Datasets:

NorHsangPha

/

shan-news-shannews_org

like 0

2025-01-04T16:38:15

https://shannews.org/archives/61122

ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇထႅင်ႈ တီႈဝဵင်းၾၢႆၶုၼ်

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇထႅင်ႈ တီႈႁိမ်းပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဝဵင်းၾၢႆၶုၼ် ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉၺႃး ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်းလူႉၵွႆလင်ၼိုင်ႈ လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ ဢမ်ႇမီး။ မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 3/1/2025 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်းပၢႆ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈပီႇၵိၼ်း ဢၼ်မီးဝႆႉၾၢႆႇတူၵ်းဝဵင်းၾၢႆၶုၼ် ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ သွင်လုၵ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၾၢႆၶုၼ် လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တၢင်းပွတ်းဝၢၼ်ႈပီႇၵိၼ်းၼႆႉ တေမီးၾၢႆႇတူၵ်းဝဵင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်ၵႂႃႇပွႆႇမၢၵ်ႇ မိူဝ်ႈဝႃးႁူဝ်ၶမ်ႈ မွၵ်ႈ 5 မူင်းၶိုင်ႈၼႆႉ။ လွင်ႈၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ မၢတ်ႇၸဵပ်းတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈငိၼ်းဝႃႈႁိုဝ်။ ၸွမ်းပိုၼ်ႉတီႈဝၢၼ်ႈလဢီႉ၊ ဝၢၼ်ႈပီႇၵိၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ မၼ်းပဵၼ်တီႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၶဝ် ၵႂႃႇယူႇသဝ်းဝႆႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်ၵေႃႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၶဝ် တိုၵ်ႉမီးဝႆႉယူႇ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ လႆႈယၢပ်ႇၸႂ်ဢိူဝ်ႈ ၶွင်ပိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ ၶႃႈလူး။ ၵၢၼ်မိူင်း သုၵ်ႉၸိူင်ႉၼႆ ႁဝ်းၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလၢတ်ႈၸွမ်းသင်ယဝ်ႉ ၵုမ်ႇလႆႈမႆႈၸႂ်ၵူၺ်း မဵဝ်း ၵူၼ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၼႆႉ ယူႇၸွမ်းၽႂ်ၵေႃႈ မၼ်းတိုၼ်းဢမ်ႇလီၼၼ်ႉယဝ်ႉ”– ဝႃႈၼႆ။ တီႈဝၢၼ်ႈပီႇၵိၼ်းၼႆႉၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 27/12/2024 ၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းသွင်ၵေႃႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း မီးလွင်ႈလူႉ ၵွႆၸွမ်းထႅင်ႈၼမ်။ – မၢၵ်ႇၶိူင်ႈမိၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းသႂ်ႇႁိူၼ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈပီႇၵိၼ်း ဝဵင်းၾၢႆၶုၼ် မိူဝ်ႈ 27/12/2024 ၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၸွမ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၾၢႆၶုၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးပၢင်တိုၵ်းသင်သေတႃႉ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ တိုၵ်ႉထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်းမႃးထႅင်ႈတင်းၼမ်လႄႈ ၵႆႉမီးလွင်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇလူင် သႂ်ႇၸွမ်းဝၢၼ်ႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ပႃးၸဵမ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ဢွၼ် ၵၼ်မႆႈၸႂ် ၵူဝ်ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸိူဝ်းပၢႆႈမႃးၼၼ်ႉ ပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေး ဢွၼ်ၵၼ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇမႃးႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2025-01-04T15:40:28

https://shannews.org/archives/61119

ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉၼမ်ႁႅင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶိုၼ်ႈ တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းလၢႆးၶႃႈ ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ

ၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၽၵ်းၶဵဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႃႈၶိုၼ်ႈႁႅင်း တီႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ယွၼ်ႉၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉႁပ်ႉသိုဝ်ႉ (မဝ်သိုဝ်ႉ) ၼမ်လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢွၼ်ၵၼ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ ၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ၊ ၽၵ်းၶဵဝ်၊ ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်းၾႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႃႈၶိုၼ်ႈႁႅင်း ယွၼ်ႉၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၵျႃးၽႅၼ်ႉၶဝ်ႈမႃးယူႇၼမ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းလၢႆးၶႃႈ ၽူႈယိင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉၼႆႉ ၶဝ်မႃးယူႇၸွမ်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ တႄႇၵၢင်လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2024 ၼၼ်ႉမႃး ၶဝ်မႃးထႅင်ႈတင်းၼမ်။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵေႃႈ တိုၵ်ႉမႃးယူႇတိၵ်းတိၵ်း ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၼႆႉ ၶိုၼ်ႈတႄႉၶိုၼ်ႈဝႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၽၵ်းၶဵဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၶိုၼ်ႈပႅတ်ႈ မူတ်းဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉၼႆႉသေ သင်ဝႃႈ မႃးသိုဝ်ႉၽၵ်းၶဵဝ်ၸိုင် ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈသိုဝ်ႉဢေႇ မၢင်ပွၵ်ႈၼႆႉ မဝ်သိုဝ်ႉပႅတ်ႈတင်းမူတ်း ၸိူင်ႉၼႆၵေႃႈမီး ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၶဝ်မႃးႁပ်ႉသိုဝ်ႉ (မဝ်သိုဝ်ႉ) မူတ်း ၶဝ်မႃးသိုဝ်ႉၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ သိုဝ်ႉဢေႇဢေႇ သိုဝ်ႉၼမ်ၼမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်ဢဝ်ၵႃးပဵၼ်လမ်းမႃးသိုဝ်ႉတၢင်ႇၵႂႃႇ။ သင်ႁဝ်း ဢမ်ႇသိုဝ်ႉၸွမ်းၶဝ် ၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်”- ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်သေ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၽၵ်းၶဵဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႃႈၶိုၼ်ႈယဝ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆးၵေႃႈ ၵႃႈၶိုၼ်ႈမိူၼ် ၵၼ် ၵူႈပွၵ်ႈ 1 လိတ်ႊလႂ် 5,000 ပျႃး ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ၵႂႃႇ 6,500 ပျႃးယဝ်ႉ။ “မၼ်းယၢပ်ႇၵႂႃႇပႅတ်ႈၵူႈလွင်ႈယဝ်ႉ ဢၼ်ႁဝ်းတေၸႂ်ႉၵၢၼ်ၸႂ်ႉငၢၼ်း မိူၼ်ၸိူင်ႉၼမ်ႉမၼ်းၼႆႉ ႁဝ်းတေၸႂ်ႉၼႂ်းသူၼ် ၼႂ်းၼႃး လူဝ်ႇတီႇသူၼ်တီႇယိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉလႆႈၸႂ်ႉၼမ်ႉမၼ်းလႄႈ တၢၼ်ႇႁဵတ်းလႆႈၼမ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းလႆႈၼမ် မၼ်းယၢပ်ႇဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်ဢေႃႈ ၸူဝ်ႈၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈၵႃႈမႃးၼႆႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ သိုပ်ႇလၢတ်ႈ ၼႄၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈၼႆႉ လိူဝ်သေ ၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၽၵ်းၶဵဝ် ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး ၵႃႈၶိုၼ်ႈၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼိူဝ်ႉမူ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၵႃႈၶိုၼ်ႈမိူၼ်ၵၼ် တေႃႈလဵဝ် ၼိူဝ်ႉမူ 1 ၸွႆႉလႂ် 38,000 ပျႃးယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းဝဵင်းလၢႆးၶႃႈၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် လိူဝ်သေထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ လွင်ႈသိုဝ်ႉၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၵႃႈယဝ်ႉ၊ မိူၼ်ၼင်ႇ တႃႇ ႁႃၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လၢႆးဝၼ်းၵေႃႈယၢပ်ႇ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵျႃးၽႅၼ်ႉပႅတ်ႈမူတ်းယဝ်ႉ။ “ႁႃၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ႁဵတ်းၼႃးၼႆႉ ပေႃးယၢပ်ႇယဝ်ႉဢိူဝ်ႈ၊ မိူဝ်ႈလဵဝ် ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉၶဝ်ၸၢင်ႈၵႃႈၼႃႇလူး ၼိုင်ႈလိူၼ်လႆႈသိပ်းသႅၼ်ပၢႆ ပေႃးႁဵတ်းၵၢၼ်ႁဝ်း မၼ်းဢမ်ႇလႆႈၵႃႈၼၼ်ႉ။ ႁဵတ်းႁႆႈႁဵတ်းၼႃးၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇလႆႈငိုၼ်းၼမ် ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၼႆႉ ၸၢင်ႈၵႂႃႇၵိၼ်ၸၢင်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈလၢတ်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းဝဵင်းလၢႆးၶႃႈၼႆႉ မီးၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ဢွၼ်ႊလၢႆႊ ဢမ်ႇယွမ်း 3 ဢွင်ႈတီႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈပၢင်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈလိူဝ်ႇလႄႈ ဝၢၼ်ႈႁႅင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢၼ်တိုၵ်ႉၶၢႆႉမႃးထႅင်ႈ ၼႂ်းႁၢင်ပီ 2024 ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးထႅင်ႈတင်း ၼမ်။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ် ၵူဝ်ၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းၼိူဝ်ဢွၼ်ႊလၢႆႊၼႆႉ ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃးႁႅင်းလႄႈ ၵူဝ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇသႂ်ႇၸႂ်ၼိူဝ်ၵၢၼ်ႁႆႈၵၢၼ်သူၼ်၊ ၵူဝ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇလွင်ႈ ၵိၼ်ယႅမ်ႉမိူဝ်းၼႃႈ ၼႆယဝ်ႉ။

['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2025-01-04T13:59:39

https://shannews.org/archives/61114

ဝၼ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်း​​ၶေႃ ၶွပ်ႈႁွပ်ႈ 77 ပီလႄႈ ၶၢဝ်းတၢင်းယၢဝ်းလူင် ၵၢၼ်သိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၵဵဝ်ႇၵွင်ႉငၢႆး ငၢမ်ႇၵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်

မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸွမ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ လွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်း​​ၶေႃမႃး ၶွပ်ႈတဵမ် 77 ပီ မိူဝ်ႈၼႆႉယဝ်ႉလႄႈ ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတိုၵ်း​​တေႃး တႃႇမိူင်းတႆး တေလႆႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်း​​ၶေႃ​​တႄႉၼၼ်ႉ​​ၵေႃႈ မီးမႃး 67 ပီမိူင်းယဝ်ႉ။ 1958 ႁူမ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းယဝ်ႉ 10 ပီ ယွၼ်ႉၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈတႆးႁဝ်းၶဝ် ၼပ်ႉႁူႉဝႃႈ လွင်ႈဢဝ်လွတ်ႈလႅဝ်းၸွမ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဢၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းပႃး တႃႇၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆ​​သေ ၸင်ႇတႄႇၵၢၼ်ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလုၵ်ႉ ၽိုၼ်ႉမႃး၊ တႄႇဢဝ်ပၢၼ် တပ်ႉၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵွၼ်း​​ၶေႃၸိုင်ႈတႆးမႃး ႁၢၼ်ႉ​​တေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ယိူင်း ဢၢၼ်းသုင်သုတ်းၼႆႉ ပဵၼ်တႃႇမိူင်းတႆးလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်း​​ၶေႃယဝ်ႉ။ ထိုင်တီႈပဵၼ်ၵႂႃႇလၢႆမူႇလၢႆၵွင်၊ ထိုင်တီႈမီးမႃးထႅင်ႈ လၢႆတပ်ႉလၢႆၸုမ်း​​ၵေႃႈ ​​ၶေႃႈယိူင်းဢၢၼ်းသုင်သုတ်းတႄႉ ပုၼ်ႈတႃႇပူတ်းပွႆႇပၼ် ၶိူဝ်းတႆးမိူင်းတႆးမိူၼ်ၵၼ်ၵူၺ်း။ ၼႂ်းပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ် ဢၼ်ယိုၼ်ပဵၼ်ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ​​တေႃႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈယူႇၼႆႉ ၵိုတ်းမီးဝႆႉ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆးလႄႈ ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး သွင်ၸုမ်းၼႆႉ၊ ယၼ်ၼိူဝ်ငဝ်းလၢႆး​​သေ ႁူမ်ႈဝႃႈလွၵ်းတိုၵ်းပိူင်ႈၵၼ်​​ၵေႃႈ လွၵ်းၸိူင်းတႄႉဢမ်ႇပိူင်ႈၵၼ်၊ ယိူင်းတႃႇလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်း​​ၶေႃ ၼင်ႇဝႃႈမႃးၼၼ်ႉယူႇ။ ၵူၺ်းၼၼ်​​သေတႃႉ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸွမ်းမၢၼ်ႈဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၸွင်ႇတိုၵ်ႉၸႂ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းလွတ်ႈလႅဝ်းယူႇႁိုဝ်ၼႆ ပဵၼ်ဝႆႉ​​ၶေႃႈထၢမ်လူင် တႃႇၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ပႃးၸဵမ်မၢၼ်ႈၶဝ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈၼႆႉ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇ တႂ်ႈၽႃႇသွၵ်းတိၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်း​​ၶေႃၼႆႉ ၸွင်ႇတိုၵ်ႉမီးၼႂ်းမိုဝ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ​​တႄႉႁိုဝ် ၼႆ​​ၵေႃႈ ပဵၼ်တီႈလႆႈငမ်းငဝ်း ၵၼ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵၢၼ်ပၢၼ်ပွင်ၽွင်းငမ်းၼႆႉ တႄႇတီႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်းၸၢဝ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ႁိမ်ဢႃႇၼႃႇ ၵၼ်၊ လႄႉၵၼ်ၽႅၼ်ႁူဝ်ပႄႉသေ လႅၼ်ၶၢႆၼိူဝ်ႉမႃ​​တေႃႇၵူၼ်းမိူင်းမႃးလႄႈ ၸင်ႇတၵ်းထိုင်မႃး ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈၵႆႇၼိုင်ႈတူဝ် ၶၼ်ၼိုင်ႈငွၼ်ႈၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၸုမ်းၵၢၼ်မိူင်းၼင်ႇၵၼ် တႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၵၼ်၊ ၼႂ်းမိူင်းတၢင်းၼွၵ်ႈမိူင်း မင်ႁူဝ်ၵၼ်။ ၸုမ်းယူႇလႅၼ်လိၼ် ​​သႄႉသွမ်းသႂၢင်းၽႅပ်ႉ​​တေႃႇ ၸုမ်းၸိူဝ်းယူႇထင်တီႈ American, Australia, Sweden။ ၾၢႆႇယိပ်းၵၢၼ်တိုၵ်းတင်း ၾၢႆႇယိပ်းၵၢၼ်ငိုၼ်း ၶွင်ႈၶမ်ၵၼ်​​ ​​ပေႃးပၼ်းၸွင်ႇၸွင်ႇ။ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ မိူဝ်ယူႇတဵမ်မိူင်း ဢမ်ႇၶဝ်ႈၶိုင်ၵၼ်၊ ႁိမ်ၸိင်းၼႃႈတီႈ တင်းသုၼ်ႇပွင်ၵၼ်။ ပကဖဝႃႇ၊ ပအဖဝႃႇ၊ ပလဖဝႃႇ ယူႇတႂ်ႈမုင်းလဵဝ်​​သေ ပိၼ်ႇပႆႇၶႃႉၶၢႆၵၼ် ထိုင်တီႈ​​ပေႃးလူႉသုမ်းဢသၢၵ်ႈသၢႆၸႂ်၊ လုၵ်ႉတီႈၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ​​တေႃႇၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ၶိုၼ်းဝၢႆႇႁူဝ်ယိုဝ်ႈၸူးငၢႆးၼင်ႇ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇယဝ်ႉႁိုဝ်ၼႆ​​ၵေႃႈ ၼႂ်းၵႄႈၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ဢွၵ်ႇသဵင်ပွင်ႉၶင်းမႃးယူႇယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းၸၢဝ်းတႆး​​ၵေႃႈ လႆႈလွမ်ပွင်ႉလွမ်ၶင်းမႃးတင်းႁိုင်လူင် ၵွၼ်ႇၸၢဝ်းမၢၼ်ႈ ပႆႇယုင်ႈယၢင်ႈသၢၼ်ၶတ်းၵၼ် ႁၢၼ်ႉတေႃႇလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈၶဝ် ​​ပေႃးၸမ်ၶႂ်ႈပင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသင် ၸိုင်​​ပေႉၼၢၼ်းဢွင်ႇမၢၼ်၊ မိူဝ်ႈလႂ် ၵူၼ်းမိူင်းၸင်ႇ​​တေလႆႈၵတ်းယဵၼ်၊ ၵွပ်ႈသင် သိုၵ်းတႆးၼင်ႇ ၵၼ် ၵုမ်ႇတိုၵ်း​​တေႃးၶႃၸႂ်ၵၼ်၊ ၵွပ်ႈသင် ႁူဝ်ၼႃႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢမ်ႇၶဝ်ႈႁႃၵၼ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တဵင်ဝႆႉၼိူဝ်ၼႃႈဢူၵ်း ႁူဝ်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းမႃး ၵွၼ်ႇပႆႇထိုင်ပီ 2021 ယဝ်ႉ။ ဝၢႆးလင်ၼႆႉ ပၢႆလိူဝ်မႃးထႅင်ႈ ​​ၶေႃႈထၢမ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ မိူဝ်ႈလႂ် တပ်ႉသိုၵ်းတႆး ​​တေတိုၵ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ မိူဝ်ႈလႂ် တပ်ႉသိုၵ်းတႆး ​​တေၵွပ်ႇၵူႈဢဝ်ၶိုၼ်းၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆထႅင်ႈ။ ​​တေဝႃႈပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်းၼႆ​​ၵေႃႈ ၸိုင်သူ​​ပေႃးဢမ်ႇၸၢင်ႈ ၶဝ်ႈ​​ၵႄႈၶိုင်ၵၢင် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶဝ်ထုၵ်ႇ​​မေႃၵၼ် ၼႆ​​ၵေႃႈ ငိၼ်းၺႃးယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉ ​​ပေႃးၶိုၼ်းၼပ်ႉသၢင်ႈၸွမ်းၼႆ ​​ၶေႃႈထၢမ်ၸိူဝ်းဢၼ်လၢတ်ႈမႃးၼၼ်ႉ ယၼ်ၼိူဝ်ၼမ်ႉၸႂ် ဢၼ်ၶႂ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၼင်ႇတပ်ႉသိုၵ်းႁဝ်းၶဝ် ၶၢၼ်ပၢၵ်ႇပူၵ်းသူၼ်းမႃးၼၼ်ႉ​​သေ ၸင်ႇလူၼ်ႉဢွၵ်ႇ ဢိူဝ်ႈၼႆ ​​တေလႆႈပွင်ႇၸႂ် ၵၼ်ယူႇ။ ၼၼ်ႉၸင်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၽူႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ၊ ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်း ​​တေပွင်ႇပိုင်ႈၽိုင်ႈၽွတ်ႈၵၼ် လႆႈယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈ လွင်ႈ​​မေႃပိၼ်ႇပႆႇပွင်ႇပိုင်ႈၵၼ်​​သေ​​ၵေႃႈ ​​တေၸၢင်ႈမုင်ႈမွင်းလႆႈ လွင်ႈယွမ်းႁပ်ႉ ၵႂၢမ်းတူၵ်ႇတၵ်ႉ ထတ်းသၢင်ၵၼ်ၶႃႈလူး​​ၼေႃႈ။ ပေႃးၼႆ ယွၼ်ႉသင်ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ပိူဝ်ႈတႃႇလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်း​​ၶေႃၼၼ်ႉ ၸိူင်ႉၼၢၼ်းဝႆႉၶႃႈလႃႇ – ​​ပေႃးဢဝ် ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶဝ်ဝႃႈၸိုင် ​​ပေႃးဢမ်ႇမီးတႃႈမုင်ႈ ၸႅင်ႈလႅင်းၼိူဝ်ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ၊ ​​ပေႃးဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉဢွၼ်ႁူဝ်တဵမ်တီႈ၊ ​​ပေႃးဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉလူင်ႉလႅၼ်ႇၼိူဝ် ၼႃႈလိၼ်ၵၢၼ်တိုၵ်း၊ ​​ပေႃးၶၢဝ်းၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ႁႅင်ႉႁိုင်ႁီးၼႃႇ ယွၼ်ႉဢမ်ႇႁဵတ်းၸပ်းၸွမ်းမိုဝ်ႉယၢမ်း၊ ​​ပေႃးၵူၼ်းသိုၵ်း ၸဵမ်ၵူၼ်းမိူင်းႁိူဝ်ႉ ၼူၼ်းၸႂ်တူၵ်းယူႇ၊ ​​ပေႃးၸုတ်ႈယွမ်းဝႆႉ ႁႅင်းၵူၼ်းႁႅင်းၵမ်ႉလႄႈ လွင်ႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၼ်း​​တေၼၢၼ်းၽႅဝ် တႃႈယိူင်းဢမ်ႇႁၢင်ႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်လီၽိူမ်ႉထႅင်ႈ တႃႇႁဝ်းႁႃးတႄႉ ၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်း၊ ၵူၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇပႆႇပွင်ႇပိုင်ႈၽိုင်ႈၽွတ်ႈပဵၼ်လႆႈ ၼမ်ႉၼိုင်ႈၸႂ်လဵဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉၼႆ ယွၼ်းပၢႆး​​ၼႄတၢင်းႁၼ် မွၵ်ႈၼႆႉသေ ယွၼ်းသူး ႁႂ်ႈၵူၼ်းတႆးမိူင်းတႆး ၸဵဝ်းၽႅဝ် တႃႈယိူင်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်း​​ၶေႃ​​သေၵမ်းၶႃႈ။

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်']

2025-01-04T13:20:10

https://shannews.org/archives/61106

တီႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ပၢင်တိုၵ်းယဵၼ်ဝႆႉယူႇၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုဝ်းၵွင်ႈၾၢႆႇလဵဝ်

ၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၸႄႈတွၼ်ႈၵျွၵ်ႉမႄး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ ပၢင်တိုၵ်းဢမ်ႇပဵၼ်သေတႃႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် သႂ်ႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈလႄႈ ႁိမ်းပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း။ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA လူမ်ႇတိုၵ်းပိုတ်းယိုဝ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် တႄႇမိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ ပီ 2024 ၼၼ်ႉ ႁိုင်မႃးၶၢဝ်းတၢင်း 6 လိူၼ်ပၢႆ၊ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ဢမ်ႇမီးပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်သေတႃႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုတ်းယိုဝ်း ၵွင်ႈလူင်ၶိူဝ်းယႂ်း။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ပႆႇႁတ်းပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေး။ ယၢမ်းလဵဝ် ပၢင်တိုၵ်းယဵၼ်ဝႆႉမီးၸမ် 2 ဝူင်ႈပၢႆယဝ်ႉသေတႃႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်ၵႂႃႇတၢင်း ဝၢၼ်ႈၽူၺ်း (ပၢၼ်ႉပူၺ်း)လႄႈ ႁိူၼ်းယေးလူႉၵွႆ။ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇ ဝၢၼ်ႈသၢမ်သိူဝ် ၵူၼ်းၸၢႆးပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ပၢင်တိုၵ်းတၢင်းၼႆႉ ပဵၼ်ယူႇ 6 လိူၼ်ယဝ်ႉ၊ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ယဵၼ်ၵႂႃႇတိုၵ်ႉမီး 2 ဝူင်ႈၵူၺ်း ၊ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶိုၼ်းယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်ၶႂ်ႈဝႃႈ ၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉ ၊ တင်းပၢၼ်ႉပူၺ်းၼႆႉ တႄႇဝၼ်းတီႈ 25 ထိုင် 31 ယိုဝ်းၵူႈဝၼ်း” – ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလၢႆလၢႆတီႈ လၢႆလၢႆတၢင်း ၸိူဝ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း မႃးမီးႁိမ်းႁွမ်း ပၢၼ်ႉပူၺ်းၼႆႉ မီး 6 လိူၼ်ယဝ်ႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈမိူဝ်းၸႂ်းၶိုၼ်းႁိူၼ်း ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းပဵၼ်ဝႆႉ ၸွမ်းဝၢၼ်ႈၸွမ်းသူၼ်လႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈဢဝ်မၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉထႅင်ႈ။ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇ ဝၢၼ်ႈသၢမ်သိူဝ် ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၵႂႃႇမီးဝႆႉတီႈ ႁူင်းၸၢၵ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ် ဢိၼ်းဝႅင်း။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢၼ်မႃးသွၼ်ႈယူႇဝႆႉတီႈ ႁူင်းၸၢၵ်ႈမီး 600 ပၢႆ။ တႄႇဝၼ်းတီႈ 3 ၼႆႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢွၼ်ၵၼ်တႅပ်းဢွႆႈသေ သူင်ႇပၼ်ႁူင်းၸၢၵ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်။ ႁူင်းၸၢၵ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ် တေတႄႇပိုတ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၶိုၼ်း ဝၼ်းတီႈ 6/1/ 2025 ၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ၵူၼ်းၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်မႃးသွၼ်ႈယူႇတီႈႁူင်းၸၢၵ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်၊ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းမႃးသွၼ်ႈယူႇဝႆႉ မီး 600 ပၢႆ ။ ႁူင်းၵိူဝ်ဝၢၼ်ၵေႃႈ မႄးၶိုၼ်းယဝ်ႉ၊ ဢွၼ်ၵၼ်တႄႇ တႅပ်းဢွႆႈယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၼ်းတီႈ 6 ၼႆႉ ႁူင်းၸၢၵ်ႈ တေပိုတ်ႇၶိုၼ်းယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 1/1/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 1 မူင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် 4 လုၵ်ႈ မၢၵ်ႇတူၵ်းတိူဝ်ႉႁိူၼ်းယေး တီႈၼႂ်းဝၢၼ်ႈသၢမ်သိူဝ် လူႉၵွႆ 2 လင် ဝႃႈၼႆ။ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇ ဝၢၼ်ႈသၢမ်သိူဝ် ပၢင်တိုၵ်း တီႈၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ်ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ် တင်ႈတႄႇႁၢင်ပီ 2023 မႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပေႃးၼပ်ႉတူၺ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဢၼ်လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၼႆႉ မီးၸမ် 20 ဝၢၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းမီးႁႅင်းငိုၼ်းတႄႉ ပၢႆႈၵႂႃႇတၢင်းဝဵင်းလိူဝ်ႇ၊ ဝဵင်းပၢင်ႇဢူႈလူင်(ပၢင်ႁူႈ) ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးႁႅင်းငိုၼ်းတႄႉ မၢင် ၸိူဝ်း ပၢႆႈၵႂႃႇတၢင်းႁူင်းၸၢၵ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်၊ ၸွမ်းဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇလႄႈ ပၢႆႈၵႂႃႇယူႇတၢင်း ဝၢၼ်ႈသၢမ်သိူဝ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးတင်းၼမ်။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2025-01-03T18:00:00

https://shannews.org/archives/61097

ၵူၼ်းမၢၼ်ႈမေႃႇ မိူင်းၶၢင် ပၢႆႈၽေးသိုၵ်းႁွတ်ႈထိုင်ၼမ်ႉၶမ်း 20 ပၢႆ

ပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းၶၢင် KIA ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ် ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမၢၼ်ႈမေႃႇ မိူင်းၶၢင်သေ ႁဵတ်း ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းတင်းၼမ် မၢင်ၸိူဝ်းပၢႆႈႁွတ်ႈထိုင်ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 29/12/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 4 မူင်း ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတေႇဝႃႈ၊ ဝၢၼ်ႈၵုင်းမၢၵ်ႇႁၢတ်ႇလႄႈ ဝၢၼ်ႈသိုင်ႇလၢင်ႊ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမၢၼ်ႈမေႃႇ ၸႄႈမိူင်းၶၢင် ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ႁွတ်ႈထိုင်ဝႆႉတီႈမၢၼ်ႈႁွင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း တင်းမူတ်း 26 ၵေႃႉ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၵူၼ်းမၢၼ်ႈမေႃႇ ပၢႆႈႁွတ်ႈထိုင် မၢၼ်ႈႁွင်း ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၽူႈၸၢႆးဢႃယု 50 ပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈၶႃႈဢေႃႈ ၵူၼ်းမၢၼ်ႈမေႃႇ ပၢႆႈမႃးမီး 4 ၶိုၼ်း 5 ဝၼ်းယဝ်ႉ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းၶၢင်ၶႃႈဢေႃႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ပၢႆႈမႃးသွၼ်ႈဝႆႉ တီႈၸလွပ်ႈ (သႃလႃး) မၢၼ်ႈႁွင်းဝႆႉ တႃႇႁူဝ်ၵူၼ်း 26 ၵေႃႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၸၢႆး 7 ၵေႃႉ၊ ယိင်း 19 ၵေႃႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမၢၼ်ႈမေႃႇ ဢၼ်ပၢႆႈႁွတ်ႈထိုင်ဝႆႉ တီႈမၢၼ်ႈႁွင်း 26 ၵေႃႉၼႆႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတေႇဝႃႈ 23 ၵေႃႉ၊ ဝၢၼ်ႈၵုင်းမၢၵ်ႇႁၢတ်ႇ 2 ၵေႃႉလႄႈ ဝၢၼ်ႈသိုင်ႇလၢင်ႊ 1 ၵေႃႉ။ မၢၼ်ႈႁွင်းၼႆႉ မီးၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်း ဝဵင်းၼမ်ႉ ၶမ်း ယၢၼ်ၵႆဝဵင်းၶိုင်ႈလၵ်း။ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းၼႆႉသေ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 10/12/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 4 မူင်း မၢၵ်ႇလူင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တပ်ႉၶလ ယ 47 ယိုဝ်းမၢၵ်ႇလူင် တူၵ်းသႂ်ႇ ၼႂ်းႁိူၼ်းၼၢင်းတၢၼ်းယဵၼ်ႇ ဝၢၼ်ႈတေႇဝႃႈ တိူဝ်ႇၺႃး ၼၢင်းၶမ်းဢေး ဢႃယု 23 ပီ လူႉတၢႆထင်တီႈ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမၢၼ်ႈမေႃႇ ၽူႈယိင်း ဢႃယုမွၵ်ႈ 50 ပီ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၢၵ်ႇလူင်ၼႆႉ မႃးတူၵ်းသႂ်ႇ ႁိူၼ်းၼၢင်းတၢၼ်းယဵၼ်ႇ တိူဝ်ႉၺႃးလၢၼ်ယိင်းမၼ်းၼၢင်း လူႉတၢႆထင်တီႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပီႈၶူၺ်မၼ်း ၼၢင်းထႅင်ႈ ၼၼ်ႉတႄႉ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉၺႃး တီႈၵွင်းလင်၊ တိၼ်ၾၢႆႇသၢႆႉ/ ၶႂႃ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၾႆးမႆႈႁိူၼ်းယေး လူႉၵွႆထႅင်ႈတင်းလင်”- ဝႃႈၼႆ။ မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 29/12/2024 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ မၢၵ်ႇတရူၼ်း တူၵ်းသႂ်ႇႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတေႇဝႃႈ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၽူႈယိင်း 2 ၵေႃႉ လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း။ ၽူႈယိင်း 2 ၵေႃႉၼၼ်ႉ တေမီးဢႃယု 30 ပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ 20 ပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် ဝႆႉတီႈသူၺ်ႇၵူႇယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၢၼ်ႈတေႇဝႃႈၼႆႉ မီးလင်ႁိူၼ်း 100 ပၢႆ တႄႇဢဝ်ဝၼ်းတီႈ 4/12/2024 ၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်း လဵဝ် ၺႃးမၢၵ်ႇလူင်၊ မၢၵ်ႇၶိူင်ႈမိၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ မၢၵ်ႇတရူၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ တူၵ်းသႂ်ႇလူႉၵွႆၾႆးမႆႈ 50 လင် ပၢႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတေႇဝႃႈ၊ ဝၢၼ်ႈၵုင်းမၢၵ်ႇႁၢတ်ႇလႄႈ ဝၢၼ်ႈသိုင်ႇလၢင်ႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ် ပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၽၢတ်ႇၽႄၵႂႃႇၵူႈတီႈၵူႈတၢင်း မၢင်ၸိူဝ်း ပၢႆႈၵႂႃႇတၢင်းၼႂ်းဝဵင်းမၢၼ်ႈမေႃႇ၊ ႁိူၼ်းယေးပီႈ ၼွင်ႉၽႂ်မၼ်း၊ ၸွမ်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇလႄႈ တၢင်ႇတီႈသီႇလႅၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉထႅင်ႈ တင်းၼမ်။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2025-01-03T17:00:00

https://shannews.org/archives/61090

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢွၵ်ႇပၵ်းပိူင်ႁူမ်ႇလူမ်ႈသၢႆႊပႃႊ ၵမ်ႈၼမ် ႁၼ်ဝႃႈတႃႇဢိုတ်းႁူဢိုတ်းတႃၵူၼ်းမိူင်းထႅင်ႈ

ဝၼ်းတီႈ 1/1/2025 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇပိူင်ႁူမ်ႇလူမ်ႈသၢႆႊပႃႊ ဢမ်ႇပၼ်ၸႂ်ႉ ဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊ လွတ်ႈလႅဝ်း။ ၼႂ်းပိူင်ၼၼ်ႉ တမ်းဝၢင်းမၢႆမီႈတႃႇတီႉၺွပ်း ပၼ်တၢမ်ႇၵူၼ်းၸိူဝ်းၸႂ်ႉ သၢႆႊပႃႊလႄႈ VPN ဢၼ်ဢမ်ႇထုၵ်ႇ ၼင်ႇပိူင်ၶဝ်တမ်းဝၢင်း။ သင်ဝႃႈ ပူၼ်ႉပႅၼ်ယႃႉၵဝ်းပၵ်းပိူင်ၸိူဝ်းတမ်းဝၢင်းဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆၸိုင် တၵ်းၺႃး တၢမ်ႇၶွၵ်ႈတၢမ်ႇငိုၼ်း တင်းၼမ် သေဢမ်ႇၵႃး တၵ်းၺႃးယိုတ်းပႃး ၶိူင်ႈၶူဝ်းၸႂ်ႉသွႆ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉလူး ၵွၼ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ ။ သင်ဢမ်ႇႁူႉ ၸွမ်းပိူင်ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိုၵ်ႉဢွၵ်ႇဝႆႉၼႆၸိုင် ၸၢင်ႈတူၵ်းလွၵ်းၶဝ်သေ ထူပ်းၽေး။ သင်ဝႃႈ ၵႂႃႇတုမ်ႉတိူဝ်ႉမႅၼ်ႈပိူင်ၶဝ်တမ်းဝႆႉၼႆၸိုင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸၢင်ႈပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇ 1 လိူၼ် ထိုင် 3 လိူၼ် တၢမ်ႇငိုၼ်း 10 သႅၼ်ပျႃး ထိုင် 100 သႅၼ်ပျႃး ဢမ်ႇၼၼ် တၢမ်ႇငိုၼ်းတၢမ်ႇၶွၵ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉထႅင်ႈၼႆလႄႈ လႆႈဝႃႈ မိပ်ႇငႅၼ်းၵူၼ်းမိူင်းၵူၺ်းၼႆ တင်းၼမ်ႁၼ်ထိုင်ၼင်ႇၼႆ။ ပိူင်ႁူမ်ႇလူမ်ႈသၢႆႊပႃႊၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတိုၵ်ႉၶူင်ဢွၵ်ႇပၢၼ်မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ၼႆႉၵူၺ်း မၼ်းပဵၼ်ပိူင် ဢၼ်ၶူင်ဝႆႉမိူဝ်ႈပၢၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈပႃႇတီႇၼူၵ်ႉယုင်း။ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ ပိူင်လူင်မၼ်းတႃႇႁႄႉၵင်ႈလႆႈ လွင်ႈမၢပ်ႇၼႄးသၢင်းၽႅပ်ႉၵၼ်လႄႈ လွင်ႈလႃႇႁၢႆႉၸႃႉဝႃႈတေႃႇၵၼ် ၼိူဝ်ဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ တႃႇမႃးပိၵ်ႉဢိုတ်းၶေႃႈမုလ်းၶၢဝ်ႇသၢၼ်လႄႈ လွင်ႈၸႂ်ႉ VPN မိူၼ်ၼႆ။ သင်ဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸႂ်ႉဢႅပ်ႊပလီႊၶေႊသျိၼ်ႊ ဢၼ်တူၺ်းငဝ်းတူင်ႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တၵ်းလႆႈ ယွၼ်းဝႂ်ၶႂၢင်ႉသေ ၸင်ႇတေပၼ်တူၺ်း။ တေႃႈၼင်ႇ ဢႅပ်ႊပလီႊၶေႊသျိၼ်ႊမႁႃႇ (မဟာ) ဢၼ် ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၵမ်ႈၼမ် တူၺ်းၸိူင်းယူႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ႁႂ်ႈၸဝ်ႈၶွင်မၼ်း ၵဵပ်း ၶေႃႈမုလ်းလႄႈ သဵၼ်ႈသၢႆမၢႆပၼ် လွင်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းတူၺ်းမီးၵႃႈႁိုဝ် ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလႂ် ယူႇတီႈလႂ်သေ တူၺ်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႈ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ ၽူႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၾၢႆႇဢၢႆႊထီႊ ၵေႃႉ ၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ – “သင်ဝႃႈ ၶဝ်မီးလွင်ႈထၢင်ႇထိူမ် ဢႅပ်ႊပလီႊၶေႊသျိၼ်ႊ သေဢၼ်ဢၼ်မႃးၼႆ ပေႃးဝႃႈ ၶဝ်ယွၼ်းၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်း တၵ်းလႆႈပၼ်ထတ်းၶေႃႈမုလ်းတင်းသဵင်ႈၼႆဢေႃႈ။ မိူၼ်ၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇၶႃႈ ႁဝ်းၶႃႈ ၸႂ်ႉဢႅပ်ႊဢၼ်လႂ် ၸႂ်ႉ Operator ဢၼ်လႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ပေႃးဝႃႈၶဝ်ယွၼ်းၼႆ တၵ်းလႆႈပၼ်ၶဝ် ထတ်းမူတ်း။ ယွၼ်ႉၼၼ် ဢၼ်ယၢပ်ႇၸႂ်တႄႉ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းႁႃႉ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉႁႃႉၼႆ တေယၢပ်ႇတေလႆႈၾၢင်ႉတႄႉ ၾၢင်ႉဝႃႈယဝ်ႉ။ ပွင်ႇဝႃႈတႄႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၢင်ႈတီႉလႆႈငၢႆႈ တီႈတူင်ႉၼိုင်ႈလႄႈ လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၵူၼ်းမိူင်း တေမီးတီႈမၼ်းၵႅပ်ႈမႃးလွႆးလွႆးယဝ်ႉဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ ၼႄၶေႃႈဢၢင်ႈဝႃႈ တႃႇႁႄႉၵင်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်း ၵူၼ်းၸိူဝ်းၸႂ်ႉ ဢီႊလထရေႃႊၼိတ်ႉ၊ ဢဝ်သၢႆႊပႃႊသေ ယႃႉၵဝ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်ဢႃႇၼႃႇၽွင်းငမ်းလႄႈ လွင်ႈၵတ်းယဵၼ်ၼိမ်တဵင်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်းလူႉၼၼ်ႉ တေပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇၼၵ်းၼႃ ၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းပိူင်ၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉထႅင်ႈဝႃႈ ၽႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ သင်ၸႂ်ႉလွၵ်းပိူင်ဢွၼ်ႊလၢႆႊ သေဢၼ်ဢၼ် လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းသေၵေႃႉၵေႃႉၸိုင် တၵ်းၺႃးတၢမ်ႇၶွၵ်ႈ ဢေႇသုတ်း 2 ပီ ၼမ်သုတ်း 7 ပီ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တၢမ်ႇငိုၼ်းထႅင်ႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ VPN ၵေႃႈ သင်ႇၸႂ်ႉလူၺ်ႈဢမ်ႇလႆႈၶႂၢင်ႉၼႆၸိုင် တၵ်းၺႃးတၢမ်ႇၶွၵ်ႈ 6 လိူၼ် ဢမ်ႇၼၼ် တၢမ်ႇငိုၼ်းတႅမ်ႇသုတ်း 10 သႅၼ်ပျႃး ထိုင် 100 သႅၼ်ပျႃး ဢမ်ႇၼၼ် တၢမ်ႇငိုၼ်းတၢမ်ႇၶွၵ်ႈၸွမ်းၵၼ် ။ သင်ဝႃႈ မီးၶိူင်ႈၸႂ်ႉသွႆ ဢၼ်ၽိတ်းမၢႆမီႈၵေႃႈ တၵ်းတေယိုတ်းဢဝ်။ သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၶႂၢင်ႉသေ ပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်းၼိူဝ်ဢွၼ်ႊလၢႆႊၸိုင် တၢမ်ႇၶွၵ်ႈတႅမ်ႇသုတ်း 6 လိူၼ်ထိုင် 1 ပီ ၊ တၢမ်ႇငိုၼ်း 50 သႅၼ်ပျႃး ထိုင် 200 သႅၼ်ပျႃး ဢမ်ႇၼၼ် တၢမ်ႇၶွၵ်ႈတၢမ်ႇငိုၼ်း ၸွမ်းၵၼ်လႄႈ ယိုတ်းပႃးၶိူင်ႈၸႂ်ႉသွႆ။ ၼႂ်းပိူင်ၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉထႅင်ႈဝႃႈ ၽႂ်ဢဝ်ၶေႃႈမုလ်း ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇၵိုင်ႇႁူႉ ဢမ်ႇၵိုင်ႇႁၼ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပိုၼ်ၽႄႈ သူင်ႇတေႃႇၵၼ် ၶၢႆတေႃႇၵၼ်ၼႆၸိုင် တၵ်းၺႃးတူတ်ႈတၢမ်ႇၶွၵ်ႈ တႅမ်ႇသုတ်း 1 လိူၼ်ထိုင် 6 လိူၼ် တၢမ်ႇငိုၼ်းတႅမ်ႇသုတ်း 10 သႅၼ်ပျႃး ထိုင် 100 သႅၼ်ပျႃး။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ယင်းပႆႇဢွၵ်ႇပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈသၢႆႊပႃႊၼႆႉ သမ်ႉပေႃးၶႂ်ႈဢဝ်တၢင်းၽိတ်း ၵူၼ်းမိူင်းယူႇယဝ်ႉလႄႈ ပေႃးမီးမႃးၸိူင်ႉၼႆ ယိင်ႈၶႅၼ်းတေႁၢႆႉႁႅင်းလိူဝ်ၵဝ်ႇယဝ်ႉၼႆ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၾၢႆႇဢၢႆႊထီႊ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈ ၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ဢၼ်လႂ်လီသိူင်ႇ ဢၼ်လႂ်လီၸႂ်ႉ ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပေႃးတေၵႂႃႇတၢင်းၼွၵ်ႈၵေႃႈ ပိၵ်ႉ VPN သေ ဢၼ်လႂ်ထုၵ်ႇလီမွတ်ႇၵေႃႈ မွတ်ႇပႅတ်ႈသေၵွၼ်ႇ။ ၶႅပ်းႁၢင်ႈ ဢၼ်တေပဵၼ်ၽေးတုမ်ႉ တိူဝ်ႉတေႃႇႁဝ်းၶိုၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီမွတ်ႇပႅတ်ႈၵေႃႈမွတ်ႇ။ ပေႃးပဵၼ်လႆႈ ဢႅပ်ႊ Operator မိူၼ်ၼင်ႇ Ooredo MPT လႄႈ လၢႆလၢႆဢၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၺႃးၵူတ်ႇထတ်းသေ ပေႃးႁၼ်ၽိတ်း ပိူင်ၶဝ်ၼႆ ၶဝ်ၸၢင်ႈတီႉၺွပ်းလႆႈၵမ်းလဵဝ် ယွၼ်ႉဝႃႈ ပၵ်းပိူင်ဢွၵ်ႇၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 1 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊ ရီႊၼၼ်ႉယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး ပီ 2023 လိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊၼၼ်ႉၵေႃႈ ယၢမ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇပိူင် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၼိူဝ်ဢွၼ်ႊလၢႆႊ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉဝႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 6 လိူၼ် တၵ်းလႆႈယွၼ်းတၢင်ႇမၢႆၾၢင်။ ၽႂ်ဢမ်ႇတၢင်ႇ တၵ်းၺႃးတူတ်ႈ ၶွၵ်ႈ 6 လိူၼ်ထိုင် 3 ပီ တၢမ်ႇငိုၼ်း ဢမ်ႇတႅမ်ႇလိူဝ် 5 သႅၼ်ပျႃး ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢွၼ်ၵၼ် တူင်ႉတိုၼ်ႇဢွၵ်ႇသဵင်ဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁႃလၢႆးတၢင်းႁႄႉႁၢမ်ႈ တၢင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမၢၵ်ႈမီးၵူၼ်းမိူင်းၵူၺ်း ၼႆယူႇ။

['ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2025-01-03T16:06:23

https://shannews.org/archives/61079

သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တႄႇၵဵပ်းၵႃႈၾႆးတီႈၵူၼ်းမိူင်း ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ

ၼႂ်းႁူဝ်ပီ 2025 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊၼႆႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA တေတႄႇၵဵပ်းၵႃႈၾႆးၾႃႉလႄႈ ၶွၼ်ႇယုၵ်းယၢၵ်း တီႈၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၼၢင်းယိင်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“တီႈႁိူၼ်းႁဝ်းတႄႉ ၾႆးၾႃႉပႆႇလႆႈ။ ႁိူၼ်းပိူၼ်ႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈတႄႉ လႆႈယဝ်ႉ။ ၼႂ်းႁူဝ်ပီၼႆႉ တေတႄႇၵဵပ်းၵႃႈမီႊတိူဝ်ႊၾႆး (Meter) ဝႃႇ၊ ၵႃႈၶွၼ်ႇယုၵ်းယၢၵ်းၵေႃႈ ၶဝ်တေၵဵပ်းယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ – ႁူင်းၸၢၵ်ႈၾႆးၾႃႉလူႉၵွႆ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းသေ သဝ်းၾႆးၾႃႉ ႁူင်းၽႄၸႅၵ်ႇၸၢႆႇၾႆးၾႃႉ လူႉၵွႆၵႂႃႇတင်းၼမ်။ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၶိုၼ်းမႄးၵေႃႇၵုမ်းသေ ၶိုၼ်းၸႅၵ်ႇၸၢႆႇပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈၶိုၼ်း မိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 2024 ပူၼ်ႉမႃး။ ၸိူဝ်းပဵၼ်တီႈ ဢၼ်တေႃႇသၢႆၾႆးယဝ်ႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၾႆးၾႃႉ ၶိုၼ်းယဝ်ႉသေတႃႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇၵဵပ်းငိုၼ်းၵႃႈၸႂ်ႉၾႆး။ ၸင်ႇတေတႄႇၵဵပ်း ၼႂ်းလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊ ၼိဝ်ႊရီႊၼႆႉ။ တေၵဵပ်းၼိုင်ႈယူႊၼိတ်ႊ 1,500 ပျႃး ဝႃႈ ၼႆ။ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းၵႃႉယူႇဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပေႃးတေၵဵပ်းၵႃႈမီႊတိူဝ်ႊ ၾႆးၾႃႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလႆႈၸႅၵ်ႇၾႆးၾႃႉပၼ်ၵူႈႁိူၼ်းယဝ်ႉ ၸင်ႇၵဵပ်းၼႆႉတေလီ။ လူဝ်ႇႁႂ်ႈၾႆးလႅင်း ၵူႈႁိူၼ်း ဢၼ်လႆႈလႄႈ ဢၼ်တေလႆႈပၼ် ၸင်ႇတေၽဵင်ႇၵၼ်။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ပေႃးၾႆးမႃး ၸင်ႇၸၢင်ႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉလီလီ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ တီႈၼႆႉဢမ်ႇၵႃး ၵႃႈၾႆးၵူၺ်း ၵႃႈၶၢတ်ႈႁွင်ႈ၊ ၵႃႈၼမ်ႉ၊ ၵႃႈၶွၼ်ႇၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉလႆႈပၼ်ၼမ်ၼႃႇ။ ၸင်ႇဝႃႈ ၶၼ်ၵုၼ်ႇၶိုၼ်ႈယိုၵ်ႈယိုၵ်ႈယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉသမ်ႉဝႃႈ တေၵဵပ်းၶွၼ်ႇယုၵ်းယၢၵ်းထႅင်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ – ႁူင်းၸၢၵ်ႈၾႆးၾႃႉလူႉၵွႆ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ လႆႈၵပ်းသိုပ်ႇတွင်ႈထၢမ်တီႈၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း တီႈတပ်ႉသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉၵေႃႈ ၵပ်းသိုပ်ႇဢမ်ႇလႆႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ပေႃးပဵၼ်ၵႃး လႆႈပၼ်ၶွၼ်ႇ တႃႇၼိုင်ႈပီ။ ပေႃးပဵၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၶဝ်တေတူၺ်း တင်းၼမ်တင်းဢေႇမၼ်းသေ လႆႈပၼ် 10 ပုၼ်ႈ 1 ပုၼ်ႈ။ တီႈတၢင်းၶဝ်ႈဝဵင်းၵေႃႈ လႆႈပၼ်ၶွၼ်ႇၵႃး 1,000 ထိုင် 5,000 ပျႃး။ – ႁူင်းၸၢၵ်ႈၾႆးၾႃႉလူႉၵွႆ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ပွၵ်ႈၵမ်း 2 သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တႄႇၶဝ်ႈတိုၵ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 02/07/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း 11:45 မူင်းသေ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 03/10/2024 ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ယိုတ်းလႆႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈလီငၢမ်း။ ပီ 2024 ၼႂ်းလိူၼ်ဢွၵ်ႊထိူဝ်ႊပိူဝ်ႊၼၼ်ႉ ၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၶွပ်ႈတဵမ်ပီ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇတီႈ ႁူင်းၸၢၵ်ႈၾႆး ၾႃႉ ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉမေႃႇလႄႈ ႁူင်းၸၢၵ်ႈၾႆးၾႃႉ ၼႃးမၢၵ်ႇၶေႃ လူႉၵွႆ။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2025-01-03T11:38:49

https://shannews.org/archives/61075

ပၢင်တိုၵ်း ရတ်ႉသျႃး – ယူႊၶရဵၼ်ႊ ၸမ်တဵမ် 3 ပီ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇပဵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း

ဝၼ်းတီႈ 1/1/2025 ၼႆႉ သိုၵ်းရတ်ႉသျႃး ၸႂ်ႉၶိူင်ႈတရူၼ်း ယိုဝ်းသႂ်ႇဝဵင်းလူင်ၵိပ်ႊ (Kyiv) မိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊ ၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ 2 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်းဢမ်ႇယွမ်း 6 ၵေႃႉ ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း ၺႃးၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇလူႉၵွႆထႅင်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊလၢတ်ႈ။ ၼႂ်းဝၼ်းၼၼ်ႉ ပၢၼ်ႇယေးငိုၼ်း ၼေႊသျိၼ်ႊၼႄႇ မိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ မၢၵ်ႇၶိူင်ႈ တရူၼ်းရတ်ႉသျႃး တူၵ်းတႅၵ်ႇႁိမ်းပၢၼ်ႇယေးငိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ Volodymyr Zelenskyy ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊလၢတ်ႈဝႃႈ – ၽွင်းၵူၼ်း မိူင်းပႂ်ႉႁပ်ႉတွၼ်ႈပီမႂ်ႇၵေႃႈ သိုၵ်းရတ်ႉသျႃးၼႆႉ ၵုမ်ႇဝူၼ်ႉတႃႇယိုဝ်းတိုၵ်းႁဵတ်းႁၢႆႉတေႃႇ မိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊၵူၺ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ ဝႃႈၼႆ။ ၶၢဝ်းႁပ်ႉပီမႂ်ႇလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ သိုၵ်းရတ်ႉသျႃး ၸႂ်ႉၶိူင်ႈတရူၼ်း 111 လမ်း ယိုဝ်းတိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊ လၢႆလၢႆပိုၼ်ႉတီႈ ဝႃႈၼႆ။ ပၢင်တိုၵ်း ရတ်ႉသျႃး – ယူႊၶရဵၼ်ႊၼႆႉ တႄႇမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 24/2/2022 ႁိုင်မႃးၶၢဝ်းတၢင်းၸမ် 3 ပီ ယဝ်ႉသေတႃႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် သွင်ၾၢႆႇတိုၵ်ႉယိုဝ်းတိုၵ်း ၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်းတေႃႇၵၼ်ဝႆႉ ႁၢဝ်ႈႁႅင်းယူႇ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ VOA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2025-01-03T11:01:56

https://shannews.org/archives/61070

ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈပီ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶႃႈတၢႆၵူၼ်းမိူင်း မွၵ်ႈ 1,800

ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈ ၵၢၼ်မိူင်း AAPP ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈပီ (ပီ 2024) ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ၶႃႈႁႅမ်တၢႆ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉ မွၵ်ႈ 1,800 ၵေႃႉယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်း ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်းၶႃႈႁႅမ်တၢႆ တီႈႁူင်းပလိၵ်ႈမီး 12 ၵေႃႉ၊ တီႈဢွင်ႈၵူတ်ႇထတ်းသၢႆသိုၵ်း 15 ၵေႃႉလႄႈ ၼႂ်းၶွၵ်ႈ 31 ၵေႃႉ၊ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ၺႃးတီႉၺွပ်းၶႃႈႁႅမ်တၢႆ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈၼမ်လိူဝ်ၼႆႉထႅင်ႈ AAPP ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တႄႇဝၼ်းတီႈ 1/2/2021 ၼၼ်ႉမႃးတေႃႇထိုင် ပီ 2024 သဵင်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်းၸမ် 4 ပီၼႆႉ သိုၵ်း မၢၼ်ႈ ၶႃႈႁႅမ်တၢႆၵူၼ်းမိူင်းၸမ် 9 ႁဵင်ၵေႃႉ၊ တီႉၺွပ်းဝႆႉ 28,000 ပၢႆၼႆ ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈၵၢၼ် မိူင်း AAPP ၵဵပ်းၶေႃႈမုလ်းႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 1/1/2025 ၼႆႉၼင်ႇၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – The Irrawaddy

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ']

2025-01-03T10:29:07

https://shannews.org/archives/61066

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ တီႈဝဵင်းမွၵ်ႇမႆႇ

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ တီႈတပ်ႉသိုၵ်းပဢူဝ်း PNLO ၵုမ်းၵမ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမွၵ်ႇမႆႇ။ ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 31/12/2024 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ တီႈငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်း ပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပဢူဝ်း PNLO/ PNLA တီႈဝၢၼ်ႈပၢင်မၢၵ်ႇ ဢိူင်ႇၵၼ်ႇတူးလူင် (ၵိူၼ်ႇတူလူင်) ဝဵင်းမွၵ်ႇမႆႇ ၸႄႈတွၼ်ႈလၢင်းၶိူဝ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမွၵ်ႇမႆႇ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈဢေႃႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈငိၼ်းသဵင်မၢၵ်ႇ တူၵ်းတႅၵ်ႇႁႅင်းတႄႉၶႃႈ။ ႁဝ်းၶႃႈ ပေႃးတူၵ်းၸႂ်ၶႃႈဢေႃႈ။ သဵင်ၶိူင်ႈမိၼ်တႄႉ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈငိၼ်း ၸဵမ်ၸဝ်ႉယဝ်ႉ ႁေႃႈပၼ်ႇၵႂႃႇပၼ်ႇမႃး ဢမ်ႇထၢင်ႇသေဢိတ်းဝႃႈ ၶဝ်တေမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇၸိူင်ႉၼႆ။ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉၺႃး တီႈႁွင်ႈပၼ်ယႃႈယႃ (ဆေးပေးခန်း) ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁိူၼ်းယေး ၸိူဝ်းၼႆႉထႅင်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းဝဵင်းမွၵ်ႇမႆႇၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ် ၵူဝ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ ဝႃႈ ၼႆ။ မိူၼ်ၼႆ ၼင်ႇၵဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 1/1/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း 11 မူင်းပၢႆ ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ တိူဝ်ႉၺႃးႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းလူႉၵွႆၸွမ်းလၢႆလင် ဢၼ်မီးၾၢႆႇလင် ႁူင်းႁႅမ်းသႅၼ်ဝီ တီႈၼႂ်းပွၵ်ႉ 3 ၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2025-01-02T20:16:33

https://shannews.org/archives/61059

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇဢွင်ႈတီႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းယၢင်းလႅင် ၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း

ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇတူၵ်းသႂ်ႇဢွင်ႈတီႈပၢင်သဝ်း ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းယၢင်းလႅင် တိူဝ်ႉၺႃးၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း။ မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 1/1/2025 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇတူၵ်းသႂ်ႇ ၾၢႆႇလင် ဢွင်ႈတီႈ ပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢၼ်မီးတီႈဝဵင်းတီႇမေႃးသူဝ်ႇ။ ၵူၼ်းၸၢႆး ပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“မိူဝ်ႈဝႃး သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်ပွႆႇမၢၵ်ႇ။ မႃးပွႆႇၵူႈဝၼ်း ယဝ်ႉ၊ မၢင်တီႈ ဢမ်ႇမီးသၼ်ယႃး (လႅင်းၾူၼ်း)လႄႈ ဢမ်ႇႁူႉၸွမ်းၶၢဝ်ႇၶိုတ်းတၼ်းၵူၺ်း။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ဢွင်ႈတီႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ႁဵတ်းပဵၼ်ပဝ်ႉမၢႆၵၢၼ်သိုၵ်းသေ ယိုဝ်းသႂ်ႇ။ ၵူၼ်းမိူင်း မၢတ်ႇၸဵပ်းၵေႃႈ မီး လူႉတၢႆၵေႃႈမီး ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇႁူႉႁူဝ်ၼပ်ႉတႅတ်ႈတေႃး”- ဝႃႈၼႆ။ – မၢၵ်ႇတူၵ်း ဢွင်ႈတီႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းယူႇ တီႈယၢင်းလႅင် မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 31/12/2024 ၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်ပွႆႇမၢၵ်ႇ ၾၢႆႇတၢင်းဢွၵ်ႇဝဵင်းလွႆၶေႃ ဢွင်ႈတီႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းယူႇသဝ်း ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း လူႉတၢႆ 3 ၵေႃႉ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 1 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇတီႈဢၼ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး သိုၵ်းယူႇသဝ်း၊ ၵူၼ်းတၢႆ 3 ၵေႃႉ ၊ မၢတ်ၸဵပ်း 1 ၵေႃႉ ၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ် မၢၵ်ႇသႅၼ်းၼမ်ႉၼၵ်း 200 ပွင်ႇ မႃးပွႆႇ 3 လုၵ်ႈ ၊ ၵူၼ်း ဢၼ်မၢတ်ႇၸဵပ်းတႄႉ ယၢမ်းလဵဝ် ယူတ်းယႃတူဝ်ဝႆႉ တီႈႁူင်းယႃ”- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵႆႉ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်ပွႆႇမၢၵ်ႇဢွင်ႈတီႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ယူႇသဝ်းတီႈလႅၼ်လိၼ်တႆး – ယၢင်းလႅင်လႄႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈပဵၼ်ဢၼ်မႆႈၸႂ်၊ ၸုမ်းသိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်းယၢင်းလႅင် KNDF ၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ႁႂ်ႈၾၢင်ႉယူႇ ၾၢင်ႉၵိၼ် ဝႃႈၼႆ။ ၽွင်းၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇသၢမ်ၸုမ်း ႁူမ်ႈၵၼ်သေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ပိုတ်းယိုဝ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းယၢင်းလႅင်ၵေႃႈ ႁူမ်ႈၵၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၽႅၼ် ယၼ်ႇသိုၵ်း 1111 သေ ပိုတ်းယိုဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈတီႈမိူင်းယၢင်းလႅင်။ သိုၵ်းယၢင်းလႅင် ဢွင်ႇပေႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ ယိုတ်းလႆႈလၢႆလၢႆတီႈ၊ တႄႇပၼ်ႇၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃဝႆႉယူႇ လၢႆလၢႆတီႈယဝ်ႉ။ ၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်းပလိၵ်ႈၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶိုၼ်ႈမႃးယိပ်းဝႆႉ။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2025-01-03T08:00:00

https://shannews.org/archives/61048

ၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ် ၽူႈလိုဝ်းၸိုဝ်ႈဢၼ်ၶႃႈႁဝ်းႁူႉၸၵ်း

ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၸၢဝ်းတႆးႁဝ်း ၵိူတ်ႇမီးၽူႈမီးမုၼ်လၢႆလၢႆၸဝ်ႈ။ ၸိူင်ႉၼင်ႇ – ၸဝ်ႈၽယႃးထမ်း မိူင်းဝ၊ ၸဝ်ႈၽယႃးထမ်း မိူင်းမႃႉ၊ ၸဝ်ႈၽယႃးထမ်း ပႃႇဝူင်း မိူင်းယွင်း ဢဝ်ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ် ၽူႈတိုဝ်းသိလ် မိူဝ်ႈ 50-60 ပီပူၼ်ႉမႃး။ မႃးၼႂ်းပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႂ်း 21 ႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီၼႆႉ ၵိူတ်ႇမီးၽူႈတိုဝ်းသိလ် ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ် (ၼႂ်းၾိင်ႈထုင်း ပွတ်းတၢင်း တူၵ်းၶူင်းႁွင်ႉဝႃႈ – ၸဝ်ႈမြၢတ်ႈ) သွင်ၸဝ်ႈ။ ၸဝ်ႈၼိုင်ႈၸိုဝ်ႈ ၸဝ်ႈၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ ၺႃၼသံ ဝရူဝ်းၽိၵ်ႉၶု၊ ဢိၵ်ႇၸဝ်ႈၼိုင်ႈၸိုဝ်ႈ ၸဝ်ႈၶူးဝႃးလႃႈ ပၺ်ၺႃၸႃရၽိၵ်ႉၶု ၸိူင်ႉၼႆ။ ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ်ၵမ်ႈပႃႈၼမ် ၵွပ်ႈဢထိတ်ႉထၢၼ် ယွၼ်းပဵၼ်ၽြႃးၸဝ်ႈဢုင်းၼိုင်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်းၼႃႈလႄႈ ၼႂ်းလိၵ်ႈထမ်းႁွင်ႉၶဝ်ၸဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈပူဝ်းထိသတ်ႉတ (a being destined to attain Buddha hood) ၼႆဝႆႉယူႇ။ ၼႂ်းၽိုၼ် လိၵ်ႈၸၢဝ်းယူၼ်း လၢဝ်း ထႆးလႄႈ ၶမဵၼ်ၶဝ် သူင်ၸႂ်ႉထွႆႈၵႂၢမ်းႁွင်ႉၸဝ်ႈပူဝ်းထိသတ်းဝႃႈ – ၼေႃႇပုတ်ႉထင်းၵုရ်း (One destined to become a Buddha) ၼႆၵၼ်။ ၵူၼ်းတႆးႁဝ်းမႃး ၶူင်ပဵၼ်ထွႆႈၵႂၢမ်း မႂ်ႇဝႃႈ – ၼေႃႇၸဝ်ႈပုတ်ႉထၼႆတႅၼ်းထွႆႈၵႂၢမ်းဢၼ်ၸၢဝ်းတႆးႁဝ်းယိုမ် တီႈၸၢဝ်းမၢၼ်ႈမႃးၸႂ်ႉယူႇဝႃႈ – ဢလွင်းၽြႃးလႄႈ ၸႂ်ႉၸွမ်းလၢႆးလၢတ်ႈတႆးႁဝ်းဝႃႈ – ၽြႃးဢလွင်း။ ၽိုၼ်လိၵ်ႈ ၵူၼ်းၼႃႈၽိူၵ်ႇတၢင်းမိူင်းတူၵ်းၶဝ်တႄႉ ၸႂ်ႉၸွမ်းၸၢဝ်းၵျူး (Judasism) ၼႂ်းထွႆႈၵႂၢမ်းႁွင်ႉ ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ်ဝႃႈ – မႅသ်ႉသႆးယိူဝ်း (Messiah) ပၼ်ဝႆႉတီႈပွင်ႇမၼ်းဝႃႈ – The anointed One)။ မၢင်တီႈ သမ်ႉၸႂ်ႉဝႃႈ ၽရူဝ်ႊၾႅတ်ႉ (Prophets – ဢၼ်မီးတီႈပွင်ႈဝႃႈ – One who speaks for or delivers messages for a god) ၼႆၵၼ်မႃး။ ၼႂ်းသႃသၼႃ ၶရိသ်ႉတ်လႄႈ သႃသၼႃဢိသ်ႉသလၢမ်းၵေႃႈ ၸႂ်ႉထွႆႈ ၵႂၢမ်းၼႆႉမိူၼ်ၵၼ်။ ၵွႆးၵေႃႈ ဢၼ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်တင်းၾိင်ႈပုတ်ႉထသႃသၼႃၼႆႉ ပူဝ်းထိသတ်ႉထလႄႈ ၼေႃႇပုတ်ႉထင်းၵုရ်း – ၼႂ်းပုတ်ႉထသႃသၼႃၼႆႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ် ၽူႈဢၼ်ဢထိတ်ႉထၢၼ်ပဵၼ် ပုတ်ႉထၽြႃး ၸဝ်ႈဢုင်းၼိုင်ႈ ၼႂ်းဢၼႃးၵူတ်း ၶၢဝ်းၼႃႈ ဢမ်ႇမိူဝ်ႈၼိုင်ႈၵေႃႈ မိူဝ်ႈၼိုင်ႈၼႆၼၼ်ႉသေ မႅတ်ႉသ်ယိူဝ်းလႄႈ ၽရူဝ်ႊၾႅတ်ႉ – ၼႂ်းၾိင်ႈသႃသၼႃမိူင်းတူၵ်းလႄႈ မိူင်းတၢင်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၵၢင်ၶဝ်သမ်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈ တူၼ်မုၼ်ၽူႈဢၼ်တၢင်တူဝ်ၸဝ်ႈၽြႃးၵွတ်ႉသေ ၵပ်းသၢၼ်ပၼ် တီႈၵူၼ်းလုမ်ႈၾႃႉ တင်း လၢႆႁႂ်ႈႁူႉထိုင်လွင်ႈလီ/ လွင်ႈၸႃႉ မိူၼ်ၽွင်းတၢင်ၼၼ်ႉၸိူင်ႉၼႆ။ မႃးၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းပုတ်ႉထသႃသၼႃ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ၼႂ်းမိူင်းတႆး ၵဝ်ႈႁၢႆးႁေႃႁဝ်း မိူဝ်ႈလဵဝ် ၸဝ်ႈၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ (ၸဝ်ႈမုၼ်ၸုမ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈၶူးဝႃးလႃႈ (ၸဝ်ႈဝိသဵတ်ႇ) သွင်ၸဝ်ႈ ၸိူင်ႉဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ်လႄႈ ပဵၼ်တီႈပိုင်ႈပၢႆး ၸႂ်ၵူၼ်းတင်းၼမ် ဢဝ်ၸဵမ်ၸဝ်ႈ သင်ၶလႄႈ ၵူၼ်းႁိူၼ်း။ ၼႂ်းသွင်ၸဝ်ႈၼႆႉ လႆႈႁူႉ ဝႃႈဢထိတ်ႉထၢၼ်ယွၼ်းပဵၼ်ပုတ်ႉထၽြႃးၸဝ်ႈဢုင်းၼိုင်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းပၢႆးၼႃႈၼႆ တင်းသွင်ၸဝ်ႈ။ ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ်ၶူးဝႃးဝိသဵသ်ႇ ပဵၼ်ၸဝ်ႈဢၼ်သူင်ၵေႃႇသၢင်ႈသႃသၼႃသထၢၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇဝတ်ႉဝႃးဢႃးရၢမ်း၊ ထၢတ်ႈထမ်းၵွင်းမူးႁူမ်ႈတင်းႁူင်းႁဵၼ်းသွၼ်ထမ်း။ ၵမ်ႈ ၼမ် ယူႇဝႆႉတီႈဝတ်ႉ ၽထၢတ်ႈ ပုင်ႇလူဝ်ႇ ဝဵင်း တႃႈၶီႈလဵၵ်းသေ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၾိူၺ်ၽႄႈပုတ်ႉထသႃသၼႃ၊ ႁိုင်ႁိုင် ၼၢၼ်းၼၢၼ်း ၸင်ႇဢွၵ်ႇလႄႇတွင်ႈ တဵဝ်းသင်ႇသွၼ်ထမ်း ၼႂ်းတၢင်ႇတီႈတၢင်ႇလႅၼ်ၸိူင်ႉၼႆ။ ၶႃႈႁဝ်းႁူႉၸၵ်းလႄႈ မိုတ်ႈၵိုဝ်းတင်းသွင်ၸဝ်ႈ လီလီ။ ယၢမ်းတႅမ်ႈပိုၼ်းတင်းသွင်ၸဝ်ႈ ၼႂ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈလၢႆလၢႆတီႈယူႇ။ ၸဝ်ႈၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ် ၽူႈဢၼ်ႁၢမ်းလႅၼ်လိၼ်ၶၼ်ႈၼၼ်ႉၸဝ်ႈၼိုင်ႈ။ ၼႂ်းတူင်ႇတၢင်ႇမိူင်းတႆး မိူင်းမၢၼ်ႈ မိူင်းၶႄႇ မိူင်းထႆးလႄႈလၢဝ်း ဢမ်ႇမီးလႅၼ်လိၼ်ၶၼ်ႈပုၼ်ႈတႃႇၸဝ်ႈႁဝ်း။ တွင်ႈတဵဝ်ႈလႄႇလၢဝ်းသင်ႇသွၼ်ပိူၼ်ႈလႆႈၵူႈတီႈၵူႈလႅၼ်။ ပဵၼ်ၽူႈမီးသိလ် သီလမၼ်ႈတဵင်ႈ၊ သမႃထိ (ၸၼ်ႉသုတမယ၊ ၸိၼ်တႃမယတင်းၽႃဝၼႃမယ) ၼဵဝ်ၼႅၼ်ႈ ၼၼ်ႉၸဝ်ႈၼိုင်ႈ။ ၵွပ်ႈလႆႈယူႇသဝ်း တိုဝ်းသိလ်ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ပဵၼ်ဝတ်ႉသရီလွၼ်းႁိူင်း၊ ဢိူင်ႇမိူင်းၽူင်း ဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း မႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပဵၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇသႃမၼေရ်းလႄႈ သိူဝ်းမိုတ်ႈတီႈၼၼ်ႈသေပိူၼ်ႈ။ ယင်းပၢႆသင်ႇဝႆႉလုၵ်ႈသိသ်းသင်ၶ တင်းသတ်ႉထႃးၺၢတ်ႈယူမ်းထမ်းဝႃႈ – ပုၼ်ႈတႃႇတူဝ်ၸဝ်ႈသၢင်ႈမုၼ် (လွၼ်ႇ) တီႈလႂ် ၵေႃႈ ႁႂ်ႈဢဝ်ပွၵ်ႈ မႃးသူင်ႇသၵၢၼ် (ၽဵတ်ႇၾင်) ဝႆႉတီႈမိူင်းၽူင်းၼႆႈၼႆလူးၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၼၼ်သေၵေႃႈယႃႇ တူဝ်ၸဝ်ႈ ႁဝ်း ဢမ်ႇသူႈယူႇထင်တီႈၵဝ်ႇ လိူဝ်သေပွႆးလူႇတၢၼ်းဝၼ်းၵိူတ်ႇၸဝ်ႈ၊ ဢၼ်ဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်းဢွၼ်လုၵ်ႈသိသ်း တင်း သင်ၶလႄႈ သတ်ႉထထႃးၺၢတ်ႈယူမ်းထမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တႃၼတၢင်းတၢၼ်း ပုၼ်ႈတႃႇႁူမ်ႈၵၼ်ၵေႃႇ သၢင်ႈပႃရမီ (ၵၢၼ်ၽူႈလီ) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းၵႂႃႇၵူႈတီႈ – တီႈဢၼ်ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇ၊ ၵိုင်ႇလီၵႂႃႇ ဢမ်ႇဝႃႈတီႈၸမ်ႁိုဝ်တီႈၵႆ။ ဢၼ်ဝိသဵသ်ႇၼိူဝ်ပိူၼ်ႈတၢင်ႇတူၼ်တႄႉ ၵိၼ်ၶဝ်ႈသွမ်းဝၼ်းတႃႇ (ၵိၼ်ၽွင်းၵဝ်ႈမူင်းၵၢင်ၼႂ် မိုဝ်ႉလဵဝ်ၵူႈဝၼ်း)။ တၢင်းၵိၼ်ၵေႃႈ ၵိၼ်ၽၵ်းၸႄး (ၽၵ်းၸၢႆ – တႅတ်ႉတတ်ႉလုတ်ႈ – ဢမ်ႇပႃးၼိူဝ်ႉပႃ)။ လႆႈႁၼ် ဢႃႁႃရဢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းမၵ်ႉသေပိူၼ်ႈၼႆႉပဵၼ် – ထူဝ်ႇၼဝ်ႈမွင်၊ ၽၵ်းၵုမ်ႇသူမ်ႈ၊ ၽၵ်းၸႃႉၸိဝ်ႈမွင်သူမ်ႈ၊ ၽၵ်းၵုတ်ႇမိုၼ်ႈမွင်သူမ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼင်ႈၽႃဝၼႃ လႆႈလၢႆလၢႆၸူဝ်ႈမူင်း၊ ၼင်ႈဢုပ်ႇသွၼ်ထမ်းပိူၼ်ႈလႆႈ လၢႆလၢႆၸူဝ်ႈမူင်း ဢမ်ႇၶၢႆႉတီႈ။ ၼုင်ႈႁူမ်ႈတိုဝ်းၵမ်လူၺ်ႈ ပုတ်ႉထသႃသၼႃၼိၵၢႆထေရဝႃတသေ ၼင်ႈ သူတ်ႇမူၼ်း (လွတ်ႈပရိတ်ႈ) လၢႆလၢႆၸူဝ်ႈမူင်း လူၺ်ႈလီးလႃး ၾိင်ႈပုတ်ႉထသႃသၼႃၼိၵၢႆမႁႃယႃၼလႆႈ မိူၼ်ၵၼ်။ ၶဝ်ႈတိုဝ်း ထမ်းၼႂ်းထမ်းႁိုင်ၼၢၼ်းထိုင်သၢမ်ပီတဵမ်ဢမ်ႇဢွၵ်ႇမႃးႁူပ်ႉထူပ်းၽႂ်ၽူႈလႂ်ၵေႃႈ ယူႇလႆႈဢမ်ႇပဵၼ်သင်။ ဢမ်ႇႁႃႁွမ်ငိုၼ်းၶမ်းဢႃမိသဝတ်ႉထုသင်၊ လႆႈတီႈလႂ်လူႇတၢၼ်း ၶိုၼ်းတီႈၼၼ်ႈ။ လမ်ႇသဵင်သူတ်ႇမူၼ်းဝႃႈထမ်း ဢမ်ႇမိူၼ်ၽႂ်၊ မီးဢူဢၢႆႁႅင်းလုတ်ႇၸႂ်မူၼ်ႈႁူၽူႈထွမ်ႇၾင်းတႄႉတႄႉ ဢမ်ႇဝႃႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႂ်လႄႈ တီႈလႂ်၊ ႁူႉတီႈပွင်ႇမၼ်းႁိုဝ် ဢမ်ႇႁူႉၵေႃႈယဝ်ႉၼင်ႇဝႃႈ။ ၼႆႉပဵၼ်ၵုၼ်းမုၼ် တၢၼ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်ၽႂ်ၵေႃႈယိူင်ႈဢမ်ႇလႆႈၼၼ်ႉၸွင်ႈၼိုင်ႈ။ ၸဝ်ႈႁဝ်း ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈၾႃႉတႃမိူင်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 05/01/1965 တီႈဝၢၼ်ႈမႄႈၶမ်းၼွင်ဝူဝ်း (ၼွင်မူဝ်)။ ယူႇၼႂ်းဢိူင်ႇမႄႈၶမ်း၊ ၸႄႈဝဵင်းမႄႈၸၼ်း၊ ၸႄႈတွၼ်ႈၸဵင်းႁၢႆး မိူင်းထႆး ပွတ်းၼိူဝ်။ ပေႃႈမႄႈၸဝ်ႈပဵၼ် ၸၢႆးၶမ်းလႃႈလႄႈ ၼၢင်းသႅင်လႃႈ။ ပဵၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၸၢဝ်းတႆးလိုဝ်ႉ၊ ၸႃတိမိူင်းယွင်း – တၢင်းၸဵင်းတုင် (မိူင်းယွင်း မီးၸဝ်ႈၾႃႉ ၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃ၊ ဢွၼ်တၢင်းပၢၼ်ဢင်းၵိသျ်ႊ ဢမ်ႇၶိုၼ်ႈၸူးၸဵင်တုင်၊ ထိုင်မႃး ပၢၼ်ဢင်းၵိသျ်ႊ ၵွပ်ႈပဵၼ်မိူင်းဢွၼ်ႇလႄႈ ႁႂ်ႈၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းငၢႆႈလူမ် ၸင်ႇဢဝ်ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇမိူင်းသိပ်း သွင်ၼႃးသေ ဢဝ်ပဵၼ်မိူင်းၾၢၵ်ႇၶွင်မိူင်းၸဵင်းတုင်)။ ၸဝ်ႈမီးပီႈၼွင်ႉ ႁူမ်ႈတွင်ႉ (ႁူမ်ႈမႄႈတၢင်ႇပေႃႈ) 4 ၵေႃႉ၊ ၸဝ်ႈႁဝ်းပဵၼ်ၵေႃႉငဝ်ႈပိူၼ်ႈ။ လႆႈႁူႉမႃးဝႃႈ – ၸဝ်ႈႁဝ်း ဢမ်ႇၵိၼ်ၼိူဝ်ႉၵိၼ်ပႃမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈဢႃယု လႆႈ (9) ၶူပ်ႇယဝ်ႉၼႆယူႇ။ ၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းထႆး လႆႈထိုင်ၸၼ်ႉသီႇ။ ၵွပ်ႈမိူင်းထႆးမီးၾိင်ႈထုင်းဝႃႈ ၽႂ်ၵေႃႈ ယႃႇပေႃႈသွၼ်ႁဵၼ်းၸူပ်းၸၼ်ႉသီႇၶိုၼ်ႈၼိူဝ်ယဝ်ႉ ၸင်ႇလႆႈဢၼုၺၢတ်ႈဝူၸ်ႇပဵၼ်ၽ (ၸဝ်ႈသၢင်ႇ) မိူဝ်ႈ ဢႃယု (11) ၶူပ်ႇ တီႈဝတ်ႉမႄႈၶမ်းၼွင်ဝူဝ်း။ ၶဝ်ႈႁဵၼ်းၼၵ်ႉထမ်းသွပ်ႇလႆႈၸၼ်ႉၼၵ်ႉထမ်းတြီး တီႈမိူင်းထႆး (ၸၼ်ႉပထမငႄႇ – မိူင်းမၢၼ်ႈ)။ မိူဝ်ႈဢႃယု ၸဝ်ႈလႆႈ (12) ၶူပ်ႇ ပဵၼ်သၢင်ႇလႆႈ (1) ပီ ၼႂ်းပီ 1977 ၼၼ်ႉ လႆႈၶၢမ်ႈမႄႈၼမ်ႉၶွင်ၶဝ်ႈမႃး ယူႇသဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ၊ တီႈၼႂ်းပႃႇထိူၼ်ႇႁိမ်းဝၢၼ်ႈပႃႇသႃ ဢၼ်ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈတိတ်းၸပ်းၾင်ႇမႄႈ ၼမ်ႉၶွင် တေႃႇၼႃႈတင်းမိူင်းလၢဝ်းၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၽႃဝၼႃ ယူႇတီႈၼၼ်ႈ။ ၸင်ႇလႆႈၸိုဝ်ႈလီဝႃႈ – ၸဝ်ႈဝုၼ်းၸုမ်ႉ (ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ်၊ ၼၵ်ႉပုၼ်း၊ ၼၵ်ႉသဝႅင်ဝုၼ်း၊ ၸဝ်ႈမြၢတ်ႈ) ၼႆ မႃးတေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်။ ဝၢႆးလႆႈဝူၸ်ႇပဵၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇမိူဝ်ႈပီ 1976 ယဝ်ႉၼၼ်ႉ တၢၼ်ႇၸဝ်ႈလႆႈတွင်ႈတဵဝ်းႁႃၾိုၵ်း တိုဝ်းၵမ်ထမ်းလူၺ်ႈလၢႆးသမထ – ဝိပသ်ႉသၼႃ တမ်ႈတီႈၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ၶဝ်ၸိူဝ်းလူင်ႉလႅၼ်ႇ ၵၢၼ်ၾိုၵ်းတိုဝ်းထမ်း ၸွမ်းလၢႆးသမထ – ဝိပသ်ႉသၼႃလၢႆလၢႆၸဝ်ႈ၊ လၢႆလၢႆတီႈသေ ၾိုၵ်းသွၼ်တူဝ်ၸႂ်ၸဝ်ႈမႃး။ ၽွင်းတိုၵ်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇ တင်ႈဢဝ်ပီ 1976 တေႃႇထိုင် ပီ 1985 လႆႈၵႂႃႇယူႇသဝ်းတိုဝ်းထမ်းလၢႆလၢႆတီႈ လၢႆလၢႆမိူင်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ – ဝဵင်းၸဵင်းသႅၼ်၊ ဝဵင်းမႄႈၸၼ်း (မိူင်းၸဵင်းႁၢႆး)။ ဢိူင်ႇမႄႈတႅင်၊ ၼိူဝ်လွႆသုထဵပ်ႉတီႈၽထၢတ်ႈ သႅင်ၶဵဝ် (မိူင်းၸဵင်းမႆႇ)။ မိူင်းသရီ လင်းၵႃ၊ မိူင်းဢိၼ်ႊတိယိူဝ်ႊ၊ မိူင်းၼိပၢလ်း၊ မိူင်းလၢဝ်း၊ မိူင်းၶႄႇ၊ မိူင်း ၽူႊတၼ်ႊလႄႈ မိူင်းတႆး မိူင်းမၢၼ်ႈ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဝႃႇသႃၽဝၸဝ်ႈသၢင်ႇ ၸဝ်ႈၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းၼႆႉ ၵႂႃႇတိုဝ်းၵမ်ထမ်းယူႇတီႈမိူင်းၼိပၢလ်း (ဢၼ်ပဵၼ်မိူင်း ပုတ်ႉထ ၽြႃးၸဝ်ႈၵူဝ်းတမ ၵိူတ်ႇလဵင်ႉ) ယဝ်ႉၸင်ႇ ၶိုၼ်းမႃးပိၵ်ႉတု (ပဵၼ်မုၼ်ၸၢင်း) တီႈမိူင်းႁဝ်း ၸိူင်ႉ ၼႆ။ ၼႂ်းပီ 1977 ၸဝ်ႈလႆႈၵေႃႇသၢင်ႈ ဝတ်ႉသြီလွၼ်းႁိူင်း တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈပႃႇသႃ (ၾင်ႇမႄႈၼမ်ႉၶွင်) ၼႂ်း ဢိူင်ႇမိူင်းၽူင်း၊ ၸႄႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းသေ တိုဝ်းဢဝ်တီႈၼၼ်ႈ ပဵၼ်တီႈယူႇထႃဝွၼ်းလႄႈ ႁဵတ်းၵၢၼ် ၽိူၺ်ၽႄႈပုတ်ႉထသႃသၼႃမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။ ၸဝ်ႈႁဝ်းလႆႈပိၵ်ႉတု (ဝူၸ်ႇပဵၼ်ၽၵ်ႉၶုမုၼ်ၸၢင်း) တီႈဝတ်ႉသူၼ်လွၵ်ႇ ၼႂ်းဝဵင်းၸဵင်းမႆႇ၊ မိူင်းထႆး မိူဝ်ႈပီ 1986 ၼီႈ (ၵွပ်ႈၸဝ်ႈႁဝ်းၼပ်ႉယမ်ၸဝ်ႈ ၶူးဝႃးလူင် သရီဝိၸႆး ဢၼ်ပဵၼ်ၸဝ်ႈ တူၼ်မုၼ် – ၶူးဝႃးလူင် ၸၢဝ်းယူၼ်း ၽူႈလိုဝ်းၸိုဝ်ႈလႄႈ ၸင်ႇၵႂႃႇဝူၸ်ႇတီႈၼၼ်ႈ လႆႈႁူႉၸွမ်းၼင်ႇၼႆ)။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁဝ်း လႆႈဢွၵ်ႇလႄႇတွင်ႈတဵဝ်း (သဝႅင်မုၼ်) လၢႆလၢႆတီႈထႅင်ႈ၊ ၸိူင်ႉၼင်ႇ – မိူင်းတႆးလိုဝ်ႉ သိပ်းသွင်ပၼ်းၼႃး၊ မိူင်းလၢဝ်း၊ မိူင်းတႂ်ႈၶူင်း (မိူင်းမၢဝ်း)၊ မိူင်းထႆး၊ မိူင်းသိင်ၶပူဝ်း၊ မိူင်းထႆဝၼ်း၊ မိူင်းၽူႈတၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ထိုင် တီႈလႂ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ပိူၼ်ႈၵေႃႇသၢင်ႈ ထၢတ်ႈထမ်း (ၵွင်းမူး) ဢၼ်ပဵၼ်ၵၢၼ်ၵမ်ႉၸွႆႈတႃၼပႃရမီတင်း တၢၼ်ႈၸဝ်ႈလႄႈ သတ်ႉထႃး ၺၢတ်ႈယူမ်းထမ်းတင်းလၢႆၼႆ ၵူႈတီႈၵူႈလႅၼ်။ ၸဝ်ႈႁဝ်းလႆႈႁပ်ႉၸုမ်ႈ – သတ်ႉထမ်မၸေႃးတိ ၵထၸ – ဢၼ်ၾၢႆႇသႃသၼႃး မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ထႂၢႆတၢၼ်းၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1996 ၼီႈ။ သိလ်ထမ်းၸဝ်ႈႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ် ဢၼ်သူင်ယူႇၼႂ်းထမ်ႈသေ တိုဝ်းၵမ်ထမ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼိုင်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇမီးၽႂ်မိူၼ်။ ထမ်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းလႆႈယူႇသဝ်းတိုဝ်းၵမ်ထမ်းၼၼ်ႉ ထမ်ႈဝတ်ႉၽႃတႅၵ်ႇ ဝဵင်းမႄႈသၢႆ မိူင်းၸဵင်းႁၢႆး။ ထမ်ႈရႃးၸၶရိုၵ်ႉ ဝဵင်းငၢဝ်း မိူင်းလမ်းပၢင်း။ ထမ်ႈမိူင်းပူးဢွၼ်ႇ မိူင်းပဵင်း (ၸဵင်းတုင်) လႄႈ ထမ်ႈမိူင်းသၢတ်ႇ (ၸဵင်းတုင်)၊ ႁူမ်ႈတင်း ထမ်ႈဢွၼ်ႇထမ်ႈဢိတ်းထႅင်ႈလၢႆလၢႆပိုၼ်ႉတီႈ။ ၽထၢတ်ႈတၼ်းၸႂ် (ၵွင်းမူးတၼ်းၸႂ်) ဢၼ်တၢၼ်ႈၸဝ်ႈဢွၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ၼပ်ႉဢၢၼ်ႇဢုင်ႈ မၼ်း (သူႇမၼ်း) ဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၵေႃႇသၢင်ႈႁႂ်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈၼႂ်းဝၼ်းလဵဝ်၊ ၼႂ်းသၢမ်ဝၼ်း – ၸဵတ်းဝၼ်း လႄႈ ၸင်ႇလႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၽထၢတ်ႈတၼ်းၸႂ် ၼႆၼၼ်ႉယူႇ။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈသုတွင်းပျေႉ မိူၼ်ၽထၢတ်ႈၸၢဝ်း မၢၼ်ႈၶဝ်ၸဝ်ႈ၊ ပဵၼ်ၽထၢတ်ႈဢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈယဝ်ႉဝႆး – ႁၼ်ၽွၼ်းလီမၼ်းတႂ်ႈတႃၵမ်းလဵဝ်ၼၼ်ႉ ၼႆယူႇ။ ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးပဵၼ်ဝိသဵသ်ႇသေပိူၼ်ႈၼႆႉ ၵေႃႇသၢင်ႈႁုၼ်ႇႁၢင်ႈပုတ်ႉထၽြႃးလႂ်၊ ၵေႃႇသၢင်ႈၽ ထၢတ်ႈလႂ်၊ သၢင်ႈဝတ်ႉဝႃးဢႃးရၢမ်းလႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉ – ပဵၼ်တၢမ်တူဝ်ၸဝ်ႈႁဝ်းဢွၵ်ႇဝႅပ်ႇ (တႅမ်ႈမႄႈပိူင်) မၼ်းႁင်းၵွႆးၸဝ်ႈ။ တႅမ်ႈႁၢင်ႈၽြႃးၵေႃႈ တႅမ်ႈႁင်းၵွႆးတၢၼ်ႈၸဝ်ႈလႆႈ၊ သပၢႆႇလီ ၽႂ်ႁၼ်ၵေႃႈလီၼပ်ႉထိုဝ်ၼႆ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ်ၵွႆး ဢၼ်ႁွင်ႉႁႂ်ႈၸၢႆႈထုၼ်းလ (Tai Art) ၸွႆႈတႅမ်ႈပၼ်ၼၼ်ႉ။ ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၽွၼ်းသဝၼ် (ၼမ်ႉၵတ်ႉၵိုၵ်းတူဝ်) တၢၼ်ႈၸဝ်ႈ ဢၼ်တႆးႁဝ်းႁွင်ႉဝႃႈ ပႃရမီၼၼ်ႉ ယိူင်ႈၼိုင်ႈ။ ၵုၼ်းမုၼ်တၢၼ်ႈၸဝ်ႈ ဢၼ်လီၼပ်ႉထိုဝ်လႄႈ သႃထုဢၼုမူဝ်းတၼႃ ၸွမ်းၼႆႉတႄႉ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈမီး ၼင်ႇၼႆ – 1) ၵိၼ်ၸၢႆမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈဢႃယုလႆႈ (9) ၶူပ်ႇ။ 2) ၵိၼ်သွမ်းၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ်မိုဝ်ႉလဵဝ်ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် (9) မူင်းၵွႆး။ 3) သူင်ဢဝ်ဝႃႇသႃၼႂ်းထမ်ႈၵူးႁႃ။ 4) ဢမ်ႇယိပ်းငိုၼ်း၊ လႆႈၵႃႈလႂ်ဢဝ်လူႇတၢၼ်းၶိုၼ်းတီႈ ၼၼ်ႈ။ 5) ၵၢင်ၸႂ်ၸဝ်ႈၶႂ်ႈႁဵတ်းသင်၊ ဢမ်ႇၼႃႇလူဝ်ႇၸဝ်ႈဢိတ်းဢွတ်းၼႆႉ၊ ၸဝ်ႈၵႂႃႇပႆတွင်ႈတဵဝ်းတၢင်း လႂ်၊ မိူင်းလႂ်ၵေႃႈ မီးၵူၼ်းပႂ်ႉႁပ်ႉတွၼ်ႈၸဝ်ႈ (ပဵၵ်ႉဝႃႈလႆႈဝၼ်းပႂ်ႉၶိုၼ်း)၊ ၵွႆးဢမ်ႇမီးၽႂ်ဢိုပ်းတႃႇၶဝ်ႈ သၵ်း မိုဝ်ႉၼႂ်းၼိုင်ႈဝၼ်းသၢမ်မိုဝ်ႉၼၼ်ႉ။ 7) တင်ႈၸုမ်းပေႃႈၽြႃးမႄႈၽြႃးသေ ႁႄႉႁၢမ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ် ဢမ်ႇ လီ။ 8) မိူဝ်ႈယၢမ်းၸဝ်ႈ တဵသ်ႈထမ်းႁေႃးထမ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ဢူၼ် ၽႂ်မေႃး၊ ၼင်ႈ – ၸုၵ်းထွမ်ႇ ၾင်း တေႃႇပေႃး ယဝ်ႉတူဝ်ႈၵူႈၵမ်း။ 9) ၵွပ်ႈၸဝ်ႈႁဝ်း ယွၼ်းပဵၼ်ပုတ်ႉထၽြႃးၸဝ်ႈတူၼ်ၼိုင်ႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်း တၢင်းၼႃႈလႄႈ ဢမ်ႇလႆႈယိၼ်းဝႃႈ ၸဝ်ႈႁဝ်းယွၼ်းသူးႁႂ်ႈႁူပ်ႉႁၼ် မၵ်ႈၽူလ်ၼိပၢၼ်း မိူၼ်ႁဝ်းႁႃးၸဝ်ႈ ၶႃႈတင်းလၢႆသၵ်းပွၵ်ႈ။ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈၸဝ်ႈႁဝ်းတေယွၼ်းပဵၼ်ၽဢရႁၼ်ၽူႈလီထမ်းမလႃး (ၽိၵ်ႉ ၶုတိုဝ်း ထမ်းၸွမ်းလၢႆးၼေႃႇပုတ်ႉထင်းၵုရ်းယူဝ်းယူဝ်း) ၵွႆးသေၵေႃႇသၢင်ႈပႃရမီတႃႇတေပဵၼ်တိုၼ်းလၢင်းပၸႆ ပူဝ်းထိ (ၺၢၼ်းသၸ်ႉၸထမ်း) ၼႂ်းၶၢဝ်းၼႃႈဢၼ်တိုၵ်ႉၵႆသႅၼ်ၵႆၼၼ်ႉၼႆယူႇ။ ဢဝ်ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းၼေႃႇပုတ်ႉထင်းၵုရ်း ဝႃႈၼႆႉၼႂ်းလိၵ်ႈလၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ – ၼေႃႇပုတ်ႉထၸဝ်ႈဢၼ်တေ ၵိူတ်ႇပဵၼ်ပုတ်ႉထၽြႃးၸဝ်ႈထႅင်ႈၼၼ်ႉတၢင်းၼႃႈၼၼ်ႉၼႄဝႆႉ (10) ၸဝ်ႈ (ၼႂ်းထမ်းသုတ်ႇ – ၵႂၢမ်းဝႆႈ ၽြႃးပွတ်းတၢင်း ဢွၵ်ႇၶူင်းမီးဝႆႉၵူႈတီႈ)။ ၸိူင်ႉၼင်ႇ – 1) ၼေႃႇၸဝ်ႈဢရိမဵတ်ႉတေယ 2) ၼေႃႇၸဝ်ႈ ဢုတ်ႉတရ 3) ၼေႃႇၸဝ်ႈရႃးမပြႃႁ်မၼ 4) ၼေႃႇၸဝ်ႈပသေၼတီၵူဝ်းသလ 5) ၼေႃႇၸဝ်ႈဢၽိၽူ 6) ၼေႃႇၸဝ်ႈတီႈၶသူဝ်ၼ 7) ၼေႃႇၸဝ်ႈသင်ၵိၸ်ႉၸ 8) ၼေႃႇၸဝ်ႈသုၽူတိ 9) ၼေႃႇၸဝ်ႈ တေယပြႃႁ် မၼ 10) ၼေႃႇၸဝ်ႈၼႃလႃၵိရိ ။ ၵွႆးၵေႃႈၼႂ်း (10) ၸဝ်ႈၼၼ်ႉ တေပဵၼ်တၢၼ်ႈၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈၶူးဝႃးဝုၼ်း ၸုမ်ႉႁဝ်း) ဢုင်းလႂ် ဢုင်းၼိုင်ႈႁိုဝ်၊ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၸဝ်ႈႁဝ်းတေပဵၼ်တူၼ်ထူၼ်ႈ (11-12 ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇ) ႁိုဝ် ၼႆၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇမီးၽႂ်လၢတ်ႈလႆႈတဵမ်ပၢၵ်ႇ လိူဝ်သေၽူႈလႆႈၺၢၼ်းသႅင်သပ်ႉပၺ်း ၺူးတၼႆႉ။ လွင်ႈၸျၢၼ်ႇ – ဢၽိၺၢၼ်းတႄႉ မီးတင်းပၢႆးလူဝ်းၵိယ – လူဝ်းၵုတ်ႉတရလႄႈ ၽူႈႁူႉပၼ်တိတၶဝ် ၽႂ်ၵေႃႈ တေဢမ်ႇသုင်သႂ် (ထၢင်ႇၽိတ်းထၢင်ႇပိူင်ႈ) သင်။ ၵွပ်ႈၸဝ်ႈသိလ် (ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ်) ၶဝ်ၸဝ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈလူဝ်းၵိယ – ဢၽိ ၺၢၼ်းၵေႃႈ လမ်လိၼ် မိၼ်မုၼ်၊ မီးႁႅင်းႁူ၊ မီးႁႅင်းၺၢၼ်ႇ ႁူႉၸႂ်ပိူၼ်ႈတၢင်ႇ ၵေႃႉလႆႈမိူၼ်ၵၼ်။ လွင်ႈၼႆႉ ၽူႈတႅမ်ႈမီးၸေတၼႃး ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းၼပ်ႉယမ်ပုတ်ႉထသႃသၼႃး ၸိူဝ်းၼပ်ႉ ယမ်ၵုၼ်းမုၼ်ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်းၶူးႁဝ်း ႁူႉပွင်ႇဝႃႈ လွင်ႈပၵ်းပိူင်ၼေႃႇပုတ်ႉထၵုရ်းလီလီသေ ယႃႇလႃႈလီႈ လၢတ်ႈၽိတ်းလၢတ်ႈၽူၼ် ဢၼ်တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းတၢင်ႇၶိူဝ်းၶဝ်ထၢင်ႇလဵၵ်ႉၼိူဝ်ႁဝ်း။ ၸိူင်ႉၼင်ႇလႄႈ လၢတ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈတူၼ်ၼႆႉပဵၼ်ၽဢရႁၼ်တႃ (ပဵၼ်ၽူႈလႆၼိပ်ႉပၢၼ်းထမ်း)ယဝ်ႉ။ သိလ်ထမ်း ၸဝ်ႈၼႆႉ ၺၢၼ်းဢရႁၼ်တႃတူၵ်း (လႆႈသၸ်ႉၸထမ်း) ယဝ်ႉ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ၸင်ႇလႆႈတႅမ်ႈလၢတ်ႈ ၼႄလွင်ႈၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ်ၽူႈလိုဝ်ႈၸိုဝ်ႈ ဢၼ်ၶႃႈႁဝ်းႁူႉၸၵ်း တီႈၵႅပ်ႈမၼ်းၼင်ႇၼႆ။ ၶေႃႈမုလ်း – ပပ်ႉမႅၵ်ႉၵသိၼ်း ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 013 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ ပီ 2019

['ၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်း']

2025-01-02T17:00:00

https://shannews.org/archives/61039

ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ – ပွတ်းၸၢၼ်း ၶၢမ်ႈၸူးပွတ်းဢွၵ်ႇယၢပ်ႇ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းႁႄႉႁၢမ်ႈ

ႁူဝ်ပီ 2025 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းပႂ်ႉၸွမ်းလႅၼ်ၶႅၼ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းလႄႈ ပွတ်းဢွၵ်ႇ ၵူတ်ႇထတ်းထဵတ်ႈထၢမ်ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းတေလတ်းၶၢမ်ႈၶူဝ်တႃႈၵေႃႈ ၶဝ်ႈၸူးမိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ သင်ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတဢၢင်း၊ ၶၢင်၊ ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ယိင်ႈၶႅၼ်းၺႃးၵူတ်ႇထတ်းသေ ၵမ်ႈၼမ် ပေႃးလႆႈထွႆလင်ပွၵ်ႈမိူဝ်းၶိုၼ်းၵေႃႈမီး။ ပႆႇဝႃႈၵူၼ်းတၢင်ႇတီႈသီႇလႅၼ်၊ ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵူၺ်းၵေႃႈ ပေႃးပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းဝႃႈမႃးၼၼ်ႉ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းဢမ်ႇပၼ်သုၼ်ႇၵႂႃႇတႂ်ႈမိူဝ်းၼိူဝ် ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ မႅၼ်ႈၽွင်းၵူၼ်းမိူင်းတီႈၸမ်တီႈၵႆ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းႁွတ်ႈထိုင် ပၢင်ႁူမ်ႈၸူမ်းဝၼ်းၵိူတ်ႇ ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်း ၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ ၶွပ်ႈတဵမ် 61 ပီ ဢၼ်တေထိုင်ဝၼ်းတီႈ 5/1/2025 ၼႆႉ။ ၵူၼ်းမိူင်း ဢွၼ်ၵၼ်လိုဝ်ႈၵၢၼ်လိုဝ်ႈငၢၼ်း ဢွၵ်ႇတၢင်းလတ်းၸူး မိူင်းၽူင်း ၸႄႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းဢွၵ်ႇၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၢင်ၸိူဝ်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈလတ်းၶၢမ်ႈ ၼမ်ႉၶူင်းတီႈၶူဝ်တႃႈၵေႃႈ ဢၼ် မီးၼႂ်းၵႄႈၵႃလီႉ – မိူင်းပဵင်းၼၼ်ႉ ၵႃးမွၵ်ႈ 7 လမ်းၼႆႉ လႆႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းၼႆ ၽူႈၸမ်ၸႂ်ၸဝ်ႈၵႃး ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ “ပေႃးဝႃႈပဵၼ် ၵူၼ်းတႆးတၢင်းတူၵ်းၶူင်းႁဝ်းတႄႉ ၶဝ်ပၼ်မႃးယူႇၶႃႈ ပေႃးပဵၼ်ပလွင်ႈၼႄႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶၢင်၊ ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇပၼ်ၶၢမ်ႈၶူင်း ၸႂ်ႉမိူဝ်းၶိုၼ်းၼႆဢေႃႈ။ ပေႃးပဵၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းလဵဝ်ၵၼ် တင်း ဢၼ်တိုၵ်းယိုဝ်းၶဝ် ၼၼ်ႉၼႆ ၶဝ်တိုၼ်းဢမ်ႇပၼ်ၶၢမ်ႈၶူင်း။ တႄႇမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 28 – 29 ပၢႆလိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 2024 ပုၼ်ႉ ”- ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ပႆႇတႄႇၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး တိုၵ်ႉၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇမႃးႁႃၵၼ်လႆႈယူႇ။ ဝၢႆးသေ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း AA – TNLA – MNDAA လေႃႇတိုၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ ယိုတ်းလႆႈတပ်ႉမၢၼ်ႈ လၢႆတီႈလႄႈ ၵုမ်းလႆႈပႃးလၢႆဝဵင်း ၼႂ်းပွတ်းႁွင်ႇယဝ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁႃလၢႆးတၢင်း ၵမ်ၵိၼ်းတေႃႇၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢၼ်ယူႇဝႆႉၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၵုမ်းဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈၶၢမ်ႇတၢမ်ႇသိုၵ်းသိူဝ်ၸွမ်း။ တေႃႈၼင်ႇ ပွႆးၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်းလႄႈ ပၢင်ပွႆးဢၼ်ၵဵဝ်ႇတင်းသႃႇသၼႃႇ ၵူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈသင်။ Photo by – winnetmyanmar/ ၶူဝ်တႃႈၵေႃႈ (ၼမ်ႉၶူင်း) မိူၼ်ၼင်ႇ ပၢင်ႁူမ်ၸူမ်းဝၼ်းၵိူတ်ႇ ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်းၶူး ဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈဝႃႇသႃၸဝ်ႈ တိုၵ်ႉလဵၵ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း မီးၸႂ်သတ်ႉထႃး ယႂ်ႇၼမ်သေ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇဝႆႈၵႂႃႇသႃ ၵူႈပီ လူၺ်ႈၽႂ်ဢမ်ႇတၢပ်ႈမၵ်း ၶၢၼ်းတဵၵ်းၸႂ်ႉ။ ပွႆးဝၼ်းၵိူတ်ႇ ပီၼႆႉတႄႉ ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇဝႆႈသႃၶဝ်ႈႁူမ်ႈလူႇတၢၼ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ။ ၼႂ်းမၢႆၾၢင်ၼၼ်ႉ ပေႃးတႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်း ဢၼ်ယူႇတၢင်းဝဵင်း ဢၼ်သိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆ ယိင်ႈၶႅၼ်းၺႃးၵူတ်ႇထတ်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ သင်ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတဢၢင်း၊ ၶၢင်၊ ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ယိင်ႈၶႅၼ်းၺႃးၵူတ်ႇထတ်း လွၵ်ႇငိုတ်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ တိုၼ်းဝႃႈဢမ်ႇပၼ်လတ်းၶၢမ်ႈၶူင်း။ တီႈၶူဝ်တႃႈၵေႃႈၼႆႉ ပေႃးလုၵ်ႉၾင်ႇတၢင်းၸၢၼ်းမႃး တၢင်းပွတ်းဢွၵ်ႇၸိုင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပၼ်လတ်းၶၢမ်ႈ တႄႇဢဝ် 3 မူင်း ႁူဝ်ၶမ်ႈထိုင် 6 မူင်း ၊ ပေႃးလုၵ်ႉတၢင်းပွတ်းဢွၵ်ႇၼႆႉၵႂႃႇ ပွတ်းၸၢၼ်းတႄႉ တႄႇပိုတ်ႇပၼ်ၵၢင်ၼႂ် 5 မူင်း ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉတတ်းမၵ်းၶၢဝ်းယၢမ်းဝႆႉ ၸိူင်ႉၼၼ်လႄႈ ရူတ်ႉၵႃးၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းမႃးဝႆႈသႃ ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်းဝုၼ်းၸုမ်ႉ လႆႈၵိုတ်းၶမ်ဝႆႉ ပွတ်းတၢင်းၵေႃႈမီး တင်းၼမ်။ ဝၼ်းၵိူတ်ႇ ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်း ဝၼ်းတီႈ 5 ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊၵေႃႈ ၸမ်ယဝ်ႉလႄႈ ၸိူဝ်းႁွတ်ႈထိုင် မိူင်းၽူင်းၵေႃႈ ပေႃးၶပ်ႉပေႃးၶိုဝ်းယဝ်ႉၼႆ ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းပွင်ၵၢၼ် ပၢင်ႁူမ်ၸူမ်းဝၼ်းၵိူတ်ႇ ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်း ဝုၼ်ႉၸုမ်ႉ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “ရူတ်ႉၼႆႉတႄႉ လႆၶဝ်ႈလႆၶဝ်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇၶႃႈဢေႃႈ လုၵ်ႉတၢင်းပွတ်းႁွင်ႇ ပွတ်းၸၢၼ်း မႃးၼၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ။ ရူတ်ႉဢွၼ်ႇရူတ်ႉလူင်ၼႆႉတႄႉ ပေႃးတဵမ်လူင်ဝႆႉယဝ်ႉ။ သုမ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈတဵမ်မူတ်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၸႃႇၵတၢင်းၵိၼ်ၵေႃႈ တႄႇလဵင်ႉမိူဝ်ႈၼႆႉၵႂႃႇယဝ်ႉၶႃႈ။ မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈၼႆႉ တေတၢင်ႇထီးၵွင်းမူး”- ဝႃႈၼႆ။ ၽွင်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇမိူင်းၽူင်းၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇမီးၽေးသင်ၼႆသေ ၸဝ်ႈၶူးလူင် ၺႃႇၼသီႇရိ (ၸဝ်ႈမၢၼ်ႇတႃဢွၼ်ႇ) ႁူဝ်ပဝ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း လႆႈပၼ်ၾၢင်ႉဝႆႉလူင်ႈၼႃႈဝႃႈ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းႁၢင်ႈႁႅၼ်း ဢဝ်ဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်း ၾၢႆႇၵဵဝ်ႇၶွင်ႈသေ ၸင်ႇၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၼႆယူႇသေတႃႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢမ်ႇၾၢင်ႉမႅၼ်ႈ ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းတႄႉၵေႃႈ ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းႁႅင်း သေ မၢင်ၸိူဝ်းၺႃးလွၵ်ႇငိုတ်ႈထႆၵိၼ် ငိုၼ်းၵေႃႈယင်းမီး ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းတေႃႇသိုၵ်းၼင်ႇၵၼ်တႄႉ ၶိုင်ႁႃလၢႆးတၢင်းၵမ်ၵိၼ်းတေႃႇၵၼ် ႁႃတွပ်ႇတႅၼ်းၵၼ် ၶိုၼ်းယူႇၶိူဝ်းယႂ်းသေတႃႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ဢမ်ႇမီးတီႈပိုင်ႈတီႈၽူၺ်း။ ဝၢၼ်ႈမိူင်းပဵၼ်သင်မႃးၵေႃႈ ၵႃႈလႆႈၵူမ်ႈႁူဝ် ၶၢမ်ႇယူႇၵူၺ်းလႄႈ သင်ပဵၼ်လႆႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၸဵဝ်းၵတ်းယဵၼ်ၵူၺ်းယဝ်ႉၼႆ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ယူႇမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈၼင်ႇ ၼႆ။

['ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2025-01-02T16:00:00

https://shannews.org/archives/61032

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇတီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၽွင်းၵူၼ်းၼွၼ်းလပ်းယဵၼ်

မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 1/1/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း 11 မူင်းပၢႆ ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇ တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ တူၵ်းသႂ်ႇႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်မီးၾၢႆႇလင် ႁူင်းႁႅမ်းသႅၼ်ဝီ ဢၼ်မီးၼႂ်း ပွၵ်ႉ 3 ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်းလူႉၵွႆ ဝႃႈၼႆ။ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ၽွင်းတိုၵ်ႉၼွၼ်းယူႇၼၼ်ႉ ငိၼ်းသဵင်မၢၵ်ႇတူၵ်းပေႃးတူၵ်းၸႂ်တိုၼ်ႇ ၊ မွၵ်ႈ 11 မူင်းပၢႆၼႆႉ မၢၵ်ႇတူၵ်းတီႈၾၢႆႇလင် ႁေႃႇတႄႇသႅၼ်ဝီ၊ တီႈႁိမ်းၼၼ်ႉ မႃးပွႆႇ 3 ပွၵ်ႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇတီႈႁူင်းႁႅမ်းသႅၼ်ဝီ ၵမ်းၼႆႉ ပဵၼ်ပွၵ်ႈၵမ်း 4 လႄႈ 5 ။ ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း ယွၵ်းယွႆ လူႉၵွႆၵႂႃႇမူတ်း ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇတီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းမိူင်းသႅၼ်ဝီ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ၶဝ်မႃးပွႆႇ 4-5 ပွၵ်ႈယဝ်ႉ ၵူၺ်းဢမ်ႇတိူဝ်ႉ ႁူင်းႁႅမ်းသေပွၵ်ႈ၊ တူၵ်းတိူဝ်ႉႁိမ်းႁွမ်းမၼ်းၵူၺ်း။ တီႈတႄႉမၼ်း ၵူၼ်းသိုၵ်းၵေႃႈဢမ်ႇယူႇ တီႈႁူင်းႁႅမ်းၼၼ်ႉ။ ႁဵတ်းသင်မႃးပွႆႇတိၵ်းတိၵ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉ”- ဝႃႈၼႆ။ တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ပၢင်တိုၵ်းယဵၼ်ဝႆႉ မီးၸမ် 2 လိူၼ်ယဝ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း ဢွၼ်ၵၼ်ပွၵ်ႈမိူဝ်းမႄးႁိူၼ်း ယေးၶိုၼ်းသေ မိူဝ်းယူႇသဝ်းဝႆႉယူႇၽွင်ႈယဝ်ႉ၊ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉၵေႃႈ သွၼ်ႈယူႇသဝ်း ၼႂ်းပွၵ်ႉၼႂ်းယွမ်ႇၸွမ်းလႄႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လႆႈၾၢင်ႉယူႇၾၢင်ႉၵိၼ်ဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈဝႃႈ – လႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇဝႃႈ တီႈႁူင်းႁႅမ်းသႅၼ်ဝီၼၼ်ႉ မီးၸၢဝ်းၶႄႇ မႃးပိုတ်ႇႁူင်းမိပ်ႇၼူတ်ႈလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸင်ႇၵႆႉမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ – ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ယူႇတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၶတ်းၸႂ် တိတ်းတေႃႇၸူး ၸုမ်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉၵေႃႈ ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇဢမ်ႇလႆႈ။ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“တီႈသႅၼ်ဝီႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ ႁိုင်ၼႃႇယဝ်ႉ။ ၸင်ႇႁႃယူႇၵျေႃႇမူၼ်ႈသိူဝ်းမႃးဢိတ်းၼိုင်ႈၵူၺ်း။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ တိုၵ်ႉမႃးမႄးႁိူၼ်းယေး တႃႇၶိုၼ်းမႃးယူႇ ၼႆယူႇ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၶဝ်သမ်ႉၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ၶိုၼ်းမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇလႄႈ သမ်ႉပေႃးလႆႈၵူဝ် မႃးၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ တီႈသႅၼ်ဝီၼႆႉတႄႉ ယၢမ်းလဵဝ် ပေႃးဢမ်ႇမီးၵၢၼ်ဝႆႉတႄႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၶၼ်ၵုၼ်ႇၶိုၼ်ႈသုင် ႁႅင်းၼႃႇ။ ၵုၼ်ႇမၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶၢႆၵႃႈယႂ်ႇလိူဝ်သေ တီႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းလူးၵွၼ်ႇ”- ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 25/10/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 8 မူင်းပၢႆ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈၵွင်းႁေႃ ၼႂ်းဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၼၼ်ႉၵေႃႈ တိူဝ်ႉၺႃး ၵူၼ်းမိူင်းမၢတ်ႇၸဵပ်း 6 ၵေႃႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ တႃႇ 4 ၵေႃႉ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇ ၸဵပ်းႁႅင်း။ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၊ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA လႄႈ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ႁူမ်ႈၵၼ် ပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်း ၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 သေ လေႃႇတိုၵ်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃး ၶွပ်ႈတဵမ်ပီ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 27 လိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2024 ။ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 7 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2024 ။ ဝၢႆး ၼၼ်ႉ ပၢင်တိုၵ်းဢမ်ႇပဵၼ်သေတႃႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵမ်းၵမ်းမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ။ ထိုင်တီႈၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈယူႇတီႈႁိူၼ်းယေးသေ လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၵႂႃႇသွၼ်ႈယူႇတၢင်ႇတီႈတၢင်ႇဝဵင်း။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ဢမ်ႇႁိုင် သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တႄႇပၼ်ႇ ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းႁင်းၶဝ် တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီမႃး။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2025-01-02T10:17:48

https://shannews.org/archives/61018

ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းပိူဝ်ႈတႃႇဢီႈသင်

သုမ်းသိုၵ်းၸမ်ၸွတ်ႇတူဝ်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်းဝႆႉယူႇ​​ၵေႃႈ မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇတႄႉ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ပီ​​တေမႃးၼႆႉ ​​တေႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆယူႇတိၵ်းတိၵ်း။ မိူင်းၶၢင်၊ မိူင်းၶျၢင်း၊ မိူင်းရၶႅင်ႇ ​​ပေႃးဢမ်ႇၶႂ်ႈၵိုတ်းလိူဝ်သင် ယဝ်ႉ​​ၵေႃႈ မၼ်းၸၢႆးတိုၼ်းပႆႇယွမ်း၊ တိုၵ်ႉဝႃႈ ႁႂ်ႈမႃးဢုပ်ႇၵၼ် ၸွမ်းလၢႆး NCA ​​သေ ၶဝ်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈယူႇမႅၵ်းမႅၵ်း။ ၵွပ်ႈသင် မၼ်း​​ပေႉၶႂ်ႈႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈလႃႇ။ ၼိုင်ႈၼႆႉ ပိူဝ်ႈတႃႇမၼ်းပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ၊ သွင်သမ်ႉ ပိူဝ်ႈတႃႇ တပ်ႉသိုၵ်းသိုပ်ႇငမ်ဝၵ်ႉဝႆႉဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းၼႆ ၵႆႉၵႆႉတူၵ်ႇလၢတ်ႈမႃးယူႇ။ တႃႇတေႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ ၸိူဝ်း​​ပၼ်ႁႅင်းၵမ်ႉယၼ်​​ၵေႃႈ သမ်ႉမီးယူႇ ၸိူင်ႉၼႆ။ ၼွၵ်ႈလိူဝ် ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း ၸိူဝ်းလူင်းမၢႆၾၢင်ၶဝ် ယင်းမီးထႅင်ႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇ PPFD Program for Peace and Federal ဢၼ်ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း ၵမ်ႈၽွင်ႈ၊ ၸုမ်းလူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA တႃႇၸဵတ်းၸုမ်းလႄႈ CSO ၵမ်ႈၽွင်ႈ ႁူမ်ႈၵၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉလႂ်၊ မဘသ ဢၼ်ဢွၵ်ႇပၢၵ်ႇဝႃႈ ၶဝ်ပဵၼ်ၸုမ်းပႂ်ႉပႃး ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း၊ ၽႃႇသႃႇ၊ သႃႇသၼႃႇၼၼ်ႉလႂ်၊ ၸုမ်းပျီႇတုၸိတ်ႉလႄႈ ပိဝ်ႇ​​ၸေႃးထီးၶဝ်လႂ်၊ ၸဵမ်တင်း ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ်ၶဝ် ၵမ်ႈၽွင်ႈလႂ် ၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ တေဝႃႈတၢင်းၼွၵ်ႈၼႆ​​ၵေႃႈ မိူင်းၶႄႇ၊ ရတ်ႉသျႃး၊ ဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊလႄႈ ထႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ ​​ၼႄ​​ၶေႃႈဢၢင်ႈဝႃႈ ၵူဝ်ၸိုင်ႈမိူင်းတႅၵ်ႇယၢႆႈၼႆ​​သေ ပၼ်ႁႅင်းႁႂ်ႈမဢလ ၸဵဝ်းၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၶုၼ်လူၺ်ႈၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ​​သေ ဢၢၼ်းၶၢတ်ႈ ၶွပ်ႇ​​တေႃႇဢႃႇ ၼႃႇ သုၼ်ႇပွင်မၼ်းၸၢႆး ဝႃႈၼႆယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈတႄႉ ၼပ်ႉသွၼ်ႇဝႃႈ ထီႉၼိုင်ႈၼႆႉ ၶဝ်တူၺ်းတႃႇၽွၼ်းပၢင်ႈသုၼ်ႇမိူင်းတူဝ်ၵဝ်ႇၶဝ်ၵူၺ်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းၸုမ်းၸၢဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉလႄႈ ၽူႈၶတ်းၶၢၼ်ႉၶဝ်တႄႉ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၼ်မဢ တေဢၢၼ်း ႁဵတ်းၼႆႉ ​​တေယိုတ်ႈၶဵင်ႈႁႂ်ႈလွၵ်းပိူင်ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း သိုပ်ႇယိုၼ်းယၢဝ်းထႅင်ႈ၊ ​​တေဢိုတ်းတၼ်ပႅတ်ႈ သၢႆသဵၼ်ႈတၢင်းယၢင်ႈၸူး မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႇတရႄႇ၊ ​​တေၵဝ်းယႃႉပႅတ်ႈသုၼ်လႆႈ တီႇမူဝ်ႇၶ​​ရေႇၸီႇလႄႈ ပိုၼ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း ပႃးၸဵမ်သုၼ်ႇလႆႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆ​​သေ တိုၼ်းဝႃႈၶွမ်ႈၶတ်း တတ်းသၢၼ်လုမ်းလုမ်းယဝ်ႉ။ တီႈ​​တႄႉ​​မႃး ​​ပေႃးဢဝ်လၢႆးၵၢၼ်တီႇမူဝ်ႇၶ​​ရေႇၸီႇဝႃႈၼႆ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးပဵၼ်ၶိူင်ႈပိူင်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇ ၼၼ်ႉ ယၢင်ႇၼိုင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵူၺ်းၼၼ်​​သေတႃႉ ​​တေလႆႈၶႆႈၸႂ်ဝႃႈ ပဵၼ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈမဵဝ်းလႂ် ၼႆၵွၼ်ႇ​​။ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းတႃႇ​​ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်း​​သေ ​​တေသိုပ်ႇ​​ၵေႃႇသၢင်ႈ ၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ်ႁႃႉ၊ ဢဵၼ်း ဢၢၼ်းပူၵ်းတင်ႈသိပ်ႉသိုဝ်ႈပၼ် လၵ်းသဝ်လူင်သၢမ်ယိူင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်လိူင်ႈႁႅၼ်းၾိင်ႈ၊ လိူင်ႈၽွင်း ငမ်းလႄႈ လိူင်ႈတတ်းသိၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ဢဵၼ်းဢၢၼ်းတႃႇပုတ်ႈလႅၵ်ႈ ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈႁိုဝ် ဝႃႈလႃးဢၢၼ်း ပုတ်ႈလႅၵ်ႈ ၸုမ်းလူင်ပွင် ၸိုင်ႈ ၸဵမ်တင်းလွၵ်းပိူင်ၾိင်ႈမိူင်းႁိုဝ်ၼႆ တၵ်းလႆႈထတ်းထွင် ၼပ်ႉသၢင်ႈတႅတ်ႈ ၼႅတ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးထတ်းတူၺ်း ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၸိူဝ်းႁဵတ်းမႃးလင် ပီ 1988 ၼၼ်ႉၼႆ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈပီ 1990 လုၵ်ႉတီႈ လွၵ်းပိူင်မဆလ ပိၼ်ႇလႅၵ်ႈပဵၼ်ၵႂႃႇလွၵ်းပိူင်သိုၵ်း နဝတ/ နအဖ၊ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2010 လုၵ်ႉတီႈလွၵ်းပိူင် သိုၵ်း ပိၼ်ႇလႅၵ်ႈပဵၼ်လွၵ်းပိူင်လုၵ်ႈၶိုင်ႈသိုၵ်း၊ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပီ 2015 လုၵ်ႉတီႈလွၵ်းပိူင်လုၵ်ႈၶိုင်ႈသိုၵ်း ပိ ၼ်ႇလႅၵ်ႈပဵၼ် လွၵ်းပိူင်ၸဝ်ႈ ဢႃႇၼႃႇ ထုၵ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ၊ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈပီ 2020 ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈၶိုင်ၵၢၼ်သင်​​သေ ပဵၼ်ၵႂႃႇၶိုၼ်းလွၵ်းပိူင်ၸဝ်ႈဢႃႇ ၼႃႇသိုၵ်း လုမ်းလုမ်း။ မၢႆထိုင်ဝႃႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၼ်ယူႇတီႈတပ်ႉသိုၵ်း ၸတ်းႁဵတ်းမႃးတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၵူၺ်းပဵၼ်ၵၢၼ်ၽၢမ်းတႃ လိင်ႉလႅၼ် ​​တေႃႇၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တိူၵ်ႈတီႈဝႃႈ ဢမ်ႇၽွင်းလိူဝ်လႆႈ ၸိုင်ႈမိူင်းႁႅင်းယႂ်ႇၶဝ် မိပ်ႇငႅၼ်းဢီးသူၼ်းလႄႈ ဢၢၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်ဢမ်ႇႁၢင်ႉၼႆ ၵွၼ်ႇလႃႈ၊ ၸွင်ႇ​​တေၸႂ်ႈလႆႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတဵင်ႈထမ်းယူႇႁိုဝ်၊ ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈ​​ၵေႃႉ ၸွင်ႇမီးသုၼ်ႇတွတ်ႈမႄးပၼ်သဵင်လႄႈ ၸွင်ႇမီးသုၼ်ႇလူင်းလိူၵ်ႈတင်ႈ၊ ၵွၼ်ႇပႆႇႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈလႄႈ ၽွင်းတိုၵ်ႉပဵၼ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼၼ်ႉ ၸွင်ႇမီးလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း၊ ၸွင်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ။ ၵမ်းလိုၼ်းသမ်ႉ ဝၢႆးလင် ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈယဝ်ႉယႃႇၵႂႃႇ ၸွင်ႇတေမီး​​ၶေႃႈႁပ်ႉႁွင်းၵၢၼ်မိူင်းၼႆ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တၵ်းလႆႈပိုတ်ႇပၢင်ႇၸႅင်ႈလႅင်းပူင်ႇသႂ်ဝႆႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇ​​တေၸၢင်ႈၶႆႈၸႂ်ဝႃႈ ၵိုင်ႇလီၶဝ်ႈပႃးႁိုဝ် ဢမ်ႇၵိုင်ႇၶဝ်ႈပႃး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထႃႈဢမ်ႇပဵၼ်မီးဝႆႉငဝ်းလၢႆး ၸိူဝ်းဢၼ်လၢတ်ႈမႃးတီႈၼိူဝ်ၼႆႉ​​သေ ​​တေလပ်းတႃၼူၵ်ႇႁူ​​လမ် ႁူဝ်ယုမ်ႇၸွမ်း ​​ၶေႃႈၵႂၢမ်းၽူႈလမ်ႇမၢၵ်ႈဢႃႇၼႃႇလႄႈ ၽွၼ်းပၢင်ႈသုၼ်ႇလဵဝ်ၶဝ်​​သေ ၵႂင်ၵႃးၸွမ်းတႄႉ မိူၼ်တင်းတင်ႈၸႂ် မူၼ်ႉၶဝ်ႈ တႂ်ႈသွၵ်းတိၼ်သိုၵ်းထႅင်ႈပၢၼ်ၼိုင်ႈၵူၺ်း။

['ၶေႃႈထတ်းသၢင်', 'ၵၢၼ်မိူင်း']

2024-12-31T23:45:42

https://shannews.org/archives/61016

ဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်းၼုမ်ႇလႄႈ ပီမႂ်ႇ ဝၼ်းမႂ်ႇ တႃႇၸိုင်ႈတႆးမိူဝ်းၼႃႈ

မိူဝ်ႈၵၢင်လိူၼ် ၻီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ၼႆႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းမွၼ်း 4 ၸုမ်း လႆႈၸႂ်ၵၼ် ဝၢင်းၽႅၼ် တႃႇႁူမ်ႈၵၼ် တင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄ ဢဝ်ၶိုၼ်း သုၼ်ႇလႆႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းမွၼ်း ဢၼ်တူၵ်းသုမ်းၵႂႃႇ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီ။ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၼုမ်ႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ မွၼ်းတၢင်းလၢႆၵေႃႈ ယိၼ်းႁူမ်ၸူမ်း ပဵၼ်ဢဵၼ်ပဵၼ်ႁႅင်း တႃႇမုင်ႈသူႇ ၶဝ်ႈၸူးၵၢၼ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ။ ၸဝ်ႈၶိုၼ်းသႂ် ၸႂ်ယဵၼ် ၽူႈႁူမ်ႈ ၸဝ်ႈသႅင်ၸိုၼ်ႈ သၶႁ ၵေႃႇတင်ႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ “တႃႇတႆးၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်ၼႆႉ လၢတ်ႈမႃး ႁႃႈႁူၵ်းသိပ်းပီယဝ်ႉ ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ဢမ်ႇတွၼ်ႉပဵၼ်မႃးသေပွၵ်ႈ။ ၶႄးလူဝ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ မႃးလႄႈ ႁဝ်းတႅၵ်ႇယၢႆႈၵၼ် လူဝ်ႇဝႃႈၼႆႁိုဝ် ၸင်ႇတေၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်လႆႈ” – ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆး ဢမ်ႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်လႆႈ တႆးႁွင်ႇတႆးၸၢၼ်း ၽိတ်းမေႃးၵၼ် ၊ ၵမ်ႈ ၼမ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ဢမ်ႇႁူႉ ဢမ်ႇႁၼ် တိုဝ်ႉတၢင်း ငဝ်းလၢႆးယၢမ်းလဵဝ် ၽွင်းပိူၼ်ႈတိုၵ်းဢဝ် ဝၢၼ်ႈ ဢဝ်မိူင်းယူႇၼၼ်ႉ ၽူႈၵႅတ်ႇၶႄ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆးသမ်ႉ ၽိတ်းမေႃးၵၼ် လေႃႇမင်ၵၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ တုမ်ႉတိူဝ်ႉၼမ်ႉၸႂ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸိူဝ်းပဵၼ် ဢဵၼ်ႁႅင်းမိူဝ်းၼႃႈတႄႉတႄႉ။ ၽွင်းတႆးႁွင်ႇ တႆးၸၢၼ်း ၽိတ်းမေႃးၵၼ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ ၾၢႆႇၶဵဝ် ၾၢႆႇလႅင်ၽိတ်းမေႃးၵၼ် ၼၼ်ႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတၢင်ႇၸိူဝ်း မုင်ႈႁၼ် ပဵၼ်တိုဝ်ႉတၢင်း ၵေႃႇတင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ်မႂ်ႇ ၸႄႈမိူင်းမႂ်ႇ ပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ယၢင်ႈၸူးမိူင်းမႂ်ႇ မိူဝ်းၼႃႈၼၼ်ႉ ၶွၼ်ႈႁႅင်းသိုၵ်း တိုၵ်းဢဝ်မိူင်း ၶႂၢၵ်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ် ႁိမ်ဢဝ်ပိုၼ်ႉတီႈ ယူႇၼၼ်ႉ ႁၼ်သိုဝ်ႈၼႃႈတၼ်းတႃ ၵၼ်မႃး သၵ်းသၵ်း ယဝ်ႉဢမ်ႇၸႂ်ႈႁိုဝ်။ မိူင်းရၶႅင်ႇ မီး 17 ၸႄႈဝဵင်းၼၼ်ႉ သိုၵ်းရၶႅင်ႇယိုတ်းဢဝ်လႆႈ 14 ၸႄႈဝဵင်း၊ မိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ လိူဝ်သေ မူႇၸေႊ မိူင်းယႆ တၢင်ႉယၢၼ်း သိုၵ်းၶႄႇ ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA သိုၵ်းလွႆ TNLA ယိုတ်းဢဝ်ဝႆႉသဵင်ႈ။ ဢမ်ႇလႆႈ ၸႂ်ႉမၢၵ်ႇမိုဝ်ႉၸိုၼ်းယၢမ်းသင်သေ သိုၵ်းဝႃႉ UWSA ယိုတ်းလႆႈ ဝဵင်းႁူဝ်ပၢင်ႇ တင်း ဝဵင်းပၢင်ႇလူင်။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်း ၾၢၵ်ႇၼိုင်ႈ တင်း ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၼႃႈတၢင်းဢွၵ်ႇၾၢၵ်ႇၼိုင်ႈ တွၼ်ႈတိတ်းၸပ်းတၢင်ႉယၢၼ်းၼၼ်ႉ သိုၵ်းဝႃႉ UWSA ၶဝ်ႈယိုတ်း ဢဝ်ပႅတ်ႈ။ သိုၵ်းတႆး SSPP/SSA ဢမ်ႇပၢၵ်ႇ ဢမ်ႇသဵင်သင်သေ ၵုမ်းၵမ်လႆႈ ၵိင်ႇၸႄႈဝဵင်းမၢၼ်ႈႁဵဝ်း ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ တွၼ်ႈတၢင်းႁွင်ႇၼမ်ႉမၢဝ်း ထုင်ႉ19 ဝၢၼ်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸႄႈဝဵင်းၼင်ႇလၢတ်ႈမႃးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵၢၼ်ႉဢွၵ်ႇထွႆပၼ်ယဝ်ႉ လႄႈ ၸုမ်း သိုၵ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဝၢင်းၽႅၼ်ၵၢၼ် ၽွင်းငမ်းဝႆႉယူႇ။ ပိူဝ်ႈတႃႇ ယူႇလွတ်ႈၵႂႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်း ဝၵ်ႉတၢဝ်းႁၢင်တၢင်းၵမ်ႉယၼ်ၵူႈၾၢႆႇ။ တႃႇပဵၼ်မႃးၼင်ႇ ၵႂၢမ်းၾၼ်ၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်ၶဝ် ၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ် ၼင်ႇတၢင်းမုင်ႈမွင်းၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး ဢမ်ႇႁိုင်ၼႆႉ သိုၵ်း MNDAA သိုၵ်းလွႆ TNLA ပႃးၸဵမ် သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တူဝ်ႈတၼ်းတႃႇဢုပ်ႇၵၢၼ်မိူင်းယဝ်ႉဝႃႈၼႆ။ ၵွပ်ႈၼင်ႇၼၼ်လႄႈ သင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၽွမ်ႉဢုပ်ႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ ၵမ်ႉထႅမ် မႃးၸိုင် ၸုမ်းသိုၵ်းတႆး သွင်ၸုမ်း တေႁဵတ်းႁိုဝ် ၸတ်းပွင် မိူင်းတႆး ၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈ။ သင်ၽႅၼ်ႇလိၼ် ၸိုင်ႈတႆးဢၼ်မီးယူႇယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ႇလႅၵ်ႈ ၶၢႆႉၶွပ်ႇလႅၼ်ၵႂႃႇၼႆၸိုင် တေၶိုင်ၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ၽွင်းဝၢၼ်ႈမိူင်းဢမ်ႇသုၵ်းဢမ်ႇလိပ်း သိုၵ်းႁဝ်းဢမ်ႇႁူဝ်ဢမ်ႇႁၢင်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး တေႁဵတ်းသင်ၵႂႃႇ။ ၵွပ်ႈၼင်ႇၼၼ်လႄႈ ၽွင်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၸူမ်ၼမ်ႉ ၼႃႈလဵၵ်ႉတႃဢွၼ်ႇ ဢမ်ႇပူၼ်ႉဢမ်ႇလွတ်ႈ ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၶီႈၶႃႈၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး တၢင်းလၢႆ လီလဵင်ႉၸႂ်ႁတ်းႁၢၼ် ႁတ်းတႅပ်းတတ်း ႁတ်းၶိုၼ်ႈၼႃႈ ႁတ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေ ဢွၼ်ဢဝ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဢွၵ်ႇပူၼ်ႉ တႂ်ႈၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ တၢင်းလၢႆလႆႈၼႆ ၸင်ႇလႆႈၶဝ်ႇႁွၵ်ႈ ပူၵ်းတိုၼ်ႇမႃးၼင်ႇၼႆ။ သဵင်ၶဝ်ႇႁွၵ်ႈ

['ၶၢဝ်ႇ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၽူႈထတ်းလိၵ်ႈ']

2024-12-31T20:31:18

https://shannews.org/archives/61012

ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် 2 ၵေႃႉ ၺႃးတီႉလူၺ်ႈတေႃႉယႃႈမႃႉ 2 သႅၼ်မဵတ်ႉ

ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် 2 ၵေႃႉ ၺႃးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်းလႆႈ လူၺ်ႈတေႃႉယႃႈမႃႉ 2 သႅၼ်မဵတ်ႉတင်း ယႃႈၶၢဝ် (Heroin) 40 ၵီႊလူဝ်ႊ တီႈၶူဝ်တႃႈသၢင်း။ ဝၼ်းတီႈ 29/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 8 မူင်း ၸၢႆးၸၢမ်ႇၺုၼ်ႉတင်း ၸၢႆးၼေႃႇၸၢမ် ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် လၵ်ႉတေႃႉယႃႈမႃႉတင်း ယႃႈၶၢဝ် လုၵ်ႉတၢင်းဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင်မႃးသေ ၺႃးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်း လႆႈတီႈၶူဝ်တႃႈသၢင်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၶဝ်သွင်ၵေႃႉၼႆႉ လုၵ်ႉတၢင်းၼမ်ႉၸၢင်သေ တေမႃးမိူင်းတူၼ် ၼႆႉ။ ၶဝ်ၺႃးတီႉၺွပ်းလႆႈ တီႈၶူဝ်တႃႈသၢင်း။ ယၢမ်းလဵဝ် ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ဢဝ်တူဝ်ၶဝ်သွင်ၵေႃႉ ၵႂႃႇဝႆႉတီႈၼမ်ႉၸၢင်ယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၸၢႆးၸၢမ်ႇၺုၼ်ႉတင်း ၸၢႆးၼေႃႇၸၢမ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈမႂ်ႇသၢႆလႅင်း ဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ဝႃႈၼႆ။ “ၵေႃႉဢၼ်ယူႇၾၢႆႇလင်ၶဝ် 2 ၵေႃႉၼႆႉတႄႉ ယင်းပႆႇတီႉၺွပ်းလႆႈ ငိၼ်းဝႃႈ ပၢႆႈလွတ်ႈဝႆႉၼႆဢေႃႈ။ ၵေႃႉဢၼ်ပၢႆႈဝႆႉ ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းပွၵ်ႉလဵဝ်ၵၼ်တင်း ၶဝ်သွင်ၵေႃႉၼႆႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉထႅင်ႈ မၼ်းသမ်ႉ ၸႂ်ယႂ်ႇယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇသေ ၶႂ်ႈႁဵတ်းသင်ႁဵတ်း ပဵၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉၼႆၼႄႇ” – ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ၵူႈပီၼႆႉ ပေႃးၸမ်သဵင်ႈပီၼႆ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ၾၢႆႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ် ၵႆႉလႄႇႁႃ ၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်း ၵူၼ်းၵႃႉၶူဝ်း ၽိတ်းမၢႆမီႈပၵ်းပိူင်။ ႁူဝ်ပီ 2024 ၼႆႉ ပလိၵ်ႈၶဝ် တီႉၺွပ်းလႆႈၵေႃႈ ယွၼ်ႉၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ ထႆၵိၼ်ငိုၼ်းသေ ဢမ်ႇသူႈဢဝ်တၢင်းၽိတ်းသင်ထိုင်တီႈ။ ပေႃးထိုင်ႁၢင်ပီသမ်ႉ ယွၼ်ႉလူဝ်ႇလႆႈဢမူႉၶတီးတဵမ် ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈၸီႉသင်ႇ ၾၢႆႇ ၼိူဝ်သေ ၸင်ႇႁႃတီႉၺွပ်းၵုမ်းၶင် ဢဝ်တၢင်းၽိတ်းမႃးၶိူဝ်းယႂ်း – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ မိူင်းတူၼ်လၢတ်ႈ။ မိူၼ်ၼႆ ၼင်ႇၵဝ်ႇ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 29 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 8 မူင်း ၼႆႉၵေႃႈ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တီႉလႆႈယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ် ပဵၼ်သႅၼ်း Happy Water ၼၼ်ႉ တီႈရူတ်ႉၶိူင်ႈ မွင်ႇတႃႇလႃႇသူဝ်း ဢႃယု 27 ပီ ၼႂ်းပွၵ်ႉသိူဝ်ၶမ်း ဝဵင်းတႃႈ ၶီႈလဵၵ်း တီႉလႆႈ 2.5 ၵီႊလူဝ်ႊ(မႅၼ်ႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 2,750 သႅၼ်ပျႃး) လႄႈ ၾူၼ်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈ။ ၼႂ်းဝၼ်း ၼၼ်ႉၵူၺ်း ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 8:45 မူင်း တီႉလႆႈၸၢႆးၶမ်းပၢင်ႇ (ႁွင်ႉ) ဢႃးလူင် ဢႃယု 29 ပီ မၼ်းၸၢႆးသမ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၵေႃႉၶၢႆ ယႃႈမဝ်းၵမ် Happy Water တီႈ ၼႂ်းပွၵ်ႉသိူဝ်ၶမ်း ၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ တီႉလႆႈရူတ်ႉၶိူင်ႈၼိုင်ႈ လမ်းလႄႈ ၾူၼ်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸၢႆးၶမ်းပၢင်ႇလႄႈ မွင်ႇတႃႇလႃႇသူဝ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇပလိၵ်ႈ တီႉၺွပ်းၵုမ်းၶင်တူဝ်ဝႆႉ တီႈႁူင်းပ လိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ႁွင်ႈလိုၵ်ႉဝႆႉယဝ်ႉ – CCDAC Myanmar ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ယႃႈမဝ်းၵမ်', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2025-01-01T13:44:00

https://shannews.org/archives/61005

ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းလၢၵ်ႇလၢႆး ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးလႄႈ လုမ်ႈၾႃႉ ၼႂ်းပီ 2024 (လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ – လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ)

Donald Trump ပဵၼ်မႃးၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၵေႃႉထူၼ်ႈ 47 Photo by – middleeasteye/ Donald Trump ပဵၼ်မႃးၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၵေႃႉထူၼ်ႈ 47 ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၸတ်းႁဵတ်းၵႂႃႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 05/11/2024 ၸွမ်ၸိုင်ႈၵဝ်ႇ ၻူဝ်ႊၼေႃႊ ထရမ်ႉ ၾၢႆႇပႃႇတီႇ ရီႊပပ်ႉပလီႊၵၼ်ႊ Republican လႄႈ ၼၢင်းၶႃႊမႃႊလႃႊ ႁႄႊရိတ်ႉသ် Kamala Harris ပႃႇတီႇ တီႊမူဝ်ႊၶရႅတ်ႉ Democrat ၶေႉၶဵင်ႇၵၼ်။ ၸွမ်ၸိုင်ႈၵဝ်ႇ ၻူဝ်ႊၼေႃႊ ထရမ်ႉ Donald Trump ဢွင်ႇပေႉသေ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းဢမေႊရိ ၵၼ်ႊ ၵေႃႉထူၼ်ႈ 47 ။ ၽူႈၼမ်း MNDAA ၽိူင်တႃႉသိူင်း ၵႂႃႇမိူင်းၶႄႇ ဢမ်ႇပွၵ်ႈမႃးၶိုၼ်း ၶၢဝ်ႇလိုဝ်းဝႃႈၺႃးၶႄႇၵုမ်းၶင် – ၽိူင်တႃႉသျုၼ် (ဖုန်တာရွှင်) ၽူႈၼမ်း သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ၽိူင်တႃႉသိူင်း ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇမိူင်းၶႄႇ ၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်တင်း တူဝ်တႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်း မိူင်းၶႄႇ မိူဝ်ႈႁၢင်လိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊတေႃႇထိုင် ၵၢင်လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ၵေႃႈ ဢမ်ႇပွၵ်ႈမႃးထိုင်ၶိုၼ်းမိူင်းလႃး။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးၶၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ – မိူင်းၶႄႇ သင်ႇႁႂ်ႈသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၵိုတ်းတိုၵ်း တင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ ႁႂ်ႈထွႆထွၼ်ႇ ဢွၵ်ႇပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်ၵုမ်းလႆႈဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ၾၢႆႇတၢင်း MNDAA လၢတ်ႈဝႃႈ တိုၼ်းတေဢမ်ႇထွႆဢွၵ်ႇလႃႈသဵဝ်ႈလႃးလႃးၼႆလႄႈ ထုၵ်ႇမိူင်းၶႄႇ ၵုမ်း ၶင်ႁွင်ႉဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၾၢႆႇထႆးၸီႉသင်ႇ တပ်ႉပၢင်သဝ်းသိုၵ်းဝႃႉ ၸိူဝ်းယူႇၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး 9 ဢွင်ႈတီႈ ႁႂ်ႈထွႆဢွၵ်ႇမူတ်း Photo by -คนล้านนา/ တပ်ႉပၢင်သဝ်း UWSA ဝၼ်းတီႈ 18-19/11/2024 ၼႆႉ ၽူႈမီးၸၼ်ႉ ၼႂ်းၸုမ်း UWSA – 6 ၵေႃႉလႄႈ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈထႆး ၸတ်းပၢင်ႁူပ်ႉဢုပ်ႇ ၵၼ် တီႈၸႄႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ဢုပ်ႇ ၵၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ႁူဝ်ၶေႃႈ ဢၼ်ဝႃႈ တႃႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ်။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ လၢတ်ႈပႃး လွင်ႈတပ်ႉပၢင်သဝ်း သိုၵ်းဝႃႉ ၸိူဝ်းယူႇၸွမ်း ၶႅပ်ႇလႅၼ်လိၼ်ထႆး မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ လွႆ ၼွင်လူင်၊ လွႆႁူဝ်မႃႉ ဢၼ်တိတ်းၸပ်းၵၼ်တင်း မိူင်းပၢႆး ၸႄႈဝဵင်းမႄႈႁွင်ႈသွၼ် ၸိုင်ႈထႆး။ ၾၢႆႇၸဝ်ႈၼႃႈတီႈထႆး လၢတ်ႈဝႃႈ သိုၵ်းဝႃႉ UWSA ပူၼ်ႉပႅၼ် ၼႃႈလိၼ် ၶဝ်ႈမႃးပၵ်းဝႆႉၼႂ်းထႆး မီး 9 ႁႂ်ႈထွႆထွၼ် ဢွၵ်ႇၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈလိူၼ် ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ သိုၵ်းဝႃႉတႄႉလၢတ်ႈဝႃႈ ႁႂ်ႈမိူင်းထႆးၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်းလၢတ်ႈတီႈၼေႇပျီႇတေႃႇ ၵမ်းသိုဝ်ႈ ဝႃႈၼႆ လႄႈ ၾၢႆႇတၢင်းထႆး ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇဝႆႉၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း သွင်ၾင်ႇၸိုင်ႈ မိူင်း မႆႈၸႂ်ၵူဝ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း။ ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းသႂ်ႇႁေႃၼၢႆးၶၢဝ် ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး မၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ 30 ပၢႆ Photo CJ- ၶိူင်ႈမိၼ်ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း တီႈပွၵ်ႉထူင်းၽူဝ်ႇ ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး ၾႆးမႆႈႁိူၼ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဝၼ်းတီႈ 30/11/2024 လိူၼ်သိပ်းသွင်လပ်း ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 6 မူင်းၶိုင်ႈ ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇတူၵ်းသႂ်ႇ တီႈ ၼိူဝ်လွႆပဝ်း(ဢိၼ်ႇၵျိၼ်းတွင်ႇ) ဢၼ်မီးၼႂ်းပွၵ်ႈ ထူင်းၽူဝ်ႇ ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလႄႈ ၼၢႆးၶၢဝ်တၢႆ 10 ပၢႆ မၢတ်ႇၸဵပ်း 20 ပၢႆ။ MNDAA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်းတင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေဢုပ်ႇဢူဝ်းၵႄႈလိတ်ႈၵၢၼ်မိူင်းၵႂႃႇ ၸုမ်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ဝၢႆးလင် မီးၶၢဝ်ႇဝႃႈ မိူင်းၶႄႇၵုမ်းၶင်ၽူႈၼမ်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉၼႆသေ ႁိုင်ၼၢၼ်း 10 ဝၼ်းပၢႆ တပ်ႉသိုၵ်း ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 03/12/2024 ဝႃႈ တႃႇၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵၢၼ်သိုၵ်း လူၺ်ႈ ၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တေဢမ်ႇပိုတ်းယိုဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ ထိုင်တီႈလႂ်ၵေႃႈ တေၵိုတ်းၵၢၼ်ပိုတ်းယိုဝ်းၵႂႃႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တေသိုပ်ႇယိပ်းတိုဝ်းပေႃႇလသီႇဢၼ်ဝႃႈ ၵႅတ်ႇၶႄတူဝ်ၼၼ်ႉယူႇ ဝႃႈၼႆ။ မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ ပူၼ်ႉမႃး 25/11/2024 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸုမ်းသိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်း၊ တေဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်တင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈယူႇသေတႃႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်ပိုတ်းယိုဝ်း ၼႃႈလိၼ် TNLA တူင်ႉၼိုင်ဝႆႉယူႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႉၵူၼ်းၼုမ်ႇတီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီးသေ သူင်ႇၵုမ်းတီႈၵဵင်းတုင် ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ဝၢႆးလင် ပွႆးႁူင်းၾႆးမိၼ် လိူၼ်သိပ်းသွင်မူၼ်းမႃးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လိုပ်ႈလမ်းတီႉၺွပ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး လႆႈ 150 ၵေႃႉ။ သူင်ႇၵုမ်းၶင်ဝႆႉတီႈၶွၵ်ႈ ဝဵင်းဢၼ်ၾိုၵ်းပၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉ။ ပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႈၵႂႃႇၸွမ်း တုၵ်းယွၼ်းထုတ်ႇထွၼ်တူဝ်ဢဝ်ၶိုၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပၼ်ၶႂၢင်ႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၵႂႃႇမီးတီႈၶွၵ်ႈၵဵင်းတုင် ဝႃႈၼႆ။ ၸွမ်ၽွင်းလူင် ၸိုင်ႈထႆးဝႃႈ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းႁိူဝ်းႁႃပႃမိူင်းထႆးၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ to Bangkok Post – ႁိူဝ်းတပ်ႉၼမ်ႉႁေႃၶမ်းထႆး ပႂ်ႉတူၺ်းႁိူဝ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ယိုဝ်းႁိူဝ်းႁႃပႃထႆး တီႈၼႃႈၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇၵပ်ႉပလီႇ ဝၼ်းတီႈ 27/11/2024 ၽွင်းၽူႈၵိူဝ်းၵုမ် ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းထႆး မိူဝ်းႁူပ်ႉၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၼွၵ်ႈ မိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈယူႇၼၼ်ႉ ႁိူဝ်းႁႃပႃမိူင်းထႆး ၺႃးယိုဝ်းၼႂ်းၼႃႈၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ ၵပ်ႉပလီႇ။ ၵူၼ်းထႆးၼႂ်းႁိူဝ်း ၼၼ်ႉၺႃးမၢၵ်ႇၵွင်ႈသေ တူၵ်းၼမ်ႉတၢႆ။ ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈသမ်ႉတၢႆၼိူဝ်ႁိူဝ်း။ ၼႂ်းဝၼ်းၼၼ်ႉၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ တီႈၼႃႈၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ ပင်ႊၵလႃႊ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁိူဝ်းမိူင်းပင်ႊၵလႃႊတဵတ်ႈသ် ႁၢႆဝႆႉလမ်းၼိုင်ႈ။ လွင်ႈၼႆႉၵေႃႈ မိူင်းပင်ႊၵလႃႊ ၼႄးဝႃႈပဵၼ်ၼမ်ႉမိုဝ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုဝ်းသႂ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ မၼ်းၼၢင်းလၢတ်ႈတီႈၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ တီႈမိူင်းထႆး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 01/12/2024 ဝႃႈ – ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလွင်ႈ ၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ ၸိူင်ႉၼႆ။ ပဵၼ်ႁိုဝ်မႃးၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီဢဝ်လၢႆးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵႄႈလိတ်ႈဢဝ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁူဝ်ယွႆႈ တႅတ်ႈတေႃးတႄႉ ပႆႇလႆႈႁူႉတိုၵ်ႉၸွပ်ႇထၢမ်တူၺ်းဝႆႉယူႇ ဝႃႈၼႆ။ မိူင်းၶႄႇ ႁၼ်သၢႆၶမ်းမႂ်ႇ ယႂ်ႇသုတ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ Gold ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ India Today တႅမ်ႈတၢင်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – မိူင်းၶႄႇ ႁၼ်သၢႆၶမ်းမႂ်ႇ တီႈၸႄႈတွၼ်ႈၽိင်ႊ ၵျၢင်ႊ ၸႄႈမိူင်းႁူႊၼၢၼ်ႊ မီးသၢႆၶမ်းထိုင် 40 သၢႆ လၢမ်းၶၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ တေမီးၼမ်ႉ ၼၵ်းမွၵ်ႈ 1,000 မႅတ်ႊ ထရိတ်ႉတၼ်ႊ (ဢၼ်မီးၼမ်ႉၼၵ်းပဵင်း 1 လၢၼ်ႉ ၵီႊလူဝ်ႊၵရမ်ႊ) ၵႃႈၶၼ်တေမီးမွၵ်ႈ 83,000 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ။ ယႂ်ႇလိူဝ် သၢႆၶမ်း မိူင်းဢႅပ်ႉၾရိၵလႄႈ ယၢမ်းလဵဝ် သၢႆၶမ်းမိူင်းၶႄႇၼႆႉ ၶဝ်ႈပဵၼ်သၢႆ ၶမ်း ဢၼ်ယႂ်ႇသုတ်းၼႂ်း လုမ်ႈၾႃႉယဝ်ႉ – ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ပၼ်တၢမ်ႇတၢႆ ၵူၼ်းမီးတၢင်းၽိတ်း 6 ၵေႃႉ တီႈဝဵင်းလၢဝ်ႇၵၢႆး Photo by – The Kokang/ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ပၼ်တၢမ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းမီးတၢင်းၽိတ်း တီႈဝဵင်းလၢဝ်ႇၵၢႆး ဝၼ်းတီႈ 05/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၼႆႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇ ၵူၼ်းမီးတၢင်းၽိတ်း တင်းမူတ်း 21 ၵေႃႉ တီႈဝဵင်းလၢဝ်ႇၵၢႆး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ၼႂ်း 21 ၵေႃႉၼၼ်ႉ ဢၼ်ၺႃးတၢမ်ႇတၢႆမီး 6 ၵေႃႉလႄႈ ဢၼ်ၺႃးတၢမ်ႇၶွၵ်ႈ မီး 10 ပၢႆ ၼႆယဝ်ႉ။ ၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ သုၼ်ၵၢင်မီးႁိမ်းဝဵင်းသႅၼ်ဝီ – ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းတႅၵ်ႇၸတ်ႉ ယွၼ်ႉဢိင်ႇသၼ်ႇ တီႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ မိူဝ်ႈၼႆႉ 09/12/2024 ဝၼ်းတီႈ 09/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 3 မူင်းၶိုင်ႈၼၼ်ႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၸတ်းၵၢၼ် ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇဝႆႉ ဢိင်ႇသၼ်ႇ (ၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆ) ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ယၢၼ်ၵႆဝဵင်းမွၵ်ႈ 7 လၵ်းလႄႈ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဝဵင်းသီႇပေႃႉ ယၢၼ်ၵႆဝဵင်းမွၵ်ႈ 69 လၵ်း တၢင်းႁႅင်းမီး 4.5 ရိတ်ႊတိူဝ်ႊ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇတၢင်းသႅၼ်ဝီ – လႃႈသဵဝ်ႈၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ် ယွၼ်ႉသုၼ်ၵၢင်မၼ်း မီးႁိမ်းၸမ်ၵူတ်ႉၶၢႆ – သႅၼ်ဝီ ဝႃႈ ၼႆ။ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈ မိူင်းသီႊရီႊယိူဝ်ႊ ၸွမ်ၸိုင်ႈလၵ်ႉပၢႆႈဢွၵ်ႇမိူင်း Photo by – BBC ဝၼ်းတီႈ 08/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၶဝ်ႈယိုတ်း ဝဵင်းလူင်တမၢတ်ႊသၵပ်ႊ မိူင်းသီႊရီႊယိူဝ်ႊ (Syria) ၸွမ်ၸိုင်ႈ ပႃႊသျႃႊ ဢႄလ်ဢႃႊသတ်ႊ လႆႈပၢႆႈဢွၵ်ႇမိူင်းသွၼ်ႈယူႇဝႆႉတီႈ မိူင်းဢူၺ်းလီၶဝ် မိူင်းရတ်ႉသျႃႊ။ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ယိုတ်းလႆႈ 90 ဝဵင်း ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ယိုတ်းလႆႈ ၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇ မၢၵ်ႇမိုဝ်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဝၢႆးလင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃးၼႆႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ၊ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈဝႆႉ 90 ဝဵင်းယဝ်ႉ။ လိုၼ်းသုတ်း ဝၼ်းတီႈ 17/12/2024 သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA တိုၵ်ႉသိုပ်ႇလေႃႇတိုၵ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈၸႄႈဝဵင်း ဢမ်းလႄႈ ၸႄႈဝဵင်းၵႂႃႉ၊ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉပႃးတပ်ႉၼမ်ႉ ယိုဝ်းၸွႆႈ၊ သွင်ၾၢႆႇသိုပ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ဝႆႉ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ယိုတ်းလႆႈ 12 ဝဵင်းၼႂ်းမိူင်းရၶႅင်ႇယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၽူႈၵွၼ်းတိူင်းသၢမ်ၸဵင်ႇ ၵႂႃႇလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး ဢွင်ႈတီႈသိုၵ်းဝႃႉ – သိုၵ်းထႆး ၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်းၵၼ် – ႁၢင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ တီႈဝဵင်းပၢင်သၢင်း ဝၼ်းတီႈ 10/12/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈမွၵ်ႈ 5 မူင်းၼႆႉ ၽူႈၵွၼ်းတိူင်းသိုၵ်းသၢမ်ၸဵင်ႇ ၵဵင်းတုင် ၸွမ်ႁၢၼ် သူဝ်းလၢႆႇ ပႃးႁႅင်းသိုၵ်း တင်းၼမ် ၵႃးသိုၵ်း ဢမ်ႇယွမ်း 20 လမ်း ၵႂႃႇတီႈတပ်ႉၶလယ 65 တီႈဝၢၼ်ႈၼႃး ၵွင်းမူး ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၵႂႃႇထိုင်တီႈလၢၼ်ႇလႅၼ်လိၼ်ပႃၶီးတင်း ဝဵင်းမိူင်းထႃး။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈပႃး ၸဵမ်ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ လုမ်းၵပ်းသၢၼ်ဝႃႉ ဢူးၺီႇယၢၼ်း လၢတ်ႈဝႃႈ မၼ်းၸၢႆးမႃးၵူတ်ႇ ထတ်းပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်မိူင်းထႆး ၸႂ်ႉသိုၵ်းဝႃႉထွႆထွၼ်တပ်ႉပၢင်သဝ်းၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ – ဝႃႈၼႆ။ ပီၼႃႈ မိူင်းမၢၼ်ႈၸၢင်ႈႁူပ်ႉ လွင်ႈၵပ်ႉၵိၼ်းႁၢႆႉႁႅင်းလိူဝ်ထႅင်ႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တၢင်းၾၢႆၶုၼ် ၼႂ်းပီ 2025 ၼႆႉ ၸိုင်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းတေၸၢင်ႈႁူပ်ႉၺႃး လွင်ႈၵပ်ႉၵိၼ်း ၵူၼ်းၼင်ႇၵၼ်ႁၼ်ထိုင်ၸွႆႈထႅမ် ၵၼ်ၼၼ်ႉ မီး 20 မိူင်း ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးမိူင်းမၢၼ်ႈ – International Rescue Committee (IRC) ဢၼ်ပၵ်း လုမ်းဝႆႉ တီႈဝဵင်းၼိဝ်ႊယွၵ်ႊ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 11/12/2024 ၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်း 20 မိူင်းၼၼ်ႉ ၸိုင်ႈမိူင်းၸိူဝ်းပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းဝႆႉၼႂ်းမိူင်း မိူၼ်ၼင်ႇ – မိူင်းသူႊတၼ်ႊ ယူႇဝႆႉတီႈမၢႆ -1 ၊ မိူင်းပႃႊလႅတ်ႊသတၢႆႊ မၢႆ – 2 ၊ မိူင်းမၢၼ်ႈ မၢႆ – 3 ၊ မိူင်းသီႊရီႊယိူဝ်ႊ မၢႆ – 4 လႄႈ မိူင်းသူႊတၼ်ႊ ပွတ်းၸၢၼ်း မၢႆ – 5 ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လွႆၾႆးတႅၵ်ႇ တီႈမိူင်းၾိလိပ်ႉပိၼ်းသ် ၵူၼ်းမိူင်း 54,000 ပၢႆ လႆႈငိူင်ႉပၢႆႈ Photo by – Reuters ပူၼ်ႉမႃးဝၼ်းတီႈ 09/12/2024 ၼႆႉ လွႆၾႆး Mount Kanlaon ဢၼ်မီးၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼီႊၵရူဝ်ႊ၊ မိူင်းၾိလိပ်ႉပိၼ်းသ်ပွတ်းၵၢင်ၼၼ်ႉ တႅၵ်ႇ၊ ၽဝ်ႇတဝ်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈလွႆ ၾႆးတႅၵ်ႇၼၼ်ႉ ပိဝ်ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ် သုင်မွၵ်ႈ 2 လၵ်းပၢႆသေ တူၵ်းသႂ်ႇၼိူဝ်ႁိူၼ်းယေးလႄႈ ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၸုမ်းၾၢႆႇလဵပ်ႈႁဵၼ်း လွင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆလႄႈ လွႆၾႆး မိူင်းၾိလိပ်ႉပိၼ်းသ် လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပၼ်ၾၢင်ႉ ဝႆႉဝႃႈ – ငဝ်းလၢႆး လွႆၾႆးၼႆႉ ယူႇဝႆႉၼႂ်းၸၼ်ႉတီႈ 3 ၊ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ႁူဝ်ၵူၼ်းမွၵ်ႈ 54,000 လႆႈဢွၼ် ၵၼ်ၶၢႆႉပၢႆႈ ႁႃဢွင်ႈတီႈလွတ်ႈ ၽေးဝႆႉထႃႈ ဝႃႈၼႆ။ တီႈမိူင်းၾိလိပ်ႉပိၼ်းသ်ၼႆႉ လွႆၾႆးဢၼ်တူင်ႉၼိုင်ၸၢင်ႈတႅၵ်ႇလႆႈၵူႈၶၢဝ်း တင်းမူတ်းမီး 20 ပၢႆ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉပႃးလွႆၾႆး Mount Kanlaon ဢၼ်ၼိုင်ႈ။ မိူင်းမၢၼ်ႈ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇပဵၼ် မိူင်းၽုၵ်ႇယႃႈၾိၼ်ႇ ၼမ်သုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ Photo by – SHAN/ သူၼ်ယႃႈၾိၼ်ႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆးတီႈၼိုင်ႈ (ၶႅပ်းႁၢင်ႈၵဝ်ႇ) ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈယႃႈၾိၼ်ႇ တီႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ယွမ်းၵႂႃႇ 4 % သေတႃႉ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇပဵၼ် မိူင်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႃႈၾိၼ်ႇ ၼမ်သုတ်းၼႆ – လုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ်လႄႈ ရႃႇၸဝၢတ်ႈ UNODC ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 12/12/2024 ၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ မိူင်းတႆးသမ်ႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈယႃႈၾိၼ်ႇၼမ်သုတ်းသေ မီးဝႆႉ 88 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ။ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းႁွင်ႇတင်း ပွတ်းၸၢၼ်းသမ်ႉ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႃႈၾိၼ်ႇ ယွမ်းၵႂႃႇဢိတ်းဢွတ်းသေတႃႉ တီႈၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇသမ်ႉ ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး 10 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ ဝႃႈၼႆ။ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ၼၢင်းယိင်း ဢၼ်မီးဢႃႇၼႃႇသုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ 100 ၵေႃႉ ၸွမ်ၽွင်းလူင် မိူင်းထႆး ၼၢင်းသၢဝ် ၽႄႊထွင်ႊထၢၼ်ႊ သျိၼ်ႊၼဝတ်ႊ မႅၵ်ႉၵၸိၼ်း Forbes တႅမ်ႈဢွၵ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလွင်ႈၼၢင်းယိင်း ဢၼ်မီးဢေႃးၸႃႇ ဢႃႇၼႃႇသုင်သုတ်း ၼႂ်း လုမ်ႈၾႃႉ ၼႂ်းပီ 2024 ႁူဝ်ၼပ်ႉမီး 100 ၵေႃႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးၼၢင်းသၢဝ် ၽႄႊထွင်ႊထၢၼ်ႊ သျိၼ်ႊၼဝတ်ႊ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ မၼ်းၼၢင်းပဵၼ်ၵေႃႉထူၼ်ႈ 29 ။ ၼႂ်းတွၼ်ႈတႃႇ ၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျႃႊတႄႉ မၼ်းၼၢင်း ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း ဢၼ်ဢႃႇၼႃႇယႂ်ႇၵေႃႉထီႉ 3။ ၼၢင်းသၢဝ် ၽႄႊထွင်ႊထၢၼ်ႊ သျိၼ်ႊၼဝတ်ႊၼႆႉ ဢႃယုတိုၵ်ႉမီး 37 ပီ။ မၼ်းၼၢင်း ပဵၼ်ၸွမ် ၽွင်း လူင်ၸိုင်ႈထႆး ၵေႃႉဢၼ်ဢႃယု လဵၵ်ႉသုတ်းၼႂ်း ၸွမ်ၽွင်းလူင် ဢၼ်ယၢမ်ႈမီးမႃး 31 ၵေႃႉ။ ၼၢင်းသၢဝ် ယိင်ႉလၵ်ႊ သျိၼ်ႊၼဝတ်ႊ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး ၵေႃႉထူၼ်ႈ 28 ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢႃ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး ယၢမ်းလဵဝ်။ ၼၢင်းသၢဝ် ၽႄႊထွင်ႊထၢၼ်ႊ သျိၼ်ႊၼဝတ်ႊၼႆႉ ႁဵၼ်းယဝ်ႉတီႈၸၼ်ႉၸွမ် ၸူႊလႃႊလူင်ႊၵွၼ်ႊ လူၺ်ႈပၢႆးသၢႆႈ ၵၢၼ်မိူင်း – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ Bangkok post ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-12-31T11:30:00

https://shannews.org/archives/60999

ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းလၢၵ်ႇလၢႆး ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးလႄႈ လုမ်ႈၾႃႉ ၼႂ်းပီ 2024 (လိူၼ်သႅမ်ႊသႅပ်ႊပိူဝ်ႊ – လိူၼ်ဢွၵ်ႊထိူဝ်ႊပိူဝ်ႊ)

SSA ဢၼ်တႅၵ်ႇၵၼ်ၵႂႃႇ 14 ပီၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈၵၼ်ၶိုၼ်း Photo by – Sai Hsu Harn/ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉသႅင်ၵႅဝ်ႉ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ SSPP မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 5 တီႈငဝ်ႈငုၼ်းဝၢၼ်ႈႁႆး ဝၼ်းတီႈ 05/09/2024 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်းတဵင်ႈ ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင်ၸၢႆးသု ၽူႈၼမ်းၼႂ်း SSPP/SSA တႅမ်ႈ တၢင်ႇဝႆႉတီႈ ၾဵတ်ႉသ်ပုၵ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်ဝႃႈ – ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ၸဝ်ႈလွႆမၢဝ်း ဢွၼ်ႁူဝ်ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်လႄႈ လုၵ်ႈၼွင်ႉပွင်ႈပၢႆ တပ်ႉသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်းသႅင်ၵႅဝ်ႉ တပ်ႉၸုမ်းမၢႆ 3 မႃးႁူမ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSPP/SSA ၶိုၼ်း တီႈငဝ်ႈငုၼ်းဝၢၼ်ႈႁႆး ဝႃႈၼႆ။ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA လႆႈၽၢတ်ႇ​​ၵၼ်ပဵၼ် 2 ၸုမ်း ၽႄတၢင်းၵၼ်မိူဝ်ႈဝၼ်းတီ 24/04/2010 ၼၼ်ႉ သေ ၵႂႃႇပဵၼ်တပ်ႉသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်းဝႆႉၼၼ်ႉ ထိုင်မႃးၶၢဝ်းတၢင်း 14 ပီပၢႆ။ ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ သႅင်ၵႅဝ်ႉၼႆႉ မိူဝ်ႈပီ 1989 ၼၼ်ႉ လႆႈၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်တင်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ႁူဝ်ပဝ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ႁၢၼ် လွႆမၢဝ်း။ ထိုင်မႃး ပီ 2009-2010 ၸင်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈႁဵတ်းပဵၼ် ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇ SSPP/SSA ၵႂႃႇ။ မိူင်းထႆး ပၼ်ၶႂၢင်ႉယိင်းႁၵ်ႉယိင်း ၸၢႆးႁၵ်ႉၸၢႆး ၵူပ်ႉၵူႈၵၼ်လႆႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် Photo by – AP မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 24/09/2024 ၼၼ်ႉ ၶုၼ်ႁေႃမိူင်းထႆး လူင်းလၢႆးမိုဝ်းမၵ်းမၼ်ႈ ပၵ်းပိူင်ၵျၢမ်း လွင်ႈၸၢႆးတေႃႇ ၸၢႆး၊ ယိင်းတေႃႇယိင်း ၼႂ်းမိူင်းထႆး ၵူပ်ႉၵူႈၵၼ်လႆႈၼႆလႄႈ တႄႇဢဝ်လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ ပီတေမႃးၼႆႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်းပၵ်းပိူင်ၼႆႉၵႂႃႇ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ယဝ်ႉ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မွၵ်ႇႁွင်ႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်း PDF ႁႂ်ႈဝၢင်းၶိူင်ႈ ၶဝ်ႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ – ႁူဝ်ၼႃႈ ယိုတ်းမိူင်း ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇ ဝၼ်းတီႈ 26/09/2024 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ သိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်း ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄ ၵူၼ်းမိူင်း PDF ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈဢဝ်ၵၢၼ်မိူင်း ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်းသေ ၶဝ်ႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၵႂႃႇ ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဝၼ်းတီႈ 01/10/2024 ၵႂႃႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇၵဵပ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ႁူဝ်ႁိူၼ်းပတ်းပိုၼ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ၊ ဢိင်ၼိူဝ် သဵၼ်ႈမၢႆ ၼၼ်ႉသေ ၼႂ်းလိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2025 ၼၼ်ႉ တေၸတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၵႂႃႇၼႆ ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်း မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇ လၢတ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလႅင် SNA ၼႄဢဵၼ်ႁႅင်း တီႈဝဵင်းမိူင်းယၢင်း Photo by – The Voice of Shan – Ni/ သိုၵ်းတႆးလႅင် ဢွၵ်ႇၼႄဢဵၼ်ႁႅင်း တီႈမိူင်းယၢင်း ဝၼ်းတီႈ 28/10/2024 တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလႅင် SNA ဢဵၼ်ႁႅင်း 100 ပၢႆ ၼႄဢဵၼ်ႁႅင်း ၼႂ်းဝဵင်းမိူင်းယၢင်း ၸႄႈ မိူင်းၶၢင် – ယိူင်းဢၢၼ်း တႃႇႁႂ်ႈလႆႈႁူႉဝႃႈ တီႈလိၼ်ပီႈၼွင်ႉတႆးလႅင် ယူႇမႃးၸဵမ်ၵွၼ်ႇ ပူႇမွၼ်ႇၼၢႆးယႃႈၼၼ်ႉ ပီႈၼွင်ႉတႆးလႅင် တေသိုပ်ႇယူႇသဝ်းၵႂႃႇထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလႅင် SNA ၼႆႉ ၵေႃႇတင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 1989 ။ ဝၼ်းတီႈ 05/07/2024 ၼႆႉ ၶွပ်ႈတဵမ် 35 ပီ။ သိုၵ်းတႆးလႅင်ၼႆႉ ၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉၸုမ်းသေ တူင်ႉၼိုင်ဝႆႉတီႈဝဵင်းဝၢၼ်ႈမူၵ်း၊ ႁူမ်ႈမၢၵ်ႇလၢင်း၊ ၶမ်းတီႈ တိူင်းၸႄႈၵႅင်းတွၼ်ႈၼိူဝ်။ ယၢမ်းလဵဝ် တႂ်းတိူင်းၸႄႈၵႅင်း တွၼ်ႈၼိူဝ်ၼႆႉ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလႅင် မီးတပ်ႉ ၸုမ်းပဵၼ် 4 တပ်ႉၸုမ်း။ UN လၢတ်ႈဝႃႈ ၼၢင်းယိင်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ – ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ 600 လၢၼ်ႉပၢႆ လႆႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၽေးပၢင်တိုၵ်း ဢွင်ႈတီႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း လႅၼ်လိၼ်မၢၼ်ႈ – ထိုင်း တီႈၼိုင်ႈ ၼၢင်းယိင်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉပတ်းပိုၼ်ႉ ႁူမ်ႈပႃးမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈႁူပ်ႉၽေးသိုၵ်းသိုၵ်း မီး 600 လၢၼ်ႉပၢႆ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႈလၢတ်ႈ (UN) ဝႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 10 ပီၼႆႉ ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး 50% – ဝႃႈၼႆ။ ၼၢင်းယိင်း ၸိူဝ်းလႆႈလူႉတၢႆၵႂႃႇ ၼႂ်းၵႄႈပၼ်ႁႃပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈ ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၼႂ်းပီ 2023 ၼႆႉ ၼမ်လိူဝ်သေ မိူဝ်ႈပီပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ 2 ပုၼ်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ လွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ ပူၼ်ႉပႅၼ်တၢင်းၵႃႇမၵေႃႈ ၼမ်ၶိုၼ်ႈ မႃး 50 % ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၶၢဝ်းတၢင်း 1 ပီ ၵူၼ်းမိူင်းမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ ႁဵင်ပၢႆ လိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸုမ်းၼႅင်ႈသၢၼ်သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ဝၼ်းတီႈ 27/10/2024 ၼႆႉ ၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ဢၼ်ၸုမ်းဢူၺ်းလီ 3 ၸုမ်း TNLA, MNDAA, AA ပိုတ်းယိုဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၶွပ်ႈတဵမ်ပီ၊ ၸုမ်းတူင်ႉၼိုင်သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း HRAN Human Rights Action Network ၵဵပ်းၶေႃႈမုလ်းသေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း မၢတ်ႇၸဵပ်း လူႉ တၢႆ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းမီးႁဵင်ပၢႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မိူဝ်းပွႆႇမၢၵ်ႇလႄႈ ႁိူၼ်းယေး၊ ဝတ်ႉၵျွင်း၊ ႁူင်း ႁဵၼ်း၊ ႁူင်းယႃ တုမ်ႉတိူဝ်ႉလူႉၵွႆ ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်လင် ဝႃႈၼႆ။ ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် SNLD ၶွပ်ႈတဵမ် 36 ပီ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တိုၵ်းသူၼ်းႁႂ်ႈႁူမ်ႈၵၼ် ၽဵဝ်ႈငဝ်ႈႁၢၵ်ႈတူၼ်ႈတေႃ ပိူင်ၸဝ်ႈဢႃႇ ၼႃႇသိုၵ်း SNLD Flag to use ဝၼ်းတီႈ 26/10/2024 ၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းၵေႃႇတင်ႈပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် SNLD ၶွပ်ႈတဵမ် 36 ပီ။ ယူႇတီႈ ငဝ်ႈငုၼ်း ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၽိုၼ်ၼိုင်ႈ ပႃးဝႆႉဝႃႈ – ပၢင်တိုၵ်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ပဵၼ်မႃးၼပ်ႉႁူဝ်သိပ်း ပီၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉ ၸဝ်ႈ ဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း ၵူႈသိုပ်ႇၵူႈပၢၼ် ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈလႄႈ ပိူင်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ၽဵင်ႇပဵင်းလွတ်ႈလႅဝ်း။ ၵွပ်ႈၼႆ ထုၵ်ႇလီၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း တင်းငဝ်ႈႁၢၵ်ႈတူၼ်ႈတေႃတင်းမူတ်း – ၸင်ႇတေၸၢင်ႈ ၵေႃႇတင်ႈလႆႈ ၸိုင်ႈမိူင်းၾႅတ်ႇတရႄႇ ၵၼ်ၵိုင်ႇလႅပ်ႈၵၼ်တင်းငဝ်းလၢႆးၵၢပ်ႈပၢၼ်လုမ်ႈၾႃႉ ဝႃႈၼႆ။ တႃႇမၢႆတွင်းၼႆသေ ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ တၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ။ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် ၽူႈၼမ်းတႆးၵူႈၸဝ်ႈလႄႈ ၽူႈၼမ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းၼမ် မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ။ MNDAA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း တေဢမ်ႇလႆႈၵပ်းသိုပ်ႇ တၢင်းၼွၵ်ႈမိူင်း Photo by – The Koknag/ ႁၢင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တႃႇႁႄႉၵင်ႈ ပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈဢၼ်တေပဵၼ်မႃး၊ တႃႇၵႅတ်ႇၵင်ႈသုၼ်ႇလႆႈပႃႇတီႇလႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းၼၼ်ႉ – လုၵ်ႈၸုမ်း ၽူႈမီးၸၼ်ႉၼႂ်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တင်းသဵင်ႈ တေဢမ်ႇလႆႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ တၢင်းၼွၵ်ႈ မိူင်းလႃးလႃးၼႆ တပ်ႉသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇ ဝၼ်းတီႈ 10/10/2024 ၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-12-30T13:00:00

https://shannews.org/archives/60993

ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းလၢၵ်ႇလၢႆး ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးလႄႈ လုမ်ႈၾႃႉ ၼႂ်းပီ 2024 (လိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊ – လိူၼ်ဢေႃႊၵတ်ႊသ်)

ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း ၽူႈႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ၸၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း လူႉသဵင်ႈသုတ်းမုၼ် ဝၼ်းတီႈ 17/07/2024 ယၢမ်းၶမ်ႈ 7:15 မူင်းၼၼ်ႉ မေႃႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းတႆး ၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင် ၸၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း (ႁွင်ႉ) ၸၢႆးၺုၼ်ႉမွင်ႇ ဢႃယု 77 ပီ လႆႈလူႉသဵင်ႈၵႂႃႇ လူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ် ၵူၼ်းထဝ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး မိူင်း ႁူမ်ႈတုမ်ပတ်းပိုၼ်ႉ ယိၼ်းသေးလၢႆမွင်ၸႂ် ဢမ်ႇသုတ်းဢမ်ႇသဵင်ႈ။ မၼ်းၸဝ်ႈသင်ႇဝႆႉ တဝ်ႈၽဝ်ႇလုပ်ႇၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈဢဝ်ၵႂႃႇၾင်တႂ်ႈတူၼ်ႈမွၵ်ႇၵွၼ် ၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝႃႈၼႆ။ မိူင်းၶႄႇတူၵ်ႇတၵ်ႉဝႃႈ ပၢင်တိုၵ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ယႃႇႁႂ်ႈတိူဝ်ႉၶူင်းၵၢၼ်ၶႄႇ Photo by – AFP ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းၶႄႇ မၢဝ်ႊၼိင်ႊ ၸတ်းပၢင်သပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 25/07/2024 ဝႃႈ – ယူႇတီႈ မိူင်းၶႄႇသေ လႆႈပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်း ပၢင်တိုၵ်းတီႈၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ဝႆႉယူႇ။ ယႃႇႁႂ်ႈပၢင်တိုၵ်းၼႆႉ လႆႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉမႃးၾၢႆႇတၢင်းမိူင်းၶႄႇ၊ ပိူင်လူင် ယႃႇႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ ဢၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ်ဝႆႉယူႇ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ၶႄႇ – မၢၼ်ႈ ၊ ယႃႇႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၶူင်းၵၢၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇလႄႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ ဢၼ်မီးၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႃးလႃး ဝႃႈၼႆ။ RCSS/ SSA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တေၵႅတ်ႇၶႄမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ RCSS/SSA ၶွင်ႇသီႇ ဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS/SSA ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ် 6 လိူၼ်ၶွပ်ႈ ဝၼ်းတီႈ 26 ထိုင် 28/07/2024 တီႈငဝ်ႈငုၼ်းလွႆတႆးလႅင်း ယဝ်ႉတူဝ်ႈလီငၢမ်းသေ ဢွၵ်ႇၶေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၽိုၼ်ၼိုင်ႈ ပႃးဝႆႉ 5 ၶေႃႈ။ ၶေႃႈလိုၼ်းသုတ်းၼၼ်ႉပႃးဝႆႉဝႃႈ – တႃႇပိုၼ်ႉတီႈမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း တေမီးလွင်ႈၼိမ် သဝ်းလႄႈ တႃႇသၢႆၸႂ် ၶူဝ်းၶွင် ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းတေဢမ်ႇလူႉသုမ်းၼၼ်ႉ ၶွင်ႇသီႇ ဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး တေႁူမ်ႈမိုဝ်းၵူၼ်းမိူင်းသေ ၵႅတ်ႇၶႄ ႁႄႉၵင်ႈၵႂႃႇ – ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်း ႁူဝ်ပဝ်ႈ NDAA မိူင်းလႃး လူႉသဵင်ႈ Photo by – Mongla SR4 News Agency/ ႁၢင်ႈ ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်း ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၼႃႈလိၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်း မၢႆ 4 NDAA မိူင်းလႃး ဝၼ်းတီႈ 08/08/2024 ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်း ဢႃယု 76 ပီ ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၼႃႈလိၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းမၢႆ 4 NDAA မိူင်းလႃး လူႉသဵင်ႈယွၼ်ႉတၢင်းပဵၼ်ၶႅၼ်ႊသိူဝ်ႊၽွင်းၵႂႃႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈႁူင်းယႃၾင်ႇမိူင်းၶႄႇ။ ဝၼ်းတီႈ 09/08/2024 လုၵ်ႈလၢင်း ၼၢင်းမေး ဢဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ်ပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူင်းလႃ။ ပၢင်ၸႃႇပၼ တႄႉၸတ်းႁဵတ်းၵႂႃႇ ဝၼ်းတီႈ 23/08/2024 တီႈမိူင်းလႃး။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-12-25T18:28:33

https://shannews.org/archives/60976

ၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ယိုဝ်းၺႃးၵၼ်ၶိုၼ်း

ဝၼ်းတီႈ 22/12/2024 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်းတပ်ႉၼမ်ႉ မိူင်းဢမေႊရိႊၵၼ်ႊ ပိုတ်းယိုဝ်းၺႃးၵၼ် ၶိုၼ်း တီႈၼႂ်းပၢင်ႇလၢႆႇလႅင် – ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ဢၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းသုတ်း တႃႇတပ်ႉၼမ်ႉ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းပီပၢႆ ၊ ၽွင်း ၽႅၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း တိုၵ်းတေႃးၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ႁူႊတီႊ တီႈမိူင်းယီႊမိၼ်ႊ။ ငဝ်ႈငုၼ်းၵုမ်းၵမ်တပ်ႉသိုၵ်းပွတ်းၵၢင် မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ လၢတ်ႈဝႃႈ – ႁိူဝ်းသိုၵ်း USS Gettysburg ဢၼ်သႂ်ႇဝႆႉ ၶိူင်ႈမၢၵ်ႇမိတ်ႉသႆး ယိုဝ်းၺႃးၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း F/A-18 Super Hornet ဢၼ်မီးၵူၼ်းၶပ်းၶိူင်ႈမိၼ် ၶီႇၸွမ်းၵၼ် 2 ၵေႃႉ။ ၶိူင်ႈမိၼ် ဢၼ်ၺႃးယိုဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈၵိုင်ႉၵၢင်ႉလူင်းၸွတ်ႇတီႈၼိူဝ်ႁိူဝ်းတၢင်ႇၶိူင်ႈမိၼ်၊ ၽူႈၶပ်းၶိူင်ႈမိၼ်ၵေႃႉၼိုင်ႈ မၢတ်ႇ ၸဵပ်းဢိတ်းဢွတ်း။ ၽွင်းၶတ်းၸႂ် တိုၵ်းတေႃးၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉႁူႊတီႊ ယူႇၼႆႉ တပ်ႉသိုၵ်း မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၼင်ႇၵၼ် လႆႈပိုတ်းယိုဝ်းၺႃးၵၼ်ၶိုၼ်း – ဝႃႈၼႆ။ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ႁူႊတီႊၼႆႉ မိူင်းဢီႊရၢၼ်ႊ ယူႇၾၢႆႇလင်ၵမ်ႉၸွႆႈပၼ်ႁႅင်းဝႆႉ။ တပ်ႉႁူမ်ႈႁွမ်း မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊတင်း ယူႊရူပ်ႊ ႁူမ်ႈၵၼ်ၵႅတ်ႇၶႄ ၽေးၶဵၼ်ႁိူဝ်းၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉႁူႊတီႊ ဢၼ်လတ်းၶၢမ်ႈၵႂႃႇမႃး ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈပၢင်ႇလၢႆႇလႅင် ၸိူဝ်းၼႆႉသေတႃႉ ယင်းတိုၵ်ႉလႆႈမႆႈၸႂ် လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈဝႆႉယူႇ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ VOA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-12-25T17:30:18

https://shannews.org/archives/60969

တၵ်ႉၵႃႇသတ်ႉထႃး ၸိူဝ်းတေမႃးလူႇဝႆႈ ဝၼ်းၵိူတ်ႇၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ ယႃႇလိုမ်းဢဝ်ဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်း

ဝၼ်းၵိူတ်ႇၸဝ်ႈၶူးဝႃးသိၼ်ထမ်းဝုၼ်းၸုမ်ႉ ၺႃႇၼသင်ဝရ ဢၼ်တေထူၼ်ႈထိုင် 61 ပီ ၼႂ်းလိူၼ် ထူၼ်ႈၼိုင်ႈ ပီမႂ်ႇ 2025 (ၵျၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ ဝၼ်းတီႈ5 ) ၼႆႉ လုၵ်ႈၼွင်ႉပွင်ႈပၢႆလႄႈ တၵ်ႉၵႃႇသတ်ႉထႃး ၼႂ်းမိူင်းၼွၵ်ႇမိူင်း တေႁူမ်ႈၵၼ် ၸတ်းပၢင်ႁူမ်ၸူမ်းဝၼ်းၵိူတ်ႇၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ တီႈဝတ်ႉၽရႃႉထၢတ်ႈ သီၻွၼ်ႊရိူင်း ဢိူင်ႇမိူင်းၽူင်း (ၵ) ၸႄႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇတႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 5 ဝၼ်း။ ဝၼ်းၵိူတ်ႇၸဝ်ႈသိလ်ထမ်း ၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်လိုဝ်ႈၵၢၼ်လိုဝ်ႈငၢၼ်းသေ တင်ႈၸႂ်မႃးဝႆမႃးသႃမႃးလူႇမႃးတၢၼ်းဢမ်ႇၶၢတ်ႇသေပီ။ ၸဵမ်ဢဝ်တၵ်ႉၵႃႇသတ်ထႃး တီႈၸမ်တီႈၵႆ ဢမ်ႇၶၢင်းႁိူဝ်ႉၶၢင်းဢူၼ်ႈသေ မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈယူႇတႃႇသေႇ။ Photo by – SHAN/ ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်း ၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ (ၶႅပ်းႁၢင်ႈၵဝ်ႇ) ၵူၺ်းၵႃႈ ပီၼႆႉသမ်ႉ ယွၼ်ႉ ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းလႄႈ ပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်းယူႇတၢင်းပွတ်းႁွင်ႇ – ပွတ်း ၸၢၼ်း ၵမ်ႈၼမ် ဢမ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း မိူၼ်ၵူႈပွၵ်ႈ။ တေၵႂႃႇလႂ်ပႆလႂ်ၵေႃႈ ၺႃး ၵဵတ်ႉလၢၼ်ႇၸုမ်း ၼၼ်ႉ ၸုမ်းၼႆႉ ၵူတ်ႇထတ်းထဵတ်ႈထၢမ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈတူၵ်းၸႂ်လႂ် တိုၼ်ႇတႃႇသေႇ။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇမီးၽေးသင်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းႁၢင်ႈႁႅၼ်း ဢဝ်ဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်း ၾၢႆႇ ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈသေ ၸင်ႇၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈၼႆ ၸဝ်ႈၶူးလူင် ၺႃႇၼသီႇရိ (ၸဝ်ႈမၢၼ်ႇတႃဢွၼ်ႇ) ႁူဝ်ပဝ်ႈ ငဝ်ႈ ငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ပၼ်ၾၢင်ႉဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “ပီႈၼွင်ႉမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ ပွတ်းၸၢၼ်ႈၶဝ်တင်းသဵင်ႈၶႃႈ မိူဝ်ႈတေၶၢမ်ႈၶူင်းမႃးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ ငိၼ်းဝႃႈ မီးပၼ် ႁႃတီႈၵဵတ်ႉလၢၼ်ႇ၊ မီးလွင်ႈၵူတ်ႇထတ်းဝႆႉၼမ်ၼႆၶႃႈလႄႈ ၶႅၼ်းတေႃႈႁၢင်ႈႁႅၼ်း လိၵ်ႈၵမ်ႉ(ဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်း) မႃးၼႆတီႈၶႃႈ ဢေႃႈ။ ၼႂ်းဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈသႂ်ႇပႃးဝႃႈ ၼႂ်းၼိုင်ႈၸုမ်းၼႆႉ တေမီးၽႂ်လၢႆလၢႆ။ ႁႂ်ႈတႅမ်ႈၸိုဝ်ႈလႄႈ မၢႆမၢတ်ႉပူင်ႇတိၼ်ႇ တႅမ်ႈပႃးတီႈယူႇ တႅမ်ႈပဵၼ်ၽိုၼ်”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ -“ၶႅၼ်းတေႃႈ ၵႂႃႇတီႈသြႃႇၸဝ်ႈလူင် ဢၼ်ဝႃႇယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းတူင်ႇႁဝ်းဢိူင်ႇႁဝ်း တီႈႁဝ်း ယူႇ ၼၼ်ႉသေ ႁႂ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းပၼ်သေၵမ်း။ ႁႂ်ႈတႅမ်ႈၾၢႆႇမၢၼ်ႈဝႃႈ “အောက်ဖော် ပြပါ ပုဂ္ဂိုလ်များသည် မိုင်းဖုန်းဆရာတော်ဘုရား၏ မွေးနေ့ပွဲသို့ သွားရောက်မှာဖြစ်ကြောင်း ထောက်ခံ အပ်ပါသည်” – ၸိူင်ႉၼႆသေ ယဝ်ႉၵေႃႈ တႅမ်ႈၸိုဝ်ႈၵူၼ်းဢၼ်တေၵႂႃႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ထႅဝ်ဝႆႉ။ တၢင်းတႂ်ႈ ၸိုဝ်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈသႂ်ႇဝႆႉပၼ်ဝႃႈ မိုင်းဖုန်း တာချီလိတ်တွင် ဆက်သွယ်ရမည့်ဖုန်းနံပတ် ၼႆသေၵေႃႈ သႂ်ႇၸိုဝ်ႈႁဝ်းၸဝ်ႈ ၵေႃႈလႆႈယဝ်ႉ။ မၢႆၾူၼ်းတႄႉ 095241709 ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈသြႃႇၸဝ်ႈဢၼ်ဝႃႇယႂ်ႇ ၼႂ်းဢိူင်ႇၼႂ်းဝဵင်းလူင်းလၢႆးမိုဝ်းပၼ် တွၵ်ႇၸုမ်ႈဝတ်ႉလႂ်ဝတ်ႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ၵေႃႈ ဝဵင်းလႂ်ဝဵင်း ၼၼ်ႉသေၵေႃႈ လႆႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၼင်ႇႁိုဝ် ပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်းယူႇတၢင်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ – ပွတ်းၸၢၼ်းလႄႈ တၢင်ႇတီႈသီႇလႅၼ် ပေႃး တေလွတ်ႈတၢင်း ၵူတ်ႇထတ်းႁၢႆႉႁႅင်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းၸွမ်ႈၼင်ႇ ၸဝ်ႈၶူးလူင် ၺႃႇၼသီႇရိ သင်ႇလၢတ်ႈဝႆႉၼႆယဝ်ႉ။ ၶပ်ႉမၢႆ ပၢင်ပွႆးဝၼ်းၵိူတ်ႇၼႆႉသမ်ႉ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 01-04/01/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 4 မူင်း ၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ တေ ဢွၼ်တၵ်ႉၵႃႇသတ်ႉထႃး ဝႆႈၽြႃးတၢင်ႇသွမ်း။ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 10 မူင်း ႁေႃးတြႃးပၼ် ပီႈၼွင်ႉတၵ်ႉၵႃႇသတ်ႉထႃး ၸိူဝ်းမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ပွႆး။ ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 3 မူင်း ႁေႃးတြႃးထႅင်ႈ ၵမ်းၼိုင်ႈ၊ ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 6 မူင်း တေဝႆႈၽြႃးႁေႃးတြႃးထႅင်ႈ ၵမ်းၼိုင်ႈ။ ဢိင်ၼိူဝ်ဝၼ်းၵိူတ်ႇၶူးဝႃးၸဝ်ႈသိလ်ထမ်းၼႆႉသေ လုၵ်ႈၼွင်ႉၸမ်ၸႂ် ၶူးဝႃးၸဝ်ႈသိလ်ထမ်းဝုၼ်းၸုမ်ႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “တႃႇၸတ်းပၢင်ပွႆးဝၼ်းၵိူတ်ႇတႄႉ မိူၼ်ၵူႈပီၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးတႄႉၵေႃႈ တေတၢင်ႇထီးၵွင်းမူး 70 ပီ ဢၼ်ပဵၼ်ၵွင်းမူးပူႇတႃႇဢူဝ်ႇၼၼ်ႉသေ တေယၢတ်ႇၼမ်ႉၵွင်းမူးဢွၼ်ႇပုတ်ႉထၵႃႇယႃႇ ဢၼ်မီးႁိမ်းထၢတ်ႈ 50 ပီၼၼ်ႉသေ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေယၢတ်ႇၼမ်ႉၵျွင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ။ ဝၼ်းတီႈ 6 ၵေႃႈ တေတၢင်ႇထီးၵွင်းမူးထႅင်ႈသေ ပေႃးဝၼ်းတီႈ 7 တႄႉ ၶူးဝႃးပေႃႈ တေယေႃးၶိင်းၵႂႃႇမိူင်းထႆးၶိုၼ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 1 ထိုင် ဝၼ်းတီႈ 5 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီ ပီ 2025 ၼႆႉ ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်းၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ တေယူႇတီႈမိူင်းၽူင်း ၊ ဝၼ်းတီႈ 7 ၼၼ်ႉ တေယေႃးမုၼ်ၵႂႃႇၾင်ႇထႆး တီႈဝတ်ႉၽရႃႉထၢတ်ႈ ဝဵင်းၵႅဝ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းၵဵင်းသႅၼ် ၸႄႈတွၼ်ႈ ၵဵင်းႁၢႆး ၼႂ်းၸိုင်ႈထႆး ။ ပေႃးဝၼ်းတီႈ 9 ၼႆႉ ၶိုၼ်းတေယေႃး မုၼ် ပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူင်းတႆးသေ တေဢၢၼ်းမိူဝ်း တၢင်ႇထီး ၵွင်းမူး ပွတ်းတၢင်းဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်း ဢွၵ်ႇ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ တေလတ်းၵႂႃႇတၢင်းမိူင်းပၼ်ႇ မိူင်းၼၢႆး ထိုင်ပၢင်ႇ လႅင်းသႂ်(ၼမ်ႉၸၢင်) ၊ ပၢင်လူင် လႄႈ ထိုင်လွႆလႅမ် ၊ တူၼ်ႈတီး ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆ လုၵ်ႈၼွင်ႉၸမ်ၸႂ် ၶူးဝႃးၸဝ်ႈ သိလ်ထမ်းဝုၼ်းၸုမ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈ။ ၼႂ်းလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢၼ်ၸုမ်းပွင်ၵၢၼ်ပၢင်ႁူမ်ၸူမ်းဝၼ်းၵိူတ်ႇၸဝ်ႈၶူးဝႃးၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉဝႃႈ – (1) ပၢင်ပွႆးဝၼ်းၵိူတ်ႇ ၶူးဝႃးပေႃႈၼႆႉ တေလႆႈမႃးၸႃႇၵ လူႇတၢၼ်းလၢႆလၢႆၵူၺ်း ႁၢမ်ႈၽူႈလႂ်ၽႂ်မႃးၶၢႆ ၶူဝ်းၶွင်။ (2) ဢွင်ႈတီႈၶၢႆၶူဝ်းၶွင် (သေးတၢၼ်း) တႄႉ တေႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉပၼ် တီႈပၢင်ႇၼႃႈပုတ်ႉထ ၵႃႇယႃႇ ၵွင်းမူးၶမ်းလူင် မိူင်းၽူင်း ဝၢၼ်ႈမႂ်ႇလွၼ်းၸႆး ၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၶူးဝႃးၸဝ်ႈၼႆႉ တိုဝ်းၵမ်သိလ်ထမ်းမၼ်ႈၽဵၼ်း ၊ ၽႃႇဝၼႃႇမဵတ်ႉတႃႇ မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈလႄႈ တၵ်ႉၵႃႇသတ်ႉထႃး ဢၼ်ယုမ်ႇယမ်ၼပ်ႉထိုဝ်ဝႆႈသႃၸဝ်ႈၵေႃႈမီးပတ်းပိုၼ်ႉၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-12-25T17:05:03

https://shannews.org/archives/60963

ပလိၵ်ႈ တီႉၺွပ်းရူတ်ႉၵႃးဢမ်ႇမီးဝတ်းဝႂ် တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီးသေ သူင်ႇၵႂႃႇၸႂ်ႉၼႃႈသိုၵ်းပွတ်းႁွင်ႇ

ပလိၵ်ႈ တီႈၺွပ်းရူတ်ႉၵႃး ဢမ်ႇမီးဝတ်းဝႂ် တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းသေ သူင်ႇၸႂ်ႉၼႂ်းၼႃႈသိုၵ်း မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၸဝ်ႈၶွင်ယွၼ်းၵႂႃႇထုတ်ႇထွၼ်ၶိုၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပၼ်။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တႄႇတီႉၺွပ်းရူတ်ႉၵႃးဢမ်ႇမီးၶွၼ်ႇ ၼႂ်းၵၢင်ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးမႃး ၼႂ်းလိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉ ရူတ်ႉ ဢၼ်ၺႃးတီႉၺွပ်း ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ရူတ်ႉၵႃး ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၸိူဝ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းမႃး ယူႇသဝ်းဝႆႉ တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၸဝ်ႈၵႃး ထုၵ်ႇပလိၵ်ႈဢဝ်ၵႂႃႇၵႃး ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ပီၸမ်သဵင်ႈယဝ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်လူဝ်ႇႁႃငိုၼ်းယဝ်ႉ။ ၶႃႈၵေႃႈၺႃးႁႄႉၵူတ်ႇထတ်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ၵႃးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဢၼ်မႃးယႃတူဝ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ယိုတ်းၵႂႃႇပႃး။ ငိၼ်းၶၢဝ်ႇဝႃႈ ၶဝ်ဢဝ်ၵႂႃႇၸႂ်ႉၼႂ်းပၢင်တိုၵ်း မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇဝႃႇ။ ႁဝ်းၶႃႈ ၵႂႃႇႁႃထုတ်ႇထွၼ် ဢဝ်ၶိုၼ်းၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇပၼ်ထုတ်ႇ။ ၵႃးၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၵေႃႈပႃး။ ၵႃးၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၶဝ်ၵေႃႈ ပႃးဢေႃႈတီႈပိူၼ်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ – ပလိၵ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်း တီႉၺွပ်းရူတ်ႉၶိူင်ႈ ဢမ်ႇမီးဝႂ်ၶွၼ်ႇ တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ရူတ်ႉၵႃး ဢၼ်ဢမ်ႇပၼ်ထုတ်ႇထွၼ်ဢဝ်ၶိုၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ရူတ်ႉၵႃးတၢင်ႇၶူဝ်းၶွင်လႆႈ၊ ရူတ်ႉတၢင်ႇႁိၼ် တၢင်ႇႁိၼ်တၢင်ႇသၢႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ – ဝႃႈၼႆ။ သင်ၸိူဝ်ႉထုတ်ႇလႆႈၶိုၼ်းၵေႃႈ ရူတ်ႉၵႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ သမ်ႉပေႃး ယွၵ်းမူတ်း၊ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇတၢင်ႇလၢတ်ႈတီႈလႂ် – ဝႃႈၼႆ။ “မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ပေႃးပၼ်ငိုၼ်း 30 သႅၼ် 50 သႅၼ်ၼႆထုတ်ႇထွၼ်ၶိုၼ်းလႆႈ။ ပေႃးလႆႈမႃးၶိုၼ်းၵေႃႈ ရူတ်ႉပေႃးယွၵ်းယွႆမူတ်းယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉတႄႉ ရူတ်ႉယႂ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပၼ်ထုတ်ႇထွၼ်ၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ ဢၼ် ပၼ်ထုတ်ႇထွၼ်ၵေႃႈပဵၼ်ရူတ်ႉၵႃးဢွၼ်ႇ ဢၼ်ၸႂ်ႉၸွမ်းႁိူၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း”- ၽူႈၸၢႆး ၵူၼ်းၵႃႉ ဢၼ်ယူႇဝဵင်းတူၼ်ႈတီးၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 23/12/2024 ၵၢင်ၶမ်ႈ 7 မူင်းထိုင် 11 မူင်း ပလိၵ်ႈလႄႈ ပလိၵ်ႈၾၢႆႇၵုမ်း ရူတ်ႉၵႃး ပႂ်ႉၸွမ်းသဵၼ်ႈ တႃႈသၢႆတၢင်းသေ တီႉၺွပ်းရူတ်ႉဢမ်ႇမီးဝတ်းဝႂ်လႄႈ ၵူၼ်းၶီႇရူတ်ႉ ဢမ်ႇတိုဝ်းမၢၵ်ႇႁူဝ်ရူတ်ႉၶိူင်ႈ – လႆႈၵႂႃႇ 50 လမ်းပၢႆ ဝႃႈၼႆ။ ၼၢင်းယိင်းၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ့်တီႈလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်း လမ်းတီႉၺွပ်းၼႆႉ ၺႃးၼမ်ၼႃႇ၊ ပေႃးပဵၼ်ရူတ်ႉၶိူင်ႈတႄႉ လႆႈၵႂႃႇထုၵ်ႇဢဝ်ၶိုၼ်းတီႈ ႁူင်းပလိၵ်ႈ ၼိုင်ႈလမ်း 5 မိုၼ်ႇပျႃး၊ ၵႃးဢၼ် ဢမ်ႇမီးဝတ်းဝႂ်တႄႉ ၶဝ်ပႂ်ႉတီႉတႄႉႁိုင်မႃးယဝ်ႉ ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵူႈပွၵ်ႈ ထုတ်ႇလႆႈၶိုၼ်းယူႇ ယၢမ်းလဵဝ် ထုတ်ႇဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 21/12/2024 ပလိၵ်ႈမႃးၵူတ်ႇထတ်း တီႉၺွပ်းရူတ်ႉၵႃးထိုင်တီႈ ၸိူဝ်းၵိုတ်းၸွတ်ႇဝႆႉ တီႈပၢင်ႇႁူင်းၾႆးမိၼ်။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ရူတ်ႉၵႃးၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးဝတ်းဝႂ်လၢႆႊသိၼ်ႊၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈၾၢင်ႉၵႂႃႇမႃးၽွင်ႈ ၵူၼ်း ပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 11/11/2024 ၶမ်ႈပိုတ်ႇပၢင်ပွႆးၼၼ်ႉ မီးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၊ ပလိၵ်ႈၾၢႆႇၵုမ်းရူတ်ႉၵႃး ၵူတ်ႇထတ်း ရူတ်ႉၵႃး ၶဝ်ႈပွႆးႁၢဝ်ႈႁႅင်း၊ ပေႃးဢမ်ႇမီးဝႂ် License ဢမ်ႇပၼ်ၶဝ်ႈၼႆသေတႃႉ ဢမ်ႇႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း တႃႇတေဢမ်ႇႁၢႆ။ ဝၼ်းပိုတ်ႇပၢင်ၼၼ်ႉၵူၺ်း ရူတ်ႉၶိူင်ႈႁၢႆ 20 လမ်းပၢႆ ဝႃႈၼႆ။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-25T16:30:37

https://shannews.org/archives/60957

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းသိမ်းပႅတ်ႈႁၢၼ်ႉတၢင်းၶၢႆ ၶၢင်ႈတၢင်း တီႈၵၢင်ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး

ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇလိူမ်ႈလႆႇ တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ယိုတ်းသိမ်းပႅတ်ႈႁၢၼ်ႉတၢင်းၶၢႆ ၶၢင်ႈတၢင်း တီႈၵၢင်ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸီႉသင်ႇပႃးႁိူၼ်းၶၢင်ႈတၢင်းသွင်ၾၢႆႇ ႁႂ်ႈတႃးထုၼ်ဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 21/12/2024 ၼႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇလိူမ်ႈလႆႇ ဢဝ်ၵႃးလူင်သေ ယိုတ်းသိမ်း တၢင်ႇဢဝ် ၵႂႃႇႁၢၼ်ႉတၢင်းၶၢႆ ၸွမ်းၶၢင်ႈတၢင်း ၵၢင်ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈဝႃႈ သင်ဢမ်ႇ ၸႂ်ႈၼႂ်းဝၢင်းႁိူၼ်း တေဢမ်ႇလႆႈပၢႆးၶၢႆ ႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်း ဝႃႈၼႆ။ ၼၢင်းယိင်း ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸွမ်းၼႂ်းၵိဝ်ႇၼႂ်းသွႆး ၸွမ်း ၶၢင်ႈတၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ဢဝ်ရူတ်ႉယူၵ်ႉၶူဝ်းၶွင် (ကရိန်း) ၸိူဝ်းၼႆႉ မႃးယူၵ်ႉဢဝ်ႁၢၼ်ႉတၢင်းၶၢႆ သႂ်ႇၵႃး ၶဝ်ၵႂႃႇပႅတ်ႈဢေႃႈ။ ယဝ်ႉ ၵေႃႈ ၸီႉသင်ႇပႃး ႁူဝ်ႉၸပ်းတၢင်းလူင် ၸိူဝ်းၼႆႉ တေလႆႈတႃးထုၼ် ႁႂ်ႈပဵၼ်သီၶၢဝ်ဝႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၽႅၼ်ၵၢၼ် ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းၶၢႆၵၢတ်ႇၶၢင်ႈတၢင်း တေဝၢႆးႁၢႆ ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းႁႃၸဝ်ႉၵိၼ်ၶမ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဝၢင်းၶၢႆၶၢင်ႈတၢင်းၶဝ် ယၢမ်းလဵဝ် ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ၵိၼ်းၸႂ် တႃႇႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း ဢၼ်လူႉၵွႆဝႆႉ လၢႆတီႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵႂႃႇမႃးယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ။ ယူႇတီႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇမူၼ်ႉမႄးသိူဝ်ႇပၼ်၊ တီႈသဵၼ်ႈတၢင်းလဵပ်ႈဝဵင်း တၢင်းတူၵ်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉသဵၼ်ႈ တၢင်းလူႉၵွႆၼမ်ဝႆႉလႄႈ ထိုင်တီႈရူတ်ႉၵႃး ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉပိၼ်ႈလူမ်ႉ ၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-12-29T13:00:00

https://shannews.org/archives/60945

ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းလၢၵ်ႇလၢႆး ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးလႄႈ လုမ်ႈၾႃႉ ၼႂ်းပီ 2024 (လိူၼ်မေႊ – လိူၼ်ၵျုၼ်ႊ)

