instruction
stringclasses 4
values | input
stringlengths 2
1.28k
| output
stringlengths 2
886
|
|---|---|---|
Bu metni özetleyin. | 139. Bir insan namazın sonunda teşehhüd miktarı oturduktan sonra kasten namaza aykırı bir iş yapsa, gülse, konuşsa, yiyip içse ittifakla namazı tamam olur. Fakat namaz kılanın ihtiyarına bağlı olmayarak bir abdestsizlik işi meydana gelse, bu durumda iki imama göre yine namaz tamam olmuş olur. İmâm-ı Âzam’a göre ise namaz tamam olmuş sayılmaz; hemen abdest alıp kendi ihtiyarı ile namazdan çıkması gerekir; değilse namazı bâtıl olur. | 139. Bir insan namazın sonunda teşehhüd miktarı oturduktan sonra kasten namaza aykırı bir iş yapsa, gülse, konuşsa, yiyip içse ittifakla namazı tamam ... |
Bu metni özetleyin. | 148. İmâmetin başlıca şartları: İslâm, bulûğ, akıl, erkek olmak, Kur’ân-ı Kerîm okuyabilmek ve özürden berî olmaktır. Bu şartlara sahip olmayanlar imam olamazlar. Bu konu aşağıdaki meselelerden anlaşılacaktır. | 148. İmâmetin başlıca şartları: İslâm, bulûğ, akıl, erkek olmak, Kur’ân-ı Kerîm okuyabilmek ve özürden berî olmaktır. Bu şartlara sahip olmayanlar ima... |
Bu metni özetleyin. | 80. Atılan bir kurşundan aldığı bir yara sonunda henüz elde edilmeden ölen veya bir av köpeğinin açtığı yaradan dolayı hemen ölen bir av yenebilir. Fakat atılan taşın ve diğer bir merminin sadece ağırlığından dolayı yara bulunmaksızın ölen veya bir av köpeğinini çarpmasından yahut boğmasından dolayı ölen bir av yenmez. Çünkü yaralama hükmen bir boğazlamadır. Yara bulunmayınca, boğazlama da yapılmamış olur. Kabul olunan fetva budur. | 80. Atılan bir kurşundan aldığı bir yara sonunda henüz elde edilmeden ölen veya bir av köpeğinin açtığı yaradan dolayı hemen ölen bir av yenebilir. Fa... |
Bu metni özetleyin. | 93. Zekât verilecek kimseler, müslüman fakirler, miskinler, borçlular, yolcular, mükâtebler (sözleşmeli köleler), mücahidler ve âmiller (zekât toplayıcıları) olmak üzere yedi kısımdır. Şöyle ki: | 93. Zekât verilecek kimseler, müslüman fakirler, miskinler, borçlular, yolcular, mükâtebler (sözleşmeli köleler), mücahidler ve âmiller (zekât toplayı... |
Bu metni özetleyin. | 520. Ölen bir müslümanı yıkamak, kefenlemek ve üzerine namaz kılıp bir kabre gömmek müslümanlar için bir farz-ı kifâyedir. İnsanlar bu farzı yapmadıkları zaman, bundan hepsi Allah katında sorumlu olurlar. Bu görevi yapmaya imkânları yoksa sorumlu olmazlar. | 520. Ölen bir müslümanı yıkamak, kefenlemek ve üzerine namaz kılıp bir kabre gömmek müslümanlar için bir farz-ı kifâyedir. İnsanlar bu farzı yapmadıkl... |
Bu metni özetleyin. | 281. Bir namazı vaktinde kılmaya “eda” denir. Vaktinden sonra kılmaya da “kazâ” denir. Vaktinde kılınan veya kılınacak olan bir namaza “vaktiyye” veya “salât-ı hâzıra” denir. Vaktinde kılınmamış olan bir namaza da “fâite” denilir. Bunun çoğulu “fevâit”tir. | 281. Bir namazı vaktinde kılmaya “eda” denir. Vaktinden sonra kılmaya da “kazâ” denir. Vaktinde kılınan veya kılınacak olan bir namaza “vaktiyye” veya... |
Bu metni özetleyin. | İslâmiyet’i İlk Kabul Edenler | İslâmiyet’i İlk Kabul Edenler |
Bu metni özetleyin. | 128. Yemeklerin başında “besmele” okumalı, sonunda da “elhamdülillâh” demelidir. Bu nimeti bize veren, bu nimetten faydalanma kuvvetini bize ihsan eden merhameti geniş ve ikramı bol olan Allah’ımıza bu sebeple hamdederek şükretmelidir. Yemeğin başında besmele unutulursa, hatırlanınca, “Bismillâhi alâ evvelihi ve âhirihi” (Başında ve sonunda Allah’ın ismiyle) denilmelidir. | 128. Yemeklerin başında “besmele” okumalı, sonunda da “elhamdülillâh” demelidir. Bu nimeti bize veren, bu nimetten faydalanma kuvvetini bize ihsan ede... |
Bu metni özetleyin. | “Her müslüman üzerine helâli aramak vâciptir.” | “Her müslüman üzerine helâli aramak vâciptir.” |
Bu metni özetleyin. | 33. Hac aylarında (hac mevsiminde) hac şartlarını kendinde toplayan ve yolculuğu için yeterli bir müddet bulan kimseye de hac farz olur. Bu haccın farziyetinin yerine getirilmesi de bir görüşe göre ömrî ise de daha sahih görülen diğer bir görüşe göre fevrîdir (hemen o mevsimde hac yapmak gerekir). | 33. Hac aylarında (hac mevsiminde) hac şartlarını kendinde toplayan ve yolculuğu için yeterli bir müddet bulan kimseye de hac farz olur. Bu haccın far... |
Bu metni özetleyin. | Ve’l-hamdü leke yâ Rabbe’l-âlemîn. | Ve’l-hamdü leke yâ Rabbe’l-âlemîn. |
Bu metni özetleyin. | Gözlerinden himmet nurunun yansıması parlasın ... | Gözlerinden himmet nurunun yansıması parlasın ... |
Bu metni özetleyin. | 2. Ziyaret Tavafı: Arafat’tan döndükten sonra yapılan tavaftır. Buna “tavaf-ı ifâza” da denir. İşte haccın iki rüknünden biri bu tavaftır ki dört şavtı farzdır. | 2. Ziyaret Tavafı: Arafat’tan döndükten sonra yapılan tavaftır. Buna “tavaf-ı ifâza” da denir. İşte haccın iki rüknünden biri bu tavaftır ki dört şavt... |
Bu metni özetleyin. | 585. Cenaze namazını kıldıracak imamın bulûğa ermiş ve akıl sahibi olması şarttır. Diğer namazları bozan şeyler, cenaze namazını da bozar. | 585. Cenaze namazını kıldıracak imamın bulûğa ermiş ve akıl sahibi olması şarttır. Diğer namazları bozan şeyler, cenaze namazını da bozar. |
Bu metni özetleyin. | Fıkıh kitaplarında bir kayda bağlanmaksızın mutlak olarak “kerâhet” sözü anılınca, bundan genellikle tahrîmen kerâhet kastedilir. İleride görülecektir. | Fıkıh kitaplarında bir kayda bağlanmaksızın mutlak olarak “kerâhet” sözü anılınca, bundan genellikle tahrîmen kerâhet kastedilir. İleride görülecektir... |
Bu metni özetleyin. | Namaz kılanın ayakları altında veya oturduğu yerde bulunan yahut karşıdan organları seçilemeyecek kadar küçük olan veya başları kesilmiş veyahut yüzleri büsbütün silinmiş yahut örtülüp yok edilmiş bulunan bir resmin bulunması, namaz bakımından kerâheti gerektirmez. | Namaz kılanın ayakları altında veya oturduğu yerde bulunan yahut karşıdan organları seçilemeyecek kadar küçük olan veya başları kesilmiş veyahut yüzle... |
Bu metni özetleyin. | 101. Bir kimsenin ayakta olarak başladığı nâfile bir namazı, yorulacak olsa, bir yere dayanarak veya oturarak kılması câizdir. Böyle bir özür bulunmadıkça, bir yere dayanılmasında veya oturulmasında kerâhet vardır. | 101. Bir kimsenin ayakta olarak başladığı nâfile bir namazı, yorulacak olsa, bir yere dayanarak veya oturarak kılması câizdir. Böyle bir özür bulunmad... |
Bu metni özetleyin. | 543. Erkek mi, kadın mı olduğu anlaşılmayan ve bu bakımdan kendisine “hünsa-i müşkil” denilen kimse ölünce teyemmüm ettirilir, yıkanmaz. Kefenlenme hususunda ise kadın sayılır. | 543. Erkek mi, kadın mı olduğu anlaşılmayan ve bu bakımdan kendisine “hünsa-i müşkil” denilen kimse ölünce teyemmüm ettirilir, yıkanmaz. Kefenlenme hu... |
Bu metindeki maddeleri listeleyin. | Yine: Üç rekât mı, dört rekât mı kıldığında şüphelenip durulsa veya Fâtiha okunduktan sonra hangi sûrenin okunacağı üzerinde düşünülse yine sehiv secdeleri gerekir. Çünkü bu durumlarda vâcip geciktirilmiş olur. | 1. Yine: Üç rekât mı
2. dört rekât mı kıldığında şüphelenip durulsa veya Fâtiha okunduktan sonra hangi sûrenin okunacağı üzerinde düşünülse yine sehiv secdeleri gerekir. Çünkü bu durumlarda vâcip geciktirilmiş olur. |
Bu metni özetleyin. | Peygamberlerin varlığından haberi bulunmayan veya peygamberlerin yoluna inanmayıp gerçekleri bozarak değiştiren nice milletler sapıtmışlar, insanlığa yakışmayan hallere düşmüşlerdir. Aralarında her türlü vahşet hareketleri türemiş, insanlara, ağaçlara ve taşlara tapınıp durmuşlardır. | Peygamberlerin varlığından haberi bulunmayan veya peygamberlerin yoluna inanmayıp gerçekleri bozarak değiştiren nice milletler sapıtmışlar, insanlığa ... |
Bu metni özetleyin. | İmam Mâverdî’nin açıklamasına göre, yıkanmadan gömülmüş olmak, gömülen yeri su basmak ve rutubet çekmek de kabrin açılmasını ve ölünün başka bir yere taşınmasını gerekli kılan sebeplerdendir.) | İmam Mâverdî’nin açıklamasına göre, yıkanmadan gömülmüş olmak, gömülen yeri su basmak ve rutubet çekmek de kabrin açılmasını ve ölünün başka bir yere ... |
Bu metni özetleyin. | Başa meshe gelince: Alından arkaya doğru başın ön kısmına meshedilmesi daha faziletlidir. Meshedilen yer iki kulağın üstüdür. Bu kısımdaki saçların üzerine meshedilmesi yeterlidir. Fakat bu kısımdan aşağıya sarkan saçların üzerine meshedilmesi, başın üstünde topak olsalar dahi, yeterli olmaz. | Başa meshe gelince: Alından arkaya doğru başın ön kısmına meshedilmesi daha faziletlidir. Meshedilen yer iki kulağın üstüdür. Bu kısımdaki saçların üz... |
Bu metindeki maddeleri listeleyin. | Biri dine uygun olan taassuptur. İnançlara ve din gerçeklerine gösterilen sebattır. Bu çok iyidir. Diğeri ise bâtıl ve faydasız âdetler, modalar, fikirler, yapılıp yapılmamasında dinî bir sakınca bulunmayan işler üzerinde gösterilen taassuptur ki bu pek kötüdür. Ne yazıktır ki bazı kimseler, bu ikinci kısımdan olan asılsız şeylere dört elle sarıldıkları halde, mukaddesata ve din esaslarına bağlı kalan kimselere bir kusur olmak üzere taassup isnat etmekten kendilerini alamazlar. Bu, cahilce bir görüşün sonucudur, bundan kaçınılmalıdır. Gerçeği gerçek, bâtılı da bâtıl görmeye çalışmalıdır. | 1. Biri dine uygun olan taassuptur. İnançlara ve din gerçeklerine gösterilen sebattır. Bu çok iyidir. Diğeri ise bâtıl ve faydasız âdetler
2. modalar
3. fikirler
4. yapılıp yapılmamasında dinî bir sakınca bulunmayan işler üzerinde gösterilen taassuptur ki bu pek kötüdür. Ne yazıktır ki bazı kimseler
5. bu ikinci kısımdan olan asılsız şeylere dört elle sarıldıkları halde
6. mukaddesata ve din esaslarına bağlı kalan kimselere bir kusur olmak üzere taassup isnat etmekten kendilerini alamazlar. Bu
7. cahilce bir görüşün sonucudur
8. bundan kaçınılmalıdır. Gerçeği gerçek
9. bâtılı da bâtıl görmeye çalışmalıdır. |
Bu metni özetleyin. | اَللّٰهُمَّ بَيِّضْ وَجْه۪ى بِنُورِكَ يَوْمَ تَبْيَضُّ وُجُوهٌ وَتَسْوَدُّ وُجُوهٌ | اَللّٰهُمَّ بَيِّضْ وَجْه۪ى بِنُورِكَ يَوْمَ تَبْيَضُّ وُجُوهٌ وَتَسْوَدُّ وُجُوهٌ |
Bu metni özetleyin. | اَلسَّلَامُ عَلَيْكَ يَا اَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ يَا نَاصِرَ الْمُسْلِمِينَ .اَلسَّلَامُ عَلَيْكَ يَا مُشَتِّتَ شَمْلِ الْمُشْرِكِينَ جَزَاكَ اللّٰهُُ تَعَالَى عَنَّا خَيْرَ الْجَزَاءِ | اَلسَّلَامُ عَلَيْكَ يَا اَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ يَا نَاصِرَ الْمُسْلِمِينَ .اَلسَّلَامُ عَلَيْكَ يَا مُشَتِّتَ شَمْلِ الْمُشْرِكِينَ جَزَاكَ اللّٰهُُ ... |
Bu metni özetleyin. | 80. İslâm’da dilenme aslında bir kazanç yolu değildir. Az çok kazanabilmeye gücü yeten bir müslüman için dilenme haramdır. Müslüman yüksek bir şerefe sahip olduğu için onun ruhu dilenmeye tenezzül etmez. Ancak kazançtan tamamen âciz kalan biri için dilenme gerekli olur. Böyle âciz bir kimse, dilenmeyi bırakıp açlıktan ölecek olsa günah işlemiş olur. Çünkü kendisini tehlikeye atmış ve bir nevi intihar etmiş sayılır. Bu durumda dilenmek bir mecburiyet olduğu için zillet sayılmaz. Bir hadis-i şerif de buna işaret eder. | 80. İslâm’da dilenme aslında bir kazanç yolu değildir. Az çok kazanabilmeye gücü yeten bir müslüman için dilenme haramdır. Müslüman yüksek bir şerefe ... |
Bu metni özetleyin. | 76. Müslümanlar için gerektiğinde cihada koşmak, İslâmiyet’i yüceltmek, İslâm yurdunu ve varlığını korumaya çalışmak farzdır. Bu farz duruma göre genişler. Eli silah tutan müslümanların bir kısmına ve yetişmezse hepsine yönelen bir farz olur. Bu uğurda düşman ile çarpışan ve düşmanı sindiren İslâm mücahidleri gazi ve hayatını kaybedenler de şehidlik rütbesini kazanırlar. | 76. Müslümanlar için gerektiğinde cihada koşmak, İslâmiyet’i yüceltmek, İslâm yurdunu ve varlığını korumaya çalışmak farzdır. Bu farz duruma göre geni... |
Bu metni özetleyin. | Kefâret için her fakire verilecek elbise, hiç olmazsa onun bedeninin tamamını veya çok kısmını örtecek bir halde bulunmalıdır. Boylu bir entari gibi. Onun için yalnız kısa bir gömlek veya yalnız bir don verilse yeterli olmaz. Çünkü bunlardan yalnız birini giyinen kimse örf bakımından çıplak sayılır. Doğru olan görüş budur. Bu elbisenin iki üç parçadan ibaret olması ise daha iyidir. Bununla beraber bir elbise kısa da olsa, yemek yerine bir bedel olarak da verilebilir. | Kefâret için her fakire verilecek elbise, hiç olmazsa onun bedeninin tamamını veya çok kısmını örtecek bir halde bulunmalıdır. Boylu bir entari gibi. ... |
Bu metni özetleyin. | “Münafığın alameti üçtür: Konuşunca yalan söyler, söz verince cayar, emanet edilince hıyanette bulunur.” | “Münafığın alameti üçtür: Konuşunca yalan söyler, söz verince cayar, emanet edilince hıyanette bulunur.” |
Bu metni özetleyin. | 17. Kaybolan kurbanlık yerine alınan ikinci kurbanlık hayvan daha kesilmeden nahr günlerinden sonra önceki kayıp hayvan bulunsa, bunların sahibi hiçbirini kesmez, bunların en kıymetlisini sadaka olarak verir. | 17. Kaybolan kurbanlık yerine alınan ikinci kurbanlık hayvan daha kesilmeden nahr günlerinden sonra önceki kayıp hayvan bulunsa, bunların sahibi hiçbi... |
Bu metni özetleyin. | Hanbelîler’e göre, doğumla beraber çıkan kan ve doğumdan iki veya üç gün önce doğum sancısının belirtisi olarak gelen kan nifas sayılır.) | Hanbelîler’e göre, doğumla beraber çıkan kan ve doğumdan iki veya üç gün önce doğum sancısının belirtisi olarak gelen kan nifas sayılır.) |
Bu metni özetleyin. | 10. İlim öğrenmek aslında, hem fertler için hem de cemiyetler için gereklidir. Bu bir zarurettir. Böyle zaruret miktarı ilim öğrenmek bir İslâm toplumunun bütün fertlerine yönelen bir farzdır. Ancak ilimlerin bir kısmı, her kişi için gerekli olduğundan bu kısmın öğrenilmesi bir farz-ı ayındır. Herkesin öğrenip bilmesi ve onu yapması gerekir. | 10. İlim öğrenmek aslında, hem fertler için hem de cemiyetler için gereklidir. Bu bir zarurettir. Böyle zaruret miktarı ilim öğrenmek bir İslâm toplum... |
Bu metni özetleyin. | 2. İbadetlere ve amellere ait hükümler, | 2. İbadetlere ve amellere ait hükümler, |
Bu metni özetleyin. | Böylece İslâm ordusu Bedir’e doğru yürüdü. Peygamber Efendimiz mübarek elleriyle, “Burası Kureyş’ten falanın, şurası da falanın ve falanın öldürüleceği yerdir” diyerek işaret etti. Sonra hep öyle oldu. | Böylece İslâm ordusu Bedir’e doğru yürüdü. Peygamber Efendimiz mübarek elleriyle, “Burası Kureyş’ten falanın, şurası da falanın ve falanın öldürüleceğ... |
Bu metni özetleyin. | “Biz Muhammed’e [sallallahu aleyhi vesellem] nasıl kâhin diyebiliriz ki onun sözleri asla kâhinin sözlerine benzemiyor. Biz ona nasıl mecnun diyelim ki onda asla delilik alameti yoktur. Biz ona şair de diyemeyiz; çünkü biz şiirin bütün kısımlarını biliriz. Onun sözleri bunlardan hiçbirine benzemiyor. Ona büyücü veya sihirbaz da diyemeyiz; zira o ne okuyup üflüyor ne düğüm bağlıyor. Onun neresi sihirbaza benziyor? Doğrusu bu dediklerimizin hiçbiri ona yakışmıyor.” | “Biz Muhammed’e [sallallahu aleyhi vesellem] nasıl kâhin diyebiliriz ki onun sözleri asla kâhinin sözlerine benzemiyor. Biz ona nasıl mecnun diyelim k... |
Bu metni özetleyin. | Helada iken konuşmamalı, dinî ve uhrevî şeyler düşünülmemelidir. Avret yerine ve çıkan pisliklere bakmamalıdır. İdrarın içine tükürülmemelidir. Oruçlu olmayan kimse istincâ ederken ayaklarını birbirinden uzak tutmaya çalışmalı ve gevşek oturmalıdır. Temizlenme bakımından daha iyi olduğu için böyle yapmak menduptur. | Helada iken konuşmamalı, dinî ve uhrevî şeyler düşünülmemelidir. Avret yerine ve çıkan pisliklere bakmamalıdır. İdrarın içine tükürülmemelidir. Oruçlu... |
Bu metni özetleyin. | 185. Bir imamın mesela köyde bulunan akrabasını görmek için, bir zaruret veya dinlenmek için yılda bir hafta kadar imamlık hizmetini bırakması âdete ve şeriata göre affedilmiştir. | 185. Bir imamın mesela köyde bulunan akrabasını görmek için, bir zaruret veya dinlenmek için yılda bir hafta kadar imamlık hizmetini bırakması âdete v... |
Bu metni özetleyin. | Onun için bunlar, geçerli para ve ticaret malları hükmünde olup kendi başlarına veya diğer altın ve gümüş paralarla yahut ticaret malları ile beraber nisab miktarında olunca en az 200 dirhem (veya 20 miskal) kıymetine denk bulununca, sene sonunda altın veya gümüş ile olan kıymetlerinin kırkta biri nisbetinde zekâta bağlı olurlar. Bu zekât kendi cinslerinden para olarak verilebilir. | Onun için bunlar, geçerli para ve ticaret malları hükmünde olup kendi başlarına veya diğer altın ve gümüş paralarla yahut ticaret malları ile beraber ... |
Bu metni özetleyin. | İki imama göre, gidip cuma namazına başlamadıkça kılmış olduğu öğle namazı bâtıl olmaz. | İki imama göre, gidip cuma namazına başlamadıkça kılmış olduğu öğle namazı bâtıl olmaz. |
Bu metni özetleyin. | Gusül için de eğer vücudun yarısı veya daha çoğu yaralı ise teyemmüm edilir. Vücudun yarısından azı yaralı ise sağlam yerler yıkanır ve yaraların üzerleri meshedilir. | Gusül için de eğer vücudun yarısı veya daha çoğu yaralı ise teyemmüm edilir. Vücudun yarısından azı yaralı ise sağlam yerler yıkanır ve yaraların üzer... |
Bu metni özetleyin. | 118. Bir baba, muhtaç olmadıkça, yaratılışta kötü davranışlı olan evladının malını kendi kendine yiyemez. Fakat bir ihtiyaç bulunmasa bile, iyi olan evladının malını alıp yiyebilir. | 118. Bir baba, muhtaç olmadıkça, yaratılışta kötü davranışlı olan evladının malını kendi kendine yiyemez. Fakat bir ihtiyaç bulunmasa bile, iyi olan e... |
Bu metni özetleyin. | (Üç imama göre, böyle bir hükmî şehid yıkanmayacağı gibi, üzerine namaz da kılınmaz. Uygun görülen elbisesi ile gömülmesi gerekir.) | (Üç imama göre, böyle bir hükmî şehid yıkanmayacağı gibi, üzerine namaz da kılınmaz. Uygun görülen elbisesi ile gömülmesi gerekir.) |