Datasets:

long292

/

PADNCH_5

like 0

Xuân, Nghĩa quốc công Nguyễn Văn Lang tốt, tặng Nghĩa Huân vương, táng tế dụng vương giả lễ, chú kim vi tượng.

Mùa xuân, Nghĩa quốc công Nguyễn Văn Lang chết, tặng phong Nghĩa Huân Vương, tang lễ theo nghi thức của tước vương, sai đúc vàng làm tượng.

Đế tiễn Nhược Thuỷ thi vân: Phụng chiếu chi thừa xuất cửu trùng, Hoàng hoa đáo xứ hốt xuân phong.

Vua làm thơ tiễn Nhược Thuỷ rằng: Phụng chiếu chi thừa xuất cửu trùng, Hoàng hoa đáo xứ tổng xuân phong.

Ân đàm Việt điện sơn xuyên ngoại, Nhân ngưỡng Nghiêu thiên nhật nguyệt trung.

Ân đàm Việt điện sơn xuyên ngoại, Nhân ngưỡng Nghiêu thiên nhật nguyệt trung.

Văn quỹ xa thư quy hỗn nhất, Uy nghi lễ nhạc ái chiêu dung.

Văn quỹ xa thư quy hỗn nhất, Uy nghi lễ nhạc ái chiêu dung.

thứ vận đáp vân: Sơn thành thuỷ quách độ trùng trùng, Sơ tụng tân thi kiến quốc phong.

hoạ vần đáp lại rằng: Sơn thành thuỷ quách độ trùng trùng, Sơ tụng tân thi kiến quốc phong.

Nam phục mạc ngôn phân thổ viễn, Bắc thần trường tại phổ thiên trung.

Nam phục mạc ngôn phân thổ viễn, Bắc thần trường tại phổ thiên trung.

Xuân phong hạo đãng hoa đồng vũ, Hoá nhật chiêu hồi hải cộng dung.

Xuân phong hạo đăng hoa đông vũ, Hoá nhật chiêu hồi hải cộng dung.

Kí đắc truyền tuyên thiên ngữ ý, Vĩnh kì trung ngoại thái bình đồng.

Ký đắc truyền tuyên thiên ngữ ý, Vĩnh kỳ trung ngoại thái bình đồng.

Đế tiễn Hi Tăng thi vân: Nhất tự hồng vân giả án tiền, Sứ tinh quang thái chiếu nam thiên.

Bài thơ của vua tiễn Hy Tăng rằng: Nhất tự hồng vân giả án tiền, Sứ tinh quang thái chiếu Nam thiên.

Lễ quy nghĩa củ chu toàn tế, Hoà khí xuân phong tiếu ngữ biên.

Lễ quy nghĩa củ chu toàn tế, Hoà khí xuân phong tiếu ngữ biên.

Ân chiếu phổ thi tân vũ lộ, Viêm phong vĩnh mạc cựu sơn xuyên.

Ân chiếu phổ thi tân vũ lộ, Viêm phong vĩnh điện cựu sơn xuyên.

Tình tri viễn đại lư hiền nghiệp, Miễn phụ hoàng Gia ức vạn niên.

Tình tri viễn đại lư hiền nghiệp, Miễn phụ hoàng gia ức vạn niên.

Duy viên nghĩa tại tư phân thổ, Nạp hối tài sơ quý tế xuyên.

Duy viên nghĩa tại tư phân thổ, Nạp hối tài sơ quý tế xuyên.

Lâm biệt hà tu phân trọng tệ, Tặng ngôn thâm ý ức tha niên.

Lâm biệt hà tu phân trọng tệ, Tặng ngôn thâm ý ức tha niên.

Đế hựu tiễn Nhược Thuỷ thi vân: Thánh Triều trị hoá chính văn minh, Nội tướng sơ thừa sứ tiết hành.

Vua lại có bài thơ tiễn Nhược Thuỷ rằng: Thánh triều thị hoá chính văn minh, Nội tướng chí thừa sứ tiết hành.

Thịnh Lễ ung dung chiêu độ số, Chí nhân quảng đãng hoán ân vinh.

Thịnh lễ ung dung chiêu độ số, Chí nhân quảng đăng hoá ân vinh.

Lưu thời dục tự ân cần ý, Tiễn nhật nan thăng khiển quyển tình.

Lưu thời dục tự ân cần ý, Tiễn nhật nan thăng khiển quyển tình.

Đế hựu tặng Hi Tăng thi vân: Càn khôn thanh thái thuộc tam xuân, Sử tiết quang lâm hỉ sắc tân.

Vua lại tặng Hy Tăng bài thơ rằng: Càn khôn thanh thái thuộc tam xuân, Sứ tiết quang lâm hỷ sắc tân.

Bính hoán thập hành ban Hán chiếu, Uông dương tứ hải ải Nghiêu nhân.

Bính hoán thập hàng ban Hán chiếu, Uông dương tứ hải dật Nghiêu nhân.

Hung trung băng ngọc trần vô điểm, Bút hạ châu cơ cú hữu thần.

Hung trung băng ngọc trần vô điểm, Bút hạ châu cơ cú hữu thần.

Kim nhật tinh thiệu hồi bắc khuyết, Tiễn diên bôi tửu mạc từ tần.

Kim nhật tinh thiều hồi Bắc khuyết, Tiễn diên bôi tửu mạc từ tần.

Hi tăng thứ vận đáp vân: Vạn lí quan phong Bách Việt xuân, Chướng yên tiêu tận vật hoa tân.

Hy Tăng hoạ vần đáp lại rằng: Vạn lý quan phong Bách Việt xuân, Chướng yên tiêu tận vật hoa tân

Xa thư bất dị thành Chu chế, Phi dược nguyên đồng đại tạo nhân.

Xa thư bất dị Thành Chu chế, Phi dược nguyên đồng đại tạo

Lễ khoa cấp sự trung Trương Phu Duyệt như Minh tạ sách phong tịnh tạ tứ quan phục.

Lễ khoa cấp sự trung Trương Phu Duyệt sang nhà Minh tạ ơn sách phong và tạ ơn ban mũ áo.

Thị nhật đế ngự Quang Hiệp điện quan tượng đấu hổ.

Hôm ấy, vua ngự điện Quang Trị xem voi đấu nhau với hổ.

Dĩ tiền Kim quang môn đãi chiếu Nguyễn Huệ vi Lễ bộ tả thị lang, Hành kim quang môn đãi chiếu, tri thượng bảo giám các cục.

Lấy Tiền kim quang môn đãi chiếu Nguyễn Huệ làm Lễ bộ tả thị lang hành Kim quang môn đãi chiếu, tri Thượng bảo giám các cục.

Chí thị Minh khiển Nhược Thuỷ đẳng lai phong nhi Huệ dĩ lão hồi gia.

Lần này nhà Minh sai bọn Nhược Thuỷ sang phong thì Huệ đã lui về vì tuổi già.

Tam nguyệt, đế thân lâm kì tự ư Tường Quang điện.

Tháng 3, vua thân hành đến cầu tự ở điện Tường Quang.

Gia Đỗ Nhạc Quang Nghiệp đại phu thượng thư đông các đại học sĩ thị kinh diên.

Gia phong Đỗ Nhạc làm Quang Nghiệp đại phu, Thượng thư Đông các đại học sĩ nhập thị kinh diên.

Chí thị, tác Mục Thanh điện đường, đông lai thất viết Chương Đức đường, dĩ Chiêu.

Đến đây, làm điện Mục Thanh, nhà giáp thất phía đông gọi là Chương Đức đường, để phối tự Chiêu

Hạ Lục nguyệt, sơ thất nhật, Hồng thuỷ quyết Yên Hoa phường đê thông Tây Hồ.

Mùa hạ, tháng 6, ngày mồng 7, nước lũ, vỡ đê phường Yên Hoa thông vào hồ Tây.

Dĩ Hàn lâm viện kiểm thảo Nguyễn Mậu vi Thanh Hoa hiến sát sứ.

Lấy Hàn lâm viện kiểm thảo Nguyễn Mậu làm Hiến sát sứ Thanh Hoa.

Mậu thượng sớ gián ngỗ chỉ, đế sai trung sứ nã đáp chi.

Mậu dâng sớ can, trái ý vua, vua sai trung sứ bắt đánh đòn.

Lập Hồng Thuận tam niên, Tân Mùi khoa tiến sĩ đề danh bi.

Dựng bia ghi tên tiến sĩ khoa Tân Mùi năm Hồng Thuận thứ 3.

Mệnh Công bộ thượng thư chưởng bộ sự, tri Hiển Phúc điện Uy quận công.

Sai Công bộ thượng thư chưởng bộ sự, tri Hiển Phúc điện Uy quận công

Mệnh Tả bình chương quân quốc trọng sự nhập nội kiểm hiệu thượng tướng đại uý Lượng quốc công.

Sai Tả bình chương quân quốc trọng sự nhập nội kiểm hiệu thượng tướng thái uý Lương quốc công

Ngũ nguyệt, chiếu tiến sĩ Nguyễn Đức Lượng đẳng nhập Thiên Quang điện ứng chế, mệnh tác Thiên.

Tháng 5, có chiếu cho các tiến sĩ mới là bọn Nguyễn Đức Lượng vào điện Thiên Quang làm bài ứng chế, vua sai làm bài Thiên

Đại hồng thuỷ thành trung hồ trì hữu đại xà nhập hiện nhị thập nhật thượng dĩ.

Nước lũ rất lớn, hồ ao trong kinh thành có rắn lớn xuất hiện đến 20 ngày.

Đế thính hiệu uý Hữu Vĩnh vu tấu toại thí tông thất phàm thập ngũ vương công.

Vua nghe lời vu cáo của Hiệu uý Hữu Vĩnh giết hết 15 vương công họ tông thất.

Đãi tận triệu Mẫn Lệ cung nhân cập tiền triều cung nhân thông chưng chi.

Cho gọi cung nhân của Mẫn Lệ công và cung nhân của triều trước để thông dâm.

Thị tuế sưu các trấn nạp mộc thuyền dĩ chinh Ai Lao.

Năm này, bắt các trấn nộp thuyền gỗ để đi đánh Ai Lao.

Thời, hữu mạch sinh lật nhị mễ.

Bấy giờ lúa chiêm có cây sinh một hạt thóc hai nhân gạo.

Dĩ Công bộ hữu thị lang Lê Tán Tương quyền Lại bộ hữu thị lang.

Lấy Công bộ hữu thị lang Lê Tán Tương làm quyền Lại bộ hữu thị lang.

Đông, thập nguyệt, sơ thất nhật, An Hoà hầu Nguyễn Hoằng Dụ tấu thỉnh thu hoạch đồn điền.

Mùa đông, tháng 10, ngày mồng 7, An Hoà hầu Nguyễn Hoằng Dụ tâu xin thu lúa đồn điền

Đặng Hân, Lê Hất đẳng tác loạn vu Thanh Hoa, Ngọc Sơn huyện địa phương.

Bọn Đặng Hân và Lê Hất làm loạn ở vùng huyện Ngọc Sơn , Thanh Hoa.

Nhị thập thất nhật, đế mệnh tướng lĩnh binh dĩ Đỗ Nhạc tán lí quân vụ thảo bình chi.

Ngày 27, vua sai tướng thống lãnh binh sĩ, lấy Đỗ Nhạc làm Tán lý quân vụ đi đánh dẹp.

Tiên thị, đế sùng hưng thổ mộc, trúc.

Trước đây, vua thích làm nhiều công trình thổ mộc, đắp

Tượng nhân Vũ Như Tô tác Đại sạn điện, bách dư ốc, khánh kiệt quốc trung tài lực.

Người thợ Vũ Như Tô làm điện lớn hơn trăm nóc, dùng hết tiền của và sức dân trong nước.

Tính tác Cửu Trùng đài, điện tiền quật vi trì thông Tô Lịch giang dẫn thuỷ, phiếm Thiên Quang chu dĩ túng quan du.

Lại làm Cửu Trùng đài, trước điện đào hồ thông với sông Tô Lịch để dẫn nước vào, thả thuyền Thiên Quang cho mặc sức du ngoạn.

Kì trì vinh vu khuất khúc, khai cống khẩu khả vận khinh chu chi xuất nhập dĩ vi dật dự, cực kì xa xỉ.

Hồ ấy quan co khúc khuỷu, mở cửa cống có thể chở thuyền nhẹ ra vào để rong chơi, cực kỳ xa xỉ.

vị năng thành công, chí thị sắc thôi kinh thành nội ngoại các vệ môn ứng sai tấu tác điền trì ban thổ.

chưa xong được, đến đây lại có lệnh bắt các nha môn ở trong ngoài kinh thành phải làm, tập hợp nhau lấy hồ, khiêng đất.

Đế mỗi nhật bất thần hạnh du các xứ, duyệt ý giả thưởng dĩ kim ngân bài.

Vua hàng ngày bất thần ngự chơi các nơi, chỗ nào vừa ý thì thưởng cho bài vàng, bài bạc.

Quân nhân dịch lệ thập phân chi nhất.

Quân lính đắp thành mắc chứng dịch lệ đến một phần mười.

Sơ lục nhật, Thuỷ Đường dưỡng chân trang Thuần Mĩ điện giám Trần Cảo tác loạn.

Ngày mồng 6, Thuần Mỹ điện giám Trần Cảo ở trang Dưỡng Chân, huyện Thuỷ Đường làm loạn .

tri y, quân giai thốc phát, tự vị Đế Thích giáng sinh tiếm hiệu Thiên Ứng.

áo đen, quân sĩ đều cạo trọc đầu, tự xưng là Đế Thích giáng sinh, tiếm xưng niên hiệu là Thiên Ứng.

Đế lệnh phát pháo tam hưởng chư quân tiến kích, đại phá chi.

Vua sai bắn ba tiếng súng, các quân xông lên đánh, cả phá quân giặc.

Sơ tam nhật, đế mệnh Định quận công Phùng Trấn, Diên Hưng bá Trịnh Khổng Chiêu, Phú Lộc bá Trịnh Ngạc đề lĩnh quan quân thảo chi chiến sổ bất thắng.

Ngày mồng 3, vua sai Định quận công Phùng Tiến, Diên Hưng bá Trịnh Khổng Chiêu, Phú Lộc bá Trịnh Ngạc đem quan quân đi đánh mấy lần không được.

Trịnh Ngạc bị chấp, Cảo dục thụ dĩ quan Ngạc bất.

Trịnh Ngạc bị bắt, Cảo muốn cho làm quan, nhưng Ngạc

Trịnh Duy Sản thí đế vu Thái Học môn.

Trịnh Duy Sản giết vua ở cửa nhà Thái Học.

Tiên thị, Duy Sản dĩ sổ gián đế ngỗ chỉ, bị trượng.

Trước đây, Duy Sản vì nhiều lần can ngăn trái ý vua, bị đánh bằng trượng.

hoành sáo thích đế truỵ mã thí chi.

cầm giáo đâm vua ngã ngựa chết rồi giết chết.

Tương đế thi quy vu Bắc Sứ quán, sĩ minh y hoả táng chi.

Đem xác vua về quán Bắc Sứ, khâm liệm rồi đem thiêu .

Khâm đức hoàng hậu, diệc tự đầu vu hoả.

Khâm Đức hoàng hậu , cũng tự nhảy vào lửa chết.

Quân sĩ dĩ lưỡng tử cung hồi táng vu Ngự Thiên chi lăng, giáng phong Linh Ẩn Vương.

Quân sĩ đem hai quan tài về chôn ở làng Ngự Thiên, giáng phong vua làm Linh Ẩn Vương .

Hậu tính Nguyễn, Huý Đào nãi Văn Giang hương quản lĩnh chi nữ dã.

Hậu họ Nguyễn, tên huý là Đạo, con gái viên quản lĩnh ở hương Văn Giang.

Đế hứa tái nhập toại trạc đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân.

Vua cho thi lại, lấy đỗ đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân.

Vị cơ quan chí Hình bộ thượng thư kiêm Bảo Thiên điện Đông.

Không bao lâu, làm tới Hình bộ thượng thư kiêm Bảo Thiên điện Đông

các đại học sĩ, Hàn lâm viện thừa chỉ nhập thị kinh diên, nhật dạ ẩm bác ư nội điện, vi thế sở khinh.

các đại học sĩ, Hàn lâm viện thừa chỉ nhập thị kinh diên, ngày đêm uống rượu đánh bạc ở nội điện, bị người bấy giờ coi khinh.

Chí thị, tòng đế vị kì tử viết: "Thực quân chi lộc đáng tử quân chi nan", diệc vi Duy Sản sở sát.

Đến nay đi theo vua, bảo con rằng: "Ăn lộc của vua, phải chết vì nạn của vua", cũng bị Duy Sản giết.

Thời phương tác đại điện bách ốc vị cập tất, công dân gian thiết xỉ.

Bấy giờ, đương làm điện lớn trăm nóc chưa xong, dân gian ai cũng nghiến răng tức giận.

huỷ kinh thành, nãi sử lực sĩ Đàm Cử nghinh đế hạnh ngoại, quy Thanh Hoa Tây Đô thành, hội minh hưng khởi nghĩa sư.

phá kinh thành, bèn sai lực sĩ Đàm Cử đón vua ngự ra ngoài, về thành Tây Đô ở Thanh Hoa, hội thề dấy quân khởi nghĩa.

Độc Lê Quảng Độ xuất hàng vu Trần Cảo.

Chỉ có Lê Quảng Độ ra đầu hàng Trần Cảo.

Tráng dũng giả tranh đoạt kim ngân hoặc chí tam tứ bách lượng, liệt giả diệc nhị bách dư lượng.

Người mạnh khoẻ tranh cướp vàng bạc, có người lấy được đến ba, bốn trăm lạng, người yếu cũng được đến hơn hai trăm lạng.

mưu tương quan hoá quy vu Trần Cảo, chí Quang Thiệu lục niên Trọng Quỳ đẳng châu tru chi.

bàn đem tiền của nhà nước giao cho Cảo, đến năm Quang Thiệu thứ 6, bị bọn Trọng Quỳ giết chết .

Cảo văn chi, nãi phân đạo sử Phan Ất tự Thanh Oai, Bảo Đà nhi tiến.

Cảo nghe tin, bèn chia đường sai Phan Ất từ xã Bảo Đà, huyện Thanh Oai tiến đánh.

Chân diệc do Thanh Đàm, Dư Dụ nhi lai.

Chân cũng từ xã Dư Dụ, huyện Thanh Đàm kéo đến.

Thời Dương Bảo đẳng diệc hữu phù quốc thảo nghịch Cảo hịch.

Khi ấy bọn Dương Bảo cũng có hịch giúp nước đánh giặc Cảo.

Trần Chân tiên sĩ tốt, đĩnh thân nghệ hành tại bái yết.

Trần Chân đi trước quân sĩ, một mình đến hành tại bái yết vua.

Cảo xuất nghịch đồ thượng Đại Hưng môn lầu, huy kì phát pháo dĩ ngự quan quân.

Cảo dẫn bọn phản nghịch lên lầu cửa Đại Hưng, phất cờ, bắn súng để chống lại quan quân.

Trịnh Hi sảo khước tương thoái Hồng Mai động ngộ.

Trịnh Tuy lùi dần, rút về Hồng Mai động thì gặp

Thị thời, Duy Sản lĩnh thuỷ bộ chư quân tịnh tiến tứ diện vi thành.

Khi ấy, Trịnh Duy Sản chỉ huy các quân thủy bộ cùng tiến, vây bốn mặt thành.

Duy Sản kích tặc tự Thái Cực tân chí Đông Hà tân.

Duy Sản đánh giặc từ bến Thái cực đến bến Đông Hà .

Duy sản lực chiến, Công Chân bại tử.

Duy Sản cố sức đánh, Công Chân bị thua và tử trận.

Thời tả kiểm điểm Lê Liễn chiến hãm tử vu Dịch Vọng.

Bấy giờ, Tả kiểm điểm Lê Liễn đánh thua, bị tử trận ở Dịch Vọng .

Cảo khai thành tẩu quá Thiên Đức giang, Thoán vu Lạng Nguyên.

Cảo mở cửa thành chạy qua sông Thiên Đức , trốn lên Lạng Nguyên.

Nhị thập ngũ nhật, Lương Văn hầu Nguyễn Thì Ung dữ Đỗ Nhạc đẳng phụng nghinh đế thượng kinh.

Ngày 25, Lương Văn hầu Nguyễn Thì Ung cùng với bọn Đỗ Nhạc rước vua về Kinh.

Nhị thập thất nhật, phục vị, đại xá, dĩ thị niên vi Quang Thiệu nguyên niên.

Ngày 27, vua khôi phục ngôi báu, đại xá, lấy năm này làm Quang Thiệu năm thứ 1.

vị Văn quận công Trịnh Duy Đại sở thí, cập kì nhị đệ giai ngộ hại.

bị Văn quận công Trịnh Duy Đại giết, hai em của Trị cũng bị hại.

Tha nhật giả thủ ư nhân nhi bất đắc kì tử dã nghi tai!.

Ngày sau, phải chết bất đắc kỳ tử bởi tay người khác cũng là đáng lắm!

Hạ, lục nguyệt, nhị thập bát nhật, thái phó Hùng quốc công Lê Nghĩa Chiêu nghị định bổ Trần Cảo phụ tử thưởng công.

Mùa hạ, tháng 6, ngày 28, Thái phó Hùng quốc công Lê Nghĩa Chiêu bàn định lệnh thưởng công cho ai bắt được cha con Trần Cảo.

Lệnh như tróc đắc Cảo thưởng ngũ thập nhân.

Nếu bắt được Cào thì được thưởng cho 50 người.

Như bổ đắc nghịch Cảo tử thưởng nhị thập nhân, thủ bổ nhất nhân hứa đô đốc đồng tri.

Nếu bắt được con của tên phản nghịch Cảo thì thưởng cho 20 người, một người đứng đầu được trao chức đô đốc đồng tri.

Thu, bát nguyệt, hoạch Trần Cảo đảng Phan Ất ư Đông Triều huyện, hạm tống kinh sư, trảm ư Đông Hà phường.

Mùa thu, tháng 8, bắt được đồ đảng của Trần Cảo là Phan Ất ở huyện Đông Triều, đóng cũi giải về Kinh sư, đem chém ở phường Đông Hà.

Bá Tuấn quy chí Quế Dương vị hương nhân sở sát.

Bá Thuần về đến Quế Dương, bị người làng giết.

Tuy đẳng tiến chí Vũ Ninh, Thị Cầu trú dinh.

Bọn Tuy tiến đến đóng đinh ở Thị Cầu, huyện Vũ Ninh .

Cửu nguyệt, thập tam nhật, Lê Nghĩa Chiêu tái nghị định bổ đắc nguỵ.

Tháng 9, ngày 13, Lê Nghĩa Chiêu lại bàn lệnh thưởng công bắt tướng nguỵ.

Nhất bổ đắc nguỵ phó tướng: nan thưởng bát nhân, dị thưởng tứ nhân.

Bắt được phó tướng nguỵ: khó thì thưởng cho 8 người, dễ thì thưởng cho 4 người.

Tái định công thần bổ đắc nghịch Cảo cập nguỵ chức.

Lại định lệnh thưởng công những công thần bắt được tên phản nghịch Cảo và các quan chức nguỵ.

Thưởng công lệnh tính định lực dũng, võ sĩ cập tuấn sĩ, công thần tử tôn bổ đắc nguỵ tướng thưởng công lệnh.

Lại định lệnh thưởng công các lực sĩ, dũng sĩ, võ sĩ, tuấn sĩ và con cháu công thần bắt được tướng nguỵ.

Thời Duy Sản dĩ quân sĩ cửu lao, nghịch Cảo vị diệt, nãi tác văn dĩ uý lạo tướng sĩ.

Khi ấy, Duy Sản thấy quân sĩ khó nhọc đã lâu mà giặc Cảo vẫn chưa diệt được, bèn làm bài văn để uý lạo các tướng sĩ .