Datasets:

long292

/

PADNCH_5

like 0

đẳng đề lĩnh cấm quân tịnh Thần vũ, Hiệu lực, Điện tiền chư vệ quan quân ngự chi, phất khắc.

đem cấm quân và quan quân các vệ Thần vũ, Hiệu lực, Điện tiền đi chống giữ nhưng không được.

Nhị thập tam nhật, Dinh huynh Cẩm Giang Vương Sùng, tịnh đệ Tĩnh Lượng công Doanh, cập Quyên dữ Thọ Mai phò mã Nguyễn Kính giai ngộ hại.

Ngày 23, anh của Dinh là Cẩm Giang Vương Sùng, em là Tĩnh Lượng công Doanh, và Quyên cùng Thọ Mai phò mã Nguyễn Kính đều bị hại.

Trực Nguyên, Phạm Thịnh, Trần Năng đẳng diệc một ư Châu Cầu.

Bọn Dương Trực Nguyên, Phạm Thịnh, Trần Năng cũng bị chết ở Châu Cầu .

Nhị thập lục nhật, Dinh quân chư dinh tịnh tiến chí Bảo Đà, Nhân Mục, Hồng Mai, Thiêu Thân đẳng xứ.

Ngày 26, các dinh quân của Dinh đều tiến đến các xứ Bảo Đà, Nhân Mục, Hồng Mia, Thiêu Thân .

Đế xuất Thanh Dương môn uý lạo Kim Quang điện lực sĩ cập Cẩm y, Kim ngô tướng sĩ, dĩ kiếm tứ Trình Chí.

Vua ra cửa Thanh Dương uý lạo các lực sĩ điện Kim Quang và tướng sĩ các vệ Cẩm y và Kim ngô, đem kiếm ban cho bọn Trình Chí

Sâm, Lê Quảng Độ đẳng, phát kim ngân tiền tài tứ ngũ hình kiến giam tù nhân, mỗi nhân tam cưỡng, sử dĩ kích tặc.

Sâm, Lê Quảng Độ, lấy vàng bạc tiền của ban cho tù nhân bị giam ở ty Ngũ hình mỗi người 3 quan, rồi sai đi đánh giặc.

Thụ tất các quy kì gia.

Các tù nhân nhận tiền xong rồi ai về nhà người ấy.

Kì nhân thụ sắc phù khứ, đế hứa ngự tiền chu tất đoản sóc mỗi nhân nhất bính dĩ tuỳ thân.

Những người nhận sắc phù đi, vua cho mỗi người một chiếc giáo ngắn ngự tiền sơn son để tuỳ thân.

Vị đáo Bồ Đề, Xuân Canh đẳng xứ, Dinh quân dĩ nhập quá thành, chúng giai độn khứ.

Bọn này chưa đến các xứ Bồ Đề, Xuân Canh thì quân Dinh đã tiến vào sát thành, mọi người đều chạy trốn.

Hoàng hậu Trần Thị Tùng đào xuất chí Hồng Mai xã, nặc vu dân gia, tự ải ư tự miếu.

Hoàng hậu Trần Thị Tùng trốn ra đến xã Hồng Mai, náu ở nhà dân rồi tự thắt cổ chết ở miếu chùa.

Lê Quảng Độ dữ Giản Tu Công nội ngoại tương ứng, truyền pháo vi tín, yết can vi kì, trảm mộc tác binh.

Lê Quảng Độ cùng với Giản Tu công Dinh người trong kẻ ngoài thông tin với nhau, bắn súng làm hiệu, dựng gậy làm cờ, chặt cây làm binh khí

tự tương công kích dĩ hãi chúng quân, nhân kiếp đế Bắc hạnh.

đánh lộn lẫn nhau cho các quân kinh hãi, rồi ép vua chạy sang phương Bắc.

Nhị thập bát nhật, đế tẩu chí Nhật Chiêu phường, tiền vệ sĩ truy hoạch chi, nộp dữ Giản Tu công hệ Lệ Cảnh môn.

Ngày 28, vua chạy tới phường Nhật Chiêu , một vệ sĩ cũ đuổi theo bắt được, nộp cho Giản Tu công giam ở cửa Lệ Cảnh.

Công dĩ vệ sĩ bất nghĩa, toại sát chi.

Giản Tu công cho là người vệ sĩ ấy làm điều bất nghĩa, sai giết đi.

Thập nhị nguyệt, sơ nhất nhật, đế ẩm chậm tự tận.

Tháng 12, ngày mồng 1, vua uống thuốc độc tự tử.

Đăng tiến sài lang chi bối, quan khai hối lộ chi môn.

Tiến dùng bè lũ sai lang, đua mở rộng đường hối lộ.

Tu đệ trạch tắc Thái Nguyên, Tuyên Quang đẳng xứ sơn vô mộc dĩ tắc dục nguyên,.

Xây phủ đệ thì rừng núi các xứ Thái Nguyên, Tuyên Quang không còn cây để lấp nguồn dục vọng,

sách hàm diêm tắc Nghệ An, Yên Bang địa phương hải vô lân, dĩ điền nga trác.

đòi mắm muối thì sông biển các vùng Nghệ An, Yên Bang không còn cá mà nhét miệng đói thèm.

Thái A đảo trí, thần khí triển dao, tai dị lũ hiện, hạ dân oán ta, kì vong nghi hĩ.

Gươm Thái A trở ngược , đồ thần khí lung lay , tai dị sinh luôn, hạ dân ta oán, bị diệt vong là đáng lắm rồi.

Dĩ Đỗ Nhân vi Đông các học sĩ, thăng Triều liệt đại phu, dĩ Nhân tằng phụng Bắc sứ cố thụ thử chức.

Lấy Đỗ Nhân làm Đông các học sĩ, thăng Triều liệt đại phu, vì Nhân từng vâng mệnh đi sứ phương Bắc, nên trao chức ấy.

Đế ký tức vị, mệnh đầu mục Lê Quảng Độ, Lê Điêu, Nguyễn Văn Lang, Lê Tung, Lưu.

Sau khi lên ngôi, vua sai bọn đầu mục Lê Quảng Độ, Lê Điêu, Nguyễn Văn Lang, Lê Tung, Lưu

Chủng, Thắng đẳng quyền khuynh trung ngoại, ác đảng nhật tư, đồ thiết quốc bính.

Bọn Chủng, Thắng quyền át trong ngoài, ác đảng ngày càng lan rộng, mưu cướp quyền nước.

Thập thất nhật, truy tôn mẫu Trịnh thị vi Huy Từ Trang Huệ Kiến hoàng thái hậu.

Ngày 17, truy tôn mẹ là Trịnh thị làm Huy Từ Trang Huệ Kiến Hoàng thái hậu.

sứ, Thanh Hoa tổng binh thiêm sự Nguyễn Bá Thuyên Bá Đàm Thận Huy đẳng phó chi.

sứ, Tổng binh thiêm sự Thanh Hoa Nguyễn Bá Thuyên và Đàm Thận Huy làm phó.

Dĩ bản nguyệt thập cửu nhật thiên táng vu Ngự Thiên chi Mĩ Xá hương.

Ngày 19 tháng ấy dời về táng ở hương Mỹ Xá, huyện Ngự Thiên .

Nhị thập cửu nhật Ất Sửu, lập Huy Từ Trang Huệ Kiến Hoàng thái hậu bi.

Ngày Ất Sửu 29, dựng bia Huy Từ Trang Huệ Kiến Hoàng thái hậu.

Mệnh Lễ bộ Tả thị lang Hàn lâm viện thị độc chưởng Hàn lâm viện sự Lương Đắc Bằng tuyển kí.

Sai Lễ bộ tả thị lang Hàn lâm viện thị độc chưởng Hàn lâm viện sự Lương Đắc Bằng soạn bi ký.

Truy thuỵ Hiển Tổ, Tuyên Tổ, Thái Tổ Hoàng Đế, Hoàng thái hậu dĩ hạ tôn hiệu.

Truy tôn thuỵ hiệu, tôn hiệu từ Hiển Tổ, Tuyên Tổ, Thái Tổ Hoàng Đế và Hoàng thái hậu trở xuống.

Tặng đồng mẫu huynh Cẩm Giang Vương Sùng vi Trang Định Đại Vương, thứ đệ Tĩnh Lượng công.

Truy tặng anh cùng mẹ là Cẩm Giang Vương Sùng làm Trang Định Đại Vương, em thứ là Tĩnh Lượng công

Doanh vi Mục Ý Vương, quý đệ Quyên vi Dực Cung Vương.

Doanh làm Mục Ý Vương, em út là Quyên làm Dực Cung Vương.

Dĩ Ngô Hoán vi Thanh Hoa Tán trị thừa tuyên sứ ti Thừa tuyên sứ, tầm thụ Lại bộ Thượng thư.

Lấy Ngô Hoán làm Tán trị thừa tuyên sứ ty thừa tuyên sứ Thanh Hoa, ít lâu sau, trao chức Lễ bộ thượng thư.

Cập Uy mục Đế tru lục tông thất, nãi đĩnh.

Đến khi Uy Mục Đế giết hại người công thất, mới một mình

Thời Thừa Hưu vãng chí giới thủ hữu tật, nãi khiển Binh khoa đô cấp sự trung Nguyễn Văn Tuấn đại hành.

Bấy giờ, Thừa Hưu đi đến đầu địa giới thì bị ốm, liền sai Binh khoa đô cấp sự trung Nguyễn Văn Tuấn đi thay.

Nhị thập thất nhật, dĩ Đông các học sĩ Đỗ Nhân vi Hộ bộ tả thị lang, Nhân cải danh Nhạc tị ngự xưng Nhân Hải dã.

Ngày 27, lấy Đông các học sĩ Đỗ Nhân làm Hộ bộ tả thị lang, đổi tên Nhân thành Nhạc, để tránh tên hiệu của vua là Nhân Hải.

Hạ tứ nguyệt, nhị thập ngũ nhật, dạ tam canh, nội thụ Nguyễn Khắc Hài.

Mùa hạ, tháng 4, ngày 25, đêm canh ba, hoạn quan Nguyễn Khắc Hài làm

loạn, bức đế hạnh Trùng Hoa cung, hựu hạnh Vạn Thọ, Cẩn Đức, Kính Thiên đẳng điện.

loạn, ép vua đến cung Trùng Hoa, lại đến các điện Vạn Thọ, Cẩn Đức, Kính Thiên.

Kì chế mạo dạng dụng chu mạo, hữu kim hồng phượng sí.

Kiểu mũ dùng mũ đỏ có cánh nạm vàng, thêu phụng đỏ.

sứ đáo Nghệ An đệ bản dịch tấu khất nạp khoản quy phụ.

sứ đến Nghệ An đệ bản tâu trạm xin nộp cống quy phụ.

Chiếu khước chi, dĩ tân đắc quốc, khủng kì khuy du quốc trung cố dã.

Vua xuống chiếu khước từ, vì mới lấy được nước, sợ họ nhòm ngó nước ta.

Lục nguyệt, dĩ sinh nhật vi Thiên Bảo Thánh tiết.

Tháng 6, lấy ngày sinh làm Thiên Bảo thánh tiết.

Thu bát nguyệt Thái Bạch kinh thiên.

Mùa thu, tháng 8, sao Thái Bạch đi ngang trời.

Cải hiệu lệnh Lực sĩ vi Thể sát lực sĩ.

Đổi Hiệu lệnh lực sĩ thành Thể sát lực sĩ.

Đông thập nguyệt, dĩ hộ bộ tả thị lang Đỗ Nhạc vi Đông các đại học sĩ, nhập thị kinh diên.

Mùa đông, tháng 10, lấy Hộ bộ thị lang Đỗ Nhạc làm Đông các đại học sĩ, nhập thị kinh diên.

Khởi phục Lại bộ tả thị lang Lương Đắc Bằng kiêm Đông các học sĩ nhập thị kinh diên cố từ bất thụ.

Khởi phục Lại bộ tả thị lang Lương Đắc Bằng kiêm Đông các học sĩ, nhập thị kinh diên cố từ chối không nhận.

Đế Thuấn nạp kì ngôn nhi giới kì sở đương giới thử sở dĩ vi đại thánh dã.

Đế Thuấn nghe lời khuyên mà răn ngừa những việc đáng răn, do đó đã trở thành bậc đại thánh.

Văn Đế nạp kì ngôn nhi ưu kì sở đáng ưu, thử sở dĩ vi hiền quân dã.

Văn Đế nghe lời khuyên mà lo nghĩ việc đáng lo, do đó đã trở nên bậc hiền nhân.

Minh quân chi thính ngôn bất thái nạp, bất khoan dung tắc vô dĩ khai nhân thần tiến gián chi lộ.

Vua nghe lời khuyên mà không tiếp thu, không độ lượng thì không thể mở rộng đường cho bề tôi dâng lời can gián.

Kim bệ hạ khoan nhân đại độ, bất thị sát nhân, phục Cao Tổ chi nghiệp, cứu vạn dân chi mệnh.

Nay bệ hạ khoan nhân đại độ, không thích giết người, khôi phục cơ nghiệp của Cao Tổ, cứu giúp sinh mệnh cho muôn dân.

Nhiên nhi tức vị dĩ lai, hoà khí vị điều, can qua vị tập, triều.

Nhưng từ khi lên ngôi tới nay, hoà khí chưa thuận, can qua chưa dứt,

thực bất san, khuyển mã chi tâm tự bất năng dĩ.

bữa không ăn, tấm lòng khuyển mã trung thành không sao nguôi được.

Dĩ thượng đẳng sách thượng can duệ lãm.

Những kế sách trên đây, xin bệ hạ soi xét.

Thần hựu văn cổ ngữ vân: "Su nghiêu chi ngôn, thánh nhân trạch yên".

Thần lại nghe cổ ngữ có câu: "Lời nói của kẻ cắt cỏ, kiếm củi, thánh nhân cùng cân nhắc lựa dùng" .

Gia Thiệu quốc công Lê Quảng Độ Bình chương quân quốc trọng sự, tổng thống quốc chính thái tể thái sư.

Gia phong Thiệu quốc công Lê Quảng Độ làm Bình chương quân quốc trọng sự, Tổng thống quốc chính.

Sơ Cảnh Thống niên gian, đình thường xuyên ti xá nhân.

vào đời Cảnh Thống, thôi đặt chức thường xuyên xá nhân.

Chí thị, Chưởng vệ minh luân hầu Lê Niệm cụ.

Đến nay, Chưởng vệ Minh Luân hầu Lê Niệm tâu

Trí Trực Kim Quang điện Thiêm bảo đao ti.

Đặt ty Thiêm bảo đao trực ở điện Kim Quang.

tả thị lang; Đặng Minh Khiêm triều liệt đại phu, Lại bộ tả thị lang Lê Đĩnh Chi vi Hộ bộ tả thị lang.

tả thị lang; Đặng Minh Khiêm làm Triều liệt đại phu, Lại bộ tả thị lang; Lê Đĩnh Chi làm Hộ bộ hữu thị lang.

Xuân chính nguyệt sóc nhật hữu thực chi.

Mùa xuân, tháng giêng, ngày mồng 1, có nhật thực.

Ngự dinh trú thập Thuý Ái, ngộ bạo phong đại tác, ngự chu tịnh phiêu đãng.

Ngự dinh đóng ở bến Thuý Ái , gặp gió lớn nổi lên, thuyền ngự đều bị trôi giạt.

Tam nguyệt, hội thí thiên hạ sĩ nhân, thủ Nguyễn Thái Hoa đẳng tứ thập tứ danh.

Tháng 3, thi Hội các sĩ nhân trong nước, lấy đỗ bọn Nguyễn Thái Hoa 47 người .

Cập đình thí, đế thân sách vấn dĩ cổ kim trị đạo.

Đến khi thi Đình, vua đích thân ra đề văn sách, hỏi về đạo trị nước xưa nay.

Mệnh Đề điệu Thái tể Thái sư Thiệu quốc công Lê Quảng Độ.

Sai Thái tể thái sư Thiệu quốc công Lê Quảng Độ làm đề điệu.

Tiến phong Thiên vũ vệ đô chỉ huy sứ Mạc Đăng Dung vi Vũ Xuyên bá.

Tiến phong Thiên vũ vệ đô chỉ huy sứ Mạc Đăng Dung làm Vũ Xuyên bá.

Thời hào kiệt tịnh vệ sĩ giai vân: Đông phương hữu thiên tử khí.

Bấy giờ, các hào kiệt và thuật sĩ đều nói là ở phương đông có khí sắc thiên tử.

Đế sử Nghĩa quốc công Nguyễn Văn Lang dĩ thuật sĩ vãng Đồ Sơn yếm chi.

Vua sai Nghĩa quốc công Nguyễn Văn Lang đem thuật sĩ ra Đồ Sơn để trấn yểm.

Đăng Dung diệc tại thử hành chung bất chi giác.

Đăng Dung cũng đi trong chuyến đó mà không ai biết.

Nhị thập thất nhật, ban Trị bình bảo phạm vu thiên hạ, phàm ngũ thập điều.

Ngày 27, ban sách Trị bình bảo phạm cho cả nước, gồm 50 điều.

Tính dung thụ gian nhân, xuất nhập vọng ức dân gian, điền thổ lạm thủ quá đa, trí tiểu dân thất nghiệp.

Không được dung nạp kẻ gian ra vào, ức hiếp, lấy lạm ruộng đất của dân, để cho dân mọn bị thất nghiệp.

Tuân thủ học quy, tập dị khoá nghiệp, kì ư thành tài dĩ tư quốc dụng.

Phải tuân theo học quy, luyện tập văn bài, đợi khi thành tài để nhà nước sử dụng.

Kì tam cá nhật, đề điệu giám thí đẳng quan cụ bản tấu văn đình Hiến ti thẩm hạch.

Hạn trong 3 ngày, các quan đề điệu, giám thí phải làm bản tâu lên, giao cho Hiến ty sát hạch.

Đông, thập nhất nguyệt, thập nhất nhật, Bất Bạt huyện, Quang Bị nhân Trần Tuân tác loạn ư Sơn Tây địa lục.

Mùa đông, tháng 11, ngày 11, người làng Quang Bị, huyện Bất Bạt là Trần Tuân nổi loại ở vùng Sơn Tây.

Đế mệnh sát Đĩnh Chi đẳng vu Đông Hà phường, Tam Kì lộ, dĩ Đĩnh Chi.

Vua sai giết bọn Đĩnh Chi ở ngã ba phường Đông Hà, vì bọn Đĩnh Chi

đẳng vi kiểm khám quan nhi thê tử tiên dĩ đào hồi, cố tội chi.

làm quan đi khám xét mà vợ con lại trốn về quê trước, cho nên xử tội.

Đế mệnh Mĩ Huệ hầu Trịnh Duy Sản đề lĩnh quan quân vãng kích Trần Tuân.

Vua sai Mỹ Huện hầu Trịnh Duy Sản chỉ huy quan quân đi đánh Trần Tuân.

Thời Tuân binh bức phạm vu Từ Liêm thuộc, quan quân bại, tích thoái hoàn trú vu Đông Ngạc, Nhật Chiêu đẳng xứ.

Bấy giờ quân của Tuân đã bức sát đến Từ Liêm , quan quân bại trận, lui về đóng ở các xứ Đông Ngạc, Nhật Chiêu .

Tuân binh thế thậm thịnh, dục bức kinh thành.

Thế quân của Tuân rất mạnh, muốn bức sát kinh thành.

Từ Liêm địa phương trinh phỏng tặc tình.

xứ Từ Liêm để dò xét tình hình quân giặc.

Niệm tiên đáo An Gia thị kiến phố xá thiêu tận, quan quân dĩ bại thoái hồi, độ hà nhập Quả Hối xã.

Niệm đến chợ An Giang trước thấy phố xá bị thiêu trụi, quan quân đã bại trận rút về, vượt sông vào xã Quả Hối.

Niệm tái trì hồi, nhập điện tiền diện tấu.

Niệm lại chạy về, vào điện tâu trước mặt vua.

Thị thời, Duy Sản vị tặc sở bại, thủ hạ cẩn tồn nhị thập dư nhân, liệt y vi tiêu, thệ dữ kích tặc.

Bấy giờ, Duy Sản bị giặc đánh bại, thủ hạ chỉ còn hơn 30 người, xé áo làm hiệu, thề cùng nhau đánh giặc.

Nhị thập nhật, đế tấu cáo thái miếu, nhưng mệnh Nguyễn Văn Lang tương chư dinh tướng sĩ mã tượng thảo chi.

Ngày 20, vua làm lễ tấu cáo ở Thái Miếu, rồi sai Nguyễn Văn Lang đem tướng sĩ, voi ngựa của các doanh đi đánh.

Thời Duy Sản dĩ sát Trần Tuân nhân thừa thế phát pháo, tam hưởng chư quân cổ tháo, tiến chiến.

Bấy giờ, Duy Sản đã giết Trần Tuân, liền thừa thế bắn ba tiếng súng, các quân đánh trống hò reo tiến vào, đánh

Văn Tư diệc tị khứ, tư thuyết khinh vũ đại thần, Nguyễn.

Văn Tư cũng đi lánh nạn, nói vụng những lời khinh miệt các đại thần, bọn Nguyễn

Văn Lang, Trịnh Duy Đại đẳng diện tấu văn, cố sát chi.

Văn Lang, Trịnh Duy Đại tâu lên vua, cho nên bị giết.

Sơ Trần Tuân bức cận Kinh Thành, nhân tâm kinh bố, Duy Nhạc đẳng ứng vụ hồ đường.

Trước đây, Trần Tuân tiến quân sát đến Kinh thành, lòng người sợ hãi, bọn Duy Nhạc vẫn làm việc ở triều đường.

Thượng mệnh loại đại thần, văn thần chỉ hữu thập nhất viên.

Vua sai kê khai các đại thần văn thần, chỉ có 11 viên .

Nhược ngân thuế lệ, thập thành sắc hoa ngân lục thiên nhất bách nhị thập ngũ lưỡng cửu tiền bát phân.

Còn lệ thuế bạc, thì bạc tốt mười thành là 6.125 lạng, 9 đồng cân, 8 phân,

Thánh học ích dĩ cao minh, thánh đức ích dĩ thuần tuý.

Thánh học ngày càng cao minh, thánh đức ngày càng thuần tuý.

Xuân, chính nguyệt, mệnh vũ tướng thống lĩnh binh tượng Đỗ.

Mùa xuân, tháng giêng, sai võ tướng thống lĩnh binh tượng và Đỗ

Nhạc tán lí quân vụ vãng Sơn Tây, Hưng Hoá địa phương thảo bình nghịch Nguyễn Nghiêm đẳng.

Nhạc làm tán lý quân vụ đi các vùng Sơn Tây và Hưng Hoá để đánh dẹp bọn phản nghịch Nguyễn Nghiêm .

Hạ, tứ nguyệt, khảo thí quan viên tử tôn thư toán.

Mùa hạ, tháng 4, khảo thí con cháu các quan viên về viết chữ và làm toán.

Trúng giả sung Nho sinh tịnh các vệ môn lại.

Người nào đỗ, cho sung làm nho sinh và lại điển ở các nha môn.

Lê Hi Trịnh Hưng, Lê Minh Triệt đẳng tác loạn ư Nghệ An địa phương.

Bọn Lê Hy, Trịnh Hưng, Lê Minh Triệt làm loạn ở vùng Nghệ An.

Đế mệnh Khang quận công Trần Nghi, Đông các hiệu thư Trần.

Vua sai bọn Khang quận công Trần Nghi và Đông các hiệu thư Trần

Nhập Nghệ An địa phương, Nghi đẳng phục bối thụ địch.

Vào đến địa phận Nghệ An, bọn Nghi đằng trước, đằng sau đều bị giặc đánh.

Quan quân độ hải bị phong ba phá đả, toàn quân nịch tử.

Quan quân vượt xa biển, bị sóng gió đánh vỡ thuyền, toàn quân bị chết đuối.

tấu điều tứ chiếng dân binh tựu địa phương các xứ, phân lệ binh tịch dĩ phòng thảo tặc.

đi bắt dân binh tứ chiếng tới các địa phương phân chia vào làm lính nơi đó để phòng đánh giặc.

Chí thị, tặc đồ tựu lục, lệnh phóng hồi điền lí.

Đến đây, bọn giặc đã bị diệt, có lệnh thả cho về quê quán.

Trí tả kim đao, Hữu bảo đao.

Đặt các đội Tả kim đao và Hữu kim đao.

Đông, thập nguyệt, tặng Dương Trực Nguyên vi Ngự sử đài đô ngự sử.

Mùa đông, tháng 10, tặng Dương Trực Nguyên làm Ngự sử đài đô ngự sử.