လုင်းၸၢႆးတိၼ်ႇလႅင်ႇ ၽူႈၼမ်းၼႂ်းပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် ၵေႃႉၵဝ်ႇ လူႉသဵင်ႈ Photo by – SNLD/ လုင်းၸၢႆးတိၼ်ႇလႅင်ႇ ၽူႈၼမ်းၼႂ်း SNLD ၵေႃႉၵဝ်ႇ ဝၼ်းတီႈ 17/05/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ 4 မူင်း လုင်းၸၢႆးတိၼ်ႇလႅင်ႇ ဢႃယု 84 ပီ ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇ ႁူဝ်သိူဝ် SNLD ၵေႃႉၵဝ်ႇ လူႉသဵင်ႈသုတ်းမုၼ် လူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၵူၼ်းထဝ်ႈ တီႈႁိူၼ်းမၼ်းၸဝ်ႈဢၼ်မီး ၼႂ်းဝၢင်းမွၵ်ႇၵူႇသွႆႈလႅင် 9 လၵ်း ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ။ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ ႁပ်ႉပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် ၽွင်းပီ 2005 ထိုင်မွၵ်ႈ 2012 ၽွင်းငဝ်းလၢႆးၵပ်ႉၵိၼ်း – ၽွင်း ၽူႈၼမ်းပႃႇတီႇ ၺႃးတီႉၺွပ်းၵုမ်းၶင်ၶွၵ်ႈဝႆႉ ၼၼ်ႉ။ လုင်းၸၢႆးတိၼ်ႇလႅင်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ပီႈဢၢႆႈလုင်း ၸၢႆးၼုတ်း (ႁူဝ်ပဝ်ႈ ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် ယၢမ်းလဵဝ်) ။ UNODC ဝႃႈ ယႃႈမႃႉယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ်တီႉလႆႈၼမ်သုတ်း ပဵၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ – မိူင်းတႆး Photo :ယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ်တီ့ၺွပ်းလႆႈတီႈမိူင်းသၢတ်ႇ (CCDAC Myanmar) ဝၼ်းတီႈ 29/05/2024 လိူၼ်မေႊၼႆႉ UNODC ဢွၵ်ႇၶေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – ၼႂ်းပီ 2023 ပူၼ်ႉမႃး ၼႂ်းၸဵင်ႇ ၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေးသျႃး ၶိုၼ်းတီႉလႆႈယႃႈမဝ်းၵမ် ၼမ်ၶိုၼ်ႈ မႃးၶိုၼ်းလိူဝ်တၢင်ႇပီ တီႉလႆႈ ထိုင် 190 တၼ်ႊ။ ဢၼ်တီႉလႆႈၼႆႉ ပဵၼ်ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၵမ်ႈၼမ်သေ ၼႂ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ တီႉလႆႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ၼမ်သုတ်း ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ်ယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ်ၸႂ်ႉထၢတ်ႈၶႄႊမီႊၶိူဝ်ႊသေ ၶိုၼ်းႁဵတ်းဢွၵ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉ ၼႆ ယဝ်ႉ။ ႁူင်းၸၢၵ်ႈႁုင်ယႃႈမဝ်းၵမ်လႄႈ ႁွင်ႈထၢတ်ႈၶႄႊမီႊၶိူဝ်ႊၼႆႉ မီးၼႂ်းၼႃႈလိၼ် ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၵုမ်းဝႆႉ ဢၼ်မီးတီႈႁိမ်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး – မၢၼ်ႈ။ ယႃႈမဝ်းၵမ် ၵမ်ႈၼမ် လုၵ်ႉတၢင်းသၢမ်ၸဵင်ႇၶမ်း လႅၼ် လိၼ်မၢၼ်ႈ – လၢဝ်း – ထႆးသေ လူင်းမႃးတၢင်းၸၢၼ်း ၼႂ်းၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပႃးဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ မႆႉလူမ်ႉတဵင်သႂ်ႇ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ လူႉၵွႆ Photo by – ၸၢႆးၶိူဝ်းလိူၼ်/ မႆႉလူမ်ႉတဵင်သႂ်ႇ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ တီႈဝၢၼ်ႈႁိၼ်တႅၵ်ႇ ဝၼ်းတီႈ 17/05/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ ၾူၼ်ယႂ်ႇလူမ်းလူင် တူၵ်းႁႅင်း၊ တူၼ်ႈမႆႉလူင် ဢၼ်မီး ၼႂ်းဝၢင်းႁွင်ႈ ၼႄပိုၼ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ တီႈဝၢၼ်ႈႁိၼ်တႅၵ်ႇ (ထိူတ်ႉထႆး) ဢိူင်ႇထိူတ်ႉထႆး ၸႄႈဝဵင်းမႄႈ ၾႃႉလူင် ၸႄႈ တွၼ်ႈၵဵင်းႁၢႆး ၸိုင်ႈထႆး ႁၵ်းလူမ်ႉတဵင်သႂ်ႇ လူႉၵွႆပႅတ်ႈတင်းလင် ၼႆယဝ်ႉ။ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ဢၼ်လႆႈႁဵတ်းသၢင်ႈၶိုၼ်ႈ မႃးၼႆႉ ဝၢႆးၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇႁူဝ်မိူင်း ၼၼ်ႉသေ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင် ယၢမ်းလဵဝ် မီးမႃးၶၢဝ်းတၢင်း မွၵ်ႈ 34 ပီယဝ်ႉ။ ဝၢၼ်ႈႁိၼ်တႅၵ်ႇ (ထိူတ်ႉထႆး) မူႇ 1 ဢိူင်ႇထိူတ်ႉတႆးၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် မီးလင်ႁိူၼ်း 1,500 ပၢႆ ၊ မီးလၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်း ယူႇသဝ်းဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ – တႆး၊ ၶႄႇ၊ သၢမ်တၢဝ်ႉ၊ ဢႃႇၶႃႇ၊ လႃးႁူႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ တေပိုတ်ႇၵိင်ႇၽႄထႅင်ႈ တီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊ Photo by – Oxford Buddha Vihara Japan/ ၸဝ်ႈၶူးလႄႈ ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ တီႈမိူင်းၵျပၢၼ်ႊ ဝၼ်းတီႈ 19/05/2024 ၼႆႉ ၸုမ်းၵေႃႇမတီႇဝတ်ႉလႄႈ တၵႃႇသတ်ႉထႃး ၸိူဝ်းႁွတ်ႈထိုင်ဝဵင်းၵျပၼ်ႊ ႁူမ်ႈၵၼ် ပိုတ်ႇဝတ်ႉၵျွင်းဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရလႄႈ တၢင်ႇဢၼေႇၵၸႃႇပုတ်ႉထၸဝ်ႈ တီႈ မိူင်းၵျပၢၼ်ႊ။ တွၼ်ႈတႃႇ သႃသၼႃ ပုတ်ႉထၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ပေႃးတေၸွတ်ႇတူဝ်ႈလုမ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ ၸဝ်ႈၶူးလူင် ပႃႇမွၵ်ႉၶ တွၵ်ႇတိူဝ်ႇၶမ်းမၢႆ ထမ်ႇမသႃႇမိ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃး ႁဵတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင်မႃး ဢွၼ်ၼမ်းတၵ်ႉၵႃႇ တီႈၸမ်ၵႆသေ တႄႇၵေႃႇသၢင်ႈဝတ်ႉဢွၵ်ႉသၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရၼႆႉမႃး တီႈမိူင်းဢင်းၵိတ်း 2 တီႈ၊ မိူင်း သိင်ႇၵပူဝ်ႇ၊ မိူင်းသိူဝ်းပီးယိူဝ်း၊ မိူင်းဢိင်ႇၵလီႇ၊ ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈလႄႈ မိူင်းၵျပၢၼ်ႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသ ၽိူတ်ႉ ပုတ်ႉထဝိႁႃရ ၵိင်ႇၽႄမိူင်းၵျပၢၼ်ႊၼႆႉ တင်ႈဝႆႉတီႈ သၢႆႊထႃႉမႃႉ – မိူင်းၵျပၼ်ႊ (Saitama, Japan)။ ၸွမ်ၸိုင်ႈၵဝ်ႇ သိုၵ်းထၢၵ်ႈ ဢူးတဵင်းၸဵင်ႇ ၵႂႃႇမိူင်းၶႄႇ Photo by – Chinese Embassy/ ၸွမ်ၸိုင်ႈၵဝ်ႇ ဢူးတဵင်းၸဵင်ႇ (သိုၵ်းထၢၵ်ႈ) ၵႂႃႇမိူင်းၶႄႇ ဝၼ်းတီႈ 27/06/2024 ၼႆႉ ၸွမ်ၸိုင်ႈၵဝ်ႇ ဢူးတဵင်းၸဵင်ႇလႄႈ မူႇၸုမ်း ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇ မိူင်း ၶႄႇ တႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ် မၢႆတွင်းၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တႃႇယူႇႁူမ်ႈၵၼ် ၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ် ၶွပ်ႈ တဵမ် 70 ပီ ။ ၵွၼ်ႇၼႃႈၼၼ်ႉဝၼ်းၼိုင်ႈ ၽွင်းတၢင် မိူင်းၶႄႇ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ႁွတ်ႈၽႅဝ် တီႈ ၼေႇပျီႇတေႃႇသေ ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်တၢင်း ၸွမ်ၸိုင်ႈၵဝ်ႇ ဢူးတဵင်းၸဵင်ႇ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ငဝ်းလၢႆး ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ၊ လွင်ႈၶႄႇ – မၢၼ်ႈ သၢၼ်မိုဝ်းၵၼ် လွင်ႈၵၢၼ် ႁုၼ်ႈမုၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈလႄႈ လွင်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ လွင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းတၢင်း ဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢူးတဵင်းၸဵင်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ၽွင်းပီ 2011 ထိုင် 2016 ။ ယၢမ်းလဵဝ် မၼ်းၸၢႆး မီး ဢႃယု 79 ပီ။ ဝၢႆးလင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီၼႆႉ လႆႈဝႃႈပဵၼ် ၶၢဝ်းတၢင်း ပွၵ်ႈႁႅၵ်ႈ ဢၼ်မၼ်းၸၢႆး ၵႂႃႇမိူင်းၶႄႇ။ Google Translate ၽိူမ်ႉၽႃႇသႃႇမႂ်ႇ 110 ၼႂ်းၼၼ်ႉပႃးလိၵ်ႈတႆး ဝၼ်းတီႈ 27/06/2024 ၼႆႉ Google ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၽိူမ်ႉၽႃႇသႃႇမႂ်ႇ ၼႂ်း Google Translate ဢၼ်ပိၼ်ႇ ၽႃႇသႃႇ ၼၼ်ႉထႅင်ႈ 110 ဢၼ်။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးလိၵ်ႈတႆး၊ လိၵ်ႈၶၢင် Jingpo လႄႈ လိၵ်ႈၶျၢင်း Hakha Chin ၊ လိၵ်ႈထိၿဵတ်ႉ Tibetan ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼႂ်း Google Translate ၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈဢဝ်လိၵ်ႈတႆး ပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇ ၸူး လိၵ်ႈသင်ၵေႃႈလႆႈ။ ပီႈၼွင်ႉတႆး ၼႂ်း မိူင်းၼွၵ်ႈမိူင်း ဢွၼ်ၵၼ်ႁူမ်ၸူမ်း တူင်ႉတိုၼ်ႇ ဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ် ၸွမ်း ၸဝ်ႈၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၾၢႆႇ IT ဢၼ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈလိၵ်ႈလၢႆးတႆး ၶိုၼ်ႈသင်ႉ ၶိုတ်းၵၢပ်ႈ ၶဝ်ႈပႃးၸွမ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ။ Project ၶူင်းၵၢၼ်ၼႆႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်း AI ဢၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃႈ PaLM (Pathways Language Model) သေ ၶူၼ်ႉႁႃ သွၵ်ႈဢဝ်ၶေႃႈမုလ်းၽႃႇသႃႇ Dataset ဢၼ်ႁႃလႆႈၼိူဝ် internet မိူၼ်ၼင်ႇ Webpages, blogs, books, documents, Wikipedia, social media, Public Datasets ၵူႈတီႈတီႈၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇဢွၵ်ႇမႃးလႆႈၽႃႇသႃႇမႂ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိၵ်ႉ VPN ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈလဵၼ်ႈၾဵတ်ႉသ်ပုၵ်ႉ ၸႂ်ႉလဵၼ်ႈ My Space Myanmar တႅၼ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိၵ်ႉ VPN မိူင်းမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇၸၢင်ႈလဵၼ်ႈ FACEBOOK ၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶိုၼ်း ပိုတ်ႇပၼ် ဢႅပ်ႇပလီႇၵေးသျိၼ်း My Space Myanmar ႁႂ်ႈလဵၼ်ႈတႅၼ်း ၾဵတ်ႉသ်ပုၵ်ႉ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 1 လိူၼ်ၵျုၼ်ႊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုၼ် ၽၢဝ်ႇ တႄႇလူတ်ႇဢဝ်လႆႈတီႈ Google play Store ။ လွင်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇယုမ်ႇၵိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ ၵူဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈလုတ်ႇဢဝ်ၶေႃႈမုလ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼႆ ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်တဵၵ်း Report သၢၼ်ၶတ်း ထိုင်တီႈဢႅပ်ႇပလီႇၵေးသျိၼ်း My Space Myanmar လူမ်ႉလႅဝ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-12-28T13:00:00

https://shannews.org/archives/60933

ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းလၢၵ်ႇလၢႆး ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးလႄႈ လုမ်ႈၾႃႉ ၼႂ်းပီ 2024 (လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် – လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ)

တူဝ်တႅၼ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်းႁူပ်ႉၵၼ်တီႈမိူင်းၶႄႇ ပဵၼ်ပွၵ်ႈၵမ်း 4 ၽူႈၼမ်းသႅၼ်းသုင် ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း ဢၼ်ပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်းတေႃႇၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ဝၼ်းတီႈ 01-03/03/2024 တူဝ်တႅၼ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ တူဝ်တႅၼ်းၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း ႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ်တီႈဝဵင်းလူင် ၶုၼ်ႊမိင်ႊ ၸႄႈမိူင်းယုၼ်ႊၼၢၼ်ႊ မိူင်းၶႄႇ။ ပဵၼ်ဢၼ်ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ် ၵမ်းထူၼ်ႈ 3 ဝၢႆးလင် ၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ။ ဢုပ်ႇၵၼ်လွင်ႈၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်၊ လွင်ႈၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်၊ တႃႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်တၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊၵျႃးၽျႅၼ်ႉ၊ တႃႇႁႂ်ႈလႆႈလွင်ႈၵတ်းယဵၼ် ဝဵင်းဢၼ်မီးၽၵ်းတူလႅၼ်လိၼ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်ႈဝႆႈသႃ ထၢတ်ႈတေႃႇၽြႃး တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၵိုၼ်းၶွၼ်ႈ Photo by – CM 108/ ၵူၼ်းမိူင်း ၶဝ်ႈႁူမ်ႈဝႆႈသႃ ထၢတ်ႈတေႃႇၽြႃး တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ပၢင်းထၢတ်ႈတေႃႇ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ၊ ထၢတ်ႈတေႃႇ ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတြႃႇလႄႈ ၸဝ်ႈမႁႃႇမွၵ်ႇၵလၢၼ်ႇ ပိၵ်ႉသၢႆႉၶႂႃ မိုဝ်းၽြႃး ပဵၼ်ၸဝ်ႈတီႈမိူင်းၵြႃးဢိၼ်ႊတီႊယႃႊ ယေႃးမႃးမိူင်းထႆး ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ထႆး လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈဝႆႉသႃ။ ထၢတ်ႈတေႃႈၸဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 05 – 08/03/2024 ပၢင်းဢဝ်မႃးဝႆႉ တီႈႁေႃၶမ်း လူင် ၼႂ်းသူၼ်မွၵ်ႇရၢတ်ႉၶျၽရိုၵ်း ဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး။ ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းထႆးၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ပွတ်းၸၢၼ်း – ပွတ်းဢွၵ်ႇၵေႃႈ ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ထႆးသေ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈဝႆႈသႃၼမ်။ EAO 7 ၸုမ်း ႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ် တီႈၵဵင်းမႂ်ႇ EAO 7 ၸုမ်း ဢုပ်ႇၵၼ် တီႈၵဵင်းမႂ်ႇ ဝၼ်းတီႈ 17-19/03/2024 ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းၵိုတ်းတိုၵ်းဝႆႉ 7 ၸုမ်း ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆးသေ ယူႇတီႈ ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ယွတ်ႈသိုၵ်း ႁူဝ်ပဝ်ႈ RCSS ႁဵတ်းၽူႈ ၼင်ႈၸိုင်ႈ မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းပိုတ်ႇပၢင်ၵႂႃႇဝႃႈ – ၸုမ်းၵိုတ်းတိုၵ်း 7 ၸုမ်းၼႆႉ တေတႄႇပိူင်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ၵႂႃႇၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၽႂ်မၼ်းယဝ်ႉ ဝႃႈ ၼႆ။ တီႈပၢင်ၵုမ်ၼႆႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း 7 ၸုမ်း ဢၼ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်း ၵိုတ်းတိုၵ်းပတ်းပိုၼ့်ၸိုင်ႈမိူင်း NCA ၼၼ်ႉ ဢုပ်ႇဢူဝ်းတူၵ်းလူင်းၵၼ်သေ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီ 7 EAO Alliance ။ ပဵၼ်ၶွင်ႇသီႇ ဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS ၊ ပႃႇတီႇမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇ MNSP ၊ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ ALP ၊ သိုၵ်းလႃးႁူႇ LDU ၊ သိုၵ်းယၢင်း ၽိူၵ်ႇၵမ်ႉၸွႆႈတီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ DKBA ၊ သိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ KNLA – PC လႄႈ သိုၵ်းပဢူဝ်း PNLO ၸိူဝ်းၼႆႉ။ သိုၵ်းဝႃႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ႁၢမ်ႈသိုၵ်းၸုမ်းလႂ် ၶဝ်ႈၵဵပ်းၶွၼ်ႇ ၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းၵႅတ်ႈ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပၢႆႉဝၢၼ်ႈမိူင်းၵႅတ်ႈ လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် 2024 ၼႆႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီ ပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း မိူၼ်ၼင်ႇ – သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၊ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA လႄႈ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ဢၼ်တိုၵ်းယိုဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉတီႈ ဢိူင်ႇ မိူင်းၵႅတ်ႈ ၽွင်းၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 သေ ဢွင်ႇပေႉဝႆႉၼၼ်ႉ တူၵ်းလူင်းမွပ်ႈပၼ် သိုၵ်းဝႃႉ UWSA ၶဝ်ႈၵုမ်းၵမ် ပူၵ်းပွင် ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းၵႅတ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၵႂႃႇ။ ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းဝႃႉ UWSA ၶဝ်ႈၵုမ်း ၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းၵႅတ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈဝႆႉသေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ႁၢမ်ႈသိုၵ်းၸုမ်းလႂ် မႃးၵဵပ်းၶွၼ်ႇ တႃႇ 3 ပီ ဝႃႈၼႆ။ ဢိူင်ႇမိူင်းၵႅတ်ႈၼႆႉ မီးၾၢႆႇဢွၵ်ႇဢိူင်ႇမိူင်းယေႃ မွၵ်ႈ 20 လၵ်း။ မီးၾၢႆႇဢွၵ်ႇလႃႈသဵဝ်ႈမွၵ်ႈ 60 လၵ်း။ ဢိူင်ႇမိူင်းၵႅတ်ႈ ၼႆႉ မီး 13 ဝၢၼ်ႈ။ ဢၼ်ၺႃးၽေးသိုၵ်းၵမ်းသိုဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈၵၢတ်ႇတင်း ဝၢၼ်ႈလူင် ယွၼ်ႉပဵၼ်ဝၢၼ်ႈတိတ်းၸပ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ လင်ႁိူၼ်းတင်းမူတ်းမွၵ်ႈ 150 လင်။ ႁူဝ်ၵူၼ်းမွၵ်ႈ 600 ၵေႃႉ။ ပဵၼ်လႅၼ်လိၼ် ဢၼ်တိတ်းၸပ်းၵၼ်တၢင်း သႅၼ်ဝီ – ၵုၼ်လူင်။ ဢၼ်လုၵ်ႉမိူင်းၵႅတ်ႈ လူင်းၵႂႃႇတႃႈၶူင်း – တႃႈတိုင်းတၼ်။ သင်ဝႃႈ ၶၢမ်ႈၶူင်းယဝ်ႉ ၵႂႃႇပွင်ႇထိုင်တၢင်း ၵုၼ်လူင် – ႁူဝ်ပၢင်ႇ – ဝဵင်းၼမ်ႉၽႃႈ (ၶျိၼ်ႊသူၺ်ႊႁေႃႇ) ၵမ်းသိုဝ်ႈ။ သၽႃးလၢင်ႈမိူင်းထႆး မၵ်းမၼ်ႈပိူင်ယုၵ်းယၢင်ႇ သုၼ်ႇလႆႈ LGBT ယိင်းၸၢႆးၽဵင်ႇပဵင်း ႁၢင်ႈ – မဵတ်ႇမၢႆသီ LGBT ( Crd to owner ) သၽႃးလၢင်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းထႆး ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ် ဝၼ်းတီႈ 27/03/2024 ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် လွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်း ၼႂ်း ၵၢၼ်ၵူပ်ႉၵူႈၵိၼ်ၶႅၵ်ႇ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉပႃးသုၼ်ႇလႆႈ ၵူၼ်းငႅင်ႈလဵဝ်ၵၼ် ၵူပ်ႉၵူႈၵၼ်သေ လႆႈၸႂ်တူၵ်းလူင်းၵၼ် တႃႇသႂ်ႇ ၼႂ်းပိူင်ပိုင်းလၵ်းမိူင်း။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ သူင်ႇယိုၼ်ႈထိုင် ၸဝ်ႈမုၼ်ယႂ်ႇၶုၼ်ႁေႃၶမ်းထႆး လႆႈ လူင်းလၢႆးမိုဝ်းပၼ်လီငၢမ်းၽွင်းလိူၼ်သႅပ်ႉထႅမ်ႊပိူဝ်ႊပူၼ်ႉမႃး။ ၼႂ်းလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2025 ၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်းထႆး ၵူၼ်းငႅင်ႈလဵဝ်ၵၼ် တေၵူပ်ႉၵူႈသွၼ်ႉမိင်ႈၵၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် 200 ၵူႈ ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁွင်ႉၵူၼ်းၼုမ်ႇၵႂႃႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း ၸဝ်ႉလိူဝ်ဢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇထၢမ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈဝဵင်းလိူဝ်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၸုပ်ႈႁႅၵ်ႈ တေပဵၼ်ၼႂ်းလိူၼ်မေႊ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ဝၢႆးလင်ၵဵပ်းသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈယဝ်ႉ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉႁွင်ႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၵႂႃႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 29 /03/2024 ၼၼ်ႉလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတူၵ်းၸႂ် တိုၼ်ႇသၢၼ်ႈ။ ပၢင်ၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းၼႆႉ ၼိုင်ႈၸုပ်ႈၾိုၵ်းပၼ် ၼိုင်ႈလိူၼ်ၵူၺ်း ၊ ၼိုင်ႈၸုပ်ႈ မီးႁႅင်းၵူၼ်း 5,000 ၵေႃႉ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈဝႆးၸိူဝ်းၼႆႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁဵတ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ယိင်ႈၶႅၼ်း ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈဢွၵ်ႇမိူင်း တီႈၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်လႄႈ တႃႈရူတ်ႉတႃႈၵႃးသမ်ႉ ပေႃးၵိုၼ်းၶွၼ်ႈၵႂႃႇမူတ်း။ ၽူႈၼမ်း ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး TYO လႆႈႁပ်ႉသူး ၸဝ်ႈသုၸၼ်ႇတီႇ ၵေႃႉထူၼ်ႈ 16 မိၵ်ႈမၢႆ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး TYO ဝၼ်းတီႈ 31/03/2024 ၼၢင်းယိင်းၼွင်ႉ ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး (Tai Youth Organization – TYO) လႆႈႁပ်ႉသူးၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၽူႈဢွၼ် ႁူဝ် ၸဝ်ႈၼၢင်းသုၸၼ်ႇတီႇ Sao Thusandi Leadership Award တွၼ်ႈ တႃႇ ပီ 2023 ။ မၼ်းၼၢင်းပဵၼ် ၽူႈလႆႈႁပ်ႉသူးၼႆႉ ၵေႃႉထူၼ်ႈ 16 ။ ၽူႈလႆႈႁပ်ႉသူးရၢင်းဝလ်း ၸဝ်ႈသုၸၼ်ႇတီႇ ၵေႃႉႁႅၵ်ႈ မိူဝ်ႈပီ 2008 ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸၢႆးၽူးမိူင်း၊ ပီ 2009 ၸၢႆးသႅင် ၽၼ်း၊ 2010 ၼၢင်းမွၼ်းၵဵင်၊ 2011 မေႃယႃ ၸၢႆးပေႇတႃႉ၊ 2012 ၸဝ်ႈၶူးသီႇရိ ဝတ်ႉၾႃႉ ဝဵင်း ဢိၼ်း၊ 2013 ၸၢႆးသၢမ်ၾူၼ်သႅင်၊ 2014 မေႃယႃၼၢင်းလႃႈ၊ 2015 ၼၢင်းၼူၼ်းႁွမ်၊ 2016 ၸၢႆးသူႉ၊ 2017 ၸၢႆးသီၶိူဝ်း (သဵင်ႈ)၊ 2018 ၸၢႆး ၵွၼ်းသႅင်၊ 2019 ၸဝ်ႈ ၶူးမိင်ႇတၵ၊ 2020 ၶူးသွၼ်ၼၢင်းမူၺ်ၶိူဝ်း၊ 2021 သမ်ႉ ယူႇတီႈ ၶွမ်ႊပတီႊဢမ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၸိုဝ်ႈ ၽူႈလႆႈႁပ်ႉသူးလႄႈ ပဵၼ်ၽႂ်ဢမ်ႇလႆႈႁူႉ (ၵမ်ႈၼမ် လိုဝ်း ၵၼ်တႄႉ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း) ၊ 2022 ၸဝ်ႈၶူး ဢေႃးၸေႇယ ထမ်ႇမႃႇၽိပႃႇလလႄႈ ပီ 2023 ၼႆႉသမ်ႉ ၼၢင်းယိင်းၼွင်ႉ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပေႃးဢမ်ႇမီးဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ တေဢမ်ႇပၼ်ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် ဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ (UIN) ႁူဝ်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ပီ 2024 ၼႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်း ၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်း (လဝၵ) ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ပေႃးထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 01/05/2024 ၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီး ဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ (Unique Identify Number – UIN) ၸိုင် တေဢမ်ႇပၼ်ၶႂၢင်ႉ ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၶဝ်ႈ ၸိုင်ႈ မိူင်းႁိမ်းႁွမ်း မိူၼ်ၼင်ႇ – မိူင်းထႆး၊ မိူင်ၶႄႇလႄႈ မိူင်းဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေယိပ်းသဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ၵူၼ်း တႃႇ ၵူၼ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ မိူင်းလႆႈတႅတ်ႈတေႃးလႄႈ ၸင်ႇတဵၵ်းၸႂ်ႉ ႁဵတ်းဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ UID ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း မီးလွင်ႈၶွင်ႈၶမ်လၢႆလွင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇပၢင်ၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း ၸုပ်ႈႁႅၵ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆး မီး 3 တီႈ ပၢင်ၾိုၵ်းၽွၼ်ႉ ၵၢၼ်သိုၵ်း ၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 8 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉၵႂႃႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း ပၼ်ၵူၼ်းသိုၵ်းမႂ်ႇ ၸုပ်ႈႁႅၵ်ႈ ႁူင်း ႁဵၼ်းပူင်သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ဢၼ်မီးတီႈဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈ၊ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ၊ တိူင်းၼမ်ႉၵဵဝ်၊ ၼေႇပျီႇတေႃႇ၊ ပႃႇၵိူဝ်၊ မၵူၺ်း၊ ၸႄႈၵႅင်း၊ မိူင်းမွၼ်း၊ မိူင်းတႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 1 ထိုင် ဝၼ်းတီႈ 7 ၼႆႉ ၵူတ်ႇထတ်းပၢႆးယူႇလီ ၸႅၵ်ႇပၼ်ၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းဝႂ် ၵူၼ်းၾိုၵ်းၵၢၼ် သိုၵ်းမႂ်ႇ ဝၼ်းတီႈ 8 ပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်သေ တႄႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းပၼ်။ ပၢင်သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်းၼႆႉ တေပဵၼ်ပိုၼ်ႉထၢၼ် ၵၢၼ်သိုၵ်း 5 တီႈ၊ ပၢင်သွၼ်ၸၼ်ႉသုင် 10 တီႈ၊ ပၢင်သွၼ် ၵႅမ်ၶုၼ် ႁၢၼ်လႄႈ ႁူဝ်သိုၵ်းလူင်တင်း ပၢင်သွၼ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၶွမ်ႊပိဝ်ႊတႃႊလႄႈ ပၢႆးသၢႆႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပၢင် သွၼ် ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းသမ်ႉ ပၢင်သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မီးတီႈဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင်၊ ပႃႉထူး လႄႈ ႁူဝ်ပူင်း 3 တီႈ။ ၵူၼ်းၸၢႆးမိူင်းယႆ 8 ၵေႃႉ ၺွပ်းၵၼ်ႉၸၼ် ဢွၼ်ႇယိင်း ဢႃယု 18 ပီ ပၢႆႉၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ ဝဵင်းမိူင်းယႆ ဝၼ်းတီႈ 14/04/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 2 မူင်း ဢွၼ်ႇယိင်း ဢႃယု 18 ပီ ၵူၼ်းဢိူင်ႇမိူင်းပၢတ်ႇ ၸႄႈဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်း ၵႂႃႇလဵၼ်ႈၼမ်ႉ တီႈတၢတ်ႇႁၢႆးပူႉ ပွၵ်ႈမႃးၵေႃႉလဵဝ် မႃးၺႃး ၵူၼ်းၸၢႆးၽုင်ၼိုင်ႈ ႁူဝ်ၼပ်ႉ ၵူၼ်းမီး 8 ၵေႃႉ ၵိၼ်လဝ်ႈမဝ်း တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈၼွင်လူမ်ႇ ၼႂ်းဢိူင်ႇႁူဝ်ယ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းယႆၼႆႉ ၺႃးၺွပ်း ဢဝ်မၼ်းၼၢင်းၵႂႃႇ ပေႃႉထုပ်ႉၵၼ်ႉၸၼ်လူလၢႆ တီႈၼႂ်းပႃႇထိူၼ်ႇ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၸၢႆး 8 ၵေႃႉၼႆႉ ၺႃး သိုၵ်း SSPP/ SSA တီႉၺွပ်းၵုမ်းတူဝ်ၵႂႃႇ လႆႈႁူႉၼင်ႇၼႆ။ UWSA ၸတ်းႁဵတ်းမၢႆတွင်း ဝၼ်းၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 35 ပီတဵမ် Photo by – Wa Channel/ သိုၵ်းဝႃႉ ၼႂ်းဝၼ်းၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 35 ပီ တီႈဝဵင်းပၢင်သၢင်း ဝၼ်းတီႈ 17/04/2024 ၼႆႉ တူၵ်းမႅၼ်ႈ ဝၼ်းၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ UWSA ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 35 ပီတဵမ် ၸတ်း ႁဵတ်းတီႈမၢႆတွင်း ဝၼ်းၶွပ်ႈၶူပ်ႇ တီႈငဝ်ႈငုၼ်း ဝဵင်းပၢင်သၢင်း (ပၢင်ၶမ်း) ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း။ မီး ၸုမ်းဢူၺ်းလီ မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း။ ယူႇတီႈ NUG ၵေႃႈ လႆႈသူင်ႇလိၵ်ႈယိုၼ်ႈထိုင်ဝႃႈ တႃႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ လႆႈ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ တေယွၼ်းႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်းသိုၵ်းဝႃႉၵႂႃႇ ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပူတ်း ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ဢူးႁိၼ်ႇၼရီႇ ပၼ်ႇထိဝ်း ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼူၵ်ႉယုင်း ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ဢူးႁိၼ်ႇၼရီႇ ပၼ်ႇထိဝ်း ဝၼ်းတီႈ 23/04/2024 သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပူတ်းၼႃႈတီႈတၼ်းႁဵင်း ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ဢူးႁိၼ်ႇၼရီႇ ပၼ်ႇထိဝ်း သေ ပၼ်လိုဝ်ႈၵၢၼ်ယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ဢူးႁိၼ်ႇၼရီႇ ပၼ်ႇထိဝ်းၼႆႉ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ် ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ် ပႃႇတီႇၼူၵ်ႉယုင်း NLD ဢွင်ႇပေႉပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၵေႃႈ ဢမ်ႇ ပူတ်းဢမ်ႇတီႉၺွပ်းပႃးမၼ်း၊ သိုပ်ႇပၼ်တီႈယူႇ ပဵၼ်ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈဝႆႉ မိူၼ်ၵၼ်တင်း ဢူးမျိၼ်ႉသူၺ်ႇ။ SSPP ၸတ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈမၢႆတွင်း တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA ၶွပ်ႈတဵမ် 60 ပီ ပၢင်ၵႅဝ်ႈ မၢႆတွင်း ဝၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA တဵမ် 60 ပီ ဝၼ်းတီႈ 24/04/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 6:30 မူင်းထိုင် 9:30 မူင်း ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး SSPP ၸတ်း ပၢင် ၵႅဝ်ႈ မၢႆတွင်း ဝၼ်းၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA ၶွပ်ႈတဵမ် 60 ပီ တီႈငဝ်ႈငုၼ်း ဝၢၼ်ႈႁႆး။ ၼႂ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ ဝၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA ၶွပ်ႈတဵမ် 60 ပီၼႆႉ မီးၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်၊ ၵူႈတပ်ႉၵူႈႁွင်ႈၵၢၼ်၊ ၸုမ်းၼၢင်းယိင်း၊ သၢႆသိုၵ်း၊ တပ်ႉႁူမ်ႇလူမ်ႈ၊ ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း၊ မေႃသွၼ်၊ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ၊ မေႃယႃ၊ လုၵ်ႈႁဵၼ်း၊ ၽူႈၵွၼ်းၸႄႈဝဵင်း – ၸႄႈတွၼ်ႈ ၶွင် SSPP ၸိူဝ်းၼႆႉ မႃးၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈ တင်းမူတ်း ႁူဝ်ၵူၼ်း 4,400 ပၢႆ ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-12-27T13:00:00

https://shannews.org/archives/60922

ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းလၢၵ်ႇလၢႆး ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးလႄႈ လုမ်ႈၾႃႉ ၼႂ်းပီ 2024 (လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ – လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ)

သိုၵ်း TNLA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ယိုတ်းလႆႈ မိူင်းငေႃႉ Photo by – TNLA/ ႁၢင်ႈသိုၵ်းတဢၢင်း ယိုတ်းလႆႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈမိူင်းငေႃႉ ဝၼ်းတီႈ 29-31/12/2023 သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA တင်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် ၼႂ်းၵိင်ႇၽႄၸႄႈဝဵင်းမိူင်းငေႃႉ ၸႄႈဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်း လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တင်းၼမ်လၢႆ။ TNLA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – ဝၼ်းတီႈ 01/01/2024 ၼႆႉ ယိုတ်းလႆႈ တပ်ႉမၢၼ်ႈတပ်ႉၶလယ 253 လႄႈ 237 ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈတပ်ႉမ 101 တီႈၼႂ်းမိူင်းငေႃႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵုမ်းလႆႈပႃး လုမ်းပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈတင်း လုမ်းႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ် တင်းမူတ်း ၼႂ်းမိူင်းငေႃႉယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ယႃႉၵွင်းမူး ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ သၢင်ႈဝႆႉတီႈလၢဝ်ႇၵၢႆး Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ထုပ်ႉယႃႉၵွင်းမူးလူင် ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ သၢင်ႈဝႆႉ တီႈလၢဝ်ႇၵၢႆး ဝၼ်းတီႈ 08/01/2024 ႁၢင်ႈ VDO လွင်ႈသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ထုပ်ႉယႃႉၵွင်းမူးလူင် ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ သၢင်ႈဝႆႉတီႈပွႆႉ (ပွိုင့်) 2202 တီႈဝဵင်းလၢဝ်ႇၵၢႆး ၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ၽႄႈလၢမ်းမႃးတၢင်း Social Media ။ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ လၢတ်ႈဝႃႈတေ ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇ တၢင်းၽိတ်းၽူႈပူၼ်ႉပႅၼ်ၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ NCA 7 ၸုမ်းတင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁူပ်ႉၵၼ် တီႈၼေႇပျီႇတေႃႇ NSPNC တင်း NCA ႁူပ်ႉၵၼ် တီႈၼေႇပျီႇတေႃႇ ဝၼ်းတီႈ 09/01/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ၸုမ်းငမ်းယဵၼ် ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်မၢၼ်ႈ NSPNC ဢၼ်ၸွမ်သိုၵ်း ယႃႇ ပျေႉ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉ ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်တင်း ၸုမ်းလူင်းလၢႆးမိုဝ်း ၵိုတ်းတိုၵ်းပတ်းပိုၼ်ႉတူဝ်ႈမိူင်း NCA 7 ၸုမ်း ဢၼ်ပဵၼ်ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS ၊ သိုၵ်းပဢူဝ်း PNLO ၊ သိုၵ်းလႃးႁူႇ LDU ၊ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ ALP ၊ သိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ KNU/ KNLA-PC ၊ သိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇၵမ်ႉၸွႆႈ တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ DKBA လႄႈ ပႃႇတီႇမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇ NMSP ၸိူဝ်းၼႆႉ တီႈၼေႇပျီႇတေႃႇ။ ႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင် လင်မႂ်ႇ ၵေႃႇသၢင်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈလီငၢမ်း Photo by – Kengtung/ ႁၢင်ႈႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင် လင်မႂ်ႇ ႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင် လင်မႂ်ႇ ဢၼ်ယူႇတီႈ ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ပဵၼ်ၸဝ်ႈတႃႇ ၼ ဢွၼ်ႁူဝ် ၵေႃႇသၢင်ႈမႃးၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၵေႃႇသၢင်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈလီငၢမ်း။ ႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင် လင်မႂ်ႇၼႆႉ တႄႇၵေႃႇသၢင်ႈမႃး မိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ 2022 ၼၼ်ႉသေ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင် လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊ ၼိဝ်ႊရီႊ 2024 ၶၢဝ်းတၢင်း 1 ပီပၢႆ 6 လိူၼ် လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈလီငၢမ်းယဝ်ႉ ဢွင်ႈတီႈ ၵေႃႇသၢင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်တီႈဝၢင်းသၵဵတ်ႉ (ၵဝ်ႇ) ပွၵ်ႉ 5 ႁိမ်းၾင်ႇၼွင်တုင် ဝဵင်းၵဵင်းတုင် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ၼႆယဝ်ႉ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမၵ်းမၼ်ႈ မၢႆမီႈၵဵပ်းသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်း သိုၵ်းတႆး 2 ၸုမ်းၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇႁပ်ႉၵူၼ်း ႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ဝၼ်းတီႈ 10/2/2024 သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ဢွၵ်ႇမၢႆမီႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢႃယုတဵမ် 18 ပီ ၵူႈၵေႃႉ တၵ်းတေလႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း။ သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းၶေႃႈၸီႉသင်ႇ ၶၢၼ်းႁွင်ႉၸိုင် တေၺႃး တၢမ်ႇၶွၵ်ႈ 5 ပီ ဝႃႈၼႆ။ မၢႆမီႈၼႆႉ ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တၢၼ်းသူၺ်ႇ လူင်းလၢႆးမိုဝ်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ 2010 ပုၼ်ႉသေ ၸွမ်ၸိၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်း မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ၸင်ႇမႃးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမၵ်းမၼ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ဝႃႈ တႄႇ ၸႂ်ႉတိုဝ်း ဝၼ်းတီႈ 10 လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ 2024 ၼႆႉၵႂႃႇ ဝႃႈၼႆ။ ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 15/02/2024 ယူႇတီႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSPP/ SSA ပိုၼ် ၽၢဝ်ႇ ပိုတ်ႇႁပ်ႉၵူၼ်းသိုၵ်းမႂ်ႇ ၼင်ႇႁိုဝ် တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး ပေႃးတေမီးႁႅင်းၵႅတ်ႇၶႄ ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ်လႆႈ ၵူၼ်းမိူင်း – ႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ SSPP ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 19/02/2024 သမ်ႉ ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS/ SSA) ဢွၵ်ႇပိူင် ႁၢပ်ႇထၢမ်း ၵၢၼ်သိုၵ်းလႄႈ ပိူင်တီႈလိၼ်။ တႄႇဢဝ် ဢႃယု 18 ပီ ထိုင် 45 ပီ မႃးႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းလႆႈ တေသွၼ်ၵၢၼ်ပၼ် 1 ပီ ႁၢပ်ႇၵၢၼ် 5 ပီ ။ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်းႁႃၵိၼ် ၼႂ်းမိူင်းထႆး၊ မိူင်းၶႄႇလႄႈ မိူင်းလၢဝ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈႁူႉတူဝ် ႁူႉပုၼ်ႈၽွၼ်းသေ မႃးပၼ်သဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈသၢႆမၢႆ တႃႇႁၢပ်ႇထၢမ်းၵၢၼ် ပုၼ်ႈၽွၼ်းၵႂႃႇ ႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်း ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-12-25T07:00:00

https://shannews.org/archives/60920

သိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းၼမ့်ၸၢင် သူင်ႇၾိုၵ်း ၵၢၼ်သိုၵ်းတီႈဝဵင်းၵဵင်းတုင်

သိုၵ်းမၢၼ်ႈတီ့ၺွပ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇဝဵင်းၼမ့်ၸၢင် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း၊ ၼႄးဝႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းသၢင်ႈလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈဢူၼ်မေႃးၼႂ်းပွၵ်ႉၼႂ်းယွမ်ႇၼႆသေ သူင်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းတီႈဝဵင်းၵဵင်းတုင် ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 19/12/2021 သိုၵ်းမၢၼ်ႈတီႉၵူၼ်းမိူင်း ပွၵ်ႉ 3 ဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင်ၵႂႃႇ 5 ၵေႃႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းၼမ့်ၸၢင် လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ ၶဝ်ဝႃႈ ယွၼ်ႉထဵင်မေႃးၵၼ်ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းၶူင်ႇ ၼႆသေ မႃးတီႉၺွပ်းၵႂႃႇ ၵူၼ်းၼႂ်းပွၵ်ႉ 5 ၵေႃႉ။ ၶဝ်တီႉဢဝ်ထိုင်ၼႂ်းႁိူၼ်းၼႂ်းယေး။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတီႉၺွပ်းတီႈ ၵၢင်တၢင်း။ ၵမ်ႈၽွင်ႈတိုၵ်ႉၼွၼ်းလိုဝ်ႈယူႇၼႂ်းႁိူၼ်းၵေႃႈ ၺႃးလၢၵ်ႈၸၼ်တီႉၺွပ်းၵႂႃႇ ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၶဝ်လမ်းတီႉ ၵူၼ်းမဝ်းလဝ်ႈမဝ်းယႃႈၵူၺ်း။ ယၢမ်းလဵဝ် ၶီႈလဝ်ႈၶီႈယႃႈၵေႃႈၶႆႈၸမ်မူတ်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းပွၵ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်လၢၵ်ႈၸၼ်ပႃးယဝ်ႉ။ ၵၢင်ၶိုၼ်းၵေႃႈၶဝ်လဵပ်ႈယၢမ်းၵူႈၶိုၼ်းဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းဢၼ်ထုၵ်ႇတီ့ၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ့်တႄ့ ပဵၼ် ဢူးမိၼ်ႉၼၢႆႇ၊ ၵူဝ်ႇဢွင်ႇမဵဝ်း၊ ၵူဝ်ႇသၢၼ်းမွင်ႇဝိၼ်း၊ ၵူဝ်ႇမဵဝ်းတိၼ်ႉ၊ ၵူဝ်ႇၵျေႃႇၸိၼ်ႇ – ပဵၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇသႅၼ်းၶၢဝ်ႉ ၼႂ်းပွၵ်ႉ 3 တင်းမူတ်း။ ပဵၼ် ၵၢင့်ၵႄႇၼႂ်းပွၵ့် 3 ဢွၼ်ၼမ်း ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၊ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၽွင်းငမ်း ၵူႈလွင်ႈ တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးတီႉၺွပ်းၶဝ်ၵႂႃႇ ။ ထိုင်ဝၼ်းတီႈ 20/12/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်း ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၽွင်းငမ်းၵူႈလွင်ႈၸင်ႇ သိုပ်ႇၾူၼ်းၸူး ၵူၼ်းႁိူၼ်း ဢူးမိၼ့်ၼၢႆႇသေ ၸႂ်ႉဢဝ်ၶူဝ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းမၼ်းမႃးသူင်ႇတီႈႁူင်းပလိၵ်ႈ။ ၵူၼ်းႁိူၼ်းၶဝ် ယွၼ်းထုတ်ႇဢဝ်တူဝ်ၶိုၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပၼ်ထုတ်ႇ။ ပလိၵ်ႈဝႃႈ – တေဢဝ်ၵႂႃႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းႁိူၼ်းလႄႈပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၵႂႃႇယွၼ်းႁႂ်ႈၵၢင်ႉၵႄႇၸွႆႈလၢတ်ႈပၼ်ၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ- ပီႈၼွင်ႉၵေႃႉထုၵ်ႇတီႉ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၵူၼ်းၸၢႆးၼုမ်ႇပိုၼ့်တီႈလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ-“ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းပၼ်ယူႇၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် ထိုင်ၸုပ်ႈထိ 8 ယဝ်ႉ ။ ၵွပ်ႈၼႆ ၵူၼ်းၶဝ်ႈၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းၵေႃႈ လႅပ်ႈဢမ်ႇၶႂ်ႈၵိုတ်းယဝ်ႉလႄႈ ၶဝ်ၸင်ႇ လၢၵ်ႈ ၸၼ်လိပ်းဢဝ်ၸိူင်ႉၼႆ။ ၶမ်ႈဝႃး ယင်းမီးၶၢဝ်ႇၽႄႈမႃးၼႂ်းပွၵ်ႉၼႂ်းယွမ်ႇယူႇ ဝႃႈၶဝ်တေလမ်းတီႉ ၵူၼ်းၼႆလႄႈ ၽႂ်ဢမ်ႇႁတ်းဢွၵ်ႇႁိူၼ်း။ ”- ဝႃႈၼႆ ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းထုၵ်ႇတီႉၵႂႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေမီးဢႃယုၼႂ်းၵႄႈ 30- 40 ။ တင်း 5 ၵေႃႉၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမီး ၼႃႈႁိူၼ်း မီးလုၵ်ႈမီးမေးယဝ်ႉ – ဝႃႈၼႆ။ ၽွင်းပွႆးလိူၼ် သိပ်းသွင်မူၼ်း ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈလိုပ်ႈလမ်းတီႉၺွပ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇၼႂ်းပွၵ်ႉၼႂ်းယွမ်ႇ။ တီႉလႆႈၵႂႃႇ 100 ပၢႆ။ သူင်ႇၵႂႃႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းဝႆႉ တီႈပၢင်ၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းလၢႆလၢႆတီႈ။ ၵူၼ်းတၢင်းႁိူၼ်းၵႂႃႇယွၼ်းထုတ်ႇဢဝ်တူဝ်ၶိုၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပၼ်ထုတ်ႇ။ တႅမ်ႈ-ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ် )

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-12-24T17:00:00

https://shannews.org/archives/60915

သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉတင်းသိုၵ်းၶၢင် ၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်းတေႃႇၵၼ် ယွၼ်ႉႁိမ်ၸိင်းၼႃႈတီႈၵၼ်

ၸဵမ်မိူဝ်ႈၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 တႄႇပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉ ပၼ်ႁႃၼႂ်းၵႄႈသိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼင်ႇၵၼ်ၵေႃႈ မီးၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉၵေႃႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉတင်း သိုၵ်းၶၢင် မီးလွင်ႈထဵင်မေႃးၵၼ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၶဝ်တူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈသေ ဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ်ၼိူဝ်ၵၼ်။ ၽႂ်ၵေႃႈဝႃႈ ပဵၼ်ၼႃႈတီႈၽႂ်မၼ်းသေ ထိုင်တီႈလူင်းမိုဝ်းႁဵတ်းႁၢႆႉတေႃႇၵၼ်ၶိုၼ်း။ ဝၼ်းတီႈ 22/12/2024 ၼႆႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ဢမ်ႇၸႅင်ႈဢမ်ႇလၢတ်ႈသင်ဝႆႉလူင်ႈၼႃႈသေ ၶဝ်ႈ ၸူးထိုင် တပ်ႉပၢင်သဝ်းၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈသိုၵ်း KIA ႁိမ်းဝၢၼ်ႈပၢင်ယၢင်းၶႃး ဢိူင်ႇမိူင်း ၸီး ၸႄႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉလႄႈ တင်းသွင်ၾၢႆႇ မီးလွင်ႈထဵင်မေႃးၵၼ် ထိုင်တီႈ လူင်းတိၼ်လူင်းမိုဝ်းႁဵတ်းႁၢႆႉတေႃႇၵၼ်။ ပၼ်ႁႃသိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼင်ႇၵၼ်ၼႆႉ ယူႇယူႇၵေႃႈ ၵႆႉပဵၼ်ၼႆ သေ ၵမ်ႈၼမ် တေပဵၼ်ယွၼ်ႉလုၵ်ႈၸုမ်းသိုၵ်းပႃႈတႂ်ႈဢမ်ႇပေႃးၶဝ်ႈၵၼ်။ ပေႃးပဵၼ်ၼၼ်မႃး ၵူၼ်း လူင်ၸၼ်ႉပႃႈၼိူဝ်ၶဝ် လႆႈႁွင်ႉဢုပ်ႇဢူဝ်းငူပ်ႉငီႉၵၼ်တႃႇသေႇ။ မၢင်ပွၵ်ႈ ၵေႃႈ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇ မၢင်ပွၵ်ႈ ၵေႃႈ ဢမ်ႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇၼႆ ၵူၼ်းမိူင်းၵူတ်ႉၶၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “ၸႂ်ႈဢေႃႈ မၼ်းပဵၼ်သိုၵ်း MNDAA ၶဝ် ၵႂႃႇယႃႉၵဵတ်ႉလၢၼ်ႇ KIA ၼႆဢေႃႈ။ KIA ၶဝ်ၵေႃႈ ၶိုၼ်းထႅမ် ႁႅင်းသိုၵ်းသေ ၵႂႃႇယႃႉၵဵတ်ႉ MNDAA ၶဝ်ၶိုၼ်း။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ဢဝ်ၵွင်ႈထုပ်ႉပၼ်ၵၼ် ႁူဝ်ပေႃး တႅၵ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉၼႆၶႃႈ။ ပဵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းဝႆႉယူႇဢေႃႈၼၼ်ႉ။ ႁဵတ်းၼႆယဝ်ႉ ၾၢႆႇတႂ်ႈၽိတ်းၵၼ်သေ ၵူၼ်းလူင်သမ်ႉ ၶိုၼ်းဢုပ်ႇၵၼ် ႁဵတ်းၼႆတႃႇသေႇယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ တီႈဢိူင်ႇမိူင်းၸီး ၸႄႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆၼႆႉ မီးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈတပ်ႉၸုမ်း 10 ၶွင်သိုၵ်း ၶၢင် KIA ဝႆႉ 2 ၸုမ်း မိူၼ်ၼင်ႇ – ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ MHH လႄႈ ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄပိုၼ်ႉတီႈ GMH (ဒေ သကာကွယ်ရေး) ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၸုမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ယူႇယူႇၵေႃႈ ၵႆႉမီးလွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵၼ်တင်း သိုၵ်း ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA သေ တင်းသွင်ၾၢႆႇ ၵမ်းၵမ်းမီး လွင်ႈထဵင်မေႃးၵၼ်မႃးတႃႇသေႇ။ ၶၢဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းၼႆႉ ၶႅၼ်းၵႆႉမီးပၼ်ႁႃယဝ်ႉၼႆ ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်သိုၵ်း တီႈၵူတ်ႉၶၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “MHH ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ မိူၼ်တပ်ႉပႂ်ႉၵႅတ်ႇၶႄပိုၼ်ႉတီႈသႅၼ်းၼိုင်ႈယူႇ။ ပေႃးဢဝ်ၵႂၢမ်းၶၢင်ၶဝ် ဝႃႈတႄႉ ပွင်ႇဝႃႈပဵၼ်ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ GMH တႄႉၵေႃႈ ၶဝ်တင်ႈၸိုဝ်ႈၸုမ်းၶဝ်ၼႂ်း ပိုၼ်ႉတီႈႁင်းၵူၺ်း။ လွင်ႈၼႆႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်ပၼ်ႁႃၵၼ်မႃး ၼႂ်းၵၢၼ်ၽွင်းငမ်း ၸွမ်းၼႃႈတီႈ ၸိူဝ်း ၼၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ တၢင်းပွတ်းမိူင်းၸီး၊ မိူင်းၵူဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆ ၵူႈပွၵ်ႈၵေႃႈ ယၢမ်ႈမီးတပ်ႉပၢင် သဝ်း ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈတပ်ႉမႁႃ မၢႆ 10 ၶွင်သိုၵ်းၶၢင် KIA ၶဝ်ယူႇဝႆႉၶႃႈလူးၼေႃႈ။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းတႄႉ ၶဝ်ပွင်ႇၸႂ်ၵၼ်လီယူႇ။ ဝၢႆးၼႆႉသမ်ႉ ၽႂ်ၵေႃႈ ၶႂ်ႈလႆႈၼႃႈတီႈလႄႈ ၾၢႆႇၸၼ်ႉၼိူဝ်ၶဝ်တႄႉ ဢမ်ႇမီး ပၼ်ႁႃသင်သေတႃႉ သိုၵ်းၸၼ်ႉတႂ်ႈၶဝ်တႄႉ မီးလိူင်ႈၵၼ်မႃးတင်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ယူႇယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈလိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ပွတ်းတၢင်းမူႇၸေႊ သႅၼ်ဝီ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ သိုၵ်းၶၢင် KIA လႄႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA မီးလွင်ႈထဵင်ၵၼ် ဢမ်ႇယွမ်း 3 ပွၵ်ႈ။ ၽွင်းၶဝ်လတ်းၽၢၼ်ႇၵႂႃႇမႃးသေ ႁူပ်ႉၸုၼ်ၽႃႇၺႃးၵၼ်လႄႈ လႆႈပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်။ ၶၢဝ်းတၢင်း ၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 တႄႇမႃးပီပၢႆၼႆႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၼႃႈတီႈလႅၼ်လိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇၼင်ႇၵၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ၊ သိုၵ်းတဢၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးပၼ်ႁႃၵၼ်မႃးၶိူဝ်းယႂ်း။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 23/4/2024 ၼၼ်ႉၵေႃႈ လုၵ်ႈၸုမ်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ဢဝ်ၶေႃႈဢၢင်ႈဢၼ်ဝႃႈ ၸၼ်ႉပႃႈၼိူဝ်သင်ႇမႃးၼႆသေ ၵႂႃႇယိုတ်းဢဝ်လုမ်းၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈၶၢင် ဢၼ်ပၵ်းဝႆႉၼႂ်း ပွၵ်ႉ 4 တီႈဝဵင်းမိူင်းၵူဝ်း ၸႄႈတွၼ်ႈမူႇၸေႊ။ ဢၼ်သိုၵ်းၶၢင်ၶဝ် ဢၢၼ်းႁဵတ်းဢွင်ႈတီႈၼႄၾိင်ႈ ထုင်းၶၢင် (မနောကွင်း) တီႈၼႂ်းမိူင်းၵူဝ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉႁႄႉႁၢမ်ႈသေ သၢႆးမၢၵ်ႇႁိၼ် ဢၼ်ၵွင်ဝႆႉ တႃႇၵေႃႇသၢင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈတေႃႉၶၢႆႉတင်းသဵင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ဢိင်ၼိူဝ်ပၼ်ႁႃ ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ၵႄႈလိတ်ႈပႆႇယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 09/12/2024 ၼႆႉၵေႃႈ မီးၶၢဝ်ႇလိုဝ်းဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ယိုၼ်ႈလိၵ်ႈထိုင် သိုၵ်းၶၢင် KIA ထွႆ ဢွၵ်ႇမိူင်းမိတ်ႈ၊ ဝၼ်းတီႈ 15/12/2024 ႁႂ်ႈပဵၼ်ဝၼ်းလိုၼ်းသုတ်း ၼႆယဝ်ႉ။ တႃႇယိုၼ်ယၼ်လႆႈၼၼ်ႉ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၵပ်းသိုပ်ႇၸူးၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ တင်းသွင်ၾၢႆႇဝႆႉယူႇၵေႃႈ ပႆႇႁပ်ႉတွပ်ႇသင်ပၼ်။ သိုၵ်း MNDAA , TNLA , KIA , SSPP ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း FPNCC ၶွမ်ႊမတီႊ ဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈ ငမ်းယဵၼ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ဝႃႉ UWSA ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉၼင်ႇၵၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ယူႇယူႇၵေႃႈ မီးလွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉသၢၼ်ၶတ်း ၵၼ်မႃး။ ၶၢဝ်းတၢင်းယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼႆႉ ယိင်ႈၶႅၼ်းမီးပၼ်ႁႃၵၼ်ၵဵဝ်ႇ လူၺ်ႈၼႃႈတီႈဢၼ်ၶဝ်ယၢမ်ႈၵုမ်းၵမ်။ လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ တူၵ်းလွၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ထုၵ်ႇၸႂ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ၵူၺ်းယဝ်ႉၼႆ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်မိူင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။

['ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-24T16:00:00

https://shannews.org/archives/60911

ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇတင်းႁႅင်းၵၢၼ် ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ တီႈသူၺ်ႇၵူၵ်ႉၵူဝ်ႇ ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်တွင်ႉႁေႈတွင်ႉၵႂႃႇ

ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇတင်း ႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းယူႇသဝ်း ၼႂ်းဝဵင်းသူၺ်ႇၵူၵ်ႉၵူဝ်ႇ ၸႄႈဝဵင်းမျႃႉဝတီႇ ၸႄႈမိူင်းယၢင်း ၽိူၵ်ႇ ဢွၼ်ၵၼ်တိတ်းၸပ်း တၢင်းပဵၼ်တွင်ႉႁေႈတွင်ႉၵႂႃႇ (Norovirus) ၼမ် ၵူၼ်းပဵၼ်ၵမ်ႈၽွင်ႈ လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ်ဝႆႉ တီႈႁူင်းယႃမႄႈသွတ်ႇ ၸႄႈတွၼ်ႈတၢၵ်ႇ ၾင်ႇမိူင်းထႆး ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းတိတ်းၸပ်း တၢင်းပဵၼ်တွင်ႉႁေႈတွင်ႉၵႂႃႇ တီႈသူၺ်ႇၵူၵ်ႉၵူဝ်ႇ မီးၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ ၽွင်းၵႂႃႇယူတ်း ယႃတူဝ်သေ လူႉတၢႆတီႈမႄႈသွတ်ႇ မီး 2 ၵေႃႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈတၢၵ်ႇ ၾင်ႇမိူင်းထႆးၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးၵူၼ်းတိတ်းၸပ်းဝႆႉ 2 ၵေႃႉ။ ယွၼ်ႉၵူဝ်တၢင်းပဵၼ် ၽႄႈလၢမ်းၶဝ်ႈၵႂႃႇၸွမ်း ၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်းထႆး လူၺ်ႈဢမ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်လႄႈ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈထႆး လႆႈၶဵင်ႈၶႅင်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈဝႆႉ ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းလိၼ် ဢၼ်မီးၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တီႈၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈတၢၵ်ႇၵေႃႈ လႆႈပိုတ်ႇဝႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ (EOC) သေ ပၵ်းတႃ ပႂ်ႉတူၺ်းဝႆႉၸွမ်း ငဝ်းလၢႆးတၢင်းပဵၼ်တွင်ႉႁေႈတွင်ႉၵႂႃႇ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်၊ ၸွမ်းႁူင်းၵၢၼ်လႄႈ ပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆးၽေး ၸိူဝ်း ၼႆႉဝႆႉယူႇ ဝႃႈၼႆ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ် တွင်ႉႁေႈတွင်ႉၵႂႃႇ ၽႄႈလၢမ်းၼႂ်းဝဵင်းမႂ်ႇသူၺ်ႇၵူၵ်ႉၵူဝ်ႇ ၸႄႈဝဵင်းမျႃႉဝတီႇ ၸႄႈမိူင်းယၢင်း ၽိူၵ်ႇၼၼ်ႉသေ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလၢတ်ႈဝႆႉသင်။ တပ်ႉပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ်သိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ (BGF) ဢၼ်ၵုမ်းဝႆႉဝဵင်းမႂ်ႇသူၺ်ႇၵူၵ်ႉၵူဝ်ႇတႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ – လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပၼ်ၾၢင်ႉ ပဵၼ်ငဝ်းလၢႆးၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈတၢၵ်ႇ မိူင်းထႆးၼၼ်ႉ မီးႁူင်းၵၢၼ်လႄႈ ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်းတင်းၼမ်၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ယွၼ်ႉမီးၸမ်ဝဵင်းမႂ်ႇသူၺ်ႇၵူၵ်ႉၵူဝ်ႇလႄႈ မီးတိုဝ်ႉတၢင်း တႃႇတေတိတ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼမ်။ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ မႅၼ်ႈၽွင်းၶၢဝ်းလိုဝ်ႈ ၵၢၼ်ပီမႂ်ႇလႄႈ ယိုင်ႈၶႅၼ်းမီးၽေးၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းၵၼ်ငၢႆႈ။ ဢၢင်ႈဢိင် – VOA, RFA

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ပၢႆးယူႇလီ']

2024-12-24T15:04:35

https://shannews.org/archives/60903

ၵႃႈၶၢတ်ႈႁိူၼ်း တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ပုင်ႈၶိုၼ်ႈႁႅင်း ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇၶၢတ်ႈယူႇ

ၵႃႈၶၢတ်ႈႁိူၼ်းၶၢတ်ႈႁွင်ႈ တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ပုင်ႈၶိုၼ်ႈလၢႆလၢႆပုၼ်ႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢိၵ်ႇပႃး ၵူၼ်းမိူင်းတၢင်ႇတီႈသီႇလႅၼ်ႇ ၸိူဝ်းမႃးၶၢတ်ႈယူႇသဝ်း ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇတေၶၢတ်ႇယူႇၶၢဝ်းႁိုင်။ မိူဝ်ႈပီပၢႆၼၼ်ႉ ၵႃႈၶၢတ်ႈႁိူၼ်း ဢၼ်လႆႈပၼ် 2-3 သႅၼ်ၼၼ်ႉ ထိုင်မႃးၼႂ်းႁၢင်ပီ 2024 ၼႆႉ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈမႃး ထိုင်မွၵ်ႈ 6 သႅၼ် ၸွမ်းၼင်ႇ ႁိူၼ်းလဵၵ်ႉယႂ်ႇ ႁွင်ႈၶၢတ်ႈလဵၵ်ႉယႂ်ႇသေ ၵႃႈၶၢတ်ႈတႄႉ ပိူင်ႈၵၼ် ဝႃႈၼႆ။ မငႄႇ ၽူႈႁဵတ်းၵၢၼ် ၾၢႆႇၸွႆႈႁႃႁွင်ႈၶၢတ်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မိူဝ်ႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းလွႆၶေႃ တၢင်းမိူင်းယၢင်းလႅင် ပၢႆႈမႃးသေ ႁႃၶၢတ်ႈႁိူၼ်းယူႇသဝ်းၼၼ်ႉ ၵႃႈၶၢတ်ႈႁိူၼ်း ပႆႇၶိုၼ်ႈလႆႈပၼ် 250,000 ပျႃး။ ဝၢႆးၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တၢင်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ပၢႆႈမႃးႁႃၶၢတ်ႈႁိူၼ်းၼႆႉ ၸဝ်ႈႁိူၼ်းၶဝ် ၸင်ႇၶိုၼ်ႈၵႃႈၶၢတ်ႈဢေႃႈ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ သင်ႁိူၼ်း ၼၼ်ႉၶိုၼ်ႈ 10 သႅၼ်ၼႆ ႁိူၼ်းၼႆႉၵေႃႈ ၶိုၼ်ႈၸွမ်း ၸိူင်ႉၼၼ်ဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ သင်ပဵၼ် ႁိူၼ်းၸၼ်ႉလဵဝ်ၼႆ တီႈဢႄႇသုတ်းလႆႈပၼ် 6 သႅၼ်၊ သင်ပဵၼ်ႁိူၼ်းသွင်ၸၼ်ႉ လႆႈပၼ်ဢမ်ႇယွမ်း 8 သႅၼ်၊ သင်ပဵၼ်ႁွင်ႈၶၢတ်ႈၼႆၸိုင် ၼိုင်ႈႁွင်ႈ တီႈဢႄႇသုတ်းလႆႈပၼ် 150,000 ပျႃး၊ ယူႇတီႈ ႁွင်ႈလဵၵ်ႉႁွင်ႈယႂ်ႇသေ ၵႃႈၶၢတ်ႈႁွင်ႈၵေႃႈ ပိူင်ႈၵၼ်ဝႆႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ယွၼ်ႉၵၢၼ်မိူင်းဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းသေ ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလိူဝ်ႁႅင်း။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉသေ ယူႇတီႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၶဝ် ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၸဝ်ႈၶွင်ႁိူၼ်း တူၺ်းထိုင်ပၼ် တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၽွင်ႈ ဢၼ်လႆႈပွႆႇၽႃႈႁိူၼ်းယေး တီႈယူႇၵၼ်သေ ပၢႆႈမႃးယၢပ်ႇယဵၼ်းၶၢၼ်ၸႂ်ၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈဝဵင်းၾၢႆၶုၼ် လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ႁဝ်းၶႃႈ ပၢႆႈမႃးတီႈတူၼ်ႈတီးၼႆႉ မီး 3 ပီ ယဝ်ႉ။ ပွၵ်ႈၼႆႉ ၵႃႈၶၢတ်ႈႁိူၼ်းပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင်။ ငိုၼ်းၶဝ်ႈလႄႈ ငိုၼ်းဢွၵ်ႇ ဢမ်ႇငၢမ်ႇၵၼ်။ သင်ဝႃႈ ၵႃႈၶၢတ်ႈႁိူၼ်း တိုၵ်ႉသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈထႅင်ႈယူႇၸိုင် ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၶၢတ်ႈႁိူၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ ငိုၼ်းဢၼ်ႁႃမႃးၼႆႉ တေႃႉတႄႉပေႃးၵိၼ်ၵူၺ်း။ ငိုၼ်းၶဝ်ႈႁဝ်းသမ်ႉ ဢမ်ႇတိူဝ်းၶိုၼ်ႈမႃး ၵႃႈၶၢတ်ႈႁိူၼ်းသမ်ႉတိူဝ်းၶိုၼ်ႈ ႁဵတ်းၼႆဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵႃႈၶၼ် ၶူဝ်းၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၶိူင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈမႃးႁႅင်း။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-12-24T13:29:44

https://shannews.org/archives/60898

EU ပိၵ်ႉလွၵ်းၵၢတ်ႇၵႃႉၶၢႆသႅင် ၶွင်မိူင်းရတ်ႉသျႃး တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵၢၼ်ငၢၼ်းႁဵတ်းဢွၵ်ႇသႅင်

ၸၢတ်ႈၸိုင်းယူႊရူပ်ႊ (EU) ပိၵ်ႉဢိုတ်းလွၵ်းၵၢတ်ႇၵႃႉၶၢႆသႅင် ဢၼ်ဢွၵ်ႇတီႈမိူင်းရတ်ႉသျႃးၼၼ်ႉလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵၢၼ်ငၢၼ်းႁဵတ်းဢွၵ်ႇသႅင် ဢၢၼ်ႉဝုပ်ႉ (အန့်ဝပ်စိန်လုပ်ငန်း) ႁၢဝ်ႈႁႅင်း – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ Reuters ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ပိူင်လူင် ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉႁႅင်းတႄႉ ပဵၼ်တီႈၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆသႅင် တီႈပႄႊၵျီႊယႅမ်ႊလႄႈ ဝဵင်းဢၢၼ်ႉဝုပ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵွၼ်ႇၼႃႈ ပႆႇမီးလွင်ႈပိၵ်ႉဢိုတ်းၼၼ်ႉ ၼႂ်းသႅင် 10 လုၵ်ႈ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ တႃႇ 8 လုၵ်ႈ ပဵၼ်သႅင်တီႈဢၢၼ်ႉဝုပ်ႉ။ ၶွင်ႇသီႇသႅင် လုမ်ႈၾႃႉ (ကမ္ဘာ့စိန်ကောင်စီ) လၢတ်ႈဝႃႈ – ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ မိူင်းရတ်ႉသျႃး ႁဵတ်းဢွၵ်ႇသႅင် 25 – 30 % ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 03/01/2024 ၼၼ်ႉ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈယူႊရူပ်ႊ ဢဝ်ၶွမ်ႊပၼီႊႁဵတ်းဢွၵ်ႇသႅင် မိူင်းရတ်ႉသျႃး ဢႄႊရူဝ်ႊသႃႊ (Alrosa) သႂ်ႇၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ပိၵ်းဢိုတ်းႁႄႉႁၢမ်ႈ။ ၶွပ်ႊပၼီႊ ဢႄႊရူဝ်ႊသႃႊ (Alrosa) ပဵၼ်ၶွမ်ႊပၼီႊ ႁဵတ်း ဢွၵ်ႇသႅင် ဢၼ်ယႂ်ႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ႁူင်းၵၢၼ် ၵႃႉၶၢႆသႅင် ဢၢၼ်ႉဝုပ်ႉၼႆႉ ႁပ်ႉသိုဝ်ႉဢဝ်သႅင် တီႈမိူင်းရတ်ႉသျႃးမႃး တႄႇၸဵမ်မိူဝ်ႈၵေႃႇတင်ႈ ၵၢၼ်ငၢၼ်း ၽွင်းပီ 1893 ၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ လွင်ႈပိၵ်ႉဢိုတ်းႁႄႉႁၢမ်ႈ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈယူႊရူပ်ႊၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵၢၼ်ငၢၼ်းၵႃႉၶၢႆသႅင် ဢၢၼ်ႉဝုပ်ႉ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ႁူင်းၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆသႅင် ဢၢၼ်ႉဝုပ်ႉၼႆႉ သိုဝ်ႉသႅင်တၢင်ႇတီႈမႃးပုတ်ႈတႅၼ်းတၢင် သႅင်မိူင်းရတ်ႉသျႃးသေ ၵႃႉ ၶၢႆသေတႃႉ ယွၼ်ႉလႆႈသိုဝ်ႉၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇလႄႈ ၵွပ်ႈၼႆ လႆႈၼမ်ႉမျၢတ်ႈၼမ်ႉ တွၼ်းဢေႇ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ DVB ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-24T09:58:24

https://shannews.org/archives/60889

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၽဝ်ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ ဝၢႆးပၢင်တိုၵ်း

သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း တပ့်သိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄႇၸိူဝ့်ၸၢတ်ႈထၼု ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈတၢႆ 3ၵေႃ့ တီႈဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း DSNA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆ့ ၼင်ၼႆ ။ ႁၢင်ႈ -ၸုမ်း DSNDA ( Crd to DSNDA ) ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 21/12/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဵၼ်ႁႅင်းမွၵ်ႈ ပၢၵ်ႇပၢႆ ၶိုၼ်ႈမႃးတၢင်း ဝၢၼ်ႈမိၼ်းပလွင်ႇ ၸႄႈဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ၊ တပ့်ၵႅတ်ႇၶႄၸိူဝ့်ၸၢတ်ႈထၼု ၸၼ်မၢၵ်ႇသႂ်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တၢႆ 3 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 5 ၵေႃႉ ။ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ DSNDA လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ-“တီႈဝၢၼ်ႈ မိၼ်းပလွင်ႇႁိူၼ်းၵူၼ်းမိူင်းမီး 200 ၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၽဝ်လႄႈမႆႈၵွႆၵႂႃႇ 170 ပၢႆ ။ ၸၢင်ႈၼမ်လိူဝ်ၼၼ့် ယူႇ”– ဝႃႈၼႆ ။ ဝၢႆးပၢင်တိုၵ်းယဝ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈထူဝ်းသိုၵ်း ၶဝ်ႈၵူတ်ႇထတ်း ၼႂ်းဝၢၼ်ႈ မိၼ်းပလွင်ႇသေ ၽဝ်ႁိူၼ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ လူ့ၵွႆ ၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉပႃးၶိူင်ႈၵွင်ႈယႂ်ႇလၢမ်းယိုဝ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း၊ ၵူၼ်းပိုၼ့်တီႈၼပ့်ႁူဝ်ပၢၵ်ႇ လႆႈငိူင့်ပၢႆႈၽေးသိုၵ်း သေႃႉယူႇဝႆ့ၼႂ်းထိူၼ်ႇၼႂ်းၶိူဝ်းၼႆ ၾၢႆႇပွင်ႇၶၢဝ်ႇ ၸုမ်း DSNDA လၢတ်ႈဝႆ့ၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈမိၼ်းပလွင်ႇ လႆႈပၢႆႈဝႆ့ လူဝ်ႇၶဝ်ႈၼမ့်တၢင်းၵိၼ်လႄႈ ယႃႈယႃ ဝႃႈၼႆ ။ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ DSNDA လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ-“ၵူၼ်းၼႂ်းဝၢၼ်ႈတလဵဝ် လႆႈပၢႆႈဝႆ့ၽေးသိုၵ်း ၊ ႁူဝ်ၵူၼ်းတေမီးၸမ် 700 ၊ ပၢႆႈၶဝ်ႈၼႂ်းႁူၺ်ႈ ၼႂ်းလွႆ ၊ တလဵဝ် ၶဝ်လူဝ်ႇ ၶဝ်ႈၼမ့်တင်းၵိၼ်လႄႈ ယႃႈယႃဝႆ့”– ဝႃႈၼႆ ။ ဝၢၼ်ႈမိၼ်းပလွင်ႇၼႆ့ ယၼ်ၵႆၵၼ်တင်း ဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ 40 လၵ်း ၊ ယၢမ်းလဵဝ် ပၢင်တိုၵ်းသိုပ်ႇပဵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ ၾူၼ်း- ဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊ ၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ ၶၢတ်ႇဝႆ့ ဝႃႈၼႆ ။ ပူၼ့်မႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 18 လိူၼ်ၼႆ့ တပ့်ၵႅတ်ႇၶႄၸိူဝ့်ၸၢတ်ႈထၼု ၶဝ်ႈဝႅတ့် ႁိူၼ်း ဢူးထေးလုၼ်ႇ (ဌေးလွင်) ႁူဝ်ၼႃပိဝ်ႇသေႃးထီး ၶွၼ်ႉတဝ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈဝၢၼ်ႈ ယေႇလႃႉ ၸႄႈဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ၊ မႅၼ်ႈမိူဝ်ႈမၼ်းၸၢႆး ဢမ်ႇယူႇႁိူၼ်းလႄႈ ဢမ်ႇတၼ်းတီ့ၺွပ်းလႆႈ။ တပ့်ၵႅတ်ႇၶႄၸိူဝ့်ၸၢတ်ႈၸႄႈမိူင်းထၼု DSNDF/DSNDA ၼႆ့ ၶွပ်ႈတဵမ်ပီ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 11 လိူၼ်ပူၼ့်မႃး။ ပဵၼ်ၸုမ်းလုၵ့်ၽိုၼ့် သၢၼ်ၶတ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ တူင့်ၼိုင်ဝႆ့ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ လႄႈ ပၢင်လႃႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။ တႅမ်ႈ- ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် ( ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ် )

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2025-01-01T08:00:00

https://shannews.org/archives/60880

ပၢင်ၵုမ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တီႈမိူင်းၶႄႇ လႆႈၶေႃႈတူၵ်းလူင်းသင်

ဝၼ်းတီႈ 03/12/2024 ၼႆႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – ၸွမ်းၼင်ႇ မိူင်းၶႄႇၶဝ်ႈယူႇ ၵႄႈၵၢင်ငူပ်ႉငီႉပၼ်သေ တပ်ႉသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ထိုင်ဝႆႉတီႈလႂ်ၵေႃႈ တေၵိုတ်းတိုၵ်းဝႆႉလႄႈ တေ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်တင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵႂႃႇ ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးလင် ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇၵႂႃႇတဵမ် 10 ဝၼ်းပၢႆ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၸင်ႇႁူပ်ႉ ဢုပ်ႇၵၼ် တီႈဝဵင်းၶုၼ်ႊမိင်ႊ၊ မိူင်းၶႄႇ တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း (2) ဝၼ်း တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 15 -16/12/2024 ၼႆႉ။ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်ၸွမ်သိုၵ်း ၵူဝ်ႇၵူဝ်ႇဢူး (ႁူဝ်ၼႃႈ ၸုမ်းၽႅၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၶိုၵ်ႉတွၼ်းလႄႈ ၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ) ဢွၼ်ႁူဝ်မုၵ်ႉၸုမ်းသေ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈဢုပ်ႇၵုမ် ။ တီႈၼႂ်းပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ် ဝၼ်းတီႈၼိုင်ႈၼၼ်ႉ မီးလွင်ႈဢၼ်တူၵ်းလူင်းၵၼ်ဢမ်ႇလႆႈလႄႈ ဝၢႆးလင် ပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်း (2) ဝၼ်းသုတ်းယဝ်ႉၵႂႃႇၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၶေႃႈတူၵ်းလူင်းသင်သေ ပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ် ဢမ်ႇမီးလွင်ႈဢွင်ႇမၢၼ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵႄႈၵၢင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ဢၼ်မိူင်းၶႄႇ ၶဝ်ႈယူႇၵႄႈၵၢင်ငူပ်ႉငီႉပၼ်ၼႆႉ တေၶိုၼ်းၸတ်းႁဵတ်းၼႂ်းလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ ပီ 2025 ၼႆႉ ထႅင်ႈ ၵမ်းၼိုင်ႈ – ဝႃႈၼႆ။ ပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ် ဢၼ်မီး ၽူႈမီးၸၼ်ႉသုင် ၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢွၼ်ႁူဝ် တီႈၼႂ်းပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ်ပွၵ်ႈၼႆႉ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်ၸွမ်သိုၵ်း ၵူဝ်ႇၵူဝ်ႇဢူး ဢွၼ်ႁူဝ် ဢိၵ်ႇပႃး ၵႅမ် ၸွမ်ႁၢၼ် တၢၼ်းၸေႃႇ (ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ – ၸယၽ) လႄႈ ၸုမ်းတၢင်တူဝ်ၶိုၼ်ႈ ႁွတ်ႈ။ ပိူင်လူင် ဢုပ်ႇဢူဝ်းငူပ်ႉငီႉၵၼ် လွင်ႈတပ်ႉ ၼမ်လိူဝ်သေလွင်ႈငမ်းယဵၼ် – ၽူႈႁူႉႁၼ် ၸွမ်း တီႈၼႂ်းပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ် လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၾၢႆႇသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA သမ်ႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆး ၽိူင်တႃႉသိူင်း – ၽိူင်ၶုၼ်း (ၽူႈႁပ်ႉပုၼ်ႈ ၽွၼ်း ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း) ဢွၼ်ႁူဝ် မုၵ်ႉၸုမ်းသေ ၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ် ဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ်ၼႆႉ ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၵၼ်တၢင်း ၶေႃႈတုၵ်းယွၼ်း တပ်ႉသိုၵ်းတင်းသွင်ၾၢႆႇ ဝႃႈၼႆ။ ဢၼ်ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းငူပ်ႉငီႉၵၼ်တင်း သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉၼၼ်ႉ မီး (3) ၶေႃႈ – ႁႂ်ႈသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ထွႆဢွၵ်ႇဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၵႂႃႇ ၵမ်းၸၼ်ႉၸၼ်ႉ ႁႂ်ႈသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ပွႆႇပၼ်ၶိုၼ်း ႁၢႆးသိုၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ (ပႃးၸဵမ်တူဝ် ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉလႄႈ တင်း သိုၵ်းႁၢၼ်) ႁႂ်ႈပိုတ်ႇပၼ်ၶိုၼ်း ၵဵတ်ႉ/လၢၼ်ႇ လႅၼ်လိၼ် လႃႈသဵဝ်ႈ – ၵုၼ်လူင် – ဝဵင်းၼမ်ႉၽႃႈ (ၶျိၼ်း သူၺ်ႇႁေႃႇ) ၸိူဝ်းၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၾၢႆႇသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉတႄႉ ပိူင်လူင်တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ သႂ်ႇပၼ်တီႈၼႂ်း ၼႃႈလိၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းမၢႆ 1 (ၼႃႈလိၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇ ပိူင်ငဝ်ႈ ပိုင်းမိူင်း 2008) – ၽူႈတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇၽွမ်ႉၸွမ်း တႃႇတေဢဝ်ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ သႂ်ႇၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းမၢႆ (1) ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ ႁႂ်ႈသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉထွႆဢွၵ်ႇဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ဢွၼ်တၢင်းယဝ်ႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇ သိုပ်ႇဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်ထႅင်ႈ – ဝႃႈၼႆ။ တႃႇတေထွႆဢွၵ်ႇလႃႈသဵဝ်ႈလႄႈ တႃႇတေပွႆႇပၼ်ႁၢႆးသိုၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ၾၢႆႇသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၽွမ်ႉၸွမ်း။ တိင်ႉသျီႊၵျွၼ်ႊ ၽူႈတၢင်တူဝ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းမိူင်းၶႄႇတႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ – ပၢင် ဢုပ်ႇၵုမ်ပွၵ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈၽွၼ်းလႆႈ ၸွမ်းၼင်ႇမုင်ႈမွင်းဝႆႉလႄႈ ၸႂ်ဢမ်ႇလီၸွမ်းတႄႉတႄႉယူႇ ဝႃႈၼႆ။ ၽူႈတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ – တႃႇႁႂ်ႈသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉထွႆဢွၵ်ႇ လႃႈသဵဝ်ႈ၊ တႃႇ ဢဝ်ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ပၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶိုၼ်းၼၼ်ႉ ၾၢႆႇမိူင်းၶႄႇ လၢတ်ႈဝႆႉတီႈသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၵွၼ်ႇ ၼႃႈ ပႆႇထိုင်ပၢင်ၵုမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်း ၵႃႈ ၽိူဝ်ႇထိုင်ဝၼ်းပၢင်ၵုမ်မႃး ၽူႈတၢင်တူဝ်သိုၵ်းၵဝ်ႈ ၵၢင်ႉၶဝ် သမ်ႉဢမ်ႇယွမ်းၽွမ်ႉၸွမ်း ဝႃႈၼႆ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၽိူင်တႃႉသိူင်း ႁူဝ်ၼႃႈသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ဢၼ်ယူတ်းယႃတူဝ်ဝႆႉယူႇတီႈ မိူင်းၶႄႇၼၼ်ႉ တေသိုပ်ႇပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ် ၊ ပွၵ်ႈမိူဝ်းၶိုၼ်းယဝ်ႉႁိုဝ်ၼႆတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၸွမ်း တႅတ်ႈတေႃး။ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ယိုတ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၶဝ်ႈပၵ်းတုင်းတပ်ႉၶဝ် (ၶႅပ်းႁၢင်ႈၵဝ်ႇ) ဝၢႆးလင် ၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၵမ်းထူၼ်ႈၼိုင်ႈသေ တေႃႇထိုင်လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် ပီ 2024 ၼႆႉ ၸွမ်းၼင်ႇ မိူင်ၶႄႇၶဝ်ႈယူႇၵႄႈၵၢင်ငူပ်ႉငီႉပၼ်သေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ၸုမ်းသိုၵ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း ႁူပ်ႉဢုပ်ႇ “ပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ် ႁၢႆႊ ၵျိၼ်ႊ” ယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇ 4 ပွၵ်ႈ။ ဝၢႆးသေ ပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ် ယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇ 4 ပွၵ်ႈလႄႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈဢွင်ႇမၢၼ်ၼၼ်ႉ ပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ်လႆႈ ၵိုတ်းယင်ႉၵႂႃႇ၊ ၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၵမ်ႈထူၼ်ႈသွင်ၵေႃႈ ၵိူတ်ႇပဵၼ်ၶိုၼ်ႈမႃး။ ၸုမ်းသိုၵ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း ပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ပႃးၸဵမ် ၼႂ်းမိူင်းရၶႅင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ သေ ၶဝ်ႈယိုတ်းဝဵင်း ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ။ ဝၢႆးသေ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ယိုတ်းလႆႈ ငဝ်ႈငုၼ်းၵုမ်းၵမ်ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇလႄႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၽွင်းၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၵမ်းထူၼ်ႈသွင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ တေဢမ်ႇၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈ ပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ်ဢၼ်မိူင်းၶႄႇၶပ်ႉၶိုင်ပၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉၼႆသေ ပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ် လႆႈၵိုတ်းယင်ႉၵႂႃႇတင်းပိုၵ်း။ ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈဢုပ်ႇဢူဝ်း တီႈၼႂ်းပၢင်ၵုမ်ႁၢႆႊၵျိၼ်ႊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ၸုမ်းသိုၵ်းဢူၺ်းလီ ပွတ်းႁွင်ႇ ပွၵ်ႈၵမ်းလိုၼ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ မၵ်းမၼ်ႈယွမ်းႁပ်ႉ ပိုၼ်ႉတီႈၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ပဵၼ်ၼႃႈလိၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်း မၢႆ(1) ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇတေမၵ်းမၼ်ႈပၼ်ၼႃႈလိၼ် ၼၼ်ႉတႄႉ ႁႂ်ႈသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ထွႆတပ်ႉဢွၵ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ယိုတ်းဝႆႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၸင်ႇသိုပ်ႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ၵႂႃႇထႅင်ႈ – ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးလင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ မိူင်းၶႄႇ ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပၼ်ႁႅင်းဢီး ႁႂ်ႈသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA တင်း သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၵိုတ်းတိုၵ်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉဢမ်ႇၵႃး ၶၢဝ်းတၢင်း ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းၶႄႇ ဝင် ယိ မႃးမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈ ဢၼ်ၼႄဝႃႈၶႄႇ ၸုၵ်းမၼ်ႈၾၢႆႇ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈဝႆႉယူႇ – ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်မိူင်း ၵမ်ႈၽွင်းထတ်းသၢင်ၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉမိူဝ်ႈၸဝ်ႉၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉဝႃႈ လွင်ႈႁၼ်ထိုင်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ် ၼႂ်းၵႄႈသွင်ၸုမ်းၼၼ်ႉ မုင်ႈမွင်းဝႆႉဝႃႈ တေဢဝ်ၵၢၼ်မိူင်းၵႄႈလိတ်ႈၵႂႃႇ။ ယူႇတီႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၵမ်ႉထႅမ်ၾၢႆႇပိူင်ၵၢၼ်မိူင်းယူႇသေတႃႉ လၢတ်ႈပႃးဝႆႉဝႃႈ တေသိုပ်ႇၸႂ်ႉတိုဝ်း သုၼ်ႇၵႅတ်ႇၶႄတူဝ်ၵဝ်ႇယူႇၼႆလႄႈ ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်ၵုမ်းထိင်းပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉ မီးၶေႃႈၸုၵ်းမၼ်ႈၵႅၼ်ႇယူႇၼႆ ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်သိုၵ်းၶဝ် ထတ်းသၢင်ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 15/12/2024 ၼႆႉ ဢၼ်ဝႆႉပဝ်ႉမၢႆဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈသေ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉဢမ်ႇလႆႈၶေႃႈတူၵ်းလူင်သင်လႄႈ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၸၢင်ႈမီးၽေး လွင်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇၼႆ ၽူႈလဵပ်ႈ ႁဵၼ်းၵၢၼ်မိူင်း လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၵျေႇသိၼ်ႊတႃႇဝႃႈ ၽူႈၸီႉသင်ႇ ၾၢႆႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်မိူင်း USIP တႄႉ လၢတ်ႈဝႆႉတႅတ်ႈတေႃးဝႃႈ မိူင်းၶႄႇ ၵမ်ႉယၼ်ဝႆႉၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ ၵျွင်းၽြႃးၶႄႇ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈသေတႃႉ မိူင်းၶႄႇ ဢမ်ႇတူၵ်ႇတၵ်ႉသင်။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေလႆႈၶိုၼ်းဢွင်ႈတီႈၼၼ်ႉ မိူင်းၶႄႇ တေသိုပ်ႇၵမ်ႉၸွႆႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵႂႃႇယူႇၼႆ ၵျေႇသိၼ်ႊတႃႇဝႃႇ လၢတ်ႈဝႆႉ တၢင်းႁၼ်ထိုင်မၼ်းၼင်ႇၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ၵေႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇသုမ်းၶိုၼ်းၼႃႈတီႈ ယိုတ်းၵုမ်း လႆႈဝႆႉၼၼ်ႉ တေသိုပ်ႇၶဵင်ႈၶႅင်တေႃႇသူႈၵႂႃႇယူႇ။ ၾၢႆႇမိူင်းၶႄႇ ၸၢင်ႈယႅၵ်ႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ပၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇဝႃႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈဝဵင်း ၾၢႆႇသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၸတ်းၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းဝဵင်းၵႂႃႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ လၢႆးၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၶေႃႈတွပ်ႇ ဢၼ်သွင်ၸုမ်းၶႂ်ႈလႆႈ၊ ယူႇတီႈမိူင်းၶႄႇ ၸၢင်ႈပၼ်ႁႅင်းဢီးမႃးယူႇၼႆ ၵျေႇ သိၼ်ႊတႃႇဝႃႇ ထတ်းသၢင်လၢတ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၵေႃႈ ယွၼ်ႉႁႅင်းဢီးမိူင်းၶႄႇသေ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 25/11/2024 ၼၼ်ႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ဝႃႈ တေဢုပ်ႇဢူဝ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၵၼ်တင်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လွင်ႈသိုၵ်းတဢၢင်း ထူဝ်းသိုၵ်းတိုၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ၵိုတ်းဝႆႉ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ မိူင်းၶႄႇ တင်း သိုၵ်းတဢၢင်း မီးလွင်ႈႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ဝႆႉ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်မိူင်းသေ တၢင်းႁၼ်ထိုင် TNLA မီးဝႆႉၸိူင်ႉႁိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ လုၵ်ႉတီႈမိူင်းၶႄႇ လႆႈတွင်ႈထၢမ်ၵၼ်ဝႆႉယူႇၼႆ ၸွမ်ႁၢၼ် တႃးၽူင်းၵျေႃႇ ၽူႈၼမ်းၼႂ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ TNLA ယိုၼ် ယၼ် လၢတ်ႈဝႆႉ တီႈသိုဝ်ႇ BBC ၼင်ႇၼႆ။ မီးၶၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးထႅင်ႈဝႃႈ ဝၢႆးႁူပ်ႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉယဝ်ႉ မီးၽႅၼ်တႃႇတေႁူပ်ႉဢုပ်ႇတင်း သိုၵ်း တဢၢင်း ဝႃႈၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တေႃႇထိုင်ဝၼ်းတီႈ 17/12/2024 ၼႆႉတႄႉ ၾၢႆႇမိူင်းၶႄႇ ပႆႇတူၵ်ႇ လၢတ်ႈသင်မႃးၼႆ ၽူႈၸမ်ၸႂ်တင်း သိုၵ်းတဢၢင်း လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ သင်ဝႃႈ ပဵၼ်ႁူပ်ႉၵၼ်မႃးၸိုင် ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၢင်ႈတုၵ်းယွၼ်းမႃး ၼႃႈတီႈဢၼ်သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈဝႆႉ၊ တႃႇတေပွႆႇပၼ်ၶိုၼ်းၼႃႈတီႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ တေဢမ်ႇငၢႆႈ။ မိူဝ်ႈယိုဝ်း တိုၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ သိုၵ်းဢူၺ်းလီၵေႃႈ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ လႆႈဢဝ်သၢႆၸႂ်ၵူၼ်းတင်း ၼမ်သေ ယိုဝ်းတိုၵ်းမႃးလႄႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈပွႆႇပၼ်ၶိုၼ်းၼႆ ၸွမ်ႁၢၼ် တႃးၽူင်းၵျေႃႇ လၢတ်ႈ ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇပဵၼ်ၾိင်ႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၼၼ်ႉ လွင်ႈယွၼ်ႇယၢၼ်းပၼ်ၵၼ်တႄႉ ၸၢင်ႈမီး ယူႇ။ လႅၼ်ၶႅၼ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈၶၢမ်ႈၵေႃႈ တေမီး။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းၼႃႈတီႈသေ တႃႇတေယွမ်းပၼ်တႄႉ တေယၢပ်ႇယူႇၼႆ TNLA လၢတ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ လွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်တၢင်းၵမ်ႉၸွႆႈမိူင်းၶႄႇသေ ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်တင်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈဝႆႉ ၼႃႈတီႈတင်းၼမ်ၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ယႅၵ်ႈဢွၵ်ႇ ၼႂ်းတပ်ႉၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉလႄႈ NUG ယဝ်ႉၼႆ မီးၶေႃႈထတ်းသၢင်ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယႅၵ်ႈပႅတ်ႈၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသေတႃႉ ၶေႃႈတွပ်ႇလိုၼ်းသုတ်းၼႆႉ ဢိင်ဝႆႉၼိူဝ် ၵူၼ်းမိူင်းယဝ်ႉၼႆ တေႃႇသိၼ်ႇမႃႇဢွင်ႇ ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ NUG တွပ်ႇဝႆႉတီႈသိုဝ်ႇ BBC ၼင်ႇၼႆ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ']

2024-12-26T08:00:00

https://shannews.org/archives/60866

ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈဢၼ်မိူင်းၶႄႇ တေယိပ်းယႅဝ်ၵႅဝ်ပၢင်ၼၼ်ႉ တေႁဵတ်းႁိုဝ်သၢၼ်ၶတ်းပတ်းပူ ႁႂ်ႈၵဵင်ႈလိူမ်ႈ

ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပီ 2025 ၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်တႄႉၵေႃႈ တေႁဵတ်းတႃႇ 161 ၶဵတ်ႇသဵင်ၵူၺ်းၵေႃႈ 2025 ၼႆႉ လႅပ်ႈတေပဵၼ်ၶၢဝ်းလိူၵ်ႈတင်ႈၵႂႃႇတင်းပီယဝ်ႉ။ ဢိင်ၼိူဝ် ငဝ်းလၢႆးလိူင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈသေ တေႁဵတ်းၵႂႃႇၵမ်းတွၼ်ႈတွၼ်ႈ တေႃႇပေႃးတဵမ် 161 ၶဵတ်ႇသဵင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပီ 2025 ၼႆႉ ပေႃးဢဝ် Calendar ၵၢၼ်မိူင်းတႅၼ်းၽွင်းဝႃႈတႄႉ မႅၼ်ႈယၢမ်းလီလႆႈႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈတႄႉယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၾိင်ႈၾႃႉၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈပိူင်ၽဵၼ်ႈလူး၊ ၶႂ်ႈႁဵတ်းတၢၼ်ႇလႂ်ၼိုင်ႈၵေႃႈ ၸွင်ႇသမ်ႉ တေပဵၼ်တူဝ်တႄႉယူႇႁိုဝ်ၼႆ ဢမ်ႇလပ်ႉလွင်းလႆႈ။ ၸင်ႇၼၼ် ပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈ (USDP) လၢတ်ႈဝႃႈ တေသူင်ႇၵူၼ်းမိုၼ်ႇၼိုင်ႈ ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇသေ ပႂ်ႉၵႅတ်ႇၶႄ၊ တႃႇသၢမ်ႁဵင် တေယိပ်းၵွင်ႈ၊ ထႅင်ႈၸဵတ်းႁဵင်သမ်ႉ တေပႃးၶွၼ်ႉပႃးၶၢင်ယဝ်ႉ ယူႇယၢၼ်ၵႆႁႃႈပၢၵ်ႇဝၢႆႈသေ ဢဝ်လိူင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၼႆ။ ပေႃးႁဵတ်းၼင်ႇၼၼ် ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ ၸွင်ႇသမ်ႉတေႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ထၢင်ႇႁၢင်ႈလူမ်ၸႂ်ပၼ် သဵင်လႆႈယဝ်ႉႁိုဝ်ၼႆ မီးမႃးၶေႃႈထၢမ်ယူႇယဝ်ႉ။ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2025 ၼႆႉ ယွၼ်ႉမိူင်းၶႄႇ ယိပ်းယႅဝ်ၵႅဝ်ပၢင်သေ တေၸၢင်ႈႁဵတ်းပဵၼ်ယူႇဝႃႈၼႆၵွၼ်ႇလႃႈ၊ တၢမ်တူဝ် SAC ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇမီးတၢင်းလိူၵ်ႈလႄႈ ၵႃႈလႆႈယွမ်းႁပ်ႉၵူၺ်း။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ မၼ်းႁၢင်ႈႁႅၼ်းတူဝ်ႈတၼ်းဝႆႉ ငဝ်းလၢႆးၾၢႆႇမၼ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈယူႇၼိူဝ်လၢင်းတႅင်းၸၢင်ႉ။ ဝၢႆးလင် 25/11/2024 SAC လႆႈၵိုတ်းယင်ႉလွင်ႈၸႂ်ႉႁိူဝ်းမိၼ်ပွႆႇမၢၵ်ႇသေ ၶိုင်ဢုပ်ႇၸွမ်း EROs ပွတ်းႁွင်ႇမႃး ၊ လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ဝၼ်းတီႈ 1,3, 5, 9,15 ဢုပ်ႇၸွမ်း AA, UWSA, TNLA, KIA လႄႈ MNDAA တီႈၶုၼ်ႊမိင်ႊ လူၺ်ႈမိူင်းၶႄႇ ၵႅဝ်ပၢင်။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မိူင်းၶႄႇ ႁဵတ်းတႅပ်းႁႃႈတႅပ်း ၸဵမ်တၢင်ႇ လၢႆးလႄႈ EROs ၶဝ် ဢွၼ်ႁပ်ႉဢုပ်ႇၸွမ်း SAC ယူႇသေတႃႉ လႅပ်ႈပႆႇလႆႈၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၵၼ်တႄႉ တႄႉဝႃႈဝႃႈ၊ KIA လႄႈ AA တိုၵ်ႉသိုပ်ႇပိုတ်းတိုၵ်းယူႇ၊ (ရမခ) ငဝ်ႈငုၼ်းတိူင်းသိုၵ်းၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ၊ (နပခ) ငဝ်ႈငုၼ်းတိူင်းသိုၵ်းပွတ်းဝၼ်းတူၵ်း ၵူၼ်ႇပင်းယူႇယဝ်ႉၵေႃႈ SAC ၼႆႉ လႅပ်ႈတေတိုဝ်ႁူဝ် လေႃႇယူႇ။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇၵေႃႈ ယၼ်ၼိူဝ်ၽွၼ်းပၢင်ႈမၢၵ်ႈမီးလႄႈ တၢင်းလူဝ်ႇၵၢၼ်မိူင်းမၼ်းသေ တေသိုပ်ႇ ၵႅဝ်ပၢင်ၵႂႃႇ ၵႃႈဢမ်ႇပဵၼ်ဢမ်ႇၸူးယဝ်ႉၼႆ လၢမ်းႁၼ်လႆႈယူႇ။ တႃႇတေပၼ်ၶိုၼ်း လႃႈသဵဝ်ႈ၊ သႅၼ်ဝီ၊ သီႇပေႃႉ၊ ၵျွၵ်ႉမႄးလႄႈ ထွႆဢွၵ်ႇ ၼွင်ၶဵဝ်ၼၼ်ႉတႄႉ တေပႆႇၵိုင်ႉၵၢင်ႉၸၢင်ႈဢုပ်ႇၵၼ်။ ပိူင်ယႂ်ႇသုတ်း AA လႄႈ KIA ယႃႇႁႂ်ႈလႆႈသိုပ်ႇတိုၵ်းၶႂၢၵ်ႈထႅင်ႈ ၼႃႈတီႈမႂ်ႇမႂ်ႇသေ ၽွင်းႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈယူႇ ၸိူဝ်း ၼႃႈလိၼ်ဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃးလႆႈၼၼ်ႉ ယႃႇႁႂ်ႈသဵင်ၵွင်ႈတႅၵ်ႇထႅင်ႈ ၵူၺ်းၵေႃႈမီးမီးယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၸိူင်ႉ မိူင်းၶျၢင်းလႄႈ ယၢင်းလႅင် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ယွၼ်ႉဢမ်ႇၵဵဝ်ႇၸွမ်းၽွၼ်းပၢင်ႈမၢၵ်ႈမီးၶွင်ၶႄႇ ၵမ်းသိုဝ်ႈလႄႈ ဢမ်ႇပႆႇၼပ်ႉပႃး ၼႂ်းၶူင်းၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ တွၼ်ႈထီႉၼိုင်ႈၵေႃႈ တေပႆႇတုမ်ႉတိူဝ်ႉ တၢင်းၾၢႆႇၶွင် SAC ၊ မိူင်းယၢင်းလႄႈ မိူင်းမွၼ်းၵေႃႈ တေပႃးၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ဝဵၼ်ႉလႆႈဝႆႉ ၵူၺ်းၵွၼ်ႇ။ ၸႄႈၵႅင်း၊ မၢၼ်းတလေး၊ မၵူၺ်း ၸိူဝ်းပႃးၼႂ်းသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈ ဢၺႃႇၿမႃႇပျီႇၼႄႇလႄႈ တၼၢဝ်းသီ ဢၼ်မီးၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉယူႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ယူႇတီႈ SAC တေဢမ်ႇၸၢင်ႈဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်း ၼပ်ႉသွၼ်ႇပႃး။ လမ်ႇလွင်ႈသုတ်းတႃႇမၼ်းတႄႉ ၼေႇပျီႇတေႃႇ၊ တိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇ၊ တႃႈၵုင်ႈ၊ ပႃႇၵိူဝ်လႄႈ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ၊ မိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်းလႄႈ ပွတ်းဢွၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း။ မၢႆထိုင်ဝႃႈ ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ ပၢၵ်ႇႁူၵ်းသိပ်းပၢႆၼႆႉ ႁဵတ်းႁႃၼႂ်းၼႃႈလိၼ် ၸိူဝ်းဝႃႈမႃးၼႆႉ လႆႈယူႇတႃႇ မၼ်း ငၢႆႈငၢႆႈလူမ်လူမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးတူၺ်းမိူင်းၶႄႇ ဢၼ်ၵႅဝ်ပၢင်ယူႇၼႆ မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၸႂ် ၼိူဝ်မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ၊ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ၼမ်ႉၵတ်ႉႁႅင်းပွင်မၼ်းၸၢႆးဢမ်ႇသုင်လႄႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး 4 ပီ ယင်းပႆႇ ၵုမ်းႁႂ်ႈၼိမ်တဵင်ႈလႆႈ။ ၸၢမ်းႁႂ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းတႅၵ်ႇ လႅဝ်ၵႂႃႇတႄႉ ဢမ်ႇႁၼ်ၸုမ်းၸၢဝ်းလႂ် တေႁပ်ႉႁွင်းပၼ်လႆႈ မၢၵ်ႈမီးတိုၼ်း လၢင်းၶွင်ၶႄႇ ဢၼ်ၾင်ဝႆႉလႄႈ ဢၼ်ယၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈသေ တေၵၢႆႇၸူးတူဝ်ႈလူၵ်ႈၼၼ်ႉသႄႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပေႃးဝႃႈမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈၼႆ တၵ်းထွမ်ႇၵႂၢမ်းမိူင်းၶႄႇ၊ ၸုမ်းၸၢဝ်းတီႇမူဝ်ႇၶရႅတ်ႉ ၸိူဝ်းမၼ်းႁၼ်ဝႃႈ ၸမ်ၸႂ်ၵၼ်တင်းမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈယွၵ်ႉယႅၵ်ႉ ၸွမ်း ႁႂ်ႈပေႃးယွၼ်ႈထိုင်ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇလႆႈ။ တႃႇ ERO ၸိူဝ်းယူႇတိတ်းၸပ်းမိူင်းမၼ်းတႄႉ တေပွႆႇႁႂ်ႈ ၵုမ်းၵွၼ်းၼႃႈတီႈၽႂ်မၼ်းသေ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၶဝ်ႈပႃးၵေႃႈ ယႃႇႁႂ်ႈလႆႈယႃႉၵဝ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼၼ်ႉ မိူင်းၶႄႇၼႆႉ ၵႃႈၼင်ႇမၼ်းပွင်ပဵၼ်လႆႈ လႅပ်ႈတေၶိုင်ယူႇယႂ်းယႂ်းယဝ်ႉ။ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၼႆႉ ယင်းမီးထႅင်ႈ ရတ်ႉသျႃး၊ ဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊလႄႈ ၸိုင်ႈမိူင်းလုၵ်ႈၸုမ်း ASEAN ၵမ်ႈၽွင်ႈ လွမ်လွမ်ပၼ်ႁႅင်းၸွမ်း လၢႆးၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈယူႇ။ ၼႂ်းၼႆႉ မိူင်းၶႄႇတေပဵၼ်ၵေႃႉတႅဝ်ႇမၢၵ်ႇ မၼ်းၼႆၵေႃႈ ဝႃႈလႆႈယဝ်ႉ။ တေႃႈၼင်ႇ ပၢင်ၵုမ်ၼွၵ်ႈတၢင်းၵၢၼ် ၶွင်ၽွင်းတၢင်ၶဝ် ဢုပ်ႇၸွမ်းလိူင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းယူႇတီႈ မိူင်းထႆး ၼႂ်းမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 19 -20/12/24 ၼႆႉၵေႃႈ ၵႃႈဢမ်ႇမွၵ်ႇႁွင်ႉပႃး SAC ၶႄႇဢမ်ႇၸူးလႄႈ ယင်း လႆႈႁွင်ႉပႃးယူႇၼၼ်ႉယိုင်။ ငဝ်းလၢႆးၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တႃႇၸိူဝ်းသၢၼ်ၶတ်းတေႃႇ ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈဝႆႉယဝ်ႉ။ တီႈဝႃႈသၢၼ်ၶတ်းၼၼ်ႉ တေၸႂ်ႉလၢႆးၵွင်ႈၵၢင်ႇသေ ယႃႉၵဝ်းတႄႉ ႁူႉၺႃးၸိုင်ႈမိူင်းလႄႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၸိူဝ်းဝႆႉၼၵ်း ၼိူဝ်တီႊမူဝ်ႊၶရေႊၸီႊၼၼ်ႉ သႄႉသွမ်းမၢပ်ႇမႂ်ၶိုၼ်းယဝ်ႉလေႃႇ။ တႃႇတေယူႇ ၼႂ်းၶွပ်ႇဝိူင်းပၵ်းပိူင်ၾိင်ႈမိူင်းသေ သၢၼ်ၶတ်းတေႃႇ ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၶွင် SAC ၼႆႉ တေလႆႈမီးၶေႃႈ ၸုၵ်းမၼ်ႈပၵ်းလဵဝ်ၵၼ် ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ယွမ်းႁပ်ႉႁၼ်လီ ၸွမ်းၼၼ်ႉၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၸိူင်ႉဝႃႈ ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈၶဝ်ၼႆႉ တိုၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်၊ တိုၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ ၶေႃႈၵႄႈပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်း။ ထႃႈဢမ်ႇႁဵတ်းလႆႈ ပၢင်ၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်းသေ ႁႃလႆႈဝႆႉ ၶေႃႈတူၵ်းလူင်း ၵၢၼ်မိူင်းဢၼ် တေပဵၼ်လၵ်း တႃႇၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်းမႂ်ႇၼၼ်ႉၸိုင် ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ ယင်းၸၢင်ႈႁဵတ်း ႁႂ်ႈပၼ်ႁႃယုင်ႈယၢင်ႈလိူဝ်တွၼ်းမႃး ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တၵ်းလူဝ်ႇပၢႆးၼႄ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလုမ်ႈၾႃႉ ဢိၵ်ႇပႃး လူင်ပွင်ၸိုင်ႈလၢႆလၢႆမိူင်း ပွင်ႇၸႅင်ႈလႅင်းၸႂ်ၸွမ်းၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေ ၸၢင်ႈသၢၼ်ၶတ်းပတ်းပူလႆႈ ၶၵ်ႉ ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၶွင် SAC သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်']

2024-12-23T19:00:00

https://shannews.org/archives/60859

ၶၢဝ်းတၢင်း 2 လိူၼ်ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် – ၵွင်ႈလူင်ယိုဝ်း တိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်းတၢႆမၢတ်ႇ 200 ပၢႆ

