනුවත් නොකළ බවය. ජනාධිපතිවරයාගේ ප්‍රතිචාරය මෙරට කෘෂිකර්මාන්තය මුළුමනින්ම කාබනික පොහොර භාවිතයට යොමු කළ යුතු බව "සෞභාග්‍යයේ දැක්ම" ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයෙන් සඳහන් බවත් එලෙස ජනතාවට දුන් පොරොන්දු ඉටු කරමින් ක්‍රියාත්මක වීම රජයක වගකීමක් බවත් ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ පැවසීය. දේශගුණික විපර්යාසයන්ට තිරසර විසඳුම් සහිත හරිත ශ්‍රී ලංකාවක් ඇති කිරීමේ ජනාධිපති කාර්ය සාධක බලකායේ සාමාජිකයන් සමග පසුගිය අඟහරුවාදා (මැයි 11) ජනාධිපති කාර්යාලයේ පැවති හමුවේ දී ඔහු ඒ බව සඳහන් කළේ යැයි ජනාධිපති කාර්යාලය නිකුත් කළ නිවේදනයක දැක්විණි. "කාබනික පොහොර භාවිතය ප්‍රචලිත කිරීමට මීට පෙර පැවති රජයන් උත්සහ කළ ද එය අඛණ්ඩව පවත්වාගෙන යාමට නොහැකි විය. මෙය අභියෝගාත්මක ක්‍රියාවකි; අපහසුය, එනමුත් නිවැරදි ක්‍රමෝපාය හඳුනාගෙන රට වෙනුවෙන් කළ යුතු කාර්යයක්" යැයි ජනාධිපති වරයා පැවසූ බවට නිවේදනයේ දැක්වේ. කාබනික පොහොර භාවිතයේ දී අස්වැන්න අඩුවී ආදායමේ වෙනසක් වුවහොත් සහතික මිල ඉක්මවා වී මිලදී ගැනීමට රජය සූදානම් අතර ගොවියා ඒ සම්බන්ධයෙන් බිය විය යුතු නැති බවත් පාරිභෝගිකයාට පවතින මිලට සහල් ලබාගත හැකි පරිදි වැය බර දැරීමට රජය සූදානම් බවත් ජනාධිපතිවරයා සඳහන් කර තිබේ. "රසායනික පොහොර ආනයනය කළ සමාගම් කාබනික පොහොර නිෂ්පාදනය ආරම්භ කරන්නේ නම් ඊට අවශ්‍ය පහසුකම් සැලසීමට රජය සූදානම්," යැයි ද ජනාධිපතිවරයා පවසා ඇත. මහබැංකු වාර්තාවලට අනුව 2020 වර්ෂයේදී ශ්‍රී ලංකාවට පොහොර ආනයනය සඳහා ඩොලර් මිලියන 259ක් ද ආහාර ද්‍රව්‍ය ආනයනය සඳහා ඩොලර් බිලියන 1.5ක් වැයවී තිබේ. තේ රබර් පොල් හා එළවළු වැනි කෘෂි නිශ්පාදන අපනයනය කිරීමෙන් ඩොලර් බිලියන 2.34ක් 2020 වසරේදී උපයා ඇත. කල්පිටියේ ගොවින්ගේ අර්බූදය කල්පිටියේ ගොවින් මේ වන විට විශාල අසීරුතාවයන්ට මුහුණ දෙමින් සිටින බවත් කල්පිටියේ ගොවින් මුහුණ දෙන ගැටලු අතරට රසායනික පොහොර හා කෘෂි රසායනික ද්‍රව්‍ය හිඟය තදින්ම බලපා තිබෙන බවත් කල්පිටියේ ගොවි සංවිධාන පෙන්වා දෙති. මේ හේතුවෙන් අක්කර දහස් ගණනක් වගා නොකර අත්හැර ඇති බවත් තවත් අක්කර සිය ගණනක වගාවන් පොහොර හා කෘෂි රසායනික ද්‍රව්‍ය නොමැති කම හේතුවෙන් විනාශ වී ඇති බවත් කල්පිටිය දළුව ගොවි සංවිධානයේ සභාපති කැමිලස් සිල්වා බීබීසී සිංහල සේවය සමග පැවසීය. ''පිපිඤ්ඤා රුපියල් දහයයි, ගර්කින් දහයයි, කැකිරි දහයයි ඒ මුදලටවත් විකුණ ගන්න බැහැ. අඩු තරමේ මේ එළවලු විසිකරන්න හරි අපිට තැනක් නැහැ.'' කල්පිටිය අර්ධද්වීපයේ එළවලු ගොවින් හා වෙළෙඳුන් මුහුණ දී සිටින ප්‍රධාන අර්බුදය පිළිබඳ විස්තර කරමින් නොරොච්චෝලේ ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයේ වෙළෙඳ සංගමයේ ප්‍රධාන ලේකම් හාජා මොහිදීන් යාසිම් බීබීසී සිංහල සේවය සමග පැවසීය. හාජා මොහිදීන් යාසිම් ''අද මෙහෙම වුනාට තව මාස කීපයකින් පිපිඤ්ඤා ගෙඩියක් රුපියල් දෙසියටවත් ගන්න නැතිවෙයි. අමුමිරිස් කිලෝවක් රුපියල් තුන් හාර දාහට යයි. මම මෙහෙම කියන්නේ අද වන විට ගොවීනට වගා කරන්න පොහොර නැහැ. රසායනික ද්‍රව්‍ය නැහැ. "මගේ පුද්ගලික මතය වෙන්නෙත් රසායනික පොහොර, කෘෂි රසායනික මේවා සියල්ල අත් අරින්න ඕනෑ කියල තමයි. හැබැයි මෙහෙම එක පාර මේ සියල්ල නතර කලාම ගොවියෝ මොකද කරන්නේ. කල්පිටිය රටේ අනෙක් ප්‍රදේශ වල වගේ නොවෙයි. කල්පිටියේ වගාවට වතුර පොහොර දෙකම ඕනෑ. රසායනික පොහොර නැත්නම් කාබනික පොහොර දෙන්න ඕනෑ. මේ දෙකම නැති වුණාම ගොවියෝ වගා කරන්නේ කොහොමද," යනුවෙන් කල්පිටිය සර්ව ආගමික එකමුතුවේ සභාපති කල්පිටිය කන්දකුලිය ශ්‍රී සමුද්‍රාසන්න විහාරස්ථානාධිපති පුජ්‍ය බැඳිවැව දියසේන හිමියන් බීබීසී සිංහල සේවය සමග පැවසීය. බැඳිවැව දියසේන හිමි සර්ව ආගමික එකමුතුවේ ආගමික නායකයන් කල්පිටිය ගොවීන්ගේ ඉල්ලීම මත පැනනැගී ඇති තත්ත්වය පිළිබඳව සොයා බැලීමට ප්‍රදේශයේ නිරීක්ෂණ චාරිකාවක නිරත වූ අතර ඔවුන් වගකිවයුත්තන් දැනුවත් කිරීමේ වැඩපිළිවෙලක්ද ක්‍රියාත්මක කර ඇත. තිල්අඩිය මුත්තු මාරි අම්මාන් කෝවිලේ ප්‍රධාන පුජක බ්‍රම්ම ශ්‍රී සිවා කුරුක්කල් පැවසුවේ වර්තමානයේ ඇති කෝවිඩ් ප්‍රශ්නයට වඩා පොහොර නොමැති වීම විශාල ප්‍රශ්නයක් බවයි. "මේක පොහොර නැතිවීම නෙමෙයි නැති කිරීමක්. මේ වන විට කල්පිටියේ විශාල ප්‍රදේශයක වගා විනාශ වෙලා. මෙහෙම ගියොත් වගාව වගේම මේ ප්‍රදේශවල ජිවත් වන ජනතාවගේත් ජිවිත විනාශ වෙයි. ඒ නිසා අපි ආගමික නායකයන් ලෙස රජයෙන් ඉල්ලා සිටින්නේ මේ ජනතාවට කාබනික පොහොර භාවිතය සඳහා යොමු වෙන්න ටික කාලයක් දෙන්න කියලයි." ගොවියන් පවසන්නේ පවතින තත්ත්වය හමුවේ තමන්ට බැංකු ණයක් හෝ ලබාගත නොහැගි බවය. "අපි ණය වෙලා තමයි ගොවිතැන කලේ. දැන් බැංකු වලින් ණය දෙන්නේ නැහැ මොකද බැංකු වලටත් අවබෝධ වෙලා තියනවා ගොවීන්ගෙන් ණය අය කර ගන්න බැහැ කියලා. ඒ නිසා කොහොමත් අපිට වගාවකට යන්න හැකියාවක් නැහැ." යනුවෙන් ගෙවිලියක වන වි.ජේ. මල්ලිකා බීබීසී සිංහල සේවය සමග පැවසුවාය. වි ජේ මල්ලිකා බලධාරීන්ගේ ප්‍රතිචාර පොහොර හිඟවීම කල්පිටියේ ගොවීනට බලපා ඇති බව පුත්තලම දිස්තික් ලේකම් චන්ද්‍රසිරි බණ්ඩාර ද පිළිගනී. මේ පිළිබඳ අදාළ වගකිවයුතු අංශ දැනුවත් කර ඇති බව ඔහු පැවසිය. "කල්පිටියේ පොහොර හිඟයක් තිබුණට එළවලු මිළ අඩු වෙන්න බැහැ. මොකද අපි මේ වන විට රටේ ඕනෑම තැනකට යන්න මේ ව්‍යාපාරිකයන්ට අවසර දීලා තියනවා. රටේ ආර්ථික මධ්‍යස්ථාන විවෘතව පවතිනවා. මොනවා හරි ගැටලුවක් තියනවා නම් අපිත් එක්ක සාකච්ඡා කරන්න පුළුවන්. විශේෂයෙන්ම කියන්න ඕනෑ දේ තමයි පොහොර ගැටලුව කල්පිටියට පමණක් තියෙන ගැටලුවක් නෙමෙයි කියන එක," දිස්ත්‍රික් ලේකම්වරයා පැවසිය. මේ තොරතුරු ද කියවන්න:

බංග්ලාදේශයේ මැතිවරණ පූර්ව ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා වලින් තමන් මහත් කම්පාවට පත්වූ බව මානව හිමිකම් පිලිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ මහ කොමසාරිස් වරිය පවසන්නීය.

නවී පිල්ලේ එම ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා හැඳින්වුයේ ‘මහත් සංවේග ජනක’ ඒවා ලෙසින්. බංග්ලාදේශය භයානක අයුරින් ‘විනාශකාරී බවේ අද්දරට’ තල්ලු කිරීම නවත්වන ලෙස ඇය ප්‍රධාන පක්ෂ දෙකින් ඉල්ලා සිටියාය. රටේ ප්‍රධාන විපක්ෂය වන බංග්ලාදේශ් ජාතික පක්ෂය තම සගයන් හා එක්ව විරෝධතා මාලාවක් පවත්වමින් සිටින්නේ අගමැතිනි ෂේක් හසීනාට ඉල්ලා අස් වන ලෙස බල කරමින්. භාරකාර ආණ්ඩුවක් යටතේ ජනවාරියේ මහා මැතිවරණය පවත්වා ගැනීමයි ඔවුන්ගේ යෝජනාව. නුමුත්, ආණ්ඩුව එම යෝජනාව ප්‍රතික්ෂේප කර තිබේ. රටේ කිහිප පොලක හටගත් ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා වලින් සඳුදා පටන් මරා දමා ඇති සංඛ්‍යාව විස්සකට වැඩියි.

2018 වර්ෂය වනවිට ලෝකයේ පවතින ස්ත්‍රී පුරුෂ වැටුප් පරතරය පිළිබඳ දත්ත සහ තොරතුරු ඇතුළත් වාර්තාවක් ලෝක ආර්ථික සම්මේලනය විසින් දෙසැම්බර් මස 17 වෙනි දින නිකුත් කර තිබේ.

අවම ස්ත්‍රී පුරුෂ වැටුප් පරතරයක් දක්නට ලැබෙන්නේ අයිස්ලන්තයේ ය දේශපාලනය, ආර්ථිකය සහ අධ්‍යාපනය යන ක්ෂේත්‍රවල කාන්තා අයිතීන් සම්බන්ධයෙන් බොහෝ විස්තර ඉහත කී වාර්තාවේ සඳහන් වී ඇත. අදාළ වාර්තාව සැකසීම සඳහා ගවේෂණය කළ රටවල් 149 අතරින්, රටවල් 88 ක ස්ත්‍රී - පුරුෂ ලිංගභේදය මත පදනම්ව වැටුප් ගෙවීමේ විශාල පරතරයක් දක්නට ලැබෙන අතර, දේශපාලනයේ කාන්තා නියෝජනය ඇතුළු කාන්තා අයිතීන් ද ඉතා අභියෝගාත්මක තත්ත්වයක පවතී. ලොව පුරා පවතින ස්ත්‍රී පුරුෂ පරතරය නිම කිරීමට තවත් වසර සියයකට වැඩි කාලයක් ගත වෙනු ඇතැයි තක්සේරු කර තිබේ. නමුත් අනෙකුත් සිදුවීම් සමග සංසන්දනය කිරීමේ දී සත්‍ය වශයෙන්ම එය ඉතා යහපත් තත්ත්වයකි. සමස්තයක් ලෙස ලෝකයේ කාන්තාවන් සහ පුරුෂයන් අතර වැටුප් පරතරය 20%කට ආසන්නයි ඒ සඳහා බලපාන හේතු පහත විස්තර කර ඇත. 1. ස්ත්‍රී පුරුෂ වැටුප් පරතරය නැති වීමට ශත වර්ෂ දෙකක් ගත වේ ආර්ථිකය සහ වෙනත් අංශවල පවතින ස්ත්‍රී පුරුෂ වෙනස්කම් බෙහෙවින් බරපතළ වන අතර, දේශපාලනය තුළ දකින පරතරය ඒ සියල්ලට වඩා විශාලය. කෙසේවෙතත්, දේශපාලනය තුළ ඇති ස්ත්‍රී පුරුෂ පරතරය ක්‍රමයෙන් අඩු වෙමින් පවතී. වසර 107කින් පමණ දේශපාලනය තුළ සමානාත්මතාව දක්නට හැකි වන නමුත්, ආර්ථිකයට සම්බන්ධ ක්ෂේත්‍රවල වැටුප් සහ පරිපාලනයෙන් කාන්තාවන් සහ පුරුෂයන් සමාන වීමට තවත් වසර 202ක් පමණ ගත වේ. සමස්තයක් ලෙස ලෝකයේ කාන්තාවන් සහ පුරුෂයන් අතර වැටුප් පරතරය 20%කට ආසන්න වන බව ජාත්‍යන්තර කම්කරු සංවිධානය නිකුත් කළ නවතම වාර්තාවේ සඳහන් වේ. කාන්තා නියෝජනය පිළිබඳ විවිධ ගැටලු රාශියක් එහි සඳහන් කර ඇත. ලෝකය තුළ පරිපාලන අංශයේ රැකියාවලට කාන්තාවන් සම්බන්ධ වන්නේ පුරුෂයන්ට වඩා 35%ක් අඩුවෙනි. "සාමාන්‍යයෙන් කාන්තාවන් පුරුෂයන්ට වඩා නිවසේ කටයුතු සහ වෙනත් ක්‍රියාකාරකම් සඳහා වැටුප් රහිත පැය දෙගුණයක් වැඩ කරනවා" අවම ස්ත්‍රී පුරුෂ වැටුප් පරතරයක් දක්නට ලැබෙන්නේ අයිස්ලන්තයේ වන අතර, ආර්ථිකයට සම්බන්ධ අංශවල කාන්තා නියෝජනය අතින් ලාඕසය ඉහළම ස්ථානයක සිටී. කාන්තාවන් බොහෝ විට වැටුප් රහිත ක්‍රියාකාරකම්වල නිරත වීම පිළිබඳ තොරතුරු ද ලෝක ආර්ථික සම්මේලනය ඉදිරිපත් කළ වාර්තාවට ඇතුළත් වී තිබේ. "මේ ගැන දත්ත ලබා ගන්න පුළුවන් රටවල් 29ක් ගැන සොයා බලද්දී, සාමාන්‍යයෙන් කාන්තාවන් පුරුෂයන්ට වඩා නිවසේ කටයුතු සහ වෙනත් ක්‍රියාකාරකම් සඳහා වැටුප් රහිත පැය දෙගුණයක් වැඩ කරනවා" යැයි වාර්තාවේ සඳහන් වේ. සමීක්ෂණය සිදු කළ රටවල් අතරින් 60% ක පමණක් කාන්තාවන්ට පුරුෂයන් හා සමව මූල්‍යමය සේවාවලට ඇතුළු වීමට ඉඩ ඇත. එමෙන්ම, පුරුෂයන් හා සම ලෙස කාන්තාවන්ට ඉඩම් හිමි කරගැනීමට හැකි වන්නේ රටවල් අතරින් 42%ක පමණි. ලෝකයේ පාර්ලිමේන්තු අතරින් වැඩිම කාන්තා නියෝජනයක් දක්නට ලැබෙන රට රුවන්ඩාව වන අතර, එය 61.3%ක් වේ 2. ශ්‍රී ලංකාවට ඇත්තේ කුමන ස්ථානයක ද? ලෝක ආර්ථික සම්මේලනය ඉදිරිපත් කළ වාර්තාවට අනුව ස්ත්‍රී පුරුෂ වැටුප් පරතරය සම්බන්ධයෙන් රටවල් 149ක් අතරින් ශ්‍රී ලංකාව ඇත්තේ 100 වෙනි ස්ථානයේය. පුද්ගලයෙකු නිරත වන රැකියාව අනුව ස්ත්‍රී පුරුෂ වැටුප් පරතරයක් ඇතිවීම සාමාන්‍ය වුවද එක හා සමාන අධ්‍යාපනයක් ලබා, එක සමාන අත්දැකීම් ඇති කාන්තාවකට, පුරුෂයෙකුට ගෙවන වැටුපෙන් හරි අඩකටත් වඩා අඩුවෙන් ගෙවන ආයතන, කර්මාන්ත සහ වෙනත් රැකියා ස්ථාන රැසක් ශ්‍රී ලංකාවේ ඇති බවට වාර්තා වී තිබේ. නීතිය, ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සහ කම්කරු රැකියාවල නිරතවන කාන්තාවන්ට පුරුෂයන්ට වඩා බෙහෙවින් අඩු වැටුපක් ලැබෙන බව බීබීසී සිංහල සේවය සිදු කළ විමසුමක දී හෙළි විය. ශ්‍රී ලංකාවේ කම්කරු වෘත්තියේ යෙදෙන කාන්තාවන් බොහෝ දෙනෙකුට ලැබෙන්නේ පුරුෂයන්ට වඩා අඩු වැටුපකි නීතිය අකුරට රැකීමට සහ පිළිපැදීමට දිව්රුම් දී නීතිඥ වෘත්තියට ඇතුළු වන බොහෝ ශ්‍රී ලාංකික කාන්තාවන්ට, පුරුෂයන් හා සමාන වැටුපක් නොලැබේ. "නීති විද්‍යාලයේ එකට සිටි මගේ පිරිමි යහළුවන් නීතිඥවරුන් විදියට වැඩ කරද්දී මට වඩා වැඩි පඩියක් ලැබෙනවා. ගැහැනියක් නිසා මගේ හැකියාව අවතක්සේරු කරල, දිව්රුම් දීමෙන් පසු පළමු මාසයේ මට පඩි ලැබුනේ රු.10,000 යි. මාත් එක්ක දිව්රුම් දුන් මගේ පිරිමි යහළුවන්ට පඩිය පටන් ගත්තේ රු.20,000 කින්" යැයි නීති ක්ෂේත්‍රයේ වසර හතක පළපුරුද්දක් සහිත නීතිවේදිනී ආර් ද සිල්වා බීබීසී සිංහල සේවයට ප්‍රකාශ කර සිටියාය. "ගැහැණු අපිත් පිරිමි හා සමානව වැඩ කරනවා. සමහරදාට අපි රෑ 11.00 විතර වෙන කම් වැඩ කරනවා. ගැහැණු අපි තමයි ඉඩම් ලියා පදිංචි කාර්යාලයට, නඩු පොත් පරීක්ෂා කිරීම සඳහා ලේඛනාගාරවලට සහ නඩුවලට අදාළ නොයෙකුත් වැඩවලට යන්නේ. අපි 'අස්සයෝ' වගේ වැඩ කරනවා හැබැයි සොච්චම් පඩියකට," ඇය තව දුරටත් පවසා සිටියාය. 3. ශ්‍රී ලංකාවේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පිනියන්, කම්කරු රැකියාවේ නිරත කාන්තාවන්ගේ තත්ත්වය ද සුබදායක නොවේ ගෘහ නිර්මාණ ක්ෂේත්‍රය තුළ ද ස්ත්‍රී පුරුෂ වැටුප් අසමානතා ඇති බව ජ්‍යෙෂ්ඨ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පිනී චතුරංගි සේනානායක පවසන්නීය. "සාමාන්‍යයෙන් උපාධියෙන් පසු මුල් පඩිය විදියට කාන්තාවකට හෝ පිරිමියෙකුට රුපියල් 30,000 - 35,000 ක් අතර ප්‍රමාණයක් ගෙවනවා. නමුත් උසස් අධ්‍යාපනය (M.Arch විභාගය) ලැබුවාට පසු කාන්තාවකට ගෙවන්නේ රුපියල් 55,000ක් විතර. පිරිමියෙකුට රුපියල් 60,000 - 65,000 ක් අතර ගණනක් ගෙවනවා," ඇය සඳහන් කළාය. "අපි 'අස්සයෝ' වගේ වැඩ කරනවා හැබැයි සොච්චම් පඩියකට" "වැඩබිමට ගිහින් තම වෘත්තියේ යෙදෙන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පීන්ට (field architects) රුපියල් 80,000 කට ආසන්න පඩියක් ලැබෙනවා. නමුත් කාන්තාවන්ට එහෙම වැඩ ලැබෙන්නේ බොහෝම අඩුවෙන්. ඒකට හේතුව රෑ වෙනකම් වැඩ කරල සති අන්තයේත් වැඩ කරන්න තිබෙන නිසා. තවදුරටත් ඉගෙන ගත්ත (Chartered සුදුසුකම් ලත්) පිරිමි ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පියකුට රුපියල් 135,000 - 150,000 අතර පඩියක් ලැබෙනවා. සමාන සුදුසුකම් ඇති කාන්තාවකට ලැබෙන්නේ රුපියල් 100,000 ක විතර පඩියක්." ඇල්පිටිය ප්‍රදේශයේ කුරුඳු සහ තේ වතුවල කම්කරු රැකියාවේ නිරත එස්.ටී කුමාරි පවසා සිටියේ: "ගෑනු අපි පිරිමි හා සමානව වැඩ කරනවා. දවසේ පඩියට උදේ ඉඳන් රෑ වෙනකම් වැඩ කළත්, ගෑනුන්ට ලැබෙන්නේ රුපියල් 700 - 800 ක් විතර. පිරිමින්ට රුපියල් 1,200 - 1500 ක් අතර පඩියක් ලැබෙනවා," යනුවෙනි. 4. මහජන කාර්යාලවල කාන්තා නියෝජනය ස්ත්‍රී - පුරුෂ ලිංගභේදය පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර වාර්තාවට අනුව, රටවල් 149කින් රටවල් 17ක පමණක් කාන්තාවන් වර්තමානයේ රාජ්‍ය නායිකාවන් ලෙස ක්‍රියා කරන අතර, පුරුෂයන් සමග සංසන්දනය කිරීමේ දී මුළු රාජ්‍ය නායකයින් සිටින්නේ 11%කට මදක් වැඩි ගණනකි. "මේ රටවල් 149 සලකා බැලූ විට, පසුගිය වසර 50 තුළ පුරුෂයන් රාජ්‍ය නායක තනතුර දැරූ කාලය සමග කාන්තාවක් රාජ්‍ය නායිකාවක් හෝ අග්‍රාමාත්‍යවරියක් ලෙස ක්‍රියා කර ඇති කාලය බෙදා ගණනය කර බැලූ විට එය වසර 2.2ක් පමණයි," යනුවෙන් වාර්තාවේ සඳහන් වේ. අධ්‍යාපනය සම්බන්ධයෙන් ලෝකයේ පවතින ස්ත්‍රී පුරුෂ පරතරය ඉදිරි වසර 14 ඇතුළත මුලින් උපුටා දැමිය හැකිය නමුත්, කාන්තාවන් කැබිනට් අමාත්‍ය තනතුරුවලට පත් වීම තරමක් සතුටුදායක මට්ටමක පවතී. ලොව පුරා කැබිනට් තනතුරුවලින් 18%ක් හොබවන්නේ කාන්තාවන්ය. ලෝකය පුරා පාර්ලිමේන්තුවල කාන්තා නියෝජනය 24%ක් පමණි. ලෝකයේ පාර්ලිමේන්තු අතරින් වැඩිම කාන්තා නියෝජනයක් දක්නට ලැබෙන රට රුවන්ඩාව වන අතර, එය 61.3%ක් වේ. කාන්තා නියෝජනය සහ සම අයිතීන් සම්බන්ධයෙන් ලෝකයේ රටවල් වර්ගීකරණය කර ඇති ලැයිස්තුවේ රුවන්ඩාවට හයවන ස්ථානය හිමි වී තිබේ. ලෝකයේ පළමු අගමැතිනිය තේරී පත්වූයේ 1960දී , එනම් මීට අවුරුදු 57කට පෙර ලංකාවේය. 1994දී ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රථම විධායක ජනාධිපතිනියක් ද තේරී පත්ව වසර 10 ක කාලයක් පුරා රට පාලනය කළාය. නමුත් වර්තමාන පාර්ලිමේන්තුවේ කාන්තා නියෝජනය 4%කට මදක් වැඩි ගණනකට සීමා වී ඇත. මේ තොරතුරුද කියවන්න: 5. ඇතැම් රටවල අධ්‍යාපනයට ඇති බාධා තවමත් ඉතා ඉහළ මට්ටමක රටවල් 44ක කාන්තාවන්ගේ සාක්ෂරතාව අනුපාතය 20%කට වඩා වැඩි බව ලෝක ආර්ථික සම්මේලන වාර්තාවේ දැක්විණි. චැඩ් රාජ්‍ය අඩුම කාන්තා සාක්ෂරතාවක් ඇති රට වන අතර, කාන්තාවන් අතරින් ලිවීමට සහ කියවීමට හැකි වන්නේ 13%ට පමණි. කෙසේ නමුත් අධ්‍යාපනය සම්බන්ධයෙන් ලෝකයේ පවතින ස්ත්‍රී පුරුෂ පරතරය ඉදිරි වසර 14 ඇතුළත මුලින් උපුටා දැමිය හැකිය. එය පෙර සිතා සිටියාට වඩා යහපත් තත්ත්වයකි. රටවල් 149කින් රටවල් තුනක පමණක් කාන්තාවෝ පුරුෂයන් හා සමානව හෝ ඊට වඩා වැඩි කාලයක් ජීවත් වේ ලෝකය පුරා ද්විතීය අධ්‍යාපනය සඳහා පාසල්වලට ලියාපදිංචි වීමේ සාමාන්‍යය අගය ගැහැණු දරුවන් 65%ක් වන අතර, පිරිමි දරුවන් 66%කි. නමුත් විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනය ලබන කාන්තාවන්ගේ අගය 39%ක් වන අතර, පුරුෂයන් 34% දක්වා අඩු වී තිබේ. "මෙයින් හැඟී යන්නේ වඩාත් අපේක්ෂා සහගත අරමුණු සඳහා කාන්තාවන් සහ පුරුෂයන් දෙගොල්ලන්ම යොමු විය යුතු බවයි," වාර්තාවේ සඳහන් වේ. 6. සෞඛ්‍ය සම්පන්න තුලනයක් සෞඛ්‍ය සහ දිවි පැවැත්ම සම්බන්ධයෙන් ලෝකය පුරා පැවති ස්ත්‍රී පුරුෂ පරතරය මේ වන විට වැසී යෑමට ආසන්න බව වාර්තාවේ සඳහන් වී ඇත. මෙම නිගමනයට එළැඹ ඇත්තේ කාන්තාවන්ගේ ජීවිත අපේක්ෂාව සහ සෞඛ්‍ය පහසුකම් සඳහා පිවිසීමට ඇති ඉඩකඩ සැලකිල්ලට ගැනීමෙනි. දේශපාලනය, ආර්ථිකය සහ අධ්‍යාපනය යන ක්ෂේත්‍රවල කාන්තා අයිතීන් සම්බන්ධයෙන් බොහෝ විස්තර ලෝක ආර්ථික සම්මේලනය ඉදිරිපත් කළ වාර්තාවේ සඳහන් වේ සමීක්ෂණය සිදු කළ රටවල් අතරින් කුවේටය, භූතානය සහ බහරේනය යන රටවල් තුනෙහි කාන්තාවෝ පුරුෂයන් හා සමානව හෝ ඊට වඩා වැඩි කාලයක් ජීවත් වෙති. 7. මුදල්වලින් පමණක් මෙම පරතරය වැසිය නොහැක ස්ත්‍රී පුරුෂ වැටුප් පරතරය අවම රටවල් අතර අයිස්ලන්තය, නොර්වේ, ස්වීඩනය සහ ෆින්ලන්තය වැනි සංවර්ධිත රටවල් දැකිය හැකි නමුත් ඔබ සිතන පරිදි එය පොහොසත් රටවලට කළ විශේෂ සැලකිල්ලක් නොවේ. නිකර්ගුහාව, රුවන්ඩාව, පිලිපීනය සහ නැම්බියාව යන සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් ද ලැයිස්තුවේ පළමු දහයට ඇතුළත් වී ඇති අතර, පළමු තිහ ඇතුළත ද මෙවැනි රටවල් රාශියක් දක්නට ලැබේ. ලෝකයේ විශාලතම ආර්ථිකය හිමි ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය ඇත්තේ 51 වෙනි ස්ථානයේ වන අතර, ඉතාලියට හිමිවන්නේ 70 වෙනි ස්ථානයයි. රුසියාව 75, බ්‍රසීලය 95, චීනය 103 සහ ජපානයට හිමිවන්නේ 110 වෙනි ස්ථානය වීම සැලකිය යුතු කරුණකි. තවත් තොරතුරු:

2004 දෙසැම්බර් 26 වැනිදා ඇති වූ සුනාමි රළ පහරට සිය නෑ හිතමිතුරන් සහ වෙනත් භෞතික දෑ උදුරා ගත හැකි වුව ද ආත්ම විශ්වාසය උදුරාගත නොහැකි වූ බව සනාථ කරන දිරිය මිනිස්සු අප අතර සිටිති.

ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්ව විද්‍යාලයේ අධ්‍යාපනය ලබමින් සිටින තිනෙත් ජයසූරිය එවන් ධෛර්යසම්පන්න තරුණයෙකි. වයස අවුරුදු හයක් වූ දරුවෙකුව සිටියදී සුනාමියට හසුවූ ඔහු හම්බන්තොට මහලේවායේ, කොටයක් මත දින එකහමාරක් පා වෙමින් සිටියදී සොයාගෙන රෝහල්ගතකර තිබුණේ මළ සිරුරු සෙවීමට පැමිණි පිරිසක් විසිනි. තිනෙත්ගේ එකම සොයුරිය සමග ඥාතීන් පස් දෙනෙකුට සුනාමියෙන් දිවි අහිමි විය. සුනාමි ඛේදවාචකයෙන් පසු නව පන්නරයක් ලද ඔහු පසුව කොළඹ ආනන්ද විද්‍යාලයේ ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය නායකයා මෙන්ම එම විද්‍යාලයේ විශිෂ්ට සිසුවාට හිමි සම්මානය ද හිමිකර ගත්තේය. එමෙන්ම තිනෙත් ජයසුරිය ඔරු පැදීමේ ක්‍රීඩාවෙන් ජාතික මට්ටමේ රන් පදක්කම් 07ක් සහ රිදී පදක්කම් 04ක් ද තමන් සතු කරගෙන ඇත. "අවුරුදු හයේදි සුනාමියට හසුවී දවස් එකහමාරක් කොටයක් උඩ සිටිමින් ජීවිතය බේරාගත් මට දැන් කිසිවක් අභියෝග නොවේ,' ඔහු බීබීසී සිංහල සේවය සමඟ කියා සිටියේය. මේ ගැනත් දැනගන්න: නිෂ්පාදනය / පටිගත කිරීම / සංස්කරණය: ෂර්ලි උපුල් කුමාර

ජාතික ප්‍රශ්නයට විසඳුම් ලබාදීමට හැකියාව ලැබෙන වගකීමක් පවරා දෙන මෙන් කළ ඉල්ලීමට එකඟත්වය පළ නොවීම හේතුවෙන් මංගල සමරවීර මන්ත්‍රීවරයා ආණ්ඩුවට එක් නොවීමට තීරණය කොට ඇති බව ඉතා විශ්වාස කටයුතු ආරංචි මාර්ගවලින් බීබීසී සංදේශයට අනාවරණය වේ.

එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ නායකත්ව මණ්ඩල සාමාජික මංගල සමරවීර මන්ත්‍රීවරයා සඳුදා සවස් යාමයේ ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ සමඟ දීර්ඝ සාකච්ඡාවක් පැවැත්වූ බව එම ආරංචි මාර්ග පවසයි. විශේෂයෙන්ම 13 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය පූර්ණ වශයෙන් ක්‍රියාත්මක කරමින්, ජාතික ප්‍රශ්නයට විසඳුම් ලබාදීමේ වගකීම තමන්ට පවරා දෙන මෙන් සමරවීර මන්ත්‍රීවරයා ජනාධිපතිවරයාගෙන් ඉල්ලීමක් කොට තිබේ. එම ඉල්ලීමට ජනාධිපතිවරයාගේ එකඟත්වය පළ වී නැති බවයි, සංදේශයට අනාවරණය වෙන්නේ. මේ අතර සමරවීර මන්ත්‍රීවරයා පක්ෂය හැර යාමට සූදානම් වන බවට වාර්තා පළවීමත් සමඟම විපක්ෂනායක රනිල් වික්‍රමසිංහ අඟහරුවාදා සවස් යාමයේ ඔහු සමඟ විශේෂ සාකච්ඡාවක් පවත්වා තිබේ. එළැඹෙන ජනාධිපතිවරණයට තමා ඉදිරිපත් නොවී, පොදු අපේක්ෂකයකුට සහාය දීමට ඉන් අනතුරුව පක්ෂයේ නායකයන් සමඟ පැවති සාකච්ඡාවකදී විපක්ෂනායකවරයා එකඟත්වය පළ කළ බව ජනමාධ්‍ය වාර්තා කරයි. මංගල සමරවීර මන්ත්‍රීවරයා මේ වනවිට සිංගප්පූරුවේ සංචාරයක නිරතව සිටී.

ඉන්දියාවේ දිල්ලි නුවර දී විදෙස් කාන්තාවක සමූහ දූෂණයට ලක් කිරීමේ සිද්ධියට සම්බන්ධ තවත් සැකකරුවන් පිරිසක් සොයා දිල්ලි පොලිසිය මෙහෙයුම් දියත් කර තිබේ.

මේ වන විට දෙදෙනෙකු අත්අඩංගුවේ පසු වන අතර සමූහ දූෂණයට ලක් වූ ඩෙන්මාර්ක් ජාතික කාන්තාවගෙන් පැහැර ගෙන තිබූ බඩුබාහිරාදිය ඔවුන් ළඟ තිබී සොයා ගෙන ඇති බවයි වාර්තා වන්නේ. පනස් එක් හැවිරිදි මෙම විදෙස් කාන්තාව පසුගිය අඟහරුවාදා, පිහියක් පෙන්වා දූෂණය කර ඇත්තේ මඟ වැරදී සිටිය දී. පසුගිය වසරේ දිල්ලි නුවර දී ශිෂ්‍යාවක සමූහ දූෂණයට ලක් වීමෙන් අනතුරුව ස්ත්‍රී දූෂණයට එරෙහි ඉන්දීය නීතිය තවත් දැඩි කෙරුණි.

මුදල් ඇමතිවරයා විසින් නව අයවැය සඳහා වූ යෝජනා රට හමුවේ තබනු ලැබීමත් සමග ගමට යාමට නොහැකි තත්වයක් උදා වී ඇතැයි ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය නියෝජනය කරන නියෝජ්‍ය අමාත්‍ය නිශාන්ත මුතුහෙට්ටිගම පවසයි.

පක්ෂ පාට භේදයකින් තොරව රටේ ජනතාව මෙවර අයවැයෙන් සහන අපේක්ෂා කළත් එම ජනතා බලාපොරොත්තු ඉටුවී නොමැති බව නියෝජ්‍ය ඇමතිවරයා කියා සිටියේ ගාල්ලේ පැවති උත්සවයක් අමතමිනි. "මුදල් ඇමතිතුමා පැය හතරක් දේශනා කරලා ලබා දීපු අයවැය අවසන් වෙලා අපි ගමට ආවම ජනතාව අහන්නේ කෝ සර් අයවැයෙන් මුකුත් නැහැනේ කියලා. අපිට දෙන්න උත්තරයක් නැහැ." ඔහු පැවසීය. "අයවැය හදන්න කලින් ගමට ගියා, නමුත් දැන් ගමට යන්න බැරි තත්වයක් තියෙන්නේ," යනුවෙන් කියා සිටි නියෝජ්‍ය ඇමතිවරයා රියදුරු දඩ මුදල් සහ තවත් වැඩිවන ගාස්තු කීපයක් සම්බන්ධයෙන් ද අදහස් පළ කළේය. ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ යෝජනා ද ඇතුළුව සකසන ලද මෙවර අයවැයට පක්ෂයේ අභිමතය පරිදි සිය සහාය ලබාදෙන බව කියා සිටි නියෝජ්‍ය ඇමතිවරයා අයවැය වාර්තාවේ අඩංගු ජනතාවට රිදෙන යෝජනා ඉවත් කරන ලෙස මුදල් අමාත්‍ය රවී කරුණානායකගෙන් ඉල්ලා සිටියේය.

පැපුවා නිව් ගිනීයාවට හතලිස් දෙනකුගෙන් යුත් මුල්ම කණ්ඩායම ගුවන් මගින් යවමින් ඔස්ට්‍රේලියාව අලුතින් සම්මත කරගත් දැඩි සංක්‍රමණ විරෝධී නව ප්‍රතිපත්තිය ක්‍රියාවේ යෙදවීම ආරම්භ කැරුණි.

බහුතරයක් ඉරාන සහ ඇෆ්ගනිස්තාන පිරිමින්ගෙන් සැදුම් ලත් එම කණ්ඩායම යවන ලද්දේ ඕස්ට්‍රේලියානු බල ප්‍රදේශයට අයත් ක්‍රිස්මස් දූපතේ සිට. දෙ සතියකට ඉහතදී සම්මත කරගන්නා ලද නීතිවල අරමුණ රැකවල් පතා එන්නන් මහත් අන්තරායට මුහුණ පා මුහුදු මගින් ඔස්ට්‍රේලියාවට ඒම වලකා ලීම බව අගමැති කෙවින් රඩ් ප්‍රකාශ කළේය. නීතියේ 'දුර්වලකම්' ‘බෝට්ටුවල නැගී ඔස්ට්‍රේලියාවේ සරණ පතා එන්නන්ට මීට පස්සේ ඔස්ට්‍රේලියාවේ දේශපාලන රැකවරණ ලැබීමේ කිසිම අවස්ථාවක් ලැබෙන්නේ නැති,' බවයි නව නීතිය හඳුන්වා දෙමින් අගමැතිවරයා කියා සිටියේ. ඔස්ට්‍රේලියානු පිළිවෙත මානව හිමිකම් සංවිධාන වල දෝෂ දර්ශනයට ලක් වී තිබේ. සරණාගතයන් පිලිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ මහ කොමසාරිස් වරයා පවසා තිබුනේ දේශපාලන රැකවරණ සොයා එන අය සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීමේදී පැපුවා නිව් ගිනියාවේ නීති පද්ධතිය ‘බරපතල දුර්වලකම්‘ සහිත බවයි.

අභිනව ජනාධිපති මෛත්‍රිපාල සිරිසේන ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ සභාපතිවරයා ලෙස පත් කර ගැනීම සඳහා එම පක්ෂයේ මැති ඇමතිවරු තිස් දෙනෙකු සහාය පළ කර ඇතැයි පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී අර්ජුන රණතුංග පවසයි.

හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ සමග කටයුතු කළ මැති ඇමතිවරු තිස් දෙනකු ජනාධිපති මෛත්‍රිපාල සිරිසේනගේ නිවසට පැමිණ ඔහුට සහාය පළ කරන්නේ යැයි පැවසූ බවත් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී අර්ජුන රණතුංග වැඩි දුරටත් කියා සිටියේය. මේ අතර අනුර ප්‍රියදර්ශන යාපා ඇතුළු හිටපු මැති ඇමතිවරුන් ප්‍රවෘත්ති සාකච්ඡාවක් පවත්වමින් කියා සිටියේ ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂ නායකත්වයේ කිසිදු වෙනසක් සිදු නොවන අතර එම ධුරය හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂට හිමි වන බවයි.

ප්‍රසාද් පූර්ණිමල් ජයමාන්න - දකුණේ කළ සංචාරයක්

‘අපට සුනාමිය විපතක්. ඒත් සුනාමිය සමහරුන්ට ‘රන් වතුරක්’ වුනා’ සුනාමියෙන් වසර එකොළහකට පසු දකුණේ සිදු කළ සංචාරයේ දී සුනාමියට මුහුණ දුන් පුද්ගලයන් කීප දෙනකු ගේ මුවින් එදා තමන් මුහුණ දුන් නපුරු අත්දැකීම ප්‍රකාශයට පත් වුනේ එවැනි වදන් මාලාවකිනි. සුනාමියෙන් විපතට පත්වූවන් නගා සිටවීම , මුහුද බිළි ගත් ප්‍රදේශ යළි ගොඩනැගීම වැනි කටයුතු බොහෝ දුරට අවසන් වී ඇති ආකාරයක් දක්නට ලැබෙන නමුත් සුනාමියෙන් වැඩි පුරම විපතට පත් ධීවර ජන ජීවිතය 2004 වසරේ නත්තල් දිනට පසු දින තෙක් පැවති පෙර මට්ටමට තවමත් පැමිණ නැති බවයි බොහෝ ධීවරයන්ගේ විශ්වාසය වන්නේ. මේ අතර දකුණු ධීවර සංවිධානයේ මධුක සම්පත් බීබීසියට අදහස් දක්වමින් සුනාමි විපත සමාජය මත ඉතිරි කරන ලද බොහෝ දෙනකු නොදකින පැති කඩක් විස්තර කළේ මෙවැනි වචන සමුදායකිනි. මානසික පීඩාව ‘ආණ්ඩුව, රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන මේ සියලු දෙනාගේ ඇස් වලට නො පෙනෙන පැති කීපයක් තියනවා . ඉන් ප්‍රධාන වන්නේ දෙමාපියන් අහිමි වුන දරුවන් . මම දන්නා තැනක ඉන්නවා - සුනාමියෙන් අම්මා අහිමි වුනාට පස්සේ යන්න එන්න තැනක් නැතිව ඉන්න තරුණියක් . මෙයා මන්ද මානසික තැනැත්තියක් . දැන් ඉන්නේ වේහැල්ල සම්බෝධි නිවාසයේ’මධුක සම්පත් පවසයි. වේහැල්ල සම්බෝධි නිවාසයේ පාලිකාවක් වන හැරියට් හිත්තැටිය කියා සිටියේ අනෝමා ද සිල්වා නමැති එම තරුණිය රැක බලා ගැනීම හැර ඇයගේ අනාගතය පිළිබඳව සොයා බැලීමට තම ආයතනයට නොහැකි බවයි . සුනාමි දැරියක් සයුරි රාජ්‍ය නොවන සංවිධානයක පරිත්‍යාගයෙන් දික්වැල්ල ග්‍රාමයේ ඉදි කරනු ලැබ ඇති සුනාමි අවතැන් නිවාස සමූහයේ දී ‘සයුරි’ නමැති දැරියක් මට හමු වුණි. ‘සයුරි’ ට එම නම ලැබී ඇත්තේ සුනාමිය මුල් කර ගෙනයි .සයුරිගේ මවට සිය දියණිය ලැබුනේ සුනාමියට හසු වී ජීවිතය ගලවා ගැනීමෙන් පසුයි . සයුරිගේ පියා සිය දියණියට එම නම තෝරා ගෙන ඇත්තේ ඇය සුනාමිය පරාජය කරමින් උපන් දරුවකු වන බැවිනි. සුනාමිය අපට විපතක් ඇති වුනාට සමහරුන්ට එය ‘රන් වතුරක්’. සුනාමි දැරියක් වන සයුරිගේ පියා ‘නීල්’ සිය සුනාමි මතකය අවදි කරයි. ‘ඇතැමුන් විනාශය ජාවාරමක් කර ගත්තා’ නීල් පවසයි. වැඩි දුරටත් අදහස් දක්වන නීල් සුනාමි නිවාස වල අඩු පාඩු ද පෙන්වා දෙයි. ආධාර ගසා කෑම් ‘කරන දෙයක් හරියට කරන්න ඕනෑ . මොකද අන්තිමට වුනේ? අපට සොච්චමක් දීලා වගකිව යුතු පුද්ගලයන් වැඩි හරියක් සාක්කුවේ දා ගත්ත එකයි සිද්ධ වුනේ’ නීල් පළ කරන්නේ සිය බලාපොරොත්තු සුං වූ බවයි. සුනාමියෙන් දිවි බේරුණ නීල් වැනි පුද්ගලයන් කියන කතාව සත්‍යයක් වන බව දකුණු ධීවර සංවිධානයේ ක්‍රියාකාරිකයකු වන ගුණපාල ගමගේ පවසයි. ‘ඒ වගේ ප්‍රශ්න වලට හේතුව පසු විපරමක් සිදු නොකිරීම. එහෙම කළා නම් ජනතාවගෙන් අද වන විට මේ ඇහෙන කතා සැලකිය යුතු ලෙස අඩු වෙන්න තිබුණා’ එය ගුණපාල ගමගේ දරන අදහසයි.

ඇමෙරිකානු ජනාධිපතිවරණයට තවත් දින 14 ක් ඉතිරිව පවතින අතරේ තවත් රැලියකට එක්වීම සඳහා ජනාධිපති ට්‍රම්ප් පෙන්සිල්වේනියා ප්‍රාන්තය වෙත යද්දී ඔහුගේ දියණිය රිපබ්ලිකන් පක්ෂයේ සමරිසි වැඩසටහනකදී කළ අතපසුවීමක් කෙරෙහි අවධානය යොමු වෙලා. මේ අතරේ යුටාහ් ප්‍රාන්තයේදී ප්‍රතිවාදී රිපබ්ලිකන් හා ඩිමොක්‍රටික් දේශපාලනඥයින් දෙදෙනෙක් කරන්නට යෙදුණේ කිසිවකු අපේක්ෂා නොකරන දෙයක්.

මුහුණු දෙකක්, කරට කර තරග දෙකක් ජාතික මත විමසීම්වලදී ජෝ බයිඩන් ඉදිරියෙන් ඉන්න බව පෙනුණත්, ඇත්තෙන්ම වැදගත් වන්නේ තීරණාත්මක ප්‍රාන්ත කිහිපයක සිදුවන දෙයයි. 1. ෆ්ලොරිඩා, දිනිය යුතු ම ප්‍රාන්තයක් ළඟදීම නිකුත් වූ දත්තවලට අනුව පෙන්නුම් කෙරෙන්නේ, ෆ්ලොරිඩා ප්‍රාන්තය තුළ ඩිමොක්‍රටික් පාක්ෂිකයින්ට වඩා තරමක් වැඩිපුර ලියාපදිංචියක් ඇති රිපබ්ලිකන් පාක්ෂිකයින් කළින්ම ඡන්දය ප්‍රකාශ කරන බවක්. වෙනත්, කළින් ඡන්දය දෙන ප්‍රාන්තවල අපට දකින්නට තිබෙන්නේ මෙහි ප්‍රතිවිරුද්ධ තත්ත්වයක්. 2. පෙන්සිල්වේනියා, වැඩකරන පන්තියේ ඡන්ද මත යැපීමක් ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් පෙන්සිල්වේනියා ප්‍රාන්තය වෙත යන්නේ ඊරි ප්‍රදේශයේ යෙදෙන තුන්වෙනි සංචාරය සඳහායි. ගියවර තමන් වෙත වැඩි වාසියක් ගෙනා සුදු ජාතික, වැඩකරන පන්තියේ ඡන්දදායකයින් රඳවා තබා ගැනීමට ඔහු උත්සාහ දරනවා. දින 10කට කළින් එහි ගිය ජෝ බයිඩන් ළඟදී ප්‍රකාශයක් නිකුත් කරමින් පැවසුවේ ගියවර මැතිවරණයේදී ට්‍රම්ප් දුන් රැකියා පොරොන්දු ඵල දරා නැති බවයි. සමරිසි වැඩසටහනකින් පසු ටිෆනි වඩා ප්‍රචලිත වෙයි මෑතක පැවැත්වුණු ට්‍රම්ප් කඳවුරේ ප්‍රචාරක වැඩසටහනක් ඇමතූ ටිෆනි ගේ වීඩියෝවක් අන්තර්ජාලයේ පළවීමෙන් අනතුරුව, ජනාධිපතිවරයාගේ බාල ම හා වැඩිදෙනා දැන නොසිටි දියණිය හාස්‍යයට ලක්වෙමින් තිබෙනවා. "මගේ තාත්තා විශ්වාස කරන්නේ මොකක්ද කියා මා දන්නවා" යැයි සැලකිය යුතු ජනතාවක් හමුවේ ඇය පැවසුවා. දේශපාලනයට කළින් ඔහු (ජනාධිපති ට්‍රම්ප්) - සමරිසි ස්ත්‍රී පුරුෂයින් ඇතුළුව වෙනස් ලිංගික නැඹුරුතාවක් ඇති ප්‍රජාව හඳුන්වන- "LGBQI... IA+ ප්‍රජාවට සහය දුන්නා" යැයි ද ඇය කියා සිටියා. එහිදී සංක්‍රාන්ති ලිංගිකයින් හැඳින්වීමට යොදන "T" අකුර ඇතුළත් කිරීමට ඇය අමතක කළ බව පවසන විවේචකයින් ඇයගේ පියාගේ පරිපාලනය LGBT අයිතිවාසිකම් හැකිලීම දෙසට එය යොමු කරනවා. උදාහරණයක් ලෙස ගතහොත්, LGBTQ ප්‍රජාවේ ගැටලු ගැන ජනාධිපති ට්‍රම්ප් ප්‍රසිද්ධියේ කතා කරන්නේ ඉතා කලාතුරකින්. සංක්‍රාන්ති ලිංගිකයින් හමුදා සේවයේ යෙදීම ඔහු තහනම් කළා වගේම ප්‍රසිද්ධ පාසල්වල සංක්‍රාන්තික ශිෂ්‍යයින් ආරක්ෂාව සඳහා ඔබාමා පාලන සමයේ යෙදූ පියවර ඔහු වෙනස් කළා. ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් ගේ දෙවැනි විවාහය වූයේ මාර්ලා මේපල්ස් නම් නිළිය සමගයි. එම විවාහයේ එක ම දරුවා වූ ටිෆනි මෙවැනි අවධානයකට ලක්වීම ඇයට එක් අන්දමක වෙනසක්. ටිෆනි සාමාන්‍යයෙන් සිය පියාට එතරම් සමීප යැයි සැලකුණේ නැහැ. පසුගිය අගෝස්තුවේදී පැවැති රිපබ්ලිකන් ජාතික සමුළුවේදී ටිෆනි කළ කතාව සිය පියා පිළිබඳ පුද්ගලික කතා පිළිබඳ දැනුමකින් තොර වූවක් බව විචාරකයන්ගේ අදහසයි. ඒ වෙනුවට සිදුවූයේ ඔහුගේ ප්‍රතිපත්ති තහවුරු කිරීමක්. ඩිමොක්‍රටික් හා රිපබ්ලිකන් ප්‍රතිවාදීන්: "අපි එකිනෙකාට වෛර කරන්න අවශ්‍ය නැහැ " සාමාන්‍යයෙන් ඉතා කටුක මැතිවරණයක් ලෙස ගැනෙන මැතිවරණය තුළදී දෙපාර්ශවයෙන් තරග වැද සිටින අපේක්ෂකයින් දෙදෙනෙක් මිත්‍රශීලී හා එක්සත් වී සිටින ආකාරය ද පෙනෙන්නට තිබෙනවා. එම දේශපාලනඥයින් දෙදෙනා වන්නේ ඩිමොක්‍රටික් පාක්ෂික ක්‍රිස් පීටර්සන් හා ඔහුගේ රිපබ්ලිකන් ප්‍රතිවාදියා වන ආණ්ඩුකාර ස්පෙන්සර් කොක්ස්. දෙදෙනා ම තරඟ වදින්නේ යුටාහ් ප්‍රාන්තයේ ආණ්ඩුකාර ධුරයටයි. බෙදී සිටියත් එක්ව සිටීමට හැකි බව පෙන්වන ප්‍රචාරක වැඩපිළිවෙල මාලාවක් ඔවුන් දියත් කරලා. "අප දෙදෙනා ම එකඟවන දේ තිබෙනවා" යැයි කියන කොක්ස්, "වෛර කිරීමකින් තොරව අපිට එකඟ නොවී ඉන්න පුළුවන්" යැයි පවසනවා. මේ ගැනත් දැනගන්න: