translation
stringlengths 1
47.6k
| source_text
stringlengths 3
47.6k
|
|---|---|
- It was built by Haji Firudi's grandfather. | - Hacı Firudinin babası tikdirib. |
Whatever happened at the time of the fight, the Armenians did not see it. | Dava vaxtı necə olubsa, ermənilərin gözündən yayınıb qalıb. |
Most of the surrounding villages grind their grain here. | Ətraf kənd-kəsəyin çoxu dənini burda üyüdür. |
My grandfather said this and whipped the father. | Babam bunu deyib ata bir qamçı çəkdi. |
Gamar mare jumped from the ditch in front and made a comfortable way. | Qəmər madyan qabaqdakı arxdan sıçrayıb rahat yola düzəldi. |
My grandfather traveled these roads a lot. | Babam bu yolları çox getmişdi. |
At that time, he was young, he was old, his strength was not enough. | Onda cavanıdı, qoçağıdı, gücünə güc çatmırdı. |
The self-proclaimed ignoramus could not fold his arm. | Özündən deyən cahıl-cuhul qolunu qatlaya bilməzdi. |
He was far from the troubles of the world. | Dünyanın dərd-sərindən uzaq idi. |
He took a full sack and hit it on the boy's back. | Dolu çuvalı təkəlli götürüb ulağın belinə vururdu. |
When he mounted his horse, he never put his foot in the stirrup. | Atı minəndə heç vaxt ayağını üzəngiyə keçirməzdi. |
He was clinging to the brow of the saddle and climbing like a bird on the saddle's back. | Yəhərin qaşından yapışıb quş kimi köhlənin belinə qalxırdı. |
Now was not the usual time. | İndi həmişəki vaxtı deyildi. |
His hair and beard were gray. | Saç-saqqalı ağarmışdı. |
Age had paid him. | Yaş onu haqlamışdı. |
According to himself, he was in his nineties. | Özünün deməsinə görə doxsanın içindəydi. |
Despite this, his soul was wet. | Buna baxmayaraq, canı suluydu. |
Azar Bezar did not know what happened. | Azar-bezar nə olduğunu bilmirdi. |
Although he was in pain, he did not tell anyone about it. | Ağrı-acısı olsa da, onu heç kəsə bildirmirdi. |
The mountains facing each other had not changed at all. | Üz-üzə dayanan dağlar isə əsla dəyişməmişdi. |
It remained as it was in my grandfather's youth. | Babamın cavanlığında necə idisə, elə də qalmışdı. |
No matter how thick the snow fell, fog, drizzle, thunder, cannons roared, it did not make any difference to the mountains. | Nə qədər qalın qar yağsa da, başını duman, çiskin alsa da, ildırımlar çaxsa da, toplar-tüfənglər guruldasa da, dağların halına təfavüt eləmirdi. |
These mountains endured hardships for thousands and millions of years. | Bu dağlar min il idi, milyon il idi məşəqqətlərə dözürdü. |
Look, he was standing tall, majestic, dignified and silent. | Bax, beləcə uca, əzəmətli, vüqarlı, lal-dinməz dayanmışdı. |
If he spoke, he would probably say a lot. | Dillənsə, bəlkə də çox şey deyərdi. |
He would say, O creatures of God, wake up from the sleep of ignorance! | Deyərdi ki, ey Tanrının yaratdıqları, qəflət yuxusundan ayılın! |
Know and be aware that you are temporary in this world. | Bilin və agah olun ki, bu dünyada müvəqqətisiniz. |
Don't forget the afterlife! | Axirət dünyasını yaddan çıxartmayın! |
Avoid bad deeds. | Bəd əməllərdən çəkinin. |
Do not betray each other. | Bir-birinizə qənim kəsilməyin. |
When you get money and wealth, don't go out of your way and kick your God. | Əlinizə pul, mal-dövlət düşəndə yolunuzdan çıxıb Tanrınıza təpik atmayın. |
Your eyes are not satisfied with worldly goods. | Gözünüz dünya malından doymur. |
Those eyes that need a handful of earth when they die. | O gözlər ki, öləndə bir ovuc torpağa möhtac olur. |
God Almighty has given you a world with day and night, moon and stars, rivers and fountains, plains and grasslands... and has blessed you with a thousand blessings. | Allah-taala sizə gecəli-gündüzlü, aylı-ulduzlu, çaylı-çeşməli, aranlı-yaylaqlı... bir dünya bəxş eləyib, min bir nemət qismət edib. |
But you are not satisfied with that. | Ancaq buna qane olmursunuz. |
You sacrifice your short life for great wishes. | Qısa ömrünüzü böyük-böyük təmənnalara qurban verirsiniz. |
I have been keeping an eye on you since the end of the world. | Dünya binnət olandan sizə göz qoyuram. |
I am very embarrassed to be a witness of vile and hypocritical acts. | Rəzil-riyakar əməllərin şahidi olduqca xəcalət çəkirəm. |
And I'm laughing at you. | Həm də sizə gülürəm. |
You were born as a human. | İnsan kimi doğulmusunuz. |
But you contradict this name. | Lakin bu ada xilaf çıxırsınız. |
No matter how silent the mountains seemed, I could understand his deep and meaningful words with the cool breeze. | Dağlar nə qədər lal-dinməz görünsə də, sərin mehi ilə car çəkdiyi dərin, mənalı kəlamlarını tifil ağlımla dərk edirdim. |
And I also realized that the mountains fit my pious grandfather and my grandfather to these mountains. | Və onu da dərk edirdim ki, dağlar mömin babama, babam da bu dağlara necə də yaraşır? |
Gamar mare also walked enthusiastically as if she heard it, and the blanket under us started to walk and rocked like a ship. | Qəmər madyan da bunu duyurmuş kimi şövqlə yeriyir və altımızda yorğa yerişə qalxıb gəmi kimi yırğalanırdı. |
And now I understood and understood why mountains are eternal, inflexible, unyielding. | Və indi anlayıb başa düşürdüm ki, dağlar nə üçün əbədidir, əyilməzdir, vüqarlıdır. |
And the eagles, quietly flapping their wings in the vastness of the sky, circled tirelessly on the heights, as if they were ashamed of the majesty of the mountains. | Və səmanın ənginliklərində sakit-sakit qanad çalan qartallar da, dağların əzəmətinə həyan olurmuş kimi, yorulmaq bilmədən ucalıqlarda dövrə vururdu. |
We reached the apartment. | Mənzil başına çatdıq. |
When our village came into view, I left my imaginary world. | Kəndimiz görünəndə xəyali dünyamdan ayrıldım. |
Now a new world was waiting for me. | İndi məni yeni bir dünya gözləyirdi. |
School world. | Məktəbli dünyası. |
"Sword of Damocles" in the armory of strict nationalism Chauvinism, which is a form of aggressive nationalism, manifests itself in various rules. | Qatı millətçiliyin cəbbəxanasındakı "Damokl qılıncı" Qatı təcavüzkar millətçilik forması olan şovinizm müxtəlif qaydalarda təzahür edir. |
Armenian chauvinism differs from the extreme nationalism of other nations in that it uses other types of expression. | Ermənilərin şovinizmi digər xalqların ifrat millətçiliyindən həm də başqa tip ifadə tərzlərindən istifadə etməsi ilə fərqlənir. |
In order to make their outrageous claims come true, they are not only trying to arouse compassion towards themselves by portraying the nation they belong to as oppressed and constantly suffering, but at the same time, they are aiming to create hatred in others, perhaps in the entire civilized world, against a nation that is allegedly robbed of them. | Onlar əndazədən çıxan iddialarının gerçəkləşməsi üçün mənsub olduqları milləti əzilən, daim iztirablara məruz qalan kimi qələmə verməklə, təkcə özlərinə qarşı mərhəmət hissi oyatmaq cəhdləri ilə kifayətlənməyib, eyni zamanda onlara guya qənim kəsilən bir xalqa qarşı başqalarında, bəlkə də bütün sivilizasiyalı aləmdə nifrət yaratmaq məqsədini güdürlər. |
For this, any cunning means comes to black. | Bunun üçün istənilən məkrli vasitə kara gəlir. |
Armenian marginals easily manage to gain trust by abusing the extraordinary ability to adapt to any conditions that belongs to this people, and they are able to abuse the trust with the same success. | Erməni marginalları bu xalqa məxsus olan istənilən şəraitə uyğunlaşmaq sahəsindəki qeyri-adi qabiliyyətdən sui-istifadə edərək asanlıqla etimad qazanmağa müvəffəq olurlar, bəslənilən etibardan eyni uğurla sui-istifadə etməyi də bacarırlar. |
They have mastered it as a trait of mimicry. | Onlar buna mimikriya xüsusiyyətləri kimi yiyələnmişlər. |
A large number of historical facts confirm this. | Çox sayda tarixi faktlar bunu təsdiq edir. |
At the beginning of the 17th century, or to be more precise, in 1604-1605, when Persian Shah Abbas I forcibly moved thousands of Armenians from Julfa to Isfahan, those who survived this heavy migration settled in the Yeni Julfa quarter of the city. | XVII əsrin əvvələlərində, daha dəqiq deyilsə 1604-1605-ci illərdə Persiya şahı I Abbas zorla minlərlə ermənini Culfadan İsfahana köçürdükdə, bu ağır köçdən sağ qalanlar şəhərdəki Yeni Culfa məhəlləsində məskunlaşmışdılar. |
They did not lose themselves and began to establish extensive commercial relations. | Onlar özlərini itirməyib, geniş kommersiya əlaqələri qurmağa başladılar. |
Armenian merchants of New Julfa began to act as mediators in the intensifying relations with Europe, mainly with England, Spain and Russia, as well as with the East. | Yeni Culfanın erməni tacirləri Avropa ilə, əsasən İngiltərə, İspaniya və Rusiya ilə, həmçinin Şərqlə intensivləşən əlaqələrdə vasitəçi rolunu oynamağa başladılar. |
During that century, they amassed great wealth and built many magnificent church buildings and large mansions. | Həmin əsr ərzində onlar böyük var-dövlət topladılar, çox sayda möhtəşəm kilsə binaları və iri imarətlər tikdilər. |
They exported Persian silk to foreign countries, and imported glass, clocks, fountains, paintings and other goods to their country of residence. | Onlar xarici ölkələrə Persiya ipəyini ixrac edir, sakini olduqları ölkəyə isə şüşə, saat, çeşmək, rəsm əsərləri və digər əmtəələrin idxalını həyata keçirirdilər. |
As this caused a certain feeling of jealousy among the Persians, Nadir Shah determined to punish them with excessive taxes, and his measure resulted in the gradual decline of that commerce. | Persiyalılar arasında bu müəyyən paxıllıq hissləri yaranmasına səbəb olduğundan Nadir şah onları ifrat vergilərlə cəzalandırmağı qərara aldı və onun tədbiri həmin kommersiyanın tədricən tənəzzül etməsi ilə nəticələndi. |
At the beginning of the 19th century, when Russia began to move towards the interior of the Caucasus, in 1828, the Khanate of Iravan, where the majority of the population was composed of Azerbaijanis, was taken from the hands of the Persians, and since then, the influence and influence of the Russians among the Armenian population has strengthened. | XIX əsrin başlanğıcında Rusiya Qafqazın içərilərinə doğru irəliləməyə başlayanda, 1828-ci ildə əhalisinin əksəriyyətini azərbaycanlıların təşkil etdiyi İrəvan xanlığını da persiyalıların əlindən aldı və o vaxtdan etibarən erməni əhalisi içərsində rusların təsiri və nüfuzu gücləndi. |
The Armenians who served in the Tehran palace used all means to prevent the relations between Russia and Persia from getting on the right track. | Tehran sarayında xidmət edən ermənilər Rusiya ilə Persiyanın münasibətlərinin yaxşı məcraya yönəlməsinə yol verməmək üçün hər cür vasitəyə əl atırdılar. |
After Yagub Mirza, who was a pilgrim in the harem in the palace, escaped and hid in the Russian embassy, the Armenian women who were the harems of the shah also found shelter in the Russian embassy building in the same way at his instigation. | Saraydakı hərəmxanada xacəlik edən erməni əsilli Yaqub Mirzə qaçıb, Rusiya səfirliyində gizləndikdən sonra, şahın hərəmləri olan erməni qadınları da onun təhriki ilə eyni qaydada rus səfirliyi binasında özlərinə sığınacaq tapmışdılar. |
These events, which took place in 1829, were considered by the Persians as a matter of honor and a serious insult. | 1829-cu ildə baş verən bu hadisələr persiyalılar tərəfindən namus məsələsi, ağır təhqir kimi qiymətləndirildi. |
The crowd attacked the embassy and killed the prominent Russian playwright A.S. Griboyedov, who was working as an ambassador at the time. | Kütlə səfirliyə hücum edib, bu vaxt elçi vəzifəsində işləyən görkəmli rus dramaturqu A.S.Qriboyedovu qətlə yetirdi. |
His body was tied to a horse's tail and dragged through the streets of the city. | Onun cəsədi at quyruğuna bağladılıb şəhərin küçələrində sürüdüldü. |
The Persian king was able to solve the diplomatic difficulties caused by an extraordinary event such as the assassination of the ambassador by giving expensive gifts to the Russian Tsar Nicholas I through the crown prince, including the "King's diamond", which was the greatest wealth of the Persian kings. | Səfirin öldürülməsi kimi fövqəladə hadisənin yaratdığı diplomatik çətinlikləri Persiya şahı taxt-tacın vəliəhdi vasitəsilə Rusiya çarı I Nikolaya Persiya şahlarının ən böyük sərvəti olan "Şah almazı" daxil olmaqla bahalı hədiyyələr verməklə yoluna qoya bilmişdi. |
In general, when Armenians came into close contact with Russia and Western Europe in the 19th century, such cooperation had a great impact on their cultural development. | Ümumiyyətlə, ermənilər XIX əsrdə Rusiya və Qərbi Avropa ilə sıx əlaqəyə girdikdə, belə əməkdaşlıq onların mədəni inkişafına böyük təsir göstərdi. |
Armed clashes between Russia and Turkey created fertile conditions for Armenian nationalists to abuse this situation. | Rusiya ilə Türkiyənin silahlı toqquşmaları erməni millətçilərinin bu vəziyyətdən sui-istifadə etməsi üçün münbit şərait yaradırdı. |
In the 18th and 19th centuries, there were many wars between Russia and Turkey with short breaks. | XVIII və XIX əsrlərdə Rusiya ilə Türkiyə arasında qısa fasilələrlə çoxlu müharibələr getmişdi. |
As for the Armenians living in the territory of Turkey, at the end of the 10th century, they settled here in Cilicia. | Ermənilərin Türkiyə ərazisində yaşamasına gəldikdə X əsrin sonunda onlar burada, Kilikiyada məskunlaşmışdılar. |
Unlike the Armenians who emigrated to Georgia, Poland and Galicia during the reign of the Seljuks, a group turned to Asia Minor. | Səlcuqların hakimiyyəti dövründə Gürcüstana, Polşaya və Qalisiyaya mühacirət edən ermənilərdən fərqli olaraq bir qrup Kiçik Asiyaya üz tutmuşdu. |
In 1453, when the city of Constantinople was captured by the Ottoman Turks, the conquerors turned the city into their capital along with erasing the Byzantine state from history. | 1453-cü ildə Konstantinopol şəhəri Osmanlı türkləri tərəfindən tutulduqda Bizans dövlətinin tarixdən silinməsi ilə yanaşı qaliblər şəhəri öz paytaxtlarına çevirdilər. |
Eight years later, the Armenian Bishop of Bursa moved here and was appointed the leader of the Armenian nation in the Ottoman Empire. | Səkkiz il sonra Bursadakı erməni Yepiskopu buraya köçdü və erməni millətinin Osmanlı imperiyasındakı lideri təyin edildi. |
In Turkey, Armenians were always treated well, although this attitude was somewhat different from that shown to Muslim residents, where they were called dhimmis or "people of the book" according to the rules of the Islamic religion. | Türkiyədə ermənilərə daim yaxşı münasibət bəslənirdi, bu münasibət müsəlman sakinlərə göstəriləndən bir qədər fərqli olsa da, burada onları islam dininin qaydalarına uyğun olaraq zimmilər və ya "Kitab adamları" adlandırırdılar. |
Compared to the harshly persecuted pagans, the peoples included in this group were provided with much better conditions. | Sərt təqib edilən bütpərəstlərə nisbətən bu qrupa daxil olan xalqlara xeyli dərəcədə yaxşı şərait yaradılırdı. |
As a result of this attitude, Armenians gained the right to manage their own affairs. | Məhz belə münasibət nəticəsində ermənilər öz işlərinin özləri tərəfindən idarə olunması hüququnu qazanmışdılar. |
In fact, this could be considered the gospel of the right of "Capitulation", which was later applied to the subjects of European states. | Bu əslində burada sonralar Avropa dövlətlərinin təbəələrinə şamil edilən "Kapitulyasiya" hüququnun müjdəsi hesab oluna bilərdi. |
In such conditions, the Armenian population began to increase from the beginning of the 16th century. | Belə şəraitdə XVI əsrin başlanğıcından erməni əhalisinin sayı artmağa başladı. |
Armenians, like other population groups, did not benefit from the reform measures carried out in Turkey in the 19th century. | Türkiyədə XIX əsrdə aparılan islahat tədbirlərindən digər əhali qrupları kimi ermənilər də faydalanmamış qalmadılar. |
In 1863, the Ottoman government recognized a special Armenian Constitution. | 1863-cü ildə Osmanlı hökuməti xüsusi Erməni Konstitusiyasını tanıdı. |
However, the slow pace of social progress in the country had a negative impact on all cells of the society. | Lakin ölkədə sosial tərəqqinin ləng getməsi cəmiyyətin bütün hüceyrələrinə öz neqativ təsirini göstərdi. |
The declining empire did not hesitate to resort to violence to maintain stability in the country. | Tənəzzülə uğramaqda davam edən imperiya ölkədə sabitliyi qorumaq üçün zorakılığa əl atmaqdan da çəkinmirdi. |
Meanwhile, Armenians were also subjected to certain insults. | Bu vaxt ermənilər də müəyyən təhqirlərə məruz qalırdı. |
After the Russo-Turkish War of 1877-1878, in which the Armenians living in this country were also involved on the Russian side, Russia insisted on the Treaty of San Stefano as a condition that the sultan reform the Armenian subjects and protect them from the violence of the Kurds. give a guarantee. | 1877-1878-ci illər Rusiya-Türkiyə müharibəsindən sonra, bu müharibə cəbhələrində Rusiyanın tərəfində bu ölkədə yaşayan ermənilər də iştirak edirdi, Rusiya San-Stefano müqaviləsində bir şərt kimi təkid etdi ki, sultan erməni təbəələri içərisində islahatlar aparsın və kürdlərin zorakılığından onların mühafizə edilməsi barədə qarantiya versin. |
This demand was repeated again at the Berlin conference held in 1878, and thus the "Armenian question" became a factor of international politics. | Bu tələb 1878-ci ildə keçirilən Berlin konfransında yenidən təkrar olundu və beləliklə "Erməni məsələsi" beynəlxalq siyasət faktoruna çevrildi. |
Great Britain was particularly interested in this issue. | Bu məsələdə Böyük Britaniya xüsusi maraq güdürdü. |
Benjamin Disraeli, the prime minister who participated in the conference, not only took the island of Cyprus from the Turks and turned it into a colony of Great Britain, but also succeeded in canceling almost all of what Russia had managed to seize, against the interests of Turkey, through the Treaty of San Stefano. | Konfransda iştirak edən baş nazir Bencamin Dizraeli təkcə Kipr adasını türklərin əlindən alıb Böyük Britaniyanın müstəmləkəsinə çevirməklə kifayətlənmədi, həm də San-Stefano müqaviləsi vasitəsilə Türkiyənin mənafelərinin ziddinə, Rusiyanın ələ keçirməyə müvəffəq olduqlarının demək olar ki, hamısının ləğvinə nail oldu. |
It was strange that Disraeli, who tried to attack Russia's interests in all issues, defended Russia's proposal on the Armenian issue and ignored Turkey's interests. | Qəribə hal orasında idi ki, bütün məsələlərdə Rusiyanın mənafelərinə zərbə vurmağa çalışan Dizraeli erməni məsələsində məhz Rusiyanın təklifini müdafiə etmiş, Türkiyə mənafelərinə məhəl qoymamışdı. |
Although Western European countries repeatedly defended the Ottoman Empire against Russia, they did not stop trying to bankrupt it by calling it the "sick man of Europe", which created conditions for the activation of Armenian nationalists. | Qərbi Avropa dövlətləri Rusiyaya qarşı Osmanlı imperiyasının dəfələrlə müdafiəsinə qalxsa da, "Avropanın xəstə adamı" adlandırmaqla onu iflasa uğratmaq cəhdlərindən də əl çəkməməsi erməni millətçilərinin fəallaşmasına şərait yaradırdı. |
In 1887, the "Honchak" ("Handbell") party, which did not go too far from the ideology of nationalism, and in 1890, the nationalist "Dashnaksutyun" ("Confederation") party, better known as the Dashnaks, was created, and the Armenians carried out wider reforms. in the face of their growing demands, this time both the governments of Turkey and Russia resorted to repressive measures against them. | 1887-ci ildə əslində millətçilik ideologiyasından o qədər də uzağa getməyən "Honçak" ("Əl zəngi") partiyası, 1890-cı ildə isə daha çox Daşnaklar adı ilə tanınan millətçi "Daşnaksütyun" ("Konfederasiya") partiyası yaradıldı və ermənilərin daha geniş islahatlar aparılması barədəki artan tələbləri qarşısında bu dəfə Türkiyə və Rusiya hökumətlərinin hər ikisi onlara qarşı repressiv tədbirlərə əl atdılar. |
After Sultan Abdülhamid II was forced to promise reforms to Britain, France and Russia in 1895, a series of massacres took place in the provinces. | 1895-ci ildə sultan II Əbdülhəmid islahatlar aparmaq barədə Britaniyaya, Fransaya və Rusiyaya vəd verməyə məcbur edildikdən sonra əyalətlərdə ardıcıl olaraq iri qırğınlar baş verdi. |
After the seizure of the Ottoman Bank by 26 young Dashnaks in 1896, massacres took place in the capital. | 1896-cı ildə Osmanlı Bankının 26 gənc daşnak tərəfindən tutulmasının ardınca paytaxtda da qırğınlar baş verdi. |
In 1897, Tsar Nicholas II in Russia closed hundreds of Armenian schools, libraries, and newspaper offices, and in 1903, he confiscated the property of the Armenian Church. | 1897-ci ildə Rusiyada isə çar II Nikolay yüzlərlə erməni məktəbini, kitabxanasını və qəzet redaksiyalarını bağlatdı, 1903-cü ildə o, erməni kilsəsinin mülkiyyətini müsadirə etdi. |
The event, which Armenians consider the greatest misfortune in history, took place after the start of the First World War. | Ermənilərin, tarixdə ən böyük bədbəxtlik hesab etdikləri hadisə isə Birinci Dünya müharibəsi başlandıqdan sonra cərəyan etdi. |
At the time of the war, in 1915, seven years before, the Young Turkish government, which had overthrown the sultan, contrary to its promise of loyalty, considered the Armenians of Turkey, who had friends among their enemies, as a dangerous foreign element when the Dardanelles campaign began. | Müharibə gedən vaxt, 1915-ci ildə, bundan yeddi il əvvəl sultanı devirmiş gənc türk hökuməti loyallıq barədəki vədinin əksinə, Dardanel kampaniyası başlananda öz düşmənləri arasında dostlara malik olan Türkiyə ermənilərini təhlükəli xarici element hesab etdi. |
Turkish Armenians also had relations with their relatives who were in the ranks of the Russian army fighting on the Eastern Front. At this time, the government decided to deport the entire Armenian population, totaling about 1,750,000 people, to Syria and Mesopotamia, as indicated in the Encyclopaedia Britannica (1976 edition). | Şərq cəbhəsində vuruşan Rusiya ordusu sıralarında olan qohumları ilə də Türkiyə ermənilərinin əlaqələri var idi. Britanika Ensiklopediyasında (1976-cı il nəşri) göstərildiyi kimi bu vaxt hökumət qərara aldı ki, ümumi sayı 1.750 min nəfərə yaxın olan bütün erməni əhalisini Suriya və Mesopotamiyaya deportasiya etsin. |
Subsets and Splits