Datasets:

yakhyo

/

uz-wiki

like 0

https://uz.wikipedia.org/wiki/Ibrohim%20Tamimiy

Ibrohim Tamimiy

Ibrohim Tamimiy (vafoti hijriy 92-yil) — islom olimi va muhaddis. Manbalar Havolalar Muhaddislar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Janubiy%20Turkiston%20harakati

Janubiy Turkiston harakati

Janubiy Turkiston harakati – Afgʻonistonning Janubiy Turkiston hududida yashovchi turkiy qabilalarning mustaqillik uchun kurashayotgan jangari guruhidir. Ushbu guruh, shuningdek, Turkiston Ozodlik Yoʻlbarslari yoki Javzjon Boʻrilari nomi bilan ham tanilgan boʻlib, Afgʻoniston Milliy Islomiy Harakatining rahbari, general Abdul Rashid Doʻstumning oʻgʻli Yor Muhammad Doʻstumga sodiq sifatida bilinadi. 2022-yil 29-iyun kuni jangarilar guruhi harakatning tashkil etilganini eʼlon qilib, internetda bir daqiqalik video tarqatdi. Videoda guruh qoʻmondoni Tolibonga qarshi kurashishini va turk xalqlarining huquqlarini himoya qilishini tushuntiradi. Guruh uygʻurlar, tojiklar, o'zbeklar va turkiy xalqlardan tashkil topgan. 2022-yil 8-fevralda Janubiy Turkiston harakati oʻz faoliyatini Shebergʻonning Qorakent mahallasidagi Tolibon nazorat punktiga hujum qilish bilan boshladi. Hujumda toʻrt Tolibon aʼzosi oʻldirildi va ikki kishi yaralandi. Toʻqnashuv tugagandan soʻng, hujumchilar nazorat punkti devoriga „Turkiston Ozodlik Yoʻlbarslari yashasin“ deb yozib, hududdan qochib ketishdi. Janubiy Turkiston harakati Afgʻonistonning Juzjon va Faryob viloyatlarida faol harakar qiladi. Baʼzi ekspertlar guruhning Turkiya razvedka agentliklari bilan bogʻliq boʻlishi mumkinligini taxmin qiladi. Eʼlon qilingan maqsadlariga qaramay, Janubiy Turkiston harakati Tolibon hukumatiga qarshi yirik hujumlar uyushtirish yoki keng koʻlamli operatsiyalar oʻtkazish qobiliyatini koʻrsatmagan. Guruhning mahalliy aholi orasida qancha qoʻllab-quvvatlangani yoki mustaqillikka erishish uchun uning uzoq muddatli istiqbollari qanday ekanligi nomaʼlum. Manbalar Turkiston Afg'oniston Separatizm Tolibon

https://uz.wikipedia.org/wiki/Maya%20K.%20Peterson

Maya K. Peterson

Maya Karin Peterson (1980-yil 19-aprel – 2021-yil 16-iyun) – amerikalik tarixchi. Santa Kruzdagi Kaliforniya universitetida tarix boʻyicha professor boʻlib ishlagan. Markaziy Osiyoning ekologik tarixini oʻrgangan. Peterson 2019-yilda chop etilgan „Pipe Dreams: Water and Empire in Central Asia's Aral Sea Basin“ kitobi bilan tanilgan. Asarda Orol dengizi fojiasi, xususan, unga sabab boʻlgan sovet va postsovet hukumatlarning siyosatlari haqida hikoya qilinadi. Peterson 2021-yilda 41 yoshida tugʻruq paytida vafot etgan. Hayoti va faoliyati Maya Karin Peterson 1980-yil 19-aprelda tugʻilgan va Massachusets shtatida ulgʻaygan. Uning ota-onasi Mount Holyoke kollejida professor boʻlib ishlagan. Peterson Swarthmore kollejida tarix boʻyicha tahsil olgan. Keyinchalik Garvard universitetidan magistrlik darajasini olgan. 2011-yilda esa ayni taʼlim muassasasida PhD darajasini olgan va universitetning Fan tarixi kafedrasida postdoktorant oʻlaroq faoliyat boshlagan. 2012-yilda Peterson Myunxendagi Rachel Carson atrof-muhit va jamiyat markaziga tashrif buyurgan va izlanishlari davomida u yerga bir necha marta qaytib borgan. Oʻsha yili Peterson Santa Kruzdagi Kaliforniya universitetida dotsent, 2019-yilda esa doimiy professor etib tayinlangan. Oʻz tadqiqotlari davomida Peterson Markaziy Osiyo boʻylab sayohat qilgan. Oʻz izlanishlari davomida asosiy eʼtiborini Orol dengizidagi oʻzgarishlar, shuningdek, irrigatsiya atrof-muhitga hamda mintaqada yashovchi odamlarning sogʻligʻiga koʻrsatayotgan taʼsirga qaratgan. Petersonning izlanishlari hamkasblari tomonidan keng maqtovga sazovor boʻlgan. Peterson 2021-yil 16-iyun kuni tugʻruq paytida toʻsatdan vafot etgan. Manbalar Snoskalar Adabiyotlar Havolalar Legacy.com saytida chop etilgan nekrolog Tugʻruq paytida vafot etganlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/%C3%9Cz%C3%BCm%C3%A7%C3%BC%20%28qishloq%29

Üzümçü (qishloq)

Üzümçü – Ozarbayjonning Gobustan tumanidagi Bədəlli shaharchasida joylashgan qishloq. Manbalar Ozarbayjon qishloqlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Izzat%20Turg%CA%BBunov

Izzat Turgʻunov

Izzat Turgʻunov(7-oktyabr, 1995-yil; Toshkent, Oʻzbekiston) – para-yengil atletika boʻyicha Oʻzbekiston terma jamoasi aʼzosi. Yengil atletikaning uzunlikka sakrash va yugurish yoʻnalishidagi musobaqalarda ishtirok etadi. 2020-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida kumush medali sovrindori, Jahon chempionatining oltin sovrindori. „Shuhrat“ medali bilan taqdirlangan. Faoliyati Manbalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Dmitriy%20Xorlin

Dmitriy Xorlin

Dmitriy Xorlin ― oʻzbekistonlik para suzuvchi, Oʻzbekiston terma jamoasi aʼzosi. 2016-yilgi Yozgi Paralimpiya oʻyinlari bronza medali sovrindori. Sport faoliyati 2016-yilda Rio-de-Janeyroda (Braziliya) Yozgi Paralimpiya oʻyinlarida S13 toifasida 400 metrga erkin usulda suzishda bronza medalini qoʻlga kiritgan. Manbalar Oʻzbekiston para-suzuvchilari Paralimpiada oʻyinlaridagi oʻzbekistonlik bronza medal sohiblari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Natalya%20Semyonova

Natalya Semyonova

Natalya Semyonova (1981-yil 27-dekabr, Sirdaryo viloyati, Oʻzbekiston) – oʻzbekistonlik para yengil atletikachi. Yengil atletikaning nayza va disk uloqtirish yoʻnalishidagi musobaqalarda ishtirok etadi. Oʻzbekiston terma jamoasi aʼzosi. Biografiyasi Guliston davlat universitetida tahsil olgan. Faoliyati Manbalar Oʻzbekiston para-yengil atletikachilari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Filippo%20Inzaghi

Filippo Inzaghi

Filippo Inzaghi () – Italiyalik futbolchi va murabbiy. Futbolchi sifatida hujumchi pozitsiyasida oʻynagan. 2006-yilgi jahon chempioni, Chempionlar ligasining ikki karra gʻolibi, 2007-yilgi klublar oʻrtasidagi jahon chempionati gʻolibi. Yevropa klublari uchun ochiq boʻlgan UEFA va FIFA ning barcha turnirlarida gol urgan yagona futbolchi. Filippo Indzagining ukasi Simone ham sobiq futbolchi va murabbiy. Futbolchilik faoliyati Filipponing otasi quyi ligada futbol oʻynagan, onasi Marina esa uy bekasi edi. U bolaligida darvozabon boʻlgan. 11 yoshidan Indzagi Piacenza Calcio 1919 klubining yoshlar jamoasida oʻynagan. Filippo professional futboldagi debyutini 1991-yil 28-avgustda, 18 yoshida, 1991-1992-yilgi Italiya kubogi birinchi bosqichining javob oʻyinida oʻtkazadi. Uchrashuv 1:1 hisobida yakunlangan. Keyinchalik Simone Seriyadagi debyutini 1991-yil 1-dekabrda „Kazertan“ga qarshi oʻtkazgan, oʻyinda Inzaghi oʻyin oxirida zaxiradan maydonga tushgan. Keyingi mavsumda Pippo ijara asosida C Seriyaning „Leffe“ klubiga oʻtgan, u yerda dastlab zaxirada oʻynagan. 1992-yil 20-dekabrda „Siena“ jamoasiga qarshi oʻyinda u faoliyatidagi ilk golini urgan. Mavsum davomida Filippo 21 oʻyinda 13 ta gol urgan. 1997-yilda kamtarona „Atalanta“ jamoasida oʻynagan Indzagi A seriyada 24 ta gol urgan va darhol „Yuventus“ tomonidan sotib olingan. 1998-yil 18-martda 1997/98-yilgi UEFA Chempionlar Ligasi chorak finalining javob oʻyinida Dinamo Kiyev klubi darvozasiga 3 ta gol kiritgan. Uchrashuv 4:1 hisobida Juventus foydasiga hal boʻlgan. 2001-yilda Filippo Juventus dan Milanga oʻtgan. 2007-yilda Chempionlar ligasi finalida „Milan“ „Liverpul“ bilan toʻqnash kelgan, Indzagining ikkita goli evaziga „Milan“ 2:1 hisobida gʻalaba qozondi va kubokni qoʻlga kiritgan. 2012-yilning 8-mayida futbolchi mavsum oxirida klubni tark etishini eʼlon qilgan. Faoliyati statistikasi Xalqaro maydon Manbalar Havolalar Italia1910.com dagi futbolchi profili FIGC.it dagi futbolchi profili Italiyalik erkak futbolchilari Juventus F.K. oʻyinchilari AC Milan futbolchilari Italiya erkaklar terma jamoasi futbolchilari Piacenza Calcio 1919 futbolchilari Parma Calcio 1913 futbolchilari Atalanta BC futbolchilari Futboldagi erkak hujumchilar FIFA Jahon chempionati 1998 oʻyinchilari FIFA Jahon chempionati 2002 oʻyinchilari FIFA Jahon chempionati 2006 oʻyinchilari Futbol boʻyicha jahon chempionlari Serie A futbolchilari Serie B futbolchilari Serie C futbolchilari Italiyalik futbol murabbiylar 1973-yilda tugʻilganlar Serie A murabbiylari Yashayotgan insonlar UEFA Chempionlar Ligasida gʻolib boʻlgan futbolchilar Erkak futbolchilar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Golbol%202024-yilgi%20Yozgi%20Paralimpiada%20o%CA%BByinlarida

Golbol 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida

2024-yilgi yozgi Paralimpiada oʻyinlarida golbol oʻyini Fransiyaning Parij shahridagi Janubiy Parij arenasida boʻlib oʻtgan. Saralash Formatga kiritilgan oʻzgartirishlar 2020-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida erkaklar va ayollar oʻrtasidagi turnirlarning har birida oʻntadan jamoa saralb olingan. 2021-yil 19-noyabrda Xalqaro Paralimpiya qoʻmitasi (XPQ) 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari davomida barcha jamoaviy sport turlarida erkaklar va ayollar uchun sakkizta ishtirokchidan iborat jamoa boʻlishi eʼlon qilgan. Bu ikkita oʻyinning davra oʻyinlarini 40 tadan 24 taga qisqartirilgan. Erkaklar Ayollar Erkaklar turniri Musobqa formati Sakkizta erkaklar jamoasi guruh bosqichida ikkita teng sonli guruhlarga boʻlingan. Har bir guruhning eng yaxshi toʻrtta jamoasi chorak finalga yoʻl olgan. Ikkinchi bosqichdagi barcha oʻyinlar nokaut formatida oʻtkazilgan. A guruhi: Braziliya, Eron, AQSh, Fransiya B guruhi: Xitoy, Ukraina, Misr, Yaponiya Ayollar turniri Musobaqa formati Sakkizta ayollar jamoasi guruh bosqichida ikkita teng sonli guruhlarga boʻlingan. Har bir guruhning eng yaxshi toʻrtta jamoasi chorak finalga yoʻl olgan. Ikkinchi bosqichdagi barcha oʻyinlar nokaut formatida oʻtkazilgan. C guruhi: Turkiya, Isroil, Xitoy, Braziliya D guruhi: Janubiy Koreya, Kanada, Fransiya, Yaponiya Medal sovrindorlari Manbalar Golbol 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari bahslari 2024-yilda golbol

https://uz.wikipedia.org/wiki/Urganch%20Egamnazarov

Urganch Egamnazarov

Urganch Egamnazarov (2000-yil 21-aprel, Nurobod tumani, Samarqand viloyati, Oʻzbekiston) – oʻzbekistonlik para yengil atletikachi. Yengil atletikaning uzunlikka sakrash yoʻnalishidagi musobaqalarda ishtirok etadi. Oʻzbekiston terma jamoasi aʼzosi. Musobaqalarda T11 klassida ishtirok etadi. 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida ishtirokchisi, Yozgi Paraosiyo oʻyinlarida bronza medali sohibasi. Faoliyati 2018-yildan buyon para yengil atletika boʻyicha Oʻzbekiston terma jamoasi aʼzosi hisoblanadi. Xanchjou shahrida (Xitoy) boʻlib oʻtgan Yozgi Paraosiyo oʻyinlarida erkaklar oʻrtasida T11 klassida uzunlikka sakrash bahslarida bronza medaliga sazovor boʻlgan. 2024-yilda Parijda boʻlib oʻtgan Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida 6,09 metr natija bilan beshinchi oʻrinni egallagan. Manbalar Oʻzbekiston para-yengil atletikachilari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Yengil%20atletika%202024-yilgi%20Yozgi%20Olimpiada%20o%CA%BByinlarida%20%E2%80%93%20ayollar%20o%CA%BBrtasida%201500%20metrga%20yugurish

Yengil atletika 2024-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlarida – ayollar oʻrtasida 1500 metrga yugurish

2024-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlarida ayollar oʻrtasidagi 1500 metrga yugurish musobaqasi 2024-yil 6-10-avgust kunlari Fransiyaning Parij shahridagi Stade de France stadionida toʻrt bosqichda boʻlib oʻtdi. Bu yozgi olimpiada oʻyinlarida ayollar oʻrtasida 1500 metrga yugurish musobaqasi 14-marta oʻtkazildi. Jami 45 nafar sportchi kirish standarti yoki reytingi boʻyicha musobaqaga yoʻllanma oldi. Umumiy maʼlumot Ayollar oʻrtasidagi 1500 metrga yugurish musobaqasining yakuniy natijalariga koʻra Keniya vakili Faith Kipyegon oltin, Avstraliyalik Jessica Hull kumush, Buyuk Britaniyalik Georgia Bell bronza medalni qoʻlga kiritdi. Tarixi Ayollar oʻrtasida 1500 metrga yugurish musobaqasi birinchi marta 1928-yilda oʻtkazilgan. Biroq, keyinchalik 1972-yilgacha qayta oʻtkazilmadi. Saralash Ayollar oʻrtasida 1500 metrga yugurish boʻyicha saralash 2023-yil 1-iyuldan 2024-yil 30-iyungacha boʻlib oʻtdi. Natijalar Guruhlar Guruh musobaqalari 6-avgust kuni soat 10:05 (UTC+2) dan boshlab oʻtkazilishi rejalashtirilgan. Guruh 1 Guruh 2 Guruh 3 Qayta saralash Qayta saralash 7-avgust kuni tushdan keyin soat 12:45 (UTC+2) da boshlanadi. Guruh 1 Guruh 2 Yarim final Yarim final 8-avgust kuni kechqurun soat 19:35 (UTC+2) da boshlanadi. Guruh 1 Guruh 2 Final Final 10-avgust kuni soat 20:15 (UTC+2) dan boshlandi. Manbalar Yengil atletika 2024-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlarida Yengil atletika Olimpiada oʻyinlarida

https://uz.wikipedia.org/wiki/Detroit%20%28film%29

Detroit (film)

Detroit – Mark Boal ssnerariysi asosida, Kathryn Bigelow tomonidan 2017-yilda suratga olingan amerika dramatik filmi. Filmda John Boyega, Will Poulter, Algee Smith, Jason Mitchell, John Krasinski va Anthony Mackie kabi aktyorlar bosh rollarni ijro etgan. 1967-yilda Detroitdagi 12-koʻchadagi tartibsizliklari paytida sodir boʻlgan Algiers Motel voqeasiga asoslangan film. Ushbu film hodisaning 50 yilligini nishonlash munosabati bilan ommaga taqdim etilgan. Filmning premyerasi 2017-yil 25-iyulda Detroitdagi Fox teatrida boʻlib oʻtdi va 28-iyulda kinoteatrlarda namoyish etildi. 4-avgustdan esa ommaga taqdim etildi. Film tanqidchilar tomonidan ijobiy baholandi, ayniqsa Bigelowning rejissyorlik mahorati, Boalning ssenariysi va Poulter, Boyega, Smith ijro etgan rollari maqtovga sazovor boʻldi. Ammo kassada muvaffaqiyatsizlikka uchradi, 34 million dollarlik byudjet sarflanishiga qaramay, atigi 24 million dollar daromad keltirdi. Syujeti 1967-yil 23-iyulda Detroit politsiya departamenti Vyetnam urushidan qaytgan baʼzi qora tanli faxriylar uchun uyushtiralayotgan bayram paytida litsenziyasiz holatda klubga reyd uyushtirdi. Gumonlanuvchilar hibsga olinayotganda, olomonning gʻazabi kelib, zobitlarga tosh otishni boshlaydi. Soʻngra yaqin atrofdagi doʻkonlarni talon-taroj qilishi oqibatida yongʻir sodir boʻladi. Mahalliy hokimiyat organlari, saylangan vakillar va favqulodda xizmat agentlari tartibni saqlay olmaganligi sababli, gubernator George W.Romney qoʻzgaʼalonni bostirish uchun milliy gvardiya qoʻshinlariga ruxsat beradi va prezident Lyndon B.Jonson ham armiya desantchilarini yordam koʻrsatish uchun Detroitga kirishga ruxsat berib yuboradi. Qoʻzgʻolonning ikkinchi kunida ofitserlar Krauss va Flinn qochgan talonchini taʼqib qilishadi. Krauss buyruqqa zid ravishda miltiq bilan bir odamni oʻldiradi. „The Dramatics“ nomli qora tanli R&B vokal guruhi sahnaga chiqishidan bir necha soniya oldin, Motown yozma shartnomasi olib kelinishi kutilayotgan edi, ammo politsiya tashqaridagi tartibsizliklar tufayli joyni yopib qoʻydi. Guruh oʻtirgan avtobusga ham olomon hujum qiladi va keyingi tartibsizlikda ular boʻlinib ketishga majbur boʻlishadi. Qoʻshiqchi Larry va uning doʻsti Fred omon qolish uchun yaqin atrofdagi Algiers Motelida alohida qoʻshimcha binoda joylashgan xonani ijaraga olishadi. Ular ikki yosh oq tanli ayol Julie va Karenni uchratib, ularni Lee, Aubrey, va Michael bilan tanishtiradilar. Carl va Lee start to'pponchasidan foydalangan holda hazil qilishadi, ular Vyetnam urushi faxriysi Greenening xonasiga borayotgan Julie va Karenni xafa qilishadi, Larry va Fred esa oʻz xonalariga qaytishadi. Xususiy qoʻriqchi Melvin Dismukes isyonchilardan himoya qilish maqsadida Jazoir shahri yaqinidagi oziq-ovqat doʻkonida navbatchilik qilmoqda. Baʼzi gvardiyachilar doʻkon tashqarisida toʻxtab qolishadi. Carl ularni qoʻrqitish niyatida askarlar tomon bir necha marta quruq oʻq uzadi. Bu otishmalar snayper hujumi deb notoʻgʻri baholanadi va vaziyatni tekshirish uchun milliy gvardiya hamda mahalliy politsiya xodimlari Jazoir shahridagi qoʻshimcha binoga yoʻl olishadi. Binoga kirgach, Krauss qochib ketayotgan Carlni darhol otib oʻldiradi va jasad yoniga pichoq qoʻyib qoʻyadi. Ishchi guruh aneksiyada topgan har bir kishini devorga tirkab, mergan kim ekanligini aniqlashni talab qiladi. Qurol topilmasa-da, Krauss soʻroq paytida gumonlanuvchilarni qoʻrqitib, ularni kaltaklay boshlaydi. Dismukes yetib keladi va koʻrgan vaziyatni yoqtirmasa-da, Kraussga ochiqchasiga qarshi chiqmaydi. Vaziyat nazoratdan chiqib ketayotgani sayin, shtat politsiyasi va milliy gvardiyachilarning aksariyati bu ishga aralashmaslik uchun bu joyni tark etadi, biroq hech kim bu vaziyatda turib toʻxtatmaydi yoki zoʻravonlik haqida xabar bermaydi. Birin-ketin Krauss bir nechta gumondorlarni turli xonalarga koʻchirishni va boshqalarni tan olishga qoʻrqitish uchun soxta qatl tashkillashtirishni buyuradi. Julie va Karen yuqori qavatdagi xonaga olib ketiladi, Karen qichqiradi va Juliening kiyimlari yirtilib ketadi. Nafratlangan, qolgan gvardiyachilardan biri ularni hibsxonadan ozod qiladi. Qatllarni soxtalashtirish kerakligini tushunmagan ofitser Demens haqiqatan ham Aubreyni oʻldirib qoʻyadi xavotirga tushgan Krauss agar sukut saqlashga qasam ichsalar, qolgan gumonlanuvchilarni qoʻyib yuborishni taklif qiladi. Greene va Larry rozi boʻlib, qoʻyib yuboriladi, ammo Fred rad etadi va oʻldiriladi. Qoʻzgʻolonlar toʻxtagach, Dismukes politsiya boʻlimiga olib kelinadi va u yerda oʻzini oʻlimlar boʻyicha tergovda gumon qilinayotganini koʻrib, hayratda qoladi. Demens va Flynn murosaga kelgan bayonotdan keyin ular bilan birga Krauss ham ayblanadi. Ikki yil oʻtgach, sud jarayonida voqea qurbonlarining koʻrsatmalaridan soʻng, sudya zobitlarning Miranda huquqlari haqida tegishli ravishda xabardor qilinmaganligi sababli bayonotlarini qabul qilib boʻlmaydigan deb topadi va ayblov ishi yopiladi. Oq tanli hakamlar hay’ati ayblanuvchilarni oqlaydi. Larry boshidan oʻtkazgan voqealar tufayli qoʻshiqchilik karyerasini qayta boshlamoqchi boʻladi, ammo sobiq guruhdoshlari usiz ham muvaffaqiyatga erishganini koʻradi. Qashshoqlikda yashab, oxir-oqibat kichik cherkovda xor direktori boʻlib ishlaydi. Film soʻngida, Dismukes oʻlim tahdidlaridan qochish uchun shahar chekkasiga koʻchib oʻtgan va qoʻriqchi sifatida ishlashni davom ettirgani, politsiya xodimlari hech qachon xizmatga qaytmagan va qurbonlarning baʼzi oilalari fuqarolik daʼvolarida cheklangan muvaffaqiyatga erishgani aytib oʻtiladi. Rollarda John Boyega Melvin Dismukes rolida, vaqtinchalik xavsizlik xizmati xodimi Will Poulter Philip Krauss rolida, Detroit politsiya ofitseri Algee Smith Larry Reed rolida, The Dramatics guruhi aʼzosi Jacob Latimore Fred Temple rolida, The Dramatics guruhi xizmatchisi Jason Mitchell Carl Cooper rolida Hannah Murray Julie Ann Hysell rolida Kaitlyn Dever Karen Malloy rolida Jack Reynor Demens rolida, Detroit politsiya ofitseri Ben O'Toole Flynn rolida, Detroit politsiya ofitseri Nathan Davis, katta Aubrey Pollard rolida Manbalar 2017-yil filmlari AQSh dramatik filmlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Nogironlar%20aravachasida%20regbi%202024-yilgi%20Yozgi%20Paralimpiada%20o%CA%BByinlarida

Nogironlar aravachasida regbi 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida

Fransiyaning Parij shahrida boʻlib oʻtgan 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida nogironlar aravachasida regbi oʻyinlari 2024-yilning 29-avgustidan 2-sentyabriga qadar boʻlib oʻtgan. Buyuk Britaniya amaldagi Paralimpiada chempioni. Saralash Medal sovrindorlari Turnir A guruhi B guruhi Hal qiluvchi bosqich Oʻrinlar uchun kurash 5-8-oʻrinlar uchun kurash (yarim final) 7-oʻrin uchun kurash 5-oʻrin uchun kurash Medallar uchun kurash Yarim final Bronza medali uchun kurash Oltin medal uchun kurash Final bosqichi Manbalar Nogironlar aravachasida regbi 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Shoxrux%20Mamedov

Shoxrux Mamedov

Shoxrux Mamedov (1998-yil 26-oktyabr) – oʻzbekistonlik para dzyudochi. Musobaqalarda J1 klassida ishtirok etib keladi. Faoliyati 2023-yil Qozogʻistonda boʻlib oʻtgan Osiyo chempionatida kumush medalni qoʻlga kiritgan. Butunjahon IBSA tashkilotining yakuniy reyting natijalariga koʻra −73 kg vazn toifasida Parij-2024 Yozgi Paralimpiada oʻyinlari litsenziyasini qoʻlga kiritgan. Manbalar Oʻzbekiston para-dzyudochilari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Ken%20Block

Ken Block

Kennet Pol Blok (1967-yil 21-noyabr 2023-yil 2-yanvar) – Hoonigan Racing Division, ilgari Monster World rally Team deb nomlangan amerikalik professional rally haydovchisi. Block DC Shoes-ning asoschilari orasida ham boʻlgan.U shuningdek, koʻplab aksiyalangan sport tadbirlarida, shu jumladan skateboard, snowboard va motocrossda ham qatnashgan. DC Shoes kompaniyasi egaligini sotgandan soʻng, Block oʻz biznesini Hoonigan Industries kompaniyasiga, avtomobil muxlislari uchun kiyim-kechak brendlariga oʻtkazdi. U 2023-yil yanvar oyida qorli mashina voqeasida vafot etishidan oldin kompaniyaning barcha qismini „Head Hoonigan In Charge“ (HHIC) kompaniyasiga o'tqazadi. Rallying 2005-yilda Block Vermont SportsCar jamoasida milliy rali karyerasini boshladi .Vermont SportsCar 2005-yilgi Subaru WRX STi-ni blok uchun raqobatga tayyorladi. Rally mavsumidagi birinchi tadbirida u „Sno*Drift“ boʻlib, u yerda umumiy ravishda yettinchi va N guruh beshinchi boʻldi. 2005-yilgi mavsumda Block besh marta eng yaxshi besh martalik marrabaga ega boʻlib, A guruhidagi umumiy uchinchi va Rally America milliy chempionatida toʻrtinchi boʻldi.Birinchi rally yilida Ken Blok Rally America Rookie of the Year mukofotiga sazovor boʻldi. 2006-yilda Block DC rally jamoasi hamkori Travis Pastrana bilan birga Subaru bilan yangi sponsorlik shartnomasini imzoladi. Subaru bilan tuzilgan shartnoma orqali jamoa aʼzolari „Subaru Rally Team USA“ deb tanilishgan. Yangi rali mavsumida Block 2006-yilgi Subaru WRX STi-ga tayyorlangan yangi Vermont SportsCar-ni ham oldi. U X Games XII-da birinchi marta X Games rally tadbirida ishtirok etdi. Blok bronza medalini olish uchun uchinchi oʻrinni egalladi. U 2006-yilda Rally America Milliy chempionatida qatnashdi va u umumiy ikkinchi oʻrinni egalladi. 2007-yilda Block X Games XIII rally turnirida ishtirok etdi, u yerda u umumiy ikkinchi oʻrinni egalladi va kumush medalni qoʻlga kiritdi. 2007-yilda Rally America Milliy chempionatida Block umumiy ravishda uchinchi oʻrinni egalladi. Ushbu mavsum davomida Block Jahon rally chempionatining bir necha raundida ishtirok etdi. Rally Meksika va Rally Yangi Zelandiya. Yangi Zelandiya Rallida Block N guruh sinfida ikki marta birinchi besh marta oʻtdi. 2007-yil oxirida Block 19 ta podiumga va ralli tadbirlarida 8 umumiy marotaba gʻalaba qozondi. 2008 2008 - yilda Blockga raqobatlashish uchun yangi, rally tayyorlangan 2008 Subaru WRX STi berildi. Block 2008-yilgi yangi rally mashinasi bilan tajriba orttirish va yil oxirida Jahon rally chempionatlariga tayyorgarlik koʻrish uchun Kanada rally championatining Rally Baie-des Chaleurs chempionatida qatnashishga qaror qildi. Block ushbu tadbirda oʻzining birinchi kanadalik rali gʻalabasiga erishdi. Bu yangi avtomobil uchun ikkinchi tadbir edi. Block va uning ham haydovchi Kanada musobaqa litsenziyasi boʻlmaganligi sababli tadbirda chempionatida qatnasha olishmadi. Block Rally Nyu-York AQSh musobaqasida qatnashdi va birinchi oʻrinni egalladi. Games XIV rally musobaqasida Block Dave Mirra bilan uchinchi oʻrinni egallab oldi. Bu holat har ikki raqobatchi oʻz avtomobillari bilan muammolarga duch kelganligi sababli sodir boʻldi. Blok bu musobaqaning yarim finalida oʻtgan boʻlsa-da, mashinasida radiator bilan bogʻliq muammo bor edi. Ikkala poygachi musobaqachilar shikastlangan mashinalarda raqobat qila olmagani uchun medallar ikkalasiga ham topshirildi. Block 2008-yil 17-oktyabrda yakunlangan Rally America milliy chempionatida ishtirok etdi. U oʻtgan musobaqada kuchli gʻalaba bilan umumiy ikkinchi oʻrinni egalladi. Lake Superior Performance Rally (LSPR) bosqichida Block keyingi eng yaqin raqibidan bir daqiqa ilgari boʻlib, umumiy ikkinchi oʻrinni egalladi. Block uchun ushbu rally mavsumida uchta Jahon rally chempionatida oʻtadi. 2009 Block Top Gear avtomobillar shoudi segmentida paydo boʻldi.Block YouTube-da „Gymkhana 2“ nomli mashhur videoni suratga olgan. 2010 2010-yilda Block Subaru bilan oʻz sherikligini tugatdi va Fordga qoʻshiladi u uzoq vaqtdan beri ham haydovchisi Alex Gelsomino bilan birga Ford Focus RS WRC 08 mashinasini haydash uchun Monster World Rally Team uchun Jahon Rally chempionatida yarim vaqt ishtirok etdi. Shu sababli Block dunyo rallyi chempionatida sayyohlik uchun birinchi amerikalik haydovchi. Block Ispaniya 9-oʻrinni egallaganidan soʻng ikki ballga erishdi. Shuningdek, u Rally America chempionatining oltinchi mavsumini Ford Fiesta klasida oʻtkazdi, shuningdek, beshinchi X Games-ni oʻtkazgan. 27-fevral kuni Block 100 akrli maydonda (Rally Amerika) rallini 5 marta ketma-ket qozondi. U John Buffum rekordini yangiladi. 23-mart kuni Block va uning ham haydovchisi Alex Gelsomino 2011-yil Portugaliya Ralli de Faro shahrida shakedown bosqichida Ford Fiesta RS WRC-ni oʻtkazganidan soʻng kasalxonaga olib ketilgan. Monster World Rally jamoasining vakili keyinchalik ikkalasi ham yaxshi ekanligini aytdi. U Fransiyada 8-oʻrinni, Uels 9-oʻrinini egallagan va 6 ball yigʻgan. 2013 2013-yilgi mavsumning birinchi musobaqasida Block yaxshi natijalarga erishdi va Meksika ralliining birinchi oʻnlamasiga kirdi. Shu bilan chempionat uchun birinchi olti nuqtani oldi va eng yaxshi 7-oʻrinni egalladi . 2014 Kastrol Blockning sponsor sifatida qaytdi. U Ispaniyaning Kataloniyada joylashgan WRCda ishtirok etgan. Oʻninchi oʻrinni egallagan u yerda shina teshildi va sezilarli vaqtini yoqotdi. U WRC-da oʻtgan mavsumdan ikkinchi oʻrinni egalladi.. Rallycross X oʻyinlar 2006: 3-oʻrin, Bronz  2007: 2-chi, Kumush  2008: 3-oʻrin, Bronz  2009: 7-sonli 2010: Rally racing: 10-oʻrin RallyCross: 7-oʻrin 2011: Rally racing: 11-oʻrin RallyCross: 13-oʻrin 2012: 2-oʻrin, Kumush  2013: Foz do Iguaçu: 8-oʻrin Munchen: 2-qadam, Kumush  Los-Anjeles: 6 – oʻrin 2014: 12-sonli 2015: 11-son Amerika rallycross Block 2011-yildan 2015-yilgacha Global RallyCross chempionatida ishtirok etdi. U 2014-yilda . 2013-yilda uchinchi va 2012- yilda beshinchi boʻlib, olti gʻalaba va 15 ta podiumni toʻpladi. Block 2018-yilgi Amerikalar rallycross chempionatida toʻliq vaqtli ravishda qaytdi, u yerda u ikkita podiumni egalladi va nuqtalar boʻyicha toʻrtinchi oʻrinni egallagan. Evropa rallycross 2014-yilda Block FIA Jahon rallycross chempionatining Norvegiya raundida uchinchi oʻrinni egalladi va Evropa rallycros chempionatida Norvegiya roʻnini qoʻlga kiritdi . 2016-yilgi mavsum uchun Block Jahon rallycross chempionatida toʻliq vaqtli ishtirok etishga qaror qildi. Germaniyaning Hockenheimring shahrida Block Supercar Finalida uchinchi oʻrinni egalladi va seriyadeagi ikkinchi podiumga ega chiqadi. 2017-yilda u Britaniya va Frantsiyada eng yaxshi 7-oʻrinni egallagan holda, nuqtalarda 9-oʻrinda yakunladi. Gimxana Block YouTube-da millionlab koʻrinishlarni jalb qilgan bir qator gymkhana videolarini ishlab chiqdi. 2009-yilda BBC-ning Top Gear shoʻri uchun Block James Mayni „Gymkhana“ uslubida Nyu-Yorkern aeroportidagi Blockning stunt kursida haydash uchun olib chiqdi. 2010-5yilda Block Oldingi epizoddan (Reliant Robin) oʻyin mashinasini Top Gear test trakiga olib keldi. U mashinani drift qilayotganida halokatga uchradi ammo jarohatlanmadi. 2010-yil 24-avgustda Block oʻzining yangi Ford Fiestasi bilan birga uchta qismli Gymkhana 3 videoni chiqargan. 2010-yil 14-sentabrda Blockning uchinchi Gymkhana videosi, Ford Fiesta bilan birga YouTube-da chiqarildi. Videoni birinchi haftasida 7 milliondan ortiq tomoshaga ega boʻldi. 2011-yil 16-avgustda toʻrtinchi Gymkhana videosi, The Hollywood Megamercial YouTube-da nashr etilgan boʻlib, unda Block Universal Studios orqa qismida sayohat qilgan. 2012-yil 9-iyul kuni Block oʻzining beshinchi Gymkhana videosini YouTube-da nashr etdi. 24 soat oʻtgach, videoni 5.1 million marta koʻrishdi va bu uni oʻtgan haftaning eng koʻrilgan videosiga aylantiradi.  Asosiy video seriyalari Ken Block Gimxana mashqlari (2008; Subaru Impreza) Ken Block Gymkhana Two the Infomercial (2009; Subaru Impreza) Ken Blokning „Gymkhana Three“, 2-qismi; Ultimate Playground; l’Autodrome, Fransiya (2010; Ford Fiesta) Ken Blokning Gymkhana toʻrtasi; Holivud Megamercial (2011; Ford Fiesta) Ken Blokning Gymkhana beshinchi: Ultimate Urban Playground; San-Fransiisko (2012; Ford Fiesta) Ken Blokning Gymkhana Six – Ultimate Gymkhana Grid Course (2013; Ford Fiesta) Ken Blokning Gymkhana Yetti: Los-Anjeles koʻchalarida yovvoyi (2014; Ford Mustang) Ken Blokning Gymkhana Ocht: Dubayda eng zoʻr ekzotik oʻyin maydoni (2016; Ford Fiesta) Ken Blokning Gymkhana Toʻqqiz: Raw Industrial Playground (2016; Ford Focus) Ken Blokning Gymkhana Ten: Ultimate Tire Slaying Tour (2018; Ford Fiesta, Escort RS Cosworth, Focus, Mustang va F-150) Boshqa videolar Ken Block aeroporti Rallying (2009; Subaru Impreza) Castrol Footkhana: Neymar Jr vs Ken Block (2014; Ford Fiesta) Ken Block Drifts Londonda (2016; Ford Mustang) Ken Blokning Terrakhana: Ultimate Dirt Playground; Swing Arm City Utah (2017; Ford Fiesta) Ken Blokning Klimbkhana: Pikes Peak-da Hoonicorn V2 (2017; Ford Mustang) Ken Blokning Klimfkhana Ikkinchisi: Xitoyning eng xavfli yoʻlida 914 otli Hoonitruck; Tianmen togʻi (2019; Ford F-150) Ken Blokning Electrikhana: yuqori baholani oʻynash maydoni; Las-Vegas, Audi S1 Hoonitron (2022; Audi S1 hoonitron) Ken Blokning Electrikhana Ikkinchisi: Bir koʻproq oʻyin maydoni; Audi S1 Hoonitronda Meksika shahri (2023; Audi S1Hoonitron) Joylar 2005-yilda Block DC Shoes hamkorlari bilan birga Gumball 3000 ralli ishtirok etdi. Tadbir uchun ular DC Shoes tomonidan koʻrsatilgan uchta oʻzgartirilgan 2004- yilgi Subaru WRX ST-ni yubordilar. 2006-yilda Block Brian Scotto bilan birga Amerika bir toʻpida bahslashdi. Ular 2006-yilgi Subaru WRX STi-da birlashgan va umumiy hisobda qirq beshinchi oʻrinni egallagan. 2006-yilda "Diskovery Channel"-ning „Stunt Junkies“ shousi uchun Block Subaru WRX STi rally mashinasini va maksimal 25 fut (7.6 balandlikka oʻtkazdi. 2007-yilda Block Yangi Zelandiyaning Snow Parkida DC Shoes Snowboarding jamoasiga qoʻshildi. Block togʻda snowboardchilar bilan birga rally mashinasini haydab katta sakrashlar va snowboardda mashqlarda yordam berdi. U yerga tushib, katta sakrashdan keyin, uning umurtqalarning biri parchalanib ketadi va u kasalxonaga olib ketildi. Uchrashuvda Snowboarder jurnali 2007-yil dekabr sonining sarlavhasi boʻlib, MTN-ni yopildi.MTN.LAB 1.5 DVD. 2010-yilda Block har yili butun dunyo boʻylab oʻtkaziladigan gimkhana musobaqasini tashkil etdi. U 2014-yilda toʻliq haydovchi turnirda gʻalaba qozondi, yakuniy duellada Jeyk Archerni magʻlub qildi. 2019-yilda Block Donegal xalqaro ralli qatnashish uchun Irlandiyaga jonab ketadi. U tadbirda Escort Cosworth avtomobilin boshqaradi. U SS2-da toʻxtab ketgan. 2021-yilda Block Trophy Truck sinfida Baja 1000-da racingda ishtirok etdi va 4-oʻrinni egalladi. Block, shuningdek, dunyodagi eng tezkor snowcat, RaptorTrax nomli Ford Raptor dunyo rekordiga ega. Video oʻyinlar Block „Codemasters“ning „Dirt“ racing video oʻyinlarining uchta qismida paydo boʻldi. Block 2009-yilgi Colin McRae: Dirt 2 filmida Subaru Rally Team USA Impreza bilan birga haydovchi sifatida tasvirlangan. 2011-yilgi Dirt 3da u haydovchi va gimxana oʻqituvchisi sifatida koʻriladi, uning Monster World Rally Team transport vositalari oʻyinda mavjud, jumladan Ford Fiesta GYM 3 va Ken Block Ford Focus WRC. Uning Hoonigan / Monster Ford Fiesta 2012-yilgi Dirt: Showdown-da keng tarqalgan va uning sport uslubida yurish usuli Boshdan boshga va Trick Rush poyga rejimlarida, shuningdek, Freestyle boʻlimida namoyish etiladi. Blok 2015-yil Need for Speed videojomida stil simgasi sifatida paydo boʻldi. Uning Hoonigan nomli mashinalari Microsoft Forza racing video oʻyinlari seriyasida ham mavjud. Ularning birinchi koʻrinishi 2017-yilda Forza Horizon 3 va Forza Motorsport 7 uchun kengaytma paketlarida boʻlgan. Keyinchalik ular 2018-yilgi Forza Horizon 5">Forza Horizon 4 va 2021-yilgi Forsa Horizon 5 uchun ishga tushirish mashinalari sifatida taklif etildi. 2021-yilda Block iOS va Android uchun mobil oʻyin boʻlgan CSR Racing 2 bilan hamkorlikni boshladi. 2023-yilda „Hoon“ nomli va 43 raqamiga ega boʻlgan musobaqa uslubidagi mashina CD Projekt Redning Cyberpunk 2077 versiyasiga qoʻshildi. 2023-yil noyabr oyida CSR Racing 2 oʻyinli 1965-Ford Mustang GT Hoonicorn V1 mashinasini oʻz ichiga olgan #KB43VER tadbirini qoʻshgan yangilanishni chiqardi. Imzolar velosipedlari 2021-yilda Ken Block Rotiform va Fuel Off-Road orqali Wheel Pros bilan hamkorlik qilib, 4 set imzoli velosipedlarni ishlab chiqishdi. Rotiform KB-1 Uning 1965 Ford Mustang (Honicorn) Rotiform KB-1-dan 5x120 PCD, 26 ofset bilan 18x10,5 ta tayoq kengligida foydalanadi. Bu 3pc turdagi gʻayratli oq toʻgʻrilik. Uning 1986 yilgi Ford RS2000-da 54 ta ofsetda bir xil gʻildiraklar ishlatiladi, 4 x 108 PCD-da 18x9,5 ta tayoq kengligi bilan. Bu shishaq oq rangdagi monostilli qalbaki toʻgʻrilik. Uning 2016 yilgi Ford Focus RS-da 42 ofsetda bir xil gʻildiraklar ishlatiladi, 5x108 PCD-da 19x18.5 ta tayoq kengligi bilan. Bu shishaq oq rangdagi monostilli qalbaki toʻgʻrilik. Yoʻldan tashqari yoqilgʻi, blok Uning 1977 Ford F-150 (Honitruck) 5x120 PCDda yoqilgʻi blokidan foydalanadi, 20x10,5 ta tayoq kengligida −48 ta offset bilan. Bu soxta beadlock shaklidagi toʻgʻri oq rangli velosiped. Uning 2017 yilgi SVC Offroad Ford F-150 Raptor 6x135 PCDda yoqilgʻi blokidan foydalanadi, 17x9 ta tayoq kengligida 0 ta ofset bilan. Bu mat qora rangdagi, shishaq qora tuxum bilan soxtalashtirilgan boʻylaklar shaklidagi velosiped. Uning 2017 yilgi Ford F-150 Raptorda 6x135 PCDda yoqilgʻi blokidan foydalanilgan, 17x9 tayoq kengligida 0 ofset bilan. Bu mat qora rangdagi, shishaq qora tuxum bilan soxtalashtirilgan boʻylaklar shaklidagi velosiped. Rotiform VCM-E Uning 1994 yilgi Ford Escort RS Cosworth WRC AKA Cossie V2 Rotiform VCE-M-dan 4x108 PCD-da foydalanadi, 18x8.5 ta tayoq kengligida 31 ta offset bilan. Bu shisha oq rangdagi 3pc soxta. Uning 2015 yilgi Ford Fiesta ST RX43 Rotiform VCE-M-dan 5x135 PCDda, 54 ta offset bilan 18x8.5 ta tayoq kengasida foydalanadi. Bu shishaq oq rangdagi Monoblock uslubidagi qalbaki velosiped. Rotiform GTB Uning 1978-Ford Escort Mk2 RS-da Rotiform GTB-dan 4x108 PCD, 17x9 shinalr kengligida 13 ta ofset bilan foydalanadi. Bu yaltiroq rangdagi Monoblock uslubidagi qalbaki velosiped. Boshqa TV/YouTube koʻrinishlari Ken Block Jonny Lieberman bilan birga MotorTrend shoudi Ignitionda kichik chiqish qildi. Uning koʻrinishining maqsadi 2017-yilgi Ford Raptor-ni targʻib qilish edi. Block BBC avtomobillar shousida Top Gear-da toʻrt marotaba ishtirok etdi, 2009-yilda taqdimotchi Jeyms May tomonidan intervyu berilganidan soʻng, 2010-yilda Reliant Robin-ni bosib oʻtishdan oldin, 2016-yilda qaytganida u Matt LeBlanc bilan Londonda boʻsh koʻchalarda Hoonicorn-ini aylantirib, LeBlank, Kris Xaris va Rory Reid taqib qilayotgan politsiya xodimi tasvirlagan edi. U shuningdek, Daily Driven Exotics vlogida ham paydo boʻldi, chunki Damon Fryer „Hoonicorn vs the World“ filmida Lia Blockga qarshi musobaqaga taklif etilgan. Oʻlim 2023-yil 2- yanvar kuni Ken Block 55 yoshida Yota shtatining Woodland shahrida oʻz ranchosi yaqinida qor avtomobili halokatida vafot etdi. Wasatch County sherifi boʻlimi, Block Mill Hollow hududida sayohat qilib borganini xabar qildi. Uning qarli motori baland tomonda burib, uning ustiga tushib qoldi. Block oʻz jarohatlari tufayli baxtsiz hodisa sodir boʻlgan joyda oʻlgan deb eʼlon qilindi. Hurmat belgisi sifatida, 43 raqami 2023-yilgi mavsum uchun Jahon rallye chempionatidan uning sharafiga uyushtirildi. Hoonigan Blokning oʻlimini tasdiqladi. Shaxsiy hayoti Block rafiqasi Lusi Blok bilan turmush qurgan. Uning qizi Lia (1 oktabr, 2006) 2022-yilda Amerika Rally Assotsiatsiyasi qoʻshiling, keyingi yili 16 yoshida O2WD haydovchilari chempionatini qoʻlga kiritdi. 2023-yil boshida u Carl Cox Motorsport uchun Extreme E seriyasida ishtirok etadi. U 2023-yil noyabr oyida Williams Driver Academy aʼzosi boʻldi va 2024-yilgi mavsum uchun ART Grand Prix bilan F1 akademiyasi raqobatlashishi eʼlon qilindi. Maʼlumotnomalar [[Turkum:2023-yilda vafot etganlar]] [[Turkum:1967-yilda tugʻilganlar]]

https://uz.wikipedia.org/wiki/Sanobar%20Nosirova

Sanobar Nosirova

Sanobar Nosirova (1970, Qoʻrgʻontepa tumani, Andijon viloyati, OʻzSSR) – oʻzbek davlat arbobi, 2021-yil 24-avgustdan buyon Andijon viloyati Boʻston tumani hokimi. Tarjimai holi Sanobarxon Nosirova 1970-yilda Qoʻrgʻontepa tumanida tugʻilgan. 1992-yilda Andijon paxtachilik institutini (ayni paytda Andijon qishloq xoʻjaligi va agrotexnologiyalar instituti), 2005-yilda esa Andijon muhandislik va iqtisodiyot institutini (ayni paytda Andijon mashinasozlik instituti) tamomlagan. Mehnat faoliyatini 1992-yili Qoʻrgʻontepa tumani Savoy qishloq xoʻjalik texnikumi oʻqituvchiligidan boshlagan. Turli yillarda „Gʻallabank“ning Qoʻrgʻontepa tumani filialida kassir, bosh hisobchi, boshqaruvchi vazifalarida va Qoʻrgʻontepa tumani „Buyuk turon invest“ kredit uyushmasining ijrosi direktori lavozimida faoliyat koʻrsatgan. 2016 yildan tayinlovga qadar Qoʻrgʻontepa tumani „El rizqi non“ mas’uliyati cheklangan jamiyati rahbari boʻlgan. Xalq deputatlari Boʻston tumani kengashining 2021-yil 24-avgustdagi navbatdan tashqari sessiyasida Sanobarxon Nosirova 2021-yil 31-iyul kuni ogʻir xastalikdan vafot etgan sobiq tuman hokimi Sadbarxon Mamitova oʻrniga hokim etib tayinlangan. Mukofotlari 2024-yilda Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni bilan „Shuhrat“ medali bilan taqdirlangan. Manbalar Bostonda tugʻilganlar Qo‘rg‘ontepa kishilari Qo‘rg‘ontepada tugʻilganlar Andijon viloyati Hokimlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Winston%20Smith%20%281984%29