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်တင်း ၵွင်ႈလူင် တိုၵ်းယိုဝ်းၸွမ်းသၢႆသဵၼ်ႈတၢင်းၽႅၼ်ၵၢၼ် ရူတ်ႉၾႆး (ရူတ်ႉ လဵၼ်း) ၼႂ်းၵႄႈမူႇၸေႊ – ဝဵင်းလိူဝ်ႇၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း လူႉတၢႆမၢတ်ႇၸဵပ်း 200 ပၢႆ – ၵဝ်ႉငဝ်ႈ သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိုင်ႈတႆး (SHRF) ဢွၵ်ႇၽိုၼ်တၢမ်းငဝ်းလၢႆးဝႆႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 20/12/2024 ၼႆႉၼင်ႇၼႆ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 09/10/2024 တေႃႇထိုင် 10/12/2024 ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 2 လိူၼ်ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈ မိၼ် – ၵွင်ႈလူင်ယိုဝ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ 9 ၸႄႈဝဵင်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၸႄႈဝဵင်းသီႇပေႃႉ၊ မိူင်းယႆ၊ သႅၼ်ဝီ၊ လႃႈသဵဝ်ႈ၊ ၵုၼ်လူင်၊ ၼွင်ၶဵဝ်၊ ၼမ်ႉသၼ်ႇ၊ ၵူတ်ႉၶၢႆ၊ ၵျွၵ်ႉမႄႈလႄႈ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၵုတ်ႈသေ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉၺႃး ၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ 68 ၵေႃႉ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 136 ၵေႃႉလႄႈ ႁိူၼ်းတိူၵ်ႈ၊ ႁူင်းႁဵၼ်း၊ ႁွင်ႈ ပၼ်ယႃ၊ ဝတ်ႉဝႃး၊ ၵျွင်းၶရိတ်ႉယၼ်ႇ၊ ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်းလႄႈ ႁူင်းသိုင်ႇယႂ်ႇလူင် တင်းမူတ်း လူႉၵွႆ 339 လင် ဝႃႈၼႆ။ Photo by – SHRF/ မၢၵ်ႇၶိူင်ႈမိၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းသႂ်ႇ ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းၽိုၼ်တၢမ်းငဝ်းလၢႆး SHRF ၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇဝႆႉဝႃႈ – ၸႄႈဝဵင်းၸိူဝ်းၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးတိုၵ်းယိုဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်း ဢၼ်ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶဝ် ၵုမ်းၵမ်လႄႈ ပူၼ်ႉမႃးပႆႇႁိုင်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးပၢင်တိုၵ်းသင် – ဝႃႈၼႆ။ ၸၢႆးႁေႃသႅင် ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ SHRF လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “လွင်ႈလူႉသုမ်းလူႉလႅဝ် ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈလူႉတၢႆ မၢတ်ႇၸဵပ်းၸိူဝ်းၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် တၵ်းတေလႆႈႁပ်ႉဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း​​ တင်းမူတ်းဢေႃႈ” – ဝႃႈၼႆ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ႁူဝ်ယွႆႈ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈလူႉတၢႆမၢတ်ႇၸဵပ်း ႁိူၼ်းယေး/ တိုၵ်းလူႉၵွႆ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 2 လိူၼ်မႃးၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၸႄႈဝဵင်းသီႇပေႃႉ တိူဝ်ႉၺႃးၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ 3 ၵေႃႉ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 5 ၵေႃႉ၊ ႁိူၼ်းယေး/ တိုၵ်း လူႉၵွႆ 15 လင်။ မိူင်းယႆ လူႉတၢႆ 1 ၵေႃႉ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 9 ၵေႃႉ၊ ႁိူၼ်းယေး 5 လင်။ သႅၼ်ဝီ လူႉတၢႆ 5 ၵေႃႉ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 19 ၵေႃႉ၊ ႁိူၼ်းယေး 16 လင်။ လႃႈသဵဝ်ႈ လူႉတၢႆ 3 ၵေႃႉ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 8 ၵေႃႉ၊ ႁိူၼ်းယေး 26 လင်။ ၵုၼ်လူင် မၢတ်ႇၸဵပ်း 1 ၵေႃႉ၊ ႁိူၼ်းယေး 21 လင်။ ၼွင်ၶဵဝ် လူႉတၢႆ 33 ၵေႃႉ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 42 ၵေႃႉ၊ ႁိူၼ်းယေး 135 လင်။ ၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉသၼ်ႇသမ်ႉ လူႉတၢႆ 1 ၵေႃႉ၊ ႁိူၼ်းယေး 2 လင်။ ၵူတ်ႉၶၢႆ လူႉတၢႆ 3 ၵေႃႉ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 14 လင်၊ ႁိူၼ်းယေး 27 လင်။ မိူင်းၵုတ်ႈ လူႉတၢႆ 9 ၵေႃႉ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 13 ၵေႃႉ၊ ႁိူၼ်းယေး 50 လင်လႄႈ ၸႄႈ ဝဵင်း ၵျွၵ်ႉမႄး လူႉတၢႆ 10 ၵေႃႉ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 25 ၵေႃႉ ႁိူၼ်းယေး 42 လင် – SHRF ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ Photo by – SHRF/ မၢၵ်ႇၶိူင်ႈမိၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းသႂ်ႇ ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်း လိူဝ်ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်ႈၸႂ်တိုၵ်းယိုဝ်း ၼႂ်းပွတ်းတွၼ်ႈတၢင်းႁွင်ႇ ဢၼ်မီးၽႅၼ်ၵၢၼ် ၶူင်းၵၢၼ် သဵၼ်ႈတၢင်းရူတ်ႉၾႆး ႁႅင်းဝႆးၶွင်ၶႄႇ ဢၼ်လုၵ်ႉဢဝ်မူႇၸေႊထိုင် ၵျွၵ်ႉၽိဝ်ႇ (မိူင်းရၶႅင်ႇ) ဢၼ်မိၼ်း ဢွင်ႇလႅင်ႇ ၸင်ႇႁႃပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဝၢႆးႁူပ်ႉၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈၶႄႇ လိၶျဵင်ႊ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 06/11/2024 ၼၼ်ႉဝႃႈ တေတႄႇ“ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ” ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ “ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸွမ်းသၢႆသဵၼ်ႈတၢင်းၶူင်းၵၢၼ် ရူတ်ႉၾႆးဝႆးႁႅင်းၶႄႇ ဢၼ်ဢၢၼ်းႁဵတ်းၼႂ်းမိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ ၼၼ်ႉ​​ ပၢင်တိုၵ်းၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းမိူၼ်ၵၢၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်း တႃႇႁဵတ်းၶူင်းၵၢၼ်ၼႆႉ ၵမ်းသိုဝ်ႈ ဝၢႆးမိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇ ပွၵ်ႈမိူင်း ၶႄႇမႃးယဝ်ႉ မၼ်း​​ၵေႃႈမႃးပိုတ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ​​တေႁဵတ်းၼႂ်းၼႃႈတီႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈႁဵတ်းလႆႈၼႆ ပွင်ႇဝႃႈ မၼ်းဢမ်ႇသူၼ် ၸႂ်ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်တူၵ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ၼႂ်းၵႄႈပၢင်တိုၵ်း ဢၼ်ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း ပွႆႇမၢၵ်ႇမီးလွင်ႈလူႉသုမ်းယႂ်ႇလူင် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၵူၺ်း သူၼ်ၸႂ်ႁႂ်ႈဢႃႇၼႃႇ မၼ်းမၼ်ႈၵိုမ်းလႄႈ ပိုတ်ႇတၢင်းပၼ်ၶူင်းၵၢၼ်ၶႄႇၼၼ်ႉ ၵူၺ်း” – ၸၢႆးႁေႃသႅင် သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ သဵၼ်ႈတၢင်း ရူတ်ႉၾႆး ဢၼ်မီးတၢင်းယၢဝ်း 409.96 ၵီႊလူဝ်ႊမီႊတိူဝ်ႊ ၼႂ်းၵႄႈမူႇၸေႊလႄႈ ဝဵင်းလိူဝ်ႇၼၼ်ႉ တေ ၸႂ်ႉတိုဝ်းငိုၼ်း တေႃႊလႃႊဢမေႊရိၵၼ်ႊ 8.9 ႁဵင်လၢၼ်ႉလၢၼ်ႉ ၼႂ်းၼၼ်ႉ တေပႃး ၸွမ်း လွင်ႈတေသၢင်ႈၶူဝ် 124 လင်၊ ၸူင်ႁူးပိုင်ႈလိၼ် 60 ဢၼ်လႄႈ ဢွင်ႈတီႈ ၵိင်ႇၽႄၾႆး 11 တီႈ၊ ဢၼ်တေ လႆႈပိုင်ႈဢိင် ၾႆးၾႃႉႁႅင်းၼမ်ႉ ၾၢႆဢၼ်တိုၵ်ႉသၢင်ႈလႄႈ တင်းဢၼ်သၢင်ႈယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၼမ် ၶွမ်ႊပၼီႊ ၶႄႇၶဝ် ပဵၼ်ႁႅင်း ယူႇတၢင်းလင် ၵမ်ႉၸွႆႈ မိူၼ်ၾၢႆၼမ်ႉမၢဝ်း၊ ၼမ်ႉတူႈလႄႈ ၼမ်ႉၶူင်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ – SHRF ဢွၵ်ႇဝႆႉထႅင်ႈၼင်ႇၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-23T18:30:00

https://shannews.org/archives/60853

လွၵ်းလၢႆးလွၵ်ႇလႅၼ်ငိုၼ်း လိူင်ႇၸေးမႃးၵူႈဝၼ်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း

ၵူၼ်းလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်း လိူင်ၼမ်၊ လွၵ်းလၢႆးလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းၵေႃႈ မီးၸေး ၊ ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ၊ တူၼ်ႈတီး ၼမ်ႉၸၢင် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၺႃးလွၵ်ႇလႅၼ်ၸွမ်းၵၢတ်ႇၸွမ်းသႃး ပႃးၵႂႃႇငိုၼ်းလႄႈၶမ်း တင်းၼမ်။ ဢၼ်ထုၵ်ႇလွၵ်ႇလႅၼ်ၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၵူၼ်းတၢင်းဝၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းမႃးၵၢတ်ႇၼႂ်းဝဵင်း၊ ၵူၼ်းလွၵ်ႇလႅၼ် ၵမ်ႈၽွင်ႈ ထိုင် ၵႂႃႇတၢင်းဝၢၼ်ႈ – ဝႃႈၼႆ။ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ ဢၼ်ထုၵ်ႇလွၵ်ႇလႅၼ် ၵေႃႉၼိုင်ႈဝႃႈ- ဝၼ်းတီႈ 15/12/2024 မီးၵူၼ်း 6 ၵေႃႉ ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းႁိူၼ်း မၼ်းၼၢင်း ဢၼ်မီးတီႈဝၢၼ်ႈလေးယႂႃႇသေ မႃးၶၢႆဝႂ်ၸၢမ်းသုၼ်ႇ မၼ်းၼၢင်း သုမ်းငိုၼ်းၵႂႃႇၼပ်ႉႁူဝ်သႅၼ်ပျႃး၊ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၶဝ် သုမ်းငိုၼ်းၵႂႃႇ ဢမ်ႇယွမ်း 20 သႅၼ်ပျႃး – ဝႃႈၼႆ။ မၼ်းၼၢင်းလၢတ်ႈ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၶဝ်ပဵၼ်ၵူၼ်းတၢင်းဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ ၼႆဝႃႇ။ မႃးပဵၼ်ၾုင် မီးမွၵ်ႈ 5-6 ၵေႃႉ။ ဢၼ်ၶဝ်ႈမႃး ၼႂ်းႁိူၼ်းႁဝ်းတႄႉ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈ ၵူၼ်းၸၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၶဝ်ဝႃႈမႃး ၶၢႆဝႂ် ၸၢမ်းသုၼ်ႇ ပဵၼ်ၶိူင်ႈၸႂ်ႉၾႆးၾႃႉလႄႈ ၶူဝ်းၸႂ်ႉ ၼႂ်းႁိူၼ်းၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ ၼႆဝႃႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်ႁႂ်ႈၶႃႈသိုဝ်ႉ ၼိုင်ႈဝႂ်ၼိုင်ႈသႅၼ်။ ၶႃႈလႆႈမေႃႈၶဝ်ႈ ၾႆးၾႃႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်ဝႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇလႆႈဢဝ်မႃး၊ ၶဝ်တေမိူဝ်းဢဝ် ၶိုၼ်းၼႆသေ ၶဝ်ဢၢၼ်းပၢႆႈလႄႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလိုပ်ႈလမ်း တီႉၺွပ်းလႆႈ 2 ၵေႃႉ။ တႃႇ 4 ၵေႃႉတႄႉ ၶဝ်တၼ်း ပၢႆႈလွတ်ႈၵႂႃႇ။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ သုမ်းငိုၼ်းၵႂႃႇ တင်းမူတ်း မွၵ်ႈ 20 သႅၼ်ပျႃး”- ဝႃႈၼႆ။ ၽွင်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်း ၵူတ်ႇထတ်း ၵူၼ်း 2 ၵေႃႉ ဢၼ်မႃးလႅၼ်ဢဝ်ငိုၼ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ ၶဝ် လုၵ်ႉတႃႈၵုင်ႈမႃး၊ ၸုမ်းၶဝ်မီးၵူၼ်း 6 ၵေႃႉ၊ ငိုၼ်းဢၼ်လႆႈ တီႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇမီးတီႈၶႃ 2 ၵေႃႉယဝ်ႉ ၼႆလႄႈ ဝၢႆးလင် ၵူတ်ႇထတ်းယဝ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈပၼ်ၾၢင်ႉ ယႃႇၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းဝၢၼ်ႈထႅင်ႈသေပွၵ်ႈ – ၼႆသေ ပွႆႇပၼ်ၶိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၸၢႆး ဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပေႃးဢဝ်ၶဝ်ၵႂႃႇ မွပ်ႈပၼ်ပလိၵ်ႈၵေႃႈ ပလိၵ်ႈ ဢမ်ႇ ဢဝ်လိူင်ႈၶဝ်ၶႃႈလူး။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်၊ ၵူတ်ႇထတ်းၶဝ်ယဝ်ႉ ပွႆႇပၼ်ၶိုၼ်းသေယဝ်ႉ ဢေႃႈ ၊ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတႄႉ ပၼ်ၾၢင်ႉႁႂ်ႈၶဝ်ယႃႇ မႃးၼႂ်းဝၢၼ်ႈထႅင်ႈ။ ငိုၼ်းၶဝ်လႅၼ်ဢဝ်လႆႈ တီႈၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈ ၵႂႃႇတေမီးမွၵ်ႈ 20 ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၶိုၼ်း။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁဝ်းၵေႃႈ ယုမ်ႇငၢႆႈၼႃႇၶႃႈလူး”- ဝႃႈၼႆ။ တီႈဝၢၼ်ႈၼွင်တယႃး ၸႄႈဝဵင်းပၢင်လွင်းၵေႃႈ ငိၼ်းဝႃႈ မိူဝ်ႈႁူဝ်လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉ ၼၢင်းယိင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၵူၼ်း ၼႂ်းဝဵင်း မႃးၸၢႆႇၵၢတ်ႇ၊ ထုၵ်ႇၵူၼ်းၸၢႆး 2 ၵေႃႉ (ဢမ်ႇယၢမ်ႈႁၼ်) ၶဝ်ႈမႃးႁိမ်းၸမ် ဢုပ်ႇလၢတ်ႈတေႃႇ ဢမ်ႇပေႃးႁိုင် ၼၢင်းယိင်းၼၼ်ႉ ဢဝ်မိုဝ်းထိုဝ်မၼ်းပၼ်ၵႂႃႇ။ ၼႂ်းမိုဝ်းထိုဝ် မီးငိုၼ်း 30 သႅၼ်ပျႃး ဝႃႈၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼၢင်းယိင်း ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းပွၵ်ႉလႂ်တႄႉတႄႉလႄႈ ပဵၼ်ၵႂႃႇ မိူဝ်ႈလႂ်တႄႉ တႄႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈၶေႃႈယိုၼ်ယၼ် တီႈၸဝ်ႈတူဝ်။ မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ ၼႂ်းလိူၼ်မေႊ ဝၼ်းတီႈ 31 ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉသမ်ႉ ၼၢင်းယိင်းၵူၼ်းမိူင်း ဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင် ဢႃယု 31 ပီ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၺႃးလွၵ်ႇလႅၼ်ဢဝ်ဝႅၼ်ၶမ်းမၼ်းၵႂႃႇ တီႈၼႂ်းၵၢတ်ႇဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင် ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ လွင်ႈၼႆႉ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၶတ်းၸႂ် တိတ်းတေႃႇႁႃ ၽူႈယိင်း ၵေႃႉထုၵ်ႇလွၵ်ႇလႅၼ်ၼၼ်ႉယူႇသေတႃႉ ဢိင် ၼိူဝ် ငဝ်းလၢႆးသေ မၼ်းၼၢင်းဢမ်ႇႁတ်းလၢတ်ႈ။ ပီႈၼွင်ႉၸမ်ၸႂ် မၼ်းၼၢင်း ၶိုၼ်းလၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ဝႅၼ်ၶမ်းမၼ်းၼၢင်း ဢၼ်ၺႃးလွၵ်ႇလႅၼ် ဢဝ်ၵႂႃႇ ၼၼ်ႉ မီးၵႃႈၶၼ်မွၵ်ႈ 75 သႅၼ်ပျႃး။ မီးၵူၼ်းၸၢႆးသွင်ၵေႃႉ ၼင်ႇၵဝ်ႇ ၶဝ်ႈမႃးလၢတ်ႈတေႃႇမိူၼ် တေသိုဝ်ႉၶူဝ်း။ ၽွင်းၼၼ်ႉမၼ်းၼၢင်း ဢမ်ႇႁူႉတူဝ်။ မိူၼ်ၶႂ်ႈၼွၼ်းဝႆႉယူႇတင်းဝၼ်း။ ၽိူဝ်ႇဝၢႆးဝၼ်း ထိုင်ႁိူၼ်းၶိုၼ်းမၼ်းၼၢင်းၸင်ႇ ႁူႉတူဝ်ဝႃႈ တီႈၶေႃႈမိုဝ်း မီးႁွႆးမိူၼ်မၢတ်ႇၸဵပ်းသီလႅင် မိူၼ်ၺႃးၸၵ်ႉ ၸၼ်ပူတ်းဢဝ်ဝႅၼ်ၵႂႃႇ။ ဝႅၼ်ၶမ်းၵေႃႈဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ။ ႁႃၶိုၼ်းတီႈၵၢတ်ႇတေႃႇထိုင်ႁိူၼ်း ၵေႃႈဢမ်ႇႁၼ်။ ၵွပ်ႈၼႆ လႅပ်ႈမၼ်းၺႃးယႃႈပၢႆႉသေ ထုၵ်ႇၸၵ်ႉၸူၼ်ဢဝ်ၵႂႃႇၵူၺ်း”- ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၵူၼ်းလၵ်ႉၸၵ်ႉၸူၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်တေႃႇၼႃႈတေႃႇတႃ ၼႂ်းဝဵင်းၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းၵၢတ်ႇလိူင်ႇၼမ်မႃးၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၼႂ်းပီၼႆႉၵူၺ်း။ တင်ႈတႄႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼႆႉ လိူင်ႇၼမ်မႃး ၵူႈဝၢၼ်ႈၵူႈဝဵင်း။ မိူဝ်ႈပီ 2022 ၵူၼ်းယူႇၼႂ်းပွၵ်ႉ ၼႂ်းဝဵင်းလွႆလႅမ် ၺႃးၵူၼ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းႁိူၼ်းသေ လွၵ်ႇ လႅၼ်ဝႃႈၶၢႆထီႇၼႆသေ လွၵ်ႇဢဝ်ငိုၼ်း ၵႂႃႇ 10 သႅၼ်ပျႃး။ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်း ၽွင်းပီ 2021 ၼၼ်ႉသမ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈတူင်ႈပဵင်း မႃးၶၢႆၽႃႈဝႆ ၽႃႈတၢၼ်းတီႈဝဵင်းႁူဝ်ပူင်း၊ ၶဝ်ႈႁိူၼ်း ၵူၼ်းထဝ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈယူႇၼႂ်းဝဵင်း (ၽွင်းလုၵ်ႈလၢင်းၵႂႃႇႁဵတ်း ၵၢၼ်)၊ လွၵ်ႇလႅၼ်ဢဝ် ငိုၼ်းၵူၼ်းထဝ်ႈပႃး ၵႂႃႇ 30 သႅၼ်ပျႃး – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ ။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉသေ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ယူႇဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ဢၼ်ပိုတ်ႇႁၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်းၼႂ်းၵၢတ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – ၽွင်းဝၢၼ်ႈမိူင်းသုၵ်ႉယုင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ၊ ပၵ်းပိူင်ဝၢၼ်ႈမိူင်းဢမ်ႇသုမ်ႇငမ်းထိုင်ၽႂ်ၸိူင်ႉၼႆ – ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ဝႆႉသတိၵိုၵ်းၵပ်းၸွမ်းတူဝ်တႃႇသေႇ၊ ပေႃးပဵၼ်လွင်ႈၵႃႉလွင်ႈၶၢႆ လွင်ႈငိုၼ်းလွင်ႈတွင်းၸိူင်ႉၼႆ ယႃႇယုမ်ႇၽႂ်ငၢႆႈငၢႆႈ။ ၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းၼႆႉ မီးလၢႆလၢႆးတၢင်း၊ ၸဵမ်ၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်တၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ၊ ၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸၢင်ႈထိုင်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်း – ဝႃႈၼႆ။ ၸုမ်းတေႃႇတၢၼ်ႈသၢၼ်ၶတ်း လွင်ႈလွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ၵၼ် မိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ USA, Australia ၶူၼ်ႉၶႂႃႉသေ တႅမ်ႈဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ – ၵူၼ်းလွၵ်ႇလႅၼ်ၸူၼ်ၸၵ်ႉ တေႃႇၼႃႈတေႃႇတႃၼႆႉ – ၶဝ်ၸႂ်ႉယႃႈယႃ 4 သႅၼ်း။ ဢၢႆၵႂၼ်း Nitrous Oxide – ၵူၼ်းလွၵ်ႇလႅၼ် ဢဝ်ဢၢႆၵႂၼ်းၼႆႉ သိတ်းသႂ်ႇတူဝ်ယိူဝ်ႇ ၽူႈထုၵ်ႇလွၵ်ႇ။ ပေႃးလႆႈသုတ်ႇဢၢႆ ၵႂၼ်းၼႆႉယဝ်ႉ ယူႇမွၵ်ႈ 5 ထိုင် 10 ၸႅၵ်ႉၵၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈသဵၼ်ႈဢႃရူင်ႇဢၼ်ႁူႉ ၼၼ်ႉ ၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်။ ႁႅင်းလိူတ်ႈတေယွမ်း။ တႃဢမ်ႇလပ်းသေတႃႉ ဢမ်ႇႁၼ်ၸႅင်ႈ လႅင်း၊ မီးလွင်ႈတုမ်ႉတွပ်ႇတေႃႇၵူၼ်းဢၼ်မႃးလၢတ်ႈတေႃႇယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇၵုမ်းသတိလႆႈ၊ ၽႂ်ၸႂ်ႉ ႁဵတ်းသင်ၵေႃႈ ႁဵတ်းပၼ်ၵူႈလွင်ႈ၊ မိူၼ်ၵူၼ်းၼွၼ်းၾၼ်။ ၽွင်ယႃႈယႃ ၶႅတ်ႊတမိၼ်ႊ – ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ဢဝ်သိတ်းဢၢႆၵႂၼ်းသႂ်ႇႁႂ်ႈသုတ်ႇၼူမ်မႅၼ်ႈ၊ ဢမ်ႇၼၼ် ဢဝ်သႂ်ႇလေႃးတၢင်းၵိၼ်သေလဵင်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် သမ်းၶဝ်ႈၼႂ်းလိူတ်ႈၼႂ်းဢဵၼ် – ၶၢဝ်းယၢမ်းႁိုင်မွၵ်ႈ 5 မိၼိတ်ႉထိုင် 10 မိၼိတ်ႉ – ၸင်ႇမီးၽူၼ်ၽွၼ်း။ တေၸၢင်ႈ လိုမ်းႁၢင်ႈလိုမ်းတူဝ် ဢမ်ႇၵူဝ်ဢမ်ႇႁႄ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၸဵပ်းသႅပ်ႇလႄႈ ပိူင်လူင် ဝၢႆးလင်ၼမ်ႉၵတ်ႉယႃႈယႃ ၸၢင်ႁၢႆၼၼ်ႉ ဝူၼ်ႉသင်ၶိုၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇတွင်း။ ၽွင် MXE – ၽွင်ဢၼ်ၼႆႉ မီးသီလိူင် ဢမ်ႇၼၼ်သီၶၢဝ်။ ၼႆႉၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ်။ သိတ်းသႂ်ႇႁႂ်ႈတူဝ် ယိူဝ်ႇ(ၵေႃႉတေထုၵ်ႇလႅၼ်ၼၼ်ႉ) ႁႂ်ႈလႆႈသုတ်ႇမႅၼ်ႈ၊ ၵိၼ်မႅၼ်ႈ။ ပေႃးဢၢႆယႃႈယႃၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈထိုင် ၼႂ်းၼိူဝ်ႉၼႂ်းလိူတ်ႈ (ၶၢဝ်းယၢမ်းတေႁိုင်မွၵ်ႈ 15 ထိုင် 45 မိၼိတ်ႉ) ယဝ်ႉ ၵူၼ်းၼႆႉ တေပဵၼ်မႃး ၸႂ် ဢမ်ႇၸပ်းတူဝ်၊ ႁၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶိုၼ်း၊ ႁၼ်ႁၢင်ႈၾၢင်လႄႈပိူင်ပဵၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇမီးတႄႉ ဢၼ်ဢမ်ႇ ပဵၼ်တႄႉ၊ ၵႂင်မဝ်းယွင်ႇၸွမ်း ႁၢင်ႈဢၼ်ႁၼ်မႃး။ ဝၢႆးလင်ယႃႈယႃၸၢင်ႇႁၢႆၵႂႃႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇတွင်းသင် ၶိုၼ်းသေဢိတ်း ။ တူၼ်ႈယႃႈ Salvia divinorum – ပဵၼ်တူၼ်ႈသီၶဵဝ်၊ ပေႃးသုတ်ႇမႅၼ်ႈဢၢႆၶဵဝ်မၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် ဝႂ်ႁႅင်ႈ မၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵိၼ်မႅၼ်ႈၼမ်ႉတူမ်ႈဝႂ် ဢမ်ႇၼၼ် ၵဵဝ်ႉမႅၼ်ႈဝႂ်မၼ်းၸိုင် မီးၵွင်ႉငူၼ်ႉႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ် ပႃႇ ႁၼ်ႁၢင်ႈၽၢမ်းတႃ၊ တႃၽိူဝ်ႈ၊ ဢၼ် ႁၼ်လႄႈလွင်ႈႁပ်ႉႁူႉၼႆႉ မိူၼ်ၾၼ်၊ မိင်းမဝ်း ၶႂ်ႈလပ်းၶႂ်ႈ ၼွၼ်း၊ ဢမ်ႇၸိုၼ်ႈသႂ် ၊ မိူၼ်ႇမိူၼ်ႇငဝ်ငဝ် လၢတ်ႈၵႂၢမ်းဢမ်ႇပဵၼ်ၶေႃႈ – ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)

['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-23T18:00:00

https://shannews.org/archives/60848

သိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶဵင်ႇၵမ်ၵိၼ်းတေႃႇၵၼ်ဝႆႉလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵပ်ႉၵိၼ်း

ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇတင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶဵင်ႇၵၼ်ႁႄႉႁၢမ်ႈၵူတ်ႇထတ်း လွင်ႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၵၼ် ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇႁၢဝ်ႈႁႅင်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတေႃႉၶူဝ်း ၵုၼ်ႇၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵႃႉၶၢႆၸူးၵၼ် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်း။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 20/11/2024 ၼၼ်ႉမႃးသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်ႈၵဵတ်ႉလၢၼ်ႇ ၵူတ်ႇထတ်းႁႄႉႁၢမ်ႈ လွင်ႈတေႃႉ တၢင်ႇၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ လၢႆတီႈ – မိူၼ်ၼင်ႇ ပွတ်းတၢင်း ဝဵင်းမူႇၸေႊ ၊ ၼမ်ႉၶမ်း ၊ ပၢင်ႇၶမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းယၢပ်ႇၵိၼ်းၼႂ်းၵႄႈမၼ်း။ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း – မူႇၸေႊၼႆႉ ယၢၼ်ၵၼ် 19 လၵ်း ။ ၼႂ်း 19 လၵ်းၼႆႉ မီးဝႆႉတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA လႄႈ သိုၵ်းတႆး SSPP ၸိူဝ်းၼႆႉ တင်ႈလၢၼ်ႇၵူတ်ႇထတ်းဝႆႉ ဢမ်ႇယွမ်း 5 တီႈ။ တီႈၽၵ်းတူလႅၼ်လိၼ်လႄႈ တၢင်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းသမ်ႉ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၵုမ်းဝႆႉ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊသမ်ႉ ပဵၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းႁႄႉထတ်းထွင်ၵူတ်ႇထတ်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇဢၼ်ဝၢင်းၶၢႆၼႂ်း ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း၊ ဝဵင်းမူႇၸေႊၵေႃႈ ၸမ်မူတ်းသဵင်ႈယဝ်ႉၼႆ ၵူၼ်းမူႇ ၸေႊ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ – “လုၵ်ႉဢဝ်တၢင်းၼမ်ႉၶမ်းမႃးသမ်ႉ တေပဵၼ်သိုၵ်းလွႆၶဝ်ပႂ်ႉဝႆႉ။ သဵၼ်ႈတၢင်းဢၼ် လုၵ်ႉလႃႈသဵဝ်ႈ၊ ၵူတ်ႉၶၢႆ ၶိုၼ်ႈမႃး ၼႆႉ မၼ်းမႃးထိုင်တီႈ ၼမ်ႉၽၵ်းၵႃသေၵေႃႈ လႆႈလတ်းမႃးတၢင်းဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ႁဵတ်း ၼႆၼႄႈ။ သဵၼ်ႈတၢင်းဢၼ်မႃးတၢင်း 105 လၵ်းၼႆႉသမ်ႉ ဢမ်ႇမႃးလႆႈယဝ်ႉလူး။ ၵုၼ်ႇဢၼ်ဢဝ် တၢင်းဝဵင်းလိူဝ်ႇမႃးတႄႉ ထိုင်လႆႈၼမ်ႉၶမ်းယူႇ ၵူၺ်းၼႃႇ တႃႇတေလုၵ်ႉဢဝ် တီႈၼမ်ႉၶမ်းမႃး မူႇ ၸေႊၼႆႉသမ်ႉ သိုၵ်းလွႆၶဝ်ပႂ်ႉ ႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉ ဢမ်ႇပၼ်တၢင်ႇမႃး။ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈသမ်ႉ ၶူဝ်းဢၼ်လုၵ်ႉ တၢင်းမိူင်းၶႄႇ တေၵႂႃႇတၢင်းၼမ်ႉၶမ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်သမ်ႉႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉထႅင်ႈ။ ၵဝ်ပိၵ်ႉမႂ်း မႂ်းပိၵ်ႉၵဝ်ဝႆႉယူႇ ႁဵတ်းၼၼ်ဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၶၢဝ်းၵုၼ်ႇၵူႈသႅၼ်းသႅၼ်း ႁႃသိုဝ်ႉယၢပ်ႇယူႇၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းမူႇၸေႊ ၵိၼ်းၸႂ်ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ ယွၼ်ႉၾႆးၾႃႉ ဢမ်ႇမႃးမၢၼ်ႇ၊ ပေႃးပဵၼ်ၶၢဝ်း လူဝ်ႇမိုဝ်ႉလူဝ်ႇၵႅင် ဢမ်ႇမီးၾႆးၾႃႉလႄႈ ၵမ်ႈၼမ် လႆႈၸႂ်ယႂ်ႇ ၵႅတ်ႉသ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵႅတ်ႉသ်ၵေႃႈ ယၢမ်းလဵဝ် ႁႃသိုဝ်ႉယၢပ်ႇလႄႈ လႆႈၸႂ်ယႂ်ႇထၢၼ်ႇထႅင်ႈ။ ထၢၼ်ႇသမ်ႉ ၵမ်ႈၼမ် ဢဝ်တၢင်းၼမ်ႉၶမ်းမႃးၶၢႆ။ သိုၵ်း TNLA သမ်ႉ ႁၢမ်ႈတေႃႉသူင်ႇဢွၵ်ႇပိုၼ်ႉတီႈၼႆလႄႈ ႁဵတ်း ႁႂ်ႈၵူၼ်းၵႃႉလႄႈ ၵူၼ်းသိုဝ်ႉယၢပ်ႇတင်းသွင်ၾၢႆႇ – ၵူၼ်းမူႇၸေႊ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း မိူင်းသုၵ်ႉသေ ပိၵ်ႉဢိုတ်း။ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ၾႆးၾႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမႃးမၢၼ်ႇသေ တႃႇတေတူမ်ႈၵိၼ်ႁုင်ၵိၼ်သမ်ႉယၢပ်ႇ။ၵႅတ်ႉသ် ဢၼ်ဢွၵ်ႇတၢင်းမိူင်းၶႄႇ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဝႃႉဢမ်ႇပၼ်တေႃႉဢွၵ်ႇ။ ၵႅတ်ႉသ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ ၾႆးၾႃႉၵေႃႈဢမ်ႇမႃးမၢၼ်ႇ။ မႃးၶၢဝ်းပိူၼ်ႈလပ်းပိူၼ်ႈၼွၼ်းလၢႆလၢႆ။ မႃး 10 မူင်း ၵၢင်ၶိုၼ်းသေ 4 မူင်းၵၢင်ၼႂ်သမ်ႉမွတ်ႇ။ တေဝႃႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းထၢၼ်ႇၼႆၵေႃႈ တႃႇတေဢဝ်တၢင်းၼမ်ႉၶမ်း ဢွၵ်ႇမႃးသမ်ႉယၢပ်ႇ ယွၼ်ႉဝႃႈ သိုၵ်းလွႆၶဝ်ႁၢမ်ႈဝႆႉထႅင်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊၼႆႉ ၾႆးၾႃႉၶၢတ်ႇ ၸဵမ်မိူဝ်ႈၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 တႄႇပဵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ၽွင်းပၢင်တိုၵ်း ယဵၼ်ၵႂႃႇ ၵမ်းၼိုင်ႈ ၾႆးၾႃႉၶိုၼ်းမႃး။ ၽိူဝ်ႇၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း ပဵၼ်မႃးထႅင်ႈႁွပ်ႈ ၵမ်းသွင် – ၾႆးၾႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမႃးမႅၼ်ႈၶိင်ႇမႅၼ်ႈ ၶၢဝ်း။ ၾႆးၾႃႉ ဢၼ်ၸႅၵ်ႇပၼ်ယူႇတီႈမူႇၸေႊၼႆႉ ဢဝ်မႃးတၢင်း ႁူင်းၾႆးၾႃႉႁူၺ်ႈလီ (သူၺ်ႇလီႇ 1) ။ တၢင်းဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ပၢင်ႇသၢႆးၵေႃႈ လုၵ်ႈတီႈၼႆႉၵႂႃႇ ၸႅၵ်ႇထိုင် လႃႈသဵဝ်ႈ ။ မေႃႈၸႅၵ်ႇႁႅင်းၾႆးၾႃႉ (transformer) ၵေႃႈ ၵွႆၸွမ်းပၢင်တိုၵ်းၼမ်။ ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ် ၸႅၵ်ႇၾႆးၾႃႉ မီးလွင်ႈၶွင်ႈၶမ်မႃး။ ၵၢၼ်ငၢၼ်းလႄႈ ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်လႆႈပၼ်ႇ ၸွမ်း ၾႆးၾႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်ယဝ်ႉၼႆ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈသိုပ်ႇလၢတ်ႈ။ ယွၼ်ႉၵၢၼ်ငၢၼ်း ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ဢမ်ႇမိူၼ်ၸႂ်ယဝ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းႁႃၸဝ်ႉၵိၼ်ၶမ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်း ပပ်ႉၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် ၸူဝ်ႈၶၢဝ်း (ပပ်ႉသီလႅင်) သေ လႄႇႁႃၵိၼ်ၸၢင်ႈတေႃႉၶူဝ်းၵုၼ်ႇယွႆႈ ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇပၼ်တီႈ ၽၵ်းတူ ၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇလႄႈ ၽၵ်းတူႁေႃၶမ်း။ ယွၼ်ႉၵူၼ်းၵႃႉလႄႈ ၸဝ်ႈႁၢၼ်ႉၶၢႆ ၵုၼ်ႇ ၵမ်ႈၼမ် တေႃႉဢဝ်တၢင်ႇၵႃး ပဵၼ်လမ်း မိူၼ်ဢွၼ်တၢင်း ဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉလႄႈ ၵႃႈလႆႈၸၢင်ႈၵူၼ်း တေႃႉယွႆႈယွႆႈယႅမ်းယႅမ်းဢဝ် ဝႃႈၼႆ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး(ထၢတ်ႈသီႇ၊ တီႇၸေႇ) ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉတေႃႉယၢပ်ႇယဝ်ႉလႄႈ သင်ဝႃႈ တီႈၼမ်ႉ ၶမ်း ၼိုင်ႈလိတ်ႉလႂ် ၶၢႆ 6 -7 ႁဵင်ပျႃးၵေႃႈ တီႈမူႇၸေႊ ၶၼ်ၶၢႆမီးထိုင် 1 မိုၼ်ႇပၢႆ။ ၼမ်ႉမၼ်းၵိၼ်ၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ် ၼိုင်ႈပုင်း (20 လိတ်ႉ) လႆႈသိုဝ်ႉ 3 သႅၼ်ပျႃးပၢႆ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း 120,000 (သႅၼ်သွင်မိုၼ်ႇပျႃး) ၵူၺ်း။ ၵုၼ်ႇသႅၼ်းလႂ်ၵေႃႈ ၶဝ်ႈထိုင်ပိုၼ်ႉတီႈယၢပ်ႇႁႅင်း သေဢမ်ႇၵႃး ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇမႃးႁႃၵၼ် ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ လိူဝ်ၵဝ်ႇလၢႆပုၼ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ထၢၼ်ႇၼိုင်ႈထူင် ၼမ်ႉၼၵ်း 10 ၸွႆႉၼႆႉ သိုဝ်ႉၶၢႆၵၼ် ၵႃႈၶၼ် 37,000 ပျႃး။ ၵႅတ်ႉသ် သမ်ႉၼိုင်ႈဢုမ် ၼမ်ႉၼၵ်း 15 ၵီႊလူဝ်ႊၵရမ်ႊၼႆႉ သိုဝ်ႉၶၢႆၵၼ် ၵႃႈၶၼ် 400 ထိုင် 1,000 ယႂၼ်ႊ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢမ်ႇမီးဢၼ်မႂ်ႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်းမိူင်းၶႄႇမႃးလႄႈ လႆႈသိုဝ်ႉၶၢႆၵၼ် ဢၼ် ၵိုတ်းဝႆႉၼႂ်းႁၢၼ်ႉ ၼႂ်းဝဵင်းၵူၺ်း – ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵႃႈၶၼ်မၼ်း ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင် – ၵူၼ်းမူႇၸေႊ လၢတ်ႈၼင်ႇ ၼႆ။ တီႈလွႆၵိဝ်ႇလွၵ်ႇ ဢၼ်မီးဝႆႉ တၢင်းၾၢႆႇႁွင်ႇၸေႊလၢၼ်ႉ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၼၼ်ႉၵေႃႈ သင်ဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းလတ်း ၽၢၼ်ႇၵႂႃႇမႃးၼႆၸိုင် လႆႈလူင်းဢီးရူတ်ႉၶိူင်ႈသေ ၸင်ႇလတ်းလႆႈ။ ပၢႆႁွင်ႉထၢမ်တႂ်ႈထၢမ်ၼိူဝ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ သုမ်းၶၢဝ်းယၢမ်း ၸွမ်းထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်မိူင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈတႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိၵ်ႉဢိုတ်းသဵၼ်ႈတၢင်း၊ ႁႄႉႁၢမ်ႈၵၢၼ်တေႃႉတၢင်ႇ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်ၽွင်းငမ်း ဢၼ်ၸုမ်း ဢူၺ်းလီ 3 ၸုမ်းၶဝ် တေဢမ်ႇသိုပ်ႇယၢင်ႈၵႂႃႇ ၶၢဝ်းမိူဝ်းၼႃႈလႆႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇသမ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်း သင်တေပဵၼ်ၼႆၵႂႃႇထႅင်ႈၶၢဝ်းယၢဝ်းတႄႉ ၵူၼ်းမိူင်းတေၸၢင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ လွင်ႈၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်ဢမ်ႇႁၢၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ']

2024-12-23T16:52:00

https://shannews.org/archives/60839

ပၢင်ၶုၵ်ႉထူပ်းၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 30 ပီတဵမ် ၸၢႆးမူး (မေႃသွၼ်ႁူၺ်ႈၸွႆး) တေၸတ်းတီႈလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး

ၼႂ်းတိုဝ်ႉတၢင်း ပၢင်ၶုၵ်ႉထူပ်းၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 30 ပီတဵမ် ၸၢႆးမူး (မေႃသွၼ်ႁူၺ်ႈၸွႆး) သေ မွၵ်ႇထိုင်ၽူႈမီးၼမ်ႉၸႂ်ၸေႇတႃႇၼ ႁူမ်ႈလူႇတၢၼ်း မႄးၵုမ်းၶုမ်ဢုတ်ႇ ၸၢႆးမူး – ၸၢႆးသၼ်လွႆ တႃႇပဵၼ်တီႈမၢႆတွင် ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 30 ပီ ဝႃႈၼႆ။ မေႃၵႂၢမ်း ၸၢႆးမူး ၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းၵိုၵ်းပိုၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၼႆႉ လႆႈလူႉသဵင်ႈၵႂႃႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 26/12/1994 ၼၼ်ႉသေ ပေႃးထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 26/12/2024 ၼႆႉ လူႉၶွႆႈၶွပ်ႈတဵမ် 30 ပီယဝ်ႉလႄႈ ယူႇတီႈ သင်ၶၸဝ်ႈ၊ လုၵ်ႈၼွင်ႉတပေးပွင်ႈပၢႆ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ တေႁူမ်ႈၵၼ် ၸတ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လီၵုသူလ် ၵၢပ်ႈ သွမ်းလူႇတၢၼ်း ယိုၼ်ႈၸူးထိုင် တီႈၶုမ်ပႃႇႁဵဝ်ႈ မၼ်းၸၢႆး ၾၢႆႇဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈလၵ်းတႅင်ႇ ဢိူင်ႇပဵင်းလူင် ၸႄႈဝဵင်း ဝဵင်းႁႅင် ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး လႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး ၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶူးၸေႃး ၽူႈၵွၼ်းဝတ်ႉပဵင်းလူင် လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပီၼႆႉ ဢၢၼ်းဝႆႉ တေမႄးၵုမ်းလုမ်းလႃး ၶိုၼ်း ၶုမ်ဢုတ်ႇၸၢႆးမူးတင်း ၸၢႆးသၼ်လွႆ ဢၢၼ်းဝႆႉ တေသဵင်ႈငိုၼ်းမွၵ်ႈ 150,000 ဝၢတ်ႇၼႆႉ။ ဢၼ် တေၵေႃႇသၢင်ႈမႄးၵုမ်း ၼၼ်ႉသမ်ႉ တေမႄးၶႂၢၵ်ႈပိုၼ်ႉတၢင်းၼႃႈၶုမ်ၶဝ်ၸဝ်ႈၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇမႃးထႅင်ႈ ယွၼ်ႉဝၢင်းမၼ်းၵႅပ်ႈ။ ၵူႈပီ ပေႃးႁႅၼ်းလူႇ ဢမ်ႇပေႃးၼင်ႈ။ တၢင်းၼႃႈၶုမ်ၶဝ်ၼၼ်ႉ မၼ်းပိူၼ်းဝႆႉ တေ ၽင်သဝ် ထူမ်လိၼ်သႂ်ႇႁႂ်ႈမၼ်းပဵင်းၵၼ်။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေမႄးတႃးသီၶုမ်ၶဝ်ပႃးထႅင်ႈ ၽႅၼ်ၵၢၼ်ဝႆႉ ပေႃး ဝၢႆးပွႆးပီမႂ်ႇၼႆႉယဝ်ႉ တေလူင်းမိုဝ်းႁဵတ်းၵႂႃႇ”- ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ဝတ်ႉပဵင်းလူင်/ ပၢင်ၶုၵ်ႉထူပ်း ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 30 ပီတဵမ် ၸၢႆးမူး (မေႃသွၼ်ႁူၺ်ႈၸွႆး) တွၼ်ႈတႃႇ တေပဵၼ်တီႈမၢႆတွင်း မေႃၵႂၢမ်း ၸၢႆးမူး၊ ၸၢႆးသၼ်လွႆ ပေႃးတေၵိုၵ်းပိုၼ်းၵႂႃႇ ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်ၼၼ်ႉ မွၵ်ႇထိုင် ၽူႈမီးၼမ်ႉၸႂ်ၸေႇတႃႇၼ တီႈၸမ်ၵႆ ႁႂ်ႈပေႃးလႆႈပဵၼ်ၸဝ်ႈတႃႇၼ မႄႈၵုမ်းလုမ်းလႃး ၶုမ်ဢုတ်ႇၶဝ်ၸဝ်ႈၵႂႃႇ ၼၼ်ႉ ၵပ်းသိုပ်ႇတွင်ႈထၢမ် ႁူဝ်ယွႆႈလႆႈတီႈ ၸဝ်ႈၶူးၸေႃး ဝတ်ႉပဵင်းလူင် မၢႆၾူၼ်း 089-5574017 (ၾူၼ်းထႆး) ။ ပၢင်ၶုၵ်ႉထူပ်းလူႉၶွႆႈ ၸၢႆးမူး (မေႃသွၼ်ႁူၺ်ႈၸွႆး) ၼႆႉ လႆႈၸတ်းႁဵတ်းမႃးၵူႈပီ ယူႇတီႈ သင်ၶၸဝ်ႈလႄႈ လုၵ်ႉၼွင်ႉပွင်ႈပၢႆ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ပေႃးထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 26 လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉ တေ ႁူမ်ႈၵၼ် ႁဵတ်းၵုသူလ်လူႇတၢၼ်း ယိုၼ်ႈၸူးထိုင်လႄႈ ၵၢပ်ႈသွမ်းသင်ၶၸဝ်ႈ။ မိူဝ်ႈၸၢႆးမူး လူႉသဵင်ႈ ၶွပ်ႈ တဵမ် 10 ပီၼၼ်ႉ လႆႈၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၶုၵ်ႉထူပ်း ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 10 ပီမႃးယဝ်ႉ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ။ မိူဝ်ႈ 25 ပီၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸတ်းမႃးပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ပၢင်ၶုၵ်ႉထူပ်းၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 30 ပီ ၸၢႆးမူး (မေႃသွၼ်ႁူၺ်ႈၸွႆး) ပီၼႆႉတႄႉ တေၸတ်းပႃး ပၢင်မူၼ်ႈသိူဝ်းပီမႂ်ႇ 2025 တီႈဝတ်ႉပဵင်းလူင် ဢိူင်ႇပဵင်းလူင် ၸႄႈဝဵင်း ဝဵင်းႁႅင်း ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ။ ပၢင်မူၼ်ႈသိူဝ်းၼႆႉ တေ ၸတ်းႁဵတ်း ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 30/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 7 မူင်း ၸၢမ်းၾႆး။ ဝၼ်းတီႈ 31/12/2024 ယၢမ်းၵၢင် ၶမ်ႈ 7 မူင်း မီးပၢင်မူၼ်ႈသိူဝ်းႁွင်ႈၵႂၢမ်းလႄႈ ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း 11:30 မူင်းသမ်ႉ သုတ်ႇမုၼ်းၶၢမ်ႈပီ သူင်ႇသင်ႇပီၵဝ်ႇ ႁပ်ႉတွၼ်ႈပီမႂ်ႇ(Countdown)။ ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 01/01/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ဝႆႈၽြႃးၵၢပ်ႈသွမ်းသင်ၶၸဝ်ႈ။ တွၼ်ႈၵၢင်ၼႂ် – ၵၢင်ဝၼ်းသမ်ႉ တေမီးလွင်ႈသွမ်း ပီမႂ်ႇ ႁွပ်ႈဝတ်ႉပဵင်းလူင် သင်ၶ 9 တူၼ်၊ ထွမ်ႇလိၵ်ႈၾင်းထမ်း၊ လူႇတၢၼ်းယၢတ်ႇၼမ်ႉ ပၼ်ၸၢႆးမူးလႄႈ ၽူႈ ႁွင်ႉၵႂၢမ်း ၸိူဝ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ။ ၵၢပ်ႇသွမ်းသင်ၶၸဝ်ႈလႄႈ လဵင်ႉလူသတ်ႉထႃး ၵိၼ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈမူႇ။ ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်းၶိုင်ႈ လႅၵ်ႈၶွင်တွၼ်ႈ (ၶွင်ၶႂၼ်) ပီမႂ်ႇလႄႈ ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 7 မူင်း တႄႇပၢင်မူၼ်းသိူဝ်းၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ ၸၢႆးမူး ၸိုဝ်ႈ – ၸၢႆးမူးဢူႈမႄႈ – လုင်းၸၢႆး + ပႃႈဢူင်းၺုၼ်ႉပီႈၼွင်ႉ – ၸၢႆးမူး၊ ၸၢႆးၼိ၊ ၸၢႆးမျႃႉဢွင်ႇပီၵိူတ်ႇ – 15/01/1960 ပီတႆး 2054 ၼီႈ (1321) လိူၼ်ၵမ်လွင်ႈ (3) ၶမ်ႈ၊ ဝၼ်းသုၵ်းတီႈၵိူတ်ႇ – ပွၵ်ႉတူၵ်း၊ တႅၼ်ႈၼိူဝ်၊ ဝဵင်းမိူင်းပၼ်ႇၼႃႈႁိူၼ်း – ၵူပ်ႉၵူႈပဵၼ်ႁိူၼ်းတင်း ၼၢင်းပႅင်း (လုၵ်ႈယိင်းလုင်းယၼ်ႇၼႃႉ + ပႃႈလဵၵ်ႉ) မိူင်းပၼ်ႇလုၵ်ႈလၢင်း – ၼၢင်းၸၢမ်ၶမ်း (ၵိူတ်ႇပီ 1984)။ ၸၢႆးၸိူင်းမၢႆ (ၵိူတ်ႇပီ 1990)၊ ၼၢင်းသႅင်ဢိုၼ်မိူင်း (ၵိူတ်ႇပီ 1993)။ပၢႆးပၺႃႇ – ဢွင်ႇပူၼ်ႉၸၼ်ႉ (8) တီႈႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉၵၢင်မိူင်းပၼ်ႇ မိူဝ်ႈ 1975 သေၵႂႃႇသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈ ႁူင်းမုၼ်လႅင်း တီႈသၵႅင်း (ၸႄႈၵႅင်ႇ) မိူင်းမၢၼ်ႈ။ ၶၢဝ်းတၢင်းၸူဝ်ႈပၢၼ် လႄႈ ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ1979-80 – မႃးႁဵတ်းၶူးသွၼ်ႁူင်းႁဵၼ်းၶူးသွၼ်ၸၼ်ႉငဝ်ႈ တင်းၸွႆႈၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတီႈဝၢၼ်ႈႁူၺ်ႈၸွႆး ဢိူင်ႇၼႃးဝွၼ် ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းပၼ်ႇ။ 1980 – တႄႇတႅမ်ႈၵႂၢမ်း ဢၢႆႈသူႇယႃႈၵွၼ်းပျွင်း သေ ၸိုဝ်ႈယႂ်ႇလိုဝ်းလင်မႃး။ 1980 ၵႂႃႇဢတ်းၵႂၢမ်းတီႈဝဵင်းတွင်ႈၵျီး (တွင်ၵီႈ) ၶႅပ်း ယုမ်ႉႁၢင်ႈလီ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း။ 1983 မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈႁွမ်းလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတိုၵ်းဢဝ်ၶိုၼ်းမိူင်း “ပၢၼ် SURA တီႈပၢင်မႂ်ႇသုင် ပၢင်ၵမ်ႉၵေႃႇ” ၶိုၼ်းပွၵ်ႈမိူဝ်းသိုပ်ႇ ႁဵတ်းၶူးသွၼ်ထႅင်ႈ။ 1984 ၵႂႃႇဢတ်းၵႂၢမ်းၶႅပ်း ထိုင်ၽူႈလၵ်ႉၵႂၢမ်းသေ ပွၵ်ႈမႃးၸွႆႈထႅမ်ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ပၢၼ် TRC ၸွႆႈတႅမ်ႈႁၢင်ႈပပ်ႉ ၸိူင်းလႅဝ်း မၢႆ 1 ၼမ်းၼႃႈၸုမ်းၸိူဝ်းလႅဝ်းသေ ၵႂႃႇဢတ်းၵႂၢမ်း ၶႅပ်းမၢႆ 1 ဝၼ်းတႆးတေလွတ်ႈလႅဝ်း တီႈၵဵင်းမႆႇ။ 1984-91 ႁဵတ်းၶူးသွၼ်ၽူႈၵွၼ်းႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸၼ်ႉငဝ်ႈ/ ၸၼ်ႉၵၢင်/ ၸၼ်ႉသုင် တီႈပၢင်ၵမ်ႉၵေႃႇမႃးသေ ဢတ်းၵႂၢမ်းၶႅပ်း ၸိူင်းလႅဝ်း မၢႆ (2) ၼေႇဝိၼ်းၸူၼ်ၶႅပ်းၸွႆႉ ပီ 1985၊ မၢႆ (3) ၶဝ်ႈသၢၼ်ၵႃႈ ဢိၵ်ႇ ၶႅပ်း 75 ပီ 1986၊ မၢႆ (4) ငွႆးတင်ႈလမ် ပီ 1987၊ မၢႆ (5) ၸၢႆးမူး ၵွပ်ႈၽႂ် ပီ 1988၊ မၢႆ (6) ၵၢင်ၸႂ်ၵေႃႉလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ပီ 1989၊ မၢႆ (7) တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇႁၢင် ၼူၵ်ႉယုင်း ပီ 1990။ 1991 ၽၢတ်ႇယၢၼ်မုၵ်ႉၸုမ်း SSRC သေၶဝ်ႈမိူဝ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးၶိုၼ်း၊ ၵႂႃႇၸွႆႈၵၢၼ်ယူႇၸွမ်း SSA တီႈၸဝ်ႈ ၵၢႆႇၾႃႉ ၸုမ်း 7 ဢတ်းဢွၵ်ႇၶႅပ်းၵႂၢမ်း ၵႅပ်ႉၼိုင်ႈတူၼ်ႈတီး တၢင်ႇယွၼ်းတႃႇဢတ်းဢွၵ်ႇထႅင်ႈ (4) ၶႅပ်း တီႈၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈဢၶႂၢင်ႉ။ 1994 ပွၵ်ႈမႃးၸူးၶိုၼ်းႁိူၼ်းၵဝ်ႇ ဝၢၼ်ႈတိၼ်ထၢတ်ႈလၵ်းတႅင်ႇ ဢိူင်ႇပဵင်းလူင် မိူင်းထႆး။ ၶေႃႈမုလ်း – ပပ်ႉၵွၼ်းၶေႃ မၢႆ 180

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-12-23T11:51:02

https://shannews.org/archives/60835

မေႃယႃယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ၺႃးၸူၼ် တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ

မေႃယႃယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၺႃးၽူႈၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢဝ်ၵွင်ႈၸမ်ႈသေ ၸူၼ်ဢဝ်ၵႃး မၼ်းၼၢင်းၵႂႃႇ ဝႃႈ ၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 21/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 10 မူင်း မေႃယႃယိင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၽွင်းတိုၵ်ႉသၢႆႇႁူဝ် ၼႂ်းႁၢၼ်ႉၵႅတ်းၶူၼ်ႁူဝ် “ၼိၼ်းၼိၼ်း” (နှင်းနှင်းဆံပင်ညှင်ဆိုင်) တီႈပွၵ်ႉၼိူဝ် ဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇၼၼ်ႉ ၺႃးၽူႈၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ ၶဝ်ႈၼႂ်းႁၢၼ်ႉသေ ဢဝ်ၵွင်ႈၸမ်ႈမၼ်း ၼၢင်းၸူၼ်ဢဝ်ၵႃးၵႂႃႇ။ ၵူၼ်းမူႇၸေႊ ၽူႈၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈဢေႃႈ ပိူင်ပဵၼ်မၼ်း ပဵၼ်ၵႂႃႇမိူဝ်ႈယၢမ်း ၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 10 မူင်း မိူဝ်ႈၽွင်းမၼ်းၼၢင်း တိုၵ်ႉၼင်ႈသၢႆႇႁူဝ် တီႈၼႂ်းသႅင်ႇၵႅတ်းၶူၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉ မီးၽူႈၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းသႅင်ႇ ၼၼ်ႉသေဝႃႈ လူဝ်ႇၶၢႆႉၵႃးၼႆသေ ပႆၵႂႃႇတီႈႁိမ်းမေႃယႃၼၼ်ႉယဝ်ႉ ဢဝ်ၵွင်ႈၸမ်ႈမၼ်းၼၢင်းသေ ဢဝ်သေႃးၵႃးတင်း ထူင်ငိုၼ်းမၼ်းၼၢင်းၵႂႃႇဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၵႃးမေႃယႃယိင်း ဢၼ်ၺႃးၸူၼ် ဢဝ်ၵႂႃႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵႃးမီးဝႂ်ၶွၼ်ႇ (လၢႆႊၸိၼ်ႊ)။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၽူႈၸၢႆး ဢၼ်ၶဝ်ႈမႃး ၸူၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇတီႉၺွပ်းလႆႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်းသေ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉ (သတိ) ၵၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ – ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ၊ ၵူၼ်းလႅၵ်ႈငိုၼ်း၊ ၵူၼ်းပိုတ်ႇၶၢႆၶူဝ်းၵုၼ်ႇယႂ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် မီးၵူၼ်းတင်ႈၸုမ်းၽူႈလၵ်ႉၸၵ်ႉၶုတ်ႈမႃး ၼိုင်ႈၸုမ်းလႂ် 5 ၵေႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် 10 ၵေႃႉ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တေပၼ်ႇပုတ်ႈၵၼ်သေ လၵ်ႉၸူၼ် – ၵူၼ်းမူႇၸေႊ ၽူႈၸၢႆး ဢႃယု 40 ပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇ ၼႆ။ “တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ငဝ်းလၢႆးႁၢႆႉႁႅင်းမႃးတႄႉယဝ်ႉ ၸုမ်းၽူႈလၵ်ႉၸၵ်ႉၶုတ်ႈၼၼ်ႉ ၶဝ်တေတင်ႈဝႆႉ ၼိုင်ႈၸုမ်းလႂ် 5 ၵေႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် 10 ၵေႃႉ တေပၼ်ႇပုတ်ႈၵၼ်သေ လၵ်ႉၸူၼ် ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်တေလႅၵ်ႈလၢႆႈၵူၼ်းသေလၵ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇတွင်းလႆႈ ၼႃႈၶဝ်ၼၼ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ထုၵ်ႇလီဢွၼ် ၵၼ်ၾၢင်ႉ(သတိ) ၵၼ်ယႂ်ႇၼမ်။ တေႃႈၼင်ႇ မေႃယႃယိင်းၼၼ်ႉ ၸႂ်ႉၶၢႆႉၵႃးသေ ဢဝ်ၵွင်ႈငႃ ၸူၼ်ဢဝ် ၵႂႃႇ ငၢႆႈငၢႆႈၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈပိူင်ပဵၼ်ၼႆႉသေ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း လိူင်ႈသင်ပၼ်” – ဝႃႈၼႆ။ ဝဵင်းမူႇၸေႊၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းတိတ်းၸပ်းလႅၼ်လိၼ်ၶႄႇ ၵေႃႈၸႂ်ႈ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈ တူင်ႉၼိုင်ၵႂႃႇ မႃးၼမ် မိူၼ် ၼင်ႇ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉၵွင်းၶႃး၊ မဵဝ်ႉမ၊ ပၢၼ်းသေး၊ လူင်ထင်၊ ပဵင်းသႃႇ၊ မၢၼ်ႈၸေႊ၊ သႅင်ၵႅဝ်ႉ၊ မၢၼ်ႈဝဵင်း၊ တႃႈမိူင်းငႄး၊ မိူင်းပေႃႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ တင်းမူတ်း ဢမ်ႇယွမ်း 15 ၸုမ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇ – သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ၊ သိုၵ်းၶၢင် KIA ၊ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA လႄႈ သိုၵ်းတႆး SSPP ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တူင်ႉၼိုင်ဝႆႉထႅင်ႈ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉသေ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊၼႆႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေတႃႉ ၵူၺ်းၵႃႈ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ပဵၼ်တီႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းၶဝ် မႃးၶွၼ်ႈယူႇဝႆႉၼမ် – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမူႇၸေႊလၢတ်ႈ။ “သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းသုမ်းသိုၵ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းမိူင်းၵူဝ်း၊ ပၢင်ႇသၢႆး၊ ၶျိၼ်ႊသၢၼ်ႊၵျေႃႉ၊ 105 လၵ်း၊ ၼမ်ႉၶမ်း၊ ၵူတ်ႉၶၢႆ၊ ၼမ်ႉၽၵ်းၵႃ၊ မၢၼ်ႈဝဵင်း၊ ၼွင်မူၼ်း၊ ထုင်ႉလွႆႁူဝ်သိူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉမႃး ၵွင်ဝႆႉတီႈမူႇၸေႊမူတ်း။ တၢင်းမိူင်းၶၢင် ပွတ်းလွႆၸေႊ၊ ၵၢၼ်ႇပၢႆႉတီႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မႃးၵွင်တီႈၼႆႈ မူတ်း။ လၢမ်းၶၢတ်ႈဝႆႉတႄႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉသိုၵ်းၶဝ် မီးၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်ၶႃႈယဝ်ႉ။ ဢၼ်သူင်ႇမႃးတၢင်းၶိူင်ႈမိၼ်ၵေႃႈ မီးဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်မိူင်း တမ်းသိုၵ်းၶဝ် ၸွမ်းၶႅပ်ႇဝဵင်းၼႅၼ်ႈၼႃ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းၵႄႈမူႇၸေႊ – ၼမ်ႉၶမ်း ၸွမ်းလွႆၵိဝ်ႇလွၵ်ႇ၊ ႁူဝ်ပေႃႈ ၊ ဝဵင်းၼၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၼမ်ႁႅင်း ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 23/11/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ 300 ပၢႆ ထုၵ်ႇသိုၵ်းၶႄႇ သူင်ႇတူဝ်ဢွၵ်ႇမႃး တီႈၽၵ်း တူမၢၼ်ႈဝဵင်း ၼႂ်းဝဵင်းမူႇၸေႊ ယွၼ်ႉသုမ်းသိုၵ်းၶၢင် တီႈဝဵင်းၵၢၼ်ႇပၢႆႉတီႇ (ကန်ပိုက်တီမြီု့) ၸႄႈမိူင်းၶၢင် ၼၼ်ႉသေ ပၢႆႈၶဝ်ႈၸူးမိူင်းၶႄႇ ဝႃႈၼႆ။

['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-30T08:00:00

https://shannews.org/archives/60828

ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ၸွင်ႇထုၵ်ႇလီၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် တီႈမိူင်းရတ်ႉသျႃး

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇတေသူင်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် တီႈမိူင်းရတ်ႉသျႃး လူၺ်ႈဢမ်ႇလူဝ်ႇလႆႈသဵင်ႈ ငိုၼ်းၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇ (ၵႃႈၸရိတ်ႈတၢင်း) ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 25 လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅပ်ႊပိူဝ်ႊ ၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၸိုင်ႈမိူင်း Globe New Light of Myanmar ဢၢင်ႈဢိင် ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈတီႈၸုမ်းႁႃပၼ်ၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ (MOEAF) သေ ႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉၼင်ႇၼႆ မိူၼ် ၵၼ်။ ၶၢဝ်ႇလွင်ႈၼႆႉ ၸုမ်း Agency ႁႃပၼ်ၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ် ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ယိုၼ်ယၼ်လၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ ရတ်ႉသျႃး ႁွင်ႉႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈမႃး ပိူဝ်ႈတႃႇၵႂႃႇႁဵတ်း ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ၊ ၵၢၼ်လဵင်ႉလူတူဝ်သတ်း၊ ၵၢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၼႂ်းႁူင်းၸၢၵ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ လွင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈယူႇတီႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ သွင်မိူင်းတူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်သေ ၵႂႃႇၸွမ်းပိူင် MOU ။ ၶွမ်ႊပၼီႊ ႁႃပၼ်ၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ၼင်ႇၵၼ်တေၵွင်ႉသၢၼ်ၵၼ်သေ ႁွင်ႉၵႂႃႇၵူၺ်း ဝႃႈ ၼႆ။ ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉၵူၺ်း တႃႇတေၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် တီႈမိူင်းရတ်ႉသျႃးၼႆသေ ၵူၼ်းမိူင်းဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊ ၺႃးယွၵ်ႇလႅၼ် ၵႃႉၶၢႆၵူၼ်း၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵႂႃႇလူႉတၢႆ ၸွမ်းၼႃႈသိုၵ်း မိူင်းရတ်ႉသျႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈ ၸႂ်ၸွမ်း လွင်ႈဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေသူင်ႇႁႅင်းၵၢၼ် ၵႂႃႇ ႁဵတ်းၵၢၼ် တီႈမိူင်းရတ်ႉသျႃး ၼႆယူႇ။ Agency ဢၼ်လႆႈၶႂၢင်ႉ ႁႃပၼ်ၵၢၼ် တီႈမိူင်းရတ်ႉသျႃး မီးလၢႆၸုမ်း ၸုမ်း Agency ႁႃပၼ်ၵၢၼ် တီႈမိူင်းရတ်ႉသျႃး ဢၼ်ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပၼ်ၶႂၢင်ႉဝႆႉၼႆႉ မီး 2 ၸုမ်း။ ယူႇတီႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် သွင်မိူင်း ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉတူဝ်ႈလီငၢမ်း သေ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇတေသူင်ႇၵႂႃႇ တွၼ်ႈတႃႇၵၢၼ်ငၢၼ်း လဵင်ႉလူတူဝ်းသတ်း၊ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈလႄႈ ၵၢၼ်တီႈႁူင်းႁဵတ်းႁိူဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈလႄႈ ၵၢၼ်လဵင်ႉလူ တူဝ်သတ်းၼၼ်ႉ မၵ်းမၼ်ႈဝႆႉငိုၼ်းလိူၼ် ၼိုင်ႈ လိူၼ် 550 တေႃႊလႃႊဢမေႊရိၵၼ်ႊ(ၸွမ်းၼင်ႇ ၶၼ်လႅၵ်ႈငိုၼ်းယၢမ်းလဵဝ်သေ တေမႅၼ်ႈငိုၼ်း မၢၼ်ႈ ႁိမ်းၸမ် 25 သႅၼ်) ၊ ၵၢၼ် ၵေႃႇသၢင်ႈသမ်ႉ 1 လိူၼ် 1,300 တေႃႊလႃႊ ဢမေႊရိၵၼ်ႊ (တေမႅၼ်ႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ ႁိမ်းၸမ် 56 သႅၼ်) ။ ပေႃးႁွတ်ႈၵႂႃႇ တီႈမိူင်းရတ်ႉသျႃးၸိုင် တေလႆႈၸၢမ်းၵၢၼ် တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 3 လိူၼ်။ တေလႆႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်း ႁဵတ်း ၵၢၼ်ၸွမ်း ပီလႂ်ပီၼၼ်ႉ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ၸၢမ်းၵၢၼ် 3 လိူၼ်ၼၼ်ႉ သင်ၼမ်ႉၵတ်ႉဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈၸိုင် တေထုၵ်ႇသူင်ႇတူဝ် ပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ – ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ တႃႇတေသူင်ႇ ႁႅင်းၵၢၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် တီႈမိူင်းရတ်ႉသျႃးၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၶွမ်ႊပၼီႊႁပ်ႉသူင်ႇ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၼွၵ်ႈမိူင်း ဢၼ်ၸမ်ၸႂ်ၵၼ်တင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိုၵ်ႉဢုပ်ႇဢူဝ်းငူပ်ႉငီႉၵၼ်တင်း ၶွမ်ႊပၼီႊ မိူင်းရတ်ႉသျႃႊဝႆႉယူႇ။ တေလႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ပဵၼ်ၵၢၼ်သႅၼ်းလႂ်၊ ငိုၼ်း လိူၼ်ၵႃႈႁိုဝ်၊ လွင်ႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း၊ ႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပေႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ တေလႆႈတၢင်ႇၶေႃႈယွၼ်းတၢင်းႁၼ်ထိုင် (Proposal) သေတၢင်ႇယွၼ်ႉၶႂၢင်ႉ တီႈႁွင်ႈၵၢၼ် ၽွင်း လူင်ၾၢႆႇၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ မိူင်းရတ်ႉသျႃး လူဝ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး တႄႇဢဝ်ၵၢင်ပီ 2024 ၼႆႉမႃး ၶွမ်ႊပၼီႊ မိူင်းရတ်ႉသျႃး ၵႆႉပွင်ႇၶၢဝ်ႇၸူးတီႈ ၸုမ်းႁႃပၼ်ၵၢၼ် ၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ တႃႇတေႁွင်ႉႁႅင်းၵၢၼ် တီႈမိူင်းမၢၼ်ႈ။ မၢင်ပွၵ်ႈသူင်ႇလိၵ်ႈမႃး ၼႂ်း email သေႁွင်ႉၵမ်ႈသိုဝ်ႈ ၵေႃႈမီး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယွၼ်ႉရတ်ႉသျႃး ပဵၼ် ပၢင်တိုၵ်းတင်းယူႊၶရဵၼ်ႊ၊ ယွၼ်ႉသွင်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢမ်ႇလႆႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းလိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ MOU ဝႆႉလႄႈ ၸုမ်းႁႃပၼ်ၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢမ်ႇႁတ်းသူင်ႇႁႅင်းၵၢၼ် ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ဝႃႈၼႆ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၽွင်ႈရတ်ႉသျႃး ပူၼ်ႉပႅၼ်ၶဝ်ႈတိုၵ်း ယူႊၶရဵၼ်ႊမႃး ၸမ်ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီၼႆႉ ၼႂ်းၵၢၼ်ငၢၼ်းႁဵတ်း ဢွၵ်ႇၶူဝ်းၵုၼ်ႇ တီႈမိူင်းရတ်ႉသျႃး တိူဝ်းလူဝ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်း ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၼမ် ၶိုၼ်ႈမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇရတ်ႉသျႃး ႁၢႆးငၢၼ်းၼင်ႇၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်တိုၵ်းၼႆႉ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ႁူမ်ႈပႃး မိူင်းယူႊရူပ်ႊ ပွတ်းတူၵ်းၶဝ် ၵေႃႈဢွၼ်ၵၼ် ပိၵ်းဢိုတ်းႁႄႉႁၢမ်ႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး မိူင်းရတ်ႉသျႃး။ ယွၼ်ႉလွင်ႈပိၵ်ႉဢိုတ်းၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး မိူင်းရတ်ႉသျႃး မီးလွင်ႈၵပ်ႉၵိၼ်း၊ ၵူၼ်းမိူင်းရတ်ႉသျႃး လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းလႄႈ ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈလွင်ႈလူဝ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်း ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၸိူဝ်းလူင်ႉလႅၼ်ႇၼႂ်းၵၢၼ်ငၢၼ်း ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃးၼႆ – ၸုမ်းၾၢႆႇၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး မိူင်းရတ်ႉသျႃး (RAS) ႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉၼင်ႇၼႆ။ ဢူးမဵဝ်းဢွင်ႇ ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ ၾၢႆႇၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇ ရတ်ႉသျႃး – မိူင်းမၢၼ်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ “ယွၼ်ႉပၢင် တိုၵ်းတီႈမိူင်းရတ်ႉသျႃးသေ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ၊ ၵူၼ်းပၢၼ်ၵၢင် ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၼႂ်း တပ်ႉသိုၵ်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်း ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႂ်းမိူင်းယွမ်းလူင်းႁႅင်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယူႇတီႈ ပဵၼ် ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈသေ တႃႇတေၵႂႃႇႁဵတ်း ၵၢၼ် တီႈမိူင်းရတ်ႉသျႃးၼၼ်ႉ တေလႆႈ ႁူပ်ႉလွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတင်းၼမ်။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ၊ တၢင်းၵိၼ်ယႅမ်ႉ၊ ၾိင်ႈငႄႈ ၾိင်ႈထုင်း ၊ ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈၵေႃႈ ယွၼ်ႉပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဢမ်ႇလီလႄႈ ၵႃႈ ၶၼ်ငိုၼ်း ၵေႃႈတူၵ်း။ ငိုၼ်းလိူၼ်ဢၼ်တေလႆႈလႄႈ ၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇလႅပ်ႈတေဢမ်ႇၵိုင်ႇငၢမ်ႇၵၼ် – ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးဝႆႉတီႈ ဝဵင်းမေႃႊသၵူဝ်ႊ ၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈ လၢတ်ႈဝႃႈ – ဝၢႆးသေ ရတ်ႉသျႃး ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်း ယူႊၶရဵၼ်ႊယဝ်ႉ မၢႆမီႈပၵ်းပိူင် ဢၼ်တေၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈပၼ် ႁႅင်း ၵၢၼ် ယၢၼ်မိူင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီး။ ၵူၼ်းမိူင်းရတ်ႉသျႃး ၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးလႆႈၸႂ် ၵူၼ်း ၼွၵ်ႈမိူင်း။ ၶဝ်ဝူၼ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼႆႉဝူၺ်ႇလႄႈ လိူင်း။ ၵွပ်ႈၼၼ် သင်ႁွတ်ႈၵႂႃႇ မိူင်းရတ်ႉ သျႃးၸိုင် လႅပ်ႈတေယူႇယၢပ်ႇယူႇ ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈမိူင်းရတ်ႉသျႃး လူဝ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်းသိုၵ်းဝႆႉ တင်းၼမ် ။ ၵွပ်ႈၼၼ် လႆႈပၼ်ငိုၼ်းလိူၼ် ၼမ်လိူဝ်သေၵဝ်ႇမွၵ်ႈ 5 ပုၼ်ႈသေႁွင်ႉၵူၼ်းဝႆႉ တႃႇၶဝ်ႈၵႂႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း။ မၢင်တီႈ တႅမ်ႈပိုၼ် ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တေပၼ်ငိုၼ်းၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် တေႃႊလႃႊၼႆလူးၵွၼ်ႇ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်း ဢႃယုယႂ်ႇၵေႃႈ ပေႃး ယင်း တိုၵ်ႉႁႅင်းႁဵတ်းသၢင်ႈၵၢၼ်ငၢၼ်းလႆႈယူႇၸိုင် ၶဝ်ႈၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းလႆႈ ထိုင်ၶၵ်ႉတွၼ်ႈၸိူင်ႉ ၼၼ်လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်။ ၵူၼ်းမိူင်း ဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊ ၵေႃႈ ၺႃးယွၵ်ႇလႅၼ် ၵႃႉၶၢႆသေ ႁွတ်ႈထိုင်ၵႂႃႇၼႂ်းၼႃႈသိုၵ်း ၸွမ်ၽွင်းလူင်မိူင်းဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊ လႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းငူပ်ႉငီႉသေ ၸင်ႇႁွင်ႉပွၵ်ႈမိူင်းၶိုၼ်း – ဝႃႈၼႆ။ – ပလိၵ်ႈရတ်ႉသျႃး ၵူတ်ႇထတ်းဝတ်းဝႂ်ႁႅင်းၵၢၼ် ၼႂ်းမိူင်းရတ်ႉသျႃး တီႈၼိုင်ႈ လွင်ႈမႆႈၸႂ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ မိူင်းရတ်ႉသျႃး ႁွင်ႉၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼႂ်းဢႃႊသီႊယၼ်ႊၼႆႉ ယူႇတီႈမိူင်းမၢၼ်ႈ လူင်းလၢႆးမိုဝ်း လိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇပိူင်(MOU) သေ သူင်ႇႁႅင်းၵၢၼ် ၵႂႃႇႁဵတ်း ၵၢၼ်ၼႆႉ မီးမိူင်းထႆးတင်း မိူင်းလၢဝ်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ မိူင်းၵျပၼ်ႊ၊ ၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇ ၶပ်ႉမၢႆသွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတူၵ်းလူင်းၵၼ်သေ သူင်ႇႁႅင်းၵၢၼ်ၵႂႃႇ ႁဵတ်းၵၢၼ် မႅၼ်ႈၸွမ်းပၵ်းပိူင်ဝႆႉၵေႃႈ မီးယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူင်းရတ်ႉသျႃးၼႆႉ ယူႇတီႈ သွင်ၸိုင်ႈမိူင်း တူၵ်းလူင်းၵၼ်သေ သူင်ႇႁႅင်းၵၢၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႆႉ ပႆႇယၢမ်ႈမီးမႃးသေပွၵ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇတေႁွင်ႉႁႅင်းၵၢၼ်မႂ်ႇ ၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၾၢႆႇရတ်ႉသျႃးၵေႃႈ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉ တႃႇတေပၼ်ပၢင်သွၼ် ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ ရတ်ႉသျႃးဝႆႉယူႇ – ဝႃႈၼႆ။ တႃႇတေၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်း 3-4 လိူၼ်သေ ၾိုၵ်းႁႂ်ႈမေႃငဝ်ႈၶၢမ်ႇပိုၼ်ႉ ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ ရတ်ႉသျႃးၼၼ်ႉ ဢမ်ႇငၢႆႈ။ တေၸၢင်ႈမီးလွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ၽွင်းယၢမ်ႈၵပ်းသိုပ်ႇလၢတ်ႈတေႃႇၵၼ် ၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ် – ၽူႈၵေႃႉပူင်သွၼ်ပၼ် ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ ရတ်ႉသျႃး ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼင်ႇ ၼႆ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ပၢင်တိုၵ်းပဵၼ်ဝႆႉႁၢဝ်ႈႁႅင်း တီႈမိူင်းရတ်ႉသျႃး၊ ယွၼ်ႉဢမ်ႇသူင်ႇၵႂႃႇ ၸွမ်းပိူင် MOU လႄႈ လီလႆႈမႆႈၸႂ် တႃႇလွင်ႈႁူမ်ႈလူမ်ႈ ႁႅင်းၵၢၼ်။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶဵင်ႈၶႅင်ဝႆႉ မူႇဝႃႇတ လွင်ႈသူင်ႇႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်းသေတႃႉ တႃႇတေသူင်ႇၵႂႃႇ မိူင်းရတ်ႉသျႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၶေႃႈလီဝူၼ်ႉ တႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ဝၢႆးလင် ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇမႃးၼႆႉ ယွၼ်ႉလွင်ႈလူဝ်ႇငိုၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး လႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိူဝ်းပၼ်ၶႂၢင်ႉ(ဝႂ်လၢႆႊၸိၼ်ႊ) ၸုမ်းႁႃပၼ်ၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ဢၼ်မႂ်ႇၼမ်တိူဝ်း ၶိုၼ်ႈမႃး။ ၵွၼ်ႇၼႃႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပႆႇယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၼၼ်ႉ ၸုမ်း Agency ႁႃပၼ်ၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်းမီး ႁိမ်းၸမ် 300 ၸုမ်း ။ ဝၢႆးလင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇမႃးၼႆႉသမ်ႉ မီးႁိမ်းၸမ် 600 ၸုမ်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်တိူဝ်းၶိုၼ်ႈမႃး ၼႂ်းလိူၼ်ဢွၵ်ႊထိူဝ်ႊပိူဝ်ႊမီး 10 ၸုမ်း ၊ ၼႂ်းလိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ မီး 2 ၸုမ်း။ ဝၢႆးလင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၸႂ်ႉတိုဝ်း ပိူင်ႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁႄႉႁၢမ်ႈဢမ်ႇပၼ် ၵူၼ်းၸၢႆး ဢႃယု 23 – 31 ဢွၵ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်တေသူင်ႇၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် တီႈ မိူင်းရတ်ႉသျႃးၼႆႉ တေပဵၼ်ၼႂ်းၵႄႈဢႃယု 18 – 40 ပီ ဝႃႈၼႆ။ ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်မိူင်း ၵမ်ႈၽွင်ႈတႄႉ ထတ်းသၢင်လၢတ်ႈဝႃႈ – ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းၸိူဝ်း ဢႃယု ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း တႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ဢဝ်ၵူႈလွၵ်းလၢႆးသေ ၶတ်းၸႂ်ဢွၵ်ႇ မိူင်း။ လီမႆႈၸႂ် ၵူဝ်ၸိူဝ်းၶဝ်လိူၵ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေသူင်ႇၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် တီႈမိူင်း ရတ်ႉသျႃးၼၼ်ႉ – ဝႃႈၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – BBC

['ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-12-29T08:00:00

https://shannews.org/archives/60818

မိူဝ်းၼႃႈၸိုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၶႂ်ႈပဵၼ် ၾႅတ်ႊတရႄႊ တီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ

ဝၼ်းတီႈ 01/01/1948 မိူင်းမၢၼ်ႈ လွတ်ႈပူၼ်ႉတႂ်ႈဢႃႇၼႃႇ ဢိင်းၵလဵတ်ႈသေ ပဵၼ်မႃးၸိုင်ႈမိူင်းလွတ်ႈလႅဝ်း။ ဝၢႆး ၼၼ်ႉ 3 လိူၼ် မႅၼ်ႈၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ 19 ဝၼ်းၼၼ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ လႆႈၶဝ်ႈပႃး ပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ။ ယၢမ်းၼၼ်ႉ လႆႈဝႃႈပဵၼ်ၽွင်းသိုၵ်းလုမ်ႈၾႃႉ ပွၵ်ႈသွင်တိုၵ်ႉယဝ်ႉတူဝ်ႈ။ ပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းဢၼ် ၸိုင်ႈမိူင်း ၵမ်ႈၼမ် တိုၵ်ႉပူၼ်ႉလွတ်ႈဢွၵ်ႇ တႂ်ႈဢႃႇၼႃႇဢိင်းၵလဵတ်ႈၽွင်းငမ်း။ မႅၼ်ႈၽွင်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈ လုမ်ႈၾႃႉ တိုၵ်ႉသၢင်ႈမူႇပိူင် လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ်လုမ်ႈၾႃႉ။ ၼႂ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ လႆႈၸႂ်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ (ကုလသမဂ္ဂပဋိညာဉ်စာချုပ်) ၵၼ် 1 ၼၼ်ႉ ပိူင်းၼႄဝႆႉ တၢင်းယိူင်းဢၢၼ်းလႄႈ ငဝ်ႈမူႇပိူင်မတ်ႉတႃ 2 ( မတ်ႉတႃၽႄ 1) ၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉဝႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ပႃးၼႂ်းၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇဝႃႈမိူင်းလဵၵ်ႉယႂ်ႇ တၵ်းတေလႆႈ တိုဝ်းၵမ်ၸွမ်းပိူင် Sovereignty Equality ဢႃႇ ၼႃႇၽွင်းငမ်းၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်။ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၵေႃႈ တၵ်းတေလႆႈႁဵတ်းၸွမ်း ၼႂ်းပိူင်ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉယူႇ။ ၾၢႆႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၵေႃႈ လႆႈႁပ်ႉတုင်းဢဝ် ၶေႃႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇၼၼ်ႉသေ ပဵၼ်မႃးၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ၶဝ်ႈၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉသေ လွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃမႃး ႁိုင်ယၢဝ်းၶၢဝ်းတၢင်း 76 ပီယဝ်ႉ။ ပေႃးတူၺ်း ၸိုင်ႈမိူင်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇယဝ်ႉတီႈဢၼ်ဝႃႈ မီးဢႃႇၼႃႇႁႅင်းပွင် မီးၵူႈမိူင်းမိူင်းမၵ်း မၼ်ႈပၼ်ယူႇ ၼႆၵႃႈၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၸိုင်ႈမိူင်း ၼိုင်ႈလုၵ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႈၸွမ်းၼႂ်းၶွပ်ႇၼႂ်းပိူင်ယူႇၵေႃႈ ပႆႇယဝ်ႉ။ လူဝ်ႇလႆႈၾၢင်ႉတူၺ်း လွင်ႈဢၼ်ဝႃႈ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸိုင်ႈမိူင်းၶဝ် ႁဵတ်းႁိုဝ်ၶတ်းၸႂ်တေႃႇသူႈသေ ဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃမႃး၊ ႁဵတ်းႁိုဝ်လွတ်ႈတႂ်ႈမိုဝ်းဢႃႇၼႃႇ ဢိင်းၵလဵတ်ႈမႃးၼႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပူၼ်ႉမႃး 76 ပီ လုမ်းလုမ်း ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၼႆႉ ၵၢၼ်မိူင်းၵၢၼ်သိုၵ်း ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းမႃးသေပွၵ်ႈ၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈလႄႈ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်းၵေႃႈ မီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈယူႇတႃႇသေႇ။ ၸဵမ်မိူဝ်ႈ မီးလွင်ႈၽွတ်ႈ ၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈ လုမ်ႈၾႃႉမႃး ၸိုင်ႈမိူင်းလၢႆမိူင်းၵေႃႈ မီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးၼမ်လႄႈ လွင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ လႅၵ်ႈလၢႆႈမႃး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇလၢၵ်ႇလၢႆး တႃႇၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉသင်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆး ၶွင်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉတႄႉသမ်ႉ ပဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်လႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ မီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇ ၽိုၼ်လႆႈၸႂ်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ (ကုလသမဂ္ဂပဋိညာဉ်စာချုပ်) မီးဝႆႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇဢဝ်ပိူင် (Sovereignty) မိူင်းလႂ်မိူင်းၼၼ်ႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၶဝ်ႈယုင်ႈၸွမ်း ပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းလႂ်မိူင်းၼၼ်ႉ၊ ဢမ်ႇၸပ်းၾၢႆႇၸွမ်းမိူင်းလႂ်။ မၢႆထိုင်ဝႃႈ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ၸႅၵ်ႇဝႆႉ ဢႃႇၼႃႇၽွင်းငမ်း (State Sovereignty) မိူင်းလႂ်မိူင်းၼၼ်ႉႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ၸုမ်းလႂ်ၸုမ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ယူႇ။ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း မိူဝ်ႈပီ 2021 လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ 1 ဝၼ်းၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်း ယဝ်ႉသေတႃႉ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈဝႃႈ NUG လႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ။ တိုၵ်ႉဢဝ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၵၢၼ်မိူင်း (Head of State) ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၼၼ်ႉဝႃႈယူႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸွမ်ၸိုင်ႈဢူးဝိၼ်းမျိၼ်ႉလႄႈ တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉမၵ်းမၼ်ႈဝႆႉပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ယူႇ။ ပွင်ႇဝႃႈတႄႉ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ မၵ်းမၼ်ႈ ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း လိူၵ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉတႄႉတႄႉ ၵူၺ်း။ လွၵ်းၸုၵ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ မီးလွင်ႈတုမ်ႉယွၼ်ႈ ၸုမ်းဢၼ်ယူႇတႂ်ႈၶဝ်ၵူႈၸုမ်းယဝ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ် ၵွင်ႉၼွင်ႇၵၼ်တင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈမၢႆမီႈ ၶွတ်ႇမတ်ႉဝႆႉပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်သေတႃႉ မီးလွင်ႈတုမ်ႉယွၼ်ႈၼမ်ယူႇ။ ၸုမ်းဢၼ်ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇသေ တိုၵ်းတေႃးၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ သိုၵ်းယူႇၼၼ်ႉၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈၾၢင်ႉဝႆႉယူႇ ။ ႁၢင်ႈသိုၵ်း TNLA လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းလႄႈ လွင်ႈပဵၼ်မႃး ၸိုင်ႈမိူင်းမႂ်ႇ ပိုၼ်းဢၼ်ၸၢင်ႈဢဝ်တွၼ်ႈသွၼ် သင်ဝႃႈ ပိူင်ဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းလူမ်ႉပင်းၵႂႃႇယဝ်ႉၸိုင် တေႁဵတ်းႁိုဝ် ၵုမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းလႄႈ ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်း ၊ ဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ တေတူၵ်းမႃးၼႂ်းမိုဝ်းႁဝ်းၵမ်းသိုဝ်ႈႁႃႉၼႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လီ ပၵ်းတႃ ပႂ်ႉတူၺ်းဝႆႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ၼႂ်းပိုၼ်းလုမ်ႈၾႃႉ ယၢမ်ႈမီးမႃးၼၼ်ႉတႄႉ မိူင်းဢၼ်ၶဝ်ႈၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈ လုမ်ႈၾႃႉ မိူင်းၼိုင်ႈ ယၢမ်ႈမီးလွင်ႈ ဢႃႇၼႃႇၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်း (Sovereign State) လႅၵ်ႈလၢႆႈသေ မီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈ။ သမ်ႉမီးလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈလႄႈ မီးၸိုင်ႈမိူင်းမႂ်ႇဢွၵ်ႇမႃးထႅင်ႈ။ ပေႃးထိုင်မႃး ၼႂ်းငဝ်းလၢႆးၼၼ်ႉ ၼႂ်းၵႄႈၸိုင်ႈမိူင်းမိူင်းၼိုင်ႈလႄႈ မိူင်းၼိုင်ႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်သိုၵ်းသိူဝ်ၵၼ် ႁိုဝ်ဢမ်ႇၼၼ် လုၵ်ႉတီႈၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းၼိုင်ႈဢၼ်သေ မီးၸႄႈမိူင်းၶႂ်ႈၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်သိုၵ်းၼႂ်းမိူင်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉသေ လႆႈႁၼ်ဝႆႉ 2 တွၼ်ႈ။ ပိူင်ပဵၼ်ဢၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း 2 မိူင်း ပဵၼ်သိုၵ်းသိူဝ်ၵၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ ယၢမ်ႈမီးမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈမီး ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉတိုၵ်ႉ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ။ ဢၼ်ႁၼ်လႆႈၸႅင်ႈလႅင်းတႄႉ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵုၼ်ပႅၼ်မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊ၊ ပၢင်တိုၵ်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း၊ ပၢင်တိုၵ်း ဢိၼ်ႊတူဝ်ႊၶျႆႊၼႃႊ၊ ပၢင်တိုၵ်း ဢႃႊရပ်ႉ- ဢိတ်ႉသ်ရေႊ။ ဢၼ်ပဵၼ်ၵမ်းလိုၼ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းရတ်ႉသျႃး – ယူႊၶရဵၼ်ႊလႄႈ ဢိတ်ႉသ်ရေႊ – ႁႃႊမၢတ်ႉသ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ် ပၢင်တိုၵ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပေႃးတေယဵၼ်ၵႂႃႇၼၼ်ႉ ဢၼ်လႆႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းႁဵတ်း လိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇသေ ၵိုတ်း ၵႂႃႇၵေႃႈမီး၊ ဢၼ်ဢမ်ႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်းသင်သေ ၵိုတ်းၵႂႃႇၵေႃႈမီး။ မိူၼ်ၼင်ႇ ပၢင်တိုၵ်း ၵုၼ်ပႅၼ် ၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊ။ ၵမ်ႈၼမ် ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉၶဝ်ႈၵႄႈလႄႈ ၵိုတ်းပၢင်တိုၵ်း၊ ပဵၼ်ယွၼ်ႉသိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းၼင်ႇၵၼ် ငူပ်ႉငီႉၵၼ်သေ ၵိုတ်းၵႂႃႇၵူၺ်း။ ပၢင်တိုၵ်း တီႈၵုၼ်ပႅၼ်ၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၼၼ်ႉသမ်ႉ ပဵၼ်ၵႂႃႇပႅတ်ႈမိူင်းႁွင်ႇလႄႈ မိူင်းၸၢၼ်းသေ ပၢင်တိုၵ်းတီႈဝႅတ်ႉၼၢမ်းၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ် ပဵၼ်ၵႂႃႇမိူင်းႁွင်ႇမိူင်းလႄႈၸၢၼ်း။ ဢၼ်ယၼ်ၼိူဝ် လွင်ႈတႄႇတင်ႈမိူင်းပႃႊလႅတ်ႉသ်တၢႆႊသေ ဢႃႊရပ်ႉ – ဢိတ်ႉသ်ရေႊ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် ၵၼ်မႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းဢၼ်မီးၼႂ်း ဢႃႊရပ်ႉ- ဢိတ်ႉသ်ရေႊ မိူၼ်ၼင်ႇ ဢီႊၵျိပ်ႊ၊ ၵျေႃႊၻၼ်ႊ ၊ သီႊရီႊယႃႊ ၊ လႅပ်ႉပၼုၼ်ႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ မီးလွင်ႈပိၼ်ႇပၢႆႇလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းၵႂႃႇမူတ်း။ မိူင်းဢၼ်မီးဝႆႉၼႂ်း ဢႃႊရပ်ႉၵေႃႈ ဢိတ်ႉသ်ရေႊ ယိုတ်းလႆႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈ ထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။ မိူၼ်ၼၼ် ၼင်ႇၵဝ်ႇ လိၼ်မိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊ မၢင်တွၼ်ႈ ဢၼ် ရတ်ႉသျႃး ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈဝႆႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈ။ ပၢင်တိုၵ်း ၼႂ်းမိူင်းၵူၺ်းသေတႃႉ သင်ဢမ်ႇၵႄႈလိတ်ႈလႆႈၵေႃႈ ၸိုင်ႈမိူင်းၸၢင်ႈတႅၵ်ႇသေ ၸၢင်ႈမီးမႃး ၸိုင်ႈမိူင်းမႂ်ႇ ၼင်ႇဝႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်မီးပၼ်ႁႃမႃး ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ၸၢင်ႈလႆႈၶဝ်ႈၵႄႈၵၢင် သေၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၸွႆႈ။ တင်းသွင်ၾၢႆႇတူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်ၵွၼ်ႇ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ၸင်ႇ မၵ်းမၼ်ႈပၼ် ၸိူဝ်းၶႂ်ႈပူၵ်းတင်ႈၸိုင်ႈမိူင်းမႂ်ႇ။ ပေႃးတေတူၺ်းတူဝ်ယၢင်ႇဢၼ်ၸမ်သုတ်းၵေႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်း ၵမ်ႇပူးသျႃးၼၼ်ႉ ၼႆၸိုင် မီးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ 4 ၸုမ်း။ မီးလၢႆၸိုင်ႈမိူင်းၶဝ်ႈႁူမ်ႈၵႄႈလိတ်ႈပၼ်သေ 1991 ၼၼ်ႉ ဢုပ်ႇ ၵၼ်ဢဝ်ၶေႃႈ တူၵ်းလူင်းလႆႈ။ ထိုင်မႃး ပီ 1992 ၼၼ်ႉ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ United Nations Transitional Authority in Cambodia (UNTAC) ၼႆသေ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းဝႆႉၸူဝ်ႈၶၢဝ်း။ ဝၢႆး ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈသေ ပႃႇတီႇ လႂ်ပေႉၵေႃႈ မွပ်ႈပၼ်ဢမ်းၼၢတ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸိုင်ႈမိူင်း ၼိမ်သဝ်းၵႂႃႇၼႆယူႇ။ မိူၼ်ၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ ၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈတင်ႈဝႆႉ ၸုမ်းၸိုင်ႈမိူင်း ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်း ဢွၵ်ႇ ၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျႃး ( ၸုမ်းဢႃႊသီႊယၼ်ႊ) မိူၼ်ၼင်ႇ ဢိၼ်ႊတူဝ်ႊၼီႊသျႃႊၼၼ်ႉ တႄႇဢဝ် မိူဝ်ႈပီ 1974 ၼၼ်ႉသေ ထုင်ႉတီႊမေႃႊလႅတ်ႉသ်တီႊ Timor Leste တႅၵ်ႇဢွၵ်ႇပဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်းမႂ်ႇ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်း။ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉၶဝ်ႈၵႄႈလိတ်ႈသေ ထိုင်မႃးပီ 1999 ၼၼ်ႉ ဢဝ်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း ပဵၼ်ယႂ်ႇသေ တင်ႈပဵၼ်မႃး ၸိုင်ႈမိူင်းမႂ်ႇ 2002 လိူၼ်မေႊဝၼ်းတီႈ 20 ။ ပၼ်ႁႃ တီႈထၢႆႊဝၼ်ႊ ၼၼ်ႉၵေႃႈ မိူဝ်ႈၸဝ်ႉၼၼ်ႉတႄႉ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ဢမ်ႇပႆႇမၵ်းမၼ်ႈ မိူင်းၶႄႇ မၵ်းမၼ်ႈပဵၼ်မိူင်းထၢႆႊဝၼ်ႊၵူၺ်း။ ဝၢႆးလင်မႃး ၸင်ႇယွမ်းႁပ်ႉလႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ်မိူင်းၶႄႇမႃး။ ပေႃးဢဝ် ပိူင်ပေႃႇလၸီႇ One China Policy ဝႃႈၸိုင် ထၢႆႊဝၼ်ႊၼႆႉ ပဵၼ်လႅၼ်လိၼ်မိူင်းၶႄႇၵူၺ်း။ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ပၼ်ႁႃဢၼ်ၼႆႉ ပႆႇၵႄႈလိတ်ႈလႆႈ ပႆႇႁႃၶေႃႈတွပ်ႇလႆႈ။ တီႈပွင်ႇဢၼ်မႂ်ႇ လွင်ႈမီးဢႃႇၼႃႇႁႅင်းပွင်လႄႈ ပၼ်ႁႃဢၼ်တေလႆႈၵႄႈ ပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်လၢတ်ႈမႃးပႃႈၼိူဝ်ၼၼ်ႉ မၼ်းၵေႃႈ ပိူင်းၼႄပၼ်ဝႃႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၼႆႉၵေႃႈ ဢိင်ၼိူဝ် သိုၵ်းယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉသေ တေႁဵတ်းႁိုဝ်ဢွၵ်ႇပူၼ်ႉလႆႈ၊ တေႁဵတ်းႁိုဝ် သၢင်ႈမိူင်းၾႅတ်ႊတရႄႊတီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉယူႇ။ ပဵၼ်တွၼ်ႈသွၼ် တႃႇဝူၼ်ႉသၢင်ႈ ၼႂ်း ၵၢၼ်ၵႄႈလိတ်ႈ လွင်ႈၶွင်ႈၶမ်ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်း။ တႃႇပဵၼ်မႃး မိူင်းၾႅတ်ႊတရႄႊတီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊၼႆသေ ၶတ်းသၢင်ႈမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈလႆႈမိူင်းၵွၼ်းၶေႃ 1948 တေႃႇပေႃးထိုင် ပီ 2021 ၼႆႉ ၵၢၼ်ပွင်ၽွင်းငမ်းတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ယူႇတႂ်ႈဢႃႇၼႃႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၵၢင်ၵူၺ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ ပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ လွင်ႈၸႅၵ်ႈဢႃႇၼႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လုၵ်ႉတီႈမိူင်းလူင် (သုၼ်ၵၢင်) ၼၼ်ႉသေ ဢႃႇၼႃႇ ၸင်ႇလူင်းၸူးၸႄႈဝဵင်း။ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ၶိုၼ်း ဢွၼ် ၵၼ် ၶႂ်ႈပိၼ်ႇပၢႆႇလႅၵ်ႈလၢႆႈ ပဵၼ်ဢႃႇၼႃႇဢၼ်လုၵ်ႉတီႈၸႄႈဝဵင်းသေ ၶဝ်ႈၸူးထိုင်ၸႄႈမိူင်း လူင် ဢၼ်ပဵၼ်ၸၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း(သုၼ်ၵၢင်) ၼၼ်ႉၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၶေႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉလၢႆၸုမ်း ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းတူၵ်းလူင်းၵၼ်ဝႆႉသေ မီးဝႆႉၼႂ်းၽိုၼ် လႆႈၸႂ်ၾႅတ်ႊတရႄႊ “ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပဋိညာဉ်” တွၼ်ႈ 1 ။ ဢၼ်တိုတ်ႉၸၼ်ဝႆႉ ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း 2021 ၼႆႉ။ ၼႂ်း ၼၼ်ႉ တႅမ်ႈမၢႆဝႆႉဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းယူႇၼႂ်းၸႄႈမိူင်း ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်ယူႇ ၼႂ်း ၸႄႈမိူင်း ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၸႄႈမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉလႆႈဝႃႈပဵၼ် ၸဝ်ႈၶွင် ငဝ်ႈလၵ်းလၵ်းၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ လႆႈလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃမႃးၼႆႉသေ ၵၢၼ်မီးဢႃႇၼႃႇ ႁႅင်းပွင်ၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈၵူၼ်းမိူင်းၸင်ႇပဵၼ်မႃးၼႆ ပိုတ်ႇဝႆႉတီႈပွင်ႇမၼ်းၼင်ႇၼၼ်။ ဢိင်ၼိူဝ် တီႈပွင်ႇပႃႈၼိူဝ်ၼၼ်ႉသေ ယူႇတီႈ ၸုမ်း 9 ၸုမ်း ဢၼ်ၸုမ်းသိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ် KNU ဢွၼ်ႁူဝ်ဝႆႉၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇဝႆႉပႆႇႁိုင်ဝႃႈ လွင်ႈ “ Bottom-Up Federalism ” ။ ၼၼ်ႉၵေႃႈ လၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၶွင်လၵ်းလၵ်း ၸႄႈမိူင်းလႄႈ လွၵ်းပိူင်ၾႅတ်ႊတရႄႊၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈယဝ်ႉ ၼႆယူႇ။ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပဋိညာဉ် (ၽိုၼ်လႆႈၸႂ်ၾႅတ်ႊတရႄႊတီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ) ၼႆႉ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇယိုတ်းမိူင်း လႆႈပီပၢႆ ။ ထိုင်မႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 27-29/01/2022 ၼႆၼၼ်ႉ လႆႈၸတ်းပၢင်ၵုမ်လူင် ၵူၼ်းမိူင်းယူႇ။ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတင်းၼမ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၽိုၼ်လိၵ်ႈၽိုၼ်လၢႆးၸိူဝ်း ၼၼ်ႉသမ်ႉ ဢမ်ႇမီးသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈၸုမ်းလႂ်ၸုမ်း ၼၼ်ႉ၊ ဢမ်ႇပႃးလၢႆးမိုဝ်းၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၸုမ်းလႂ်ၸုမ်း ၼၼ်ႉလႄႈ ဢမ်ႇမိူၼ်မီးပၵ်းပိူင်သင်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈဝႆႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၽိုၼ်လိၵ်ႈလႆႈၸႂ်ဝႃႈၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈသင်ၶွတ်ႇမတ်ႉဝႆႉလႄႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၸၼ်ႉၽိုၼ်လႆႈၸႂ်။ လႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ၶေႃႈယူပ်ႈယွမ်းတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။ လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမႃးၶၢဝ်းတၢင်း 4 ပီၵေႃႈ ပႆႇမီးလွင်ႈမူၼ်ႉမႄး ၶေႃႈယူပ်ႈယွမ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႆႈ။ မိူၼ်ၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ ၶေႃႈၸႂ်ႉဢၼ်ဝႃႈ “Bottom-up Federalism” ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ လိုဝ်းလင်မႃး ယွၼ်ႉ ၸုမ်း 9 ၸုမ်းၼၼ်ႉသေတႃႉၵေႃႈ ၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၼႆႉသမ်ႉ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈ သိုဝ်ႈယူဝ်းတႄႉတႄႉ။ ၸဝ်ႈၶွင်ငဝ်ႈတိုၼ်းၶွင် ဢႃႇၼႃႇႁႅင်းပွင်ၼႆႉ ပဵၼ်ၸႄႈမိူင်း(ပိူင်ၾႅတ်ႊတရႄႊ) ဝႃႈၼႆသေတႃႉၵေႃႈ တေႁဵတ်းႁိုဝ်ၸတ်းပွင်ၵႂႃႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇႁၼ် ၸုမ်း 9 ၸုမ်းၼၼ်ႉ သပ်း လႅင်းၵႂႃႇတႅတ်ႈၼႅတ်ႈ၊ ဢမ်ႇမီးၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸုမ်းလႂ် ၊ ဢမ်ႇမီးႁူဝ်ၼႃႈ ၵေႃႉလႂ် ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း သပ်းၸႅင်ႈၼႄပၼ်။ တီႈတႄႉမၼ်း လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ၵဵဝ်ႇၵၼ်ၵူၼ်းတင်း ၸိုင်ႈမိူင်းဢမ်ႇၸႂ်ႈႁိုဝ်။ တႃႇႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသုၼ်ၵၢင် ပေႃးယိုင်ႈယႂ်ႇလိူဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ တႃႇႁႂ်ႈဝႃႇတ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းယႂ်ႇ ပေႃးတေမူၺ်ႉႁၢႆၼၼ်ႉ တေႁဵတ်းႁိုဝ် သင်ဝႃႈ မႃးပိုတ်ႇတီႈပွင်ႇ လွင်ႈဢၼ်ဝႃႈ ဢႃႇၼႃႇႁႅင်းပွင်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ထႅင်ႈလိုၵ်ႉလိုၵ်ႉၸိုင်၊ လႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း မိူင်းလႂ်မိူင်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉတဵမ်တဵမ်ထူၼ်ႈထူၼ်ႈ၊ မၼ်းပဵၼ် လွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းပဵၼ် ထမ်း Equality) လႄႈ သုၼ်ႇတႅပ်းတတ်း ပူင်ပၢႆးႁင်းၶေႃ (Self-Determination) တဵမ်ထူၼ်ႈ။ လိူဝ် ၼၼ်ႉ ဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ယူႇတီႈ ၸႄႈမိူင်း (ပြည်နယ်) တတ်းမၵ်းပၼ်ဢႃႇၼႃႇသေ ၸင်ႇ မီးသုၼ်ႇၸႂ်ႉတိုဝ်းဢႃႇၼႃႇၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ။ တႄႇဢဝ်ပိူင်ၸိူဝ်းၼႆႉသေ တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႄႈမိူင်း မီးသုၼ်ႇၸႂ်ႉတိုဝ်း ဢႃႇၼႃႇႁႅင်းပွင်သေတႃႇ ဝႃႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ သုၼ်ၵၢင်တေမီးဢႃႇၼႃႇသုင်ၼႆၼၼ်ႉ တေယွမ်းလူင်း။ ယူႇတီႈၸၼ်ႉၸႄႈမိူင်း သေ ၸၢင်ႈထႅမ်ထွၼ်လႆႈ လူင်ပွင် ၸိုင်ႈၸၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း လူးၵွၼ်ႇ။ လုၵ်ႉတီႈငဝ်းလၢႆးၼၼ်ႉသေ ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးဝႃႈ ဢဵၼ်ႁႅင်းၸႄႈမိူင်း ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶၢမ်ႇယဝ်ႉ ၸင်ႇတေၸၢင်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ ဢဵၼ်ႁႅင်းၸိုင်ႈမိူင်းလီ ၼႆၼၼ်ႉယူႇ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇတေၸၢင်ႈႁၼ်ဝႃႈ လူင်ပွင် ၸိုင်ႈသုၼ်ၵၢင်ၼႆႉ တေဢမ်ႇပေႉပုၼ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸႄႈမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉလႆႈ။ ပေႃးၸႂ်ႉပိူင်ဢၼ်ၼႆႉ ၸင်ႇတေၸၢင်ႈၵိုတ်းလႆႈ လွင်ႈဢၼ်ဝႃႈ ဝႃႇတ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းယႂ်ႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉယူႇ။ ႁူဝ်ၼပ်ႉၸၢဝ်းမၢၼ်ႈ 65 % ဢၼ်ယၢမ်ႈယူႇၼိူဝ် ၶီႇၼဵၵ်းတဵၵ်းတဵင် တၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ တေၸၢင်ႈႁၢႆၵႂႃႇလႆႈယူႇ။ ပေႃးပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်မႃး လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းလႄႈ ပၼ်ႁႃထႅင်ႈလၢႆဢၼ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈတေဢွၵ်ႇ မႃးလႆႈထႅင်ႈယူႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸႄႈမိူင်းဢၼ်မီးဝႆႉ တပ်ႉသိုၵ်း ႁင်းၽႂ်မၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈတေမီး ပၼ်ႁႃ လွင်ႈၼႃႈတီႈၽႂ်မၼ်းမႃး။ ပေႃးပဵၼ်ၼၼ်မႃး လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸၼ်ႉမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် တေႁဵတ်းႁိုဝ် ၵႄႈလိတ်ႈ တေယူႇၶၵ်ႉတွၼ်ႈလႂ်သေၶိုင်ပွင်။ ပေႃးမႃးတူၺ်း ပၼ်ႁႃၸိူင်ႉၼႆယဝ်ႉၵေႃႈ ဢၼ်ဝႃႈပိူင် “Bottom-up Federalism” ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉသမ်ႉ ဢမ်ႇမီးတီႈပွင်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈယဝ်ႉလႄႈ ယိုင်ႈၶႅၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈ ပၼ်ႁႃသုၵ်ႉယုင်ႈထႅင်ႈလိူဝ်ၵဝ်ႇၼႆ လူဝ်ႇၾၢင်ႉတူၺ်းယူႇ။ မိူဝ်ႈပႆႇပၢၵ်ႈပႅတ်ႈဢႃႇၼႃႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႆႈတင်းပိုၵ်းၼႆႉ ဢၼ်တေလႆႈၾၢင်ႉႁႅင်းၵေႃႈ သင်ဝႃႈ ၵူၼ်ႇပင်းပႅတ်ႈ ၶူင်းသၢင်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၼႆႉသေ ၶိုၼ်းမႄး တႄႇတင်ႈၶိုၼ်းၸိုင် မိူၼ်တင်း ၶူင်ဢွၵ်ႇမႃးထႅင်ႈ ၼႃႈသိုၵ်းမႂ်ႇ ပၼ်ႁႃမႂ်ႇ (A new uphill battle) ဢၼ်ယၢပ်ႇတိူဝ်း လိူဝ်ႁိုဝ်ၼႆ လူဝ်ႇ ဝူၼ်ႉယူႇ။ တႃႇတေ ႁဵတ်းလႆႈၸိူင်ႉၼၼ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈ။ ယၢမ်းလဵဝ်ၵေႃႈ ၵမ်ႈၼမ်သမ်ႉ ႁၼ်ဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸမ်ၵူၼ်ႇလူမ်ႉပင်းယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ သိုၵ်းၶႄႇၵေႃႈ ပႂ်ႉငုမ်းပႃမိူဝ်ႈၼမ်ႉၶုၼ်ႇ ႁႃလၢႆးတၢင်းတႃႇ ၶဝ်ႈဢဝ်သုၼ်ႇလီ တိုဝ်ႉတၢင်းလီမၼ်းတႃႇသေႇ။ ပေႃးတူၺ်းမိူင်းႁိမ်းႁွမ်းၵေႃႈ ၶႄႇတေၵႆႉႁဵတ်းလၢႆး ၸိူင်ႉၼၼ်။ ပေႃးမႃးတူၺ်းပၼ်ႁႃ မိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇပေႃးႁၼ်ၸိုင်ႈမိူင်းလႂ် သူၼ်ၸႂ်တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။ လိူဝ်သေ လႆႈႁၼ်ပၼ်ႁႅင်း ဢီးဢိတ်းဢွတ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ တေဢမ်ႇတူၺ်း ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ လၢႆၸိုင်ႈမိူင်းၵေႃႈ သမ်ႉဢမ်ႇ လႆႈ ။ ပိူင်လူင်မၼ်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ၶဝ်ႈၸုမ်းဝႆႉ ၼႂ်းၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉယူႇ ။ တႃႇတေပိၼ်ႇပၢႆႇလႅၵ်ႈလၢႆႈ ဢႃႇၼႃႇႁႅင်းပွင် ၸိုင်ႈမိူင်းၵေႃႈ သင်ဢမ်ႇပႃးၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းၸိုင်၊ ၵႃႈ ပေႉၶႂ်ႈမီးၸုမ်းလႂ်ၸတ်းပွင်ဝၢၼ်ႈမိူင်း ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈ။ ၸၢင်ႈမီးလွင်ႈၶွင်ႈၶမ် မိူဝ်ႈလူဝ်ႇၶဝ်ႈႁႃတၢင်ႇၸိုင်ႈမိူင်း ၸဵမ်ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ လူးၵွၼ်ႇ။ သင်ဢမ်ႇပႃး ၵၢင် ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းသေ တဵၵ်းငႅၼ်း ၶိုင်ပွင်ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းဝႆႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၵွၼ်ႇပႆႇထိုင် ၶၵ်ႉတွၼ်ႈၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈထၢမ်ထိုင်ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉဝႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇပဵၼ်ႁိုဝ် ဢၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇမုင်ႈမွင်းဝႆႉ ပိူင်ၾႅတ်ႊတရႄႊတီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁၢင်ႈၾၢင်မၼ်းပဵၼ်ႁိုဝ် တေႁဵတ်းႁိုဝ်ပွင်သၢင်ႈၼႆ ယူႇတီႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉ တၵ်းလူဝ်ႇဝူၼ်ႉသွၼ်ႇၶိုင်ပွင် ယူႇယဝ်ႉ။ ဢႃႇၼႃႇၵၢတ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉယဝ်ႉ ဢမ်ႇလီလူင်လိုမ်း။ ဢၢင်ႈဢိင် – Myanmar Now

['ပွင်ႈၵႂၢမ်း', 'ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-12-28T08:00:00

https://shannews.org/archives/60808

ၵွပ်ႈသင်လႄႈ ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း ၵိုင်ႉၵၢင်ႉပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပိူင်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်း

ဝၼ်းတီႈ 3 လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ၶမ်ႈဝၼ်းဢၢင်းၵၢၼ်းၼၼ်ႉ ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း ပိုၼ်ႇၽၢဝ်ႇ Material Law ပိူင်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်း။ ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၶဝ် ၼႅတ်ႈဢွၼ်ၵၼ် တွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်သေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသၢၼ်ၶတ်း ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၸွမ်ၸိုင်ႈ။ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 4 ဝၼ်းပုတ်ႉ ၵၢင်ၼႂ် ၸွမ်ၸိုင်ႈ လႆႈႁုပ်ႈယိုတ်းၶိုၼ်းၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပိူင်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်း။ တပ်ႉသိုၵ်းၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မွတ်ႇယႃႉၶိုၼ်း ငဝ်ႈငုၼ်းၾၢႆႇၵုမ်းၵမ် ဢၼ်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈဝႆႉ တႃႇပိူင်ၽွင်း ငမ်းသိုၵ်း။ ယွၼ်ႉသင်လႄႈ လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပိူင်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်း ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း မီးလွင်ႈမိပ်ႇဢီးၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး လၢႆၾၢႆႇၼႆႉ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 50 ပီပၢႆ ၸွမ်ၸိုင်ႈ Yoon Suk Yeol ပဵၼ်ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပိူင်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်း ၼႂ်းမိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊ။ ၶမ်ႈဝၼ်းတီႈ 3 လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်ႈမွၵ်ႈ 11 မူင်း (ၶၢဝ်းယၢမ်း မိူင်းၵူဝ်ႊ ရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း) ၸွမ် ၸိုင်ႈ မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပိူင်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်း တီႈၼႂ်းငဝ်း ႁၢင်ႈသဵင် ၸိုင်ႈမိူင်း (ငဝ်းႁၢင်ႈသဵင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ) ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉလၢတ်ႈပႃး ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈႁူမ်ႇ လူမ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းလႄႈ လွင်ႈၽေးၶဵၼ် ဢၼ်ၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊႁွင်ႇ လွၵ်ႇငိူတ်ႈ။ ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸွမ် ၸိုင်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁၼ်ၸႅင်ႈလႅင်းလီဝႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်တုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်း လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်မၼ်းလႆႈထူပ်းဝႆႉ ၼႆယူႇ။ ၽူႈထတ်းသၢင်ၶဝ် လၢတ်ႈဝႃႈ – ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပိူင်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်း ဢၼ်တပ်ႉသိုၵ်း မီးသုၼ်ႇ ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်း ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်လွၵ်းလၢႆးၽႅၼ်ၵၢၼ် (ၼီးပိဝ်ႇႁႃႇ) တႃႇတေတုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်း လွင်ႈတိုၵ်းတေႃးၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတင်းၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ်သေ ႁွတ်ႈမႃးၾၢႆႇၼႃႈသၽႃး။ ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၶဝ်ၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸွမ်ၸိုင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈၼႆသေ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းလၢႆၸူဝ်ႈမူင်းၵူၺ်း ဢွၼ်ၵၼ်သႂ်ႇၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်သေ သၢၼ်ၶတ်း။ လွင်ႈတၢင်းမၼ်း ႁဵတ်းႁိုဝ်တႄႇပဵၼ်မႃး ၶမ်ႈဝၼ်းတီႈ 3 လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉ ၸွမ်ၸိုင်ႈ မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းဝႃႈ တေပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပိူင် ၽွင်းငမ်းသိုၵ်း ပိူဝ်ႈတႃႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉပႅတ်ႈ ဢဵၼ်ႁႅင်း(ၸုမ်း) ဢၼ်သၢၼ်ၶတ်း ၶႂ်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈ မိူင်းၵူၼ်ႇပင်းလူႉလႅဝ်ၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းမီးသုၼ်ႇၽွင်းငမ်း ၸိုင်ႈမိူင်းဝႆႉၸူဝ်ႈၶၢဝ်းသေ လႆႈႁၼ်ၶိူင်ႈမိၼ် မႅင်းမီႈ(ႁႄႊလီႊၶွပ်ႊတိူဝ်ႊ)သိုၵ်း ၵႂႃႇလူင်းတီႈၼိူဝ် ႁိူၼ်းတိူၵ်ႈသၽႃး ၊ ပွႆႇဢဵၼ်ႁႅင်းတပ်ႉသိုၵ်းလႄႈ ပလိၵ်ႈၵႂႃႇ တီႈၼႂ်းဝၢင်းသၽႃး။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – ႁႄႉႁၢမ်ႈ လွင်ႈၽူႈတႅၼ်းသၽႃး၊ ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ်။ ၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ယူႇၾၢႆႇတႂ်ႈတပ်ႉသိုၵ်း ၵုမ်းၵမ်ၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၾၢႆႇပႃႇတီႇ တီႊမူဝ်ႊၶရႅၵ်ႉတိတ်ႉ (Democratic Party – DP) သမ်ႉပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသၢၼ်ၶတ်းဝႃႈ ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸွမ်ၸိုင်ႈ Yoon Suk Yeol ၼႆႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈတၢင်းၵၢၼ်လႄႈ ဢမ်ႇမႅၼ်ႈ ၸွမ်း ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ၾၢႆႇပႃႇတီႇ People Power Party (PPP) ပႃႇတီႇဢၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ Yoon Suk Yeol ပဵၼ်လုၵ်ႈ ၸုမ်းဝႆႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ထတ်းသၢင်လၢတ်ႈဝႃႈ လၢႆးႁဵတ်းသၢင်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ ဝႃႈ ၼႆ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းလဵဝ်ၵၼ်ၼႆႉၵူၺ်း Lee Jae Myung ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ပႃႇတီႇတီႊမူဝ်ႊၶရႅၵ်ႉတိတ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်ၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်းၵၼ်တင်း People Power Party (PPP) ၼၼ်ႉ သေႃႇသူၼ်း ၽူႈ တႅၼ်း ၸုမ်းပႃႇတီႇ တီႊမူဝ်ႊၶရႅၵ်ႉတိတ်ႉၶဝ် ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇတီႈသၽႃးသေ တွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် ႁႂ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ ႁုပ်ႈသိမ်းၶိုၼ်း ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တိုၵ်းသူၼ်းပႃး ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်းၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ် တီႈသၽႃးသေ ၼႄၵၢင်ၸႂ် သၢၼ်ၶတ်း။ ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈတိုၵ်းသူၼ်းမၼ်းသေ ၵူၼ်းမိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်းၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် ဢွၼ်ၵၼ် ၵႂႃႇ ၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ် ၾၢႆႇၼႃႈသၽႃး ဢၼ်တမ်းဝၢင်း ၶဵင်ႈၶႅင်ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈဝႆႉ။ ၵူၼ်းမိူင်း ဢွၼ်ၵၼ် ႁွင်ႉသႅၼ်ဝႃႈ “ဢမ်ႇလူဝ်ႇ ၊ ဢမ်ႇလႆႈၸႂ် ပိူင်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်း” ၼႆသေၼႄၵၢင်ၸႂ်။ ၼႂ်းၵႄႈၵၢင် ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းၼႄၵၢင်ၸႂ် တၢင်းၾၢႆႇပလိၵ်ႈ ၊ တပ်ႉသိုၵ်း မီးလွင်ႈယုင်ႈယၢင်ႈ ၵၼ် ၵႂႃႇ ၵမ်းၼိုင်ႈသေတႃႉ ဢမ်ႇထိုင်ၶၵ်ႉတွၼ်ႈ ဢၼ်လႆႈၸႂ်ႉလၢႆးႁုၵ်းႁၢႆႉတေႃႇၵၼ်။ ၽူႈတႅၼ်း သ ၽႃးၶဝ်ၵေႃႈ ၶၢမ်ႈပူၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ်းပႂ်ႉႁူမ်ႈလူမ်ႈဝႆႉၼႅၼ်ႈၼႃ ၼၼ်ႉသေ ႁွတ်ႈထိုင်ၵႂႃႇ တီႈ ၼႂ်းႁွင်ႈပၢင်ၵုမ်သၽႃး။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 4 လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉမွၵ်ႈ 1 မူင်းပၢႆၼၼ်ႉ ၽူႈတႅၼ်းသၽႃး မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း 300 ပၢႆဢွၼ်ၵၼ်တွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ တႃႇ 190 ၶႅပ်းပဵၼ် ဢၼ်သၢၼ်ၶတ်း ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၸွမ်ၸိုင်ႈလႄႈ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်တႅပ်းတတ်းဝႃႈ ပိူင်ၽွင်းငမ်း သိုၵ်း ဢၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈတၢင်းၵၢၼ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်းသေ သင်ဝႃႈ ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၶဝ် ၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်တွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်သၢၼ်ၶတ်းၼႆၸိုင် ၸွမ်ၸိုင်ႈတေလႆႈႁုပ်ႈသိမ်းၶိုၼ်း ပိူင်ၽွင်းငမ်း သိုၵ်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပိူင်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်းၼႆႉ ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇတႃႇတေတီႉၺွပ်း ၽူႈတႅၼ်းသၽႃး ၼႆ ယဝ်ႉ။ ပိူင်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်း လမ်ႇလွင်ႈမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ပိူင်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်း ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ပၵ်းပိူင်ဢၼ် တပ်ႉသိုၵ်းမီးသုၼ်ႇ ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်း ဝၢၼ်ႈမိူင်းဝႆႉၸူဝ်ႈၶၢဝ်း ၼႂ်းၵႄႈငဝ်းလၢႆးၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ – ၽူႈမီးဢႃႇၼႃႇ ၾၢႆႇၵူၼ်းမိူင်း(ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ) ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇ တႃႇတေဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်း။ ပိူင်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်း ပွၵ်ႈၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း တီႈမိူင်းၵူဝ်ႊရီႊၸၢၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်မိူဝ်ႈပီ 1979 ။ ၽွင်း ၸွမ်ၸိုင်ႈ Park Chung Hee ဢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ၽွင်းငမ်း မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း မႃးႁိုင်ၼၢၼ်း ၼၼ်ႉ ၺႃးႁဵတ်းႁၢႆႉၶႃႈတၢႆ ၽွင်းတပ်ႉသိုၵ်းယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်း။ မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း တႄႇၸႂ်ႉတိုဝ်း ပိူင်တီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ပႃႊလီႊမၢၼ်ႊမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ 1987 ။ တႄႇဢဝ် ၼၼ်ႉမႃး ဢမ်ႇပႆႇၸႂ်ႉတိုဝ်း ပိူင်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်းထႅင်ႈသေပွၵ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝၼ်းတီႈ 3 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉတႄႉ ပိူဝ်ႈတႃႇႁႄႉၵင်ႈ ဢဵၼ်ႁႅင်းၸုမ်းၸိူဝ်း သၢၼ်ၶတ်းလွၵ်ႇ ငိူတ်ႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းၼႆသေ ၸွမ်ၸိုင်ႈ Yoon Suk Yeol ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵႂႃႇၽွင်းမွၵ်ႇလၢတ်ႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်း ၼၼ်ႉဝႃႈ တေပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပိူင်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ပိူင်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်းသေ တပ်ႉသိုၵ်းတေလႆႈသိုပ်ႇပုတ်ႈဢဝ် ဢေႃးၸႃႇဢႃႇၼႃႇ။ ၵဵဝ်ႇ လူၺ်ႈမၢႆမီႈ ၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈလႄႈ ၶၵ်ႉတွၼ်ႈၵၢၼ်ငၢၼ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈ တေထုၵ်ႇၵိုတ်းယင်ႉဝႆႉ။ ယွၼ်ႉသင်လႄႈ ဢဵၼ်ႁႅင်းၾၢႆႇပႃႇတီႇ ဢၼ်သၢၼ်ၶတ်းၶဝ် ၵႅၼ်ႇၶႅင်ၶိုၼ်ႈမႃး ၸွမ်ၸိုင်ႈ Yoon Suk Yeol ၼႆႉ ထုၵ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း မိူဝ်ႈပီ 2022 လိူၼ်မေႊ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ၼၼ်ႉ ပႃႇတီႇၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်းၶဝ် ဢွင်ႇပေႉလူၼ်ႉႁိုၵ်းလူၼ်ႉၾင်ႇလႄႈ Yoon Suk Yeol ပဵၼ် မႃး ၸွမ်ၸိုင်ႈသေတႃႉ ဢမ်ႇႁဵတ်းသင်လႆႈ။ တႄႇဢဝ်ၼၼ်ႉမႃး ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်မၼ်းၸၢႆး ဢွၼ်ႁူဝ် ဢမ်ႇမီးဢႃႇၼႃႇ တႃႇတေတမ်းဝၢင်း ပၵ်းပိူင်ၵျၢမ်း ၸွမ်းၼင်ႇၶဝ်ၶႂ်ႈတမ်းဝၢင်း။ တႅၼ်းတီႈ တေၸႂ်ႉဝီႊတူဝ်ႊဢႃႇၼႃႇ(Veto Power) သေပၢၵ်ႈပႅတ်ႈပၵ်းပိူင်ၵျၢမ်း ဢၼ် ၾၢႆႇပႃႇတီႇၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်းၶဝ် ယိုၼ်ႈတၢင်ႇမႃးၼၼ်ႉ ၵူၺ်း ၸၢင်ႈလူတ်းယွမ်းလႆႈၵူၺ်း။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ယွၼ်ႉမေးၼၢင်းမၼ်းၸၢႆး ၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ ၼႂ်းငိုၼ်းႁုၼ်ႈသတွၵ်ႉ (Stock Shares) ဢိၵ်ႇပႃး ႁပ်ႉၶူဝ်းတွၼ်ႈ ထူင်ငိုၼ်းၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် Dior ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽူႈၵမ်ႉ ထႅမ်ပၼ်ႁႅင်း ၸွမ်ၸိုင်ႈ Yoon Suk Yeol လူတ်းယွမ်းလူင်းၵႂႃႇ။ ၼႂ်းလိူၼ်ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉၵူၺ်း ၸွမ်ၸိုင်ႈ Yoon Suk Yeol လၢတ်ႈၼႂ်းငဝ်းႁၢင်ႈသဵင် ၸိုင်ႈမိူင်းဝႃႈ တေပိုတ်ႇပၼ်လုမ်းႁွင်ႈၵၢၼ် ဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ၸွမ်းၵုမ်းထိင်းပၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း မေးၼၢင်းၸွမ် ၸိုင်ႈၼႆသေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပႃး လိၵ်ႈယွမ်းၼွမ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ လွင်ႈဢၼ် ပႃႇတီႇၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်းၶဝ် တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈႁဵတ်းလွင်ႈၵူတ်ႇထတ်းႁင်းၵူၺ်း ၶေႃၶေႃၼႆၼၼ်ႉတႄႉ ၸွမ်ၸိုင်ႈဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉ သေ ပၢၵ်ႈပႅတ်ႈ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းလဵဝ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ ပႃႇတီႇၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်းၶဝ် ႁၢင်ႈႁႅၼ်း တႃႇတေဢဝ်လိူင်ႈၸွႆးတြႃး ၽူႈမီးၸၼ်ႉသုင် ၼႂ်းၸုမ်း Agency ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းသဵၼ်ႈမၢႆ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ယွၼ်ႉလုတ်ႈႁၢမ်း တႃႇတေၵူတ်ႇထတ်း ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈမေးၼၢင်းၸွမ်ၸိုင်ႈ ႁပ်ႉၶူဝ်းတွၼ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – Reuters/ လုမ်းသၽႃး မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸၼ်ႉသုင် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တၢင်ႇလိၵ်ႈယွၼ်းထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇတၼ်းႁဵင်း ဝၼ်းတီႈ 4 လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ လုၵ်ႉတီႈႁိူၼ်းႁေႃ ၸွမ်ၸိုင်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸၼ်ႉသုင် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ လၢႆၵေႃႉ တၢင်ႇလိၵ်ႈယွၼ်းထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇ တၼ်းႁဵင်း ဝႃႈၼႆ။ သင်တူဝ် ၸွမ်ၸိုင်ႈ ႁပ်ႉဢဝ်လိၵ်ႈၼႆႉၸိုင် တေပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၵႂႃႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တူဝ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ၸင်ႇႁပ်ႉဢဝ် လိၵ်ႈႁိုဝ်ၼႆ ဢမ်ႇပႆႇလႆႈႁူႉတႅတ်ႈတေႃး။ သင်ထုၵ်ႇမၢပ်ႇၼႄးဢဝ်တၢင်းၽိတ်းၸိုင် ၸွမ်ၸိုင်ႈ Yoon Suk Yeol တေၸၢင်ႈပဵၼ်သင်ၵႂႃႇ ဝၼ်းတီႈ 4 လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း ဢွၼ်ၵၼ် တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇ တၼ်းႁဵင်း။ ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၶဝ်ၵေႃႈ ယိုၼ်ႈတၢင်ႇ ၶေႃႈမၢပ်ႇမႂ် တီႈၼႂ်းသၽႃး ဢၼ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ ထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇတၼ်းႁဵင်း။ သင်ပဵၼ်ငဝ်းလၢႆး ဢၼ်ၽဵင်ႈ(ပုင်ႇမၢၼ်ႇ) ၸိုင် ၶၵ်ႉတွၼ်ႈယိုၼ်ႈတၢင်ႇ ၶေႃႈမၢပ်ႇမႂ် ၸွမ်ၸိုင်ႈၼႆ့ တေလႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းႁိုင်သေ ႁဵတ်းသၢင်ႈ။ ၽူႈတႅၼ်းသၽႃး 3 ပုၼ်ႈ 2 ပုၼ်ႈ ( 200 ၵေႃႉ) တေလႆႈတွတ်ႈၶႅပ်ႈၵၢင်ၸႂ်သေ တႅပ်းတတ်း။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းသၽႃးမိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်းၼႆႉ ၽူႈတႅၼ်းၾၢႆႇပႃႇတီႇ ဢၼ်သၢၼ်ၶတ်း(ပႃႇတီႇ တီႊမူဝ်ႊၶရႅၵ်ႉတိတ်ႉ) လႆႈတီႈၼင်ႈဝႆႉၼႂ်းသၽႃးၼမ်။ တႃႇတေလႆႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် 200 ၶႅပ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇယၢပ်ႇ။ ပႃႇတီႇ People Power Party ဢၼ်ပဵၼ်ပႃႇတီႇၸွမ်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ လၢတ်ႈသၢၼ်ၶတ်း လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈ ၸွမ်ၸိုင်ႈဝႆႉယူႇသေတႃႉ လွင်ႈ ၼႆႉ တေသိုပ်ႇႁဵတ်းႁိုဝ်ၵႂႃႇၼႆ ပႆႇလႆႈတႅပ်းတတ်း။ ၶေႃႈတၢင်ႇယိုၼ်ႈၼႆႉ သင်သၽႃးမၵ်းမၼ်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉၸိုင် ၸွမ်ၸိုင်ႈ Yoon Suk Yeol တေထုၵ်ႇၵိုတ်းလိုဝ်ႈ ၼႃႈၵၢၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းလႄႈ သုၼ်ႇႁဵတ်းသၢင်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈသေ ၸွမ်ၽွင်းလူင် တေၶိုၼ်ႈမႃး ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈၸူဝ်ႈၶၢဝ်း။ ဝၢႆးလင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ လုမ်းတြႃး တေသိုပ်ႇတႅပ်းတတ်းၵႂႃႇ။ သင်လုမ်းတြႃး တႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈ ၶေႃႈမၢပ်ႇမႂ်ၼၼ်ႉၸိုင် ၸွမ်ၸိုင်ႈ တေထုၵ်ႇထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇတၼ်းႁဵင်းသေ တေလႆႈၶိုၼ်းၸတ်း ႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 60 ဝၼ်း။ သင်လုမ်းတြႃး ဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈ ၶေႃႈမၢပ်ႇမႂ်ႇၼၼ်ႉၸိုင် ၸွမ်ၸိုင်ႈ တေလႆႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇ ႁၢပ်ႇၼႃႈၵၢၼ်ပုၼ်ႈ ၽွၼ်းၸွမ်းၼင်ႇ ဢႃယုႁဵတ်းၵၢၼ်ၸွမ် ၸိုင်ႈမီးဝႆႉ။ ဢၢင်ႈဢိင် – BBC

['ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မိူင်း']

2024-12-22T17:00:00

https://shannews.org/archives/60804

ၽူႈၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ ၶႃႈတူဝ်တၢႆ ဝႅၼ်တူၵ်းၼမ်ႉမၢဝ်း

ဝၼ်းတီႈ 22/12/2024 မီးၽူႈၸၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၶႃႈတူဝ်တၢႆ ဝႅၼ်တူၵ်းၼမ်ႉမၢဝ်း တီႈၶူဝ်ၽႅၼ်ၼမ်ႉမၢဝ်း ဢၼ်ၵၢႆႇၸူးဝႆႉ ၼႂ်းၵႄႈၼမ်ႉၶမ်း – မၢၼ်ႈဝဵင်းလူင် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸႄႈတွၼ်ႈမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇထူပ်းႁၼ်ၶၢပ်ႈတူဝ်တၢႆ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်း ၽူႈၸၢႆး ဢႃယုမွၵ်ႈ 40 ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈဢေႃႈ မီးၵူၼ်းဝႅၼ်တူၵ်း ၼမ်ႉမၢဝ်းတၢႆ ၵူၺ်းၵႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းတီႈလႂ် ဝၢၼ်ႈလႂ် ပွၵ်ႉလႂ် ဝဵင်းလႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ပႆႇႁူႉၶႃႈ။ တီႈၼႂ်းဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းၼႆႉၵေႃႈ ပႆႇငိၼ်းၶၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းပွၵ်ႉၼႆႉ ပွၵ်ႉၼၼ်ႉ ၵႂႃႇတူၵ်းၼမ်တၢႆဢိူဝ်ႈ ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပႆႇလႆႈငိၼ်းဝႃႈႁိုဝ်ၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ တီႈၶူဝ်ၽႅၼ်ၼမ်ႉၶၢဝ်းၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် မီးသိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ဢဝ်ႁူမ်ႇ လူမ်ႈၵူတ်ႇထတ်းဝႆႉ တီႈႁူဝ်ၶူဝ်လႄႈ ႁၢင် ၶူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈ။ ၶႅပ်းႁၢင်ႈ သၢၵ်ႈသေႇ ဢၼ်ပိုၼ်ၽႄႈ ဢွၵ်ႇမႃး တီႈၼိူဝ်ဢွၼ်ႊလၢႆႊၼႆႉတႄႉ လႆႈႁၼ် ရူတ်ႉၶိူင်ႈ ၽူႈၸၢႆး ဢၼ်ၶႃႈတူဝ်တၢႆ ဝႅၼ်တူၵ်းၼမ်ႉမၢဝ်းၼၼ်ႉ လမ်းၼိုင်ႈ ၵိုတ်းဝႆႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ သိူဝ်ႈၽိုၼ်ၼိုင်ႈ ပၢႆႉဝႆႉတီႈ ႁူဝ်ရူတ်ႉလႄႈ သွၵ်းတိၼ်ထူင်တိၼ် မၼ်းၸၢႆးၵေႃႈ ထွၵ်ႇဝႆႉ တီႈၼိူဝ်ၶူဝ်။

['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-22T16:00:00

https://shannews.org/archives/60793

သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တီႉၺွပ်းၵူၼ်းသႅၼ်ဝီ ၵမ်ႈၽွင်ႈ သူင်ႇၸူးမိူင်းယႆ

သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ၼႄၶေႃႈဢၢင်ႈဝႃႈ သူႇသမ်းယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆသေ တီႉၺွပ်းၵူၼ်းဝဵင်းသႅၼ်ဝီ မၢင်ၸိူဝ်း သူင်ႇ ၵႂႃႇတၢင်းဝဵင်းမိူင်းယႆ မၢင်ၸိူဝ်း လႆႈပၼ်ငိုၼ်းၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇသႅၼ် ၸင်ႇပွႆႇလွတ်ႈမႃးၶိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။ တႄႇလိူၼ်ဢွၵ်ႊထိူဝ်ႊပိူဝ်ႊပူၼ်ႉမႃး သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၼႄၶေႃႈဢၢင်ႈ ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆသေ ၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်း ၵူၼ်းသူႇသမ်းၵႃႉၶၢႆယႃႈမဝ်းၵမ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၼၢင်းယိင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၵူၼ်းၺႃး တီႉၺွပ်းမွၵ်ႈ 15 ၵေႃႉၼႆႉ လႆႈထုၵ်ႇသူင်ႇ ၵႂႃႇတၢင်းဝဵင်းမိူင်းယႆသေ မၢင်ၸိူဝ်း လႆႈၶုတ်းလုၵ်းပဵမ်ႇလုၵ်းလိၼ်၊ မၢင်ၸိူဝ်း လႆႈတႅပ်းမႆႉပၼ် တႃႇသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ၊ မၢင်ၸိူဝ်း လႆႈပၼ်ငိုၼ်း 170 သႅၼ်သေ ထုတ်ႇတူဝ်မႃးၶိုၼ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၵပ်းသိုပ်ႇတီႈသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA သေတႃႉ ၵပ်းသိုပ်ႇဢမ်ႇလႆႈလႄႈ ပႆႇၸၢင်ႈယိုၼ်ႈယၼ်။ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ၸုမ်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉၶဝ် လေႃႇတိုၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈဝႆႉ မိူဝ်ႈၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉ တႄႇၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းမႃး တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။ မိူၼ်ၼႆ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၵေႃႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်း ၵူၼ်းသူႇသမ်းၵႃႉၶၢႆယႃႈမဝ်းၵမ်ယူႇၼႆ ၽူႈၶဝ်ႈပႃး ၼႂ်းၸုမ်းပူၵ်းပွင်ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ လၢတ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-22T14:59:45

https://shannews.org/archives/60787

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လၢႆႈပုတ်ႈတၼ်းႁဵင်းၵၼ် လၢႆဢွင်ႈတီႈ

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈ တၼ်းႁဵင်းၽူႈငူပ်ႉငီႉ ၾၢႆႇတပ်ႉလိၼ်တပ်ႉၼမ်ႉလႄႈ တပ်ႉလူမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဝၼ်းတီႈ 18/12/2024 သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈ တၼ်းႁဵင်း ၸွမ်သိုၵ်းလူင် မွင်ႇမွင်ႇဢေး ဢွၵ်ႇတီႈတၼ်းႁဵင်းသေ လႅၵ်ႈလၢႆႈႁႂ်ႈၵႂႃႇႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်းပဵၼ် ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄ ယဝ်ႉၵေႃႈ တီႈတၼ်းႁဵင်းၽူႈငူပ်ႉငီႉ ၾၢႆႇတပ်ႉလိၼ်၊ တပ်ႉၼမ်ႉ၊ တပ်ႉလူမ်း ၼၼ်ႉသမ်ႉ ၶိုၼ်းဢဝ် ၸွမ်းသိုၵ်းၵျေႃႇသႂႃႇလိၼ်း မႃးပုတ်ႈတႅၼ်းတၢင်ၵႂႃႇ ဝႃႈၼႆ။ ၸွမ်သိုၵ်း ၵျေႃႇသႂႃႇလိၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵေႃႉဢၼ်ယဝ်ႉ ၸၼ်ႉၸွမ်သိုၵ်း ၸုပ်ႈထီႉ 35 ။ မိူဝ်ႈပီ 2018 ၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢႆးလႆႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်းပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းတိူင်း ငဝ်ႈငုၼ်းတိူင်းသိုၵ်း ပွတ်းၵၢင်(လပၶ) ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢႆး တိုၵ်ႉယူႇၼႂ်းတၼ်းႁဵင်းပဵၼ် ၵႅမ်ၸွမ်ႁၢၼ်။ ထိုင်မႃးၼႂ်းလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် ပီ 2020 ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉပၼ်သေ ပဵၼ်မႃး ၸွမ်သိုၵ်းလႄႈ ထုၵ်ႇမွပ်ႈပၼ် ႁႂ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၽူႈၸွပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း (စစ်ထောက်ချုပ်)။ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ ၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင်ဝႆႉ ဝႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ် ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယုမ်ႇယမ်တမ်းၸႂ် ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ လွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ထွၼ်တူဝ် ၸွမ်သိုၵ်းလူင် မွင်ႇမွင်ႇဢေး ဢွၵ်ႇတၼ်းႁဵင်း ၽူႈငူပ်ႉငီႉ ၾၢႆႇတပ်ႉလိၼ်၊ တပ်ႉၼမ်ႉ၊ တပ်ႉလူမ်းလႄႈ ထွၼ်တူဝ် ၸွမ်သိုၵ်းလူင် တိၼ်ႇဢွင်ႇသၢၼ်း ဢွၵ်ႇတီႈတၼ်းႁဵင်း ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ သုမ်းသိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်းယူႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ – ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်း ၵၢၼ်မိူင်းၶဝ် ထတ်းသၢင်ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸွမ်သိုၵ်းလူင် တိၼ်ႇဢွင်ႇသၢၼ်း သိုပ်ႇပဵၼ်ဝႆႉ ၵႅမ်ၸွမ်ၽွင်းလူင် ၸိုင်ႈမိူင်းလႄႈ ပဵၼ်မႃး ၸွမ်ၽွင်းလူင်မိူင်းႁူမ်ႈၸုမ် တီႈလုမ်းၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈမိူင်း။ ၸွမ်းၼင်ႇ ပိူင်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယၢမ်းလဵဝ်ၸိုင် လိူဝ်သေ ၸွမ်သိုၵ်းလူင် တိၼ်ႇဢွင်ႇသၢၼ်းယဝ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸွမ်သိုၵ်း ၸူဝ်းဝိၼ်း၊ ၸွမ်သိုၵ်းလူင် မျႃႉထုၼ်းဢူး၊ ဢူးဝိၼ်းသျဵင်ႇ ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၵၢၼ်ငိုၼ်းလႄႈ ၾၢႆႇၶူင်းၵၢၼ်၊ ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း ဢူးတၢၼ်းသူၺ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၵႅမ်ၸွမ်ၽွင်းလူင်ဝႆႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၸွမ်သိုၵ်းလူင် မွင်ႇမွင်ႇ ဢေးၼႆႉ ပဵၼ်မႃး ၵႅမ်ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈမိူင်း ၵေႃႉထူၼ်ႈ 6 ။ ၸွမ်သိုၵ်းလူင် မွင်ႇမွင်ႇဢေးၼႆႉ ပဵၼ်ၵေႃႉဢၼ်ယဝ်ႉၸၼ်ႉၸွမ်သိုၵ်း ၸုပ်ႈထီႉ 25 ။ မိူဝ်ႈပီ 2015 ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸွမ်ၽူႈမီးၸၼ်ႉ ၾၢႆႇၾိုၵ်းသွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း။ ၽွင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ပီ 2021 လိူၼ်ၾႅပ်ႊ ပိဝ်ႊရီႊ ထုၵ်ႇမွပ်ႈပဵၼ် ၽူႈငူပ်ႉငီႉ ၾၢႆႇတပ်ႉလိၼ် ၊ တပ်ႉၼမ်ႉ၊ တပ်ႉလူမ်း ။ ဝၢႆးလင်ၼၼ်ႉ ႁိုင်မႃးႁိမ်း ၸမ် 4 ပီ ၸင်ႇထုၵ်ႇမွပ်ႈပဵၼ် ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ RFA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-12-21T11:45:56

https://shannews.org/archives/60785

ၽူႈလၵ့်ၵူၼ်းၸူၼ်လိူင်ႇၼမ် တီႈဝဵင်းပၢင်လႃႈ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၸုမ်းလႂ်ဢဝ်လိူင်ႈပၼ်

ဝၢႆးလင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်းမႃးၼႆ့ ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင့်တွင့်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ လႄႈ ၵူၼ်းလၵ့်ၵူၼ်းၸူၼ် လိူင်ႇၼမ်မႃး တီႈၸႄႈဝဵင်းပၢင်လႃႈ (ပၢင်းတလႃႉ) ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း၊ ဢမ်ႇမီးၽႂ် ၽူႈလႂ် ၸုမ်းလႂ်ၵႄႈလိၵ်ႈပၼ် ။ ဝၼ်းတီႈ16 /12/ 2024 တီႈဝၢၼ်ႈပူၺ်းလႃႉ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းပၢင်လႃႈ မီးၵူၼ်းဢဝ်မိတ်ႈၸမ်ႈသေ ၸူၼ်ဢဝ်မိုဝ်ထိုဝ်လႄႈ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 14/12/2024 ၵေႃႈ တီႈမိူင်းဢႅၼ် မီး ၵူၼ်း ၶဝ်ႈလၵ်ႉၼႂ်းႁိူၼ်းလင်ၼိုင်ႈ ငိုၼ်းပႃးၵႂႃႇၸွမ်း 50 သႅၼ် ဝႃႈၼႆ ။ ၵူၼ်းၸၢႆးပိုၼ့်တီႈလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ-“ ၵူၼ်းၸူၼ်လိူင်ႇၼႃႇယဝ်ႉၶႃႈ ။ တင်း မိူင်းဢႅၼ်ၵေႃႈ ၵူၼ်းၸူၼ်ပႃးငိုၼ်းၵႂႃႇ 50 သႅၼ် ၊ ဢမ်ႇမီးၽႂ် ၊ ၸုမ်းလႂ် ဢဝ်လိူင်ႈပၼ် ။ တၢင်းၼႆႉသမ်ႉ မီးၸုမ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၊ ပျီတူ့ၸိတ့်ပဢူဝ်း PNO တူင်ႉၼိုင်ၵႂႃႇမႃးယူႇတႃႇသေႇ ၊ မၢင်လႂ်ၵေႃႈႁၼ် RCSS ယူႇပဵၼ်မိူဝ်ႈ ၽႂ်ဢမ်ႇဢဝ်လိူင်ႈပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း”- ဝႃႈၼႆ ။ ယွၼ့်ဢမ်ႇမီးၸုမ်းလႂ် ဢဝ်လိူင်ႈပၼ်လႄႈ ၵူၼ်းပိုၼ့်တီႈလႆႈၵူဝ် ၊ ပေႃးႁူဝ်ၶမ်ႈမႃးၼႆ့ၵေႃႈၽႂ်ဢမ်ႇႁတ်းဢွၵ်ႇႁိူၼ်း ၊ ပေႃးဝႃႈမီးၵၢၼ်တေလႆႈဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁိူၼ်းၵေႃႈ လႆႈၵႂႃႇၸွမ်းၵၼ် 3-4 ၵေႃႉ။ ၵူၼ်းယူႇႁိူၼ်းၵေႃႈတေႃႈၼင်ႇၼၼ် ။ ယူႇၵိုတ်းၵေႃႉလဵဝ်ဢမ်ႇလႆႈ ဝႃႈၼႆ ။ ၼၢင်းယိင်းပိုၼ့်တီႈလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ-“မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းပေႃးၵႂႃႇသူင်ႇၶူဝ်းၶွင် ၶီႇရူတ့်ၵႂႃႇ ၊ ယၢမ်းလဵဝ်တႄ့ ပေႃးဢမ်ႇမီး 4ၵေႃ့ ဢမ်ႇႁတ်းၵႂႃႇယဝ့် ။ ပေႃးဝႃႈယိပ်းငိၼ်းဢွၵ်ႇတၢင်းၼွၵ်ႈၵေႃႈ ပေႃးလႆႈၵူဝ်ဝႆ့ယူႇယဝ့် ။ မႆႈၸႂ်ပႃးဢသၢၵ်ႈသၢႆၸႂ်ၵွၼ်ႇဢေႃႈ။ ပေႃးပဵၼ်မႃးၽႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢဝ်လိူင်ႈပၼ်”- ဝႃႈၼႆ ။ မၼ်းၼၢင်းလၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးဢမ်ႇမီးလွင်ႈတၢင်းလမ်ႇလွင်ႈလိူဝ်ႁႅင်း ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁိူၼ်းယဝ်ႉ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၶႂ်ႈတုၵ်းယွၼ်းၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸွႆႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ်ပႃးၽွင်ႈဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈပီ 2023 တီႈဝၢၼ်ႈ မိူင်းလီ ၵူၼ်းၶဝ်ႈၸူၼ်ၼႂ်းႁိူၼ်းယေးသေ ဢဝ်ၶူဝ်းငိုၼ်းၶူဝ်းၶမ်း ၵႂႃႇသေတႃ့ တေႃႇထိုင် ယၢမ်းလဵဝ် ဢမ်ႇမီးၽႂ်ဢဝ်လိူင်ႈ ပၼ်ဝႃႈၼႆ ။ တႅမ်ႈ -ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ် )

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ']

2024-12-21T11:32:35

https://shannews.org/archives/60781

ၵူၼ်းမိူင်းထုင်ႉၸၢမ်ၵႃး ၽုၵ်ႇမၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ် သမ်ႉၺႃးပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်းၵဵပ်းၶွၼ်ႇထႅင်ႈ

တႄႇႁူဝ်လိူၼ် တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉမႃး ၸဝ်ႈသူၼ်တီႈထုင်ႉၸၢမ်ၵႃး ၸႄႈဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းၸၢၼ်း ၽုၵ်ႇမၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်လႄႈ လႆႈဢွၼ်ၵၼ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ ၽုၵ်ႇသွမ်ႈတၢင်ႇပိူင်၊ သမ်ႉၺႃးပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း ၵဵပ်းၶွၼ်ႇႁႅင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈ ၵၢၼ်မိူင်းၵၢၼ်သိုၵ်းဢမ်ႇယဵၼ်ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၼမ်ႉသမ်ႉထူမ်ႈပႃးထႅင်ႈလႄႈ ၸဝ်ႈသူၼ် ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းၸၢမ်ၵႃးလႆႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ယႃႈၾိၼ်ႇ။ ပျီႇတူ့ၸိတ့်ပဢူဝ်းသမ်ႉၸွမ်းၵဵပ်းၶွၼ်ႇ သူၼ်ယႃႈ ၼိုင်ႈဢေႊၶိူဝ်ႊ 3 သႅၼ်ပျႃး ၊ လွၵ်ႇငိုတ်ႈပႃးဝႃႈ ပေႃး ဢမ်ႇပၼ် တေယိုတ်းဢဝ်တီႈလိၼ်သူၼ်ႁႆႈၼႃး ဝႃႈၼႆထႅင်ႈ၊ ၸဝ်ႈသူၼ်ယႃႈတိုၵ်ႉ ႁူမ်ႈၵၼ် ဢုပ်ႇဢူဝ်း ငူပ်ႉငိ ႁႂ်ႈလူတ်းယွမ်းၶွၼ်ႇပၼ်ၽွင်ႈယူႇဝႃႈၼႆ။ ၸဝ်ႈသူၼ်မၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈထုင့်ၸၢမ်ၵႃးလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တႄႇႁူဝ်လိူၼ်ထူၼ်ႈ 11 ပူၼ်ႉမႃး ၸဝ်ႈသူၼ် မၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈ တီႈထုင့် ၸၢမ်ၵႃးလႅၵ်ႈၽုၵ်ႇ ယႃႈမႃးၼမ် ။ ပျီႇတူ့ၸိတ့် ပဢူဝ်း ၶဝ် ၵပ်းငိုၼ်း ၸဝ်ႈသူၼ်ယႃႈ ၼိုင်ႈဢေႊၶိူဝ်ႊ 3သႅၼ် ပျႃး ပေႃးဢမ်ႇပၼ်တေယိုတ်းတီႈ လိၼ် ။ယၢမ်းလဵဝ်ၸဝ်ႈသူၼ်ယႃႈ ငူပ့်ငီ့ၵၼ်တင်းၸုမ်းပျီတူ့ၸိတ့်ပဢူဝ်း ဝႃႈႁႂ်ႈလႆႈပၼ် 1 ဢေႊၶိူဝ်ႊ 2 သႅၼ်ပျႃးၵူၺ်းၼႆယူႇဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ ။ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇမၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈပီၼႆႉ လႆႈလူင်းငိုၼ်းတိုၼ်းလၢင်းၼမ် ၊ ပူၼ်ႉမႃး3-4 လိူၼ်ၼမ်ႉသမ်ႉထူမ်ႈဝႆႉႁၢဝ်ႈႁႅင်းလႄႈ ထိုင်ၶၢဝ်းမၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈဢွၵ်ႇတူၼ်ႈမႃးၵမ်းၼႆႉ မီးမူင်ႈမႅင်းၶူပ်းယႃႉ ထိုင်တီႈဢမ်ႇပဵၼ်တူၼ်ႈ ပဵၼ်မၢၵ်ႇလႆႈ။ မၢင်ၸဝ်ႈ လႆႈပွႆႇလူႉပႅတ်ႈတင်းသူၼ် ၵေႃႈမီး။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ်။ Photo by – SHAN/ သူၼ်ယႃႈၾိၼ်ႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆးတီႈၼိုင်ႈ (ၶႅပ်းႁၢင်ႈၵဝ်ႇ) ၸဝ်ႈသူၼ်မၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ မၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်လႄႈ ၸင်ႇလႅၵ်ႈၽုၵ်ႇယႃႈ။ ငိုၼ်းတိုၼ်းလၢင်းၵေႃႈသုမ်းၼမ်ၼႃႇယဝ်ႉ၊ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉသမ်ႉတိုၵ်ႉၸွမ်းမႃးယွၼ်းၶွၼ်ႇထႅင်ႈယူႇ။ ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉၵိၼ်းယဝ်ႉၵိၼ်းထႅင်ႈ” -ဝႃႈၼႆ ။ တီႈထုင်ႉၸၢမ်ၵႃးၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈၸႂ်ႉႁိူဝ်းၸၢၵ်ႈ ၵႂႃႇမႃးႁႃၵၼ်၊ လိူဝ်သေ ၶွၼ်ႇသူၼ်ယႃႈ 1 ဢေႊၶိူဝ်ႊ 3 သႅၼ် ယဝ့် ယင်းယွၼ်းပႃး ၶွၼ်ႇႁိူဝ်းၸၢၵ်ႈထႅင်ႈ 1 လိူၼ် 15000 ပျႃး ၊ ၶွၼ်ႇရူတ်ႉၵႃး ပေႃးပဵၼ်ၵႃးဢွၼ်ႇ 5 မိုၼ်ႇပျႃး ၊ ပေႃးပဵၼ်ၵႃးလူင် 10 လေႃႉၶိုၼ်ႈၼိူဝ် 1 သႅၼ်ပျႃး ၊ ငိုၼ်းတႃႇၵမ်ႉၸွႆႈၵၢၼ်ၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းသမ်ႉ 1 ႁိူၼ်း 2 မိုၼ်ႇပျႃး ။ ငိုၼ်းၶွၼ်ႇလၢႆလၢႆၵူၺ်း ၶႂ်ႈတူၵ်း 10 သႅၼ်ယူႇယဝ်ႉ ၵူၼ်းပိုၼ့်တီႈလၢတ်ႈၼင်ၼႆ ။ “ ၶွၼ်ႇ သူၼ်ယႃႈဢမ်ႇၵႃး ၊ ၶွၼ်ႇၵႃး ၊ ၶွၼ်ႇႁိူဝ်းၸၢၵ်ႈ ၊ ၶွၼ်ႇၸၢင်ႈၵူၼ်းတႃႇၵႂႃႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းၸိူဝ်းၼႆ့ပဵၼ်ဢၼ်ၶဝ်ယွၼ်းမႃးထႅင်ႈ။ ၶွၼ်ႇၵဝ်ႇၶွၼ်ႇမႂ်ႇ လႆႈပၼ်လူင်ၵႂႃႇၵူႈမဵဝ်း။ ပေႃးၵူၼ်းမိူင်းၵႂႃႇယွၼ်းႁႂ်ႈလူတ်းယွၼ်ႇပၼ်သမ်ႉလွၵ်ႇငိုတ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတေယိုတ်းဢၼ်ၼႆႉဢၼ်ၼၼ်ႉ ။ ပေႃးယဝ်ႉၵေႃႈ ၵႆ့ယိုဝ်းၵွင်ႈလဵၵ်ႉၵွင်ႈယႂ်ႇလူင်ၵႂႃႇ သီႇႁူးႁႃႈတၢင်း လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းသမ်ႉပေႃးလႆႈတူၵ်းၸႂ်ၵူဝ်ႁႄဝႆႉယူႇတႃႇသေႇယဝ်ႉ ”- ဝႃႈၼႆ ။ လွင်ႈၼႆႉ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၶတ်းၸႂ်တိတ်းတေႃႇၸူး PNO ယူႇၵေႃႈ တိတ်းတေႃႇဢမ်ႇလႆႈ။ ယၢမ်းလဵဝ်တီႈထုင့်ၸၢမ်ၵႃးၼႆႉ သူၼ်မၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈဢၼ်လႅၵ်ႈ ၽုၵ်ႇယႃႈၵႂႃႇၼႆႉ တေမီးယူႇမွၵ်ႈ 300 ဢေႊၶိူဝ်ႊ ။ ပဵၼ်သူၼ်ၼႂ်း ဝၢၼ်ႈသႃႇယႃႇၵုင်း၊ ဝဵင်းၵဝ်ႇ၊ ၼမ်ႉႁူး၊ တူင်ႈၵႃႈ၊ ႁၢႆးသၢၵ်ႇ၊ ပႃႇမူင်ႈ(တယႅတ်ႉဢူၵ်ႉ)၊ ဝၢၼ်ႈမႆႈၵူတ်ႉ( တိပ်ႉပိၼ်ႇၵဝ်ႉ)၊ မူၵ်ႉဢူး ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တႅမ်ႈ- ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ် )

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး']

2024-12-20T17:49:36

https://shannews.org/archives/60775

ၵေႃတႆး တေပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင်လင်မႂ်ႇ တႃႇယုၵ်ႉမုၼ်း ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး

ၶၢဝ်းတၢင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃးၼႆႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး သႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇ ၵမ်ႈၼမ် ၶၢတ်ႇတိုဝ်ႉတၢင်းၵၢၼ်ႁဵၼ်း ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေမီးတၢင်းလိူၵ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ယူႇတီႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၵေႃတႆးတႄႉ သိုပ်ႇပိုတ်ႇပၼ် တိုဝ်ႉတၢင်းတႃႇလုၵ်ႈလၢၼ်တႆးမႃးတႃႇသေႇ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတေ ပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင်လင်မႂ်ႇထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 25/12/2024 ၶၢဝ်းယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 3 မူင်းၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်းပွင်ၵၢၼ်ၵေႃတႆး တေၸတ်း ပၢင်ၵႅဝ်ႈ ပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် ဢၼ်တိုၵ်ႉသၢင်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈမႂ်ႇမႂ်ႇ တီႈလွႆတႆးလီ ဝဵင်းၵႃလီႉ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။ လိၵ်ႈမွၵ်ႇထိုင် ပၢင်ၵႅဝ်ႈ တႃႇပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်း ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၵေႃတႆး ဝဵင်းၵႃလီႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 25/12/2024 ၼႂ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈၼၼ်ႉ တေမီးၶပ်ႉမၢႆလၢႆဢၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၶၵ်ႉတွၼ်ႈ ယွၼ်းၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းမႂ်ႇ (ၸွမ်းၼင်ႇ ၾိင်ႈထုင်းတႆး မီးဝႆႉ) ၊ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းလႄႈ ၵႃႈၼူၵ်ႉတူဝ်း ဢဝ်မင်ႇၵလႃႇ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၸၢႆးၽူင်းၶွင်ႇ ၽူႈပွင်ၵၢၼ် ၼႂ်းၸုမ်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၵေႃတႆး လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ -“ႁူင်းႁဵၼ်း ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈမီးဝႆႉသမ်ႉ ႁူင်းၵေႃႇၵၢႆႇမၼ်းၵေႃႈ ႁိုင်ယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် လုၵ်ႈႁဵၼ်းသမ်ႉၼမ်။ ၵွပ်ႈၼႆ ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေၵိုင်ႇငၢမ်ႇၵၼ်တင်းသလေႇၼႃႈတႃတႆးႁဝ်းၼႆသေ ၸင်ႇသၢင်ႈထႅင်ႈမႂ်ႇ။ တၢင်းႁဝ်းၵေႃႈ တင်ႈၸႂ်ႁဵတ်းမႃး ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇထၢၼ်ႈငဝ်ႈ တေႃႇပေႃးထိုင်ထၢၼ်ႈသုင်၊ ၵွပ်ႈၼႆ ပေႃးမီးႁူင်းၵေႃႇၵၢႆႇမႂ်ႇၼႆႉမႃးၼႆၵေႃႈ ႁႂ်ႈပေႃးမႅၼ်ႈၸွမ်း လၢႆးပူင်သွၼ် လၢႆးပၢၼ်မႂ်ႇၼၼ်ႉ ႁဝ်းၸၢင်ႈ ၸတ်းလႆႈၼၼ်ႉၶႃႈၼႃႇ။ ဢွင်ႈတီႈၵဝ်ႇႁဝ်းၼၼ်ႉ သဵင်မၼ်းလႆၸူး ၵၼ်။ ပေႃးပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈမႂ်ႇၼႆႉတႄႉ မၼ်းတေၶႅၼ်း မီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ၊ ပဵၼ်ႁွင်ႈၽႂ်ႁွင်ႈမၼ်း၊ ၸၢင်ႈႁဵတ်း လွင်ႈတူင်ႉၼိုင်လႆႈလွတ်ႈ လႅဝ်းႁင်းၽႂ်မၼ်းငၢႆႈလူမ်ၸႂ်ၼၼ်ႉၼႃႇ”- ဝႃႈၼႆ။ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင်လင်မႂ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ႁူင်း 3 ၸၼ်ႉပၢႆၶိုင်ႈ။ တေႁပ်ႉလႆႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်း မွၵ်ႈ 800 ၵေႃႉ။ တေဝႆႉၸၼ်ႉငဝ်ႈ ထိုင်ၸၼ်ႉ 12 ။ ယိူင်းၸူး တႃႇပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၶေႃၶေႃ။ တေဢမ်ႇပႃးတီႈ ၵိၼ်တီႈၼွၼ်း။ ပိူင်သွၼ်ၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်းတႄႉ တေပဵၼ် Mother Language Base တႅမ်ႈ/ လၢတ်ႈ ၽႃႇသႃႇတႆးပဵၼ်လၵ်း။ ပေႃးထိုင် ၸၼ်ႉၵၢင်မႃး တေသႂ်ႇၸႂ် ၸႂ်ႉလၢတ်ႈၵႂၢမ်းတႆးလႄႈ တင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ။ ပေႃးထိုင် ၸၼ်ႉၵဝ်ႈၸၼ်ႉသိပ်း (ၸၼ်ႉသုင်) မႃးတႄႉ တေၸႂ်ႉလိၵ်ႈ/ ၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ ပဵၼ်ယႂ်ႇ ယိူင်းဢၢၼ်းပႃး တႃႇသိုပ်ႇႁဵၼ်း ၾၢႆႇပၢႆးသၢႆႊလႄႈ ၾၢႆႇၶွမ်ႊၽိဝ်ႊတိူဝ်ႊ၊ တႃႇသိုပ်ႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈတီႈၸၼ်ႉၸွမ် တၢင်ႇၸိုင်ႈမိူင်း။ တႃႇပဵၼ်မႃးႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် ၵေႃတႆးလင်မႂ်ႇၼႆႉ ၸဝ်ႈတႃႇၼလူင် ပဵၼ်ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ၼႂ်း တပ်ႉၸုမ်း 7 ႁူမ်ႈတင်းပီႈၼွင်ႉတႆးတီႈၸမ်တီႈၵႆ၊ ၼႂ်းမိူင်းၼွၵ်ႈမိူင်းလႄႈ ပႃးတင်းႁႅင်းၵူၼ်းႁႅင်းငိုၼ်း တီႈၵေႃတႆးၼႆႉသေ ႁူမ်ႈၵၼ်ၸင်ႇပဵၼ်မႃး။ လႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ႁႅင်းႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း – ဝႃႈၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢိင်ၼိူဝ် ငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်သိုၵ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းလႄႈ တီႈပၢင်ပိုတ်ႇ ႁူင်းႁေႃႁဵၼ်းလိၵ်ႈ ဢၼ်မႂ်ႇၼႆႉ ၸဝ်ႈတႃႇၼလႄႈ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် ၶႅၵ်ႇလမ်ႇလွင်ႈတီႈၸမ်တီႈၵႆ ဢၼ်လႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇဝႆႉ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇႁႂ်ႈပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းလႄႈ ပီႈၼွင်ႉတႆးၵူႈတီႈတီႈ တေလႆႈႁူမ်ႈႁူႉႁူမ်ႈငိၼ်းၸွမ်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇလႆႈမွၵ်ႇဝႆႉတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊပႃး – ၸၢႆးၽူင်းၶွင်ႇ လၢတ်ႈထႅင်ႈၼင်ႇၼႆ။ “ၸူဝ်ႈမီးလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈ ၼႂ်းမိူင်းႁဝ်းၼႆႉ ၵၢၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ တီႈႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းလိူၵ်ႈ တႃႇၵူၼ်းၼုမ်ႇသႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇ။ တႃႇပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းၵေႃႈ မီးလွင်ႈငၢႆႈလူမ်မႃး။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ႁူင်း ႁဵၼ်းႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ႁပ်ႉပႃးတီႈယူႇ တီႈၵိၼ်တီႈႁဵၼ်းယဝ်ႉလႄႈ သင်ဝႃႈပေႃႈမႄႈ မွပ်ႈလုၵ်ႈလၢင်းပၼ် ႁဝ်းၶႃႈယဝ်ႉၸိုင် ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းယူႇၵိၼ်သဝ်း ၵမ်းလဵဝ်လႄႈ ပေႃႈ မႄႈၵေႃႈ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလႆႈမႆႈၸႂ်ၸွမ်း။ ပေႃးႁဝ်းမႃးတူၺ်း ၸၼ်ႉ ႁဵၼ်းလိၵ်ႈႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ၸၼ်ႉငဝ်ႈ တေႃႇထိုင် ၸၼ်ႉသုင်ၼႆႉ ပဵၼ်တူၼ်းသဵင်လဵဝ်ၵၼ်မူတ်းလႄႈ တေတႅၼ်းတၢင်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၵႂႃႇလႆႈ လူးၵွၼ်ႇ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ လႆႈႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်ဝႆႉတင်း တၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈ လႆႈႁၼ်ဝႃႈ တၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ယင်းလႆႈယိူင်ႈၸွမ်း ပိူင်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇတႆး ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈႁဵတ်းဝႆႉယူႇ ၼႆႉၵေႃႈမီးတင်းၼမ်”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸိူဝ်းႁဵၼ်းသုတ်းတီႈၵေႃတႆးၼႆႉ မီးသုၼ်ႇလႆႈၵႂႃႇႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ် ၼႂ်းၸိုင်ႈထႆး မိူၼ်ၼင်ႇ ၸၼ်ႉၸွမ် ၽႃႊယပ်း မိူင်းၵဵင်းႁၢႆးလႄႈ ၸၼ်ႉၸွမ် ရၢတ်ႉၶျၽတ်း မိူင်းၵဵင်းမႂ်ႇ CMRU ။ လွၵ်းလၢႆး ၵွင်ႉသၢၼ်ၸၼ်ႉၸွမ်တၢင်ႇၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ၵေႃတႆးႁဵတ်းဝႆႉယူႇၼႆႉ။ ပီႈၼွင်ႉၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶၢင်၊ ယၢင်း၊ မွၼ်း ၶဝ်ယင်းလႆႈမႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းသေ ဢဝ်ၵႂႃႇၸႂ်ႉတိုဝ်းယူႇ ၸၢႆးၽူင်းၶွင်ႇ သပ်းလႅင်းၼႄၼင်ႇၼႆ။ တႃႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇပီႈၼွင်ႉတႆး၊ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ပေႃးတေၸုၵ်းမၼ်ႈယိုၼ်းယၢဝ်းၵႂႃႇသေ ၼင်ႇႁိုဝ် တေ ယုၵ်ႉမုၼ်းၼမ်ႉၵတ်ႉၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ႁဝ်းၵႂႃႇၼႆႉ ယူႇတီႈ ၵေႃႉလဵဝ်သုၼ်ႇလဵဝ် ႁဵတ်းၵႂႃႇႁင်းၵူၺ်း ဢမ်ႇလႆႈလႄႈ တၵ်းလႆႈႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်း ပေႃႈမႄႈလႄႈ ၸုမ်းဢၼ်ၵဵဝ်ႇၸွမ်းတူင်ႇၵူၼ်းတႆး၊ ၽူႈ ဢွၼ်ႁူဝ်တႆးလၢႆၸဝ်ႈ၊ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ၸုမ်းသင်ႇၶႃႇတႆး ဢိၵ်ႇထႅင်ႈ လၢႆပႃႈလၢႆၾၢႆႇ၊ ၸင်ႇတေ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်းၼႃႈယဝ်ႉၼႆ ၽူႈပွင်ၵၢၼ်ၵေႃတႆး လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ']

2024-12-20T15:33:43

https://shannews.org/archives/60761

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁၢမ်ႈၵူၼ်းလၢႆးၶႃႈ လတ်းၽၢၼ်ႇၼႃႈၵဵတ်ႉၶဝ် ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်း

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း တီႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ႁႄႉႁၢမ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇပၼ်လတ်းၽၢၼ်ႇၵႂႃႇမႃး တီႈၼႃႈၵဵတ်ႉ/ လၢၼ်ႇၶဝ် ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်း သင်ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်း တေၺႃးတၢမ်ႇၼၵ်းၼႃ ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 19/12/2024 တႄႇဢဝ် ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 6 မူင်း ထိုင် 6 မူင်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁၢမ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇပၼ်လတ်းၽၢၼ်ႇ ၵႂႃႇမႃးတီႈၼႃႈၵဵတ်ႉၶဝ် ၸွမ်းတၢင်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇဝဵင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်း တႃႇၵႂႃႇမႃးႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ႁၢင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မိူဝ်ႈဝႃး ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်းၼႆႉ ၾၢႆႇၽွင်းငမ်း ၼႂ်းဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ၶီႇရူတ်ႉၵႃးလူင်းသေႃႇပဝ်ႇ ၸွမ်းၼႂ်းပွၵ်ႉၼႂ်းယွမ်ႇ၊ ပေႃးထိုင်ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်းမႃး ဢမ်ႇႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလတ်းၶၢမ်ႈၵႂႃႇ ၸွမ်းၼႃႈၵဵတ်ႉ/ လၢၼ်ႇၶဝ်။ ပေႃးထူပ်းႁၼ်မႅၼ်ႈၸိုင် တေပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇ ၸွမ်းၼင်ႇပၵ်းပိူင်လႄႈ တေတီႉၺွပ်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁႄႉႁၢမ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ယွၼ်ႉသင်လႄႈႁၢမ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပႆႇမီးၽႂ်ႁူႉ ငဝ်ႈ ႁၢၵ်ႈလွင်ႈတၢင်းမၼ်းလီလီ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေပိၵ်ႉဢိုတ်းတေႃႇထိုင်ဝၼ်းလႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇလၢတ်ႈဝႆႉပႃး။ ၵဵတ်ႉ/ လၢၼ်ႇ ဢၼ်ၶဝ်ႈၸူး ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈၼႆႉ တေမီး 3 တီႈ – ပဵၼ်သဵၼ်ႈ တၢင်းၽႄၸူး ဝဵင်းပၢင်လူင်၊ ဝဵင်းမိူင်းၵိုင်လႄႈ ဝဵင်း ၵေးသီး ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵဵတ်ႉ/ လၢၼ်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပႂ်ႉဝႆႉ တၢင်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈဢၼ်ႁၢမ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းလၢႆးၶႃႈၵႂႃႇမႃးၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းလၢတ်ႈဝႃႈ ၾၢႆႇတင်းသိုၵ်း SSPP ၵေႃႈ ႁၢမ်ႈႁႅၵ်ႉ ၶၢဝ်းၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်း ဢမ်ႇပၼ်ၵႂႃႇမႃး ဝႃႈၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၵပ်းၸူးၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ SSPP ၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ႁပ်ႉတွပ်ႇ။ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ၽွင်းလူဝ်ႇဢဝ်ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ ၽုၵ်ႇၽၵ်းမီႇ ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ် သူၼ်ႁႆႈၼႃးၶဝ် ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇမႃးႁႃၵိၼ်ထၢင်ႇႁၢင်ႈ မိူၼ်ၵူႈပွၵ်ႈလႄႈ လႆႈ ႁိပ်ႈၼႅတ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ် ပွၵ်ႈႁိူၼ်းၸဝ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ “ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ၽွင်းလူဝ်ႇၵႂႃႇႁႆႈၵႂႃႇသူၼ်၊ လူဝ်ႇဢဝ်ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇတေႃႉသူင်ႇၶၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈသမ်ႉ မီးသူၼ် ၸွမ်းၾၢႆႇၼွၵ်ႈဝဵင်း ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ လႆႈၵႂႃႇလႃႈမႃးၸဝ်ႉ လႆႈႁိပ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃႈ ၼႃႈၵၢၼ်တႃငၢၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇယဝ်ႉဢမ်ႇတူဝ်ႈသေ မီးလွင်ႈၸိူင်ႉၵၢတ်ႈတင်းၼမ်။ တႃႇလႆႈငိုၼ်းၶဝ်ႈ ၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းၵေႃႈ တေမီးလွင်ႈယုပ်ႈယွမ်းမႃး ” – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵူတ်ႇထတ်း ၸွမ်းတၢင်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇဝဵင်းၼႆႉ လိူဝ်သေ တီႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈယဝ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၸွမ်းဝဵင်းလူင်တူၼ်ႈတီး၊ ဝဵင်းလွႆလႅမ်၊ ပၢင်လူင်၊ ၶူဝ်လမ်လႄႈ တၢင်ႇတီႈတၢင်ႇဝဵင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၵူတ်ႇထတ်းၵူႈတီႈ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ် လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ လွင်ႈၵႂႃႇတႃႈပႆတၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-12-20T13:31:45

https://shannews.org/archives/60755

မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း တေဢမ်ႇႁပ်ႉလုမ်းတၢင် NUG တွၵ်ႇၸုမ်ႈတေႃႇဢႃယု ဝႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်း

ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 18/12/2024 ၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ဝႃႈ တေဢမ်ႇ ႁပ်ႉလွင်ႈလုမ်းတၢင် NUG ဢၼ်ပၵ်းဝႆႉတီႈမိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်ႊၼႆႉ တွၵ်ႇၸုမ်ႈ တေႃႇဢႃ ယုဝႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်းပၼ် ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ယူႇသဝ်းၼႂ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 2024 ၼႆႉမႃး လုမ်း NUG ဢၼ်မီးတီႈမိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း ႁပ်ႉတေႃႇပၼ်ဝႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်း တႃႇၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းတေမူတ်းဢႃယု ၊ သိုပ်ႇတေႃႇပၼ်တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း (2) ပီ။ ပိူင်လူင် ႁပ်ႉႁဵတ်းပၼ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းမီးလွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တႃႇၵႂႃႇတီႈလုမ်းတၢင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ ၵူၼ်းၸိူဝ်း ႁဵတ်း CDM ၊ ၵူၼ်းၸႂ်ႉဝီႊသႃႊ ၸူဝ်ႈၶၢဝ်း G1-99 သေယူႇသဝ်းဝႆႉ ၼႂ်းမိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၾၢႆႇလုမ်းတၢင် NUG လႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ်ငၢၼ်းဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈၼႂ်းႁူဝ်လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊပူၼ်ႉမႃး။ ယွၼ်ႉ ၾၢႆႇၵူၼ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇမိူင်း မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်ႊ မီးလွင်ႈမႆႈၸႂ်လႄႈ သွင်ၾၢႆႇ လႆႈငူပ်ႉငီႉၵၼ် သေၵိုတ်းလိုဝ်ႈဝႆႉ။ ၾၢႆႇလဝၵ မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း တိုၵ်ႉပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်တေႃႈလဵဝ် – ဝႃႈၼႆ။ လုမ်းတၢင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးတီႈဝဵင်း Seoul မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 9 လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉဝႃႈ – ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းမီးတီႈမိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း သင်တေႃႇဢႃယုဝႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်း လူၺ်ႈဢမ်ႇမႅၼ်ႈတၢင်းၵၢၼ်ၸိုင် တေယိုတ်းပႅတ်ႈ ဝႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်းသေ သႂ်ႇၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆၸိုဝ်ႈသဵင်လူႉ ဝႃႈၼႆ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈတူၵ်းလူင်း သွင်ၸိုင်ႈမိူင်းသေ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း မီး 7 မိုၼ်ႇပၢႆ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ RFA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-12-20T13:02:34

https://shannews.org/archives/60752

ပၢင်တိုၵ်း တီႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် တိုၵ်ႉသိုပ်ႇပဵၼ်ႁႅင်း

တီႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ်ၼႆႉ ပၢင်တိုၵ်းသိုပ်ႇပဵၼ်ၶိူဝ်းယႂ်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း ယေးၽႂ်မၼ်း။ ဝၼ်းတီႈ 18/12/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်းမွၵ်ႈ 2 မူင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ယိုဝ်းၵွင်လူင် သႂ်ႇတီႈဝၢၼ်ႈဢုမ်ႇ တီးၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၸႄႈတွၼ်ႈၵျွၵ်ႉမႄး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ မွၵ်ႈ 10 လုၵ်ႈ။ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်း တိုၵ်ႉသိုပ်ႇပဵၼ်ႁႅင်းလႄႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၶဝ် ပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈႁိူၼ်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၽူႈၸၢႆး ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 18 ၼႆႉ ၶဝ်ပွႆႇ မႃးမၢၵ်ႇ 10 လုၵ်ႈပၢႆ။ ပဵၼ်မၢၵ်ႇလူင်လၢႆလၢႆၶႃႈယဝ်ႉ။ ပွႆႇမႃးတၢင်းဢူင်းသီး (ဢုမ်ႇတီး) ဝၢႆးဝၼ်း 2 မူင်း တေႃႇထိုင်ဝၼ်းတူၵ်းလပ်းသိင်ႇသွမ်ႉႁွမ်ႉဢေႃႈ။ ၸုမ်းသိုၵ်းၵေႃႈ ၼိုင်ႈၸုမ်းလႂ် ယူႇဝႆႉၼိုင်ႈၾၢႆႇၸိူင်ႉၼၼ်။ ၶဝ်တိုၵ်ႉၶဵင်ႈၶႅင်ၵၼ်ယူႇ ႁဝ်းၶႃႈ ပႆႇၸၢင်ႈမိူဝ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း မၢင်ၸိူဝ်း ဢၼ်မႃးမီးႁိမ်းႁွမ်းဝဵင်းပၢၼ်ႉပူၺ်းၼႆႉ မီး 6 လိူၼ်ယဝ်ႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈမိူဝ်းၸႂ်းႁိူၼ်း ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းပဵၼ်ဝႆႉ ၸွမ်းဝၢၼ်ႈၸွမ်းသူၼ်လႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈဢဝ်မၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈ ၼမ်ႉထႅင်ႈ။ “တႃႇတေႁႃငိုၼ်းၼႆႉ မၢင်ၸိူဝ်းႁဵတ်းဝႆႉႁႆႈၼႃးတၢင်းဢူင်းသီး လၢၼ်းၶႂၢႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၸိူဝ်းပၢၼ်ႉပူၺ်းၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ယင်းပႆႇလႆႈပၢတ်ႇၶဝ်ႈ။ ၶဝ်ႈၼႃးၼႆႉ ပႅတ်ႈလၢႆၵႂႃႇ ၸိူင်ႉၼၼ်ၵူၺ်း။ ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵၢၼ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈ ၵႂႃႇဢဝ် ယွၼ်ႉမၼ်းမီးၼႂ်းၵႄႈပၢင်တိုၵ်း။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ပီၼႃႈၼႆႉ တေႁဵတ်းႁိုဝ် ဢမ်ႇႁူႉဝူၼ်ႉပေႃးဢမ်ႇဢွၵ်ႇယဝ်ႉ”- ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ပၢင်တိုၵ်း တီႈၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ်ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ် တင်ႈတႄႇ ႁၢင်ပီ 2023 ၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပေႃးၼပ်ႉတူၺ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဢၼ်လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၼႆႉ မီးၸမ် 20 ဝၢၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းမီးႁႅင်းငိုၼ်းတႄႉ ပၢႆႈၵႂႃႇတၢင်းဝဵင်းလိူဝ်ႇ၊ ဝဵင်းပၢင်ႇဢူႈလူင်(ပၢင်ႁူႈ) ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးႁႅင်း ငိုၼ်းတႄႉ မၢင် ၸိူဝ်း ပၢႆႈၵႂႃႇတၢင်းႁူင်းၸၢၵ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်၊ ၸွမ်းဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇလႄႈ ပၢႆႈၵႂႃႇယူႇတၢင်း ဝၢၼ်ႈသၢမ်သိူဝ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးတင်းၼမ်။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-12-20T12:00:00

https://shannews.org/archives/60748

မိူင်းၶႄႇ တိုၵ်းသူၼ်း ႁႂ်ႈသိုၵ်းၶၢင် KIA ၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်တင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ

ၽူႈတၢင်တူဝ် ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ တိုၵ်းသူၼ်း ႁႂ်ႈၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸၼ်ႉသုင် ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းၶၢင် (KIO/KIA) ၵိုတ်းပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆ – ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင် ၼေႃႇပူႇ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇသိုၵ်းၶၢင် တွပ်ႇဝႆႉတီႈသိုဝ်ႇၼင်ႇၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ ၾၢႆႇမိူင်းၶႄႇတုၵ်းယွၼ်းၵႂႃႇ ၽွင်းႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်တင်း သိုၵ်းၶၢင် ၼႂ်းဝူင်ႈတီႈသွင် လိူၼ် တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉ တီႈဝဵင်းၶုၼ်ႊမိင်ႊ၊ မိူင်းၶႄႇ။ တီႈပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ်ၼၼ်ႉ ၾၢႆႇမိူင်းၶႄႇ ပဵၼ် Wu Ken (CPPCC) ဢွၼ်ႁူဝ်ၸုမ်းသေ ၾၢႆႇသိုၵ်းၶၢင် KIO/KIA သမ်ႉပဵၼ် ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ဢႅၼ်ႇပၢၼ်းလႃႉ ဢွၼ်ႁူဝ်မုၵ်ႉၸုမ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵႂႃႇ။ ၾၢႆႇမိူင်းၶႄႇ တိုၵ်းသူၼ်းၼင်ႇၼႆသေတႃႉ သိုၵ်းၶၢင် KIA တိုၵ်ႉသိုပ်ႇထူဝ်းသိုၵ်းတိုၵ်းတေႃး တပ်ႉပၢင်သဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးတီႈဝဵင်းမၢၼ်ႈမေႃႇ၊ မိူင်းၶၢင် ဝႆႉယူႇ။ ဝဵင်းမၢၼ်ႈမေႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်ယႂ်ႇ သုတ်းထီႉသွင် တီႈၼႂ်းမိူင်းၶၢင်၊ ၸွမ်းၼင်ႇ ၵၢၼ်သိုၵ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ဢူးတၢၼ်းၸူဝ်းၼၢႆႇ ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်မိူင်းထတ်းသၢင် လၢတ်ႈဝႃႈ – သိုၵ်းၶၢင် KIA ၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်း ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ဢၼ်မီးပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ ၵၢၼ်မိူင်း၊ မူႇဝႃႇတ ၵႅၼ်ႇၶႅင်ဝႆႉလႄႈ တႃႇမိူင်းၶႄႇ တေပၼ်ႁႅင်းဢီး လႆႈၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇငၢႆႈ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ Myanmar Now ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်မိူင်း']

2024-12-20T11:30:00

https://shannews.org/archives/60739

မၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉ ဢမ်ႇလိူင်ႇမၢၵ်ႈလႄႈ ၸဝ်ႈသူၼ် ၼႂ်းၼွင်ႁၢႆးယႃႈ ယၢပ်ႇၵိၼ်းၸႂ်

ပီၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းၼွင်ႁၢႆးယႃႈ ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလၢႆလၢႆလွင်ႈ၊ ၽွင်းတေၵဵပ်းမၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉသမ်ႉ ထူပ်း ၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈ၊ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ထိုင်ၶၢဝ်းၵဵပ်းမၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉၵေႃႈ မွၵ်ႇမၢၵ်ႇဢမ်ႇလိူင်ႇမၢၵ်ႈပူင်းလီလႄႈ ၸဝ်ႈသူၼ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလိူဝ်ႁႅင်း။ ၼၢင်းယိင်းၸဝ်ႈသူၼ် ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၵူၼ်းၼႂ်းၼွင်ႁၢႆးယႃႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ၽုၵ်ႇမၢၵ်ႇၽိတ်ႉလူင် လိၼ်လီ မၢၵ်ႇၶႅမ်ႉလႄႈ လႆႈၼမ်ႉတွၼ်းမၼ်း ဢမ်ႇယွမ်း (50) သႅၼ်ပျႃး။ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ၽုၵ်ႇၵေႃႈတူၼ်ႈမၼ်း ဢမ်ႇမၢၵ်ႈသုင်၊ မၢၵ်ႇမၼ်းဢမ်ႇဢွၵ်ႇပူင်ႇလႄႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၸဝ်ႈသူၼ် ၵမ်ႈၼမ် ၸႂ်ႉပုၺ်ထၢတ်ႈ မျေႇဢေႃးၸႃႇၼမ် ၼႃႇၵေႃႈ တေပႃး၊ မၢင်ၸဝ်ႈသမ်ႉ သိုဝ်ႉၺႃးၸိူဝ်ႉၽၼ်း ဢၼ်ပွမ်၊ လိုၼ်းသုတ်း ဢမ်ႇၶိုၼ်းလႆႈမၢၵ်ႇလႆႈမႂ်သင်လႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်သုမ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ၸိူဝ်ႉၽၼ်းမၢၵ်ႇၽိတ်ႉလူင်ၼႆႉ ၼိုင်ႈထူင်လႆႈသိုဝ်ႉ 2 မိုၼ်ႇပျႃး၊ ၵႃႈၸိူဝ်ႉၽၼ်းလႄႈ ၵႃႈလိၼ်ပုၺ်ထၢတ်ႈ လႆႈလူင်းတိုၼ်းလၢင်း ဢမ်ႇယွမ်း 50 သႅၼ်ပျႃး ထိုင်ၶိင်ႇမၢၵ်ႇသမ်ႉ ဢမ်ႇမၢၵ်ႇလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်သုမ်း ဝႃႈၼႆ။ – ၵုၼ်ႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ၼႂ်းၼွင်ႁၢႆးယႃႈ ၼႂ်းၼွင်ႁၢႆးယႃႈပီၼႆႉ ၸဝ်ႈသူၼ်ဢွၼ်ၵၼ်ၽုၵ်ႇ မၢၵ်ႇၽိတ်ႉလူင်၊ မၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈ၊ မၢၵ်ႇပၵ်ႉ၊ ၽၵ်းၵၢတ်ႇ။ ၶၼ်ၵုၼ်ႇသမ်ႉ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင်လႄႈ ၸဝ်ႈသူၼ်လႆႈႁႃလိူၵ်ႈသိုဝ်ႉ ၸိူဝ်ႉၽၼ်းဢၼ်ၵႃႈထုၵ်ႇၵႃႈပေႃး။ ၸင်ႇဝႃႈမွၵ်ႇမၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈႁူဝ် ၵေႃႈ ဢမ်ႇဢွၵ်ႇၼမ်။ ၵူၼ်းၸၢႆး ဢႃယု 30 ပၢႆ ၸဝ်ႈသူၼ်ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ၸိူဝ်ႉၽၼ်းၼႆႉ မၼ်းၵႃႈယႂ်ႇၼႃႇလႄႈ ပိူၼ်ႈဢမ်ႇၵႂႃႇသိုဝ်ႉတီႈၶွမ်ႊပၼီႊမၼ်း၊ သၢင်ႇတေႃႇႁၢၼ်ႉလႂ်၊ ႁၢၼ်ႉလႂ်ၶၢႆထုၵ်ႇၶၢႆပေႃးၵေႃႈ ၵႂႃႇႁႃသိုဝ်ႉမႃးၸိူင်ႉၼၼ် ၵူၺ်း၊ ၵွပ်ႈၼႆ မၢင်ၵေႃႉ ၸိူဝ်ႉၽၼ်း ဢမ်ႇငွၵ်ႈတူၼ်ႈ။ မၢင်ၵေႃႉၵေႃႈ သိုဝ်ႉမိူၼ်ၼႆ ၵူၺ်းသမ်ႉဢွၵ်ႇတူၼ်ႈယူႇ ၵူၺ်း ၵႃႈဢမ်ႇမၢၵ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼႆ ၸဝ်ႈသူၼ်လႆႈၵႂႃႇႁႃၵိၼ် ၸၢင်ႈပိူၼ်ႈတၢင်ႇ တီႈတၢင်ႇဝၢၼ်ႈသေ ၵႄႈလိတ်ႈၵႂႃႇဝၼ်းလႂ်ဝၼ်း ၼၼ်ႉၵူၺ်းယဝ်ႉ တေႃႈလဵဝ်တႄႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ပီၼႆႉ ၸဝ်ႈသူၼ်ၼႂ်းၼွင်ႁၢႆးယႃႈ သိုဝ်ႉၺႃးၸိူဝ်ႉၽၼ်း ဢမ်ႇငွၵ်ႈပဵၼ်တူၼ်ႈလႄႈ ဢၼ်လႆႈသုမ်းၵႂႃႇမီး 50 ဢေႊၶိူဝ်ႊပၢႆ မၼ်းၸၢႆးသိုပ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ၼႂ်းပီၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းၼွင်ႁၢႆးယႃႈ ထူပ်းၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈၼမ်ႉၼွင်း။ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈလူႉ ၵွႆမူတ်း ဢမ်ႇၵိုတ်းလိူဝ်သင်။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)

['ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-20T10:35:30

https://shannews.org/archives/60732

ယိင်းမေႃယႃၶၢင် ၺႃးတီႉၺွပ်း ယွၼ်ႉၶႅပ်းႁၢင်ႈသႂ်ႇၶူဝ်းသိုၵ်း တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး

ယိင်းမေႃယႃလုမ်းလႃး ၵူၼ်းပဵၼ်ၸၢဝ်းၶၢင် ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈတီႉၺွပ်း တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်း ၸၢၼ်း ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၵူတ်ႇထတ်းထူပ်းႁၼ်ၶႅပ်းႁၢင်ႈ ဢၼ်မၼ်းၼၢင်းသႂ်ႇ သိူဝ်ႈၶူဝ်းသိုၵ်းဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 16/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 10 မူင်း မီးၵူၼ်း 10 ၵေႃႉ သႂ်ႇသိူဝ်ႈၶူဝ်းၵူၼ်းႁိူၼ်းသေ ၶဝ်ႈတီႉၺွပ်းမၼ်း ၼၢင်း တီႈႁူင်းယႃ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ၼိုင်ႈတီႈ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး။ ၵူၼ်းၸၢႆး ပိုၼ်ႉတီႈၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢၼ်ႁၼ်လွင်ႈတီႉၺွပ်း ၵၼ်တေႃႇၼႃႈတေႃႇတႃ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ဢၼ်မႃးတီႉၺွပ်း ပဵၼ်သိုၵ်းတင်း ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်ၼုင်ႈၶူဝ်းၵူၼ်းႁိူၼ်းမႃး။ ဢဵၼ်ႁႅင်းၶဝ်မီး မွၵ်ႈ 10 ၵေႃႉ၊ ၶဝ်မႃးထၢမ်ၼႂ်းႁူင်းယႃဝႃႈ – ၸွင်ႇႁူႉၸၵ်း ၼၢင်းယိင်းၼႂ်းၶလိပ်ႉဝီႊတီႊဢူဝ်ႊၼႆႉ – ၼႆသေ ၶဝ်ၶဝ်ႈၵူတ်ႇထတ်းႁွင်ႈၵူၼ်းပဵၼ်ၵူႈႁွင်ႈၵူႈႁွင်ႈ။ ၽိူဝ်ႇၶဝ်ႁၼ်မၼ်းၼၢင်းၵေႃႈ ၶဝ်တီႉမၼ်းၵႂႃႇ။ ယိုတ်းၵႂႃႇပႃးမိုဝ်းထိုဝ်လႄႈ ၶွမ်ႊ Laptop မၼ်း ၵႂႃႇပႃး”- ဝႃႈၼႆ။ မၼ်းၼၢင်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈမေႃယႃလုမ်းလႃး ၵူၼ်းပဵၼ်တီႈႁူင်းယႃၼၼ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းၼၢင်း မႃးပႂ်ႉၵူၼ်း ပဵၼ်သေလႄႈ တၢင်ႇၶႅပ်းႁၢင်ႈၶိုၼ်ႈတီႈၾဵတ်ႉသ်ပုၵ်ႉ၊ ထိၵ်ႉထွၵ်ႇ သမ်ႉတႅမ်ႈတၢင်ႇလၢတ်ႈပႃး တီႈယူႇ မၼ်းၼၢင်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လမ်းတီႉမၼ်းလႆႈ – ယၢမ်းလဵဝ် ပလိၵ်ႈသူင်ႇတူဝ်မၼ်း ၼၢင်းၵုမ်းၶင်ဝႆႉတီႈ ႁူင်းပလိၵ်ႈမဵဝ်ႉမ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ဝႃႈၼႆ။ – ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸၢႆးၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ဢၼ်ႁူႉၸၵ်းလႄႈ ႁူႉၸွမ်းငဝ်းလၢႆး ၼၢင်းမေႃယႃလုမ်းလႃးထုၵ်ႇတီႉၼၼ်ႉ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“မၼ်းၼၢင်း ပဵၼ်မေႃယႃၼႂ်း KIA တၢင်းၵူတ်ႉၶၢႆ မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ မၼ်းၼၢင်းတၢင်ႇပႃးႁၢင်ႈ ဢၼ်ၼုင်ႈၶူဝ်းသိုၵ်းဝႆႉလႄႈ လႅပ်ႈတေပိူၼ်ႈပၵ်းတႃ ပႂ်ႉတူၺ်းမၼ်းၼၢင်း မႃးႁိုင်ယဝ်ႉ။ ၽိူဝ်ႇၺႃးတီႉယဝ်ႉ ပိူၼ်ႈၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းၼႂ်းၾူၼ်း မၼ်းၼၢင်း၊ လႆႈႁၼ်ၶႅပ်းႁၢင်ႈ မၼ်းၼၢင်း ဢၼ်ၼုင်ႈၶူဝ်းမေႃယႃလႄႈ ၶူဝ်းသိုၵ်းဝႆႉ။ ပိူၼ်ႈၸင်ႇတီႉမၼ်းၵႂႃႇ”- ဝႃႈၼႆ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ လႆႈၵပ်းသိုပ်ႇၸူးတၢင်းတပ်ႉသိုၵ်းၶၢင် KIA ၊ ၸုမ်းၼၢင်းယိင်းၶၢင် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵေႃႈ ၵပ်းသိုပ်ႇဢမ်ႇလႆႈ။ ၽွင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးတီႉတီႈႁူင်းယႃၼၼ်ႉ တီႉၵႂႃႇ 2 ၵေႃႉ ပႃးမၼ်းၼၢင်း။ ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ ၼၼ်ႉတႄႉ ၼႂ်းမိုဝ်းထိုဝ်မၼ်းလႄႈ ၼႂ်းၾဵတ်ႉသ်ပုၵ်ႉ – ထိၵ်ႉထွၵ်ႉမၼ်း ဢမ်ႇမီးႁၢင်ႈဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈ၊ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသင်လႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇပၼ်ၶိုၼ်း။ တူဝ်ၼၢင်းမေႃယႃလုမ်းလႃး ၼၼ်ႉတႄႉ ၵုမ်းၶင်ဝႆႉယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉသေ ၼုမ်ႇၸၢႆးတႆး ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၾၢႆႇ IT လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ ပေႃးဢဝ် လွင်ႈ ႁူမ်ႇလူမ်ႈဝႃႈတႄႉ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၼႆႉ လူဝ်ႇဝႆႉလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၵူႈၾၢႆႇၾၢႆႇပဵၼ်ထီႉ 1 ယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်း မိူင်းတႄႉ ၶႅပ်းႁၢင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢၼ်ၼုင်ႈၶူဝ်းသိုၵ်းသိူဝ်သေထၢႆႇဝႆႉတၢင်းႁၢင်ႈလီၵေႃႈလီ ဢၼ်တႄႉမၼ်း ၵေႃႈယဝ်ႉ ပေႃးၶဝ်မႃးထတ်းႁၼ်တႄႉ မၼ်းတိုၼ်းတေဢမ်ႇလွတ်ႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁၢင်ႈဢၼ်ယိပ်းၵွင်ႈထၢႆႇ ၶႅမ်ႊမရႃႊဝႆႉၸိူဝ်းၼႆႉႁိုဝ်ႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဝႆႉ ၼႂ်းၾူၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် တၢင်ႇၾဵတ်ႉသ်ပုၵ်ႉ။ တေႃႇၼင်ႇ ၵူၼ်းသိုၵ်းတႄႉတႄႉ ပိူၼ်ႈယင်းဢမ်ႇထၢႆႇၼႃႇ။ ပေႃးပိူၼ်ႈတီႉလႆႈႁဝ်း၊ ၼႂ်းၾူၼ်းႁဝ်း ပေႃးဢမ်ႇမီးလၵ်း ထၢၼ်သင်ၼႆ မၼ်းတေၵႄႈလိတ်ႈၶိုၼ်းလႆႈငၢႆႈ၊ ပေႃးၼုင်ႈၶူဝ်းသိုၵ်းသေ ထၢႆႇႁၢင်ႈဝႆႉၵေႃႈ ပေႃးႁဝ်း လူပ်းပႅတ်ႈ မွတ်ႇပႅတ်ႈၼႆ မၼ်းတေၵႂႃႇယူႇဝႆႉ ၼႂ်း Recycle ၼႂ်းမိုဝ်းထိုဝ်ႁဝ်း၊ ႁဝ်း ၶိုၼ်းလူဝ်ႇၵႂႃႇမူတ်ႇ ထႅင်ႈတီႈၼၼ်ႈၵွၼ်ႇ၊ ပေႃးမွတ်ႇတီႈလဵဝ်ၵူၺ်းၼႆ ပေႃးတင်ႈၸႂ်သွၵ်ႈႁႃၼႆ မၼ်းဢဝ်ၶိုၼ်းလႆႈ။ မၼ်း တိုၼ်းတေဢမ်ႇလွတ်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “ၵွပ်ႈၼႆ ၶႂ်ႈၾၢင်ႉတႄႉၵေႃႈ ပေႃးပဵၼ်ၶႅပ်းႁၢင်ႈ သိုၵ်းသိူဝ်ၵွင်ႈၵၢင်ႇ ပႃႇတီႇမူႇၾုင် ၵူၼ်းၼမ် – ဢၼ်တေလႅပ်ႈပဵၼ်ၽေး တေႃႇႁဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီသႂ်ႇဝႆႉၼႂ်းမိုဝ်းထိုဝ်။ ပေႃးၵႂႃႇ တႃႈပႆတၢင်းၵေႃႈ ၼႂ်းမိုဝ်းထိုဝ်ႁဝ်း လူဝ်ႇမွတ်ႇလူဝ်ႇလူပ်းပႅတ်ႈမူတ်းမူတ်း။ ဝၢၼ်ႈမိူင်း ႁဝ်းယၢမ်းလဵဝ် ဢမ်ႇမီးပၵ်းပိူင်မၢႆႈမီႈ ႁူမ်ႇငမ်းပၼ်ႁဝ်းသင် သေဢိတ်းယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ဝၢႆးလင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းမႃးၶၢဝ်းတၢင်း10 လိူၼ်ၼႆႉ – တဵၵ်းၶၢၼ်း တီႉၺွပ်းလၢၵ်ႈၸၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇလူၺ်ႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈမီးတၢင်းသေ ဢဝ်ၵႂႃႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇပိုၼ်ႉတီႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁဵတ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈ။ ၵၢင်ႉၵႄႇ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းပွၵ်ႉ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးသမ်ႉ ႁွင်ႉပၢင်ၵုမ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈသေလၢတ်ႈဝႃႈ ႁိူၼ်းဢၼ်မီး ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢၼ်မီးဢႃယု 18 ထိုင် 35 ပီၼႆႉ တေလႆႈပၼ်ငိုၼ်း တႃႇၵမ်ႉထႅမ် ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း 1 လိူၼ်လႂ် လႆႈပၼ် 1 သႅၼ်ပျႃး မၢင်ပွၵ်ႉ 5 မိုၼ်ႇပျႃး မၢင်ပွၵ်ႉ 2 မိုၼ်ႇပျႃး – ဝႃႈၼႆ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ တင်ႈတႄႇဝၢႆးပွႆးႁူင်းၾႆးမိၼ်မႃးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႉၵူၼ်းၼုမ်ႇၸွမ်းၵိဝ်ႇၸွမ်းတၢင်း ၸွမ်းႁၢၼ်ႉတၢင်း ၵိၼ်ၼႂ်းဝဵင်းတူၼ်ႈတီး။ တီႉဢဝ်ၵႂႃႇလႆႈ 200 ပၢႆယဝ်ႉ – ၵူၼ်းမိူင်း ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-12-19T17:00:00

https://shannews.org/archives/60723

ပၢင်တိုၵ်း တီႈဝဵင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇ တိူဝ်ႉသႂ်ႇၵူၼ်းမိူင်းတၢႆ

တပ်ႉသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၵူၼ်းမိူင်းထၼု DPLA လႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇတူၵ်းၼႂ်း ဢိူင်ႇၵျွၵ်ႉၵူႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလူႉတၢႆ။ ဝၼ်းတီႈ 18/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 3 မူင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇတူၵ်းတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈထမိၼ်းပွင်း (ထမင်းပေါင်း) ပဵၼ်ၽူႈၸၢႆး ဢႃယု 20 ပၢႆ မၢတ်ႇၸဵပ်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်းထိုင်တီႈလူႉတၢႆ။ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ DPLA လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပၢင်တိုၵ်း တႄႇပဵၼ်ၶိုၼ်း မိူဝ်ႈၼႆႉၵၢင်ၼႂ်၊ ပဵၼ်တေႃႇထိုင် ဝၢႆးဝၼ်း၊ ၵၢင်ၶမ်ႈၼႆႉတႄႉ သဵင်ယဵၼ်ၵႂႃႇ ၵမ်းၼိုင်ႈ၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇ ၵူၼ်းၸၢႆးဢႃယု ၼႂ်းၵႄႈ 25-30 တၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ” – ဝႃႈ ၼႆ။ ဝၼ်းလဵဝ်ၵူၺ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ တိူဝ်ႉမႅၼ်ႈၶူဝ်တၢင်းၶဝ်ႈ ၼႂ်းဢိူင်ႇၵျွၵ်ႉၵူ လူႉၵွႆ – ၵူၼ်းၸၢႆး ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵေႃႉ ၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼင်ႇၼႆ။ – မၢၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းသႂ်ႇၶူဝ် လူႉၵွႆ တီႈဢိူင်ႇၵျွၵ်ႉၵူႇ ၸႄႈဝဵင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇ “တႄႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉသိုၵ်းထၼုၶဝ် မႃးတင်ႈၵဵတ်ႉ တီႈတၢင်းၶဝ်ႈဝဵင်း။ တေႃႈလဵဝ်တႄႉ ယဵၼ်ဝႆႉယူႇ။ ၵႆႉပွႆႇမၢၵ်ႇၼႃႇလႄႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈပၢႆႈမူတ်း။ တိူဝ်ႉၺႃး ၼၢင်းယိင်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈတၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇ လႅင်း ၾူၼ်းၵေႃႈ ၶၢတ်ႇပဵၼ်ၵမ်း လႆႈပဵၼ်ၵမ်း။ ၶူဝ်တၢင်းၶဝ်ႈဝဵင်းတႄႉ ႁၵ်းၵွႆလႄႈ ရူတ်ႉၵႃးယႂ်ႇ ၵႂႃႇမႃးဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၶူဝ်ဢၼ်လူႉၵွႆၵႂႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ၶူဝ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ ဢၼ်လတ်းၵႂႃႇတၢင်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း – ႁွင်ႇ။ ပဵၼ်ၶူဝ်ဢၼ် မီးၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် လွၵ်ႉၸွၵ်ႇ- ဢၢင်ႇတေႃး (ပႃႇတိုင်း) – ၵျွၵ်ႉၵူႇ – ၼွင်ၶဵဝ် – ၼမ်ႉလၼ်ႈ – လႃႈသဵဝ်ႈ – ၵျွၵ်ႉမႄး။ တပ်ႉၸုမ်းၾၢႆႇပူတ်းပွႆႇ ၸၢဝ်းထၼု DPLA လႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် တီႈဢိူင်ႇၵျွၵ်ႉၵူႇ တီႈႁိမ်း တပ်ႉၵွင်ႈလူင် ဢမတ 349 ၼႆ DPLA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 18/12/2024 ၼင်ႇၼႆ။ ပၢင်တိုၵ်း ပဵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းလႄႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ႁိမ်းႁွမ်း 2-3 ဝၢၼ်ႈ ငိူင်ႉပၢႆႈၽေးသိုၵ်းဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ – မၢၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းသႂ်ႇ ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းၵျွၵ်ႉၵူႇ ဝဵင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇ တီႈဢိူင်ႇၵျွၵ်ႉၵူႇၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵႆႉ ပွႆႇမၢၵ်ႇလူင်၊ ၵႆႉဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် ၻရူၼ်ႊ မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 10/12/2024 ၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇတူၵ်းသႂ်ႇ တီႈၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ဝၢၼ်ႈၵျွၵ်ႉမီးၶၢတ်ႉ၊ ၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈ မၢတ်ႇၸဵပ်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ပၢင်တိုၵ်း ၼႂ်းၵႄႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းထၼု ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇၼႆႉ တႄႇပဵၼ်မႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်း မိူဝ်ႈ 30/11/2024 တေႃႇထိုင် 09/12/2024 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မၢတ်ႇ/တၢႆ ဢမ်ႇယွမ်း 50 ၵေႃႉ။ DPLA ပိုၼ် ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 07/12/2024 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇဢၼ်ပႃးထၢတ်ႈၵွင်ႉငူၼ်ႉသႂ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုပ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-12-19T16:30:00

https://shannews.org/archives/60717

သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵူတ်ႇထတ်း ရူတ်ႉၵႃးတေႃႉၶဝ်ႈသၢၼ်/ ၼမ်ႉမၼ်း ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းတူၼ်ႈတီး – ၵဵင်းတုင်

ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ပီပၢႆၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် မီးလွင်ႈတုမ်ႉယွၼ်ႈလွၵ်းၵၢတ်ႇ ပၢႆးမၢၵ်ႇမီး ၾၢႆႇမိူင်း ၶႄႇဝႆႉလႄႈ ၸူးၸႂ်ၶႄႇတႄႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵိုတ်းတိုၵ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸုမ်းသိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသမ်ႉ လႆႈတႅပ်းတတ်း တိုၵ်းတေႃး တႃႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယူႇယဝ်ႉလႄႈ လႅပ်ႈတေဢမ်ႇၸၢင်ႈၵိုတ်းငၢႆႈငၢႆႈ။ ၶႄႇၵေႃႈ ၸင်ႇၸႂ်ႉလၢႆးတႅပ်း 5 တႅပ်းသေ ၵမ်ၵိၼ်းတေႃႇၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမႃး။ လွင်ႈၼႆႉ တုမ်းယွၼ်ႈပႃး ၵူၼ်းမိူင်းတႆးတင်းသဵင်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် တႃႇလုၵ်ႉတူၼ်ႈတီး ပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉသေ တေႃႉ ၵုၼ်ႇမိူဝ်းတၢင်းမိူင်းတူၼ် ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်းၵေႃႈ ဢမ်ႇငၢႆႈ။ ၵူၼ်းမိူင်းပဵၼ်ဢၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ၼႂ်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ် ႁူဝ်လိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2024 ၼၼ်ႉမႃး ၾၢႆႇမိူင်းၶႄႇ ပၼ်ႁႅင်းဢီးႁႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇၽႅၼ်ၵၢၼ်တိုတ်း 5 တိုတ်း ဢၼ်တၢင်းၼမ်ႁူႉၸၵ်းဝႃႈ တႅပ်း 5 တႅပ်းၼၼ်ႉ တႃႇတတ်းၶၢတ်ႇၵၢၼ် ၵမ်ႉၸွႆႈၸုမ်းသိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လူၺ်းၽႅၼ်ၵၢၼ်တႅပ်း 5 တႅပ်း မိူင်းၶႄႇၼႆႉသေ တုမ်ႉယွၼ်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး တုမ်ႉယွၼ်ႈပႃး မိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။ ယၢမ်းလဵဝ် ရူတ်ႉၵႃးသႅၼ်းလဵၵ်ႉသႅၼ်းယႂ်ႇၸိူဝ်းလုၵ်ႉတူၼ်ႈတီး (ပွတ်းၸၢၼ်း) သေ တေဢွၵ်ႇၵႂႃႇမိူင်းတူၼ် – မိူင်းသၢတ်ႇ- တႃႈၶီႈလဵၵ်း (မိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ) ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ တႄႇ ဢဝ်ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး တေႃႇပေႃးထိုင် ၼမ်ႉၸၢင် – မိူင်းၼၢႆး – လၢင်းၶိူဝ်း – မိူင်းပၼ်ႇၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပႂ်ႉၵဵတ်ႉ/ လၢၼ်ႇ ၸွမ်းတၢင်းၵူတ်ႇထတ်း ရူတ်ႉၵႃး ၵူၼ်းမိူင်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ – ၵႃးလူင်တၢင်ႇၵုၼ်ႇ တီႈၼႂ်းမိူင်းတႆး လုၵ်ႉမိူင်းပၼ်ႇ တႃႇၶၢမ်ႈၸူးမိူင်းတူၼ်ၵေႃႈ တီႈၵဵတ်ႉ/ လၢၼ်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶူဝ်တႃႈသၢင်း (တႃႈၸၢင်ႉ) ၼၼ်ႉ ၺႃးၸႅတ်ႈထၢမ် ယွႆႈယႅမ်း။ ပေႃးပဵၼ်ၵႃးပဝ်ႇတႄႉ ၶႅၼ်းယူႇ ပေႃးပဵၼ်ၵႃးတၢင်ႇၵုၼ်ႇ ဢၼ်ပႃး ၶဝ်ႈသၢၼ်၊ ၼမ်ႉမၼ်း ၸိူဝ်း ၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇပၼ်လတ်းငၢႆႈငၢႆႈ – ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈၼႄ ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ “ပေႃးမႃးတၢင်းမိူင်းတူၼ် ႁဝ်းၼႆႉသမ်ႉ ပဵၼ်ၵဵတ်ႉၶူဝ်တႃႈသၢင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးတၢင်ႇၶဝ်ႈမႃးဢိတ်းဢွတ်း မွၵ်ႈထူင်ၼိုင်ႈၼႆႉၵူၺ်းတႄႉ ဢမ်ႇပေႃးၵႃႈႁိုဝ်သေတႃႉ ပေႃးတၢင်ႇမႃးမွၵ်ႈ 4-5 ထူင်ၼႆႉ ၶဝ်တေထၢမ်ယွႆႈထၢမ်ယမ်းသေ ၵူတ်ႇထတ်း။ ဢၼ်ၼႆႉ ၸဝ်ႈၵႃးၶဝ် ၺႃးၵူႈၵေႃႉၶႃႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ပေႃးပဵၼ်ရူတ်ႉၵႃး ဢၼ်တေႃႉၶဝ်ႈသၢၼ်ၼႆ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် တိုၼ်းဝႃႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈပၼ်တေႃႉလွတ်ႈလႅဝ်း။ ပွတ်းတၢင်းမိူင်းတူၼ်ၼႆႉသမ်ႉ ပေႃးၶဝ်ႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈသဵင်ႈယဝ်ႉ ၵႃႈလႆႈႁႃသိုဝ်ႉ ၶဝ်ႈတၢင်းမိူင်းတႆး ပွတ်းၸၢၼ်း မႃးၵိၼ်။ ပေႃးပဵၼ် ၼမ်ႉမၼ်းၵိၼ်တႄႉ ဢဝ်မႃးတၢင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းၵေႃႈ ယင်းလႆႈ။ ၶဝ်ႈသၢၼ်ၸိူဝ်းဝၢင်းၶၢႆယူႇ ၼႂ်းမိူင်းတူၼ်ၼႆႉ ယူႇတီႈ သႅၼ်းမၼ်းသေ ၵႃႈမၼ်းၵေႃႈ တေပိူင်ႈၵၼ် ၶၼ်ၶဝ်ႈသၢၼ် မီးၼႂ်းၵႄႈ 80,000 (ပႅတ်ႇမိုၼ်ႇ) ပျႃး ထိုင် 180,000 (သႅၼ်ပႅတ်ႇမိုၼ်ႇ) ပျႃး တေႃႇထိုင် 2 သႅၼ်ပျႃး။ မိူဝ်ႈမိူင်းပႆႇသုၵ်ႉ မီးငိုၼ်း 3 – 4 မိုၼ်ႇပျႃးၵေႃႈ သိုဝ်ႉၵိၼ်ၶဝ်ႈလႆႈယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ဢမ်ႇပေႃးသိုဝ်ႉ – ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ်လၢတ်ႈ။ ၶၢဝ်းၽွင်းၼမ်ႉၼွင်းယႂ်ႇ ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ လၢႆဝဵင်းၼႂ်းမိူင်းတႆး ထူပ်းၽေးၼမ်ႉသေ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ပႆႇတင်ႈတူဝ်လႆႈ၊ တႃႇၽုၵ်ႇတႃႇသွမ်ႈတိုၵ်ႉပဵၼ်ယၢပ်ႇ၊ ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ်ၼႆႉၵေႃႈ တေႃႈၼင်ႇၼၼ်၊ ယႃႇ ဝႃႈ တေၽုၵ်ႇမၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉ ႁႂ်ႈပေႃးမႅၼ်ႈၶိင်ႇမႅၼ်ႈၶၢဝ်း၊ တေႃႈၼင်ႇ တေၶူႈထႆလိၼ်သူၼ်ႁႆႈ ၼႃး ဢၼ်ၺႃးၼမ်ႉထူမ်ႈဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉယၢပ်ႇယဵၼ်း။ ၼႂ်းၵႄႈၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈသမ်ႉ ၵမ်ၵိၼ်း လွင်ႈတေႃႉၵုၼ်ႇၶၢႆ ၶူဝ်းၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉထႅင်ႈလႄႈ တႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်းတႄႉ ၵိၼ်းၸႂ်ယဝ်ႉၼႆ ၵူၼ်းမိူင်း တူၼ် ၵေႃႉၼိုင်ႈ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ – “ပူၼ်ႉမႃး လိူၼ်သွင်လိူၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ၼမ်ႉၼွင်းယႂ်ႇသေ ၶဝ်ႈပိူၵ်ႇၶဝ်ႈသၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လူႉၵွႆၼမ်။ တေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ပႆႇၸၢင်ႈၽုၵ်ႈသင်။ သမ်ႉလႆႈသိုဝ်ႉၵိၼ်ၵႃႈပႅင်း။ ပီၼႆႉတႄႉ ၶႂ်ႈၵိၼ်းတႄႉဢေႃႈ။ လႆႈသိုဝ်ႉၵိၼ်ယႅမ်ႉၵူႈႁိူၼ်းၶႃႈယဝ်ႉ။ တီႈတႄႉမၼ်း ပၢႆပီၼႆႉ (ၼႂ်းလိူၼ်တီႊသိမ်ႊပိူဝ်ႊ) ၼႆႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်း ၵူၼ်းမိူင်းလီမူၼ်ႈလီလႄႇ ၵူၺ်းသမ်ႉလႆႈမႃး မိုင်ႉႁႃၵၢၼ် လဵင်ႉတွင်ႉၽႂ်မၼ်းယူႇ၊ လႆႈဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း တုၵ်ႉတႄႉယဝ်ႉ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ တိုၵ်ႉၵမ်ၵိၼ်း ၵူၼ်းမိူင်းယူႇ ႁဵတ်းၼႆ တေလႆႈတုၵ်ႉ ထႅင်ႈယၢဝ်း ယူႇၶႃႈယူဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢၼ်ၾၢႆႇမိူင်းၶႄႇ ႁဵတ်းၽႅၼ်ၵၢၼ် တႅပ်း 5 တႅပ်း တေႃႇသိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်တတ်း ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်း ၵိၼ်၊ တတ်းၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇၵပ်းသၢၼ်ၸူးၵၼ် လူၺ်ႈၾူၼ်း/ ဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႉ (ၼႂ်းၵႄႈသိုၵ်းတေႃႇ သိုၵ်းလႄႈသင် ၵူၼ်းမိူင်းတေႃႇသိုၵ်းလႄႈသင်)၊ တတ်းလွင်ႈ ၵမ်ႉၸွႆႈမၢၵ်ႇမိုဝ်ႈ ၸိုၼ်းယၢမ်း၊ ငိုၼ်းတွင်းယႃႈယႃ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပိူင်လူင်မၼ်းၶႄႇလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈၵၼ်တႅပ်း 5 တႅပ်း တေႃႇသိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ ၵူၺ်းသေတႃႉ – တုမ်ႉယွၼ်ႈပႃးထိုင် ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်းလႄႈ ပွတ်းဢွၵ်ႇ၊ တုမ်ႉယွၼ်ႈ ထိုင်ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ၊ ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ၊ မိူၼ်ၼင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်းၼႂ်းၵႄႈ မိူင်းၵိုင် – မိူင်းယႆ တႃႇၵူၼ်းမိူင်း တေတေႃႉၵုၼ်ႇဢမ်ႇငၢႆႈ၊ ပွတ်းတၢင်း ဢၢင်ႇတေႃး – လွၵ်ႉၸွၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပႂ်ႉႁေႉႁၢမ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းႁႅင်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်း လႃႈသဵဝ်ႈ – ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တဵၵ်း ယွၼ်းၵဵပ်းၶွၼ်ႇ လိူဝ်ႁႅင်းလႄႈ ၸဝ်ႈရူတ်ႉၸဝ်ႈၵႃး ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ် ပဵင်းမိူဝ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း ၼိမ်သဝ်း။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-12-19T15:48:30

https://shannews.org/archives/60708

မိူင်းၶႄႇ ပိုတ်ႇႁပ်ႉသိုဝ်ႉဢွႆႈၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ တၢင်းၾင်ႇမိူင်းတႆးယဝ်ႉ

ၾင်ႇမိူင်းၶႄႇ ႁပ်ႉသိုဝ်ႉဢွႆႈ – ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ တၢင်းၾင်ႇမိူင်းတႆး – မိူင်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်း မိူင်းၶႄႇ တေႃႉၶဝ်ႈမႃးတၢင်းမိူင်းတႆးတႄႉ တိုၵ်ႉထုၵ်ႇပိၵ်ႉဢိုတ်းဝႆႉယူႇ ပႆႇပၼ်ၶဝ်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸွမ်းၵဵတ်ႉ/ လၢၼ်ႇလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ မိူၼ်ၼင်ႇ – ပၢင်ႇသၢႆး၊ သၢမ်ၸဵင်ႇၶမ်း (ၵျိၼ်ႊသၢၼ်ႊၵျေႃႉ) ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊလႄႈ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၽႃႈ (ၵျိၼ်ႊသူၺ်ႇႁေႃႇ) ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၾင်ႇမိူင်းၶႄႇ ပိုတ်ႇၽၵ်းတူမိူင်း ႁပ်ႉသိုဝ်ႉဢွႆႈၶဝ်ႈၵၢပ်ႇယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းဝဵင်းၼမ်ႉၽႃႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ – မိူင်းတႆး မိူၼ်ၼင်ႇ – ဢွႆႈ၊ ၶဝ်ႈ ၵၢပ်ႇတႄႉ သူင်ႇၶဝ်ႈတၢင်းမိူင်းၶႄႇ လႆႈယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇတၢင်းမိူင်းၶႄႇတႄႉ ၶဝ်ဢမ်ႇပွႆႇ ဢွၵ်ႇမႃးတၢင်းၼႆႉသေမဵဝ်း။ ၵႃးတၢင်ႇဢွႆႈ၊ ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇတႄႉ ပေႃးထိုင်တီႈလၢၼ်ႇယဝ်ႉ ၵူၼ်းၾၢႆႇမိူင်းၶႄႇၶဝ် မႃးပၼ်ႇပုတ်ႈႁေႃႈၶဝ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းၼၼ်ဢေႃႈ။ ၵူၼ်းၾင်ႇၼႆႉတႄႉ ႁေႃႈၶဝ်ႈဢမ်ႇလႆႈ”- ဝႃႈၼႆ။ တီႈၽၵ်းတူမိူင်း ဝဵင်းၼမ်ႉၽႃႈ – မိူင်းတိင်ၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်းမိူင်းတႆး သူင်ႇၸူးသမ်ႉ တေပဵၼ် ဢွႆႈၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ ၵမ်ႈၼမ်။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵႃးတၢင်ႇဢွႆႈ၊ ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ တေႃႇသူင်ႉၶဝ်ႈမိူင်းၶႄႇ ၼိုင်ႈ ဝၼ်းလႂ် မွၵ်ႈ 50 လမ်း ဝႃႈ ၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၶၼ်ဢွႆႈၼႆႉ ၼမ်ႉၼၵ်း ၼိုင်ႈတၼ်ႊလႆႈ 370 ယႂၼ်ႊ (ငိုၼ်းၶႄႇ)။ ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇသမ်ႉ ၼိုင်ႈတၼ်ႊ 1,560 ယႂၼ်ႊ ပီၵၢႆၵေႃႈ လႆႈၶၼ်မၼ်းပဵင်းၼႆႉၵူၺ်း ဢမ်ႇပေႃးပိူင်ႈၵၼ် ဝႃႈၼႆ။ ၵႃးလူင်တၢင်ႇဢွႆႈ လုၵ်ႉမိူင်းတႆး သူင်ႇၸူးမိူင်းၶႄႇ တႃႇၽုၵ်ႇဢွႆႈ ပီၼႆႉ ယွၼ်ႉလႆႈလူင်းတိုၼ်းလၢင်း ၸဵမ်ၵႃႈႁႅင်း၊ ၵႃႈၾုၼ်ႇထၢတ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼမ်လိူဝ်ၵူႈပီလႄႈ ၸဝ်ႈသူၼ်ဢွႆႈၶဝ် ဢမ်ႇလႆႈၼမ်ႉမႅတ်ႈၼမ်ႉတွၼ်းၼမ်။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ငဝ်းလၢႆး ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် လႅၵ်ႈလၢႆႈယူႇၵူႈၶၢဝ်းလႄႈ ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဝႆႉထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ၸဝ်ႈသူၼ်ဢွႆႈ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပီၼႆႉ ၸဝ်ႈသူၼ်ဢွႆႈတႄႉ မၼ်းဢမ်ႇ ၶူပ်းတိုၼ်းလၢင်း။ ယွၼ်ႉလႆႈလူင်းတိုၼ်းလၢင်းၼမ်။ မိူဝ်ႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈၼၼ်ႉ ၸဵမ်ၵႃႈထႆ၊ ၵႃႈၽိူဝ်၊ ၵႃႈၾုၼ်ႇ၊ ၵႃႈသွမ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႃႈ ၵူႈမဵဝ်း တေႃႇပေႃးယဝ်ႉ။ ဢွႆႈၼႆႉ မႃးႁဵတ်းမတ်ႉသေ တေႃႉတၢင်ႇၵႃး ၼိုင်ႈ မတ်ႉ လႆႈလူင်းတိုၼ်းထႅင်း ဢမ်ႇယွမ်း 800 ပျႃး။ ပေႃးမီး 60-70 မတ်ႉ ၸင်ႇတေမီးၼိုင်ႈတၼ်ႊ။ ၼိုင်ႈ တၼ်ႊလႆႈငိုၼ်းၶႄႇ 370-390 ယႂၼ်ႊၵူၺ်း”- ဝႃႈ ၼႆ။ ၼွၵ်ႈလိူဝ် ၸဝ်ႈသူၼ်ဢွႆႈၶဝ် ဢမ်ႇပေႃးမီးၼမ်ႉတွၼ်းယဝ်ႉ ယွၼ်ႉၾင်ႇမိူင်းၶႄႇ ပိၵ်ႉဢိုတ်း ဢမ်ႇပၼ်တေႃႉၶူဝ်း ၵုၼ်ႇၶဝ်ႈမႃးတၢင်းမိူင်းတႆးလႄႈ ယၢမ်းလဵဝ် ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၵႃႈၶိုၼ်ႈၵူႈမဵဝ်း ၵူၼ်းမိူင်း ဢွၼ်ၵၼ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ။ ၵူၼ်းၵႃႉၶၢႆ ဝဵင်းၼမ်ႉၽႃႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပေႃးမႃးတူၺ်း ဢၼ်ၶႄႇၶဝ် ႁဵတ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇမီးလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်း။ မိူၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ပိုတ်ႇႁၢၼ်ႉၶၢႆၵုၼ်ႇၼႆႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈတေႃႉၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶဝ်ႈမႃး။ ပေႃးႁဵတ်းၼႆ ၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်းတႄႉ ႁဝ်းၶႃႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈၶၢႆသင်ယဝ်ႉ။ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ဢၼ်ၶဝ်ပၼ်ၶႂၢင်ႉတေႃႉတၢင်ႇ တီႈမူႇၸေႊၼၼ်ႉ လႆႈတေႃႉတင်းရူတ်ႉၶိူင်ႈ ဢဝ် လႆႈမႃးၵမ်းဢိတ်းၵူၺ်း။ တႃႇတဵမ်ရူတ်ႉၵႃး ၼိုင်ႈလမ်းၼႆႉ ဢမ်ႇငၢႆႈ။ ၶၼ်ၵုၼ်ႇၵေႃႈ ၶိုၼ်ႈၸွမ်းတိၵ်းတိၵ်း ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ယၢပ်ႇဢေႃႈ”-ဝႃႈၼႆ။ တေႃႈလဵဝ် ၽၵ်းတူလူင် မိူင်းၶႄႇၼႆႉ လႆႈဝႃႈပိၵ်ႉဝႆႉၵူၺ်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈတေႃႉတၢင်ႇၶဝ်ႈမႃးသင် ၼမ်ႉမၼ်း ၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ (ဢိၼ်ႊၵျိၼ်ႊဝၢႆႊ) ၼိုင်ႈတဝ်ႈဢွၼ်ႇၵူၺ်း ယင်းဢမ်ႇပၼ်တေႃႉၶဝ်ႈမႃး။ ယၢမ်းလဵဝ် ၶၼ်ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး ၼိုင်ႈပုင်း (ပုင်းႁၢတ်ႈ) ၼႆႉ လႆႈပၼ် 7,500 ပျႃး မၢင်တီႈ 6,500 ပျႃး။ ၵွၼ်ႇပႆႇပိၵ်ႉၽၵ်းတူ မိူင်းၼၼ်ႉ လႆႈပၼ် 2,500 ပျႃး ၵူၺ်း – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆးလၢတ်ႈ။ ၽၵ်းတူလႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇၼႆႉ လႆႈပိၵ်ႉဢိုတ်းမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 21/11/2024 ယူႇတီႈ ၾၢႆႇမိူင်းၶႄႇ ပိုၼ် ၽၢဝ်ႇဝႆႉ။ သင်ဝႃႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇၶဝ် ဢုပ်ႇဢူဝ်းတူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်ယဝ်ႉၼႆ ၽၵ်းတူၼႆႉ ၸင်ႇတေပိုတ်ႇပၼ်ၶိုၼ်းယူႇ ဝႃႈၼႆ။

['ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-19T13:57:25

https://shannews.org/archives/60702

ႁူင်းၵၢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၵႃး Proton မိူင်းမလေးသျႃး ပၢႆးၼႄၵႃး ၾႆးၾႃႉ ၵမ်းႁႅၵ်ႈ

ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 16/12/2024 ၼႆႉ ႁူင်းၵၢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၵႃး Proton မိူင်းမလေးသျႃး ဢဝ်ဢွၵ်ႇပၢႆးၼႄ ၵႃးၾႆးၾႃႉ ဢၼ်ယူႇတီႈႁူင်းၵၢၼ်ၶဝ် ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃး ပဵၼ်ပွၵ်ႈၵမ်းႁႅၵ်ႈ။ မိူင်းမလေးသျႃးၼႆႉ ယိူင်းဢၢၼ်းဝႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ် လွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၵႃးၾႆးၾႃႉ EV တင်း hybrid EV တေၼမ်ၶိုၼ်ႈလႄႈ တေႁဵတ်းဢွၵ်ႇလႆႈၶိူင်ႈၶူဝ်း ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵၼ်တင်း EV ဢၼ်ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ လူဝ်ႇဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ Proton ၼႆႉ ၵေႃႊပူဝ်ႊရေႊသျိၼ်း ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး DRB ပဵၼ်ၸဝ်ႈၶွင်ဝႆႉသေတႃႇ 49.9% သမ်ႉ ပဵၼ်ၶွမ်ႊပၼီႊၵႃးမိူင်း ၶႄႇ Zhejiang Geely Holding Group Co., Ltd. ပဵၼ်ၸဝ်ႈၶွင်ဝႆႉ။ ၼႂ်းပၢင်ပွႆး တမ်းပၢႆးၼႄၵႃး ၶွင်ႁူင်းၵၢၼ် Proton ၼၼ်ႉ ၸွမ်ၽွင်းလူင်မိူင်းမလေးသျႃး လၢတ်ႈဝႃႈ – ၼင်ႇႁိုဝ် တေလူတ်းယွမ်း ၵၢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး ၼႂ်းပီ 2050 လႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ် သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ တေၶဵဝ်ၸိုမ်ႉ လီၶိုၼ်ႈမႃး ၼၼ်ႉ တေလူင်းတိုၼ်းလၢင်းၵႂႃႇ တႃႇ 292 ပီႊလီႊယၼ်ႊတေႃႊလႃႊ – ဝႃႈၼႆ။ ၵၢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းႁႅင်းထၢတ်ႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈၽိူမ်ႉထႅမ်လႆႈၶိုၼ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈငိုၼ်းၶဝ်ႈ GDP ၸိုင်ႈမိူင်း ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး 49 ပီႊလီႊယၼ်ႊ ဢမေႊရိၵၼ်ႊတေႃႊလႃႊ၊ ၶူင်သၢင်ႈပၼ်ပႃး ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလႆႈမီးတိုဝ်ႉတၢင်း ၵၢၼ်ငၢၼ်းဢၼ်မႂ်ႇ တႃႇ 3 သႅၼ်ပၢႆ ဝႃႈၼႆ။ ႁူင်းၵၢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၵႃး Proton ၼႆႉ ၵေႃႇတင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 1982။ တႄႇဢဝ်ပီ 1980 တေႃႇထိုင် ပီ 1990 လႆႈႁူမ်ႈႁဵတ်း ၵၢၼ်ၸွမ်းတင်း ၶွမ်ႊပၼီႊ Mitsubishi ။ ဝၢႆးလင်ၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၸွမ်းၵၼ်တင်း ၶွမ်ႊပၼီႊ မိူင်းၶႄႇ Youngman လႄႈ ၶွမ်ႊပၼီႊ Honda, Suzuki ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မိူဝ်ႈပီ 2022 ၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈၵၼ်တင်း ၶွမ်ႊပၼီႊမိူင်းၶႄႇ Geely သေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၵႃးၾႆးၾႃႉ EV – သိုဝ်ႇ ၶၢဝ်ႇ DVB ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-12-19T12:44:48

https://shannews.org/archives/60694

ၼုမ်ႇယိင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၺႃးၵူၼ်းႁၢႆႉ လၢၵ်ႈၸၼ်ထူင်ငိုၼ်းပၢႆႈ

မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 19/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 6:47 မူင်း မီးၽူႈၸၢႆးသွင်ၵေႃႉ လၢၵ်ႈၸၼ်ထူင်ငိုၼ်း ၼၢင်းယိင်းၼုမ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ တီႈၼႃႈႁိူၼ်း ပွၵ်ႉသၼ်သၢႆး (ၵ) ဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း လႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး။ ၵူၼ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၽူႈၸၢႆး ဢႃယုမွၵ်ႈ 30 ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈဢေႃႈ လႆႈႁၼ်ၶၢဝ်ႇဢွၵ်ႇဝႆႉ ပဵၼ်တီႈပွၵ်ႉသၼ်သၢႆး ၽွင်းမၼ်းၼၢင်း တေဢွၵ်ႇႁိူၼ်းၵႂႃႇတၢင်းၼွၵ်ႈ။ ထုၵ်ႇၵူၼ်းႁၢႆႉၼၼ်ႉ လၢၵ်ႈၸၼ်ထူင်ငိုၼ်းမၼ်း ၵႂႃႇဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ တီႈၵွင်ႈထၢႆႇ CCTV ပိုၼ်ၽႄႈဢွၵ်ႇဝႆႉတႄႉ လႆႈႁၼ် ၽူႈၸၢႆးသွင်ၵေႃႉ သွၼ်ႉရူတ်ႉၶိူင်ႈမႃးၸွမ်းၵၼ်လမ်းၼိုင်ႈသေ လၢၵ်ႈၸၼ်ဢဝ် ထူင်ငိုၼ်း တီႈၼၢင်းယိင်းၼုမ်ႇ ၵေႃႉၼၼ်ႉၵႂႃႇ တီႈၼႃႈႁိူၼ်းမၼ်းၼၢင်း ပွၵ်ႉသၼ်သၢႆး မိူဝ်ႈၽွင်းမၼ်းၼၢင်း ဢဝ်ရူတ်ႉၶိူင်ႈဢွၵ်ႇ မႃးတၢင်းၼႃႈႁိူၼ်းၼၼ်ႉ။ ထိုင်တီႈ လၢၵ်ႈၸၼ်ထူင်ငိုၼ်းမၼ်းၼၢင်းၵႂႃႇႁႅင်းသေ လႆႈလူမ်ႉထူၵႂႃႇ ထိုင် တီႈၵွၵ်းႁူဝ်တႅၵ်ႇ လႆႈယဵပ်ႉ 4 ၶဵမ် ဝႃႈၼႆ။ – ၼုမ်ႇယိင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၺႃးၵူၼ်းလၢၵ်ႈၸၼ်ထူင်ငိုၼ်း မိူဝ်ႈၼႆႉ 19/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 6:47 မူင်း ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 13/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 6:04 မူင်း ၸဝ်ႈၶွင်ႁၢၼ်ႉလႅၵ်ႈငိုၼ်း (ၸၢဝ်းၶႄႇ) ဢူးယၼ်ႇထိၼ်ႇၶျၢၼ်း (ဉီးရန်ထင်ချန်း) ဢႃယု 78 ပီ ၺႃးၸုမ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ တီႉၺွပ်းဢဝ်ပဵၼ်တူဝ်ယိူဝ်ႇ (ပြန်ပေးဆွဲ) ၵႂႃႇ တီႈၼႃႈႁိူၼ်းမၼ်းၸၢႆး ဢၼ်မီးၾၢႆႇၼႃႈယေးငိုၼ်း (ပၢၼ်ႇ) KBZ မၢႆ 2 ပွၵ်ႉမႄႈၶၢဝ် ဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ထိုင်တီႈ ၸုမ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ ယွၼ်းငိုၼ်းၶႄႇ 7 သႅၼ်ယႂၼ်ႊ ႁႂ်ႈထုတ်ႇတူဝ်ဢွၵ်ႇၶိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၽူႈယိင်း ဢႃယု 40 ပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “လႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇဝႃႈ ၵူၼ်းႁၢႆႉၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၵူၼ်း ႁိူၼ်းလႅၵ်ႈငိုၼ်းၼၼ်ႉ ၵႂႃႇထုတ်ႇတူဝ်ဢွၵ်ႇ ငိုၼ်းၶႄႇ 7 သႅၼ်ယႂၼ်ႊ (မႅၼ်ႈငိုၼ်းထႆး 3 လၢၼ်ႉပၢႆ)။ လႆႈငိၼ်းဝႃႈ ပလိၵ်ႈၶဝ် ၶဝ်ႈၵႂႃႇယိုဝ်း ၵူၼ်းႁၢႆႉၼၼ်ႉတၢႆသေ ၸွႆႈဢဝ်ၵူၼ်းလႅၵ်ႈငိုၼ်းၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇမႃးလွတ်ႈၽႄးယဝ်ႉ။ ငိုၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈပၼ်”- ဝႃႈၼႆ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ တီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ Tachileik News Agency ဢွၵ်ႇဝႆႉတႄႉ ဝၼ်းတီႈ 18/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈႁူမ်ႈတင်း ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၼႂ်းပွၵ်ႉယွမ်ႇသေ ၶဝ်ႈတီႉၺွပ်း ၵူၼ်းႁၢႆႉၼၼ်ႉ တီႈပွၵ်ႉပႃႇသၵ်း ဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ထိုင်တီႈတင်းသွင်ၾၢႆႇ မီးလွင်ႈပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်သေ တၢင်းၾၢႆႇၵူၼ်းႁၢႆႉၼၼ်ႉ လႆႈလူႉတၢႆၵႂႃႇ 6 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ “ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉ ၸူၼ်လိူင်ႇၼမ် မိူဝ်ႈၼႆႉ ၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ ၶဝ်ပေႃးလၢၵ်ႈၸၼ်(ၸူၼ်) ထႅင်ႈယဝ်ႉ။ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈတႄႉ ၶႅၼ်ႇယူႇ လွင်ႈၸွပ်ႇၶၢဝ်ႇၵူၼ်းႁၢႆႉတႄႉ ၵူၺ်းၵႃႈ မီးတီႈၶဝ် ႁဵတ်းၵၢၼ် ဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ် မွၵ်ႈ ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ပေႃးၶဝ်ႁဵတ်းတႄႉ မၼ်းတီႉလႆႈယူႇ ၵူၼ်းႁၢႆႉ။ ပေႃးၶဝ် ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁဵတ်းၵေႃႈ တီႉဢမ်ႇလႆႈသေပွၵ်ႈၼၼ်ႉ ၼႃႇ ပလိၵ်ႈၵေႃႈ လႅပ်ႈၶဝ်တေ မီးသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ပဵၼ်ၸွမ်းယူႇၵႃႈ ႁဝ်းထၢင်ႇတႄႉ”- ၵူၼ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၽူႈၸၢႆး ဢႃယုမွၵ်ႈ 30 ပီ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈယဝ်ႉ ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း ၸမ် 4 ပီ ၼႆႉ။ ၵူၼ်းတၢင်ႇတီႈသီႇလႅၼ် ပၢႆႈမႃးယူႇၼမ်။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပၢင်တေႃႇလွင်း၊ ယႃႈမဝ်းၵမ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵေႃႈလိူင်ႇ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈၽူႈလၵ်ႉၸၵ်ႉၶုတ်ႈ ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ၶႂ်ႈဝႃႈမီးၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ “ႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ပေႃးၵၢင်ၶမ်ႈ 7 မူင်းၵႂႃႇၼႆ ဢမ်ႇႁတ်းဢွၵ်ႇႁိူၼ်းႁင်းၵူၺ်းယဝ်ႉ ၵူဝ်ၶႃႈဢေႃႈ။ တေႃႈၼင်ႇ ၵႂႃႇၵိုတ်းၸွမ်း ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းသီႇယႅၵ်ႇၾႆးလႅင်းၵူၺ်း ယင်းဢမ်ႇဝႆႉ ၶဝ်ယင်းလၢၵ်ႈၸၼ်ထူင်ငိုၼ်း။ ၸူၼ်ႁိမ်းဢဝ်ဢေႃႈ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းလၢတ်ႈ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 13/11/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 10 မူင်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးၸုမ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ ၽူႈၸၢႆး 4 ၵေႃႉ သွၼ်ႉရူတ်ႉၶိူင်ႈ မႃးၸွမ်းသွင်လမ်း ၶဝ်ႈၸူၼ်ၼႂ်းႁၢၼ်ႉၶၢႆၾူၼ်း First Rate ဢၼ်ပိုတ်ႇဝႆႉ တီႈပွၵ်ႉပႃႇလႅင် ဝဵင်းတႃႈ ၶီႈလဵၵ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈႁၢၼ်ႉၶၢႆၾူၼ်းၼၼ်ႉ ၺႃးယိုဝ်းတၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ']

2024-12-19T10:56:24

https://shannews.org/archives/60689

လွင်ႈထႆး သင်ႇသိုၵ်းဝႃႉ ထွႆဢွၵ်ႇၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆးၼႆႉ ထိုင်ၶၵ်ႉတွၼ်ႈလႂ်ယဝ်ႉ

ၾၢႆႇၸဝ်ႈၼႃႈတီႈထႆး သင်ႇတပ်ႉပၢင်သဝ်းသိုၵ်းဝႃႉ ၸိူဝ်းဢၼ်မီးဝႆႉ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈလွႆၼွင်လူင်၊ လွႆႁူဝ်မႃႉ ဢၼ်တိတ်းၸပ်းၵၼ်တင်း မိူင်းပၢႆး ၸႄႈဝဵင်းမႄႈႁွင်ႈသွၼ် ၸိုင်ႈထႆး။ ၶၢဝ်းတၢင်းၶေႃႈသင်ႇတဵမ်လိူၼ် ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 18/12/2024 ၼႆႉ ႁႂ်ႈဝႆႉပဵၼ်ဝၼ်းလိုၼ်းသုတ်းသေ ထွႆထွၼ်ဢွၵ်ႇႁႂ်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ထိုင်မႃးၶၢဝ်းယၢမ်း တဵမ်လိူၼ်ယဝ်ႉ ပႆႇငိၼ်းၾၢႆႇသိုၵ်းဝႃႉ ယိုၼ်ယၼ်လၢတ်ႈဝႃႈ တေဢွၵ်ႇပိုၼ်ႉတီႈ။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉ ငဝ်းလၢႆးပဵၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉႁိုဝ်၊ လႅပ်ႈတေပဵၼ်ႁိုဝ်မႃး ၼႆၼၼ်ႉ – ၸဝ်ႈၶိုၼ်းသႂ် ၸႂ်ယဵၼ် ၽူႈၵေႃႇတင်ႈ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ၊ ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ လွင်ႈၸုမ်းသိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈ ၽူႈႁူႉငဝ်းလၢႆး လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ထတ်းသၢင်လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 18-19/11/2024 ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈထႆးမွၵ်ႇႁွင်ႉလႄႈ ၽူႈမီးၸၼ်ႉၼႂ်းၸုမ်း UWSA 6 ၵေႃႉ ၵႂႃႇ ထိုင် ဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တႃႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ်၊ ပၼ်ႁႃလႅၼ်လိၼ်။ တီႈပၢင်ထူပ်းၵၼ်ၼႆႉ ၾၢႆႇထႆး ၸီႉသင်ႇႁႂ်ႈသိုၵ်းဝႃႉ ထွႆထွၼ်ဢွၵ်ႇလႅၼ်လိၼ်။ လွင်ႈၼႆႉ ၾၢႆႇတၢင်း သိုၵ်းဝႃႉ လၢတ်ႈဝႃႈ ႁႂ်ႈၽူႈၼမ်း သွင်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉသေ တင်းသွင်ၾၢႆႇၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တေႃႇၵၼ်ဝႆႉ ႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်း တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉၵေႃႈ ပႆႇမီးၶၢဝ်ႇငၢဝ်းဝႃႈ ၾၢႆႇတၢင်းသိုၵ်းဝႃႉ တေထွႆထွၼ်ႁိုဝ် ဢမ်ႇထွႆထွၼ်။ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း မၼ်းလူဝ်ႇလႆႈၶႆႈၶိုၼ်း လွင်ႈဢၼ်ပဵၼ်မႃးၵွၼ်ႇ ၾၢႆႇထႆးလႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇသေလႄႈ တူဝ်တႅၼ်းၸုမ်းသိုၵ်းဝႃႉ UWSA ၼႃႈလိၼ် 171 ဢၼ် “တႃႉထင်” ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇလႆႈၵႂႃႇထူပ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်။ ၾၢႆႇထႆး ၸင်ႇသင်ႇႁႂ်ႈသိုၵ်းဝႃႉ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆးၼၼ်ႉ ထွႆဢွၵ်ႇပၼ်၊ တေ ပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း တႃႇၼိုင်ႈလိူၼ်ၼႆလႄႈ မၼ်း ၵေႃႈပွင်ႇဝႃႈ ဝၼ်းတီႈ 18 လိူၼ်ၼႆႉ ႁႂ်ႈထွၼ်။ တၢင်း ၾၢႆႇထႆးၵေႃႈ ထတ်းသၢင်ႁၢင်ႈပွင် တႃႇႁႂ်ႈဝႃႉထွႆထွၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇလၢႆးၼိုင်ႈၵေႃႈ လၢႆးၼိုင်ႈ ၶဝ်တိုၼ်း တေလႆႈႁဵတ်းၼႆယူႇ။ ၵမ်းၼႆႉ ၾၢႆႇတၢင်းဝႃႉၵေႃႈ လၢတ်ႈဝႃႈ – “လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်မႃးႁိုင်ယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ ယူႇၼႂ်းလႅၼ်လိၼ် ထႆးႁႃႉ လႅၼ်လိၼ်မၢၼ်ႈ။ ႁဝ်းၶႃႈႁူႉဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်တီႈယူႇၵဝ်ႇ ၶွင် MTA ဢၼ်ဝၢင်းၶိူင်ႈၵႂႃႇမိူဝ်ႈ 1996 ၼၼ်ႉ။ ႁဝ်းမႃးယူႇတႅၼ်း ၵႃႈၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈလႅၼ်လိၼ်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ 2 ၾၢႆႇ လူဝ်ႇလၢတ်ႈတေႃႇၵၼ်။ ၼင်ႇ ဢၼ်ၶေႃႈတႅပ်းတတ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးလႄႈ မၢၼ်ႈမီးၼၼ်ႉ တႄႉ တေၸွမ်းယူႇ”- ဝႃႉၶဝ်လၢတ်ႈ ၸိူင်ႉၼႆ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ၶဝ်ၵေႃႈ ပွၵ်ႈမိူဝ်းၵႂႃႇသေယဝ်ႉ။ ဝၼ်းတီႈ 25/11/2024 ဢွၵ်ႇမႃးၼႂ်းၶၢဝ်ႇထႆး ၼႂ်းသိုဝ်ႇ ၵူႈတီႈ လိုဝ်းလင်ၵႂႃႇဝႃႈ ၾၢႆႇတၢင်းထႆးၼႆႉ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းသိုၵ်း တႃႇတေယိုဝ်းဝႃႉ ၼႆယူႇ။ ပေႃးဝႃႈၼၼ် ၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်ယူႇတင်းသွင်ၾင်ႇၼႆႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်တူၵ်းၸႂ်။ ၵွပ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတင်းသွင်ၾင်ႇၼႆႉ ယူႇႁူမ်ႈၵၼ် မႃးၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ်လႄႈ ၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈမၼ်းမီးလွင်ႈတၢင်း ၸိူဝ်း ၼႆႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မၼ်းပဵၼ်ၶၢဝ်းၵတ်းလႄႈ ၵူၼ်းလႄႇမိူင်း ၵေႃႈၼမ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးၵေႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းမႃးၼမ် ၵွပ်ႈဝႃႈ ငိုၼ်းၶဝ်ႈမိူင်းၵေႃႈ တေမီး။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၾၢႆႇတွင်ႈတဵဝ်း ၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉမီးၼမ်လႄႈ ၶဝ်ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈမၼ်းယုင်ႈ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ထိုင်တီႈၸၼ်ႉလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ၶဝ်ယင်းမႃးၸတ်း ပၢင်ၵုမ်လူင် – လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ် တီႈၵဵင်းမႂ်ႇယူႇ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 26/11/2024 လႆႈငိၼ်းဝႃႈ ႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄလႄႈ ၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းထႆးၼႆႉ ၶဝ်ၵေႃႈ ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်။ ႁူဝ်ယွႆႈမၼ်း မီးၸိူင်ႉႁိုဝ်တႄႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉ။ ဝၢႆးပၢင်ၵုမ်ၶၢဝ်ႇယဝ်ႉ တၢင်းၾၢႆႇတပ်ႉ သိုၵ်းၼႆႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈ ၵူၼ်းယူႇၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇမႆႈ ၸႂ်သင် ၵၢၼ်ငၢၼ်း ဢၼ်လူဝ်ႇႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉၵူႈဝၼ်းၼႆႉ ႁဵတ်းၵႂႃႇမိူၼ်ၵူႈပွၵ်ႈလႃႈ။ ၾၢႆႇတပ်ႉ သိုၵ်းၵေႃႈ တိုၼ်းဝႃႈ ႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်းတဵမ်တီႈ။ ပုၼ်ႈတႃႇတေၵႅတ်ႇၶႄ ႁႄႉၵင်ႈ လွင်ႈဢၼ်တေပဵၼ် မႃးၼႆႉ ယူႇတီႈ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉသိုၵ်း ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ၽၼ်ႊၼႃႊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလၢတ်ႈၵႂႃႇ ၸိူင်ႉၼႆ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ႁဝ်းၵေႃႈထၢင်ႇဝႃႈ လိူင်ႈမၼ်းတေယဝ်ႉ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇယဝ်ႉ မီးၵၢၼ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇမႃးထႅင်ႈ။ ၶၢဝ်ႇလိုဝ်းဢွၵ်ႇဝႃႈ တၢင်းၾၢႆႇထႆးၼႆႉ ႁၢင်ႈႁႅၼ်း တေယိုဝ်းယူႇယဝ်ႉ တၢင်းၾၢႆႇဝႃႉၵေႃႈ ၶွၼ်ႈႁႅင်းသေ တေၵႅတ်ႇၶႄ ႁႄႉၵင်ႈယူႇယဝ်ႉၼႆ မၼ်းၵေႃႈ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇမႃးတိၵ်းတိၵ်း။ ၾၢႆႇလႂ်ၸိုဝ်ႈ ၸႂ်ႈႁဝ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉ။ ၵွပ်ႈဝႃႈ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ႁဝ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၵႂႃႇႁၼ်တႂ်ႈတႃ။ တၢင်းၾၢႆႇထႆးၼႆႉတႄႉ ႁဝ်း လႆႈငိၼ်းဝႃႈ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၾၢႆႇပႃႇမႆႉ တီႈမႄႈ ဢၢႆၼၼ်ႉၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ မီး ၶၢဝ်ႇဝႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တေမႃးတိုၵ်းတေႃး ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS လႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ ဝႃႈၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ ဢၼ်ပဵၼ်သူၼ်မွၵ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈမႄႈဢၢႆ ၸိူဝ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပိၵ်ႉဝႆႉမူတ်း ဢမ်ႇပၼ်ၽႂ်မႃးလႄႇ ဝႃႈဝႆႉၼင်ႇၼၼ်။ ဝၢႆးၼႆႉမႃး ယူႇထႅင်ႈသွင်ဝၼ်းၵေႃႈ ငဝ်းလၢႆးၼႆႉၵေႃႈ လႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ၶိုၼ်းသေ လႆႈၸႂ်ၵၼ်ဝႃႈ မၼ်းဢမ်ႇလူဝ်ႇပိၵ်ႉယဝ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈၽုၺ်ႇ။ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇမႆႈၸႂ်သင်၊ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈ သမ်ႉဝႃႈ လူဝ်ႇမင်ဢိူဝ်ႈ လူဝ်ႇယိုဝ်းဢိူဝ်ႈၼႆသေ ၶၢဝ်ႇၵေႃႈ တိုၵ်ႉလိုဝ်းယူႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်။ လႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇဝႃႈ တၢင်းၾၢႆႇထႆးၵေႃႈ သူင်ႇၵႂႃႇၽူႈတႅၼ်းတီႈၶၢႆးလူင် လႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး ဢၼ်မီးႁိမ်း လွႆတႆးလႅင်း မၼ်းပဵၼ်တီႈတပ်ႉၸုမ်း 778 ၶဝ်ၵႂႃႇဢုပ်ႇၵၼ် ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 06/12/2024 ၼႆႉ ယူႇတီႈၸွမ်သိုၵ်း ၾၢႆႇတပ်ႉၶိုၵ်ႉတွၼ်းထႆး လႆႈၵႂႃႇတီႈတႃႈၶီႈလဵၵ်း လႆႈႁူပ်ႉ ထူပ်းၵၼ်တင်း “တႃႉသၢမ်ရူင်း” ဢၼ်ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းၼႃႈလိၼ်သိုၵ်း 171 ၶဝ်ၵိၼ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈမူႇၵၼ်။ ႁူဝ်ယွႆႈၶဝ် တေဢုပ်ႇသင်ၼႆတႄႉ ဢမ်ႇႁူႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်လႅပ်ႈမိုတ်ႈၵိုဝ်းၸမ်ၸႂ်ၵၼ်ဝႆႉ။ ဝၼ်းတီႈ 11/12/2024 ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ ၽူႈၵွၼ်းတိူင်းသၢမ်ၸဵင်ႇ လႆႈႁူႉဝႃႈ မႃးလႄႇတီႈ တႃႉသၢမ်ရူင်း ထႅင်ႈ။ ၶၢဝ်ႇမၼ်းတႄႉၵေႃႈ ဢွၵ်ႇဝႃႈ ၶဝ်ဢုပ်ႇၵၼ် လွင်ႈလႅၼ်လိၼ်ၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈတင်း ထႆး တေၵႄႈလိတ်ႈၵူၺ်း ဝႃႈၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆ။ ဢၼ်ႁဝ်းဢမ်ႇပွင်ႇၸႂ်ၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉသင်လႄႈ ၶၢဝ်ႇဢၼ်ဝႃႈ တေယိုဝ်းၵၼ်ၼႆၼၼ်ႉ ႁဵတ်းသင်လႄႈ သမ်ႉတိုၵ်ႉ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇယူႇတိၵ်းတိၵ်း။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ပၼ်ႁႃ ၾၢႆႇၼႂ်းၵူၼ်းလူင် ၸိၵ်းၸွမ်ၼႂ်းထႆးၵူၺ်း။ ၶဝ်ၶႂ်ႈႁဵတ်း ႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းယုင်ႈယၢင်ႈသေ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ႁႂ်ႈမၼ်း တူၵ်းၵႂႃႇ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈဝႃႈ ၼွၵ်ႈလိူဝ်သေ ၵူၼ်းလူင်ထႆးၼင်ႇၵၼ် ၵဝ်းၵၼ်ၼႆႉ တၢင်းၾၢႆႇမၢၼ်ႈၵေႃႈ ၵဝ်းၵၼ်။ တၢင်းၾၢႆႇမၢၼ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ၵေႃႈ ၶႂ်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉဝႃႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်မႃးပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼႆႉ မၼ်းတိုၼ်းပႃးဝႃႉ၊ ပေႃးဝႃႈဝႃႉ ဢမ်ႇပၼ်ႁႅင်းတိုၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်ၼႆယူႇ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၶႂ်ႈၽဵဝ်ႈပႅတ်ႈဝႃႉ ၵူၺ်းၵႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈသမ်ႉ ယႃႇဝႃႈတေတိုၵ်းၽဵဝ်ႈပႅတ်ႈဝႃႉလႃႈ တေႃႈၼင်ႇ ဢၼ်တိုၵ်းၶဝ်ယူႇ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၶဝ်သမ်ႉ ဢမ်ႇၽဵဝ်ႈလႆႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈႁိုဝ်။ ယွၼ်ႉၼၼ် မၢၼ်ႈၵေႃႈ ၸႂ်ႉလၢႆးလိင်ႉသေ မႃးယိမ်မိုဝ်းထႆး တႃႇတေယိုဝ်းဝႃႉ ဢိူဝ်ႈၼႆၵေႃႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဝႃႈၸိူင်ႉၼႆ။ သမ်ႉမီးထႅင်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းလူင်ထႆး ၸိူဝ်းၶႂ်ႈပူတ်းပႅတ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးလႄႈ ၵူၼ်းလူင်မၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ၶႂ်ႈၽဵဝ်ႈဝႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ၶႂ်ႈႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်ဢိူဝ်ႈ ၼႆၵေႃႈဝႃႈ။ ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈ ယွၼ်ႉၶၢဝ်ႇၼႆႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းယူႇၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်မႆႈၸႂ်တူၵ်းၸႂ် ၵၼ်ဝႆႉယူႇ။ ၾၢႆႇထႆးတႄႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ယႃႇမႆႈၸႂ်ၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ၶၢဝ်ႇမၼ်းဢမ်ႇႁႅင်းပဵင်း ဢၼ်ဝႃႈ တေယိုဝ်းၵၼ်။ ဢၼ်သေႃႇသူၼ်းဝႃႈ မင်ဢိူဝ်ႈ – မင်ဢိူဝ်ႈ ၼႆၼၼ်ႉသမ်ႉ မၼ်းႁႅင်းလိူဝ်။ ဢၼ်သဵင် ၾၢႆႇၸဝ်ႈၼႃႈတီႈထႆး ဢမ်ႇလင်ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ယွၼ်ႉၶဝ်ၼင်ႇၵၼ် မီးလွင်ႈထိင်းၵၼ်ဝႆႉႁိုဝ်ၼႆၵေႃႈ ဝႃႈလႆႈ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ငဝ်းလၢႆးဢၼ်ၼႆႉ ႁဝ်းတေလႆႈပႂ်ႉတူၺ်းယူႇ။ ၼႂ်းလၢႆဝၼ်းၼႆႉၵူၺ်း တေဢမ်ႇပဵၼ်သင်လႆႈ။ ႁဝ်းထၢင်ႇတႄႉ တေႃႇထိုင်ပီသဵင်ႈၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ တိုၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း။ တီႈဢေႇသုတ်း ဝၼ်းတီႈ 19 လႄႈ ဝၼ်းတီႈ 20 ၼႆႉသမ်ႉ တၢင်းထႆးၵေႃႈ လႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႈတၢင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ မႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈ ငမ်းယဵၼ် တႃႇထႆးတေ ၸွႆႈ။ ထႆးသမ်ႉဝႃႈ တေၸွႆႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆသေ ပၼ်ႁႃၵၼ်တင်း ဝႃႉၼႆႉ ၸွင်ႇတေၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ။ တေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ႁဝ်းၵေႃႈထၢမ် ၵူၼ်းၸမ်ၸႂ် တပ်ႉသိုၵ်းထႆးယူႇ ၶဝ်ၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ ယင်းပႆႇႁၼ်တၢင်းၾၢႆႇထႆး တူင်ႉၼိုင်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းသင် ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ႁဝ်းၵေႃႈ မုင်ႈမွင်းဝႃႈ လွင်ႈၼႆႉ တေၵႄႈလိတ်ႈၵႂႃႇလူၺ်ႈလွင်ႈလီ ၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ်ယူႇ။ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း တုၵ်ႉၶ ၼႃႇယဝ်ႉ ယႃႇပေႁႂ်ႈတုၵ်ႉၶထႅင်ႈ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်မိူင်းတႆးၼႆႉ ဢၼ်ၵတ်းယဵၼ် ယူႇၼႆႉ မီးပွတ်းၸၢၼ်းလႄႈ ပွတ်းဢွၵ်ႇ ၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ လွင်ႈသိုၵ်းဝႃႉၼႆႉ ပေႃႇမႃးယဝ်ႉၼႆတႄႉ မၼ်းၵေႃႈ တေပဵၼ်ၽိုၼ်းပဵၼ်ၾႆးယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ် မုင်ႈမွင်းဝႃႈ ၶဝ်တေၵႄႈလိတ်ႈလႆႈလီယူႇ။ ၸဝ်ႈၶိုၼ်းသႂ် ထတ်းသၢင်ဝႃႈ – ပၼ်ႁႃလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆးၼႆႉ ၸၢင်ႈယိုတ်ႈယၢဝ်း ၵႂႃႇထိုင်ၼႂ်းပီၼႃႈ ပီလိုၼ်းယူႇ။ တေႃႇသိုပ်ႇၵႂႃႇၼႆႉ တေပဵၼ်ႁိုဝ်မႃးထႅင်ႈၼႆ တၵ်းလႆႈပႂ်ႉတူၺ်း ဝႃႈၼႆ။ ၾၢႆႇတၢင်းသိုၵ်းထႆး ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈလႅၼ်လိၼ် မိူင်းထႆးတႄႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တပ်ႉပၢင်သဝ်းသိုၵ်းဝႃႉ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး တင်ႈတႄႇ ပၢင်မၢၵ်ႇၽႃႈ ၸႄႈတွၼ်ႈမႄႈႁွင်ႈသွၼ် ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇတၢင်း ၵဵင်းလၢဝ်၊ ပဵင်းလူင် ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇလႄႈ ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းႁၢႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ တင်းမူတ်းမီး 80 တီႈ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ပဵၼ်ပၼ်ႁႃ ၵၼ်တင်းမိူင်းထႆး ယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်တပ်ႉပၢင်သဝ်း 8 ဢၼ် ၸိူဝ်းမီး ၼိူဝ်သဵၼ်ႈလႅၼ်လိၼ် ၼႂ်းဢိူင်ႇပၢင်မၢၵ်ႇၽႃႈ ဢိူင်ႇမိူင်းပၢႆး ၸႄႈတွၼ်ႈမႄႈႁွင်ႈသွၼ်။ ဢၼ်ပူၼ်ႉ ပႅၼ်ၶဝ်ႈၼႃႈလိၼ်ထႆးၼႆႉ ပဵၼ်ပၢင်သဝ်း 3 ဢၼ်၊ ဢၼ်မီးၼႂ်းဝၢၼ်ႈလွႆႁူဝ်မႃႉလႄႈ ဝၢၼ်ႈၼွင်လူင် ၶဝ်ႈမီးၼႂ်းလိၼ်ထႆး။ ပၢင်သဝ်းထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉ မီးၼႂ်းလိၼ်မိူင်းတႆး ႁၢင်ႇယၢၼ်ၵၼ်တင်း လႅၼ်လိၼ်မွၵ်ႈ 10 ၵီႊလူဝ်ႊမီႊတႃႊ။ ပၢင်သဝ်း 9 ဢၼ်ၼႆႉ သိုၵ်းထႆး လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး သင်ႇႁႂ်ႈထွႆထွၼ်ဢွၵ်ႇ ပိုၼ်ႉတီႈႁႂ်ႈယဝ်ႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 18/12/2024 ၼႆႉ ။

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-12-18T18:02:55

https://shannews.org/archives/60682

ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ၼႃးၵွင်းမူး တီႉၵူၼ်းထႆးသေ ဢၢၼ်းထႆၵိၼ်ငိုၼ်း

ၵူၼ်းမိူင်းထႆး ပၢႆႈတၢင်းၽိတ်းသေ မႃးသွၼ်ႈယူႇတၢင်းထုင်ႉၼႃးၵွင်းမူး ဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ၺႃးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်းယွၼ်းငိုၼ်း ဢမ်ႇပၼ်ဢမ်ႇပွႆႇ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်းထႆး ဢၼ်ပၢႆႈတၢင်းၽိတ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈႁၢင်လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ပူၼ်ႈမႃး မၼ်းၸၢႆး ၵႂႃႇလဵၼ်ႈမၢၵ်ႇပီႊလီႊယႅတ်ႉ တီႈၼႃးၵွင်းမူးသေ လႆႈထဵင်မေႃး မီးပၼ်ႁႃၵၼ်တင်း ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်း ဢဝ်မၼ်း ၸၢႆးသေၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်း ဝႃႈမၼ်းၸၢႆး ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ၊ ဢမ်ႇမီးမၢႆၾၢင် တႃႇယူႇသဝ်း၊ ထိုင်တီႈပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်းယွၼ်းငိုၼ်း မၼ်းၸၢႆး ၼပ်ႉႁူဝ်သႅၼ်ဝၢတ်ႇ။ ၵူၼ်းမိူင်းၼႃးၵွင်းမူး ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ၸၢႆးထႆး ၵေႃႉၼၼ်ႉ တေမီးဢႃယုမွၵ်ႈ 40 ပီ။ မၼ်းဢဝ်မေးၵူၼ်းမိူင်းႁၢင်သေ ပၢႆႈတၢင်းၽိတ်းမိူင်းထႆး မႃးယူႇမိူင်းႁၢင် လႆႈမွၵ်ႈ 4-5 လိူၼ်ယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉ မႃးပဵၼ်ပၼ်ႁႃၵၼ်တင်းပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ၊ ၺႃးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈတီႉသေလႄႈ ထႆၵိၼ်ငိုၼ်း။ မၼ်းၸၢႆး ပၼ်ငိုၼ်းလႄႈ ၶိုၼ်းလွတ်ႈမႃး။ သမ်ႉမႃးၸူးၵူၼ်းၼႂ်းဝၢၼ်ႈသေ ၵႂႃႇတၢင်ႇလုမ်းတြႃး ဢဝ်လိူင်ႈပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ၼၼ်ႉၶိုၼ်း။ တူဝ်ၶႃပူႇဢွၵ်ႇတႄႉ ၺႃးပလိၵ်ႈ ၼႃးၵွင်းမူး ဢဝ်သူင်ႇတၢင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းသေ ပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူဝ်း မိူင်းထႆးယဝ်ႉ။ ၵိုတ်းပလိၵ်ႈ ဢၼ်ထႆၵိၼ်ငိုၼ်းၼၼ်ႉ ၵူၺ်း တိုၵ်ႉသိုပ်ႇပဵၼ်ဢမုယူႇ”- ဝႃႈၼႆ။ ၸၢႆးၼုမ်ႇၵူၼ်းထႆးၼၼ်ႉလႄႈ တင်းမေးၼၢင်းမၼ်း ၵူၼ်းမိူင်းႁၢင်ၼၼ်ႉတႄႉ ပလိၵ်ႈၼႃးၵွင်းမူး သူင်ႇပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူင်းထႆး တၢင်းသဵၼ်ႈတၢင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸဵမ်မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 11/12/2024 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉ တီႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ – တၢင်းၶဝ်ႈ ထုင်ႉၼႃးၵွင်းမူး ထုင်ႉၼႃးၵွင်းမူးၼႆႉ ႁၢင်ႇယၢၼ်ၵၼ်တၢင်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး မွၵ်ႈ 20 လၵ်း။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇမႃး တၢင်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး တႃႇသိုဝ်ႉၶၢႆၶူဝ်းၵုၼ်ႇဢွၵ်ႇပိုၼ်ႉတီႈမီးယူႇသေတႃႉ ၸူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်း ဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇသႂ်ႇၸႂ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ တၢင်းလႅၼ်လိၼ်ယဝ်ႉလႄႈ ၸၢဝ်းၶႄႇ – ၸၢဝ်းထႆး ၸိူဝ်းႁဵတ်းၽိတ်းပၵ်းပိူင် တၢင်းမိူင်းထႆးၸိုင် ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်သေ သွၼ်ႈယူႇတၢင်းဝၢၼ်ႈဢိူင်ႇ ၾင်ႇမိူင်းတႆး မီးမႃးၼမ် – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ “ယၢမ်းလဵဝ် တီႈၼႃးၵွင်းမူးၼႆႉ ၵူၼ်းဢၼ်ဢမ်ႇမီးဝတ်းဝႂ် ၵူၼ်းၶႄႇ – ၵူၼ်းထႆး မႃးယူႇမီးတင်းၼမ်ၼႃႇ၊ ၵမ်ႈၼမ် တေပဵၼ်ၸၢဝ်းၶႄႇ။ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ႁူႉယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇဢဝ်လိူင်ႈ ဢမ်ႇတီႉၺွပ်း။ မိူဝ်ႈၶဝ်လူဝ်ႇတၢင်ႇလၢႆးငၢၼ်းလႄႈ ဢမူႉၶၻီးၶဝ် ဢမ်ႇတဵမ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း ၶဝ်လမ်းႁႃလိူင်ႈတီႉၺွပ်း။ ပေႃးယဝ်ႉၶဝ်ၵေႃႈ ယွၼ်းငိုၼ်းသေၶိုၼ်းပွႆႇၶိုၼ်း။ ဢမ်ႇဢဝ်လိူင်ႈဢဝ်လၢဝ်းပဵၼ်တႄႉ ပဵၼ်ဝႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ထုင်ႉၼႃးၵွင်းမူးၼႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ် ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇပၼ်ႇၵၢၼ်သင်လႆႈလီလီ။ ပေႃးၵူၼ်းမိူင်း ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇမႃး ဢမ်ႇတွၼ်ႉၸွႆႈထႅမ်ပၼ်သင်လႆႈ။ ယူႇတီႈ သိုၵ်းဝႃႉၵူၺ်း ဢၼ်လူင်း မိုဝ်းႁဵတ်းၵႂႃႇ ၵမ်းသိုဝ်ႈ။ မၼ်းမိူၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇမီးဢႃႇၼႃႇသင် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၼႃးၵွင်းမူး ၸိူဝ်းၼႆႉ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႃႊၵတ်ႊသ် 2024 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းဝႃႉ ဢၼ်ပၵ်းတပ်ႉဝႆႉ တၢင်းမိူင်းၵျွတ်ႈ၊ မိူင်းထႃး ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ တႂ်ႈၼႃႈလိၼ်သိုၵ်း 171 ၼၼ်ႉၵေႃႈ လူင်းၵဵပ်းသိုၵ်းမႂ်ႇ ၸွမ်းထုင်ႉ ၼႃးၵွင်းမူး၊ ႁူၺ်ႈဢေႃႈ၊ ၼႃးပႃႇ ၵၢဝ်၊ ပုင်ႇပႃႇၶႅမ်၊ ႁူဝ်ပၢင်ႇ၊ ႁူဝ်ယွတ်ႈ၊ မိူင်းတေႃႉ၊ မိူင်းထႃး၊ ၶၢႆးလူင် လႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး ဢၼ်ယူႇ ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈမိူင်းသၢတ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ']

2024-12-18T15:14:01

https://shannews.org/archives/60680

မၢႆတွင်း ဝၼ်းၵိူတ်ႇၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ ဢႃယုၶွပ်ႈတဵမ် 61 ပီ တေၸတ်းတီႈမိူင်းၽူင်း

ႁူဝ်ပီ 2025 ၼႆႉ ပၢင်ပွႆးဝၼ်းၵိူတ်ႇ ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်း ၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ တေၸတ်းႁဵတ်းတီႈမိူင်းၽူင်း ဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 5 ဝၼ်း။ ပေႃးထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 01-05/01/2025 ယူႇတီႈ သင်ၶၸဝ်ႈလႄႈ တၵ်ႉၵႃႇသတ်ႉထႃး တေႁူမ်ႈၵၼ် ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ပွႆးဝၼ်းၵိူတ်ႇ ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်း ၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ ဢႃယု ၶွပ်ႈတဵမ် 61 ပီ တီႈဝတ်ႉၽရႃႉထၢတ်ႈသီၻွၼ်ႊရိူင်း ဢိူင်ႇမိူင်းၽူင်း (ၵ) ၸႄႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၶပ်ႉမၢႆ ပၢင်ပွႆးဝၼ်းၵိူတ်ႇၼႆႉသမ်ႉ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 01-04/01/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 4 မူင်း ၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ တေ ဢွၼ်တၵ်ႉၵႃႇသတ်ႉထႃး ဝႆႈၽြႃးတၢင်ႇသွမ်း။ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 10 မူင်း ႁေႃးတြႃး ပၼ်ပီႈၼွင်ႉ တၵ်ႉၵႃႇသတ်ႉထႃး ၸိူဝ်းမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ပွႆး။ ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 3 မူင်း ႁေႃးတြႃးထႅင်ႈ ၵမ်းၼိုင်ႈ၊ ယၢမ်းၵၢင် ၶမ်ႈ 6 မူင်း တေဝႆႈၽြႃးႁေႃးတြႃးထႅင်ႈ ၵမ်းၼိုင်ႈ။ ၸဝ်ႈၶူးလူင် ၺႃႇၼသီႇရိ (ၸဝ်ႈမၢၼ်ႇတႃဢွၼ်ႇ) ႁူဝ်ပဝ်ႈငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပွႆးဝၼ်းၵိူတ်ႇ ၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ ပီၼႆႉ ပေႃးထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 03/01/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 10 မူင်း တေတၢင်ႇထီးၵွင်းမူးလူင် ပူႇတႃႇဢူဝ်ႇ ဢၼ်ႁဵတ်းဝႆႉတီႈမိူင်းၽူင်းၼႆႉ တႃႇမၢႆတွင်း ဝၼ်းၵိူတ်ႇၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ ဢႃယုထူၼ်ႈထိုင် 70 ပီ တေတၢင်ႇထီးဝႆႉလူင်ႈၼႃႈ။ ၼႂ်းဝၼ်းၵိူတ်ႇၸဝ်ႈ ဝၼ်းတီႈ 5 သမ်ႉ ၶူးဝႃးပေႃႈ တေဢတိတ်ႉထၢၼ်ႇ ဢမ်ႇလၢတ်ႈၵႂၢမ်းတင်းဝၼ်း မိူၼ်ၵူႈပီ ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ” – ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 5 ၼၼ်ႉသမ်ႉ ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 2 မူင်း တေပဵၼ်ပၢင်မင်ႇၵလႃႇ သွၼ်းၼမ်ႉ ပၼ်ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်း ၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ (သွၼ်းၼမ်ႉမင်ႇၵလႃႇ ဝၼ်းၵိူတ်ႇ) ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူႈပီ ၼႂ်းတိုဝ်ႉတၢင်းပွႆးဝၼ်းၵိူတ်ႇ ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်း ၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉၼႆႉသေ တီႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း လႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆးၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၵူႈတီႈၵူႈလႅၼ်လႄႈ တၢင်းထုင်ႉပဵင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ႁူမ်ႈၵၼ် မႃးလူႇတၢၼ်းဝႆႈသႃ ၵူၼ်းပေႃး ၵိုၼ်းၶွၼ်ႈ သတ်ႉၼႅၼ်ႈ။ ဝၢႆးပွႆးယဝ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပူၼ်ႉၵႂႃႇဢႅဝ်ႈလႄႇ တၢင်းၾင်ႇမႄႈသၢႆ ၸိုင်ႈထႆး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၽူႈယိင်း ဢႃယု 40 ပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပီၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉ တေမိူဝ်း ၸႃႇၵလဵင်ႉလူ ၼႂ်းပွႆးဝၼ်းၵိူတ်ႇ ၶူးဝႃးပေႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၼမ်ႉသူမ်ႈ၊ ၼမ်ႉဝၢၼ်၊ ၼမ်ႉၼူမ်း၊ ၼမ်ႉၵိၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပီၼႆႉ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆး ၼႂ်းမိူင်းတႆး ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉသေ ထၢင်ႇတႄႉ တေဢမ်ႇပေႃးမႃးၼမ် မိူၼ်ၵူႈပီၶႃႈယူဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်း ၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ ယေႃးၶိင်း မိူဝ်းဢဝ်ဝႃႇသႃ တီႈမိူင်းပူႊတၢၼ်ႊ တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 9 လိူၼ်သေ ၸဝ်ႈတိုၵ်ႉယေႃႉၶိင်းၽႅဝ်မႃး တီႈဝတ်ႉၽရႃႉထၢတ်ႈ သီႊၻွၼ်ႊရိူင်း (သီရိတွၼ်းႁိူင်း) ဢိူင်ႇမိူင်းၽူင်း (ၵ) ဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်း ၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉၼႆႉ ၸႃတိတီႈၵိူတ်ႇ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈမႄႈၶမ်းၼွင်မူဝ် ဢိူင်ႇမႄႈၶမ်း ၸႄႈဝဵင်းမႄႈၸၼ်း ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းႁၢႆး။ ပဵၼ်လုၵ်ႈပေႃႈ သႅင်လႃႈလႄႈ မႄႈၶမ်းလႃႈ။ ၽွင်းဢႃယုၸဝ်ႈ 4 ပီ ထိုင် 10 ပီၼၼ်ႉ လႆႈၶဝ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းထႆး။ ထိုင်မႃးဢႃယု 11 ပီၼၼ်ႉ ၶိုၼ်ႈပဵၼ် ၸဝ်ႈသၢင်ႇ။ ဢႃယု 12 ပီ တၵ်ႉၵႃႇသတ်ႉထႃး ဢိူင်ႇမိူင်းၽူင်း ၸႄႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸင်ႇၵႂႃႇယိုၼ်ႈမွၵ်ႇ ယေႃးၸဝ်ႈ မႃးပူၵ်းပွင် သႃသ ၼႃ တီႈဝတ်ႉၽရႃႉထၢတ်ႈသီႊတွၼ်ႊရိူင်း (သီရိတွၼ်းႁိူင်း) ၸႄႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။

['ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-18T14:00:00

https://shannews.org/archives/60673

ပလိၵ်ႈထႆး တီႉၵူၼ်း 18 ၵေႃႉ ဢၼ်လုၵ်ႉၾင်ႇမိူင်းတႆး မႃးၵဵပ်း/ မႃးယွၼ်း ၶူဝ်းလူႇၼႂ်းၵၢတ်ႇမႄႈသၢႆ

ပလိၵ်ႈထႆး ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းႁၢႆး ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တီႉလႆႈၵူၼ်းလုၵ်ႉတၢင်းၾင်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈ ၶဝ်ႈမႃးၵဵပ်းတၢင်းလူႇ ၼႂ်းၵၢတ်ႇသၼ်လူမ်းၵျွႆး ဝဵင်းမႄႈသၢႆ တႃႇဢဝ်မိူဝ်းၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းထူပ်းၽေးၼမ်ႉ တၢင်းၾင်ႇဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း တင်းမူတ်း မီး 18 ၵေႃႉ ဢဝ်တၢင်ႇၵႃး သူင်ႇပွၵ်ႈမိူဝ်းၶိုၼ်းမူတ်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ – ၵူၼ်းၾင်ႇမိူင်းတႆး ဢၼ်မႃးၵဵပ်း/ မႃးယွၼ်း တၢင်းၾင်ႇမႄႈသၢႆ ဝၼ်းတီႈ 17/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း ၽွင်းၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၾင်ႇၸႄႈဝဵင်းမႄႈသၢႆ လႆႈလူင်းပိုၼ်ႉတီႈၵူတ်ႇထတ်း ၼႂ်းပွၵ်ႉယွမ်ႇ ဝၢၼ်ႈဢိူင်ႇၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းမႃးယွၼ်းၶူဝ်းၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉလႄႈ ၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းဝႆ ၼႂ်းၵၢတ်ႇသၼ်လူမ်းၵျွႆး ၸႄႈဝဵင်းမႄႈသၢႆ။ ၵူၼ်းၸုမ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း 13 ၵေႃႉ ၵူၼ်းၸၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ 4 ၵေႃႉ။ ၸိူဝ်းၶဝ် ပႃးတင်းထူင်သႂ်ႇၶူဝ်းၶွင် သမ်ႉပေႃးတဵမ်ႁင်းၽႂ်မၼ်း။ ၵူၼ်းၸုမ်းၼႆႉ လၢတ်ႈတီႈပလိၵ်ႈဝႃႈ – ၸိူဝ်းၶဝ် လုၵ်ႈတၢင်းၾင်ႇတႃႈၶီႈလဵၵ်းမႃး။ ဢဝ်ဝႂ်ၶၢမ်ႈၶူဝ် ယွၼ်းၶႂၢင်ႉဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈမိူင်းထႆး 7 ဝၼ်းၼၼ်ႉသေ ၶဝ်ႈမိူင်းထႆး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 16/12/2024 ၼၼ်ႉမႃး။ မႃးယွၼ်းလူႇၶၢမ်ႇၶူဝ်းၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉလႄႈ ၶူဝ်းၸႂ်ႉၶူဝ်းသွႆၼႂ်းၵၢတ်ႇသၼ်လူမ်းၵျွႆး။ တႃႇဢဝ်မိူဝ်းၶိုၼ်း ၸႅၵ်ႇပၼ်ၵူၼ်းတၢင်းဝၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းထူပ်းၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈ 2 လိူၼ်ပူၼ်ႉမႃး – ဝႃႈၼႆ။ – ၵူၼ်းၾင်ႇမိူင်းတႆး ဢၼ်မႃးၵဵပ်း/ မႃးယွၼ်း တၢင်းၾင်ႇမႄႈသၢႆ ပလိၵ်ႈထႆးလၢတ်ႈဝႃႈ – ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈတူၵ်းလူင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ သွင်ၸိုင်ႈမိူင်းသေ လွင်ႈပၼ်ဢၼုယၢတ်ႈ ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၼႂ်းႁူဝ်ၶေႃႈ 1- သူႇၸႂ်းပီႈၼွင်ႉ ၊ 2- ဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈတွင်ႈတဵဝ်း၊ 3- ၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ 4- ၵၢၼ်ငၢၼ်း ၊ 5- ၶေႉၶဵင်ႇလဵၼ်ႈႁႅင်း၊ 6- ၵၢၼ်ငၢၼ်းလမ်ႇလွင်ႈၵႂႃႇမႃး ဝၼ်းလဵဝ်၊ 7- ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ် ပၢင်သွၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ၵၢၼ်ငၢၼ်း ဢၼ်သွင်ၾင်ႇၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈၵၼ်ႁဵတ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇထႆး ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ']

2024-12-18T13:00:00

https://shannews.org/archives/60668

လူမ်းလႅင်ႉ ၽတ်ႉထွင်းတီႈၵုၼ်မႃႊယႅၵ်ႊ မိူင်းၾရင်ႇသဵတ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ ၼပ်ႁူဝ်ႁဵင်

ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 90 ပီ လူမ်းလႅင်ႉႁႅင်းယႂ်ႇ Cyclone Chido ၽတ်ႉထွင်းၶဝ်ႈ ၼႂ်းၵုၼ်မႃႊယႅၵ်ႊ (Mayotte) ၶွင်မိူင်းၾရင်ႇသဵတ်ႈ (French) ဢၼ်မီးတီႈ ၼႂ်းၼမ်ႉသမုတ်ႊတရႃႊ ဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊ မီးၵူၼ်းလူႉတၢႆ ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် မၢတ်ႇၸဵပ်း ၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈၵႂႃႇ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 15/12/2024 ၼႆႉၼင်ႇၼႆ။ လူမ်းလႅင်ႉ Cyclone Chido ၽတ်ႉထွင်းၶဝ်ႈ ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်းလိုၵ်း လူၺ်ႈႁႅင်းၽတ်ႉထွင်း 1 ၸူဝ်ႈမူင်း ထိုင် 124 လၵ်းပၢႆ။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁိူၼ်းယေး၊ ႁိူၼ်းတိူၵ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ႁူင်းယႃ ၸိူဝ်းၼႆႉ လူႉၵွႆတင်းၼမ်။ ၵုၼ်မႃႊယႅၵ်ႊ (Mayotte) ၼႆႉ ယၢၼ်ၵႆတင်းဝဵင်း ပႄႊရိတ်ႊ(Paris) 8,000 လၵ်းပၢႆ။ မီးႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ယူႇသဝ်း 3 သႅၼ်ပၢႆ ၊ ပဵၼ်ၵုၼ် ဢၼ်မီးၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၼမ်လႄႈ ၽၢၼ်ၵိၼ်းလိူဝ်ပိူၼ်ႈ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ မိူင်းၾရင်ႇသဵတ်ႈ။ ၼႂ်းႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း 4 ပုၼ်ႈၼၼ်ႉ တႃႇ 3 ပုၼ်ႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းတုၵ်ႉယၢၵ်ႈၽၢၼ်ၵိၼ်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ လႆႈႁူပ်ႉပႃးပၼ်ႁႃ လွင်ႈဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်းႁူဝ်သိပ်းပီ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ သင်တႅၵ်ႈၵၼ်တင်း ၵုၼ်တၢင်ႇဢၼ်ၸိုင် တီႈၵုၼ် မႃႊယႅၵ်ႊ Mayotte ၼႆႉ ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈယူႇသဝ်း ၵူၼ်းမိူင်း သုင်ဝႆႉသေ မီးသုၼ်ႇလႆႈၸၢမ်ႇပူၺ်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇပိူင်ၵၢၼ် ႁပ်ႉႁွင်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မိူင်းၾရင်ႇသဵတ်ႈဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 10 ပီၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းလုၵ်ႉတီႈၵုၼ် ၵူဝ်ႊမူဝ်ႊရေႃႊ (Comoros) သေ ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇတီႈၵုၼ် မႃႊယႅၵ်ႊ Mayotte မီးၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်။ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၼႂ်းမိူင်း မိူင်းၾရင်ႇသဵတ်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ – ႁႅင်း ၵၢၼ် ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးဝတ်းဝႂ်သေ ယူႇသဝ်းတီႈၼႂ်းၵုၼ်မႃႊယႅၵ်ႊ Mayotte ၼႆႉ မီး 1 သႅၼ်ပၢႆ ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈပီ 1843 ၼၼ်ႉ ၾရင်ႇသဵတ်ႈ ၶႂၢၵ်ႈမိူင်းဢုပ်ႉပိူင်ႇ ၵုၼ်မႃႊယႅၵ်ႊ Mayotte ။ ထိုင်မႃးပီ 1904 ယိုတ်းသိမ်းဢဝ် ၵုၼ်ပႅၼ်တင်းသဵင်ႈ ပႃးၸဵမ်ၵုၼ် ၵူဝ်ႊမူဝ်ႊရေႊ Comoros ။ ၽွင်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 1974 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းယူႇသဝ်းတီႈၼႂ်းၵုၼ် ၵူဝ်ႊမူဝ်ႊရေႊ Comoros တႃႇ 95% ဢွၼ် ၵၼ်တွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်ၵမ်ႉထႅမ် တႃႇၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇတႂ်ႈ မိူင်းၾရင်ႇသဵတ်ႈ ၵုမ်းၵမ်။ ၵူၼ်းမိူင်း တီႈၵုၼ်မႃႊယႅၵ်ႊ Mayotte တႃႇ 63% သမ်ႉ တႅပ်းတတ်း သိုပ်ႇယူႇသဝ်းတႂ်ႈ မိူင်းၾရင်ႇသဵတ်ႈ။ မိူဝ်ႈၽွင်းၵုၼ်တၢင်ႇဢၼ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ ၽွင်းပီ 1975 ၼၼ်ႉ ၵုၼ်မႃႊယႅၵ်ႊ Mayotte သိုပ်ႇပဵၼ်ၵုၼ် ဢၼ်ယူႇၾၢႆႇတႂ်ႈ ပိူင်ၽွင်းငမ်း မိူင်းၾရင်ႇသဵတ်ႈ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ DVB ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-12-18T12:00:00

https://shannews.org/archives/60665

ႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ၺႃးတီႉၺွပ်း တီႈမိူင်းမလေးသျႃး မွၵ်ႈ 70 ၵေႃႉ

ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 14/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ ႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးဝတ်းဝႂ် မွၵ်ႈ 70 ၵေႃႉ ၺႃးၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ တီႉၺွပ်း ၽွင်းၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ် တီႈႁူင်းႁႅမ်း ၼႂ်းဝဵင်းၼီႇလၢႆး(Nilai) မိူင်းမလေးသျႃး ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း 250 ပၢႆ ၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ်သေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇတေၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ပွႆးၶရိတ်ႉသမၢတ်ႉသ် (Christmas) ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢမ်ႇၼႄဝတ်းဝႂ်လႆႈတဵမ်ထူၼ်ႈ ၺႃးၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ မလေး သျႃး တီႉၺွပ်းၵႂႃႇ 69 ၵေႃႉ။ ၸိူဝ်းၼႄဝႂ် UN Card လႄႈ ဝတ်းဝႂ်တဵမ်ထူၼ်ႈတႄႉ လွတ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၶိုၼ်း ၼႆ ယဝ်ႉ။ ၼႂ်းႁႅင်းၵၢၼ် ၸိူဝ်းၺႃးတီႉၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸၢႆး ၼႂ်းၵႄႈဢႃယု 20 – 46 ပီ 55 ၵေႃႉလႄႈ ၼၢင်းယိင်း 14 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး ၼႂ်းႁူဝ်လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉၵေႃႈ ႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈပႃး ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း 93 ၵေႃႉ ၺႃးတီႉၺွပ်း ၽွင်းၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ မလေးသျႃး ၶဝ်ႈၵူတ်ႇထတ်းႁိူၼ်းတိူၵ်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈ ၼႂ်းဝဵင်းဢမ်ႊပၼ်ႊ မိူင်းမလေးသျႃး။ ၸွမ်းၼင်ႇသဵၼ်ႈမၢႆ လုမ်း UNHCR ဢၼ်မီးတီႈမိူင်းမလေးသျႃး ႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉၸိုင် တေႃႇထိုင် လိူၼ်ဢွၵ်ႊ ထိူဝ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2024 ၼႆႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းယိုၼ်ႈတၢင်ႇသုၼ်ႇသွၼ်ႈယူႇသဝ်း ၼႂ်းမိူင်းမလေးသျႃး မီး 190,000 ၵေႃႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼမ်သုတ်း မီးဝႆႉမွၵ်ႈ 170,000 – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ RFA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း']

2024-12-18T11:00:32

https://shannews.org/archives/60656

ၵူၼ်းၼုမ်ႇဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈတီႉၺွပ်း သူင်ႇၾိုၵ်းသိုၵ်း 100 ပၢႆ

ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 2 ဝူင်ႈမႃးၼႆႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၼႂ်းတိူင်းဝဵင်းလိူဝ်ႇ (မၼ်းတလေး) 100 ပၢႆ ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ – ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်း ဢဝ်ၵႂႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ဝႃႈၼႆ။ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသၢၼ်ၶတ်း (သပိတ်အင်အားစု) ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 16/12/2024 ၼႆႉဝႃႈ – တႄႇဢဝ်ဝၼ်းတီႈ 1 တေႃႇထိုင်ဝၼ်းတီႈ 15 ၼႆႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းဢွင်ႇမျေႇတႃႇၸၢၼ်ႇ၊ ၶျၢၼ်းဢေးတႃႇၸၢၼ်ႇ၊ မႁႃႇ ဢွင်ႇမျေႇ၊ ၶျၢၼ်းမျႃႉတႃႇၸီႇ၊ ပျီႇၵျီးတၶုၼ်ႇ၊ ဢမရပူႇရလႄႈ ၸႄႈဝဵင်းပတဵင်ႇၵျီး ၸိူဝ်းၼႆႉ ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်း ၵႂႃႇ 125 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်ၺႃးတီႉၺွပ်း ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈသုတ်း ပဵၼ်ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းပျီႇၵျီးတၶုၼ်ႇ၊ ပတဵင်ႇၵျီးလႄႈ ဢွင်ႇမျေႇတႃႇ ၸၢၼ်ႇ တင်းမူတ်း ၺႃးတီႉၺွပ်း 90 ပၢႆ ၼႆယဝ်ႉ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ – ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ႁူမ်ႈၵၼ် ပၼ်ႇလဵပ်ႈယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်းသေ ၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်း ၵူၼ်း ၼုမ်ႇ ၼႄၶေႃႈဢၢင်ႈဝႃႈ ၵူတ်ႇထတ်းသဵၼ်ႈမၢႆၶႅၵ်ႇၼႆသေ ၶဝ်ႈတီႉၺွပ်းၵႂႃႇၵေႃႈမီး – ၵူၼ်းဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸွမ်းႁၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ၼႂ်းဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၽူႈပၼ်ၶၢဝ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပႂ်ႉတူၺ်းၸွမ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢၼ်တေလႆႈတီႉၺွပ်းၼၼ်ႉသေ ပႂ်ႉတီႉၺွပ်းဢဝ်ၵႂႃႇၸွမ်းတၢင်း ၵေႃႈမီး။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸိူဝ်းၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈပၼ်ငိုၼ်းသေ လွတ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၶိုၼ်းသေတႃႉ မၢင်ၸိူဝ်း ၶၢတ်ႇဝႆႉလွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇၵၼ်တင်း ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းႁိူၼ်း။ ယၢမ်းလဵဝ် လွင်ႈတီႉၺွပ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၵႂႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃးလႄႈ ႁႂ်ႈၾၢင်ႉလွင်ႈၵႂႃႇလႄႇပွႆးလၢမ်းလႄႈ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ – ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသၢၼ်ၶတ်း ဝဵင်းလိူဝ်ႇ တိုၵ်းသူၼ်းဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ တေႃႇထိုင် လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊသဵင်ႈ ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပၼ်ပၢင်သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ယဝ်ႉၵႂႃႇထိုင် ၸုပ်ႈထီႉ (5) ။ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇပၼ်ပၢင်သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်းဝႆႉထႅင်ႈ ၸုပ်ႈထီႉ (6) တင်း ၸုပ်ႈထီႉ (7) – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ RFA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-12-17T17:37:51

https://shannews.org/archives/60652

ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ၼၢင်းယိင်း ဢၼ်မီးဢႃႇၼႃႇသုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ 100 ၵေႃႉ

မႅၵ်ႉၵၸိၼ်း Forbes တႅမ်ႈဢွၵ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလွင်ႈၼၢင်းယိင်း ဢၼ်မီးဢေႃးၸႃႇ ဢႃႇၼႃႇသုင်သုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ၼႂ်းပီ 2024 ႁူဝ်ၼပ်ႉ 100 ၵေႃႉၼႆႉ ပႃးၼၢင်းသၢဝ် ၽႄႊထွင်ႊထၢၼ်ႊ သျိၼ်ႊၼဝတ်ႊ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၼႂ်း 100 ၵေႃႉၼႆႉ မၼ်းၼၢင်းပဵၼ်ၵေႃႉထူၼ်ႈ 29 ။ ၼႂ်းတွၼ်ႈတႃႇ ၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျႃႊတႄႉ မၼ်းၼၢင်း ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း ဢၼ်ဢႃႇၼႃႇယႂ်ႇၵေႃႉထီႉ 3။ ၵေႃႉထီႉၼိုင်ႈပဵၼ် သၼ်ႊၻီႊယၼ်ႊသူႊ ၽူႈမီးၸၼ်ႉၼႂ်းၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၾၢႆႇ ၾႆးၾႃႉ ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ၊ ၵေႃႉထိုင် 2 ပဵၼ်ၼၢင်း ၼႃႊမႃႊလႃႊ သီႊတႃႊရႃႊမၼ်ႊ ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇပၼ်ႊတႃႊငိုၼ်းတွင်းလႄႈ ႁွင်ႈၵၢၼ် ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇႁူမ်ႈၵၢၼ် မိူင်းဢိၼ်ႊၻီႊယႃႊ။ ၼၢင်းသၢဝ် ၽႄႊထွင်ႊထၢၼ်ႊ သျိၼ်ႊၼဝတ်ႊၼႆႉ ဢႃယုတိုၵ်ႉမီး 37 ပီ။ မၼ်းၼၢင်း ပဵၼ်ၸွမ် ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး ၵေႃႉဢၼ်ဢႃယု လဵၵ်ႉသုတ်းၼႂ်း ၸွမ်ၽွင်းလူင် ဢၼ်ယၢမ်ႈမီးမႃး 31 ၵေႃႉ။ မၼ်းၼၢင်းၼႆႉ ဢွၼ်ၼမ်းပႃႇတီႇ ၽိူဝ်ႉထႆးသေ ၶတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈၶေႉပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ မိူင်းၸိုင်ႈထႆးသေ ဢွင်ႇပေႉပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈမႃး။ မၼ်းၼၢင်းႁူၺ်းသူၼ်းၵူၼ်းမိူင်းဝႃႈ ပေႃးလႆႈပဵၼ်လူင်ပွင် ၸိုင်ႈမိူင်းထႆးမႃး တေၶိုၼ်ႈငိုၼ်းလိူၼ်ၶၵ်ႉတႅမ်ႇသုတ်း၊ တႃႇၵူၼ်းမိူင်း တေပူၵ်းပွင်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၶိုၼ်းၼၼ်ႉ တေၸွႆႈထႅမ်ပၼ်ငိုၼ်း ၻီႊၵျိတ်ႊတႄလ်ႊ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဝၢႆးလင် ပႃႇတီႇၵၢဝ်ႉၵလႆႊ ထုၵ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇယႃႉ ပႃႇတီႇ၊ ႁူဝ်ၼႃႈ ပႃႇတီႇၵၢဝ်ႉၵလႆႊ ထုၵ်ႇပိုၼ် ၽၢဝ်ႇၸႂ်ႉၵိုတ်းလိုဝ်ႈ ၵၢၼ်၊ ၵွၼ်ႇၼႃႈ မၼ်းၼၢင်း တေၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၼႆႉ ပႃႇတီႇ ၽိူဝ်ႉ ထႆး ယုၵ်ႉဢဝ် သဵတ်ႊထႃႊ ထဝီႊသိၼ်ႊ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး ၵေႃႉထူၼ်ႈ 30 ။ ဝၢႆး လင် မၼ်းၸၢႆးၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈပီ ထုၵ်ႇပူတ်းတၼ်းႁဵင်းၶိုၼ်းသေ ၼၢင်း သၢဝ် ၽႄႊထွင်ႊထၢၼ်ႊ သျိၼ်ႊၼဝတ်ႊ ဢၼ်ပဵၼ် ႁူဝ်ၼႃႈ ပႃႇတီႇၽိူဝ်ႉထႆး၊ ဢၼ်ပဵၼ် လုၵ်ႈယိင်း ထၵ်ႊသိၼ်ႊ သျိၼ်ႊၼဝတ်ႊ ၸွမ်ၽွင်းလူင် ၸိုင်ႈထႆး ၵေႃႉထူၼ်ႈ 23 ။ ၼၢင်းသၢဝ်ယိင်ႉလၵ်ႊ သျိၼ်ႊၼဝတ်ႊ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး ၵေႃႉထူၼ်ႈ 28 ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢႃ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး ယၢမ်းလဵဝ်။ ၼၢင်းသၢဝ် ၽႄႊထွင်ႊထၢၼ်ႊ သျိၼ်ႊၼဝတ်ႊၼႆႉ ႁဵၼ်းယဝ်ႉတီႈၸၼ်ႉၸွမ် ၸူႊလႃႊလူင်ႊၵွၼ်ႊ လူၺ်ႈပၢႆးသၢႆႈ ၵၢၼ်မိူင်း – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ Bangkok post ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-17T17:19:02

https://shannews.org/archives/60647

ယႃႈယႃၵိၼ် တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸမ်တေၶၢတ်ႇ

ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းၼႆႉ ယႃႈယႃၵိၼ် ၸမ်တေၶၢတ်ႇယဝ်ႉ ၸူဝ်ႈသိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၵုမ်းၵမ် မႃးၶၢဝ်းတၢင်း ၼိုင်ႈပီၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ်ႁႅင်း ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 19/12/2023 ၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ယိုတ်းၵုမ်းမႃး ၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸႄႈတွၼ်ႈမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ တုမ်ႉယွၼ်ႈထိုင် ႁူင်းယႃလူင်၊ ႁွင်ႈယႃ (ဆေးခန်း)လႄႈ ႁၢၼ်ႉၶၢႆယႃႈယႃ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇမီးယႃႈယႃၵိၼ် တႃႇၵူၼ်းပဵၼ် ၼႆယဝ်ႉ။ မေႃယႃ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ထူပ်းပၼ်ႁႃလူင်ယူႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ – တၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈဝၢၼ်၊ ယဵဝ်ႈဝၢၼ်၊ လိူတ်ႈၶိုၼ်ႈ၊ တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်၊ TB လႄႈ ယႃႈယႃႁႄႉၵင်ႈ (ၵႃႇၵွႆႇသေး) လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ယႃႈယႃၼႆႉ ၵိုတ်းထႅင်ႈဢိတ်းဢွတ်းၵူၺ်း ၸမ်တေမူတ်းယဝ်ႉ။ တေႃႈလဵဝ် ယႃႈယႃ လိူတ်ႈဝၢၼ်၊ ယဵဝ်ႈဝၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ႁႃသိုဝ်ႉယၢပ်ႇယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ယႃႈယႃႁႄႉၵင်ႈ (ၵႃႇၵွႆႇသေး) လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ၊ တၢင်းပဵၼ်ပွတ်ႇ TB လႄႈ HIV ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸမ်ၶၢတ်ႇယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းပဵၼ်သမ်ႉ လႆႈသိုဝ်ႉၵိၼ် ပၼ်ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ ၼပ်ႉႁူဝ်သႅၼ်ပျႃး။ ၵွၼ်ႇၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ မီးၶူင်းၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း မႃးတင်ႈဝႆႉ တႃႇၵမ်ႉၸွႆႈယႃႈယႃ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ “မိူဝ်ႈပႆႇပဵၼ် 1027 ၼၼ်ႉ ယႃႈယႃၼႆႉ တၢင်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၵမ်ႉထႅမ်မႃး ၶဝ်မႃးပၵ်းလုမ်းတီႈဝႆႉ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ။ မိူဝ်ႈလဵဝ် လႆႈသိုဝ်ႉၵိၼ် ႁူဝ်သႅၼ်ၶႃႈယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၵေႃႈ လႆႈၶၢမ်ႇၵႂႃႇ။ ယႃႈယႃတႄႉ ၶၢတ်ႇၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်းၶႃႈယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ယႃႈယႃ ဢၼ်တၢင်ႇမႃးတၢင်းၼမ်ႉၶမ်းၼႆႉ လႆႈသိုင်ႇ(သိမ်း) သေ တေႃႉမႃးဢဝ် ၵူဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်းဢေႃႈ။ ယႃႈယႃၼႆႉ ၸိူဝ်းတၢင်ႇမႃး ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႉလႆႈ ၼႂ်းၵႃးသေ မတ်ႉၵူၼ်းၵႂႃႇၵေႃႈမီးမႃးယဝ်ႉ”- မေႃယႃ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၼႂ်းၼႃႈတီႈ သိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ပႂ်ႉၵူတ်ႇထတ်းၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ႁၢမ်ႈတေႃႉသူင်ႇ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ၊ ၶူဝ်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ၊ ယႃႈယႃ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ်ၶဝ်ၵူတ်ႇထတ်း ႁႅင်းတႄႉ တီႈဝဵင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇ၊ ဝဵင်းႁူဝ်ပူင်း သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်လုၵ်ႉမိူင်းတႆး ပွတ်းၸၢၼ်း ၵၢႆႇၸူးတၢင်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်း ၽူႈၸၢႆး ဢႃယု 30 ပၢႆ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းတႄႉ မေႃယႃ မီးၵုမ်ႇထူၼ်ႈယူႇ။ ဢၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်းတႄႉ ပဵၼ်ယႃႈယႃၵိၼ်ၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉဢမ်ႇၸၢင်ႈတေႃႉမႃး။ တေႃႈၼင်ႇ ယႃၶႃႈမူင်ႈမႅင်းၵူၺ်း ၶဝ်ယင်းတီႉဢေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ။ ယႃႈယႃ ဢၼ်မႃးတၢင်းမိူင်းၶႄႇသမ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း ဢမ်ႇမေႃၸႂ်ႉ။ ၵမ်ႈ ၼမ် တေၸႂ်ႉယႃႈယႃ ဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်းမိူင်းမၢၼ်ႈမႃး။ ယၢမ်းလဵဝ် သင်ၵႂႃႇသမ်းၶဵၼ် တီႈႁွင်းယႃ (ဆေးခန်း) ဢမ်ႇမီးငိုၼ်း 10,000 ပျႃးၼႆ ဢမ်ႇၶဝ်ႈႁွင်ႈယႃလႆႈယဝ်ႉ။ ၵူႈပွၵ်ႈ 3,000 – 4,000 ပျႃးၵူၺ်း။ ယၢမ်းလဵဝ် ႁူင်းယႃလူင်၊ ႁွင်ႈယႃ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႃႈယူတ်းယႃ ၶၼ်မၼ်းသုင် ပဵင်းၵၼ်ယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ တေႃႈလဵဝ် သင်ဝႃႈ မႄႈမၢၼ်း တေၵိူတ်ႇလုၵ်ႈ ၽႃႇၵိူတ်ႇၸိုင် တီႈဢေႇသုတ်းမၼ်း တေလႆႈမီးငိုၼ်းဝႆႉ 20-30 သႅၼ်ပျႃး။ ပၼ်ႁႃလူင် ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း လႆႈထူပ်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉသမ်ႉ ပဵၼ်ၼႂ်းၼႃႈတီႈ သိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၵုမ်းၵမ် မိူၼ်ၼင်ႇ – ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ၊ ပၢႆးယူႇလီ ၸိူဝ်းၼႆႉ – ၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်းလၢတ်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းၼႃႈတီႈ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈဝႆႉ ဝၢႆးလင် ၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼႆႉမႃး တင်းမူတ်း ဢမ်ႇယွမ်း 10 ၸႄႈဝဵင်းယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း၊ သီႇပေႃႉ၊ ၼမ်ႉသၼ်ႇ၊ မၢၼ်ႈ တူင်ႈ၊ ၼမ်ႉတူႈ၊ မိူင်းၵုတ်ႈ၊ မိူင်းမိတ်ႈ၊ ၵူတ်ႉၶၢႆ၊ ၼွင်ၶဵဝ်၊ ၵျွၵ်ႉမႄး (မိူင်းလူင်၊ မိူင်းငေႃႉ) ၸိူဝ်းၼႆႉ။

['ပၢႆးယူႇလီ', 'ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-12-17T16:41:35

https://shannews.org/archives/60638

ပီႈၼွင်ႉတႆး တိူင်းပႃႇၵိူဝ် ႁူမ်ၸူမ်းႁပ်ႉတွၼ်ႈပီမႂ်ႇတႆး 2119 ၼႂ်းငဝ်းလၢႆးၵပ်ႉၵိၼ်းလၢႆလွင်ႈ

ပီႈၼွင်ႉတႆးထုင်ႉလိၼ်ပဵင်း ၸိူဝ်းယူႇသၢင်ႈၵိၼ်သဝ်း ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈတွင်ႁူႇ (တွင်ႇငူႇ/ တွင်ႇဢူႇ) တိူင်းပႃႇၵိူဝ် ႁၢင်ႇယၢၼ်ၵႆၵၼ် တၢင်းသၼ်လွႆၸိုင်ႈတႆးသေတႃႉ တိုၵ်ႉၸူမ်းပႅင်းႁဵတ်းသၢင်ႈၾိင်ႈထုင်း ႁိတ်ႈႁွႆးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ၊ တိုၵ်ႉႁၵ်ႉသႃ ၾိင်ႈငႄႈလိၵ်ႈလၢႆး ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။ ပီၼႆႉ ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း ငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်သိုၵ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းယူႇၵေႃႈယႃႇ တႃႇၾိင်ႈထုင်း တေဢမ်ႇမွတ်ႈဝၢႆးၵႂႃႇၼၼ်ႉ ပီႈၼွင်ႉတႆး ၼႂ်းတိူင်းပႃႇၵိူဝ် ဝၵ်ႉဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းသေ ၸတ်းပၢင်ႁူမ်ၸူမ်းပီမႂ်ႇတႆး 2119 ၼီႈ ႁႂ်ႈလႆႈ ၼႆယဝ်ႉ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပီမႂ်ႇတႆး 2119 ၼီႈ တီႈဝဵင်းတွင်ႁူႇ ထိုင်မႃး ၵၢပ်ႈယၢမ်းလဵဝ် တႆးၽၢတ်ႇၽႄၵၼ်ၵႂႃႇယူႇၵေႃႉတီႈၵေႃႉတၢင်း ၵေႃႉဝၢၼ်ႈၵေႃႉမိူင်း သေတႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇလူင်လိုမ်းၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း။ တိုၵ်ႉၶတ်းၸႂ် သိုပ်ႇသၢႆၸႂ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး ၵႂႃႇယူႇ။ ပၢင်ႁပ်ႉၸဵင် ပီမႂ်ႇတႆး 2119 ပီၼႆႉ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆး လၢႆလွင်ႈသေ ယူႇတီႈ ပီႈၼွင်ႉတႆးထုင်ႉလိၼ်ပဵင်း ၸႄႈတွၼ်ႈတွင် ႁူႇ (တွင်ႇငူႇ) ဢမ်ႇပဵၼ်ၸတ်းပၢင်ပွႆး လႆႈၶိုတ်းၶၢဝ်းယၢမ်းသေတႃႉ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 15/12/2024 ဝၼ်းလိူၼ်ၸဵင်မူၼ်းၼႆႉတႄႉ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ဝဵင်းတွင်ႁူႇ တိူင်းပႃႇၵိူဝ် ၸင်ႇလႆႈၼမ်းၸတ်း ပဵၼ်ပၢင်ၵႅဝ်ႈ မၢႆတွင်း ႁူမ်ၸူမ်းပီမႂ်ႇတႆး 2119 ၼီႈ။ ပိူင်လူင် တႃႇယုၵ်ႉယွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆး ၾိင်ႈငႄႈလႄႈ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼႆ – ၸၢႆးထီးၶမ်း ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ဝဵင်းတွင်ႇဢူႇ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၸတ်းတီႈၵႂၢင်ႈမၼ်းသေတႃႉၵေႃႈ ႁဵတ်းပဵၼ်တႃႇမၢႆတွင်းႁပ်ႉပီမႂ်ႇယူႇၶႃႈ။ တႃႇႁႂ်ႈၾိင်ႈဢမ်ႇႁၢႆ ယဝ်ႉၵေႃႈ တႃႇၵူၼ်းၼုမ်ႇႁဝ်း တေဢမ်ႇလူင်လိုမ်း။ ၼႂ်းပၢင်ႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ လႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇ ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၾိင်ႈငႄႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆး တႃႈၵုင်ႈ မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်းဢေႃႈ။ ၼႂ်းပၢင်ၼႆႉ လႆႈယိုၼ်ႈမွပ်ႈဝႂ်ယွင်ႈယေႃး ၼမ်ႉၸႂ်မေႃသွၼ်လိၵ်ႈတႆးႁဝ်းၶႃႈလႄႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸိူဝ်းလဵပ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၶႅၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပီမႂ်ႇတႆး 2119 ၼီႈ တီႈဝဵင်းတွင်ႁူႇ ပွၵ်ႉ ၊ ဝၢၼ်ႈ ၊ ဢိူင်ႇ ၼႂ်းတိူင်းပႃႇၵိူဝ် ဢၼ်မီးပီႈၼွင်ႉတႆး ယူႇသဝ်းဝႆႉၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈ ပၢင်ႁူမ်ၸူမ်းပီမႂ်ႇတႆး 2119 ၼီႈၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈၸတ်းၼႂ်းပွၵ်ႉၼႂ်းဝၢၼ်ႈတႆးသေ မုၵ်ႉၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ၸႄႈတွၼ်ႈတွင်ႁူႇ လႆႈၵႂႃႇၼမ်းၸတ်း တီႈႁူင်းႁေႃးၵေႇတုမတီႇ ဢၼ်မီးဝႆႉတီႈဢွင်ႈ လဵင်ႉလူလုမ်းလႃး ၵူၼ်းဢႃယုသုင် ဝဵင်းတွင်ႁူႇ တိူင်းပႃႇၵိူဝ်။ မီးပီႈၼွင်ႉတႆး ပိုၼ်ႉတီႈမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈမွၵ်ႈ 200 ၵေႃႉ။ မုၵ်ႉၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ၸႄႈတွၼ်ႈတွင်ႁူႇၼႆႉ လႆႈတူင်ႉၼိုင်တႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းမႃးလၢႆလွင်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸတ်းပၢင်သွၼ် လိၵ်ႈတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈမႃးၵူႈပီပီ၊ ဝၼ်းယႂ်ႇဝၼ်းလူင် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး မိူၼ်ၼင်ႇ ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸိုင်ႈတႆး၊ ပီမႂ်ႇတႆး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ထုင်ႉလိၼ်ပဵင်း ပေႃးတေဢမ်ႇလူင်လိုမ်း၊ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ပေႃးတေမေႃတူင်ႉတိုၼ်ႇ ႁၵ်ႉသႃဝႆႉၵႃႈၶၼ် ၶိူဝ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇမႃးၼၼ်ႉ ၶတ်းသၢင်ႈမႃး လူၺ်ႈၼႂ်းၵႄႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ လၢႆလွင်ႈ။ ၸၢႆးထီးၶမ်း ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ဝဵင်းတွင်ႇဢူႇ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “ယၢမ်းလဵဝ် မိူင်းတႆးႁဝ်းလၢႆတီႈၵေႃႈ ငဝ်းလၢႆးဢမ်ႇၼိမ်ဢမ်ႇသဝ်းၼႆတႄႉ ႁူႉထိုင်ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၾိင်ႈႁဝ်းၼႆႉ ပေႃးႁဝ်းဢမ်ႇၸတ်းၽႂ်တေၸတ်း။ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈႁႃတိုဝ်ႉတၢင်း မၼ်းသေၸတ်းၶႃႈယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ မီးၾိင်ႈဝႆႉယူႇလႄႈ ႁဝ်းဢမ်ႇလႆႈၸတ်းၶပ်ႉၶပ်ႉတၢမ်းတၢမ်းၸိုင် ပွင်ႇဝႃႈ သႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇႁဝ်းၵေႃႈ တေဢမ်ႇႁူႉၵႃႈၶၼ် ၾိင်ႈငႄႈႁဝ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းယဝ်ႉၵေႃႈ တေၶၢတ်ႇတိုဝ်ႉတၢင်းၵႂႃႇပီသိုပ်ႇပီယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ လီဢွၼ် ၵၼ်ႁၵ်ႉသႃၾိင်ႈငႄႈႁဝ်းဝႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပီမႂ်ႇတႆး 2119 ၼီႈ တီႈဝဵင်းတွင်ႁူႇ ၼင်ႇႁိုဝ် ပီႈၼွင်ႉထုင်ႉလိၼ်ပဵင်း တေသိုပ်ႇႁၵ်ႉသႃလိၵ်ႈလၢႆး ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈ ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်ၼၼ်ႉ ၵူႈၾၢႆႇၾၢႆႇထုၵ်ႇၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ။ ၵွပ်ႈၼႆ ၶႂ်ႈယွၼ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ လူလွမ်တိုတ်းတၢႆး ၸုင်ၸၼ်ၵမ်ႉယၼ်ပၼ်သေၵမ်းၼႆ – ၵူၼ်းၼုမ်ႇထုင်ႉ ပဵင်းၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ပီႈၼွင်ႉတႆးထုင်ႉပဵင်း ၸႄႈဝဵင်းတွင်ႁူႇ တိူင်းပႃႇၵိူဝ်ၼႆႉ ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ တေမိူၼ်လၢႆးလၢတ်ႈ တႆးယူၼ်း ၵမ်ႈၼမ်။ ဝၢႆး ၼႆႉ လေႃးၵႂၢမ်းတႆးလူင်မႃးဢိတ်းဢီႈ။ မူႇဝၢၼ်ႈတႆး မီး 11 ဝၢၼ်ႈ ႁူဝ်ၵူၼ်းတႆး မီးႁိမ်း 7 ႁဵင် ၽုၵ်ႇႁႆႈသွမ်ႈၼႃး ႁဵတ်းသူၼ်ႁဵတ်းႁိူၵ်ႈသေ ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉမႃးပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ပီမႂ်ႇတႆး 2119 ၼီႈ တီႈဝဵင်းတွင်ႁူႇ ပေႃးထိုင်ပီမႂ်ႇတႆးမႃး ၵူၼ်းတႆးၵူႈတီႈၵူႈလႅၼ် ဢွၼ်ႁဵတ်းပၢင်ႁပ်ႉပီမႂ်ႇၽႂ်မၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ – တႆးယၢၼ်မိူင်း USA ၊ မိူင်းထႆး၊ မိူင်းလၢဝ်း၊ သိင်ႊၵႃႊပူဝ်ႊ၊ မလေးသျႃး ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ သေဢမ်ႇၵႃး ပေႃးၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇၵေႃႈ တေမီးမိူင်းတႆး၊ မိူင်းၶၢင်၊ မိူင်းယၢင်း၊ ၼႂ်းတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ၊ ၼႂ်းတိူင်းၸႄႈၵႅင်း၊ ၼႂ်းတိူင်းတႃႈၵုင်ႈ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။

['ၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ']

2024-12-17T14:05:53

https://shannews.org/archives/60632

သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ယိုဝ်းၵၼ် တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းတင်း ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉလူင်ထၢင် လႆႈပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ် ၵမ်းၼိုင်ႈ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ် ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 16/12/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈႁူမ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉမဵဝ်ႉမသေ ၶဝ်ႈတီႉၺွပ်း ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ တီႈပွၵ်ႉမၢၼ်ႈဝဵင်း ၼႂ်းဝဵင်းမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇသေ လႆႈပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ် တင်းၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉလူင်ထၢင် ဢၼ်ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈဝႆႉပၼ် ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉၼၼ်ႉ။ ၵူၼ်းမူႇၸေႊ ၽူႈၸၢႆးဢႃယု 30 ပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၶဝ်ယိုဝ်းၵၼ် ၵမ်းၼိုင်ႈဢေႃႈ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉလူင်ထၢင်။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႉလႆႈၵႂႃႇ ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉၼမ်ဢေႃႈ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁူဝ် ၵူၼ်းမီးၵႃႈႁိုဝ်တႄႉ ပႆႇ ႁူႉ။ ယွၼ်ႉၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇသၢင်းလႆႈၶွၼ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ ၶႃႈယူဝ်ႉ ထိုင်တီႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉမဵဝ်ႉမၶဝ် ပေႃးလႆႈၶဝ်ႈၵႂႃႇတီႉၸိူင်ႉၼၼ်”- ဝႃႈၼႆ။ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်းၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉမဵဝ်ႉမ ၶဝ်ႈတီႉၺွပ်း ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉၼၼ်ႉ ပဵၼ်တၢင်းယွမ်ႇပၢင်ႇလူင်မႂ်ႇ၊ ပၢင်ႇလူင်ၵဝ်ႇလႄႈ တၢင်းယွမ်ႇႁေႃၽီၶႄႇ (မျေႃႇၶႄႇ) ၼႂ်းပွၵ်ႉမၢၼ်ႈဝဵင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ “ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 16 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်တီႉၺွပ်း ၼႂ်းႁိူၼ်းလင်ၼိုင်ႈ တီႈယွမ်ႇႁူဝ်ၼႃး သဵၼ်ႈတၢင်းၵႂႃႇပွၵ်ႉပၢႆးၸၢၵ်း။ တီႉလႆႈၵႂႃႇၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉလၢႆၵေႃႉ ဢၼ်ၶဝ်မႃးၶၢတ်ႈႁိူၼ်း ယူႇဝႆႉတီႈၼၼ်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ႁိူၼ်းလင်ၼၼ်ႉ လႆႈထုၵ်ႇပိၵ်ႉဝႆႉယဝ်ႉ။ တၢင်းယွမ်ႇႁူဝ်ၼႃး – ယွမ်ႇပၢႆးၸၢၵ်ႈၼၼ်ႉ ႁိူၼ်းယေး ဢၼ်လႆႈထုၵ်ႇပိၵ်ႉဢိုတ်း ယွၼ်ႉၸုမ်း ၵျႃးၽႅၼ်ႉၼႆႉ ၶႂ်ႈဝႃႈဝႆႉတင်းၼမ်ယဝ်ႉ”- ၵူၼ်းမူႇၸေႊ သိုပ်ႇ လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ မႃးၶၢတ်ႇၸွမ်းႁူင်းႁႅမ်းသေ ႁဵတ်းပၢင်တေႃႇလွင်း၊ ၵၢၼ်လႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ မီးတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းၶၢတ်ႈႁိူၼ်းယေးသေ ႁဵတ်းၵေႃႈ မီးၼမ် ၼႆယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ် ႁၢင်လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉမႃး ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်း ၸုမ်းၵျႃး ၽႅၼ်ႉ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊမႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်း ယွၼ်ႉၾင်ႇမိူင်းၶႄႇ မိပ်ႇဢီးမႃးထႅင်ႈႁိုဝ် ဢမ်ႇႁူႉ – ၽူႈတူင်ႉၼိုင် ၵၢၼ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၼႂ်းဝဵင်းမူႇၸေႊ ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 22/09/2024 ၼၼ်ႉမႃး ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်း ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ ၼႂ်းဝဵင်းမူႇၸေႊ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ဝၼ်း တီႉၺွပ်းလႆႈ 500 ပၢႆ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၶိုင်ႈၼိုင်ႈ ယွၼ်ႉၾင်ႇမိူင်း ၶႄႇ မိပ်ႇဢီးမႃး ဝႃႈၼႆ။ ဝဵင်းမူႇၸေႊၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းတိတ်းၸပ်းလႅၼ်လိၼ်ၶႄႇ ဝဵင်းၼိုင်ႈ၊ ပဵၼ်ဝဵင်းၵူၼ်းၵိုၼ်းငိုၼ်းၶွၼ်ႈ ဝဵင်းၵႃႉၶၢႆ ႁဵတ်းၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၵေႃႈၸႂ်ႈ။ ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်းမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်းၸမ် 4 ပီၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ ၶဝ်ႈမႃးႁဵတ်း ၵၢၼ် ပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်း၊ လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းတၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ (ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ) တီႈမူႇၸေႊၼႆႉ တင်းၼမ်။ ယွၼ်ႉၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉမႃးသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ ဢၼ်ပၵ်းယူႇဝႆႉ တၢင်းမိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈႁွတ်ႈထိုင် တၢင်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း – ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ၸိူဝ်းဢွင်ႈတီႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈ ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ထႅင်ႈတင်းၼမ်။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-20T07:58:00

https://shannews.org/archives/60629

ၵႄႈလူၺ်ႈသတိပၺ်ႇၺႃႇ ႁိုဝ် ဢူငဝ်းၼႃႈတႃ

လၢႆသိင်ႇလၢႆယၢင်ႇၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈၼႂ်းဝူင်ႈဝၢင်ႈတိတ်းတိတ်းၵၼ် လူၺ်ႈပၺ်ႁႃသိုၵ်းဝႃႉ ပူၼ်ႉၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် ၶဝ်ႈပၵ်း တပ်ႉသဝ်း ၊ ဢိၵ်ႇတင်း တၢင်းလႅၼ်ၼႃႈၼမ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုတ်းယိုဝ်းႁိူဝ်းလႃႈၼမ်ႉ(တမ်ႇငႃႈ) ထႆးသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလုၵ်ႈႁိူဝ်းၵူၼ်းႁႃပႃထႆး ထုၵ်ႇယိုဝ်းတၢႆ လႄႈမၢတ်ႇၸဵပ်း ၊ တင်းထုၵ်ႇတိၺွပ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၶေႃႈ ဢၢင်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လူၺ်ႈတင်ႈၸႂ်ပူၼ်ႉပႅၼ်ၽႅၼ်ႇလိၼ်ထႆးၼႆသေ လပ်းႁူ လပ်းတႃပိုတ်ႇတိုဝ်ႉတၢင်းပၼ် သိုၵ်းဝႃႉၶၢမ်ႈၶဝ်ႈမႃးတင်ႈပၵ်းတပ်ႉပၢင်သဝ်းၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ထႆး။ လူၺ်ႈဢၼ်ႁိူဝ်းၵူတ်ႇထတ်းၼႃႈၼမ်ႉၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်းယိုဝ်းသႂ်ႇႁိူဝ်းလႃႈၼမ်ႉ(တမ်ႇငႃႈ)ထႆးၸိူဝ်းၼႆႉ၊ ပဵၼ်ၵၢၼ်သၢင်ႈလိူင်ႈ ထႅမ်ပၺ်ႁႃ ၶိုၼ်ႈၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်ပၺ်ႁႃဢၼ်ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈ တၢင်းၼႃႈလိၼ်သိုၵ်းဝႃႉ လႄႈထႆးယူႇၼၼ်ႉ ၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလၢႆၾၢႆႇဢမ်ဢွင်းၵႂင်ၸႂ် ဢမ်ႇၵွမ်ႉလူင်ပွင် ၸိုင်ႈထႆးလႄႈမၢၼ်ႈၵွႆး ၊ ၵူၼ်းမိူင်းသွင်ၾင်ႇယူႇၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၵေႃႈယိၼ်းၽၢၼ်ႈၵႂင်ၸႂ် ၊ ၵူဝ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၶိုၼ်ႈမႃး တႄႉတႄႉ။ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈယုမ်ႇယမ်ဝႃႈႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းထႆးလႄႈသၽႃးၾၢႆႇ မၼ်ႈၼိမ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း ၽူႈမီးၼႃႈတီႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ ၾၢႆႇၵပ်းသၢၼ်ၵၢၼ်ထႆး-မၢၼ်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ် ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်မႃးၼၼ်ႉ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ တၵ်းတေၶတ်းၸႂ်ၵႄႈလိတ်ႈ ပၺ်ႁႃၼႆႉလႆႈလီငၢမ်းယူႇ-ဝႃႈၼႆ။ ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၶဝ်ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ မီးမၢင်လွင်ႈပၢႆးၼွၵ်ႈသႄႇတမ်ယွၵ်ႈမွၼ်ႇသၢင်ႈလိူင်ႈ ႁႂ်ႈၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈပိူဝ်ႈတႃႇ ၶတ်းၶႂၢင်ၶႄႇ ဢမ်ႇႁႂ်ႈမီးဢူငဝ်း ၼမ်မၢၵ်ႈလိူဝ်ပူၼ်ႉတီႈ ၊ ထိုင်တီႈဝိပ်ႇၸွမ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ႁႂ်ႈၸတ်း ႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၼႂ်းပီ 2025 ၼႆႉႁႂ်ႈလႆႈ။ မိူဝ်ႈၵၢဝ်ႇထိုင်ၸိုဝ်ႈ ၸွမ်သိုၵ်းမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ၵေႃႈ လၢတ်ႈလႆႈဝႃႈ တူဝ်မၼ်းၶႂ်ႈမီးလွင်ႈၵွင်ႉသၢၼ် ၵိူဝ်းလီတင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးလႄႈတၵ်းတေလႆႈယူႇဝႃႈ ၸွမ်သိုၵ်းမိၼ်းဢွင်လၢႆႇ ယုမ်ႇယမ်ၼပ်ႉထိုဝ်၊ ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ပရဵမ်ႊ တိၼ်ႊသုလႃႊၼူၼ်ႊထ် (ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၵဝ်ႇထႆး) ၽူႈႁတ်းငၢၼ်ထႆး ထိုင်တီႈယွၼ်းပဵၼ် လုၵ်ႈၵဵပ်း ။ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈ မိူဝ်ႈ 2021 ၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းဢိၵ်ႇတင်းၶိူဝ်းၶၢႆႇပႃႊတီႊ NLD ထုၵ်ႇ ဢမေႊရိၵႃႊ လႄႈသိုဝ်ႇမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းပၼ်ႇႁူဝ် မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ၊ မိူၼ်ပဵၼ်ယၵ်ႉပဵၼ်ၽၢႆး ပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢမ်းၼၢၸ်ႈ ပွင်ႁၢႆႉပိူင်ထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း (ၻီႊမွၵ်ႉၶရေႊသီႊ) ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ သၢင်ႈလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈဢူၼ်မေႃး သူင်ႇလွင်ႈ တုမ်ႉယွၼ်ႈထိုင်မိူင်းထႆး။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ လွင်ႈပဵၼ် တႄႉမၼ်းၼၼ်ႉ ၵၢၼ်သုၵ်ႉယုင်ႈဢူၼ်မေႃးမႃး ယွၼ်ႉမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇတင်းဢွင်ႇသၢၼ်းသုၵျီႇၼင်ႇၵၼ် ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၼၢင်းသုၵျီႇ ပဵၼ်ၽူႈႁူမ်ၸူမ်းထုၵ်ႇၸႂ် ၵူၼ်းမိူင်းၼမ် လိူၵ်ႈတင်ႈလၢႆပွၵ်ႈလၢႆၵမ်းၵေႃႈပႄႉၾၢႆႇသိုၵ်း ၵွႆးၵႃႈလွင်ႈမၵ်းယႂ်ႇ ၾၼ်သုင် မၼ်းၼၢင်း လႆႈတၼ်းႁဵင်းယႂ်ႇၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈၵႃႈဢမ်ႇပေႃး လႆႈဢမ်းၼၢၸ်ႈ 75% ဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ် ႁႂ်ႈလႆႈ 100%။ ပိူင်ပိုင်း ၸိုင်ႈမိူင်း 2008 သိုၵ်းမၢၼ်ႈမၵ်းတမ်းဝႆႉ လုၵ်ႈၸုမ်းသၽႃးၽူႈတႅၼ်း လုၵ်ႉတီႈၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈမႃး 330 ႁူမ်ႈ 110 မႃးလူၺ်ႈၵၢၼ် တႅင်ႇတင်ႈလူၺ်ႈတပ်ႉသိုၵ်း။ သူၼ်ႇလုၵ်ႈၸုမ်း သၽႃးၼိူဝ် 224 ၵေႃႉ 168 ၵေႃႉလုၵ်ႉမႃးတီႈၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ 56 ၵေႃႉ လုၵ်ႉတီႈ တပ်ႉသိုၵ်းမႃး။ ၼွၵ်ႈၼိူဝ်သေ ပိူင်ပိုင်းၸိုင်ႈမိူင်းၶွင်မၢၼ်ႈမၵ်းတမ်းဝႆႉႁႂ်ႈလုၵ်ႈၸုမ်းသၽႃး 25% ယဝ်ႉ ယင်းမၵ်းတမ်းဝႆႉဝႃႈ လူၺ်ႈၵၢၼ် တေၵႄႈလိတ်ႈမႄးပိူင်ပိုင်း 2008 တၵ်းတေလႆႈမီးသဵင်ၼႂ်းသၽႃးၸိုင်ႈမိူင်းၵမ်ႉထႅမ် 75%။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ပိူင်ပိုင်းၸိုင်ႈမိူင်း ယင်းမၵ်းတမ်းဝႆႉဝႃႈ ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄ ၽွင်းလူင်ၼႂ်းမိူင်း လႄႈၽွင်ႊလူင်လႅၼ်လိၼ် ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းပဵၼ်ၽူႈမီးသူၼ်ႇတႅင်ႇတင်ႈ။ ၽွၼ်းၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈမိူဝ်ႈလိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊၿိူဝ်ႊရ် 2020 ၼၼ်ႉပႃႊတီႊ NLD ဢွင်ႇသၢၼ်းသုၵျီႇ ဢွင်ႇပႄႉပုၼ်ႈၵိၼ်ၶၢတ်ႇ ၊ ပႃႊတီႊ USDP ၵၢၼ်ႉယွႆႈယပ်း ဢမ်ႇလႆႈၶဝ်ႈသၽႃး သေၵေႃႉ။ ဝၢႆးၵၢၼ်လိူၵ်ႈ တင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းၼႄးဝႃႈ မီးဝႂ်လိူၵ်ႈတင်ႈၽိတ်းၽူၼ်ထိုင် 11 လၢၼ်ႉဝႂ်ၼႆသေႁဵၵ်ႈႁွင်ႉႁႂ်ႈၶိုၼ်းမႄႈၵူတ်ႇထတ်း သၢမ်ပွၵ်ႈလႄႈႁႂ်ႈတင်ႈ ၵေႃၵမ်ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈၸုမ်းမႂ်ႇမႃးႁူမ်ႈၵူတ်ႇထတ်း ဢွင်ႇသၢၼ်းသုၵျီႇဢမ်ႇယွမ်း ယိုၼ်ယၼ်ဝႃႈ ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈသိုဝ်ႈသႂ် မူတ်းၸၢင်ႇ တဵင်ႈထမ်းယဝ်ႉၼႆသေဢမ်ႇယွမ်းႁႂ်ႈၵူတ်ႇၸွပ်ႇ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉယင်းမီးႁၢႆးငၢၼ်းဝႃႈ ဢွင်ႇသၢၼ်းသုၵျီႇ ယိုၼ်ႈလဝ်ႈ တၼ်းႁဵင်းၽွင်းလူင် ပၼ်ၾၢႆႇသိုၵ်းၽိူမ်ႉထႅမ် 3 ႁွင်ႈၵၢၼ် ၸွမ်းၼင်ႇဢၼ် မၵ်းမၢႆဝႆႉၼႂ်းပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်းၼၼ်ႉ လႅၵ်ႈတင်းသဵင်ၵမ်ႉထႅမ်ၼႂ်းသၽႃးလိူဝ် 75% ၶဝ်ႈၼႂ်းငိူၼ်ႈၶႆၵၢၼ်ၵႄႈမႄး ပိူင်ပိုင်းၸိုင်ႈမိူင်း။ မိူဝ်ႈၵၢၼ်မိူင်းတင်းတပ်ႉသိုၵ်း ဢမ်ႇလူတ်းလႃးဝႃးသွၵ်ႇၵေႃႈ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 1 လိူၼ်ၾႅပ်ႉပီဝ်ႊရီႊ 2021 မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ႁုပ်ႈယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈဝၼ်းပိုတ်ႇသၽႃး။ ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ထႆးၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ လူၺ်ႈလၢႆးႁဵတ်းသၢင်ႈၶွင်သုၵျီႇ လႄႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇသေ တၵ်းၼႄး တူတ်ႈ ဝႃႈ ၽိတ်းတင်းသွင် ၾၢႆႇ ယွၼ်ႉၵွပ်ႈဢမ်ႇယွမ်းၵၼ် ၸင်ႇပဵၼ်ႁဵတ်ႇ(လွင်ႈ) ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်သုၵ်ႉယုင်ႈ ဢူၼ်မေႃး ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈႁၢႆႉႁႅင်းလႄႈ သူင်ႇၽူလ် ၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈထိုင်မိူင်းထႆးတေႃႇဝၼ်းၼႆႉ သုၵျီႇလႆႈ 75% ဢမ်ႇပေႃးၸႂ် တေဢဝ်ႁႂ်ႈလႆႈထိုင် 100% ၾၢႆႇမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆၵေႃႈ ႁဵတ်းၸွမ်းပိူင်သိုၵ်းမႃးၶၢဝ်းတၢင်း 76 ပီ တၢင်းၾၢႆႇ သိုၵ်းထိုဝ်ဝႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းပဵၼ်ငဝ်ႈၵႅၼ်ႇၶွင်ၸၢတ်ႈ တေပွႆႇႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၵၢဝ်ႉၵၢႆႇ ၵၢၼ် လွင်ႈမၼ်ႈၼိမ်ယဵၼ်ဢမ်ႇလႆႈ ယွၼ်ႉၵွပ်ႈဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုတ်ႇသိုၵ်းတင်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တင်ႈတႄႇလႆႈမိူင်းၵွၼ်းၶေႃမႃး ၼႂ်းမိုဝ်း ဢိင်းႊၵလဵတ်ႈ။ လၢႆၵေႃႉမီးၶေႃႈထၢမ်ဝႃႈ လူၺ်ႈဢၼ်မၢၼ်ႈၶတ်းၶႅင်ႈၶတ်းၶႃၵၼ်ပၢႆးၼႂ်းၶဝ် မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇလႄႈသုၵျီႇ တိုၼ်းဢမ်ႇ လီၵၼ်လႆႈ မၼ်းၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၵၼ်တင်းထႆးၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆယူႇ။ ႁဵတ်းသင်လႄႈတပ်ႉႁိုဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုဝ်းႁိူဝ်းလႃႈၼမ်ႉ(တမ်ႇငႃႈ)ထႆး ၵႂၢမ်းတွပ်ႇငၢႆႈငၢႆႈၵေႃႈ မီးပိုၼ်းၵိုၵ်းၵၼ်မႃး ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီ မီးလႅၼ်လိၼ်တိတ်းၸပ်းၵၼ် 2 ႁဵင် ၵီႊလူဝ်ႊပၢႆ ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈလႄႈၼႂ်းမိူင်းထႆး မီးပီႈၼွင်ႉ ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၵႂႃႇမႃး မီးႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈယူႇၼႂ်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး 5 လၢၼ်ႉပၢႆၼႆၵေႃႈ တၵ်းမီးသၢႆလပ်ႉမၢၼ်ႈ ၸိမ်သႅၵ်ႉၶဝ်ႈမႃးယူႇ ဢမ်ႇဢေႇ။ ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႉၵၢၼ်မိူင်းမၢင်ႇၵေႃႉ ယင်းၼႄးဝႃႈပႃႊတီႊၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းထႆးမၢင်ပႃႊတီႊ မီးလွင်ႈၸမ်ၸႂ်လႄႈၸွႆႈထႅမ် မၢၼ်ႈၼႆလူးၵွၼ်ႇ။ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵႂင်ၸႂ်ၾၢႆႇတေႃႇတၢၼ်ႈလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉမၢၼ်ႈ ဢၼ်တူင်ႉၼိုင်ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ထိုင်လႆႈယွၼ်းႁႂ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၾႄႊထွင်ႊထၢၼ်ႊ ၶျိၼ်ႊၼဝတ်း ၸွမ်ၽွင်းလူင်ထႆး ၸွႆႈၵူတ်ႇထတ်းပၼ်ဝႃႈ ႁႅင်းၵၢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းမီးယူႇၼႂ်း မိူင်းထႆးမီးၵႃႈႁိုဝ် ယူႇပွတ်းလႂ်ၽွင်ႈ ယွၼ်းႁႂ်ႈထႆးသူင်ႇၶေႃႈမုလ်းဢၼ်ပဵၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်မၢၼ်ႈတႄႉတႄႉၼၼ်ႉပၼ်ၽွင်ႈလႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ သူၼ်ႇလိူင်ႈယိုဝ်းႁိူဝ်းလႃႈၼမ်ႉ(တမ်ႇငႃႈ) ထႆး တၵ်းယွမ်းႁပ်ႉဝႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ႁဵတ်းပူၼ်ႉတီႈပူၼ်ႉလိူဝ် ႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ၼွၵ်ႈမိူင်းလႄႈၵေႃၵမ် ၵၢၼ်ၵပ်းသၢၼ်ၵၢၼ်လႅၼ်လိၼ်လႆႈၵပ်းသၢၼ်တင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ ဢၼ်လီပၵ်းတႃတူၺ်းၸွမ်းၼၼ်ႉ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸေႃးမိၼ်းထုၼ်း ပိုတ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ႁူပ်ႉႁၼ်ၶိူင်ႈမိုဝ်းမၢင်ယၢင်ႇၼႂ်းႁိူဝ်းလႃႈၼမ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်ၶိူင်ႈတိၺွပ်းပႃၶွင်လႃႈၼမ်ႉ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီၸေႃးမိၼ်းထုၼ်းဢမ်ႇလႆႈဝွၵ်ႇၵၢဝ်ႇလၢႆးႁူဝ်ယွႆႈမၼ်းဝႃႈ ပဵၼ်ၶိူင်ႈသင်ၸိူင်ႉႁိုဝ် ၵွႆးၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ မီးသူၼ်ႇၵဵဝ်ႇၶွင်ႈတင်း ၵၢၼ်လုၵ်ႉၾိုၼ်ႉၼႆၵွႆး။ ၶႄးပဵၼ်ၶေႃႈဢၢင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်လွင်ႈၵၢၼ်တိၺွပ်းႁိူဝ်းလႃႈၼမ်ႉၶွင်ထႆး ႁိုဝ် မီးသူၼ်ႇၵိူဝ်းလီတင်းၾၢႆႇလုၵ်ၾိုၼ်ႉ ၸင်ႇတၵ်းလႆႈ ထတ်းထွင်ၼႆလႄႈ ယႃႇႁႂ်ႈယဵၼ်ႁၢႆၵႂႃႇၸွမ်းသဵင်ၵွင်ႈ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်']

2024-12-17T12:00:00

https://shannews.org/archives/60618

ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈယႃႈၾိၼ်ႇ တီႈမိူင်းၶျၢင်း ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး 18 %

ဝၢႆးလင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ မႃးၼႆႉ ပၼ်ႁႃပၢင်တိုၵ်းၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈႁႅင်း တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈယႃႈၾိၼ်ႇၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတုၼ်းၸၢၼ်ႇ (တွန်းဇံမြို့နယ်) ၼႂ်းမိူင်းၶျၢင်း ပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ သူၼ်ယႃႈၾိၼ်ႇ ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃးၵူႈပီ။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ၼိုင်ႈဝၢၼ်ႈလႂ် မီးၵူၼ်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈယႃႈၾိၼ်ႇ မွၵ်ႈ 5 ၵေႃႉၵူၺ်း။ ယၢမ်းလဵဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ တင်းဝၢၼ်ႈလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈသူၼ်ယႃႈၾိၼ်ႇၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး ၼပ်ႉႁူဝ်သိပ်းဢေႊၶိူဝ်ႊ ၼႆယဝ်ႉ။ တႃႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ယႃႈၾိၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် လႆႈတီႇၽဵဝ်ႈဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ်၊ ပေႃးထိုင်မႃး ၼႂ်းလိူၼ်ၵျုၼ်ႊသမ်ႉ ႁူတ်းယႃႈၶႃႈမူင်ႈမႅင်း၊ ၼႂ်းႁူဝ်လိူၼ်ဢေႃႊၵတ်ႊသ် တႄႇဝၢၼ်ႇၸိူဝ်ႉၽၼ်းသေ လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉသမ်ႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်းၶုတ်ႇဢဝ်ယၢင်ယႃႈၾိၼ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈတႄႇထိုင် ၶၢဝ်းဢဝ်ယႃႈၾိၼ်ႇၼၼ်ႉ 1 ၸွႆႉလႂ် ၵႃႈၶၼ်မီး 150 သႅၼ်ပျႃး။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းၵၢင် (ပွႆးၸႃး) ၸိူဝ်းလူင်းၵႂႃႇႁႃသိုဝ်ႉထိုင်ၼႂ်းသူၼ်သမ်ႉ ပၼ် 1 ၸွႆႉလႂ် 70 သႅၼ်ပျႃး။ ပီၼႆႉ ယွၼ်ႉၾူၼ်ၼမ်လႄႈ တူၼ်ႈယႃႈ ဢမ်ႇပေႃးၶႅမ်ႉ၊ ဢမ်ႇပေႃးလႆႈၼမ်ၼႆ – ၸဝ်ႈသူၼ် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ မိူင်းၶျၢင်း လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၸႄႈဝဵင်းတုၼ်းၸၢၼ်ႇၼႆႉ တပ်ႉသိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄမိူင်းၶျၢင်း(CDF) ၶဝ် ယိုတ်းၵုမ်းဝႆႉ။ CDF လၢတ်ႈဝႃႈ လႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်း မၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉ ဢၼ်တေၸၢင်ႈၽုၵ်ႇတႅၼ်းတၢင် ယႃႈၾိၼ်ႇၼၼ်ႉယူႇ ဝႃႈၼႆ။ လုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ်လႄႈ ရႃႇၸဝၢတ်ႈ (UNODC) ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 12/12/2024 ၼႆႉဝႃႈ – ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ယႃႈၾိၼ်ႇ ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈသုတ်း။ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈယႃႈၾိၼ်ႇ တီႈမိူင်းၶျၢင်း ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး 18% – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ RFA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ယႃႈမဝ်းၵမ်', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-12-17T13:00:00

https://shannews.org/archives/60616

လႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး ပၼ်ႁႃထႆး – ဝႃႉ တႃႉတၢႆးလေႃႇသိုၵ်းၵၼ်

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈပၺ်ႁႃလႅၼ်လိၼ်တႆး-ထႆးယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းဝႃႉတင်းသိုၵ်းထႆးမီးလွင်ႈၶဵင်ႈၶႅင်တေႃႇၵၼ်ယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ တၢင်းၾၢႆႇထႆး ၸီႉၼႄးဝႃႈ သိုၵ်းဝႃႉပူၼ်ႉပႅၼ်ၶဝ်ႈမႃးပၵ်းတင်ႈတပ်ႉပၢင်သၢဝ်းၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ၶွင်ထႆးၼႆႉၼၼ်ႉ တၢင်းၾၢႆႇထႆးလႆႈၸီႉသင်ႇၵွင်တပ်ႉၽၢၵ်ႈ 3 ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၵၢၼ်သိုၵ်းပိူဝ်ႈတႃႇၵႅတ်ႇၶႄ ႁႄႉၵင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ် တူဝ်ၵဝ်ႇ ၼႆလႄႈလႆႈတေႃႉဢဝ်ၵေႃႉသိုၵ်းၵေႃႉႁၢၼ် တင်းၵွင်ႈၵၢင်ႇမၢၵ်ႇမိုဝ်ႉ ၸိုၼ်းယၢမ်းၵႂႃႇပၵ်းၸွမ်းၼႃႈလိၼ်ၽၢၵ်ႈ 3 ႁူမ်ႈတင်းဢွၵ်ႇၶေႃႈပူင်ၼၵ်း ၶိတ်ႇသဵၼ်ႈတၢႆဝႆႉပၢႆးၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 18 လိူၼ်ၻီႊသႅမ်ႊၿိူဝ်ႊရ် 2024 ၼႆႉႁႂ်ႈထွၼ် တပ်ႉပၢင်သဝ်း ၶွင်သိုၵ်းဝႃႉဢၼ်ပၵ်းယူႇၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ထႆးၼၼ်ႉဢွၵ်ႇ ပဵၼ်ဝၼ်းလိုၼ်းသုတ်း။ sanook- ဝႃႉလႅင် ဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်းႁွင်ႇ လူင်းမႃးတၢင်းၸၢၼ်း လႅၼ်လိၼ်တႆး-ထႆး လၢႆၾၢႆႇၵေႃႈယိၼ်းၵႂင်ၸႂ်မႆႈၸႂ်ၸွမ်း ပဵၵ်ႉသမ်ႉတပ်ႉပၢင်သဝ်းသိုၵ်းဝႃႉဢၼ်တင်ႈပၵ်း ယူႇၸိူဝ်းၼႆႉမီးမႃး ပဵၼ်သိပ်းပီပၢႆယဝ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈမီး ၶေႃႈဢုပ်ႇဢူဝ်းထဵင်ၵၼ်လႄႈဝႅင်ႇၶဵတ်ႇမၵ်းတမ်းသဵၼ်ႈၶိတ်ႇလႅၼ်လိၼ် တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။ ၵွႆးၵႃႈမိူဝ်ႈမႃးမီးလိူင်ႈထႆး တင်း ၵမ်ႊပူႊၶျႃႊ (ၶမဵၼ်) ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ပၺ်ႁႃၶဵတ်ႇလႅၼ်ၼႃႈၼမ်ႉတီႈ ၵေႃႇၵုတ်ႇ(ၵုၼ်ၵုတ်ႇ)ၼၼ်ႉ ၵမ်ႊပူႊၶျႃႊ လႆႈထဵင်လိပ်းထဵင်လႅင်ဝႃႈ ပဵၼ်ၼႃႈၼမ်ႉ ၵမ်ႊပူႊၶျႃႊ။ ယွၼ်ႉလူၺ်ႈတႂ်ႈပိုၼ်ႉၼမ်ႉၼၼ်ႉလႆႈၵူတ်ႇထတ်းႁူႉဝႃႈ မီးၼမ်ႉမၼ်းလိပ်းၼႆသေ တၢင်ႇၾၢႆႇတၢင်ႇဢမ်ႇယွမ်းၵၼ် ပဵၵ်ႉသမ်ႉၵမ်ႊပူႊၶျႃႊဝႃႈ တေဝႅင်ႇၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီၼင်ႇၵၼ်ၶိုင်ႈတေႃႇၶိုင်ႈၼႆသေတႃႉ တၢင်းၾၢႆႇထႆး ဢမ်ႇ ယွမ်း ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈၵေႃႇၵုတ်ႇၼႆႉမၼ်းယူႇၼႂ်းၼႃႈၼမ်ႉ ထႆးလႄႈပဵၼ်ၶွင်ထႆး။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ၽႄႊထွင်ႊထၢၼ်ႊ ၶျိၼ်ႊၼဝတ်း ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆးယၢမ်းလဵဝ် တင်းၶိူဝ်းႁိူၼ်းၸွမ်ၸိုင်ႈ ၵမ်ႊပူႊၶျႃႊ ၶဝ်သမ်ႉပဵၼ်လွင်ၵၼ် ၵွပ်ႈၼၼ်ၵူၼ်းမိူင်းထႆးၵေႃႈဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉၶေႃႈဢၢင်ႈၶွင်ၵမ်ႊပူႊၶျႃႊ။ မိူဝ်ႈမီးလိူင်ႈၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈပၺ်ႁႃၼႃႈလိၼ်ၼႃႈၼမ်ႉၼႆႉ လၢႆၾၢႆႇၸင်ႇပၢႆႉမႃးတၢင်းၼႃႈလိၼ်ပွတ်းႁွင်ႇၶွင်ထႆး-တႆး လႄႈ လႆႈယူၵ်ႉဢဝ်ပၺ်ႁႃ လိၼ်လိၼ် တၢင်းပွတ်းႁွင်ႇမိူင်းထႆး ဢၼ်တိတ်းၸပ်းၵၼ်တင်း ၼႃႈလိၼ်မိူင်းတႆး ပွတ်းၸၢၼ်း တီႈသိုၵ်းဝႃႉမႃးတင်ႈတပ်ႉပၢင်သဝ်းယူႇဝႆႉ ၼၼ်ႉလႄႈ ႁၼ်ဝႃႈသိုၵ်းဝႃႉၶၢမ်ႈပူၼ်ႉၶဝ်ႈမႃး ပၵ်းတပ်ႉပၢင်သဝ်းယူႇၼိူဝ်လႅၼ်လိၼ်ထႆးၼႆလႄႈ ၵိူတ်ႇလိူင်ႈပဵၼ်ပၼ်ႁႃမႃး ႁဵတ်းႁႂ်ႈသွင် ၾၢႆႇ လႆႈၶႅင်ႁၢဝ်ႈ တေႃႇၼႃႈၵၼ်။ လူၺ်ႈလွင်ႈတၢင်းပဵၼ်မႃးၼႆႉ ဝၢႆးသေၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း (ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် “တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆး” “TRC/TRA” လႄႈ ၽူႈ ၵေႃႇတင်ႈ “တပ်ႉသိုၵ်း ၽွမ်ႉႁူမ်ႈလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉၸိုင်ႈတႆး” သဵင်ႈၵမ်သုတ်းမုၼ်ၵႂႃႇမိူဝ်ႈ 1991 ယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ပွင်သိုၵ်းၵေႃႈ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၽူႈၼမ်း သုင်သုတ်းသေ မိူဝ်ႈမႃးထိုင် ပီ1995 လူၺ်ႈၵၢၼ် ၽွင်းငမ်း တႂ်ႈမိုဝ်းၶုၼ်သႃႇ လႆႈၵိူတ်ႇမီးလွင်ႈဢမ်ႇၽဵင်ႇပဵင်း။ လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈ ႁူမ်ႈတင်းဢမ်းၼၢၸ်ႈၸၼ်ႉထၢၼ်ႈ လွင်ႈလိူၵ်ႈၼႃႈႁၵ်ႉ မၵ်ႉၼႃႈၸင်းလႄႈ ယူႇႁူမ်ႈၵၼ်ဢမ်ႇလႆႈ၊ ၸဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်ႈ ၸင်ႇလႆႈၽၢတ်ႇ ဢွၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်း မိူင်းတႆးသေ ၵႂႃႇၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး SSNA ယဝ်ႉၵိုတ်းသိုၵ်းတင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၽူႈယႂ်ႇ ၵူၼ်းလူင်ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆး လႆႈၵေႃႇတင်ႈ “ၵေႃပွင်ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး” ၊ ပိူဝ်ႈတႃႇ တူင်ႉၼိုင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ် တႃငၢၼ်း။ တမ်းဝၢင်းသဵၼ်ႈတၢင်းၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ ၵၢၼ်ဢွမ်ႇလွမ်ႈ ၽွမ်ႉပဵင်းၵၼ် ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်း။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈဝၢႆးသေၸဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်ႈၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆးၵႂႃႇယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇၸင်ႇ ႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵၼ်းၸဵတ်းၵႂႃႇၸွမ်းသူၼ်းတုမ် ၸၵ်ႉၸုင်ႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်ႈပွၵ်ႈမႃးၶိုၼ်း ၊ ဝႃႈတေဢမ်ႇပၼ်တူတ်ႈ (တၢမ်ႇ)သင်။ လိူဝ်သေၸဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်ႈဢမ်ႇယွမ်းပွၵ်ႈ ၶိုၼ်းမႃး ၵေႃႉသိုၵ်းၵေႃႉႁၢၼ်ဢၼ်ၵႂႃႇၸွမ်းၸဝ်ႈၵၼ်းၸဵတ်း မွၵ်ႈ 300 ၵေႃႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၶိုၼ်းမႃးၸွမ်းၸဝ်ႈၵၼ်းၸဵတ်းၵွႆးဢမ်ႇၵႃး ယင်းပၢႆၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်းၸဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်ႈပႅတ်ႈထႅင်ႈ မိူၼ်တင်းၸဝ်ႈၵၼ်ၸဵတ်းဢဝ်ၵေႃႉသိုၵ်းၵေႃႉႁၢၼ်ၵႂႃႇသူင်ႇထႅမ်ပၼ် ၸဝ်ႈၵၢၼ်း ယွတ်ႈလႄႈ ၵိုတ်းမႃးၸွမ်းၸဝ်ႈၵၢၼ်ၸဵတ်းၵမ်ႈၽွင်ႈၵွႆး။ မိူဝ်ႈႁူႉဝႃႈၵေႃႉသိုၵ်းၵေႃႉႁၢၼ်ဢၼ်ၵႂႃႇၸွမ်းၸဝ်ႈၵၼ်းၸဵတ်းယင်းပၢႆၵႂႃႇၶဝ်ႈၸူးၸဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်းလႄႈၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇပဵၼ်လွင်ႈငမ်းငဝ်း ၵႂင်ၸႂ်ဝူၼ်ႉႁႃလွၵ်းလၢႆးၵူႈလွင်ႈၵူႈတၢင်းဢမ်ႇပွင်ႇ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈလွမ်ၵူဝ်တႆး ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈဢမ်ႇယုမ်ႇၸႂ်ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ႁူမ်ႈတင်း ၵေႃႉသိုၵ်းၵေႃႉႁၢၼ် ဢၼ်ပဵၼ်တႆးၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆးၼၼ်ႉလႄႈ မၼ်းၸဝ်ႈၸင်ႇလၵ်ႉတိတ်းတေႃႇတင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈလပ်ႉလပ်ႉသေ ဢွၼ်ဢဝ်တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆး ဢၼ်မီး “တပ်ႉသိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉၸိုင်ႈတႆး” SURA “တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး” SSA ဢၼ်ဢဝ်တီႈယူႇ ပၵ်းလၵ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၸဝ်ႈသိုၵ်းၸၢမ်မႂ်ႇဢွၼ်ႁူဝ်လႄႈ“တပ်ႉသိုၵ်းႁူမ်ႈပွင်း” SUA ဢၼ်ၶုၼ်သႃႇဢွၼ်ႁူဝ် မႃးၶွၼ်ႈတုမ် ၵၼ်သေပဵၼ်မႃး တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆး MTA ၼၼ်ႉ ယွမ်းဝၢင်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၵူမ်ႈၼွမ်းၸူးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈမိူဝ်ႈႁူဝ်ပီ 1996 ၼီႈ။ ပဵၵ်ႉသမ်ႉၶုၼ်သႃႇဢွၼ်ဢဝ်တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆးဝၢင်းၵွင်ႈၵၢင်ႇပၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵႂႃႇၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းဢၼ်ပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း ၵဝ်ႇၶွင် “တပ်ႉသိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉၸိုင်ႈတႆး” SURA ဢမ်ႇယွမ်းဝၢင်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸွမ်း ၶုၼ်သႃႇ သေပႃးဢဝ်ၵူၼ်းမၼ်းၸဝ်ႈ တင်းၵေႃႉသိုၵ်းၵေႃႉႁၢၼ်ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈၸဝ်ႈသိုၵ်းသၢင်ႇမူၼ်းႁူမ်ႈ 8 ပၢၵ်ႇပၢႆ ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇၶၢမ်ႈၶူင်းၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းမိူင်းတႆး လတ်းၸူးႁႃ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA ပွတ်းႁွင်ႇ လႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး SSNA ပိူဝ်ႈႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ်ပဵၼ်မူႇၼိုင်ႈၸုမ်းလဵဝ်။ ၵွႆးၵႃႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈႁၢမ်ႈတပ်ႉဝႆႉ ဢမ်ႇပၼ်ႁႂ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးတင်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ဢၼ်ၵိုတ်းသိုၵ်းဝႆႉတင်းသိုၵ်း မၢၼ်ႈၼၼ်ႉႁပ်ႉလႄႈႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ် ဢၢင်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းပဵၼ်ၵူၼ်းၶွင်ၶုၼ်သႃႇ ပဵၼ်ၸုမ်းဢၼ်ယူႇၼွၵ်ႈၵူတ်းမၢႆ လိူဝ်သေဝၢင်း ၵွင်ႈၵၢင်ႇၵူမ်ႈၼွမ်းၸူးသိုၵ်းမၢၼ်ႈပိူင်လဵဝ်ၵွႆးဝႃႈၼႆ။ ပဵၵ်ႉသမ်ႉတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးလႄႈတပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ဢမ်ႇၸၢင်ႈတေ ႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ်တင်းၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းလႆႈၵေႃႈ မီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်ဝႃႈ တေၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးမိူၼ်ၵၼ်လႄႈ တေၶဝ်ႈ ဢွၵ်ႇႁႃၵၼ်ၵႂႃႇ။ ၼႂ်းၵႄႈၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈၸွမ်းဝႅတ်ႉလွမ်ႉၵႅတ်ႇတိုၵ်းလိုပ်ႈႁေႃႈႁႂ်ႈၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းၶဝ်ပေႃဢမ်ႇယူႇလႆႈ ၵႂႃႇဝၢၼ်ႈလႂ်ၵေႃႈ ယႃႇႁႂ်ႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလဵင်ႉၶဝ်ႈလဵင်ႉၼမ်ႉၼႆသေ တမ်းဝၢင်းၽႅၼ်သိုၵ်း တႅပ်း 4 တႅပ်း တႅပ်းၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ် တႅပ်းၵၢၼ်တိတ်းတေႃႇၶၢဝ်ႇငၢဝ်း တႅပ်းလွင်ႈတိတ်းတေႃႇၵပ်းသၢၼ် တႅပ်းၵၢၼ်ၵႂႃႇမႃးႁႃသူႇၵၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉသေၸွမ်းၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၸုမ်းၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းၶဝ် ဢၢၼ်းၽဵဝ်ႈႁႂ်ႈ မူၺ်ႉၸိပ်းဝၢႆး ယႃႇႁႂ်ႈၵိုတ်းလိူဝ်ၸိူဝ်ႉလိူဝ်ၽၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းၵေႃႈၶိုၼ်းပွၵ်းမႃးပူၵ်းတင်ႈငဝ်ႈငုၼ်းတီႈလွႆတႆးလႅင်းၼိူဝ်သၼ်လွႆလႅၼ်လိၼ်တႆး-ထႆး တေႃႇၼႃႈၵၼ် တင်းမိူင်းမႄႈႁွင်ႈသွၼ်ၶွင်ထႆး မိူဝ်ႈ 1998 ယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃးပီ 2000 ၸွမ်သိုၵ်းၶိၼ်ႇၺုၼ်ႉ ၸင်ႇပူင်ၵႂၢမ်း ယူၵ်ႉယၢႆႉ ၶၢႆႉဢဝ်ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းဝႃႉတၢင်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လူင်းမႃးပၵ်းသဝ်းတင်ႈထိၼ်ႇထၢၼ်ယူႇၵိၼ်သဝ်းပွတ်းၸၢၼ်း တၢင်းမိူင်းယွၼ်း ဝၢၼ်ႈႁုင်ႈ မိူင်းသၢတ်ႇမိူင်းတူၼ် ၼႃးၵွင်းမူးပုင်ႇပႃႇၶႅမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ မီးတင်းၵူၼ်းမိူင်း ၵူၼ်းသိုၵ်းၶူၼ်းၶဝ်းလေႃးၵၼ်လူင်းမႃး။ ထိုင်မႃးပီ 2002 ၸုမ်းၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းၶဝ် ၶဝ်ႈၵႂႃႇလူမ်ႇတပ်ႉမၢၼ်ႈဢၼ်မႃးပၵ်းတပ်ႉတီႈပၢင်မႂ်ႇသုင် ပၢင်ၵမ်ႉၵေႃႇ (ငဝ်ႈၸိုင်ႈၶွင် SURA ၵဝ်ႇ) ဢိၵ်ႇတင်းတီႈဢွင်ႈႁွႆးၵဝ်ႇ ၵုတိၵိၼ်ၽဵလ်း(ၵျွင်းသုင်းသွမ်း) ၵဝ်ႇသင်ၶၸဝ်ႈဝတ်ႉဝဵင်း ဢိၼ်း ၼၼ်ႉလႄႈ ယိင်ႈၶႅၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇပေႃးၸႂ် ၶႅၼ်ႉၸႂ်တႄႉတႄႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၸီႉၼႄးဝႃႈထႆးၸွႆႈၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းၼႆသေသူင်ႇလိၵ်ႈသၢၼ်ၶတ်း တၵ်ႉတိူၼ်။ တေႃႇမႃးထိုင်ပီ 2005 သိုၵ်းမၢၼ်ႈသူင်ႇႁႅင်းဢီးၵမ်ႉထႅမ်သိုၵ်းဝႃႉ ႁႂ်ႈယိုတ်းလွႆတႆးလႅင်း ပေႃးသိုၵ်းဝႃႉယိုတ်းလႆႈလွႆတႆးလႅင်းၵေႃႈ တေပၼ်သိုၵ်းဝႃႉယူႇၼႆႈလႄႈ သိုၵ်းဝႃႉၸင်ႇပိုတ်ႇသိုၵ်းၶိုၼ်ႈတိုၵ်းလွႆတႆးလႅင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈၵမ်ႉၸွႆႈမၢၵ်ႇမိုဝ်ႉၸိုၼ်းယၢမ်းတင်းၼမ် သူင်ႇၸွႆႈသိုၵ်းဝႃႉလႄႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းတႄႉတႄႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ သိုၵ်းဝႃႉဢဝ်ဢဵၼ်ဢဝ်ႁႅင်းတင်းၼမ်ၶိုၼ်ႈလေႃႇ တိုၵ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၶိုၼ်ႈယိုတ်းလွႆတႆးလႅင်းလႆႈလႄႈၸင်ႇဝၢင်းပၵ်းဝၢင်းတပ်ႉပၢင်သဝ်းၶဝ်ယူႇၸွမ်းတိၼ်လွႆတႆးလႅင်းလႄႈၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် တႆး-ထႆး မႃးတေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၼႃႈလိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇၸႅင်ႈလႅင်းဝႃႈ တီႈသိုၵ်းဝႃႉပၵ်းတပ်ႉပၢင်သဝ်းၶဝ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈပဵၼ်ၶဵတ်ႇလႅၼ်လိၼ်ၶႅၼ်ႈၸပ်းၵၼ်လႄႈ ဢမ်ႇၸႅင်ႈလႅင်းဝႃႈယူႇၼႂ်းၼႃႈလိၼ်မိူင်းတႆး ႁိုဝ် ထႆး။ (*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈ ဢေႃႈ။)

['ၶေႃႈထတ်းသၢင်', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-17T11:00:00

https://shannews.org/archives/60614

သိုၵ်းရၶႅင်ႇ ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈထႅင်ႈ ဝဵင်းတွင်ႇၵူၵ်ႉ

သိုၵ်းရၶႅင်ႇ ယိုၼ်ယၼ်လၢတ်ႈဝႃႈ ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈ ၸႄႈဝဵင်းတွင်ႇၵူၵ်ႉထႅင်ႈ တင်းဝဵင်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 14/12/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA လေႃႇတိုၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၵၶ 5 ဢၼ် ၵိုတ်းဝႆႉတပ်ႉလဵဝ် တီႈၸႄႈဝဵင်းတွင်ႇၵူၵ်ႉ ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ ဝၢႆးၼၼ်ႉ သိုပ်ႇလမ်းတိုၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းပၢႆႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇၵူႈယွမ်ႇၵူႈတၢင်းထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝူင်ႈပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈ ဝဵင်းမွင်ႇတေႃးသေ တီႉၺွပ်းလႆႈပႃး ႁၢႆးသိုၵ်းလႄႈ မၢၵ်ႇမိုဝ်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်းၼမ်၊ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ဢမ်ႇပေႃးႁိုင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လႆႈပွႆႇၽႃႈထႅင်ႈ ၸႄႈဝဵင်းတွင်ႇၵူၵ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA တိုၵ်ႉသိုပ်ႇလေႃႇတိုၵ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈၸႄႈဝဵင်းဢမ်းလႄႈ ၸႄႈဝဵင်းၵႂႃႉ၊ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉပႃးတပ်ႉၼမ်ႉ ယိုဝ်းၸွႆႈ၊ သွင်ၾၢႆႇသိုပ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ဝႆႉႁၢဝ်ႈႁႅင်း ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းမိူင်းရၶႅင်ႇၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA တႄႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းမႃးၶိုၼ်း ၼႂ်းလိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2023 ။ ၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်တိုၵ်း ပီပၢႆၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်းရၶႅင်ႇ သိုၵ်း AA ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈ 12 ဝဵင်းယဝ်ႉ။ ၼႂ်းမိူင်းၶျၢင်းသမ်ႉ ယိုတ်းလႆႈဝႆႉ ၸႄႈဝဵင်းပလႅတ်ႉဝႃႉ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈၸႄႈဝဵင်းတင်းၼမ်ၼႆႉ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇႁၼ်ပိုၼ် ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးသင် – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ VOA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-12-16T18:33:34

https://shannews.org/archives/60607

ၵၢင်ႉၵႄႇဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ဢၼ်ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ PNO တီႉၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ လႆႈပၼ်ငိုၼ်းထုတ်ႇတူဝ်ၶိုၼ်း

ၵၢင်ႉၵႄႇဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ဢၼ်ထုၵ်ႇၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ PNO တီႉၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းႁိူၼ်း လႆႈဢဝ်ငိုၼ်း ၵႂႃႇထုတ်ႇတူဝ်သေ ၸင်ႇပူၼ်ႉလွတ်ႈမႃးၶိုၼ်း။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈသၢႆးၶၢဝ် ၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ဢၼ်ႁွတ်ႈထိုင် ဝဵင်းလူင်တူၼ်ႈတီး လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဝၼ်းတီႈ 11/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ ၵၢင်ႉၵႄႇဝၢၼ်ႈတူၺ်ပူး လွတ်ႈမႃးၶိုၼ်းယဝ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလႄႈ လုၵ်ႈလၢင်းၼၢင်းမေး လႆႈ ၵႂႃႇပၼ်ငိုၼ်းသႅၼ် 600 သႅၼ်ပျႃး။ တီႈတႄႉမၼ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉၶဝ် ၶႂ်ႈလႆႈငိုၼ်းလႄႈ တီႉၺွပ်းၵႂႃႇၵူၺ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ၵၢင်ႉၵႄႇ ဢၼ်ၺႃးပျီႇတူႉၸိတ်ႉ PNO တီႉၺွပ်းၵႂႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢင်ႉၵႄႇဝၢၼ်ႈတူၺ်ပူး ၸိုင်ႈႁွင်ႉ ၽျႃးၻူင်းၵျေႃႇ (ဖြားဒုံးကျော်) ။ ၺႃးတီႉၺွပ်းၵႂႃႇ မိူဝ်းဝၼ်းတီႈ 07/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 11 မူင်း (https://shannews.org/archives/60350) တီႉၺွပ်းယွၼ်ႉသင်ၼႆ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း ဢမ်ႇလၢတ်ႈသင်။ ၶိုၼ်ႈ ႁိူၼ်းမႃးသေ မႃးတီႉၺွပ်းၵႂႃႇ ၸိူင်ႉၼၼ်ၵူၺ်း – ဝႃႈၼႆ။ ၵဵဝ်ႇလွင်ႈၵဵပ်းငိုၼ်းတွင်းသေ ၸင်ႇပွႆႇတူဝ်ပၼ်ၶိုၼ်းၼႆႉ – ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၵပ်းသိုပ်ႇၸူး ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ PNO ၵေႃႈ ၵပ်းသိုပ်ႇဢမ်ႇလႆႈ။ တီႈဝၢၼ်ႈသၢႆးၶၢဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးလႅင်းၾူၼ်း (သၼ်ယႃးၾူၼ်း) လႄႈ ၵပ်းသိုပ်ႇႁႃၵူၼ်းၼႂ်းဝၢၼ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဝၢၼ်ႈသၢႆးၶၢဝ် လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ထၢင်ႇတေၵဵဝ်ႇလွင်ႈၵဵပ်းၵူၼ်း သိုၵ်းၼႆႉၵူၺ်း။ ၽွင်းဢမ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၼၼ်ႉ တီႈဝၢၼ်ႈသၢႆးၶၢဝ်ၼႆႉ သိုၵ်း PLNA တူင်ႉၼိုင်။ ယၢမ်းလဵဝ် PNO ၶဝ်ႈမႃးတူင်ႉၼိုင်။ ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ။ လွင်ႈတီႉၺွပ်းၵၢင်ႉၵႄႇၼႆႉၵေႃႈ ၶဝ်ၼႄးဝႃႈ ၵၢင်ႉၵႄႇ ဢမ်ႇႁႃ ၵူၼ်းသိုၵ်းမႂ်ႇပၼ်ၶဝ် ၼႆၼၼ်ႉၵူၺ်း ”- ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းၵေႃႈ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း တီႉၺွပ်းၵၢင်ႉၵႄႇ ဝၢၼ်ႈၼွင်ယဵၼ်း ဢၼ်မီးၾၢႆႇၸၢၼ်း ဝဵင်းသီႇသႅင်ႇသေ ၶႃႈႁႅမ်ပႅတ်ႈၵေႃႈ ယၢမ်ႈမီးမႃးယဝ်ႉ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇၼႆႉ ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO ႁွင်ႉၶိုၼ်း လုၵ်ႈၸုမ်းၵဝ်ႇ ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶိုၼ်း၊ ၵူၼ်း ၵဝ်ႇမၢင်ၸိူဝ်း ဢမ်ႇၶႂ်ႈၶဝ်ႈသိုၵ်းၶိုၼ်းလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈ ၵႂႃႇမိူင်းထႆးၵေႃႈမီး – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈ။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-16T18:11:12

https://shannews.org/archives/60601

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းသဵၼ်ႈမၢႆၶႅၵ်ႇ တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၵူၼ်းမိူင်းဢိၵ်ႇ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ယူႇယၢပ်ႇ

တႄႇႁၢင် လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉမႃး ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶဝ်ႈၵူတ်ႇထတ်း သႅၼ်ႈမၢႆၶႅၵ်ႇ တီႉၺွပ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းတီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢၼ်မႃးသွၼ်ႈယူႇသဝ်းဝႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ယူႇယၢပ်ႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ မႆႈၸႂ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ။ ၵူၼ်းမိူင်း တႆးပွတ်းႁွင်ႇ ပၢႆႈၽေးသိုၵ်း မႃးယူႇဝႆႉတီႈ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ၵူႈပွၵ်ႈၵေႃႈ ၶဝ်ထတ်းယူႇၶႃႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ယၢမ်းလဵဝ် ၶဝ်ထတ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ပေႃးၵႂႃႇၸႅင်ႈသဵၼ်ႈမၢႆၶႅၵ်ႇသမ်ႉ ၵူဝ်ၶဝ် ၵဵပ်းဢဝ်ၵႂႃႇတႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း၊ ႁဝ်းၵေႃႈမီးလုၵ်ႈၸၢႆးလႄႈ မႆႈၸႂ်ဢေႃႈ၊ ပေႃးဢမ်ႇၸႅင်ႈ ပေႃးၶဝ်မႃးၵူတ်ႇ ထတ်းၺႃးၵေႃႈ သမ်ႉတေပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇ ဢဝ်ၵႂႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး သိုၵ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တေသိုပ်ႇပၢႆႈထႅင်ႈ ၵေႃႈယၢပ်ႇ တေသိုပ်ႇယူႇထႅင်ႈၵေႃႈယၢပ်ႇ။ ဝူၼ်ႉၵႂင်ယူႇယဝ်ႉၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢၼ်ၵူတ်ႇထတ်း သဵၼ်ႈမၢႆၶႅၵ်ႇ ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၼႂ်းပွၵ်ႉၽြႃးၶၢဝ်လႄႈ ပွၵ်ႉဢၼ်မီးၶႅပ်ႇဝဵင်း။ ၽူႈၵွၼ်းပွၵ်ႉၵၢင်ႉၵႄႇ ပၼ်ၾၢင်ႉၸိူဝ်း ဢၼ်ဢမ်ႇတၢင်ႇသဵၼ်ႈမၢႆ တီႈလုမ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈမႃးပၼ်သဵၼ်ႈမၢႆ။ ပေႃးမႃးၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်းလႆႈတႄႉ တေသူင်ႇၵႂႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ပၼ်ၾၢင်ႉၵၼ် ၼင်ႇၼႆ။ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ႁႂ်ႈဝႃႈ ပၼ်ၾၢင်ႉပဵၼ်တင်းၵၢၼ်တႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ ၵူၼ်းႁူႉၸၵ်းၵၼ် ပၼ်ၾၢင်ႉၵၼ်ၵူၺ်း၊ ၶဝ်မႃးၵူတ်ႇထတ်း သဵၼ်ႈမၢႆၶႅၵ်ႇ 1 လိူၼ် 2-3 ပွၵ်ႈ၊ ပေႃးဢမ်ႇၸႅင်ႈသဵၼ်ႈမၢႆ တီႈလုမ်းၵေႃႈ ၶဝ်ႁွင်ႉၵႂႃႇ။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ဢွၵ်ႇမႃးလႆႈၶိုၼ်း၊ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ထုၵ်ႇသူင်ႇၵႂႃႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း၊ ၵူၼ်း ဢၼ်ဢမ်ႇၸႅင်ႈ သဵၼ်ႈမၢႆ ၶႅၵ်ႇၵေႃႈၼမ်၊ တီႈတူၼ်ႈတီးၼႆႉ ၵူၼ်း ၶွၼ်ႈၼမ်ၼႃႇ”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢၼ်မႃးသွၼ်ႈယူႇဝႆႉတီႈ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးလႄႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၶၢတ်ႇယူႇသဝ်းသေ ဢမ်ႇတၢင်ႇသဵၼ်ႈမၢႆၶႅၵ်ႇဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် မႆႈၸႂ်လွင်ႈလွတ်ႈၽေးဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၼၢင်းယိင်း ၼုမ်ႇပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းမႃးလႄႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢၼ်မႃးႁဵတ်းၵၢၼ် တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီးၼႆႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၵမ်ႈၼမ် ၵူဝ်ပိူၼ်ႈၵဵပ်းသဵၼ်ႈမၢႆၶဝ်လႄႈ ၶဝ်တေဢမ်ႇပၼ် သဵၼ်ႈမၢႆတီႈၼႂ်းပွၵ်ႉ။ တေႃႈလဵဝ်သမ့်မီးၶၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ ၵူၼ်းဢမ်ႇၸႅင်ႈ သဵၼ်ႈမၢႆၶႅၵ်ႇ တေဢဝ်ႁဵတ်းသိုၵ်းၼႆလႄႈ တႃႇၵူၼ်းၼုမ်ႇဢၼ်မႃးႁဵတ်း ၵၢၼ် တီႈဝဵင်းၼႆႉပဵၼ်ဢၼ်ယူႇယၢပ်ႇၵိၼ်းၸႂ်” – ဝႃႈၼႆ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉသေ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ ၾၢႆႇမၢႆမီႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၶႂ်ႈတိုၵ်းသူၼ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ႁႂ်ႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းလွင်ႈမၢႆမီႈ ၊ ၵပ်းသိုပ်ႇႁူႉၸၵ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းဝႆႉ ၼမ်ၼမ်။ ၽွင်းၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်း ထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်း ၵႂႃႇၼႆၸိုင် ယႃႇၵႄႈလိတ်ႈႁင်းၶေႃ ၊ ႁႂ်ႈႁႃၸုမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၽူႈတၢင်ၼႃႈ ၸွႆႈ ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “ပေႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်တီႉၺွပ်းၵႂႃႇၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇထၢမ်သင်ယဝ်ႉ၊ ၶဝ်တေသူင်ႇၵႂႃႇ ႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ၵမ်းလဵဝ် ၊ ယွၼ်ႉၼၼ် ပေႃးဝႃႈထုၵ်ႇၺွပ်း ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်းၼႆ၊ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵပ်းသိုပ်ႇႁႃၽူႈ တၢင်လၢတ်ႈၽႂ်းၽႂ်း၊ ပေႃး ၶိုၼ်ႈလုမ်း လႆႈပၼ်ငိုၼ်းမိုၼ်ႇ သွင်မိုၼ်ႇၵူၺ်း။ ပေႃးဢမ်ႇၶိုၼ်ႈလုမ်းတြႃးၼႆႉ မီးၽေးၼမ်၊ ၵူဝ်ႁၢႆပႅတ်ႈၵၢင်တၢင်း။ ဢမ်ႇၼၼ် ပေႃးၶဝ်လွမ်လွမ် သူင်ႇၵႂႃႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း၊ ယွၼ်ႉၼၼ် ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၾၢင်ႉ ပေႃးထုၵ်ႇၺွပ်းၵေႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ ၽူႈတၢင်လၢတ်ႈ” – ဝႃႈၼႆ။ တႄႇႁၢင် လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉမႃး ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လိုပ်ႈလမ်းတီႉၺွပ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇၽွင်းၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင် ၶိုၼ်း တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇႁၢႆၵႂႃႇ ၸမ် 200 ၵေႃႉယဝ်ႉ။ ပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉ ၽူႈထုၵ်ႇတီႉၺွပ်းလၢတ်ႈဝႃႈ – ထုၵ်ႇသူင်ႇတူဝ် ၵႂႃႇၵုမ်းၶင်ၼႂ်းၶွၵ်ႈယႂ်ႇတၢင်းၵဵင်းတုင်၊ တႃႇဢဝ်ၵႂႃႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း။ ယွၼ်းၵႂႃႇထုတ်ႇဢဝ်တူဝ်ၶိုၼ်း ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ – ဝႃႈၼႆ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ ၾၢႆႇတၢင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈႁိုဝ်။ ယူႇတီႈ ၽူႈတွႆႇ ႁွၵ်ႈၶတ်းၸႂ်တိတ်းတေႃႇတူၺ်း ၽူႈၵွၼ်းပွၵ်ႉယူႇၵေႃႈ ဢမ်ႇႁပ်ႉၾူၼ်း။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပၵ်းပိူင်ႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းသေ တဵၵ်းၶၢၼ်းတီႉၺွပ်း လၢၵ်ႈၸၼ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇၵႂႃႇၾိုၵ်း ၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉၵႂႃႇ ၸုပ်ႈထီႉ 7 ယဝ်ႉ။ တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီးၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၵၢင်ႉၵႄႇႁွင်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းပွၵ်ႉ ယွမ်ႇႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်သေလၢတ်ႈဝႃႈ ႁိူၼ်းဢၼ်မီးၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢၼ်မီးဢႃယု 18 ထိုင် 35 ပီၼႆႉ တေလႆႈ ပၼ်ငိုၼ်းတႃႇၵမ်ႉထႅမ် ၵူၼ်းႁၢပ်ႇ ၵၢၼ်သိုၵ်း 1 လိူၼ်လႂ် လႆႈပၼ် 1 သႅၼ်ပျႃး မၢင်ပွၵ်ႉ 5 မိုၼ်ႇပျႃး မၢင် ပွၵ်ႉ 2 မိုၼ်ႇပျႃး – ၵူၼ်းမိူင်း ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-17T08:00:00

https://shannews.org/archives/60596

ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ဢႃႇသၢတ်ႉ ပင်းလူမ်ႉယဝ်ႉၵေႃႈ တီႈမိူင်းသီႊရီႊယိူဝ်ႊၼႆႉ သဵင်ၵွင်ႈတိုၵ်ႉတေသိုပ်ႇတႅၵ်ႇယူႇႁိုဝ်

ၼႂ်းၸူဝ်ႈဝၼ်းတႄႇႁႅၵ်ႈ ဝူင်ႈထူၼ်ႈသွင်ၼႂ်းလိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉ ပဵၼ်တီႈလီမီးႁႅင်းၸႂ် တႃႇၸုမ်းၸၢဝ်းၸိူဝ်းလုၵ်ႉ ၽိုၼ်ႉတေႃႇ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇၶဝ် ထိုင်တီႈတင်းမိူင်းလုမ်ႈၾႃႉ ပေႃးလႆႈႁေႈႁူမိုၼ်းတႃ တူၺ်းၸွမ်းယဝ်ႉ။ ၸွမ်ၸိုင်ႈ ၿႃသျႃးဢႅဝ်လ်ဢႃသၢတ်ႉ လႆႈလႅၼ်ႈပၢႆႈဢွၵ်ႇမိူင်းၵႂႃႇယဝ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်ၶၢဝ်ႇလီယုပ်းၽၢၼ်ႈ တိုၼ်ႇတဵၼ်ႈ တႃႇၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ၸိူဝ်းၶီႇၼဵၵ်းတဵၵ်းတဵင် တေႃႇၵူၼ်းမိူင်းၽၵ်းၵႃႇၼၼ်ႉ ယူႇယဝ်ႉ။ လူၺ်ႈ Domino Effect သေ ယူဝ်တေပႃးၵၼ်လူမ်ႉထူ လူင်ၵႂႃႇ ပဵၼ်တႅဝ်း ႁိုဝ်ၼႆၵေႃႈ တႃႉလီလွမ်မွင်းယူႇ။ မိူင်းသီႊရီႊယိူဝ်ႊၼႆႉ ယွၼ်ႉ HTS ဢၼ်ၵူၼ်းထိူၼ်ႇ 60 ၸုမ်းလိူဝ် ႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈၵၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉ ယိုတ်းလႆႈဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈသေ ၸွမ်ၸိုင်ႈဢႃႇသၢတ်ႉ ၸင်ႇလႆႈပိုင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းရတ်ႉသျႃးသေ ပၢႆႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇ သွၼ်ႈၼႂ်းမိူင်းရတ်ႉသျႃးၼႆ ႁူႉငိၼ်း ၵၼ်ယူႇသေတႃႉ ၼႂ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇႁၼ် တႅမ်ႈတၢင်ႇထၢင်ႇၸႅင်ႈ။ HTS ဢၼ်မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ မၵ်းမၼ်ႈပဵၼ်ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ယိုတ်းလႆႈတူဝ်ႈမိူင်း၊ တႃႇၶိုင်ႈပႃႈယႂ်ႇၼႆႉ တိုၵ်ႉမီးဝႆႉၼႂ်းမိုဝ်းၵူၼ်းထိူၼ်ႇတၢင်ႇၸုမ်းယူႇ။ ၸင်ႇၼၼ် ႁူမ်ႈဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢႃႇသၢတ်ႉ ဢၼ်ဢုပ်ႉမိူင်းမႃး 54 ပီမိူင်းၼၼ်ႉ ပင်းလူ မ်ႉယဝ်ႉသေတႃႉ ပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈသိုၵ်းသိူဝ် တေ ယဝ်ႉယႃႇၵႂႃႇပႃးယူႇၼႆတႄႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈဝႃႈ။ ပၼ်ႁႃသီႊရီႊယိူဝ်ႊၼႆႉ ယုင်ႈယဝ်ၵဝ်ၼဝ်းၵၼ်ဝႆႉ လၢႆ သမ်ႇလၢႆပိူင်ၼႃႇ၊ ၸုမ်းၵူၼ်းထိူၼ်ႇၵေႃႈ လိူင်ႇၼမ် မိူၼ်မိူင်းႁဝ်းယဝ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပၢႆမီးထႅင်ႈပၢင်သဝ်း သိုၵ်းဢမေႊရိၵၼ်ႊလႄႈ ပၢင်သဝ်း သိုၵ်းရတ်ႉသျႃးသေၵွၼ်ႇ။ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈလႄႈ တပ်ႉသီႊရီႊယိူဝ်ႊၼႆႉ ရတ်ႉသျႃး၊ ဢီႊရၢၼ်ႊလႄႈ ႁိတ်ႊသပူဝ်ႊလႃႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၸွႆႈတိုၵ်းပၼ်မဝ်ႇၵႃး ရတ်ႉသျႃးၼႆႉ ၽႄႇတမ်းဝႆႉပၢင်သဝ်း တပ်ႉလိၼ်တပ်ႉၼမ်ႉ တပ်ႉလူမ်းမၼ်း ပႃးယဝ်ႉ။ ပေႃးတူၺ်းၾၢႆႇၵူၼ်းထိူၼ်ႇၼႆ ၸုမ်းၸၢဝ်း HTS ၼႆႉ ပိူင်ယႂ်ႇပဵၼ်တူႊရၵီႊ ၵမ်ႉၸွႆႈဝႆႉသေ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းတႃႇပူတ်းပႅတ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢႃႇသၢတ်ႉ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸုမ်း SDF၊ YPG လႄႈ Kurdish ၸိူဝ်း ၼႆႉသမ်ႉ ဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၵမ်ႉၸွႆႈဝႆႉသေ ဢဵၼ်းဢၢၼ်း တင်ႈမိူင်းၶိူတ်ႉ ၸွမ်းလၢပ်ႈလိၼ်တူႊရၵီႊ၊ သီႊရီႊယိူဝ်ႊ၊ ဢီႊရၵ်ႊလႄႈ ဢီႊရၢၼ်ႊ တိတ်းၸပ်းၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ISIS ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ၸွမ်းၼင်ႇပဵၼ်ၸုမ်းပႅၼ်ပႄပူၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ဢၢၼ်းဢဝ်မိူင်းဢီႊရၵ်ႊတင်း သီႊရီႊယိူဝ်ႊ ႁူမ်ႈၵၼ်သေ တင်ႈပဵၼ်မိူင်းဢိတ်ႇသလမ်ႇၼႆသေတႃႉ ၺႃးပိူၼ်ႈတင်းလၢႆႁူမ်ႈ တိုၵ်းလႄႈ တေႃႉတႄႉၵိုတ်းလိူဝ်ၸိုဝ်ႈၵူၺ်းယဝ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မီးထႅင်ႈၸုမ်းၵူၼ်းထိူၼ်ႇ ဢၼ်ဢမ်ႇ ႁူမ်ႈၸွမ်းၽႂ်ၼၼ်ႉ လၢႆလၢႆၸုမ်းၵွၼ်ႇ။ ၸင်ႇဝႃႈ မိူၼ်ၵၼ်တင်းငဝ်းလၢႆးမိူင်းႁဝ်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းငဝ်းလၢႆး ၼင်ႇၼၼ် HTS ႁဵတ်းႁိုဝ် တိုၵ်းလႆႈဢွင်ႇပေႉလႃႇပေႃးၼႆ ၊ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ရတ်ႉသျႃး လႆႈၵၼ်ႉၵူၵ်ႉၶဝ်ႈလေႃႇယူႊၶရဵၼ်ႊ၊ မႅၼ်ႈမိူဝ်ႈၸုမ်းႁိတ်ႊသပူဝ်ႊလႃႊ ၺႃးၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ တီႈမိူင်းလႅပ်ႊပ ၼုၼ်ႊသေ ႁၢမ်းၽူႈၵုမ်းၵမ်၊ ဢီႊရၢၼ်ႊၵေႃႈ ၽွင်းတိုၵ်ႉလႆႈပၵ်းၸႂ် တႃႇတေႃႇသူႈ ဢိတ်ႉသ်ရေႊယူႇလႄႈ HTS ၸင်ႇဢဝ်ပဵၼ်တိုဝ်ႉတၢင်းလီသေ ၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉယၼ်ႇသိုၵ်းၶဝ်ႈတိုၵ်း လူၺ်ႈတၢင်းၵမ်ႉၵႅမ် တူႊရၵီႊ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၼၼ်သေတႃႉ တပ်ႉသိုၵ်းသီႊရီႊယိူဝ်ႊၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၺႃးၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉပႅတ်ႈ တီႈၼႃႈသိုၵ်း၊ ယွၼ်ႉၸႂ်တူၵ်းၸႂ်ႁူင်ႈသေ သုမ်းၵၢၼ်ႉၵူၺ်း။ ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ငၢႆး ၵၼ်တင်း ပိူင်ပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိူင်းႁဝ်းယူႇယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸုမ်း HTS ဢွင်ႇပေႉၵႂႃႇယဝ်ႉလႄႈ ၸိုင်ႈမိူင်းၸိူဝ်းၶဝ်ႈၸိမ်ပႃးဝႆႉ ၼႂ်းပၼ်ႁႃမိူင်းသီႊရီႊယိူဝ်ႊၼၼ်ႉ တေလႆႈၶႆႈၸႂ်ၶိုၼ်း လွၵ်းၸုၵ်းၶဝ်ယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၸိူင်ႉရတ်ႉသျႃးၼႆ တႃႇတေ သိုပ်ႇဝႆႉတပ်ႉသဝ်းၶဝ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈငူပ်ႉငီႉၸွမ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႂ်ႇယဝ်ႉ။ ရတ်ႉသျႃးၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈတပ်ႉၼမ်ႉ၊ တပ်ႉလိၼ်သွင်တပ်ႉဢၼ်တူၵ်းလူင်းဝႆႉတင်းဢႃႇသၢတ်ႉသေ ၸင်ႇလႆႈပၵ်းသဝ်းဝႆႉတီႈသီႊရီႊယိူဝ်ႊ၊ လုၵ်ႉၼႆႈသေ ၸင်ႇသမ်ႉသုမ်ႇငုမ်းလႆႈ ဢႅပ်ႊၾရိၵတင်း လုမ်ႈၼၼ်ႉယိုင်။ ထိုင်ယၢမ်းဢႃႇသၢတ်ႉ လႆႈပၢႆႈယဝ်ႉၼႆတႄႉ ရတ်ႉသျႃးၵေႃႈ လႆႈႁူဝ်ၶႆႈၸွမ်းယဝ်ႉ လေႃႇ။ တေဝႃႈဢမေႊရိၵၼ်ႊၵေႃႈ ဢမ်ႇမိူၼ်ၸႂ်ၼင်ႇမၼ်းမုင်ႈမွင်း ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ဢႃႇသၢတ်ႉ ၵေႃႉမၼ်း ဢမ်ႇလႆႈၸႂ်တႄႉ တူၵ်းၵႂႃႇယဝ်ႉသေတႃႉ ဢႄလ်ၵျူႇလႃႇၼီႇ ၵေႃႉမၼ်းမၵ်းမၼ်ႈ ပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈၸုမ်း ၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉသေ ဢွၵ်ႇဝႆႉၵႃႈႁူဝ် တေႃႊလႃႊ 10 လၢၼ်ႉၼၼ်ႉသမ်ႉ ၶိုၼ်ႈမႃးပုတ်ႈၶိုၼ်းယိုင်။ ဢၼ် မီးၽွၼ်းလီၼိူဝ် ပိူင်ပဵၼ်သီႊရီႊယိူဝ်ႊတႄႉ တေပဵၼ်တူႊရၵီႊၵူၺ်း။ ၸုမ်းၶိူတ်ႉ PKK ဢၼ်ၶိုင် ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇတူႊရၵီႊၼႆႉ ႁူမ်ႈတင်း ၸုမ်းၶိူတ်ႉ SDF၊ YPG တီႈသီႊရီႊယိူဝ်ႊသေ မီးလွင်ႈငူပ်ႉငီႉ ၸွမ်း ဢႃႇသၢတ်ႉဝႆႉလႄႈ ပဵၼ်လွင်ႈလွၵ်ႇငိုတ်ႈတေႃႇ ၵၢၼ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈတူႊရၵီႊဝႆႉလူး။ ၵမ်းၼႆႉတႄႉ HTC ဢၼ်ဢမ်ႇထုၵ်ႇမေႃၵၼ်တင်း ၸုမ်းၶိူတ်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶိုၼ်ႈမႃးယဝ်ႉလႄႈ မၼ်း ၸၢင်ႈသုမ်ႇငမ်းလႆႈၼိူဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႂ်ႇ သီႊရီႊယိူဝ်ႊသေယဝ်ႉ ၵုမ်းၵမ်လႆႈပႃးၸုမ်းၶိူတ်ႉၶဝ်ၵွၼ်ႇ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ ၸွမ်ၸိုင်ႈထရမ်ႉ တေယုၵ်ႉလိူၵ်ႈၶိုၼ်း တပ်ႉဢမေႊရိၵၼ်ႊ ဢၼ်ပၵ်း သဝ်းဝႆႉတီႈဢီႊရၵ်ႊ ၸဵမ်တင်းသီႊရီႊယိူဝ်ႊ ၼၼ်ႉသေ တူႊရၵီႊၼႆႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃး တူဝ်လဵၼ်ႈၸိူင်း ၶွင်ၼႃႈတီႈပွတ်းၵၢင်ဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ လိုၼ်းသုတ်းသမ်ႉ တေမီးဢိတ်ႉသ်ရေႊ၊ ယွၼ်ႉဝႃႈ ဢႃႇသၢတ်ႉ ဢၼ်ၵမ်ႉထႅမ် ၸုမ်းႁိတ်ႊသပူဝ်ႊလႃႊၼၼ်ႉ ပူတ်းတူၵ်းၵႂႃႇယဝ်ႉလႄႈ တေလူမ်ၸႂ်ၵႂႃႇတႃႇမၼ်းတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈယဝ်ႉ။ တေႃႈၼင်ႇ ၵွင်း သူတ်ႇၵူဝ်လၢၼ်ဢၼ် မၼ်းသိမ်းဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢင်တိုၵ်းၶၢဝ်းႁူၵ်းဝၼ်း ၼႂ်းပီ 1967 ၼၼ်ႉ မၼ်း ပေႃး ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ၼႃႈလိၼ်မိူင်းမၼ်းတေႃႇ ၸူဝ်ႈၼႆယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸွင်ႇတေယဝ်ႉယႃႇၵႂႃႇငၢႆႈငႅမ်ႈ ၼင်ႇမၼ်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇႁိုဝ်ၼႆတႄႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈဝႃႈလႆႈၼႄႉၼွၼ်း။ ဢမ်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႇ တေပဵၼ် ၵူၼ်ႈမေႃႈပၼ်ႁႃပၢင်တိုၵ်း ဢၼ်ဢမ်ႇမေႃယဝ်ႉမေႃယဵၼ် ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵႃႊသႃႊလႂ်၊ လႅပ်ႊပၼုၼ်ႊလႂ် ၵွၼ်ႇ။ ၶေႃႈလူပ်းလိုၼ်းၸမ်ႉ ပေႃးထၢမ်ဝႃႈ ၵၢၼ်တိုၵ်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ မိူင်းသီႊရီႊယိူဝ်ႊ ဢၼ်တႄႇမႃးၼႂ်း ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၶၢဝ်းႁွင် ဢႃႊရၢပ်ႊ ပီႊ2011 ၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလႆႈတၢႆၸွမ်း 5 သႅၼ်၊ လႆႈ ၶၢႆႉပၢႆႈဢွၵ်ႇႁိူၼ်းယေး 12 လၢၼ်ႉပၢႆၼႆႉ ယွၼ်ႉ HTS ႁုပ်ႈလႆႈဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈယဝ်ႉလႄႈ မိူင်းသီႊရီႊယိူဝ်ႊ ၸွင်ႇတေၵတ်းယဵၼ်ၼိမ်တဵင်ႈယဝ်ႉႁိုဝ် ၼႆၸိုင် တေလႆႈတွပ်ႇဝႃႈ ပႆႇငၢႆႈငၢႆႈၼႆၵူၺ်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၵူၼ်းထိူၼ်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ဢၼ်မီးပဵၼ်လၢႆလၢႆသိပ်းၸုမ်းၼၼ်ႉ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈႁိူင်ႈႁၢင်ႇၵၼ်ဝႆႉသေ တၢင်းဢဵၼ်းဢၢၼ်းၼႆၵေႃႈ သမ်ႉမီးႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်း။ ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ ႁႅင်းဢီး ယဝ်ႈမိူင်းႁိမ်းႁွမ်း ဢၼ်ပေႃႉယွၼ်ႈသႂ်ႇ ၼိူဝ်ၸုမ်းဢွင်ႇပေႉၼၼ်ႉ တိုၼ်းဢမ်ႇဢေႇလႃးလႃး။ သွင်လွင်ႈၼႆႉ ယင်းတေၸၢင်ႈပဵၼ် တွၼ်ႈသွၼ်တႃႇၸုမ်း ၸၢဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၼႂ်းမိူင်းႁဝ်းယၢမ်းလဵဝ်ၵွၼ်ႇၼႆ ယွၼ်ႉပၢႆးၼႄတၢင်းႁၼ်မွၵ်ႈၼႆႉၵွၼ်ႇၶႃႈ။

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်']

2024-12-16T17:00:00

https://shannews.org/archives/60588

တိူၵ်ႇႁႆႈလွၵ်းၼႃး ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးဝႂ်တဵမ်ထူၼ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸၢင်ႈယိုတ်းဢဝ် ပဵၼ်ၼမ်ႉတွၼ်းသုၼ်ႇတူဝ်

ၶၢဝ်းတၢင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး 3 ပီပၢႆၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶိုင်လႅၵ်ႈလၢႆႈ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈလၢႆသႅၼ်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မိူၼ်ၼင်ႇ ပၵ်းပိူင်တီႈလိၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးလွင်ႈၶဵင်ႈၶႅင်မႃး။ မီးၶၢဝ်ႇလိုဝ်းဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ ယၢမ်းလဵဝ် ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶိုင်တေယိုတ်းဢဝ်တီႈလိၼ်သူၼ်ႁႆႈၼႃးသေ တေဢၢၼ်းၶၢတ်ႈပၼ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းၶႂ်ႈမႃးလူင်း တိုၼ်းလၢင်းၼႂ်းမိူင်း။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉသေ ၼင်ႇႁိုဝ် ၸဝ်ႈသူၼ်ႁႆႈၼႃးၼႂ်းမိူင်းတႆး ပေႃးတေဢမ်ႇတူၵ်းလွၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသူၼ်ၸဝ်ႈၼႃးၵူႈၵေႃႉ ထုၵ်ႇလီတၢင်ႇယိုၼ်ႈယွၼ်းဢဝ် ဝႂ်တီႈလိၼ် ႁႂ်ႈထုၵ်ႇၸွမ်းပၵ်း ပိူင်မၢႆမီႈ ဝႆႉၶႄတူဝ် ဝႃႈၼႆ။ ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ၸီႉသင်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်လၢႆဢၼ် ပိၼ်ႇပၢႆႇလႅၵ်ႈလၢႆႈပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈဝႆႉ လၢႆသႅၼ်း၊ ပၵ်းပိူင်မၢင်ဢၼ်ၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လူင်းမိုဝ်းႁဵတ်းယဝ်ႉသေတႃႉ မၢင်ဢၼ်ၵေႃႈ တိုၵ်ႉတိုတ်ႉၸၼ်ဝႆႉလပ်ႉလပ်ႉ ၵေႃႈမီး။ သင်ဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လႆႈၸတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈမႃးတႄႉၸိုင် လွင်ႈဢၼ်ၶဝ်တိုတ်ႉၸၼ် ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈဝႆႉ မၢႆမီႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈပၼ်ႇၵၢၼ်မႃးလႆႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် တိူၵ်ႇႁႆႈလွၵ်းၼႃး ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးဝႂ် တဵမ်ထူၼ်ႈ ၸိူဝ်း ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်ပဝ်ႉမၢႆ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မၢႆတႃဝႆႉ တႃႇယိုတ်းဢဝ်လၢႆ၊ တႃႇဢဝ်ၶၢတ်ႈပၼ် ၸဝ်ႈငိုၼ်းသႃး လၢဝ်းပၢၼ်းၶႄႇ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၸဝ်ႈသူၼ်ၸဝ်ႈၼႃး ထုၵ်ႇလီသႂ်ႇၸႂ်ႁဵတ်းဝတ်းႁဵတ်းဝႂ်တီႈလိၼ်ဝႆႉ ႁင်းၽႂ်မၼ်း – ၵူၼ်းၼုမ်ႇၽူႈတူင်ႉၼိုင် လွင်ႈၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃး ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼင်ႇၼႆ။ “ယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ်လႆႈမႆႈၸႂ်ၼႆႉ ပဵၼ်မၢႆမီႈတီႈလိၼ် ဢၼ်ဢွၵ်ႇမႂ်ႇၼႆႉ၊ ပေႃးမီးသၽႃးမႃးတႄႉ တေၸၢင်ႈမၵ်းမၼ်ႈ ၵႂႃႇတႄႉယူႇ။ တိူၵ်ႇႁႆႈလွၵ်းၼႃး ဢၼ်ဢမ်ႇမီးဝႂ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်တေယိုတ်းဢဝ်ပဵၼ် ၶွင်ၸိုင်ႈမိူင်းမူတ်းသေယဝ်ႉ ၵေႃႈ တေပၼ်ၶႄႇၶၢတ်ႈ။ ဢၼ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈလဵဝ် ၶဝ်တေႁွင်ႉဝႃႈ မူႇပိူင်ၸႂ်ႉ ပိုၼ်ႉတီႈလိၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ(မြေအမျိူးသား အသုံးချရေး မူဝါဒ) ၼႆ ၶဝ်တႅမ်ႈဝႆႉယဝ်ႉ။ ပီႈၼွင်ႉတႆး ႁဝ်းတႄႉ တေတုၵ်ႉၶထႅင်ႈၵႃႈႁိုဝ်ဢမ်ႇႁူႉ။ ဢၼ်ၶဝ်ၸၼ်ပိူင်မၼ်းမႃး တႃႇသိမ်းတီႈလိၼ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈ သိုၵ်း ယိုတ်းမိူင်းၼႆႉၼႃႇ လႆႈဝႃႈပဵၼ်ၸုမ်းၶဝ် မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၵႂႃႇဢုပ်ႇၵၼ်တင်း မိူင်းၶႄႇ မႃးသေ လၢတ်ႈဝႃႈ မိူင်းႁဝ်းမီးတီႈလိၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၼမ်ၼႃႇၼႆလႄႈ ၶႄႇၶဝ်တေမႃးလူင်းတိုၼ်းလၢင်း သေ မၢၼ်ႈတေပၼ်ၶၢတ်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ သွၵ်ႈႁႃယိုတ်းဢဝ်တီႈလိၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼႆႉ ပဵၼ်ပွတ်းတၢင်းဝဵင်းပၢင်ႁူႈလႄႈ ပွတ်းတၢင်းဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင်၊ တူၼ်ႈတီး ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ဝၢႆးမႃး ဢမ်ႇလၢမ်းထိုင် မိူင်းတႆးပတ်းပိုၼ်ႉၼႆႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈဝႃႈ၊ ယွၼ်ႉပဵၼ်မၢႆႈမီႈ ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်မူတ်းၼႆ ႁူဝ်ၼႃႈ ၸုမ်းၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃး သိုပ်ႇ လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ – “ၽူႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၶဝ် လူဝ်ႇလႆႈတိုၵ်းသူၼ်း၊ လူဝ်ႇလႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ တိုၼ်ႇသၢၼ်ႈၵၼ် ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ လူဝ်ႇလႆႈႁဵတ်းဝႂ်ဢိူဝ်ႈၼႆ။ ပေႃးၵႂႃႇယိုၼ်ႈယွၼ်းႁဵတ်းယူႇလႄႈ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇတီႈလိၼ်ၶဝ် ဢမ်ႇႁဵတ်းပၼ်ၼႆ ႁဝ်းၸၢင်ႈဢဝ်တၢင်းၽိတ်း ၵူၼ်းႁဵတ်းဝႂ်တီႈလိၼ်လႆႈၶိုၼ်း။ ၸိုင်ႈမိူင်းၼိုင်ႈ လုၵ်ႈၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် တေဢဝ်မၢႆမီႈဢၼ်တမ်းဝၢင်းဝႆႉသေ ၵုမ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၵႂႃႇ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉသမ်ႉ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ဢွၵ်ႇဝႆႉ လၢႆသႅၼ်းသေတႃႉၵေႃႈ သမ်ႉဢမ်ႇသပ်းလႅင်းၼႄ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပွင်ႇၸႂ်လႆႈငၢႆႈငၢႆႈ။ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ယူႇမဝ်ၵိၼ်မၢင်သေ ဢမ်ႇလဵပ်ႈႁဵၼ်း။ ပေႃးပိူၼ်ႈတေမႃးသိမ်းၼႆ လၢတ်ႈဝႃႈပဵၼ်တီလိၼ်ပူႇမွၼ်ႇၼၢႆးယႃႈၼႆသေတႃႉ ပေႃးဢမ်ႇမီး ဝႂ်သင်ဝႆႉၵေႃႈ ပိူၼ်ႈၸၢင်ႈၽဵဝ်ႈမူတ်းယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵႆႉႁႃလွၵ်ႇငိုတ်ႈ ယိုတ်းတီႈလိၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၼႄၶေႃႈဢၢင်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇမီးဝႂ်ဢၼ်ထုၵ်ႇၸွမ်း ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈၼႆသေ ၵဝ်းထႆၵိၼ်ငိုၼ်းၵူၼ်းမိူင်း၊ ပေႃးၵူၼ်းမိူင်း တေၵႂႃႇယိုၼ်ႈယွၼ်းဝႂ်တီႈလိၼ်သမ်ႉ ၶိုၼ်ႈၵႃႈၶၼ်မၼ်းသုင်ပူၼ်ႉတီႈၼႃႇလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႉလႆႈၵႃႈမၼ်း၊ လွင်ႈၸိူင်ႉၼႆ မီးမႃးၼမ်ၼႃႇယဝ်ႉ – ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းၼမ်ႉၸၢင် ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။ – ဝႂ်တီႈလိၼ် (ပုံစံ ၇) ၸွမ်းၼင်ႇ မတ်ႉတႃ 6 က(2) တႄႉ တီႈလိၼ်တိူၵ်ႇႁႆႈလွၵ်းၼႃးၼႆႉ ထုၵ်ႇလႆႈမီးဝႂ် (ပုံစံ ၇) ဝႆႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေထုၵ်ႇၸွမ်း မၢႆမီႈပၵ်းပိူင် ၸိုင်ႈမိူင်း၊ သင်ပႆႇမီးဝႂ် (ပုံစံ ၇) ၵေႃႈ ႁႂ်ႈတၢင်ႇယိုၼ်ႈယွၼ်း ပုံစံ (၁) တီႈလုမ်းႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇတီႈလိၼ် ၼႂ်းပွၵ်ႉဢိူင်ႇၽႂ်မၼ်း။ ၽွင်းၵႂႃႇယွၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တၵ်းလႆႈမီး ၸဝ်ႈ သူၼ်ၸဝ်ႈၼႃး ၵႂႃႇၵမ်ႉထႅမ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်းယိုၼ်ယၼ်ပၼ်တီႈၵႄႇသုတ်း 2 ၵေႃႉ။ ဝၢႆးလင် ၵူတ်ႇထတ်း ယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၾၢႆႇတီႈလိၼ် တေဢွၵ်ႇပၼ် ပုံစံ ၅၊ ပေႃးလႆႈ ပုံစံ ၅ မႃး ၸင်ႇသိုပ်ႇယွၼ်း ပုံစံ ၇ – ဢူး ၸေႃႇမိၼ်း ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ်ၾၢႆႇပၵ်းပိူင်တီႈလိၼ် ယၢမ်ႈလၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇ DVB ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ မၢႆမီႈယိုတ်းတီႈလိၼ် ဢၼ်ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမူၼ်ႉမႄးဝႆႉၼႆႉ ဢွၵ်ႇမႃးပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် မိူဝ်ႈပီ 2018 လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ဝၼ်းတီႈ 11 ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇပေႃးသူၼ်ၸႂ်။ ၼႂ်းမတ်ႉတႃ( 22 ကခ ) ၼၼ်ႉ တႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ သင်ဢမ်ႇလႆႈၶႂၢင်ႉသင်သေ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉဝႆႉၸိုင် ပေႃး ဝႃႈၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၵူတ်ႇထတ်းႁၼ်ၺႃး တၵ်းၺႃးတၢမ်ႇၶွၵ်ႈ 2 ပီလႄႈ ငိုၼ်း 5 သႅၼ်ပျႃး ၽူႈလဵပ်ႈ ႁဵၼ်းမၢႆမီႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ပၵ်းပိူင်တီႈလိၼ် မိူဝ်ႈပၢၼ်ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵေႃႉၵဝ်ႇဢူးတဵင်းၸဵင်ႇ ယၢမ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတမ်းဝၢင်း လယ်ယာမြေဉပဒေဝႆႉ ၼႂ်းပီ 2012 ၼၼ်ႉဝႃႈ ၼႂ်းတွၼ်ႈ 12 ၊ ၶေႃႈ 39 ၊ မတ်ႉတႃ 14 ၼၼ်ႉ တႅမ်ႈဝႆႉ ဝႃႈ သင်ဝႃႈ ၽႂ်ပူၼ်ႉပႅၼ်မၢႆမီႈ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈသူၼ်ႁႆႈၼႃးၸိုင် တႅမ်ႇသုတ်းတူတ်ႈတၢမ်ႇ 1 ပီ ထိုင် 3 ပီ သေ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တၢမ်ႇငိုၼ်း 10 သႅၼ်ပျႃးလူင်းတႂ်ႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶူဝ်းၶွင်လႄႈ ငိုၼ်းတွင်း ဢၼ်ၵဵဝ်ႇ ၶွင်ႈၽူႈမီးတၢင်းၽိတ်းၼၼ်ႉ တေယိုတ်းဢဝ်ပဵၼ်ၶွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၵႂႃႇ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ']

2024-12-16T16:01:35

https://shannews.org/archives/60584

ႁိူဝ်းတၢင်ႇၼမ်ႉမၼ်းမဵၼ် ရတ်ႉသျႃး 2 လမ်း ၺႃးလူမ်းလႅင်ႉပတ်ႉထွင်း ပိၼ်ႈၶွမ်ႈလူႉၵွႆ

ဝၼ်းတီႈ 15/12/2024 ၼႆႉ ႁိူဝ်းတေႃႉတၢင်ႇ ၼမ်ႉမၼ်းမဵၼ်ရတ်ႉသျႃး ၼမ်ႉၼၵ်း 4,200 တၼ်ႊ သွင်လမ်း ၺႃးလူမ်ႉလႅင်းႁႅင်းယႂ်ႇ ပတ်ႉထွင်းလူမ်ႉၸူမ်ၵႂႃႇ ၼႂ်းၵႄႈ Crimea လႄႈ Kerch Strait – ဝႃႈၼႆ။ ႁိူဝ်း Volgoneft 212 လႆႈတႅၵ်ႇပဵၼ်သွင်ၽၢၵ်ႇသေ ပွတ်းႁူဝ်ႁိူဝ်း ၸူမ်လူင်းၵႂႃႇ တႂ်ႈၼႂ်းၼမ်ႉ။ ၼမ်ႉမၼ်း မဵၼ်ၵေႃႈ ၸိုမ်းႁူဝ်ႈၵႂႃႇပႅတ်ႈ။ တီႈၼိူဝ်ႁိူဝ်းၼၼ်ႉ မီးၵူၼ်းၶီႇၸွမ်း 15 ၵေႃႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ လူႉတၢႆ ၵေႃႉ ၼိုင်ႈ၊ လႆႈၸွႆႈထႅမ်ဝႆႉ 12 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ႁိူဝ်း Volgoneft 212 ၼႆႉ တႄႇၵေႃႇသၢင်ႈႁဵတ်းဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ 1969 ။ ႁိူဝ်းထႅင်ႈလမ်းၼိုင်ႈ Volgoneft 239 တႄႉ ၺႃးလူမ်းပတ်ႉထွင်းလူႉၵွႆ ပဵၼ်ပွတ်းသေ လွင်ႈလႆၸွမ်းၼမ်ႉၵႂႃႇ ဝႃႈၼႆ။ တီႈႁိူဝ်းၼၼ်ႉ မီးၵူၼ်းၶီႇၸွမ်း 13 ၵေႃႉ။ တႄႇၵေႃႇသၢင်ႈႁဵတ်းဝႆႉ မိူဝ်ႈပီ 1973 ။ ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းရတ်ႉသျႃး လၢတ်ႈဝႃႈ – လႆႈသူင်ႇႁိူဝ်း၊ ၶိူင်ႈမိၼ် Mi-8 ၊ ၵူၼ်း 50 ပၢႆလႄႈ ၶိူင်ႈၶူဝ်းတႃႇၸွႆႈထႅမ် ၵႂႃႇပၼ် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ DVB ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-12-16T15:42:38

https://shannews.org/archives/60577

ၼမ်ႉၾူၼ်ယိုင်ႈ ၼွင်းထူမ်ႈၼႂ်းဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းထႅင်ႈ

ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ ၼမ်ႉလုပ်ႇထူမ်ႈၼႂ်းဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းမႃး ဢမ်ႇယွမ်း 9 ပွၵ်ႈယဝ်ႉ ပွၵ်ႈၼႆႉ ၼမ်ႉၾူၼ် ယိုင်ႈၼွင်းထူမ်ႈထႅင်ႈ ယွၼ်ႉတေႃႈလွတ်ႇၼမ်ႉတၼ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉဢမ်ႇၸၢင်ႈလႆလူင်းၼႂ်းမႄႈၼမ်ႉ။ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 15/12/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း ၼမ်ႉၾူၼ်ယိုင်ႈၼွင်းထူမ်ႈ ၸွမ်းပွၵ်ႉသၼ်သၢႆးလႄႈ ၸွမ်းပိုၼ်ႉတီႈၶူင်ႈယၢၼ်း ၼႂ်းဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း လႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်း မိူင်းၵႂႃႇမႃးယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်း။ ၵူၼ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၽူႈယိင်း ဢႃယုမွၵ်ႈ 40 ပီ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈဢေႃႈ ၼမ်ႉထူမ်ႈ တၢင်းပွတ်းသၼ်သၢႆး ၸွမ်းဢွင်ႈတီႈၶူင်ႈယၢၼ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉထႅင်ႈ။ ဢွင်ႈတီႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ၼမ်ႉတိုၵ်ႉႁႃယွမ်းလူင်းၵႂႃႇ ၼႂ်းလိူၼ်ၼႆႉၵူၺ်း တင်ႈတႄႇၼမ်ႉသၢႆ ၼွင်းလုပ်ႇထူမ်ႈႁႅင်း မိူဝ်ႈသွင်လိူၼ်ပူၼ်ႉ မႃးၼၼ်ႉဢေႃႈ။ ၵမ်းၼႆႉ ၾူၼ်တူၵ်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉဢမ်ႇၸၢင်ႈလႆ ယွၼ်ႉႁွင်ႈၼမ်ႉတၼ် ၶီႈၵူမ်ႇၶီႈသၢႆး ၶမ်ၼႂ်းတေႃႈလွတ်ႇၼမ်ႉ ၸိူင်ႉၼၼ်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉယိုင်ႈထူမ်ႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ၼမ်ႉထူမ်ႈ တီႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ပွၵ်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉၼမ်ႉၾူၼ်သေ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလႆလွင်းလီလႄႈ ၸင်ႇယိုင်ႈၼွင်းထူမ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈ တၢင်းၾင်ႇမႄႈသၢႆ မိူင်းထႆးၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇထူမ်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမႄႈသၢႆ ၽူႈၸၢႆး ဢႃယု 40 ပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပွၵ်ႈၼႆႉ တၢင်းမႄႈသၢႆတႄႉ ဢမ်ႇထူမ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တၢင်းၾင်ႇတႃႈၶီႈလဵၵ်းတႄႉ ထူမ်ႈၶႃႈဢေႃႈ။ ၾူၼ်တူၵ်းၼမ်ႉယိုင်ႈ ယွၼ်ႉတေႃႈလွတ်ႇ ၼမ်ႉတၼ် ႁဵတ်း ႁႂ်ႈၼမ်ႉဢမ်ႇၸၢင်ႈလႆလူင်း။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၼမ်ႉထူမ်ႈသဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်း မိူင်းၵႂႃႇမႃးယၢပ်ႇ။ ပေႃးတႅၵ်ႈ ၵၼ် မႄႈသၢႆ – တႃႈၶီႈလဵၵ်းတႄႉ ဢၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်း ပဵၼ်တၢင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းဢေႃႈ။ ပေႃးၾူၼ်တူၵ်းၵေႃႈ ၼမ်ႉယိုင်ႈၶိုၼ်ႈယူႇတိၵ်းတိၵ်းၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ပီၼႆႉ မႄႈၼမ်ႉသၢႆလုပ်ႇထူမ်ႈ တီႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉ တႄႇဢဝ်လိူၼ်ဢေႃႊၵတ်ႊသ်ၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ႁူဝ်လိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉ။ ဝၢႆးၼမ်ႉယွမ်းလူင်းယဝ်ႉ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶီႈၵူမ်ႇၶီႈငႂ်ႈတႄႉ တိုၵ်ႉၵိုတ်း ဢုင်ၼမ်သေ ၵူၼ်းမိူင်းတိုၵ်ႉဢွၼ်ၵၼ်ပတ်းၽဵဝ်ႈယဝ်ႉ ၼႂ်းလိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉၵူၺ်း။ မိူဝ်ႈလိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉသဵၼ်ႈတၢင်းမိုၼ်ႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလူမ်ႉရူတ်ႉၶိူင်ႈ လူႉတၢႆ 2 ၵေႃႉယဝ်ႉ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼမ်ႉသၢႆ လုပ်ႇထူမ်ႈ ၼႂ်းဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း – မႄႈသၢႆ ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉသေ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇ ၶူဝ်းတိုၼ်းသၽႃႇဝ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးၶဝ် ဢွၵ်ႇၽိုၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းဢၼ်ၼိုင်ႈ ၼႂ်းလိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ လႆႈၶူၼ်ႉ ႁၼ်မႅၼ်ႈၵၢၼ် ၶုတ်းၶမ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ တၢင်းၾၢႆႇဢွၵ်ႇမိူင်းသၢတ်ႇ ၵႂၢင်ႈၶႂၢင် ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ မီးလွင်ႈလူႉသုမ်း ယွၼ်ႉၼမ်ႉၼွင်းလႄႈ ၶီႇၵူမ်ႇၶီႈလိၼ် လႆထူမ်ႈသႂ်ႇ ၸွမ်းႁိူၼ်းၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ယူႇၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် ပွတ်းႁွင်ႇၼႂ်းဝဵင်းမႄႈသၢႆ ဢၼ်ပႆႇတွၼ်ႉယၢမ်ႈမီးမႃးသေပွၵ်ႈ။ မႄႈၼမ်ႉသၢႆၼႆႉ ပဵၼ်မႄႈၼမ်ႉၼိုင်ႈဢၼ် လႆၶဝ်ႈၸူးမႄႈၼမ်ႉၶွင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇသေ ပဵၼ်မႄႈၼမ်ႉမႄႈၼိုင်ႈ ဢၼ်လႆႈၺႃးတုမ်ႉတိူဝ်ႉယွၼ်ႉ ၵၢၼ်ၶႂၢၵ်ႈၶုတ်းမိူင်ႁႄႈ မိူဝ်ႈလၢႆပီပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ။ ၼႆႉပႃး ၸွမ်းမႄႈၼမ်ႉၵူၵ်း ဢၼ် ၺႃးလွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ယွၼ်ႉၵၢၼ်ၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်လႄႈ ၵၢၼ်ၶုတ်းၶမ်း၊ မႄႈ ၼမ်ႉႁူၵ်ႈသမ်ႉ ၺႃးလွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉယွၼ်ႉၵၢၼ်ၶုတ်းႁႄႈ မႅင်ႊၵၼိတ်ႊလႄႈ ၼမ်ႉလဵၼ်းသမ်ႉ ၺႃး လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ယွၼ်ႉၵၢၼ်ၶုတ်းၶမ်း – ယူႇတီႈ ၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၸိုင်ႈတႆး SHRF ဢွၵ်ႇၽိုၼ် တၢမ်းငဝ်းလၢႆး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 27/11/2024 ၼၼ်ႉၼင်ႇၼႆ။ ၸၢႆးႁေႃသႅင် ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ SHRF လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၶၢဝ်းတၢင်းလၢႆလၢႆပီမႃးၼႆႉ မီးၵၢၼ်ယႃႉၶူဝ်းတိုၼ်းသၽႃဝ ၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၾႃ။ ၼႂ်းမိူင်းတႆး ႁဝ်းၵေႃႈ တူၼ်ႈမႆႉပႃႇထိူၼ်ႇယႂ်ႇလူင် ဢၼ်ယၢမ်ႈမီးမႃး လၢႆလၢႆပီမိူင်းၵူၼ်းၼၼ်ႉ ၺႃးၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇလႄႈ ၵူၼ်းလူင်းတိုၼ်းလၢင်းၶဝ် ယႃႉလူႉလႅဝ်၊ မိူၼ်ယႃႉ ထိူၼ်ႇၶိူဝ်းၶုတ်းမိူင်ႁႄႈ၊ ၶုတ်းထၢၼ်ႇ ႁိၼ်၊ ၶုတ်းၶမ်း ယႃႉႁူၺ်ႈယႃႉလွႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ယႃႉၾိင်ႈ တိုၼ်းသၽႃႇဝယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ပေႃးတူၼ်ႈမႆႉဢမ်ႇမီးၵေႃႈ ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ တေလႅၵ်ႈလၢႆႈ – ၶၢဝ်းမႆႈၵေႃႈ တေမႆႈပူၼ်ႉ၊ ၶၢဝ်းၵတ်းသမ်ႉ ၾူၼ်တူၵ်း၊ ၶၢဝ်းၾူၼ်သမ်ႉ ၼမ်ႉထူမ်ႈၼမ်ႉၼွင်းႁႅင်းယႂ်ႇလူင်လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈလူႉသုမ်း ၸွမ်းယႂ်ႇလူင်။ ပေႃးတူၼ်ႈမႆႉ ဢမ်ႇမီးၵေႃႈ ဢၼ်တေၸုပ်ႇတိုတ်ႉၸၼ်ဢဝ်ၼမ်ႉဝႆႉၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ ၸင်ႇဝႃႈ ပေႃးၾူၼ်တူၵ်း တေၵႆႉလႆႈႁၼ် ၼမ်ႉထူမ်ႈၼမ်ႉၼွင်းၼႆမႃးယဝ်ႉ – ၸၢႆးႁေႃသႅင်လၢတ်ႈ။ Photo by – SHRF/ ႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇတီႈ ၵၢၼ်ၶုတ်းမိူင်ႁႄႈ ၸွမ်းသၢႆမႄႈၼမ်ႉ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ “တႃႇၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈ ၽေးသၽႃႇဝ ၸိူင်ႉၼၼ် လီဢွၼ်ၵၼ်ႁႄႉႁၢမ်ႈ လွင်ႈယႃႉၶူဝ်းတိုၼ်း သၽႃႇဝလႄႈ ၽုၵ်ႇတူၼ်ႈမႆႉၶိုၼ်းၼမ်ၼမ်၊ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၶဝ်လႄႈသင်၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ်လႄႈသင် ၸိူဝ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇလီ ဢွၵ်ႇပၵ်းပိူင် ႁၵ်ႉသႃမႅတ်ႇပႅင်းႁႄႉႁၢမ်ႈ ယႃႇႁႂ်ႈၶူဝ်းတိုၼ်းသၽႃႇဝ ၼိူဝ်လိၼ်တႂ်ႈလိၼ် ၼႂ်းၼမ်ႉလႄႈ မႄႈၼမ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈထုၵ်ႇယႃႉၵွႆ။ ထုၵ်ႇလီၸႂ်ႉတိုဝ်းပၵ်းပိူင် ၶိုဝ်းၶိုဝ်းယမ်ယမ်သေ ၵူၼ်းမိူင်းထုၵ်ႇလီ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈ ယႃႇႁႂ်ႈၶူဝ်းတိုၼ်းသၽႃႇဝ လႆႈၺႃးယႃႉၵွႆ”- ဝႃႈၼႆ။ မႄႈၼမ်ႉသၢႆၼႆႉ ႁူဝ်မၼ်း မီးတၢင်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း လႆလွင်ႈလူင်းမႃး ၼႂ်းၵႄႈတႃႈၶီႈလဵၵ်း – မႄႈသၢႆသေ ပဵၼ်မႃးမႄႈၼမ်ႉၶႅၼ်ႈလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး မီးတၢင်းယၢဝ်း 19 လၵ်း (မွၵ်ႈ 30 ၵီႊလူဝ်ႊမီႊတိူဝ်ႊ) ယဝ်ႉၵေႃႈ လႆလူင်းၸူး မႄႈၼမ်ႉၶွင် (ၼမ်ႉၶူင်) ၼႆယဝ်ႉ။

['သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-16T12:05:02

https://shannews.org/archives/60571

သိုၵ်းမၢၼ်ႈႁၢင်ႈႁႅၼ်း တေၵူတ်ႇထတ်း ၸုမ်းႁႃပၼ်ၵၢၼ် ၼွၵ်ႈမိူင်း 400 ပၢႆ

တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 16/12/2024 ၼႆႉၵႂႃႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁၢင်ႈႁႅၼ်း တေၵူတ်ႇထတ်း ၸုမ်း Agency ႁႃပၼ်ၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ၸွင်ႇမီးလွင်ႈသူင်ႇငိုၼ်းၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းမိူင်း – ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ်လိူၼ်မေႊထိုင် လိူၼ်ဢေႃႊၵတ်ႊသ် ပီ 2024 ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 4 လိူၼ်ၼႆႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်း Agency ႁႃပၼ် ၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း 426 ဢၼ်သေ လႆႈသူင်ႇႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ မီး 56,860 ၵေႃႉ ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် တီႈမိူင်းၵျပၼ်ႊ၊ ၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊၸၢၼ်း၊ သိင်ႊၵပူဝ်ႊ၊ မလေးသျႃး၊ မိူင်းထႆး၊ မိူင်းလၢဝ်းလႄႈ ၸိုင်ႈမိူင်း ၼႂ်း ဝၼ်းဢွၵ်ႇၵၢင် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵမ်ႈ ၽွင်ႈ။ ႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း လူၺ်ႈမႅၼ်ႈတၢင်းၵၢၼ်ၼၼ့် တေလႆႈဢဝ်ငိုၼ်း တီႈဢေႇသုတ်း 25% ၼႂ်းငိုၼ်းလိူၼ် ဢမ်ႇၼၼ် 25% ၼႂ်းငိုၼ်းလိူၼ် တႃႇ 3 လိူၼ်သေ တေလႆႈသူင်ႇၸူး ၵူၼ်းတီႈႁိူၼ်း ဢၼ်မီးဝႆႉၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ လူၺ်ႈလၢႆးသူင်ႇငိုၼ်း ဢၼ်မႅၼ်ႈတၢင်းၵၢၼ်။ ႁႅင်းၵၢၼ်ၶဝ် ၸွင်ႇသူင်ႇငိုၼ်းႁိုဝ် ဢမ်ႇသူင်ႇ ၼႆ ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်း Agency ႁႃပၼ်ၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ် တေလႆႈဢဝ်သၢၵ်ႈသေႇလၵ်းထၢၼ်သေ ယိုၼ်ႈတၢင်ႇၼႄသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေတႄႇၵူတ်ႇထတ်းၵႂႃႇ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 16 – 27/12/2024 ၼႆႉ။ ၼိုင်ႈပွၵ်ႈ တေႁွင်ႉ 50 ၸုမ်း။ ၼႂ်းလိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်းပိူဝ်ႊ ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၸုမ်း Agency ႁႃပၼ်ၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇသူင်ႇသဵၼ်ႈမၢႆ လွင်ႈႁႅင်းၵၢၼ် သူင်ႇငိုၼ်းၼၼ်ႉ မီး 118 ၸုမ်း။ သင်ဢမ်ႇသူင်ႇပၼ် ႁႂ်ႈၶိုတ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၸိုင် တေၺႃး တၢမ်ႇမႂ်ငိုၼ်းလႄႈ တေထုၵ်ႇပိၵ်ႉဢိုတ်းပႃး သုၼ်ႇယိုၼ်ႈတၢင်ႇလိၵ်ႈႁွင်ႉၵၢၼ် ဢၼ်မႂ်ႇ (Demand Letter) ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းလိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ၼႆႉၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁွင်ႉဢဝ်ၸဝ်ႈၵၢၼ် ၶွမ်ႊပၼီႊ၊ ၸုမ်း Agency ႁႃပၼ်ၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ဢိၵ်ႇပႃး ႁႅင်းၵၢၼ် ၸိူဝ်းတေၵႂႃႇႁဵတ်း ၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း မႃးလူင်းလၢႆးမိုဝ်းႁူမ်ႈၵၼ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ သင်လူဝ်ႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းမႃးၸိုင် ၸုမ်းႁႃပၼ်ၵၢၼ် တေလႆႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း ႁွင်ႉႁႅင်း ၵၢၼ်ပွၵ်ႈမႃးၶိုၼ်း – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ RFA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2024-12-16T11:00:00

https://shannews.org/archives/60567

မိူင်းမၢၼ်ႈ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇပဵၼ် မိူင်းၽုၵ်ႇယႃႈၾိၼ်ႇ ၼမ်သုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ

ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈယႃႈၾိၼ်ႇ တီႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ယွမ်းၵႂႃႇ 4 % သေတႃႉ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉတိုၵ်ႉသိုပ်ႇပဵၼ် မိူင်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႃႈၾိၼ်ႇ ၼမ်သုတ်းၼႆ – လုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ်လႄႈ ရႃႇၸဝၢတ်ႈ UNODC ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 12/12/2024 ၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ မိူင်းဢႅပ်ႊၾ်ၵၢၼ်ႊၼိတ်ႉသ်တၢၼ်ႊ ပဵၼ်မိူင်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႃႈၾိၼ်ႇ ၼမ်သုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉသေတႃႉ ၸုမ်းတႃႊလီပၢၼ်ႊၶဝ် ၵူတ်ႇထတ်းႁႄႉႁၢမ်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းလႄႈ ၼႂ်းလွၵ်း ၵၢတ်ႇယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ လွၵ်းၵၢတ်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်တီႈလွင်ႈယႂ်ႇမႃး ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ မိူင်းတႆးသမ်ႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈယႃႈၾိၼ်ႇၼမ်သုတ်းသေ မီးဝႆႉ 88 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ။ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းႁွင်ႇတင်း ပွတ်းၸၢၼ်းသမ်ႉ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႃႈၾိၼ်ႇ ယွမ်းၵႂႃႇဢိတ်းဢွတ်းသေတႃႉ တီႈၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇသမ်ႉ ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး 10 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ ဝႃႈၼႆ။ တီႈမိူင်းၶၢင်တႄႉ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႃႈၾိၼ်ႇ ယွမ်းလူင်း၊ တီႈမိူင်းၶျၢင်းလႄႈ မိူင်းယၢင်းလႅင်သမ်ႉ ၼမ် ၶိုၼ်ႈမႃးတင်းၼမ်။ တီႈမိူင်းၶျၢင်း မိူၼ်ၼင်ႇ ဝဵင်းထၢၼ်ႇတလၢၼ်ႇ၊ ႁႃးၶႃး၊ ၽလမ်းလႄႈ ဝဵင်း တုၼ်းသၢၼ်ႇ ၸိူဝ်း ၼႆႉ မီးလွင်ႈၵႃႉၶၢႆယႃႈမဝ်းၵမ် ၼမ်မႃးၼႆ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ ၸုမ်းၾၢႆႇၽွင်းငမ်းၵူၼ်းမိူင်း မိတ်းတႅတ်ႉ လၢတ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ မိူဝ်ႈပီ 2023 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်မိူင်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႃႈၾိၼ်ႇ ၼမ်သုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ။ ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ယွမ်းၵႂႃႇ 4 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊသေတႃႉ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇ ပဵၼ်မိူင်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈယႃႈ ၾိၼ်ႇ ၼမ်သုတ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉယူႇ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ RFA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ယႃႈမဝ်းၵမ်', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-15T17:00:58

https://shannews.org/archives/60560

လွႆၾႆးတႅၵ်ႇ တီႈမိူင်းၾိလိပ်ႉပိၼ်းသ် ၵူၼ်းမိူင်း 54,000 ပၢႆ လႆႈငိူင်ႉပၢႆႈ

ပူၼ်ႉမႃးဝၼ်းတီႈ 09/12/2024 ၼႆႉ လွႆၾႆး Mount Kanlaon ဢၼ်မီးၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼီႊၵရူဝ်ႊ၊ မိူင်းၾိလိပ်ႉပိၼ်းသ်ပွတ်းၵၢင်ၼၼ်ႉ တႅၵ်ႇ၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽဝ်ႇတဝ်ႈ တူၵ်းသႂ်ႇၼိူဝ်ႁိူၼ်းယေး၊ ႁိူၼ်းတိူၵ်ႈလႄႈ ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ လွႆၾႆး Mount Kanlaon တႅၵ်ႇသွင်ပွၵ်ႈ ပႃးပွၵ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ၽဝ်ႇတဝ်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈလွႆ ၾႆးတႅၵ်ႇ ၼၼ်ႉ ပိဝ်ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ် သုင်မွၵ်ႈ 2 လၵ်းပၢႆ။ ၸုမ်းၾၢႆႇလဵပ်ႈႁဵၼ်း လွင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆလႄႈ လွႆၾႆး မိူင်းၾိလိပ်ႉပိၼ်းသ် လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပၼ်ၾၢင်ႉဝႆႉဝႃႈ – ငဝ်းလၢႆး လွႆၾႆးၼႆႉ ယူႇဝႆႉၼႂ်းၸၼ်ႉတီႈ 3 ၊ ပဵၼ်ၽွင်း ၼမ်ႉငႂ်ႈၵူမ်ႇၾႆးဢွၵ်ႇမႃးၼမ်၊ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းလၢႆ ဝၼ်းၼႆႉ လွႆၾႆး ၸၢင်ႈတႅၵ်ႇ ထိုင်တီႈပဵၼ်ၽေးလႆႈ ဝႃႈၼႆ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းယူႇႁိမ်းၸမ် လွႆၾႆး ႁူဝ်ၵူၼ်းမွၵ်ႈ 54,000 လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ၶၢႆႉပၢႆႈ ႁႃဢွင်ႈတီႈလွတ်ႈ ၽေးဝႆႉထႃႈ။ တီႈမိူင်းၾိလိပ်ႉပိၼ်းသ်ၼႆႉ လွႆၾႆးဢၼ်တူင်ႉၼိုင် တင်းမူတ်းမီး 20 ပၢႆ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉပႃး လွႆၾႆး Mount Kanlaon ဢၼ်ၼိုင်ႈ။ မိူင်းၾိလိပ်ႉပိၼ်းသ်ၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်မီး ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈပႄႊသိၾိၵ်ႊ (Pacific) သေ မီးလွႆၾႆးလွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉ၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵႆႉပဵၼ်ဢိင်ႇသၼ်ႇလႄႈ လွႆၾႆးတႅၵ်ႇ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ DVB ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ']

2024-12-15T16:30:00

https://shannews.org/archives/60553

ပီၼႃႈ မိူင်းမၢၼ်ႈၸၢင်ႈႁူပ်ႉ လွင်ႈၵပ်ႉၵိၼ်းႁၢႆႉႁႅင်းလိူဝ်ထႅင်ႈ

ၼႂ်းပီ 2025 ၼႆႉ ၸိုင်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းတေၸၢင်ႈႁူပ်ႉၺႃး လွင်ႈၵပ်ႉၵိၼ်း ၵူၼ်းၼင်ႇၵၼ်ႁၼ်ထိုင်ၸွႆႈထႅမ် ၵၼ်ၼၼ်ႉ မီး 20 မိူင်း ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးမိူင်းမၢၼ်ႈ – International Rescue Committee (IRC) ဢၼ်ပၵ်းလုမ်းဝႆႉတီႈဝဵင်းၼိဝ်ႊယွၵ်ႊ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 11/12/2024 ၼႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်း 20 မိူင်းၼၼ်ႉ ၸိုင်ႈမိူင်းၸိူဝ်းပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းဝႆႉၼႂ်းမိူင်း မိူၼ်ၼင်ႇ – မိူင်းသူႊတၼ်ႊ ယူႇဝႆႉတီႈမၢႆ -1 ၊ မိူင်းပႃႊလႅတ်ႊသတၢႆႊ မၢႆ – 2 ၊ မိူင်းမၢၼ်ႈ မၢႆ – 3 ၊ မိူင်းသီႊရီႊယိူဝ်ႊ မၢႆ – 4 လႄႈ မိူင်းသူႊတၼ်ႊ ပွတ်းၸၢၼ်း မၢႆ – 5 ၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ ယူႇဝႆႉတီႈ မၢႆ – 5 သေ ပီ 2025 ဢၼ်တေထိုင်ၼႆႉ ၶိုၼ်ႈမႃးယူႇဝႆႉတီႈ မၢႆ – 3 ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸိူဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁႅင်းယႂ်ႇၶိုၼ်ႈမႃး၊ ပၢင်တိုၵ်းပဵၼ်ၸွတ်ႇ တူဝ်ႈ မိူင်းမၢၼ်ႈပတ်ႉပိုၼ်ႉလႄႈ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းမိူင်း ႁိမ်းၸမ် 9 သႅၼ် လႆႈပၢႆႈၽၢတ်ႇႁိူၼ်းယေးတီႈယူႇ။ ႁူဝ်ၼပ်ႉၼႆႉ ၼမ်လိူဝ်သေ မိူဝ်ႈပီ 2023 ၼၼ်ႉ 37% ၼႆ IRC ၸီႉၸမ်ႈၼင်ႇၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၵႃး IRC လၢတ်ႈဝႃႈ ယွၼ်ႉပၼ်ႁႃပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းသေ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းပဵၼ် တွင်ႉႁေႈတွင်ႉၵႂႃႇ၊ တိတ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်း ဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈယူတ်းယႃတဵမ်ထူၼ်ႈ၊ ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီၵေႃႈ ၸုတ်ႈယွမ်းလူင်း။ လွင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း လႆႈၺႃးၽေးၼမ်ႉလုပ်ႇၼွင်းထူမ်ႈ၊ ၽေးသၽႃႇဝ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇ ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်လႆႈလႄႈ ၼႂ်းပီ 2025 ပီၼႃႈၼႆႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ငဝ်းလၢႆးမိူင်းမၢၼ်ႈ ႁၢင်ႈႁၢႆႉၶိုၼ်ႈမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ RFA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-12-14T15:31:47

https://shannews.org/archives/60546

ၸဝ်ႈသူၼ်ဢွႆႈတၢင်ႉယၢၼ်း ထူပ်းလွင်ႈယၢပ်ႇ လူၺ်ႈလႆႈပၼ်ၶွၼ်ႇၸွမ်းၵဵတ်ႉၼမ်

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပႂ်ႉၵဵပ်းၶွၼ်ႇၸဝ်ႈသူၼ်ဢွႆႈ ၸွမ်းၵဵတ်ႉ/ လၢၼ်ႇ ၼမ်ႁႅင်း တၢင်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်း ၼိုင်ႈတီႈလႂ် လႆႈပၼ်ဢမ်ႇယွမ်း 3 မိုၼ်ႇပျႃး။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸဝ်ႈသူၼ်ဢွႆႈ တီႈဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်း ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ဢွၼ်ၵၼ် ထူပ်းလွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇတေႃႉတၢင်ႇၶၢႆဢွႆႈ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ပႂ်ႉၵဵပ်းၶွၼ်ႇယွၼ်းငိုၼ်း ၸွမ်းၵဵတ်ႉ/ လၢၼ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ၸဝ်ႈသူၼ်ဢွႆႈ ဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်း လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဢွႆႈၼႆႉ ပေႃးဝႃႈတၢင်ႇဢွၵ်ႇဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်းမႃးယဝ်ႉ ၼႆၵေႃႈ ၺႃးၵဵတ်ႉမၢၼ်ႈ တီႈၼၼ်ႈလႆႈပၼ် 7 မိုၼ်ႇ။ ပေႃးထိုင်တီႈႁိမ်းၵွင်းမူး လွႆယွႆးသမ်ႉ လႆႈပၼ်ထႅင်ႈ 3 မိုၼ်ႇ။ တီႈမၢၼ်ႈၵၢတ်ႈသမ်ႉ လႆႈပၼ်ထႅင်ႈ 5 မိုၼ်ႇ။ ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးထိုင်ထႅင်ႈ တီႈတၢင်းၽႄႁူဝ်ယ မိူင်းယႆသမ်ႉ လႆႈပၼ်ထႅင်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၽူႈၵွၼ်းတိူင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ (တိုင်းမှူး)ၵေႃႈ လႆႈပၼ်ဢမ်ႇယွမ်းသႅၼ်”- ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းပီၼႆႉ ၵႃႈႁႅင်း ၶၼ်ၾုၼ်ႇထၢတ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႃႈၶိုၼ်ႈႁႅင်း။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၸဝ်ႈသူၼ်ၶဝ် လႆႈလူင်းတိုၼ်းလၢင်းၼမ်လိူဝ် ၵူႈပီ။ ၶၼ်ဢွႆႈပီၼႆႉသမ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈၵႃႈလႄႈ တႃႇၸဝ်ႈသူၼ်ၶဝ်တႄႉ ဢမ်ႇပေႃးမီးၼမ်ႉမႅတ်ႉၼမ်ႉတွၼ်းသင်။ “ၶၼ်ဢွႆႈၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၼင်ႇၸႂ်။ ၼိုင်ႈတၼ်ႊၼႆႉ လႆႈ 170,000 ပျႃးၵူၺ်း။ ပေႃးမႃးထွၼ်ၵႃႈၵႃး၊ ၵႃႈၵဵတ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ ဢမ်ႇလိူဝ်သင်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵႃးသုၼ်ႇတူဝ်ႁဝ်းၶႃႈ တေႃႉတၢင်ႇၵွၼ်ႇ။ သင်ဢမ်ႇမီးၵႃး သုၼ်ႇတူဝ်တေႃႉတၢင်ႇၼႆ ၶႅၼ်းတေဢမ်ႇလႆႈသင်ယဝ်ႉ။ ပီၼႆႉ သင်လႆႈၶိုၼ်းတိုၼ်း လၢင်းသေ လိူဝ်ဢိတ်းဢွတ်းၵူၺ်းတႄႉ တေလႆႈဝႃႈမၢၼ် ၵၢမ်ႇလီၼႃႇယဝ်ႉ”- ၸဝ်ႈသူၼ်ဢွႆႈ ဝဵင်း တၢင်ႉယၢၼ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ဢွႆႈ ဢၼ်ဢွၵ်ႇတီႈဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် လႆႈသူင်ႇၶၢႆၸူးတၢင်းဝဵင်းမိူင်းယႆ။ ၵူႈပွၵ်ႈ ၽွင်း ဝၢၼ်ႈမိူင်းလီတႄႉ လႆႈသူင်ႇၶၢႆၸူးပႃး တၢင်းလႅၼ်လိၼ်မိူင်းၶႄႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေတႃႉ ယၢမ်းလဵဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းမၢင်တီႈ မီးၸုမ်းသိုၵ်းလၢႆမူႇၸုမ်း ပႂ်ႉၵူတ်ႇထတ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းလႄႈ ၸဝ်ႈ သူၼ်ၶဝ် မီးလွင်ႈယၢပ်ႇ လႆႈမႆႈၸႂ်တႃႇႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ တႃႇမိူဝ်းၼႃႈ ၼႆယဝ်ႉ။

['ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-14T07:30:00

https://shannews.org/archives/60540

ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းလွႆၶေႃ ပၢႆႈၽေးသိုၵ်းသေပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇ မၢတ်ႇ/တၢႆ

တႄႇႁူဝ် လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉမႃး သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းလွႆၶေႃ ဢၼ်ပၢႆႈၽေးသိုၵ်းယူႇသဝ်းဝႆႉၸွမ်းၶႅပ်ႇဝဵင်း ၼႂ်းထိူၼ်ႇၼႂ်းႁူၺ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း၊ ၵူၼ်းမိူင်းပွၵ်ႈမိူဝ်းယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇ မၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ ။ Photo : ႁၢင်ႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းဝဵင်းလွႆၶေႃ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 12/12/2024 ထဝ်ႈၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢၼ်ယူႇပွၵ့်တေႃးဢူ့ၶူႇ (ဒေါဥခူ ) ဝဵင်းလွႆၶေႃ ၊လုၵ်ႉတီႈၼႂ်းထိူၼ်ႇ ဢၼ်ပၢႆႈသွၼ်ႈၽေးသိုၵ်းဝႆႉၼၼ်ႉသေ ပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း ၊ မိူဝ်းယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇ ၶႃပုတ်း လိူတ်ႈဢွၵ်ႇၼမ်ပူၼ်ႉတီႈ ထိုင်တီႈလူႉတၢႆ။ ၼၢင်းယိင်းၵူၼ်းမိူင်း ဝဵင်းလွႆၶေႃ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ ၸႂ်ႈဢေႃႈ ၊ ပဵၼ်ပေႃႈထဝ်ႈၸၢဝ်းယၢင်းလႅင် ၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဝႃႈ မိူဝ်းဢဝ်ၶူဝ်းၶွင်ၶိုၼ်း၊ မိူဝ်းၸႂ်းႁိူၼ်းယေးၽႂ်မၼ်းလႆႈယဝ်ႉၼႆလႄႈ ၽိူဝ်ႇမၼ်းမိူဝ်းၵေႃႈမိူဝ်းယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇသေ တၢႆပႅတ်ႈ ”- ဝႃႈၼႆ ။ မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ တီႈပွၵ့် ၼမ့်မေႃႇဝၢၼ်( နမ့်ဘော်ဝမ် ) ဝဵင်းလွႆၶေႃၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၵူၼ်းမိူင်း ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ ၊ ၵူၼ်းမိူင်းမၢတ်ႇၸဵပ်းထိုင်တီႈလႆႈသူင်ႇႁူင်းယႃဝႆႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းလွႆၶေႃ ဢၼ်ပၢႆႈၽေးသိုၵ်းဝႆႉၶၢဝ်းတၢင်းပီပၢႆၼႆႉ – ၽိူဝ်ႇပွၵ်ႇတူၺ်းၶိုၼ်း ႁိူၼ်း၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ႁိူၼ်းလူႉၵွႆယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်း ဢမ်ႇလိူဝ်သင်ယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇမီးတီႈယူႇတၼ်းသဝ်း။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉၵႂႃႇယူႇတီႈၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် လူဝ်ႇၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်ဝႆႉၼႆ ၼၢင်းယိင်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈၼင်ၼႆ ။ “ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၵေႃႈ ၵိုတ်းၵူၼ်းထဝ်ႈၵူၼ်းၵႄႇၵူၺ်းယဝ့် ၊ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၸိူဝ်းၼၼ့် ပၢႆႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်တၢင်ႇတီႈ တၢင်ႇဝဵင်းသေ သူင်ႇပၼ်ငိုၼ်း ဢူႈမႄႈ ဢၼ်လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်းဝႆ့ ၊ မီးႁိူၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈယူႇႁိူၼ်းၸဝ်ႈၵဝ် ၊ယၢမ်းလဵဝ် မႄႈၶႃႈလႆႈယူႇဝႆ့ တီႈၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ၊ ၶၼ်ၵုၼ်ႇၵေႃႈၶိုၼ်ႈ ၵူၼ်းတီႈၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈသမ့်ၼမ် ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၶဝ်ႈၼမ့်တၢင်းၵိၼ် ”- ဝႃႈၼႆ ။ ၽွင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈတဵၵ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းပွၵ်ႈယူႇၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေးယူႇၼႆႉ မိူဝ်ႈ ဝၼ်းတီႈ10/12/2024 ၵၢင်ႉၵႄႇ တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ပွၵ်ႉပၢင်ၵၢင်းဝႃႈ ၵူၼ်းၸၢႆးၼႂ်းပွၵ်ႉ တေလႆႈၵႂႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း၊ ၽႂ်ဢမ်ႇၸွမ်းၵႂၢမ်းသင်ႇ တေယိုတ်းဢဝ်ၶူဝ်းၶွင်ႁိူၼ်းယေး တီႈယူႇတင်းမူတ်း ဝႃႈၼႆ ။ မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ တီႈဝဵင်းၾၢႆၶုၼ်ၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈလၢတ်ႈတီႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းဝႃႈ ပၢင်တိုၵ်းယဵၼ်ယဝ်ႉ မၢၵ်ႇဢၼ်ၾင်ဝႆႉၵေႃႈ ၽဵဝ်ႈပၼ်မူတ်းယဝ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းဝႆႉႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ပွၵ်ႈယူႇၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေးၽႂ်မၼ်းဝႆးဝႆး ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တဵၵ်ႉၸႂ်ႉသေ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၼမ့်ၽႃမူ ၊ လွႆၵဵင်ႈ ၊ ၼွၵ်ႇဝူဝ်း ၊ ႁူဝ်ဝူဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေးယဝ်ႉသေတႃႉ မိူၼ်ၼင်ႇဝၢၼ်ႈ ၼမ့်ၼဵင်ႈ ၊ ၵေႃမႆ့သၢင်း ၊ ဝၢၼ်ႈပၢင်ၵူင် ၸိူဝ်းၼႆ့တႄ့ ပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈမိူဝ်းၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေး ပၢင်တိုၵ်းၵေႃႈပႆႇယဵၼ်၊ ႁိူၼ်းယေးၵေႃႈလူႉၵွႆယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းမူတ်းယဝ်ႉဝႃႈၼႆ ။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ မိူင်းပၢႆး ၾၢႆၶုၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈပၢႆႈၽေးပၢင်တိုၵ်းမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ 2021 ။ တႅမ်ႈ -ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ် )

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2024-12-14T06:30:00

https://shannews.org/archives/60537

ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းႁူဝ်ပၢင်ႇလႆႈသူင်ႇၶွၼ်ႇၼမ်လႄႈ ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ

ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းႁူဝ်ပၢင်ႇလႆႈသႂ်ႇၶွၼ်ႇလၢႆလၢႆဢၼ်တီႈၸုမ်းသိုၵ်းဝႃႉ UWSA ၼမ်လႄႈ ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဝႆႉဝႃႈၼႆ။ ဝဵင်းႁူဝ်ပၢင်ႇတီႈၼိုင်ႈ တႄႇဢဝ်ၵၢင်ပီ 2024 ၼႆႉမႃး တီႈဝဵင်းႁူဝ်ပၢင်ႇ သိုၵ်းဝႃႉ ယွၼ်းၶွၼ်ႇႁၢၼ့်ၶၢႆလႄႈ ၊ ၶွၼ်ႇယုၵ်းယၵ်း ၊ ၶွၼ်ႇၵႃႈၾႆး ၸိူဝ်းၼႆ့ ၼမ်ႁႅင်း ၊ ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်း ႁူဝ်ပၢင်ႇ လၢတ်ႈဝႃႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၼၢင်းယိင်းၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းႁူဝ်ပၢင်ႇလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ-“လႆႈပၼ်ၶွၼ်ႇၼမ်ၼႃႈၶႃႈ ၊ ၶွၼ်ႇၵႃႈယုၵ်းယၵ်း ၵူၺ်း လႆႈပၼ် 100 ယႂၼ်ႊ(ငိုၼ်းၶႄႇ ) ယဝ့် ။ ၼႆ့ႁၢၼ့်ၶၢႆၵုၼ်ႇဢၼ်လဵၵ့်မၼ်း ၵူၺ်းၶႃႈ ။ ပေႃးပဵၼ် ႁၢၼ့် ယႂ် ၶႅၼ်းၼမ်ဢေႃႈ ၊ ၶွၼ်ႇတၢင်ႇဢၼ်ၵေႃႈ လႆႈပၼ်ထႅင်ႈ ။ ၶဝ်မႃးၵဵပ်း ၵူႈလိူၼ် ၊ ၾႆးၾႃႉ လူင်ပွင် ၸိုင်ႈ မၢၼ်ႈ တႄႉၶၢတ်ႇႁိုင်ယဝ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ႉၶႃႈ ၊ တလဵဝ်လႆႈ ၸႂ်ႉ ၾႆးတၢင်းမိူင်းၶႄႇဢေႃႈ ”- ဝႃႈၼႆ ။ ဢွၼ်တၢင်းလႆႈပၼ် ၶွၼ်ႇတႃႇႁၢၼ့်ၶၢႆၵုၼ်ႇ ၼိုင်ႈလိူၼ် 100 ယႂၼ်ႊ ၊ လိူဝ်ၼၼ့်ဢမ်ႇၵႃး ၶွၼ်ႇ ယုၵ်းယၵ်းၵေႃႈ လႆႈပၼ် ၼိုင်ႈလိူၼ် 100 ယႂၼ်ႊ(ငိုၼ်းၶႄႇ) ။ ၶွၼ်ႇဢၼ်ၵူၼ်းပိုၼ့်တီႈလႆႈပၼ်ငိုၼ်းၶႄႇ 100 ယႂၼ်ႊ ၼႆ့ ပဵင်းငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 6 မိုၼ်ႇပျႃး ၊ သိုၵ်းဝႃႉ မႃးၵဵပ်းၵူႈလိူၼ် ဝႃႈၼႆ ။ ထိုင်မႃးၼႂ်းလိူၼ် ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ ၵူၼ်းပိုၼ့်တီႈဢွၼ်ၵၼ်တုၵ်းယွၼ်းတီႈ သိုၵ်းဝႃ့ UWSA ဝႃႈ ႁႂ်ႈလူတ်းယွမ်းပၼ် ၶွၼ်ႇၼႆၶႄႈ ထိုင်မႃးၼႂ်းလိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉတႄႉ လူတ်းယွမ်းပၼ်ၵႃႈၵဵပ်း ယုၵ်းယၵ်း 50 ယႂၼ်ႊ ၊ ၶွၼ်ႇတၢင်ႇဢၼ်တႄ့သုင်မိူၼ်ၵဝ်ႇ ဝႃႈၼႆ ။ ယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းႁူဝ်ပၢင်ႇ – ၵုၼ်လူင် ၸႂ်ႉယူႇၼႆႉ တေပဵၼ် ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၵိၼ်ယမ်ႉ၊ ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်း မိူင်းၶႄႇ တေႃႉၶဝ်ႈမႃးၶၢႆ။ သၢႆသဵၼ်ႈတၢင်းၼႆႉသမ်ႉ တေလုၵ်ႉတၢင်းမိူင်းတိင် တေႃႉၶၢမ်ႈမႃးတၢင်း ဝဵင်းၼမ်ႉၽႃႈ (ၶျိၼ်ႊသူၺ်ႇႁေႃႇ) သူင်ႇၸူးတၢင်းၵုၼ်လူင် – ႁူဝ်ပၢင်ႇ – သႅၼ်ဝီ – လႃႈသဵဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ သၢႆသဵၼ်ႈတၢင်းၼႆႉ ပဵၼ်သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ယိုတ်းၵုမ်းဝႆႉဝႃႈၼႆ ။ ၼၢင်းယိင်းပိုၼ့်တီႈသိုပ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ -“ၼမ့်မၼ်းၶၢတ်ႇလႄႈ ၶၼ်ၼမ့်မၼ်းၶိုၼ်ႈ ဝႆ့။ တီႈ ၶူဝ်ၽႅၼ် (ဖောင်ဆိပ်တံတား)တႄ့ သိုၵ်းဝႃႉၶဝ်ပႂ်ႉသေႁၢမ်ႈဝႆ့ ၊ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆ့ ဢမ်ႇပၼ်ဢဝ်ဢွၵ်ႇ ၊ ၾၢႆႇၵဝ်ႈၵၢင့်တႄ့ ဢမ်ႇႁူႉ ။ ၾၢႆႇတၢင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ဢမ်ႇမီးၵုၼ်ႇလႄႈ လႆႈၵႂႃႇဢဝ်တၢင်း ပၢင်သၢင်း ၊ ၵဵင်းတုင် မႃး။ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇဢဝ်မႃးလႆႈၼမ်လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵႃႈၶၼ်ၵုၼ်ႇပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင် ”- ဝႃႈၼႆ ။ ယၢမ်းလဵဝ်တီႈဝဵင်းႁူဝ်ပၢင်ႇ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းဢၼ်မႃးသွၼ်ႈယူႇဝႆ့ မီးၼမ်။ ၵမ်ႈၼမ် တေပဵၼ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းတီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ မႃးႁဵတ်းၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ ႁႃၵိၼ်လဵင့်တွင့် ဝႃႈၼႆ ။ ၸုမ်းဢူၺ်းလီ ပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း ၶဝ်ႈလေႃႇတိုၵ်းတပ်ႉပၢင်သဝ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ႁူင်းပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းႁူဝ်ပၢင်ႇ ။ ဢၼ်သိုၵ်းဝႃႉပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ယိုတ်း ၵုမ်းလႆႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 5/1/2024 ၼၼ်ႉ။ တႅမ်ႈ -ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ် )

['ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-13T18:01:42

https://shannews.org/archives/60533

ဢိတ်ႉသ်ရေႊ ယိုဝ်းတိုၵ်းတႃႈႁိူဝ်း မိူင်းသီႊရီႊယိူဝ်ႊ မီးလွင်ႈလူႉသုမ်းၼမ်

ဢိတ်ႉသ်ရေႊဝႃႈ လႆႈၶဝ်ႈတိုၵ်း ႁိူဝ်းသိုၵ်း 15 လမ်း တီႈတႃႈႁိူဝ်း လႃႊတႃႊၵီႊယိူဝ်ႊတင်း ဢႄႊပေႊတႃႊ မိူင်းသီႊရီႊယိူဝ်ႊ ပဵၼ်လွင်ႈတိုၵ်းတေႃးယႃႉပႅတ်ႈ ၶိူင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႂ်းသိုၵ်း ဝၢႆးပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢႃႊသတ်ႉ သုတ်းယဝ်ႉၵႂႃႇ ဝႃႈ ၼႆ။ လွင်ႈတိုၵ်းတေႃး တီႈတႃႈႁိူဝ်း လႃႊတႃႊၵီႊယိူဝ်ႊၼႆႉ တႃႈႁိူဝ်းလႄႈ ႁိူဝ်း လူႉသုမ်း ၵႂႃႇတင်းၼမ်။ ၸုမ်းသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း ဢၼ်ပၵ်းတီႈ မိူင်းပရိတ်ႊထဵင်ႊ (ဗြိတိန်) လၢတ်ႈဝႃႈ ဝၢႆးသေ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတိုၵ်းတေႃး သီႊရီႊယိူဝ်ႊယဝ်ႉ ဢိတ်ႉသ်ရေႊ ၶဝ်ႈတိုၵ်းတေႃး 300 ၵမ်းပၢႆ။ ဢၼ်လႆႈၶဝ်ႈတိုၵ်းၼႆႉၵေႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇယႃႉပႅတ်ႈ ၶိူင်ႈယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ဢၼ်လွၵ်ႇငိုတ်ႈ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ မိူင်းဢိတ်ႉသ်ရေႊၼႆ – ၽွင်းလူင် မိူင်းဢိတ်ႉသ်ရေႊ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ပိူင်လူင်မၼ်း တပ်ႉသိုၵ်းဢိတ်ႉသ်ရေႊ ၶဝ်ႈတိုၵ်းတေႃးယႃႉပႅတ်ႈ ဝၢင်းၶိူင်ႈမိၼ်၊ ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်း၊ ၶိူင်ႈယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇသိုၵ်း ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်း ၾၢႆႇသဵၼ်ႈတၢင်းၵၢင်ႁၢဝ်၊ ဝဵင်းၸိူဝ်းမီးႁူင်းႁဵတ်းၶိူင်ႈယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ၊ ဢွင်ႈတီႈၵဵပ်းသိမ်းမၢၵ်ႇမိုဝ်ႈ ၸိုၼ်းယၢမ်းလႄႈ ဢွင်ႈတီႈမီးမၢၵ်ႇၼူၾႆး ပိုတ်းယိုဝ်းၶဝ်ႈၼႂ်းပၢင်ႇလၢႆႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းတူႊရၵီႊ လၢတ်ႈဝႃႈ – လွင်ႈဢိတ်ႉသ်ရေႊ ၶဝ်ႈတိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းသီႊရီႊယိူဝ်ႊၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ် ၶဝ်ႈၼႂ်းၼႃႈလိၼ် ဢၼ်ၶႅၼ်ႈၵၼ်ဝႆႉလႄႈ ဢမ်ႇႁၼ်လီၸွမ်း ဝႃႈၼႆ။ သီႊရီႊယိူဝ်ႊတင်း ဢိတ်ႉသ်ရေႊၼႆႉ လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်ဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ 1974 – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ DVB ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-13T17:33:54

https://shannews.org/archives/60528

ၵူၼ်းလၢင်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းထူပ်းၽေးၼမ်ႉထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ပႆႇလႆႈႁပ်ႉ လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်တဵမ်ထူၼ်ႈ

ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းလၢင်းၶိူဝ်း ၺႃးၼမ်ႉလုပ်ႇထူမ်ႈၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်လင် ထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၵမ်ႉထႅမ် တဵမ်ထူၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ တုၵ်းယွၼ်းၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် ၵဵပ်းသဵၼ်ႈမၢႆ တူၺ်းထိုင်ပၼ်လီလီ။ ပီ 2024 ၼႆႉ ၼမ်ႉတဵင်းလုပ်ႇထူမ်ႈ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ပီလဵဝ်ၵူၺ်း ၼွင်းထူမ်ႈ 3 ပွၵ်ႈ။ ဢၼ်ၼွင်းထူမ်ႈႁႅင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵမ်းထူၼ်ႈသွင်။ ပွၵ်ႉ/ ဢိူင်ႇ ဢၼ်ၺႃးၼမ်ႉ ထူမ်ႈႁႅင်းသမ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ – ပွၵ်ႉပၢင်ဝွင်၊ ပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈမၢၵ်ႇပိၼ်း၊ ပွၵ်ႉပၢင်ႁုင်း၊ ဝၢၼ်ႈလူင်ပွၵ်ႉဢွၵ်ႇ၊ ပွၵ်ႉ ၵၢတ်ႇ၊ ပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈတႂ်ႈလႄႈ တီႈတိုဝ်းၵမ်သိလ်ထမ်း တိူၵ်ႈၵမ်မထၢၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢၼ်လုပ်ႇထူမ်ႈ ၼႂ်းဢိူင်ႇၼွင်လူင်ၼၼ်ႉ တၢင်းဝၢၼ်ႈတိုင်းၵႂၢင်ႉ၊ ဝၢၼ်ႈႁူၺ်ႈသိမ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈႁၢတ်ႇမႂ်ႇ။ ဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈပဵင်း – ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉတွၼ်၊ ဝၢၼ်ႈၼႃးလိၼ်း၊ ဝၢၼ်ႈပဵင်း၊ ဝၢၼ်ႈသွင်ၵေး။ ဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈႁၢတ်ႇ – ဝၢၼ်ႈႁူဝ်ၵုၼ်၊ ဝၢၼ်ႈႁၢင်လွႆ၊ ဝၢၼ်ႈယႃႇယွႆး။ ဢိူင်ႇမၢၵ်ႇဢုၼ်လဝ်း မွၵ်ႈ 8 ဝၢၼ်ႈ ။ ဢိူင်ႇၼႃးၵူင်း – ဝၢၼ်ႈၶုမ်ဢုတ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈၼႃးၵူင်း၊ ဝၢၼ်ႈၵုၼ် ၶၢၼ်။ ဢိူင်ႇၸလွင်းၼႆႉသမ်ႉ ၺႃးၼမ်ႉယုမ်း လုပ်ႇထူမ်ႈ။ ဝၢႆးၼမ်ႉထူမ်ႈယဝ်ႉ ႁိုင်မႃး 3 လိူၼ်ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း ပႆႇၸၢင်ႈမႄးၵုမ်းလုမ်းလႃး ပူၵ်းပွင်ႁိူၼ်းယေး ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ တေဝႃႈပႂ်ႉႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇပူၵ်းပွင် ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးၵမ်ႉၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇထိုင်လႆႈ ငၢႆႈငၢႆႈ။ ၾၢႆႇပူၵ်းပွင် ၵူၼ်းထူပ်းၽေးသၽႃႇဝ (ဢၼ်ဢမ်ႇယူႇတႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ) ၸွႆႈထႅမ်ၼိုင်ႈႁိူၼ်း လႂ် 32 သႅၼ်ပျႃး ၼႆသေတႃႉ ႁႂ်ႈၵုမ်ႇထူၼ်ႈတႄႉပႆႇမီး။ ၸုမ်းပရႁိတ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢႆၸုမ်း ႁူမ်ႈၸွႆႈၵေႃႈ တေၵုမ်ႇတႃႇၶၢဝ်းပွတ်းၵူၺ်း။ ႁွင်ႈၵၢၼ် ပူၵ်းပွင်ဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈ ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ မီးၽႅၼ်ၵၢၼ်တႃႇဢွၵ်ႇငိုၼ်းပၼ်ယူႇဝႃႈၼႆသေတႃႉ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ပႆႇထိုင်ၼႂ်းမိုဝ်းၵူၼ်းမိူင်း ၼႆ ၵူၼ်းလၢင်းၶိူဝ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “မိူဝ်ႈလဵဝ် ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢၼ်ႁိူၼ်းလွင်ႈပႃးၵႂႃႇၸွမ်းၼမ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ မီးၸုမ်းမႃးၸွႆႈသၢင်ႈပၼ် ႁိူၼ်းလဵၵ်ႉလဵၵ်ႉဢွၼ်ႇသေ ယူႇဝႆႉၽွင်ႈ။ ဝၢင်းႁိူၼ်း ၸိူဝ်းထူပ်းၽေးၼမ်ႉဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ၼမ်ႉယင်းပႆႇႁႅင်ႈမူတ်း တိုၵ်ႉပိူဝ်ႉဢုင်ဝႆႉယူႇ။ မၼ်းဢမ်ႇမီးၵူၼ်းမႃး ၸွႆႈတႄႉတႄႉ။ ပီမႃးၸင်ႇၵွႆႈယဝ်ႉယူဝ်ႉ။ ပေႃးၸမ်မိူၼ်ၵဝ်ႇၵေႃႈ ၼမ်ႉပေႃးတေလႅပ်ႈၶဝ်ႈထႅင်ႈယဝ်ႉ။ ယၢပ်ႇဢေႃႈ တူၺ်းဢဝ်ၵျွင်း မုၼ်ၸဝ်ႈၼႃးၵူင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တၢင်းၶဝ်ႈၵျွင်းၶဝ်ပေႃးပိူဝ်ႉဢုင်ၵႂႃႇမူတ်း။ တေႃႇၼင်ႇ တၢင်းတႃႈၶီႈ လဵၵ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဝဵင်းလူင်တႄႉတႄႉ ယင်းပႆႇလႆႈပူၵ်းပွင်သင် တိုၵ်ႉမိူၼ် ၼၼ်ယူႇ တီႈၼမ်ႉထူမ်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၼႆႉ ပေႃးပႂ်ႉႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇပူၵ်းပွင်ၸွႆႈထႅမ်တႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆ ထိူင်းၼႃႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးပဵၼ်တႃႇမႄးၵုမ်း လုမ်းလႃးသဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်းသမ်ႉ ငိုၼ်း budget လူင်းဝႆးယူႇ။ ပေႃးပဵၼ် ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ တႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်တႄႉ ႁိပ်ႈႁဵတ်းပၼ်။ ပေႃးပဵၼ် တိူၵ်ႇႁႆႈလွၵ်းၼႃး ၵူၼ်းမိူင်း ၵူၼ်ႇပင်းလူႉသုမ်းသမ်ႉ တႃႇတေလႆႈလွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ဢမ်ႇငၢႆႈၼႆ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈသိုပ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၸုမ်းပရႁိတ ၸုမ်းၶႅၵ်ႇလီပၢင်ၸႃႉလႄႈ ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းလၢႆၸုမ်း မႃးၸွႆႈထႅမ်ယူႇၵေႃႈ ယွၼ်ႉသဵၼ်ႈသၢႆမၢႆၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းသူၼ်ဢမ်ႇတႅတ်ႈၼႅတ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းထူပ်းၽေး ဢမ်ႇလႆႈလွင်ႈ ၵမ်ႉထႅမ်ၽဵင်ႇၵၼ်ၼႆ ၵူၼ်းမိူင်းလၢင်းၶိူဝ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “ဢၼ်ပိူၼ်ႈမႃးၸွႆႈတႄႉ ပိူၼ်ႈၵေႃႈ တူၺ်းသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈမၼ်းသေမႃးလူႇယူႇ။ ပေႃးမီးသဵၼ်ႈမၢႆ 500 ၼႆၵေႃႈ ပိူၼ်ႈမႃး ၵမ်ႉၸွႆႈတႃႇ 500 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပိူၼ်ႈမႃးၸွႆႈ 320,000 (သၢမ်သႅၼ်သွင်မိုၼ်ႇ) ၼၼ်ႉ ပႃးၵၼ်ၽိတ်းၵၼ်ပေႃးဢမ်ႇႁူႉၵဝ်ႁူႉမႂ်း။ မၢင်ဝၢၼ်ႈၼႆႉ လင်ႁိူၼ်းမီး 100 လင် ၵူၺ်းၵႃႈ သဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈသမ်ႉ မီး 50 ၵူၺ်းလႄႈ မၢင်ႁိူၼ်းဝႃႈ ႁိူၼ်း ႁဝ်းၵေႃႈၼမ်ႉထူမ်ႈယူႇလူး ႁဵတ်းသင်ဢမ်ႇ လႆႈၵႃႈၵမ်ႉထႅမ် ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼႆႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၽူႈယိပ်းသဵၼ်ႈမၢႆမၼ်း တူၺ်းပၼ်လီလီ။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေလႆႈလွင်ႈၵမ်ႉၸွႆႈၽဵင်ႇၵၼ်ၼၼ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၼႂ်းပွၵ်ႉယွမ်ႇ တီႈဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း လႆႈၵဵပ်းဝႆႉသဵၼ်ႈမၢႆ လွင်ႈလူႉသုမ်း ၸွမ်းၼမ်ႉထူမ်ႈ ပီ ၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁိူၼ်းယေး ၺႃးၼမ်ႉထူမ်ႈမီး 3,215 လင်၊ ၵူၼ်းမိူင်းထူပ်းၽေးၼမ်ႉ 14,802 ၵေႃႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းထူပ်းၽေးၼမ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈပၢႆႈသွၼ်ႈဝႆႉ ၸွမ်းႁိူၼ်းယေးပီႈၼွင်ႉၽႂ်မၼ်းလႄႈ ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ သူၼ်ႁႆႈၼႃးလူႉသုမ်းထႅင်ႈ 1,600 ဢေႊၶိူဝ်ႊ ၼႆယဝ်ႉ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-13T13:57:01

https://shannews.org/archives/60522

ၽူႈၵွၼ်းတိူင်းသၢမ်ၸဵင်ႇ ၵႂႃႇလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး ဢွင်ႈတီႈသိုၵ်းဝႃႉ – သိုၵ်းထႆး ၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်းၵၼ်

ၽူႈၵွၼ်းတိူင်းသိုၵ်း သၢမ်ၸဵင်ႇၵဵင်းတုင် ၵႂႃႇထိုင်တီႈလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး ဢွင်ႈတီႈသိုၵ်းဝႃႉတင်း မိူင်းထႆး ပဵၼ်ပၼ် ႁႃၵၼ်ဝႆႉ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ၽူႈၵွၼ်းတိူင်းသိုၵ်းသၢမ်ၸဵင်ႇ ၵဵင်းတုင်ၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ၸွမ်ႁၢၼ် သူဝ်းလၢႆႇ ပၵ်းတပ်ႉဝႆႉတီႈဝဵင်းၵဵင်းတုင် ဝၼ်းတီႈ 10/12/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈမွၵ်ႈ 5 မူင်းၼႆႉ ၽူႈၵွၼ်းတိူင်းဢိၵ်ႇပႃး ႁႅင်းသိုၵ်း တင်းၼမ် ၵႃးသိုၵ်း ဢမ်ႇယွမ်း 20 လမ်း ၵႂႃႇတီႈတပ်ႉၶလယ 65 တီႈဝၢၼ်ႈၼႃးၵွင်းမူး ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၵႂႃႇထိုင်တီႈလၢၼ်ႇလႅၼ်လိၼ်ပႃ ၶီးတင်း ဝဵင်းမိူင်းထႃး။ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း လုမ်းၵပ်းသၢၼ်ဝႃႉ ဢူးၺီႇရၢၼ်း လၢတ်ႈဝႃႈ – “ၽူႈၵွၼ်းတိူင်းသိုၵ်း မႃးၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉ မႅၼ်ႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူပ်ႉထူပ်းတင်း သိုၵ်းဝႃႉ။ ပၼ်ႁႃလႅၼ်လိၼ် တင်းထႆးၵေႃႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်ယဵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၾၢႆႇသိုၵ်းဝႃႉၵေႃႈ မီးဝႆႉမိူၼ်ၵဝ်ႇၵူၺ်း”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈမိူင်းတူၼ် ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “သိုၵ်းထႆးၶဝ် ႁႂ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ ထွႆ ထွၼ်ႁိမ်းလႅၼ်လိၼ်ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 18 ပဵၼ်ဝၼ်းလိုၼ်းသုတ်း၊ ယွၼ်ႉၼၼ် တႃႇၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၼႆႉ ၽူႈ ၵွၼ်းတိူင်း ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈႁႅင်းသိုၵ်းတင်းၼမ် ၸင်ႇမႃးတီႈလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆးၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 08/11/2024 ၼႆႉ ၽူႈတၢင်တူဝ် သိုၵ်းဝႃႉ ပွတ်းၸၢၼ်း ၼႃႈလိၼ်သိုၵ်း 171 တင်း သိုၵ်းထႆး ႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ်တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ သိုၵ်းထႆးလၢတ်ႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈလိူၼ် ႁႂ်ႈသိုၵ်းဝႃႉ ထွႆထွၼ်ဢွၵ်ႇ တပ်ႉပၢင်သဝ်း 9 ဢၼ် တီႈလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ မီးၶၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ သိုၵ်းထႆးတင်း သိုၵ်းဝႃႉ မီးလွင်ႈၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ် သိုၵ်းတေႃႇၵၼ်မႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပူၼ်ႉမႃးဝၼ်းတီႈ 8 ၼႆႉ သိုၵ်းဝႃႉ ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈမႃးဝႃႈ ပဵၼ်ၶၢဝ်ႇၵၢင်လၢႆၵူၺ်း၊ သိုၵ်းဝႃႉတင်း သိုၵ်းထႆး ဢမ်ႇမီးပၼ်ႁႃသင်ၵၼ် ဝႃႈၼႆ။

['ၵၢၼ်သိုၵ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-13T13:24:40

https://shannews.org/archives/60516

ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈ

ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢၼ်ပၢႆႈမႃးမီးတီႈဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေးၽႂ်မၼ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈ တီႈဝဵင်းပၢင်လွင်း ယွၼ်ႉမႆႈၸႂ်ၶူဝ်းသူၼ်ႁႆႈၼႃးသေ ပွၵ်ႈမိူဝ်းၶိုၼ်း တိုၵ်ႉလႆႈမႆႈၸႂ်ဝႆႉ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၸိူဝ်းပၢႆႈႁွတ်ႈထိုင်ဝႆႉတီႈဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ၸႄႈတွၼ်ႈတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ယွၼ်ႉမႆႈၸႂ်မၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉ ၶူဝ်းၼႂ်းသူၼ်ႁႆႈၼႃးၵၼ်သေ ဢွၼ်ၵၼ်မိူဝ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းဝဵင်းပၢင်လွင်း ဢၼ်ပၢႆႈမႃးသွၼ်ႈဝႆႉတီႈယွင်ႁူၺ်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၵူၼ်း ဢၼ်ႁတ်းမိူဝ်းၵေႃႈမိူဝ်း။ ဢၼ်မိူဝ်းမိူဝ်းမႃးမႃးၵေႃႈ မီးၼမ်။ ႁူဝ်ၵူၼ်းႁဵင်ပၢႆၼႆႉ တေၵိုတ်းယူႇမွၵ်ႈ 800 ၼႆႉ ပႆႇပွၵ်ႈမိူဝ်း။ ၸိူဝ်းဢမ်ႇမိူဝ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉတိုၵ်ႉလႆႈမႆႈၸႂ်ၵူဝ်ပဵၼ်တိုၵ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းၶိုၼ်း။ ၸိူဝ်းဢၼ်မိူဝ်းၼၼ်ႉ မၢင်ၸိူဝ်းငိၼ်းၶၢဝ်ႇဝႃႈ သင်ဢမ်ႇပွၵ်ႈမိူဝ်းႁိူၼ်းၶိုၼ်းၼႆ တေၸၢင်ႈၺႃးသိမ်းႁိူၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ၸင်ႇမိူဝ်း”- ဝႃႈၼႆ။ သုမ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈပၢင်တိုၵ်းၼႆႉသေ ယူႇတီႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵႆႉၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း ၵွင်ႈလူင်မၢၵ်ႇလူင် ယိုဝ်းၵႂႃႇၵူႈ ႁူးၵူႈတၢင်းလႄႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ် ၵူဝ်ၶူဝ်းသူၼ်ၺႃးၾႆးမႆႈ ပဵၼ်ၽဝ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ “ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ဢၼ်လႆႈမႆႈၸႂ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈတႄႉ ၵူဝ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၶိုၼ်း။ ယွၼ်ႉၼၼ် ပေႃးပၢတ်ႇၶဝ်ႈ၊ ၵၢၼ်ႉၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၵဵပ်းဝႆႉတီႈႁိူၼ်း ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇၾၢၵ်ႇဝႆႉ တီႈႁိူၼ်းၵူၼ်းႁူႉၸၵ်း ဢမ်ႇၼၼ် ဢွင်ႈတီႈလွတ်ႈၽေး ၸိူဝ်းၼႆႉဝႆႉ။ ယွၼ်ႉမၢၵ်ႇလူင်သေ ၶႂ်ႈတူၵ်းတီႈလႂ်ၵေႃႈတူၵ်းလႄႈ မႆႈၸႂ်ၵူဝ် မၢၵ်ႇမႃးတူၵ်းသႂ်ႇၶူဝ်းသူၼ်ဢၼ်ၵဵပ်းဝႆႉၼၼ်ႉသေ ၾႆးမႆႈၵႂႃႇ ၸိူင်ႉၼၼ်ဢေႃႈ။ လွင်ႈၽူႈလၵ်ႉၸၵ်ႉၶုတ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၼမ်ၼႃႇယဝ်ႉ”- ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉ တီႈဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ႁူဝ်ၵူၼ်းမွၵ်ႈ 800 ၼႆႉ လူဝ်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ်ႁႅင်း မိူၼ် ၼင်ႇ – ၽႃႈယၢင်(မူဝ်းၵႃႇ)၊ ၽႃႈဢုၼ်ႇ၊ ၶူဝ်းဢုၼ်ႇ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တႄႇဢဝ် ႁူဝ်လိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ၼၼ်ႉမႃး သိုၵ်းမၢၼ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO တင်း သိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပဢူဝ်း PNLA ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ႁိမ်းႁွမ်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႇဝူဝ်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်။ တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ယင်းပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေးမူတ်း ဝႃႈၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-13T11:57:31

https://shannews.org/archives/60513

ၸဝ်ႈၶွင်ႁၢၼ်ႉလႅၵ်ႈငိုၼ်း တီႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၺႃးတီႉဢဝ်ပဵၼ်တူဝ်ယိူဝ်ႇ

မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 13/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 6:04 မူင်း ၸဝ်ႈၶွင်ႁၢၼ်ႉလႅၵ်ႈငိုၼ်း ထဝ်ႈၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ ၺႃးၸုမ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ တီႉၺွပ်းဢဝ်ပဵၼ်တူဝ်ယိူဝ်ႇ တီႈၼႃႈႁိူၼ်းမၼ်းၸၢႆး ၾၢႆႇၼႃႈယေးငိုၼ်း (ပၢၼ်ႇ) KBZ မၢႆ 2 ပွၵ်ႉမႄႈၶၢဝ် ဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း လႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး။ ၵူၼ်းဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၽူႈယိင်း ဢႃယု 40 ပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈၶႃႈဢေႃႈ ထဝ်ႈၸၢႆး ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၶွင်ႁၢၼ်ႉလႅၵ်ႈငိုၼ်း ၺႃးတီႉၺွပ်းၵႂႃႇ (ပြန်ပေးဆွဲ) တီႈၼႃႈႁိူၼ်းမၼ်းၸၢႆး ၾၢႆႇၼႃႈပၢၼ်ႇ KBZ မၢႆ 2 ၼၼ်ႉဢေႃႈ။ လႆႈငိၼ်းဝႃႈ မီးၵူၼ်းၵပ်းၾူၼ်းၸူး တေမႃးလႅၵ်ႈငိုၼ်း ႁႂ်ႈမႃးပႂ်ႉဝႆႉၼႃႈႁိူၼ်းၼႆသေ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၺႃး ၵူၼ်းႁၢႆႉၼၼ်ႉ မႃးလၢၵ်ႈၸၼ်ၶိုၼ်ႈၵႃးၵႂႃႇၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉ တီႈၵွင်ႈထၢႆႇ CCTV တႄႉ ပိုၼ်ၽႄႈဢွၵ်ႇဝႆႉ တီႈၼိူဝ်သိုဝ်ႇတူင်ႇဝူင်း (Social Media) မီးၼုမ်ႇ ၸၢႆး 3 ၵေႃႉ မႃးလၢၵ်ႈၸၼ်ဢဝ် ထဝ်ႈၸၢႆး ၸဝ်ႈၶွင်ႁၢၼ်ႉလႅၵ်ႈငိုၼ်းၼၼ်ႉ ၶိုၼ်ႈၵႃးၵႂႃႇ။ ၼုမ်ႇၸၢႆး 3 ၵေႃႉၼၼ်ႉ သႂ်ႇမၢၵ်ႇႁူဝ်ငႅပ်း၊ ၽႃႈတူမ်းသူပ်း၊ သႂ်ႇသိူဝ်ႈယၢဝ်း၊ ၵူၼ်ယၢဝ်း။ ၼႂ်းၶဝ် 3 ၵေႃႉၼၼ်ႉ တႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ယိပ်းၵွင်ႈယၢဝ်း။ ၵႃးဢၼ်ၶီႇမႃးၸူၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵႃးသီၶၢဝ် တင်းမူတ်း ဢဵၼ်ႁႅင်းၶဝ် တေမီး 4 ၵေႃႉ ပႃးၵူၼ်းႁေႃႈၵႃးထႅင်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 13/11/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 10 မူင်း မီးၸုမ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇ ၽူႈၸၢႆး 4 ၵေႃႉ သွၼ်ႉရူတ်ႉၶိူင်ႈ မႃးၸွမ်းသွင်လမ်း ၶဝ်ႈၸူၼ်ၼႂ်းႁၢၼ်ႉၶၢႆၾူၼ်း First Rate ဢၼ်ပိုတ်ႇဝႆႉ တီႈပွၵ်ႉပႃႇလႅင် ဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈႁၢၼ်ႉၶၢႆၾူၼ်းၼၼ်ႉ ၺႃးယိုဝ်းတၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ဝႃႈၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ']

2024-12-13T11:12:11

https://shannews.org/archives/60503

သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တေဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ် တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပႆႇႁတ်းတမ်းၸႂ်

သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA တေၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ၸုမ်းတူင်ႉၼိုင်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၼႂ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ဝႃႈၼႆသေ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိုၵ်ႉဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇယူႇၶိူဝ်းယႂ်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပႆႇႁတ်း တမ်းၸႂ်။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ယူႇတီႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ႁၢင်ႈႁႅၼ်း တေၶွတ်ႇၽွတ်ႈၸုမ်းတႃႇတူင်ႉၼိုင် ဢဝ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ်ၼႂ်းဝဵင်းသေတႃႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ယင်းတိုၵ်ႉလႆႈ မႆႈၸႂ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၵူဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ – သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႇ ပၼ်ႇလဵပ်ႈၼႂ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၵူၼ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၽူႈယိင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉၶဝ် ဢမ်ႇဢွၵ်ႇၶေႃႈပိုၼ် ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၵတ်းယဵၼ်ယဝ်ႉ ယူႇလႆႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇလူဝ်ႇၵူဝ်သင်ယဝ်ႉ ႁွင်ႉပီႈၼွင်ႉသူမႃးလႃႈ ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇဝႃႇၶႃႈ။ ၽႂ်ၵေႃႈ ပႆႇႁတ်းပွၵ်ႈ ပႃးၸဵမ်ႁဝ်းယဝ်ႉ။ ဢၼ်မႆႈၸႂ်သေပိူၼ်ႈတႄႉ ၵူဝ်မၢၵ်ႇၶိူင်ႈမိၼ် မႃးတူၵ်းသႂ်ႇၶႃႈဢေႃႈ ၼၼ်ႉတႄႉ တေမႃးၶၢဝ်းလႂ် တေမႃးမိူဝ်ႈလႂ်တႄႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလၢမ်းလႆႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တေဢဝ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ် ၼႂ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ သိုၵ်းၶဝ်သေ ႁႂ်ႈၶဝ်ပေႃးပၼ်လွင်ႈမၼ်ႈၵႅၼ်ႇဝႃႇ တမ်းၸႂ်လႆႈယဝ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇလူဝ်ႇၵူဝ်သင်ယဝ်ႉ ဢမ်ႇမီးဢီႇသင်ယဝ်ႉ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈလၢတ်ႈပၼ်လွင်ႈဢုၼ်ႇၸႂ် ၸိူင်ႉၼၼ်တႄႉ ဢမ်ႇမီး – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈ။ ၽွင်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ၵုမ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈမႃးၼႆႉ လႆႈဢွၵ်ႇပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈမႂ်ႇ လၢႆမဵဝ်း။ ယၢမ်းလဵဝ် ယွၼ်ႉမီးပိူင် ဢုပ်ႇပိူင်ႇၽွင်းငမ်းမႃးလၢႆမဵဝ်းယဝ်ႉလႄႈ တႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပႆႇထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၵႃႉၶၢႆလႆႈလွတ်ႈလႅဝ်း။ “ႁဝ်းၶၢႆတၢင်းၶၢႆယူႇၾၢႆႇၼႃႈႁိူၼ်းႁဝ်း ပေႃးဢမ်ႇထုၵ်ႇၸႂ်ၶဝ် ဢမ်ႇထုၵ်ႇတႃႇၶဝ်ၼႆ ၶဝ်ၶႂ်ႈမႃးဝႃႈသင်ၵေႃႈ မႃးဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ် တေလႆႈဝႃႈပၵ်းပိူင်ႈမၢႆမီႈၶဝ်ၼႆႉ ၶႂ်ႈၵျၢမ်းၵႂႃႇဢိတ်ႉၼိုင်ႈ။ ပေႃးၶၢႆၶဝ်ႈၼႂ်းတၢင်းဢိတ်းၼိုင်ႈ ၶဝ်ဢမ်ႇၶႂ်ႈပၼ်ၶၢႆယဝ်ႉ။ တီႈသုၵ်ႉသၵ်ႉဢိတ်ႉၼိုင်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈပၼ်ၶၢႆ ၶဝ်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵႂႃႇၶၢႆ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈၵၢတ်ႇလူင် ၸိူင်ႉၼၼ် ဢေႃႈ။ ၶဝ်ယင်းပႆႇလႆႈယိပ်းၵုမ်းၵမ်ဝဵင်းတႄႉတႄႉ သင်ၶဝ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇမႃးတႄႉတႄႉလူး တေပဵၼ်ႁိုဝ်”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ – သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႇ ပၼ်ႇလဵပ်ႈၼႂ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တႄႇၶဝ်ႈတိုၵ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း လွပ်ႈသွင် ၼႂ်းၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼႆႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 02/07/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း 11:45 မူင်းသေ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 03/10/2024 ၼႆႉ ၸင်ႇယိုတ်းၵုမ်းလႆႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈမႃး – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈ။ တႄႇဢဝ်လိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊၼၼ်ႉမႃး တေႃႇထိုင် လိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 4 လိူၼ်ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ် မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ တိူဝ်ႉၺႃး ၵူၼ်းမိူင်း လူႉတၢႆ 38 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်း 128 ၵေႃႉ ယူႇတီႈ တပ်ႉသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 01/11/2024 ၼႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-12-12T17:34:38

https://shannews.org/archives/60499

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵဵပ်းငိုၼ်းၵူၼ်းမိူင်း ႁိူၼ်းဢၼ်မီးလုၵ်ႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၼိုင်ႈလင်သႅၼ်ပျႃး

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵဵပ်းငိုၼ်းတီႈႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိူဝ်းမီးလုၵ်ႈလၢင်းဢႃယု ၼႂ်းၵႄႈ 18 ထိုင် 35 ၼိုင်ႈလင် 1 သႅၼ်ပျႃး ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇၵဵပ်းငိုၼ်း တီႈပွၵ်ႉၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်း၊ ရတၼႃႇသီႇရိ၊ ၶျၢၼ်းမျႃႉတႃႇသီႇ၊ သူၺ်ႇတွင်ႇ၊ ၵၢၼ်ႇသႃႇ၊ ၺွင်ႇၽိဝ်ႇသၶၢၼ်း၊ ၽြႃးၶၢဝ်၊ ၵျွင်းၵျီးၸုလႄႈ ပွၵ်ႉၵၢၼ်ႇၵျီး ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈလိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ပူၼ်ႉမႃး။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တီႈပွၵ်ႉလၢၼ်းမတေႃႇသမ်ႉ မီးၽူႈၵွၼ်းပွၵ်ႉလႄႈ ၽူႈၵႅမ် မႃးၵဵပ်းငိုၼ်း ၼိုင်ႈလင် 2 သႅၼ် ပျႃးၼႆလႄႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵႂႃႇလၢတ်ႈတီႈၾၢႆႇၽွင်းငမ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ယူႇၵေႃႈ ဢမ်ႇဢဝ်လိူင်ႈပၼ်ၼႆ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းၼႂ်းပွၵ်ႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼင်ႇၼႆ။ “တၢင်းပွၵ်ႉ ပိူၼ်ႈတႄႉလႆႈငိၼ်းဝႃႈၵဵပ်း ၼိုင်ႈသႅၼ်ပျႃးၵူၺ်း။ ပေႃးဢမ်ႇပေႃးမၢၵ်ႈမီးၼႆ လႆႈပၼ် 5 မိုၼ်ႇ ပျႃးၵူၺ်းလူးၵွၼ်ႇ။ ၶဝ်မႃးၵဵပ်းတီႈပွၵ်ႉႁဝ်း 2 သႅၼ်ပျႃး။ ၵူၼ်းႁႃၸဝ်ႉၵိၼ်ၶမ်ႈ မိူၼ်ႁဝ်းၶႃႈၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်သေ ဢိတ်းယဝ်ႉ။ ၵႂႃႇလၢတ်ႈတီႈ ၾၢႆႇၽွင်းငမ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇဢဝ်လိူင်ႈ သင်ပၼ်။ ပဵၼ်ပၢၼ်ၶဝ်မီးဢႃႇၼႃႇလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ၵႃႈလႆႈယွမ်းၵူၺ်းယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၵႃႈၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၵိၼ်ယႅမ်ႉၵေႃႈ ၵႃႈယႂ်ႇၵႃႈသုင်။ ၵူၼ်းမိူင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ်၊ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ မႃးၵဵပ်းငိုၼ်းထႅင်ႈ။ ၵႃႈလႆႈၵူႈလႆႈယိုမ်သေ မႃးသႂ်ႇပၼ်ၶွၼ်ႇ ဢၼ်ၶဝ်မႃးယွၼ်း ဝႃႈၼႆ။ ၶုၼ်ႇၸူဝ်း ၵူၼ်းမိူင်း ပွၵ်ႉၵၢၼ်ႇၵျီးၵေႃႈ လၢတ်ႈဝႃႈ ၽူႈၵွၼ်းပွၵ်ႉ မႃးယွၼ်းငိုၼ်း မိူၼ်ၵၼ် ဝႃႈၼႆ။ “ၶဝ်မႃးယွၼ်းႁႂ်ႈႁဝ်းၶႃႈသႂ်ႇ လိူၼ်သႅၼ်။ တေလႆႈသႂ်ႇၵူႈလိူၼ်ၼႆလူးၵွၼ်ႇ။ ပေႃးဝႃႈၵူႈလိူၼ်တႄႉ ၽႂ်ၵေႃႈ ႁူႉတေ ၵိၼ်းၸႂ်ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းႁႃၸဝ်ႉၵိၼ်ၶမ်ႈ ယိင်ႈၶႅၼ်းၵိၼ်းၸႂ်ယဝ်ႉဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ တႄႇလိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊမႃး သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မၢႆမီႈၵူၼ်းမိူင်း တေလႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ၼၼ်ႉသေ တႄႇၾိုၵ်း ၵၢၼ်သိုၵ်းပၼ်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ။ တႄႇၼၼ်ႉမႃး ပေႃးတေၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း ၸုပ်ႈလႂ်ၸုပ်ႈၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ သင်ႇၵၢင်ႇၵႄႇၵဵပ်းငိုၼ်းၵူၼ်းမိူင်း။ ယၢမ်းလဵဝ် တႄႇဢဝ်လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊမႃးတႄႉ – မီးပၢင်ၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းၵေႃႈလီ ဢမ်ႇမီးၵေႃႈယဝ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေၸႂ်ႉသႂ်ႇ ငိုၼ်းၵမ်ႉၸွႆႈ ၵူႈလိူၼ်ၼႆလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းပဵၼ်ဢၼ်ၵိၼ်းၸႂ်လိူဝ်ႁႅင်း။ ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်းၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈတင်းပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ပၼ်ႇလဵပ်ႈၼႂ်းပွၵ်ႉၼႂ်းယွမ်ႇသေ လိုပ်ႈလမ်းတီႉၺွပ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇ လႆႈမႃးၶၢဝ်းတၢင်းလိူၼ်ပၢႆယဝ်ႉ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-24T08:00:00

https://shannews.org/archives/60487

ဝၼ်းၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ် (Christmas Day)

ဝၼ်းၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ် ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ် ၸဝ်ႈယေႇသျူႉ (Jesus) ၶရိတ်ႉၵိူတ်ႇ။ ဝၼ်းဢၼ် ၸဝ်ႈယေႇသျူႉ (Jesus) ၵိူတ်ႇၼႆႉ လုမ်ႈၾႃႉမၵ်းမၼ်ႈ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ဝႆႉ လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ဝၼ်းတီႈ 25 ။ ၼႂ်းယႆးႁိုၼ်ၽိုၼ်ထမ်း ပိုၼ်းၶရိယၼ်ႇ တႅမ်ႈဝႆႉတႄႉ ပၢၵ်ႇႁဵင်ပီပူၼ်ႉမႃး ယုၵ်ႉယွင်ႈဢဝ်မုၼ် မၢႆတွင်းဝၼ်းၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ်ၼႆႉ ႁဵတ်းၼႂ်းလိူၼ် May, April, January ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ထိုင်မႃး AD 300 ၼႆႉမႃး ၸင်ႇမၵ်းမၼ်ႈ ဝၼ်းၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ် ၼႂ်း လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ဝၼ်းတီႈ 25 ။ – ဝၼ်းၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ် (Christmas Day) ဝၼ်းပွႆးၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ်ၼႆႉ ပိူၼ်ႈႁဵတ်းသင်လၢႆလၢႆ ဢမ်ႇဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵူၼ်းလူင်ၸၢႆး/ ယိင်း ဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၵိၼ်ၵျေႃႇၵၼ် မူၼ်ႈမူၼ်ႈသိူဝ်းသိူဝ်း ႁွင်ႉၵႂၢမ်း ၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ်။ ပဵၼ်ဝၼ်း လႅၵ်ႈၶူဝ်းတွၼ်ႈၵၼ်တင်း ၵူၼ်းဢၼ်ၸမ်ၸႂ်မိုတ်ႈၵိုဝ်း။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ပေႃးဝၼ်းၼၼ်ႉမႃး ပေႃႈထဝ်ႈ သၼ်ႊတႃႊၶလွတ်ႉသ် တေမႃးပၼ်ၶိူဝ်းတွၼ်ႈ။ ၵၢပ်ႈပၢၼ်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈၸၢဝ်းၶရိတ်ႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ဝႆႉၼၵ်း ၼပ်ႉယမ်သေ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈမူၼ်ႈ သိူဝ်းၸွမ်း ၼႂ်းဝၼ်းၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ်မိူၼ်ၵၼ်။ တူဝ်ပွတ်း ဝၼ်းၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ်တႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်တႅမ်ႈဝႃႈ Xmas ။ X ၼႆႉ ပဵၼ်တူဝ်လိၵ်ႈ ဢၼ်ဢဝ်မႃးတီႈၸၢဝ်းၵရိၶဝ်။ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်ဝၼ်းၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ်ၼႆႉ တၵ်းတေလႆႈမီး တူၼ်ႈမႆႉၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ် တင်း သၼ်ႊတႃႊ ၶလွတ်ႉသ် ဢမ်ႇပႃးဢမ်ႇပဵၼ်။ ပေႃးဝႃႈပဵၼ်ဝၼ်းၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ်ၼႆႉ တေဢွၼ်ၵၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်း တႅင်ႇႁၢင်ႈပၼ် တူၼ်ႈမႆႉလႄႈ ႁၢင်ႈသၼ်ႊတႃႊၶလွတ်ႉသ်။ ပိုၼ်း တူၼ်ႈမႆႉၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ်လႄႈ သၼ်ႊတႃႊၶလွတ်ႉသ် ပေႃးလၢတ်ႈလွင်ႈ ၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ်ၼႆႉ တူၼ်ႈမႆႉၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ် ဢမ်ႇပႃးဢမ်ႇပဵၼ်။ မၢင်ၸိူဝ်း လၢတ်ႈဝႃႈ တူၼ်ႈမႆႉၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ်ၼႆႉ တႄႇမႃးတီႈ ရူမ်ႊဢႅမ်ႊပႃႊရႃႊ တီႈၶိူဝ်းၵူၼ်း Saturanalia ဢၼ်ၸႂ်ႉမိူဝ်ႈပွႆးတၢင်ႇၽီၶဝ် ဝႃႈၼႆ။ တူၼ်ႈမႆႉၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ်ၼႆႉ ၵူၼ်းၶိူဝ်းၵျႃႊမၼ်ႊၶဝ်တႄႉ တႄႇၸႂ်ႉမႃးမိူဝ်ႈပီ 1604 ။ ပေႃးပဵၼ်မိူင်း ဝၼ်းတူၵ်းတႄႉ ၶဝ်ၵႂႃႇတႅပ်းဢဝ်တူၼ်ႈပႅၵ်ႇ သႅၼ်းဢၼ်ဢွၵ်ႇ တီႈပိုၼ်ႉတီႈၵတ်း။ ထႆးႁွင်ႉဝႃႈ ต้นสน ။ ပဵၼ်သႅၼ်းတူၼ်ႈပႅၵ်ႇ ပၢႆလႅမ်။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းမိူင်း USA ပေႃး ထိုင်ၶၢဝ်းၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ်မႃးၼႆ တိုၵ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇတႅပ်းတူၼ်ႈပႅၵ်ႇ မႃးႁၢင်ႈၶိူင်ႈဝႆႉၼႃႈႁိူၼ်းယူႇ။ ပေႃးပဵၼ်တူၼ်ႈဢွၼ်ႇလဵၵ်ႉလဵၵ်ႉ ဢၼ်ပွမ် ၸိူဝ်းၶၢႆၼႂ်းၵၢတ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ ၵူၼ်းလူင်သိုဝ်ႉမႃးပၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတီႈႁိူၼ်းတႅင်ႇႁၢင်ႈၶိူင်ႈလဵၼ်ႈ ဢဝ်ဝႆႉ ၼႂ်းႁွင်ႈၼွၼ်းၵူၺ်း။ တူၼ်ႈမႆႉ ၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ်ၼႆႉ တေႁၢင်ႈၶိူင်ႈဝႆႉပဵၼ် ႁၢင်ႈသၢမ်ၸဵင်ႇ(∆) ၼိူဝ်ၸိၵ်းမၼ်း တၢင်ႇႁၢင်ႈလၢဝ် ဝႆႉၼိုင်ႈလုၵ်ႈ။ တူၼ်ႈမႆႉၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ်ၼႆႉ ၸဝ်ႈ (သူတော်စင်) Saint Boniface တႄႇႁဵတ်းမႃး။ ၸိုဝ်ႈ ဢၢင်းၵဵတ်ႉ Christmas tree ၼႆႉတႄႉ တႄႇၸႂ်ႉမႃး မိူဝ်ႈပီ 1835 ပီ။ ယၢမ်းလဵဝ် တူၼ်ႈမႆႉ ၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ် ဢွၼ်ၵၼ်ႁၢင်ႈၶိူင်ႈတင်းမၢၵ်ႇၾႆးႁၢင်ႈလီ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉမႃး။ သၼ်ႊတႃႊၶလွတ်ႉသ် ပေႃးလၢတ်ႈဝႃႈ သၼ်ႊတႃႊၶလွတ်ႉသ် ၼႆတႄႉ ၽႂ်ၽႂ်ၵေႃႈ တေႁၼ်ပူႇထဝ်ႈၼူတ်ႇၶၢဝ် သႂ်ႇၶူဝ်းလႅင် တင်းၸုမ်ႇ၊ ယူႇ ၵိုၵ်းၵပ်းတူၼ်ႈ ၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ်ၼႆၵူၺ်း။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸၢဝ်းၶရိယၢၼ်ႇ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ပေႃးဝၼ်းၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ် ၼႆ ပေႃႈထဝ်ႈ သၼ်ႊတႃႊၶလွတ်ႉသ် တေမႃးပၼ်ၶွင်ၾၢၵ်ႇၶိူဝ်းတွၼ်ႈၼႆ သေ ဢွၼ်ၵၼ်မုင်ႈမွင်းဝႆႉ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။ တီႈတႄႉမၼ်း ဢၼ်ၶရိယၢၼ်ႇဝႃႈ – ပူႇထဝ်ႈ သၼ်ႊတႃႊၶလွတ်ႉသ်ၼႆၼႆႉ ပဵၼ်ၸိုဝ်ႈၸဝ်ႈရႁၢၼ်းတႃႇ ၸၢဝ်းၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇၵႅတ်ႉတလိၵ်ႉ ၸဝ်ႈၼိုင်ႈ ဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ သဵင်ႉ ၼီႊၶူဝ်ႊလၢတ်ႉသ် ၼႆၼၼ်ႉ။ မၼ်း ၸဝ်ႈၼႆႉ ၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈပီ AD 280 (ဝၢႆးလင် ၸဝ်ႈယေႈသျူႉ တၢႆယဝ်ႉ 280 ပီ)။ ပေႃးထိုင်ဝၼ်းၶရိတ်ႉသ် မၢတ်ႉသ်မႃးၼႆ မၼ်းၸဝ်ႈဢဝ်ၶူဝ်းၶွင် ၶဝ်ႈမုၼ်း တၢင်းၵိၼ် တၢင်းလဵၼ်ႈသေ ၵႂႃႇဝႆႉပၼ်ၼႃႈႁိူၼ်း ဢၼ် မီးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈ ၵူၼ်းၽၢၼ်ၵိၼ်း။ ၶူဝ်းၶွင်မၼ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈမီး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်း ၸဝ်ႈၸုၼ်ႉပၼ်ၵူၼ်းယၢၵ်ႈၵူၼ်းၽၢၼ်သေ တူဝ်မၼ်းၸဝ်ႈတႄႉ ၵႂႃႇႁႃႁေႃးတြႃးပၼ် ၵူၼ်းမိူင်းတီႈ ၼိုင်ႈယဝ်ႉတီႈၼိုင်ႈ လူင်ၵႂႃႇ။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸၢဝ်းၶရိယၢၼ်ႇ ႁၵ်ႉႁွမ်ၼပ်ႉယမ်မၼ်းၸဝ်ႈသေ ဢဝ်မုၼ်ဝႆႉတႃႇ သေႇ။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းၸၢဝ်းၶရိတ်ႉၵေႃႈ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ပေႃးထိုင်ဝၼ်းၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ်မႃး – သဵင်ႉ ၼီႊၶူဝ်ႊလၢတ်ႉသ် တေဢဝ်တၢင်းၵိၼ်လႄႈ သူးလၢပ်ႈမႃးပၼ်ၼႆ မႃးႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်။ ႁၢင်ႈဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈႁၼ်ယူႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ သၼ်ႊတႃႊၶလွတ်ႉသ် ဢၼ်တိုဝ်းမၢၵ်ႇႁူဝ်လႅင် ၼုင်ႈၶူဝ်း လႅင် မီးၼူတ်ႇၶၢဝ်ၼၼ်ႉတႄႉ – Thomas Nats တေႃးမၢတ်ႉသ်ၼႅတ်ႉသ် – ၸၢဝ်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၵေႃႉ ၼိုင်ႈ တူၺ်းဢဝ်ႁၢင်ႈပူႇထဝ်ႈႁိမ်းၶၢင်ႈႁိူၼ်း ဢၼ်ၵႆႉယုမ်ႉယုမ်ႉၶူဝ်ၶူဝ် ဢဝ်တၢင်းၵိၼ်ပၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၼႂ်းဝၼ်းၶရိတ်ႉသ်မၢတ်ႉသ်ၼၼ်ႉသေ လၢမ်းတႅမ်ႈႁၢင်ႈမၼ်းဝႆႉၵူၺ်း။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)

['ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်း']

2024-12-12T16:50:25

https://shannews.org/archives/60479

ပီၼႆႉ ၾိင်ႈၾႃႉဢမ်ႇပေႃးလီ ၸဝ်ႈသူၼ်ၼႂ်းဝဵင်းမိူင်းၵိုင် ဢမ်ႇပေႃးပဵၼ်ၵၢၼ်

ပီၼႆႉ ၸဝ်ႈသူၼ်ၽၵ်း တီႈဝဵင်းမိူင်းၵိုင် ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ် ယွၼ်ႉၾိင်ႈၾႃႉဢမ်ႇပေႃးလီ ၾူၼ်လိူင်ႇလိူဝ် ၵူႈပီ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၽၵ်းၶဵဝ် ဢမ်ႇဢွၵ်ႇလီ ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ၶၢဝ်းၸဝ်ႈသူၼ်ၶဝ် ၼႂ်းဝဵင်းမိူင်းၵိုင် ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း လူဝ်ႇတေႃႉ ဢဝ်ၽၵ်း ၶဵဝ် ၼႂ်းသူၼ်ၼႂ်းႁိူၵ်ႈ သူင်ႇၶၢႆၸွမ်းၵၢတ်ႇၸွမ်းသႃးလႄႈ ပီၼႆႉ ယွၼ်ႉၾူၼ်လိူင်ႇၼမ်သေ ၽၵ်းၶဵဝ်ဢမ်ႇဢွၵ်ႇလီ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈသူၼ်ၽၵ်း ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်း။ ၼၢင်းလိုၼ်း ၸဝ်ႈသူၼ်ၽၵ်းၵၢတ်ႇမွၵ်ႇ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပီၼႆႉ ၽၵ်းၵၢတ်ႇမွၵ်ႇ ဢမ်ႇပေႃးဢွၵ်ႇ ယွၼ်ႉၾူၼ် ႁႅင်းၼႃႇလႄႈ တူၼ်ႈမၼ်းၶေႃႉပႅတ်ႈဢေႃႈ။ ၽိူဝ်ႇတူၼ်ႈမၼ်းယႂ်ႇမႃးၵေႃႈ ၽႄးသမ်ႉမႃးၵိၼ်လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈဝႂ်မၼ်း ႁႅင်ႈလူင်ၵႂႃႇၵမ်းၼိုင်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ထိုင်ၶၢဝ်းဢဝ်ၶၢႆယဝ်ႉ ၽၵ်းၵၢတ်ႇမွၵ်ႇၼႆႉ မၢင်ဢၼ်ၵေႃႈလဵၵ်ႉ၊ မၢင်ဢၼ်ၵေႃႈယႂ်ႇ၊ မၢင်ဢၼ်ပႆႇမွၵ်ႇၵေႃႈ မီးဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ပီၼႆႉ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈယၢပ်ႇယဝ်ႉ ၶၼ်ၸိူဝ်ႉၾၼ်း ၶၼ်ၾုၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈႁႅင်းထႅင်ႈ။ ယွၼ်ႉ ၼၼ်လႄႈ ၸဝ်ႈသူၼ်ၶဝ်ထူပ်းလွင်ႈယၢပ်ႇ လႆႈလူင်းတိုၼ်းလၢင်းၼမ်လိူဝ်ၵူႈပီသေ လႆႈလုမ်းလႃးလိူဝ်ၵူႈပီ ဝႃႈၼႆ။ သူၼ်ၽၵ်းၵၢတ်ႇမွၵ်ႇ တီႈဝဵင်းမိူင်းၵိုင် “ၸိူဝ်ႉမၼ်းၵေႃႈ ၵႃႈၼႃႇ လႆႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈပဵၼ်သွင်ပွၵ်ႈဢေႃႈ။ ၸိူဝ်ႉမၼ်းၼႆႉ သိုဝ်ႉၼိုင်ႈပွၵ်ႈ ၵႃႈၸွမ်းၼိုင်ႈဢိတ်း။ ပေႃးမႃးၽုၵ်ႇသွမ်ႈၵေႃႈ တူၼ်ႈမၼ်းတၢႆပႅတ်ႈ ၼႆႉၵူၺ်းသမ်ႉပေႃးမီးလွင်ႈၽိုတ်ႇၼႅၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉ ၶၼ်ၾုၼ်ႇ ၵေႃႈ ၵႃႈထႅင်ႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸိူဝ်ႉမၼ်းၼႆႉ ပီၵႆ လႆႈသိုဝ်ႉထူင်လူင် 3,500 ပျႃး ပီၼႆႉ လႆႈပၼ် 8,500 ပျႃး။ ပေႃးဝႃႈ ၽုၵ်ႇသွမ်ႈယဝ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈသႂ်ႇၾုၼ်ႇလမ်/ ၾုၼ်ႇၶၢဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉထႅင်ႈ”- ၼၢင်းလိုၼ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိၵ်ႉဢိုတ်းသဵၼ်ႈတၢင်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးလၢႆသဵၼ်ႈလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈသူၼ်ၶဝ် ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ တႃႇတေတၢင်ႇၶၢႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၶၼ်ၽၵ်းၶဵဝ် ဢၼ်ဢွၵ်ႇၼႂ်းသူၼ်ၼႂ်းၼႃးၵေႃႈ လႆႈၵႃႈၶၼ်ပေႃး ၼႆယဝ်ႉ။ “မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈတၢင်းပိၵ်ႉလႄႈ တႃႇတေၵႂႃႇသိုဝ်ႉၵႂႃႇၶၢႆၵေႃႈ ယၢပ်ႇၼႃႇ။ ၵုၼ်ႇၵႃႉတၢင်းၶၢႆၵေႃႈ ၵႃႈၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵႄႈၼႆႉ ၶူဝ်းဢၼ်ဢွၵ်ႇၼႂ်းသူၼ် ဢၼ်ႁဝ်းၶၢႆၼႆႉ လႆႈၵႃႈပေႃးႁႅင်းၼႃႇ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ တႃႇတေၵႂႃႇမႃးၵႃႉ ၶၢႆၵေႃႈယၢပ်ႇ။ တႃႇၵႂႃႇၵၢတ်ႇၵေႃႈ မၢင်ဝၼ်း ႁႃသိုဝ်ႉၼမ်ႉမၼ်းရူတ်ႉ ယင်းဢမ်ႇၶႂ်ႈမီးယဝ်ႉ။ ၸူးၸႂ်တႄႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၵတ်းယဵၼ် ဢမ်ႇမီးပၢင်တိုၵ်းသင်သေ တေၵႂႃႇမႃးငၢႆႈ သိုဝ်ႉငၢႆႈၶၢႆၶၢတ်ႇၶႃႈဢေႃႈ”- ၸဝ်ႈသူၼ်ၽၵ်း မိူင်းၵိုင် လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ပီၼႆႉ ၶၼ်ၽၵ်းၵၢတ်ႇမွၵ်ႇ လူင်ႇလဵၵ်ႉ 1 လူင်ႇ 800 ပျႃး၊ လူင်ႇယႂ်ႇ 2,500 ပျႃး။ ပီၵၢႆသမ်ႉ လူင်ႇလဵၵ်ႉ 700 ပျႃး၊ လူင်ႇယႂ်ႇ 2,000 ပျႃး ၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈသူၼ်ၽၵ်းၶဵဝ် တီႈဝဵင်းမိူင်းၵိုင်ၼႆႉ ၵူႈပီ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်းလိူၼ်ၼႆႉ လႆႈဢဝ်ၽၵ်းၶဵဝ် သူင်ႇၶၢႆၸွမ်းဝဵင်းၵေးသီး၊ လၢႆး ၶႃႈ၊ မိူင်းသူႈလႄႈ ၼမ်ႉလၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈဢၼ်ဢွၵ်ႇ ၼႂ်းဝဵင်းမိူင်းၵိုင်ၵေႃႈ လႆႈသူင်ႇၶၢႆၵႂႃႇတၢင်ႇတီႈတၢင်ႇဝဵင်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယၢမ်းလဵဝ် ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း ၵႂႃႇမႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၸဝ်ႈသူၼ်ၸဝ်ႈၼႃးၶဝ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇႁႃၵႃႉၶၢႆၶူဝ်းၶွင်၊ ထူပ်းလွင်ႈယၢပ်ႇ တႃႇႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ၵႂႃႇၶၢဝ်းမိူဝ်း ၼႃႈထႅင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။

['ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး', 'ၶၢဝ်ႇ', 'သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ']

2024-12-12T16:00:00

https://shannews.org/archives/60469

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းလုမ်းပႃႇတီႇၼူၵ်ႉယုင်း တီႈမိူင်းတူၼ်

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ယိုတ်းဢဝ်ႁွင်ႈၵၢၼ်လုမ်း ပႃႇတီႇၼူၵ်ႉယုင်း NLD တီႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 11/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉၸႂ်ႉႁွင်ႈၵၢၼ် ၾၢႆႇၽွင်းငမ်း ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ယိုတ်းဢဝ်လုမ်းပႃႇတီႇၼူၵ်ႉယုင်း NLD ဢၼ်ပၵ်းဝႆႉႁိမ်း ႁူင်းၽဝ်ထုၼ် ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼွင်ပႃယဵၼ်ႇ ၼၼ်ႉလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတူၵ်းၸႂ် ၵူဝ်မီးလွင်ႈတုမ်ႉ ယွၼ်ႈၵၢၼ်ယူႇၵိၼ် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝႃႈၼႆ။ လုမ်းပႃႇတီႇၼူၵ်ႉယုင်း NLD တီႈၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇယိုတ်းမိူင်းၼၼ်ႉတႄႉ ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵႂႃႇၽဵဝ်ႈပႅတ်ႈပၢႆႉလႄႈ တုင်းပႃႇတီႇ ဢၼ်ပႃးမိၵ်ႈမၢႆၼူၵ်ႉယုင်းဝႆႉၵူၺ်း။ ပႆႇထိုင်တီႈယိုတ်းဢဝ်တင်းပိုၵ်း ၸိူင်ႉၼႆ။ လၢႆးႁဵတ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵမ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးဝႆႉၼႆ ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇ ၼႆ။ “ထၢင်ႇတႄႉ ၽူႈၵွၼ်းတိူင်းသၢမ်ၸဵင်ႇၵဵင်းတုင်မႃးလႄႈ တေထၢမ်မႅၼ်ႈႁိုဝ်ဢမ်ႉႁူႉ။ ၽူႈၵွၼ်းၸႄႈ ဝဵင်းၶဝ်တေဝႃႈတူၺ်းယၢပ်ႇၼႆသေ ၸင်ႇဢွၼ်ၵႂႃႇယိုတ်းၶႃႈၵႂႃႈ။ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ မႃးပေႃးမီး 3 ပီယဝ်ႉ ယူႇယူႇၸင်ႇမႃးယိုတ်းၼႆႉၵေႃႈ ဝူၼ်ႉယၢပ်ႇဝႆႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပၢႆႉမၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ၶဝ်ပူတ်းပႅတ်ႈ ၸဵမ် မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇႁႂ်ႈတၢင်ႇမၢႆၾၢင် ပုၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ဢဝ်မၢၵ်ႇဢုတ်ႇ ၶပ်ႉယႆသေ တႅမ်ႈဝႆႉၸိုဝ်ႈပႃႇတီႇၼၼ်ႉတႄႉ တိုၵ်ႉမီးဝႆႉယူႇ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ၽူႈၵွၼ်းၸႄႈဝဵင်းၵေႃႈ ၶၢဝ်းၵူၼ်း လူင်မၢၼ်ႈမႃးၼႆႉ ၶႂ်ႈလႆႈၸိုဝ်ႈလႆႈသဵင်လႄႈ ၸင်ႇသင်ႇႁဵတ်းၼႆၵႂႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 10/12/2024 ၼႆႉ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉတိူင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ သၢမ်ၸဵင်ႇၵဵင်းတုင် ဢွၵ်ႇတၢင်းၵႂႃႇမိူင်း တေႃႉမိူင်းထႃးလႄႈ လႆႈလတ်းမိူင်းတူၼ် ၸင်ႇၾၢင်ႉမႅၼ်ႈလုမ်းပႃႇတီႇၼူၵ်ႉယုင်းၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ။ လုမ်းပႃႇတီႈၼူၵ်ႉယုင်း NLD ဢၼ်ပၵ်းဝႆႉတီႈ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ်ၼႆႉ မီးတီႈႁိမ်းႁူင်းၽဝ်ထုၼ် ဝၢၼ်ႈၼွင်ပႃယဵၼ်ႇၼႆႉ တီႈလဵဝ်၊ လိူဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႃးၵွင်းမူး၊ ပုင်ႇပႃႇၶႅမ် ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈၶွၼ်ႈတုမ် ၵၼ်ၵူၺ်းလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉပူတ်းပၢႆႉ NLD ဢွၵ်ႇၸဵမ်မိူဝ်ႈတႄႇယိုတ်း မိူင်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ်ၼႆႉ ပၼ်ႁႃၵၢၼ်သိုၵ်းသိူဝ် ဢမ်ႇပဵၼ်တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈသေတႃႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸွမ်းၵဵတ်ႉလၢၼ်ႇၶဝ်ႈဢွၵ်ႇမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵူတ်ႇထတ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ သင်ပဵၼ်ၵူၼ်းဢွၵ်ႇ ၶၢဝ်းတၢင်း ယိပ်းဝႆႉမၢႆၾၢင်ဢၼ် ဢမ်ႇၸႂ်ႈမၢႆၾၢင်မိူင်းတႆး (13 မၢႆၸိူၼ်း) ၼႆၸိုင် ဢမ်ႇပၼ်လတ်းၵႂႃႇ မႃးငၢႆႈငၢႆႈၼႆ ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈ ၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “ပေႃးၸွမ်းၵဵတ်ႉၸွမ်းလၢၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ သင်ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၼ်းယိပ်းမၢႆၾၢင်မိူင်းတႆး 13/ ၼႆ ၺႃးၵူတ်ႇထတ်းႁႅင်းၼႃႇ။ ၼႂ်းမိူင်းတူၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ၵူၼ်းလၢၵ်ႇလၢႆးၼမ်ၼႃႇ။ လုၵ်ႉတီႈလႂ်ပႆတီႈလႂ်မႃးၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉ။ ဢၼ်ၺႃးၺွပ်းဝႃႇသင်ဝႃႇတႄႉ ပႆႇမီးၼင်ႇၵဝ်ႇ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တၢင်းမိူင်းတူၼ်ၼႆႉ ယၢမ်ႈသွၵ်ႈတီႉၺွပ်းၵူတ်ႇထတ်း ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းပႃႇတီႇၼူၵ်ႉယုင်း မႃးလၢႆပွၵ်ႈယဝ်ႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 13/06/2022 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ၼႄးဝႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸွႆႈထႅမ် ၸုမ်း PDF ၼႆသေ တီႉၵႂႃႇၵေႃႉပဵၼ်ပေႃႈ ၽူႈတႅၼ်းၵဝ်ႇလႄႈ လုၵ်ႈယိင်းဢၼ်ႁဵတ်း CDM ဝႆႉၼၼ်ႉ။ ထိုင်မႃးထႅင်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 14/06/2022 ၼၼ်ႉ ပလိၵ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶိုၼ်းၵႂႃႇၸွမ်းသွၵ်ႈလမ်းတီႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းပႃးၼႂ်းသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈ ၼႂ်းၾူၼ်း မေႃသွၼ် CDM ၼၼ်ႉ လႆႈၵႂႃႇထႅင်ႈ 5 ၵေႃႉ။ ႁူမ်ႈတင်းမူတ်း ၺႃးၵုမ်းၶင် 7 ၵေႃႉ။ လွတ်ႈ ဢွၵ်ႇမႃးၵေႃႉၼိုင်ႈသေ ယၢမ်းလဵဝ် ၵိုတ်းဝႆႉ 6 ၵေႃႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် ဢၼ်ၺႃးတီႉၺွပ်းဝႆႉ 6 ၵေႃႉၼႆႉ ဢွၼ်တၢင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇ တႃႇ 20 ပီၼႆသေ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈငိၼ်းဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လူတ်းပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇသေ တေတူၵ်းၶွၵ်ႈ 15 ပီ။ ၼႂ်းၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ပႃးဝႆႉၵူၼ်းၼုမ်ႇယိင်း ဢမ်ႇယွမ်း 2 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2024-12-12T15:00:00

https://shannews.org/archives/60464

ပၢင်တိုၵ်း တီႈမၢၼ်ႈမေႃႇပဵၼ်ႁႅင်း ၵူၼ်းမိူင်းပၢႆႈၽေး ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်

ပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းၶၢင် KIA တီႈၸႄႈဝဵင်းမၢၼ်ႈမေႃႇ ၸႄႈမိူင်းၶၢင် ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈ မိၼ်ယိုဝ်းၸွႆႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢမ်ႇယွမ်း 2 ႁဵင် ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း ထုၵ်ႇၾႆးမႆႈၸွမ်းထႅင်ႈ တင်းၼမ်။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 04/12/2024 ၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းတင်း သိုၵ်း ၶၢင် KIA ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမၢၼ်ႈမေႃႇ ၸႄႈမိူင်းၶၢင် မၢၵ်ႇၶိူင်ႈမိၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းသႂ်ႇႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်း လူႉၵွႆၾႆးမႆႈ တၢင်းပွတ်း 2 လၵ်း၊ ႁိမ်းၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်၊ ၼႂ်းၵၢတ်ႇလူင်၊ ပွၵ်ႉၵၢင်ဝဵင်းလႄႈ ပွၵ်ႉလႅတ်ႉပတၢၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၼ်းမၢၼ်ႈမေႃႇ ၽူႈၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈဢေႃႈ ပၢင်တိုၵ်းပဵၼ်ႁႅင်း ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းၼႆႉသေ မၢၵ်ႇၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းသႂ်ႇႁိူၼ်းယေး ၸွမ်းၼႂ်းပွၵ်ႉယွမ်ႇ၊ ၼႂ်းၵၢတ်ႇ၊ ႁိမ်းၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇၾႆးမႆႈ လူႉၵွႆၼမ်ဢေႃႈ။ လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆတႄႉ ပႆႇလႆႈႁူႉႁူဝ်ယွႆႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈပၢင်တိုၵ်းၼႆႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢမ်ႇယွမ်း 2,000 ယၢမ်းလဵဝ် ပၢႆႈသွၼ်ႈဝႆႉ တၢင်းဝဵင်းလိူဝ်ႇ(မၼ်းတလေး)၊ ဝဵင်းသူၺ်ႇၵူႇလႄႈ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉ တီႈၼႂ်းဝဵင်းမၢၼ်ႈမေႃႇ ၼႆႉ တေမီးၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။ “တီႈဝဵင်းမၢၼ်ႈမေႃႇၼႆႉ ႁူဝ်ၵူၼ်း တေမီး 110,000 ပၢႆ ယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉ တီႈၼႂ်းဝဵင်းၼႆႉ တေမီးၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ ၵူၺ်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပိူၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၵႂႃႇတၢင်းလႂ်တႄႉ ဢမ်ႇႁူႉၶႃႈ။ ဢၼ်ႁူႉတႄႉ မီးႁူဝ်ၵူၼ်း 2,000 ပၢႆ ၼၼ်ႉတႄႉ ၵမ်ႈၼမ် ပၢႆႈဢွၵ်ႇမႃးၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းၼမ်ႉ ၶီႇႁိူဝ်းပၢႆႈဢွၵ်ႇမႃးဢေႃႈ။ ၼႂ်းဝၼ်းသွင်ဝၼ်းၼႆႉ ပၢင်တိုၵ်းၶဝ် သိုပ်ႇပဵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းထႅင်ႈ တၢင်းဝၢၼ်ႈၼမ်ႉၽႃ၊ 6 လၵ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉဢေႃႈ”- ၵူၼ်းမၢၼ်ႈမေႃႇ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ပၢင်တိုၵ်း တီႈဝဵင်းမၢၼ်ႈမေႃႇၼႆႉ တႄႇပဵၼ်မႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 04/12/2024 ၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင် ယၢမ်းလဵဝ် မီးၶၢဝ်းတၢင်း 9 ဝၼ်းယဝ်ႉ ပႆႇယဵၼ်။ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းၼႆႉသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၸၼ်ႉၸွမ် ဝဵင်းမၢၼ်ႈမေႃႇ ႁဵတ်းတီႈပၵ်းတပ်ႉဝႆႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းမၢၼ်ႈမေႃႇၼႆႉ မီးဝႆႉတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶလယ 47 လႄႈ တီႈဝဵင်းမၢၼ်ႈၸေႊ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶမယ 601 ၊ 319 ၸိူဝ်းၼႆႉဝႆႉ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ']

2024-12-12T14:00:00

https://shannews.org/archives/60459

ပလိၵ်ႈၶဝ်ႈတီႉၸၢဝ်းၶႄႇ ၸိူဝ်းယူႇတၢင်းလွႆသထူင်ႇ တႃႈၶီႈလဵၵ်း လႆႈၵႂႃႇ 50 ပၢႆ

ဝၼ်းတီႈ 10/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 9 မူင်း ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ တီႉၺွပ်းလႆႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ 50 ပၢႆ ၼႂ်းသူၼ်တီႈၼိုင်ႈ ဝၢၼ်ႈလွႆသထူင်ႇ ဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈလူင် ၸႄႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ။ ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ 50 ပၢႆၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၽူႈၸၢႆး၊ ၼၢင်းယိင်းၵေႃႈ ပႃးၽွင်ႈ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈဝႃႈ ၸိူဝ်းၶဝ်ပဵၼ် ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ ဢၼ်ၶၢႆႉၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၼိုင်ႈယဝ်ႉတီႈၼိုင်ႈ။ ၸိူဝ်းၶဝ်တိုၵ်ႉလုၵ်ႉတၢင်း မိူင်းလၢဝ်း၊ ဝႅတ်ႉၼၢမ်းလႄႈ ၵမ်ႇပူးၶျႃး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ၶဝ်ႈမႃးတၢင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉ။ ၵမ်ႈၼမ် ဢမ်ႇမီး ဝတ်းဝႂ်မၢႆၾၢင်သင် ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းၸၢႆးပိုၼ့်တီႈဝဵင်းတႃႇၶီႈလဵၵ်းလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈ၊ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ႁူမ်ႈၵၼ် တီႉၺွပ်းလႆႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ 50 ၵေႃႉၼႆႉ။ ၶဝ်ႁဵတ်းၵၢၼ်သင်တႄႉတႄႉ ဢမ်ႇႁူႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တၢင်းလွႆသထူင်ႇၼၼ်ႉတႄႉ ပေႃးပဵၼ်ၶႄႇၸိူင်ႉၼႆမႃးယူႇၼႆ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၵျႃးၽႅၼ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈတၢင်းၵၢၼ်ၶုတ်းၶမ်း။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵျႃးၽႅၼ်ႉၵေႃႈ ၶိုၼ်းၼမ်မႃးၼႃႇယဝ်ႉ တီႈတႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးလင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်း မႃးၶၢဝ်းတၢင်းၸမ် 4 ပီၼႆႉ တီႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉ လႆႈဝႃႈၵူၼ်းႁဵတ်း ၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်း ၵျႃးၽႅၼ်ႉ မီးၼမ်သုတ်း။ ၸူဝ်ႈၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၵျႃးၽႅၼ်ႉ ၼမ်မႃးၼႆႉ ၵႃႈၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၵိၼ်ယႅမ်ႉၵေႃႈ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင်ႁႅင်း။ ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈတႄႉ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ်။ ဢၼ်ပလိၵ်ႈ လိုပ်ႈလမ်းတီႉၺွပ်း ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လႅၼ်ငိုၼ်းဢွၼ်ႊလၢႆႊၼႆႉ မီးမႃး 3-4 လိူၼ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်တီႈ ဢၼ်လႆႈငိုၼ်းယဵတ်ႈငိုၼ်းမွၼ်တႄႉ ႁၼ်ပလိၵ်ႈပွႆႇဝႆႉယူႇသေတႃႉ ၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇပၼ် ၶွၼ်ႇတီႈပလိၵ်ႈတႄႉ ၵႆႉ ႁၼ်ပလိၵ်ႈၶဝ်ႈတီႉၺွပ်း လႆႈပဵၼ်မူႇပဵၼ်ၸုမ်း ၸိူင်ႉၼႆယူႇ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ “ပေႃးၶဝ်ၶႂ်ႈတီႉၺွပ်းတႄႉတႄႉ ၵူၼ်းမီးပဵၼ် 50 ၶဝ်ဢမ်ႇႁူႉတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းလၵ်ႉ ၶဝ်ႈမႃးၵေႃႈ ၶဝ်ႈမႃးတင်းၽၵ်းတူလႂ် ၶဝ်တိုၼ်းႁူႉ၊ ဢၼ်ၺႃးတီႉ ၵမ်းၼႆႉၵေႃႈ လႅပ်ႈတေပဵၼ် ယွၼ်ႉဢမ်ႇပၼ် ၶွၼ်ႇၶဝ်၊ ဢမ်ႇပၼ်ငိုၼ်း ၶဝ်လႄႈ တီႉၺွပ်းၵူၺ်း”- ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတၢင်ႇတီႈတၢင်ႇလႅၼ် မႃးယူႇသဝ်းၼမ်လိူင်ႇ မၢင်ၸိူဝ်း ယွၼ်ႉႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉယၢပ်ႇလႄႈ ႁဵတ်းမူႇႁဵတ်းၸုမ်း ၸၵ်ႉၶုတ်ႈႁိမ်ၸူၼ်၊ မၢင်ၸိူဝ်း ႁဵတ်းၵၢၼ်လႅၼ်ငိုၼ်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းဝတ်ႉၼႂ်း ၵျွင်းၵေႃႈဢမ်ႇဝႆႉ ၸဝ်ႈငိုၼ်းသႃးၶဝ် ဢွၼ်ပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်း ဢူၼ်ဢၢၼ်မေႃးပၼ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလၢႆလွင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ']