Datasets:

nyuuzyou
/

engime

Dataset card Viewer Files Files and versions Community

Split (1)

train · 2.68M rows

Search is not available for this dataset

url stringlengths 17 295	title stringlengths 1 295	text stringlengths 0 1.82M
http://engime.org/saba-ana-tili-tairibi-ahmet-bajtrsinli-elipeni-atasi.html	Сабақ: ана тілі Тақырыбы: Ахмет Байтұрсынұлы «Әліпенің атасы»	Күні: Сабақ: ана тілі Тақырыбы: Ахмет Байтұрсынұлы «Әліпенің атасы» Мақсаты мен міндеттері: А.Байтұрсынұлының шығармашылығымен, өмірбаянымен таныстыру; 1.Білімділік: түсініп оқу, мәнерлеп оқу дағдыларын қалыптастыру; 2.Дамытушылық: мәтінді талдау қабілеттерін дамыту; белсенділіктерін дамыту; 3.Тәрбиелік: адамгершілікке тәрбиелеу Сабақ түрі : жаңа тақырыпты таныстыру сабағы Көрнекіліктер: А. Байтұрсынұлының портреті «Әліппе »оқулығы Әдіс-тәсілдер: жұптық , талдау, Сабақ барысы 1.Оқыту үрдісінің маңыздылығы: «Кім жылдам» -ойыны аспанға ұшып бара жатқан шарларды ұстап қал. Берілген сөздерден мақал құр. Білімдіге дүние жарық- Білімсіздің күні кәріп- мақалды қалай түсінесіңдер? Бүгінгі танысатын алғашқы бөлім «Талаптан да, білім мен өнер үйрен» деп аталады.Неліктен бірінші бөлім білімге байланысты аталады? 2.Жаңа тҮш сом апсырмаларды қалыптастыру: Жоғардағы күн сәулелеріне қандай сөздер жазар едің? Қандай түспен бояр едің, неліктен? Алғаш мектеп табалдырығын аттағанда қолдарына қандай оқулық ұстадыңдар? Неге Білім көзі «Әліппеде» дейді? Алғаш әліппені жазған кім? Ахмет Байтұрсынұлы(1873-1938) ақын ағартушы ғалым Оқулық бойынша жұмыс 4-5 бет 4беттегі сұрақтарға жауап бер. 5 бет «Әліппенің атасы» мәтін үлгі оқу (мұғалімнің оқуы) Сөздік жұмыс : жер аудару-адамды соттап, алыс жерге жіберу; сөз мұрасы- ел ішіндегі сақталып қалған аңыз: -тізбек бойынша оқу -азат жолмен оқу Дәптермен жұмыс: түсті бояумен ерекшеленген сөздерді теріп жаз. Олардың түстеріне мән бер.Он жаста тіркесі неге қара түспен боялған? Отбасында, әкесі, он жаста, Ерғазының, мұғалімдер мектебін, мұғалім, сөз мұрасын. Сергіту сәті Мәтінді тұтас, бірнеше рет оқып шығу 3. Жаңа білімді бекіту: Теріп алған сөздеріңді тірек етіп, Ахмет Байтұрсынұлы туралы толығрақ әңгімеле. Сұрақтар: 1. А. Байтұрсынұлы кім? 2. Қандай газет шығарған? 3 Қандай оқулық жазған? 4. Тағы қандай шығармаларын білесің? 4. Үйге тапсырма: 5 бет мәтінді әңгімеле Күні: Сабақ: ана тілі Тақырыбы: Ахмет Байтұрсынұлы «Оқуға шақыру» Мақсаты мен міндеттері: А.Байтұрсынұлының шығармашылығымен, өмірбаянымен таныстыру; 1.Білімділік: түсініп оқу, мәнерлеп оқу дағдыларын қалыптастыру; 2.Дамытушылық: өлеңді талдау қабілеттерін дамыту; белсенділіктерін дамыту; 3.Тәрбиелік: адамгершілікке тәрбиелеу, терең білім алуға тәрбиелеу; Сабақ түрі : жаңа тақырыпты таныстыру сабағы Көрнекіліктер: А. Байтұрсынұлының портреті «Әліппе »оқулығы, құмырсқа суреті; Әдіс-тәсілдер: жұптық , талдау, Сабақ барысы 1.Оқыту үрдісінің маңыздылығы: «Пікіплер ағашы» Ахмет Байтұрсынұлы туралы не білесің айтып бер. 1.Ол кім? 4. Қандай оқулық жазған?? 2.Қайда туған? 5. Қандай шығармаларын білесің? 3. Қандай қызмет атқарған? 6. Әкесінің аты кім? Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/sabati-tairibi-aparat-jinatauishtar.html	Сабақтың тақырыбы: Ақпарат жинақтауыштар	17.11.2022 Сабақтың тақырыбы: Ақпарат жинақтауыштар. Сабақтың жоспары: 1. Иілгіш дискілер диск-жетегі. 2. CD-DVD диск-жетек. 3. USB-жинақтауыш. 4. Қатқыл дискі. Иілгіш дискілер диск-жетегі Иілгіш дискілер бір компьютерден екінші компьютерге ақпарат алмастыру үшін, әзір жұмысқа қажет емес ақпаратты сақтап қою үшін қажет. Иілгіш магниттік дискілер (дискет) арнаулы диск-жетек деп аталатын тасуышқа салынады. Диск-жетек жүйелік блокта орналасқан. Қазіргі дербес компьютерлерде 3,5 дюймдік дискеттер колданылады. Оған 1,44 байт көлеміндегі ақпарат жазылады. CD-DVD диск-жетек Жаңа заманғы компьютерлер CD/DVD диск-жетексіз бола алмайды, барлық ақпараттар DVD диск-жетегіне оқу және жазу үшін қолданылатын оптикалық дискілер арқылы таратылады. 1978 жылы екі ірі Phillips және Sony фирмалары музыка жазу және сақтауға арналған жаңа формат жасау үшін бірікті. Нәтижесінде 1982 жылы сыртқы диаметрі 120мм, ішкі саңылау диаметрі 15мм және қалыңдығы 1,2мм-лік компакт-дискісі (Compact Disc, CD) пайда болды. Бұл көлемдер әлі де сақталған. Бастапқы компакт-дискілердің көлемі 650Мбайт болатын. Басында олар музыкаға құмарларға арналды. Кейіннен компакт-дискілер компьютердегі ақпараттарды жазуға және сақтауға қолданылды. 34-сурет. FDD диск-жетегі Технологияның дамуына байланысты, дискілер де көптеген өзгерістерге ұшырады. Бұдан аз уақыт бұрын оптикалық дискілермен жұмыс жасу үшін CD қолданылады. 35-сурет. CD-ROM және DVD-RW диск-жетектері Қазір оптикалық дискілермен жүмыстану үшін DVD диск-жетек қолданылады. Оптикалық DVD сақтау орны оптикалық CD-лардан бірнеше есе артық. Компакт-дискінің көлемі 650-700 Мбайт (кейде 800 Мбайт кездеседі) болса, DVD-дің көлемі екі қабатты және екі жақты дискі болған жағдайда 17 Гбайт-қа дейін жетеді. Сыртынан қарағанда DVD диск-жетек жай ғана компакт-дискіге арналған CD диск-жетек сияқты көрінеді. Бірақ оның артықшылықтары өте көп. Ақпаратты тасымалдау барысында DVD технологиясы ең үлкен тасымалдаушыға айналды. Бір жақты, бір қатарлы стандартты дискіде 4,7 Гбайт ақпарат болады. Екі қатарлы стандартты DVD дискі 8,5 Гбайт көлемге дейінгі ақпаратты сақтай алады. Қазіргі таңда үшқатарлы DVD-мен жұмыс жасауға мүмкіндік беретін технология жасалып жатыр, ол соған сәйкес ақпаратты көп мөлшерде сақтай алады. Сондай-ақ, 40 Гбайт-қа дейінгі көлемдегі ақпаратты сақтауға болатын дискілер бар, бірақ олармен жұмыс жасайтын диск-жетектің бағасы белгісіз, сондықтан да олар әлі кең қолданысқа таралмады. Нәтижесінде, DVD компьютерлік бағдарламаларды сақтауға, жоғарғы деңгейдегі көріністі фильмдерді және дыбыстарды сақтауға зор мүмкіндік береді. Әрине, DVD-ні оқу үшін, DVD диск-жетек қажет, бірақ DVD технологиясының жұмысы CD технологиясы жүмысының алдағы дамытушысы болып табылады, DVD диск-жетек әртүрлі форматтағы “ескі” компакт дискілермен жұмыс жасай алады. Өндірушілер CD диск-жетекті енді шығармайды, олар түгелдей дерлік DVD диск-жетегіне көшті. Музыкалық дискіден ақпараттар 150 Кбайт/c жылдамдықпен оқылады. Яғни, әрбір секундқа 75 блок есептеледі, әрқайсысы 2048 ақпаратты иеленеді. Мұндай жылдамдықпен музыкалық орталықтар жұмыс жасайды. Қораптағы “52х” жазуы компакт-дискіден диск-жетекте ақпаратты жіберу жылдамдығы 150Кбайт/с біржылдамдықты болып есептеледі және 1х дегенді білдіреді. Бұдан шығатыны, 52х – бұл диск-жетектің жылдамдығы 7800 Кбайт/с тең. Мұндай жылдамдықты қамтамасыз ету үшін, 52х диск-жетегі дискіні 7200 айн./мин жиілікте айналдырады. Ену уақыты деген параметр бар. Ол дискіден оқудың бастамасымен және команда қабылдаудағы тоқталыс арасындағы уақытқа тең. Ол орташа мағына алады, себебі дискідегі әр аймақтағы оқу жылдамдығы әртүрлі болады. Ену уақыты миллисекундтарда есептеледі және ақпараттарды жіберу жылдамдығына кері пропорционалды, яғни жылдамдық жоғары болса жіберу уақыты төмен (мысалы, біржылдамдықты диск-жетекті 400мс ену уақытына ие, ал 50-жылдамдықты - 130мс). Қазірде, DVD диск-жетектің бағасы төмендеп кеткендіктен, оны кез келген адам ала алады, ал CD диск-жетектер нарықтан жоғала бастады. Бірақ ақпараттарды қолдану мен сақтаудың көлемі өскендігі, компакт-дискілердің көтерілген қажеттіліктерді қамтамасыз ете алмауы DVD диск-жетектің жарыққа шығуының басты факторы болып табылады. Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/category/Сабақ/?page=7	Сабақ	\| Сабақ Сыныбы 2 «В» сынып Пән мұғалімі Саурбаева К. Ж. Пәні ана тілі Тақырыбы : Сүт қалай ұйықтады? Мерзімі: 11. 02. 2013ж Асты қадірлеуге, дұрыс тамақтануға үйрету. Еңбек сүйгіштікке, іскерлікке баулу. Шығармашылық қабілеттерін нығайту Сабақ 116,17 Kb. 1 \| оқу \| \| Абай әндеріне шолу Сабақтың мақсаты Сабақтың мақсаты: Музыкалық сауатты эстетикалық талғамы жоғары ұрпақ тәрбиелеу. Ұлы ақын Абай Құнанбаевтың өмірі мен өлеңдері және әндерінің шығу тарихымен танысу.Әндерін нақышына келтіре орындау шеберліктерін арттыру Сабақ 40,89 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың мақсаты: Білімділік Сабақ 8,99 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы: С. Мұқановтың «Сұлушаш» поэмасының композициясы, образдар жүйесі Сабақтың мақсаты: Оқушыларға поэманың композициялық құрылымын меңгерте отырып, образдар жүйесіне назар аударту Сабақ 41,87 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақ жоспары (Өңделген оқулық бойынша жасалған) Алматы 2010 Алиева Нағипа Еркінқызы Іле ауданы №13 М. Мақатаев атындағы орта мектеп директорының бастауыш сыныптар бойынша оқу ісінің орынбасары Сабақ 4,8 Mb. 35 \| оқу \| \| Сабақ Адам мінезімен танылады Мақсаты: Адамның мінезі, мінезді жетілдірудегі адамның мүмкіндіктері туралы түсінік беру. Міндеттері Мақсаты: Адамның мінезі, мінезді жетілдірудегі адамның мүмкіндіктері туралы түсінік беру Сабақ 1,13 Mb. 7 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы: Менің Отаным Қазақстан Н. Ә. Назарбаев сөзімен таныстыру. Мектеп ішінде жүріп -тұру ережесін үйренуге баулу Сабақ 0,63 Mb. 5 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы: М. О. Әуезов "Абай жолы" романы Оқушылардың ой еркіндігін, пікірін саралай білуге, тиянақты сөйлей білуге дағдыландыру, өз бетімен ізденуге жетелеу Сабақ 121,67 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы: Шәкәрім Құдайбердіұлы. Сабақтың мақсаты Шәкәрім Құдайбердіұлы 1858 жылы қазіргі Шығыс Қазақстан облысы (бұрыңғы Семей облысы) Абай ауданында дүниеге келген. Абайдың немере інісі, Құнанбайдың үлкен бәйбишесі Күнкеден туған Құдайбердінің ұлы. Құдайберді – Құнанбайдың баласы Сабақ 64,02 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы: А. Құнанбаев «Сабырсыз, арсыз, еріншек» Білімділік: Ұлы ақын Абай Құнанбаевтың өмірбаянымен таныстыра отырып, өлеңнің негізгі идеясын ашуға үйрету Сабақ 48,38 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы: Абайдың өмірі Сабақтың жалпы мақсаты: ақын өмір сүрген заман, ата-тегі, туып-өскен ортасы,алған тәлім-тәрбиесі; әлеумет ісіне араласуы, Абайдың рухани дүниетанымының өсу және қалыптасу кезеңдері туралы білім беру Сабақ 273,39 Kb. 2 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы: Нұрым мен Қашаған айтысы Сабақтың мақсаты Білімділік; айтыс жанрының қазақ әдебиетіндегі пайда болуын, дамуын, ерекшеліктерін еске түсіру, «Нұрым мен Қашаған» айтысының негізгі тақырыбын таныту, мазмұнын ашу Сабақ 57 Kb. 5 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы: Ш. Құдайбердіұлы «Бостандық таңы атты» Жеті модул ішінен тақырыпқа қатысты модулдер бағалау, Жаңа тәсілдер, Диалог әдістерін қолдана отырып балаға мағыналы білім беру Сабақ 38,64 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың атауы Кіріспе. ХХ ғасырдағы қазақ әдебиетінің даму сипаты Мақсаты Абай поэзиясының ықпалы. Ығылман Шөрекұлы (1876-1931), Тайыр Жомартбайұлы (1884-1937) сияқты қаламгерледің әдеби мұралары. «Исатай -махамбет» Сабақ 0,5 Mb. 5 \| оқу \| \| Сабақ жоспары Қазақ әдебиеті, 8-сынып Тақырыбы: Шәкәрім Құдайбердіұлы. Өмірі мен шығармашылығы Мақсаты: Шәкәрім Құдайбердіұлының өмірі мен шығармашылығы туралы білімдері қалыптасады. Өздігінен жұмыс істеуге үйренеді Сабақ 54,62 Kb. 1 \| оқу \|
http://engime.org/category/Сабақ/?page=5	Сабақ	\| Сабақ «Қазанғап күйлерінің орындаушылық ерекшеліктері» Мақсаты: Күйшінің өмірі мен шығармашылығы, күйлерінің шығу тарихы, орындау тәсідері, шәкірттері, зерттелуі, мерейтойлары туралы түсінік беру Сабақ 69,99 Kb. 1 \| оқу \| \| Тақырыбы: Абай Құнанбаев. Ғылым таппай мақтанба Сабақ 11,79 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың типі: Білім, білік дағдыны қалыптастыру. Сабақтың түрі: Дәстүрлі емес Т.Әубәкіровтың шығармашылығы мен сіңірген еңбегі жайлы таныс тыру, ғарыш айлағы, космос туралы ұғымдарын кеңейту Сабақ 51,77 Kb. 1 \| оқу \| \| СабақТЫҢ тақырыбы е.Өтетілеуұлы «Тоқтар тұңғыш ғарышкер» Кіріспе (сабақ басталмас бұрын оқушылар алдын-ала нені білетіндігін анықтау жұмыстары) Сабақ 29,69 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақ түрі Аралас сан. Көрнек Инт тақта. С/ Жүрісі Ұй/у 2үй т. Сәлем-с анасы тақп сұрау ж/сабақ Псих дайындық Балалар сендер ертегіні жақсы көресіңдер ме?Ендеше б-р,бүгін біз ертегілер еліне саяхатқа барайық Сабақ 25,51 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың мақсаты: романның мазмұнын меңгерту Біз,Сұлтанмахмұт Торайғыровтың поэзиялық шығармаларымен таныстық. Прозалық шығармасы да бар: Қамар сұлу романы Сабақ 1,96 Mb. 13 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы : Нысанбай жыраудың «Кенесары Наурызбай» дастаны Сабақтың мақсаты Білімділік: ұлт-азаттық қозғалысының жыршысы Нысанбай Жаманқұлұлының дастанымен таныстыра отырып, дастан мен Кенесары бейнесіне түрлі көзқараста баға беру арқылы сабақ мақсатына жету Сабақ 119,39 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы: Кіріспе. Сөз өнерінің асыл қазынасы Жалпы мақсаты Кіріспеге шолу жасайды. Сөз өнерінің асыл қазынасын жоғары бағалайды, мағынасына мән береді, сабақта түсінгенін айта алады,басқалардың жауабы мен өз жауабын салыстырыла алады Сабақ 161,96 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақ Мұхтар Әуезов «Біржан сал Абай ауылында» Сабақтың көрнекілігі:, Абай суреті, кітаптар,интербелсенді тақта,слайд,презентация т б Сабақ 74,29 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақ жоспарлары үлгілері Құрастырушы: Шадина Гүлдәрі Қорқытбайқызы Мұғалімнің шығармашылық ізденістерінен туындаған іс-тәжірибелік еңбегінен шәкірттерінің білім алуына жол салған жаңа технологиялық әдіс-тәсілдерді көруге болады Сабақ 366,43 Kb. 3 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы Оқытуда қолданылатын әдіс-тәсілдер Сабақта 7 модульдің кіріктірілуі Оқытудағы жаңа тәсілдер, сто, Көшбасшылық, жас ерекшеліктеріне сәйкес оқыту, Талантты және дарынды балаларды оқыту, ОүБ және оқуды бағалау, акт Сабақ 0,72 Mb. 5 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы: Қазақфильм киностудиясы. Сабақтың мақсаты: Білімділік: а кино өнері туралы мәлімет беру Егер қазақ театрын Жұмат Шанинмен байланыстырсақ,қазақ киносы да белгілі актер,режиссер,жерлесіміз,кино атасы деп айтуға болады Сабақ 0,89 Mb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы : ХІХ ғасыр әдебиеті Сабақтың мақсаты Хіх ғасыр әдебиеті туралы түсінік бере отырып,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру Сабақ 1,56 Mb. 11 \| оқу \| \| 29 Александр Герцен атындағы орта мектебі Open Lesson Тақырыбы: Сабақ 105,95 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы : «Алаштың дара тұлғасы-Мәшһүр Жүсіп» Сабақтың мақсаты: Оқушыларды Мәшһүртану қатарына қосып, Мәшһүр Жүсіптің қазақ әдебиеті тарихында жаңа жазба әдебиетінің негізін қалаудағы еңбектерінен алған білімді қорытындылау,ел аузындағы деректерді жинап,өзгеге таныту Сабақ 82,84 Kb. 1 \| оқу \|
http://engime.org/endokrinologiya.html	Эндокринология	Оқулық Ресей жоғары оқу орындарының медициналық және фармацевтік білім бойынша Оқу-әдістемелік бірлестігімен жоғары медициналық оқу орындарының студенттеріне оқулық ретінде ұсынылған Москва «ГЭОТАР-Медиа» баспа тобы 2009 МАЗМҰНЫ Қысқартулардың тізімі Алғысөз 1 бөлім ЭНДОКРИНДІ АУРУЛАРДЫ ЕМДЕУ МЕН ДИАГНОСТИКАЛАУДЫҢ ЖАЛПЫ ҚАҒИДАЛАРЫ 1.1.Эндокринді аурулармен сырқаттанған науқастарды қарау ерекшеліктері 1.2. Гормоналдық зерттеу 1.3. Аспаптық әдістер 1.4. Молекулярлы-генетикалық әдістер 1.5. Гормоналдық терапия 2 бөлім ГИПОТАЛАМУС-ГИПОФИЗ АУРУЛАРЫ 2.1. Гипоталамус-гипофиз жүйесінің анатомиясы мен физиологиясы 2.2. Гипоталамус-гипофиз патологиясымен сырқаттанған науқастарды зерттеу әдістері 2.2.1. Физикалық зерттеу әдістері 2.2.2. Зертханалық зерттеу әдістері 2.2.3. Аспаптық зерттеу әдістері 2.3. Гипоталамус-гипофиз аймағындағы гормональды-белсенді емес көлемді түзілістер мен инфильтративті үрдістер 2.4. Гиперпролактинемиялық гипогонадизм 2.5. Акромегалия және гигантизм 2.6. Гипопитуитаризм 2.7. Қантсыз диабет 2.8. «Бос» түрік ершігі синдромы
http://engime.org/category/Сабақ/?page=3	Сабақ	\| Сабақ тақырыбы: Қадыр Мырза Әли өмірі мен шығармашылығы Білімділігі: Оқушыларға еліміздің ақиық ақыны Қадыр Мырза Әли өмірі мен шығармашылығы туралы жалпы түсінік беру. Адамгершілік, ақындық қасиеттерін таныту және тіл шеберлігін ұғындыру. Қадыр Мырза Әли өлеңдерінің Сабақ 52,81 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы: Қабдеш Жұмаділовтің «Қаздар қайтып барады» Біз өткен сабағымызда әдебиетімізде өздік қолтаңбасы бар, тарихи шығармалардың шебері Қазақстан халық жазушысы Қабдеш Жұмаділов өмірі мен шығармасы жайлы әңгімелегенбіз Сабақ 85,06 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақ тақырыбы: Ж. Жабаев. «Алатау» Жалпы мақсат: Білімділік Білімділік: оқушыларды Ж. Жабаевтың өмірімен, оның шығармасымен таныстыру, мәнерлеп оқу дағдысын қалыптастыру Сабақ 119,67 Kb. 1 \| оқу \| \| Абылай хан тұсындағы қазақ хандығы Абылайға тарихи тұлға, аса көрнекті саяси қайраткер, дипломат, ұлы хан ретінде тұлғалық сипаттама беру. Абылай ханның ішкі-сыртқы саясатының ерекшелігін анықтау Сабақ 30,1 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақ «Абылай хан» Білімділік: Қазақ халқының аса көрнекті, саяси мемлекетқайраткері Абылайхан жайлы білім беру. Абылайдың өмірі және қызметімен таныстыру. Аса ірі мемлекет қайраткері, дипломат, қолбасшы болғандығын ашып көрсету Сабақ 163,7 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақ Түлкібас ауданы, Састөбе ауылы А. С. Макаренко атындағы жалпы орта мектебі Бастауыш сынып мұғалімі Кыдыралиева Урила Мырзакаримовна Сыныбы-3 Пәні: Ана тілі Сабақтың мақсаты: Мәтіндегі негізгі ойды, идеяны ұғындыра отырып, қысқы табиғат құбылыстары туралы түсінік беру Сабақ 60,08 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың көрнекілігі: Тірек сызба, басқыш сұлбасы, үлестірмелі материалдар Атырау облысы, Атырау қаласы М. Отаралиев атындағы негізгі мектептің бастауыш сынып мұғалімі: Қаратаева Ботагөз Жолдасқызы Сабақ 45,09 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың мақсаты: І. Білімділік Т.Ізтілеуов атындағы №29 қазақ орта мектебінің бастауыш сынып мұғалімі Бегалиева Балымша Камалбекқызы Сабақ 2,11 Mb. 2 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы Үш бақытым. Мұқағали Мақатаев Туған тілім. Дихан Әбілов Жалпы мақсаты Сыныпты топқа бөлу.(қызыл,жасыл сары түстер арқылы) «Қораптағы тапсырма»әдісі арқылы үй тапсырмасын сұрау Сабақ 60,92 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы : Сөз құдыреті Сабақтың мақсаты Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру. Сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару Сабақ 1,87 Mb. 12 \| оқу \| \| Сабақтың барысы Мақсаты: Қазақстан елінің рәміздері жайлы айта отырып, оқушыны түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыландыру; елін сүюге, байлығын қорғауға тәрбиелеу Сабақ 194,83 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақ тақырыбы : ХХ ғасырдың басындағы Қазақстанның музыка, бейнелеу және қолданбалы өнері мақсаттары Сабақ тақырыбы: ХХ ғасырдың басындағы Қазақстанның музыка, бейнелеу және қолданбалы өнері Сабақ 127,86 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы : Қадыр Мырза Әлі Сабақтың мақсаты Білімділік: Ақынның өмірі мен ақындығын таныту, шығармаларына әдеби талдау жасау Сабақ 467,21 Kb. 2 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы Оқып-үйренудің негізгі мақсаттары Белсенді оқытуда қолданылатын әдіс-тәсілдер Жансүгіровтің шығармалар жинағы, хрестоматия, плакат, маркер, сөздіктер, акт құралдары ActivInspire Сабақ 212,45 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы: М. Мақатаев «Қарттарды сүйем» М. Мақатаевтың ақындық талантын шәкірт жүрегіне ұялату,мәнерлеп оқи отырып, түсінігін әңгімелеу дағдыларын қалыптастыру М. Мақатаев туралы түсінік беру,қарттарға көмек көрсету Сабақ 235,91 Kb. 1 \| оқу \|
http://engime.org/nauka-zanimaetsya-poiskami-otvetov-na-voprosi-filosofiya-ishet.html	«Наука занимается поисками ответов на вопросы, философия ищет вопросы, не имеющие ответа, проектирование разрешает это противоречие»	СЕРЕБРЯНЫЙ УНИВЕРСИТЕТ Центр образовательных разработок Московской школы управления СКОЛКОВО (SEDeC) Январь 201 5 ИССЛЕДОВАНИЕ SEDeC: СЕРИЯ АВТОРСКИХ КОНЦЕПЦИЙ Автор: Александр Левинтов, эксперт SEDeC «Говорю вам тайну: не все мы умрем, но все изменимся». Апостол Павел. Первое послание коринфянам, 15.51 «Наука занимается поисками ответов на вопросы, философия ищет вопросы, не имеющие ответа, проектирование разрешает это противоречие». Карл Маркс. Двенадцатый, недописанный тезис о Людвиге Фейербахе Серебряный университет Серебряный универСитет Cодержание Предисловие 2 От автора 4 Введение 6 1. Социально-демографические предпосылки проектирования «Серебряного университета» 8 2. Антропологические характеристики пожилого населения в перспективе 30 и более лет 16 3. Мировой и отечественный опыт организации и функционирования образования для пожилых 28 4. Цели и задачи «Серебряного университета» 38 5. Организационное проектирование «Серебряного университета» 46 6. Семь шагов для запуска «Серебряных университетов» в России 50 Заключение. Позитивные результаты и негативные последствия деятельности «Серебряных университетов» 52
http://engime.org/category/Сабақ/?page=2	Сабақ	\| Сабақ жоспары Тақырыбы: Үкілі Ыбырай Мектеп:№21ом мерзімі Барлығы (А (жоғары), в (жақсы), (орташа): Үкілі Ыбырай туралы түсінеді, біледі Сабақ 92,81 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы: Ы. Алтынсарин "Өзен" Мұғалімі: 3 " Оқушылардың ой-өрісін, қиялын, байланыстырып сөйлеу,тіл байлығын, сөздік қорларын дамыту Сабақ 10,83 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың түрі Жаңа сабақ Негізгі идея, мәселе Бала Абайдың образын анықтау, осы образ арқылы көп үйренуге, үлкендері сыйлауға шақыру Сабақ 78,58 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы: Мұхтар Әуезов «Ақын қонақтар» «Күй күшті тауды тасты бұзатұғын» деген ақынның ойын сендер қалай дамытар едіңдер? Сабақ 97,85 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы : Жетім. М.Әуезов Сабақтың мақсаттары Логикалық ойлау қабілеттерін дамыту. Оқушылардың есте сақтау қабілеттерін қалыптастыру Сабақ 39,17 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы:Қазақтың атақты әнші-күйшілері Мақсаты: а білімділігі;Қазақтың атақты әнші-күйшілерінің Ақтөбедедегі ескерткіштер мен көшелерді атау,суреттер арқылы ішіндегі әнші,күйшілерді атап,еңбектеріне талдау Сабақ 30,96 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы: Орындаған-Залмаханбет. Ә. Сыныбы: 8 "в" " Сабақ 8,05 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы: М. Хакімжанова. «Бала Мәншүк» Білімдік Оқушылар қазақтың қаһарманы қызы, Кеңес Одағыны батыры Мәншүк Мәметованың балалық шағымен таныстыру, оның ерлігі туралы түсініктерін тереңдету Сабақ 48,63 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың барысы: психологиялық дайындық. Қайырлы күн балалар! Қайырлы күн. Көңіл күйлерін қалай? Көтеріңкі! Сабақтың мақсаты: Қазақтың батыр қызы Әлия Молдағұлованың ерлігімен таныстыру Әлияның сабақ үлгірімін үлгі етіп,оқушылардың білім алуға қызығушылығымен ынтасын арттыру Ұлы Отан соғысы жылдарындағы елі үшін жанын қиған ерлер өмірі Сабақ 11,76 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақ типі: аралас Өту әдісі: топтық, интерактивті Сабақ түрі: дәстүрлі Көрнекілігі Мақсаты Балаларға Әлия туралы толық мағлұматтар беру, Әлияның ерлігін дәріптеу, өлеңді мәнерлеп оқуға, топпен жұмыс жасауға, мақал – мәтелдер талдауға, мағынасын ашуға, сұрақ қоюға, жауап беруге тәрбиелеу Сабақ 88,14 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың атауы Құлын мінген бала Мақсаты Момышұлы Бауыржан (1910-1982) – екінші дүниежүзілік соғыстың даңқты жауынгері, халық қаһарманы, қазақтың көрнекті жазушысы. Туған жері-Жамбыл облысының Жуалы ауданындағы Көлбастау мекені Сабақ 52,15 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы: «Шығыстың қос шынары» Жас жеткіншек ұрпақтарды Отан сүйгіштікке, ерлікке, адалдыққа баулу. Ұлттық патриоттық сезімін қалыптастыру; елін, жерін қорғауға Сабақ 16,46 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы: Абай Құнанбайұлының өмірі мен шығармашылығы Сабақтың мақсаты Абай Құнанбаев туралы мәлімет беру, ақынның өмірбаянына тоқталу, ақынды әр қырынан аша білу, бұрынғы Абай туралы білімдерін тереңдету Сабақ 88,18 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақтың тақырыбы: «Көшпенділер» Білімділік: І. Есенберлиннің өмірі мен шығармашылығы жөнінде мағлұмат беру, трилогияның мазмұны мен кейіпкерлерімен таныстыру. ХV-ХІХ ғасырлардағы қазақ халқының тарихи шежіресін түсіндіру Сабақ 46,45 Kb. 1 \| оқу \| \| Сабақ тақырыбы: «Қазақ хандығының құрылуы» Сабақ барысы. I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды билермен хандар суреттері арқылы топқа бөлу Сабақ 27,88 Kb. 1 \| оқу \|
http://engime.org/sabati-tri--teoriyali-saba-saba-masati-mindetteri-as-oritu-jol.html?page=2	Ұйымдастырушылық кезең - Сабақтың түрі : теориялық сабақ Сабақ мақсаты, міндеттері: Ас қорыту жолдарына жататын органдары білу	Ұйымдастырушылық кезең: Білім алушылармен сәлемдесу, түгендеу, сабаққа дайындығын тексеру. Үй тапсырмасын тексеру: өткен такырыпка жазылған лекцияның толықтығын тексеру, өткен жүйе бойынша түсінік сұрау. Жаңа сабақты түсіндіру : Ас қорыту дегеніміз – күрделі қоректік заттардың қарапайым түрге айналуы және оларды ағзаның сорып, өзіне сіңіруі. Азық қорыту жүйелерінің атқаратын негізгі қызметтері: сөл бөлу, ұсақтау, араластыру, жылжыту, керексіз заттарды сыртқа шығару және сору. Қабылданған азық ағзада физикалық, химиялық және биологиялық түрде өнделеді. Қарын сөлінің құрамында төрт фермент бар: 1- пепсиноген тұз қышқылының әсерінен пепсинге айналады. Пепсин белоктарды альбумоз бен пептондарға дейін ыдыратады; 2- реннин - сүттің казеиноген белогін казеинге ауыстырады, немесе сүтті ірімшікке айналдырады; 3- қарындық липаза –эмульсияланған майды глицерин мен май қышқылдарына дейін ыдыратады; 4- желатиназа - желатинді сұйықтандырады Тұз қышқылының қарындағы ролі: Бауыр сынамалары: норма және ауытқулар .АСТ, АЛТ бауыр сынамалары бауырдың, өт жолдарының негізгі функцияларын объективті және сапалы бағалау, гепатиттерді анықтау үшін қажет. Бұл зерттеу әсіресе гепатотоксикалық әсері бар препараттармен, сондай-ақ алкоголизммен ауыратын адамдармен емдеуде көрсетілген. Бауыр сынамалары көрсетілген кезде: оң жақ гипохондриядағы ауырсыну кезінде; ұзақ жүрек айнуы; тәбеттің болмауы; табиғи емес сары тері түсімен; несеп түсінің күңгірт түске өзгеруі; нәжістің түссізденуі; ұйқышылдық және әлсіздік; ісіну. Копрограмма – бұл бірнеше атаулармен белгілі диагностикалық зерттеудің нәтижесі: копрология, копроскопия, нәжістің жалпы талдауы.Процедураның мәні асқазан-ішек жолдарының ықтимал патологияларын анықтау үшін адам нәжісінің физикалық, химиялық және микроскопиялық қасиеттерін зерттеу болып табылады. Тағамдық болюс (химус) өзінің пайдалы компоненттерін тастап, нәжіске айналғанға дейін ас қорыту жүйесінің барлық мүшелерінен дәйекті түрде өтіп, өңдеуден өтеді. Сондықтан нәжістің күйі мен құрамын қабыну процестері мен паразиттік инвазиялардан бастап асқазанның, бауырдың, ішектің және ұйқы безінің онкологиялық ауруларына дейінгі көптеген бұзылуларды бағалау үшін қолдануға болады. Скатологиялық зерттеудің бөлігі ретінде нәжіс қасиеттерінің келесі түрлері кезең-кезеңімен бағаланады: макроскопиялық – нәжістің тәуліктік көлемі, пішіні, олардың консистенциясы, түсі мен иісі, қоспалардың болуы (қортылмаған тамақ қалдықтары, шырыш, қан, ірің, паразиттер және олардың кисталары); химиялық – нәжістің қышқыл-негіздік реакциясы, оларда жасырын қанның, өт пигменттерінің және еритін белоктардың болуы; микроскопиялық – детрит, крахмал, май қышқылдары, дәнекер тін, лейкоциттер, эритроциттер, саңырауқұлақтар және басқа компоненттердің болуы.
http://engime.org/sabati-tairibi-bala-menshk--meriyam-hakimjanova-silteme.html	Сабақтың тақырыбы Бала Мәншүк ( Мәриям Хакімжанова) Сілтеме	Төртінші апта \| Күні: \| \| 4 « » \| Сабақтың тақырыбы \| Бала Мәншүк ( Мәриям Хакімжанова) \| \| Сілтеме \| Әдебиеттік оқу оқулығы. Авторлары: С.Рахметова, Т.Әбдікәрім, Б.Р.Базарбекова. Алматы: Атамұра, 2015ж \| Жалпы мақсаты \| Мәтіннің негізгі ойын тауып, түсінеді. \| Күтілетін нәтижелер \| Қазақтың қаһарманы қызы, Кеңес Одағының батыры Мәншүк Мәметованың балалық шағымен таныса отырып , оның ерлігі туралы түсінік алады.. Сөздік қорлары молаяды. Ұқыпты, шапшаң болуға тәрбиеленеді. \| Сабақ түрі \| Аралас сабақ \| Қолданылатын әдіс-тәсілдер \| Сын тұрғысынан ойлау стратегиялары: −Жеке, жұппен, топпен жұмыс; −Ой қозғау; −Алынған ақпарат негізінде постер жасау, «Екі жұлдыз, бір тілек» әдіс-тәсілдері \| Керекті жабдықтар \| Интербелсенді тақта, суреттер,үлестірмелік карточкалар. \| \| Сабақ барысы \| Сабақ кезең -дері \| Уа-қыт \| Мұғалім әрекеті \| Оқушы әрекеті \| Модуль-дер көрінісі \| \| Мұғалім әрекеті \| Оқушы әрекеті \| Модуль-дер көрінісі \| Топқа бөліну \| 3 мин \| I.Кіріспе. Алтын ереже құру. -әрбір адам -әрбір сабақ -әрбір ойым -әрбір ісім Топқа бөлу. Қызығушылықтарын ояту. Мақал-мәтелдердің қиынды-лары арқылы оқушыларды топқа бөлінеді. \| Топ ережесін құрады. Топтарға бөлінеді. -туысым, досым, жұрағат -үйрену, ұғу ұлағат. -достық, бірлік, адалдық -шындық пенен адамдық! І топ: Батыр ІІ топ: Ержүрек ІІІ топ: Қайсар ІV топ: Өжет \| ОЖТ (ДО) \| Үй тапсыр-масын тексеру \| 5 мин \| І. Қызығушылықты ояту. - Өткен сабақта қазақтың қандай батыр қызымен таныстық? - Әлия Молдағұлова - Әлия туралы білімімізді жинақтайық. Әлия қалай естеріңде қалды? I топ Әлияға мінездеме. II топ Әлияның ерлігі (жауапкершілігі, қайсарлығы) III топ Әлия - Шығыс шынары. (Кенес Одағының батыры, қазақтың қаһарманы қызы,) IY топ Әлияның өмірі «Ыстық орындық» страте-гиясы қолдандылды. \| Әр топ тапсырмаларын қорғайды. Әр топтың пікірі құнды. Ассоциация құру (байсалды, қайратты, ақылды, өжет, қайсар, жауынгер, батыр, ержүрек, батыл) - Ә. Молдағұловадан басқа қазақтан шыққан Ұлы Отан соғысының қандай батырларын білесіңдер? (Төлеген Тоқтаров, Бауыржан Момышұлы, Талғат Бигельдинов, Мәншүк Мәметова, Мәлік Ғабдуллин, Нүркен Әбдіров, Рақымжан Қошқарбаев) \| ОЖТ (ДО) \| Білу \| 8 мин \| Жаңа тақырыпқа бағыттау . Ой қозғау: - Әлия Молдағұловадан басқа тағы Қазақстаннан шыққан батыр қыз кім? Мәншүк Мәметова. Авторы:М.Хакімжанова Балалар, сендер «Білгім келеді» бөлімін топтастырғанда тереңірек білгім келеді дедіңдер ғой. \| Мәтіннің авторы туралы тұжырым жасай алады, сөздік қоры артады. ББҮ кестесі. Мәншүк туралы не білесіңдер? Әр топқа кесте таратылып беріледі. Топ өздері жеке - жеке орындайды «Білемін» бөлігін топтастырады. Мәншүк соғысқа қатысқан ержүрек батыр қыз. Қазақтың қаһарманы қызы, Кеңес Одағының батыры. \| СТО ОЖТ (ДО) АКТ Бейне-фильм \| Түсіну \| 7 мин \| Қазір мен бейнефильм ұсынамын. Бейнефильмнен «Білгім келеді» бөліміндегі сұрақтарына жауап ала алдыңдар ма? Қандай сезімде бейнефильмнен кейін отырсыңдар? (аянышты екен) - Ол соғысқа аттанғанда неше жаста болды? (18 жаста) Мәншүк Мәметова 1922 жылы Батыс Қазақстан облысы, Орда ауданында дүниеге келген. Мәншүктің шын есімі –Мәнсия. Анасы еркелетіп «Моншағым» деп атап кеткен. \| Мәншүк апа туралы тереңірек білгім келеді. Мәншүк пен Әлия соғыста бір - бірімен кездесті ме? Ол соғысқа аттанғанда неше жаста болды? Пулеметші болғаны рас па? Ол туралы қандай өлең бар? 2. «Білгім келеді» бөлімі бойынша әр топ негізгі бір сұрақтан сыныпқа жариялап айтады. \| СТО ДО \| Сергіту сәті \| 2 мин \| « Ширату жаттығуы» қимылмен жасап көрсету. \| Оқушылар қимылды жасап, бойларын жазып алады. \| \| Қолдану \| 3 мин \| Топқа тапсырма: Оқулықпен жұмыс. Оқулықта «Бала Мәншүк» туралы М. Хакімжанованың естелік шығармасы бар. - Естелік дегенді қалай ұғасыңдар? 1-топ. Автор туралы берілген мәліметті оқып, айтып түсіндіреді. 2-топ «Ауылдан келген қазақ қызы» 3-топ «Мәнсияның байсалдылығы» 4-топ «Мәнсияның жанама аты» \| Мәтін бойынша әр топқа тапсырмалар беріледі. Осы бөлімдер бойынша топ ішінде талдап, түсінігін бір - біріне айтады. «Түртіп алу» әдісі. Әр топтан бір оқушыдан түсінген-дерін айтып шығады. Автормен таныстыру: М.Хакімжанова Қостанай облысы, Қостанай ауданы, Қобыланды ауылында дүниеге келген. Қазақтың ақыны. «Мәншүк поэмасы», «Ата мейірімі» өлеңдер жинағы бар. \| ОЖТ (ДО) \| Талдау \| 10 мин \| «Ой ширату» I топ –Тәрбиеші Мария Ивановнаға Мәнсияның қандай мінездері ұнады? Өздеріңе ше? ІI топ – Әңгімедегі Мәнсияның қандай қызықты жайы естеріңде қалды? III топ – Сендердің ойларыңша Мәнсия «Моншағым» деген атқа лайықты ма? IY топ- Мәнсияға мінездеме бер. \| Әр топ постерді қорғайды. Сөздік жұмыс. Өздеріне түсініксіз сөздерді түртіп қойыңдар. Дәптермен жұмыс «Түртіп алу» әдісі. Дерлік – түгел, бәрі, айтарлық Әсте қыңыр – басқаша, қызық, бір түрлі, өзгеше сөйлейді Домбығып – ісіну, томпаю Топта талдау, сұрақтарға жауап беру. \| СТО \| Жинақ-тау \| 4 мин \| Жеке жұмыс жасайды. Семантикалық кесте Топпен жұмыс жасайды. Бес жолды өлең құрастыру. Зат есім Етістік Сын есім Синоним Сөйлем «Автор орындығына» келіп, жазғандарын оқып береді. ББҮ кестесі «Үйрендім» бөлігін толтырады. Мәншүк пен Әлия соғыста бір - бірімен кездесті ме? Ол соғысқа аттанғанда неше жаста болды? Пулеметші болғаны рас па? Ұлы Отан соғысында құрбан болған Әлия мен Мәншүк апамызды 1 минут үнсіздікпен еске алайық! \| Оқушылар өз ойларын жазып шығады. Бес жолды өлең құрастыру. 1. Зат есім. Кім? – Мәншүк 2. Етістік Не істеді? Қайтті? – атысты, шайқасты, ерлік көрсетті. 3. Сын есім. Қандай? – ержүрек, батыр, өжет. 4. Синоним. Мәншүк - Мәнсия 5. Сөйлем. Мәншүк қазақтың батыр қызы. Білемін Білгім келеді Үйрендім Мәншүк соғысқа қатысқан ержүрек, батыр қыз. Қазақтың қаһарманы қызы, Кеңес Одағының батыры. 1. Мәншүктің шын есімі Мәнсия. 2. Олар бір - бірімен кездеспеген. 3. Батыс Қазақстан облысында дүниеге келген. 4. 19 жасында майданға аттанған. 5. Пулеметші болған. \| СТО ДО \| Үй тапсыр-масы \| 1 мин \| Мәтінді мәнерлеп, түсініп оқып келеді. Мәншүк Мәметова туралы мәлімет жинақтап келу. \| Берілген тапсырманы күнделікке жазады. \| \| Бағалау Кері байла-ныс \| 2 мин \| Смайликтермен «Екі жұлдыз, бір тілек» Тілек: «Сіздерді батыр бабаларымыздың рухы қолдап, қорғап жүрсін!» демекпін. \| Бағалау парағы (топ басшылары сөйлейді). Оқушылар бүгінгі сабақ бойынша өздеріне ұнаған екі әрекеттері туралы ойларын және бір ұсыныс, тілектерін стикерке жазады \| ОҮБ ОБ \| №53 орта мектебінің бастауыш сынып мұғалімі Дүйсенбекова Ғайша Есенбайқызы 4«Ж» сыныбына Әдебиеттік оқу пәнінен Тақырыбы: М.Хакімжанова «Бала Мәншүк» Өтілу мерзімі: 28.04. 2016жыл. Сабақтың дайындығын орта мерзімді сабақ жоспарын құрып, мақсаты мен міндетін анықтап,табыс критерийін құрудан бастадым. Мақсаты: Бала Мәншүк мәтінін оқытып, мазмұнын, мағынасын түсіндіру. Жазушының бұл мәтінде адам бойындағы ең үлкен қазына – батырлық, ержүректік, қайсарлық, өжеттік , Отансүйгіштік екендігін кейінгі ұрпағына өсиет ретінде жазылғандығын айтып, жазушының шеберлігін ашу. Оқушылардың сөйлеу, мәнерлеп оқу дағдыларын қалыптастыру, ой - өрістерін дамыту. Сөздік қорларын арттыру. Оқушы жүрегіне қазақтың қаһарман қызы, Кеңес Одағының батыры Мәншүктің ерлігіне деген сүйіспеншілікті ояту. Ержүрек, қайсар, күшті болуға шақыру. Күтілетін нәтиже: Жаңа сабақты меңгереді, жазушының өмірбаяны, шығармаларымен танысады. Мәтінді мәнерлеп дауыс ырғағымен оқуға, көркем және сауатты жазуға дағдыланады. Топтық жұмыс арқылы көшбасшы балалар анықталып, өзі-өзі, сыныптасының жұмысын бағалауды үйренеді. Топтағы балалардың белсенділігі анықталады. Оқушыларды ортаға шығарып, шаттық шеңберін құрып психологиялық дайындық жасалды. Мақал-мәтелдердің қиындылары арқылы оқушыларды «Батыр», «Ержүрек», «Қайсар», «Өжет» болып төрт топқа бөлінді. Үйге берілген тапсырманы «Шығыс шынары» мәтіні бойынша сұрақтарға жауап бере отырып пысықталды. «Ыстық орындық» стратегиясы қолданылды. Үй тапсырмасын орындау барысында кейбір деген оқушылар сабаққа дайындықсыз келгені байқалды. Әлия қалай естеріңде қалды? I топ Әлияға мінездеме. II топ Әлияның ерлігі (жауапкершілігі, қайсарлығы) III топ Әлия - Шығыс шынары. (Кенес Одағының батыры, қазақтың қаһарманы қызы,) IY топ Әлияның өмірі Ассоциация құру (байсалды, қайратты, ақылды, өжет, қайсар, жауынгер, батыр, ержүрек, батыл) - Ә. Молдағұловадан басқа қазақтан шыққан Ұлы Отан соғысының қандай батырларын білесіңдер? (Төлеген Тоқтаров, Бауыржан Момышұлы, Талғат Бигельдинов, Мәншүк Мәметова, Мәлік Ғабдуллин, Нүркен Әбдіров, Рақымжан Қошқарбаев) Ой қозғау: - Әлия Молдағұловадан басқа тағы Қазақстаннан шыққан батыр қыз кім? Мәншүк Мәметова. Авторы: М.Хакімжанова Жаңа сабақты өткен сабақпен байланыстыру үшін әр топқа «Инсерт» кестесінің «Білемін» бөлімін толтырды. «Мәншүктің туралы ән» бейнефильмінен үзінді көрсетілді. Бейнефильнен «Білгім келеді» бөліміндегі сұрақтарына жауап ала алдыңдар ма? Бейнефильмнен кейін қандай сезімде отырсыңдар? (аянышты екен) - Ол соғысқа аттанғанда неше жаста болды? (18 жаста) «Білгім келеді» бөлімі бойынша әр топ негізгі бір сұрақтан сыныпқа жариялап айтады. Мәншүк пен Әлия соғыста бір - бірімен кездесті ме? Ол соғысқа аттанғанда неше жаста болды? Пулеметші болғаны рас па? Ол туралы қандай өлең бар? «Сергіту жаттығуы» жасалды. Оқулықпен жұмыс. Оқулықта «Бала Мәншүк» туралы М. Хакімжанованың естелік шығармасы бар. - Естелік дегенді қалай ұғасыңдар? Топпен жұмыс. 1-топ. Автор туралы берілген мәліметті оқып, айтып түсіндіреді. 2-топ «Ауылдан келген қазақ қызы» 3-топ «Мәнсияның байсалдылығы» 4-топ «Мәнсияның жанама аты» Әр топтан бір оқушыдан шығып, мәтіннің мазмұнын айтып шықты. «Ой ширату» I топ –Тәрбиеші Мария Ивановнаға Мәнсияның қандай мінездері ұнады? Өздеріңе ше? ІI топ – Әңгімедегі Мәнсияның қандай қызықты жайы естеріңде қалды? III топ – Сендердің ойларыңша Мәнсия «Моншағым» деген атқа лайықты ма? IY топ- Мәнсияға мінездеме бер. «Түртіп алу» әдісі. Дәптермен жұмыс. Сөздік жұмыс. Өздеріне түсініксіз сөздерді түртіп қойып, дәптерлеріне жазды. Топта талдау, сұрақтарға жауап беру. Әр оқушыға «Семантикалық кесте» беріліп, толтырылды. Семантикалық кестені толтыру барысында кейбір оқушылар қате жіберді. Мысалы: Айдана, Досжан, Айша,Нұрислам, Анар. Топпен жұмыс жасайды. Бес жолды өлең құрастыру. 1. Зат есім. Кім? – Мәншүк 2. Етістік Не істеді? Қайтті? – атысты, шайқасты, ерлік көрсетті. 3. Сын есім. Қандай? – ержүрек, батыр, өжет. 4. Синоним. Мәншүк - Мәнсия 5. Сөйлем. Мәншүк қазақтың батыр қызы. «Автор орындығына» келіп, жазғандарын оқып береді. Сабақты қорыту Жаңа сабақты меңгергенін анықтау үшін «Инсерт» кестесінің соңғы «Үйрендім» бөлігін жазғыздым. Сабақ соңында оқушылардың бағалау парағындағы белгілер бойынша топ көшбасшысы бағалап шықты. Сабаққа жақсы атсалысып қатысқан оқушылар Айгерім, Гүлназ, Әсем, Меруерт, Сабина, Нұрсұлу, Нұрислам, Әсемай, Алмат, Темірлан т.б . Соның ішінде Айгерім, Әсем, Сабина, Әсемай топ көшбасшысы деп тағайындадық. Сабақты жоспарлап, өткізу арқылы мен нені үйрендім? 1. Мақсат пен міндетті жас ерекшелігіне және білім деңгейіне сай анықтап қоюды. 2. Сабақ жоспарларына болжам жасауды. 3. Қолданатын әдіс-тәсілдерді баланың ойлауына қарай бағыттап құруды. 4. Оқытуды бағалаудың тәсілдерін анықтауды. 5. Оқушыларды қиын тапсырманы орындауға үйрететін тәсілдерді дұрыс қолдана білуді үйрендім. Оқушылар іс-әрекетіндегі өзгерістер: Бірлесіп жұмыс істеуге, шешім қабылдауға, білгенін ортаға салуды үйренді. Топтық, жұптық жұмыс істеу дағдылары қалыптасты; Білімді өз бетінше іздеуге, салыстыруға, ойын еркін айтуға үйренді; Белсенділігі артты; Өзін-өзі бағалауға үйренді; Өз пікірін қалыптастыра бастады; Білуге, түсінуге, қолдануға, талдауға, жинақтауға, бағалауға үйрене бастады. Ұстаздар сабаққа қатысып, сабақтағы кемшіліктер мен жетістіктері жайында талқылады. Ұсыныстар. - Қиындыларынан құрастырған мақал – мәтелдерді оқушылар қолдарына ұстап тұру керек еді. Сонда балалардың өздері мақал-мәтелдерді толық оқитын еді. –Балалардың жауабын аяғына дейін толық айтуға мүмкіндік жасау керек. Мәриям Хакімжанова (16 қараша 1906, қазіргі Қостанай облысы Қостанай ауданы Қобыланды а. — 1995, Алматы) — ақын, ҚР-ның халық жазушысы (1986). Абай атынд. ҚазПИ жанынан ашылған жұмысшылар ф-тін бітірген (1934). “Әйел теңдігі” журналында әдеби қызметкер (1929 — 1932), жауапты хатшы (1932), Орынбор облысы Адамовка ауданы “Екпінді” газетінде бөлім меңгерушісі (1936 — 1937), Қазақстан Жазушылар одағында халық ақындары бөлімінің меңгерушісі (1938 — 1944), Тіл және әдебиет ин-тында кіші ғыл. қызметкер (1945 — 1947), Респ. кітап палатасында (1947 — 1951), “Жаңа өмір” журналында (1951 — 1956), Қазақстан мемл. көркем әдебиет баспасында аға редактор (1956 — 1958) қызметтерін атқарды. Шығармалары[өңдеу] Тұңғыш өлеңі “Женотдельге” 1929 ж. “Әйелдер теңдігі” журналында жарияланды. Алғашқы жинағы “Жеңешем өлеңдері” 1935 ж. жарық көрді. Кеңес Одағының Батыры Мәншүк Мәметованың өмірі мен Отан соғысындағы ерлігін жырлаған “Мәншүк” поэмасы (1945, орыс тілінде 1947), “Ана махаббаты” (1953, таңдамалы), “ Ана көктемі” (1963), “Гүл туралы аңыз” (1970), т.б. 30-ға тарта өлең, поэмалары, балаларға арналған “Бөбегім менің — өлеңім менің” (1959), “Ана мейірімі” (1964) жыр жинақтары басылды. Хакімжанова Мәриям өз жырларында Отан, өмір, бейбітшілік туралы үлкен азаматтық ой толғайды. Ол балалар жазушысы Т.Диктің “Отты бұлақ” повесін, қырғыз ақындары А.Тоқамбаевтың, Т.Сатылғановтың өлеңдерін қазақ тіліне аударды. Хакімжанова Мәриям-ның өлеңдері шет ел тілдеріне аударылған. Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/jsipbek-ajmauitov-v3.html	Жүсіпбек Аймауытов	Жүсіпбек Аймауытов (1889—1931) — қазақтың көрнекті жазушысы,драматург,публицист, қазақ әдебиетін қалыптастырушылардың бірі. Туып өскен жері Павлодар облысының Баянауыл ауданына қарасты бұрынғы «Қызыл ту», қазіргі Жүсіпбек Аймауытов ауылы. Әкесі Аймауыт кедей болғанымен, арғы аталары Дәндебай мен Қуан атақ-абыройлы, бай, ел арасында білікті кісілер екен. Жүсіпбек жастайынан арабша хат тану, оқу үйренген. 1907 ж. бастап Баянауылдағы орысша-қазақша екі кластық мектебінде, Керекудегі (Павлодар) қазыналық ауыл шаруашылық мектебінде, Керекудегі екі класты орыс қазақ мектебінде тиіп-қашып оқиды. Бір жағынан бала оқытып, қаражат табады. 1911—1914 жж. ауылда мұғалім болып істейді. 1914 жылы Семейдегі оқытушылар семинариясына қабылданады. Оны 1918 жылы аяқтап шығады. Мұнан соң алашордашылардың істеріне араласып, Семейде «Абай» журналын шығарысып, Қ. Сәтбаевпен, М. Әуезовпен танысады. Кейін Алашордадан бөлініп, Коммунистік партия қатарына өтеді (1919). Қазақстан Кеңестерінің Құрылтайы съезіне делегат болып қатысып, Қазақ АҚСР Халық ағарту комиссариаты комиссарының орынбасары болып тағайындалады (1920). Мұнан соң Семей губерниялық оқу бөлімінің меңгерушісі (1921), «Қазақ тілі» газетінің редакторы. Қарқаралыда мектеп мұғалімі (1922—1924), Ташкентте шығатын «Ақ жол» газетінің бөлім меңгерушісі (1924—1926), Шымкент педагогикалық техникумының директоры (1926—1929) қызметтерін атқарады.[1] 1929 ж. басталған кеңестік қуғын-сүргін кезінде Қазақстандағы ұлтшылдық ұйыммен байланысы бар деген жаламен тұтқындалып, ұзақ тергеуден кейін 1931 жылы ату жазасына сырттай үкім шығарылған., Шымкенттегі педагогика техникумының директорлығы - міне, мұның бәрі Аймауытовтың жаңа өмірді орнықтыру жолындағы күрес жолын, өмір белестерін көрсетеді. 1929 ж. басталған зобалаң кезінде қармаққа ілінген Жүсіпбек 1931 ж. атылған. Астан-кестең ауыр, бірақ ерекше қуатты да қызық, әлеуметтік төңкерістер, ұлы революциялар заманында өмір сүрген Аймауытов өзінің осы қысқа ғұмырында артына аса бай, бағалы әдеби, ғылыми мұра қалдырып үлгірді. Ол В. Шекспир, В. Гюго, Г. Мопассан, А. С. Пушкин, Н. В. Гоголь, Л. Н. Толстой шығармаларын, «Интернационалды», бірқатар ғылыми еңбектерді аударды, педагогика, психология, методика, эстетик, тәрбие туралы зерттеулер тудырды; әдебиет, эстетика, сын саласына араласты; сан алуан публицистик. мақалалар жазды; «Қартқожа», «Күнекейдің жазығы», «Шернияз», «Ел қорғаны», «Мансапқорлар» пьесалары, «Комплексті оқыту жолдары», «Жан жүйесі», «Өнер таңдау», «Мағжанның ақындығы туралы» еңбектері - күрделі таланттың қазақ әдебиеті тарихындағы өлмейтін орны бар шығармалар. 1918-19 ж. Семей қаласындағы М. Әуезовпен бірлесіп «Абай» журналын шығарды. Осы журналда «Екеу» деген бүркеншік атпен, Әуезовпен бірлесіп, «Абайдың өмірі және қызметі» (1918, № 2), «Абайдан кейінгі ақындар» («Абай», 1918, № 3) деген мақалалар жазды. Бұл мақалаларда Абай өмірінің бірталай қыры сөз болып, оның поэтик, мұрасының аса құндылығы көрсетіліп, кейінгі ақындардың ұлы ұстаздан үйренуі шарт екендігі нұсқалды, Пушкин орыс әдебиетінде қандай тарихи қызмет атқарса, Абай да қазақ әдебиеті үшін сондай тарихи іс тындырғаны орнықты дәлелденген. Қазақ әдеби тілінің қалыптасуына, оның поэтикалық мәдениетінің ержетуіне Абай шығармаларының қаншалықты әсері барлығын көрсеткен. Абай поэзиясының ұлттық дәстүрмен қоса Шығыс, Батыс әдебиеттерімен байланысы қарастырылған. Аймауытов - қазақ әдебиетінде Абайдың шығармашылық мұраттарын ілгері жалғастырған ең ірі тұлғалардың бірі.[2] Шығармалары Жүсіпбектің қаламынан туған мол мұраны М.О. Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының ғалымдары жинастырып, ғылыми зердеден өткізіп, 1996-1999 жылдары бес том етіп жарыққа шығарды. Сөйтіп, қазақ оқырманы әйгілі суреткердің шығармаларымен арада 60 жылдан астам уақыт өткенде қайта табысты. Ол қазақ әдебиетінде көркем прозада алғаш лиризм әкелген, сондай-ақ пейзаждың үздік үлгісін, психологизмнің терең иірімдерін тамыршыдай дәл басқан нәзік стилист суреткер. 1918 —19 ж. М.Әуезовпен бірге Семейде «Абай» журналын шығарып, «Екеу» деген бүркеншік атпен, Әуезовпен бірлесіп, «Абайдың өмірі және қызметі» (1918, №2), «Абайдан кейінгі ақындар» («Абай», 1918, №3) деген мақалалар жазды. А-тың көркем шығармалары эстет. бояуының қашықтығымен, көркемдік қуатымен, стильдік даралығымен қазақ әдебиетінде соны бағыт қалыптастырды. А. пед. оқу орындарында қызмет істей жүріп, жас ұрпақтың жан-жақты білім алуын көздеген еңбектер, оқу құралдарын жазды. Оның пед., псих. және методика саласында жазған ірі еңбектері өз уақытында елеулі рөл атқарды. Олардың ішінде «Тәрбиеге жетекші» (1924), «Психология» (1926), «Жан жүйесі және өнер таңдау» (1926) т.б. бұл бағыттағы ғылымның бастауында тұрған ірі ғылыми еңбектер Жүсіпбек аз ғана ғұмырында әдебиеттің әр түрлі жанрларында өнімді еңбек етіп, құнарлы шығармалар қалдырған. Бес томдық шығармалар жинағында оның өлеңдері мен «Нұр күйі» поэмасы, «Рабиға», «Мансап қорлар», «Сылаң қыз», «Ел қорғаны», «Қанапия Шәрбану», «Шернияз» атты пьесалары, көптеген әңгімелері мен «Қартқожа», «Ақбілек» романдары, «Күнікейдің жазығы» повесі, балаларға арналған ертектері, сын мақалалары мен аудармалары енген.[3] Бұлардың сыртында «Тәрбиеге жетекші» (1924 ж.), «Психология» (1926 ж.), «Жан жүйесі және өнер таңдау» (1926 ж.), т.б. ірі ғылыми еңбектері бар. Жүсіпбек Аймауытов қаламынан туған мұралардың қай қайсысы да оның кесек дарын иесі екендігінің, гуманист суреткерлігінің, жалтақсыз ұлтжандылығының жарқын айғағы. Оның шығармалары өзі ғұмыр кешкен заманның, өзі араласқан қоғамның мұқтажын өтеуге, оның ақ қарасын парықтауға арналған. Сөйте тұра көркемдік тегеуріннің қуаттылығы, идеялық ұстанымдарының сонылығы, сөз қолданудағы шеберлігі Жүсіпбек шығармаларының өміршеңдігіне кепіл болмақ. Сүйінші, алаш баласы, Жүсіпбек аймауытұлы. ЕЛЕУСIЗ ЕРЛЕР Алаштың аймаңдай тұлғасы, қазақ қара сөзінің құлжасы Жүсіпбек Аймауытовтың жарияланбаған оншақты әңгімесі мен қазіргі оқырманға мүлдем беймәлім болып келген елуден астам мақалалары мен очерктері табылып отыр. Қапастағы қараңғы қоймадан, шаң басқан архивтен шиырлап іздеп олжа салған, сәуле түсіріп осы інжу-маржандарды қайыра қалың жұртқа ұсынып отырған дарынды ақын, әдебиеттанушы ғалым, Жүсекең мұрасын зерттеуші – Нұржан Қуантайұлы. Жүсіпбек Аймауытұлының бұл шығармалары оның «Ғылым» баспасынан жарық көрген 5 томдық толық жинағына да енбегендігін, екінші рет ешқайда жарияланбағандығын айта кеткіміз келеді. Сүйінші, алаш баласы, сүйінші, көркемдік көкжиегіміз тағы да кеңіді! Бұл жолы оқырман қауымға Жүсіпбек АЙМАУЫТҰЛЫНЫҢ «Елеусіз ерлер» атты әңгімесін ұсынамыз. Бұл шығарма ХХ ғасырдың 20-жылдары Ташкентте шығып тұрған «Ақ жол» газетінің қосымшасы – «Сәуле» әдеби журналының 1924 жылғы қараша айындағы 6-санында жарық көрген екен. Әңгімені арапшадан қазіргі қаріпке түсіріп ұсынып отырған – филология ғылымдарының кандидаты Нұржан ҚУАНТАЙҰЛЫ екенін тағы да еске саламыз. Мектеп үйінің алдында жиналған қалың топқа екі зиялы көп сөйледі. Қазақтың тарихынан қозғай, қауып-қатерді үйіп-төгіп, аласапыран, жаугершілік заманда ел қорғайтын азамат болмаса, жоғалып, құрып кетесіңдер, деп елдің қамын жеп сөйледі. Жиылған қауым тырс етіп жауап қайырмады. Тамағын кенеп, жөтеліп, тымағын көзіне түсіріп, жер шұқып отыра берді. Жұрт өрт қамаған қойша ұйлығып, шығуға жол таба алмай, иығы түсіп кетті; белсеніп шығып, қасқиып жауап берерлік жан табылмады. Әншейінде елге басалқы айтатын ақсақалдар таба алмай сандалды, аузына құм құйылды. Өйткені, мәселе тосын еді, шешуі қиын еді. Топтың кеуде кезінде отырған көнетоз қоңыр пенжақты, кепе қалпақты, кертімтеш мұрын, секпіл қара жігіт мойнын созып, төңірекке қарай берді. Көзінен найзағайдың отындай жылт-жылт етіп ұшқын шашқан тәрізді болды. Осынша жұрттың қамалып, жауап бере алмай дағдарып отырғанына күйіп-пісіп кеткендей, әлдебір аяулы нәрсесін жоғалтып күйінгендей, әлде кек алатын кезек келіп, қолына түкіріп, кіжінгендей пішіні бар еді. Ол мындай ойда отыр еді: «Жалғыз атымды алып қойды. Ауылымды шапты. Әйелімді өлімші қып ұрып кетті. Жеңгелерімді, қарындастарымды басты. Қайролда сықылды жан жолдасымды өлтірді… Менен күйінді, менен қорлықты көп көрген кім бар? Осыған жазылып кетсем, қайтер еді? Бірақ елдің бәрі үндемеуі қалай? Бұл ұнайтын іс болса, өзгелер неге жазылмайды? Елден алабөтен жазылып, маған серік табылмаса, онда мен неге тентіремекшімін? Менің оным ақымақтық, ұшқалақтық болмасын ба?.. Жұрт маған күледі ғой!.. Қой, олай болмас, серік табылар. Жалғыз қырғын тауып отырған біз бе? Аман отырған кісі бар ма? Топтың қамалып отырғаны бұрын мұндайды көрмегендік шығар. Менің аянатын не жаным бар? Қарап отырып өлгенше, қолыңа қару алсаң, жастығыңды ала өлсең ғой! Жазылмағанда, бір күні Қайролда сықылды жылатып, өлтіріп кетпесіне көзім жете ме?.. Не де болса, тәуекел деп жұрттың алдына бір түсейін!..» деген ойға тірелді де қолын көтеріп түрегелді. Жұрт қарай қалды. – Мен жазыламын, ағайлар! – Е, бәрекелді! – деп екі азамат қуанып қалды. – Аты-жөнің кім, шырағым? – Әбіш Қошқарбай баласы. Әбіш жазылды да топқа қарап қолын сермеп, қайраттанып сөйледі: – Жігіттер, мен, міне, жазылдым, жаны ардақты байлар отырсын. Кедейлер, сендер несіне аянасың? Жазылыңдар!.. Бәрібір құр қол жүріп, иттен сасық боп өлгенше, тым болмаса, төбелесіп өлейік, несі бар дейсің? Олар да өзімдей кісі… Әбіш соны айтып болып отырған кезде ана жақтан дембелше, тышқан көз, қара торы жігіт түрегелді де: – Мені де жазыңыз, – деді. – Аты-жөнің кім? – Ораз Онбай баласы. Жастарға жыбыр кіре бастады… «Сен жазыл, сен жазыл!» десіп біріне бірі сілтесті. Өзіне серік шыққанға Әбіш әлдеқандай мардамсып қалды. – Кәне, тағы жазылатындар бар ма? – деп әлденеше айтылған соң кедейден 5-6 бала жазылды. Одан артық кісі шықпады. Қанша қақсаса да, қандай ұқтырса да, ел ұқпады. Қайта, жазылған жігіттерді кекетіп, сықақ қыла бастады. Екі азамат исполком бастығын шақыртып алды да: – Мына қағазды укомге тапсырыңыз, уком мылтық, қылыш, қару береді. Бұларға ел үстінен ат әпереміз. Бұлар елді қорғайтын атрет болады, – деді. Олар жүріп кетті. Топ тарқады. Күн еңкейген кезде мойындарында мылтығы бар сыптығыр екі жігіт адырдан түсе беріп, аттың басын жіберді. Шүу дегенде қылаң атты озып шықса да, жарты шақырым шапқан соң, баран атты да жетті де, қамшымен жоннан бір тартып, басып озды. Екеуінің суылдаған екпінімен ши түбіндегі жапалақ қалбалақтап аспанға ұшып, лағып барып есін жинайды. Шөп арасындағы шырылдауық шегірткелердің ішегі шығып қалып жатыр. Көгілдір әуеде қанаты қалшылдап, ілулі тұрып, ащы әнге басқан бозторғайлар болмаса, оқ қалақтай қалықтап, тышқан сүзіп жүрген құладындар болмаса, тезек басында қоразданып отырған бөктергі, бұлтаңдаған саршұнақ, секеңдеген қосаяқ сықылды қорқақ жандықтар аттылардың дүбіріне шыдамай, қасқырдан үріккен қойдай жөңкіледі. Омыраудан соққан аңызақ, шапқан аттың зуылдаған желі екі жігітті де желдендірді, желіктірді; екеуі жатып аударыс салды; үзеңгі қағысып тартқанда, бірін-бірі әкете алмады. Енді артынан ағызып келіп жұлып кетуді бастады. Аударыспақты болған соң шауып келе жатып қарғып түсіп, атып мінуді істесті; жерден топырақ алысты, жыраңқайдан ат қарғысты; тұра қалып қарақұсты атысты. Көлденеңнен қараған кісі бұл екеуін нағыз еріккен деп ойлар еді, бір-ақ бұлар ерігіп жүрген жоқ еді; Бұлар өздерін соғысқа даярлап жүрген Әбіш пен Ораз еді. Екі жігіт бірталай жер жүрген соң, Қарашығанақта үш күннен кейін табысуға уағда байлап, екі жаққа кетті. Әбіш түн қатып, ертең сәскеде Келтебұтаққа келді. Келтебұтақ – мұжық қаласы. Бер жағында Иманақ ауылында Әбіштің апасы болатын. Әбіш сонда келді. Әбіш аттан түсер-түспестен апасының көзі бажырайып: – Қарағым-ау, тез аттан! Поселкеде банда жатыр. Жездең де қашып кетті, – деді. – Банда көп пе екен, апа? – Ойбай, адам айтқысыз, дейді. Әбіш апасымен сөйлесті де, атын қараңғы қораға, мылтығын шөптің астына тығып, үстіне жаман киім киіп, бір тайға жайдақ мінді. Қолына бір қапты алды. Сөйтті де, поселкеге кетті. Апасы: «Барма!» деп байбалам салса да, тыңдаған жоқ. Қолау тайды салақтаған аяғымен өкпеге тепкілеп, жолмен солталаңдатып алып келеді. Маңайда тірі тышқан көрінбейді. Поселкенің бері жағында бір жарқабақ бар-ды. Әбіш аяңдап жардың басына шықты. Жарты шақырым жерде поселке тұр. Қаланың ішінде олай-былай өтіп жатқан мылтықты, салтатты кісілер, көшеде жүкті арбалар, анда-санда қызылды-жасылды киген әйелдер көрінеді. Оң жақтағы бір талдың ішінен қарулы үш атты кісі шыға келді. Үш атты Әбішті көрді де, тұра ұмтылды. Кейбіреуі мойнындағы мылтығын суырып қолына алды. Әбіш «қашса атады, тұрса тағы да атады, не де болса, қарсы жүрейін» деп тайын бұлтаңдатып төмен қарай түсті. Ойға түсер-түспесте-ақ ежіреңдеген үш солдат мылтығын кезеніп, «стой» деп жетіп келді. Әбішті қамай тұра қалды. Орысшалап «қайда барасың?» деп сұрады. Әбіш «білмеймін» деп басын шайқады. Ішінде бір татар бар екен, соны тілмаш қып Әбішті тергеді. Әбіш түк білмейтін бір аңқау қазақ болды; поселкеге астық алуға келе жатқан бір сорлы. Ауылын, болысын, аты-жөнін әбден тексеріп болып, «қызылдардан білесің бе?» деп сұрады. «Білмеймін, біздің ауылдың бір кісісі 8-інші ауылға барып келген екен, сол айтып келді. Осылай қарай қызылдардың көп әтіреті келе жатыр дейді. Бүгін осы жерге келіп қалар ма екен, қайтер екен?» деді. Мына сөзді естіген соң, солдаттар Әбішті алдына салып, айдап поселкеге апарды. Поселкеге әкеліп, бір қораға тайымен кіргізді де, бір мұжыққа «кетіп қалмасын, аңдып тұр!» деп тапсырды. Әбіш тайын байлап қойып, мұжықпен әңгімеге кірісті. «Ақтар қайдан келеді? Қашан келген? Көп кісі ме? Бұлар соғысқа пәле дейді ғой? Мылтық, сайманы да көп шығар?» деген сықылды өзіне керекті хабарларды жансыздап сұрап отыр. Анда-санда астық сататын кісіні де, малай жалдаушыны да сұрап қояды. Тымағы жапырайып, ауызынан сөзі түсіп отырған бір жаманды кім елең қылсын? Мұжық сұраған сөздеріне жауап беріп отыр. Аздан кейін поселкенің көшесі шабуылдаған кісі, жаңғырыққан дауысқа айналды. Әбіш: «Не боп қалды?» – деп мұжықтан сұрады. Мұжық: «Білмеймін» деді. Атыс болып қалып, арасында босқа кетем бе деп, қорқайын деді. Бірақ Әбіштің қауіпі ұзаққа бармады; бандылар айғай-ұйғай болып, арбасын дүрілдетіп, абыр-сабыр поселкеден жөнеле бастады. Он минуттың ішінде поселке бандыдан тазарып, бейбітшілік болды. Мұжық Әбішті қоя берді. Тайға мініп, азырақ астық іздеген болды да, Әбіш апасының үйіне келді. Әбіш үрейленіп отырған апасын қуантып, бұдан кейін атына мініп, жастардың сиезін шақырмақ болып, ел аралап кете берсін. Енді он төртінші ауылға кеткен Ораздан хабар берейік. Түс кезінде Ораз бір үйде шай ішіп отыр еді, даладан: – Мынау атты мініп келген кім? – деген дауыс шықты. Дауысты естіп Ораз тысқа шықса, атының қасында екі-үш кісі тұр. Киімі тәуір мырзасымақ, шоқша сақал кісі, амандасып болған соң: «Мына атты саған кім берді?» деді. – Исполком бастығы. – Ендеше менен ұстап әкетіп еді, сен атымды беріп кет! Жалғыз атым еді, сендерге ат табылмай ма? Бір байдан мінерсің… – деп әлгі қазақ жатып атқа жабысты. Ораз бермеді. Қазақ өршеленіп қоймады. Аты кәдірлі болса керек, Ораздан жол бойынша жығылса да, атына қарайды да, қайта жабысады. Даудың аяғы жанжалға айналды. Бірі ауыл іргесін, бірі қызметін, мылтығын арқаланып, егес ұлғайды. Енді аз тұрғанда төбелес болатын еді. Бірақ кенеттен шауып келген бір адам керістің тоқтауына себеп болды. – Неғып тұрсыңдар! Шыңғырлауға банды келіп қалды! – А, жақсы болды! Атты бермейтін немесің ғой! Мен сені қызылдың атреті деп дереу ұстап берейін! Ораз сөзді доғарды. Ертоқымын алды да атын беріп қоя берді. Ауыл адамдары аттарына жүгірісіп, айғайласып, астаң-кестең болды да қалды. Атын алған кісі де жытты. Ораз түскен үйінен бір байтал сұрап мінді де, мылтығын бір шұқырға тыға салып, Шыңғырлауға қарай бет алды. Сар желіп келе жатып жүрегі дүрсіл қағады. Неге келе жатқанын, не бітеретінін өзі де білмейді, әйтеуір бір күш бандыға қарай тартқан тәрізді. Алды-артына қарамай келе жатыр. Шыңғырлау ауылына таяна бергенде алдынан ереуілдеп бандының бір тобы шыға келді. Аттары ауыздықпен алысып, көкке шапшыды; үсті-басы асынған көкпеңбек қару; киімдері неше түрлі сәнді. Ораздың жүрегі тұрайын деді; Үйтсе де, білдірмеді; алдынан шықты. Казак-орыс бастығы: «Көтер қолыңды!» деп ақырды. Ораз қолын көтерді. Екі солдат қоныш-қонышын тінтті. Ораздан «Қайда барасың?» деп жөн сұрады. – Сіздерге келемін. – Неге? – Алсаңдар, сіздің атретке кірейін деп едім. – Не себепті кіргің келеді? – Қызылдардан зорлық көрдім, жалғыз атымды алып қойды. Әкемді атып кетті. Казак-орыс бастық басын шайқады: – Өтірік айтады иттің баласы! – деді. Өзге екі бастық «шыны шығар» деп сеніңкіреп қалды. Казак-орыс сене қоймады. – Шыныңды айт! Бәрібір өлесің! – деді. Ораз қарғанды, нанбады. Нанбаған соң: – Шынымды айтайын, ұрлық қылушы ем. Исполкомның құдасының малын ұрлап, исполком мені ұстайды деген соң, қашып жүрмін. Сіздерге кірсем, жаным қала ма деп едім. Құдайға адалы осы, – деді Ораз жүзі жанбай. Мына сөз казак-орыстың миына кірейін деді. Өзгелеріне орысшалап айтты. Олар Оразға абдан сенді. Бірақ казак-орыс көпке шейін басын шайқай берді. Әйтпесе Ораздан пайдалы кісі шығады. Шолғыншы болады, қызылдардан хабар біліп береді. Қазақтың сырын біледі деген дәлелдерден аса алмады: әтретке алуға о да көнді. Сол әңгімемен алдындағы жақын ауылға келіп қалды. Ауылға таянғанда солдаттар қойға шапқан қасқырша тұра-тұра шапты. Үш бастық пен Ораз бір бозғылтым киіз үйге тоқтады. Үйде бір кемпір қатын, 14-15 жасар бір-екі бала бар, өзге жан жоқ. Олар да үрпиіп жер үйде отыр екен, іздеп жүріп Ораз тауып алды. Төрелер тамақтанып аттанатын болған соң Ораз жарлық бойынша он бес жасар баланы қойға шапқызды. Үйді тазалап, төсек жайып, жаңа төрелерін күтіп жүр. Самауыр қойылып жатқанда ауыл қыдырған төрт солдат та келді. Қошқар тұмсық, мұртын шығыршықтаған бір бастық: – Қыз жоқ па екен? – деп сұрады. Солдат қазақтарды боқтай бастады: – Неткен сболыштар! Бір жас қатын жоқ, қайда тығып жібергенін білмейсің… Артынан бір солдат келе өзгелеріне мақтанды: – Сендер түк таба алмайсыңдар. Мен табам, теректің астынан бір қатынды суырып алып, өкірттім! – деді. Екі солдат оған еріп, шауып алды да кетті. Ораз бәрін біліп, зығыры қайнап отыр. Бірақ айтуға тіл жоқ, ішінен қиналды. Шайдан кейін орыстар шылым тартысып, қазақты қалай қорқытқанын, атын тартып алғанын, қылышпен үш шауып, біреуінің басын зорға кескенін, бір әйелді бырс еткізіп қарынға сұғып алғанын, қалай жанталасып жүгіргенін айтысып отырғанда, үш бастығы ұйқыға кірісті. Төрт солдаты аттарын суаруға ауылдың алдындағы құдыққа кетті. Бастықтың екеуі ат соғып қажып жүрсе керек, қор етіп көзі ілініп кетті. Біреуі төңбекшіп ұйқтай алмай жатыр. Ораз босағадан жүресінен отырып, сүйеулі тұрған мылтықтың бірін алып, тамашалап о жер, бұ жерін қарады, құлағын қайырып көрді. Қазақ-орыс бастығы сыртылдағанын, шаппаның дауысын естіп, басын көтеріп алып: – Алма мылтықты! – деп жекірді. Ораз аңқаусып: – Алса қайтеді? – деді. Мылтықты тастаған жоқ, икемдеп ұстай бастады. Казак-орыс: – Таста, атылып кетеді? – деп орнынан тұра бергенде, Ораз атып тұрды да, басып қалды. Казак-орыс мойынын астына ала бүктетіле жығылды. Мылтықтың дауысымен шошып оянып тұра берген біреуін Ораз тағы басты. Тәлтіректеп о да өкіре барып жер құшты. Олар жанталасып, қорқырап, тулап жатқанда қалған біреуі жын соққан кісіше, ұйқылы көзімен тұра беріп, қайта жығылып қалбалақтап жүр. Ораздың оғы таусылып қалды білем, басып қалып еді, от алмады. Ораз тұрып-жығылып жүрген орысқа тұра ұмтылып, мылтықтың темірімен қос қолдап тұрып, қарақұстан берді. Омақаса барып құлады. Тағы бір-екі қойып жіберді де, жүгіріп барып тағы бір мылтықты алып, құлағын ашып жіберді. Оғы бар екен. Атып тысқа шықса, төрт солдат тырым-тырақай ауылға қарай ат қойып келеді екен. Ораз үйге кірді де, босағадан тұрып көздеді. Үйге жүз елу қадамдай жетпей, алдыңғы бірі шалқалай, аттан мұрттай ұшты. Аты ойнақтап шыға берді. Оған таяу келе жатқан біреуін тағы қалпақтай түсірді. Алдыңғы екеуі жығылған соң, қалған екеуі жетегін тастап, жарық берді. Ораз жүгіріп шығып, ордаңдап жүрген аттарға ұмтылды. Мылтықтың дауысынан шошынған ат жуырда ұстата қоймады. Жан-жақтағы үйлерден адам шықпады, терезеден, есіктен басын қылтитып сығалап тұр. Ораз: – Шығыңдар жылдам, атты ұстас! Қорықпа, бәрі қырылды! – деп атой беріп, аттарды қайырып жүр. Қатын-қалаш, жаман-жұман еркектер жүгірісіп, аттарды ұстасты. Ораз бір атқа міне сала, қашқан екі солдатты қуып кетті. Бірталай ұзап кеткен екен, алыстан қарасы ғана көрінеді. Ат үстінен бытырлатып атып келеді. Оқ тимеді. Ораз жете алмады, оғы таусылған соң қайта қайтты. Барлық мылтықтары, бес аты олжа болды. Он шақты күннен кейін Електегі укомның жиылысында Қарашығанақ болысының ісполком бастығы Құрман дейтін жігіт бандыны қырғанын айтып, баяндама жасады. Құрманға уком тәңір жарылқасын айтып, атын қызыл тақтайға жазды. Қару-жарақ укомге тапсырылды. Киімдер ісполком мүшелерінің пайдасында қалды. Ораз қызметтен шығарылды. Әбіш те ісполком мүшелерімен келісе алмады. Орынборға оқуға кетті.[4] Көзсіз ерлердің аты шықпай, елеусіз қала берді. Заманына қарай ерлері болмақ қой. «Өлі арыстаннан тірі тышқан». Заманымыздың ерлері атаусыз қалмаса жарар еді.[5] [өңдеу] Еңбектері 1917-1919 жылдары Алаш партиясына кірсе, 1919 жылы бірінші желтоқсанда Семейде кеңес өкіметі орнап, Губревком құрылған мезгілде көптеген қазак жастарымен бірге мүше болады (Семей облыстық мемлекеттік мүрағаты, 72- қор, 19-тізім-1, бума 7-3). Жүсіпбек Аймауытұлы 1920 жылы Қазақстан Кеңестерінің Қүрылтай сиезіне делегат болып қатысса, 1921 жылы Семей губерниялық оқу бөлімінің меңгерушісі, «Қазақ тілі» газетінің редакторы және журналистер бюросының хатшысы қызметін атқарды. 1922-24 жылдары Қарқаралыда мектеи мүғалімі, 1924-26 жылдары «Ақ жол» газетінде бөлім бастығы міндетін атқарды. Қазак институтында істеді (Ташкент), 1926-29 жылдары Шымкент педагогикалық техникумының оқытушысы әрі директоры болды. Осының аз-ақ алдында, яғни алапат аштық қарсаңында үлт жанашырлары күйзелген елге қолүшын беру мақсатымен Семейде «Жанар» атты үйым қүрды. Ұйымның негізгі мақсат- міндеті: қарапайым халыққа көмектесу, үлт бостандығы жолындағы жастарды қамқорлыққа алып, білімге, саясатқа тарту болды. Халыққа қасірет әкелген алапат аштық түсында - Ж.Аймауытүлы мүраттас серіктестіктерімен бірге қолүшын береді. Мәдени-рухани түрғыдан, әлсуметтік жағынан қолдап, көмек етеді. Отызыншы жылдардың ойранына, НКВД-нің қанды шеңгеліне түскен қайран ер таланты кемелденіп, үлкен шыгармашылық кезеңге бет бүрған шағында- 1930 жылдың 21 сәуірінде Мәскеудегі Бутырька түрмесінде атылды. Жүсекеңнің, Жүсіпбек Аймауытүлының рухани өмірі аяқталған жоқ. Ж.Аймауытүлы ұлттық сөз өнерінің эр алуан саласында ерен еңбек етті. Оның қаламынан туған, әсіресе ақындық әлемін танытатын («Сарыарқаның сәлемі», «Көшу», «Нұр күйі», т.б.), кемел прозашылығын («Әнші», «Елес», «Жол үстінде», «Қара бақсы» - әңгімелер), «Күнікейдің жазығы», (повесть), «Қартқожа», «Ақбілек» (романдар), белгілі драмашылығын («Сылаң қыз», «Мансапқорлар», «Рабиға», «Ел қорғаны», «Қанапия - Шәрбану», «Шернияз»), айтулы аудармашылығын («Сараң сері», «Тас мейман» (А.С.Пушкин), «Бақылаушы» (Н.В. Гоголь), «Бейшаралар» (В. Гюго), «Дәмелі», (Ф. Дюшен), «Тау еліндегі оқига» (С. Чуйков), сындарлы сыншылыгын - «Магжанның ақындыгы туралы», «Аударма туралы», «Сүңқар жыры», жан жүйесінің білікті білгірі екендігін - «Тәрбиеге жетекші», «Психология», «Комплекспен оқыту жолдары», «Жаңа ауыл» т.б. еңбектері табиғи талант қырларын жан-жақты жарқырата көрсетті. Балаларға арналған - «Жаман тымақ», «Көк өгіз», «Шал мен кемпір», «Үш қыз» сынды ертегілер қарапайым мәтін мен көркем суреттің табиги тұтастығы мен үндескен үлгісін терең танытады. Ең маңыздысы, бұл еңбектер бүгін де рухани-тәлімдік кырларымен мәнді Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/saba--kni-30-01-2015j-sinip-6-saba-tairibi-arip-abzac-saba-mas.html	Сабақ № Күні 30. 01. 2015ж. Сынып: 6 Сабақ тақырыбы: Қаріп. Абзац Сабақ мақсаты	«Тараз қаласы әкімдігінің білім бөлімінің №13 орта мектеп» КММ Информатика пәнінен қысқа мерзімді жоспар Пән мұғалімі: С.Д. Тютеева Сынып: 6 «А» Тараз 2015 ж. Пән аты: Информатика Сабақ № ____ Күні 30.01.2015ж. Сынып: 6 Сабақ тақырыбы: Қаріп. Абзац Сабақ мақсаты: Білімділік: Оқушыларды Word мәтіндік процессорымен және қаріп безендіруімен таныстыру. Қаріптің өлшемін таңдауға, абзац тобының командаларымен жұмыс атқаруын үйрету; Тәрбиелік: Жан-жақты болуға, жұппен, өз бетімен жұмыс істеуге тәрбиелеу; Дамытушылық: Оқушылардың есте сақтау және зейіндік қабілеттерін дамыту, пәнге деген қызығушылығын арттыру. Сабақ түрі: аралас. Әдіс-тәсілдері: Жеке, топпен жұмыс. Көрнекі құралдар: Слайд-фильм, топқа бөлетін карточкалар, А3 қағаздары, стикерлер, бағалау смайликтері. Техникалық құрылғы: Проектор, экран, компьютер (Word бағдарламасы). Күтілетін нәтиже: 1. Редактор арқылы мәтіннің қаріпін өзгертуге, мәтінмен жұмыс істеуге деген қызығушылықтары артады; 2. Оқушылардың өз-өзіне сенімі қалыптасады; 3. Алған білімін қолдануға дағдыланады. № \| Сабақ кезеңі \| Мұғалім іс - әрекеті \| Оқушы іс - әрекеті \| 1 \| І.Ұйымдастыру: оқушылардың сабаққа қатысып және дайындығын қадағалау. Түгендеу. Бүгінгі сабактың мақсаты мен міндеттерін,барысын айтып өту. \| Екі топқа бөлу: Оқушылармен, сәлемдеседі, көңіл-күйлерін сұрайды. Оқушыларды алма теру арқылы топқа бөлу. Тақтадағы алма талдан әр қайсын алма алыңдар. 1 топ - Қаріп 2 топ – Абзац 3 топ – Құжат. \| Мұғаліммен, сыныптастарымен сәлемдесіп, түгел, түгел емес деп айтады. Талдан алма жинау арқылы топқа бөлінеді. Бағалау жеке, топтық \| 2 \| ІІ. Үй тапсырмасын тексеру Өткен тақырып бойынша білімдерін тексеру: 1- сұрақ. Жаңа құжатты қалай құруға болады? 2-сұрақ. Сақтау командасының Қалай сақтау командасынан айырмасы неде? 3-сұрақ. Файлды қандай тәсілмен ашуға болады? 4-сұрақ. Құжатты қайтадан сақтау әрекеттері? 5-сұрақ. Сақталған құжатты ашу жолы? 6-сұрақ. Модель дегеніміз не? 7-сұрақ. Қандай мәтіндік редакторды білесің? 8-сұрақ. Алгоритм түрлері? 9-сұрақ. Блок схема ол? 10-сұрақ. Алгоритм деген ол? 11-сұрақ. Модельдеу деген ол? 12-сұрақ. Алгоритімді кім атқара алады? Жеке жұмыс. «Жұлдызды сәт» әр оқушы өзіне қоржыннан сұрақ таңдап жауап береді. \| Мұғалім үйге берілген тапсырманы сұрау үшін “Жұлдызды сәт” ойынын ойнатады. әр оқушының өзіне қоржыннан сұрақ таңдап жауап беретінін айтады. Жауапқа смайлик берү Жауап дұрыс: Жауап толық емес: \| Оқушылар “ Жұлдызды сәт ” ойынын ойнау үшін. Қоржыннан сұрақ таңдап. Сұрақты оқып жауап береді. \| 3 \| III. Жаңа сабақ: Қаріп (Шрифт) Қаріптің негізгі сипаттамасы – гарнитурасы, оның сыртқы безендірілуі. Қаріпті белгілеу үшін әдетте гарнитураның аты қолданылады, мысалы, Times New Roman гарнитурасы. 1 сурет. Қаріп топтамасы Негізгі (Главная) қосымша бетіндегі Қаріп (Шрифт) құралдар тобы қаріп параметрінің жұмысына жауап береді (1 сурет). Бұл топта келесі құралдар орналасқан: Қаріп – қаріптерді қолдануды көрсететін қолжетімді тізімдер ашылады; Қаріптің өлшемі (Размер шрифта) – қаріптің таңдалған өлшем тізімін ашып көрсетеді; Қаріптің өлшемі тізіміндегі Өлшемін үлкейту (Увеличить размер) батырмасы қаріптің өлшемін үлкейту үшін қлданылады; Регистр – қаріптің регистрін қайта өзгертетін командасы бар тізім ашылады; Пішімді тазалау (Очистить формат) – үнсіз келісім бойынша мәтінді пішімге қайтару үшін қолданылатын батырма. Қаріптің жазылу әрекеттерін ұсынатын батырмалар: Жазылуы Ж жартылай қалың (полужирный), К курсив, Ч асты сызылған (подчеркнутый) немесе олардың үйлесімділігі. Ч асты сызылған – екі секциялы батырма. Сол жағын басса, белгіленген мәтіннің астын сызады, ал оң жағын басса, астын сызудың түрлі нұскасын көрсетеді; Сызып тастау (Зачеркнутый) батырмасы белгіленіп сызылған мәтінге сызықты қосу үшін пайдаланылады; Сызықасты белгі (Подстрочный) және Сызықүсті белгі (Надстрочный) мәтіннің өлшемін кішірейтіп, қалған басқа мәтіннің астына немесе үстіне орналастырады. Әдетте бұл құрал математикалық формулаларды жазу үшін қолданылады; Анимация параметрінде (Параметры анимации) қаріпке қолдануға болатын түрлі эффекті беретін тізім ашылады; Ерекшелеу түсі (Подчеркивание цвета) – екісекциялы батырма мәтінді түспен ерекшелеуге мүмкіндік жасайды; Мәтіннің түсі (Цвет текста) қаріптің түсін өзгерту үшін қолданылады; Өлшемі немесе кегль (Размер или кегль) – пунктпен өлшенеді (1 пункт шамамен 0,35 мм-ге тең); Регистр – кіші немесе бас әріптер. Бұл құралдар ерекшеленген мәтінге немесе сол кезде меңзер тұрған мәтіндегі сөзді безендіру үшін қолданылады. Абзац. Мәтінді экранға, қағазда немесе электрондық пішімде де әдемі етіп көрсету үшін абзацты туралауды дұрыс орындау керек. Негізгі (Главная) қосымша беттегі Абзац тобы абзацты туралау үшін қолданылады (2 сурет). Абзац – бұл Enter пернесін басқанда абзац белгісінің (¶) арасына қойылатын символдар жиынтығы. Абзацтың негізгі тәсілдері: Мәтіннің үзіндісін бөліп алу – тіндуірдің сол жақ батырмасын басып тұрып жылжыту немесе Shift + бағдарша пернелері. Сөзді бөліп алу – меңзер тұрған жерге тінтуірдің сол жақ батырмасына екі рет шерту. Жолды бөліп алу – жолдың сол жағына меңзерді қойып (бағдарша жоғары, оңға, солға бағытталған), тінтуірдің сол жақ батырмасына бір рет шерту. Абзацты бөліп алу – меңерді абзацтың сол жағына қойып, тінтуірдің сол жақ батырмасын екі рет шерту немесе абзацтың кез келген сөзінде тұрған меңзерді тінтуірдің сол жақ батырмасына үш рет шерту. Барлық мәтінді бөліп алу – меңзерді мәтіннің сол жағына қойып, тінтуірдің сол жақ батырмасына үш рет шерту. Тік бұрышты мәтін үзіндісін бөліп алу – сөздің алдына тінтуірмен меңзерді қоя отырып, Alt батырмасына басу және барлық тік бұрышты аймақты ерекшелеу. Азат Жол – қара сөздегі мәтіннің әр бөлімінің алдыңғы жолын тұтас қатардан сәл шегіндіріп бастау. Мәтіннің мағына жағынан бірыңғай тиянақты бөліктерін бір-бірінен ажырату үшін қажет. Жаңа ойды білдіреді. Бұл топта Азат жолды пішімдеу үшін өлшемін өзгерту арқылы мәтінді ерекшелеу, қаріптің және беттерді ортаға түзету, осы сияқты параметірлерін қолдануға тиімді болып келеді. \| \| Жаңа сабақты бекіту: Топтық тапсырма \| 1. Қаріп 2. Құжат. 3. Абзац. \| Балалларға топтық тапсырма берү. Постер орындап - қорғау Топтар қарсы топты бағалау \| \| ІV. Практикалық \| Деңгейлік тапсырмалар таратады. Мәтін теру А жасыл мәтін Б сары мәтін С көк мәтін \| Балаларға дайын мәтін таратып береді. \| \| Бағалау. \| \| Қортындылау. Рефлексия: Оқушыларға кері байланыс парағын тарату) \| Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/sabati-tairibi-reaktivti-ozfalis-sabati-masati-bilimdilik-reak.html	Сабақтың тақырыбы: Реактивті қозғалыс Сабақтың мақсаты: Білімділік: Реактивті қозғалыс туралы түсінік беру	Сыныбы: 9 Пәні: Физика Күні: 25.11.14ж Сабақтың тақырыбы: Реактивті қозғалыс Сабақтың мақсаты: Білімділік: Реактивті қозғалыс туралы түсінік беру. Дамытушылық: Қорытынды жасай білу, негізгі ойды ажырата білу,өз пікірін қысқаша жеткізуді дамыту. Тәрбиелік: Ізденімпаздыққа, шығармашылыққа және айналасындағыларды тыңдай білуге тәрбиелеу. Сабақ түрі: Кіріктірілген сабақ Әдіс: Баяндау, сұрақ-жауап, тәжірибе,жаттығу. Технология: СТО Көрнекілік: Ауа шары, ғарышкерлер суреті, слайдтар, ракета сызбасы. Пәнаралық байланыс: Биология, тарих, әдебиет. Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру II. Алғашқы қадам /үй тапсырмасын тексеру/ Не білемін? Дене импульсі деген не? Дене импульсі қандай шама? Дене импульсінің бірлігі қандай? Күш импульсі деген не? Күш импульсінің бірлігі қандай? Тұйық жүйе деген не? Импульстің сақталу заңы қалай айтылады? III. Жаңа сабақ тақырыбы мен мақсатымен таныстыру а/ Қызығушылығын ояту. Нені білгім келеді? Тәжірибе: Ауа шарын үрлеп, содан кейін оны қоя береміз. Ол аз уақыт бөлме ішінде әрлі-бері ұшып жүреді. Шардың қозғалыс себебі неліктен? Биологиямен байланысы: сегізаяқ, теңізқұрт, медуза, кальмар, реактивті қозғалыс принципі бойынша қозғалады. ә/ Мағынаны ашу: Дененің бір бөлігі одан қандай да бір жылдамдықпен бөлінген кездегі қозғалысын реактивті қозғалыс деп атайды. Ғарышқа қадам жасау. а/ К.Э. Циолковский /1857-1935/ 1903ж «Әлемдік кеңістікті реактивті құралдармен зерттеу» еңбегін жазды. ә/ С.П. Королев /1907-1966/ К.Э. Циолковскийдің идеяларын жүзеге асырды. б/ Сен білесің бе? 1957 жылы 4-қазанда жердің тұңғыш жасанды серігі ұшырылды. 1959 жылы 12-қыркүйекте Айға қарай зымыран ұшырылды. 1960 жылы 1-желтоқсанда ұшырылған кеме серігінде тірі табиғат өкілдері (Пчелка мен Мушка) иттер , тышқандар, жәндіктер, өсімдіктер болды. 1961 жылы 12-сәуірде ғарышқа Ресей азаматы Ю.А.Гагарин ұшты. (Восток кораблі) 1963 жылы 16-шілдеде ғарышкер әйел адам В.Терешкова ұшты. 1991 жылы тұңғыш Қазақстан азаматы Т.Әубәкіров ұшты. 1994 жылы Т.Мұсабаев ұшты. (135 тәулік бойы космос әлемінде ұшып жүрді). 1998 жылы Т.Мұсабаев екінші рет ұшты (орбитада 7 ай жүріп, 7 рет ашық аспан әлеміне шықты). Әлемдік рекордтарды тізетін Гиннес кітабына аты жазылды. в/ Ақпараттық сәт: Ай мен күнді ардақтаған алашым, Биіктерге баулитұғын баласын. Көк дөненнен жүйрік қазақ көңілі, Шарлайтұғын жұлдыздардың арасын. Сайра бұлбұл көкейден ән төгілсін, Жырға бөле даланың әр төбесін. Байқоңырдан тік ұшқан ғарышкерлер, Көтерді қазағымның мәртебесін. Т.Мұсабаев пен Т.Әубәкіровтың өмірбаянымен таныстыру Қазақстанда бір ұшу алаңы бар-Байқоңыр Ресейде екеу –Капустин Яр және Плисецк АҚШта үшеу, дүниежүзінде он жеті ұшу алаңы бар. г/Реактивті қозғалыстың құрылысын түсіндіру. Зымыран корпусының жылдамдығы: v1 -атқылап шығатын газ жылдамдығы, m-жанған отынның массасы,М-зымыранның корпусымен және отынымен қоса есептегендегі массасы. v2- зымыран корпусының жылдамдығы. Дәптермен жұмыс: Кішкене зымыранның массасы 200г. Ондағы жанғыш заттың массасы 50г .Газ зымыран соплосынан 100м/с жылдамдықпен шығады. Зымыранның қозғалыс жылдамдығын анықта. IV. Не білдім? / Қортынды/ «Ғажайып үштік» 10 \| 10 \| 10 \| 20 \| 20 \| 20 \| 30 \| 30 \| 30 \| Сұрақтар 10)1 Реактивті қозғалыс дегеніміз не? 10)2 Зымыраннан басқа реактивті қозғалыс жасайтын денені ата? 10)3 Ғарышқа жол салған Ресей азаматы? 20)1 Ғарышқа алғаш қадам жасау идеясын ұсынған ғалым кім? 20)2 Тұңғыш жасанды Жер серігі қашан қай жерден ұшырылды? 20)3 Реактивті қозғалыс жылдамдығы қандай шамаларға байланысты? 30)1 К.Э. Циолковский ойларын жүзеге асырған ғалым, конструктор кім? 30)2 Қазақтың тұңғыш ғарышкерін ата? 30)3 Ғарышқа ұшқан әйел адам? V. Оқушылар білімін бағалау. Сүйікті шәкірттерім, Байқоңыр космодромының келесі старттарының иелері сендердің араларыңнан шығатынына сенімім мол. VI. Үйге тапсырма: §21, 18-жаттығу (1,2) Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/oushilardi-tidalim-jene-ajtilim-dafdilarin-damitufa-ipal-eteti.html	Оқушылардың тыңдалым және айтылым дағдыларын дамытуға ықпал ететін тапсырма үлгілері	5-тапсырма Айтылым дағдыларына арналған тапсырма үлгілерін талдау Айтылым дағдыларының ішкі кезеңдері мен заңдылықтары. Оқушылардың тыңдалым және айтылым дағдыларын дамытуға ықпал ететін тапсырма үлгілері: -тыңдауға, мазмұнын түсінуге түрлі стилдегі мәтіндерді ұсыну; -мәтінді қайталап тыңдау, негізгі ойды анықтау; -тыңдалған мәтін бойынша сұрақтар қою; -мәтін бойынша жоспар құру; -тыңдалған мәтіннің белгілі бір бөлігін өз сөзімен айтып беру; -мәтіннің мазмұны бойынша қарама-қарсы пікір айту, дәлелдеу -мәтінді өз қиялымен өзгертіп аяқтау; -мәтіндегі оқиғаларды, іс-әрекеттерді салыстыра талдай алу; -ұсынылған тақырып бойынша сұхбат алу немесе сұхбат беру және нәтижесі бойынша ауызша есеп беру; Айтылым дағдыларына арналған тапсырмалар: 1 тапсырма Мына сұрақтарды пайдаланып, сөзжұмбақты құра Ауырғанда не ішеміз? Жеміс түрі. Білім құралы. Жылататын көкөніс. Алманың сорты. Жыл мезгілі. 2-тапсырма Сөйлемді жалғастыр. Таңертең мен мектепке ... . а) келесің ә) тұрамын б) оянамын в) барамын 3-тапсырма Суреттерге қарап қимылды білдіретін сөздерге мысал келтір 4-тапсырма Сұрақтарға жауап бер Үш ат жегілген арба 30 км жүрді.Бір аттың жылдамдығы қандай? Алдында 1, артында 2, алдында 2, біреуі екеуінің арасында және үшеуі бір қатарда қаз ұшып келеді.Барлығы неше қаз? Сиыр 4 аяғымен тұрса 200 кг,2 аяғымен тұрса неше кг болады? Ұзындығы 10 метр жіпті әр бөлігі 2 метр болу үшін неше рет қию керек? Үш қыз бір сыныпта оқиды.Айгүл, Гүлназ, Айнаш.Айгүл Гүлназдан үлкен, Гүлназ Айнаштан үлкен.Кім сонда үлкені? Түйеқұс 2 аяғымен тұрса 1 пұт тартса,1 аяғымен тұрса неше пұт тартады? Бақытжанның 4 ұлы, олардың әрқайсысының туған қарындасы бар. Бақытжанның неше баласын 5-тапсырма «Жазғы демалыс» тақырыбына әңгіме құрастыр. Айтылым дағдыларының ішкі кезеңдері мен заңдылықтары Айтылым әрекетіне катысты ен манызды мәселе — сөзді дүрыс айта білудің заңдылыктарын жэне калыптаскан нормаларын меңгеру. Бүл туралы тілші-галым Р.Сыздыкованың түйген ойларының кай-кайсысы болсын т үйренушіге де, окытушыға да пайдалы: «Тілдік нормалар оның барль катгауында: сөздік саласында /лексикасында/, грамматикасында, дыбыст; жүйесінде, стильдік-көркемдік тәсілдерінде болуы шарт. Норма сондай-ак тілд колданылу түрлерінде де, ягни жазба және ауызша түрде кызмет ету барысың: да орын алуы кажет. Сондыктан ана тіліміздің жазба түрімен катар, ауызц түріне койылатын талаптардың да күшейе түсуі занды. Ауызша сөйлеу іске аска жерде есту де, тыңдау да катар жүреді. Адамның ауызша сөйлеу аркылы жарыЫ шыккан ойы екінші адамның есту кабілетін үштап, есту мүшелеріне эсер еткен: гана үгыныкты болады. Сондыктан сөйлесім мен естілім екеуі екі түрлі процес болғанымен, бір-бірімен катар жүмсалып, катар жүреді. Сонымен катар сөйлесі — тілді үйрену жолындагы маңызды баспалдак, кажет шарт кана емес, ол адамзаттың коғамдағы элеуметтік орнын, кызметін көрсететін күрделі әрекеі Өйткені сөйлесім адамға тән эр түрлі үрдістердің басын біріктіріп, оныі адамдык касиетін білдіретін басты өлшемдердің біріне айналады. Қазак тіліщ; сөйлеуге үйрету аркылы окытушы үйренушіге ойын казакша жеткізе білуме* катар, пікір айтуға, көзкарасын білдіруге де тэрбиелейді. Сөйлеуге үйрету — тіл; жалаң меңгеру емес, адамның жалпы ойлау кабілетін кеңейту, жетілдіру деге: сөз. Осы түрғыдан келгенде, айтылымда казакша сөйлеуге үйрету сапалы бол; үшін басты-басты мынадай жагдайларды ескеру кажет. Үйренетін тілде сөйлеуге деген кажеттілік. Қоршаган орта, жағдайдың әсері. Жеке бастың кабілетін ескеру. Сөйлеудің накты максатын айкындау. Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/sabati-tairibi-orta-fasirlardafi-kornekti-ajratkerler-sabati-m.html	Сабақтың тақырыбы: Орта ғасырлардағы көрнекті қайраткерлер. Сабақтың мақсаты: Білімділік	Серикбаева Индира Амангелдықызы Сабақтың тақырыбы: Орта ғасырлардағы көрнекті қайраткерлер. Сабақтың мақсаты: Білімділік: Орта ғасырда ғылымның дамуы мен оған үлес қосқан ғалымдардаң еңбектерімен оқушыларды жан – жақты таныстыра отырып, шығармаларының тарихи маңызы туралы түсінікті қалыптастыру; Дамытушылық: Оқушылардың тарихи – ғылыми еңбектерді талдап, салыстырып, қорытынды жасау қабілеттерін дамыту; Тәрбиелік: Қазақ халқына қатысты тарихи шығармаларды өмірде орынды қолдана білуге, олардан тәлім – тағылым, білім алуға, өз Отанына қатысты деректерді ізденуге, тарихи құндылықтарды құрметтеуге тәрбиелеу. Сабақ түрі: Семинар сабақ Әдісі: сұрақ–жауап, әңгімелеу, тірек–сызбалар арқылы түсіндіру, ізденіс Көрнекілігі: тірек–сызбалар, оқулықпен жұмыс, бейнефильм Пәнаралық байланыс: география, дүние жүзі тарихы Жүру барысы: Ұйымдастыру. Сабақтың мақсаты мен міндеттерін белгілеу. Сабақтың дәйек сөзі: «Білім-қараңғыда адастырмас шырақ» Ж. Баласағұни Операциялық-орындаушылық кезең. Мұғалім кіріспе жасау арқылы бағыт береді. Әбу Наср әл-Фараби қай жерлерде білім алған? Әбу Райхан әл-Бирунидің аспан денелеріне қатысты қандай жаңалық ашқан? Махмуд Қашғаридің еңбегі туралы орыс ғалымдары қандай пікір білдірді? «Құт негізі-білік» кітабы несімен ерекшеленді? Қожа ахмет Йасауидің әулиелігі неде? «Сопылық» дегенді қалай түсінесіңдер? Жаңа сабақты оқыту жоспары: Махмуд Қашғари – «Түрік тілдерінің сөздігі». Жүсіп Баласағұни – «Құт негізі - білік». Ахмет Игүнеки – «Ақиқат сыйы». Сүлеймен Бақырғани шығармалары. Ғылым (араб.: علم (ілім)— білім, тану; лат. scientia — білім) — жалпы мағынасы: жүйелік білім мен тәжірибе. Арнайы мағынасы — ғылыми жолмен жинақталған білім жүйесі, сонымен қатар зерттеумен келген ретті білім жинағы. Түрлері Негізінен ғылымдарды екі санатқа бөледі: Жаратылыс құбылыстарын (биологиялық өмірді қоса) зерттейтін жаратылыстану ғылымдары және Адамзат өмірі мен қоғамдарын зерттейтін гуманитарлық ғылымдар.Бұл санаттар эмпирикалық ғылымдар болып табылады, яғни ондағы білім табиғатта көруге және зерттеушілердің әлдебір шарттарда тәжірибе арқылы тексеруге болатын құбылыстарға негізделген. Ғылым үш топқа бөлінеді Тұтас ғылым жүйесін құрайтын ғылыми пәндерді шартты түрде жаратылыстану, әлеуметтік және техникалық ғылым деп үлкен үш топқа бөлуге болады. Орта ғасырларда ғылымның дамуына Шығыс, араб елдері Орта Азия ғалымдары (әл-Фараби, Әбу Әли ибн Сина, Ибн Рушд, Бируни, Махмұт Қашқари, Жүйнеки, т.б.) елеулі үлес қосты. Олар Ежелгі Грекияда қалыптасқан ғылыми таным жетістіктерін сақтап қана қойған жоқ, оны көптеген салаларда толықтырып, дамытты. Шығыста әл-Фарабиді Аристотельден кейінгі «екінші ұстаз» деп таныды. Орта ғасырларда араб елдері мен ислам діні тараған басқа да аймақтарда философия, медицина, эстетика, математика, астрономия, т.б. ғылым салалары қауырт дамып, бұл құбылыс кейін Ислам Ренессансы деп аталды Жалпы көптеген түрік тілдес тайпалар түрік тілінде сөйлемегенімен олардың ішінде жергілікті тіл ерекшеліктері де болған.Оғыз,қарлұқ,қыпшақ тайпалары түбі түрік тілдес тайпалар қосылып ,бірігіп \| \| Түркі тілдес тайпалардың бір-біріне жақындығын белгілі ғұлама Махмуд Қашқари зерттеген \| Махмуд Қашғари(1030-1090) \| Шын аты Махмуд Хусейн ибн Мұхаммед Қашқари.Махмуд алғаш Қашқар қаласында,кейін Орта Азия мен Иранның ірі қалаларында білім алған. \| Махмуд.Қашқари үш кітаптан тұратын “Түркі тілдерінің сөздігі”атты мәңгі өшпес мұра қалдырды.Бұл еңбекті жазудан бұрын ол бүкіл түріктердің елі мен жерін түгел аралап шыққан \| Атақты орыс ғалымы Кононов М.Қашқаридің бұл кітапты жазудағы басты мақсаты түрік тілінің мәртебесін көтеріп,оның араб тілінен ешбір кем түспейтіндігін дәлелдеу болды \| Жүсіп Баласағұни(1021-1075) \| Ғұлама Шу өзені бойындағы Баласағұн Қаласында туған. Толық аты Жүсіп Хас Хажип Баласағұни \| \| Ол өзінің атақты “Құт негізі-білік” атты еңбегімен белгілі. Бұл еңбек алғаш рет түрік тілінде жазылған. \| \| Құтадғу білік”-ХІ ғ түркі тілді халықтарының қоғамдық ой-санасын орын алған,терең мазмұнды ғылыми еңбек. \| Ж.Баласагүнидің еңбектерінде ғылымның философия, астрономия, алгебра салаларына тоқталады. Сол сияқты аңыз-әңгімелер, мақал-мәтелдер,шешендік сөздер көп кездеседі. \| ҮІІ-ІХ өркендеген ауыз әдебиеті Х ғасырда қалыптаса бастаған жазба әдебиетінің негізін қалады.Бұл кездегі ислам дінінің кең тарауы жазба әдебиетінің жандануына әсерін тигізді. \| \| Жазаба әдебиетінің көрнекті өкілдерінің бірі Қарахан мемлекетінің кезінде даңқы шыққан ақын Ахмет Иүгнеки. \| Сұрақтар 1. Қандай Қазақстанның ғалымдарын білесіздер? 2. Әбунасыр Әл-Фараби қай жылы, қай жерде туды/қайтыс болған? 3. Отырар қаласы қайда орналаскан? Оның басқа атауларын айтыңыздар. 4. Әл-Фараби қандай тілдерді білді? 5. Жүсіп Баласағұни кім? Ол қандай аяларда жұмыс істеді? 6. Жүсіптің ең әйгілі шығармасы қалай аталады? Ол не туралы? 7. Қожа Ахмет Йасауи қай жылы, қай жерде туды/қайтыс болған? 8. Оның біраз шығармаларын айтыңыздар. 9. Қожа Ахмет Йасауи кесенесі қай калада орналасқан? 10. Ш. Уәлихановтың шын атын айтыңыздар. Ал қалай оны әжесі атады? 11. Ол қайда білім алды? Қандай тілдерін білді? 12. Оның әйгілі және зор еңбегі қандай? 13. Семенов Тян-Шанский нені зерттеді? 14. Ол қандай мекендерге саяхаттады? 15.Асфендияров Саржан қай аяларда жұмыс істеді? 16. Қаныш Сәтбаев кім? Ол нені зерттеді? 17. Мұрат Айтхожин нені ашты? 18. Оның негізгі қызметтерін айтыңыздар. Сәйкестендіру тест жұмысы «Ғалымдар » Еңбектері 1. М. Қашқари «Диуани лұғмат ат-түрік» 2. Ж. Баласаұни «Құдатғу білік» 3. Қ. А. Яссауи «Даналық» 4. Әл-Фараби «Өлең кітабы» 5. А. Иүгінеки «Ақиқат сыйы» Ү. Жаңа сабақты бекіту. «Ерекшелігін көрсет» ойыны. Р/с \| Тұлғалар \| Ғылымға қосқан үлесі \| Ерекшелігі \| 1 2 3 4 5 6 \| Әбу Наср әл-Фараби (870-950) Әбу Райхан әл-Бирун (973-1050) Махмуд Қашғари (1030-1090) Жүсіп Баласағұни (1021-1075) Ахмет Иүгнеки Қожа Ахмет Йасауи (1103-1167) \| \| \| ҮІ. Жаңа сабақты қорытындылау. ҮІІ. Үйге тапсырма. 21 – параграфты оқу. Тақырып соңындағы сұрақтарға жауап беру. Ғұламалардың өмірбаянына қатысты қосымша кітаптар оқу. Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/saba-sabati-tairibi--kirispe-sabati-masati--alashtanu-kursini.html	Сабақ Сабақтың тақырыбы : Кіріспе Сабақтың мақсаты : «Алаштану» курсының мектеп бағдарламасында алатын орны, Алаш қозғалысы мен Алашорда үкіметі тарихының тарихнамасы мен дерекнамасына қысқаша шолу	№ 1 – сабақ Сабақтың тақырыбы : Кіріспе Сабақтың мақсаты : «Алаштану» курсының мектеп бағдарламасында алатын орны, Алаш қозғалысы мен Алашорда үкіметі тарихының тарихнамасы мен дерекнамасына қысқаша шолу Сабақтың түрі : лекция Сабақтың әдісі : лекция, ауызша баяндау Сабақтың барысы : Биылғы жаңа оқу жылынан бастап «Алаштану» факультативтік курсы орта мектептерден бастап оқытылатын болды. Бұл туралы ҚР Білім және ғылым министрлігіне қарасты Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының аға ғылыми қызметкері Айгүл Айтбаева айтты. Алаштанушылар бұл мәселемен 1988 жылдан бастап тұ-рақты түрде айналысты. Міне осы 20 жылдан астам уақытта сан-салалы зерттеулер жүргізіліп, том-том деректер жинағы шығарылды. Ғылыми-теориялық және практикалық санаттағы конференциялар өткізіліп, жекелеген тұлғаларға және Алаш қозғалысы мен Алашорда үкіметі тарихына байланысты елімізден өзге Түркия, Жа-пония, Ресей елінде монографиялар мен ғылыми еңбектер және диссертациялар қорғалды. Әйтсе де бұл жұмыстар Алаш құндылығын толық танып - білуде аздық етті. Себебі әлі күнге дейін әртүрлі деңгейде әкімшіліктердің ішкі саясат бөлімдері, тіпті зиялы қауым өкілдерінің өздері Алаш десе кірпідей жиырылатыны жасырын емес. Бұлай қара аспанды төндіре берген де дұрыс емес. Өйткені бұған дейін екі мәрте, яғни, 2008 және 2012 жылдары ҚР Үкіметінің қаулысы шығып, Алашты кең көлемде насихаттайтын іс-шаралар еліміздің әр түкпірінде атқарылды. Міне осыдан кейін барып еліміздегі ресми және бейресми ұйымдар Алаш дегенде үрке қарамайтын жағдайға жетті. Оқу пәнінің базалық мазмұнына қыс-қаша тоқталып өтсек. «Алаштану» курсының мектеп бағдарламасында алар орны қандай болмақ? Бұл сұрақ әрбір азаматты толғандыратыны анық. «Алаш қозғалысының қалыптасуы мен дамуы» атты бөлімде ХХ ғасыр басындағы Қазақстанның қоғамдық-саяси және әлеуметтік-экономикалық жағдайы сөз болады. Яғни Столыпин реформасынан кейін Ресей империясының ұлттық аймақтарындағы жер мәселесі және қазақ зиялылары мен ресейлік саяси қозғалыстар туралы оқушылар мағлұмат алады. Ал «Қазақ мемлекеттілігін қайта жаңғырту бастамалары және Алаш қайраткерлігі» деген бөлімде Әлихан Бөкейханның аграрлық экономика саласындағы бастамашыл істері және баспасөз бетінде саяси жүйе мен отаршылдыққа қарсы сынның күшеюі баяндалады. Сондай-ақ «Алаштану» факультативтік курсында «Қазақ қоғамы және Алаш партиясы», «Алаш автономиясы және Алашорда үкіметінің құрылуы», «Алашорда және кеңес өкіметі», «Алашорда үкіметі және оның қызметі», «Алашорда қозғалысы қайраткерлерінің кеңестік Қазақстан тұсындағы қоғамдық-саяси қызметтері», «Алаш қайраткерлерінің мәдени-ағартушылық қызметтері және ғылыми ізденістері», «Ел тарихында Алаш қайраткерлері есімдерінің жаңғыртылуы» деген тақырыптарға аса мән берілмек. Жалпы алғанда «Алаштану» курсы мектеп оқушыларының Алаш тарихынан мол мағлұмат алуына мүмкіндік береді. Сондай-ақ жас жеткіншектің тарихи жадының қалыптасып, өзіндік ой қорыта алуына бұл пәннің қосар үлесі айрықша. Бұған дейін мектеп оқулықтарында алашқа қатысты деректің там-тұмдап берілгені белгілі. Осы олқылықтардың орнын «Алаштану» курсы толтырып, тыңнан түрен салмақ. Ұзын сөздің қысқасы, өз тарихын танып-білмеген ұлттың болашағы жарқын болмақ емес. Мұны өз заманында Әлихан Бөкейхан «Өзінің тарихын жоғалтқан жұрт, өзінің тарихын ұмытқан ел қайда жүріп, қайда тұрғандығын, не істеп, не қойғандығын білмейді, келешекте басына қандай күн туатынына көзі жетпейді. Бір халық өзінің тарихын білмесе, бір ел өзінің тарихын жоғалтса, оның артынша өзі де жоғалуға ыңғайлы болып тұрады» деп айтып кеткен. Сабақты бекіту үшін оқушылардың «Алаштану» курсы жайлы жеке пікірлерін тыңдау № 2 – сабақ Сабақтың тақырыбы : ХХ ғ басындағы Қазақстанның қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық жағдайы.Алаш қозғалысының қалыптасуы мен дамуы. 1905 ж Қарқаралы құзырхаты. Сабақтың мақсаты : Алаш қозғалысының қалыптасуы жайлы, Столыпин реформасынан кейін ресей империясының ұлттық аймақтарындағы жер мәселесі жайлы айтып түсіндіру. Сабақтың түрі : лекция сабақ Сабақтың әдісі : түсіндіру, лекция, баяндау Сабақтың барысы : Столыпиннің аграрлық реформасы – патшалық Ресейдегі шаруалар үлесіндегі жер иелігіне жасалған реформа. 1906 жылы 9 қарашада патша жарлығымен басталып, Уақытша үкіметтің 1917 жылғы 28 маусымдағы қаулысымен жойылды. Осы реформаны жүргізуге ұсыныс жасаған Министірлі Кеңесінің төрағасы П.А. Столыпиннің есімімен аталды. Стольпиннің аграрлық реформасында Ресейдің ішкі аудандарындағы жер тапшылығын шешумен қатар, орыс шаруаларын көшіру арқылы шалғайдағы отар аймақтарды игеру көзделді. Шалғайдағы отар аймақтарға қоныс аударған шаруаларға үкімет тарапынан көмек көрсетілетін болды. Бұл іс Қоныс аудару басқармасына жүктелді. Қо-ныс аударушыларға шет аймақтарда жер бөлу жұмыстары жүргізілді. 1906 – 15 жылдары аралығында Қазақстанда қо-ныс аударушылардың пайдасына қазақтардың иеліктеріндегі 21 млн. десятинадан астам шұрайлы жер бөлініп, қазақтар шөлейт, тастақты жерге қоныстана бастады. Стольпиннің аграрлық реформасы негізінде Қазақстанға 700 мыңнан астам орыс және украин шаруалар қоныс тепті.Қазақстанның XX ғ. басындағы әлеуметтік-экономикалық жағдайы. Отарлық қоныстандыру саясатының күшеюі. Столыпин аграрлық реформасы. 1905–1907 жылдардағы революция жеңілгеннен кейін Ресейде реакция кезеңі басталды. 1907 жылы 3-маусымда Екінші мемлекеттік Думаның таратылғаны, Үшінші мемлекеттік Дума сайлауы туралы ережеге өзгерістер енгізілгені жөнінде патша жарлығы шықты. Заң бойынша қазақтар мен өлкені мекендеген басқа шағын халықтар сайлау құқынан айырылды. Осы кезде революциялық ұйымдар мен қозғалысқа қатысқандарды сотсыз және тергеусіз жазалайтын тәртіп енгізілді. Патша өкіметі тек қана қудалау жасаумен ғана шектелмеді, сонымен қатар шаруалар қауымын күшпен ыдырату саясатын жүргізе бастады. 1906 жылы 9-шы қарашада Столыпин шаруаларды қауымнан хуторға бөлу туралы жаңа жер иелену заңын шығарды. П. А. Столыпин 1906–1911 жылдары Министрлер Кеңесінің төрағасы болған кезде өзінің аграрлық реформаларын әзірледі. Оның бірінші шарты шаруаны жердің иесі етіп бекіту болатын. П. А. Столыпиннің аграрлық саясатының мәні үш заң актісінде көрсетілді. Бұл Сенаттың қарауына берілген 1906 жылғы 9-қарашадағы «Шаруалардың жер иеленуіне және жер пайдалануына қатысты қолданылып жүрген заңның кейбір қаулыларын толықтыру туралы» жарлық. Ол III-Мемлекеттік Думада 1910 жылы 14 маусымдағы «Шаруалардың жер иеленуі жайлы кейбір қаулыларды өзгерту мен толықтырулар туралы» заң етіп қайта қаралып толықтырылды. 1911 жылғы 29-мамырда «Жерге орналастыру туралы» заң қабылданды. Аграрлық реформалар бойынша шараларды жүргізу оның барысында шаруалардың көшіп-қонуына еркіндік берілді, нәтижесінде олардың шет аймақтарға, соның ішінде Қазақстанға жаппай көшуі кеңінен өрістеді. 1910–1911 жж. жаңа экономикалық өрлеуге байланысты Қазақстанда ереуілдік қозғалыстар жандана түсті. 1911 жылы мамыр айында Перовск және Түркістан станциялары теміржол шеберханаларының жұмысшылары, «Атбасар мыс рудалары» акционерлік қоғамы рудниктеріндегі кеншілер ереуілге шықты. 1912 жылы Ресейдің жұмысшы қозғалысында жаңа революциялық өрлеу басталды. Сол жылғы мамырда Қазақстанда Спасск мыс қорыту зауытында басталған ереуіл 1913 жылдың маусым айына дейін созылды. 1913 жылғы қыркүйекте Торғай уезінің Шоқпаркөл көмір кендерінде болған жұмысшылардың толқуы 1914 жылдың бірінші жартысында Ембі мұнайшыларының ереуілдерімен ұласты. Жаңа революциялық өрлеу кезінде Қазақстанның жұмысшы табы жалақыны арттыруға, қожайындардың айыптарды көбейтуден бас тартуына қол жеткізді. Өлке жұмысшыларының ереуілдері патша өкіметіне қарсы шаруалар толқуларының артуына, ұлт-азаттық қозғалысының дамуына ықпал етті. Алаш қозғалысы — 20 ғ-дың алғашқы ширегінде Ресей империясының отарлық билік жүйесіне қарсы бағытталған ұлт-азаттық қозғалыс.[1] Ғасырдың бас кезінде қазақ қоғамында мүлдем жаңа жағдай қалыптасты. Ресейлік әскери-монархиялық басқару жүйесі, қазақ жерінің орыс мемл-нің меншігі етіп жариялануы, осыған орай ішкі Ресейден қоныс аударушылар легінің күрт өсуі, қазақ бұқарасының зорлықпен егіншілікке жарамды жерлерден ығыстырылуы, дәстүрлі қазақ шаруашылығының терең дағдарысқа ұшырауы сол қалыптасқан жағдайдың нақты көріністері еді. Сол кездегі қазақ қоғамы дамуының күн тәртібінде қазақ халқының ұлт ретінде жоғалуы, не өзін-өзі сақтауы үшін күреске шығу мәселесі тұрды. Бірақ ендігі уақытта жеке батырлар бастаған қол түзіп, қару асынып көтеріліске шығу нәтиже бере қоймайтын еді. Қалыптасқан жаңа саяси ахуалға лайық жаңа күрес құралдары, әдіс-айла қажет болды, ең негізгісі халыққа оның алдында тұрған негізгі мақсат-мүдделерін түсіндіріп жеткізетін, сөйтіп оны заман талабына сай күрес құралдарымен қаруландырып, азаттық үшін қоғамдық қозғалысты бастап кете алатын мүлдем жаңа саяси-әлеум. күшке сұраныс үлкен еді. Ал ондай саяси күштің қалыптасып келе жатқанын 1905 — 07 жылдардағы оқиғалар көрсетіп берді. Ол күш — сан жағынан аз болғанымен, бірақ саяси күрес қазанында қайнап, тез ысыла бастаған ұлттық интеллигенция болатын. А.Байтұрсынов М.Дулатов Ә.Бөкейханов Осы бірінші орыс революциясы жылдары ұлттық зиялылар кейін А.қ. атанған қоғамдық қозғалыстың негізін қалады. 1905 ж. Қоянды жәрмеңкесінде дүниеге келген Қарақаралы хұзырхаты (петициясы) оның бағдарламалық құжаты болатын. Осы мезгілден бастап Ә.Бөкейханов, А.Байтұрсынов, М.Дулатов жетекшілік еткен ұлттық зиялылар жаңа өрлеу ала бастаған ұлт-азаттық қозғалысқа нысаналы сипат беру үшін газет шығару, азаттыққа үндеген кітаптар бастырып тарату, Мемл. Дума жанындағы мұсылман фракциясы жұмысына, жалпыресейлік мұсылман, түркішілдік қозғалыстарға атсалысу сияқты қазақ қоғамына бейтаныс күрес әдістерін игере бастады. Ал 1911 жылдан шыға бастаған Айқап журналы, 1913 жылдан жарық көріп, жалпыхалықтық басылымға айналған “Қазақ”, оның артын ала өмірге келген “Бірлік туы”, “Сарыарқа”, “Ақжол” газеттері ұлт-азаттық күрес идеологиясының қалыптасуына қызмет етті. А. қ-ның басты мақсаты — қазақ елінің өзін-өзі басқару, яғни ұлттық мүддесін қорғай алатын мемл. жүйе құру құқын метрополияға мойындату, түбінде дербес мемл. құру, қазақ жерлеріне ішкі Ресейден қоныс аударуға шек қою, әлемдік озық тәжірибені пайдалана отырып, дәстүрлі мал ш-н өркендету, сонымен қатар егіншіліктің, өнеркәсіптің дамуын қамтамасыз ету, рыноктық қатынастарға жол ашу, жеке адам құқын және басқа демокр. принциптерді қадір тұту, ұлттық мәдениетті өркендету, оқу жүйесінің, тілдің дамуына қажет шарттар түзу болды. Бірінші орыс рев-сы жылдарынан бастау алатын Алаш ұлт-азаттық қозғалысы 1917 ж. ақпан және желтоқсан айлары аралығында өзінің шарықтау шегіне жетті. Осы жылдың жазы мен көктемінде Қазақ к-ттерінің пайда болуы, күзіне қарай Алаш партиясының, ал соңына қарай Түркістан автономиясы (Қоқан автономиясы) және Алашорда үкіметтерінің құрылуы бұл қозғалыстың нақты нәтижелері болатын. 1917 ж. пайда болған бұл саяси құрылымдар большевиктер тарапынан күшпен таратылғанымен, ұлт-азаттық қозғалыс күштері саяси күрес сахнасынан бірден кете қойған жоқ. Мемл. тәуелсіздік, жер және кезінде алаш зиялылары күн тәртібіне қойған қоғамдық-саяси басқа да мәселелерді басты талабы етіп, ұлт-азаттық қозғалыс жаңа сипатта Т.Рысқұлов, С.Асфендияров, С.Қожанов, С.Садуақасов, Ж.Мыңбаев қызметінде одан әрі өрши түсті. Елде тоталитарлық жүйе біржола орнағаннан кейінгі уақытта енді ол жаңа саяси жағдайға байланысты шетелдік эмиграция күшімен жүргізілді. Мұстафа Шоқайұлының қызметі, оның басшылығымен Берлинде 10 жыл бойы (1929-39) шығып тұрған “Яш Түркістан” журналындағы материалдар соның айғағы еді. Негізгі мақсаты — ұлттық бостандық болған А.қ. көрші түркі, мұсылман халықтарымен күш біріктіруге тырысты. Сөйтіп, 20 ғ-дың алғашқы жылдарынан бастау алатын Алаш ұлт-азаттық қозғалысы 30 жылдарға дейінгі тарихи кезеңді қамтыды. Кеңестік тоталитарлық билік алаштық атанған аға буын зиялылардың ең белсенді бөлігін, сондай-ақ олардың кеңестік-партиялық қызметтегі ізбасарларын қуғын-сүргінге ұшыратып, жауыздықпен жазалады. қ. Алаш ісі. Сабақты бекіту. Столыпин реформасының қазақ халқына тигізген әсері ? Қазақ жері қанша млн гектарға кеміді ? Қарқаралы хұзырхатының тарихи мәні мен негізі ? № 3 – сабақ Сабақтың тақырыбы : Ұлт зиялылары- алаш қозғалысының тірегі. Алаш қозғалысы және ресей Мемлекеттік Думасы Сабақтың мақсаты : ХХ ғ бас кезіндегі Алаш қозғалысы ұлт зиялыларының атқарған қызметі жайлы түсіндіре отырып, оқушылардың танымдық қабілетін арттыру Сабақтың түрі : аралас сабақ Сабақтың әдісі : түсіндіру, ауызша баяндау Сабақтың барысы : Әлихан Нұрмұхамедұлы Бөкейханов (1866–1937) қоғам және мемлекет қайраткері, бұрынғы Семей облысы Қарқаралы уезі Тоқырауын болысының 7-ауылында дүниеге келген. Ұлт-азаттық қозғалыс жетекшісі, публицист ғалым, аудармашы. Әлихан Бөкейханов Орта жүздің ханы Бөкейдің ұрпағы (Бөкей-Батыр-Мырзатай-Нұрмұхамед-Әлихан). Әкесі оны бала күнінде Қарқаралыға алып барып медресеге оқуға берген, алайда ол оқуды қанағат тұтпай қаладағы үш сыныпты бастауыш мектепте оқиды. 1879–1886 жылдары Қарқаралыдағы қазақ балаларына арналған мектепте білім алады. 1886–1890 жылдары Омбыдағы техникалық училищеде оқып, «техник» мамандығын алып шығады. 1890–1894 жылдары Санкт-Петербургтегі орман институтының экономика факультетінде оқиды. Студент болып жүрген кезде саяси талас-тартыстарға белсене араласып, ұлт-азаттық қозғалыстарға қатысқан. Сол кездің өзінде «саяси белсенділігі үшін» патша жандармериясының қара тізіміне іліккен. Патша өкіметі кезінде қазақ елінің тәуелсіздік үшін күресін басқарды және Павлодарда, Семейде бірнеше рет қамауда отырған. 1917 жылы 5–13 желтоқсанда Орынборда өткен «Алаш» партиясының екінші съезінде Ә. Бөкейханов Алашорда үкіметінің төрағасы болып сайланды. Кеңес өкіметін мойындамады. Қазақтың егеменді ел болуы үшін күресті. 1937 жылы ату жазасына кесілген. Ахмет Байтұрсынов (1873–1938) қазіргі Қостанай облысы Жангелдин ауданы Сарытүбек ауылында дүниеге келген. Ұлт-азаттық қозғалыс жетекшісі, мемлекет қайраткері, ақын, публицист, лингвист, қазақ әдебиетінің негізін қалаушылардың бірі, ғалым, ұлттық жазудың реформаторы, ағартушы. Атасы Шошақ мінезі салмақты, шындықты бетке айта білетін ақылды да беделді адам болған. Мырзалығы сондай, немересі Ахмет дүниеге келгенде құтты болсын айтқан адамдарға бір ат, бір түйеден сүйінші берген. Торғай мен Орынборда білім алғаннан кейін А. Байтұрсынов Ақтөбеде, Қостанайда, Қарқаралыда орыс-қазақ мектептерінде сабақ берген. 1909 жылы саяси белсенділігі үшін Семей түрмесіне жабылады. 1910 жылы Орынборға жер аударылады және 1917 жылға дейін сонда болады. Өзінің сенімді достары Ә. Бөкейханов, М. Дулатовпен бірге 1913 жылдан бастап ұлттық «Қазақ» газетін шығарып, редакторы болды. Ресейде патша өкіметі құлағаннан кейін қазақ жерінде «Алашорда» үкіметін құру үшін бар күшін салды. Большевиктерді мойындамады, қарсы шықты. 1921–1928 жылдары Қазақ халық ағарту институтында сабақ береді. 1929 жылы 2 маусымда Алаш қайраткерлерімен бірге Алматыда тұтқынға алынады. Ресейдің солтүстік облыстарына жер аударылды. Кейіннен босап шығып, бірақ қайтадан 1937 жылы қамауға алынып, атылады. Міржақып Дулатов (1885–1935) қазіргі Қостанай облысы Жангелдин ауданында дүниеге келген. Көрнекті қазақ ақыны, жазушы, педагог, қоғам қайраткері. 20-жылдардың бас кезіндегі қазақ мәдениеті мен әдебиетінің ірі өкілі. 1902 жылы Торғайдағы екі сыныптық орыс-қазақ педагогикалық училищесін бітірген. 1902–1918 жылдары мұғалім болған, «Айқап» журналында, «Қазақ» газетінде қызмет еткен. 1917–1918 жылдары «Алаш» партиясын, Алаш автономиясын, Алашорда үкіметін құрушылардың бірі ретінде, Қазақ мемлекетін құру ісіне белсене атсалысты. 1928 жылы репрессияға ұшырап, 1935 жылы айдауда жүріп қайтыс болды. Міржақып әдебиет пен мәдениетте жаңа демократиялық бағыттың кеңінен орын алып, дамуына зор үлес қосты. Бұл идея «Оян, қазақ!» атты өлеңдер жинағында қуатты ұран болып естілді. Мұстафа Шоқай (1890–1941) Ақмешіт, қазіргі Қызылорда облысында дүниеге келген. Қазақ ойшылы, оқымысты, мемлекет және қоғам қайраткері, XX ғасыр басындағы еліміздің тәуелсіздігі мен бостандығы жолындағы күрескерлердің ірі өкілі. Мектепте мұсылманша білім алып, Ташкент гимназиясын, Санкт-Петербург университетінің заң факультетін алтын медальмен бітірген. Мұстафа Шоқай 1917 жылғы Ақпан төңкерісіне дейін Ресей Мемлекеттік Думасының Мұсылман фракциясы Саяси бюросында Түркістан халықтарының өкілі болды. Ұлы Түркістан мемлекетін құру идеясын ұстанды. 1917 жылы 22 қарашада Қоқанда мұсылман ұйымдары конгресс өткізіп, Түркістан автономиясын жариялады. Шоқай үкімет мүшесі болып сайланып, көп кешікпей ол орыннан кеткен премьер-министр М. Тынышбаевты алмастырады. Мұстафа Шоқай Алашорда үкіметінің құрамына да енді, бірақ Қоқан автономиясы талқандалғаннан кейін иммиграцияға кетуге мәжбүр болады. Иммиграцияда жүріп Кеңестерге қарсы идеялық күресін жалғастырады. Қазақ халқының отаршылдыққа қарсы күресі тарихындағы аса ірі қайраткер тұлғаларының бірі Мұстафа Шоқай 1941 жылы Берлинде беймәлім жағдайда қайтыс болды. Жақып Ақбаев (1876–1934) қазіргі Қарағанды облысы Ақтоғай ауданында дүниеге келген. Қазақстандағы ұлт-азаттық қозғалысқа қатысушы, қоғам қайраткері, қазақ халқынан шыққан тұңғыш құқық магистрі. Санкт-Петербург университетінің заң факультетін 1903 жылы алтын медальмен бітірген. 1905–1907 жылдары Омбы, Петропавл, Семей, Павлодар, Баянауыл, Қарқаралы қалаларында демонстрацияларға қатысып, митингілер мен жиналыстарда сөз сөйледі. «Степной край» (Омбы) газетінде отарлау аппаратының озбырлығы мен жүгенсіздік әрекеттерін, самодержавиенің халыққа жат саясатын әшкерелеген мақалалар жазып, еңбекшілерді патша өкіметінің отаршылдық саясаты мен езгісіне қарсы күреске шақырды. 1917 жылы Алашорда үкіметінің мүшесі болып сайланды. Жақып Ақбаев патша өкіметіне қарсы күресін тоқтатпағаны үшін 1910 жылы Тобыл қаласына жер аударылды. 1917 жылы шілдеде Колчактың әскери-далалық соты оны Кеңес өкіметін қалпына келтіру үшін халықты көтеріліске шақырды деген айыппен өлім жазасына кесті, 1929 жылы Кеңестік билік жалған айыптармен қуғындап, Воронежге жер аударды. Халқының бостандығы жолында үнемі қуғын-сүргінге ұшыраған Ж. Ақбаев ауруы меңдеп 1934 жылы қайтыс болады. Ж. Ақбаевтың өмірі мен қызметі, саяси және құқықтық көзқарастары оның саяси серіктері А. Байтұрсынов және т. б. Алаш ардагерлерімен үндес келеді. Ж. Ақбаев қазақтың әдет-ғұрып заңдарын, соның ішінде публицистикалық материалдар жариялады. Мұхамеджан Тынышбаев (1879–1937) қазіргі Алматы облысы Сарқанд ауданы Тынышбаев ауылында дүниеге келген. XX ғасыр басындағы қазақ ұлт-азаттық қозғалысы жетекшілерінің бірі, Алаш қайраткері, тұңғыш кәсіби-техникалық маман, тарихшы-ғалым. 1900 жылы Верный гимназиясын алтын медальмен, 1906 жылы Санкт-Петербург Жол қатынасы институтын үздік бітірген. 1907 жылы Жетісу губерниясынан II Мемлекеттік Думаға депутат болып сайланады. Думада патшаның отаршыл саясатына қарсы бағыт ұстанды. 1917 жылы Ақпан төңкерісінен кейін Уақытша үкіметтің Түркістан комитетінің мүшесі болып тағайындалып, Жетісу өңіріндегі 1916 жылғы көтерілістің зардабын жоюда, қырғыз және қазақ босқындарына көмек ұйымдастыруда белсенділік танытты. Алаштың 1917 жылғы 21–26 шілдеде Орынбор қаласында өткен бірінші бүкілқазақ съезіне қатысады, 5–13 желтоқсан күндері өткен екінші съезде Алашорда үкіметі – Ұлт Кеңесінің құрамына мүше болып сайланады. М. Тынышбаев Түркістандағы Қоқан автономиясының тізгінін де ұстады. Ол Түрксіб темір жол жобасын жасауға, кейін магистральдің құрылысына белсене араласады. 1937 жылы репрессия құрбаны болды. М. Тынышбаев ғылыми-зерттеу жұмыстарымен айналысып, Қазақстан тарихы мен қазақ халқының рулық-тайпалық құрамы туралы құнды еңбектер жазды. Халел Досмұхамедов (1883–1939) қазіргі Атырау облысының Қызылқоға ауданында дүниеге келген. Алашорда көсемдерінің бірі, дәрігер, ғалым, публицист. 1903 жылы Орал реалдық училищесін үздік, 1909 жылы Санкт-Петербург Императорлық Әскери академиясын алтын медальмен бітірген. Қазақтардың Ресей Мемлекеттік Думасына қатысуы Қазақтардың саяси сана-сезімінің елеулі түрде өскенін қазақ зиялы қауым көшбасшыларының Ресей Мемлекеттік Думасының жұмысына қатысуынан көруге болады.1905 жылғы тамызда II Николай патша Ресейдегі революциялық күштердің қысымымен империяның заң шығарушы және өкілетті органы ретінде Мемлекеттік Дума құру туралы манифеске қол қойды.Бірақ ол манифест бойынша Ресей империясының бірқатар халықтарының, соның ішінде Орта Азия мен Қазақстан халықтарының да сайлауға және сайлануға құқығы жоқ болып шықты. Жергілікті билік органдарына сайлау науқанының алғашқы күнінен бастап-ақ қазақтарды «көшпелі және қаңғыбас бұратана халық» ретінде сайлауға үзілді-кесілді қатыстырмауға айрықша нұсқау берілді. Мұның өзі қазақтардың арасында бұрқ ете қалған наразылық пен ашу-ыза тудырды. Жергілікті халық өздерінің өкілдерін Ресейдің Мемлекеттік Думасына қатыстыруды батыл талап етті. Өлкенің бүкіл аймағын түгел қамтып өткен қуатты наразылық толқыны патша үкіметін халықтың талабына құлақ асуға мәжбүр етті. Сонымен қазақтар сайлауға қатысатын болып шықты.1906 жылғы I Мемлекеттік Думаға қазақтардан Торғай облысынан — Ахмет Бірімжанов, Уфа губерниясынан — Сәлімгерей Жантөре, Орал облысынан — Алпысбай Қалменұлы, Астрахан губерниясынан - Бақтыгерей Құлманов, Ақмола облысынан - Шәймерден Қосшығұлұлы, Семей облысынан — Әлихан Бөкейхановтар сайланды. Бұлардың барлығы да сауатты, халықтың сый-құрметі мен сеніміне бөленген зиялы азаматтар еді. Бірақ Ресейдің I Мемлекеттік Думасы небары 73-ақ күн жұмыс істеді. Депутаттардың көтерген бастамалары көңілінен шықпай, риза болмаған II Николай Думаны таратып жіберіп, қайтадан сайлау туралы жарлыққа қол қойды. Ресейдің 1907 жылғы II Мемлекеттік Думасының құрамына бұл жолы Қазақстаннан мына азаматтар сайланды: Ақмола облысынан — Шәймерден Қосшығұлұлы, Торғай облысынан - Ахмет Бірімжанов, Семей облысынан - Темірғали Нүрекенов, Сырдария облысынан - Тілеулі Алдабергенұлы, Жетісу облысынан — Мұхамеджан Тынышбаев, Орал облысынан — Бақытжан Қаратаев, Астрахан губерниясынан — Бақтыгерей Құлманов. Алайда бұл Думаның да қызметі ұзаққа созылмады, небары 104 күн ғана жұмыс істеді. II Мемлекеттік Думада қазақ депутаттары кадеттермен жақындасып, мұсылмандар фракциясының тобына кірді. Ресейдің ұлттық шет аймақтарындағы басқа да халықтардың өкілдерімен бірге, ішкі Ресейден шаруаларды Қазақстанға қоныс аудару үрдісін тоқтатуды талап етті. Б. Қаратаев II Мемлекеттік Думада Ресейден шаруаларды Қазақстанға қоныс аудару саясатының қазақтар үшін өте жағымсыз, ауыртпалықты болып отырғаны туралы арнайы баяндама жасады. Ол өзінің жалынды сөзінде былай деп атап көрсетті: «Сіздер мынадай сұмдық жағдайды түсінуге тиіссіздер: бүгінгі таңда қоныс аударушы орыс шаруаларына жер телімдерін беру үшін қазақтарды өздерінің ежелгі ата қоныс жерлерінен ғана емес, жеке меншік баспаналарынан да қуып шығарып жатыр».Қазақ депутаттар өз халқының заңды құқығын қорғап жоғары билік орындарына бірқатар үндеулер де жазды. Мәселен, Мемлекеттік Думаның депутаттары Б. Қаратаев, А. Бірімжанов, Т. Нүрекенов, Ш. Қосшығұлұлы 1907 жылғы наурызда өздерінің жасаған мәлімдемесінде былай деп жазды: «Көшпелілердің бірден-бір күнкөріс көзі — мал шаруашылығы, ал олардың Азияның шетсіз-шексіз кең даласында бір жерден екінші жерге үздіксіз көшіп-қонып жүруі әлдебір жанға жайлы, қызығы мол бос серуен құру емес, табиғаттың қиындықтарын жеңе отырып, өмір сүру болып табылады». Дума депутаттарының арасында көрнекті қоғам қайраткері Сәлімгерей Жантөренің есімі ерекше аталады. Ол Санкт-Петербург университетінің заң факультетін және Мәскеу мемлекеттік университетінің физика-математика факультетін бітірген болатын. Алғашқыда судья болып қызмет етті, кейін бірнеше жыл бойы уездік және губерниялық земствоны басқарды. 1903 жылы Уфа губерниясынан Думаға мүше болып сайланды. Сәлімгерей Жантөре өзіндік ұлттық ерекшеліктері ескерілетін халық мектептерін ашу мәселесіне көп көңіл бөлді. Ол Мемлекеттік Думада кеңінен танылды. Башқұрт халқының атынан депутат болып сайланса да өзінің туған халқы қазақтардың проблемаларын да ешқашан есінен шығарған емес. Шәймерден Қосшығұлұлы (1874—1937) І және II Мемлекеттік Думаға Ақмола облысынан екі рет сайланды. Ол өз жерлестерінің арасында өте беделді әрі құрметті азамат еді. Қазақ халқының шын мәніндегі біртуар ұлы болатын. Ш. Қосшығұлұлы өлкедегі мұсылман дінінің мүддесін қорғады. Сол үшін полиция тарапынан талай рет қуғын-сүргінге ұшырады. Сабақты бекіту. Қазақтардың ресей мемлекеттік думасына депутат болып сайлануы. Думадағы сайлау жүйесінің қазақтарға қатысты тоқтауы. Ұлт зиялыларының атқарған қызметтері. № 4 – сабақ Сабақтың тақырыбы : Отаршылдыққа қарсы күрестің жаңа бағыттары. Ұлттық басылымдар («Айқап», «Қазақ» газеттері) Сабақтың мақсаты : Отаршылдыққа қарсы күрестің жаңа бағыттарымен таныстыру, «Айқап», «Қазақ» газеттерінің тарихи мәнін ашу Сабақтың түрі : аралас сабақ Сабақтың әдісі : сұрақ – жауап, дамыта оқыту Сабақтың барысы : М.Дулатов Санкт-Петербург сапарынан Торғайға белсенді қайраткер, саяси күрескер ғана емес, сонымен бірге шабытты ақын да болып оралады. Айрықша қарқынмен, жылдам жазып, түрлі тақырыптар төңірегінде ой толғаған тебіреністері бірер жылдың ішінде толыққанды жинақ болып түзіледі. Ақын оны Уфа қаласындағы «Шарқ» баспасынан «Оян, қазақ!» деген атпен 1909 жылы бастырып шығарады. Қазақ халқының рухани өмірінде дәл сол, 1909 жылы Санкт-Петербургте Кәкітай бастырып шығарған Абай өлеңдерінің жинағы, Крылов шығармаларынан аударылып басылған АБайтұрсыновтың «Қырық мысалымен» қатар, «Оян, қазақтың» да маңызы ерекше болды. Сондықтан алдыңғы екеуі сияқты «Оян, қазақ» та қолдан қолға, ауыздан ауызға тарап, шамалы уақыт ішінде ақынның атақ-даңқын алты Алашқа әйгілі етті. Бірақ бұл кітап жас авторға осындай абырой-беделмен бірге, патша әкімшілігі тарапынан қуғын-сүргінді де ала келді. Басы тергеуге түсіп, «Оян, қазақ» жаппай тәркіленді. Жандармерияның Ахаң мен Жахаң, Әлихан аға Бөкейханов жайындағы жазғандары 1917 жылы «Қазақ» газетіңде жарияланған. Онда Орынбор жандарм мекемесінің бастығы полковник Кашинцев 1916-жылы Орынбор губернаторына былай деп жазған екен: "Орал губернаторының телеграммасы бойынша "Қазақ" газетін шыгарушы Ахмет Байтұрсынов, Міржақып Дулатов, Ғалихан Бөкейханов үшеуінің өкіметке қарсы істеріне қатысты мағлұмат беремін: Ахмет Байтұрсынов 1909 жылы Қарқаралыда өкіметке қарсьі іс істегені үшін абақтыга жабылган, министрдің жарлыгы бойынша екі жылга жер аударылған. Орал губернаторының телеграммасында Байтұрсынов 25 жарлығына қарсы қазақты құтыртты дейді. Міржақып Дулатов 1911 жылы маусым ішінде "Оян, қазақ" атты кітабын таратқаны үшін Семейде абақтыға жабылып, 103 һәм 129 статъялар бойынша айыпталып, Окружной соттың үкімі бойынша 19 ай қамауда отырды. Орал губернаторының телеграммасы бойынша Дулатовтың үйіне және редакцияда тінту болды, бірақ ештеңе табылмады. Ғалихан Бөкейхановтың 1911, 1912 жылдары с.р. партиясына қатынасып жүргені сезілді. Орал губернаторының телеграммасы бойынша Самара жандарм мекемесіне білдірдім, олардың сыртынан бақылап жүрміз деген хабар алдым». Қазақ ұлттық баспасөзінің дамуы. Ресми емес қазақ мерзімді баспасөзінің қалыптасуы XX ғасырдың басындағы жалпы азаттық қозғалыспен тығыз байланысты. Ол 1905–1907 жылдардағы революциның арқасында ғана туды. Алайда бұл басылымдар дүниеге едәуір қиындықпен келді. 1907 жылғы 28 наурызда II Мемлекеттік Думаның депутаты Шаймерден Қосшығұловтың бастамасымен «Улфат» газетіне қосымша ретінде «Серке» газетінің бірінші нөмірі шықты. Ш. Қосшығұловтың айтуынша, небәрі 3–4 нөмірі шығарылған. Цензура оны қауіпті деп тауып, газет жабылып қалған. 1907 жылғы наурызда Троицкіде «Қазақ» газетінің бірінші (әрі соңғы) нөмірі шықты. Қазақ қоғамы демократияшыл жұртшылығының ұлттық баспасөз ұйымын құру жөніндегі ынтасы күшейе берді. 1911 жылғы 16 наурызда Орал қаласында қазақ және орыс тілдерінде шағын көлемді «Қазақстан» газеті шықты. 1913 жылы қыркүйектен желтоқсанға дейін Петропавлда «Ешім даласы» газеті шығып тұрды. Алайда таралымы шектеулі бұл газеттер орасан үлкен аймақтың түрлі топтарының өскелең талап-тілегін қанағаттандыра алмады. Жалпыұлттық көлемде мерзімді баспасөз құру бұрынғысынша жалпыұлттық проблема болып қала берді. «Айқап» журналы. 1911 жылғы 10 қаңтарда Троицкіде қазақ халқының тарихындағы тұңғыш «Айқап» ұлттық журналының бірінші нөмірі шықты. Ұйымдастырушы және баспагер, идеялық басшысы және редакторы М. Сералин (1872–1929) бұрын педагогтік және журналистік қызметпен айналысқан, сол кезге қарай белгілі ақын, әдебиетші, қоғам қайраткері болған «Айқап» журналы 1911 жылғы қаңтардан 1915 жылғы қыркүйекке дейін әуелгіде айына бір рет, ал сонан соң екі рет шығып тұрды. Барлығы 88 нөмірі шықты, таралымы 1000 данаға дейін жетті. «Айқап» журналы ағарту ісі мен мәдениеттің жаршысы болды. М. Сералин «Айқап» беттерінде мұсылмандардың қасиетті кітабының мазмұнын ыңғайлы, түсінікті нысанда баяндауға тырысқын авторлардың мақалаларын жариялап отырды. «Айқап» журналының қазақ фольклорын зерттеудегі, абайтануды қалыптастырудағы, орыс және дүниежүзілік классикалық әдебиетінің рухани мұрасын насихаттауда атқарған рөлі зор. Бірінші дүниежүзілік соғыстың басталуы жағдайында едәуір шиеленіскен зор қаржы қиындықтары, зиялылардың бір бөлігінің сол кезге қарай өзінің көркемдік толысқандығымен, қазақ әдеби тілін түлетуімен, стилінің сындарлылығымен және ең бастысы толғағы жеткен жалпыұлттық проблемаларды қоюымен әйгілі болған «Қазақ» газеті жағына шығуы 1915 жылдың тамызында «Айқап» журналы шығуының тоқтатылуына себеп болды. «Қазақ» газеті. «Қазақ» газеті апталық басылым болып шықты. 1913 жылғы ақпаннан 1918 жылғы қаңтарға дейінгі кезең ішінде 3000 дана таралыммен 265 нөмірі жарық көрді. Жекелеген нөмірлері 8000 данаға дейін жететін таралыммен шықты. Редакциялық алқа 1914 жылғы жаңа жылдық 45-нөмірінде газетті 10 облыстың қазақтары жаздырып алатынын хабарлаған. Бұған қоса оны Орынбор, Уфа, Қазан, Петербург, Мәскеу, Томск қалаларындағы, басқа да бірқатар қалалардағы, сондай-ақ Түркия мен Қытайдағы оқырмандар алып тұрды. «Қазақ» газетінің редакторы Орынборда айдауда жүрген кезінде сол кезге қарай ағартушылық қозғалыстың танымал көшбасшысы болған, аса көрнекті ақын, көсемсөзші, түркі тілінің маманы, ой-өрісі кең және ұлт дамуының жолдарын көре білген жалынды қоғам қайраткері Ахмет Байтұрсынов болды. 1914 жылғы 19 мамырда Баспасөз істері жөніндегі бас басқарманың кеңсесі М. Дулатовқа «Қазақ» газетінің екінші жауапты редакторы міндетін атқаруға рұқсат етті. «Қазақ» газеті 1918 жылы (№№261 – 265) Жанұзақ Жәнібековтың редакциялауымен шықты. "Айқап" - қоғамдық-саяси және әдеби журнал. 1911-1915 жылы Троицк қаласында басында айына бір рет, кейіннен айына екі рет шығып тұрған. 1-2 мың данамен 88 нөмірі жарық көрген. Алғашқы редакторы - М.Сералин. "Айқап" қазақтың қоғамдық санасының оянуына және ұлттық мәдениеттің дамуына үлкен үлес қосқан. Журналда қазақ ауылдарындағы оқу-ағарту жұмыстары, әйел теңдігі, отырықшылық өмір салтына көшу, сонымен қатар Мемлекеттік Думаға қатысу жөніндегі саяси мәселелер көтерілді. Журналды шығару жұмыстарына А.Ғалымов, С.Торайғыров қатысқан. Журналда А.Байтұрсынов, Ш.Құдайбердиев, Б.Майлин, Б.Өтетілеуов, С.Көбеев, Н.Құлжанов, т.б. сияқты белгілі жазушылар белсенді қызмет атқарған. Абай, Ш.Уәлиханов, Ы.Алтынсарин өлеңдерімен қатар халық ауыз әдебиетінің шығармалары, шығыс, орыс және еуропа әдебиетінің туындылары жарияланған. Сабақты бекіту. «Қазақ» газетінің қазақ қоғамындағы ерекше мәні Алашордалықтардың орталығы болған қала ? № 5 – сабақ Сабақтың тақырыбы : 1916ж көтеріліске қатысты Алаш қозғалысы жетекшілерінің ұстанымдары мен қайраткерлік қызметтері Сабақтың мақсаты : 1916ж көтеріліске қатысты Алаш қозғалысы жетекшілерінің ұстанымдары мен қайраткерлік қызметтері жайлы айтып түсіндіру Сабақтың түрі : аралас сабақ Сабақтың әдісі : лекция, баяндау Сабақтың барысы : 1916 жылғы көтеріліс кезеңінде патшалық өкімет орындары қазақ халқына арнайы контрибуция салды, оның бүкіл ауыртпалығы еңбекші бұқараның мойнына түсті. Көтеріліске қатысқан-қатыспағанына қарамастан олардың мүлкі мен малы тартып алынды. Бірінші дүниежүзілік соғыс басталған соң, Қазақстан өнеркәсібі де соғыс қажеттері үшін жұмыс істеді. Өлкедегі кен өнеркәсібінің маңызды салаларының бірі Успен және Сасық-Қарасу кеніштерінен темір кенін өндіру болды. Мыс рудасын негізінен «Спасск мыс рудалары», акционерлік қоғамы «Атбасар мыс кендері» акционерлік қоғамдары өндірді. 1915 жылғы қыркүйектің ортасында 80 адамнан тұратын Жетісу әскери-өнеркәсіп комитеті құрылды. Жылдың аяғына қарай Қазақстанның барлық облыс орталықтарында және уездік әкімшілік орталықтарының көпшілігінде ӘӨК (әскери-өнеркәсіп комитеті) құрылды. Қазақстандағы ӘӨК құрамына қарағанда, оларда көбінесе буржуазияның өкілдері болды, облыстық ӘӨК комитеттерінде армия, жабдықтау және интенданттық сұраныс керек-жарағымен, кәсіпорындарды жұмыс күшімен және отынмен, медициналық қызмет көрсетумен айналысуға тиісті 5–7 бөлім болды. Соғыс жылдарында жүн өніміне сұраным ұлғайды. Өлкедегі шұға өндіретін тұңғыш Қарғалы фабрикасы әскери тапсырыс орындап, шинельге арналған сұрғылт армия шұғасын дайындай бастады. Соғыс армияны консервіленген ет өнімімен тұрақты жабдықтауды қажет етті. Бұл жылдарда Петропавлда ет-консерв комбинаты, Оралда армия интенданттығының тапсырыстары бойынша жұмыс істеген мал соятын орын салынды. Кәсіпшіліктерден ең көп таралғандары балық аулау, тұз өндіру және тасымалдау кәсіпшіліктері болды. Соғыс жылдарында патша үкіметі қазақтардан жерді тартып алуды жалғастырды. Ауылдың ең кедей бөлігі бұрынғысынан да зор қайыршылыққа түсіп, біржола күйзелді. Малынан, жерінен айырылып, кулактар мен байларға батырақ болған немесе өнеркәсіп орындарына, кеніштерге, кен орындарына күнкөріс іздеп кеткен қазақтар саны барған сайын көбейе түсті. 1917 жылға қарай Семей облысында ғана 17 мыңға жуық батырақ қазақтар тіркелген. Әр түрлі алымдардың 10-ға тарта түрі болды. 1916 жылы 3 миллиард сомға жаңа мемлекеттік заемға жазылу науқаны жүргізілді, ол да қазақ халқының мойнына ауыр салмақ болып түсті. Соғыс басталуына байланысты қазақ халқына тағы бір ауыртпалық: әскери салық салынды, ол әскери міндеткерлік атқармайтындар ретінде қолданылды. Сонымен бірге отаршылдық әкімшіліктің қысымымен қазақ халқына майданға көмек көрсету үшін әр түрлі ерікті қайырымдылық жасау міндеттелді. Соғыс жылдарында кедейлер мен орташалардың жағдайы нашарлады. Запастағы шен иелері отбасыларының жағдайы өте ауыр еді, олар не кулактар шаруашылығында батырақтар болуға немесе табыс табу үшін өнеркәсіп орталықтарына кетуге мәжбүр болды. Қазақстанда әкімшілік-полициялық езгі жыл өткен сайын күшейтілді. 1916 жылғы 9 қыркүйекте Министрлер кеңесі Сібір мен Дала және Түркістан өлкелерінің облыстарында полициялық күзет енгізу туралы мәселе қарады. Соғыс жылдарында халық бой көрсетулерінің кең таралған нысаны «әйелдер бүліктері» дейтіндер болды, оларды өкімет орындары үкіметке қарсы бой көрсету деп қарады. Солдаттар бұқарасының бой көрсетулері жергілікті әкімшіліктің жазалау шараларын қатайтуына әкеп соқты. Көтерілістерге қатысқаны үшін, ереуілдер ұйымдастырғаны және басқа әрекеттер үшін өлім жазасы енгізілді. Халық бұқарасының соғысқа және патша өкіметіне қарсы қозғалысы 1915 жылдың екінші жартысында ерекше күшейді. 1916 жылдың басында майданнан революциялық күрес тәжірибесі бар жұмысшылар қайтып орала бастады. Жұмысшы қозғалысы қайтадан өрістей бастады. Семей қаласында еңбекшілердің ерекше бой көрсетуі болып өтті. Онда 1916 жылғы 19–20 қарашада 17 дүкен қиратылды. 1916 жылдың екінші жартысында жұмысшы қозғалысының дамуына қазақтардың ұлт-азаттық қозғалысы зор ықпал жасады. Тыл жұмыстарына шақыруға қарсы көтеріліспен байланысты Қазақстанның кең кәсіпорындары мен темір жолдарында жұмысшылардың ірі толқулары атап өтілген. Бұл толқулар жұмысшы қазақтардың жұмыстан жаппай кетіп қалуына ұласты. Жұмысшы қозғалысын басуға тырысып, өкімет орындары үш айға дейін түрмеге қамауға немесе 3 мың сомға дейін ақшалай айыппұл салуға қатаң шаралар қолданды. 1916 жылдың орта шеніне қарай кедейлер әбден ашынған жағдайға жеткізілді. II Николай патшаның «бұратаналарды» тыл жұмыстарына алуы туралы жарлығы Қазақстанның барлық облыстарындағы көтеріліске ұшқын түсірді. 1916 жылдың аяғына қарай Қазақстандағы қоғамдық-саяси қозғалыс халықтың барлық топтарын қамтыды: өнеркәсіп орындарының, кеніштер мен кен орындарының жұмысшылары ереуілдер жасады, қалалар мен селоларда дүкендер мен дүңгіршіктерге ойран салынды, Қазақстанның бүкіл аумағы ұлт-азаттық қозғалысының өртіне оранды. Қазақ халқының 1916 жылғы ұлт-азаттық көтерілісі. Қазақ жастарын майдандағы тыл жұмысына алу жөніндегі патшаның 1916 жылғы 25 маусымдағы жарлығы халықтың шыдамын тауысып, олардың отарлау езгісі мен орта ғасырлық қанауға қарсы көтерілуіне себеп болды. Қазақтардың тууы туралы куәлігінің жоғын пайдаланып, болыстық басқармалар мен ауыл старшындары жастарының асқандығына қарамастан кедей жігіттерді майданға жұмысқа алынатын «қара тізімге қосты», ал феодалдар балаларының жасын өз бетінше үлкейтіп, немесе кішірейтіп көрсетіп, әскерге жібермеудің амалын жасап бақты. Майдан жұмысына қазақ жастарын алу туралы жарлық қазақ халқының зор наразылығын тудырды. Қазақстандағы бұл қозғалыс көпшілік аудандарда ұлт-азаттық сипатта болып, патша өкіметіне, отаршылдыққа, империалистік соғысқа және жергілікті жерлерде патша өкіметіне сүйеніш болып отырған феодал-байларға қарсы бағытталды. Бұл қозғалысты еңбекші халықтың өкілдері басқарды. Торғай даласында қазақ жастарын Әліби Жангелдин мен Амангелді Иманов, Орал облысы мен Бөкей ордасында Сейітқали Мендешев, Ақтөбе даласында – Әділбек Майкөтов, Жетісуда – Тоқаш Бокин, Бекболат Әшекеев, Ұзақ Саурықов, Тұрар Рысқұлов т. б. басқарды. 1916 жылғы шілде, тамыз айларында көтеріліс бүкіл қазақ даласын қамтыды. Оны басу үшін патша өкіметі жазалаушы отрядтар жіберді. Оның құрамына жақсы қаруланған әскер бөлімдері, казак-орыс шоғырлары кірді. Көтерілісті басу үшін патша үкіметі өзінің ескі «бөліп ал да билей бер» деген тактикасын да кеңінен қолданды. 1916 жылғы 23 тамызда Түркістан генерал-губернаторы Куропаткиннің жарлығымен майдан жұмыстарына шақырылудан қанаушы таптардың бірқатар өкілдері босатылды. 1916 жылғы қазақ халқы көтерілісінің басты аудандарының бірі – Жетісу еді. Мұнда ол 1916 жылғы шілденің алғашқы күндерінде Жаркент – тараншы болысының Городское селосындағы тыл жұмыстарына жіберілетін жігіттердің тізімдерін жасауға қарсылық көрсетуімен басталды. Жетісудағы көтеріліс басшыларының және қазақтың демократияшыл зиялыларының бірі – Тоқаш Бокин. Ол халықтар арасындағы үгіт жұмысына басшылық етті, соғыстың халыққа қарсы сипатын түсіндірді, үстем феодал-байлар тобының сатқындық рөлін әшкерелеп, патша жарлығын орындамауға шақырды. 1916 жылғы тамыздың бас кезінде революциялық қызметі үшін ол қамауға алынды. Түрмеде Тоқаш Бокин Ақпан төңкерісінің жеңісіне дейін отырды. Жазалаушылармен соңғы ұрыс 1916 жылғы қыркүйектің аяғында Қапал уезіндегі Быжы өзенінің маңында жүрді. Көтерілісшілердің жасақтары жеңіліске ұшырап, қалғандары тауға кетті. Жетісудағы көтеріліс 1916 жылғы қазанда басып-жаншылды. Көтерілістің ең бір күшті болған орталығы Торғай облысы еді. Мұнда көтеріліс ең бұқаралық, ең ұзаққа созылған, ең табанды және ұйымдасқан көтеріліс болды. Көтеріліс Торғай, Ырғыз, Ақтөбе және Қостанай уездерін қамтыды. Торғай уезінің қыпшақ руының қазақтары өздерінің ханы (әмірі) етіп Нияз бидің немересі Әбдіғапар Жанбосыновты сайлады. Ал оның әскерінің бас сардарбегі (әскер қолбасшысы) болып Амангелді Иманов тағайындалды. Арғын руының болыстарын Оспан Шолақов басқарды. Амангелді Иманов 1873 жылы Торғай уезінің Қайдауыл болысындағы ауылдардың бірінде, кедей шаруаның семьясында туған. Әкесінен ерте айырылған Амангелді байлардың есігінде жүріп, бала күнінен-ақ жоқшылық пен мұқтаждық көрді. Амангелді Имановтың ұйымдастырушылық қабілеті халық көтерілісінің алғашқы күндерінен бастап-ақ айқын көрінді. Көтерілісшілердің штабы (орталығы) Торғай даласының қиыр түкпірінде, Батпаққара маңында орналасты. Ол отрядтарын 10, 50, 100 және 1000 адамнан құралған топтарға бөлді. Олардың басына онбасы, елубасы, жүзбасы, мыңбасы тағайындалды. 1916 жылғы қазанға қарай Торғай және Ырғыз уездерінде 20-ға тарта көтерілісшілер отряды құрылды. 23 қазанда Амангелді Иманов бастаған 15 мың көтерілісшілер Торғай қаласын қоршап алды. Бірақ олар қаланы ала алмай, қоршау бірнеше күнге созылды. Амангелді бастаған көтерілісті басу үшін патша үкіметі генерал А. Д. Лаврентьев басқарған 10 мың әскер жіберді. Лаврентьев әскерлерінің келе жатқанын естіп, көтерілісшілер Торғайды қоршауды қойып, оған қарсы аттанды. Жазалаушылар көп шығынға ұшырап, көтерілісшілер қатарын әрең бұзып өтіп, 16 қарашада Торғай қаласына келіп кірді. Қарашаның екінші жартысында көтерілісшілердің негізгі тобы Торғайдан 150 шақырым жерге қашықтап шегініп, Батпаққараның төңірегіне жиналды. Мұнда соғыс қимылдарына басшылық ететін кеңес құрылды. Амангелді Имановтың басшылығымен осы жерде жазалаушыларға қарсы көтерілісшілердің партизандық күрес әдістерін кеңінен пайдаланды. Бірақ қыстың ерте түсуі көтерілісшілердің қимылын қиындатты. Көтерілісшілер өздерін азық-түлікпен қамтамасыз етіп, алыс жерлерге жертөлелер салды, киіз үйлер тікті. Сөйтіп, 1917 жылдың басынан бастап, А. Иманов күресті әрі қарай жалғастыруды көздеді. Патша жазалаушылары мен Амангелді Имановтың көтерілісшілері арасындағы соғыс қимылдары 1917 жылғы Ақпан буржуазиялық-демократиялық революциясынан кейін де жалғаса берді. Торғай облысында Амангелді Имановпен бірге көтеріліске басшылық етіп, оның дүниетанымын қалыптастыруға зор ықпал жасаған большевик Әліби Жанкелдин еді. Ол 1884 жылы Торғай уезінің Қайдауыл болысында кедей семьясында туған. 1902 жылы орыс-қазақ мектебін бітіргеннен кейін, ол Қазан семинариясына оқуға түсті. 1905 жылы Қазақ студенттерінің революциялық қозғалысына қатысқаны үшін, семинариядан шығарылды. 1906 жылы революциялық қызметі үшін, оны осының алдында ғана оқуға түскен Мәскеу семинариясынан шығарды. 1915 жылы большевиктердің Петроград ұйымы оны партия мүшелігіне қабылдады. Көтерілістің бірыңғай басшылығы және ұйымдастырушы орталығы болмаса да, Қазақстанда болып жатқан оқиғалар басқа аймақтарға ықпал жасап, өзара байланысты болып отырды. Көптеген аудандарда көтеріліс антифеодалдық сипат алды. 1916 жылғы көтеріліс қазақ еңбекші бұқарасының таптық сана-сезімін арттыруда зор рөл атқарды. Көтеріліс патшаның малайлары ретінде феодалдық рулық жоғары топтың шын сиқын қазақ шаруаларына айқын көрсетіп, ауылдағы тап күресін жаңа сатыға көтерді. Көтерілістің негізгі қозғаушы күші ұлттық шаруалардың қалың топтары, сондай-ақ жаңадан туындап келе жатқан жұмысшы табының өкілдері, қолөнершілері еді. Оған қазақ халқының өзге топтарының, сонымен бірге демократиялық интелегенцияның өкілдері де қатысты. Жалпы алғанда, Қазақстандағы 1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліс қазақтармен қатар ұйғырлар, өзбектер, дұнғандар және кейбір өзге халықтардың өкілдері қатысқан тұтас бір ұлттық сипатқа ие болды. Қазақ халқының 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалысы — Ресей империализмі дағдарысының бір көрінісі еді. Бұл қозғалыс Ресейдегі азаттық күресінің жалпы тасқынына ұласты. Ол империядағы саяси және әлеуметтік дағдарыстың одан әрі асқына түсуіне себепші болды, әскери-феодалдық және әскери отаршылдық басқару жүйесінің іргесін шайқалтты. Сабақты бекіту. 1916 ж ұлт – азаттық көтерілістің тарихи мәні, сипаты, маңызы Алаш қозғалысы мүшелерінің ұлт – азаттық көтеріліс жайлы ұстанымдары № 6 – сабақ Сабақтың тақырыбы : Ресей отаршылдығы және дүниежүзілік антимпериалистік күрес аясындағы қазақ оппозициясы. Ресей мұсылмандары қозғалысы Сабақтың мақсаты : Ресей мұсылмандары қозғалысының мәнін ашып түсіндіру, оқушылардың жеке тұлғалық қабілеттерін дамыту. Сабақтың түрі : дәстүрлі сабақ Сабақтың әдісі : сұрақ – жауап, түсіндіру Сабақтың барысы : XX ғасырдың бас кезінде қазақ өлкесінде мұсылман қайраткерлерінің әрекеті жандана түсті. Олар исламның ықпалын күшейту арқылы қазақтарды патша үкіметінің орыстандыру және шоқындыру саясатына қарсы тұруға үгіттеді. Діни қайраткерлердің осындай қозғалысы әсіресе Петропавл, Көкшетау, Ақмола және Семей қалаларында елеулі түрде кеңінен тарады. Көкшетау қаласында молда Наурызбай Таласов ерекше белсенділік танытты. Ол халық арасында Науан хазірет деген атпен кеңінен белгілі болды. Науан хазірет халықты патша үкіметіне қарсы күреске шақырды, оған қарсы үгіт таратты. Патшалық билікке қарсы жазылған хаттар ел арасындағы ықпалды да беделді қазақтарға арнайы жолданды. Ондай хаттардың авторы таза діни уағыздарға қоса қазақ қоғамындағы көптеген әлеуметтік маңызы бар мәселелерді қозғады. Атап айтқанда, қазақтардың дәстүрлі әдет-ғұрыптары мен салт-санасына қысым көрсетуді жою, қазақ тілінің кеңінен қолданылуына еркіндік беру, қоныс аударушы орыс шаруаларының ағылып келуін тоқтату, шаруалар бастықтары деген лауазымды қызметті жою мәселелерін көтерді.1902 жылы Көкшетау қаласына Омбыдан арнайы келген дін таратушы осындағы жергілікті халықты христиан дініне енгізу мақсатын көздеді. Ол тіпті «Тауратты» қазақ тіліне аудартып ала келген. Алайда әлгі діни қызметкердің әрекеттері жергілікті мұсылман халықтың ашу-ызасын тудырды. Жергілікті ықпалды діни қайраткерлер Науан хазірет, Шәймерден Қосшығұлов және басқалары Омбыдан келген миссионерді тез арада қуып шыққан. Бұл оқиға жергілікті жандармерия тарапынан діни қайраткерлердің қуғын-сүргінге ұшырауына себеп болған. Науан хазірет пен Шәймерден Қосшығұловтар Шығыс Сібірге, бір қиянда жатқан Якутияға жер аударылған.1903 жылдың көктемінде Ақмола облысына қарасты Көкшетау уезіндегі сегіз болыстың қазақтары Ресей империясы Ішкі істер министрінің атына мына төмендегі мазмұнда хат жазды: «Біздің атам заманнан бері мекендеп келе жатқан жерімізді қоныс аударып келген шаруаларға тартып алып беріп, бастықтар бізді құнарсыз жерлерге қуып шықты... «Құранымызды», қасиетті кітаптарымызды нәжісті жерлерге лақтырды, медреселерімізді жауып тастады. Біз бүйтіп шариғаттан бас тартқаннан гөрі өлімге бас тіккенімізді артық көреміз».1904 жылғы ақпанда Көкшетау уезінің бастығы молда Құдияр Рыстаевтың қазақтарға жолдаған осындай бір хатын қолға түсірді. Онда ол халықты патша үкіметіне қарсы белсенді күреске шақырып, былай деген: «Біздің әкелеріміз хан Кенесары Қасымовтың сенімді серіктері болған еді. Қасиетті дініміз жолында ер жүрек азаматтар ретінде қолымызға қару алып, өлгеніміз әлдеқайда артық».1905 жылы мұсылман діни қайраткерлері Төменгі Новгородтағы және Петербургтағы мұсылмандардың Бүкілресейлік съездеріне қатыса бастады. Мұсылмандардың съезінде «Иттифак-әл-Муслимин» (Мұсылман одағы) атты Бүкілресейлік мұсылмандар партиясы құрылды. Жаңа партияның Орталық Комитеті құрамындағы 15 мүшенің екеуі қазақ болды. Олар Сәлімгерей Жантөреұлы мен Шәймерден Қосшығұлұлы еді.Патша үкіметі отаршыл билікке қарсы шыққан халықты аяусыз жазалауға көшті: тінту жүргізді, түрмеге қамады, жер аударды, мешіттер мен медреселерді жауып тастады. Мұның өзі жергілікті халық тарапынан қатты наразылық туғызды. Сабақты бекіту. Ресейдегі мұсылмандар партиясының құрылуы жайлы не білесіңдер ? «Иттифак – әл - Муслимин» сөзінің мағынасы қандай ? № 7 – сабақ Сабақтың тақырыбы : Ұлттық мұраттар. Діни-ағартушылық тұғырнамалар. Сабақтың мақсаты : Ұлттық мұраттар. Діни-ағартушылық тұғырнамалар жайлы түсіндіру Сабақтың түрі : лекция сабақ Сабақтың әдісі : лекция, ауызша баяндау. Сабақтың барысы :ХХғасырдың басында патша үкіметінің мақсаты-орыс және орыс-қазақ зиялы мектептерін ашу және кеңейту.1912ж Торғай облысының Қостанай уезінде 9 ер балалар және қыздар мектебі болған. Медреселерде бала саны 70-тен аспады.Оқушылар жасы:8-20жас ,кейде 30-40 жас, «Ереже» бойынша 16-ға дейін қабылдау оқу бағдарламасы 3,4,5,10 жылға созылды. Оқу жылы мамырда басталып тамызда аяқталды. Петропавлдағы мұсылмандар кітапханасы Думаның қаржыландыруымен 1910ж дейін жұмыс істеді. Патша үкіметі саясаты мұсылман мектебінің ықпалы әлсіз болды.Бұған қазақ зиялылары қарсылық шараларын ұйымдастырды. Сабақты бекіту. Ресейдегі патша үкіметінің мұсылмандық шараларға қарсылығы? Түркі мемлекетінің негізгі бастамасы қандай шаралар болды.? № 8 – сабақ Сабақтың тақырыбы : 1917ж Ақпан төңкерісі Сабақтың мақсаты : 1917 ж Ақпан төңкерісінің Ресейге қазақ жеріне тигізген әсері туралы әңгімелей отырып, оқушылардың ой – өрісін дамыту Сабақтың түрі : дәстүрлі сабақ Сабақтың әдісі : дамыта оқыту, шығармашылық жұмыс Сабақтың барысы : Қазақстан 1917 жылғы Ақпан революциясы кезінде 1917 жылдың басында Ресейдің революциялық жаңа толқыны көтерілді. Империалистік соғысты азамат соғысына айналдыру ұраны кеңінен насихатталды. Патша өкіметі бұқараның жаппай қарулануынан қатты сескене бастады. Революциялық дағдарыстың пісіп-жетіліп келе жатқандығы ұлт аймақтарында, оның ішінде Қазақстанда да сезілді. Өлке халқының арасында революциялық өрлеудің өрістеуіне бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде тұтқынға түсіп, Қазақстан жеріне айдалған Австрия-Венгрия мен Германия соғыс тұтқындары да елеулі әсер етті. 1917 жылы олардың жалпы саны 41.285 әскери адамды құрады. Бұлардың басым көпшілігі Омбы, Ақмола, Павлодар, Семей уездерінде орналасты. 1917 жылы 27 ақпанда Петроградта буржуазиялық-демократиялық революция жеңіске жетті. Патша өкіметі құлатылып, министрлер мен көрнекті шенеуніктер тұтқынға алынды. Патша өкіметі құлатылғаннан кейін бүкіл Ресейдегі сияқты Қазақстанда да қос өкімет орнады. Бұрынғы патша шенеуніктері, эсерлер, меньшевиктер және ұлтшылдар басқарған буржуазиялық Уақытша үкімет органдарымен қатар халықтық өкіметтің жаңа органдары жұмысшылар, шаруа және солдат депутаттарының кеңестері құрылды. Патша өкіметінің құлатылуын Қазақстан еңбекшілері саяси және ұлттық азаттық алудың бастамасы ретінде қабылдады. Революцияшыл халық бұқарасының белсенді қимылдары нәтижесінде өлкеде бұрынғы өкімет өкілдері орындарынан түсіріліп, тұтқынға алынды. Буржуазиялық-демократиялық ақпан төңкерісінің жеңіске жетуі өлкедегі еңбекшілердің саяси белсенділігін арттырды. Қазақстанда кеңестер 1917 жылы наурыз-мамыр айларында Семейде, Әулиеатада, Петропавлда, Көкшетауда, Ақмолада, Павлодарда, Оралда, Өскеменде, Атбасарда, Түркістан өлкесінде және т. б. жерлерде құрыла бастады. Жұмысшы табы мен солдат депутаттарының кеңестерімен қатар сәуір-мамыр айларында шаруа депутаттарының кеңестері құрылды. Бұл кеңестерде көпшілік орынды меньшевиктер мен эсерлер алды. Сонымен бірге буржуазиялық уақытша үкіметтің жергілікті органдары 1917 жылы наурыз-сәуір айларында құрылды. Бұлардың басында бұрынғы патша өкіметінің отарлаушы шенеуніктері, қанаушы таптардың өкілдері тұрды. Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/sabati-tairibi-tufan-olkeni-jirlajmiz-bolim-5-bolim.html#Жаңа_сабаққа_кіріспе__3_мин____(Ұ)_«Миға_шабуыл»	Сабақтың тақырыбы: Туған өлкені жырлаймыз Бөлім: 5-бөлім	Сабақтың басы Қызығушылықты ояту 5 мин. \| Ұйымдастыру кезеңі: (Ұ) “Гүлмен тілек” әдісі арқылы оқушылардың бір-біріне жақсы тілек айту арқылы жағымды ахуал қалыптастыру. Топта жұмыс жасау ережені еске түсіру. Топтастыру. \| Оқушыларды топтарға біріктіруді ұйымдастыру: Жасыл, көгілдір түсті қағаздардың көмегімен оқушыларды 2 топқа біріктіру. I – «Атамекен» тобы (көгілдір түс) II – «Туған жер» тобы (жасыл түс) \| Мақсаты: оқушылар бойында идея немесе тілек білдіру, тыңдау дағдыларын дамытуға бағыттау, сондай-ақ барлық оқушыларды қатыстыру арқылы оқыту жағдайларын теңестіру. \| Қағаздар салынған қалта \| Жаңа сабаққа кіріспе 3 мин \| (Ұ) «Миға шабуыл» әдісі арқылы өткен тақырыппен жаңа сабақты байланыстыру мақсатында ой қозғау сұрақтарын ұжымдық талқылау. \| Сыныптастырының пікірін толықтырады. Өз ойымен бөліседі. Оқушылар сұрақтарға жауап беріп, өзара ұжымдық талқылау, жасағаннан кейін бейне таспаны қарап, әнді тыңдап жаңа сабақта не туралы айтылатынын болжайды, мұғалім оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсатымен таныстырады. \| \|
http://engime.org/sabati-tairibi-tufan-olkeni-jirlajmiz-bolim-5-bolim.html#Ұйымдастыру_кезеңі:_(Ұ)_“Гүлмен_тілек”_әдісі	Сабақтың тақырыбы: Туған өлкені жырлаймыз Бөлім: 5-бөлім	Сабақтың басы Қызығушылықты ояту 5 мин. \| Ұйымдастыру кезеңі: (Ұ) “Гүлмен тілек” әдісі арқылы оқушылардың бір-біріне жақсы тілек айту арқылы жағымды ахуал қалыптастыру. Топта жұмыс жасау ережені еске түсіру. Топтастыру. \| Оқушыларды топтарға біріктіруді ұйымдастыру: Жасыл, көгілдір түсті қағаздардың көмегімен оқушыларды 2 топқа біріктіру. I – «Атамекен» тобы (көгілдір түс) II – «Туған жер» тобы (жасыл түс) \| Мақсаты: оқушылар бойында идея немесе тілек білдіру, тыңдау дағдыларын дамытуға бағыттау, сондай-ақ барлық оқушыларды қатыстыру арқылы оқыту жағдайларын теңестіру. \| Қағаздар салынған қалта \| Жаңа сабаққа кіріспе 3 мин \| (Ұ) «Миға шабуыл» әдісі арқылы өткен тақырыппен жаңа сабақты байланыстыру мақсатында ой қозғау сұрақтарын ұжымдық талқылау. \| Сыныптастырының пікірін толықтырады. Өз ойымен бөліседі. Оқушылар сұрақтарға жауап беріп, өзара ұжымдық талқылау, жасағаннан кейін бейне таспаны қарап, әнді тыңдап жаңа сабақта не туралы айтылатынын болжайды, мұғалім оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсатымен таныстырады. \| \|
http://engime.org/l-v-vashura-i-dr-sudorojnij-sindrom-u-detej-role-gerpesvirusni.html	Л. В. Вашура и др. Судорожный синдром у детей: роль герпесвирусных инфекций уровнях лейкоцитов у пациентов всех трех групп. Следо- вательно, показатель уровня лейкоцитов при поступлении	52 Л. В. Вашура и др. Судорожный синдром у детей: роль герпесвирусных инфекций уровнях лейкоцитов у пациентов всех трех групп. Следо- вательно, показатель уровня лейкоцитов при поступлении ребенка с судорожным синдромом в стационар не может служить достоверным критерием для дифференциальной диагностики. 4. Для выявления этиологических факторов, участвую- щих в генезе возникновения судорожного синдрома, ре- комендуется комплексное обследование (серология кро- ви — ИФА и ПЦР-диагностика). 5. У подавляющего большинства детей (64,6%), посту- пивших в стационар, было выявлено инфицирование гер- песвирусами, в том числе и в репликативной фазе, что подтверждает их роль в развитии судорожного синдрома. Одними из основных являются вирусы CMV и HHV6. 6. Полученные данные подтверждают необходимость дальнейшего изучения значения герпесвирусов в генезе судорожного синдрома у детей и ориентируют практиче- ского врача на назначение своевременной этиотропной антигерпетической терапии. Литература: 1. Темин П.А., Никанорова М.Ю. Эпилепсия и судорожные синд- ромы у детей: руководство для врачей. — «Медицина», 1999. — С. 169—195. 2. Медведев М.И. Проблемы диагностики и терапии судорожных состояний в раннем детском возрасте и пути их решения // Педиатрия. — 2012. — Т. 91. — №3. — С.149—158. 3. Кардашадзе Г.А., Шелковский В.И., Маслова О.И., Студеникин В.М. Первые судороги у ребенка: какова вероятность эпилеп- сии?// Детский доктор. — 2000. — №5. — С. 34—37. 4. Притыко А.Г., Савенкова М.С. Диагностика и лечение герпес- вирусных инфекций у детей с заболеваниями нервной системы: Методические рекомендации. — Москва, 2012. 5. Корнеев А.В., Арцимович Н.Г. Синдром хронической усталости и иммунной дисфункции // Лечащий Врач. — 1998. — № 3. 6. Малашенкова И.К., Дидковский Н.А. Синдром хронической ус- талости // РМЖ. — 1997. — Т. 5, № 12. 7. Студеникин В.М., Шелковский В.И. Фебрильные судороги у де- тей: теоретические и практические аспекты // Вопросы прак- тической педиатрии. — 2010:5:— С. 66—74. 8. Мухин К.Ю., Миронов М.Б. Фебрильные приступы // Русский журнал детской неврологии. — 2010. — № 5. 9. Volpe J. Neurology of Newborn. 8 Ed. Saunders, Philadelphia, 2008: 1094 р. 10. Скрипченко Н.В., Горелик Е.Ю., Вильниц А.А. и др. Клинико-эпи- демиологические особенности фебрильных судорог при инфек- ционных заболеваниях у детей // Инфекц. Болезни. — 2007. — №5 (4): 45—50. 11. Мurakami K. A study of the relationship between initial febrile sei- zures and human herpes virus 6, 7 infections // No To Hattatsu. — 2004. — 36 (3): 248—252. 12. Ward K.N., Andrews N.J., Verity C.M. et al. Human herpesvirus-6 and 7 each cause significant neurological morbidity in Britain and Ireland // Arch. Dis. Child. — 2005. — 90 (6): 619—623. 13. Никольский М.А., Радыш М.В. Роль вирусов герпеса человека 6 и 7-го типов в возникновении фебрильных судорог у детей // Вопросы диагностики и педиатрии. — 2012. — Т. 4, №4. — С. 46—48. 14. Мурзич А.В., Голубев М.А. Герпетическая инфекция //Юж- но-Российский медицинский журнал. — 1998. — № 3. 15. Хахалин Л.Н., Соловьева Е.В. Герпесвирусные заболевания че- ловека // Клиническая фармакология и терапия. — 1998. — Т. 7. 16. Львов Н.Д., Мельниченко А.В. Вирусы герпеса человека 6, 7 и 8-го типов — новые патогены семейства Herpesviridae // Воп- росы вирусологии. — 1999. — Т. 44, № 3. 17. Перминова Н.Г., Тимофеев И.В., Палецкая Т.Ф., Максютов А.З., Кожина Е.М. Вирус герпеса 6-го типа (HHV-6): современ- ное состояние вопроса // Вестник РАМН. — 1998. — № 4. — С. 21—24. 18. Мелёхина Е.В., Чугунова О.Л., Каражас Н.В. Клинические фор- мы инфекции, вызванной вирусом герпеса человека 6 типа, у детей старше одного года / Тезисы: Педиатрия и детская хи- рургия // Данные ФГБУ «НИИЭМ им Н.Ф. Гамалеи» Минзд- рава России. — 2012.— Т. 3. 19. Исаков В.А., Борисова В.В., Исаков Д.В. Герпес: патогенез и лабораторная диагностика: Руководство для врачей. — СПб.: Лань, 1999. 20. Панченко Л.А., Кириченко И.И., Ходак Л.А. Возбудители гер- пес вирусных инфекций и наиболее важные клинические прояв- ления у человека // Провизор. — 1999. 21. Абдулаев А.К. Клинико-функциональнон значение герпесви- русного инфицирования у детей с рецидивирующими заболе- ваниями респираторного тракта и ЛОР-органов: Автореф. дисс. ... к.м.н. — Москва, 2011. — 29 с. 22. Каражас Н.В., Малышев Н.А., Рыбалкина Т.Н., Калугина М.Ю. и др. Современные аспекты герпесвирусной инфекции. Эпиде- миология, диагностика, лечение и профилактика: Метод. Реко- мендации / Правительство Москвы, Депаратамент здравоох- ранения. — М. : Спецкнига, 2012. — 128 с. Врожденный токсоплазмоз: клиническое течение и резидуальные исходы Л. Ю. Б АРЫЧЕВА , М. В. Г ОЛУБЕВА , М. А. К АБУЛОВА , И. В. К ОСТОРНАЯ Ставропольский государственный медицинский университет Обследовано 69 детей раннего возраста с клинически манифестными формами врожденного токсоплазмоза (ВТ), диагности- рованными в Ставропольском крае с 1992 по 2012 гг. Клиническое течение ВТ характеризовалось преобладанием тяжелых форм заболевания, высокой летальностью (39,1%), преимущественным поражением ЦНС (100%) и неблагоприятным невро- логическим прогнозом. У выживших детей в исходе ВТ формировались инвалидизирующие исходы перенесенного процесса в виде гидроцефалии (71,4%), микроцефалии (9,5%), ДЦП (52,4%), эписиндрома (16,7%), олигофрении (19,0%), полной или частичной слепоты (28,6%). Ключевые слова : врожденный токсоплазмоз, клинические проявления, морфологическая характеристика, резидуальные исходы
http://engime.org/sabati-tairibi-tufan-olkeni-jirlajmiz-bolim-5-bolim.html?page=2	Мақсаты: Жылдам әрі функционалды түрде сыни ойлануды дамыту. Тиімділігі	Сабақтың ортасы Мағынаны ашу. 10 мин. \| 1-тапсырма Топтық жұмыс Мұғалім оқушылардың тапсырманы орындауын қадағалайды. Кері байланыс орнатады. \| Айтылым Жаңа сабақта не туралы айтылатынын болжап болғаннан кейін, туған жер туралы түсініктері бойынша постер құрастырады «Туған жер» тобы туған жер туған өлке, атамекен дегенде қандай ассоцация туындайды «Атамекен» тобы туған жер туған өлке, атамекен жайлы қандай көркем туындыларды (өлең, әңгіме,кинофильм,ән,т.б.) білесің? Топтасып постерге түсіріп, мазмұнын қысқаша айтады. \| Дескриптор: -Өз ойларын түйіндейді. -Туған жер туралы ассоцациясын постерге түсіреді. -Әр сөзінің мағынасын ашады -туған жер туралы туындыларды постерге түсіреді -қысқаша мазмұнын айтады Жалпы – 3 балл \| Плакат, түрлі-түсті бояулар, \|
http://engime.org/sabati-tairibi-tufan-olkeni-jirlajmiz-bolim-5-bolim.html?page=3	«Сейнквеин» әдісі - Сабақтың тақырыбы: Туған өлкені жырлаймыз Бөлім: 5-бөлім	«Сейнквеин» әдісі \| Оқылым. Айтылым Жазылым. «Туған жер» тобының оқушылары 1 Туған жер туралы мәтінді оқып сұраққа жауап жаз. - Қазақстанның жері қандай? - Қазақстанда тұратын әрбір азаматтың борышы қандай, мәтіннен тауып жаз. - Өз Отанын сүйетін адам қандай болуы тиіс? «Атамекен» тобының оқушылары Мәтіннен туған жер туралы мақал- мәтелдерді көшіріп жазып, мағынасын түсіндіреді. Жазылым Тірек сөздерді пайдаланып, өз туған жерлерін сипаттайтын бес жай сөйлем құрайды. Бес жолды өлең құрастырады \| Дескриптор: -мәтінді оқиды -сұрақтарға жауап жазады Дескриптор: -мақал жазады -мәнін ашады Жалпы - 3 балл Дескриптор 3-балл - тірек сөздерді анықтайды -жай сөйлем құрайды -ережені айтады 3-балл -Дескриптор : -тақырыбын жазады -сын есімді жазады -үш етістікті жазады -сөйлем құрастырады -синонимін табады \|
http://engime.org/sabati-tairibi-tufan-olkeni-jirlajmiz-bolim-5-bolim.html#Кощегулова_Гулбаршин_Наурызбаевна__Күні:__19.11.2021	Сабақтың тақырыбы: Туған өлкені жырлаймыз Бөлім: 5-бөлім	Сабақтың басы Қызығушылықты ояту 5 мин. \| Ұйымдастыру кезеңі: (Ұ) “Гүлмен тілек” әдісі арқылы оқушылардың бір-біріне жақсы тілек айту арқылы жағымды ахуал қалыптастыру. Топта жұмыс жасау ережені еске түсіру. Топтастыру. \| Оқушыларды топтарға біріктіруді ұйымдастыру: Жасыл, көгілдір түсті қағаздардың көмегімен оқушыларды 2 топқа біріктіру. I – «Атамекен» тобы (көгілдір түс) II – «Туған жер» тобы (жасыл түс) \| Мақсаты: оқушылар бойында идея немесе тілек білдіру, тыңдау дағдыларын дамытуға бағыттау, сондай-ақ барлық оқушыларды қатыстыру арқылы оқыту жағдайларын теңестіру. \| Қағаздар салынған қалта \| Жаңа сабаққа кіріспе 3 мин \| (Ұ) «Миға шабуыл» әдісі арқылы өткен тақырыппен жаңа сабақты байланыстыру мақсатында ой қозғау сұрақтарын ұжымдық талқылау. \| Сыныптастырының пікірін толықтырады. Өз ойымен бөліседі. Оқушылар сұрақтарға жауап беріп, өзара ұжымдық талқылау, жасағаннан кейін бейне таспаны қарап, әнді тыңдап жаңа сабақта не туралы айтылатынын болжайды, мұғалім оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсатымен таныстырады. \| \|
http://engime.org/sabati-tairibi-tufan-olkeni-jirlajmiz-bolim-5-bolim.html#I_–_«Атамекен»_тобы_(көгілдір_түс)_II_–_«Туған_жер»_тобы_(жасыл_түс)_____Мақсаты	Сабақтың тақырыбы: Туған өлкені жырлаймыз Бөлім: 5-бөлім	Сабақтың басы Қызығушылықты ояту 5 мин. \| Ұйымдастыру кезеңі: (Ұ) “Гүлмен тілек” әдісі арқылы оқушылардың бір-біріне жақсы тілек айту арқылы жағымды ахуал қалыптастыру. Топта жұмыс жасау ережені еске түсіру. Топтастыру. \| Оқушыларды топтарға біріктіруді ұйымдастыру: Жасыл, көгілдір түсті қағаздардың көмегімен оқушыларды 2 топқа біріктіру. I – «Атамекен» тобы (көгілдір түс) II – «Туған жер» тобы (жасыл түс) \| Мақсаты: оқушылар бойында идея немесе тілек білдіру, тыңдау дағдыларын дамытуға бағыттау, сондай-ақ барлық оқушыларды қатыстыру арқылы оқыту жағдайларын теңестіру. \| Қағаздар салынған қалта \| Жаңа сабаққа кіріспе 3 мин \| (Ұ) «Миға шабуыл» әдісі арқылы өткен тақырыппен жаңа сабақты байланыстыру мақсатында ой қозғау сұрақтарын ұжымдық талқылау. \| Сыныптастырының пікірін толықтырады. Өз ойымен бөліседі. Оқушылар сұрақтарға жауап беріп, өзара ұжымдық талқылау, жасағаннан кейін бейне таспаны қарап, әнді тыңдап жаңа сабақта не туралы айтылатынын болжайды, мұғалім оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсатымен таныстырады. \| \|
http://engime.org/kesipkerlik-negizder-11-praktikali-jmis-tairip-kesipkerlik-izm.html	Кәсіпкерлік негіздер 11-практикалық жұмыс Тақырып: Кәсіпкерлік қызметті қаржыландыру және банкроттың алдын алу ( 2сағ)	Ю-142 топ студент Кәсіпкерлік негіздер 11-практикалық жұмыс Тақырып: Кәсіпкерлік қызметті қаржыландыру және банкроттың алдын алу ( 2сағ) Практикалық жұмыс мақсаты:Кәсіпкерлік қызметті қалыптастыру мен қаржыландыру қөздері.Кәсіпкерлік қызметті инвестициялау Кәсіпкерлік қызметті дамыту үшін қаржы- несиелік көмек көрсету әдістерін пайдалану.Банкроттың алдын алу Нарықтық экономика жағдайларында кез-келген кәсіпорын үшін өзінің шаруашылық-қаржылық қызметін қажетті қаражаттармен (қаржы ресурстарымен) қамтамасыз ету мәселесі маңызды басқару объектісі болып табылады. Қаржы ресурстары дегеніміз, жалпы алғанда, – бұл кәсіпорынның қарамағындағы және оның қаржылық міндеттемелерін орындауға, өндірісті қаржыландыруға бағытталатын ақша қаражаттарының жиынтығы болып табылады. Қаржы ресурстары өндіріс барысын дамытуға, өндірістік емес сала объектілерін қолдауға және дамытуға, сондай-ақ резервтік қорларды қалыптастыруға бағытталады. Кәсіпорын қызметін қаржы ресурстарымен қамтамасыз ету – бұл өндіріс барысын қаржыландыру нысандарының, әдістерінің және принциптерінің жиынтығы болып табылады. Бір сөзбен айтқанда кәсіпорынның қаржы ресурстарының көздерін қалыптастыру деп кәсіпорын капиталының қалыптасу процесін айтады. Кәсіпорынның қаржы ресурстарын тартуының ішкі және сыртқы көздері болады. Ішкі қаржыландыру көздері дегеніміз – бұл кәсіпорын қызметі барысында қалыптасатын меншікті қаражаттардан қалыптасады. Бұлардың қатарына кәсіпкерліктен алынған табыс, амортизациялық аударымдар, кәсіпорынның активтерін сатудан немесе қажетсіз мүлікті, қосалқы бөлшектерді сатудан түскен қаражаттарды жатқызуға болады. Ішкі қаржыландыру көздерімен қатар кәсіпорындар сыртқы қаражат көздерін тартуға да мүмкіндіктері бар. Сыртқы қаржыландыру көздері дегеніміз өндіріске қажетті қаржы ресурстарының сыртқы инвесторлар мен кредиторлар салымдары есебінен қалыптасуын білдіреді. Сыртқы қаражат көздерін тартудың негізгі нысандары – құнды қағаздар эмиссиясы, банктік несиелер тарту, коммерциялық несиелер тарту, лизингтік және факторингтік операциялар, қайтарымсыз және демеушілік қаржылық көмектер алу және басқалар болып табылады. Ішкі қаржыландыру көздерінің құрамында табыстың маңызы ерекше. Табыс – меншікті капитал өсімінің бірден-бір көзі. Нарықтық қатынастар жағдайларында акционерлер мен қаржы менеджерлері, кәсіпорын қарамағында қалатын табыс мөлшеріне икемделе отырып, кәсіпорынның даму перспективаларына сәйкес дивидендтік және инвестициялық саясаттар бойынша шешімдер қабылдайды. Нарықтық экономикада табыс — өндірістік активтердің және өндірілетін өнімнің қозғаушы күші болып табылады. Қаржы ресурстарының сыртқы көздеріне тоқталатын болсақ, кәсіпорындар үшін қаражаттар тартудың алуан түрін таңдауға мүмкіндіктері бар. Сыртқы қаражат көздерінің құрылымында құнды қағаздар эмиссиясы кеңінен қолданылады. Құнды қағаздар эмиссиясының мақсаты – қажетті қаражаттарды барынша аз уақыт ішінде тарту болып табылады. Құнды қағаздардың бастапқы және қосымша эмиссиялары болады. Бастапқы эмиссия кәсіпорын құрылар кезде орын алады. Қосымша эмиссия қаржылық қиындықтарға душар болып, қосымша қаражаттарға мұқтаж болған жағдайда жүзеге асырылады. Кәсіпорындар өз қызметін қаржыландыру үшін құнды қағаздардың көптеген түрлерін шығара алады (облигациялар, акциялар, опциондар, фьючерстер, варранттар), алайда солардың ішіндегі ең кеңінен қолданылатыны – бұл акциялар мен облигациялар. Акция – бұл оның иегеріне (акционерге) дивиденд түрінде кәсіпорын табысына және жойылар кезінде кәсіпорын мүлкіне құқық беретін құнды қағаз. Акциялар кәсіпорын құрылар кезде шығарылады, сондай-ақ меншікті капиталды ұлғайту туралы шешім қабылданған жағдайда қосымша акциялар шығарылуы мүмкін. Облигация – бұл қарыздық құнды қағаз болып табылады. Қосымша қаражаттар қажет болған жағдайда кәсіпорындар облигациялар шығару арқылы белгілі бір мерзімге және пайыздық төлемдер төлеу негізінде несие беруші тұлғалардың қаражаттарын тарта алады. Кәсіпорындардың ақша қаражаттарына мұқтаждығы банктік несиелер арқылы да қанағаттандырыла алады. Несиелеу кәсіпкерлікті қаржы ресурстарымен қамтамасыз етудің негізгі нысандарының бірі болып табылады. Банктік несие дегеніміз – бұл кәсіпорындарға белгілі бір мерзімге арнайы пайыздық мөлшерлемелер бойынша мақсатты қолдануға банктердің берген қаражаттары болып табылады. Әдетте несиені кепілдендіру нысаны оның құнын анықтайды – несиені кепілдендіруге берілген мүлік неғұрлым сенімді (өтімді) болса, соғұрлым несиенің құны да төмен болады, демек кәсіпорын несие бойынша төмендетілген пайыздық мөлшерлемелерге үміт арта алады. Кәсіпорынның қаржы ресурстарының қалыптастырудың тағы да бір нысаны – коммерциялық несиелер тарту. Коммерциялық несиелеу деп, жалпы алғанда, кәсіпорындардың бір-бірін өзара несиелеуін айтуға болады. Тауарды сатып алу барысында сатып алушы кәсіпорын өндіруші кәсіпорынмен есеп айырысу мерзімін белгілі бір уақытқа кейін қалдырады, өз кезегінде сатушы кәсіпорын көрсеткен қызметі үшін мәмілеге пайыздық үстеме ақы қосуға құқығы бар. Демек, коммерциялық несие – тауар нысанындағы несие болып табылады. Коммерциялық несиені қолданудың бірқатар артықшылықтары бар: тауардың сатылуын жылдамдатады; айналым қаражаттарының айналымдылығын арттыруға септігін тигізеді; банктік несиелермен салыстырғанда қарыз алушы кәсіпорын үшін арзан қаражат көзі болып табылады; кәсіпорындарға бір-біріне қаржылық жәрдем көрсетуге септігін тигізеді. Көптеген шағын кәсіпорындар үшін коммерциялық несиелер қаржыландырудың бірден-бір көзі болып табылады. Қазіргі таңда кең етек жайып келе жатқан қаржыландырудың тиімді көзі – лизингтік несиелер. Лизинг дегеніміз – бұл мүлікті сатып алумен және оны белгілі бір мерзімге ақылы негізде жалға берумен және лизинг алушы тұлғаның мүлікті толық өтеу мүмкіндігімен байланысты инвестициялық қызмет түрі болып табылады. Лизинг өндірістік құралдарға инвестициялар салуды ұзақ мерзімді қаржыландырудың тиімді нысаны болып табылады. Лизинг кәсіпорынға өзінің ақша айналымында өзге бір кәсіпорынның қаражаттарын ұзақ мерзім ішінде қолдануға мүмкіндік береді. Лизинг кәсіпорынды техникалық қайта құру әрекеттерінде ерекше роль атқарады. Кәсіпкерлік қызметті қаржы ресурстарымен қамтамасыз етудің тағы бір жолы – факторингтік операциялар болып табылады. Факторинг – тауарды сату және сатып алу барысында кәсіпорындар арасында пайда болған, алайда әлі өтелмеген дебиторлық қарызды талап ету құқығын факторингтік компанияға немесе банктің факторингтік бөлімшесіне ұсынумен байланысты қатынастар болып табылады. Факторингтік компания кәсіпорынды қажетті қаржы ресурстарымен қамтамасыз етіп, оның балансындағы дебиторлық қарызды өндіріп алу құқығын өз қолына алады. Сәйкесінше, факторингтік компания өз қызметі үшін кәсіпорыннан пайыздық төлемдер талап етеді. Факторингтік операциялар есеп айырысуды жылдамдатуға, кәсіпорынның айналым қаражаттарын үнемдеуге, сондай-ақ ағымды активтердің айналымдылығын арттыруға септігін тигізеді. Факторингтік қызметтер, бірінші кезекте, дебиторлық қарыздың уақтылы өтелмеуіне байланысты қаржылық қиындықтарға жиі кездесетін шағын кәсіпорындар үшін өте қолайлы. Осылайша, факторингтің кәсіпорындар үшін бірқатар артықшылықтары бар. Қаржы ресурстары кәсіпорынның өндірістік, инвестициялық және қаржылық қызметтері барысында қолданылады. Олар үнемі қозғалыста болады, сол себепті өзгеріп отырады. Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/sabati-tairibi-tufan-olkeni-jirlajmiz-bolim-5-bolim.html#Барлық_оқушылар_үшін	Сабақтың тақырыбы: Туған өлкені жырлаймыз Бөлім: 5-бөлім	Сабақтың басы Қызығушылықты ояту 5 мин. \| Ұйымдастыру кезеңі: (Ұ) “Гүлмен тілек” әдісі арқылы оқушылардың бір-біріне жақсы тілек айту арқылы жағымды ахуал қалыптастыру. Топта жұмыс жасау ережені еске түсіру. Топтастыру. \| Оқушыларды топтарға біріктіруді ұйымдастыру: Жасыл, көгілдір түсті қағаздардың көмегімен оқушыларды 2 топқа біріктіру. I – «Атамекен» тобы (көгілдір түс) II – «Туған жер» тобы (жасыл түс) \| Мақсаты: оқушылар бойында идея немесе тілек білдіру, тыңдау дағдыларын дамытуға бағыттау, сондай-ақ барлық оқушыларды қатыстыру арқылы оқыту жағдайларын теңестіру. \| Қағаздар салынған қалта \| Жаңа сабаққа кіріспе 3 мин \| (Ұ) «Миға шабуыл» әдісі арқылы өткен тақырыппен жаңа сабақты байланыстыру мақсатында ой қозғау сұрақтарын ұжымдық талқылау. \| Сыныптастырының пікірін толықтырады. Өз ойымен бөліседі. Оқушылар сұрақтарға жауап беріп, өзара ұжымдық талқылау, жасағаннан кейін бейне таспаны қарап, әнді тыңдап жаңа сабақта не туралы айтылатынын болжайды, мұғалім оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсатымен таныстырады. \| \|
http://engime.org/orindafan--ibragimova-merej-3003-om.html	Орындаған : Ибрагимова Мерей 3003 ом	Орындаған : Ибрагимова Мерей 3003 ОМ Науқас 35 жаста, мамандығы физик, 5 күн алдын клиникаға келді мынадай шағымдар мен; басының ауруына, бас айналуына, жүрегінің айнуына және құсудың болуына. Кезейсоқ жағдайдың нәтижесінде жалпы гамма- сәулесін 200Р дозада алған. Қазіргі уақытта өзін жақсы сезінеді ешқандай шағымдары жоқ. Қан анализін зерттеу кезінде лейкопения (3,5103/л, лимфоциттер 10 проц.) және анемия (эритроциттер 3,61012/л 0,2 проц. ретикулоциттер). Науқаста сәуле ауруының қай кезеңі? Сәулелену ауруы — ионданған сәулелердің зиянды биологиялық әсерінен туатын аурулар. Аурудың клиникалық көрсеткіштеріне байланысты қатты сәулелену аурулары бірінші (жеңіл) дәрежелі 1-2 Дж/кг (100-200 рад) дозамен сәулеленуден болатын, екінші (орташа ауыртпалықты) дәрежелі — 2-4 Дж/кг (200-400 рад) дозамен сәулелену, үшінші (ауыр) — 4-6 Дж/кг (400-600 рад) және төртінші (өте ауыр) дәрежелі — 6 Дж/кг аса (600 рад) дозамен сәулелену болады. Біздің науқасымызда 1-2Дж/кг 200 радтық біріншілік дәрежелі сауле ауруы . Бірінші дәрежелі қатты сәулелену ауруында сәулеленудің алғашқы реакциясы мүлде көрінбейді немесе әлсіз байқалады. Науқас көңіл күйінің жасқсы сезінуі сауығудың бастамасы деп түсінугі бола ма? Науқастың өзін жақсы сезінуі сауығудың бастамасы емес керісінше 2-ші және 3-ші дәрежелі сәулеленудің басталуы. Дәлелдесем алғашқы екі тәулік бойы адам жүрегі айнып, құсады, жалпы әлсіздік, бас ауруы пайда болады. 3-4 тәуліктен кейін ауру белгілері байқалмай кетеді де, 15-20 тәуліктен кейін жағдайы қайта нашарлап, әлсіздік басады, дене қызуы көтеріледі, қандағы лейкоциттер саны қүрт төмен түседі. . 3) Қан құрамының өзгеру механизмі қандай және бұл өзгерістер салдары не алып келеді? Негізгі сау адамның нормасы: лецкоциттер: 4-910 3/л ал науқаста 3,5103/л, нормада лимфоциттер 37проц ал науқаста лимфоциттер 10 проц. Науқаста лейкоциттер саны төмендеген оның себебі 2 ши дәрежелі сауле ауруы дамуы барысында дене қызуы көтерілуі салдарынан қандағы лейкоциттер саны қүрт төмен түседі. Салдары: Гамма – сәуленің шағын дозасының әсерінен алшақ кезеңде хелперлі Т – лимфоциттердің субпопулияция санының төмендеуі және супрессорлық белсенділікпен Т-лимфоциттердің жоғарлауы лимфоцитоздың фонында иммундық жүйенің арнайы емес фагоцитарлы тізбегінің қызметі артады. Иммунитеттің гуморалды тізбегі қызметінің жетіспеушілігі В-лимфоциттер санының, көкбауырдың антидене түзуші қабылеттілігі және қан сарысуындағы АИК төмен мөлшерінің жоғарылауы айқындалды. Эритроциттер: 4-5,11012/л Науқаста эритроциттер: 3,61012/л 0,2% ретикулоциттер Эритроцит қанның құрамында болатын элементтер , негізгі қызметі оттегін тіндерге тасымалдау. Эритроцит мөлшерінің төмендеуі адам ағзасында оттегімен қамтамасыз етуде ақау бар деген сөз. Ретикулоциттер - жас қызыл қан жасушалары (эритроциттер). Олар сүйек кемігінде бағаналы жасушалардан бөлініп , ересек эритроциттерге айналады, содан біртіндеп ядросы жоғалып және мөлшері азачды. Бізде ретикулоцит нормада 0,2-1,2% , науқаста жақсы. 3.Науқас Б., 32 жаста өндірісте аяғынан жарақаттап алды. Аяғын ампутация жасады. Ампутацияланған аяқ бұл дегеніміз патологиялық үрдіс пе не патологиялық жағдай ма? Бұл жағдайдағы ампутацияланған аяқтан кейінгі тұқыл тыртық депте қарастырсақ болады патологиялық жағдай болып саналады. . Өйткені патологиялық жағдай дегеніміз-организм үшін кері биологиялық маңызы бар қалыптан тыс тұрақты ауытқуы. Оған мысал қарастырсақ тері және тері асты май өзектерінің қабынуы патологиялық процесс болады, осы қабыну нәтижесінде тыртық пайда болады. Тыртық болған кезде коллаген және эластикалық талшықтар дамиды. Бізде науқаста Ампутацияланған соң тыртык пайда болады, сондықтан бұны патологиялық жағдай деп айтамыз Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/sabati-tairibi-tufan-olkeni-jirlajmiz-bolim-5-bolim.html#Кейбір_оқушылар_үшін	Сабақтың тақырыбы: Туған өлкені жырлаймыз Бөлім: 5-бөлім	Сабақтың басы Қызығушылықты ояту 5 мин. \| Ұйымдастыру кезеңі: (Ұ) “Гүлмен тілек” әдісі арқылы оқушылардың бір-біріне жақсы тілек айту арқылы жағымды ахуал қалыптастыру. Топта жұмыс жасау ережені еске түсіру. Топтастыру. \| Оқушыларды топтарға біріктіруді ұйымдастыру: Жасыл, көгілдір түсті қағаздардың көмегімен оқушыларды 2 топқа біріктіру. I – «Атамекен» тобы (көгілдір түс) II – «Туған жер» тобы (жасыл түс) \| Мақсаты: оқушылар бойында идея немесе тілек білдіру, тыңдау дағдыларын дамытуға бағыттау, сондай-ақ барлық оқушыларды қатыстыру арқылы оқыту жағдайларын теңестіру. \| Қағаздар салынған қалта \| Жаңа сабаққа кіріспе 3 мин \| (Ұ) «Миға шабуыл» әдісі арқылы өткен тақырыппен жаңа сабақты байланыстыру мақсатында ой қозғау сұрақтарын ұжымдық талқылау. \| Сыныптастырының пікірін толықтырады. Өз ойымен бөліседі. Оқушылар сұрақтарға жауап беріп, өзара ұжымдық талқылау, жасағаннан кейін бейне таспаны қарап, әнді тыңдап жаңа сабақта не туралы айтылатынын болжайды, мұғалім оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсатымен таныстырады. \| \|
http://engime.org/sabati-tairibi-azastandafi-jene-dnie-jzindegi-elektr-energiyas-v2.html?page=3	– 7 мин (W) - Сабақтың тақырыбы Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану	(W) Үй тапсырмасын келесі сұрақтарды қою арқылы сұрау: Трансформатор қандай мақсаттарда қолданылады? Трансформатордың жұмыс істеу принципін түсіндіріңдер. Трансформация коэффициенті деп нені айтамыз? Төмендеткіш деп қандай трансформаторды айтады? Электр желісіндегі энергия шығынын азайтудың қандай жолдары бар? Неге жоғары вольтты электр желісі қолданылады? (W) Мұғалім оқушылармен амандасып, түгендеп, оқу мақсаттары мен сабақ мақсаттарын таныстырады. Smart board 10 – 40 мин (I, G) Оқушылар материалды өз бетінше оқып, алған білімдері бойынша түсініктеме мазмұндама жазады. Мұғалім оқушылардың жазған жұмыстарын топтарды аралап бақылап, коментарий айтып, қажет болса түсіндіреді. Қазақстанда электр энергиясын өндіру Электр энергиясын жеткізу Электр энергиясын тиімді пайдалану Таратпа материал (Қосымша 1 немесе ағылшын, орыс тілінде http://www.minnelectrans.com/transmission-system.html#how, https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%8B%D1%81%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%8F%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0) 40 – 65 мин (G, D) 3 адамнан құралған топта оқушылар Қосымша 2 – де көрсетілген ресурсты қолданып, мұғалімнің бақылауымен тізбекті құрап жұмыс жасайды. Демонстрация бойынша оқушылар трансформатордың құрылымы, қалай жұмыс жасайтынын оның өмірдегі қолданысымен байланысын сипаттайтын жазбаша белгілер дайындайды. Жазып болғаннан кейін 10 минут ішінде әр топ оқушылары бір бірінің жұмыстарын көріп, 6 минут жазбаларын оқып, 4 минут ішінде мұғалімнің жетекшілігімен бір-біріне кері байланыс жасайды. Қолданылатын кілт сөздер: тасымалдау, кернеуді жоғарылату, неліктен жоғарылатылды, кедергі мен беттік әсерден энергияны жоғалтуды азайту, штативтер, тіреуіштер, кернеудің төмендеуі, тұрмыстық/коммерциялық, жүктеме. Қосымша 2 http://practicalphysics.org/ac-power-line-high-voltage.html
http://engime.org/didaktikali-ojindar-jene-olardi-sabata-pajdalanu-ashirbaeva-at.html	Дидактикалық ойындар және оларды сабақта пайдалану. Аширбаева Ақтолқын Бақытжанқызы Жетісай ауданы, №2 Ш. Уалиханов атындағы жом тарих пәні мұғалімі	Дидактикалық ойындар және оларды сабақта пайдалану. Аширбаева Ақтолқын Бақытжанқызы Жетісай ауданы, №2 Ш.Уалиханов атындағы жом тарих пәні мұғалімі Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауында «Ұлттық білім берудің барлық буынының сапасын жақсартуда бізді ауқымды жұмыс күтіп түр. Сондықтан оларға заманауи бағдарламалар мен оқыту әдістемелерін, білікті мамандар ұсыну маңызды. Орта білім жүйесінде жалпы білім беретін мектептерді Назарбаев зияткерлік мектептеріндегі оқыту деңгейіне жеткізу керек» - деп айтып өткендей. Білім беру жүйесіндегі болып жатқан оң өзгерістер жас ұрпақ тәрбиесі үшін оқу бағытында барлық мүмкіндіктер мен ресурстарды пайдалануды көздейді. Бастауыш сынып оқушылары мектепке келгенге дейін айналысатын негізгі іс-әрекеті - ойын десек, олар біртіндеп ойын әрекетінен оқу әрекетін орындауға дағдылануы тиіс. Оқушылардың оқу әрекетіне дағдылануы сабақ барысында дидактикалық ойындарды пайдалану арқылы жүзеге асады. Дидактикалық ойындар – балалар үшін мақсаты, маңызы бар әрекет. Дидактикалық ойындар әрқашан мынадай екі мақсатты көздейді: танымдық, яғни балада іздену, тану әрекетін дамыту: тәрбиелік, яғни үлкендермен немесе өз тұрғыластарымен қарым-қатынас жасағанда қажетті негізгі дағдыларды, адамгершілік қасиеттерді қалыптастыру: Дидактикалық ойынның маңыздылығы мынада: Дидактикалық ойын балаларды ұстамды, тәртіпті болуды қажет етеді. Әрбір дидактикалық ойын оқушының ақыл-ой қызметін жақсартып, ойнай білуге баулып, сөздік қорын молайтады. Дидактикалық ойын оқушылардың қоршаған дүние туралы түсінігін кеңейтеді. Балалар тез сергіп, тапсырманы жылдам, дұрыс орындайтын болады. Дидактикалық ойындарды пайдалану тиімділігі төмендегі шарттар орындалған жағдайда артады: егер бастауыш сыныптарда қолданылатын ойындар жүйесінде басымдылық дидакатикалық ойындарға берілсе: Егер бастауыш сынып мұғалімі балалардың ойын әрекетін ұйымдастыру жолдарын меңгерсе: Сабақтарда дидактикалық ойындарды өткен материалды пысықтау, қайталау кезінде қолданған пайдалы. Дидактикалық ойындарды сабақ барысында білім беру нәтижесі неғұрлым жоғары дәрежеге жету үшін, сабақ тартымды өту үшін ойын элементтерін пайдаланамын. Мысалы үшін 1 сыныпта математика пәні бойынша «балапанды құтқару» ойынын пайдаландым. «Балапанды құтқару» ойыны Дидактикалық мақсаты: Өтілген материалдарды пысықтау, жаттығулар орындай отырып, жарыса есептеу. Керекті құралдар: Тауықтың және он шақты балапанның суреттері. Тапсырмалар жазылған үлестірме қағаздар, түлкінің суреті. Мазмұны: Сыныптағы бүгінгі сабақ басынан аяғына дейін осы ойынға арналады. Мен жаймашуақ ашық күнде балапандармен қыдырып жүрген тауықты балаларға көрсеттім. Тауық аңдамай тұрғанда балапандарын түлкі алып кетеді. Енді балалар, тауыққа көмектесуге кірісейік. Қу түлкі Тапқышбектен тапсырмалар беріп жіберіпті. Тапсырманың ішінде неше балапан болса сонша тапсырма бар екен. Осыларды орындасақ балапандарды бір-бірлеп жемей қоя береді. Ал орындай алмасақ балапандар түлкіге жем болады. Осылайша 1, 2, ..., 10-тапсырмаларды орындап, балапандарды құтқарып тауыққа көмектестік. Енді әліппе пәні бойынша сиқырлы әріптер мен сөздер еліне саяхаттаймыз. Бүгінгі сабақта «Сөз құрастыр, тез құрастыр» ойынын ойнайық. Жаңа сөздері буынға бөліп үйренейік. Гүл күлтешелеріндегі әріптерден сөз құрайық. Үстел үстінде ойналатын дидактикалық ойындарды қазақ тілі пәні бойынша «Лото» ойынын ойнаттым. Сөзді оқыңдар және оған сәйкес суретті жапсырыңдар: Нан Бақа Хат Кілем Кеме Жалау Арба Кәмпит Ойын баланың көңілін өсіріп, ойын сергітіп қана қоймай, оның өмір құбылыстары жайлы таным түсінігіне әсер етеді. Балалар ойын арқылы тез тіл табысып, жақсы ұғысады, бір-бірінен ептілікке үйренеді, жақсы қарым-қатынас арқылы рухани адамгершілік сана сезімдері қалыптасып дамиды. Ойын айналадағы дүниені танудың тәсілі. Қимылды әрекет ойындарын дүниетану сабағында қолдандым. Сабақтың тақырыбы: «Табиғатты сүйеміз, әрі қорғай білеміз». Сабақтың мақсаты: Балалардың табиғат туралы түсініктерін пысықтау. Табиғатқа деген көзқарастарын басқа сабақтармен байланыстыра отырып, табиғатты сүюге, қамқор бола білуге баулу. Балалардың ой-өрісі мен тіл байлығын арттыру. Табиғаттың денсаулыққа пайдасын түсіндіру. Сабақтың түрі: Интеллектуалдык ойын сабағы. Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап. Пәнаралық байланыс: математика, көркем әдебиет, ән. Көрнекілігі: Ғажайып алаң, конверт-қоржын, бәйшешек, қарлығаш, қой, қасқыр, ара, адыраспан суреттері, тақпақтар, табиғат суреті, жұмбақтар. Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі - Балалар, бүгін айналамен танысу сабағы табиғат аясында өтіледі. Қараңдаршы айналамыз қандай әдемі. Айналаның бәрі жап-жасыл. II. Психологиялық дайындық Қонақжай: - Ой, балалар, әндетіп келе жатқан кім екен? Алдар көсе: Мен Алдармын, көсемін, Сусыз жерде өсемін. Жақсыларға серікпін, Жамандарға Алдармын. Балалар: - Саламатсыз ба, ата! Алдар көсе: - Саламатсыңдар ма, балалар! Сендер мені таныдыңдар ма? Балалар: - Иә, сіз ертегідегі Алдар көсе атасыз. Алдар көсе: - Дұрыс айтасыңдар. Сендер мұнда не істеп жүрсіңдер? Мұғалім: - Ата, біз мұнда «Табиғатты сүйеміз, әрі қорғай білеміз» атты тақырыбына байланысты сабақ өтеміз. Сабағымыз қызықты өту үшін «Ғажайып алаң» деген ойын ойнаймыз. Алдар көсе: - Онда балалар, мен де сендердің сабақтарыңа қатыссам бола ма? Менің де сендерге көрген-білгенім туралы айтарым мен қоятын сұрақтарым болар. III. Ғажайып алаң. Мұғалім: - Олай болса, балалармен бірге төрге шығып отырыңыз. Ал енді балалар, ойынымызды бастайық, қане, менің қасыма бір бала келіп мына «Ғажайып алаңда» неше салғышта тапсырма бар соны айтшы. Бала: - 10 салғышта тапсырма бар Мұғалім: - Қане, ойынды бастайык, Ойын тілі нешінші сұраққа түсті. 1-ші салғыштағы тапсырманың сұрағы: Табиғат деп нені айтамыз, балалар? Оқушы: - Айналамызды қоршаған ортаны айтамыз. Құстар, ағаштар мен өсімдіктерді, шөптерді және жануарларды, жабайы аңдар мен жансыз табиғатты айтамыз. 2-ші салғыштағы тапсырманың сұрағы: Табиғат құбылысы деп нені айтамыз? Оқушы: - Мұз, қар, жел, жаңбыр табиғат құбылыстарына жатады. Мен сіздерге «Жаңбыр» әнін орындап берейін. Ән: «Жаңбыр» Мұғалім: - Ал енді ойынымызды жалғастырайық. 3-ші салғыштағы тапсырманың сұрағы: Қарлығаш қандай құс? Оқушы: - Қарлығаш жыл құсы, күн суыса жылы жаққа ұшып кетеді. Шыбын шіркеймен қоректенеді. Адам жүрген жерге ұя салады. Адамға дос. Алдар көсе: - Қарлығаш туралы қандай ертегі білесіңдер? - «Қарлығаштың құйрығы неге айыр?» ертегісі, «Қарлығаш пен дэуіт» Мұғалім: - Ал енді ойынымызды жалғастырайық. 4-ші салғыштағы тапсырманың сұрағы: Мынау қандай гүл? Оқушы: - Бәйшешек. Ерте көктемде гүлдейді. Оқушы: Кіргізіп көркін даланың, Бәйшешек кырды қаптады. Қызығып ылғи барамын, Үзуге бірақ батпадым. Мұғалім: - Жарайсыңдар, орындарыңа отырыңдар. Қане «Ғажайып алаңды» тағы айналдырайык. 5-ші салғыштағы тапсырманың сұрағы: Қой туралы не білесің? Оқушы: Қой үй жануары. Бұл жануар ет, сүт береді. жүнінен шұлық тоқиды. Сүтінен айран ұйытады.. Айраннан құрт, май алады. Мұғалім: - Ал енді ойынымызды жалғастырайық. 6-шы салғыштағы тапсырманың сұрағы: Қасқыр туралы не білесің? Оқушы: Қасқыр — жабайы аң. Кең даланы, орманды мекендейді. Кез- келген жыртқыштармен қоректенеді. Сурет бойынша жұмыс. Түсі сұр, тым суық, Орманда жүр аң қуып. (Қасқыр) Ойын ары қарай жалғасады 7-ші салғыштағы тапсырманың сұрағы: Ара туралы не білесің? Оқушы: Ара жәндікке жатады. Аралар бал жинайды. Балды гүлдерден жинайды. Алдар көсе: - Бал жинайтын ара қалай аталады? Оқушы: - Бал аралары деп аталады. Алдар көсе: - Аралар не істейді? Оқушы: - Қызмет атқарады. Біреулері бал жинайды, екіншілері жас араларды бағады, үшіншілері ұя салады, тағы біреулері үйлерін қорғайды. Алдар көсе: - Дұрыс айтасың, балам, жарайсың. Ойын жалғасады. Сергіту сәті. 8-ші салғыштағы тапсырманың сұрағы: Мынау қандай өсімдік? Оқушы: - Адыраспан. Адыраспанның бұтағы көп болады. гүлі қоңыр. Оқушы: - Біздің апам бөпені бесікке салғанда адыраспан түтеткен. Адыраспан түмауға өте пайдалы. Ал қане тағы айналдырайық. 9-шы салғыштағы тапсырманың сұрағы: Мынау қандай құс? Оқушы: - Қарға - қыстайтын құс болып саналады, себебі, біз онымен суық кезде де кездесеміз. Қарға, қарға, карғалар, Қар үстінде жорғалар. Боран соқса долданып, Бұтаға келіп қозғалар. 10-шы салғыштағы тапсырманың сұрағы: Бауырсақ ертегісін айтып, суреттерімен орналастыр. Алдар көсе: - Ал, балалар, менің сендерге қоятын бір сұрағым бар. Жаңа жолда жүріп келе жатып мен бір ағаштың аянышты сөзін естідім. «Уһ, жаным-ай, жаным-ай, енді не қыламын, құрт ауруына шалдықтым, тесіп жеп барады, бұтақтарым сырқырайды, жапырақтарым сыздайды, жәрдем ете көріңдер»,-деген дауысты естідім. Бұл терекке жәрдем, көмек керек екен. Қалай көмектесеміз осы терекке? Оқушы: - Күтіп баптаймыз, түбін ақтаймыз. Уақытылы су құямыз. Оқушы: - Құстарға ұя жасаймыз. Ол ұяға қонған құстар ағаштағы құрт-құмырсқаны теріп жейді. Құрт аурынан жазады. Алдар көсе: - Ой, балалар, мен сендерге ризамын. Балалар, қане, мен бата берейін сендерге. Бата. Алдар көсе: - Сендерге қоржындағы тәттілер мен сыйлықтарды тарқатайын. Мен сендерді терек жанында күтемін, балалар. ІҮ. Қорытындылау. Табиғат көрінісін кодоскоп арқылы көрсетіп, әңгімелеу арқылы қорытындылау. Мұғалім: - Балалар, осымен біздің сабағымыз аяқталды. Алдар көсе ата бізді күтіп қалмасын. Тез жиналып терекке көмекке барайық, балалар. Қорыта айтқанда ойын – балалар үшін оқу да, еңбек те. Ойын балаларға өмірде кездескен қиыншылықтарды жеңу жолын үйретіп қана қоймайды, ұйымдастырушылық қабілетін қалып тастырады. Ойын барысында жас бүлдіршіндер бірін-бірі сыйлауды, үлкендерді құрметтеуді, қадірлеуді үйренеді. Мұғалім ойынға тек қана балаларды қызықтырып, уақыт өткізудің құралы деп қарамай, балаға берілетін танымның білім мен тәрбиенің құмды негізі деп қараса ғана үлкен жетістіктерге қол жеткізіп мақсатына жете алады. Өйткені, ойын арқылы ғана дамыған бала алғаш мектеп есігін ашқанда білімді тез меңгеріп, қабілетін дамытып, дүниетанымын кеңейтіп, оқудың мазмұнына қызығушылықпен қарайдырлеуді үйренеді. жолын үйретіп қана қоймайды, ұйымдастыру. Сонымен, осындай жауапты міндеттерді баянды болу үшін егеменді еліміздің ертеңі қажет етерлік – жерін, елін сүйетін адамгершілік қасиеті мол, білімді, парасатты, оны қастерлей білетін азамат өсіру баршамыздың міндетіміз деп білемін. Пайдаланылған әдебиеттер Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. 2014 жығы 17 қаңтар. «Бастауыш мектеп» журналы, 2008 жыл. «Дидактикалық ойындар» жинағы,2011 жыл. Р.О.Ізғұттынова.«Сауат ашу» Алматы баспасы 2003 жыл Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/saba-masattari-saba-masattari.html	Сабақ мақсаттары: Сабақ мақсаттары	Тартылыс өрісіндегі қозғалыс. Ғарыштық жылдамдықтар Оқу мақсаты: Оқу мақсаты: 9.2.2.8 - бүкіләлемдік тартылыс және Ньютонның екінші заңынан дөңгелек орбиталарды және ғарыштық жылдамдықтарды есептей алу (осы кезеңде бағаламауға ұсынылады); 9.2.2.10 - көкжиекке бұрыш жасай/параллель лақтырылған дененің қозғалысын сипаттау; 9.2.2.11 - Жер серігінің қозғалысын сипаттау; Сабақ мақсаттары: Сабақ мақсаттары: Денелердің қозғалысына әер ететін ауырлық күшін түсіну Жылдамдық векторының компоненттерін анықтау Есептер шығаруда формулаларды қолдану Бағалау критерийлері: Бағалау критерийлері: Денелердің қозғалысына әер ететін ауырлық күшін түсінеді Жылдамдық векторының компоненттерін анықтайды Есептер шығаруда формулаларды қолданады Дененің Жердің айналасындағы Дененің Жердің айналасындағы қозғалысын қарастырсақ, қандай модельді қолдануға болады? Дененің Жерді айналуына Дененің Жерді айналуына қандай күш әсер етеді? Денені Жердің жасанды Денені Жердің жасанды серігіне айналдыру үшін не істеу керек? Космические скорости Первая космическая скорость ; υ1≈7,9 км/с Вторая космическая скорость; υ2≈11,2 км/с Третья космическая скорость ; υ3≈16,65 км/с «Брошенный камень отклонится под действием силы тяжести от прямолинейного пути и, описав кривую траекторию, упадет, наконец, на Землю. Если его бросить с большей скоростью, то он упадет дальше». Модель: Модель: 1. Жер радиусы 6400 км болатын біртекті сфера 2. Денеге Жердің центріне бағытталған ауырлық күшінен басқа күш әсер етпейді. 3.Жасанды серікті материялық нүкте деп қарастырады. М – Жердің массасы m – серіктің массасы R – Жердің радиусы h – Жер бетінен серіктің биіктігі Қорытынды: Серіктің жылдамдығы оның жер бетінен биіктігіне байланысты Жылдамдық серіктің массасына байланысты емес жылдамдығы 7,9 км/с тең дене Жер бетіне қатысты көлденең бағыттаалатын жылдамдығы 7,9 км/с тең дене Жер бетіне қатысты көлденең бағыттаалатын Жасанды серік, Жерден үлкен емес биіктікте дөңгелек орбитада қозғалады Правило обращения спутников Чтобы спутники обращались вокруг Земли, необходимо соблюдение двух правил. Первое правило: действие силы тяжести. Второе правило: у спутников должна быть большая скорость, которая должна обеспечить возможность спутника двигаться и не падать на Землю.
http://engime.org/sabati-tairibi-azastandafi-jene-dnie-jzindegi-elektr-energiyas-v2.html#Оқыту_мақсаттары	Сабақтың тақырыбы Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану	«Келісілді» \| «Физика» ӘБ жетекшісі: \| Мектеп: Тараз қ. ФМБ НЗМ \| Мұғалім: \| Физика пәні бойынша ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ САБАҚ ЖОСПАРЫ \| Күні: \| Сынып 11 \| Бөлім Айнымалы ток \| Сабақтың тақырыбы \| Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану \| Оқыту мақсаттары \| 11.4.3.14 - Қазақстандағы электр энергиясы көздерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау \| Сабақтың мақсаты \| жоғарғы / төменгі кернеулерде энергияны жеткізу кезіндегі энергия шығынын сипаттайды; генераторлардан тұтынушыларға дейін энергияны тарату жүйелерін сипаттайды; айнымалы токтың және жоғары кернеудің ғылыми-экономикалық артықшылықтарын түсіндіреді; электр энергиясын тиімді пайдалануға мысалдар келтіреді. \| Бағалау критерийлері \| Оқушылар: жоғарғы / төменгі кернеулерде энергияны жеткізу кезіндегі энергия шығынын сипаттайды; генераторлардан тұтынушыларға дейін энергияны тарату жүйелерін сипаттайды; айнымалы токтың және жоғары кернеудің ғылыми-экономикалық артықшылықтарын түсіндіреді; электр энергиясын тиімді пайдалануға мысалдар келтіреді. \| \|
http://engime.org/sabati-tairibi-azastandafi-jene-dnie-jzindegi-elektr-energiyas-v2.html#Сабақтың_мақсаты	Сабақтың тақырыбы Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану	«Келісілді» \| «Физика» ӘБ жетекшісі: \| Мектеп: Тараз қ. ФМБ НЗМ \| Мұғалім: \| Физика пәні бойынша ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ САБАҚ ЖОСПАРЫ \| Күні: \| Сынып 11 \| Бөлім Айнымалы ток \| Сабақтың тақырыбы \| Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану \| Оқыту мақсаттары \| 11.4.3.14 - Қазақстандағы электр энергиясы көздерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау \| Сабақтың мақсаты \| жоғарғы / төменгі кернеулерде энергияны жеткізу кезіндегі энергия шығынын сипаттайды; генераторлардан тұтынушыларға дейін энергияны тарату жүйелерін сипаттайды; айнымалы токтың және жоғары кернеудің ғылыми-экономикалық артықшылықтарын түсіндіреді; электр энергиясын тиімді пайдалануға мысалдар келтіреді. \| Бағалау критерийлері \| Оқушылар: жоғарғы / төменгі кернеулерде энергияны жеткізу кезіндегі энергия шығынын сипаттайды; генераторлардан тұтынушыларға дейін энергияны тарату жүйелерін сипаттайды; айнымалы токтың және жоғары кернеудің ғылыми-экономикалық артықшылықтарын түсіндіреді; электр энергиясын тиімді пайдалануға мысалдар келтіреді. \| \|
http://engime.org/sabati-tairibi-azastandafi-jene-dnie-jzindegi-elektr-energiyas-v2.html#Бағалау_критерийлері	Сабақтың тақырыбы Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану	«Келісілді» \| «Физика» ӘБ жетекшісі: \| Мектеп: Тараз қ. ФМБ НЗМ \| Мұғалім: \| Физика пәні бойынша ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ САБАҚ ЖОСПАРЫ \| Күні: \| Сынып 11 \| Бөлім Айнымалы ток \| Сабақтың тақырыбы \| Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану \| Оқыту мақсаттары \| 11.4.3.14 - Қазақстандағы электр энергиясы көздерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау \| Сабақтың мақсаты \| жоғарғы / төменгі кернеулерде энергияны жеткізу кезіндегі энергия шығынын сипаттайды; генераторлардан тұтынушыларға дейін энергияны тарату жүйелерін сипаттайды; айнымалы токтың және жоғары кернеудің ғылыми-экономикалық артықшылықтарын түсіндіреді; электр энергиясын тиімді пайдалануға мысалдар келтіреді. \| Бағалау критерийлері \| Оқушылар: жоғарғы / төменгі кернеулерде энергияны жеткізу кезіндегі энергия шығынын сипаттайды; генераторлардан тұтынушыларға дейін энергияны тарату жүйелерін сипаттайды; айнымалы токтың және жоғары кернеудің ғылыми-экономикалық артықшылықтарын түсіндіреді; электр энергиясын тиімді пайдалануға мысалдар келтіреді. \| \|
http://engime.org/sabati-tairibi-azastandafi-jene-dnie-jzindegi-elektr-energiyas-v2.html#Бөлім_Айнымалы_ток__Сабақтың_тақырыбы	Сабақтың тақырыбы Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану	«Келісілді» \| «Физика» ӘБ жетекшісі: \| Мектеп: Тараз қ. ФМБ НЗМ \| Мұғалім: \| Физика пәні бойынша ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ САБАҚ ЖОСПАРЫ \| Күні: \| Сынып 11 \| Бөлім Айнымалы ток \| Сабақтың тақырыбы \| Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану \| Оқыту мақсаттары \| 11.4.3.14 - Қазақстандағы электр энергиясы көздерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау \| Сабақтың мақсаты \| жоғарғы / төменгі кернеулерде энергияны жеткізу кезіндегі энергия шығынын сипаттайды; генераторлардан тұтынушыларға дейін энергияны тарату жүйелерін сипаттайды; айнымалы токтың және жоғары кернеудің ғылыми-экономикалық артықшылықтарын түсіндіреді; электр энергиясын тиімді пайдалануға мысалдар келтіреді. \| Бағалау критерийлері \| Оқушылар: жоғарғы / төменгі кернеулерде энергияны жеткізу кезіндегі энергия шығынын сипаттайды; генераторлардан тұтынушыларға дейін энергияны тарату жүйелерін сипаттайды; айнымалы токтың және жоғары кернеудің ғылыми-экономикалық артықшылықтарын түсіндіреді; электр энергиясын тиімді пайдалануға мысалдар келтіреді. \| \|
http://engime.org/ishek-shikizatin-alu-jene-alfashi-odeu-tehnologiyasi.html	Ішек шикізатын алу және алғашқы өңдеу технологиясы	Ішек шикізатын алу және алғашқы өңдеу технологиясы Ішек мінездемесі. Ішек мінездемесі. Ішек шикізаттарына өңеш, ішектер және қуық жатады. Бір малдан алынған ішектер комплект құрады. Үлкен ірі қара малдың комплектісіне жіңішке жәнежуан ішектер, өңеш және қуық , жасы айлық бұзаудың комплектісіне тек қана жуан ішек, ұсақ малдыікіне жіңішке және жуан ішектер, шошқа комплектісіне жіңішке және жуан, қуық, жылқынікіне тек қана жіңішке ішектер жатады. Жіңішке ішектер аш ішектен, жіңішке ішектен және үрленген ішектен, жуан ішектер соқыр, тік және шеңберлі ішектерден тұрады.
http://engime.org/sabati-tairibi-azastandafi-jene-dnie-jzindegi-elektr-energiyas-v2.html?page=2	Тілдік мақсаттар - Сабақтың тақырыбы Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану	Оқушылар орындай алады: трансформатордың екінші орамында айнымалы кернеудің қалай пайда болатынын ауызша сипаттау, сонымен бірге, кіріс және шығыс кернеулерінің арасындағы фазалар айырымын сипаттау активті және реактивті кедергісі бар айнымалы токтың толық тізбегі үшін Ом заңының қолданылуын түсіндіру Пәнге қатысты лексика мен терминология индукция, айнымалы ток, магнит ағыны, фазалар айырымы, екінші реттік орам, бірінші реттік орам, трансформация коэффициенті Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер айнымалы ток ……. индуцияланады трансформатор тұрақты токта жұмыс істемейді, себебі... кіріс және шығыс кернеулерінің арасында ……... пайда болады \|
http://engime.org/sabati-tairibi--ebunasir-el--farabi-sabati-masati.html	Сабақтың тақырыбы : Әбунасыр Әл- фараби Сабақтың мақсаты	Мерзімі: Пәні: Қазақ әдебиеті Сыныбы: 8 – сынып Сабақтың тақырыбы : Әбунасыр Әл- Фараби Сабақтың мақсаты : Білімділік: Әбунасыр Әл-Фараби өмірбаянын шығармасына негіздей отырып талдау арқылы оның қайталанбас тұлға екенін таныту; Дамытушылық: Өнерді сүю, өнерге құштарлық тәрізді өнер адамдарына деген көзқарасты қалыптастыру; Тәрбиелік: Екінші ұстаз ретіндегі мүмкіншілігін таныту, идеялық-эстетикалық мәнін ашу, логикалық ойларын дамыту; Сабақтың түрі: аралас сабақ Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,шығармашылық іздену Сабақтың көрнекілігі: тірек сызбалар, кітаптар т.б Пәнаралық байланыс: тарих Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі : Оқушылармен амандасу, түгендеу, оқу құралдарын тексеру. Сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ІІ. Үй тапсырмасын пысықтау : Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру. Әл-Фараби 870 ж. Арыс өзенінің Сырдарияға келіп құятын жағасына орналасқан Фараб қаласында дүниеге келген. Толық аты-жөні Әл-Фараби Әбу Насыр Мұхаммед ибн Мұхаммед ибн Ұзлағ ибн Тархан, яғни әкесінің аты — Ұзлағ, ал арғы атасының аты — Тархан. Оның туған жері - ежелгі қазақ қаласы Отырарды арабтар Барфа, Фараб деп атаған, есімі осыдан келіп, Фарабтан шыққан Әбу Насыр болып аударылады. Қазіргі орны Оңтүстік Қазақстан облысы, Шәуілдір ауданының аумағы. Әл-Фарабиді неміс шығыстанушылары ұлы, бірегей тұлға деп атап көрсетеді. Ғалым-энциклопедист, Ренессанс дәуірінің қайнар бастауында тұрған ғұлама көзі тірі кезде-ақ, Аристотельден кейінгі "Екінші ұстаз" атанған. Ол он алты жасында оқу іздеп Бағдатқа барады. Жаратылыстану ғылымын, білімін Бағдатта, Халебте (Алепода) алған. Оны астрономия, логика, музыка теориясы, математика, этика, медицина, психология, құқық қызықтырды. Білімнің әр түрлі салаларын қамтитын 160 трактат жазған. Әл-Фарабидің «Қайырлы қала тұрғындарының кітабы», «Дүниедегі қозғалыстардың тұрақтылығы», «Музыканың үлкен кітабы», «Өлең сөз және шешендік туралы», «Өлең өнерінің қағидалары туралы», «Логика», т.б. еңбектері бар Кітаппен жұмыс: Әл-Фараби шығармаларын оқиды Топтастыру стратегиясы: Музыка математика Әбунасыр айналысқан ғылым салалары логика философия астрономия әдебиеттану Білімді бекіту : Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін. Бағалау : Сабаққа қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма : Еркін түрде «Екінші ұстаз» деген тақырыпқа шығарма жазады. : Әл-Фараби өмірбаянына қосымша деректер жинау. Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/sabati-tairibi-azastandafi-jene-dnie-jzindegi-elektr-energiyas-v2.html#Мектеп:_Тараз_қ._ФМБ_НЗМ	Сабақтың тақырыбы Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану	«Келісілді» \| «Физика» ӘБ жетекшісі: \| Мектеп: Тараз қ. ФМБ НЗМ \| Мұғалім: \| Физика пәні бойынша ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ САБАҚ ЖОСПАРЫ \| Күні: \| Сынып 11 \| Бөлім Айнымалы ток \| Сабақтың тақырыбы \| Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану \| Оқыту мақсаттары \| 11.4.3.14 - Қазақстандағы электр энергиясы көздерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау \| Сабақтың мақсаты \| жоғарғы / төменгі кернеулерде энергияны жеткізу кезіндегі энергия шығынын сипаттайды; генераторлардан тұтынушыларға дейін энергияны тарату жүйелерін сипаттайды; айнымалы токтың және жоғары кернеудің ғылыми-экономикалық артықшылықтарын түсіндіреді; электр энергиясын тиімді пайдалануға мысалдар келтіреді. \| Бағалау критерийлері \| Оқушылар: жоғарғы / төменгі кернеулерде энергияны жеткізу кезіндегі энергия шығынын сипаттайды; генераторлардан тұтынушыларға дейін энергияны тарату жүйелерін сипаттайды; айнымалы токтың және жоғары кернеудің ғылыми-экономикалық артықшылықтарын түсіндіреді; электр энергиясын тиімді пайдалануға мысалдар келтіреді. \| \|
http://engime.org/saba-jospari-seulet-jene-dizajn-kafedrasini-arnauli-pen-oitush.html	Сабақ жоспары «Сәулет және дизайн» кафедрасының арнаулы пән оқытушысы, ҚР «Еуразиялық Дизайнерлер Одағының» мүшесі: Досжанова Галия Есенгелдиевна Пәні: Сурет және сұңғат өнері	Сабақ жоспары «Сәулет және дизайн» кафедрасының арнаулы пән оқытушысы, ҚР «Еуразиялық Дизайнерлер Одағының» мүшесі: Досжанова Галия Есенгелдиевна Пәні: Сурет және сұңғат өнері Сабақтың мақсаты: Сурет салудың заңдылықтарын меңгерту арқылы, заттың жарық пен көлеңкесімен, пішінін дұрыс салу жолдарын үйрету. Оқушыларды көзбен елестете біліп, дұрыс бейнелей білуге баулу. Білімділік:Натюрморт туралы түсінік беру, геометриялық денелерден тұратыннатюрморттың құрылымын көрсетіп, оқушыларды сауатты сурет салуға үйрету. Алған білімдерін сурет салу барысында жүзеге асыру. Тәрбиелік: Ұқыптылыққа, тазалыққа үйрете отырып эстетикалық талғамын арттыруға баулу, көлемдік-кеңістіктік ойлануы мен визуальді қабылдаудың мәдениетіне тәрбиелеу. Дамытушылық:Заттың кеңістіктегі үлгісін саналы, аналитикалық қабылдай білуді дамыту, оның пластикасын, құрылымын, пропорциясын, түс қатынасын және бейнелеу шеберлігін қалыптастыру. Геометриялық дене үлгілерді салу жаттығулары арқылы оқушылардың салу үдірісінде сәулеттік және табиғи пішіндерді талдай білуін дамыту. мольбертке қойылған 55х75 көлемді планшетке геометриялық дене қойылымын салу; өткен тақырып бойынша бір-біріне сұрақ дайындау, сұрақ қою; дәптермен жұмыс - жаңа тақырыпты қысқаша дәптерге жазып отыру Сабақтың материалдық-техникалық көрнекілігі: Интерактивтік тақта, геометриялық денелер қойылымы, нұсқа 4 кезеңдік геометриялық денелерден тұратын натюрморт долбарларын салу үлгісі, әртүрлі геометриялық денелердің салынуының видеоролигі, слайд-суреттер. Пәнаралық байланыс: Тарих, Өнер тарихы, Перспектива, Сурет, Кескіндеме, Композиция. оқушыларды 2 топқа бөліп отырғызу, топ аттарын қойып, таныстыру Үй тапсырмасын тексеру: (үй тапсырмасын қорғау,өткен тақырып бойынша оқушылар бір-біріне сұрақ қою арқылы өзара бақылау және топқа ұпай жинау) Оқушының өзі таңдаған суретшінің шығармасын немесе әдемі туындысын қарындашпен орындап келу және жұмысын қорғау. Яғни, қорғау кезінде таңдаған суретшінің өмірбаяны мен туындыларына тоқталу. Суретін бейнелеп келген туындыны таңдаған себебіңіз, не үшін ұнады және суретші несімен қызықтырды деген сұрақтарды қамтып жауап беру. (Әр топтан шығып жұмысын қорғаған оқушының тобына ұпай қосылып отырады және бағалау кезінде жеке оқушы бағаланады). Өткен тақырып бойынша 2 топ бір-біріне сұрақ қояды. (5 сұрақ – 1ші топ 2ші топқа және 2ші топ 1ші топқа кезектесіп қояды). «Мен сізді танимын!»ойыны. Бұл ойын арқылы өткен сабақты еске түсіреміз, яғни, бұл ойын өткен сабақта танысып білген суретшілер туралы болмақ. Қазір сіздердің алдарыңызда бірнеше адамның суреті көрсетіледі, сол суретте бейнеленген адамды бірінші болып қол көтеріп тауып және оның қысқаша өмірбаяны мен туындыларын айтып өткен оқушының тобына ұпай қосылып отырады. Сондақтан, естеріңізде болсын, танып тұрған бейнеңізді тек қана бірінші болып қол көтеріп жауап беріңіздер. (Интерактивті тақтада адам бейнелері көрсетіледі).
http://engime.org/ishki-aurular-propedevtikasi-turali-tsinik.html	Ішкі аурулар пропедевтикасы туралы түсінік	Ішкі аурулар пропедевтикасы туралы түсінік Ішкі аурулар медицинасының жалпы медициналық білім берудегі маңызы. Ішкі аурулар ілімінің қысқаша тарихи дамуы. Ежелгі Египет, Индия, Қытай, Ежелгі Греция медицинасы, Гиппократ мектебі – клиникалық медицинасының бастауы. Абу Али Ибн Син еңбектерінің Европа медицинасына әсері. Диагностикалық тексеру әдістері дамуында Ауэнбургтердің, Лаэннектің, Мудровтың, Захарьиннің, Остроумовтың еңбектері. Европа мен Ресейде XIX ғасырдағы медицина дамуы. Советтік медициналық мектеп. Терапиялық ауруларға медициналық көмек көрсету жүйесінің ерекшеліктері. Ауруларды ауруханаға жатқызу жолдары мен ретті. Аурухананың терапиялық бөлімінде жұмысты ұйымдастыру. Ішкі аурулар пропедевтикасының негізгі мақсаттары. Семиотика, диагноз, диагностика туралы түсінік. Дәрігерлік этика және медициналық деонтология. Ішкі аурулар клиникасындағы студент- медик. Ішкі аурулар пропедевтикасының негізгі міндеттері. Сұрап тексеру. Сұрап тексеру маңызы. Науқастарды зерттеу тәсілдері ретінде анамнезді жинаудағы Г.А Захарьиинің ролі. Ауру тарихы үлгісі. Ауру тарихының ғылыми- медициналық және құқықтық құжат ретінде. Сұрап тексеру үлгісі, паспорт мәліметі, аурудың даму тарихы, өмір тарихы. Аурудың шағымдары : негізгі және қосымша. Негізгі шағымды жете анықтау. Аурудың өмір тарихы, қысқаша өмірлік мәліметі, семьялық (жанұялық), жұмыс және тұрмыстық анамнез, зиянды әдеттер, науқастың тамақтануы, ауырған аурулардың түрлері, аллергиялық анамнезі. Тұқым қуалаушылық. Туберкулез және жұқпалы (венерические) аурулармен ауыратын науқастармен қатынаста болуын анықтау. Жалпы қарап тексеру. Науқастың жалпы жағдайы. Сана-сезімі ( анық, ступор, сопор, кома, есі танудың түрлері ). Науқастың қалпы (еркін, қимылсыз, мәжбүр қалып ). Науқасты сұрау. Науқасты реттілігін, жүйілігін сақтай отырып жалпы қарауды өткізе білу. Науқастың санасы, күйін, ене құрылысын, жүрісін, күйлілігін, конституциясын анықтау. Бетінің өзгерісін, қабақтарының күйін, қарашық пішінін, көздің шарасын шығып тұруын, қабақтардың птозын және ісіктерін бағалай білу. Дененің жеке бөлімдерін қарауды өткізу : ауыз қуысын (кілегейлі қабатының , тістерін, тілінің күйін), терісін ( серпімделігі, түсі, бөртпелер болуы, ылғалдығы ), майлы-шел қабатын қарау. Терінің түсін, қаңқа – бұлшық ет аппаратын күйін, буындардың пішіні мен қызметін, веналардың варикозды кеңеюін, жалпақ табандылығын анықтау біліктілігін меңгеру. I. Ауру - жарақат, жаралану, сырқат, шектен тыс күшті тітіркендіргіштер әсерінен болатын патофизиологиялық күйді білдіреді. Мұндай кезде әдетте «ауырады», «сырқырайды», «қақсайды», «ауырсынады» сияқты сөз тіркестері айтылады. II. Ауру( Morbus - сырқат, ауру. Аурудың әртүрлі анықтамасы белгілі, соның бірі: 1. Ауру-сыртқы және ішкі себептердің әсерінен организмнің құрылысы мен функциясы бұзылғақ сонымен қатар оның бейімделу - өтем реактивтігі өзіндік сапада жұмылдырылған өмір, ауруға адамның ортаға толық не жартылай бейімделуі тежеліп, оның өмір әрекеті бостандығының шектелуі тән. Диагноз Диагноз, ауруды анықтау - тексерілетін адамның денсаулық жағдайын ауруын немесе өлімінің себептерін аурулардың атауларын, түрлері мен барысын, нұсқаларын медициналық терминдермен жазып көрсететін медициналық тұжырым.
http://engime.org/s-t-shackij-jene-t-b-oz-lesterin-osti.html	С. Т. Шацкий және т б. өз үлестерін қосты	Балалар ұжымы және оның даму кезеңдері. Жеке тұлға және ұжым мәселелерімен философтар, әлеуметтанушьшар, әлеуметтік психологтар, педагогтар айналысуда. Бұл аталған мәселенін педагогикалық ғылым мен практиканың шеңберінен әлдеқашан шығып кеткендігінің дәлелі. Ұжымның педагогикалык теориясын дамытуға П.П. Блонский, Л.С. Выготский, Н.К. Крупская, П.Н. Лепешинский, В.И. Сорока-Росинский, С.Т. Шацкий және т.б. өз үлестерін қосты. Ұжымдағы жеке тұлға теориясын құрудың негізі А.С. Макаренко еңбектеріңде жатыр. Ол ұжымда жеке тұлғаны тәрбиелеудің басты нәтижесі оның қоғамдық бағыттылығы деп есептейді. А.С. Макаренко ұжымның басты белгілерін нақгы тұжырымдап берді: ұжым — басқа ұжыммен органикатық байланыста болатын қоғамның бір бөлігі; қоғамдық маңызы бар мақсаттың болуы; ұжым мүшелерінің қызметін ұйымдастыру; ұжым мүшелері арасындағы өзара жауапкершілікті қарым-қатынас орнату; өзін-өзі басқару органдарының болуы. Мектептің балалар ұжымы бастапқы ұжымдардан (сыныптардан) тұрады; осы алғашқы ұжымда-ақ балалар жалпы мақсатын жүзеге асыруға бірігіп қатыса отырып бір-бірімен жақын араласа бастайды. Онда балалардың мүмкіндіктеріне, қызығушылықтарына, қабілеттеріне, құрбыларына деген қарым-қатынастарына қарай әрқайсысының белсенділендіруге жағдай жасалады. Сонымен бірге бұл ұжым өзінің тар мағынадағы мүдделерімен ғана шектеліп қалмай болашақ жоспарларын күрделендіріп, мүдделерін кеңейтуі тиіс. Бұл тек осы алғашқы ұжымдарды қоғаммен байланыстыратын-дай ұжымаралық байланыс жасау арқылы жүзеге асырылуы мүмкін. Ұжым проблемасын зерттеушілер қазір оны зерделеудін әртүрлі әдіс-тәсілдерін жасауда. Л.И. Новикова әрбір баланың тұлғалық қасиеттерін жан-жақты дамыту құралы ретінде балалар ұжымын басқарудың барынша тиімді жолдарын зерттеуде. Т.Е. Конникова ұсынған ғылыми бағыт ұжымның басты қызметін оқушының адамгершілік дамуымен байланыстырады. Р.С. Немов, А.Г. Кирпичник өз жұмыстарында балалар ұжымының қызметін жүйелі бағалауға үлкен мән береді. Қазіргі қоғам жағдайында балалар ұжымы жеке тұлғаны әлеуметтеңдіру-дің маңызды факторы. Оқушы үшін ұжым қоғамның моделі, әлеуметтік орта, оның өмір әрекетіңде, пікірлесуде жеке тұлғаның қарым-қатынасында тәжірибесі кеңейіп әлеуметтік рөлдерді менгереді, орнықты, жеке тұлғаның өзін-өзі басқаруы, өзін-өзі іске асыруы,оны қорғаумен сүйемелдеу қамтамасыз етіледі. Оқушылар ұжымы деп мақсатты, әлеуметтік маңызды іс-әрекет негізіндегі оқушылар бірлестігін ұйымдастыру формасын түсінуге болады. Оқушылардың іс-әрекеті оқу және оқудан тыс уақыттағы іс-әрекет. Балалар ұжымының үлкендер ұжымына карағандағы ерекшеліктері: — қоғамдық құндылық пен жеке тұлғаның маңызды мақсатына бағытталған бірлескен іс-әрекеті; — ұжым мүшелерінің еркін қарым-катынас жасауы; — ұжым мүшелерінің бір-бірімен өзара жауапкершілігі және тәуелділігі; — өзін-өзі сайлау органдарының болуы. Зерттеушілер балалар ұжымдарының басқада ерекшеліктеріне тоқталған, олардың қатарында тапсырмаларды және рөлдерді бөлудегі тең кұқықгык, өзі басқару органдарынын болуы, ұйымшылдық, адамгершілік психологиялық ықыластық, тәртіп т.б. Балалар ұжымы — өте сезімтал аспап, ол тек педагог тұлғасын басшылығымен ғана дамиды (В.А.Сухомлинский). Сондықтан мұғалім ұжымның даму заңдылктарын, оның даму сатыларын, оқушылардың жеке мүмкіншіліктерін және ұжымда орнықты сезінуін білуі кажет. А.С. Макаренко балалар ұжымының технологиясының негізгі қағидаларын «Ұстаздық дастанда» келтірген. Онын пікірінше ұжымдағы ұжым мүшелерінің ілгері жылжуы еркін адамдар ұжымының болмыс формасы. Ұжым қоғамның бөлігі болғандыктан ілгері жылжығанда ғана дамиды. Қозғалыссыз ұжым әлеуметтік тұрғыдан дағдарысқа ұшырайды. ¥жым дамуының негізгі зандылығы — перспективалык бағыттарының болуы оның мәні ұжымының дамуы тек перспектива (мақсат.іс) болса және жаңа перспективалар байқалғанда ғана мүмкін. Балалардың алдында перспективалар тек педагогпен ғана қатынаспайды, олар өздері қызықты, әлеуметтік маңызды істерді іздейді. А.С. Макаренко перспективалык бағыттарды үш топқа бөледі: жақын, орта, алыс перспектива. Перспективаларды-ертеңгі қуанышты субъекті жүзеге асыру күш-жігерді талап етеді, сонымен қатар мақсатка жету қуанышына бөліп, ұжым мен оның мүшелерінің қанағат сезімін тудырады. Ұжымның іс-әрекеті арқылы бірте-бірте дәстүр қалыптасады. Олар ұжымда қалыптасқан, оның стилін, құндылық бағыты, мақсатылығы көрсететін салт-сана, тәртіп, мінез-кұлық ережелері. Бірлескен іс-әрекеті барысында ұжым мүшелерінің мұғалім, ұжым, белсенділер ыкпалында тікелей емес, жанама түрде, оның оқушыға жүйелі әсері тәрбие механизмі арқылы болуы мүмкін. Балалар ұжымында тәрбие міндеттерін шешуде қатынастар жүйесін басқару ұжымның дамуының келесі заңы — параллельді ықпалдар заңы. Оқушылар ұжымында (ер балалар мен қыздар арасында, белсенділер, микротоптар, лидерлер т.б.) өте күрделі қатынастар кездеседі. Бұл қатынастарды 2 негізгі топтарға жіктеуге болады: жауапкершілікті тәуелділік (іскерлік, ресми) және эмоциональды-психологиялық — тұлға аралық (достық, үнату, жаратпау т.с.с). Ғылыми зерттеу еңбектері көрсеткеңдей жеке тұлға мен ұжымның арасындағы қатынастардың үш моделы қалыптасады: 1. Жеке тұлға ұжымға тәуелді; 2. Жеке тұлға және ұжым оптимальды қатынасты болуы (И.П.Подласый). 3. Жеке тұлға ұжымды өзіне бағындыруы. Жеке тұлғаның және ұжымның әртүрлі қатынасы бұл модельдермен шектелмейді. Бұл жағдайда мұғалім жеке тұлғаның даралығын,өзін-өзі көрсете білу қабілетін қалыптастыру үшін балалар арасындағы қатынасты күрделі зерттеп, ұжым мен әр-бір жеке тұлғаның ара қатьшасын, білуі кажет. Ұжым даму зандылықтарына сәйкес әртүрлі кезендерден өтеді (А.С. Макаренко) олар ұжымға қойылатын талаптармен сипатталады. Әрине, осы кезеңдердің арасын нақты уақытша бөлімдерге бөлуге болады, өйткені олардың арасында ешқандай шекара жоқ, солай бола тұрса да ұжымды дамытудың негізгі үш кезенінің барлығын педагогтардың дұрыс меңгеруі олардың өздеріне оқушы ұжымын қальштастыру бойынша істелетін жұмыстарды сауатты ұйымдастыруға көмектеседі. Оқушы ұжымын дамытудың бірінші сатысы әдеттегідей оқушылардың нашар ұйымдастырылуымен сипатталады, балалар бұл сатыда алғашқы ұжымдарға формальды түрде топтастырылады. Сынып белсенділері болмайды, соған байланысты мұғалім сыныпқа тиісті талаптарды өзі қояды. Бұл мектепке немесе сыныпқа қайтадан келген балалар жинақгалған «құрама сынып» оқушылары ұжымының басты ерекшеліктері. Көп жағдайда мұғалім бірге көп жылдар бойы бірге оқып келе жатқан окушылар ұжымымен жұмыс істейді, бірақ сынып тәртібі нашар, көшбасшылар формальды түрде сайланады, бірақ мұның ұжымдық қарым-қатынасқа ешқандай ықпалы болмайды, яғни жалпы нашар ұйымдастырушылық орын алады. Бұл кезенде мұғалім сабақта және сабақтан тыс уақыттарда оқушыларды әртүрлі бірігіп атқарылатын іс-әрекеттерге араластыру арқылы бір-бірін (оқушы мен мұғалім) жақсы танысуға күш салуы тиіс. Сонымен қатар, ұжымның қалыптасуы кезеңінде сынып белсеңцілері сайлауға, қайта сайлауға дайындалады. Берілетін тапсырмалар кездейсоқтық сипатта болуы мүмкін, сонымен бірге балалардың да мүдделері де ескерілуі керек. Ұжымды дамытудың екінші кезеңінде талаптарды тек мұғалім ғана емес белсенді топ мүшелері де (параллель) қоя алады. Сабақта және сабақтан тыс іс-әрекеттердің түрлері көбейіп, күрделене түседі. Белсенді топ мүшелері тапсырмаларды оқушылардың мүдделерін ғана емес, ұжым қажеттіліктерін ескере отырып береді. Әрбір оқушы бұл кезенде өзін ұжым мүшесі ретінде санап өз әрекеттері-нің қоғамдық маңыздылығын түсінуі тиіс. Сонымен бірге оқушылар алға қойылған мақсатты білуі және түсінуі тиіс және сол мақсатқа жетудегі әрбір оқушының рөлі мен қосатын үлесін де білуі керек. Оқушы ұжымының дамуьшың үшінші кезеңінде тек мұғалім мен белсенділер мүшелеріне ғана талаптар қойылмайды, сонымен қатар ұжымның әрбір мүшесіне де белгілі бір талап қойылады. Бұл саты қоғамдық пікірлердің ескерілуімен, оқушылардың өз-өзіні басқаруының жоғарғы деңгейде болуымен, балалардың ұжым жұмыстарымен айналысумен сипатталады. Дәл осындай ұжым оқушыларды ұжымшылдыкқа тәрбиелеу құралы болып табылады. Бұл жерде әрбір оқушының тұлға ретінде дамуына барлық жағдайлар жасалады. Ұжымның барлық даму сатыларыңда мұғалімнің алдында үнемі тәрбиелеу міндеттері тұрады. Оның ішіндегі ең маңыздысы: педагогикалық жетекшілік пен оқушылардың өз-өзін басқаруын дамытуды қалай бірге алып жүруге болады? (1 суретгі караныз). Ұжым дамуының бастапқы деңгейінен жоғарғы деңгейге көтерілуі көп жағдайларда мұғалімнің дұрыс позициясына байланысты. Сонымен қатар сынып жетекшісінің оқушыларға ұжым дамуының жақын, орта және алыс (А.С. Макаренко) деп аталатын үш көрінісін түсіндіру үшін үлкен жұмыстар жүргізуі қажет. Оқушылар міндетті түрде алыс көрініс қоғам мүшелерінің жеке жоспарларымен байланысты екендігін терең түсінулері тиіс. Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/sabati-tairibi-azastandafi-jene-dnie-jzindegi-elektr-energiyas-v2.html?page=4	– 72 мин (W) - Сабақтың тақырыбы Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану	Сабаққа рефлексия жасау кезінде берілген сұрақтарға жауап беруге тырысыңыз. Сұрақтың құрылымын жазбасаңыз болады. Оқушылардың барлығы оқу мақсатына жетті ме? Жетпесе, неліктен? Қолданылған дифференциация сабақтың мақсатына жетуге қалай ықпал етті? Сабақ кезеңдері уақытқа сай жүзеге асты ма? Сабақ жоспарында қандай ауытқулар болды? Неліктен? Сабақты жақсартуда не ықпал етер еді (оқыту мен оқу туралы ойланыңыз)?
http://engime.org/saba-masati--jaandi-azamatti-zirettilikke-ie-besekege-abiletti.html#САБАҚТАР:_УРОКОВ_:_СЫНЫП:_КЛАСС:_______5«_Қ_»___________МҰҒАЛІМ:_УЧИТЕЛЬ___	Сабақ мақсаты : Жаһандық азаматтық құзыреттілікке ие бәсекеге қабілетті тұлғаны қалыптастыру	БЕКІТЕМІН: КЕЛІСЕМІН: Ә/б ОТЫРЫСЫНДА УТВЕРЖДАЮ: СОГЛАСОВАНО: ҚАРАЛДЫ: Директор Оқу ісінің меңгерушісі РАССМОТРЕНО Зам. директора УР НА ЗАСЕДАНИИ М/О: Хаттама № Протокол № __________ _________________ ____________________ ______________________ « » тамыз 2022 жыл « » тамыз 2022 жыл « » тамыз 2022 жыл ТАҚЫРЫПТЫҚ КҮНТІЗБЕ ЖОСПАРЫ КАЛЕНДАРНО - ТЕМАТИЧЕСКОЕ ПЛАНИРОВАНИЕ Пәні__Жаһандық құзыреттілік (факультатив) _____ 2022-2023 оқу жылы САБАҚТАР: УРОКОВ : СЫНЫП: КЛАСС: ______5«Қ»__________ МҰҒАЛІМ: УЧИТЕЛЬ __Ұйқасбай А.М. _________ САҒАТ САНЫ: КОЛИЧЕСТВО ЧАСОВ : _________18___________ АПТАСЫНА : В НЕДЕЛЮ __1 рет Түсініктеме 5-10 сыныптардың тақырыптық-күнтізбе жоспары мемлекеттік бағдарламаға сәйкес құрастырылған: Жаһандық құзыреттілік Сабақ мақсаты : Жаһандық азаматтық құзыреттілікке ие бәсекеге қабілетті тұлғаны қалыптастыру. оқушылардың бойына ізгі қасиеттерді дамыту, өмірге, қоршаған ортаға оң көзқарастарын қалыптастыру, өмірлік ұстанымдарын қалыптастыру және оны жүзеге асуын қамтамасыз ету; балалардың қоғамдағы әлеуметтік-мәдени ортамен үйлесімді байланысын, ішкі жан дүниесіндегі мәдениеттілігін, өзіне және қоршаған ортаға жағымды қарым-қатынас жасау дағдыларын қалыптастыру; жаһандық азаматтық құзыреттіліктеріне ие бәсекеге қабілетті тұлғаны, жергілікті және жаһандық проблемалардың өзара байланыстылығы мен өзара тәуелділігін түсінуді, мәдениетаралық өзара іс-қимыл мәселелерін, әртүрлі көзқарастар мен дүниетанымдарды сыни талдау мен бағалауды, бірегей білім мен идеяларды құру дағдыларын қалыптастыруға бағытталған. жеке тұлға ретінде әр оқушының жеке ой-пікірмен санасып, олардың көңіл күйін, ізгі сезімдерін, рухани адамгершілігін, қоршаған ортаға мейірімді қарым-қатынасын әр түрлі шығармашылық іс-әрекеттер арқылы өзін-өзі айқындауға басшылық жасау; оқушылардың азаматтық, патриоттық, мәдени қасиеттерін арттыруға күш салып, отанын, отбасын, достарын, мектебін сүюге тәрбиелеу; Оқушылардың білуі қажет : жаһандық азаматтық құзыреттіліктеріне ие бәсекеге қабілетті тұлға қалыптасады; тең құқылы, ізігілікті қарым-қатынастар орнатуға, әлеуметтік белсенділігін дамытуға; жергілікті және жаһандық проблемалардың өзара байланыстылығы мен өзара тәуелділігін түсінеді. Түзету бағдарламасы : Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/saba-masati--jaandi-azamatti-zirettilikke-ie-besekege-abiletti.html#1_рет__Түсініктеме_5-10_сыныптардың_тақырыптық-күнтізбе_жоспары_мемлекеттік_бағдарламаға_сәйкес_құрастырылған:_Жаһандық_құзыреттілік	Сабақ мақсаты : Жаһандық азаматтық құзыреттілікке ие бәсекеге қабілетті тұлғаны қалыптастыру	БЕКІТЕМІН: КЕЛІСЕМІН: Ә/б ОТЫРЫСЫНДА УТВЕРЖДАЮ: СОГЛАСОВАНО: ҚАРАЛДЫ: Директор Оқу ісінің меңгерушісі РАССМОТРЕНО Зам. директора УР НА ЗАСЕДАНИИ М/О: Хаттама № Протокол № __________ _________________ ____________________ ______________________ « » тамыз 2022 жыл « » тамыз 2022 жыл « » тамыз 2022 жыл ТАҚЫРЫПТЫҚ КҮНТІЗБЕ ЖОСПАРЫ КАЛЕНДАРНО - ТЕМАТИЧЕСКОЕ ПЛАНИРОВАНИЕ Пәні__Жаһандық құзыреттілік (факультатив) _____ 2022-2023 оқу жылы САБАҚТАР: УРОКОВ : СЫНЫП: КЛАСС: ______5«Қ»__________ МҰҒАЛІМ: УЧИТЕЛЬ __Ұйқасбай А.М. _________ САҒАТ САНЫ: КОЛИЧЕСТВО ЧАСОВ : _________18___________ АПТАСЫНА : В НЕДЕЛЮ __1 рет Түсініктеме 5-10 сыныптардың тақырыптық-күнтізбе жоспары мемлекеттік бағдарламаға сәйкес құрастырылған: Жаһандық құзыреттілік Сабақ мақсаты : Жаһандық азаматтық құзыреттілікке ие бәсекеге қабілетті тұлғаны қалыптастыру. оқушылардың бойына ізгі қасиеттерді дамыту, өмірге, қоршаған ортаға оң көзқарастарын қалыптастыру, өмірлік ұстанымдарын қалыптастыру және оны жүзеге асуын қамтамасыз ету; балалардың қоғамдағы әлеуметтік-мәдени ортамен үйлесімді байланысын, ішкі жан дүниесіндегі мәдениеттілігін, өзіне және қоршаған ортаға жағымды қарым-қатынас жасау дағдыларын қалыптастыру; жаһандық азаматтық құзыреттіліктеріне ие бәсекеге қабілетті тұлғаны, жергілікті және жаһандық проблемалардың өзара байланыстылығы мен өзара тәуелділігін түсінуді, мәдениетаралық өзара іс-қимыл мәселелерін, әртүрлі көзқарастар мен дүниетанымдарды сыни талдау мен бағалауды, бірегей білім мен идеяларды құру дағдыларын қалыптастыруға бағытталған. жеке тұлға ретінде әр оқушының жеке ой-пікірмен санасып, олардың көңіл күйін, ізгі сезімдерін, рухани адамгершілігін, қоршаған ортаға мейірімді қарым-қатынасын әр түрлі шығармашылық іс-әрекеттер арқылы өзін-өзі айқындауға басшылық жасау; оқушылардың азаматтық, патриоттық, мәдени қасиеттерін арттыруға күш салып, отанын, отбасын, достарын, мектебін сүюге тәрбиелеу; Оқушылардың білуі қажет : жаһандық азаматтық құзыреттіліктеріне ие бәсекеге қабілетті тұлға қалыптасады; тең құқылы, ізігілікті қарым-қатынастар орнатуға, әлеуметтік белсенділігін дамытуға; жергілікті және жаһандық проблемалардың өзара байланыстылығы мен өзара тәуелділігін түсінеді. Түзету бағдарламасы : Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/saba-masati--jaandi-azamatti-zirettilikke-ie-besekege-abiletti.html#Сабақ_мақсаты	Сабақ мақсаты : Жаһандық азаматтық құзыреттілікке ие бәсекеге қабілетті тұлғаны қалыптастыру	БЕКІТЕМІН: КЕЛІСЕМІН: Ә/б ОТЫРЫСЫНДА УТВЕРЖДАЮ: СОГЛАСОВАНО: ҚАРАЛДЫ: Директор Оқу ісінің меңгерушісі РАССМОТРЕНО Зам. директора УР НА ЗАСЕДАНИИ М/О: Хаттама № Протокол № __________ _________________ ____________________ ______________________ « » тамыз 2022 жыл « » тамыз 2022 жыл « » тамыз 2022 жыл ТАҚЫРЫПТЫҚ КҮНТІЗБЕ ЖОСПАРЫ КАЛЕНДАРНО - ТЕМАТИЧЕСКОЕ ПЛАНИРОВАНИЕ Пәні__Жаһандық құзыреттілік (факультатив) _____ 2022-2023 оқу жылы САБАҚТАР: УРОКОВ : СЫНЫП: КЛАСС: ______5«Қ»__________ МҰҒАЛІМ: УЧИТЕЛЬ __Ұйқасбай А.М. _________ САҒАТ САНЫ: КОЛИЧЕСТВО ЧАСОВ : _________18___________ АПТАСЫНА : В НЕДЕЛЮ __1 рет Түсініктеме 5-10 сыныптардың тақырыптық-күнтізбе жоспары мемлекеттік бағдарламаға сәйкес құрастырылған: Жаһандық құзыреттілік Сабақ мақсаты : Жаһандық азаматтық құзыреттілікке ие бәсекеге қабілетті тұлғаны қалыптастыру. оқушылардың бойына ізгі қасиеттерді дамыту, өмірге, қоршаған ортаға оң көзқарастарын қалыптастыру, өмірлік ұстанымдарын қалыптастыру және оны жүзеге асуын қамтамасыз ету; балалардың қоғамдағы әлеуметтік-мәдени ортамен үйлесімді байланысын, ішкі жан дүниесіндегі мәдениеттілігін, өзіне және қоршаған ортаға жағымды қарым-қатынас жасау дағдыларын қалыптастыру; жаһандық азаматтық құзыреттіліктеріне ие бәсекеге қабілетті тұлғаны, жергілікті және жаһандық проблемалардың өзара байланыстылығы мен өзара тәуелділігін түсінуді, мәдениетаралық өзара іс-қимыл мәселелерін, әртүрлі көзқарастар мен дүниетанымдарды сыни талдау мен бағалауды, бірегей білім мен идеяларды құру дағдыларын қалыптастыруға бағытталған. жеке тұлға ретінде әр оқушының жеке ой-пікірмен санасып, олардың көңіл күйін, ізгі сезімдерін, рухани адамгершілігін, қоршаған ортаға мейірімді қарым-қатынасын әр түрлі шығармашылық іс-әрекеттер арқылы өзін-өзі айқындауға басшылық жасау; оқушылардың азаматтық, патриоттық, мәдени қасиеттерін арттыруға күш салып, отанын, отбасын, достарын, мектебін сүюге тәрбиелеу; Оқушылардың білуі қажет : жаһандық азаматтық құзыреттіліктеріне ие бәсекеге қабілетті тұлға қалыптасады; тең құқылы, ізігілікті қарым-қатынастар орнатуға, әлеуметтік белсенділігін дамытуға; жергілікті және жаһандық проблемалардың өзара байланыстылығы мен өзара тәуелділігін түсінеді. Түзету бағдарламасы : Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/tairip-cifrli-azastan-onerkesipti-jene-elektr-energetikasin-ci.html	Тақырып: Цифрлық Қазақстан Өнеркәсіпті және электр энергетикасын цифрландыру	Тақырып: Цифрлық Қазақстан 1. Өнеркәсіпті және электр энергетикасын цифрландыру. Өнеркәсіпті цифрландыру үшін өз технологиялары мен құзыреттерін дамытуға, индустриялық және инновациялық экожүйелердің қатысушылары арасындағы үйлестіруді қамтамасыз ету, тосқауылдарды жою, цифрлық технологияларды кеңінен тарату және тиісті ынталандыру шараларын әзірлеуге назар аударылатын болады. Өнеркәсіпті цифрландыруды ынталандыру үшін жағдай жасау өндірістік процестерді бақылауды жақсарту, шығындарды азайту, өнімнің өзіндік құнын төмендету, еңбек өнімділігін арттыру және т.б. арқылы оның бәсекеге қабілеттілігін көтеруге мүмкіндік береді. Энергия тиімділігін арттыру және энергия шығынын азайту мақсатында өнеркәсіпте энергия тұтынуды басқарудың зияткерлік жүйелері, энергия үнемдеу технологияларын енгізу ынталандырылатын болады. 2. Көлікті және логистиканы цифрландыру. Секторды цифрландыруды шешуге арналған негізгі міндет-транзиттік жүктерді тасымалдау көлемін ұлғайту. 3. Ауыл шаруашылығын цифрландыру. Елдің ауылшаруашылық саласын одан әрі дамыту мақсатында осы процеске барлық қатысы бар уәкілетті ұйымдарды қоса отырып, ауылшаруашылық өнімдерінің қадағалануын автоматтандыруға бағытталған бірқатар іс-шараларды іске асыру жоспарлануда, бұл агроөнеркәсіптік өнімдердің бүкіл тіршілік циклін және өндірісі мен шығуының сандық және сапалық есебін жүргізуге және қадалауға мүмкіндік береді. 4. Электрондық сауданы дамыту. Бағдарлама жалпы алғанда елдегі Интернет-сауданы дамыту үшін қолданыстағы кедергілерді жоюға, сондай-ақ жергілікті ойыншылардың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға бағытталған ауқымды шаралар кешенін іске асыруды көздейді. Ұсынылатын шаралар электрондық сауданы реттеу, электрондық төлемдері қабылдауды көбейту, халықтың және кәсіпкерлердің цифрлық және қаржылық сауаттылығын арттыру, электрондық сауданы жылжыту, инфрақұрылымды және логистиканы дамыту және саланы қамтиды. Қаржылық технологияларды және қолма-қол ақшасыз төлемдерді дамыту. Қаржы секторы бөлінген тізілімдер, жаңа қаржылық құралдарды ұсыну, мемлекеттік ақпараттық жүйелермен ықпалдастыру арқылы рәсімдерді оңайлату әрі жеделдету сияқты технологияларды пайдалану арқылы өзгертілетін болады. Қолма қол ақшасыз айналымды ынталандыру бойынша шаралар кешенін әзірлеу мен іске асыруға айрықша көңіл бөлінетін болады. Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/snm-koronavirusti-infekciya-kezinde-okpeni-zaimdanuin-anitaudi.html	Snm Коронавирустық инфекция кезінде өкпенің зақымдануын анықтаудың ең сенімді әдісі болып табылады: компьютерлік томография	\| Snm Коронавирустық инфекция кезінде өкпенің зақымдануын анықтаудың ең сенімді әдісі болып табылады: компьютерлік томография \| бет \| 1/32 \| Дата \| 09.12.2023 \| өлшемі \| 70,51 Kb. \| \| #196153 \| \| Байланысты: детская инфекция сессия SNM Коронавирустық инфекция кезінде өкпенің зақымдануын анықтаудың ең сенімді әдісі болып табылады: компьютерлік томография Аталған жедел респираторлық инфекциялардың ішінде ұзақ инкубациялық кезең тән: коронавирустық инфекция Балалардағы коронавирустық инфекция негізінен келесі түрде жүреді: жеңіл, симптомсыз Коронавирустық этиологияның пневмониясының сәтті патогенетикалық терапиясы үшін маңызды рөл атқарады: респираторлы пронпозиция Коронавирусты инфекция клиникасы ересек жастағы балалардағы басқа ЖРВИ-дан ажыратылады: дәм мен иістің бұзылуы Крупке тән: көмей күліне Ауыр пневмония не өте ауыр кеселдің белгілері: кеуде қуысының кірігуі Жұқпалы мононуклеозға тән: лимфоаденопатия Қызамықтың берілу жолдары: ауа тамшылы Жәншаудың симптомына типтік бөртпеден басқа жатады: тонзиллит Жұқпалы мононуклеоздың маңызды диагностикалық-зертханалық тестілері: атипті мононуклеарлардың табылуы Жұқпалы мононуклеозден токсикалық кул ажыратылады: мойын шел май қабатының ісінуімен Жәншау кезіндегі бөртпенің ерекшеліктеріне жатады: гиперемияланған фондағы ұсақ нүктелі бөртпе Қызамыққа тән: ұсақ дақты бөртпе Қызылшадағы бөртпе сипатталады: дақты-папулузды Жәншаудың асқынуына жатпайды: нейротоксикоз Жәншауға тән жалпы қан анализиндегі өзгерістер: нейтрофильді солға ығысумен лейкоцитоз Балалардағы көкжөтелге тән симптом: жөтел кезіңдегі терең ысқырықты тыныс алу Төмендегі факторлардың қайсысы «скарлатиналық жүрек» негізі болып табылады? вегетативті жүйке жүйесінің вагус фазасының басым болуы Дифтериялық круп вирустық круптан айырмашылығы неде? Достарыңызбен бөлісу: \| \| \|
http://engime.org/saba-masati--jaandi-azamatti-zirettilikke-ie-besekege-abiletti.html#Түзету_бағдарламасы	Сабақ мақсаты : Жаһандық азаматтық құзыреттілікке ие бәсекеге қабілетті тұлғаны қалыптастыру	БЕКІТЕМІН: КЕЛІСЕМІН: Ә/б ОТЫРЫСЫНДА УТВЕРЖДАЮ: СОГЛАСОВАНО: ҚАРАЛДЫ: Директор Оқу ісінің меңгерушісі РАССМОТРЕНО Зам. директора УР НА ЗАСЕДАНИИ М/О: Хаттама № Протокол № __________ _________________ ____________________ ______________________ « » тамыз 2022 жыл « » тамыз 2022 жыл « » тамыз 2022 жыл ТАҚЫРЫПТЫҚ КҮНТІЗБЕ ЖОСПАРЫ КАЛЕНДАРНО - ТЕМАТИЧЕСКОЕ ПЛАНИРОВАНИЕ Пәні__Жаһандық құзыреттілік (факультатив) _____ 2022-2023 оқу жылы САБАҚТАР: УРОКОВ : СЫНЫП: КЛАСС: ______5«Қ»__________ МҰҒАЛІМ: УЧИТЕЛЬ __Ұйқасбай А.М. _________ САҒАТ САНЫ: КОЛИЧЕСТВО ЧАСОВ : _________18___________ АПТАСЫНА : В НЕДЕЛЮ __1 рет Түсініктеме 5-10 сыныптардың тақырыптық-күнтізбе жоспары мемлекеттік бағдарламаға сәйкес құрастырылған: Жаһандық құзыреттілік Сабақ мақсаты : Жаһандық азаматтық құзыреттілікке ие бәсекеге қабілетті тұлғаны қалыптастыру. оқушылардың бойына ізгі қасиеттерді дамыту, өмірге, қоршаған ортаға оң көзқарастарын қалыптастыру, өмірлік ұстанымдарын қалыптастыру және оны жүзеге асуын қамтамасыз ету; балалардың қоғамдағы әлеуметтік-мәдени ортамен үйлесімді байланысын, ішкі жан дүниесіндегі мәдениеттілігін, өзіне және қоршаған ортаға жағымды қарым-қатынас жасау дағдыларын қалыптастыру; жаһандық азаматтық құзыреттіліктеріне ие бәсекеге қабілетті тұлғаны, жергілікті және жаһандық проблемалардың өзара байланыстылығы мен өзара тәуелділігін түсінуді, мәдениетаралық өзара іс-қимыл мәселелерін, әртүрлі көзқарастар мен дүниетанымдарды сыни талдау мен бағалауды, бірегей білім мен идеяларды құру дағдыларын қалыптастыруға бағытталған. жеке тұлға ретінде әр оқушының жеке ой-пікірмен санасып, олардың көңіл күйін, ізгі сезімдерін, рухани адамгершілігін, қоршаған ортаға мейірімді қарым-қатынасын әр түрлі шығармашылық іс-әрекеттер арқылы өзін-өзі айқындауға басшылық жасау; оқушылардың азаматтық, патриоттық, мәдени қасиеттерін арттыруға күш салып, отанын, отбасын, достарын, мектебін сүюге тәрбиелеу; Оқушылардың білуі қажет : жаһандық азаматтық құзыреттіліктеріне ие бәсекеге қабілетті тұлға қалыптасады; тең құқылы, ізігілікті қарым-қатынастар орнатуға, әлеуметтік белсенділігін дамытуға; жергілікті және жаһандық проблемалардың өзара байланыстылығы мен өзара тәуелділігін түсінеді. Түзету бағдарламасы : Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/saba-masati--jaandi-azamatti-zirettilikke-ie-besekege-abiletti.html#Хаттама_№_Протокол_№___________	Сабақ мақсаты : Жаһандық азаматтық құзыреттілікке ие бәсекеге қабілетті тұлғаны қалыптастыру	БЕКІТЕМІН: КЕЛІСЕМІН: Ә/б ОТЫРЫСЫНДА УТВЕРЖДАЮ: СОГЛАСОВАНО: ҚАРАЛДЫ: Директор Оқу ісінің меңгерушісі РАССМОТРЕНО Зам. директора УР НА ЗАСЕДАНИИ М/О: Хаттама № Протокол № __________ _________________ ____________________ ______________________ « » тамыз 2022 жыл « » тамыз 2022 жыл « » тамыз 2022 жыл ТАҚЫРЫПТЫҚ КҮНТІЗБЕ ЖОСПАРЫ КАЛЕНДАРНО - ТЕМАТИЧЕСКОЕ ПЛАНИРОВАНИЕ Пәні__Жаһандық құзыреттілік (факультатив) _____ 2022-2023 оқу жылы САБАҚТАР: УРОКОВ : СЫНЫП: КЛАСС: ______5«Қ»__________ МҰҒАЛІМ: УЧИТЕЛЬ __Ұйқасбай А.М. _________ САҒАТ САНЫ: КОЛИЧЕСТВО ЧАСОВ : _________18___________ АПТАСЫНА : В НЕДЕЛЮ __1 рет Түсініктеме 5-10 сыныптардың тақырыптық-күнтізбе жоспары мемлекеттік бағдарламаға сәйкес құрастырылған: Жаһандық құзыреттілік Сабақ мақсаты : Жаһандық азаматтық құзыреттілікке ие бәсекеге қабілетті тұлғаны қалыптастыру. оқушылардың бойына ізгі қасиеттерді дамыту, өмірге, қоршаған ортаға оң көзқарастарын қалыптастыру, өмірлік ұстанымдарын қалыптастыру және оны жүзеге асуын қамтамасыз ету; балалардың қоғамдағы әлеуметтік-мәдени ортамен үйлесімді байланысын, ішкі жан дүниесіндегі мәдениеттілігін, өзіне және қоршаған ортаға жағымды қарым-қатынас жасау дағдыларын қалыптастыру; жаһандық азаматтық құзыреттіліктеріне ие бәсекеге қабілетті тұлғаны, жергілікті және жаһандық проблемалардың өзара байланыстылығы мен өзара тәуелділігін түсінуді, мәдениетаралық өзара іс-қимыл мәселелерін, әртүрлі көзқарастар мен дүниетанымдарды сыни талдау мен бағалауды, бірегей білім мен идеяларды құру дағдыларын қалыптастыруға бағытталған. жеке тұлға ретінде әр оқушының жеке ой-пікірмен санасып, олардың көңіл күйін, ізгі сезімдерін, рухани адамгершілігін, қоршаған ортаға мейірімді қарым-қатынасын әр түрлі шығармашылық іс-әрекеттер арқылы өзін-өзі айқындауға басшылық жасау; оқушылардың азаматтық, патриоттық, мәдени қасиеттерін арттыруға күш салып, отанын, отбасын, достарын, мектебін сүюге тәрбиелеу; Оқушылардың білуі қажет : жаһандық азаматтық құзыреттіліктеріне ие бәсекеге қабілетті тұлға қалыптасады; тең құқылы, ізігілікті қарым-қатынастар орнатуға, әлеуметтік белсенділігін дамытуға; жергілікті және жаһандық проблемалардың өзара байланыстылығы мен өзара тәуелділігін түсінеді. Түзету бағдарламасы : Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/sabati-tairibi-elippeni-atasi.html	Сабақтың тақырыбы: «Әліппенің атасы»	Пәні: \| Әдебиеттік оқу \| Сыныбы: 3 «а» сынып \| Сабақтың тақырыбы: \| «Әліппенің атасы» Ахмет Байтұрсынов \| Жалпы мақсат: \| Өлеңдегі ойды меңгерте отырып, мәнерлеп оқу дағдыларын қалыптастыру. \| Сілтеме: \| Әдебиеттік оқу оқулығы. Мұғалімдерге арналған нұсқаулық, 41, 78, 104 беттер. Электронды оқулық, muzik.com \| Оқу нәтижелері: \| Өлеңдегі негізгі ойды меңгеріп, мәнерлеп оқу дағдысы қалыптасады. \| Қолданатын материалдар: \| Оқулық, интер белсенді тақта, флипчарт, электронды оқулықтар, тақырыпқа байланысты суреттер, слайд. А форматтағы қағаздар, маркер,стикер, күлегештер. \| Негізгі идеясы: \| Білім бастауы әліппе екенін білу \| Әдіс тәсілдер: \| Топпен жұмыс, кері байланыс. Сыни тұрғыдан ойлау: Блум таксономиясы. Диалогты оқыту: әңгіме дебат. Оқытуда басқару мен көшбасшылық. АКТ ны қолдану. ОҮБ: Табыс критерийлері бойынша бағалау.Өзін- өзі бағалау. \| Дереккөздері: \| Ана тілі оқулығы.МАН. Интерактивті оқыту әдісін қолданып сабақты жоспарлау және басқару. Электронды оқулық. Мультфильм. Әндер топтамасы. \| Тапсырма түрлері \| Мұғалімнің іс әрекеті \| Оқушының әрекеті \| Тапсырмалар жүйесі \| І. Оқушыларға психологиялық ахуал туғызу. \| Сыныпты әртүрлі геометриялық пішіндер арқылы топтарға бөлу. Шаттық шеңберін құру. Сабақтың тақырыбы мен мақсатын таныстыру. \| \| Қызығушылықты ояту. \| Үй тапсырмасын талдау. Диалог. Оқушы мен мұғалім арасындағы әңгіме. «Балалар, бұл жол басы –даналыққа, Келіңдер, түсіп байқап, қаралық та» деген өлең жолдары қай шығармада айтылғанын ойлан Байтұрсынов шығармасындағы негізгі ой не? Жаңа сабаққа кіріспе. Бүгін біздер әліппетбастауы туралы мәлімет алып, өлеңмен танысамыз. \| Сұрақтарға жауап береді. Мұғаліммен әрекетке түседі. Қойылған сұраққа жауап береді. Тапсырма: Жұптарыңмен отырып киік туралы білетіндеріңді жинақтаңдар. Қағазға жазып алған тізімді топта талқылаңдар. Бірге талқылап жаңа сабақты бастау. \| Оқушылар өзара алған білімдерін топта толықтырады, талдайды, қорытындылайды. Жұппен жұмыс кезінде өздерінің білімдерін сынайды. Бір біріне сыни көзқараспен қарайды. \| Мағынаны тану. \| INSERT әдісімен \| Оқулық,әліппе туралы не біледі, не білгісі келетінін кесеге толтыру. \| Топтастыру стратегиясы. Оқушылар А.Байтұрсынов кім? деген сұраққа жауап жазады. (ақын, мұғалім, ғалым, аудармашы). \| білу \| Автор туралы мәлімет. Электронды оқулықтан алынған А.Байтұрсынов туралы мәліметті оқыту. Ахмет кім? Еңбектерін ата. \| Оқушылар интертақтадан көрген мәліметті жүйелейді. Топпен тұжырымдайды. \| Класстер құру. Ахмет Бапйтұрсынов \| түсіну \| Интертақтадан «Әріптер сыры»туралы мәлімет көрсетемін. Оқулықпен жұмыс: Өлеңді мәнерлеп оқу. Талдау. Дәптермен жұмыс. \| Топпен өлеңнің шумағын оқып талдау. Әр оқушы өзінің ойын айтады. Әріптердің әрекетіне оқушылардың ойын ұсынуы. Қызыл түспен боялған сөздерді жазып алады. \| Мультфильмде көрсетілген мазмұнын айтып береді. \| қолдану \| . Өмірдерек. Тірек сөздер схемасы арқылы жаңа сабақты түсіндіру \| : -А.Байтұрсыновтың өмірбаянымен танысу, оқып үйрену \| Сөздікпен жұмыс. жер аудару - адамды соттап, алыс жерге жіберу: Сібірге т.б. сөз мұрасы - ел ішінде сақталып қалған аңыз, ертегі, жырлар. «Артық білім – кітапта». (Оқулықпен жұмыс) \| талдау \| Суретпен жұмыс. Бір параққа әліппенің суретін салу. (Кері байланыс орнату.) \| Суретті салады. \| Өздері салған суретке сипаттама беріп, бағалайды. Жұппен өзара бағалау жасайды. \| жинақтау \| Өлеңге сатылай кешенді талдау жасаңдар. Өлеңге топпен сатылай кешенді талдау жасайды. Әр топтың талдауы салыстырылып, өзара жинақтайды \| . Оқушылар жоғалған сөздерді орнына қойып жазады. оқулық Торғай өлең Орынбор әліппе Қарқаралы аударма Байтұрсын мақала Ахмет «Мақал – сөздің мәйегі». Оқушыларға тақтада жазылған бірнеше мақалдың ішінен бүгінгі сабақтың тақырыбын, мазмұнын, мағынасын айшықтайтын мақалды тауып, оқып беру тапсырылады. \| Табыс критерийлері бойынша талдау бағаланады. Екі бағанға сөздер жазылады, оқушылар сөздерді оқып, есте сақтаулары қажет. «Күн мен түн» ойынын ойнау арқылы оқушылар көздерін жұмған кезде екі блоктан да бірнеше сөздер алынып тасталынады. Ой түйіндеу. Бүгінгі өтілген тақырыптың мазмұны бойынша сұрақтарға жауап алу. \| Үй тапсырмасын беру. \| Өлеңнен ұнаған шумағын жаттап алу. (Кері байланыс орнату.) \| «Білім бастауы» немесе «Алфавит әлемі» тақырыбында эссе жазу. \| Эссе жазу үшін ақпарат көздерінен мәліметтер жинайды. \| Бағалау. \| Мұғалімнің бағасы мен оқушылардың оқыту үшін қойылған бағаларын қосып бағалау парағы толтырылады. \| Рефлексиялық кезең. \| Екі жұлдыз, бір тілек. \| Пәні: \| Әдебиеттік оқу \| Сыныбы: 3 «а» сынып \| Сабақтың тақырыбы: \| Оқуға шақыру Ахмет Байтұрсынұлы \| Жалпы мақсат: \| Өлеңді мәнерлеп оқып,білімге деген құштарлығын дамыту \| Сілтеме: \| Оқулық,оқыту әдістемесі,нұсқаулық \| Оқу нәтижелері: \| Өлеңдегі негізгі ойды меңгеріп, мәнерлеп оқу дағдысы қалыптасады. \| Қолданатын материалдар: \| Оқулық, интер белсенді тақта, флипчарт, электронды оқулықтар, тақырыпқа байланысты суреттер, слайд. А форматтағы қағаздар, маркер,стикер, күлегештер. \| Негізгі идеясы: \| Білім бастауы әліппе екенін білу \| Әдіс тәсілдер: \| Топпен жұмыс, кері байланыс. Сыни тұрғыдан ойлау: Блум таксономиясы. Диалогты оқыту: әңгіме дебат. Оқытуда басқару мен көшбасшылық. АКТ ны қолдану. ОҮБ: Табыс критерийлері бойынша бағалау.Өзін- өзі бағалау. \| Дереккөздері: \| Әдебиеттік оқуі оқулығы.МАН. Интерактивті оқыту әдісін қолданып сабақты жоспарлау және басқару. Электронды оқулық. Мультфильм. Әндер топтамасы. \| Тапсырма түрлері \| Мұғалімнің іс әрекеті \| Оқушының әрекеті \| Тапсырмалар жүйесі \| І. Оқушыларға психологиялық ахуал туғызу. \| Сыныпты әртүрлі дөңгелекшелер арқылы топтарға бөлу. Шаттық шеңберін құру. Сабақтың тақырыбы мен мақсатын таныстыру. \| \| Қызығушылықты ояту. \| Үй тапсырмасын талдау. Диалог. Оқушы мен мұғалім арасындағы әңгіме. «Балалар, бұл жол басы –даналыққа, Келіңдер, түсіп байқап, қаралық та» деген өлең жолдары қай шығармада айтылғанын ойлан Байтұрсынов шығармасындағы негізгі ой не? Жаңа сабаққа кіріспе. Бүгін оқуға шақыру туралы мәлімет алып, өлеңмен танысамыз. \| Сұрақтарға жауап береді. Мұғаліммен әрекетке түседі. Қойылған сұраққа жауап береді. Тапсырма: Жұптарыңмен отырып оқулық туралы білетіндеріңді жинақтаңдар. Қағазға жазып алған тізімді топта талқылаңдар. Бірге талқылап жаңа сабақты бастау. \| Оқушылар өзара алған білімдерін топта толықтырады, талдайды, қорытындылайды. Жұппен жұмыс кезінде өздерінің білімдерін сынайды. Бір біріне сыни көзқараспен қарайды. \| Мағынаны тану. \| ББҮ кестесі арқылы пікірін жазады \| Ахмет Байтұрсынұлының әліппе,Қырық мысал,Маса деген кітаптар жазғанын кестеге толтыру. \| Топтастыру стратегиясы. Оқушылар А.Байтұрсынов кім? деген сұраққа жауап жазады. (ақын, мұғалім, ғалым, аудармашы). \| білу \| Автор туралы мәлімет. Электронды оқулықтан алынған А.Байтұрсынов туралы мәліметті оқыту. Ахмет кім? Еңбектерін ата. \| Оқушылар интертақтадан көрген мәліметті жүйелейді. Топпен тұжырымдайды. Пікірлер ағашын толтыру \| «Сөзжарыс»ойыны Бір оқушы тезис айтады,екінші оқушы жалғастырады Ахмет қоғам қайраткері дейміз,себебі ол ...... Ахметті барша қазақ құрметтейді,себебі ол Ахметтің әкесі Байтұрсын ширақ,.... \| түсіну \| Интертақтадан «Әліппенің атасы»туралы мәлімет көрсетемін. Оқулықпен жұмыс: Өлеңді мәнерлеп оқу. Талдау. Дәптермен жұмыс. \| Топпен өлеңнің шумағын оқып талдау. Әр оқушы өзінің ойын айтады. Әріптердің әрекетіне оқушылардың ойын ұсынуы. Қызыл түспен боялған сөздерді жазып алады. \| \| қолдану \| . Өмірдерек. Тірек сөздер схемасы арқылы жаңа сабақты түсіндіру \| : -А.Байтұрсыновтың өмірбаянымен танысу, оқып үйрену \| Сөздікпен жұмыс. іздеп тауып алалық-үйрену,оқу,іздену «Артық білім – кітапта». (Оқулықпен жұмыс) \| талдау \| Суретпен жұмыс. Бір параққа әліппенің суретін салу. (Кері байланыс орнату.) \| «Мен сендерден сұрақ күтемін»тәсілі \| Балалар мәтінді түсініп болған соң ,осы мәтін бюойынша сұрақ құрастырады Жұппен өзара талдау жасайды. \| жинақтау \| Өлеңге сатылай кешенді талдау жасаңдар. Өлеңге топпен сатылай кешенді талдау жасайды. Әр топтың талдауы салыстырылып, өзара жинақтайды \| Қажетті дерек Ахмет пен Бәдрисафа апаның( Бәдрисафа-Ахметтің әйелі-Александра Ивановнаға қойған аты)туған балалары болмаған.Олардың бауырына салып асырап алған Аумат,Қазихан,Шолпан деген үш баласы болған.Аумат пен Қазихан ертеде қайтыс болған.Ал Шолпан халық жауының қызы ретінде Бәдрисафа апамен бірге айдауда болған. \| Табыс критерийлері бойынша талдау бағаланады. Екі бағанға сөздер жазылады, оқушылар сөздерді оқып, есте сақтаулары қажет. «Күн мен түн» ойынын ойнау арқылы оқушылар көздерін жұмған кезде екі блоктан да бірнеше сөздер алынып тасталынады. Ой түйіндеу. Бүгінгі өтілген тақырыптың мазмұны бойынша сұрақтарға жауап алу. \| Үй тапсырмасын беру. \| Өлеңнен ұнаған шумағын жаттап алу. (Кері байланыс орнату.) \| «Білім бастауы» немесе «Алфавит әлемі» тақырыбында эссе жазу. \| Эссе жазу үшін ақпарат көздерінен мәліметтер жинайды. \| Бағалау. \| Мұғалімнің бағасы мен оқушылардың оқыту үшін қойылған бағаларын қосып бағалау парағы толтырылады. \| Рефлексиялық кезең. \| Екі жұлдыз, бір тілек. \| Пәні: \| Әдебиеттік оқу 05.09.14 \| Сыныбы: 3 «а» сынып \| Сабақтың тақырыбы: \| Ы.Алтынсарин Өнер,білім бар жұрттар. \| Жалпы мақсат: \| Өнерге,білімге ынталандыру Өлеңді мәнерлеп оқып,білімге деген құштарлығын дамыту. \| Сілтеме: \| Оқулық,оқыту әдістемесі,нұсқаулық \| Оқу нәтижелері: \| Өлеңдегі негізгі ойды меңгеріп, мәнерлеп оқу дағдысы қалыптасады. \| Қолданатын материалдар: \| Оқулық, интер белсенді тақта, флипчарт, электронды оқулықтар, тақырыпқа байланысты суреттер, слайд. А форматтағы қағаздар, маркер,стикер, күлегештер. \| Негізгі идеясы: \| Барлық затқа білім арқылы жететінін ұғындыру \| Әдіс тәсілдер: \| Топпен жұмыс, кері байланыс. Сыни тұрғыдан ойлау: Блум таксономиясы. Диалогты оқыту: әңгіме дебат. Оқытуда басқару мен көшбасшылық. АКТ ны қолдану. ОҮБ: Табыс критерийлері бойынша бағалау.Өзін- өзі бағалау. \| Дереккөздері: \| Әдебиеттік оқуі оқулығы Интерактивті оқыту әдісін қолданып сабақты жоспарлау және басқару. Электронды оқулық. \| Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/mazmnina-bajlanisti-joba-jiktemesi.html	Мазмұнына байланысты жоба жіктемесі	БОӨЖ №5 Тақырыбы:Шағын комплектілі мектеп және ауыл мұғалімінің іс-әрекеті. Мұғалімнің жобалау-зерттеу іс-әрекеті. Мұғалімнің жобалау- зерттеу іс- әрекеті – болашақ ұстаздардың шығармашылық әлеуетін дамыту жолдары. Дайындағын:Сәлімов Айдос И-301 Мазмұнына байланысты жоба жіктемесі НАЗАРЛАРЫНЫЗҒА РАХМЕТ !
http://engime.org/saba-masati-elektr-tizbek-boligi-shin-om-zai-kedergi-turali-bi.html	Сабақ мақсаты: Электр тізбек бөлігі үшін Ом заңы, кедергі туралы білім алады	V жинақтау. VIP тест тапсырма (электрондық тест) 1. Электрон мен протонның зарядтары қандай? А. Электрон заряды –теріс, протон заряды-оң В. Электрон заряды –оң, протон заряды-теріс С. Электрон және протонның зарядтары –оң D. Электрон және протонның зарядтары –теріс. 2. 1820 жылы тогы бар өткізгіштің магнит тілшесіне тигізетін әсерін байқаған ғалым- А. Г. Ом В.Х. Эрстед С. М. Фарадей D. А. Ампер. 3. Мына құрылғылардың қайсысы ток көзі емес? А. Реостат В. Гальвани элементі С. Электрофорлық машина D. Аккумулятор. 4. Денелердің электрленуін байқауға арналған аспап А. Кинескоп В.Кодоскоп С. Телескоп D. Электроскоп. 5. Кернеудің өлшем бірлігі А. Ватт В. Ом С. Вольт D.Ампер. 6. Тізбек бөлігінде 3Кл заряд орын ауыстырғанда электр өрісі 120 Дж жұмыс атқарды. Осы бөліктегі кернеуді анықтаңыз. А. 360 В В. 0,36 кВ С. 40 В D. 40 кВ. 7. 15 секундта өткізгшітің көлденең қимасы арқылы 120 Кл электр заряды өтеді. Тізбектегі ток күші қандай? А. 8 А В. 18 А С. 180 мА D. 7 А. 8. Ток күшінің өлшем бірлігі А. Ватт В. Ом С. Вольт D.Ампер. 9. Кедергінің өлшем бірлігі А. Ватт В. Ом С. Вольт D.Ампер. 10. Кедергісі 50 Ом өткізгіште 2 А ток жүру үшін, оның ұштарына қандай кернеу түсіру керек. А. 50В В. 25В С. 100 В Д. 150В \|
http://engime.org/saba-masati--jaandi-azamatti-zirettilikke-ie-besekege-abiletti.html?page=2	«Жаһандық құзыреттілік» факультатив жоспары	№ \| Тақырыптар \| Сағат саны \| Күні \| Азаматтылық және патриотизм \| \| 1 \| Отбасындағы өзара сыйластық \| 1 \| \| 2 \| Өз Отанымды мақтан тұтамын! \| 1 \| \| 3 \| Өз елімнің лайықты азаматымын! \| 1 \| \| 4 \| Түрлі көзқарас, біртұтас ұлт! \| 1 \| \| Парасаттылық және этика \| \| 5 \| Сәлем- сөздің атасы \| 1 \| 07.11.22 \| 6 \| Ата- бабадан қалған ілтипат- отбасының негізі \| 1 \| 21.11.22 \| 7 \| «Еділ бол да, Жайық бол, ешкімменен ұрыспа» (Асан қайғы) \| 1 \| 05.12.22 \| 8 \| Үстелдегі мінез-құлық этикасы. Дастархан басында \| 1 \| 19.12.22 \| 9 \| Біз қорлауға (буллинг) қарсымыз. \| 1 \| 09.01.23 \| Медиасауаттылық және қаржылық сауаттылық \| \| 10 \| Әлеуметтік желі дегеніміз не? Әлеуметтік желідегі менің аккаунтым. \| 1 \| 16.01.23 \| 11 \| Алғаш ақша қалай пайда болды? Бартер денегіміз не? \| 1 \| 30.01.23 \| 12 \| Ақша қандай қызмет атқарады? Адамның еңбегі қалай бағаланады? \| 1 \| 06.02.23 \| 13 \| Отбасының табысы мен шығыны неден тұрады? Ақшаны қалай жаратқан дұрыс? \| 1 \| 20.02.23 \| Тіршілік қауіпсіздігі \| \| 14 \| Қауіпсіз үй, аула, мектеп, Менің үйім \| 1 \| 06.03.23 \| 15 \| Мен өзіме және басқаларға төтенше жағдайларда қалай көмектесе аламын? Менің қауіпсіздігім менің қолымда! \| 1 \| 27.03.23 \| Экологиялық мәдениет \| \| 16 \| Менің айналамдағы әлем \| 1 \| 10.04.23 \| 17 \| Біздің таза ауламыз \| 1 \| 24.04.23 \| 18 \| Табиғатта өзіңді қалай ұстау керексің? \| 1 \| 08.05.23 \|
http://engime.org/sabati-tairibi-teuelsizdik-tfirim-sabati-masati.html	Сабақтың тақырыбы: Тәуелсіздік тұғырым Сабақтың мақсаты	Сабақтың мақсаты: еліміздің тарихы туралы түсінік беру, жас жеткіншек бойында Отанынға және туған елге деген сүюйіспеншілілік пен мақтаныш сезімін қалыптастыру, халқымыздың әдеп-ғұрпын, салт-дәстүрін сақтап әрі қарай жалғастыруға тәрбиелеу бойында патриоттық сезімді қалыптастыру, туған жеріне, еліне деген сүйіспеншілікке баулу, Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздеріне зор құрмет, шынайы сезім, ұлттық рух тұрғысында қарауға дағдыландыру; Білімділігі:Сауаттылық дағдыларын қалыптастыру, сөйлем құрау, туралы білімдерін байыту, өз елінің ұлтжанды патриоты болуға баулу, Дамытушылығы:Халық педагогикасын насихаттау, балаларды ұлтжандылыққа, имандылыққа және адамгершілікке баулу,сөздік қорларын, тіл байлығын арттыру, әдемі, сауатты сөйлеуге үйрету, білімге деген құштарлығын арттыру; Тәрбиелігі:Отанын сүюге, еліміздің рәміздерін қастерлеуге, атамекеніне, еліне деген сүйіспеншіліктерін арттыруға тәрбиелеу, қауымдасып жұмыс істеуге, жауапкершілікке, ізденпаздылыққа, білімділікке, әдепті сөйлеуге, адам бойындағы жақсы қасиеттерді қалыптастыруға тәрбиелеу; Сабақтың көрнекілігі: Қазақстан Республикасының рәміздері, нақыл сөздер, слайдтар альбом, тірек сызбалар Сабақтың барысы: І кіріспе бөлім: 1.Тарих қойнауынан сыр шертейік (баяндама) ІІ Негізгі бөлім: 1. Тәуелсіздік тұғырым (хронологиялық кесте) 2. Ел бақытын ойлаған елбасы (елбасы өмірінен) 3. Жас ұрпақтың арманы мен арнауы. Гүлденген Қазақстан (ассациация) ІІІ. Қорытынды Кіріспе: І. Тарих қойнауынан сыр шертейік ( баяндама) Мұғалім сөзі:Құрметті оқушылар, бүгінгі біздің тәрбие сабағымыз алдыңғы сабақтардан өзгеше. Биыл біздің Тәуелсіздігімізге 20 жыл толып отыр. Тәуелсіздік! Ата-бабамыз үш ғасырға жуық уақыт бойы армандаған тәуелсіздік!Тәуелсіздік жолында халқымыздың басынан қандай оқиғалар өтпеді.Тәуелсіз ел тарихы- отаншылдықтың, ерліктің, елдіктің не екенін дәлелдейтін тамыры терең бай тарих. Елім, Отаным деген қасиетті ұғымдар әр адамзаттың өз табалдырығынан, өз ауылынан, өз өлкесінен басталады. Егемен еліміздің ертеңін нұрлі етер «барыс» текті, намысты ұрпақ бойында ұлттық сана көрініс тапса, ақыл ойымен жүрегінде жерімен еліне деген сүйіспеншілік орын тепсе, бұл қоғамымыздың қалыпты дамуы, өркениетке ұмтылу жолдарындағы нәтижелі көрініс болып саналмақ. Тарихқа бір сәт шегінсек... ХҮ ғасырда қуатты қазақ хандығын құрдық, алайда тәуелсіз қазақ мемлекеті бейбіт өмір сүре алмады. Ұлан байтақ елімізге жан-жақтан көз тігіп, ойран салушылар көбейді. Қаннен қаперсіз жатқан елімізге Жоңғар қалмақтары тұтқиылдан шабуыл жасап, қалың жұртты қан жылатты. Дүрліккен ел шұбыра көшіп «Ақтабан шұбырынды» болды. Жұрт Алқакөлге аялдап, қасиетті Қаратаудың баурайында бас қосты. ХҮІІІ-ХІХ ғасырларда халқымыз еркіндік пен тәуелсіздігінен айрылды. Көмек күткен Ресейіміз қазақ халқын аздыра бастады. Ұланғайыр даламыз империя меншігіне айналды. Халқымыздың басынан қара тұман серпілмеді. ХХ ғасырдың 1916 жылы маусым жарлығына жігіт бермейміз деп қарсылық көрсеткендер оққа ұшты, қаншасы өз жерінде қырғын көрді 1917 жылдан кейін де бостандыққа қолымыз жетпеді. Өз жерімізде өзіміз қырғынға ұшырап, қуғынға тұстік. Мыңдаған жандар ата-жұртын тастап кетуге мәжбүр болды. 1930-1933 жылдарда болған адам айтса нанғысыз ашаршылықта 9 млн халықтың 3 млн опат болды. Тағы аштық, тағы жалаңаштық, тағы өлім. Зиялы қауымды қынадай қырған 1937-1938 жылдар аралығындағы Сталин репрессияға ұшыратып, елдің болашағын ойлаған азаматтарды халық жауы деп қырды. 1941-1945 жылдар аралығында адамзат тарихында болмаған алапат соғыста қазақ ұландары ерекше ерлік көрсетті. 1986 жылы желтоқсанда отты оқиға болды. Елдің егемендігін аңсаған жастар ұлттық намыс құдіретін әлемге паш етті. Біз үшін Тәуелсіздік-Ту, Тәуелсіздік-жер-су, Тәуелсіздік- ел дәулеті, болашақ ұрпақ қамы. Қазақ халқы еркіндік алу, Тәуелсіздік жолында азапты өмірді басынан кешірді. Өзінің сан ғасырлық тарихында қаншама бейнетті басынан өткерді. Бірақ халқымыз мойыған жоқ. 2. Тәуелсіздік тұғырым (хронологиялық кесте) Иә, балалар біз тәуелсіздігімізді алғаннан кейін қандай елеулі оқиғалар болды? 1-оқушы: -1991 жылы «Қазақстан Республикасының Тәуелсіздік алған жылы» 1 желтоқсанда Қазақстан Президенті сайланды. 16 желтоқсанда ҚР-сы егеменді тәуелсіз мемлекет деп жарияланды. 2-оқушы:-1992 жылы «Дүниежүзі қазақтарының құрылтайы» 2 наурызда ҚР-сы Біріккен Ұлттар Ұйымына мүше болды. 4 маусымда ҚР-ның Мемлекеттік рәміздері дүниеге келді 3-оқушы:-1993 жылы «Қазақстан Республикасының тұңғыш Конституциясы қабылданды» 28 қантарда ҚР-ның тұңғыш Конституциясы қабылданды. 18 желтоқсанда Президент Н.Ә.Назарбаевтың жарлығымен ҚР-ның ұлттық валютасы теңге айналымға енгізілді. 4-оқушы:-1994 жылы»Халықаралық Отбасы жылы» Жоғарғы Кеңес пен Маслихаттар сайлауы өтті. 25 қарашада екінші қазақ ғарышкері Т.Мұсабаевтің халықаралық экипажының «Союз ТМ-19» ғарышқа сапар шекті. 5-оқушы:-1995 жылы «Ұлы ақын Абай жылы» 25 қаңтарда Қазақстан ТМД-ға бейбітшілік пен тұрақтылық туралы бітімге қол қю жөнінде бастама көрсетті. 30 тамызда екінші рет тәуелсіз еліміздің Конституциясы қабылданды. 6-оқушы:-1996 жылы «Бейбітшілік пен рухани татулық жылы» Ж.Жабаевтің 150 жылдық мерей тойы, 16 желтоқсанда Алматы Тәуелсіздік монументі ашылды. 7-оқушы:-1997 жылы «Жалпы ұлттық татулық пен саяси қуғын сүргін құрбандарын еске алу жылы» Н.Ә.Назарбаев Қазақстан халқына арналған «ҚАЗАҚСТАН-2030» жолдауы жарық көрді. 9-оқушы:-1999 жылы»Ұрпақтар бірлігі мен сабақтастығы жылы» 10 қаңтарда Н.Назарбаев 7 жылға Президент болып қайта саайланды. 10-оқушы:-2000 жылы «Мәдениетті қолдау жылы» 16 қыркүйекте Сиднейде ХХҮІІ жазғы Олимпиада ойындарының тұсауы кесілді.Ардақты азаматтарымыз Ольга Шишигина, Ермұхан Ибраимов, Бекзат Саттарханов, Мұхтархан Ділдәбековолимпиаданың алтын, күміс медаліне ие болды. 19-қазанда Түркістан қаласының 1500 жылдық мерей тойы өтті. 11-оқушы:-2001 жылы Қазақстан Тәуелсіздігінің 10 жылдығы тойланды. 12-оқушы:-2002 жылы «Денсаулық жылы» 13-оқушы:2003-2005 жылдар «Ауылды қолдау жылдары 14-оқушы:2006 жылы «Қазақстандағы Пушкин жылы» 6 қаңтар ҚР-ның жаңа әнұраны бекітілді. 11 қаңтар ҚР-ның Президентінің ұлықтау күні 15-оқушы:-2007 жылы Елбасымыз Н:Ә.Назарбаевтің «Жаңа әлемдегі-жаңа Қазақстан» жолдауы жарияланды 16-оқушы:-2008 жылыАстананың 10 жылдығы тойланды. Өз өлкеміз Сайрам ауданының 80 жылдық мерей тойы тойланды. 17-оқушы:-2009 жылы «Қазақстанда Украйына жылы» 18-оқушы:-2010 жылы Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастықтың ұйымына төрағалық етіп, 4 желтоқсанда Асанамыз Елордада 54 елдің басынқосқан ҮІІ САММИТ өтілді. 19-оқушы:2011 жылы қысқы Азия ойындарында Қазақстан қоржынына 70 медал салынды. 3 сәуір Президенттік сайлау өтіліп нәтижесінде Н.Назарбаев жеңіске жетті. Мұғалім: Біз небәрі 20 жыл ішінде аяғымызды нық бастық. Еліміздің тарихындағы барлық жетістіктері, ерекше өрлеуі, рухани эканомикалық еркіндігіміз, әлемдік қоғамдастық пен дүние жүзінің дамыған озық мемлекеттерімен тереземіз тең, дәулетті елдермен бірдей қарым-қатынас жасау жетістіктеріміздің барлығының алтын бастауы-біздің мемлекеттің тәуелсіздігінде. 3. Ел бақытын ойлаған ел басы. Тәуелсіздігімізді алғалы осыншама жетістікке жеткеніміздің бірден- бір айғағы Елбасымыздың алға қойған мақсаттары мен жолдамалары. Н.Ә.Назарбаев 6-шілде 1940 жылы Алматы облысы Қаскелең ауданында Шамалған ауылында туған. Балалар елбасымыздың өмірібаяны туралы не білесіңдер? (1 слайд. Елбасының отбасымен түскен фотолары) 20-оқушы: «Біздің Елбасы» елбасының өмірбаяны 21-оқушы: Нұрсұлтан орта мектепті бітіре салысымен Кеңес Одағындағы аса ірі Қарағанды металлургия комбинатының көлемді құрылысына аттанды. Құрылыста біраз еңбек еткеннен кейін біртоп қазақстандықтармен Украинаның Днепродзержинск қаласына барып металлург-жұмысшы мамандығын меңгерді. Шойын құюшы, домна пешінің көмекшісі жұмыстарын атқарды, ал кейінірек инженер дәрежесіне көтерілді. 22-оқушы: Сол жылдары оның басшылық қасиеттері жарқырап көрінді. Қалалық, облыстық және республикалық көлемде басшы органдарда жауапты қызметтер атқарды. Металлургиялық комбинатта партком хатшысы, Теміртау қалалық, Қарағанды облыстық және республикалық партия ұйымдарда эканомикалық салаға жауап беретін хатшы болды. 23-оқушы: Ол Қазақстан Үкіметін басқарғанда 44 жаста болды. Осылайша оның саяси өмірбаяны басталады. (2-слайд Елбасының суреттері) Елбасымыз өзінің бір сөзінде «Біздің түпкі мақсатымыз-интеллектуалды ұрпақ тәрбиелеп, интеллектуалды ұлт қалыптастыру» деген екен. Елбасымыздың мұраты не деп ойлайсыңдар? Білімді ұлт қалыптастыру Саяси тұрақты мемлекет құру Эканомиканы көтеру Елбасымыздың мұраты не деп ойлайсыңдар? Дені сау, интелектуалды ұрпақ қалыптастыру Тәуелсіздікті ұрпақтан ұрпаққа аманат ету Бақытты ел Ел бақытының белгілеріне не жатады? Ел бақытының белгілеріне нелер жатады? Білімді ұрпақ Отанын шын сүйетін патриоттар Тәрбиелі ұл-қыз Салт –сананы ұстанған ұрпақ Ата-ананы құрметтейтін саналы ұрпақ 4. Жас ұрпақтың арманы мен арнауы «Гүлденген Қазақстан» (ассациация жасау) Балалар болашақта еліміздің қандай болғанын қалайсыңдар? Жастары салауатты өмір салтын ұстанған Әлем елдермен тең Тәуелсіз Гүлденген Қазақстан Дамыған Тыныштық,ынтымақты Бақытты Болашағы зор бай 24-оқушы: Құрметті Президент! Әлемге танылған Қазақстан бүгінгі жетістіктерге сіздің тікелей бастамаңызбен жетті. Тәуелсіздік Қазақстанның басты байлығының бірі-ұлтаралық ауызбірлік. Сіздің жыл сайын халыққа арнайтын Жолдауыңызда ең өзекті де маңызды мәселелер айтылады. Шынында да көптеген нәрселер орындалып жатыр. Мектептер, жаңа үйлер салынып жатқанын әл-ауқаттың жақсара бастағанын баса айтуға болады. 25-оқушы: Қазақстан мемлекетім әлем мойындаған дамыған елдермен терезесі тең болып, Ұлт болып ұйысып, жұрт болып жұмылып, іргерілеп, ел болып жаңа деңгейге көтеріле берсін.Еліміз Қазақстан гүлденіп жайнай берсін!Қазақстанөз жолымен, өзіндік болашағы мен бұдан былайда мәңгі тәуелсіз Қазақстанның тарихы жалғаса берсін! Қазақстанның Тәуелсіздігі баянды болсын! Қарышта, жайна, Қазақстан! Қазақстанның болашағы гүлдене берсін! Қорытынды: Жүрегіңде егеменді елімізге деген қуаныш сезімі әрқашан соқсын. Еліміздің Көк Туы аспан көгінде самғап, Әнұранымыз шарықтап, Елтаңбамыз мәнгі төрімізде көрінсін. Әлем халқы құрмет тұтатын дәрежеге жеткізетін болашақ еліміздің білімді де талантты ұрпақтары аман болсын деп бүгінгі сабағы
http://engime.org/sabati-tairibi-tufan-olkeni-jirlajmiz-bolim-5-bolim.html?page=4	Жеке жұмыс - Сабақтың тақырыбы: Туған өлкені жырлаймыз Бөлім: 5-бөлім	Жеке жұмыс: - бүгінгі сабақта мен....түсіндім, ...білдім, ....көзімді жеткіздім. - бүгін сабақта қуантқаны..... - мен өзімді.....үшін мақтар едім. - маған ерекше ұнағаны..... - сабақтан соң маған........келді - бүгін маған..........сәті түсті. - қызықты болғаны..... - ......қиындық тудырды. \| Мұғалім оқушыларды «Бас бармақ» әдісі арқылы бағалайды. Жарайсың! Жақсы! Талпын! Сонымен қатар 1-10 баллдық жүйе бойынша оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігі бойынша бағаланады. \|
http://engime.org/saba-masati--jaandi-azamatti-zirettilikke-ie-besekege-abiletti.html#Оқушылардың_білуі_қажет	Сабақ мақсаты : Жаһандық азаматтық құзыреттілікке ие бәсекеге қабілетті тұлғаны қалыптастыру	БЕКІТЕМІН: КЕЛІСЕМІН: Ә/б ОТЫРЫСЫНДА УТВЕРЖДАЮ: СОГЛАСОВАНО: ҚАРАЛДЫ: Директор Оқу ісінің меңгерушісі РАССМОТРЕНО Зам. директора УР НА ЗАСЕДАНИИ М/О: Хаттама № Протокол № __________ _________________ ____________________ ______________________ « » тамыз 2022 жыл « » тамыз 2022 жыл « » тамыз 2022 жыл ТАҚЫРЫПТЫҚ КҮНТІЗБЕ ЖОСПАРЫ КАЛЕНДАРНО - ТЕМАТИЧЕСКОЕ ПЛАНИРОВАНИЕ Пәні__Жаһандық құзыреттілік (факультатив) _____ 2022-2023 оқу жылы САБАҚТАР: УРОКОВ : СЫНЫП: КЛАСС: ______5«Қ»__________ МҰҒАЛІМ: УЧИТЕЛЬ __Ұйқасбай А.М. _________ САҒАТ САНЫ: КОЛИЧЕСТВО ЧАСОВ : _________18___________ АПТАСЫНА : В НЕДЕЛЮ __1 рет Түсініктеме 5-10 сыныптардың тақырыптық-күнтізбе жоспары мемлекеттік бағдарламаға сәйкес құрастырылған: Жаһандық құзыреттілік Сабақ мақсаты : Жаһандық азаматтық құзыреттілікке ие бәсекеге қабілетті тұлғаны қалыптастыру. оқушылардың бойына ізгі қасиеттерді дамыту, өмірге, қоршаған ортаға оң көзқарастарын қалыптастыру, өмірлік ұстанымдарын қалыптастыру және оны жүзеге асуын қамтамасыз ету; балалардың қоғамдағы әлеуметтік-мәдени ортамен үйлесімді байланысын, ішкі жан дүниесіндегі мәдениеттілігін, өзіне және қоршаған ортаға жағымды қарым-қатынас жасау дағдыларын қалыптастыру; жаһандық азаматтық құзыреттіліктеріне ие бәсекеге қабілетті тұлғаны, жергілікті және жаһандық проблемалардың өзара байланыстылығы мен өзара тәуелділігін түсінуді, мәдениетаралық өзара іс-қимыл мәселелерін, әртүрлі көзқарастар мен дүниетанымдарды сыни талдау мен бағалауды, бірегей білім мен идеяларды құру дағдыларын қалыптастыруға бағытталған. жеке тұлға ретінде әр оқушының жеке ой-пікірмен санасып, олардың көңіл күйін, ізгі сезімдерін, рухани адамгершілігін, қоршаған ортаға мейірімді қарым-қатынасын әр түрлі шығармашылық іс-әрекеттер арқылы өзін-өзі айқындауға басшылық жасау; оқушылардың азаматтық, патриоттық, мәдени қасиеттерін арттыруға күш салып, отанын, отбасын, достарын, мектебін сүюге тәрбиелеу; Оқушылардың білуі қажет : жаһандық азаматтық құзыреттіліктеріне ие бәсекеге қабілетті тұлға қалыптасады; тең құқылы, ізігілікті қарым-қатынастар орнатуға, әлеуметтік белсенділігін дамытуға; жергілікті және жаһандық проблемалардың өзара байланыстылығы мен өзара тәуелділігін түсінеді. Түзету бағдарламасы : Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/sabati-masati-tasa-salinfan-suretter-arili-ejelgi-adamdardi-di.html	Сабақтың мақсаты: Тасқа салынған суреттер арқылы ежелгі адамдардың діни наным-сенімдерін сипаттайды	№7 жалпы білім беру орта мектебінің тарих пәні мұғалімі. Оқу мақсаты (оқу бағдарламасына сілтеме) \| 5.2.1.1 – алғашқы адамдардың наным-сенімдерін сипаттау; 5.2.2.1 – археологиялық ескерткіштерді сипаттау \| Сабақтың мақсаты: \| Тасқа салынған суреттер арқылы ежелгі адамдардың діни наным-сенімдерін сипаттайды; Смарт мақсат: Барлық оқушылар: алғашқы адамдардың наным-сенімдерін атайды; Басым көпшілігі: Тамғалы шатқалындағы суреттерді сипаттайды; Кейбір оқушылар: алғашқы адамдардың археологиялық ескерткіштерін анықтап, ерекшеліктерін сипаттайды. \| Бағалау критерийі \| Білім алушы: Білу- Тастағы суреттер арқылы алғашқы адамдардың наным-сенімдерін біледі; Түсіну- Жартастағы суреттердің маңызын түсінеді, негіздей алады. Қолдану-тарихи оқиғалар мен процестердің сабақтастығын сипаттауда «петроглиф» ұғымын қолдану Анықтау-Ежелгі адамдардың діни наным-сенімдерін анықтайды. \| Тілдік мақсат: \| Оқылым-тапсырманы оқу барысында деректер мен мәтіндік материалдарды игереді; Жазылым-тапсырманы орындау барысында дәптерге жазып отыру; Айтылым-топтық жұмыс, мұғалімнің сұрақтарына жауап беру; Тыңдалым-Тамғалы жартасындағы суреттерден видеоролик көрсетіледі. Терминология: анимизм, тотемизм \| Құндылықтарды дарыту: \| - Тарихтың мәдениет пен тілдің біртұттастығы - «Мәңгілік Ел» Жалпыұлттық идеясының 5-ші құндылығы «Жалпыға бірдей еңбек қоғамы» \| Пәнаралық байланыс: \| География, бейнелеу өнері,технология \| Алдыңғы білім: \| 1.5А. Қазақстанның жартастарға салынған ежелгі суреттері \| Сабақтың барысы \| Сабақтың жоспарланған кезеңдері \| Сабақтағы іс-әрекет \| Ресурстар \| Сабақтың басы 15 мин \| Ұйымдастыру сәті. Оқушыларды сурет арқылы топқа бөлу. 1-топ Петроглиф 2-топ Археолог 3-топ Суретші Топтың ережесін нақтылау және бағалау парақшасын тарату. 1.Үй тапсырмасы: «Конверт сұрақ» әдісі бойынша сұралады. 1. Петроглиф дегеніміз не? 2. Жартаста қандай жануарлар бейнеленген? 3. Бұл суреттерді кім салуы мүмкін? Дескриптор: 1. Тасқа салынған сурет екендігін анықтады -1балл 2. Жартастағы жанаурлардың бейнелерін сипаттады -1балл 3. Суреттерді салған адамдарды анықтады -1балл \| Қазақстанның ежелгі аумақтық картасы Кесте Суреттер Топта жұмыс істеуге арналған тапсырмалар \| Сабақтың ортасы 20 мин \| 2. Жаңа сабақ: «Суретті сөйлету» арқылы мұғалім жаңа сабақтың тақырыбын ашады. Суретте қандай көрініс бейнеленген? Топтық тапсырма 1-топ «Ежелгі адамдардың наным-сенімдері» (кластер әдісі). Дескриптор: ежелгі адамдардың наным-сенімдерін нақтылады;- 1 балл тотемизм наным-сеніміне анықтама жазады; - 1 балл анимизм наным-сеніміне анықтама жазады; -1балл ежелгі дәуірдегі отқа табынушылықтың белгісін анықтады; -1балл 2-топ «Тамғалы шатқалынан табылған жартастағы суреттер галереясы» . Үлестірмелі материал және суреттермен жұмыс. Дескриптор: Суреттегі бейнені анықтайды-1балл Сурет ерекшелігін атайды-1балл 3-топ «Алғашқы адамдардың ескерткіштерінің ерекшеліктерін сипаттайды» (бес сұрақ әдісі) Ежелгі адамдардың өмірін сипаттайтын бір көріністі бейнелеңдер ? Ескерткіштердегі әртүрлі пішіндегі бейнелер нені аңғартады? Ескерткіштердің басым шоғырланған аймағын ата. Ескерткіштер несімен ерекшеленеді? Ескерткіштерден адамдардың қандай іс-әрекетін көруге болады? Дескриптор: ескерткіштердің басым шоғырланған аймағын анықтайды-1балл ескерткіштердегі әртүрлі пішіндегі бейнелерді сипаттайды-1 балл ежелгі адамдардың өмірін сипаттайды-1балл есерткіштердің ерекшелігін анықтайды -1балл ескерткіштерден адамдардың іс-әрекетін анықтайды– 1балл \| \| Сабақтың соңы 10 мин \| Бағалау парақшаларын толтырып, тапсыру. № \| Оқушы аты-жөні \| «Кластер әдісі» \| «Галереяға саяхат» \| «Бес сұрақ әдісі» \| 1 \| \| \| \| \| 2 \| \| \| \| \| 3 \| \| \| \| \| 4 \| \| \| \| \| 5 \| \| \| \| \| Үйге тапсырма: «өз петроглифіңді сал» тақырыбында сурет салу. Бағалау критерийі: мәнін ашу, дерекке жүгіну, өзіндік ойын білдіру. Рефлексия кезеңі: (оқушылар смайликтер қолдану арқылы бүгінгі тақырыпты қаншалықты меңгергенін, білім деңгейін білдіреді). \| Саралау \| Бағалау \| Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтауы \| Үй тапсырмасынан сұрақтар қою арқылы оқушыны ізденіске, шығармашылыққа баулиды. Оқушылар өзара байланыс орнату үшін топтық, жұптық тапсырмалар, суретпен жұмыс және сұрақтар қою арқылы сараланып, мұғалім оқушы деңгейін анықтай алады \| Қалыптастырушы бағалау әрбір сабақ барысында жүргізіледі. Бағалау парақшаларында әр тапсырманың дескрипторы көрсетіледі. Оқушылар дескрипторлар арқылы өздерін бағалайды, сонымен бірге мұғалім эксперт ретінде қалады. \| Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау ережелерін ескеру. Сергіту сәтін өткізу. \| Сабақ бойынша рефлексия: Сабақ мақсаттары немесе оқу мақсаттары шынайы, қолжетімді болды ма? Барлық оқушылар оқу мақсатына қол жеткізді ме? Егер оқушылар оқу мақсатына жетпеген болса, неліктен деп ойлайсыз? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме? Сабақ кезеңдерінде уақытты тиімді пайдаландыңызба? Сабақ жоспарынан ауытқулар болды ма және неліктен? \| Бұл бөлімде сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз. \| \| Жалпы бағалау Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе (оқыту мен оқуға қатысты)? 1. 2. Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)? 1. 2. Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістіктер/қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нәрсеге назар аудару қажет? \|
http://engime.org/mektep-kitaphanasini-2016-2017-ou-jilina-jildi-jmis-jospari.html	Мектеп кітапханасының 2016-2017 оқу жылына жылдық жұмыс жоспары	Мектеп кітапханасының 2016-2017 оқу жылына жылдық жұмыс жоспары І. Кітапхананың негізгі мақсаттары мен міндеттері: Ақпараттық орталық ретінде кітапхананың негізгі міндеттері: - оқу үрдісі кезінде оқушылар мен оқытушыларға көмек көрсету, ақпараттық ресурстарға толық және тез арада қол жеткізуін қамтамасыз ету; - ақпараттық- коммуникативті технологияларды қолдана білу дағдысын қалыптастыру мен дамытуға қолдау жасау; - балалардың әдебиеттерді оқуларына қызығушылықты қалыптастыру; - кітапхана қорын ұйымдастыру, қорды сақтауды қадағалу және күшейту; - әдебиеттерді насихаттау барысында кіапхананы жарнамалау; - үнемі кәсіптік біліктілікті арттыру; - кітапхананың материалдық-техникалық жағдайын жақсарту; - ақпараттық құралдарды (кітаптарды, оқулықтарды, журналдарды, газеттерді, бейнематериалдарды) компьютерлік каталогтауын жүзеге асыру. Кітапхана өзінің жұмысында Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңын, Білім және ғылым министрлігіңің, жергілікті Оқу бөлімдерінің бұйрықтарын және өкімдерін қолданысқа алады. ІІ. Кітапхананың жұмыс бағыты: Бағдарламалық қамтамасыз етуді дайындау және дамыту Оқыту құралдары туралы педагогикалық және әдістемелік әдебиет бойынша кітапханадан ақпарат алу кезінде оқушыларға, ата-аналарға, мұғалімдерге кеңес беру арқылы көмек көрсету Кітап, мерзімдік басылым және компьютерлік бағдарламалармен жұмыс жасау үшін оқушыларға, ата-аналарға жағдай туғызу 2.Негізгі бақылау көрсеткіштері Негізгі көрсеткіштер 2014-2015 о.ж 2015-2016 о.ж 2016-2017 о.ж Оқырмандар саны 272 274 274 Кітапханаға келу саны 1640 1655 10167 Кітап беру 16000 16030 16003 I. Кітапхана қорын қалыптастыру. А) Мәселелер Оқушылар мен педагог ұжымының қазіргі кездегі қажеттілігі мен сапалы қордың нақты ахуалының арасындағы сәйкессіздік. Б)Іске асыру Білім берудің жаңа сапасына қол жеткізу мектеп кітапханасының кітап қорын түбегейлі түрде жақсартусыз мүмкін емес. Мектеп кітапханасы тек қана оқулық емес, сол сияқты негізгі кітап қорынтолықтыру мен жаңартуды қажет етеді. Мектеп сметасының баптарына мектеп кітапханасының қызметін қаржыландыруды ерекше түрде белгіленіп енгізу. Жыл сайын мектеп оқушыларын оқулықпен қамтамасыз етуінің диагностикасын жүргізу. Оқу қорын сақтау бойынша жұмыс жүргізу (сыныптарда рейдтер жүргізу, қорытынды жасау). Тозуына және бағдарламаның өзгеруіне байланысты қордың есебінен алып тастау. II. Оқушылардың кітапханалық-библиографиялық және ақпараттық білімдері. Қазіргі кезде мектеп кітапханасының негізгі функцияларына білім беру, ақпараттық және мәдени функциялар жатады. Соның ішінде, негізгі міндеттердің бірі болып – оқушылардыңақпараттық мәдениетін, оқу мәдениетін және дербес кітапханалық дағдысын қалыптастыру болып табылады. Кітапханамен кітапханалық- библиографиялық білім беру бағдарламасын іске асыру балалардың білімін толықтырып, теориялық материалды бекітуге зор ықпалын тигізеді. Р/н Жұмыстың мазмұны Түрі Мерзімі Сынып Жауапты 1 Кітапханамен танысу. Кітапхана, кітапхананы пайдалану ережесі туралы түсінік. Кітапханаға жазылу. Саяхат Қыркүйек 1-5 Тулемесова Р.Д 2 Кітап құрылымы: сыртқы беті, ішкі парақтары, тараулар,алдыңғы сөз. Балаларға арналған газеттер мен журналдар. Кітапханалық сабақ Қазан 1-6 Тулемесова Р.Д 3 Анықтамалық әдебиет – энциклопедиялар, сөздіктер, анықтамалар туралы түсінік. Кітапханалық сабақ Қараша 1-7 Тулемесова Р.Д 4 Каталогтар мен картотекалар. Библиография лық сабақ Желтоқсан 7-8 Тулемесова Р.Д 5 Оқулығыңды күтіп ұста Рейд Желтоқсан 5-9 Тулемесова Р.Д Әдебиетті насихаттау. 1. Құқықтық тәрбие. Құқықтық білімді қалыптастыру. Р/н Жұмыстың мазмұны Түрі Мерзімі Сынып Жауапты 1 Президент туралы не білеміз? Викторина Желтоқсан 1-9 Тулемесова Р.Д 2 Заң барлығына бірдей Әңгіме Ақпан 1-9 Тулемесова Р.Д 2. Гигиена және денсаулық. Дене шынықтыру және спорт. Р/н Жұмыстың мазмұны Түрі Мерзімі Сынып Жауапты 1 Дені саудың тәні сау Кітап көрмесі Жыл бойы Оқу залы Тулемесова Р.Д 2 Олимпиядалық ойындар: кешегі, бүгінгі, ертеңгі Викторина Қаңтар 6-7 Тулемесова Р.Д 3. Экологиялық тәрбие Р/н Жұмыстың мазмұны Түрі Мерзімі Сынып Жауапты 1 Табиғат-біздің үйіміз Әңгіме Қараша 1-6 Тулемесова Р.Д 2 Көктем келді Өлеңдер конкурсы Сәуір 1-9 Тулемесова Р.Д 4. Патриоттық тәрбие. Р/н Жұмыстың мазмұны Түрі Мерзімі Сынып Жауапты 1 Желтоқсан қызғалдақтары Библиография лық шолу Желтоқсан 1-9 Тулемесова Р.Д 2 Елі сүйген, елін сүйген Елбасы Викторина Желтоқсан 1-9 Тулемесова Р.Д 3 Біздің жауынгер жерлестеріміз Әңгіме Мамыр 1-9 Тулемесова Р.Д 4 Отан үшін қан төккендер Кітап көрмесі Мамыр Оқу залы Тулемесова Р.Д 5. Адамның рухани тұрғыдан қалыптасуы. Рухани және эстетикалық тәрбие. Әдебиет пен өнер. Р/н Жұмыстың мазмұны Түрі Мерзімі Сынып Жауапты 1 Жазушы О.Бөкейдің туғанына 70 жыл Кітап көрмесі Қыркүйек Оқу залы Тулемесова Р.Д 2 Жазушы О.Бөкейдің туғанына 70 жыл Кітап көрмесі Қыркүйек Оқу залы Тулемесова Р.Д 3 Қазақ халық ертегілері Викторина Қараша 5 Тулемесова Р.Д 4 О.Бөкей «Қайдасың, қасқақ құлыным» Әдеби кеш Қараша 5-10 Тулемесова Р.Д 5 Күйші, компазитор, домбырашы Кітап көрмесі Қараша Оқу залы Тулемесова Р.Д Құрманғазы Сағырбайұлының туғанына 190 жыл 6 Лингвист ғалым, қазақ тіл танудың негізін салған Сәрсен Аманжоловтың туғанына 110 жыл Кітап көрмесі Желтоқсан Оқу залы Тулемесова Р.Д 7 «Бір ел – бір кітап» акциясы бойынша Дулат Бабатайұлы жинағын талқылау Дөңгелек стөл Ақпан 5-9 Тулемесова Р.Д 8 Тарихшы, энгорраф, мәдениеттанушы Әлкей Марғұланның туғанына 110 жыл (1904-1985) Конференция Мамыр 5-9 Тулемесова Р.Д 6. Ғылым. Техника. Экономика. Р/н Жұмыстың мазмұны Түрі Мерзімі Сынып Жауапты 1 Алғашқы саяхатшылар Викторина Ақпан 5-6 Тулемесова Р.Д Актив мүшелері 2 Болашақ талапкерге Кітап көрмесі Мамыр 9 Тулемесова Р.Д 7. Тағы да басқа кітапханада өткізілетін іс-шаралар Р/н Жұмыстың мазмұны Түрі Мерзімі Сынып Жауапты 1 Тілі байдың өзі бай Кітап көрмесі Кыркүйек Оқу залы Тулемесова Р.Д 2 Тіл – ұлт тірегі Библиография лық шолу Қыркүйек 6-7 Тулемесова Р.Д 3 Ұстаз-ұлы тұлға Әнгіме Қазан 7-8 Тулемесова Р.Д. 4 Теңге-мемлекеттің тірегі Әнгіме Қараша 8-9 Тулемесова Р.Д 8. Ұйымдастыру – әдістемелік жұмыс. Семинар сабақтарына қатысу «Мектеп кітапханасы», «Кітапхана» журналдарын зерделеу Басқа да мерзімді басылымдарды оқу Басқа кітапханалардың жаңашылелерін зерделеу Мектеп кітапханасының міндеттері 1. Бейбітшілік және зорлық көрсетпеу мәдениетін балалардың мүддесін қорғау арқылы насихаттау. 2. Оқырмандарды көркемдік принциптерге баулыту және мәдени-демалыс шараларының жаңа түрлерін енгізу. 3. Кітапхананы пайдаланушылардың нәтижелі түрде ақпараттандыру жүйесін құру. 4. Ата-аналарды педагогикалық тұрғыдан ағарту, отбасы мен мектеп кітапханасының арасындағы байланысты дамыту. 5. Салауатты өмір салтын насихаттау. 6. Оқырмандардың құқықтық мәдениетін, азаматтылығын, патриотизімін, Қазақстан және туған өлкесінің тарихы деген қызығушылығын қалыптастырып, арттыру. 7. Оқушы тұлғасының ақпараттық мәдениетінқалыптастыру негізінде оқырмандармен жеке жұмыс жүргізу. 8. Кітапхананы пайдаланушылардың дифференциалды қызмет көрсетуін жақсарту, оқырмандардың қызығушылығын ескере отыра кітап қорын ұйымдастыру. 9. Ақпараттық ресурстарға толық және тез арада қол жеткізуін қамтамасыз ету. 10.Педагогикалық ақпаратты жинау, толықтыру, өңдеу, жүйелеу және тұтынушыларға жеткізу. 11.Ақпараттық құралдарды (кітаптарды, оқулықтарды, журналдарды, газеттерді, бейнематериалдарды) компьютерлік каталогтауын жүзеге асыру. Кітапхана қызметінің бағыттары 1. Оқушылармен жұмыс: Оқу мәдениетінің сабақтары; Библиографиялық сабақтар Әдебиетті ақпараттық және басқа да шолу; Кітаппен жұмыс істеу дағдысы туралы докладттар; Әдебиет және музыкалық сағаттар; 2. Жалпы мектеп шараларын қолдау: Пән және балалар кітабының апталықтары; Білім күні; Аналар күні; Наурыз; Қоғамдық акциялар: нашақорлықпен және есірткі бизнесімен күрес күні; Мектеп газеттері мен стендтарды рәсімдеу. 3. Мұғалімдермен және ата-аналармен жұмыс: Педкеңес отырысында сөз сөйлеу; Көркем, ғылыми, оқу-әдістемелік және оқу әдебиеттерінің жаңалықтарына шолу; Кітапхана қызметінің жұмысы мен жоспары туралы есеп беру; Берілген тақырыптарға ақпараттық шолу; Ата-аналар жиналысында сөз сөйлеу; Педагогтармен жеке жұмыс; Дөңгелек үстелдерге қатысу. 4. Мектеп кітапханасының ақпараттық орталығынан ақпарат алу кезінде педагогтарға, ата-аналарға, оқушыларға әдістемелік және кеңестік көмек көрсету. Оқырмандармен жұмыс Р/с Жұмыс мазмұны Орындау мерзімі Жауаптылар Жеке жұмыс. 1 Абонементте оқырмандарға қызмет көрсету: оқушылар, педагогтар, техникалық қызметкерлер, ата-аналар үнемі Кітапханашы 2 Оқырмандарға оқу залында қызмет көрсету: оқушылар мен оқытушыларға үнемі Кітапханашы 3 Кітап беру кезінде ұсыну әңгімелерін жасау үнемі Кітапханашы 4 Оқыған туралы оқушылармен әңгімелесу үнемі Кітапханашы 5 Кітапханаға келіп түскен жаңа кітаптар, энциклопедиялар және журналдар туралы ұсыну және жарнамалық әңгімелерін жүргізу Келіп түсуі бойынша Кітапханашы 6 «Жаңа кітаптар» атты бір кітаптың көрмесі Келіп түсуі бойынша Кітапханашы Педагогикалық ұжыммен жұмыс істеу. 7 Мұғалімдерді жаңа оқу және әдістемелік әдебиет, педагогикалық журналдар мен газеттер туралы хабардар ету Келіп түсуі бойынша Кітапханашы 8 Жаңа оқу жылында оқулықтарды тиімді пайдалануға бағытталған пән мұғалімдерімен кеңес беру-ақпараттық жұмыс жүргізу Қыркүйек Кітапханашы 9 Мұғалім мен Мектеп кітапхъанашысының күнін ұйымдастыру және оған қатысу Қазан, мамыр Кітапханашы Оқушылармен жұмыс 10 Кітапхана кестесіне сәйкес оқушыларға қызмет көрсету үнемі Кітапханашы 11 Қарызы бар оқушыларды анықтау мақсатында оқу формулярын қарау (тәрбиешілеріне хабарлау) Айына бір рет Кітапханашы 12 Жаңа оқырмандармен кітапхананың тәртібі мен ережелері туралы әңгіме жүргізу: а) жаңа оқу жылына тіркелген оқушы формулярымен жұмыс, кітапхананың жалпы ережелерімен таныстыру. Жаңа оқырмандар картотекасын толықтыру; б) жыртылған кітап, журнал, оқулық үшін жауапкершілік. Үнемі Кітапханашы 13 Сыныптардың кітапханаға баруы туралы сынып жетекшілерін хабардар ету Тоқсанына бір рет кітапханашы 14 Оқырмандардыңжас ерекшеліктеріне қарай көркем әдебиетті және мерзімдік басылымдарды ұсыну Үнемі кітапханашы Кітапхана белсенділерімен жұмыс істеу 15 Кітапхана активін құру қыркүйек кітапханашы 16 Актив күшімен кітаптарды ретке келтіру, жыл бойы кітапханашы журналдар мен газеттерді тігу 17 Оқулықтардың жай-күйін тексеру бойынша рейд жүргізу Жылына 2 рет кітапханашы 18 Актив мүшелерін бұқаралық шаралар жүргізуге жұмылдыру үнемі кітапханашы Кітапханалық-библиографиялық және ақпараттық білімдер 1 Кітапханаға бірінші рет бару. Кітапханаға саяхат. «Кітап үйімен танысу» 5 сынып қыркүйек кітапханашы 2 Кітапты қалай таңдауға болады қазан кітапханашы 3 Балаларды кітапты ұқыпты ұстауға үйрету. 5- 6 сынып қазан кітапханашы 4 Кітаптың құрылымы. Кітаптарды кім және қалай шығарады. Кітап неден тұрады. Кітаптың сыртқы көрінісі:сыртқы қабаты. Рәсімдеу: мәтін, беттері, суреттер. 6-7 сынып желтоқсан кітапханашы 5 Баплаларға арналған газеттер мен журналдар. Балалар журналының көрмесі. 5-6 сынып. қаңтар кітапханашы 6 Кітапханада кітапты таңдап алу. Каталогпен алғашқы танысу. 5-7 сынып наурыз кітапханашы 7 Сенің алғашқы энциклопедияларың, сөздіктерің, анықтамаларың. Олар туралы түсінік. сәуір кітапханашы Бұқаралық жұмыс Қазақ жазушыларының мерейтойлық көрмелерін ұйымдастыру кітапханашы Әр түрлі елеулі мерекелерге шаралар ұйымдастыру Оқу жыл бойы кітапханашы Газеттер мен журналдарға шолу Келіп түсуі бойынша кітапханашы Кітапхана қорын ұйымдастыру 1 2016-2017 оқу жылына оқулықтармен мектеп оқушыларын қамтамасыз етудің диагностикасы қыркүйек кітапханашы 2 Оқу әдебиеті қорының библиографиялық үлгісін жасау: А)Білім министрлігімен ұсынылған оқулықтар және басылымдар тізімдемесімен, тақырыптық жоспарларымен, каталогтармен жұмыс; Б) пән мұғалімдерімен бірігіп оқулықтарға тапсырыс жасау; В) жаңа оқу жылында пайдалануға жоспарланған оқулықтар тізімін оқушылар мен ата-аналарға дайындау; Г) жасалған тапсырыстың орындалуына бақылау жасау; Ж)келіп түскен оқулықтарды қабылдау және өңдеу: штемпельдеу; картотеканы рәсімдеу. Оқу жыл бойы кітапханашы 3 Оқулықтарды қабылдау және беру Мамыр- маусым, тамыз- қыркүйек кітапханашы 4 Төзімділігі жету мен бағдарламаның ауысуына байланысты кітап қорын есептен шығару қазан кітапханашы 5 Кітап қорының сақталуы бойынша рейд жүргізу Жылына 2 рет кітапханашы 6 Көркем әдебиет қорымен жұмыс Жыл бойы кітапханашы 7 Басылымдарды оқырмандарға беру Үнемі кітапханашы 8 Стелаждарда дұрыс орналастыру ретін сақтау үнемі кітапханашы 9 Кітап қорын сақтау бойынша жұмыс жүргізу үнемі Кітапханашы 1 Кітапхана жарнамасы 1 Өткізілетін шаралар туралы оқырмандарды уақытында хабардар ету. Жыл бойы кітапханашы 2 «Кітапханаға кітапты сыйға тарт» акциясын өткізу сәуір кітапханашы 3 Курстарда үнемі білімділігін арттыру Қажеттілігі бойынша кітапханашы 4 Жаңа кітапханалық технологияларды меңгеру және оның дәстүрлі түрлерін дамыту Жыл бойы кітапханашы Кітапханашы: Тулемесова Р.Д Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/d-t-kenjebekova-8-jalpi-bilim-beru-orta-mektebi-kmm-biologiya.html	Д. Т. Кенжебекова «№8 жалпы білім беру орта мектебі» кмм биология пәні мұғалімі Уразбаева Шолпанның «Қысқа мерзімді сабақ Мастер класс КМЖ	Коучинг сабақты өткізу кезеңдері \| уақыты \| Коучтың іс - әрекеті \| Мұғалімдердің іс-әрекеті \| Сәлемдесу, Психологиялық ахуал туғызу \| 2 мин \| Коуч шебер сыныптың тақырыбы мен мақсатын таныстырады. \| Мұғалімдер сабақтың тақырыбы мен мақсатымен танысады. \| Топтарға бөлу \| 3 мин \| Киіз үй бөліктері арқылы топтарға бөлу \| Киіз үй бөліктерінің суреттері «кереге, шаңырақ, уық, сықырлауық» топтары болып 4 топқа бөлінеді \| Ой шақыру \| 10 мин \| Сұрақтар: 1) Мақсат дегеніміз не ?Қолжетімді мақсаттарды қоя білу. SMART - ? 2) Үй тапсырмасы оқушыға қаншалықты деңгейде берілу керек? \| Мұғалімдер сұрақтарға жауап береді(әр топтан екі адам) \| Теориялық материал \| 11 мин \| Презентация: Сабақтың үшөлшемді дидактикалық мақсаты \| Мұғалімдер қысқа мерзімді сабақ жоспарының таныстырылымымен танысады. \| Топпен жұмыс (постермен жұмыс) \| 20 мин \| Пән бойынша бір сабақ жоспарын құру \| Әр топ келісіп бір пән бойынша сабақ жоспарын құрады \| Сергіту \| 3 мин \| «Киіз үй» жаттығуы \| Мұғалімдер жаттығу қимылдарын қайталайды. \| Қорытынды рефлексия \| 10 мин \| Сізге бүгін не қиын болып көрінді ? Сіз үшін бүгінгі оқып үйренгеннен ең бастысы не? Қандай жаңа ойлар, сезімдер сізде пайда болды? Оқып үйренген материалдардан сіз өзіңізге қандай пайдалы жақтарын алдыңыз? Не жайында толығырақ әңгімелескіңіз келеді? \| Мұғалімдер парақшаға жазып толтырады. \|
http://engime.org/sabati-tri-aralas-saba.html	Сабақтың түрі: аралас сабақ	- Мақсатым: - Білімділік: - «Менің Дағыстаным» әңгімесінің мазмұны мен идеясын ұғындыру, әңгіме арқылы білім мен тәрбиені ұштастыру. - Тәрбиелік: - Отанды сүюге, адамгершілікке, ана тілін құрметтеуге тәрбиелеу. - Дамытушылық: - Оқушылардың сөйлеу мәдениетін жетілдіру,өлең шығару арқылы тілін дамыту. - Сабақтың түрі: аралас сабақ - Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,сөздікпен жұмыс, концептуалдық кесте, БҮҮ стратегиясы, ойын, сауалнама. - Жұмыс түрі: Интерактивті тақтамен жұмыс - Пәнаралық байланыс: Әлем әдебиеті, география, қазақ тілі - Көрнекілігі: Слайд арқылы ақынның суреттері, бүктеме, карта, кітаптар - Сабақтың жүрісі: - Ұйымдастыру - Үй тапсырмасын тексеру - Жаңа сабақ - Сөздікпен жұмыс - Кітаппен жұмыс (сұрақ - жауап) - Шығармашылық жұмыс ( өлең шығару, концептуалдық кесте) - Сабақты қорытындылау (БҮҮ, тест) - Үйге тапсырма - Бағалау - 1. Ұйымдастыру - А) Сәлемдесу - Ә) Түгелдеу - 2. Үй тапсырмасын тексеру - А) Расул Гамзатовтың өмірі мен шығармашылығы - Ә) “Ана тілі” өлеңін жаттау - Б) Өз ана тілің туралы қандай өлеңдер білесің? Расул Гамзатов «Менің Дағыстаным» - Дағыстан елі Ресей Федерациясының құрамына кіретін автономиялық мемлекет. Ол Солтүстік Кавказда орналасқан. Астанасы - Махачкала. Территориясы Ресей Федерациясының 3,5 % алып жатыр. Дағыстанда 102 ұлт бар. Олар: лезгин, ноғай, орыс, украин, еврей, авар т.б. Ұлттардың ішінде ең көбі – аварлар. Онда 577 мың авар тұрады. Аварлар Дағыстан халқының 27 % құрайды. - 4. Сөздікпен жұмыс - Революция – көтеріліс, төңкеріс - Авар – Дағыстанда тұратын халық - Париж – Францияның астанасы - 5. Кітаппен жұмыс - А) Италияда қалып қойған суретші жігіттің картинасында қандай аңыз бейнеленген? - Ә) Суретші еліне неге қайтқысы келмейді? - Б) Суретшінің шешесі Расул Гамзатовтан не сұрады? - 6. Шығармашылық жұмыс - Тіл, Отан туралы өлең шығару - сақтаймыз - ақтаймыз - мадақтап - жаттаймыз - Қазақ тілін құрметтеп біз сақтаймыз, - Ана сүтін өмір бойы ақтаймыз. - Туған жердің топырағын мадақтап, - Ақындардың өлеңін біз жаттаймыз. - (Кемелханова Жазгүл) - - Туған тілім,ана тілім,бал тілім, - Ана тілін құрметтейді қазағым. - Тілімді мен сүйемін жүрегіммен, - Тіл жолында жанымды беремін мен. - (Маханова Ақбаян) - Менің тілім – асыл тіл сөз жетпейтін, - Қастерлеп оны әр кез құрметтеймін. - Биігіне жете алмас бұл тілімнің - Ішіндегі мықтысы бар әлемнің. - (Сисенбаева Жанаргүл) - Бар дәстүрін еліміздің сақтаймыз, - Анамыздың ақ сүтін біз ақтаймыз - Дүниенің әсемдігін мадақтап, - Еліміздің дәстүрлерін жаттаймыз. - 7. “Кім? Қайда? Қашан?” ойыны - Шығармадан үзінділер келтіремін, қай - кейіпкердің қашан,қайда айтқанын - айтасыңдар. - Сен қателестің, Расул, менің ұлым баяғыда өліп қалған. Бұл аварлардың көне аңызы бойынша салынған сурет. - “Сендер аварша сөйлестіңдер ғой? – деп сұрады менен” - - “Кеш қой.Енді еліме тек қаудыраған сүйегімді қайтаруға хақым бар ма менің?” - “Геологияның болашағы деген керемет қой” - “- Келсейші,ей, жаман неме. Өзі қазақша білетін бе еді?” “- Ештеңенің керегі жоқ, нан тауып бер” - “- Ештеңенің керегі жоқ, нан тауып бер” - “Айналайын, туған жер, сені де көретін күн болады екен – ау! –деп тұншыға күбірлейді ” 9. Сауалнама - 9. Сауалнама - 1. Расул Гамзатов қай жылы дүниеге келді? - А) 1924 ж Ә) 1925 ж Б) 1923 ж - 2. Р.Гамзатов училищені бітірген соң, қандай қызмет атқарды? - А) Мұғалім Ә) Журналист Б) Публицист - 3. Өмірбаяндық прозалық шығармасын көрсет. - А) “Тау қызы” Ә) “Менің Дағыстаным” Б) “Қонақ” - 4. Қай кітабы үшін Лениндік сыйлық алған? - А) “Биік жұлдыздар” Ә) “Мен туған жыл” Б) “Тырналар” - 5. Суретші қай ұлттың қызына үйленеді? - А) Француз Ә) Итальян Б) Неміс - 6. Авар киімін киген итальян қызы бейнеленген суреттің аты. - А) “Елді аңсау” Ә) “Тұман” Б) “Елім” 7. Аварлардың көне аңызы бойынша салынған суреттің кейіпкері - 7. Аварлардың көне аңызы бойынша салынған суреттің кейіпкері - А) Қыз Ә) Ит Б) Құс - 8. Париж қай елдің астанасы? - А) Франция Ә) Италия Б) Дағыстан - 9. Расул мен суретші қай тілде сөйлесті? - А) Авар Ә) Орыс Б) Тілмаш арқылы орыс және француз - 10. “Менің Дағыстаным” шығармасын қазақ тіліне аударған кім? - А) Қуандық Шаңғытбаев - Ә) Кенжеболат Шалабаев - Б) Сағи Жиенбаев Дұрыс жауаптары: - Дұрыс жауаптары: - 1 Б 6 А - 2 А 7 Б - 3 Ә 8 А - 4 А 9 Б - 5 Ә 10 Ә Бағалау нормасы - Бағалау нормасы - “5” - 10 - “4” – 8 – 9 - “3” - 4 – 7 - “2” – 0 - 3 - Сауалнама қорытындысы - - “5” – 6 оқушы - “4” – 11 оқушы - 10. Қорытындылау - БҮҮ стратегиясы 11. Үйге тапсырма - 11. Үйге тапсырма - “Ана тілім - айбыным” шығарма жазу. - Бағалау - “5” – 4 оқушы - “4” – 9 оқушы - Сапа – 76 % Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/sabati-tairibi-ejelgi-koshpelilerdi-materialdi-medenieti-ktile.html	Сабақтың тақырыбы Ежелгі көшпелілердің материалдық мәдениеті. Күтілетін нәтиже	Алған білімдерін,сыни тұрғыдан талдай отырып, қорытынды жасауға, оқиғаларды талдай білуге үйренеді Сабақтың әдісі Сыни тұрғыдан ойлау әдісін сабақ барысында тиімді пайдалану Тапсырмалар Сұрақ-жауап, сызбамен жұмыс т.б. Құрал-жабдықтар Оқулық, суреттер, тірек-сызбалар т.б. Сабақтың барысы: І. Кіріспе ІІ. Негізгі бөлім ІІІ. Қорытынды бағалау. Кіріспе бөлім Материалдық мәдениетке нелер жатады? Ежелгі көшпелілердің баспанасы қалай аталды? Киіз үйдің құрылымы туралы баяндаңдар. Киіз үйдің көшпелелер үшін қандай маңызы болды? Киіз үйге байланысты ырым- тиымдар барма? Киіз үй туралы не білесіңдер? Киіз үй неден жасалады? Киіз үйдің бөліктерін атаңдар Материалдық мәдениет - біртұтас адамзаттың мәдениеттің бір бөлігі. Адамның заттық пішінге түскен руханилығы, табиғи объект пен оның материалы заттарға, қасиеттер мен сапаларға айналған және мұның бәрі адам арқылы ғана бола алатын, демек, мәдени мақсатқа сәйкес міндетті және өркениеттік рөлі бар шығармашылық қызметтің нәтижелері Материалдық мәдениет - біртұтас адамзаттың мәдениеттің бір бөлігі. Адамның заттық пішінге түскен руханилығы, табиғи объект пен оның материалы заттарға, қасиеттер мен сапаларға айналған және мұның бәрі адам арқылы ғана бола алатын, демек, мәдени мақсатқа сәйкес міндетті және өркениеттік рөлі бар шығармашылық қызметтің нәтижелері Топтық жұмыс 1 топ –Киіз үй 2 топ- Қазақ халқының зергерлік өнері 3-топ- Қазақтың ұлттық тағамдары 4 топ-Ұлттық музыкалық аспаптар 1 топ- Киіз үй Мәтінді оқи отыра, суретке қарап киіз үйді құрастыр және сипаттаңыз 1.Киіз үй құрылысы неше бөліктен тұрады және құрылуын ретімен айтыңыз. 2.Киіз үйдің ерекшеліктері 3.Киіз үйдің жиһаздарын атаңыз 4. Көшпелілер өмірінде киіз үйдің ролі қандай? 2 топ-Қазақ халқының зергерлік өнері Қазақ халқының зергерлік бұйымдарын атаңдар? Жүзікті кімдер тағады? Зергердің бұйымдар жасау үшін арнайы құралдар қандай ? Өңіржиек дегенімз не? 3топ-Қазақтың ұлттық тағамдары Қазақ халқының еттен жасалатын қандай ұлттық тағамдарын білесің? Қазақ халқының ұннан жасалатын тағамдарын ата. Қымызды ненің сүтінен ашытады? Құрт қалай жасалады? 4 топ-Ұлттық музыкалық аспаптар Аспап түрлерін атаңдар ? Ішекті аспаптарды атаңдар? Қобыздың неше түрі болады? Үрмелі аспаптар атаңдар? Негізгі бөлім «Кім шапшаң» ойыны. Тақырыпқа байланысты мақал-мәтелдер айтады. «Ой қозғау». Сұрақ-жауап арқылы жаңа сабақты ашу. Қолданбалы өнер деп қандай өнер саласын айтамыз? Көшпелілер әлемдік өркениетке қандай үлес қосты деп ойлайсыңдар. Білім шыңы Қорытынды Сұрақ-жауап әдісі арқылы сабақты қорытындылау. Үйге тапсырма Егер мен киіз үйде тұрсам!... Шығармашылық тапсырма
http://engime.org/pdfview/207754.html	10 сынып кітап қоғамтану	10 сынып кітап қоғамтану жүктеу/скачать 8,89 Mb. Мәтінді көру Дата 03.11.2024 өлшемі 8,89 Mb. #207754 ©engime.org 2024 әкімшілігінің қараңыз Басты бет
http://engime.org/pdfview/207749.html	Абізхазы Жанель.	Абізхазы Жанель. жүктеу/скачать 1,43 Mb. Мәтінді көру Дата 03.11.2024 өлшемі 1,43 Mb. #207749 ©engime.org 2024 әкімшілігінің қараңыз Басты бет
http://engime.org/pdfview/207752.html	9-дәріс	9-дәріс жүктеу/скачать 361,23 Kb. Мәтінді көру Дата 03.11.2024 өлшемі 361,23 Kb. #207752 ©engime.org 2024 әкімшілігінің қараңыз Басты бет
http://engime.org/sustavnoj-sindrom-v-praktike-vop.html	«Суставной синдром в практике воп»	«Суставной синдром в практике ВОП» ! У пациентки с ревматоидным артритом появились жалобы на боли в шейном отделе позвоночника. Какая патология из перечисленных наиболее вероятно возникла у пациентки? подвывих в атланто-аксиальном суставе и/или компрессия спинного мозга ! Женщина 29 лет обратилась с картиной симметричного артрита мелких сутсавов кистей воспалительного характера, утренней скованностью околоко 2х часов. Болеет 5 месяцев. Какой предварительный диагноз из перечисленных наиболее вероятен? Ревматоидный артрит !У женщины 36 лет, с ревматоидным артритом при рентгенологическом исследовании выявлены околосуставной остеопороз, сужение суставной щели, единичные узуры. Какой рентгенологической стадии процесса соответствуют данные изменения? 2 стадия !У женщины 25 лет картина артрита пястно-фаланговых, проксимальных межфаланговых суставов, болевой синдром воспалительного характера, утренняя скованность более 1 часа. Длительность заболевания около 2х месяцев. На рентгенографии кистей – околосуставной остеопороз. Какой диагноз из перечисленных наиболее вероятен? Ревматоидный артрит, очень ранняя стадия, I стадия ! У женщины 35 лет при осмотре - сжатие кисти неполное, сила в кистях снижена, Ладонный тест положительный, симптом бокового сжатия положительный на уровне пястно-фаланговых, проксимальных межфаланговых суставов. На рентгенографии кистей – околосуставной остеопороз, сужение суставных щелей, единичные эрозии. Какой диагноз из перечисленных наиболее вероятен? Ревматоидный артрит, II стадия !У мужчины 48 лет, наблюдаются утренняя скованность до обеда, кисть в виде «плавника моржа», гипотрофия мышц тыла кистей. СОЭ 40 мм/час. Какой диагноз из перечисленных наиболее вероятен? Ревматоидный артрит !Женщина 21 года жалуется на боли в суставах кистей, лучезапястных и локтевых суставах, утреннюю скованность в течение двух часов, которые появились появились после родов 2 месяца назад. При осмотре сжатие кистей в кулак неполное, сила в кистях снижена. На рентгенографии кистей – околосуставной остеопороз. Какой предварительный диагноз из перечисленных наиболее вероятен? Ревматоидный артрит !Женщина 55 лет жалуется на боли и припухлость мелких суставов кистей, лучезапястных и локтевых суставов, утреннюю скованность более 3-х часов, субфебрильную температуру. Боль воспалительного характера. Больна в течение 2-х лет. СОЭ 45 мм/час. Какой предварительный диагноз из перечисленных наиболее вероятен? Ревматоидный артрит !У женщины 39 лет жалобы на боли и припухлость мелких суставов кистей, лучезапястных, утренняя скованность в течение 2-х часов. Больна в течение 9 лет. При осмотре ульнарная девиация кистей. Ревматоидный фактор – отр, АЦЦП – положительный, реакции Райта и Хаддлсона– отрицательные, СРБ – 8,2 мг/л. Укажите какой признак из перечисленных может подтвердить диагноз? Ульнарная девиация кистей, СРБ+, АЦЦП+ ! Женщина 22 лет жалуется на боли воспалительного характера, отечность лучезапястных, 2-4 пястно-фаланговых суставов, проксимальных межфаланговых суставов. СОЭ 50 мм/час, ревмофактор отрицательный, АЦЦП положительные. Какой диагноз из перечисленных НАИБОЛЕЕ вероятен? Ревматоидный артрит !Женщина 66 лет, жалуется на боли в мелких суставах кистей, возникающие при движении. Больна более 20 лет. Объективно: дистальные межфаланговые суставы кистей утолщены, на их боковых поверхностях прощупываются твердые узелки. На рентгенограмме кистей: остеофитоз и сужение суставных щелей. В общем анализе крови – без изменений. Как называются определяемые узелки? Узелки Гебердена !У мужчины 57 лет на рентгенограмме коленных суставов выявлено: сужение суставной щели, выраженный остеофитоз, выраженный субхондральный остеосклероз и кистовидные просветления в эпифизах. Остеоартрит, III-IV рентгенологическая стадия ! Женщина 62 лет, жалуется на боли в мелких суставах кистей рук механического характера, после нагрузки на них, утреннюю скованность менее 30 минут, узелки в области дистальных межфаланговых суставов. На рентгенограмме кистей: остеофитоз и сужение суставных щелей. СОЭ – 12 мм/час. Реакция Райта-Хадделсона отрицательная. Какой диагноз из перечисленных наиболее вероятен? Остеоартрит ! У мужчины 57 лет, появилась боль и припухлость в правом коленном суставе, усиливающаяся к вечеру; также ощущает боль в начале движения, затем боль уменьшается. Объективно: дефигурация левого коленного сустава, активные и пассивные движения болезненны, крепитация при движении. На рентгенографии - сужение суставной щели, остеофиты. Какой диагноз из перечисленных наиболее вероятен? Остеоартрит !Женщина 76 лет. Жалуется на боли в области левого тазобедренного сустава. В анамнезе перелом шейки бедра слева. На денситометрии остеопороз. Чему равен Т критерий? Менее -2,5 !Женщина 55 лет. Жалуется на боли в области грудного отдела позвоночника. Ранняя менопауза. На денситометрии остеопения. Чему равен Т критерий? От -1 до -2,5 !Пациентка с системной красной волчанкой длительное время принимает патогенитическую терапию. Развитие какого остеопороза наиболее вероятно в данном случае? Глюкокортикостероидный остеопороз !Мужчина 32 лет обратился с жалобами на боль в нижней части спины, которая беспокоит в покое, по утрам, уменьшается после движений, приема таблетки диклофенака, субфебрильную температуру. Боль беспокоит в течение 6 месяцев. При обследовании: ОАК – в пределах нормы, СРБ повышен, рентгенография таза (илеосакральных сочленений) – без патологических изменений. Что из перечисленного необходимо назначить для подтверждения диагноза? МРТ, HLA-B27 !У мужчины 30 лет боль в нижней части спины, шейном отделе позвоночника в покое, во второй половине ночи, по утрам, уменьшается после движений, приема нестероидных противовоспалительных препаратов, ограничение движений в поясничном, шейном отделах позвоночника, артрит правого коленного сустава, СРБ повышен, ревматоидный фактор отрицательный, на рентгенограмме таза – двусторонний сакроилиит 2 стадии. Какой диагноз из перечисленных наиболее вероятен? Анкилозирующий спондилит !У мужчины 49 лет боль в грудном, поясничном отделе позвоночника воспалительного характера, нарушение осанки по типу позы «просителя». Длительное время наблюдался у невропатолога с диагнозом остеохондроз, принимал НПВП с эффектом. К ревматологу обратился впервые. Что из перечисленного наиболее целесообразно назначить для подтверждения диагноза? Рентгенография крестцового отдела позвоночника с захватом костей таза !У мужчины 22 лет боль в нижней части спины воспалительного характера, при приеме диклофенака боль купировалась. Год назад лечился по поводу правостороннего увеита. Что из перечисленного наиболее целесообразно назначить для подтверждения диагноза? ПЦР/ИФА на инфекции !Мужчина 33 лет, жалобы на боль в пояснично-крестцовом отделе позвоночника, области илеосакральных сочленений, плечевых суставов воспалительного характера. У отца – псориаз. СОЭ 23 мм/час, СРБ 20 мг/л, ревматоидный фактор отрицательный, HLA- B27 положительный, МРТ илеосакральных сочленений – очаги внутрикостного отека подвздошных костей, копчика. Какой диагноз из перечисленных наиболее вероятен? Псориатический артрит *!Мужчина 24 лет, жалуется на боль, отечность левого голеностопного сустава. Месяц назад лечился по поводу хламидийного уретрита. При осмотре: левый голеностопный сустав дефигурированный, незначительно горячий при пальпации, болезненный при пальпации, движении. СОЭ 30мм/час, СРБ повышен, РФ отрицательный. Реактивный артрит Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/saba-tairibi-brauzer-brauzermen-jmis-isteu.html	Сабақ. Тақырыбы: «Браузер. Браузермен жұмыс істеу.»	Жаңа сабақ. Тақырыбы: «Браузер. Браузермен жұмыс істеу.» Браузер (Қарап шығушы) -гипермәтіндік байланысу мүмкіндігі бар файлдармен жұмыс істеуге арналған бағдарлама. Ол әркімнің таңдауы бойынша кәдімгі мәтіннің, статикалықбейненің немесе графиктердің экранда бейнеленуін және олармен байланысқан басқа файлдарды іздестіруді қамтамасыз етеді. Кең тараған қарап шығушыларға Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome және т.б. жатады; Web-беттерін қарап шығуға арналған құрал. Гиперсілтеме көмегімен бір бетті қарап шыққаннан кейін келесі бетке өтуге мүмкіндік жасайды. Бірнеше браузер туралы айтатын болсақ, Google Chrome — бұл Google компаниясының Chromium еркін браузері. Алғашқы beta-нұсқасы 2008 жылдың 2 қыркүйегінде Microsoft Windows-ке арналып шығарылды. Ал бірінші тұрақты нұсқасы - 2008 жылдың 11 желтоқсанында шықты. Алты жыл бойы Google-дің бас директоры Эрик Шмидт үздік браузерді ойлап табу идеясын қолдамады. Ол Google-дің тек қана "кішкене компания" деп және де "браузерлер соғысына" қатысқысы келмеді. Компания негізін қалаушылары Сергей Брин мен Ларри Пейдж Mozilla Firefox браузерін жасаған бірнеше адамдарды ала отырып, Chrome-ның алғашқы түрін көрсеткеннен соң, Шмидт өз сөзінде «Оның керемет болғаны соншалық, өз ойымды өзгертуге тура келді»- деді. Mozilla Firefox — еркін таратылатын веб браузер. Қолданылуы бойынша дүние жүзінде екінші орынды (2011 жылдың наурызында 29,98%), ал еркін бағдарламалық қамтама ішінде бірінші орын алады. Файрфокс құрамында орфографияны тексеру, мәтін терілген кезде-ақ оны іздеуді бастау, RSS-ағымдарының интеграциясы, жүктеулер менеджері, "атып шығатын" терезелерді болдырмау, шолғышқа орнатылған кеңейтулерді автоматы түрде жаңарту қасиеттері бар. Internet Explorer (қысқаша ІЕ не MSIE) —Microsoft компаниясы 1995 ж. бастап Microsoft Windows амалдық жүйесі құрамдас бөлігі ретінде жасаған графиктік ғаламтор шолғыш өнімі. Бұл бағдарлама 1999 ж. бастап дүние жүзі, 2002-2003 жж. аралығындағы ІЕ5 пен ІЕ6-ның жарық көрген мезгілінен бері бұл қолданымдық көрсеткіші шырқау шегіне жетті де, сонан бері қарай тұрақты төмендеу күйінде болды. Opera (О́пера) — Opera Software ASA компаниясы шығаратын Интернетте жұмыс істеуге арналған веб-браузер және бағдарламалық пакет. Норвег компаниясы Telenor-мен 1994 жылы жасап шығарылған. Опера мини- интернеттегі не басқа кез-келген желілердегі веб парақтарын қарап шығу, өңдеу және араларымен өту әрекеттерін орындауға арналған бағдарлама. Сонымен, веб браузер дегеніміз интернеттегі ақпарат көздерін көру үшін оларды өңдеуге бір беттен екіншісіне ауыстыруға арналған жүйе. 4. ТАПСЫРМА 1. www.google.kz cайтынан Интернет туралы реферат іздеу 2. Республикалық «Жас алаш» газeтінің серверін тауып көрсетіңіз 3. https://www.bilimland.kz/kk/home#lesson=16450 адресі бойынша сайтпен танысып көріңіз.
http://engime.org/metin-jene-oni-trleri.html	Мәтін және оның түрлері	Тірек сөздері - етістіктерден болады. (жүгірді, секірді, ойнады, ойнап жүр т. б) Тірек сөздері - сын есімнен болады. (түр - түсін, сынын, сапасын, қасиетін) Тірек сөздері: Өйткені, біріншіден, екіншіден, себебі т. б Сабақтың тақырыбы: Сабақтың тақырыбы: Мәтін және оның түрлері Сабақтың мақсаты: Мəтін түрлерін ажыратып, құрылымдық бөліктерін анықтаймыз; Мәтіндегі негізгі ойды анықтаймыз; Мəтін мазмұны бойынша пікір білдіруге бағытталған сұрақтар құрастырып және жауап береміз; Тілдік нормаларды сақтаймыз. https://youtu.be/Rp9cXwiZrnU Ағаш ек ОҚУЛЫҚПЕН ЖҰМЫС Аң мен құсқа қорған Аң мен құсқа қорған Болған қалың о… . Құлпырып көк өсер, Құйған сайын н… . Тұрысбек Еділбаев Жазған өлең бойынша өзіндік ой тұжырым жаса. орман нөсер Сөздерді мағынасына қарай орналастырып, өлеңді оқы жерге бай көлге бай шалқар Елім менің Айдынды Елім менің жерге бай Айдынды шалқар көлге бай Табиғатты қорғау үшін не істеу керек? Жануарларды атпаймыз, Жасыл шөпті баспаймыз. Табиғатты қорғаймыз, Ағаштарды сатпаймыз. ЕСТЕ САҚТА!
http://engime.org/pdfview/207753.html	Ішкі аурулар 1	Ішкі аурулар 1 жүктеу/скачать 107,19 Kb. Мәтінді көру Дата 03.11.2024 өлшемі 107,19 Kb. #207753 ©engime.org 2024 әкімшілігінің қараңыз Басты бет
http://engime.org/referat-tairibi-internet-izmetter-internet-dken-internet-banki.html	Реферат тақырыбы: Интернет қызметтер. Интернет дүкен. Интернет банкинг. Мамандығы: Жалпы медицина Курс: 1	М.Оспанов атындағы Батыс Қазақстан Медицина Университеті РЕФЕРАТ Тақырыбы: Интернет қызметтер. Интернет дүкен. Интернет банкинг. Мамандығы: Жалпы медицина Курс:1 Орындаған: Айткалиев М.Е. Тексерген: Темирбаева А.А. Ақтөбе 2020 Мазмұны: I.Кіріспе......................................................................................................................II. Негізгі бөлімі........................................................................................................ 1. Интернет қызметтер 2. Интернет дүкен 3. Интернет банкинг III. Қорытынды.......................................................................................................... IV.Пайдаланылған әдебиеттер................................................................................. Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/osh-boltti-elippem-rmetti-ata-analarstazdaroushilar-bgin-sizde.html	Қош бол,құтты «Әліппем!» Құрметті ата-аналар,ұстаздар,оқушылар! Бүгін сіздер бірінші «Б» сынып шәкірттерінің	Қош бол,құтты «Әліппем!» Құрметті ата-аналар,ұстаздар,оқушылар! Бүгін сіздер бірінші «Б» сынып шәкірттерінің «Әліппемен» қоштасуға арналған ертеңгілігіне келіп отырсыздар. Құрметті ата-аналар!Балалардың қолдарына алғашқы рет ұстап,бетін ашқан оқулығы-«Әліппе».Бұл кітап білімге бастайтын алғашқы жол.Кішкентай бүлдіршіндеріңіздің білім өлкесіне қарай басқан алғашқы қадамы!Ендеше балақандар,қадамдарың құтты болсын!Білім дариясында талмай жүзіп,білім,ғылым мұхитының тереңінен бар асыл інжу-маржанын тере берулеріңе тілектеспін!Ата-аналарыңның мақтанышына айналып,елімізге адал еңбек ететін білімді,тәрбиелі азаматтар болып өсіңдер! Е.Арайлым Армысыздар,мұғалімдер,әз жандар! Білім іздеп инемен құдық қазғандар. Құшақ жая қарсы аламыз сіздерді Би биленіп,ән де бүгін шырқалар. А.Аружан Ең алғаш алғанымда «Әліппені» Қызығып қарай бердім әріптерді. Мен үшін жұмбақ болып қалар ма еді, Ұстазым оның кілтін алып берді. Хор: «Әліппе әні» Оқушылар хормен:Біз «Әліппені» бітірдік. Мұғалім:Иә,бітірдіңдер,қазір біз «Әліппемен» қоштасып,жаңа достармен танысамыз. Осы кезде «Әліппе» ортаға шығады. Әліппе: Армысыңдар, жас достар! Армысыңдар, ата – ана! Болашаққа жол ашар, Әліппең келді ортаңа. Менің атым – Әліппе! Мені анаңдай дәріпте! Мені оқып, ер жеткен, Әпкең сенің, ағаң да! Балалар,сендер мені оқып бітірдіңдер,әріптерді жақсы меңгердіңдер.Енді сендерге ары қарай білім беретін мына «Ана тілі» болады,танысыңдар! Ортаға «Ана тілі» шығады. Сәлеметсіз бе! «Ана тілі» Оқушылар хормен:Сәлеметсіз бе,»Ана тілі»! «Әліппе»:Міне,сендерді де таныстырдым,енді сабақтарыңды жақсы оқыңдар!Ал мен кетейін. Мұғалім: «Әліппе» біздің балалардың сізге арнаған тақпақтары бар тыңдаңыз. «Әліппе»: Жарайды олай болса тыңдайын. Жанболат Қош бол,құтты «Әліппем»! Көп нәрсені үйреттің. Таныстырып әріппен, Тақылдатып сөйлеттің. Толганай Қолыңа тұңғыш қалам ап, «А» әрпін алғаш жазарсың Біліп ап «А-ны» саралап, «Б-сына» көзді саларсың. Айдана «Әліппе» деген-алтын жол, Апарар сені алысқа. Жеңіл емес ауыр жол Тырысып бақ намысқа. Майра Ашыла берді алдымнан Кең дүние есігі. Соғылған сомдап алтыннан «Әліппе»-білім бесігі! Камила Алфавиттің «А» тұрады басында Әрқашанда «Ә» тұрады қасында Байқадың ба, «Б» тұрады үшінші Ал осының сыры неде түсінші? «А» деген ол-Аналар ғой ардақты, «Ә» деген ол-Әкелер ғой салмақты. «Б» деген ол-Балалар ғой әдемі Біздің елде үшеуі де қадірлі. Би «Шығыс биі» Ерік Арайлым Хор: «Тәрбиешім мұғалім» Мұғалім: Біз бір жыл бойы көп еңбек еттік.Қырық екі әріпті түгел жаттап алдық.Оқуды,санауды,жазуды үйрендік. Ендеше, қазір қалай оқитынымызды көрсетейік. Математика әлеміне саяхат. Табақта үш алма Қолымда екі алма Қосқанда барлығы Болады неше алма? ( 5бес) Көлден ұшты жеті қаз Қайтып қонды екі қаз. Қонбады енді нешеуі, Қане, кім шешеді? (5 бес) «Әліппемен» қоштасу тек біздің мектепте ғана емес,біздің еліміздің мыңдаған балалары «Әліппе» кітабын бітіргендерін мерекелеуде. Гулназа: Оспан де өлең жаттады, Олжас та өлең жаттады. Қай әріптен басталған Екеуінің аттары? О-әрпі Камила: Бастайды ол «таңды» да, Бастайды ол «талды» да. Келіп тұрған қай әріп «Тау» мен «тастың» алдында? Т-әрпі Т-кәдімгі телеграф бағаны Кейде оған ұқсатасың балғаны. А.Аружан Бір мен үшін жақсы адам Артық көрем басқадан. Апа,ата сөздерін Қайсы әріптен бастаған? А-әрпі А-жер өлшейтін саржан Белін буып алған. Е.Арайлым: Ас біткеннің анасы- Қасиетті нан осы. Қайсы әріптен басталған, Соңғы әрпінде қарашы. Н-әрпі Н әрпінде екі тіреу, Ортасында басқыш біреу. Динара: «Майда» бар да, «шайда» жоқ, «Менде» бар да,»сенде» жоқ, Толганай: «Н» әрпінен «Ң» әрпінің Айырмасы бар қандай? Оң аяқтың басына ол Тұзақ іліп алғандай Анель «Ұя» десе соңында, «Сия» десе соңында. Тұратұғын қайқайып, Айтыңдаршы қайсы әріп? Я-әрпі Би «Яблоко биі» Сұлтанбек,Жанболат,Нұргелді,Жасұлан,Адилбек,Бекжан Хор: «Отан» Альбина: Таныстырар әріппен, Мынау кітап- «Әліппең». «Әліппе»деген аты оның Басталған қай әріптен? Айдана Мынау доға-қарайық Ұқсайды оған қай әріп. Динмухамет: Ірімшікті жедің ғой, «Тәтті» екен дедің ғой. Оның аты біз жазған Қайсы әріптен басталған? Адилбек: Ата-анаңмен барып сен, «Пілді» көрдің «парктен». Осы атаулар зер салшы Басталған қай әріптен? П-әрпі Әр үйде бір қақпа бар П-аумаған тап солар. Жанболат Еменде бар Қайыңда жоқ Есікте бар Тұтқада жоқ Сұлтанбек: Ұқсайды өзі шалғыға, Елестет көз алдыңа. Кәне ойланып табайық Болды екен қай әріп? Ғ-әрпі Нұргелді: Шошиды,шортан,шорағай, Шабақ аулап шағала. Шегіртке қуып Шорабай, Шапқылар шилі жағада. Жасұлан: «Үйрек»десе-бірінші, «Бүйрек» десе-екінші. Бұл қайсы әріп екенін Өзің қарап түсінші. Бекжан: Ие керек итке, Ине керек жіпке. Икем крек іске, Иық керек жүкке. Би: «Шығыс биі» Аружан,Арайлым,Камила,Динара,Толганай,Анель Дана: «Өрікте» -сөздің басында «Бөрікте» сөздің қасында. Бұл қай әріп,көріңдер, Енді айтып беріңдер? Ө-әрпі Майра: Жарықсың ғой электр, Алыпсың ғой электр. Сен үйіме келмесең, Мультфильм де көрмесем. К.Аружан: Қызықтырып әркәмдә-ақ Суда жүзер жылтылдап. «Б» әрпінен басталған, Сол жүзгіштің атын тап. Данабек: Добым,добым домалақ, Тоқтамайсың домалап. Тарелкені сындырдың Үстел үстін бүлдірдің. Санжар: Сара келіп сабақтан Сан шаруаны тындырды. Самауырға салатын Сексеуілді сындырды. Сазан балық қуырды Сауды сары сиырды. Абылай: Қырларда құр,-деші Жайылып жүр-деші. Біреуі қарауыл Қарап-ақ тұр деші Ал енді өзің-ақ Р-Р-Р-деші Нұрболат: Қосылса 13 арасы Қандай әріп қарашы? Айдын: «Қаздан» көре аласың «Қағаздан» да табасың Байқамасаң анықтап Үш екен деп қаласың Мерей: Түн шымылдық ашқаннан, Жымыңдайтын аспанна. Көп шырақтың аты не Қайсы әріптен басталған? С.Арайлым Кесе,шыны,пиала, Оларсыз шай құя ма? Қасықсыз тамақ жемейміз Бәрінің атын не дейміз? – ыдыс Нурсултан. Еңбек сүйгіш құмырсқа, Ерте тұрып жұмысқа. Жазда астық тасиды, Толтырады ас үйді. Нұрдәулет: Уықтардың барлығын, Уыққапқа сал күнім. Уыққапқа салған соң, Уыздан жеп ал күнім. Азамат: Ай,тай,май, Шай,жай,сай. Сөз соңында кілең- «Й» Аты оның-«қысқа й». Серік: «Егіз»-десек екінші, «Сегіз»-десек үшінші. Бұл қай әріп екенін Өзің қарап түсінші. Мадина: Ф-ның екі көзі бар, «Футбол»-деген сөзі бар. Нурмухан: «Балықта» бар да, «нанда» жоқ, «Халықта» бар да, «хан»да жоқ. Қазақша би: «Айгөлек» Аружан Аружан Арайлым Гулназа Динара Толганай Мұғалім:Құрметті ата-аналар,ұстаздар! Енді балаларымыз «Әліппеден» басқа да қызықты кітаптарды оқи алады.Бізге кітапханашы Сауле апайларың келіп тұр. Кітапханашы:Балалар,мені мерекелеріңе шақырғандарың үшін көп рақмет.Сендер енді өз беттеріңмен оқи аласыңдар.Кітапханада әдемі суреттер,қызық әңгіме мен тақпақтар жазылған балаларға арналған кітапшалар бар. Мен сендерге бүгінгі мерекелеріңе сыйлық ретінде «ана тілі» кітабын ала келдім.(Кітаптарды балаларға таратады,көмекке «ана тілін» шақырады). Ана тілі:Балалар,енді басқа да қызықты кітаптар оқитын боласыңдар.Мен сендерге көп қызықты кітаптар таратып бердім.Ынта қойып оқысаңдар көп нәрсені үйренесіңдер. Оқушылар хормен: Оқимыз,Ана тілі,оқимыз! Мұғалім: Сендердің «Әліппені» жақсы меңгеріп,сауатты оқуларыңа ата-аналарың,әжелерің де қосқан үлесі мол.Кәне бәріміз рақмет айтайық. Оқушылар хормен: Бақытты балалақ шағымыз үшін рақмет,сіздерге ата-аналар! Қазақша би:Гулназа,Альбина,Дана,Айгерім,Данабек,Динмухамет,Нұрдәулет,Азамат Мұғалім: Бүгінгі күн тойбасы деп саналар, Балалардың есімі әулеттерге таралар. Ырым етіп сондықтан, ертеңгілік соңында Ақ тілекпен баршаға шашу шашпақ аналар. (шашу) Қымбатты,балаларым!Мектептегі алғашқы жеткен жемістеріңмен құттықтаймын. «Әліппе» сендерді тек әріптермен таныстырып қойған жоқ,сендерді бір-біріңмен достыққа,мектеп ережелерін орындайтын тәртіпті оқушы болуға да үйретеді.Білім баспалдағына өрлеген сапарларың сәтті болсын! Ертеңгілік «Рақмет саған,Әліппе!» әнімен аяқталады.Аружан Арайлым Толганай Енді құттықтау сөзін мектебіміздің тәрбие ісі жөніндегі директор орынбасары Мерказиева Гулмира Кеңесовнаға сөз береміз. Бұдан кейін құттықтау сөзін ата-аналарға береміз. Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/emociyalar-kndeligin-jrgizudi-emocionaldi-intellektini-damitud.html	Эмоциялар күнделігін жүргізудің эмоционалды интеллектіні дамытудағы	Эмоциялар күнделігін жүргізудің эмоционалды интеллектіні дамытудағы маңызы Бижанова Арайлым Эмоционалды интеллект маңызды ма? Жерінде жұт болған соң тауды көтеріп əкелген Толағай естеріңізде болар. Толағайдың тақырыпқа не қатысы бар дерсіз. Тікелей қатысы бар. Өйткені адам эмоциясы – алапат күш. Тас жарып, тау көтерер қауқары бар. Тек оны лайықты түрде басқара білу маңызды. 90-жылдардың ортасында Дэниел Гоулманның «Эмоцио налды интеллект: IQ-дан да ма ңызды» психологиялық бест селлері жарық көрді. Белгілі жур налистің зерттеу еңбегі көп шілікке ой салды. Кітабында ере сектер мен балаларды бірге зерт теген. Қорытынды шығар ғанда баланың қандай отбасында тəрбиеленгені, мектепте, уни вер ситетте алған бағасы үлкен өмірге сүйеу бола алмайтынын көрсет кен. Эмоциялық интеллект – адамның ішкі жай-күйінде, айналадағыларға деген эмпатиялық қатынаста, идентификацияда, эмоциялық күйлермен мінез- құлықты бақылау жəне рефлексиялауда, эмоциялық ақпаратты айналадағы адамдармен қарым-қатынаста қолдануда, мақсатқа жету тəсілдерін таңдауда көрінеді. Эмоциялық интеллект қалай дамытылады? 1. Эмоцияны түсіну. Өз жағдайын бақылау үшін, ең алдымен, эмоцияның қандай сəтте көрінетінін анықтау қажет. 2. Қажет эмоциялардың пайда болуының тікелей себебін анықтаңыз: біреудің сөздері, іс-əрекеттері, ұйымдастырылмауы, іске асырылмаған қалауы. 3. Сындарлы жағдайда өзін ұстаудың жолын табу, бұл эмоциялық бұзылуларға əкеледі. Жəне бұл жағдайда сіз бəрін ойлайсыз: əр актіден бастап əр сөзге дейін. Өзін-өзі басқаруды үйреніңіз: 1. агрессия шабуылдары кезінде басқа оқиғаларға немесе заттарға ауысу; 2. өзін-өзі оқытуға қатысады, онда өзін-өзі ұстауға жəне тыныштыққа арналған реакцияларды жасауға арналған; 3. теріс эмоциялар пайда болғанда терең жəне тегіс тыныс алуды үйреніңіз. Эмоционалды интеллектінінің мүмкіндіктерін дамыту мəселесі ғылымда пікір талас тудырып отыр. Сонымен бірге эмоционалды білімдер мен дағдыларды арнайы оқыту үрдісінде қабылдауға болады деген түсінік бар. Қазіргі кезеңде ЭИ биологиялық жəне əлеуметтік алғышарттары негізделетін «эмоционалды білім» үшін ғылыми негізде талдау жасау қажет. Жүргізілген зерттеулердің нəтижесі кӛрсеткендей ЭИ қабілеттерін дамыту үшін биологиялық алғышарттардың негізінде темпераменттің қасиеттері жəне мидың ассиметриясын функционалдайтын туылғаннан берілетін айырмашылықтар жатыр. Эмоцияны тану жəне эмоционалды интеллект күшін пайдалану бұрынғыдан да маңызды. Əлем төңкеріліп жатқанда, көңіл -күйді басқаруға, сізді үмітсіздіктен құтқаруға жəне мазасыздық пен стресстің жойқын көріністерге айналуына жол бермейтін «құралдарды» қолдануға мүмкіндік бар. Жазушы Чарльз Свиндолл: «Өмір – бұл сенің басыңнан өтетін жағдайдың 10% - ы, ал 90% сенің оны қалай қалай қабылдайтының», – деп жазған. Ал біз жəне біздің балаларымыз өмірде не болып жатқанын қалай қабылдайтынымыз эмоционалды интеллектінің дамуына байланысты. Қорыта келе, эмоционалдық интеллектіні қалыптастыру мен дамытуда əлеуметтік қолдаудың рөлін атап өту керек. Ол тұлғаның жаңа əлеуметтік жағдайларға бейімделуін жеңілдетеді жəне оның жеке жəне эмоционалдық дамуына көмектеседі. Сонымен, бүгінгі күні ғылымда эмоционалдық интеллектінің жалпы қабылданған моделі жоқ. Эмоционалдық интеллектіні зерттеудің маңыздылығы ғылымның қазіргі даму кезеңінде ешкімге күмəн туғызбайды. Дегенмен, біз білім беруде эмоционалдық интеллектіні дамыту ресурстарын көрсетуіміз жəне мұғалімдер оларды қолдану үшін жан-жақты жəне өзгерістерге дайын болуы қажет. Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/1-saba-nauastardi-nevrologiyali-tekserudi-negizgi-kezederi-jjk.html	1 сабақ Науқастарды неврологиялық тексерудің негізгі кезеңдері. Жүйке жүйесін тексерудің жалпы схемасы. Ми қан айналымы жіті бұзылысы синдромы. Геморрагиялық және ишемиялық инсульт. Конвульсиялық және менингиальды синдромдар	№ 1 сабақ Науқастарды неврологиялық тексерудің негізгі кезеңдері. Жүйке жүйесін тексерудің жалпы схемасы. Ми қан айналымы жіті бұзылысы синдромы. Геморрагиялық және ишемиялық инсульт. Конвульсиялық және менингиальды синдромдар. Сабақ аяқталғаннан кейін студент меңгеріп шығатын дағдылар: 1 Жүйке жүйесі ауруы бар науқасты тексерудің барлық кезеңдері мен алгоритмін атап өтетін болады. 2 Неврологиялық науқасты сұрастыр және физикалық тексеру жүргізу. 3 Жүйке жүйесі ауруларындағы негізгі синдромдарды диагностикалау, содан кейін зерттеу жоспарын тағайындау. Әдебиет 1. Қайшыбаев, С. Неврология: 1-ші кітап. Топикалық және синдрологиялық диагностика негіздері. /С. Қайшыбаев.- Алматы: Эверо, 2015.- 304б. 2. Қайшыбаев, С. Неврология: 2-ші кітап. Арнайы невропатология. /С. Қайшыбаев.- Алматы: Эверо, 2015.- 484б. 1 3. Гребенев А.Л. Пропедевтика внутренних болезней, 2018, 592с. Стр 415-424, 4. Айтмембет Б.Н. Ішкі аурулар пропедевтикасы, 2004. 5. Скоромец А.А.Нервные болезни, 2007, 554с. Электрондық ресурс: 1. Неврологический осмотр, введение Авторы: George Newman , MD, PhD, Albert Einstein Medical Center https://www.msdmanuals.com/ru/профессиональный/неврологические-расстройства/неврологический-осмотр/ Сабаққа дайындық сұрақтары: 1 Жүйке жүйесі ауруы бар науқасты тексеру кезеңдері. 2 Неврологиялық науқасты тексеру алгоритмі. 3 Неврологиялық науқасты сұрау және физикалық тексеру. 4. Ми қан айналымының жедел бұзылысы синдромы, себептері, даму механизмдері, клиникалық көріністері, диагностикасы. 2. Геморрагиялық және ишемиялық инсульт туралы түсінік, дамудың негізгі себептері мен қауіп факторлары. 3. Ми қан айналымының жедел бұзылысы кезіндегі жалпы церебральдық белгілер: бас ауруы, жүрек айну, құсу, естің бұзылуы, естен тану, олардың механизмдері және диагностикалық маңызы. Глазго шкаласы бойынша бұзылған сананың ауырлығын бағалау. 4. Ми қан айналымының жедел бұзылысы кезіндегі ошақты неврологиялық симптомдар: қозғалтқыш және сенсорлық бұзылулар, сөйлеу бұзылыстары, бас сүйек нервтерінің дисфункциясы. 5. Мидың қан айналымының жедел бұзылуында ошақты белгілерді анықтау: қарашық мөлшері, 6. Жедел цереброваскулярлық апат кезіндегі фокальды симптомдарды анықтау: қарашық өлшемі, жарыққа реакция, нистагм, афазия, гемипарез, сіңір рефлекстерінің бұзылуы, құрсақ рефлекстерінің болмауы, Бабинский, Гордон, Оппенхайм, Шеффер симптомдары. 7. Инсульт диагностикасында аспаптық зерттеу әдістерінің маңызы (КТ, бас, мойын, ми тамырларының МРТ, ми тамырларының ангиографиясы). 8. Менингит туралы түсінік, этиологиясы, түрлері, симптоматологиясы, диагностикасы. Менингиальды симптомдардың клиникалық бағасы: мойынның қатаюы, Керниг симптомы, Брудзинский симптомдары, олардың механизмдері. 9. Тырысу (Конвульсиялық) синдром, себептері, даму механизмдері, симптоматология, диагностика .. Эпилепсия туралы түсінік, ұстаманың түрлері, симптоматологиясы, диагнозы. Эпилепсиялық ұстама кезіндегі алғашқы көмек. Сабақтың форматы: 1) Практикалық сабақта білімнің бастапқы деңгейін тексеру үшін жазбаша бақылау билеттер бойынша жүргізіледі 2) Сабаққа дайындалу үшін сұрақтар бойынша ауызша бақылау жүргізіледі 3) Неврологиялық науқасты сұрастыру, науқасты физикалық зерттеу дағдыларын меңгеру. Сабақты бақылау - бақылау парақтарына сәйкес оқу нәтижелері бағаланды. Қашықтан оқыту: ауызша және жазбаша сауалнама, zoom.us (Webex) немесе Google Meet және Moodle dis.kaznmu, Microsoft Teams платформаларында тақырыптың негізгі сұрақтарын талдау. СОӨЖ үшін тапсырмалар: Оқытушының жетекшілігімен студенттердің өзіндік жұмысы - неврологиялық науқасты тексеру практикалық дағдыларын меңгеру (сіңірлік рефлекстер, Бабинский, Гордон, Шеффер, Оппенгейм сынамалары, менингеальдық симптомдарды зерттеу – шүйде бұлшықеттерін ригидтілігі, Керниг, Брудзинский симптомдарын анықтау). СОӨЖ бақылау: СОӨЖ бойынша сұрақтар бағдарламаланған бақылау мәселелеріне енгізілген. СОӨЖ сұрақтары аралық және қорытынды бақылау сұрақтарына енгізілген. Қашықтан оқыту: Moodle dis.kaznmu, Microsoft Teams платформаларында. СӨЖ үшін тапсырма: Тақырыптық науқасты бақылау. СӨЖ бақылау: науқастың ауру тарихын жазу Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/tosandi-jiinti-bafalau-tosan-i-pen-biologiya-sinip-9-barlifi-2.html	Тоқсандық жиынтық бағалау Тоқсан: I пән: Биология Сынып: 9 Барлығы: 25 балл	Оқушының аты-жөні _______Сабеш Томирис____________ Мұғалімнің аты-жөні ____Балгина С.К_ Тоқсандық жиынтық бағалау Тоқсан: I Пән: Биология Сынып: 9 Барлығы: 25 балл Оқушыға нұсқау Бақылау тапсырмаларын орындауға 40 минут уақыт беріледі (сөйлесуге, көшіруге, басқа оқушылардан көмек сұрауға рұқсат етілмейді) Жауап жазуға қосымша орын қажет болған жағдайда, осы буклет артындағы қосымша парақты пайдаланып, қай сұрақтың жауабы екенін жазып көрсетіңіз. Барлық санмен жазылған жауаптардың толық шешімі көрсетіліп, жауабы берілген санға дейін жуықталып, дөңгелектенуі және ХС (халықаралық санау) жүйесінің өлшемдеріне сай болуы тиіс (жаратылыстану пәндері бойынша). «Сипаттау» және «түсіндіру» шартымен берілген сұрақтардың жауабы толық, жүйелі, толық түсіндірілген болуы тиіс. 1.1 суретте әртүрлі органикалық заттарды анықтауда қолданылатын сапалық реакциялар сызбасы берілген. 1.1 сурет Сызбадағы қандай әріп глюкоза болуы мүмкін?
http://engime.org/sabati-tairibi-sh-ajtmatov-ana-jer-ana.html	Сабақтың тақырыбы: Ш. Айтматов «Ана-Жер Ана»	6.2.4.1.Шағын көлемдегі мәтіннен жеке эпизодтарды сипаттау және тілдік ерекшелігіне салыстыру жасау. 6.5.1.6.Сын-қимыл (бейне) және мөлшер үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану Сабақ мақсаты: Барлық оқушылар орындай алады:Шағын көлемдегі мәтіннен жеке эпизодтарды табады және сипаттай алады. Сын-қимыл (бейне) және мөлшер үстеулер туралы ережені біледі, түсінеді. ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану Оқушылардың көпшілігі орындай алады: Шағын көлемдегі мәтіннен жеке эпизодтарды сипаттай отырып, тілдік ерекшелігіне қарай талдай алады. Сын-қимыл (бейне) және мөлшер үстеулерді қатыстыра отырып диалог құра алады.
http://engime.org/saba-tairibi-azastanditardi-meskeuleningradstalingrad-shajasta.html	Сабақ тақырыбы: Қазақстандықтардың Мәскеу,Ленинград,Сталинград шайқастарына қатысуы. Сабақтың мақсаты	Атырау қаласының Жамбыл атындағы №21 орта мектептің I санатты тарих пәнінің мұғалімі Исмуханова Нағима Сәлменқызы 9 сынып Қазақстан тарихы Сабақ тақырыбы: Қазақстандықтардың Мәскеу,Ленинград,Сталинград шайқастарына қатысуы. Сабақтың мақсаты: Білімділік мақсаты: Оқушыларға Мәскеу,Ленинград,Сталинград,Курск доғасы, Берлин шайқастарындағы қазақстандықтардың ерлігі туралы мағлұмат беру. Тәрбиелік мақсаты:Жауынгерлердің ерліктері туралы айта отырып, оқушыларды ержүректілікке, батырлыққа тәрбиелеу. Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың Ұлы Отан соғысы бойынша білімдерін еске түсіру арқылы оқушылардың ойлау қабілетін, есте сақтауын дамыту. Сабақтың түрі: дәстүрлі емес сабақ Сабақтың әдісі: Өз ойларын айту, топпен, жеке жұмыс, хабарламалар Көрнекілік: карталар, электронды оқулық, Ұлы Отан соғысы слайд, суреттер: 28 батыр- панфиловшылар ескерткіштерінің суреттері, Қазақстандық Кеңес Одағының Батырларының суреттері. Сабақтың жүрісі : I. Миға шабуыл Соғыс дегенді қалай түсінесіңдер? Мұғалім электронды оқулықтағы глосарийден «соғыс» түсіндірмесін оқиды.Соғыс- мемлекет арасындағы ұйымдасқан қарулы күрес. Ол өзінің әлеуметтік-саяси табиғатына сай бұл мемлекеттердің саясатына қарулы күш арқылы зорлап таңу. Оқушылардан соғыстың түрлері ( азамат соғысы, дүние жүзілік соғыс, Ұлы Отан соғысы) әр соғыстың ерекшелігі айтылады, хронологиясы сұралады. (I дүние жүзілік соғыс 28.06,1914- 11.11 1918 жж; II дүние жүзілі соғыс 01.09.1939-02.09.1945 жж; Ұлы Отан соғысы 22.06.1941-09.05.1945 жж) Ұлы Отан соғысы қай елдердің арасында болды? (Картадан КСРО мен Германияны көрсету.) Соғыс немен аяқталды? Германия фашистік ел болды. Глосарийден «фашизм» сөзінің түсіндірмесін оқу. Фашизм- барынша керітартпа, барынша шовинистік, қаржы капиталы элементтерінің ашық зорлық-зомбылық үстемдігі. II. Мағынаны меңгеру 1) Ұлы Отан соғысы туралы видео- электронды оқулықтан көрсету. Мұғалім: Ұлы Отан соғысында қандай шайқастар болды? (Брест, Мәскеу, Ленинград т.б.) 2). Жаңа сабақтың жоспары: 1.Қазақстандықтар Мәскеу, Ленинград үшін ұрыстарда. 2. Қазақстандықтар Сталинград үшін шайқаста. Соғыс бағыты-Батыс. Жоспардың сұрақтары бойынша 2 топқа тапсырма беріледі. 1-ші топ Мәскеу, Ленинград шайқастарын талқылап ,түсіндіреді. Слайд суреттерін пайдаланады. Мәскеу шайқасы 3.09.1941ж-20.04.1942 ж . Иван Панфилов, Бауыржан Момышұлы, 28 батыр- панфиловшылар ескерткіштері , Мәлік Ғабдуллин,Төлеген Тоқтаров,Бақытораз Бейсекбаев суреттерін көрсетеді. Ленинград шайқасы 10.07.1941 ж-09.08.1944 ж Ленинград қорғанысы. Қазақстандық 9 дивизия және бригада, 4 полк шайқасқа түсті. 1944 жылы Ленинград облысы фашисттерден толық азат етілді. Сұлтан Баймағанбетов суреті көрсетіледі. 3.)Мұғалім тың дерек келтіреді.Таня Савичева 1944ж шілдеде қайтыс болған. Оның күнделігімен таныстырады.(Нюренберг процессінің айғағы) 4) Поэзия минуты.Жамбыл Жабаев «Ленинградтық өренім» өлеңін 1 оқушы жатқа, мәнерлеп оқиды. 5)Сталинград шайқасы, соғыс бағыты Батыс. жоспар сұрағын 2-ші топ талқылайды. Сталинград шайқасы 17.07.1942 ж-02.02.1943 ж 1942 жылы 10 қыркүйегінде Гурьев аспанында жаудың алғашқы ұшағы пайда болды. Сталинград шайқасы 200 күнге созылды. Ғани Сафиуллин, Нүркен Әбдіров , Павлов үйі суреті көрсетіледі. Курск шайқасы 05.07.1943 ж-23.08.1943 ж 6)1 оқушы Жәнібек Елеусізов туралы деректермен таныстырады. Қасым Қайсенов суреті көрсетіледі. Берлин шайқасы 16.04.1945 ж-08.05.1945 ж 142 қазақстандық үшінші дәрежелі даңқ орденнің иегері болды. 96 638 адам ордендермен , медальдармен марапатталды. 1944 жылы КСРО аймағы неміс әскерінен толық азат етілді. Сағадат Нұрмағанбетов , Рақымжан Қошқарбаев суреттері , Кеңес Одағының Батыры атағын 3 рет алған Иван Кожедуб, Кеңес Одағының Батыры атағын 2 рет алған Талғат Бигелдинов, Леонид Беда , Иван Павлов, Сергей Луганский , Кеңес Одағының Батыры Әлия Молдағұлова, Мәншүк Мәметова суреттері көрсетіледі. 1945 жылы 9 мамыр Ұлы Отан соғысы аяқталды. 1945 жыл 9 тамыз Жапонияға қарсы соғыс басталды. 1945 жылы 2қыркүйек Жапония толық тізе бүккендігі туралы келісімге қол қойылды. II дүние жүзілік соғысқа 1 196 164 қазақстандық қатысып, 410 мыңы мерт болды. III.Рефлексия,бағалау 7) Электронды оқулық. Анимация №1, анимация №2 8) Электронды оқулық. Оқушылар тест тапсырмаларын орындайды. Тест қорытындысын электронды оқулық өзі көрсетіп отырады. Дұрыс жауап берілсе көк түс, қате жауап берілсе қызыл түс көрсетіледі. 9) Мұғалім Атыраулықтардың Ұлы Отан соғысына қатысуы туралы мәлімет беріп, оқушылардан Атыраулық Кеңес Одағының батырлары туралы хабарламалар сұралады. Хабарламалар:1 оқушы. Боран Нысанбаев туралы 2 оқушы. Александр Афанасьев туралы 3 оқушы.Мұса Баймұханов туралы 4 оқушы.Мұқат Мусаев туралы 5 оқушы.Иван Махорин туралы 6 оқушы.Иван Березин туралы 7 оқушы.Филипп Мазуров туралы 8 оқушы.Қайырғали Смағұлов туралы 9 оқушы.Георгий Канцев туралы 10 оқушы. Хиуаз Доспанова туралы. Хабарламалар ауызша айтылғанда, слайдтағы осы қайраткерлердің суреттері көрсетіліп отырылады. IV. Үйге 25-26 тапсырма Мекен-жайым: Атырау қаласы. Муканова көшесі үй 10 пәтер3 Индекс 060005 телефон 87011340067 Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/ou-procesinde-akt-edisin-oldanu.html	«ОҚу процесінде акт әдісін қолдану»	Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті \| 4 деңгейдегі СМК құжаты \| Оқу бағдарламасы \| Ф ӘН 042-39.1.24/01-2016 \| «Оқу процесінде АКТ әдісін қолдану» пәні бойынша оқу-әдістемелік кешені \| 10.06.2016 ж №1 басылым \| Жаратылыстану-математика факультеті Информатика және ақпараттық технологиялар кафедрасы «ОҚУ ПРОЦЕСІНДЕ АКТ ӘДІСІН ҚОЛДАНУ» пәнінІҢ оқыту-әдістемелік кешенІ Семей 2016 ж. АЛҒЫ СӨЗ «Оқу процесінде АКТ әдісін қолдану» пәнінің оқу бағдарламасы 5В010100- «Бастуыш оқытудың педогогикасы мен әдістемесі» мамандықтарының элективті пәндер каталогы негізінде құрастырылған. 1 ҚҰРАСТЫРЫЛДЫ Информатика және ақпараттық технологиялар кафедрасы. Құрастырған: аға оқытушы __________ Д.А.Жумаханова қолы аты,жөні «____»___________ 2016 ж. 2 ТАЛҚЫЛАНДЫ 2.1 Информатика және АТ кафедрасының отырысында талқыланды Хаттама№13 10.06.2015 ж. Информатика және ақпараттық технологиялар кафедрасының меңгерушісі _________ И.С.Мусатаева қолы аты,жөні «____»_________2016 ж. 2.2 Физика-математика факультетінің әдістемелік бюросының отырысында талқыланды. Хаттама №6 11 .06.2015 ж. Әдістемелік бюроның төрайымы _________ Б.О.Ерменова қолы аты,жөні «____»__________2016 ж. БЕКІТІЛДІ Университеттің оқыту-әдістемелік кеңесінің отырысында мақұлданып, бекітілді Хаттама №1 .06.2015 ж. Оқыту әдістемелік кеңестің төрайымы _________ Г.К.Искакова қолы аты,жөні «____» __________ 2015 ж. БІРІНШІІ РЕТ ЕНГІЗІЛДІ МАЗМҰНЫ Түсініктеме \| \| Пән құрылымы \| \| Пән мазмұны \| \| Пәннің оқу-әдістемелік және ақпараттық жабдықталуы \| \| Тәжірибелік және зертханалық сабақтар материалы Пәннің бақылау және тест сұрақтары Қолданылған әдебиеттер \| \| АЛҒЫ СӨЗ 5В010100- «Бастуыш оқытудың педогогикасы мен әдістемесі» мамандықтарын меңгеруші студенттер үшін «Оқу процесінде АКТ әдісін қолдану» курсы таңдау пәні болып табылады. «Оқу процесінде АКТ әдісін қолдану» пәні қоршаған ортаны талдаудың жүйелі-ақпараттық тәсілін қалыптастыратын ақпараттық үрдістерді, ақпаратты алу, өңдеу, тасымалдау, сақтау және қолдану әдістері мен құралдарын оқытатын, ақпараттық технологияларды қолдануға байланысты адамның практикалық іс-әрекеті аумағын дамытып және үнемі кеңейтіп отыратын ғылыми білімнің іргелі салаларының бірі болып табылады. Пәннің мақсаты мен міндеттері, оның оқу үрдісіндегі орны - студенттердің ақпаратты алу, өңдеу, тасымалдау, сақтау және қолдану үрдістері жайлы білімін жан-жақты, әрі саналы түрде меңгеруін қамтамасыз ету және соның негізінде студенттерге қазіргі кездегі әлемнің ғылыми бейнесін қалыптастырудағы ақпараттық үрдістердің, қазіргі ақпараттық қоғам дамуындағы АКТ ролінің мәнін ашу. Студенттерді ақпараттық және коммуникациялық технологиялар саласында қалыптастырылған базалық мағлұматтарды және икемдіктерді өзінің кәсіптік қызметінде пайдалануға дайындау. Ақпараттандыру және ақпараттық технология құралдарын меңгеруге негізделген ойлау, танымдық және шығармашылық қабілеттерін дамыту. Пәнді оқытудың міндеттері. «Оқу процесінде АКТ әдісін қолдану» пәнінің ақпарат, ақпараттық технологиялар, ақпараттық ресурстар, ақпараттық үрдістер, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар ұғымдарымен танысу. Білім берудегі қолданбалы программалар, «виртуалды кітапханалар», желідегі ең үздік ресурстар және электронды кітапханалар, «Электронды үкімет» инфрақұрылымы, «E-learning» ортасын құрудың заманауи технологияларын білу. Болашақ мамандарды ақпараттық технологиялардың әдіснамалық практикалық негіздерімен таныстыру, жаңа ақпараттық технологияларды компьютерде сауатты орындау. Пәнді оқып үйрену нәтижесінде студент білулері керек: Қолданбалы программалармен жұмыс істеуді білу; «E-learning» электронды оқыту жүйесін; Ақпараттық – коммуникациялық технологияларды; «Электронды үкімет» туралы мәліметтерді; Желідегі ең үздік ресурстармен жұмыс істеуді; Интерактивті тақтаның мүмкіндіктерін. «Оқу процесінде АКТ әдісін қолдану» пәні орта мектеп информатикасының біліміне сүйенеді. «Оқу процесінде АКТ әдісін қолдану» пәнінен алған біліміңіз алдағы уақытта ақпараттық технологияларды пайдалана білуге, қолданбалы программалар, виртуалдық кітапханалар мен электрондық виртуалды зертханалар құруға, электрондық ресурстарды еркін меңгеруіңізге және ActivStudio программалау мүмкіндіктері мен InterWrite ортасын пайдаланып оқу-әдістемелік құралдар жасауыңызға зор ықпал етеді. №1 Тәжірибелік сабақ Тақырыбы: Интерактивті жабдықтармен жұмыс жасаудың әдістемесі Мақсаты: Интерактивті жабдықтармен жұмыс жасаудың әдістемесін оқуда ғылыми дүниетанымдық негізін қалыптастыру, қоғам дамуында жаңа ақпараттық технологиялардың ақпараттық сатыға өту кезеңінде мұғалімнің сабақ беруде интерактивті технологияларды қолданатын әдістері. 1-тақырып. Интерактивті тақта түсінігі және оның құрылымдары. Ағылшынның Promethean LTD фирмасы Activboard арқылы оқу процесінде тыңдаушылардың (оқушылар) назарын сапалы, қызықты презентациялар (конференциялар) өткізу үшін электронды интерактивті тақта ұсынады. Интерактивті құралдар: ACTIVboard - Активті Экран интерактивті тақта дербес компьютер және проектормен бірігіп жұмыс істейді. Бұл бағдарлама аудиторияға электронды конспект дайындап оны көрсету үшін өте тиімді. ACTIVpen қаламы ACTIVpen - электронды қарындаш компьютерді Активті Экран арқылы басқарып, Windows-та түрлі аннтотациялар жасап көрсете алады. Электронды қарындаш компьютердегі тінтуірдің жұмысын атқарады және компьютер мен тақта арасындағы байланысты іске асырушы құрылғы
http://engime.org/za-merzimdi-jospar-bolimi-2a-ajnimali-tok.html#Ұзақ_мерзімді_жоспар_бөлімі:_2A_Айнымалы_ток__Мектеп	Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 2a айнымалы ток	Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) \| 1. Describe the behaviour of springs in terms of load, extension, elastic limit, Hooke’s law and the spring constant (i.e. force per unit extension); 2. Interpret the graphs of Force-Elongation for springs. Determining the spring constant from the slope of the graph 11.4.3.7 - айнымалы токтың белсенді және реактивті күші ұғымдарының физикалық мағынасын түсіндіру; 11.4.3.8 - векторлық диаграмманы құру арқылы қуат коэффициентін анықтау \|
http://engime.org/za-merzimdi-jospar-bolimi-2a-ajnimali-tok.html#2._Interpret_the_graphs_of_Force-Elongation_for_springs._Determining_the_spring_constant_from_the_slope_of_the_graph	Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 2a айнымалы ток	Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) \| 1. Describe the behaviour of springs in terms of load, extension, elastic limit, Hooke’s law and the spring constant (i.e. force per unit extension); 2. Interpret the graphs of Force-Elongation for springs. Determining the spring constant from the slope of the graph 11.4.3.7 - айнымалы токтың белсенді және реактивті күші ұғымдарының физикалық мағынасын түсіндіру; 11.4.3.8 - векторлық диаграмманы құру арқылы қуат коэффициентін анықтау \|
http://engime.org/azastanni-koz-tojmas-korikti-jerleri.html	Қазақстанның көз тоймас көрікті жерлері	Жобаның ерекшелігі (өзектілігі): тарихи өлкені жаңа қырынан таныту, көрсету, айқындау. Мақсаты: тарихи өлкені келер ұрпаққа насихаттау. Міндеттері: кәзіргі заманға сай тарихи өлкенің фото, видео жинағын құру. Жобаның мерзімі: 1 жыл Жобаның болжамы: өлкені жан-жақты тұрғыда танып, зерттеу күтіледі. Жобаның нәтижесі: өлке табиғатымен танысып фото, видео материалдарын жинақтау. Елімізде табиғат сыйлаған ғажайып орындар жетерлік. Исі аңқыған гүлдерге толы құлпырған далалар мен биіктігі бұлттарға жетіп бірақ тоқтайтын жұмбақ таулар әрдайым жұртшылық қызығушылығын арттырып келе жатқандығы көңіл қуантады. Елімізде табиғат сыйлаған ғажайып орындар жетерлік. Исі аңқыған гүлдерге толы құлпырған далалар мен биіктігі бұлттарға жетіп бірақ тоқтайтын жұмбақ таулар әрдайым жұртшылық қызығушылығын арттырып келе жатқандығы көңіл қуантады. Жалпы, әр аймақтың немесе елдің өзіне тән табиғи ерекшелігі болады. Мысалы, Солтүстікте – Бурабай, Шығыста – Катонқарағай, Оңтүстікте – Отырар, Түркістан сияқты жерлер. Жалпы, әр аймақтың немесе елдің өзіне тән табиғи ерекшелігі болады. Мысалы, Солтүстікте – Бурабай, Шығыста – Катонқарағай, Оңтүстікте – Отырар, Түркістан сияқты жерлер. Ал Батыстың бетке ұстары – Бозжыра шатқалы. Тіпті Бозжыраны Маңғыстаудың туристік «Меккесі» деп те атайды. Қарт Каспийдің жағасында орналасқан Ақтауға табаны тиген кез келген қонақ пен турист Бозжыраға атбасын бұрмай кете алмайды. Әрі бұл мекен облыстың символына айналған. Бірер жыл бұрын Бозжыра «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында «Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы» жобасы бойынша өңірлік маңызы бар қасиетті нысандар тізіміне енген. Бозжыра шатқалы Бозжыра – Үстірттің шеткі шыңдарының бір бөлігі. Мұнда табиғат қиялына ерік беріп, ақ түсті ерекше ландшафт жасап шығарған. Бозжыраның басты ерекшелігі - пішініне қарап Азу аталып кеткен екі әктас шың. Олардың түбінен ұшына дейінгі биіктігі - 200 метрден асады. Аздаған адам ғана білетін соқпақ жол саяхатшыны тар алаңқайға алып шығады, ол жерде Бозжыра қамалдар алқабының айрықша көріністері ашылады. Бозжыраның басты ерекшелігі - пішініне қарап Азу аталып кеткен екі әктас шың. Олардың түбінен ұшына дейінгі биіктігі - 200 метрден асады. Аздаған адам ғана білетін соқпақ жол саяхатшыны тар алаңқайға алып шығады, ол жерде Бозжыра қамалдар алқабының айрықша көріністері ашылады. Бозжыра тауының сиқыры! Саяхатшыларды Бозжыраның атақты азу тістері қарсы алады. «Азу тістер» — жиі туристер шатырлы лагерьлерді бұзатын және фотосуреттерді жасайтын Босжыраның ең белгілі жері. Бозжыра тауының сиқыры! Дегенмен, шолудың және фотосуреттердің басты жері - бұл үстірт, онда далада барлық мүмкін болатын өлшемдер мен формаларды құздарды көруге болады. Пішіндердің әртүрлілігі саяхатшылар сиқыршылардың ежелгі қамалдарына, үлкен киіз үйге және ежелгі алыптың қылығына ұқсатады. Бозжыра тауының сиқыры! Жартастар түстердің керемет әртүрлілігі күннің бату және таң атқан кезінде құйылады, бірақ түнде ғана нағыз сиқырлықтың куәсі. Шатқалы «ескі ежелгі сиқырға» толықтырылады және ай мен жұлдыздардың жарығы әр адамға ертегіге сенуге мәжбүрлейді. Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, Қазақстанға қатынайтын туристер саны жыл өткен сайын артып келе жатыр. Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, Қазақстанға қатынайтын туристер саны жыл өткен сайын артып келе жатыр. Атап өту керек, бұлардың көпшілігі табиғатты тамашалауға келгендер. Бұл қарқынмен алдағы жылдары, туристік державаларды қуып жетуіміз мүмкін. Тек жаратушы сыйлаған бұл ғажаптарды бағалай білген жөн. Сонымен, назарларыңызға белгілі суретші Илья Афанасьевтің түсірген таңғажайып туындыларын ұсынамыз. Қалай жетуге болады?! Әдетте Бозжыраға саяхат автомобиль сапарынан және алқап бойынша жаяу маршруттардан тұрады. Халықаралық әуежайы бар Босзжыраға жақын ірі қала Ақтау - Каспий теңізінің жағасындағы қаласы. Қалаға келген соң, автокөлікті жалға алу қажет болады. Ақтаудан шатқалға дейін аралық жақын емес – шамамен 300 км. Алдымен Ақтаудан Жаңаөзен қаласына дейін жету керек, содан кейін шамамен 20 км жүріп өткен соң, көрсеткіштері бар бұрылысты көруге болады. Бізге қажетті бағыт - Сенек ауылы (оңға бұрылыс). Ауылдан шатқалға дейін Боқты тауының алқабы арқылы өтетін жол - тағы бір табиғи көрікті жер. Айта кету керек, құм мен тастармен өте күрделі жолдар мен автокөлік жолсыздық үшін дайын болуы керек. ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 1 Қазақстан Ұлттық энциклопедиясы ІІ том. Құраст. Нысанбаев Ә. – Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 1999. – 703 б. 2 Ахметов Ш. Қазақ балалар әдебиеті. – Алматы: Мектеп, 1974. 175 б. 3 Алтынсарин Ы. Таңдамалы шығармалары. – Алматы: Ғылым, 1994. – 228 б. 4 Смағұлов Ж. ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиеттану ғылымы. – Қарағанды: Эверо, 2014. – 482 б. 5 Байтұрсынұлы А. Әдебиет танытқыш. – Алматы: Атамұра, 2003. – 208 б. 6 Дулатов М. Шығармалары. – Алматы: Жазушы, 1991. – 308 б. 7 Жансүгіров І. Өтірік өлеңдер. – Алматы: Ғылым, 2001. – 44 б. 8 Ерубаев С. Мәңгілік өмір. Құраст. Хабдина Б., Қойшыбаев Б. – Алматы: Жазушы, 1994. – 375 б. 9 Бұлқышев Б. Заман біздікі. – Алматы: Жалын, 1985. – 510 б. 10 Тұрысбек Р. Ақиқат айнасы. – Алматы: Таймас, 2008. – 224 б.
http://engime.org/za-merzimdi-jospar-bolimi-2a-ajnimali-tok.html?page=4	Оқушылардың назарын аудару	Оқушылардың назарын аудару Сабақ мақсаттарын анықтау / Оқушылармен бірге OМ Оқушылардың «проксимальды даму аймағын» анықтау, сабақтың соңына қарай күтілетін нәтижелерді анықтау Мұғалім айнымалы кернеудің орташа мәні барлық толық циклдарда нөлге тең екенін көрсету үшін сұрақтар қояды, содан кейін «Егер орташа aйнымалы ток нөлге тең болса, онда энергияны қалай жеткізуге болады? » деп сұрайды. Мұғалім белгілі бір кернеудегі тұрақты ток ең жоғары кернеуі тура сондай болатын айнымалы токқа қарағанда көп қуат өндіретінін көрсетеді. Мұны қуаттары бірдей екі шамның біреуін кернеулері белгілі тұрақты ток көзіне қосу арқылы, ал екіншісін максимал кернеуі тура сондай aйнымалы ток көзіне қосу арқылы жасауға болады немесе оқу ресурстарын көрсетуде сипатталған құрылғыны пайдалану арқылы AS және A деңгейлері Кембридж сынақ банкі (23.1 секциясы және конденсатордың реакциясы), үлестірме материал Сабақтың ортасы (19 мин) Activity Сипаттаңыз және суретін салыңыз Жұппен жұмыс. Суреттерін тақтада салып көрсетеді. Бірінші оқушы суреттің/диаграмманың/графиктің және т. б. Басқа оқушыға көрсетпей сипаттамасын оқып тұрады. Бұл кезде басқа оқушы сипаттама бойынша суретін салады. Кедергісі 1 Ом болатын резисторға жалғанған айнымалы ток кернеуінің қуатынның уақытқа тәуелді өзгеру графигін салу үшін оқушы (немесе мұғалім) алдында алынған кестені қолдана алады. Айнымалы ток тізбегіндегі қуат. Жалпы алғанда, айнымалы ток тізбегіндегі кернеу мен токты былай жазуға болады: Тұрақты ток тізбегіндегі қуат - P = U I. Айнымалы ток тізбегіндегі қуат кез келген сәтте былай беріледі. P = u i Тригонометриялық сәйкес түрлендіру көмегімен тізбектің орташа қуаты келесідей өрнектелуі мүмкін: Мұндағы cos мәні қуат коэффициенті деп аталады. Электр тізбегіндегі элементтің қуатын арттыру үшін cos мәнін арттыру керек немесе басқаша айтқанда бұрышы азайған жөн. Электр энергиясын өндірудегі қуат коэффициентінің ең жоғары мәні: 1. Айнымалы ток тізбегіндегі тиімді ток бұл - іrms, Бұл шамаларды орташа қуаттың өрнегіне қойсақ мынаны береді Мұғалім оқушыларға P = VI формуласы және R = V / I кедергісі туралы еске салуы керек Қуат P = IV болғандықтан, I және V екеуі де өзгереді, сондықтан қуат әрқашан оң болады, бірақ цикл бойына өзгереді, Ip Vp максималды мәні және минимум нөл болады. Мұғалім орташа қуат Ip Vp қарағанда (LESS) кем екенін анық көрсетуі керек. Оқушылар уақыттың өзгеру күшін көрсететін сызба жасай білуі керек. Графиктің симметриясы орташа қуат максималды қуаттың (Ipeak) 2R-нің жартысына тең екенін көрсетеді. Бұл жеткілікті дәлел. Математикалық қатынасты пайдалана білетін оқушылар sin2 ωt = (1-cos2ωt) / 2 кернеудің орташа мәнін дәлелдейді: Vpeak /
http://engime.org/za-merzimdi-jospar-bolimi-2a-ajnimali-tok.html?page=6	Төмендегі кеңістікті сабағыңыз туралы ойлау үшін пайдаланыңыз. Сабағыңыз туралы сол жақта көрсетілген сұрақтарға жауап беріңіз	\| Төмендегі кеңістікті сабағыңыз туралы ойлау үшін пайдаланыңыз. Сабағыңыз туралы сол жақта көрсетілген сұрақтарға жауап беріңіз \| бет \| 6/6 \| Дата \| 12.10.2024 \| өлшемі \| 0,7 Mb. \| \| #206269 \| түрі \| Сабақ \| \| Байланысты: Айнымалы ток тізбегіндегі қуатТөмендегі кеңістікті сабағыңыз туралы ойлау үшін пайдаланыңыз. Сабағыңыз туралы сол жақта көрсетілген сұрақтарға жауап беріңіз. \| Жалпы баға Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 1: 2: Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады(оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 1: 2: Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет? \| Достарыңызбен бөлісу: \| \| \|
http://engime.org/za-merzimdi-jospar-bolimi-2a-ajnimali-tok.html?page=3	Құндылықтар дарыту - Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 2a айнымалы ток	Құндылықтар дарыту \| * Әр оқушының ерекше қабілеттерін бағалау. * Өзгенің пікірін құрметтеу. * Біздің талқылаудан алынған теорияларды практикалық өмірге де қолдануға болатындығын және осы сабақта шешілетін мәселелер физика пәнінен SAT, SET және Cambridge емтихандарын тапсыруда пайдалы болуы мүмкін. * Тәуелсіз оқыту \| Пән аралық байланыс \| * Көрнекі сауаттылық туралы нұсқаулық - оқушылар бейнелерден көргендерін ұғып, түсініп, түсіндірулері керек * Оқыту және оқу процесінде ақпараттық технологияларды қолдану \| АКТ қолдану дағдылары \| Бұл тақырыпқа толық сілтемелер келесі: Simulation of current, voltage and power http://www.circuit-magic.com/acpower.htm \| Бастапқы білім \| Айнымалы ток тізбегі. Айнымалы ток тізбегіндегі кедергі. Векторлық диаграмма \| Біліктілікті арттыру мақсаты (PDG) \| Финляндия тәжірибесінен STEM білім беруді жүзеге асыруда «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ филиалдарының физика пәні мұғалімдерінің зерттеулерін басшылық алу және қолдау аясында зерттеу дағдыларын жетілдіру \| Сабақ барысы \| Сабақтың жоспарланған кезеңдері \| Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет \| Ресурстар \| Сабақтың басы (10 мин) \| \|
http://engime.org/za-merzimdi-jospar-bolimi-2a-ajnimali-tok.html#Осы_сабақта_қол_жеткізілетін_оқу_мақсаттары_(оқу_бағдарламасына_сілтеме)	Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 2a айнымалы ток	Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) \| 1. Describe the behaviour of springs in terms of load, extension, elastic limit, Hooke’s law and the spring constant (i.e. force per unit extension); 2. Interpret the graphs of Force-Elongation for springs. Determining the spring constant from the slope of the graph 11.4.3.7 - айнымалы токтың белсенді және реактивті күші ұғымдарының физикалық мағынасын түсіндіру; 11.4.3.8 - векторлық диаграмманы құру арқылы қуат коэффициентін анықтау \|
http://engime.org/za-merzimdi-jospar-bolimi-2a-ajnimali-tok.html?page=5	Есеп шығару Формативті бағалау	Есеп шығару Формативті бағалау. \| AS және A деңгейлері Кембридж сынақ банкі (23.2 секциясы және конденсатордың реакциясы), үлестірме материал – құрылымдық тапсырма \| Сабақтың соңы (39-40 мин) \| Кері байланыс Үйжұмысы - п.11 оқу,8 жаттығу, Сұрақтарға жауап беру 1-5.Есеп шығару 7 \| AC – Zambak, Кембридж тест-банкі \| Саралау –оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз? \| Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз? \| Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы \| Отырғызу жоспарлары саралау үшін де қолданылады. Әр түрлі қабілеттерге ие студенттерді бір-бірінің қасына орналастыру арқылы, біреуі екіншісіне жақсы әсер етуі мүмкін және эксперимент жүргізудегі серіктесіне тапсырманы көбірек түсіндіре алады \| Жұптық жұмыс сабақтың басында олардың алдыңғы білімдерін еске түсіріп, сыныптастарының алдында ауызша жауап беруі үшін сөйлесуді үйрену үшін дайындалған, сондықтан олар ми шабуылына түсіп, жұптағы сұрақтарға соңғы жауап ала алады. жұмыс. \| Құралдармен жұмыс жасағанда ТҚЕ сақтау; Көзге арналған жаттығуды жүргізу; \| Сабақ бойынша рефлексия Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылғанба? Оқушылардың барлығы ОМ қолжеткіздіме? Жеткізбесе, неліктен? Сабақта саралау дұрыс жүргізілдіме? Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталдыма? Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен? \| \|
http://engime.org/saba-masati-barli-oushilar-tairipti-biledi-tsinedi-ojlau-degej.html	Сабақ мақсаты Барлық оқушылар тақырыпты біледі, түсінеді. Ойлау деңгейі Білу, түсіну	Жағымды атмосфера орнату. Бір-бірінің қолдарынан ұстап бүгінгі күнің сәттілікке толы болсын деп тілек айтады. Мәлемет Сакбақтын ортасы Ой қозғау. Адам бойында кешірімділік қасиетінің болуы, оның жан-дүниесіне қалай әсер етеді? Нұрбол мен Арман бір үйдің балалары. Олар біраздан бері бір-біріне өкпелеп, сөйлеспейді.Үйде үнсіз ғана әрекет жасайды.Нұрбол үлкендігін ойлап, Арманды кешіре салғысы келгенімен, інісінің кішілік көрсету керектігі есіне түскенде, бұл ойынан айнып қалады. Ал Арман болса, ағасы үлкендік танытып, оны үнемі қамқорлыққа алуы тиіс деп, кішірейетін емес. Бүгін ауылдан анасы телефон шалды.Телефон тұтқасын көтерген Арман ағасына ертең анасын вокзалдан күтіп алу керектігін қалай айтарын білмей тұрып қалды. «ашық алақан» әдісі Суреттер туралы не айтасың? Кешірімділік көңіл-кеңдігі. Тақырыпқа картина салады. «Ашық алақан» әдісі бойынша жазғандарын, тақтадағы жүрекке жапыстырады
http://engime.org/glavnaya--ispolniteli--m--mejrambek-besbaev-fazizhan-shekerbek.html	Главная / Исполнители / м / Мейрамбек Бесбаев, Ғазизхан Шекербеков / Достарға	☰ SAZALEM Главная / Исполнители / М / Мейрамбек Бесбаев , Ғазизхан Шекербеков / Достарға A view of the sea Достарға Мейрамбек Бесбаев 2019 Скачать Дүниеге келмей - қайда келесің? Өмірдің білдім майдан-егесін. Достың алдында ақ адал болсаң, Дұшпаныңнан да пайда көресің... Басыма бүгін бақ та қонады, Тастай көңілім мақта болады. Бір жауым мені даттаған кезде, Көп досым мақтап, ақтап алады. [Қайырмасы] Бұлттанып тұрып, күндей күлемін, Доспен дұшпанға бірдей тілегім. Бір жауым менің болмаса егер, Көп досым барын білмейтін едім. Бұлттанып тұрып, күндей күлемін, Доспен дұшпанға бірдей тілегім. Бір жауым менің болмаса егер, Көп досым барын білмейтін едім. Жеңсем деп дұшпан мұрат қылады, Жүзеге аспас бірақ бұлары... Бір жауым мені күлкі қылғанда, Мен үшін көп дос жылап тұрады. Дұшпанға деген кетер бұл өкпе, Достардың сөзі жетер жүрекке. Бір жауым мені жер қылған кезде, Көп досым мені көтерді көкке. [Қайырмасы] Бұлттанып тұрып, күндей күлемін, Доспен дұшпанға бірдей тілегім. Бір жауым менің болмаса егер, Көп досым барын білмейтін едім. Бұлттанып тұрып, күндей күлемін, Доспен дұшпанға бірдей тілегім. Бір жауым менің болмаса егер, Көп досым барын білмейтін едім. Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/fizikani-sh-tilde-taniji-tadau-kursi-barlifi-34-safat-aptasina.html	«Физиканы үш тілде таныйық» таңдау курсы Барлығы 34 сағат, аптасына 1 сағат	«Физиканы үш тілде таныйық» таңдау курсы Барлығы 34 сағат, аптасына 1 сағат № \| Тақырыбы. Тема .Subject. \| Сағат саны \| Мерзімі \| Ескерту \| \| Кіріспе. Введение.Introduction \| 3 \| \| \| 1 \| Физика нені зерттейді?Что изучает физика? What is studying physics? \| 1 \| \| \| 2 \| Физикалық терминдер мен ұғымдар. Физические термины и понятия. Physical terms and concepts. \| 1 \| \| \| 3 \| Физикалық шамалар. Шамаларды өлшеу.Физические величины. Измерение величин. Physical quantities. Measuring of quantities \| 1 \| \| \| \| Заттың құрылысы. Строение вещества.Construction of the substance. \| 5 \| \| \| 4 \| Атомдар мен молекулалар. Атомы и молекулы. Atoms and molecules. \| 1 \| \| \| 5 \| Диффузия. Diffusion. \| 1 \| \| \| 6 \| Молекулалардың әрекеттесуі. Взаимодействие молекул. Іnteraction of molecules. \| 1 \| \| \| 7 \| Заттың үш күйі. Три состояние вещества.Тhree states of substance. \| 1 \| \| \| 8 \| Заттың үш күйі. Три состояние вещества.Тhree states of substance. \| 1 \| \| \| \| Қозғалыс. Движение. Motion. \| 4 \| \| \| 9 \| Механикалық қозғалыс.Механическое движение. Mechanical motions. \| 1 \| \| \| 10 \| Бірқалыпты және бірқалыпсыз қозғалыс. Жылдамдық. Равномерное и неравномерное движение.Скорость.Еven and uneven motions.Speed. \| 1 \| \| \| 11 \| Бірқалыпты және бірқалыпсыз қозғалыс. Жылдамдық. Равномерное и неравномерное движение.Скорость.Еven and uneven motions.Speed. \| 1 \| \| \| 12 \| Инерция. Іnertia \| 1 \| \| \| \| Масса және күш. Масса и сила. Мass and force. \| 6 \| \| \| 13 \| Денелердің әсерлесуі.Масса.Взаимодействие тел. Масса.Тhe interaction of bodies.Мass. \| 1 \| \| \| 14 \| Тығыздық. Плотность. Closeness. \| 1 \| \| \| 15 \| Күш. Ауырлық күші. Сила. Сила тяжести. Force .Force of gravity. \| 1 \| \| \| 16 \| Проект қорғау. Защита проекта. Рrotection project. \| 1 \| \| \| 17 \| Күш бірлігі. Единицы силы.Динанометр Forceunits. Dinanometr. \| 1 \| \| \| 18 \| Үйкеліс күші. Сила трения. Friction force. \| 1 \| \| \| \| Жұмыс.Қуат. Работа. Мощность.Work. Power. \| 4 \| \| \| 19 \| Механикалық жұмыс. Қуат. Механическая работа. Мощность. Мechanical work.Power. \| 1 \| \| \| 20 \| Механикалық жұмыс. Қуат. Механическая работа. Мощность. Мechanical work.Power. \| 1 \| \| \| 21 \| Есеп шығару. Решение задач. Decisionis task. \| 1 \| \| \| 22 \| Күш моменті. Момент силы. The moment of force \| 1 \| \| \| \| Энергия. Energy \| 4 \| \| \| 23 \| Кинетикалық энергия. Кинетическая энергия. Кinetic energy. \| 1 \| \| \| 24 \| Потенциалдық энергия. Потенциальная энергия. Рotential energy. \| 1 \| \| \| 25 \| Энергияның сақталу заңы. Закон сохранения энергии. Law of energy conservation. \| 1 \| \| \| 26 \| Есеп шығару. Решение задач .Decisionis task. \| 1 \| \| \| \| Қатты дене, сұйық және газдың қысымы. Давление твердых тел, жидкостей и газов.Pressure of solids, liquids and gases \| 7 \| \| \| 27 \| Қысым. Давление Pressure. \| 1 \| \| \| 28 \| Қысым. Давление Pressure. \| 1 \| \| \| 29 \| Есеп шығару. Решение задач .Decisionis task. \| 1 \| \| \| 30 \| Газ қысымы. Давление газа Ressure of gases. \| 1 \| \| \| 31 \| Паскаль заңы. Закон Паскаля.Закон Паскаля. \| 1 \| \| \| 32 \| Атмосфералық қысым. Атмосферное давление. Аtmospheric pressure. \| 1 \| \| \| 33 \| Архимед күші. Архимедова сила. Archimedes force \| 1 \| \| \| \| Қорытынды.Заключиние. Сonclusion. \| 1 \| \| \| 34 \| Проект қорғау.Защита проекта. Рrotection project. \| 1 \| \| \| Бағдарлама І.Кіріспе. Введение.Introduction – 3 сағат Физика нені зерттейді?Что изучает физика? What is studying physics? Физикалық терминдер мен ұғымдар. Физические термины и понятия. Physical terms and concepts. Физикалық шамалар. Шамаларды өлшеу.Физические величины. Измерение величин. Physical quantities. Measuring of quantities ІІ.Заттың құрылысы. Строение вещества. Construction of the substance. – 5 сағат Атомдар мен молекулалар. Атомы и молекулы. Atoms and molecules. Диффузия. Diffusion. Молекулалардың әрекеттесуі. Взаимодействие молекул. Іnteraction of molecules. Заттың үш күйі. Три состояние вещества.Тhree states of substance. ІІІ.Қозғалыс. Движение. Motion – 4 сағат Механикалық қозғалыс.Механическое движение.Mechanical motions. Бірқалыпты және бірқалыпсыз қозғалыс. Жылдамдық. Равномерное и неравномерное движение.Скорость.Еven and uneven motions.Speed. Инерция. Іnertia IV.Масса және күш. Масса и сила. Мass and force – 6 cағат Денелердің әсерлесуі.Масса.Взаимодействие тел. Масса.Тhe interaction of bodies.Мass. Тығыздық. Плотность. Closeness. Күш. Ауырлық күші. Сила. Сила тяжести. Force .Force of gravity. Проект қорғау.Защита проекта. Рrotection project. Күш бірлігі. Единицы силы.Динанометр Forceunits. Dinanometr. Үйкеліс күші. Сила трения. Friction force. V.Жұмыс. Қуат. Работа .Мощность. Work. Power. – 4 сағат Механикалық жұмыс. Қуат. Механическая работа. Мощность. Мechanical work.Power. Есеп шығару. Решение задач. Decisionis task. Күш моменті. Момент силы. The moment of force VI.Энергия. Energy - 4 сағат Кинетикалық энергия. Кинетическая энергия. Кinetic energy. Потенциалдық энергия. Потенциальная энергия. Рotential energy Энергияның сақталу заңы. Закон сохранения энергии. Law of energy conservation. Есеп шығару. Решение задач .Decisionis task. VII.Қатты дене, сұйық және газдың қысымы. Pressure of solids, liquids and gases. Давление твердых тел, жидкостей и газов – 7 сағат Қысым. Давление Pressure. Есеп шығару. Решение задач .Decisionis task. Газ қысымы. Давление газа Ressure of gases. Паскаль заңы. Закон Паскаля.Закон Паскаля Атмосфералық қысым. Атмосферное давление. Аtmospheric pressure Архимед күші. Архимедова сила. Archimedes force VIII.Қорытынды. Сonclusion. Қорытынды – 1 сағат Проект қорғау.Защита проекта. Рrotection project. «Физиканы үш тілде таныйық» Түсінік хат «Физиканы үш тілде таныйық» таңдау курсы стандарттық бағдарламаға сай құрастырылған. Осы курстың басты мақсаттары оқушыларда ғылыми дүниетаным негіздерін қалыптастыру, олардың интеллектуалдық қабілеттері мен танымдық қызығушылықтарын дамыту, арнайы физикалық терминдер мен ұғымдарды үш тілде үйрету болып табылады. Осыған байланысты оқушылар жаңа білім алуымен басқа тілдерді меңгеруге мүмкіндіктері бар. Барлығы 34 сағат, аптасына 1 сағат Курстың мақсаты: Физиканы оқытудың мақсаты міндетті нәтижелерге жету ғана емес, сонымен қоса, оқушылардың физикаға деген қызығушылықтарын, олардың шығармашылық қабілеттерін дамыту. Физикалық терминдер мен ұғымдарды қазақша, орысша, ағылшынша үйретіп, практикада дұрыс қолдана білуге үйрету. Міндеттері: физикалық терминдерді үш тілде үйрету, қазақ, ағылшын, орыс тілінде оқушыларды есептер шығаруға және оның шешімінің дұрыстығын тексеруге, оның жазылу сапасын бағалауға үйрету. Қолданылған әдебиеттер тізімі 1.Рымкеевич А.П . Физика есептерінің жинағы. - Алматы, Рауан,1992 2.Башарұлы Р., Физика және астрономия Тоқбергенова У.,Қазақбаева Д.,2012 3. Ғафура Қабыш, Нургалиева Назым., Ағылшын – қазақша,қазақша –ағылшынша сөздік 2008ж. 4.Кронгарт Б. А ,.Кем В. И. Есептер жинағы. – Алматы: Мектеп,2012 5. Коллектив авторов ,Физика. Энциклопедия длядетей. 2000г. 6. М.Кенжеханова. Физика Энциклопедия.Қазақ тілінде 7. Физический энциклопедический словарь Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/za-merzimdi-jospar-bolimi-2a-ajnimali-tok.html#Қатысқандар_саны:__Қатыспағандар_саны	Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 2a айнымалы ток	Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) \| 1. Describe the behaviour of springs in terms of load, extension, elastic limit, Hooke’s law and the spring constant (i.e. force per unit extension); 2. Interpret the graphs of Force-Elongation for springs. Determining the spring constant from the slope of the graph 11.4.3.7 - айнымалы токтың белсенді және реактивті күші ұғымдарының физикалық мағынасын түсіндіру; 11.4.3.8 - векторлық диаграмманы құру арқылы қуат коэффициентін анықтау \|
http://engime.org/2023-ou-jil-nraj-bilim-beru-ortalifi.html	2023 оқу жыл «Нұрай» білім беру орталығы	Авторы: Кеңес Айсұлтан Нұрболұлы Жетекшісі: Балжан Темірғалиқызы Ғылыми жоба Тақырыбы: “Ұялы телефонның пайдасы мен зияны” 2023 оқу жыл «Нұрай» білім беру орталығы Аты: Айсұлтан Тегі: Кеңес Әкесінің аты: Нұрболұлы Туған жылы: 20.09.2011ж Мектепбі: «Нұрай» білім беру орталығы Сыныбы: 4 Құштарлығы: кітап оқу, сурет салу Түйіндеме Зерттеудің мақсаты: Ұялы телефонның адамзатқа тигізер пайдасы мен зиянын анықтау Өзектілігі: Ұялы телефонның адам өмірде маңызы орасан зор бола тұра, оның денсаулыққа тигізер зиянын анықтау. Зерттеу ғылымының жаңалығы: Біздер телефонның пайдасы көп екенін білеміз. Алысты жақындатып, тума – туыспен хабарласып амандығын біліп отырамыз. Керекті мәліметті де ұялы телефон арқылы анықтай білеміз. Ғылыми жұмыс – маған көп көмегін тигізді. Өйткені, әр түрлі кітаптар, газет – журналдар оқыдым. Ұялы телефон жайлы қызықты мәліметтер жинадым. Керек мәліметтерді таңдап, қорытынды жасадым. Дәрігермен сұхбат жүргіздім. Зерттеу жұмысының негізгі болжамы: Ұялы телефонның адам денсаулығына тигізер зиянын біле тұра, күнделікті өмірде қауіпсіз қолдану. Ұялы телефон қазіргі таңда әрбір адамның күнделікті өмірде қолданып жүрген үйреншікті затына айналған. Ұялы телефонның дамып кеткені соншалықты, кез - келген адам ұялы телефонсыз жүре алмайды деп те айтуға болады. Жұмыста, сабақта, серуендеп жүрсе де адам үшін қажетті затқа айналған, алайда ұялы телефонның адам денсаулығына пайдасы ғана емес, зияны бар екенін1 де ұмытпау керек. Сол себептен мен үшін осы тақырыпты таңдап, талдау өте қызықты мәселе болып саналды. 1875 жылдың 2 маусымында Бостон университетінің Шешен-дік өнер мектебінің профессоры Грехем Белл ең алғаш рет байла-ныстырушы сымдардың көмегі-мен өз көмекшісінің дауысын естиді. Өнертапқыш шотланд-тықтың бұл жаңалығы тарих бетінде телефон деген атпен қалды. Бір қызығы, өнертап-қыштың есімі ағылшын тілінен аударғанда, «қоңырау» деген мағына береді. Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/sabati-tairibi-azastanni-pajdali-azbalari-janatin-pajdali-azba.html	Сабақтың тақырыбы: Қазақстанның пайдалы қазбалары. Жанатын пайдалы қазбалар	Сабақтың тақырыбы: Қазақстанның пайдалы қазбалары. Жанатын пайдалы қазбалар Дата 25.08.2017 өлшемі 7,61 Kb. #26813 Сабақтың тақырыбы: Қазақстанның пайдалы қазбалары. Жанатын пайдалы қазбалар. Дамыту: Өз бетінше ізденіс пен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге , өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізуге дағдыландыру. Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа , ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру. Болжамдап отырған нәтиже: Қазақстанның пайдалы қазбаларының пайдасы мен зиянын ажырата алады. Сабақтың типі: жаңа білім беру сабағы. Сабақтың типі: жаңа білім беру сабағы. Сабақтың түрі: аралас сабақ. Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап 2. Топпен жұмыс 3. Кескін картамен жұмыс 4. Кестемен жұмыс 5. Бағалау критерийі 6. Қорытындылау Сабақтың көрнекілігі: Қазақстанның экономикалық картасы, қосымша деректер , атлас, кескін карта т.б. І. Ұйымдастыру кезеңі (оқушыларды түгелдеу, оқу құралдарын дайындап, зейіндерін сабаққа аударту) ІІ. Сергіту сәті. Бағалау критерийімен таныстыру . «5» – 8-10 балл «4» – 5-7 балл «3» – 2-4 балл «2» – 0-1 балл Топтарға бөлу: мұнай, газ, көмір, уран Сұрақ-жауап. 1.1. Пайдалы қазбалар дегеніміз не? 1.2. Қазақстанда қандай пайдалы қазбалар өндіріледі? Топтастыру әдісі: Баяндаушы – пайдалы қазба туралы айтады. Сұрақ қоюшы – хат жазады. Зерттеуші – бір пайдалы қазбаны зерттейді. Сілтеме табушы – бір пайдалы қазбаның пайдасы мен зиянын айтады. Дәнекер – бүгінгі өмірмен байланыстырады. Кестемен жұмыс. Сарқылатын, қалпына келмейтін пайдалы қазбалар Жаңа сабақты бекіту. 1. Пайдалы қазбаны қалдықсыз өндіру және өңдеу дегеніміз не? 2. Қазбаны өндіргеннен кейін олардың бос орындарын сол бетінше қалдыру қажет пе, жоқ оларға қандай да бір іс-шараларды пайдаланып, бос орындарды әлденемен толтырып отыру керек пе? Қорытындылау, бағалау Бағалау критерийі «5» – 8-10 ұпай «4» – 5-7 ұпай «3» – 2-4 ұпай «2» – 0-1 ұпай ІХ. Үйге тапсырма: Қазақстанның пайдалы қазбаларының бір түріне жоспар бойынша сипаттама жазыңдар. Достарыңызбен бөлісу:
http://engime.org/za-merzimdi-jospar-bolimi-2a-ajnimali-tok-mektep.html?page=5	Есеп шығару Формативті бағалау	Есеп шығару Формативті бағалау. \| AS және A деңгейлері Кембридж сынақ банкі (23.2 секциясы және конденсатордың реакциясы), үлестірме материал – құрылымдық тапсырма \| Сабақтың соңы (39-40 мин) \| Кері байланыс Үйжұмысы - п.11 оқу,8 жаттығу, Сұрақтарға жауап беру 1-5.Есеп шығару 7 \| AC – Zambak, Кембридж тест-банкі \| Саралау –оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз? \| Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз? \| Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы \| Отырғызу жоспарлары саралау үшін де қолданылады. Әр түрлі қабілеттерге ие студенттерді бір-бірінің қасына орналастыру арқылы, біреуі екіншісіне жақсы әсер етуі мүмкін және эксперимент жүргізудегі серіктесіне тапсырманы көбірек түсіндіре алады \| Жұптық жұмыс сабақтың басында олардың алдыңғы білімдерін еске түсіріп, сыныптастарының алдында ауызша жауап беруі үшін сөйлесуді үйрену үшін дайындалған, сондықтан олар ми шабуылына түсіп, жұптағы сұрақтарға соңғы жауап ала алады. жұмыс. \| Құралдармен жұмыс жасағанда ТҚЕ сақтау; Көзге арналған жаттығуды жүргізу; \| Сабақ бойынша рефлексия Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылғанба? Оқушылардың барлығы ОМ қолжеткіздіме? Жеткізбесе, неліктен? Сабақта саралау дұрыс жүргізілдіме? Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталдыма? Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен? \| \|
http://engime.org/sabati-masati-metinmen-jmis-jrgize-otirip-oushilardi-auiz-eki.html	Сабақтың мақсаты: Мәтінмен жұмыс жүргізе отырып, оқушылардың ауыз екі сөйлеу дағдыларын қалыптастыру, жолбарыс жайлы түсіндіру	Сабақтың тақырыбы: “Жолбарыс” № 38 жалпы орта білім беретін мектеп-лицей КММ Сабақтың мақсаты: Мәтінмен жұмыс жүргізе отырып, оқушылардың ауыз екі сөйлеу дағдыларын қалыптастыру, жолбарыс жайлы түсіндіру Сабақтың міндеті: Білімділік.Өткен сабақта жануарлар жайлы алған білімдерін жалғастыра отырып, жолбарыс жайлы мәлімет беру. Дамытушылық. Жануарлар жайлы өз ойларын айта білуге дағдаландыру,ауызекі сөйлеу, әңгімелеу арқылы сөздік қорларын молайту. Тәрбиелік.Таза, ұқыпты жазуға баулу Өткен сабақты пысықтау - Балалар, біз өткен сабақта қандай тақырыппен таныстық? - Көк кит қайда мекендейді? - Оның салмағы қанша екен? - Ұзындығы ше? А.с. кит І.с. кит Б.с.кит Т.с.кит Ж.с.кит Ш.с.кит К.с.кит тің ке ті те тен пен Салмағы – вес Ұзындығы – длина Длина кита- Киттің ұзындығы Длина линейки - Сызғыштың ұзындығы Вес кита–Киттің салмағы Жолбарыс – тигр Күшті – сильный Жыртқыш – хищник Қабан – дикая свинья Оңай – легко Ертеде – давным-давно Қамыстың жағасында – в прибережных камышах 1-тапсырма. Мәтінді оқы,әңгімеле Жолбарыс - өте күшті жыртқыш аң. Ол 9-10метр жерге секіреді. Жолбарыс қабанды, сиырды, жылқыны оңай өлтіреді. Ол аюды да өлтіре алады. Жолбарыс сағатына 120 км жүгіре алады. Ертеде Қазақстанның Іле, Балқаш, Сырдария,Зайсан сияқты өзен, көлдерінің қамысты жағасында жолбарыс көп болған. - Жолбарыс қандай аң? - Ол қанша метр жерге секіреді? - Жолбарыс қандай жануарларды жасайды? - Сағатына неше метр жүгіре алады? - Ерте заманда жолбарыстареліміздің қай өңіренде мекендеген? 2-тапсырма. Сөйлем құрап үйрен.Ұқсас тапсырма жазу - Жолбарыс - Үлкен жолбарыс - Мен үлкен жолбарыс көрдім - Мен хайуанаттар бағында үлкен жолбарыс көрдім жаттығу жазу сабақ оқу тапсырма есеп оңай 1. \| \| \| \| ж \| \| \| \| \| 2. \| \| \| \| О \| \| \| \| \| 3. \| \| \| \| Л \| \| \| \| \| \| \| \| 4. 5. \| Б \| \| \| \| \| \| \| \| \| А \| \| \| \| \| 6. \| \| \| \| Р \| \| \| \| \| \| \| \| \| Ы \| \| \| \| \| 8. \| \| \| \| С \| \| \| \| \| ы л а н қ я н б а ы қ а қ а ю а а қ а с қ р а р ы т а н 5-тапсырма. Сөзжұмбақты шеш Үй тапсырмасы: жаңа сөздерді жаттау, 1-тапсырманы оқып, мазмұнын айту. Достарыңызбен бөлісу: \|
http://engime.org/za-merzimdi-jospar-bolimi-2a-ajnimali-tok-mektep.html#Осы_сабақта_қол_жеткізілетін_оқу_мақсаттары_(оқу_бағдарламасына_сілтеме)	Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 2a айнымалы ток Мектеп	Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) \| 1. Describe the behaviour of springs in terms of load, extension, elastic limit, Hooke’s law and the spring constant (i.e. force per unit extension); 2. Interpret the graphs of Force-Elongation for springs. Determining the spring constant from the slope of the graph 11.4.3.7 - айнымалы токтың белсенді және реактивті күші ұғымдарының физикалық мағынасын түсіндіру; 11.4.3.8 - векторлық диаграмманы құру арқылы қуат коэффициентін анықтау \|
http://engime.org/sabati-tairibi-azastanda-elektr-energiyasin-ondiru-jene-pajdal.html	Сабақтың тақырыбы: Қазақстанда электр энергиясын өндіру және пайдалану	Сабақ жоспары Сынып: 11 Пән: Физика Сабақтың тақырыбы: Қазақстанда электр энергиясын өндіру және пайдалану Сабақтың мақсаты:а) Электр энергиясын өндіру, жеткізу және тиімді пайдалану туралы нақты мағлұмат беру; ә) Электр энергиясын өндіру, жеткізу және тиімді пайдаланудың өмірдегі маңызын ашу; б) жан-жақтылыққа, экологиялық тәрбие беру. Сабақтың түрі: конференция Сабақтың әдісі: пікірталас Сабақтың көрнекілігі: плакаттар Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 2,10 тақырып №12,1 №12,2 ІІІ. Қазақстанда электр энергиясын өндіру Электр энергиясын үлкенді-кішілі электр станцияларында негізінде электромеханикалық индукциялық генераторлар арқылы өндіріледі. Электр станциясының негізгі екі түрі бар: жылу және гадроэлектр станциялары. Бұл электр станцияларының бір-бірінен айырмашылығы генератордың роторын айналдыратын қозғалтқыштарының әр түрлілігінде. Жылу электр станцияларында энергия көзі ретінде мынадай отындар пайдаланылады: көмір, газ, мұнай, мазут, жанғыш сланец. Электр генераторларының роторын бу және газ турбиналары не іштен жану қозғалтқышы айналдырады. Ең үнемділері жылулық бу турбиналы ірі электр станциялары (қыскаша ЖЭС). Біздің еліміздегі ЖЭС-тің дені отын есебінде көмір тозаңын жұмсайды. Сонда 1 кВт×сағ электр энергиясын өндіру үшін бірнеше жүз грамм көмір шығындалады. Бу қазанында отынның шығаратын энергиясының 90%-тен көбі буға беріледі. Турбинада бу ағынының кинетикалық энергиясы роторға беріледі. Турбина білігі генератор білігімен мықтап жалғастырылған. Бу турбогенераторлары өте шапшаң айналады: айналым саны минутына бірнеше мыңға барады. 1-сурет Жұмыстық дененің бастапқы температурасының артуымен жылу ПЭК-і өсетін. Сондықтан турбинаға берілетін буды жоғары параметрлерге: температураны - 550°С-қа, қысымды 25 МПа-ға жеткізеді. ЖЭС-тің пайдалы әсер коэффициенті 40%-ке жетеді. Мұнда энергияның көбісі пайдаланылған ыстық бумен шығып кетеді. Жылу электр орталығы (ЖЭО) деп аталатын арнаулы жылу электр станциялары пайдаланылған бу энергиясының недәуір бөлігінен өнеркәсіп орындарына және тұрмыс кажетіне (үйді жылытуға керекті, суды ысыту және ыстық сумен қамтамасыз ету) пайдалануға мүмкіндік береді.Нәтижесінде жылу электр орталығының ПЭК-і 60—70%-ке жетеді. Қазір еліміздің жылу электр орталықтары барлық электр энергиясының 40%-ін береді де, электр энергиясымен және жылумен бірнеше жүз қаланы қамтамасыз етеді.Су электр станцияларында (ГЭС-те) генераторлардың роторларын айналдыру үшін судың потенциалдық энергиясы пайдаланылады. Электр генераторлардың роторларын гидравликалық турбиналар айналдырады. Станцияның қуаты плотина туғызатын су денгейлерінің айырымына (арынға) және секунд сайын турбина арқылы ағып өтетін судың массасына (су шығынына) тәуелді. Энергия айналуы 2-суреттегі сұлбада көрсетілген.
http://engime.org/za-merzimdi-jospar-bolimi-2a-ajnimali-tok-mektep.html?page=3	Құндылықтар дарыту - Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 2a айнымалы ток Мектеп	Құндылықтар дарыту \| * Әр оқушының ерекше қабілеттерін бағалау. * Өзгенің пікірін құрметтеу. * Біздің талқылаудан алынған теорияларды практикалық өмірге де қолдануға болатындығын және осы сабақта шешілетін мәселелер физика пәнінен SAT, SET және Cambridge емтихандарын тапсыруда пайдалы болуы мүмкін. * Тәуелсіз оқыту \| Пән аралық байланыс \| * Көрнекі сауаттылық туралы нұсқаулық - оқушылар бейнелерден көргендерін ұғып, түсініп, түсіндірулері керек * Оқыту және оқу процесінде ақпараттық технологияларды қолдану \| АКТ қолдану дағдылары \| Бұл тақырыпқа толық сілтемелер келесі: Simulation of current, voltage and power http://www.circuit-magic.com/acpower.htm \| Бастапқы білім \| Айнымалы ток тізбегі. Айнымалы ток тізбегіндегі кедергі. Векторлық диаграмма \| Біліктілікті арттыру мақсаты (PDG) \| Финляндия тәжірибесінен STEM білім беруді жүзеге асыруда «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ филиалдарының физика пәні мұғалімдерінің зерттеулерін басшылық алу және қолдау аясында зерттеу дағдыларын жетілдіру \| Сабақ барысы \| Сабақтың жоспарланған кезеңдері \| Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет \| Ресурстар \| Сабақтың басы (10 мин) \| \|
http://engime.org/masati-oushilarfa-jalpi-stardi-pajdasi-turali-olar-joninde-maf.html	Мақсаты: Оқушыларға жалпы құстардың пайдасы туралы, олар жөнінде мағлұмат беру. Негізінен оларға қамқор болуға, құстарды аялауға бейімдеу. Әсем құстармен таныстыру. Міне мынау көңілді көктемде құстардың оралуын	Мақсаты: Оқушыларға жалпы құстардың пайдасы туралы, олар жөнінде мағлұмат беру. Негізінен оларға қамқор болуға, құстарды аялауға бейімдеу. Әсем құстармен таныстыру. Міне мынау көңілді көктемде құстардың оралуын Мақсаты: Оқушыларға жалпы құстардың пайдасы туралы, олар жөнінде мағлұмат беру. Негізінен оларға қамқор болуға, құстарды аялауға бейімдеу. Әсем құстармен таныстыру. Міне мынау көңілді көктемде құстардың оралуын, олардың азайып кеткенін хабардар ету. Оқушылардың құстар туралы ой өрістерін, түсініктерін дамыту. Отанын, жерін, орманын, көлін, табиғатын сүюге баулу. Көрнекіліктер: Альбом, суреттер, плакаттар. Сабақтың барысы 1. Ұйымдастыру бөлімі Мұғалім: Құрметті ұстаздар, оқушылар !Сіздерді көктем мерекесімен құттықтаймыз. Міне, көктем жыршысы құстар келе бастады. Құстар біздің досымыз Біз қамқоршы боламыз Құстарға ұя саламыз Жем су беріп жаз бойы Балапанын бағамыз. Біздің халқымыз кең далада, табиғат құстары бай далада өскен. Бүгінгі «Құстар - біздің досымыз» атты сыныптан тыс сағатымызды бастаймыз. Жер бетінде 8600- ге жуық құстар түрі бар десек, біздің елімізде 500- дей түрі кездеседі екен. Ал жергілікті жерімізде қараторғай, сауысқан, көкек, қарғалар кездеседі.
http://engime.org/za-merzimdi-jospar-bolimi-2a-ajnimali-tok-mektep.html?page=2	Сабақ мақсаттары - Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 2a айнымалы ток Мектеп	Оқушылар оқу мақсатына жетеді, егер олар есептерді шеше алса (формативті бағалау сұрақтары - құрылымдық сұрақтар - қайталау жұмыстары). Бағалау критерийлері Оқушылар пікірталас шеңберіндегі барлық сұрақтарға, сонымен қатар формативті бағалаудағы сұрақтарға ауызша жауап бере алуы керек. Кілт сөздердің глоссарийі: 1. Айнымалы ток - бұл мезгіл-мезгіл бағытын өзгертетін электр тогы 2. Периодты - уақыт аралықтарында; анда-санда: жиі. 3. Фазада - (екі толқын пішінінің) сәйкес фазаларға бір уақытта жетуі 4. Фазор диаграммасы - синусоидальды функциядағы кернеу мен ток арасындағы фазалық қатынасты көрсету үшін қолданылады. 5. үздіксіз – уақыт өтуімен үзіліссіз; тоқтамастан. 6. Синусоидальды - байланысты, пішінді немесе синусоидалық немесе қисықтық толқынға сәйкес өзгеретін 7. Резистивті тізбек - айнымалы ток тізбегіндегі R омының тек таза кедергісі бар тізбек 8. Сыйымдылық реакциясы - айнымалы ток тізбегіндегі конденсатордың ішкі кедергісі 9. Индуктивті реакция - индуктивтіліктің ауыспалы токқа қарсы тұруы, бұл өзін-өзі өткізгіштің ағымдағы уақытының бұрыштық жиілігінің көбейтіндісіне тең. 10. Артта қалу - біреуден немесе бір нәрседен гөрі баяу қозғалу, осылайша сіз олардың артында боласыз 11. Эффективті ток - бірдей уақыт бойындағы тұрақты токпен бірдей жылу шығаруға әкелетін айнымалы немесе басқаша өзгермелі ток мәні: лездік квадраттар құралдарының квадрат түбірі. айнымалы токтың мәндері 12. Тиімді кернеу - тұрақты кернеуге тең болатын айнымалы токтың мәні. Айнымалы токтың синусоидальділігі үшін тиімді кернеу кернеудің ең жоғары мәнінің 0,707-ге тең. RMS кернеуі деп те аталады.
http://engime.org/za-merzimdi-jospar-bolimi-2a-ajnimali-tok-mektep.html?page=6	Төмендегі кеңістікті сабағыңыз туралы ойлау үшін пайдаланыңыз. Сабағыңыз туралы сол жақта көрсетілген сұрақтарға жауап беріңіз	\| Төмендегі кеңістікті сабағыңыз туралы ойлау үшін пайдаланыңыз. Сабағыңыз туралы сол жақта көрсетілген сұрақтарға жауап беріңіз \| бет \| 6/6 \| Дата \| 12.10.2024 \| өлшемі \| 0,7 Mb. \| \| #206270 \| түрі \| Сабақ \| \| Байланысты: Айнымалы ток тізбегіндегі қуатТөмендегі кеңістікті сабағыңыз туралы ойлау үшін пайдаланыңыз. Сабағыңыз туралы сол жақта көрсетілген сұрақтарға жауап беріңіз. \| Жалпы баға Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 1: 2: Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады(оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 1: 2: Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет? \| Достарыңызбен бөлісу: \| \| \|
http://engime.org/za-merzimdi-jospar-bolimi-2a-ajnimali-tok.html?page=2	Сабақ мақсаттары - Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 2a айнымалы ток	айнымалы токқа қатысты мәселелерді шешу, қуат коэффициентін анықтау және векторлық диаграмманы құру Күтілетін нәтиже Оқушылар оқу мақсатына жетеді, егер олар есептерді шеше алса (формативті бағалау сұрақтары - құрылымдық сұрақтар - қайталау жұмыстары). Бағалау критерийлері Оқушылар пікірталас шеңберіндегі барлық сұрақтарға, сонымен қатар формативті бағалаудағы сұрақтарға ауызша жауап бере алуы керек. Кілт сөздердің глоссарийі: 1. Айнымалы ток - бұл мезгіл-мезгіл бағытын өзгертетін электр тогы 2. Периодты - уақыт аралықтарында; анда-санда: жиі. 3. Фазада - (екі толқын пішінінің) сәйкес фазаларға бір уақытта жетуі 4. Фазор диаграммасы - синусоидальды функциядағы кернеу мен ток арасындағы фазалық қатынасты көрсету үшін қолданылады. 5. үздіксіз – уақыт өтуімен үзіліссіз; тоқтамастан. 6. Синусоидальды - байланысты, пішінді немесе синусоидалық немесе қисықтық толқынға сәйкес өзгеретін 7. Резистивті тізбек - айнымалы ток тізбегіндегі R омының тек таза кедергісі бар тізбек 8. Сыйымдылық реакциясы - айнымалы ток тізбегіндегі конденсатордың ішкі кедергісі 9. Индуктивті реакция - индуктивтіліктің ауыспалы токқа қарсы тұруы, бұл өзін-өзі өткізгіштің ағымдағы уақытының бұрыштық жиілігінің көбейтіндісіне тең. 10. Артта қалу - біреуден немесе бір нәрседен гөрі баяу қозғалу, осылайша сіз олардың артында боласыз 11. Эффективті ток - бірдей уақыт бойындағы тұрақты токпен бірдей жылу шығаруға әкелетін айнымалы немесе басқаша өзгермелі ток мәні: лездік квадраттар құралдарының квадрат түбірі. айнымалы токтың мәндері 12. Тиімді кернеу - тұрақты кернеуге тең болатын айнымалы токтың мәні. Айнымалы токтың синусоидальділігі үшін тиімді кернеу кернеудің ең жоғары мәнінің 0,707-ге тең. RMS кернеуі деп те аталады.
http://engime.org/za-merzimdi-jospar-bolimi-2a-ajnimali-tok-mektep.html#Қатысқандар_саны:__Қатыспағандар_саны	Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 2a айнымалы ток Мектеп	Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) \| 1. Describe the behaviour of springs in terms of load, extension, elastic limit, Hooke’s law and the spring constant (i.e. force per unit extension); 2. Interpret the graphs of Force-Elongation for springs. Determining the spring constant from the slope of the graph 11.4.3.7 - айнымалы токтың белсенді және реактивті күші ұғымдарының физикалық мағынасын түсіндіру; 11.4.3.8 - векторлық диаграмманы құру арқылы қуат коэффициентін анықтау \|