Winston Smith (1984)

Winston Smith — Jorj Oruellning distopik romanida keltirilgan qahramon. 1949-yilda yozilgan ushbu asar 1945-46-yillarda tug‘ilganligi aytiladi. "1984" kitobida Uinston oddiy bir odam sifatida tasvirlangan bo‘lib, o‘quvchi uni osongina tanib olishi mumkin bo‘lgan "markaziy ko‘z" sifatida ishlatilgan. Obraz tahlili Winston Smith Haqiqat vazirligining Hujjatlar bo‘limida ishlaydi, u yerda uning vazifasi doimiy ravishda o‘zgarib turadigan partiya siyosatiga mos kelishi uchun tarixiy hujjatlarni qayta yozishdan iborat. Bu jarayon gazeta maqolalarini qayta ko‘rib chiqish va fotosuratlarni tahrir qilishni, asosan, "odammaslarni" olib tashlashni o‘z ichiga oladi. Tarixni qayta yozish mexanizmlari bilan yaqin aloqada bo‘lganligi sababli, Winston Smith partiya va uning haqiqat monopoliyasi haqida shubhalarini o‘zida saqlaydi. Winston har doim teleekran oldiga yaqinlashganda, uni "6079 Smit W" deb atashadi. Winston "Yuqori Partiya" a'zosi bo'lgan sirli ayol, Juliya bilan uchrashadi, u ham partiyaning siyosatiga nisbatan norozilik bildiradi va ular sevishganlarga aylanadilar. Tez orada Winston O’Brien bilan bog’lanadi, u ichki partiya a'zosi bo'lib, Winston uni yashirincha partiya diktaturasini ag'darishga qaratilgan "Birodarlik" qarshilik tashkiloti a'zosi deb hisoblaydi. Ularning fikriga ko'ra, ular o'zlarini ruhan uchrashgan deb o'ylab, O’Brien bilan shaxsiy ravishda uchrashishadi va Okeaniya davlatining asosiy dushmani va "Birodarlik" lideri Emmanuel Goldshteyn tomonidan yozilgan bir kitobni olishadi. Faqat ushbu kitobni o’qib chiqqanlaridan keyingina ular to'liq huquqli a'zolar bo'ladilar. Biroq, O’Brien aslida "Fikr politsiyasi"ning agenti bo'lib chiqadi va Winston yetti yil (yoki ular shunaqa hisoblashadi) davomida kuzatuv ostida bo'lgan. Tez orada Winston va Juliya hibsga olinadi. Winston qo'lga olinganida qarshilik ko'rsatadi va O’Brien qo'lida bir necha oy davomida dahshatli qiynoqlarga dosh beradi. Ammo uning ruhi "101-xona"ga olib borilib, o'zining eng katta qo'rquvi —kalamushlar tomonidan yeb qo'yilish ehtimoli bilan uchrashganda, nihoyat buziladi. Agar u partiyaga qarshi chiqishda davom etsa, ushbu tahdid haqiqatga aylanishi mumkin edi, Shuning uchun Winston Juliyaga xiyonat qiladi va partiyaga sodiq b'lishda davom etadi. Qarshilik yoki mustaqil fikrlashning har qanday imkoniyati yo'q qilinadi, Winston 2 + 2 = 5 kabi haqiqatni qabul qilishga majbur qilinadi, qaysiki bu atama haqiqat yoki fakt haqidagi ideologiyaga itoat qilishni anglatadi. Roman oxirida, O’Brienning qiynoqlari Winstonni partiyaga so’zsiz itoatkor qilib qo’yadi, yani u chin dildan "Katta Birodar"ni sevadi. Partiyaga to‘liq taslim bo‘lish va bo‘ysunishdan tashqari, Winstonning taqdiri romanda ochiqlanmagan. Winston "Katta Birodar"ni sevishini tan olganida, u jamoat sudida chiqish va qatl etilishini orzu qiladi; ammo, romanning o'zi "Winston" hali ham "Kashtan daraxti kafesi"da bo'lib, "Katta Birodar" yuzini kuzatishi va unga sig'inishi bilan yakunlanadi. Shaxsiyat Winston kitobning boshida 39 yoshda ekanligi aytilgan. Boshqa asosiy qahramonlar kabi, u ham chekuvchi va ichuvchi (uning jin va tamakisi Tashqi Partiya a’zolari uchun mavjud bo‘lgan past sifatli "G‘alaba" brendi). Kitob oxirida uning uzoqlashib ketgan Ketrin ismli xotini borligi aytiladi. Winstonning oyog'ining orqa tomonida varikoz yarasi bor, bu esa uning yashayotgan qashshoqlik hissini kuchaytiradi. Winstonning qiziquvchan va intellektual tabiati bor (bu oxir-oqibat uni partiya nigohiga tushiradi). Unda o’tmishdagi narsalar va she’riyatga nisbatan muhabbat va qiziqish uyg’onadi. Yuliya bilan ishqiy munosabatlarini boshlashdan oldin ham, u o‘ziga zarar yetkazmaydigan unga kundalik va antiqa marjon uzugini sotadigan janob Charrington bilan o‘zaro yaqin munosabatlarni rivojlantiradi. Shuningdek, u Winstonni shunga o‘xshash yo‘qotilgan she’rlarni izlashga undab "Apelsinlar va limonlar" deya ko‘pchilik tomonidan unutilgan qo‘shiqni tanishtiradi. G'oyasi Winston romanda londonlik deya ta’riflangan. Uning ismi odatda Winston Churchilldan olinganligi va keng tarqalgan Smith familiyasidan kelib chiqqan deb qaraladi. Shuningdek, uning obrazi Arthur Koestlerning "Kunduzgi zulmat" romanidagi Rubashov qahramonidan ilhomlanilgan, ayniqsa, uning so’roq qilishdagi javoblari va reaktsiyalari. Boshqa manbalarda Smithning obrazi radio, televizor va filmda roman adaptatsiyalarida paydo bo'lgan. Birinchi marta bu rolni 1949-yil 27-avgustda NBC’ning NBC University Theater uchun radio adaptatsiyasida gavdalantirgan aktyor Devid Niven edi. Richard Widmark 1953 yil 26-aprelda "United States Steel Hour"da ABC radiosida Smittni o'ynagan. 1953-yil 21-sentabrda "Studio One" epizodida Smith Eddi Albert tomonidan o'ynalgan. 1954-yilda BBC One’dagi "Nineteen Eighty-Four" da Smith Piter Kushing tomonidan o‘ynalgan. 1955-yilgi Avstraliya "Lux Radio Theatre" adaptatsiyasida Vinsent Prais Smithni ijro etgan. 1956-yil filmida Smith Edmund O’Brien tomonidan o‘ynalgan. 1965-yilda BBC Home Service’da efirga uzatilgan dramatizatsiya Patrick Troughton tomonidan ovoz berilgan. Garri Uotson 1967-yilgi uch qismdan iborat BBC Radio 4 adaptatsiyasida rolda qatnashgan. Jon Xurt 1984-yilgi film adaptatsiyasida Smithni ijro etgan. Kristofer Eklston 2013-yilgi ikki qismli BBC Radio 3 dramatizatsiyasida rolda o‘ynagan. Manbalar External links NBC University Theater recording of 1984 de:1984 (Roman)#Winston Smith Distopik asarlar Distopiya Anti-utopiya Jorj Oruel 1984 Winston Smith Badiiy adabiyot asarlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Azizbek%20Abdulxabibov

Azizbek Abdulxabibov

Azizbek Abdulxabibov (1993-yil 16-dekabrda tugʻilgan) – oʻzbekistonlik para kanoechi. Musobaqalarda KL2 klassida ishtirok etadi. Faoliyati 2015-yildan buyon para kanoe boʻyicha Oʻzbekiston terma jamoasi aʼzosi hisoblanadi. Tokio-2020 Yozgi Paralimpiada oʻyinlari ishtirokchisi. 2023-yil Duysburgda boʻlib oʻtgan Jahon chempionatida Parij-2024 Yozgi Paralimpiada oʻyinlari litsenziyasini qoʻlga kiritgan. Manbalar Oʻzbekiston para-kanoechilari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Simone%20Inzaghi

Simone Inzaghi

Simone Inzaghi (; 1976-yil 5-aprelda tugʻilgan) – italiyalik professional futbol murabbiyi va sobiq futbolchi, A Seriyaning „Inter“ klubi bosh murabbiyi. Ogʻzaki va ogʻzaki boʻlmagan, murabbiylik muloqot uslubi tufayli „Il demone di Piacenza“ („Pyachensalik iblis“) laqabini olgan. Inzaghi 3-5-2 taktik uslubini futbolda jonlantirgani bilan mashhur. Inzaghi futbolchilik faoliyatini 1994-yilda Pyasenza bilan boshlagan, biroq bir qancha klublarga, jumladan Novara va Lumezzanega ijaraga berilgan. Ijarada oʻynagan davrida 1996 va 1997-yillarda ketma-ket C seriya chempionligini qoʻlga kiritgan. Inzaghi faoliyati davomida uchta Italiya kubogi, bitta Italiya Superkubogi va bitta UEFA Superkubogi sovrinlarini qoʻlga kiritgan. Simone shuningdek, 2010-yilda faoliyatini yakunlashdan oldin „Sampdoriya“ va „Atalanta“ klublarida ijara asosida oʻynagan. Xalqaro miqyosda Indzagi 2000—2003-yillar oraligʻida Italiya terma jamoasi safida uchta oʻyin oʻtkazgan. Simone murabbiylik faoliyatini 2010-yildan buyon Lazio klubning yoshlar jamoalarini boshqarishdan boshlagan. 2016-yilda „Latsio“ jamoasi Simoneni bosh murabbiy etib tayinlagan va katta murabbiylik faoliyati boshlagan. Lazio jamoasi murabbiyligida bir marta Italiya kubogi va ikki marta Italiya Superkubogida gʻolib chiqqan. Inzaghi 2021-yilda Milanning „Inter“ jamoasibilan shartnoma imzolagan. Inter jamoasi murabbiyi sifatida bir marta A Seriya, ikki marta Italiya kubogi, ketma-ket uchta Italiya Superkubogi gʻolibi va 2023-yilda UEFA Chempionlar Ligasi finaliga qadar yetib borgan. Boshqaruv uslubi Inzaghi oʻz oʻyinchilaridan maksimal foyda olish bilan hurmat qozongan. Simone oldinga oʻtishni va hujumkor oʻyinga qoʻshilishni yaxshi koʻradigan qanot himoyachilari bilan 3-5-2 sxemasini qoʻllashi bilan mashhur. Uning afzal koʻrgan taktik tuzilishida ikkita markaziy hujumchi yarim himoyada qolgan ikki oʻyinchidan oldiroqda boʻlgan hujumkor yarim himoyachi tomonidan qoʻllab-quvvatlanadi. Bu taktik jihatdan qulay tizim boʻlib, qanot himoyachilari himoyaga qaytganida 5-3-2 xolatiga oʻtib, hujumkor uslub boʻlmagandek koʻrinadi. Inzaghi, shuningdek, oʻz jamoasini oʻyin davomida hisobni saqlab qolish va himoyalanishdagi koʻp qirrali ekanligi bilan mashhur. „Latsio“ jamoasidagi faoliyati davomida Simone raqiblari toʻpni egallab turganda qaytarib olish uchun yuqori pressing va oʻrta blokni amalga oshirgan. 2022-yilda CBS Soccer’dan Franchesko Porzio Indzagi oʻz oʻyinchilariga oʻzidan oldingi Antonio Contega qaraganda taktik jihatdan koʻproq erkinlik berganini va bu jamoa oʻyinlariga ijobiy taʼsir koʻrsatganini taʼkidlagan. Indzagining „Inter“ jamoasidagi 2023-yilgi Chempionlar ligasi finali oldidan Pep Guardiola boshchiligidagi „Manchester City“ jamoasiga qarshi taktik yondashuvi The Independent nashri jurnalisti Migel Delaney tomonidan „reaktiv“ deb taʼriflangan va „oʻyin uslubini aniqlash qiyin“ ekanligini taʼkidlagan. Indzagi qoʻl ostidagi „Inter“ oʻyinidagi tendentsiyalar va shuning uchun Inzagi jamoalari bilan toʻqnash kelishga tayyorlanish raqib murabbiylari uchun qiyinchiliklar tugʻdirgan, chunki ularning oʻyin uslubini oʻqish qiyin edi. Oʻzining taktik mahoratidan tashqari, Inzaghi menejer sifatida oʻzining yetakchilik fazilatlari uchun ham maqtovga sazovor boʻlgan. BBC Sport vakili Jeyms Xornkasl ham Inzaghi haqida 2023-yilda „…u oʻyinlardagi turli xil vaziyatlarga moslasha oladigan, yaxshi boshqaruvchi odam“ ekanligini taʼkidlagan. Faoliyat statistikasi Klub Terma jamoa Murabbiylik statistikasi Yutuqlar Futbolchi Novara C2 seriyasi: 1995–96 Lumezzane C2 seriyasi: 1996–97 Latsio A seriya: 1999/2000 Italiya kubogi: 1999/2000 , 2003/2004 , 2008/2009 Italiya Superkubogi: 2000-yil UEFA Superkubogi: 1999-yil Murabbiy Latsio Italiya kubogi: 2018/2019 Italiya Superkubogi: 2017, 2019 Inter Milan A Seriya: 2023/2024 Italiya kubogi: 2021/2022, 2022/2023 Italiya Superkubogi : 2021, 2022, 2023 UEFA Chempionlar Ligasi 2-oʻrin sohibi: 2022/2023 Individual A Seriyada oyning eng yaxshi murabbiyi: 2021-yil dekabr, 2023-yil oktyabr, 2024-yil yanvar, 2024-yil aprel Enzo Bearzot mukofoti: 2024 A Seriyaning eng yaxshi murabbiyi: 2023–24 Manbalar Havolalar AIC profile National team data Italia1910 profile 1976-yilda tugʻilganlar Yashayotgan insonlar Italiyalik erkak futbolchilari Futboldagi erkak hujumchilar Piacenza Calcio 1919 futbolchilari Novara FC futbolchilari AC Carpi futbolchilari SS Lazio futbolchilari UC Sampdoria futbolchilari Atalanta BC futbolchilari Serie A futbolchilari Serie C futbolchilari Italiya erkaklar terma jamoasi futbolchilari Italiyalik futbol murabbiylar SS Lazio murabbiylari Inter Milan murabbiylari Serie A murabbiylari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Samira%20Said

Samira Said

Samira Abdelrazak Bensaïd () – Samira Said () nomi bilan tanilgan professional arab qoʻshiqchisi. Misrda 40 yildan ortiq yashab, asosan misr-arab janrida ijod qilgan. Faoliyati Samira Said 1958-yilda Marokashning Rabot shahrida tugʻilgan. Uning otasi Rabotlik, onasi esa Fos shahridan boʻlgan. U toʻqqiz yoshida qoʻshiq aytishni boshlagan va Marokash televideniyasida efirga uzatiladigan Mawaheb musiqiy dasturida chiqqan. Keyin u Misrga koʻchib oʻtgan va u yerda uning arab musiqiy dunyosidagi shon-shuhrati orta boshlagan. U Marokash va Misr davlatlarining fuqaroligiga ega. 1977-yilda u Qohiraga koʻchib oʻtgan. Uning asosiy albomlari Misr-arab janrida boʻlishiga qaramasdan, „Kifash Tlakina“ (oʻzbekcha: „Biz qanday uchrashdik“), „Fayetli sheftek shi marra“ (oʻzbekcha: „Men seni bir marta koʻrganman“), „Sarkouh“ (oʻzbekcha: „Uni oʻgʻirlashdilar“) va „Al Behhara“ (oʻzbekcha: „Dengizchilar“) kabi Marokash-arab janridagilari ham bor edi. Uning singllari orasida „Maghlouba“ (oʻzbekcha: „Kaltaklangan“) va „Waʼady“ (oʻzbekcha: „Mening sevgim“) kabilari ham bor edi. 1980-yilda u Eurovision qoʻshiq tanlovida oʻzi tugʻilgan Marokash davlatidan vakil sifatida ishtirok etgan va „Bitaqat Hub“ deb nomlangan xit qoʻshigʻini kuylab, 19 ta ishtirokchi orasida 18-oʻrinni egallagan. Said „Ben Lef“ (oʻzbekcha: „Hayot doirasi“), „Sayidati Sadati“ (oʻzbekcha: „Xonimlar va janoblar“), „Malich 3inwan“ (oʻzbekcha: „Siz boʻlganingizda“) va „Akher Hawa“ (oʻzbekcha: „Soʻnggi sevgi“) kabi Misrda yuqori reytingga ega boʻlgan koʻplab arab xitlarini kuylagan. Misrlik bastakor Muhammad El Mougi bilan birga ishlab, „Saaktob Ismak Ala Arrimal“ (oʻzbekcha: „Ismingni qumga yozaman“) filmida rol ijro etgan hamda film uchun „Yadamiiti Haddi“ (oʻzbekcha: „Koʻzimdan toʻkilgan koʻz yoshlar“) saundtrekini kuylagan. Shuningdek, uning „Lilet El Ouns“ (oʻzbekcha: „Ajoyib yigʻilish“), „Ech Gab Li Gab“ (oʻzbekcha: „Qolganlar haqida“), „Amrak Aagib“ (oʻzbekcha: „Men seni tushunmayman“) va „Menghir Sabab“ (oʻzbekcha: „Hech qanday sababsiz“) kabi taronalari ham mavjud. 2000-yilda u „Lilah Habeebee“ (oʻzbekcha: „Bir kecha, mening sevgim“) qoʻshigʻini chiqardi va bu taronasi bilan 2001-yilda Qohirada boʻlib oʻtgan Cairo Arabic Music festivalida „Arab musiqiy dunyosidagi eng yaxshi videoklip“ nominatsiyasida gʻolib boʻldi. 2003-yil u World Music Awards marosimida jahon miqyosidagi yuqori savdo koʻrsatkichlari uchun World Music Award mukofotini qoʻlga kiritdi. U „Youm Wara Youm“ albomi bilan Yaqin Sharqdagi eng yaxshi qoʻshiqchi uchun beriladigan BBC mukofotini qoʻlga kiritdi. Samira Said 40 dan ortiq mukofotlarga sazovor boʻlgan. Qabul qilinishi Halina Hopkis Saidni „Marokash va Misr davlatlari, shuningdek, arab musiqa jamoatchiligi vakili sifatida turli mukofotlar va shoularda qatnashgan arab musiqasi timsoli“ deb atagan. 2003-yilda Said BBC Radio 3 World Music Awards tomonidan Yaqin Sharqdagi eng yaxshi qoʻshiqchi sifatida eʼtirof etildi. U 2008-yilda Tetouanʼs Voix des Femmes festivalida Rabab D’or mukofotini qoʻlga kiritdi. 2009-yilda esa Murex d’Or mukofoti gʻolibi boʻldi. 2009-yilda Agadirda boʻlib oʻtgan Timitar festivalida Said 100 000 kishilik olomon oldida chiqish qildi. 2011-yilda Beirut International Award Festival (BIAF) marosimida qator arab va xalqaro qoʻshiqchilar qatorida Said ham maxsus mukofot bilan taqdirlandi. U arab musiqasini XXI asrning tijoriy yoʻnalishiga olib kelgani uchun hurmatga sazovor boʻldi. Misrning Al Ahram gazetasi bergan maʼlumotlarga koʻra Samira Saidning albomlari 60 milliondan ortiq nusxada sotilgan. 2004-yilda chiqarilgan „Aweeny Beek“ nomli albomi 10 milliondan ortiq nusxa bilan Yaqin Sharq va butun dunyoda eng koʻp sotilgan arab albomlaridan biri hisoblanadi. Musiqiy uslubi Halina Hopkins Samira Saidning musiqiy uslubi haqida quyidagicha fikr bildirib oʻtgan: „Saidni musiqalarining mashhur boʻlishining eng asosiy sabablaridan biri bu uning ovozi fon asbob-uskunalari bilan ohangli goʻzallik hosil qila olishidadir. Uning ovozi ijodidagi shaxsiy taʼsirini ifodalaydi“. Shaxsiy hayoti Samira Said 1988-yildan 1994-yilgacha misrlik musiqachi Hany Mehanna bilan turmush qurib, birga yashab kelgan. Keyin esa tadbirkor Mustafa Naboulsy bilan turmush qurgan hamda undan Shady ismli yagona oʻgʻil farzandini dunyoga keltirgan. Bir necha intervyularida Said oʻzi tugʻilib oʻsgan Marokashga qaytib, oilasi va yaqinlari yonida yashash istagi borligini bildirib oʻtgan. Xayriya va insonparvarlik ishlari Samira Said 2006-yilda butun Fransiya davlati boʻylab sodir boʻlgan muhojirlar oʻrtasidagi tartibsizliklardan soʻng odamlarni birlashtirish va barcha dinlar oʻrtasida birdamlikni taʼminlash maqsadida bir nechta kontsertlar oʻtkazdi. Diskografiyasi El hob elli ana aʼaycheh (1975) Ben Lif (1979) Bitaqat Hub (1980) Hikaya (1981) Allemnah el Hob (1982) Ketr al Kalam (1983) Methayaʼli (1984) Lilet el Ouns (1984) Ya Damaiti Haddi (1984) Ehki ya Shehrazade (1985) Youm akablak Fih (1985) Ech gab li gab (1985) Amrak ajib en (1986) Ana walla anta (1989) Moch hatnazel aʼanak (1986) Sibak (1986) Ya ebn al halel (1987) Ghariba (1988) Sibni louahdi (1988) Ensani (1989) Baʼadin netaʼateb (1990) Choft el amar (1991) Hannitlak (1992) Khayfa (1992) aʼach’a (1993) Enta habibi (1995) Wallah Mahansak (1995) Kolli de echa3at (1996) Aʼal bal (1998) Rouhi (1999) Laila habibi (2001) Youm Wara Youm (2002) Awweeni Beek (2004) Best of Samira Said (1995-2005) Ayaam Hayati (2008) Be winner ft. Fnaïre (2010) Khallouh (2010) Mazal (2013) Ayza Aeesh (2015) Ensan 'Ali (2021) Manbalar Adabiyotlar Women of Fes: Ambiguities of Urban Life in Morocco, by Rachel Newcomb, University of Pennsylvania Press, 2009 – 236 pages. , 9780812241242. Iraqi Maqam voices of women: an analytical study of the critical technical experience of Iraqi women in singing Almqami, by Hussein Azami, by Hussein Azami, AIRP, 2005 – 316 pages. , . Songs and stories, by Karīm Irāqī, by Karīm Irāqī, Company Whites of Arts and Letters, Volume 1 de Aghānī wa-ḥikāyātuhā, Karīm ʻIrāqī – . Havolalar BBC.co.uk; Samira Said: Youm Wara Youm; review by Garth Cartwright; 16 November 2007; BBC Misrlik qoʻshiqchilar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Polyakcha%20himoya

Polyakcha himoya

Polyakcha himoya quyidagi yurishlar bilan boshlanadigan shaxmat debyuti: 1. d2-d4 b7-b5 Debyutini polshalik shaxmatchi Aleksandr Vagner 1913-yilda taklif qilgan. Polyakcha himoyani baʼzan Sokolskiy debyutining ikkinchi varianti deb atashadi. Debyut gʻoyalari Piyoda harakati b oq piyodalar markaziga bosim o‘tkazish uchun qoralarning oq filini qo‘llab-quvvatlashninazarda tutadi. Bundan tashqari, qoralar oq otning c3 da rivojlanishiga to‘sqinlik qilishga harakat qilishadi. Manbalar Adabiyotlar Шахматы: энциклопедический словарь / гл. ред. А. Е. Карпов. — М.: Советская энциклопедия, 1990. — С. 310—311. — 621 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-85270-005-3. Shaxmat debyutlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Wade%20himoyasi

Wade himoyasi

Wade himoyasi quyidagi yurishlar bilan boshlanadigan shaxmat debyuti: 1. d4 d6 2. Nf3 Bg4 Tarixi Debyut asli Yangi Zelandiyalik boʻlgan britaniyalik xalqaro sport ustasi Bob Wade (1921—2008) sharafiga nomlangan boʻlib, u ushbu himoyani 30 yildan ortiq davomida oʻynagan. Julian Hodgson, Michael Adams, Vlastimil Jansa va Tony Miles kabi bir qancha grossmeysterlar ham bu debyutni tez-tez qoʻllashgan. Namunaviy oʻyinlar Veselin Topalov vs. Michael Adams, Dortmund 1996:1. Kf3 d6 2. d4 Bg4 3. c4 Kd7 4. e4 Cxf3!? 5. Fxf3 g6 6. Kc3 Cg7 7. Fd1 c5! 8. d5 Cxc3+! 9. bxc3 Kgf6 10. f3 Qa5 11. Qb3 0-0-0 12. Ce2 Rdg8! 13. Rb1 Qc7 14. Ce3 Kb8 15. Qc2 g5 16. 0-0 Rg6 17. Rb2 Ka8 18. Rfb1 Rb8! 19. Kh1 h5 20. Fd2? (20.Rb5 „yaxshiroq“) g4 21. Qc2 gxf3 22. gxf3 Ke5 23. f4 Qc8 24. Cf1? (24.f5 Rg7 25.Ch6 Rg8 26.Cf4 Ked7, foydali yurish) Kxc4! 25. Cxc4 Qh3 26. Rf1 Qxe3 27. Fd3 Qxe4+ 28. Qxe4 Kxe4 29. Cd3 f5 30. Cxe4 fxe4 31. Re2 a6 32. Rxe4 Rg7 33. a4 Ka7 34. Rfe1 Rf8 35. a5 Rff7 36. R1e3 Rg4 37. Rxe7 Rxe7 38. Rxe7 Rxf4 39. Re6 Rc4 40. Rxd6 Rxc3 41. Rh6 Rd3 42. Rxh5 c4 43. Rh4 c3 44. Rc4 Rxd5 45. Rxc3 Rxa5 46. h4 Rh5 47. Rh3 b5 48. Kg2 Kb6 49. Kf3 a5 50. Ke2 b4 51. Kd2 Kb5 52. Kc2 a4 53. Kb2 Rf5 54. h5 a3 55. Kb1 Rf1+ 56. Ka2 Ka4 57. Rh4 Rf2+ 58. Ka1 a2 59. h6 Ka3 0–1 Reynaldo Vera vs. Boris Gulko, Luzern 1993:1. d4 d6 2. Kf3 Bg4 3. c4 Kd7 4. Kc3 e5 5. e3 c6 6. h3 Ch5 7. Ce2 Ce7 8. 0-0 f5!? (8…Kgf6 yaxshiroq yurish) 9. c5? (9.e4! f4 10.c5! Yaxshi yurish) e4! 10. cxd6 Cxd6 11. Kd2 Cxe2 12. Qxe2 Kgf6 13. Kc4 Cc7 14. b3?! b5! 15. Kd2 Qe7 16. Rd1 0-0 17. Kf1 Kb6 18. Cb2 Kfd5 19. a4 f4! 20. exf4 Kxf4 21. Qxe4 Qg5 22. Qf3 Rae8 23. Qg4? (23.Re1) Qxg4 24. hxg4 b4 25. Ka2 Ke2+ 26. Kh1 Kd5 27. f3 Re6 28. Cc1 Rff6 29. g5 Rf5 30. Kh2 Cxh2 0–1 (31.Kxh2 Rh6+! 32.gxh6 Rh5#) Manbalar Adabiyotlar Jouni Yrjölä and Jussi Tella (2001). An Explosive Chess Opening Repertoire for Black. Gambit Publications Ltd. ISBN 1-901983-501. Shaxmat debyutlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Farzin%20piyodalari%20debyuti

Farzin piyodalari debyuti

Farzin piyodalari debyuti quyidagi yurish bilan boshlanadigan shaxmat debyuti: 1. d2-d4. Yarim yopiq debyutlar sirasiga kiradi. Oqlar farzin oldi piyodasini yurib o‘yinni boshlaydigan, qoralar vaqtincha yoki butunlay shu yurishdan qochadigan debyutlar guruhini o‘z ichiga oladi. Asosiy variantlar: 1. …e7-e6 1. …e7-e5 — см. Englund gambiti. 1. …d7-d6 2. с2-с4 e7-e5 — Trifunovich sistemasi. 2. Kg1-f3 Cc8-g4 — Inglizcha variant. 1. …Kb8-c6 1. …Kg8-f6 2. Cc1-g5 — см. Trompowsky hujumi. 2. Kg1-f3 е7-е6 3. Сс1-g5 — Torre hujumi. 3. …с7-с5 4. е2-е4 — см. Wagner debyuti. Adabiyotlar Watson, John (2006), Mastering the Chess Openings, vol 1, Gambit, ISBN 978-1-904600-60-2 Мацукевич А. А. Дебют ферзевой пешки // Короткие шахматы. 555 дебютных ошибок. — М.: «Russian CHESS House / Русский шахматный дом», 2014. — С. 238—241. — 312 с. — (Шахматный университет). — ISBN 978-5-94693-296-7. Shaxmat debyutlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Ware%20debyuti

Ware debyuti

Ware debyuti quyidagi yurishlar bilan boshlanadigan shaxmat debyuti: 1. a2-a4.. Tarixi Debyut oʻzining noodatiy oʻyin uslubi bilan ajralib turadigan va koʻplab oʻyinlarni a2-a4 yurish bilan boshlagan amerikalik shaxmatchi Preston Ware (1821—1890) nomi bilan atalgan. Keyinchalik u keng tarqalmadi va bugungi kunda (2018-yil oktabr holatiga koʻra) shaxmat partiyalari orasida eng kam uchraydigan boshlanishlaridan biri hisoblanadi. Zamonaviy nazariya Warening debyutini „notoʻgʻri“ boshlanish deb hisoblaydi, chunki 1. a2-a4 yurish oq figuralarning rivojlanishiga va markaz uchun kurashga yordam bermaydi. Shunning natijasida, katta musobaqalarda bu usul kamdan-kam uchraydi. Variantlar 1. …e7-e5 – eng koʻp tarqalgan davomi. Qoralar markaz ustidan nazorat oʻrnatishga intiladi, shuningdek, a3 maydonida oq ruxning rivojlanishiga toʻsqinlik qiladi.. 2. h2-h4. 2. a4-a5 d7-d5 3. e2-e3 f7-f5 4. a5-a6 – Preston Ware qoʻllagan variant. 1. …d7-d5 1. …a7-a5 1. …Kg8-f6 Namunaviy partiya Magnus Carlsen – Teymur Rajabov, 2012, Ostona 1. a2-a4 e7-e5 2. e2-e4 Kg8-f6 3. Kb1-c3 Kb8-c6 4. Kg1-f3 Cf8-b4 5. Cf1-b5 0—0 6. 0—0 d7-d6 7. d2-d3 Cc8-g4 8. Kc3-e2 a7-a6 9. Cb5:c6 b7:c6 10. Ke2-g3 Kf6-h5 11. h2-h3 Kh5:g3 12. f2:g3 Cg4-d7 13. g3-g4 Cb4-c5+ 14. Krg1-h1 Fd8-e7 15. Fd1-e1 f7-f6 16. Kf3-h4 g7-g6 17. Cc1-h6 Lf8-f7 18. La1-b1 Cc5-b6 19. b2-b3 d6-d5 20. Kh4-f3 La8-e8 21. Fe1-g3 Cb6-c5 22. Lb1-e1 d5:e4 23. d3:e4 Cc5-d6 24. Le1-e2 c6-c5 25. Kf3-d2 Cd7-e6 26. Fg3-d3 g6-g5 27. Fd3:a6 Krg8-h8 28. Kd2-c4 Ce6:c4 29. Fa6:c4 Le8-g8 30. h3-h4 g5:h4 31. g4-g5 Lg8-g6 32. Le2-f2 1-0. Manbalar Adabiyotlar Bibliography Shaxmat debyutlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Turg%CA%BBun%20Abdiyev

Turgʻun Abdiyev

Turgʻun Abdiyev (1997-yil 1-fevralda tugʻilgan) – oʻzbekistonlik para dzyudochi. Musobaqalarda J1 klassida ishtirok etib keladi. Faoliyati 2022-yildan buyon para dzyudo boʻyicha Oʻzbekiston terma jamoa aʼzosi hisoblanadi. 2023-yil Qozogʻistonda boʻlib oʻtgan Osiyo chempionatida bronza medalni qoʻlga kiritgan. Butunjahon IBSA tashkilotining yakuniy reyting natijalariga koʻra −90 kg vazn toifasida Parij-2024 Yozgi Paralimpiada oʻyinlari litsenziyasini qoʻlga kiritgan. Manbalar Oʻzbekistonlik para dzyudochilar

https://uz.wikipedia.org/wiki/1993-yilgi%20UEFA%20Chempionlar%20ligasi%20finali

1993-yilgi UEFA Chempionlar ligasi finali

1993-yilgi UEFA Chempionlar Ligasi finali – 1993-yil 26-mayda Myunxendagi Olympiastadionda oʻtkazilgan boʻlib, Fransiyaning Marsel klubi va Italiyaning Milan klublari oʻrtasidagi boʻlib oʻtgan oʻyin. UEFA Chempionlar Ligasining tarixida ikkinchi marotaba oʻtkazilgan guruh bosqichidan soʻng oʻtkazilgan finalda, Kot-dʼIvuarda tugʻilgan Basile Boli 43-daqiqada boshi bilan davrozaga yoʻllagan zarbasi golga aylanadi va oʻyinda yagonaligini saqlab qoladi. Marsel oʻz tarixida ilk bor Yevrokuboklarda gʻolib chiqadi. Fransiyaning Ligue 1 ligaisda ishtirok etuvchi jamoalardan faqatgina Marsel klubi Yevrokuboklarda gʻolib boʻlgan jamoa hisoblanadi. Fransiyaning boshqa ikki klubi, Monaco va PSG 2004 va 2020-yillarda finalgacha chiqishga erishgan. Ammo raqiblariga magʻlub boʻlishgan. Keyinchalik Marsel va ularning klubi prezidenti Bernard Tapi 1992—1993-yilgi mavsumda kelishilgan oʻyinlar janjaliga aloqador boʻlganligi aniqlangan (bunda Marsel Valenciennesga oʻyinda magʻlubiyatga uchragani uchun pul toʻlagan), bu esa ularni 2-divizionga tushib ketishi va chempionlikdan mahrum boʻlishiga olib kelgan. Shuningdek klub keyingi mavsumda Yevrokuboklarda ishtirok etish huquqidan mahrum boʻlgan. Klubga nisbatan choralar faqatgina Fransiya doirasida qoʻllangan. 1993-yilgi UEFA Chempionlar ligasi chempionlik unvoni oʻzida saqlab qolgan. Ushbu final oʻyini Gollandiya futbol afsonasi Marco van Basten uchun Milan safida soʻngisi boʻldi. Oʻyinning 86-daqiqasida golland toʻpigʻidan jiddiy jarohat oladi. Keyibgi 2 yilni jarohatdan tiklanish uchun sarflaydi. Ammo barchasi samarasiz ketadi va 1995-yilda oʻz faoliyatini erta yakunlashga majbur boʻladi. Tarix Quyidagi jadvalda 1992-yilgacha Yevropa kubogi finalida ishtirok etgan yillar belgilgangan. 1993-yildan boshlab Turnir oʻz nomini Chempionlar ligasiga oʻzgartiradi. Finalgacha yoʻl Oʻyin Manbalar Havolalar 1992–93 season at UEFA website UEFA Chempionlar Ligasi finali

https://uz.wikipedia.org/wiki/1994-yilgi%20UEFA%20Chempionlar%20ligasi%20finali

1994-yilgi UEFA Chempionlar ligasi finali

1994-yildagi UEFA Chempionlar Ligasi finali – 1994-yil 18-may kuni boʻlib oʻtgan boʻlib, Italiyaning Milan va Ispaniyaning Barselona klublari oʻrtasida boʻlib oʻtgan final oʻyini. Oʻyinda Milan oʻyinchilari ispanlarning darvozasiga javobsiz toʻrtta gol kiritib gʻalaba qozonishadi. Oʻyin Barselona Ispaniya chempionatini 3-marotaba yutib ushbu oʻyinda yaqqol favorit maqomida edi. Franco Baresi va Alessandro Costacurta kabi yetakchi futbolchilarni oʻyindan chetlashtirilgani Milan jamoasini ustunligini kamaytirar edi. Legianerlar cheklovi tufayli Fabio Capello Jean-Pierre Papin va Brian Laudrup xizmatlaridan foydalana olmas edi. Milan oʻzining odatiy, oq formasida maydonga tushgan boʻlsa, ularning raqibi Ispaniyaning Barselona jamoasi koʻk-anorrang libosda harakatlangan. Birinchi boʻlimning 22-daqiqasida Dejan Savićević oʻng qanotdan yorib kirib yuqoridan jarima maydoniga uzatma amalga oshiradi va Daniele Massaro ochiq qolgan darvozaga toʻpni kiritib hisobni ochadi. 45-daqiqada Roberto Donadonining uzatmasidan soʻng Daniele Massaro hisobni 2-0 koʻrinishiga keltiradi. Barselona futbolchisi Miguel Ángel Nadal yoʻl qoʻygan jiddi xatodan soʻng Dejan Savićević toʻpni tezkorlik bilan Andoni Zubizarreta yetkazadi va u hisobni yirik koʻrinishga keltiradi. Oʻyindagi ohirgi golni Fransiyalik Marcel Desailly kiritadi. Marcel Desailly ikki marotaba ketma-ket turli hil klublarda UEFA Chempionlar ligasini yutgan ilk futbolchiga aylanadi. Bungacha u Marsel bilan 1993-yilda kubokni yutgan edi. Tarix Quyidagi jadvalda 1992-yilgacha Yevropa kubogi finalida ishtirok etgan yillar belgilgangan. 1993-yildan boshlab Turnir oʻz nomini Chempionlar ligasiga oʻzgartiradi. Finalgacha yoʻl Oʻyin {| style="width:100%; font-size:90%;" | Manbalar Havolalar European Cup results at Rec. Sport. Soccer Statistics Foundation 1993–94 season at UEFA website UEFA Chempionlar Ligasi finali

https://uz.wikipedia.org/wiki/1995-yilgi%20UEFA%20Chempionlar%20ligasi%20finali

1995-yilgi UEFA Chempionlar ligasi finali

1995-yildagi UEFA Chempionlar Ligasi finali – 1995-yil 24-may kuni Venadagi Ernst-Happel stadionida Ajax va Milan oʻrtasida boʻlib oʻtgan final oʻyini. 49 730 tomoshabin ishtirokida Gollandiyaning „Ayaks“ klubi Italiyaning „Milan“ klubini 1:0 hisobida magʻlub etdi, 84-daqiqada gollandiyalik Patrik Klyuyvert yagona golni kiritgan. Shu bilan u Chempionlar ligasi finalida gol kiritgan eng yosh futbolchiga aylanadi. Birinchi marta Chempionlar ligasi finali Yevropa ittifoqiga kirmaydigan telekanallarda namoyish etildi. Shuningdek, finalda oʻyinchilar birinchi marta jamoalarning asosiy homiylarining ramzlari tushirilgan futbolkalarda maydonga chiqishdi. Oʻyin UEFA Chempionlar Ligasi finali

https://uz.wikipedia.org/wiki/1996-yilgi%20UEFA%20Chempionlar%20ligasi%20finali

1996-yilgi UEFA Chempionlar ligasi finali

1996-yilgi UEFA Chempionlar Ligasi finali – UEFA Chempionlar Ligasining 1995/96-yilgi mavsumi yakuniy oʻyini boʻlib, u Yevropa Chempionlar Kubogi tarixidagi 41-mavsum hamda UEFA Chempionlar Ligasi tarixidagi 4-mavsumning soʻngi oʻyini edi. Ushbu futbol uchrashuvi 22-may kuni Rimdagi Olimpiya stadionida boʻlib oʻtadi. Uchrashuvda Italiyaning Yuventus va Niderlandiyaning Ayaks jamoalari oʻzaro kuch sinashadi. Uchrashuvning asosiy vaqti 1:1 hisobida yakunlanadi. Qoʻshimcha vaqtda jamoalar gol ura olishmaydi, penaltilar seriyasida esa 4:2 hisobi bilan Yuventus gʻalaba qozonadi. Bu Yuventus uchun tarixdagi ikkinchi UEFA Chempionlar ligasining kubogini qolga kiritishi edi. Oʻyin Manbalar UEFA Chempionlar Ligasi finali

https://uz.wikipedia.org/wiki/Brain%20rot

Brain rot

Brain rot (yoki miya chirishi) — internetdagi past sifatli yoki qiymatsiz kontentni, yoki uning salbiy ta'sirlarini (psixologik, kognitiv va hokazo) tavsiflovchi atama. Psixologik tavsif sifatida u onlayn tarzda mazmunsiz kontentni, masalan, ba'zi internet memlarini haddan tashqari ko'p iste'mol qilish bilan bog'liq vaqtni o’tkazishni anglatadi, natijada kognitiv funksiyalarning pasayishi, diqqat va intellektning yomonlashuviga olib keladi. Ushbu atama internetda ilk bor 2004 yilda qo'llanilgan, lekin 2023 yilda ommalashib, o'z-o'zidan internet memiga aylangan. References Internet culture

https://uz.wikipedia.org/wiki/Yengil%20atletika%202024-yilgi%20Yozgi%20Olimpiada%20o%CA%BByinlarida%20%E2%80%93%20saralash

Yengil atletika 2024-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlarida – saralash

Ushbu maqolada 2024-yilgi Yozgi Olimpiya oʻyinlarining yengil atletika boʻyicha saralash bosqichi batafsil yoritilgan. 1800 dan ortiq sportchi qirq sakkizta medallar uchun kechadigan bahs boʻyicha (yigirma beshtasi trekda, beshtasi yoʻlda: marafon va poygada, oʻn oltitasi maydonda va ikkitasi birgalikda) ishtirok etadi. Marafon poygalari uchun saralash bosqichi 2022-yil 1-noyabrdan 2024-yil 30-aprelgacha; 10 000 metrga yugurishetrga yugurish, kombinatsiyalangan musobaqalar (yetti va oʻnkurash), yugurish va estafeta boʻyicha 2022-yil 31-dekabrdan 2024-yil 30-iyungacha; dasturdagi qolgan musobaqalar uchun 2023-yil 1-iyuldan 2024-yil 30-iyungacha oʻtishi belgilangan. Saralash xulosasi Agar ularning barchasi saralash davrida litsenziya standartiga javob bersa Milliy Olimpiya qoʻmitasi (MOQ) har bir individual musobaqada koʻpi bilan uchta saralangan sportchi, har bir musobaqada koʻpi bilan bitta saralangan estafeta jamoasi kiritishi mumkin. Universallik qoidasiga koʻra, saralangan sportchi yoki estafeta jamoasisiz har qanday MOQga quyidagi individual musobaqalardan biriga, yaʼni 100 metrga yugurish, 800 metrga yugurish yoki marafonga eng yuqori martabali erkak yoki eng yuqori martabali ayol sportchini yuborishga ruxsat beriladi. 2020-yilgi musobaqa singari, Parij-2024 uchun saralash tizimi ikki tomonlama yoʻlga qoʻyilgan boʻlib, unda umumiy kvotaning dastlabki yarmi (taxminan ellik foiz) Jahon yengil atletika kengashi tomonidan tasdiqlangan litsenziya standartlari orqali sportchilarga taqsimlanadi, qolgan qismi esa saralash davrida jahon reytingi roʻyxatiga tayanadi. Litsenziya standartlari Jahon yengil atletikasi tomonidan belgilangan muddatda tashkil etilgan va tasdiqlangan turli uchrashuvlarda olinishi mumkin. Marafon poygasi uchun saralash muddati 2022-yil 1-noyabrdan 2024-yil 30-aprelgacha; 10 000 metrga yugurishetrga yugurish, kombinatsiyalangan musobaqalar (yetti va oʻnkurash), poygalar va estafetalar boʻyicha 2022-yil 31-dekabrdan 2024-yil 30-iyungacha, qolgan individual yengil atletika musobaqalari yillik davr davomida (2023-yil 1-iyuldan 2024-yil 30-iyungacha) davom etadi. Marafon poygasi uchun 2024-yil 30-yanvarda kvotalar „Parijga yoʻl“ roʻyxatida oltmish beshinchi oʻrindan yuqori oʻrinni egallagan har qanday yuguruvchi darhol Oʻyinlarda oʻzining tegishli terma jamoasiga tanlanadi. Muddatdan tashqari, umumiy kvotaning qolgan yigirma foizi belgilangan sanada hech qanday saralangan sportchilarni almashtirmasdan, yuqorida koʻrsatilgan bir xil ikki tomonlama saralash mezonlari bilan aniqlanadi. Birinchi marafon poygasi aralash estafeta boʻylab yurish uchun har biri erkak va ayol poygachilardan iborat boʻlgan koʻpi bilan yigirma beshta jamoa marafon masofasini qamrab olgan toʻrt boqsichli poygada qatnashish huquqiga ega. Yigirma ikkita jamoa 2024-yil 20-21-aprel kunlari Turkiyaning Antaliya shahrida oʻtkazilishi rejalashtirilgan yengil atletika poygasida piyoda yurish boʻyicha jamoalar oʻrtasidagi jahon chempionati orqali toʻgʻridan-toʻgʻri Olimpiadadagi tegishli musobaqa uchun joy band qiladi, asosiy saralash bosqichidan tashqari qolgan uchta jamoa saralash davrida (2022-yil 31-dekabrdan 2024-yil 30-iyungacha) aralash estafetalar uchun Jahon yengil atletika oʻyinlari natijalari roʻyxatiga asosan tanlanadi. Trek estafetalari uchun har bir musobaqada koʻpi bilan oʻn oltita saralangan MOQ ishtirok etishi mumkin. 2024-yil may oyida Bagama orollarining Nassau shahrida boʻlib oʻtgan 2024-yilgi Jahon yengil atletika estafetalarida har bir estafeta poygasida eng yaxshi oʻn toʻrtta jamoa toʻgʻridan-toʻgʻri Olimpiadadagi tegishli musobaqa uchun joy band qiladi, asosiy saralash bosqichidan tashqarida qolgan ikkita jamoa saralash davri (2022-yil 31-dekabrdan 2024-yil 30-iyungacha) davomida estafetalar uchun Jahon yengil atletikasi koʻrsatkichlari roʻyxatiga koʻra tanlanadi. Yakka tartibdagi musobaqada uch nafardan ortiq saralangan sportchiga ega boʻlgan MOQlar ulardan istalgan birini oʻz mezonlari asosida tanlashi mumkin. Misol uchun, AQSh 2024-yilgi AQSH Olimpiadasi sinovlarida erishilgan natijalarga asoslanib, yengil atletika uchun sportchilarni tanlaydi, ammo har bir saralangan sportchiga litsenziya siyosatini qoʻllaydi. Shvetsiya faqat MOQ tomonidan qoʻyilgan bahoga koʻra kamida oʻn ikkinchi oʻringa chiqish uchun yetarli sportchilarni kiritadi. World Athletics 2023-yilning soʻnggi choragida ketma-ket ikkinchi marta sportni boshqaruvchi organning rasmiy veb-saytidagi statistika boʻlimida „Parijga yoʻl“ saralash kuzatuv vositasini eʼlon qiladi. Ushbu vosita har bir individual va estafeta musobaqasida malakali sportchilar roʻyxatini xususan, ularning tegishli MOQ tomonidan rasman tanlanganlar, World Athletics yoki jahon reytingi tomonidan tasdiqlangan litsenziya standartlari orqali koʻrsatadi. Litsenziya standartlari Litsenziya standartlari 2023-yilgi Jahon chempionatida (19-27-avgust kunlari Vengriyaning Budapesht shahrida boʻlib oʻtadi), qitʼa chempionatlarida, qitʼa sport uchrashuvlarida, milliy chempionatlarda va saralash sinovlarida hamda yuqorida sanab oʻtilgan saralash davrida Jahon yengil atletika federatsiyasi tomonidan tasdiqlangan turli xalqaro uchrashuvlarda olinishi kerak. Quyidagi jadvalda Parij-2024 uchun individual litsenziya standartlari keltirilgan: ª Bir milga yugurish – 3:50,40 (erkaklar uchun) ga va 4:20,90 (ayollar uchun) ga teng Trek bahslari Erkaklar oʻrtasida trek bahslari Erkaklar oʻrtasida 100 metrga yugurish Eslatma: Saralash standartlariga yopiq inshootlarda yoki shamol tezligi 2,0 m/s dan yuqori boʻlgan poygalar kirmaydi. Erkaklar oʻrtasida 200 metrga yugurish Eslatma: Saralash standartlari yopiq inshootlardagi yutuqlarni istisno qiladi. Erkaklar oʻrtasida 400 metrga yugurish Erkaklar oʻrtasida 800 metrga yugurish Erkaklar oʻrtasida 1500 metrga yugurish Eslatma: Saralash standartlariga, shuningdek, bir milyaga yugurish bo‘yicha yutuqlar ham kiritiladi (3:50.40). Erkaklar oʻrtasida 5000 metrga yugurish Erkaklar oʻrtasida 10,000 metrga yugurish Erkaklar oʻrtasida 110 metrga toʻsiqlar osha yugurish Eslatma: The qualifying standards exclude indoor achievements or races with wind above 2.0 m/s. Erkaklar oʻrtasida 400 metrga toʻsiqlar osha yugurish Erkaklar oʻrtasida 3000 metrga toʻsiqlar osha yugurish Ayollar oʻrtasida trek bahslari Ayollar oʻrtasida 100 metrga yugurish Eslatma: The qualifying standards exclude indoor achievements or races with wind above 2.0 m/s. Ayollar oʻrtasida 200 metrga yugurish Eslatma: The qualifying standards exclude indoor achievements. Ayollar oʻrtasida 400 metrga yugurish Ayollar oʻrtasida 800 metrga yugurish Ayollar oʻrtasida 1500 metrga yugurish Eslatma: The qualifying standards also include achievements in the mile run (4:20.90). Ayollar oʻrtasida 5000 metrga yugurish Ayollar oʻrtasida 10,000 metrga yugurish Ayollar oʻrtasida 100 metrga toʻsiqlar osha yugurish Eslatma: The qualifying standards exclude indoor achievements or races with wind above 2.0 m/s. Ayollar oʻrtasida 400 metrga toʻsiqlar osha yugurish Ayollar oʻrtasida 3000 metrga toʻsiqlar osha yugurish Yoʻlak bahslari Erkaklar oʻrtasida yoʻlak bahslari Erkaklar oʻrtasida marafon Erkaklar oʻrtasida 20 km ga sportcha yurish Ayollar oʻrtasida yoʻlak bahslari Ayollar oʻrtasida marafon Ayollar oʻrtasida 20 km ga sportcha yurish Maydon bahslari Erkaklar oʻrtasida maydon bahslari Erkaklar oʻrtasida balandlika sakrash Erkaklar oʻrtasida tayanib sakrash Erkaklar oʻrtasida uzunlikka sakrash Erkaklar oʻrtasida uch hatlab sakrash Erkaklar oʻrtasida yadro uloqtirish Erkaklar oʻrtasida disk uloqtirish Erkaklar oʻrtasida bosqon uloqtirish Erkaklar oʻrtasida nayza uloqtirish Ayollar oʻrtasida maydon bahslari Ayollar oʻrtasida balandlika sakrash Ayollar oʻrtasida tayanib sakrash Ayollar oʻrtasida uzunlikka sakrash Ayollar oʻrtasida uch hatlab sakrash Ayollar oʻrtasida yadro uloqtirish Ayollar oʻrtasida disk uloqtirish Ayollar oʻrtasida bosqon uloqtirish Ayollar oʻrtasida nayza uloqtirish Aralash bahslar Erkaklar oʻrtasida dekatlon Ayollar oʻrtasida yettikurash Estafeta bahslari Erkaklar oʻrtasida 4 × 100 metrga estafetali yugurish Eslatma: Botsvana apellyatsiya arizasi bilan murojaat qildi, agar ariza qabul qilinsa, Niderlandlar o‘rniga qatnashadi. Erkaklar oʻrtasida 4 × 400 metrga estaftali yugurish Ayollar oʻrtasida 4 × 100 metrga estafetali yugurish Ayollar oʻrtasida 4 × 400 metrga estafetali yugurish Aralash 4 × 400 metrga estafetali yugurish Marafon poygasida yurish aralash estafetasi Yana qarang Yengil atletika 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida – Saralash Izohlar Manbalar Havolalar Yengil atletika 2024-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlarida

https://uz.wikipedia.org/wiki/Porsche%20911%20%28996%29

Porsche 911 (996)

Porsche 996 – bu Germaniyaning Porsche avtomobilsozlik shirkati tomonidan 1997–2006-yillarda ishlab chiqarilgan sport avtomobili boʻlgan 911 modelining beshinchi avlodi. U 2004-yilda 997 modeli bilan almashtirildi, ammo yuqori tezlikka ega Turbo S, GT2 va GT3 variantlari 2006-yilgacha ishlab chiqarishda qoldi. 996 modelining oʻzidan oldingi model bilan deyarli hech qanday umumiyligi yoʻq boʻlgan, chunki u birinchi marta yangi platforma va yangi suv bilan sovutiladigan dvigatel bilan taʼminlangan. Texnik jihatdan bu katta oʻzgarish boʻlgan, asl avtomobilning umumiy tartibidan tashqari barcha komponentlari yangi boʻlgan. 996 modeli ishlab chiqilishi bilan birgalikda faqat roadster uchun moʻljallangan Porsche Boxster (986) ham ishlab chiqildi. 986 modeli Porscheʼning kirish darajasidagi avtomobili sifatida debyut qildi va sotuvga 996 modelidan biroz oldin chiqarildi. 996 va 986 modellari orasidagi umumiyliklar orasida oldingi suspenziya, turli ichki qismlar va dvigatelni kiritish mumkin boʻlib, ularning barchasi 996 uchun kengaytirilgan. Biroq, orqa koʻp bogʻlamli suspenziya avvalgi 993 modelidan olingan. Bu, asosan, Porsche moliyaviy qiyinchiliklarga duch kelgan davrda rivojlanish xarajatlarini tejash maqsadida amalga oshirildi. Ushbu harakat avtomobilni ishlab chiqish xarajatlarini taxminan 30% ga tejash imkonini berdi. 996 modelining debyutida klassik 911 seriyasidagi eng muhim oʻzgarishlar amalga oshirildi: ilgari qoʻllangan havo bilan sovutiladigan dvigatel oʻrniga suv bilan sovutiladigan dvigatel joriy etildi. Kuchayib borayotgan chiqindi va shovqin meʼyorlari, ekologik talablar, avtomobilning yuqori darajadagi sifatga boʻlgan talablar va yuqori samarali 4 klapanli dvigatelga ehtiyoj bu oʻzgarishni zarur qildi. Boshqa muhim oʻzgarishlar orasida yangi platforma, koʻproq eğimli old oynaga ega silliq tana va qayta ishlangan ichki qism hamda oldingi „qoʻziqorin koʻz“ faralari oʻrniga yangi „qovurilgan tuxum“ shaklidagi faralar (burilish chiroqlari sargʻish rangda boʻlgani uchun shunday atalgan) mavjud boʻlgan. Yana qarang Porsche 911 Manbalar Adabiyotlar Havolalar 996 Porsche Official website 996 FAQ at Rennlist Sport Avtomobillari Orqa dvigatelli avtomobillar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Wojciech%20Szcz%C4%99sny

Wojciech Szczęsny

Wojciech Tomasz Szczęsny (; 1990-yil 18-aprelda tugʻilgan) – polshalik sobiq professional futbolchi darvozabon sifatida oʻynagan. Wojciech klubdagi faoliyatini Varshavaning „Legiya“ jamoasida boshlagan. Szczęsny 2006-yilning yanvarida „Arsenal“ bilan shartnoma imzolagan. Uch yil davomida klubning yoshlar va oʻrinbosarlar jamoasida oʻynagan. 2009-yilda Lonon jamoasi tarkibida professional debyutini oʻtkazgan. Keyingi mavsumda Brentford klubida ijara asosida oʻynagan. 2011-yilgi mavsum oldidan Arsenal jamoasi tarkibiga qaytgan va keyinchalik ikki marta Angliya Kubogida gʻalaba qozonib, poytaxt klubining asosiy darvozaboniga aylangan. 2013/2014-yilgi mavsum yuqori darjada oʻtkazgan holda jamoasi blan Angliya kubogida gʻolib boʻlgan va mavsum yakubida Petr Čech bilan birgalikda Premyer-liganing „Oltin qoʻlqop“ sohibi boʻlgan. Wojciech 2015-yilda ketma-ket ikki mavsum davomida Italiyaning „Roma“ klubida ijara asosida oʻynagan. 2017-yilda Rim klubi tarkibidagi mazmunli oʻyinlar sababli Seria A ning amaldagi chempioni „Yuventus“ ga oʻtishga sabab boʻlgan. Oʻzining birinchi mavsumida asosan Gianluigi Buffonning zahira darvozaboni sifatida oʻynagan. Dastlabki mavsumidayoq ichki musoboqalarda Juventus jamoasi bilan „oltin dubl“ni qoʻlga kiritgan. Keyingi mavsumda Buffon ketganidan soʻng, boshlangʻich tarkib futbolchisiga aylandi va ikkinchi marta A Seriya chempionligini qoʻlga kiritgan. Uning samarali oʻyinlari 2019-yilda unga Yashin Trophy nominatsiyasini ham taqdim etgan. Szczęsny keyingi mavsumda ketma-ket uchinchi liga chempionligini qoʻlga kiritgan. Wojciech 2024-yilda professional futboldan ketishdan oldin A Seriyaning eng yaxshi darvozaboni mukofotini qoʻlga kiritgan. Xalqaro miqyosda Wojciech 2009 va 2024-yillar oraligʻida Polsha terma jamoasi safida 84 ta oʻyin oʻtkazgan. Wojciechilk yirik musoboqasi, Polsha va Ukraina mezbonligida oʻtgan UEFA Yevro-2012 turnirida milliy terma jamoa tarkibiga kiritilgan. Keyinchalik Yevropa chempionati turnirning yana uchta nashrida (2016, 2020 va 2024), shuningdek, ikkita FIFA Jahon chempionatida (2018 va 2022) ishtirok etgan. Shaxsiy hayot Szczęsny Varshavada tugʻilgan. Wojciech Maciej Szczęsnyning oʻgʻli boʻlib, otasi ham professional darvozabon boʻlgan. Otasi faoliyati davomida Varshavaning „Legiya“, „Vidzev Lodz“, „Poloniya Varshava“ va „Visla Krakov“ klublarida, shuningdek, Polsha terma jamoasida yettita oʻyin oʻtkazgan. Faoliyat statistikasi Klub Xalqaro Yutuqlar Arsenal Angliya kubogi: 2013–14, 2014–15 FA hamjamiyat qalqoni: 2014 Futbol Ligasi kubogi sohibi: 2010–11 Yuventus A Seriya: 2017–18, 2018–19, 2019–20 Italiya kubogi: 2017–18, 2020–21, 2023–24 Italiya Superkubogi: 2018, 2020 Individual Polshada yilning eng yangi futbolchisi: 2011 Premyer-liga Oltin qoʻlqop sohibi: 2013/2014 Lega A Seriyaning eng yaxshi darvozaboni: 2019–20 A Seriyaning mavsum jamoasi aʼzosi: 2022–23 Manbalar Havolalar Wojciech Szczęsny profile at Juventus FC 1990-yilda tugʻilganlar Yashayotgan insonlar Polsha erkak futbolchilari Erkak futbol darvozabonlari Arsenal F.C. futbolchilari Brentford F.C. futbolchilari AS Roma futbolchilari Juventus F.K. oʻyinchilari Angliya Premyer-ligasi futbolchilari Serie A futbolchilari UEFA Yevro 2012 oʻyinchilari UEFA Yevro 2016 oʻyinchilari UEFA Yevro 2020 oʻyinchilari UEFA Yevro 2024 oʻyinchilari FIFA Jahon chempionati 2018 oʻyinchilari FIFA Jahon chempionati 2022 oʻyinchilari Angliyadagi chet ellik erkak futbolchilari Italiyadagi chet ellik erkak futbolchilar Alifbo boʻyicha sportchilar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Houdini%20%28Eminem%20qo%27shig%27i%29

Houdini (Eminem qo'shig'i)

"Houdini" — amerikalik reper Eminemning qo'shig'i bo'lib, uning o'n ikkinchi studiyaviy albomi The Death of Slim Shady (Coup de Grâce) albomidan asosiy singl hisoblanadi. Qo'shiq Eminem va Luis Resto tomonidan ishlab chiqarilgan va Shady Records, Aftermath Entertainment va Interscope Records orqali 2024-yil 31-mayda chiqarilgan. Unda bir nechta Eminemning avvalgi ishlari, shuningdek, Steve Miller Bandning "Abracadabra" qo'shig'i interpolatsiya qilingan; Jeff Bass, Anne Dudley, Steve Miller, Trevor Horn, DJ Head va Malcolm McLaren so'nggi qo'shiqning interpolatsiyasi tufayli qo'shiq mualliflari sifatida qayd etilgan. Qo'shiqning musiqiy videosi bilan birga chiqarilgan "Houdini" Billboard Global 200da birinchi o'rinda debyut qildi. Shuningdek, u Avstraliya, Avstriya, Kanada, Islandiya, Latviya, Lyuksemburg, Marokash, Yangi Zelandiya, Norvegiya, Portugaliya, Janubiy Afrika, Shveysariya va Birlashgan Qirollik chartlarida birinchi o'rinlarni egalladi va Belgiya, Chexiya, Finlyandiya, Germaniya, Vengriya, Hindiston, Irlandiya, Isroil, Litva, Niderlandiya, Ruminiya, Slovakiya, Shvetsiya va AQSh chartlarida top o'nlikka kirdi. Chiqarilish va Kompozitsiya 2024-yil aprel oyida Eminem o'zining o'n ikkinchi studiyaviy albomi The Death of Slim Shady (Coup de Grâce) 2024-yilning o'rtalarida chiqarilishini e'lon qildi. Uch hafta o'tgach, u o'zining barcha kontaktlariga yuborilgan, "…va mening oxirgi fokusim uchun!" degan sirli xabar bilan iMessage skrinshotini bo'lishdi. Xabarning sanasi 31-may edi, bu esa yaqinlashib kelayotgan chiqarilish sanasiga ishora qilardi. 28-may kuni reper o'zining sehrgar Devid Bleyn bilan qo‘shma video qo‘ng‘irog‘ini e'lon qildi, unda u Bleyndan yordam va sehr so'raydi; bunga javoban Bleyn bir stakan sharob ichib, uni yeb qo'yadi. Keyin Eminem, o'zining "oxirgi fokus"i uchun o'z karerasini "yo'qotishga" qaror qilganini aytadi. Reper keyin qo'shiqdan qisqa bir instrumental parcha o'ynaydi. Klipning oxirida qo'shiq nomi va chiqarilish sanasi ko'rsatiladi. "Houdini" 2024-yil 31-mayda chiqarildi. Hip-hop janridagi ushbu qo'shiq Eminemning "Without Me", "My Name Is" va "Just Lose It" qo'shiqlarini, shuningdek, 1982-yilda Steve Miller Band tomonidan kuylangan "Abracadabra" qo'shig'ini interpolatsiya qiladi. Chiqarilishning ertasi kuni Stiv Miller Eminemni "o'sha zamonaviy yaratuvchilardan biri bo'lib, uzoq musiqiy merosda yangi narsalar yaratadigan" deb maqtadi. Qo'shiq nomi matnida keltirilgan Garri Xudinidan , Sherri Papini o'g'irlash haqiqatdan mahrum bo'lganligidan, RuPaulning moyaklari va Black Eyed Peas haqida R.Kellining urolagniyasiga asoslangan so'z o'yinidan olingan. Shuningdek, unda Eminemning oldingi faoliyatidagi gomofobik so'zlar bilan bog'liq tortishuvlar ham eslatiladi va "eski" Eminem "bugungi kunning ahvoli"ni "gey" deb hisoblaydi, degan mazmun bor. Eminem shuningdek, o'zining menejeri Pol Rozenbergni "erkak krossdreser" va "soxta axmoq" deb ataydi va buni uchun uni "tuhmat qilayotgan"larga, Doktor Dre, Jimmi Iovine, o'zi, "siz" va o'z farzandlariga qarshi so'zlaydi. Qo'shiq videosi "Houdini" qo'shig'ining musiqiy videosi, ilgari Eminemning "Not Afraid", "Rap God", "The Monster", "Phenomenal", "Walk on Water" va "Venom" qo'shiqlarining videolarini suratga olgan Rich Li tomonidan rejissyorlik qilingan va singl bilan birga 2024-yil 31-mayda chiqarilgan. Musiqiy videoda Eminem, 2002-yilda chiqarilgan "Without Me" qo'shig'idan ("The Eminem Show") o'zining "Rap Boy" qiyofasida kiyingan holda, Dr. Dre bilan birga Gotham Cityga o'xshash shaharda o'zining boshqa qiyofasi Slim Shadyni qidirib topib, u bilan kurashadi; Slim Shady 2002-yildan vaqt portalidan o'tib, musiqiy video voqealariga yetib keladi.Musiqa videoda reperlar 50 Cent, Snoop Dogg, Royce da 5′9″, Denaun Porter, shuningdek, o'sha paytda Eminemning Shady Records yorlig'ida imzolangan Westside Boogie, Grip va Ez Mil, prodyuser The Alchemist, komediyachilar Shane Gillis va Pete Davidson, kattalar filmlari aktrisalari Samantha Mack va Ryan Keely, Eminemning menejeri Paul Rosenberg, Interscope Records hammuassisi va ijrochisi Jimmy Iovine, va Eminemning o'z farzandlari ham paydo bo'ladi. Qabul qilinishi Time jurnalidan Endryu R. Chou bu qo'shiq haqida "tanqidchilarini dahshatga solmoqda" deb yozdi. Stereogumdan Tom Brayhan esa **"Houdini"**dan taassurot qoldirmadi va Eminemning "yomonlashishda ham yangidan yangi yo'llar topishda davom etayotganligi haqiqatan ham hayratlanarli" ekanligini aytib, u va Luis Restoning **"Abracadabra"**ni "sirk musiqasiga o‘xshashroq qilishga muvaffaq bo‘lganlarini" ta'kidladi. U qo'shiqning matnlarini "hozirgi zamonning haddan tashqari hushyorligi haqida to'lib-toshgan kulgili hazillar" deb atadi va Eminemning kuylash uslubini "tartibsiz va yoqimsiz" deb ta'riflab, tinglovchilar qo'shiqdan "bingo kartasi" yasashlari mumkinligini yozdi.Consequencedan Eddi Fu Eminem bu trekta "badandek" eshitilishini, uning odatiy mashhurlar haqida hazillari "hayratlanarli va zukko bo'lishdan ko'ra, ko'proq oldindan aytib bo'ladigan va zerikarli" ekanligini aytdi va uning nashri Eminemning "TikTok backlash" tomonidan "nishonga olinganidan" shikoyat qilmasligini, chunki "bahs-munozaraga yo'naltirilganlik" butun karerasida uning strategiyasi bo'lganini qayd etdi. Ijobiyroq sharh esa Detroit Free Pressdan Brayan MakKollumdan keldi, u qo'shiqni "esga olishga arzigulik qaytish" va "aqlli, ko'p qatlamli so'z o'yini" deb maqtab yozdi. Clash jurnalidan Robin Myurrey qo'shiqni "vaqti-vaqti bilan hayratlanarli (va vaqti-vaqti bilan zerikarli) rangli chart rep dozalari" deb ta'riflagan bo'lsa-da, "gey" so'zining haqorat sifatida ishlatilishi va Eminemning "transgender mushugi" haqida bo'lgan kupletini "juda ham kulgili" deb hisobladi va "Houdini" qo'shig'i "o'z zamonining qoldig'idan qutulolmagani"ni yozdi. Bundan tashqari, The New York Timesdan Lindsay Zoladz qo'shiqning "juda yorqin, karnavalga o'xshash biti" haqida yozdi, bu bitda Eminem "hozirgi madaniy lahzani kuzatib, ba'zi bir o‘ta ortiqcha rap qilingan hazillarni bir-biriga ulab chiqadi [va] har bir burilishda haqorat qilishga umid qiladi", va bu qo'shiqni "charchatadigan" deb atadi. Savdoviy natijalar "Houdini" AQShdagi Billboard Hot 100 chartida 2024-yil 15-iyun sanasida ikkinchi o'rinda debyut qildi, 48,8 million strim va 49,000 nusxa sotilgan. U Eminemning ona yurtidagi 23-o‘nlik qo‘shig‘i bo‘ldi va o‘n yil avval chiqarilgan "The Monster"dan keyin eng yuqori chart pozitsiyasiga ega bo‘lgan singli bo'ldi. "Houdini" shuningdek, Alternative Radioda ham katta efir vaqtiga ega bo'lib, 2024-yil 7-iyulda sana bo'yicha AQSh Alternative Airplay chartida 35-o'rinda debyut qildi, bu esa uning 2002-yilda "Lose Yourself" qo'shig'idan beri deyarli 22 yil ichida chartga kirgan birinchi qo'shig'i va umumiy hisobda beshinchi qo'shig'i bo'ldi. Kanadada "Houdini" Canadian Hot 100 chartiga birinchi o'rinda kirdi va bu uning oltinchi marta eng yuqori pog'onaga ko'tarilgan trekiga aylandi. Buyuk Britaniyada "Houdini" UK Singles Chartda 2024-yil 7-iyun kuni (13-iyun haftasida yakunlangan) 104,800 chart birliklari, jumladan, 13,3 million strim bilan birinchi o'rinda debyut qildi. Bu Eminemning Britaniyada 11-chart cho'qqisiga chiqqan qo'shig'i bo'ldi, 2020-yil yanvar oyida Juice Wrld bilan "Godzilla"dan beri birinchi, va 2005-yil fevral oyida "Like Toy Soldiers"dan buyon hech qanday hamkorliksiz birinchi singli bo'ldi. Bu, shuningdek, Eminemning UK Singles Chartdagi "Without Me" qo'shig'idan beri (2002-yil may) bir haftalik eng yaxshi natijasi bo'ldi. U chartning cho‘qqisida ikki hafta davomida qoldi va bu Eminemning UK Singles Chartning cho‘qqisida bir haftadan ortiq turgan birinchi qo‘shig‘i bo‘ldi. Qo'shiq, shuningdek, Avstraliyada ARIA Singles Chartda birinchi o'rinni egalladi va u yerda 2013-yilda Rihanna ishtirokidagi "The Monster"dan beri chartda birinchi o'rinni egallagan Eminem qo'shig'iga, va 2009-yilda "We Made You"dan buyon hech qanday duetsiz birinchi qo'shig'iga aylandi. "Houdini" Eminemning Avstraliyada birinchi o'ringa ko'tarilgan sakkizinchi qo'shig'iga aylandi. Yana qarang List of Billboard Hot R&B/Hip-Hop Songs number ones of 2024 List of Canadian Hot 100 number-one singles of 2024 List of number-one singles of 2024 (Australia) List of number-one singles of the 2020s (Norway) List of UK singles chart number ones of the 2020s Manbalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Grand%20Theft%20Auto%20VI

Grand Theft Auto VI

Grand Theft Auto VI — bu Rockstar Games tomonidan ishlab chiqilayotgan 2025-yilda e'lon qilinadigan sarguzasht o'yin. U Grand Theft Auto V (2013) dan keyingi sakkizinchi asosiy Grand Theft Auto o'yini bo'lishi kutilmoqda. O'yin, Florida shtatidan ilhomlanilgan, Leonida deb nomlangan xayoliy ochiq dunyo shtatida va Mayamidan ilhomlangan Vice City shahrida o'ynaladi. Hikoya Lucia va uning sherigi bo'lgan jinoyatchi juftlik haqida bo'lishi kutilmoqda Bir necha yillik taxmin va kutishlardan so'ng, Rockstar 2022-yil fevral oyida o'yin ishlab chiqarilayotganini tasdiqladi. O'yin rasman 2023-yil dekabr oyida namoyish etildi va 2025-yil oxirida PlayStation 5 va Xbox Series X/S uchun chiqarilishi rejalashtirilgan. Sozlamalar va obrazlar Grand Theft Auto VI is an action-adventure game set in the fictional open world state of Leonida—based on Florida—which includes Vice City, a fictionalised version of Miami. Vice City was previously featured in Grand Theft Auto (1997) and as the main setting of Grand Theft Auto: Vice City (2002) and Grand Theft Auto: Vice City Stories (2006). As with previous titles in the series, the game world parodies contemporary American culture, with satirical depictions of social media and influencer culture, and references to Internet memes such as the Florida Man. The story follows a criminal duo: Lucia, the series' first female protagonist since 2000, and her male partner; the first trailer depicts Lucia as a prison inmate, and later evading custody with her partner. Grand Theft Auto VI bu Florida shtatiga asoslangan Leonida deb nomlangan xayoliy ochiq dunyo shtatida o'ynalinadigan sarguzasht o'yin, GTA 6 , shuningdek, Mayami shahrining xayoliy versiyasi Vice City ni ham o'z ichiga oladi. Vice City avval Grand Theft Auto (1997) da va asosiy joy sifatida Grand Theft Auto: Vice City (2002) va Grand Theft Auto: Vice City Stories (2006) da tasvirlangan edi. Avvalgi o'yinlarda bo'lgani kabi, o'yin dunyosi zamonaviy Amerika madaniyatini, jumladan, ijtimoiy tarmoqlar va Floridalik kishi kabi internet memlariga parodiya qiladi. Hikoya Lucia ismli jinoyatchi va uning erkak sherigidan iborat juftlikni namoyish qiladi; u 2000-yildan beri seriyadagi birinchi ayol bosh qahramon hisoblanadi, va birinchi trailer Lucia qamoq mahbusi sifatida, keyinroq esa sherigi bilan qo'lga tushmaslik uchun qochib yurishini tasvirlaydi. Eslatmalar Manbalar External links

https://uz.wikipedia.org/wiki/Chad%20%28slang%29

Chad (slang)

Zamonaviy internet jargonida "Chad" atamasi oq tanli erkakni anglatadi, u odatda stereotipik tarzda muskulli, jinsiy faol, sport bilan shug'ullanuvchi va yaxshi daromadga ega bo'lgan shaxsdir. Bu atama alfa/beta erkaklarning farqlanishi bilan bog'liq va birinchi marta 4chan xabarlar taxtasida mashhur bo‘lgan. Internetda ommalashishidan avval "Chad" atamasi Chikago shahri shimolidagi boy va sport bilan shug‘ullanuvchi erkaklarni tasvirlash uchun ishlatilgan. Kelib chiqishi Ushbu atama 2010-yillarda "Chad Thundercock" nomi ostida 4chan xabarlar taxtasida paydo bo'lgach, virusli memga aylangan. Chad odatda oq tanli, odatda sariq sochli erkak sifatida tasvirlanadi, u yaxshi ishga ega, sport bilan shug‘ullanuvchi, jinsiy faol va yaxshi jismoniy imkoniyatlarga ega. Yana qarang Basic (slang) Becky (slang) Benny (slang) Essex man Frat boy Himbo Jock (stereotype) Karen (slang) Metrosexual Preppy Rah (slang) Yuppie Manbalar External links Class-related slurs Culture of Chicago European-American culture in Chicago Incel subculture Jock characters Manosphere Men in the United States Pejorative terms for white people Slang terms for men Social class in the United States Social class subcultures Social groups Stereotypes of urban people Stereotypes of white Americans Stereotypes of white men White American culture in Chicago Youth culture in the United States 2017 in Internet culture Slang Internet slang

https://uz.wikipedia.org/wiki/Muhayyo%20Abdusattorova

Muhayyo Abdusattorova

Muhayyo Abdusattorova (2005-yil 10-avgustda tugʻilgan) – oʻzbekistonlik para akademik eshkak eshuvchisi. Musoboqalarda PR1W1X klassida ishtirok etadi. Faoliyati 2022-yildan buyon para akademik eshkak eshish boʻyicha Oʻzbekiston terma jamoasi aʼzosi hisoblanadi. Hanchjou-2022 Para Osiyo oʻyinlarida bronza medalni qoʻlga kiritgan. 2024-yil Shveytsariyaning Lyutsern shahrida boʻlib oʻtgan Jahon litsenzion turnirida Parij-2024 Yozgi Paralimpiada oʻyinlariga toʻgʻridan-toʻgʻri litsenziyani qoʻlga kiritgan. Manbalar Oʻzbekistonlik akademik eshkak eshuvchilar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Xalqaro%20Energetika%20Agentligi

Xalqaro Energetika Agentligi

Xalqaro Energetika Agentligi (XEA) 1974-yilda Parijda tashkil etilgan mustaqil hukumatlararo tashkilot boʻlib, global energetika sektoriga oid siyosiy tavsiyalar, tahlillar va maʼlumotlarni taqdim etadi. XEAga 31 davlat va 13 ta assotsiatsiya davlatlari aʼzo boʻlib, ular global bozordagi energiya talabining 75% ini tashkil etadi. IEA 1973-yilgi neft inqirozidan soʻng jahon neft taʼminotidagi jismoniy uzilishlarga javob berish, global neft bozori va energetika sektoriga oid maʼlumot va statistikalarni taqdim etish, energiyani tejash va saqlashni ragʻbatlantirish va xalqaro texnik hamkorlikni yoʻlga qoʻyish maqsadida tashkil etilgan. Tashkilot Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (OECD) doirasida yaratilgan. Tashkil etilganidan beri aʼzo davlatlardagi neft zaxiralarini boshqarishda ham hamkorlik qilmoqda. Keyingi oʻn yilliklarda IEA ning roli butun global energiya tizimini qamrab olish darajasigacha yetdi. Agentlikning qamrovi anʼanaviy yoqilgʻilar, masalan, gaz va koʻmirni, shuningdek, qayta tiklanadigan energiya manbalari, quyosh fotoelektrika, shamol energetikasi, bioyoqilgʻi, atom energetikasi, vodorod va ushbu texnologiyalar uchun zarur boʻlgan muhim minerallarni oʻz ichiga olgan yangi va tez rivojlanayotgan energiya manbalari va texnologiyalarini oʻz ichiga oladi. IEA ning asosiy faoliyati aʼzo davlatlar va assotsiatsiya davlatlariga energiya xavfsizligini taʼminlash va ularning toza energiyaga oʻtish jarayonini tezlashtirishga oid siyosiy maslahatlar berishdir. Shu yillarda tashkilot oʻz eʼtiborini toza energiyaga oʻtishni tezlashtirish, iqlim oʻzgarishini sekinlashtirish, nol uglerod chiqindisiga erishish va global haroratning 1,5 °C darajadan oshib ketishining oldini olishga qaratmoqda. IEAning barcha aʼzo davlatlari global isishni 1,5 °C ga cheklashni maqsad qilgan Parij bitimini imzolagan va IEA aʼzolarining uchdan ikki qismi 2050-yilga borib uglerod chiqindisini nolga yetkazish majburiyatini olgan. IEAning amaldagi ijrochi direktori, 2015-yil oxirida lavozimiga kirishgan Fatih Biroldir. IEA har yili World Energy Outlook va Net Zero by 2050 kabi hisobotlarni chop etadi. Tarixi IEA 1974-yil 18-noyabrda, 1973-yilgi neft inqirozidan keyin, mustahkam energiya taʼminotini yaratish, energiya samaradorligini oshirish, energiya xavfsizligini taʼminlash va texnologik tadqiqotlar va innovatsiyalarni ragʻbatlantirish maqsadida tashkil etilgan. Xalqaro Energiya Dasturi toʻgʻrisidagi Bitim (IEP Bitimi) IEA vazifalari va tuzilmasini belgilab beradi va uni Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (OECD) shafeiligi ostidagi mustaqil tashkilot sifatida belgilaydi. 1996-yilda IEA oʻz shtab-kvartirasini OECD joylashgan Château de la Muettedan Parijdagi Avstraliya elchixonasi ichidagi tijorat binosiga koʻchirgan. IEA oʻz byujeti va boshqaruv tuzilmasini mustaqil ravishda yuritadi. Tashkilot 16 ta asoschi davlatlar bilan boshlangan va hozirgi kunda aʼzolari soni 31 ta davlatga yetgan. Litva 2022-yilda agentlikka qoʻshilgan. IEAning toʻliq aʼzolari bir vaqtning oʻzida OECD aʼzolari boʻlishi ham talab etiladi. Shu bilan birga favqulodda zaxira sifatida 90 kunlik neft importiga ega boʻlishi kerak. Ushbu favqulodda zaxiralar jahon bozorlarini barqarorlashtirish uchun bozorga chiqarilishi mumkin va ular hozirgacha besh marta faollashtirilgan. 1991-yilning yanvarida Fors koʻrfazi urushi tufayli, 2005-yilda Katrina va Rita boʻronlari Meksika koʻrfazini vayron qilganda, 2011-yilda Liviya inqirozi paytida va 2022-yilda Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishiga javoban ikki marta. Favqulodda zaxiralarni chiqarish mexanizmidan tashqari, IEA ning asosiy vazifalari neftga qaramlikni kamaytirish, muqobil energiya manbalarini rivojlantirish, energiya tadqiqotlari va ishlanmalarini amalga oshirish va barqaror energiya bozorini yaratish uchun neft ishlab chiqaruvchi kompaniyalar va mamlakatlar bilan hamkorlik qilishni oʻz ichiga oladi. Aʼzolar energiya inqirozlari paytida talabni qisqartirishi va samaradorlik choralari boʻyicha rejalar tuzishi kerak. 2015-yilda IEA bosh iqtisodchisi Fatih Birol ijrochi direktor etib tayinlandi. Fatih Birol tashkilot ichidan chiqib rahbarlikkacha chiqqan ilk insondir. Tashkilotning mandat kengashi agentlikni uchta asosiy ustunlar boʻyicha modernizatsiya qilish vazifasini olgan. Ular IEA ning energiya xavfsizligini neftdan tashqari tabiiy gaz va elektr energiyasi qamrovini kengaytirish; yangi hamkorliklar orqali rivojlanayotgan iqtisodiyotlar bilan aloqalarni kuchaytirish; va IEA ning asosiy eʼtiborini toza energiya texnologiyalari va energiya samaradorligiga qaratishdir. 2015-yilda „Assotsiatsiya davlatlari“ yangi kategoriyasi yaratildi. Ushbu kategoriya IEA aʼzoligiga mos kelmaydigan mamlakatlarga tashkilot bilan bogʻlanish va uning ishida ishtirok etish imkonini berdi. Xitoy, Indoneziya va Tailand birinchi boʻlib qoʻshilgan va hozirda IEA ning oʻn uchta assotsiatsiya mamlakati, jumladan 2022-yil iyul oyidan beri Ukraina aʼzo . IEA ning aʼzo va assotsiatsiya davlatlari global energiya isteʼmolining 75% dan ortigʻini tashkil etadi. 2021-yilda IEA rahbari Fatih Birol siyosatchilarni toza energiyaga oʻtishni tezlashtirish va chiqindilarni kamaytirish uchun koʻproq harakat qilishga chaqirgan. U „Toza energiya texnologiyalari sekin, ammo albatta mavjud energetika sanoati oʻrnini egallaydi“, dedi. IEA ning 2022-yilgi vazirlar yigʻilishidan soʻng, IEA davlatlarining ikki yilda bir marta oʻtkaziladigan yuqori darajadagi yigʻilishi oʻtkazilishiga kelishib olindi. Shu jumladan aʼzo davlatlar yana bir bor tashkilot mandatiga „yigirmanchi asrning oʻrtalarigacha global miqyosda energetika sohasidagi issiqxona gazlarini nol dararjaga yetkazish uchun mamlakatlarni qoʻllab-quvvatlash“ orqali global toza energiyaga oʻtishni tezlashtirish vazifasini kiritdi. „IEA 3.0“ mandati energiya xavfsizligini kuchaytirishni ikki baravar oshiradi va toza energiyaga oʻtish uchun kritik mineral va materiallarni tadqiq etishni koʻzda tutadi. Boshqaruv Tuzilma IEA tuzilmasi Boshqaruv kengashi, Vazirlar mahkamasi va Doimiy guruh va qoʻmitalarni oʻz ichiga oladi. Boshqaruv kengashi tashkilotning asosiy qaror qabul qiluvchi organi hisoblanadi. U aʼzo mamlakatlar vakillaridan iborat boʻlib, yiliga uch-toʻrt marta yigʻiladi. Boshqaruv kengashi IEAning maʼmuriy ishlarini olib boradi va energetikani rivojlantirishga oid majburiy xususiyatga ega qarorlarni tasdiqlash uchun javobgardir. IEA Vazirlar mahkamasi har ikki yilda bir marta boʻlib oʻtadigan energetika vazirlarining uchrasuvi boʻlib, unda IEA ning umumiy yoʻnalishlari belgilab beriladi. Vazirlar uchrashuvida ishlab chiqilgan gʻoyalar keyinchalik Boshqaruv kengashiga taqdim etiladi. Doimiy guruhlar yil davomida bir necha marta yigʻiladi va aʼzo davlat rasmiylaridan iborat boʻladi. IEA bir necha doimiy guruhlar va qoʻmitalarga ega boʻlib, ular energiya tadqiqotlari va texnologiyalari, uzoq muddatli hamkorlik, favqulodda tayyorgarlik va boshqa masalalarga eʼtibor qaratadi. Aʼzolik IEAning 31 aʼzo va 13 ta assotsiatsiya davlati global energiya talabining 75% ini tashkil etadi. Aʼzo davlatlar Faqat OECD aʼzo davlatlarigina IEA ga qoʻshilishi mumkin. Aʼzo davlatlar oʻtgan yilgi sof importning kamida 90 kunga teng neft zaxirasini saqlashi shart . Aʼzo davlatlar jiddiy neft uzilishlariga javoban, xom neftning global bozorga kiritish majburiyatiga ega. Qoʻshilish arafasidagi davlatlar Qoʻshilish arafasidagi davlatlar toʻliq aʼzolik jarayonidan oʻtayotgan mamlakatlardir. Jarayon Boshqaruv kengashi tomonidan ruxsatni, ijrochi direktor bilan muzokaralar olib borishni va aʼzolik mezonlari bilan bogʻliq maʼlumotlarni Kotibiyat bilan boʻlishishni oʻz ichiga oladi. Quyidagi davlatlar qoʻshilish jarayonidan oʻtmoqda: Assotsiatsiya davlatlari Assotsiatsiya 2015-yilda rasmiy ravishda tashkil etilgan va hozirda 13 ta davlatni oʻz ichiga oladi. IEA Assotsiatsiya davlatlari bilan turli xil energetika masalalari yuzasidan qoʻshma dasturlar orqali hamkorlik qiladi. Assotsiatsiya davlatlari, shuningdek, aksariyat Doimiy guruhlar va Vazirlar uchrashuvlarida ishtirok etishi mumkin. Misr va Argentina 2022-yil mart oyida Assotsiatsiya davlatlari sifatida qoʻshilgan va Ukraina 2022-yil 16-iyun kuni rasmiy ravishda taklif qilingan va iyul oyida qoʻshilgan. Yoʻnalishlari IEA barcha energiya manbalari va texnologiyalari, global va mintaqaviy bozorlar, shuningdek, toza energiyaga oʻtish uchun muhim texnologiyalar, minerallar va materiallar boʻyicha tahlillar, shuningdek, mamlakat miqyosidagi hisobotlar va tadqiqotlar ishlab chiqadi. U, shuningdek, 150 dan ortiq mamlakat uchun keng qamrovli maʼlumotlar va statistikalar ishlab chiqadi. IEA ning tahliliy ishlari turli kategoriyalarga boʻlinadi, jumladan siyosiy tavsiyalar, kuzatuv, bozor prognozlari, texnik yoʻl xaritalari va ssenariy tahlili. Maʼlumotlar IEA davlatlarga milliy energiya siyosatlarini ishlab chiqishda maʼlumotlar bilan taʼminlaydi. Shuningdek agentlik energiya sektoriga uzoq muddatli investitsiyalarni rejalashtirish uchun keng qamrovli maʼlumotlar, statistika va tahlillarni nashr etadi. IEA energiya taʼminoti, talab, narxlar, tadqiqotlar va rivojlanish, energiya samaradorligi koʻrsatkichlari boʻyicha maʼlumotlarni tahlil qiladi va eʼlon qiladi. Ushbu maʼlumotlar, shuningdek, mamlakatlarning energiya almashinuvidagi qisqa va uzoq muddatli tendensiyalarni kuzatish uchun xizmat qiladi. Siyosatlar va Chora-tadbirlar Maʼlumotlar bazasi (PAMS) jamoatchilikka karbonat angidrid chiqindilarini kamaytirish, energiya samaradorligini qoʻllab-quvvatlash va qayta tiklanadigan va toza energiya manbalarini rivojlantirish va ulardan foydalanishni yaxshilash uchun hukumat siyosatlari va dasturlari haqidagi maʼlumotlarni taqdim etadi. Ushbu maʼlumotlar bazasi 1999-yildan boshlab IEA va Xalqaro qayta tiklanadigan energiya agentligi (IRENA) maʼlumotlar bazasidan olingan maʼlumotlarni toʻplaydi va oʻtgan, hozirgi va rejalashtirilgan siyosiy choralarini oʻz ichiga oladi. Ssenariylar IEA nashrlari ssenariylar deb atalgan prognozlar toʻplamiga ega. Hozirda qoʻllanilayotgan ssenariylar quyidagilarni oʻz ichiga oladi: Stated Policies Scenario (STEPS): Hukumatlarning mavjud siyosatlari va issiqxona gazlarini kamaytirishga qaratilgan qatʼiy majburiyatlarining amalga oshirilishini prognoz qiladi. Announced Pledges Scenario (APS): STEPSdagi siyosatlarning amalga oshirilishini prognoz qiladi, shuningdek, hali siyosat va qonunchilik bilan mustahkamlanmagan yumshoq vaʼdalarning bajarilishini ham hisobga oladi. Net Zero Scenario (NZE): IEA ning 2050-yilgacha nol uglerod chiqindilariga erishish yoʻlini, xarajatlarni minimal darajada saqlab qolish va Birlashgan Millatlar Tashkilotining Barqaror Rivojlanish Maqsadlariga erishishni koʻzlaydi. Eski ssenariylar quyidagilarni oʻz ichiga olgan: 450 Ssenariysi: Tabiatni muhofaza qilish tashkilotlari IEA ning 450 Ssenariysini (2009-yildagi Kopengagen kelishuvi bilan mos kelish uchun yaratilgan) tanqid qila boshlashdi . Chunki bu ssenariy zamonaviy iqlim fanlari bilan mos kelmaydi va Parij iqlim kelishuvi bilan ham mos kelmaydi. 2017-yil mart oyida IEA (IRENA bilan birgalikda) ushbu 450Sdan xavfsizroq iqlim ssenariysini hisobga oluvchi hisobotni nashr etdi. Ushbu ssenariy global isishni ikkidan past darajada saqlashni taklif etgan. Ammo – „Oil Change International“ tadqiqot tashkilotiga koʻra – u hali ham iqlim fanlariga mos emas va global iqlim maqsadlariga erishish uchun talab qilinadigan dekarbonizatsiyaga yetarlicha javob bermaydi. IEA ushbu xavfsizroq iqlim ssenariysini yangilashni toʻxtatdi. Barqaror Rivojlanish Ssenariysi: IEA ning Barqaror Rivojlanish Ssenariysi (450 ssenariyning vorisi) ham iqlim olimlari va asosiy moliyaviy institutlar tomonidan tanqid qilingan. 1,5 °C ssenariysi „World Energy Outlook“da markaziy oʻrinda turishi kerakligi taʼkidlandi. IEA ning Barqaror Rivojlanish Ssenariysi faqatgina 2070-yilgacha nol uglerod chiqindilariga erishishni koʻzlagan, bu esa ikki oʻn yillikka kech. Asosiy nashrlar World Energy Outlook (WEO) 2050-yilgacha Net Zero: global energetika sektori uchun yoʻl xaritasi „2050-yilgacha Net Zero“ 2021-yilning may oyida chop etilgan boʻlib, global energetika sektori uchun 2050-yilgacha nol uglerod chiqindilariga erishish uchun birinchi kompleks yoʻl xaritasini taqdim etgan. Hisobotda Net Zero Emissions (NZE) ssenariysi joriy etilgan. U energiya yetkazib berishni xavfsiz va arzon saqlagan holda, energiya yetkazib berishni kengaytirish va barqaror iqtisodiy oʻsishni ragʻbatlantirish bilan birga 2050-yilgacha nol chiqindilariga qanday qilib oʻtish mumkinligi koʻrsatib bergan. Ushbu hisobot IEA va Financial Times tomonidan yaratilgan oʻyin uchun asos boʻlib xizmat qilgan. Unda oʻyinchilar chiqindilarni nol darajaga tushirish boʻyicha raqobatlashadi. Energy Technology Perspectives (ETP) Birinchi marta 2006-yilda chop etilgan ETP har ikki yilda bir marta chop etiladigan toza energiya texnologiyalari haqidagi qoʻllanma hisoblanadi. Nashr toza energiya texnologiyalarining rivojlanishidagi qiyinchiliklar, oʻsish yoʻnalishlari va kuchli tomonlariga hamda ularning global energetika va atrof-muhit siyosatini shakllantirishga qoʻshgan hissasiga qaratilgan. Global EV Outlook (GEVO) Electric Vehicles Initiative loyihasi aʼzolarining yordami bilan har yili chop etiladigan GEVO elektr transport vositalari va elektrmobillarga oid soʻnggi oʻzgarishlarni tahlil qiladi. Nashr tarixiy tahlillarni 2030-yilgacha boʻlgan prognozlar bilan birlashtiradi. Bu mavzularga quvvatlash infratuzilmasi, CO2 chiqindilari, energiya isteʼmoli va tegishli siyosiy rivojlanish kiradi. Hisobot elektr transport vositalaridan foydalanishni rivojlantirish boʻyicha siyosiy tavsiyalarni oʻz ichiga oladi. Oil Market Report Birinchi marta 1983-yilda chop etilgan oylik Neft bozori hisobotida global neft bozori tahlil qilinadi. Shuningdek unda sanoat, moliyaviy va davlat amaldorlari, shuningdek, akademik va nodavlat tashkilotlar auditoriyasi uchun moʻljallangan maʼlumotlar va prognozlar taqdim etiladi. Hisobotda savdo va ishlab chiqarish boʻyicha mamlakatlarga xos tahlillar nafaqat OECD, balki OECD ga aʼzo boʻlmagan davlatlarni ham qamrab oladi. Electricity Market Report Elektr energiyasi bozori hisoboti global elektr energiyasiga boʻlgan talab, taʼminot, ishlab chiqarish va chiqindilar boʻyicha muntazam prognozlarni taqdim etadi va soʻnggi oʻzgarishlarga alohida eʼtibor qaratadi. Gas Market Report Gaz bozori hisoboti har chorakda yangilanadi va global gaz bozorlaridagi soʻnggi oʻzgarishlar va maʼlumotlarni taqdim etadi. Energy Efficiency Energiya samaradorligi bu energiya foydalanishini kamaytirishni koʻzda tutadi. Natijada chiqindilarni kamaytirishda samarali qurilmalar, uskunalar, binolar, transport va sanoatning muhim rolini aks ettiruvchi global yutuqlar va oʻzgarishlar haqidagi soʻzlovchi yillik hisobotdir. Renewable Energy Market Update Qayta tiklanuvchi energiya bozori yangiliklari global qayta tiklanuvchi energiya quvvatining yangi qoʻshimchalari va bioyoqilgʻiga boʻlgan talabni tahlil qiladi. Hisobot yil davomida bir necha marta yangilanadi va kelgusi yillar prognozlariga taʼsir qilishi mumkin boʻlgan muhim oʻzgarishlar va siyosatga oid oqibatlarni muhokama qiladi. World Energy Investment Yillik Jahon energetika investitsiyalari hisoboti energiya sohasidagi investitsiyalarni kuzatib boradi va investorlarning yoqilgʻi va elektr taʼminoti, muhim minerallar, samaradorlik, tadqiqot va ishlanmalarning barcha sohalarida xavf va imkoniyatlarni qanday baholashlarini tahlil qiladi. Tracking Clean Energy Progress TCEP yarim asrda nol uglerod chiqindilariga erishish uchun zarur boʻlgan 46 ta muhim energiya texnologiyalari va sektorlarining holati haqida hisobot beradi va ularning rivojlanishi va amaliyotga joriy etilishini tezlashtirish boʻyicha tavsiyalar beradi. Country Reviews 1976-yildan boshlab, IEA energetika siyosati boʻyicha chuqur tahliliy hisobotlarni nashr etib kelmoqda. Bu mamlakatlar boʻyicha sharhlar odatda aʼzo davlatlar uchun har besh yilda bir marta oʻtkaziladi va mamlakatning barcha energetika tizimlari va siyosatini qamrab oladi. Soʻnggi hisobotlar iqlim maqsadlariga erishish yoʻlidagi taraqqiyotga alohida eʼtibor qaratadi. Soʻnggi hisobotlar Norvegiya, Polsha, Belgiya va Kanada haqida boʻlgan. IEA, shuningdek, oʻzining kirish va hamkorlik qiluvchi davlatlari, shuningdek, hamkor davlatlarining chuqur energiya sharhlarini ham tayyorlaydi. Energy Efficiency Energiya samaradorligiga eʼtibor qaratgan holda, IEA iqlim oʻzgarishini yumshatish, energiya xavfsizligiga hissa qoʻshish va iqtisodiyot va jamoalarni qoʻllab-quvvatlash maqsadida siyosat rahbarlari va boshqa manfaatdor tomonlarni birlashtiradi. IEA soʻnggi oʻn yilliklar davomida toʻplangan maʼlumotlarga asoslangan energiya samaradorligi koʻrsatkichlarini yaratgan. Bu esa alohida davlatlarning energiya isteʼmolini kuzatib borish va milliy siyosatni yaxshilash imkonini beradi. Maʼlumotlar uy-joy, sanoat va transport kabi asosiy sektorlarni qamrab oladi. Clean Energy Transitions Programme CETPning maqsadi „toza energiyaga global oʻtishni tezlashtirish, ayniqsa, rivojlanayotgan yirik iqtisodiyotlarda“. Dastur energiya siyosati global energiya almashinuvi uchun muhim boʻlgan hukumatlarni qoʻllab-quvvatlaydi. U, shuningdek, hamkorlikdagi tahlillar, texnologiyalarni rivojlantirish, manfaatdor tomonlarni birlashtirish hamda trening va salohiyatni oshirishni oʻz ichiga oladi. CETP Braziliya, Xitoy, Hindiston, Indoneziya, Meksika va Janubiy Afrikani ustuvor mamlakatlar sifatida, shuningdek, Janubi-Sharqiy Osiyo, Lotin Amerikasi va Afrika mintaqalarini ham belgilagan. People-Centered Clean Energy Transition IEA energiya almashinuvi boʻyicha ishlarining bir qismi sifatida, Global Commission for People-Centred Clean Energy Transitions „bizning energiya tizimimizni oʻzgartirish bilan bogʻliq foyda va xarajatlar jamiyatdagi eng zaif qatlamlarni himoya qiladigan tarzda adolatli taqsimlanishi“ uchun yigʻadi. Ushbu yondashuv koʻnikmalarni rivojlantirish, ish oʻrinlari, ishchilarni himoya qilish, iqtisodiy rivojlanish, tenglik va adolat, ijtimoiy kamsitmaslik va jarayonda manfaatdor tomonlar sifatida shaxslarni jalb qilishga qaratilgan. Komissiya milliy rahbarlar, hukumat vazirlari va fuqarolik jamiyati vakillaridan iborat. 2021-yilning oktyabr oyida komissiya toza energiya oʻtish uchun odamlar manfaatini koʻzlagan 12 tavsiyani oʻz ichiga olgan hisobotni eʼlon qildi. Resilience of the Energy Sector to Climate Change Impacts Iqlim oʻzgarishining energiya xavfsizligiga taʼsiri tufayli, IEA energiya tizimlariga iqlim taʼsirini tushunishga va ushbu taʼsirlarga nisbatan ularning chidamliligini oshirish boʻyicha tavsiyalar berishga harakat qiladi. Bu turli iqlim ssenariylari boʻyicha gidroenergetikaning baholanishi va quvvat tizimlari uchun iqlim xavflarini koʻrsatib beradi. U, shuningdek, energetika sektorlarini iqlim oʻzgarishiga chidamliligini oshirish boʻyicha choralar toʻgʻrisidagi hisobotni oʻz ichiga oladi. IEA, shuningdek, oʻz aʼzo davlatlarida iqlim xavf-xatarlarining darajasi, shuningdek, energiya sektorining iqlimga chidamliligini oshirish boʻyicha asosiy rejalashtirish va siyosiy hujjatlar toʻgʻrisida umumiy maʼlumot beradi. Technology Collaboration Programs (TCPs) TCPs mustaqil, xalqaro hukumat va sanoat mutaxassislari guruhlarini energiya texnologiyalari va tegishli masalalarni tadqiq qilish, rivojlantirish va tijoratlashtirishni qoʻllab-quvvatlaydi. TCPsda 55 mamlakatdan 300 ga yaqin tashkilotlarda 6000 dan ortiq mutaxassis ishtirok etadi. TCP misollariga Energiya va Jamoat Binoalri (EBC), Fotoelektrik Quvvat Tizimlari (PVPS) va Gibrid va Elektr Transport Vositalari (HEV) kiradi. Tanqid Qayta tiklanuvchi energiyaga qarshi tarafkashlik IEA kelajakdagi energiya tizimlarida qayta tiklanuvchi energiya manbalarining, xususan, fotovoltaika va ularning xarajatlarini kamaytirishdagi rolini muntazam ravishda past baholagani uchun tanqid qilinadi. IEA avvalroq ekologik guruhlar tomonidan atom va qazilma yoqilgʻi foydasiga qayta tiklanuvchi energiya texnologiyalarining rolini yetarlicha baholamagani uchun tanqid qilingan. 2009-yilda Guy Pearse IEA qayta tiklanuvchi energiya alternativlarining imkoniyatlarini doimiy ravishda past baholab kelganini taʼkidladi. Energiya sanoati prognozlarini tahlil qiluvchi olimlar va siyosatchilardan tashkil topgan Energiya Nazorati Guruhi (EWG) IEAning anʼanaviy energiya manbalariga nisbatan institutsional tarafkashligi borligini va qayta tiklanuvchi energiyaning, xususan, shamol va quyosh energiyasining ahamiyatini pasaytirish uchun „chalgʻituvchi maʼlumotlar“dan foydalanayotganini daʼvo qilmoqda. 2008-yildagi EWG hisobotida IEAning shamol energiyasi quvvati oʻsishi haqidagi prognozlarini taqqoslab, u shamol energiyasi sanoati yetkazib berishi mumkin boʻlgan energiya miqdorini doimiy ravishda past baholaganini koʻrsatganini taʼkidlagan. Masalan, 1998-yilda IEA global shamol elektr energiyasi ishlab chiqarish 2020-yilga kelib 47,4 GVt ni tashkil etishini prognoz qilgan. Lekin EWGning hisobotida bu darajaga 2004-yil oxirida erishilganligi taʼkidlangan. Hisobot, shuningdek, IEA oldingi notoʻgʻri baholashlardan saboq olmaganligini va oʻtgan yili global shamol energiyasi qoʻshimchalari IEAning 1995–2004-yillar prognozlaridagi oʻrtacha bahodan toʻrt baravar koʻproq boʻlganligini aytadi. Ushbu tendensiya 2016-yilgacha davom etgan koʻrinadi. IEAning global energiya nazoratchisi sifatidagi faoliyatidan norozi boʻlgan qayta tiklanuvchi energiya sektori vakillari 2009-yilning 26-yanvarida Xalqaro Qayta Tiklanuvchi Energiya Agentligi tashkil etishdi. Agentlik 2010-yilga kelib toʻliq faoliyat koʻrsatishi va dastlabki yillik byujeti 25 million yevroni tashkil etishi rejalashtirilgan. IEAning quyosh energiyasiga oid hozirgi prognozlari bu sohada kuzatilayotgan tadrijiy oʻsish bilan mos kelmaydi. Chalgʻituvchi prognozlar quyosh energiyasi oʻsishi uchun katta subsidiyalar talab qilinadi degan taassurotni yaratgan va bu quyosh energiyasi bozoriga investitsiyalarni kamaytirish va natijada yanada tezkor oʻsishni sekinlashtirishi mumkin. Prognozlar aniqligi 2009-yilgi World Energy Outlook nashri oldidan Britaniyaning The Guardian kundalik gazetasi yuqori martabali nomaʼlum IEA mansabdori soʻzlariga tayanib, agentlik AQShning bosimi ostida neftning choʻqqisiga chiqish xavfini qasddan kamaytirayotganini aytdi. Nomaʼlum sobiq IEA rasmiysining soʻzlariga koʻra, „Amerikaliklarni gʻazablantirmaslik zarur“ va dunyo allaqachon „neftning choʻqqi zonasiga“ kirib boʻlgan. The Guardian, shuningdek, Shvetsiyaning Uppsala Universiteti olimlari guruhiga murojaat qilib, 2008-yilgi World Energy Outlook prognozlarini oʻrganib chiqqan va IEA prognozlari amalga oshmasligini taʼkidlagan. Ularning ilmiy sharhida aytilishicha, 2030-yilda neft ishlab chiqarish kuniga 75 million barrel (11,9×106 m3/k) dan oshmaydi, holbuki IEA ishlab chiqarishni kuniga 105 million barrel (16,7×106 m3/k) deb prognoz qilgan. Hisobotning bosh muallifi Kjell Aleklett IEA hisobotlarini „siyosiy hujjatlar“ deb atagan. Shu guruhning boshqa tadqiqotlari ham IEAning World Energy Outlookda neft prognozlarini toʻliq koʻrib chiqqan. Global Witness nomli korrupsiyaga qarshi kurashuvchi nodavlat tashkiloti oʻzining „Heads in the Sand“ nomli hisobotida shunday deb yozgan: „Global Witness tahlillari shuni koʻrsatadiki, agentlik kelajakdagi neft ishlab chiqarish imkoniyatlarini haddan tashqari optimistik, demak chalgʻituvchi nuqtai nazarni saqlab qolmoqda.“ Global Witnessga koʻra, „Agentlikning oʻziga ortiqcha ishonchi, ishonchli maʼlumotlar, tashqi tahlillar va asosiy omillarning barchasi ehtiyotkor yondashuvni talab qilayotgan boʻlsa-da, global miqyosda halokatli taʼsir koʻrsatadi.“ 2023-yilda IEA neft, tabiiy gaz va koʻmir kabi qazilma yoqilgʻisiga boʻlgan talab 2030-yilga kelib eng yuqori darajaga yetishini prognoz qilgan. OPEC IEAning prognozini rad etdi va "bunday prognozlarning xavfli tomoni shundaki, ular koʻpincha yangi neft va gaz loyihalariga investitsiya qilishni toʻxtatishga chaqiriqlar bilan birga yangraydi, " dedi. Maʼlumotlarga kirishni cheklash 2021-yilda IEA 30 dan ortiq xalqaro akademiklar va tadqiqotchilar tomonidan jamoatchilik maʼlumot olishi imkoniyatini yoʻqqa chiqarayotganligi, koʻplab tadqiqotchilarning bu maʼlumotlardan foydalanishiga toʻsqinlik qilayotganligi va jamoatchilikka taqdim qilinmaydigan global energiya maʼlumotlarini pullik qilib qoʻygani uchun tanqid qilindi . Our World in Data mualliflari oʻz ochiq xatlarida IEAni moliyalashtiruvchi davlatlar maʼlumotlarni pullik qilish shartini bekor qilishi va moliyalashtirishni koʻpaytirishni taklif qildi. 2022-yilning yanvar oyida IEA barcha maʼlumot va tahlillarini bepul va ochiq foydalanish uchun taqdim qilish rejalari haqida eʼlon qildi. Bu tashabbus ijrochi direktor va boshqaruv kengashi tomonidan qoʻllab-quvvatlangan. Tashabbus IEA aʼzo davlatlari tomonidan yakuniy tasdiqlanishini kutmoqda edi. 2023-yilning oktyabr oyida IEA World Energy Outlook 2023 maʼlumotlar toʻplamini notijorat foydalanish uchun Creative Commons litsenziyasi ostida taqdim etdi. Ushbu maʼlumotlar toʻplami turli ssenariylar boʻyicha yigʻilgan maʼlumotlarni, shuningdek, 2050-yilgacha boʻlgan batafsil mintaqaviy va mamlakatlar boʻyicha maʼlumotlarni oʻz ichiga oladi. AQSh slanetsi 2018-yilda IEA Jahon Iqtisodiy Forumida Saudiya Arabistoni neft vaziri Al-Falih tomonidan oʻzining yanvar oyidagi Neft Bozori Hisobotida neft bozorida ortiqcha taklif prognozi fonida AQSh slanets neft sanoatini haddan tashqari maqtagani uchun tanqid qilindi. Al-Falih ushbu daʼvolardan gʻazablangan holda, tabiiy tanazzul va kuchli talab oʻsishi yangi yetkazib berish kanallari uchun koʻp joy borligini va slanets qazuvchilari bozorda inqiroz keltirmasligini aytdi. U, shuningdek, IEA global bozorda slanetsning rolini oshirib yuborayotganini va IEAning asosiy vazifasi narsalarni kontekstdan chiqarmaslik ekanligini taʼkidladi. Yana qarang World Energy Outlook Air Infiltration and Ventilation Centre Consensus Economics: Surveys of International Economic Forecasts Economics IEA Solar Heating and Cooling Programme International Energy Agency Energy in Buildings and Communities Programme IEA-ECBCS Annex 48 : Heat Pumping and Reversible Air Conditioning International Atomic Energy Agency International Partnership for Energy Efficiency Cooperation International Renewable Energy Agency Nuclear Energy Agency One Watt Initiative OPEC Peak oil REN21 SolarPACES Task 40 Manbalar Tashqi havolalar International Energy Agency World Energy Outlook Climate Game at the Financial Times International energy organizations Petroleum politics Energy economics Energy policy Organizations based in Paris Organizations established in 1974 Intergovernmental organizations established by treaty

https://uz.wikipedia.org/wiki/Turkiya%20iqtisodiyoti

Turkiya iqtisodiyoti

Turkiya Iqtisodiy Hamkorlik va Taraqqiyot Tashkiloti (OECD) va G20ning asoschi davlatlaridan biri hisoblanadi. Mamlakat iqtisodiyoti 2023-yilda nominal yalpi ichki mahsulot (YAIM) boʻyicha dunyoda 18-oʻrin, Yevropada esa 8-oʻrinni egallagan. Shuningdek, 2023-yilda xarid qobiliyati pariteti (XQP) boʻyicha dunyoda 11-oʻrinda, Yevropada esa 5-oʻrinda turadi. Xalqaro valyuta jamgʻarmasiga (IMF) koʻra, 2022-yil holatiga, Turkiyada yuqori oʻrta daromadli, aralash bozor iqtisodiyotiga ega boʻlgan rivojlanayotgan iqtisodiyot mavjud. XXI asrning boshidan buyon Turkiya koʻpincha yangi sanoatlashgan davlat sifatida taʼriflanadi . Turkiya dunyoda eng koʻp tashrif buyuriladigan beshinchi mamlakat boʻlib, xalqaro va milliy firmalar tomonidan tashkil etilgan 1,500 dan ortiq ilmiy-tadqiqot markazlariga ega. Turkiya dunyodagi yetakchi qishloq xoʻjaligi mahsulotlari, toʻqimachilik, motorli transport vositalari, transport uskunalari, qurilish materiallari, isteʼmol elektronikasi va uy jihozlari ishlab chiqaruvchilari qatoriga kiradi. OECD mamlakatlari orasida Turkiya juda samarali va kuchli ijtimoiy himoya tizimiga ega; ijtimoiy xarajatlar YaIMning taxminan 12,5 foizini tashkil etadi. Soʻnggi 20 yil ichida Turkiya iqtisodiyotining moliyaviy va ijtimoiy sohalarida, masalan, 2000-yildan buyon bandlik va oʻrtacha daromadning oʻsishi kabi yirik oʻzgarishlar yuz berdi. 2002-2013-yillar oraligʻida (2009-yildan tashqari) kuchli iqtisodiy oʻsish davri boʻldi. 2014-2020-yillar oraligʻida AQSh dollari asosida nominal YaIM koʻrsatkichlarida oʻsishning sekinlashishi kuzatildi, xususan, 2018-yilda Turkiyaning valyuta va qarz inqirozi davrida. Ammo bu yillarda nominal YaIM boʻyicha oʻsish davom etdi. Bundan tashqari, 2021-yildan boshlab Turkiya YaIM koʻrsatkichlarida barqaror tiklanish va tezroq oʻsish kuzatildi va 2023-yil oxiriga kelib oʻzining eng yuqori qiymatiga yetdi . Oʻsishga qaratilgan moliyaviy siyosatlar, masalan, foiz stavkalarini imkon qadar past darajada ushlab turish (Erdogʻanomika deb ataladi) soʻnggi yillarda yuqori inflatsiyaga olib keldi. Tarixi Maʼlumotlar Quyidagi jadval 1980-yildan 2023-yilgacha boʻlgan asosiy iqtisodiy koʻrsatkichlari (2024–2028-yillar uchun Xalqaro Valyuta Jamgʻarmasi (IMF) xodimlarining prognozlari bilan) koʻrsatilgan. 10% dan past inflyatsiya yashil rangda koʻrsatilgan. Asosiy iqtisodiy sohalar 2023-yil noyabr holatiga koʻra, Turkiyada joylashgan 1 086 670 ta roʻyxatdan oʻtgan kompaniya mavjud. Mamlakatda eng koʻp kompaniyalar roʻyxatga olingan sektor ishlab chiqarish boʻlib, sektor 241 362 ta kompaniyaga ega. Keyingi oʻrinlarda ulgurji savdo va xizmatlar sektori mos ravishda 197 476 va 187 325 ta kompaniya egalik qiladi. Qishloq xoʻjaligi sektori Qishloq xoʻjaligi hali ham Turkiya iqtisodiyotining muhim sohasi boʻlib, mamlakat dunyoning eng yirik oʻn qishloq xoʻjaligi mahsulotlari ishlab chiqaruvchilaridan biri hisoblanadi. Bug‘doy, qand lavlagi, sut, parrandachilik, paxta, sabzavot va mevalar asosiy mahsulotlardir; shuningdek, Turkiya dunyodagi eng katta findiq, o'rik va oregano yetishtiruvchisi hisoblanadi. Turkiya yerlarining yarmi qishloq xoʻjaligiga moʻljallangan va bu sohada taxminan 15% ishchi kuchi band, ammo qishloq xoʻjaligida ishlaydigan fermerlar soni yarim milliondan kamni tashkil etadi. Qishloq xoʻjaligi Turkiya eksportining taxminan 10% ni va yalpi ichki mahsulotning (YIM) 5% dan koʻprogʻini taʼminlaydi. 2024-yilda qishloq xoʻjaligi subsidiyasiga 380 milliard lira ajratilishi rejalashtirilgan. Turkiya oziq-ovqat mahsulotlarini katta miqdorda ishlab chiqaruvchi davlat boʻlishiga qaramay, bugʻdoyni import qiluvchi davlat hisoblanadi, va bugʻdoyning koʻp qismi Rossiya va Ukrainadan import qilinadi. Turkiya Yevropa Ittifoqining (YeI) toʻrtinchi yirik sabzavot yetkazib beruvchisi va yettinchi yirik meva yetkazib beruvchisi hisoblanadi. Turkiya YeI Bojxona ittifoqi shartnomasini qishloq xoʻjaligi mahsulotlariga ham kengaytirishni istaylaydi. Turkiyaning qishloq xoʻjaligidan chiqadigan issiqxona gazlarining yarmi qoramol hisobiga toʻgʻri keladi. Jahon bankiga koʻra, qishloq xoʻjaligi sektori iqlim oʻzgarishiga moslashishi va texnik yutuqlardan koʻproq foydalanishi kerak. Strategik rejalashtirish Qishloq va oʻrmon xoʻjaligi vazirligi tomonidan amalga oshiriladi, ammo 2024-yildan keyingi davr uchun hali reja eʼlon qilinmagan . Turkiyada ishlatiladigan deyarli barcha urugʻlar mahalliy tadbirkorlar tomonidan ishlab chiqariladi. Sanoat sektori Elektronika va maishiy texnika Turkiyaning Vestel kompaniyasi Yevropadagi eng yirik televizor ishlab chiqaruvchisi boʻlib, 2006-yilda qitʼada ishlab chiqarilgan va sotilgan barcha televizorlarning chorak qismini tashkil qilgan. 2005-yil yanvariga kelib, Vestel va uning raqibi boʻlgan Turkiyaning elektronika va maishiy texnika brendi Beko Yevropada ishlab chiqarilgan barcha televizorlarning yarmini tashkil qilgan. Yana bir turk elektronika brendi Profilo Telra 2005-yilda Yevropada uchinchi yirik televizor ishlab chiqaruvchisi boʻlgan. Toʻqimachilik va kiyim-kechak Turk toʻqimachilik sanoati dunyodagi beshinchi yirik eksportchi hisoblanadi, 2018-yilda mamlakatning yalpi ichki mahsulotining 10% ni tashkil qilgan va 750 000 kishini ish bilan taʼminlagan. 2006-yilda turk kompaniyalari 13,98 milliard dollarlik kiyim-kechak eksport qilgan; shundan 10,67 milliard dollardan koʻprogʻi (76,33%) Yevropa Ittifoqiga eksport qilingan. Avtomobillar va avtomobil mahsulotlari Turkiya avtomobil sanoati Turkiya iqtisodiyotining ishlab chiqarish sektorida muhim rol oʻynaydi va 2022-yilda 1 352 648 dona avtomobil ishlab chiqargan, dunyoda 13-oʻrinni egallagan (2017-yilda ishlab chiqarish 1 695 731 dona avtomobilga yetgan). TEMSA, Otokar va BMC kabi turk avtomobil kompaniyalari dunyodagi eng yirik furgon, avtobus va yuk mashinalari ishlab chiqaruvchilardan biridir. Togg yoki Turkiya avtomobil qoʻshma korxonasi Turkiyaning birinchi toʻliq elektr transport vositalari ishlab chiqaruvchi kompaniyasidir. Avtomobil sanoati 1960-yillardan beri iqtisodiyotning muhim qismi boʻlib kelmoqda. Ushbu sohada faoliyat yurituvchi kompaniyalar asosan Marmara mintaqasida joylashgan. Avtomobil ishlab chiqaruvchilar va ehtiyot qismlar yetkazib beruvchilarning klasteri tufayli Turkiya avtomobil sanoati global ishlab chiqarish bazalarining ajralmas qismiga aylandi va 2008-yilda 22,94 milliard dollarlik avtomobil va komponentlar eksport qilgan. Fiat/Tofaş, Oyak-Renault, Hyundai, Toyota, Honda va Ford/Otosan kabi global avtomobil ishlab chiqaruvchilarning zavodlari mavjud. TEMSA, Otokar va BMC kabi turk avtomobil kompaniyalari dunyodagi eng yirik furgon, avtobus va yuk mashinalari ishlab chiqaruvchilaridan biridir. Togg yangi turk avtomobil kompaniyasi boʻlib, 2018-yilda elektr transport vositalari ishlab chiqarish uchun tashkil etilgan. Toggning Bursa viloyatidagi Gemlikdagi zavodi 2022-yil 29-oktabrda, Turkiya Respublikasining 99-yilligi munosabati bilan ochilgan. Turkiyaning yillik avtomobil eksporti, yuk mashinalari va avtobuslarni qoʻshgan holda, 2016-yilda birinchi marta 1 milliondan oshib ketgan, bu xorijiy avtomobil ishlab chiqaruvchilarining yangi modellarga sarmoyalari va Yevropa bozoridagi oʻsish tufayli amalga oshirilgan. Avtomobil Ishlab chiqaruvchilar uyushmasi (OSD) maʼlumotlariga koʻra, Turkiyada joylashgan avtomobil zavodlari 2016-yilda 1,14 million avtomobil eksport qilgan, bu oldingi yilga nisbatan 15% ga koʻp. Avtomobil eksporti ketma-ket toʻrtinchi yil davomida rekord darajaga yetgan. 2016-yilda ishlab chiqarish 9% ga oshgan va 1,48 million birlikni tashkil qilgan, bu esa ketma-ket ikkinchi yil rekord oʻrnatgan. Turkiyada ishlab chiqarilgan transport vositalarining qariyb 80% i eksport qilingan. Lokomotivlar va vagonlar TÜLOMSAŞ (1894), TÜVASAŞ (1951) va EUROTEM (2006) Turkiyadagi asosiy koʻp birlikli poyezdlar, lokomotivlar va vagonlar, shu jumladan yuqori tezlikli EMU va DMU modellari ishlab chiqaruvchilaridir. Bozankaya Anqarada joylashgan metro, tramvay va trolleybus transport vositalarini ishlab chiqaruvchi turk kompaniyasi hisoblanadi. Mudofaa sanoati Turkiyada zamonaviy qurol-aslaha ishlab chiqaruvchilari koʻp. Yillik eksport hajmi 2014-yilda 1,6 milliard dollarga yetgan. MKEK, TAI, Aselsan, Roketsan, FNSS, Nurol Makina, Otokar va Havelsan yirik ishlab chiqaruvchilardandir. 2002-yil 11-iyulda Turkiya F-35 qiruvchi samolyoti (JSF) ishlab chiqish dasturining 3-darajali hamkori boʻlgan. TAI Turkiya Harbiy-havo kuchlari uchun F-16 Fighting Falcon kabi turli samolyot turlari va modellarini ishlab chiqarmoqda. Yaqinda Turkiya qurolli kuchlari tomonidan foydalanish uchun 0,8 m pikselli razvedka sunʼiy yoʻldoshi (Göktürk-1 loyihasi) va Turkiya Milliy razvedka tashkiloti tomonidan foydalanish uchun 2 m pikselli razvedka sunʼiy yoʻldoshi (Göktürk-2 loyihasi) kabi yangi harbiy/razvedka sunʼiy yoʻldoshlarini uchirildi. Boshqa muhim harbiy mahsulotlarga TAI TF Kaan, TF2000 toifasidagi esminets, Milgem toifasidagi korvet, Baykar MIUS Kızılelma UCAV, Baykar Akıncı HALE UCAV, Baykar Bayraktar TB2 MALE UCAV, TAI Aksungur MALE UCAV, TAI Anka MALE UAV/UCAV, Aselsan İzci UGV, Altay asosiy jangovar tanki, T-155 Fırtına oʻziyurar gaubitsa, J-600T raketa, T-129 hujum vertolyoti, A400M, Roketsan UMTAS tankga qarshi raketa, Roketsan Cirit lazer boshqaruvli raketa, Panter gaubitsa, ACV-300, Otokar Cobra va Akrep, BMC Kirpi, FNSS Pars 6x6 va 8x8 APC, Nurol Ejder 6x6 APC, TOROS artilleriya raketa tizimi, Bayraktar Mini UAV, ASELPOD va SOM kruiz raketasi kiradi. Temir-poʻlat sanoati Turkiya poʻlat ishlab chiqarish boʻyicha dunyoda 8-oʻrinni egallaydi. 2013-yilda umumiy poʻlat ishlab chiqarish 35,134 million tonnani tashkil etdi. 2011-yilda Turkiyaning poʻlat ishlab chiqarishi rekord darajada 34,1 million tonnaga yetdi. Yirik ishlab chiqaruvchilar (2 million tonnadan ortiq) va ularning dunyodagi eng yirik poʻlat ishlab chiqaruvchi kompaniyalar orasidagi oʻrinlari: Erdemir (7,1 million tonna) (47-oʻrin) (Faqatgina Erdemir-Turkiya; Erdemir-Ruminiya kiritilmagan) Habaş (4,4 million tonna) (72-oʻrin) İçdaş (3,6 million tonna) (76-oʻrin) Diler (2,3 million tonna) (108-oʻrin) Çolakoğlu (2,1 million tonna) (110-oʻrin) Ilm-fan va texnologiya Turkiyada 80 dan ortiq texnoparklar mavjud boʻlib, u yerlarda taxminan 6,000 milliy va xalqaro kompaniyalar ilmiy-tadqiqot faoliyatini olib boradi. TÜBİTAK Turkiyada ilm-fan, texnologiya va innovatsiya siyosatini ishlab chiquvchi agentlik hisoblanadi. Turkiya Fanlar Akademiyasi Turkiyada ilmiy faoliyatni rivojlantirishga xizmat qiluvchi mustaqil ilmiy jamiyatdir. TAEK Turkiyaning rasmiy yadroviy energiya instituti boʻlib, uning maqsadlaridan asosiylari yadro energiyasi sohasida akademik tadqiqotlar oʻtkazish va yadroviy texnologiyalardan tinch maqsadlarda foydalanishni oʻz ichiga oladi. Turkiyaning mudofaa texnologiyalari boʻyicha tadqiqot va ishlanmalar bilan shugʻullanuvchi davlat kompaniyalari qatoriga Turkish Aerospace Industries, ASELSAN, HAVELSAN, ROKETSAN, MKE va boshqalar kiradi. Turk Sunʼiy yoʻldosh yigʻish, integratsiyalash va sinov markazi Mudofaa vazirligiga qarashli boʻlib, Turkish Aerospace Industries tomonidan boshqariladi. Turkish Space Launch System Turkiyaning sunʼiy yoʻldoshlarni ishlab chiqish loyihasidir. Bu loyihaga kosmodrom qurish, sunʼiy yoʻldosh uchirish uchun transport vositalarini ishlab chiqish hamda masofaviy yer stansiyalarini tashkil etish kiradi. Qurilish va pudrat sektori Turkiya qurilish va pudratchilik sanoati koʻplab kompaniyalardan tashkil topgan. 2016-yilda Turkiyaning jami 39 ta qurilish va pudratchilik kompaniyalari „Top 250 International Contractors“ roʻyxatiga kiritilgan. 1970-yillarning boshidan 2022-yilning oxirigacha Turk pudratchilari 133 mamlakatda 11 605 dan ortiq loyihalarni yakunlagan. Ularning chet eldagi biznesi hajmi 2022-yilda 472 milliard AQSh dollariga yetgan. Turkiya kuchli zilzilalarga moyil boʻlgan hudud hisoblanadi. Hozirgi kunda 1999-yildan avvalgi xavfsizlik standartlari va qoidalariga binoan qurilgan binolar jiddiy muammo tugʻdirmoqda. Xususan, yirik shaharlarda koʻplab qayta qurish va qayta tiklash loyihalari amalga oshirilmoqda. 2019-yilda noqonuniy qurilgan binolarni davlatga qoʻshimcha soliq daromadlari keltirish maqsadida qonuniylashtirish uchun amalga oshirilgan amnistiya rejasi 3,1 milliard dollar daromad keltirgan boʻlsa-da, bu rejanining xavfsizlik muammolari eʼtiborsiz qoldirilgani uchun tanqid qilishdi. 2023-yil 6-fevraldagi Turkiya janubidagi ikkita yirik zilzila natijasida, yaqinda qurilgan baʼzi bino va inshootlar xavfsizlik qoidalariga muvofiq qurilmaganligi maʼlum boʻldi. Xizmat koʻrsatish sohasi Bank va moliya 2020-yilda Turkiya bank sektorining umumiy aktivlari qiymati 800 milliard dollardan oshdi. 2021-yil yanvar holatiga koʻra, Turkiyadagi 48 ta bankning 9 880 ta filiali Turkiyaning oʻzida va 71 tasi esa xorijda faoliyat yuritmoqda. 2021-yil holatiga koʻra, Turkiya banklaridagi fuqarolar va rezidentlarning chet el valyutasidagi omonatlari 234 milliard dollarni tashkil etib, bu barcha omonatlarning taxminan yarmiga teng boʻlgan. 2023-yil holatiga koʻra, Turkiya Markaziy Bankining chet el valyutasi zaxiralari 62,6 milliard dollarni tashkil etdi (oʻtgan oyga nisbatan 2,3% oʻsish), oltin zaxiralari esa 52,2 milliard dollarni tashkil etdi (oʻtgan oyga nisbatan 7,2% oʻsish), rasmiy zaxira aktivlari esa 122,4 milliard dollarni tashkil etdi (oʻtgan oyga nisbatan 4,3% oʻsish). Turkiya Respublikasi Markaziy Banki (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası) 1930-yilda maxsus aktsiyadorlik jamiyati sifatida tashkil etilgan. CBRT banknotlarni chiqarish huquqiga ega yagona organ hisoblanadi. Shuningdek, u davlatning qishloq xoʻjaligi va tijorat korxonalari uchun pul talabini qondirish majburiyatiga ega. Dastlab 1866-yilda Usmonli fond birjasi (Dersaadet Tahvilat Borsası) sifatida tashkil etilgan va 1986-yil boshida hozirgi kundagi holatida qayta tashkil etilgan Istanbul fond birjasi (ISE) Turkiyaning yagona qimmatli qogʻozlar bozori hisoblanadi. XIX va XX asrning boshlarida Istanbuldagi Bankalar Caddesi (Banklar koʻchasi) Usmoniylar imperiyasining moliyaviy markazi boʻlgan. U yerda Usmoniylar Markaziy Banki (1856-yilda Bank-ı Osmanî sifatida tashkil etilgan va 1863-yilda Bank-ı Osmanî-i Şahane deb qayta tashkil etilgan) va Usmoniylar fond birjasi (1866) joylashgan edi. Bankalar Caddesi 1990-yillargacha Istanbulning asosiy moliyaviy tumani boʻlib qoldi, bu vaqtga kelib koʻplab turk banklari bosh qarorgohlarini Levent va Maslak kabi zamonaviy markaziy ishbilarmonlik tumanlariga koʻchira boshladilar. 1995-yilda Istanbul fond birjasi oʻzining hozirgi binosiga Istinye mahallasiga koʻchdi. 1995-yilda Istanbul oltin birjasi tashkil etilgan. Jahon bankiga koʻra Turkiyada roʻyxatga olingan kompaniyalarning fond bozoridagi kapitallashuvi hajmi 2005-yilda 161,537,000,000 dollarni tashkil etgan. 1929-yilda qabul qilingan hukumat qonuni barcha sugʻurta kompaniyalaridan 1929-yilning 26-fevralida tashkil etilgan Millî Reasürans T. A.Ş. (Milliy qayta sugʻurtalash korporatsiyasi) bilan har bir sugʻurta polisining 30% ini qayta sugʻurtalashni talab qilgan. 1954-yilda hayotni sugʻurtalash ushbu talabdan ozod qilingan. Sugʻurta bozori rasmiy ravishda Savdo vazirligi tomonidan tartibga solinadi. 1991-yilgacha Turkiyada xususiy bankni tashkil etish qatʼiy davlat nazorati va qoidalariga boʻysungan. 1991-yil 10-oktabrda (1991-yil 20-oktabrdagi umumiy saylovlardan oʻn kun avval) Bosh vazir Mesut Yılmazning ANAP hukumati hukumat bilan yaqin aloqaga ega beshta taniqli tadbirkorga oʻzlarining kichik xususiy banklarini tashkil etish uchun maxsus ruxsatnomalar berdi. Bularga Kentbank (Süzer Groupga tegishli), Park Yatırım Bankası (Karamehmetga tegishli), Toprakbank (Toprakga tegishli), Bank Ekspres (Betilga tegishli) va Alternatif Bank (Doğanga tegishli) kiradi. Ulardan keyin 1994-1995-yillarda Bosh vazir Tansu Çillerning DYP hukumati davrida bank qonunlari va qoidalariga jiddiy oʻzgartirishlar kiritilganidan keyin boshqa kichik xususiy banklar tashkil etildi. Bu oʻzgarishlar Turkiyada bank tashkil etishni osonlashtirdi, lekin tizimda koʻplab kamchiliklarni ham keltirib chiqardi. 1998-yilda Turkiyada 72 ta bank bor edi, ularning aksariyati tadbirkorlar tomonidan oʻz kompaniyalarining turli sohalardagi, masalan, pudrat, toʻqimachilik va ommaviy axborot vositalariga tegishli investitsiyalarini moliyalashtirish uchun foydalanilgan. Natijada, 1999 va 2001-yillarda Bosh vazir Bülent Ecevitning DSP hukumati zaif va tartibga solinmagan bank sektori, savdo balansining oʻsib borayotgan saldosi va 1999-yil 17-avgustdagi İzmit zilzilasidan kelib chiqqan ikkita katta iqtisodiy inqirozga duch keldi. 2001-yilgi inqirozdan oldin AQSh dollariga bogʻlangan turk lirasi deregulatsiya qilindi va uning qadri sezilarli darajada pasaydi. Ushbu moliyaviy inqiroz banklar sonini 31 taga kamaytirdi. Bosh vazir Bülent Ecevit iqtisodiyot va ayniqsa zaif bank tizimini tartibga solish uchun taniqli iqtisodchi Kemal Dervişni chaqirishga majbur boʻldi. Turkiya bank sektoridagi aktivlarning 34% dan ortigʻi Qishloq xoʻjaligi banki (Ziraat Bankası), Uy-joy banki (Yapı Kredi Bankası), Isbank (Türkiye İş Bankası) va Akbankda toʻplangan. Besh yirik davlat banklari 2001-yilda qayta tashkil etilgan. Siyosiy aralashuv minimallashtirildi va kredit siyosati oʻzgartirildi. Turkiyada filiallari boʻlgan koʻplab xalqaro banklar ham mavjud. Shuningdek, mamlakatda islomiy bank amaliyotlarini amalga oshiradigan bir qator arab savdo banklari faoliyat yuritadi. Koʻp yillar davomidagi past darajali toʻgʻridan-toʻgʻri xorijiy investitsiyalar (FDI)dan soʻng, 2007-yilda Turkiya 21,9 milliard dollar toʻgʻridan-toʻgʻri xorijiy investitsiyalarni jalb qilishga muvaffaq boʻldi va kelgusi yillarda bundan ham yuqori mablagʻlarni jalb qilishi kutilmoqda. Bir qator yirik xususiylashtirishlar, Turkiyaning Yevropa Ittifoqiga aʼzo boʻlishi boʻyicha muzokaralar boshlanishi, kuchli va barqaror oʻsish, bank islohoti, chakana savdo va telekommunikatsiya sohasidagi tuzilmaviy oʻzgarishlar xorijiy investitsiyalar koʻpayishiga hissa qoʻshdi. Hozirgi kunda, Turkiya bank sektori Sharqiy Yevropa, Yaqin Sharq va Markaziy Osiyodagi eng kuchli va keng tarqalgan sektorlar qatoriga kiradi. 2001-yildan 2008-yilgacha, Turkiya lirasi barqarorligini saqlab qoldi va xalqaro almashinuv valyutasi sifatida qayta tiklandi. Chunki bu vaqtda inflatsiya bitta raqamli koʻrsatkichga tushgandi. 2005-yil 1-yanvardan „Yangi Turk lirasi“ (TRY) joriy etildi. 2006-yil mart oyida, 1 Yangi Turkiya lirasi 1 Shveysariya frankidan qimmatroq edi (1 CHF = 0.994 TRY 2006-yil 1-martda), 2007-yil dekabrigacha Shveysariya franki bilan yaqin muvozanatda boʻlgan. 2009-yil 1-yanvardan Yangi Turkiya lirasi yana „Turkiya lirasi“ deb nomlandi, yangi banknotlar va tangalar joriy etildi. Moliyaviy defitsit katta sanoat xususiylashtirishlardan (garchi kichik miqdorda) foyda koʻrdi. 2008-yil oktyabrdan boshlab bank sektori 2008-yilgi global moliyaviy inqiroz sababli bosim ostida qoldi. Turk moliyachilari davlatga tegishli banklarni katta moliya sektorlaridagi qarzlarni qaytarishdan ogohlantirdi. Turkiya iqtisodiyoti 2009–2013-yillar orasida oʻsishni davom ettirdi, keyinchalik 2014–2020-yillar orasida esa turgʻunlik va inqiroz davriga kirib qoldi. Turkiya iqtisodiyoti 2020–2023-yillar orasida tiklanishni boshladi. Transport 2013-yilda Turkiyada toʻqson sakkizta aeroport mavjud boʻlgan, ulardan 22 tasi xalqaro aeroportlardir. 2015-yil holatiga koʻra, Istanbul Atatürk Aeroporti dunyodagi 11-eng gavjum aeroport hisoblanadi. Airport Council International maʼlumotlariga koʻra, 2014-yil yanvar va iyul oylarida 31,833,324 yoʻlovchiga xizmat koʻrsatdi. Istanbulning yangi (uchinchi) xalqaro aeroporti dunyodagi eng katta aeroport boʻlishi rejalashtirilgan boʻlib, yillik 150 million yoʻlovchiga xizmat koʻrsatishi mumkin. Davlatga tegishli Turkiya Davlat Temir Yoʻllari 12,740 km uzunlikdagi temir yoʻl tarmogʻini boshqaradi, bu dunyodagi eng uzun 23 – temir yoʻl tarmogʻi hisoblanadi. 2003-yildan beri Turkiya Davlat Temir Yoʻllari yuqori tezlikdagi temir yoʻl liniyalariga ham investitsiya kiritmoqda. Tarmoq 2,175 km (1,353 mi) uzunlikda boʻlib, dunyodagi eng uzun 9-ta temir yoʻl liniyasi hisoblanadi. 2010-yil holatiga koʻra, mamlakatda 426,951 km uzunlikdagi yoʻl tarmogʻi mavjud boʻlib, ulardan 2,080 km ekspress yoʻllar va 16,784 km boʻlingan yoʻllar hisoblanadi. 2010-yil holatiga koʻra, Turkiyaning savdo flotida 1,199 ta kema (ularning 604 tasi mamlakatda roʻyxatdan oʻtgan) mavjud boʻlib, dunyoda 7-oʻrinda turadi. Turkiyaning qirgʻoq chizigʻida 1,200 km suzish ruhsat etilgan suv yoʻllari mavjud. 2008-yilda mamlakat hududidan 7,555 kilometr (4,694 mi) tabiiy gaz quvurlari va 3,636 kilometr (2,259 mi) neft quvurlari oʻtgan. Aloqa 2008-yil holatiga koʻra, Turkiyada 17,502,000 ta faol telefon liniyasi mavjud boʻlib, bu raqam boʻyicha dunyoda 18-oʻrinda turadi. Mamlakatda 65,824,000 ta roʻyxatga olingan mobil telefon mavjud boʻlib, Turkiya dunyoda 15-oʻrinda turadi. Eng katta telefon operatori Türk Telekom boʻlib, u Turkiyaning eng katta internet xizmat koʻrsatuvchisi TTNETni ham boshqaradi. Mamlakatdagi eng katta mobil telefon operatorlari Turkcell, Vodafone Turkey, Avea va TTNET Mobil hisoblanadi. Telekommunikatsiyani liberallashtirish jarayoni 2004-yilda Telekommunikatsiya Idorasi tashkil etilganidan soʻng boshlandi va hali ham davom etmoqda. Xususiy sektor kompaniyalari mobil aloqa, uzoq masofali aloqa va Internetga kirish xizmatlarini koʻrsatmoqda. Qoʻshimcha raqamli almashuvlar obunachilar sonining tez oʻsishini taʼminlamoqda; optik tolali kabel va raqamli mikrotoʻlqinli radio relay kabi texnologik yechimlardan foydalanish shaharlararo trunk liniyalarining qurilishi shahar markazlari orasida aloqa oʻrnatishni osonlashtirmoqda. Mamlakatning uzoq hududlari ichki sunʼiy yoʻldosh tizimi orqali bogʻlanadi. Ushbu telefon xizmatidan foydalanuvchi obunachilar soni tez sur’atlarda oʻsmoqda. SEA-ME-WE 3 suv osti aloqa kabeli va Turkiyani Italiya, Gretsiya, Isroil, Bolgariya, Ruminiya va Rossiya bilan bogʻlaydigan Oʻrta yer dengizi va Qora dengizdagi suv osti optik tolali kabellar orqali asosiy xalqaro telefon xizmati amalga oshiriladi. 2002-yilda 12 ta Intelsat sunʼiy yoʻldosh er stansiyalari va 328 ta mobil sunʼiy yoʻldosh terminallari mavjud edi. Türksat A.Ş. Turkiyaning asosiy sunʼiy yoʻldosh operatoridir va Turksat seriyasidagi sunʼiy yoʻldoshlarga egalik qiladi. Göktürk-1, Göktürk-2 va Göktürk-3 Turkiyaning razvedka uchun moʻljallangan Yer kuzatuvchi sunʼiy yoʻldoshlari boʻlib, Turkiya Milliy Mudofaa Vazirligi tomonidan boshqariladi. BILSAT-1 va RASAT ilmiy kuzatuvchi sunʼiy yoʻldoshlari boʻlib, TÜBİTAK Kosmik Texnologiyalar Tadqiqot Instituti tomonidan boshqariladi, u (Turk Havo Yollarining Kosmik Sanayesi va Aselsan bilan birgalikda) Turkiyaning sunʼiy yoʻldoshlarini ishlab chiqarishda ishtirok etadi. 2001-yil holatiga koʻra, mamlakatda 16 ta AM, 107 ta FM va 6 ta qisqa toʻlqinli radio stansiyalari mavjud edi. 2015-yil holatiga koʻra, Turkiyada 42,275,017 ta internet foydalanuvchisi mavjud boʻlib, bu dunyoda 15-oʻrinda. 2012-yil holatiga koʻra, mamlakatda 7,093,000 ta internet xost mavjud boʻlib, bu dunyoda 16-oʻrinda. Turizm 2019-yilda Turkiya turistlar soni boʻyicha dunyoda oltinchi oʻrinni egalladi, mamlakatga 51,2 million xorijiy turist tashrif buyurgan. Yillar davomida Turkiya koʻplab yevropaliklar uchun mashhur turistik manzilga aylangan. Bugungi kunda mamlakat Gretsiya, Italiya va Ispaniya kabi boshqa Oʻrta yer dengizi davlatlari bilan raqobatlashmoqda. Antalya va Muğla viloyatlaridagi kurortlar sayyohlar orasida juda mashhur. Tibbiyot turizmi Turkiyada xususiy shifoxonalar koʻp boʻlib, u soʻnggi yillarda tibbiy turizmi sababli katta foyda keltirmoqda. 2019-yilda sogʻliqni saqlash turizmi Turkiya iqtisodiyotiga 1 milliard dollar daromad keltirdi. 2019-yilda sogʻliqni saqlash turizmi doirasida Turkiya shifoxonalarida jami 662,087 nafar bemor davolangan boʻlib, daromadning qariyb 60% plastik jarrohlikdan oʻtgan Yirik kompaniyalar Forbes Global 2000ning 2024-yilgi roʻyxatidan 10 ta turk ochiq aksiyadorlik kompaniyalari joy olgan. Ushbu roʻyxat Forbes jurnali tomonidan har yili tuziladigan dunyoning eng yirik 2000 ta kompaniyalari roʻyxatidir. Roʻyxatda bank sanoati yetakchilik qiladi, ushbu sektorda toʻrtta kompaniya faoliyat yuritadi. Undan keyin oʻrinlarda aviakompaniya, avtomobilsozlik va chakana savdo turadi va har biri roʻyxatda bitta kompaniyaga ega. Shuningdek, uchta konglomerat ham mavjud. 2024-yildan boshlab roʻyxatda qayd etilgan kompaniyalari quyidagilar: Yalpi ichki mahsulot boʻyicha uzoq muddatli prognozlar Quyidagi jadval 2022-yil fevral oyida OECD tomonidan 2030-yildan 2060-yilgacha boʻlgan davrda XQP asosida tuzilgan yalpi ichki mahsulot boʻyicha eng yirik 16 ta iqtisodiyotning uzoq muddatli prognozlari: Tashqi savdo va investitsiyalar 2016-yil holatiga Turkiyaning asosiy savdo hamkorlari Yevropa Ittifoqi, Rossiya, Buyuk Britaniya, BAA, Iroq va Xitoy boʻlib, ularning aksariyati eksportda ham yetakchilik qilgan. 1995-yilgi Yevropa bojxona ittifoqi shartnomasi eksport uchun sanoat ishlab chiqarishini oshirdi, shu bilan birga mamlakatga Yevropa Ittifoqidan toʻgʻridan-toʻgʻro xorijiy investitsiyalar kirib kela boshladi. Yevropa-Turkiya Bojxona Ittifoqidan tashqari, Turkiya hukumati 22 ta davlat bilan erkin savdo shartnomalarini imzolagan. Turkiya savdosining katta qismi avtomobilsozlik sanoatiga toʻgʻri keladi. Ushbu sanoatning eng yirik eksporti avtomobillar boʻlib, ularning qiymati $13,2 milliardni tashkil qiladi. Mamlakatdan boshqa yirik eksport tovarlari qatoriga oltin, yuk mashinalari, transport vositalari qismlari va zargarlik buyumlari kiradi, ular umumiy eksportda mos ravishda 6,96 milliard dollar, 5,04 milliard dollar, 4,64 milliard dollar va 3,39 milliard dollarni tashkil qiladi. Ushbu qiymatlar 1992-yilgi Harmonized System tasnifi yordamida hisoblangan. Taqqolash uchun, Turkiya xuddi shu mahsulotlarni, masalan, qiymati $17,1 milliard oltin, $9,8 milliard qayta ishlangan neft, $8,78 milliard avtomobillar, $6,34 milliard transport vositalari qismlari va $5,84 milliard temir mahsulotlarini import qiladi. Turkiya, shuningdek, Markaziy va Sharqiy Yevropa hamda MDH mamlakatlarida toʻgʻridan-toʻgʻri xorijiy investitsiyalarning asosiy manbai hisoblanadi bu hududlarga 1,5 milliard dollardan ortiq investitsiya kiritgan. Investitisiyalarning 32%i Rossiyaga, asosan tabiiy resurslar va qurilish sektoriga, va 46% Turkiyaning Qora dengizdagi qoʻshnilari Bolgariya va Ruminiyaga kiritilgan. Turkiya kompaniyalari Polshada ham sezilarli darajadagi toʻgʻridan-toʻgʻri xorijiy investitsiyalarga ega boʻlib, taxminan 100 million dollarni tashkil qiladi. Qurilish va pudratchi kompaniyalar, masalan, Enka, Rönesans Holding va Tekfen, mamlakat iqtisodiyotida muhim oʻrin tutadi. Yevropa Ittifoqiga eksportchilar 2026-yildan boshlab CBAM toʻlovini toʻlashlari kerak boʻladi. Turkiya biznes yuritish erkinligi indeksida koʻplab yaxshilanishlarni amalga oshirdi. Uning reytingi 2017-yildagi 68-oʻrindan 2020-yildagi 33-oʻringa koʻtarildi. 2021-yilda, Turkiya Niderlandiya va Belgiya kabi davlatlardan koʻra yaxshi natijalarni koʻrsatgan. Tabiiy resurslar Energy Turkiyaning energiya taqchilligi 2022-yilda $80 milliarddan oshdi. Oqibatda katta tashqi savdo taqchilligiga paydo boʻldi. Yevropa Turkiyada energiya samaradorligi va qayta tiklanadigan energiyani qoʻllab-quvvatlaydi. Buning uchun 1 milliard yevrolik Oʻrta hajmli barqaror energiyani moliyalashtirish mexanizmi (MidSEFF) ni ishga tushirgan. 2021-yilda energiya subsidiyalari 200 milliard lirani tashkil etdi. Turkiyada ikki million kambagʻal oila uchun oyiga 150 kVt/soatgacha bepul elektr energiyasi taqdim etiladi. 2019-yilda Xalqaro Energetika Agentligi rahbari Fatih Birol elektr energiyasining narxi pasaygani sababli, Turkiya quruqlikdagi shamol energiyasiga maksimal urgʻu berishi kerakligini aytdi. Koʻmir energiyasi iqtisodi Carbon Tracker guruhi tomonidan modellashtirilgan. Guruh shamol va quyosh elektr stansiyalarining yangi turlari allaqachon koʻmir energiyasidan arzonroqqa ishlashini taxmin qilmoqda. Guruh, shuningdek, mavjud koʻmir zavodlari 2023-yilga kelib yangi quyosh energiyasidan va 2027-yilga kelib esa shamol energiyasidan qimmatroq boʻlishini prognoz qilmoqda. 2019-yilgi energetikaga oid bitimlarning aksariyati qayta tiklanadigan energiya sohasida boʻlgan va kiritilgan investitsiyaning yarmi tashqaridan kiritilgan. 2018-yilda qazilma yoqilgʻi isteʼmolining tashqi xarajatlari YaIMning 1,5 foiziga baholangan. Hukumat aholi uchun gaz va elektr narxlarini belgilaydi,[170] va yuqori energiya narxlari energetika tizimidagi eng muhim muammo hisoblanadi. 2022-yilda energiya importi $97 milliardni tashkil etdi. Isteʼmol narxlarini past darajada ushlab turish siyosati ustuvor vazifa etib belgilandi. Qayta tiklanadigan energiya Qayta tiklanadigan energiya manbalari Turkiya energiya taʼminotinining chorak qismini tashkil etadi. Baʼzi uylarning tomida quyosh suv isitish tizimlari bor. Yer ostidan chiqadigan issiq suv koʻplab hammomlar va issiqxonalarni isitadi. Turkiyaning gʻarbiy hududlaridagi issiq toshlar nafaqat issiqlik, balki elektr energiyasi ishlab chiqarish uchun ham yetarlicha sayozdir. Shamol turbinalari asosan gʻarbiy shaharlar va sanoat hududlari yaqinida joylashgan boʻlib, Turkiya elektr energiyasining oʻndan bir qismini ishlab chiqaradi. Asosan sharqiy hududlardagi toʻgʻonlardan olinadigan gidroenergetika toʻliq quvvatidan foydalaniladigan yagona zamonaviy qayta tiklanadigan energiyasi hisoblanadi. Gidroenergetika mamlakat elektr energiyasining taxminan beshdan birini tashkil qiladi, ammo qurgʻoqchilik yillarida ancha kamayib ketadi. Shamol va gidroelektrdan tashqari geotermal, quyosh va biogaz kabi boshqa qayta tiklanuvchilar energiya manbalari mavjud. Ushbu manbalar 2022-yilda Turkiya elektr energiyasining deyarli oʻndan birini ishlab chiqargan. Turkiya qayta tiklanadigan energiya quvvatlari hajmi boʻyicha Yevropada 5-oʻrinni va dunyoda 12-oʻrinni egallaydi. Qayta tiklanadigan energiya manbalarining Turkiyadagi ulushi 2022-yil oxirida 54% ga yetdi. Turkiya oʻtin yoqish, shamol tegirmonlaridan foydalanishning uzoq tarixiga ega. XX asr oʻrtalaridan XXI asrning boshlariga qadar mamlakatda koʻplab toʻgʻonlar qurildi. Ammo baʼzilarning fikricha hukumat fuqarolik jamiyatiga energetika siyosatida yetarlicha soʻz bermagan. Bu esa toʻgʻonlar, geotermal elektr stansiyalari va bitta shamol elektr stansiyasi qurilishiga qarshi norozilik namoyishlariga olib keldi. Turkiyaning quyoshli iqlimda joylashganiga qaramay, quyosh energetikasi yetarlicha rivojlanmagan. Elektr energiyasi tizimi moslashuvchan boʻlgani sabab qayta tiklanadigan energiya ulushini osonlikcha 70% ga oshirish mumkin. Quyosh energiyasi elektr tarmogʻi tezroq yaxshilansa va energiya siyosati, ayniqsa, qazilma yoqilgʻi subsidiyalari bekor qilinsa, tezroq kengayishi mumkin. Koʻplab gibrid elektr stansiyalari rejalari tayyor va batareyalar integratsiya qilinmoqda. Koʻpgina qayta tiklanuvchi energiya manbalariga ega kompaniyalar qatoriga davlat elektr energiyasi kompaniyasi (asosan gidro), Aydem va Kalyon kiradi. Agar qayta tiklanadigan energiya 2030-yilgacha koʻmirdan foydalanishni toʻxtata olsa, aholi sogʻligʻi uchun sezilarli foyda keltiradi. 2022-yil holatiga koʻra, qayta tiklanadigan energiya manbalari 2053-yilgacha issiqxona gazlari chiqarishni net nolga tushirish uchun yetarli emas. Turli elektr transport vositalari ishlab chiqarilmoqda, bu esa qayta tiklanadigan energiya ishlab chiqarishning ortishi va havo ifloslanishini kamaytirishga yordam beradi. Qazib olinadigan yoqilgʻi Gaz Gaz Turkiya energetikasining chorak qismini taʼminlaydi. Mamlakat har yili 50-60 milliard kubometr tabiiy gaz isteʼmol qiladi, uning deyarli hammasi import qilinadi. Ammo, 2023-yilda Qora dengizda yirik gaz koni ham ish boshlagan. 2022-yilda Rossiyaning Ukrainaga bosqinidan soʻng bir qator Yevropa davlatlari Rossiya nefti yoki gazini sotib olishni toʻxtatdi, ammo Turkiyaning Rossiya bilan aloqalari yetarli darajada yaxshi boʻlgani sababli neft va gaz sotib olishda davom etmoqda. Turkiya gazining deyarli yarmi Rossiyadan import qilinadi. 2023-yil holatiga koʻra ulgurji gaz qimmat va import uchun katta xarajat boʻladi. Gazning asosiy qismini uy xoʻjaliklari sotib oladi, undan keyingi oʻrinlarda sanoat va elektr stansiyalari turadi. Aholining 80% dan ortigʻi gaz bilan taʼminlangan, va gaz mamlakatning isitishga boʻlgan talabining yarmini qondiradi. Davlatga qarashli BOTAŞ ulgurji neft va gaz sotuvchisi gaz bozorining 80% ini egallagan va shu shirkat orqali aholi va sanoat isteʼmolchilarini subsidiyalashi mumkin. Barcha sanoat va tijorat isteʼmolchilari, shuningdek, uy xoʻjaliklari maʼlum miqdordan koʻp gaz isteʼmol qilgan taqdirda xususiy yetkazib beruvchilarga ulanishlari mumkin. Neft Neftning Turkiya energetikasidagi ulushi chorak qismni tashkil etadi. Mamlakat juda oz miqdorda neft ishlab chiqaradi. Shuning uchun neft, benzin va dizel kabi neft mahsulotlarini deyarli toʻliq import qiladi. Benzin va dizelning yarmidan koʻpini avtomobillar isteʼmol qiladi. Turkiya yoʻl transporti uchun suyultirilgan uglevodorod gazi (LPG) ning dunyodagi eng katta isteʼmolchisi hisoblanadi. Turkiya neftning atigi 7% ni mahalliy ishlab chiqargani sababli, mamlakatning umumiy importi eksportidan ancha koʻp. Bu Turkiya iqtisodiyoti uchun muammoli holat hisoblanadi. 2022-yilda Rossiyaning Ukrainaga bosqinidan soʻng bir qator Yevropa davlatlari Rossiya nefti, benzini va dizelini sotib olishni toʻxtatdi, biroq Turkiyaning Rossiya bilan aloqalari yaxshi boʻlgani sababli, Rossiya importning aksariyat qismini taʼminlaydi. Koʻmir Koʻmir Turkiya birlamchi energiyasining chorak qismini taʼminlaydi. Kuchli subsidiyalanadigan koʻmir sanoati mamlakat elektr energiyasining uchdan birini ishlab chiqaradi. Tabiiyki Turkiya issiqxona gazlarining uchdan biri ham shu sektor hissasiga toʻgʻri keladi. Koʻmir havo ifloslanishining asosiy omili boʻlib, butun mamlakat boʻylab aholi sogʻligʻiga salbiy taʼsir koʻrsatadi. Turkiyada koʻmir energetikasidan 2030-yilgacha voz kechish 2050-yilgacha 100 mingdan ortiq odamning hayotini saqlab qolishi mumkin. Gazlar chiqarishning chegarasi mavjud, ammo majburiy hisobot maʼlumotlari ommaga ochiqlanmaydi. Turkiyada qazib olingan koʻmirning 90% dan ortigʻi lingit (jigarrang koʻmir) boʻlib, boshqa turdagi koʻmirga qaraganda atrof-muhitni koʻproq ifloslantiradi. Turkiyaning energetika siyosati gaz importini kamaytirish maqsadida koʻmir elektr stansiyalari uchun lingit qazib olishni ragʻbatlantiradi. Koʻmir ichki energiya ishlab chiqarishining 40% dan ortigʻini taʼminlaydi. Qazib olish 2018-yilda eng choʻqqisiga chiqib, 100 million tonnadan oshib ketgan. Ammo 2019-yilda sezilarli darajada kamayadi. Lekin 2022-yilda yana oshadi. Koʻmirning koʻpgina qismi import qilinadi. Mahalliy lingitdan farqli oʻlaroq, Turkiya qora koʻmirning koʻp qismini Rossiyadan import qiladi. 2022-yilda koʻmir isteʼmoli eng yuqori choʻqqisiga chiqdi. Turkiyadagi eng yirik koʻmir koni Elbistandir. Minerallar Turkiya mineral resurslar xilma-xilligi boʻyicha dunyoda oʻninchi oʻrinda turadi. Hozirda Turkiyada 60 ga yaqin turli xil minerallar resurslar qazib olinadi. Mamlakatdagi eng katta mineral zaxirasi bor tuziniki boʻlib, Turkiya tuz zaxiralari dunyodagi jami zaxiralarning 72% ini tashkil etadi. CIA World Factbook maʼlumotlariga koʻra, mamlakatdagi boshqa tabiiy resurslar qatoriga temir rudasi, mis, xrom, uran, surma, simob, oltin, kumush, barit, borat, selestin (stronsiy), gʻor, dala shpati, ohaktosh, magnezit, marmar, perlit, pemza, pirit (oltingugurt) va gil kiradi. 2019-yilda Turkiya xrom ishlab chiqarish boʻyicha dunyoda 2-oʻrinni egallagan. Turkiya dunyodagi eng yirik bor tuzi ishlab chiqaruvchisidir. Surma ishlab chiqarish boʻyicha dunyoda esa 6-oʻrinda turadi. Turkiya dunyoda qoʻrgʻoshin ishlab chiqarish boʻyicha 9-oʻrin, temir rudasi ishlab chiqarish boʻyicha 13-oʻrin, molibden ishlab chiqarish boʻyicha 11-oʻrin, gips ishlab chiqarish boʻyicha 4-oʻrin, grafit ishlab chiqarish boʻyicha 15-oʻrin, shuningdek, tuz ishlab chiqarish boʻyicha dunyoda 11-oʻrinda turadi. Oltin ishlab chiqarish boʻyicha Turkiya hozirda 22-oʻrinda turadi. Turkiya Yevropa qitʼasidagi eng yirik oltin konlariga ega va hozirda mamlakat Yevropaning eng yirik oltin ishlab chiqaruvchisi hisoblanadi. Mamlakat 2020-yilda 42 tonna oltin ishlab chiqargan. Global miqyosdagi konlar safiga 17 million unsiya oltinga ega Kisladaq koni va 10 million unsiya oltinga ega Chöpler kiradi. Mamlakatda 1-10 million unsiya oltin zahirasiga ega 18 ta oʻrta hajmdagi konlar mavjud. Bu konlarga Kiziltepe oltin koni, Salinbas, Hod Maden, Ovacik va Efemchukuru kiradi. Atrof-muhit COVIDdan keyingi deyarli barcha ragʻbatlantiruvchi choralar atrof-muhitga zarar yetkazdi. Bu koʻrsatkich boʻyicha mamlakat faqat Rossiyadan ortda qolgan. XXI asrda Turkiyaning qazib olinadigan yoqilgʻi uchun subsidiyalari YaIMning taxminan 0,2% ini tashkil etgan. Ushbu sektorga 2020-yil yanvaridan 2021-yil sentyabriga qadar kamida 14 milliard AQSh dollari (aholi jon boshiga 169 AQSh dollari) subsidiya ajratilgan. Davlat banklari va kredit agentliklari tomonidan qazib olinadigan yoqilgʻi sektorini moliyalashtirish mablagʻlari ochiqlanmagan. 2023-yil holatiga koʻra, tabiiy gaz elektr energiyasiga nisbatann koʻproq subsidiyalanadi. Bandlik 2021-yilda kasaba uyushmalari TurkStat ning ishsizlik pasaygani haqida keltirgan maʼlumotlarini tanqid qilgan. Chunki hukumatning bandlik agentligi ishsizlik oʻsganini taʼkidlagan. Ekologlar atrof-muhitni yaxshilash uchun baʼzi harakatlar iqtisodiyotga ham foyda keltirishi mumkin deyishadi. Masalan: Turkiyada shamol va quyosh energiyasiga investitsiyalar kiritish koʻplab ish oʻrinlari yaratishi va qazib olinadigan yoqilgʻi sektoriga raqobatbarchi boʻlishini taʼkidlaydilar. Qashshoqlik Turkiya 2000-yillarning boshidan 2010-yillarning oʻrtalariga qadar qashshoqlikni kamaytirish borasida barqaror yutuqlarga erishgan. Hududiy tafovutlar Eurostat maʼlumotlariga koʻra, xarid qobiliyati pariteti boʻyicha Turkiyaning aholi jon boshiga YaIMi 2018-yilda Yevropa Ittifoqi oʻrtacha koʻrsatkichining 64 foizini tashkil etgan. Istanbul Turkiyaning eng katta YaIMga va aholi jon boshiga toʻgʻri keladigan YAIMga ega shaharidir. Boylik asosan mamlakatning shimoli-gʻarb va gʻarbiy qismlarida toʻplangan, sharqiy va janubi-sharq qismlari esa qashshoqlik, ishlab chiqarishning pastligi va yuqori ishsizlikdan aziyat chekmoqda. Ammo, XXI asrning birinchi yigirma yilligida Turkiya YaIMining tez sur’atlarda oʻsishi (qisqa muddatli turgʻunlik va tanazzul davrlarini hisobga olmaganda) natijasida Anatoliyaning baʼzi qismlari yuqori iqtisodiy standartlarga erisha boshladi. Bu shaharlar Anatoliya yoʻlbarslari deb ataladi. Richest and poorest NUTS-2 regions (GDP PPP 2017) Source: Eurostat – ESA 95 Richest and poorest NUTS-1 regions (GDP PPP 2017) Source: Eurostat – ESA 95 Manbalar Tashqi havolalar Turkey Trade Statistics, World Bank Green growth knowledge platform Turkiya iqtisodiyoti Yevropa mamlakatlari boʻyicha iqtisodiyot

https://uz.wikipedia.org/wiki/Good%20to%20Great

Good to Great

"Yaxshidan buyukka: Nega ba'zi kompaniyalar muvaffaqiyatga erishadi va boshqalar bu ishni uddasidan chiqa olmaydi" — bu Jim C.Collins tomonidan yozilgan boshqaruv haqidagi kitob bo'lib, kompaniyalar qanday qilib yaxshi kompaniyalardan buyuk kompaniyalarga aylanishi va ko'p kompaniyalarning bu o‘tishni nimaga amalga oshira olmasligini tushuntiradi. Kitob bestsellerga aylangan va to'rt million nusxada sotilgan, shuningdek, an'anaviy biznes kitoblari auditoriyasidan ancha oshib ketgan. Ushbu kitob 2001 yil 16-oktabrda nashr etilgan. Yaxshidan Buyukka o‘tgan kompaniyalar Buyuk kompaniyalar va ularning taqqoslanadigan raqobatchilari Kollinz o‘z kitobida sanoat turi va imkoniyatlar bo‘yicha o‘xshash bo‘lgan, ammo “yaxshidan-buyukka” o‘sishga erishmagan o‘n bitta "buyuk kompaniya" va ularning taqqoslanadigan raqobatchilarini topadi: O'zgarishni davom ettira olmagan kompaniyalar Kollinz o'z kitobida buyuklikka erishgan, ammo bu o'zgarishni davom ettira olmagan olti kompaniyani misol qilib keltiradi. Bu kompaniyalar, "... alohida bir guruh sifatida ko'rib chiqiladi": Natija Maqtovlar Kitob "The Wall Street Journal gazetasining bosh direktorlari kengashi a’zolarining bir nechtasi tomonidan o'qilgan eng yaxshi menejment kitobi" sifatida qayd etilgan." Publishers Weekly uni "o'qishga arzirli" deb atagan, garchi "Collinsning biznes yuritish bo'yicha ko'plab qarashlari juda oddiy va umumiy tushunchalarga asoslangan" bo'lsa-da. Bu Time jurnalining "25 ta eng ta’sirli biznes menejment kitoblari" ro'yxatida "chuqur tadqiq qilingan tahlil..." deb ta’riflangan. Tanqid 2012-yilda chop etilgan "The Moral Fox" maqolasida Piter C. DeMarko Kollinzning kitobidagi katta xatoni "yaxshilikni buyuklikka qarama-qarshi qo'yishda" deb ko'rsatadi. Shu sababdan, Kollinz beixtiyor ochko'zlikning bir turi sifatida ko'rsatib qo'ygan.[6] DeMarko kitobni tasvirlash uchun Ezopning original masalini keltirib o'tadi. Holt va Kameron esa kitob "o'ziga xos strategik imkoniyatlar va qiyinchiliklarni e'tiborsiz qoldiruvchi umumiy biznes retseptini" taqdim etadi, deb hisoblashadi. Stiven D. Levitt kitobda "buyuk" sifatida tanlangan ba'zi kompaniyalar, masalan, Circuit City va Fannie Mae, jiddiy muammolarga duch kelganini, faqat Nucor "fond bozorini sezilarli darajada yengib chiqqanini" va "Abbott Labs" va "Wells Fargo" esa "yahshi natijalarga erishganini" qayd etadi. U shuningdek, 2001-yilda kitobda yoritilgan 11 kompaniyaga sarmoya kiritish aslida S&P 500 indeksidan past natija berishini ta'kidlaydi. Levitt xulosasiga ko'ra, bunday kitoblar "asosan o'tmishga qaratilgan" bo'lib, kelajak uchun yo'l-yo'riq bera olmaydi." Jon Griethaus kitobga tanqidiy sharhida Kollinz bir marta "Kitoblar hech qachon bu kompaniyalar har doim buyuk bo'lishini va'da qilmagan, faqat bir paytlar buyuk bo'lganligini" aytganini da'vo qiladi. Griethaus bu gapni Kollinzning kitobni va boshqa oldingi ishlari himoya qilishga bo'lgan urinish deb talqin qiladi. Griethaus, shuningdek, Kollinzning "How the Mighty Fall: And Why Some Companies Never Give In" kitobi ba'zi muvaffaqiyatsiz kompaniyalarni Kollinzning kitoblari chop etilgani uchun keskin o'zgargani kabi vaziyatlarga e'tiroz bildiradi. O'xshash kitoblar Built to Last: Successful Habits of Visionary Companies by James C. Collins and Jerry I. Porras Great by Choice: Uncertainty, Chaos and Luck - Why Some Thrive Despite Them All by James C. Collins Great at Work: How Top Performers Do Less, Work Better, and Achieve More by Morten T. Hansen The Halo Effect In Search of Excellence by Thomas J. Peters and Robert H. Waterman Manbalar Qo'shimcha havolalar Wiki Chapter Summaries of Good to Great Good To Great Best Business & Economics Audiobook 2001 non-fiction books Business books William Collins, Sons books Kitoblar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Uljon%20Amriyeva

Uljon Amriyeva

Uljon Amriyeva(1999-yil 17-mayda tugʻilgan) – oʻzbekistonlik para dzyudochi. Musobaqalarda J1 klassda ishtirok etadi. Faoliyati 2023-yildan buyon para dzyudo boʻyicha Oʻzbekiston terma jamoa aʼzosi hisoblanadi. Xanjchou-2022 Para Osiyo oʻyinlarida bronza medalni qoʻlga kiritgan. Butunjahon IBSA tashkilotining yakuniy reyting natijalariga koʻra −57 kg vazn toifasida Parij-2024 Yozgi Paralimpiada oʻyinlari litsenziyasini qoʻlga kiritgan. Manbalar Oʻzbekistonlik para dzyudochilar

https://uz.wikipedia.org/wiki/B%C9%99kl%C9%99

Bəklə

Bəklə – Ozarbayjonning Gobustan tumanidagi Bədəlli shaharchasida joylashgan qishloq va munisipalitet. 2009-yilgi maʼlumotga koʻra Bəkləda 291 kishi istiqomat qiladi. Manbalar Havolalar Ozarbayjon qishloqlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/%C3%87elov

Çelov

Çelov – Ozarbayjonning Gobustan tumanida joylashgan qishloq. Manbalar Ozarbayjon qishloqlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/D%C9%99r%C9%99k%C9%99nd

Dərəkənd

Dərəkənd – Ozarbayjonning Gobustan tumanida joylashgan qishloq. Manbalar Ozarbayjon qishloqlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/G%C3%B6yd%C9%99r%C9%99

Göydərə

Göydərə – Ozarbayjonning Gobustan tumanida joylashgan qishloq. Manbalar Ozarbayjon qishloqlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Kumushxon%20Xodjayeva

Kumushxon Xodjayeva

Kumushxon Xodjayeva (1997-yil 20-iyulda tugʻilgan) – oʻzbekistonlik para dzyudochi. Musobaqalarda J2 klassda ishtirok etadi. Faoliyati 2022-yildan buyon para dzyudo boʻyicha Oʻzbekiston terma jamoa aʼzosi hisoblanadi. 2023-yil Angliyada boʻlib oʻtgan Jahon chempionatida kumush medalni qoʻlga kiritgan. Butunjahon IBSA tashkilotining yakuniy reyting natijalariga koʻra −57 kg vazn toifasida Parij-2024 Yozgi Paralimpiada oʻyinlari litsenziyasini qoʻlga kiritgan. Mukofotlari „Oʻzbekiston Respublikasida xizmat koʻrsatgan sportchi“ faxriy unvoni (2024-yil) Manbalar Oʻzbekistonlik para dzyudochilar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Qarac%C3%BCzl%C3%BC

Qaracüzlü

Qaracüzlü – Ozarbayjonning Gobustan tumanida joylashgan qishloq va munitsipalitet. Manbalar Ozarbayjon qishloqlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/S%C9%99d%C9%99fli

Sədəfli

Sədəfli - Ozarbayjonning Gobustan tumanidagi qishloq hisoblanadi. Aholisi 300 kishi[citation needed]. Manbalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eixanda%C4%9F

Şixandağ

Şixandağ – Ozarbayjonning Gobustan tumanida joylashgan qishloq. Manbalar Ozarbayjon qishloqlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/%C3%87uxanl%C4%B1

Çuxanlı

Çuxanlı – Ozarbayjonning Gobustan tumanida joylashgan qishloq. Manbalar Ozarbayjon qishloqlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eorsulu

Şorsulu

Şorsulu – Ozarbayjonning Gobustan tumanida joylashgan qishloq. Manbalar Ozarbayjon qishloqlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/F.W.de%20Klerk

F.W.de Klerk

Frederik Willem de Klerk — (1936-yil 18-mart, Johannesburg, Janubiy Afrika - 2021-yil 11-noyabr, Fresnay, Cape Town, Janubiy Afrika) Janubiy Afrika Respublikasining prezidenti, siyosatchi. Faoliyati Klerk 1958-yilda Potchefstroom universitetini tamomlagan. 1973-yilda Potchefstroom universitetining professori bo`ldi. 1978-yildan boshlab vazirlar kabinetida bir qator lavozimlarni, jumladan ichki ishlar vaziri lavozimini ham egallagan. 1982-yilda Klerk Milliy partiyaning bo`lim rahbari bo`lgan. 1984-yilda mahalliy boshqaruv ishlari va milliy ta`lim bo`yicha vazir, 1989-1994-yillarda JAR prezidenti, 1994-1996-yillarda JAR prezidentining o`rinbosari kabi lavozimlarda faoliyat yuritgan. 1989-yildan boshlab Natsionalistlar partiyasining yetakchisi bo`lgan. 1993-yilda Nobel tinchlik mukofoti laurenti deb e`tirof etilgan. Siyosiy faoliyati 1989-yilning sentyabridagi saylovlarda o`z partiyasi uchun g`alaba qozongan. 1990-yilning fevralida Afrika Milliy Kongressi (AMK) muxolifat harakatidan taqiqni olib tashlagan va uning amaldagi yetakchisi Nelson Mandelani qamoqdan ozod etgan. 1991-yilda irqiy kamsitish harakteriga ega bo`lgan hamma qonunlarni bekor qilgan. 1989-yilda partiya yetakchisi lavozimida va 1989-yilning avgustida davlat prezidenti lavozimida faoliyatini davom ettirgan. 1991-yilning dekabrida AMK bilan muzokaralarga kirishgan va 1992-yilning martida oq tanli aholining umummilliy referendumi unga oq tanli ozchilikning hukmronligini tugatuvchi asosiy konstitutsion islohotlar o`tkazish bo`yicha rejalarni amalga oshirishni davom ettirish uchun aniq vakolatlar bergan. 1994-yilning fevralida Klrek va Nelson Mandela ko`p millatli saylovdan keyin milliy birdamlik hukumatini tashkil etish haqida kelishuvga erishishgan. 1991-yili guruhlarga ajratish, aholini ro`yxatdan o`tkazish va jamoat xavfsizligi haqidagi kamsituvchi qonunlar bekor qilingan. 1990-yilda Klerk va Nelson Mandela yangi konstitutsiya haqida konsultatsiyalar boshlashgan va 1991-yilning dekabrida uni tayyorlash uchun konferensiya chaqirganlar. Klerk 1992-yilning apreilda Nigeriyaga tashrif buyurgan birinchi Janubiy Afrikalik oq tanli hisoblangan. 1994-yilda Janubiy Afrika Respublikasidagi birinchi demokratik saylovda AMK g`alaba qozongan. Milliy partiya 21 foiz ovoz olgan. Klerk prezidentning ikkinchi o`rinbosai etib saylangan. 1996-yilning iyunida u iste`foga chiqqan. 1997-yilning avgustida esa Milliy partiya boshlig`i lavozimini tark etishini hamda siyosatni tark etishini e`lon qilgan. Vafoti Klerk 2021-yil 11-noyabrda 85 yoshida saraton kasalligi sababli vafot etgan. Manbalar JAR Prezidentlari 2021-yilda vafot etganlar 1936-yilda tugʻilganlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Utba%20ibn%20G%CA%BBazvon

Utba ibn Gʻazvon

Utba ibn Gʻazvon ( 581-yil — 638-yil) — sahoba. Adabiyotlar Havolalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Moliyaviy%20modellashtirish

Moliyaviy modellashtirish

Moliyaviy modellashtirish – bu real dunyo moliyaviy holatining mavhum tasvirini (modelini) yaratish vazifasidir. Bu moliyaviy aktiv yoki biznes, loyiha yoki boshqa har qanday investitsiya portfelining (soddalashtirilgan versiyasi) ishlashini aks ettiruvchi matematik modeldir. Odatda, moliyaviy modellashtirish aktivni narxlash yoki korporativ moliya boʻyicha, miqdoriy xususiyatga ega boʻlgan mashq sifatida tushuniladi. Bu bozorlardagi yoki agentlarning xatti-harakatlari toʻgʻrisidagi taxminlarni sonli bashoratlarga tarjima qilish haqida. Shu bilan birga, „moliyaviy modellashtirish“ umumiy atama boʻlib, u turli foydalanuvchilar uchun turli narsalarni anglatadi; odatda bu atama buxgalteriya va korporativ moliya qoʻllanmalariga yoki miqdoriy moliya qoʻllanmalariga tegishli. Buxgalteriya Korporativ moliya va buxgalteriya kasbida moliyaviy modellashtirish odatda moliyaviy hisobotlarni prognozlashni oʻz ichiga oladi; odatda, qaror qabul qilish uchun va moliyaviy tahlil uchun foydalaniladigan batafsil kompaniyaga xos modellarni tayyorlashni anglatadi. Qoʻllanilish doirasi quyidagilarni oʻz ichiga oladi: Biznes qiymatini va aksiyalarni baholash – ayniqsa, diskontlangan pul oqimi orqali, lekin boshqa baholash yoʻlllarini ham oʻz ichiga oladi – Senariy rejalashtirish va boshqaruv qarorlarini qabul qilish („nima mavjud“; „agar nima boʻlsa“; „nima qilish kerak“) – Byudjetlashtirish: daromadlarni prognozlash va tahlil qilish; ishlab chiqarishni byudjetlashtirish; operatsiyalarni byudjetlashtirish – Kapitalni byudjetlashtirish, shu jumladan kapitalning qiymati (yaʼni WACC) hisob-kitoblari – Pul oqimini prognozlash; aylanma kapital va xazina boshqaruvi; aktiv va majburiyatlarni boshqarish – Moliyaviy hisobot tahlili / nisbiy tahlil (shu jumladan, operatsion va moliyaviy ijara shartlari hamda ilmiy-tadqiqot ishlari) – Tranzaksiya tahlili: M&A, PE, VC, LBO, IPO, Loyihani moliyalashtirish, P3 – Kredit qarorlari: Kredit tahlili, Isteʼmolchilar kredit xavfi; kredit yoʻqotish va taʼminot modellashtirish – Boshqaruv buxgalteriyasi: Faoliyat asosida xarajatlarni hisoblash, Rentabellik tahlili, Xarajatlar tahlili, Umr boʻyi xarajatlar, Menejerlik xavf buxgalteriyasi – Davlat sektori xarid qilishi. Ushbu modellar haqida umumiylashtirish uchun: birinchidan, ular moliyaviy hisobotlar atrofida qurilganligi sababli, hisob-kitoblar va natijalar oylik, choraklik yoki yillik boʻladi; ikkinchidan, kirish maʼlumotlari „farazlar“ shaklida boʻladi, bu yerda tahlilchi har bir davrda qoʻllanadigan tashqi / global oʻzgaruvchilar (valyuta kurslari, soliq foizi va boshqalar) uchun qiymatlarni belgilaydi (madel parametrlari sifatida qaralishi mumkin) va ichki / kompaniyaga xos oʻzgaruvchilar (ish haqi, tannarx va boshqalar) uchun. Shunga mos ravishda, ikkala xususiyat ham ushbu modellar matematik shaklida (kamida, bilvosita) aks ettiriladi: birinchidan, modellarda diskret vaqt oʻlchovi qoʻllanadi; ikkinchidan, ular deterministikdir. Bu kasb egalari koʻpincha „moliyaviy tahlilchi“ deb ataladi (va baʼzida hazil tariqasida „raqam maydalovchilar“ deb ham ataladi). Odatda, modelchi MBA yoki MSF ni „moliyaviy modellashtirish“ boʻyicha (ixtiyoriy) kurs bilan tugatgan boʻladi. Buxgalteriya malakalari va moliya sertifikatlari, masalan, CIIA va CFA odatda modellashtirish boʻyicha bevosita yoki aniq oʻqitishni taʼminlamaydi. Shu bilan birga, koʻplab tijorat trening kurslari ham universitetlar orqali, ham xususiy tarzda taklif etiladi. Garchi maqsadli biznes dasturi mavjud boʻlsa-da, bozorning katta qismi elektron jadval asosida tuziladi; bu asosan, modellar deyarli har doim kompaniyaga xos boʻlgani uchun. Shuningdek, tahlilchilar moliyaviy modellashtirish uchun oʻzlarining mezonlari va usullariga ega boʻladi. Microsoft Excel hozirda Lotus 1-2-3 ni 1990-yillarda ortda qoldirib, ancha kuchli oʻringa ega. Elektron jadval asosida modellashtirishning oʻz muammolari boʻlishi mumkin va bir necha standartlashtirish va „eng yaxshi amaliyotlar“ taklif qilingan. „Elektron jadval xavfi“ tobora koʻproq oʻrganilmoqda va boshqarilmoqda. Asosiy oʻylantiradigan narsa, model natijalari, yaʼni chiziqli elementlar koʻpincha „haqiqiy boʻlmagan noaniq farazlar“ va „ichki nomuvofiqliklar“ ni oʻz ichiga oladi. (Masalan, daromadlarning oʻsishi prognozi, lekin aylanma kapital, asosiy aktivlar va tegishli moliyalashtirish boʻyicha tegishli oʻsishlarsiz, aktivlar aylanishi, qarz miqdori va/yoki kapitalni moliyalashtirish boʻyicha haqiqatga toʻgʻri kelmaydigan taxminlarni oʻz ichiga olishi mumkin) Bu yerda kerak boʻlgan narsa, lekin koʻpincha etishmaydigan narsa shundaki, barcha asosiy elementlar aniq va izchil prognoz qilinishi kerak. Bunga tegishli ravishda, modellashtiruvchilar koʻpincha kiritishlar bilan bogʻliq boʻlgan „muhim farazlarni aniqlay olmaydi“ va „nima notoʻgʻri boʻlishi mumkinligini oʻrganmaydi“. Bu yerda, odatda, modellashtiruvchilar „aniq qiymatlar va oddiy arifmetika“ dan foydalanadilar, yaʼni muammolar deterministik tabiatda koʻrib chiqiladi va shuning uchun aktiv yoki loyiha uchun bitta qiymat hisoblanadi, lekin natijalar diapazoni, dispersiyasi va sezgirligi boʻyicha maʼlumot bermaydi. Bundan tashqari, umumiy tanqid, modellashtiruvchilar orasida asosiy kompyuter dasturlash tushunchalarining etishmasligi bilan bogʻliq boʻlib, natijada ularning modellarining tuzilishi yaxshi emas va saqlash qiyin. Jiddiy tanqid byudjetlashtirishning mohiyati va uning tashkilotga taʼsiriga ham qaratilgan. Miqdoriy moliya Miqdoriy moliyada, moliyaviy modellashtirish murakkab matematik modelni ishlab chiqishni oʻz ichiga oladi. Bu yerda modellar aktiv narxlari, bozor harakatlari, portfel daromadlari va shunga oʻxshashlarni oʻz ichiga oladi. Umuman olganda, quyidagi yoʻnalishlar farqlanadi: (i) „Miqdoriy aktiv baholash“, turli aksiyalarning daromadlarini modellashtirish; (ii) „Moliyaviy muhandislik“, derivativ qimmatli qogʻozlarining narxi yoki daromadlarini modellashtirish; (iii) „Miqdoriy portfelni boshqarish“, avtomatlashtirilgan savdo, yuqori chastotali savdo, algoritmik savdo va dasturiy savdoni asoslovchi modellar Shu bilan bogʻliq ravishda qoʻllanish sohalari quyidagilardan iborat: Optsion narxlash va ularning „Greeks“ ni hisoblash (uchuvchi sirtlarini qabul qiluvchi – mahalliy/stoxastik uchuvchi modellar va koʻp egri chiziqlar orqali) Boshqa derivativlar, ayniqsa foiz stavkalari derivativlari, kredit derivativlari va ekzotik derivativlar Foiz stavkalarining muddatiy tuzilmasini modellashtirish (bootstrapping/koʻp egri chiziqlar, qisqa stavkali modellar, HJM framework) va shunga bogʻliq kredit spreadlari Kredit baholash sozlamasi, CVA, shuningdek, turli xil XVA Kredit xavfi, qarz oluvchi kredit xavfi va tartibga soluvchi kapital: EAD, PD, LGD, PFE, EE; Jarrow-Turnbull modeli, Merton modeli, KMV modeli Strukturaviy mahsulotlarni loyihalash va ishlab chiqarish Portfel optimallashtirish va miqdoriy investitsiya qilishning umumiy yondashuvi; bu yerda qoʻllanadigan optimallashtirish usullari haqida koʻproq maʼlumot Moliyaviy xavf modellashtirish: risk qiymati (parametrik va/yoki tarixiy, CVaR, EVT), stress sinovi, „sezgirliklar“ tahlili (Greeks, duration, convexity, DV01, KRD, CS01, JTD) Korporativ moliya qoʻllanishi: pul oqimi tahlillari, korporativ moliyalash faoliyatini prognoz qilish muammolari va kapital investitsiyasidagi xavf tahlillari Real optsionlar Aktuar qoʻllanishi: Dinamik moliyaviy tahlil (DFA), UIBFM, investitsion modellashtirish Bu muammolar, odatda, stoxastik va uzluksiz xarakterga ega boʻlib, bu modellar murakkab algoritmlarni talab qiladi, bu esa kompyuter simulyatsiyasini, ilgʻor raqamli usullarni (masalan, raqamli differensial tenglamalar, raqamli chiziqli algebra, dinamik dasturlash) va/yoki optimallashtirish modellarini ishlab chiqishni oʻz ichiga oladi. Modellovchilar odatda „kvantlar“, yaʼni miqdoriy tahlilchilar deb ataladi va odatda statistik, fizika, muhandislik, kompyuter fanlari, matematika yoki operatsion tadqiqotlar kabi kvantitativ fanlar boʻyicha ilgʻor (Ph. D. darajasidagi) bilimga ega boʻladilar. Alternatively, or in addition to their quantitative background, they complete a finance masters with a quantitative orientation, such as the Master of Quantitative Finance, or the more specialized Master of Computational Finance or Master of Financial Engineering; the CQF certificate is increasingly common. Yoki, ularning kvantitativ bilimiga qoʻshimcha ravishda, ular kvantitativ yoʻnalishga ega moliyaviy magistratura dasturlarini tugatadilar, masalan, Miqdoriy moliya magistri, yoki koʻproq ixtisoslashgan Hisoblash moliyasi magistri yoki Moliyaviy muhandislik magistri; CQF sertifikati tobora keng tarqalmoqda. Bu yerda ham elektron jadvallar keng qoʻllanilsa-da (deyarli har doim keng qamrovli VBA talab qiladi); maxsus C++, Fortran yoki Python, yoki MATLAB kabi raqamli tahlil dasturlari tez-tez afzal koʻriladi, ayniqsa, barqarorlik yoki tezlik muammosi boʻlgan hollarda. MATLAB koʻpincha tadqiqot yoki prototiplash bosqichida qoʻllanadi, chunki uning dasturlash, grafik va debugging vositalari intuitiv hisoblanadi, lekin C++/Fortran MATLAB juda sekin boʻlgan hollarda kontseptual jihatdan sodda, ammo yuqori hisoblash xarajatli qoʻllanilishlar uchun afzal koʻriladi; Python esa uning soddaligi va katta standart kutubxonasi / mavjud dasturlari, shu jumladan QuantLib tufayli tobora koʻproq qoʻllanilmoqda. Bundan tashqari, koʻplab (standart) derivativ va portfel qoʻllanishlari uchun tijorat dasturlari mavjud va modelning uyda ishlab chiqilishi yoki mavjud mahsulotlarning joriy etilishi muammoga bogʻliq boʻladi. Ushbu modellar murakkabligi notoʻgʻri narxlash yoki hedging yoki ikkalasiga olib kelishi mumkin. Bu Model xavfi moliya olimlari tomonidan davom etayotgan tadqiqot mavzusidir va risk boshqaruvi sohasida katta va ortib borayotgan qiziqish mavzusidir. Moliyaviy modellashtirish falsafasi Moliyaviy modellashtirish falsafasi – bu modellashtirish fanining asoslari, usullari va oqibatlari bilan shugʻullanadigan falsafa tarmogʻidir. Moliyaviy modellashtirish falsafasida, olimlar yaqinda moliyaviy modellovchilar har qanday „haqiqiy dunyo“ yoki amalda davom etayotgan investitsiya holatini aks ettirishga intilishadi degan umumiy qabul qilingan farazni shubha ostiga qoʻya boshladilar. Buning oʻrniga, moliyaviy modellovchining vazifasi dastlab modelda taxmin qilingan cheklangan imkoniyatlar bazasidan kelib chiqib, investitsiya ssenariysida tranzaksiya imkoniyatini namoyish etishdan iborat ekanligi taklif qilinmoqda. Havolalar Adabiyotlar General Corporate finance Quantitative finance – Financial models Actuarial science Mathematical finance Corporate finance Computational fields of study Moliya

https://uz.wikipedia.org/wiki/Feruza%20Ergasheva

Feruza Ergasheva

Feruza Ergasheva (1988-yil 24-martda tugʻilgan) – oʻzbekistonlik para dzyudochi. Musobaqalarda J1 klassda ishtirok etadi. Faoliyati 2022-yildan buyon para dzyudo boʻyicha Oʻzbekiston terma jamoa aʼzosi hisoblanadi. Xanjchou-2022 Para Osiyo oʻyinlarida kumush medalni qoʻlga kiritgan. Butunjahon IBSA tashkilotining yakuniy reyting natijalariga koʻra +70 kg vazn toifasida Parij-2024 Yozgi Paralimpiada oʻyinlari litsenziyasini qoʻlga kiritgan. Manbalar Oʻzbekistonlik para dzyudochilar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Abu%20Umoma%20Boxiliy

Abu Umoma Boxiliy

Abu Umoma Boxiliy (; vafoti 705-yil) — roviy, tafsirchi. Sahobalar oilasida tugʻilgan. Manbalar Havolalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Francois%20Mitterrand

Francois Mitterrand

Francois Maurice Adrien Marie Mitterrand (1916-yil 26-oktyabr; Jarnac – 1996-yil 8-yanvar Parij) – Fransiyaning davlat va siyosat arbobi, xalqaro sotsialistik harakatning yetakchilaridan biri. 1981-1995—yillarda Fransiya prezidenti lavozimida faoliyat yuritgan. Francois Mitterand stansiya nazoratchisi oilasida tavallud topgan. Iqtisodiy qiyinchiliklarga qaramay, ota-onasi Francoisga yaxshi maʼlumot berishga erishgan. Sorbonna universitetida yuridik va filologiya fakultetlarida shuningdek, Parijdagi siyosiy fanlar maktabida taʼlim olgan. Ikkinchi Jahon urushi qatnashchisi hisoblanadi. 1940-yilda yarador boʻlib Germaniya hududida asirga tushgan. 1945-yilda Francois Mitterand qarshilikning Demokratik va sotsialistik ittifoqi soʻl partiyasining asoschilaridan biri boʻlgan. 1946-yilda Milliy majlisga deputat qilib saylangan. 1947-1948—yillarda sobiq frontchilar ishlari boʻyicha vazir, 1948-1949—yillarda vazirlar kengashining raisi qoshidagi davlat kotibi, 1950-1951—yillarda dengiz orti hududlari ishlari boʻyicha vazir, 1952-yilda Davlat Bosh vaziri. 1953-yilda Yevropa Kengashi ishlari boʻyicha vazir, 1954-1955—yillarda Ichki ishlar vaziri va 1956-1957—yillarda Yustitsiya vaziri kabi oliy lavozimlarda faoliyat yuritgan. Uning oʻn toʻrt yillik prezidentligi Fransiya tarixidagi eng davomli prezidentlik boʻlgan. Siyosiy faoliyati 1958-yilda Sharl de Goll Beshinchi respublikaga asos solganidan soʻng Francois Mitterand yangi tizimni va 1958-yilgi Konstitusiyani keskin tanqid qilib chiqqan. Keyinchalik, Mitterand soʻl muxolifat yetakchilaridan biri boʻlib qolgan. 1965-yilda Demokratik va sotsialistik soʻl kuchlar federatsiyasiga asos solgan. Aynan shu yili u prezidentlik lavozimiga oʻz nomzodini qoʻygan va ikkinchi bosqichda 44,8 foiz ovoz olib, Sharl de Gollga saylovni boy bergan. 1972-yilda Fransiya kommunistik partiyasi va soʻl radikallar bilan hamkorlikda soʻl kuchlar dasturini imzolagan. Francois Mitterandning tashqi siyosatdagi imtiyozli yoʻnalishi „Yagona Yevropa“ni qurish hisoblangan. U Yevropa Ittifoqi tarkibiga kirgan mamlakatlarning moliyaviy-iqtisodiy va siyosiy hamkorligi gʻoyasini toʻliq qoʻllab-quvvatlagan. Integratsiyaning ikkinchi doirasi sifatida Mitterand Sharq va Gʻarbning Yevropa konfederatsiyasi gʻoyasini ilgari surgan. U Fransiyaning AQSH, SSSR va GFR bilan munosabatlarini har tomonlama rivojlantirishga harakat qilgan. Prezident shuningdek, „uchinchi dunyo“ mamlakatlari bilan ham hamkorlik qilishga intilgan, bu yoʻlda Afrika mamlakatlari bilan hamkorlikka alohida eʼtibor qaratgan. Sotsialistlar va kommunistlar 1969-yilgi saylovlarda alohida-alohida boʻlib qatnashganlar va biri 5 foiz, ikkinchisi 21,5 foiz ovoz olgan. 1974-yilda Francois Mitterand yana soʻl kuchlarning nomzodi boʻlib qolgan, buning ustiga Fransiya Kommunistik partiyasining bu safargi saylovoldi ittifoqi soʻl partiyalarning umumiy hukumat dasturiga suyanar edi. Fransiyaning yetakchi partiyalaridan biri muxolifatning birinchi partiyasi boʻlgan. Bu vaziyatni kommunistlar juda ogʻir qabul qilishgan. Agar 70-yillarning oxiri, 80-yillarning boshlarida Gʻarbiy Yevropaning bir qator mamlakatlarida va AQSHda hukumatga konservativ kuchlar kelgan boʻlsa, Fransiyada siyosiy tebrangʻich butunlay teskari tomonga, oʻngdan chapga harakat qilgan. 80-yillar davomida „neokonservativ inqilob“ning yetakchilari qayta saylanganlar. Ronald Reagan – ikkinchi muddatga, Margaret Thatcher – uchinchi muddatga saylangan. Fransiya esa 1988-yilning bahorida siyosatchi Francois Mitterandni ikkinchi marta saylab yana teskari ish yuritgan. Francois Mitterand 1996-yil 8-yanvarda Parij shahrida vafot etgan. Manbalar 1916-yilda tugʻilganlar 26-oktyabrda tugʻilganlar 1996-yilda vafot etganlar 8-yanvarda vafot etganlar Parijda vafot etganlar Prezidentlar Kishilar Fransiyalik siyosatchilar Fransiyada tugʻilganlar Siyosatchilar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Nena

Nena

Gabriele Susanne Kerner (1960-yil 24-martda tug‘ilgan), Nena sahna nomi bilan tanilgan, nemis qo‘shiqchi va aktrisasidir. U eng ko‘p "99 Luftballons" nomli Yangi Nemis To‘lqini qo‘shig‘i bilan tanilgan. 1984-yilda u ushbu qo‘shiqni ingliz tilida "99 Red Balloons" nomi bilan qayta yozgan. Manbalar Other websites Official Web Site 1960 births Living people German pop singers German rock musicians Musicians from North Rhine-Westphalia New wave singers Qoʻshiqchilar 1960-yilda tugʻilganlar Nemis aktrisalari Nemis qo'shiqchilari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Mengistu%20Haile%20Mariam

Mengistu Haile Mariam

Mengistu Haile Mariam (1937-yil 21-mayda tavallud topgan) – Efiopiya prezidenti, Davlat kengashining raisi, Sotsialistik Efiopiya qahramoni. 1970-1987—yillarda Efiopiya Ishchilar partiyasi Bosh kotibi lavozimida faoliyat yuritgan. 1969-1970—yillarda AQSHda artilleriya-texnika xizmati offiserlari tayyorlash kursini tamomlagan. Asosiy sinfiy dushman xalq ommasining keng ishtirokida demokratik fuqarolar hukumatini tuzishga chorlayotgan Efiopiya xalq inqilobiy partiyasi edi. Yashirin aʼzolari „Derg“ning sakkizta aʼzosini va uning bir nechta tarafdorlarini oʻldirgan. Buni bilib qolgach Mengistu, koʻplab xalq toʻplangan Addis-Abebaning bosh maydoniga chiqib, ichida qizil suyuqlik toʻla boʻlgan shisha idishni yerga urib sindirgan. „Inqilob dushmanlarining qoni xuddi shunday toʻkiladi! Oq terrorga qizil terror bilan javob beramiz!“- deb xitob qilgan. ikki yil ichida 1977-1978—yillarda minglab yigit-qizlar, asosan talabalar oʻldirilgan, ularni „aksilinqilobiy faoliyat“ olib borilayotganligi haqida shubha qilinishi bilanoq otib tashlashgan. Ota-onalari farzandlarining jasadlarini olish uchun bolalari otib oʻldirilgan oʻqlarning pulini toʻlashlari kerak boʻlgan . 1987-yilda SSSRda „qayta qurish“ eʼlon qilingan. Efiopiyaga qurol va pulning oqimi aynan diktatorlik tuzumi ularga juda ham muhtoj boʻlgan paytda parokandalikka uchragan. Efiopiya xalqlarining inqilobiy-demokratik fronti Addis-Abeba atrofidagi halqani asta-sekinlik bilan siqib kelgan. Tuzum bir necha yil qarshilik koʻrsatgan. Urush boy berilganligi aniq boʻlib qolganidan keyin, u paytga kelib butun xalq tomonidan „saylab“ qoʻyilgan prezident Mengistu Haile Mariam 1991-yilning 21-may kuni oʻz vakolatlaridan voz kechgan va mamlakatdan qochib ketgan. Harbiy hayoti 1974-yilda polkovnik Mengistu Haile Mariam boshchiligidagi Muvaqqat hatbiy-maʼmuriy kengashga oʻtgan paytdan boshlab, avvaliga Mengistu Vashington bilan anʼanaviy munosabatlarni uzishga shoshilmagan, aksincha Eritreyada isyon boshlanganligi va tez orada isyonkorlar bu viloyat hududining anchagina qismini egallab olganligi tufayli efioplar hatto, Amerika yordamining miqyosini oshirib koʻrishga ham harakat qilganlar. Biroq, AQSh Efiopiyaning iltimoslariga juda sovuq munosabatda boʻlgan. Efiopiyaning yangi rahbarlari nomiga esa „inson huquqlari“ni buzayotganligi haqida ayblovlar yogʻilgan. AQSh prezidenti Jimmy Carter maʼmuriyati hatto, avval imzolangan shartnomalar boʻyicha ham harbiy yordamini toʻxtatib qoʻygan. Ana shu tarzda hali 1973-yilda buyurtma berilgan 14 ta F-5E kiruvchi va 3 ta F-5F oʻquv-jangovar samolyotlaridan faqat 8 ta F-5E samolyotlari olingan. Ana shunday sharoitlarda Mariam avvaliga Xitoyga umid bogʻlagan, lekin u davrlarda Xitoyning imkoniyatlari juda cheklangan edi. 1977-yilning aprelida amalda AQSh bilan barcha aloqalar toʻxtatilgan, mayda esa Mengistu Haile Mariam rasmiy tashrif bilan Moskvaga kelgan. Harbiy yordam evaziga u SSSRga harbiy-dengiz porti sifatida Efiopiyaning Massavaportini berishni vaʼda qilgan. 1977-yilning iyun-iyul oylaridayoq Sovet Ittifoqi Efiopiyaga tanklar, sudrab yuriladigan va oʻziyurar artilleriya qurollari, biryoʻla oʻt ochuvchi reaktiv sistemalar va zenit-raketa komplekslarini yetkazib bera boshlagan. Mengistuning 17 yillik boshqaruvi davrida 200 mingdan ziyod kishi halok boʻlgan. Polkovnik Mengistuning shaxsan oʻzi oxirgi Efiopiya imperatori Haile Selassieni boʻgʻib oʻldirgan. 1991-yildan buyon Mengistu Haile Mariam Zimbabveda yashagan. 1995-yildan unga bir necha marta suiqasd uyishtirishga urinishgan. Bu suiqasdlardan soʻng u oʻz qarorgohini deyarli tark etmagan. Shaxsiy hayoti Mengistu 1968-yilda Wubanchi Bishaw bilan turmush qurgan. Ularning Andinet ismli oʻgʻillari va Tigist va Timihirt ismli qizlari boʻlgan. Manbalar Sovuq urush davri odamlari Kishilar 1937-yilda tugʻilganlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Carl%20Gustaf%20Emil%20Mannerheim

Carl Gustaf Emil Mannerheim

Carl Gustaf Emil Mannerheim (1867-yil 4-iyun, Askainen, Finlandiya; 1951-yil 27-yanvar, Lozanna, Shveysariya) — Finlyandiya askari va davlat arbobi. Carl Sankt-Peterburgdagi Nikolayev kavaleriya bilim yurtini tamomlagan. 1889-yilda Rossiya armiyasiga kavalergardlikka qabul qilingan. 1893-yilda poruchik, 1901-yilda shtabsrotmistr unvonlarini qoʻlga kiritgan. Birinchi Jahon urushida Galisiyada jang qilgan kavaleriya dviziyasining komandiri boʻlgan. Urushning ikkinchi yili yaxshi komandrlik qilganligi uchun general mayor unvoniga sazovor boʻlgan. Carl Mannerheim Finlandiyada asli kelib chiqshi shvetsiyalik boʻlgan oilada tavallud topgan. U shved, fin, rus, ingliz,fransuz tillarini bilgan. Carl rus-yapon urushi, Sovet-fin urushi va Ikkinchi Jahon urushlarida ishtirok etgan. Carl Mannerheim Rossiya imperatori Nikolay ikkinchiga sadoqat bilan xizmat qilgan. Uning portrertini umrining oxirigacha kabinetida saqlagan. Rossiyada inqilob boshlanishi bilan mustaqilligini eʼlon qilgan Finlandiyaga qaytgan. Urushdan soʻng Bosh shtab tomonidan Markaziy Osiyo mamlakatlari boʻylab harbiy-ilmiy ekspeditsiyaga joʻnatilgan. 1919-yilda Finlandiya respublika deb eʼlon qilingan. Prezidentlik saylovlarida Carl Gustaf muvaffaqiyatsizlikka uchragan. 1931-yilda davlat mudofaa kengashining raisi etib tayinlangan. 1939-yilda Sovet-fin urushida Finlandiya armiyasining Bosh qoʻmondoni boʻlgan. Urush Finlandiyaning magʻlubiyati va 1940-yilning 12-martida Moskvada tinchlik shartnomasining imzolanishi bilan yakunlangan. Carl Gustaf prezident etib saylangan, biroq, Finlandiyaning Germaniya tomonidan turib urushga kirishidan sal avvalroq lavozimini tashlab ketgan va Qurolli kuchlarni boshqargan. 1944-yilning avgustida u yana prezident etib saylangan. 1944-yilning sentyabrida SSSR bilan bir tomonlama sulh tuzib, Finlandiya mustaqilligini saqlab qolishga erishgan. 1946-yilda isteʼfoga chiqqan. Carl Finlandiyani yetti oy boshqargan. Mamlakat konstitutsiyasi qabul qilinganidan keyin prezidentlik saylovlari eʼlon qilingan. Carl saylovda muvaffaqiyatsizlikka uchragan boʻlsa-da, fin jamiyatining ongida urush qahramoni, oq general va jamoat arbobi sifatida qolgan. U rassom Akseli Gallen-Kallela bilan birgalikda, armiya va flot uchun fin ordenlari, harbiy kiyimlarning loyihalarini chizgan. Carl koʻp sayohatlar qilgan, banklar, idoralarda majlislar oʻtkazgan. Bolalarni himoya qilish ittifoqini tuzgan. Carl Gustaf Adolf Hitlerga nisbatan salbiy qarashda edi. Biroq, Hitler Carlni ancha yuqori baholagan. Hatto, urush davrida ham uning 75 yilligida izlab borishga vaqt topgan. 1930-yilda Mannerheim Davlat mudofaa kengashining raisi etib saylangan. Carl 70 yoshida isteʼfoga chiqish haqida iltimosnoma bergan. Ammo, Sovet-fin urushi boshlanib qolgan va Carl Mannerheim Finlandiya qurolli kuchlari Bosh qoʻmondoni etib tayinlangan. „ Bu urush mustaqillik uchun urushning davomi va uning yakunlovchi jangidan boshqa narsa emas“- deb aytgan edi askarlarga Carl Mannerheim oʻz buyrugʻida. Mannerheim 1914-yilda urushda koʻrsatgan qahramonliklari uchun 4-darajali „Muqaddas Georgiy“ ordeni bilan taqdirlangan. Oktyabr toʻntarishiga Mannerheim keskin salbiy munosabatda boʻlgan. Marshal uzoq umr koʻrgan. 1951-yilning 28-yanvarida Lozannada (Shveysariya) vafot etgan. Mannerheimning dafn marosimi 1951-yilning 4-fevralida Helsinkida boʻlib oʻtgan. Uni soʻnggi yoʻlga 10 minglab finlar va kam sonli yahudiy jamoasi kuzatib qoʻygan. Hozirgi kunda uning ;Helsinkidagi uyida Carl Mannerheim muzeyi joylashgan. Manbalar Finlandiyalik siyosatchilar Prezidentlar Kishilar 1867-yilda tugʻilganlar 1951-yilda vafot etganlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Chayka%20%28baliqchi%20qush%29

Chayka (baliqchi qush)

Chaykalar — yoki odatdagi nomi bilan dengiz chaykalari, Laridae oilasiga mansub dengiz qushlari bo‘lib, Lari osttartibiga kiradi. Ular o‘zlariga eng yaqin bo‘lgan turnalar va skimmerlarga, uzoqroq qarindosh bo‘lgan auklarga va yanada uzoqroq qarindosh bo‘lgan suvda suzuvchi qushlarga tegishli. XXI asrga qadar, ko‘pgina chaykalar Larus turiga mansub deb hisoblanar edi, lekin bu tasnif endi polifiletik deb hisoblanadi, natijada bir nechta turlarning qayta tiklanishiga olib keldi. Chaykalarning eski nomi "mews" bo‘lib, bu so‘z nemischa "Möwe", dancha "måge", shvedcha "mås", gollandcha "meeuw", norvegcha "måke/måse", va fransuzcha "mouette" so‘zlari bilan bir xil kelib chiqishga ega va ba'zi mintaqaviy dialektlarda hali ham uchraydi. Chaykalar odatda o'rta yoki katta hajmda bo'ladi, odatda kulrang yoki oq, ko'pincha bosh yoki qanotlarida qora belgilar bilan. Ularning ovozlari odatda qattiq va qichqiriqli bo'lib, mustahkam, uzunroq tumshug'i va oyoqlarining pardasi bor. Ko'pgina chaykalar yerda uya quruvchi yirtqich qushlar bo'lib, jonli ozuqa olish yoki imkoniyat tug'ilganda o'lja ovlashadi, ayniqsa Larus turi shundaydir. Jonli ozuqaga ko'pincha qisqichbaqasimonlar, mollyuskalar, baliqlar va kichik qushlar kiradi. Chaykalar jag'larini keng ochish imkoniyatiga ega, bu ularga katta o'ljani yutib yuborishga imkon yaratadi. Chaykalar odatda qirg'oq yoki ichki hududlarda yashaydigan turlar bo'lib, kamdan-kam hollarda dengizdan uzoqqa boradilar, kittiwake turlari bundan mustasno. Katta turlar to'liq voyaga yetgan patlarni olish uchun to'rt yilgacha vaqt talab qiladi, ammo kichik chaykalar uchun ikki yil odatiy hisoblanadi. Katta oq boshli chaykalar odatda uzoq umr ko'ruvchi qushlar bo'lib, seld chaykasi uchun eng uzun umr ko'rgan rekord 49 yilni tashkil qiladi. Chaykalar yirik, zich joylashgan va shovqinli koloniyalarda uya quradilar. Ular o‘simliklardan iborat uya ichida ikkita yoki uchtagacha nuqtali tuxum qo‘yadilar. Chaykalar qora va yirik patlari bilan faol holda dunyoga keladi. Chaykalar resurslardan unumli foydalanadigan, qiziquvchan va aqlli qushlar bo‘lib, ayniqsa yirik turlari, murakkab aloqa usullarini va yuqori darajada rivojlangan ijtimoiy tuzilishni namoyish etadi. Masalan, ko‘plab chayka koloniyalari yirtqichlar va boshqa bosqinchilarga hujum qilish va ta’qib qilish kabi guruh bo‘lib hujum qilish xatti-harakatlarini namoyon qiladi. Ba’zi turlar, masalan, seld chaykasi, oltin baliq tutish uchun non bo‘laklaridan o‘lja sifatida foydalanib, asboblardan foydalanish xatti-harakatlarini ko‘rsatgan. Ko‘plab chayka turlari odamlar bilan muvaffaqiyatli hamkorlik qilishni o‘rgangan va inson yashash joylarida rivojlanib ketgan. Boshqalari esa o‘z ozuqalarini olish uchun kleptoparazitizmga tayanadi. Chaykalar jonli kitlarga hujum qilayotgani kuzatilgan, ular kit suv yuzasiga chiqishi bilan unga qo‘nib, go‘sht bo‘laklarini yulib olishadi. Ta'rif va morfologiya Chaykalar kattaligi bo‘yicha juda turlicha bo‘ladi: masalan, kichik chaykaning og‘irligi 120 gram va uzunligi 29 santimetr, katta qora chaykaning og‘irligi esa 1,75 kg va uzunligi 76 sm. Ular umumiy shaklda bir xil bo‘lib, og‘ir tanali, uzun qanotli va o‘rtacha uzun bo‘yniga ega. Uch turdan tashqari barcha chaykalarining dumi yumaloq; istisnolar Sabinin chaykasi va yutilgan dumi bo‘lgan chaykalar, ular bo‘linadigan dumga ega, hamda Rosning chaykasi, unda esa dum shpatulali shaklda bo‘ladi. Chaykalar, ayniqsa, o‘xshash turnalar bilan solishtirganda, o‘rtacha uzun oyoqlarga ega, to‘liq pardali panjalari bilan. Tumshug‘i odatda og‘ir va biroz qayrilgan, katta turlarda kichik turlarga qaraganda mustahkamroq tumshuq mavjud. Tumshuq rangi katta oq boshli turlarda ko‘pincha sariq va qizil nuqtali, kichik turlarda esa qizil, quyuq qizil yoki qora bo‘ladi. Chaykalar umumiy ovqatlanuvchilardir. Haqiqatan ham, ular barcha dengiz qushlari orasida eng kam ixtisoslashganlardir va ularning morfologiyasi suzishda, uchishda va yurishda teng darajada mahoratli bo'lishiga imkon beradi. Ular boshqa dengiz qushlariga qaraganda quruqlikda yurishda ko'proq moslashgan, kichikroq chaykalar esa yurishda yanada chaqqonroqdir. Chaykalarning yurish usuli biroz yon tomonlarga siljishni o'z ichiga oladi, bu esa juftlashuv paytidagi namoyishlarda kuchayishi mumkin. Havoda ular parvoz qilishga va juda kam joy bilan tezda havoga ko'tarilishga qodir. Katta chaykalarning patlari umumiy ko'rinishda oq tana va qoraroq ustki qismdan iborat; bu ustki qismning qoraroqligi och kulrangdan qora ranggacha farq qiladi. Bir necha tur bu jihatdan farq qiladi, masalan, fil suyagi chaykasi butunlay oq, va ba'zilari, masalan, lava chaykasi va Heermann chaykasi qisman yoki butunlay kulrang tanaga ega. Aksariyat turlarning qanot uchi qora, bu ularning aşınmaya qarshi chidamliligini oshiradi, odatda oq belgilarning o'ziga xos ko'rinishi bilan. Qarg'aning boshi qoraroq qalpoq bilan qoplangan bo'lishi mumkin yoki butunlay oq bo'lishi mumkin. Boshi patlari juftlashuv mavsumiga qarab o'zgaradi; juftlashmagan davrda qoraroq qalpoqli qarg'alar qalpoqni yo'qotadi, ba'zan ko'z orqasida bitta dog' qoldiradi, oq boshli qarg'alarda esa juftlashmagan boshlar yo'l-yo'l bo'lishi mumkin. Tarqalishi va yashash joyi .Chaykalar dunyo bo'ylab keng tarqalgan kozmopolit tarqalishga ega. Ular Antarktida chegaralarini ham o'z ichiga olgan holda, har bir qit'ada ko'payadi va shimoliy Arktikada ham uchraydi. Ular tropik orollarda kamroq uchraydi, ammo ba'zi turlari Galapagos va Yangi Kaledoniya kabi orollarda yashaydi. Ko'plab turlar sohil bo'yidagi koloniyalarda, asosan, orollarda ko'payadi, va bir turi, kulrang chayka, suvdan uzoqdagi quruq cho'llarning ichki qismida ko'payadi. Chaykalar oilasi ichida katta xilma-xillik mavjud bo'lib, turli turlar dengiz, chuchuk suv yoki quruqlik muhitida ko'payishi va oziqlanishi mumkin. Ko'pgina chayka turlari migratsion hisoblanadi, ya'ni qish mavsumida issiqroq hududlarga ko'chib o'tadi, ammo ular qanchalik uzoqqa ko'chishi turiga qarab farq qiladi. Ba'zi turlar, masalan, Franklin chaykasi, uzoq masofalarga, Kanadadan Janubiy Amerikaning janubiy qismidagi qishlash joylariga ko'chadi. Boshqa turlar esa ancha qisqa masofalarga ko'chadi va faqat naslchilik joylari yaqinidagi sohillarga tarqalishi mumkin. Naslchilik davridan tashqari chaykalarning tarqalishiga katta ta'sir qiluvchi omillardan biri oziq-ovqat manbalaridir. Ayniqsa, insonning baliqchilik faoliyati katta ta'sir ko'rsatadi, chunki ular ko'pincha mo'l-ko'l va oldindan bashorat qilinadigan oziq-ovqat manbalarini taqdim etadi. Inson baliqchiligiga bog'liq bo'lgan ikki chayka turi – Audouin chaykasi (Ichthyaetus audouinii) va qora yelkali chayka (Larus fuscus) naslchilik tarqalishi (ayniqsa, qora yelkali chayka) baliqchilik chiqindilari va baliqchilik portlari tomonidan sezilarli darajada ta'sirlangan. Qushlar yashash joylari va tarqalishiga ta'sir qiluvchi ekologik omillar orasida inson faoliyati va iqlim o'zgarishi muhim rol o'ynaydi. Botqoqliklarda suv qushlarining tarqalishini ko'rib chiqqanda, sho'rlanish darajasi, suv chuqurligi, suv havzalarining izolyatsiyasi va gidroperioddagi o'zgarishlar qushlar jamoasining tuzilishiga, ham tur, ham guruhlar bo'yicha ta'sir ko'rsatgan. Ayniqsa, chaykalar sho'rlanish darajasi bilan yuqori bog'liqlikka ega bo'lib, bu suv qushlari to'plamining asosiy ekologik bashoratchisi sifatida ajralib turadi. Xatti-harakatlari Oziq-ovqat va oziqlanish Charadriiform qushlar tuzli suvni ham, chuchuk suvni ham ichadi, chunki ularning bosh suyaklarining supraorbital oluklarida joylashgan ekzokrin bezlari orqali burun teshiklari orqali tuz chiqariladi, bu esa buyraklarga elektrolit balansini saqlashda yordam beradi. Chaykalar juda moslashuvchan ovqatlanish qobiliyatiga ega bo'lib, ular imkoniyat tug'ilganda keng turdagi o'ljalarni qabul qiladi. Chaykalarning oziq-ovqatiga tirik yoki allaqachon o'lgan baliqlar va dengiz va chuchuk suv umurtqasizlari kiradi; yer yuzasi artropodlari va hasharotlar, yomg'ir chuvalchanglari kabi umurtqasizlar; kemiruvchilar, tuxumlar, murda, ichki organlar, sudralib yuruvchilar, amfibiyalar, urug'lar, mevalar, inson chiqindilari va hatto boshqa qushlar ham. Hech bir chayka turi faqat bitta o'lja bilan ixtisoslashmagan va hech bir chayka turi faqat bitta usuldan foydalanib oziq qidirmaydi. Oziq-ovqat turi sharoitlarga bog'liq bo'lib, naslchilik mavsumida yer yuzasi o'ljalari, masalan, urug'lar, mevalar va yomg'ir chuvalchanglari keng tarqalgan bo'lsa, dengiz o'ljalari naslchilikdan tashqari mavsumda, qushlar katta suv havzalarida ko'proq vaqt o'tkazganda keng tarqalgan. Chaykalar turli o'ljalarni tutish bilan birga, ularni qanday tutish usullarida ham katta moslashuvchanlik namoyish etadi. O'ljalar havoda, suvda yoki quruqlikda qo'lga kiritilishi mumkin. Havoda uchayotgan chaykalar suvdan yoki yerdan narsalarni ushlashadi va suv ustidan o'lja tutish uchun suvga sho'ng'iydi. Kichikroq turlar suvdan baliqni ushlashda yaxshi qobiliyatga ega. Chaykalar suv ustida o'tirganda ham baliq ushlash keng tarqalgan bo'lib, ular dengiz umurtqasizlarini suv yuzasiga chiqarish uchun aylanma suzishi yoki oyoqlari bilan suvni chayqashi mumkin. Oziq-ovqatlari ko'pincha qirg'oqlardagi qum, loy yoki toshlar orasidan qidirish orqali topiladi. Katta chaykalar bu usulda ko'proq oziqlanishga moyil. Sayoz suvda chaykalar oyoqlari bilan suvni chayqash bilan shug'ullanishi mumkin. O'ljani qo'lga kiritishning bir usuli, og'ir chig'anoqlarni qattiq yuzalarga tashlashdir. Chaykalar qobiqlarni tashlash uchun mos yuzani topish uchun biroz masofaga uchishi mumkin, va bu jarayonda o'rganilgan komponent mavjud bo'lib, kattaroq qushlar yoshroq qushlarga qaraganda muvaffaqiyatliroq bo'ladi. Oziqlanish muvaffaqiyati asosan yoshga bog'liq bo'lsa-da, o'lja va oziqlanish usullarining xilma-xilligi bunday emas. Oziq qidirish ko'nikmalarini o'rganishga ketadigan vaqt chaykalarning kechikkan yetilishining sababini tushuntirishi mumkin. Chaykalar chuqurroqda joylashgan o'ljalarni olish uchun suv ostiga sho'ng'ish qobiliyatiga ega emas. Chuqurroq joylardan o'lja olish uchun ko'plab chayka turlari boshqa hayvonlar bilan birgalikda oziqlanadi, bu yerda dengiz yirtqichlari ov qilayotganda o'ljani suv yuzasiga haydaydi. Bunday hamkorlikning misollari sifatida oziqlanayotgan kulrang kitlar tomonidan suv yuzasiga chiqarilgan loy ustunlari atrofida oziqlanayotgan to'rtta chayka turi, shuningdek, orkalar (eng katta delfin turi) va klyopa chaykalari (va boshqa dengiz qushlari) o'rtasidagi hamkorlikni keltirish mumkin. Insonlarning chaykalar dietasiga ta'sirini o'rganib chiqqanda, sardina kabi asosiy o'lja turlarining ortiqcha ovlanishi dietada va xatti-harakatlarda o'zgarishlarga olib kelganini ko'rish mumkin. Ispaniyaning shimoli-g'arbiy sohilidagi sariq oyoqli chaykaning (Larus michahellis) chiqindilari tahlili sardina asosli dietadan qisqichbaqasimonlarga asoslangan dietaga o'tganini ko'rsatdi. Bu o'zgarish yuqori baliq ovlash samaradorligi va umuman baliq zaxiralarining kamayishi bilan bog'liq edi. Nihoyat, yaqin atrofdagi ochiq havodagi chiqindixonalarni yopish chaykalar uchun oziq-ovqat mavjudligini cheklab qo'ydi va ularning dietasidagi o'zgarishga yana bir bosim qo'shdi. 1974-1994 yillar oralig'ida Portugaliyaning Berlenga orolida sariq oyoqli chaykalar populyatsiyasi 2600 dan 44,698 gacha oshdi. Kattalar va jo'jalar qoldiqlarini tahlil qilgan tadqiqotchilar tabiiy o'lja va inson chiqindilari aralashmasini topdilar. Chaykalar asosan Henslow suzuvchi qisqichbaqasi (Polybius henslowii)ga tayanar edi. Ammo mahalliy o'lja mavjudligi past bo'lgan paytlarda, chaykalar inson bilan bog'liq oziq-ovqatga o'tadi. Dengizdan quruqlikdagi o'ljaga vaqtinchalik o'tishlar chaykalarning moslashuvchanligini va jo'jalarining holatini bir xilda saqlash qobiliyatini ko'rsatadi. Insonlarning aralashuvi chaykalar ko'payishiga ham ta'sir ko'rsatgan, bunda tuxumning ochilmay qolishi ma'lum bir joydagi aralashuv miqdoriga to'g'ridan-to'g'ri bog'liq ekanligi ko'rsatilgan. Ba'zi chayka turlari kichik tyulenlarning ko'zlarini yeyishi va fil tyulenining sutini bevosita tortib olish bilan mashhur. Naslchilik Chaykalar monogam bo'lib, kolonial naslchilik qiladigan qushlardir va odatda juftliklar umr bo'yi bir-birlariga sodiq bo'ladi. Juftliklarning ajralishi yuz berishi mumkin, ammo bu ijtimoiy xarajatlarni keltirib chiqaradi va ajralishdan bir necha yil o'tgach ham davom etishi mumkin. Chaykalar shuningdek, yuqori darajadagi joyga sodiqlikni namoyish etadi, bir marta naslchilik qilgan koloniyaga qaytib keladi va odatda o'sha koloniyadagi bir xil joyda naslchilik qiladi. Koloniyalar bir nechta juftliklardan yuz minglab juftliklargacha o'zgarishi mumkin va faqat shu chayka turiga tegishli bo'lishi yoki boshqa dengiz qushlari bilan bo'lishishi mumkin. Ba'zi turlar yolg'iz tuxum qo'yadi va ba'zi juftliklar boshqa qushlar koloniyalarida naslchilik qilishi mumkin. Koloniyalar ichida, chayka juftliklari hududiy bo'lib, tuxum qo'yish joyi atrofida o'z turlaridan boshqa qushlarga qarshi hududni himoya qiladi. Bu hudud herring chaykada 5 metr radiyusdagi katta maydondan, kittivakesda esa juda kichik tosh qirg'og'ida bo'lishi mumkin. Ko'pgina chaykalar yiliga bir marta naslchilik qiladi va ularning naslchilik davri odatda uchdan besh oygacha davom etadi. Chaykalar koloniyaga ko'chishdan oldin bir necha hafta davomida yig'iladi. Mavjud juftliklar o'zaro bog'lanishlarini tiklaydi, yangi juftliklar esa cort qilishni boshlaydi. So'ngra, qushlar o'z hududlariga qaytadi, yangi erkaklar yangi hududlarni egallaydi va urg'ochilarni cort qilishga harakat qiladi. Chaykalar o'z hududlarini raqiblardan, ikki jinsdan ham, chaqiruvlar va havo hujumlari orqali himoya qiladi. Uya qurish ham juftlik aloqalarining bir qismidir. Chaykalar odatda o‘simliklardan iborat g‘orlarda uya quradi. Uyalar odatda yerga quriladi, lekin ba'zi turlar, masalan, kittivakes, deyarli har doim qoyalarda uya quradi; ba'zi turlar, masalan, Bonaparte chaykalari esa daraxtlarda va yuqori joylarda uya quradi. Ikkala jins ham uya qurish materiallarini yig‘adi va uya quradi, ammo mehnat taqsimoti har doim to‘liq teng bo‘lmasligi mumkin. Qirg‘oqdagi shaharlarda ko‘plab chaykalar tomlarda uya quradi va ularni yaqin atrofdagi odamlar kuzatishi mumkin. Odatda, chaykalar uchta tuxum qo‘yadi, lekin ba'zi kichik turlarda bu ikkita bo'lishi mumkin va yutqich dumli chaykalarda faqat bitta tuxum bo'ladi. Koloniyalarda qushlar tuxum qo‘yishni sinxronlashtiradi, bu katta koloniyalarda sinxronizatsiya darajasi yuqori bo'ladi, ammo ma'lum bir nuqtadan keyin bu barqarorlashadi. Chayka tuxumlari odatda to‘q tusli tan rangdan to jigarranggacha yoki zaytun rangli bo‘lib, to‘q dog‘lar va chizilmalar bilan bezatilgan bo‘lib, yaxshi kamuflyaj qilingan. Ikkala jins ham tuxumlarni inkubatsiya qiladi, kun davomida inkubatsiya davri bir soatdan to‘rt soatgacha davom etadi, tunda esa bir ota-ona tuxumni inkubatsiya qiladi. Turli xil qush turlari, shu jumladan chaykalar ustida olib borilgan tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, urg‘ochilar o‘z juftlarini boshqalardan parental parvarish olish uchun tanlaydi, bu xatti-harakatlar boshqa hayvon turlarida ham, masalan, fillar, bo‘rilar va boshli minnouslar kabi hayvonlarda ham kuzatiladi. Inkubatsiya davri 22 dan 26 kungacha davom etadi va birinchi tuxum qo‘yilgandan keyin boshlanadi, lekin bu ikkinchi tuxum qo‘yilgunga qadar uzluksiz emas. Bu shuni anglatadiki, birinchi ikkita jo‘ja bir-biriga yaqin vaqtda dunyoga keladi, uchinchi jo‘ja esa biroz keyinroq tug'iladi. Yosh jo‘jalar taxminan bir yoki ikki hafta davomida ota-onalari tomonidan parvarishlanadi, va odatda hech bo'lmaganda bitta ota-ona jo‘jalar qanot chiqargunga qadar ular bilan qoladi va ularni qo‘riqlaydi. Ikkala ota-ona ham jo‘jalarni oziqlantiradi, lekin tarbiyalash davrining boshida ko‘proq erkak qush oziqlantirishni amalga oshiradi, urg‘ochi esa ko‘proq parvarish va qo‘riqlashni bajaradi. Tasnif Laridae oilasi 1815 yilda fransuz olimi Konstantin Samuel Rafinesk tomonidan (Laridia sifatida) taqdim etilgan. Chaykalar tasnifi ularning keng tarqalgan gibridlanish zonalari tufayli gen oqimiga olib kelishi bilan chalkashdir. Ba'zilari an'anaviy ravishda halqa turlari sifatida qaralgan, ammo yaqinda olingan dalillar bu taxminning shubhali ekanligini ko'rsatadi. Yaqin vaqtgacha, ko'pgina chaykalar Larus jinsiga kiritilgan edi, lekin hozirda bu tartib polifiletik ekanligi aniqlangan va natijada Ichthyaetus, Chroicocephalus, Leucophaeus, Saundersilarus va Hydrocoloeus jinslari qayta tiklangan. Ba'zi inglizcha nomlar guruh ichidagi turli komplekslarga ishora qiladi: Katta oq boshli chayka quyidagi tasnifiy ro‘yxatda Kaliforniya chaykasidan kichik qoraqanot chaykasigacha bo‘lgan 18 ga yaqin seld chaykalari kabi turlarni tasvirlash uchun ishlatiladi. Oq qanotli chayka sobiq guruh ichidagi to‘rtta ochiq qanotli, Arktikada ko‘payadigan turlarni tasvirlash uchun ishlatiladi; bularga Islandiya chaykasi, g‘ira-shira chayka, Tayer chaykasi va Kumliyen chaykasi kiradi. Umumiy foydalanishda, turli chayka turlari a'zolari ko‘pincha dengiz chaykalari yoki "seagulls" deb ataladi; ammo, "seagull" atamasi ko'pchilik ornitologlar va biologlar tomonidan qo‘llanilmaydi. Ushbu nom norasmiy ravishda mahalliy tur yoki barcha chaykalarga nisbatan ishlatiladi va aniq tasnifiy ma'noga ega emas. Umumiy foydalanishda, chaykaga o'xshash, lekin texnik jihatdan chayka bo'lmagan dengiz qushlari (masalan, albatroslar, fulmarlari, ternlar va skuatalar) ham oddiy odamlar tomonidan "seagulls" deb atalishi mumkin. List of species Havolalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Bezak%20%28ma%CA%BCnolari%29

Bezak (maʼnolari)

Bezak quyidagi maʼnolarni bildirishi mumkin. „Bezak“ — narsa, buyumlarga ishlangan naqsh, gul, pardoz. „Bezak“ — ziynat beruvchi buyum.

https://uz.wikipedia.org/wiki/Bezak%20%28naqsh%29

Bezak (naqsh)

Bezak — narsa, buyumlarga ishlangan naqsh, gul, pardoz; amaliy sanʼat va meʼmorlikda keng ishlatiladi. Oʻsimliksimon (islimiy) va handasiy (girih) naqshlar bezatilayotgan yuza (buyum sirti)da boʻyama, chizma, oʻyma, bosma, qadama va boshqa usullarda, meʼmorlikda shuning-dek gʻisht va boshqalarni turlicha terib hosil qilinadi. Manbalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Nogironlar%20aravachasida%20qilichbozlik%202024-yilgi%20Yozgi%20Paralimpiada%20o%CA%BByinlarida

Nogironlar aravachasida qilichbozlik 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida

2024-yilda Fransiyaning Parij shahrida boʻlib oʻtgan Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida nogironlar aravachasida qilichbozlik bahslari 3-7-sentyabr kunlari boʻlib oʻtgan. Hammasi boʻlib oʻn oltita musobaqalar: erkaklar va ayollar oʻrtasida sakkiztadan bahslar boʻlgan. Ular A va B toifalariga boʻlingan va individual musobaqalarda shpaga, rapira va sablya yoʻnalishlari boʻyicha, jamoaviy musobaqalarda esa shpaga va rapira yoʻnalishlarida boʻlib oʻtgan. Saralash MPQdan har bir alohida tadbirga koʻpi bilan ikkita qilichboz ishtirok etishiga ruhsat berilgan. Olimpiadaga yoʻllanma olgan qilichbozlar kamida 2022-yil 1-oktabrdan 2024-yil 31-maygacha boʻlgan vaqt oraligʻida IWAS nogironlar aravachasida qilichbozlik boʻyicha uchta xalqaro ruxsat etilgan musobaqada qatnashishlari kerak boʻlgan. Musobaqalar Kvotalar Har bir medal uchun kurashuvchi sportchilarning maksimal soni quyidagicha: Medallar jadvali Medal sovrindorlari Erkaklar bahslari Ayollar bahslari Yana qarang Qilichbozlik 2024-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlarida Manbalar Nogironlar aravachasida qilichbozlik 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari bahslari 2024-yilda qilichbozlik

https://uz.wikipedia.org/wiki/Bezak%20%28buyum%29

Bezak (buyum)

Bezak — ziynat beruvchi buyum. Zargarlikda taqinchoklar, miskarlikda suvdon, kosa, piyola; zardoʻzlik yoki kashtadoʻzlikda choyxalta, oynaxalta, dorpech, kirpech, qoziqdungi va boshqa. Manbalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Al%20Qadsiah%20FC

Al Qadsiah FC

Al-Qadsiah FC () – Saudiya Arabistonining professional futbol ligasida ishtirok etuvchi futbol klubi. Jamoa sharqiy Xobar shahrida joylashgan va ularning uyi shahzoda Saud bin Jalaviy stadionidir. Etimologiya Klubga Al-Qadisiyya jangi nomi berilgan. Tarix Al-Qodsiah Saudiya Arabistoni Pro ligasining 1976/1977-yilgi mavsumda tashkil etilganidan beri doimiy va uzluksiz ishtirokchisi boʻlib kelgan. Klubning yuqori ligadagi eng yaxshi mavsumi 1980/1981-yilgi mavsumda 3-oʻrinni egallagan. Al-Qadsiahning oʻz tarixidagi eng muvaffaqiyatli davri 90-yillarning boshlariga toʻgʻri keladi. Oʻsha davrda klub 1991/1992-yilgi valiahd shahzoda kubogida Al-Shabab jamoasiga qarshi oʻyinda, penaltilar seriyasida 4:2 hisobida gʻalaba qozonib, jamoa tarixidagi birinchi kobokni qoʻlga kiritgan. Klubning kubokdagi gʻalabasi Osiyo Kubogi Gʻoliblari Kubogi yoʻllanmasini taqdim etgan. Osiyo kubok egalari kubogi musoboqasida South China AA jamoasiga qarshi final oʻyiniga qadar yetib borgan. Final oʻyinida Gonkong jamoasini umumiy hisobda 6:2 hisobida magʻlub etib, 1993/1994-yilgi kubok egalari kubogi chempionligini qoʻlga kiritgan. Oʻsha mavsumda klub 1993/1994-yilgi Saudiya Arabistoni Federasiya Kubogida ham finalda „Al-Nassr“ klubini 2:0 hisobida magʻlub etishgan. Yuqori ligada ketma-ket 21 mavsum oʻtkazgandan soʻng, shuningdek, ikkita ichki chempionat va bitta qitʼa chempionligini qoʻlga kiritgan klub oʻz tarixida birinchi marta 1996/1997-yilgi mavsumda quyi ligaga tushib ketgan. Klubning birinchi ligaga tushib ketganidan soʻng, „Al-Qodsiah“ oʻyinlarida avvalgidek muvaffaqiyatli boʻlmadi va 1999/2000-yilgi mavsumdan beri besh marta yuqori ligaga chiqqan va quyi ligaga tushib ketgan. 2023-yilning yozida Sport vazirligi „Al-Qadsiah“ Saudiya Arabistonining boshqa 7 klubi bilan birgalikda bitta kompaniya jamoasiga aylantirilganini va „Al-Qadsiah“ Saudi Aramco kompaniyasiga tegishli boʻlishini eʼlon qilgan. Saudiya Arabistoni birinchi ligasida qatnashadigan jamoa Saudiya Pro-ligasiga chiqish uchun kurash olib borish uchun transferlarga sarmoya kiritgan. 2024-yil 6-may kuni „Al-Qodsiah“ „Ohod“ bilan 2:2 hisobidagi durangdan soʻng Saudiya Pro-ligasiga yoʻl olgan. Maʼmuriyat Klubni boshqaradigan hozirgi maʼmuriyat – klub prezidenti Madi Al-Hajri va vitse-prezident Abdulla Badgaish. Yutuqlar Domestic Valiahd shahzoda kubogi Gʻolib (1): 1991–92 Runners-up (1): 2004–05 Saudiya Federatsiyasi kubogi Gʻolib (1): 1993–94 Runners-up (2): 1989–90, 1992–93 Saudiya Birinchi ligasi Gʻolib (4): 2001–02, 2008–09, 2014–15, 2023-24 Runners-up (1): 1999–00, 2019-20 Saudiya futzal ligasi Gʻolib (1): 2020 Osiyo AFC Osiyo kubogi egalari kubogi Gʻolib (1): 1993–94 Xalqaro musoboqalardagi ishtirok Umumiy natijalar Mamlakatlar boʻyicha natijalar Oʻyinlar kalit: 1R/2R – Birinchi/ikkinchi tur; R16 – 16-tur; QF – Chorak final; SF – Yarim final; Eslatma Futbolchilar Joriy tarkib Boshqa jamoalar bilan shartnoma imzolangan futbolchilar Ijaraga berilgan futbolchilar Hozirgi xodimlar Murabbiylar tarixi Ali Sayed Ahmed Sheikh (1969–71) Khalil Ibrahim Al-Zayani (1992–93) Ján Pivarník (1993–94) Hans-Dieter Schmidt (1995–96) Noureddine Saâdi (1997–98) Cabralzinho (1999–01) Ahmad Al-Ajlani (2001–03) Youssef Zouaoui (2003) Ján Pivarník (2003–04) Ahmad Al-Ajlani (2004–05) Abderrazek Chebbi (October 1, 2008 – May 12, 2009) Daniel Lanata (June 26, 2009 – August 29, 2009) Ammar Souayah (August 29, 2009 – November 27, 2009) Anas Al-Zerqati (caretaker) (November 27, 2009 – December 9, 2009) Dimitar Dimitrov (December 9, 2009 – June 1, 2011) Mariano Barreto (June 6, 2011 – February 11, 2013) Mladen Frančić (February 11, 2013 – May 4, 2013) Abderrazek Chebbi (August 7, 2013 – February 10, 2014) Omar Bakhashwain (February 13, 2014 – March 2, 2014) Ayman Lajdidi (March 2, 2014 – April 5, 2014) Gjoko Hadžievski (May 27, 2014 – October 12, 2014) Jameel Qassem (October 20, 2014 – October 30, 2015) Alexandre Gallo (October 30, 2015 – January 29, 2016) Hamad Al-Dossari (January 29, 2016 – October 29, 2016) Riadh Belkhir (October 29, 2016 – November 9, 2016) Hélio dos Anjos (November 9, 2016 – April 22, 2017) Bandar Basraih (April 22, 2017 – May 5, 2017) Nacif Beyaoui (June 16, 2017 – November 2, 2017) Paulo Bonamigo (November 2, 2017 – February 5, 2018) Bandar Basraih (February 5, 2018 – April 13, 2018) Aleksandar Stanojević (May 23, 2018 – November 4, 2018) Ivaylo Petev (November 5, 2018 – March 10, 2019) Bandar Basraih (March 10, 2019 – April 22, 2019) Nacif Beyaoui (April 22, 2019 – May 16, 2019) Yousef Al Mannai (June 30, 2019 – June 7, 2021) Mohammed Dahmane (July 2, 2021 – December 23, 2021) Aleksandar Ilić (January 8, 2022 – May 31, 2022) Khaled Al-Atwi (June 18, 2022 – September 22, 2022) Habib Ben Romdhane (September 22, 2022 – April 17, 2023) Yousef Al-Ghadeer (April 17, 2023 – May 31, 2023) Robbie Fowler (June 29, 2023 – October 26, 2023) Míchel (October 27, 2023 –) Yana qarang Saudiya Arabistonidagi futbol klublari roʻyxati Al Qadsiah FC (ayollar) Manbalar Havolalar Al Qadsiah FC Qadsiah Qadsiah Qadsiah Qadsiah Qadsiah

https://uz.wikipedia.org/wiki/Bochcha%202024-yilgi%20Yozgi%20Paralimpiada%20o%CA%BByinlarida

Bochcha 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida

2024-yilgi yozgi Paralimpiada oʻyinlarida bochcha bahslari Fransiyaning Parij Expo Porte de Versailles koʻrgazmasida boʻlib oʻtgan. Oʻn bitta musobaqada 124 ta saralash bosqichi (48 ayol, 48 erkak, 28 ixtiyoriy jins) boʻlgan. Bu birinchi marta individual tadbirlar erkaklar va ayollar uchun ikkita alohida toifada boʻlib oʻtgan; oldingi Paralimpiada oʻyinlarida erkaklar va ayollar aralash individual musobaqalarda birga ishtirok etishgan. Bir erkak va bir ayol ishtirok etadigan faqat jamoaviy va juftlik musobaqalari aralash bahslarda boʻlib oʻtgan. Saralash Chempionatlar va jahon reytinglari orqali jami 48 ta erkak, 48 ta ayol va 28 nafar ixtiyoriy jinslar uchun kvota ajratilgan. Medallar jadvali Medal sovrindorlari Erkaklar bahslari Ayollar bahslari Aralash Manbalar Bochcha 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari bahslari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Baxtiyor%20Ibragimov%20%28diplomat%2C%201973%29

Baxtiyor Ibragimov (diplomat, 1973)

Baxtiyor Ibragimov – oʻzbek diplomati. 2024-yildan Oʻzbekistonning Qozogʻistondagi elchisi. Maʼlumoti Baxtiyor Ibragimov Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti va Rossiya tashqi savdo akademiyasida taʼlim olgan. Mehnat faoliyati 1994 – Oʻzbekiston Tashqi iqtisodiy aloqalar vazirligi hodimi. 2001 – Oʻzbekistonning AQSHdagi elchixonasi birinch kotibi. 2019—2022 – Oʻzbekistonning Birlashgan Arab Amirliklaridagi elchisi. 2024-yil 1-sentyabrda Oʻzbekistonning Qozogʻiston Respublikasidagi elchisi. Yana qarang BMT: Davlatlarning amaldagi doimiy vakillari Manbalar Yashayotgan insonlar Oʻzbek diplomatlari Oʻzbekistonning Birlashgan Arab Amirliklaridagi elchilari Oʻzbekistonning Qozogʻistondagi elchilari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Velosport%202024-yilgi%20Yozgi%20Paralimpiada%20o%CA%BByinlarida

Velosport 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida

Fransiyaning Parij shahrida boʻlib oʻtgan 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida velosport bahslari 4 dan 7-sentyabrgacha Seine-Saint-Denisdagi Clichy-sous-Bois shahrida shosse velosporti boʻyicha bahslar boʻlib oʻtgan va Velodrom de Saint-Quentin-en-Yvelinesda trek velosporti boʻyicha musobaqalar 29-avgustdan 1-sentyabrgacha davom etgan. Saralash Saralash davri 2022-yil 1-yanvardan 2024-yil 30-iyungacha davom etgan. Oʻz oʻrinlarini saqlab qolish uchun MPQlar quyida sanab oʻtilgan velosiped musobaqalarining kamida bittasida qatnashadigan velosipedchiga ega boʻlishlari kerak. Saralashdan oʻtgan mamlakatlar 2024-yil iyun holatiga koʻra: (Mezbon mamlakat) Medallar jadvali Quyida 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida velosport boʻyicha barcha musobaqalar uchun toʻliq medallar jadvali keltirilgan: Medal sovrindorlari Velopoyga Erkaklar bahslari Ayollar bahslari Aralash bahslar Velotrek Erkaklar bahslari Ayollar bahslari Aralash bahslar Yana qarang Velosport 2024-yilgi yozgi Olimpiada oʻyinlarida Manbalar Havolalar Natijalar kitobi - Velotrek 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari Velosport 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari bahslari 2024-yilda velosport

https://uz.wikipedia.org/wiki/Yevropa%20Olimpiya%20qo%CA%BBmitasi

Yevropa Olimpiya qoʻmitasi

Yevropa olimpiya qo‘mitasi (EOC; ) — Italiyaning Rim shahrida joylashgan tashkilot bo‘lib, Yevropa qit’asidan 50 ta Milliy Olimpiya qoʻmitalaridan iborat. Boshqa majburiyatlari qatorida, EOC uchta yirik ko‘p sport tadbirlarini tashkil etadi. Yoshlar o‘rtasidagi Yevropa Olimpiya festivali, Yevropaning kichik davlatlari o‘yinlari va Yevropa oʻyinlaridir. EOC turli Yevropa sport uyushmalari tomonidan tashkil etilgan Yevropa chempionatlari deb nomlangan boshqa ko‘p sport musobaqalari bilan bog‘liq emas. A’zo davlatlari Quyidagi jadvalda MOQning Xalqaro Olimpiya Qoʻmitasi (XOQ) tomonidan tan olingan sanasi, agar u MOQ tashkil etilgan yildan farq qilsa, ham ko‘rsatilgan. Manbalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Temur%20la%E2%80%99nati

Temur la’nati

Temur laʼnati yoki Amir Temur laʼnati (ruscha: Proklyatie Tamerlana) – bu Temur qabrini ochgan har qanday odam baxtsiz hodisaga duch keladi, degan mish-mishdir. Laʼnat haqidagi mashhur hikoyalardan birida shunday keltiriladi, sovet antropologlari 1941-yil iyun oyida qabrni ochganda, unda qabrni ochgan kishi Temurdan ham yomonroq bosqinchini chaqiradi, degan yozuvni topishgan. Qabr ochilgandan bir hafta oʻtmay, Gitler Sovet Ittifoqiga hujum boshlaydi, bu esa koʻplab odamlar tomonidan laʼnatning natijasi sifatida qabul qilingan. Bundan tashqari, Stalingrad jangidagi Sovet gʻalabasi, jangdan taxminan bir oy oldin Temurning qayta dafn qilinishi bilan laʼnatning bekor qilinganiga ishora qiladi. Tarixiy asos Temur yoki Amir Temur zamonaviy Afg'oniston, Eron va Markaziy Osiyo hududlarida Temuriylar imperiyasiga asos solgan va Temuriylar sulolasining birinchi hukmdori boʻlgan turkiy-moʻgʻul sarkarda edi. U hozirgi Oʻzbekistonning Samarqand shahrida joylashgan Goʻri Amir maqbarasiga dafn etilgan. Laʼnatga taalluqli hodisalar 1740 1740-yilda Temurdan ilhomlangan Nodirshoh Temurning sarkofagini olishga urinadi, uni sindirib, qabrdan jade toshini oladi. Koʻp oʻtmay, uning oʻgʻli juda qattiq kasal boʻlib qoldi va koʻplab falokatlar bilan yuzlashishdan soʻng, maslahatchilarining tavsiyasi bilan toshni qaytarib berdi. Oxir-oqibat, uning oʻgʻli kasallikdan tuzaladi. 1941 1941-yil iyun oyida sovet antropologlari Goʻri-Amir maqbarasini ochish uchun Stalinning buyrugʻi bilan ekspeditsiya uyushtirishadi. Maqsad haqiqatdan ham bu joy Temurning qabri ekanligini tasdiqlash va Temurning qoldiqlarini oʻrganish edi. Ekspeditsiyaga rus antropologi Mixail Gerasimov boshchilik qilgan. Tarkibida koʻplab markaziy osiyolik ziyolilar, jumladan Toshmuhammad Qori-Niyoziy, Yahyo Gʻulomov, Xodi Zarifov, Sadriddin Ayniy hamda rus olimlari Aleksandr Semyonov, Mixail Masson, Lev Oshanin, Valentina Zezenkova, Boris Zasypkin, Vasiliy Kononov, Valeriy Shishkin ham ishtirok etishgan. Jarayonni suratga olish va hujjatlashtirish uchun bir guruh jurnalistlar va kamerachilar ekspeditsiyaga qoʻshilgan. Ular orasida „Pravda“ gazetasidan Mixail Sheverdin, suratkash I. P. Savalin, filmlar brigadasi rahbari Nikolay Kim, kamerachi Malik Qayumov, yordamchilar Arif Tursunov, Kazem Muhamedov va Pavel Marshalov bor edi. Turli manbalarning taʼkidlanishicha, qabr ochilishidan oldin uch nafar qariya Sadriddin Ayniyga yaqinlashib, unga juda eski qoʻlyozmani topshirishgan va bu qoʻlyozmada qabrni ochish mumkin emasligi, chunki unda laʼnat borligi aytilganligini daʼvo qilishgan. Ammo bu qadimgi qoʻlyozma emas edi, balki XIX asrning mahalliy afsonalaridan tashkil topgan „Jangnoma“ kitobi edi. Qariyalar ularni qabrdan ochmasliklarini iltimos qilishgan, lekin Ayni ularni tayoq bilan haydab yuborgan. Laʼnat haqidagi tushunchani Temurning oʻlimidan keyin qabr talonchilari uchun yaratilgan hikoya deb aytgan va boshqa aʼzolar ham qoʻlyozmani tekshirishgan. 2004-yilda Qayumov hujjatli film guruhiga bergan intervyusida choyxonada guruhga uchta qariya kelganini, Sadriddin Aynining oʻgʻli Kamol ham choyxonadagi uchta qariyaning qoʻlyozmani topshirganligini tasdiqlagan. Ammo Qayumov bu qoʻlyozmani oʻqiy olmagan, chunki u fors tilida yozilgan boʻlib, u bu tilni bilmaganini aytgan. Qohira shohi laʼnati hikoyasiga oʻxshab, qabr ochilganda yomon hid chiqadi va guruh texnik muammolarga duch keladi: chiroqlar oʻchadi, lekin yana yonib ketadi, elektrchi esa bunga sabab topa olmadi. Natijada laʼnat haqida mish-mishlar Stalinga yetib boradi, u maxsus transport samolyoti bilan Temurning qabri Samarqandga qaytarilishi haqida buyruq beradi. 1942-yil noyabr oyida Temur islomiy marosimlar bilan qayta dafn etildi. Koʻpincha aytilganidek bir necha kun emas, balki besh hafta oʻtgach Qizil Armiya Stalingrad jangida oʻzining birinchi katta gʻalabasini qoʻlga kiritdi va bu gʻalaba urushning burilish nuqtasi boʻldi. Bu esa laʼnatning koʻtarilishi bilan bogʻliq edi. Hikoyaning bir versiyasida maxsus transport samolyoti Stalingrad ustida aylanib oʻtgan deb aytiladi. OAVda yoritilishi va hikoyadagi bahslar Turli manbalarda qabrdagi va tobutdagi yozuvlar haqida turli xil maʼlumotlar keltirilgan. Nodirshoh olishga uringan jade toshda „Men oʻlikdan tiriladigan boʻlsam, dunyo larzaga keladi“ va sovet antropologlari ochgan tobut ichida esa „Kim mening qabrimni ochsa, mendan ham dahshatliroq bosqinchini chaqiradi“ degan yozuv borligi aytilgan. Aslida esa, tobutning ichida yoki jade tosh qabrida hech qanday laʼnat yozuvi yoʻq edi. Balki tobutda oddiy islomiy duolar yozilgan boʻlib, jade toshda esa faqat Temurning ajdodlari roʻyxati mavjud edi. Sovet Ittifoqida laʼnat haqidagi hikoyaning birinchi marta batafsil sharhi 1990-yilda „Zvezda Vostoka“ jurnalida chop etilgan maqolada boʻlgan va keyinchalik bu hikoya 2004-yilda Aleksandr Fetisov tomonidan suratga olingan va „Rossiya“ telekanalida efirga uzatilgan hujjatli film mavzusiga aylangan. Hujjatli filmda kamerachi va ekspeditsiyaning soʻnggi omon qolgan aʼzosi Malik Qayumov bilan intervyu oʻtkazilgan boʻlib, u choyxonadagi uch kishini eslab oʻtgan. Sadriddin Ayniyning oʻgʻli Kamol ham choyxonada uch kishi borligini tasdiqlagan, lekin Qayumovning voqealar versiyasiga qarshi chiqib, suhbatning oʻzbek tilida emas, balki tojik tilida boʻlganligi sababli Qayumov bu suhbatni tushuna olmaganligini aytgan. Ammo u qabr ochilishini xohlamagan odamlarga nisbatan hech qanday qarshilik koʻrsatmagan. Keyinchalik „Pravda“ gazetasida chop etilgan maqolada Qayumovning qabrdagi yozuvni ochgan har qanday kishiga qarshi urush tahdid qilgan, deb aytganligi keltirilgan. Natijada koʻpchilik Temur laʼnati haqidagi hikoyani Malik Qayumov bilan bogʻlagan. Ammo qabrning laʼnatlanganligi haqidagi gʻoya faqat Qayumov bilan bogʻliq emas. Manbalar Adabiyotlar Amir Temur La’natlar Stalingrad jangi Afsonalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Power%20outage

Power outage

Elektr energiyasining uzilishi (quvvat uzilishi, quvvat yetishmovchiligi, quvvat yo'qolishi yoki quvvat o'chishi deb ham ataladi) iste'molchiga elektr tarmog'idan quvvat yetkazib berilishining yo'qolishini anglatadi. Elektr energiyasi tarmog'ida quvvat uzilishining ko'plab sabablari mavjud. Bu sabablarga elektr stansiyalaridagi nosozliklar, elektr uzatish liniyalari, past stansiyalar yoki tarqatish tizimining boshqa qismlariga zarar yetishi va qisqa tutashuv kabilar kiradi. Quvvat uzilishlari atrof-muhit va jamoat xavfsizligiga tahdid solishi mumkin bo'lgan joylarda ayniqsa muhim ahamiyatga ega. Shifoxonalar, kanalizatsiya inshootlari va konlar kabi muassasalar odatda elektr energiyasi yo'qolganda avtomatik ravishda ishga tushadigan zaxira quvvat manbalariga, masalan, zahira generatorlarga ega bo'ladi. Telekommunikatsiya kabi boshqa muhim tizimlar ham favqulodda zahira quvvatga ega bo'lishi talab qilinadi. Elektr energiyasi uzilishi paytida uylar, korxonalar va boshqa ob'ektlarga quvvat yo'qolish holati kuzatiladi. Quvvat uzilishlari turli sabablarga ko'ra yuzaga kelishi mumkin, jumladan, yomon ob-havo sharoitlari (masalan, bo'ronlar, to'fonlar yoki qor bo'ronlari), jihozlar nosozligi va tarmoqdagi ortiqcha yuklanish shular jumlasidan. Turlari Elektr energiyasining uzilishi uzilishning davomiyligi va ta'siriga asoslanib uchta turli hodisaga bo'linadi: Vaqtinchalik nosozlik – bu odatda quvvat liniyasidagi nosozlik, masalan, qisqa tutashuv yoki yashin urishi natijasida yuzaga keladigan quvvat yo‘qolishi. Nosozlik bartaraf etilgandan so'ng, elektr energiyasi avtomatik ravishda qayta tiklanadi. "Brownout" – bu elektr ta’minotida kuchlanishning pasayishi. "Brownout" atamasi, kuchlanish pasayganda chiroqlarni xiralashishi bilan bog'liq. Brownoutlar uskunalarning yomon ishlashiga yoki hatto noto'g'ri ishlashiga olib kelishi mumkin. "Blackout" – bu keng hududdagi quvvatning to‘liq yo‘qolishi va uzoq davom etishiga nisbatan qo'llaniladi. Bu elektr energiyasining eng og'ir uzilishidir. Black out holatida quvvatdan uzilgan elektr stansiyalarining tiklanishi nisbatan qiyinroq bo'ladi. Uzilishlarning davomiyligi, black outning xususiyatlari va elektr tarmog‘ining konfiguratsiyasiga qarab, bir necha daqiqadan bir necha haftagacha davom etishi mumkin. Elektr energiyasiga bo‘lgan talab ta’minotdan oshib ketganda, "rolling blackout"lar (rotatsion uzilishlar) yuzaga keladi va ba’zi iste’molchilarga quvvat kerakli kuchlanishda yetkazib berilishini ta’minlaydi, boshqa iste’molchilar esa umuman elektr quvvatini olmaydi. Bunday uzilishlar rivojlanayotgan mamlakatlarda keng tarqalgan bo'lib, ular oldindan rejalashtirilishi yoki ogohlantirishsiz sodir bo'lishi mumkin. Shuningdek, ular rivojlangan mamlakatlarda ham yuz bergan, masalan, 2000–2001-yillardagi Kaliforniya elektr energiyasi inqirozi paytida hukumatning aralashuvi sabab bo'lgan. Elektr ta’minotining uzilishi ba'zan gaz sizib chiqishi paytida yong‘inning oldini olish uchun jamoat xavfsizligi chora-tadbiri sifatida ham qo‘llaniladi (masalan, Merrimak vodiysi gaz portlashlariga javoban bir nechta shaharlarda elektr ta'minoti to‘xtatib qo‘yilgan), yoki nosoz uzatish liniyalari atrofida o'rmon yong‘inlarning oldini olish uchun qo'llaniladi (masalan, 2019-yilda Kaliforniyada elektr ta’minotining uzilishi). Quvvat tizimini elektr uzilishlaridan himoya qilish Elektr ta’minoti tarmoqlarida elektr energiyasini ishlab chiqarish va elektr yuklama (talab) har soniyada bir-biriga juda yaqin bo‘lishi kerak, bu tarmoq komponentlarining haddan tashqari yuklanishidan saqlanish uchun zarur, aks holda ular jiddiy zarar ko‘rishi mumkin. Haddan tashqari yuklanishni avtomatik aniqlash va zarar ko'rish xavfi bo'lgan sxemalarni uzish uchun himoya relesi va elektr predoxraniteli qo'llaniladi. Ba'zi sharoitlarda, tarmoq komponentlaridan birining o'chib qolishi tarmoqning qo‘shni segmentlarida oqimning o'zgarishiga olib kelishi mumkin, bu esa tarmoqning katta qismida kaskadli uzilishga olib keladi. Bu bir binodan bir kvartelgacha, hattoki butun shahar yoki butun elektr tarmog'igacha ta'sir qilishi mumkin. Zamonaviy elektr energiya tizimlari bunday kaskadli uzilishlarga chidamli qilib ishlab chiqilgan, ammo buni ba'zan oldini olish imkoniyati mavjud emas (quyida qarang). Bundan tashqari, kamdan-kam uchraydigan keng ko'lamli uzilishlarning oldini olish uchun qisqa muddatli iqtisodiy foyda yo'q bo'lganligi sababli, tadqiqotchilar tarmoqning chidamliligi vaqt o'tishi bilan kamayishi tendensiyasiga xavotir bildiradilar, qaysiki faqatgina katta avariya sodir bo'lgandan keyin to'g'rilanadigan. 2003-yilda Carreras va uning hamkorlari tomonidan chop etilgan maqolada kichik uzilishlarning ehtimolini kamaytirish faqat katta uzilishlarning ehtimolini oshirishi mumkinligi ta'kidlangan. Bu holda, indivudual iste'molchini qisqa muddatli iqtisodiy manfaatdor qilish keng ko'lamli uzilishlar ehtimolini oshiradi. 2023-yil oktyabr oyida Energetika va tabiiy resurslar bo‘yicha Senat qo‘mitasi tizim bo‘ylab elektr uzilishi natijasida elektr energiyasini qayta tiklash jarayoni “black start” ni o‘rganish uchun uchrashuv o‘tkazdi. Ushbu uchrashuvning maqsadi elektr tarmog'iga zarar yetkazilgan taqdirda elektr ta'minoti sanoatida qanday zaxira rejalari mavjudligini Kongressga ma'lum qilish edi. Elektr tarmog‘iga tahdidlar kiberhujumlar, quyosh bo‘ronlari va og‘ir ob-havo sharoitlari va boshqalarni o‘z ichiga oladi. Masalan, 2003-yilda AQSh va Kanadada "Shimoli-sharqdagi elektr uzilishi" baland voltli elektr uzatish liniyalariga o'sib ketgan daraxtlar tegishi natijasida yuzaga kelgan. Taxminan 55 million kishi elektr energiyasidan mahrum bo‘ldi va uni tiklash uchun taxminan 6 milliard dollar sarflandi. Kompyuter tizimlarini elektr uzilishlaridan himoya qilish Kompyuter tizimlarini himoya qilish uchun, asosiy quvvat manbai vaqtincha mavjud bo'lmasa, uzluksiz quvvat manbai yoki 'UPS' (Uninterruptible Power Supply) dan foydalanish elektr energiyasining doimiy oqimini ta'minlashi mumkin. Elektr energiyasi qayta tiklanganida apparatni zarar ko‘rishdan himoya qilish uchun, kuchlanish ko'tarilgan (bir necha soniya davomida kuchlanish oshishi) holatlarda ortiqcha kuchlanishni moslashtitadigan maxsus qurilma, surge protector, ishlatilishi mumkin. Katta hududdagi quvvat uzilishda elektrni tiklash Keng miqyosdagi uzilishdan so'ng elektr energiyasini tiklash qiyin bo'lishi mumkin, chunki elektr stansiyalarini qayta ishga tushirish kerak. Odatda, bu qolgan tarmoqdan olingan quvvat yordamida amalga oshiriladi. Agar tarmoq quvvati butunlay mavjud bo‘lmasa, "black start" deb ataladigan jarayon amalga oshirilib elektr tarmog'ini ishga tushiriladi. Buni amalga oshirish usuli hudud sharoiti va operatsion siyosatlarga katta darajada bog'liq bo'ladi, ammo odatda uzatish kompaniyalari lokalizatsiyalashgan 'quvvat orollari' tashkil etadilar va ular asta-sekin bir-biriga ulanadi. Ta'minot chastotalarini qabul qilingan chegaralar ichida saqlash uchun, talabni qayta ulashni ishlab chiqarish tiklangan tezlikda amalga oshirish kerak, bu esa elektr stansiyalari, uzatish va tarqatish tashkilotlari o'rtasida yaqin hamkorlikni talab qiladi. Quvvat uzilishining oldini olish va elektr energiyasining barqarorligi Oz-o'zini tashkil etgan tanqislik Tarixiy ma'lumotlar va kompyuter modellashtirish asosida elektr tarmoqlari o'z-o'zini tashkil etgan tanqislik tizimlari ekanligi ta’kidlangan. Bu tizimlar har xil kattalikdagi, hatto butun tizimni qamrab oladigan uzilishlarni keltirib chiqaradi. Ushbu hodisa barqaror ravishda ortib borayotgan yuklama, elektr kompaniyasining iqtisodiyoti va zamonaviy muhandislik chegaralari bilan bog'liq deb hisoblanadi. Uzilishlar chastotasini tanqislik nuqtasidan uzoqroq ishlash orqali kamaytirish mumkinligi ko'rsatilgan, ammo bu odatda iqtisodiy jihatdan foydali emas, natijada ta'minotchilar o'rtacha yuklamani vaqt o'tishi bilan oshirib boradilar yoki kamroq yangilashadi, bu esa tarmoqni tanqislik nuqtasiga yaqinlashtiradi. Aksincha, tanqislik nuqtasidan o'tgan tizim juda ko'p uzilishlarni boshdan kechiradi, bu esa tizim bo‘yicha yangilanishlarni keltirib chiqaradi va uni tanqislik nuqtasidan pastga qaytaradi. Tanqislik nuqtasiga yaqin bo‘lganda, uzilishlar chastotasi va kattaligi o‘rtasidagi bog‘lanish kuchlanish qonuniga muvofiq keladi. Tanqislik nuqtasiga yaqin joylarda kaskadli uzilishlar ko'proq uchraydi. Kuchlanish qonuniga mos keluvchi bog'lanish tarixiy ma'lumotlar va model tizimlarda ko'rinadi. Ushbu tizimlarni maksimal quvvatga juda yaqin ishlatish,jihozlar eskirishi, yomon ob-havo, inson aralashuvi va boshqalar kabi tasodifiy, oldini olish mumkin bo'lmagan uzilishlarning kuchaygan ta'siriga olib keladi. Tanqislik nuqtasiga yaqin bo‘lgan holda, ushbu uzilishlar atrofdagi komponentlarga katta ta'sir ko‘rsatadi, chunki individual komponentlar katta bosimni ko‘taradi. Bu esa, uzilgan komponentdan kelib chiqadigan katta bosimni tizim bo'ylab katta miqdorda qayta taqsimlashga olib keladi, bu esa bevosita ta'sirlangan komponentlardan tashqari qo'shimcha komponentlarning uzilishiga olib keladi, bu esa ko'p xarajatli va xavfli kaskadli uzilishlarni keltirib chiqaradi. Ushbu dastlabki uzilishlar, elektr ta'minotchilarining aniq uzilishlarni oldini olish uchun amalga oshirgan choralar (daraxtlarni kesish, shamolli hududlarda chegarani ajratish, qarigan jihozlarni almashtirish va boshqalar) sababli yanada kutilmagan va oldini olish qiyin bo‘ladi. Ko‘pchilik elektr tarmoqlaridagi murakkabligi dastlabki uzilish sababini aniqlashni juda qiyinlashtiradi. Rahbarlar uzilishlarning oldini olish mumkinligi haqidagi tizim nazariyalarini rad etadilar, ammo tarmoqning asosiy faoliyatini o‘zgartirish kerakligi haqidagi fikrni ma'qullaydilar. Elektr Energiya Tadqiqot Instituti, tarmoqni muvofiqlashtirish uchun ilg‘or sensorlarni ishlatadigan quvvat nazorat qurilmalari kabi aqlli tarmoq funksiyalarini qo‘llashni targ‘ib qiladi. Boshqalar esa, keng hududdagi AC liniyalari bo'ylab uzilishlarning kaskadlanishining oldini olish uchun elektron boshqariladigan yuqori voltli to'g'ri oqim (HVDC) yong'in to‘siqlari qo‘llanilishini qo‘llab-quvvatlaydilar. OPA modeli 2002-yilda Oak Ridge Milliy Laboratoriyasi (ORNL), Wisconsin Universitetining Elektr Tizimlari Muhandislik Tadqiqot Markazi (PSerc) va Alaska Fairbanks Universiteti tadqiqotchilari elektr taqsimot tizimlarining tabiati uchun matematik modelni taklif qildilar. Ushbu model OPA modeli sifatida tanilgan, bu yaratuvchi muassasaning nomiga ishora qiladi. OPA – bu kaskadli uzilish modeli. Boshqa kaskadli uzilish modellari Manchester, Hidden failure, CASCADE va Branching kabi modellarni o‘z ichiga oladi. OPA modeli miqdoriy jihatdan kaskadli uzilishlarning kompleks tarmoqlar modeli – Crucitti–Latora–Marchiori (CLM) modeli bilan taqqoslandi va ikkala model ham uzatish quvvatiga nisbatan o‘rtacha tarmoq zararida (OPA’dagi yukni kamaytirish/ talab, CLM’dagi yo‘l zarari) o‘xshash davriy o‘zgarishlarni ko‘rsatadi. Quvvat uzilishlari davomiyligini kamaytirish Tanqislik nuqtasiga yaqin kaskadli uzilishlarni iqtisodiy jihatdan amalga oshirishning ta'sirlari ko'pincha foydali bo'lmasligi va hatto zararli bo'lishi mumkin. OPA blackout modelidan foydalanib to'rtta kamaytirish usuli sinovdan o'tkazildi: Kritik uzilishlar sonini oshirish – Bu kichik uzilishlar chastotasini kamaytirishi, lekin katta uzilishlar chastotasini oshirishi ko'rsatilgan. Har bir quvvat liniyasining maksimal yukini oshirish – Bu kichik uzilishlar chastotasini oshirishi, katta uzilishlar chastotasini kamaytirishi ko'rsatilgan. Kritik uzilishlar soni va liniyalarning maksimal yukini oshirish kombinatsiyasi – Bu uzilishning kattaligi bo‘yicha sezilarli ta’sir ko‘rsatmaydi. Uzilishlar chastotasining kichik qisqa kamayishi amalga oshirish jarayoni xarajatiga arzimaydi deb taxmin qilingan. Increase the excess power available to the grid – Shown to decrease the frequency of smaller blackouts but increase that of larger blackouts. Tarmoq uchun mavjud ortiqcha quvvatni oshirish – Bu kichik uzilishlar chastotasini kamaytirishi, katta uzilishlar chastotasini oshirishi ko'rsatilgan. Kichik va katta uzilishlar chastotasiga nisbatan har bir kamaytirish strategiyasining xarajat-foyda munosabati aniqlanganidan tashqari, yuqorida tilga olingan kamaytirish choralaridan hech biri umumiy uzilishlar sonini sezilarli darajada kamaytirmadi. A. E. Motter tomonidan faqat mahalliy ma'lumotlardan foydalanib katta kaskadli uzilishlarni (blackout) nazorat qilish uchun kompleks tarmoqlar asosidagi model taklif qilingan. 2015-yilda quvvat uzilishining ta'sirini kamaytirish uchun taklif qilingan yechimlardan biri M. S. Saleh tomonidan taqdim etildi. Yana qarang Energy crisis Brittle Power Coronal mass ejection Critical infrastructure protection Cyberattack Dumsor Electromagnetic pulse (EMP) Energy conservation Internet outage List of energy storage projects Outage management system Proactive cyber defence Renewable energy Rolling blackout Self-organized criticality control Smart grid Uninterruptible power supply Eng katta elektr uzilish holatlari List of major power outages 2019 Venezuelan blackouts 2019 Java blackout 2012 India blackouts 2003 Italy blackout 2011 Southwest blackout 2019 California power shutoffs February 13–17, 2021 North American winter storm New York City blackout of 1977 Northeast blackout of 1965 Northeast blackout of 2003 Manbalar Havolalar "Blackout", TED talk by Marc Elsberg "3 Major Problems in Restoring Power After a Black Out", Space Weather Blackouts at How Stuff Works Design Discussion Primer – Power Outages and Emergencies Reflecting on the 2003 Northeast blackout https://trendingcoolnews.com/how-the-2003-northeast-blackout-prepared-us/ Electric power quality Elektr

https://uz.wikipedia.org/wiki/Jah%20Khalib

Jah Khalib

Baxtiyar Mammadov (, ; 1993-yil 29-sentyabrda tugʻilgan) – Jah Khalib nomi bilan tanilgan reper, qoʻshiqchi hamda prodyuser. Diskografiyasi Albomlari Singllari 2014-yil – „Vsyo ili nichego“ 2015-yil – „Pesnya o lyubvi“ 2015-yil – „Ti ryadom“ 2016-yil – „Sozvezdie angela“ 2017-yil – „Segodnya ya nashyol tebya“ 2017-yil – „Mamasita“ 2018-yil – „Vdovoyom“ (Mark Steyt bilan) 2018-yil – „Medina“ 2018-yil – „Vou-vou palexche“ 2018-yil – „A ya eyo“ 2019-yil – „Djadua“ 2019-yil – „Po ldu“ (MARUV bilan) 2019-yil – „Koxayu“ (Jamala bilan) 2020-yil – „Qələbə“ (Xəyyam Nisanov, Alim Qasımov, Natiq Ritm va Qrupu bilan) 2020-yil – „All about you“ 2020-yil – „9 gramm svinsa“ 2020-yil – „911“ 2020-yil – „More“ 2020-yil – „Namekaet“ (Fatbelly bilan) 2020-yil – „Na tebya smotryu“ (Ves bilan) 2021-yil – „Iskal-Nashyol“ 2021-yil – „Gori-gori“ (AGON bilan) 2021-yil – „Sila vnutri“ 2021-yil – „Sleduy za mnoy“ 2021-yil – „MamaMiya“ (Artik & Asti bilan) 2021-yil – „I go to the barbershop“ 2021-yil – „Navsegda“ (Irina Rimes bilan) 2021-yil – „Letniy sneg“ 2021-yil – „Boje kak zaviduyu“ (HammAli & Navai bilan) 2021-yil – „Uletay“ (EMIN bilan) 2021-yil – „On i Ona“ (Akha bilan) 2021-yil – „love nwantiti“ (CKay bilan) 2022-yil – „Olya“ 2022-yil – „Osenyaya“ 2022-yil – „Docha“ 2023-yil – „Puli“ 2023-yil – „Panda“ 2023-yil – „Snachala“ (Jamaru bilan) Videokliplari Manbalar Qozog‘istonlik pop qoʻshiqchilari Qozog‘istonlik hip hop qoʻshiqchilari Olmaotada tugʻilganlar Alifbo boʻyicha shaxsiyatlar MTV Europe Music Award sovrindorlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Douglas%20Augusto

Douglas Augusto

Duglas Augusto Soares Gomes (1997-yil 13-yanvarda tugʻilgan) – braziliyalik professional futbolchi, Fransiyada „Ligue 1“ musoboqasining „Nantes“ klubida yarim himoyachi sifatida oʻynaydi. Karyerasi Braziliya Rio-de-Janeyroda tugʻilgan Duglas 2004-yilda 7 yoshida Fluminense klubining yoshlar jamoasiga qoʻshilgan. 2015-yil 6-sentyabrda oʻzining Braziliya A Seriyadagi debyutini Flamengog jamoasiga qarshi o'yinda o'tkazgan va jamoasi 3:1 hisobida g'alaba qozongan. Duglas 2016-yilgi mavsumda klubning asosiy futbolchilaridan biriga aylangan va fevral oyida shartnomasini 2021-yilgacha uzaytirgan. Douglas oʻzining birinchi golini oʻsha yilning 13-sentyabrida „Atletiko Mineyro“ klubiga qarshi, oʻz bo'lga o'yinda kiritgan va jamoasi 4:2 hisobida gʻalaba qozongan. 2018-yilgi mavsumini „Fluminense“ klubida boshlagan, biroq keyinchalik yozda „Corinthians“ klubiga 1 million yevro evaziga oʻtgan. 2019-yil yanvar oyida Duglas „Corinthians“ tomonidan „EC Bahia“ klubiga ijaraga berilgan va 22 yoshli futbolchi keyinchalik 2019-yilgi Braziliya A Seriya mavsumida 7 ta oʻyinda maydonga tushgan. PAOK 2019-yilning 1-iyulida PAOK klubi „Corinthians“ jamoasidan Duglas Augusto sotib olganini va futbolchi bilan toʻrt yillik shartnoma imzolaganini eʼlon qilgan. Nantes 2023-yil 13-avgustda Fransiyaning „Nantes“ jamoasi Douglas bilan to'rt yillik shartnoma imzolaganini e'lon qilgan Manbalar Havolalar Profile at the FC Nantes website 1997-yilda tugʻilganlar Yashayotgan insonlar Braziliyalik erkak futbolchilar Braziliyalik chet elda oʻynaydigan erkak futbolchilari Erkak futbol yarim himoyachilari Gretsiya Superligasi futbolchilari Liga 1 futbolchilari Fluminense FC players PAOK FC futbolchilari Nantes F.C. futbolchilari Fransiyadagi chet ellik erkak futbolchilari Gretsiyadagi chet ellik erkak futbolchilari Alifbo boʻyicha sportchilar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Alisher%20Abdusalomov

Alisher Abdusalomov

Alisher Abdusalomov – oʻzbek diplomati. 2024-yildan Oʻzbekistonning Koreya Respublikasidagi elchisi. Maʼlumoti Alisher Abdusalomov Toshkentdagi Xalqaro Vestminster universiteti va Janubiy Koreyaning Kyung Hee universitetida taʼlim olgan. Mehnat faoliyati 2013—2016: Oʻzbekistonning Yaponiyadagi elchixonasida savdo-iqtisodiy masalalar boʻyicha maslahatchi. 2018—2024: Oʻzbekistonning Koreya Respublikasidagi elchixonasida savdo-iqtisodiy masalalar boʻyicha maslahatchi. 2024-yil: Oʻzbekiston Oliy Majlisi Senati raisi kotibyati rahbari. 2024— : Oʻzbekistonning Koreya Respublikasi favqulodda va muxtor elchisi. Manbalar Havolalar 1984-yilda tugʻilganlar Yashayotgan insonlar Oʻzbekistonning Koreya Respublikasidagi elchilari Toshkent xalqaro Vestminster universiteti bitiruvchilari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Yengil%20atletika%202024-yilgi%20Yozgi%20Olimpiada%20o%CA%BByinlarida%20%E2%80%93%20ayollar%20o%CA%BBrtasida%205000%20metrga%20yugurish

Yengil atletika 2024-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlarida – ayollar oʻrtasida 5000 metrga yugurish

2024-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlarida ayollar oʻrtasidagi 5000 metrga yugurish musobaqasi 2024-yil 2–5-avgust kunlari Fransiyaning Parij shahridagi Stade de France stadionida ikki bosqichda boʻlib oʻtdi. Bu yozgi olimpiada oʻyinlarida ayollar oʻrtasida 5000 metrga yugurish musobaqasi 18-marta oʻtkazildi. Jami 43 nafar sportchi kirish standarti yoki reytingi boʻyicha musobaqaga yoʻllanma oldi. Umumiy maʼlumot Ayollar oʻrtasidagi 5000 metrga yugurish musobaqasining yakuniy natijalariga koʻra Keniya vakillari Beatrice Chebet oltin, Faith Kipyegon kumush, Niderlandiyalik Sifan Hassan bronza medalni qoʻlga kiritdi. Tarixi Ayollar oʻrtasida 5000 metrga yugurish musobaqasi 1996-yildan beri Olimpiya yengil atletika dasturida mavjud. Saralash Ayollar oʻrtasida 5000 metrga yugurish boʻyicha saralash 2023-yil 1-iyuldan 2024-yil 30-iyungacha boʻlib oʻtdi. Natijalar Guruhlar Guruh musobaqalari 2-avgust kuni soat 18:10 (UTC+2) dan boshlab oʻtkazilishi rejalashtirilgan Guruh 1 Guruh 2 Final Final 5-avgust kuni kechqurun soat 21:10 (UTC+2) dan boshlandi. Manbalar Yengil atletika 2024-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlarida Yengil atletika Olimpiada oʻyinlarida

https://uz.wikipedia.org/wiki/Paratriatlon%202024-yilgi%20Yozgi%20Paralimpiada%20o%CA%BByinlarida

Paratriatlon 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida

Fransiyaning Parij shahrida 2024-yilgi yozgi Paralimpiada oʻyinlarida paratriatlon boʻyicha bahslar Pont d’Ienada boʻlib oʻtgan. Bu sport yozgi Paralimpiada oʻyinlari jadvaliga uchinchi marta kiritilgan. Joylashuv Para triatlon boʻyicha bahslar Sena daryosi yaqinidagi Pont Aleksandr III koʻprigidan boshlangan va xuddi shu joyda tugagan. Sena daryosi boʻylab 750 metrga suzish, Champs-Elysées, Montaigne avenyusida boshlangan 20 km paravelosiped poygasi, Invalides Pont-des-des-des-Orsa boʻylab Sena daryosini kesib oʻtib Quai d’Orsada tugaydi. Soʻnggi 5 km ga yugurishning soʻnggi bosqichi Pont Aleksandr III koʻprigida tugagan. Saralash Jami 11 ta musobaqa (6 ta erkaklar va 5 ta ayollar) boʻlib oʻtgan. Mazkur musobaqada 120 ta oʻrin (54 erkak, 50 ayol va 16 jinssiz) ajratilgan. Paralimpiada saralash davri 2023-yilning 1-iyulidan 2024-yilning 1-iyuliga qadar davom etgan. MPQ har bir tadbirga maksimal 2 nafardan sportchini yuborishi mumkin. 120 ta oʻrindan 104 tasi reyting jarayonida saralangan, qolgan 16 tasi Jahon triatlonining ikki tomonlama taklifi bilan saralab olingan. Tadbirda Jahon triatloni bahslariga jami 122 ta qoʻshimcha ikkita oʻrin ajratilgan. Musobaqa jadvali Barcha vaqt va sanalarda Markaziy Yevropa yoz vaqti (UTC+2) keltirilgan. Medal jadvali Medal sovrindorlari Yana qarang Triatlon 2024-yilgi yozgi Olimpiada oʻyinlarida Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida paratriatlon Manbalar Paratriatlon 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari bahslari 2024-yilda triatlon

https://uz.wikipedia.org/wiki/Basketbol%202024-yilgi%20Yozgi%20Olimpiada%20o%CA%BByinlarida%20%E2%80%93%20erkaklar%20jamoalari%20o%CA%BBrtasida%20saralash

Basketbol 2024-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlarida – erkaklar jamoalari oʻrtasida saralash

Erkaklar o‘rtasidagi Olimpiada basketbol turniriga saralash 2023-yil avgustdan 2024-yilgacha bo‘lib o‘tdi va final turniriga o‘n ikkita jamoa taqsimlandi. FIBA (Xalqaro Basketbol Federatsiyasi) ning barcha beshta zonasi Olimpiada basketbol musobaqasida ishtirok etishi kutilgan edi. Mezbon davlat sifatida Fransiya erkaklar o‘rtasidagi 5×5 basketbolda kvota o‘rnini band qilgan; bu FIBA Markaziy Kengashining 2023-yil 30-apreldagi qarori bilan tasdiqlangan edi. 2023-yilgi FIBA basketbol bo‘yicha Jahon chempionati Parij-2024 uchun yettita to‘g‘ridan-to‘g‘ri malakali milliy terma jamoani ishlab chiqdi. Oxirgi to‘rtta kvota o‘rinlari alohida wild card turnirlari g‘oliblariga ajratildi. Metodi Erkaklar o‘rtasidagi basketbol turnirida 12 ta jamoa ishtirok etadi, har bir MOQ 12 nafar o‘yinchidan iborat ro‘yxatni yuboradi. Mezbon mamlakati Mezbon davlat sifatida Fransiya FIBA Markaziy Kengashining 2023-yil 30-iyunda qabul qilinishi kerak bo‘lgan qaroriga muvofiq erkaklar basketbolida to‘g‘ridan-to‘g‘ri kvota o‘rnini saqlab qoldi. Ularning avtomatik malakasi FIBA Markaziy Kengashining 2023-yil 30-apreldagi qarori bilan tasdiqlandi. Jahon kubogi orqali saralashi 2019-yilgi formatga o‘xshab, 2023-yilgi FIBA Basketbol Jahon kubogi yakuniy tasnifga ko‘ra tegishli qit’alarning eng yaxshi jamoalariga yettita kvota o‘rnini quyidagicha taqsimladi: FIBA Afrika – 1 ta jamoa FIBA Amerika – 2 ta jamoa FIBA Osiyo – 1 ta jamoa FIBA Yevropa – 2 ta jamoa FIBA Okeaniya – 1 ta jamoa Wild card turniri orqali saralash Qolgan to‘rtta kvota o‘rinlari ikki raundlik FIBA Jahon Olimpiada saralash turnirlari orqali 12 jamoa maydoniga tegishli edi. Birinchi bosqich - FIBA Olimpiada saralashdan oldingi turnirlari (FOPQTs) qit’a darajasida, ikkinchisi - FIBA Olimpiyada saralash turnirlari (FOQTs) esa jahon miqyosida o‘tkazildi. FIBA Olimpiya saralash turnirlarida ishtirok etishi 2023-yilgi FIBA basketbol bo‘yicha Jahon chempionatiga chiqa olmagan 40 ta jamoa FOPQTsda ishtirok etish huquqiga ega edi. Har bir qit’a uchun jamoalar 2023-yilgi FIBA Basketbol Jahon chempionatining saralash ikkinchi bosqichida musobaqalashib va ikkinchi bosqichda ishtirok etmagan jamoalar orasidan ma’lum saralash yoki reyting mezonlariga ko‘ra tanlab olindi. FIBA Afrika — 8 ta jamoa: 7 ta jamoa 2023-yilgi FIBA basketbol bo‘yicha Jahon chempionati Afrika saralashining ikkinchi bosqichidan chiqarib yuborildi, shuningdek, ikkinchi bosqichda o‘ynamagan FIBA reytingi bo‘yicha eng yuqori o‘rinni egallagan jamoa. FIBA Amerika — 8 ta jamoa: 5 ta jamoa 2023-yilgi FIBA Basketbol Jahon chempionati Amerika saralashining ikkinchi bosqichidan chiqarib yuborildi, shuningdek, FIBA reytingi bo‘yicha eng yuqori o‘rinni egallagan uchta jamoa ikkinchi bosqichda o‘ynamadi. FIBA Osiyo va FIBA Okeaniya — 8 ta jamoa: 4 ta jamoa 2023-yilgi FIBA basketbol bo‘yicha Jahon chempionati Osiyo va Okeaniya saralashining ikkinchi bosqichidan, 4 ta jamoa esa birinchi bosqichdan chiqib ketdi. FIBA Yevropa — 16 ta jamoa: 12 ta jamoa 2023-yilgi FIBA basketbol bo‘yicha Jahon chempionati Yevropa saralashining ikkinchi bosqichidan chiqib ketdi, shuningdek, to‘rtta jamoa EuroBasket 2025 saralash bosqichining ikkinchi bosqichidan saralash bosqichiga yo‘l oldi. Afrika, Amerika va Osiyo turnirlarida g‘olib FOQTsga yo‘l oldi, Yevropaning ikkita FOPQTs jamoasi esa FOQTsda o‘z o‘rnini egalladi. FIBA Olimpiya saralash turnirlarida ishtirok etishi Yigirma to‘rtta jamoa to‘rtta musobaqada qatnashdi, g‘oliblar Olimpiadaning so‘nggi to‘rtta yo‘llanmasini qo‘lga kiritdi. FOPQTlardan o‘tgan beshta jamoa bilan birgalikda, yana 19 ta jamoa 2023-yilgi FIBA Basketbol Jahon chempionatidagi ko‘rsatkichlari asosida tanlab olindi: FIBA Afrika — Jahon chempionatida to‘g‘ridan-to‘g‘ri saralashdan tashqari Afrikadan eng yuqori o‘rinni egallagan jamoa. FIBA Amerika — To‘g‘ridan-to‘g‘ri saralash bosqichidan tashqari Jahon chempionatida Amerikaning eng yuqori reytingli jamoasi. FIBA Osiyo va FIBA Okeaniya — Jahon chempionatida Osiyo/Okeaniyaning to‘g‘ridan-to‘g‘ri saralash bosqichidan tashqari eng yuqori o‘rinni egallagan jamoasi. Keyingi o‘n oltita eng yaxshi o‘rinni egallagan jamoalar to‘g‘ridan-to‘g‘ri Olimpiadaga yo‘llanma olmagan. Saralash guruhlari FIBA Basketbol 2023-yilgi Jahon chempionati reytingi orqali saralash FIBA mintaqasi bo‘yicha yakuniy holat FIBA Olimpiada saralash turnirlari FIBA Olimpida saralashdan oldingi turnirlari Turnirlar 2023-yilning 12-20-avgust kunlari bo‘lib o‘tdi. Qur’a 2023-yil 1-may kuni bo‘lib o‘tdi. Mezbon shaharlar va ko‘chatlar 2023-yil 29-aprelda e’lon qilindi. FIBA Afrika FIBA Osiyo va Okeaniya FIBA Amerika FIBA Yevropa Eslatmalar Manbalar Basketbol

https://uz.wikipedia.org/wiki/Osiyoda%20yilning%20eng%20yaxshi%20yosh%20futbolchisi

Osiyoda yilning eng yaxshi yosh futbolchisi

Rasmiy ravishda mukofot AFC yilning eng yaxshi yosh futbolchisi mukofoti sifatida tanilgan, Osiyoning eng yaxshi yosh futbolchisi mukofoti, eng yaxshi yosh futbolchisiga topshiriladi. Mukofot 1995-yildan beri Osiyo Futbol Konfederatsiyasi (AFC) tomonidan eng yaxshi futbolchini aniqlab topshirib kelinmoqda. Odatda noyabr yoki dekabr oylarida AFCning yillik mukofotlari chogʻida topshiriladi. Umumiy gʻoliblar (1995–2007) Erkak gʻoliblar (2008–hozirgacha) Ayol gʻoliblar (2008–hozirgacha) Mamlakatlar boʻyicha gʻalabalar Yana qarang AFCning yillik mukofotlari Osiyo yil futbolchisi Manbalar Havolalar RSSSF Archive Osiyo Futbol Konfederatsiyasi kuboklari va mukofotlari Osiyo AFC Y futbolchi Y Osiyoda yoshlar sporti Yoshlar futboli

https://uz.wikipedia.org/wiki/Hurry%20Up%20Tomorrow

Hurry Up Tomorrow

Hurry Up Tomorrow — kanadalik qoʻshiqchi The Weekndning oltinchi studiyaviy albomidir. XO va Republic Records orqali 2024-yilda chiqishi rejalashtirilgan albom After Hours (2020) bilan boshlangan albom trilogiyasining yakuniy qismi sifatida xizmat qiladi. Tarixi 2024-yil 7-yanvarda, Dawn FM (2022) nomli beshinchi studiyaviy albomi chiqqanidan ikki yil oʻtib, The Weeknd oʻzining oldingi ikkita studiyaviy albomining muqovasi va oʻrtasida oq rangli soʻroq belgisi bor qora suratni Instagram sahifasiga post sifatida joylashtirib, ostiga "3" raqamini yozib qoldirgan holda oʻzining kelgusi albomi haqida birinchi marta eʼlon qilgan. 23-iyul kuni u "Agar tubsizlikka yetarlicha uzoq qarasangiz, tubsizlik ham sizga qaraydi" deb nomlangan CGI tizerini taqdim etdi, tizerga tanlangan nom Fridrix Nitsshe tomonidan aytilgan iqtibos hisoblanadi. The Weeknd avvalroq bu albom uning "The Weeknd" taxallusi ostidagi soʻnggi albom bo'lishini aytgan edi. The Weeknd 2024-yil 4-sentabr kuni yangi albomning nomi Hurry Up Tomorrow boʻlishini eʼlon qildi. Albom 2020-yilda After Hours bilan boshlangan albomlar trilogiyasining yakuniy qismi bo'lib xizmat qiladi. Manbalar 2024-yil albomlari The Weeknd albomlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Google%20Doodle

Google Doodle

Google Doodle – bayramlar, voqealar, yutuqlar va tarixiy shaxslarni xotirlash uchun Google bosh sahifalaridagi logotipning maxsus, vaqtinchalik oʻzgarishi. Birinchi Google Doodle 1998-yilda Nevada shtatining Black Rock City shahrida oʻtkaziladigan anʼanaviy „Burning Man“ festivaliga bagʻishlangan. Birinchi Google Doodle asoschilari Larry Page va Sergey Brin serverlar ishdan chiqib qolgan taqdirda, oʻzlarining ishda yoʻqligini foydalanuvchilarga maʼlum qilish maqsadida yaratishgan. Yana qarang Google Manbalar Havolalar Rasmiy sahifa Tijorat logotiplari Google xizmatlari Google

https://uz.wikipedia.org/wiki/Paul%20Reber

Paul Reber

Paul Reber kompaniyasi Bad Reichenhall shahrida joylashgan nemis shokolad ishlab chiqaruvchisidir. Kompaniya Germaniya bozorida yetakchi oʻrinni egallaydi, shuningdek, koʻmpaniya bergan maʼlumotlariga koʻra, „Mozartkugel“ nomli shokolad konfetlarining dunyodagi eng yirik ishlab chiqaruvchisi hisoblanadi va ularni xalqaro bozorda Echte Reber-Mozartkugeln savdo belgisi ostida maxsulotlarini sotadi. Paul Reber Germaniyaning eng mashhur hamda yuqori sifatli shokolad ishlab chiqaruvchilaridan biridir. 1865-yilda tashkil etilganidan beri Reber Botslainer-Reber oilasiga tegishli. Mukofotlar Kompaniya mahsulotlari bir necha bor Germaniyaning qishloq xoʻjaligi jamiyati tomonidan DLG oltin mukofotini olgan. Rekord natija Reber tomonidan ishlab chiqarilgan, umumiy ogʻirligi 1000 kg boʻlgan Motsartkagel 1988-yilda Guinness rekordlar kitobiga dunyodagi eng katta shokoladi sifatida kiritilgan. Yana qarang Mozartkugel Manbalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Ibn%20Kamolposhsho

Ibn Kamolposhsho

Ibn Kamolposhsho (1469-yil — 1534-yil) — tarixchi, shayx ul-islom, faqih va shoir. Uning „Nigoriston“ nomli asari mavjud boʻlib, u ushbu asarini Sa’diy Sheroziydan ta’sirlanib yozgan. Manbalar Havolalar 1469-yilda tugʻilganlar 1534-yilda vafot etganlar Tarixchilar Shayxulislomlar Faqihlar Shoirlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/2023-yilgi%20Angliya%20Superkubogi

2023-yilgi Angliya Superkubogi

2023-yilgi Angliya Supekubogi (rasmiy nomi FA Community Shield) – tarixdagi 101-bor oʻtkazilayotgan FA Community Shield turniri. Unda Angliya Premyer-ligasi hamda Angliya kubogining amaldagi gʻoliblari oʻzaro toʻp surishadi. Turnirning 2023-yilgi final uchrashuvi 6-avgust kuni London shahridagi Wembley stadionida boʻlib oʻtdi. 2022-2023-yilgi mavsumda „Manchester City“ jamoasi bir vaqtning oʻzida Premyer-liga hamda Angliya kubogida chempionlikni qoʻlga kiritganligi sababli ularga raqib sifatida ligani ikkinchi oʻrinda yakunlagan klubi ishtirok etdi. Uchrashuvning asosiy 90 daqiqasi 1:1 hisobida durang bilan yakunlandi, penaltilar seriyasida esa „Arsenal“ning (4:1) qoʻli baland keldi. Bu klubning 2020-yilgi Angliya Superkubogidan keyingi dastlabki rasmiy sovrini boʻldi. „Manchester City“ esa ketma-ket uchta FA Community Shield finalida magʻlub boʻlgan ikkinchi jamoaga aylandi, bundan avval ularning hamshalarlari „Manchester United“ 1998-2001-yillar oraligʻida ketma-ket toʻrt marotaba imkoniyatni boy bergan edi. Shuningdek „Arsenal“ 2010-yildan buyon Premyer-liga yoki Angliya kubogi sovrinini yutmasdan turib superkubokni qoʻlga kiritgan ilk jamoaga aylandi. „Liverpool“ klubi turnirning amaldagi gʻolibi boʻlishiga qaramasdan bu safargi finalga yoʻllanmani qoʻlga kirita olmadi. Tarixi „Manchester City“ 2022-2023-yilgi Angliya Premyer-ligasi gʻolibi sifatida 2023-yilgi Angliya Superkubogiga yoʻllanmani qoʻlga kiritdi. Keyinchalik klub 2023-yilgi Angliya kubogi finalida mahalliy raqibi „Manchester United“ni ham magʻlub etgan holda qi’ta trebli sohibiga aylanishdi. „Arsenal“ esa Premyer-ligada ikkinchi oʻrinni egallagan holda 2023-yilgi turnirga yoʻllanma oldi. Bu ikki jamoaning ushbu turnirdagi oʻzaro uchinchi bahsi boʻlib bundan avval ular 1934-yilgi FA Charity Shield va 2014-yilgi FA Community Shieldda toʻqnash kelishgan va ikkalasida ham londonliklarning qoʻli baland kelgan. Tafsilotlar Manbalar Wembley stadionida oʻtgan sport musobaqalari Manchester City F.C. oʻyinlari Arsenal F.C. oʻyinlari FA Community Shield 2023-2024-yilgi mavsum Angliya futboli

https://uz.wikipedia.org/wiki/Parakanoe%202024-yilgi%20Yozgi%20Paralimpiada%20o%CA%BByinlarida

Parakanoe 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida

Fransiyaning Parij shahrida boʻlib oʻtgan 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida parakanoeda eshkak eshish bahslari Vaires-syur-Marne dengiz stadionida boʻlib oʻtgan. U yerda akademik eshkak eshish musobaqalari ham oʻtkazilgan. Bu yozgi Paralimpiada oʻyinlarida parakanoe bahslarining uchinchi marotaba oʻtkazilishidir. Erkaklar va ayollar oʻrtasida kanoeda eshkak eshish boʻyicha beshta musobaqa boʻlib oʻtgan, har bir toifada baydarkada uchtadan, vaʼada esa ikkitadan bahslar boʻlgan. Saralash Musobaqalar uchun umumiy 100 ta kvota (50 erkak, 50 ayol) ajratilgan. MPQlarga har bir medal uchun koʻpi bilan bitta kanoeda eshkak eshish boʻyicha, jami beshta erkak va beshta ayol kvotasi ajratilgan. Medallar jadvali Medal sovrindorlari Ayollar Erkaklar Yana qarang Baydarka va kanoeda eshkak eshish 2024-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlarida Manbalar 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari Parakanoe 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari bahslari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Badminton%202024-yilgi%20Yozgi%20Paralimpiada%20o%CA%BByinlarida

Badminton 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida

2024-yilgi yozgi Paralimpiada oʻyinlarida para-badminton musobaqasi 29-avgustdan 2-sentyabrgacha Fransiyaning Parij shahridagi Porte de La Chapelle Arenasida oʻtkazilgan. Bu musobaqada 16 ta bahs oʻtkazilgan, bu avvalgi oʻyinlardan ikkitaga koʻproqdir. Erkaklar va ayollar oʻrtasida yettita (oltita yakkalik, bitta juftlik) va ikkita aralash juftlik musobaqalari boʻlib oʻtgan. Tasniflash Musobaqada olti xil toifa boʻyicha bahslar boʻlib oʻtgan. Saralash Saralash davri 2023-yil yanvaridan boshlanib, 2024-yil mart oyida tugagan. Musobaqa jadvali Jadval quyidagicha boʻlgan: Ishtirokchi mamlakatlar Ushbu Paralimpiada oʻyinlarida 31 mamlakatdan 120 nafar sportchi ishtirok etgan. (Mezbon) Medallar jadvali Medal sovrindorlari Yakkalik bahslari Juftlik bahslari Yana qarang Badminton 2024-yilgi yozgi Olimpiada oʻyinlarida Manbalar Badminton 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari bahslari

https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBq%20otish%202024-yilgi%20Yozgi%20Paralimpiada%20o%CA%BByinlarida

Oʻq otish 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida

Fransiyaning Parij shahrida boʻlib oʻtgan 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida o'q olish bahslari 2024-yilning 30-avgustidan 5-sentyabriga qadar Châteaurouxdagi Milliy otishma markazida boʻlib oʻtgan. Saralash Medallar jadvali Medal sovrindorlari Erkaklar Ayollar Aralash Yana qarang Oʻq otish 2024-yilgi yozgi Olimpiada oʻyinlarida Manbalar Oʻq otish 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari bahslari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Stol%20tennisi%202024-yilgi%20Yozgi%20Paralimpiada%20o%CA%BByinlarida

Stol tennisi 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida

2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida stol tennisi musobaqalari 29-avgustdan 7-sentyabrgacha Fransiyaning Parij shahrida joylashgan South Paris arenasida boʻlib oʻtadi. Erkaklar oʻrtasida 15 ta yoʻnalishda (11 ta yakkalik, 4 ta juftlik), ayollar oʻrtasida 14 ta (10 ta yakkalik, 4 ta juftlik) va 2 ta aralash juftlik musobaqalari boʻlib oʻtadi. Ushbu Paralimpiada oʻyinlarida jamoaviy musobaqalar oʻtkazilmaydi. Buning oʻrniga 1976-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlaridan beri birinchi marotaba musobaqa dasturidan juftlik bahslari oʻrin oldi. Saralash Jadval Musobaqa jadvali quyidagacha tuzilgan: Medallar jadvali Sovrindorlar Erkaklar oʻrtasidagi musobaqalar Ayollar oʻrtasidagi musobaqalar Aralash musobaqalar Manbalar 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlari bahslari Stol tennisi 2024-yilgi Yozgi Paralimpiada oʻyinlarida

https://uz.wikipedia.org/wiki/Sovotobod

Sovotobod

Sovotobod () – Oʻzbekiston Respublikasi Sirdaryo viloyati Boyovut tumanida joylashgan qishloq. Sovotobod qishlogʻida 1 ta maktab bor (38-maktab). Shuningdek, qishloqda 2 ta xususiy bogʻcha bor. Qishloqda 1 ta Qishloq oilaviy poliklinikasi aholiga xizmat qiladi. Xoʻjaligi Asosan paxta va gʻalla ekiladi. Qishloq aholisi tomonidan oʻz tomorqalarida kartoshka, piyoz, makkajoʻxori, kungaboqar pistasi, mosh, loviya va beda kabi madaniy oʻsimlik turlari koʻp ekiladi. Issiqxonalarda yetishtirilgan pomidor va bodring ekinlari bozor rastalariga chiqariladi. Qoramolchilik, qoʻychilik va parrandachilik ham yaxshi rivojlangan. Pillachilik ham ancha yaxshi rivojlangan. Tabiati Qishloqdan Janubiy Mirzacho'l kanali oqib oʻtgan. Hududda chiyaboʻri, tipratikan, tulki va dala sichqoni kabi yovvoyi hayvonlar uchraydi. Manbalar Boyovut tumani

https://uz.wikipedia.org/wiki/Hachiman

Hachiman

Hachiman – (八 ⁇ 神, Yaponiya Buddizm tilida) Kamondan oʻq uzish va urush hudosi hisoblangan. Hachiman haqidagi mif shinto va buddizmning elementlarini oʻz ichiga oladi. Hachiman haqida birinchi bor Shoku Nihongi kitobida maʼlumot keltirilgan, unga koʻra Yaponiya Koreyaning Silla qirolligi bilan jang olib borayotganida urushda gʻalaba qozonish uchun Hachiman ibodatxonasiga qurbonliklar qilingan. Shinto dini manbalarida Imperator Ōjin (応神天皇, Ōjin Tennō) oddiy inson va imperator Jingūning oʻgʻli boʻlgani haqida maʼlumotlar bor. III – IV asrlarda hukmronlik qilgan. Keyinchalik ilohiylashtirilgan va „Yahata-no-kami“ (Sakkiz bayroqli kami), Ilohiy imperatorning tugʻilishini anglatuvchi sakkiz samoviy bayroqqa ishora qiladigan ism berilgan. Samuraylar qoldirgan qoʻlyozmalarda imperatorning xabarchisi boʻlgan kabutar kamon va oʻqni anglatgani imperatorni boʻlsa Yumiya Hachiman deb atashgani haqida maʼlumotlar bor. Qadim zamonlar mifologiyasiga koʻra Hachiman baraka hudosi deb keltirilgan va koʻproq baliqchilar, dehqonlar Hachimanga duo qilib ishlarida baraka soʻrashgan. Samuraylar davrida, Seiwa Genji qabilalar avlodlari (清和源氏 Seiwa Gen-ji, Minamoto qabilasi toʻplamida boʻlgan Seiwa imperatori) va Kanmu Taira (⁇ 武平氏 Kanmu Tair’u-ji / Hei-shi / Hei-ji, Taira qabilasi toʻplamidan boʻlgan Kanmu imperatori) Hachimanni sharaflashgan. Hachimanni samuraylar taqdirini aniqlashi, yaʼni samuraylar oʻzlariga topshirilgan vazifalarini muvafaqiyatli amalga oshiroladimi yoʻqmi bilishiga ishonishgan. Bundan tashqari jang strategiyalari, harbiy yurishlar taqdiri qanday boʻlishi haqida ham Hachimanga suyanishgan. Garchi Hachiman urush hudosi deb tanilgan boʻlsada, uni samuraylarning himoyachisi sifatida ham tanishgan. Hachiman Yaponiya xalqi va Imperator oilasi uchun juda katta ahamiyatga ega boʻlgan. Hachiman haqida qisqacha maʼlumotlar Hachiman haqidagi ohirgi qaydlarda uni Imperator Ōjinning ruhi ekaniga ishonishgani yozilgan. Imperator Kinmei (⁇ 明天皇, Kinmei-tennō) oʻzining hukmronligining 32-yilida (571-yilda), imperator Ōjin ruhi birinchi marta Usa (宇佐地) – hozirgi Usa shahri, Oita prefekturasida – yer yuziga tushgan degan. Aynan Oita prefekturasida Hachimanga va boshqa ayol ruhi Ximegamiga ilohiylik darajasini berishgan. Bu ikki ilohiyatga aholi Hachiman Mikami deb nom berishgan.

https://uz.wikipedia.org/wiki/Ali%20Ahn

Ali Ahn

Alison An — amerikalik aktrisa. U „Billions“, „Orange Is the New Black“, „Raising Dion“ va „The Diplomat“ kabi mashhur seriallarda suratga tushgan. Hayoti Ahn Kaliforniyaning Pasadena shahrida katta boʻlgan. U koreys millatiga mansub. Yele universitetidada raqs va teatr bilan shugʻullangan. 2003-yilda unshbu universitetni tamomlagan. U 2006-yilda Kaliforniya Sanʼat institutida aktrisalik boʻyicha TIV darajasini olgan. Karyerasi An 2015-yilning fevral-may oylarida Nyu-York teatrida „The Heidi Chronicles“ pyesasida debyut qildi. Rajiv Josephning „Letters of Suresh“ filmida rol oʻynadi. Times nashrida yozilishicha Anning tartibsiz xarizmasi spektaklning muvaffaqqiyatiga hissa qoʻshgan. Televizionda An „Billions“ (2016-2018) va „Orange Is the New Black“ (2018) kabi seriallarda rollar ijro etgan. U Netflixning „Raising Dion“ shousida (2019-2022) biotexnologiya kompaniyasining bosh direktori Suzanna Vu rolini ijro etdi. U „The Diplomat“ (2023 yildan hozirgi kungacha) dramatik serialida markaziy razvedka boshqarmasi stansiya boshligʻi Eidra Park rolini oʻynadi. U „Disney+“ superqahramonlar shousida ham ishtirok etdi. Shaxsiy hayoti An aktyor William Jackson Harper bilan ishqiy munosabatda boʻlib, u bilan 2012-yilda Nyu-Yorkda „Romeo va Juliet“ pyesasda rol ijro etgan. Filmografiyasi Manbalar Havolalar 1981-yilda tugʻilganlar 24-iyulda tugʻilganlar Yashayotgan insonlar Amerikalik televideniye aktrisalari Amerika film aktrisalari 21-asr Amerika aktrisalari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Jos%C3%A9phine%20Jobert

Joséphine Jobert

Joséphine Jobert (1985-yil 24-aprelda tugʻilgan) – fransuz aktrisasi va qoʻshiqchisi. U inglizzabon tomoshabinlarga BBC One telekanalining „Death in Paradise“ (2015—2024) serialidagi detektiv serjant Florence Cassell rolini oʻynagani bilan mashhur. Hayoti va taʼlimi Joséphine Jobert 1985-yil 24-aprelda Fransiyaning Parij shahrida fotograf, musiqachi, yozuvchi, aktrisa va rejissyor Véronique Mucret Rouveyrollis hamda kamera operatori va fotograf Charles Jobertlar oilasida tugʻilgan. Uning otasi Jazoirdan kelgan Sefarad yahudiylaridan boʻlgan, onasining ajdodlari esa Martiniquaise, Ispaniya va Xitoy hududlarida yashab kelishgan. Jobert sanʼatkorlar oilasidan boʻlib, jumladan, uning ammasi Marlène Jobert aktrisa va yozuvchi, amakivachchalari Eva Green va Elsa Lunghinilar esa aktrisa va qoʻshiqchi hisoblanishadi. 1997-yilda, 12 yoshida, Jobert ota-onasi bilan Kanadaning Monreal shahriga koʻchib oʻtib, u yerda 8 yil davomida yashadi. Jobert Monrealda qoʻshiq aytish va aktyorlik mahoratini oʻrgangan hamda televideniyega birinchi qadamlarini qoʻygan. U doʻstlari va ota-onasi bilan birga internet tarmoqlarida chiqarilgan qoʻshiqlar, videolar, veb-seriallar va teleseriallar yaratilishida ishtirok etgan. U, shuningdek, Stéphane Belugouning Coda musiqa maktabida boʻlib oʻtgan drama darslarida qatnashgan. Karyerasi 2008-yildan 2014-yilgacha Jobert turli fransuz teleseriallarida rollar ijro etib kelgan. U 2015-yilda BBC One telekanlining „Death in Paradise“ nomli serialining toʻrtinchi mavsumi boshida detektiv serjant Florence Cassell rolini ijro etdi. Bu uning ingliz tilidagi birinchi roli edi. U 2019-yilda sakkizinchi mavsumning oltinchi epizodidan soʻng „shaxsiy va boshqa sabablarga koʻra“ serialni tark etdgan, lekin 2021-yilda oʻninchi mavsumga qaytgan. U oʻn birinchi mavsumda va oʻsha mavsumning toʻrtinchi epizodida oʻzining soʻnggi asosiy rolini oʻynagan. U ikki yildan soʻng oʻn uchunchi mavsumda ikkinchi darajali obraz sifatida oʻz rolini takroran ijro etgan. Bu uning serialdagidagi soʻnggi uijrosi boʻlgan. Filmografiyasi Teleseriallari 2007–2009-yillar – Our pension years (Amel Habib) 2007–2011-yillar – Lightning (Alice Watson) 2010-yil – My friends, my loves, my shit … (Lou) 2012-yil – I was your age from Bruno Garcia (Yasmine) 2013-yil – Alice Nevers: The judge is a woman (Djamila) 2013–2014-yillar – Under the sun of Saint-Tropez (Roxanne) 2013–2014-yillar – Cut! (Victory Vila) 2014–davom etmoqda – Villa Karayib (Kannelle Benneteau Meadow) 2015–2019-yillar, 2021–2022-yillar, 2024-yil – Death in Paradise (Detektiv serjant Florence Cassell) TBA: Saint-Pierre Filmlari 2012-yil – Love Survey of Véronique Mucret Rouveyrollis Jo 2013-yil – Words of Véronique Mucret Rouveyrollis (Esmeralda) Kliplari 2003-yil – Big Star Patrick Marty 2007-yil – For the life Albomlari 2007-yil – Our pension years 2008-yil – Our board 2 years 2009-yil – Our pension 3 years Manbalar Havolalar official twitter page

https://uz.wikipedia.org/wiki/Su-27

Su-27

Su-27 — „Suxoy“ konstruktorlik byurosi tomonidan ishlab chiqilgan va havo ustunligiga erishish uchun moʻljallangan toʻrtinchi avlod Sovet va Rossiyaning har qanday ob-havoga chidamli tovushdan tez, qiruvchi samolyoti. Samolyot yerdagi nishonlarga raketa va bomba zarbalari berish uchun ham ishlatiladi. Prototipning birinchi parvozi 1977-yilda amalga oshirilgan. 1982-yilda samolyotlar aviatsiya boʻlinmalariga kela boshladi, ularning ekspluatatsiyasi 1985-yilda boshlandi, ular 1990-yil 23-avgustda foydalanishga topshirildi. Su-27 Rossiya Harbiy-havo kuchlarining asosiy samolyotlaridan biri boʻlib, uning modifikatsiyalari MDH mamlakatlari, Hindiston, Xitoy va boshqa mamlakatlarda xizmat qiladi. Yaratilish tarixi 1960-yillarning oxirida bir qator mamlakatlarda istiqbolli 4-avlod qiruvchilarini ishlab chiqish boshlandi. 1972-yilda Suxoy, Yakovlev va Mikoyan „firmalari“ vakillari bilan ikkita ilmiy-texnik kengash oʻtkazildi, natijada Yak-45 va Yak-47 loyihalari tanlovdan chiqib ketdi. MIG konstruktorlik byurosi rahbariyati PFI dasturini boʻlish va ikkita parallel qiruvchini yaratish taklifi bilan chiqdi – ogʻir va engil, jihozlarni maksimal darajada birlashtirish bilan, bu ishlab chiqarish tannarxini kamaytiradi. Mamlakatning har biri oʻz vazifalariga yoʻnaltirilgan ikki turdagi samolyotlar parkiga ega boʻlishi kerak degan hulosaga kelinadi. Armiya safiga qoʻshilishi Su-27 1990-yil 23-avgustdagi hukumat qarori bilan rasman qurolli qoʻshinlar safiga kiritilgan, oʻshanda sinovlarda aniqlangan barcha asosiy kamchiliklar bartaraf etilgan. Bu davrgacha 1985-yildan beri Su-27 ekspluatatsiya davrini boshdan kechirgan. Havo kuchlari tomonidan qabul qilinganida, samolyot Su-27S, havo mudofaasi aviatsiyasida Su-27P nomini oladi. Ikkinchisi bortda jihozlarning biroz soddalashtirilgan tarkibiga ega edi va uni zarba beruvchi vosita sifatida ishlatish mumkin emas edi. Manbalar Ikki dvigatelli samolyotlar Su-27

https://uz.wikipedia.org/wiki/Su-2

Su-2

SU-2 – „Sukhoy Ikki“, shuningdek, „Qisqa masofali bombardimonchi“ nomi bilan ham tanilgan, Sovet samolyot konstruktori Pavel Suxoy konstruktorlik byurosi tomonidan Ikkinchi Jahon urushi davridagi Sovet yengil bombardimonchi samolyot. Sukhoi Ikki ushbu toifadagi boshqa sovet samolyotlaridan ilgʻor ishlab chiqarish texnologiyasi va tashqi yaxshi koʻrinishi bilan ajralib turardi. Parvoz tezligini oshirish uchun, Pavel Suxoyning asl rejasiga koʻra, bombalar fyuzelaj ichidagi ichki suspenziyaga joylashtirilgan. Dastlab, samolyotni butunlay metalldan ishlab chiqarish rejalashtirilgan edi, ammo Sovet Ittifoqida alyuminiy yetishmasligi bu progressiv yechimni amalga oshirishga imkon bermadi. Ishlab chiqish 1936-yilda SSSRda Ivanov koʻp maqsadli samolyotni yaratish uchun tanlov eʼlon qiladi. Musobaqada TsAGI, TsKB, KhAI, shuningdek D. P. Grigorovich, S. A. Kocherigin va S. V. Ilyushin ishtirok etadi. Tanlov shartlariga koʻra, boʻlajak samolyot A. D. Shvetsov konstruktorlik byurosida ishlab chiqilgan M-62IR havo sovutgichli dvigateli bilan jihozlanishi kerak edi. P. O. Suxoy boshchiligidagi bir guruh dizaynerlar tanlovda gʻolib boʻlgan butunlay metalldan yasalgan ikki oʻrindiqli past qanotli samolyotni taklif qilishdi. Pavel Suxoy boshchiligidagi dizaynerlar jamoasi alohida eksperimental konstruktorlik byurosiga ajratildi, ular ikkita prototipni – M-62IR dvigatelli SZ-1 va SZ-2 prototiplarini yaratdilar. „SZ“ indeksi „Stalinning topshirigʻi“ samolyotining ishchi nomining qisqartmasi edi. 1937-yil 25-avgustda Mixail Gromov birinchi marta SZ-1 samolyotini uchirdi. Dekabr oyida ikkinchi prototipning parvozlari boshlandi. Uchinchi SZ-3 prototipi 1000 ot kuchiga ega M-88B dvigateli bilan jihozlangan, bu esa samolyotning ish faoliyatini sezilarli darajada yaxshilagan. Ushbu parametr havo kuchlari boʻlinmalarini qurollantirish uchun tavsiya etilgan. 1940-yilda ishlab chiqarishga chiqarilgan samolyot „birinchi qisqa masofali bombardimonchi“ BB-1 deb nomlandi. 1940-yil dekabr oyidan boshlab samolyotlar indeksidagi oʻzgarishlar tufayli BB-1 bosh konstruktor nomidan Su-2 nomini oldi. 1938-yilda Pavel Suxoy konstruktorlik byurosi yangi bombardimonchi – Su-2 modifikatsiyasini loyihalashni boshladi. Loyiha ShB „hujum bombardimonchisi“ nomini oldi, shuningdek „ikkinchi qisqa masofali bombardimonchi“ BB-2 nomi bilan ham tanilgan. 1940-yilda M-88 dvigateli, mustahkamlangan zirh va yaxshilangan aerodinamikaga ega yagona prototip sinov paytida yoʻqolgan va ishlab chiqarishga kirmagan. Jami 893 ta Su-2 samolyoti ishlab chiqarilgan. Seriyali ishlab chiqarish Konstruksiya Su-2 – bir dvigatelli yengil konstruksiyaga ega ikki qanotli qayrilma shassiga ega, yopiq kabinali yengil samolyot. Samolyotning dizayni aralash, fyuzelyaji va qanoti yogʻoch, qolgan qismlari metalldir. Samolyotni loyihalashda dizaynning ishlab chiqarish qobiliyatiga alohida eʼtibor qaratildi, bu esa konveyerga kirish bilan in-layn yigʻish usulidan foydalanishga imkon berdi. Shablonga asoslangan strukturaviy elementlarni sinovdan oʻtkazish usuli qoʻshimcha sozlamalarsiz samolyot korpusining qismlarini almashtirishni taʼminladi. Uchuvchi kabinasi Uchuvchi va navigator-radio operatorining kabinasi barcha yoʻnalishlarda ajoyib koʻrinishni taʼminlaydigan qavariq, soddalashtirilgan plexiglass shisha va yuqori tortib olinadigan soyabon bilan qoplangan. Uchuvchi kabinasi kanopining qiyshiq qismining orqasida navigator minorasining pardasi oʻrnatilgan boʻlib, u mahkamlangan va buklanadigan qismdan iborat edi. Yon va pastki koʻrinishni yaxshilash uchun kabinani orqasida ikki tomondan dumaloq teshiklar va pastki qismida toʻrtburchaklar oynali derazalar qilingan. Ikkala kabina ham isitiladi, ulardagi havo egzoz manifoldining olov trubkasidan bir xil quvur orqali idishni ichiga pompalanishi mumkin edi. Qanotlari Qanot butunlay metall, ikki shpal, silliq duraluminli teriga ega edi. Qanot markaziy qismdan va ikkita ajraladigan konsoldan iborat boʻlib, oldingi chetida katta qavariq burchagi mavjud edi Qanotning markaziy qismining ramkasi ikkita nayza, oltita qovurgʻa va ikkita uzunlasimon devordan iborat edi. Har bir konsolning ramkasida ikkita nayza, 17 qovurg'a, orqa devor, strelkalar va pulemyot boʻlinmasida qoʻshimcha nur tushadigon tuynuklar mavjud edi. Ustki qismi va qanotning deyarli barcha quvvat elementlari duralumindan qilingan edi. Qoplama qalinligi 1 dan 0,6 mm gacha. Aerodinamik sifatlarni yaxshilash uchun qanot qanot ustki qismini oyoq barmogʻidan ikkinchi shpatgacha boʻlgan perchinlar yashirish nazard tutilgan edi. Yoqilgʻi baklarini oʻrnatishni soddalashtirish uchun har bir konsolning pastki yuzasida panel koʻrinishidagi qopqoq bilan yopilgan katta lyuk qilingan. Qoʻnish chiroqlari ikkala qanot konsolining oldingi chetiga oʻrnatilingan edi. Shassi Shassi uch ustunli, klassik dizayn boʻlib, dum gʻildiragiga ega, elektro-gidravlik haydovchi yordamida tortilishi mumkin, asosiy tayanchlar bir-biriga qarab fyuzelajga, quyruq tayanchi esa dum ayirgichga ega boʻladi. Asosiy shassidagi gʻildiraklar gidravlik disk tormozlari bilan jihozlangan. Qishda, qorli aerodromlarda ishlaganda, qoʻnish moslamasi gʻildiraklari changʻi bilan almashtiriladi. Qaytarilgan holatda changʻilar markaziy qismga intilladi, shu bilan samolyotni tez fursatda toʻxtashiga yordam beradi. Changʻilar alyumin pastki qismga ega yogʻochlardan yasalgan edi. Boshqaruv Samolyot boshqaruvi dual aralash. Rus oʻziga yarasha qiyin sxemaga ega edi. Qattiq sim orqali eleronlar orqali rulni balandligini moslashtirish tizimiga ulangan edi. Qalqonlar rodlar va rokerlar tizimi orqali gidravlik silindr yordamida samolyot boshqarilinar edi. Elektrogidravlik qoʻnish moslamasini tortib olish va boʻshatish mexanizmiga ega edi. Boshqaruv tizimi takrorlandi, bu navigatorga yarador yoki oʻlgan uchuvchini almashtirishga imkon berdi, bu oʻnlab ogʻir shikastlangan Su-2 samolyotlarini aerodromga olib kelishga imkon berdi. Takroriy nazorat, shuningdek, uchuvchilarni tayyorlash uchun ishlab chiqarish samolyotidan foydalanishga imkon berdi. Manbalar Adabiyotlar Kuzmina L. M. Generalniy [aviatsionniy] konstruktor Pavel Suxoy. Stranitsi jizni. – 1-e izd. – M.: Molodaya gvardiya, 1983. – 239 s. – 100 000 ekz. Sivkov F. G. Gotovnost nomer odin. – M.: Sovetskaya Rossiya, 1973. – 304 s. – Seriya: Godi i lyudi. – 100 000 ekz. Xazanov D. B., Gordyukov N. T. Su-2. Blijniy bombardirovщik. – M.: Izdatelskiy Dom „Texnika-molodeji“, 2000. – 87, [1] s., XX s. il.: il., portr., tabl. – ISBN 5-93848-006-X. Shavrov V. B. Istoriya konstruksiy samolyotov v SSSR 1938—1950 gg. – M.: Mashinostroenie, 1988. – 568 s. – 20 000 ekz. – ISBN 5-217-00477-0. Egenburg L. Zaщiщaya rodnoe nebo // Filateliya SSSR. – 1976. – № 8. – S. 12—13. Yudenok V. Ye. Aviatsiya SSSR Vtoroy mirovoy voyni 1939-1945. Vklyuchaya vse sekretnie proekti i razrabotki / V. Ye. Yudenok; redaktor V. N. Volkova. – M.: Xarvest, 2019. – 240 s., il. – Seriya: Voennaya ensiklopediya. – ISBN 978-985-18-4073-7. Xarkov aviatsiya zavodi samolyotlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Mi-24

Mi-24

Mi-24 — M.L.Mil dizayner tomonidan ishlab chiqilgan Sovet/Rossiya hujum vertolyoti. Norasmiy nomi "Timsoh". Birinchi Sovet va dunyodagi ikkinchi (AH-1 dan keyin) ixtisoslashtirilgan jangovar vertolyot hisoblanadi. Ommaviy ravishda ishlab chiqarish 1971-yilda boshlangan va hozirgi kungacha davom etmoqda. Ko'p modifikatsiyaga ega va dunyoning ko'plab mamlakatlariga eksport qilinadi. Vertollyot Afg'oniston urushi paytida, Chechenistondagi janglarda, shuningdek, ko'plab mintaqaviy mojarolarda faol ishlatilgan. 2021-yil holatiga ko'ra, bu vertolyot AH-64 dan keyin dunyodagi ikkinchi eng keng tarqalgan hujum vertolyoti hisoblanadi. Yaratilish tarixi B-24 loyihasini ishlab chiqish SSSR Vazirlar Kengashi va KPSS Markaziy Qo'mitasining 1968-yil 6-mayda M.L.Mil konstruktorlik byurosida e'lon qilingan qaroridan keyin boshlandi. Prototiplar bir yil ichida tayyor bo'ldi. Komponentlar va agregatlarning katta qismi Mi-8 va Mi-14 vertolyotlari bilan birlashtirilgan. Eksperimental B-24 vertolyoti Mi-8 vertolyotiga o'xshash ikkita boshqaruvga ega umumiy old ikkita kabinaga ega edi. Ekipaj uchuvchi va operatordan iborat edi, keyinchalik ekipajga bort texnik qo'shildi. Vertolyotning o'rta qismida 8 tagacha qo'nish xodimlarini sig'dira oladigan yuk bo'limi bor edi. Yuk bo'limidagi ochiladigan derazalar shaxsiy hujum qurollaridan parvoz paytida o'q uzish uchun burilish moslamalari bilan jihozlangan edi. Vertolyotning zavoddagi sinovlari 1969-yil 15-sentyabrda boshlangan. O'nta vertolyotdan iborat uchuvchi seriyasini qurish darhol boshlandi. 1970-yil oxirida ikkita mashina o'zgartirildi - 200 km/soat dan yuqori tezlikda barqarorlikni yaxshilash uchun vertolyotga salbiy V -12 daraja qanot o'rnatildi. Ushbu shaklda ishlab chiqarilgan birinchi Mi-24A vertolyotlari Phalanga-M raketalarini qo'lda boshqargan holda sinov operatsiyasi uchun qo'shinlarga kiritilinadi. Mi-24A Arsenyev shahridagi samolyot zavodida qurila boshkanadi. O'sha paytda SSSRda shakllanayotgan armiya aviatsiya tuzilmalarida, birlashgan qurolli armiyalarning alohida vertolyot polklarida va havo hujumi brigadalarida xizmat ko'rsatgan 250 ga yaqin transport vositalari ishlab chiqarilinadi. 1975-yilda A-10 vertolyoti ishlab chiqarildi - rekord parvozlar uchun Mi-24A ning maxsus yengil qanotsiz versiyasi. Vertolyot bitta nusxada chiqarilgan. Manbalar Transport vositalari

https://uz.wikipedia.org/wiki/An-26

An-26

Antonov An-26 – 1969-yildan 1986-yilgacha Sovet Ittifoqida ishlab chiqarilgan ikki dvigatelli fuqarolik va harbiy transport samolyoti. Tarixi An-26 ni ishlab chiqish 1964-yilda Viktor Aleksandrovich Garvard boshchiligida boshlangan. Texnik hujjatlar 1968-yilda ishlab chiqarishga oʻtkazildi va 1969-yil 21-mayda ekipaj komandiri Yuriy Nikolaevich Ketov boshchiligida An-26 ning birinchi parvozi muvaffaqiyatli amalga oshirildi. 1969-yilda An-26 Le—Burjedagi xalqaro aviasalonda taqdim etildi. Elektr jihozlar Samolyot isteʼmolchilarni quvvatlantirish uchun 27 voltli toʻgʻridan-toʻgʻri oqim bilan quvvatlanadi. Toʻgʻridan-toʻgʻri oqim elektr energiyasining asosiy manbalari sifatida ikkita STG-18TMO starter-generatori, zaxira sifatida esa GS-24B generatori ishlatiladi. Toʻgʻridan-toʻgʻri oqimning favqulodda manbai 28 Ah sigʻimli uchta 12CAM28 akkumulyatoridir. 115 V, 400 Gts chastotali bir fazali oʻzgaruvchan tokning asosiy manbai chap generator GO16PCh8, zaxira manbai oʻng generator GO16PCh8 hisoblanadi. Samolyot isteʼmolchilarini uch fazali oʻzgaruvchan tok 36 V, 400 Gts bilan quvvatlantirish uchun asosiy quvvat manbai sifatida PT-1000TSS konvertori oʻrnatilgan. Zaxira manba TS-310SO4A transformatori boʻlib, u oʻng alternatordan quvvatlanadi. Davlatlar tarkibida beshta An-24 va An-26 2015-yil dekabr oyida xizmatda.. 2017-yil 3-noyabrda Ukrainadan bitta yangilangan An-26 samolyotini qabul qilingan. ikkitasi 2017-yil avgust oyida Rossiya tomonidan xayriya qilingan. 2016-yil dekabr holatiga koʻra bir dona. Oʻzbekiston havo kuchlari – 2016-yil dekabr holatiga koʻra davlatda 4 dona An-26 mavjud. 2016-yil dekabr holatiga koʻra davlatda 2 dona An-26 mavjud Harbiy sohada qoʻllanishi Iroq Iroq harbiy-havo kuchlari tomonidan AWACS samolyotining modifikatsiyasida An-26B ishlatilgani qayd etilgan. Ushbu taktika Eron-Iroq urushi paytida Eron havo kuchlarining bir nechta qiruvchi samolyotlarini urib tushirish uchun ishlatilgan. Antonovlarning AWACS rolidagi birinchi muvaffaqiyati 1980-yil 14-noyabrda Iroq samolyotlari Eronning F-5 qiruvchi samolyotini nishonga olib, uni urib tushirganida yuz berdi. Angola An-26 samolyotlari Kuba kontingenti tomonidan ishlatilgan. 1988-yil 27-aprelda Kuba havo hujumidan mudofaa kuchlari oʻzlarining An-26 samolyotini notoʻgʻri urib tushirdilar va bortdagi 29 kishi, shu jumladan bitta general halok boʻldi. Suriya An-26 Suriya va Rossiya kontingenti tomonidan ishlatilgan. 2018-yil 6-mart kuni Xmeymdagi An-26 halokatida 39 nafar rossiyalik harbiy, jumladan general-mayor Vladimir Eremeev halok boʻlgan edi. Ukraina 2014-yil 4-iyul kuni Ukrainaning Izvarino qishlogʻi yaqinida Ukraina harbiy-havo kuchlarining An-26 samolyoti urib tushirildi, 8 ekipaj aʼzosidan 2 nafari halok boʻldi. Favqulodda vaziyatlar 2020-yil 31-oktabr holatiga koʻra, tabiiy ofatlar va jiddiy avariyalar natijasida jami 169 ta An-26 samolyoti yoʻqotilingan. An-26 samolyotini ikki marta olib qochmoqchi boʻlishgan, biroq hech kim halok boʻlmagan. Bu hodisalarda jami 1464 kishi halok boʻlgan. Kinomotografiya An-26 transporti guruhning asosiy samolyoti sifatida „The Expendables 3“ filmining bir nechta sahnalarida namoyish etilgan. Burunning rangi individual boʻlgan, amerikalik jangchilar va hujum samolyotlari uslubida – akula ogʻzi tasviri tasvirlangan edi. Hozirda „UR-CSK“ roʻyxatga olish raqami va „Killa“ laqabli An-26B Ukrainaning Eleron aviakompaniyasi tomonidan boshqariladi. Manbalar Transport vositalari Antonov samolyotlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Gigi%20de%20Lana

Gigi de Lana

Meri Gidget Orfano dela Llana (1995-yil 24-sentyabr; Filippin) — Gigi de Lana nomi bilan tanilgan filippinlik qoʻshiqchi va aktrisa. Hozirda Rise Artists Studio va Star Magic leybli ostida ijod qilmoqda. De Lana „Four Sisters Before the Wedding“ (2020) filmida Love Mey rolida debyut qilgan. Hayoti De Lana 1995-yil 24-sentyabrda Olongapoda tugʻilgan. Yoshligida onasi bilan Lagunaga koʻchib oʻtgan. U Kalamba shifokorlar kollejida va Kolegio de San-Xuan de Letran muassasasida tahsil olgan. Karyerasi Popstar Kids, SOP va Eat Bulaga De Lana Popstar Kids isteʼdodlar tanlovida ishtirok etdi va tanlovning 2-mavsumini grand finalchi sifatida yakunlandi. U keyinchalik bir nechta shoularda, jumladan SOP shousida paydo boʻldi. De Lana u yerda 2009-yilda tarqalib ketgunga qadar mashhur Popstar Kids ishtirokchilaridan tashkil topgan Sugarpop guruhi aʼzosi sifatida muntazam ravishda chiqish qildi. Bir necha yil oʻtgach, Eat Bulaga! nomli qoʻshiqchlar tanlovida qatnashdi. De Lana ushbu tanlovni ham grand finalchi sifatida yakunladi. Rise Artists Studio De Lana 2013-yilda premyera qilinadigan „Four Sisters Before the Wedding“ filmida rol ijro etishini eʼlon qilganidan bir necha hafta oʻtgach, „Star Magic“ bilan hamkorlik qilishni boshladi. 2020-yil 2-dekabrda „We Rise Together“ loyihasida De Lana Risening boshqa aʼzolari tomonidan iliq kutib olindi. Matbuot anjumanida De Lanadan Rise uni qanday kashf etgani haqida soʻrashdi. U quyidagicha javob berdi: De Lanadan nega haqiqiy ismi oʻrniga tahallus ishlatishi haqida soʻrashganda, u shunaqa javob qildi: Risega qoʻshilganidan beri De Lana WRT koʻrsatuvining baʼzi epizodlarida boshlovchi sifatida ishtirok etib kelmoqda. Diskografiyasi Studio albomi Singli Saundtreklari Filmografiyasi Film Televizion Manbalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/An-72

An-72

An-72 – Sovet koʻp maqsadli transport samolyoti. An-26 samolyotini almashtirish uchun O. K. Antonov konstruktorlik byurosida ishlab chiqilgan. Fuqaro aviatsiyasidagi yagona ikki dvigatelli UVP reaktiv samolyoti. Samolyot deyarli 40 yil davomida Rossiya Federatsiyasi Qurolli Kuchlari va dunyoning boshqa bir qator mamlakatlarida xizmat qilmoqda (va bajargan vazifalar hajmi boʻyicha unga teng keladigani yoʻq). An-72 ning turli xil modifikatsiyadagi ekspluatatsiyasi bugungi kungacha davom etmoqda. Koʻp maqsadli An-72 parvoz balandligi boʻyicha transport samolyotlari orasida rekordchi hisoblanadi. An-72 asosida An-74 koʻp maqsadli transport samolyoti yaratildi, samolyot biroz choʻzilgan qanoti, alohida navigatorning ish joyi, yanada kuchli APU TA-12 va boshqalar bilan ajralib turadi, keyinchalik An samolyotlar qatoridan oʻrin egallaydi. Oʻz bagʻriga 148ta yoʻlovchini sigʻdira oladigan samolyot hisoblanadi. Tarixi An-72 birinchi parvozini 1977-yil 31-avgustda amalga oshirgan. 1983-yil noyabr oyida sinov uchuvchilari Marina Popovich va Sergey Maksimov An-72 samolyotida maksimal parvoz balandligi boʻyicha jahon rekordini oʻrnatdilar – 13410 metr. 1985-yilda sinov uchuvchisi S. A. Gorbik An-72 samolyotida 2000 km yopiq yoʻlda 681,8 km/soat tezlikka erishgan. Samolyot ishtirokidagi halokatlar 1994-yil 5-iyulda An-72V (72966) Novosibirskdan Kievga parvoz amalga oshirishi rejalashtirilgan edi. Samolyot bortida ASTC delegatsiyasi boʻlgan, samolyotni SSSRda xizmat koʻrsatgan uchuvchi, Sovet Ittifoqi Qahramoni V. V. Migunov boshqargan edi. Parvoz paytida batareyaning termal harorat oshib ketishi sodir boʻldi, keyin bort uskunasida quvvat yoʻqoldi. Xususan, qoʻnish moslamalarini kengaytirish va qanotlarni mexanizatsiyalash boʻyicha aktuatorlarga buyruqlar oʻtish toʻxtalgan edi. An-72 Qoʻrgʻon aeroportiga 340 km/soat tezlikda favqulodda qoʻnishni amalga oshirdi (oddiy qoʻnish tezligi – 220 km/soat), qonish paytida oʻng orqa gʻildirak vayron boʻldi va samolyot 50 km/soat tezlikda uchish-qoʻnish yoʻlagidan chiqib ketdi. Manbalar Transport vositalari Antonov samolyotlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Art%20Chapman

Art Chapman

Artur Sent Kler Chapman (1912-yil 28-oktabr – 1986-yil 3-fevral) – kanadalik basketbolchi, 1936-yilgi Yozgi Olimpiya oʻyinlari ishtirokchisi. Britaniya Kolumbiyasining Viktoriya shahrida tugʻilgan Chapman 1936-yilgi Yozgi Olimpiya oʻyinlarida Kanada basketbol terma jamoasi tarkibida harakat qilgan. U final bilan qoʻshib hisoblaganda oltita uchrashuvning barchasida ishtirok etgan. Uning akasi Chak Chapman Berlin Olimpiadasida ishtirok etgan. Chapman Britaniya Kolumbiyasining Nanaimo shahrida vafot etgan. Manbalar Kanadalik basketbolchilar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Gwen%20Ffrangcon-Davies

Gwen Ffrangcon-Davies

Dame Gwen Lucy Ffrangcon-Davies (1891-yil 25-yanvar, London, Angliya – 1992-yil 27-yanvar, Halstead, Essex, Angliya) – asosan teatr va televideniye, shuningdek radio va kino sohasida ham faoliyat olib borgan britaniyalik aktrisa. U aktrisa sifatida soʻnggi marta 1991-yilda oʻzining yuz yillik yubiley rolini ijro etgan. Hayoti Gwen Ffrangcon-Davies 1891-yil 25-yanvarda Angliyaning London shahrida Uelsdan koʻchib kelgan oilada tugʻilgan. Ismidagi „Ffrangcon“ nomi Snoudoniya vodiysidan kelib chiqqanligi taxmin qilinadi. Uning ota-onasi opera baritoni David Ffrangcon-Davies (tugʻilgan paytidagi ismi: David Thomas Davies) va Annie Francis Rayner edi. Karyerasi Ffrangcon-Davies oʻzining sahna debyutini 1911-yilda ham qoʻshiqchi sifatida, ham aktrisa sifatida qildi. Butun faoliyati davomida Ellen Terry uni qoʻllab-quvvatlab turgan. 1924-yilda u va John Gielgud birga Romeo hamda Juliet rollarini ijro etishdi. Keyin esa 1934-yilda „Richard of Bordeaux“ pyesasida qirolicha Anna rolini oʻynadi. 1925-yilda Ffrangcon-Davies „Tess of d’Urbervilles“ romanining sahnalashtirilgan versiyasida Tess rolini ijro etdi. 1938-yilda Ffrangcon-Davies Ivor Novello bilan „Henry V“ spektaklida birga chiqish qilishdi. Oʻsha yilning oxirida u Patrick Hamiltonning „Gas Light“ nomli spektaklida Mrs. Manningham rolini ijro etdi. Ffrangcon-Davies 1942-yilda John Gielgudning „Macbeth“ spektaklida deyarli butun bir yil davomida Lady Macbeth rolini oʻynadi. U 1958-yilda „Long Day’s Journey Into Night“ pyesasidagi Mary Tyrone roli uchun Evening Standard mukofotini qoʻlga kiritdi. Ffrangcon-Davies 1970-yilda teatrdan nafaqaga chiqdi, lekin radio va televideniyeda chiqish qilishda davom etdi. 1990-yil Rojdestvo kunida, 99 yoshga toʻlishidan bir oy oldin BBC radiosida efirga uzatilgan „With Great Pleasure“ shousida ishtirok etdi. 1980-yilda u „Wogan“ nomli suhbat asosida olib boriladigan shouda ishtirok etdi, shouda u Julietning mashhur oʻlim sahnasini soʻzma-soʻz aytib berdi. U oʻzining soʻnggi rolini „The Case-Book of Sherlock Holmes“ serialining „The Master Blackmailer at the age of 100“ epizodida ijro etdi. Serialda u Dowager rolini oʻynadi. U bu roli uchun Ginnesning rekordlar kitobiga „Eng keksa ijrochi (Buyuk Britaniya)“ yoʻnalishida kiritildi. Uning rol ijro etgan filmlar orasida „The Witches“ (1966) va „The Devil Rides Out“ (1968) nomli harror janridagi dramalar ham bor. Ikkala film ham Hammer Film Productions studiyasi tomonidan suratga olingan. Shaxsiy hayoti va oʻlimi Ffrangcon-Davies 1991-yilda, 100 yoshga toʻlganida Britaniya Imperiyasining Dame Commander ordeni bilan taqdirlandi. U 2017-yilda hamkasbi aktrisa Olivia de Havilland ham ushbu unvonini olgunga qadar bu sharafga ega boʻlgan eng keksa ayol edi.. Ffrangcon-Davies 1992-yil 27-yanvarda, 101 yoshga toʻlganidan ikki kun oʻtib va uning soʻnggi aktyorlik roli namoyish etilgandan bir oy oʻtib vafot etdi. Ffrangcon-Davies BBC Radio 4 radiokanali orqali taqdim etiladigan „Desert Island Discs“ loyihasida ikki marotaba chiqish qildi. Birinchisi 1962-yil 8-oktabrda efirga uzatilgan boʻlsa, ikkinchisi 1988-yil 19-iyunda tinglovchilar etiboriga havola etildi . Filmografiyasi Adabiyotlar Martial Rose, Forever Juliet: the Life and Letters of Gwen Ffrangcon-Davies 1891–1992 (2003) Helen Grime Gwen Ffrangcon-Davies, Twentieth-Century Actress London: Routledge, 2015 Manbalar Havolalar